Meghmala Vichar

Author(s): Vijayprabhsuri
Publisher: Meghji Hirji Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020478/1

Page #1

શ્રી વિજ્યપ્રભસૂરિ વિચિત
મેઘમાળા વિચાર
(રુદ્રયામલ તત્ર અન્તર્ગત પૂરવણી સાથે)
પ્રકાશકઃ
મેસર્સ મેવજી હીરજી જૈન બુકસેલર્સ.
પ૬૬, પાયધુની મુંબઇ.
વત ૧૯૮૧]
[સને ૧૯૨૫ પાલીતાણા શ્રી બહાદુરસીંહજી પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં
શા. અમરચ"દ બહેચરદાસે છાપ્યા.
કિંમત આઠ આના

Page #2

--
| t+ +
G
s
-
Ge.
શ્રી વિજયપ્રભસૂરિ વિરચિત
મેઘમાળા વિચાર.
ન (રૂદ્રયામલ તપ અાગત પ્રવણ સાથે) છે
પ્રકાશક
મેસર્સ મેઘજી હીરજી જૈન બુકસેલર્સ
પ૬૬ પાયધુની મુંબઈ.
સંવત ૧૯૮૧
સને ૧૯૨૫. પાલીતાણા શ્રી બહાદુરસીંહજી પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શા અમરચંદ બહેચરદાસે છાપે.
કિંમત આઠ આના.

Page #3

હાહાહાહરહમાં રાવણમાં -
સંવત ૧૯૮૧ miehissesses
ઝાડ હાફકણહલાલકાકાર ગુજરાતી કલ્પસૂત્ર સુબોધિકા સચિત્ર બહાર પડશે કિ. રૂા. ૪-૦-૦
બહાર પડી ચુક્યા છે ૧ ચંદરાજા રાણી સુણાવળી અને ક્રૂર
શણું વીરમતીના સચિત્ર ચરિત્ર છે. કિંમત રૂા. ૨૮-૦
છે. ૨ મહાન આચાર્ય ત્ર શ્રીસિદ્ધસેન દિવાકર ચરિત્ર
કિંમત રૂા. ૧-૮-૦ ૩ જ્ઞાનપ્રદીપ ભાષાંતર કિં.રૂા. ૩-૦-૦ ધિ ૪ ઇસ્લામના એલીયા કિ.રૂા.૨૦-૮-૦ છે
૫ ઉમેદઅનુભવસચિત્ર કિ. ૧-૪-૦ લખેમેઘજી હીરજી બુકસેલર
પ૬૬ પાયધુની
કાફલા કક્ષારહાર કરતા
osteseeke&C€6GENE6 secececcessores
'મારા રાજકારજનકક્કર મહારાજ
મુંબઈ
શકાય
બહાર છે
છે. પડો.
જૈન શુકનાવાળી કિ. ૦-૪-૦
પડશે. તે

Page #4

પ્રસ્તાવના..
"
મા
-
-
-
-
-
-
-
-
એક
+
=
આ દેશની સુખસંપત્તિને સઘળે આધાર વરસાદ ઉપર રહેલે છે એ વાત કંઈ નવેસરથી કહેવાની જરૂર નથી. શિયાળાની કડકડતી ઠંડી અને ઉન્ડાળાને આગ વરસાવત તાપ
જ્યારે આપણે સહન કરતાં હોઈએ છીએ ત્યારે આપણી દૃષ્ટિ કેવળ, વર્ષાઋતુ તરફ જ વળેલી હોય છે. અતિશય ટાઢ અથવા અતિશય ગરમી પડે ત્યારે વર્ષાઋતુ પણ એટલી જ ફળ દાયક નીવડશે એમ માનીએ છીએ. પણ આપણું જીવન છે, અને વષત્રિતુ તે આપણા જીવનનું યે જીવન છે એમ કહીએ તે અત્યુક્તિ ન ગણાય.
અત્યારનું વિજ્ઞાનશાસ્ત્ર ઘણું ઘણું ગુઢ અને ન સમજાય તેવી બાબતે ઉપર પિતાનાં તેજસ્વી કીરણ ફેંકી રહ્યું છે. વરસાદને વાયુ સાથે કેવા પ્રકારને સંબંધ છે, વરસાદને સૂર્ય

Page #5

નાં કિરણ સાથે કેટલી ઘનિષ્ટતા છે, ભેજ અને વૃક્ષેા વરસાદને કેવી રીતે આકર્ષે છે ઇત્યાદિક રહસ્યા ધીમેષીમે વિજ્ઞાન ઉકેલતુ જાય છે. માપણા પૂર્વાચાએ વરસાદની સાથે ગ્રહ નક્ષત્ર–રાશી વિગેરેના સબધ વિચાર્યં હતા અને તેથી તેઓ પણ મેઘ-વરસાદના રહસ્ય વિષે કેટલીક આશ્ચય જનક શા કરી શક્યા હતા. મ ગ્રંથ એવાજ એક પાંતિ પૂર્વાચાની અદ્ભુત કૃતિ છે.
આ ગ્રંથના કત્તા શ્રી વિજય પ્રભુ સૂરિએ દરેક માસ વિષે અલગ અલગ વિવેચન કરી, ચાતુર્માસમાં તેનાં કેવા સારાં અથવા નરસાં પરિણામ આવશે તે જણાવ્યું છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે તેમના અનુભવ અથવા વલાકન અને અભ્યાસ આપણા જેવા સાધારણુ માણસોને માટે ઘણુંાજ ઉપયેગી થઈ પડશે.
પૃથ્વચા કૃત “ મેઘમાળા ” ના તે એક ન્હાની શી પુરવણી પણ અમે શ્રી રૂદ્રયામલ ત ંત્રમાંથી ઉતારી છે અને તે પણ ઘણી માદક થઈ પડશે એમ માનીએ છીએ.
શ્રી રૂદ્રયામલતત્ર ક્યારે લખાયુ અને તેના લેખક કોણ હશે એ ખરાખર જણાયું નથી. પણ તેમના મા શબ્દા—

Page #6

असत्यवादिनो दृश्यते नाना जनपदाः प्रिये मेघा न वर्षते तत्र सौराष्ट्रे पूर्व सागरे
“ હું પ્રિયે ! અસત્ય ખેલનાર કેટલાક દેશે! હાય છે. પુર્વ સાગર તરફના સારાષ્ટ્ર પણ એવાજ એક દેશ છે અને તેથી ત્યાં વરસાદ પડતા નથી. ” માપને સાને ચકિત કરે છે ! આ ઉદ્ગાર ઘણા જુના છે તેથી તેની સામે કંઇ ચર્ચા કરવી નિર્થક છે, પરંતુ રૂદ્રયામલતત્રના કર્તાને સારાષ્ટ્ર દેશના ક ઈંક કરવા અનુભવ થયે હશે એમ તે ચેકકસ જણાય છે.
અસ્તુ.
ܕ
અમે શ્રી વિજય પ્રભસૂરીના શબ્દોને અને ભાવનેજ વળગી રહીને આ ભાષાંતર પ્રકટ કર્યું છે. અમારી અલ્પમતિ પ્રમાણે ક્યાંઇ સુધારા વધારા કે ખગાડા કર્યાં નથી. ખેડુતા, વેપારી. એ મને સાધારણ જનતા પણ તેના લાભ મેળવે એવી અમે ઉમેદ રાખીએ છીએ.
પ્રકાશક,

Page #7

ત્રિકાળદશી શ્રી નરચંદ્ર મહારાજ તથા શ્રી હીરવિજયભાજ
પ્રણીત નરચંદ્ર જૈન જ્યોતિષ
અને
જ્યોતિષ હોર કિમત રૂ. ૩-૦-૦ (પિસ્ટેજ વી. પી. ખર્ચ જુદું.)
તમારે કઈ જોષીના એશીયાળા રહેવાની હવે જરૂર નથી, કારણ કે આ ગ્રંથમાં તિષ સંબંધી બે સમર્થ આચાર્યોએ અગણિત વિષયે ઉપર ભરચક વિવેચને કહ્યું છે. સિાથી મેટી ખુબી તે આ ગ્રંથમાં એજ છે કે ઘણું તિષીએ આંખે પાટા બંધાવી ઉંડા કુવામાં ઉતારે છે, તેમ આમાં ઠગાવાની કે છેતરાવાની બિલકુલ ભીતિ રહેતી નથી. કારણ કે જેનઆચાર્યોની નિસ્પૃહતા, નિર્ભયતા અને નિરાડંબરથી કોણ અજાયું છે? તેમને એવું તે શું સ્વાર્થ હોય કે લેકેને છેતરવાનું પાપ હારે ? ખરેખર નરચંદ્ર મહારાજે અને હીરવિજયસૂરિ મહારાજે કેવળ સંસારીઓના હિતાર્થે જ આ ગ્રંથ રચ્યું છે.
મનુષ્ય ઉપર એક પછી એક નવગ્રહ હંમેશાં સારાંમાઠાં આવ્યે જાય છે. માઠા ગ્રહમાં માણસ આકુળ વ્યાકુળ બની જાય છે, આમ તેમ દેખાદેડકરે છે, પણ તેમ ન કરતાં જે જાપ કરવાથી ગ્રહશાંત થાય તે જાપ કરવાની રીત આ ગ્રંથમાં ખાસ આપેલ છે. ઉપરાંત આ ગ્રંથમાં વર્ષને ચાર સ્તંભને યંત્ર આપે છે, તે પરથી ચાલુ વર્ષ અથવા ગમે તે વર્ષ વુિં નીવડશે તેની પણ સહેજે કલ્પના થઈ શકશે.

Page #8

સ્ત્રી-પુરૂષના સાચા સલાહકાર વિવેક વિશ્વાસ સચિવ
આજે પાંચમીવાર પ્રકટ થાય છે અને અમારા ૨જીસ્ટરમાં હજારો ગ્રાહકાનાં નામ અગાઉથીજ નોંધાઈ ગયાં છે પરચુરણ ખરીદનારા ભાઈઓએ પહેલી તકે આવી, આ ગ્રંથ જોઇ જવા અને પસંદ પડે તે તેજ ૧ખતે ખરીદી લેવા. કોઇ પુછશે કે આ વખતે કંઇ ખાસ ઝુમી છે ખરી ?
જવામમાં એટલુ જ જણ વવાનું કે પહેલી ચાર માવૃત્તિઆ કરતાં આામાં મનુષ્યની દશ દશાઓ સચિત્ર, શાસ્ત્રાનુસાર શુકનશાસ્ત્ર અને યુરોપની ધરાને ધ્રુજાવનાર મહાન્ નેપેલીયનનુ રમલશાસ્ત્ર પણ ઉમેરવામાં આવ્યું છે, જેના ઉપયાગ એક વૃદ્ધથી લઇ બાળકો સુદ્ધાં પણ હેલાઇથી કરી શકશે.
મા ગ્રંથ શુકનશાસ્ર, રતિશાસ્ત્ર, સામુદ્રિકશાસ્ત્ર, દશનશાસ્ત્ર, નીતિશાસ્ત્ર, વેદિકચર્ચા, જયાતિષશાસ્ત્ર, ઉપરાંત ધર્મશાસ્ત્ર, આચારિિવધના તા એક મેટો સમુદ્ર છે અને તે વાત તેયારનીચે પુરવાર થઇ ચુકી છે.
લગભગ ૫૦′પાનાના દળદાર-સુંદર ચિત્રાથી ભરપુર ગ્રંથની કીમત ઓછામાં ઓછી હાઇ શકે તેટલીજ રાખવામાં આવી છે. અર્થાત રૂા. ૩-૦-૦ પોસ્ટેજ વિગેરે અલગ. આ ગ્રંથ અમારા સિવાય બીજા કોઈબી સ્થળે મળી શકશ નહીં.

Page #9

ઉરથી , ચંદ્ર
છે તેનું
છે. જૈન તિષ શાસ્ત્રને પ્રધાન ગ્રંથ છે. ચાઠ પૂર્વધર શ્રુતકેવળી શ્રી ભદ્રબાહુબલસ્વામીએ રચેલી
શ્રી ભદ્રબાહુ સહતા. છે (સંવાદ રૂપે તૈયાર કરનાર છેસુશીલ.)
આ દુર્લભ અને અમુલ્ય ગ્રંથમાં સૂર્ય, ચંદ્ર અને બીજા ગ્રની ગતિ સ્થિતિ ઉપરથી આ પૃથ્વી ઉપર કેવી અસર થાય છે તેનું વિગતવાર સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં આવ્યું છે. વીજળી, વરસાદ, ઉલ્કાપાત અને ખાધા છેરાકીની ચીજોના ભાવ, રૂ વિગેરેની તેજી-મંદી, વિવિધ સ્વપ્રોનાં પરિણામ તેમજ બીજી દેવી વિદ્યાઓ વિષે એક બાળક પણ સમજી શકે એવી રીતે વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે. લગભગ કેવળી ભગવાન જેટલું અપૂર્વ જ્ઞાન ધરાવનાર પૂર્વાચાર્યોની કૃતિ વિષે અભિપ્રાય આપે એ સાહસજ ગણાય, એમ ધારી અમે તે વિષે માનજ રહીએ છીએ.
આ ગ્રંથ એક ગરીબથી લઈ લક્ષાધિપતિને, એક છે શ્રાવકથી લઈ મુનિ મહારાજને એક સરખો ઉપયોગી થઈ શું પડે તેમ છે. કારણકે તેમાં વ્યવહાર અને બીજી જાણ છે વા જેવી ઘણું વાતેના ખુબ ખુબીથી ખુલાસા કરવામાં છે છે આવ્યા છે. કી. રૂા. ૩-૦-૦ ત્રણ હેલે તેજ પહેલે. છે "හහහහහෙලයෙහෙයෙනී
છે. ભાદરનદoccessages Goodoo
oogg૯and con

Page #10

श्री जिनाय नमः શ્રી વિજ્યપ્રભસૂરિ
વિરચિત મેઘમાળા વિચાર
श्री युगादि प्रभु नखा, ध्याता च श्रुतदेवताम् मेधमालाख्य ग्रन्थोऽयं रच्यते जनकामदः १
શ્રી કષભદેવ પ્રભુને નમસ્કાર કરીને તથા શાસન દેવતા-નું ધ્યાન ધરીને, લોકોના વાંછિતને દેનાર આ મેઘમાળા, નામને ગ્રંથ રચું છું. ૧
सामान्य माहिती कार्तिके मार्गशीर्ष वा संक्रांतौ यदि वर्षति मध्यमं जायते शस्य पौषमासि मुभिक्षितम् ।
કાર્તિક અથવા માગસર માસમાં સંક્રાંતિને દિવસે જ વરસાદ વરસે તે મામ પ્રકારનું ધાન્ય થાય અને પિષમાની સંનિતને દિવસે જે વસે કાળ થાય. ૨

Page #11

दीपोत्सवदीने सरौ, भौमाको न भुभावही संक्रांती वर्षति चेच्च, शुभ मर्यादिके नहि. ३
દીવાળીને દિવસે જે મંગળ તથા વિવાર હેય તે તે શુભ Dરનારાં નથી, અને તે સંક્રાંતિના દિવસે જે વરસાદ થાય તે ધન આદિકમાં શુભકારક ન થાય. ૩
*गणिते कात्तिके मासे, चतुर्मासेषु वर्षति सुभिक्षं जायते तत्र, शस्य संपत्ति रुत्तमा. ४ .
જે કાર્તિક માસમાં ગર્જના થાય ( ગર્ભ ધારણ કર) તે ચતુર્માસમાં સારો વરસાદ થાય, સુકાળ થાય અને ધાન્યની પેદાશ પણ સારી થાય, ૪
सर्ववर्णास्तथा मेघा, जायते च पृथक् पृथक् · कार्तिके चैत्र मासे तु इदृशं गर्भलक्षणम् . ५
કાર્તિક માસમાં જુદા જુદા રંગનાં જે વાદળાં છટ છુટાં થાય તે જાણવું કે વરસાદને ગર્ભ બંધાય છે. ૫
कार्तिके पुष्पनिष्पत्ति मार्गे स्नानं मतं किल, पौषे सत्र शुभो वतो नित्यं माघो घनान्वितः ६ કાર્તિક માસમાં પુષ્પનિષ્પત્તિ, માગસર માસમાં ખાન,
માસમાં ઉત્તમ વાયુ અને માહ મહીને હંમેશાં વાદળા નાના હોય ,
કઈ સ્થળે ગતિને એ પાઠ છે.

Page #12

फाल्गुनः फल्गुवातः स्यात् च किंचित्पयोदितम् वैशाखः पंचरुपी च ज्येष्ठश्वोमान्वितः शुभः ७
ફાગણ માસમાં ઉત્તમ વાયુ હોય, ત્રિમાં ડાં શેડાં વાદળાં થાય તથા વૈશાખ માસ જે પંચરૂપી હોય અને જે માસ ગરમીવાળા હોય તે શુભ જાણ. ૭ मासाष्टक निमित्तन चतुष्टयम भीष्टदम्
એવી રીતનાં આઠ માસનાં જે નિમિત્તે હોય તે ચતુ મસના ચાર મહિનાએ ઇચ્છિતને નાશ થાય.
कार्तिक मास. बादश्यां कार्तिक मासे, शुक्लायां रजनी यदा सकला निर्मला चेच्च, पुष्पबंधः स उच्यते ८
કારતક માસની શુદ બારસે જે આખી રાત્રિ નિર્મળ હોય તે તેનું નામ પુષ્પબંધ કહેવાય છે કે કોઈ આચાર્યને એ પણ મત છે કે કોણત કે શુદ દશની રાત્રી નિર્મળ હેય તે પુષ્પબંધ કહેવાય. કારતક સુદિ પડવાને દિવસે ને બુધવાર હેય તે રસની ચીજોના ભાવ વરસ દરમીયાન ઉસ હ ૮ પત્તિ માણી ત: નિNિ -
सबै अस्य समुत्तलि ने विरोषो मीरणा . ९ - કારતક સુદ પુનમ ને પૂછતથી લિકા નામ

Page #13

હોય તે સર્વ ધાન્યની ઉ
, રાજાઓ વચ્ચે કઈ વિ
IT
શ
* T W T
-
-
:
:
"
अथवा भरणी तहत् पूर्णा स्यात् पूर्णिमा दिने कुत्रचिच्च भषेद् दृष्टिः कुत्रचित् स्याद वर्षणम् १० .
અથવા એવી રીતે કારતક સુદ પુનમને દિવસે જે સંપૂર્ણ ભરણી નક્ષત્ર હોય તે કયાંક વૃષ્ટિ થાય અને ક્યાંક બિલકુલ વરસાદ ન થાય. ૧૦
अथवा रोहिणी तद्वत् , पूर्णा स्यात् पूर्णिमा दिने, તા સ સેગવંતા, જિ બનાવો ?
અથવા તેવી જ રીતે કારતક સુદ પુનમને દિવસે જે સંપૂર્ણ રહિણી નક્ષત્ર હોય તે અક્ષેમ, સંતાપ તથા દુકાળ થાય. બીજા એક પ્રખ્યાત જ્યોતિષી પણ કહે છે કે – ૧૧
पुष्पबंध प्रवक्ष्यामि, शृणु तत्वेन मानिनि, कातियां पूर्णमास्यां तु, नक्षत्र कृत्तिका यदि १२ पुष्पबंधा समादिष्ट चतुर्मासेषु वर्षणम् , मुभिता क्षेममारोग्य, शस्य मिष्पचिरेव च. १३
હે પ્રિયા તને મારું પુમાધિનું સ્વરૂપ કહું છું તે સાંભળી જ જમીન વિકતિકા નક્ષત્ર હેય તેવી જ જાય છે. સામાં સારા વાદ
'
'
'
" કે,
'

Page #14

.
..
થાય તેમ જ સુકાળ, શમ, સાથે અને ધન્ય જિગરો તિપજ પણ સારી હેય. ૧૨ ૧૩
अथवा तहिने देवि भरणी चेत्संजायते, रोग दीर्घ मनावृष्टिः पखंडे च प्रजायते. १४
વળી હે દેવી! તે દિવસે જે ભરણી નક્ષત્ર હોય તે છે ખંડમાં રોગની ઘણી ઉત્પત્તિ થાય તેમજ અનાવૃષ્ટિ પણ રહે. ૧૪
संतापा.विविधाकारा उत्पाता विविधास्तथा मध्यमं जायते शस्यं मेघा वर्षति मध्यमाः १५
વળી તેથી વિવિધ પ્રકારનાં સંતાપ ઉત્પાત થાય અને ધાન્ય તેમજ વરસાદ મધ્યમસર થાય. ૧૫
अथवा रोहिणी चेच्च, तहिने वर्तते पिये विपादाचतुःपादाश्च विकलीभूत मानसाः १६
વળી હે પ્રિયે! તે દિવસે ને હિણી નક્ષત્ર હોય તે મનુષ્ય અને ચેપગાં જાનવરોના મનમાં પણ પિડા થાય. ૧૬
कार्तिके चैत्रमासे तु यदींदुग्रहणं भवेत् तारकापतनं चैव उल्कापातो यदा भवेत् १७ भूमिकंपो विनिर्धातः पतंति जळविंदक आकाशे च तथा दवा कुडलं चंदुसूर्ययो' १८

Page #15

रंदाजुभस्य बजस्य धूमकेतोश्च दर्शनम् संग्रहं सर्व शस्थाना, प्रयत्नेन तु कारयेत् . १९
કારતક માસમાં જે ચંદ્રનું રહણ હોય અથવા તારાઓ ખરતા હોય, ઉલ્કાપાત થયે હેય, ભૂમિકંપ થયે હેય, નિઘત થયે હાથ જળબિંદુ પડયાં હોય, આકાશમાં સૂર્ય અને ચંદ્રની આસપાસ કુંડાળું દેખાયું હોય તથા ઇન્દ્રધનુષ્ય કે ધુમકેતુ દેખાયું હોય તે જાળવીને સર્વ ધાને સંઘરે કરી શાખ. ૧૭ ૧૮ ૧૯.
मागशर मास. मार्गादि पंचमासेषु शुक्ल षष्ठी रवेयुता, दुष्काल छत्रभंग वा जायते हि महीभुजाम. १
માગશર વિગેરે પાંચ માસમાં શુદ છઠ્ઠ જે રવિવારી હોય તે દુકાળ તથા રાજાઓના છત્રને ભંગ થાય. ૧
मार्गशोषं यदा मासे सप्तमी नवमी दिने, ऐशानी दिशमाश्रित्य दृश्यते मेघमंडलम्. २ स्तोकं वर्षति पर्जन्यो धनवातं समादिशेत , दशम्या मुचरो वातः प्रचंडो घनयातकः
માગશર માસમાં જે સાતમ અને તેમને દિવસે ઈશાન દિશામાં મેઘમંડળ ખાય તે વરસાદ છેડે થાય, પ્રચંડ વાયુ

Page #16

(૭)
વાય, અને દશમને દિવસે ઉત્તર દિશામાં જે પ્રચંડ વાયુ વા તે વરસાદ બિલકુલ ન થાય. ૨,૩
मासस्य मार्गशीर्षस्य मघा नक्षत्रमेव चेत्, कृष्णपक्षे चतुर्थ्य तु सविद्यन्मेघदर्शनम्. तस्मिनृक्षे तदाषाढे जलपूर्णा मही भवेत्, संपूर्णा शस्यनिष्पत्तिः सुभिक्षं च समादिशेत्.
५
માગશર મહિનાના કૃષ્ણપક્ષની ચાથને દિવસે જે મા નક્ષત્ર હાય તથા વિજળી સહિત મેધનું દર્શન થાય તેા અસાઢ મહિનાના તે નક્ષત્રમાં મઘા નક્ષત્રમાં-પૃથ્વી જળથી સપૂર્ણ થઈ જાય, ધાન્યની પેદાશ ઘણી સારી થાય તથા સુકાળ પ થાય, ૪, ૫
रात्रौ दृष्ट्वा दिने दृष्टि दिने दृष्ट्वा भवेन्निशि . पुरुष स्त्री संयोगो विद्युन्मेघ स्तथैव च.
શત્રે જો વિજળી જોવામાં આવે તે દિવસે વરસાદ થાય અને દિવસે જોવામાં આવે તે રાત્રે થાય. પુરૂષ અને સ્ત્રીના સંચાગની જેમ વીજળી અને મેઘના સચાગ પશુ જાણી સુવા ર
कृष्णपक्षे तथाष्टम्यां नवम्यां हस्तभे किल सर्वतो दिशि दृश्येच्च विद्युदश्रेण संयुता.

Page #17

तदृक्षे चैव माषाहे जलपूर्णा मही भवेत् सुभिक्षं शस्य निष्पत्ति वसुधा नंदते तथा.
માગશર માસની કૃષ્ણપક્ષની આઠમ તથા નવમને દિવસે જે હસ્ત નક્ષત્ર હોય, અને આકાશમાં વાદળાં સાથે સર્વ દિશાએમાં વિજળી ચમકતી હોય તે આષાઢ મહિનાના તે નક્ષત્રમાં પૃથ્વી જળથી તરબોળ થઈ જાય, સુકાળ થાય, ધાન્યની ઉત્તિ. થાય અને પૃથ્વીમાં સર્વત્ર આનંદ રહે. ૭, ૮
चतुर्थी पंचमी षष्ठयां अश्लेषा च मघा तथा यदा च पूर्वफारुक्षं त्रिरात्रं वर्षते ध्रुवम्.
માગશર માસની ચોથ, પાંચમ અને છને દિવસે જે અશ્લેષા, મઘા તથા પૂવૉ ફાલ્ગની નક્ષત્ર હોય તે ખરેખર ત્રણ દિવસ સુધી વરસાદ થાય. ૯
अष्टमी नवमी चैव चित्रनक्षत्रसंयुता आषाढे श्वेतपक्षे च तहिने वर्षते ध्रुवम्.
માગશર માસની આઠમ અને જેમ જે ચિત્ર નક્ષત્રવાળ હોય તે આષાઢ માસના શુકલપક્ષમાં તે દિવસે એ ખરેખર વરસાદ થાય. ૧૦
नवमी दशमी चैव एकादशी यदा भवेत
स्वाति नक्षत्र संयुक्ता, प्रस्यनाशो जलंविना. १ ' માગશર માસની નેમ, દશમ તથા અગીયારસ જે સ્વાતિ

Page #18

નાવવાળી હોય તે પાણી વિના ખેતીને નાશ થવાનો એમ સમજી રાખવું. ૧૧ વ્યવહારકપમાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ પણ
मार्गशीर्ष नवमी दशमी चैकादशी च तिथिरत्र कराला स्वातिरुक्षसहिता सितपक्ष्या शस्यनाशकलिता कलिताका, १२ * માગશર માસના શુક્લ પક્ષની નેમ દશમ અને અગીયારષ્ટની તિથિ જે સ્વાતિ નક્ષત્રવાળી હોય તે તેને ભંયકર, ધાન્યને નાશ કરનારી તથા કષ્ટ ઉપજાવનારી સમજવી. ૧૨
द्वादश्यां च त्रयोदश्यां चतुर्दश्यां तथैव च अमावास्यां तथा च स्यान् नक्षत्रं च मघाभिधम् १३ संध्याकाल च तासु चेन मेघविंद समन्वितः आषाढे श्वेतपक्षे तु वर्षते नात्र संशयः १४
માગશર માસની બારસ તેરસ ચાદશ તથા અમાસને દિવસે જે મઘા નક્ષત્ર હોય અને તે તિથિઓને સંધ્યાકાળ જે મેઘનાં બિંદુએ કરી સહિત હોય તે આષાઢ મહિનાના શુક્લપક્ષમાં જરૂર વરસાદ વરસે. ૧૩, ૧૪
. પોષ માસ.. पौष शुक्ल चतुर्थ्यां तु विद्युतां दर्शनं शुभम्

Page #19

પણ મહિનાની શુકલ ચતથીને દિવસે જે વિજળી દેખાય, આકાશ વાદળથી છવાયેલું જણાય તથા ઇદ્ધ મનુષ્ય નજરે ચડે તે તે ઉત્તમ જાણવાં ૧
मेषपदं गतवंद्रो गर्जन पूर्वदिग्गतम् कुंरलं च तथा भानौ मुभिक्षं जायते तदा २
વળી તે દિવસે જે ચંદ્ર મેષ રાશિમાં હોય, પૂર્વ દિશામાં ગર્જના થાય અને સૂર્યની આસપાસ કુંડાળું દેખાય તે સુકાળ याय २
तदिने च प्रतीच्यां च संध्याकाले भवेद्यदि पीतवर्णो घटाटोपो घनानां गगनांगणे ३
भूमिकंपो भवेन्नून प्रचंडो जनभीतिदः .. पंचवींश त्यहमध्ये तद्देशे नात्र संशयः ४
પિષ માસની ચોથને દિવસે સંધ્યાકાળે પશ્ચિમ દિશામાં આકાશમાં પીળા રંગનાં વાદળાને ઘટાટોપ થાય તે તે દેશમાં “અરેખર પચીસ દિવસની અંદર પ્રચંડ અને લેકેને ભયભીત अनार भूमि ५ थाय, से नि:संशय छे. 3, ४.
पौष शुक्ल पंचम्यां तु सवातो धनडंबरः प्रभाते जायते मयां विद्युद् गर्न समन्वितः तदा तस्यां चतुर्मास्यां, चातकरिव मानुषैः लभ्यते जलबिदुर्गों नमसो मेष संभवः
।

Page #20

(૧૧)
પિષ સુદિ પાંચમને દિવસે પ્રભાતમાં વાયુ, વીજળી અને ગર્જના સાથે મેઘને આડંબર થાય તે તે ચોમાસામાં ચાતકેની પેઠે માણસોને પણ આકાશમાંથી વરસાદનું ટીપું મળવું દુર્લભ થઈ પડે. ૫, ૬.
पौषस्य शुक्ल षष्ठयां तु मध्यान्हे नभसि स्थितः नभोमणि मेघदैर्यदा श्वेतैस्तिरोहितः ७ तदादेशे समभ्येति कराला क्षुद्र पक्षिणाम शस्य भक्षणशीला च श्रेणि औद्रपदे ध्रुवम् ८
પિષ શુદિ છે ને દિવસે મધ્યાન્તકાળે આકાશમાં રહેલા સૂર્ય જે “વેત રંગનાં વાદળાંના સમુહથી છવાયેલું હોય તે ભાદરવા મહિનામાં તે દેશમાં ધાન્યનું ભક્ષણ કરનારી શુદ્ધ પક્ષિણ–તીડે વિગેરેની ભયંકર આક્ત ખરેખર આવી ચડે. पौषे तु सप्तमी शुक्ला अष्टमी नवमी तथा रेवती रुक्षसंयुक्ता नदा धान्यं न संग्रहैत ९
પિર મહીનાની શુકલ પક્ષની આઠમ તથા નામ જે રેવતી નક્ષત્રવાળી હોય તે ધાન્યન સંઘરે કરવાની જરૂર નહિ કારણ કે તે વરસમાં ધાન્યની સારી ઉપજ થાય. ૯
तस्य मासस्य सप्तम्यां प्रभाते सूर्यमंडलम् उद्यदेवाभ्रछन्नं चेत् तदानं जायते शुभम् १०
પિષ મહીનાની સાતમે પ્રભાતમાં સૂર્ય મંડલ ઉગતાંજ જે વાદળથી છવાયેલું દેખાય તે ઘણું ધાન્ય નીપજે ૧૦,

Page #21

(૧૬)
अष्टमी तस्य मासस्य चंद्रवासरसंयुता art प्रभृति रोगाणां कारिणी विबुधैर्मता. ११
પોષ માસમાં જીદ આઠમ ને સેામવાર હોય તે તે મરકી માદિ રાગાને જન્મ આપનારી જાણવી એમ વિદ્વાનાએ કહી શખ્યું છે ૧૧
नवमी भरणीयुक्ता वात विद्युत्समन्विता ज्योतिषिकैः समभ्यस्ता क्षुद्रोपद्रवकारिणी. १२
પોષ માસની નામ ભરણી નક્ષત્રવાળી હાય અને વાયુ તથા વિજળી દેખાય તેા ન્હાના ઉપદ્રવેા થાય ૧૨
दशम्यां तस्य मासस्य यदा विद्युद्धिमान्विता तदातिवृष्टितो धान्य निष्पत्तिर्न हि संभवेत् १३
પોષ માસની શુકલ દશમને દિવસે જો હિમ સાથે વિજળી થાય તે તે વરસમાં અતિવૃષ્ટિ થાય અને ધાન્યની પેદાશને હાની કરે. ૧૩
एकादशी तथा ज्ञेया सूर्यतापेन वर्जिता, पशुनाशकरा प्राज्ञे स्तृण संहति वर्जिता. १४ પોષ માસની શુક્લ પક્ષની મગીયારસ જો સૂર્યના તાપથી રહિત હાય તે તે વરસમાં ઘાસ નહીં જેવું પાકે અને તેથી પક્ષુઓના નાશ થાય.

Page #22

पौर्णमासी द्वितीया च तस्य मासस्य चेवदा, क्रमेण च शनिमूर्य वासराभ्यां समन्विता १५ आषाढ शुक्लपक्षे च प्रभूतं जसवर्षणम् । निष्पत्तिः सर्व शस्यानां प्रजा च निरुपद्रवा १६
પિષ માસની પુનમ તથા બીજ અનુમે શનિ અને વિવારી હોય તે અષાડ મહિનાના શુકલ પક્ષમાં ઘણે વરસાદ થાય, ધાને સારી રીતે પાકે અને પ્રજા પણ નિરૂપદ્રવपारी २. १५, १६
शोषमासस्य संक्रांती रविवारो यदा भवेत् द्विगुणं धान्यमूल्यं च कथितं मुनिसत्तमैः १७
પિષ માસની સંક્રાંતિને દિવસે જે રવિવાર હોય તે ધાન્યનું બમણું મૂલ્ય ઉપજે, એ પ્રમાણે ઉત્તમ મુનિઓએ ભાખ્યું છે.૧૭
शनौ च त्रिगुणं प्रोक्तं भौमे चैव चतुर्गुणं तुल्यं च बुध शुक्राभ्यां मूल्या गुरु सोमयाः १८
વળી તે સંક્રાંતિને દિવસે જે શનિવાર હોય તે ધાન્ય, મૂલ્ય ત્રણગણું, મંગળવાર હોય તે ચારગણું, બુધ અને શુક વાર હોય તે તુલ્ય તથા જે ગુરૂ અને સેમવાર હોય તે અરધું જાણવું. ૧૮
शनिभानुकुजे वारे संक्रांति श्च भवेधदा धान्यमूल्यस्य वृद्धिश्च जायते रापविरम् १९
A

Page #23

(૧૪) શનિવાર, રધિકાર સંથા મંગળવારે જે સંક્રાંતિ હેતે ચાન્યના ભાવમાં વધારો થાય અને રાજયમાં પણ વિગ્રહ થાય.
शन्यक भौमवारे तु संक्रांति मृगकर्कयोः यदा तदानमूल्यस्य वृद्धिः संजायते ध्रुवम् २०
મકર સંક્રાંતિ અને કર્ક સંક્રાંતિ જે શનિવારી,સેમવારી. અથવા મંગળવારી હોઈ તે ખરેખર ધાન્યના ભાવમાં વૃદ્ધિ થાય
पौषस्य पूर्णमाम्यां च संध्याकाले भवेद्यदि मेधेश्छमो निशानाथः पीतवर्णे मनोहरैः २१ तदा वैश्वानरोद्भूत भयो जगद्विनाशक: कथितश्चंद्रप्रज्ञप्त्यां, सर्व शास्त्रविचक्षणः २२
વળી પેસ શુદિ પુનમને દિવસે સંધ્યાકાળે ચંદ્ર જે પીળા રંગનાં મનહર વાદળાંથી છવાયેલ હોય તે જગને નાશ કરનારે અગ્નિ ઉત્પન્ન થાય અને તેથી લેકે ભય પામે; એમ સર્વ શાસ્ત્રોમાં વિચક્ષણ એવા જિનેશ્વરેએ ચંદ્રપ્રજ્ઞાસમાં કહ્યું છે. - तहिने भौमवारचेद चंद्रश्चैव प्रभोज्झितः - बाल मृत्युप्रदो ज्ञेयो माघमास स्तदाखिलः २३
_ષિ શુદિ પુનમને દિવસે જે મંગળવાર હોય અને ચંદ નિસ્તેજ દેખાય તે આખા મહા મહિનામાં બાળકનું મૃત્યુ પ્રમાણ વધી જાયઃ ૨૩

Page #24

(૧૫) ને વાત જ મારા पूर्वदिग्यदि मध्यान्हे दुकालो हि तदा भरेत् २
વળી તે દિવસે રવિવાર હોય અને મધ્યાકાળે લાલ રંગનાં વાદળાં પૂર્વ દિશાને રગે તે ખરેખર દુકાળ પડે. ૨૪
तहिने शनिवारश्चेत् पातः सूर्यश्च छादित धुम्रतुल्यै यंदा मेथै स्तदा मारी न संशयः... २५
વળી તે દિવસે શનિવાર હેય અને પ્રસાતમાં સૂર્ય - માડા જેવાં વાદળાંથી આચ્છાદિત થ હોય તે કરીને ચેકસ ઉપદ્રવ થાય. ૨૫ पौषे मूल भरण्यांत चंद्रमानेन सा के आर्द्रादौ च विशाखाते रवेर्मान न वर्षति. २६
વાદળાંવાળા પોષ મહિનામાં મૂળ નક્ષત્ર તથા ભરણી નક્ષત્રમાં જેટલે ચંદ્રમા હેય તેના માનથી (પ્રમાણથી) આ દ્રથી માંડીને વિશાખા સુધી સૂર્યના માને કરીને વરસાદ વરસે છે ૨૬ पौषस्य पूर्णमासी चेना च घटिका प्रयम् ' , धान्यराशिप्रदा मयां तदा वर्षा शुभा भवेत्. २७
વળી જો પિષ સુદ પુનમ ત્રણ પૈડી આછી હોય તે પૃથ્વી ઉપર ધાન્યના મહટા સમૂહને આપનારા થાય.

Page #25

माघ मास. माघ शुक्ल द्वितीयायां प्रातः सूर्योभवेद्यदि तीव्रतापयुतो ह्यत्र तदा दुष्कालसंभवः .
મહા શુદિ બીજને દિવસે પ્રભાતમાં સૂર્ય તીવ્ર તાણ આપે તે ખરેખર દુકાળ પડે. ૧
तहिने चैव मध्यान्हे प्रतीच्या मेघडंबरः श्वेतवर्णों यदा जात स्तदा धान्यं न जायते. २
વળી તે દિવસે બપોરે પશ્ચિમ દિશામાં શ્વેત રંગનાં વાદળાને આડંબર થાય તે ધાન્ય ન પાકે. ૨
माघ शुक्ल तृतीयायां संध्याकाले निशाकरः हरिद्वर्णयुतै भैधै *छादितो यदि चेद् भवेत् ३ तदा सप्तदिनैन्नं भवेद्वृष्टिस्तदादितः । गोधूम चणकादीनां नाशश्च भवति ध्रुवम् ४
મહાશુદિ ત્રીજને દિવસે સંધ્યાકાળે ચંદ્ર લીલા રંગવાળાં વાદળાંથી છવાયેલું હોય તે ખરેખર ત્યારથી લઈને સાત દિવસની અંદર વૃદ્ધિ થાય અને ઘઉં તથા ચણા વિગેરે અવશ્ય नाश पामे, ३, ४
सहिने रविवार घेत अर्कोपि च दिनोदये परिवृत्तो यदा नः सजलैच्छादितो भनेत् ५

Page #26

. (१७) तदा नूनं न वृष्टिः स्याद् वर्षे यावज्जनप्रिया दुःखिनः पशवोपि स्यु स्तुणतोय विवर्जिताः ६ વળી મહા સુદિ ત્રીજને દિવસે જે રવિવાર હોય અને દિવસ ઉગતી વેળા સૂર્ય પણ જળભરેલાં વાદળાંથી છવાયેલે દેખાય તે ખરેખર લેકેને પ્રિય એવી વૃષ્ટિ એક વરસ સુધી ન થાય, પશુઓ ઘાસ તથા પાણીના અભાવે ઘણા હેરાન થાય. ૬
माघ शुक्ल चतुर्थी तु निशीथे घबरे यदि रक्त वर्णयुता विद्युद् दृश्यते गर्जनेयुती । तदा वृष्टि भवेन्नूनं ज्येष्ठमासि पनोहरा धान्य तृणादि वस्तूनां निष्पत्तिश्च भवेच्छुभा. .
વળી માહ શુદિ ચેાથની મધ્ય રાત્રિએ આકાશમાં ગર્જ છે સાથે લાલ રંગની વિજળી દેખાય તે ખરેખર જેઠ માસમાં . નિહર વૃષ્ટિ થાય તથા ધાન્ય ઘાસ આદિ વસ્તુઓ ઘણું ગામ श्यामां . ७८ तहिने रक्तवर्णाढय मेकमनं च पूर्वतः पश्चिमतो द्वितीयं च समागच्छच्च दृश्यते प्रातर्यदैकवेलायां तदा नाशो भवेध्रुवम् जलप्लवैर्हि देशस्य मासस्यावधिना ततः १०
વળી તે માહ શુદિ એથને દિવસે પ્રભાતમાં એક વખતે [Nલ રંગનું પૂર્વદિશા તરફથી એક વાદળું અને પશ્ચિમ દિશા

Page #27

(१४-)
તથી બીજું વાદળુ ભાવતુ દેખાય તે ત્યારથી માંડીને એક મહિનાની અંદર પાણીની રેલથી ખરેખર દેશના નાશ થાય. ૯,૧૦ माघ शुक्लस्य - पंचम्यां घटित्रयदिने गते मर्कस्य रक्तं स्यात्तदा धान्यक्षयो भवेत् ११ માહ શુદ્ધિ પાંચમે ત્રણુ ઘડી દિવસ ગયા બાદ સૂર્યનું મિથ્ય લાલ રંગનું દેખાય તે ધાન્યના નાશ થાય. ૧૧ afe शनिवारचेद् हीमवृष्टि भवेत्तथा
१२
तदा भुवि महामारी चैत्रे भवति निश्चितम् મહા શુદિ પાંચમે જો શનિવાર હાય અને વળી હિંમની વૃષ્ટિ થાય તો પૃથ્વીમાં ચૈત્ર માસમાં ખરેખર મરકીના મોટા ઉપદ્રવ થાય. ૧૨
१३
षष्ठयां च मात्र शुक्रस्य सूर्यास्त समये खलु दृश्यते सर्व वर्णाय सिंद्रचापो यदांवरे तदा वृष्टि भवेद् शीघ्रं तस्यामेव निशि ध्रुवम... froफलैव महारोग दायिनी देहिनां सदा
१४
વળી મહા શુદિ છઠને દિવસે સૂર્યાસ્ત સમયે આકાશમાં સ રંગાવાળુ જો ઇંદ્રધનુષ્ય દેખાય તે ખરેખર તુરત તેજ રાત્રિએ નિષ્ફળ તથા પ્રાણીઓને હુંમેશા મહુા રોગ કરનારી વૃષ્ટિ થાય. ૧૩ ૧૪
माघ शुक्लस्य षष्ठी चेच्छनिवारान्विता यदा - कृष्णपक्षे तदाषाढे वृष्टि भवति निश्चितम्
१५

Page #28

(૧૯) મહા સુદિ છઠ ને શનિવારે હોય તે ખરેખર અંસાડ મે, હિના અંધારીયામાં વરસાદ થાય. ૧૫
गतीयां घटिका पंच रात्रो तत्र दिने यदा.. . तारकाणां भवेत्पातः प्रतीच्या मनिवारतः १६ पशूनां च तदा नाशो भवति हि तृणैर्विना यतो विदुरपि वृष्टे भाति नो वर्षावधिम् . १७
વળી તે દિવસે પાંચ ઘડી રાત્રી ગયા બાદ જે પશ્ચિમ દિશામાં ઘણ તારા ખરે તે ઘાસ વિના ખરેખર પશુઓને નાશ થાય, કારણુંકે એક વરસ લગી વરસાદનું બિંદુ પણ ન પડે. ૧૬, ૧૭
શ્રી સમંત દારાર્થે વતાવેલો વિધિ.
મહા સુદ છઠને દિવસે પ્રાગ દ્વારા વરસાદની પરીક્ષા કરવાનો વિધિ શ્રી સમંત ભદ્રાચાર્યે પિતાના તિનિર્ણય નામના ગ્રંથમાં નીચે પ્રમાણે કહ્યો છે –
* મહા શુદિ છઠને દિવસે સૂર્યોદય સમયે એક કુમાશ્કિાએ સૂર્ય સન્મુખ આક્રશ પ્રદેશમાં ત્રીસ પલ સુધી દ્રષ્ટિ રાખીને પયંકાસને પાટલા પર બેસવું. પિતાની સામે હાથ પહોંચે ત્યાં સુધી નિમેળમાણીથી ભરેલી એક કાંસાની ગેળ થાળી રાખવી. પછી તે થાળીમાં કુમાષ્કિાએ પિતાની અનામિકા આંગળીથી, તેલમાં પલાળેલાંકિ ના ત્રણવાર છાંટણ નાખવાં અને “નો सर्वाय ॐ नमरे मेषाभिमतने अस्यां स्थाल्यां अवतरतु स्वाहा" એવી રીતને મંત્ર પિતા એ લિમાં રાખેલાં કરેણનાં

Page #29

(૨૦) ફરતે થાળીમાં નાખવાં. પછી તે બધું પાણી એક કારા માટીના ઘડામાં ભરવું. તેના પર એક સરાવલું ઢાંકવું. તેની ઉપર લીલા રંગનું વસ્ત્ર કાચા સૂતરથી બાંધવું. એ ઘડે બપોર સુધી ત્યાં તડકામાં જ રહેવા દે, તેની પર છાંયા બિલકુલ ન આવવા દેવી. બપોર પછી તે ઘડે ખેલી તેમાં હરડા-બહેડા ને આમનાનું અર્થાત ત્રિફલાનું એક વાલ જેટલું ચૂર્ણ નાખવું. તે બાદ ઘડાને તેવી જ રીતે બંધ કરી પાછા તડકામાં સૂકવે. સાં
જ્યારે સૂર્ય અરધે અસ્ત થયે હેય ત્યારે તે ઘડો પેલી કુમારિકાના મસ્તક ઉપર ચડાવીને ઘરમાં લાવે અને છેક પ્રભાત થતાં સુધી મુકી રાખવું. પછી સૂર્યોદય વખતે તે ઘડે ઉઘાડી તેમાં એક વેત વસને ટુકડે બેળવે, અને તે ટુકડાને ઘડામાં જ એક ઘડી સુધી રહેવા દે. પછી તે ટુકડાને નીચાવ્યા - ગર છાંયામાં સૂકવે. સૂકાઈ ગયા પછી જે તે વિશ્વના ટુકડામાં કાળા રંગના ડઘા માલૂમ પડે તે જાણવું કે ચોમાસામાં ભારે વરસાદ થશે અને જે લાલ રંગના ડાઘા દેખાય તે વરસાદની આશા ન રખાય અને જે સાવ કોરૂં વસ્ત્ર રહે તે અત્યંત વરસાદ પડે અને તેથી ધાન્યને પાક નિષ્ફળ જાય એમ સમજવું
माघ शुक्लस्य सप्तम्यां घटि त्रयदिने गते धूलिवृष्टि रीशाने चेत् धरापस्तदा निषि १८
મહા શુદિ સાતમે ત્રણ ઘડી દિવસ ગયા બાદ ઇશાન દિશામાં જે ધુળની વૃષ્ટિ થાય તે રાત્રિએ ધરતીકંપ થાય. ૧૮
આ વિધિ અને પ્રયોગ બાબર સમજી શકાય તે માટે ગુરૂગમની ખાસ જરૂર બતાવવામાં આવે છે

Page #30

(२१) माघ शुक्लस्य सप्तम्यां रविवारो यदा भवेत् मध्यान्हे धूलिवृष्टिश्च प्रतीच्यामनिलैयुता १९ तदा विद्युत्समुत्पातो भवति जनघातक तम्यां हि तदिने तत्र भूरि भय समन्वितः २०
મહા શુદિ સાતમને દિવસે જે રવિવાર હેય તથા મધ્યાન્ડ કાળે પશ્ચિમ દિશામાં પવન સાથે ધૂળની વૃષ્ટિ થાય છે ત્યાં તે જ દિવસે શત્રિયે ખરેખર કોને નાશ કરનાર તથા ઘણા ભયવાળે વિજળીને ઉપદ્રવ થાય. ૧૯ ૨૦
माघ शुक्लस्य सप्तम्यां संध्याकाले जलयुतो मेघयूथो यदा प्राच्यां तदा दुष्कालसंभवः २१
માહ શુદિ સાતમે સંધ્યાકાળે પૂર્વ દિશામાં જળવાળાં વાદળાંઓને સમુહ હોય તે દુકાળને સંભવ જાણુ. ૨૧ माघशुक्लस्य चाष्टम्यां भोमवारो यदा भवेत् आच्छादित स्तथा सूर्यः सूर्यास्तसमये यदि २२ नीलवणे महामेघे निष्कंपैश्च किलोनतैः तदा धान्यस्य मूल्यं हि जायते विगुणं महौ २१
માહ શુદિ આઠમને દિવસે જે મંગળવાર હોય અને સૂર્યાસ્ત સમયે સૂર્ય જે લીલા રંગનાં નિષ્કપ અને ઉચાં વાદળાંઓથી આચ્છાદિત થયેલ હોય તે ખરેખર આ પૃથ્વીમાં માન્યનું મૂલ્ય બમણું થઈ જાય. ૨૨ ૨૩.

Page #31

माघ शुक्लस्य चाष्टम्यां शनिवारो ग्रदा भवेत् . तद्रा वृष्टिः शुभा चोक्ता चतुर्मासि जिनाधिपैः : २४ * વળી મહા શુદિ આઠમને દિવસે શનિવાર હોય તે માસામાં સારો વરસાદ થાય એમ જિનાધિપએ કહેલું છે. ૨૪ 'नभसि हि प्रभाते च माघ शुक्लाष्टमी दिने इंद्रचापो यदा त्वों दृश्यते घटिकावधि २५ तदा मारी समुत्सातो जायते जननाशकः विदेशगमनं कार्य ततो जीवितवांछिभिः २६
વળી માહ શુદિ આઠમને દિવસે પ્રભાતમાં જે એક ઘડી સુધી અરધું ઇંદ્રધનુષ્ય દેખાય તે માણસને નાશ કરનાર મરકીને ઉપદ્રવ થાય માટે જીવિતની ઈચ્છા રાખનારાઓએ પરદેશમાં ચાલ્યા જવું. ૨૫ ૨૬
जायते तद्दिने चैवं धूलिवृष्टिर्यदांवरे मध्यान्हे नैऋते भागे तदा दुष्कालसंभवः २७
વળી તે માહ શુદિ આઠમને દિવસે જે આકાશમાં મધ્યાહુ કાળે નેત્રત દિશામાં ધુળની વૃષ્ટિ થાય તે દુકાળ પડે. ૨૭
माघ शुक्लाष्टमी चैव दुर्दिना यदि जायते
सदा पशुविनाशः स्याद्विविध व्याधिभि ध्रुवम् २८ . - મહા સુદિ આઠમને દિવસે વાદળાં થાય તે ખરેખર મહેક પ્રકારનાં રોગથી પશુઓને વિનાશ થાય. ૨૮

Page #32

निशानाथो निशि जातो. माघशुक्लाष्टमी दिने, रक्तवर्णेन संवृत्तो यदा भामंडलेन च २९ तदाऽतिवृष्टि विज्ञेया चतुर्मासावधि जनैः महामारी समुत्पातो धान्योत्पत्तेर संभवः . ३०
મહા શુદિ આઠમને દિવસે રાત્રીએ જે ચંદ્ર લાલ - ગના ભામંડળથી ઘેરાએલે દેખાય તે ચતુર્માસ દરમીયાન ભારે વરસાદ થાય એમ જાણવું અને તેથી હેટી મરકીનો उपद्रव.थाय तेभ धान्य पशु न पाडे. २८, 30
माघशुक्लस्य चाष्टम्यां यदा हि विद्युदर्शनम् जायतेऽग्नौ दिशि चैव तदा वृष्टि न जायते ३१
માહ શુદિ આઠમે અગ્નિ ખુણમાં વિજલી દેખાય તે વસાદ ન થાય. ૩૧
धुम्रयुक्तं यदाकाशं माघशुक्लाष्टमी दिने दृश्यते हि तदा मह्यां भूमिकंपो भवेद्धवम् ३२
માહ શુદિ આઠમને દિવસે આકાશ ધુમાડાવાળું દેખાય તે જરૂર ધરતીકંપ થાય. સર
तद्दिने गुरुवारश्चेत् प्रभाते मेघवर्षणम् तदा वृष्टि न जायेत वर्षावधि हि निश्चितम् ॥
વળી તે દિવસે ગુરૂવાર હોય અને પ્રભાતમાં વરસાદ ચાણ તે ખરેખર એક વરસ સુધી વાણાદા માળ,

Page #33

. (१४) माघशुक्लमवम्यां च रविवारो यदा भवेत् करकाणां समुत्पातो प्रभाते च यदा भवेत् ३४ तदा स्वर्णादि धातूनां मूल्यं हि द्विगुणं मतम् त्रिगुणं शनिवारश्चेत् भौमवारे चतुर्गुणम् ३५
માહ શુદિ નવમને દિવસે રવિવાર હોય અને પ્રભાતમાં કશને ઉપદ્રવ થાય તે ખરેખર સેનું વિગેરે ધાતુઓના ભાવ બમણું થઈ જાય. અને તે દિવસે શનિવાર હોય તે ભાવ ત્રણગણ અને મવાર હેય તે ચારગણા થાય. ૩૪, ૩૫
मध्यान्हे तहिने चैत्र पूर्वदिग्यदि मंडिता पंच वणे महामेधै स्तदा मारी न संशयः ३६
વળી તે દિવસે–માહ શુદિ આઠમને દિવસે બપોરે પૂર્વ દિશા જે પચરંગી મેટાં વાદળાંઓથી ભરેલી દેખાય તે १३२ भरी। पंव थाय. 38
माघशुक्ल नवम्यां च यदा हि विद्यदर्शनम् जायते संध्यासमये तदा धान्यं न जायते. ३७
માહ શુદિ નવમને દિવસે સંધ્યાકાળે વિજળી થાય તે માન્ય ન નીપજે. ૩૭ .. बहिने रविवारश्चेत् आकाशं च जलप्लुतम्
सूर्यस्य दर्शनं चैव नो जायेत दिनावधि १६

Page #34

सदा हि पशुविध्वंस: फाल्गुने भवति ध्रुवम् 'स्फोटकादि महारोगै रेवं जिनविभाषितम् ३९
વળી તે દિવસે રવિવાર હોય, આકાશ પાણીથી ભીંજએલું હોય અને આખા દિવસ દરમીયાન સૂર્યના દર્શન ન થાય તે શીતલા વિગેરે મહા રેગથી પશુઓને વિનાશ થાય એમ શ્રી જીનેશ્વરેએ ભાખેલું છે. ૩૮, ૩૯
तहिने भोमवारश्चेत् पूर्वदिक्चैव भूषिता श्याममेघैस्तदा वृष्टि राषाढे हि न संशयः ४०
તે દિવસે જે ભમવાર હોય અને પૂર્વ દિશા શ્યામ રંગનાં વાદળથી વિભૂષિત થયેલી છે તે આષાઢ માસમાં ચોક્કસ વરસાદ થાય. ૪૦
तहिने चांबरे प्राच्या निशीथे यदि जायते पतनं तारकाणां च राज्यभ्रंशो न संशयः' ४१
વળી તે દિવસે આકાશમાં પૂર્વદિશામાં મધ્યરાત્રિએ તારા, ખરે તે રાજયનો નાશ થાય એ વિષે શંકા ન રાખવી. ૪૧
तहिने धूमकेतोश्च दर्शन यदि जायते निशि तदा जनानां हि नाशो भवति मारीतः ४१ વળી તે માહ શુદિ નોમને દિવસે રાત્રિએ જે ધુમકેતું ન થાય તે ખરેખર મરકીથી માણસને નાશ થાય ૪૨

Page #35

तहिने च निधाना संध्याकातिल दृश्यते शंखचिन्हं चेत् तदा- वृष्टरसंभवा ४५
વળી તે દિવસે સંધ્યાકાળે વાયુ ફેકાય અને ચંદ્રની અંદર શંખનું ચિન્હ જણાય તે વૃષ્ટિ ન થાય. ૪૩
तहिने चैव नभसि प्रभाते यदि जायते, . . चंडवातस्तदा झेया वृष्टि र्धान्यपदा भुवि ४४
વળી તે દિવસે આકાશમાં પ્રભાતકાળે સખત વાયરે વહે તે પૃથ્વીમાં ધાન્યને ઉપજાવનારે પુષ્કળ વરસાદ થાય. ૪૪
दशम्यां माघशुक्लस्य शक्रचापो विदृश्यते संध्याकाले सदा ज्ञेया वृष्टि मौरीपदा तदा ४५
મહા શુદિ દશમને દિવસે સંધ્યાકાળે જે ઈદ્રિધનુષ્ય દેખાય તે મરકી પેદા કરનારી વૃષ્ટિ થાય. ૪૫
दशमी माघशुक्लस्य भौमवारान्विता यदि तदा बालविनाशो हि विज्ञेयो फाल्गुने ध्रुवम् ४६
મહા સુદિ દશમ જે ભમવારી હોય તે ખરેખર ફાગણ માસમાં બાળકને નાશ થવાને એમ જાણવું. ૪૬
विद्युत्पातो यदा जात स्तहिने पसोपरि वदा माणिसमूहस्य नाशो भवेनापिका ४७
વળી તે મહા સુદિ દશમને દિવસે બળદ ઉપર વિજળી Hat el, R ना भुHिA अय.४५

Page #36

(२७) तहिने सूर्यमध्ये चेद् दृश्यते रक्तभान्वितम् ।। तदस्तसमये नून मत्स्यचिन्हं सकंपनम् तदाष्टदिन मध्ये हि जायते वार्घिसंभवः जलप्लवो महा घोरो ध्रुवं जगतीनाशकः ४९
વળી તે મહા સુદિ દશમને દિવસે સૂર્યાસ્ત સમયે જે સૂર્યના મધ્યભાગમાં લાલ કાંતિવાળું તથા કંપતું માસ્યનું ચિન્હ જણાય તે આઠ દિવસની અંદર ખરેખર અત્યંત ભયકર તથા જગતને નાશ કરવાવાળી સમુદ્રની રેલ ફરી વળે.
तहिने पूर्व दिगभागे यदा हि मेघमंडलम् पीतमभं प्रभाते च मेघमार्गे तु दृश्यते ५० तदा ज्वरोत्पत्ति शैंया मनुष्येषु भुवि ध्रुवम् । विनाशश्व तथा तेषां ततो ज्ञेयो भयप्रदः ५१
માહ શુદિ દશનને દિવસે જે આકાશમાં પૂર્વ દિશામાં પ્રતે પીળી કાંતિવાળું વાદળાનું મંડળ દેખાય તે આ પૃથ્વી ઉપર માણસમાં ખરેખર તાવની ઉપત્તિ થાય અને તેથી તે માંહુસેને ભંયકર વિનાશ થાય. પ૦, ૫૧
तहिने नैऋते भागे यदा च विद्युदर्शनम् :
तदा गर्भवती नारीध्वंसो भवति निश्चितम् ..५२ છે. તે દિવસે જે નત ખુણામાં વિજળી દેખાય તે રેખર ઝવતી સ્ત્રીઓને મને થાય. પર

Page #37

(२८) माघ शुक्ल दशम्यां च संध्याकाले यदा भवेत् , मृत्युदो भूरि गाढ व विद्युत्सातो जनोपरि ५३ सदा वन्हिभवोत्पातो भवति जनभोतिदः तद्देशे ह्यथवा तस्मिन् नगरे निश्चितं निशि. ५४
વળી માહ શુદિ દશમને દિવસે સંધ્યાકાળે જે મૃત્યુકારક તથા અત્યંત તીવ્ર એવો વિદ્યુત્પાત માણસ ઉપર થાય છે તે રાત્રીએ ખરેખર તે દેશમાં અથવા તે નગરમાં લોકોને ભય આપવારે અગ્નિને ઉપદ્રવ થાય. પ૩, ૫૪
माघ शुक्ल स्यैकादश्यां भौमवारो यदा भवेत, विद्युतां दर्शनं चैव निशीथे यदि जायते तदा ज्येष्ठस्य शुक्ले हि पक्षे दृष्टि न संशयः धान्यं तृणं तथा भूरि जायते प्राणिहर्षदम् . ५६
મહા સુદિ અગીયારશને દિવસે જે મવાર હોય તથા મધ્યરાત્રીએ વિજળી ચમકે તે ખરેખર જેઠ મહિનાના અજવાળીયામાં વરસાદ થાય અને પ્રાણીઓને હર્ષ પમાડનારૂં ધાન્ય તથા ઘાસ પણ પુષ્કળ નીપજે. ૫૫, ૫૬
तदिने रविवार श्चेत्तथा मेघस्य डंबरः पूर्व दिशि च मध्यान्हे सजला श्यामवर्णकः ५७ बदा हि फाल्गुने मासे वृष्टि रतीव जायते, पद मासावधि चैव ततो वृष्टे रसंभवः

Page #38

(ર૯), મહા શુદિ અગીયારસે જે મધ્યાન્તકાળે પૂર્વ દિશામાં - ણીથી ભરેલે મેઘને શ્યામરંગવાળે ઘટાટૅપ થાય તે ખરેખર ફાગણ મહિનામાં ઘણેજ વરસાદ થાય, પણ તે પછી જ મહિના સુધી વરસાદની સંભવ ન રખાય. ૫૭, ૫૮
बादश्यां माघ शुक्लस्य शनिवारो यदा भवेत् , तदा तैलादि वस्तुनां मूल्यवृद्धिर्भवेद् ध्रुवम् . ५९
મહા શુદિ બારસને દિવસે શનિવાર હોય તે તેલ વિગેરે વસ્તુઓ મોંઘી થાય. ૫૯. ___ तहिने धूमकेतु थे क्षि गे निशिथेंबरे,
दृश्यते हि तदा नूनं राजमृत्यु न संशयः ६०
મહા સુદિ બારસને દિવસે મધ્યરાત્રીએ દક્ષિણ દિશામાં જે પુછડીયે તારે દેખાય તે જરૂર રાજાનું મૃત્યુ થાય. ૬૦
તદિને વિવાર નમ નિર્ધ મા, तीव्रः सूर्यस्तथा चैव शीत वायोरसंभवः ६१ तदा चैत्र मधौ चैव महामारी प्रजायते वमन रेच संयुक्ता पूर्ण मृत्युपदा भुवि. ६२
માહ શુદિ બારસને દિવસે જે રવિવાર હાય, આકાર નિર્મળું દેખાતું હોય, સૂર્ય આકરો તાપ આપી રહ્યો છે, અને ઠંડા પવનને સાવ અભાવ હોય તે ચૈત્ર અને વૈશાક માસમાં ઝાડા અને ઉલટી કરાવનારી—તરતજ પ્રાણ હરનાર મહામારી પૃથ્વીમાં ફેલાય. ૬૧ ૬૨

Page #39

काम
से
(13) माघ शुक्ल त्रयोदश्या मीशाने यदि विद्युतां दर्शन जायते तम्यां तदा वृष्टि ने वार्षिका. ६१
મહા ઈદિ તેરશે દશાની દિશામાં રાત્રીએ વિજળીના ચમકાર થાય તે તે વરસે વૃષ્ટિ ન થાય. ૬૩
तहिने निशिथे चंद्रो यदा रक्तपभान्वितः तदाषाहे रुधिरस्य वृष्टि भवति निश्चिम् . ६४
મહા સુદિ તેરસને દિવસે મધ્યરાત્રીએ જે ચંદ્ર લાલ ક્ષતિવાળે દેખાય તે અસાડ મહિનામાં ખરેખર લેહીને વરસાદ थाय, ६४
तहिने चंडरश्मि श्चेद्यदा मेधैः परिवृत्तः नीलवर्णैः प्रभाते च घटिका द्वितीयावधि ६५ तदा नूनमनावृष्टि र्जायते कार्तिकावधि, • ज्योतिश्चक इति प्रोक्तं श्री हरिभद्र सूरिणा ६६
માહ શુદિ તેરસને દિને પ્રભાતમાં બે ઘડી સુધી સૂર્ય જે લીલા રંગનાં વાદળાંથી વિંટળાયેલ હોય તે ખરેખર છેક કાત્તિક મહિના સુધી વરસાદ ન થાય એ પ્રમાણે શ્રી હરિભસૂર રિજી મહારાજે પોતાના જ્યોતિષ્યક નામના ગ્રંથમાં કહેલું છે.
माघ शुक्ल चतुर्दश्यां संध्याकाले भवेद्यदि, उल्कापातः प्रतीच्यां चेत्तदा नाशोऽवनिभुजां ६७
या
पाय

Page #40

(૬ માહ શુદિ દશને વિસે ધ્યાકાળે પશ્ચિમ દિશામાં વિકાપાત થાય તે રાજાઓનો નાશ થાય. ૬૭
न माघे पतितं सील ज्येष्ठे मूलं न वृष्टिकृत् , नार्दायां पतिता वृष्टि र्दुष्टकालस्तदा भवेत् . ६८
જે માહ મહિનામાં ટાઢ ન પડે અને જેઠ શુદિ પડવાને દિને મૂલ નક્ષત્ર ન વરસે, તેમજ આદ્ર નક્ષત્ર કરૂં જાય તે દુકાળ પડે. ૬૮
पंचार्काः पंच भौमाश्च पंच सूर्यसुतास्तथा, एक मासे यदायाता स्तदा दुर्भिक्ष संभवः ६९
એક જ મહિનામાં પાંચ રવિવાર પાંચ મંગળવાર તથા પાંચ શનિવાર આવે તો પણ દુકાળ પડે ૬૯
सर्वेषु चैव मासेषु रुक्षवृद्धिः मुभिक्षकृत्., माघस्य प्रतिपच्चेव साता मेघवर्जिता.
સઘલા મહિનામાં નક્ષત્રની વૃદ્ધિ થાય તે સુકાળ થાય અને માહ મહિનાને પડ વાયુ સહિત હોય તે વરસાદ ન થાય 90
द्वितीया मेघ संपूर्णा पौधाणे यदा भवेत्, सविधुजायते तत्र धाप्रमूल्यः चतुर्गुणं ७१
મહા વદિ બીજને દિવાળી અને વિજળી હોય તે ત્યાં ધાન્યનું મૂલ્ય ચારગણું થાય. ૭૧

Page #41

(૩૨) तृतीया अभ्रसंयुक्ता निर्जला गर्जता यदा, गोधूमांस्तत्र गृहीयाघांधैव विशेषतः .. ७२
જે માહ માસની અંધારીયા પક્ષની ત્રીજ વાદળાંવાળી હોય અને વૃષ્ટિવિના ગજેના થાય તે ઘઉંને સંઘરે કરી - અવે તેમજ જવને તે ખાસ કરીને સંઘરી રાખ ૭૨
चतुर्थी मेघसंयुक्ता बिंदुभिर्जलसंभवः । नालि फेर फलानीह महाणि भवंति हि. ७३
માહ વદિ ચોથ વાદળાંવાળી હોય અને પાણીનાં ટીપાં પડે તે અહીં નાળીયેરનાં ફળ ખરેખર બહુજ મેંઘાં થાય. ૭૩ पंचमी मेघमंयुक्ता यदा बिंदु विवर्षता, उदग्र वायु संयुक्ता भाद्रपदे न वर्षति.
મહા વદ પાંચમને દિવસે ખાલી વાદળાંજ થાય, પાણી ન પડે અને અત્યંત પ્રચંડ પવન ફુકાય તે ભાદરવા મહિને સૂકે નીવડે. ૭૪
षष्ठी सबिंदुका ज्ञेया निरमा निर्मला दिशः कार्पास संग्रहे तत्र लाभो भवति पुष्कला ७५
મહા વદિ છઠે, જે દેહાં પાં પડે અને દિશાએ વાદલાં વિનાની ચાખી હોય તે કપાસનો સંધરે ક. કેમકે તેથી ઘણે લાભ થાય. ૫
७४

Page #42

(૩૩)
सप्तमी सोमवारेण संयुक्ता यदि जायते तदा दृष्टि महाधारा चतुर्मासे भषेध्वम
માહ વદિ સાતેમ ને સામવાર ડાય તે ચામાસામાં અ સંત ધારાવાળી મેઘવૃષ્ટિ થાય. ૭૬
अष्टम्यां यदि मार्तंडो भवति मेघवेष्टितः न वर्षति तदाद्रायां श्रावणांते तथैव व
મહાવદિ આઠમના દિવસે સૂર્ય વાદળાંથી વીંટળાયેલા હાય તે આર્દ્રા નક્ષત્રમાં તથા શ્રાવણના મતે પણ વરસાદ ન થાય. છ नवम्यां हि निशानाथो निशीथे यदि नीलभः नाषाढे सकले वृष्टि लोके धान्यमहयेता
H
७८
મહા વદિ નમને દિવસે મધ્યરાત્રીયે ચંદ્ર જો લીટી ક્રાંતિવાળા દેખાય તો આખા મસાડ માસ ખાલી જાય અને દુનીયાભરમાં ધાન્ય ઘણું માંઘું થાય. ૭૮
माघस्य कृष्णपक्षे तु सप्तम्यादि दिनत्रये वावस्ते यदा वृष्टिरिधान्यं प्रजायते
७९
મહા મહિનાના કૃષ્ણપક્ષમાં સાતમ, આઠમ અને ગામ એ ત્રણ દિવસેામાં જો સૂર્યાસ્ત સમયે વરસાદ થાય તે ધાન્ય પાકે. ૭૯
ઘણુ

Page #43

(૩૪)
दशम्यां कृष्णपक्षे तु माघमासे प्रवर्षति तदा द्विदल धान्यस्य मूल्यवृद्धिः प्रजायते
૩.
માહુ મહિનાના કૃષ્ણપક્ષની ઃશમીને દિવસે જે વસાદ થાય તા કઠોળના ભાવ ઘણા ઉંચા એલાય. ૮૦ दशम्यां स्वातियोगे यदि पतति हिमं माघ मासेधकारो बातो वा चंडवेगः सजल जलघनो गर्जते वाध्यजस्रम् विद्युन्मालाकुलं वा तदपि हि च भवेाष्ट चंद्रार्कतारं विज्ञेया प्रावृडेषा मुदितजनपदैः सर्वशस्यै रुपता ८१
માત્ર માસના કૃષ્ણપક્ષની દશમીએ જે સ્વાતિ નક્ષત્રના યોગ હાય તથા હિમ પડે, અંધકાર થાય, અત્યંત વેગવાળા વાયુ વહે, જળ ભરેલાં વાદળાં હુંમેશાં ગર્જના કરે, વિજળી ચમકે, સૂર્ય, ચંદ્ર અને તારા દેખાતા બંધ થાય તા હષિત થયેલા લાકોએ સર્વ પ્રકારના ધાન્યને ઉત્પન્ન કરનારા વરસાદ થશે એમ જાણી લેવું. ૮૧
माघस्य नवमी कृष्णा दशम्येकादशी तथा सवाता विद्यता युक्ता शस्यनाशप्रदा मता ८२
માઘ માસની કૃષ્ણપક્ષની નામ દશમ તથા અગીયાથ તે વાયુ તથા વિજળીએ સહિત હોય તે તેને ધાન્યના નાશ કરનારી લેખવી. ૮૨

Page #44

(३५) मापस्य द्वादशी कृष्णा अनिवारण संयुता समेघा ज्वरदा या प्राणी संहारकारिणी ८३
માઘ માસની કૃષ્ણપક્ષની બારસ ને શનિવારી તથા પાતળાંવાળી હોય તે તેને તાવ આણનારી તથા પ્રાણીઓનો ER Rनारी पी. ८3... कृष्णपक्ष्या सदा या माघमास प्रयोदशी सेंद्रचापा मुष्टिदा ज्येष्ठमासे च निधितम् ८४
માઘ માસની કૃષ્ણપણાની ઇદ્રધનુષ્યવાળી તેરસને, જે મહિનામાં ખરેખર ઉત્તમ વૃષ્ટિ આપનારી જાણવી. ૮૪ ..... चतुर्दशी कृष्णपल्या माघमासस्तथा मता. - रविवारेण संयुक्ता महामारीपदा सदा ८५. .
માઘ માસની કૃષ્ણપક્ષની ચાદશ ને રવિવારી હોય તે તેને મહામારી પેદા કરનારી માનવી. ૮૫
माघस्य चोत्तमावास्या अभ्रछना यदा भवेत् हेमवातेन संयुक्ता गोधूमादि प्रणाशिनी ८६.
માઘ માસની અમાવસ્યા જે વાદળાંવાળી તથા કંઢ વાયુ વાળી હોય તે તે ઘઉ વિગેરે વસ્તુઓને વિનાશ કરે. ૮૬
फागण मास. फाल्गुनेऽस्तमिते शुक्रे दुर्भिकं कथितं जिनः षष्मासावधि प्राणिभयदं दुःखगर्भिवम्

Page #45

(૩૬).
જો ફાગણ મહિનામાં મુમના અસ્ત થાય તા છ મહિના સુધી, પ્રાણીઓને ભય સ્થાપના :ખલિત દુકાળ પડે એમ શ્રી જિનેશ્વર પ્રભુએ કહેલું છે. ૧
ય
फाल्गुने सप्तमी चैव अष्टमी नवमी तथा
एकादशी च शुक्ला स्यात् कृतिका रूमसंयुता २ भाद्रपदे त्वमावास्या द्रोणमेघ प्रवर्षति ज्योतिक इति प्रोक्तं श्री हरिभद्र सूरिणा
३
કાંગણું મહિનાની શુકલપક્ષની સાતમ, આઠમ, નામ અને ઋગીયારશ જે કૃતિકા નક્ષત્રવાળી હૈાય તેા ભાદરવા માસની અમાસે એક દ્રોણુંપ્રમાણ મેઘ વચ્ચે, એમ શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજે પેાતાના ન્યાતિશ્ર્ચક્ર નામના ગ્રંથમાં કહ્યું છે. ૨,૩
फाल्गुन शुक्ल सप्तम्यां पूर्णमास्यां तथैव च निर्वाता गगने मेवा ज्येष्ठे हि वृष्टिदा मताः
''
ફાગણ શુદ્ધિ સાતમે તથા પુનમે આકાશમાં વાયુવિનાનાં વાદળાં થાય તે તે જેઠ મહિનામાં જરૂર વરસાદ લાવે. ૪ फाल्गुनस्य शुक्लाष्टम्यां यदा विद्युद्धि नैऋते तदाषाढ शुक्ले पक्षे नैव वर्षा भवेद् धत्रम् ५
ફાગણ માસની શુકલ મષ્ટમીએ નૈઋત ખુણામાં વિજળી થાય તે અષાઢ મહિનાના શુકલપક્ષમાં ખરેખર બિલકુલ વસ્સાદ ન થાય પ

Page #46

..
.
८
(३७) काल्गुनस्य च मासे चमकते मामी की सुभिक्षं च समादेश्यं शस्यनिष्पत्तिरेव में
ફાગણ માસની શુકલ નવમેને દિવસે વરસાદ વરસે ના ચુકાળ થાય અને ધાન્ય નીપજે. ૬.
चैत्र मास. चैत्र मासस्य संक्रांती यदा वर्षति वारिदः .. विचित्रं जायते शस्यं वैशाख ज्येष्ठयो स्तदा १
ચૈત્ર મહિનાની સંકાતે વરસાદ વરસે તે વિચિત્ર પ્રકારનું ધાન્ય પાકે, અને વૈશાકે તથા જેષ્ઠ માસની સંક્રાતિએ વરસાદ
સે તે તેજ પ્રમાણે ધાન્ય નીપજે. ૧ ' चैत्रे वा श्रावणे वापि पंचाळ यदि चागताः दुर्भिक्षं हि तदा ज्ञेयं कथितं पूर्वसूरिभिः ३
ચેત્ર અથવા શ્રાવણ મહિનામાં જે પાંચ રવિવાર આવે તો ખરેખર દુકાળ જાણવો એમ પૂર્વાચાર્યોએ કહી રાખ્યું છે. ૨
चैत्रस्य शुकलसप्तम्यां मेघच्छवं यदा नभः । निर्मला वा दिनः सर्वा दृश्यन्ते वायुना सह ३ गोधूमास्तत्र रहीयान् महानुपि पुदिवान् । संप्राप्ते भोरणे मालि लामो हि निगुनो भोट

Page #47

(૩૮) ચૈત્ર મહિનાની શe માતાને દિવસે જે બાવાદળાંથી છવાયેલું હોય અથવા સર્વ દિશામાં વાયુસહિત વિNળ દેખાય તે બુદ્ધિમાન માણસે મોંઘા એવા પણ ઘણું છે. હs કરવા, કારણકે શ્રાવણ મહિનામાં ત્રણ ગણે લાભ થાય.૩,
द्वितीया दिवसे पाले चैत्र वायुश्च सर्वतः भवेयुर्यदि मेया न पृष्टि भाद्रपद ध्रुवम्
ચૈત્ર મહિનાની બીજને દિવસે જે સર્વ બાજુએથી વાયુ હેય અને વાદળાં ન થતાં હોય તે ખરેખર ભાદરવા માસમાં વરસાદ થાય. ૫.
तृतीया अभ्रसंयुक्ता निर्जला गर्जते यदा, गोधूमां स्तत्रगृहीयात् यांचव विशेषतः
ચિત્ર મહિનાની ત્રીજ જે જળહિત વાદળાંવાળી હેય અને ગર્જના થાય તે ઘઉનો અને જવને ખાસ કરીને સંશશ કર. ૬
ની બારે તે પતિ મારા मच मेघाः प्रहश्यते कार्तिके दृष्टिमादिशेत् ७
ચિત્ર શુદિ ત્રીજને દિવસે ઉત્તર દિશામાં વાયુ હેવ અને વાદળાં ન દેખાય તે કારતક મહિનામાં વરસાદ થાય છે.
चतुर्ये दिवसे पाले मेघणालं माश्यते સુલ કાપી પર પાછા ન હતા કે ૮

Page #48

ચિત્ર નિ ચોથને દિવસે વાદળાંને સમુહ રખાય તે વરસાદવગરને ભયંકર દુકાળ પડે તેમાં શક નથી. ૮
दिनद्वयं यदा वाति वायु देक्षिण पश्चिमः 'सदा न जायते धान्यं दुर्भिक्ष चात्र जायते .
પૈત્ર સુદ ચોથથી માંડીને બે દિવસ સુધી દક્ષિણ અને પશ્ચિમ દિશામાં વાયુ વાય તે ધાન્ય ન થાય અને દુકાળ પડ* तृतीया पंच नवम्यां वायुः पूर्वोत्तरो यदि सर्वशस्यानि जायंते प्रजाश्च सुखिनो ध्रुवम् १०
ચિત્ર સુદ ત્રીજ પાંચમ અને તેમને દિવસે જે પૂર્વ અને ઉત્તર દિશા વચ્ચેને વાયુ વાય તે સર્વ પ્રકારનાં ધાન્ય થાય, અને પ્રજા પણ ખરેખર સુખમાં રહે ૧૦
चैत्र मासस्य पंचम्यां शुक्लपक्षे विलोकयते अच्छा नभः सर्व विद्युत् गर्जनसकुलम् ११ मोधूमानत्र गृह्णीयान्महानमपि बुद्धिमान् भावणे विक्रयेत्तांश्च लामो हि त्रिगुणो भवेत् १२
ચૈત્ર મહિનાના શુકલપક્ષની પાંચમને દિવસે જે આ આકાશ વાદળાંથી છવાઈ જાય, વિજળી અને ગર્જનાઓ થાય તે બુદ્ધિમાન માણસે મેઘા એવા ઘવને પણ સંઘર કર, કારણ કે શ્રાવણ મહિનામાં તે વેચવાથી ત્રણગણ લાભ થાય.

Page #49

(४०) चैमासस्य दिवसे शुक्ले च पंचमी दिने सप्तम्यां च प्रयोदश्यां यदा मेघः प्रवर्षति ११ तारकापतनं चैव गजेनं विद्युता सह वर्षान्तो हि तदा नूनं नात्र कार्या विचारणा १४
ચિત્ર માસના શુકલ પક્ષની પાંચમે, સાતમે તથા તેરસે જે વરસાદ વરસે, તારા પડે અને વિજળી સાથે ગર્જના થાય તે અરેખર વર્ષાઋતુને અંત આવ્યો જાણે, તેમાં બીજે કઈ જાતને વિચાર ન કરે. ૧૩, ૧૪
मूलमादौ यमं चांत चैत्रे कृष्णे निरीक्षयेत् यावक्षिणदिग्वायु स्तावत् दृष्टि प्रदायका १५
ચિત્ર માસના કૃષ્ણપક્ષમાં મૂલ નક્ષત્રથી માંડીને ભરી નક્ષત્ર સુધીમાં દક્ષિણ દિશા તરફ એટલે વાયુ હોય તેટલો વૃદિને દેનારે જાણે. ૧૫
चैत्रस्य कृष्णपंचमी सप्तमी नवमीषु च दुर्भिक्ष जायते चेच्च पतंति जलबिंदकः १६
‘ચિત્ર માસના કૃષ્ણપક્ષની પાંચમે, સાતમે અને નવમે છે જિળનાં બિંદુ પડે તે દુકાળ થાય. ૧૬
पंचमी सह रोहिण्या सप्तमी चाईसंयुता नवमी चैव पुष्येण तदा रसमयंता

Page #50

(૪૧) ચૈત્ર માસના શુકલપક્ષની પાંચમ છે હિણીવાળા હાય, સાતમ જે આ નક્ષત્રવાળી હોય અને નવા ને નક્ષત્ર વાળી હોય તે રસ વસ્તુઓની કિમતમાં ઘણું વધારે થાય. ૧૭
स्वात्या सह पूर्णमासी विद्युन्मेघसमन्विता तदा दृष्टि ने विज्ञेया कार्तिकावधि पंडितः १८
ચિત્ર માસની પૂનમ જે સ્વાતિ નક્ષત્રવાળી હોય અને વિજળી તથા મેઘ દેખાય તે પંડિતએ એટલું અવધારી રાખવું કે છેક કારતક મહિના સુધી વૃષ્ટિ નહીં થાય. ૮
चैत्रस्य शुक्लपक्षे तु त्रयोदश्यां तथैव च धूमिका जायते व मेघस्तत्र न वर्षति १९
વળી ચૈત્ર માસના શુકલપક્ષમાં તેરસને દિવસે જે મરી થાય તે ત્યાં વરસાદ ન થાય ૧૯
वैशाख मास वैशाखे गर्जितं भूरि सलिलं पवनो धनो उष्णो ज्येष्ठों विशिष्ठः स्यात् कथितं मुनिसत्तमः १
વૈશાક મહિનામાં ખુબ ગર્જના થાય, ખુબ પાણી અને પવન હોય તેમજ જેઠ મહિને સારી પેઠે તો હોય તે તે ચામાં જાણવાં એમ ઉત્તમ મુનિએએ કહેલું છે. ૧ - वैशाखे शुलपंचम्यां अच्छत्रं यदा नमः
गर्जते वर्षते नापि पूर्ववातो भवेद् यदा

Page #51

सदलास्त समयेऽस्य जायते अपि पे ध्रुवम् संग्रहेत् सर्व शस्यानि प्रचूराणि प्रयत्नतः । मासे. भाद्रपदेऽत्यंत महाणि भवंति हि, .. हातमेवंहि विद्भिः ज्योति विद्याविशारदः ।
વિશાક મહિનામાં શુકલ પાંચમને દિવસે સૂર્યોદય તથા સૂર્યાસ્ત સમયે જે આકાશ વાદળાંથી છવાયેલું હોય, ગર્જના તથા વૃષ્ટિ થતાં હોય અને પૂર્વ દિશાને વાયુ વહેતી હોય તો પ્રયત્નપૂર્વક ઘણાં ધાન્ય સંઘરી મૂકવાં. કારણ કે ભાદરવા મહિનામાં તે ઘણાં મેલાં થવાનાં. એ પ્રમાણે જોતિષવિદામાં વિચક્ષણ ખાતા વિદ્વાનોએ પ્રબોધ્યું છે. ૨, ૩, ૪
बैशाखे तु प्रतिपदि मेघा वा विद्युतो यदा सर्व धान्यस्य निष्पति भवति हि मुखपदा ५
વૈશાક શુદિ પડવાને દિવસે વાદળાં તથા વિજળી થાય તે સર્વ પ્રકારનાં ધાન્ય નીપજે અને સુખકારક પણ નીવડે. ૫ तृतीया शुक्लपक्षस्य वैशाखे गुरुतोऽन्विता, रोहिणी का संयुक्ता भूरि धान्यपदा मता ६
વૈશાક માસના શુકલપક્ષની ત્રીજ જે ગુરૂવારી અને શેહિણી નક્ષત્રવાળી હોય તે તે ઘણાં ધાન્યને આપનારી થાય.”
बैशाकशुक्ल द्वितीया यदा हि गर्नमान्चिता, संध्याकाले बध्याने या तदा दुर्मितसंभवः . ७

Page #52

ज्येष्ठमासि तदा
adrasala
' શાક માસના શુકલપક્ષની બીજે સંધ્યાકાળે અથવા - અકાળે જે ખરેખર ગર્જના થાય તે દુકાળસંભવ બાણ
वैशाखशुक्ल चतुर्थी सूर्योदये भवेधदि इशानी दिशामाश्रित्य चंडवायु भयपदा महामारी समुत्पातो भवति जनविनाशक: ज्येष्ठमासि तदा नूनं युद्धं चैव महीभूजाम् ९
વૈશાક મહિનાની શુકલ ચતુર્થીને દિવસે સુર્યોદય સમયે છે ઈશાન દિશામાં ભયંકર પ્રચંડ વાયુ દેખાય તે જેઠ મહિને નામાં, માણસને માટે નાશ કરનાર મરકીને ઉત્પાત થાય न सा पश्ये पर युद्ध में. ८,.
पंचमी रविवारा चेद् वैशाखे शुक्लपक्षका सदातिवृष्टितो ज्येष्ठे जलप्लबै जगत्मयः વિશાક મહિનાની શુકલ પક્ષની પાંચમ જે રવિવારી છે તે જેઠ મહિનામાં અતિવૃષ્ટિથી તેમજ પાણીની રેલથી જગતને ઘાણ નીકળી જાય ૧૦
षष्ठी च शनिवारा चेन् मेघच्छामो नभोमणिः उदयकाले संजातो धूलिवृष्टिश्च पूर्वगा. ११ सदापाडे ध्रुवं वृष्टिः करकाणा संजायते मदी सरोहदा व संपूर्णाः सलिलै ध्रुवम् १९

Page #53

આક મહિનાની શુકલપક્ષની છઠ ને શનિવારી હામ અને ઉદય વખતે સૂર્ય વાદળાંથી છવાયેલા હોય તેમજ કે દિશામાં ધુળની વૃદ્ધિ થાય તે આષાઢ માસમાં ખરેખર કરાઓ ચડે અને નદી તળાવ તથા સરોવરે ખરેખર પાણીથી છલકાઈ લાય. ૧૧, ૧૨
वैशाक शुक्लपक्षस्य सप्तम्यां च निशापतिः सूर्यास्तसमये नूनं रक्तैराच्छादितोऽभ्रकै १३ सदा बालविनाशः स्यादापाढे समुपद्रवैः तहिने भोमवार श्रेत्तदा नाशो हि भूभुजाम् १४
વઈશાક માસના શુકલ પક્ષની સાતમને દિવસે સૂર્યાસ્ત સમયે ચંદ્ર જે ખરેખર લાલ વાદળાંથી આચ્છાદિત થયેલ હોય તે અષાઢ માસમાં ઉપદ્રવને લીધે બાળકને મરે થાય અને તે દિવસે જે ભમવાર હેય તે ખરેખર રાજાઓને પણ વિનાશ થાય. ૧૩, ૧૪
अष्टम्यां तस्य मासस्य सोमवारो यदा भवेत् निशीथे तारकाणां च पतनं पूर्व दिशि यदि १५ तदा हि छत्रभंग: स्वाच्या मार्या उपद्रव अनावृष्टिश्च लोकानां पशुनां च विनाशिनी. १६
વઈશાક મહિનાના શુકલ પક્ષની આઠમને દિવસે ને રમવાર હોય અને પશ્ચાવિયે પૂર્વ દિશામાં તારા પર

Page #54

(४५)
તે ખરેખર છત્રભંગ થાય, મરકીને ઉપદ્રવ જાય, અને તેના સ્થા પશુઓને સંહાર કરનારી અનાવૃષ્ટિ થાય. ૧૫, ૧૬
वैशाक शुक्ल नवमी भरणी संयुता यदि मेधैश्च्छना सगर्जा च विद्युद्भिश्च समन्विता १७ तदा ज्येष्ठे भवेन्नूनं वृष्टि र्भाद्रपदे तथा सर्व धान्यस्य निष्पत्तिः सर्वलोकाः सुखान्विताः १८
વઈશાક માસના શુકલપક્ષની નેમ જે ભરણી નક્ષત્રવાળી હેય, વાદળાં ગર્જના તથા વિજળીએ કરીને સંયુક્ત હેય તે જેઠ તથા ભાદરવામાં ખરેખર વૃષ્ટિ થાય, ધાન્ય સારી રીતે પાકે અને લેકે સુખમાં રહે. ૧૭, ૧૮ दशम्यां तस्य मासस्य सूर्यास्तसमये यदि शुक्लपक्षे भवेदिंद्रापस्य दर्शन ध्रुवम् १९ तदा ज्येष्ठे न वृष्टिः स्यादाषाहेऽपि तथैव च। श्रावणे भाद्रमासे च ह्यतिवृष्टि भवेत्किल २०
તે વઈશાક માસના શુકલપક્ષની દશમીને દિવસે સૂર્યાસ્ત સમયે જે ખરેખર ઇંદ્રધનુષ્ય દેખાય તે જેઠ અને અસાડમાં પણ વરસાદ ન થાય; પણ શ્રાવણુ તથા ભાદરવામાં પુષ્કળ १२साह थाय. १८, २०
शुक्लपक्षस्यैकादश्यां तम्मिन्मासि यदांबरम् आच्छदितं हि मध्यान्हे श्यामवर्णैः किलाभ्रकै २१

Page #55

सदा वृष्टि भवेन्न्न कार्तिके व्याधिदा रवि चतुर्मास्यां तु वर्षाया किंदोरपि न संभवः २१
વઈશાક માસના શુકલપક્ષની અગીયારસને દિવસે બપોર આકશ જે શ્યામ રંગનાં વાદળાથી છવાઈ જાય તે પૃથ્વીમાં સિગચાળો પેદા કરનારે વરસાદ કારતક મહિનામાં થાય અને સામાસામાં વરસાદનું ટીપું પણ ન પડે. ૨૧, ૨૨
तस्य मासस्य द्वादश्यां संध्याकाले भवेद्यदि विद्युतां दर्शनं पाची दिशि रक्त प्रभान्वितम् २१ तदापाढे भवेभूनं वहिजोऽत्र हुपद्रव
धनधान्यहरो मयां तृणानां चैव नाशक: २४ - વઈશાક માસના શુક્લ પક્ષની બારશે સંધ્યાકાળે પૂર્વદિશામાં લાલ કાંતિવાળી વિજળીનાં દર્શન થાય તે અસાડ મહિનામાં ખરેખર આ પૃથ્વી ઉપર ધનધાન્યને વંસ કરવાર તથા ઘાસને નાશ કરનાર અગ્નિથી ઉત્પન્ન થનાર વિપદ્રવ થાય. ૨૩, ૨૪
त्रयोदशी तन्मासस्य निर्मला च भवेद्यदि गुरुवासर संयुक्ता ज्येष्ठे वृष्टिस्तदा ध्रुवम् २५
ઈશાક માસની શુકલ પક્ષની તેરસ ને ગુરૂવારી હોય ચાને નિર્મલ હેય તે જેઠ માસમાં ખરેખર વરસાદ થાય. ૨૫

Page #56

(४७) चतुर्दशी च संयुक्ता रविवारेण वृष्टिदा चतुर्मास्यां हि धान्यानां तृणानां च मता पदा २६
તે વઈશાક માસના શુકલપક્ષની ચૌદશ જે રવિવારી હોય તે ચામાસામાં સાથે વરસાદ થાય અને ધાન્ય તથા વાર નીપજે એમ પંડિતે માને છે. ૨૬
पूर्णमासी सदा माता वैशाखस्य भनेयुता पशुनाशकारी ज्योति विद्यासार विशारदैः २७
વૈશાક મહિનાની પુનમ જો શનિવારી હોય તે પશુઓને નાશ થાય એમ ન્યોતિષ વિદ્યાના કુશળ વિદ્વાનોનું કહેવું છે. ર૭
वैशाख. कृष्णपक्षस्य पंचमी मेघसंयुता राज्यभंगकरा ज्ञाता सोमवासर संयुता २८
શાક મહિનાન કૃષ્ણ પક્ષની પાંચમે જે સેમવાર હોય અને વાદળાં થાય તે રાજ્યને ભંગ કરનારી જાણવી. ૨૮
नवमी दशमी चैव विद्युद्भियदि संयुता कृष्णपक्ष्या हि वैशाखे मेघच्छन्न प्रभाकरा २९ तदाषाहे कृष्णपक्ष वृष्टि भवति निश्चितम् अहिला इव नदीवेगा उच्छलंति जलैयुताः ३०
વિશાક મહિનાની કૃષ્ણપક્ષની નેમ અને દશમે વિજળી થાય, વાદળાંઓથી સૂર્ય ઢંકાઈ જાય તે અષાઢ મહિનાના

Page #57

(૪૮)
ધારીયામાં ખરેખર વરસાદ થાય અને નદીઓના પ્રવા ગાંડા માણસની જેમ પાણીથી ઉછળવા લાગે. ૨૯, ૩૦ वैशाखस्य नामावास्या मेघगर्ज समन्विता
३१
सूर्यास्त समये नूनं शस्यनाशप्रदा मता વઈશાક માસની અમાસ સૂર્યાસ્ત સમયે મેઘના ગજાંરવ વાળી હાય તે ખરેખર તેનાથી ધાન્યના નાશ થાય. ૩૧ जेठ मास
ज्येष्ठ्ठस्य प्रथमे पक्षे या तिथिः प्रथमा भवेत् आयाति केन वारेण तामन्वेषय यत्नतः
જ્યેષ્ઠ મહિનાના શુકલપક્ષમાં પહેલી તિથિ ક્યા વારની આવેછે તેની પ્રયત્ન પૂર્વક તપાસ કરવી. ૧
भानुना पवनो वाति कुजो व्याधिकरो मतः राजपुत्रेण दुर्भिक्षं भवति हि न संशयः
જેટ શુદ પડવાને દિવસે રવિવાર ડાય તે ઘણુા પવન ફુંકાય, મંગળવાર હાય તેા વ્યાધિ કરે અને બુધવાર હોય તે દુકાળ પડે એમ બિલકુલ શંકા નથી. ૨ गुरु भार्गव सोमानां यद्येकोऽपि हि जायते जलेन पूरिता पृथ्वी धनधान्यं च संमतम् વળી પડવાને દિવસે ગુરૂ શુક્ર કે સેામવાર હાય તા પૃથ્વી જળથી ઉભરાઈ જાય અને અને ધાન્ય પણ સારૂ પાર્ક. ૩
३

Page #58

(४)
... कदाचिदैवयोगेन अनिवारों बदा भवेत्
अलेविना मजानाशरच्छत्रभंगच जायते
અને કદાચિત વાગે તે દિવસે શનિવાર હોય તે પાણી વિના પ્રજાને નાશ થાય અને છત્રભંગ થાય. ૪
आदीनि च समाणि ज्येष्ठभुकले निरीक्षयेत् साभ्राणि हन्यते वृष्टिं निरभ्र वृष्टि रुपमा ५
જેઠ માસના શુકલ પક્ષમાં આ વિગેરે નક્ષત્ર જેવાં તે વાદળાંવાળાં હોય તે વૃષ્ટિને નાશ કરે અને વાદળવિનાના લાય તે ઉત્તમ વષ્ટિ થાય. ૫
ज्येष्ठमासस्य शुकले हि पक्षेऽत्र दितीया दिने गर्जनं यदि जायेत वृष्टिनैव भवेद् ध्रुवम् .
જેઠ માસના શુકલ પક્ષમાં બીજને દિવસે એ ગર્જના થાય - તે ખરેખર વૃષ્ટિ ન જ થાય. ૬
ज्येष्ठ शुकल तृतीयाणा मार्दा चेवर्षति यदा संध्याकाले तदा नूनं दुर्मिक्षस्यात्र संभवः . ७
જેઠ મહિનાના શુકલપક્ષની ત્રીજને દિવસે જે આ નરસત્ર હોય અને સંધ્યાકાળે વરસાદ થાય તે અહીં દુકાળને
MOवा. ७ चित्रा स्वाति विशाखामु ज्येष्ठमासि निरभ्रता भाषा निर्मलं कृत्वा श्रावणे वर्षति ध्रुवम् ।

Page #59

(૫૦) જેઠ માસના ચિત્રા હવાતિ અને વિશાખા નક્ષત્રમાં વાહળાં થાય તે માયાહ સાસરેરાશય પણ છાવણ માસમાં જરૂર વરસાદ થાય. ૮
पंचग्रह सारा यत्र सोम कुवैति दक्षिणे मंगले म्रियते राजा भार्गवे बियते प्रजा बुधे रसाये याति गुला कुर्याविरुदकम् शनी धृतसमें विद्यान् मासे मासे निरीक्षयेत् १०
જે માસમાં પાંચ ગ્રહના તારાઓ ચંદ્રને પિતાની દક્ષિણ તરફ શખે છે, તેમાં મંગળ હોય તે રાજાનું મૃત્યુ થય, જક હાય તે પ્રજાને મરે થાય, બુધ હેય તે રસને ક્ષય થાય, શરૂ હોય તો સુકામણું કરે અને શનિ હોય તે ઘીને ક્ષય છે એવી રીતે દરેક માસ વિષે સમજી લેવું. ૯, ૧૦
ज्येष्ठस्य शुक्ल पंचम्या गर्जनं श्रूयते यदि दाक्षिणश्च यदा वायु रभ्रच्छन्नं यदा नभः ११ तिलानां संग्रह कुर्यात्तस्मिन् काले विचक्षणः कार्तिके विक्रयेसानि लाभश्च त्रिगुणो भवेतू १२
જેઠ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પાંચમને દિવસે જે ગજેતા સંભળાય, દક્ષિણ દિશાને વાયુ વહે, આકાશ વાદળાંથી છવાયેલું હિોય તે એવા સમયમાં વિચક્ષણ માણસે તલને સંઘરેક કરે. કારણ કે કારતક માસમાં તે તલ વેચવાથી ત્રણગણે લાભ થાય.

Page #60

.
..
ज्येष्ठस्य कुम्मो पाया निरालय सांप्रेण वैषते मेघों निरभ्र दृष्टिहीनता
જેઠ માસનાં કુણપરામાં અને ઉદય જે છે તે વાહળવાળો હોય તે વર વરસે અને વાદળાવગરને હોય તે
नया. ज्येष्ठ भुकलस्यैकादश्यां कृता 'शुभमंडलं उच्च स्त्रीले तु संस्थाप्यो महदण्डो महावजा १४ एवंकिवा प्रयत्नेन साक्यकालनिर्णय
को वातो यदा वाति चतुर्दिनानि चोत्तरे - १५ 'चत्वारो वार्षिका मासा ध्रुवं वर्षति लाभदाः
धान्यतृणनिष्पत्तिश्च जायते प्राणिहर्षदा १६ + : જેઠ માસના ય ક્ષની અગીયારસે એક ઉત્તમ મંડલકુંડાળું કરી, ઉચ થાને મોટા દડવાળે એક મેટે ધ્વજ
સ્થાપવા અને તે ઉપરથી સાવચેતીપૂર્વક કાળને નિર્ણય કરે. હવે જે ચાર દિવસ પર્યત ઉત્તર દિશા તરફ એકજ વાયુ વાય તે વર્ષના ચાર મહિનામાં ખરેખર લાભપ્રદ વૃષ્ટિ થાય, અને પ્રાણીમાત્રને હર્ષ પમાડનારી ધાન્ય તથા ઘાસની सारी नीथाय. १४, १५, १६. . यदि चेत्पश्चिमो वात चतुर्दिनानि वाति च अनावृष्टिं विजानीयात् दुर्भिक्षं रौववं भवेत् १७
UR

Page #61

તેમ કરીને પતિ સુધી પશ્ચિમ દિશા તરાનો વાયુ વાય તે અનાવૃષ્ટિ તથા કંકા કાળ થાય. ૧૭ રાયણ તથા કા કા તિ ના કરી आषाढ श्रावणे चैत्र भवति वृष्टि रुतमा १८
તેમ કરતાં જે વાયવ્ય, પૂર્વ અથવા દિશામાં હમણાં થાય તે આષાઢ અને શ્રાવણ માસમાં કામ વૃષ્ટિ થાય. ૧૮
ज्येष्ठे चेद्रोहिणी योगो निरभ्रस्वतिहविः । साभ्रको धान्य निष्पनिदायको हिमतोमा १९
જેઠ માસમાં રોહિણીને વાદળાંવિનાનો તેમ તે અતિવૃષ્ટિ થાય અને વાદળ સહિત હોય તે ધાન્યની સારી છે. હાશ થાય એમ પંડિત પુરૂ માને છે. ૧૯
ज्येष्ठे च रोहिणीयोगे यदा मेघः प्रवति मुमिक्ष जायते मना हनिष्पतिस्तमा
જેઠ મહિનામાં હિણને વેગ થતાં વરસાદ થાય તે પૃથ્વીમાં સુકાળ થવાને અને ઘાસ પણ સારી પેક નીપજવાનું કેમ જાણી લેવું. ૨૦
रोहिणींदु समायोगे तस्मिन्मासे यदा नहि दृष्टिहि मेघरच्छन्नेऽधि कीरकोपनस्तदा २१
જેઠ માસમાં રહણ અને ચંદ્રને વેગ થાય, અને એ પગમાં વાદળ છવાયેલા રહે છતાં પણ વૃષ્ટિ ન થાય તે ડાઓને ઉપદ્રવ થાય. ૨૧

Page #62

(५३)
ज्येष्ठ शुक्लस्य द्वादश्यां पटिकापगते निशि चंद्रविवं यदा छन नीलवण भयंकरः २१ अभ्रस्तदा न ज्येष्ठे हि दृष्टि भवति निश्रितम् .. आषाढे रक्त संयुक्त मेघ वृष्टि श्च जायते २३
જેઠ શુદિ બારશને દિવસે રાત્રિએ બે ઘડી ગયા પછી ચંદ્રનું બિંબ ભયંકર કાળા વાદળથી છવાયેલું દેખાય તે ખરેખર જેઠ મહિનામાં વૃષ્ટિ ન થાય અને આષાઢ માસમાં धरवाणी | थाय. २२, २३. सद्दष्टितो हि नाशश्च भूमिजातैहि कीटकैः क्षेत्रारोपित वीजानां तृण राशेर संभवः
એ રૂધિરવાળી વૃદ્ધિને લીધે, ભૂમિમાંથી કીડાઓ નીકળી, ક્ષેત્રોમાં વાવેલા ધાન્યનાં બીજ ખાઈ જાય અને ઘાસ પણ છે था१.२४ दशमी ज्येष्ठ मासस्य शनिवारण संयुता. जल वृष्टि स्तदा न स्याजावंति विरला भुवि २५
જેઠ મહિનાની દશમ શનિવારી હોય તે જળની વૃદ્ધિ ન થાય અને પૃથ્વીમાં વિરલા પ્રાણ જ જીવી શકે. ૨૫
ज्येष्ठस्य कृष्णपक्षस्य मूलं प्रवर्षते यदि पष्ठिदिनं न वर्षेत पश्चाद् वृष्टि भवेद् धुवम् २६

Page #63

(૫) જેઠ માસના કૃપામવાને વરણે તે યાદ દિવસ સુધી વરસાદ ન થાય અને પછી જરૂર વૃષ્ટિ થાય ૨૬
ज्येष्ठस्य पूर्णिमास्या तु मुलाखत यदि પવિત્ર ર ર ા નિ નાણા ૨૭
જેઠ માસની પુનમને દિવસે જે મૂલ નક્ષત્ર વરસે તે સાઠ દિવસ સુધી વૃષ્ટિ ન થાય, પણ પાછળથી વરસાદ થાય.
ज्येष्ठस्य कृष्णपक्षे च द्वेक्षे श्रवणादिक न वर्षते न वर्षते वर्षते वर्षते सदा २८
જેઠ માસના કૃષ્ણપક્ષમાં શ્રવણ અને ધનિષ્ઠા નક્ષત્ર વરસે તે વરસાદ થાય અને કેર જાય તે વરસાદ ન થાય. ૨૮
ज्येष्ठ मासे खमावस्या पूर्णमास्यां मघापि वा दिवा वा यदि वा रात्री मेया गच्छंति नांबरे २९ अवृष्टिस्तु भवेत्तत्र नात्र कार्या विचारणा चतुर्मासावधि नूनं प्राणिनां हि भयंकरा ३० - જેઠ મહિનાની અમાસને દિવસે અથવા પુનમના દિવસે મઘા નક્ષત્ર હોય અને દિવસે અથવા રાત્રીએ આકાશમાં વાદમાં ન ચડી આવે તે ખરેખર ચાર મહિના સુધી પ્રાણીઓને માટે ભયંકર એવી અવૃષ્ટિ જાણી લેવી એ વિષે જરા પણ શંકા ન રાખવી. ૨૯, ૩૦

Page #64

(૫૫)
धापामासः आषाढ मासे प्रथमे च पक्षे निरभ्रमातैड सुमंडलेच न चैव संगर्जति नैव वृष्टि मासस्यं वर्षति नैव मेघ १
આષાઢ માસના શુક્લ પક્ષમાં સૂર્ય મંડળ વાદળ વગરનું. હાય અને ગર્જના કે વૃષ્ટિ ન થાય તે બે મહિના સુધી વરસાદ ન જ થાય, ૧
आषाढ शुक्ल पंचम्यां मेघा वा विद्युतोऽपि वा तदा सुवष्टि विज्ञेया धान्य तृणपदा भुवि
આષાઢ માસના શુકલપક્ષની પાંચમને દિવસે જે વાદળી અથવા વિજળી થાય તે પૃથ્વી ઉપર ધાન્ય અને ઘાસ ઉપજાવનારી વૃષ્ટિ થશે એમ જાણવું. ૨
आषाढ शुक्ल पंचम्यां पश्चिमः किंतु मारुतः गर्जति वर्षते चापि शुक्रचापं च द्रश्यते संग्रहेत्सर्व धान्यानि कार्तिके हि महर्घता बहुलाभं करोति च नान्यथा मुनिभाषितम् ४
આષાઢ માસની શુકલપક્ષની પાંચમે ગર્જના થાય, મેઘ વરસે, ઇ ધનુષ્ય દેખાય છતાંય પશ્ચિમ દિશાને વાયુ હોય તે સર્વ ધાન્યને સંગ્રહ કરે, કારણ કે કારતક મહિનામાં ઘણી માત થવાની અને ઘણે શારે લાભ મળવાને. એ પ્રકારનું સુનિએનું કથન અન્યથા નથી થતું. ૩, ૪

Page #65

आषाढे शुक्लपक्षे तु रोहिणीयोग उत्तपः तथाभ्रविद्युद् गर्भो वा वस्यनिषतिदो मतः ५
આષાઢ માસના શુક્લ પક્ષમાં રહિણને વેગ સારે ગણાયએ સમયે જે. વાદળાં વિજળી અથવા ગર્જના થાય તે
ન્યની પેદાશ થાય. ૫ - न वृष्टी रोहिणीयोगे न च पूर्वोत्तराजलम्
आषाढे च यदा जातं तदा दुर्भिक्ष मंभवः
આષાઢ માસમાં રોહિણીને રોગ થવા છતાં વૃષ્ટિ ન થાય તેમજ પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા પણ પાણી વિનાના ખાલી જાય તે દુકાળને સંભવ જાણ. ૬ माघे फाल्गुने मासि चैत्र वैशाखयो स्तथा आषाहे स्वातियोगश्च सर्वशस्यपदः स्मृतः ७
માહ, ફાગણ,ચૈત્ર અને વૈશાક અને આષાઢ માસમાં વાતિ નક્ષત્રને વેગ સર્વ પ્રકારનાં ધાન્યને આપના જણાwa छे.७
नवम्यां तिथावाषाढ शुक्लायां निमलो रविः उदये चापि मध्यान्हे निरभ्रं यदि चांवरम् वषेते चतुरो मासाः सर्वेधान्य फलपदाः गुणा नामपि निष्पत्ति जर्जायते पशुतोषदाः

Page #66

(૫૭) આષાઢ મહિનાના શુકલ પક્ષની નેમને દિવસે સૂર્યનિર્મદ હાય, સૂર્યોદય સમયે તથા બપોરે આકાશમાં વાદળ ન હોય તે ધાન્ય ઉપજાવનાર વરસાદ ચાર મહિનામાં સારી પેઠે. થાય અને પશુને સંતોષ આપનારું ઘાસ પશુ ઉપજે. ૮, ૯ आषाढे चैव संक्रांती यदि वर्षति माधकः .
ધ સાથā ઘા ઝનુણવશુનારા ૧૯ આષાઢ મહિનામાં સંક્રાન્તિને દિવસે વરસાદ થાય તે માણસ અને પશુ પ્રાણીને નાશ કરનારી ભયંકર વ્યાધિ થાય--
आषाढ शुक्लपक्षेच द्वादश्यां यदि विद्युतः प्रभाते यामीकाष्ठायां दृश्यते नभसि ध्रुवम् ११ गर्जना च श्रवःपुट स्फोटनामा प्रजायते मध्यान्हावधि मेघाश्च वर्षते जनकामदाः १२
અષાઢ માસના શુકલ પક્ષમાં બારસને દિવસે પ્રભાત સમયે દક્ષિણ દિશામાં જે આકાશમાં ખરેખર વિજળી દેખાય અને કાન ફેડી નાખે એવી ગર્જના સંભળાય તે બપોર સુધીમાં લેકેના ઈચ્છિતને આપનારે વરસાદ થાય. ૧૧, ૧૨
तदिने यदि पूर्वायां दिशि शक्र धनुर्धवम् दृश्यते हि प्रभाते चेत्तदा दुर्भिक्ष संभवः .. १३
વળી તે દિવસે પૂર્વ દિશામાં પ્રભાતે ઇન્દ્રધનુષ્ય દેખાયા, તે દાળને સંભવ જાણુ. ૧૩

Page #67

(५८) आषाढ शुक्लपक्षस्य त्रयोदश्यां यदांपरे । पषिमायां हि पेषाः स्युः पंचवर्णाः प्रभान्विताः- १४ तदातकृष्णपक्षे हि वृष्टि भवति निश्चितम् तथा पुनरपि भाद्र पृथ्वी स्यात् सलिलान्विता १५
આષાઢ માસના શુકલપક્ષની તેરશને દિવસે આકાશમાં પશ્ચિમ દિશા તરફ કાંતિવાળાં પંચરંગી વાદળાં થાય તે તે. માસના કૃષ્ણ પક્ષમાં ખરેખર વૃષ્ટિ થાય અને ફરીને ભાદરવા મહિનામાં પૃથ્વી જળમય થઈ જાય. ૧૪, ૧૫
पूर्णिमा सोमवारेण संयुताऽषाढगोयदा तदा वृष्टि ने सन्मासि विज्ञेया विबुधैः सदा १६
આષાઢ માસના શુકલપક્ષની પુનમ જે સેમવારી હેય તે પંડિતએ એટલું સમજી લેવું કે તે માસમાં વૃષ્ટિ ન થાય. ૧૬ , आषाढ कृष्णपक्षे च शूक्रो ह्यस्तं प्रयाति चेत् तदा यव गोधूमानां नाशो भवति हीमतः १७
આષાઢ મહિનાન કૃષ્ણપક્ષમાં શુક્રને અરત થાય તે જવ અને ઘઉં હીમને લીધે નાશ પામે. ૧૭ । आषाढ कृष्णपक्षस्य द्वितीया विधुदन्विता सोमवारेण संयुक्ता द्विदलवंसदा स्मृता १०

Page #68

આષાઢ માસના કૃપાની રીજને દિવસે સવાર હોય અને વિજળી થાય તે કઠોળને નાશ કરનારી જાણવી. ૧૮ तृतीयायामाषाढस्य कृष्णपक्षे यदाक्रम् संध्याकाले न संछन्नं श्याम તા મારી પાસે મારિ વિશ્વના न वरं शनिवारेण युक्तयां रविणा पुनः
આષાઢ માસના કૃષ્ણપક્ષની ત્રીજને દિવસે સંધ્યાકાળે, ચલાયમાન એવા શ્યામ મેઘથી વાદળ છવાયેલું ન હોય તો જગતને વિનાશ કરનારે મરકીને ઉપદ્રવ થવાને, અને તે ત્રીજને દિવસે શનિવાર કે રવિવાર હોય તે પણ ઠીક નહીં. ૧૯, ૨૦
पूर्णमास्यां त्वमावास्या माषाढे यदि तारकाः
पतंति पूर्व दिग्भागे निशीथे धान्यनाशदाः २१ * આષાઢ મહિનાની અમાસ કે પૂર્ણિમાએ મધ્યરાત્રિએ પૂર્વ દિશામાં તાપ ખરે તે ધાન્યનો નાશ થાય. ૨૧
आषाढ कृष्णपक्षे च चतुर्थी तु शनियुता तदा चणक धान्यस्य ध्वंसो मिहिकातो ध्रुवम् २१
આષાઢ માસના કૃષ્ણપક્ષમાં એથે જે શનિવારી હોય તે ખરેખર હીમને લીધે ચણાનાં લાશ થાય. ૨૨

Page #69

(११)
अष्णपले स्वापाढस्य पंचमी वासरे यदा संध्याकाले च पूर्वाया मिंद्रचापो यदीक्ष्यते २३ तदा तंडुलदो हि संग्राह्यो वणिजैः सदा कार्तिके विक्रयस्तरय कथितो बहु लाभदः २४
આષાઢ માસના કૃષ્ણપક્ષમાં પાંચમને દિવસે સંધ્યાકાળે. પૂર્વ દિશામાં ઇદ્રધનુષ્ય દેખાય તે વેપારીઓએ હંમેશા ચેખાનો સંધર કરે તે ચેખા કારતક મહિનામાં વેચવાથી ભારે at थाय. २३, २४
सन्मासि कृष्णपक्षे च मध्यान्हे सूर्यमंडलम् सजलं स्याउदा षष्ठयां सत्यक्त मेघडंबरम् २५ तदा न वृष्टि विज्ञेया वर्षावधि महाजनैः नाना रोग समुत्पाता भवंति जननाशकाः २६
આષાઢ માસના કૃષ્ણપક્ષની છને દિવસે મધ્યાહુકાળે સર્વમંડલ જળવાળું દેખાય અને મેઘાડંબર ન હોય તે એક વરસ સુધી વૃષ્ટિ ન થાય, લોકોને પીડા આપનારા વિવિધ MR व्याधि तथा शा थाय. २५, २६
आषाढ कृष्णपक्ष्या हि सप्तमी वातपूरिता मेघच्छना च विज्ञेया वृष्टिदा भुवि मानुषैः २७ આષાઢ માસની કૃષ્ણપક્ષની સાતમે જે બહુજ પવન હોય

Page #70

(૬૧) અને આકાશમાં વાદળાં ચડી આવતાં હોય તે તેને પુષ્ટિમાં ચિન્હ જાણવા ૨૭
आषाढ पूर्णिमा रात्रौ यदि चंद्रो न दृश्यते चतुरोपि तदामासान् बलं वर्षति मापक: २८
આષાઢ સુદ પુનમની રાત્રિએ ચંદ્ર ન દેખાય તે ચાર મહિના સુધી વરસાદ પહયા કરે. ૨૮
बदि तत्रामलमंदो परिवेषयुतोऽप्रवा। सदा जगत्समुदत्तुं शक्रेणापि न शक्यते. २९
આષાઢ સુદ પુનમને ચંદ્ર નિર્મળ અથવા કુંડાળાવાજ હોય તે જગને ઉદ્ધાર કરવાને ઇંદ્ર પણ અસમર્થ ગણાય. ૨૯
यदि तत्राग्निवातः स्यादस्थिशेषा मही भवेत् दाक्षिणात्यो यदा वात स्तदा राज्यक्षयो ध्रुवम् .
વળી જે તે દિવસે અગ્નિખૂણાને વાયુ હોય તે પૃથ્વીમાં ખાલી હાડકાંજ રહી જાય અને જે દક્ષિણ દિશાને વાયુ હોય તે ખરેખર રાજ્યને ક્ષય થાય. ૩૦
तहिने नैऋते वायु दश्यते निर्जलं नभा विक्रयित्वा तदा सर्व कर्तव्यो धान्यसंग्रहः १
આષાઢ સુદ પુનમને દિવસે નેત્ય ખુણાને વાયુ છે અને આકાશમાં પાણી ન દેખાય તે બધું વેચી નાખીને પાર ધાન્યનો સંગ્રહ કરી લે. ૩૧

Page #71

(૨) चदिने करुणो कालो वृष्टि शस्यपशे ध्रुवम् वायव्यः शलभादीना मुपद्रवयुतो मतः २
વળી ભાષાઢ શુદિ પુનમને દિવસે પશ્ચિમ દિશાને વાયુ થાય તે વૃષ્ટિને જાણ થાય, પણ એ વાયવ્ય દિશાનો વ્યયુ વાય. તે તીડ વિગેરેને ઉપકવ થાય એમ માનવામાં આવે છે. ૩૪
उत्तरे मारुते लोको महर्षयुतो झोत् .. इशाने मारुते धान्यनिष्पति भवति शुभा
વળી આષાઢ શુદિ પૂર્ણિમાએ ઉત્તર દિશાને પવન વાય તો લેકમાં ખુબ હર્ષ ફેલાય અને ઈશાન દિશામાં વાય તે માન્યની ઘણી સારી નીપજ થાય. ૩૩
आषादयां लमावास्यां पूर्वगो यदि मारतः अस्तं गच्छति तीक्ष्णशौ शस्य निष्पत्तिरुत्वमा... ३४ - આષાઢ માસની અમાસે સૂર્યાસ્ત સમયે પૂર્વ દિશાને વાયુ હેય ને પુષ્કળ ધાન્ય પાકે. ૩૪
आषाढ कृष्णपक्षे तु चतुर्थी, पंचमी भवः षष्ठी सप्तमी जातच मर्भो वृष्टिप्रदो मतः ३५
આષાઢ માસના કૃષ્ણપક્ષની ચોથ, પાંચમ, છ કે સાતમે ઉત્પન્ન થયેલા ગર્ભ વૃષ્ટિ આપનાર મનાય છે. ૩૫
अषाढ़े कृष्णपक्षे.च पंचम्यां नैऋते यदि

Page #72

એ
. -
'
-
-
Gar
= "
" ,
"
तदा वृष्टिश्च विज्ञेम भावणे शस्पदा अवि पूर्वायां यदि वानिपु स्तदा वृष्टि न पावणे.३७
આષાઢ માસના કૃપશુપક્ષમાં પાંચમને દિવસે નાટ્યદિશામાં સૂર્યોદય સમયે પીળા રંગનાં વળાં થાય તે અવહિનામાં પૃથવી ઉપર થાય પકવનારી વૃષ્ટિ થવાની-એમ જાર લેવુંઅને એવાં વાદળાં જે પૂર્વ દિશામાં થાય તે શ્રાવણ મહિનામાં. વરસાદ ન થાય. ૩૬, ૩૭
आपाहे दशमी कृष्णा सुभिक्षाय सरोहिणी एकादशी-तु मध्यस्था द्वादशी कालमैजिमी ३८
આષાઢ માસમાં કૃષ્ણપક્ષની દશમ જે રોહિણી નક્ષત્રવાળી હોય તે સુકાળ સમજે, અયો તેં સાધારણ અને. બારશ હોય તે કાળને નાશ કરનારી જણાવી. ૩૮
શા મત ત્ર કાળે જ જવાન અતિ વૈ दुर्भिक्षं तत्र जामीया छत्रभंग च जायतें ?
ચૈત્ર અને શ્રાવણ માસમાં પણ જે પાંચ રવિવાર હોય. તે દુકાળ અને છત્રભંગ જાણવાં. ૧
बुधः प्राच्या प्रतीच्यां च भृगुहि श्रावणे यदा तदा दृष्टि नै विज्ञेया ध्रुवं भाद्रपदावधि १
s

Page #73

(૬૪) શ્રાવણ મહિનામાં બુધ પૂર્વ દિશામાં અને શત પશ્ચિમ દિશામાં હોય તે ખરેખર ભારવા મહિના સુધી વૃષ્ટિ ન થાય એમ જાણી લેવું, ૨
श्रावणे शुक्लपंचम्यां स्वातियोगजलं यदा निवतिः सर्व शस्यानां प्रणा निरुपद्रवा । - શ્રાવણ મહિનાની શુકલ પંચમીને દિવસે જે સ્વાતિ નક્ષત્રના રોગનું પાણી પડે તે સર્વ ધાન્ય નીપજે અને પ્રબ પણ સુખકારીમાં છે ?
श्रारणे शुक्स सान्या मस्तं गच्छति भास्करे न वृष्टो यदि पर्जन्यो जलायां संच सर्वथा ४
શ્રાવણ માસના શુકલ પક્ષની સાતમને દિવસે સૂર્યાસ્ત વખતે જે વરસાદ ન વસે તે પાણીની આશા સર્વથા મુકી
श्रावणे पूर्णिमास्यां तु भावणे सलिलं यदा મિક્ષ
રજા ન થવા
શ્રાવણ મહિનાની પૂનમે છે શ્રાવણ નક્ષત્ર હોય અને -પાઈ કરસે તે સુકાળ વિશે બિલકુલ નિઃશંક રહેવું. ૫
श्रावणस्य त्वमावास्या सुपरागो भानार्यदि तदा मारी समुत्पातो भवति कार्तिके ध्रुवम् ६
શ્રાવણ માસની અમાસે જે સૂર્યનું ગ્રહ હોય તે કારતક મહિનામાં પાગચાળે ચેકસ થાય. ૬

Page #74

(६५)
नाद्रपद मास. भाद्रपदस्य शुक्लायां द्वितीयायां यदा नमः . मेघच्छदं तदा मह्यां शस्यनिष्पत्ति रुत्तमा ?
ભાદરવા માસના શુકલપક્ષની બીજને દિવસે આકાશ વાદળાથી છવાયેલું હોય તે પૃથ્વી ઉપર ધાન્ય સારી પેઠે પાકે. ?
तहिने रविवार श्वेत् आकाशं च निरभ्रकम् तदाहि शीतकालस्य धान्यपाको न जायते २
ભાદરવા માસની બીજને દિવસે શનિવાર હોય અને આ કાશમાં વાદળે ન હોય તે શીયાળુ ધાન્ય ન પાકે. ૨
भाद्रपदे तृतीयायां शुक्लपक्षे यदांबरे नैऋते विद्युतां वातो निशीथे हि विदृश्यते ३ तदा वन्दिभवोत्पातो भवति जनभीतिदः कृष्णपक्षे च तन्मासे देशे ग्रामे पुरेऽथवा
ભાદરવા માસના શુકલપક્ષની ત્રીજને દિવસે મધ્ય રાત્રીએ આકાશમાં નિત્ય દિશામાં વિજળીને સમુહ દેખાય તે લેકોને ભય ઉપજાવનારે અગ્નિને ઉત્પાત તે માસના કૃષ્ણપક્ષમાં દેશ ગામ અથવા નગ૨માં થાય. ૩,૪
चतुझं तस्य मासस्य संध्याकाले सदागतिः दाक्षिणात्यो यदा वाति तदा गोधूम संक्षयः ५

Page #75

ભાદરવા માસની શુકલપક્ષની ચોથને દિવસે સંધ્યાકાળે કક્ષિણ દિશાને પવન વાય તે દાઉંના પાકને નુકશાન થાય.
भाद्रस्य शुक्ल पंचम्यां यदा सूर्यस्य मंडलम् . श्वेतमेधै भवेच्छन्न मध्यान्हे नभसि स्थितम् .. ६ तदा हि पतनं तम्यां भवति विद्युतः किल तस्मिनगरेऽरण्येऽथवा ग्रामे भयमदम्
ભાદરવા માસના શુકલપક્ષની પાંચમને દિવસે બપોરે આકાશમાં રહેલું સૂર્યમંડળ વેત રંગનાં વાદળથી છવાઈ જાય તે તે નગરમાં વનમાં અથવા ગામમાં રાત્રીને વખતે ખરેખર विजी ५. ६, ७
भाद्रपद शुक्लषष्ठयां चंडवातो यदा निशि तदा हि तस्य मासस्य कृष्णपक्षे प्रवर्षति
ભાદરવા માસમાં શુકલપક્ષની છઠને દિવસે રાત્રીએ જે ભયંકર વાયુ ફેંકાય તે તે માસના કૃષ્ણ પક્ષમાં જરૂર વરસાદ याय.. ८.
सप्तम्यां तस्य मासस्य सोमवारो यदा भवेत् अभ्रच्छन्नं न चाकाशं सूर्यास्तसमये खलु तदा वृष्टि ने विज्ञेया तस्मिन्मासे सदा बुधैः नाना रोम समुत्पातो प्रजासु च प्रजायते १०.

Page #76

(૬૭) ભાદરવા માસના શુકલપક્ષની સાતમે જે સોમવાર હોય અને સૂર્યાસ્ત વખતે આકાશ વાદળથી છવાયેલુ ન હોય તે હંમેશા પંડિતાએ એટલું સમજી રાખવું કે તે માસમાં વૃષ્ટિના વાખા પડવાના, અને પ્રજામાં વિવિધ પ્રકારને રોગચાળે ફાટી નીકળવાને. ૯ ૧૦
भाद्रपदे तथाष्टम्यां प्रभाते यदि दृश्यते इंद्रचापः प्रतीच्यां हि तदा वृष्टि निशि ध्रुवम् ११
ભાદરવા મહિનામાં શુકલ પક્ષની આઠમે પ્રભાતે પશ્ચિમ દિશામાં ઇંદ્રધનુષ્ય દેખાય તે રાત્રિએ ચોક્કસ વરસાદ થાય. ૧૧
नवम्यां भाद्रमासस्य रविवारो यदा भवेत् वायव्ये च महावायु स्तदा वृष्टेरसंभवः १२
ભાદરવા મહિનાના શુકલપક્ષની નવમે જે રવિવારી હોય અને વાયવ્ય દિશામાં ભારે પવન ફૂંકાય તે વૃષ્યિને સંભવ ન રખાય. ૧૨
दशमी भाद्रमासस्य दुर्दिना यदि जायते गर्जनं च प्रभाते हि भूरिधान्यं तदा मतम् । १३
ભાદરવા મહિનાની શુકલ પક્ષની દશમ જે વાદળાંવાળી હેય અને પ્રાત:કાળમાં ગર્જના થઈ હોય તે ઘણું ધાન્ય થાય એમ માનવામાં આવે છે. ૧૩.
भाद्रस्यैकादशी जाता यदा वातैः समन्विता भोमवारयुता चापि शुक्लपक्ष्या जलपदा

Page #77

ભાદરવા માસના શુકલપક્ષની અગીયારસે જે ભમવાર હોય અને વાયુ કુંકાતો હોય તે વરસાદ થાય. ૧૪
पूर्णिमायां हि भाद्ररय सजलं चंद्रमंडलम् दृश्यते मेघरहितं तदा वृष्टेिरसंभवः १५
ભાદરવા માસની પુનમે ચંદ્રમંડળ જે પાણીવાળું દેખાય અને વાદળાં ન દેખાય તે વરસાદની આગ ન રખાય, ૧૫ भाद्रस्य कृष्ण पंचम्यां यदा वृष्टि न जायते संध्याकाले तदा मह्यां शलभोपद्रवो मतः १६
ભાદરવા માસની કૃષ્ણપક્ષની પાંચમે સંધ્યાકાળે જે વૃષ્ટિ ન થાય તે પૃથ્વી ઉપર તોડેનો ઉપદ્રવ થાય એમ જાણી લેવું. ૧૬
कृष्ण षष्टि हि भाद्रस्य भौमवारान्विता यदि समेघा गजेनेयुक्ता सर्व शस्यपदा मता.
ભાદરવા માસના કૃપક્ષની છે જે ભમવારી હોય અને વાદળાં તથા ગર્જના થાય તે સર્વ પ્રકારનાં ધાન્ય પાકે. ૧૭
अमावास्यां च भाद्रस्य याम्यां हि विद्याता यदा
दर्शनं जायते रात्रौ तदा धान्य महर्षता १८ - ભાદરવા માસની અમાસને દિવસે શત્રિયે દક્ષિણ દિશામાં જે વિજળીનાં દર્શન થાય તે ધાન્ય બહુ મધું થાય ૧૮

Page #78

(e)
यासों मास. अश्विने शुक्लपक्षे हि प्रतिपद्यदि गर्जिता तदा मारी समुत्पांतो भवति खलु कार्तिके १
આ માસના શુકલ પક્ષની એકમને દિવસે જે ગર્જના થાય તે કારતક મહિનામાં ખરેખર રેગચાળો ફાટી નીકળે ૧
आश्विनस्य द्वितीयायां शुक्लपक्षे यदांबरम् पीतवणे महामेधैश्च्छादितं हि दिनोदये २ तदा हिमकृतोत्सातो भवति माघे निश्चितम् भूरयः पशवो येन पंचत्वं च प्रयांति हि. ३
આ માસના શુક્લ પક્ષમાં બીજને દિવસે સૂર્યોદય સમયે આકાશ જે પીળા રંગનાં મોટાં વાદળાંથી છવાયેલું હોય તે માહ માસમાં ખરેખર હીમને ઉત્પાત થાય અને તેથી ઘણું પશુઓ મૃત્યુને માર્ગ પકડે. ૨, ૩
शुक्लपक्ष्या तृतीया च सोमवारान्विताश्विने समेघा ज्वरदा ज्ञेया लोकोपद्रवकारिणी
આ માસના શુકલપક્ષની ત્રીજ જે વાદળાવાળી અને સેમવારી હોય તે તાવને રેગ ફેલાય અને લેકોને હેરાનગતિ लागवी ५. ४

Page #79

(७०) आश्विन शुक्ल पंचम्यां सूर्यवि यदांबरे मध्यान्ह समये रक्त निरभ्र चंडभान्वितम् । तदा हि तस्य मासस्य कृष्णपक्षे सदा पुधैः विज्ञेयं वि महायुद्धं नृपाणां तु परस्परम् ६
આસો માસના શુકલ પક્ષની પાંચમને દિવસે મધ્યાન્હ સમયે આકાશમાં સૂર્યનું બિંબ જે લાલ રંગનું, વાદળાં વિનાનું અને ભયંકર કાંતિવાળું દેખાય છે તે માસના કૃષ્ણપક્ષમાં રાજાઓની અંદર મહાયુદ્ધ થવાનું એમ ડાહ્યા માણ सोभे भरे५२ सम रामपु. ५, ६
आश्विन शुक्लैकादश्यां संध्याकाले यदांबरे प्रतिच्या पर्वताकारा मेघाः कौमुदी संनिभाः ७ तदा चणक गोधमनाशो भवति निश्चितम् वृष्टितः शलभेभ्यो वा प्रोक्तमेवं जिनाधिपैः ८
આ માસના શુક્લ પક્ષની અગીયારસે સંધ્યાકાલે પશ્ચિમ દિશામાં આકાશને વિષે પર્વત જેવાં મહેટાં અને ચાંદની જેવા “વેત રંગનાં વાદળાં દેખાય તે દ્રષ્ટિને લીધે અથવા તીડને લીધે ચણ અને ઘઉંને નાશ થવાને એમ જીનેશ્વરેએ ભાખ્યું છે.
द्वादश्यामाश्चिने मासे शुक्लपक्षे निशि यदा चंद्रबिंब भवेच्छन्नं श्याम मेघैस्तदा ध्रुवम्

Page #80

(७१) कृष्णपक्षे हि तन्मासे वृष्टि भवेज्जनप्रिया लवलीखर्जुरादीनां पाकश्च त्रिगुणो भवेत् १०
આ માસના શુકલપક્ષની બારસે શત્રિએ ચંદ્રનું બિર જે શ્યામ રંગનાં વાદળથી છવાયેલું હોય તે ખરેખર તે માસમાં કૃષ્ણપક્ષમાં લેકેને પ્રિય એવી વૃષ્ટિ થાય અને ચારોલી તથા ખજુર વિગેરેને ત્રણ ગણે પાક ઉતરે. ૯, ૧૦
आश्विन पूर्णिमायां च संध्याकाले यदांबरे चंद्रबिंब घनश्च्छन्न मुदेति श्याम भान्वितैः ११ तदा वाधौँ महोत्पात थंडवायु कृतो भवेत्। भूरिपोत विनाशः स्याद्योजन शतकावधि १२
આસો સુદ પુનમને દિવસે સંધ્યાકાળે ચંદ્રનું બિબ આમશમાં ઉગતી વખતેજ શ્યામ કાંતિવાળાં વાદળથી છવાયેલું દેખાય તે સમુદ્રમાં ભયંકર વાયુને લીધે મેટે ઉત્પાત થાય અને સે જે જન સુધીમાં ઘણું વહાણેને ભૂકે થઈ જાય.૧૧,૧૨
श्त्याचार्य श्री विजयप्रनसरि विरचित
मेघमालाख्य ग्रंथ संपूर्णः

Page #81

(૭૨) મેઘમાળાની પૂરવણ
વાદળાં વિજળી અને વાયુને સંબંધ.
(રૂકયા મેલ તન્ન અન્તગત ) अन्यं च कथयिष्यामि श्रृणुतत्त्वेन भामिनि मेघ विद्युत् समायोगं येन जानं ति पंडिताः पूर्वस्यां दिशि संध्यायां यदा मेघाकुलं नमः कश्चिद्देष्टा समाकारः कश्चिद्धस्तिसमः पिये २ केचित् सिंह समाकाराः केचित् पर्वत सनिभाः केचिन् मकर मत्स्या केचिन मृगसमाः प्रिये एवमेवयदा मेघाः पंचरात्र प्रवर्षते विज्ञेयं सप्तरात्रं वा वृष्टिं वर्षति तोयदः
, વાદળ હે પાર્વતીજી ! હવે હું મારા વીજળી અને વાયુનાં ફળ કહું છું તે તમે સાંભળે. પ્રથમ તે હું વાદળાં અને વિજળી વિષે જ કહીશ. હે પ્રિયે! પૂર્વ દિશામાં સંધ્યાકાળે જે આકાશ વાદળાંથી છવાયેલું દેખાય, કે કઈ વાદળાં ડાઢના આકારવાળાં, હાથીના જેવાં આકારવાળાં, કઈ કઈ સિંહ, પર્વત, મઘર અથવા મઅછના મહે જેવા તેમજ મૃગના આકારનાં હેય તે પાંચ રાત્રી પતિ અથવા સાત રાત્રી સુધી વરસાદ થાય. ૧, ૨, ૩, ૪.

Page #82

(33)
उत्तरादिशि. संध्यायां दृश्यते नगमालिका अर्बुदैः सदृशा मेघा यदा दृश्यंति पार्वति वर्ष सप्तरात्राणि चार्द्ध रात्राणि भैरवि मकरैः सदृशो भेो यदा देवि प्रदृश्यते ઉત્તર દિશામાં સાંઝે પવત જેવી મેઘમાળા દેખાય અને મખું દના જેવા દૃશ્ય થાય તા હે ભૈરવી-પાર્વતી ? મ રાત્રીએ વરસાદ પડે અને સાત રાત સુધી રહે. અને જો મઘરના જેવા મેઘના આકાર થાય તા
C
५
वर्षते च त्रिरात्रेण सप्तरात्रं तथापि वा आग्नेय्यां च यदा मेघो दृश्यते सुरसुंदरि रात्रौ वर्षति जीमूतो भैरवेणेतिभाषितं इशाने च यदा मेघा जायंते कृष्णपर्वताः
८
ત્રણ રાત્રી અથવા સાત રાત્રી પર્યંત વરસાદ પડે અને હું સુરસુ ંદિર ! તે જ મેઘ જો અગ્નિખુશામાં દેખાય તો શત્રે વરસાદ થાય એમ ભૈરવે પાતે કહ્યુ છે. હવે ઇશાન ખુણુામાં કાળા પર્વતની જેમ વાદળાં ઘેરાય,
वर्षेति च यदा मेघाः संध्या कालेऽथवा प्रिये वायव्यां च यदा मेघो जायते वरवर्णिनि वातदृष्टिहिं जानीया द्रात्रौ स्यात् प्रहरादि मे मेघास्तु कथिता देवि दिशा चाष्टौ प्रकीर्तिताः १०

Page #83

(૭૪)
તા સાંઝેજ વષા થાય. અને હું વર્ણિનિ ! જે વાયવ્ય ખુણામાં વાદળાં થાય તા શત્રીના પહેલા પહેારમાંજ પવન સાથે વરસાદ થાય એમ જાણવુ. મેઘના માકાર તથા મઠિ દિશાએ વિષે એ પ્રમાણે સમજી લેવુ. ૯–૧૦
वायुधारिणं मेघं च श्रृणु तत्वेन सुंदरि
वायु लक्षणं विज्ञेयं पूर्वादौ यत् फलं भवेत् सुभिक्षं पूर्ववातेन जायते नात्र संशयः दक्षिणे क्षेम मारोग्यं नैऋत्यां दुःखदो भवेत् १२
હે સુ'દરિ ! નિશ્ચયથી પવનને ધારણ કરવાવાળા મેઘ વિષે હું' હવે તમને કહું છું તે સાંભળે. વાયુનાં લક્ષણુ પણ જાણવા જેવાં છે, અને તેનાં પૂર્વ આદિ દિશામાં કેવાં ફળ ફળે છે તે પશુ હુ' તમને કહીશ, જો પૂર્વ દિશામાં પવન ફુંકાય તે વરસ સારૂં પાકે એમાં શકા ન રાખવી દક્ષિણ દિશામાં વાયુ વહે તે મારાગ્ય તથા કુશળતાનાં ચિન્હ સમજવાં અને નૈઋત્ય ખુણામાં વાયુ વડે તેા દુ:ખકારક થાય. ૧૧-૧૨
११
वारुण्यां दिव्य धान्यानि वायव्यां वायुः खे भवेत् उत्तरे शुभदा देवि शान्यां सर्व संपदः
१३
વારૂણી દિશામાં પવન વહે તે ઘણું સરસ ધાન્ય પાકે અને વાયવ્ય ખુણામાં વહે તે તે કેવળ આકાશમાં જ રહેવાના. - વળી હું દૈવિ ! ઉત્તર તરફના પવન સારૂં ફળ આપે, અને અશાન ખુણાના વાયુ સંપૂર્ણ સંપદાને આપનારા હોય. ૧૩

Page #84

(૭૫) बायुषारणं मेघानां कथितं तव सुंदरि विशुल्लक्षण चिन्हानि ह्यष्टदिक् पूर्वतः फलम् १४ " હે સુંદરિ! એ પ્રમાણે વાયુને ધારણ કરનાર મેઘ વિષે. મેં તમને કહી દીધું. હવે વિજળીનાં લક્ષણ, ચિન્હ તથા આઠ દિશાનાં ફળ અનુક્રમે પૂર્વ દિશાથી માંડીને કહું છું તે સાંભળે. ૧૪
पूर्व विद्युत्करा मेघा आग्नेय्यां जलशोषकाः दक्षिणे रौरवं घोरं नैऋत्यां भयमादिशेत
मुभिक्षं पश्चिमे देवि वायव्यां सुखसंपदः - उत्तरे वर्षते मेघस्त्वीशाने विजयी भवेत १६
પૂર્વ મેઘ વિજળી ઉત્પન્ન કરે, અગ્નિખુણાને મેઘ પાણીને સોષવનારે હોય છે. દક્ષિણને મેવ ભયંકર દુકાળ આણે છે અને નિત્ય ખુણાને મેઘ ભય સૂચવે છે. અને તે દેવિ ! પશ્ચિમને મેઘ સુકાળ લાવે છે, વાયવ્ય ખુણાને મેઘ સુખ તથા સંપત્તિ આપનારે હોય છે. હવે જે ઉત્તરમાં મેઘ વરસાદ આણે તે ઈશાન ખુણુમાં વિજય થાય.
काक-तरुफळ कथन. वृक्षस्य पूर्व शाखायां वायसः कुरुते गृहम् मुभिक्षं क्षेप मारोग्यं सुदृष्टिः शस्यसंपदः

Page #85

(७९.) अग्निकोणस्य शाखायां वायस कुरुते गृहम् दुर्भिक्षं च विजानीया व वर्षति तोयदः २
વૃક્ષની પૂર્વશાખામાં જે કાગડે પિતાને રહેવા માટે જગ્યા. નક્કી કરે તે સુકાળ, ક્ષેમ, આરોગ્ય, ઉત્તમ વૃષ્ટિ તથા ખેતી માંથી સારી પેદાશ થાય. વૃક્ષના અગ્નિખુણામાં જે એવી. જગ્યા શોધી લે તે દુકાળનું ચિન્હ સમજવું, વરસાદ ન પડે.
दक्षिणे यदि शाखायां वायसः कुरुते गृहम् । हाहाकारं महारौद्रं विग्रहं च समादिशेत् । शाखा माश्रित्य नैऋत्यां वायसः कुरुते गृहम् द्वौ मासौ वर्षते मेघस्तुपारं जायते तदा ४
વૃક્ષની દક્ષિણ તરફની શાખામાં કાગડે પિતાને માથે બાંધે તે મહા ભયંકર અને હાહાકાર વર્તાવના વિગ્રહ થાય. નૈઋત્ય ખુણા તરફની શાખામાં આશ્રય શેધે તે બે મહિના સુધી વરસાદ થાય અને પાછળથી ઝાકળ પડે ૩,૪ क्रियते पश्चिम शाखायां वायसेन गृहं यदि न च वृष्टिं विजानियात् कथितं ते महेश्वरि ५ वायव्य कोणगः काको यदिवा कुरुते गृहम् वातवृष्टिं विजानीयात् कथितं काललक्षणम् ६
વૃક્ષની પશ્ચિમ શાખામાં જે કાગડા માળે બાંધે તે હે મહેશ્વરી વરસાદ ન થાય. એ વાત હું તમને કહી રાખું છું.

Page #86

(૭૭), વાયવ્ય ખુણ તરફની શાખામાં કથડે પિતાનું ઘર બાંધે તે પવન સાથે વરસાદ પડે. એ પ્રમાણે સુકાળ-દુકાળનાં લક્ષણ જાણી લેવાં. પ-૬
उत्तरायां यदा काकः करोति गृहमुत्तमम् मुभिक्षं जायते धान्य मारोग्य सुख संपदः इशानकोणे यदि वै वायसः कुरुते गृहम् स्वात्योदका स्तथा मेघाः कृषिश्व परितुष्यति. ८
વૃક્ષની ઉત્તર દિશા તરફની શાખામાં જે કાગડો પિતાને સરસ માળે બાંધે તે ધન ધાન્ય સારાં નીપજે, સુકાળ થાય અને આરોગ્ય તથા રમુખસંપત્તિ આવી મળે. ઈશાન ખુણાવાળી શાખામાં માળે બાંધે તે સ્વાતિ નક્ષત્રમાં વરસાદ થાય અને ખેતરમાં સારો પાક ઉતરે. ૭-૮ यदि वा मध्य शाखायां वायसः कुरुते गृहम् अनावृष्टि विजानीयात् कथितं काकलक्षणम् वल्मीक भूमिमाश्रित्य वायसः कुरुते गृहम् । मारी चौरभयं विद्यान्नव वर्षति तोयदाः १०
વૃક્ષની વચલી શાખામાં કાગડે માળો બાંધે તે વરસાદ ન થાય એ પ્રમાણે કાગડાના નિવાસ વિષે મેં કહ્યું. હવે જે, રાફડાવાળી માટીને આશ્રય લઈ કાગડે માળો બાંધે તે રોગ શિક તથા ચારી વિગેરેને ભયઉપજે. ૯૧૦:

Page #87

(9)
*
शुष्क वृक्षे गृहं कुरस्य चभयं भषेत् राजविग्रह माप्नोति महा राजभयं भवेत् સૂકાઇ ગયેલા વૃક્ષ ઉપર જે કાગડા માળા બાંધે તે રોગ તથા ચારના ઉપદ્રવ થાય, રાજા શા વચ્ચે લડાઈ લગે અને ચક્રવત્તી રાજાને માથે પણ માત પડે.
સાડ સ’વત્સરાનાં નામ
(૧) પ્રશ્નવ ( ૨ ) વિભવ ( ૩ ) થુકક (૪ ) પ્રમાદ ( ૫ ) પ્રજાપતિ ( ૬ ) મંગિરા (૭) શ્રમુખ ( ૮ ) ભાવ ( ૯ ) યુવા ( ૧૦ ) ધાતા ( ૧૧ ) ઇશ્વર ( ૧૨ ) મહુધાન્ય ( ૧૩) પ્રમાથી ( ૧૪ ) વિક્રમ (૧૫) વૃષ ( ૧૬ ) ચિત્રભાનુ ( ૧૭ ) સુભાનુ ( ૧૮ ) તારણુ ( ૧૯) પાથિવ (૨૦) અય. ( વીશ સવત્સર પ્રવિતિ નામે પ્રસિદ્ધ છે. )
( ૨૧ ) સવ`જિત્ ( ૨૨ ) સર્વધારી ( ૨૩ ) વિશેષી (૨૪) વિક્રમી (૨૫) ખર (૨૬) નદન ( ૨૭ ) વિજય (૨૮ ) જય ( ૨૯ ) મન્મથ ( ૩૦ ) દુઆઁખ (૩૧) હેમલખી ( ૩૨ ) વિલ`ખક ( ૩૩ ) વિકારી ( ૩૪ ) શાવરી [ ૩૫ ] લવ [ ૩૬ ] ધુમકૃત [ ૩૭ ] શેલન [ ૩૮ ] ક્રોધી ( ૩૯ ) વિશ્વાવસુ ( ૪૦ ) પરાભવ. ( મા વીશ સૉંવત્સર મવિશીના નામથી ઓળખાય છે. )
(૪૨) પ્લવંગ ( ૪૨ ) કીલક ( ૪૩ ) સામ્ય ( ૪૪ ) સાધારણ ( ૪૫ ) વિરાધકૃત (૪૬) પરિધાવી ( ૪૭ ) પ્રમાદી (૪૮) માનદ (૪૯) શક્ષસ ( ૫૦ ) નલ ( ૫૧ ) પિંગલ

Page #88

(૭૯) (પર) કાલયુક્ત (૫૩) સિતાથી (૫૪) રૈદ્ર (૫૫) દુખી (૫૬) દુદુભી (૧૭) રૂધિરનાર (૫૮) ૨ક્તાણી (૫૯) ક્રોધન (૬૦) ક્ષય. (આ વિશ સંવત્સર નટરૂદ્ધ વિના નામથી પ્રસિદ્ધ છે.)
સઠ સંવત્સરનાં ફળાફળ મહાદેવજીએ સાઠ સંવત્સરનાં ફળ પાર્વતીજીને નીચે પ્રમાણે, કહ્યા છે - પહેલા સંવત્સરમાં ખુબ વરસાદ થાય છે. દૂધ, ધી તથા ધાન્ય સારું પાકે છે. બીજા સંવત્સરમાં સુકાળ અને આરોગ્ય સુખ પ્રાપ્ત થાય છે, રાજાને શાંતિ મળે છે, પ્રજા પણ આનદમાં રહે છે. શુકલ સંવત્સરમાં માણસે તથા હાથીઓને વિવિધ પ્રકારના રોગ થાય છે, બાકી બીજી રીતે સુખ અને આનંદ મળે છે. પ્રમોદ સંવત્સરમાં જગત ધન ધાન્યથી ઉભરાય છે, તમામ પ્રકારનાં કલેશ શાંત થઈ જાય છે. પ્રાજાપાયે સંવત્સ
માં ગાયે ખુબ દુધ આપે છે અને આરોગ્ય તથા કુશળતા પ્રવર્તે છે. અંગિરા નામના સંવત્સરમાં લોકે ઉત્સાહિત રહે છે અને વરસાદ પણ સારે થાય છે. શ્રીમુખ સંવત્સરમાં ધાન્ય સારૂં પાકે છે, ગાયે સારૂં દુધ આપે છે અને વરસાદ પણ ખુબ થાય છે. ભાવ સંવત્સરમાં સઘળાં ધાન્ય પાકે છે પણ મેવારત મટતી નથી અને લોકોમાં ચિંતા તથા શેક વતે છે. યુવા સંવત્સરમાં તેલ તથા ઘી ઠીક ઠીક થાય છે, વરસાદ સાબારણું પડે છે અને ધાન્ય પણુઠીક પ્રમાણમાં ઉતર છે. ધાતા
થાય છે.
રામાણસ તથા ને મન

Page #89

સંવત્સરમાં વૃક્ષ, દુધ તથા ગેળ અધિક પાકે છે, કપાસ મેઘ થાય છે. બહુધાન્ય સંવત્સરમાં લવીંગ, મધ તથા ગવ્ય - દાથે દુર્લભ નથી થતાં, વૃષ્ટિ ખુબ થાય છે પણ લેકની નીતિ સારી રહેતી નથી. સુપુરાણુ સંવત્સરમાં અનેક પ્રકારનાં ધાન્ય પાકે છે. પ્રમાથી નામના સંવત્સરમાં જનાશ, દુભિક્ષ, ચેરને ભય તથા ક્યાંઈ કયાંઈ સુખ-દુખરૂપી ફળ મળે છે. વિક્રમ સંવત્સરમાં વ્યાધિ વગરને સુકાળ, ક્ષેમ, આરોગ્ય વતે છે, અને પ્રજા આનંદથી કલેલ કરે છે. વૃષ સંવત્સરમાં કેદર, ભાત, મગ, જવ, તથા દાળ વિગેરે વસ્તુઓને અભાવ થાય છે અને દુકાળ જેવું દેખાય છે. ચિત્રભાનુ નામના સંવત્સરમાં ચણા, મગ, અડદ અને કંગુ આદિ ધાન્ય પાકે છે, વરસાદ વિચિત્ર પ્રકારને થાય છે. સુભાનુ સંવત્સરમાં આરોગ્ય વરસાદ તથા ક્ષેમ કૂશળ સારી પેઠે વહે છે. તારણ સંવત્સરમાં ચારેને ભય થાય છે અને વરસાદના અભાવે ભારે ભયંકર દુકાળ પડે છે. પાચિવ સંવત્સરમાં દેશના સઘળા ભાગમાં ધાન્ય નીપજે છે અને સારાષ્ટ્ર તથા કટક દેશમાં તે અત્યંત ધાન્ય થાય છે. વ્યય સંવત્સરમાં વરસાદ ઓછો થાય, ખેતી સાધારણ થાય અને પાક પણ એ જ ઊતરે. " સર્વજિત્ સંવત્સરમાં પૃથ્વી પાણીથી છલકાય છે અને દરેક પ્રકારની કુશળતા રહે છે. સર્વધરી સંવત્સરમાં તાવ અને આગનું જોર હોય છે, ધન્ય બરાબર પાકતાં નથી, તે ઉપર્શત બીજા કણ પણુ આવી પડે છે. વિરોધી નામના સંવત્સરમાં ભયંકર વ્યાધિ થાય છે, ચારોથી લેકેમાં ત્રાસ ફેલાય છે, ગાયે,

Page #90

(૮૧) પણ આડું ઘી-દૂધ આપે છે. વિક્રમી સંવત્સરમાં તીડને ઉપ-:: દ્રવ થાય છે, તથા પાકને લાભ દુનીયાને મળી શકતું નથી ખર સંવત્સરમાં ક્યાઈક કયાઈકે વરસાદ થાય છે અને કયાંઈક કયાઈક સાવ કેરાડુ રહે છે. છતાં ધાન્ય ઠીક ઠીક પાકે છે. - દન સંવત્સરમાં સુકાળ, ક્ષેમ, આરોગ્ય તથા બીજી બધી રીતે આનંદ રહે છે, ગાયે ઘી-દૂધ સારી રીતે આપે છે. નંદનનું ફળ તેના નામ પ્રમાણે સારૂં જ મળે છેવિજય સંવત્સરમાં ક્ષત્રિય વૈશ્ય, શુદ્ર તથા નટ વિગેરે લેકે રોગથી પીડા પામે છે. જય ના મના સંવત્સરમાં સુકાળ થાય, દેશમાં સ્વસ્થતા રહે પણ રે. ગને લીધે કેટલીક વ્યાકુળતા ભેગવવી પડે. મન્મથ સંવત્સરમાં ખડ તથા ધાન્ય બરાબર ન પાકે, કેદરા મેંઘા થાય અને વ્યવહાર પણ ઠીક ન ચાલે. દુર્મુખ સંવત્સરમાં ધાન્ય માત્ર સુકાઈ જાય અને ચેખે દુકાળ પડે ! હેમલંબી સંવત્સરમાં ચોરી કરવાવાળા રાજાઓને લીધે બધે ત્રાસ વર્ત અને ચીજ માત્ર મેંદી થાય. વિલંબ સંવત્સરમાં ઘણા ઉપદ્રવ થાય. ઉંદરને લીધે રોગચાળો ફેલાય, વિકારી નામના સંવત્સરમાં વરસાદ નહીં જે થાય, ધાન્ય બરાબર ન પાકે અને દુકાળ જેવી દશા વતે. શાર્વરી સંવત્સરમાં આખી પૃથ્વી ઉપર સુકાપણું થાય, લોકો બહુ દુઃખી થાય. લવ નામના સંવતસરમાં ધાન્ય ખુબ પાકે. વરસાદ પણ સારી પેઠે થાય. શુભકૃત સંવત્સરમાં સઘળે શુકાળ પ્રવર્ત, ક્ષત્રીય, ગાય, બ્રાહૃાણ અને સમસ્ત પ્રજા સુખથી રહે શેભન સંવત્સરમાં આરોગ્યતા અને નિરુપદ્રવતા વર્તે, ગાય અને બ્રાહ્મણ આનંદમાં રહે. કુધી સંવત્સરમાં બાહ્ય રે

Page #91

(૮૨)
ગાને લીધે જગત આકુળવ્યાકુળ થાય, વરસાદ થોડા થાય અને લાકે નજીવી વાતમાં ક્રોધે ભરાય. વિશ્વાવસુ સંવત્સરમાં વરસાદ સારો થાય પણ કપાસના ભાવ આકરા બોલાય. પરાભવ નામના સંવત્સરમાં મંડલેશ્વર તથા રાજ્યના બીજા અધિકારીઓથી પ્રજા કણ પામે.
બલવંગ સંવત્સરમાં ગ્રીષ્મ ઋતુ તથા વસંત ઋતુમાં પાણી પડે, તેથી ઘાસ અને ધાન્ય નાશ પામે, પ્રજામાં દુઃખ અને બેચેની ફેલાય. કીલક સંવત્સરમાં વરસાદ પુષ્કળ થાય. પણ રાજ્ય તરફનો ઉપદ્રવ બધી જગ્યાએ પ્રવર્તે ! સૌમ્ય સંવત્સ૨માં સઘળાં પ્રકારનાં ધાન્ય પાકે, આરોગ્ય રહે અને વરસાદ પણ જોઈએ તેટલે વરસે. સાધારણ સંવત્સરનું ફળ નામ પ્રમાણે જ જાણી લેવું. અર્થાત્ વરસાદ ઠીક ઠીક થાય અને ધાન્ય પણ ઠીક ઠીક પાકે. વિરેધકૃત સંવત્સરમાં વિશાક મહિનાથી વરસાદ શરૂ થાય, અને ચેતરફ એક સરખે વરસે માત્ર કાન્યકુબજ દેશમાં વિરોધ શાંત ન થાય. પરિધાવી સંવત્સરમાં ક્ષેમ, આરેગ્ય, ધનધાન્ય તથા ઈષ્ટ મિત્ર વિગેરેને લાભ થાય. પ્રમાદી સંવત્સરમાં સંપૂર્ણ અનાજ પાકે. સુકાળ તથા સુખ વિષે કંઈ બાકી ન રહે. આનંદ સંવત્સરમાં ધાન્ય ઘણું મેંઘું થાય, ખેતીને નાશ થાય, ઘી તેલ માંધાં મળે, બાકી બીજી રીતે પ્રજા ક્ષેમકુશળ રહે. રાક્ષસ સંવત્સરમાં કેદર, ભાત, મગ વિગેરે ધાન્ય તથા પશુ વિગેરે પ્રાણી વિનાશ પામે. પિંગલ સંવત્સરમાં વરસાદ ન થાય. ગાય, ભેંસ, સેનું

Page #92

(૮૩) રૂપું તથા તાંબું વિગેરે વેચીને પણ ધાન્યને સંગ્રહ કરે. કળયુક્ત સંવત્સરમાં વરસાદ થાય પણ બીજા રોગ મનુષ્યપ્રાણીને હેરાન કરે. સિદ્ધાર્થ સંવત્સરમાં પાણી તથા અનાજની લીલાલહેર થાય. રોદ્ર સંવત્સરમાં વરસાદ એ થાય અને તેથી અન્ન પણ ઓછું પાકે, રાજકત્તા નિષ્ફર બને. દુર્મુખ સંવત્સરમાં સાધારણ સુકાળ થાય; વહેવાર ચલાવવું મુશ્કેલ થઈ પડે. દુંદુભી સંવત્સરમાં સંપૂર્ણ ઉપદ્રવ શાંત થઈ જાય. અનાજ સારા પ્રમાણમાં પાકે અને પ્રજાને સુખ મળે. રૂધિરો દગાર સંવત્સરમાં ગમે તેમ કરીને પણ અનાજને સંઘરે કરે. કારણ કે રાજાઓને માટે સંગ્રામ થાય એ દરેક સંભવ હોય છે. રક્તાક્ષી સંવત્સરમાં દુકાળ પડે, રાજા પણ પ્રજાને કનડે. કે ધન સંવત્સર પણ કઈ રીતે સારો ગણતે નથી. એ વરસે મરણ પ્રમાણ વધે છે. ક્ષય નામના સંવત્સરમાં કલિંજન ત્રા પ્રતાપી મંડળ અને કુરૂદેશ જેવા દેશો પણ દુ:ખ ભેગવે એ રીતે સાઠ સંવત્સરનું ફળ ઘણું ખાનગી રાખવા જેવું, છે છતાં હે અગિ મેં તમને જેવું છે તેવું કહી દીધું છે.

Page #93

(૮૪) વર્તમાન જૈન સાહિત્યના
અપૂર્વ ગ્રંથો. શ્રી મહાવીરજીવન વિસ્તાર સચિત્ર. (મનુષ્યમાત્રના આત્માનો ઉદ્ધાર કરનાર મહાન આદર્શ ગ્રંથ)
આજથી આ ભારતભૂમિમાં ૨૫૦૦ વર્ષ ઉપર થઈ ગયેલા “જૈન” ધર્મના મહાનમાં મહાન પ્રર્વતક શ્રી મહાવીરદેવ. આ જનમહાવીર દેવનું કહો કે જગતને પગમ્બરમાંના એક મહાનમાં મહાન “ પેગમ્બર” નું જીવન ચરિત્ર જાણવા માટે દુનીઆમાં મનુષ્ય આતુર હોય તેમાં નવાઈ નથી. પણ દિલગીરી સાથે જણાવવું પડે છે કે તેમના ભક્તોએ કે એતિહાસીક શેધખેળ કરનારાઓએ તેમનું જીવનવૃતાંત મેળવવા માટે પ્રયત્ન કર્યો નથી અને તેના અભાવે આજે આ મહાન પુરૂષના આદર્શને લાભ જગતનાં મનુષ્ય લઈ શકયા નથી. પણ વર્તમાનમાં આ મહાન પુરૂષનું જીવનચરિત્ર જાણીતા લેખકર, રા. સુશીલે તૈયાર કરી તેનું નામ શ્રી મહાવીર જીવન વિસ્તાર આપી, જાણીતા બુકસેલર મેસર્સ મેઘજી હીરજીની મારફતે પ્રગટ કરાવેલ છે. આ ગ્રંથ માટે મહાત્મા ગાંધીજી અને જાહેર પત્રએ સારા અભિપ્રાય આપેલ છે.
મૂલ્ય રૂ. ૨--

Page #94

(૮૫) પુણ્ય પ્રભાવ સચિત્ર.
યાને સમાદિત્ય કેવી ચરિત્ર,
તેને માટે પ્રસિદ્ધ જૈન ઇતિહાસકાર-મુનિ મહારાજ
શ્રી જિનવિજયજીને અભિપ્રાય. [ રૂપીયા ૫૦ ને ગ્રંથ રૂપીઆ પાંચમાં. ]
(” શ્રી મહાવીર” પત્ર અંક બારમામાંથી.)
પ્રકાશક–મેઘજી હીરજી જૈન બુકસેલર, પાયધની મુંબઈ. પૃષ્ઠ સંખ્યા, ૬-૮, પાકુ હું, મુલ્ય પાંચ રૂપીએ.
જૈન સમાજની સુરૂચિને પોષવા સારૂ ભાઈ મેઘજી હીરજીએ જુના સાહિત્યને નવા રૂપમાં મુકવા માટે જે માર્ગ લીધે છે તે ઈચ્છવાયેગ્ય છે. નવી પ્રજાને જૂના રાસાઓ વાંચવા જેટલે અવકાશ કહે કે રસ કહે, તે હવે રહ્યો નથી. તેમનાં માટે જૂના રાસાઓને જે નવી શૈલીમાં ભેજી અંતરંગ-બાહ્યાગ આકર્ષક બનાવી તેમના હાથમાં મુકવામાં આવે તે તેઓ તેને લાભ રસપૂર્વક લઈ શકે, એવા હેતુથી સ્મરણાવશેષ થએલા પાલીતાણા વિદ્યા પ્રસારક વગે પ્રાચીન પદમય જેને કથાઓને નવી ગદ્યશૈલીમાં વાતોરૂપે ગઠવી છપાવવાને પ્રશંસનીય ઉપકમ કર્યો હતે, તેણે જ છપાવેલા સમાદિત્ય ચરિત્રથી ભાઈ

Page #95

(૮૬) મેઘજીએ આ પુનરાવૃત્તિ કાઢી છે અને તેને કેટલાક પ્રાસંગિક ચિથી સચિત્ર બનાવી છે. કદ જેતાં પુસ્તકની કિંમત કંઈક વધારે લાગે છે ખરી, પરંતુ આગળના શ્રાવકે ૫૦ રૂપિઆ ખચીને. પણ જે સમરાદિત્ય ચરિત્ર મેળવી શક્યા ન હતા, તે દષ્ટિએ આજે આવી રીતે પાંચ રૂપિયામાં મળતું આ ચરિત્ર મધું ન કહેવાય.” પણ અનહદ સસ્તામાં સસ્તું જ કહેવાય.
વિવિધ પૂજા સંગ્રહ-સચિત્ર. વિધિ સાથેને મહાન ગ્રંથ, ભાગ ૧-૨-૩-૪-૫-૬-૭
પંડિત શ્રી વિરવિજ્યજી કૃત, દેવપાળવિકૃત, દેવચંદ્રજી કૃત, રૂપવિજયજી કૃત, જ્ઞાનવિમલસૂરિકૃત, ઉત્તમવિજ્યજી કૃત, વિજયલક્ષમીસૂરી કુત, સકલચંદ્રજી ઉપાધ્યાય કૃત, મેઘરાજમુનિ કૃત, યશોવિજયજી કૃત, પદ્મવિજયજી કૃત, ધર્મચંદ્રજી કૃત, દીપવિજયજી કૃત, આત્મારામજી કૃત, બુદ્ધિસાગરજી કૃત, કુંવરવિજયજી કૃત, વિજયરાજેદ્રસૂરિ કૃત, હંસવિજયજી કૃત, ગંભીરવિજયજી કૃત, રામરદ્ધિસાર મુનિ કૃત, વલ્લભવિજયજી કૃત, આદિ મહારાજની બનાવેલી પૂજાઓ, ઉપરાંત ચિત્ર( ૧ સમવસરણ, (૨) ચક્રેશ્વરી દેવી, (૩) પાર્શ્વકુમાર અને કમઠ ચગી, (૪) પાર્શ્વનાથ, પદ્માવતી, ઇંદ્ર અને ઇન્દ્રાણી, (૫) શંત્રુજ્ય મહિમા ગભત, ( ૬ )કંડુરાજા, (૭) નારકીનાં રંગીન ચિત્ર, (૮) પદ્માવતી દેવી, (૯) વીશ તીર્થકર, નવપદજી, અને મૈતમસ્વામી, ( ૧૦ ) કેશરીયાજી

Page #96

(૮૭)
સોળ
આદિના ફોટા અંગલિક (ર,
તીર્થ, [૧૧] અષ્ટાપદજી [ ૧૨ ] આબુજી તીર્થ, (૧૩) પાવાપુરી (૧૪) ચમ્પાપુરી, ) [ ૧૫ ] સમેતશિખરજી તીર્થ, (૧૬) મહાવીર ઉપસર્ગ, (૧૭) રોગનિષ્ટ આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરજી, (૧૮) તારંગા તીર્થ, ( ૧૯ ) પ્રભાવિક મહાત્મા શ્રી જિનદત્ત દાદા સૂરીશ્વરજી, ( ૨૦ ) શ્રી મહાવી૨, ચોદ સ્વપ્ન અને અષ્ટ મંગલિક, (૨૧) તમસ્વામીજી મહારાજ આદિના ટાઓના સંગ્રહથી ભરપુર સુપર-રોયલ સેળ પેજી, પૃષ્ઠ ૭૭૫ સોનેરી કપડાનું સુશોભિત મજબુત પુડું છતાં કિંમત રૂપિયા અઢી. પટેજ વી. પી. ખર્ચ ૬.
રાજ૫a. જૈનધર્મ, જૈનદર્શન, અને જેનીતિ સંબંધી 1 હજાર પ્રશ્નો અને શંકાઓનાં સમાધાન
શ્રીમદ રાજચંદ્ર જુદા જુદા વિદ્વાનેને જૈનદર્શન સંબં" ધી જે સચેટ અને અસરકારક ઉત્તર આપ્યા હતા, તેને આ ગ્રંથમાં બહુ સરસ રીતે સંગ્રહ કરવામાં આવ્યા છે. જૈન દ. ર્શન અને વેદાન્તદર્શન ઉપરાંત અન્ય દશને વિષે પણ ઘણું માહિતી મળી શકે છે. અને લગભગ બે હજાર ઉપાંત છે, અને તેના જવાબ પણ તેટલા જ વિગતવાર આપવામાં આવ્યા છે. તુલનાત્મક અભ્યાસ પદ્ધતિ, ઉદારવિચારસરણી અને નિર્મળ વિવેકદ્રષ્ટિએ આ ગ્રંથને આત્મા છે, એમ કહીએ તે ચાલે. જીજ્ઞાસુઓએ એક વાર તે આ ગ્રંથ જરૂર વાંચી જોઈએ.
ક. માત્ર ૧-૪-૦.

Page #97

(૮૮). રાજકુમારી સુદર્શના
યાને સમળી વિહાર સચિત્ર.
માટે પ્રસિદ્ધ જૈન ઇતિહાસકાર મુનિ મહારાજ શ્રી જિનવિજયજીને
અભિપ્રાય – (“શ્રી મહાવીરપત્ર” અંક ૧૬ મિ.) રાજકુમારી સુદશના યાને સમળીવિહાર -(સચિત્ર) માગધી પ્રબંધ ઉપરથી લખનાર પન્યાસજી શ્રી કેસવિજ્યજી ગણિ, પ્રગટ કર્તા-શા. મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધૂની, મુંબઈ નં. ૩. મૂલ્ય રૂા. ૩-૦-(પૃષ્ઠ સંખ્યા ૬૦૮).
“ચિત્રવાળ ગચ્છીય દેવેન્દ્રસૂરિએ બનાવેલી સુદર્શનચરિત્ર નામે પ્રાકૃત કથાના આધારે વાર્તાના રૂપમાં આ કથાનકની - જના કરવામાં આવી છે. કથાનક રેચક અને સરલ ભાષામાં આળેખેલું હોવાથી સાધારણ વર્ગને વિશેષ રૂચિકર થઈ પડે તેવું છે. સાથે મુદ્રણકળાના રસિક ભાઈ મેઘજીએ કથાનકને ઉચિત એવાં કેટલાંક ચિત્ર દ્વારા તથા નયનમનહર છપામણી અને બંધામણ દ્વારા પુસ્તકની આકર્ષતામાં એર વધારે કર્યો

Page #98

મધછ હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ (૮૯) છે. જેને સાહિત્યના મહાન ખજાનામાં જયાં ત્યાં નજરે પડતી ઉપપ્રદ અને આનંદજનક કથાઓને આવા સુન્દર રૂપમાં ને લેકે આગળ મુકવામાં આવે તે કેની રૂચિને સુમાગે કરવાનું અને સાથે વ્યવહાર સાધવાનું અને કામ સહેલાઈથી સફલ થઈ શકે તેમ છે. તેમજ મુનિએ પણ વ્યર્થ કલહ કરી સમાજને ક્ષુબ્ધ કરવાને બદલે આવી જાતની સાહિત્યસેવામાં એ પિતાના સમયને સદુપયેાગ કરે તે નિશ્ચિત રીતે સ્વ અને પર, બનેનું કલ્યાણ કરી શકે તેમ છે. પંન્યાસજી શ્રી કેસરવિજયજી પિતાના સમયને આવી રીતે સદુપયોગ કરી બીજી મુનિઓ માટે પણ અનુકરણીય દાખલે ઉપસ્થિત કરતા ૨૪ છે, તે બદલ તેમનું અભિવંદન જ કરવું જોઈએ.”
( શ્રી મહાવીર ” પત્રમાંથી) મલ્લધારી દેવપ્રસૂરિ વિરચિત જૈન મહાભારત યાને પાંડવ ચરિત્ર (સચિત્ર)
(ગુજરાતી સરળ ભાષામાં) આ મહાન ગ્રંથને આદર્શ ચિ પછવાડે રૂપીયા ૬૫૦ ને ખર્ચ થયેલ છે. મતલબ કે આ એક ગ્રંથમાં કિંમત રૂ. ૬પ૦ ના તે માત્ર ચિત્રજ છે.
આ દળદાર ગ્રંથમાં પૃણ સંખ્યા ૭૭૬, ચિત્ર ૧૪, પણ મજબુત સેનેરી કપડાવાળું, છતાં કિંમત રૂ. ૩-૦-૦ )

Page #99

(૯૦) મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩
આ સુંદર ગ્રંથ દરેક જેના ઘરમાં. અવશ્ય હવે જ ગઈએ, કારણ કે આવા મહાન ગ્રંથોના વાંચન અને મનનથી.
વીર બનીએ છીએ ” અને “બહાદુર વિશે અને વીરાંગનાઓ” ઉત્પન્ન કરી શકીએ છીએ. અગાઉથી આ ગ્રંથ ના હજારો ગ્રાહકે ડીપઝીટ ભરીને, છપાવ્યા પહેલાં થઈ ગયા. હતા. હવે સિલકમાં નો છેડી છે. માટે વહેલા તે પહેલે..
ઉત્તમ કુમાર ચરિત્ર–સચિત્ર. આ મહાન ચમત્કારી પુરૂષના ગ્રંથમાં નીચેના વિષયો આવેલા છે:
(૧) ગંગા કિનારે આનંદ (૨) વારાણસી નગરી (૩) કર્મ પરિક્ષા (8) અશ્વ પરિક્ષા (૫) કૃતજ્ઞીને ધિકાર (૬) મદાલસા (૭) પરનારી સહેદર (૮) કુબેરદત્તની કુબુદ્ધિ (૯) શક્તિ હયા મદાલસા (૧૦) પાપને ઘડે કુટયા (૧૧) તિલોત્તમાને મેલાપ (૧૨) વિશ્વકેમને અવતાર (૧૩) સર્પદંશ (૧૪) ઉપકારને બદલે (૧૫) પરસ્પર પ્રેમ જાગ્રતિ (૧૬) સહસ્ત્ર કળા [૧૭] ત્રિલેચનાની ચિંતા (૧૮) વિષપ્રયોગ (૧૯) સ્વામી અને શેઠ, (૨૦) પક્ષીની પંડિતાઈ [૨૧ અભયદાન [૨૨] ચતુરાની ચેકડી (૨૩) શત્રુમિત્ર થયે (૨૪) પુત્ર મરણ (૫) પાચળમાં યુદ્ધ (૨) કેવળી કથિત પૂર્વભવ [૨૭] ઉપસંહાર. કિરૂા. ૧-૪-૦

Page #100

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ (૧) દાનવીર રત્નપાળ [સચિત્ર]
યાને રત્નપાળ વ્યવહારી આ મહાન ચમત્કારીક વેપારીના જીવનચરિત્રમાં ખાસ નિચેના વિષયે આવશે. (૧) પુત્ર ચિંતા, (૨) વર પ્રદાન, (૩) મંમણ શેઠ, (૪) ગર્ભ વિક્રય અને કારજવરાનું કષ્ટ, (૫) પુત્રને પરગ્રહવાસ, (૬) પ્રવાસ, (૭ , એક ગૃહસ્થ કઠીયાર, ૮) હું કહું છું, (૯) રનવતી, (૧૦) રત્નપાળની વિવિધાવસ્થા, (૧૧) ધુન નગરીની ધુત પ્રજા, (૧૨) નિર્વિષય શુદ્ધ પ્રેમ, (૧૩) વીણાને મેહ, (૧૪) બે મિત્રે, (૧૫) મિત્ર વિયેગ, (૧૬) કાર્યસિદ્ધિ, (૧૭) મિત્ર ચિંતા (૧૮) રાવલનું ધાંધલ, (૧૯) મહા મેળાપ, (૨૦) આ તેનોર કેનારી? (૨૧). દાનવીર રત્નપાળ, (૨૨) દંપતી દીક્ષા. (૨૩) દીનચય (૨૪) નલીલા, (૨૫) પૂર્વભવ, (૨૬) ઉપસંહાર. કિ. માત્ર રૂા. ૧-૮-૦ રસિક સુધારસ સ્તવન સંગ્રહ.
ભાગ ૧ થી ૮ આ ગ્રંથમાં ચૈત્યવંદન કરવાની વિધિ, ચિત્યવંદને, સ્તવને, હૈયે, પ્રભાતીયાં, લાવણીઓ, સ્તુતિએગલે, સજઝા

Page #101

(૯૨) મેઘજી હીરજી બુક્સેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ છે અને વિરાગી પદના સંગ્રહ ઉપરાંત પચ્ચખાણું લેવાની વિધી, વીશ તિર્યકરોનાં નામ, લંછન, વર્ણ, ઉંચાઈને કઠે, આત્મણિ ઇત્યાદિ વિષયે આવેલા છે. સાઈઝ પોકેટ, પુંઠું સુંદરમાં સુંદર. છતાં કિંમત માત્ર : રૂ. ૭-૧૦-૦
જૈન સ્તુતિ–સચિત્ર. આ ગ્રંથમાં આનુપૂવી, ચાઈ, દેહ, ઈદો સ્તુતિઓ, પાંસડીયા યંત્રને છંદ, સ્તવને, ભક્તામર સ્તોત્ર, કલ્યાણ મંદીર તેત્ર, આરતી, સાધુવંદના, જીવરાશિ, મહાવીર સ્વામીનું ચઢાલીયુ, ચાર શરણ, વૈરાગ્ય ઉપદેશક રાઠા, વ્યવહારોપયોગી હિતશિક્ષા, પંડિત લાલન વૈરાગી શંત માળા ઇત્યાદિ બાબતે છે.
કિંમત માત્ર રૂા. ૭-૮-૦
પાકશાસ. વનસ્પતિ અને અનાજમાંથી અનેક ઉત્તમોત્તમ પકવાને બનાવવાની ઉત (કળા) આ ગ્રંથમાં વિલી બહેન લલિતાગીરી અને વિમલગારી બહેને બતાવેલ છે. • ૩-ર-૦

Page #102

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ (૯૩)
જૈન સાહિત્યનાં અપૂર્વ 2. ૧ અનુભવ પચીશી - . . ૦-૮-૦ ૨ અધ્યાત્મ ક૫૯મ ...
- ર૮-૦ ૩ આત્મ પ્રણ ભાષાંતર - - - ૨-૮-૦ ૪ આત્મ વલ્લભ સ્તવનાવલી
૦–૮–૦ ૫ અધ્યાત્મસાર ભાષાંતર
. ૨-૮-૦ ૬ આત્મસિદ્ધી શાસ્ત્ર ,
• ૧-૦-૦ ૭ આત્મ-વલ્લભ પૂજા સંગ્રહ . * ૨૦-૦ ૮ અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવન ચરિત્ર ભાગ ૧-૨ --૦ ૯ આત્મ પ્રદીપ • .. • ૦-૮-૦ ૧૦ આત્મતત્વ દર્શન ... ... .. -૧૦... ૧૧ આગમસાર અને અધ્યાત્મ ગીતા
૦-૬-૦ ૧૨ ઉત્તમ કુમાર ચરિત્ર-સચિત્ર. ... ... ૧-૮-૦ ૧૩ ઈસાવા પનિષદ્ ભાવાર્થ
• ૧-૦-૦ ૧૪ ઉપમીતિ ભવપ્રપંચા કથા ભાગ ૧-૨ દરેક ભાગના ૩૦- ૧૫ ઉપદેશ પ્રાસાદ ભાષાંતર ભાગ ૧ લે ... ૨-૮-૦ ૧૦ » અ » ૨. • ૨-૦૦ ૧૭ * છે
૨–૦- • ૨- -
છે
૧૮
•
•
જ

Page #103

૩-૯-૦
૧-૪-૦ ૨-૦-૦
-
૨-૦-૦
૧-૦-૦
(૯૪) મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ ૧૯ છે : ' . . . . . ૨-૮-૦ ૨૦ ઉપદેશ સપ્તતિકા યાને દેવ, ગુરૂ અને ધર્મનું સ્વરૂપ. ૧-૮-૦ ૨૧ ઉપદેશ ક૫વલ્લી ભાષાંતર • • ૨-૦૦ ૨૨ કર્મ ગ . ૨૩ કુમારપાળ ચરિત્ર-સચિત્ર ૨૪ કર્મ પરિક્ષા ૨૫ કબીર વાણી ૨૬ ર્તવ્ય કંકણ ... ૨૭ કુવલય માળા ભાષાંતર
, ૬-૧૨-૯ ૨૮ કાન્હડકઠીયારે અથવા સાચી ટેકની ગેબી ફતેહ ૧-૦-૦ ૨૯ શ્રી શૈતમ સ્વામીને રાસ અને જૈન શારદા પૂજનવિધિ-સચિત્ર
એ ૦-૨-૦ ૩૦ ગિરનાર માહાસ્ય ...
૧-૮-૦ ૩૧ ગુરૂ ગીતા ...
૦-૪-૦ ૩૨ ગુરૂ ગીત ગુંહલી સંગ્રહ
૦૧૭ ૩૩ ગુહલી સંગ્રહ ભાગ ૧-૨
• ૦.૭-૦ ૩૪ ચંપકમાલા ચરિત્ર . . ૩૫ ચંદનબાળા ચરિત્ર-સચિત્ર - ૦-૩૦ ૩૬ ચંદરાજા અને રાણુ ગુણાવલીનું ચરિત્ર-સચિત્ર ૨-૮-૧ ૩૭ જેન રામાયણ-સચિત્ર

Page #104

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ (૫) ૩૮ જિનદેવ દર્શન • • • ૦-૬૦ ૩૯ જેને મહા સતી મંડળ-સચિત્ર • • ૧-૪-૦ ૪૦ જેને મહાભારત યાને પાંડવ ચરિત્ર-સચિત્ર ૪૧ જનધર્મ પ્રવેશ પિથી ભા ૧-૨-૩-૪. .૧-૪-૦ ૪ર જેનધર્મ પ્ર. પિ ભા. ૧-૨-૩-૪ ના અર્થ ... ૦-૭-૦ ૪૩ જૈનશાળા ઉપયોગી ગરબાવળી-સચિત્ર –૪-૦ ૪૪ જેના માર્ગ પ્રારંભ પોથી ભા. ૧-૨
૦-૪-૦ ૪૫ જેના માર્ગ પ્રવેશિકા ભા. ૧-૨-૩
૦ ૧૨૦ ૪૬ નસતી આદર્શ જીવનમાળા-સચિત્ર. • ૧-૮-૦ ૪૭ જૈનસતિ ન. રંગબેરંગી ચિત્ર સહિત .. -૪-૦ ૪૮ જેન લગ્નવિધિ તથા જૈન ગીત સંગ્રહ. ૪૯ જૈન કથા સંગ્રહ. ... .. ... ૧-૪-૦ ૫૦ જૈન સાહિત્યમાં વિકાર થવાથી થયેલી હાનિ , ૧-૦-૦ ૫૧ જૈન દર્શન (કર્તા પતિ બેચરદાસજી) . --- પર જંબુસ્વામિ ચરિત્ર . . . ૦-૮-૯ પ૩ જૈન સ્તુતિ-સચિત્ર • • ૦-૮૦ ૫૪ જેન તિહાસીક રાસ માળા - ૧-૦-૦ ૫૫ જેન ધાતુ પ્રતિમા લેખ સંગ્રહ ... ૧-૦-૦ પ૬ જૈન ગચ્છમત પ્રબંધ
. ૧-૪-૦ ૫૭ જેનોપનિષદ
૯-૨

Page #105

( ૬ ) મેવજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ ૫૮ જૈન પ્રીસ્તી ધર્મને મુકાબલે અને સંવાદ - ૧-૦૦ ૨૯ જૈન સંઘ ર્તવ્યાદિ ગ્રંથ . ... ૦૧ર૦ ૬૦ તપાગચ્છીય પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર વિધિ સહિત ૨-૦૦ હ૧ તિથવલી પ્રવાસ ... ... ... ૧-૮-૦ દર તીર્થકર ચરિત્ર ચિત્ર (૨૪ તિર્થંકરના ચરિત્ર) ૨-૮-૦ ૧૩ ત્રિષષ્ટિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર પર્વ ૧-૨ ભાષાંતર ૩-૪-૦ ૬૪ , , , પર્વ ૩-૪-૫-૬, ૩-૪-૦ ૬૫ , , , પર્વ ૭-૮-૯ , ૩-૮-૧ ૬૬ , , પર્વ ૧૦ કે ૨-૮-૦ ૬૭ તત્વનિર્ણય પ્રાસાદ - - - - - ૬૮ તપોરત્ન મહેદી (તપાવલી) વિભાગ ૧-૨ ૧-૦-૦ ૬૯ દેવસરાઈ પ્રતિકમણ વિધિ સહિત.
• ૦-૧૦૦ ૭૦ દિવ્ય જીવન .. • ૭૧ દર્શન ચોવીશી રંગીન
૦–૮–૦ ૭ર દાનવીર રત્નપાળ, સચિત્ર ૧૭૩ ધન્યકુમાર ચરિત્ર ...
૩-૮-૦ ૭૪ દમયંતી ચરિત્ર-સચિત્ર ૭૫ ધર્મબિન્દુ (ભાષાંતર)
૨-૦-૦ ૭૬ ધન્નાશાલીભદ્રને રાસ ૭ ધ્યાન વિચાર
• ૦-૬-૦
૧-૮-૦
૦-૪-૦
૧-૮-૦

Page #106

એલજી હીરજી બુકસેલર પાયલુની મુંબઈ નં. ૩ (૯૭) જ ધાર્મિક ગલ સંગ્રહ અને પત્રસાદેશ
ભાગ ૧-૨ ૪-૮-૦ ૭૯ નચંદ જૈન તિષ અને હીર જોતિષ ૩-૦-૦ ૮૦ તેમનાથ ચરિત્ર . . . ૨-૦-૦ ૮૧ નિત્ય નિયમ પેથી ... . . ૦-૪-૦ ૮૨ નવસ્મરણ અર્થ સહિત-સચિત્ર ... • ૨-૦૦૦ ૮૩ નવસ્મરણ તથા પુણ્ય પ્રકાશનું સ્તવન-સચિત્ર પેકેટ-૪-૦ ૮૪ પારસમણિ યાને હદતેજ " - ૨-૦-૦ ૮૫ પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ..
• ૧-૮-૦૮૬ પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિ ..
૦-૮-૦ ૮૭ પંચપ્રતિક્રમણ સૂત્ર અર્થ સહિત - ૮૮ પ્રેમથી મુક્તિ , , - ૦-૮-૦ ૮૯ પતિવ્રતા સતીએ. આવૃત્તિ ત્રીજી-સચિત્ર .. ૩–૮–૦ ૯૦ પ્રાચીન તાંબર-અર્વાચીન દિગંબર ૦-૧૨૦ ૯૧ પૂજા સંગ્રહ ભાગ ૧
૧-૦-૦
૨-૦– ૯૩ પ્રતિજ્ઞા પાલન . . . ૦-૫-૧ ૯૪ ૫રમાત્મ દર્શન ...
. ૧-૮ · પંજાબ કેસરી લાલા લજપતરાય અને જૈનધર્મ ૦-૪- ૯૬ ભાવનાશતક પં. મુનિ શ્રી રત્નચંદ્રજી કૃત. ૧-૮-૦
૧-૮

Page #107

(૯૮) મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઈ : ૪ ૯૭ ભુવનભાનુ કેવલી ચરિત્ર - aછું ધી થાત્ર ••
. ૦-૮૦૦ ૯૮ ભદ્રબાહુ સંહિતા-આ મહાન જતિષને ગ્રંથ
. ૨. સુશીલે સંવાદના રૂપમાં તૈયાર કરેલો છે ૩-૦-૦ -૯ ભજન સંગ્રહ ભાગ ૭ .. - ૦-૮૦ ૧૦૦ , , ૮ . ૩-૦-૦ ૧૦૧ 9 + ૯ • • ૧-૮-૦ ૧૦૨ , , ૧૦ ... . ૩-૦-૦૦ ૧૦૩ ભારત સહકાર શિક્ષણ કાવ્ય . ૦-૧૦-૦ ૧૦૪ મહીલા મહદય ભાગ ૧-૨ સચિત્ર. દરેક ભાગના ૨-૦૦ ૧૦૫ શ્રી મહાવીરજીવન વિસ્તાર-સચિત્ર - ૨-૦-૦ ૧૦૬ શ્રી મહાવીરભક્ત મણિભદ્ર અને શ્રાવિકા
રત્નમાળા સચિત્ર આવૃત્ત-બીજી... ૧-૮-૦ ૧૦૭ મલયી સુંદરી ચરિત્ર-સચિત્ર, ૨-૮-૧ ૧૦૮ મિત્રધર્મ ૧૦૯ મણકાન્ત કાવ્યમાલા-સચિત્ર -૧૧૦ યુગાદિ દેશના ભાષાંતર
૦–૮–૦ ૧૧૧ યેગશાસ્ત્ર ભાષાંતર
- ૨૦-૦ ૧૨ ચોગ દીપક ,
• ૧-૪-૦ ૧૧૩ રસીક સુધારસ સ્તવન સંગ્રહ ભાગ ૧ થી ૮ ૦-૧૦૦
૦-૮-૧,

Page #108

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાયધુની મુંબઇ ન. ૩ ( ૯ )
૧૧૪ રાજકુમારી સુદના યાને સમળી વિહાર
સચિત્ર ૩-૦-૦
૧૧૫ રાજપ્રશ્ન જૈનધર્મી. જૈનદર્શન, અને જૈન નીતિ સંબંધી હુજારા પ્રશ્નો અને શકાઓના સમાધાન. ૧-૪-૦
૧૧૬ રેખાદર્શોન
૧-૦-૦
૦-૨-૦
૦૧૨ ૦
૧૧૭ રત્નાકર પચ્ચીશી ૧૧૮ લાલન જૈન આત્મવાટિકા ૧૧૯ વિવિધ પૂજાસ ગ્રહ–સચિત્ર. વિધિ સાથેના મહત્
ગ્રંથ. ભાગ ૧-૨-૩-૪-૫-૬-૭.
...
...
240
...
૧૨૦ વ્યાખ્યાન સંગ્રહ-પ્રસિદ્ધ વકતા ચારિત્રવિજયજી
મહારાજજી કૃત. ૧૨૧ વિજયચ’૪ કેવલી ચરિત્ર. ૧૨૨ વસ્તુપાળ તેજપાળ ચરિત્ર. ૧૨૩ વિનાદારી કથા. ૧૨૪ વિજયકળા. ૧૨૫ વિવેક વિલાસ-સચિત્ર. ૧૨૬ સજજન સન્મિત્ર, ૧૨૭ સમ્યક્ત્વ કામુઠ્ઠી ભાષાંતર ૧૨૮ શ્રાદ્ધ ગુણુ વિવરણ ૧૨૯ શાન્તિનાથ ચરિત્ર
:: : :
...
:
...
404
...
...
...
...
...
: : :
0.0
:
100
: :
૨-૮-૦
૧-૮-૦
0-6-0
૧-૮-૦
૦-૧૨૦
૨-૦-૦
૩-૦-૦
Y-0-0
૧-૦૩
૨-૦-૦
2-0-9

Page #109

(૧૦૦) મેઘજી હીરજી બુક્સેલર પાયધુની મુંબઈ નં. ૩ ૧૩૦ શત્રુંજય મહા (સ પૂર્ણ) ભાષાંતર સહિત ૨-૮૦ ૧૩૧ શુદ્ધપયાગ:
. .. --- ૧૩ર સમાધીશતક અને સમતાશતક - એ ૦-૮-૦ ૧૩૩ શ્રીપાલ રાજાને સચિત્ર રાસ અર્થ સહિત ૩-૮૧૩૪ શ્રીપાલ જાને નાતે રાસ ...
-૮-૦ ૧૩૫ શ્રાવક કર્તવ્ય
. ૧૮-૦ ૧૩૬ સમ્યક બાર વતની ટીપજક પ્રસિદ્ધ વક્તા
મુનિ ચારિત્રવિજયજી .. . ૦-૧૧૩૭ સઝાયમાલા ભાગ ૧-૨-૩-૪ દરેક ભાગના ૨-૦૧૩૮ સૂરીશ્વર અને સમ્રાટ ... - ૨-૧૨૦ ૧૩૯ સતીધર્મપતિસેવા અને સતીસમાજ ભાગ
૧-૨ ૫-૮-૦ ૧૪. સતી સુલસા સચિત્ર
–૪૧૪૧ સતીચંદનબાળા સચિત્ર .. . -- ૧૪૨ સરસ સચિત્ર સ્તવનાવલી . . ૩-૦-૦ ૧૪૩ શ્રાવક ફરજ યાને સુધારસ સ્તવન સંગ્રહ
ભાગ ૧-૨-૩-૪-૫-૬ સચિત્ર. ૧-૮-૧ ૧૪૪ સમરાદિત્ય કેવળી ચરિત્ર. યાને પુણ્ય પ્રભાવ
' સચિત્ર, ૨-૮-૦ ૧૪૫ સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ ૧-૨ .... ૪-૮-૦

Page #110

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાચધુની મુંબઈ ન. ૩ (૧૦૧) ૧૪૬ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આવૃત્તિ ત્રીજી
૪૭ શકુનાવાળી જૈન ગર્ગાચાર્ય કૃત - એ ૦-૪-૦ ૧૪૮ સુખી જીવન
• • ૧-૦-૦ ૧૪૯ રસદાયક-રત્નનિધિ ચરિત્ર . . ૨-૪-૦ પિઠ હંસવિનોદ • • • ૧-૦-૦ પર જ્ઞાન સાર ભાષાંતર
૧-૦-૦ ઉપર જ્ઞાનભંડાર આ ગ્રંથમાં અનેક બેલેના થોડા 1 તથા સૂત્રોના ભાષાંતરે આપેલ છે. કીંમત ૧-૧૨-૦ ૩ જ્ઞાનસાગર
'uTults.[lilHtli[, ti:૪ ]] ]
'
miri riter- I
tryi hai,

Page #111

મેઘજી હીરજી બુકસેલર પાથધુની મુંબઈ ન, ૩ (૧૨) बाळबोध सीपीमा उपायला गुजराती
जापानां पुस्तको.
नाम. .किंमत. । नाम. . किंमत. आरंभसिद्धि भाषांतर १०-०.० | कल्पसूत्र मुबोधिका अढीद्वीप नकशानी
भाषांतर ४-८-. - हकीकत ३-८-० कल्पसूत्र बारसो अभयकुमारनो रास ०-८-०
मूलपाठ २-०-. अनना सतीनोरास ०-४-०
चंद केवळीनो रास ३-०-०
जैनकथा रत्नकोष भा. अहमितिर्नु भाषांतर १-८-०
१.२-४-६-७-८ मो अध्यात्मसार ३-०-०
दरेक भागना ४-८ आनंदघनचिदानंद
| जैन दिग्विजय ६-०बहोंतेरी ०-१२-०
| जैन तत्वादर्श ५-० आत्मसिद्धिशास्त्र १-०-०
जैनप्रबोध ५-०अज्ञानतिमिर भास्कर ३-८-० जीवविचार, नवतत्त्व, उमेद अनुभव सचित्र १-४-०। दंडक अने लघु संघउपदेश तरंगीणी १-८-
० यणी अर्थ सहित ०.१२-०

Page #112

मही२० सुसेर पायधुनी भुम न. ३ (१०३) नाम. , . ' किंमत. | नाम. किंमत. अस्वामी चरित्र १-०-० प्रतिष्ठा कल्प भाषांतर १-०-०. जैनकुमार संभव काव्य २-०-० प्रमाणनय तत्वालोजैनधर्म सिंधु ३-०-० कालंकार ३-०-०जैन रामायण सचित्र ४-०-० भगवती सूत्र भाषांतर देवचंद्रजीकृतचोवीशी१-८-०
भाग १ लो. ९-०-०
भाग २ जो. ९-०--.. देववंदन माळा .... १-८-० धर्मपरिक्षानो रास २-४-०
मोक्षमाला ०-१२-०. नर्मदा सुंदरीनो रास १-०-० महाजनवंश मुक्तावली २-८-० प्राचीन श्वेतांबर-अर्वा
रत्नसमुच्चय रामवि- चीन दिगम्बर ०-१२-०
लास ७-८-० पंचपतिक्रमणसूत्र २-१२-० वैराग्यकल्पलता ४-०-० जासंग्रह भाग १ २-८-
०वीशस्थानकनो रास २-०-० करणरत्नाकर.भा.१,७-०-० विमल मंत्रीनो रास २-०-० '', भा. १, १०-०-० वैद्य दिपक ७-०-०
डवचरित्र भाषांतर ६-८-० समरादित्य केवलीनो अतिमाशतकभाषांतर १-०-०
रास ५-०-० पाकृत व्याकरण ३-८-०. श्रीपाल राजानो रास पर्युषणादि बार प
सचित्र ४-०-० वनी कथा २-८-0 | शुकनशास्त्र
०
०
०
१-०-०

Page #113

( ૧૦૪ ) મેઘજી હીરજી બુક્સેલર પાયધુની સુખઈ ન. ૪
नाम.
किंमत.
किंमत.
सुक्तमुक्तावली कथा
सहित ३-८-० सामुद्रिकशास्त्र १-८-०
३-०-०
समयसार नाटक
हरिभद्रसूरिकृत बीस
अष्टक २-०-०
१-८-०
हितशीक्षानो रास हंसराज बच्छराजनो
नाम.
जयंत विजय
तिलक मंजरी
दशवैकालिक सूत्र धर्मशर्माभ्युदयकाव्य १-०-०
प्रमेय कमळ मा
४-०-०
प्रभावक चरित्र
१-८-०
रास ०-८-०
""
अध्यात्मकल्पद्रुम ०-८-०
समरादित्य संक्षीप्त ५-०-० सुभाषित रत्नसंदोह
आरंभसिद्धि उपमितिभवप्रपंचकथा ५-०-० | सुपार्श्वनाथ चरित्र
?-0-0
२-८-०
०-८-०
वाग्भटालंकार यशस्तिलक पूर्वखंड १ - १२-०
उचरखंड २-१२-०
४-०-०
२-८-०
२-८-०
१-२-०

Page #114
શ્રી મહાવીર 0. જ વન-વિસ્તા ફતો - રા- સુશીલ , પ્રારા-વળી ફીરઝી હુકમેશ્વર, રાયપુ For Private And Personal Use Only