Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ui-1) AcArya zrI viMjayabhAzupatasurIzvarajI mahArAja For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pralatha-paT hAtha jIvathI ziva sudhInI yAtrA... AtmAthI paramAtmA sudhIno pravAsa... eTale... layanA lAsya, vilayanA nRtya ane pralayanA saMgItathI bharIbharI kSaNone mANavAnI veLA ! kSaNone jANavAnI veLA ! zrI priyadarzana [AcArya zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI ma.] For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org punaH saMpAdana jJAnatIrtha - kobA dvitIya AvRtti vi.saM. 2075, 31 oNgasTa 2009 maMgala prasaMga Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadevazrIpadmasAgarasUrijIno 75mo janmadivasa. tithi : bhAdaravA suda-11, tA. 31-8-2009, sAMtAkrujha - muMbaI mUlya pAkuM pUMThuM : rU. 168,00 kAcuM pUMThuM : rU. 75.00 Arthika saujanya zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra prakAra zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, tA. ji. gAMdhInagara - 382007 phona naM. (079) 23276204, 23276252 email: gyanmandir@kobatirth.org website : www.kobatirth.org mudraka : navaprabhAta prinTarsa, amadAvAda - 9825598855 TAITala DIjhAIna : Arya grAphiksa - 9925801910 For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI zrAvaNa zuklA 12, vi.saM. 1989 ke dina pudagAma mahesANA (gujarAta) meM maNIbhAI evaM hIrAbahana ke kuladIpaka ke rUpa meM janme mUlacandabhAI, juhI kI kalI kI bhAMti khilatIkhulatI javAnI meM 18 barasa kI umra meM vi.saM. 2007, mahAvada 5 ke dina rANapura (saurASTra) meM AcArya zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA ke karamakamaloM dvArA dIkSita hokara pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ke ziSya bane. muni zrI bhadraguptavijayajI kI dIkSAjIvana ke prAraMbha kAla se hI adhyayana adhyApana kI sudIrgha yAtrA prAraMbha ho cukI thI.45 AgamoM ke saTIka adhyayanoparAMta dArzanika, bhAratIya evaM pAzcAtya tatvajJAna, kAvya-sAhitya vagairaha ke 'milasTona' pAra karatI huI vaha yAtrA sarjanAtmaka kSitija kI tarapha mur3a gaI. 'mahApaMthano yAtrI' se 20 sAla kI umra meM zuru huI lekhanayAtrA aMta samaya taka athaka evaM anavarata calI. taraha-taraha kA maulika sAhitya, tatvajJAna, vivecanA, dIrgha kathAe~, laghu kathAe~, kAvyagIta, patroM ke jariye svaccha va svastha mArgadarzana paraka sAhitya sarjana dvArA unakA jIvana saphara dina-ba-dina bharApUrA banA rahatA thA. premabharA ha~samukha svabhAva, prasanna va mRdu AMtara-bAhya vyaktitva evaM bahujana-hitAya bahujana-sukhAya pravRttiyA~ unake jIvana ke mahattvapUrNa aMgarUpa thI. saMgha-zAsana vizeSa karake yuvA pIr3hI, taruNa pIr3hI evaM zizu-saMsAra ke jIvana nirmANa kI prakiyA meM unheM rUci thI... aura isI se unheM saMtuSTi milatI thI. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna, anuSThAna evaM paramAtma bhakti ke viziSTa AyojanoM ke mAdhyama se unakA sahiSNu vyaktitva bhI utanA hI unnata evaM ujjvala banA rahA. pUjyazrI jAnane yogya vyaktitva va mahasUsa karane yogya astitva se sarAbora the. kolhApura meM tA. 4-5-1987 ke dina gurudeva ne unheM AcArya pada se vibhUSita kiyA.jIvana ke aMta samaya meM lambe arase taka ve aneka vyAdhiyoM kA sAmanA karate hue aura aise meM bhI satata sAhitya sarjana karate hue dinAMka 19-11-1999 ko zyAmala, ahamadAbAda meM kAladharma ko prApta hue. For Private And Personal use only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakIya pUjya AcArya zrI vijayabhadraguptasUrijI mahArAja (zrI priyadarzana) dvArA likhita ane vizva kalyANa prakAzana mahesANAthI prakAzita sAhitya jaina samAjamAM ja nahIM paranta jainetara lokomAM paNa khUba ja utsukatA sAthe vaMcAtu lokapriya sAhitya che. pUjyazrI 19 navembara 1999nA roja amadAvAdamAM kALadharma pAmyA pachI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM visarjana karI teozrInA prakAzanonuM punaHprakAzana baMdha karavAnA nirNayanI vAta sAMbhaLIne amArA TrasTIone bhAvanA thaI ke pUjya AcAryazrInuM utkRSTa sAhitya janasamudAyane hameMzA maLatuM rahe te mATe kaMIka karavuM joIe e Azaya sAthe vikalyANa prakAzananA TrasTa maMDaLane A vAta pUjya rASTrasaMta AcArya zrI pAsAgarasUrijInI saMmati pUrvaka jaNAvI. baMne pUjya AcAryonI parasparanI maitrI ghaniSTha hatI. aMtima divasomAM divaMgata AcAryazrIe rASTrasaMta AcAryazrIne maLavAnI icchA vyakta karI hatI. pUjyazrIe A kArya mATe vyakti, vyaktitva ane kRtitvanA AdhAre potAnI saMmati prerakabaLa rupe ApI. teozrInA AzIrvAda pAmIne kobAtIrthanA TrasTIoe A kAryane AgaLa dhapAvavA vizvakalyANa prakAzana TrasTanI pAse prastAva mukyo. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA TrasTIoe paNa kobA tIrthanA TrasTIonI divaMgata AcAryazrI priyadarzananA pracAra-prasAranI utkRSTa bhAvanAne dhyAnamAM laI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobAtIrthane potAnA TrasTa dvArA prakAzita pustakonA punaHprakAzananA badhAja adhikAra saharSa soMpI dIdhA. te pachI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra saMsthAnA zratasaritA (jaina bukasTola)nA mAdhyamathI zrI priyadarzananA lokapriya pustakonuM vitaraNa jAhera janatAnA hitamAM cAlu karyuM. zrIpriyadarzananA anupalabdha sAhityanA punaHprakAzana karavAnI zRMkhalAmAM prastuta zrI laya-vilaya-pralaya graMthane punaHprakAzita karIne vAcakone upalabdha karAvI rahyA chIe. zeTha zrI saMvegabhAI lAlabhAInA saujanyathI A prakAzana mATe zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra taraphathI je udAra Arthika sahayoga prApta thayo che e badala amo samagra zeThazrI narottamabhAI lAlabhAI parivAranA RNI chIe tathA teonI | For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hArdika anumodanA karIe chIe. AzA che ke bhaviSyamAM paNa teozrI | taraphathI Avo ja udAra sahayoga maLato raheze. A AvRttinuM prUphariDIMga karI ApanAra zrI jagadIzabhAI prajApati, zaileSabhAI zAha tathA phAInala mUpha karI ApavAmAM saMsthAnA paMDitavarya zrI manojabhAI jena, zrI AziSabhAIno tathA A pustakanA suMdara kampojhIMga tathA seTIMga karI ApavA badala saMsthAnA kapyuTara vibhAgamAM kAryarata zrI ketanabhAI zAha, zrI saMjayabhAI gurjara tathA bAlasaMgabhAI ThAkorano ame hRdaya pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. Apane amAro namra anurodha che ke tamArA mitro ane svajanomAM A preraNAdAyI sAhityanI prabhAvanA karo. zrutajJAnanA pracAra-prasAra mATe apAyeluM nAnakaDuM yogadAna Apane lAbhadAyaka thaze. punaH prakAzana vakhate graMthakArazrInA Azaya tathA jinAjJA viruddhanI kAMI kSati rahI gaI hoya to micchAmi dukkaDama. sujJone dhyAna AkRSTa karavA vinaMtI. anta, navA kalevara tathA sajjA sAthenuM prastuta pustaka ApanI jIvanayAtrAno mArga prazasta karavAmAM nimitta bane ane viSamatAomAM samarasatAno lAbha karAve evI zubha kAmanAo sAthe. TrasTIgaNa zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * kiMcita 'rAjyazataka'no cotho zloka : sAmyapIyUSapAthodhi-snAnanirvANacetasAm / yoginAmAtmasaMvedyamahimA jayatAllayaH / / A zloka vAraMvAra smRtimAM AvavA lAgyo. AtmAnubhUti karAvanAra "laya" jaya pAmo, AtmajJAnamAM tanmayatArUpa "laya" jayapAmo. zAmyazataka'nI racanA karanArA maharSi zrI vijayasiMhasUrijIe 'laya'no jaya pokAryo che. eka mahAn zramaNa, jJAnI, saMyamI ane yogI puruSa "laya'no jaya pokArIne kahe che : tame gRhastha ho ke muni ho, saMsArI ho ke sAdhu ho, tamAre jo cittazAMti joie che to samatArasanuM ja amRtapAna karatA raho. samatAmRtanA sarovaramAM ja nimajjana karatA raho. citta zAMta thaze eTale AtmAnubhava thaze ja. tamane layanI prApti thaze!' yA kazcinna layaH sAmye manAgAvirbhUnmama / tamAzu vacasAM pAtraM vidhAtuM yatate mtiH|| "ghaNI ghaNI icchA samatAmRtanA sarovaramAM snAna karavAnI hatI, AtmajJAnamAM tanmaya banavAnI hatI, cidAnaMdanI anubhUti karavAnI hatI, paraMtu Aja sudhI... vartamAna kSaNa sudhI e icchA adhurI ja rahI che. kyAre e icchA pUrNa thaze, khabara nathI. mana akaLAya che, hRdaya AkraMda kare che..." te chatAM buddhi e 'layane zabdomAM bAMdhavAno vyartha prayatna kare che! khAMDano svAda, madhanI madhuratA ke bhogasukhanI samAdhi jema zabdomAM varNavI zakAtI nathI tema A laya"ne vacanomAM vyakta karI karI zakAto nathI. chatAM 'layayoga' mane khUba priya che. mATe huM 'laya'ne vacana baddha karavA tatpara banyo chuM. 0 0 0. mArI sthiti to AnA karatAMya kharAba che! For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mArI pAse nathI buddhino vaibhava, mArI pAse nathI jJAnano vaibhava. te chatAM mArI A uNapono vicAra ryA vinA, jema eka dramaka bhikhArI dhAnyanI dukAna Aga paDelA dhAnya kaNono saMcaya kare che, tema meM paNa 'laya' aMge je je graMthomAM, zAstromAM, pustakomAM vAMcyuM, tenA para vicAryuM, grahaNa karyuM ane A pustaka lakhAI gayuM ane e jinavacanarUpa dhAnyakaNo khUba gamyAM. mane A 'laya'nI vAto khUba priya lAgI, eTale jyAM-jyAMthI mane laya-tattvanA madhura dhAnya kaNo maLyA, meM vINyA ane zabdabaddha karyA. buddhi ane jJAnano vaibhava nathI, paraMtu je thoDI buddhi ane jJAna che te jJAnI puruSo pratyenI prItino prasAda che! huM mAnuM chuM ke A pustakamAM vidvAnone yogya koI gaMbhIra vAto nathI. prakRSTa pragaTIkaraNa nathI ane eTaluM badhuM suMdara viSaya pratipAdana paNa nathI. te chatAM sajjana puruSo karuNAthI mArA A tuccha prayatnane AvakAraze. 'sadbhistathApi mcynukNpekrsairnugraahyaa|' (prazamarati) vaLI, sajjano haMmezAM bIjAonA guNa ja grahaNa kare che. temano evo svabhAva ja hoya che. teo doSa jotA nathI ane jovAI jAya to mauna dhAraNa kare. 'doSamaline'pi santo yad guNasAragrahaNadakSAH / ' (prazamarati) bIjAnA doSayukta kathanamAM paNa sajjano guNa grahaNa karavAmAM nipuNa hoya che." 0 0 0 kyAreka mana UMDA vicAramAM lIna thaI jAya che. "zramaNa banyA pachI kharekhara zuM mukti tarapha mArI gati thai rahI che? bahirAtmadazAmAMthI aMtarAtmadazAmAM sAce ja praveza thayo che? indriyo ane kaSAyo sAme raNAMgaNamAM jhajhumuM chuM kharo? nijAnaMdanI kSaNo anubhavAya che kharI?' tyAre mane khUba ja asvastha, becena ane vihvaLa banI jAya che. eka valopAta pedA thaI jAya che. AvA ja koI valopAtamAMthI A kRti sarjAI gaI che. paramAtmadhyAnamAM jyAre paramAtmAnuM sAnnidhya prApta thAya che tyAre AdhyAtmika kalpanAne bhAre vega maLe che. gulAbI saMdhyAnA raMga jevI raMgaberaMgI kalpanAo mArI mAnasa sapATI para udAsInatAno laya janmAvI jAya che. vairAgyanAM For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AMsuonAM toraNonI jagAe ghaDIbhara mATe cidAnaMdanA AsopAlavanAM toraNo laTakAvI dauM chuM ane samatvanA maMdamaMda pavanamAM AsopAlavanA e toraNe jhulatAM pAMdaDAMnI laharImAM pelA mIThA AtmAnubhavanI keDIe-keDIe uSaHkALanA prakAzamAM pagalAM pADI lauM chuM! sAmAnya mANaso mATe, tattvajijJAsuo mATe 'laya' thoDo aparicita viSaya che. tattvajJAnano UMDo viSaya che. A viSaya upara ApaNe tyAM ochuM lakhAyuM che, ochuM vicArAyuM che. te chatAM 'laya'ne 'magnatA'nA nAme, 'anubhavajJAna'nA nAme, 'sthiratA'nA nAme, 'samatAyoga'nA nAme... ane bIjA paryAyavAcI zabdo dvArA judA judA graMthomAM lakhAyeluM che. prAcIna mahAna AcAryoe lakheluM che, saMskRta ane prAkRta bhASAmAM. evA keTalAka graMthonA amuka aMzo (laya aMgenA) meM A pustakamAM uSkRta karelA che. te graMtho A pramANe che : AcArAMga sUtra, uttarAdhyayana sUtra, dazavaikAlika sUtra, pravacanasAra, jJAnasAra, yogasAra, adhyAtmasAra, zAmyazataka, zAntasudhArasa, prazamarati, tattvajJAnataraMgiNI vagere. A uparAMta, gujarAtanA prasiddha lekhaka guNavaMta zAhanAM be pustako : 'astitvano utsava' ane 'pataMgiyAnI avakAzayAtrA' mane khUba upayogI banyAM che. 'laya' aMge A pustakomAM lekhake kharekhara UMDANa ane UMcAI batAvI che. 'laya'nI vyApakatA-upAdeyatA samajAvI che. meM A be pustakomAMthI keTalAka aMzo A pustakamAM lIdhA che. guNavaMtabhAIne kRtajJabhAve ahIM yAda karuM chuM. . bIjI eka vAtanI spaSTatA karI dauM. 'zAmyazataka'mAM je 'laya'nI vAta che, te kevaLajJAna pUrvenI samatAyogamAM sthiratArUpa AtmAnubhavanI vAta che. sUryodaya pUrvenA arUNodaya jevI vAta che. eTale, AtmAnI e uccatama sthiti pAmavAnuM vartamAna jIvanamAM ApaNA mATe, zakya nathI, saMbhavita nathI. kAraNa ke e sthitie pahoMcavA mATe Avazyaka manobaLa ke zarIrabaLa (saMghayaNabaLa) ApaNI pAse nathI. eTale ke prakRSTa-laya (pra-laya) ApaNA mATe atyAre mAtra dhyeyarUpa ja rahI zake. AdarzarUpe ja rahI zake. paraMtu atyAre ApaNe anaMtAnubaMdhI kaSAyonA kSopazamathI prApta thatA zamabhAvano laya pAmI zakIe. apratyAkhyAnI kaSAyonA kSayopazamathI prApta thatA prazamabhAvane laya pAmI zakIe. For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyonA kSayapazamathI prApta thatA upazamabhAvano laya pAmI zakIe... 0 saMjvalana kaSAyonA kSayopazamathI prApta thatA upazAMtabhAvano laya pAmI zakIe. A layamAM thoDI kSaNo AtmAnubhavanI pAmI zakAya. thoDI kSaNo cidAnaMdanI mANI zakAya. A layano AsvAda karyA pachI prakRSTa layanuM AkarSaNa jAme. layane toDanArAM tarapha arUci jAge, vairAgya pragaTe, bhale pachI te layabhaMjaka tattvo bAhyadRSTie sukhakArI ke zAtAkArI lAgatAM hoya. A abhigama sAme rAkhIne, manuSya vartamAna jIvanamAM 'laya'no AtmAnaMda kevI rIte anubhavI zake, e vAta vistArathI lakhI che. sAva sAmAnya sAdhaka manuSya paNa potAnA jIvanane sArthaka karavA icchato hoya to A pustaka tene upayogI banI zakaze, evuM mAruM mAnavuM che. A pustaka paNa "zyAmala'mAM ja lakhAI gayuM. azokabhAI kApaDiyA tathA devIbahena kApaDiyAnA ro-hAusamAM lakhAI gayuM! satata be-aDhI varSathI mane bImArIe ahIM bAMdhI rAkhyo che. kApaDiyA-daMpati emAM rAjI che! teo zraddhAthI ane premathI mArI sevA-paricaryA karI rahyA che. mArI sAhityika pravRttimAM rasa le che. Ame ya azokabhAI, zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa (mahesANA)nA TrasTI paNa che. temanA yuvAna putro saurina ane mehula paNa amArI khabara-aMtara rAkhe che. mArA aMtevAsI munivaro paratna ane bhadrabAhu to mArI A lAMbI cAlelI mAMdagImAM mArI mAvajata karavAmAM jarAya UNA utaryA nathI. A pustakanuM sAdaMta kALajIpUrvaka vAMcana karI, Avazyaka sudhArA-vadhArA sUcavIne viduSI mahAsatI padmAbAIe dUra rahIne paNa mane khUba sAro sahayoga Apyo che. teo dhyAna, yoga ane adhyAtmanA viSayomAM sAro bodha dharAve che. teo mokSamArga para pragati karatAM rahe, evI zubhakAmanA temane arpaNa karuM chuM. aMte, sahu tattvajijJAsuo, AtmasAdhako, mumukSuo A pustakanuM vAMcanamanana karI, preraNA prApta karI, pUrNatA tarapha pragati karatA raho, evI maMgalakAmanA sAthe viramuM chuM. amadAvAda, 10-7-98 - bhadraguptasUri For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ............... ............... ............. 14 19 23 ......... 33 ......... us .............. ja ....46 ........... ........ ............ . pa0 ...........**** .. papa ...... ...... 59 anuI 1. yogI puruSono laya .............. 2. layanuM parama saMgIta 3. be dRSTAMta : eka navuM, eka jUnuM..... 4. zarIrano laya ............... 5. dinacaryAno laya ................ 6. layabhaMga karanArA asura... 7. sAkSIbhAve draSTA bano 8. bhautika-abhautika ramato .. 9. mananI Rtu badalo ......... ....... 10. daMbhAsurane nAtho ................... 11. mana ane manaHzuddhi..................... 12. rogonuM mULa manovikRti 13. mananA pAMca prakAra 14, kaSAya-utpattinAM 10 kAraNo ... 15, kaSAyonA vipAko .................... 16. IndrayajayathI kaSAyajaya ..... 17 vairAgya : khoTo-sAco..... 18. buddhi-sthiratAnA upAyo................. 19. mauna ane ekAMta ... 20. zAnti ane dhyAna .................... 21. dhyAtAnAM 10 lakSaNo.. 22. AnaMda zrAvaka : dharmadhyAna .......... 23. vaLagaNamukti ane aMtarbodha... 24. sRSTi layasvarUpA che................ 25. padravyomAM laya ........... 26. utpatti-vinAza ane dhrauvya ... 27. zAstro mAtra dizA cIMdhe............................... 28 AtmAnubhava : ahIM ja mokSasukhI .... 29. brahmadazAnAM cAra lakSaNo ... 33 ................. . 8ra ................ ............. .............. .................... * ..... - 11 2. ................. . 101 ...................... .................... 117 .................. 1 24 ............. 129 ........... ... 134 ................ 138 For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 144 ............ 49 .............. 154 ................. ............... 164 1 30. jIvanamuktanI sAta bhUmikA ....... 31. cidAnandanI moja . 32. Atmavat sarvabhUteSa..................... 33. AMtarayAtrAmAM ATha vipna ............... 34. prakRSTa layanI prAptino krama ........ vArtAonI anuNikA 1. prabhaMjanA .............. 2. bAhubalI. ................ 3. bharatezvara 4. rAjarSi prasannacandra 5. maharSi sukozala..... 3. skaMdakAcArya 7. zrI rAmacandrajI ........ 8. ilAcIkumAra ............ 9, jhAMjharIyA muni .............. 10. lUgaDu muni ........... 11. pRthvacandra : guNasAgara 12. anaMta ane amara ... ............. ................ .................. 173 177 185 190 .......... 194 .............. 199 ............... 208 .............. 213 ........... ............ 232 .... ......... ...... 246 222 *........ .... 23pa For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma, kalA tathA zruta-sAghanAnuM AhlAdaka dhAma zrI mahAvIra jaina ArAghanA kendra, kobA tIrtha amadAvAda-gAMdhInagara hAIve para AveluM sAbaramatI nadIthI najIka suramya vRkSonI ghaTAothI chavAyeluM kobA tIrtha prAkRtika zAMtipUrNa vAtAvaraNano anubhava karAve che. gacchAdhipati, mahAna jainAcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarajI ma. sA. nI divya kRpA ane yugadraSTA rASTrasaMta AcArya pravara zrImad padmasAgarasUrIzvarajInA zubhAziSathI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendranI sthApanA 26 Disembara 1980 nA roja karavAmAM AvI. AcAryazrInI evI IcchA hatI ke ahIM dharma, ArAdhanA tathA jJAna-sAdhanAnI koI ekAda pravRtti ja nahIM, paNa anekavidha jJAna ane dharmapravRttino mahAsaMgama thAya, eTalA mATe AcArya zrI kailAsasAgarasUrIzvarajInI ucca bhAvanArUpa AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdiranI sthApanA karavAmAM AvI. zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra anekavidha pravRttio paikI nIcenI zAkhAomAM satata prayatnothI dharmazAsananI sevAmAM tatpara che. (1) mahAvIrAlaya : hRdayamAM alaukika dharmollAsa jagADanAra parama tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmIno zilpakalAyukta bhavya prAsAda mahAvIrAlaya jovA lAyaka che. pahelA mALe garbhagRhamAM mULanAyaka mahAvIrasvAmI vagere 13 pratimAonA darzana alaga-alaga derIomAM karI zakAya che tathA grAunDa phlora para AdIzvara bhagavAnanI bhavya pratimA, mANibhadravIra tathA bhagavatI padmAvatI sahita pAMca pratimAnA darzana karI zakAya che. tamAma pratimAo eTalI suMdara ane cuMbakIya AkarSaNa dharAve che ke jANe ke sAme darzana karavA beThA ja rahIe! maMdirane paraMparAgata zailIthI zilpAMkanothI rocaka paddhatithI alaMkRta karavAmAM Avela che. jemAM pagathiyAMthI zarU karIne zikharanA guMbaja sudhI tathA raMgamaMDapathI garbhagRhano dareka pradeza jotAM jaina zilpakalA Adhunika yugamAM punaH jIvita thaI hoya tevuM lAge che. daravAjA para kotarAelA bhagavAna mahAvIranA prasaMgomAM 24 yakSa, 24 yakSiNIo, 16 mahAvidyAo, vividha svarUpothI sajja apsarAo, devo, kinnara, pazu-pakSI tathA latAmaMjarI vagere A maMdirane jaina zilpa tathA sthApatyanA kSetramAM eka apratima udAharaNa puruM pADe che. mahAvIrAlayanI khAsa viziSTatA e che ke AcArya zrI kailAsasAgarasUrIzvarajI ma. sA. nA aMtima saMskArano samaya eTale ke dara varSe 22 me nA roja bapore For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir be vAgye ne sAta miniTe mahAvIrAlayanA zikharamAMthI sUryakiraNa zrI mahAvIrasvAmInA kapALane sUryatilakathI jhagamagAve evI anupama tathA advitIya vyavasthA karavAmAM AvI che. dara varSe A AlhAdaka prasaMganA darzana khUba moTI saMkhyAmAM loko bhAvavibhora banIne darzana kare che. (2) AcArya zrI kelAsasAgarasUri smRti maMdira (gurumaMdira) H pUjya gacchAdhipati AcAryadeva prazAMtamUrti zrImad kailAsasAgarasUrIzvarajInA puNya dehanA aMtima saMskAranA sthaLa upara pUjyazrInI puNyasmRtimAM saMgamaramaranuM nayanaramya kalAtmaka guru maMdira banAvavAmAM AvyuM che. sphaTika ratnothI banAvelAM A maMdiramAM anantalabdhi nidhAna zrI gautamasvAmIjInI manohara mUrti tathA sphaTikamAMthI ja banAvelI caraNapAdukA kharekhara darzanIya che! (3) AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira (jJAnatIrtha) : vizvamAM jaina dharma ane bhAratIya saMskRtinA jJAna vArasAnA vizALatama saMgraha dharAvatA adyatana sAdhanothI saMpanna zodha saMsthAnanA rUpe potAnuM nAma jALavI rAkhatuM A jJAnatIrtha zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendranA AtmA svarUpe che A jJAnatIrtha potAnA kAryo dvArA samAjamAM pratiSThita saMsthA tarIke nAma dharAve che. AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdiranI aMtargata nIce pramANenA vibhAgo kAryarata che. (a) devaddhigaNi kSamAzramaNa hastaprata bhAMDAgAra (ba) Arya sudharmAsvAmI zrutAgAra (prinTeDa graMthonI lAyabrerI) (ka) Arya rakSita zodhasAgara (kapyuTara vibhAga sAthe) (3) samrATa sammati saMgrahAlaya-A kalApUrNa myujhiyamamAM purAtattvanA adhyetA tathA jijJAsu darzako mATe prAcIna bhAratIya zilpakalAnI paramparAnA gauravazALI darzana ahIM karI zakAya che. pASANa tathA dhAtunI mUrtio, tADapatra tathA kAgaLa para lakhelI sacitra hastaprato, laghucitrapaTa, vijJaptipatro, kASTha tathA hAthIdAMtamAMthI banAvelI prAcIna temaja arvAcIna advitIya kalAkRtio temaja anya prAcIna vastuone khUba ja AkarSaka tathA prabhAvazALI DhaMgathI dhArmika tathA sAMskRtika gauravane anurUpa pradarzita karavAmAM AvI che. (I) zahera zAkhA-pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto temaja zrAvaka-zrAvikAonA svAdhyAya, ciMtana ane manana mATe jainadharmanI pustako najIkamAM ja maLI rahe te hetuthI jaina loko jyAM vadhu rahe che tevA amadAvAdanA pAlaDI Tolakanagara vistAramAM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdiranI eka zaherazAkhA I. sa. 1999 thI zarU karavAmAM AvI che ke je Aje caturvidha saMghanA zrutajJAnanA adhyayana mATe satata sevA ApI rahI che. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) ArAdhanA bhavana : ArAdhako ahIM dharmArAdhana karI zake eTalA mATe ArAdhanA bhavananuM nirmANa karavAmAM AvyuM che. kudaratI vAtAvaraNa tathA prakAzamaya be upAzrayomAM muni bhagavaMto nivAsa karIne potAnI saMyama ArAdhanAnI sAthe-sAthe viziSTa jJAnAbhyAsa, dhyAna, svAdhyAya vagereno yoga prApta kare che. (5) dharmazALA : A tIrthamAM AvatAM yAtriko temaja mahemAnone rahevA mATe Adhunika suvidhAothI saMpanna yAtrikabhavana ane atithibhavana banAvavAmAM AvyAM che. dharmazALAmAM vAtAnukUlita (e.sI.) tathA sAmAnya ema badhA maLI 46 rUmonI suvidhA che. (9) bhojanazALA ane alpAhAra gRha : A tIrthamAM padhArelA zrAvako, darzanArthIo, mumukSuo, vidvAno temaja yAtrikone jaina siddhAMtane anurUpa sAttvika bhojana maLI rahe te hetuthI vizALa bhojanazALA ane alpAhAragRha (kenTIna)nI suMdara suvidhA upalabdha che. (7) zrutasaritA: A bukasTolamAM vyAjabI bhAve jaina sAhitya, ArAdhanA sAmagrI, dhArmika upakaraNo jevA ke keseTa, sI.DI. vagere puruM pADavAmAM Ave che. ahIM esa.TI.DI. TelIphonanI paNa suvidhA upalabdha karavAmAM AvI che. prakRtinA khoLe zAMta ane suramya vAtAvaraNamAM A tIrthasthAnano varSa daramyAna hajAro yAtriko lAbha le che. (8) vizvamaitrIdhAma-borIjatIrtha, gAMdhInagara : yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI mahArAjanI sAdhanAnuM sthaLa borIja tIrthano punaruddhAra parama pUjya AcAryadeva zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA.nI preraNA temaja zubhAziSathI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra sAthe saMlagna vizvamaitrI dhAmanA tattvAvadhAnamAM prAcIna derAsaranA jIrNoddhAra rUpe navanirmita 108 phUTa UMcA vizALa mahAlayamAM 81.25 IMcanA padmAsanastha zrI vardhvamAnasvAmInI pratiSThA karavAmAM AvI che. vartamAna maMdiramAM A sthaLa para jamInamAMthI nIkaLelI bhagavAna mahAvIrasvAmI vagerenI pratimAonI prathama pratiSThA yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI mahArAja dvArA karavAmAM AvI hatI. navuM maMdira sthApatya temaja zilpa e baMne jovA jevA che. ahIM mahimApura (pazcima baMgALa)mAM jagaDu zeTha zrI mANikacaMdajI dvArA 18mI sadImAM kasoTI paththarathI banAvelAM bhavya ane aitihAsika jinAlayano punaruddhAra karavAmAM Avyo che. hAlamAM tene jainasaMghanI aitihAsika dharohara mAnavAmAM Ave che. nissedeha emAM A tIrthanA parisaramAM pUrva ane pazcima bhAratanAM jainazilpano abhUtapUrva saMgama thayelo che. For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir C AcArya zrI bhadraguptasUri (priyadarzana) racita va sarjita sAhitya aura vizvakalyANa prakAzana, mahesANA dvArA prakAzita upalabdha pustakeM (aba zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobAtIrtha se upalabdha va prakAzyamAna) hindI pustakeM pravacana 1. parva pravacanamAlA 25.00 2-4. zrAvakajIvana (bhAga 2, 3, 4) 150.00 zAMtasudhArasa (bhAga 1) 50.00 kathA-kahAniyA~ zodha-pratizodha (samarAditya : bhava-1) 30.00 dveSa-adveSa (samarAditya : bhava-2) 30.00 vizvAsaghAta (samarAditya : bhava-3) 30.00 vaira vikAra (samarAditya : bhava-4) 50.00 sneha saMdeha (samarAditya : bhava-6) 50.00 saMsAra sAgara hai 30.00 *prIta kiye duHkha hoya DI.-195.00/ja.-90.00 vratakathA 15.00 kathAdIpa 10.00 phUlapattI 8.00 11. choTI sI bAta 8.00 12. *kalikAla sarvajJa DI.-120.00/ja.-55.00 hisAba kitAba 15.00 14. naina bahe dina raina 30.00 15. sabase U~cI prema sagAI 30.00 tattvajJAna jJAnasAra (saMpUrNa) 50.00 *samAdhAna 50.00 mAraga sAcA kauna batAve 30.00 *pIo anubhava rasa pyAlA DI-101.00/ja.-42.00 zAnta sudhArasa (artha sahita) 12.00 motI kI khetI 5.00 prazamarati (bhAga - 2) 25.00 nibaMdha : maulika ciMtana svAdhyAya 30.00 2. ciMtana kI cA~danI 30.00 ros or 13. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra rU. pravacano 4. 4. 4. pR. 6. vo ke ni (sacitra) 1-3. jinadarzana zubharAtri suprabhAtam * yahI hai jiMdagI * jiMdagI imtihAna letI hai *bhAyAvI rAnI vijJAna seTa (3 pustaka) www.kobatirth.org kathA-vArtA sAhitya gujarAtI pustako 1-4. dharmAM saraNe pavAmi bhAga 1 thI 4 5-7. zrAvaka jIvana bhAga 2, 3, 4 8-10. zAMta sudhArasa bhAga 1 thI 3 parva pravacanamALA 11. 12. manane bacAvo 13-15. samarAditya mahAkathA bhAga 1 thI 3 16. *pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM 17. *prIta kiye du:kha hoya 18. *eka rAta aneka vAta 19. 20. 21. 22. 23. aMjanA nIla gagananAM paMkheru mane tArI yAda satAve dostI sarvajJa jevA sUrideva vrata dhare bhava tare 24. phUla pAMdaDI 25. 26. 27. 28. nirAMtanI veLA 29. vArtAnI vATe 30. vArtAnA ghATe 31. hisAba kitAba 32. rIsAyelo rAjakumAra zraddhAnI saragama zodha pratizodha For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10.00 6.00 6.00 DI.-176.00/na.-80,00 DI.-142.00/na.-66.00 DI.-120.00 pna.-50.00 20.00 200,00 150,00 150,00 50,00 15.00 400,00 DI.-125-00 ja.-50,00 DI.-165-004.-60,00 DI.-141-004.-61,00 30,00 30,00 25.00 30.00 20.00 800 15.00 30.00 30.00 20,00 20,00 20.00 20,00 20.00
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.00 8.00 49. 33. "sulatA DI.-165-00 -70.00 34-36.*jaina rAmAyaNa bhAga-1 thI 3 DI-46pa-004.195.00 37. mayaNA DI.-170-00/ja.-65.00 tattvajJAna-vivecana 38, mAraga sAcA kauna batAve 30.00 39. samAdhAna 40.00 40. pIo anubhava rasa pyAlA DI.-101-00ja.-42.00 41. *jJAnasAra DI-220-00oja.-115.00 *prazamarati DI.-301-0 ji.-115.00 maulika ciMtana nibaMdha 43. huM to pala palamAM muMjhAuM 30.00 44. tArA du:khane khaMkherI nAMkha 40.00 45, na khriyate 10.00 46. bhavanA pherA 47. jinadarzana (darzana vidhi) 10.00 48. mAMgalika (nitya svAdhyAya) svAdhyAya 30.00 50. tIrthayAtrA 8 00 51. trilokadarzana 25.00 pa2. *laya-vilaya-pralaya Di.168-00-75.00 pa3, saMvAda 40.00 54. huM mane zodhI rahyo chuM 40.00 55. huM tane zodhI rahyo chuM 80. bALako mATe raMgIna sacitra 56. vijJAna seTa (3 pustako) 20.00 vividha 57. gItagaMgA (gIto) 20.00 58. samatA samAdhi 5.00 59. *vicAra paMkhI DI.-120-00/ja.50.00 English Books The Way Of Life [Part 1 to 4] 160.00 Jain Ramayana [Part 1 to 3]. 130.00 Bury Your Worry 30.00 Children's 3 Books Set 20.00 A Code of Conduct 6.00 The Treasure of mind 5.00 * The Guide Lines Of Jainism 60.00 * zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA dvArA punaH prakAzita For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 1. yogI puruSono laya ne te priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro jijJAsAbharyo patra maLyo. AnaMda thayo. teM mArA svAthya aMge ciMtA vyakta karI; paNa ciMtA nA karIza. zarIra aneka rogonuM ghara che, e tuM jANe che. e enuM kAma kare, huM mAruM kAma svastha citte karI rahyo chuM. te "sAmyazataka'nA trIjA, cothA, pAMcamA ane chaThThA zloka aMge vizeSa spaSTIkaraNa mAMgyuM. kharekhara, tArA ane mArA vicAronuM sAmaMjasya racAyuM. huM paNa e zloko upara vizeSa ciMtana karI rahyo hato ane karI rahyo chuM! emAMya vizeSa rUpe 'saamypiiyuusspaathodhi-snaannirvaanncetsaam| yoginAmAtmasaMvedyamahimA jayatAt lyH||' samatAmRtanA sAgaramAM yogI puruSo snAna karatA hoya che, tethI temanAM citta zAnta hoya che. te yogI puruSo AtmajJAnamAM tanmaya bane che, lIna bane che... AtmAnubhavanI A lInatA hoya che. A che zreSTha... parama zreSTha laya! A laya jaya pAme che! A laya Atmavijaya apAve che! AtmAnubhavarUpa laya, yogI puruSone tyAre prApta thAya che ke jyAre teo - pAMca indriyonA viSayomAM rAga-dveSa nathI karatA, - temanI mati viSayomAM anAsakta bane che. - sahaja udAsInatA pragaTe che, ane - cidAnaMdano AsvAda pAme che! A cAra vAto paraspara saMbaMdhita che. viSayomAM rAga-dveSa na thAya to ja viSayAsakti tUTe, viSayAsakti tUTe to ja sahaja udAsInatA pragaTe ane to ja AtmA cidAnaMdanI anubhUti kare. cidAnandanI anubhUti thAya to ja "laya'nI prApti thAya. cidAnandanI anubhUtinuM sAtatya, tene laya kahevAya. For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yogI puruSono laya mahAnyogI AcAryazrI vijayasiMhasUri 'zAmyazataka' mAM AtmajJAnamAM tanmayatAne laya kahe che, jyAre upAdhyAyazrI yazovijayajI 'jJAnasAra'mAM cinmAtramAM vizrAnti'ne laya kahe che. lInatA karyo ke magnatA kaho - eka ja vAta che. 'cinmAtramAM vizrAnti'no artha A ja che, AtmajJAnamAM tanmayatAlInatA-laya. upAdhyAyajIe paNa AvI lInatA prApta karavA be zarata mUkI che: (1) indriyoM para vijaya, (2) mana (kaSAyo) para vijaya. indriyajaya ane manojaya karavAthI ja AtmajJAnamAM layanI prApti thAya. 'yogazAstramAM kalikAlasarvajJa AcAryadeva to kahe che: 'jAgrata avasthAmAM Atmastha yogI, laya avasthAmAM supta rahe che. laya avasthAmAM yogI zvAsocchvAsa vinAno thaI jAya che! te yogI siddhAtmAothI jarAya Utarato nathI!' AvA AtmatattvamAM layalIna yogI puruSo jAgatA ya nathI hotA ke UMghatA ya nathI hotA! (tattvavivo nayananA no nAprati zerate nArttiA) yogI puruSo, ati caMcaLa, ati sUkSma ane ati tIvra gativALA manano, jarAya pramAda karyA vinA, jarAya vizrAma karyA vinA nAza kare che. 'unmanIbhAva' prApta kare che! AtmA manane preraNA karato nathI, mana indriyone preraNA karatuM nathI, tyAre ubhayabhraSTa baneluM mana svayaM ja nAza pAme che. A rIte manano nAza thavo, enuM nAma 'unmanIbhAva'. cetana, A 'zAmyazataka'... A 'jJAnasAra'... A 'yogasAra'... evA amRtanA dharA che ke emAM DUbakI mAranArane mRtyunA vamaLa vacce ja mRtyuMjaya motI maLI jAya che. phaNIdharanA mAthe jANe maNi jhaLakato hoya evI enI dIpti hoya che. joke enI prApti AsAna nathI. kAlIyanA phUMphADA mAratI pheNa para pelA kizoranuM nRtya che! jIvasaTosaTano khela che! marajIvAnI moja che! 'zAmyazataka' jevA graMthoe A khela mANavAnI gurucAvI ApI che. enA racayitA muni-RSio emanAM jJAnapUta netrothI haLAhaLanI jvALAo vacce amRtakuMbhane UMce Avato nihALe che. bhAI, ApaNe ApaNA aMtima lakSya tarIke 'yogIno laya', cidAnandano laya, AtmAnubhavano laya rAkhIne, ApaNe ApaNA jIvanamAM potIko laya pAmavA mathavAnuM che. AtmAmAM vyApI rahelA parama laya sAthe ApaNA vyaktigata layano meLa pADI devA prayatnazIla banavuM che. AvuM bane to ApaNuM manuSyajIvana For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya saphaLa! paNa te mATe manuSya 'dezavirati jIvana" ane "sarvavirati jIvana' svIkAravuM joIe. jIvananAM chellAM thoDAMka varSomAM saMyamajIvana svIkArI mRtyunuM svAgata karavuM joIe. pratyeka prabuddha manuSyano A layasiddha adhikAra che! vratamaya jIvana pUrve, manuSya kamasekama vicAronI dizA to badalI ja nAMkhavI joIe. bahirAtmadazAmAMthI aMtarAtmadazA tarapha ja vaLavuM joIe. manuSyajIvana aMge vicAravAnuM, jIvo pratye karuNApUrvaka vartavAnuM ane prakRti sAthe ekarUpatA keLavavAnuM zarU karavuM joIe. jo Ama nahIM karIe to ApaNe ApaNA jIvanamAM potIko laya nahIM pAmI zakIe.. pachI pelA yogI puruSonA layanI vAta to zAstronAM pAnAMomAM ja rahI javAnI. vartamAna paristhitimAM manuSyanI bhIMsa bhAre banI gaI che. Aje adhyAtmanA nAme, dharmanA nAme, nItinA nAme are, rASTrIya asmitAnA nAme manuSyanI AMkhe pATA bAMdhavAmAM Ave che. ApaNA jIvananuM koI kSetra evuM nathI jyAM baMdhiyAra ne rogiSTha havAnA viSANuo ApaNane gherI vaLyA na hoya. khAsa to mAre yuvAna peDhIne AmAMthI bahAra lAvavA prayatna karavo che. jyAM jyAM vizvanA layano bhaMga thato dekhAya che, tyAM manamAM eka viSAda pedA thAya che. Aje vijJAna vizvavinAzanAM zastronA nirmANamAM racyuMpacyuM che. dhana-lakSmI sattA, svArtha ane zoSaNanA hAthomAM ramI rahI che ane samagra rAja kAraNa khurazInI AsapAsa ATApATA khelI rahyuM che. vizvanA layano bhaMga karanArAM A tatvone, emanAM ghora pApanI zuM sajA nahIM thAya? | mArI A vAta gaMbhIratAthI vicAraje, A koI vidrohanI vAta nathI. A vAta to samanvayakArI prasanna AtmAnI che. huM koInA pratye dhRNA karato nathI. AtmadarzI dhRNA na kare. e to rudra prakopanI vAlA para saumyAmRtano abhiSeka kare che. AjanI ApaNI kaThoratama ne karuNatama paristhitimAMthI mAre tane kalyANatama rUpanAM darzana karavA dorI javo che. te mATe adhyAtmanI cetanAno Adara karatuM vijJAna ane vijJAnanI cokasAIne apanAvatuM adhyAtma - ApaNe svIkAravuM paDaze. ekAMgI upAsanA have choDavI paDaze. jeo kevaLa saMsAra, pArthivatA, bhogavilAsane ja sAdhya mAne che teonA lakha corAzInA pherA maTatA nathI, tema jeo mAtra adhyAtmanI, AtmAnI paralokanI ne mokSanI mAtra vAto ja kare che teonuM mAnavajIvana saphaLa thatuM nathI, For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yogI puruSono laya huM tane punaH lakhuM chuM ke tuM zAmyazataka, jJAnasAra, yogasAra Adi graMthonuM vAMcana-manana kara. A graMtho ApaNane jIvanakrAMtinA pATha zIkhave che. manuSyanI khoparI para hathoDA aphALI ApaNane jagADavAnuM kAma kare che. A graMtho, barapha bhAMgavAnI hathoDI jevA che, je ApaNI bhItara thIjI gayelA adhyAtmanAparama layanA dariyAne bhedI zake. cetana, A patramALAmAM mAre tane mAnavavirodhI, dehavirodhI, pRthvIvirodhI, jIvanavirodhI ke AnaMdavirodhI vAto nathI lakhavI. mAre tane pUrI jAgRti (averanesa) sAthe jagatane nihALavAnI ane potAnI bhItara rahelI cetanA sAthe AsapAsa jovA maLatI, sAMbhaLavA maLatI, sparzavA maLatI, sUMghavA maLatI, svAdavA maLatI ane anubhavavA maLatI vaizvika cetanAno laya meLavavA mATe prayatnazIla banavAnI vAto lakhavI che. Ane ja jIvanasAdhanA banAvavAnI che. AnAthI ja mAnavajIvanano mahimA UjavavAno che. mAnavajIvana e aNamola taka che A jIvanasAdhanA mATenI, paraMtu sAmAnya mANaso maLelI aNamola taka veDaphI nAMkhe che. veDaphI nAMkhavAmAM pAvaradhA hoya che. jyAre prabuddha mANaso ghULa jevI ghaTanAomAMthI taka UbhI kare che! tuM A manuSyane atyaMta mUlyavAna taka tarIke joIza ne? | sarvajJazAsana pratyenA AdarathI ane lAkho-karoDo varSothI cAlI AvatI zramaNa saMskRti pratyenA ahobhAvathI A patro lakhavA prerAyo chuM. tuM to emAM nimitta banI gayo che. bhale, yogI puruSono laya ApaNe badhA na pAmI zakIe, paraMtu e paramalaya tarapha laI jatA utkRSTa vicAro to karI zakIe! sara Arthara eDiMgTana kahe che: "dha sTapha oNpha dha varlDa ijha dha mAinDa sTapha." vizva eTale ja vicAravizva. vicAra karaje. kuzaLa rahe! 4-4-98 EyunasUri For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 2. layanuM parama saMgIta priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. kyAreya paNa nahIM vicArelA "laya" -tattva upara tane vicAravAnI majA AvI gaI, te jANIne AnaMda thayo. mauna dvArA pragaTa thatA AkAzanA layano anubhava karyo che? sugaMdha dvArA pragaTa thatA puSpanA layane mANyo che? saMgIta dvArA pragaTa thatA jharaNAno laya ekatAna banI sAMbhaLyo che? Rtuo dvArA pragaTa thato pRthvIno laya te jANyo. che? vasaMta dvArA vRkSano laya ane koyalanA TahukA dvArA vasaMtano laya mANyo che? viveka dvArA, vinaya dvArA vidyAno laya pragaTa thAya che. ApaNA Atmatvano laya samatva ane svasthatA dvArA pragaTa thAya che. A sRSTimAM A rIte satata kaoNsmika laya-lIlA cAlI rahI che. manuSyanA jIvanano vyaktigata laya jyAre sRSTimAM rahelA parama laya sAthe ekarUpa bane tyAre layalInatA prApta thAya che. jJAnI puruSone, RSi-munione sAdhanAne aMte AvI layalInatA prApta thAya che, atIndriya jJAna maLe che. tIrthakaronA pAvana caraNe besIne gaNadharoe racelI dvAdazAMgI para Aja dina paryata akhkhalitapaNe vicArayAtrA cAlatI ja rahI che. mahAnuM prajJAvaMta jJAnI puruSoe enA para cUrNAo lakhI, bhAkhyo lakhyAM, niryuktio ane TIkAo lakhI! Ane ApaNe vicArayAtrA kahIe, vikAsayAtrA kahIe ke vijJAnayAtrA kahIe! hajAro varSothI A badhuM yathAvat jaLavAyuM che, ApaNA mATe sacavAyuM che. AmAM ApaNA bahuzruta AcAryo ane munivaronI zravaNasAdhanA ane smaraNAsAdhanAno bahu moTo phALo che. peDhI-dara-peDhI svAdhyAya ane pravacanamAM pramAda sevyA vinA vArasAmAM maLelA AgamagraMthone zuddha svarUpe jALavI rAkhanArA e mahAzramaNonA ApaNe sau upakRta chIe. 2500 varSa pUrve Agamo lakhAyA na hatA ke chapAyAM na hatAM. e to udgArAyAM hatAM. A Adi udgAro zatAbdio sudhI zravaNa ane smaraNa dvArA jaLavAyA.. pachI jyAre smaraNazaktine bhISaNa duSkALa grasI lIdhI tyAre tatkAlIna AcAryoe bhegA thaI, jeTaluM smRtimAM hatuM te badhuM ja lakhI-lakhAvI lIdhuM For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir layanuM parama saMgIta cetana, A AgamomAM AvI layasAdhanAnI gahana vAto lakhelI paDI che. emAM "AcArAMga sUtranuM "brahmAdhyayana'to evuM che ke (AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanAM nava adhyayano) ke e pramANe zramaNa potAnuM jIvana jIve to e parabrahma sAthe parama layanI pariNati sAdhI zake che! Avo zramaNa pApakarmothI lepAto nathI! jJAnasAramAM kahyuM che : brahmArpaNamapi brahma, yajJAntarbhAvasAdhanam / brahmAgnau karmaNo yuktaM, svakRtatattvasmaye hute||6|| brahmaNyarpitasarvasvo brahmadRg brahmasAdhanaH / brahmaNA juhvadabrahma, brahmaNi brahmaguptimAn / / 7 / / brahmAdhyayananiSThAvAn, parabrahmasamAhitaH brAhmaNo lipyate nAdhairniyAgapratipattimAn / / 8 / / (niyAgASTaka) brahmane pAmavA mATe, brahmamAM parama lInatA pAmavA mATe tAre brAhmaNa banavuM paDaze! je manuSya "brahma'nI pariNativALo hoya tene brAhmaNa kahevAya! Avo brAhmaNa brahmamAM ja sarvasva arpaNa karI de che. brahmamAM ja enI dRSTi sthira hoya che. brahmajJAna ja enuM sAdhana hoya che. ajJAna-avidyAne bramamAM homI de che... brahmacaryanuM je naiSThika pAlana kare che... e brAhmaNa pApakarmothI lepAto nathI! A vAta ghaNI moTI thaI gaI ne? AvI uccakakSAnA "brAhmaNa" banavAnuM zakya nathI lAgatuM ne A jIvanamAM? khera, A vAta to meM tane eTalA mATe lakhI ke A 'laya'-tattvanAM mULa AgamomAM paDelAM che. temAMthI ApaNA maharSi AcAryoe saraLa saMskRta-prAkRta bhASAmAM ApaNane e tattva aMkura, pallava, puSpa ane phaLarUpe ApelAM che. bII tigate nAdheH "brAhmaNa pApakarmothI lapAto nathI.' A vAta mAre tane vistArathI lakhavI che, paNa hamaNAM nahIM. enA mATe pachIthI be-cAra patro lakhIza tane. teM tArA patramAM eka vAta lakhI cheH "ApaNe ja brahma chIe. evI For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya AtmapratIti zakya kharI? dhyAnamAM besIe chIe to mane kyAMnuM kyAM bhamI vaLe che! paramatattva to dUra rahyuM, dhyeyamAM paNa lInatA jAmatI nathI... enuM zuM?" tuM dhyAna karavA kyAM bese che? dhyAnamAM aMdhAruM upakAraka bane che, sahAyaka bane che. AMkha baMdha rahe ke khullI, koI ja pharaka na paDe tyAre jANavuM ke dhyAna mATe Adarza aMdhAruM taiyAra che. kAna baherA hoya ke sAMbhaLatA, tamane koI ja pharaka na paDe tyAre jANavuM ke dhyAna mATe suyogya zAnti taiyAra che. tame koIne joI na zako ane koI tamane joI na zake tyAre jANavuM ke dhyAna mATe Adarza ekAMta taiyAra che. AvuM Adarza vAtAvaraNa vahelI paroDhe cAra vAge gharanA baMdha oraDAmAM ke dUra giriguphAomAM ke ekAMta sarayU taTe... sarjAya che. Ama aMtaHguphAmAM paDelA paramatattvane pAmavA mATenI pAtratA (elijibiliTI). prApta karavA AvuM sthAna jarUrI che. indriyAtIta anubhUti (AtmatattvanIbrahmatattvanI) karavA mATe suyogya deza ane kALa sAcavavA paDe. bIjI mahattvapUrNa vAta che AtmatattvanA svIkAranI, vizuddha AtmasvarUpanI samajaNanI ane e AtmasvarUpa pratyenA tIvra AkarSaNanI. dhyAnanuM dhyeya vizuddha AtmasvarUpa haze ane tenuM tIvra AkarSaNa haze to emAM layalInatA sadhAI jaze, bhale, prAraMbha thoDI kSaNothI thAya... dhIre dhIre samaya vadhato jaze ne layasAdhanA vikasatI jaze. Ama aMtaranI guphAmAM paDelA paramatattvane pAmavA mATenI pAtratA (elijibiliTI) prApta karavA mATe AvuM dhyAna jarUrI che. A rIte kyAreka divyaprakAzanI prApti thaI jAya! mAre to tane e vAta kahevI che ke vyaktino laya samaSTinA vyApaka laya sAthe sumeLa sAdhavA mATe AvuM dhyAna Avazyaka che. layaprAptino saMbaMdha sumeLa sAthe ane sumeLathI bharelAM spaMdano sAthe che. A mATe ApaNe ApaNuM raDAramaMtracitta taiyAra karavAnuM che, jethI kazuMka jhIlI zakAya. dha mirara opha lAiTa' pustakamAM roDane kolina kahe che : "mANasa to reDiyo-seTa jevo che. jagatamAM pratyeka mANasanI taraMgalaMbAI (vevalentha) judI judI hoya che. ApaNA jeTalI vevalenthavALo mANasa ApaNA dvArA asara pAme che ane vaLI enI asara ApaNA para paNa paDe che. ApaNe jo nakArAtmaka ciMtana karIe to koIkanI saMgharAyelI nakArAtmakatAno samUha ApaNane maLe che. e vyakti game teTalI dUra hoya to paNa AvuM banI zake. kolina sAvadhAna karatAM kahe che - "nakArAtmaka valaNa letAM pahelAM so vAra vicAravuM." For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir layanuM parama saMgIta nakArAtmaka ane nirAzAjanaka vicAro ApaNA mAnasika layano bhaMga kare che. mAnasika layano bhaMga eTale "dharmadhyAna'no bhaMga! ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM praveza! mohamUDha sthitimAM mANasa jANI zakato nathI ke e ArtadhyAnamAM pravezI gayo che, e raudradhyAnanI vaitaraNImAM paDI gayo che! cetana, A jIvanamAM layanuM parama saMgIta pAmavA mATe sarvaprathama guNAtmaka bhUmikA prApta karavI paDaze. AcAryazrI haribhadrasUrijIe 'dharmabiMdu graMthamAM je mArgAnusaritAnA 3pa guNo batAvyA che, e guNo jo jIvanano zaNagAra banI jAya che to jIvana layabaddha banI jAya. layabaddha jIvanano AnaMda to je anubhave te ja jANe! je je guNo che, te badhA layabaddha jIvananAM vAjiMtro che. ane je je doSo che e badhA layane khoravI nAkhanArA patharAo che. gRhasthajIvananA pAyAnA guNo batAvatAM AcAryadeve (1) nyAsaMpanna vaibhava ane (2) ucita vivAha. A be guNo batAvyA che. jo manuSya nyAyapUrvaka-nItipUrvaka kamAya ane e kamANImAM saMtoSa rAkhIne jIve to jIvanano laya jaLavAya. paraMtu "nyAyanItithI upArjita dravyamAM huM sArI rIte ghara calAvIza', AvI vicAradhArAvALI suzIla patnI hoya to ja e laya, viziSTa laya bane!pati-patnI baMnenI samAna guNaruci ane samAna vicAradhArA, gRhasthajIvanane gRhasvadharma banAvI de che! eTale je mANasane gRhasthajIvanamAM paNa AMtara AnaMdathI paripUrNa layabaddha saMgIta mANavuM hoya, teNe patnInI pasaMdagImAM khUba sAvadhAna rahevuM joIe. A viSayamAM meM Indora (ema. pI.)mAM 24 pravacano ApelAM hatAM. te "dharmo saraNa pavAmi' pustakamAM (pahelA bhAgamAM) prakAzita thayelAM che. bAkI to duniyAno moTo mAnavasamUha vadhu ne vadhu dhanasaMpatti prApta karavA mATe, game te upAyo karato rahyo che. dhanaprApti mATe hiMsA kare che, jUTha bole che, corI kare che, prapaMca kare che, mAyAkapaTa kare cheISya ne spardhA kare che, vizvAsaghAta kare che. kyuM pApa nathI karato e? paisAnuM gAMDapaNa, paisAno unmAda manuSyane rAkSasa jevo banAvI de che. enA jIvanamAM "laya' nAmanuM tattva ja nathI rahetuM. enI pAsenA, sAthenA lokonAM jIvanamAM paNa layano AnaMda nathI hoto, layanuM nAmonizAna nathI rahetuM. vyaktigata jIvanamAM layaprApti karavA mATenI bIjI vAto have pachInA patramAM kuzaLa rahe tA. 5-4-98 Sneaker For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra TE www.kobatirth.org 3. be dRSTAMta : eka navuM, eka jUtuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo, AnaMda thayo. have 'dhyAna'mAM mana thoDuM thoDuM sthira thAya che ane AMtarika prasannatA vadhe che . jANIne saMtoSa thayo. A ArAdhanAno laya jALavI rAkhaje. vacce vacce khalela na pADato. Aje mAre tane eka evA daMpatIno paricaya karAvavo che ke jemanuM gRhasthajIvana layapUrNa hatuM ane jemanA jIvananI prazaMsA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe svayaM karI hatI. joke evA layapUrNa jIvananI kaLA prabhue ja e daMpatIne ApI hatI. 0 nAnakaDuM ghara. 0 nAnakaDI dukAna. ja parivAramAM be ja sabhyo hatA, pati ane patnI. dharma samAna, ruci samAna, svabhAva samAna ane baMnenuM guNAtmaka vyaktitva. 0 eka divasa mATe jeTaluM joIe eTaluM ja kamAvAnuM. 0 eka divasa pati upavAsa kare, eka divasa patnI upavAsa kare. 0 roja eka atithi-sAdharmikane jamADavAno. 0 roja baMnee sAmAyika (samatAbhAva) karavAnuM. 0 sAmAyikamAM jAgRtipUrvaka jJAna ane dhyAna karavAnuM. 0 kAyA sthira, vacana mauna, vicAro vizuddha (sAmAyikamAM). 0 nyAya-nItithI paNa vadhAre nahIM kamAvAnuM, eka divasa pUratuM ja kamAvAnuM ane emAM saMtoSa. 0 bIjA divasanI jarAya ciMtA nahIM. evuM dRDha manobaLa. 0 aMtaramAM bharapUra AnaMda! 0 bhagavAna mahAvIradeva pratye pUrNa zraddhA ne zaraNAgati. For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 be daSTAMta : eka navuM, eka jUnuM AvuM hatuM niyamita layabaddha jIvana! - layabaddha jIvanane khoravanArAM tattvone temaNe dUra rAkhyAM hatAM. athavA to e duSTa tattvo temanI pAse AvI ja zakyAM na hatAM! temanA jIvanamAM0 paraniMdA na hatI. (guNaprazaMsA hatI.) 0 kalaha-kaMkAsa na hato. (sumeLa ane samaja hatAM.) 0 koI sAthe zatrutA na hatI. (sahu pratye maitrI hatI.) 0 koInA pratye tiraskAra na hato. (karuNA hatI.) 0 koInA pratye IrSyA na hatI. (pramodabhAva hato.) o koI vAtano ajaMpo na hato. (saMtoSa hato.) temanA AMtarika jIvanane paNa0 krodha DahoLI zakato na hato. (kSamAbhAva hato.) 9 abhimAna satAvI zakatuM na hatuM. (namratA hatI.) 0 mAyA lapeTI zakatI na hatI. (saraLatA hatI.) 0 lobha DasI zakato na hato. (saMtoSa hato.) kevuM adbhuta layanA saMgItathI guMjatuM daMpatInuM jIvana hatuM! rAjagRhI nagarImAM e rahetAM hatAM. magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRhI hatI. dezano samrATa hato rAjA zreNika, rAjA zreNika bhagavAna mahAvIradevano ananya bhakta hato. eka divase jyAre zreNike potAnA punarjanma aMge prabhune prazna karyo : "prabhu! huM mRtyu pachI kaI gatimAM janma pAmIza?" tyAre prabhue kahyuM : "zreNika, tuM narakamAM janma pAmIza...' zreNika hebatAI gayo prabhunA mukhe potAnuM narakagamana sAMbhaLIne. teNe gaLagaLA ne rUMdhAyelA svare pUchayuM : prabho! huM Apano parama bhakta... ane mAre narakamAM javAnuM? bhagavaMta, narakamAM na javuM paDe tevo koI upAya?' zreNikanA mananuM samAdhAna karavA bhagavaMte kahyuM : "zreNika, tuM jo puNiyA zrAvakanA sAmAyikanuM phaLa laI Ave to tAre narakamAM na javuM paDe!" puNiyo zrAvaka eTale meM tane prAraMbhamAM je daMpatInI vAta lakhI te! bhagavAne rAjAne e daMpatI pAse mokalyo emanA sAmAyikanuM phaLa levA! prabhu jANatA ja For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya hatA ke koInI dharmaArAdhanAnuM phaLa bIjAne maLI zakatuM nathI, chatAM prabhue zreNikane puNiyAnA ghare mokalyo, e daMpatInA layapUrNa jIvananuM sumadhura saMgIta sAMbhaLavA mATe! e daMpatInA jIvanamAM zreNike na koI ajaMpo joyo ke na koI azAMti jANI! joI svasthatA, sthiratA, dharmamagnatA ane apUrva cittaprasannattA! zreNika natamastaka thaI gayo hato. e daMpatI pratye bhArobhAra ahobhAva grahaNa karIne potAnA mahele gayo hato. cetana, je kALamAM bhautikavAdanAM paDaghama vAgI rahyAM che, je kALamAM bhogavilAsanI tAMDavalIlA khelAI rahI che... je samaye lAkho-karoDo pazuopakSIonI katala thaI rahI che. seksa ane vyabhicAra khulleAma AcarAI rahyAM che. asaMkhya duSTa tattvonA asuroe A sRSTine bharaDo dIdho che, tevA samaye A 'jIvananA laya'nI vAta, brahmamAM layalIna banavAnI vAta... AtmAnubhavarUpa layanI prAptinI vAta, mokSaprApaka cidAnaMdanI magnatA pAmavAnI vAta... keTalI sArthaka kahevAya? keTalI grAhya banI zake?' Avo prazna tArA manamAM UThaze ke UDyo haze. mahAnubhAva! A sRSTimAM be tattvo samAMtara cAlI rahyAM che anAdikALathI! daivI tattvo ane AsurI tattvo. zubha vAto ane azubha vAto. puNya ane pApa! guNa ane doSI ane bahulatA AsurI tattvonI ja rahI che. paraMtu enA kAraNe ja daivI tattvono, zubha tattvono, puNyano ane guNono mahimA thayelo. che; e vAta yAda rAkhavAnI che. sRSTi tarapha jyAre jovAnuM bane tyAre0 sarve navA varasa (sarve jIvo karmavaza che.) 0 Atmavat sarvabhUteSu (sarve jIvo mArA AtmA jevA che.) 0 mitti ne sabdha nIvera (sarve jIvo mArA mitra che.) 0 ranave navA ja daMtavvA (sarve jIvone haNavA na joIe.) 0 sarve suvino bhavantu (sarve jIvo sukhI thAo.) samaSTi pratye A divya dRSTiothI ja jovAnuM che ane vicAravAnuM che. doSo, pApo, durguNo Adi azubha tattvo tarapha karuNAdRSTithI vicAravAnuM che. doSa badhA ja karmajanya che,' "guNo badhA ja AtmAnA che!' A vicArone manamAM daDha karavAnA che. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 be daSTAMta H eka navuM, eka jUnuM vyaktigata jIvanamAM layabaddhatA prApta karavA mATe traNa mukhya vAto para dhyAna kendrita karavuM joIe 0 zarIra. (pAMce indriya ane aMgopAMga) 0 mana. (citta, aMtara... vicAro, maMtavyo, dhAraNAo) 0 AtmA. (karmabaddha AtmA, karmamukta AtmA) A traNa vAto, huM tane AgAmI patramAM vistArathI lakhIza. Aje tane rAjagRhInA puNiyA zrAvakanA saMdarbhamAM, vartamAnakALe paNa evA virala puruSo, kaMIka aMze guNAnanda ane cidAnaMda anubhavatA layabaddha jIvana jIvatA, meM joyA che; e vAta lakhavI che. AvA viSamakALamAM paNa viSamatAothI para rahIne "sva'mAM lIna rahIne jIvana jIvI zakAya che! evo eka mAro paricita parivAra che. puruSa grejyueTa che, vidyAnuM ne buddhizALI che. patnI suzIla, samajadAra ane rUpa-guNasaMpanna che. batrIsa varSanA yauvanakALamAM brahmacaryavrata dhAraNa kareluM che. varSo sudhI eka mAdhyamika zALAnA heDamAstara rahelA che. je pagAra maLato hato emAM ja potAno saMsAra calAvatA hatA. koI TyUzana karatA na hatA. 0 jIvanamAM koI vyasana nahIM. 0 koI mojazokha nahIM. 0 tattvajJAnamAM agAdha prIti. 0 rAtribhojana nahIM, abhakSyano tyAga. 0 asatya bolavAnuM nahIM, priya ane hitakArI bolavAnuM 0 duHkhI pratye khUba karuNA. 0 uttama puruSono guNAnuvAda. 0 koI vAtano ajaMpo nahIM, asaMtoSa nahIM, phariyAda nahIM. 0 sadaiva, pati-patnInAM mukha para malakATa, smita, hAsya.. cetana, upavAsa, AyaMbila, ekAsaNAM, besaNAM jevI tapazcaryA to karatA rahe che, sAthe sAthe prabhupUjana-bhakti, dhyAna ane sAmAyika-pratikramaNa Adi dharmakriyAo bhAvapUrvaka kare che. Aje to e baMne vRddhAvasthAmAM pahoMcyAM che. vyavasAyathI nivRtta che. putra-putravadhU ane pautro suzIla, vinayI, vivekI ane For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya vinamra maLelA che. jIvanano laya akhaMDa vahe jAya che! meM emane khUba najIkathI joyA che ne jANyA che! AvuM layabaddha... layalIna jIvana jIvavA mATe0 dhanaiSaNAno tyAga. 0 yazaiSaNAno tyAga. 0 lokeSaNAno tyAga. 0 bhogeSaNAno tyAga. A cAra prakAranA tyAga anivArya lAge che. A cAra duSTa eSaNAo jIvananA layano bhaMga kare che. layamAM vikSepa kare che. jIvana layahIna vikSipta banI jAya che. nakkI karaje ke jIvanamAM samatvano, zAntino, cidAnaMdano laya prApta karavo che ke pachI... corAzInA cakkaramAM... kuzaLa rahe. tA. 7-4-98 daptisUri For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1) www.kobatirth.org 4. zarIrano latha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tAro patra maLyo. mArA patrano gamato pratibhAva jANIne AnaMda thayo, Aje tane, gata patramAM lakhyA mujaba : 'vyaktigata jIvanamAM layabaddhatA prApta karavA mATe traNa mukhya vArtA para dhyAna kendrita karavuM joIe.' emAMnI pahelI vAta 'zarIra'nI Aje karavI che. ApaNA zarIrano laya tUTe tyAre roga thAya che. AyurvedamAM nADIparIkSAnuM mahattva ghaNuM che. nADInA dhabakArA zarIranA layane ke khoravAyelA layane pragaTa kare che. Arogya laya dvArA pragaTa thAya che. skUTara ke moTaranA mazInamAM kyAMka bagADa thAya tyAre enA DrAivarane ke ripera karanArane badalAyelA avAja parathI khyAla AvI jAya che. pAkistAnanA vikhyAta gajhalagAyaka maheMdIhasana mULe moTaragADInA mikenika hatA. teo gADInA eMjina pAse kAna dharIne avAja parathI kyAM khAmI che te pakaDI pADatA. zarIrano laya jALavavA nIcenI vAtonuM jIvanamAM pAlana karavuM Avazyaka che, anivArya che : 0 mahinAmAM eka-be upavAsa karavA. 7 roja bhUkha karatAM ochuM khAvuM. 0 ochI vastuo khAvI. (pAMca ke dasathI vadhAre nahIM.) 0 dUdha, dahIM, ghI, tela, taLeluM ne mIThAIno upayoga ocho karavo. 0 roja thoDo parizrama karavo. (mahenatanuM kAma karavuM) For Private And Personal Use Only 0 roja 30-40 miniTa eka jagyAe sthira besavuM. A cha vAtonuM pAlana karavA uparAMta 0 bane tyAM sudhI sUryAsta pachI bhojana na karavuM. 0 bane tyAM sudhI lArI-gallA upara ke hoTalamAM khAvuM nahIM. 0 bajAranAM ThaMDAM pINAM pIvAM nahIM.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 15 patAnA zarIra mATe jarUrI hoya enA karatAM vadhAre AhAra levAnI Teva kevaLa mANasane ja haze! mANasa sivAyanI bIjI koI yonimAM kabajiyAta jevuM haze kharuM? jarUriyAta karatAM vadhAre khAvAnI Tevane asabhyatA gaNavAno rivAja kyAre zarU thaze? AjanI kahevAtI sabhyatA jarUriyAta karatAM vadhAre vaparAzanA lokapriya avivekathI pIDAtI dekhAya che. garIbI ane roga, AvA avivekanuM pariNAma che. apaco, blaDaprezara, anidrA ane ALasa, zarIrano laya toDe che. vyasanonuM sevana zarIrano laya khorave che. vAta, pitta ane kaphanuM saMtulana tUTe tyAre laya tUTe che. ApaNuM zarIra atyaMta saMkula yaMtra che. skUTaranuM ke kAranuM TyuniMga jALavavuM paDe, e ja rIte zarIranuM TyuniMga jALavavuM paDe che. TyuniMga barAbara hoya tyAre saMvAditA prApta thAya che ane saMvAditA layaprAptinI pUrvazarata che. jIvana jeTaluM akRtrima ane niyamita teTalI layaprAptinI zakyatA vadhAre. AjanA mANasane khUba tANa rahe che. tANa jIvanalayane khorave che. ghaNAkharA rogo tANamAMthI janme che. indriyono laya jALavavA mATe mANase potAnI dinacaryAne jatanapUrvaka jALavavI joIe. jIvanasaMgItano kharo saMbaMdha dinacaryAmAM jaLavAtA jIvanalaya sAthe che. jIvanalaya (bAyoridhamIna khoravAya te mATe ApaNe saMkalpabaddha hovuM joIe. dinacaryAno sIdho saMbaMdha bAyoridhama sAthe ApaNI dinacaryAmAM sUvAno samaya ane UThavAno samaya, be TaMka jamavAno samaya ane kAma karavAno samayagALo, sUryanA UgavA-AthamavAnA samaya sAthe meLa dharAvanAro nathI rahyo. ziyALAmAM sUrya moDo Uge che ane vahelo AthamI jAya che. rAta paDI jAya tyAre pati bhojana mATe taiyAra hoya che, paraMtu ene patnI kahe che : "hajI to sADA sAta thayA che! bhojananI vAra che!" rAtribhojana kevuM vyApaka thaI gayuM che samAjamAM, saMghamAM ane sarvatra! (ApaNane sAdhu-sAdhvIne sUryAsta pahelAM bhikSA maLavI muzkela thaI gaI che ne?) rAtribhojana zarIranA layane toDe che. keTalAka loko ujAgarA kare che ane rAte agiyAra vAge jame che! bapore be vAge laMca le che. savAre dasa vAge UThavA mATe elArma mUke che! AvuM ja banI rahyuM che temAM sUryanuM apamAna to che ja, te sAthe potAnA jIvanalayanI, zarIranA layanI ghora upekSA paNa che. bAyoridhama'nI vyAkhyA tane lakhuM chuM ? For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 16 zarIrano laya "Bio-rythm means an endogenous cyclic variation in body functioning in a person's physical, emotional and intellectual activity, any periodic change in the daily cycle of waking and sleeping or the cycle of activity or dormancy." A vyAkhyAmAM rahelA traNa muddAo tane batAvuM 1. jIvanalayano saMbaMdha zarIranA aMtargata pheraphAro sAthe rahelo che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. samayAMtare UThavA-jAgavAnA rojiMdA cakarAvAmAM thatA pheraphArane kAraNe zArIrika, sAMvegika ane bauddhika kriyAo para asara thAya che. 3. A badhI bAbato zarIranAM kAryo para asara pADe che. cetana, have dinacaryAnA viSayamAM tane keTalIka vAto lakhuM chuM. AvI dinacaryAthI zarIrano laya jaLavAya che, Arogya jaLavAya che. 1. prabhAte zakya hoya to brAhmamuhUrtamAM (cAra vAge) UThavuM. te zakya na hoya to sUryodaya pahelAM UThI javuM. 2. paheluM kAma paramAtmadarzana-pUjananuM karavuM. 3. sUryodaya pachI 48 miniTa bAda alpAhAra karavo. 4. madhyAhna kALe (12 vAge) bhojana karavuM. kyAreka 11 vAge paNa karI zakAya. 5. sAMje sUryAsta pUrve bhojana karI levuM. 6. UMdha 67 kalAkanI hovI joIe. moTI uMmaramAM 3/4 kalAkanI UMgha paNa cAle. niyamita UMghavAnuM ane niyamita jAgavAnuM cakra barAbara cAlatuM rahevuM joIe. paraMtu A niyamitatA to ja jaLavAze jyAre manuSya potAnI indriyonI suyogya mAvajata karaze. zarIra eTale Ama to pAMca indriyo ja che ne! zarIranI aMdara rahelAM lIvara, splIna, nAnuM AMtaraDuM, moTuM AMtaraDuM, kIDanI, annanaLI, hRdaya, jaTharAgni... ityAdinA saMtulanano AdhAra manuSyanI indriyonI pravRtti che. 0 ghaNAM varSothI kAna (zravaNendriya) upara avAjonuM AkramaNa vadhI gayuM che. mAiko upara thatI jorazorathI jAherAto, ugra ne ghora avAjathI thatAM bhASaNo, TI. vI. upara AvatI tIvra svaromAM jAherAto... mANasane badhira For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya banAvI denAra A avAjanuM AkramaNa che. enAthI zravaNano laya khoravAyo che. zAMta, madhura ane layabaddha avAjo saMbhaLAtA jANe baMdha thaI gayA che. mAre du:kha sAthe lakhavuM paDe che ke chellAM keTalAMka varSothI dharmaguruo paNa dharmano (?) upadeza barADA pADIne ApavA lAgyA che! zAntarasa, vairAgyarasa. prazamarasa jANe pAtALamAM UtarI gayo che. svarano laya khoravAI gayo che ane evA dharmopadezako zrotAonA zravaNarasano laya paNa khoravI rahyA che. zrotAo zAMta nathI thatA, uttejita thAya che. TharatA nathI, UkaLI UThe che... hA, upadezakanI vAha-vAha jarUra pokAre che! 0 evI ja rIte ca! (cakSurindui ya) AMkho! AMkho upara dRzya jagate jabarajasta AkramaNa karyuM che. pahelAM sinemA jovA ke nATaka jovA mANasa enA thiyeTaramAM jato hato. mahinAmAM 1/2 vAra jato hato... have gharamAM ja TI.vI. AvI gayuM. manuSya roja kalAko sudhI, divasa ne rAta, jeTaluM ne jevuM jovuM hoya te joI zake che. ghora hiMsAnAM dazyo, anekavidha aparAdhonAM dRzyo, seksanAM nagna dRzyo.. khUnAmarakInAM dRzya.. aneka cenalo upara mANasa joto thaI gayo che. AthI cakSuno laya khoravAI gayo che. na jovAnuM jovuM ane jovA jevuM na jovuM - e indriyanA layano nAza che. AMkho bagaDe che. mana malina thAya che. AtmA pApakarmo bAMdhe che. paNa A badhuM vicAravA mATe Aje mANasa navaro nathI! e to AMkho bagaDe eTale AI-spezyAlisTa pAse javAnuM samaje che. mANasane aMdhApAno bhaya nathI... ene TI.vI. jovAno rasa che. bhAre rasa che. evI rIte duniyAne jovAno zokha jAgyo che. paisA thAya eTale paradeza javAnI phezana thaI gaI che! yuropa ane amerikA javAnuM zrImaMto mATe sAmAnya banI gayuM che.. basa jIvavA karatAM joyuM bhaluM' A ukti sArthaka thatI dekhAya che. AMkhono laya prApta karavA mATe paramAtmadarzana, sapuruSonAM darzana, tAtvikasAttvika ane rasapUrNa pustako, graMtho, AgamonuM vAMcana... AMkho baMdha karIne 1ra kalAka ke kalAka paramAtmAnuM dhyAna... A badhuM karavuM jarUrI che. kamasekama manuSyane AMkhonI mahattA, durlabhatA samajAI javI joIe. AMkhono sadupayoga kone kahevAya ane durupayoga kone kahevAya, e samajAI javuM joIe. 0 trIjI indriya che dhrANendriya, nAka nAkane sugaMdha game che. durgadha nathI gamatI. durgadhanI akaLAmaNa jema layabhaMga kare che tema seMTa-paraphyuma AdinI For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zarIrano laya sugaMdha paNa layano bhaMga kare che. dhrANendriyano laya pAmavA mATe sugaMdha-durgadha pratye samabhAva keLavavo paDe. tIvra gamo-aNagamo na joIe. 0 cothI indriya che rasanendriya, jihuvA-jIbha. A indriya upara vijaya meLavavo ghaNo agharo che. Aje mANasa jeTaluM gharamAM nathI khAto eTaluM bahAra hoTalomAM, resToranTomAM, DhAbAomAM, lArIomAM.. khUba khAya che. mANasane svAdiSTa caTAkedAra khAvAnI Adata paDI gaI che... bhaNyaabhakSya badhuM khAvA mAMDyo che. chellAM keTalAMka varSothI pAna-masAlA... tamAku, cUno vagere khAvAnI kuTeva vadhI gaI che. AvA mANasone rasanendriyanA layanA bhaMganuM bhAna ja nathI hotuM! bhAve e badhuM khAvuM. pachI pariNAma game te Ave. game tevA rogo thAya, zarIra asvastha bane. je thavuM hoya te thAya! 0 pAMcamI indriya che sparzanendriya. manuSya sparzanuM sukha jhaMkhe che. sauthI vadhAre seksanuM sukha cAhe che. sAthe sAthe suMvALAM vastro, suMvALAM gAdalAM-takiyA... badhuM suMvALuM ane sukomaLa joIe che. A indriya upara jo saMyama na hoya to manuSya durAcArI-vyabhicArI banI zake che. vadhu vilAsI banI zake che. enA jIvanano laya khoravAI jAya che. A pAMca indriyonuM peTa samudra jevuM che! jema samudramAM hajAro nadIo ThalavAya chatAM samudra tRpta thato nathI, tema indriyone game teTalA viSayo ApavAmAM Ave chatAM te tRpta thatI nathI. indriyone tRpta karavAno puruSArtha nakAmo che. samajI rAkho ke eka-eka indriya eka eka bhayAnaka siMha che. eka-eka indriya kuTila nizAcara che. tamArA AtmAMgaNamAM jhUlatA viveka-hAthIno zikAra karI javA e pracaMDa pAMca siMho AtmamahelanI AsapAsa AMTA mArI rahyA che. tamArA AtmamahelamAM bharacaka bhareluM samAdhidhana, dhyAnadhana upADI javA mATe duSTa nizAcaro chidra zodhI rahyA che. e siMha che pAMca indriyo. e cora che pAMca indriyo! zarIrano laya jALavavA mATe indriyo para saMyama Avazyaka che. jIvanalayane jALavavA, zarIrano laya jALavavo ja paDaze. Aje basa, ATaluM ja! tA. 8-4-98 For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A E 5. dinacaryAno laya ne msyT priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. zarIrano laya jALavavAnI vAto tane agharI lAgI? to pachI yogI puruSone mokSa ApavAmAM jAmInarUpa evA cidAnaMdane kevI rIte pAmI zakIza? lakSya nirdhArita karIne e dizAmAM AgaLa vadhavA mATe ullasita manathI puruSArtha karavAno che. Aje tane jIvanalayamAM anivArya evI viziSTa dinacaryAnI vAta lakhavI che. zramaNa bhagavAna mahAvIradeve dinacaryAnI cauda vAto batAvI che. ApaNe ene cauda niyama' kahIe chIe. roja savAre e 14 niyamo (pratijJA) levAnA. sAMje e niyamo yAda karI javAnA ke "e niyamo lIdhA mujaba paLAyA che ke kema?" pachI sAMje rAta mATe e 14 niyama levAnA ane savAre yAda karI javAnA. 'e niyamonuM yathArtha pAlana thayuM che ke kema.' emAM pahelA traNa niyamo AhAraniyamananA batAvyA che! pratyeka nAnAmoTA jIvonA jIvanamAM paheluM kAma AhAra grahaNa karavAnuM hoya che. zAstrIya bhASAmAM ene "AhAra-paryApti' kahevAmAM Ave che. AhAra be prakAranA hoya che : sajIva ane nirjIva. sajIva dravyone "sacitta' kahevAmAM Ave che. tamAre e nakkI karavAnuM ke "Aje divasamAM ATalA sajIva padArtho khAIza. (kAcAM phaLa, zAka vagere) saMkhyA nakkI karavAnI.' bIjo niyama che dravyonA niyamanano. khAdya padArthonI saMkhyA nakkI karavAnI. (jema ke cA dUdha, dALa bhAta, roTalI, zAka, bhAkharI, lADavA, peMDA. ityAdi.) tame 101520 jeTalI IcchA hoya eTalAM dravyono niyama laI zako. A eka prakAranI jAgRti che ane rasanendriyanA saMyamano abhyAsa che. trIjo niyama che vigayonA niyamanano. "vigaya' eTale vikRti. manane vikta kare te vikRti-vigaya kahevAya che. emAM cha padArthono samAveza thayelo cheH dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa ane taLelA padArtha. roja tamAre AmAMthI 13 jeTalI vigayo choDI zako, te choDavAnI che. kamasekama eka vigaya to choDavI ja joIe. jevuM anna evuM mana' A kahevata ahIM caritArtha thaI che. jo tamAre manane nirmaLa rAkhavuM hoya to A For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 dinacaryAno laya cha vigayono ochAmAM ocho upayoga karavo joIe. eka-be vinayathI cAlI jatuM hoya to zeSa vigayono tyAga karI devo joIe. A rIte (1) sacitta, (2) dravyo ane (3) vigaya - A traNa niyamo AhArane anulakSIne batAvavAmAM AvyA che. A ja saMdarbhamAM cotho niyama che jamavAnA TaMkanuM niyamana ane pANI pIvAnuM)nuM niyamana, "huM Aje traNa TaMka ja jamIza ke cAra TaMka jamIza. huM Aje cAra loTA pANI pIza ke cha loTA pIza...' niyama karatAM ochuM khAo, ochuM pIo to niyamano bhaMga thato nathI. paNa A rIte AhAra-pANI niyamita thavAthI zarIrano laya jaLavAya che. eka rIdhama zarU thaI jAya che. - bhojana-AhAranI sAthe taMbola-mukhavAsa joDAyeluM hoya che. pAMcamo niyama che taMbolano, saMkhyA ane vastuo nakkI karavAnI. "Aje huM variyALI... dhANAnI dALa, sopArI... pAna... laIza." "eka vAra laIza, ke be vAra laIza." vagere. mukhavAsanuM paNa niyamana karavAnuM. je mukhavAsa nakkI karyA hoya, e sivAyanA mukhavAsa nahIM khAvAnA. - chaThTho niyama che pagarakhAM (bUTa, caMpala, seMDala...)nI saMkhyA nakkI karavAnI ane jAta nakkI karavAnI. e sivAyanAM pagarakhAM nahIM paheravAnAM! sAtamo niyama che vastrono. paheravAnAM vastronI saMkhyA nakkI karavAnI. pAMca. cha...dasa ane jAta nakkI karavAnI. (ATalAM zarTa, ATalAM paeNTa, ATalAM dhotiyAM.. ATalA jhabbA.. ATalI sADI... vagere) dhAryA mujaba ja vastro paheravAnAM! jAgRti rAkhavAnI. AThamo niyama che puSpono. phUla-phUlamALA-veNI ityAdinI saMkhyA nakkI karavAnI. eTalAM ja puSpono upayoga karavAno. navamo niyama che vAhanano. sAikala, skUTara, kAra, khaTArA... ityAdinI saMkhyA nakkI karavAnI. tamArI pAse traNa kAra hoya, paNa tamAre je eka ke be vAparavAnI hoya te ja dhAravAnI. e sivAyanI kArano upayoga nahIM karavAno. - dasamo niyama che zayanano. sUvAnA palaMga, gAdalAM, ozIkAM vagerenI saMkhyA nakkI karavAnI. eTalAM ja sAdhanono upayoga karavAno. agiyAramo niyama che vilepanano. zarIra para pAuDara vagere je zRMgAranAM sAdhano vaparAya, tenI saMkhyA nakkI karavAnI. (sno, pAuDara, attara vagere.) bAramo niyama che snAnano - "divasamAM ATalI vAra (1-2) snAna karIza." evI dhAraNA karavAnI. For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 laya-vilaya-pralaya teramo niyama che dizAono. cAra dizAmAM javA mATenA kilomITara nakkI karavAnA. athavA to "Aje huM zahera gAmanI bahAra nahIM jAuM athavA gujarAtanI bahAra nahIM jAuM" athavA "bhAratanI bahAra nahIM jAu" - A jAtano niyama levAno hoya che. caudamo niyama che brahmacaryano. joke prabuddha ane vivekI strI-puruSo divase to seksathI dUra ja rahe che. chatAM eNe niyama dhArI levo joIe. mana vicitra che. e to kyAreka divase paNa bhogAsakta banI zake che. mATe niyama dhArI levo joIe. brahmacaryanuM pAlana mana-vacana-kAyAthI karavAmAM Ave to abhuta jIvanalaya sadhAya che. tana ane mana jo brahmacarya pALe to AtmA nyAla thaI jAya. vartamAnamAM keTalAka vicArako brahmacaryano artha judo karIne, seksanuM sukha bhogavavAnI chUTa Ape che! "brahmaja rati rUti vravAra' je brahmamAM vicare che, brahmanA ciMtanamAM rahe che te brahmacArI che. bhale pachI e seksanuM sevana karato hoya! seksanI bephAma chUTa ApIne A Adhunika vicArako prajAne kayuM moTuM sukha ApI rahyA che? ane "bahma"mAM mananuM vicaraNa - e sAmAnya mAnavI mATe zakya che? brahmajJAna' thavuM e saheluM kAma che? ane brahmajJAnImAM seksanI vRtti jAge kharI? A badhI vAto vicAraNIya che. bhAratIya tamAma dharmomAM brahmacaryadharmano mahimA thayelo che. brahmacaryanA pAlananA viziSTa zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika lAbha batAvavAmAM AvyA che. chatAM sAmAnya manuSya saMpUrNa brahmacarya na pALI zake, e vAta paNa eTalI ja sAcI che. temanA mATe RSi-munioe kahyuM cheH - divase brahmacarya pALo. - rAtre eka ja vAra bhoga bhogavo. - pavitra divasomAM (paryuSaNA, navapadanI oLI, pAMcama-AThama-agiyArasacaudasa..pUnama) brahmacarya pALo. rAtre paNa pALo. - jyAre tamAruM zarIra azakta hoya, rogagrasta hoya tyAre avazya bhogathIseksathI dUra raho. - tamAre koI viziSTa maMtrasAdhanA ke taMtrasAdhanA karavI hoya to brahmacaryanuM avazya pAlana karo. - tapazcaryAnA divasomAM brahmacarya pALo. - ati duHkhanA divasomAM brahmacarya pALo. For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 dinacaryAno laya cetana, jIvanacaryAnA layamAM jeTaluM mahattva AhAranA niyamananuM che, eTaluM ja mahattva brahmacaryanA pAlananuM raheluM che. RSi-munioe to tyAM sudhI kaheluM che ke bhayathI ke lajjAthI brahmacarya pALe to paNa e puNyakarma bAMdhe che! bhale enuM mana na mAnatuM hoya! sAdhu-sAdhvI mATe to brahmacaryane "snAna" kaheluM che! sAdhu-sAdhvI pANIthI snAna nathI karatAM, teonuM brahmacarya ja emanuM jJAna che. sAdhu roja zuddha AtmAnuM navAMgI pUjana kare che. kevI rIte? dayAmbhasA kRtasnAnaH saMtoSazubhavastrabhRt / vivekatilakabhrAjI bhAvanA pAvanAzayaH / / bhakti shrddhaanghRsRnnonmishrpaattiirjdrvaiH| navabrahmAIMgato devaM zuddhamAtmAnamarcaya / / (jJAnatAre-rararara6) 0 dayAnA jaLathI snAna karo. 0 saMtoSanAM ujvala vastra pahero. 2 kapALe vivekanuM tilaka karo. 0 hRdayamAM maiyAdi bhAvanA bharo. 0 bhakti ane zraddhArUpa kesaramizrita caMdanarasathI 0 zuddha AtmadevanI (paramAtmAnI) 0 emanAM brahmacaryanAM nava aMgo para pUjA karo. brahmacaryanA pAlana mATe enI nava sAvadhAnI rAkhavI ati Avazyaka hoya che, paNa te sAdhu-sAdhvI mATe! gRhastha mATe nahIM! gRhastho e nave sAvadhAnI rAkhI zake nahIM. jIvanacaryAno laya sarjAya che A cauda niyamonA pAlanathI. jIvananI ekaeka pravRttinuM nirIkSaNa - e jAgRtinuM mahAkAvya che ane A jIvananI jAgRti e ja jIvanalaya che. vizeSa vAto have pachI - to 9-4-98 hdaguptasUri For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9. lathabhaMga karanArA asuro - priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. te je vAta lakhI te sAcI che. jIvanalayane toDanArAM paribaLo samAjamAM, nagaramAM ane gharamAM ghaNAM vadhI gayAM che. A AsurI paribaLo che. A AsurI paribaLo, prakRtinA sahaja layane toDe che. je mANasa potAno ja nahIM, bIjAno paNa laya toDe ane toDavAmAM rAce, te kharekhara asura kahevAya. A asuro Aje sarvatra jovA maLe che! 0 koInI hatyAnA kAvatarAmAM pratyakSa ke parokSa rIte bhAga lenAra manuSya asura che. 0 AhAranI vAnagIomAM jIvaleNa vastuonI bheLaseLa karanAra ane vecanAra asura che. 0 nanAmA kAgaLo lakhIne koInA sukhI jIvanamAM dakhala pahoMcADanAra manuSya asura che. 0 sAva nirdoSa mANasa para khoTo Aropa mUkI, taTasthatAno daMbha karI, khare TANe mauna dhAraNa karIne sAcI jubAnI na ApanAra manuSya asura che. 0 koI strI ke puruSane ekabIjAnI icchAviruddha paraNAvanAra ke paraNavAnI pharaja pADanAra manuSya asura che. 0 mAdaka dravyonI herApherI dvArA ke dANacorI dvArA paisA kamAnAra manuSya asura che. 0 parastrIgAmI ane svastrI upara paNa baLAtkAra karanAra asura che. 0 bIjAnA premasaMbaMdhane toDavA chUpI rIte ke dekhItI rIte dAva khelanAra asura 0 niMdA-kUthalI dvArA, khoTI aphavAo dvArA parivAromAM, saMsthAomAM, saMghamAM ke samAjamAM khaLabhaLATa macAvanAra ane e rIte mAnavasaMbaMdhomAM khalela pADanAra manuSya asura che. 0 paisA khAIne khoTI sAkSI ApanAra asura che. For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 layabhaMga karanArA asuro 0 trAsavAdI asura kahevAya. 0 nirdoSa vyaktio para julama gujAranAra polIsa asura kahevAya. 0 mAphiyA tattvo pAsethI paisA laI cUMTaNI laDanAra netA asura che. 0 potAnI sattA TakAvI rAkhavA anya deza sAthe yuddha jAhera karanAra rASTranetA asura kahevAya. 0 dharmanA nAme lokone uzkerIne hullaDa ke yuddha karAvanAra dharmaguru paNa asura kahevAya. 0 potAnI kamANI vadhAravA dardIne khoTI salAha ane khoTI davA ApI nukasAnamAM utAranAra DokTara asura kahevAya. oparezananI jarUra na hoya te chatAM paisA kamAvA mATe oparezana karAvavAnI pharaja pADanAra DaoNkTara asura che. 0 khUnIno bacAva karI paisA kamAnAra ke asIlane dago daI sAmA pakSa sAthe bhaLI jaI paisA banAvanAra vakIla asura che. 0 parIkSAmAM koI vidyArthI para vera lenAra, koIne paisA laI mArka umerI ApanAra ane pariNAma sAthe ceDAM karanAra zikSaka-prAdhyApaka-prophesara asara gaNAya. 0 praznapatra phoDanAra adhyApaka asura kahevAya. 0 vargamAM na bhaNAvanAra ane vidyArthIne potAnuM TyUzana rAkhavA mATe pharaja pADanAra zikSaka asura kahevAya. 0 sajjanone satAvanAra, gAmalokone raMjADanAra, strIone herAna karanAra ane hiMsA dvArA gAma-nagaramAM hAhAkAra macAvanAra "dAdo' asura che. e dAdo kyAreka dhArmika pravRttinuM pradarzana kare, teTalA mAtrathI te asura maTI jato nathI. 0 blekameIla karanAra vyakti asura che. 0 parapIDanamAM rAjI thanAro vikRta "seDisTa' asara che. 0 pArakAnA bhoge potAnA hitamAM rAcanAro zoSaka asura che. asura' zabda sAthe rAkSasa, dAnava, zetAna, Devila, Demana. ivila jevA zabdo joDAI gayA che. sadIothI ApaNe rAkSasane mahAkAya, vikarALa, moTA nakhavALo, mAyAvI, krUra ane mAnavabhakSI daitya tarIke oLakhAtA AvyA chIe. For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 25 ApaNI prAcIna-purANakathAomAM rAkSasanuM A bAhya svarUpa eTaluM prasiddha banyuM che ke asura vikarALa gaNAyo paraMtu mANasanI AsurI vRtti nepathyamAM rahI gaI! A kAraNe mAnavInI bhItara rahelA asurane samajavAmAM ApaNe gothuM khAI gayA chIe. AvA mAnava-asuro potAnA jIvanalayane samajatA nathI ane bIjAonA jIvanalayano bhaMga karatA rahe che. jIvanalayane toDanArAM bIjAM keTalAMka tattvo batAvuM : 0 vadhu paDatI utAvaLa. 0 phaLa pAmavA mATenI adhIrAI. 0 ALasa, pramAda. 0 kAma karavAnI atyaMta dhIrI gati. 0 potAnuM dhAreluM ja karavAnI Teva. 0 prakRtinI icchA(necarsa vila)ne TUMpAvIne potAnuM dhAryuM game te bhoge karavAnI ghelachA. 0 lobha, moha, ahaMkAra, sarakhAmaNI, harIphAI ane huMsAtuMsI. 0 kharAba kAmo, asahaja kAryo. 0 parapIDananI pravRtti. havenA samayamAM mANase potAnI dinacaryAne jatanapUrvaka ane samyagudRSTipUrvaka jALavI levI paDaze. dinacaryA jIvanano laya toDanArI hoya tyAre ghaNo udhamAta sarje che. kAranI baeNTarInI lAipha (AvaradA) aMge ciMtA karanAro manuSya potAnI lAipha aMge ciMtA nathI karato, so varSa sudhI jIvI zakAya evA dezamAM keTalAka mohamUDha vahelA maravAnI ane vahelA gharaDA thavAnI taiyArI karatA rahe che. keTalAya yuvAno akALe vRddha thaI jAya che. tamoguNI manuSyanI jIvanacaryA yauvanane TUMkAve che ane lAcAra tathA rogagrasta ghaDapaNano gALo lAMbo banAve che. AvA mANaso mAtra svayaM ja duHkhI nathI thatA, paraMtu AkhA parivArane duHkhabharyA dojakhamAM dhakele che. vyasanamAM DUbelA patinI patnIne ja khabara hoya che ke vyasana eTale zuM. tamoguNavALI jIvanazailI layane khatama karI, roga, ghaDapaNa, tANa ane mRtyune noMtaranArI vilAsI jIvanazailI che. jemanI pAse svasthatA, prasannatA ane jJAnamagnatA jALavanArI tathA vadhAranArI For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir layabhaMga karanArA asuro layayukta jIvanazailI nathI hotI ane jeo moha-mithyAtvathI mUDha hoya che teo badhI ja uttama vAtone sAme cAlIne nikRSTa bAbatomAM pheravI nAMkhatA hoya che, jema ke : 0 prematattvane kevaLa seksanI bhUmikA para tANI jAya che. 0 puruSArthanI utkRSTatAne kevaLa lobha ane lAbhamAM sImita karI de che. 0 dharmanA parama tatvane kevaLa maTha-maMdiromAM pUravA mathe che. 0 dAnamAM rahelI udAtta bhAvanAne kevaLa yazaprAptinA mohamAM pUrI de che. 0 kharekharA dharmapAlananA sthAne mithyAcAra ne bAhyAcAromAM rAce mAce che. 0 jJAnano divya prakAza pAmavAnA badale mAhitIono Dhagalo phaMphoLatA rahIne jJAnI hovAnuM mithyAbhimAna keLave che. 0 AtmAnaMda, cidAnaMda, pUrNAnaMdanI jagAe mAtra ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM saDatA rahe che. badhA doSa ane durguNo jIvanalayane khorave che. Aje tane evAM 18 pAponuM lisTa lakhuM chuM. jIvanalayana bhaMga karanArA evA A doSa-durguNothI pratidina prayatnazIla rahevAnuM che. 1. prArANAtipAta : anAvazyaka hiMsA. 2. mRSAvAda : vAtavAtamAM jUThuM bolavuM. 3. adattAdAna : corI karavI. 4. maithuna : seksanI pracuratA. 5. parigraha: mamatva-Asakti-mUcha. 6. krodhaH ati gusso. 7. mAnaH ati abhimAna, ghamaMDa. 8. mAyA : kUDa-kapaTa, daMbha. 9. lobha : lAlaca. 10. rAga: mamatAthI mUDha banavuM. 11. dveSa : roSa, IrSA, kinnAkhorI 12. kalaha : jhaghaDA-kacakaca. 13, abhyAkhyAna: AkSepa karavA, ALa mUkavAM. For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 14. pazunya : cADI-cugalI karavI, kAnabhaMbheraNI. 15. rati-arati : nAnInAnI vAtomAM rAjI-nArAjI thavI. 19. para5rivAdaH niMdA. 17. mAyA-mRSAvAda : kapaTa karI khoTI aphavAo phelAvavI, chetarAmaNa. 18. mithyAtva zalya: sAcAne khoTuM mAnavuM, khoTAne sAcuM. jIvanamAM A doSono bhAra ghaTe to guNono vaibhava vadhe. ApaNI bhItara ja guNono vaibhava che, eTale layanI zodha paNa ApaNI bhItara ja thavI joIe. vAstavamAM 'laya" e "layayoga che! layane khoravanArAM AsurI tattvono, rAkSasI tattvono manuSya sAmano karavo paDe. te mATe mana dRDha joIe. "mAre jIvanalaya pAmavo che, mAre "layayoganI sAdhanA karavI che, e mATe layabhaMga karanArAM tattvone dUra karavAM ja che.' AvuM daDha praNidhAna karavuM paDe. cetana, A aDhAra doSonI thoDI gaMbhIratAthI noMdha leje, A doSothI bacavA ApaNA tIrthakara bhagavaMtoe bhArapUrvaka upadeza Apyo che. layabhaMga karanArAM tattvone batAvI, have mAnasika stare layaprAptinI vAta lakhIza. kuzaLa rahe. tA. 10-4-98 ChzunasUri For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1) www.kobatirth.org 7. sAkSIbhAve draSTA bano Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo... 'layayoga' mAM khalela pahoMcADanArAM tattvo jANIne tane 'viziSTa samajaNa' maLyAno AnaMda thayo, te barAbara che. evA AsurI tattvothI sAvadhAna rahevuM paDaze. manaDuM kima hina bAje he kuMthujina! manaDuM kima hi na bAje? jima jima jatana karIne rAkhuM 1 Aje mAre 'mananA laya' aMge lakhavuM che. A aMge mAre tane ghaNA patro lakhavA paDaze, ema mane lAge che. Aje zarUAta karuM chuM zrI AnaMdadhanajI nA eka stavananI be kaDIthI : tima tima aLaguM bhAMje!... manaDuM he kuMthunAtha! he prabho! mAruM mana koI paNa rIte vaza thatuM nathI. jema jema tene jALavavA prayatna karuM chuM tema tema te aLaguM thaIne dUra bhAge che. mana-vAMdaro kevo che! caraNayogaghaTAn praviloThayan zamarasaM sakalaM vikiratyadhaH / capalameSa manaH kapirUccakairasa- vaNig vidadhAtu munistu kim ? / / For Private And Personal Use Only 'manarUpI caMcaLa vAMdaro cAritra ane yogarUpI ghaDAone dhabAdhaba UMdhA vALI nAMkhIne zamarUpI rasa badhoya DhoLI nAMkhe che, tyAre muni gaNAtA rasanA-ghInA vepArI paNa zuM karI zake?" marada mAnavInI tAkAta karatAMya mananI tAkAta moTI che - e vAta kahe che : meM jANyuM e liMga napuMsaka, sakala maradane Thele, bIjI vAte samaratha che nara, ehane koI na jhele ...kuMthu.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya - 29 vyAkaraNa mAM "mana' zabda napuMsaka liMga gaNAya che. tethI huM to ema samajato hato ke mana to napuMsaka liMga che, tethI temAM vaLI zo mAla hoya! paraMtu e mana to bhalabhalA maradone paNa Thebe caDAve che. joke puruSa bIjI badhI bAbate samartha che, paraMtu manane koI jItI na zake. ene jItavAnuM kaThaNa kAma che! chatAM manane sthira karyA vinA manano laya prApta thaI zake ema nathI. yogI puruSo to satata manabrahmanA bAraNe TakorA mAratA rahe che ane daravAjo khUle tyAre manamAM pravezIne, manane oLakhI ja ne, manane vaLoTI jaIne, manane atikramI jaIne (unmanIbhAva pAmIne) a-mana (no mAinDa) taraphanI yAtrA zaru kare che. paNa ApaNA mATe A vAta zakya nathI lAgatI. mananA khela niraMtara cAlatA rahe che. mana jaldI vaza thAya ema nathI ke mare ema paNa nathI! ApaNe. mananA khela joyA karavAnA che. A jagata mananA khela jevuM che. ene eka khela-nATaka tarIke nIrakhavAnI paNa eka majA che. jagatanA khelane sAkSIbhAve nihALavAnI sarvocca ramata (mAsTara gema) eTale satata AtmajAgRti! kharI AdhyAtmiktA. A AtmajAgRti eTale sabhAnatA (averanesa) che. jJAnasAramAM kaheluM che : pazyanneva paradravyanATakaM pratipATakam / bhavacakrapurastho'pi nAmUDhaH parikhidyate / / (morASTa/4) anAdI-anaMta karma-pariNAma' nAmano rAjA che. enI rAjadhAnI che "bhavacakra' nAmanuM nagara. e nagaramAM ekendriya.. beIndriya... Adi lAkho nAmanI (84 lAkha yoni) poLo che. e poLomAM janma-jIvana (Adhi-vyAdhi-upAdhi) mRtyunAM nATaka cAlatAM rahe che. e nATakone rAga-dveSa vinA (amUDhapaNe) jonAra jIvAtmA kheda-udvega pAmato nathI, basa, sAkSIbhAve khela joyA karavAno che. jema bhavacakramAM cAlatA nATakane joyA karavAnuM che, tema ApaNA manamAM je vicAronuM saMkalpa-vikalponuM avirata nATaka cAlI rahyuM che, tene paNa draSTA banIne joyA karavAnuM che! hA, ApaNA mananA vicArone ApaNe jovA paDaze, tapAsavA paDaze..madhyastha bhAve nihALavA paDaze... to ja mananI sthiratA Avaze... ne "mAnasika layayoga' nI prApti thaze. For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hao sAkSIbhAve draSTA bano jJAnasAra' mAM A vAta bahu sarasa rIte kahevAI che. saMsAra madirA-pAnanuM pIThuM(bAra) che. moha mAdaka madirA-dArU che." vicAro (mananA) madirA pIvAnA jAma che! mUDha jIvAtmA, pautralika sukhonA vicAro... mohamadirAthI chalochala bharelA vicAro-vikalpo karI karIne unmata banyo che. ghaDIkamAM tAlIo pADato nAce che, ghaDIkamAM chAtI kUTato rudana kare che. ghaDIkamAM suMdara vastro paherI bajAramAM phare che... to ghaDIkamAM vastro kADhI nAMkhI gaTaramAM ALoTe che! tame draSTA banIne mAtra joyA ja karo... kSaNa pahelAM "mArA pitA... mArA pappA...' karato gaLe vaLagI premaceSTA kare che, to kSaNa pachI enA ja para daMDAonA prahAra kare che. kSaNa pahelAM "mAro bAbo..mAro babalu karI snehathI taraboLa banI jAya che to kSaNa pachI e ja mAtA vAghaNa banI putranAM cAmaDAM cIrI nAMkhe che. savAre "mArA prANapriya nAtha...' kahIne gADha AliMgana Ape che... bapore "duSTa, caMDAla..." kahIne galIca gALo Ape che! mananI sthiratA, manano laya pAmavA mATe : -- moha-zarAbano nazo karavo baMdha karavo paDe. - vaiSayika sukhonI tIvra tamA tyajavI paDe. - vikalpa-vicAronAM madirA-pAtrone pheMkI devAM paDe. jJAnAnaMdamAM mananI sthiratA meLavavA A draSTAbhAva keLavavo ja paDaze. jJAnAnaMdamAM mana sthira na bane to paramabrahmamAM magna zI rIte banI zake? paramabrahmanI magnatA vinA pUrNatA, AtmasvarUpanI pUrNatA.. anaMta guNonI pUrNatA kevI rIte prApta karI zakAya? manaHsthiratAnA pAtramAM jJAnAmRtanuM pAna karanAra puruSa ja vivekI, vizuddha vyavahArI ane dharmaparAyaNa banI zake che. mana-vacana ane kAyAmAM sthiratA Ave, tanmayatA prApta thAya ane e manuSya yogInI kakSAmAM pahoMcI jAya che. evA yogIpuruSo gAmamAM rahe ke nagaramAM, divasa hoya ke rAta hoya, teo sama-svabhAvavALA rahe che. mananA gamA-aNagamA nathI hotA, kAyAnI anukULatApratikULatA nathI hotI. nagarano temane rAga nahIM, araNyamAM temane udvega For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 31 nahI, sUryanA prakAzathI jhaLahaLato divasa ho ke amAsanI ghora aMdhArI rAta ho, divasa temane harSavibhora karI zakato nathI, rAtri temane zokAtura karI zakatI nathI. eka vAta cetana, samajI leje ke bAhya jagata sAthenA saMbaMdho toDI, AMtara jagata sAthe saMbaMdha bAMdhyA vinA mana, vacana, kAyAnI sthiratA, svabhAvadazAmAM sthiratA-layalInatA prApta thaI zakatI nathI. zA mATe vyartha-nirarthaka vicAro-vikalpo karavAnA? e vicAro-vikalpo manuSyane asthira, caMcaLa ane pApI banAve che. sthiratAne 'jJAnasAra mAM ratnadIpakanI upamA ApI che. (svairya-ratnapravIpaH) sthiratA che ratnano dIpaka, jhaLahaLato prakAza! 'huM mArA AtmasvabhAvamAM, AtmaguNomAM 2maNatA karuM. laya prApta karuM, AtmaguNono svAmI banuM...' AvI bhAvanAo manathI bhAvavAnI che. 'te mATe huM parapudgalanI Asakti dUra karuM, bAhya jagatane jovAnuM, sAMbhaLavAnuM, anubhavavAnuM tyajI dauM... svAtmabhAvanI upAsanAmAM lIna banI jAuM!' A che ratnadIpakano prakAza! A prakAzathI manomaMdira dedIpyamAna bane che. cetana, mananI sthiratAmAM mATuM bAdhaka tattva che mohamUDhatA. mohamUDhatA eTale 'huM' ane 'mAruM' (ahaM-mama) - mohano Apelo A maMtra che. manuSya A maMtra AMkha mIMcIne japato rahe che... ane AMdhaLo banI saMsAranI zerIomAM bhaTakato rahe che. 0 rAta ho ke divasa ho, 0 gAma ho ke jaMgala ho, 0 gharamAM ho ke dukAnamAM, 0 tIrthamAM ho ke pahADa para... 0 maMdiramAM ho ke maThamAM... O gRhastha ho ke saMta! huM ane mAruM-no vaLagADa ene bhramita karato rahe che. ene hasAve che, raDAve che... bhaTakAve che ne ApaghAta paNa karAve che. 'huM' ahaMkArane bahekAve che. For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAkSIbhAve draSTA bano "mAruM" mamatvane dhuNAve che. A ahaMkAra ane mamatva manane aMdhakArathI-tamasathI bharI de che. mANasa tamasAvRtta bane eTale ArtadhyAna ane raudradhyAna karI potAno vinipAta kare che. eno "jIvanalaye' tUTI jAya che. ene layayoga' nuM svapna paNa nathI AvatuM. jema gaTaranA bhUMDane viSTA ja bhAve, miSTAnna na bhAve, tema mohamUDhatAnA aMdhakArathI vyApta manuSyane duSTa vicAro ja game! ene sArA-pavitra vicAra game ja nahIM. koI sAro vicAra Ape to ya e akaLAI jAya... grahaNa na karI zake. mahAnubhAva manano laya pAmavA mATe sthiratA joIe ane sthiratA prApta karavA mATe mahamukta thavuM paDe. mohamukta thavA mATe "huM" ane "mAruM' bhUlavuM ja paDe. te bhUlavA "nAruM' (huM nathI), " mana' (mAruM kaMI nathI.) - A maMtra AtmasAt karavo paDe! vicAraje, gaMbhIratAthI vicAraje. kuzaLa rahe. tA. 11-4-98 MM A For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8. bhautika-abhautika ramatone priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. 'jIvanalaya'nI sAdhanAmAM mananuM mahattva ghaNuM ja che. eTale mananI vAto mAre ghaNI lakhavI che! eka aMgrejI pustaka che : "The Master Game : Beyond The Drug Experience.' A pustakanA lekhaka che robarTa esa.DI. ropa. jIvanamAM mANasa kevI kevI ramato rame che, tenI chaNAvaTa A pustakamAM karavAmAM AvI che. je mANasane yogya ramata na maLe tene eka prakAranI mAMdagI maLe che, jene Accidie' kahe che. saMkalpazakti-vicArazaktine lakavo mArI jAya, bhUkha marI jAya, ane kaMTALo mana para caDI bese, tevI avasthA eTale "Accidie'. AvI mAMdagI TALavI hoya to mANase abhautika managamatI ramato khoLI levI paDe. pahelAM, lekhake bhautika lAbhanI traNa ramato batAvI cheH 1. gaTaramAM DukkaranI ramata ? eTale dhana-paisA meLavavAnI ramata! A ramata ramanArAone lAge che ke paisA prApta karavAmAM ja jIvananuM sArthakya che! paisAnuM zuM karavuM, enI paNa khabara kyAreya emane nathI hotI. 2. ukaraDA para kUkaDAnI ramata: eTale kirti prApta karavAnI ramata. 3, balinA bakarAnI ramata ! eTale vijaya ke vaTa mATe hatyA karavAnI ramata. AvA loko yuddhane rASTradharmamAM khapAve che! A ramata ramanArAo sAmI bAjunA badhA ja lokone zatru banAve che. A traNe ramato mAMdagImUlaka che. A traNe ramatomAM parigrahanuM pApa raheluM che. dhanano parigraha, kIrtino parigraha ane zaktino parigraha! dhanakIrti ane zaktinI A ramatone lekhake gaTaramAM DukkaranI, ukaraDA para kUkaDAnI, balinA bakarAnI ramato batAvI kamAla karI dIdhI che! lekhaka robarTa esa. DI. ropa A pustakamAM mananA pAMca khaMDa batAvI, ApaNane kramaza: e khaMDomAM laI jAya che. bahu ja arthagaMbhIra ane majAnI vAto karI che. paraMtu e pahelAM, A traNa ramato uparathI thoDI vAto lakhavI che. For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 bhotika-abhautika ramato pahelI ramata che paisAnI. paisAne lekhake "gaTara' kahI che ane paisA pAchaLa pAgala thayelA mAnavIne Dukkara kahyo che, bhUMDa kahyo che. A ja upamA "jJAnasAra' mAM ajJAnIne ApavAmAM AvI che! ajJAnane viSTA (ukaraDo) kahIne ajJAnIne Dukkara batAvyo che. (mamtvajJaH jinAjJAne viSTAyAvi :) je mANasonA manamAM kevaLa paisA kamAvavAnI ja gaDamathala cAle che, jemanI moTA bhAganI vAto arthapradhAna ja hoya che ane jemano vadhumAM vadhu samaya arthopArjana- paisA kamAvavAmAM jato hoya che. teo ukaraDA para pharatA Dukkara jevA ja che. emanAmAM ne DukkaramAM koI pharaka nathI. A vAta zuM e loko samajaze kharA? AvA dhanavAnone jIvanalaya hoto ja nathI. 'laya' nAmanuM tattva ja emanA mATe durlabha hoya che. bIjI ramata che yaza-kIrti meLavavAnI. potAnA gharamAM aLakhAmaNo thayelo, apamAnita thayelo mANasa saMgha ane samAjamAM, nagaramAM ne dezamAM yaza-kIrti kamAvA nIkaLI paDe che tyAre e ukaraDA upara ramato kUkaDo dekhAya che! kUkaDo nAce che... gAya che.... paNa ukaraDA upara! kIrtinI lAlasA ukaraDo che! jene jIvanalaya pAmavo che, brahmalaya pAmavo che, tene kIrtiyaza sAthe kaMI ja levAdevA nathI. eTale yogIpuruSo kIrtinA ukaraDAthI dUra ekAMtanA upavanamAM rahe che! nAmanA ane prasiddhithI dUra rahe che. Aje to A ukaraDA (yaza-kIrtinA) upara kahevAtA sAdhu-saMto ane maharSio kUkaDAnI ramata ramI rahyA che.. kevI karuNatA che A? trIjI ramata batAvI che zaktinA pradarzananI. balinA bakarA tarIke e zaktizALIne jue che. manIpAvara ane masalsapAvara para mustAka banatA loko lagabhaga hiMsAnA mArge cAlyA jatA hoya che. A be zaktionA sadupayogano emane vicAra ja nathI lAgato. dhanazakti ane tanazakti parapIDana mATe ja lagabhaga vaparAtI hoya che. AvA lokonI niyati sArI nathI hotI. eka divasa teo balinA bakarAnI jema ja vadherAI jatA hoya che. A balinA bakarAnI vAta "uttarAdhyAyana sUtramAM bhagavAna mahAvIre judI rIte kahelI che. gAyanA vAcharaDAno ane gAyano saMvAda khUba rocaka che. have, A lekhake - robarTa esa. DI. rope - bIjI abhautika cAra ramato batAvI che, te pahelAM batAvI dauM. pachI tane mananA pAMca khaMDomAM laI jaIza, barAbara? For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 laya-vilaya-pralaya cAra a-bhautika ramato : 1. sarvocca ramata (mAsTara gema): eTale jIvanajAgRti mATenI ramata. vaizvika cetanAnI arthapUrNa saMkalpanA. (yunivarsala konsiyasanesa). ahaMbhAva ane mamatvanA ghora aMdhakAra taraphathI "nADakuM ne mama' ahaMmukta ne mamamukta ajavALAmAM pravezavA mATenI bhavya ramata! 2. dharma ramata ? eTale mokSa meLavavA mATenI ramata. A ramatanA kendramAM 'zivam (kalyANa) hoya che. 3. vijJAna ramata ? eTale jJAnanI upAsanA. vijJAna sAthe viveka joDavo joie. nahIMtara aNubomba banI zake. A ramatanA kendramAM "satyam' raheluM hoya che. 4. kalA ramata: eTale ke saundarya pAmavAnI ramata. vizvamAM je saundarya vyApta che. tene citrakAra pragaTa kare che. A ramatanA kendramAM "suMdara' raheluM hoya manane zaraNe nathI javAnuM. manane samajIne enI khUbIo tathA maryAdAone jANavAnI che, tethI manojaya prApta karI zakAya che. robarTa esa. DI. ropa ApaNA manane pAMca oraDAvALA ghara tarIke oLakhAve che. e oraDAone tALAM nathI ane emAM mananuM Avana-jAvana satata cAlatuM ja rahe che. mana-mahAlayanA pAMca khaMDo arthAt jAgRtinI pAMca kakSAo A pramANe che : pahelo khaMDa: svapnasahita nidrA. bIjo khaMDa : svapna vinAnI pragADha nidrA. trIjo khaMDa: jAgrata UMgha (Identification) cotho khaMDa: sva'nI oLakha. (Self-remembering) pAMcamo khaMDa: brahmabhAvanI mastI. (Cosmic Consciousness) pratyeka manuSyane pahelA traNa khaMDamAM praveza maLe ja che. jIvavA mATe paNa A traNenI jarUra hoya che. zarIranI jALavaNI mATe paNa A traNe khaMDo atyaMta jarUrI che. chellA be khaMDamAM sAmAnya manuSya praveza nathI pAmI zakato. A be vAta vyaktigata sAdhanA para nirbhara hoya che. have A pAMca khaMDono saMkSipta paricaya karAvuM. 1. svapnasahita nidrA : mana-mahAlayanA A pahelA khaMDane ApaNe khuzIthI For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhautika-abhautika ramato svapnakhaMDa kahI zakIe. A oraDAmAM "javuM' e kevaLa mAnasika bAbata che, kAraNa ke AMkho baMdha hoya che. e khaMDamAM kyAreka evuM bane ke cora pAchaLa paDe ane ApaNe jhaTa doDI na zakIe. paraMtu kharekhara joIe to doDavAnuM paNa mAnasika hoya che. vIsamI sadInA be DrIma-DaoNkTarsa phroIDa ane kArya yuga kahe che ke svapnavALI, UMghamAM kyAreka ardha svapna avasthA paNa hoya che. svapno traNa prakAranAM batAvAyAM cheH (1) sAva ThekANA vinAnAM, goTALiyAM svapna. (2) svapnabhUmi para racAtAM nATakovALAM svapna. (3) kazIka bAbatanuM rahasya pragaTa karanArAM svapna. 2. svapna vagaranI pragADha nidrA : A eka evI avasthA che, jene ApaNe mRtyunI bahenapaNI kahI zakIe. mana-mahAlayanA A bIjA khaMDamAM jIvananA ghaNA kalAko gALavAnA che. A avasthAmAM jIvananI beTarI cArja thAya che. A khaMDamAM pravezavAnI mANasane taka maLavI joIe. AvI UMghamAMthI savAre jAge tyAre mANasane lAge ke jANe eno punarjanma thayo che! 3. jAgrata UMgha (Waking sleep): mana-mahAlayanA trIjA khaMDamAM pravezIe. jAgRtinA A trIjA khaMDano saMbaMdha oLakhANa sAthe che. jemAM lalitabhAI, lalitabhAI tarIke ja jIvanabhara oLakhAya che. mANasa je kaMI anubhave, vicAre, kare, temAM jANe khovAyelo hoya che. jANe badhuM thayA kare che.. yaMtravat banIne badhuM karato rahe che. cuAMga sUnA svapnAnI vAto jANItI che. e eka vAra svapnamAM pataMgiyuM banI gayo, pachI jAgI gayo. eNe jAtane prazna pUchyo : "zuM sAcuM? huM pataMgiyuM hato te, ke cuAMga tru chuM te?' ApaNI A kahevAtI jAgRti paNa jAgrata UMdha nathI ne? A dRzyamAna jagata paNa eka svapna ja nathI ne AvA prazno vAstavikatA (Reality) nI zodhanA mULamAM che. mananI pelI pAranA A prazano che. 4. "sva"nI oLakha (self-remembering) : A cothA khaMDamAM pravezavA sAdhake vizeSa prayAsa karavAno hoya che. AmAM pragADha anubhUtionI kSaNo Ave che. "sva"nI bhALa maLe tene "AtmasAkSAtkAra" kahevAmAM Ave che. smRtilAbha" paNa kahevAya che. A avasthAmAM manuSya draSTA bane che. mAtra abhinetA bane che. mAtra sAkSIbhAve draSTA bane che. "abrAhama meslo' For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 37 nAmanuM tattvaciMtaka AvI pragADha anubhUtione "peak experiences tarIke oLakhAve che. te kahe che : Peak experiences are acute identity experiences. AvI carama anubhUti sahaja rIte ghaTe che. A cothA khaMDamAM mANasanuM "huM" ane "nama' - "huM ane mAruM kharI paDe che. e dehabhAvathI mukta thaI potAnA "sva" sAthe ekarUpa thaI svarasano anubhava kare che A avasthAmAM e karmaphaLathI alipta rahe che. 5. brahmabhAvanI mastI (Cosmic Consciousness) : A pAMcamA khaMDamAM pravezavA mATe yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi - A aSTAMga yoganI sAdhanA karavI paDe. pAMcamo khaMDa "samAdhi no che! "jhana saMpradAya Ane "satori' kahe che. bauddha paraMparAmAM aSTAMga mArga - samyaka draSTi, samyak saMkalpa, samyak vANI, samyaka karma, samyak AjIva, samyapha vyAyAma, samyak smRti ane samyapha samAdhi - A rIte batAvavAmAM Avyo che. mana sAthe kAma pADavAnA A mArgo sAdhanA mAgI lenArA che. A mArga kIDInI gati jevI dhImI gatino che. Ane "pipIlikA mArga' kahe che. paraMtu "jyAM dRDha praNidhAna hoya, pUro khaMta hoya tyAM sAdhanA saphaLa thAya ja', evI zraddhAne hRdayamAM bharIne rAkhavI paDe. A badhuM vAMcIne tane manamAM prazna thaze ke "cothA ane pAMcamA khaMDamAM pravezavuM zI rIte? A ja pustakamAM robarTa ropa enA cAra upAya batAve che. e upAyo A pachInA patramAM lakhIza. caMtana, parabrahmamAM laya pAmavA mATe, parama-carama sukhanI anubhUti karavAnA upAyo "prazamarati graMthamAM paNa batAvAyA che. avasare tane lakhIza. chevaTe to AtmAnubhavarUpa, cidAnaMdarUpa laya ja pAmavAno che ne! brahmajJAnamAM lInatA prApta karavAnI che. eTale manane samajAvI, tene vaza karavuM anivArya che. kuzaLa rahe. tA. 13-4-98 vAyuna For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naE 9.maLanI Rtu badalo priya AtmasAdhaka, saneha AtmavaMdana, tAro patra maLyo. mananA pAMca khaMDomAM bhamavAnI tane majA AvI ne? haju vadhAre AnaMda pAmIza. lekhaka robarTa ropa, cothA ane pAMcamA khaMDamAM pravezavA mATe cAra upAya batAve che : 1. vicAronI... taraMgonI cagaDoLane dhImI pADIne aTakAvavAnuM zIkhI lo. bhItaramAM UThatI dalIlo ane vAtacItonA pUrane khALavA mathatA raho. 2. bane teTalI vAra mananI zAMtimAM UMDI DUbakI lagAvI, e sthitimAM vadhumAM vadhu samaya rahevAno prayatna karo. vicAronA ravADe caDavAnuM baMdha karo. "They have less to say than cats but they communicate' seis sUkSma saMbhaLAya te mATe zAMta thaI jAo. 3. jAgRtinI jALavaNI karo. jAgRti(averanesa)thI vadhAre mUlyavAna cIja jIvanamAM bIjI nathI. 4. jIvana evI rIte goThavo ke nirAMta, navarAza ane dhyAna mATe pUrato samaya maLI rahe. duniyAnA karaDo manuSyone Avo vaibhava prApta thato nathI. pAMcamA khaMDamAM pravezavA mATenI sAdhanA, e ja kharI jIvanasAdhanA che. mANasa potAnI rIte potAnI maryAdAone lakSamAM rAkhI dhyeya tarapha AgaLa vadhI zake che. mananI Rtu dhIre dhIre badalAya tyAre ApoApa navuM ajavALuM prApta thAya che. ekAMta, mauna, zAMti ane sahaja jIvanacaryA saMsArI jIvo mATe paNa zakya che. jAgI gayelo mANasa Aje nahIM to kAle mananA mahAlayanA pAMcamA khaMDamAM pravezI zake che. joke Ato ApaNe mananI vAta karatAM karatAM manathI para brahmAnaMdanI vAta karI lIdhI! paraMtu mananI pele pAra zuM che, te jANavAthI ja mananI sAthe kAma sAdhI zakAya che. mana ati caMcaLa che, jaldI koIne vaza thAya evuM nathI. manane zarIranI maryAdAo nathI naDatI. zarIra amadAvAdamAM hoya, chatAM mana nyUyorkamAM hoI zake che. zarIra svapatnI sAthe hoya, mana bIjI koI strI sAthe hoI zake che. mana AgaLa zarIranI dhULa maryAdAo kharI paDe che ane zarIranI maryAdAo For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 39 kharI paDe che tyAre mana medAna mArI jAya che. zarIrane lakavo thaI jAya toya manane zarIranI maryAdA naDatI nathI. eMzI varSanA vRddha puruSanuM mana aDhAra varSanA yuvAna jevuM hoI zake che. dehathI para evuM mana dehanI saMkaDAmaNa, sthULatA ne dravyatAthI mukta hoya che. te chatAM te dehasaMlagna che! e ja rIte AtmA manathI bhinna che chatAM manasaMlagna che. mananI eka dizA zarIra taraphanI eTale ke jJAnendriyonA viSayo taraphanI hoya che. mananI bIjI dizA AtmAnA pradeza taraphanI hoya che. mananI dizA jyAre dehanA viSayo taraphanI hoya che tyAre je bhAva pedA thAya tene "kaSAyo" kahevAya. e ja mana jyAre AtmA bhaNI vaLe tyAre ahaMzUnya.. kaSAyamukta banatuM cidAnaMda pAmatuM jAya che. Ama kaSAya ane upazama vaccenI doraDA kheMca (Taga opha vaoNra)mAM mana kAyama mUMjhavaNa anubhave che. mananI Rtu badalAyA tyAre AdhyAtmikatAno udaya thAya. ApaNuM mana ApaNuM ja hovA chatAM jhaTa hAthamAM nathI AvatuM. e ApaNuM che chatAM ApaNA kAbUmAM nathI. e ApaNuM che chatAM ApaNI ApaNI samajamAM nathI samAtuM. e ApaNuM hovA chatAM ApaNane khUba herAna kare che; ane kyAreka to ApaNane vinAzanA UMDA dharAmAM dhakelI de che. e ApaNuM hovA chatAM dumananI mAphaka parAyuM banI zake che. mANasa vAtavAtamAM kahe che : "huM apaseTa chuM." paNa kema apaseTa chuM, tenI khabara nathI. AvuM mana ApaNuM zI rIte kahevAya? ApaNe mananA mAlika chIe ke gulAma? ApaNe mananA mitra chIe ke zatru? mananI Rtu badalAya pachI ja kadAca kharA AdhyAtmika vikAsanI zarUAta thAya che. mANasa potAnA zuddha AtmasvarUpane oLakhe, e ja adhyAtma che. sva" nI oLakha mATe svasthatA jarUrI che. svastha hovuM eTale "sva"mAM sthira hovuM. manane samajyA vinA "sva' sudhI pahoMcavAnuM muzkela che. ApaNI pAMce indriyo (kAna, AMkha, nAka, jIbha ane tvacA) ne je kaMI viSayo bAhya jagatamAMthI prApta kare che, te ApaNA manamAM ThAlavI de che. AMkha manane suMdara rUpa dhare to mana khuza khuza! e ja AMkha karUpatA dhare to mana-mahArAjA nAkhuza! kAna manane madhura zabda pahoMcADe to mahArAjA, rAjI ane kaDavA zabdo pahoMcADe to mahArAja nArAja! mana rAmAyaNa ane mahAbhArata sarje che. mana potIkA ane pArakA jevo dhRtarASTrIya bhedabhAva sarje che. mana hasAve che, mana raDAve che. mana mANasane nacAve che ne vaLI duHkhamAM bevaDa vALI de che. mana itihAsa sarje che ane mana For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40. mananI Rtu badalo rAja kIya bhUgoLanI sarahado race che ane toDe che. ApaNuM mana ApaNA kahyAmAM nathI. eTale, mana sAthe kAma pADavAnI yukti jaDI jAya to jIvananA ghaNA udhAmA zAMta thaI jAya ane "jIvanalaya' prApta thaI zake. A mATe mananI oLakhANa karavI paDe. paraMtu mANasa jIvanaparyata oLakhANonI ke samAjanI najarakeda bhogavato rahe che, tethI manane oLakhavAnuM dUra rahI jAya che. mANasa paraMparAno, rivAjono, svIkRta mUlyono, mAnyatAono, abhiprAyono ane ijjata nAmanI rAkSasIno lAcAra gulAma che. eTale e mananI oLakhANa karI zakato nathI. mana sAthe maitrI karI zakato nathI. A kAma khUba ja muzkela che, ane muzkela che tethI ja karavA jevuM che. mananI Rtu badalAI jAya che tyAre jIvanarasa kevo laya pAme che, tenuM eka dRSTAMta tane lakhuM chuM : saMta tulasIdAsane akabara bAdazAhe potAnA darabAramAM AvavA AmaMtraNa ApyuM. tulasIdAsanA mananI Rtu ja badalAI gaI hatI. emanI manaHsthiti viveka tarapha vaLelI hatI. temaNe javAba Apyo hato : hama cAkara raghubIra ke paDhoM likho darabAra, aba kA hama hokiMge nara ke manasabadAra. "ame to raghuvIra rAmacandranA nokara chIe. darabAramAM to bhaNelAgaNelA lokonuM kAma, have amAre raghuvIranI cAkarI choDI mANasanA manasabadAra (amaladAra) zA mATe thavuM?" tulasIdAsa vaNakara hatA. brAhmaNoe tulasIdAsane parezAna karavAmAM bAkI nahotuM rAkhyuM. tulasIdAse brAhmaNone Apelo javAba samajavA jevo che : mAMgI ke khebo, masati ke soyabo, lebo ko eka na, debo ko deuM..." mAMgI ne khAI lauM chuM. mastImAM sUI rahuM chuM. koInI sAthe mAre te zI levA devA?" kaSAyo maMda paDe, pachI AtmabhAva jAge, to ja AvI mastI prApta thAya. saMto AvI mastInA mAlika hoya che! emanA mananI vasaMta mahorI UThelI hoya che. Avo ja eka prasaMga kalikAlasarvajJa AcAryadevazrI hemacandrasUrIzvarajI For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41 laya-vilaya-pralaya tathA rAjA siddharAjanI vacce banyo hato. siddharAja hemacandrasUrijI pratye nArAja thayelo tyAre AcAryadeve kaheluM : "bhUzayyA bhakSamazanaM jINavAso gRhaM vanam / ' he rAjana! amAre tArI pAsethI kaMI joItuM nathI. ame jamIna para sUI jaIe chIe. bhikSA mAgIne jIvananirvAha karIe chIe. jIrNa vastro paherIe chIe ane jaMgalamAM rahIe chIe! he rAjanuM, topaNa ame cakravartI rAjA karatAM ya vadhAre sukhI chIe!' A che mananI AdhyAtmika mastI! mana jyAre niHspRha banI jAya che, parapadArthonI spRhAthI lagabhaga mukta thaI jAya che tyAre te sarvottama AMtara sukha anubhave che. sUvA mATe eka paththaranI zilA.. khAvA mATe eka vAra lukhkha-sukavuM thoDuM bhojana.. zarIra DhAMkavA jIrNa-zIrNa be traNa kapaDAnA TukaDA... rahevA mATe vizALa vana! sukha ane duHkhanI paribhASAo karavAmAM jo bhUla thaI jAya to manuSya sukhane duHkha mAnI le che ane duHkhane sukha mAnI le che. pariNAme azAMti phleza ane saMtApamAM udvigna banI jAya che. prAyaH karIne manuSyo bAhya padArthonA saMyoga-viyogane sukha-duHkha mAnI le che. sukha ane du:kha mananI dhAraNAo che. mananI kalpanAo che. haju bAhya duniyAnA koI padArthanI prApti na thaI hoya, paraMtu enI spRhA jyAM jAgI gaI, tyAM duHkhano prAraMbha thaI jAya che. jyAM jyAM paraspRhA tyAM tyAM duHkha! jyAM paraspRhA nahIM, tyAM duHkha nahIM. bhogI ho yA yogI ho, parapadArthanI spRhA jenA manamAM jAgI te duHkhI! parapadArthanI spRhA jenA manamAMthI dUra thaI te sukhI! cetana, eka Arma-vacana yAda rAkhavA jevuM che : niro tara duttaramavoDaDyo" nirapekSa (viSayothI) AtmA A duttara bhavasamudrane tarI jAya che. niHspRhatAnA mahAsukhane anubhavato AtmA duHkhapUrNa bhavodadhine tarI jaIne parama sukha, anaMtasukha prApta kare che. parama prakRSTa laya (pra-laya) prApta kare che. kAma eka ja karavAnuM che : manane niHspRha rAkhavAnuM! kuzaLa rahe. tA. 15-4-98 Sneglegesen For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1. 10. raMbhAyune nAtho H -- priya AtmasAdhaka, saneha AtmasmaraNa. tAro patra maLyo. "jJAnasAra' nI tattvapUrNa vAtothI tane navo jJAnaprakAza maLyo, jANIne AnaMda thayo. mahAnubhAva, zarIramAM thanaganatI prANaUrjAnA bhavya zikhara para manuSyanuM magaja birAjamAna che! A magaja supara kayUTara che. kharI vAta to e che ke kahevAtuM supara kamyuTara paNa ApaNA magaja AgaLa koI visAtamAM nathI. vijJAnIo kahe che : ke jo mAnavInA magaja jevuM adbhuta kamyuTara banAvavuM hoya to enuM kada pRthvInA kada karatAM sADAtraNa gaNuM thavA jAya. prANaUrjAnA zikhara para birAjamAna evA A magajanA vyApAromAM hajI ApaNI cAMca pUrI bUDI nathI. magaja to ApaNane puNya-prakRti taraphathI maLelI rahasyamaya aNamola bheTa che. sAmAnya mANasane paNa apAra manaUrjAnI bheTa maLelI che. paNa sAmAnya mANasa potAne maLelI manaHzaktino dasamo bhAga paNa vAparato nathI. AthI ja mANasa sAmAnya rahI jAya che. je kaMI mUlyavAna maLe tene veDaphI nAMkhavuM, e ja ApaNI sAmAnyatA che. gaLAmAM kohinUra laTakato hoya ane bhIkha mAMgavA nIkaLe, tevI A vAta che. ApaNe bhikhArI chIe, paraMtu chIe kohinUranA mAlika! kohinUra hovA chatAM kohinUranA mUlyathI ajANa rahI javuM, e ja ApaNI sAmAnyatA che. "sagAM dIThAM meM zAhaAlamanAM bhIkha mAgatAM zerIe...' jevo ghATa banyo che. eka baMgalo bhavya che. baMgalAnAM pagathiyAM ArasapahANanAM che. rasoDAnA pleTaphorma para grenAiTanI suMvALapa che. jAjarUmAM phlaza choDavAmAM Ave tyAre je pANI khaLakhaLa chUTe che te koI napANiyA gAmanA pANiyArA paranI gAgaramAM pIvAnuM pANI hoya, tenA karatAM ya vadhAre svaccha hoya che. baMgalo bhavya che, paraMtu emAM rahenAro anubhavyuM che! baMgalAmAM mANaso vase che, paraMtu mANasAI gerahAjara hoya che. AvA mANasonAM mana garIba hoya che. mananI garIbIne baMgalo DhAMkI zakato nathI ane mananI amIrI jhUMpaDIne gAMThatI nathI! je baMgalAmAM smita nathI, mITho AvakAra nathI ane parivAra bhAvanA nathI, te baMgalAmAM mANaso duHkhI hoya che. For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 laya-vilaya-pralaya AthI UlaTuM, kyAreka gAma-nagaranA nAnakaDA phleTamAM ke Dabala rUmamAM madhyamavargIya musIbato vacce jIvatA parivAramAM saMskAravaibhava chalakAto jovA maLe che. nAnakaDA gharanI saMkaDAmaNamAM mananI vizALatAno samaMdara uchALA mArato hoya che. tANa ane taMgI vIsarAI jAya evI mahobbata sAthe jamaNa parasavAmAM Ave che. e jamaNamAM heta hoya che, bhale halavo na hoya! AvA vicAravaibhava ane manavaibhavane paisAnI kheMca harAvI zakatI nathI. manamAM kAzI ane manamAM kAbA! manamAM sAranAtha ne manamAM jerusalema! manamAM zatruMjaya ane manamAM sametazikhara! "atharvaveda mAM kahyuM che : "svarga eTale svaccha manI" mananuM AvuM rUpAMtaraNa to ja thAya ja sadguru, sagraMtha, satsaMga ane sadAcAra jIvanamAM joDAya. saddaguru ja ApaNane suMdara vicAro Ape ane sArI rIte jIvavAnI cAvI batAve. plaTArka' nAmanA vicArake varSo pahelAM lakheluM ke "jo zarIra mana sAme adAlatamAM dAvo mAMDe to? adAlata cukAdo Apaze ke "mana tenA gharamAlika zarIrano khataranAka bhADUta che!" mATe ApaNA zarIramAM rahelA manane samajI levuM joIe. mana sAthe kAma pADavAmAM jo sAvadhAnI rAkhavAmAM na Ave to mANasa dharmanA bahAne paNa patana pAmI zake che. mana sAikalanI ceina jevuM che. ceina bahu TAiTa hoya to tUTI jAya che ane bahu DhIlI hoya to UtarI jAya che. eTale sAdhake mananI bAbatamAM traNa sAvadhAnI rAkhavAnI che : 1. bahu tANavAthI vikarALa pratikriyAo janme che, mATe manane bahu tANavuM nahIM. 2. bilakula chUTuM mUkI devAthI durAcArI bane che, mATe manane sAva chUTuM mUkavuM nahIM. 3. sAdhaka jo mananI bAbatamAM sAvadha na rahe to daMbhI banI zake, nIcenI vAto AtmasAkSIe vicAraje 0 bhojana karavAnuM baMdha karI dIdhuM tethI AhAramAM mana nathI rahyuM ema mAnI levAya kharuM? upavAsInA vicAro bhojananA hoI zake? 0 brahmacarya pALavAnuM vrata lIdhuM, eTale kAmavAsanA TaLI gaI ema mAnI zakAya? seksa svapnamAM paNa pajave che? 0 krodha pragaTa na thayo eTale kSamA siddha thaI - ema mAnI zakAya che? mananI bhItara dharabAyelo krodha eTale na phUTelo bomba! For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44 daMbhAsurane nAtho 0 saMsAra choDyo eTale moha TaLyo - ema mAnI zakAya ke? ziSya-ziSyAo ane bhaktono moha jAgI zake che ne? 0 sAdhuno lobha pAchale bAraNethI manamAM pravezI jAya che ne? e lobha Azramo, tapovano, tIrthadhAmo Adi dvArA guNAkAra pAme che ne? ane kIrtilobha keTalo tagaDo bane che? keTalAka vicArako manane sAva chUTuM mUkI devAnI himAyata kare che, teo arAjakatAnI ane svacchandavAnI ADakatarI himAyata karI rahyA che. jJAnI puruSo kahe che : hoDIne jema pavana tANI jAya che tema indriyonI badhI mAgaNIo viveka vagara pUrI karanAruM svairavihArI mana mANasanI buddhino ulALiyo karI nAkhe che. buddhinAza eTale sarvanAza. mana indriyonuM gulAma banIne varte to buddhi nAza pAme. trIjI sAvadhAnI daMbha aMge rAkhavAnI che. mana daMbhI na banI jAya, enI sAvadhAnI rAkhavAnI che, kAraNa ke duniyAmAM moTA bhAganA loko potAnA doSo ane potAnAM pApo chupAvI, saMgha-samAjamAM satkAra pAmavA daMbha kare che. paratuM mANasanI A mUrkhatA ja che. e potAnA daMbha vaDe ja du:kha pAme che. cetana, pasanI laMpaTatA tyajI devI saraLa che, zarIranA alaMkAro tyajI devA sahelA che ane kAmabhogono tyAga karavo paNa muzkela nathI. mukela che daMbhano tyAga! bhalene mAthAnA vALanuM laMcana kare pRthvI-paththara para sUI jAya, bhikSA mAgIne bhojana kare ke brahmacaryAdi vrato pALe, paraMtu jo enuM mana daMbha nathI tyAgatuM to badhI ja sAdhanA nirarthaka thaI jAya che. evA tapane zuM karavAnuM ke evAM vrata-mahAvratone zuM karavAnAM? - jo enuM mana daMbhano tyAga nathI karatuM. AMkho ja aMdhApAthI olavAI gaI hoya, enA mATe dIvo zA kAmano ? bhale ne mANasa saMsArI maTIne sAdhu banI jAya, ane mokSa meLavavAnI vAto kare, jo enuM mana daMbhI-mAyAvI che to e loDhAnI nAvamAM besI samudra pAra karavAnI mUrkhatA kare che. evA paMDito-vidvAno ke jeo daMbhanAM duSpariNAmo jANe che, chatAM emanI zraddhA to daMbha upara ja hoya che. e daMbha e vidvAnone Dagale ne pagale vismalita kare che. mATe mANase, sAdhake daMbharahita jIvana jIvavuM joIe. jo ene kharekhara mokSamArga upara rAga che, daDha zraddhA che, to eNe potAnA yathArtha vyaktitvane chUpAvavAnI jarUra nathI. "huM chuM, e Avo chuM... huM ucca koTinA nidabha For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45 laya-vilaya-pralaya sAdhakono, RSi-muniono anurAgI chuM." A vicArathI manane nirdabha rAkhavAnuM che. kAraNa ke nirdabha sAdhaka bhale ochI dharmakriyA karato hoya, paraMtu yathArthatAne svIkArI guNAnurAgI banI jIvato hoya che to e karmonI nirjarA kare che. je kharekhara sAdhaka nathI, sAdhutAthI rahita che, te potAne sAdhaka-sAdhu-muni kahevaDAve che, tenuM nAma levAmAM paNa pApa lAge. evA daMbhIothI so gaja dUra rahevuM. AvA daMbhIo duniyAne chetaratA hoya che. "huM dharmAtmA chuM, huM moTo sAdhaka chuM' AvI kIrtinA lobhathI je dAMbhika sAdhu potAne vizvamAM advitIya samaje che, bIjAone taNakhalAtulya samaje che teo evAM pApakarma bAMdhe che ke bhavAMtaramAM emane yogIkulamAM janma maLato nathI. daMbhI mANaso haMmezAM svaprazaMsA karatA hoya che ne paraniMdA karatA hoya che. daMbhIone oLakhavAnI A vAta che. mATe manane daMbhI na banavA daIza. saraLa AtmAnI ja zuddhi-vizuddhi thAya che. "adhyAtmasAra' mAM kahyuM che : AtmArthinA tatastyAjyo dambho'narthanibandhanam / zuddhiH syAdRjubhUtasyetyAgame pratipAditam / / AtmArthIe anarthanA kAraNabhUta daMbhano tyAga karavo. Agama(zAstra)mAM kaheluM che ke saraLa manavALA manuSyanI zuddhi thAya che." tAre jo adhyAtmanA mArge cAlavuM che, AtmAnI vizuddhi prApta karavI che, manano laya sAdhavo che, to nAnakaDo paNa daMbha karIza nahIM. jevI rIte vahANamAM nAnuM paNa kANuM paDI jAya to e vahANa samudramAM DUbI jAya che, tema nAno paNa daMbha, jIvane bhavasAgaramAM DubADI de che. mATe tIrthakaroe daMbhanA viSayamAM ekAMte niSedha karyo che. (jinezvaro ekAMte koI niSedha nathI karatA ke ekAMte anumati nathI ApatA.) daMbhathI manane e ja sAdhaka bacAvI zake ke je satata "sva"mAM jAgrata hoya. je mohamUDha hoya che ke ardhajAgrata hoya che, teo daMbhanA panAre paDI ja jAya che. temanA manano laya khoravAyelo ja rahe che. tethI jIvanano laya sadhAto nathI. cidAnaMdanI anubhUti tarapha dRSTi jatI nathI. AvA mANaso viSayAnaMdanI gaTaramAM ja ALoTatA rahe che... Aje basa, ATaluM ja. tA. 16-4-98 For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1] priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, patra maLyo. manane daMbhathI bacAvavAnI vAta tArA manamAM jacI gaI, jANIne AnaMda thayo. mahAnubhAva, daMbhathI, kapaTathI, mAyAthI manane mukta rAkhavuM saheluM kAma nathI. kAraNa ke mana mANasanA kahyAmAM nathI, paraMtu mANasa mananA kahyAmAM che! mANasa ghoDA para savArI kare te samajAya che, paraMtu ghoDo mANasa para savArI kare, e vAta ja behUdI che. AvI ja eka behUdI vAstaviktA e che ke ApaNuM mana ApaNA para covIsa kalAka savArI kare che. mananI A gulAmI kevI rIte dUra karavI? 11, mana ane manaHzuddhi mananI A gulAmIne toDI nAMkhI mana para vijaya meLave che mAtra yogIpuruSo. A vizvamAM sadaiva-sarvatra yogIpuruSo ja vijaya prApta kare che. vijayanuM mULa kAraNa hoya che emano samatAbhAva. emanI samatA sahaja hoya che. samatAno layayoga hoya che. koI svArthaprerita samatA nathI hotI. dAMbhika samatA nathI hotI. dAMbhika samatA to temane rAkhavI paDe ke jemane koI bhautika kArya siddha karavuM hoya, koI svArthasiddhi prApta karavI hoya. yogIpuruSo to bhautika Rddhisiddhi tarapha udAsIna hoya che. nirmama hoya che. pAMca indriyonA viSayomAM anAsaMga-anAsakta hoya che. AvA samatvapUrNa layayogathI yogIne 'unmanIbhAva'nI prApti thAya che. arthAt bAhya rIte ane AMtarika rIte mana sarvathA ciMtAmukta - vicAramukta thaI jAya che. AtmA svabhAvamAM tanmaya bane che. AtmA manane preraNA karato nathI. mana indriyone preraNA karatuM nathI tyAre ubhaya-bhraSTa baneluM mana svayaM ja nAza pAme che. A rIte 'manano nAza' thavo te unmanIbhAva che. ati caMcaLa, ati sUkSma ane tIvra gativALA manane, jarAya pramAda karyA vinA, jarAya vizrAma karyA vinA, unmanIbhAvathI bhedI nAMkhavu joIe. vIMdhI nAMkhavuM joIe. 'adhyAtmasAra' mAM upAdhyAyazrI yazovijayajIe manane sthira karavA ane zuddha karavA mATe pUro eka adhyAya lakhelo che! 'manaHzuddhi' nAmanA agiyAramA adhyAyamAM 22 zloko lakhelA che. prAraMbhe ja temaNe kahyuM che : For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya "zuM tame tamAruM zubha-kalyANa iccho cho? to paheluM kAma manane zuddha karavAnuM karo." 'ucitamAcaraNaM zubhamicchatAM prathamato manasaH khalu zodhanam / ' jema vaidya rogIne davA-rasAyaNa ApatAM pahelAM peTazuddhi karAve che tema dharmanA rasAyaNanuM sevana karavA pahelAM manaHzuddhi karavI joIe. cetana, vAnara jevuM ati caMcaLa, nibaMdha tejIlA azva jevuM durgharSa-durdamya, pracaMDa vAyu jevuM baLavAna, madonmatta hAthI jevuM ghamasANa macAvanAra, bhaDabhaDatI Aga jevuM sarvabhakSI ane atyaMta svacchaMdI manane jItavuM, e saheluM kAma nathI. ati ati duSkara kAma che. 0 caMcaLa mana yoganA pUrNa ghaDAne UMdho pADI de che ne samatArasane DhoLI nAMkhe che. 9 baLavAna mana jinavacanone avagaNI nAMkhe che. kAmAgnine prajvalita kare che ane suMdara vicAravRkSano uccheda karI nAMkhe che. 0 madonmatta mana zAstrabodhano nAza kare che ane mokSamArga upara avarodha pedA kare che. 0 Aga jevuM mana, vratonAM-mahAvratonAM lIlAMchama vRkSone bALI nAMkhe che. sadguNonA udyAnane ujADI nAMkhe che. 0 svacchaMdI mana guNavikAsane avarodhe che. jIvAtmAne corAzI lAkha yonimAM bhaTakAve che. 0 atyaMta hiMsaka vicAro karIne, ghora asatyanA vicAra karIne, corInA ugra vicAra karIne, maithunanI tIvra vAsanAnA vicAro karIne ane parigraha lIbhanA satata tIvra azubha vicAro karIne jIvAtmA narakagAmI bane che. 0 caMcaLa mana jIvAtmAne daMbhI banAve che. bhale e mauna raheto hoya ke netro namelAM-nirdoSa rAkhato hoya ane zarIranI pratyeka kriyA jAgRtipUrvaka karato hoya, paraMtu A eno daMbha ene sukhI karato nathI ke paralokamAM sadgati Apato nathI. mATe manaHzuddhi karavI, pratyeka sAdhaka manuSya mATe anivArya che. mana:zuddhi karavAnA keTalAka upAyo A ja manaHzuddhinA adhyAyamAM batAvavAmAM AvyA che. ApaNe e upAyone jANIe. For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 48 mana ane manaHzuddhi (1) sarvaprathama azubha vicArothI manane mukta karavAnuM che. te mATe zubha saMkalpa vrato-mahAvratonuM pAlana karavuM joIe. zubha saMkalpothI azubha saMkalpo dUra thAya che. jema ke - 0 ahiMsA nA vicAro karavA. 0 satyanA vicAro karavA. Q prAmANikatAnA vicAro karavA. 0 brahmacaryanA vicAro karavA. 0 aparigrahanA vicAro karavA. 0 kSamAnA vicAro karavA, namratAnA vicAro karavA 0 saraLatAnA vicAro karavA. 0 saMtoSanA vicAro karavA. Q hiMsAnA vicAro dhIre dhIre baMdha thaze. 0 jUThanA vicAro dhIre dhIre dUra thaze. 2 corInA vicAro dhIre dhIre lupta thaze. 0 maithunanA-seksanA vicAro zAMta thaze. Q parigraha-lobhanA vicAro nAza pAmaze, 0 krodha dhIre dhIre maMda thato jaze. abhimAna ochuM thatuM jaze. Q mAyA-kapaTanA vicAro ochA thaze. 0 lobhanA vicAro ghaTatA jaze. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A rIte zubha vicArothI azubha vicArono nAza karI zakAya. A prakriyA lAMbo samaya cAle, paraMtu pariNAma sAruM Ave ja. (2) bIjI vAta upAdhyAyajIe bahu mArmika kahI che. teoe kahyuM che : 'azubha vicArothI mukta thayeluM mana ati prasannatA anubhave che! ane ati prasanna - zuddha mana je padArthane jue che, je padArthano vicAra kare che, te enI vizeSa zuddhinuM AlaMbana bane che, arthAt zuddha mana AtmaciMtanamAM laya pAme che evI rIte jinapratimA AdinA dhyAnamAM paNa laya pAme che.' 0 zuddha mana pRthvImAM jIvatvanuM darzana kare che. O zuddha mana pANImAM jIvatvanuM darzana kare che. 0 zuddha mana agnimAM jIvatvanuM darzana kare che. O zuddha mana vAyumAM jIvatvanuM darzana kare che. 0 zuddha mana vanaspatimAM jIvatvanuM darzana kare che. evI rIte beindriya, teindriya, caurindriya ane paMcendriya jIvomAM jIvatvane jue che ane Atmavat samajIne e jIvo sAthe dayA-karuNAbharyo vyavahAra kare che. koI jIvane pIDA na thAya, duHkha na thAya e rIte jIvana jIve che! (3) trIjI vAta ghaNI ja gUDha, gahana ane gaMbhIra che. teo kahe che : 'cittaprasannatA prApta thayA pachI, zubha vicAro paNa karavAnA nathI. manane For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya vicArothI mukta karI devAnuM. nirvikalpa-dazA prApta karavAnI che. AvI nirvikalpa AtmadazA yogIpuruSo mATe ja saMbhava che. sAmAnya sAdhakanuM gajuM nathI hotuM, kAraNa ke A sthiti to mananI pele pAranI che. AtmasvarupamAM mana laya pAmI jAya, zuddha darzana, jJAna ane cAritranI pariNati thaI jAya." AtmajJAnamAM tanmaya thavArUpa laya, ke je AtmAnubhavarUpa che, enI vivecanA hamaNAM nathI karavI. e pachI karIza. Aje to mAre manazuddhinI vAta karavI che. adhyAtmasAra' mAM ApaNane manaHzuddhinI pArAzIzI maLI gaI. jenuM mana zuddha hoya tenuM mana prasanna hoya! te AMtara AnaMda anubhave. bAhya viSayomAMthI AnaMda meLavavAnI vRtti nAza pAmatI jAya. viSayomAM priya - apriyanI ane iSTa-aniSTanI kalpanAo virAma pAmatI jAya. jyAre mana rAgI hoya che tyAre eka viSaya priya lAge che, jyAre mana dveSI hoya che tyAre e ja viSaya apriya lAge che. hanumAnajInA pitA pavanaMjayanA manamAM aMjanA pratye dveSa hato tyAre bAvIsa-bAvIsa varSa sudhI enI sAme paNa nahotuM joyuM. enA zayanakhaMDamAM paNa paga nahoto mUkyo. bAvIsa varSanA aMte jyAre mAna sarovaranA taTa para mana badalAyuM, 'SanA sthAne sneha ane sahAnubhUti jAgyAM ke tarata ja mitranI sAthe AkAzamArge e aMjanAnA mahele pahoMcyo hato. aMjanA to e ja hatI! aMjanAmAM koI parivartana na hatuM, pavanaMjayanA manamAM parivartana thayuM hatuM. A badhuM zuM che? mananA rAga ane hepa haMmezAM badalAtA bhAvonA khela che! viSayo to enA e ja hoya che. viSayomAM nathI iSTapaNuM ke nathI aniSTapaNuM. rAgIne naraso paNa viSaya vahAlo lAge che, dveSIne sAro paNa viSaya apriya lAge che. eTale viSayomAM zubha-azubhanI, iSTa-aniSTanI mAtra kalpanAo ja mana kare che. mananI kalpanA sivAya kaMI ja vAstaviktA nathI. mATe ApaNe jaDa padArthomAM sArA-narasAnA Aropa mUkavAnI kuceSTAo baMdha karavI paDaze. ApaNA mananA rAga-dveSa ochA karavAno puruSArtha karavo paDaze. A vAta mana mAnI jAya to viSayo tarapha doDatI ApaNI indriyo rokAI jAya, doDadhAma ochI thAya. rAga-dveSanI maMdatA thaI jAya tethI karmabaMdha ocho thAya, A tattvadRSTi che. jJAnadRSTi che. mananI kalpanAomAMthI rAga-dveSanA raMgo dhoI nAMkhIe to mana zuddha thAya ane jIvAtmA prasannatA pAme... Aje basa, ATaluM ja. kuzaLa rahe. tA. 17-4-98 negliz For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HE 12. rogonuM mULa manovikRti | priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo, "adhyAtmasAranI manaHzuddhinI vAto tane ghaNI gamI gaI, jANIne AnaMda thayo, "manazaddhithI prasannatA' A viSaya para mAre tane vizeSa vAto lakhavI che, paraMtu Aje nathI lakhato. Aje mAre, manuSyanA mananA sArA-khoTA vicAronI asara zarIra para kevI paDe che ne kevI rIte paDe che, e aMge lakhavuM che. pahelAM meM tane lakheluM che ke zarIranI nirogItA e zarIrano laya che. zarIrano laya jALavavA mATe paNa manano laya jALavavo Avazyaka che. mahAnubhAva, manuSya-tana mAnavIya mastiSkanuM ja pratibiMba kahI zakAya. ciMtana, manana ane bhAvanAone anurUpa ja kAyika kriyAonuM nirdhAraNa thatuM hoya che. bhAva-saMvedanAo ane vicAraNAonI utkRSTatA-nikRSTatAnA AdhAra para ApaNI AMtarika praNAlI ane prANazaktinuM nirmANa thAya che. vicAra ane bhAvanAonI adazya zaktinA viSayamAM ApaNAM bhAratIya zAstromAM gahana adhyayana thayeluM che ane A niSkarSa kADhavAmAM Avelo che ke sthUlarUpe manuSyanuM jevuM paNa jIvana che, e enI bhAvanAonuM ja pariNAma che. bhale eno saMbaMdha A jIvana sAthe na hoya, paraMtu koI paNa kaSTa ke duHkha, roga-zoka ke bImArI ApaNAM pUrvakRta karmonuM ane enA pUrve pedA thayelA mananA durbhAvonuM ja pratiphaLa hoya che. A ja kAraNathI prAcIna kALamAM RSi, muni ane manISI prAyaH A ja prayatna karatA rahetA hatA ke lokonAM mana nimna-adhogAmI na bane e mATe kaSTasAdhya sAdhanAo, tIrthayAtrAo, satsaMga, nitya svAdhyAya, prabhudarzana-pUjana Adi kAryakramono AdhyAtmika, dhArmika ane vairAgyapUrNa ciMtanano srota vaheto rAkhatA hatA, enA lIdhe mANaso ochAM sAdhanomAM vizeSa sukhazAMtino AsvAda karI zakatA hatA. yogavAziSTha (la/18130-37) mAM ullekha che ke cittamAM utpanna thatA vikArothI zarIramAM doSa utpanna thAya che. zarIramAM kSobha athavA doSa utpanna thavAthI prANonA prasAramAM viSamatA Ave che ane prANonI gatimAM vikAra pedA thAya thavAthI nADIonA For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 laya-vilaya-pralaya paraspara saMbaMdhamAM kharAbI utpanna thAya che. keTalIka nADIomAM zaktino strAva thaI jAya che to keTalIka nADIomAM zakti jAmI jAya che. prANanI gatimAM kharAbI pedA thavAthI annapAcana sArI rIte thatuM nathI. kyAreka vadhAre pace che. prANonA sukama yaMtramAM annanA sthUla kaNa pahoMce che ane tyAM jAmI jaIne saDe che tethI roga utpanna thAya che. A rIte mAnasika roga "AdhithI zArIrika roga vyAdhi utpanna thAya che. A Adhi-vyAdhithI mukta thavA jeTalI AvazyakatA auSadhonI che, enA karatAM vizeSa manuSya potAnA kharAba svabhAvane sudhAravAnI jarUra che ane manovikArothI mukta thavAnI jarUra che. have to A tathyano vaijJAniko, manovaijJAniko ane cikitsako paNa svIkAra karatA thaI gayA che. gaMbhIratAthI A vAtanuM anusaMdhAna karI rahyA che. suprasiddha cikitsAvijJAnI sara bI. Dablyu. ricarDasane potAnA pustaka "dhI phIlDa opha DisIjIsa'mAM lakhyuM che ke mAnasika udvega ane ciMtAonA kAraNe cAmaDInI elarjI ane zarIra para phollIo dekhAvA mAMDe che. kensara, hisTIriyA, mUcha vagere rogonA mULamAM mAnasika vikAronI vRddhi ja rahelI hoya che. saMzodhanakartAoe zarIranI thakAvaTa aMge paNa dIrghakAlaparyata kAraNo tapAsIne, prayogo karIne eno sArAMza batAvyo che ke lokone je thAka lAge che tenuM kAraNa mAtra zArIrika parizrama ja nathI paraMtu mANasanuM utAvaLApaNuM, gabharAmaNa, ciMtA, vicAronI viSamatA ane vadhu paDatI bhAvukatA hoya che. nirAzAmAMthI janmatI gabharAmaNa, adhUrI AzAo, vadhu paDatI icchAokAmanAo, bhAvuktAnI parasparavirodhI ulajhano paNa zarIramAM thAka pedA kare. che. thAkathI bacavA mATe manamAM niraMtara prasannatA ane AzAvAdI vicArone jIvaMta rAkhavA joIe. mAnasika svasthatA ane sukha-zAMti mATe manamAM niraMtara sArA vicAronuM jharaNuM vahetuM rahevuM joIe. zreSTha-suMdara vicAro ane ucca koTinI bhAvanA AtmAnuM zreSTha bhojana che. mananA cikitsako (DokaTaro) kahe che kharAba (hiMsA AdinA) vicAro lohImAM vikAra utpanna kare che ane tyAre zarIramAM rogANu-viSANuonI vRddhi thAya che. eka vAta nakkI che ke mananI bhItara adazyarUpe ja sArA narasA vicAro pedA thAya che, te rIte raktakaNa zarIrane sazakta athavA azakta banAvatA rahe che. manobhAvonI tIvratAmAM eno prabhAva paNa tIvra hoya che. jo koI vicAra dhIre dhIre vadhe che to enAthI zarIranI sthUla prakRti paNa dhIre dhIre prabhAvita thAya che. enuM dazya rUpa thoDA samaya pachI jovA maLe che. For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para rogonuM mULa : manovikRti ApaNA RSi-munio ane manISIoe to mananI zaktine dareka staranA manuSyonA lAbha mATe batAvI ja che, pAzcAtya vaijJAniko ane DokaTaroe paNa A viSayamAM saMzodhana karyuM che. "inphaluensa opha dhI mAinDa apona dhI boDI" nAmanA pustakamAM lekhake lakhyuM che ke gAMDapaNa, mUDhatA, lakavo, adhika parase, pAMDu roga, vALanuM kharI paDavuM, raktahInatA, gabharAmaNa, garbhAzayamAM garbhastha zizanI vikRti, cAmaDInA rogo, phollA-phollIo, egnijhA vagere aneka rogo mAnasika kSobhathI ja utpanna thAya che. A vAtanI puSTi, amerikAnA eka manovaijJAnika DaoNkTaronA daLe, potAnA gahana adhyayana - anusaMdhAna dvArA karI che. emaNe je riporTa prakAzita karyo che te mujaba zArIrika thAkanA 100 rogI mANasomAMthI 90 mANasone koI zArIrika roga na hato. paraMtu teo mAnasika rIte dUSita hatA. apacAnA dardI 70 hatA. gardananA dardI 7pa hatA, mAthAnA du:khAvAvALA ane jemane cakkara AvatA hatA tevA 8080 hatA. gaLAnA dardavALA 90 hatA ane peTamAM vAyuvikAravALA 99 hatA. A badhA mAtra mananA azubha vicAronA duSpariNAmathI pIDita hatA. peTamAM alsara jevuM darda ane mUtrAzayamAM sojA jevI bImArIomAM pa0 TakA rogIo nirvivAdarUpe potAnA mAnasika vikAronA kAraNe pIDita hatA. A eka satya che ke roga pahelAM manamAM janme che, pachI zarIramAM dekhA de che. mAnasika sthitimAM vikRti AvatAM ja zarIrano DhAMco khakhaDavA laMgaDAvA mAMDe che. spaSTa vAta che ke zarIra para mananuM jabaru niyaMtraNa che. mananAM be rUpa vaijJAniko mAne che. acetana mana ane sacetana mana, acetana mana, rakta-paribhramaNa, zvAsocchavAsa, saMkoca-prasAra, nidrA, pAcana, maLavisarjana Adi svasaMcAlita kriyAo upara niyaMtraNa kare che. jyAre sacetana mana, badhI ja indriyone ane aMga-upAMgone sakriya rAkhe che. A rIte zarIra ane manano avicchinna saMbaMdha che. eTale, mananI caMcaLatA, mananI unmattatA ke svacchaMdatA mAtra zoka-saMtApa ane uga ja Ape che, ema nathI, e sArA zarIrane rogI banAve che! keneDAnA prasiddha zarIrazAstrI ane manovaijJAnika "DaoN. DAniyala kopAna' kahe che ke zaradI-ju kAma jeTalo zArIrika roga nathI, eTalo mAnasika roga che. jyAre manuSya thAkelo-pAkelo DhIloDhasa thaI jAya che tyAre ene potAnI niSphaLatAo For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 53 laya-vilaya-pralaya sAme dekhAya che. e niSphaLatAothI bacavA mATe enuM kamajora mana, zaradIju kAmane bolAvI le che! e chIMko khAya che, udharasa khAya che. enuM nAka vahevA lAge che. A badhAnI pAchaLa potAnI jAtane nirdoSa siddha karavAnI vikRtavAsanA rahelI hoya che. A roga kharekhara, attarmananuM anudAna che A anudAna, mANasane thoDuM zArIrika kaSTa ApIne asaphaLatAnA lAMchanathI bacAvI le che! AvA rogI ghaNA samaya sudhI parAjayanI pratADanAthI bacI jatA hoya che. ane AvA mANasone sAttvanAnI eka AchI jhalaka maLI jatI hoya che. aMtaHcetanA, A prayojanathI ja zaradI-jukAmanA tANAvANA gUMthe che. DaoN. kopAne potAnI A mAnyatAne puSTa karatAM aneka pramANo prastuta karyA che : 0 khelADIo harIphAInA divasomAM, 0 vidyArthIo parIkSAnA divasomAM, o rAjakAraNIo cUMTaNInA divasomAM prAyaH zaradI-ju kAmathI pIDAtA hoya che. emAM moTAbhAganA evA loko hoya che ke jemane potAnI saphaLatAmAM saMdeha hoya che ane hArI javAno bhaya emanA dilane kamajora karI deto hoya che. zaradI-jukAmanuM kAraNa Ama to zaradI-garamI athavA viSANu mAnavAmAM AvyA che ane enA AdhAre upacAra karavAmAM Ave che, paraMtu tethI roga mULathI jato nathI. vAstavikatA e che ke zaradI-jukAma zArIrika nahIM, paraMtu mAnasika roga mAnavo vadhu ucita che. vartamAnakALe moTA bhAganA rogonA mULamAM mAnasika vikRtio rahelI jaNAya che. zarIranI aMdaranA avayavomAM AvatI kharAbInA kAraNe utpanna thatI takalIpho to saraLatAthI dUra thaI zake che. zarIra svayaM ja enI saphAI karI le che. paraMtu keTalAka ghAtaka roga-asAdhya roga manovikArajanya hoya che. manovikAra aneka rogone janma Ape che. amerikAnA prasiddha manaHcikitsaka DaoN. rAvarTa DI. rAye vistRta sarvekSaNa karyA pachI lakhyuM ke kensara, hRdayaroga ane kSaya jevA rogone utpanna karavAmAM mukhyarUpe manovikRtio ja kAraNabhUta hoya che. dhI philosophI oNpha laoNga lAipha" nAmanA pustakamAM "jIna mAinole' lakhyuM che ke zIdhra mRtyunuM kAraNa che mRtyubhaya, moTA bhAge loko vRddhAvasthA AvatAM ke nAnI-moTI bImArIo AvatAM mRtyunI AzaMkAthI bhayabhIta rahe che ane A bhaya mananI aMdara eTalo UMDo pesI jAya che ke lAMbo samaya jIvavuM kaThina banI jAya che. e bhaya ja moTo roga che. For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 rogonuM mULa : manovikRti Araba dezomAM keTalIka zatAbdIo pUrve eka prasiddha cikitsaka thaI gayA. temanuM nAma hatuM hakIma ImbesImA. emaNe potAnA pustaka "kAnUnamAM potAnA aneka cikitsA-anubhavonA ullekha karyo che ke amuka prakAranA mAnasika tanAvonA kAraNe zarIramAM amuka prakAranI vikRtio athavA bImArIo, utpanna thAya che. cikitsA-upacAramAM temaNe auSadhinA badale dardInI manaHsthiti badalavAnA upAyo karavAnuM kahyuM che ane e rIte asAdhya lAgatA rogo saraLatAthI dUra thaI gayA. vAstavikatA e che ke ApaNI aMtaHcetanAnuM, vicAraNAnuM ane bhAvanAonuM jevuM stara hoya che ene anurUpa ApaNAM mana-mastiSka, nADI-saMsthAna ane avayavona kriyAkalApa nirmita thatA rahe che. AMtarika udveganI garamI samagra zarIrane prabhAvita kare che ane eTalo tApa pedA kare che ke jethI jIvanalaya potAnI naisargika komaLatA ane saraLatAne gumAvI bese che. mananA vikAro eka prakAranI evI ga bhItaramAM jalatI rAkhe che ke jethI svAthya mATenAM tattvo svataH naSTa thatAM jAya che. pariNAme zAMti ane samatva manuSya niraMtara gumAvato jAya che, je mANasone ciMtA, bhaya, krodha, asaMtoSa rahetAM hoya che teo nirAzAthI grasta banI jAya che. IrSA, dveSa, kapaTa, matsara vagerenI pravRttio thatI rahe che, tethI e mANasonAM mana haMmezAM udvigna rahe che. AvI viSama sthitimAM koI mANasanuM svAthya saMtulita nathI rahI zakatuM. mATe e ja sAruM che ke anAvazyaka uttApa utpanna karanArA manovikArothI ane vikSobhothI bacavuM. zAMta, saMtulita, layayukta jIvanapaddhati apanAvIne jIvavuM. basa, Aja ATaluM ja. tA. 19-4-98 kayumnasUra For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TY - E || [ 13. mananA pAMca prakAranuM . priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. gaIkAle lakhelA patranA anusaMdhAnamAM tane A bIjo patra lakhuM chuM. pachI tuM A be patrono pratibhAva lakhaje. barAbara? ghaNAM varSo pUrve zArIrika rogone bhUta-palIta, DAkaNa-zAkaNanA upadravo mAnavAmAM AvatA hatA. te pachI rogone vAta, pitta ane kaphanA prabhAvarUpe mAnavAmAM AvyA. Rtuparivartana sAthe paNa rogono saMbaMdha joDavAmAM Avyo. te pachI rogonuM kAraNa kITANuonA AkramaNane mAnavAmAM AvyuM. rogonAM kAraNonI zodhomAM te pachI AhAranI vikRtithI peTamAM je saDo pedA thAya che. e saDAnuM jhera roga pedA kare che, ema kahevAmAM AvyuM. A rIte jema jema skUlamAMthI sUkSmamAM UtaratA gayA tema tema ArogyazAstranA kSetramAM eka tathya evuM zodhI kADhavAmAM AvyuM ke rogonuM asalI kAraNa manuSyanI manaHsthiti che. alabatta AhAra-vihAra, viSANuonuM AkramaNa, vAta-pitta-kaphanA prakopa... vagere zArIrika roganAM kAraNo che, paraMtu e kAraNo sAmAnya che, asAdhAraNa nathI... ema vartamAnakAlIna vaijJAnika-manovaijJAniko ane cikitsako mAnatA thayA che. manovikAronuM viSa jo dimAga para chavAyeluM rahe to eno duSyabhAva samagra zarIra para paDe che. pariNAme durbaLatA ane rogiSThatAnuM kucakra vadhatAM vadhatAM akAlamRtyu sudhI pahoMcI jAya che. vartamAnakAlIna anusaMdhAna-saMzodhana, jIvanazaktinuM kendra hRdaya nahIM paraMtu mastakane mAne che. prasiddha manovaijJAnika eca. elenavarnarano zodhagraMtha - "e hisTrI opha DAyanemika sAikiyATrInA AdhAre zarIranI pratyakSa ane parokSa badhI kriyAo upara saMpUrNa rIte mAnasika anuzAsana kAma kare che. acetana mananI chatrachAyAmAM lohInuM abhisaraNa, saMkoca-prasAra, zvAsocchavAsa, nimeSa-unmeSa, grahaNa-visarjana, nidrAjAgRti Adi sahaja kriyAo cAlatI rahetI hoya che. cetana mana dvArA buddhipUrvaka thatI kriyAo ane loka vyavahAronA tANA-vANA vaNAtA rahe che. A rIte zarIranI parokSa ane pratyakSa kSamatA saMpUrNa rIte acetana ane cetana mananA niyaMtraNa nIce hoya che. zarIranuM pUruM Adhipatya mana-mastiSkanA hAthamAM raheluM che. For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mananA pAMca prakAro jo mana Avezagrasta haze to zarIranA avayavomAM uttejanA ane becenI chavAyelI rahevAnI. jo mana udAsa, hatAza, zithila thaI jaze to e avasAdano prabhAva zarIranAM aMgo para durbaLatAnA rUpe joI zakAze. eTale have, roganivRtti ane ArogyaprAptinI banne AvazyakatAonI pUrti mATe manaHsthitinuM saMzodhana Avazyaka banI gayuM che. have buddhimAnone samajAvA lAgyuM che ke manuSyanA vicAromAM je vikRtio pravezI gaI che, ene dUra karavA mATe je dhyAna ApavAmAM nahIM Ave, manamAM jAmI gayelI vitRSNAo ane vipajJatAonuM samAdhAna karavAmAM nahIM Ave to AhAra-vihAranuM saMtulana rAkhavA chatAMya rogo pIcho nahIM choDe. bhale mANasa auSadhopacAra kare, tethI mAtra enA mananuM samAdhAna thaze, paraMtu rogamukti nahIM thAya. have joke auSadhopacAranuM mahattva ghaTatuM jAya che ane mAnasopacArane pramukhatA-pradhAnatA apAvA lAgI che. mAnava mananA vizeSajJa "erika phromanA graMtha "mena phaoNra himaselphInA anusAra mAnasika vikRtiomAM samasAmayika ulajhanonAM kAraNa to ghaNAM thoDAM hoya che, vadhAre to enAM kAraNo naitika hoya che. kapaTa, daMbha, DhoMga, pAkhaMDa AdinA lIdhe manuSyamAM be vyaktitva utpanna thAya che. eka vAstavika ane bIjuM pAkhaMDI. baMne vyakitatvanI vacce bhayaMkara aMtarle pedA thAya che. baMne ekabIjA sAthe zatrutA rAkhe che. ekabIjAne kacarI nAMkhI potAnuM varcasva sthApita karavA prayatna kare che. A AMtarakalaha samagra manobhUmine azAtta banAvelI rAkhe che. A kalahanA pariNAme aneka roga utpanna thAya che ane zarIramAM sthAyI banI jAya che. sozyala enAlisisa' pustakamAM lekhaka ela.ke.raika kahe che : vikSipta, ardhavikSipta ane vikSiptatonI nikaTanA lokothI ja aDadhI duniyA bharelI che! mUDha mAnyatAo, aMdhavizvAso ane khoTI praNAlikAomAM jakaDAyelA lokomAM nathI hotI tarkazakti ke nathI hotI vivekabuddhi. AvA loko emanI lakSmaNarekhAnI, bahAra jatAM Dare che. svataMtra ne samucita ciMtanathI teo dUra bhAge che. aucitya samajavuM muzkela hoya che. samaje chatAM svIkAravuM muzkela hoya che. A lokone mAnasika daSTie avikasita nara-pazuonI zreNImAM mUkavA paDe. zarIrathI durbala, rogI ane azakta rogI mANasonI jema mAnasika rIte vikAragrasta ane vicArazUnya loko ja samAjamAM vadhu saMkhyAmAM jovA maLe che. A vikSiptatA paNa eka prakAranI bImArI ja che. AvA bImAra lokone tiraskAra, asaMtoSa, abhAva ane vividha prakAranAM duHkho sahana karavo paDe che. For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 57 laya-vilaya-pralaya manovaijJAnika koranahArnI kahe che ke anaitika ane asAmAjika ciMtana tathA kartRtvathI je aMtarvaidya pedA thAya che. te be prakAranAM vyaktitva racI nAMkhe che. emAMthI niraMtara AMtarika kalaha pedA thAya che ane e kalaha samagra manobhUmine kSata-vikSata karI nAMkhe che. saMcAlaka pote Ahata-ghAyala-udvigna hoya, to enI pAse kAma karanArA taMtranI durdazA thavI svAbhAvika hoya che, ema zarIranA durAcAro ane mananA vikAro ja AtmasattAnA taMtrane veravikhera karI nAMkhe che. A badhI vAtono niSkarSa eka ja che ke cetananI mULa sattA ke je aMtaHkaraNa che, tene prabhAvita karanArAM naitika-anaitika vicAro ane kAryo ja ApaNI sArI-narasI paristhitio mATe pUrNatayA uttaradAyI che. A mULa kendra aMtaHkaraNa(mana) nuM parizodhana karavuM e ja eka prakArano AMtarika kAyAkalpa che. A AMtarika kAyAkalpa karavo Avazyaka ja nahIM, anivArya che. cetana, mAnasika vicAronA mAnavIya zarIra upara paDatA sArA-narasA prabhAvonI, Adhunika manovijJAnanI dRSTie ApaNe thoDI vAto karI. have ela. ke. phreMke je vikSipta, ardhavikSipta mananI vAta karI, tenA anusaMdhAnamAM ApaNe tyAM 'adhyAtmasAra' graMthamAM upAdhyAyazrI yazovijayajIe mananA je pAMca prakAro batAvyA che, te tane saMkSepamAM lakhuM chuM. 1. kSipta mana : rAga-dveSa-mohamAM magna. 2. mUDha mana : loka-paralokanA hitanA viveka vinAnuM. 3. vikSipta mana : rakta-virakta bhAvovALuM, dvidhAvALuM. 4. ekAgra mana : samAdhimAM sthira. 5. niruddha mana : svabhAvamAM sthira, viSaya-kaSAyathI mukta. have kaMIka vistArathI A pAMce manane samajAvuM chuM. 1. sAme AvatA-AvelA viSayomAM rAgaprerita kalpita sukha-duHkhano anubhava kare. A kSipta matta mAtra bAhya padArthomAM ja bhamyA kare che tethI te bahirmukha mana kahevAya che. bahirmukha mana eTale kSipta mana. 2. mUDha mana krodha-mAna Adi kaSAyothI parAbhUta hoya che. e tamoguNathI bhareluM hoya che. tethI e kRtya-akRtyano viveka karI zakatuM nathI. 3. jyAre tamoguNa dUra thAya, rAjasabhAva ane satvaguNa kaMika pragaTe tyAre cittamAM kaMIka samatA pragaTe. tethI duHkhanAM kAraNo dUra thAya, chatAM e bhoga For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 58 mananA pAMca prakAro pravRtti karato hoya che! AmA sArA-narasA bhAvonuM mizraNa hovAthI A manane vikSipta kahevAya che. 4. jemanuM mana bhayarahita, dveSarahita ane khedarahita hoya che ane samatAbhAvane pAmeluM hoya che, te mana 'ekAgra' mana kahevAya che. 5. jemanA manamAM saMkalpa-vikalponA taraMgo UThatA nathI, koI dravya sAthe priya-apriyatAno Agraha nathI hoto, koI kSetranI anukULatA-pratikULatAno Agraha nathI hoto, koI kALanuM-samayanuM baMdhana nathI hotuM. koI zItauSNatAnA vicAro nathI UThatA, koI jIvo pratye sneha-rAga jevuM baMdhana nathI hotuM, koI prakAranA kartRtvanI kalpanA nathI hotI... AvuM zuddha mana 'niruddha' mana kahevAya che. AvuM mana 'AtmArAmamunInam' - AtmabhAvamAM lIna mahAtmAone hoya che. cetana, mananI pahelI traNa avasthAo kSipta(bahirmukha), mUDha(vivekahIna) ane vikSipta (kAmabhogamAM caMcaLa), cittanI, mananI samAdhi-yogya hotI nathI. chellI be avasthAo sattvanA utkarSanA lIdhe, thairyanA lIdhe ane atizaya sukhanA kAraNe upAdeya bane che. e be avasthAo sAdhaka mATe samAdhimaya ane svarUpamaya che. kSipta ane mUDha manamAM 'yoga'no kyAreya AraMbha na thaI zake. A be prakAranAM mana bAhya viSayomAM ja bhaTakatAM rahe che. kadAca vikSipta mana AMtara AnaMdathI ullasita thayuM hoya to temAM yogAraMbha thaI zake che. vAta eka ja che. mana zuddha joIe. viSayo-kaSAyonI azuddhi dUra thavI joIe. maMda-maMdatara kaSAyovALuM mana, bhale thoDuM caMcaLa hoya, judA judA yogomAM pharatuM hoya... topaNa e upAdeya che. AtmAnaMda-cidAnaMda pAmavAnA mArgamAM AvuM mana upayogI bane che. cetana, have 'mana:zuddhi' thI 'mana:prasannatA'- A viSaya para vistArathI lakhavAnI bhAvanA che. tA. 20-4-98 UgruptasUri For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 14. kaSAtha-utpattinAM 10 kAraNone ne priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. mananI vikRtio zarIranA layane kevI rIte khoravI nAMkhe che, e badhI vAto tane gamI, jANIne AnaMda thayo. cetana, sarva kaLAomAM zreSTha 'laya'nI kaLA che! "nayara zreyAnuM nAnuM sarvattApa' AtmajJAna meLavavAnI badhI ja kaLAomAM zreSTha kaLA A laya kaLA che. jo A laya mana-vacana-kAyAnA yogomAM AvI jAya to brahmajJAna maLyA vinA na rahe. mana-vacana-kAyAnA yogomAM sthiratA Ave eTale 'laya' prApta thayo samajavo. A 'layane "yogasAra' "sAmya' kaheluM che, sAmyaM mAnasabhAveSu, sAmyaM vcnviicissu| sAmyaM kAyikaceSTAsu, sAmyaM sarvatra srvdaa|| svapatA jAgratA rAtrau, divA cAkhilakarmasu / kAyena manasA vAcA, sAmyaM sevyaM suyoginA / / - vo sAre, 100/101 uttama yogIe mananA vicAromAM, vacananA taraMgomAM, kAyAnI pravRttiomAM, dareka sthaLe ane dareka kSaNe sUtAM ke jAgatAM, rAtre ke divase badhAM ja kAryomAM mana-vacana-kAyAthI sAmya sevavuM joIe. A samabhAvamAM rahevuM joIe." A samabhAva e ja laya! - sAmAnya mANasanA samabhAvane laya kahIe, - yogI puruSonA samabhAvane vi-laya (viziSTa laya) kahIe, - parama yogIonI sAmyavasthAne pra-laya (prakRSTa laya) kahIzuM. A rIte laya, vi-laya ane pra-layanI ciMtanayAtrA AgaLa vadhe. mahAnubhAva, mananA viziSTa layanI vAta karavI che. manano zamarasamAM For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uo kaSAya-utpattinAM 10 kAraNo tyAre ja laya thAya, jyAre mana zuddha bane. A pahelAM meM tane lakheluM che ke zuddha mana ja AMtara prasannatAnA sarovaramAM jhIlI zake che. zuddha mana dvArA ja cidAnaMdanI moja mANI zakAya che. eTale mananI zuddhi karavI sAdhaka mATe anivArya kahevAya che. manamAM sauthI moTI azuddhi "kaSAyonI che. AcArAMga-niryukti" mAM kahyuM che ke "saMsAranuM mULa karmo che ane karmonuM mULa kapAya che." "kapAya zabda "kaSa' ane "Aya' A be zabdonA yogathI banyo che. A jaina dharmano pAribhASika zabda che. "kaSa' eTale saMsAra (janma-maraNa) ane Aya eTale lAbha. jenAthI saMsAramAM paribhadmANa karavAno lAbha thAya tenuM nAma kaSAya. athavA 'mAtmAnuM chaNyatIti viSaya:' -- je AtmAne kase che te kaSAya che. jenA kAraNe AtmAne punaH punaH janmamaraNanA cakramAM pisAvuM paDe che te kaSAyo che. A kASAyika manovRttio AtmAne kaluSita kare che. Adhunika manovijJAnanI bhASAmAM "AvegAtmaka avasthAo' kahI zakAya. kaSAyonI utpattinuM kAraNa indriyonA viSayo che. iSTa viSayano rAga ane aniSTa viSaya pratye dveSa. A rAga-dveSathI kapAyo utpanna thAya che. A kaSAyo saMsAranA mULane sIMcatA rahe che. "sthAnAMga sUtramAM ane "prazamaratimAM kahyuM che ke rAga, mAyA ane lobhane janma Ape che, jyAre dveSa, krodha ane mAnane janma Ape che. A rAga-dveSa ja kaSAyonA janaka che. ArIte kaSAyonA cAra prakAra che : krodha, mAna, mAyA ane lobha. A cAre kaSAyo cAra-cAra prakAranA hoya che: tIvratama, tIvratara, tIvra ane maMda. ApaNI paribhASAmAM anantAnubaMdhI kapAya, apratyAkhyAna kaSAya, pratyAkhyAna kaSAya ane saMjvalana kaSAya. 0 anantAnubaMdhI kaSAya (krodhAdi 4) aMta vinAnA hoya. (tIvratama) 0 apratyAkhyAna kaSAyanI maryAdA eka varSanI hoya. (tIvratara) 0 pratyAkhyAna kaSAyanI maryAdA cAra mahinAnI hoya. (tIvra) 0 saMjvalana kaSAyanI maryAdA paMdara divasanI hoya. (maMda) A eka sarvasAdhAraNa niyama batAvavAmAM Avyo che. kaSAyonA sUkSma ciMtanamAM to anantAnubaMdhI kaSAya paNa cAra prakArano kahevAmAM Avyo che! Ama to A kaSAya mithyAtva sAthe gADha rIte saMbaMdhita hoya che. chatAM jema mithyAtva prabaLa hoya, maMda hoya, maMdatara hoya che tema anantAnubaMdhI kaSAya paNa maMda hoI zake che. eTale to nirgaLya-pravacana-saMghathI bahAranA anya For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 61 laya-vilaya-pralaya tIrthikomAM mithyAtva (vyavahArathI) hovA chatAM, anattAnubaMdhI kaSAya hovA chatAM sarvajJa-vItarAga banI mokSa pAmI zake che! kAraNa ke bhAvAtmaka bhUmi para, AtmAnI vizuddhinI apekSAe teo AtmAnubhava rUpa laya pAme che. cidAnaMdanI anubhUti karI zake che ane pUrNAnandI banI zake che. A rIte koIpaNa dharma ke darzanamAM mAnanAra manuSyanuM mana jyAre "ekAgra" (samAdhimAM sthira) bane che ane "niruddha' (svabhAvamAM sthira) bane che tyAre viziSTa laya pAme che ane jyAre unmanIbhAvamAM arthAt nirvikalpa samAdhimAM pravezI jAya che tyAre pUrNAnandanI prApti karI le che. vAta eka ja che : mana lipta na joIe, mUDha na joIe ane vikSipta na joIe. tIvra koTinA kaSAyamAM sapaDAyeluM mana kSipta ane mUDha hoya che. kaSAyonI tIvratA ochI thAya tyAre mana vikSipta hoya che. kaSAyo maMda paDI jAya tyAre mana zuddha banIne samAdhimAM sivikalpa) sthira bane che ane pachI nirvikalpa-unmanIbhAvamAM pravezI jAya che. tyAM pachI AnaMdano sthira mahAsAgara maLI jAya che. mahAnubhAva, jIvAtmA (mana) ema ja kAraNa vinA kaSAyI nathI banI jato. krodhI, mAnI, mAyAvI ane lobha banAvanArAM 10 kAraNa "prazamarati' graMthamAM batAvAyAM che. Aje tane e 10 kAraNo lakhuM chuM. 1. jyAre mana rAga-dveSathI gherAI jAya che, rAga-dveSanA prabhAva nIce AvI jAya che, rAga ane dveSanA kAjaLagherA raMge raMgAI jAya che tyAre mana krodhI, mAnI, mAyAvI ane lobhI banI jAya che. 2. jyAre mithyAtvanuM bhUta jJAnadaSTine phoDI nAkhe che, dRSTimAM malInatA AvI jAya che, buddhinI nirmaLatA palAyana thaI jAya che, tyAre hiMsA-jUThacorI-maithuna ane parigrahanAM hiMsaka gIdhaDAMnAM ToLeToLAM taNI ciciyArIo pADatAM manobhUmi para dhasI Ave che. mithyAtvamalIna mati, e gIdhaDAMonuM svAgata kare che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane apiragrahanA mRtadehonI e gIdhaDAM majethI ujANI kare che ane ujANImAM pAMca indriyo bhaLe che, e pachI bAkI zuM rahe? enuM pariNAma? vipula-ghora karmabaMdha. anaMta anaMta pApakarmonAM baMdhana. mithyAtvathI abhibhUta mana e karmabaMdhane samajI zakatuM nathI, joI zakatuM nathI. For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaSAya-utpattinAM 10 kAraNo 3. jyAre pAMca indriyo dvArA mana hiMsA Adi pAMca mahApAponA kIcaDamAM ragadoLAI gayuM ke "ArtadhyAna ane "raudradhyAna'nA maraNiyA humalA zarU thaI jAya che. A be durgAnanA majabUta bharaDAmAM mana coLAI-gUMthAI jAya Rta" eTale duHkha. "Rta" eTale saMkleza. emAMthI je vicAra janme tene Arta' kahevAya. ArtadhyAnamAM hoya che mAnasika du:kha, pIDA ane vedanA. apriya viSayo vaLagyA hoya che tyAre e vaLagADamAMthI chUTavAnI tIvra icchA, zuM mAnasika vedanA nathI? priya viSayano saMyoga hoya che tyAre "A viSayo mArI pAsethI cAlyA na jAya', AvI mAnasika ciMtA zuM mananI pIDA nathI? jyAre zarIra rogothI gherAI gayuM hoya che tyAre zuM e vedanA anubhavAtI nathI? ane jyAre koI moTA udyogapationI saMpatti joIne mane paNa bIjA janmamAM AvI saMpatti maLo" ane te mATe potAnI tapazcaryAnI bAjI lagAvI devI, te zuM mAnasika tANa nathI? A badhuM ArtadhyAna che. A ArtadhyAna jyAre satata cAlatuM rahe che, tIvra tIvratara-tIvratama banatuM jAya che tyAre "raudradhyAna' medAne jaMgamAM khAbake che. jIvAtmAmAM rahI-sahI guNasaMpattine A raudradhyAna tArAja karI mUke che. cAra-cAra morace A raudradhyAna sarvabhakSI jvALAo oke che ane mananI khaMDita-jarjarita bhAva-imAratane bhasmIbhUta karI nAMkhe che. A raudradhyAnanA cAra prakAro batAvAyA che : (1) jIvonI hatyA karI nAMkhavAnI tIvra ane ekAgra vicAra - e "hiMsAnubaMdhI raudradhyAna" kahevAya. (2) "A upAyathI bIjAne ThagI zakAya', AvA para-vaMcanAnA vicArothI ekatAna thaI javuM e mRSAnubaMdhI raudradhyAna' kahevAya. (3) dhADa pADIne, corI karIne, khAtara pADIne, khissAM kApIne...je je prakAre bIjAonI dhana-saMpatti paDAvI zakAya, tenA ekAgrapaNe je vicAro karAya tene "steyAnubaMdhI raudradhyAna' kahevAya. (4) divasa ne rAta mananI eka ja raTaNA... eka ja ciMtana.. eka ja dhyAna ke dhana-dhAnyanuM saraMkSaNa kevI rIte karavuM! te saMrakSaNanA vicAromAM je hiMsAnA upAyonuM tIvratApUrvaka ciMtana kare, te "saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna' kahevAya. A ArtadhyAna ane raudradhyAnanI nikRSTa vicAradhArAmAM vahyo For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya pha3 jato jIva potAnA bhaviSyane kevuM duHkhapUrNa ane yAtanAbharapUra sarje che, enI kalpanA mUDha manane nathI hotI. AvI sthitimAM rahelo jIva krodhI, mAnI, mAyAvI ane lobhI kahevAya che. 4. kaSAyI banavAnuM cothuM kAraNa che kArya-kAryanA vivekano abhAva. cAhe jIvahiMsA ho ke cAhe jIvarakSA ho, saMpUrNa mUDhatA! na jJAna, na bhAna. "mAre jIvahiMsA na karavI joIe, jIvahiMsA pApa che, evI rIte jUTha na bolavuM joIe, corI na karavI joIe, durAcAra-vyAbhicAranA mArge na javuM joIe, mAre jIvo pratye dayA-karuNA rAkhavI joIe, satya bolavuM joIe, prAmANikatAthI jIvana jIvavuM joIe, sadAcAronuM pAlana karavuM joIe." Avo koI ja nirNaya nahIM. hiMsA-ahiMsA vacce, jUTha-satya vacce, corIprAmANikatA vacce, durAcAra-sadAcAra vacce koI ja bhedarekhA e dorI nA zake. evI rIte, hiMsAdi pApAcaraNathI mana kaluSita-gaMduM bane che ane ahiMsA vagere dharmAcaraNathI mana nirmaLa bane che.' AvuM sAmAnya jJAna paNa je jIvone hotuM nathI teo kaSAyI bane che. "cittanI malinatA ane pavitratAnA viSayamAM pUrI ajJAnatA hoya, te kaSAyI bane che. mAruM mana malina banyuM, mane hiMsAno, jUThano vicAra Avyo', AvI jene jAgRti na hoya te kapAyI bane che. mAruM mana pavitra banyuM, mane dayAnA, karuNAnA, AtmasvarupanA paramAtmAnA vicAro AvyA', AvI paNa jenI jAgRti nathI te kaSAyI bane che. 5. kaSAyone utpanna thavAnuM pAMcamuM kAraNa che saMjJAo. mana jyAre AhArasaMjJAnI, bhayasaMjJAnI, parigrahasaMjJAnI ane maithunasaMjJAnI bephAma pApalIlAomAM tallIna banI rAce-mAce che, tyAre e manane kaSAyo (krodha vagere) pakaDI ja le che. saMjJAonA jhaghaDA gajabanAka hoya che. cAlo, ApaNe e saMjJAone thoDI jANI laIe. 1. zuM AhArasaMzA jaLonI jema manane cITakI paDI nathI? mana sAthe zuM e roja laDatI nathI? "mane ThaMDuM bhojana nahIM cAle, mAre to garamAgarama bhojana joIe... mane nirasa rasoI nahIM cAle, mAre to rasabharapUra vAnagIo joIe. huM to divase khAuM ane rAtre paNa khAuM, bharyApa khAuM ane abhakSya khAuM! huM to masAledAra ja khAuM, eka paNa masAlo ocho hoya to mane na cAle! A che AhAra saMjJA. divasa ne rAta manamAM A ja For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaSAya-utpattinAM 10 kAraNo vicAra cAlyA kare. jyAre ene managamatA padArtho khAvA-pIvA na maLe tyAre enA dhamapachADA juo! gusso-dveSa... vaira AdinI sImA ja nahIM. ane managamatA padArtho maLI gayA to enA cALA juo! keTalI Asakti! keTalI mUrchA? keTalo rAga ane keTalI laMpaTatA? A saMjJAnA pApe moTA moTA RSimunionI paNa durgati thaI zake che. to pachI sAmAnya mANasanI vAta ja zI karavI? II, bhayasaMjJAnI bhIMsamAM Avelo jIva zuM kaSAyothI bacI zake? nA re nA, bhaya kyAre utpanna thAya che? rAga thAya ke dveSa janme tyAre! ihalaukika ane pAralaukika bhayonI bhUtAvaLa vaLage eTale mana para kaSAyo savAra thaI ja jAya. III. parigrahanI saMjJAmAM jakaDAyelA jIvonI to kaSAyo ghora karthanA karatA rahe che. sthAvara-jaMgama saMpattine meLavavA ane meLavelI saMpattinI surakSA karavA manuSya zuM nathI karato? IrSA, dveSa, vera vagere doSo enA jIvanamAM sahaja-svAbhAvika banI jatA hoya che. mAyA-kapaTa-dagAkhorImAM e pAvaradho (espaTa) banI jAya che. mAna ane sanmAnanI tIvra tANa haMmezAM ene satAvatI rahe che. parigrahI mANasa kaSAyI hovAno ja. IV. cothI saMjJA che maithunasaMjJA. A saMjJA ghaNA anarthonuM mULa che. sarvavinAzanI bhayaMkara cinagArI che. seksa (mathuna)nI prabala saMjJA pradIpta thayA pachI mana zuM kaSAyathI bacI zake? vAsanAnI tRptinuM pAtra meLavavAnI jhaMkhanA lobhakaSAya che. e pAtra saraLatAthI na maLe tyAre mAyA-kapaTathI ke game te upAye meLavavAnI yojanA mAyAkaSAya che. pAtra na maLatAM athavA vAsanAne tAbe nahIM thatAM, pAtra upara krodha-roSa ke rIsa AvI jAya che te krodhakaSAya che ane jyAre managamatuM zreSTha pAtra maLI jAya che tyAre abhimAna-kaSAya jAge che. A rIte saMjJAonA sakaMjAmAM sapaDAyeluM mana kaSAyothI kaluSita bane che. 6. manane kaSAyukta banAvazuM chachuM kAraNa karyo che. jIvAtmA ATha karmonA krUra niyaMtraNa nIce che, A vAta tame jANo cho? e ATha karmonuM niyaMtraNa cAra prakAre jIva para ladAyeluM che. te cAra prakAro A pramANe che : (1) pRSTha : AtmA pradezo sAthe karmonuM sAmAnya joDANa. jema soyamAM parovelo doro. For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 laya-vilaya-pralaya (2) baddha : Atmapradezo sAthe karmonuM viziSTa baMdhana. jema aneka soyone eka sAthe sajjaDa rIte bAMdhI devAmAM Ave. (3) nidhatta : AtmA sAthe kama jANe ekameka jevAM thaI jAya. jema tapAvelI soyo ekabIjA sAthe coMTI jAya. (4) nikAcita : AtmAnI sAthe karmo kSIra-nIranI jema ekameka thaI jAya. jema soyone garama karI ene kUTI nAMkhavAmAM Ave, koI soyanuM alaga astitva dekhAya ja nahIM, tenI jema. 7. A rIte karmone bAMdhato jIvAtmA hajAro-lAkho yoniomAM janme che ane kare che. vAraMvAra deva-manuSya-tiryaMca ane naraka gatimAM janma-jarA ane mRtyu dvArA vividha prakAre, vividha AkAromAM paribhramaNa karato rahe che. anaMta bhramaNAomAM aTavAyelo rahe che. Avo bhrAnta jIva kaSAyono zikAra banato rahe che. 8. AThe karmone bAMdhato - nikAcita karavo jIvAtmA, niraMtara 84 lAkha yonimAM paribhramaNa karato, bhramaNAomAM bhramita thato, kaSAyonI krUratAno bhoga banI jAya che. jyAM sudhI jIvAtmA karmo bAMdhato rahe, karmothI bhAre thato rahe che ane zata-sahastra gatiomAM janma-mRtyu pAmato bhaTakato rahe che vividha rUpone dhAraNa kare che ane tyAM sudhI kaSAyothI jakaDAyelo rahe 9. A rIte asaMkhya duHkho, yAtanAo... vedanAo niraMtara sahana karato bicAro jIvAtmA kevo pAmara.. durbala ane kRzakAya banI jAya che! cAra gatinAM anaMta anaMta duHkho sahIne enI sahanazaktino aMta AvI gayo hoya che. jyAre enAthI duHkho sahyAM jatAM nathI tyAre e roSathI bhabhUkI UThe che. dInatAthI raDI paDe che. 10 zuM anaMta duHkhothI TipAI gayele jIvAtmA kaSAya karI zake? hA, ene joItAM hoya che sukha! vaipayika sukha! pAMca indriyonA managamatA padArtho! e vaiSayika sukhonI tIvra pyAsane anubhavato cAre dizAomAM bhaTakato hoya che ane vaipayika sukhonAM khArAM-kaDavAM pANI pIvAnI lata lAgI gaI, pachI mANasa e punaH punaH pIe che. ane punaH punaH tarasyo thAya che. vipayika sukhonI raMgIlI galIomAM bhaTakatA jIvone kapAyo dhIbI nAMkhe che. raphedaphe karI nAMkhe che. AvA jIvAtmAo krodhI hoya, mAnI hoya, For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaSAya-utpattinAM 10 kAraNo mAyAvI ane lobhI hoya. cetana! traNa bhuvana para prabhutva dharAvatA kaSAyoe saMsAramAM kALo kera varatAvyo che. saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvo kaSAyonA ja sahAre jIvana jIvatA hoya che. kaSAyonI AdhInatA svIkArIne juvo bephAma rIte krodhAdi. karatA rahe che ane pariNAme ati bhayaMkara vedanAo bhogave che. karuNatA to e che ke duHkho, vedanAo ane yAtanAo bhogavatA mUDha jIvo kaSAyone aparAdhI samajatA nathI. kaSAyoe jANe jIvo para kAmaNa karyuM na hoya, tema jIvo kaSAyone potAnA hitakArI ane sukhakArI ja mAne che! duHkhonA dAvAnaLa vacce paNa teo kaSAyone ja vaLagI rahe che! AvA mUDha jIvone potAnAM duHkhonuM, ApattionuM kAraNa bIjA jIvo ja dekhAtA hoya che. duHkhonuM doSAropaNa bIjA jIvo para karatA rahe che, ane puna: kaSAyonI zaraNAgati svIkAratA rahe che. kaSAyanA ja vicAro, kaSAyayukta vacano ane kaSAyabharapUra pravRttio ene gamatI hoya che ane karavA jevI lAgatI hoya che. e karato jAya che, duHkhI thato jAya che ane ghora anarthono zikAra banI jAya che. cetana, Aje patra lAMbo lakhAI gayo che. paraMtu ekasAthe tane kaSAyone utpanna thavAnAM 10 kAraNo jANavA maLe, te mATe patra lAMbo lakhyo che. kuzaLa rahe, e ja kAmanA. tA. 22-4-98 CodavujUnuM For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' BE 15. kaSAyonA vipAkonuM 1 priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. kaSAyone utpanna thavAnAM 10 kAraNo tane sArI rIte samajAyAM, jANIne AnaMda thayo. Aje patramAM mAre tane cAra kaSAyonA vipAkapariNAma aMge lakhavuM che. manane zuddha karavA, manano layayoga prApta karavA kaSAyonI azuddhi dUra karavI ja paDe. kaSAyonA bhayaMkara vipAko ane vikArone jANyA pachI tane samajAze ke A jIvanamAM eka ja kAma karavA jevuM che - kaSAyonI maMdatA. A jIvanamAM kaSAyono samUloccheda to zakya nathI. paraMtu enI tIvratA ghaNI ochI karI zakAya. - cetana, A kaSAyo ati durjaya che. A kaSAyothI parAbhUta thayelA jIvAtmAo je anarthonA, ApattionA bhoga bane che, tenuM varNana karavA mATe zabdo ochA paDe. te chatAM eka-eka kaSAya kevAM nukasAna kare che, te saMkSepamAM batAvuM chuM : 0 krodhathI prIti-premano nAza thAya che. 0 mAnathI vinaya-guNa haNAya che. 0 mAyAthI vizvasanIyatA nathI rahetI. 0 lobhathI sarve guNono nAza thAya che. A rIte prIti, vinaya, vizvAsa ane guNasamRddhino nAza karanArAM krodha, mAna, mAyA ane lobhane AtmabhUmi parathI dUra khadeDI mUko. have tane eka-eka kaSAyanA bhayaMkara vipAko lakhuM chuM : krodha : 0 sarve mANasone paritApa upajAvanAro che. (paritApara) 0 sarve jIvonAM mana udvegathI bharI denAro che. (sarvacorAvaIR:) 0 vairabhAvanI paraMparA calAvanAra che. (vairAnuSI :) 0 sadgati-mokSathI dUra rAkhanArI che! (suyotidattA) For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaSAyonA vipAko 0 tIvra jvara-tAva che. (spaSTa duSTo khyara: 0 caitanyano nAza karanAra che. (caitanya ratnatraya) 0 prajvalita vALAovALo agni che. mAna : 0 zrata (jJAna), zIla ane vinayane dUSita karanAra che. 0 dharma, artha ane kAma-puruSArthamAM bAdhaka che. 0 gurujanone avagaNI nAMkhe che. mAyA : 0 sarpanI jema mAyAvI avizvasanIya bane che. 0 hRdayahIna bane che. 0 bhAna gumAvIne UMghatA rahe che. 0 saMtApa pedA kare che. 0 mAyA-sApaNa che, niraMtara jIvone hasyA kare che. 0 sarve guNone grasI le che. lobha : 0 sarve nukasAnono rAjamArga. o sarve duHkhono rAjamArga. 0 icchAo vadhe che. (tRSNAo) 0 ajJAnatA vadhe che. (AtmajJAna na thAya) 0 puruSArtha siddha thatA nathI. (cAre puruSArtha) o maryAdArahita samudra che. o sadAcaraNano nAza thAya che. 0 kSamAbhAva raheto nathI. lobhano mahAsAgara, lavaNasamudra karatAMya vadhu UMDo che. agAdha che. enI aMta vinAnI UMDAImAM jo jIva DUbI gayo to bahAra nIkaLavuM zakya nathI hotuM. ene bacAvavA mATe paNa koI samartha nathI hotuM. For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya A che kaSAyomAMthI janmatA vikAro. A aMge tAre vistArathI vAMcavuM hoya to "prazamarati -vivecana vAMcI jaje. meM vistArathI emAM kaSAyonuM vivecana lakheluM che. mananI zuddhi mATe kaSAyavijaya karavo anivArya che ane kaSAyavijaya karavA indriyavijaya karavo ja paDe! sAdhake vairAgyamAM sthiratA karI, indriyone jItavI joIe. upAdhyAyazrI yazovijayajI lakhe che : hota na vijaya kaSAya ko, vinu indriyavaza kana, tAte indriyavaza kare, sAdhu sahaja guNalIna. indriyo para vijaya meLavavo saraLa nathI, ghaNo muzkela che. yogI-muni ja indriyavijaya karI zake. pAMca indriyonA asaMkhya viSayo pratye vairAgyane daDha karavAthI ja vijayI banI zakAya che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza - A pAMca viSayonA asaMkhya prakAro che. enA pratye vairAgya Ave to ja rAga-dveSa ghaTe, nAza pArma ane indriyo zAMta thAya eTale kaSAyo zAMta thavAnA ja. viSayomAM priya priyanI, iSTAniSTanI, gamA-aNagamAnI kalpanAo nahIM karavAnI, manane evI kalpanAjALamAMthI mukta karavAnuM. to ja vairAgya Ave, to ja indriyavijaya thAya ane to ja kaSAyavijaya thAya. indriyonI durjanatA A rIte batAvI che : Apa kAja para-sukha hare, ghare na konuM prIti, indriya durjana pari dahe vahe na dharma na nIti. potAnA svArtha mATe indriyo bIjAnAM sukha harI le che. e indriyo kyAreya koInI sagI thatI nathI. e indriyone koI dharma nathI hoto. koI nIti nathI hotI, e durjanomAM paNa mahAdurjana che. indriyo, uttama puruSonAM hRdayane paNa potAnA viSayo tarapha AkarSavA lAkha upAya kare che ane uttama-zreSTha hRdayone bagADe che. - aSADhAbhUti muninA pavitra hRdayane koNe bagADyuM hatuM? - naMdiSeNa muninA nirmaLa hRdayane koNe malina karyuM hatuM? - araNika muninA svaccha hRdayane koNe gaMduM karyuM hatuM? For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ha - www.kobatirth.org 'zAmyazataka'mAM vijayasiMhasUrijI kahe che : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yadvAmI pizunAH kuryuranAryamiha janmani / indriyANi tu durvRttA nyamutrApi prakurvate // 55 // durjano karatAMya indriyo vadhu anarthakArI che, A vAta kahevAmAM AvI che. durjano to vartamAna jIvanamAM ja bIjA jIvone duHkha Ape che, trAsa Ape che, jyAre A indriyo to vartamAna jIvanamAM ane pAralaukika jIvanamAM paNa du:kha ApanArI che. kaSAyonA vipAko zramaNa bhagavAna mahAvIranA kAnamAM khIlA kema ThokANA hatA? pUrvajanmamAM priya zabda-saMgItanA rasanA kAraNe nokaranA kAnamAM garama-garama sIsuM reDAvyuM hatuM. * dropadIne pAMca pati kema karavA paDyA? pUrvajanmamAM (sAdhvInA jIvanamAM) AMkhothI vezyAno pAMca puruSo sAtheno vilAsa joyo hato ane gamyo hato. - mathurAnA maMgu AcAryane gaTaranA yakSano janma kema maLyo hato? kaI indriyanA pApe? rasendriyanA pApe. AvAM to aneka zAstrIya ane vartamAnakAlIna dRSTAMto che, ke je indriyonI paravazatAnA pariNAme AvatAM du:khone pragaTa kare che. mATe indriyavijaya meLavavo ati Avazyaka che. kaSAyone indriyo ja uttejita kare che. eka vAta barAbara yAda rAkhaje. pAMca indriyonA viSayo, dRSTiviSa sApa (je sApanI dRSTi paDatAM ja jIva baLI mare) karatAMya vadhAre bhayaMkara che. dRSTiviSa sApanI AMkhomAM jhera raheluM hoya che, e sarve je jIva para, je vRkSo para, je pazu-pakSI para dRSTi nAMkhe, te baLI mare. jyAre A indriyonA viSayonuM smaraNa karavA mAtrathI jIvo baLI mare che! upAdhyAyazrI yazovijayajIe kahyuM che : nayana pharasa jana-tanu lakhe, deha dRSTiviSa sApa, tina-suM bhI pApI viSaya, sumare kare saMtApa. For Private And Personal Use Only pAMca indriyonA viSayo sAthe manamAM paNa prema karIza nahIM. manathI paNa viSayabhoga karIza nahIM. arthAt mAnasika rIte paNa vaiSiyaka sukhonA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya bhogapabhoganI kalpanAo karavA jevI nathI. manathI paNa karelI viSaya-spRhA, viSayabhoga mananA zubha vicArone bALI nAMkhe che. AtmAnA pavitra adhyavasAyono ghANa kADhI nAMkhe che. jo manathI smaraNa karavA mAtrathI AvuM duHkhadAyI pariNAma Ave che, to e viSayonA zArIrika upabhogathI kevuM dAru pariNAma Ave? cetana, A viSayonI bhayaMkaratA jANavA "vipAkasUtra' ekAgratAthI vAMcavA jevuM che, viSayAsaktinA dAruNa vipAkonI dardanAka ghaTanAo vAMcatAM zarIranuM eka eka rUMvADuM khaDuM thaI jaze. meM vAMceluM che ane bhItarathI hacamacI gayo hartA, A badhuM vAMcyA pachI lAgyuM ke viSayone jhera jevA kahevA khoTuM che. jhera to mAtra eka jIvanano nAza kare che jyAre viSayono upabhoga aneka janmomAM duHkhI kare che, mAre che. - viSayonA bhoga-upabhogamAM jIva tIvra rAga-dveSa kare che. - tIvra rAga-dveSathI nikAcita pApakarmo bAMdhe che. - e pApakarmo janamojanama bhogavavAM paDe che. vividha tIvra duHkho bhogavavAM paDe che. - durgationI paraMparA cAle che. mahAnubhAva, A viSaya Aje adhUro raheze. A pachInA patramAM A viSaya indravijayathI kaSAyavijaya" para vistArathI lakhIza. A vAta para gaMbhIratAthI vicAraje. tA. 24-4-98 nezkertben For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra TE www.kobatirth.org 16. IndrayajayathI kaSAyajatha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. gayA patranA anusaMdhAnamAM Aje AgaLa vadhuM chuM. indriyavijaya karyA vinA kaSAyavijaya zakya nathI. mATe sAdhake pahelAM indriyavijaya meLavavA prayatnazIla banavuM joIe. indriyo para vijaya meLavavAno puruSArtha 'vairAgya' nA medAnamAM dRDha UbhA rahIne karavo joIe. arthAt vairAgyane hRdayamAM sthira karIne ja indriyavijaya karI zakAya. pAMca indriyonA viSayo pratye vairAgya keLavavAno che. 'prazamaratimAM kahevAyeluM che : If dRDhatAmupaiti vairAgyabhAvanA yena yena bhAvena / tasmin tasmin kAryaH kAyamanovAgbhirabhyAsaH / / prazamarati / 16 pratidina eka ja kAma karavAnuM che: vairAgya-bhAvanAne vAsanA banAvI devAnI che. mana-vacana-kAyAthI A eka ja kAma karI levAnuM che. vairAgyanI bhAvanA vAsanArUpe bane eTale vairAgya sthira bane. jema jema vairAgya vAsanArUpa banato jaze tema tema rAga-dveSanI vAsanA DhIlI paDatI jaze. rAga-dveSanI anAdikAlIna vAsanAo para mana-vacana-kAyAthI prahAro karavA paDe. manathI evuM ciMtana karo, jabAnathI evI vANI bolo ane pAMca indriyothI evI kriyA karo ke jethI rAga-vAsanAnuM visarjana thaI jAya, dveSanI bhaDabhaDatI Aga bujhAI jAya. 'ajitairindriyaireSaH kaSAyavijayaH kutaH ? tadetAni jayedyogI vairAgyasthemakarmabhiH / / - zAmyazataka / 43 Avo eka dRDha saMkalpa karavo joIe ke, 'mAre kaSAyavijaya karavo che, te mATe indriyavijaya meLavavA vairAgyabhAvanAne dRDha karavI che.' jyAM sudhI sAdhaka Avo saMkalpa nahIM kare tyAM sudhI e dizAmAM puruSArtha nahIM karI zake. puruSArthamAM joza, jusso ane jhaDapa nahIM Ave. For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya jo tame viSayarAgane khataranAka samajI gayA cho, enAM bhayaMkara pariNAmothI tame dhrujI UThyA cho, enI vinAza-tAMDavalIlA joIne tame kamakamI UThyA cho, to pachI tame zA mATe e viSaya-rAganAM paDakhAM sevo cho? zA mATe vaiSayika sukho meLavavA doDo cho? thobhI jAo. anaMta janmothI pIDanAra ane AtmAnuM hIra cUsanAra e viSayarogano have tamAre khAtmo bolAvavo paDaze. je je upAyathI e viSayarAgane haNI zakAya te te upAya ajamAvavA mAMDo. vairAgyabhAvanAne daDha banAvavA mATe mananA vicArone badalavA paDe. pratyeka prasaMga ane pratyeka ghaTanAnuM ciMtana saMvegamaya ane nirvedamaya karavAnuM. saMveganirvedamaya vicArothI vairAgya dRDha thAya che. mATe evA vicAro karavAno abhyAsa karavo paDe. mokSaprIti ane bhavauga! mokSa para rAga ane saMsAra para udvega. vicAranAM be kendrabiMdu banAvI devAnAM. janma-jarA ane mRtyu, Adhi-vyAdhi ane upAdhithI bharapUra A saMsAranuM ciMtana tamArA vairAgyane prabaLa banAvaze. kyAreka saMsAranAM sukhonI kSaNabhaMguratAnA ciMtanamAM caDhI jAo to kyAreka bhISaNa saMsAramAM jIvAtmAnI azaraNadazAnA vicAramAM garakAva thaI javAnuM. kyAreka AtmAnI ekalavAyI sthitinA citanamAM magna thaI gayA to kyAreka svajana-parijana ane vaibhavathI AtmAnI judAInA vicAromAM DUbI javAnuM. kyAreka dareka janmamAM badalAtA rahetA jIvonA parasparanA saMbaMdhonI vicitratAnA ciMtanamAM khovAI javAnuM to kyAreka zarIranI bhItaranI bIbhatsa-gaMdI avasthAnI kalpanAmAM sarI paDavAnuM. koI veLA du:khadAyI hiMsAdi AsavonA kaTu vipAko yAda AvI jAya, to koI veLA e AsavanA dhamasatA AvatA pravAhane khALavAnA upAyo manamAM rahI jAya, koI veLA karmonI nirjarAnuM vijJAna cittane DolAvI jAya. to koI veLA cauda rAjalokarUpa virATa vizvanI saphare UpaDI javAnuM. koI veLA mana siddhazilA nI saphare UpaDI jAya ane siddhizilA para siddha-buddha mukta banI besI gayelA paramavizuddha AtmAono paricaya karI AvavAno! AvuM AvuM karatA raho. vairAgyano raMga coLamajIThano raMga banI jaze. paraMtu mananI gati akaLa che. mananA bheda pAmavA mAmUlI vAta nathI. e manaDAne je viSaya gaIkAle khUba gamato hato e Aje jarAya nathI gamato, For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 indriyajayathI kaSAyajaya evuM bane che ane je viSaya gaIkAle jarAya gamato na hato e Aje khUba game che! viSaya eno e ja hoya che! jyAre mana rAgI hoya che tyAre eka viSaya priya lAge che, jyAre mana dveSI hoya che tyAre e ja viSaya apriya lAge che. viSayo taraphano manano prema. rAga, sneha anavasthita hoya che. koI eka viSaya para ke vyakti para eno prema sthAyI nathI hoto. e badalAyA kare che eTale indriyajanya sukha paNa sthAyI nathI hotuM, anitya ane kSaNika hoya che. mananA rAga-dveSa haMmezAM badalAtA bhAvonA khela che. rAgIne naraso paNa viSaya priya lAge che, ThebIne sAro paNa viSaya apriya lAge che! cetana, pAMca indriyonA badhA ja viSayo, badhA ja padArtho, badhA ja vaibhavo... kSaNamAM parivartana pAmavAnA svabhAvavALA che. sarve prakAranA viSayasaMyogo viyoga pAmavAvALA hoya che ane sarve viSayavaibhavo zoka ApanArA che. 0 laviparidharmA: (kSaNe kSaNe badalAnArA.) 0 za T: (zoka ApanArA.) 0 viprayanta (viyogamAM pariNamanArA.) evI ja rIte vaiSayika bhogasukho : - anitya hoya che, - bhayothI bharelAM hoya che, - parAdhIna hoya che. bhale mANasa pAse mIThA-madhura zabdonuM sukha hoya, nirupama rUpanuM sukha hoya, managamatI suvAsanuM sukha hoya, miSTa ane priya rasanuM sukha hoya, mulAyama sparzanuM sukha hoya. A badhAM ja vaiSayika sukho anitya che, vinAzI che, kSaNika che. A sukho kAyama mANasa pAse nathI rahetAM. evI rIte, bhale tamAruM zarIra nIrogI hoya, aDhaLaka saMpatti hoya, bhavya baMgalo hoya ke imporTeDa kAra hoya, A badhAMnI sAthe tamane aneka bhaya paNa lAgatA hoya che. badhuM bagaDI javAno bhaya, corAI javAno bhaya, lUMTAI javAno bhaya, koI rAjabhaya... sajAno bhaya... A bhayo mANasane vaiSayika sukho nirAMte bhogavavA detAM nathI. trIjI vAta che parAdhInatAnI. vaiSayika sukho bhogavavA tame pahelAM to For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upa laya-vilaya-pralaya tamArA zarIrane ja parAdhIna cho. tamAruM zarIra nIrogI na hoya, svastha na hoya to tame indriyonAM viSayasukho svacchaMdatAthI bhogavI nahIM zako. evI rIte jo tamArA pArivArika, sAmAjika ke rASTrIya saMyogo anukULa nahIM hoya to paNa tame tamArI icchA mujaba sukhabhoga nahIM karI zako. tame vRddhAvasthA ane mRtyune parAdhIna cho. bharapUra sukhonI vaccethI mRtyu tamane upADI jaI zake che. A nAnIsUnI parAdhInatA nathI. mATe bhagavAna umAsvAti sAcAM traNa sukhonI vAta kare che. - je sukha nitya hoya, - je sukha abhaya hoya, - je sukha svAdhIna hoya tevA sukhane zodho ane pAmo. evuM sukha che "prazamasukha!' mananA, vizuddha mananA layanuM sukha! 'nityamabhayamAtmasthaM prazamasukhaM tatra yatitavyam / ' paraMtu, sAmAnya mANasane lokottara "prazamasukha'nI kharekhara jANa ja nathI. eTale e to laukika vaiSayika sakhone ja sAcAM sukha samajIne e sukho meLavavA ane bhogavavA jiMdagIparyata mathato rahe che. AvA sAmAnya mANasone bhagavAna umAsvAti kahe che : bhAI, sarve viSayonI abhilASAmAMthI ane prAptithI je sukho tane maLe che, e sukha karatAM anaMta-kroDa vadhAre sukha vairAgIne, vItarAgane maLe che! mATe have vairAgI banIne "prazamasukhanI prApti karo, priya viSayonA viyogamAM ane apriya viSayonA saMyogamAM, iSTa sukhanI irachAmAM ane aniSTa duHkhanI anicchAmAMthI ghora du:kha janme che. A du:kha rAgI jIvone ja hoya che. vairAgIne vItarAgane AvuM duHkha sparza paNa nathI karatuM! vItarAga jevA vairAgI sAdhako kevA hoya che ane teo kevuM adbhuta AMtara sukha meLave che, e lakhIne Ajano patra pUrNa karIza. - jemanI maithunavAsanA zAMta thaI gaI hoya, - jemanA krodha vagere cAre kaSAyo maMda thaI gayA hoya, - jeo vAtavAtamAM hasatA nathI, For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 76. indriyajayathI kaSAyajaya - jeo vAtavAtamAM khuza-nAkhuza thatA nathI, - jeo zoka ke AjhaMda karatA nathI, - jeo bhayAkrAnta banatA nathI, - jeo potAnI niMdA sAMbhaLIne paNa svastha rahe che, tevA sAdhako je prazamasukha anubhave che, tevuM sukha bIjA rAgI mANaso jarAya anubhavI zakatA nathI. cetana, bhale tuM tapa na karI zake ke dhyAna na karI zake, bhale tuM zAstro ke AgamonuM adhyayana na karI zake... paNa jo prazamaguNane pAmI ane TakAvI zake to tArA e sukhane zabdomAM kahI nahIM zake. evuM prazamasukha pAmI manano laya sAdhI le, evI maMgala kAmanA. tA. 25-4-98 Snezlet For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RE 17dakhya khoTo-sAthosa 1 E -~- -~ priya AtmasAdhaka, sarvaprathama ApaNA mULa viSayanuM anusaMdhAna karI laIe. - manano laya pAmavA mATe mana para rahelI - kaSAyonI azuddhi dUra karavI joIe. - kaSAyonI azuddhi dUra karavA indriyavijaya meLavavo joIe. - indriyavijaya, vairAgyanI daDha bhUmi para rahIne meLavI zakAya. - A rIte mananI zuddhi prApta thavAthI prasannatA pragaTe che. - e prasannatA prazamasukharUpa hoya. - e prasannatA cidAnaMdarUpa hoya. Aje mAre tane vairAgyanA viSayamAM vizeSarUpe lakhavuM che. vairAgya aMge ghaNI gerasamajo pravarte che, te dUra thavI joIe. vairAgya traNa prakAranA - (1) duHkhagarbhita, (2) mohagarbhita ane (3) jJAnagarbhita. saMsAranAM sukho na maLavAthI (bhojana, vastra, makAna, strI, dhana Adi) saMsAra pratye napharata thaI jAya te sAco vairAgya nathI. AvA mANasone thoDAM bhautika-vaiSayika sukho maLatAM, temano vairAgya varALa banI UDI jAya che. AvAM duHkhothI trAsIne sAdhu-bAvA-phakIra banI janAra lokone samatArasathI bharapUra zAstronuM adhyayana gamatuM nathI. teo to thoDuM tarkazAstra, jyotiSazAstra, vaidyakazAstra Adino abhyAsa kare che. maMtra-taMtrAdi kare che. saMyamanuM yathArtha pAlana karatA nathI. tarkazAstra AdinA jJAnathI teo potAne zreSTha batAve che. buddhinA abhimAnathI akkaDa rahe che. AvA mAtra vezadhArI sAdhuo prazamAmRtanA jharaNAnuM tattvapAna karI zakatA nathI. AvA lebhAgu veSadhArI sAdhuo to samyaguSTi zrAvako karatAMya hIna kakSAnA hoya che. bIjA prakArano vairAgya che mohagrasta mANasano. mohagrasta mANaso kuzAstro (mokSamArganA nahIM) nI vAto karavAmAM kuzaLa hoya. sAcA zAstronA artha khoTA kare. kutarko kare. svachaMdI hoya. guNIjanono saMga na kare, potAnI ja prazaMsA karato phare. bIjA mANaso sAthe mAyA-kapaTa-droha kare. kalaha-jhaghaDA For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vairAgya : khoTo-sAco kare. daMbhI hoya potAnAM pApone chupAve. khUba dharmakriyA karavAno dekhAva kare. AvA sAdhune guNo na game. bIjAonA upakAra bhUlI jAya. karmabaMdhano vicAra na kare. adhIra, uddhata ane avivekI hoya. enI dharmazraddhA mAMdI hoya. A mohamUlaka vairAgya na to indriyavijaya apAve ke na kaSAyavijayI banavA de. A vairAgya to rAga-dveSano ja pitarAI bhAI che. cetana, sAco vairAgya hoya che jJAnamUlaka, "adhyAtmasAra 'mAM A vairAgyanuM vizada marmasparzI ane vAstavika varNana karavAmAM AveluM che. sAco vairAgI kevo hoya, tenuM varNana A pramANe che : 1. verAgI sUkSma dRSTivALo hoya, kAraNa ke dharma yathArtharUpe A sUkSmadRSTivALI sAdhaka ja samajI zake che. (dharmo sUvuddhihya) A sUkSma prajJA koIne janmasiddha hoya che to koIne prayatnasAdhya hoya che. 2. vairAgI sAdhaka madhyastha hoya, udAsIna bhAvavALo hoya. arthAtu tenAmAM (1) rAga-dveSanI tIvratA na hoya (2) attarAtma bhAvamAM rahe ane (3) kurtako na kare. madhyastha puruSane yukti game. tethI te pakSapAtI na hoya, je yuktiyukta hoya, tene ja mAne. pakSano, saMpradAyano, paMthano ke gacchano pakSapAta AvA vairAgIne na hoya. madhyastha sAdhaka puruSa ema samaje che ke "vizvamAM koInI niMdA na karavI. pAriSTha paNa niMdanIya nathI. bhavasthitino vicAra karavo joIe' bIjI vAta e samaje che ke koI ApaNI prazaMsA kare che, te enA karmathI prerita thaIne! koI ApaNI niMdA kare che, te paNa tenA karmathI prerita thaIne! ApaNe zA mATe rAga-dveSa karavA? 3. vairAgI manuSya sarvatra (sarve jIvonuM hitaciMtana karanAro hoya. arthAt parirvitA maitrI' - A maitrIbhAvathI e bhAvita hoya. e samaje che ke sarve jIvo mArA mitra che, mAro koI zatru nathI' eTale vairAgI jana koInuM ahita vicAre nahIM. ahitakArI bole nahIM ane ahitakArI pravRtti kare nahIM. 4. vairAgI manuSya dharmakriyAno Adara karanAro hoya. kriyAmArga ene gamato hoya. bhale e ekabe kriyA ochI paNa karato hoya, chatAM kriyAo pratye anAdara na hoya. 5. vairAgI manuSya ekalapeTo na hoya. e svayaM jema mokSamArga para cAlato hoya For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya tema bIjA mANasone paNa mokSamArge-dharmamArge calAvavA prayatnazIla hoya. jIvone dharmamArge joDavA yathAzakti puruSArtha karato rahe. 6. bIjA jIvone mitra mAne, emane dharmamArge joDe, paraMtu e mANasanA doSo jue nahIM, bole nahIM ane sAMbhaLe nahIM, bIjA jIvonA doSo pratye aMdha, mUka ane badhira banyo rahe. 7. AtmaguNone pragaTAvavA mATe sadaiva utsAhI hoya. jema daridra manuSya haMmezAM dhanorpojana karavAmAM utsAhI hoya, te rIte. 8. kAmavAsanAo (seksa) jAge kharI, paNa e vAsanAone paravaza na bane. vAsanAone vamI nAMkhe, damI nAMkhe... kAmavijetA bane. vairAgI manuSya A viSayamAM satata jAgrata raheto hoya che. Ameya manuSyane maithuna saMjJA vadhu satAvatI hoya che. "zAmazataka' mAM A kAmadeva mATe bahu sArI rIte kahevAmAM AvyuM che : kAmadeva, pAMca indriyonA pAMca bANa banAvIne duzmano (sAdhu puruSo, sadAcArI-brahmacArI strI-puruSo sAthe laDe che, jIte che ane chAtI para paga mUke che. upAdhyAyazrI yazovijayajI A vAta duhAmAM kahe che : paMca bANa indriya karI, kAmasubhaTa jaga jItI, saba ke zira pada deta hai, gaNe ne kosu bhIti. kAmadevanI viziSTa zakti che pAMca indriyo. eTale samagra vizvamAM kAmadeva, pAMca indriyorUpa pAMca subhaTone laIne phare che ane jagata para ekacakrI rAjya kare che! ene bIjA vadhAre sainikAnI jarUra ja nathI. A kAmadeva-kAmavAsanA saMkalpa vicAramAMthI utpanna thAya che, eTale kahevAya che : "do saMnyananAM vidhAtA nUtanaH unA' kAmadeva saMkalpajanmA che. A navI jAtano vidhAtA che. eTale kAmavAsanAne paravaza jIva duHkhane paNa sukharUpe samaje che. klezamaya duHkhane sukha mAne che ke A rIte kAmadevane dhUrta kahevAmAM Avyo che. jagatane Thage che ne! eka vAta samajI rAkho ke A dhUrta samrATa kAmadevanA sAmrAjyamAM, jIvavAnuM che ane rahevAnuM che. samagra vizva, A kAmadevanuM sAmrAjya che, eTale "zAyazataka' mAM enA mATe vizvapratAri' zabdano prayoga karavAmAM Avyo che. duniyA enAthI chetarAtI rahI che. paraMtu vairAgI - sAco verAgI A kAmadevane parAjita kare che. For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 80 verAgya : khoTo-sAco 9. vairAgI sAdhaka, ATha prakAranA pado garva)nuM mardana karI nAMkhe che. arthAt vairAgI mANasane jAtino, kuLano, rUpano, baLano, lAbhano, buddhino, janapriyatno tathA zratano mada hoto nathI. kAraNa ke teo AtmabhAvamAM jAgrata hoya che ane sAttvika prakRtinA hoya che. 10.vairAgI sAdhaka IrSyA-asUyAthI dUra rahe che. vairAgInA zuddha manamAM IrSyA-asUyAnA kIDA pravezI zakatA nathI. emanA mukhethI kyAreya koInI niMdAnAM vacano nIkaLatAM nathI. emanA manamAM paNa koInA pratye aruci ke aNagamo hotAM nathI. vairAgI kyAreya niMdaka na hoya. niMdaka hoya te sAco vairAgI na hoI zake. bIjA jIvonA hitano ja vicAra karanArA vairAgI sAdhako bIjA jIvonA jema doSa jotA ja nathI, tema doSa bolatA paNa nathI. 11. verAgI sAdhako haMmezAM samatAmRtanA sarovaramAM snAna karatA rahe che. zAmyazatakamAM kahyuM che : "nirAmapapratye sevasva samatAsudhA' mokSapadanI prApti mATe samatAmRtanuM pAna karo." AvA samatAmRtanI prAptino upAya batAvatAM kahyuM che : yogagranthamahAmbhodhimavamathya mnomthaa| sAmyAmRtaM samAsAdya sadyaH prApnuhi nirvRtim / / 97 / / he Atmana ! yogagraMthonA mahAsAgara - mananA ravaiyAthI maMthana kara ane samatArUpa amRtane prApta karI parama sukhane pAma.' vairAgI samaje che ke "mana "pArA' jeva caMcaLa che. te chatAM pArAne bAMdhavo, sthira karavo sahelo che, paNa manane bAMdhavuM, sthira karavuM ghaNuM duSkara che. chatAM e manane sAmya-samatAgaNanI divya auSadhithI bAMdhI zakAya che" vairAgInuM mana A rIte samatA-guNathI sthira baneluM hoya che. 12. vairAgI AtmA niraMtara cidAnaMdamaya AtmasvarUpamAM ramaNatA karato hovAthI acala banelo hoya che. sAmyabhAvathI sthira thayeluM mana AtmasvarUpanA ciMtanamAM laya pAme che. A rIte vairAgI sAdhaka - vAsanAo upara vijaya meLave che, For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org laya-vilaya-pralaya - viveka ane prazamabhAvathI sabhara bane che, - kaSAyo para vijaya meLave che, - rogAdikamAM vicalita thato nathI, - bhavanAM bhogasukhone tuccha mAne che, - tenI moTA bhAganI icchAo nAza pAme che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only 81 - pariNAma pUrNa kalyANanI prApti kare che. arthAt nirvANa pAme che. vairAgI sAdhakanAM A bAra lakSaNo yAda rAkhaje. ApaNA vairAgyanI saccAIne pArakhavA mATe A bAra lakSaNo upara gaMbhIra ciMtana karavuM joIe. vairAgI banI indriyavijaya karavAno che. Aje basa, ATaluM ja. tA. 26-4-98 UMcukhara
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I E18. buddhi sthiratAnA upAthone te priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tAro patra maLyo. tuM lakhe che ke, "vairAgyamArga game che. kyAreka vairAgya jAgI paNa jAya che, paraMtu vairAgyamAM mana sthira nathI rahetuM.' sAcI vAta che tArI. tane mAre pUchavuM cheH kharekhara, tAre manane vairAgyamAM sthira karavuM che? baddhine vairAgyarasathI satata bhIMjAyelI rAkhavI che? to tuM pahelAM tArA aMtarAtmA sAthe vicArI le. nava tattvonA talasparzI adhyayana dvArA tAre tAttvika zraddhAne sudaDha banAvavI che? arthAt tattvazraddhAne buddhigamya banAvIne bauddhika sthiratA pAmavI che? to gaMbhIratAthI vicArI le. mohanIyakarmano kSayopazama karIne prApta karelA samyagudarzana-samyakucAritra jevA uccatama pavitra bhAvomAM tArI buddhine joDI rAkhavI che? to tuM pukhta vicAra karI le. A rIte vairAgyamAM sthira thavAnuM praNidhAna karIne, tAttvika zraddhAne sudaDha karavAno saMkalpa karIne ane kSAyopathamika guNonI siddhi-vRddhi karavAno niradhAra karIne 1. jinapravacananI bhakti karavA mAMDa. 2. dharmazAstronuM adhyayana karato rahe. 3. tyAgI-verAgI mahAtmAono saMparka rAkha. A traNa vAto thoDA vistArathI tane samajAvuM chuM. jinapravacana eTale tIrthaMkara paramAtmA ane emanuM dharmazAsana. tIrthakara paramAtmAnI AjJA mujaba jIvana jIvavuM, e teonI sAcI sevA che. jinAjJAnuM pAlana karavAnI zakti maLe che, jinezvaronI prIti-bhaktisabhara bhAvapUjA karavAthI. * pravacanabhakti zrutasampadudyamo vyatikarazca saMvignaiH / vairAgyamArga sadbhAvabhAvadhIsthairyajanakAni / / 181 / / - prazamarati For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 83 laya-vilaya-pralaya jema jinezvaranI bhakti karavAnI che tema temanA caturvidha saMghanI paNa bhakti karavAnI che. tIrtha eTale pravacana. sAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA - A caturvidha saMgha pratye prIti-bhaktino bhAva sthira rAkhavAno che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIjo upAya che zrutAbhyAsano. niraMtara zrutasaMpattinI vRddhi karatA rahevAnuM che. zrutajJAna eTale zAstrajJAna. paramAtmA prabhu mahAvIradeve je tattvo prakAzita karyAM, gaNadharoe e tattvone lipibaddha karyAM, te Agama kahevAyAM. mahAn prajJAvaMta jJAnI maharSioe e Agamo upara niryukti, cUrNA, bhASya ane TIkAo lakhI. vyAkhyAo lakhI, vivecano lakhyAM, A badhAMnuM adhyayanaparizIlana karatA rahevAnuM che. pratidina abhinava jJAna prApta karavAno puruSArtha ane utsAha cAlato rahe to mana vairAgyabhAvathI navapallavita rahe. jema jema tattvabodha grahana-gaMbhIra ane vistRta thato jAya tema tema jJAnAnaMdano anubhava thaze ane svAdhIna sukhano AsvAda maLaze. trIjo upAya che virakta-vairAgI sAdhakono paricaya, saMparka. vairAgyabhAvane puSTa karavA, vairAgyamArge niraMtara pragati karavA, vairAgI mahAtmAono saMga karavAno. jJAnadRSTivALA satpuruSonA saMparkamAM rahevuM joIe. 'zAmyazataka'mAM manojaya karavA mATe 'tattvaciMtana'no upAya batAvavAmAM Avyo cheH svAntaM vijitya durdAntamindriyANi sukhaM jayet / tattu tattvavicAreNa jetavyamiti me matiH / / 70 / / 'manane tattvavicArathI jItI zakAya che, ema huM (graMthakAra) mAnuM chuM.' - indriyo para vijaya meLavavA manojaya karo. - manojaya karavA tattvaciMtana karo. - tattvaciMtana karavA zAstrAbhyAsa karo. A ja upAya 'yogasAra'mAM batAvavAmAM Avyo cheH *iSTa ane aniSTa padArthomAM haMmezAM vyagra evA manane, nizcayapUrvaka tattvano jJAtA sAttvika muni sArI rIte sthira kare che.' * iSTAniSTeSu bhAveSu sadA vyagraM mano muniH / samyag nizcayaH tattvajJaH sthirIkurvIta sAttvikaH / / 5/159 / / For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir buddhi-sthiratAnA upAyo *jelavAsa bhogavatA kedI ke vadhya duHkhI jIvonI kaSTapUrNa divaso pasAra karavAnI dazA joIne, tuM tapathI, ekAntathI ane maunathI cittane sthira kara." 'tattvamAM tallIna manavALA AtmAe cittanuM durgAna, vacanano asaMyama ane kAyAnI caMcaLatAno nirodha karavo joIe." jyAre zarIra mRtaprAyaH thaI jAya, jyAre indriyo mRtaprAya thaI jAya ane jyAre mana mRtaprAya: thaI jAya tyAre AMtarasukha paripakva bane che." tattvaciMtanamAM lInatA prApta karI manojayI banavA icchanAra sAdhake zAstronuM adhyayana-adhyApana-ciMtana karavuM joIe. sAthe sAthe AtmaciMtana paNa karavuM joIe ane satata dharmakathA karavAno prayatna karavo joIe. zAstra eTale? - saMsAranA vAstavika svabhAvane batAve che, - sarva saMbaMdhothI mukta pUrNa AtmasvabhAva batAve che. - zaraNAgata jIvonuM niSpApa upAyothI parirakSaNa kare che. AvuM zAstra eTale sarvajJa paramAtmAnuM vacana! AvuM zAstra eTale vItarAga paramAtmAnuM vacana! jeo vItarAga nathI, dveSarahita nathI ke moharahita nathI, tevA banI beThelA bhagavAnanAM vacana, nathI vAstavika saMsArasvarUpa samajAvI zakatAM, nathI mokSamArganuM yathArtha nirUpaNa karI zakatAM ke nathI zaraNAgata jIvonuM niSpApa upAyothI parirakSaNa karI zakatA, pachI ene zAstra kema kahevAya? jenA adhyayanathI mAnavInA haiye, bhAvaka jIvonA hRdayamAM saMsAranAM sukho pratye vairAgyabhAva na jAge, jenA adhyayanathI ziva-acala-aruja-anaMta- akSaya-avyAbAdha evA mokSanuM AkarSaNa na jAge, tene zAstra kema kahevAya? na ja kahevAya. duHkha, trAsa, saMtApa ane asaMkhya viTaMbaNAothI bacavA ane punaH e duHkha trAsa Adi na satAve, te mATe jenA zaraNe jAya che ane jo bacAvI na zake ne niSpApa upAyo batAvI na zake, to tene zAstra kema kahevAya? 'zrIpAlacaritramAM, jyAre rAjakumArI mayaNAsuMdarIne, roSe bharAyelA pitArAjAe koDharogathI grasta uMbararANA sAthe paraNAvI dIdhI hatI, tyAre prajJAvaMtI * dinAtivAhikAM kaSTAM dRSTvA vdhyaadiduHkhinaam| rUddhamekAntamaunAbhyAM tapazcittaM sthirI kurU |15/164 / / For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 85 mayaNA sarvajJavacananA sahAre ja svastha, nirbhaya ane nizcala rahI zakI hatI. eNe evAM zAstronuM adhyayana-parizIlana kareluM hatuM. enA haiye potAnA pitA pratye koI roSa na jAgyo. enA haiye 'mAruM sukha cAlyuM gayuM... mAro bhava bagaDI gayo...' AvI koI vedanA na jAgI. jyAre e potAnA jJAnI gurudeva pAse pahoMcI tyAre gurudeve ene nirdoSa, niSpApa evI dharmArAdhanA batAvI, 'siddhacakra mahAyaMtra'nI ArAdhanA batAvI ke jemAM hiMsAdi koI pApa na hatuM. e ArAdhanA dvArA mayaNAe potAnA pati uMba2rANAno koDha roga mULamAMthI dUra karyo hato. A rIte tananA ane mananA sarve saMtApone dUra karavAnuM sAmarthya mAtra sarvajJavacanarUpa zAstromAM che. AjanA kALe vizeSarUpe, sarvajJavacano sAcuM zaraNa ApI zake ema che. aneka du:kha, trAsa, ciMtAo, vyathAo ane pIDAomAM taraphaDatA jIvone sarvajJavacana ja bacAvI zake che. sAcI zAMti, samatA, tRpti ane manaH prasannatA sarvajJavacanarUpa zAstro pAsethI ja maLI zakaze. mATe zAstrono Adara karavo joIe. tame, jo zakya hoya to zAstronI duniyAmAM vasI jAo! duniyAmAM rahevA chatAM duniyAnI bhIDamAMthI bahAra nIkaLI jAo, 2AgI-dveSI ane moha-rogI jIvono saMparka tyajI do. tamArI duniyA banAvo zAstronI! dharmagraMthonI! hA, dharmazAstronI paNa eka vizALa duniyA che! alabatta, navI duniyAno praveza, thoDA samaya mATe romAMcaka ane aTapaTo lAge kharo, paNa kALakrame phAvI jAya che ane rasAnubhUti thatI rahe che. A duniyAmAM evA zAstrajJAnI mahApuruSo che ke jeo divasarAta jijJAsu jIvAtmAone zAstronuM adhyayana karAvatA rahe che. temanA hRdayamAM vAtsalya ane karuNAnA bhAva bharelA hoya che. adhyayana karanArAonAM hRdayamAM bhaktivinaya ane vivekanA bhAvo UchaLatA hoya che. guru-ziSyanA A saMbaMdhomAM evA lokottara saMbaMdho hoya che ke tyAM koI svArthanI kheMcAkheMcI nathI hotI ke guNa-doSanA jhaghaDA nathI hotA. adhyayana karatAM jema kheda, udvega ke utAvaLa na karavI joIe, tema adhyApana karAvatAM paNa thAkavuM na joIe ke roSAyamAna na thavuM joIe, kAraNa ke adhyAtmamArge cAlanArA badhA ja jIvo sUkSma prajJAvALA na hoya. koI alpa smaraNazaktivALA hoya, koI alpa zAstrajJAna lenArA hoya... te sahunA pratye gurunuM vAtsalya, emanI karuNA niraMtara vahevI joIe. For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 86 buddhi-sthiratAnA upAyo - zAstronuM ciMtana-manana karavA mATe, anuprekSA karavA mATe sAdhake potAnI cittavRttione zAMta-prazAMta rAkhavI joIe. vaicArika ugratA tyajavI joIe. durAgrahano tyAga karavo joIe. e ciMtana-manananA paripAkarUpe je viziSTa arthabodha prApta thAya te arthabodha, jijJAsuonI yogyatA ane pAtratA mujaba bIjA sAdhakone Apavo joIe. zAstronuM ciMtana-manana AtmalakSI hovuM joIe. mAtra vidvattA prApta karavA ke paMDita banavA zAstrAdhyayana nathI karavAnuM. zAstrAdhyayana AtmasaMzodhana mATe karavAnuM che. - manathI zAstravacanonI smRti ane ciMtana-manana karo. - vacanathI dharmazAstronA AdhAre upadeza Apo. - kAyAthI dharmazAstro lakho, jJAnabhaMDArone jALavo. zAstrajJAnanI upekSA karIne AtmAnubhUtinI vAto karanArAo svayaM bhramaNAomAM rAce che. bIjA saraLa ne bhadrika jIvone bhramaNAomAM phasAve che. prAcIna dhArmika-AdhyAtmika dharmagraMthonI niMdA kare che. teo samajatA nathI ke zAstrajJAna vinA AtmAnubhUti zakya nathI hotI. zAstronA tattvono sUkSma ane AtmasparzI ciMtana-mananamAMthI kyAreka AtmAnubhUti thaI jatI hoya che ane te AtmAnubhUti sAcI hoya che. daMbha ane darpathI mukta zAstrajJAnI AtmAnubhUti karyA vinA na rahe. cetana, mana-vacana-kAyAne satata dharmazAstromAM, adhyAtmazAstromAM, yogazAstromAM otaprota rAkhI mokSayAtrAmAM pragati karatA rahevAnuM che. A rIte Aje tane buddhisthiratAnA traNa upAyo lakhyA che. temAM zrutAbhyAsane vistArathI lakhyo che. "manane tattvavicArathI ja jItI zakAya', A vijayasiMhasUrijInI mArmika vAta vistArathI lakhI che. A badhI tattva-vicAraNAne punaH punaH vAMcIne manana karaje. kuzaLa raho. tA. ra7-4-98 ChkayunasUri For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * *- ---- - - 7 & Us WE19.mona ane ekAMtanuM t:-- ---- priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. mananA zuddhIkaraNa mATe ane sthirIkaraNa mATe ApaNA mahAna RSi-muni ane AcAryoe aneka upAyo batAvelA che. keTalAka upAyo tane meM lakhyA che. Aje paNa evA ja be upAyo mAre tane batAvavA che. yogasAra nAmanA yoganA graMthamAM e be upAyo A batAvAyA che.' "ddhAntamInAbhyAM tapasthitte sthira svA' 1/7 mona ane ekAttathI cittano virodha karI tene sthira kara." mauna ane ekAMta! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sADAbAra varSa sudhI ekAMtamAM mauna sAthe tapazcaryA karI hatI. pariNAme teo vItarAga-sarvajJa banyA hatA. mauna ane ekAMtamAM mananuM sthirIkaraNa thAya che; UdhdhakaraNa thAya che ane chevaTe mana marI jAya che. Atmajyoti pragaTI jAya che. cetana, ekAMtanI vizeSatAo pachI lakhIza, pahelAM "mauna' aMge lakhuM chuM. mauna traNa prakAranuM che. - mananuM mauna, - vacananuM mauna, - tananuM mauna. 0 AtmAthI bhinna, anAtmabhAva-poSaka padArthonuM ciMtana na karavuM, vicAra na karavo, e che mananuM mauna. hiMsA, jUTha corI, durAcAra, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha Adi azubha pApavicArono tyAga karavo e mananuM mana che. "priya padArthono saMyoga thAo, apriya padArthono viyoga thAo, priyano viraha na thAo, apriyano saMyoga na thAo." AvA saMkalpa-vikalpono tyAga, e mananuM mauna che. 0 jUThAM vacana na bolavAM, apriya ane ahitakArI vacano na bolavAM, For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 88 mauna ane ekAMta krodhajanya, mAnajanya, mAyAjanya ane lobhajanya vacano na bolavAM e vacananuM mauna che. pudgalabhAvonI prazaMsA ke niMdA na karavI e vacananuM mauna che ane zabdoccAra ja na karavo e pracalita mauna che. 0 kAyAthI pudgalabhAva-poSaka pravRttino tyAga karavo e tananuM mauna che. A rIte mana-vacana-kAyAnuM mauna yathArtha mauna che. maunanuM A niSedhAtmaka svarUpa batAvyuM, have vidheyAtmaka svarUpa batAvuM chuM. manamAM AtmabhAvapoSaka vicAra karavA, kSamA-namratA saraLatA ne nirlobhatAnI bhAvanAo bhAvavI, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahanA manoratha karavA, AtmAnA svAbhAvika svarUpanuM dhyAna karavuM... vagere mananuM mauna che. evI rIte vANIthI AtmabhAvapoSaka kathA karavI, zAstrasvAdhyAya karavo, paramAtmahuti karavI vagere vacananuM mauna che. kAyAthI AtmabhAva tarapha laI janArI kriyAo karavI, te tananuM mauna che. mana-vacana-kAyAnA yogonI pudgalabhAvomAM nivRtti ane AtmabhAvomAM pravRtti e sAdhakanuM mauna che. AvA maunane dhAraNa karato mahAtmA mokSamArga para pragati karato jAya che. AvA maunathI AtmAnA pUrNAnaMdanI anubhUti thAya che. AvA mauna dvArA ja AtmAnI anAdikAlIna azubha vRtti-pravRttino aMta AvI zake ane zubha tathA zuddha vRtti-pravRtti tarapha AtmA gati karI zake. AvuM mauna pALavAthI mana sthira bane che ane zuddha bane che. maunanuM yathArthapAlana ekAMtamAM thaI zake. eTale mauna sAthe ekAMtavAsanuM mahattva batAvavAmAM AvyuM che. ghaNA mANasone ekAMta gamatuM nathI. ekAMtano emane Dara lAge che. paraMtu e Dara khoTo che. ekAMtanuM paNa eka soMdarya hoya che. ekAMtamAM manuSyanuM vyaktitva nikhare che. ghaNA addabhuta anubhavo thAya che. ekAMtamAM mAnavI potAne (svane) jANI zake che. potAnA vyaktitvane, astitvane prema karI zake che. khaMDita thayelo mAnavI ekAMtamAM maMDita thAya che. kavi imarsane kahyuM che : "elA mAnavI! jA, tArA AtmAne jANavo hoya to A dhAMdhaliyA jagatane choDIne ekalo thaI jA, ekAMta jIvanano edI banI jA. tyAre tArAmAM chupAyelA guNo ekadama pragaTa thaze." paraMtu hakIkatamAM ApaNe ekAMta sevavAno prayAsa karatA nathI. mANasonAM ToLAM vacce gherAyelA rahevAno nazo caDyo che. ApaNe sAce ja samajatA nathI For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya ke mAnavamaherAmaNanI vacce ApaNe ekalA ja chIe. "joDakuM natyi che jo mAtra bolI jaIe chIe "huM ekalo chuM, mAruM koI nathI', Avo popaTapATha kare jaIe chIe ane bhIDamAM ja jAhojalAlI mAnIe chIe. ekAMtavAsa vinA ApaNe bhItaramAM samRddha banI zakatA nathI. thomasa vAlpha kahe che : 'Our deepest experiences cannot be sliared. Our greatest sorrow and our most overwhelming joys must endured or enjoyed alone.' keTalAM suMdara vAkyo che! ApaNA aMgata anubhavomAM jevA koIne bhAgIdAra banAvavA jaIe chIe ke tarata te anubhava sasto ane chIcharo banI jAya che. kharekhara to ApaNA adUbhUta AMtara anubhavane varNavI zakatA nathI. AtmAnA saMgItane zabdonI tarajamAM utArI na zakAya. ekAMtanuM e saMgIta mAtra tame ekalA ja sAMbhaLI zako. je koI mANasa ajJAtane (parama tattvane) jANavA paMthe paDe che teNe ekale paMDe ja paMtha kheDavAnuM sAhasa karavuM joIe. paraMtu ApaNe ekalA saphara karavAnuM TALIe chIe. sAthIdAra vinAnI jiMdagI akArI lAge che. tame eka citra bIjAo sAthe maLIne joI zako. koI kAvyanI madhuratA sAthe besIne mANI zako, paraMtu AMtara siddhi meLavavI che, dhyAnamAM nimagna thavuM che to tamAre ekalAe ja ekAMtanI upAsanA karavI paDaze. jo ekalA rahevAnI Teva nahIM hoya to tame dhyAnamAM DUbI nahIM zako ke AtmAnI koI anubhUti nahIM karI zako. ekAMtathI Daro nahIM, dUra na bhAgo... sAthe sAthe ekAMtano durupayoga paNa na karo. sAmAnya mANasa ekalo paDe che tyAre reDiyo, TeparekorDara, TI.vI. ke sinemAM jue che. potAnA aMtaHkaraNane nihALavAnA badale bAhya padArthone khAlI manamAM bhare che. ekAMtamAM "sva" sAthe maLavAnI aNamola kSaNo gumAvI daI bIjAM vyartha sAdhano pakaDe che... A enI pAmaratAne e vicArI zakato nathI. pAmaratAnI pratItithI Dare che. jo manane sthira karavuM che, zuddha karavuM che to mANase kAcabAnI jema potAnI jAtane jagatanA bIjA lokonA saMgAthamAMthI pAchI saMkelI levI joIe. mitro, svajano ane parijanone choDIne ekAMtamAM viharavuM joIe. ApaNA manataMtra For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir co mauna ane ekAMta ane lAgaNItaMtrane samRddha banAvavA ekAMta anivArya che. 'sva' sAthe dostI karavAno moko manuSyane mAtra ekAMtamAM ja maLe che. 'sarjanAtmaka (sAttvika) kArya, prema (sarvajIvamaitrI) ane ciMtana (AtmaciMtana) tyAre ja zakya che ke jyAre jarUra paDe tyAre tame ekAMtamAM rahI zako ane tamArI potAnI jAta sAthe zAMtithI jIvI zako.' 'erika phrome' A vAta lakhI che : Productive Work, Productive Love and Thought are possible only if a person can be when necessary, quiet and alone with himself. ApaNI potAnI jAta sAthe ekAMtamAM rahIe to AtmAnA saMgItane sAMbhaLavAnI zakti pragye, to ja ApaNe bIjA jIvo sAthe sAcI maitrI, sAco prema karI zakIe. cetana, mauna ane ekAMtanI ArAdhanAno prAraMbha 48 miniTanA 'sAmAyikathI karI zakAya. sAmAyikamAM mauna pALavAnuM ane gharanA ekAMta rUmamAM ka2vAnuM ke jyAM e samaye gharanA mANasonI paNa avara-javara na hoya. athavA, jo ghara ekabe rUmanuM ja hoya to najIkanA upAzrayamAM jaIne karI zakAya... joIe ekAMta. Ameya sAmAyikamAM khAvA-pIvAnuM to hotuM nathI, eTale 48 miniTano tapa to hoya ja che. sthira Asane besavAnuM eTale saMlInatA paNa rahe. mauna rahevAthI vacananA doSo naDe nahIM. mananA doSothI paNa bacI zakAya. vAta mahattvanI che ekAMtanI! ekAMtamAM tame ekalA ja ho... bIjuM koI sAthe ke pAse na hoya. A abhyAsa karatAM karatAM pachI eka divasa savArathI sAMja sudhIno pauSadha ka2vAno, mauna sAthe ekAMtamAM! upavAsa karIne pauSadha karavAno. pauSadha tame tamArA gharamAM jo ekAda rUma vadhAre hoya to tyAM karI zako athavA upAzrayamAM jaIne karI zako... tyAM bIjA loko pauSadha karanArA na hoya, tame ekalA ja ho, evI rIte karavAno. te mATe tamane pauSadhavratanI kriyA AvaDavI joIe. tame 12 kalAka mauna rahI zako ane ekAMtamAM DaryA vinA rahI zako, tevo abhyAsa karavAno. e abhyAsamAM saphaLa thayA pachI tame divasa ane rAta - 24 kalAkano pauSadha karI zako. rAtre tame ekAMtamAM nirbhaya banIne rahI zako. For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 48 miniTanA sAmAyikamAM ane 24 kalAkanA pauSadhamAM vacananuM mauna pALI tame vadhumAM vadhu 24 tIrthakaronuM dhyAna karI zako. ApaNe tyAM kAyotsargadhyAna karavAmAM Ave che ne? "logassasUtra' eTale 24 tIrthakaronI ja stavanA che.. vadhu ne vadhu A dhyAna (UbhAM UbhAM ke beThAM beThAM) karI zako. A dhyAnathI mana sthiratA pAme che ane AtmA prasannatA anubhave che. mauna ane ekAMtanI vizeSa vAto have pachI lakhIza tA. 30-4-98 dayuniksane For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra D www.kobatirth.org 20. zAnti ane dhyAna Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. Aje mAre e ja maunanI, ekAMtanI, zAMti ane dhyAnanI vAto lakhavI che, kAraNa ke sRSTimAM vyApta laya sAthe ApaNo vyaktigata laya ekarUpa bane, te mATe ApaNA Atma-tattvane taiyAra karavuM paDe. AvI taiyArImAM A cAra vAto khUba ja sahAyaka bane che. A cAra prakAranI sAdhanA ja che. A sAdhanA eTale layayoganI sAdhanA. A sAdhanA strI paNa karI zake che ane puruSa (gRhastha) paNa karI zake che. sAdhue to A cAra vAtone potAnA jIvanamAM vaNI levAnI che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA samayanI eka vAta che. caMpAnagarImAM sudarzana zeTha potAnI patnI manoramA sAthe jIvana jIvatA hatA. temane cAra putro hatA. zeTha dhanADhya hatA, sAthe sAthe rAjA dadhivAhananI rAjasabhAmAM emane mobhAdAra sthAna maLeluM hatuM... sudarzana parastrI-sahodara hatA. emanuM cAritra alaMka ne ujvala hatuM. temanuM zarIrasauSThava ane rUpavaibhava mohaka hatAM ane A ja zArIrika saMpattithI rAjAnI rANI abhayA, sudarzana para mohI paDI hatI. chalakapaTathI rANIe sudarzanane potAnA mahelamAM bolAvyA ane zarIrasukha (seksa)nI mAMgaNI karI. sudarzane e mAMgaNI ThukarAvI dIdhI. pariNAme rANIe sudarzana upara khoTo Aropa mUkI aMtepuranA rakSako dvArA pakaDAvI dIdhA. sudarzana nirbhaya hatA. rAjAe sudarzanane, je ghaTanA banI hoya te sAcesAca kahevAnuM kahyuM : 'sudarzana, tuM je kahe te ja huM mAnIza... bhale rANIe tArA para Aropa mUkyo.' sudarzana mauna rahyA. e jANatA hatA ke jo huM rANInI kapaTalIlA kahI daIza to rAjA rANIne phAMsI ApI deze... ane rANI durdhyAnathI marIne durgatimAM jaze... mAre evuM sAcuM bolavuM nathI. khoTuM paNa bolavuM nathI. mauna rahIza. rAjAne je sajA karavI hoya te kare! mane maratAM paNa AvaDe che. mRtyune huM mahotsava banAvI zakIza... rAjAe sudarzanane zULI para caDhAvavAnI sajA karI. vAta vAyuvege caMpAnagarImAM phelAI gaI. sudarzananI patnI manoramAe paNa vAta sAMbhaLI. paraMtu ene saMpUrNa zraddhA hatI potAnA patinA akhaMDa pavitra cAritra para 'koI apayaza karmano For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kSaya-vilaya-pralaya 93 udaya Avyo che...' eNe potAnI zAMti-svasthatA jALavI rAkhI. tatkAla momana nirNaya karI, potAnI havelImAM je khaMDamAM jinezvara bhagavaMtanI pratimA hatI, te khaMDamAM gaI, ekAMta hatuM. teNe mauna dhAraNa karyuM ane prabhunI sAme kAyotsarga dhyAnamAM lIna banIne UbhI rahI. 'jyAM sudhI mArA pati nirdoSa siddha thaIne pAchA ghare na Ave tyAM sudhI mAruM dhyAna cAlu raheze. tyAM sudhI AhAra-pANIno tyAga...' havelInA ja ekAMta bhAgamAM prabhunI pratimA sthApita karelI hatI. anekavAra manoramAe e ekAMtamAM prabhu sAthe prIta karI hatI. prabhumaya banelI hatI... mana-vacana-kAyAnA yogo prabhu sAthe tallIna thaI gayA hatA. A enI sAdhanA hatI. ene bhaya na hato. (are, mArA pati marI jaze to?) ene rAjA upara dveSa na hato. (rAjA to nimittamAtra che) enA manamAM kheda na hato. (kyAM sudhI dhyAnamAM UbhI rahIza?) ekAMta ane mauna! dhyAna ane zAMti! AvI vikaTa paristhitimAM paNa manoramAno jIvanalaya khoravAyo nahIM! paramAtmA sAthe vilaya (viziSTa laya) sadhAyo. cetana, tuM jANe che ne ke sudarzanane zULI 52 caDhAvatAM ja zULI siMhAsana banI gaI hatI! sudarzana agniparIkSAmAM uttIrNa thaI gayA hatA. rAjA ane prajAe vAjate-gAjate nagarapraveza karAvI emanuM bhavya abhivAdana karyuM hatuM. jyAre teo ghare pahoMcyA tyAre manoramAe apUrva ullAsathI sudarzananuM svAgata karyuM hatuM! pati-patnInA e milananI kalpanA to karo! ApaNe tyAM gharamAM, sukhI gharamAM eka oraDAnuM ekAMta rahetuM hatuM. e oraDo eTale prabhune maLavAnuM ekAMta! tyAM mauna ane dhyAnanI sAdhanA thatI hatI. tyAM bhakti ane samarpaNa thatAM hatAM. tyAM gIta ane nRtya thatAM hatAM. dareka manuSya potAnA gharamAM ja ekAMta pAmI zakato hato. Aje dhanavAnonA baMgalAomAMthI e ekAMta cAlyuM gayuM che eTale mANasa azAMta... saMtapta ane bedhyAna banI gayo che. citta vikSipta thaI gayuM che. baMgalo ke era-kaMDizanDa kAra, reDiyo ke TI.vI. phona ke phrIja mUlyavAna vastro ke alaMkAro mANasane zAMti nathI ApI zakatAM. jIvanano laya akhaMDa nathI rahevA detAM. jJAna-dhyAnanI For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAnti ane dhyAna 94 sAdhanA chUTI gaI che. mauna, ekAMta ane dhyAna dvArA je 'svanI oLakha karavAnI che, te visarAI gaI che. mANasanI saMvedanazIlatA stabdha, niSkriya ane nizcetana banI rahI che. nathI rahI saMvedanasamRddhi, nathI rahI vicArasamRddhi ke nathI rahI vivekasamRddhi, keTalAka mANaso ema samaje che ke A maunanI, ekAMtanI, zAMti ane dhyAnanI vAto sAdhu-sAdhvIo mATe ja che paraMtu ema nathI. A vAto gRhastha strI-puruSo mATe paNa che. Aje vartamAnamAM paNa keTalAMka zrAvaka-zrAvikAone (ajaina strI-puruSo paNa) meM mauna dhAraNa karI ekAMtamAM jApa-dhyAna karatAM joyAM che, jANyAM che. mahattvanI vAta che mauna rahevAnI ane ekAMtamAM rahevAnI. - upavAsa karanArA mauna nathI rahI zakatA. dAna ApanArA mauna nathI rahI zakatA. - derAsaramAM pUjA karanArA mauna nathI rahI zakatA. - pratikramaNanI pavitra kriyA karatAM mauna nathI pALI zakatA. maunano kharo saMbaMdha jIbha sAthe kharo, paNa mana sAthe vadhu che. prazAMta mananuM pharajaMda mauna che. vANI ane pANIne vahevAnI ane vahI javAnI Teva hoya che. pANI to gaMgAmAM vahe ane gaTaramAM paNa vahe. bahu bola-bola karanArA paMDitanI vANImAM teja nathI hotuM. maunanA nibhADAmAM paripakva baneluM vacana sAMbhaLanArane sparzI jAya che, kAraNa ke e vacanamAM manana ane ciMtananuM baLa hoya che. vANI veDaphAya e khoTano dhaMdho che. loko kAranI baeNTarI khoTI rIte na veDaphAya enI kALajI rAkhe che, paraMtu vANIno khoTo vyaya na thAya tenI kALajI nathI rAkhatA. vANInA vyayanuM sauthI moTuM nimitta mAikrophona che! athavA khUba jorathI barADA pADIne bolavAnuM che. vANI dhodhanI mAphaka nahIM, jharaNAnI jema vahevA do. maunanA kAraNe vANInA ghaNA doSothI bacI javAya che. tame mauna raho eTale jUThuM bolavuM, niMdA-kUthalI karavI, atizayokti karavI vagere vANInA doSothI bacI jAo cho. mauna bhale sthUla hoya paNa te mANasane vANInA doSothI bacAve che ane mananuM mauna vANIno prabhAva vadhAre che. mauna sAthe zAMti joIe. zAMti eTale zama, zAMti eTale tRpti, zAMti eTale nirvikAraNuM. je mANasa aMdarathI tRpta che te sAdhu che. Avo mANasa phAMphAM nathI mArato. je AtmabhAvamAM magna rahe te ja saMtoSa pAme. AvA aMdarathI jaMpI gayelA mANasanI vANI prabhAva pAthare che. emAM prazAMta mahAsAgaranuM UMDANa For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org laya-vilaya-pralaya 95 hoya che ane vizALatA hoya che. AvI vANI hRdayanA UMDANamAMthI pratItino prasAda laIne pragaTa thatI hoya che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jemane AvI vANInuM varadAna prApta nathI thayuM, temaNe 'mauna'ne zreSTha dharma mAnIne maunanI ArAdhanA karavI joIe. ApaNA jaina zAsanamAM 'mauna ekAdazI'nA parvanuM vizeSa mahattva che. e divase upAzrayamAM sAdhupuruSo maunano mahimA samajAve che. suvrata zreSThI ane emanI 11 patnIo kevI rIte ekAMtamAM mauna dhAraNa karI, kAyotsargadhyAnamAM lIna rahe che, e vArtA saMbhaLAve che. suvrata zreSThI ane emanI 11 patnIo keTalI nirvikAra hatI, keTalI zAMta ane bhItaramAM paritRpta hatI, e vAta paNa samajAve che. rAtre cora loko 11 kroDa suvarNamudrAo upADI jAya che... tyAre paNa 1+11-12 jaNAM jarAya asvastha ke azAnta nathI banatAM! mauna toDatAM nathI, ekAMtamAM kolAhala karatAM nathI! savrata ane emanI 11 patnIo saMsArI jIvo ja hatAM. ApaNA jevAM ja hatAM! e sAdhu ke yogI maharSi na hatAM. paraMtu bhIta2mAM teo kharekhara nirlepa, mamatArahita nirvikAra viziSTa yogI hatAM! emano jIvanalaya khoravAyo nahIM. akhaMDa rahyo. agiyA2 karoDa sonAmahoronI corI, emanA manane halabalAvI zakI nahIM. emanA nirmaLa AtmabhAvane DahoLI zakI nahIM. A hato layayoga! vizuddha mananuM AtmAnubhUtimAM lIna thaI javuM- e viziSTa laya hato, 'vi-laya' hato. huM tane saMsArI jIvonAM dRSTAMto eTalA mATe lakhuM chuM... kemake tuM ema na samaje ke 'layayoga'nI sAdhanA mAtra sAdhuo mATe ja che. moTebhAge sAdhuo paNa 'layayoga'nA sAdhaka nathI hotA. mAtra zveta sAdhuveza ke bhagavAM vastro paherI levA mAtrathI layayoganI prApti nathI thatI. mananuM sthirIkaraNa ke zuddhIkaraNa nathI thatuM. tA. 1-5-98 ekAMta gamavuM joIe. ekAMtamAM maunanI majA AvavI joIe ane paramAtmadhyAnamAM magnatA AvavI joIe! hama magana bhaye prabhu dhyAna meM, bisara gaI duvidhA tana-mana kI, acirA-suta guNagAna meM... For Private And Personal Use Only zrutasUri
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1) www.kobatirth.org priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. ekAMta, mauna... ane 21. dhyAtAnAM 10 lakSaNo Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhyAna. A traNa vAto upara ApaNuM ciMtana cAlI rahyuM che. eka sAdhake prazna karyo: 'mana bIjA mANasonA guNa-doSo jovAmAM jAya che... pachI e guNa-doSo bolI paNa javAya che... to zuM karavuM A vRtti-pravRttithI bacavA?' meM e sAdhakane 'prazamarati'no eka zloka saMbhaLAvyo: yAvat paraguNadoSaparikIrtane vyApRtaM mano bhavati / tAvad varaM vizuddhe dhyAne vyagraM manaH kartum / / 184 / / 'jyAM sudhI mana bIjA jIvonA guNa-doSa jovAmAM ne gAvAmAM pravRtta rahetuM hoya tyAM sudhI e manane 'vizuddha dhyAna'mAM vyagna (lIna) karavuM zreSTha kAma che.' mahAnubhAva, AdhyAtmika mArge svAtmA sivAya koInoya vicAra karavAno nathI. bIjA jIvonA guNa-doSonA vicAra karavAnA nathI. to ja tame AtmatattvanA UMDA ciMtanamAM DUbI zakavAnA. bIjA jIvonA doSa jovAthI, doSone vAraMvAra yAda karavAthI kyAreka tame avarNavAda karatAM thaI jaze. A azubha manoyoga ane vacanayogathI pApakarmono baMdha thavAno! mATe bIjA mANasonA doSa jovAnA ja nahIM. sAthe sAthe bIjA mANasonA guNa paNa nathI jovAnA. alabatta guNadarzana karavuM sAruM che, paraMtu guNadarzana karavA jatAM doSadarzana thaI javuM ghaNuM svAbhAvika che. jemake 'A bhAI khUba sArA vidvAna che, dharma-tattvonA jJAtA che', A ApaNe guNadarzana karyuM, eTale e bhAI pratye e sadUbhAva jAgyo, pachI enA vicAro ApaNA manamAM AvatA rahevAnA. 'A bhAI vijJAna to che, paNa tapa karatA nathI...' AvuM doSa-darzana eka divasa thaI javAnuM. For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya kadAca tame pUchazo ke "jevuM hoya tevuM jovuM temAM doSa lAge?' jevuM hoya tevuM jovuM ne jANavuM te doSarUpa nathI, paraMtu rAga-dveSa thavA te doSarUpa che. rAga-dveSa karyA vinA jovAnuM ne jANavAnuM na AvaDe tyAM sudhI guNa-doSa jovAnAjANavAnA nathI. doSa jovAthI vaiSa thAya che ne guNa jovAthI rAga thAya che - mATe A baMne varya che. mATe bhagavAna umAsvAti kahe che : "jyAM sudhI mana bIjAonA guNadoSa gAvAmAM pravRtta rahetuM hoya tyAM sudhI manane vizuddha dhyAnamAM lIna karavuM zreSTha che. vizuddha dhyAnamAM paramAnaMdanI-cidAnaMdanI anubhUti thaze.' e anubhUti thayA pachI paugalika-bhautika vAto nirasa ane nirarthaka lAgaze. jarAya gamaze nahIM. ahIM vizuddhadhyAnanI vAta karI che, to ApaNe dhyAtA, dhyeya ane dhyAnathI thoDI anuprekSA karI laIe. - dhyAtA aMtarAtmA hoya. (ATISttarAtmA) - dhyeya paramAtmA hoya. (pleyaratu paramAtmA) - dhyAna sthira mana hoya. ( ftharamArasAi zA) arthAt arihaMta paramAtmAne dhyeya banAvI aMtarAtmA dhyAna kare. dhyAna eTale mananI ekAgratA, sajAtIya jJAnanI dhArA. aMtarAtmA dhyeyarUpa paramAtmAmAM ekAgra banI jAya, pravacanasAra'mAM kahevAyuM che : "je arihaMtane dravya, guNa ane paryAyarUpe jANe che te AtmAne jANe che ane teno moha nAza pAme che.' arihaMtanA vizuddha ane paramaprabhAvaka AtmadravyanuM dhyAna karavAnuM che. emanA anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya ane vItarAgatA Adi guNonuM dhyAna karavAnuM che. emanA ATha prAtihArya vagere paryAyonuM dhyAna karavAnuM che. AvuM dhyAna thAya tyAre aMtarAtmAmAM paramAtmAnuM pratibiMba paDe! paNa jo AtmA melo hoya, gaMdo hoya to kyAreya paramAtmAnuM pratibiMba na paDe. uttama sphaTika ratnamAM pratibiMba paDe che. svaccha kAcamAM padArthanuM pratibiMba paDe che. evI rIte nirmaLa-ujvala AtmAmAM paramAtmAnuM pratibiMba paDe. AtmAnI sahuthI moTI malinatA che icchAo.. vRttio... spRhAo. A icchAonI malinatA dUra thatI jAya tema AtmA sphaTika ratna jevo svaccha ne pAradarzaka banato jAya. temAM pachI paramAtmAnuM pratibiMba paDe. mahattvanI vAta che kSINavRtti banavAnI, icchAothI mukta thavAnI icchAo ja ekAgratAno For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 98 dhyAtAnAM 10 lakSaNo bhaMga karanArI DAkaNo che, paramAtmasvarUpanA sAkSAtkAramAM A DAkaNo ja avarodha pedA kare che. paramAtmAnA anaMtaguNomAM aMtarAtmAnI ekAgratA Ave eTale "samAdhi' prApta thAya. A samAdhi ja dhyAnanuM phaLa che. mATe sarvaprathama sAdhake aMtarAtmA banavAnuM che. pachI icchAono kSaya karavAno che. pachI paramAtmAnuM dhyAna karIe, tyAre sphaTika ratna jevA vizuddha AtmAmAM paramAtmAnuM pratibiMba paDe. e kSaNo kevI romaharSaka hoya! AtmA kSaNa-be kSaNa mAnI le ke "huM paramAtmA chuM... mahaM brahmArina!' dhyAtA "aMtarAtmA' joIe. e aMtarAtmAnI 10 vizeSatAo "jJAnasAramAM batAvavAmAM AvI che. jitendriyasya dhIrasya prazAntasya sthirAtmanaH / sukhAsanasthasya nAsAgranyastanetrasya yoginaH / / 238 / / rUddha bAhyamanovRtterdhAraNA dhaaryaaryaat| prasannasyApramattasya cidAnaMdasudhAlihaH / / 239 / / sAmrAjyamapratidvandvamantareva vitnvtH| dhyAnino nopamA loke sadevamanuje'pi hi / / 240 / / dhyAna karanAra dhyAtA mahApuruSanI lakSaNasaMhitA A traNa zlokomAM batAvAI che. cAlo, ApaNe eka-eka lakSaNane sArI rIte samajIe. 1. jitendriA : dhyAtA puruSa jitendriya joIe. indriyono vijetA. koI indriyanI ene AdhInatA na hoya. koI indriya ene satAvI na zake. indriyo dhyAtA puruSanI AjJAmAM rahe. indriyaparavazatAnI koI dInatA ene na sparza, indriyonI caMcaLatAmAMthI janmatA rAga-dveSa ene na hoya. Avo jitendriya mahAtmA dhyAnathI dhyeyamAM lIna thAya. 2. dhIra : sattvazIla mahApuruSa ja dhyAnanI tIkSNa dhAra para cAlI zake. dhyAnAvasthAmAM dIrdhakALa paryata sattvazALI ja TakI zake. AMtara-bAhya upadravonI sAme sAttvika puruSa ja TakI zake. muni banI gayelA zrIrAmane dhyAnabhraSTa karavA sItendra kevA upadrava karyA hatA? paraMtu zrIrAma munivara sattvazIla hatA, teo dhyAnadazAmAM jarAya vicalita na thayA. sattva hatuM, dhIratA hatI. indriyono koI paNa suMdara viSaya AkarSI na zake, enuM nAma sattva. koI For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya bhaya, upadrava ke upasarga DarAvI na zake, enuM nAma dhIratA. dhyeyamAM ekAkAra banavA mATe dhIra banavuM ja paDe. rU. prazAMta : samatAno zItala kuMDa! dhyAtA aMtarAtmA eTale upazamanAM khaLakhaLa vahetAM jharaNAMono pradeza! tyAM sadaiva zItalatA hoya. na krodha, na mAna, na mAyA ke na lobha! bhalene e duSTa kaSAyonA saLagatA kolasA enA 52 pheMkavAmAM Ave, upazamanA kuMDamAM paDatAM ja kolasA ThaMDAgAra thaI jAya. mahAtmA dRDhaprahArI nagaranA daravAje dhyAnamAM lIna banI UbhA hatA ne? nagaravAsIoe emanA para krodhanA aMgArA nahotA pheMkyA? paraMtu e mahAtmAne aMgArA bALI na zakyA, kAraNa ke upazamarasanA kuMDamAM e aMgArA paDatAM ja bujhAI jatA hatA. tame dhyAnI puruSono itihAsa vAMcoM. tyAM tamane upazamano mahimA jANavA maLaze. dhyAnI puruSa prazAMta hoya. enA jIvananI pratyeka kSaNa upazamarasanI gAgara hoya. divasa ho ke rAtri ho, nagaramAM hoya ke jaMgalamAM hoya, rogI ho ke nIrogI hoya... pratyeka kALe pratyeka kSetre dhyAnI mahAtmA zAMtarasano svAmI ja hoya. 4. ricara : dhyAtA puruSamAM caMcaLatA na hoya. dhyAna dvArA je dhyeyanI prApti karavAnI che te dhyeya (mokSa) anaMtakALanI sthiratArUpa che... nizcalatA-rUpa hoya che. tyAM mana-vacana-kAyAnA yogo ja nathI hotA. eTale tyAM koI prakA2nI asthiratA nathI hotI. to pachI dhyAtA puruSe caMcaLa na ja banAya. asthiratA,.. caMcaLatA dhyAnamAM bAdhaka tattvo che. dhyAnamAM evI sahaja sthiratA joIe ke jethI dhyAnamAM koI vikSepa na paDe, 5. sukhAsanI : dhyAnI puruSa sukhAsane bese. dhyAna samaye enI besavAnI paddhati evI hoya ke vAraMvAra UMcAnIcA na thavuM paDe. e Asane (sukhAsane) dIrghasamaya sudhI besI zake. 6. nAsApracastavRSTi : dhyAnI puruSanI dRSTi ADI-avaLI na jAya, nAkanA agra bhAge enI dRSTi sthira thayelI hoya, kAyAnI sthiratA sAthe dRSTinI paNa sthiratA joIe. e na hoya to bIjuM koI tattva manamAM pesI jAya ane dhyeyamAMthI dhyAna calita thaI jAya. draupadIno pUrvabhava A vAtamAM sAkSI che. pUrvajanmamAM draupadI sAdhvI hatI. e sAdhvI nagaranI bahAra saMdhyA samaye dhyAna ka2vA gaI hatI, (joke sAdhvI ke strIe makAnamAM ja dhyAna karavuM joIe. eNe ekalIe jaMgalamAM smazAnamAM ke khaMDiyeromAM dhyAna karavA javAnI manAI che) tyAre enI dRSTi sAmenA makAna para gaI hatI. e vaizyAnuM ghara hatuM. pAMca puruSo sAthe vezyAnI kAmakrIDA cAlu hatI. For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhyAtAnAM 10 lakSaNo sAdhvIe e dazya joyuM. mane tyAM sthira thayuM. dhyeya bhulAI gayuM. dRzya joIne vicAra Avyo : "A vezyA kevI sukhI che! pAMca pAMca puruSono prema pAmI che!" dhyeyarUpa paramAtmA karatAM vezyAnuM sukha ene vadhu vahAluM lAgyuM. ane bIjA bhavamAM e draupadI thaI, pAMca pAMDavonI patnI banI. dhyAnamAM dRSTino saMyama anivArya che. mATe dRSTi nAkanA agrabhAga upara sthira rAkhavAnI kahI. 7. manovRttinirodha: mananA vicAro indriyone anusare che. dhyeyamAM mananI sthiratA karanAra sAdhaka potAnI manovRttione rodhe che. tIvra vegathI doDatA vicAronA pravAhane khALe che. mana dhyeyamAM lIna thAya eTale indriyonA viSayomAM doDatuM mana baMdha thaI jAya. manano saMbaMdha paramAtmA sAthe baMdhAyo, indriyo sAtheno saMbaMdha kapAI ja jAya. indriyo sAtheno manano saMbaMdha kapAI jAya, pachI majethI paramAtmasvarUpamAM mana baMdhAI javAnuM. 8. prasanna : keTalI badhI prasannatA hoya e dhyAnIne! paramAtmasvarUpamAM lIna thavAno Adarza rAkhIne dhyAnI puruSa dhyeya sudhI pahoMcI jAya, enA AdarzanI siddhi prApta kare, tyAre enI prasannatAnuM pUchavuM ja zuM? enA eka-eka roma vikasvara thaI jAya. enuM hRdaya akathanIya AnaMda anubhave che. enA mukha para saumyatA-prasannatA chavAI jAya che. ene na hoya kaSAyonI haiyAhoLI ke na hoya saMtApa, dhyAnI mahAtmA AvI prasannatAnuM sukha anubhave che. 2. gAmatta: amadA... ALasa... vyasana.. A badhA vaLagADone seMkaDo mAIla dUra mUkI AvIne dhyAtA puruSa paramAtmasvarUpanI nikaTa pahoMce che. enA aMgaaMgamAM skUrti hoya. enA manamAM apUrva utsAhano thanaganATa hoya. e beTho hoya ke Ubho hoya, e bhavya vibhUti bhAse. e mUrtimaMta caitanya dekhAya. paramAtmAnI ja jANe pratikRti hoya, tevo lAge. apramatta dhyAnInI vANI prANIonA prANone navapallavita kare che. 10. vilAnandrAmRta-ksanumavI : dhyAnI puruSane rasa hoya che mAtra jJAnAnaMdano rasAsvAda karavAno. e sivAya saMsAramAM ene koI ja rasa na hoya. bIjuM badhu ja nirasa lAge. jJAnAnaMdanuM amRta ja ene bhAve. Avo dhyAnI mahAtmA potAnA aMtaraMga sAmrAjyano vistAra karato kevuM vizuddha Atmatattva banAve che! enA sAmrAjyano e ja svAmI! AvA dhyAnI banI, ekAMtamAM mauna rahI dhyAna karavAnuM che. patra ahIM ja pUro karuM chuM. tA. 2-5-98 For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | F22. AnaMda zrAvaka gharmadhyAnanuM ? priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. ApaNI ciMtanayAtrA ekAMta, mauna ane dhyAnanI dizAmAM cAlI rahI che. ekAMtamAM ja pUrNarUpe mauna rahI zakAya ane dhyAnamAM sthiratA pAmI zakAya. A viSayamAM mAre tane zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA sarvaprathama zrAvaka AnaMdano paricaya karAvavo che. magadhadezamAM "vANijyagrAma' nAmanuM nagara hatuM. tyAMno rAjA hato jitazatru. zramaNa bhagavAna mahAvIra vANijyagrAmamAM padhAryA hatA, tyAM samavasaraNa racAyuM hatuM. prabhuno upadeza sAMbhaLI AnaMda khUba saMtuSTa ane prasanna thayo. teNe bhagavAnane kahyuM : "bhagavaMta, huM nircanja pravacanamAM zraddhA karuM chuM. nirjhantha pravacanathI saMtuSTa chuM. nircanja pravacana satya che. paraMtu huM sAdhu banavA samartha nathI. gRhIdharmanAM 12 vrato levA taiyAra chuM." AnaMde prabhu pAse bAra vrata grahaNa karyA. cauda varSa sudhI eNe vrataniyamone sArI rIte pALyAM. AtmAne zubha bhAvothI bhAvita karyo. jyAre vratamaya jIvananuM paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre rAtrinA uttarArdhamAM dharmAnuSThAna karatAM karatAM enA manamAM eka zubha saMkalpa jAgyo. eNe vicAryuM : "A nagaramAM huM rAjAthI mAMDI AtmIya jano sudhInA lokono AdhAra chuM. eTale e sahu pratyenAM kartavyonuM pAlana karavAmAM mana vyasta rahe che. tethI prabhue batAvelI gRhasvadharmanI zreSTha ArAdhanA - zrAvakanI agiyAra pratimAonI ArAdhanA nathI karI zakato. mATe have gharano ane samAja tathA nagaranA vyavahArano bhAra moTA putrane soMpI dauM. sUryodaya thAya eTale sagAM-saMbaMdhI vagerene bolAvI zreSTha bhojana karAvI, yeSTha putrane tathA mitrone pUchIne kollAgasannivezamAM je jJAta kuLanI pauSadhazALA che, tyAM jaIne "agiyAra pratimAonI ArAdhanA karuM.' prabhAte moTA putrane bolAvI AnaMde kahyuM : "he vatsa, huM A nagaramAM jevI rIte parivAranAM, sagAM-saMbaMdhInAM, rAjA ne prajAnAM kAryo karuM chuM, e badho bhAra tane soMpuM chuM. ApaNI pAse cAra kroDa hiraNya khajAnAmAM che. cAra kroDa hiraNya vyAjamAM phare che ane cAra kroDa hiraya vyApArAdimAM rokAyeluM che. For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 102 AnaMda zrAvaka : dharmadhyAna taduparAMta 10/10 hajAra gAyonuM eka gokuLa, tevAM cAra gokuLa ApaNAM che. dezAntaramAM pharatAM 500 vAhano che ane 500 gADAM che. 500 haLa che ane hajAro eka2 jamIna che. A badhuM huM tane soMpI dauM chuM. badho kAryabhAra tAre saMbhALavAno che. huM 'kollAgasannivezamAM je jJAtakuLanI pauSadhazALA che, tyAM ekAMtamAM rahIza. bhaviSyamAM tuM mane koI paNa vAta pUchavA AvIza nahIM.' www.kobatirth.org A pramANe moTA putrane kahIne, nirmama-niHsaMga banI AnaMda gharethI nIkaLyA ane kollAgasannivezanI pauSadhazALAmAM gayA... tyAM bhUminuM pramArjana karI, darbhanA ghAsano saMthAro karyo. darbhAsana para besIne temaNe zrAvakanI 11 pratimAono svIkAra karyo. temAM pahelI pratimAne sUtrAnusAra, pratimAsaMbaMdhita kalpane anusAra, mArga mujaba, tattvAnusAra, samyag rIte kAyAthI grahaNa karI ane upayogapUrvaka enuM rakSaNa karyuM. aticArono tyAga karI vizuddha karI. pratyAkhyAnano samaya pUro thavA chatAM keTaloka samaya vItI javA dIdho ane pahelI pratimA pUrNa karI. A rIte AnaMde agiyAre pratimAo vahana karI. eka divasa, rAtrinA samaye dharmaciMtana karatAM karatAM eka zubha vicAra Avyo : 'A pratimAonI ArAdhanAthI have mAruM zarIra mAtra hADakAMno mALo banI gayuM che. te chatAM mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSArtha, parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega che. jyAM sudhI A badhuM che tyAM sudhI maraNAntika saMlekhanA karI, AhAra-pANIno tyAga karI, mRtyunI icchA karyA vinA rahuM, e mArA mATe zreyaskara che.' eNe anazana svIkAryuM. A ekAMtamAM thayelI sAdhanA-ArAdhanA hatI. - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - A pUrNa mauna sAthe thayelI ArAdhanA hatI, A tapa sAthe zAnti-samatApUrvaka thayelI ArAdhanA hatI. ane chevaTe A badhI ArAdhanAnA phaLarUpe - - AnaMda zrAvakanAM adhyavasAyo zubha-zuddha banyAM, - AnaMda zrAvakanAM manaHpariNAma zubha-zuddha banyAM, - temanI lezyA zuddha banI, ane temanuM avadhijJAnAvaraNa karma kSayopazama pAmyuM, teo avadhijJAnI banyA! pratyakSajJAnI banyA! - eka mahinAnI saMlekhanA karI. For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 103 laya-vilaya-pralaya - be mahinAnuM anazana karyuM. - samAdhimRtyu pAmyA. - pahelA devalokamAM deva-paryAye utpanna thayA. gautama svAmIe bhagavAnane pUchyuM : "he bhagavanuM, devalokamAMthI cyavIne AnaMda zrAvaka kyAM janma leze? bhagavAne kahyuM : "e mahAvideha kSetramAM janma pAmI, e ja bhavamAM mokSa pAmaze." 0 0 0 cetana, AnaMda zrAvakanI ekAMta-ArAdhanAmAM tane mahattvapUrNa vAto kaI samajANI? traNa vAto mahattvanI banI hatI. - adhyavasAyo zubha-zuddha banyA hatA. - manaHpariNAma zubha-zuddha banyAM hatAM. - lekSAo zuddha banI hatI. dhyAnanI A mahattvapUrNa phaLazruti che. AvI phaLazruti prApta karavA mATe dharmadhyAna'nI cAra anuprekSAo khUba upayogI bane. e cAra anuprekSAo A pramANe che : 1. anitya bhAvanAnuM ciMtana, 2. azaraNa bhAvanAnuM ciMtana, 3. ekatva bhAvanAnuM ciMtana, 4. saMsArabhAvanAnuM ciMtana. A cAra bhAvanAone vAraMvAra ciMtana karavAthI dharmadhyAna ujvala rahe che ne AtmasAtuM banI jAya che. dharmadhyAna'nI mukhya cAra ciMtanadhArAo batAvavAmAM AvI che : 1. AjJA-vicaya : "AptapuruSanuM vacana ja pravacana che.' A AjJA che. A AjJAno arthano nirNaya karavo, tene "vicaya' kahevAya che. 2. apAya-vicaya : mithyAtvAdi AsavomAM, strIkathAdi vikathAomAM, rasAdi gAravAmAM, krodhAdi kaSAyomAM, pariSahAdi nahIM sahavAmAM.. AtmAne je nukasAna thAya che, tenuM ciMtana karI, daDha nirNaya hRdayamAM sthApita karavo. 3. vipAka-vicaya : azubha ane zubha karmonA vipAka-pariNAmanuM ciMtana karI, 'pApathI duHkha ane puNyathI sukha." Avo nirNaya hRdayastha karavo. For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 104 AnaMda zrAvaka : dharmadhyAna 4. saMsthAna vicaya : Sadbhavya, cauda rAjalokanI AkRti vagerenuM ciMtana karI, vizvavyavasthAno nirNaya karavo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A rIte dharmadhyAna karavAthI mananA adhyavasAya, mananAM pariNAma zubha bane che, zuddha bane che. pariNAme dharmadhyAnI AtmA virakta bane che. tenA AtmAmAM vairAgyanI jyota prajvalita thAya che. 'dharmadhyAnamupagato vairAgyamApnuyAd yogyam / ' : cetana, dharmadhyAna karanAra vairAgI to bane, paNa dharmadhyAna karanAra manuSya kevo hovo joIe, tenuM varNana 'zrI AvazyaLa sUtra'mAM vAMcavA maLe che 1. dharmadhyAnI, zrI jinezvara bhagavaMtanA guNonI prazaMsA-kIrtana karanAra hoya. 2. nigrantha munijanonA guNonI prazaMsA karanAra hoya, temano vinaya karanAra ane temane anna-vastra-pAtrAdinuM dAna ApanAra hoya. 3. zrutajJAnanI prApti karavAmAM nirata hoya, zrutajJAnathI AtmAne bhAvitaprabhAvita karavAnA lakSavALo hoya. 4. zIla-sadAcAranA pAlanamAM tatpara hoya. 5, indriyasaMyama ane manaHsaMyama karavAmAM jAgrata hoya. have vAta rahI 'lezyAzuddhi'nI. vizuddha dhyAnathI lezyAzuddhi thAya ja ane lezyA zuddha hoya to AtmAmAM dhyeyarUpa paramAtmAnuM pratibiMba paNa paDe. 'lezyA' zabdanI vyutpatti A pramANe che : 'niyate-ziSyate rmA sada AtmA anayati taizyA|' jenA dvArA AtmA karmothI baMdhAya tene lezyA kahevAya. Ama to pariNAma kaho, adhyavasAya kaho ke lezyA kaho, samAna ja che. judA judA maharSi-AcAryoe judI judI vyAkhyAo karI cheH - nIvapariNAmo teyA) (bhagavatIsUtra-TIkAmAM) yogapariNAmo jezyA| (prajJApanAsUtra-TIkAmAM) yoganimittA taizyA| (zrI malagiri AcArya) lezyAo cha prakAranI hoya che. (1) kRSNa lezyA : A lezmAvALo jIva pAMca AzravomAM pravRtta hoya, traNa guptiothI agupta hoya, chakAyanI hiMsA karanAra, tIvra AraMbhamAM pariNata, kSudra, sAhasika, nirdaya, nRzaMsa ane indriyaparavaza hoya. For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 105 (2) nIla legyA: A lezyAvALo jIva IrSyALu hoya, kadAgrahI hoya, ajJAnI hoya, mAyAvI, nirlajja, viSayalaMpaTa, kepI, rasalolupa, AraMbhI, avirata sudra ane sAhasika hoya. (3) kApota lezyA : A vezyAvALo jIva vAMkuM bolanAra, khoTA AcaraNavALo, kapaTI, gUDha hRdayI, svadoSone chupAvanAra, parigrahI, mithyAdRSTi, anArya, marmabhedI, duSTavacana bolanAro, cora, matsarI hoya che. A traNa azubha lezyAo che. (4) tejo vezyA : A vezyAvALo jIva namra hoya, caMcaLatArahita hoya, niSkapaTa, kutUhalarahita, vinIta, indriyonuM damana karanAra, svAdhyAyazIla, tapasvI, priyadharmA, daDhadharmA, pApabhIru ane hiteSI hoya. (5) padma lezyA : jenAmAM kaSAyo alpa hoya, jenuM citta prazAMta hoya, je manojayI hoya, je alpabhASI hoya, upazAnta hoya ane jitendriya hoya, te padma lezyAvALo jIva hoya. () zukla lezyA : A vezyAvALo jIva dharmadhyAnI hoya, zukladhyAnI hoya. zAMtacitta hoya, samiti-guptivALo hoya, sarAga ke vItarAga hoya, upazAMta ne jitendriya hoya. cetana, ekAMtamAM mauna dhAraNa karIne dharmadhyAnamAM lIna bananAra sAdhaka AvI te jovezyA - padha lezyA ke zukla legyAmAM rame che. enA pariNAme e viziSTa AtmAnubhavanI prApti kare che. joke AtmAnubhavarUpa layayoganI vAta to have pachI karavAnI che, atyAre to manojaya karavA mATe ekAMta, mauna ane dhyAnanI sAdhanA aMge lakhI rahyo chuM. have tame dhyeyamAM ja lIna banavA prayatna karo. jema jema e lInatA vadhatI jaze tema tema tamAruM AMtarasukha vadhatuM jaze. tame anubhavatA jazo ke, "huM sukhI chuM, mAruM sukha vadhatuM jAya che.' jo tame dhyeya-paramAtmAne ja vIsarI ja zo, dhyeyahIna jIvana jIvatA rahezo to tamAruM mana sthiratA nahIM pAme. tame sukha paNa nahIM pAmo. tamane tamArI jAta duHkhI lAgaze. eka vAta gAMThe bAMdhI lo : dhyAtA, dhyeya ane dhyAnanI ekatAno samaya ja paramAnaMdanA anubhavano samaya che. parama brahmanI mastIno kALa che. sAdhaka jIvana jIvavAno apUrva lahAvo che. mATe dhyeyamAM layalIna banI jAo. kuzaLa raho. tA. 3-5-98 @dagupta For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra DE priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. ekAMta mau! www.kobatirth.org 23. vaLagaNamukti ane aMtarbodha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhyAna! ekAMta jagAmAM sthiratApUrvaka sukhAsane besavuM, e indriyonA dekhItA dhamapachADAone ghaDIbhara zAMta rAkhavAno rasto che. ekAMta hoya tyAre kAnane ane AMkhane thoDoka jaMpa vaLe che. AMkha mIcI zakAya che, paNa kAna mIMcI zakAtA nathI. AMkha Akramaka thaI zake, kAna haMmezAM anAkramaka! AMkha para dRzyano baLAtkAra na thaI zake, kAna para ghoMghATa ke apazabdono prahAra thaI zake. zarI2 jaMpI jAya tyAre maunayukta ekAMtamAM zArIrika AvaraNo DhIlAM paDe che. peTa haLavuM hoya tyAre zarIranI tANa ochI thAya che. AvI zArIrika tANamukti mananI tANamukti mATenI taiyArI gaNAya. mananI kakSAe tANamukta thavAmAM mauna, ekAMta, zAMti ane aMdhArUM khUba ja sahAyarUpa thAya che, mananA udhAmA ochA nathI hotA. vividhatA ane anekatAno lIlo cAro caravAmAMthI mana UMcuM ja nathI AvatuM. A sRSTimAM pAra vinAnI anekatA che. enuM padArthavaividhya, vastuvaividhya, mAnavavaividhya, dazyavaividhya, zravaNavaividhya, sparzavaividhya, rasavaividhya, gaMdhavaividhya, vicAravaividhya ane ghaTanAvaividhya ApaNA manamAM satata ThalavAtuM ja rahe che. jJAnendriyo ane karmendriyonA daravAjAmAMthI mananA mahAlayamAM je kaMI praveze, tenA kAraNe ApaNe satata anekatAnA vizALa pradezamAM ramatA-bhamatA-jamatA rahIe chIe. manane thoDI kSaNo mATe nyuTrala giyaramAM mUkIne vividhatAnI-anekatAnI lIlAmAMthI bane teTaluM kheMcI laIne kaMpI javuM, e AtmAnubhavanA garbhadvAramAM praveza pAmavAnI pUrvazarata che. Ama karatI vakhate manane mAravAnuM nathI, enI lagAma tANIne kheMcavAnI nathI, paNa ene haLavI TapalI mArIne bane eTaluM niSkapa-niSpada thavA devAnuM che. caitasika kakSAe eka DagaluM AgaLa jaIne vicAronA doDaMdoDA sakhaNA For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya - 107 rAkhavAnA che. vicAro zubha hoya toya jaMpI javAmAM aDacaNa UbhI kare che. vicAro cittavRttino vihAra che. cittavRtti bhaTakatI ja rahe te mATenAM sAdhano mana pUrAM pADe che. enuM vAhana vicAro che. AtmAnubhavanI guphAmAM pravezatI vakhate cittanA vyApArone heThA melI, bane teTalI nirvicAra avasthA prApta karavA mathavAnuM che. ApaNA parizuddha AtmAnI bane teTalI najIka javA mATenI pAtratA prApta karavAnI che, ane ApaNI bhItaranI je cetanA che, tenI samIpa javAnI sAdhanAne "dhyAna' kahe che. vyaktitvane bhUlI astitvamaya banavuM e dhyAnano prasAda che. Avo parama prasAda ekAda kSaNa mATe ja Take che. paraMtu AvI eka kSaNanuM mUlya jIvananAM badhAM varSo karatAM vadhAre gaNAya. dhyAnamAM svastha thavA mATe, jaMpI javA mathatA, paraMtu vAraMvAra niSphaLa jatA sAdhako paNa prazaMsanIya che. teonI niSphaLatA paNa bhAre mUlyavAna hoya che. niSphaLatAonuM sAmaiyuM karavAnI ane salAmatIno kAMTho choDavAnI jemanI taiyArI hoya temaNe ja "prabhuno paMtha" pakaDavo joIe. ahIM mane eka jhena-kathA kahevAnuM mana thayuM che. varSo sudhI dhyAna-sAdhanAmAM otaprota rahenAra eka sAdhake enA guru bajuvAne kahyuM : "huM chellAM daseka varSathI dhyAna karuM chuM ane moTA bhAgano samaya AtmaciMtanamAM ja pasAra karuM chuM, chatAM hajI sudhI mane na thayo dhyAnano kazo anubhava ke na maLI zakyuM kazuM AMtarika sukha. UlaTAnuM mAruM citta vikSipta thaI gayuM che eTale have huM A dhyAnasAdhanA choDI devA mAguM chuM.' guru bajuvAe kahyuM : 'mitra, je pravRtti tamAre choDI ja devI che, emAM mane kahevA zA mATe AvyA? huM to kahuM chuM ke tAtkAlika tamArI dhyAnasAdhanA baMdha karI do." sAdhake pharI prazna karyo : "dhyAna-sAdhanA choDatAM pahelAM huM ApanI pAsethI phakta eTaluM ja jANavA mAguM chuM ke AmAM mArI kyAM cUka thaI haze? zA mATe mane sukha-zAMtino saheja paNa anubhava na thaI zakyo?' guru bajuvA bolyA : "mitra, huM tamane zuM kahuM? je kAma mAtra dasa sekaMDamAM karavAnuM hatuM, enA mATe tame dasa varSa lIdhAM! pachI tame kevI rIte saphaLa thaI zako?" sAdhake dalIla karI : "je kAma huM dasa varSamAM na karI zakyo, e mAtra dasa sekanDamAM huM kevI rIte karI zakavAno hato?" For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 vaLagaNamukti ane aMtarbodha dasa varSamAM tame dasa sekanDano paNa satyano sAkSAtkAra na karI zakyA, pachI tamane huM kevI rIte samajAvI zakuM ke dhyAna e chalAMga che samayanI bahAranI!' sAdhake pUchyuM : "to mArI dasa varSanI sAdhanAnuM zuM kaMI mahattva nahIM?' mahattva to eTaluM ja ke dasa varSa pachI paNa tamane eTalI to khabara paDI ke tame mAtra kasarata ja karI rahyA hatA! have kasaratamAM chelle je Adeza ApavAmAM Ave che, enuM tamAre pAlana karavAnuM - ArAma! jaise the!" "Apa to mArI majAka uDAvI rahyA ho, tevuM mane lAge che.' sAdhake nirAzAthI kahyuM. mitra, dasa varSa sudhI tame tamArI khudanI majAka uDAvI, enuM zuM?" 0 0 0 jIvanamAM zarIrayAtrAnI sAthe manoyAtrA paNa satata cAlatI ja rahe che. vANI ane buddhi vicAra mATe che (vI vuiddhiva vivAra). je manuSya sAMbhaLelI vAta para vicAra karato nathI te kartavyane kevI rIte jANI zake? ApaNuM vyaktitva mULabhUta rIte to mano-zArIrika (sAIkophijhikala) che. zarIra ane mananI upekSA karanAro sAdhaka AtmajJAnI na banI zake. gItA"mAM mana mATe kahevAyuM che. - manuddhinamanI (uddegarahita manavALA) adhyAya 7 - prItamanA: (prItiyukta manavALA) adhyAya 11 - mana:prasaT: (mananI prasannatA) adhyAya 17 - manana (paramAtmAmAM mana parovanArA) adhyAya 18 A krame vikAsa thAya manano, to bhagava-mana sudhI pahoMcI javAya. ugarahita mana, nirmaLa mana premarasathI chalochala banIne manAprasAda prApta kare che. AvA mana:prasAdanuM sumadhura phaLa bhagava-mana banI rahe che. AjanI navI peDhIne koIke to khabho halAvIne ane jarUra paDe ghAMTo pADIne samajAvavuM paDaze ke ApaNI paraMparAmAM kyAMya zarIra ane mananI avagaNanA karIne AtmoddhAranI vAta karavAmAM nathI AvI. maisura yunivarsiTInA kempasanuM majAnuM nAma che. "manotrI'. manano anAdara thayA ja kare tyAre mAnasika rogo pedA thAya che. ApaNe tyAM mAnasika rogamAM sapaDAyelA mANasane manocikitsaka pAse laI javAno rivAja nathI! e gAMDo thaI jAya tyAre ja menTala haoNspiTalamAM dAkhala thAya! For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 109 laya-vilaya-pralaya mATe, zarIra, mana ane AtmAnA sumeLa thakI jo jIvanayAtrA cAle to ja mokSayAtrA zarU thaI zake. A sumeLa eTale ja laya. zarIrano laya jaLavAvo joIe, manano laya jaLavAvo joIe, to pachI AtmAno laya pAmI zakAya. cheH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ends and Means' pustakamAM AsTsa haksalI kahe che : 'Adarza mANasa te che ke jenuM mana vaLagaNamukta hoya.' (Non-attached) vaLagaNamuktinI vAta lekhaka A rIte kare che : 0 zarI2nI vAsanAo ane saMvedanAnuM vaLagaNa na hoya. 0 sattA ke adhikAra prApta karavAnI tAlAvelI na hoya. 0 zokha mATenI cIjo meLavavAnI paDApaDI na hoya. Q sAva ja aMgata premasaMbaMdhanuM baMdhana na hoya. 0 paiso, kIrti ane sAmAjika mobhAnI khevanA na hoya, 0 vijJAna, kaLA ane tattvajJAna pratye paNa baMdhana na hoya. aphaghAnistAnanA eka zANA mANasa senAIe A ja vAto judI rIte kahI mAnavajAta nIMdaramAM poDhelI che. je bAbato sAva nakAmI che. temAM ene dilacaspI hoya che. mAnavajAta banAvaTI duniyAmAM jIve che. 1952 nA arasAmAM AsTsa haksalIe eka vicArasamRddha pustaka lakhyuM : 'breva nyU varlDa rIvijhiTeDa.' A pustakamAM emaNe pazcimanA yuvakanI manodazA varNavatAM lakhyuM ke eka jamAnAmAM krodhe bharAyelA yuvAnanuM sUtra hatuM : 'mane mukti Apo kAM mota Apo!' hasalI kahe che ke havenA yuvAnanuM sUtra che - mane TI.vI. ane inTaraneTa ApI do... ane svataMtratAnI paLojaNothI mukta karo.' AjanA mANasanuM mAnasa have 'sTeTasa'ne mahattva ApavA mAMDyuM che. te mANasanI sTeTasanI, enI smazAnayAtrA vakhate jAmelI bhIDa parathI mApavAmAM Ave che. enA parizuddha astitvanuM satya Arthika, sAmAjika, sAMskRtika ane dhArmika ThaThArAnA DhAMkaNa taLe dabAI jAya che. ApaNe mANasa bhaNI joIe For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 110 vaLagaNamukti ane aMtarbodha chIe, enI bhItara DokiyuM karavAnuM cUkI jaIe chIe. are, kyAreka to ApaNe mANasa tarapha paNa nathI jotA, mAtra enA mobhAne joIe chIe. rUpALI vyakitanA svabhAvanuM satya enA AkAranA AvaraNamAM dabAI jAya che. vyaktimAM paDelI kAryadakSatAnuM satya kyAreka enA hoddAnI siniyoriTImAM gUMgaLAI mare che. ceharA paranI phikkAzanuM satya lipasTika, lAlI ke meikaapanA thapeDA heThaLa dabAI jAya che. kyAreka eka vicAravaMta mANasane lAdheluM satya, bahumatInA zorabakora heThaLa hAMphatuM thaI jAya che. have chelle A patramAM mAre "antarbodha'nI vAta karavI che. A antarbodha (isyuIzana) mananA UMDANamAMthI ja pragaTe che. kazuMka aMdarathI Uge tyAre mANasa jANe thoDI paLo mATe adhdhara thaI jAya che. kyAreka aMdarathI saMkalpa phare che, vicAra sphare che, kyAreka nirNaya jaDe che, ukela jaDe che, mArga maLI Ave che. paMktio phUTe che, pratimA UpasI Ave che ane kalpanA pAMgare che. AvI paLo aNamola gaNAya, A paLo divyatAthI maDhelI hoya che. ghaNA mANasone AvI suMdara paLo ociMtI maLI rahe che, paraMtu bahu ochA mANaso AvI suMdara paLono upayoga-viniyoga jIvanayoga-jIvanalaya mATe karatA hoya che. A jIvatI paLomAM je aMtarbodha mANasa pAme che te paramezvaranA AdezanI UMcAI dharAvato hoya che. tANathI jakaDAyelA, ghoMghATamaya ghaTamALiyA ane ghaDiyA jIvanamAM aMtarbodhanuM sauMdarya khatama thAya che ane e paLo daramiyAna je UMDI anubhUti thAya te pAmavAnI saMvedanazIlatA-saMvedanakSamatAnuM pota pAtaLuM paDI jAya che. aMtarbodha Uge che ApaNI manobhUmi para, paNa enuM jaLa-siMcana koI rahasyamaya cetanAmaya UrdhvamUla zakti dvArA thatuM jaNAya che. aMtarbodha jJAnaprAptinuM divya jharaNuM che. sAva nIcalA stare e nirNayaukela-vicAra ke jhabakArAnI kakSAe thato hoya che, jyAre sAva upalA stare mahAna vijJAnIone paNa madadarUpa thAya che. AvA aMtarbodhamAM kyAreka goTALo, bhramaNA, AtmavaMcanA ke daMbha bhaLI zake che. mATe aMtarbodhane apradUSita rAkhavAnI zarata e che ke mANasa sahaja hoya, prAmANika hoya ane aMtarathI tRpta hoya. vyavahArazuddhi, cittazuddhi ane sthitaprajJatAnA kAraNe RSi-munino aMtarbodha anokhI UMcAI prApta kare che. ApaNA aMtarbodhane nirmaLapaNe jALavavo e paNa sAdhanA che. For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 111 aMtarbodha eka anubhUti che ane anubhUti mananI asAmAnya avasthAmAM thAya che. buddhithI para evI A anubhUti che. egrI bargamAM kahe che ke satata parivartanazIla evI vAstavikatAnI samucita oLakha mATe kevaLa buddhi pUratI nathI, e mATe aMtarbodhanI jarUra paDe. aMtarbodha eTale vAstavikatAnA ke parivartanazIlatAnA hArdamAM pahoMcavAnI zakti. zrI araviMda ane bargamAM aMtarbodha para sarakho bhAra mUke che. araviMda aMtarbodhane "manane upara taraphathI prApta thanAra pratyAyana' tarIke varNave che. bargamAM aMtarbodhane vAstavikatAnA hArdamAM pravezavAnA mArga tarIke oLakhAve che. kahe che -"The only way to know reality is through intuition." yAda rAkho: aMtarbodhanI sagI bahena zraddhA che, aMdhazraddhA nahIM, mATe zraddhAbhAvane ujvala ane cetanavaMto rAkhavAno che. manuSyanI zreSThatAno kharo AdhAra A aMtarbodha para che. sAthe sAthe saMvedanasamRddhi, vicArasamRddhi ane vivekasamRddhi paNa AdhArabhUta che. A traNe bAbato enI cetanAne evI avasthAe laI jAya che jene kAraNe anya jIvo sAthe, samagra sRSTi sAthe tAdAbhya sAdhI zake. banDa raselanA kathana sAthe A patra pUro karIza. mAnavane buddhimattA tarapha kramaza- DagalAM mAMDavAmAM traNa moTA mukAbalAno sAmano karavo paDelo. prakRti sAmeno mukAbalo. mAnava-mAnava vaccenI spardhA ane mAnavanI potAnI jAta sAthenI laDAI! potAnI jAta sAthenI laDAI eTale potAnA mana sAthenI laDAI. e laDAImAM manojaya prApta thAya che, manano layayoga. viziSTa laya sadhAya (vilaya). kuzaLa raho, tA. 4-pa-98 laghumnasUtra For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [24. sRSTi lathaTavarUpA che - priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tAro patra maLyo, vAMcIne AnaMda thayo. svAranI pratikULatAmAM A badhuM lakhAI rahyuM che, te parama kRpALu paramAtmAnA aciMtya anugrahanuM ja pariNAma che. "huM lakhI rahyo chuM.' ema lAgatuM nathI. mahAnubhAva, jevI rIte jaina dharmamAM "zAmyazataka' graMthamAM AcArya zrI vijayasiMhasUrijIe nathAtu naH lakhIne layayogano mahimA karyo che, tevI rIte vaidika dharmamAM "varAha upaniSada'nA bIjA adhyAyamAM Rbhu nAmanA RSi yoganA traNa prakAra batAve che. - maMtrayoga, - layayoga, - haThayoga, A traNe yogamAM RSi aSTAMgayogane jarUrI gaNAve che. yoganI vistRta samajaNa ApIne "layayogano mahimA karatI vakhate RSi vade che : indriyono nAtha mana che. manano nAtha prANavAyu che. prANavAyuno nAtha laya che. mATe prANanA nAtha evA layanA zaraNe jAva. RSi kahe che : prANano nAtha laya che. prANa che tyAM sudhI jIvana che. jo A tarka svIkArIe to kahevuM paDe ke laya che tyAM sudhI jIvana che! prANano AdhAra laya che. jo samagra sRSTi layasvarUpA hoya to jIvanamAM atra-tatra-sarvatra anubhavavA maLatA layano mahimA karavo joIe. layasAdhanA e ja jIvanasAdhanA samajavI joIe. layane samajavA saMgIta samajavuM joIe. saMgIta svabhAve tAlabaddha ane layabaddha hoya che. tAla tUTe tyAre sAmAnya mANasa paNa khalela pAme che. saMgItakAra vadhAre khalela pAme che. saMgItamAM tAlabaddhatA eTale layabaddhatA. saMgItajJa kyAMka sUra khoravAya tyAre paNa akaLAI jAya che. sUrano saMbaMdha tAla For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 113 sAthe nathI, saMvAditA sAthe hoya che. saMgItamAM sUranI saMvAditA hoya che. sUra dvArA paNa laya pragaTa thAya che. A rIte jIvanalaya paNa aneka svarUpe pragaTa thAya che. ApaNA jIvanasaMgItana laya khoravAya te na pAlave. layano mULa saMbaMdha brahma (kosmosa) sAthe che. kosmosano laya khoravAya tyAre mANasane bhItaramAM asukha thAya che. pharIthI kahuM chuM ke sRSTi layasvarUpA che. koyala ke mora layapUrvaka Tahuke che. caMdranI kaLA sadIothI layapUrvaka thatI Ave che. bharatI ane oTa laya jALave che. sUryanI gati laya jALavIne jagatane jIvADe che. graho, upagraho, tArAo, nakSatro, nihArikAo ane AkAzagaMgAo avakAzI guratvAkarSaNa jALavIne lAkho sadIothI gatimAna che. A sRSTimAM suvyavasthA che. goTALo nathI. AMbA para vasaMtaRtumAM kerI laTakatI dekhAya tyAre Rtuno laya, sUryano laya, pavanano laya, dharatIno laya, jaLatattvano laya, AMbAno laya, uSNatAno laya ane astitvano laya pragaTa thAya che! kerInA astitvano potIko laya hoya che. A to eka udAharaNa che. sRSTimAM rahelA parama layane nIrakhavo, parakhavo ane pAmavo, e ApaNI layasAdhanA kahevAya. AvA keTalAka zAzvata layo sRSTimAM pravarte che, te Aje tane lakhuM chuM. * pahelAM tane "kALacakra'mAM kevo laya pravarte che, te jaNAvuM chuM. kALacakramAM niyamita rUpe utsarpiNI ane avasarpiNI AvyA kare che. utsarpiNImAM ane avasarpiNImAM cha-cha ArA(kALavibhAgo) paNa niyamita rUpe pharyA kare che. e cha ArAnAM nAma A pramANe che : 1. suSamasUpamAM 2. suSamA 3. suSamaduSamAM 4. dupamasuSamA pa. duSamA 6. duSama-duSamA. A krama avasarpiNIno che. utsarpiNImAM zarUAta "duSamaduSamAthI thAya. A krama anAdikALathI khulanA vinA cAle che ane anaMta kALa cAlato raheze! A kALano laya kahevAya, dareka ArAnAM varSonuM pramANa paNa nakkI ja hoya che. te te ArAmAM mANaso, pazuo, pakSIonAM zarIra pramANa, AyudhyapramANa, zakti-sAmarthya, guNo, avaguNo, sukha-duHkho (suSama-sukha, duSama-du:kha) vagere nizcita hoya che. A eka zAzvatuM laya che sRSTino. A vAta bharatakSetranI apekSAe samajavAnI. For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 sRSTi layasvarUpA che. sRSTimAM zAzvata rUpe pravartato bIjo laya che "kalpavRkSonuM pragaTa thavuM. pahelA-bIjA ane trIjA ArAmAM 10 prakAranAM kalpavRkSo pragaTa thAya. 1. manaMga (drAkSAdinAM pINAM Ape) 2. bhaMga (bhAjana Ape) 3. truTitAMga (jovAnAM dazyo Ape) 4. jyotiraMga (sUryano prakAza Ape) 5. dIpAMga (dIvAnI jyota Ape) 6. citrAMga (puSpo Ape.) 7. citrarasa (bhojana Ape) 8. mayaMga (AbhUSaNa Ape) 9. gehAkAra (ghara-makAna Ape) 10. anagna (vastra, Asana Ape). 1-2-3 ArAomAM yugalika strI-puruSo (yugalarUpe) janma. temane kalpavRkSo pAsethI ja badhuM maLe. temanA kaSAyo bahu thoDA hoya, e ja trIjA ArAnA chellA samayamAM dIrghaAyuSyavALA ane UMcA dehamAnavALA kulakaro (rAjA jevA. rAjyAbhiSeka na thAya) thAya. ane sAta ja thAya. A avasarpiNImAM sAta kulakaro A pramANe thayA hatA. 1. vimalavAhana, 5. prasenajita, 2, cakSukhAna, 6. marudeva ane 3. yazasvata, 7. nAbhi. 4. abhicandra, utsarpiNImAM paNa A ja rIte kulakaro thAya. A nizcitakrama. vizvano eka zAzvata laya. te pachI covIza tIrthaMkaro thAya, bAra cakravartI thAya, nava baLadeva thAya, nava vAsudeva thAya, nava prativAsudeva thAya ane nava nArada thAya. A badhuM vyavasthita ane te te nizcita kALe banyA ja kare! AmAM kyAreya goTALo na thAya ke krama na badalAya. badhuM ja suvyavasthita. pAMcamA ArAnAM 21 hajAra varSa che. 21 hajAra varSanA chellA divase For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 115 pahelA praharamAM (sUryodayathI 3 kalAkamAM) zrutajJAna, sUri(AcArya), saMgha ane dharmano nAza thaze. madhyAhna samaye rAjA, maMtrI ane nItidharma nAza pAmaze. saMdhyA samaye agni nAza pAmaze. tyArapachI sAta-sAta divasa sudhI pAMca prakAranA varasAda varasaze : 1. kSAramegha. 2. agni jevA jaLanI varSA. 3. jherayukta pANInI varSA. 4. Ambarasayukta pANInI varSA. 5. vidyut-varSA. A uparAMta vAyu tophAnI banaze. parvata-bhUmi samAna banaze. pahADonI guphAomAM pazu-pakSIonAM mAtra bIja raheze. - chaThThI ArAmAM (21 hajAra varSano chaThTho Aro che) manuSyo be hAthanI UMcAIvALA, 20 varSanA AyuSyavALA, mAchalAM khAnArA, gaMgA-sindhanI kotaromAM rahenArA, kharAba rUpa-raMgavALA ane krUra svabhAvavALA haze. teo lAja zarama vinAnA haze. vastrarahita haze. temanI vANI karkaza-kaThora haze. mAtA-pitA, bhAI-bahena, putra-patnInA saMbaMdhomAM koI maryAdA nahIM rahe. strIo cha varSanI uMmare garbhavatI banaze. atyaMta duHkhadAyI prasavavedanA haze. ghaNAM putra-putrIone janma Apaze. chaThThA ArAnA aMte (avasarpiNImAM) manuSyanuM zarIra eka hAthanuM haze ane AyuSya 16 varSanuM haze. have avasarpiNI-kALa ane utsarpiNI kALanI samAnatA batAvuM. avasarpiNI-kALa utsarpiNI-kALa chaThTho Aro pahelo Aro pAMcamo Aro bIjo Aro cotho Aro trIjo Aro trIjo Aro cotho Aro bIjo Aro pAMcamo Aro pahelo Aro chaThTho Aro For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 119 sRSTi layasvarUpA che. utsarpiNInA bIjA ArAnA prAraMbhe pAMca prakAranI varSA 7 divasa thavAnI: 1. puSparAvarta megha 2. kSIra megha 3. dhRta megha 4. amRtarasanI varSA 5, rasanI varSA pRthvI zItala thaze. anna utpanna thaze. auSadhio Ugaze. pRthvI rasapUrNa banaze. bIjA ArAnA aMte nagaro-gAmonI racanA thaze. jAtismaraNa jJAnavALA sAta kulakaro thaze. trIjA ane cothA ArAmAM 24 tIrthakarI, cakravartIo (1ra), baLadevo (9), vAsudevo (9), prativAsudevo (9) ane nArada (9) thaze. A rIte kALacakra enA nizcita layamAM cAlyA kare che. ApaNe te jJAnadRSTithI jovAnuM che, samajavAnuM che. emAM ApaNo manolaya sadhAya che. meruparvata (eka lAkha yojana UMco che)nI taLeTI (samabhUtalA)thI 700 yojana upara, merunI AsapAsa cArebAju samagra jyotiSacakranuM niyamita paribhramaNa cAle che. 1. sUrya, 2. caMdra, 3, graha, 4. nakSatra, ane 5. tArA. A jyotiSacakra che. AnA paribhramaNamAM kyAreya eka kSaNanI paNa vadhaghaTa thaI nathI ke thaze nahIM. eno eka nizcita laya che! sRSTimAM jyotiSacakranA niyamita paribhramaNanuM ghaNuM mahattva che. A sRSTi, A jagata pUrNa che. emAM anaMta AtmAo che. anaMtAnaMta ajIva dravyo che. ApaNe to zAstraSTithI ja e badhuM joI zakIe. bAkI to "sabrijAnavapUna pUI nathI " je AtmAo saccidAnaMdathI - pUrNAnandathI paripUrNa bane che, sarvajJa-vItarAga bane che teo pUrNa jagatane pratyakSa jue che ne jANe che! mATe ApaNe sarva prathama sat-cit ane AnaMdathI pUrNa banavA puruSArtha karIe. cidAnanda prApta karIe. te mATe mana-vacana-kAyAnA yogone sthira karIe. A sthiratA ja laya che. upAdhyAya yazovijayajI kahe che : sakala kalAmAM sAra layI raho dUra sthiti eha, sakala yogamAM bhI sakala laya ke brahma videha." mana-vacana-kAyAmAM samatva e laya che. A laya yogIne brahmajJAnI banAve che. banavuM che ne? Aje basa ATaluM ja, patra pUro karuM chuM. tA. 4-pa-98 Snezkatzen For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * * * 1 . SaDadravyomAM laya 3 priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, sRSTinuM ciMtana saMsthAnavicaya nAmanuM dharmadhyAna che! sRSTimAM rahelA pratyeka jaDa, cetana padArthanuM ciMtana dharmadhyAna che. A dharmadhyAnanI dhArA satata vahetI rahe, te layayoga che! gata patramAM kALacakramAM pravartatI eka suvyavasthA, aparAvartanIya vyavasthAnI vAta karI. Aje A ja sRSTimAM jarA UMDA jaIne keTalAMka zAzvata tattvonA layamAM lIna thavuM che. ravIndranAtha TAgora AvA cetavistAranI vAta A rIte kare che0 jJAna dvArA samasta jagatamAM potAnA manane prApta karavuM. 0 karma dvArA samasta jagatamAM potAnI zaktine vyApta karavI. che ane saundaryabodha dvArA samasta jagatamAM potAnA AnaMdane vyakta karavo e ja mAnavatAnuM lakSya che. cetana, A samagra vizvamAM jJAnadaSTithI pAMca arUpI dravyo tane batAvuM chuM ane e tattvono zAzvatu anavarata vahI rahelo laya samajAvuM chuM. - "dharmAstikAya" nAmanuM eka arUpI tattva sRSTimAM vyApta che. teno jIvone ane pudgalone gatimAM niraMtara sahAya karavA rUpe laya pragaTa thato rahe che. - "adharmAstikAya' nAmanuM eka arUpI dravya sRSTimAM vyApta che. teno jIvone tathA pudgalone sthitimAM (UbhA rahevAmAM sahAya karavA rUpe laya pragaTa thato rahe che. - AkAzAstikAya arUpI tattva che. jIvo ane pudgalone avakAza ApavA rUpe eno laya pragaTa thAya che. - kALa paNa arUpI che. jaDa-cetanane jUnA-navA karavA rUpe eno laya pragaTa thato rahe che. have rahyAM be mukhya dravyo : jaDa ane cetana! For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 SaD dravyomAM laya dareka pudgaladravya sthira rahe che, tenI avasthAo (paryAyo) badalAtI rahe che. A parivartananI suvyavasthita prakriyAmAM laya jovA maLe che. paryAyo janme che ane nAza pAme che. A janmanAzanI sAIkala cAlatI ja rahe che. evI ja rIte jIvadravya sthira hoya che. tenA paryAyo badalAyA kare che. e paryAyonuM parivartana nizcita rUpe ja thatuM hoya che. A parivartanamAM layanAM darzana karavAnAM che. jIvonA ane jaDapudgalonA parivartanono laya jo ekAgra mana-vacana-kAyAthI mANasa kare to kadAca tene brahmajJAna lAdhI jAya! have eka sUkSma jJAnanI vAta karIza. kadAca tane samajAya ke na paNa samajAya. mokSa pAmelA, siddhazilA para rahelA anaMta siddha bhagavaMtomAM paNa eka prakRSTa laya pravartato hoya che. temanA AtmAmAM jJAnopayoga ane darzanopayoganI rIdhama-laya satata cAlyA karato hoya che. eka samaye jJAnopayoga, bIjA samaye darzanopayoga! A upayoga anaMtakALa paryaMta kyAreya khoravAyA vinA cAlyA karavAno. A siddhono prakRSTa laya che. emanA anaMta-avyAbAdha sukhanI akhaMDa dhArA paNa parama laya ja che. ApaNe emanA A parama layanuM dhyAna karIe to ApaNane layayoganI prApti thaI jAya. laya ane pra-laya eka sikkAnI be bAju jevA che. A sRSTimAM parivartana kAyamI bAbata che. parivartana eTale kSaNe kSaNe cAlatI pralayaghaTanA. pralaya eTale prakRSTa laya. eka mojuM pANInI sapATI para UThe che eno artha ja e ke kyAMka koI mojuM vilIna thAya che. mojAnuM UThavuM ane vilIna thavuM e layapralayanI ke pachI layabrahmanI lIlA che. Rtucakra cAlatuM rahe che. suda ane vadanuM cakra cAlatuM ja rahe che. janma ane maraNanuM cakra cAlatuM ja rahe che. puSpa Uge che ane kharI paDe che. Ama parivartanamAM paNa punarAvartana jovA maLe che. AvI che parabrahmanI layalIlA! jyAre ApaNo vyaktigata laya vyApaka evA parama laya sAthe ekarUpa bane tyAre layalInatA, eTale ja brahmalInatA! parama layane rAga-dveSa karyA vinA mAtra joyA ja karavAno che, jANyA ja ka2vAno che. e jovAmAM ne jANavAmAM jo laya lAgI jAya to ApaNo beDo pAra thaI jAya. For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 119 cetana, jyAre A patramAM dharmAstikAya Adi tattvonI vAta lakhI che, to e aMge thoDI vistRta jANakA2I paNa sAthe sAthe ApI dauM. jainadarzanamAM kSetranI apekSAe 'loka' ane 'aloka' zabdo prayojAyelA che. A loka ane aloka cha dravyonAM AdhArabhUta kSetra che. 0 AkAza loka-aloka baMnemAM vyApaka che. 0 bAkInAM dravyo mAtra lokamAM ja vyApaka che. Q 'kALadravya'nuM astitva samagra lokamAM nathI hotuM, enuM astitva mAtra manuSyalokamAM ja hoya che. arthAt aDhI dvIpamAM ja che. kAraNa ke kALakRta vyavahAra sUrya-candranA paribhramaNanI apekSAe ja che ane sUrya-candranuM paribhramaNa aDhI dvIpamAM ja hoya che. A aDhI dvIpa aMgenI jANakArI mATe 'kSetrasamAsa' 'bRhat saMgrahaNI' ane 'lokaprakAza' graMthonuM adhyayana karavuM joIe. samagra lokamAM dharmAstikAya eka ja che, adharmAstikAya eka ja che ane AkAzAstikAya paNa eka ja che. A traNa dravyo ekaekanI saMkhyAmAM che, arUpI che ane akhaMDa che. jyAre jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa A traNa dravya anaMta-anaMta che. jIvo anaMta che, puddagalo anaMta che ane kALa anaMta che. kALanA 'samayo' anaMta che, e apekSAe kALane anaMta kahevAmAM Avyo che. sUkSmAtisUkSma kALane 'samaya' kahevAya. A cha dravyomAM kALa sivAyanAM pAMca dravya 'astikAya' kahevAya che. jenuM astitva hoya ane je pradezasamUharUpe hoya tene 'astikAya'nI saMjJA ApavAmAM AvI che. jIva, dharmAstikAya ane adharmAstikAya - asaMkhya pradezAtmaka che. AkAza ane pudgala anaMta pradezAtmaka che, tethI 'astikAya' che. kALa vartamAnakAlIna eka samaya mAtra che. kALa pradezapracayarUpa na hovAthI tene astikAya na kahevAya. A cha dravyomAM kartutva mAtra jIvamAM ja che. kAraNa ke te cetana che, cetanadravyamAM ja kartRtva saMbhave. ajIvamAM caitanyapUrvaka anubhUti saMbhavI zaktI nathI. have, A cha dravyonAM kAryo aMge 'prazamarati'mAM kahevAyuM che, te lakhuM chuM : For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 paDu dravyomAM laya dharmo gatisthitimatAM dravyANAM gtyupgrhvidhaataa| sthityupakRccAdharmo'vakAzadAnopakRd gaganam / / 215 / / dharma, adharma ane AkAza - A traNe dravyo arUpI che, amUrti che, eTale indriyothI A dravyonuM pratyakSa na thaI zake. A dravyonA astitvamAM ane svarUpanirNayamAM Agama ja pramANabhUta che. alabatta AgamamAnya yuktio paNa A dravyonA astitvane siddha kare che. eka evo sarvasaMmata siddhAMta che ke koIpaNa kArya kAraNa vinA nathI banatuM. kAraNonA mukhya be prakAra jainadarzana batAve che; 0 upAdAna kAraNa 0 nimitta kAraNa. vizvamAM gatizIla ane sthitizIla dravyo be che : jIva ane pugala. gati ane sthiratA, A be dravyonAM kArya che. eTale gati tathA sthiratAnAM upAdAna (mULabhUta) kAraNa to jIva ane pudgala ja che. paraMtu enAM nimitta kAraNa dharmAstikAya ane adharmAstikAya che. kAryanI utpattimAM nimittakAraNa avazyatayA apekSita hoya che. A nimittakAra, upAdAnakAraNathI juduM hoya che. A rIte jIva ane pudgalanI gatimAM nimittakAraNa tarIke dharmAstikAyanuM astitva siddha thAya che ane jIvapugalanI sthiratAmAM nimittakAraNa tarIke adharmAstikAyanuM astitva siddha thAya che. gatipariNata jIvonI ane pudgalonI gatimAM sahaja rIte ja dharmAstikAya sahAyaka bane che. jyAre jIva ane pudgala dravyo gatizIla na hoya tyAre balAtkAre dharma-dravya gati karAvatuM nathI. evI rIte jyAre jIva-pudgala dravyo gatizIla hoya tyAre adharma-dravya balAtkAre sthiti karAvatuM nathI. jema pANImAM mAchaluM gatizIla hoya che tyAre dharmAstikAya enI gatimAM sahAyaka bane che. e vakhate adharmAstikAya mAchalAne UbhuM rAkhatuM nathI. A ja rIte, AkAza-dravya sahajatAthI jIva-pudgalAdi dravyone avakAza Ape che, athavA kaho ke jIvAdi dravyone sahajatAthI avakAza prApta thAya che. AdhAra prApta thAya che. 0 je rIte svayaM khetI karatA kisAnone varSA sahAya kare che, paraMtu khetI nahIM For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org laya-vilaya-pralaya karatA kisAnone balAtkAre khetI karAvatI nathI. - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 jema meghagarjanAne sAMbhaLIne bagalIne garbhAdhAna thAya che ke prasava thAya che, paraMtu svayaM bagalI prasava na kare to meghagarjanA balAtkAre prasava karAvatI nathI. 0 jema dharmopadeza sAMbhaLIne manuSya pApatyAga kare che, paraMtu manuSya pApatyAga na karato hoya to dharmopadeza balAtkAra karIne pApatyAga nathI karAvato. A rIte jIva ane pudUgalanI gati-sthitimAM dharma-dravya ane adharma-dravya sahajatAthI sahAyaka bane che, balAtkAre nahIM. tAtparya e che ke dharma, adharma ane AkAza A traNa dravyo preraka kAraNa nathI, paraMtu udAsIna kAraNa che. temanuM astitva ja kArya kare che. have thoDo vicAra pudgala-dravyano paNa karI laIe. pudgala-dravyanAM aneka kAryo che. paraMtu ahIM thoDAM ja kAryo batAvIza. alabatta, pudgaladravya acetana che, te a-kartA che, chatAM e kArya kare che, Avo vAkyaprayoga mAtra aupacArika che. 121 jIvAtmA je mRdu-kaThora Adi sparza anubhave che, e pudgala-dravyano prabhAva che. khATo-mITho rasa anubhave che, te pudgala-dravyano ja upakAra che. sugaMdhadurgaMdhano anubhava pudgala-dravyanuM pradAna che. lAla-pILo Adi raMgo je dekhAya che ane maMda-tIvra Adi zabdo saMbhaLAya che, te badhuM pudgala-dravyanuM kAma che. kAraNa ke sparza-rasa-gaMdha-varNa-zabda vagere pudgala-dravyanA guNo che. karmapudgalono Atmapradezo sAthe kSIranIranyAye je baMdha thAya che, pudgala-dravyanuM kArya che. 0 anaMtapradezI pudgala-skaMdhonuM sUkSma thavuM ane sthUla thavuM, e pudgalanuM kArya che. 0 AkAzamAM je vAdaLa thAya che, indradhanuSa racAya che, te paNa pudgala-dravyanuM kArya che. Q khaMDa thavA, TukaDA thavA e pudgalanuM kAma che. 0 aMdhakAra ne chAyA paNa pudgala-dravyanuM kArya che. 9 candra tArA vagerenA prakAza-urthAta, pudgalanuM kArya che. For Private And Personal Use Only 0 samacaturasra saMsthAna-AkAro (zarIranA) je racAya che, te pudgala-dravyanuM sarjana che. te paNa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 122 0 sUryano taDako paNa pudgalaprerita che. Q jJAnAvaraNa Adi karmo pudgalasarjita che. 0 audArika, vaikriya, AhA2ka, tejasa ane kArpaNa-zarIro paNa pudgalacita che. SaD dravyomAM laya 0 jIvAtmAnI zvAsocchvAsanI kriyA pudgalaprerita che. 0 ApaNAM badhAM sukha-duHkha pudgalonuM pradAna che. 0 jIvana para anugraha karanArAM ghI-dUdha Adi dravyo pauddagalika che. 0 mRtyunA kAraNabhUta dravyo jhera vagere paNa paudgalika che. A badhA puddagala skaMdharUpa banI jIvadravya sAthe joDAya che tyAre ja A badhAM kAryo niSpanna thAya che. sukha-duHkhanAM dvandva paNa jIvamAM je utpanna thAya che, te pudgala-dravyanA nimitte utpanna thAya che. have thoDI vAto 'kALadravya'nI karI laIe. 0 strI yogya samaye garbha dhAraNa kare che, putrane janma Ape che, A kALano prabhAva che. O dUdhamAMthI dahIM bane che, dahIMmAMthI mAkhaNa bane che, ghI bane che, A kALanuM kAma che. 0 jamInamAMthI aMkura phUTe che, choDa thAya che, tenA 52 phaLa Ave che, temAM preraka che kALadravya. 0 kALA vALa dhoLA thAya che, navuM vastra jUnuM thAya che, A che kALano pariNAma. O cha RtuonuM vibhAgIkaraNa paNa kALakRta che. 0 atIta-anAgata ane vartamAnano vyavahAra kALakRta che. 0 moTA-nAnAno vyavahAra paNa kALakRta che. For Private And Personal Use Only 0 dravyamAM rUpa-2sa-gaMdha AdimAM parivartana kALadravyanA lIdhe thAya che. 0 jIvamAM jJAna-darzanAdi upayoganuM parivartana paNa kALakRta hoya che. A rIte kALadravya samagra vizva para chavAyeluM che. have cetanadravya 'jIva' aMge thoDI vicAraNA karIne patra pUrNa karIza.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 123 guNonA mAdhyamathI je jIvonAM lakSaNa batAvavAmAM AvyAM che, te nIce pramANe che. 2. jJAna 1. samyaktva (tattvArthazraddhArUpa) (matijJAna, zrutAdijJAna) (kriyAnuSThAnarUpa) (zaktivizeSa) 3. cAritra 4. vIrya 5. zikSA (lipi-akSarAdi jJAnarUpa) A mukhya pAMca guNo jIvamAM ja utpanna thAya che eTale aupacArika bhASAmAM kahevAya ke 'jIva A guNone pedA kare che.' cetana, A rIte, SavyonA ciMtana mATe ATaluM thoDuM jJAna to hovuM ja joIe. paddhavyanuM ciMtana 'manoyoga'nA sthirIkaraNamAM khUba upayogI che. A to bahu sthUla vAto lakhI che. eka-eka dravya para kalAkonA kalAko sudhI ciMtana-manana karI zakAya teTaluM UMDANa che A vAtomAM, A tattvajJAnamAM! jeTaluM UMDANa che eTalo ja eno vizALa vyApa che... A ciMtanamAM manavacana-kAyAnA yogo sthira thaI jAya... to 'layayoga' banI jAya ke je apUrva karmanirjarA karAve che. jJAnAnandano svAda cAkhavA maLe che. Aje basa, ATaluM ja . tA. 5-5-98 (gruptasUri For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 26. utpatti-vinAza ane dhrothane - A-- ---- priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, atyAre tane roja eka navo patra maLe che! vAMcaje, vicAraje. pUrI jAgRti (averanesa) sAthe jagatane nihALavuM, jagatanA eka eka dravyane jovA, jJAnadRSTithI jovA, samajavA ane potAnI aMdara rahelI cetanA sAthe AsapAsa jovA maLatI, sAMbhaLavA maLatI, sparzavA maLatI, suMghavA maLatI, svAdavA maLatI ane anubhavavA maLatI vaizvika cetanAno laya meLavavA mathavuM e ja ApaNI jIvanasAdhanA banavI joIe. A bhavya mAnavajIvanane atyaMta mUlyavAna taka mAnIne A sAdhanA karavI joIe. A badhuM ja jovAnuM, sparzavAnuM, svAdavAnuM.. vagere rAga-dveSa karyA vinA, madhyastha bhAve karavAnuM che. to ja laya jaLavAze. rAga-dveSa vacce Avaze to laya tUTI jaze. vijJAnanA, gaNitanA, saMgItanA, nRtyanA, padArthavijJAnanA ane jIvavijJAnanA niyamo tathA AviSkAro dvArA vaizvika laya UghaDe che. Aje mAre tane eka viziSTa "padArthavijJAna' dvArA layayoganI sAdhanA kevI rIte thaI zake, e vAta lakhavI che. zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhue 2500 varSo pUrve je dharmatIrthana-dharmazAsananI sthApanA karI, temAM temaNe potAnA mukhya agiyAra ziSyone paheluM padArthajJAna ApyuM: 'utpAdavyaya dhrauvyayuktaM st|' (uppannei vA vigamei vA dhuvei vA) je dravya utpatti-vinAza ane dhruvatAthI vyakti hoya te sat kahevAya arthAt padArtha kahevAya. vizvanA tamAma jaDa-cetana padArthomAM A traNa aMzo hoya ja che. mATe samagra tattavajJAnanI jananI A tripadI (utpatti-vinAza-dhrauvyatA) che. tripadI ApIne teo vizvanAM jaDa-cetana tamAma dravyomAM thaI rahelI sUkSma prakriyAno bodha Ape che. For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 125 laya-vilaya-pralaya dareka padArthamAM je sthira aMza hoya che tene dhruva aMza kahevAya che. ane parivartanazIla aMzone utpattirUpa tathA vinAzarUpa aMza kahevAya che. kaMIka duHkha sAthe kahevuM paDe che ke ApaNA jainasaMghamAM mahattvapUrNa sthAne rahelA pUjanIya sAdhupuruSo ane sAdhvIjIo, AvA mULabhUta tattvajJAnano UMDo abhyAsa karatA nathI. tripadInI sAthe sAthe paddhavya, sAta naya, sAta nikSepa, sApekSavAda, utsarga mArga - apavAdamArga, nizcayamArga A badhuM jJAna te te graMtho ne zAstromAM paDeluM che. AnuM adhyayana, adhyApana nahIM thAya to tattvArthazraddhAnarUpa samyagdarzananI prApti nahIM ja thAya. AvA tattvaciMtananI dhArA vahetI rahe, rAga-dveSa vinAnI A ciMtanayAtrA hoya che. A dhArA gaMgAnA pravAha karatAMya vadhu pavitra hoya che. eTale AvI ciMtananI dhArAmAM rahenArA sAdhakanA AtmA para bAjhelo karmonA popaDA UkhaDI jatAM vAra nathI lAgatI. kAraNa ke A ciMtanamAM mana-vacana-kAyAnA yogo sthira banI zake che. e sthiratA layayogamAM pariNamI jAya che. A patramAM Aje mAre tane prabhue ApelI tripadI ja samajAvavI che. saMkSepamAM samajAvIza. vistArathI lakhavuM hoya to moTuM pustaka lakhavuM paDe! "sat'nuM lakSaNa batAvyuM che "utpAbeyIyu sata!" eTale ke je utpatti-vinAza ane nityatAthI yukta hoya tene "sat' kahevAya. vizvanA tamAma jaDa-cetana padArthomAM A traNa aMzo hoya ja che. mATe samagra tattvajJAnanI jananI A tripadI che. dharmatIrthanI sthApanA karanArA tIrthakaro potAnA gaNadharone sarvaprathama A tripadI Ape che. tripadI dvArA teo vizvanAM jaDa-cetana tamAma dravyomAM thaI rahelI vyavasthita sUkSma prakriyAno bodha Ape che. dareka dravyamAM je sthira aMza hoya che, tene dhruva-aMza kahevAya. asthiraparivartanazIla aMzone utpattirUpa ane vinAzarUpa adhruva-aMzo kahevAya. utpattiH mATIno piMDa paDyo che. temAM ghaDo dekhAto nathI. bahAra jaIne AvyA ne joyuM to mATIno piMDa ghaDo banI gayo che. kuMbhAra mATInA piMDane cakra para caDhAvIne ghaDo banAvI dIdho! AnuM nAma utpatti, pahelAM mATInA piDamAM ghaDo dekhAto na hato, vartamAnamAM dekhAya che. vinAza : mATIno ghaDo paDyo che. akhaMDa che, suMdara che. bIjA divase joyuM to ghaDo dekhAto nathI. ThIkarAM dekhAya che! koI mANase ghaDo phoDI nAMkhyo che. ghaDo nAza pAmyo che. pahelAM ghaDo dekhAto hato, have nathI dekhAto, AnuM nAma vinAza. For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 126 utpatti-vinAza ane dhrauvya dhrauvya : ghaDo nahoto ane utpanna thayo, ghaDo hato ne nAza pAmyo. paraMtu mATI to kAyama rahI. A mATI te dhruva-dravya kahevAya. ghaDo utpanna thayo tyAre mArI hatI, ghaDo nAza pAmyo tyAre paNa mATI hatI. mATI che to ja ghaDo utpanna thAya che ane ghaDo nAza pAme che. utpatti ane vinAza, dhruva-dravya para AdhArita hoya che. have, A utpatti-vinAza ane dhrauvyane Atma-dravyanA mAdhyamathI samajAvuM. AtmA dhruvatattva che. manuSyatva, devatva, tiryatva ane nArakatva utpattizIla ane vinAzI avasthAo-paryAyo che. manuSyatva nAza pAme, devatva utpanna thAya, devatva nAza pAme manuSyatva utpanna thAya. manuSyatva nAza pAme pazupaNuM utpanna thAya. tiryatva nAza pAme nArakatva utpanna thAya... A manuSyatvAdi paryAyo AtmadravyanI zAzvat sattA para AdhArita che. AtmA che to manuSyatvAdi paryAyo che. AtmA na hoya to manuSyatvAdi paryAyo na hoI zake. have eka vyAvahArika dRSTAMtathI A satunI paribhASA samajAvuM. ApaNA hAthanI eka AMgaLIne juo. te sIdhI che. have tene vALI. jyAre AMgaLI vaLI tyAre tenI RjutA-saraLatA nAza pAmI, vakratA pedA thaI paNa AMgaLI to AMgaLI tarIke kAyama rahI. AMgaLI dhruva kahevAya. RjutAno nAza kahevAya ane vakratAnI utpatti kahevAya. A rIte AMgaLI "sat" nizcita thaI! A tattvadRSTithI "AtmAne sAta prakAre nirdiSTa karAya che : 1. "cAt tiA' utpatti-vyaya ane dhrauvyayukta che mATe. 2. "racI nAstiA' utpatti-vyaya ane dhrauvyayukta nathI mATe. rU. cAhni ja natti cA" ghaDo ghaDA rUpe sat che paNa kAMThalA rUpe asat che. mATe ghaDAne "che paNa kharo ane nathI paNa kharo" ema baMne rIte kahI zakAya. 4. 'aa avaLA ' be dharmonuM eka sAthe kathana na karI zakAya che paNa ane nathI paNa." AvuM koI vacana ja nathI, mATe avaktavya kahevAya. akathanIya kahevAya. 6. cAt basti 5 gavacA ghaDAne jyAre potAnA paryAyothI ane ekasAthe For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 127 svapara paryAyothI vivakSita karavAmAM Ave tyAre 'A ghaDo che paNa ane avaktavya che.' ema kahevAya. arthAt ekasAthe sva-52nA paryAyonuM kathana nathI thaI zakatuM. 6. 'sthAvasat avaovya jJA' e ja ghaDAne jyAre paraparyAyonI apekSAe vivakSita karavAmAM Ave tyAre tene svAtaMt avavya haiM kahevAya. arthAt asat paNa che ane avaktavya paNa che. 7. 'svAsti, svAnnati avayya vA' ghaDAne jyAre kramazaH sva-paryAyonI apekSAe, paraparyAyonI apekSAthI ane ekasAthe sva-paranA paryAyonI apekSAthI vivakSita karavAmAM Ave tyAre 'che paNa, nathI paNa ane avaktavya che.' ema kahevAya. A rIte vacananA sAta prakAro che. A prakAro gauNatA ane mukhyatAnA bhedathI thAya che. AtmAnA sva-paryAyo ane paraparyAyonI bhinna bhinna apekSAo sAme rAkhIne A sAta vacanaprakAro batAvAyelA che. A rIte vicAravAthI AtmasvarUpano bodha vyApaka bane che ane AtmajJAnamAM ramaNatA vadhe che. Aje pharIthI mULabhUta vAta tane yAda karAvavI che. 'samatArUpI amRtanA sAgaramAM snAna karavAthI jemanAM citta zAnta thayA che, tevA yogIpuruSono AtmajJAnamAM tanmaya thavArUpa laya jaya pAmo! A laya AtmAnubhavarUpa che.' (zAmyazataLa 4) cetana, A zloke mane 'layayoga' upara A bhASya lakhavA prerita karyo che. AmAM mukhya vAto traNa che : - samatAbhAvathI citta zAnta karo. - AtmajJAnamAM tanmaya bano. - AtmAnubhavarUpa 'laya'ne prApta karo. cittane zAnta, svastha ane zuddha karavA mATenA ghaNA upAyo para ApaNe ciMtana-manana karyuM. have AtmajJAnamAM tanmayatA prApta karavA, AtmAnA vizuddha svarUpano bodha prApta karavAnI vAta karavI che. Atmatattvane vizada rIte For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 28 utpatti-vinAza ane prIvya samajavA Aje utpAda-vyaya ane dhrauvya-tripadInI vAta lakhI che. AtmAnA svaparyAyo ane paraparyAyonI vAta lakhI che. AtmAnuM paramavizuddha svarUpa samajAya ane gamI jAya to ja temAM tanmayatA prApta thAya. eTale AtmA aMgenuM vyApaka ane UMDuM jJAna hovuM jarUrI che. joke AtmAnA svarUpane tarkathI, buddhithI samajavuM eka vAta che, AtmAno anubhava bIjI vAta che. tanmayatA anubhavanI sakhI che. A anubhavanI vAta tarkathI nahIM samajAya, buddhithI nahIM samajAya. e samajavA mATe (anubhava pAmavA mATe) traNa vAto joIe : 1. yathArtha svarUpanuM jJAna. 2. parabhAva(AtmAthI bhinna)mAM a-2maNatA. 3. svarUpa (AtmAnuM zuddha svarUpa)-ramaNamAM tanmayatA. A rIte vicAratAM, sarvaprathama AtmatattvanuM yathArtha jJAna to hovuM ja joIe, te zAstrAdhyayanathI prApta thAya. paraMtu zAstrajJAna pAmIne kRtakRtyatA nathI mAnavAnI. paMDita banIne jJAnAbhimAna nathI karavAnuM zAstrajJAna to mAtra dizA batAvanAra ja che. saMsArasAgarane pAra karavA to AtmAnubhavanA jahAjamAM ja besavuM paDe. te ja pAra utArI zake che. AtmajJAnanI tanmayatA kevI hoya ane AtmAnubhava kevo hoya e aMge have pachInA patramAM lakhIza. kuzaLa raho. tA. 6-5-98 For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 27. zAo mAtra dizA thIMgha - --- - ---- priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. gaIkAlanI eka vAta : "zAstro mAtra dizA batAvanArAM che' - A vAtanA saMdarbhamAM mAro thoDo Akroza che. zAstrArtha ane zabdArthanA ekAMta Agrahe halAhalathIya vadhu dAruNa viSa relAvyuM che. e viSanA kutkAra pelA phadhiranA kRtkArone paNa lajave che. koI kahe che : "ame 45 Agama mAnIe chIe.' koI kahe che : "ame 32 Agama ja mAnIe chIe." koI kahe che : "ekeya Agama mAnatA nathI!" kevo ghora kolAhala jAmyo che sarvajJazAsanamAM? zA mATe? zuM e mAnelAM zAstro emane bhavasAgarathI tAraze? zuM e zAstro emane nirvANa pamADaze? jo zAstrothI ja bhavasAgara tarI zakAto hota to ApaNe Aja sudhI saMsAramAM rajhaLatA na hota. bhUtakALamAM (gata janmomAM) zuM kyAreya zAstronA jJAtA nahIM banyA hoIe? nava-nava pUrvonuM jJAna meLavyuM haze! chatAM e jJAna-zAstrajJAna' ApaNane tArI zakyuM nahIM. kema? kyAreya zAnta citte vicAryuM che? pachI zA mATe zAstrone AgaLa karI rAga-dveSanI azAMti phelAvo cho? zAstrono bhAra gaLe vaLagADIne zA mATe bhavasAgaramAM DUbI maravAnA khoTA dhaMdhA karo cho? zAstro tamane kyAreya ananta-avyAbAdha sukha nahIM ApI zake. A vAtane tame zAstro taraphano aNagamo na samajatA. zAstronI pavitratAnuM apamAna na samajatA, paNa zAstronI maryAdAnuM bhAna karAvavA A lakhI rahyo chuM. zAstro para ja badho madAra bAMdhI beThelAonI jaDatAne khaMkherI nAMkhavA A lakhuM zAstranuM kAma che mAtra dizA cIMdhavAnuM. e tamane sAcI ane khoTI dizAnuM bhAna karAve che. basa, enAthI eka kadama paNa zAstra AgaLa nathI vadhatuM. chatAM sarvaprathama zAstranA ja mAdhyamathI AtmatattvanI anuprekSA karyA pachI ApaNe AtmajJAnanI tanmayatArUpa AtmAnubhavanA divya AnaMdanI vAta karIzuM. mAnavamananI jijJAsA sahajavRtti che. mATe mANasane enA aMtarmanamAM A prazna UThe che ke : For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 130 zAstro mAtra dizA cIdhe voDaraM? huM koNa chuM? vI? kevo chuM? jta 3yAta ? kyAMthI Avyo chuM? jevI rIte vedAMtadarzanamAM thatA "brahmAjJI' mULasUtra che, tevI rIte jainadarzanamAM "AtmajijJAsA mULa sUtra che. jijJAsu mANasanA manamAM A prazna UThe che. huM koNa chuM? kyAMthI Avyo chuM? kyAM jaIza? (mRtyu pachI). huM jharva dizAmAMthI Avyo chuM ke adhodizAmAMthI? huM koNa hato pUrvajanmamAM? AtmavAdI darzananAM be netro che : "voraM?" " soDae A dArzanika ciMtananuM AdhArabhUta sUtra che. "soDahaM"mAM sva-svarUpanI sattAno bodha rahelo che. A sUtra ja batAve che ke dizA-vidizAomAM bhavabhramaNa karanAro huM ja chuM! A rIte manuSya pote potAnA astitvane potAnA svarUpane jANI le te AtmavAdI mATe Avazyaka che. astitvabodhanA AdhAra para ja AdhyAtmika cetanAnuM UrdhIkaraNa saMbhava che. A rIte badhAM ja bhAratIya darzano (cArvAka sivAya) AtmasattAno svIkAra kare che, enA astitvamAM vizvAsa kare che. pAzcAtya dezonA ciMtako jevA ke pleTo, araDU, saMkarAta, dekArta, lAka, bah, maiksamUlara, zopanahovara vageree paNa AtmasattAne svIkArI che. alabatta AtmasvarUpanA nirNayamAM bhinna bhinna mato jarUra pravarte che. AtmAnuM astitva svIkAryA pachI prazna UThe che ke kharekha AtmasvarUpa kevuM che? bhAratIya darzanomAM sarvAdhika vivAdAspada prazna e che ke jJAna AtmAno potAno guNa che yA Agantuka guNa che? nyAyadarzana ane vaizeSika darzana jJAnane AtmAno Agantuka guNa mAne che. emanI mAnyatA AvI che ke baddha avasthAmAM jJAna AtmAmAM rahe che, ane mukta avasthAmAM jJAna naSTa thaI jAya che. jyAre sAMkhyadarzana tathA vedAntadarzana jJAnane AtmAno svaguNa mAne che. vedAntamAM kahevAyuM che. vijJAne vra!' arthAtu vijJAna ja brahma (zuddhAtmA) che. jainadarzanamAM AtmAnA lakSaNa ane svarUpanA viSayamAM khUba UMDANathI ciMtana thayuM che. "AcArAMga sUtramAM AtmAnA svarUpanuM vivecana karatAM kahevAyuM For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 131 laya-vilaya-pralaya je AyA se viNNAyA, je viNNAyA se AyA / jeNa viyANai se AyA. taM paDucca pddisNkhaae| esa AyAvAI samiyAe pariyAe viyaahie|| (nAvI 11-1/5/5) arthAt je AtmA che te ja vijJAtA (vizeSa jJAtA-jJAnI) che. je vijJAta che te ja AtmA che. jenA dvArA te jANe che te jJAna-paryAyanI apekSAe te AtmA kahevAya che. mATe te Atma-vAdI samatAnA pAragAmI kahevAyA che. A rIte jJAnane AtmAnuM svalakSaNa batAvyuM che. AtmA jJAnasvarUpa che. svarUpanI dRSTithI AtmA ane jJAna abhinna che. jJAnane AtmAno guNa kahyo che. guNa-guNIno abheda mAnIne AtmAne jJAnamaya kahyo che. have AtmAmAM kevI rIte kartutva-bhokatRtva che ane nathI e vAta "AcArAMga sUtra'nA mAdhyamathI samajAvuM chuM. jIvAtmAmAM je ahaMkAra hoya che : "meM karyuM, huM karuM chuM. huM karIza..." A AtmAno kartutvabhAva che. A jIve khUba pApakarma karyA che, mATe ene potAnAM bAMdhelAM karmo bhogavavAM paDe che. A rIte je jIvo kartutvabhAvano tyAga nathI karatA, teo dizAo-vidizAomAM (cAra gatiomAM) paribhramaNa kare che ne du:khone sahana kare che. A rIte spaSTa thAya che ke AtmA zubhAzubha karmono kartA ane enAM zubhAzubha phaLano bhoktA paNa che. A lakSaNa baddhAtmAo mATe che, muktAtmAo mATe nahIM. tAtvika rIte AtmA na to karmono kartA che ke nA karmono bhoktA che. te to mAtra jJAtA che! jJAyaka svabhAva che. kartutva-bhoktRtva AtmAno potAno svabhAva nathI. A to enA vaibhAvika paryAyo che. A vaibhAvika kriyAo nimittothI ghaTatI hoya che. A rIte AtmAnI be avasthA samajavAnI. baddha ane mukta. karmothI baMdhAyelo AtmA baddhAtmA - saMsArI AtmA kahevAya ane karmarahita AtmA muktAtmA kahevAya. muktAtmA mAtra jJAtA-draSTA hoya che. baddhAtmA kartA - bhoktA hoya che. have muktAtmAnuM bhAvAtmaka svarUpa joIe. For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132 zAstro mAtra dizA cIMdhe mAvAra sUtra'mAM kahevAyuM che ke - AtmA (muktAtmA) karmamaLarahita zuddhasvarUpI che. - zarIrarahita che. - AnaMdasvarUpa che. - caitanyasvarUpa che. zuddha avasthAmAM AtmA sarve karmothI utpanna badhI ja bAdhAothI rahita hoya che. ane enI jJAnAdi saMpatti pUrNarUpe pragaTa thayelI hoya che. zuddha, zAzvat, anaMtajJAnI, anaMtadarzanI, anaMtavIryavALI ane vItarAgI hoya che. niSedharUpe AtmAnuM svarUpa A pramANe che : 1. muktAtmA lAMbo nathI. 2. TUMko nathI. 3. goLa nathI. 4. trikoNa nathI. 5. catuSkoNa nathI. maMDalAkAra nathI, kALo nathI, nIla nathI, lAla nathI, pILo nathI ke zveta nathI. sugaMdhayukta nathI, durgadhayukta nathI. te tIkho nathI, kaDavo nathI, khATo nathI, tUro nathI, madhura nathI. karkaza nathI, mRdu nathI, bhAre nathI, halko nathI. ThaMDo nathI ke uSaNa nathI. snigdha nathI ke rukSa nathI. zarIradhArI nathI. te zabda-rUpa-rasa-gaMdha sparzavALo nathI. AtmA acchedya che, abhedya che, akaledya che, ahantavya che... AvI rIte paNa AtmAnuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. vAstavamAM muktAtmAnuM svarUpa anirvacanIya che. A niSedhAtmaka svarUpa kharekhara, upaniSadonI jema "neti neti' zabdAvalI AtmasvarUpanI anirvacanIyatA siddha kare che. "AcArAMga sUtra'mAM spaSTa rIte kahevAyuM che ke muktAtmA zabdathI pratipAdya nathI. te tarkagamya nathI. te buddhigamya nathI. enI koI upamA nathI arthAt te anupama che. koI rUpaka dvArA ene batAvI zakAya ema nathI. te arUpI sattA che. te padAtIta che. mahAnuM yogI AnaMdaghanajIe gAyuM che : nizAnI kahA batAuM re, vacana agocara rU5, rUpI kahuM to kahuM nahIM re baMdhaI kese arUpa... rUpArUpI kahuM mere pyAre ese na siddha anUpa..' AcArAMga sUtramAM AtmAnI amaratAnA viSayamAM kahevAyuM che ke "AtmA chedato nathI, bhedato nathI, saLagAvI zakAto nathI ke mArI zakAto nathI. For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 133 arthAt e adya che, abhedya che, adAhya che ane ahanya che. je AtmadarzI bane che te mRtyuthI mukta thaI jAya che. (AcArAMga - 1/32) A rIte zAstro AtmAnA astitvane ane svarUpane samajAve che. paraMtu viSaya-kaSAyanA aganagoLA kSaNa - be kSaNamAM zAstrasaraMjAmano khurado bolAvI de che, viSaya-kaSAyanA tuMDamijAjImAMthI chUTelAM tIkSya bANa jyAre vidvAnanI chAtI cIrI nAMkhe che tyAre zAstronuM kavaca pokaLa nIkaLe che. mATe atyAra sudhI karmo sAme jhajhUmavA mAtra zAstro laIne, enA ja vizvAse nIkaLI paDIne, ApaNe jiMdagI AkhI pastAvo rahe evI thApa khAdhI che. eTale mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kahe che : "zAstro to tamane mAtra dizAjJAna ja Apaze." vyApAra sarvazAstrInAM vikameva di' AtmAnubhavamAM zAstronuM koI prayojana rahetuM nathI. tyAM koI vikalpa nathI hotA. tyAM mAtra prazamasukhano ja anubhava hoya che. saMsArasamudrane tarI javo che? to te AtmAnubhavarUpa laya ja tArI zakaze. 'pAraM tu prApayatyeko'nubhavo bhavavAridheH / ' eTale have AtmAnubhavarUpa prakRSTa laya (pra-laya) aMge AvatA patromAM lakhIza. kuzaLa raho. tA. 8-pa-98 dagukhaznara S For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1 ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 AtmAnubhava : ahIM ja mokSasukha!. f priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. tuM svastha haze. tAruM adhyayana-parizIlana sArI rIte cAlatuM haze. 'AtmAnubhava' aMge have ApaNI ciMtana-yAtrA zarU thAya che. 'jJAnasAra'mAM AtmAnubhava para AkhuM eka aSTaka (prakaraNa) lakhAyeluM che. enA pahelA ja zlokamAM 'anubhava'nuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. sandhyeva dinarAtribhyAM kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH kevalArkAruNodayaH / / saMdhyA tame joI che? saMdhyAne zuM tame divasa kahezo? nA. to zuM rAtri kahezo? nA. divasa ane rAtathI saMdhyA judI che. tevI rIte anubhava e nathI zrutajJAna ke nathI kevaLajJAna! zrutajJAna ane kevaLajJAnathI 'anubhava' judo che. hA, kevaLajJAnanI vadhu nikaTa jarUra che. sUryodaya pUrve aruNodaya thAya che ne? basa, anubhavane ApaNe kevaLajJAnarUpa sUryodaya pUrveno aruNodaya kahI zakIe. arthAt tyAM matijJAnAvaraNanA kSopazamathI utpanna thatA camatkAra nathI, buddhimatinI kalpanAsRSTi nathI. anubhava, tarkathI khUba UMcI sapATI para che. anubhava, zAstrajJAnanA bhAra nIce dabAyelo nathI ane anubhava buddhi ke zAstrathI samajAya evo paNa nathI. cetana, 'anubhava'nI vAta koIne tarkathI samajAvavAnI koziza na karIza. anubhava samajAvavAnuM tattva ja nathI! anubhavamAM to jagatanA padArtho jevA svarUpe che, tevA svarUpe che, tevA svarUpe jJAna thAya, jJAnamAM rAga-dveSa na bhaLe. AtmAthI bhinna padArthomAM ramaNatA na hoya. e yogIne to AtmasvarUpamAM ja ramaNatA hoya. eno deha A duniyAnI sthUla bhUmikA para beThelo hoya, paNa eno AtmA duniyAthI dUra sUkSmAtisUkSma bhUmikA para ArUDha hoya. For Private And Personal Use Only TUMkamAM paNa khUba gaMbhIra zabdomAM anubhavI AtmAnI sthitinuM A varNana che. ApaNe svarUpamAM ramaNatA nathI karI zakatA, kAraNa ke parabhAvanI ramaNatAmAM DUbI gayA chIe. parabhAvamAM ramaNatA, yathArtha vastusvarUpanA ajJAnane AbhArI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 135 che. jema jema vastusvarUpanuM ajJAna dUra thatuM jAya tema tema AtmaramaNatA AvatI javAnI, ane parabhAvamAM bhaTakavAnuM ochuM thatuM javAnuM. "anubhava" taraphanI UrdhvagAmI gati AraMbhAze, e zAzvatuM, paramajyotimAM bhaLI javAnI UMDI tatparatA pragaTa thaze tyAre jIvananI jaDatAne bhedI anubhavanA AnaMdane varavAnuM apratima sAhasa pragaTI jaze. tyAre ajJAnanA othAra nIce bhIMsAtI cetanA jJAnajyotinAM kiraNano prasAda prApta karI parama tRpti anubhavaze. cetana, zuddha brahmane, vizuddha AtmAne jANavAnuM gajuM indriyonuM nathI. koIpaNa AvaraNa vinAnA vizuddha AtmAno anubhava karavAnI zakti bicArI indriyomAM kyAMthI hoya? arthAt kAna e zuddha brahmano dhvani sAMbhaLI na zake, AMkho zuddha brahmane nihALI na zake, nAka ene suMghI na zake, jIbha ene cAkhI na zake ane cAmaDI ene sparzI na zake. bhale zAstronI yuktio-tarko AtmAnuM astitva siddha karI de, bhale buddhinI kuzAgratA nAstikonAM haiyAMmAM AtmAnI siddhi sthApita karI de, paraMtu AtmAne jANavo, e zAstronA gajA bahAranI vAta che, buddhinI maryAdA bahAranI vAta che. AtmAne jANI zakAya vizuddha anubhavathI! AtmAne oLakhAya indriyonA unmAdane zAnta karIne! AtmAne pAmI zakAya yuktio ane zAstrothI para banIne! AtmAnubhava pAmavA mATe jo tAro daDha saMkalpa hoya to tAre indriyonA ghoMghATane zAMta karavo joIe. koIpaNa indriyono hastakSepa na thavA devo joIe. zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparzanI duniyAmAMthI manane dUranA pradezamAM laI javuM joIe. tyAre AtmAnubhavanI bhUmikA sarjAya. AtmAne jANavA sivAya bIjuM kaMI ja jANavAnI kAmanA na joIe. AtmAne oLakhavA sivAya bIjuM kaMI ja oLakhavAnI jijJAsA na joIe. AtmAne meLavavA sivAya bIjuM kaMI meLavavAnI tamannA na joIe. jyAM sudhI A kakSA prApta na thAya tyAM sudhI AtmAnubhavanI pAvana kSaNa pAmI zakAya nahIM. AtmAnubhava karavA mATe A prakAranuM AMtarika parivartana karyA sivAya bIjo koI mArga nathI. AtmAnubhavanI vAto karavA mAtrathI kAryasiddhi thatI nathI. AvazyaktA che aMtaraMga sAdhanAnI. te mATe jarUra paDe to pahADonI guphAmAM paNa jAo. koI nIrava sarayU-taTa upara jAo ke koI pavitra ekAMta sthAnamAM jAo. AvazyakatA che. zAstronA vivAdathI para thavAnI ane tarkavitarkanA viSama vamaLomAMthI bahAra nIkaLI javAnI. AtmAnubhava karavA mATe AtmAnubhavI mahAtmAonA paricayamAM rahevuM For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 133. AtmAnubhava : ahIM ja mokSasukha joIe. tamArI AjubAjunI duniyA ja badalAI javI joIe. AtmadhyAnamAM lIna banavAno prayatna zarU thaI javo joIe. bIjI badhI icchAo, kAmanAo ane abhilASAone daphanAvI devI joIe. A rIte karelo AtmAnubhava saMsArasAgarano pAra pamADe che. AvA AtmAnubhavane 'laya' kahevAya che, pralaya kahevAya che. AcArAMga sUtramAM kahyuM che : - he Arya, tuM AzA, AkAMkSA ane svacchaMdatAne choDI de. (4 kaa vivi thI) - he Arya, viSayAsaktirUpa bhAvastrotane chinnabhinna karI nAMkha. (chiddina soya - he mAha! tuM ananya arthAt "sva"mAM ramaNatA kara. (aNaNNaM cara mAhaNa) tAtparya e che ke AtmAnubhavanI AMtarika sthiti sAva badalAI jatI hoya che. ene viSayo viSanA pyAlA lAge che! yasya jJAnasudhAsindhau parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcArastasya hAlAhalopamaH / / (jJAnAsAra / manitA-2) jJAnAmRtanA samudramAM paramabrahmamAM je mahAtmA tallIna hoya che tene vaiSayika pravRtti jhera jevI lAge che. pugalanAM AkarSaka rUpa tene AkarSI zakatAM nathI. pudgalanA mohaka rasa tene lAlasAvaza karI zakatA nathI, pudgalanA mulAyama sparza tenA AtmapradezomAM jhaNajhaNATI janmAvI zakatA nathI. pudgalanI bharapUra sugaMdha tene AnaMdita karI zakatI nathI. pugalanA madhura sUra tene harSaghelo banAvI zakatA nathI. kadAca kyAreka e rUpa, rasa, gaMdha, sparza ke zabda enI bhItaramAM AvI jAya to tene lAge ke koI jherIlo sApa gharamAM AvI gayo! tene jarAya na game.... viSaya viSasamA lAge. vizuddha AtmAnubhavamAM, parabrahmamAM magna thayelA yogIne paulika vArtAo nirasa lAge che! 'parabrahmaNi magnasya zlathA paudgalikI kthaa|' (jJAnasAra) For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya Avo yogI puruSa svabhAvasukhamAM nimagna hoya che. samagra jagatane rAgadveSa vinA joyA kare che. enAmAM AtmAthI bhinna evA koI bhAvanuM kartRtva hotuM nathI, mAtra sAkSIbhAva ja rahe che. svabhAvasukhamagnasya jagattattvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM sAkSitvamavaziSyate / / 66. (jJAnasAra) Ama vicAravAnuM- 'huM to mArA zuddha guNa-paryAyano kartA chuM. parapudgalano ke paracaitanyanA guNaparyAyano huM kartA nathI. temAM to huM sAkSI-nimitta mAtra chuM. jJAtA ane draSTA chuM. sarva dravyo sva-sva pariNAmanA rtA che. pa2pariNAmano huM kartA nathI.' AvA AtmAnubhavamAM 2mamANa yogI puruSonuM je sukha hoya che, emano je cidAnaMda hoya che... emanI je AMtara prasannatA-prazamasukha hoya che tene zabdomAM kahI zakAya nahIM, vANI enuM varNana ka2vA samartha nathI hotI. e sukhanI A duniyAmAM koI upamA maLatI nathI! e sukha to mAtra anubhavano ja viSaya che! upAdhyAya zrI yazovijayajIe gAyuM che : jina hI pAyA tina hI chipAyA, na kahe kou ke kAna meM, tAlI lAgI jaba anubhava kI, taba samajhe koI sAnameM... krama mana mayaM pramu-dhyAna meM.. anubhavanI, AtmAnubhavanI tAlI lAgI jAya, laya jAmI jAya, pralaya thaI jAya tyAre ja peluM 'sukha' samajAya, e sukha to je pAme te ja jANe! e sukhanI vAta koInA kAnamAM kahevAnI vAta ja nathI! vizuddha AtmAnubhavano prakRSTa laya (pra-laya) pragaTe eTale prakRSTa sukha anubhavAya. 'prazamarati'mAM A vAta A rIte kahevAI che : For Private And Personal Use Only svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham pratyakSaM prazamasukhaM na paravazaM na vyayaprAptam / / 237 / / svarganAM sukho parokSa che. A mAnavajIvana mATe to parokSa ja che. e sukho maLe tyAre kharAM! ane mokSasukha to vaLI khUba dUradUranAM sukha che. e sukha maLe tyAre kharAM. vartamAna jIvanamAM sukha joIe ne? zuM e svarganAM ane mokSanAM
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 AtmAnubhava: ahIM ja mokSasukhI sukhonI AzAmAM ne AzAmAM atyAre du:khI jIvana jIvavAnuM? nA, duHkhI jIvana jIvavAnI jarUra nathI. vartamAna jIvanamAM paNa sAcuM sukha pAmI zakAya che. - je sukha parAdhIna hoya te sAcuM sukha na kahevAya. - je sukha vinAzI hoya te sAcuM sukha na kahevAya. - evuM eka uttama-zreSTha sukha che ke je parAdhIna nathI ane vinAzI nathI, e sukhanuM nAma che prazamasukha! e sukhanuM nAma che prazamarati! je AtmAo - mahAtmAo pAse A prazamasukha che, teone svarganAM sukhonI icchA nathI hotI, ke mokSasukhanI paNa spRhI nathI hotI! teo mokSanI paNa icchA nathI karatA. A prazamasukha meLavavA mANase koInI gulAmI karavAnI nathI. aMtarAtmAmAMthI ja e sukha maLe che. AtmAnubhavamAM ja A sukha pragaTe che. e sukhano anubhava karavA mATe indriyonI paravazatA rahelI nathI. AtmAnuM sukha AtmAthI AtmAe anubhavavAnuM che. tame game teTaluM prazamasukha bhogavo, e kyAreya khUTI javAnuM nathI. A sukha to vardhamAna hoya che... vadhatuM ja jAya che. A prazamasukhamAM nimagna AtmA mokSasukhanI anubhUti karato hoya che. paraMtu A prazamasukhanI nimagnatA pAmavI sahelI vAta nathI. enA mATe pAMca vAto manuSyanA jIvanamAM vaNAI javI joIe .* 1. mAnavAsanA ane kAmavAsanA para vijaya meLavo. 2. IrSA, droha, matsara, abhimAna... A badhA manovikAro dUra karo. 3. vacana-vikAro dUra karo. vANI satya, komaLa, madhura ane karuNApUrNa joIe. 4. kAyAnA vikAro tyajI do. tIvratAthI cAlavuM, doDavuM, kUdavuM, pharavuM baMdha karo. 5. pArakI AzAo tyajI do. anukULatAonI AzA na rAkho ane karelA paropakAronA badalAnI AzA na rAkho. A pAMca vAto jIvanamAM vaNAI gaI eTale ahIM ja mokSa maLI gayo ema mAnajo... pachI lokAMte rahelo mokSa najIka AvI jaze. kuzaLa raho. tA. 9-pa-98 1daguptasUri * nirjitamadamadanAnAM, vAkkAya-manovikArarahitAnAm, vinivRtaparAzAnAm, ihavai mokSaH suvihitAnAm / - prazamarati For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HE 29.bahAdazAnAM vAra lakSaNonuM che? priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tAra patra maLyo. AtmAnubhavanI vAta, mokSasukharUpa prazamasukhanI prAptinI vAto tane bhAre lAgI! kharekhara bhAre che... kevI bhAre che, te samajAvavA tane eka vArtA kahuM chuM. eka zikArI hato. sarovaranA kAMThe pakSIonA zikAra mATe beTho hato. tyAM eNe eka moTA pakSIno sarovaramAM paDachAyo joyo. teNe AkAzamAM najara karI, to kazuM dekhAyuM nahIM. kAraNa ke pakSI dUra nIkaLI gayuM hatuM. Akho divasa eNe rAha joI paNa pakSI dekhAyuM nahIM. rAtre eNe potAnA mitrane kahyuM : Aje meM eka adbhuta pakSIno paDachAyo joyo. rUperI pAMkho bhUrA AkAzamAM phaphaDAvatuM e zveta pakSI mAre game tema karIne jovuM che. mitrane hasavuM AvyuM. zikArIe to becena banIne zveta pakSInI zodha zarU karI dIdhI. divaso sudhI e jaMgalomAM rakhaDato-2jhaLato rahyo. sarovaranA kAMThe bhamato rahyo. eka divasa thAkIne lothapotha thaIne jaMgalamAM paDyo hato ane AMsu sArato hato, tyAM eka vRddha mANasane eNe potAnI pAse Ubhelo joyo. zikArIe pUchyuM : "tuM koNa che?' huM DahApaNa chuM. keTalAka loko mane jJAna kahe che. jIvanabhara huM A khINamAM ja jaMgalamAM rahyo chuM. paraMtu jyAM sudhI AMsu vaDe potAnI AMkha na dhUe tyAM sudhI koI mANasa mane joI na zake. huM AvA loko sAthe ja vAta karuM chuM." zikArIe AzAbharyA svare e vRddhane kahyuM : "tame mane zveta paMkhI kyAM maLe te jaNAvazo?' vRddha mANase smita veryuM ane kahyuM : "e pakSInuM nAma "AtmajJAna' che, cidAnaMda paNa kahe che. tane e ahIM nahIM maLe kAraNa ke hajI teM pUratuM kaSTa veDyuM nathI." ATaluM kahI, e vRddha mANasa cAlyo gayo. zikArInI yAtanAno pAra na rahyo. eka divasa pharIthI pelo vRddha mANasa dekhAyo. eNe zikArIne kahyuM : "zveta paMkhI to AkarA taDakAnuM raNa vaTAvyA For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 540 brahmadazAnAM cAra lakSaNo pachI AvelA khaDakALa DuMgarAomAM pahoMcyuM che. ahIM A vahema ane aMdhazraddhAnI khINamAM tane e paMkhI nahIM maLe. tAre A khINa kAyama mATe choDIne DuMgaro para caDavuM paDaze, paNa yAda rAkhaje ke jeo e DuMgara para gayA che te pAchA nathI AvyA." potAnA ja pagale pagale keDI kaMDArato zikArI AgaLa vadhe che. sIdhAM caDhANa zarU thAya che. divaso ghaNA vIte jAya che. caDhANa khUba AkarAM AvatAM jAya che. have eka-eka pagaluM zikArIne haMphAvanAruM banI gayuM. eTalAmAM enI najare thoDAMka sapheda hADakAM paDelAM joyA. A pUrve zveta paMkhInI zodhamAM ahIM AvelA puruSonAM e hADakAM hatAM. tyAM to vacce eka dIvAla AvI. zikArIe paththaro goThavIne sIDI banAvI ane dIvAla oLaMgI dIdhI. paraMtu tyAM to bIjAM zikharo najare paDyAM. eka zikharanI Toca para e mAMDa pahoMce, tyAM navuM zikhara dekhAya. e to upara ne upara caDhato ja gayo. eka divasa e sAva Dhagalo thaIne jamIna para DhaLI paDyo. rAta paDavA AvI. AchA ajavALAmAM khaDakonI othe chupAyelA keTalAka ajANyA mANasoe ene aTTahAsya karIne cetavyo - "ahIM aTakI jA. tArA vALa dhoLA thaI gayA che. have je caDhANa che te tAruM chelluM caDhANa che. te pachI vadhAre nahIM caDhI zake. tArA hAtha dhrujI rahyA che ane paga bevaDa vaLI gayA che. hajI pAcho vaLI jA." A lokonA aTTahAsyathI zikArInuM mana raDI paDyuM. enI AMkhomAMthI zrAvaNa-bhAdaravo vahevA lAgyA. ane lAgyuM ke have kadAca zveta pakSI vAdaLomAMthI UtarIne pAse Ave toya pote ene bhALI nahIM zake, kAraNa ke mRtyunuM dhummasa enI AMkhomAM aMjAI gayuM hatuM. ene lAgyuM ke have e thoDIka ja kSaNono mahemAna che! eTalAmAM ja, thIjI gayelI havAne cIrIne AkAzamAMthI zveta pakSI paDatuM paDatuM nIce AvyuM. maravA paDelA zikArInI chAtI para atyaMta komaLa ane atyaMta haLavuM e zveta pakSI beThuM.. zikArIe ene hAthamAM lIdhuM, joyuM ne enuM prANapaMkheruM UDI gayuM. - sAdhanApatha svabhAve Akaro che. rahasyavAda(vizuddha AtmAnubhava)mAM pragaTa thatuM aparicayanuM saundarya sAdhanAnA AkarApaNAne paNa AnaMdaparyavasAyI banAve che. bhItaranI prasannatA caherA para smita dvArA pragaTe tyAre jANavuM ke kazuMka aMdara khIlyuM che! For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 141 laya-vilaya-pralaya zveta pakSI eTale vizuddha AtmAnubhava! ene jovA mATe, ene meLavavA mATe ghora puruSArtha karavo paDe. vIratApUrvaka jhajhUmavuM paDe. kaSTo, vino... ApattionA pahADo oLaMgavA paDe. A badhuM karavAmAM zarIra vRddha paNa thaI jAya, chatAM enI vIratA, enI sAtvikatA ene pAchA pharavA na de! bhale motane bheTavuM paDe paNa lakSyane pAra pADyA vinA na jaMpe! chevaTe maraNAsanna zikArInA zarIra para peluM zveta pakSI AvIne beThuM! zikArInuM tyAranuM sukha kevuM haze? jina hI pAyA tina hI chipAyA, na kahe koI ke kAnamAM!' avarNanIya, zabdAtIta e sukha mokSasukhanuM seMpala ja samajo! 0 0 0. have ApaNe e paramatattva ke je vizuddha AtmA che. te aMge vizeSa ciMtana karIe. eka RSi kahe che : e paramatattva sarvavyApI che, prakAzita che, azarIrI che. kSati vagaranuM, ziSTAo vagaranuM zuddha, niSpApa che. e kavi che, manISI che. sarvavyApI che, svayaMbhU che. ane zAzvatuM kALamATe sarva padArthonuM yathArtha avalokana karanAruM che. AmAM prayojAyelo pratyeka zabda bIjarUpa che. zabdo TUMkamAM bahu moTI vAta kahI de che. AmAM kavitAnuM lAghava che ane zabdabrahmano anarmala vaibhava che. kaSi potAnA aMtarbodhane ApaNI samakSa evI rIte pragaTa kare che ke jANe dUrathI dIvo dharIne ApaNane dizA batAvI rahyA che. e dIvo dizA jarUra batAve, paraMtu enA bhaNI cAlatI vakhate sAdhanApatha para to ApaNA AMtaradIpanI ja jarUra paDavAnI. muninI brahmadazAnAM cAra lakSaNo vaidika dharmamAM batAvelAM che : For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 brahmadazAnAM cAra lakSaNo 1. kavi 2. manISI 3. paribhU ane 4. svayaMbhU. - kavi te ke je brahmamAM rahelI suMdaratA ane sukhane AtmasAt kare. - manISI e ke je sthitaprajJa banI, brahmadazA pAmavA mathe. - paribhUH te ke je satyanuM sarvadezIya tathA vyApaka darzana pAmavA mathe. - svayaMbhUH te ke je aMdarathI prApta thayelI AtmapratIti(antarbodha)no bIjAmAM viniyoga kare. parama brahmamAM nimagna evA eka sAdhu-kavi jJAnabhUSaNe gAyuM che : nirdravyaM svavazaM nijasthamabhayaM nityaM nirIhaM zubhaM, nirdvandvaM nirUpadravaM nirUpamaM nibNdhmuuhaatigm| utkRSTaM zivahetvadoSamamalaM yad durlabhaM kevalaM, svAtmotthaM sukhamIdRzaM ca khabhavaM tasmAdvirUddhaMbhavet / / - tattvajJAnataraMjiLI-17ra brahmanA sukhanI suMdaratA ane zreSThatAnuM sa-rasa varNana A zlokamAM karavAmAM AvyuM che. indriyajanya sukho karatAM brahmanuM sukha kevuM caDhiyAtuM che, te spaSTatAthI samajAvyuM che. 1, indriyajanya sukha paradravyasApekSa 1. Atmika sukha pAradravya-nirapekSa hoya che. hoya che, svAdhIna hoya che. 2. indriyasukha indriyone parAdhIna 2. Atmika sukha AtmAne ja AdhIna hoya che. hovAthI svavaza che. 3. indriyasukha parapadArthomAM raheluM che. 3. Atmasukha nika-rUpamAM raheluM che. 4. indriyasukha bhayayukta che. 4. Atmasukha abhaya che. 5. indriyasukha vinAzI che. 5. Atmasukha nitya che. 7. indriyasukha tRSNA vadhAre che. 6. AtmasukhamAM paramatRpti thAya che. 7. indriyasukha pariNAme duHkharUpa 7. Atmasukha parama zreyakArI hovAthI hovAthI azubha che. zubha, maMgalakArI, kalyANakArI che. 8. indriyasukha rAga-dveSAdi aneka 8, Atmasukha nirbaddha che. dvandravALuM che. For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 143 che. laya-vilaya-pralaya 9. indriyasukho vinothI ane 9. Atmika sukha nirupadravI che. upadravothI bharelAM che. 10. indriyasukhone upamAo ApI 10. Atmasukha anupama-nirUpama che. zakAya che. 11. Atmika sukha karmabaMdharahita che, tethI nibaMdha che. mokSanuM kAraNa che. 11. indriyasukhomAM AsaktithI 12. Atmasukha - atIndriya hovAthI karmabaMdha ane bhavabhramaNa che. tarkano viSaya nathI. anubhavagamya 12. indriyasukha tarka buddhithI samajAvI zakAya che. 13. Atmasukha sarvottama che. 13. indriyasukho tuccha che. 14. Atmasukha mokSanuM kAraNa che. 14, indriyasukho saMsAravardhaka che. 15. Atmasukha nirdoSa che. 15. indrisukhamAM aneka doSo rahelA 16. AtmasukhamAM nirmaLatA, pavitratA 13. indriyasukhomAM malinatA che. che. 17. indriyasukha jagatamAM sahune 17. Atmasukha atyaMta durlabha che. sulabha che. ['jI che. A pramANe indriyajanya sukho, vaiSayika sukho duHkhanAM ja rUpAntara che! mATe sAdhake e sukhonI icchA, tRSNA tyajIne Atmasukha-prazamasukha ke je vAstavika sukha che, temAM ruci-prIti ane puruSArtha karavAM joIe. ke paramabrahmanuM, vizuddha AtmAnuM atIndriya sukha samajavuM ane mAnavuM (zraddhA thavI) paNa ghaNuM muzkela che. koI mahAnuM puNyano udaya thAya ane AtmAnubhavI jJAnI puruSano samAgama thAya.... ane emanA prabhAvathI AtmasukhanI ruci jAge to e dizAmAM caraNa vaLe. brahmadazAprApta kavinA kAvya para thoDI vicAraNA karI. have manISI' aMge pachInA patramAM lakhIza. kuzaLa rahe. tA. 10-pa-98 ChdaguptasUri For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30. jIvanamuktanI sAta bhUmikA - * - - -- --* priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana. gayA patramAM brahmadazAnuM paheluM lakSaNa batAvyuM. Aje bIjuM lakSaNa "manISI' aMge lakhuM chuM. je mana para kAbU dharAve te manISI. ApaNA upara mana zAsana kare che, manISI mana para zAsana kare che. manane kAbUmAM rAkhavuM eTale jema kUtarAne ke ghoDAne kAbUmAM rakhAya tema manane kAbUmAM rakhAya kharuM? nA. baLajabarIthI, parANe manane kAbUmAM rAkhavA jatAM ghaNAM nukasAna thAya che. eTale manISI lagAma dvArA mana para kAbU nathI meLavatA, paraMtu mananI kAmanAone AtmabhAvamAM ogALIne meLave che. manuSya manapradhAna che, e manuSya jyAre, AtmapraghAna bane tyAre te manISI bane che. kharekhara to mana para zAsana karavAnI rIta AtmabhAvamAM DUbelA rahevAnI che. eTale AtmabhAva keLavAya nahIM tyAM sudhI mananA udhAmA zAMta paDatA nathI. mahAbhAratamAM mahAtmA viduranuM eka pAtra che. vidura manISI che. tethI e je kaMI vicAre che temAM parizuddha nyAyabuddhi hoya che. viduranA abhiprAyane dhRtarASTra, droNAcArya, kRpAcArya, bhISmapitAmaha ane zrIkRSNa paNa AdarapUrvaka sAMbhaLe che. Ama, je mahAjJAnI hoya tenuM nAma vidura! pANinIe potAnA saMskRta vyAkaraNamAM svataMtra sUtra banAvyuM che : "thA viramadurI' vidura ane bhidura - A be khAsa zabdo che. bhidura eTale prakhara bhedana karanAra. e bhedabuddhine vaTAvIne abheda-ekatAnuM-pUrNatAnuM darzana kare A rIte jo vidurane manISI kahevAya (brahmadazA nahIM) to keTalAka vaijJAnikone paNa manISI kahI zakAya. teo vidura hoya che. teo potAnI gaveSaNAmAM DUbakI mArIne "bhidura" paNa banI zake che. mahAna vaijJAnika AinasTAinanA jIvananAM chellAM varSomAM lagabhaga AvuM banyuM hatuM. te grIka tattvajJAnano graMtha vAMcI rahyo hato, te joIne enA mitra TussIe Takora karI : "are, prophesara, For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 145 tame paNa grIka tattvajJAnanA ravADe caDhI gayA?' AinasTAine kahyuM : "mane lAge che ke mArAM ghaNAM varSo 'kaDa' (ta)nA badale "kada' (padArtha) pAchaLa vItI gayAM!' Aje duniyAmAM evA aneka TocanA vaijJAniko che ke jeo potAnA kSetranI UMDI gaveSaNAne aMte lagabhaga bhaktanI mAphaka bhInA banIne sRSTimAM rahelI parama rahasyamaya ektAnA aNasArA pAmI rahyA che. A to eka prAsaMgika vAta kahI, A koI brahmadazAprApta manISInI vAta nathI... A mAtra "vidura" ane "bhidura nI vAta che. have brahmadazAprApta sAdhakanuM trIjuM lakSaNa che "parimUE' - enI thoDI vicAraNA karI laIe. zarIra brahmanuM kedakhAnuM maTIne enI cetanA jyotano dIvo banI rahe che. aMdhAruM game teTaluM hoya, dIvAnI jyota eno svIkAra karatI nathI. dIvo jyotanuM kedakhAnuM nathI banato paraMtu jyotanuM nimitta bane che. jyota (Atmajyota) svabhAve ja paribhU: che. sarvadezIya che. Avo sAdhaka "nAgaDuM na mana' huM na rahe, mAruM na rahe, tyAre rimUra bane che. "huM" ane "mAruM" kAyama rahe tene paripUra avasthA prApta nathI thatI. ramUda no bIjo artha jainadarzananI anekAnta dRSTithI karI zakAya. satyanA AyAmo aneka che. eTale enI gaveSaNA apekSAonI dRSTithI karavI paDe. sAdhakanuM ekAMgI darzana kAma na lAge. parabrahmane, paramasatyane cAre korathI avalokavA anekASTi joIe ane parimUH eTale cAre kora (pariisamantAt) vyApavAnuM che. saMkucita svArtha, moha, ane mananI maryAdAomAM aTavAtA dhRtarASTra ane amaryAda prema, karuNA ane sthitaprajJatAsamAM zrIkRSNa A be vacce ApaNe pasaMdagI karavAnI che. RSi ApaNane kahe che, karuNApUrvaka jagADIne kahe che : tAre Aje nahIM to kAle brahmadazAnI cAra dazA pAmavAnI che. have cothA lakSaNa "svayaMbhUnI vicAraNA karIe. "svayaMbhUno sAdo sIdho artha thAya "ApameLe utpanna thanAra.' paraMtu A ja arthanA tAtparyane samajavA prayatna karIe. svayaMbhU eTale sAdhakanI bhItara pragaTato bodha, sahaja bodha. A antarbodha eka anubhUti che. A anubhUti mananI parama vizuddha avasthAmAM ghaTatI anubhUti che. buddhithI para hoya che A anubhUti. For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvanamuktanI sAta bhUmikA kriITajopha kAprA nAmano ciMtaka kahe che : Absolute knowledge is an entirely non-intellectual experience of reality arising in a non-ordinary state of Consciousness. (all tAo oNpha phijhiksa), vAta ema che ke manuSya ApameLe pragaTato ke utpanna thato nathI, enI bhItara je Uge che te svayaMbhU ke svayahUrta hoya che. henrI bargamAM kahe che ke satata parivartanazIla evI vAstavikatAnI samucita oLakha mATe kevaLa buddhi pUratI nathI, e mATe antarbodha joIe antarbodha eTale vAstavikatA ke parivartanazIlatAnA hArdamAM pahoMcavAnI zakti. Golzi se ig : The Only way to know reality is through intuition. kazuMka aMdarathI Uge tyAre mANasa jANe thoDIka paLo mATe adhdhara thaI jAya che! kyAreka aMdarathI saMkalpa sphare che, kyAreka vicAra sphare che, kyAreka nirNaya jaDe che. kyAreka ukela jaDe che. mArga maLI Ave che. paMktio phUTe che, pratimA UpasI Ave che ane kalpanAo pAMgare che. AvI paLo dohyalI gaNAya. A evI paLo che ke divyatAthI maDhelI hoya che. pratyeka mANasane AvI mUlyavAna paLo ociMtI maLI jAya che! paraMtu bahu ochA mANaso AvI suMdara paLono viniyoga jIvanaparivartana mATe kare che. AvI jIvatI paLo daramiyAna je aMtabadha mANasa pAme che te paramezvaranA Adezane ke izArAnI UMcAI dharAvato hoya che. tAthI jakaDAyelA, ghoMghATamaya, ghaTamALiyA ane ghaDiyA jIvana aMtadha (isyuIzana)nuM saundarya khatama kare che. ane paLo daramyAna je UMDI anubhUti thAya te pAmavAnI saMvedanazIlatA ne saMvedanakSamatAnuM pota sAva pAtaLuM paDI jAya antarbodha jJAnaprAptinuM divya jharaNuM che. sAva nIcalA stare e nirNayaukela-vicAra ke jhabakAranI kakSAe thato hoya che; jyAre sAva upalA stare kadAca e vAstavikatAnA darzanamAM pariName che. alabatta, kyAreka aMtarbodhamAM goTALA, bhramaNA, AtmavaMcanA ane daMbha paNa bhaLe che. aMtarbodhane apradUSita rAkhavAnI pUrvazarata e ke mANasa sahaja hoya, prAmANika hoya ane aMdarathI paritRpta hoya. vyavahArazuddhi, cittazuddhi ane sthitaprajJatAnA kAraNe RSinomunino antarbodha anokhI UMcAI prApta kare che. For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra laya-vilaya-pralaya 147 ApaNAmAM paDelI zakyatAono koI pAra nathI. ane e zakyatAo vyakta karatA cAra arthagarbha zabdo che : kavi, manISI, paribhUH ane svayaMbhU. jyAre ahIM 'sthitaprajJatA'nI vAta AvI che, tyAre e sthitaprajJatA kevI hoya teno vicAra paNa sAthe sAthe karI laIe. badhA dunyavI vyavahAromAM bhAga leto hovA chatAM jenAmAM AkAza jeTalI nirlepatA hoya, - sukha hoya ke du:kha, jenA mananI sthiti badalAtI nathI. je potAnAmAM satata jAge che, ane enuM DahApaNa vastuonA vaLagaNathI mukta hoya, - jenI buddhi 'akartRtvabhAva'thI rasAyelI hoya. - jenAthI loko udvega nathI pAmatA ane lokothI je udvega nathI pAmatA. - cittanI badhI icchAo naSTa thAya ane AtmabhAvamAM saMtuSTa thAya. - 'mAruM' 'tAruM' 'tenuM' AvA bhedabhAvathI para hoya, - je potAnA brahmasvarUpamAM layalIna hoya. AvA jIvanamukta AtmAo nirmamatvabhAvathI mukti pAme che. sApanI kAMcaLI nirjIvapaNe sApanA daramAM paDI rahe che, ene dara pratye koI moha jAgato nathI. e ja rIte brahmamagna munione potAnA zarIra pratye koI mohabhAva raheto nathI. - www.kobatirth.org A ja viSayamAM, varAha upaniSadanA cothA adhyAyamAM Rbhu nAmanA RSie jIvanamukta AtmAnI sAta bhUmikAo batAvI che : bhUmikAo nIce mujaba che. prathama bhUmikA bIjI bhUmikA trIjI bhUmikA cothI bhUmikA - pAMcamI bhUmikA - chaThThI bhUmikA - : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : : : zubhecchA (sArI icchAono udaya) vicAraNA (jIvanazodhana) tanumAnasI (mananI sUkSmatAno paricaya) : sattvApatti (sattvanI prApti) :. asaMsakti (asaMga, anAsakti) padArthabhAvanA (bhautika padArthonuM vizleSaNa) For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 148 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - sAtamI bhUmikA .. turya avasthA (paramatattvamAM layalInatA) uparanI je sAta bhUmikAo batAvI, temAMnI prathama traNa bhUmikAe je mANasa jIve tene mumukSu kahe che. cothI bhUmikAe jIvanArane brahmavid kahe che. pAMcamI bhUmikAe jIvanArane brahma-vidvara kahe che. chaThThI bhUmikAe jIvanArane brahma-vidvarIya kahe che. sAtamI bhUmikAe pahoMcanAra sAdhakane brahmavid-variSTha kahe che. ta jIvanamuktanI sAta bhUmikA have pAchA patranI mULabhUta vAta para AvuM chuM. peluM zveta pakSI! vizuddha AtmAnubhava cidAnaMda... pUrNAnanda... A zveta pakSI che. te pAmavA mATe pelA zikArInI jema jaMgalo, khINo, pahADo ane nadIomAMthI pasAra thavuM paDe. thAkyA vinA e dizAmAM puruSArtha karatA ja rahevAnuM. rastAmAM hatAza, nirAza mANaso tamane pAchA vaLavAM kaheze... tamArA utsAhane toDI pADavAnI vAto karaze... kadAca tame dhUnI... pAgala paNa kaheze... tamAre e badhI vAtone avagaNI nAMkhIne, AtmAnubhavanuM zveta pakSI meLavavAnuM che! pelA 'DahApaNa'nA vRddhe tamane kaheluMne ke kaSTo veThacA vinA e nahIM maLe! upasarga-parisahone jItIne. AtmAnubhavarUpa layane prApta karo, e ja maMgala kAmanA, tA. 11-5-98 (cunani For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1) www.kobatirth.org 31. cidAnandanI moja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, have chellAM 24 thI 30 patro tAre ekavAra nahIM, anekavAra vAMcavA paDaze. mananapUrvaka ekAgra citte vAMcavA paDaze. to ja bodha prApta thaze ane laya, vilaya ane pra-layanuM hArda samajAze. Aje tane eka rasapUrNa kAvya lakhuM chuM. mArI dRSTie A kAvyamAM laya che, vilaya che ane pra-laya che! A kAvyanI racanA karanAra mArA-tArA jevA sAmAnya sAdhaka na hatA. mahAmanISI hatA. yogI kakSAnA uccakoTinA vidvAna hatA. yoga ane adhyAtmanAM UMcAM zikharo sara karelAM hatAM. paramAtma-dhyAnamAM laya pAmelA e manISI gAya che : hama magana bhaye prabhu-dhyAna meM! bisara gaI duvidhA tana-manakI acirA-suta guNagAna meM...hama. prabhunA, paramAtmAnA, vizuddha AtmAnA dhyAnamAM maganatA AvI gaI! A maganatA eTale ja laya! na rahyA koI tananA vikSepo ke na rahyA koI mananA vikAro! tana-mana paramAtmadhyAnamAM sthira thaI gayAM! ane vacana to paramAtmAnA acirAsuta-zAntinAtha bhagavAna) guNagAnamAM pravRtta thaI gayuM! A rIte mana-vacana ane kAyAnA yogo parama AtmAnA dhyAnamAM laya pAmI gayA! AgaLa vadhIne kahe che : harihara-brahma-puraMdara kI Rddhi, Avata nahIM koI mAna meM, cidAnaMda kI mauja macI hai, samatA2sa ke pAna meM...hama. parama-vizuddha AtmAnA dhyAnamAMthI samatAnuM pavitra jharaNuM vahI nIkaLe che! e samatArasanuM pAna karanAra yogI cidAnaMdanI anupama moja mANe che. cidAnandanI mastImAM jhUmI UThe che. 'samatA-zataka'mAM A ja mahAkavie gAyuM che : For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1pa0 cidAnandanI moja samatA-gaMgA-maganatA, udAsInatA jAta, cidAnaMda jayavaMta ho, kevala-bhAnuM prabhAta!' kavi, je cidAnaMdano jaya pokAre che ane je cidAnaMdane kevaLajJAnanuM prabhAta kahe che, te cidAnaMdanI emanA hRdaya-udadhimAM bharatI caDhI che! kahe chene - "cidAnaMda kI mauja macI hai!' jarUra e mahAtmAe pUrNAnandano kSaNika paNa AsvAda mANyo haze! brahmA-viSNu-maheza ne mahendranA vaibhavo, A RSine tuccha lAgyA che. Avata nahIM koI mAna meM! cidAnaMdanI mastInI tulanAmAM e badhA devI vaibhavonI koI visAta nathI, koI gaNanA nathI. cidAnaMdanI mastI eTale vi-layA! viziSTa laya adhyAtmanA mArge khUba AgaLa vadhI jatAM A vi-layanI prApti thAya che. tyAM pachI bhautika-vaiSayika sukha-vaibhavonuM jarAya mUlya raheluM nathI. maphatamAM paNa levA e yogI taiyAra na hoya. e sukha-vaibhavo sAme jovA paNa e rAjI na hoya. cidAnaMdanI mastIno viziSTa laya lAgI gayo pachI jagata svapna bhAse. kavi, potAnI eka bhUlanI kabUlAta karatAM saraLa bhAve kahe che. "Itane dina tuma nAhIM pichANyo, mero janama gayo ajAnameM... aba to adhikArI hoI baiThe, prabhu-guNa akhaya ajAnameM.." jIvananAM ghaNAM varSo ajJAnamAM pasAra thaI gayAM... "he vizuddha paramAtmA, tamane ATalAM varSomAM oLakhyA ja nahIM. mArI bhItaramAM hovA chatAM meM tamane jANyA nahIM... mArI bahu moTI bhUla thaI gaI... tamane bAhya duniyAmAM khUba zodhyA.. tamane pAmavA tapa karyuM... saMyama-kriyAo karI... chatAM aMtaHkaraNa bhIMjANuM nahIM, laya pAmyo nahIM.... tAruM darzana na thAya to A badhuM ja tapasaMyama-kriyA... khoTAM che, artha vinAnAM che.' tuma kAraNa tapa-saMyama-kiriyA, kaho kahAM lagI kIje? tuma darzana viNa saba yA jUThI, aMtara citta na bhIMje cetana aba mohe darzana dIje... paNa have to e aMtaHkaraNamAM birAjamAna paramAtmAnA akSaya guNakhajAnAne joI lIdho! basa, e khajAnA para mAro adhikAra thaI gayo! have koI kamI nathI rahI. badhuM ja maLI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 151 tuM to sahaja zakti pragaTe, cidAnaMda kI mauje!' mane khyAla AvI gayo! cidAnaMdanI moja AvI javI joIe. cidAnaMdano viziSTa laya (vi-laya) lAgI javo joIe. e lAgI jAya eTale tuM caitanya) sahajabhAve pragaTa thaI jAya che. tuM sahaja rIte darzana Ape che! cidAnaMdanI mastImAM jhUmatA e RSi gAya che : gaI dInatA saba hI hamArI, prabhu tuma samakita (samatA) dAna meM, "prabhuguNa anubhava rasa" ke Age, Avata nahIM koI mAnameM..hama prabhu guNa-anubhava-rasa' eTale AtmAnubhavano laya! AtmAnubhavarUpa pra-laya! prakRSTa laya! Avo laya pragaTI gayA pachI kaI vAtanI dInatA rahe? hA, dInatA hatI.. paramAtmAnI sAme e dInatA nikhAlasa hRdayathI emaNe vyakta paNa karI hatI... eka kAvyamAM emanA uddagAro A pramANe che : jiu lAgI rahyo parabhAvameM sahaja svabhAva likhe nahIM Apano, pariyo moha ke dAva meM. jiu. viMche mokSa kare nahIM karanI, Dolata mamatA-vAu meM, cahe aMdha jiu jalanidhi taravA, beTho kANI nAu meM... arati-pizAcI paravaza raheto khina huM na samaryo Au meM.. Apa bAya sakta nahIM mUrakha, ghora viSaya ke rAu meM... pUrava puNya dhana saba hI grasata he, rahata na mULa vaTAu meM, tAmeM tuja kese bana Aye naya-vyavahAra ke dAuM meM.. jiu eTale jIva. parabhAva eTale pugalabhAva. vaiSayika-bhAva. kavi kahe che: mAro jIva parabhAvamAM ramI rahyo che, potAno sahaja AtmabhAva bhUlIne mohanA dAvamAM phasAyo che. mohanI sAthe ramato rahe che ne hArato rahe che. mohanA dAva sIdhA paDe che. jIvanAM khIsAM khAlI thAya che. sarvasva hArI jAya che... bhalene e mokSanI vAto kare, paNa mokSa tarapha eno eka paga paNa paDato nathI. indriyonA viSayonuM mamatva enA hRdayamAM bharyuM che. jema AMdhaLo mANasa sAgara taravA koI kANI nAvamAM bese... to e tare nahIM paNa DUbe. vaiSayika mamatA jIvane bhavasAgaramAM DubADe che. For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152 cidAnandanI moja 'arati' pizAcaNI che. lohI pIe che jIvanuM. chatAM jIva ene paravaza rahe che. rati-atinAM dvandvothI mukta nathI thato, pariNAme jIvanamAM kyAreya parama AtmAne yAda na karyo. kSaNavAra paNa AMkho baMdha karIne bhItaramAM rahelA amara vizuddha AtmAnAM darzana karavA prayatna na karyo. pachI e potAne kevI rIte bacAvI zake? viSayonA ghora bhayAnaka rAnamAM, jaMgalamAM bacavuM ghaNuM muzkela banI jAya che... vaLI, pUrvajanmomAM upArjita je puNya-dhana ahIM laIne janmyo hato, e badhuM puNyadhana uDAvI dIdhuM... raMga-rAga ane bhoga-vilAsamAM... A badhI dInatAbharI vedanA hatI kavinA hRdayamAM, paraMtu jyAM jinacaraNomAM emanuM mana lIna thayuM, laya pAmyuM, vilaya pAmyuM ke teo gAI UThyA : 'gaI dInatA saba hI hamArI, prabhu tuma samakita dAna bheM!' dInatA cAlI gaI! cidAnaMdanI mastI AvI gaI! AtmAnubhavanI tAlI lAgI gaI... prakRSTa-zreSTha laya lAgI gayo... ke je koIne kahI zakAya tevo nathI. je pAme te ja anubhave! jina hI pAyA tina hI chipAyA, na kahe kou ke kAna meM, tAlI lAgI jaba anubhava kI, taba samaje koI sAna meM... AtmAnubhavanI tAlI lAgI javI joIe. tAlImAM saMpUrNa laya jaLavAya che. tAlI dIrgha samaya sudhI lAgelI rahe to te vi-laya banI pra-layamAM pariNata banI pUrNAnandasvarUpa banI jAya che! A vAta bhItaranI che. A koI bahAranI - hAthathI tAlIo pADavAnI vAta nathI ke maMjIrAnI tAlInI vAta nathI. A tAlI che aMdaranI! cidAnaMdanI! AtmAnubhavanI! A tAlI lAgI jAya, A pra-laya pragaTI jAya eTale jaga jItI gayA! kavi chelle gAI UThe che prabhu-guNa-anubhava, candrahAsa jyoM, so to na rahe myAna meM, 'vAcaka jaza' kahe moha mahA-ari, jita lIyo medAna meM...hama. AtmAnubhavarUpa laya-vilaya-pralaya eTale 'caMdrahAsa' nAmanuM devAdhiSThit khaDga! e myAnamAM na rahe! e to yuddhanA medAna para zatruno vadha karI, vijaya ja prApta karAve. kavie AtmAnubhavarUpa layathI moha-zatruno vadha karyo... ane vijaya prApta karyo! For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 1pa3 AtmAnubhavarUpa layathI ja bhavasAgara tarAya ane zivasukha pamAya. mATe jIvanamAM karavA jevo puruSArtha A ja che. AtmAnubhava pAmavo. te pAmavA mATe - kriyAjaDatA na joIe. - jJAna-mAna na joIe. 0 kriyAjaDa mANasa jJAnamArganI upekSA kare che. O jJAnamUDha mANasa kriyAno anAdara kare che. A bemAMthI ekeya mANasa "bhAvarasa cAkhI zakatA nathI. emanuM citta zubha bhAvothI bhInuM thatuM nathI. eka kriyAjaDa ane bIjo jJAnamUDha bemAMthI ekeya AtmasvarUpa pAmI zakatA nathI. loko (yogI, saMnyAsI... atithi) caitanyasvarUpa AtmAne zodhe che, smazAnamAM zodhe che, pahADonI guphAomAM zodhe che... nadInI kotaromAM zodhe che... parvatonAM zikhara para zodhe che... paNa kyAMya cetana-AtmA maLato nathI. tuM to sahaja zakti pragaTe, cidAnaMda kI moje!" AtmAne, parama AtmAne, bahAranI duniyAmAM zodhavAnI bhUla have na karavI joIe. e to sahaja rIte ja pragaTe che ApaNI aMdara! basa, cidAnaMdanI moja AvI javI joIe, AtmAnubhavanI rasAnubhUti thaI javI joIe. aMdaramAM divya AnaMdanI rIdhama zarU thaI javI joIe. kavi kahe che : jaza kahe aba mero mana lIno, zrI jinavara ke pAuM meM, vahI kalyANa-siddhi ko kArana, kve vedhaka rasa ghAu meM...jiuM. jinavara eTale vizuddha ... parama vizuddha AtmA. emAM ApaNuM mana lInavilIna thaI jAya eTale parama kalyANa siddha thaI gayuM samajo. lokhaMDane svarNa banAvI denArA vedhaka rasa jevI A AtmAnubhavanI lInatA che. AvI lInatA, Avo laya prApta karo, e ja maMgala kAmanA. tA. 11-5-98 Snezhantelny For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -32. Itvata sarvatanuM --- ---- * - - priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tAro maukhika saMdezo maLyo. gaIkAlano patra tane khuba gamyo, jANIne AnaMda thayo. gamyo che e patra, to e patrane AtmasAt karavA prayatna karaje. Aje mAre tane eka mahattvapUrNa vAta lakhavI che. pratyeka jIvana jIvavAnI tIvra icchA hoya che. gokaLagAyanA jIvana para paNa koI jokhama UbhuM thAya tyAre te gUMcaLuM vaLIne jIvavAnI jhaMkhanA jALavIne paDI rahe che. koThAramAM Aga lAge tyAre gAya ke bheMsa gamANano khIlo UkhaDI jAya eTaluM jora karIne, sAMkaLa sameta bhAge che. jIvamAtra potAnA prANanI rakSA karavA cAhe che. pRthvI paranuM jIvana AvI prabaLa jhaMkhanAnA kAraNe jANe TakI rahyuM na hoya! - ema lAge che. AvI mULabhUta jIvana-jhaMkhanAno Adara thavo joIe. AvI prANImAtranI jIvanajhaMkhanAno Adara jeTalo jaina dharmamAM, mahAvIra zAsanamAM thayo che, teTalo Adara bIjA koI dharmamAM nathI thayo. potAnuM jIvana bacAvavAnI prabaLatama vRtti (survival Instinct) prakRtidatta che. A vRtti manuSya, pazu-paMkhI ane dareka jIvajaMtune eka tAMtaNe joDanArI A ja saMdarbhamAM eka vArtA lakhuM chuM. tibeTanA eka bauddha sAdhuno aMtakALa najIka Avyo. jyAre enI chellI ghaDIo gaNAtI hatI tyAre potAnI AsapAsa zokamagna vadane UbhelA ziSyone kahyuM : "vahAlo mitro, A pRthvI para mane maLelo samaya have pUro thayo. hajI mArAM keTalAMka pApakarmanAM phaLa bhogavavAno bAkI che. tethI thoDA ja divaso bAda A maThanI najIka eka bhUMDaNa viyAvAnI che, tenA peTe huM janma laIza. e jyAre baccAMne janma Ape tyAre mane tame acUka mArI nAMkhajo. jethI huM mukta thaI bIjI yonimAM pravezI zakuM, mane mArI nAMkhavAnuM bhUlazo nahIM." ATaluM kahIne sAdhu avasAna pAmyA. thoDA divasa pachI bhUMDaNe traNa baccAMne janma Apyo. ziSyo e traNene mArI nAMkhavA taiyAra thayA. kAraNa ke emAMthI potAnA guru kyA, te nakkI karavAnuM zakya na hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1papa laya-vilaya-pralaya baccAMne mAratI vakhate eka ziSya kahyuM : "A baccAM keTalAM suMdara che! ApaNe A traNene eka saptAha pachI mAravAnuM rAkhIe to?' bIjA ziSya kahyuM : "vAta maMjUra che, paNa zarata e ke aThavADiyA pachI A traNe baccAMone mArI nAMkhavAnuM cUkavAnuM nahIM. gurujInI AjJA pALavI ja rahI." aThavADiyA pachI ziSyo bhUMDAnAM baccAM pAse gayA. baccAM nirAMte kAdavakicaDamAM zAntithI paDelAM hatAM. eka ziSyanI pAse dhAradAra charo hato. jyAre baccAMnI hatyA karavA mATe charAvALo ziSya AgaLa vadhyo tyAre e traNamAMthI eka baccAe moTuM UMcuM karIne ziSyone kahyuM : "mane mArI na nAMkhazo. mane A rIte jIvavAnuM game che!" sahu jIvone potAnA prANa priya che. sahu jIvo jIvavA icche che. eTale bhagavAne kahyuM : "sarve navA itibbA.', koI jIvane mAravo nahIM... A ahiMsAnA upadezane kendramAM rAkhI, jinadharmamAM eka-eka dharmakriyA batAvavAmAM AvI che. sAdhu-sAdhvI mATe pratidina, ane zrAvaka-zrAvikA mATe pauSadha-pratikramaNa Adi kriyAomAM 'IryApathikIpratikramaNa karavAnuM hoya che. jyAre jyAre bahAra javA-AvavAnuM thAya (pAriSThApanAnA kAraNe, bhikSA mATe, jinamaMdira javA mATe... vagere) tyAre AvIne sarvaprathama A IryApathika-pratikramaNa karavAnuM hoya che. cAlu bhASAmAM kahe che : "IriyAvahiyA karI lo." A pratikramaNa eTale pRthvI paranA ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInA badhA ja sUkSma-moTA jIvonI 10 prakAranI virAdhanA ajANatAM thaI gaI hoya to tenuM "micchAmi dukkaDuM" dvArA pratikramaNa karAya che. nIce pramANe A pratikramaNa thAya che : mArgamAM cAlatAM je koI jIvavirAdhanA thaI hoya, tenuM aMtaHkaraNanI bhAvanApUrvaka pratikramaNa karuM chuM.' jatAM-AvatAM mArAthI bIja, vanaspati, jhAkaLabiMduo, kIDInAM dara, pAMca varNanI nigoda, kacuM pANI, kIcaDa, makaDInAM jALAM vagere dabAyAM hoya. jatAM-AvatAM mArAthI je koI ekendriya jIvo, beIndriya jIvo, te indriya jIvo, caurindriya jIvo ke paMcendriya jIvo duHkhI thayA hoya, eTale ke For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15. Atmavat sarvabhUteSu 1. Thokara lAgavAthI maryA hoya, 2. dhULathI DhaMkAI gayA hoya, 3. jamIna sAthe ghasAI gayA hoya, 4. paraspara jIvo athaDAI gayA hoya, 5. thoDo sparza thaI gayo hoya, ka. emane kaSTa paDyuM hoya, 7. emane kheda thayo hoya, 8. e jIvo bhayAkula thayA hoya 9. sthAnAntara thayuM hoya ke 10. prANarahita thaI gayA hoya... A rIte mArAthI je koI jIvavirAdhanA thaI hoya, te saMbaMdhI mArA micchAmi kuva' ho, "mAruM duSkRta mithyA thAo." ekendriyathI paMcendriya jIvonA bheda pa63 thAya che. enI upara mujaba 10 prakAre virAdhanA thAya, rAga-dveSathI thAya, karaNa-karAvaNa-anumodanathI thAya, mana-vacana-kAyAthI thAya, bhUtakALa-bhaviSyakALa-vartamAnakALamAM thAya, arihaMtasiddha-sAdhu-deva-guru ane AtmAnI sAkSIe thAya. to IryApathikI pratikramaNanA 18,24,120 bheda thAya. (pakaDax10x2x3x3x3x3 = 18,24,120) kahevAnu tAtparya e che ke sarve jIvomAM caitanyanuM darzana karI "A badhA jIvo mArA jIva jevA ja che, "Atmavat sarvabhUteSu' evI samajaNa vikase tyAre ekendriya jIvomAM caitanyanuM darzana thAya. nahIMtara pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatimAM koNa caitanya" jue che? caitanya nahIM jonArA, A pAMca prakAranA ekendriya jIvono kevo ghora kaccaraghANa kADhe che? - pRthvIne khodavAnA moTA udyogo thaI gayA. khANanA mAliko, bilDaro ane udyogapatio pRthvInA peTALa khodI rahyA chene? - pANIno keTalo durupayoga thaI rahyo che? voTarapArko ane zrImaMtonA baMgalAomAM kRtrima jaladhodha banavA mAMDyA che. jaMgI udyogomAM pAra vinAnuM pANI vaparAya che ane dUSita pANI, nirmaLa jaLavALI nadIomAM ThalavAya che... pANImAM "jIvatva samajIne enI sAthe "Atmavatu' vyavahAra koNa kare che? For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 1pa7 - agnino paNa pAra vinAno upayoga thaI rahyo che. agnine jaDa mAnIne mAnavI kAmano ocho, nakAmo durupayoga vadhu karI rahyo che. - vAyumAM paNa koNa "jIvatva' mAne che? koNa samaje che? eno paNa bephAma upayoga thavA lAgyo che. emAM koIne jIvatvano anAdara nathI lAgato! emAM jIvavadha nuM pApa nathI samajAtuM. - vanaspatimAM jIvatva che" A vAta vaijJAnike siddha karI kharI, paNa vanaspati sAtheno vyavahAra jaDavat ke jIvavatu? vRkSone... hajAro lAkhonI saMkhyAmAM kApavAM... lIlI hariyALI lona para besavuM-pharavuM ne kUdavuM-nAcavuM... vadhumAM vadhu phaLo ane zAkabhAjIno upayoga karavo. enA moTA dhaMdhA karavA... A badhAmAM jIva pratyeno AdarabhAva kyAM Avyo? pAMca prakAranA ekendriya jIvonA caitanya tarapha AdarabhAva pragaTe to ja ApaNe "Atmatattva'ne oLakhuM, ema kahevAya. samagra jIvasRSTi sAthe vizuddha AtmabhAvathI ApaNe ekatva sthApita karavAnuM che. jema mane duHkha nathI gamatuM, ema koI jIvane duHkha nathI gamatuM. mATe mAre koI jIvane du:kha nathI ApavuM.' jIvana jIvavA mATe pRthvI, pANI Adi ekendriya jIvono jANAvA chatAM paNa nAza karavo paDe che, to ochAmAM ocho e jIvono nAza thAya evI jIvanapaddhati banAvavI joIe. thoDo paNa nAza thAya che, e vAtanuM hRdayamAM duHkha thavuM joIe. "eka paNa jIvanI hiMsA na karavI paDe, evuM zreSTha jIvana huM jyAre jIvI zakIza?" Avo vicAra vAraMvAra manamAM jAgavo joIe. cetana, dasa prakAranI jIvavirAdhanA aMge teM kyAreya vicAra karyo che? IriyAvAhiyo' sUtra to tane AvaDe che, bole che, aneka vAra bole che paNa abhiyA, vattiyA, lesiyA, saMghAIyA, saMghaTTiyA, pariyAviyA, kilAmiyA, uddaviyA, ThANAoThANa saMkAmiyA, jIviyAo vavaroviyA... A dasa prakAranI virAdhanAno kyAreya zAnta citte vicAra karyo che? keTalI badhI sUmatAthI... e jIvone kevI kevI rIte pIDA thAya che, duHkha thAya che... marI jAya che, ghAyala thaI jAya che... A badhuM UMDANathI samajAyuM che? A to eka mAtra cAlavAnI kriyAne anulakSIne vAta karI che. nIce joIne sAvadhAnIpUrvaka cAlavAno upadeza Apelo che. sAvadhAnIpUrvaka cAlavA chatAM bhUlacUkathI ke pramAdathI koI jIvanI virAdhanA thaI hoya to IryApathikI pratikramaNa For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 158 Atmavat sarvabhUteSu karI e jIvone micchAmi dukkaDaM ApavAnuM che. A rIte ekendriyathI mAMDI paMcendriya jIvo sAthe ekatvano laya sadhAya che. dareka vizuddha Atmadravya svarUpanI apekSAe eka ja che. A ekatvanuM astitva manuSya sAdhI le to sakala jIvasRSTi sAthe layasAdhanA zarU thaI jAya. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A ja rIte, mitti me sabve nIrvasu' -'sarve jIvo mArA mitra che,' A vAta paNa samagra jIvasRSTi sAthe ApaNI cetanAne joDI de che... mitratAnA dorAmAM parovAI jAya che sarve jIvo! ApaNA vyaktitva upara astitvanuM prabhutva sthapAI jAya te layanI siddhi che. 'saple nIvA na daMtavyA' - mAre koI jIvanuM hanana karavuM nathI, kemake 'mitti me savva mUttuM' - badhA jIvo mArA mitra che! chatAM bhUla thAya to 'micchAmi dus' - mAruM duSkRta mithyA thAo... ane e jIvo mane 'savvu jhIvA svataMtu me' - kSamA Apo! huM sarve jIvonI kSamA mAMguM chuM! sarve jIvone mitra mAnyA pachI, emanI pAse kSamA mAgavAmAM saMkoca na rahe. e jIvo kSamA ApavAmAM udAra ja hoya! mitro pratye to udAra valaNa ja ho! AtmajJAnImAM jIvo pratye A rIte samatva pragaTe. samatvayukta AtmajJAnI AtmAnubhavarUpa laya-vilaya ane pralaya pAmavA yogya ane adhikArI bane che. kuzaLa rahe. tA. 12-5-98 dhyumnasUri ///\/\ For Private And Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 - 33. AMtarathANAmAM ATha vighno - TA. priya AtmasAdhaka, saneha AtmavaMdana. Aje mAre tane cidAnaMdathI pUrNAnandanI AMtara-yAtrAmAM AvatAM ATha vidgo batAvavAM che. vipno paNa AMtarika ja che, bhAvAtmaka che. e vidgo para vijaya meLavavA, ene sArI rIte jANavAM joIe. 1. paheluM vighna che jAtIya vAsanA, maithunanI vRtti. puruSe "puruSaveda" ne zAnta karavo paDe, strI-sAdhikA hoya to eNe strIveda zAnta karavo paDe. arthAt sAdhake seksanA AvegothI mukta banavuM paDe. jo ke A kAma saraLa nathI. manuSyamAM "maithuna saMjJA' prabaLa hoya che. mATe pratikSaNa jAgRti joIe. bAhyaAtyaMtara tapazcaryA dvArA, jJAna-dhyAnanI satata ramaNatA dvArA ane vividha saMyamayogonI ArAdhanA dvArA sAdhaka maithunavRtti para vijaya meLavI zake. 2. bIjuM vizna che. kaSAyonuM. kaSAyone maMda-maMdatara karavA paDe. krodhane kSamAthI, mAnane namratAthI, mAyAne saraLatAthI ane lobhane saMtoSathI zAnta karavAM paDe. dRDha nirdhAra kare sAdhaka, to avazya saphaLatA maLe. 3. trIjuM vighna che hAsyanuM. hAsya upajAve evo prasaMga Ubho thAya tyAre sAdhaka svastha rahe. hasI na paDe. kaMI evuM joI lIdhuM, sAMbhaLI lIdhuM ke je hAsyapreraka hoya, chatAM tamAre hasavAnuM nahIM. samajaNapUrvaka nahIM hasavAnuM. samagra saMsAranA jaDa-cetana bhAvone jJAnadRSTithI jonAra mahAtmAne saMsAramAM kaMI vicitra lAgatuM nathI. badhuM ja saMbhavita lAge che. jJAnI dareka ghaTanAnA kAryakAraNabhAva jANe che, pachI e kevI rIte hase? harSamAMthI hAsya pragaTe che. AtmabhAvamAM lIna sAdhakanA hRdayamAM harSano vikAra (Ameya harSa AMtara zatru che!) TakI zake nahIM. hasavAnuM nimitta upasthita thavA chatAM je hase nahIM te svastha kahevAya. 4. cothuM vina che ratinuM. indriyonA viSayomAM rati nahIM karavAnI. rAjI nahIM thavAnuM. rati thavI, rAjI thavuM e pUrNAnanda taraphanI yAtrAmAM moTuM vigna che. viSayomAM prIti nahIM karavAnI. viSayAsakti asvasthatA che. AtmabhAvamAMsvabhAvamAM sthira rahevuM te svasthatA che. anAtmabhAvamAM-vibhAvamAM rahevuM te For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16o AMtarayAtrAmAM ATha vino asvasthatA che. Avazyaka viSayono upayoga karavo te judI vAta che, ane viSayomAM rAcavuM te judI vAta che. viSayomAM priyatvanI kalpanA na karo. te mATe viSayonI niHsAratAnuM ciMtana karo. viSayAsaktinA dArUNa vipAkonuM ciMtana karo. 5. pAMcamuM vipna che aratinuM. jema priya viSayomAM rati nahIM karavAnI tema apriya viSayomAM arati nahIM karavAnI. apriya-aniSTa viSayonA saMyogamAM udvigna nahIM banavAnuM. udvignatA e paNa asvasthatA che. asvasthatA e mAnasika duHkha che. viSayomAM sArApaNuM nathI ke narasApaNuM nathI. jIvAtmA emAM sArApaNAnI ane narasApaNAnI kalpanAo kare che. e kalpanAo paNa badalAtI rahe che. sAro viSaya naraso lAge che. naraso viSaya sAro lAge che. A tAttvika samajane hRdayastha karanAra tattvajJAnI aratimAM zekAto nathI. 6. chachuM vipna che zokanuM. manuSyane-sAdhakane priya vyakti ke priya vastuno viraha-viyoga thAya eTale ke vastu ke vyakti jatI rahe tyAre zoka na thavo joIe. "saMyogo anitya che', A tattvane khUba vAgoLavuM joIe. priyajanonA saMyoga, vaibhava-saMpattinA saMyoga, viSaya sukhonA saMyoga... A badhAM saMyoga anitya che. je anitya hoya teno viyoga thAya ja.' A vicAra dRDha karo. rogathI zarIra gherAI jAya, yauvana cAlyuM jAya, mRtyunA jama sAme dekhAya, e vakhate paNa zokAtura na bano. AMkho AMsubhInI na karazo. e badhuM A saMsAramAM svAbhAvika ja che mATe svastha rahevAnuM. 7. sAtamuM vighna che bhayanuM. sAdhake bhaya para vijaya meLavavo joIe. nirbhayatA vinA sukha nathI ke zAnti nathI. zA mATe sAdhake bhaya rAkhavAno? sAdhakanuM zuM lUMTAI javAnuM che? je kharekhara jJAnAdi saMpatti che, tene koI corI jaI zake ema nathI. je kharekhara tamAruM nathI, e lUMTAI jAya to tamAre ciMtA karavAnI jarUra nathI. tame jJAtA bano, draSTA bano. tamArI AsapAsa je kaMI banI rahyuM hoya, tame jJAnadRSTithI mAtra joyA karo. rAga-dveSa karyA vinA joyA karo. pachI tamAre gabharAvAnuM raheze nahIM. tamAre duniyA pAsethI zuM laI levAnuM che? tamAre duniyAne zuM ApI devAnuM che? tamAre duniyAthI zuM chUpAvavAnuM che? mahAnubhAva, tamAre kono bhaya che? A sRSTimAM je banavAnuM che te banaze ja. je bhAvo nizcita che, te bhAvone koI badalI zakatuM nathI. A siddhAntane AtmasAt karI lo. game tevuM bhayapreraka nimitta tamArI sAme Ave, tamAruM ruMvADuM paNa For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org laya-vilaya-pralaya 161 pharakavuM na joIe. bhavijetA bano. bhayathI hAro nahIM, parAjita thAo nahIM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8. AThamuM vighna che niMdAnuM. tamArI koI niMdA kare che to karavA dejo. tamAre niMdA ane prazaMsA, zoka ane harSa nathI karavAnA. niMdA sAMbhaLIne akaLAI na jazo. niMdako niMdA karavAnA ja. prazaMsako prazaMsA karavAnA! tamAre A baMne paristhitimAM svastha rahevAnuM! niMdAne jI2vavAnI zakti tamAre meLavavI ja joIe. je manuSya potAnI niMdA sAMbhaLIne krodha nathI karato, udvega nathI karato, bhayabhIta nathI thato, te manuSya sAco vIrapuruSa che. A duniyAe tIrthaMkaronI paNa niMdA karI che, pachI ApaNe koNa? A rIte tamArA mananuM samAdhAna karo. tame tamArA kartavyamArge cAlatA raho. tame bIjAnI niMdA karazo nahIM, niMdAno rasa halAhala viSa karatAM paNa vadhu ghAtaka che. tamArI niMdA karanAranI paNa tame niMdA nA karazo. A rIte je sAdhaka 1. kAmavAsanAne (seksane) upazAnta kare che, 2. krodhAdi kaSAyone zAnta kare che, 3. harSa ne hAsyanA prasaMge svastha rahe che, 4. vaiyika sukhomAM prIti nathI karato, 5. apriya viSayomAM arpita nathI karato, 6. priyaviSayonA viyogomAM zokAkula nathI thato, 7, sarva bhayo para vijaya meLave che. 8. niMdA-prazaMsAmAM svastha rahe che. A mahAtmA je apUrva sukhano viziSTa laya pAme che, cidAnaMdanI je apUrva anubhUti kare che, te avarNanIya hoya che. pUrNAnanda taraphanI enI yAtrA paDAvanI najIka pahoMcI jAya che. A apUrva sukha anubhavavAno rAjamArga che. jo A mArge cAlo to kyAreya nahIM anubhavelA sukhano anubhava thaI zake. e sukhanuM prabaLa AkarSaNa jAgI javuM joIe. to e mArge yAtrA cAlu thaI jAya ane cAlavAnI zakti paNa maLe. 'mAre have rAgajanya sukho nathI joItAM.' A spaSTa nirNaya AtmasAkSIe thaI javo joIe. 'mAre have AtmAnubhavanuM sukha meLavavuM che.' A dRDha saMkalpa For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 AMtarayAtrAmAM ATha vidano thaI javo joIe. pachI, Aje batAvelAM vipno upara vijaya meLavI AtmAnubhavanuM apUrva sukha meLavavAnA ja. e sukha ja prakRSTa laya (pralaya) che. A prazamasukha-AtmAnubhAvanuM sukha kevuM che? jo tame pUcho to teo temanA sukhanuM varNana zabdomAM-vANImAM nahIM kahI zake. prazamasukhanI adbhuta anubhUtinI abhivyakti zabdomAM karI zakAtI nathI. jemane koI bAhya sukha meLavavAnI AkAMkSA nathI, jemane koI duHkha dUra karavAnI icchA nathI, bAhya sukha-du:khanI kalpanAothI aLagA rahenAra e mahAtmAo je Antara prazamasukha anubhave che te sukha cakravartI rAjAo ke devarAja indra paNa mANI zakato nathI, je koI mAnavIne prazamasukhano, AtmAnubhavanA sukhano anubhava karavo hoya teNe saMsAranI tamAma pravRttiothI mukta banavuM ja paDe. koI sUkSma pravRtti paNa na joIe. manathI enA vicAro nahIM karavAnA, vANIthI e aMge kaMI bolavAnuM nahIM ane kAyAthI e viSayamAM koI vyavahAra karavAno nahIM. enuM mana DUbeluM hoya prazamasukhamAM.. samatAsukhamAM! enI avinAzI mastI hoya prazamasukhanA sarovaramAM! mana-vacana-kAyAne sadaiva laukika pravRttiothI mukta rAkhavA mATe joIe viziSTa jJAna. e viziSTa jJAna eTale mAtra zrutajJAna nahIM, mAtra zAstronuM jJAna nahIM. viziSTa jJAna eTale AtmajJAna! pariNati jJAnI AtmAnA pradezepradeze, jJAnanAM ajavALAM patharAyelAM hoya. AtmAno eka paNa pradeza ajJAnatAnA aMdhakArathI AvarAyelo na joIe. AvA AtmajJAnI prazamasukhamAM laya, vilaya ane pralayanI mastI mANatA hoya che. AtmajJAnI mahAtmA kyAreya mananAM du:khothI rIbAto na hoya. vikalponI jALamAM kyAreya phasA na hoya. rAga-dveSanI bhaDabhaDatI AgamAM kyAreya baLato na hoya. enuM AtmajJAna ane nivRttinI guphAmAM laI jAya che. nivRttinI guphAmAM AtmAnubhavarUpa viziSTa layanI prApti thAya che... dhArApravAhI prazamasukhano pra-laya prApta thAya che. pravRttinA sapATa medAna para to du:khanA dAvAnaLamAM ja saLagavAnuM che. pravRttinI sAthe koI icchA-AkAMkSA joDAyelI hoya ja che. A icchAo, tRSNAo, AkAMkSAo mananAM duHkhonI janetA che. mATe AtmajJAnIe prazamasukhanI anubhUti karavA nivRttinI guphAmAM pahoMcI javuM joIe. For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 163 laya-vilaya-pralaya nivRttinI guphAmAM javAthI, sAdhaka potAnA svajana-parijanonI ciMtAthI mukta bane che, ane AtmabhAvamAM, AtmaciMtanamAM abhirata rahI zake che. tethI te svastha rahe che. potAnAM svajana-parijanonAM duHkha, daridratA ane durbhAgyanI ciMtA na karavI joIe. e svajanonI smRti paNa muni na kare. emanA rogonI, auSadhopacAranI, Arthika nirbaLatAnI ke rAjyakanaDagatanI... vagere ciMtAo sAdhaka na kare. svajano vagere puNyakArya kare ke na kare, dAna de ke na de, tapa kare ke na kare, paramArtha-paropakAranAM kAma kare ke na kare, e bhavAMtaramAM marIne kyAM jaze?' AvI ciMtA paNa sAdhaka na kare. eNe to badhAM ja svajano-parijano-mitro ane zarIrane paNa bhUlI javAnuM che. paraciMtA karavAnI anAdikAlIna kuTevothI mukta banavAno prabaLa prayatna karavo joIe. prabaLa ane sabaLa prayatnathI ja e kuTeva chUTe. A chUTe to ja AtmaciMtanamAM mana otaprota thaI zake. cidAnaMdanI anubhUti thAya to ja pUrNAnanda taraphanI yAtrA AgaLa vadhe te mATe vinno para vijaya prApta karavo ja paDe. ApaNI yAtrA enA aMtima lakSe pahoMce, evI bhAvanA sAthe patra pUro karuM tA. 12-5-98 KhyunasUri For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir THE 34.prakRSTa layanI prAptino kramanuM priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, Aje A patramAM mAre tane sAdhanAnI pUrvabhUmikAthI zarU karI, TheTha AtmAnubhavarUpa prakaSTa laya sudhIno kramika vikAsa batAvavo che. jethI tuM koI gUMcavADAmAM na paDI jAya ane A vikAsakrama mujaba tArI ArAghanA AgaLa vadhatI jAya. pahelI vAta che bhavanirvedanI. saMsAramAM je anarthonI pracuratA che te joIne hRdaya kaMpI UThe. zubhAzubha karmonA udayothI sarjAtI asaMkhya viSamatAo sAdhakanA manane akaLAvI de. cauda rAjalokamaya virATa sRSTimAM jIvonA thatA avirata paribhramaNane joI tenA zarIre parasevo vaLI jAya. bihAmaNA daitya karatAM paNa vadhu bhayaMkara tene saMsAra lAge. te haMmezAM udvigna rahe, bhayabhIta rahe. "rakhene koI pApa mArAthI thaI na jAya. rakhene huM pramAdamAM paDI na jAuM... rakhene koI pApapizAca mane gaLI na jAya!' bIjI vAta che H bhavogathI sAdhaka kSamAzIla bane. saMsAranA sukho pratye je virAgI bane tene kSamAguNa sahajatAthI siddha thAya. potAnA zarIra pratye paNa mamatArahita banelA sAdhakane duniyAmAM koI zatru ja dekhAya nahIM. zarIra para AkramaNa karanArane paNa te mitra mAne! je sAdhaka AtmA svajanone, parijanone, saMpattine ane zarIrane parAyAM mAne, enA pratye AkarSaNa nAza pAme, tevA sAdhakane koI jIvAtmA potAno aparAdhI lAge ja nahIM, eTale te sahaja bhAve kSamAzIla bane. trIjI vAta : kSamAzIla AtmAmAM abhimAna na hoya. kSamA ane namratA sakhIo che. sahacarI che. jyAM kSamA hoya tyAM namratA hoya ja. jyAM namratA hoya tyAM kSamA hoya ja. jenA manamAM dehAbhimAna paNa rahyuM na hoya tevA mahAtmAne kulAbhimAna, rUpAbhimAna, balAbhimAna jevAM abhimAno hoya ja kyAMthI? te nirabhimAnI hoya. te madarahita hoya, tenA deha para namratAnI cAMdanI patharAyelI hoya. tenI vANImAMthI namratAnAM phUla kharatAM hoya. tenA vicAro namratAnI suvAsathI maghamaghatAM hoya. For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 165 cothI vAta H krodha ane mAna para vijaya meLavyA pachI e mahAtmA mAyA para paNa vijaya prApta kare. koIpaNa jIva sAthe vaMcanA karavAno vicAra enA manamAM Uge nahIM. zA mATe mAyA karavAnI? zA mATe daMbha karavAno? bhavasaMsAranAM sarva sukho tarapha vairAgya pragaTI gayA pachI, potAnA vyaktitva pratye paNa nirmohI banI gayA pachI mAyA-kapaTa-daMbha konA mATe karavAnAM? saMsArathI virakta AtmAne, mANasane kaMI chupAvavAnuM hotuM nathI. pachI e daMbhano Azraya zA mATe le? pAMcamI vAta : virakta-vairAgI mANasanI sarva tRSNAo virAma pAmI jAya che. na koI lobha, na koI tRSNA. AtmaguNonA pragaTIkaraNano Attara puruSArtha karatA mahAtmAne saMsAranAM bhautika-vaiSayika sukhonI tRSNA hoya ja nahIM. cakravartI rAjAnAM ke devalokanA devendranAM sAmrAjya paNa vairAgIne tRNasama lAge che. zArIrika sukhomAM e udAsInabhAve vartato hoya che, AzAo ane tRSNAonA nAgapAzamAMthI mukta thayelo yogI samabhAvanA prazAMta sAgaramAM tarato hoya che. chaThThI vAta : AvA tRSNAvijetA yogI vanamAM hoya ke nagaramAM, ene baMne samAna hoya che. e mahAtmA kSetrAtIta banIne vicarato hoya che. ene nathI akaLAvatI vananI ekalatA ke nathI AkarSatI nagaranI jAhojalAlI. ene nathI AkarSatuM vananuM saundarya ke nathI akaLAvato nagarano ghoMghATa, AvA nirmohI mahAtmA pAse koI mitra banIne Ave ke koI zatru banIne Ave, mahAtmAne baMne tarapha samabhAva hoya che. mitra tarapha rAga nahIM, zatru tarapha dveSa nahIM. AvA yogInA zarIre koI zItaLa caMdananAM vilepana kare ke koI charInA ghA kare, yogIne baMne tarapha samabhAva hoya. caMdananA vilepana karanAra tarapha rAga nahIM, charInA ghA karanAra tarapha ja nahIM. AvA mahAtmAnI sAme mUlyavAna ratno ane kImatI maNinA DhagalA hoya ke tuccha ghAsanA Dhera paDyA hoya, mahAtmAne mana baMne samAna! ratno ne maNi ene lalacAvI na zake, ghAsanA pULA ene akaLAvI na zake. AvA avatanI sAme savarNanI pATo paDI hoya ke mATInAM DhephAM paDyAM hoya, avadhUtane mana baMne samAna! suvarNa moha na janmAvI zake, mATI dveSa pedA na karI zake, For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 176 prakRSTa layanI prAptino kramaH koIpaNa dravya rAga-dveSa pedA na karI zake. koIpaNa kSetra harSa-udvega janmAvI na zake. koIpaNa kALa rati-arati na karAvI zake ke koIpaNa bhAva AnaMdauga na karAvI zake. AvI Atmasthitine prApta karanAra muni dharmadhyAnamAMthI zukaladhyAna tarapha dhasamasatA AgaLa vadhatA hoya che. sAtamI vAta: AvA yogI puruSo niraMtara AtmaramaNatAmAM, AtmAnubhavamAM lIna banI paramAnaMda anubhavatA hoya che. AtmaguNonI ja ramaNatA! parama brahmanI mastI! bahAranI duniyA sAthe koI saMbaMdha nahIM. koI lagAva nahIM. sva'mAM ja lInatA! AThamI vAta : mana-vacana-kAyAne svAdhyAyamAM-zAstrAdhyayanamAM joDI rAkhatA hoya che, mahAmuni! zAstronA adhyayana-parAvartana-ciMtana ane mananamAM teo otaprota rahetA hoya che. divasa-rAtanA 24 kalAkamAMthI 15 kalAka teo zAstrAbhyAsa karatA hoya che. navamI vAta? kyAreka teo padmAsane besI, AMkhone nAsikAnA agrabhAge sthApita karI, zrI navakAra maMtranuM dhyAna kare che. kyAreka kAyotsarga-dhyAnamAM sthira banI, covIza tIrthakaronuM dhyAna kare che. kyAreka hRdayakamaLamAM arihaMtAdi nava padonuM dhyAna dhare che. dazamI vAta : A rIte jJAnopAsanAmAM, dhyAnArAdhanAmAM ane saMyamayogonI pAlanAmAM mahAmuni pramAda nathI karatA. apramatta rahe che. jIvananI eka paLa paNa pramAdamAM na jAya te mATe sadaiva jAgrata rahe che. mananA vicArone paNa pramAdano sparza thavA detA nathI. agiyAramI vAta : tethI e mahAtmAonA adhyavasAya vizuddha banatA jAya che. nirmaLa banatA jAya che. uttarottara vizuddhi vadhatI jAya che. e mahAtmA paramAnaMdano - cidAnaMdano AsvAda karatA hoya che. saMsAra-paribhramaNakALamAM kyAreya na anubhavelA sukhano madhura anubhava kare che. bAramI vAta : jema jema temanI adhyavasAyanI vizuddhi thatI jAya che tema tema vezyAonI vizuddhi thatI jAya che. tejalezyA, pAlezyA ke zakyulezyAtraNamAMthI game te eka vezyA temane rahe che. azubha lezyAo temane sparzI zakatI nathI. teramI vAta ? AvA mahAtmAnuM cAritra paramavizuddha bane che. prazamarasamAM nimagna rahenArA AvA mahAtmA AtmabhAvanI sthiratArUpa zreSTha cAritra pAme che. For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 137 caudamI vAta : tethI teo kalyANamUrti bane che! bhadramUrti bane che! kAyAmAM dhairya, vANImAM mAdhurya, AMkhomAM kAruNya ane bhAvomAM parama vizuddhi! AvA mahAtmAnAM darzana karavA mAtrathI duritano nAza thAya che, AtmAne zAnti, prasannatA maLe che, kASAyika bhAvo upazAMta thAya che. paMdaramI vAta : ghAtI karmo : jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAyano jo kSaya thaI jAya to mahAtmA vItarAgasarvajJa banI jAya. jo kSaya na thAya, kSayopazama thAya to paNa vipula AtmaguNo pragaTa thaI jAya. soLamI vAta : ghAtI karmonA kSayopazamathI mahAtmAne aneka labdhio (Atmazaktio) prApta thAya che. svayaMbhU labdhio pragaTe! teo AkAzamArge gamanAgamana karI zake, icchA mujaba rUpa-parivartana karI zake..vagere. paraMtu teo labdhiprayoga karatA nathI. sattaramI vAta : ane teo "apUrvakaraNa' nAmanA AThamAM guNasthAnake pahoMcI jAya che. apUrvakaraNanI AtyaMtara AdhyAtmika prakriyAthI teo ghAtI karmono vipula mAtrAmAM kSaya karatA hoya che. A AMtarika sAdhanAno, AtmAnubhavarUpa prakRSTa laya pAmavAno kramika mArga 0 0 0 cetana, A sattara vAto vartamAna jIvanamAM tane jIvavI zakya na lAge, evuM paNa bane. jeTaluM jANIe e badhuM ja jIvavuM saMbhava paNa nathI. jIvavA mATe zakti joIe, vIrya joIe.. apUrva dharma joIe ane satata AMtara ullAsa joIe. A badhuM vartamAna jIvanamAM zakya nathI. paraMtu A prakRSTa layano Adarza rAkhIne, alpakAlIna layanI ArAdhanA karI zakAya. e ArAdhanA che 48 miniTanA sAmAyikanI. prakRSTa layanI mInI AvRtti che sAmAyika. zAmaphino artha che samabhAva, eTale samatAbhAva. 48 miniTa sudhI samatAbhAvamAM rahevAno abhyAsa karavAno che. roja-pratidina A abhyAsa karavo joIe. paraMtu cIlAcAlu rIte sAmAyika nathI karavAnuM. apramatta bhAve karavAnuM che. mana-vacana-kAyAnI sthiratA rAkhIne karavAnuM che. e mATe sarvaprathama kAyAnI sthiratA mATe bAra sAvadhAnIo rAkhavAnI che, te A pramANe che. 1. paga upara paga caDhAvIne nahIM besavAnuM. sukhAsane ke padmAsane beso. For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 prakRSTa layanI prAptino kramaH 2. jyAMthI UThavuM paDe (vacce) tevI jagA para na beso. 48 miniTa sudhI tame jyAM hAlyA cAlyA vinA besI zako, evI rIte beso. 3. beThA pachI dRSTi sthira rAkho. cAre bAju jovAnuM nahIM. 4. ghara ke dukAna - vyApAra ke vyavahAra saMbaMdhI vAto na karo, izArA paNa na karo. pa. dIvAlanA Teke na beso. thAMbhalAnA Teke na beso. 6. hAtha-paga UMcA-nIcA na karo. sthira Asane beso. . ALasathI zarIrane maroDo nahIM. 8. hAtha-paganI AMgaLIonA TacAkA na phoDo. 9. zarIra parathI mela na utAro. 10, ALasunI jema na beso. 11. UMghavAnuM nahIM. 12. vastrone UMcA-nIcA na kara. A rIte kAyAnI sthiratA karavAnI. sAthe sAthe vacananI sthiratA karavAnI. 1. asatya, apriya ane kaDavuM na bolo. 2. vicAra karyA vinA na bolo. 3. zAstraviruddha na bolo. 4. sUtrono saMkSepa karIne na bolo. 5. koI sAthe jhaghaDo na karo. 6. vikathAo na karo. 7. koIne hasAvo nahIM, haso nahIM. 8. sUtronuM azuddha uccAraNa na karo. 9. sApekSabhAve bolo. 10. gaNagaNATa na karo. joke sAmAyikamAM mauna rahevuM, e ja vadhAre sAruM che. vacananI sthiratAnI sAthe mananI sthiratA paNa karavAnI che, te mATe nIcenI dasa vAto dhyAnamAM lo: 1. AtmahitanA ja vicAro karavA, bIjA nahIM. For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 2. lokaprazaMsAnI apekSA na rAkhavI. 3. sAmAyika dvArA 'dhanalAbha'nI icchA na karavI. 4. 'bIjAo karatAM huM sAruM sAmAyika karuM chuM,' AvuM abhimAna na karo. 5. bhaya na pAmo. 7. sAmAyikanA phaLanI icchA na karo. 7, sAmAyikanA phaLamAM zaMkA na karo. 8. manamAM roSa na rAkho. 9. vinayabhAvathI sAmAyika karo. 10. bahumAnanA bhAvathI sAmAyika karo. A rIte mana-vacana-kAyAnI sthiratA 48 miniTa sudhI rAkho. sAmayikamAM 139 svAdhyAya karI zako. - maMtrajApa karI zako. dhyAna dharI zako. dharmadhyAna karI zako. AtmaciMtana karI zako. A badhAmAM laya jaLavAvo joIe. jo tame upara batAvI, e badhI sAvadhAnIo rAkhazo to jarU2 laya jaLavAze. tamane samatAbhAvanI prApti thaze. sAmAyikanI saphaLatA samatAbhAvanI prApti para nirbhara che. samatAyogamAM sthiratA prApta karI, mohano nAza karI, vItarAga banI, pUrNAnandamAM pra-laya prApta karavA, manomana dRDha nirNaya karI, 'sAmAyika'no dhArmika-AdhyAtmika prayoga zarU karI devo joIe. For Private And Personal Use Only A ja rIte paramAtmAnI pUjAmAM paNa utkRSTa layanI prApti karI zakAya. zarata eka ja che H mana-vacana-kAyAnI sthiratA! : kuzaLa rahe. tA. 14-5-98 (UMdhyumnasUri
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mohavahinamapAkartuM svIkartuM sNymshriym| chettuM rAgadrumodyAnaM smtvmvlmbytaam|| moharUpa Agane bujhavavA mATe, saMyamarUpa lakSmInuM vazIkaraNa karavA mATe tathA rAvaI5 vRkSonA udyAnane naSTa karavA mATe samAnuM-sAghanuM AlaMbana prahaNa karo. AbhAnubhavamAM lIna bano. (latha) AbhAnubhavamAM taclIna bano. (vilatha) AtmAnubhavamAM pUrNAnaMda pAmo.(prArthA) For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAyathI prAlaya smAdhI (bAra vArtAo) = For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org priya AtmasAdhaka, sasneha AtmavaMdana, tAro patra maLyo. AnaMda thayo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika laya, vilaya, ane pra-laya aMge ApaNe ThIka ThIka anuprekSA karI. mana-vacana-kAyAnA yogomAM sthiratAne 'laya' kahevAmAM Ave che. meM enA traNa vibhAga A rIte paNa karyA che : (pUrve 14mA patramAM bIjI rIte layavilaya-pralaya batAvelA che.) - kAyayoganI sthiratA - laya, - vacanayoganI sthiratA - vi-laya (viziSTa laya). - manoyoganI sthiratA - pra-laya (prakRSTa laya). AvI trividha sthiratA prApta thAya eTale AtmajJAna prApta thAya. brahmajJAna prApta thAya, trividha yoganI sthiratA e ja samabhAva, e ja sahajAnaMdatA ane e ja AtmArAmatA che. samatvamAM laya AvI jAya eTale unmanIbhAva pragaTe! nityAnaMda kaho, cidAnaMda kaho ke sahajAnaMda kaho, eka ja che. ane A AnaMda mokSabIja che. 'amRta sthAlima vInam!' A vAta mAtra saiddhAntika che ke zAstromAM lakhAyelI paDI che, ema nathI mAnavAnuM. A layanI ArAdhanAthI keTalAya gRhasthoe, sAdhuoe, strIoe... rAjAoe, rAjakumAroe, zreSThIputroe ane kAmI-vikArI-hiMsaka mANasoe paNa laya-vilaya-pralaya pAmIne mukti prApta karyAnAM, pUrNAnanda prApta karyAnAM aneka dRSTAMto, prajJAvaMta RSi-munioe mAtra pAramArthika dRSTithI lakhelAM Aje paNa vAMcavA maLe che. kevaLa janahitArthe niHsvArtha bhAvanAthI, karuNAsabhara hRdaye e manISI mahApuruSoe dRSTAMto lakhyAM che, lakhAvyAM che ane potAnA dharmopadezamAM kahelAM che. AvAM bAra dRSTAMto-kathAo mAre tane kahevI che. mana-vacana-kAyAnI sthiratArUpa samatAbhAvamAM lInatArUpa laya-vilaya ane pralaya prApta karI AtmA mahAtmA banI paramAtmasvarUpa kevI rIte banyA, te mAre samajAvavuM che. (nLguptasuni For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1.prabhaMjanI pralaya pachInuM jANe eka prabhAta khIlatuM hatuM. sRSTi nava-navA raMge camakatI hatI. uSA potAnI tejakirAvalio pAtharavA pharI AvI pahoMcI hatI. paMkhIo raMgIna pAMkho prasAratAM gAvA lAgyAM hatAM. citra-vicitra raMgovALAM pataMgiyAM madhu AsvAdavA Thera Thera bhamatAM hatAM. dizAo navA raMge dhoLAI rahI hatI. mArgo dhovAIne svaccha banyA hatA. dUra dUra vaheto sarapravAha pravAsIonAM netrone gherA lAla raMge AkarSI rahyo hato. ane eka ramaNIya vanakhaMDamAMthI navayauvanAono eka morTo kAphalo pasAra thaI rahyo hato. vaitADhaca parvata upara vaselI cakakA nagarI. rAjA cakrAyudha ane rANI hatI madanalatA. temanI ekanI eka rAjakumArI prabhaMjanA! vaitADhaya parvata upara vidyAdharonAM moTAM moTAM nagara. sukha-samRddhi ane sauMdaryathI bharapUra. pUrva ane pazcimanA be samudrone avagAhIne Ubhelo vaitADhaya parvata UMce Abhane Teko daIne Ubho che. uttara bhArata ane dakSiNa bhAratane vibhAjita karanAro A parvata che. A parvata paranA rAjA cakrAyudhanI putrI prabhaMjanA potAnA manapasaMda patinI zodha karavA AryadezamAM UtarI AvI hatI. eka hajAra vidyAdhara kanyAo enI sAthe hatI. rAjA cakrAyudhanA maMtrI, senApati ane nAnI evI rakSaka senA sAthe hatI. prabhaMjanA! enA yauvanamAM svarganI surAno mada hato. eNe kamaLapuSpono zaNagAra racyo hato. mastaka para kamaLanI ardhanidrita kaLIono mugaTa paheryo hato. pITha para laTakatA chUTA keza gaMgAnA UMDA nIlavarNA pravAhanI bhrAnti karAvatA hatA. bhAla para ardhacandranI ADa karI hatI. je vanakhaMDamAMthI vidyAdhara kumArikAonA svaracita ratho pasAra thaI rahyA hatA, tenI baMne bAjumAM suMdara kuMja-nikuMja AvelI hatI. hariyALIthI chavAyelI A kuMja svabhavanone zaramAve tevI ramya hatI. dhoLAM ne kAbaracItarAM kabUtaro For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 prabhaMjanA tyAM AsopAlava nIce ToLe vaLIne beThAM hatAM. kapivRMda caMpA ane kadaMbanAM phUlajhADo para ThekatAM hatAM. sapheda zilAo para UDatAM ne besatAM popaTanAM ToLAM jANe raMgoLInI ramata ramI rahyAM hatAM. mRga ane mRgI kuMjanA eka khUNe lapAI tArAmaitraka sAdhI rahyAM hatAM. snehanI navI sRSTi tyAM khIlelI hatI. yogIne yogasamadha caDhI jAya, bhogIne bhogasamAdhi lAdhI jAya evuM e vAtAvaraNa hatuM. mIThI mIThI havA rasiyAne rasavihAra mANavA AmaMtraNa ApatI hatI. tyAM sAmethI zvetavastradhArI daMDadhArI eka vizALa zramaNI vRMda AvI rahyuM hatuM. nIcI dRSTie ne madhyama gatie e vRMda prabhaMjanAnI nikaTa pahoMcyuM ke tarata ja prabhaMjanA rathamAMthI nIce UtarI gaI. pAchaLa Avato kAphalo Ubho rahI gayo. prabhUjanAnI khAsa sakhIo paNa rathomAMthI UtarI prabhUjanAnI pAse AvIne UbhI rahI gaI. mukhya sAdhvI hatAM supratiSThitA. saumya AkRti hatI. AMkhomAM vAtsalya ne karuNA hatAM. vANImAM madhuratA ane mohatA hatI. emanA vyaktitva para AtmajJAnanI AbhA patharAyelI hatI. prabhaMjanAe be hAtha joDI, mastaka namAvI vaMdanA karI. sAdhvIe prazna karyo: rAjakumArI, ATalA moTA samUha sAthe, ATalA varSathI zA kAme ane kyAM javA prayANa AdaryuM che?' "he pUjyA, huM vidyAdhara rAjakumArI prabhaMjanA chuM. vaitADhya parvata upara mArA mATe mArA pitAe svayaMvara racyo hato. paraMtu mane mAre yogya koI vare pasaMda na paDyo, eTale A AryakhaMDamAM yogya varanI pasaMdagI karavA nIkaLI chuM.' namratA ane vinayathI prabhaMjanAe kahyuM. be kSaNa mauna rahI, prabhUjanAnI AMkhomAM AMkho parovIne supratiSThitA sAdhvI bolyAM : he puNayazAlinI, jinezvaroe bhogasukhone duHkharUpa kahyAM che. bhogonuM pariNAma rogo che. vaiSayika sukho halAhala viSa samAM che, e sukhone tArA jevI matimaMta rAjakumArI amRta samAM mAne che? kumArI, A vaiSayika sukhonA bhogathI rAga-dveSa vadhe che ane tethI bhavabhramaNa vadhe che." ATaluM kahIne sAdhvI aTakyAM. prabhaMjanAe kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya. 15 he upakArI, Ape kahyuM te naryuM satya che. paraMtu A bhUla to jIva anAdikALathI karato Avyo che. huM samajuM chuM ke vaiSayika sukho sAcAM sukho nathI. paNa A sukhabhoganI kuTeva chUTe kevI rIte? je jIvo A vaiSayika sukhono tyAga kare che teo dhanyavAdane pAtra che. ame to pagalAnaMdI pAmara jIvo chIe. sAdhvI prabhUjanAnI vAta zAMtithI sAMbhaLI rahyAM. be kSaNa mauna rahI, prabhaMjanAe potAnI vAta AgaLa vadhArI. "he Aryo, adhyAtmarasAmRtanA pAnathI munivaro sukhabhInA rahe che. huM jANuM chuM amArA vaitADhya parvata upara paNa vidyAdhara munivaronAM meM darzana karelAM che. mArAM mAtA-pitA sAthe e munivaronA upadeza paNa kyAreka kyAreka sAMbhaLelA che. emanAM uttama caritro meM jANyAM che. teo para-pariNatinA tyAgI hoya che. parabhAvamAM temane rati nathI hotI. teo svabhAvamAM ramaNatA karatA hoya che. he pUjyA, amAre paNa parapugala-saMga nivAravo ghaTe. paraMtu jaDa-pudgalamAM caitanya pariNata thaI gayuM che.' prabhaMjanAnI AMkhomAM thoDo viSAda tarI Avyo. tenI pAse UbhelI sakhI bolI : he rAja duhitA, tArI vAta sAcI che, paNa atyAre to ApaNe je prayojanathI nIkaLyA chIe, e prayojana sAdhIe. pachI...uttarAvasthAmAM paramapada pAmavA dharma-puruSArtha karaje!' mArI sakhI, e to kAyaratAnI vAta che. pahelAM dharma-puruSArtha ja karavo Ie." puryodayathI chalabalatAM sarovarone kAMThe UgelAM devadArUnAM vRkSo prakRtinI jayapatAkA samAM maMdamaMda anila-laharImAM DolI rahyAM hatAM. yakSa-gaMdharva ne kinnarothI bharelAM krIDAvano para thaIne rAtI cAMcavALA rAjahaMsa mAnasarovara tarapha jaI rahyA hatA. parvatanI TekarIo para mIThI dUrvA caratI surabhi ane camarI gAyo vAtAvaraNane Atmika banAvatI hatI. sAdhvI supratiSThitA madhura-gaMbhIra svare bolyAM : rAjakumArI, kharekhara A saMsAra klezamaya che, duHkharUpa che. AvA saMsArane hitakArI-sukhakArI mAnavo, eka prakArano mithyA Aveza che. tArI sakhIe kahyuM ke "pahelAM" saMsArasukha bhogavI lo, pachI dharmapuruSArtha karajo.." e vAta to evI che ke pahelAM zarIrane gaM karo, pachI ene dhoI nAMkho. A ziSTa puno AcAra nathI. For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 176 prabhaMjanA te patinI zodha karIza. enI sAthe lagna karIza.. paNa A saMbaMdha zuM zAzvata raheze? jIvananA dvAre mahAkALa Ubhelo ja hoya che. lagnanI corImAMthI strI ke puruSane upADI jAya! paraNyAnI pahelI rAte apaharaNa karI jAya! saMbaMdho kAcA dhAgAnA tAMtaNA jevA che... game tyAre tUTI jAya. mATe AvA kSaNika saMbaMdho zA kAmanA? jo mohAdhInatAne tyajI zake to saMyamano mArga laI zake. manuSyajIvanane saphaLa karI zake.' prAkRtika sauMdaryathI bharapUra vanakhaMDamAM eka tarapha eka hajAra vidyAdhara kanyAono kAphalo mauna Ubho che. bIjI bAju seMkaDo zramaNa bhUmi para daMDa TekavIne, bhUmi para dRSTi sthira karIne, manomana paramAtmasmaraNa karatI UbhI vacce UbhAM che sAdhvI supratiSThitA ane rAjakumArI prabhaMjanA. sAdhvInAM jJAnapUta vacanoe prabhaMjanAnA hRdayane DhaMDhoLyuM. e sthira UbhI hatI. sAthvInAM tattvasabhara vacanoe ene AtmanirIkSaNa karavA prerita karI. sAdhvI mauna rahyAM. prabhaMjanA paNa maunanA mahAsAgaramAM taravA lAgI. ene ciMtanano laya lAgI gayo. kAyayoga ane vacanayoga sthira banyA. enuM ciMtana zarU thayuM. "A sAdhvIjIe sAcuM kahyuM. anAdi saMsAramAM paribhramaNa karatA jIve sarve jIvo sAthe sarva prakAranA saMbaMdho karelA che. mAtAnA, pitAnA, bhAInA, bahenanA, patnInA, putrInA.. badhA ja saMbaMdho karelA che. zatru marIne mitra thAya che, mitra marIne zatru paNa bane che... A badho saMsArano svabhAva che. vastusvabhAve to AtmasattA ja sAcI che. "A mAro, A parAyo' - A badhA Aropita bhAvo che. huM mArA svabhAvano bhoktA chuM. mULa svarUpe amUrta ne arUpI che. akSaya ane anUpa chuM. Ama to mAro AtmA siddha samAna ja che! huM A zarIrathI judo chuM. zarIra ane AtmA judAM che. badhA ja pudgalabhAvothI huM AtmA, judo chuM." prabhaMjanAe dharmadhyAnamAMthI zamdhyAnamAM praveza karyo. enuM mana samatAyogamAM sthira thaI gayuM. enA AtmAmAM pUrNAnandanI uSA pragaTI gaI. - avedI-nirvikAra banI gaI. - akaSAyI banI. - pUrNa samatva pAmI. For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 177 laya-vilaya-pralaya - pra-laya lAgI gayo. mana marI gayuM. - ghAtakarmo kharI paDayAM. - kevaLajJAna pragaTa thaI gayuM - eka gRhastha strIne kevaLajJAna pragaTyuM! svargamAMthI devo UtarI AvyA. prabhaMjanAne sAdhvI-veza Apyo. svarNakamalanI racanA karI. bhUmi sugaMdhI jalathI suvAsita karI. puSponI vRSTi karI. sauthvI prabhaMjanA svarNakamala para ArUDha thayAM. sAdhvI supratiSThitAe ane sarve sAdhvIoe kevaLajJAnIne vaMdanA karI. gadgada svare stavanA karI. prabhUjanAnI sAthe AvelI eka hajAra vidyAdhara kanyAoe dIkSA lIdhI. kevaLajJAnI mahAsAdhvI prabhaMjanAe varSo sudhI A pRthvI para vicarI vizva para upakAra karyo. AyuSyakarma pUrNa thatAM aghAtI karmo nAza pAmyAM. prabhaMjanAno AtmA siddha-buddha ne mukta banyo. (noMdha : "vasudeva hiMDI' graMthanA AdhAre A kathA lakhI che.) For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2. bAhubalI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagavAna RSabhadevanA be putro, bharata ane bAhubalI. bIjA 98 putroe saMsAratyAga karI bhagavAnanAM caraNomAM samarpaNa karyuM hatuM. 98 rAjakumAro kevaLajJAnI banI gayA hatA. bharatane cakravartI banavAnuM hatuM. pRthvI para vijaya prApta karavA teNe sATha hajAra varSo sudhI yuddho karyAM. pRthvI paranA badhA ja rAjA-mahArAjAone parAjita karyA, te ayodhyA pAcho Avyo. paraMtu cakravartI tarIke rAjyabhiSeka to ja thAya, jyAre cakraratna AyudhazALAmAM praveza kare. cakraratne AyudhazALAmAM praveza na karyo. kAraNa ke haju eka rAjA aparAjita hato, te hato bahalI-dezano rAjA bAhubalI! bharatano ja nAno bhAI. ajoDa parAkramI ane durgharSa yoddho! eNe bharatanI AdhInatA svIkArI na hatI. svIkAravA taiyAra paNa na hato. bharatanA dUtone tiraskArI bhagADI dIdhA hatA. bharate bAhubalI sAthe yuddha jAhera karyuM. sAgara jevI vizALa-virATa senA sAthe bharate bahalI-deza tarapha prayANa karyuM. bAhubalIe paNa bharatano pratikAra karavA potAnI yuddhakuzaLa senA sAthe bahalI-dezanI sImA pAse gaMgAnA taTa para paDAva nAMkhyo. jo A yuddha thAya to pRthvIno vinAza thaI jAya', A zaMkAthI devalokanA devo jAgrata thayA. 'A baMne RSabha-putro, eka zarIranA be hAtha jevA che. temano sAmasAmo saMgharSa kema thAya? A yuddha koIpaNa rIte aTakAvavuM joIe.' devo viSTrikAra banyA. bharatane samajAvyo - senA-yuddha nahIM karavuM. bAhubalIne samajAvyo - senA-yuddha na karavuM. yuddha mAtra be rAjAoe ja karavuM, baMne senAo prekSaka bane. yuddhonA prakAro nizcita thayA. 1. dRSTiyuddha 2. vAyuddha - siMhanAda For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 179 laya-vilaya-pralaya 3. mallayuddha 4. muSTiyuddha 5. daMDayuddha A pAMce yuddhamAM bharata hArI gayA. bAhubalI jItI gayA. na banavAnuM banI gayuM. cakravartInA kALamAM cakravartI karatAM vadhAre baLavAna bIjo koI puruSa na hoya, jyAre bAhubalI, bharatanA ja nAnA bhAI bharata karatAM vadhAre balavAna siddha thayA. devoe puSpavRSTi karI bAhubalI upara. bharata khinna thaI gayA. temane bhayaMkara AghAta lAgyo. temAMthI tIvra roSa bhabhUkI UThyo. dhanuSyanI jema enI dehayaSTi TaTAra banI. tenA hoTha nizcalapaNe biDAyA. enuM mastaka dRDhatAthI UMcuM thayuM. enA paga pRthvIne dhaNadhaNAvavA lAgyA. enI AMkhomAM pracaMDa pralayakArI Aga pragaTI gaI. tenI pAse sahasarazmi sUrya jevuM caLakatuM pralayakArI "cakraratna" hatuM. pRthvIno vinAza emAM saMgrahIta hato. e cakra aneka tIkSNa ArAvALuM hatuM. teja bharyo eka-eka Aro aneka sutI asidhArA jevo hato. vajakAya-cakravartI sivAya koI ene uThAvI na zake. cakravartI A cakraratnanA pratApe ja saMsAramAM ajeya banato, AMdhI ane ulkApAta varSAvanAra A cakraratnano upayoga cakravartI na chUTake ja karato. paNa jyAre upayoga thato tyAre pRthvI para hAhAkAra vartI jato. A cakraratnamAM be khUbI hatI. kAma pUrNa thayA pachI e cakra ApoApa cakravartI pAse AvI jatuM. bIjI khUbI e hatI ke cakravartInA sagotrIya puruSano e nAza nahotuM karatuM. paraMtu krodhAveza moTA mANasane paNa bhUlAvI de che. hArelA bharate potAnA hAthamAM cakra lIdhuM ane AkAzamAM bhamAvavA mAMDayuM. - jANe akALe kALAgni hoya, - jANe bIjo vaDavAnala hoya, - jANe akasmAta vajAnala hoya, - jANe UMco ulkApuMja hoya, - jANe AkAzamAMthI paDatuM sUryabiMba hoya, - jANe vIjaLIno jAjvalyamAna goLo bhamato hoya For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 180 bAhubalI tevuM cakraratna dekhAvA lAgyuM. devo bharata para dhikkAra varasAvavA lAgyA. "bharate yuddhanI pratijJAno bhaMga karyo che. pratijJA toDI che." bAhubalI nirbhaya banIne UbhA hatA. te vicAre che : "pratijJAno bhaMga karanAra bharata dhikkArane pAtra che. tapasvI jema tejalezyAthI bIjAone DarAve tema krodhI banelo bharata cakra batAvIne mane bhaya pamADavA icche che. bhale, AvavA do e cakrane. jIrNa thayelA pAtranI jema A cakrane huM cUrNa karI nAkhIza, paththaranA TukaDAnI jema A cakrane ramata-ramatamAM huM AkAzamAM pheMkI daIza ke ene pRthvImAM dATI dauM? ke cakalInA baccAnI jema hAthamAM pakaDI lauM?" bAhubalI A pramANe vicAratA hatA, tyAM cakre AvIne bAhubalIne pradakSiNA dIdhI! cakravartInuM cakra sAmAnya sagotrIya puruSa upara cAlI zake nahIM. vaLI A. to caramazarIrI puruSa hatA, emanA upara cakra AghAta kevI rIte kare? cakra pAchuM bharatanA hAthamAM pahoMcI gayuM. bAhubalIe vicAryuM : "cakrano prayoga karanAra, anyAyathI yuddha karanAra e bharatane ane enA cakrane eka muSTiprahArathI coLI nAMkhuM." bAhubalIe yamarAjanI jema bhayaMkara muSTi ugAmI ane bharata tarapha doDyA. bharatanI pAse pahoMcI gayA. paNa jema samudra maryAdAmAM rahe tema teo tyAM sthira thaI gayA. emanA manamAM eka apUrva zubha vicAra UThyo : huM zuM karavA tatpara thayo chuM? A cakravartInI jema huM paNa rAjyanA mohamAM aMdha thaI, moTAbhAIno vadha karavA taiyAra thayo chuM. huM kharekhara dhikkArane pAtra chuM. zikArIthI paNa adhiko pApI chuM." madirApAnathI mANasane jema tRpti nathI thatI tema rAjAone rAjyazrI prApta thAya ane yatheccha rIte bhogave, chatAM tRpti nathI thatI. rAjyalakSmI amAvAsyAnI rAtri jevI ghora aMdhakAravALI che. bhAgya palaTAya ke kSaNavAramAM rAjyazrI cAlI jAya che. pitAjIe zA mATe rAjyalakSmIne tRNavatu samajIne tyajI dIdhI? e pitAno huM putra chuM. mAre paNa A rAjyalamIno sarvathA tyAga karavo yogya che." aphara nirNaya karI bAhubalIe bharatane kahyuM : "he bhrAtA! he kSamAzIla! mAtra rAjyanA lobhathI meM tamane kaSTa ApyuM che, mane kSamA karajo. have mAre na For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 181 joIe rAjya, na joIe svajano ke parijano, have huM tribhuvanapati abhayadAtA pitAjInA mArge prayANa karIza.' mahA sattvazIla bAhubalIno nirNaya sAMbhaLIne sau stabdha banI gayA. bharata bAhubalIne tAkI rahyA. tyAM to bAhubalIe potAnI upADelI vajramuSTi potAnA ja mastaka para pachADI, eka pachI eka ema pAMca muSTithI mAthAnA ane dADhImUchanA vALa ukhADI nAMkhyA. devoe 'sarasa sarasa...uttama uttama' bolIne bAhubalI para puSpavRSTi karI. bAhubalIe svayaM mahAvrato svIkArI lIdhAM ane e ja yuddhabhUmi para kAyotsarga dhyAne UbhA rahI gayA. zarIra sthira thaI gayuM. vANI maunamAM vilIna thaI gaI. paraMtu manamAM eka azubha saMkalpa rahI gayo. laya sadhAyo, vi-laya sadhAyo, paraMtu pra-laya na sadhAyo. 'huM hamaNAM prabhu pAse nahIM jAuM. prabhunI pAse mArA 98 nAnA bhAIo kevaLajJAnI banIne rahelA che. huM atyAre tyAM jAuM to mAre nAnA bhAIone vaMdana karavAM paDe. mATe ahIMthI dhyAnAgnimAM ghAtIkarmone bALI kevaLajJAnI banIne prabhunA samavasaraNamAM jaIza.' A hato abhimAnano asura. layanI parAkASThA pAmavAmAM moTuM vighna. paNa A to AMtarika vAta hatI. bharata A nahotA jANI zakyA. emaNe to bAhubalIne sarvatyAgI zramaNanA rUpe joyA. 'A mArA ja kukarmanuM pariNAma che. huM adhama chuM, pApI chuM, pRthvI jo phATe to huM pRthvImAM samAI jAuM... zuM karuM?' bharatezvaranI AMkhomAM AMsu UbharAyAM. AMsu-nItaratI AMkhe emaNe bAhubalIne praNAma karyA. teo gadgada svare bolyA: tamane dhanya che. tame mArA upara anukaMpA karI, rAjyano tyAga karI dIdho. huM pApI ane abhimAnI chuM. meM asaMtuSTa thaI tamane khUba upadrava karyA. tame to khUba sArI rIte rAjyanuM... prajAnuM pAlana karatA hatA. meM bahu moTo vikSepa karyo. vaLI, meM mArI zaktino vicAra na karyo, tethI tamane ghora anyAya karyo. huM lobhathI jitAyo... hAryo... jIvanamAM AvI hAra pahelI ja vAra khAdhI... ane chellI khAdhI. 'A rAjya eTale saMsAravRkSanuM-viSavRkSanuM bIja che.' A je jANatA nathI, teo adhama che. huM to adhamAdhama chuM kAraNa ke je pitAe rAjyane narakanuM dvAra samajI, tyajI dIdhuM... te rAjya mATe huM hajAro varSa laDato rahyo... sagA For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 182_ bAhubalI bhAIonAM rAjya paDAvI levAnuM ghora pApa karyuM. te bAhubalI! he bhrAtA! tame prabhu-pitAnA sAcA putra cho. tame pitAnA mokSamArgane anusaryA. huM paNa tamArA jevo thAuM to ja pitAno sAco putra kahevAuM.' pazcAttApanAM pANIthI viSAdano mela dhovAyo. bharate bAhubalInA putra caMdrayazAno bahalI-dezanA rAjA tarIke takSazilAmAM rAjyAbhiSeka karyo, ane teo senA sAthe ayodhyA tarapha prayANa karI gayA. bhagavAna bAhubalI! jANe pRthvImAMthI pragaTyA hoya, ke AkAzamAMthI avataryA hoya tema ekalA ja kAyotsarga dhyAne UbhA rahyA. jANe pAMcaso dhanuSya UMcI ratnapratimA! UMcI.. tejasvI... virATa ane saumya! temanAM baMne netro nAsikAnA agrabhAge sthira thayAM hatAM. niSpakaMpa hatAM. - grISmakALanA UnA UnA vaMToLiyA temane bharaDo letA hatA. - madhyAhnakALano pracaMDa sUrya temanA mastaka para dhakhato hato. - chatAM zubha dhyAnanA, samatAbhAvanA amRtamAM magna rahetA hatA. - zarIra para mela ane parasevo evo lAgelo hato ke jANe kAdavamAMthI bahAra na nIkaLyA hoya! - varSARtumAM pavananA jhapATA ane vRkSone dhrujAvatI jaLadhArAo varasavA chatAM bAhubalI mahAmuni jarApaNa vicalita nahotA thatA. - pahADonA zikharone kaMpAvanArA vidyutapAta thatA hatA, chatAM paNa te yogI kAyotsarga-dhyAnamAM nimagna rahetA hatA, temano dhyAnalaya tUTato na hato. temano viziSTa laya-mauna jarAya bolakuM banatuM na hatuM. - nIce vahetA pANImAM thatI zevALathI emanA baMne paga lipta thayA hatA. - himaRtumAM himathI - baraphathI utpanna thayelI gaMgAnadImAM paNa teo dhyAnamAM sukhe sukhe rahIne karmonI nirjarA karatA rahyA. - hemaMtaRtu eTale-baraphathI vRkSo baLe! e RtunI ati zItala rAtriomAM paNa DolaranA puSpanI jema bAhubalInuM dhyAna vizeSa ujvala banavA mAMDyuM. For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 183 - vanavagaDAnA pADA, bAhubalInA UMcA zarIra para potAnAM zIMgaDAM ghasatA hatA ane zarIra khaMjavALatA hatA. - vAghaNonAM ToLAM potAnAM zarIrone bAhubalInA zarIrane parvatanI taLeTI samajI temanA zarIra sAthe potAnAM zarIra TekavI nirAMte UMdhI jatAM hatAM. vanahAthIo te mahAtmAnA hAtha-pagane kheMcatA hatA, paNa kheMcI zakatA nahIM, moM bagADIne cAlyA jatA hatA. - camarI gAyo niHzaMkapaNe tyAM AvIne karavata jevI emane kAMTAvALI vikarALa - jIbha vaDe te mahAtmAne UMcA mukha karIne cATatI hatI. - cAmaDAnI paTTIo jema mRdaMga para vIMTAya tema seMkaDo zAkhAvALI latAo temanA zarIra para vIMTAI hatI. - varSAkALamAM kAdavamAMnimagna thayelA temanA caraNane vIMdhIne darbhanI zuLa UgI nIkaLI hatI. - velothI bharAyelA temanA deha para pakSIoe potAnA mALA bAMdhyA hatA. - hajAro moTA sarpo velonA sahAre upara caDhI laTakatA hatA. lAMbA sarpothI jANe mahAtmA bAhubalI hajAra hAthavALA jaNAtA hatA! - ghaNA sarpo emanA caraNa upara vIMTaLAI rahetA hatA. jANe page paheravAnAM kaDAM na hoya! bAhubalI eka varSa sudhI sthira UbhA, mauna UbhA. dhyAnamAM rahyA. chatAM temanA rAga-dveSa-moha dUra na thayA. temane kevaLajJAna na thayuM! paraMtu e kALe prathama tIrthakara bhagavAna RSabhadeva hAjara hatA. temaNe be sAdhvIo brAhmI ane suMdarIne bolAvI. e baMne bharatabAhubalInI baheno hatI. bhagavAna RSabhadeve brAhmI-suMdarIne kahyuM : "he AryAo, atyAre bAhubalI potAnAM pracura karmone khapAvI, zuklapakSanI ujvala caturdazI jevA aMdhakArarahita banyA che. paraMtu jema paDadAnI pAchaLa rahelo padArtha, joI zakAto nathI tema mohanIya karmanA aMzarUpa "mAna-kaSAyathI tene kevaLajJAna thatuM nathI. AtmAnubhavarUpa, kevaLajJAnanI uSArUpa prakaSTa layanI prApti thatI nathI. mAnakapAyanuM vighna dUra karavAno have samaya pAkyo che! tamArA baMnenAM vacanathI te mAnano tyAga karaze. mATe tame tyAM jAo ane upadeza Apo. hAla upadezano samaya pravarte che! arthAt tamAro upadeza saphaLa thaze." For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 184 bAhubalI joke prabhu RSabhadeva bAhubalInA mAna-kaSAyane jANatA hatA, paraMtu eka varSa sudhI tenI upekSA karI hatI, kAraNa ke tIrthakaro satata jAgrata hoya che, teo yogya samaye upadeza Ape che. 0 0 0 prabhue brAhmI-suMdarI sAdhvIone kahyuM : bAhubalI tapanI pUrNa kakSAe pahoMcI gayA che paraMtu AtmajAgRti ane vivekajAgRti bAkI che. mahAtapasvInA pagamAM rAphaDA thayA che, sarpoe tyAM nivAsa karyo che, paMkhIoe khabhAo para mALA bAMdhyA che, haraNAM emanAM zarIra bAhubalInA zarIra sAthe ghase che. velaDIo emanA dehane vRkSa samajI vIMTaLAI vaLI che. mahAtmAe deha ane AtmAne judA jANI lIdhA che. paraMtu pAtALanAM paDa vIMdhIne AveluM pANI, jema kUvAnA namAlA DhAMkaNathI rokAI jAya, tevuM banyuM che. bhAratanA ahaMkArane bAhubalIe jIvaleNa phaTako mAryo ane pote sarvasva tyAgIne tyAM ja kAyotsarga dhyAne Ubho rahI gayo. te tyAM ja rokAI gayo. mArI pAse Ave to nAnA 98 kevaLajJAnI bhAIone vaMdana karavuM paDe! mATe pUrNajJAna prApta karIne jaIza. A che bAhubalInuM mAna.' AryA brAhmI ane suMdarI bahalI-dezanA sImAvartI pradezamAM gayAM. mahAmuni bAhubalIne zodhavA lAgI. ghaNI velothI vIMTAI gayelA mahAmuni temane dekhAyA nahIM. temaNe vAraMvAra zodhavA mAMDyA. tyAre teo dekhAI AvyA oLakhyA. baMne AryAoe emane vaMdanA karI, traNa pradakSiNA ApI, temane kahyuM : "he jyeSThAya! bhagavAna Sabhadeva, ApaNA pitAjIe amArA mukhe kahevarAvyuM che ke hAthI upara ArUDha thayelA puruSone kevaLajJAna thatuM nathI. ame ApanI bhaginI AryAo brAhmI ane suMdarI chIe." prabhuno upadeza saMbhaLAvI, brAhmI ane suMdarI AryAo jevI AvI hatI tevI cAlI gaI. mahAmuni bAhubalIe AryAonAM vacana dhyAnapUrvaka sAMbhaLyAM hatAM, temaNe vicAryuM : "meM sarva sAvadyayogono tyAga karyo che ane vRkSanI jema kAyotsarga dhyAnamAM pRthvI para Ubho chuM. A jaMgalamAM hAthI kyAMthI hoya ane huM hAthI para ArUDha kyAM chuM? pitAjIno saMdezo lAvanArI AryAo bhagavaMtanI ziSyAo che. teo kyAreya asatya bole nahIM. to mAre zuM samajavuM?" bAhubalI gaMbhIra ciMtanamAM UtarI gayA. sAdhvInAM vacanono tAtparyArtha For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org laya-vilaya-pralaya 185 samajavA manomaMthana karavA lAgyA. tyAM emane rahasya samajAyuM! 'sAcI vAta che, mAna hAthI che... huM mAnanA... abhimAnanA hAthI 52 beTho chuM! vratathI moTo ane vayathI nAnA mArA 98 kevaLajJAnI banelA bhrAtAone huM vaMdana kema karuM?' A mAruM abhimAna! A ja mAnano hAthI! aho, Ajadina sudhI mane viveka pragaTyo nahIM... kevaLajJAnI banelA bhrAtAone vaMdana karavAnI mane icchA na thaI. nA, nA, have to mAnanA hAthI parathI nIce UtarIne, hamaNAM ja prabhunAM caraNe jaI, e mArA bhrAtAone vaMdanA karIza.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAtmA bAhubalIe prabhu pAse javA paga upADyA ke zarIra para vIMTaLAI rahelI velo tUTavA lAgI, tenI sAthe ghAtI karmo paNa tUTavA lAgyAM. prakRSTaparama layanI ADe Avelo mAna-kaSAya naSTa thayo. tarata ja pUrNAnanda prApta thayo. 52ma samatvanI prApti thaI. bAhubalI vItarAga banI gayA. bAhubalI kevaLajJAnI banI gayA. candra jevA saumya bAhubalI, sUrya jevA pratApI - tejasvI baLavAna RSabhadeva pAse gayA. prabhune traNa pradakSiNA ApI, tIrthane namaskAra karyA ane kevaLajJAnIonI parSadAmAM jaIne beThA. noMdha : A kathA 'triSaSTizalAkApuruSa-caritra' graMthanA AdhAre lakhI che. eka sUkSma paNa kaSAya hoya tyAM sudhI prakRSTa laya (pra-laya) sadhAto nathI. kaSAyo nAza pAme eTale mana-vacana-kAyAnA yogo sthiratArUpa zreSTha cAritra pAmI sarvajJa-vItarAga banI jAya che. pachI bhale bAhyaveza gRhasthano hoya, sAdhuno hoya ke saMnyAsIno hoya, parama layanI prApti A badhAne thaI zake che. parama layane pAmavAno AMtara puruSArtha karanArane avazya pUrNAnandanI prApti thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3. bharatezvara -- - bharatezvaranuM zAsana chaye khaMDamAM navodita sahasraraminI jema prakAzatuM hatuM. bharatezvaranuM zAsana daMDamAM yama jevuM ane nyAyamAM tathA aizvaryamAM indra jevuM hatuM. daze dizAomAM bharatazAsananI jayapatAkA laherAtI hatI. bharatezvaranA pratApa sAme deva, yakSa ke rAkSasa paNa mAthuM namAvatA hatA. rAya ane raMka, zrImaMta ane garIba, sukhI ke duHkhI, sahuno AdhAra e zAsana hatuM. A evuM nyAyazAsana hatuM ke anAthane anAthatA na lAgatI. apaMgane apaMgatA na sAlatI, bhikSukane bhikSA e bhikSA na lAgatI. paNa samRddhinA bharyA e sarovaramAM bharatezvaranI manaHsthiti kamaLa jevI nirlepa ane nirmaLa banatI jatI hatI. ghaNIvAra teo bhogamAM yoganI ane rAgamAM vairAgyanI vAto karatA. bhANAM pIraselAM rahI jatAM, seja bichAvelI rahI jatI, maMtrIo rAha jotA rAjasabhAmAM besI rahetA. bharatezvara rAjamahelanA emanA khaMDamAM mauna dhAraNa karI UMDA tattvaciMtanamAM UtarI jatA. - AtmAnuM ekatva, - saMsAranuM mithyAtva, - caitanyanuM astitva, - sRSTinuM svapnatva, - mokSanuM bhavyatva. AvuM badhuM emanA manamAM ramatuM rahetuM hatuM. Ameya emanuM mana pahelethI ja virakta to hatuM ja. paraMtu 99 bhAIonA saMsAratyAge emanA AMtara manane hacamacAvI mUkyuM hatuM. ane bhagavAna RSabhadevanA aSTApada parvata para thayelA nirvANathI to teo vaiSayika sukho pratye atyaMta virakti anubhavatA hatA. prabhunA nirvANa pachI "pAMca lAkha pUrva' varSo temaNe hRdayamAM vairAgya bharIne ja vitAvyAM hatAM. bAhya rIte eka cakravartI tarIke je kartavyo nibhAvavAM paDe, te nibhAvatA hatA. paraMtu hRdaya emanuM alipta rahetuM hatuM. duniyAne e aliptatA nahotI samajAtI, paNa nika Ta nA svaja no jANatA hatA. eka divasanI vAta che. bharatezvare snAna karyuM. devaduSya-vastrathI zarIrane sApha karyuM. mAthe puSpamAlA For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 187. gUMthI. gozIrSa caMdanathI zarIra para vilepana karyuM. divya ratnonAM suMdara AbhUSaNo paheryA. aMtaHpuranI zreSTha rANIonA samUha sAthe teo ratnanA arIsAbhavanamAM gayA. arIsAbhavanamAM zarIra-pramANa moTAM darpaNa goThavAyelAM hatAM. e darpaNa sphaTikaratna jevAM ujvala ke jemAM mANasa sarvAgINa rIte potAnuM pratibiMba joI zake. bharatezvara e vizALa darpaNanI sAme jaIne UbhA. tyAM temanI eka AMgaLImAMthI vIMTI jamIna para paDI gaI. paNa tarata bharatezvarane khabara na paDI. paraMtu kramazaH teo zarIrano zaNagAra jotA gayA tyAM vIMTI vinAnI AMgaLI joI. AMgaLI zobhArahita lAgI. "are, A AMgaLI AvI zobhA vinAnI beDoLa kema lAge che?" tyAM jamIna para paDelI vIMTI joI." tyAM eka navo zabha vicAra manamAM Ugyo : "zuM A zarIranAM badhAM aMgaupAMgo A AbhUSaNa vinAnAM hoya to AvAM zrIhIna lAge? to mAre e rIte zarIrane AbhUSaNarahita karIne jovuM joIe. A darpaNa mane, kharekhara huM kevo chuM, e batAvaze.' bharatezvare mastaka parathI mANikyano mugaTa utAryo. aMtepuranI rANIo bolI UThI : "prANanAtha, mugaTa na utAro, mugaTa vinA mAthuM sAruM nathI lAgatuM." paNa sAMbhaLe koNa? bharatezvare kAna parathI mANekanAM kuMDala utArI lIdhAM. rANIo bolI : "he nAtha, caMdra ane sUrya vinAnI pUrva-pazcima dizA jevA ApanA kAna dekhAya che." mahArAjAe gaLA upara lAgelA svarNamaya AbhUSaNane utArI nAkhyuM. rANIo bolI : "mahArAjA, ApanI grIvA tArA vinAnA AkAza jevI zunya lAge che." mahArAjAe be hAtha paranA mUlyavAna bAjubaMdha kADhI nAkhyA. rANIo bolI : 'pa ane latA vinAnA sAlavRkSa jevA be hAtha thaI gayA. 'hAthanA maNibaMdha upara rahelAM maNimaDhelAM sonAnAM kaDAM kADhI nAMkhyAM. rANIo bolI : "A hAtha to AmalasArA vinAnA prAsAda jevA ThuMThA lAge che.' pachI bharatezvare badhI ja AMgaLIo uparathI mudrikAo utArI nAMkhI. rANIo bolI : "A to maNi vinAnI sarpanI phaNA jevI AMgaLIo lAge che." zarIra parathI badhAM ja AbhUSaNo UtarI gayAM. pAMdaDAM vinAnA, puSpa vinAnA vRkSa jevuM zarIra banI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 188 bharatezvara na rahI zobhA, na rahyuM aizvarya ke na rahyuM saundarya! arIsAbhavanamAM temaNe potAnuM evuM zarIra joyuM. ane emanA manamAM zara aMge AdhyAtmika ciMtana zarU thaI gayuM. zarIra sthira thaI gayuM. laya lAgI gayo. vANI maunamAM DUbI gaI. vilaya prApta thaI gayo. mana zarIranA ane zarIrathI bhinna AtmAnA ciMtanamAM nimagna banyA : - A zarIra madirAno ghaTa che. - A zarIra kacarA-ukaraDAno Dhagalo che. - A zarIra lasaNa jevuM durgaMdhavALuM che. - A zarIra duSTa mANasa jevuM che. - A zarIra dagAbAja che, avizvasanIya che. - A zarIra kAcI mATIno piMDa che. - A zarIra pavitrane apavitra kare che. - A zarIra bIbhatsatAthI bhareluM che. bharatezvara aMtarAtmadazAmAM pravezyA hatA. tattvadRSTino prakAza pAmyA hatA. temaNe zarIranI aMdara joyuM. mAMsa, rudhira, maLa ane mUtra bahAra nIkaLIne vahevA lAge to joI na zakAya, evuM bIbhatsa dazya UbhuM thayuM. temaNe zarIranI rogI avasthAno vicAra karyo. vRddhAvasthAnI kalpanA karI. nicceSTa dehanuM darzana karyuM. zarIrane lAkaDAnI citA para lAcAra, majabUra, niSmANa hAlatamAM paDeluM jue che. kSaNArdhamAM e agninI jvALAomAM, lAkaDAnI sAthe baLIne rAkha thatuM jue che. e rAkhanA DhagalAne, vAyunA jhapATA paLa be paLamAM ahIMtahIM uDADI daI nAmazeSa karI nAMkhe che. AvuM tattvadarzana karavAthI bharatezvaranuM mamatva tUTI gayuM. emanuM mana avinAzI AtmA pratye pUrNa AkarSita thayuM. teo potAnA AtmAne kahevA lAgyA : "he AtmanuM, tuM parama vizuddha avinAzI AtmAne samukha thA. AtmA tarapha vaLa. AtmAnuM samyaguM dhyAna kara. samatAbhAvamAM tuM sthira thA. AtmAnubhava pAmavA mATe mana-vacana-kAyAnI sthiratA prApta kara. nirvANa pAmavAno A ja mArga che. For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 189 - "huM zuddha Atmadravya chuM. jJAna-darzana mArA guNa che." - bharatezvara dharmadhyAnamAMthI zukaladhyAnamAM pravezI gayA. - e ja arIsAbhavanamAM! - e ja rANIonA samUhanI vacce! - AMkho baMdha hatI. zarIra sthira hatuM. - vANI mauna hatI. ane mana dhyAnamAM lIna hatuM. - laya pAmI gayA, vi-laya pAmI gayA. - samatAyoge sthira thaI mohazatrune jItI lIdho. - ane prakRSTa laya prApta karI kevaLajJAnI banI gayA. - bharatezvara vItarAga-sarvajJa banI gayA. - veza gRhasthano hato ne! - svargamAMthI devo UtarI AvyA. - bharatezvare paMcamuSTi lonca karyo. devoe puSpavRSTi karI. - devoe bharatezvarane sAdhu-veza Apyo. - svarNakamaLa para birAjamAna karyA. - temaNe dharmadezanA ApI. - bharatezvaranA AjJAMkita 10 hajAra rAjAo sAdhu banyA. - eka lAkha pUrva varSa sudhI bharatakSetramAM vihAra karI RSabhazAsanano jayajayakAra karyo. - chevaTe aSTApada parvata upara gayA. cAre AhArano tyAga karyo. - eka mAsanA aMte jyAre caMdra zravaNanakSatramAM hato tyAre zeSa aghAtI karmo nAza pAmyAM. teo siddha-budha-mukta banyA. devoe - indroe temano mokSamahimA (mahotsava) karyo. cetana, bharatezvara ane rAjarSi prasannacaMdranuM bhAvAtmaka bhUmikAe thoDuM mUlyAMkana karIe. 0 bharatezvara gRhasthavezamAM hatA. 0 bharatezvara arIsAbhavanamAM hatA, ke jyAM rAga-vikAranAM ja nimitto hatAM. 0 prasannacandra sAdhuvezamAM hatA. prasannacandra smazAnamAM UbhA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 190 bharatezvara 0 bharatezvara rANIo sAthe hatA. 0 prasannacandra ekalA ja hatA. 0 bharatezvara sUtrArthanA pAragAmI na 0 prasannacandra sUtrArthanA pAragAmI hatA. hatA. 0 bharatezvara tapasvI na hatA. 0 prasannacandra ghora tapa karatA hatA. 0 eka nimitta (AMgaLImAMthI vaTI 0 eka nimitta (durmukha senAnInAM paDI gaI) pAmIne dharmadhyAnamAM vacano) pAmIne Arta-raudradhyAnamAM ArUDha thayA. caDhI gayA. 0 dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM 0 raudradhyAnamAM sAtamI narake javAnAM pravezI gayA. prakRSTa laya lAgI karmo upArja lIdhAM. AtmadhyAnano gayo. laya tUTI gayo. 0 gRhasthaveze kevaLajJAnI banyA. 0 sAdhuvezamAM mAnasika yuddha karyuM. chevaTe pAchA vaLyA... ane kevaLajJAnI banyAM. cetana, AnuM eka ja tAtparya che ke gRhastha ho yA sAdhu ho, samatAyogamAM laya sadhAI jAya to AtmAnubhavarUpa parama prakRSTa layanI prApti thAya. AtmA pUrNAnandI banI jAya. kaSAyo layane toDe che. prasannacaMdrano laya krodhe toDyo hato. bAhubalIno laya mAna-kapAye toDyo hato. laya tUTe eTale samatA jAya... samatA jAya eTale AtmAnubhava na thAya. pachI kaivalyanI prApti to thAya ja kema? mATe layane tUTavA na do. (noMdha: A vAta 'triSaSTizalAkApuruSa-caritranA AdhAre lakhI che.) For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4. rAjarSi prasannacandra svarganI kalpanA sahu koIne hatI, ane svarganA rAjA indranA rUpa-lAvaNya viSe sahu ghaNI ghaNI vAto karatA. paNa svarga kevuM hoya ane svarganA devarAja kevA hoya, e viSe pratyakSa paricaya koIne na hato. paNa magadhanA keTalAka loko ema jarUra kahetA ke svarga sAkAra karavuM hoya tyAre potanapura nagarano vasaMtotsava ane zAlabhaMjikA utsava jovo! ane devarAjaindranI nAnI pratimUrti jovI hoya to rAjA prasannacandrane jovA! Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svarganA devendranA rUpa-guNa viSe kavio je kalpanA karatA ane RSio potAnI jIbhe je varNana karatA, eno namUno rAjA prasannacandra hatA. kAmadevanA avatAra ane parAkramano divya puMja! eka divase 'manorama' udyAnanA mALIe rAjasabhAmAM AvI, rAjA prasannacandrano jaya pokArI, be hAthe mastake aMjali joDI, nivedana karyuM : 'he mahArAjA, Aje sonAnuM prabhAta UgyuM che. Aje manorama udyAnamAM kalpavRkSa pragaTyAM che. kAmaghaTa AvyA che. tribhuvanapati paramAtmA mahAvIra svAmIe potanapurane pAvana karyuM che. hajAro sAdhu-sAdhvInA parivAra sAthe, aSTa prAtihAryanI divya zobhA sAthe teoe 'manorama' udyAnamAM sthiratA karI che. devoe bhavya samavasaraNanI racanA karI che. prabhu dharmadezanA Apaze.' mahArAjA prasannacandre ughAnapAlakanA gaLAmAM svarNahAra paherAvI potAno AnaMda vyakta karyo ane maMtrIone AjJA karI ke 'nagaravAsIo prabhuno dharmopadeza sAMbhaLavA manorama-udyAnamAM pahoMce, evo paTaha vagaDAvI do.' - mahArAjA svayaM aMtepura sAthe rathamAM besI udyAnamAM pahoMcI gayA. bhagavaMtanAM darzana karI ullasita thayA. prabhunI dharmadezanA sAMbhaLavA yogya sthAne beThA. bhagavaMtanI dezanA zarU thaI. - zItala caMdanathI paNa vadhu zItala! - madhura amRtathI paNa vizeSa madhu2! viSa samAna vaiSayika sukho pratye virakti jagAve. - amRtamaya pUrNAnanda svarUpa muktino rAga janmAve. upAdAna pAkI gayuM hatuM prasannacandranuM! For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 rAjarSi prasannacandra bhagavAnanuM nimitta kAma karI gayuM! prasannacandra UbhA thaI bhagavaMtane vinaMtI karI : "he jagadAdhAra! he jagaguru! ApanI dezanA sAMbhaLI mAruM mana saMsAra pratye pUrNa virakta banyuM che. huM Aje ja ApanAM pAvana caraNe mAruM jIvana samarpita karavA icchuM chuM. paraMtu he prabho, rAjasiMhAsana para bAla rAja kumArano rAjyAbhiSeka karIne huM AvuM chuM. mArA rAjyanA maMtrIo para mane vizvAsa che ke teo bALa-rAjAnI AjJA mAnaze ane rAjyanuM sucAru rUpe saMcAlana karaze.' rAjA prasannacandra mahele AvyA. maMtrIone bolAvI, rAjakumArano tatkAla rAjyAbhiSeka karavAnI AjJA karI. rANIone bolAvI, dIkSA levAno nirNaya jAhera karyo. 0 0 0. bhagavaMte rAjA prasannacaMdrane dIkSA ApI. rAjA rAjarSi banyA, maharSi banyA. sUtrArthanA pAragAmI banyA. ugra tapazcaryA dvArA indriyavijetA banyA. bhagavaMtanI sAthe ja vihAra karatA hatA. keTalAMka varSo vItyAM. prabhunI sAthe teo rAjagRhI pahoMcyA. prabhunI AjJA laI rAjarSi nagaranI bahAra smazAnamAM jaIne, eka paga upara UbhA rahyA. be hAtha AkAza tarapha UMcA karyA. sUrya sAme dRSTi sthira karI. dhyAnamAM nimagna banyA. rAjagRhanagarathI guNazIla caitya tarapha javAno rasto, A smazAna pAsethI ja pasAra thato hato. mahArAjA zreNika parivAra sAthe ane senA sAthe prabhune vaMdana karavA guNazIla caitya tarapha jaI rahyA hatA. senAnA be senApati sumukha ane durmukha sahuthI AgaLa cAlI rahyA hatA. te baMne rAjarSi prasannacaMdrane pahelethI oLakhatA hatA. temaNe rAjarSine joyA, oLakhyA. teo rAjarSinI pAse AvyA. senApati samukha bolyo : "aho! rAjarSi kevI ghora AtApanA karI rahyA che! dhanya che emane. AvA maharSine svarga ke mokSa ja maLe! durmukha bolyo : "are, A rAjA zAno dharmAtmA? potAnA bALa rAjakumAra para moTA rAjyano bhAra nAMkhI pote potAno svArtha sAdhavA sAdhu banI gayo. ane potanapuranA maMtrIo ke jemanA bharose A pAkhaMDIe bAlakumArane mUkyo che, te maMtrIo caMpApati rAjA dadhivAhana sAthe bhaLI gayA che ane bAlarAjAne rAjyabhraSTa karI rAjya paDAvI leze. vaLI A rAjAnI keTalIka rANI to mahela For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 19 ane nagara choDIne kyAMka cAlI gaI che. rAjya saMkaTamAM che, bAlarAjA saMkaTamAM che tyAre A pAkhaMDI rAjarSi mokSamAM jaze? svargamAM jaze? nA re nA, A to narakamAM javo joIe.' baMne senAnIo to pAchA potAnI senA sAthe thaI gayA. rAjarSie sumukha ane durmukhanI vAto sAMbhaLI lIdhI. zravaNendriyane paravaza banI gayA. durmukhanI vAta sAMbhaLI potanapurInA maMtrIo upara bhayaMkara roSa emanA manamAM jAgI gayo. teo vicAravA lAgyA : "mArA maMtrIo kRtajJa banyA. vizvAsaghAtI banyA. mArA putra sAthe droha karyo. huM jo tyAM hota, rAjA hota to e maMtrIonI jIvatAM cAmaDI utArIne cAbukanA phaTakA mArata.. duSTa.. harAmI..." huM zramaNa chuM" A vAta bhUlI gayA. 'huM mahAvratadhArI chuM" A vAta vIsarI gayA. "mAro dharma kSamA che' A satya khovAI gayuM. laya bhaMga thaI gayo. krodhanA bhayaMkara asure temane nIce pADI dIdhA. manomana teo maMtrIo sAthe khUnakhAra yuddha karavA lAgyA. Ama to teo mahAna parAkramI hatA ja. duzmano mATe mahAkALa hatA. jyAre maharSinI bhItara ghora saMgrAma cAlato hato tyAre magadhapati zreNike AvIne rAjarSine bhAvapUrvaka vaMdanA karI. rAjarSinI bAhya ghora AtApanA joI. teo abhibhUta thaI gayA. temaNe guNazIla caityamAM pahoMcI, prabhune vaMdanA karI, pahelo prazna A ja pUchayo : "he bhagavaMta, smazAnamAM ghora AtApanA karanArA rAjarSi prasannacandra atyAre kALadharma pAme to kyAM utpanna thAya?' sAtamI narake! bhagavAne kahyuM. zreNika vicAramAM paDI gayA. 'munine narakagamana na hoya! meM prabhuno uttara barAbara sAMbhaLyo nahIM hoya. pharIthI pUchuM." bhagavaMta, prasannacaMdra rAjarSi hamaNAM kALadharma pAme to kyAM janme?" zreNika, e rAjarSi "sarvArthasiddha' nAmanA anuttara devalokamAM jAya! zreNike pUchyuM : "he nAtha, Ape kSaNanA aMtaramAM be judI judI vAta kema kahI?' bhagavAne bheda kholyo : "zreNika, vicAronA bhedathI te muninI be prakAranI sthiti banI che. pahelAM tArA senAnI dukhanI vAto sAMbhaLIne atyaMta ropAyamAna banIne, potAnA maMtrIo, sAmaMto sAthe, manamAM bhayaMkara yuddha karatA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194 rAjarSi prasannacandra kRSNalezyAmAM ane raudradhyAnamAM pravartatA hatA. tyAre teM emane vaMdanA karI hatI. te samaye teo sAtamI narakamAM javA mATe jevA karmo joIe tevA karmo bAMdhI rahyA hatA eTale meM tane pahelAM kahyuM : "sAtamI narake jAya!' paraMtu tuM ahIM Avyo, ane tyAM rAjarSine manobhUmi para yuddha karatAM karatAM zastro khUTI paDyAM. eTale zatrune mAravA, mAthA parano svarNa-mugaTa levA hAtha mAthe gayo. to mAthe mugaTa na maLyo. mAthe to kezaluMcana kareluM hatuM. mAthe vALa paNa na hatA ane temane bhAna thayuM ke "are, huM to sAdhu chuM. mAre vaLI putra koNa? maMtrI koNa? mitra koNa ane zatru koNa? aho, huM dhikkArapAtra chuM, adhama chuM. meM ghora durbAna karyuM. huM mArA A pApanI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM. havethI huM AvA pApavicAro nahIM karuM, mArAM pApa mithyA thAo, mithyA thAo.' he zreNika! e rAjarSie A rIte AlocanA-pratikramaNa karyuM ane pAchA dharmadhyAnamAM sthira thaI gayA, eTale meM tArA bIjI vAranA praznanA uttaramAM kahyuM: "sarvArthasiddha' nAmanA anuttara devalokamAM jAya!" prabhu A uttara ApI rahyA hatA eTalAmAM AkAzamAM devaduMdubhi vAgI. maMgala dhvani saMbhaLAvA lAgyA. zreNike pUchyuM : bhagavaMta, A zuM che?' zreNika, rAjarSi prasannacandrane, samatAbhAvamAM mana-vacana-kAyAnA yogonI sthiratA thavAthI kevaLajJAna' pragaTa thayuM che. devo emane kevaLajJAnano mahimA karI rahyA che!" For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5. maharSi mukozala A vAta che zrI rAmacandrajInA pUrvajonA itihAsanI. ayodhyAnA rAjasiMhAsane tyAre rAjA kIrtidhara ArUDha thayelA hatA. teo saMsArathI virakta banyA. rAjakumAra sukozala ke je nAnakaDo rAja kumAra hato, teno rAjyAbhiSeka karI kIrtidhara sAdhu banI gayA. eka divasa. keTalAMka varSo pachI, rAjarSi kartidhara ayodhyAmAM padhAryA. nagaranI bahAra temaNe sthiratA karI. rAjA sukozalane khabara paDI ke pitAmunirAja padhAryA che. e tarata ja munirAja pAse pahoMcyo, prabho! he tAta! Apa muktinA mArge cAlI rahyA cho, mArA upara paNa kRpA karI, mane paNa sAdhunAM mahAvrato Apo. mAre paNa ApanI sAthe ja mukti tarapha prasthAna karavuM che.' sukozale saMyamadharma svIkArI lIdho. A samAcAra rAjamAtA sahadevIne maLyA. te dharaNI para DhaLI paDI. dAsIoe zItala jalano chaMTakAva karI vAyunA vIMjaNA DhALIne sabhAna karI. paraMtu sahadevIno kalpAMta maMda na paDyo, kSaNe-kSaNe, divase-divase ane mahine-mahine kalpAtta ane vedanA vadhatI cAlI. rANI citramALAe ghaNuM ghaNuM AzvAsana ApyuM, paraMtu niSphaLa. maMtrImaMDaLe ghaNI samajUtI karI, paraMtu nirAzA. e jhUratI ja rahI, jhUratI ja rahI. sahadevIe khAvAnuM tyajI dIdhuM, nahAvAnuM tyajI dIdhuM, pharavAnuM tyajI dIdhuM, kyAreka rAgAkula banI putra sukozalane yAda karatI haiyAphATa rudana karatI hatI. kyAreka pracaMDa veSa karI sukozala para agnivarSA jevAM phUra vacano bolatI hatI. kyAreka pAgalanI jema aTTahAsya karatI hatI. tenI tana-mananI zaktio kSINa thaI gaI. eka saMdhyAnA samaye sahadevI mRtyu pAmI. rAga-dveSanI ramatamAM teNe mAnavajiMdagIno jugAra khelyo. mAnavajIvana te hArI gaI. jugAra khelavAnI adhUrI tamannAo laI te eka giriguphAmAM vAghaNanA peTe vAvaNarUpe avatarI. ahIM tene dveSanI dAruNa ramata khelavAnuM moTuM medAna maLI gayuM. amaryAda kSetra maLI gayuM. bIjI bAju rAjarSi kIrtidhara ane munivara sukozalane rAga-dveSa para vijaya meLavI levAnuM vizALa kSetra maLI gayuM. nirmaLa ane niSkaSAya banI pitA-putra For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 196 maharSi sukozala pRthvIpaTane pAvana karatA rahyA. vItarAgatAne varavA mATe temaNe dharakhama puruSArtha Adaryo. ayodhyAnA rAjezvaro, dharAtalanA yogIzvaro bhAratane nivRttimArganI zreSThatA batAvatA rahyA. cAturmAsa kALa nikaTa Avato hato. rAjarSi sukozalano AtmA ugra ane vira sAdhanA karavA uchALA mArI rahyo hato. teNe pitA-yogIzvara kIrtidharanA caraNomAM vaMdana karI, aMjali joDI prArthanA karI : gurudeva, cAturmAsano kALa nikaTa AvI rahyo che." hA muni!' mahAyogI kIrtidhare sukozalanI AMkhomAM camakatuM teja dIThuM. "prabhu, ApaNe koI giriguphAmAM jaIe. prAsaka-zuddha jagAmAM cAre mAsa paramAtmadhyAnamAM rahIe. jo Apa kRpALu.' "muni, tamAro manoratha suMdara che." kIrtidhare sukozalanI bhAvanAne anumodita karI. to ApaNe evI koI giriguphAmAM jaIe.' pitA-putranI kevI alabelI joDI! eka ja sAdhanAmArga! eka ja sAdhanAvicAra... eka ja tamannA. eka ja Adarza! baMnee vihAra karyo. vasaMtaparvatanI taLeTImAM pahoMcI gayA. bAjumAM ja govALonuM nAnakaDuM gAma hatuM. mahAtmAoe tyAM cAra mahinAnA upavAsanuM aMtarapAraNuM bhAta ane dUdhathI karyuM. teo parvatArohaNa karavA lAgyA. eka pachI eka zikharo vaTAvatA teo eka vizALa guphAnA dvAre AvI pahoMcyA. eka moTI zilAne korIne guphA banAvavAmAM AvI hatI. guphAmAM manorama zilpakaLAnAM darzana thatAM hatAM. vizeSatA to e hatI ke e ja zilAmAM eka bhavya jinamUrti banAvavAmAM AvI hatI. nIrava zAnti hatI. pUrNa ekAMta hatuM. vAtAvaraNa sAdhanAnukUla hatuM. baMne mahAtmAoe guphAnA adhiSThAyaka devanI anujJA lIdhI. zrI jinezvara bhagavaMtanI bhAva-arcanA karI ane dhyAnopAsanAno maMgala prAraMbha karyo. nahotuM khAvAnuM ke nahotuM pIvAnuM cAra mahinAnA upavAsa eka ja kAma hatuM AtmAno paramAtmabhAvamAM laya sAdhavo. jema jema divaso pasAra thavA lAgyA tema tema teone agama agocara AtmAnubhavano prakAza prApta thavA lAgyo. sahaja jJAna pragaTavA mAMDyuM. cidAnaMdanI anubhUti thavA lAgI. teo A ja sRSTi para hovA chatAM, A sRSTi para vilasI rahelAM ajJAna, For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya moha, rAga, dveSa, kAma, krodha, lobha, mada, matsara vagere aneka pApa pizAco, e guphAmAM rahelI hRdayaguphAnA dvAre paNa DokAI zakatA na hatAM. te doSonI AsurI zakti, mahAtmAonI anaMta AtmazaktinI AgaLa lAcAra banI rakhaDI rahI hatI. mahAtmA sukozalanuM Atmateja jhagArA mArI rahyuM hatuM, vItarAgatAnI jyoti temanI nikaTa AvI rahI hatI. Atmasukhano sAgara hiloLe caDhyo hato. cAra mAsa pUrNa thayA. baMne mahAtmAoe gadgada kaMThe, bhaktibhAvabharyA haiye bhagavaMta zrI jinezvaradevanA caraNomAM bhaktinAM puSpa caDhAvyAM. romAMcita zarIre baMne rAjarSio guphAnI bahAra nIkaLyA. vasaMtaparvatanI vanarAjIe namInamIne baMne rAjarSionuM svAgata karyuM. pakSIoe pradakSiNA kIdhI. parama brahmanI tRptino anubhava karatA, dhyAnasudhAno oDakAra khAtA.. AsvAda mANatA vasaMtaparvata parathI UtaravA lAgyA. temanI dRSTi bhUmi para maMDAI hatI, eTalAmAM eka vAghaNanI dRSTi pitA-putra para maMDAI. e e ja vAghaNa hatI, mAnavajIvanane hArI gayelI mahAtmA sukozalanI mAtA sahadevI! marIne A vAghaNa thaI hatI. sukozalane jotAM ja vAghaNanI, vairavRtti jAgI UThI. tenuM mahAkALa jevuM DAcuM pahoLuM thayuM. parvatazilAone phADI nAMkhe tevI trADa pADI, chalAMga mArI.... eka-be ane traNa trIjI chalAMge te be munivaranI najIka AvI paDI. jyAM vAghaNanI garjanA thaI, tyAM ja baMne rAjarSio sAvadhAna banI gayA. temane bhAgI javAnuM na hatuM, ke vAghaNathI DaravAnuM na hatuM ke vAghaNathI deharaNa karavAnuM na hatuM! e to sAvadhAna thayA AtmasamAdhi mATe. dehotsarga samaye samatAnI siddhi rahe te mATe. 0 0 0. baMne rAjarSi dhyAnastha banI UbhA rahI gayA. jagatanI tamAma jIvasRSTine khamAvI dIdhI. 0 paramakRpALu paramAtmAnuM zaraNa aMgIkAra karI lIdhuM. 0 zarIrane AtmAnuM bhedajJAna jAgrata thaI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198 maharSi sukozala 0 A zarIra huM nathI, huM saccidAnaMda svarUpI AtmA chuM! - AvA AtmajJAnamAMthI AtmAnubhavarUpa laya sadhAI gayo. kAyayoga, vacana-yoga ne manoyoga sthiratA pAmyA, samatvanA amRtanuM pAna karyuM. 0 parabrahmamAM lInatA - prakRSTa laya AvI gayo... tyAM ja vAghaNe rAjarSi sukozala para chalAMga mArI. muni dharA para DhaLI paDyA. paraMtu parama brahmanI lInatAmAM - layamAM vighna AvyuM nahIM. vAvaNe muninAM ca cam ca cAmaDAM cIryA. garga gaTu lohI padhAM... trar trar trar zarIranA mAMsanA TukaDA toDyA... paraMtu tyAre sukozala muni dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM pravezI gayA. samatAmRtanuM pAna karatA... AtmAnubhavano prakaSTa laya sAdhatA.. teo kevaLajJAnI banyA. tarata ja aghAtIka paNa nAza pAmyAM.... ane emano vizuddha AtmA anaMta siddha bhagavaMtonI jyotamAM jyota rUpe bhaLI gayo. dAruNa verabhAvanAne saMtoSI vAghaNa tyAMthI cAlI gaI. teNe kIrtidhara rAjarSi para humalo na karyo. paraMtu e rAjarSi e vakhate zreSTha samatAyogamAM sthira banyA. dhyAnanI dhArA dhyAnano laya lAgI gayo. teo kevaLajJAnI banI gayA. kevaLajJAnanA prakAzamAM emaNe putra sukozalane mokSamAM siddhazilA para pUrNAnandI svarUpe joyo. samatArasamAM prakRSTa-laya sAdhavAno che. vAghaNa jyAre mAMsa toDe che, lohI pIe che tyAre AtmAnubhavamAM layalInatA kevI rIte Ave, te vicArajo! AvI zake che, e hakIkata che. rAjarSi sukozala enuM eka virala daSTAMta che. cetana, prabhUjanAne koI kAyika-vAcika upasarga-parisaha vinA kevaLajJAna pragaTa thayuM hatuM. bAhubalIne, bharatezvarane ane prasannacandrane paNa koI bAhya kaSTa (upasarga) vinA, mAtra samatAyogamAM mana-vacana-kAyAnI sthiratA thavAthI AtmAnubhavarUpa prakRSTa-laya prApta thavAthI pUrNAnandanI prApti thaI hatI. rAjarSi sukozalane prANaghAtaka kaSTamAM, upasargamAM kevaLajJAna ane tarata ja mukti prApta thaI hatI. prANAMta kaSTamAM samatA rahevI, svasthatA rahevI, aDagatA For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 199 rahevI ane bhItaramAM dharmadhyAna ane zukaladhyAna cAlatuM rahevuM... e vAta keTalI gaMbhIra che? tArA-mArA jevA mATe to zakya ja nathI! ApaNe to mAtra emanA guNo ja gAI zakIe. ApaNe zarIra sAthe pragADha rIte baMdhAyelA chIe. Asakti che dehamAM, mamatva ane rAga che zarIramAM kyAreya "A zarIra huM nathI. zarIrathI huM-AtmA judo chuM." AvuM bhedajJAna ApaNe prApta karyuM nathI. eTale zArIrika kaSTo svecchAthI sahavAnI kalpanA paNa karI zakatA nathI! rAjarSi sukozala potAnA pitA maharSi kIrtidharanI sAthe cAra mahinA pahADanI ekAMta guphAmAM rahyA hatA. bhUmizayana karatA hatA. cAra mahinA upavAsa karyA hatA. A rIte zarIrane tapAvyuM hatuM. zarIranuM mamatva toDavA mATe zarIrane tapAvavuM ja paDe! zarIra ane AtmAnuM bhedajJAna kevuM zreSTha koTinuM haze ke zarIra para vAghaNa tUTI paDe che, zarIrane cIrI nAMkhe che. chatAM eno koI prabhAva AtmA upara nathI paDato! jema ApaNA zarIra para rahelA vastrane koI phADI nAMkhe... vastra upara rAga nathI hoto to ApaNane koI ja duHkha nathI thatuM! zArIrika kaSTomAM upadravomAM samatAbhAvane TakAvI rAkhavA mATe zarIraAtmAnuM bhedajJAna prApta karavuM anivArya che. A bhedajJAnanI ghora upekSA karavAthI ApaNe zarIranI mAmUlI takalIphamAM (mAthuM du:khavuM, tAva Avavo, peTamAM du:khavuM. kaMIka vAgI javuM...) paNa samatA rAkhI zakatA nathI. ane dAvo moTA dhArmika hovAno, moTA sAdhu hovAno rAkhIe chIe. samatAmAM sthiratA AvyA vinA AtmAnubhavarUpa laya prApta na thAya te mATe 'bhedajJAna' khUba jarUrI che. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9. skaMdaDAthArtha che zrIrAma, lakSmaNa ane sItA vanavAsanAM varSomAM "daMDakAraNya'mAM "mahagiri' nAmanA pahADanI guphAmAM thoDA divasa rahyAM hatAM. eka divasa, madhyAhna samaye AkAzamArge be tejasvI munivaro guphAnA dvAre UtarI AvyA. baMne munivaro be-be mahinAnA upavAsI hatA. Aje emane pAraNuM hatuM. sItAjIe ucita anna-pANInI munivarone bhikSA ApI. devoe ratnonI vRSTi karI, sugaMdhI jaLa varasAvyuM. sugaMdhI jaLanI suvAsathI AkarSAI eka pakSI tyAM AvyuM. guphAnI pAse ja eka vizALa vRkSa para e pakSIno vAsa hato. te pakSI ghaNA samayathI rogI hatuM. pakSIe munivaronAM darzana karyA. teNe avarNanIya AnaMda anubhavyo. tene evo anubhava thayo ke "meM kyAMka AvA sAdhu joyelA che. manamAM UhApoha thatAM tene tyAM ja "jAtismaraNajJAna" thayuM. pUrvabhavanI smRti thaI AvI. te mUcchita thaI bhUmi para paDI gayuM. sItAjI mUcchita pakSI para zItala jaLano chaMTakAva karavA lAgyAM. pakSInI mUrdhA dUra thaI gaI. pakSI munivaranA caraNomAM jaIne paDyuM. municaraNanA sparzamAtrathI pakSI nIrogI banI gayuM. tenI pAMkho hemamayI banI gaI. tenI cAMca vidgama samAna banI gaI. tenA paga pArAga-ratna jevA banI gayA. AkhuM zarIra jANe vividha ratno jaDelAM hoya tevuM tejasvI banI gayuM. tenA mAthe ratnasadaza jaTA thaI gaI. tyArathI e pakSI "jaTAyu' nAme prasiddha thayuM. zrIrAme munirAjane pUchayuM : "he maharSi, A gIdha pakSI ke je mAMsAhArI che, maDadAM para ja enI dRSTi hoya che, e ApanA caraNasparzathI kevI rIte nIrogI banI gayuM? atyaMta kadarUpA avayavo kSaNavAramAM svarNa-ratnamaya kevI rIte banI gayA?' sugupta nAmanA e maharSie zrIrAmanA praznanuM samAdhAna karatAM kahyuM : he narazreSTha, ghaNAM varSo pahelAMnI vAta che. A sthaLe pUrvakALe "kuMbhakArakaTa' nAmanuM nagara hatuM. teno rAjA hato daMDaka. tame eka vAta yAda rAkhajo ke gIdha pakSIno jIva ja e daMDaka rAjA hato.' maharSie vAtane AgaLa laMbAvI.. For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 201 e samaye zrAvasti nagarImAM "jitazatru' nAmano rAjA hato. tenI patnInuM nAma hatuM dhAriNI. teNe eka putrane janma Apyo. putranuM nAma hatuM kuMdaka. kumAra chaMdakane eka bahena hatI, tenuM nAma hatuM puraMdarayazA. rAjA jitazatrue putrIne rAjA daMDaka sAthe paraNAvI hatI. eka divasa, daMDaka rAjAe koI prayojanathI potAnA dUta "pAlaka"ne zrAvati mokalyo. pAlaka brAhmaNa hato. jaina dharma pratye tenA manamAM ghora dhRNA ane dveSa hatAM. jaina dharmanI prazaMsA te sAMbhaLI zakato na hato. jyAre te jitazatra rAjAnI sabhAmAM Avyo, rAjA jitazatru jaina dharmanI carcAmAM parovAyelA hatA. pAlaka carcAmAM joDAyo, ane jaina dharmanA siddhAntonuM khaMDana karavA lAgyo. rAja kumAra kuMdaka tyAM ja hato. te vicakSaNa buddhivALo hato. abhuta kauzalavALo hato. teNe pAlakanI bolatI baMdha karI dIdhI. nittara karI dIdho. skaMdakanI tarkazakti AgaLa pAlaka jhAMkho paDI gayo. sabhAsadoe kuMdakakumAranI khUbakhUba prazaMsA karI ane pAlakanI khUba hAMsI uDAvI. pAlaka jhaMkhavANo paDI gayo, manamAM rAjakumAra pratye ghaNo dveSa jAgyo... paNa zuM karI zake? pAlaka potAnuM kAma patAvI pAcho kuMbhakArakaTa nagaramAM Avyo. A ghaTanA banyA pachI ghaNAM varSo vItyAM. rAjakumAra skaMdaka A saMsAravAsathI virakta banyA. bhagavaMta munisuvrata svAmI zrAvasti nagarImAM padhAryA. pAMcaso rAjakumAro sAthe skaMda kumAre cAritra svIkAryuM. cAritra svIkArI kuMdakamunie sthavira jJAnI puraSo pAse rahI jJAna-dhyAnamAM pragati sAdhI. saMyamanI sAdhanAmAM sudaDha banyA. kALAMtare teo AcAryapade ArUDha thayA. eka divasa temanA manamAM kuMbhakArakaTa nagaramAM rahelI potAnI bahena rANI puraMdarayazAne pratibodha karavAnI bhAvanA jAgI. teo bhagavaMtamuni savratasvAmI pAse gayA. he jagatpajya, huM kuMbhakArakaTa nagaramAM bahena puraMdarayazAne pratibodha pamADavA jAuM?" "he skaiMka, tamane tyAM mAraNAnika upasarga thaze. tamArA samagra parivAra para upasarga thaze." bhagavaMte kahyuM. "he prabho, tyAM ame ArAdhaka banIzuM ke virAdhaka?' 'tamArA vinA badhA munivaro ArAdhaka banaze!" skaMdakAcArye pAMcaso sAdhuo sAthe kuMbhakArakaTa nagara tarapha prayANa karyuM. gAmogAma vihAra karatA teo kuMbhakArakaTa nagaranI pAse pahoMcyA. For Private And Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 202 jIMdakAcArya nagaramAM samAcAra phelAI gayA. pAlaka maMtrIne paNa samAcAra maLyA. tenuM mana haju paNa zrAvartinI rAjasabhAmAM thayelA enA parAbhavathI baLI raheluM hatuM. parabhavano ghA haju rUjhAyo na hato. te jANato hato ke "kaMdakAcArya e ja rAjakumAra che ke jeNe mAro zrAvastinI rAjasabhAmAM parAbhava karyo hato.' pAlaka pAse mAtra eka rAtano samaya hato. AcArya nagaramAM AvI gayA pachI e kaMI karI zake ema na hato. teNe eka prahara sudhI khUba vicAryuM. tene eka upAya sUyo. rAtrinA samaye e rAja bhaMDArIne tyAM pahoMcyo. rAja bhaMDArIne jagADyo ane zastrAgAra kholAvyo. zastrAgAramAMthI pAMcaso subhaTone joIe teTalA zastro lIdhAM ane zastrAgAranI pAchaLa chupAIne Ubho. rAjabhaMDArI zastrAgAra baMdha karI bahAra nIkaLyo ke pAchaLathI pAlake AvI tenA para maraNatala prahAra karyo. rAjabhaMDArI tyAM ja DhaLI paDyo. zastro laIne pAlaka nagaranI bahAra Avyo. je udyAnamAM AcArya UtaravAnA hatA, te udyAnamAM teNe ThekANe ThekANe zastro jamInamAM dATavA mAMDyAM. AkhI rAta teNe kAma karyuM. savAre te potAnA ghare gayo. prabhAte kuMdakAcArya pAMcaso sAdhuonA parivAra sAthe kuMbhakArakaTa nagaramAM padhAryA. bAhya udyAnamAM temaNe sthiratA karI. rAjA daMDaka, rANI puraMdarayazA parivAra sAthe AcAryadevane vaMdana karavA AvyAM. AcAryadeve vairAgyamayI dezanA ApI. janasamudAyanA mana prasanna thaI gayAM. rAjA-rANI AcAryanI sukhazAtA pUchI nagaramAM pAchAM AvyAM. mahArAjA bhojanAdithI paravArI beThA hatA ane pAlaka tyAM pahoMcI gayo. teNe khUba caturAIpUrvaka rAjAne samajAvI dIdhuM ke kaMdAcArya vAstavamAM sAdhu nathI. mAtra sAdhuno veza sajI koI duSTa irAdAthI ahIM Avelo che. te pAMcaso sahasayadhI yoddhAone munivezamAM sAthe laI Avyo che. kharekhara, e pAkhaMDInI dAnata bUrI che. je udyAnamAM e rahyA che, te udyAnamAM Thera Thera jamInamAM zastro chupAvelAM che. ane ApaNA zasagAranA adhikArInI rAtre hatyA karavAmAM AvI che. Apa tapAsa karAvo.' tapAsanA aMte pAlakanI vAtono rAjAne vizvAsa paDyo. rAjAe pAlakane kahyuM : "sAcI vAta che pAlaka, huM to aMdakakumArane jANato hato ke e mahAna dhArmika vRttino ane sAttvika kumAra che. teNe bhagavaMta munisuvrata svAmI pAse cAritra lIdhuM, ne te AcArya banyo. Aje A badhuM joIne mArI mAnyatAo khoTI paDI." For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir liya-vilaya-pralaya 203 'kRpALu! daMbhI ane pAkhaMDI mANaso jaladI oLakhAtA nathI. A to sAruM thayuM ke mane gaMdha AvI gaI. nahIMtara Aja kAlamAM koI bhayaMka durghaTanA banI jAta." sAcI vAta che, teM kharekhara mAruM hita karyuM che. have A durmati daMbhI rAja kumAra, tane soMpuM chuM. tane je ucita lAge te zikSA karaje. have mane pUchavA na AvIza." rAjAe dIrgha vicAra karyA vinA, AcAryadevane maLI temano khulAso lIdhA vinA, duSTa pAlakane zikSA karavAnuM kAma soMpI dIdhuM. jo satya samajavAnI thoDI paNa dhIratA hota to bhagavAna munisuvrata svAmI pAse jaIne paNa khulAso karI zakata. paraMtu vinAzakALe viparIta buddhi! rAjA mahelamAM cAlyo gayo. teNe rANIne paNa vAta na karI. puraMdarayazA to khUba AnaMdano anubhava karI rahI hatI. Aje ghaNA samaye tene potAnA bhAInAM darzana thayAM hatAM. pAlakanI khuzI samAtI nathI. verano badalo levA te thanaganI UThyo. teNe rAjAnA pAMca-daza khuzAmatakhorone sAthe lIdhA ane aMdAcArya pAse gayo. uddhatAIpUrvaka teNe skaMdAcAryane kahyuM : "he daMbhI rAjakumAra, tArI kapaTajALa chedAI gaI che. tArI AzAo dhULamAM maLI gaI che. te udyAnamAM chupAvI rAkhelAM zastro khullAM thaI gayAM che ane mahArAja daMDake tane rAjyano aparAdhI ghoSita karyo che." "he pAlaka, tuM zuM bole che? zAnAM zastro ane zAnI vAta? ame to nirjhantha sAdhuo chIe, amAre zastronuM zuM prayojana che?' kuMdakAcArye zAntithI javAba Apyo. are, hajuM tuM nirdoSa dekhAvAno DoLa kare che? kuMbhakArakaTanuM rAjya levAnI tamannA hamaNAM ja dhULamAM maLI jaze. have tuM tAro bacAva karavAnuM tyajI de." pAlaka, amAre rAjyanuM zuM kAma che? zrAvatinuM rAjya paNa tyajI dIdhuM che. mithyA doSAropaNa karI tuM zA mATe pApathI bhAre thAya che?" skaMdakAcAryane bhagavaMtanAM kahelAM vacana yAda AvyAM, "mAraNAntika upasarga Avaze", temane pAlakanI ja pApa-ramatanI gaMdha AvI. kumAra, tuM ane tArA pAMcaso sAthIdAro paralokanI taiyArI karo. tamArA mATe hamaNAM ja A udyAnamAM moTI ghANI goThavAze. tArA pApanI sajA tane maLI jaze." For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 skaMdakAcArya pAlake rAjapuruSone AjJA karI, udyAnane sainikothI gherI lIdhuM. lAkaDAnI moTI ghANI taiyAra karAvI. udyAnanA madhyabhAgamAM goThavI. AcAryadeve paristhiti samajI lIdhI. pAMcaso sAdhuone bhegA karI khUba gaMbhIra ane vAtsalyapUrNa zabdomAM kahyuM : 'he zramaNo! ApaNI sAme eka moTo upasarga AvI Ubho che. Aje zarIrathI AtmAno viyAga thaze. pAlake ApaNA para kalaMka caDhAvyuM che. ApaNane rAjyanA gunegAra TheravI, prANAMtadaMDanI zikSA ka2vA kaTibaddha thayo che. paraMtu ApaNe ene zatru nathI mAnavAno, e ApaNo mitra che. karmakSaya karavAmAM e parama sahAyaka banaze, mahAtmAo! tame zarIra ane AtmAnuM bhedajJAna pAmelA cho. pAlaka ApaNane dhANImAM pIlaze. AtmAne nahIM pIlI zake. e jyAre zarIrane ghANImAM pIle tyAre ApaNe samatAbhAvamAM mana-vacana-kAyAne sthira karI karmone pIlI nAMkhavAnAM che. munivaro! tame siMhanI jema sAdhanAnA mArge cAlI nIkaLyA cho. siMhavRttithI tame cAritranuM pAlana karI rahyA cho. Aje karmazatru para siMhavRttithI tUTI paDavAno puNya avasara maLyo cho! jojo, dInatA-kAyaratA ke mamatva satAvI na jAya. bhagavaMta munisuvrata svAmI ApaNane joI rahyA che. emanI anaMta apAra karuNA ApaNane dInahIna nahIM banavA de. pAlakane kahI dejo : pAlaka, tuM amArAM hADakAM daLI nAMkha, cAmaDAM cUMthI nAMkha... lohI nicovI le. amArA AtmAnuM tuM jarA paNa bagADI nahIM zake. amArA samatAbhAvanA prakRSTa layane tuM nahIM toDI zake. amArA AtmAnubhavanA cidAnaMdane tuM lUMTI nahIM zake. he vIra parAkramI nirprantho! siddhazilA para zivaramaNI hAthamAM varamALA sAthe tamAruM svAgata karavA UbhI che. tene nirAza na thavuM paDe, tene bhoMThI na paDavuM paDe, e jojo. zarIrano, jIvanano moha tyajI dejo. anurAgI banajo mokSanA nirvANanA! mArA priya sAdhako, aMtima vidAya!' pAlaka AvI lAgyo. yAMtrika ghANI taiyAra karI dIdhI hatI. te bolyo : 'cAlo, taiyAra thaI jAo.' hAthamAM koraDo vIMjhato, luccuM hAsya karato ane nAcato kUdato pAlaka skaMdakAcAryane kahevA lAgyo. skaMdakAcArye pAlakane kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 205 laya-vilaya-pralaya ame to pratipala mRtyune bheTavA taiyAra ja hoIe chIe. samAdhimRtyunI AkAMkSA karatA ja vicArIe chIe." pAMcaso sAdhuo mRtyune bheTavA kaTibaddha banI gayA. temanA mukha para apUrva utsAha ane parAkrama dIpI rahyAM hatAM. bhaya, glAni ke vikalatAno eka aMza. paNa dekhAto na hato. kuMdakAcArya ghANInI pAse UbhA rahyA. pAlaka, bola have huM ghANImAM kUdI paDuM?' nahIM prabhu, pahelo huM kUdI paDIza.' kaMdarAcAryanA paTTaziSya AgaLa AvyA. nA gurudeva, pahelo huM!' eka sukomaLa bALamuni, skaMdakAcAryana hAtha pakaDI Agraha karavA lAgyA. pAlaka AMkho phADI A dRzya joI rahyo hato. tyAM to paTTaziSya jaya RSabhadeva! jaya munisuvratAnI ghoSaNA sAthe ghANImAM jhaMpalAvI dIdhuM. ghANI pharavA lAgI. AcAryanI gaMbhIra vANI gAjI UThI : "he vIra! arihaMta AdinAM cAra zaraNa aMgIkAra kara... namo arihaMtANa... namo siddhANaM namo AyariyANAM... namo uvajhAyANaM namo loe savvasAhUNa.' taDaDaDa...taDaDaDa..phaDa... hADakAM tUTavA mAMDyAM. ghANI pharatI gaI. lohInA phuvArA UDyA. muni zukladhyAnamAM layalIna banI kevaLajJAnI banI mukti pAmyA. haju eka munivaranuM kalevara pUruM kacaDAyuM na hatuM tyAM bIjA muni ghANImAM kUdI paDyA. "jaya RSabhadeva! jaya munisuvrata!' nI ghoSaNA thaI. navakAra maMtrano dhvani UThayo. hADakAM daLAvA lAgyAM. pAlaka hADakAM daLato hato. munivaro kamane daLatA hatA. eka pachI eka muni ghANImAM jhaMpalAvatA gayA. pAlaka pIlato gayo, munivaro muktidhAmamAM pahoMcatA gayA. have mAtra be bAkI rahyA hatA. eka pote kuMdakAcArya ane bIjA eka sukumAra bAlamuni. 'pAlaka, have tuM mane pIlI nAkha. A bAlamunine pilAto huM nahIM joI zakuM. mArI A eka vAta mAnI jA." paraMtu pAlake AcAryanI vAta na mAnI. bAlamuni AgaLa AvyA ane pAlakane kahyuM : "tuM mane pIlI nAMkha, huM karmone pIlI nAMkhIza!" AcAryane For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 207 skaMdakAcArya bAlamunie kahyuM : 'gurudeva, tame mane zrI navakAramaMtra saMbhaLAvajo. huM samatAbhAvamAM sthira thaI karmone haNI nAMkhIza.' skaMdakAcArya bAlamunine bheTI paDyA, ane kahyuM : 'muni! tame bahAdura cho! vIra cho! karmone haNI nAMkhajo. bolo jaya RSabhadeva! jaya munisuvrata'' bAlamuni ghANImAM kUdI paDyA. skaMdakAcArye bhavya niryAmaNA karAvI. muni mokSe gayA. pAMcaso-pAMcaso sAdhuone bhedajJAnI banAvI, samatAbhAvamAM cidAnaMdano anubhava karAvI... saharSa mRtyune bheTatA karyA ane muktigAmI banAvyA. te AcArya svaMya pAlaka pratye roSathI dhamadhamI UThayA. temano laya tUTI gayo. prakRSTa laya taraphanI yAtrA sthagita thaI gaI. 're pApI pAlaka, teM mArI eka vAta paNa na mAnI? khera, mArI tapazcaryAnuM phaLa mane jo maLavAnuM hoya to A duSTa pAlaka, teno rAjA daMDaka, tenuM kuLa, tenuM rASTra... badhAMno huM saMhAraka banuM.' Avo manomana nirNaya karI teo ghANImAM kUdI paDacA, paNa teo mokSa na pAmyA, devalokamAM deva thayA. 'agnikumAra deva' thayA. kaSAyo manano laya toDe che. kaSAyo prakRSTa laya sudhI jIvAtmAne pahoMcavA detA nathI. pAMcaso ziSyone pralaya pamADI muktimAM pahocADanArA AcArya svayaM layabhagna banyA... agnikumAra deva banI saMkalpa mujaba kuMbhakArakaTa nagarane bALI nAkhyuM. puraMdarayazA (AcAryanI bahena)ne zAsanadevIe upADIne bhagavAna munisuvrata pAse mUkI. tyAM teNe cAritra svIkAryuM. kuMbhakArakaTa nagaranuM rAjya nAza pAmyuM, te A daMDakAraNya banyuM! sugupta maharSie vAta pUrI karI. cetana, kuMbhakArakaTa nagaranA bAhya udyAnamAM kevI saMhAralIlA khelAI gaI? nirdoSa AcArya ane nirdoSa 500 sAdhuo ghANImAM pilAI gayA! lAkhokaroDo varSonA itihAsamAM A rIte sAdhuone pa00 sAdhuone ghANImAM pIsI nAMkhavAnuM bIjuM dRSTAMta maLaze nahIM. paNa saMsAramAM AvuM badhuM banavuM svAbhAvika che. mahattvanI vAta to e che ke dhora pApakarmanA udayane 500 sAdhuoe Atmazuddhino viziSTa saphaLa prayoga banAvI dIdho! anaMta anaMta karmono nAza karavAnuM apUrva parAkrama dAkhavyuM. For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 207 laya-vilaya-pralaya AcArya skaMdakAcArye potAnA e pa00 ziSyone deha ane AtmAnuM bhedajJAna kevuM karAvyuM haze? bhedajJAnanI korI vAto karavI, eka vAta che, bhedajJAnanI parIkSAmAM (prekTikala) pAsa thavuM bIjI vAta che. zAstrIya bhASAmAM jene "Asevana zikSA' kahevAmAM AvI che, te Asevana zikSA bhedajJAnanI, e 500 ziSyone AcArye ApelI ja hovI joIe. kaSTa samaye, upasarga samaye, bhaya samaye mana zarIra sAthe jarAya na joDAya, AtmAnubhavamAM ramaNatA karatuM rahe, e mATeno vidheyAtmaka upAya karatA rahevuM paDe. pahelAM sAmAnya kakSAnAM kaSTono manane anubhava na thAya, evo abhyAsa karavo paDe. dhIre dhIre moTAM kaSTono anubhava na thAya, mana AtmA sAthe ja joDAyeluM rahe - evo prayatna karatA rahevuM paDe. jo bhedajJAnano A rIte abhyAsa na karyo hoya ane ghANImAM pIsAvAno prasaMga AvI jAya, to bhale moTo sAdhu hoya ke saMnyAsI hoya, te zArIrika pIDAno anubhava karavAno. e pIDA ene samatAbhAvamAM rahevA na de. e pIDA, pIDA ApanAra para dveSa karAve. ArtadhyAna ane raudradhyAna karAve. e ghANImAM pisAIne svarga ke mokSamAM na jAya, ene narakamAM javuM paDe. laya-vilaya ane pralaya mATe "bhedajJAna' pAmavuM ne pacAvavuM ati Avazyaka che. to ja samAyogamAM sthira thaI AtmA vItarAgasarvajJa banI zake. For Private And Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7i. zrI rAmacandrajI lakSmaNanA akALe avasAna thayA pachI zrIrAme saMsAratyAga karyo hato. teo "zrI rAmabhadra mahAmuni' banI jaMgalomAM rahetA hatA. vanamAM pazuo mahAmuninI cArebAju ToLe maLatAM. mahAmuni sAme Tagara-Tagara joyA karatAM. vananI adhiSThAyikA devIo pragaTa thatI, mahAmuninI stutiprArthanA karatI. paraMtu mahAmuni to emanA AtmadhyAnamAM lIna rahetA. kyAreka mahinAnA upavAsa. kyAreka be mahinAnA upavAsa! kyAreka traNa mahinAnA upavAsa, kyAreka cAra cAra mahinAnA saLaMga upavAsanI ghora tapazcaryA karatA. emane jaladIthI jaladI karmonAM baMdhano toDavAM hatAM. teo tapanI sAthe ja bhinna bhinna Asano lagAvIne dhyAnamAM lIna rahetA hatA. kyAreka paryakAsana karatA to kyAreka utkaTika Asane dhyAna dharatA. kyAreka eka paga para UbhA rahI, baMne hAtha UMcA rAkhI, sUrya sAme dRSTi sthira karI dhyAna karatA. kyAreka mAtra aMgUThA para UbhA rahetA, kyAreka paganI eDI para UbhA rahetA. judAM judAM Asano dvArA ane dhyAna dvArA temaNe tana-mananI pravRtti para vijaya meLavyo hartA. tapa ane dhyAna dvArA temaNe kaThora karmonAM baMdhana toDavA mAMDyAM hatAM. ghaNo samaya vanamAM vitAvI temaNe "koTizilA'nAmanI zilA tarapha vihAra karyo. temaNe koTizilA para Asana jamAvyuM. nirapekSa vRtti! bAhya bhAvo tarapha pUrNa udAsInatA, saMsAra ane mokSa pratye samabhAva! na rAga, na Sa. teo dharmadhyAnanI uccatama sapATI para pahoMcyA. A rIte zrI rAmabhadra mahAmuni tIvra vegathI AtmAnA zuddha svarUpa tarapha dhasI rahyA hatA. AtmAnubhavarUpa laya-vilaya prApta thayo hato tyAre bAramA devalokamAM eka avanavI ghaTanA AkAra laI rahI hatI. sItAjI! temaNe cAritrajIvananuM vizuddha pAlana karyuM hatuM. AyuSya pUrNa thatAM bAramA devalokamAM devendra banyAM hatAM. devendra sItendra! temane avadhijJAna hatuM. sItendrane acAnaka zrIrAma smRtimAM AvyA. "rAma zuM karatA haze? kaI sthitimAM haze?' jijJAsA pragaTI. tarata ja avadhijJAnano upayoga karyo. sItendra pratyakSa For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 209 laya-vilaya-pralaya zrIrAmane joyA! paNa ayodhyAnA mahelamAM nahIM, jaMgalamAM koTizilA para ArUDha thayelA joyA. dhyAnastha dazAmAM joyA. sItendra coMkI UThayAM. svagata bolI UThyAM'mArA rAma! tame paNa cAritra lIdhuM! oho, lakSmaNanuM mRtyu thaI gayuM che. lava-kuza cAritranA mArge cAlyA gayA. rAme zatrughnanI sAthe cAritra lIdhuM! bahu sarasa! jIvana dhanya banI gayuM!' sItendre ayodhyAmAM banI gayelI ghaTanA joI. tyAra pachI zrI2Ama upa2no rAga saLavaLI UThyo. e rAganA paDelA saMskAro nAbUda thayA na hatA. rAmane jotAM ja e saMskAro jAgrata thayA. sItendra vicAre che. zrIrAma jo dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM pravezI jAya to kevaLajJAnI banI jAya. vItarAga banIne mokSamAM cAlyA jAya, pachI mane emano saMyoga na maLe.' zrIrAmanA kAyamI viyoganI kalpanAthI sItendra dhrUjI gayAM. temaNe AgaLa vicAryuM: 'zrIrAma AyuSya pUrNa thatAM ahIM devalokamAM utpanna thAya, mArA mitra deva bane, emano dIrghakAlIna sahavAsa maLe, paNa e mATe mAre emanA dhyAnano bhaMga karavo joIe. zukladhyAnamAM pravezatAM aTakAvavA joIe.' AnuM nAma rAganI prabaLatA! AnuM nAma mohanI viTaMbaNA! aneka devo sAthe sItendra koTizilA pAse Ave che. zrI rAmabhadra mahAmunine dhyAnamagna jue che. cArebAju verAna ujjaDa pradezane joyo. mAghamAsa hato. sItendre e ujjaDa pradezane kSaNomAM vizALa suMdara upavana banAvI dIdhuM. naMdanavana sarjI dIdhuM. vasaMtanI mAdakatA bharI dIdhI. koyalonAM vRMda kUjana karavA lAgyA. vividharaMgI bhramaro guMjArava karavA lAgyA jUI, bakula ane caMpakanAM puSpo khIlI UThaThyAM. malayAcalano sugaMdhI vAyu vAvA lAgyo. kAmadeva jANe pRthvI para UtarI Avyo. sItendre rUpaparivartana karyuM. soLa zRMgAra sajelI navayauvanA sItAnuM rUpa dhAraNa karyuM. AbehUba sItA! jANe mithilAnA svayaMvaramaMDapamAM UbhelI sItA na hoya! bIjA devoe paNa suMdara mAnavakanyAonAM rUpa karyAM. e kanyAo sAthe rUmajhUma karatI sItA koTizilA para AvI. dhyAnastha rAmane namana karI prArthanA karI : 'he prANanAtha! he priyatama! nayana kholo, juo, tamArI hRdayezvarI sItA tamArI sAme UbhI che. For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 210 zrI rAmacandrajI svAmInAtha! juo. tamArA virahathI vyAkuLa-vihvaLa A sItAno tame svIkAra karo.' tyAre meM bhUla karI hatI. Apano tyAga karI abhimAnamAM Apane avagaNI meM cAritra lIdhuM hatuM. pAchaLathI mane ghaNo pazcAttApa thayo hato. ApanI smRtimAM huM jhUratI hatI. AMkhomAMthI AMsu vahAvatI hatI. Aje huM ApanI pAse AvI chuM. juo A aneka vidyAdhara kanyAo sAthe Apane vInavuM chuM, te nAtha! kRpA karo, amAro svIkAra karI amane sanAtha karo. A vidyAdhara kanyAoe mane kahyuM : tuM dIkSA tyajI de, ane rAmanI rANI banI jAya. ame tArA AdezathI rAmanI patnIo banIchuM. he svAmI, meM A kanyAonA kahevAthI dIkSA tyajI dIdhI ane ApanA caraNomAM huM AvI chuM. he prANezvara! amArI sAme juo. ApanI sItA pUrvavat ApanA bAhupAzamAM samAI javA talase che. bhUlI jAo svAmI, mAro e aparAdha "A dAsIe ApanI caraNasevA svIkArI che.' sItendra vidyAdhara kanyAo sAthe koTizilA para nRtya AraMbhya. devalokanA devonuM nRtya eTale pUchavuM ja zuM? nRtya sAthe gIta ane saMgItanI ramajhaTa jAmI gaI. e gIta-saMgIta ane nRtyanI asara jaMgalanAM pazu-pakSI para thaI. ToLe maLyAM, ekITase nATAraMbha joIne DolavA lAgyA. zrI rAmabhadra munivara para na sItendranAM vacanonI asara thaI, na nRtyanI asara thaI ke na gIta-saMgItanI asara thaI. asara kevI rIte thAya? e nRtyane AMkho jue ne mana vicAre to ne? e gIta-saMgItane kAna sAMbhaLe ane mana vicAra kare to ne? mahAmuninI indriyo ane mana dhyAnamAM joDAI gayAM hatAM. indriyo ane manane dhyAnamAM joDI devAmAM Ave to bAhya duniyAnA prasaMgo koI asara na karI zake. mahAmunie dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM praveza karI dIdho. zukladhyAnamAM AtmA ja AtmAne dhyAve che. mana ane indriyo niSkriya banI jAya che, zukaladhyAnano prAraMbha thaI gayo. "pRthakatva-vitarka-vicAra' bAna cAlu thaI gayuM. AtmAthI mAMDI paramANu sudhInA padArthonuM ciMtana, enA vAcaka zabdonuM ciMtana ane mana-vacana-kAyAnA yogonuM ciMtana. cauda pUrvonA grutajJAnanuM ciMtana svazuddha AtmAnubhUta bhAvanAnA AlaMbanathI anarjalpa cAlu thayo. eka artha parathI bIjA artha para, eka zabdathI bIjA zabda para ane eka yogathI bIjA yoga para vicAraNA cAlu thaI. eka dravya parathI bIjA dravya para, eka guNa For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 211 uparathI bIjA guNa upara, ane eka paryAyathI bIjA paryAya para saMkramaNa thavA mAMDyuM. paheluM zukladhyAna pUruM thayuM ne tarata ja bIjuM zukladhyAna zarU thaI gayuM 'ekatva-vitarka-savicAra'. bIjA zukladhyAnamAM mAtra potAnA ja AtmadravyanuM, paryAyanuM ke guNanuM nizcala dhyAna hoya che. A bIjA dhyAnamAM artha, zabda ane yogomAM vicaraNa hotuM nathI. ahIM bhAvazrutanA AlaMbane zuddha AtmasvarUpanuM ciMtana karavA lAgyA. A rIte 'kSapakazreNi' mAMDIne AtmA vItarAga banI gayo. sarveza kevaLajJAnI banI gayo, rAtrino cotho prahara cAlu thayo hato; tyAre zrI rAmabhadra mahAmuni pUrNAnandI banyA. sItendranA anukULa upasargathI jarAya calAyamAna na thayo. mana-vacanakAyAnA yogone AtmA sAthe joDI dIdhA pachI koI anukULa-pratikULa nimitta AtmAne caMcaLa karI zakatuM nathI. eno laya pra-layamAM lIna thaI jAya che. pachI to sItendra zrI rAmabhadra mahAmuninI kSamA mAge che. kevaLajJAnano mahotsava manAve che. stuti-prArthanA kare che. zrI rAmabhadra kevaLajJAnI banI pRthvI para vicaryA ane aneka jIvone muktino mArga batAvyo. dhyAnaveLAe indriyono ane manano saMbaMdha jagata sAthe kapAI javo joIe. jarApaNa saMbaMdha na rahevo joIe to ja mana sthiratA pAme. samatAyogamAM sthira banI moha ane ajJAnane haNI zake. cetana, jyAre zrIrAma rAgI hatA tyAre sItAnA apaharaNa samaye kevA adhIrA... pAgala jevA ane mUDha thaI gayA hatA? e ja rAmano rAga nAza pAmyo, viraktinuM phUla khIlyuM! viraktino nazo caDhyo tyAre, sAme sItA AvIne UbhI hatI, tene AMkho kholIne joI paNa nahIM. e viraktino mahimA hato. vAvAjhoDuM zamI jAya che. pachI hoya che dhImI zAnta gati. A nIravatAmAM tAMDava nahIM paNa laya hoya che, lAsya hoya che. kazuMya uparachalluM hotuM nathI. mULiyAM UMDe ne UMDe jAya che. caitanyanuM vRkSa jANe AbhathI upara siddhabhUmi sudhI pahoMce che. For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 zrI rAmacandrajI AkAzamAM khIle che vividha raMgonuM meghadhanuSya, vAtAvaraNamAM paMkhIono gunagunATa che. astitvanI AsapAsa cAMdanI vIMTaLAI vaLe che. zarIramAMthI a-zarIra tarapha kyAre gati thAya che teno paNa khyAla hoto nathI. kAraNa vinA hRdayamAM cidAnaMda chalakAya che. AtmAnubhavanI parAkASThAnI kSaNa evI hoya che jANe phaLanI paripakvatA. samatAno amRtakuMbha sAdhakanI sAthe ja joIe. manamAM ahaMne jarAya pesavA devAno nathI. tRSNA-kAmanA ane icchAothI bharelI duniyA narI yAMtrikatA che. naryo kaMTALo che. kAMTALA tAranI vADo che. cAbakhAo che. ghoMcaparoNA che. saDelA mahorAo che. A badhAMthI bacavuM hoya to, UgaravuM hoya to virakti sivAya kazuM paNa nathI. virakti bIjuM kAMI nathI, sadabhAgyanI eka nadI che, viraktimAM maraNanI hAMpha nathI, zApa ke nisAsA nathI. viraktinI kSaNa eka parama pavitra kSaNa che. A kSaNano jene anubhava thAya che enA mATe A duniyA naMdanavana che. pratyeka paLa pArijAta che. AsapAsa mogarAnI suMgadha che. viraktimAM tRpti che. "tRti yAti para niH" tRpta mahAtmAne pachI gIta, nRtya, saMgIta ke premAlApa sparzI paNa zakto nathI. enI eka paNa indriya atRpta nathI rahetI. eTale e anukULa upasargo para paNa vijaya pAme che. viraktino laya, vitarAgatAnA pra-layamAM pahoMcADI de che. For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8. IlAcIkumAra ilAvardhana nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM dhanadatta nAmanA dhanADhaca zreSThI hatA. zeThANInuM nAma hatuM dhAriNI. temano ekano eka lADakavAyo putra hato ilAcIkumAra. ilAcIkumAra guNavAna hato, dhanavAna hato, buddhimAna hato. nagaramAM lokapriya hato. tenI vANI madhura hatI. tenuM smita AkarSaka hatuM. yauvanamAM teno tAjo ja praveza thayo hato. e samaye ilAvardhana nagaramAM eka nATakamaMDaLI UtarI AvI. nagaramAM ghoSaNA thaI : 'Aje rAtre nagaranA madhya cokamAM nATaka bhajavAze, mATe sarve nagarajanoe padhAravuM.' ilAcIkumAra nATaka jovA mitronI sAthe gayo. nATaka zarU thayuM. nATakanA mukhya sUtradhAranI putrInuM nRtya zarU thayuM. ilAcIkumAra vicAre che : 'zuM raMbhA che! UrvazI che ke indrANI che? zuM AnI addabhuta rUpa-saMpatti che! AvI yuvatI meM kyAMya joI nathI. huM A kanyAne mArI patnI banAvuM to mAruM jIvatara saphaLa thaI jAya!' nRtyAMganAnAM nayanakaTAkSothI ane madhura gIta-AlApathI ilAcI snehanA baMdhane baMdhAI gayo. movikArathI gherAI gayo. nATaka joIne ghera Avyo. rAtre UMghyo nahIM. bIjA divase anyamanaska rahyo. bhojana paNa na karyuM. dhanadatta zreSThIe premathI ilAcIne udAsInuM kAraNa pUchyuM. ilAcIe zarama vinA kahI dIdhuM. 'nATakamaMDaLImAM AvelI sUtradhAranI putrI sAthe mane paraNAvo.' pitAe nA pADI. khAnagImAM ilAcIe nATakanA sUtradhArane bolAvI kahyuM : 'tArI putrIne mArI sAthe paraNAva. mArga eTaluM dhana ApuM!' 'huM zreSThIputra, mArI putrI to akSayanidhAna che. enA lIdhe to amArI nATakamaMDaLI cAle che. vaLI, tame rahyA viNaka ane ame chIe sAhasika! eTale amArI putrIne tamArI sAthe na paraNAvI zakAya.' 'paNa he sUtradhAra, tArI putrI para huM mohita thayo chuM. koIpaNa upAye huM ene paraNavA icchuM chuM. tuM mArga dekhADa.' For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 214 ilAcI kumAra eka upAya che.' bola, jaldI bola.' 'tame amArI sAthe cAlo. nATakakaLAno abhyAsa karI. pachI sarasa nATaka karI koI rAjAne khuza karo. rAjA moTuM inAma Ape, mAna Ape. pachI amArI nAtamAM tame mAna pAmo. nAtane jamADo. pachI huM mArI putrI paraNAvuM.' "kabUla!' ilAcIe nATakanA sUtradhAranI zarata kabUla karI. rAtrinA samaye jyAre ilAvardhanathI nATakamaMDaLI ravAnA thavAnI hatI tyAre gupta rIte ilAcI nATakamaMDaLI sAthe thaI gayo ane nATakamaMDaLI bIjA gAme ravAnA thaI gaI. kuLanI maryAdA tyajI dIdhI. mAtA-pitAno vizvAsaghAta karyo. khabhe kAvaDa upADI. eka TopalAmAM kUkaDA bharyA hatA, AgaLa Dhola bAMdhyuM hatuM. hAthamAM bakarAMnI dorI lIdhI hatI. roja nATaka-kalA zIkhato hato, emAMya be UMcA vAMsa ropI, dorI bAMdhI, e dorI para DholanA tAle nAcavAnI kaLAmAM te pravINa banyo. eka divasa sUtradhAre ilAcIputrane kahyuM : "tame nATakamaMDaLI laIne, mArI putrIne paNa sAthe laIne benAtaTa nagare jAo. tyAMnA rAjAne rIjhavIne moTuM dAna meLavIne pAchA ahIM Avajo. nAtane jamADIne mArI putrI sAthe tamArAM lagna karIza." ilAcI rAjI thayo. enI prabaLa icchA pUrI thavAnI kalpanAthI te nAcI UThyo. nATakamaMDaLI sAthe benAtaTa nagare pahoMcyo. rAjAne maLyo. nATaka karavAnI rajA mAMgI. nATaka jovA saparivAra padhAravA rAjAne vinaMtI karI. rAjAe saMmati ApI. rAjAe kahyuM : "jo mane nATaka gamI jaze to tamane lAkha sonAmahora bheTa ApIza!' ane nagaranA madhyabhAgamAM UMco vAMsa jamIna para Ubho karyo. tenI sAme bIjo vAMsa Ubho karyo. cAre bAju e vAMsa sAthe majabUta doraDAM bAMdhyAM ane nIce sUtradhAranI putrIe Dhola para thApa mArI. teNe soLa zaNagAra sajyA hatA. AMkhomAM kAjala AMjyuM hatuM. te hRdayathI ilAcIne cAhatI hatI. e jANatI hatI ke enA mATe ilAjI e keTalo mahAna tyAga karyo hato! kevAM sukha choDyAM hatAM. ijjata-AbarUnI paravA karI na hatI. eTale Aje e apUrva For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 215 nATaka bhajavavA tatpara hatI. enA DholanA tAle ilAcInuM doraDA para nRtya zarU thayuM. bIjI bAju, benAtaTa nagaranA rAjAe Dhola vagADatI nRtyAMganAne joI. enA rUpalAvaNya para mohita thayo. tenA manamAM duSTa vicAra Avyo : "jo A naTa doraDA para nAcatAM nAcatAM nIce paDe ne marI jAya to A naTIne huM mArI rANI banAvuM!" eka prahara pUro thayo. IlAcIe khela pUro karyo. nIce AvI rAjAne namIne praNAma karyA. inAmanI AzAe e Ubho rahyo. rAjA bolyo : "huM rAja kAjanA vicAromAM DUbI gayo hato. tAruM nATakanRtya meM joyuM ja nathI. mATe pharI vAra nATaka karo, pachI dAna ApuM." ilAcIe bIjI vAra nATaka karyuM. bIjo prahara pUro thayo. nIce UtarIne rAjA pAse gayo. rAjA kahe che : "A vakhate mane jarA jhokuM AvI gayuM. nATaka joyuM ja nathI. hajI eka vAra karo. rAjA vicAre che : "A doraDA parathI nIce paDIne marI jato kema nathI? e mare to pelI naTIne huM mArI rANI karuM." ilAcI trIjI vAra doraDA para caDhyo. eka prahara sudhI nRtya karyuM. prajA ati prasanna thaI. nIce UtarIne rAjA pAse jaI ubho. rAjAe nirlajja banIne kahyuM : "A vakhate paNa mAruM mana nATakamAM na hatuM. meM joyuM nathI. have eka vAra pharIthI nRtya karo, pachI eka lAkha sonAmahora ApuM." rAtrino chello prahara! ilAcInuM bhavya nRtya zarU thayuM. nRtyAMganAe Dholane utsAhathI, thAkyA vinA vagADavA mAMDyuM.. uSAkALa Avyo. ilAcI vAMsanA mathALe jaIne Ubho hato. tyAM teNe eka nagaranA rAjamArga para eka yuvAna munine bhikSA mATe nIkaLelA rjAyA. eka zreSThInI havelImAM pravezyA. havelIno madhyabhAga uparathI khullo hato. zreSThInI rUpasuMdarI patnI hAthamAM modakano thALa bharIne UbhI hatI. teNe soLa zaNagAra sajelA hatA. munine havelImAM pravezatA joIne zeThANI sAta-ATha pagalAM sAme gaI. For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 ilAcI kumAra ilAcI joI rahyo che. vAMsanA mathALe tenuM zarIra sthira thaI gayuM che. e mauna thaI gayo che. enI dRSTi havelInA madhyabhAgamAM UbhelA sAdhu ane suMdarIne joI rahI che. vicAre che : addabhuta rUpa te dekhIne thobhe zazi ne sUra, sAdhu-suMdarI bahu jaNAM caDate jobana pUra! tyAM to eNe joyuM : sAta-ATha pagalAM sAmA jaI jaba dIThA munirAya, vAMdyA be kara joDIne, AnaMda aMga na mAyA prabhAtane nirava zAMtimAM eNe sAMbhaLyuM ? A ja saphaLa dina mAhara caDya ciMtAmaNI hAtha, tuma darisaNe pAvana thaI tAraNataraNa jahAja. ilAcae dhyAnathI joyuM : modaka laIne mAninI thALa bharI manohAra, madhurAM vacano bolatI vinave vAraMvAra. Dhola vAgatAM baMdha thaI gayAM hatAM. nATakamaMDaLa thAkIne tyAM ja sUI gaI hatI. paraMtu IlAcInA prANa jAgrata thaI gayA hatA. tenuM mana mathAmaNa karI rahyuM hatuM. A suMdarI kharekhara indrANI samAna che. chatAM dhanya che A munirAjane ke emanI AMkhomAM koI vikAra nathI. teo A suMdara strI sAme AMkho mAMDIne jotA paNa nathI. kevA samatAzIla che! kevA nirlobhI che! kaMcanavarNI kAyA... abhuta rUpa.. AjIjIbharI vinaMtI. chatAM muni kevA nizcala UbhA che! dhanya che enI mAtAne ke Avo putra jayo! mane paNa mArI mAtAe ja janma Apyo che.. paNa kyAM e meru jevA mahAna ane kyAM huM sarasava jevo tucche? kharekhara huM bhAre karmI chuM. ghora pApI chuM.... eka naTInA mohamAM meM upakArI mAtA-pitAne tyajyAM... kuLanI maryAdA lApI... eka strInI khAtara Aje cAra cAra vAra vAMsa para caDhyo.. nAcyo. eka rAjAne khuza karavA. jo huM A doraDA parathI nIce paDuM to marIne narakamAM ja jAuM.. For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 217 rAjAnuM dAna levA huM AkhI rAta nAcato rahyo, havAmAM chalAMgo mArato rahyo... to paNa rAjA mane dAna Apato nathI. jyAre pelI zrAvikA sAdhune thALa bharI modaka ApavA Agraha kare che, chatAM muni letA nathI! dhanya veLA dhanya A ghaDI mUkuM mohanI jALa, thaIne munivara sArIkho choDI ALapaMpALa. kAyA-mAyA kAramI, kAramAM sahu parivAra, kUDIracanA meM karI dhik dhik viSaya-vikAra. saMsAre bhamatAM thakAM bAMdhyA bahulAM karma, te choDI have dhyAyazuM sAco zrI jinadharma!" ilAcIkumAranI ciMtanayAtrA AgaLa cAlI... "A duniyAmAM badhuM ja kSaNika che, anitya che.. kSaNika upara zA mATe mohita thavuM? badhI ALapaMpALa che. duHkhanA dAvAnaLa che.' 0 zarIra sthira thaI gayuM che. 0 vANI mauna thaI gaI che. 0 mana anityatAnA ciMtanamAM lIna banyuM che. 0 te zarIranI aniyatA vicAre che. AyuSyanI anityatA vicAre che. yauvananI anityatA vicAre che. viSayasukhonI kSaNikatA vicAra che. lakSmI saMpattinI aniyatA vicAre che ane saMbaMdhonI anityatAnuM ciMtana kare che. 0 anityabhAvanA bhAvatAM bhAvatAM nitya, zAzvata, avinAzI evA AtmAnuM dhyAna kare che. bhItaramAM AtmAnA ekatvano utsava mANe che. apUrva prathama sukha - samatva sukha anubhave che. AtmAnubhavano prakRSTa laya lAgI jAya che! Ameya doraDA upara nAcavAmAM layanI sAdhanA to eNe karI ja hatI. ahIM AtmAmAM parama laya sAdhI lIdho. vAMsanA mathALe ja ene kevaLajJAna thaI gayuM! IlAcIkumAra vItarAgasarvajJa banyA. devalokamAMthI devo UtarI AvyA. ilAcIkumAra para puSpavRSTi karI. jayajayakAra karyo. vAMsa parathI nIce AvyA. devoe sAdhuveza Apyo. IlAcIkumAre paMcamuSTi loca karyo. sAdhuveza dhAraNa karyo. devoe TvaNakamaLanI racanA karI, kevaLajJAnI ilAcIkumArane kamala para ArUDha karyA. For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218 ilAcI kumAra A adbhuta ghaTanA joIne rAjA stabdha thaI gayo. teNe UbhA thaI kevaLajJAnI IlAcIkumArane vaMdana karyA ane hRdayamAM bhAva pragaTyA, meM kevA ghora pApanA vicAro karyA? A naTa-ilAcI vAMsa parathI paDIne marI jAya to sAruM.. to huM enI vAgadattA naTIne mArI rANI banAvuM." meM AvA pApavicAra karIne kevAM ghora karmo bAMdhyAM? 0 meM raudradhyAna karyuM. 0 huM kRSNalezyAmAM phasAyo. pariNAme mAre narakamAM javAnuM? huM kevI rIte chUTIza A pApothI? meM apakIrtino vicAra paNa na karyo. AkhI rAta e naTI tarapha ja joI rahyo, mohI rahyo. kharekhara to nArIdeha maLa-mUtrathI ja bharelo che. strIno avatAra eTale phUDa ane kapaTanI ja mAyAjALa... huM evA deha upara mohita thayo.. dhikkAra ho mane. he jIva, tuM vicAra kara ke A kAyA azucithI bharelI che. gaMdA padArthothI bharelI che. kAcI mATInA pAtra jevI kAyA sAthe zAne mAyA bAMdhe che? kAyAmAM prIti karavA jevuM che zuM? kazuM ja nathI. puruSanA zarIramAM nava dvAra che, jyAre strInA zarIramAM bAra dvAra che. A kAramAMthI gaMdakI vahetI rahe che. evI kAyA para mAyA zA mATe karavI? are mUrkha jIva! tuM vicArato nathI ke durgadhamaya padArthothI ja tAruM zarIra bhareluM che. mAMsa, rudhira, meda, rasa, hADakAM, majjA ane vIrya Adi gaMdA padArthothI bhareluM che. AvA zarIranuM bAhya rUpa joIne kema lalacAya che? kema mohAMdha bane che? A zarIramAM kRmi-kIDA vagere aneka jaMtuo bharelAM che, AvA zarIra para zo moha karavo?" azuci bhAvanAnA ciMtanathI rAjAnuM mana mohathI mukta thayuM. te sAthe ja samatAbhAva pragaTyo. parama pavitra AtmAno anubhava thayo.. jANe amRtano oDakAra Avyo. mana-vacana-kAyAmAM sthiratA AvI gaI. cidAnaMdanI anubhUti thaI. ane rAjAne kevaLajJAna pragaTya! devoe puSpavRSTi karI, sAdhuveza Apyo. rAjAe paMcamuSTi loca karyo. devIe svarNakamaLanI racanA karI, rAjarSine kamala para ArUDha karyA. | 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 219 bIjI bAju rAjAnI paTTarANInA manamAM paNa Uthala-pAthala cAlI rahI hatI. rAjAne naTI tarapha mohita thayelo rANIe joyo hato. enA manamAM rAjA pratye viraktino bhAva pragaTyo. teNe vicAryuM : "mArA jevI rUpavatI rANI hovA chatAM, nIca jAtanI nadIne mohI paDyo! kevA prabaLa viSayavikAro che? A viSayavikAro A bhava ane parabhava, baMne bhava bagADe che. huM rAjAno doSa jotI nathI. mohanI viTaMbaNA AvI ja hoya che. huM mAnuM ke "rAjA mArA dhaNI che, huM rAjAnI chuM...." paNa A khoTuM che. he jIva, A saMsAramAM koI tAruM nathI. koNa rAjA ne koNa rANI? koI koInuM nathI A duniyAmAM. dhikkAra ho mohamAyAne, dhikkAra ho viSayavAsanAne. A saMsAra kharekhara asAra che... saMsAravanamAM dAvAnaLa saLagI rahyo che. saMsAranA raNapradezamAM mAtra mRgatRSNA ja dekhAya che. lobhano dAvAnaLa ane viSayatRSNAnI mRgatRSNA. lobhano dAvAnaLa kadI bujhAto nathI. - saMsAramAM Dagale ne pagale mohanI satAmaNI thAya che. - saMsAramAM pAra vinAnA bhayo rahelA che. - saMsAranA badhA ja saMbaMdho phAlatu che. - saMsAramAM Dagale ne pagale parezAnI ane parAbhava hoya che. - saMpattimAM garva ane daridratAmAM dInatA hoya che. - saMsAramAM karmonI paravazatA hoya che. - janame-janame navAM navAM rUpa dhAraNa karavAM paDe che. have saMsArathI sam... have to AtmAne paramAtmA banAvavo che. AtmAnuM parama sukha prApta karavuM che... AtmA... AtmA.... AtmA.. laya lAgI gayo. prakRSTa laya lAgI gayo. AtmAnubhavano cidAnaMda prApta thaI gayo. rANIne kevaLajJAna pragaTa thaI gayuM. te vItarAga, sarvajJa banI gayAM. zAsanadevI pragaTa thayAM. rANIne sAdhvIno veza Apyo. svarNakamaLanI racanA karI, kevaLajJAnI sAdhvI kamaLa para ArUDha thayAM. deva-devIoe kevaLajJAnano mahimA karyo. benAtaTa nagaranAM hajAro strI-puruSo potAnAM rAjA-rANInAM kevaLajJAnane, emanI vItarAgatAne vaMdI rahyAM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 ilArca kumAra pelI naTakanyA? AkhI rAta Dhola vagADI-vagADIne thAkI gayelI e naTakanyA gaLAmAM Dhola . sAthe jamIna para jaDAI gaI hatI. teNe potAnA prANapriya priyatama ilAcIne sarvajJavItarAga banelo joyo. devoe enuM je bahumAna karyuM, te joyuM. tenA mATe A badhuM ajANyuM hatuM. kyAreya nahIM sAMbhaLeluM, nahIM joyeluM hatuM. teNe rAjAne paNa, ilAcInI jema sAdhu banelo joyo. eNe rAjAnA mohacALA joyA hatA. rAjAnI AMkhomAM vikAranI jvALAo joI hatI. e rAjA thoDA ja samaya pachI rAga-dveSa vinAno banI jAya, devo ane abhinaMde e badhuM ene vismayakArI lAgyuM. adhUrAmAM pUruM paTTarANIne paNa kevaLajJAna thayuM! devIoe ene sAdhvI banAvIne ene svarNakamaLa para besADI. naTakanyAnA Azcaryano pAra na hato. bIjI bAju ilAcI have ene nahIM paraNe, e vAtano raMja hato, paraMtu eNe e raMjane pheMkI dIdho ane sAcuM tattvaciMtana karavA lAgI, "mArA ja kAraNe IlAcIe mAtA-pitAno tyAga karyo. viSayavAsanA kevI bhUMDI che? ane emAM mArI A gorI lAvaNyamayI kAyA ja nimitta banI. mArA rUpe ghaNo anartha karyo. IlAcIne sanmArgathI bhraSTa karyo. rAjAne paNa mohita karyo. mArA nimitte A be mahApuruSo mohavaza banyA hatA, tenuM pApa to mAre ja bhogavavuM paDazene? kharekhara, je mANaso moha-mamatA tyajI saMyama le che, teo dhanya che. huM dhikkArane pAtra chuM." eNe mahAmuni ilAcInI prazAMta mukhamudrA joI. AMkhomAMthI varasatuM karuNAnuM jharaNuM joyuM.. "aho! dhanya banI gayA mArA prItama! tamAro AtmA pApothI chUTI gayo... mane paNa pApothI mukta karo tamArA vinA have A saMsAra mArA mATe zUnya che. mane ApanAM caraNomAM laI lo." mana-vacana-kAyAnA yogo sthira thaI gayA. - samatAyoge sthira thaI gaI. - moha tUTyo, ajJAna gayuM. naTakanyAne paNa kevaLajJAna prApta thayuM. devIoe sAdhvIveza Apyo. kevaLajJAnIno mahimA karyo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 221 cetana, IlAcIkumArane kevaLajJAna pragaTyuM, temAM enA prAraMbhika varSonA saMskArone kAraNe mAnIe, paraMtu rAjA-rANI tathA naTakanyAne je rIte kevaLajJAna thayuM... te to Azcaryamugdha kare che. rAjA-rANInA jIvanamAM koI dhArmika bhUmikA hovAnuM jANavA maLatuM nathI. balake rAjAnI mohAMdhatA ane tIvra kaSAya jovA maLe che... thoDI ja miniTo pachI kevuM jabbara parivartana AvI jAya che? dhodhamAra varasAda paDyA pachI, bhayaMkara vAvAjhoDuM AvI gayA pachI jevI nIrava zAnti pRthvI para patharAyelI jovA maLe che. ghanaghora vAdaLa vAyunA pracaMDa prahArothI phATIne vIkharAyAM pachI AkAza jevuM zAnta nirmaLa ne svaccha bhAse che. evuM A cAre mahAna AtmAomAM ghaTI gayuM hoya, ema lAge che. - ilAcInA manamAM mohavikAranuM tophAna hatuM. - naTakanyAnA manamAM viSayavAsanAnuM tophAna hatuM. - rAjAnA manamAM paNa mohatRSNAnuM ja tAMDavanRtya cAlyuM hatuM. - mahArANInA manamAM rAjA pratye napharatanI Aga lAgI hatI. mane kharekhara naTakanyAno vicAra vadhAre UMDANamAM laI jAya che! eka caramazarIrI AtmA, gAmegAma bhaTakatA, lokone ghera bhIkha mAgIne peTa bharatA, bajANiyA komanA eka parivAramAM janmI zake che! je ne vartamAna jIvanamAM ja sarvajJavItarAga banavAnuM che... ane A ja jIvanamAM mukti pAmavAnI che, e AtmA raste rajhaLatA evA bajANiyAnA gharamAM janme! haze ne evAM kheM! ThIka che ke caramazarIrI hatA eTale enA cokakasa samaye nimitta maLI gayuM! caramazarIrIne caramazarIrIno saMga maLI gayo! dekhItI rIte A saMga samAjaviruddha hato! paraMtu bhItaranA bheda koNa jANe? ilAcI naTakanyAne maLI gayo, e be, rAjA-rANIne maLI gayAM! rAjA-rANI paNa caramazarIrI ja hatAM ne! emane paNa nimitta joItuM hatuM. mohadazAne dhakko mArI de evuM nimitta joItuM hatuM, maLI gayuM nIca kuLamAM paNa koI uttama jIvAtmA janmato hoya che. mATe koIno tiraskAra nathI karavAno. "huM ucca ne tuM nIca' evo ahaMkAra nathI rAkhavAno. to ja layanI sAdhanA thaI zake. For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9. jhAMjharIyA muni TI A eka zAstrIya kathA che. ghaNI ghaNI prAcIna kathA che. pratiSThApura nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma hatuM makaradhvaja ane rANInuM nAma hatuM madanasenA. temano eka ja kumAra. tenuM nAma pADeluM madanabrahma. madanabrahma eTale rUparUpano aMbAra! zaurya, dhairya ane saundaryanI mUrti! jyAre enI kAyAmAM tAruNya hiloLA levA mAMDyuM, yauvane pAMkho vIMjhI tyAre AsapAsanA dUranA aneka rAjAoe potapotAnI rAja kumArikAo mATe madanabrahmanI mAgaNI karI. rAjA makaradhvaje 3ra rAjakumArIo sAthe madanabrahmanAM lagna karyA. bhavya lagnotsava karyo. prajAnI daridratA dUra karI dIdhI. indra jema indrANIo sAthe yatheccha sukha bhogave tema madanabrahma potAnI 32 rANIo sAthe managamatAM sukhabhoga bhogavavA lAgyo. kSaNonI jema divasa-rAta pasAra thaI jAya che... ema karatAM keTalAMka varSo vItyAM... eka divasa pratiSThAnapuranA bAhya udyAnamAM eka mahAmuni padhAryA. jJAnI hatA, tapasvI hatA. saumya ane zItala hatA. saMyamI ane madhurabhASI hatA. vanapAlake rAjAne jANa karI - "udyAnamAM eka mahAmuni padhAryA che.' Ameya nagaramAM inkamahotsava UjavAI rahyo hato. rAjakumAra potAnI 32 patnIo sAthe mahotsavamAM mahAlavA udyAnamAM ja gayo hato. munirAjanAM darzana karatAM ja enA hRdayamAM AnaMda-AnaMda thaI gayo. tenuM mana bhInuM bhInuM thaI gayuM. munirAjane vaMdanA karI, vinayathI e munirAja sAme beTho. - munirAje dharmopadeza Apyo. - A saMsArane svapnatulya batAvyo. - vaiSayika sukhone mRgatRSNAvatuM batAvyAM. - manuSyajIvananI durlabhatA samajAvI. - saMyamadharmano mahimA batAvyo. For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 223 - "vairAgI ja sukhI' A vAta bhAra daIne samajAvI. - rAja kumAra madanabrahmanI jJAna daSTi khUlI gaI. - te bahirbhAvamAMthI aMtarbhAva tarapha vaLyo. - AtmakalyANa sAdhI levAnI raTaNA lAgI gaI. - te mahele Avyo. rAjA-rANIne vinayathI kahyuM : "have huM saMsAramAM nahIM rahI zakuM. mAruM mana virakta banyuM che. huM sarvasvano tyAga karI saMyamadharma svIkAravA icchuM chuM. mane anumati Apo.' - duHkhI mane mAtA-pitA anumati Ape che. - kapAte haiye batrIsa strIo patine vidAya Ape che. -- madanabrahma kumAra madanabrahma muni banI gayA. 0 0 0 gurucaraNomAM rahI jJAna prApta karyuM. tapa karyuM. upasargo ne pariSaho sahana karavAnI zakti keLavI. gurudeve madanabrahma munine ekalA vicaravAnI AjJA ApI. - samatAbhAve ja upasargo-pariSahI sahI zake, - indriyo ane mana para jeNe vijaya meLavyo hoya, - jeo dhIra, vIra ane parAkramI hoya, - mokSamArganA jeo jJAtA hoya, temane ekalA vicaravAnI tIrthakaroe anumati ApelI che. madanabrahma muni vicaratA-vicaratA traMbAvatI nagarImAM pahoMcyA. madhyAhna kALa hato. munirAja gocarI levA mATe nagaramAM pharavA lAgyA. eka havelInI bArImAM eka yauvanA UbhI hatI. teNe munirAjane joyA. yuvAna ane rUpavAna munirAjane joI, e kAmAtura strI mohita thaI gaI. zrImaMta gharanI strI hatI. pati paradeza hato. gharamAM e ane enI dAsI, be ja hatAM. tarata ja dAsIne munirAja pAse mokalI bhikSA mATe havelImAM bolAvyA. dAsIe vinayathI-namratAthI munine vinaMtI karI. For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 jhAMjharIyA muni saraLa bhAve muni havelImAM bhikSA levA pravezyA. havelInI yuvAna zeThANI zaNagAra sajIne dvAre UbhI hatI. muninuM mIThAM vacanothI svAgata karyuM. mIThAIonA thALa sAme mUkIne zeThANI bolI : munirAja, A modakamIThAI grahaNa karo ane A melAM kapaDAM utArI, suMdara vastro huM ApuM te pahero.. A mArI moTI havelI tamArI mAno... A suMdara strIne tamArI patnI samajo.... mArA zayanakhaMDamAM padhAro. zayanakhaMDane zaNagAryo che. palaMga para zreSTha gAdI-takiyA goThavelAM che. mArI sAthe yatheccha viSayasukha bhogavo... huM kAmAgnithI saLagI rahI chuM... mArA para premanuM amRta varasAvo..! he muni, mArI vAta eka kAnethI sAMbhaLI, bIjA kAnethI kADhI nAkhazo nahIM. mAro svIkAra karo!" sAme anupama rUpa che, adbhuta saundarya che! apAra vaibhava che ane strInuM pUrNa samarpaNa che! chatAM madanabrahma munino samatArasano laya khaMDita thato nathI. emanA AtmajJAnanA amRtanuM jharaNuM vahetuM ja rahe che. temaNe khUba ja svasthatAthI e kAmAtura yuvatIne, caMdana jevI zItala vANImAM kahyuM : he taruNI, tuM bhoLI lAge che. AvI vAta karatAM tane zarama AvavI joIe. tuM ane huM-ApaNe uttama kuLamAM janmelAM chIe. zuM AvI vAta ApaNane zobhe kharI? emAMya, huM to sAdhu chuM! Avo durAcara amArAthI na AcArAya. jo Avo pApAcAra AcarIe to uttama kuLane kalaMka lAge. manuSya duHkhI thAya. mATe he abaLA, ApaNe ApaNA uttama AcAronuM pAlana karavuM joIe. to jagatamAM ApaNo yaza phelAya. vaLI, zIladharma-brahmacarya to ciMtAmaNi samAna che. eno tyAga karI viSa jevA vaiSayika sukhamAM koNa rAce? dhodhamAra varasAdamAM jo UbhA rahevA koI ghara maLI jAya to koNa rastA para bhIMjAya? mATe tane be mahattvanI vAto kahuM chuM : duniyAmAM be moTAM pApa che - eka corI ane bIjI labADI. A be pApothI mANasa A bhavamAM ghaNo apayaza pAme che ane paralokamAM bhayaMkara duHkho pAme che." muninI vAta sAMbhaLI na sAMbhaLI karIne e kAmAtura yuvatI muninI najIka AvIne kahe che : For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 225 laya-vilaya-pralaya A badho upadeza mAre nathI sAMbhaLavo. Avo upadeza sAMbhaLavA tamane ahIM nathI bolAvyA. Avo.. mane bheTI paDo." dara rahe. meM mana-vacana-kAyAthI saMyama lIdhuM che, vrato lIdhAM che. huM koIpaNa bhoge e vratono bhaMga nahIM karuM. dhruvanI jema avicaLa rahIne vratapAlana karIza. have gRhavAsa kare ja nahIM." Avo durAgraha na karo. mArI prArthanA svIkAro... mane svIkAro." taruNI gaddagada svare bolI. "are bhoLI strI, tArA karatAMya savAI mAre eka nahIM, batrIsa strIo hatI. A havelI karatAM so gaNo moTo rAjamahela hato. apAra saMpatti hatI. e badhuM choDIne A saMyama lIdhuM che. te pharIthI huM ghara mAMDuM? kadApi na bane. tuM paNa A manuSyajIvanane saphaLa karavA viSayAsaktino tyAga kara. nahIMtara parabhavamAM du:khI du:khI thaI jaIza.' paraMtu jema mANasamAM bhUtano praveza thayo hoya tema kAmAMdha yuvatI UchaLI ane munirAjane vaLagI paDI. velanI jema vIMTaLAI vaLI... dAsIe muninA pagamAM jhAMjhara paherAvI dIdhuM! ke jethI jaldI e havelInI bahAra nIkaLI na jAya! paraMtu munirAje jorathI strIne dhakko mArI chUTI karI ane pagamAMthI jhAMjhara kADhavA rokAyA vinA havelInI bahAra nIkaLI gayA. 0 zeThANIe munine badanAma karavA bUmAbUma karI mUkI. 0 lokoe muninAM pagamAM jhAMjhara joI ane zeThANInI vAta sAMbhaLI muninI khUba niMdA karavA mAMDI. 0 paraMtu sAme ja rAjamahela hato. rAjamahelanA jharUkhAmAM rAjA beThelo hato. teNe badhuM ja nATaka, je havelImAM bhajavAyuM hatuM, te joyuM hatuM. rAjAe vicAryuM : "mArA nagaramAM nirdoSa muninI satAmaNI na thavI joIe." rAjA rAjamArga para Avyo. lokone sAcI vAta jaNAvI. lokoe munirAjanI prazaMsA karavA mAMDI. rAjAe pelI zeThANIne potAnA rAjyamAMthI kADhI mUkI. enAM hATa-havelI rAjAe laI lIdhAM. 0 0 0 madanabrahma muni have jhAMjharIyA muni tarIke oLakhAvA lAgyA For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 227 jhAMjharIyA muni teo vihAra karI kaMcanapuramAM padhAryA. kaMcanapuranA rAjamArga parathI nIcI dRSTie ane madhyama gatie pasAra thAya che. rAjamArga para ja rAjamahela hato. rAjamahelanA jharUkhAmAM rAjArANI beThAM beThAM nagaracaryA joI rahyAM hatAM ane vArtAlApa karI rahyAM hatAM. tyAM baMnenI najara munirAja para paDI. rANInI AMkhomAMthI AMsu TapakavA mAMDyAM. rAjAne Azcarya thayuM : "A sAdhune joI rANI kema raDavA lAgI? sAdhu yuvAna che, rUpavAna che. zuM pUrvAvasthAmAM rANIno premI to nahIM hoya? sAdhuvezamAM e rANIne maLavA to A nagaramAM nahIM Avyo hoya? e rANIne maLe, e pahelAM to ene paralokamAM pahoMcADI dauM." rAjA kaMI ja bolyA vinA tyAMthI UThIne ghoDA para besI nagaranI bahAra udyAnamAM gayo. udyAnanA mANaso pAse eka UMDo khADo khodAvarAvyo. sevakasainikone mokalI munine tyAM bolAvyA. sevakone kahyuM : "e sAdhue mArA nagarane vaTalAvyuM che. ene mAratA mAratA ahIM laI Avo. e sAdhu nathI, pAkhaMDI che.' sainiko munivarane udyAnamAM laI AvyA. rAjAe bhayaMkara krodhathI munine kahyuM: "re pAMkhaDI, A khADAmAM Ubho rahI jA. tArA bhagavAnane yAda karI le. ahIM ja atyAre tArAM so varSa pUrAM thaI jaze. muni khADAmAM UbhA rahI gayA. - munivarano samatArasano laya akhaMDa hato. - zarIra ane AtmAnA bhedajJAnathI to nirbhaya hatA. - temaNe 84 lAkha jIvayonine khamAvI. - udayamAM AvelAM karmonI AlocanA karI. - paramAtmasvarUpanA dhyAnamAM lIna banI gayA. - bhItaramAM cidAnaMdanI divya anubhUti thavA lAgI.. - rAjAe tIvra krodhamAM aMdha banI yunirAjanA gaLA para talavArano prahAra karI dIdho.. e ja kSaNe kevaLajJAnI banI, muni mokSagAmI banI gayA. munirAjanuM rajoharaNa, vastro, kaMbala... badhuM lohIthI lathapatha thaI gayuM. 0 0 0 munirAjanuM rajoharaNa khADAnI bahAra paDayuM hatuM. lohIthI raMgAI gayuM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya samaDI AkAzamAMthI cIlajhaDape nIce AvI. mAMsano loco samajIne teNe rajoharaNane potAnI cAMcamAM lIdhuM ane AkAzamAM UDI... paraMtu vajana vadhAre hovAthI rajoharaNa samaDInI cAMcamAMthI nIce paDI gayuM! nIce rAjamahala hato. agAsImAM rajoharaNa paDyuM. rANIe bhAI-muninA rajoharaNane joyuM. sevako dvArA, munirAjanI rAjAe karelI hatyAnI vAta jANI, rANIe chAtI phATa rudana karyuM. anazana karI lIdhuM. rAjAe pUchyuM : "anazana kema karyuM?' 'tame mArA sagA bhAI madanabrahma muninI hatyA karI nAMkhI.. ghora anartha karI dIdho. dhikkAra ho A saMsArane ane saMsAranAM sukhone.. have mAre koIpaNa vaiSayika sukha na joIe.' rANInI vAta sAMbhaLI rAjA dhrujI gayo, bolyo : "zuM muni tArA bhAI hatA? madanabrahma hatA? aho, meM khUba avicArI kAma karyuM. meM muninI hatyA karI narake javAnuM nakkI karyuM... kevI bhayaMkara bhUla thaI gaI? huM ughAnamAM jAuM... haju e munivarano nirjIva deha paDyo che. huM tyAM jaIne munirAjane khamAvuM." rANI mauna rahI. rAjAe udyAna tarapha doTa mUkI. AkhA kaMcanapuramAM RSi-hatyAnI vAta phelAI gaI hatI. temAM jyAre mahelanA mANasone khabara paDI ke "e munirAja to mahArANInA sagA bhAI hatA" tyAre nagarajanoe rAjA upara phiTakAra varasAvavA mAMDyo. rAjAno ghora apayaza thavA lAgyo. rAjA udyAnamAM pahoMcyo. sevako pAse, muninA dehane khADamAMthI bahAra kaDhAvyo. svaccha jamIna para dehane suvADyo. dhaDa ane mastakane joDIne mUkyAM. rAjAnI AMkho pazcAttApanAM anarAdhAra AMsuothI UbharAvA lAgI. teNe UbhA thaI munirAjane mastake aMjali joDI, mastaka namAvI vaMdanA karI. pachI munirAjanAM caraNomAM potAnuM mAthuM mUkI dhrusake dhrusake raDI paDyo... punaH punaH Ubho thaI, muninAM caraNomAM mastaka mUkI kSamAyAcanA karavA lAgyo : he samatAsAgara munivara! meM abhAgIe, pApIe ApanA prANa lIdhA. Apa nidapa hatA. meM khoTI kalpanA karI. mArI rANI sAthe tamArA gerasaMbaMdhanI kalpanA karI, meM Apane haNI nAMkhyA... he munirAja, ApanI bahene to jarAya gusso karyA vinA anazana karI lIdhuM. paNa mAruM zuM thaze? he mahAmuni, mArA ghora aparAdhanI kSamA Apo.. Apa to kSamAnA avatAra hatA. samatAnA For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 jhAMjharIyA muni mahAsAgara hatA. Ape jarAya pratikAra na karyo. mRtyu pUrve ApanA mukha para abhayanI AbhA patharAyelI hatI. samatAnuM amRta relAtuM hatuM.. Ape mArA jevA pApI upara paNa jarAya roSa na karyo. tiraskAra na karyo. Apa mauna rahyA... ApanI oLakhANa paNa na ApI... Apane deha para jarAya mamatva na hatuM. AtmAnubhavano parama laya lAgI gayo hato. prabho, Apa avazya pUrNAnaMdapada pAmI gayA hazo... Apane huM vAraMvAra khamAvuM chuM. Apa mane kSamA Apo. mAre paNa have viSayAnaMdathI saryuM. mAre paNa have pUrNAnanda pAmavo che. mAre have rAga-dveSanAM baMdhano toDavAM che. mAre rAjya na joIe. mAre vaiSayika sukho na joIe... mAre saMsAra na joIe. have huM mArA AtmAne vizuddha karIza. karmono nAza karIza. 0 huM ekalo chuM. mAruM koI nathI. 0 huM koIno nathI, huM svayaM ja chuM. 0 huM zuddhAtmA chuM... 0 zuddha jJAna mAro guNa che... 0 zuddha AtmAnubhavano laya lAgI gayo. jyAre laya prakRSTa banI gayo.. rAjAnuM mohanIya karma kharI paDyuM. rAjA vItarAga banI gayA... kevaLajJAnI banI gayA. munirAjano mRtadeha sAme paDyo che! rAjA kevaLajJAnI bane che! devo UtarI Ave che. rAjAne sAdhuveza Ape che. svarNakamaLanI racanA thAya che. devo jhAMjharIyA muninA dehane caMdanakASThamAM agnidAha Ape che. 0 0 0 cetana, jhAMjharIyA munivaranA AtmajJAnano laya traMbAvaTI nagarInI havelImAM na tUTaDhyo ke kaMcanapuranA udyAnamAM paNa laya akhaMDa rahyo. havelImAM layane, AtmajJAnanA viziSTa layane toDanAra asura hato kAmadeva! A kAmadeve bhalabhalA RSi-munionA paramalayane toDelA che. paraMtu jhAMjharIyA For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 229 laya-vilaya-pralaya muni kAmavijetA hatA! samatAnA zItala pavitra sarovaramAM jhIlatA rAjahaMsa hatA. pagamAM jhAMjhara sAthe havelImAMthI bahAra nIkaLyA, tyAre lokaniMdA ane loka-tiraskArano asura pAchaLa paDyo hato. paraMtu munivaranA laya-vilayane jarAya AMca na AvI! jyAre rAjAe prajAne sAcI vAta jaNAvI, loko munirAjanI prazaMsA karavA lAgyA. tyAre paNa emanAM aMtaHkaraNamAM vahI raheluM AtmajJAnarUpa layanuM jharaNuM vahetuM ja rahyuM! niMdA-prazaMsA emanA mATe samAna hatAM. kaMcanapuramAM jyAre rAjAnA sevakoe-sainikoe muni para prahAro karavA mAMDayA... rAjAnI pAse laI gayA... rAjAe paNa atyaMta Akroza karyo... Aropa mUkyo... khADAmAM utAryA... tyAre paNa jhAMjharIyA munino AtmAnubhavarUpa laya akhaMDa rahyo eTaluM ja nahIM, e laya pra-laya banI gayo. rAjAnI talavAra emanA gaLA para jhIMkAI tyAre teo cidAnaMdamAM lIna hatA! dehAvasAnanI sAthe ja kevaLajJAna ane mukti pAmyA. kAma-krodha, lobha-mada-mAna-harSanA asuronI vacce je puruSa AtmajJAnano laya jALavI rAkhe che, te pUrNAnanda pAme ja che. ane rAjAne paNa jyAre potAnI bhUla samajANI tyAre? ghora pazcAttApa, karuNa kalpAMta... aMtaHkaraNathI kSamAyAcanA... ane punaH punaH AtmaniMdA karatAM karatAM AtmajJAna thayuM! AtmajJAnano laya lAgI gayo... mana-vacanakAyAnA yogo samabhAvamAM sthira thaI gayA! ane rAjA kevaLajJAnI banI gayA. vItarAga banI gayA! thoDA ja samaya pahelAMno Rpino hatyAro, kevaLajJAnI banI devArpita sAdhuveza dhAraNa karI, svarNakamaLa para birAjamAna thayo! A prabhAva layano hato, vi-layano hato, pra-layano hato. For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10. phUgaDumuddhi rAjakumAra lalitAMga sagarunA upadezathI virakta banI zramaNa bane che. saMvega-vairAgya ane upazamabhAvathI chalochala bharelA che e lalitAMga muni. gurudevanI sAthe vihAra kare che. pariSahone sahana kare che. jJAna-dhyAnamAM lIna rahe che. gurusevA ane saMyamapAlanamAM jAgrata rahe che. eka kSaNano paNa pramAda nathI karatA. paraMtu eka divase "sudhAvedanIya karma udayamAM AvyuM. savAre UThe ne bhUkha lAge. jevItevI bhUkha nahIM, asahya bhUkha! guradevane kahyuM : "he prabho, mArAM dhora pApakarmono udaya thayo che. mane atyaMta bhUkha lAge che. huM bhUkhane vadhu samaya sahana karI zakato nathI. he gurudeva, mane AjJA Apo to prabhAtaveLAe huM bhikSA laI AvuM.." gurudeve tarata ja AjJA ApI. munirAja eka ghaDo laIne vahoravA jAya che. teo evA pradezamAM hatA ke jyAM prabhAte loko kUra (cokhA) khAtA hatA. savAre-savAre bhAta rAMdhe ane khAya. munirAja ghaDAmAM kUra lAvavA lAgyA. paNa lukhkhA! emAM ghI ke goLa naMkhAvatA na hatA. ghaDo bharIne lAvatA, gurudevane batAvIne, bIjA sAthenA sAdhuone paNa dUra grahaNa karavA nimaMtraNa ApIne pachI vAparavA besatA. eka ghaDo phUra vApare tyAre emanI sudhA zAMta thatI. kUra eTale bhAta ane gaDu eTale ghaDo. lalitAMga muni kUragaDu muninA nAme zAstromAM prasiddha thayA. bhale dUra lAvatA hatA, paraMtu eSaNAnA doSo TALIne lAvatA hatA. rasanendriyanA vijetA hatA eTale bIjI sArI mIThAI vagere bhikSA maLavA chatAM nahotA lAvatA. emane to mAtra sudhAnI Aga ja zAMta karavI hatI. AgamAM to lAkaDAM ne kolasA ja naMkhAya, temAM uttama vastuo na nakhAya. munirAjano A nityakrama banI gayo hato. prabhAte kUrano ghaDo bharIne bhikSA lAvavI, sAdhuone vAparavA vinaMtI karavI, pachI vAparavA besavuM. rAga-dveSa karyA vinA, rati-arati karyA vinA kUra vAparI javAnA! na e kUranI niMdA ke na prazaMsA! cUpacApa peTane bharI devAnuM. For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 231 laya-vilaya-pralaya kALakrame paryuSaNa parva AvyuM. e pUrve cAturmAsanA prAraMbhathI ja cAra munivaro upavAsa karI rahyA hatA. emane saLaMga cAra mahinAnA upavAsa karavA hatA. sAdhuo emanA tapanI vAraMvAra prazaMsA karatA hatA. gRhastho paNa e cAre munivaronI anumodanA karatA hatA. e cAra muni tapa karI jANatA hatA, paraMtu tapamAM layanI sAdhanA na hatI. svaprazaMsA ane paraniMdAnA be asuroe emanA para kabajo jamAvI dIdho hato. svaprazaMsA sAMbhaLavAmAM temane majA AvatI hatI. paraniMdA karavAnuM vyasana thaI gayuM hatuM. ame moTA tapasvI chIe" - AvuM mithyA abhimAna chalakatuM hatuM. "amAre tapathI karma-nirjarA karavI che' - A vAta bhUlI gayA hatA. temanA tapanI jyAre koI prazaMsA karatA tyAre temanA sADA traNa kroDa rUMvADAM khIlI jatAM hatAM. emanuM abhimAna puSTa banatuM hatuM. paryuSaNanA pahelA divase lagabhaga badhAM sAdhu-sAdhvI upavAsa kare. keTalAMka ATha upavAsa kare.... paraMtu kuragaDu munine to sudhAvedanIyakarmanI ghora satAmaNI hatI. jANe koI duSTa vyaMtara vaLagyo na hoya, tevI sthiti banI hatI. teo paryuSaNanA pahelA divase paNa ghaDo laIne kUra levA gayA. lAvIne gurudevane batAvyA. pachI vidhi anusAra sahavartI sarve sAdhuone AmaMtraNa ApyuM. pelA cAra tapasvI sAdhuone paNa phUrano ghaDo batAvI kahyuM : "lAbha Apo..." cArecAra tapasvI sAdhuo gusse thaI gayA. enA ghaDAmAM kramazaH cAre sAdhu theMkyA. ghUMkIne aTakyA nahIM. prazAMta bhAve UbhelA kUragaDune e tapasvIo kahe che : "tuM pApI che! Aje mahApavitra paryuSaNano paNa te vicAra na karyo? kharekhara, tuM durgatimAM javAnA lAgano che." dhuMvApUvAM thatA e cAree kUragaDu munino ghora tiraskAra karI dIdho. paraMtu kUragaDu muni mauna rahyA. AjubAju beThelA bIjA sAdhuo tyAM AvyA. "zuM thayuM? zuM thayuM?" pUchavA lAgyA. kUragaDu muninA mukha para parama samatAbhAva hato. teo bolyA : he munivaro, mArA ghaDAnA phUra lukhkhA hatA. Aje emAM A mahAna tapasvIonA mukhanuM ghI paDyuM! huM dhanya thaI gayo! kUragaDu muni potAnI jagA para AvyA. paccakhANa pALI teo vAparavA beThA. hAthamAM bhAtano koLiyo lIdho ane AtmaciMtana zarU thayuM : For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 232 phUgaDu muni "huM eTale vizuddha AtmA, vizuddha AtmA aNAhArI hoya, khAvAnuM to pudgala-paravazatAthI che. AtmAne kyAM khAvAnuM che? kyAM pIvAnuM che? mAre mArA AtmAnuM aNAhArI pada pAmavuM che kyAM sudhI A pudgala-paravazatA? kyAM sudhI A karmonI johukamI? kharekhara to AtmA paradravyano bhoktA ja nathI, paradravyanuM bhoktApaNuM karmonuM pariNAma che. AtmAno svadravyano ja kartA-bhoktA che. huM zuddha Atmadravya chuM. zuddha jJAna mAro guNa che. huM aNAhArI chuM, avikArI chuM, niraMjana chuM! nirAkAra chuM! AtmajJAnano laya lAgI gayo. bhItaramAM cidAnaMdanI mastI jAgI gaI. prakRSTa laya tarapha teo dhasavA lAgyA... AtmAnubhavanI zreSTha anubhUti pragaTI. ane hAthamAM bhAtanA koLiyA sAthe munirAja kevaLajJAnI banI gayA. tarata ja zAsanadevIe zrAvikAnA rUpamAM, upAzrayamAM praveza karyo. pelA cAra tapasvI munione jANIbUjhIne pUchayuM : "kUragaDu muni kyAM dhyAnastha che?" "are, e to pelA khUNAmAM besIne peTa bhare che!" tyAM to AkAzamAM devaduMdubhi vAgI. devoe puSpavRSTi karI. "A zuM? A zuM?' tapasvIo bAvarA banI gayA. "are, tapanA abhimAnamAM unmatta banelA tame je kuragaDu muninI niMdA karI, emano tiraskAra karyo, emanA bhojanapAtramAM tame ghUMkyA.. e mahAmunine kevaLajJAna pragaTa thayuM che. tethI devo devaduMdubhi vagADI rahyA che. phUgaDu muni pAse jaI, emane svarNakamaLa upara ArUDha karI rahyA che. ane tame cAre tapanA ghora abhimAnI haju korAdhAkora rahelA cho." zAsanadevIe cAre tapasvI munione upAlaMbha Apyo. cAre munio ghora pastAvo karavA lAgyA. kevaLajJAnI kUragaDu muni pAse jaIne, bhAvapUrvaka vaMdanA karIne, AMsubhInI AMkhe bolyA : he bhagavaMta, ame ajJAnI chIe, abhimAnI chIe. svotkarSa ane paropakarSa karanArA pApanigraMtha chIe. ame ApanI ghora AzAtanA karI che. ApanA phUranA ghaDAmAM ame thaMkyA... kevuM bhayaMkara pApa bAMdhyuM? Apa zAnta-prazAnta rahyA. Apa mAtra jJAtA ne draSTA rahyA.... amArA pratye kSaNa mATe paNa roSa na karyo... Apa kSamAnA sAgara cho. ame bhaDabhaDatI AganA goLA chIe.. amane kSamA Apo bhagavaMta! For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 233 kUragaDu muni to kavaLajJAnI hatA. temaNe cAre tapasvIone kSamA ApI. tapasvI munio pazcAttApanI AgamAM zuddha thayA. zuddha banelA e cAre mahAtmAo AtmajJAnI banyA. udAsInatA AvI gaI! 'sahaja bhAvamAM lInatA, udAsInatA bheda!" cAre munivarone suralatA samAna udAsInatA maLI. sukhasadana samAna udAsInatA maLI. jJAnanA phaLarUpa udAsInatA maLI. A udAsInatAmAMthI ja cidAnaMda pragaTe che. e cidAnaMda sAdhakane pralaya tarapha laI jAya che... sarve karmono pralaya thaI jatAM kevaLajJAna pragaTe che! cAre muni kevaLajJAnI banI gayA. devoe puSpavRSTi karI. devaduMdubhi vagADI. svarNakamaLa racyAM. cetana! cAra mahinAnA upavAsa karavA sahelA che, paNa upavAsI gALa de, upavAsI tiraskAra kare. upavAsI ghora napharata kare, ghUMke. A badhu tapazcaryAno ane enA phaLano nAza karI nAMkhe che. paraMtu jenI sAme A badhuM e cAra munioe kahyuM, e munivarane e Aga okatA tapasvIo pratye jarApaNa aNagamo na thayo. roSa ke rIsa thavAno to prazna ja na hato. apamAna karanAra tarapha akaLAmaNa na thavI, tiraskAra karanAra pratye phariyAda na UThavI, durvyavahAra karanAra pratye udAsInatA rAkhavIrahevI, zuM saraLa vAta che? hA, upavAsa karavA saraLa che, dAna ApavuM saraLa che, vrataniyama levAM saraLa che, derAsara baMdhAvavuM saheluM che... paraMtu duHkha ApanAra (zArIrika ane mAnasika) pratye samabhAva rahevo, arati na thavI, aNagamo na thavo, dveSa na thavo.. ke pratikAranI icchA na thavI, e caramazarIrI AtmAno vaibhava hoya che. For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 phUgaDu muni kUragaDu muninI nitya bhojananI kriyAne pelA tapasvIoe joI, tiraskArI; paraMtu emanI AMtarika guNasaMpattinuM mUlyAMkana na karyuM! mANasa jyAre potAnuM ja gaurava gAvAmAM ghelo thAya che tyAre e bIjAnA AMtarika guNavaibhavane joI zakato ja nathI. e to zAsanadevIe bhaluM karyuM! e cArene dhikkAryA ane faragaDu - kevaLajJAnInAM caraNomAM jhukAvI dIdhA ane jyAM tapanA madanA popaDA kharI paDacA... ke AtmAnubhavarUpa laya lAgI gayo... pachI koI vidhna na AvyuM. ane teo pUrNAnaMdamaya kevaLajJAna ane vItarAgatA pAmI gayA. AtmajJAnamAM, samatvamAM, udAsInatAmAM laya lAgyuM javo joIe. For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir == 151 11. pRthvItha% guNasAgara, asaMkhya varSo pUrvenI A kathA che. maharSioe zAstromAM gUMthelI A kathA che. A kathA saMskRta bhASAmAM lakhAyelI che, prAkRta bhASAmAM racAyelI che. gujarAtI kAvyomAM gavAyelI che. jaina saMghamAM jANItI ane managamatI A kathA ayodhyAmAM tyAre harisiMha rAjA rAjya karatA hatA. temanI paTTarANI hatI padmAvatI. temano ekano eka lADakavAyo putra hato pRthvIcaMdra. pRthvIcaMdrano AtmA anuttaradevalokamAM "sarvArthasiddha' nAmanA mahAvimAna (divyabhavana)mAMthI AyuSya pUrNa thatAM, cyavIne padmAvatInI kUkhe Avyo hato. sarvArthasiddha' devalokanA devo asaMkhya varSonA AyuSyavALA hoya che. tyAM raMga-rAga ke bhogavilAsa nathI hotA. tyAM devono samaya tattvaciMtanamAM ja vadhAre pasAra thato hoya che. emanI mAnasikatA vItarAga jevI hoya che. na rAga, na kaeNpa! kapAyo hoya kharA, paNa sattAmAM! udayamAM na Ave. asaMkhya varSanA AvA saMskAro laIne e AtmA manuSyalokamAM ayodhyAnA rAjamahelamAM rAja kumArarUpe avataryA. 0 janmathI ja vairAgI! 0 janmathI ja zAnta-prazAnta! 0 rUpavAna, guNavAna ane buddhimAna! 0 pairya, vIrya ane saundaryano samanvaya! 0 saune enuM mukha vahAluM lAge. enI vANI priya lAge, eno vyavahAra saune pasaMda paDe. 0 ene gIta-gAna gamatAM nathI. sAjazRMgAra gamatA nathI. nATaka ane nRtya javAM gamatAM nathI. 0 ene gIta ane vilApamAM koI bheda dekhAto nathI. ratnonAM ane temanAM AbhUSaNo bhArarUpa lAge che. rAjA-rANI rAjakumArane jotAM hatAM. kyAreka rAjI thatAM to kyAreka manamAM For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 237 pRthvIcandra H guNasAgara raMja thato hato. yauvanamAM AvavA chatAM enA zarIra para anaMga chavAyo na hato. aneka kaLAomAM pravINa banavA chatAM enAmAM auddhatya pravezya na hatuM. rAjA-rANIne bhaya lAgyo - 'kumAra zramaNa banI jaze... gRhavAsa tyajI vanavAsamAM cAlyo ja ze!' eka divasa rANI padmAvatIe pRthvIcaMdrane kahyuM : "beTA, have ame tArAM lagna karavA icchIe chIe." "mA, lagna karavAnI mArI icchA nathI." paNa tArA pitAnI ane mArI icchA che ke ATha rAja kanyAo sAthe tArAM lagna karavAM... tuM amArI bhAvanAne toDIza nahIM." eTalAmAM rAjA harisiMha paNa AvI gayA. temaNe vAtano dora pakaDIne kahyuM: "vatsa, te janmathI vairAgI che, ame joI rahyA chIe. tane vaipiyaka sukho gamatAM nathI. chatAM tane paraNAvavAnI mArA hRdayamAM tIvra icchA che. mATe tuM nA na pADIza." pRthvIcaMdra mana rahyA. rAjAe ATha kanyAo sAthe pRthvIcaMdranAM lagna karI dIdhAM. rAjA-rANIne nirAMta thaI gaI, 'rUpamAM raMbhA jevI, lAvaNyamAM urvazI jevI ane vANImAM sarasvatI jevI ATha-ATha strIonA saMge have pRthvIcaMdra sAdhu thaI javAnuM bhUlI jaze. eno vairAgya rAganA pUramAM taNAI jaze.... saMsAramAM sthira thaI jaze!' pRthvIcaMdra vicAre che : "pitAjInA Agrahane vaza thayo ane A navI upAdhi AvI paDI! paraMtu huM mArI AThe patnIone satya samajAvuM. sAcuM sukha zAmAM che e vAta samajAvuM. jo e samajI jAya to e AThe patnIo sAthe huM saMyamavrata grahaNa karuM! pachI mAtA-pitAne paNa pratibodha ApIne emaneya mokSamArge caDhAvI dauM! eka vAta nakkI che ke ATheya strIone mArA pratye anurAga che, eTale emane mArI vAta to gamavAnI ja. mAtA-pitA to mane anahada cAhe che... eTale temane bujhavavA sahelA che!' pRthvIcaMdra potAnA zayanakhaMDamAM jAya che, zaNagArelA palaMga pAse goThavAyelA suMdara siMhAsana para bese che. AThe navoDhA patnIo tenI sAme besI jAya che. pRthvIcaMdra ATha patnIo sAme For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 233 laya-vilaya-pralaya joyuM.. patnIonI AMkho to pRthvIcaMdra para maMDAyelI ja hatI. thoDo samaya maunamAM vItyo. pRthvIcaMdra kahyuM : mAre tamane thoDI vAta kahevI che.' nAtha! kaho, ame sAMbhaLavA tatpara chIe." tamane vaiSayika sukho game che?" "game che." 'tame vaiSayika sukhonA pariNAmano vicAra karyo che?' "nA." "pAMca indriyonAM viSayasukho bhogavatAM to madhura lAge, paraMtu pariNAme jhera jevAM che. A sukhone jinezvaroe kiMpAka phaLanI upamA ApI che. e phaLa khAvAmAM mIThuM hoya, paNa khAdhA pachI mANasa marI jAya che. mArI A vAta tamane samajAya che?' 'hA samajAya che." "have bIjI vAta, agnimAM lAkaDAM nAMkhatA javAthI Aga vadhe ke ghaTe ?' vadhe!" tema bhogasukha bhogavatAM bhogasukhanI icchA vadhe che. tRpti thatI nathI.' sAcI vAta kahI." samudramAM hajAro nadIo ThalavAyA kare che, chatAM zuM dariyo dharAI-purAI jAya che kharo? nA.' ema game teTalAM viSayasukho bhogavo, indriyo tRpta thatI nathI. saMsAramAM anAdikALathI ApaNo jIva bhaTake che. e anaMtakALamAM jIve je TaluM anna khAdhuM che, te bheguM karavAmAM Ave to moTo pahADa thaI jAya! vaLI, ApaNA jIve devalokamAM keTalAM bhogasukho bhogavyAM che? to paNa jIva dharAyo nathI, to A nAnakaDA manuSyajIvananA tuccha-asAra bhogasukhothI jIva dharAze kharo?' 'nA!' tame ATheya samajadAra ne vivekI strIo cho. tame jo manamAMthI bhogasukhonI icchA pheMkI do to ApaNe bhavasAgarane tarI jaIe!' For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238 pRthvIcandra : guNasAgara e mATe amAre zuM karavAnuM? Apa jema kaho tema karavA ame taiyAra chIe!" AThe strIo laghukarmI hatI. caramazarIrI hatI. 'ApaNe saMyamadharma svIkArIe!' ame saMyamadharma svIkAravA taiyAra chIe...' basa, khUba AnaMda thayo. saMtoSa thayo. ApaNane sadguru maLaze eTale saMyama svIkArIzuM. hamaNAM to rAjamahelamAM sAdhvI-bhAva sAdhvI banIne raho!' pRthvIcaMdranA AtmAne khUba saMtoSa thayo. enI prazAMtavAhitA akhaMDa rahI. enA AtmajJAnano laya nirAbAdha rahyo.. pUrvajanmanI "sarvArthasiddha' devalokanI asaMkhya varSonI jJAnamagnatA... parabrahmamagnatA laIne ahIM janmelo hato ne!" mAtA-pitAne khabara paDI ke kumAre to AThe patnIone pratibaddha karI saMyama-dharma levA tatpara karI dIdhI che! teo ciMtAnA sAgaramAM DUbI gayA. have kumArane saMsAramAM rAkhavA zuM karavuM joIe?" rANIe pUchuyuM. eka upAya che.' batAvo..." rAjasiMhAsane eno rAjyAbhiSeka karI daIe. rAjA banaze eTale prajAnuM hita karavAnI javAbadArI Avaze.. eTale dIkSA nahIM laI zake!" hA, A upAya zreSTha che!" ApaNe nivRtta thaIne yathAzakti AtmakalyANa sAdhIzuM.." barAbara che ApanI vAta!' mahArAjAe tarata ja pRthvIcaMdrane bolAvIne kahyuM : "vatsa, have huM rAjyathI nivRtta thavA icchuM chuM, zubha muhUrta tAro rAjyAbhiSeka karavAno che." - pRthvIcaMdra vicAramAM paDI gayA... "eka AphatamAMthI to pAra Utaryo. A vaLI bIjI Aphata AvI... paraMtu pitAjI nivRtti levA cAhe che, to mAre temanI javAbadArI uThAvI levI joIe." zubha muhUrta pRthvIcaMdrano rAjyAbhiSeka thaI gayo. have pRthvIcaMdra "mahArAjA pRthvIcaMdra' banI gayA. jo ke saddagurunA AgamananI pratIkSA to hatI ja. 0 0 0. For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 239 indrabhA jevI ayodhyAnI A suMdara sabhA hatI, ne indrarAja jevA tejasvI A rAjA hatA. madhura, manohara ane saundaryanI pratimA jevA rAjA pRthvIcandra hatA. temano deha sukomaLa hato. samagra deha para saumyatAnuM eka bhavya madhura vartula ramatuM hatuM. e vyaktitvamAM strI-puruSo mugdha banatAM hatAM. rAjA pRthvIndranAM aMgomAM kavitAnuM saundarya ane alaMkAronI suzrI UbharAtI hatI. romeromamAMthI viraktinI maheka UThatI hatI. lAMbA suMvALA keza emanA pauruSanA pratApamAM vRddhi karatA hatA. ane nAnAM karNaphUla e dehamUrtine kalpanAnI devamUrti jevI manamohana banAvatAM hatAM, AMkhomAM vItarAga jevI karuNA hatI. zabdomAM jANe samatAnuM jharaNuM vahetuM hatuM. rAjasabhA hekaDeThaTha bharAyelI hatI. eka tarapha sAmaMto, mahAsAmato, koSAdhyakSa ane kavio beThA hatA. bIjI tarapha amAtyo, senApatio ane nagarazreSThIo beThA hatA. eka taraphanA gokhamAM paDadA pAchaLa ATha rANIo beThI hatI. tyAM rAjasabhAmAM "sudhana" nAmanA dhanADhaya vepArIe praveza karyo. teNe rAjA pRthvIcaMdrane laLIlaLIne praNAma karyA. "mahArAjAno jaya ho, vijaya ho!' bolIne, eka dRSTi rAjasabhApara nAMkhI. mahArAjAe sudhanane sukhAsana para besavA IzAro karyo. sudhana sukhAsana para beThA. pRthvIcaMdra sudhanane pUchyuM : "he sArthavAha, tame aneka dezomAM vyApArArthe pharelA cho, ghaNA deza joyA che, ghaNA mANaso joyA che. temAM tame koI mahAna AzcaryabhUta ghaTanA joI hoya to kaho. Aje rAjasabhAmAM ame tamArA mukhe koI avanavI sAcI ghaTanA sAMbhaLIzuM!' sArthavAha sudhane UbhA thaI mahArAjAne praNAma karI kahyuM : he narezvara! AzcaryakArI ghaTanAo to A duniyAmAM ghaNI bane che. paraMtu evI ghaTanAo to ApaNA jIve anAdi saMsAramAM ghaNI joI che. huM evI eka tAjI ghaTanA kahuM chuM ke je sAMbhaLatAM AtmAne parama zAnti maLe! mane kahevAmAM majA Avaze, Apane ane sabhAne sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM aMtaramAM avanavAM zubha saMvedano jAgaze!" kaho, kaho... avazya kaho...rAjA pRthvIcaMdra sudhananuM abhivAdana karyuM. 0 0 0. For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240 pRthvIcandra : guNasAgara he rAjezvara, huM gajapura nagarathI Avyo chuM. gajapura nagaramAM thoDA divaso pahelAM ja apUrva... adbhuta ghaTanA mArI saggI AMkhe joIne Avyo chuM. haju mAruM mana to tyAM ja bhame che, tyAM ja rame che! gajapuramAM ratnasaMcaya nAmanA moTA zreSThI vase che. temanAM patnInuM nAma che sumaMgalA ane putranuM nAma che guNasAgara. 0 guNasAgara eTale guNono sAgara! 0 dhana, yauvana ane saundaryathI te zobhe che. 0 dhairya, gAMbhIrya ane vIryathI chalochala che. eka divasa nagaranA rAjamArga 52thI pasAra thatA munirAjane jue che. joto ja 2he che. jotAM jotAM smRtinA popaDA UkhaDatA jAya che... ane eno potAno pUrvabhava yAda AvI jAya che! tenuM mana virakta banI jAya che... saMyamadharma grahaNa karavA tatpara banI jAya che. teNe mAtA-pitAne kahyuM : 'he mAtAjI, he pitAjI, tame mane sukhI karavA iccho cho ne?' 'hA vatsa!' 'to mane saMyamamArge javAnI anumati Apo. mAruM mana vaiyika sukho pratye virakta banyuM che... saMyamadharma pAmIne ja huM sukhI thaIza.' mAtA-pitAne jANa thaI gaI hatI ke guNasAgarane pUrvabhavanI smRti thaI AvI che. temaNe kahyuM : 'beTA, saMyamamArge jatAM tane ame rokIzuM nahIM. tAruM sukha e ja amAruM sukha che. paraMtu amArI eka icchA che ke tuM lagna kara. ame ATha suMdara zreSThIkanyAo sAthe tane paraNAvavA icchIe chIe. tuM paraNIne bhale bIjA ja divase saMyamadharma grahaNa karaje, ame tane anumati ApIzuM.' guNasAgare lagna karavAnI saMmati ApI. zeTha ratnasaMcaye ATha zreSThIkanyAonAM mAtA-pitAne jANa karI dIdhI ke : 'lagna pachI amAro putra saMyama svIkAravA icche che. eTale tamAre tamArI kanyAone paraNAvavI hoya to paraNAvo.' AThe kanyAonA pitAo bhegA thayA, vicAraNA karI : 'lagna karIne jo guNasAgara sAdhu thavAnA hoya to emane ApaNI kanyAo zA mATe paraNAvavI? ApaNe bIjA koI zreSThIputrane paraNAvIzuM.' For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 241 A vAta guNasAgaranI vAgdattA ATha kanyAonA kAne gaI. teo bhegI thaI. paraspara vArtAlApa karI nirNaya karyo : "ApaNe parazuM to guNasAgarane ja. e gRhavAsamAM raheze to ApaNe gRhavAsamAM rahIzuM ane e saMyama leze to ApaNo paNa saMyama laIzuM! e je kare te ApaNe karavAnuM!' kanyAoe potAno nirNaya potapotAnAM mAtA-pitAne jaNAvI dIdho : ame guNasAgarane ja paraNAze. e saMyama leze to ame paNa saMyama laIzuM." mAtA-pitAe putrIonI icchA mAnya rAkhI. zreSThI ratnasaMcayane lagnanI taiyArI karavA jaNAvI dIdhuM. lagnotsavano prAraMbha thayo. guNasAgarane zreSTha vastrAlaMkArothI zaNagAravAmAM AvyA ane nagaranA rAjamArga para varaghoDo nIkaLyo; ane jyAM lagnanI corI banI hatI tyAM pahoMcyA. hastamilApano samaya thayo. guNasAgaranA hAthamAM ATha kanyAonA hAtha mUkavAmAM AvyA. purohita lagnanA maMtroccAra karavA lAgyo. tyAre guNasAgaranA cittamAM saMyamadharmanI ramaNatA zarU thaI gaI. 0 AvatI kAle ja sadguru pAse jaIne saMyama dharma aMgIkAra karIza. 0 gurujanono vinaya karIza. 0 vinayapUrvaka zrutajJAna pAmIza. o samatArasanA sarovaramAM tarato rahIza. 0 viSaya ane kaSAya para vijaya varIza. 0 vividha tapazcaryA karI dehadamana karIza. 0 42 doSa TALIne bhikSA lAvIza. 0 jIvana-maraNane samAnarUpe joIza. 0 tRNa ane maNimAM bheda nahIM jouM. 0 samatAyoge sthiratA pAmI mohano nAza karIza... ane guNasAgara AtmAnubhavanA cidAnaMdamAM lIna banyA. 0 laya lAgI gayo... mana-vacana-kAyAnA yogo sthira banyA. 0 prakRSTa layamAMthI kevaLajJAna pragaTayuM! For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 242 pRthvIcandra H guNasAgara paraMtu bIjA koIne khabara na paDI. lagnanI vidhi cAlI rahyo hato. bIjI bAju AThe kanyAonA manamAM paNa AvuM ja dharmadhyAna cAlI rahyuM hatuM, saMyamadharmano laya lAgI gayo hato. "lagna pachI tarata ja amAre paNa saMyamadharma svIkAravAno che,' A vAta nizcita hatI. eTale saMyamadharmanI ArAdhanAnuM kalpanAcitra doratAM doratAM temane paNa AtmAnubhavano laya lAgI gayo... prakRSTa laya sudhI pahoMcI gaI! samatAyogamAM sthira thaI gaI. mohanIyakarma nAza pAmyuM. AThe kanyAo vItarAga banI gaI. kevaLajJAnI banI gaI. AkAzamAM devoe duMdubhi vagADI. puSpavRSTi karI.... "kevaLajJAnI guNasAgarano jaya ho! ATha kanyAono jaya ho!' lagnamaMDapa kevaLajJAnanA mahotsavano maMDapa thaI gayo. mahotsava karavA devalokanA devo UtarI AvyA. guNasAgara ane ATha kanyAone sAdhuveza Apyo. dareke paMcamuSThi loca karyo. samagra gajapura nagara harSanA hiloLe caDhayuM! nava svarNakamaLo racAyAM. enA para nave kevaLajJAnI birAjamAna thayA. guNasAgaranAM mAtA-pitA zreSThI ratnasaMcaya ane zeThANI sumaMgalA A divya ghaTanA joIne UMDA tattvaciMtanamAM DUbI gayAM. samatAyogamAM sthira thaI gayAM.... prakRSTa layanI prApti thaI. teo be paNa kevaLajJAnI banyAM! devoe emano paNa jayajayakAra karyo. sAdhuveza Apyo ane svarNakamaLa para ArUDha karyA. hajAro nagarajano kevaLajJAnI banelA samagra parivAranAM darzana-vaMdana karavA UmaTyAM. gajapuranA mahArAjA paNa AvyA. khUba ja harSa pAmyA. "mAruM nagara parama pavitra banyuM! 11-11 kuLavAna, dhanavAna ane rUpavAna strI-puruSo sarvajJavItarAga banyAM! devalokanA devo mArI dharatI para UtarI AvyAM! huM dhanya thaI gayo! rAjAe khUba khUba stuti-prazaMsA karI. huM guNasAgara pAse gayo... meM kahyuM : "he bhagavaMta! AvuM divya Azcarya to meM pahelI vAra ja joyuM! huM to deza-videzomAM pharanAro sArthavAha chuM... A to badhuM apUrva joyuM!" "he rAjezvara, mane kevaLajJAnIe kahyuM : "he mahAnubhAva, A AzcaryathI paNa caDhiyAtuM Azcarya tame ayodhyAmAM jozo!' sAMbhaLIne huM cakita thaI gayo. sarve kevaLajJAnInAM darzana karI meM ayodhyAnI For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 243 vATa pakaDI. mArA sAthe sAthe Aje huM ahIM Avyo chuM. he narezvara! ApanI kRpAthI viziSTa Azcarya ahIM jovA icchuM chuM." ema kahI sudhana potAnA sukhAsana para besI gayA. khUba zAntithI, svasthatAthI, ekAgratAthI rAjA pRthvIcandra sudhana zreSThInI divya vArtA sAMbhaLI. emanI manaHsthiti kamaLavat nirlepa banatI jatI hatI. candra jevI zItala banatI jatI hatIbhItaranAM dvAra phaTAphaTa khUlI gayAM hatAM... dhanya guNasAgara! tame bhavasAgara tarI gayA... huM tAtanA Agrahane vaza banI rAjA banI gayo. have kyAre muni banIza? kyAre aNagArI banI dhora tapa karI karmono nAza karIza? kyAre mAro AtmA paramavizuddha banaze?' zubha vicAradhArAno laya lAgI gayo. "dIkSA laIne indriyone zAnta karIza. mananuM damana karIza. samiti-guptinuM pAlana karIza. nirjana sthAnomAM jaI kAyotsarga dhyAna karIza. upasargo ne pariSahone samatAbhAve sahana karIza. mAre mAro zuddha-vizuddha AtmA pragaTa karavo che. huM eTale zuddha-buddha-mukta AtmA chuM! zuddha jJAna mAro vaibhava che!" ciMtananI dhArA koI vikSepa vinA layabaddha rIte vahetI cAlI. layamAMthI vilaya pragaTyo ane pra-layamAM jaIne kevaLajJAna meLavI lIdhuM! pRthvIcandrane siMhAsana para beThAM beThAM kevaLajJAna pragaTI gayuM! saudharmendra svayaM nIce AvyA. pRthvIcaMdrane sAdhuveza ApIne bhAvapUrvaka vaMdanA karI. suvarNakarmaLa para kevaLajJAnIne birAjamAna karyA. 0 0 0 rAjasabhAnA gokhamAM beThelI ATha rANIoe A adbhuta dRzya joyuM. kevaLajJAnanuM prAgaTya ane devonuM Agamana.. A badhuM joIne ATha rANIo paNa dharmadhyAnamAM lIna banI. ATha rANIonA manamAM ekasarakhA bhAva! ekasarakhAM pariNAma! ekasarakhA adhyavasAya. mana-vacana-kAyAnA yogo samatAbhAvamAM sthira banyA. mana to jANe marI ja gayuM! AtmAe pUrNatA pAmI lIdhI. ATha rANIone kaivalyanI prApti thaI! zAsanadevIo pragaTa thaI. temaNe rANIo para puSpavRSTi karI ane ghoSaNA karI : "mahArAja pRthvIcaMdranI ATha rANIo kevaLajJAnI banI che!" devIoe temane sAdhvIveza Apyo. svarNakamaLa para AThene birAjamAna karI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 244 pRthvIcandra H guNasAgara rAjasabhAmAM mahArAjA harisiMha ane mahArANI padmAvatI hAjara na hatAM. temane samAcAra maLyA. teo rAjasabhAmAM AvI pahoMcyA. putrane ane putravadhUone sAdhuvezamAM svarNakamaLa para beThelAM joI, rAjA-rANI harSathI vibhora thaI gayAM. temanI AMkhomAMthI harSanAM AMsu varasavA lAgyAM. 0 amAre zA mATe, konA mATe saMsAramAM rahevuM? nA, nA ame paNa saMyamadharma grahaNa karI, karmono nAza karI, mukti pAmIzuM" 0 dharmadhyAnamAM laya lAgI gayo. 0 zukladhyAnamAM vilaya lAgI gayo, 0 ane pUrNatAmAM pralaya lAgI gayo! cAre ghAtI karmo nAza pAmyAM. mahArAjA harisiMha ane mahArANI padmAvatI kevaLajJAnI banI gayAM. devoe emanA para puSpavRSTi karI. jayajayakAra karyo. sAdhuveza Apyo ane svarNakamaLo para birAjamAna karyA! sudhanane avarNanIya AnaMda thayo. teNe sarve kevaLajJAnIne bhAvathI vAMghA. teNe pRthvIcaMdra bhagavaMtane kahyuM : "he prabho! gajapura karatAMya caDhiyAtuM Azcarya ahIM joyuM! dhanya tamAkuLa! dhanya tamArAM mAtApitA ane dhanya tamArI ATha rANIo!" sudhane zrAvakanAM vrato lIdhAM. katakRtya thaI, te potAnI yAtrA para AgaLa vadhyo. 0 0 0. cetana! kevI layabaddha ghaTanAo banI che? vAMcI ne? lakhatAM lakhatAM mArA manamAM ghaNA prazno UDyA ane samAdhAna paNa maLyAM! ekavIsa-ekavIsa janmonI ArAdhanAnuM phaLa A chellAM pRthvIcaMdra-guNasAgaranA bhavamAM maLyuM. pRthvIcaMdra, enAM mAtA-pitA, enI ATha patnIo - A badhAM ghaNA janmothI sAthe jamyAM che, sAthe jIvyAM che ane mokSamArganI ArAdhanA sAthe karI che. guNasAgara, enA mAtA-pitA, enI ATha patnIo - A badhAM paNa ghaNA janmomAM sAthe jIvyA che ane sAthe dharmArAdhanA karelI che. A chellA janmamAM temane gRhasthavezamAM, saMsArInA vezamAM kevaLajJAna thAya che! A mahattvanI vAta che. teo badhA ja bahArathI saMsArI hatA, bhItaramAM to For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 245 zramaNa ja hatA. bhAvasAdhutA prApta thaI gaI hatI ane AtmaciMtananA layanI ArAdhanA teo sarvArthasiddha nAmanA devalokamAMthI laIne AvyA hatA. eTale layathI prakRSTa laya sudhI pahoMcavAmAM temane vAra na lAgI. manuSya koIpaNa mokSayogamAM laya pAmI jAya to mukti sahaja che! - tame tattvaciMtanamAM laya pAmI zako, - tame paramAtmAnI bhaktimAM laya pAmI zako, - tame gurusevAmAM, glAnasevAmAM laya pAmI zako, - tame jJAnopAsanAmAM laya pAmI zako. -- dhyAna to layanI ja sAdhanA che! dhyAna eka ja rahevuM joIe ke koI kaSAya-asura tamArA layane toDI nA jAya. koI indriyono unmAda tamArA layane bhAMgI na jAya. - eka adbhuta ghaTanA jovAthI - eka apUrva ghaTanA sAMbhaLavAthI - eka alaukika ghaTanA vAMcavAthI jo laya lAgI jAya! AtmAnubhava thaI jAya, traNe yogo sthira thaI jAya.. to kevaLajJAna hatheLImAM che! For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12. anaMta ane amane (mAruM eka svapna: eka bhAva-yAtrA) [1] gRhanI chAyAmAM, pAsenA saritAtaTa paranA taDakAmAM, pAMDura jaMgala tathA aMjIravRkSanI chAMyamAM rUpavAna anaMta, tenA mitra amara sAthe moTo thato hato. saritAtaTe, pavitra maMdironA raMgamaMDapomAM, pavitra dharmAnuSThAnonI veLAe sUrya tenA pAtaLA khabhAone ghauvarNA karato. AmrakuMjomAM ramatAM ramatAM tenAM netro parathI paDachAyAo pasAra thatAM. jyAre enA pitA gRhamaMdiramAM prabhupUjA karatA tyAre enI mAtA madhura svare paramAtmastotra gAtI. sAdhuonAM saMbhASaNomAM anaMta haMmezAM bhAga leto. mitra amara sAthe tattvo aMge vAda-vivAda paNa karato ane tenI sAthe dhyAna tathA ciMtana-manana paNa karato. te zvAsocchavAsa sAthe caturvizatistava'nuM uccAraNa karato. tenuM bhAla vizuddha AtmAnA tejathI jhaLahaLatuM hatuM. paraMtu haju saMpUrNa vizva sAthe ekarUpa avinAzI AtmAne anubhavI zakyo na hato. AtmAnA astitvanI vAto teNe sAMbhaLI hatI. AtmAnA svarUpanI carcAo paNa sAMbhaLI hatI. tenA pitAnuM hRdaya putrane buddhizALI tathA jJAnotsuka joIne prasanna thatuM hatuM. teo putrane mahAvidvAna ane zrAvakazreSTha tarIke Ucharato jotA hatA. tenI mAtA tene jyAre cAlato, besato, UThato nihALatI tyAre tenI chAtI garvathI chalakAtI. sazakta, suMdara, capaLa ane catura anaMta saMpUrNa vinayathI mAtAnuM abhivAdana karato. unnatabhra, rAjavI-zAM netro ane namaNI kAyAvALo anaMta jyAre nagaranA rAjamArgo parathI pasAra thato tyAre yuvAna kanyAonAM hRdayamAM sneha halabalI UThato. teno mitra amara tene koInAya karatAM savizeSa cAhato hato. te anaMtanAM netrone, suspaSTa svarane cAhato. te tenI cAlavAnI chaTAne, halanacalananI mohaktAne cAhato, te anaMtanA badhA ja vANI-AcArane cAhato. savizeSa to te tenI buddhine, tenA bhavya, uSmAbharyA vicArone, tenA dRDha manobaLane tenA udAtta vyavahArane cAhato. amara jANato hato ke anaMta For Private And Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 247 sAmAnya zrAvaka ke pramAdI jArI ke camatkArI zAstravANIno lobhI vyApArI, ahaMkArI, ayogya vaktA, durAcArI, prapaMcI yati nahoto banavAno. ane amara paNa evo banavA nahoto mAgato, lAkho zrAvako jevo sAmAnya zrAvaka banavA nahoto mAgato amara potAnA priya ane bhavya anaMtane anusaravA icchato hato. ane jo anaMta kyAreka parama tejodhAmamAM praveze to amara tenA mitra tarIke, sAthI tarIke, sevaka tarIke tenA paDachAyAnI jema tene anusaravA mAgato hato. A ja rIte bIjA mitro paNa anaMtane cAhatA hatA. te cAhakone sukhI karato hato. paraMtu anaMta svayaM sukhI na hatI. potAnA aMjIra-upavananI gulAbI pagathIo para besatA, vanarAjInI nIla chAyAmAM besI dhyAnamagna thatA, roja pratikramaNa thI potAnI jAtane svaccha karatA, chAMyaDAvALA AmrakAnananA UMDANamAM rahelA nAnakaDA jinamaMdiramAM dhUpa, dIpa, akSata, phaLa, naivedya Adi arpaNa karatA, sahunA sneha ane AnaMdanuM bhAna banatA anaMtanA svayaMnA hRdayamAM AnaMda na hato. nadImAMthI, rAtrinA TamaTamatA tAralAomAMthI, sUryanAM ogaLatAM kiraNomAMthI svapno ane caMcaLa vicAro tenA manamAM dhasI AvatAM. AtmAnI asvasthatA tene gherI vaLatI. anaMta potAnI bhItaramAM ja asaMtoSano saLavaLATa anubhavavA lAgyo. tene lAgatuM hatuM ke A svajano, parijano ne mitrono sneha tene sadaiva sukhI nahIM karI zake. tene zAnti nahIM ApI zake. tene saMtoSa nahIM ApI zake. anaMtane, enA pUjya pitAe, anya guruoe, moTA vidvAnoe temanI prajJAnI samagra zreSThatA vArasAmAM ApI hatI. temanA jJAnano saMpUrNa arka anaMtanA pipAsu pAtramAM reDyo hato. ne chatAMya e pAtra apUrNa rahyuM hatuM. anaMtanI buddhi saMtuSTa thaI na hatI. teno AtmA zAnta na hato. tenuM hRdaya svastha na hatuM. pavitra anuSThAno chevaTe to kriyAo hatI; temAM bhAvanA prANa na hatA. te kriyAo pApanAza nahotI karatI, ane duHkhI hRdayano boja haLavuM karatI na hatI. pUjA-pATha ane paramAtmaprArthanA ja zuM uttama che? te ja zuM sarvasva che?" pratyeka vyakti potAnI bhItaramAM je zAzvatane dhAraNa kare che, te aMtaratamamAM, te svamAM AtmAnI khoja na karavAnI hoya, to te AtmAne kyAM zodhavo? teno vAsa kyAM? teno zAzvata dhabakAra kyAM? paNa AtmA che zuM? te asthimajjA For Private And Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 248 anaMta ane amara nathI. te vicAra ke cetanA nathI. to pachI te che kyAM? AtmA bhaNI gati karavA anya koI mArga che, je zodhavo ja joIe. koIe haju sudhI mane te mArga dekhADyo nathI, koI te jANatuM ya nathI! na pitA, na sAdhuo, na zAstro jANe zrAvako ane sAdhuo zAstro jANe che. sRSTinuM sarjana, vANIno uddabhava, anna, zvAsocchuvAsa, indriyaracanA.. devapUjA Adi asaMkhya vastuonuM pracaMDa jJAna che, paNa temane mahattvanI ekameva AtmatattvanuM jJAna nathI, to pachI bIjuM badhuM jANavAno zo artha? zAstronA aneka zloko ane vizeSataH AcArAMga, sUyagaDAMga Adi zAstro to AtmatattvanI vAta kare che. tamAro AtmA ja samagra vizva che." zAstromAM zlokomAM addabhuta zANapaNa dekhAya che. madhamAkhIoe saMgRhIta karelA vizuddha madhu jevI madhura bhASAmAM ahIM AcAryoe samyagUjJAnanAM ajavALAM pAtharyA che. nA, sujJa AcAryonI peDhI dara peDhIe saMcita karelA ane rakSita karelA A ativizALa jJAnarAzi prApta karavAmAM ja nahIM, paNa tene anubhavavAmAM saphaLa thayelA zramaNo, yogIo, AcAryo, prajJApuruSo kyAM che? AtmAnI upalabdhi pAmI tene cetanAmAM, jIvanamAM, sarvatra vANI tathA AcAramAM jALavI rAkhanArA dIkSito kyAM che? anaMta pratiSThita zrAvakothI paricita hato. sauthI vizeSa to tenA pitAthI ke jeo pavitra, vidvAna ane sanmAnanIya hatA, temanAthI paricita hato. tenA pitA prazaMsanIya vyakti hatA. temano vyavahAra zAMta-udAtta hato. temaNe pavitra jIvana gALyuM hatuM. temanA zabdomAM zANapaNa hatuM. temanA mana-mastiSkamAM suMdara udAtta vicAro rahetA. chatAM teo zuM paramasukhe jIvatA hatA? temane zAntino anubhava thato hato? zuM teo atRpta sAdhaka na hatA? zuM teo sAdhu pAse, zAstro pAse, tIrtho pAse, kriyAkAMDa pAse ane sAdhuonAM vyAkhyAno pAse nahotA jatA? zA mATe temaNe - eka niSkalaMka pitAe potAnAM pApa dhovAM paDe ane roja potAnI jAtane svaccha karavAno navesarano puruSArtha karavo paDe? to zuM temanI bhItaramAM AtmA na hato? zuM temanA hRdayamAM tenI gaMgotrI vahetI na hatI? manuSya potAnA svamAM ja gaMgotrI zodhavI joIe. vyakti pAse te hovI joIe. e sivAya to badhuM ja cakarAvo! ane bhulabhulAmaNI! A hatI anaMtanI vicAradhArA. A hatI tenI tRSA. A hato teno viSAda. For Private And Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 249 "satya" eTale AtmAnuM-brahmanuM bIjuM nAma. je A jANe tene vAraMvAra svargaloka nikaTa lAgato, paNa anaMta kyAreya tyAM pahoMcI zakyo na hato. kyAranI tenI A tRSA chIpI na hatI. je prAjJapuruSothI te paricita hato, jemanA upadezane te mANato hato, temAMthI koIpaNa svargaloka sudhI pahoMcI zakyuM na hatuM. koIe kyAreya tenI zAzvata tRSA saMpUrNapaNe chipAvI na hatI. eka divasa anaMte amarane kahyuM : "amara, cAla mArI sAthe, pelA gAmabahAranA vaDanA vRkSa nIce dhyAna karIzuM. baMne vRkSa nIce gayA. vIsa pagalAMnA aMtare teo beThA. temaNe zrInavakAra maMtranuM guMjana karyuM. dhyAnamAM lIna banyA. samaya pUrNa thatAM amara Ubho thayo. teNe anaMtane nAma daI bolAvyo. teNe uttara na Apyo. anaMta dhyAnamagna hato. tenI AMkho tAkIne nihALyA karatI hatI jANe ke koI dUranA lakSya para sthira na thaI hoya! tenI jIbhano agrabhAga dAMto vacce lagIra dekhAto hato. teno vyAsa sthira thaI gayo hato. te brahma tarapha tAkelA tenA AtmArUpI zaranuM saMdhAna karato hato. 0 0 0 eka divase prabhAte keTalAka zramaNo nagaramAMthI pasAra thatA hatA. parivrAjaka zramaNo hatA. traNa pAtaLA ane thAkelA zramaNo hato. teo nahotA vRddha ke nahotA yuvAna. khabhA hatA dhULabharyA. zarIra para hatAM jIruM ane melAM bhagavA raMganAM be vastro. sUryatApathI dAjhelA hatA. jaga pratye udAsa hatA. temanI AsapAsa zAMta AvezanuM, niHzeSa tyAganuM ane niSphara dehadamana tathA manonigrahanuM vAtAvaraNa jhaLuMbatuM hatuM. dhyAna karyA pachI sAyaMkALe anaMte amarane kahyuM : 'mitra, AvatIkAle savAre anaMta zramaNa saMghamAM bhaLaze. te zramaNa banaze." - mitranI mukhamudrA para prathama dRSTi paDatAM ja amane khAtarI thaI gaI ke atyAre to A mAtra AraMbha ja che anaMta potAnA mArge jato hato. tenuM bhAvi svayaM UghaDatuM jatuM hatuM. tenA bhAvi sAthe potAnuM ! amara keLAnI sukAyelI chAla jevo phikko paDI gayo. are, anaMta! tArA pitA tArA A pagalAne saMmati Apaze?' ApaNe zabdo nahIM veDaphIe amara." teNe mRdu svare kahyuM. AvatIkAle maLaske huM zramaNajIvanano AraMbha karIza. have ApaNe A vAtanI pharI carcA nathI karavI.' For Private And Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org anaMta ane amara 250 anaMta potAnA ghare Avyo. pitAnA khaMDamAM pravezyo. pitAe pUchyuM 'anaMta tuM che? to bola, tArA mananI vAta kahe!' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'pitAjI, tamArI AjJA hoya to huM AvatIkAle tamAruM ghara choDI zramaNasaMghamAM bhaLavA icchuM chuM. huM zramaNa banavA mAguM chuM. mane zraddhA che ke mArA pitA Ano viodha nahIM kare.' = AkhI rAta pitAnA khaMDamAM anaMta Ubho rahyo. prabhAtanuM prathama kiraNa khaMDamAM pravezyuM. zrAvaka pitAe joyuM ke anaMtanA DhIMcaNa AchA tharatharatA hatA. paNa enI mukhamudrA 52 lagIre dhrujArI na hatI. tenAM netro dUra dUra nihALatAM hatAM. pitAne samajAyuM ke 'anaMta have emanI sAthe A gharamAM jhAjho samaya rahI zakaze nahIM...' pitAe anaMtanA khabhAne sparza karIne kahyuM : 'tuM jaMgalamAM jaI zramaNa banaje. tyAM tane parama sukha prApta thAya to pAcho AvI mane teno bodha karaje. tyAM hatAzA prApta thAya toye pAcho Avaje. have jA, tArI mAtAne vaMdana kara ane tene paNa kaheje ke tuM kyAM jAya che.' potAnA putranA khabhA parathI temaNe hAtha uThAvI lIdho ane bahAra gayA. anaMta asthira banyo. teNe potAnI jAtane niyaMtraNamAM rAkhI, pitAne vaMdana karyAM ane mAtA pAse jaI mAtAnA caraNomAM praNAma karyA. 'dosta, tuM Avyo kharo! anaMte smita veryuM. 'huM Avyo chuM.' amara bolyo. saMvedanAzUnya paga sAthe teNe vahelI savAre nagarane dhIre dhIre choDayuM, tyAre chellA makAnamAMthI eka namelA - vaLelA paDachAyAe dekhA dIdhI. te amara hato. For Private And Personal Use Only [2] te divase saMdhyAkALe te baMne mitro zramaNasaMghanI pAse pahoMcI gayA. temaNe tApasa mahAzramaNa pAse rahevAnI, AraNyaka zramaNasaMghamAM rahevAnI yAcanA karI. baMnene svIkRti apAI. anaMte potAnAM vastro mArga para UbhelA eka dIna brAhmaNane ApI dIdhAM. teNe AraNyaka zramaNanAM kApAyika vastro dhAraNa karyAM, amare paNa kApAyika vastro paherI lIdhAM, eka laMgoTI ne eka uttarIya vastra.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 251 divasamAM mAtra ekavAra te jamato. kyAreya svayaM bhojana banAvato nahIM. bhikSAthI ja jIvananirvAha karato. eka vakhate teNe 16 divasanA upavAsa karyA, bIjI vakhate eka mahinAnA upavAsa karyA. tenA pago paranuM gAlo paranuM mAMsa adRzya thayuM. tenI pAtaLI AMgaLIo paranA nakha vadhIne lAMbA thayA. tenI haDapacI para barachaTa dADhI UgI. strIono acAnaka bheTo thatAM tenI najara himazI ThaMDI banI jatI. suMdara vastradhArI lokonA nagaramAMthI te pasAra thato tyAre tenA adhara tiraskArathI biDAtA. teNe vepArIone vepAra karatA joyA, rAjakumArane mRgayA khelatA joyA, mRta svajano para vilApa karatA lokone joyA. vezyAone dehavikraya karatI joI. vaidyone mAMdAonI zuzruSA karatA joyA. purohitone lagnAdinAM muhUrta kADhatA joyA. premIone prema karatAM nihALyA. mAtAone potAnAM saMtAnone zAMta pADatI joI. A badhuM jovAlAyaka na hatuM. badhuM ja asatya hatuM. asatyanI tIvra dugaMdha hatI. te hatI indriyonA sukhanI tathA saundaryanI bhramaNA. sahuno vinAza thavAno hato. sRSTino svAda kaTu hato. jIvana ekamAtra pIDA hatuM. anaMtanuM lakSya eka ja hatuM. rikta banavuM.... khAlI thaI javuM. 'apUrNa: pUtaneti!" apUrNa-khAlI pUrNatA pAme che! tRpA, kAmanA, svapno, ratiaratithI rikta banavuM. vyaktitvane maravA devuM. vyaktitvanuM astitva ja miTAvI devuM. rikta hRdayanI zAMti anubhavavI. vizuddha vicArone anubhavavA; A ja enuM lakSya hatuM. jyAre sva para sArvatrika vijaya prApta thaze ane te mRtyu pAmaze. jyAre saghaLI vAsanAo ane kAmanAo zAMta thaI jaze tyAre ja AtmAnA astitvano vijaya thaze. teNe vAsanAo ane kAmanAo para vijaya meLavavA dehadamanano mArga apanAvyo. pIDA ane tApathI UbharAtAM sUryanAM ugra kiraNomAM anaMta manapaNe Ubho raheto. jyAM sudhI pIDA ane tRSAno anubhava zamI jAya tyAM sudhI Ubho raheto, varasatA varasAdamAM Ubho raheto. tenA khabhA ane paga thIjI jAya tyAM sudhI te zAMta ane sthirapaNe Ubho raheto. te maunapaNe kAMTAo upara dabAIne besato. tenI komaLa tvacAmAMthI rakta TapakatuM hatuM, cAMdAM paDatAM hatAM chatAM anaMta TaTTAra ane sthira raheto. tIvra vedanA sahana karato hato. A rIte vividha prakAre dehadamana karyA pachI, potAnA zvAsocchavAsane thaMbhAvavAnuM zIkhI gayo. ochA thAse calAvatAM zIkhI gayo. zvAsane aMdara letAM potAnA hRdayanA For Private And Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 252 anaMta ane amara dhabakArA kema zAnta karavA, kema ochA karavA, te zIkhI gayo. eTale sudhI ke ekeya dhabakAro na rahe, chatAM jIvI zakAya, te zIkhI gayo. dehadamana, zvAsocchavAsa-niyaMtraNa karyA pachI mahAzramaNanI AjJAthI anaMte dhyAnano mArga lIdho. A rIte zramaNo pAsethI ghaNuM badhuM zIkhyo. svavilopananA aneka mArgo te zIkhyo. pIDA dvArA, svaicchika yAtanA ane pIDA paranA vijaya dvArA kSudhA, tRSA ane parizrama dvArA dehadamananA mArge pravAsa karyo. dhyAna dvArA mananI sarve AkRtione ThAlavI daIne manonigrahanA mArge pravAsa karyo. aneka divaso sudhI te 'sva'ne bhUlIne jANe AtmAnuM astitva ja nathI evI sthitimAM rahyo. AtmAthI jANe e dUra dUra jato hoya tema tene lAgyuM. tenI sAthe ja teno mitra amara, tenA paDachAyAnI jema raheto. te paNa e ja mArge pravAsa karato hato. tevo ja puruSArtha karato hato. temanI sevA ane sAdhanAnI anivAryatA sivAya bhAgye ja te baMne vAto karatA! hA, kyAreka bhikSA levA te be sAthe gAmamAM jatA. eka divasa bhikSA mATe gAmamAM jatAM anaMte amarane pUchyuM : 'tuM zuM mAne che amara? tane lAge che ke ApaNe AtmA tarapha pragati karI rahyA chIe? ApaNe ApaNuM dhyeya pAmI zakyA chIe?' amare kahyuM : 'ApaNe thoDuMghaNuM pAmyA chIe ane pAmIzuM. paNa anaMta! tuM mahAna zramaNa thaze! pratyeka vidyA tuM jaladI grahaNa kare che. vRddha zramaNo vAraMvAra tArI prazaMsA kare che! koka divasa tuM RSi-maharSi banIza, anaMta!' anaMte kahyuM : 'mane evuM lAgatuM nathI mArA mitra! atyArasudhI zramaNo pAsethI huM je zIkhyo chuM te huM vadhu saraLatAthI vezyAgRhomAMthI, jugA2Io pAsethI ane dArUDiyAo pAsethI zIkhI zakyo hota!' amare kahyuM : 'anaMta, tuM majAka kare che. dhyAna, prANAyAma, dehadamana, manonigraha ... anAsakti... A badhuM tuM e duSTo pAsethI kevI rIte zIkhyo hota?' anaMte mRdu svaramAM kahyuM : 'mitra, dhyAna eTale zuM? dehadamana eTale zuM? anazana eTale zuM? prANAyAma eTale zuM? A badhuM to zArIrika-mAnasika yAtanAothI chUTavAno kSaNika palAyanavAda che. jIvananI pIDA ane mananI azAntinuM kSaNika upazamana che. zarAbI zuM kare che? te zarAbanA be-cAra pyAlA pI jAya che... e enuM For Private And Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 253 kSaNika auSadha ja hoya che. tene nazAmAM svanI anubhUti nathI thatI. te vedanA vIsarI jAya che. zarAbanA be-cAra pyAlA para UMghato zarAbI je anubhUti kare che, te anaMta ane amara lAMbAgALAnA yogAnubhavathI kare che." amara bolyo : "tuM AvuM kahe che anaMta? anaMta dArUDiyo nathI. kharekhara dArUDiyo mukti anubhave che. sAce ja te kSaNika virAma ke ArAma anubhave che. paNa te bhramaNAmAMthI pAcho phare che, eno dArUno nazo UtarI jAya che tyAre badhuM jevuM hatuM tevuM ne tevuM ja jue che. te vadhu zANo nathI banato. te jJAna prApta nathI karato, te jarAya UMce nathI caDhato." anaMtanA mukha para smita relAyuM. teNe kahyuM : "huM jANato nathI. huM kyAreya dArUDiyo na hato. paNa huM eTaluM to jANuM chuM ke mArA yogamAM tathA dhyAnamAM huM anaMta, mAtra kSaNika virAma pAmuM chuM. ane huM zANapaNathI, muktithI dUra hou chuM. amara, ATaluM to huM jANuM chuM." tenA mukhamAMthI eka zloka sarI paDyo : kiM kliSTendriyarodhena kiM sadA paThanAdibhiH? kiM sarvasvapradAnena, tattvaM nonmilitaM yadi / / 'indriya-nigrahothI zuM? zuM sadA paThanAdithI? sarvasva dAnathIya zuM? pragaTyuM nahIM tattva jo!' bIjA eka prasaMge jyAre anaMta ane amara bhikSA levA gAma tarapha gayA tyAre mArgamAM anaMte amarane pUchayuM : "kharekhara, amara! ApaNe sAcA mArge chIe? ke pachI ApaNe - jemaNe cakramAMthI bhAgI chUTavAnuM vicAryuM hatuM, evA ApaNe hajI kadAca vartuLomAM ja ghUmIe chIe?' amara bolyo : "mitra, ApaNe ghaNuM ghaNuM zIkhyA chIe ane haju ghaNuM zIkhavAnuM bAkI che. ApaNe vartuLamAM nathI ghUmatA. ApaNe UMce jaI rahyA chIe. mArga sarpila che ane ApaNe ghaNAM pagathiyAM caDhI cUkyA chIe." anaMte pUchayuM : "ApaNA sauthI vRddha zramaNa ke je ApaNA pUjya guru che, temane keTalAM varSa thayAM haze? tuM zuM mAne che?' amare kahyuM : "temane lagabhaga 75 varSa thayAM haze...' anaMta bolyo : "temane 7pa varSa thayAM chatAM temane nirvANa prApta thayuM nathI. AtmasAkSAtkAra thayo nathI. teo 80 ke 90 varSanA thaze ane tuM tathA huM temanA jeTalA ja vRddha thaIzuM ane yoga karIzuM, zAstro bhaNaze, tapa karIzuM, For Private And Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 254 anaMta ane amara dhyAna karIzuM, chatAM ApaNe nirvANa-AtmAnubhUti prApta nahIM karI zakIe. koIpaNa e prApta nahIM karI zake. ApaNane AzvAsana jaDe che AtmavaMcanA mATe ApaNe tarka-yuktio jANIe chIe, paNa ApaNane sAco sIdho AtmAnubhavano mArga maLato nathI.' anaMta, tuM AvuM na bola.' amare kahyuM : "evuM te kevI rIte bane ke ATaATalA vidvAnomAMthI ATaATalA zramaNomAMthI, ATalA badhA tapasvIomAMthI, sAdhakomAMthI, samarpita pavitra puruSomAMthI koIneya sAco mArga na jaDe?" mRdu chatAM kaMka duHkhI svare, vedanAbharyA svare ne kaMIka majAkIyA svare kahyuM : amara, mArI satata tRSA AtmAnubhavanI che. AtmajJAnanI che. A mArI tRpA lagIre ochI nathI thaI. zramaNonA A lAMbA mArge cAlatAM huM thAkI gayo chuM. prazanothI huM sadA gherAyelo rahyo chuM. meM zramaNone, vidvAnone, zAstravizAradone prazno pUkyA che. meM pavitra Agamone prazno pUchayA che. paNa zAstro ne Agamo to dipradarzanameva" - mAtra dizAbodha ja karAve che, amara, koIpaNa vyakti zAstromAMthI kazuM ja zIkhI zakatI nathI. mAtra vAda-vivAda ja zIkhe che. huM mAnato thayo chuM ke vidvAna ane vidvattA sivAya jJAnano-AtmajJAnano koI vadhAre naThora zatru nathI.' anaMtanAM A vacanothI amarane du:kha thayuM. teNe be hAtha UMcA karIne kahyuM : 'mitra, AvI vAtathI tArA A mitrane duHkhI na kara." A be yuvako traNa varSa sudhI A rIte AraNyaka zramaNajIvana ke je tApasanuM jIvana hatuM, te jIvyA. AraNyaka zramaNa saMskRtino prAraMbha bhagavAna RSabhadevanA. samayamAM ja thaI gayo hato. bhagavAna bhadeve jyAre dIkSA lIdhI hatI tyAre bhagavAna para atyaMta bhakti ane prema dharAvatA kaccha, mahAkaccha vagere cAra hajAra rAjAoe prabhunI sAthe ja dIkSA lIdhI hatI. bhagavAne gAma-nagaromAM vihAra cAlu karyo. upavAsanA pAraNe bhagavAnane koIpaNa gharethI bhikSA na maLI. kemake te kALe dAnadharma pravartelo na hato. loko khUba saraLa hatA. bhikSA na maLatAM paNa prabhu adIna manavALA hatA. svasthatAthI bhUkha-tarasa vagere sahana karatA hatA. kaccha-mahAkaccha vagere cAra hajAra rAjarSio. paNa prabhunI sAthe sudhA-tRSA vagere sahana karatA vihAra karatA hatA. paraMtu For Private And Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 255 keTalAka mahinA pachI teo bhUkha-tarasathI trAsI gayA. bhagavaMta to mauna hatA. cAra hajAra rAjA-sAdhuo eka nirNaya karI gaMgA nadInA taTanI najIkanA vanamAM gayA ane tyAM svecchAe kaMdamULa, phaLAdikano AhAra karavA lAgyA. tyArathI vanavAsI-AraNyaka zramaNaparaMparA (jaTAdhArI tApaso) zarU thaI. teo smaraNa to bhagavAna RSabhadevanuM ja karatA hatA. paraMtu sAdhujIvananI AcAramaryAdA jANatA na hatA. bhagavAne tyAre tIrthasthApanA karIne dharmapravartana karyuM na hatuM. asaMkhya varSothI A paraMparA magadhanA vanapradezomAM cAlatI rahI. bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM e paraMparA atyaMta kSINa thayelI hatI, chatAM cAlu hatI, jema pArzvanAthanI paraMparAnA sAdhuo e kALe hatA, tema A AraNyaka tApaso paNa vanamAM rahetA hatA. bhikSA levA ja teo gAmamAM jatA hatA. anaMta ane amara A AraNyaka zramaNonI sAthe traNa varSa rahyA hatA. tyAM ekavAra temane eka vRttAMta sAMbhaLavA maLyo. vardhamAna parama tejasvI vardhamAna. nAme oLakhAtI koI vibhUti pragaTa thaI che. temaNe sarva duHkho para vijaya prApta karyo che ane punarjanmanA cakarAvAne thaMbhAvI dIdho che. dharmabodha ApatA ApatA temaNe magadha dezanA gAma-nagaromAM paribhramaNa karyuM che. hajAro ziSyothI teo vIMTaLAyelA hoya che. teo pAse koI ja dhana-saMpatti nathI. teo aNagAra che ane strI vinAnA che. teo vastrahIna hovA chatAM temanI nagnatA lokonI dRSTimAM dekhAtI nathI. teo paramapavitra mahApuruSa che. hajAro brAhmaNo temanA ziSya banyA che. aneka rAjAo emanA bhakta banyA che. A vArtA cArebAju saMbhaLAtI hatI ne prasaratI hatI, brAhmaNa nagaramAM ane zramaNo-tApasI araNyamAM vAto karatA hatA. vardhamAnanuM nAma mAgadhaprajAmAM phelAI gayuM hatuM. koI temanuM sAruM bolatuM to koI kharAba. koI temanI prazaMsA karatuM to koI tiraskAra. jyAre dezano koI mahA ApattithI vinAza thato hoya ane vAta jANavA maLe ke eka puruSa, sujJa puruSa, prAjJa puruSa, pUrNa puruSa pragaTa thayo che, jenA zabdo ane zvAsa pIDAgrastonI pIDA rujhavavA paryApta hoya che ane A vAta jyAre dezamAM prasare che tyAre keTalAkane temAM zraddhA jAge che... keTalAkane emAM zaMkA paNa jAge che! chatAM aneka zANA loko AvA paropakArInI khojamAM nIkaLI paDe che. A ja rIte jJAtakuLanA prAjJapuruSa vardhamAnano vRttAMta samagra dezamAM prasaryo che. zraddhAvAno kahetA ke vardhamAnamAM atizaya jJAna che. have teo janma-maraNa nahIM kare. temanA mATe ghaNI alaukika ane Azcaryajanaka vAto For Private And Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 256 anaMta ane amara vahetI thaI hatI. temaNe moha para vijaya meLavyo che, aneka devo temanI vANI sAMbhaLe che. vardhamAna aMgenI vRttAMta anaMtane AkarSaka lAgyo. A vRttAMtomAM kazuMka camatkArika hatuM. jagata SNa che. jIvana vikaTa che. ane tyAre eka navI AzA pragaTI hatI. lokoe AzAnI anubhUti karI. A vRttAMta araNyamAM zramaNa-tApasonA kAne pahoMcyo. anaMta ane amare thoDI vAto to sAMbhaLI hatI, paraMtu teo mauna rahyA, kAraNa ke vRddha zramaNa-tApasane vardhamAna pratye koI pakSapAta na hato. amare anaMtane kahyuM : "anaMta, Aje huM bhikSArthe pAsenA gAmamAM gayo hato. tyAM eka brAhmaNe mane AvakAra Apyo. tenA gharamAM rAjagRhIthI Avelo eka brAhmaNaputra hato. teNe sagI AMkhe vardhamAnane nihALyA hatA, ane dharmopadeza ApatA sAMbhaLyA hatA. sAce ja, maneya jhaMkhanA jAgI ane meM vicAryuM - "te pUrNapuruSanA bodhane sAMbhaLI zakIe te divasa jovA huM ane anaMta baMne jIvatA rahIe!" mitra, ApaNe tyAM jaIne vardhamAnanA adharo parathI nItarato bodha-upadeza na sAMbhaLI zakIe?' anaMte kahyuM : "meM to ema ja mAnyuM hatuM ke amara zramaNa-tApaso sAthe raheze! sATha-sittera varSanA vRddha thaIne paNa zramaNabodhyAM vidyA ane yoga AcaravAnuM tAruM lakSya haze. paNa huM amarane keTaluM ochuM oLakhato hato? tenA hRdayamAM zuM bharyuM che, tenA vize huM keTaluM ochuM jANato hato? have mitra, navI keDIe prasthAna karavAnI ane vardhamAnano bodha sAMbhaLavAnI tArI icchA amare kahyuM : "anaMta, tane vardhamAnano bodha sAMbhaLavAnI jhaMkhanA nathI jAgatI? icchA nathI thatI? ane te mane ekavAra nahotuM kahyuM : have huM jhAjhIvAra A zramaNa-tApasonI sAthe nahIM rahuM?' amara, meM bIjI vAta paNa kahI hatI ke mane A bodhamAM ke pAMDityamAM zraddhA nathI. te chatAM, A nUtana bodha sAMbhaLavA huM taiyAra chuM." anaMta, te saMmati ApI, tethI huM prasanna chuM.' te ja divase anaMte sauthI vRddha tApasane, potAno ne amarano nirNaya jaNAvyo. namratA ane viveka sAthe vRddha tApasane vAta karI. paraMtu A be yuvAne potAne choDIne cAlyA javA mAgatA hatA tethI te vRddha roSe bharAyA. For Private And Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya _257 ugra svare baMnene upAlaMbha Apyo. amara Azcarya pAmyo paNa anaMte amaranA kAnamAM kahyuM : "have huM A vRddhane pratIti karAvIza ke huM paNa temanI pAsethI kaMIka zIkhyo chuM!' te zramaNanI nikaTa Ubho rahyo. teNe manane ekAgra karyuM. vRddhanI AMkhomAM AMkho parovI ane potAnI dRSTithI temane ja kaDI rAkhyA. temane vazIbhUta karyA. temane muMgA karyA. temanA manobaLa para vijaya meLavyo ane potAnI icchA pramANe vartavAno mUkAdeza Apyo. te vRddha zAnta banI gayA. temanI AMkho jaDAI gaI. temanuM manobaLa pAMgaLuM banyuM. temanA hAtha labaDI paDyA. anaMtanI mohinIthI te zaktihIna banI gayA. anaMtanA vicAroe vRddha zramaNanA vicAro para varcasva prApta karyuM. te vRddha tApase anaMta-amarane AzIrvAda ApyA. zubha pravAsanI icchA vyakta karI. baMne yuvAnoe temanI zubhecchA badala AbhAra mAnyo, temane vaMdana karyo ane vidAya lIdhI. mArgamAM amare kahyuM : "anaMta, huM jANato hato enA karatAM tuM tApaso pAsethI vadhu zIkhyo che. vRddha tApasane vazIbhUta karavAnuM kArya duSkara che. ati duSkara che. vAstavamAM to tuM hajI tyAM rahyo hota to pANI para cAlatAM paNa zIkhI gayo hota! "pANI para cAlavAnI mArI icchA nathI. bhale vRddha zramaNo ja AvI kaLAothI potAnI jAtane saMtoSe!" anaMta bolyo. [3]. rAjagRhI nagarImAM eka eka vyakti parama tejasvI parama prazAMta vardhamAnanuM nAma jANatI hatI. ane eka eka ghara zAMtipUrvaka bhikSA mAgatA vardhamAnanA ziSyonAM bhikSApAtra chalakAvI detA hatA. nagarIthI thoDe dUra vardhamAnano nivAsa hato - guNazIla caitya. A nivAsa magadhanareza rAjA zreNike zramaNone nivAsa karavA Apelo hato. vardhamAnanA nivAsanI zodhamAM nIkaLelA A be tApasa zramaNo eka gRhanA dvAre zAMtipUrvaka bhikSA yAcatA UbhA, e gharamAMthI temane satvare bhojana ApavAmAM AvyuM. anaMte bhikSA ApanAra strIne pUchayuM : "he sannArI, parama tejasvI vardhamAna kyAM vase che te jaNAvazo? ame baMne araNyavAsI zramaNo For Private And Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 anaMta ane amara chIe. ame e pUrNa puruSanAM darzana karavA ane temano bodha temanA svamukhe sAMbhaLavA AvyA chIe." te strI bolI : "araNyavAsI zramaNo, tame sAcA sthAne ja AvyA cho, te parama tapasvI guNAzIla caityamAM birAjamAna che. tyAM tame rAtri vitAvI zakazo, kAraNa ke tyAM temano bodha sAMbhaLavA bhegA thayelA asaMkhya loko mATe paryApta vyavasthA che.' anaMtanA mukha para prasannatA chavAI gaI. "oha, to to ame amArA lakSyasthAne AvI pahoMcyA chIe! amArA pravAsano aMta AvI gayo. te mAtA! amane kahe ke tame vardhamAnane oLakho cho? tame tamArI saggI AMkhe temane nIrakhyA che?' he AraNyaka zramaNo, meM ghaNIvAra e parama tejasvI vardhamAnane joyA che..." anaMta ane amare e strIno AbhAra mAnyo ane vidAya lIdhI. temane guNazIla caMtyano mArga pUchavAnI jarUra na paDI. hajAro yAtriko ane vardhamAnanA sAdhuo guNazIla caMtya tarapha jatA hatA. AraNyaka jIvanathI TevAyelA be zramaNoe satvare zAntipUrvaka rAta rahevAno Azraya zodhI kADhyo. tyAM teo savAra sudhI rahyA. sUryodaya samaye tyAM rAtri vyatIta karanArA hajAro zraddhALu ane jijJAsuone nIrakhIne anaMta tathA amara vismaya pAmyA. A bhavya upavananA mArgo para zveta vastradhArI sAdhuonuM AvAgamana cAlu hatuM. koI zramaNo koka vRkSa nIce dhyAnalIna beThA hatA. koI AdhyAtmika bhASaNa sAMbhaLatA hatA. moTA bhAganA sAdhuo temanA madhyAna bhojana mATe bhikSApAtra laIne nIkaLyA hatA. svayaM vardhamAna bhikSA levA nahotA jatA. sarvajJa vItarAga vardhamAna potAnA mArge zAntipUrvaka jatA hatA. teo jANe bhItaramAM smita relAvatA hoya tevuM lAgatuM hatuM. temanI mukhamudrA, temanAM pagalAM, temanI zAnta svastha najara, temano nIce jhUlato zAMta hAtha ane hAthonI pratyeka AMgaLI A sahumAM layanuM prAgaTaya hatuM. zAMtino uddagAra hato. pUrNatAno udgAra hato. te sahumAM nahotI jhaMkhanA, nahotuM kazAkanuM anusaraNa. te sahumAM svasthatAnuM sAtatya hatuM. alupta prakAza hato ane abhedya zAnti hatI. anaMte-amare emane oLakhI lIdhA. e dehamAM nahotI jhaMkhanA, nahoto saMkalpa ke nahotI kRtrimatA, nahoto puruSArtha...! hatI sahajatA... paramalaya ane mAtra zAnti. For Private And Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya 259 anaMta dhyAnapUrvaka vardhamAnanA zirane, skaMdhane, caraNane, hAthone nIrakhI rahyo hato. temanA hAthanI eka-eka AMgaLInA eka eka sAMdhAmAM jJAnanuM astitva hatuM. tejasvI satyano udgAra hato. satyano zvAsa hato. A vardhamAna nakhazikha zreSTha pavitra puruSa hatA. anaMte kyAreya koI mAnavInuM ATaluM UMcuM mUlya AMkyuM na hatuM. koI mANasane teNe ATalo badho cahyo na hato. divasanA trIjA prahare vadhamAnanI dezanA zarU thaI. temaNe vardhamAnano upadeza sAMbhaLyo. temano svara saMpUrNa svastha ane zAMtibharyo hato. layabaddha hato. vardhamAne duHkha vize, duHkhanA mULa viSe, duHkhathI mukta thavAnA mArga vize vAto karI. jIvana duHkhabharyuM che. sArI sRSTi du:kharUpa che. duHkhamAMthI chUTavAno mArga che. vardhamAnanA prabodhelA mokSamArga para je niSThApUrvaka cAle temanA mATe mukti nizcita hatI. parama tejasvI mahAvIra vardhamAne mRdu tathA daDha vANImAM vAto karI. temaNe gRhasthadharma batAvyo. pAMca mahAvratono zramaNadharma batAvyo. temane aneka udAharaNo ApyAM, tarka ApyA ane pUrNAnandanI prAptino mArga batAvyo. temano bodha spaSTa hato, svastha hato. dharmadezanA pUrNa thayA pachI keTalAka bhAvuka strIpuruSoe bhagavAna vardhamAna svAmInI pAse dIkSA lIdhI. ane zramaNasaMghamAM bhaLI gayA. e vakhate amara paNa prabhunI sanmukha gayo. teNe kahyuM : "he parama tejasvI! huM tamArAmAM mArI niSThA samarpita karuM chuM. mane paNa ApanA saMghamAM levAno anugraha karo." amarano svIkAra thayo. bhagavAna potAnA vizrAmagRhamAM gayA. amare anaMtane utsukatAthI pUchayuM : anaMta, tane huM upAlaMbha to na ApI zake. ApaNe baMnee A parama tejasvI bhagavAna vardhamAnane sAMbhaLyA. amare temano bodha sAMbhaLyo ane teno svIkAra karyo. paNa mArA mitra, tuMya muktinI keDIe paga nahIM mUke? tuM hajI vilaMba karIza? hajI tuM pratIkSA karIza?" amaranA zabdo sAMbhaLatAM anaMta jAgyo, jANe nidrAmAMthI jAgato hoya tema lAMbA samaya sudhI te amaranA mukha bhaNI TakI rahyo. pachI te mRdu svare bolyoH mitra amara, teM DagaluM bharyuM che. teM tArA paMthanI varaNI karI lIdhI che. tuM sadaiva mAro mitra rahyo che. amara, tuM haMmezAM mArAthI eka DagaluM pAchaLa rahyo che. huM vAraMvAra vicArato ke amara mArA vinA, potAnI niSThAthI kyAreya eka DagaluM paNa AgaLa nahIM bhare. have tuM sAco puruSa banyo che. te tArA nijanA paMthanI For Private And Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 290 anaMta ane amara varaNI karI lIdhI che. te paMthane te aMta sudhI vaLagI rahe ane tane muktinI prApti thAo." eka kSaNamAM ja amarane samajAI gayuM ke teno mitra have tene choDI rahyo che ane te raDI paDyo, "anaMta..' te karuNa svare bolyo ne anaMtanA khabhe potAnuM mAthuM mUkI dIdhuM. anaMte premabharyA veNa uccAryo : "amara, bhUlIza nahIM, have tuM vardhamAnanA sAdhusaMghamAMno eka che. teM gharabAra ane mAtA-pitAne tyajyAM che. kuTuMba ane saMpatti paNa tyajyAM che. te tArI potAnI icchA tyajI che. maitrI paNa teM ja choDI che. amara! AvatI kAle huM tane choDIne cAlyo jaIza.' lAMbA samaya sudhI baMne mitro guNazIla caityanA vizALa vanamAM pharyA. teo UMdhI zakyA nahIM. amare vAraMvAra anaMtane pUchayuM ke e zA mATe vardhamAnanA bodhane anusarato nathI? te bodhavacanomAM tene kyA doSo lAgyA? paraMtu dareka vakhate anaMte tenI vAta uDAvIne kahyuM : "zAnta thA amara, parama tejasvI vardhamAnanAM bodhavacano ati suMdara che. huM temAM doSa kema kADhI zakuM?' prabhAte amara zramaNasaMghamAM cAlyo gayo. anaMta UMDA vicAramAM lIna banI upavanamAM AMTA mArato hato. tene bhagavAna vardhamAnane maLavuM hatuM ane temanI samakSa potAnA vicAro saMniSThApUrvaka pragaTa karavA hatA. vardhamAnanA eka ziSya dvArA anaMta bhagavAnane maLyo. vardhamAnanA bhAvomAM saMpUrNa sArapa ane zAMti vyakta thatI hatI, eTale anaMte sAhasa ekaThuM karI temanI sAthe saMbhASaNa karavAnI saMmati mAgI. prabhue saMmati ApI. anaMte vinaya-vivekabharI vANImAM kahyuM : "he parama tejasvI! Apano alaukika bodha sAMbhaLavAno AnaMda mane gaI kAle maLyo. Apane sAMbhaLavA huM mArA mitra sAthe dUrathI Avyo hato. have mAro mitra to ApanA zramaNasaMghamAM rahevAno che. teNe tenI niSThA Apane samarpita karI che. he parama tejasvI! mAre mArI yAtrA cAlu ja rAkhavI che. paNa mArA vicAro saMniSThApUrvaka Apa samakSa pragaTa karyA vinA ApanAthI chUTo paDavA icchato nathI. he pUrNapuru5, bIjI badhI vAto bAjue mUkIne paNa ApanA bodhanI eka vAtanI huM prazaMsA karuM chuM. badhuM ja saMpUrNa, spaSTa ane anubhUta che. Ape vizvane saMpUrNa, akhaMDa... zAzvata paraMparA rUpe, kAryakAraNathI saMkaLAyelI paraMparA rUpe batAvyuM. ATalI spaSTatAthI koIe kyAreya AvuM pratipAdana karyuM nathI. AvI For Private And Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laya-vilaya-pralaya akhaMDatAnuM darzana koIe karAvyuM nathI. vizvanuM aikya, samagra ghaTanAonI sugrathitatA, eka ja pravAhamAM kAryakAraNanA janmamRtyunA te ja niyamamAM nAnAMmoTAM sahuno svIkAra... A badhuM te pUrNa puruSa, ApanA bodhamAM spaSTapaNe jhaLake che. he parama tejasvI! hajAro brAhmaNo, hajAro bhikhuo je ucca dhyeyaprAptine jhaMkhe che te ucca dhyeya Apa pAmI cUkyA cho, A aMge eka kSaNa paNa meM zaMkA karI nathI. Ape ApanI rIte tapa dvArA, titikSA dvArA, ciMtana dvArA, jJAna dvArA, prabodhana dvArA A siddhi prApta karI che. koInA bodha dvArA Apa kazuM zIkhyA nathI. ane te pUrNa puruSa, huM evuM mAnuM chuM ke bodha dvArA koIne mukti prApta thatI nathI. he parama tejasvI, kaivalyanI prAptinI kSaNe ke enI pUrvanI kSaNomAM Ape zuM anubhavyuM, te Apa koIneya zabdo dvArA abhivyakta karI zakatA nathI. pUrNa puruSano bodha ghaNuM badhuM zIkhave che, ema huM mAnuM chuM. sArI rIte kema jIvavuM, duritothI kema bacavuM... vagere. paraMtu ApanA bahumUlya bodhamAM eka ja vAtano abhAva mane lAge che ke parama tejasvIe pote ekalAe ja zuM anubhavyuM, tenuM rahasya nathI bodhamAM! vardhamAnanI dRSTi sthira hatI. temanI ramaNIya mukhamudrA para saMpUrNa svasthatA ramatI hatI. teo bolyA : he AraNyaka zramaNa ! tArI vAtamAM kazI bhUla nathI. kaivalyaprAptinI pUrvekSaNomAM... mohanAzanI pUrvekSaNomAM je AtmAnubhavano cidAnaMda anubhavAya che, te zabdomAM varNavI zakAya evo nathI. he catura zramaNa, te chatAM huM tane kahI zakuM chuM ke rAga-dveSa ane mohathI mana khAlI thaI jAya, taddana khAlI thaI jAya ane emAM samabhAva bharAI jAya to manuSya avazya avarNanIya cidAnaMda anubhave! huM jANuM chuM o AraNyaka tapasvI! teM khUba dehadamana karyuM che. svecchAthI ghaNAM kaSTo sahyAM che. aSTAMga yoganI sAdhanAthI ghaNI siddhio prApta karI che. chatAM tane e bhautika siddhiono garva nathI, moha nathI... he zramaNa! te zarIrane sthira karavAno prayatna karyo ane siddhi meLavI. te divaso... mahinAo sudhI mauna rahevAnI paNa siddhi prApta karI, paNa tAruM mana caMcaLa che! tuM ghaNA vicAro kare che ane AtmAnubhUtine zabdomAM bAMdhavAno mithyA prayatna kare che. A tapasvI zramaNa! AtmAnubhava, cidAnaMdanI prApti mananA vicArothI nathI maLatI, manane mArI nAMkhavAthI maLe che. unmanI bhAvamAM pravezavuM paDe... vicAro zAnta thaI jaze. rAga-dveSa vinA jyAre tuM A vizvane joIza tyAre A vizva tane pUrNa lAgaze! tane pUrNAnandanI prApti thaze." For Private And Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 262 anaMta ane amara vardhamAna UbhA thayA ane cAlyA gayA. anaMta emane nIrakhato rahyo. Avo puruSa meM kyAreya kyAMya nihALyo nathI. teNe vicAryuM : huM paNa icchuM chuM ke huMya A rIte ATalI muktatAthI, ATalI yogyatAthI, ATalA saMyamathI, ATalI nikhAlasatAthI, ATalI nirdoSatAthI ane ATalI rahasyamayatAthI nIrakhI zakuM ane smita verI zakuM, besI zakuM, ane cAlI zakuM! manuSya jyAre potAnA sva upara vijaya prApta karyo hoya tyAre ja A rIte nIrakhI zake ane cAlI zake. mArA sva para vijaya meLavIza.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMte vicAryuM : vardhamAne mane lUMTI lIdho! temaNe mane lUMTI lIdho che chatAMya temaNe mane bahumUlya kaiMka ApyuM che. temaNe mane anaMta Apyo! mArI jAta mane pAchI ApI! parama tejasvIe eka vAta apUrva kahI, 'A vizvane pUrNa jo! rAga-dveSamoha vinA ja vizvane pUrNa joI zakAya ne pUrNAnanda pAmI zakAya!' adbhuta vAta karI. [4] anaMta guNazIla caityanA upavanane choDI, rAjagRhIthI dUra araNya tarapha cAlI nIkaLyo. tene lAgyuM ke vAstavamAM te hamaNAM ja jAgrata thayelI ke navajanma pAmelI vyakti jevo che. have teNe saMpUrNapaNe navesarathI jIvanano prAraMbha karavo joIe.' teNe potAnI AsapAsa nihALyuM, jANe ke vizvane prathamavAra ja nihALato hoya tema, vizva suMdara, aparicita ane rahasyamaya lAgyuM. ahIM bhUro raMga hato. pILo raMga hato. lIlo raMga hato, AkAza ane saritA, araNyo ane parvato badhuM suMdara lAgyuM. layabaddha lAgyuM. te zAnta Ubho rahyo. eka kSaNa mATe himazI ThaMDIe tenA para AkramaNa karyuM. A tenI jAgRtinI chellI kaMpArI hatI. tenA janmanI aMtima pIDA hatI. teNe maMdagatie cAlavA mAMDayuM. atIta tarapha najara nAMkhyA vinA cAlavA mAMDayuM. paMtha para pratyeka pagale anaMta kaiMka navuM pAmato hato, kAraNa ke tenuM vizva parivartita thayuM hatuM ane te AMtara AnaMdathI taraboLa hato. teNe sUryane araNya ane parvata para udaya pAmato nihALyo. dUranAM tADavRkSonI pAchaLa asta pAmato nihALyo. rAtrinA teNe AkAzamAM tArAo nihALyA ane nabhamAM For Private And Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 263 laya-vilaya-pralaya naukAnI jema tarato caMdra nihALyo. teNe vRkSo, tArAo, prANIo, vAdaLI, meghadhanuSyo, khaDako, ropAo, pukho, nijharo, saritAo, parNa upara beThelAM osabiMduo .. dUra dUra bhUrA ne phikkA parvato nihALyA. pakSIo gAtAM hatAM. madhamAkhIo gaNagaNatI hatI. DAMgaranAM khetaro para vAyu haLavekathI phUMkAto hato. A badhuM aneka raMgomAM ane sahastra AkAromAM tyAM ja hatuM. sUrya ane candra haMmezAM prakAzyA hatA. saritAo sadAye vahI rahI hatI ane madhamAkhIo haMmeza gaNagaNatI hatI, paraMtu A pahelAM anaMta mATe, anaMtanA mana mATe nirarthaka hatAM. tene te eka mAyA samajato hato. sahune te avizvAsathI nIrakhato hato. te badhAne niMdato hato, kAraNa ke e badhuM vAstavika nahoto mAnato! kAraNa ke vAstavikatA dRzya jagatathI para che, ema mAnato hato... have tene dRzya jagata vAstavika tattvonA paryAyarUpe dekhAyuM! mArge, guNazIla caityanA upavanamAM teNe je badhuM anubhavyuM hatuM te anaMtane yAda AvyuM. teNe parama tejasvI vardhamAna pAse sAMbhaLelo temano bodha, amara pAsethI lIdhelI vidAya ane vardhamAna sAtheno vArtAlApa.. badhuM sAMbharyuM. parama tejasvIe pote kahelo ekeeka zabda tene sAMbharyo. tene parama Azcarya thayuM. tyAre te nahoto jANato tevI vAta teNe kahI hatI. vardhamAnanAM jJAna ane rahasya akathya ane adeya hatAM! emaNe pUrNa jAgRtinI paLe je anubhavyuM hatuM, te ja anubhavavA atyAre cAlI nIkaLyo hato. te ja anubhavavAno have te prAraMbha karavAno hato. teNe svayaM e anubhava prApta karavAno hato. lAMbA samayathI te jANato hato ke teno "sva' teno AtmA hato. zuddha brahma jevo ja pUrNAnandI ane zAzvata hato. paNa tene kyAreya e "sva" jaDyo na hato, kAraNa ke te AtmAne vicAronI jALamAM pakaDavA mAgato hato! deha te AtmA nahoto ja. ane indriyonA vilAsa paNa AtmA na hatA. vicAra paNa nahIM ane samajaNa paNa nahIM. vicAromAMthI pragaTa thatuM jJAna ke kaLA paNa AtmA na hatI.... vardhamAna ekavAra, temanI jAgRtinI, pUrNatA-prAptinI mahattama kSaNe RjuvAlukA saritAnA taTa para nahotA mauna beThA? temane bhItaramAMthI pUrNAnanda pragaTyo hato. A ja icchanIya hatuM. A ja anivArya hatuM.' te eka virATa vaTavRkSanI nIce besI gayo hato. padmAsane sahaja rIte besI gayo hato. tenI kAyA sthira banI hatI. tenI vANI maunamAM sthira banI hatI ane tenuM mana have parama tejasvI vardhamAnanI cArebAju pradakSiNA daI rahyuM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 264 anaMta ane amara tene vardhamAnanA zabdo saMbhaLAyA : "tapasvI, zramaNa! AtmAnubhava, cidAnaMdanI prApti mananA vicArothI nathI maLatI, manane mArI nAMkhavAthI maLe che... rAgadveSa vinA jyAre tuM A vizvane joIza tyAre A vizva tane pUrNa lAgaze. tane pUrNAnandanI prApti thaze!' 'saccidAnaMdapUrNena pUrNaM jagadavekSyate!' saccidAnaMdathI pUrNa AtmA jagatane pUrNa nihALe che!" anaMtanuM mana zAnta thayuM. vicAronA AMdhI-tophAna zamI gayAM. samatvanA amRtathI teno "sva" plAvita thayo. laya-vilaya ane pralayanI tanmayatA lAgI gaI. 0 0 0 rAjagRhInA guNazIla caityamAM zramaNa bhagavAna vardhamAna svAmIe samavasaraNamAM ghoSita karyuM : "he mahAnubhAvo! ahIM AvIne, mane maLIne araNyamAM gayelA AraNyaka zramaNa anaMta, vItarAga banyA che, temane kevaLajJAna pragaTyuM che!" parSadAmAM beThelA amara zramaNa harSAvezathI UbhA thaI, rajoharaNa be hAthamAM laI nAcI UThyA... "anaMta! mArA prANa! mArA mitra! tuM tArA dhyeyane AMbI gayo... kharekhara, huM tArAthI eka DagaluM pAchaLa ja rahyo! he mitra... have huM tArI pAse ja AvuM chuM!' paraMtu bhagavAne amaranA bhAva jANyA ane kahyuM : "amara! o zramaNa! tAro e mitra ahIM AvI ja rahyo che! jAo, enuM guNazIlanA pravezadvAre svAgata karo!" saMpUrNa. For Private And Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcArya zrI kailAsasAgarasari jJAnamaMdira kobA tIrtha Acharya Sri Kailasasagarsuri Gyanmandir Sri Mahavir Jain Aradhana Kondra Koba Tirth, Gandhinagar-382 007 (Guj.) INDIA Website : www.kobatirth.org E-mail: gyanmandir@kobatirth.org ISBN: 978-81-89177-07-2 For Private And Personal Use Only