Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir सरकारी मौकरता६४२ सा P1265/ 218-01 Dreamword: कुण्डसिद्दीपारम्भः ॥श्रीयहकुरारसिद्धि महलाढंदिराजगणेशकेपासदाऊजीअग्निहोत्रीके सिहवि नायकयेत्रमेवहत शुड़करकेछापा-जिसिलेनाहोयईदिराजगणेशकेपासदाऊ जीकेदकानपरमिलेगी मिचैत्र कृला 7 से.१९३५ शुभमस्तु / / For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 91693 श्रीगणेशायनमःमत्तमतंगजवदनंसारितविद्यावलीसदनं गौरीहरयोस्लोकंपालितलोकंहदाल कल्याणि वाणिनिजपाणिसरोजयुग्मसंयोज्यदेविकरवाणितवपणमसगंडमंडललमद्रसनोगणंतेनृत्यायनित्यमिदमस्तुर सानुसितं रसंतानकल्पतरुमंडपमंडितायांकंडोलसज्वलनकांचनवेदिकायाम् सीतारपूहहकराकलिनेकपाणि विवाहहोमसमयेदिशताच्छभानि३ कंडमंडपसंसिहेर्विवर्तिलिविनोक्तिषुधाचीनवाक्यसंदर्भसंदर्शयितुमारभत। इहजगतिशिष्टाग्रंथारंभेखेष्टदेवनानमस्कारादिरूपंमंगलमाचरंति तस्मान्माध्यंदिनीयोविठ्ठलदीक्षितशर्माकुंडसि | -हिंचिकीर्षत For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailasagarsuri Gyanmandir स्वाभीष्टदेवतास्मरणमाशीरूपमंगलमाचरति शार्दूलविक्रीडितेनाह स्मेरःसहामःशिवःवःयुष्मानपातकिंविशिष्टः शिवां गौरीमितिबदनहेगोरीदभाश्चर्यकोतुकंपश्यावलोकयआश्ायमेववर्णयति अनेकभानुजठरे अनेकसूर्योदरेगाढनि। विध्वानमंधकारपश्येत्येतन्मिषेणगौरीमलकस्थरत्नखचितस्वर्णमुकुटातर्वतिनीलालकवर्णन'अन्यच्च राजकलाधा रिणीबिलसत्पूर्णचे पोदंचच्छफरीयुगंअतिचंचलमत्स्ययुगं एताजनगोरीमुरखेचन्द्रस्थचंचलनयनयुगलवर्णनं॥ गाढंध्यांतमनेकभानुजठरेराजकलाधारिणिपोदंचच्छफरीयुगंदलदलपोणहीरावलिः स्वर्ण गगिरियाधरचरीक्षीणाकलिंदात्मजापश्याश्चर्यमिदंशिवामिनिबदन्मेरः शिवः पातुवः॥१॥ अन्यच्च दरदलपोईषहिकसितकमलेअणुहीरावलिः लघुवज्रखंडपंक्तिःएतराजेनगोर्याईषहास्यवदनांतर्वति दंतपंक्तिवर्णानं स्वर्गातुंगगिरियाधरचरीदिनाकलिंदात्मजा कनकासुचमरुपर्वतयायोगामिनीवशायमुनेत्येत द्याजेनगौरीष्टथुतुंगकुचयुगुलतटाधरचारीरीमावलीवर्णनं यथाश्रुने/विचार्यमाणे संवधादाश्चर्यमिति // 10 For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagersun Gyanmandir के.सि.अयस्तग्यपूर्वकंग्रंथनामोपजातिछंदसाप्रतिजाननिस्पष्टोर्थःअथकंडमंडपादिविवक्षरतावहरतादिपरिभाषाविपरीता ख्यानिकानुष्टक्यामाहपलना चाइयेनतथासमभुक्सिमपादतयास्थितस्यवाप्रपर्दपादाग्रतेनभुवमालेव्योच्छ्रित स्पकतर्यजमानस्ययःपंचमांश:सहल तस्ययोजिनाशकाचतुर्विशानदंगुलतत्तदिभाशकाः तस्यतस्पागलादेयेड भीशकः३अष्टमांशाम्तेयवःयकालीक्षावालाग्रंश्वमादयोरथरेणुप्रभृतयोभवंति स्तदुक्तंभवनि अंगुलस्याष्टमोशण कृप्लानिगोत्रेनितरांपवित्रेपवित्रकर्मा जनिवूवशर्मा तत्सनुनाविठ्ठलदीक्षितेनविरच्यतेमंडप, कुंडसिद्धिः कनोईवाहोःसमभूगतस्यकर्तःशरोशःप्रपोछितस्य योवासहस्तोऽस्यजिनाशकोपि। स्यादंगुलतत्तदिमाशेकाय ३यवायूकाचलिक्षाचवालाग्रंचैवमादयः॥ *"*"*" यवस्तस्याष्टमांशोयूकातस्याअष्टमांशोलीक्षातस्याअष्टमांशोवालायं तदृष्टांशोरथरेणुःतदष्टांशःसरेणुःतदष्टांशःपरमाणु मिनिकतमुष्टियजमानहतारविःसएकविंशत्यूगुलामकासरनिःअकनिष्टिक मुक्तकनिष्शेअरनिःससाईद्वाविंशल्पगुला गमः त्मकाहस्तविअरनिहलयोःप्रायोभेदस्वेनिव्याख्यायकात्यायनःयजमानेनोवैवाहनाप्रयदोच्छृितिनसमस्थितेनवेतिर For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Se Kailassagersul Gyanmandir तथापंचारनिःपुरुषोदशपदोहादशांगुलंपदमिनितथा विंशतिशतोगुलःपुरुषइनिअत्रसमस्थितेनप्रपदोल्छितेनवेत्येवं कात्यायनोक्तः श्रोनोविकल्प यतः कल्पस्यसाक्षाच्छुतिमूलकवीश्रुतिधतयत्रस्यातनधर्मावुभौस्कृता वितिसमस्थितेन प्रपदोच्छ्रितेनेसैछिकोविकल्पाअथपंचरावादिषुआचार्यहस्तस्यकनिष्टिकाद्यैश्चतुर्भिरेवोगुलिभिहर्षेमध्यागुलमध्यम पर्वभागेतिर्यग्विसर्पगिरियनुमेयेतिअत्राचार्यमानमुपदिष्टनवाय्याचिनोत्यर्थान्कर्मफलरूपानितियास्कवायवलाद्यपप निवलाञ्चदानवाचनान्वारमणवरणवतप्रमाणेषुयजमानपतीयादितिकात्यायनवचनाचाचार्योयजमानएवअथस्मा कृतमुष्टिःकरोरनिररनिरकनिष्टिकः॥४॥ नैस्मिन्कर्मणिकर्थश्रोतवाक्यावसरइतिनाशका यथात्रौतेप्यग्निहोत्रादौसदोपवीतिनाभाष्यसदावशिवेनचेत्पाद्यवि रुईस्मार्तमंगीक्रियतेतहमातेयस्मिन्कर्मणिप्रीतग्राह्यमेवेतिआदित्यपुराणेजालोतरगतेभानीयसक्ष्मदृश्यतेजःप्रथम तत्यमाणानांत्रसरेणुषचक्षते॥त्रसरेणुस्तुविज्ञेयोपेष्टेचस्युः परमाणवासरेरावस्तुह्यष्टीरथरेणुस्नुसःस्मतारथेरेस्वस्तते बष्टीवालाग्रतस्मृतवुधैः वालाग्राण्यष्टलक्षातुयूकालीक्षाष्टकस्मृत अष्टौयूकायवाहुरंगुलतुयवाष्टकं // तत्रैवरनि For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabarth.org Acharya Se Kailassagersun yanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुं मिस्त्वंगुलपर्वाणिविज्ञेयस्वेकविंशतिःअरलिरकनिष्टः स्यावाडशाशवियुक्करः अरविरेवहस्तःश्रुतावनिहितः अरविंप्रकृत्यचा, 3 तुर्विशत्यंगुलिभिः समितइतिअन्यरंगुलादिमानयतत्कार्येषुद्रष्टव्यम् अथकुंडमंडपोपयोगिपाचीसाधनविवक्षुलदुपयो। | गिनीमिनिकर्तव्यतास्त्रग्धरयाहपूर्वप्रथमनोधरित्रीज्ञात्वाइयभूमिर्ममकुंडादिकर्तुयोग्याअयोग्येतिविचार्यततोदहनखा ननसंप्लावनादिभिःस्मृत्युक्तःशोधनोपायैश्वसंशोध्यततोगुणिजनेनवुध्यावामुकुरजठरवहादशदिरवासमांकृत्वाहिजेदैवी ह्मणेदैःपुण्याहवाचयित्वाकूर्मशेषोक्षितिं अपिशब्देनवराहंपुष्पादिभिःसमाराध्यपूजयित्वा शुद्धेदिनेतिथौचकारालग्ने ज्ञात्वापूर्वधरित्रीदहनखननसंप्लावनैःसंविध्यपश्चात्तत्वासमानामुकुरजठरवहाचयित्वाहिजेदैः॥ मंडपार्थसुरपनिककुमःप्राच्या साधनकुर्यादितिव्याख्या यच्छारदानिलकेनक्षत्रराशिवाराणामनुकूलेशुभेहनिततोभूमिन लेशुद्धतुषागारविवर्जिते पुण्याहवाचयित्वातुमंडपंरचयेच्छुभमितिभूपरिक्षापंचरात्रेतत्रभूमिपरीक्षेतवास्तुज्ञानविशारदः स्फुटिताचसशल्याचवाल्मीकारोहिणतथा दूरतःपरिवाभूःकर्तरायुर्धनापहा ईशकोणलवासाचकर्तुःश्रीदामुनिश्चि रामः तपूर्वनवाहिकरीवरदातरलवा शेषकाशालवाभूमिर्धनायुहनाशिनी ब्राह्मणोपतगंधास्यात्क्षत्रियारक्तगंधकृतक्षा 3 For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra रंगंधाभवेद्देश्याशहाविद्गधिनीक्षितिःब्राह्मणीभूः कुशेपेताक्षत्रियाशरसंकुलाकुशकाशाकुलावैश्याशूद्रासर्वतणाकुला अनिषिव्यथाकंडसर्वस्वं सितापीतानथारतावलवर्णसमन्विता स्थिरोदकादृढास्निग्धाभूमिःसर्वमुखावहा शीतस्पर्टी नकालेयावन्हिस्पर्शाहिमागमे वर्षामुचोभयस्पर्शासाशुभापरिकीर्तिता हयग्रीवपंचरात्रोक्त सुंदरीगारतियंत्रपुरुषैःसह स्तमाकाश्मीरचंदनामोदकर्पूरागरुगंधिनी कमलोत्पलगंधाचजातीचंपक गंधिनी पाटलामल्लिकागंधानागकेसरगं धिनी दधिक्षीरागंधाचमदिरासहगंधिनी सुगंधिजीहिगंधाचशुभगंधयुताचया सर्वेषामेववर्णानाभूमिःसाधारणीमना कुसमप्रकरस्नहद्यस्यानम्ला निमृच्छतिननिर्वानितथादीपस्तोयंशोधंनजीयते मधुराचकषायाचअम्लाचकटुकातथाकुशै शरैनथाकाशेर्दूर्वाभिर्याचसंभृतति प्रयोगसारे वितस्मिानविस्तारंनिर्मायविवरभुवि निक्षेपेत्तामृदस्तस्मिन स्तासुशिष्य मुशोभनं समासुमध्यमविद्यान्यूनास्वधममुच्यतेपरीक्ष्यवंषयनेनत्यत्वाभूमिकनीयसा अंगारतषकेशादिहीनछत्वानभूत ले वासिष्ट्यांरवन्यमानयदाकुंडेपाषाणःप्राप्यतेमुक्तिदापमृत्सवचास्थिकेशोगारैर्धनक्षयःभस्मनाचभयंप्रोक्तं तुषैः प्रोक्तार For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassagarsur Gyanmandir कुंसि दरिद्रतेति शल्पज्ञानमहाकपिलपंचरावे प्रासादारंभकालेचगृहादौचविशेषतः शल्योहारनुकर्तव्योयदिछेच्छुभमान्मनः 4 प्रासादारंभकालतुयदंगस्पृश्यतेयुमान वालुदेहेदृढतत्रशल्पविद्यादिचक्षणः कंड्यतिशिर सिशिराशल्पसमुहरेशा संतत्रास्थिविनेयेरखन्यमानेकरवये अग्रिदाहश्चचरणेधनहानिश्चजायते यलेनोत्पाटयेच्छल्पेयहीछेच्छुभमात्मनःवा हकंड्यमानतुनिर्दिशेल्लोहश्रृंखला हलहयेनसतिष्टेल्लक्षणंगदितंतवं स्वामिनोमरणविद्यादिदेशगमनतथा यले नो सेकंडेयमानेतकोश्यशल्पे विनिर्दिशेत हलेनकेनसतिष्टलक्षणंगदिततव असतीचभवेझार्यायोहानिश्चजायते यले हस्ताकड़यमानेनुकंकालंचविनिर्दिशेन त्रिहतेनचनिटेवन्यमानेनचान्यथा अग्निदाहश्चरोगश्चसशल्पमरणभवेत्। दृष्टंकडूयमानेतुवाहुशल्यविनिर्दिशेत साईहरलेनसंतिनाबकार्याविचारण स्वामिनाशोभवेत्तवमावविाजायतेसती पादीकडूयमानेनुहस्तशल्यं विनिर्दिशेत साईहस्तेनसैनिशेलसणगदिततर्व गोनाशोराजदंडन्सस्सहानिश्चजायते का क्षीकंड्यमानेतुपाषाणंतत्र निर्दिशेत हलहितयमानेनल भुजंगदंशस्लत्रस्यातस्माच्छल्पसमुदत कर्णाकंडूयमानेतु। राम: भस्मतत्रविनिर्दिशेत हस्तहयेनसनिष्टेल्ला अग्निदाहोमनस्तापालेशहःखमयानिचकरोसेर्वविध॥ // 4 For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Si Kailasagarsur Gyanmandir www.kabatirth.org P./265) कर्मतस्मान समुहरेत गोश्रृंगंपोतमंडूका शंखःशुक्तिश्वकच्छपः कंबुकश्चप्रशला पर्याश्चान्यागनजातयः अंगारंवैतुषं। केशमस्थिशल्यविचारयेदिति वालुदेहज्ञानेसोमशंभी जानुनीकर्परासतदिशिवातहताशयों पैत्रीपादपुटौनायोशिरो। स्महत्येंजलिरिति इदमभीष्टभूमौनवकोष्ठेचविधायदृष्टव्य अन्येपिमूमिशोधनहाहादयःप्रकाराःस्मृत्युक्ताःअनुसं घेयाः विस्तरभयानावलिख्यते हयशीर्षपंचरात्रै मूमिनोयसमोक्तवादपणोदरसंनिभा मिति तत्प्रकारनुसकाष्टपहिचतु पुण्याहंकूर्मशेषौक्षितिमपिकसमाद्यैःसमाराध्यशुदेवारेतिथ्यांचकुर्यात्सुरपतिककुभःसाधनमंडपार्थ ५नृपौगुले समितकर्कटेनसूत्रेणवादनावरंविलियरव्यंगुलशंकुममुष्यमध्येनिवेशयेरवाक्षिमितीगुलीमिः गुलोच्चाहस्तायतामगुलविस्हतीच तत्वांतरंकालपुवकोंकाधनस्ततःपूरयसम्मृदाकुमितिमत्स्यपुगणेवराहकूमशे पौचक्षितिचैवविधाननःपूज्ययेहास्तुकार्येषु विधिनासाधकोलमेइति 5 अयशंकुसमत्वसाधनस्थूलपाचीसाधनंचोपजोतिवि परीतारव्यानिकीभ्यामाह षोडशोगुलेः परिमितेनकर्कटेनसूचेणबावृतंविलियनमध्येहादशांगुलशकुंढेमक्ष्माग्रस्थापयेत की, =शविंशत्यंगुलपरिमिताभिः॥६॥ई। For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Si R S U www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुंसि चतस्मृभिः ऋजुभिःसमानाभिःशकलाभिःकल्पितचतुर्दिगातहत्तरेवास्थभिःसंस्पष्टमलकरवंशंकुसमत्वसाधयित्वातादृशस्पर्श कोछायापूर्वापराहेयत्रयस्मिन्यदेशहत्तेप्रविशति यत्रचापरापराहूवृत्ताइहिरयेयातचिन्हयोः क्रमानप्रतीचीपाच्चीभवत इतिव्या ख्यातत्रसाई श्लोकस्पोपपत्तिः तनदो कोट्योनामभेदोनखरूपभेदइनिदो कोटिवर्गयोगपदंकर्ण इतिर्शकतलादुत्तरेखायाव | नीयमानंमत्रकोटिः 16 शंकुभुजः एतत्कसोर्योगपदंकर्णः२० वृत्तपरिधिस्टष्टदिगंताछेक्ययावन्नीयमानाश्चतस्वः शलाकाःकर्णाभवंतिकुंडसर्वखशुल्नेसमेशकुंनिखायशंकुसमितयारज्चामंडलपरिलिख्ययनुरेखयो शंक्वग्रछायानिपतति चतस्मृभिश्चापिऋजूतमाभिःसंस्पृष्टशीर्षतुसमेषिकाभिःतच्छकुभायत्रविशेदपेयावृत्तकमास्तोवरुणे तन्त्रशंकू निहतिसापाचीति अवशंकसमितयोत्युपलक्षणोतेनाधिकयापिरवावृतकार्य अन्यथापक्ष एका ||भापडंगलाधनः संक्रांतीहादशांगलीको छायाप्रवेशस्तादृशेहतेनस्या देवतस्मादस्माभिः षोडशोगलसूत्रेयानका रितः तथास्तेलतलाघवेच एकेनैवहत्तेनशंकुसमत्वसाधनं दिकसाधनंचसिध्यत्ति अतएवरामः शंकुमानाधिका रामः -व्यासदलेत विशेष्यतइति // 7 // // For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Si Kailassarsur Gyarmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra एवंस्थूलंपाचीसाधनकलासक्ष्ममपिशालिन्याहसापाचीकर्कसंक्रांतोकीटेनश्चिकसंक्रांतीगोमृगेहषभमकरसंक्रांती / कयायूकयाचाल्यासूर्यस्यायनवशात उतरायणउन्नरतः दक्षिणायनेदक्षिणतः एवं सिंहकन्यातुलासंक्रांतीकुंभमीनमें षसंक्रोनौचहाभ्यायकाभ्यांचालनीया अयनवशात हेहेकामुकेमिथुनधनुःसंक्रांतीचालननास्तीतियाख्याअत्रहने। मासुसमीक्षतेक्षितिगते केंद्रस्थशंको क्रमाद्भागयत्रविंशत्पपैविचततस्तत्रापरेदौदिशो तत्कालोपमजीवयोस्तुविवरा। कर्केकीटेगोमृगेयूकयासाहाभ्यांचाल्पासिंहकुंभविकेपि योवैकाष्टांभानुमानयातितस्यांचाल्पाहंडेका मुंकोचालनन जुहिनामध्यचिन्हांसपाशीपाचीशंकौपश्चिमेचापिदत्वाकर्षहीमानदक्षिणेचोत्तरेचा झाकर्ण मित्याहताल्लंज्याप्तमितागुलेरपनदियेंदीस्फुटाचालिने एजच्चिन्हैस्याइक्षिणोचोनरादिक // 6 // निसिद्धांतशिरोमणिमार्गेणेतिकर्तव्यतांविधायदृष्टव्यमिति एवंप्राचीप्रतीचीसाधनकत्वाथोतरदक्षिणयोःसाधनंशाः लिन्याहऊउमंडपाहीयावानविस्तारस्तहिगुणानांततमध्याकाउभयोरंतयोः पाशवतीरजइश्व्यासानेप्राचीपतीचार्दनको विन्यसेन ततोमध्याकेभृत्वारज्जुदक्षिणेउन्नरचाकर्षविहानक केदक्षिणाउन्नराचस्यादितिव्यारव्याअवस्पष्टायुक्तिरिति // // For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya ShriRalasssa n sar www.kabatirth.org Shri Mahavir Jan Aradhana Kendra कुं. सिअथराजौदिकसाधनोपायंवसंततिलकेनाहअथवारात्रीश्रवणस्पोदयेप्राचीअथवापुष्यस्योदयेप्राचीअथवा क्लनिकोदयेप्राची थवासराणीबद्ध किस्त्वष्टावायुस्तयोर्भेचित्रास्वात्यौतयोरंतरा लेपाची अमुतः प्राचीतः पूर्ववत् पूर्वोक्नेनयथायाम्पादक्षिण दिशंसाधयेरितिव्याख्याशल्वेल निकाश्रवणः पुष्यश्चित्रास्वात्पोर्यदंतरंसमन्याच्यादिशोरुपयुगमात्रादितेपुराइति 20 थचित्रावाल्यामध्येशचीयुक्तं तन्मध्यस्यीयत्वाचदुपायमनुष्टुभाहएकयाशलाकयाचित्रविडाअन्पयातादृशेवशलाका निशिवाश्रवोदयेदिगेंद्रीगुरुभस्योदयनेऽथवन्हिभस्यसुरवई किवायुभांतरालेप्य मुतः साध्यपूर्वव चयाम्या 10 चित्रीविश्बैकयाखानीमन्ययापिशलाकयांनियंकस्थातरचिन्हातुद्दिमूले स्यात्स्फुटेंद्रदिका यास्वाती विज्ञानयोःशलाकयोरूपागंदक्षिणन्नरांमध्यांकांटतीयांशलाकांसमतयादद्यात प्रथमहितीय " योःशलाकयोर्मूले एकीकत्साहनीयामध्याकाइभयसंपानंयावचतुर्थाशलाकाप्रतिरेरजपोतलंवकद्दयवनीपूर्वापरायताद द्यान तत्रयल्लेवकोभूम्यापतितीतत्रीकयोः पूर्वापरसत्रदानास्पष्टाप्राचीत्पत्रस्पशयुक्किारखातेति॥१॥॥॥ =॥श्रीरामचंद्रायनमः॥ For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassarsur Gyarmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra अथप्रकारांतरणलड्पायनोदीचीसाधनमाहं तिथिपत्रानगणिताहादिनमानमेतावदितिज्ञात्वाततोघटिकादिनाज्ञाते दिनोईम ध्यान्हेसप्तौगुलशंकार्यत्रछायायलगतितस्माच्छकुमूलयावन्त्रीयमानंसूत्रंदक्षिणोतरमत्रमितिअथवासप्तांगुलशकोगेणि। नागनमध्यान्हिकछायानुल्यातस्यैवछायायदास्पात्तदयोच्छंकुमलेनीयमानंमत्रंदक्षिणोन्नरेति अत्युक्तिः तस्मिन्समयेरवि परमदिनदिनोद्भवांतरालशरगुणितंचहतरसैद्यतिःस्याने समकुगतनरेनगा। गुलेविट्समगतयास्वभयाभवदुदीची 22 दिनमानदलेसप्तांगुलछायायतो हितत् शैकमूलेनीयमानंसूत्रस्याहत्तरादिशा 12 दिगंतशकुद्दयगहिपार्शविला रतुल्पतगुगोदलोकैकोणेषकर्षदिनिवेदकोणेष्वेवंचतुःकोणमतीवसाधु॥२३॥ दक्षिणोत्तरहनेभवतीतिततः पूर्ववत पूर्वापरेसाध्या 12 सतहिकसाधन विधायमंडपस्यचतुष्कोणत्वाच्चतुष्कोणसाधना विपरीताख्यानक्याहदिगंतयोःपूर्वदक्षिणयोः दक्षिणापरयो अपरोतरपूर्वयोःशंकुहयगंदौपाशीयस्थतविस्तारातुल्पगु सूत्रअईचिन्हेत्वाकोणेआकर्षेदेवेचतुर्वपिकोणेषुइतिकतेसाधुचतुरस्त्रस्यादिति // 3 // // // // // For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir कुं-मि- अथमंडपेविशेषशानिन्याह मंडपस्यभूमिहतोडायामईहस्तोच्छायावाकुर्यातचेतहितीयोमंडपःकार्योभवतितदामंडपप्रमाण परिमिताभूमिमध्येत्सवाहितीयोमंडपंकुर्यादितिव्यारव्यायसिद्धांत शेरवरैस्थूलादगिलोच्छायमंडपस्थलमीरित कपिल पंचरात्रेमंडपंप्रक्कयोक्तं उच्चायोहस्तमानस्यात्सुसमंचसुशोभने तेनविकल्पनियः वास्तुशास्त्रेमंडपानरमुत्मज्यकर्तव्य में उपांतरमिति 14 अथमंडपप्रमाणावसंततिलकेनाह दशहनोहादशहस्तोधममंडपाहादशहलोचतुर्दशहरतामध्यः षोडशाष्टाद उच्चांभूमिमंडपस्यपकुर्याडस्तोन्मानामईहस्तोन्मितांवामध्येभूमिमंडपेनोमितीचस्यत्वाकुर्यात्मंड पंचेहितीयः 14 दशसूर्यकरोन्मितो धमःस्यादिनशकपमितःकरेस्तुमध्याभूतिभूपको निमतोव शकरोत्तमः तुलापुरुषानेविंशतिहल्लोणतमामंडपेआ एरीयाननरवहस्तोऽप्यथमंडपस्तुलायां // 15 // यामविस्तारौतुल्पविवेतिव्यारव्याअत्रविस्तारायामयोरंगुलादिकंक्षिश्वात्यत्वाचाहषायसिध्यर्थपतितव्यउक्त विश्वकर्मणाचशिका धर्मवैश्यषमंडपेभ्योज्यवेश्ममुहषातुरंगशालायांगौशालागोकुलेषुचेतिपंचरात्रेकनीयान्दशहस्तःस्यान्मध्यमोहादोन्मितः तथाषोडशभिहलमंडपास्पाहिहोनमःतथादशहादशहस्ताचहिहिद॥ // 7 // 2 // 7 // 7 // 2: शितिहलोयनास्यादिनशक्रयमिनमुडपेनोमितीच For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandir ध्याननःक्रमानलिंगपुराणे त्रिंशइस्लप्रमाणेनमंडपंकटमेववा तथादशहादशहतोचहिदिध्यातनःकमान लिंगपुराणे त्रिंश इस्लाप्रमाणेनमंडपंकूटमेववा तथाष्टाशहरलेनकलाहलेनवापुनरिति ननुहादशहस्तमउपस्यकथमधमत्वचेतिउच्यते दशह स्तापेक्षयामध्यमवंचतुर्दशहनापेक्षयाकनिष्ठत्वं यथैकस्यैवयजमानस्यकुत्रचित गोगावंकुत्रचिन्मुख्यत्वेतहदशहस्तमें उपनवकंडीपक्षेपंचमेखलापक्षेचआचार्याद्यपवेशननसंभवतीतिअवरल्पनेकहमपरिमितेः कुंडैकमेखलापक्षमा वादरणीयःऔचित्यादर्थात्परिमारणमिति कात्यायनोक्लेश्चजनमेपिमंडपेशहरलकुंडनवकपंचमेखलादिपक्षस्यसमावणे दिगंतरालेदिकरंभवेहाचतुष्टयंवेदगांगुलैलन विवहितमध्यवरिष्ठयोः स्याहेदीविभागेनसमा नस्यादिति मंडपमृद्धिकार्यायतोमंत्रमुक्तावल्पा चतुर्विशहलपर्यंत मंडपवृद्धिावानशातपंच एकराच 16 हस्तमारभ्यहात्रिंशइस्नपर्यंतंबहिःकर्मविशेषउक्तासाचात्र विस्तर मयान्नलिरव्यत इति १५अथद्दारमानैवेदीमानंचारख्या नकाह दिमध्येहारचतुष्टयहिहसंभवति तन हारमध्यमोत्तमयोर्मेडपयोः चतुरष्टौगुलदृहिमतमध्यमंडपेचतुरंगुलाट्ट। ट्विःउनमेचाष्टांगुलवृद्धिःकार्यावेदी For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrm.org Acharya Shri Kallassarsur Gyarmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुमि उपस्ताटतीयांशेनमध्ये कार्यामंडपेनवकोष्टकेलतेसतिमध्यकोष्टकार्यासमाहस्तमात्रमुचार्या अन्यत्रइष्टिकाभिः कार्यत्येततकेवलसमत्व | || साधनायेनिव्याख्यापैचरात्रेकनिष्टेहिकरद्वारेचनुरंगुलवृद्धितःमध्यमोत्रमयोरिति क्रियामारे विभागमैडपकत्वामध्यभागनवेदिकाहरू मात्रतसिधंचतुरखसमनतःवसिष्टोपिहान्ननांचविस्तीर्णामितिमत्स्यपुराणादिषुयइदिमानमन्यथोक्तं तत्कर्मविशेषेजेयमिहोनशे | खरेतुविशेष वेदोचतुर्विधाशक्ताचतुरखाचपद्मिनी श्रीधरीसर्वतोभादीक्षासुस्थापनादिहुंचतुरखाचतुः कोणावेदीसर्वफलपदातराः | जुलापाने धममध्ययोसास्पातपंचहलोनमकेंद्रिहलाईशानमा गॅयहवेदिकानुहस्तोन्मितोच्छ्रायवतीत्रिवप्रा // 17 // * // गादिप्रतिष्ठायोपनिनीयनसंनिभागजास्यात्सर्वतोभद्राचतर्भद्राभिषेचनेविवाहेश्रीधरीवेदीविंशत्पस्नसमन्वितादर्पणोदरसका शानिनोवतविवजिनेतिर अथवलापुरुषाने विशेषविपरीतारख्यानक्याहंतुलोपुरुषदानधमममममंडपयोःपंचहस्ताउतम मंडपेसप्तहनाभवनिमंडपस्येशानभागेग्रहवेदिकाहस्तायामदेर्योच्छ्राया त्रिवाभवतीतिव्याख्यामास्येपंचहस्साभवेदीसतह राम लाथवाभवतअनमधमाधमयो:पंचहस्तानमसलहरलेतिनिबंधकार्टभिर्व्यवस्थापितमंडपस्पेशानभागेग्रहवेदिःकरोन्मितेति 8 For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar Jain Adhara Kendra अयस्तंभनिवेशनभुजंगप्रयात शलिनीभ्यामाह समेटतीयेशेपूर्वापरंदक्षिणोत्तरंचापिसूत्रंदद्यात एवंनवकोष्ठात्मकोमंडपोम | वतिततः रतीयांशतिष्वष्टसुचतवहिःकोरणेषचसमानशभानहढानयनीयवसोडवान पंचहलप्रमाणात हादशलभानदध्यान ध्याहारयतस्तंभवेद्याःकोणेषुअष्टहस्नघमाणातचतुरलभानसचूडानतादृशानेवाग्नेयीदिग्तःपादक्षिण्याध्यादोपयतलभपंच मोशंभूमोनिखनेदेवकोषोडशम्भस्थापनस्यादितिव्याख्यापंचरामंडपाच्छिताम्वेदसंख्याश्चूडासमन्विताने भातसमंचसंस्था | समत्रित्रिभागेचसूत्रपद्याइदग्दक्षिणचापिपूर्वापरंचततस्यशौचकोणेषुदध्यासमभकानहादशैवे सुहस्तान १८वेद्याःकोणेहलिहस्तोञ्चवेदसंभानेदद्याइन्हिदिग्तःमचूडानप्रादक्षिण्यापचमाशंतभूमौदध्या प्पलमहादशकंपुनः वाह्येप्युक्तप्रकारेणातत्रतत्र विभागनःअवयद्यनिसाधारण्यनमंडपो देवंषोडशसभसंस्था॥१६॥ छिनानियुक्तं तथापिषोडशहस्तमंडपाईनैवेतिज्ञेयंसर्वमुख्यस्पषोडशहस्तस्यैवसर्वत्रोहत्वान्यच्छारदानिलकेपोडशस्तभसंयुक्तंचा खारलेषुमधमा अष्टहस्नसमुच्छायो इतिवदसंख्याश्यूउसमन्वितालथेनिवाक्यात चतुर्पवेदिकोणगपुस्लभेषचूडा नियमःअन्येषहादशमुकाई सुडावाकार्या-अन्यच्चनभोच्झायेशिलान्यासमत्रयोजनकीलकेखननावटसंस्कारेपारंभोवदिगोचरेइतिवास्तुशास्त्रेपंचमोशंखनेहमौसर्वसा धारणाविधिरिति For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ SM Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kallassagarsuri Gyarmandir कं.सि. अतभापरिकाष्ठनिवेशनइंद्रवजयाह प्रथमचतुर्षभेषुवेदिकोणगेषुवालकाव्यकाष्टचतुष्टयं प्रोनेछिट्रवन्निधेयं तवपूर्वापर इयंदक्षिणोत्तरंडयंचचूडामुनिदद्यात् निय-निहितस्यकाष्ठस्पवलिकेतिसंज्ञा स्वंद्वादशस्वपिवाहोघुसभेषकर्णषुचूडासुवा। बलिकाः काष्टानिनिधेयानिततोमध्यलेभचूडानः पूर्वापरमेकंदक्षिणोत्तरमेककागचेकंकासमतयास्थापयेदिति स्वेचतुर्थ पिस्नभेषवादशकाष्ठानिभवति ततोमध्येमध्येचकाष्ठानिसकर्णकानिदेयानीतिव्याख्या 20 अथमंडपाच्छादनेरथोड़तयाह वेदि| सभेषनिर्यग्वलिकानिधेयाश्शूडासुकर्णेषथवावहिःस्थै पूर्वापरंदक्षिणसौम्यदिकस्थकोगोंतराकाष्ठचय निदध्यात 20 मध्यभागशिखररचयित्वाछादयेदपिकदैजुवेशै हावर्जमिहमंडपमेनस्तंभकानपि लगोपरिशिखराकारांरचनाकवासनमंडपंवारवर्जितं ऋजुवंशः कदैःछादयेत षोडशा ((सवस्त्रसमूहः // 21 // नपिलमानमवस्त्रसमूहेईकलादिभिश्चात्येदितिव्यारव्याकियासारेनारिकेलिदलैपिपल्लवैर्वायवेणुमि आचाद्यामंडपाःस विहारवर्जतसर्वतः वास्तुशास्त्रकदैःसद्भिस्नुसंछाद्याविजयाद्यास्तुमंडपाइति हयग्रीवपंचरात्रेदर्पणैश्चामरैर्घटैःस्नेभानवस्त्रवि राम: भूपयेदिति // 21 // For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Se Kailasagarsur Gyarmandir अथतोरणान्याहवसंततिलकयापूर्वादिदिक्षुवटोवराश्वस्यलक्ष तोरणानिरचयेत अथवाश्वत्थावरलक्षवटैरचयेतेषामभावेइमानि तोरणानिएकेनैवृक्षणयथोपपन्नेनरचयेदितिव्याख्यामहाकपिलपंचरावे देवास्तारणरूपेण संस्थितायनमंडपे विघ्नविधसना थायरक्षार्थमध्वरस्पचन्यसेन्योधमेंद्रातयाम्पांचीदुंबरंतथा वारुण्यापिप्पलचैवकौप्तिक्षजन्यसेन अश्वत्थाईवरलक्षवटशा खालतानिच मंडपस्यप्रतिदिशंहाराण्यतानिकारयेत हारकारत्वात हारशब्दप्रयोगःपंचरात्रैअलाभेषेकमेवैषासर्वाशासुनिवेश पर्वादिदिक्षरच्येतपितोरणानिन्यग्रोधजेनफलपिालनसगजे अमात्यजंनफनपर्कटिभरिपरि मभावतइमान्यथवैककेन 22 हस्तावहिमंडपतःशरांगखरैः करैलान्यधमादिकेषुदीोणिचप्राहुरथा येदिनिसर्वाभावेशमीजवखदिराणामन्यतमेनवाकार्याणिसअथतोरण "यनिःस्यालेषादिहलाचरणप्रहार माननिवेशनंचविपरीताख्यानकशाहमंडपान्मंडपहारहहिहस्तमात्रेतानितोरणनिपंचषट्सहरलैर्घाणिअधमादिकेषत्र, धममध्यमोनमेषुमंडपेषुपाहु:अथतेषानोरणानोआयत्तिरायामोहिहस्तःचरणवृध्यासहस्यात अधमेमंडपेहिहस्ताआयानिःस्या नमध्येषडंगुलानिदोहस्ताउन्नमेसाईहलयंइतिव्याख्याआग्नेयेपंचषट्सप्रहलानिहस्तखातेस्थिनानिचवास्तुशास्वेपंचहलपा For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Se Kailassagarsur Gyanmandir www.kabatirth.org हि मागास्नेविस्तारणहिहलाका षडंगुलाभिदाश्वसनहस्तास्तथोन्नमेअर्थान्मध्यममंडपेक्टहरतानोरणाइति // 23 // अथफलका हिनिवेशनमुपजातीवन्त्राभ्यामाहलेभानांतोरगरिनेभानादशांगुलपरिणाहानामईननिर्यक्रफलकंउपौतयोः सखि स्पान फल कंनामतोरणलभोपरितिर्यग्दीयमानंकाष्ठयदिकेसभिधीयते अल्पमंडपानोरोसाईहनयमितमध्येहलत्रयपरिमितेउनमेचसा संभाईमानंफलकनुतिर्यकनवेशविश्वप्रमितांगुलाश्च तन्मूट्टिकीलाः खतुरीयभागततस्तुशूलालतयश्चनेस्युः // 24 // * * // दहलत्रयमितीशैवेयागेचतुःफलकमलकेशूलारुतयःनवैकादशत्रयोदशीगुलदीर्घाः स्वचतोशेनविरहताः तेनसपादहयपा होनत्रयसपादत्रयोगुलविता खनाराकाष्टजाः कोलाचत्वारोभवतितेषाकीलानाफलकस्यमध्यभागेवेशनहिनिचतुरंगुला रामः मिनिमल्पमध्यमोनमेषुस्पानमंडपेषु // 24 ॥ई॥ For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirthorg Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra अविस्नुयोगपुनः अंगुलहिरिति अधमादिषुमंडपेषुदशांगुलचतुर्दशांगुलदीःिस्वचतुर्थासेनविस्थताः तेनसाईदयविसाईवयोग सायामा:वेशनार्थमधोलधुकीलेनसहिताःप्रागादिकमेणशेखचक्रगदापनचिन्हिताःकीलाःखतारणाकाष्टभवाःफलकमध्येनिधे यातोरणस्तंभेष्वपिपंचमोशननिखनन मितिव्यारत्याशारदातिलकेतिर्यकफलकमानस्यान्तंभनामईमानते इतिमंत्रमुक्तावल्पाअ अयोमध्यभागेचयदिकायोचिश्मूलकमितिपिंगलमलेनचिन्हिताःकार्याहारशाखस्तमस्तकेशूलेनवागुलदर्यतुरीयांशेनवि तिःऋजुवैमाष्टंगस्यात्किंचिहक्रतुपक्षयोःप्रथमतन्समाख्यानेगुलरोपयतत्तथाशेषाएगांगुलाहिर्वेशश्चागुलड़िता तद्देशनंदित्रियुगोगुलानिशैवेतुविश्लोर्यजमेंगुलाई कीलेषुशखारिगदोबुजाकेधिवंशरोयःकिलो इतिवास्तुशास्त्रेमलकेद्वादशांशेनशंखचक्रगदावजपागादिक्रमयोगेनन्यसेनेषोस्वदारुजमितिअन एरणेषु // 25 // हादशांशःशारखानामेवेतिकैश्चितफलकहारशासनेत्युक्तं तसतशाखापहोवफलकाहीनीमानोक्तेःशूलान्यपिस्वदान वानीतिन्याय्याशाखादिस्थानीयत्वात पंचमाशंन्यसेडूमौसर्वसाधारणविधिरिति 25 25 ॥अथमंडपवर्णनव्याजेन मंडपालेकरणमिवनमंडयकहभ्यआशिषशार्दूलविक्रीडितेनप्रयच्छति॥ // // // // // For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassarsur Gyarmandir / .सि उद्यनियोनिभवंतिपत्राणियासांता तथाभवनिफुलेरतिनम्राःविलसत्यः कोमलाः एतादृश्योयारंभाःकदल्पनाभिरालिंगितामाः 11 यस्यसभमूलेधृततादृशकदल्पःवहपत्रराम्रापल्लवैःसर्वत्रकृतवेष्टितःराजतिचामराणियस्मिनतादृशःसनसंपवताःमुकुरा आदा शःयस्मिनताहशासनउदंचतिउपरिविलसतिस्तादृशानिवितानानिनैरंचिनोन्वितःपुष्पाणिपाचंपकजातीमालतीमलिकाकम दादीनिफलानिजंबीरदाडिमकदलीराम्रनारिकेलपूगीफलादीनिनरन्वितः एतादृशीयमहामंडपःभवतांफलायउन्नमफलप्राप्नयभू उद्यत्पत्रफलातिनविलसदभाभिरीलिंगितस्तंभोनेकदलैरसालविटपैःसर्वत्रसंवेष्टितराजच्चाम रसंघक्दमुकरोदंचहितानान्विनौयुत्ताःपुष्यफलैःफलायभवतोभूयान्महामंडपः // 26 // // // यादितिव्याख्या सिद्धातशेखरे चूतपल्लवमानाद्यवितानरुपशोभित विचित्रवखसंबन्नंपडकूलविभूषितसकलैःकदलीत। भैःकमुकैारिकेल :फले नाविधैभैज्पैिदपैरणेश्यामरैरपिभूषितमंडपकुर्याजिलपुष्यसमज्वलमितिअन्यथाभावदोषउक्तः चराअनुक्कसाधने:कृप्नायदिवा कुटिलारुतिःमानाधिकोथवान्यूनोमंडपाकड़नाशनन्यथोकेकतमंडपंफलाधिवतत्रैव अ ख्यातसाधनैःकपःसरत्रःसममानकःमनोजोमंडपोयोसोकर्मकर्तःसुमावहइति // 26 // // 6 // 2 // छ / For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobairthorg Acharya Shri Kamarul Gyarmandir अथवजनिवेशनविपरीतारख्यानक्याहध्वजानदिहरहानतायामानपंचहनदीर्यानसपीनारुपाकलनीलश्वेत्तानगैरिकारि लिखितदि। क्पालवाहान दशहस्तवंशमस्तकेयोजितानहस्तक्ष्यनिखातानवजोस्तानपिपूर्वनइतिवक्ष्पमाणसातपाच्यादिआवहारयेदिति व्याख्याप्रतिष्टासारसंग्रहे पीतरनादिवर्णवपंचहताध्वजास्मताःहिपंचहरेनेडलेवेशनैः संयुतामताइति क्रियासारेभानेगवस्लम हिपसिंहमस्यैरणवाजिनावृषभचयथान्यायध्वजमध्येकमाबिखतः पंचाशनिरखनेदिनि अकरणेदोषः पचराने चिंतयत्यसुरश्रेष्ठाव खजानदिहस्तायतिकाश्चपंचहस्तान्सुपीतारुणकलनीलान श्वेतासितश्वनमितानदिगीशवाहानवहे हिकरवंशशीर्ष 27 लोकेशवर्णेश्चयुत्ताःपताका शैलेंदुदैर्ध्यायतिकाश्चमध्ये चित्रवनंदिकरदैर्घ्य। जहीनसुरालयं ध्वजेनरहितेब्रह्मनमंडपेतवथाभवेन पूजाहोमादिकं एवेशविदोस्ततपातगकिंकिणी के // 28 // सर्वजपायलतंबुधैरितिक्षारोपणफलतनैक्यकत्वापुरुषःसम्यक्समस्तफलमाप्नुयादिति २७अथपताकानिवेशनमा हधजनिवेशनंनवमकुंडपताकानिवेशनचंद्रवज्रानुश्वभ्यामाह लोकेशानालोकपालानायेवर्णःपीतादयः पूर्वश्लोकोका गै | रिकाहिलिखितवज्रशक्किएंडवङ्गपाशांकशगदात्रिशूलानितैर्युताः सप्तहलदीर्घा:एकहलविस्तताःपताकाःदशहनवेशशीर्षगाःचित्र For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ऊं सिवनंत्रिहस्तविस्तृतपातेवर्तमानकिंकिणीक शीर्षसचामरंदशहलेदेव्यैवंशेचतादृशंतमध्येविन्यसेत् 28 पूर्वादिनःपताकाश्चदिन्यसे। दियुत्तरश्नाकेनान्वयः नवमीपताकीपूर्वानयोर्मध्ये श्वेतानाशीमेवाचार्यकुंडे विन्यसेतध्वजानताअपिपताकापूर्वादिकमेणभूमीपं चाशरोपोनविन्यसेदितिव्यारव्यातरक्तमारसंग्रहेप्रतिकडंपनाकास्त्रोक्तास्सुःशास्त्रकोविदःसप्तहस्ताःपताकासःसप्तमेनचविस्तृत लोकपालानुवर्णेननवमीतुहिनप्रभापताकाश्चध्वजाश्चापिगंधपुष्पसमन्विताःइतिपरशुरामःनिहस्तवितनोदी|दशहस्ताविचित्रितःचाम श्वेतांचनवमीपूर्वेशानयोमध्यतोवुधः विन्यसेतुपताकाश्चध्वजोस्तानपिपूर्वशा पाच्याश्चतुष्कोणम गेदुखंडविकोणतांगभुजीजानिअष्टास्त्रिशकश्वरयोस्तुमध्येवेदाखिवावतमुशंतिकुंड // 30 // रणन्वितःशीर्षप्रीतेश घंटिकादशहलोडतोदडेपुष्पगंधैःसमन्वितेइति अयनवकुंडनिवेशनविपरीताख्यानन्याहप्राचीन आरभ्यचतुरस्त्रयोनिनाई विकोणतषडवपनाशस्विकंडानिभवंतिप्राचीशान्योर्मध्येनवममाचार्यकुंडेस्याततञ्चतुरस्तावेतिव्या स्याशारदातिलके अष्टाश्वासासुरम्पाणिकुंडान्येतान्यनुक्रमातचतुरस्रयोनिरईचंत्यसंचचर्तुलैपरस्रपंकजाकारअष्टावतानिनाम रामः आचार्यकुंडमधोस्पागोरीपनि महेंद्रयारितिसिहानशेखरेपुरंदरेशयोमध्येहतवाचतुरखकेनदाचार्यविनिर्दिष्टमितिअयमुत्तमःपसः३०/१२ For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir अथपंचकुंडयैककुंडनिवेशनमिंद्रवज्रयाहआणदिक्तचकुंडानिचतुरस्त्रहत्ताईन्नपद्मानिईशदिशिकंउंचतुरस्रवृत्तवानःपचकुंडी निवेशनस्यात्यांचैकमेवकुंडनदापश्चिमउतरेवाईशान्यावास्यादपरंतुचतुरस्रवेद्याः सकाशनानिसाणिकुंडानिसपादेनकरणविं शदंगुलीतरेवावेदीपादोतरेणवेद्याश्चतुर्थाशनमंडपनवकोष्टेलते अष्टसुभागेषुमध्येवाभवत्तीतिव्याख्यानारदीये यत्रोपदिश्यते डेचतुष्कतत्रकर्मणिवेदास्वमर्धचंद्रंचरत्नपद्मनिर्भतथा कुर्यात्कुंडानिचत्वारिपाच्यादिषुविचक्षणः॥पंचमकारयकुंडईशदिग्गोचर) - आशेशकुंडैरिहपंचकुंडीचैकंयदापश्चिमसोमशेववेद्यास पादेनकरेणयहापदी तरेरणखिलकुंडसंख्या // 3 // 6 // हिजेइतिअयंमध्यमःपक्षाकैश्चित पूर्वशयोरितिलिखितंतदसत् सोमशंभी एकंवाशिवाकायांप्रतीच्याकारयेहुधा आचार्या अपिअथचादिशिकंडमुत्तरस्याप्रविध्याचतुरस्त्रमेकमेवेत्ययकनिष्टःपक्षानवग्रहाधिकारेवशिष्टसंहितायाकुंडतन्मध्यभागेत कारयेच्चतरसकवितस्तिहयमाख्यातंतकुंडेसचतुरंगुलमितिवेदीपादीतरत्यत्कानवकुंडानिपंचचेति नारदीये कुंडवेधतरचैवस पादकरसमितमितिकैश्चित्रयोदशीगुलमप्यतरमुक्ततत्रमंडपानुसारेणव्यवस्थेति // 31 // * // ॐ // // * For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kallassagarsur Gyanmandir www.kabatirth.org कुंसि अथवर्णविशेषेत्रीणीचकुंडविशेषशालिन्याहविषादारभ्यविप्रक्षत्रियविटशूद्रागोचतुःकोणतनाधीत्रकोणानिभवनिअथवावि पादिवणेषुचतुःकोणानिवर्नुलानिसर्वाणिकुंडानिभवति यदास्वीयजमानाभवनिदायोन्याकराण्येवकुंडानिभवतीतिव्याख्याशा रदायाविधारणाचतुरखेस्पाड्राज्ञांव लमिष्यने वैश्यानामईचंद्राभगृहागांअखमीरितंचतुरखेनुर्वेषांकेचिदिच्छतितोनिका पंच रात्रेसर्वाणितानिहतानिचनुरमाणिवामदासनत्कुमारःस्त्रीणकुंडानिविद्रयोन्याकाराणिकारयेदिति अथशाच्यादिकुंडे विषातश्रुत्यखंचहत्तंचताईव्यखिस्पाइदकोणनिवापिसर्वाण्याहईतरूपाणिचान्येयोन्याकारण्य गमानीतुनानि 32 सिद्धिःपुत्राः शुभंशत्रुनाशः शातिर्मतिछिदृष्टिरारोग्यमुक्तहिफलैपाच्यादिकुंडके३३ घुफलविशेषमाह प्राच्यादिकुंडेश्वष्टस्वष्टोफलानिस्युःशारदायोसर्वसिद्धिकरकुंञ्चतुरस्त्रमुदाहृतं पुत्रपर्दयोनिकुंडमधैहाभ सुभपरं शवक्षयकर असंवर्तुलशातिकमणि छेदमारणयोःषष्टषडापनसनिभष्टिदरोगशमन कुंडमशास्त्रमीरित का मिकेतुफलीतर सेंद्रयारलेभेचतुष्कोअग्रिभागभगारुति चंद्राधमारगयाम्पेहेषेव्यवंतनैकातेवारुराया शतिकेवृत्तषडस्य रामः वाटनैनिलेउदीच्या पोएिकेपारोवामशत्रिभुक्तिमिति // 33 // For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya SIR U HU www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ||अथशनाधिकहोमेकियतीहिनचाहाह्यानयनेसूत्राअंतरंनवभिर्भकंयन्यूर्वापरकुंडयो।अंगुलानियानुसाइद्धिरिष्टहोमके। अथहोमसंखयाकुंडमानशिखरिण्याहंशवामितपंचाशन्मिनेहोमेनिमितकुंड शतमिनेहोमेनिमितसहस्रमितहामेहस्तमित्तदेशसह खमितेहिहलेलक्षहीमेचतुर्हस्तमितंदशलक्षहोमेषडस्त्रकोटिहोमेष्टहस्तमितंदशहस्तमितेवाके चित्षोडशकरमपिपाहुरितिव्यात्यामा विष्यपुराणेमुष्टिमानंशनाशतेचारनिमात्रकसहलेखथहोतव्येकुंईकुर्यात्करात्मकद्विहस्तमयुनेतञ्चलसहोमेचतुःकरदैशलक्षमितेहो। शनाईरनिस्पातपरिमितेरनिविततंसहस्त्रहस्स्यायुतहवनेहमयुगलं चतुर्हसेलक्षेपयुतहवनेषट् करमिभैः ककुनिकोटीनृपकरमपिपारपरे 34 लेक्षकध्यादशलक्षकोतकरैकवृध्यादशहस्तकंचा मेषट्करसंप्रचक्षते अष्टहस्तात्मकंकुरकोटिहोमेषुनाधिकशारदायादशहस्तमितकुंड कोटिहोमेपिशस्यतेस्कादेकोटिहोमेची हसंचतुरखसमंततः योनिवकहयोपेततरप्याहुरिखमेखलमिति ३४इपायःस्थलहव्यविषयानथाकेषाचिन्मतकंडमानमुपजानिE कयाहलक्षस्येकवादशलक्षकाणीअंतसमात्रिमर्यादीकपत्यादशलक्षकांनएकलक्षमारभ्यलक्षवृध्यादशलक्षपर्यनंइत्यर्थःकरस्य. एकसुध्यादशहस्तकंस्ककरमारभ्येककरवृध्यादशहस्यावकुंडपाहरिनिपूर्वणान्वयःकोदरपंचाशवसेदशलक्षेविंशविलक्षलक्षही। For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassag y armandir के.सि. सप्तपंचषद्धिकरंकुंडमितिव्यारव्या शारदायोस्कहस्तमितंकुंडलक्षहोमविधीयतेलक्षाणांदशकंयावन्नावलेनवई येन सिद्धांतशेख 14 लक्षाईत्रिकरकंडेलसहोमेचतुष्करंकुंडपंचकरप्रोक्तंदशलक्षाहुनौकमानषडलेलक्षविंशत्यांकोटाईहस्तमप्रकमिति इदमेवकुंड मानेकामिकादिमतसिद्दीतशेखरेशारदाहेमाद्रिप्रमुखेःप्राचीनःरामवाजपेयिराघवभकुंडरत्नाकरकोमुदीकारादिभिर्नवीनेश्नलिखि कैश्चिदन्यथापिकुंडमानान्मुक्तानिनानिमत्रपकरणवशाततत्कर्मविशेषेद्रष्टव्यानि ३५अथैकहलाद्दशहस्तोतयावत्कुंडेषुभुजमान। कोट्यदिग्विंशतिलक्षलक्षदलेमुनीवर्तकशानुहलम ३५वेदांक्षीणियुगामयःशशियुगान्यष्टाब्धयस्त्री पोष्टाक्षावन्हिरसारमोगमितानत्रयोक्षस्वरा:अंगुल्योथयवाःखमभ्रमिषवारंवपेचषट्मागराःसा प्लाघ्रमुनयस्त्वमीनिगदितावेदास्रकेवाहवः॥३६॥ ९गर्दूलविक्रीडितेनाहएकहलेकुंडेचतुर्विशत्यंगुलानिआ. यामविस्तारी 24 हिहस्तेचतुखिंशन ३४इमानिपादोनयूकाचतुष्टयन्यूनानिअल्पांतरखान्पूर्णान्येवतानिविहस्ते पंचयवाधिकैकचा खारिशेदंगुलानि ४१५चतुहले ष्टचत्वारिंशत् 48 पैचहस्तेपंचयवाधिकानित्रिपंचाशदंगुलानि ५३५षडस्लेपादोनैकोनषा रामे। टिपलाई सतहलेसाईविषष्टिः६॥४अष्टहलैयवानांसप्तषष्टिः६६७ नवहलेहासप्ततिः७२ // 6 // // // // 14 For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir दशहरलेयबोनापट्सप्ततिरिति 757 चतुर्भुजेकंडेषुयाउन्नाइतिगारख्या अबोपपत्निःएकहस्तक्षेत्रस्पचतुर्विशत्यगुलामकस्पभू जाकोटिधातःक्षेत्रफलंतचषट्सप्तत्यधिकपंचशती ईएतत्पदमेकहलस्पक्षेत्रांगुलानिचतुर्विशति २४स्वक्षेत्रफलस्वधातादि गुणितस्पमूलस्त्रिंशहाद्यगुलानिभवति ३६अथयोनिनिवेशनमिंद्रवज्रयाहसेंद्रापाच्याआरभ्यकुंडत्रयीचतुरखयोनिस्तार्धरुपादा क्षिणयोनिः स्यान उतरायाअर्थादोताउदनुखाइतराणिपंचकुंडानियखिवत्तषडविपद्माष्टकोणनिपत्यग्योनानिप्रागाणिअों कंडत्रयोदक्षिणयोनिरैया सौम्यागकाश्यादितराणिपंच पश्चाङ्गगा नींद्रदिगयकाणियोनिनकोणेनचयोनिकुंडे // 37 // * // होतापामुखनवममपिकुंडंदक्षिणयोनिउदगगर्यायोनिःकोणेयोनिकुंडेचनास्तीतिव्याख्यास्वायंभुवेषागयियाम्यकुंडानापो कायोनिरुहमखीपूर्वीमुखाः स्थिताःशेषायथाशोभंव्यवस्थिताइतित्रैलोक्यसारेनवमस्यापिकंडस्पयोनिक्षलेस्थितेतिअन्यत्रा नार्पयेकुंउकोरणेषयोनितीनंत्रविनमइतियोनिकुंडेतथायोनिपानाभिविवर्जयेदिति // 37 // * // * // uji For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharyasmikalamsagarsunayamaal Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुंसि ||अथर्वषोकंडानीपततिभूतंचतुरखतावच्छालिन्याहइष्टव्यासाहिगुणितव्यासचतुर्थाशकृतचिन्हंसपाशंसवपूर्वपश्चिमस्थयोः शकोईवादक्षिणेतरसत्रमध्येयथामध्यचिन्हभवतिनथाकोणयोःपाशाच्चतुर्थाशंकर्षेन एवमन्यतोपिस्वंततेसमचतुरसंस्था नमेवसर्वेषीकुंडानामूलमितियारमाउनंच चतुरस्त्रमिदंघोक्तंसर्वकुंडेषुकारणमिति अत्रसमशुतोतुल्प चतुर्भुजेतथायतेतड। जकोटिघात क्षेत्रफलंषट्सप्तत्यधिकपेचशती पा७६ एतावदेवयोन्यादिकुंडेषुएकहस्तेषुयथाक्षेत्रफलसंपद्यतेनथायतितव्य हिनव्यासंतुर्यचिन्हंसपार्शसूत्रंशकोपश्चिमेपूर्वगेपि दत्वाकर्षत्कोणयोः पाशतुर्ये स्थादेववावेदकोर्णसमान क्षेत्रेजिनाशेपुरतःशगंशासंवर्यचस्वीयरदाशयु जानकाधिमानेनलिखेदुखेडे प्रत्यकपुरोकागुणभोभगाभं // 39 // * // मिति 28 अथायोनिकुंडमिंद्रवज्रयाह चतुरखक्षेत्रेचतुर्विशतिभागेशोतमतिपंचाशानस्वीयहाविंशदंशयुक्तानोसंव_ततश्चतु विभक्तं तस्यक्षेत्रस्यपश्चिमचतुरखेडयमध्यांकात्कर्णसूत्रस्पचतुर्थाशनपत्यकपश्चिमभागेइंदुरवंडेहताईयेविहनलिखतनः रामः पूर्वाकाइक्षिणतरसत्रसंलग्रहतार्धयावन्त्रीयमानगुणहयताभगाकारयोनिकुंडस्यादिनिव्याख्याअथक्षेत्रफलानयनंअवक्षेत्रव। 15 For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Shri Kailasagasur dyanmandr Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ||पूर्वाकाइक्षिणोतरसत्रागंयावन्नीयमानंमत्रहयात्रिकोणमेकंतथादक्षिणोतरमत्रायान्पूर्वापरांतयावन्नीयमानंमत्रहयादप रित्रिकोणांउभयत्ताई मिलिवाएकंस्तमितिटतीयांक्षेत्रत्रयफलयोगपूर्णेफलेतत्रप्रथमस्यक्षेत्रफलंभवर्लयांगुनानिध्य वायूरभूर४ लेवेननिव्रकुमुखैक्यखंडमिति अवमुखाभावानभूम्पर्धमेवरवेनगुणितंसजातंप्रथमक्षेत्रफलांगुलानिया अथापरस्पलेकः १२भा सेवाअवापित्तथैचरीत्याक्षेत्रफल १४४अयनाईयोरकहततत्फलंतवहनयान्तःजव्यासस्यवर्गेभन वानि ३२७नि सध्मफलंयंचसहभक्तरुद्राहतेशकहनेयवास्यात्सूक्ष्मफलंसंव्यवहारयोग्यमितिव्यासवर्ग:२८८०अयंभन वामि दी७निनःपंचसहस्तभक जानेक्षेत्रफलस्तस्प २२६१४॥५त्रयाणीयोगक्षेत्रफलंपूर्ण५७६।०४।५अत्रलिक्षापंचकंयूकाचतुष्टय चाधिकं अल्पांतरवाददोषःवजायसिदिचउक्तंचस्थापनेसर्वकंडानोवजायःसर्वसिहिद शतांशवाधिकहीनंद्रासहीनहूषयेत अये होष विशुकियतेशास्त्रको विरिति एताक्षेत्रस्यानगग्रवादीचीपाचीवावर्तव्यास्वमन्यकुंडयोरपिय पदार्थादर्शचतुर्विशतिः धामध्यसत्रेभवायुरोग्यसेन पंचीशान्वेककस्यत्रीन्विंशोशात्कारणपादतः वृत्ताईस्नोमध्यतिर्यक सूत्रांतंचततोर्पयेत् पुरोवदितसूत्री तसूत्रेस्याङ्गाकृतीति इमानिकुंडानिकादिमतादिग्रंथाविरुहानीतिअनादरणीयानिनतान्यचेनानितदाकारत्वमात्रसंघादकानिना For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jan Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassagarsur Gyanmandir कुं-मि. क्षेत्रफलपूर्तिकराणिनवशिष्पक्लेशमाभूदितिस्थूलमार्गेणयोन्याकारमापतिपाद्यतेयोगंगणिनानभिजस्लेनचतुरस्त्रकुंडे इस्लादिः / 16 नापूरयित्वातान्येवतंडलान्योन्याटिकुंडेयुदत्वातत्यू:नोष्टव्यमिनिअचांगुलयवयूककालिक्षाकखागोमूत्रिकारीत्यागुणयित्वाऽष्टमि | भांगेगृहीत्तेफलेउपर्युपरिचयोज्यमानेफलाद्युत्पद्यतेअंशसवर्णादिकुंडमात्रणेतिज्ञेयं ३०वसंतमालिकयात्रार्धमाहवापशतांशेनर युतोपरषुभागःपंचामोश अर्थान्क्षेत्रस्यैवतेनहीनावानौरवभूमि क्षेत्रतन्मितेनकर्कटेनसूत्रेणनामध्याकान कृतयट्टताईतस्मिन्नया स्वशनाशयुत्नेषुभागहीनः स्वधरिचीमितकर्कटेनमध्यान कतच नदलेयतश्चजीवांविधाविंदुस्लस्पसाधुसिहो॥ 40 // तापूर्वाप रेखाजीवारुपासनाईस्पमिध्यसाधुःस्पाद्ययाकरोतविहानितिव्याव्याअवक्षेत्रफलोअत्रक्षेत्रस्यपंचमांशोगुलाद्यामा।| एतस्मशतांशगुलाद्यः३०४अनेनान्वित पंचमांशःअधीही। अनेनोनाक्षेत्रभू:१०१३॥७एनद्यासादिगुणव्या सारा३३ई अत्रापिच्यासस्यवर्गेइत्यादिरीत्याक्षेत्रफल ११५शरा६४१एतहतफलोअस्पाईनाईक्षेत्रफले॥५७६१। रामः अलिकंयूकात्रयंयवैकंचाधिकंअल्पांतरखान्नदोषःअवापिधजायस्वेति // 40 // // // 3 // 6 // 6 // 6 // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kallassagar Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org अथ अखिकुंडवर्तुलंचशार्दूलविक्रीडितेनाह अथपूर्वाहेक्निकडव्याख्यायनेक्षेत्रस्पतीयोशंपूर्वतोनिधायततउभयत्रोण्याश्चतुर्थी। शनिधायदक्षिणउतरतश्वत्वाविषुचिन्हेषुसूत्रदानात्कष्टरहितंअखिजायतननिव्यायाअवक्षेत्रफलानयनाअवतृतीयोशोष्टी गुलानिमयसूचेयोजितानिजातोलेवः 32 पश्चिमभुजेउभयतश्चतुर्थाशःषट्पडंगुलानियोजितानिजाता ३६अत्रमुखाभावाइमे रिवाईकृत १८इदेलवेनानेन 22 निनंजा क्षेत्रफल५७६समभुजनासद्यःक्षेत्रफलंचसिध्यनीतिकष्टोजितमित्युक्तंभत्रकिंचिडवे वन्यशंपरजोविधायचपनःश्रोरायोचतोशकंचिन्हेषुत्रिषसूत्रदानतइदस्याप्रतिकोजित॥विश्वा १शेःखजिनाशकेनसहितैःक्षेत्रेजिनशिलते व्यासाईनमितेनमंडलमिदंस्थाहृत्तसंज्ञशुभे // 41 // पम्पतदोषायअवापिधजायएवेतिअथोत्तराईनवृतमाह सेवेचतुर्विंशतिभक्तसतित्रयोदशीशेःस्वचतुर्विशत्यंशयुतः मिते नव्यासाईनमंडलयहतंतन्त्रसंतकुंडेसुंदरस्यात अत्रपूनेत्रफलानयनंअत्रयोदशानांचतुर्विशांशोगुलाद्यः०।४।२।३ अने नयुतात्रयोदश शहारा३२ इदेव्यासाईसनहिंसगुणव्यासः२७००।५।२।६४ अवापिव्यासस्यवर्गेस्मिन७३३।४।१० मानवाग्नि निघ्नेपंचसहसभक्तेइत्यादिनाक्षेत्रफल५७६ानाही अवलीक्षापंचकंयूकापडंचाधिकमदोषायाअवापिध्वजायस्वेति 411 For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallassagar sur Gyanmandir कुंसिअथषडखग्धरयाह क्षेत्रेचतुर्विशतिधाभक्नेसतिअष्टादशोशैः स्वासप्ततितमाशयुक्तैस्तावनाव्यासाईनमंडलेकतेसतितेनैव व्यासाईन मितेधृतेगुणके सूत्रेसति कर्कटेवाउजरदिक्तधृतेसतिपरावर्तनेनषचिन्हानिभर्वतितेषुषचिन्हेषुषसूत्राणिसको तिरेणापरस्परलग्नानिदद्यान ततःसंधौऋतुदोषः षड़जातेषांनाशेवृत्तिकतेमंडलस्यापिनाशेषडत्रिनेत्ररमणीयज्ञायतेइतिव्याख्या अस्मिन्षडव्यासः 364 अबोतरायविकोणमेकमहन नड्डजमानात्रियकामिनभश्चेदै:१०।३६२३ वृत्तव्यासेसमाहेतेरखरखखा भक्ने क्षेत्रजिनांशेनिमितलवकै खासिशैलाशयुक्तैव्योसाइन्मिंडलेतन्मित्तगुणकेकर्कटेवेंदुहितः / पदचिन्हेषुपदद्याद्रसमितगुणकानेकमेकंतुहितानाशेसंध्यर्तुदोषामपिचतिकतर्नेवरम्यषडखें मार्क 120000 संभक्तेलभ्यतेक्रमशोभुजा॥ इतित्रयाणाभुजानीमान 31 // 4aa उन्नराबायात पूर्वीपरभुजमध्ययावन्नीयमानम् / वश्चतुर्थाशोनोव्यासस्व 27 / 30 भुजस्वभूःमुखामावानभूम्पर्धाहीश४ लेवेननिघ्रमित्यादिनाजात क्षेत्रफलम३२ ||mईअथास्पमहनखिभुजस्यविष्वपिभुजेषुत्रीणिअस्त्रीणिसमान्येवलग्नानिसनित्तत्रैकस्यफलमानीयत्रिगुणवत्तापूर्वफलेयोनि सेतपूर्णक्षेत्रफलस्याना त्रियाणाभुजानीमान | लेवननिवमित्यायित्रगुणहत्यापूर्वफलेयोनि " For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir | नवदक्षिणकोणाग्रात्पूर्वापरभुजमध्ययावन्नीयमा सवलंबासा अव्यासचतुर्थाशःभुजव्यशोभूमिः 10 / 4 / 2 / 3 सर्वत्र। अंशस्वभुजसं पातान अवमुखाभावाडूमेरई 5 / 2 / 11 इदलवेनगुणितक्षेत्रफल 4804 / 3 इदेत्रिगुणअखाणामपिफले ४४।६३दपूर्वक्षेत्रफलेस्मिन ४३२॥पाईयोजित ५७हीही इहलीक्षाचतुकंयूकाषझ्यवषट्चाधिकं अल्पातरत्वाददोषः। अथवाव्यासोयूक यान्यूनःकार्य ध्वजायसिद्दिश्चअथवा किमेनावतामयासेनालघुविकोगोयनक्षेत्रफलहादशांशस्तक्षेत्रफलमा आरएतद्वादशेगुणंपूर्णक्षेित्रफलस्यात् अथेद कुंडस्वहिविलासमात्ररचितमितिनोपेक्षणीयं यतः षट्कोणतासमभुजताक्षे अफलंचसंपद्यतएवामानाधिवेभवेझेगोमानहीनेदरिद्रतेोत्यादिदोषापतिरपिनालिअथवतयंप्राचीनक्कतकुंड विरुईत हि। दृश्यनेचप्राचीनक्कतकुंडेषुपरस्परविरुड़ता इदमेवकुंडेरामवाजपेथिभिविषमभुजमृदंगाकारलतंराघवभहादिभिःसमभुजा मिवकारितालक्ष्मणाचार्यादयोप्यन्यथैवोचुःतस्मादश्मदुक्तेनेत्ररमणीयेसमभुजेक्षेत्रफलसंवाहिनिषट्कोणविद्दभिर्नानादरेमा व्यमिति // 42 // For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagasul Gyanmandir www.kobatrm.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुं-मि- अथचेयाचीनकनावेवाग्रहितारलेषांतोषायापिसमषटभुजेण्डसंवसंतमालिकयाह अथवाचतुर्विंशतिभक्तकुंड मानेसतिस्वी 18 यषष्ट्यधिकशतभागेनहींनैः पंचदशभागैर्मिनोयःकर्कटस्तदुईवेचन्ने उत्तरदिक्तःसकाशातसमै पडिर्भुजैः परस्परलषर संकृतमार्जनेनभवतीतिव्याव्याअथक्षेत्रफलानयनेनवनव्यासेसिभकोषडसेस्युर्भुजाःस्फुटाइतिभुजमान १४ारक्षेत्रमा दक्षिणोतरेखांदत्वाऊर्श्वभुजसंपाततःपूर्वापररेखाइयअधोभुजसंपानावधिदद्यात स्वंततेचतरवयंपरस्परलयंभव ॥अथवा जिनभक्तकुंडमानातिथिभागैः खरखभूपभागहीनामि नकर्कटकोद्भवेतुत्तेविधुदितःसमषभजैः षडखें॥४३॥६॥ नि पूर्वापररेखयो दक्षिणोत्तररेखयासहसंपातश्चतुर्थाशस्वभवनिसैवावाधातन्मानं भुजः१४॥२ स्वावाधाभुज कृपोरंतरमूलप्रजापतःलेवइतिसाधितोलवः १२॥७॥२अयमेवमध्यलवालवेन निघ्नंक सीई।४ मुखे४४ापाईकयरखेड़ेस 1217 इतिजातक्षेत्रफलं 28044 एवमपरस्यापिरवंडस्याउभययोगे 577 इनवयवाधिकतरप्पदोषायमेतबंध रामः जायसिदिश्चेति // 43 // For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallassagar sarl Gyanmandir अथपाकुंडशार्दूलविकीडितेनाहक्षेत्रस्याष्टमांशशात अष्टमांशध्याचकृतपंचकेकतेसतितवपंचकमध्येपथमंतकर्णिकाहिती येषोडशकेसराणिहितीयंकेशरस्थानमित्यर्थःअंतिमपंचमेहतस्वस्पांगुलच्यात्मकस्पाष्टविंशेनोनितेषोडशस्थानेषुरिसुविधा दिभुतदतालेचसमन्याविभाजितस्मिन्तेपंचचिन्हारेदिशिविदिशिकर्कटेकृतसतिपरावर्तननअष्टौपत्राणिजायतेसवीनता निकेसराहीनकेसरइतरतीयचतुर्थवाणिपत्राणिचहविहनखनकर्णिकास्यजमाखनाकीदृशीनिजास्वीयआयामोविस्तारतेतु अष्टौशाञ्चयतश्चकृतशरकतत्रादिमकर्णिकायुग्मेषोडशकेशराणिचरमेखाष्टविभागोनिने भक्तेषोडश धाशगतरतेस्युःकर्कटे टौद्धदाःसर्वीस्तोखनकर्णिकात्यजनिजायोमोच्यकांस्यात्कजं // 44 // // न्यूमोच्यकंयस्याःनाकजेपनकंडेवहितमार्जननस्यादितिव्याख्याअथक्षेत्रफलानयनंतत्रीयांतिमस्पचतुर्विशत्यगुलस्पपूर्वी वक्षेत्रफल ४५॥३॥अंतिमस्तस्यरसाहीही क्षेत्रफलमा अनयोरेतराई 123 // इदंपूर्वक्षेत्रफलेयोजितेवाअंतिमवृत्त क्षेत्रफलादयवर्जितमज्जातंपूर्णफला५७४।४५यूकोनफलमायातीत्यतोनदोषः अंतिमहत्तेलियामात्रवईनेनध्वजाय प्रसादश्चातयत्रातिमहतपचारभोधभूसंग्रहाध्र्वभूत्यागश्शूहिमताप्रत्यक्षतएवापलब्धयः॥४४॥ // // // 1 // For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabathorg Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir कुं.सि. अथाशत्रिकंडमुपजातिकयाह क्षेत्रेचतुर्विशतिमागेलतेसतिअष्टादशभागःस्वीयाष्टाविंशंशेनयुत्नाकर्कटेनतेलतेसति अर्थाः द्यासोहिगुणः विदिदिशोमध्येलताधचिन्हेभ्यः अष्टभुजैस्रतीयमीलिनैश्चिन्हहयविहायवतीयचिन्हनयोजितैरष्टकोणहतमार्जुनात मध्यस्थाष्टदोःखंडमार्जनाचभवतीतियारत्या अवक्षेत्रफलानयनंच्यासार्ध व्यासः अराराअथाहिहिनेदेषुसागर लव्याससमाहतेखरवस्वाभ्राकांसभक्केलभ्यतेकमशोभुजाइति १४ाएतहहड़जमानदक्षिणोत्तरेखाकोटिआयनेक्षेत्रमजकोटि |पात फलोभनकोटिज्ञानेनुहहड्डजतुल्पमतरं १४ाशयाम्योत्तररेखोभय पीतवतिरेखाखंडमानयोजित सनकादिः स्यानयथारक्षिण क्षेत्रेजिनांशेगजचंद्रभागःखाष्टाक्षिभागेनयुनेस्लुछ्ने विदिग्दिशोरंतरतोष्टसस्थत्तीययुक्तैरिदमष्टकोणे४५ / गणेतरपूर्वापररेखाखंडयोगादूर्ध्वरेखातिर्ययेखेभुजकोटिरूपेतदयान नीयमानोमहान्भुजएवकणः 14 / 2 / अस्यवर्गार्धम्। लतिर्यगर्ध्वरुपभुजकोटिमानलघुः व्यतोत्रभुजकोटिवर्गयोगःकर्णवगेभिवति इकोटिमानहि सतपूर्व जेयोजितंजा ताकोटिदक्षिणोतररवारूपा३४ा एतदृहइजघातफलं ४६३०अथकोणक्षेत्रयोः फलेलघुभुजवर्गतुल्प १०४ाएतापूर्वफ रामः ला४८२।३।०दस्माच्छोधितंसजातंफलंदाजा अस्मिन्पूर्वापरकोणानाचतुर्णाफलयोजितसतपूर्णफलेस्यात्तवपूर्वकोणयोः॥ 26 For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ S Nathana Kendra www.kab .org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir फलंयथावृहजोभुजः १४।२।१पूर्वापरकारखाखंडकोटि: 1011 अनयोर्धातः 144 // 340 अस्माकोणक्षेत्रफलमेतत् 11 / 20 शोधिसभा जानपूर्वकोणयोः फल 4 एतावदेवापरकोगायोः अतोद्दिनमेनत १८६३०पूर्वक्षेत्रफलेस्मिन योजितसज्जातक्षेत्रफल १७६ाश इदंयवहयाधिकंचअल्पातरवाददोषःध्वजायसिद्दिश्चइदेसर्वथानेत्ररमणीयमित्यगीकर्तव्यं ४५अथप्रकारांतरेणसमाष्ठभुन मष्टाखिउपजातिकयाहमध्यसूत्रेचतुर्विशतिभक्तेस्वसप्तचत्वारिंशदेशः सहितैश्चतुर्दशभिर्भागासार्धनमंडलेहतेतदिग्विदिशाम ध्यकताष्टसत्रैःपरस्परलगेरष्टकोणेषकारोतरेणप्राचीनकृतिरसिकाभिम कुंडलतमार्जनाभवतीतिव्याख्याअवक्षेत्रफलानयन मध्येगुणवेदयविभक्तेशकेनिजय॑धिलवेनयुक्तः तेकृतेदिग्विदिशोतरालगजै जै स्यादथवाटकोणं चंद्र नंदाकृमिभि२२९६ी व्यासर्धितुसमाहते खखरवाचाग्निसंभक्तेलभ्यतेकमशोभुजाइतिभुजानीमानं 2017 // 4 // 39 // 46 // ताज्याव्यासयोगांतरघातमूलंव्यासमदूनोदलितःशरःस्यादितिजातःशमाअाराअथयाम्यभुजस्याभप्रानाममुखापरभुजोत हययावत्सूत्रयकुर्यात स्वततेतिर्यग्दीर्घचतुरखपार्श्वयोविषमभुजेचतुरखाइयंचस्थान अवव्यासादस्मा सा४६ सकाशात दिगुण शरविहायशेषदीर्घचतुरस्त्रस्यभुजःअथवाज्याव्यासवर्गनिरधानमूलभुजः किंशरकरणयासेन 26 // 2 // 3 // 16 // // For Private and Personal use only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahave Jan Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kallassagarsur Gyanmandir कुं.सि. अष्टास्त्रिभुजएवकोटि:आयतेभुजकोटियाना क्षेत्रफले २८२११३अविषमभुजचतुर्भुजक्षेत्रफलंजीवाईशरोनव्यासाविष' 20 मचतुर्भुजलेवः ॥७॥रज्यैवमुखाहीर्घचतुरसभुजस्वमालवननिघ्रंकुरागाईमुखे अाश३ क्याराभाखंड 15 शमितिक्षेत्रफलं १४४४३७एवमपरस्यापित्रयाणांयोगः५७८१२१११अतुवालाग्रमेकंलीसकंयूकासप्तकंयवहय मगुरुयंचाधिकंध्वजायश्चअथवाष्ठधनुषीफलमानीयस्नफलात्सशोध्यापिक्षेत्रफलस्यादिति अस्मिन्समाष्टभुजेराघवभट्टादिभिः रुक्केशारदातिलकादिवाःसहमहान्विरोधातस्माइस्मक्तमष्टात्रिनेत्ररम्पक्षेत्रफलसंवादिसमभुजमेवाररणीयमिति 46 अथ खा क्षेत्रसमंपाहरन्येतुमेखलाविना॥ कंटोनिनाशमानःस्यादकोशट्तिचापरे॥४ // स्वातल्लक्षणकटलक्षणंचानुष्ठभाहकुंडखननक्षेत्रसमोकुंडस्पयावान्विस्तारआयामश्चत्तावस्वननमाद्यमेखलासहितकुंडेकार्ययो न्यादिकुंडेषुधिलागयामयोनानात्वाञ्चतुरस्रस्यैवायामविस्तारोगायोअन्येतुमेखलावर्जयित्वाभूमावेवतावलवन कार्यमित्याहाको ठोपित्रचतुर्विशसंशमानःखाताहहिः समतादेकागुलमितःअन्य क्षेत्रस्सहादशीशपरेमितइतिपाइरितिव्यारयासिद्धांतशेखरेखा रामः नकुंडप्रमाणेस्यालमेखलयासहेतिप्रतिष्ठासारसंग्रहे पंचत्रिमेखलोड्रायज्ञात्वाशेषमधा रखनेत मोहशूलोनरे॥ // 6 // 29 For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallassagar sur Gyanmandir हस्तमात्रखनेतिर्यगामेखलयासहेति अथपक्षातरेशारदानिलकेयावकंडस्यविस्तार रखननंतावदीरितमिनिप्रयोगसारेचतुरस्र | चतुःकोष्टंसूत्रैःकवायथापुनहितमात्रेणतन्मध्येतावनिम्नायतखनन् गणेशविमहिन्यांचतर्विशागलायामंतावरवातसमन्वित मिति पक्षवैधेतस्मनिर्देधतुविषयःथपथनितिवचनातहोमाल्पत्ववहलेपूर्वोत्तरपक्षावाश्रयणीयावितियुक्तयन औचित्यादर्थात्परिमाः समिति कात्यायनोक्ति कालांतरेवाताहाहोंगुलः कठःसर्वकुंडेखयविधिःचतुर्विंशतिमोभागःकुंडानामंगुलस्मृतिमितिस्तन्यार। भाषिकमंगुलंसर्वत्रवोधयंसोमशंभौवहिरेकीगुलः कठेडा गुलः क्वचिदागमइतितेनाद्यपक्षस्वश्रेयानवहसंमतत्वात् 47 अथ अधमामेखलैकास्पान्मध्यममेखलाइयं श्रेष्ठालिखोथवाहिविपंचखधमतादिकं // 48 // * // मिखलानामधमतादिपक्षमाहएकमेखलापक्षोधमाहिमेखलोमध्यमः त्रिमेखलःश्रेष्ठःअथपक्षांतरेधिमेखलोधमः त्रिमेखलो मध्यमापंचमेखलःश्रेयानएकमेवलोधमाधमइनिव्याख्या क्रियासारेनाभियोनिसमायकुंडश्रेष्टंत्रिमेखलंकुंडहिमेखलंमध्यनी, चस्यादेकमेखलमिनिलक्षणसंग्रह मुख्यालपंचताःप्रोक्तामध्यमालिखएवचादेस्यात्तीमधामेपलेएकास्याखधमाधमेतिसोमशे भुनाविशषउक्तः निमेश्वलहिजेकुंक्षत्रियस्याहिमेखलामेखलेकातवैश्यस्येति // 48 // // // // // // // // // // For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sne Man Jain Aradhana Rendra www.kobatrum.org Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir 97693 कुं-मि- अथखातंसमेखलंक्षेत्रसममितिस्पष्टंवदनमेखलालक्षणेरथोहतयाह अष्टधाविभनस्पक्षेत्रस्पयस्यगुलामकोभागलाशै: पंचभिर्भा गै वखनेत उपरिबिभिस्तादृशैर्भागैलिखोमेखलारचयेन कीदृशैःपंडष्टहादशांशाश्चतुस्विहागुलमिनालस्तुल्पविस्तारीचेयासांनाइति व्याख्या विश्वकर्माव्यासारखानाकरस्पोक्नोनिम्नतिगुलेन्तुकंठात्परमेखलातुजन्नतासानागुलैरितिक्रियासारे प्रधानमेखलोत्सेधमु लमत्रनवागुली नहाह्यमेखलोत्सेधेपेचौगुलमिनिस्मृतं नहाह्यमंगुलोत्सेधर्मगुलहिनयंक्रमात चतुखियगुलव्यासोमेक्लीचितयस्पन अष्टधाविहितकुंडशरांशैःसंरखने वमुपर्यनलोशै:मेखलाविरचयेदपितिसापडजार्कलवविस्तृतपिरा रसोशकाहुन्नतविरुटताश्चर्तिसाथवेकायुगभागतुल्यापंचाथवाषट्शरवेदरामयशेतनाःसुर्नवभागपिंडाः | योगिनीहृदयेपिमेखलाःशृणुमेदेविहस्तादिषुविशेषतः षड़गार्कीशसंभानेमिना स्युगोपिनाः शुभारनि 4 अथपकाए 50 संतरेणमेखलालक्षणंनाभिलक्षणोचविपरीतारख्यानकीशालिनीभ्यामाह अथवाक्षेत्रषर्डशादुन्नता:घर्डशनिव विस्तालिरामेख लाभवनिअथैकमेखलापक्षमाहअथवकैवमेखलाक्षेत्रचतुर्थाशेनोच्चाविस्वताचस्पात अथपंचमेक्लापक्षमाहअथवापंचमेखलाः रामः कार्यापटपंचचतुखिहामुलैः पारिभाषिकविता अथपंचमेखलानामुच्चतमाहनचादिमानवभागैःपिंडीच्ययस्यासापारिभाषिकनवांगु 'लोचास्यात्।। For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassagar sur Gyanmandir अपरामेखलास्तस्याआद्याया यःशरांश:पंचमांशस्तेनहीनाभवतियथासकहरनेकुंडेप्रथममेखलानागुलोच्चास्यातपंचमांशः। ३१॥५एषकहित्रिचतुर्गुणःप्रथममेखलामानन्यूनःकृतःसन्तदधस्थानोमेखलीओचंस्यानयथेदेहिनीयमेखलोयंशी ४३एवमपरासामपिष्टीतामेखलासी क्षेत्रचतुर्विशतिभागमिनाकंटातव हिरेवभवतिकीशकडानुकारा योन्यादि। कुंडेषुयोन्याद्याःकाराएवम् अपिस्वार्थेअथनाभिलक्षणमाहानाभिर्दादशीशेनोच्चापडेशेन विस्तृतकुंडानुकारत्याशचतुरखा आद्यापरालच्छरभागहीनाजिनाशकंडाइहिरेखसर्वाःकुंडानुकाराअपिमेखलास्पुरोगभागोमततस्तुना भिः५१ कुंडाकारोनाभिरंभोजसाम्पावानेयेनेनीशहानिर्दनाग्रे॥शेषक्षेत्रेवन्हितैःसमेतेयुर्वकरणीकेसराः द्याकारवत्कुंडतादृशोनाभिःअथवानाभिरंभोजसमा कमलाकार कार्य:अजपाकंडेनभवनितत्र नासिए पत्रकाणि 52 रूपायाःकर्णिकायारसत्वात अथपद्माकारकरणनाभरुचतेदलायेदलायनिमिनटोगुलोच्येचतुरंगुलाविस्तारायामेनाभौइनीश हानिदिशांशत्यागःकार्यःशेषमवशिष्टतस्मिनत्रयेसमभागेनकार्येतत्रमध्यमचिन्हानप्रथमहतकर्णिकाहिनीयरतकेसर स्थानतीयेपचारिणनिहिरवशिष्टहादशाशिनदलामाणिरचयेदितियारयावासिष्टयांप्रथममेखलानबहादशगुलविलनाचन For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalassagarsur Gyarmander कं-सि- मिरंगुलैलस्यानोनिश्चममंततः नस्पाश्चोपरिवप्रास्पातचतुरंगुलमुन्नतःअशभिरंगुलैः सम्यग्विलीनुसमंततः तस्योपरिपुनःकार्यावयः मोपित्तनीयकःचतरंगुलविस्तीर्णश्रोन्ननश्चतथाविधःतथापिंगलमएकापडंगुलोत्सेधाविस्तारामेखलामनेतिलक्षणसंग्रहेनुविशेषउक्तः, चतुरंगुलविस्तारोत्सेधावकैचमेखलेतितत्रांतरेषशंशेनामांशेनमेखलादिनयंविदुरितिअयपक्षावहुसंमतखाटुपेक्षितएव सिद्भातशेख षट्वाणाधिवन्हिनेत्रमिनास्युःपंचमेखलाइतिलक्षणसंग्रहेपेचवामेश्वलाःकार्याःघट्पैचाश्चित्रिपक्षकै प्रथमाकुंडसहितांतरोध साधनवागुलेतिपिंगलमतेखानादेकांगुलत्यकामेखलानास्थित्तिर्भवेदितिशारदायाकुंडानायाद्दर्शरूपमेखलानांचताशमितित विवकुंडानीकल्पयेदंत भिमंजसंनिभातत्तरकुंडानुरूपंवामानमस्यनिगद्यतेमुष्ट्यरत्नेकहलानीनाभिरुसेधतामनानेत्रवेदो गुलोपतेनिपग्रेनाभिविवर्जयेदितिप्रागेवलिखित अंबुजाकाररंगतंत्रवप क्षेत्रस्यसंत्यज्यहादशाशवहिःसुधीः तन्मध्यविभजेड समः स्विमिइतःसमंतनःआद्यस्यात्कर्णिकास्थानं केसरागाद्वितीयकतृतीयंतत्रपत्राणउतांशेनदलायकमिति // 52 // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kasagarsur Gyanmar अथयोनिलक्षणस्वाक्षरयाह योनि सार्धनदी_विस्तारत तीर्याशेनविस्तीणीचतुर्विशोशेनोच्चाचतुर्विंशोशेनपरिधिमेखलायस्याःसार) नावदोणचतुर्विशंशेननि यथास्पानथाकुंड प्रविशंतीवलयदलयुगनवृताईडयेनयुक्तअधोविशालाअर्थादपरिस्वमसैकोचवतीमू लान्सकाशामध्येसछिद्रंनालयस्याःसापद्मनालाकारत्वानालोक्तिःअंतर्मध्येवटोगतः श्रुचिकृतधारणपर्थेयावततेनरुचिरासुंदरअश्वर स्थपत्रावतिः स्यादितिव्याख्यावायवीयेमेखलामध्यतः कुर्यात्सश्चिमेदक्षिणेपिवाशोभनीमध्यतः किंचिन्त्रिनामुन्मीलितांशनैरिनि। योनिासार्धदीर्घाविततिगुणलवाहायनाधिविभागानुंगातावत्समंतात्परिधिरुपरिगानावर ग्रेगरम्य निम्नकुंडेविशंतीवलयदलयुगेनान्विताधोविशालामूलान्सछिद्रनाली भतरवटरु लोक्यसारेदीसूर्योगलायोनियंशोनविसरेातएकागलोच्छितासातप्रविश पचरा लायो निम्यशोननिम्मरेगावसकोगनोलिनामापनि एचिराश्वत्थपनाकृतिःसा॥५३॥ भ्यंतरेतथा कुंभहयार्धसंयुक्ताचाश्वस्थवलवन्मताअंगुष्टमेखलायुकामधोमाज्यधुनिक्षमेनिपंचरात्रे अर्कोगुलोद्धितीयोनिविदध्या नावदायनामिति नावट्टी घोअर्कोगुलेच्छितामिस्यस्यविवरणनदोगुलामेखलाअंगुलइयउच्छ्रायुः पक्षोवहसमतःकार्याशारदायास्थ लादारभ्य नालंपाद्योन्यामधेसनकमिति॥५॥ For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir कं.मि/हादशांगुलमेखलापक्षेयोनिलक्षणमाईमेखलाना हादशांगुलपक्षेदशांगुलैर्विस्वतातिथ्यगुलैदीघोयोनिःस्यादितिव्याख्या प्रयोगसारे स्थितीपतीच्यामायामेसम्यक्पंचदशांगुलादिपंचागुलविस्तारषदचातुर्दोगुलीक्रमात व्यक्ताश्वस्यदलाकारांनिस्राकुंडेनिवेशितंत्रयो दशांगलोत्सेधीयोनिकैउस्वकारयेनकेचितुयोनिक्षेत्रस्यदीपंचतुरखरूपस्पयफलेनस्पमूलमानीयतावत्समचतुरवसंसाध्ययोनिक स्वद्योनिसाधयेदित्याहुः केचिनुस्थूलप्रकारेणयथोक्तायोनिसाधयेदित्याहु-तत्रपकारइयमपिविश्वकर्मणादर्शितंतदव विस्तारभया / अथार्कीगुलपक्षेतमेखलानोदशांगुलैःविस्टतातिथिभिर्घागलीभियोनिरिष्यते 54 अथवापिमृदासु वर्णभासाकरमानचतुरंगुलोच्चमल्पहवविधीतवांगुलोचविबुधाःस्थंडिलमेववेदकोण // 55 // नलिखितमिति ५४अथकुंडकरणाशक्तीस्थंडिलं वसंततिलकयाह अथवाल्येहवने विवधा पंडितःचतुरंगुलोचवाएकागलो चहस्तमात्रविस्तारायामंच:कोणस्थंडिलमवमृदाविधीनकुर्यात कीहश्यामृदासुवर्णभासशोमनावणे: पीजरतादिःसोमाःको निर्यस्याःसातादृश्येतिव्याख्यानेचीनरेमृदामुवर्णयावापिसूक्ष्मवालुकयापिवा अंगुलाचतथावेदांगुलाञ्चस्थडिलविदःचत:कोण ग्या मुदकपाचीशवमल्पाहताशुभपंचांगुलोच्चमथवावरखेगुलसमुन्नतमिति॥ 55 // // // // // // // For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir सि- अयमकतिरुमेशतोषायेतिवसंतमालिकयाहरसेवकारेणविठ्ठलादीक्षितोरुचिरांमनोहरामंडलकुंडसिहिनामग्रंथरचनांकाशी। नगरेउमेशयोस्तुष्ट्येलतवान इमां विधोविचार्यशेधयताम् कृतदिवसमाहव्यधतेनि पूर्वश्नोंकनान्वयः ग्रंथेपरोक्नेममदूषणोक्त्याकि वागुणोत्पाविदुषाविचार्या ग्रंथमनेसदसद्दिशोध्यसर्वस्खसर्वनहिवेदकश्चित् १अंगीकार्यामकृतिनिर्मलयंकस्मादेवपंडिताया इति मंडपकुंडसिडिमेतारुचिराविद्धलदीक्षितोव्यधत अधिकाशिनगर्युमेश तुष्वैविधाशोधयना दिमाविचार्य 56 शशियुगतिथिगागययातिशाकेवरेण्य विभवशरंदिरम्यमासिशस्यत्तपस्प शशधरभूतिदक्षमुष्यपक्षेवलकमलनया नतिथ्योभानुमहारवत्यो॥५॥ र्थयेहं क्षीरंपेयनीरमेतहिहायकोवाविज्ञहंसमज्ञार्थपीता 2 इतिसंगमनेरस्थविठ्ठलदीक्षित विरचितास्वकतकुंडसि / एमः प्रख्यासमाप्ता // संवत् 1935 चैत्रकला 30 वार सनीवार // श्रीजानकीवल्लभोविजयते॥ शुभमस्तु 24 For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagersuri Gyanmandir श्रीकाशीविश्वनाथपुरीमेद्वंदिराजगणेशकेपासदाऊअग्निहोत्रीकेसिद्धविनायकये त्रमेसटीककुंडसिद्धीछापीगई जिसैलेनाहोयउ सैहुंडिराजगणेशकेपासदाऊअग्नि | होत्रीकेदुकानपरमिलेगी संवन१२३६चैतवलावाखुधे For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabarth.org Acharya Shri Kalassagersuri Gyanmandir पश्चिम विषमसम पदमकुण्डम For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra wamkobatrm.org Acharya Shri Kalassagersuri Gyanmandir पश्चिम समषडवकुण्डम समाशसम विषमषडमकुण्ड For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir पश्चिम पश्चिम पश्चिम अर्धचन्द्र इनकुण्ड चतुकास्त्रमा For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Avadhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir त्रिकोणम पश्चिम योनिकुण्डम् पश्चिम For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kalassagersuri Gyanmandir सरकारी पौ.कृ. 2. 1642 6.12) ॥श्रीकाशीजीमेमहलाहउदकटोरानिलोकनाथकेफाटककेभीनररामदाससावकमकानमे सूर्यप्रभाकरलापाखाने हजारीलालगनेसप्रसादकेइहाकुंडार्कसुटीकचापागयालिखा हारकानीवारीछापनेवालाकधैईयाकारीगढ जिस्कोलेनाहोयसोचादनीचाकमेंकुजगली केपश्चिमफाटककेपासहजारीलालगनेसप्रसादकेदुकान में मिलेगा। श्रीरामजी mindianmarithritish For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassayasuriyamandir कॅन्टी गश्रीगणेशायनमाबीमदभिमानिनीरेकनाप्रसादासिद्विरमानलापरशिवाभिन्लेगुरूरामेम्परामिधागणपंत्रिपुरावाचे 1 भिकदेवमपरंगुरूं। करोनिजयममाव्य कुडार्कप्रियपद्मिनी यस्यारमनुसरसा-पितुमधुपाबुधानत्रनावतुचि कीर्षिनग्नथस्यपरिसमाश्यर्थमाचारप्राप्नमंगलमाचरकुंडोत्पनिसम्रमाणोतसाधनार्थहस्लादिकेस्वस्वप्रमाण के नाहाभाविद्यनेयस्यसूर्यधनद्रावप्राप्तंभाचताभमरकीटन्यायेनसूया भिन्नमिन्यर्थः॥रानारशेनीलकंठनामानेपिन अनुसरनपार्श्ववनिलेनसेवाकुर्वन यहाअनुसरन्ध्यायन यहापित्रादिनावीनसेप्रदायपुरःसनानेनशिष्याश्व भावनेनीलकंठंपितरमनुसरन्छकण्वनिकुंडंभूगंगाष्टहसंदशशनहवनाजहरायोत्तरेस्थान॥ हस्तःस्वादूर्धवाहो-प्रपदगमखिनःपंचमोशोगुलेनसिहाशस्लद्गजांगेयव उरगलवन स्वयूकालिक्षार, संप्रदायेनैवसंचरनखिनिरुपंथकरणप्रयोजनमपिसिद्ध।सर्वत्रनम्रलेननन्यात्मकमंगल।निर्वधस्तुशिष्यशिक्षार्थमि व्यन्यत्रणाअनुसरन शंकरशंकरनामकाकुंडवक्रीसन्दयाकुंडप्रकारंवकीत्सर्थ:कुरमिन्यु नेनास्मि-यथेकंडमाभेधे राम. यमिनिस्यष्टानेनप्रतिपाद्यप्रतिपादकभावःसंबंधोपिनरुजिज्ञासुरधिकारी वनिनामशिष्यजिज्ञामोत्यत्पर्थशब्दज्ञानविषयक चरोलीपर्थः भूहिस्ब्धियगईरहनोदशानोशनानांसमाहार शशलेनन्सरख्याकयवनेनस्मादित्यर्थः॥दशचना निशानानिचेतिकर्मधारयोवायथासेख्यसकदिचतु-पटरहलान्मकैखखदशगणिनेस्यान्। एकसहखेसकहलात्मक For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir सर्वसर्ववासहलहोमादियुक्तपिपतनालभ्यतेयनाचार्यैःदशशन मिनिगुरुभूनेवायकिमर्थमुक्तमिनिचे देकोशेगुरुमन मंशोनरेसार्थकंचनौरवंदोषायनमवनिगनचंछेदानुरोधेनरूजमिनिवाचारखरखरखकुड़वमादित्युक्तपिन सिद्धेशानचे निनिगमनाविरहेणवरुन मिनिवाच्यानस्यदशोजरशनमित्यर्थसेभवानगन्यत्रपक्षयम् ।।उक्तहोमाधिकोनेनहोमेधिको नमंगुलैः।यथोक्नफलभाक्तनकन स्यादन्यथान्यथेतिरुप्रसाद परशुरामवाक्यात शशनमारम्पैकोनायुनपर्यनत्रैग शिकेमफलंपकल्पननद्यासेनकुंडेकाीसवमपुतमारभ्यैकोनलक्षपर्यनमित्सर्थात्रैराशिकंतुाप्रमाणहोमोनरसंख्य याचेत्क्षेत्रप्रमाणातरमाप्यनेकि० पूर्वप्रमाणाहुतिनीधिकाभिःफलंयुत्नपूर्वफलेनदिशाकास्थार्थनाअभीष्टहोमाहुनिसे। ख्यायाःसकाशानपूर्वप्रमाणसंख्याउत्तरप्रमाणसंख्याचनयोर्मध्येयदेनरसंख्यासाप्रमाणस्याप्रमाणहोमानरसंख्याभवनि नथापूर्वप्रमाणसंख्यायोयकुंडक्षेत्रफले उत्तरप्रमाणसंख्यायायाकुंडक्षेत्रफलंचनयोर्यदेजप्रमाणफलरुपेक्षेत्रप्रमाणानरंभव नि-पूर्वप्रमाणाहुनिनःअभीरहोमाहुनिपर्यन्यदनरंनदिलारूपपूर्वप्रमाणाहसधिकाहुनयःस्थानानुपानायदिप्रमाणरूप याप्रमाणफलरुपमाप्पनेनदाइलारुपपूर्वप्रमाणाहसधिकाभिःकिमिनिभास्करोकरीसायकलंलभ्यते-नन्यूर्वफलेयुक्तमिनि अभीष्टहोमेक्षेत्रफलेभवति-भास्करीयगणितेत्रशिकसूत्र-प्रमाणमिछाचसमानजीनीआयसयोस्तफलमन्यजानिामध्येत दिवाहनमायहस्पादिचाफलेव्यस्तविधिर्विलोमेइनिावालाववोधार्थमुदाहरणम्॥अयुनेहोमेदिहलकुंडेक्षेत्रफल परश५२॥ For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir '. कुं०टी लक्षहोमेचतुर्हलेकुंडेक्षेत्रफल २०४ाचवारिंशसहस्त्राभीरहोमेक्षेत्रफलमानीयतेप्रमाणहोमी 15000 / 100000 प्रमाणहोमो नरसख्या 90000 क्षेत्रमाणे११३५३०४ पूर्वप्रमाणासंख्या 10000 अभीष्टहोमसंख्या४०००० अंनरमेनयाः३०००० अनपानस्था पनम् 0000 / 12 / 30010 तदिखाहलमियनयारीस्यातृतीयाशिवाहिनी योगणितमधई००० प्रथमाशिमनःफल॥३८४ इफलंपूर्वफले ११५२योज्ये 1536 जानेचलारिंशन्सहस्रहोमेकंडक्षेत्रफलं५३६ अस्पमूला १०८कुंडविस्तूनिधएनन्मिनचतु भिभुजैःसमतुरकुडकार्यमिसर्थशाएवेस्खाभीश्वशादवशादनेकविधकुंडमिनिर्भवनियाषट्सप्नसुनरपंचशमानिनवसह स्वभक्तव्यानि ५०६अयभाज्य:०००भाजकालब्धानाधारायंगण्यःयदाएकसहसोपरि सवैवाहनिःशतदाएकैनैव / / गुणिनननन्सत्रफलेभवनीतिलाघवमित्यैकपक्षाएवेहिपंचाशनातरैकादशशनानि-नवनिसहभक्तव्यानियलब्धमा वनिनरशयनंगण्यासहस्रोपरिलक्षपर्यनमेकादिनागुणिनेपूर्वफलेयोज्य-सत्रक्षेत्रफलभवति एवमुत्तस्त्रायथाभाज्या ११५२भाजकः००००लब्धः००11 वेदशसहस्रपरिलसमाचापरतुदशशनमारभ्येकानयुतानंहलमानमेव स्वतनश|| | विपनहिंगौरवंतदवस्थमिनिवेतर्ण देशश तादृशम्रोतरेइत्युच्चमानेनन्यागपिकंडमानेवर्न इनिसिहनिकिनिसाकाक्षाया, अनुक्तमपिनद्नाापारक्यमविरोधियतू मयन्यायाविरुद्ध पारवपनहणेसर्वत्राचार्यैज्ञापितःलेनेमुष्टिमोनेशशताईनुशनेचा लिमात्रकासहखैखथहौनव्येकुंडंकुकिरात्मकमित्यादिवचनैर्मुटिमानादिग्नहणेऽननापिनननु त्रैराशिकाद्यर्थ-गौरवमिति-हि नीयामुष्मानरुत्तमुष्टिहस्तसकर्विशत्यंगुलामकाएवमरनिःसाईहाविशयेगलात्मक इति॥प्रपदेगानःप्रपदंगलवाइम्या | सोमपदंगवस्तादृशमखिनः पंचर्माशोहरलःस्यान नसिहोशःचनुर्विशल्येश-गलनद्रजोश अष्टमांश येवमास्यंगलव अष्टमभाव | For Private and Personal use only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir सौप्रपदगम्बस्तारशमखिनःपंचमांशोहल-स्पान-नसिहोशचतुर्विशत्यश-अंगलंनहजाश अष्टमाश-यव-नस्यउरगलव-अश्मभाग यूकामटलिक्षापूकाऽष्टलिक्षामिकाभवनीपर्थमवीनाममखविशिष्ट योग्येइ नियविनानग्रहयज्ञादावधिकारीमएवाचेनिसूचिनम शअथकंडोपयनदिकसाधनमाहामध्यर्शको छायान समभुविविहिनेमंडलेयेनगळेतू उझेचनस्थानयुग्मममिलक्ष्ययन्सन्ननया गुणः॥अथउदगमानसमागणस्ययौनौनाभ्यांप्राणाधिकहानगुणेनएकस्मिन्प्रान्ता पायोईनाई कार्यसवमपरस्मिन्या नाहनाई एवंकृतयोमत्सायोर्मध्यानामध्यमभिलस्पयन्सूननदेवउदसूत्रमित्युच्यते तसंघ-सूत्रहयमध्यादित्यर्थः॥वक्ष्य छायांनोमध्यशेको समभुविविहिनमंडलंयेनग दुझ्झेनस्थानयुग्मनदनुगनगुण प्राग्गुणोथादगेस्वः नस्यानाम्पानदर्धाधिकगुणकनयोर्मन्स्ययोर्मध्यनःस्यानासंधेमियांवकरुवलयमिनःसर्यकुंडप्रसिद्धिर माणव्यासांशुभमणेववलयंकमाइनःवलक्यान्सर्वकुंडप्रसिद्धिर्भवनिाइनःसर्वकंडप्रसिद्धिरित्युन्याभूमेगोलरूपखाचप्रतिक्षेत्रच नंअन्यहिकनिधिनिसापिर्लभवनिायैःअस्त्रचतुरसंप्रहनिलेनस्वीकृतंचनुस्खवुद्धिरव्यापनार्थमेवानेषांभुजसाम्पत्वमपिनायानीस्यन्पत्रवि स्तरसमभुविविहितमेडलमित्युक्त्याभूपरिक्षादिशेकनिधानानमन्यनामोद्यमिनिसूचिनाननुप्राच्यदक्साधीनस्यखोकलान-ननुसू नेपाच्या कडादीकारणायवादूनंप्रमाणनुमंडपादौनचिनयेन् ।सूत्रस्याधीविलीयनेयूकालिझादयःशनमिलिवावधानहार्थवा नाइनिसेक्षेपः॥२॥ // // . For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsur Gyarmandie कुंदी गाथैकहस्तानीकुंडानाक्सयार्थव्यासान्भुजपनामजमानानिचाह अनाधिशब्दःयकाधिक्यार्थःकोशिरलालपणापादादिशब्द 3 रुखेकोगुलावयवयानेनशनकुंडेयड्यूकाधिकसप्तविंशत्यंगुलमिलिव्यासापर्कडप्पयमेवव्यासकिमर्थमित्स्यवेप्रयंचयिष्या। माअधिपदह्यग्निायूकात्रययवहयाधिकात्रिंशदंगलान्येकडोअर्सचंद्रव्यासः३हामानवानलगयोनिकंडेयवक्ष्याधिकत्रिंश दंगुलाएकयवाधिकहिचत्वारिंशदेगुलेशनेसमस्यषट्त्रिंशदंगलाचतुर्यवमहिनास्तिसोज्या गनिनिहा करमे कलेयू काचतुरुयोनचतुर्विंशदंगलेचतुरस्त्रस्पचनस्राज्यासहामारामेसयवेधिपादधनयायवाधिकैलशिदंगसेयूकाश्ययवहक्स रने वलयोधिभैरआवधिपदद्यग्निासपारवानलो३२ दृग्वेदेसयवेवारसत्रिसदलेखा सिहा:२४करामेश्कले ३३।७४मारामेसयवेशाधिपाद्यनयोश्वरानन्धोखरामेरलईदले१४ागो हारस्वत्रियवत्रिभूरापूरपदलेरचाज्यानिस्त्रियूका:शियाः॥१०॥पाए॥।॥ हिन अष्टादशोगुलामपंचास्य-पेच अनौखम्मेदलीपोदीनत्रिंशदेगुलेययोगपंचदशांगुला षडरस्थपर-बोहरावनियव / त्रिभूसकोनत्रिंशदंगुलेत्रियवरहिनत्रयोदशगुला:समासस्यसप अपदलेज्यानिस्त्रियूका शिवा गोहीअपदलसाहौसाविशाराम ज्येगुलेयूकात्रयोनैकादशोगुला-अष्टावस्यारज्याभवनिमस्कज्ययोज्यीमानकुनोनोक्तमिनेचेदेकज्येव्यासस्यैवज्याववादि ज्येमरकल्पखालोकमिनिदिक॥॥ // 3 // // For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir हिरणो कामनासहित गणल अथकंडव्यासज्यामानंचोकानाहानौरहिन्यूनप्रकारमर्धनार्धनाजापारायटोफलेशुर्विधतिलवैगजोशदिगशीनकाशाद नाशोनाग्निभागःसयुगगुणलवानोध्रियुग्वहिभागमई उदाहरणाएकहलफलीय हास्यपादयश्वरानन्महिनेमूलसूत्राष्टामा शशिअस्याष्टादशोशमानेनौनोटमांशसाहसपासासनन्सहिनोमूलाधराशपादत्रयसहित।२४ास्यदेना शानाम्निभागःकाहीसनद्युनोंभुमशहान्य-प्रसिइमेवाब्धि फलेन्शुर्दिघाइफलेचतगुणिनेकनव्येसनिमूल द्विघोधिनेफलेंशुलिनिषिदशमेनाघ्रियोहोहिनि येशेनवाघ्रिभाजावियुगगुणलवःखानिन हिश्यमये।कोय-पूर्वोत्नराश्वोरिहवरुणदिशःपुछपास्थिपासोपार्थास्थमध्यावनुजघनयुगम स्वघिरेलटजादौर ॥ध्यतःपुछकुक्ष्यो॥४॥ // सूर्वहिगुणकार्यननसूत्रेणवलयंका-नवनाविनफलकैभवत्तिायनस्वमूलसूत्राहिमकेसनिखयादफलेदानीनिमिई स्वाभीरफलेखाईमहिने कर्तव्येमूलस्त्रेखदशमोशरहिननांघ्रिणायुक्त कार्यदिगणिनेनुाचनुस्त्रिंशाशरहितवाघ्रिणायुका योमूलसूत्रस्यशानेनयुन्मूलसूत्रकासनइजादौइदव्यासस्ययदुक्कैनडुजादावपिद एव्याआदिपदेनयोन्यादीनांसंगहाउदा हरणचनुरसस्पभुजारवाहिगुणिनः अयचतुहलान्मेककुंडस्प जासवमेकहमस्यभुजः२४ अस्यांघ्रिाईप्रयेविरशमा For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir कुटी या३॥ ॥अनेनयुक्ताभुजः२३॥१४ाईअयहिगुणिनम्बडनेमूलथ्याशाल्पातरलायवोनकोनषष्टिलदेवोकेग्रंथकारैविय 4 वकेनचिनिाभुजः२४ कास्यव्यशःप्स्योधिःरअखचस्त्रिंशनमैनभागेनोनशमएनत्साहिनेनन्यशेनयुकोभुजः३३२७४-बाप मेवएकहनकुंडस्यकर्णः अनेनमकहलस्पयःकर्णसस्वहनध्यसभुज तिमिहायुतइनिपूर्वस्यैवानुनिएवंकलाधिक्यान्मूलाधि कोसिडेकुंडोल्पनिबारपरिभाषांटतानाहाकोपनि पूर्वानराम्या कोय इहवरुणदिशआरभ्यापुखपाश्चीस्यतापाचौक संधे-पावास्यमध्यावनुनानगुणयो कोटयोध्यत्रकोणास्तस्मात्राग्ज्योध्रिदेशात्कुरुवलयमिहाभ्रुमेन्दि माधीग्राण्याखाहलेनयमुखगुणनस्त्रखिहलेभगाभेपुलश्रोणीगुणज्यदलवलययुगंचाधिकषड्भुजेतु श्रोण्यसापाश्वतो/युगभुजयुगलंदिग्विदिकोणकंस्याहाद्यन्यत्राटकोणात्रियवयुनखासियगुलशस्ति कुंडेसप्रासदीदादलमिभरसंहग्भागयुविक्रनोज्या पंचावहिघ्नपाश्वीननननिविवरखाम्रवदाशयुक्त मेणचतुर्दिशुज्ञेयापाचीस्यमध्या अमौकाईशान्यामाग्नेय्या चचिह्रदयंकार्यमिनिापुलकुट्योःमध्यन अनुलक्ष्यमध्येजघनह येकानियावायव्याच चिहकार्यउयलक्षणायनाउदीचीपूर्वीनत्रानदारभ्यैवज्ञायमाथकुंडरचनाप्रकारंजहयेना हासंधिमभिलक्ष्यपाचीस्यमध्ययादारभ्यपा पुलमध्यपपर्यनाअनुतनीविननीयोगुणनिया कारयोध्यस्त्रकोपाभव राम निअर्थादक्षिणासादारभ्यदक्षिणायोणिपर्यनेनदारभ्योनरयोणिपर्यनंनदारभ्योनरोत्यपर्यनंनदारभ्याक्षिणासपर्य 4 नमेवभुजदानमपि // // // For Pate and Persons Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir || सिम्य वेचेडुजदानमेवकुनोनोक्कमिनिचेत्नयद्यपिकर्णदानमंतरासमभुजनासिद्धिर्भवनिनथायिसमचतुरखनासिध्यर्थकर्ण दानमेवोनोअन्यथासमचतुरस्रनानस्सान मवेहिहनादौउकरीत्यामूलमत्रवधनीयाअर्धचंदैनस्मादिनिधागदकसूत्रमध्यादारभ्य। पुरतःज्याचतुर्थाशदेशेकर्कटस्थाप्य उक्तव्यासानहतकार्यतन्मध्येएकाज्यादेयानस्यपूर्वप्रोनोमानीयःअपरस्याप्यः इदमेवार्धचंद्रासेयोण्याविनि। उक्तव्यासानलेकानिनवव्यासानरत्तरेखास्पर्शिन्योपुच्चो प्याकल्पनीयौ / नत्रमुखादारभ्यदक्षिणायोणिपर्येनंसूतदारभ्योनरोणिपर्यनेसूवेनदारभ्यमुखानमिनिसूत्रत्रयेणदारभ्ययोमसिके डमुत्पद्यने अर्थात्सर्वत्रज्यासंख्याकवहिनषोमार्जनायोनौनु उजव्यासाननेकतेसस्वत्कल्सेनमुखन दक्षिणोतरी णिपर्येनं गुणहयाननःपुखाक्षिणापयतमेकंसूत्रेनथायुखादुजराण्यनमेकानन्सूत्रार्धमिनकर्करेनतन्मध्याछोणिपुनस्पर्शिय नाईकार्येएवंद्वितीयभागेपिरजाई कार्यएवंखस्मारकंयोनिकुंडंभवनिपइदमेवअधिकंव्यखादिनिशेषः 5 षड्भुजेतु पार्श्वयान व्यासार्धमानेनाण्यसौकायमिनयानिमुखपुचचहानिरिक्तानियादचिह्नमहिनानिपचिहानिभवनि नत्रैक चिहादारभ्य नन्समीपस्थहितीयचिह्नपर्येनेयसूत्रनदेव-घडते जासर्वषइभुजदानेनषडसैभवनि-अष्टाखेनुगयुगेनिव्यव याधिकचत्वारिंशदंगुलेटनेदिग्विदिशोरंजराले ट्राचिहानिकार्याणिनित्रसमचतुरसहयंकार्यानत्रयानिवाह्यात्रिकोणानि भनि नदेकत्रिकोणभूमिमध्यादारभ्यनन्समीपस्थहिनीयत्रिकोणभूमिमध्यपर्यनमेकोभुजोदेयः॥सवमर्शभुजाःकार्याए वनवत्रिकोणाकडयमुत्युन्ननन्यरिमामध्येज्यारकरम्यकंडमुत्यद्यनेयमेवमूलाशयइनिभानिायथाश्रुनार्थकरणस्यदो For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalastagarsuri Gyanmandir कुं॰टी पाबहलान॥ननुयुगभुज कुंड।एतादृशवाक्याश्यमर्थाकथल पननिचेन्ना असिन्चाकोदितिरिक्यदनोनमपिइएका पर्यभवतिनायेखुडकोणेषुयोनिनोत्रचित्तमइनि कुंडकाणेयोनिनिषेधालनोदिग्विदिकोणकमेवकरोनिनस्मादिदंवा काव्यर्थमनज्ञापयनिवदिग्विदिक्यदस्यदिग्वि दिगेनरलेलक्षणोकखादिग्विदिंगनरालेषुकोणायस्वननदिग्विदिक्कोणक मयंवहनी हिमानेनदिग्विदिगंजालकीणकार्यमिनिसिहावाह्यप्रसारकोणमित्यवाह्यपदैनवनव्यजनकरगोत्र्यस्त्रा। एकमन्यत्रास्येवाऋत्नीवायपर्दव्यर्थसन्ज्ञापयनि वाद्यपदेनोनकरणयोग्य नाकाभ्यनरमपित्र्यस्खाएकंवर्नतइनिसूचयनि नर्थकार्यमिनिचेद्यथा-क्षेत्रफलमायास्यनीपर्थसिद्धम् निकरीत्याकलेचेद्भवनिश्रस्तुनंहिवाद्यपदेनाभ्यनरेपसारका करणसूचिनेननूनकरणामिनिचेन्नायद्यदुत्पन्नासधुसफलमित्तिन्यायेनोत्यनस्पमसाएकस्यफलमपिसिहानस्किमित्याको क्षायामूनकरणमेवसिध्यनिर्जिनपदस्पस्वानरवर्निवान्दोत्रफलसंपादकत्वाचानेनन्यसाएकवयमप्यूने कार्यमिनिसुधीभिरू बखान नचात्रप्रागुतव्यासस्पकारणत्वाभावान नस्पत्यर्थवंपुनरुकिरूपदीपश्चाइनिवाच्यानस्यसकुंडवनज्याव्यासमानंचो का धुनानलमप्राप्तंक्रियानोव्याख्यानलानु अनवरघुवीरटीकाकारेणापिअस्यम्लोकस्यव्याख्यानावसस्त्रस्यप्रक्लनिनसाधी राम शशिसंगुलेमागेवोक्काइनिस्थितनपूर्वकियायनमित्रिभेदइन्युक्तानचाबचतररह्यलेखननवासिझे सलात्रियवयनरव सिंचनापाटसाधुवायोतक्लेशकरणापेक्षयाडियवयुनमुनियेगुलेइसेवखीकर्नयेइनिवाच्यमाएवंदस्तेवखदुकप्रकारस्थापित For Private and Personal use only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kaliassagarsuri Gyarmandir लेशप्रदत्वायनाहिसाष्टाविंशत्यगुलहास्थचिहानांपरस्परमेलनेननंदन्यनिसंभवान् वास्तुनर्हि उभयवसमोदोष उभाभ्याप रिहार्यइनिचेन्नापूकिपुनरुकिदोषापरिहार्यवानपनेचा त्रापिक्रियानोव्यातलमसीनिवाच्या साहीशविंशोगुनात्मकव्यासस्य कारण त्वाभावात विविधानालाघवगौखक्रियाविशिष्वाकुंडकराविधीनोतानहडिकरखेनशिष्यशिक्षार्थवान्पाटमैदकरण स्यैवल्लेशप्रदखेगशिष्यज्ञानप्रकाशरूपप्रकल्पानुपयुक्ताक्षरयोजनागौरवाचायदिचनेथकर्तुरेखायपाठइत्युच्येन-नहिनत्याउलो सैनपाठप्रसिदेनकारणविवसिनातनुटीकाकारस्याप्यनुपलब्ध अतोऽनाकरासनेनैवत्रयवियुनखसिबेनिवकारतकनि गौरववकारस्यापिनिरजाकाकथागणितानरमलोनिजल्पकस्सबुद्धिमंदस्पेनिदिक अथान्यलिमपिविचार्यनगननुप्रथा विंशत्यंगुलात्मकव्यासेनकार्यभवनिसतिवनदयकरणचतुरखड्याकरणदिग्विदिवयदानरालपरवाल्यपदसार्थकार्याभ्यंतर अखाएकात्यनिनन्यूनकरणमिदंसर्वेयरुभूने असचत्वारिंशदंगुलामकव्यासेऽपेक्षिनलादयव्यासपवनग्नाधइनिचेन्न / महाकार्यकरस्यगौरवस्पादोषावहलाननथाहारने वलयोधिमैरिज्यादावंगुलपदनराप्पंगुलस्सैवमहर्णयथाजायनेन थाखसिध्वगुलेइयत्रापिभविष्यनिा नोंगलपदव्यर्थमनज्ञापयतिानास्यवाक्यस्यवक्ष्यमाणकार्यमावेंगुल स्पैवग्नहर्णभवन निनुयवाद्यक्य वाकस्पानकिकार्यमिनिचेटुचनेअकरनचलारिंशदंगुलामकारकमशविंशसंगलात्मकम् अयमेव युगभुजस्यभुजसाईटाविशत्संगुलामकमाइयोरंनरहादशांगुलामकाअयमेवमनास्त्रभुजःसदलैचेसंचासमुजाहिघ्रश्चे चतुरसभुजविघ्नश्शेव्यस्तभुजः। एवंहलहयायवपिष्टव्या ।।गौरव भियात्रनलिविनं। अस्तुनर्हिसर्वचत्वारिंशदं. For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jan Arahang Kenda Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir कुं-टी-मलेसियनःकिमर्थनश्यकरणमिनिचेदुचनेपअनानुक्तषसाशत्रभुजोनयर्थे।उच्यते॥साईअष्ठाविशत्पंगलात्म 6 व्यासवर्गस्यज्यावर्गस्यचानरमूलंगरराअस्पव्यासस्वचपदंतरंजनपूर्वपरिभाषयाअगुलात्मकमेवमाद्यानदंगुलदया मकरदमुक्तहादशांगुलेयोजिनंसपटसभुजोमवत्तिाइदमेवांगुलइयमुक्तद्वादशांगुलेन्पूनंसदष्टासभुजाभवानानन्विदंसर्वम प्रज्ञान वाकिमर्थमुक्कमिनिचेन्नाअस्मिन्मथेबुद्धिमानामभिरुचिर्वर्धनाशिव्याणांवहिवैशांभवखितीचयाचरुनखान पूर्वस्मि न्टनेजेवलयइस्त्रोकज्यानोमानमनयारी यवेवक्ष्यमाणसप्तास्वपेचाखान्यत्यास्पुजव्यासवर्गादिसनयारीत्यापिद्रव्य कुलइनिचेन भनि पुरुषधर्मखान्सामिास्थूलसूक्ष्मरी निभिनिमेकीकृत्यकर्मव्यायन्यथान्यूनाधिक्यप्रसंगास्यानइ निजायनार्थलाच॥ एवंयत्रगौरवंपुनःसकिवीनच सर्वत्रैवेवोध्यमिनिदिकम्यहास्मिन्येवनेष्टचिहानापरस्परमेलनेना एज्याकयथाकुंड़कोणेयोनिर्नयने नथाउन्याद्यनेनत्रयेटोमजा-समनिनत्रस्कैकास्मिभुजमध्येसकै चिहंकृत्वानाश चिहेखेकोनरिजासयोगेनचतुरस्रहयेएकदिवाणकमेकेविदिकोणकेचसंपाद्यवाद्यव्यसाश्केनीनंचनखानदूनकरणनह हिज्या एकस्यधनुषांचमार्जनमनरानसंभवनीत्यर्थसिपिकर्नेवाअस्मिन्पशखिकुंडमित्यत्राशस्त्रणिकुंडनमेवसमासेविशेष अन्य यथाशुनमितिक्लेशाभावसायहावाद्ययखाएकोनमिनिावाद्येयवाटकंयस्मिन्नाभ्यनरव्यखाएकेननवाद्यव्यसाएकंगनदुपासवि राम जानवव्रीहिणावायच्यखाएकविशिराभ्यनरपसारकमित्यर्थमनेनऊनंकार्याईदृप्रार्थगमकंचवाद्यपदमेव अन्यथकस्यैव व्यस्नाकोत्पत्तीनस्यवैयर्यस्यान्वायनायाश्याभ्यनरनिरूपिनत्वान्सुव्यनस्वायमालभ्यन इनिदिक // सप्लास्वाइनि। For Private and Persons Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatrh.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra अस्पगोडाविनिःपकनिहलेसमासमुजः अस्मिन्नेवहनेत्रिभुजभुजस्पाईसषक्षनरहिशननम भागेनयुकचेद्रवतिव्यथा। व्यास अस्पवर्ग:८४१पादनयईइ ई असमूलरमा अस्थाई समावस्यारषनरहिशननमोभागागाजानेनयकोभुजा ॥१२पाल्पोनरखान्यूक्किएवंपंचासइनि।पाश्चीननेचननिश्वपावनिनननीहिन्येचनेपानिनननीचहिम्रपाची॥ ननननी॥तयोर्यदिनरंदेचनुःशननमभागेनयुक्रपंचास्सेदोभवनिमयथाव्यास: ३१अस्पवर्ग:दाईन अस्स मूल॥२॥अयमस्मिन रतस्थं चतुरखसमभुजाइदमेवयाचीननमित्युच्यने लक्षणयासूत्रम्नहिराणिने ४थाननिर्नामव्यास: सोपिहिराणिनामा अन्योरंजरेचशचतुःशाननमोभागानअनेनयुक्ततापूर्वक्तिस्वजानननुभुजवनांमुज, मानसक्दाधुनासप्नावपेचासयोः॥पुनरपकवान्पुनरुक्तिदोषइतिचेन्न।महाकार्यकरखाननियाहियेनपुरुषेणायस्मिक स्मिन्नध्यत्रभुजाज्ञाना-नस्सेछाअस्मिन्नेवटनेसपाखभुजाःकियापरिमाणका-भवं नीनिचेन् कानेनप्रकारेणसवाशा नभवनि एवंचतुरखजानोनरपेचास्त्र ज्ञानमपिभवति। एवंमनास्त्रज्ञानोत्तरंगखज्ञानार्थेयुकिमाएकोनसनस्तरहिर्श निनसनाखमुजोभकव्यायवब्धभवतिनेनन्यून कार्यः॥उरितोदियशेलासमुजेमिनियथासाखभुजारापाई नेनभनयनाश्अनेनन्यून-वनः१२४ाहाअयंहितःहापंचासमजारचा।३।४०१शअनेनभक्तालब्धानअननन्यूनः यसदिन्धव्यासान्यूनः४४अस्पार्धचतुरस्त्रमुज:२२सवेयेचाख ज्ञानोजरंचतुरखजानार्थयुक्तिः॥पंचास्त्रभुज एकाधिकचतुःशनेनर्भक व्यःलब्धेनन्यूनः कार्योउर्वरिनेनदिव्यासोन्यूनःकार्यशनबोर्वरिजनरर्थस्वचतुरसभुजःसर्वनाशप्रखचतुरसपंचासमनासा For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir इंटी फलंनिकाश्यवक्ष्यमाणाधुनमुणफलासम्धमूलेनयासोमवतीनिरीसामनाखाकेनव्यासोनिकामिनासस्पयामोभवनि यखोकैननिकासिनसनाखस्यभवति।एवंचतुरखोकेनपंचायस्पापंचाखोकेनचतुरखपेनिदिकायथाकुंडकोणेयोनिर्न पोन-जथा-सर्वकंडानामाकारकर्नव्यइनिमनसिनिधायाकोटयःपूर्वानरोश्वीरित्यादिखामवेदोशयुक्तमित्यनेनसार्धपयस्ये नयनुकंनजयन क्षेत्रेषुगुरुमूनभवनि कानोलघुयुक्तिरुच्यनेपानदर्थश्लोकापागादित्रिषुयाम्यस्याहिंदोपत्रवारुणानभुजा चिहियोनेसवेस्पानडज-सुरक्षाअस्थार्थ मेगादिविषापूर्वग्वेयदक्षिणकुंडषुपयास्पस्थानारक्षिणदितःगअन्यत्रानिति || मारभ्यशानीनेषुकडेखुशबॉरुणानापत्रिमदितगाविदोरियुभयान्वयिदक्षिणदिग्विदो पश्चिमदिग्विदोश्वसकाशान् ॥रते॥ बनेनेवलयोधिमेरिनिश्लाकोनीननंयासकतमेडलेभुजाधुचिहयोगीतनने भुजार्धमानेनहानेचिहानयोःचिहयो सर्वधि "यदेकसूचानासालपरिमिनःस्फुटःस्पराभुजःस्थानामुजाभवानीन्यथे यथा प्राच्यांचनुरसं नस्यव्यासेनशारुतरतेचतुर खसुजः२४ास्पार्धेसनस्मिनसूत्रेणदक्षिणविदोस्साकाशान उभयचिरुकने नयोश्वित्योःसंबंधिपरेकसूर४चतुर्विशत्ये गलोअयंचतुरखमुजातप्रकारेणैवहनश्वनाकुँडकोणेयोनि स्पादिनिलाघवी सर्वत्र्यखव्यासेनशा करने उतराम भुजः ३६।अस्पाधारकारनपश्विमविंदो-सकाशान् उभयत्रचिरेहानेनयोश्विहयोःसंबंधिसकसूचआयवचतुर यसहितेषरशिरंगलंयसभुजःस्वान् ॥अनेनैवप्रकारेण सर्वेषुकंरेषभुजाः॥संयादिनाचेन-कुंउकोणेयोनिवस्थान् / / लाघवमपिस्यादिनिनात्यर्यमाई हो For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir पथपयकुंडमाहाअवतव्यासः२००६ाइमेनवधालखानवमांशस्तु ३००पाएनन्यरिमितकर्कटनप्रथमकर्णिकारनकार्य त्तिदेनारशंदाभ्यांमागाभ्यामिहंजानेसवंचतुर्मिर्भाग:केसरजीस्वमरमिर्भागज-पत्रमारनापत्रस्यान दमानामपत्रमध्य भूमिरित्यर्थ:अवधियलयपनायावधिनेतनवमांश-दशमिर्गुणितव्यःगुणितस्पयःयंचविंशपेशानेनयुक्तोगणितः कार्यःनियहननदेवावधिवल्यमित्युच्यनानतुलिक्षाययूकानययवयसहिलेकत्रिंशदंगुलकंभवति।एनान्यवधिवल यांनानिवलयानिकवानःक्ष्माहतस्याशभागा प्राचीनःकार्यााएवमवधिकृतदिग्विदिगंतरालेशचिहानिकायोंणि / / नयासेनवाशेहिचतुरिभलव-कर्णिकाकेमगनःपत्रमामंडलानिस्पुरवधिवलयस्यान्सत्तखोश२५ पंन्याअखाण्यशबहिलनिदलगुणकीहिन्धमोम्भिमेणचायावेनबहिया विनिकुरुमनिमन्त्र एयत्राबकुडे॥॥रनत्रानःपत्रमारतस्यमाचीगतचिहमारभ्यावधिबलयस्यमाच्याग्नेयमध्यचिड़पर्यता मेकंसूरेयाएवमाग्नेयगनचिहमारभ्यावधिवलयोनचिहपर्यनंहितीयसूत्रेदेयासिवंकतेएकंत्र्यसमन्यन्त्रमवानायव माम्नयदक्षिणचिहाभ्योहिनीयदक्षिणनिनिचिहायाननीयोनि नियश्चिमचिह्नाभ्योचतुर्थे।पशुचिमवायन्यचिहाभ्यो पेचमावायव्योत्तरचिट्टाभ्यायो।उजरेशानचिहाभ्यासनमाईशानपूर्वचिह्नाभ्यामष्टमा स्वमत्रिकोणानिवहिरुत्याये निकेचिन।कुंडकोणेयोनिनिषेधातुशास्त्रोकमार्गन इत्युक्तलाचाडले कोटिहोमपदनो। अनचतुर्दल-पोषागा दिदिस्वाणिअश्लपक्षेदिक्षुविदिक्षुचेनिकेचिन् / चतुर्दिसुचतुःपत्रेपद्माभकंडमीरितं ॥अथवाएदले। // For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir कुन्टी पोकुर्याच्छानाकमार्गन इनिमिहोनशेखरात ॥सांप्रदायिकास्वाहः।यस्मिन्यसेदलोपरियोनिःस्पानचायतना येकंडकोणषयोनिनोनंबविनमदनिशारदानिलकेनिषेधान्नस्माचनुर्दिस्विनिविदिस्वित्यर्थः अदलपदिग्निदिगा नगलेषरस्वरोदलानीस्यथायद्यप्यस्मिन्यसेदलयसंधिरूसःकोणोदिनुभवनिनथापिवाहकोणेसवनिविदाननुमध्य स्थ तस्यदलसंधिरुपलेनकोणवाभावानानवशास्त्रोक्तमार्गनइयुक्तमितिान्येचतुर्दिश्विनिप्रत्यक्षविधिसखान लग्नेयोनिषेध स्थाभावान् विधिस्थ निषेधानवकाशान्बीजेविनालसणयाचतुर्दिश्विनिविदिवापरलेनव्यानस्यमाना भावान शास्त्रातमार्गन इत्यस्पचनुर्दिश्विनिप्रससशाखेणादिवपरत्वमेववकुंशक्रत्वाचाअंतःक्ष्माहतस्यदिग्विदिगेनएल काशभागान्कृत्वाऽवधिवलयस्पप्राचीन एवाशकार्यानथाच-प्रागादिदिगग्राणिपत्राणिसंभवनिम्नवपश्चिमदलावे स्वयोनिः कर्तव्यनिसिंह एनटुन कुंडकल्यलेनायो।चर्दिगाताग्राणिचत्वारिमादिगानाम्नान्यष्टौवादलानिरचयन्न। नदुनसिहानशेखरेचनुदिक्षुचनु पत्रमार्गननियनकश्चिमांप्रदायिकत्वाभिमानीदलाग्नेकोणखबुध्यानार्ययेदिनि शारदावाक्यावरुभेनचतुर्दिश्विनिविदिक्पुरखेनव्याख्यायासुदलपत्यपत्रेणदिगंतरालेष्वष्ठीभवतीत्यवादलहूयते रात धिरूपः॥ कोणोदिक्षुभवनीनिस्वयमेवपूर्वपदायित्वा-वायुकोणस्यैवनिषेधोनमध्यमरूपत्वेनकोण बाभावादिनि समाधानमुक्तवान् // नदज्ञानविजमिन दिलायाणाकोणत्पयस्यैवाशस्त्रलापतेः।। पथगशस्त्राभिधानव्य For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmande www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra स्यानायचनामाबेदलाम्नस्सा निविधखंदलसंधेबानस्थखकोणाभाववलंबदनावस्थपरमसांप्रदायिकत्वमाविकृतमिनि नत्रमारतादयरनपर्यने तसूत्रस्यैवत्रिकोणस्यनिरिसुचनेनच्छने पहलेलाईतत्परिमिनस्वहिगुणकखा-उभय नःपाशौरुलाखुस्याई परिमिनदेशेएकं शेकुंनिरवायतिमानहयेशकुयंनिखापत्रमध्यावधिटने प्रोनशंकुरी सूत्रपाशीप्रनिमुचास्त्रस्पमध्यचिहंत्रिकोणाहुहिएकृपयत्रमध्यचिहंलग्भवनिमन बैरनइलाएकंपार्शमश कुम्हीखानदेशमारभ्यापरणकृपयनभ्रमणेनस्केधनुहियाकमुन्यन्नमवतिएवमध्यस्यास्तानशंकत्येया प्रतिमुचमध्यचिहविकोणमयभागेारुष्यपत्रलग्नमवनिनवखापूर्ववेदकपाशमशकुम्हालापरशकु|| पर्यनमणेनौना कंधनुरुत्पद्यते॥सवंप्रतिश्रुतौह धनुषीकर्नयातनाश्वयपाकोगणिदलान्युत्पन्नानिम वनिाराबंकृनेछुपत्राबकुंडेभवनिगमनिमन्निनिसबुध्यतयेदेनोकप्रकारेणैवकर्तव्यमिनिविधिोलिकिंतुयुक्तधन || रेणसाधनोनरणेचयथाकारसंपद्यनेनथाकामिनिसूचपनिनिदर्थयुनिरुच्यने।सूत्रस्पाधोविलीयनेयूकालि क्षादयःशनमितिन्यायेनाल्यातरस्पादोषावहबान्यवत्रयसहितएकत्रिंशदंगुलकमवधिवलयंशवानस्मिन।चतुर खदिग्विदिगंतरालकोणककार्यगनेनाटोमखाण्यत्ययेने प्रनित्यसवाहपरिमितकर्कटकलाचस्यैकाग्री For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir मलयात्रधनुषीसवकनिकस्याकर्णिकामियासक्थकता कुंटी प्रोतमवधिजगजत्रिकोणवाहप्रोनेन एखापरीनेन त्रिकोणारहितार्धशवासप्रांतोवाहमयचिकृत्वाऽपरप्रांत नशतवृत्ता?परिहिनीयरलाईकृलानेनमत्स्यायनिर्भवनिनादेशस्योपरिकर्कटेकप्रनिरुखाइपरप्रोनेनावधिव लयप्रानादारभ्यवाहमध्यचिरपर्यनेधनुःखातहहिन्याकधनुर्भवतिाएवमेकंकर्कटैकमानेचाहद्वितीयमाने चा एकबामध्यचिहिखोरीस्यात्रिकोणमध्यमस्यायनिकलानारशमन्स्यकटकोनछोरखापरप्रोत्नेना नयी कंधनुरुत्यारयेत्॥सवंप्रतिवाहोहेधनुषीकर्तव्येनेनपूर्वोतमेवाबकुंडंभवतिानचैवलाघवेनसिध्यतिवे किमर्थगौरवयक्निलिखिनेनिवाये।शुप्रकरणेसर्वत्रसूत्रस्सैवरखालर्करस्याभावाचाननुअवधिवलयेनैव सर्वसिद्धेचनस्यैवव्यासः कुतोनोनइनिचन्नाशनांगुलपरिमित्तव्यासकेटनेनफलस्यपद्मफलस्पचक्यातलाघ चाचपन्नथाहियद्ययमेवयासउच्चननहिंअस्यापियंनाभागाःकायाःनिनहाभ्याकर्णिकासवंकेसरादिसर्वम / / व्यवश्यनयावनेव्यखाजाघवेकिमपिनालिनिचअतुतार्हसमानत्वमितिवाचगव्यासोन्य नौसयासकथनावस राम रवस्थाकोपारिरिवानावस्तुनस्तुनामसदृशाकारस्यक्षेत्रफलस्वचसर्वत्रापेक्षानतुयस्मादंथाचतुरस्रादिकहना निस्मादेवपादिकार्नव्यानीतिनियमः॥अथवायस्मात्ययादित नरमादेवचतुरखादिकार्थमिसपिाकिंतुना ॥शवप्रकरणाकाव्यगनेनवालानाशमन्त्रीकामानवाहहिनामावधिव रजस्वलालाजकुंडमवनिनिभानाला परमानना For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandr Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org कारसादृश्यस्यक्षेत्रफलस्पचनियमादेकरमादेकमपरमादेकंकृनपिदोषानास्लीनिमिहंगऋतस्वकुंडसिध्यादेशमादि कंकुंडाकीदेव्ययादिकंयानिका कुनियनचकुंडापद्यस्यान्वष्यदलाकारलासंयन्नाभवनीमिकथनामसदृशाकाराभवानीनिवा चमासनादृशःपत्राग्याकरूपयपत्र विशेषेसलादिनिसंझपनामंडलस्याटोशकरणेलाघवयुक्तिमाहाप्राचीनोधनसूणष धामेडल माभजेनादिनीयस्वतृनीयस्यधमाकार्यानुमन्स्पकोगनाभ्यासमानस्त्रेणदक्षिणोदकफुटाभवेत्॥चतुर्थयश्चिमा दिकयादेवदिक्कनुश्यअन्योन्यदिवाणसाध्यविदिचतुश्यामवेषोडशभागादिकरणंतुयथारथ॥७॥अथकुंडनिवेश वेदायोनिरर्धेबलयमनलदोवृत्तमंगास्वमनवखसेचेन्ट्रेदितःप्रथमचरमयोग्तरालेयुगातार नान्याद्यानिवास्फर्नवविदिशवनेपेचवास्युःप्रतीच्यामेकंकउयदिस्यायुरहरदिशिवानानिवेद्यापदाने। नस्थानान्याहाप्राचिनोऽशदिक्षकमेणाचनुरवायोनिकुंडअाई चन्द्राम्यवावर्नुलंबडखोपयांअशासाअखचातुरस्त्रयो रंजरालोएकचतुरखेतदेवमुख्याचार्यकुंडाइमानिसऊणिकुंडनिहतानिावाकर्तव्यानिायहाचतुरस्त्राणिकर्तव्यानिाइनि नवडपाविदिशक्रयेचचास्युमाग्नेयनिनिवावीशानकोणकुंडहिनेपंचसख्याकानिकुंडानिवखदेशेण्वका योणिसायचे कैवस्यानाप्रतीच्यामतरस्यावनिदेशविकल्पगनचलेचतरसंवाभवनिानदुनक्रियासारे।उत्तरस्याभवेखांड नवाचारसमित्तिासनानिवेदे.सकाशाद्दे दि चतुर्थोशा For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir कुंटी परिमिनदेशमंतरालमुक्कानदंनएलोनेयथामेरवलाभनि-नथासर्वाणिकुंडानिकायाणीनियसनेषाफलानिनित्या षोडा 10 शिकार्णवतंत्रायोनिकुंडेभवेहारनीभगेचा शिरुतमा॥वर्तुलनुभवजस्मारर्धचंदेवयंभवेत्।नवत्रिकोणकैडेजुखेचर, खेप्रजायते॥चनुरोभवेच्छानिलक्ष्मीःयुरिररोगनापयामेसर्वसंपनिरचिगदेवजायनेयरकोणेतुसुभगेसमीहितक लंभवे-दिनिशिौनकपरिशिस्तनापयकुंडमपिसर्वकामनायामुक|सर्वकर्मसुविनयकुरेपट्यनिर्भयनाचतुरखेचसर्वत्रसमें स्थाहिजयावह।सर्वशतिकरंकुडपयाकारविशेषत निकाटिहोमपहनी॥पकुंडलसिध्यर्थकुंडांगान्याहगवानमिति / / खानकुंडाभमानंजिन२४लवगलनःस्युबहिर्मेखलालानंदोई गईश्ववेर४विश्कर२ विननयो शोचनाभिर्दिपशाखाभानाजमावावसुनवप्लवकव्यासदेच्यानुयोनिःपश्चान्नालाग्नगानोभगउ परिसुवाग्नणकैबिशेतीला खानेकुंडाभमानका आभचमानंचआभमाने कुंडवदाभमानेयस्पनन थानाचनरसकंडे चत्तरखाकारोचतरनाकारामत्यादिमानमपिहनमा त्रिकुडहलमात्रमित्यादिहस्तीप्यत्रचतुरस्त्रस्य चतुर्विशत्ये गलपरिमित्तः स्वमग्ने केटमेखयोन्यादियुचनुरवस्यवायामविस्तारीमायागयोन्यादिषनयोनानाखानull नवौद्यमेखलयासहकैमानायाभूमिताधोहस्तमात्राअनाद्यपक्षसमनिः॥खानेकडप्रमाणेस्पार्चमेखल। यासहेनिामिछानशेखरगडिजीवपक्षेसमनियादिसारखने।चतुरखेचतुष्कोणसूत्रै रुवायथापुराहिलमात्रेण 10 न्मध्येतावन्निमायनेखनेदिनिकादिमने प्रोजानोसर्वकुंडानामरनिखानमानकमिनिरागमानरपिायावन्मान कुंड राम For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir विस्तारउक्तस्तावनखात्तस्यायिमानंप्रदिमिनियात्रवल्पहोमानुसारेणव्यवस्थाप्नदुतकुंडकल्पदुमकारेणासर्येषुचतुर्भुजे घुविस्तारस्पेखननंवदनिायदाद्ययामेखलयासहीनदेसहोमेपरिचिंतनीयमिनिाचतविशाशपरिमिजकंठहिर्मखलाभवेनि। नेत्रायामेखलानवोगुलोचाचतुरंगुलविस्तागानस्माहहिडिजीया पडेगुलोचायेगुलविल्लागालनोविवाहिलतीयायेगुलोचा गुलाव नागनाभिस्खेकेनोशेनोच्चाहाभ्यापुष्टशविस्तारेत्यर्थःनियात्राकारस्तुतखकुंडवतापमकुंडेनेकर्नव्यानरकणिकाया सखा नासर्वपकुंडेशुपयरहिनषुपयाकारावाकर्तव्याअयंचनाभिशब्द पुलिगेखियाँचामानपेक्षत्रियेनाभिःप्रायशोपियोरपी निकोशदर्शनालाइनिकुंडकल्पलतायोयोनितुअरभिश्चतुर्विशशिर्विलागानवभिदीर्घायरस्परंवधेनयन्फलेंडत्ययनेनस्फ लकायोनि-कार्यसर्थतनस्याप्रकार:पूर्ववत्कनेव्याननुवमुनवलवकव्यामदैर्घायुनयाकथनन्फलकायोनि-कातिलब्यामिति चेत्रामा क्वेगुलफलकादोसर्वत्रतादृश्वानादीर्घामोगुलायोनिस्त्रशोनाविस्तरेणनाइत्यादिवाक्यभ्यागुष्टविस्तारोन महीनाकिनुषावत्यमुलक्षेत्रफलंयथा यान्ति। नथैवविलारदीर्घनासर्वैरपिस्वीकृतवाच्चानचात्रहिमतपेगुलफलकयो। निकरणेप्रमाणाभाव इतिवायामदनरत्नालाचतुर्दशीशानीगर्ग-योनिषडंगुलीनिर्यकबादशांगुलदैर्यकोगअश्वत्यदल सकाशाकिचिदुन्नमिनामिनिस्वमिटे-योनियपश्चिमेभागेप्राडाखीमध्यसंस्थिनाषडंगुलेश्वविलीणोचायचाहादशा गुलैरिनिाकुंडकल्पद्रुमटीकाकारणामाणस्योकलानानस्या साधनंतू॥ For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrth.org Acharya Shri Kalassagarsuri dyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुंटीच्यते॥फलंहिमनसेगुलपरिशमनंदमयुनगुणितं७२०००० अयसाईत्रिनवकररसैर्भकच्याशशराभलेलब्ध११४॥ स्थमलगअयमेवयानेयासाअस्मिन्यसियोनिकुडवरक्षेत्रलचेतादृशफलकायोनिर्भवनिाअयमेवाभिप्रायेणरघ वीरटीकाकारणनस्यायकार:यूर्ववत्कर्नच्यइयुक्तम्।अन्यथापूर्ववकरणकयाधिरीत्यानसंभवनिमफलनिष्कामनंत्तयाँ निकुंवदिस्यलेगयहास्यार्थः। बसुनवचनेलवकाक्षावसुनवलवकायबसुनक्लवकानांव्यासः॥वमुनवलवकव्यासः // वसुनवलवकव्यासस्वदैर्ययस्या-साावसुनवलवकव्यामदैा॥अनवनिरीक्षेत्रफलस्ययोव्यासः॥सस्वदैर्षे | यस्यासाइत्यर्थशाअनेनव्यासेनयोनिकुंडवनुयोनिकरणेविस्तारस्यार्थसिखेनविलारोनोमच्यासानयनववफलद| शसहस्रगुणिते॥१००००।भाजकसंवर्णार्थ मध्यणिनं ॥७८४०००गायेभाज्यासाईत्रिनवकररमाईशशा भाजकोपिसवर्णिनः५०३४॥अनेनभनलंघरष५। अस्थमूलगायापानेनव्यासेनयोनिकुंडवत् योनिक्षकाति नान्यर्थिःनिनुयथागषावनिकलकायोनिः कार्यनिवहुमिरुकम्पनहारनवनिकलकाकार्यनिष्कापिनीने नकथेनन्फलकाकार्ययुक्तमिनिचेन्नायोनेविस्तारस्थानक विधवेनकुंडक्षेत्रफलस्ययथावश्यकना तथायोनेः फल|| राम स्थावश्यकवाभावान् किनुपयोनिकुंडवयोनिकरणार्थमेनस्सायुक्तरुक्तलान्योनेरनेकविधवेकोटिहोमपंह त्यादानु|| 11 ताविनलिमात्रायोनिःस्यात्परमोगुलविस्तृनेनि पमेखलामध्यनीयोनिः कुंडाोमेशविस्ततीनिारनित्रिविधENI For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra वटचागुलायामविस्ताऐवनिशालिनीतिशाररावायव्यारव्याकंडकल्पलनायषट्चतरंगिलत्वमायामा दिषुप्रत्येक संवध्यतानेन हादशांगुलदीर्घानावरिखजानावन्ननेनि सवेषणवतिफलकायोनिकरणेतमूलोकविस्तारादिन्नत्वस्यम्॥ अनोक्लिारानुसारेणफलमविभिन्लानत्रकस्मिन्कडेकावायोनिः कार्येनिव्यवस्थापाअभावानासर्वेषुकंडेसर्वासायोनीनोप्रा स्यायोने फलस्यानावश्यकखानचवहषुयेथेषदादांगुलदैर्ध्वमुकामचनुकिंचितन्यूनच नर्थवाधिकातिरसकिंप्रमाणमस्ती| निवाच्यम्॥स्तस्पापिप्रमाणस्योक्तप्रायखानालथाहिजाईयमचैकोशरूपमिनोमिन्नंवोध्यमितिकोटिहोमपहना। बुनाइनबादशांगुलप्रमाणादित्यर्थः।कुंडीयानेतुण्डीकुंभौभागहयेनदीमेखलोननवभागाश्यपनः प्रविश्यकोभागः यहादेशमायैदीर्घाकार्येनिमस्कैकोगुलतोयोनिकुंडेचपेषुवर्धयेतायावड्यक्रमेणैवयोन्यग्नमषिवर्धयेदिनिवाक्पेन योनियादभिन्नमिनिस्यनयासिकायमानमपिविकल्पेनोन त्रिभागामध्यनोयोनिमायामेछादोगलापदाद शोशोच्छूिनांकुकिंचिलंडनिवेशिनी मिनिप्रयोगसारस्थवाको कल्पलताकारणकिंचित्पदमेकांगुलपरमिनिव्याख्या नेगसिंहमिहीनकारेणयथाशुनमेवस्वीकृत।नयथा मेखलाकथनानेतरसर्ववाद्यस्थमेखलायाबहिश्चतुरंगुलाया मविस्तारोन्सेधेचतुरखपीटमटाकलानदुपरिनिहितमूलद्वादशांगुलदीपर्पोजरोतरहीनयरिणामध्यमेखलासंलग्नसरंध्र नालयुनामूलेकुंभययुलांमध्येसगनामपरिजनमेखलोपरिगनामशगुलमानविस्तारमूलांतप्रदेशा॥ 2 // // For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.bath.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir 12 कुंटी भययार्श्वनचक्रमेणसंकुचिनामेकोगुलविस्तारानाहादशांगुलमायामामेकोगुलोन्सेधमेखलायुक्तामश्वस्थपनाकारांमूलाकि चिवमानान्यूनामीषल्डप्रविशनोयोनिकुर्यादिनिमिहमिडोननामकतंत्रशास्वयंथेगनथाचास्माभिःकिंचिपदस्योग लप्रकरणादंगु लादल्पखंयवानामेवप्रमाणस्वीरुसेदमुक्तमिनिसर्वसमंजस।। कैश्चिदशगुलविस्तारानबागुलाया| मसेवार्थःक्तनमानथाच॥कंठप्रागनानपश्चिमेषडंगुलेदेशेकेरमलारनेकृनेहादशांगुलव्यासरतंभवति॥ // जस्मिन्टनेयोनिकुंडवन्पश्चाइनाईयंकायरत्नायिस्यपूर्वी नाभ्योकंठपागंताप्राकउपरिभूम्यामधीगुलवर्धिनयोग्य अपर्यनस्वरयंदेयापश्वालालंसच्छिदंपश्चिमतोयोन्युपरिकुंभाकारंगोलक्ष्यनिधयामध्यंकूर्मपृशन्ननेयोन्यु परिसर्वतएकोगुलामेखलामाक्प्रवणार्थेपथ्यालिंदुचाएवेयोनिःकार्येनिदिकापूर्वी नियाम्यकुंडानीयोनिस्पायुत्तरानना पूर्वाननानुशेषापामीशान्येन्यतरानयोरितिक्रियासारवानस्या पश्चान्तालेसखि कार्यगायगा।अग्नेणगबनात्यग्ना मामअधोभागादुपरिभागोयथा-सूक्ष्मोभवनिनथाकर्जयेत्यर्थः॥प्राक्प्रवणाचाअग्नशब्दस्योभयनियत्वानानोभगायो निकुंडेयोनि कार्यास्केनोशेनमेखलोपरि उच्चासकेनाम्नभागेनकुंडमध्येप्रवेशयितव्या॥ 9 // अथमंडपंचन राम येणाहा गन्यत्रमंडपशब्देनभूमिसंभवलिकादिसमुदायःअन्यथादशहस्लादिसंख्यायाअसंभवःस्यात्।।नवखंडक|| For Private and Personal use only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Shin Kalassagarsuriyamandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra रणस्य सर्वथैवासंभवाचासमंडपोदशहलोहादशहलश्चासः हादशहस्तश्चतुर्दशहस्तःसमोमधामबाडशहनाष्टादशहा लोग्न्यः श्रेष्ठलाहादशहलोभयकोटिपान-एक करकरणपोहादशहलोमध्यमपंचकुंडकरणपोल्पइतिज्ञापनार्थः। चक्र शूलमधमाल्यमानप्राप्निलस्पूवातुल्सामोदोक्लीनितुल्यानिअभौमि चत्वारिदोषोभुजा-यस्मिन्मनुल्याभोभोदोनस्मिन्-तु स्पोमोरोसिसमचतुरखाइसँर्थ अस्मिन्डपेचतुर्मिश्चतुर्भिसनवखेटास्लुल्पप्रमाणा कार्या-नेपोमधमध्यमावेदिःसाच पेजयशरर्कशकैर्नृपतिरनिकरैर्मडपोपःसमोग्मस्तुल्याभो दोहिलखंडा इहनवसुसमामध्यमबिदिरखोगहरलेाच्चारखंडकोणेचिमच्करमुरेपेचहलवहिश्चस्तंभौधे हायसवाझविशरपलवन खयमन्यत्रचवा॥१०॥ सर्वेचपिमंडपषहनाचाकर्तव्यावंडकोणेषम् चसंपानस्थानेषुषोरशस्तंभानिखया सूत्रसंपानस्थानानांपोडशसंख्यात्यामध्यखंडकोणचतश्यअष्टहस्ता-वाहकोणेषडा दशसंख्याकेषपंचहस्तास्यमुचनावियुसस्थान्पनोग्वाल्ह्यलेनकुंडासेमस्यमुचनासूत्रेणपतयेगुलविखनेनसंबेश्यमा नावियुलास्लुसर्वेायद्यपीरस्यूलखेनोरणस्थभान धिकृत्योकशारदायावादशांगुलप्रमाणेनतपरीणाहुई रितति-न थाप्यन्यत्रानाखानसामान्यादिनरेषु नथासमिनिन्यायान्सवैषामिटमेव // यनुपदार्थादर्श॥ परीणा / For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir कल्टी होरिशासनिकोशान॥दशांगुलयासपरिधिपरिमाणास्थूलारसुतच्चियानचपरीणाहरादोऽनुपपन्न अनेकार्थ परीणाहशब्दस्यात्र परिधिवाचकलानादृष्टंचालिंगमलकविल्लारोलिंगोच्छायसमोभवेन त्रिगुणः परिणाहस्पादिसादौ परिधिबाचकस्सरष्लान एवमेवनुलापहनौनडागोत्सर्गपड़तीचश्रीमन्जगद्गुरुभइचरणरक्तमितिदिक // एषोख न तस्वयंचमांशेन अन्यत्रापि॥चक्रशूलादिवषिपंचमोशेनैवखननाननुखकोणेपुरलभदानोंकखानेवांबोरशसख्या वादास्तभानांषोडशसंख्याप्राप्नायुनरसंख्यमिनिसंख्योक्ति किमार्थमिनिचेन्न // महामंडपेस्तंभातरस्यायि मह खानत्रमंडपडीकरणायकाशनरदानस्य युक्तिमिहत्वानारशकाष्शनामंडपानःपानिवनास्लीनितापनार्थखान ॥हात्रिंशलेमचूडास्ववनयवलिकास्नाजिनाः२४वडवाहवठास्युर्मेडपस्यश्रुनिषुमशिखरोमध्यभा गोस्वयस्मान्हिशुहारोहिहल्लाउपश्चितुरिभैरंगुलेगेधिनाःस्पूरभाभध्वजाये करपिहितममुशोभ याभोघदायैः॥११॥ स्त्र सर्वेपिस्तंभा-सचूडाकर्नव्याः॥तामुच्चूडामुदाधिश संख्याकानिउभयतासचिदा मिनल भोजरप्रमाणानिबलिकाख्यानिकाशन्यवनयेतानवचनुभिर्वलिकामिदिकोणगतम्भचतुष्टयग्रंथनीयएवंत्रिमि राम. स्त्रिभिवालिकाभिःप्रतिदिशमाग्नयकोपोमारभ्यपुनराग्नयकोणपर्यनलमहारशकं ग्रंथनीयसर्वत्रमंडपस्यप्रदक्षिणकार्य 13 आग्नेयमारभ्पकर्तव्यमिनिनियमानअत्रार्थसंमनिहाविन्यसेहेदिकोणेषुम्नभान्वरस्वरूपकानाआग्नेयादिकमेगोवेनिावे|| दिकोणेवियुपलक्षणे // उच॥ संभोलायेशिलान्यासेसूत्रयोजनकीलके खननावर // For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharyashikalassignmuyisal www.kobatrm.org Shri Mahar Jain Aradhana Kendra सस्कारारंभोबहिगोचरइनिासनेनवाालभनिवेशनाद्यपिनेनैवक्रमेणभवतीत्यर्थः एवंवाद्याग्नेपकोणसभानावेदिगना ग्नेयकीणम्तमपर्यतमेकंवलिकायका कर्णरूपंनिधेयंगबायकोणलभसमीपस्थस्नेभरयादारभ्यवेदिकोणगनाम्नेयका णस्नेभपर्यनबलिकारख्यकारहयेनिधयारवेकाणवयेथि एवंचतमुभिवलिकाभिर्मध्यशिखरभागोयथाभवनि नथाकर्न व्यःनिथाचहाविंशलिकाव्यानिकाटशनिभवनि असमंडयस्पप्रनिदिशमध्येागणिकर्तव्यानित्नानिचालामंड पेडिहस्लानि। मध्यमेचतुरंगलाधिकहिहस्लानिपउनमेश्शंगुलाधिकदिहस्तानिानानिशास्वादुंवरसहिनानि उकंच नेपोमध्यकाशनांचोपरियाबादनायान्यानिकारानिदेयानिदिनध्यसूत्रेचहारमध्येप्रकल्प्पननचतुरंगलाधिक हलप्रमाणमुभयनोगृहीत्वाशगलाधिकहिहनबिस्ताराणिदेहल्युनरंगहारशाखायुनानिप्रागादियानानिखारिहागणि कलानपरिजउपरिचमत्कटैर्मेडपश्चायः॥नारायणभट्टकनजलाशयोत्सर्गीकनीयुसंहिकरस्याच्चतुरंगुलहिनः मध्यमानमयोरेशाखौटुंवरसंयत्तमिति अमंडपंवारबर्जेकरपिहिनेकदलीभध्वजायेः॥भोपटाद्यैश्च भय // शोभायुक्तकुर्वित्यर्थः॥प्रथमाद्यपदेनपनाकादीनांसंग्रहःगनास्तुकंडोद्योनीकयोः पीतारताश्यामाकृनाश्वेता थधूमहरिनमः॥रकेसशदिशप्रागीशान्यानरेभनिभारतारसौवषयास्मसाएनामुनिकरदीधीरनामामुनिलववि स्मृतिमसोदशकरवंशः॥पत्ताकास्युः॥अथकरपंचकदीर्घाविननिद्धिकरध्वजाचतुकोणागामध्येसकिकिणिको For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नामनितापनीयालयाचामरोल्लोचमक फलकास्वखकारकाईसमका कैन्टी ध्वज सदीर्घाभयेहंशारंभालभैरामपत्रनोरण-कुसुमै फलैशाचामरोलाचमुकुरैमरनीयोथमंडपाउलोचोविनानःहिनीयाद्यप हंतुध्वजादिशोभानंतरमेवघटा नयनमिनिज्ञापनायो 11 अस्मान्नमंडपाहहि हलमिनप्रदेशतोरणा कर्तव्याःअधममध्यमा नममंडपेषुपंचप्पसनकरा अश्वस्थोदुंवरप्लान्यग्नोधकाढूवा प्राचारभ्यादीच्चनकमेणानिस्पकैकस्पमूर्धिनतरर्धन फलकास्वखकारंजानिधेयाविसुयागवेनन्फलकमध्येप्राच्यादिक्रमेणशंखचक्रगदामनिखेये तबक्षणत॥अधममे उपेदशांगुलमिनाःकीला शेवादिचिहिताखचतुर्थशनपुशास्वंमध्यममेडपेद्दादशोगुलमिनदीप उनमेचतुर्दशोग हस्तानेनारणोस्मादिषुथ्षडगकरोस्वस्यादुजरोस्थलक्षन्यग्नोधजःप्राक्प्रभृतिषुफलकावार्थ नौमूधिनस्यातिन्मध्यवियागेदशरविमभि१०/११४श्योगले स्वाघ्रियुष्टःशखचक्रगदानं भवनिशिवमखेभूखमेकोगुलान।।१२।। लमिनदी का विस्तारस्तुस्ववचनुथोशेनैवरोपयगंत पंचमोशेनैवे|| तिरापूर्वमुक्तशिवयागेत / / त्रिमूलमेकोगुलोनाअधमेनवांगुलामध्यमेएकादशांगुलंगउनमंत्रयोदशोगलमिनिविशेष अथएफलकासानयनग्रकारमाहाअयुनगुणादिश्कलानाचतु-पेचाशनानगष्टसप्तनिशत्याभूकेलधेयडूवतित || स्यमूसंहत्तव्यासाभवति सार्वत्रिनवतिसहिनयारिपटिशसाभकेयस्यभवनि निस्समूलयोन योसमाएवंसर्वत्रानन अखादिभाजकानाहासाधनचत्वारिंशदुसरहात्रिंशच्छ्तानि॥ राम 10 For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrm.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir पंचसहस्राणिचतुर्भजस्यायवड्ययुनचतश्चत्वारिंशद्लरैकोनषष्टिशनानिपंचमुजस्यापंचनवसाधिकचतु-पटिशनानि पडस्या एकचत्वारिंशदधिकासषष्टिःसप्तभुजस्साएकसामसुनरसप्तनिशानानि अशुभुजस्यपअथवालबोधनार्थमुदाहर लियनेगनत्रफलमेकहतस्य / / ५०६॥आयुनगणितं५७६०००० ॥७८५४अनेनभनेलय०३३।३अस्यमूल।। २७माहिहले सयुनमुगफल।।११ 520000 उकमाजकानभलब्ध 14 6 अस्पमूल ३३विहलेफल। विभाध्यै७८५४रयतगुणफलावधमूलेनहत्तव्यामोयोनौनुसाचत्रिनवकररसैहर १०३४साईसनाधिनैः३२४७४ास्वाभाभार्थ-५०००सहाधिश्रुतिकनवशरै।४ारनिवांभोर सैश्चई४६५क्ष्मावाभि भिईच्४१ नगगगननगै७०७१श्वकमायादिदोषु।। 13 // // भयुक्तगण१२२८०००० पूर्ववतेसच्चा००११अस्यमूलं१४।७॥चतुईलेभ्युनगुणफला२३०४००००प्राग्वद केलयर| शहायस्यमूलंपारपंचहरलेश्युत्तगुणफलोर२००००।उक्तरीत्याभलब्ध॥३६६हीणअस्यमूलाई ४३बड लेयुत गुणफल।३४५६०००० नाप्रकारेणलब्ध॥४४००२अस्यमूलाईहाशासनहलेफलमयुनगुण४०३२०००० उतपथेला या अस्यमूलो७१पाअष्टहनेभ्युजगुणे४६०८०००° उत्तवत्कनेवञ्चपास्यमूल।७६४ादानवहरलेयुनगुणफसंप For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कुंटी उतांकेनभक्तेलब्धं ॥३अस्पमूलपारदशहले युनगुणे५७६००००० पूर्वाकांकेनभकेलब्ध।।७३३॥ही अस्पमू 15 लंच्यायाएवमेकादशराणिनादौद्रष्टव्याअथाई चंदेइदमेवभाजकम(रुत्यभो ।यहाफलहिगुणितंकवाने नैवमा जकेनभनीचेदिष्टफलकन्यामोभवनिमयथाइफलमयुनगण॥५७०००० / / 327 // अननमतलब्ध।। 14 66|| अस्पमूल॥३॥राशयहाफलंदिरासदयुत्तनं।१५२००००।०८५४॥ // अननमोल१४॥ 6 // ॥अस्यमूलं॥३८२३॥हिहस्तं // 1952000 कले।भाजकई 20 लब्ध३३४मूले।पधारा४॥ त्रिहत फलं१७ २८००००लब्ध४४००२मूले ईराषचनुई लेफल२३०४०००० लब्धपपईमूलंही४पंचहले फलो२८८००००० लब्ध आईमूलंच्यापाषर लेफल।३४५००००गालछ५८००१४ामूलं४सनहस्ते फलो४०३२०००० लब्धा १०२०मूले१०।२रायअहलेफले।४६०८०००० लब्ध११०३४मूलं१०८।२४ानवहलेफलंग१८४००००॥१॥ लब्ध।। 13200 मूले॥११४।३दशहस्ते॥५७६०००००लब्धा१४६६४मूले १२१॥अथयोनिकुंदे। एक हस्ते फल।५७६ ०००पूर्वक्ति भाजकेनभलब्ध यंभाजकार४ात्रयमराणिनोयवरूपःसंपला५०४चाफलमप्प गणिनंग 46080000 यवरूपेणभाजकेनभलब्ध१५।१७अस्यमूलं३०१२॥अत्रसवैषुवृत्तादिकेषुकुंते For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पद्यादिगुण्येषुसासुव्यासोत्पत्तौउनोपायस्यगुरुभूतवाघूपायोनरमपच्यनेनदर्थमदीयाकाइटफलेहादिगुण्यइश्वर्ग नथैवतं। कलामूलेनयातदेवद्यादिविस्तहान्स्यार्थःस्वकीयेमिष्फलेहिगुणितचनुणिनादिकर्नव्यमतिनंइष्टवर्ग|| जथैवत्वारित्नादिकंडगतव्यासवर्गहिगुणितविरागिनचतुर्गुणिमादिकंकखानस्यमूलेनयन्याभवति नदेवहिगुणि नादीनाविलसाविस्तारइत्यर्थःव्यासइनियावन॥ उदाहरणे इश्वर्ग:योनिकंडगतव्यासवर्मः॥१५॥१॥७॥॥ हिगुणित: १९३०॥३॥ईअस्यमूलं॥४ात्रिहतेत्रिगुणिनः॥२७४५पापाअस्समूलंप।३१चतुर्हग्ला चतुर्गुणिनः अिभमूलाईनापेचहरलेपंचगुणा५५७हीरारामूलंईशयारपट्ट नेषणम्प४१।३३शामूलोया सन्नहरलेसनण णः६४३७१मूलाचारअष्टहस्ता७३२११७मुलंच्या अस्त्रिकंडेव्यासवर्ग:१७७३६अस्थमूलं दिहस्तदिगुणः३५|| नरमूले पात्रिहत्तेत्रिगुणः५३२१मूलंाशाचतुर्डलेचतुर्गुण:५८५४ा४मूलंच्॥१३पेचहलेपंचगुणः॥ मूलेठा३पडलेषणः।१०ईराईमूले१०३।१।१सनहस्तेसप्तगुणः१२४श्यामूलं१११३ अाहलेएगण:१४१८ चमूलाचतुरस्त्रव्यासवर्गः।११५२अस्यमूलाधादिहलेहिगुणः।२।३०४ामूलीप त्रिहलेत्रिगुणः३४पासू लेप्पाईर चतुहलेचतुर्गुण-४६०८मूलंई अपहलेञ्चगुणः५०५०मूलं पाहीपबह स्नेषगुणाई१२मूले // 11 // For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmand www.kobatrtm.org Shri Mahavir Jain Aadhana Kendra कुन्टीसनलेसप्तगुणः॥८०च्छामसं अष्टहस्तेऽश्गुणःशमूसंयंचासव्यासवर्ग:अस्यमूलशाशहिहस्तेहिगुणः॥ ११||१६३॥भूसं४४०२ त्रि०२९१०मूल।५४ाचतु-१३८७६।।मूले॥६रायेचना४॥४५मूलहटीषडलेग१४मृसं०ई, यसन-शमूलंराए७७५शया३षडच्यासवर्गारच्छीहीयअस्यमूलरीहहिहो।७७२५पारमूलं॥४२॥१|| त्रिहले मूलाचतुर्हस्तेश्५०१राहामूलापूरी पंच-४४३४ाशमूलहीतायषड-५३२१मूलं शासनाई२०७॥ मूल ७८अापमूलप्यापसमासेवर्ग:वामूलरहिहरले १६६४मूलंघनिहले-२५२४॥५॥ मूखं। लाशचतुईले-१६७ मूलप्रपंच॥४२०ीशाशय-५०५१मूलंन्यासन-५८ शामूलंहीहीअथ६०३यामूली शाशवर्गः॥८१४॥४॥मूसंपादि- मूल-४०।३त्रि-२४४४३४मूलंशिवाच-३२५८मूलंक्शनपंचा ४०७२।४मूलंदशहीष्ठष-४८८७मूले-ईशरस-५७०१मूलंन्यास-पाई मूलका अथवजादिसर्वकुंडरानो फल मानयनेऽस्मिन्नेवश्लोकोलाप्रकारायुक्तिःमाप्रकटीकृत्पदानेनदर्थमदीयश्लोकहनेवर्गीन्यादकेनवर्ग भाशा सहस्रकैःभने फलंभवेस्वखाकारक्षेत्रस्यनवतः अस्यार्थः।वर्गोन्पादकशब्देन अधीविभाश्चरित्यादयःनिःस्वस्व क्षेत्रव्यासवर्ग:निहत्त्पदशसहस्रर्भक्तश्चेत्फलंभवत्तीत्यर्थःनिवनयनेनसश्मव्यासवर्गम्हणेनात्पर्यस्यशार्थमदाहरणलिया For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmand Shri Mahavir Jan Aadhana Kendra मनत्ररतकुंडव्यामवर्गः|| 7854 अनेनगुणितोजान:५७७अयंदशमहर्भक इमेकहरतरत्नकरफले|| स्विमेवहस्तस्यादौ अर्धचंवर्ग॥१४६६।ई॥३०२कानेनगुणिनोजान-५श्रादशमहर्भकः॥५७६॥योनिकं | डेवर्गार १५॥१ईरामायनेनगुणिनोजान॥ई००२यादशमहर्भनाई।अरव्यामवर्गः॥१७७३।२४०/ अनेनगुगिनोजानः॥५७ ई ४॥दशमहलेभनय ६॥चनुरखव्यासवर्गः।।।५००अनेनगुणिनोजातः // ५७६००००॥दशसहस्त्रैर्भक्तः॥५६॥पंचातव्यासवर्ग:दाई 42 // अनेनगुणिनोजाना५७५९७८५दश सहका५७हापडलेव्यासवर्गः॥दोहाहापाईयाअनेनगुणिनोजाना५४दशसहस्रर्भकः५७६॥ सनाखव्यासवर्गाच्या अनेनगुणिनीजानः५७५ रई॥दशमहर्भकईअराव्यासवर्गः।। र १४॥४॥७शासनेनगुणिनोजानः५०पर्टअयदशमहर्भकई एवमेवद्विगुणिनादाविनिसंक्षेपः॥ 13 // इष्टव्यासमिनभुजैःसमचतुकोणविधायोकयेकर्णर्धर्धमुखेंसनीपरनिशिथोत्रेप्युटकचीतनः मूलद्यादिगणेफलेवदननः पार्थार्धपुछेसन-पार्श्वर्धर्धमुखकटौरिगणितेकोपार्श्वदले|१४|| For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir कुंण्टी अथहिगुणिनादौकर्तव्यगणितानभिज्ञानोमुगमार्थ शुक्लप्रकारमाह। इश्वासोव्यासवेष्टव्यासः ॥इष्टव्यासेयेमिताः।। 17 गइष्टव्यासमिनाइएव्यासमिनैःष्टव्यासकेलेतेनस्मिन्टनेयमिना-गणिताः॥ अरहनेत्रिभुजाःचतुरस्रवृत्तेचन | जाइसारयानादृशभुजैस्समचतुरस्त्रंविधायवश्पमारणचिहादिकर्नव्ययहासमचतुष्कोणमिस्युनयानस्थचतुरस्रभुज वग्रहणं॥ नारशचतुरसेवक्ष्यमाणकार्ये ॥अथवाइष्टव्यासेनमिनाः॥व्यासप्रमाणकाइत्यर्थः॥श्यमेवार्थउचितः। पूर्ववलक्षणापानानाअनवरघुवीरदीक्षिनरपिरहीनःअत्रप्रथमकरसेभुजारवायांनिहितीयकल्येहत्तस्थचतुर खमेवायानिजस्वयःकर्ण-नन्मूलसूत्रानुनीयकल्पेयामएवायानिएतन्मध्येपथारूचिसमचनुकोणेनिधायोकयेन पचिहानिर्यात दक्षिणासादपरदिशिदक्षिणवाहीकर्णार्धमिनदेशेचिइंकार्यगनदर्धमेशंगमुखादर्धपरिमिनसूत्र गहिनीयचिहूंकायोनिदर्घमुखसंज्ञदक्षिण्ये उद्गंसउतरस्यादिशिथोत्रमित्तदेशेहंकार्यसतसोनेनउदगंसत्तर स्वादिशीत्यर्थीलब्धः।उदकचीमतइब्रोदक्पदस्थनेत्रनाज्ञानव्याचकारेगोनरत्रासंपदेउदक्पदस्यानु ति नव्यार| राम. अनपूर्वोक्रांसपदेनदक्षिणासाच्छोत्रमिनदेशोकनेसिदुदकचीसप्तइत्यत्रांमपदंव्यर्थेसन ज्ञाययनिगचतुकोणवि/१७ धायोकयदित्यनेनचातुरखाहहिरंकनाप्राम-प्रनिषेधनिननूनगंसाच्छोत्रमिनदेशेचिन्हकरणलंसाधयनिाअनए For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalastagarsuri Gyanmandir वात्रीसपदस्योदगंशपरसमित्यषिसुवचीनचचतुरस्त्राभ्मेनरेश्रोत्रमिनदेशस्यासमवेनार्थाहिरंकनसियानामानिरनिवा च्चाउरक्पदापरपदयोर्वेयोपनार्थसिहस्सर्वत्रसमत्वात् ॥सवंचतुष्कोरणविधानस्यापिवैयानकोटिभुजाभ्यामेवप्रा कनार्थसिद्धेःसत्वानातस्मादक्षिणामिलिखायथाश्रोत्रमिनदेशेचिह्न भवनिनथाकार्यमितिसिईयत्रोदग्नहणेनैवपूर्वोदक्षि णांसइनिसिड।पूर्वाकानिमुखादिसंज्ञकानिनान्यपिकाणिजिनमुखापाविधिसूत्रंद्विगुणितहिहस्तेमूलंगमुखारर्धा वधिसूत्रंद्विगुणितत्रिहलमूला।मुखात्युद्यावधिसूहिगुरिगनंचतुर्हस्तमूले।उदगंसतःपाविधिसूत्रहिगणिनिहि हल मूलं।उदगंसान अर्धावधिसूहिगणिषट्ट नमूलं उगेसनःअर्धमुखावधिसूत्रंदिगुणिनं।सप्तहलमूलाउद गंसनदक्षिणोण्यवधिसूत्रंहिगुणितमष्टहलमूलं ॥ोवपरिमिनदेशेचिहान पाचावधिसूत्रंरिगुणिनंनवहस्लमूला नखस्मादेवचिहादर्धावधिसूहिराणिनंदशहलमूलंगअत्रनलस्योर्योगपदंकर्णदत्यनेनैवसर्वत्रा त्रेयायथागमुखा दक्षिणामोहादशीगुल दक्षिणासान्या पिडादशागल भयो कसोयोगः।२८८स्यमूलाईवमसरूनिाप्पाडादशोग लस्वरुतिः४४एतयोगि:३२अस्पमूले२०६रउदंत्रिहलसूत्रपुनरस्यरुनिःशद्वादशेगुलहनिः१४४ायोगःपण मूलं२४दंहिगुनि नचतुर्हस्तसूत्रोअस्पततिः५०ीहादशागुलशनिवडायोगः०२० असमुलेराहीहि गुणिनेपंचहलमूलास्वंमुजस्यचतुर्विश For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra कं टीसंगलात्मकत्वातस्परुतिः५७ कोटिम्नुकाईयरिमिनाहाई कास्यसनिःरत्यायनयोयोगवा४ि अस्यमलाAmrill १८||देद्विगुणिनंषहलमूलागवंत्रिपासूत्रस्यकनिः-४२मुजस्यकृनि: पयोगः१००८ अस्पमूलेशाइदंदिगुणसनहस्तमूलेभा जज्ञानिकोटिकृनिदायोगः११५श्यस्यमूलंशा४डिगुणमएहस्तेमूलाअस्थवर्गः।११५२ वादशांगुलहनिः१४८ सत्तयोर्योगः१२९अस्यमूसंहिगुणेनवहनमूल एवेकर्णवर्ग:११५२दलवर्ग: अनयोोगः१४४अस्पमूलंग३०१७ परिगुणेदशहानमूलंगननुएकहलस्यभुजः२४॥सैवकोटि-२४ाएतयोःहानिः५७६॥ईगयोगः११५२॥पदं॥७४॥ कर्णः इदंहिहस्तमूली एवमस्यक्लनिः११५२ कोटिस्तुपूर्ववर४तस्यापिरुतिः॥५॥योगः॥१७२८।। अस्पमूलं ४४४॥इदेत्रिहस्लमूलमूत्रंएवंयूकोटि-सर्वत्रभुजस्लुयःपूर्वकर्णरूपेणागनःसएवण्येतस्ययःकर्णःसमुजाकोटि स्तुपूर्वैव।स्वेरीत्यायावहिवक्षिननावलव्यमिनिलाघवेनसिहपुनराचार्योर्मुरुभूनायुक्तिःकिमर्थस्वीकनेनिचेन। स्थूललाघवादिनिसंक्षेपः॥ १४॥न्यथपूर्वव्यसादिभुजाउतारलेषामुन्यनिसर्वक्षेत्राणोफलंपूर्वयधीधिमाश्चादयोमाज स्युश्तव्यासवर्गाविश्यमकुचरणाभोशरवान्याशयुकौरामाश्योगैशरांशोनग कुलववियुक अखनोवाहुवर्गाः। दोनदासलत्योःखपदमितिफलस्याच्चतुत्रिदोस्नोपामीनदोस्लामिनि मिनिमवरच्छंकरोनलकंटिः॥१५॥ For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra काउक्तास्तेषामुत्पतिंचाहाव्यसवर्गस्पचरणयंत्यत्रदोर्वर्ग:व्यासः।यस्थवर्ग:१७७३३५स्पत्रयकर-१३३०ीनारस भूलेहाचरणयंचतुरखभुजवर्गनित्रव्यासवर्गः११५२अस्य चरणयं५७६अस्पमूलेरखएकःचरण पडदोर्वर्गानवच्या सवर्ग:राहीयूास्पचरणःशहा अस्समूलं१४ाशव्यासवर्गस्यसप्रविंशपेशयुणायरशासरावपंचारदोर्वर्गः॥नत्रव्या सवर्ग: अस्पयशः३२२ अस्पसप्तविंशपेशमा१२॥अनेनयुक्तस्रशः३३५अस्पमूलेराव्यासवर्गस्य चत्वारिंशदेशयुको यःसप्तमाशाशदोर्वर्ग:जत्रव्यासवर्ग:८१४ाअस्पसप्तमांशः११६३॥ अस्पचत्वारिंशदेशः 3 अनेनयुक्तःसनमा शः||११६३अस्पमूलंावाव्यासवर्गस्यपंचमांशःखसप्नदशांशेनोनःसनासेदोर्वर्गभनत्रव्यासवर्गाच्४७ अस्प पंचमांश: १३अस्यसनदशांशः अनेनोनपेचमोशः१५विस्यमूसरायूथफलानयनादो सक्कसोर्यदंना रंजस्पयन्मूलीनदोघेहनचेन्चनोत्रिदोहनाफलभवनिनिस्पेवपादादिध्यापंचास्वाहीनोफलोअर्थान्यादन्यूनत्र्यवफलंभव नि-नन्वत्रपादॉनौवचतुर्णोत्रिदोनोफलमवनीनिस्यरत्नयासिडचाचतुर्णामिजिवचनंत्यर्थमिनिचेन्नानसार्थ जरखान-न थाहि अत्रदोर्यासकृत्योर्यदनरंजस्पयन्मूखनिदोर्घकानदाचणीविदोनोफलमवनितिनकिसिंहगर्भसूत्रणभुजोगुणि नवेचतुर्णात्रिदोशांफलेभवतिाएनेनरजादीव्यासादिनैवपरिधिचतुर्थभागोगुणितश्वेसर्वक्षेत्रफलंभवनीतिकलिनोर्थः नदर्थमुदाहरणे॥वतव्यासः२००गई अस्पहाविंशनि विहथयशेनेरियलोपिवास्याद्यवहारवाग्यइपकरीत्यापरिधिप्रसा|| For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kabatirth.org Acharya Shri Kallassagarsun Gyanmand Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra केन्टीमच्या अस्सचतुर्थभाग:२१।२।।अनेनव्यामोगुणिनः५७६पाअधिकंध्वजायसिध्यर्थे अर्धचंद्रक्षेत्रज्याम:३८२॥श्रस्य | परिधिः१२०१३अस्पचनुशः३० अनेनच्यासागुणिनः१९५सदसममहत्तफलोअस्पार्धमर्धचंद्रफलाप७ ईगयोनिकंडे व्यासवर्गः१५१अस्पत्रयश्चराईदारा४अस्पमूलर हारमयमेवयोनिडगत्तत्र्यसभुजःअसवर्ग:ईच्॥३॥ व्यासवर्ग: १५।११७अनयोरेनरंपादयस्पमूलंपाइदंगर्भमूत्रायोनिकंडगनन्यसपरिधिः।७चाई अस्यचतुर्थभागन पीया॥अनेनगर्भसूत्रंगुणिनंसजान फेलं॥९७६अत्रव्यरचतुश्यसास्यसत्वादस्पशेनेदंयुक्त कार्येतिप्रशाश अनेनयुक्तसज्जानं३७॥अथरतार्धयफलेपनत्रव्यासः१५ास्पाकरीस्यापरिधिः४७४ारस्पचतुर्थाश-११अनेन व्यासोगुणिनः॥१॥ीयूइदंपूर्वफलेयोजिनंसजानीयापाथअसफलानयनानवव्यासवर्ग:1७७३।अस्पत्रयश्च रणा ॥१३३।१।६अस्यव्यासवर्गस्पचीतरं॥४४३।३।२अस्पमूल२०ापदगर्भसूत्रीयसपरिधिः१०४ा अस्पचतुर्थीशा ३अनेनगर्भमूत्रगुणिसजानेफले॥५७६।४ापअथचतुरस्रव्यासवर्गः॥१९५०२ अस्य है।चरणे।५०ई अस्समूलर इदंगभ|| सूत्रचतुरखपरिधिः॥६अस्पचनुर्थभाग:२४ अनेनगर्भमत्रगुणि सज्जानंफले ५७हापंचासच्यासवर्गःईईभुजवर्गः|| राम. ३३५अस्यव्यासवर्गस्यचौतर ३४असमूलं॥२५॥४२॥इदंगर्भसूचपेचासपरिधिः४अस्पचन थोशःशपनेन गर्भमत्रगुणितंसजानेकलाप हरपडलच्यासवर्गः।च्छा मुजवर्गास्थाप४-अस्यव्यासवर्गस्य चोनरपाअस्पमू| For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatrth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra लोरपाईसयादेगर्मस्त्रायउसपरिधिःस्र अस्यचतुर्थाश:राधअनेनर्गसूत्रगुणिनस्वानंफलं५०५अपअल्पांजरखा ददोषामनास्वव्यासवर्ग:८४॥७भुजवर्गः१५८ाशीअस्पव्यासवर्गस्पचीनरई।अस्पसूसंहागाइदंगर्भसूत्रसप्ता-स्रप रिधिःच्चाअस्पचनशिः।२२०॥ई अनेनगर्भसूत्रगुणि सज्जाकलं या अल्पोजरवाददोषोध्वजायसिद्धिचप्रमा सव्यासवर्ग:भा४ भुजवर्गः।३यस्यन्यामवर्गस्पचांतरंटियाअस्थमूलगई।।४इदंगर्भमत्रास्त्रपरिधिः ८७पयाअस्पचतुर्थाशाशानेनगर्भमत्रगुशिनिंसजानफलं५०६।३रफलोन्नयने मुख्य प्रकारताभुजेनगर्भमत्रगुणनी येनेनचतुर्णात्रिदोलोकभवनिायथासंख्यपासिंपूर्णफलभवनिाअन्यथापादो नरसंभवायनानचचनु त्रिदो ष्णामित्स्यस्पवैय्यर्थ्यापतिस्तुनादयस्थोवेनिवाच्यम्गनस्पहनकुंडेसार्थमन्याताअथाब्धीविभाश्यात्योभाजका उत्ताने षामुत्पादनयुक्तिरुयनाअजव्यासःशनागलपरिमिनः व्यासस्पवर्गभनवाग्निनि सस्मफलपंचमहसभनेइत्युकरीसा फलातदेवभाजकाव्यासः।१००अस्पवर्गः१०००० सयभनवाग्निनिघ्नः२७०००००पंचसहसभक्तः॥७८५४ाअयमेवस्त कुंरस्पभाजकः॥ अयमे वार्धिलाई चंद्रस्थाअबेताव्यासस्पनवमोशः?इदमश्यतिंचनीयतार्थातथावधिव लये।। 1111 // अस्पनवांश:॥४ाशकास्पयोगः॥११पासाअथन्तीयरजस्याष्ठभुजानीमानरहिहिनंदेषुसागरैनव्या स्पेसमोहनविखखाभार्कसंभकेलयले क्रमशोभुजाइसकरीत्याभुजोभवनिानवव्यासाहिहिनेदेषुसागरे पर गें। For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir www.kobatrth.org 175001 कंटीवाणिनोजाना४०८७०५८/१२००००१नेनभकामजानोभज:३४ायरिगणितः अनेनावधिनव्यामोगुणिनःसिहोन नः च्यूटमायमेयपद्मकुंडच्यासोन्यादकः अथव्यसम्पाव्यासवर्गः१००००च्यामार्सवाः ५००अनयोतिरं अस्पमलोच्छ ४ाहीयमेवयस्वभुजाअथभुजवर्ग:०प०अस्सचतुथोशः१८७पाअयंत्रिगुणितं पाईपवास्थमूलंपायलकाअत्रसम असखाजश्वभूमिःाभूम्य।।४३।२।३।२।इदंलंवगुणिनंसजानेफले३४ाइयोनौनामूम्पर्येशनेनगुणितंत्र्यसयकसम्म ४३३०अथवनार्धदयफलोनवव्यासवर्ग:५० च्यभनवाणिनिघ्रः१०५००पंचसहसमनवार्दपूर्वकलेयोजितसज्जा योनिफलेरावचतुरस्रव्यासार्धवर्गयोर्योगातव्यासाचौर५००॥२५०पानयोयोगरवचनरसफलं॥५०॥॥ पंचाखेगव्यासवर्गः॥१०००००। अस्पतीयांशः३३३३३ास्पाविसनविंशसंशः१२४अनेन युनेस्तृतीयांशवाय॥ अय्यमूलपचासभुजायचाईअथज्याच्यामवर्गयोरंजगई५ ४३।१अस्समूलं०७१इदंगर्भमूत्रायेचाखपरिधिहाय स्पचतुर्थाश: अलासनेनगर्भस्तंगुणितंसनानंफलाहाराषडलेज्याव्यासवर्गातरमूलंदशाहीदंगमेस्त्राइदा राम. मेवषडसपरिधिचतुर्थोशेनगुणितसजानफलई ध्यसनासोव्यासवर्गस्पपंचमांशः२०००अायस्वसनदशोशेनोनः। १२८रायस्पमूलंसप्तात्रभुजा शशशज्याच्यासवर्गातगंदशासमूलंगर्भमूत्राईलाई समास्त्रपरिधिः३०३।। पाणअस्पचनुथेमोगः ॥४अनेनगर्भस्त्रगुणिनेसजानेफलाई८४१॥शताव्यासवर्गस्पसप्तमीश४२८ // नयायोगस्वामीयोश:३० For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya-shikalasiaPanyamaal www.kobatrth.org Shri Mahar Jain Aradhana Kendra // 4aa अस्वचत्वारिंशदंशशा३पापाइअनेनयुक्तःसप्तमोश:१४६वाम्पुकास्पमूलमटानभुजः३चारापथभ्याच्यासवर्गाना ॥८५३पापाअस्पमूलंगर्भस्त्र शस्वपरिधिः३०६मस्यचतुर्थीशः हायस्यनेनगर्भमत्रंगुणिनंसचानेफले ७०७१इमानिनाद्यखानानिफलानिस्वस्वक्षेत्राणामयुनगुरोरफलस्पमाजकानिमवेनिगइतिमिनिमवद करोनैलकंठिः।। नीलकंठापसंपुमाननैलकठिनलकंनिःशंकरनामाअननोकप्रकारेणमितिमानं अवदनाउनवान्नन्वन नीलकंठेपिनर मनुसरन्करोवक्तिकुंडमित्यनेनशंकरपदस्पकर्तृवेसिहोपुन:शंकरोनेलकठिरिनिकिमर्थापुनरुक्तिमानचवतीनिकि यापदणकत्रोकाक्षायानत्रशंकरपदसनापूरकखेननत्रैवचारितापादत्रविददिनिक्रियापदस्थापिकाकाक्षाया। शंकरोनेलकठिरितिपरस्पत्तदाकासायांपूरकखानपुनरुकिरिनिवाच्याअत्रशकरोनिलकंटिरिनिपदस्यासवेनपूर्वक वाचकपदेनैवात्रापिनिर्वाहारिनिचेन्नयनस्पमंगलार्थखानपत्तनमहाभाष्यामंगलादीनिमंगलमध्यानिर्मगलांनानिचर शास्त्राणिप्रथेनेवीरपुरुषाख्यायुष्मायुरुषकाणिचेतिानचास्मिन्थमंगलध्यखेनास्तीनिवाचगवेदास्त्रमिनियवेदशा दस्समंगलवाचित्वान्नसयेथमध्यलान इत्सलंबहुना॥ 15 ॥अथप्रसंगातंटमेखलानाव्यासाउच्यते // नरर्थगु रुचरणोक्किाज्याच्यासवर्गानर गंमूलभताद्यासाप्रलव्धेनतुमेखलानोस्तृनिंगुणेह्यासयुनीभवनहने प्रमाणेखसुमेख लानोस्पार्थ ज्यावर्गच्यासवर्गपार्यदनगनसयन्यूसाअर्थादर्भसूत्रीनेनयासोभनयहवयंभवनितिनमेखलानांचितारोगा For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharjan Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuri Gyarmandir कुंन्टी येत्॥सएचविलासाखकीयव्यासयुक्तःकार्यासस्वमेखलानांच्यासोभवनीसर्थानुल्ययुक्तिलाकंठस्यापिउदाहरणावताई। २१||ट्योरथप्रकारोनास्तिानत्रगर्भसूत्रव्यासपचक्यातायोनिकुंडे नुध्यसकसखाद्यासार्धमेवगर्भसूत्रमा अनेनव्यासोभन शेला धोशाइदंकंउव्यासाहिगुणचना४ाव्यासेयोजितं३४ारप्रयंकंउदयास प्रथममेखलार्थदशगुणिनाशयासेयोजित पूद्वितीयमेखलार्थवोदशाणित व्यासेयोजित राजनीयमेखलाथै विंशतियुणिनं४०व्यासेयोजिनेत्राषित्र नाईदयसरनयुवकर्तव्यमिनिविशेष एबंगुणनसर्वत्रागुण्यखएथक्श्थग्य नायत्रगर्भमा २१०मानेनभक्त च्यासाचब्धशकंठादिव्यासाचा ६११०४ाशाचतुरस्रगर्भसूत्रधअनेनव्यासभकेलधारापाशकंठा दिव्यासा ३दी।२४४अावाहापूदारालाईयापंचारगर्भस्वारपाराशाकंगदिव्यासापाई पापपाहायरसेगर्भसूत्राखाहारापानेनव्यासभनेलधारापारा कंठादिव्यासा:३२||BINIपाधापराई सप्तासगर्भसूत्ररही अनेनव्यासभोलकंठादिव्यासा:३१०१६मधाईयासाअष्टास्नगर्भसूत्र। २४ानेनव्यासभकलव्धापनाशाकंठादिव्यासाः३०पायादारापाण्याहापापासावपंचमेखलापक्षे राम योज्यमितिदिकापद्मकुंडे उपानिमोनिमोव्यासौहित्रकंठादिमाननःसिवंध्यपूर्ववत्याखाकुर्याहताभ्यांनत्रकाणिनुपअस्सा 21 र्थशाउपानिमोव्यास:अंतःपत्रमारतव्यासमअंनिमःअवधिवलयव्यासश्चनौटिगुणिनेनकंठमानेनस्वमस्खलामानेनसंवर्धना For Priate and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jan Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassag y armandie कुं-ठीवानाभ्यापूर्ववत्रिकोणपूर्वकेनपचहिय॑धनरुत्यादनेनपत्राणिकर्यादिनिकंठव्यासोई॥२॥समेखलायाः३४॥४१॥३॥ 22 दिनीयमे ४०१४ाशनृतीयमे॥४४॥२॥जयेइसुपनामश्वभास्करस्सप्रसादनः कृतानननयेनेहटीकाकुंडार्कपद्मिनी // इतिश्रीजड्यापनामकरुनकताकुंडार्कटीकासमानाः॥श्रीमदभिमानिनी देवनार्पणमस्तु / श्रीरस्तु // शुभममु॥ // संवत् // ॥शाकेर कातीककरल॥११ शुक्र शुभम्भूयान्॥ // श्रीरस्तु॥ // // / प्रथधनुःफलकरणमन्त्रमुदाहरणचाजीवारुतेश्रतोंशः शरभक्तःशान्वितः व्यासोभवेनर्धनचापाधैगुणिनेकलेपविशरत्रि ज्यकाज्याघानेनोनेधनु:फलेहतार्धधनुरघुनव्यासा'गुणिनेफलोराउदाहरणाजीवाभावशाखापाचापंछायााअत्रजी चार्धशरायस्परुतिःपायाणानापाशशरान्विनासायव्याससिद्धाएतस्पाईचाराअनेनेदांचापा।२२।। गुणितंफलंपणाप्रथबिशरत्रिज्यकामाज्याशशकानयोोनादीनपानेनोनंव्यासार्धचापार्धगुणिनफले॥१॥४॥ शादंरता निरिनेसर्वत्रधनुःफलंगनार्धेतृदाहरणं गधनुः। ई०।१३॥ अस्यासन। अनेनायेव्यासा // 14 // गणितः५७६गई।२॥अधिकेनध्वजायमिहिनि। " ॥राम एम शुभम्भूयाना For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kalassagarsuel Gyanmandir N ॥इनिकुंडार्कटीकासहितसमाप्तः। राम॥ 6 // விகாரப்பட்டியர் லொனர் பயAUUUUILTUNE - e கானார் For Private and Personal Use Only