Book Title: Karmayoga 2 Author(s): Buddhisagar Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal Catalog link: https://jainqq.org/explore/008605/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che kaI vAtaikh, kAna ) kera vepArI AE dha sogara uttarI For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KARMAYOGA By, Shrimad Budhisagerji Surishvar Publishers, SHree Adhyatma Gnyana Prasarak Mandal Sec. Manilal Mohanlal Padrakar. For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Mandley Jail, "Had known that you are writting your Karmayoga, I might not have written my Karmayoga" x x x (Sd.), B. 6. Tilak. From a letter of Lokamanya B. G. Tilak, in reciept of loose forms of Karmayoga (1st Edition ), when he was at Mandley Jail. Sooy. For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI yAga kivA ke tryabAdhanA sAdhaka tathA upadeSTA zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgarasUri graMthamALA graMthAMka 50 mo zrI kamayoga:-- tavyamA jJAna prasA mArakama adhyAtma -: sAdha mane mAdha: racayitA zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kArAka zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa- muMbaI maNilAla mohanalAla pAdarAkara-maMtrI. zrI gurunavaNa tIthi saM. 20 07 jeTha vadI 3 tA. 22 jUna 1951 AvRtti bIjI kIM. rUA. 12-8-0 eka * zAhu gulAmacaMdra lalubhAI | mahAdaya prI. presa-bhAvanagara. For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakAnuM pU kathana. bhAratavarSanA agragaNya mahAt graMthamAM zrI kayAga graMthanuM sthAna viziSTa eva ati mahattvanuM che. dhArmika, tAttvika, sAmAjika, rAjakIya, Atmika ane aneka jAtanI sarvagrAhya sAmagrI emAM vipula hovAthI tene ucca darajjo hajI tevA ne teve ja jaLavAi rahyo che. bhagavadgItA nAme bhAratavarSanA mahAgraMtha je kurukSetranA mahAyuddhakSetramAM mAhavaza arjuna karmabhraSTa ki kartavyavimUDha sthitimAM AvatAM, kartavyapAlananA mahAmaMtra upadezavA zrI kRSNe je kartavyapAlananA edha yuddhakSetra para ja ApyA, te ja kama yAga che;-je bhagavadgItAne nAme prasiddhine pAmI adyApi karma zUnya mAnavAne kanyapAlananAM amRtapAna karAvyAM kare che. bhAratavarSanA yogezvara zrImad buddhisAgarajI mahArAje enAM mUlya pichAnI vizvanI jaina jainetara janatAne svAdhikAre kartavyatatpara thavA, A kAga sa, 1970mAM lakhelA; je DemIsAijhanA 1000 pRSTha uparAMtanu amarajJAna pIrasatA rahyo che. suvarNa yuga mANI cUkelA, AkhAdIne zikhare ubhelA, aDhAra aDhAra rAjAothI zAbhatA, maMtrIo, senAdhipatIe, kroDAdhipati, abajAdhipatio, zreSThIo dharAvatA, dirae kheDatA ( vahANIo-Aja vANIyA ) ane vizvanA bajArAmAM ghUmatA jaina samAja jyAre sAva kartavyazUnya banyA, aMdara aMdaranA klezamAM DUbyU, krama ane nivRttinA eThA nIce pramAdI banyA, ane girizikhara paranI hajhAreA maNunI mATI zilA gabaDatI gakhaDatI, bhAMgatI tUTatI nAnakaDA DhephA jema nIce paDI kAMkarA banI jAya, tema A ati vikhyAta, ahiM'sAnA pegAmacI, tapa, tyAga, dayA, dAna, audAya, sapa, zAMti ane saMyamanA sahAgI jaina samAja, avanatinI gartAmAM paDatA joi zrImade A karmayoga lakhavA kalama upADI, jaina samAjanI A dazAnAM darzana te temane sthaLe sthaLe thayelAM paNa mu`bAimAM thayelA khAsa anubhave te temanuM hRdaya hAlI uThayu ane tyAM ja temane A graMtha lakhavA preraNA thai. dhyAnamAM rahe ke bhagavadgItAnA kamacAgane ane A karmacAgane kazI ja levAdevA nathI. bhagavadgItA paranAM vidhavidha vivecane AmAM nathI. A karmayoganA mULa 272 For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77 2 ]7 utkRSTa saMskRta zlokA zrImad yogivara buddhisAgarajIe pAte ja racyA che ane tenA para vistRta evA ati vidvattApUrNa -bhAvavAhI-itihAsapracura svAnubhavagamya vivecana pAte ja lakhela che. emAM lekhake AkhA vizvanA karmayogIe ane tene saMbadhakartA aneka mAnave ane mahAmAnavAnAM aneka dRSTAMta ApyAM che. vizvanA koi paNa deza ke tyAMnA mAnavazreSTho, tyAMnI sthiti temanAthI ajJAta rahyAM nathI. tatsamayanA rivAjo, nIti rIti, sthiti ane udaya astanAM kAraNA ane mA A sau, vizALa vAMcana ane bhItaranI jyotithI thatA ukela enA baLavaDe zrImadde suMdara rIte ALekhyAM che. te te A graMtha tenA prAMte Apela bIblIogrAphI, pRSThonA mathALAMnA vAMcanathI vAMcaka svayaM samajI leze. A graMtha have maLateA nathI, jaDa ane cetana(Materialism and Spiritualism)nA jhaghaDatA jamAnAmAM tana-mana ne hRdayathI nirbaLa thatA jatA paNa buddhimAM baDhatA jatA mAnava, e mahAtattvamaDita graMthanI khAsa anubhave che ane tenI mAMgaNIo vadhatI jatI joi zrImad prerita zrI adhyAtmajJAnaprasArakama`DaLa A vistRta sudhArAvadhArA sahitanI bIjI AvRtti vAMcake sanmukha rajU kare che. vAMcaka joze ke graMtha prAkaTyArthe zrama-dravyavyaya ane sa MzodhanamAM kazI kacAza rAkhavAmAM AvI nathI. zrImI sadaiva preraNA prathamathI ja maLatI rahI che ke sava koi lAbha lai zake mATe graMthanu mUlya ochu rAkhavu' ane lagabhaga khUba karakasarathI kAma karavA chatAM phA. 15) ne kharca pratyeka graMtha para AvavA chatAM tenuM mUlya mAtra 12aa phA. rAkhela che. sakhta agavaDabharI meAMghavArI pratyenA eka ja dRSTipAta enI pratIti karAvaze ja. gata A graMthanA chApelA krmAM ghaNA vidvAnone avalAkanAthe ApavAmAM AvyA che. sadjaina samAjabhUSaNu kayeAgI samA zrI motIcaMdabhAi gi. kApaDIA emaNe mAMdagImAM paN te vAMcyAM ne DolI uThelA ne melyAH-~~" huM avazya mhArA nikhAlasa abhiprAya lakhIza. AvA advitIya graMtha jIvanamAM huM pahelI ja vAra jouM chuM. prathamAvRtti barAbara jovAyalI nahi, paNa A graMtha kharekhara karmayoga ' nAmane zobhAve che. anekanuM kalyANu karaze x x x x daramIAna tA teoe dehaparivartana karavAnI vA karI ane abhiprAya lakhavAnA temanA manAratha vaNapUrAyA ja rahyA; haeNmanA AtmAne zAMti maLe, vA vRddha sAkSaravaryaM guNAnurAgI Dha. ba. zrI. kRSNalAla meA. jhaverInA pAtAnA abhiprAya A graMthamAM AraMbhe ja vAMcavA rahyo. saujanyamUrti bahuzruta vidvadvatna zrI phatehacaMda jhaverabhAI bhAvanagaranivAsI, zrI. makhalaca'da kezavalAla mAdI. vaDodarA prAcyavidyAmaMdiranA adhiSThAtA DaoN. bhaTTAcArya Adie tene vAMcI UMcA abhiprAya Apela che. A graMtha alabata eka adhyAtmajJAnI cegI, aneka mahAgraMthAlekhaka, kavi, vicAraka, tatvajJa-evA jaina For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 3 ] AcAryanA hAthe. lakhAyela hAvA chatAM, temanI vizALa sahRdayatA, adhama matasahiSNutA sava saMpradAye prati audArya, premabhAva, ' sAru te mhAru ' e bhAvanA A sau tatvAe graMthane sarva bhAgya banAvela che. kahetAM AMcakA lAgatA nathI ke A graMthanA jaine karatAM jainetarAe vadhu lAbha lIdhA che. sAdhu banyA pahelAM sAdhutA meLavavA ne keLavavA khUba mathanAra zrIthaklR yAgaadhyAtmamastI tapa, tyAga, titikSA, tatvacintanathI keTalA AgaLa vadhyA haze te te A graMthArale Apela temanuM eka ja bhajana 40 varSa para lakhela ' agama vANI " vAMcatAM samajAze. rAjAonA pUrNatayA tapatA rAjyakAlamAM 40 varSe para teo bhAkhe che--" rAjA sakaLa mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze " ane hajI te kAsada ane khepIAnA jamAnAmAM teo lakhe che- eka khaDa khIjA khaMDanI khakhare ghaDImAM Avaze. gharamAM rahyAM vAtA thaze, parakhaMDa ghara sama thAvaze. " ATalu ja temanA A graMtha lakhavAnA adhikAra paratve khasa thaze. prAye A kATinA, AveA samRddha tattvacintanane, cetanA jagADanAra sabhara mahAgraMtha anyatra prakaTa thayA jANavA jevA sAMbhaLavAmAM nathI Avye. A graMtha prakaTa karI maMDaLa peAtAne dhanya mAne che ane e graMtha bhAratavarSamAM pUrvanI kartavyatatparatA punaH prakaTAvA e abhilASa seve che. A graMthanI prathamAvRttimAM nivedana lakhI, temAM A mahAgraMthanAM samRddha, prakaTa aprakaTa tatvane chaNyAM che. kartAno Azaya pUrNapaNe te na samajI zakAya chatAM graMthastha viSayanA zrImade ApelA khyAla samajavA prayatna karI nivedana lakhAyela, je A graMthArabhe paNa punaH Apela che. eTale tatparatve vadhu lakhavApaNuM rahetuM nathI. RNasvIkAra AvA vizvopakArI, mahAgraMtha vizvane ApavA badala kayAgI evA zrImad AcArya mahArAja zrI buddhisAgarajI mahArAjanuM A maMDaLa khUbakhUba RNI che. A maDaLanA upapramukhazrI, jaina samAjanA eka prakhara tatvacintaka, abhyAsI vidvAna, bahuzruta chatAM saraLa, miSTabhASI chatAM gAMbhIya audAryAMdI zuvibhUSita ane vRddha umare paNu dharma ane jJAna sevAthe ayelA, yuvAna jema dhagaza dharAvanAra, garbhazrImaMta chatAM hRdayathI phakIra jevA, bhAizrI phatehacada jhaverabhAI bhAvanagaravALA emanI A na For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4] ana graMtha paratvenI anekavidha hRdayapUrvakanI sevAbhAvabharI spAya ajoDa ane prazasanIya che. kaheA ke--e madada na Aya te je svarUpe A graMtha prakaTa thAya che te na banI zake. AkhAye graMthanuM saMzAdhana sudhAraNA prasaMzAdhana-emanAM ja che. temanI sAtvika premabhAvanAbharI sevAbhAvanA, satat tatvacintana ane kartavya jAgRti dhanyavAdane pAtra che. gupta rahelAM tatva, aMgeA, ane vastuone jJAnaja prakaTa karI batAve che ne e jJAna kSApazamanA ja paripAka che--A nakkara chatAM nagnasatya zrI phatehacaMdabhAilikhita A graMthanA Amukha-thI pratIta thAya che. emanA jevI ja ane jeTalI ja jIgaranI sevAnI dhagaza dharAvanAra, zrImaddunA laMgATIyA ( saMsArI ) mitra ane ananya bhakta, anubhavasamRddha vRddha chatAM satatU jJAnasevA bhaktibharyAM, A maMDaLanA bhISmapitAmaha jevA sevAmUrti zrI. lallubhAi karamacaMda dalAla maMDaLanA jUnAmAM jUnA-ekanA eka avazeSa rahelA kAryakartA che. temanI A graMtha ane maMDaLa paratvenI sevAe avismaraNIya che. emanA svAnubhava-kSaye pazama-gAMbhIya -- dUradarzI paNuM, devagurudharma pratyenI aDaga vaphAdArI ane maMDaLane apAtu mArgadarzana A jJAnaprakAzana saMsthAne sadAye RNI rAkhaze. teo cira'jIve. kama yAganA lekhakazrInA tamAma (111) graMthonA avaleAkanakAra, zrImannA vijApura khAte ujavAyela raupyamahatsava prasaMganI vidvapariSanA pramukha, prakhara vidvAna sAkSara di. ba. zrI kRSNalAla meA. jhaverI tathA svanAmadhanya tatvacintaka zrImAna meAtIca'dabhAi gi. kApaDIA solisITara tathA jaina samAjanA eka vidvAna AtmagaveSaka audyAyamUrti zrI babalacaMda kezavalAla meAdI tathA zrI jaina zve. konpharaMsanA pramukha, keLavaNInA nakkara himAyatI, jaina samAjanA agragaNya netA vidvAna ane zrImAn zeTha kAMtilAla izvaralAla merakhIyA tathA vaDodarA rAjya erienTala insTITayuTanA vaDA, phIlasophara ane skolara DaoN. bhaTTAcArya Adi aneka vidvAnAe A graMtha prakaTa thavA pUrve ja abhyAsanI dRSTie avaleAkI, avagAhI abhiprAya paNa ApyA che te badala temane dhanyavAda. bhAvanagaranA jaina samAjanA suprasiddha zrI maheAya presanA mAlIka, sevAnI dhagaza dharAvatA chatAM niyamita zistanA pAlaka, sajjanavarya zrI gulAbacaMda lallubhAine phALe A graMthanAM mudraNa suzAbhananA yaza jAya che. temanI kALajI stutya che. eka rUpIAnI jagyAe daza rUpiA kharcatAM pAvalInu kAma Ape evA ugra moMghavArInA vicitra samayamAM daza paMdara hajAranA kharca mAgatA A graMtha prakaTa karavAmAM For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMDaLane Arthika bhIMsa te naDe ja. maMDaLa pAse ati maryAdita nANuM che. karakasara karavA chatAM te ghaTatuM jAya che. AvA mahAna graMthanA vAMcanane zekha jaina samAjamAM keTale che te jANItuM che, chatAM tevA graMthane viya te tethIye dayAjanaka che. AthI Arthika madadanI apekSA rahe ja. svAzraya-svapuruSArthaaMta, aDaga zraddhA ane satata parizramathI AgaLa vadhelA. mIlamAleka ane IvAnsa kejhara jevI dhIkatI peDhInA mAleka, zrIyuta dhIrajalAla ena. aupha jeo sArI jevI Arthika sahAya vaDe A graMtha prakAzananA yazabhAgI banyA che--e. anukaraNIya che. sva-prazaMsA ke stutinA sakhta aNagamAvALA zrI zrAphanA A audAryane maMDaLanI aMjalI emane vadhu audArya bhAvanA ardho ane jJAnagaMgA vahAvatA A maMDaLane teo pitAnuM gaNe e bhAvanA amara rahe. A maMDaLa pAse drine tathA lAipha membaranI ThIkaThIka saMkhyA che. jemane prakaTa thatAM tamAma pustaka bheTa apAya che. navA sabhya meLavavAnI hamArI tamannA che. kAuna ATha peja mATI sAIjhanAM lagabhaga 800 uparAMta pRSa, UMcA kAgaLa, suMdara chapAI raMgIna citra, sacitra bhAvavAhI jekeTa, pAkuM bAinDIMga, bIblIogrAphI, akArAMta kaThina zabdArtha, vi0nA prAkaTyamAM maMDaLane ghaNe mATe kharca Avaze; te paNa A graMthanI kiMmata paDatarathI ochI rU. 1rA rAkhavAmAM Avela che. tene lAbha sau leze e AzA. graMtha lekhakanI 30 pRSThanI mananIya prastAvanA, pR. 24+4 paranuM " 40 varSa uparanI guruzrInI bhaviSyavANI nAmaka kAvya "eka dina e Avaze? tathA pR. 80 para vizva saMdeza prati vAMcakanuM lakSa deravAmAM Ave che. zuddhipatraka joI graMthamAM zuddhi karI lIdhA bAda te vAMcavA vinaMtI karI viramIe chIe. 5 capATI saphesa maNilAla mohanalAla pAdarAkara magIdAsa lallubhAI zAha muMbAI 7 caMdulAla nagInadAsa bhAkharIyA akSayatRtIyA. mAnada maMtrIo, zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa-muMbAi. - lakajharavi For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ke, nirlepa jJAnI karmayogI ane je je prasaMge je bane, temAM thakI sAra ja grahuM, sukhaduHkhanA paDadA paDe, te joIne ubhe rahuM pariNAma pAmyA vaNa zubhAzubha sarvane dekhuM khare, e bhAva antara jAgatAM, saheje viniyo nissare. 1 e bhAvane AcAramAMhI, muka te karma(ga) che, e karmayogI karmamAMhI, satya zAzvata zarma che, je je bane kavio, madhyastha baeNne dekhavuM, sAkSI banIne dekhatAM, nija zuddha rUpa ja pakhavuM. 2 je je bane te karmathI, te huM nathI, huM te nathI, akhaMDa e upayogathI anubhavadazA aMtara kathI; e zuddha zAne AtmAne, AnaMdarasa vadhate ghaNe, buddhacabdhi aMtaradezamAM yogI rahe sahAmaNe 3 [ bhajana saM bhA. 8 pR 1 | For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI kRta - 108 amara graMtho - prakAzaka: zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa : muMbaI 1 adhyAtma vyAkhyAnamALA 28 jainadharmanI prAcIna ane arvAcIna sthiti 2 bhajana saMgraha bhAga 2 je 29 kumArapAla (hiMdI) 3 bhajanasaMgraha bhAga 3 jo 30 thI 34 zro. sukhasAgara gurugItA 4 samAdhizatakama 35 padravyavicAra 5 anubhava pacIzI 36 vijApura vRtAMta 6 AtmapradIpa 37 sAbaramatI guNazikSaNa kAvya 7 bhajana saMgraha bhAga 4 the 38 pratijJA pAlana 8 paramAtmadarzana 39-40-41 jainaga7mataprabaMdha, saMghapragati 9 paramAtmati tathA jana gItA 10 tattvabiMdu kara jainadhAtupratimA lekhasaMgraha bhAga 1 11 guNAnurAga ( AvRtti bIjI ) 43 mitramaitrI 12-13 bhajanasaMgraha bhAga 5 me 44 zipaniSadda tathA jJAnadIpikA 45 jenopaniSada 14 tIrthayAtrAnuM vimAna (AvRtti bIjI) 46-47 dhArmika gadya saMgraha tathA patrasadupadeza 15 adhyAtma bhajanasaMgraha - bhAga 1 16 guruva ( AvRtti bIjI) 48 bhajanasaMgraha bhAga 8 17 tatvajJAnadIpikA 9 zrImada devacaMdra bhAga 1 18 gaDulI saMgraha bhAga 1 50 karmacAga ( A0 2 ). 19-20 zrAvaka dharmasvarUpa bhAga 1-2 51 Atmatatvadarzana 21 bhajana pada saMgraha bhAga 6 The para bhArata sahakAra zikSaNa kAvya 22 vacanAmRta 53 zrImad devacaMdra bhAga 2 23 yogadIpaka 54 gaDulI saMgraha bhAga 2 24 jaina aitihAhika rAsamALA papa karmaprakRti TIkA bhASAMtara 25 AnaMdaghanapada 108 saMgraha pa6 gurugIta gaDulI saMgraha 26 adhyAtmazAMti ( AvRtti bIjI) 57-58 AgamasAra ane adhyAtmagItA 27 kAvyasaMgraha bhAga 7 me 59 devavaMdana stuti stavana saMgraha For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 60 pUjAsaMgraha bhAga-1 87 jainadhArmika zaMkAsamAdhAna 61 bhajana pada saMgraha bhAga-9 88 kanyAviyaniSedha 62 bhajana pada saMgraha bhAga-10 89 AtmazikSAbhAvanAprakAza 63 patrasadupadeza bhAga 2 90 AtmaprakAza 64 dhAtu pratimA lekhasaMgraha bhAga 2 91 zekavinAzaka graMtha 65 jaina daSTie IzAvAsyopaniSad bhAvArtha 92 tatvavicAra vivecana -97 adhyAtmagItA vi. saMskRta graMtha pAMca. 66 pUjAsaMgraha bhAga-1-2 98 jaina sUtramAM mUrtipUjA 67 sanAtrapUjA 99 zrI yazovijayajI nibaMdha 68 zrImad devacaMdrajI ane temanuM jIvanacaritra 100 bhajanapadasaMgraha bhAga 11 69-72 zuddhopaga vi. saMskRta graMtha 4 101 ) bhAga 1 A. 4 thI 73-77 saMghartavya vi. saMskRta graMtha 5 102 gujarAta bRhada vijApura vRttAMta 78 lAlA lajapatarAya ne jainadharma 103-4 zrImad devacaMdrajI vistRta jIvana79 ciMtAmaNI caritra tathA devavilAsa 80-81 jainadharma ane khristI dharmane 105 mudrita je. zve. graMthagAIDa mukAbale tathA jaina khristi saMvAda 106 kakakAvalI subodha 82 satyasvarUpa 107 stavanasaMgraha (devavaMdana sahita ) 83 dhyAnavicAra 108 patradupadeza bhAga 3 84 Atmazakti prakAza 109 zrImadu smAraka graMtha 85 sAMvatsarika kSamApanA 110 premagItA graMtha ( saMsakRta) 86 Atmadarzana (maNicaMdrajIkRta sajajhAyo)nuM 111 yoganiSTha AcArya vivecana 112 gavidyA For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 125mananda www.kohatirth.org ------.-. phUMka jIvanarekhA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saddagat dharmamUrti zeTha nemacaMdabhAi zrophanA janma pADI( jI. surata )mAM saM. 1919 nA bhAdaravA zuda 6 nA rAja thayA hatA. bacapaNamAMthI temane sArA sa skAra maLelA te uttarAttara vikAsa pAmatAM, dharma, nIti, sevAbhAvanA, nyAyaparAyaNatA, atithivatsalatA ane jJAna-priyatA temanAmAM khIlyAM hatAM. svAzraya, dIrgha darzi pazu", mAheAzI, cIvaTAi, khaMta, ane sAdAIthI vyApAramAM khUba kIrti meLavI AkhA paragaNAmAM te eka pramANika vaTavALA zarAph tarIke jANItA anyA hatA. prabhu ane garImAnI sevA, saMtasAdhunI bhakti, AcAravicAranI nirmaLatA temane sAdhya banyAM hatAM. dhArmika anuSThAnA jevAM ke aAphrikA mahAtsava, pratiSThA, zAMtisnAtra ke aSTottarIsnAtra AdimAM agrabhAga levA sadAye tatpara rahetA. peAte jIvananA je Adarza sva. zeDa nemacaMda udecaMda ghaDyo. te peAtAnI saMtatImAM paNa utare te mATe temane keLavaNI ApavAmAM khUba kALajI rAkhatA ane Aje temanA putramAM te AdarzI utaryAM che. deva guru dharma pratye pUrNa abhirucI, puruSArthanI parAkASThA, dilanI udAratA ane aMtaranI svacchatA e svargastha zeThajInA guNNA temanA putrAmAM sAkSAt dekhAya che. uttarAvasthAmAM te muMbaI AvI rahelA ane yathAzakti dharmAMrAdhana prabhu over__woonam-mubara For Private And Personal Use Only TvITa saoachPage #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chama chamaksa bhakti karatA. putrae temanI sArI sevA karI ane lIlIvADI joI teoe zAMtisamAdhipUrvaka saM. 1999 nA zrAvaNa vadI 12( paryuSaNa parvane prAraMbha dina)nA roja 80 varSanI vaye svargagamana karyuM. te divase putra-putrIo, kuTuMbIoe zANA zirachatra, vatsala pitA ane gAma tAlukA paragaNAe uttama koTinA nAgarika ane aneka mANasoe potAnI haiyAnI hUMpha khAyAM. temanA putroe, pAraDI zrI saMgha-gAma-paragaNAe sAthe maLI te vakhate aSTAhnikA mahotsava karI, dAnadharma karI, pitRbhakti, pitRpUjana, pitRtarpaNa karyuM ane bhalA zeThane bhakti-aMjali apI pitAne kRtArtha mAnyA. - zeThazrInA putra paNa samAjamAM jANItA, sevAbhAvI tarIke prasiddha che, jeo rASTranI, samAjanI, dharmanI, vyApAra ane janatAnI sevA bajAvI rahyA che. te zrI cImanalAla zropha. AMkhanA niSNAta sarjana, sAdhu-saMta ane janasamAjanA sevAbhAvI DokaTara, jaina samAjanA agragaNya vicAraka, jaina konpharansa tathA ghaNI saMsthAomAM agrabhAga bhajavanAra, keLavaNInA prakhara himAyatI ane spaSTavaktA Do. zropha tarIke Aje vikhyAta che. zrI saubhAgyacaMdrabhAI zrI svarUpacaMdrabhAI tathA zrI ThAkorabhAi A traNe bhAIo muMbAInA jUdA jUdAM bajAramAM vyApAra kheDe che tathA zrI, navalacaMdabhAI pAraDImAM ja pitAne pagale sarANI vyApAra calAvI sukhI saMtoSI dharmarUgnivaMta jIvana gALe che. zrI dhIrajalAla zropha. A graMtha prakAzananA dravya sahAyaka ane jJAnarUcivaMta, svAzrayathI ApabaLe AgaLa vadhI, khata pramANikapaNuM', dIrghadraSTi ane sadbhAgyathI zrI ane sarasvatInA lADIlA banyA che. teo nyu erA TekasTAila sIka mIla, tathA ivAnsa phejhara lIva jevI saddhara kaMpanIonA mAleka tathA ekasparTa IpeTanA sAhasika vyApArI che. A somAM dilanuM audArya ane sahiSNutA e guNe temanAmAM khUba vikAsa pAmyA che. videzanA pravAse temaNe ghaNA karyA che, chatAM svadharma-ArAdhana temanuM vadhu ujavaLa banyuM che. A graMthamAM zrIyuta dhIrUbhAIe pitAnA AtmazreyArthe-smaraNArthe rUA. aDhI hajAra prakAzana arthe ApyA che ane maMDaLanA peTrana thayA che te mATe zrI a, jJA. pra. maMDaLa temano AbhAra mAne che. | maMtrIo. ON SHROFF For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " * oooo09:20009e19 zrImAna zeTha cImanalAla DAhyAbhAI (kapaDavaMjavALA)ne paricaya. "je manuSya svAdhikAre, dharmanIti ane nyAyapUrvaka, svAzraya aDaga Atmabala ane svapuruSAthathI AgaLa vadhatAM svayeyane pahoMce che te vizvamAM dhanya che." -AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI. 'mahAgujarAtanA ka paDavaMja naga2mAM pitA DAhyAbhAI tathA mAtA parazanabenanA AMgaNe sane 1901nA juna mAsamAM emane janma thaye. sukhI mAtApitAnI chAyAmAM sAta copaDI pUrNa karI, pUrva janmanA saMskArothI gaNi ta-AMka DA gaNatarI tathA yAMtrika bAbatanI magajazaktimAM teo khUba ekA banyA. Arthika a gara chuM anya madadanI apekSA vinA ja aDaga zraddhA ane svAzrayathI AgaLa vadhyA ane A- haiM janI unnata kakSAne pAmyA che. * 9 Foso* * 001. Poon, vyApAra kheDavAnuM ke 17 varSanI vaye zarU karyuM. bhAgIdArImAM kApaDano dhaMdhe AraMbhI * che ja For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chaood jIne 78, be varSa bAda zrI zaMkaralAla AdItarAma pAdazAha sAthe nANAnI dalAlI zarU karelI. sane 1934 mAM zrI. zaMkaralAlabhAInA putra zrI. jayaMtilAlanA bhAgamAM " jayaMta meTala menyuphekacarIMga varkasanAmanuM moTuM kArakhAnuM zarU karyuM, je bhAratavarSamAM ajoDa ane vizALa manAya che. sane 1936 mAM eka sAhasika jarmananA bhAgamAM "InDIyana sTAnDarDa meTala varkasa " zarU karyuM. bhAratabharamAM AvuM sAhasa prathama ja hatuM. sane 199 mAM suramAnI dhAtu (enTImanI ) je bhAratamAM pahelI ja vAra zodhAyelI dhAtu-te khANanuM kArya pari. choTAlAlabhAInA bhAgamAM 60 varSanA lIjhathI khANa rAkhI zarU karyuM. je khANa pAkIstAnanI sarahada najIka, uttara hindamAM pezAvarathI 250 mAIla dUra Avela citrAlamAM che. tenI bhArata mATe temaNe ekalA ja vyApAra karavAnI mAnelI meLavI A mahAna sAhasa zarU karyuM hatuM. " vAyaranesa" tAranI khIlIo banAvavAnuM kArakhAnuM paNa temaNe karyuM che. sane 1940mAM zrI. jayaMtilAla svargavAsI thatAM badhAM kArakhAnAMno vahivaTa pite saMbhALI lIdhe. temanA smaraNArthe kapaDavaMjamAM jayaMta meDIkala sArvajanIka hospITala" khelI. te khAte 60 hajhAranuM TrasTa karyuM tathA bIje tamAma kharca ApavA mAMDyo. ajaba hiMmata, kAbeliyata AtmazraddhAbharyo AtmA jyAre sAhasikatA gaNitaAMkaDA gaNatrI ane yAMtrika kauzalya meLave che tyAre te zuM na karI zake ?-kroDapati paNa bane che. jema naranA narottama bane tema zrI. cImanabhAI zrImaMta thavA chatAM sarala, zAMta, namra, udAra keLavAyela chatAM dharmika ane prabhubhakta che. saM. 1999mAM kapaDavaMjamAM jainazAsananA yugapuruSasamA pU0 sAgarAnaMdasUrijInI nIzrAmAM bhAratanA saghane nimaMtrI zrI navapadajI AMbelanI oLI karAvavAmAM AvelI. temAM mahAmahotsavapUrvaka aneka racanAo-suzobhana banAvI A utsavamAM Avela paMdara hajAra mANasonI medanImAM je ArAdhanA karAvelI te kapaDavaMjanA itihAsamAM 500 varSamAM prathama vAra ja thayela. jemAM zrI cImanabhAIe piNA lAkha rUpI A kharacI audArya dAkhaveluM. AvA dharma lakSamI dakSatA audArya ne sAdAIthI zobhatA zrI. cImanalAlabhAI pitAnI jJAti ane nagara, muMbaI ane anyatra eka agragaNya vyakti banyA che. | zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI viracita A mahAna graMthanA prakAzanamAM temaNe aDhI hajAra rUpiA ApI-peTrana banI jJAna-bhakti karela che. AvA suMdara hRdayavALA audAryavAna mahAzayane zrIa. jJA. pra. maMDaLa sAbhAra abhinanda che ane temanuM dIrdhAyu vAMche che. maMtrI, * *jaya che ? * For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir c00008 - 988chuM sAva ooo ood samyagdarzanazuddhaM yo jJAnaM viratimeva cApnuvati / / duHkhanimittamapIdaM tena sulabdhaM bhavati janma / / janmani karmaklezairanubaddhe'smin tathA prayatitavyam / karmaklezAbhAvo yathA bhavatyeSa paramArthaH / / tAryakArikA-zrImad umAsvAtivAcaka ) samyagadarzanapUrvaka je manuSya jJAna ane viratine prApta kare che te pitAne ha. ( janma duHkhanuM kAraNabhUta hovA chatAM saphaLa kare che; kaleza vaDe saMkaLAyelA A mAnava che janmamAM tevI (prazastI rIte karma Acare jethI karmarUpa kalezane (sadaMtara ) , abhAva thAya." jainadarzanamAM zrImad umAravAtivAcake samyaqnazAnavAritrALa mokSamAe sUtravaDe AtmAnI svataMtra mukti samyagudarzana-jJAna ane cAritranA vizALa che. li mArganA avalaMbana vaDe sAdhya gaNI che; vyavahAra ane nizcayarUpa svAduvAdanA che vizvavyApI (Cosmic) siddhAMtavaDe jainadarzanane ratha be cakrovaDe gatimAna gaNela che; vyavahArathI samyagadarzana te satya deva, guru ane dharmanI zraddhA che, vyavahArathI ja samyagajJAna te bhAvathutarUpa jinAganuM jANapaNuM che, ane vyavahArathI cAritra te che. zubha AcAramAM pravartana che; jyAre nizcaya samyakatva te jaDa ane caitanyanI li vaheMcaNInI aMtarAtmA tarIkenI acaLa zraddhA che, nizcayajJAna te jaDa ane caitanyanAM bhinna svarUpa ane prakRtinuM jANapaNuM ane te jANI karmaprakRtirUpe jaDa padArtho thaI. upara AtmAe puruSArtha dvArA kevI rIte vijaya meLavavo te jANI levAnuM che, li ane nizcaya cAritra te vAsanAo upara vijaya meLavIne potAnA AtmasvarUpamAM tela che. sthiratA karavAnI che; zraddhAbaLa jJAnabaLa ane cAritrabaLa e traNe baLe vyavahAra- che. nizcayamaya gaNAya che; AtmAnI svataMtra mukti IcchatA manuSya vyavahAramaya jIvana che. sAthe nizcayabaLavALA jIvanane joDI devuM joIe; tethI ja sva upAdhyAyajI zrI 8i For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org [ 10 ] ag nizcayasRSTi hRdaya dharIjI, pAle je vyavahAra; yazeAvijayajI mahArAje kahyuM che kepuNyavaMta te pAmaze", bhavasamudranA pAra. ' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavahAra ane nizcaya banne nayane gauNa mukhya rAkhI pravRtti karatAM vastunA yathA edha thAya che ane zubha kama yAga vistAra pAme che; je vakhate vyavahAranI mukhyatA haiAya tyAre nizcayanI gauNutA hoya ane je vakhate nizcayanI mukhyatA hAya tyAre vyavahAranI gauNutA hoya; Ama banneya dRSTimAM je vakhate jenI jarUrIAta hoya tyAre tenA upayoga bIjI dRSTinA tiraskAra ke apalApa nahi' karatAM samabhAvanI sApekSa dRSTie karavAmAM Ave che tyAre vastu tattvanA yathArtha anubhava thAya che; je vyavahAra nizcaya tarapha laI jate nathI tathA nizcayanA anubhavamAM madadagAra thatA nathI te vyavahAra zubha ke zuddha vyavahAra nathI; jo vyavahArane ApaNe sutararUpa mAnIe te nizcaya tenAM anelAM kapaDAMrUpa che; matalaba ke vyavahAra kAraNu che. ane nizcaya kArya che--A jainadananA nayavAdanuM rahasya che. jIvA anaMta che ane badhAM sukhane cAhe che; sukhanI kalpanA paNa badhAnI sarakhI nathI; chatAM vikAsanA ( Evolution ) ochA vadhatA pramANamAM prANIonA ane emanA sukhanA saMkSepamAM e varga karI zakAya che; pahelA vargamAM alpavikAsavALA prANIone samAveza thAya che, khIjA vargamAM manuSyajIvanavALA adhika vikAsavALA prANIo Ave che; temAM paNa puNyAnuba'dhI puNyanA udayathI A kula, manuSyajanma, paceMdriya saMpUrNatA, jinadharma, sadgurusamAgama ane sadjJAnanI prAptimAM pragati karI rahelA mAnave bAhya arthAt bhautika sAdhanAnI saMpattimAM sukha na mAnatAM phakata AdhyAtmika guNAnI prAptimAM ja sukha mAne che ane te AdhyAtmika guNAnI prApti mATe dAna, dayA, paropakAra, sattvaprema, svAtyAga, jinabhakti, brahmacarya, sAmAyika, pratikramaNa, pASadha, sarvajJapraNIta zAstrajJAna, tapazcaryAM ane manuSyasevA vigere sadAcAreAthI peAtAnI ane paranI unnati mATe pravRttizIla rahe che ane e rIte zubha karmaceAgI bane che; pahelu sukha parAdhIna che jyAre khInnuM sukha svAdhIna che; parAdhIna sukhane kAma ane svAdhIna sukhane dharma kahevAya che; tethI ja dharmanuM vAstavika lakSaNa chevaTe AtmasvarUpanI prAptirUpe kahevAmAM AvyuM che; te zubha karmacAga karatAM karatAM sadhAya che, AtmA ghaDAtAM ghaDAtAM taiyAra thAya che ane chevaTe zuddhakarmayogamAM palaTAtAM sakamathI mekSa thAya che--A jAtanA vikAsakrama (volution-theory ) sarvajJAe prakhAyele che. manuSyanuM sAcuM mahanIya jIvana AdhyAtmika jIvana che; jainadarzananI paribhASA Lao Yi For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja anusAra "AvI cimaraNa" dareka kSaNa pratyeka manuSyamAM thaI raheluM che. matalaba ke , jema jema samaya vItato jAya che tema tema pUrvabaddha AyuSyanI kSaNe ochI thatI ja jAya che; AvI paristhitimAM jo ke bAhya daza prANo dhAraNa karate manuSya jIvanta dekhAya che paraMtu vibhAvadazAmAM jeTale aMze jIvana vyatIta thatuM hoya che te vAstavika jIvana kahI zakAtuM na hovAne aMge AtmAbhimukha jIvanane ja vAstavika jIvana kahevAmAM AvyuM che. prastuta mAnava janma ke je pUrvapuNyanA prabhArathI prApta thayela che tenI saphaLatA tene yogya sAdhanonI pasaMdagImAM che; pratyeka vastunI siddhimAM nimitta ane upAdAna be kAraNe hoya che. AtmA e upAdAna kAraNa che ane zubha kAryo jJAna, bhakti, vairAgya vigere nimitte kAraNe che; sAdhana tevuM sAdhya ane kAraNa tevuM kArya e sRSTinA niyamAnusAra manuSya zubha sAdhane meLavI kriyAmAM mukI tadanusAra puruSArtha pUrvaka sAdhyabiMdu prApta karavA prayatna karavo joIe. anAdikALathI pratyeka AtmA A saMsAramAM rajhaLatA AvyA che. jainadarzananAM tane adbhuta vega pAmI tenI jIvanadaSTi ughaDe che; upamitibhavaprapaMcA kathAkAranA vacanAnusAra samyaphavarUpa tatvaprItikara pANI, sadjJAnarUpa vimalAleka aMjana, ane A saccAritrarUpa paramAnna, dharmabaMdhakara-gurudvArA maLe che tyAre samyagadarzana jJAna ane che cAritrarUpa guNa vikAsa pAme che. A traNe guNane saMpUrNa vikAsa te mokSa. tenI prApti che mATe vikAsakramanA niyamAnusAra AtmAe azubha vyavahAramaya-bhautika svArthavALAM karmone che tajIne pAramArthika zubha vyavahAramaya-svapara upakArI karmImAM lAgI javuM joIe. A caturtha paMcama guNarathAnakanI paristhiti che te pachI guNasthAnaka tarapha pragati karatAM AtmabaLane vikAsa thatAM thatAM zuddha vyavahAranAM karmo chaThThA sAtama guNasthAnakathI zarU thAya che ane caudame guNasthAnake pUrNa thAya che. puNyAnubaMdhI puNya evI vastu che che ke je AtmAne prathama azubha-pApamaya svArtha mATe thatAM karmothI-dUra karI puNyamaya kAryomAM joDatAM joDatAM pariNAme puNyakarma ke je suvarNa zaMkhalArUpa manAya che te AtmAne puruSArtha prabaLa thatAM svataH chUTI jAya che ane muktirUpa sAdhya prApta thAya che. jemanI evI mAnyatA hoya ke " puNya paNa suvarNa beDarUpe AtmAne karmabaMdha karAve che mATe tenI jarUra nathI eTale ke puNya kAryo paNa pApakAnI jevAM ja karmabaMdhanI daSTie nukazAnakAraka hoI karavAnA nathI teo gaMbhIra bhUla karI che rahyA che ane jainadarzananA AtmAnA vikAsakramanA rAjamArgane barAbara samajI zakyA che nathI ema kahevuM yathArtha ane nirvivAda che teo vaLI ema paNa kahe che ke "jaDa (uM. For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che evI puNyaprakRtithI zuM caitanyamaya arUpI Atma guNe prakaTe?" tenA pratyuttaramAM che jaNAvavuM yugya thaI paDaze ke "niraMjana nirAkAra siddha paramAtmA zrI vardhamAna- . svAmInI jaDa-rUpI pratimA temaja samayasAra" jevA jaDa-rUpI graMtha ane tenA mUrta akSara je AtmAnA arUpI darzana, jJAna, cAritra vigere guNono vikAsakartA manAtA heya te puNyaprakRti paNa manuSya janma, zArIrika, mAnasika ane bauddhika saMpatti, paMceMdriya saMpUrNatA, upadeza ApavAnI ane sAMbhaLavAnI zaktio ane savaLe puruSArtha vigere sAnukULatA Ape che ane te te sAdhanA nimitta dvArA Atmika sAthe taiyAra thAya che"--A rIte puNyAnubaMdhI puNya kAraNarUpa banI Atmika arUpI guNene saMpUrNa vikAsa karavAmAM amegha sahAyaka banI zake che; zrI tIrthaMkara paramAtmA paNa puNyAnubaMdhI puNya prakRtinA baMdhathI ja tijJA sAthavi rUpe pitAnA AtmAne ane "savijIva karuM zAsanarasI"nI pUrvajanmanI utkaTa bhAvanAvaDe anya bhavyAtmAone-pote bAMdhelI adbhuta puNyaprakRtinA yugathI ja A saMsArasAgarathI uddhAra karI zakyA che. zrImad devacaMdrajIe paNa stavanamAM kavana karyuM che ke "aprazastatA re TALI prazastatA, karatAM Azrava nAcejI; saMvara vAdhe re sAdhe nirja, AtmasvabhAva prakAze. mAnavajIvanamAM anya prANIone bhAga levA mATe zakti vAparavAnI nathI ! che paraMtu anya prANIo mATe Apalega ApavAmAM zaktine sadupayoga karavAne che-te che che. dayeya hamezAM sAme rAkhI pragati karavAnI che. manuSya potAnA vikAsamAM mA-bApa, kuTuMba, zikSaka, samAja, deza, sadguru ane vizvanAM nAnAM moTAM aneka prANIonI sevA lIdhI che jethI jIvana kevaLa aMgata hoI ja na zake, manuSya vizva ja sAthe saMkaLAyelo che--A mAnyatA rAkhI-avyakta satyane sanmukha rAkhI pratyeka samaye ane prasaMge vartavuM, AthI azraddhAne vAyu ApaNI jIvananIkAne nahiM DolAvI zake; samajaNapUrvakanI zraddhA sAthe manuSyanI pratyeka kriyA vikamaya banaze jethI manuSya jIvana pitAnI jAta uparAMta vizvanI jAtane paNa sahaja upayogI banI raheze AvI bhAvanA ane kartavya e karmaveganI bhUmikA che. (zubha) karmaLa hadayamAM adhyAtmanuM teja pADI hRdayane unnata banAve che; & manuSyo pitAnA AtmAne oLakhe te pApapravRttinA cakramAM caDAvelA pitAnA AtmAne , zAMti ApavA satkAryomAM avirata lAgI rahI, AtmasaMteSanuM AvAhana karI zake che manuSya pitAnAM jIvana upara dhAre te prakAza pADI zake; pramAdathI prayatna na kare te che pitAne ajJAna-aMdhakAramAM paNa rAkhI zake che, jemaNe potAnI jiMdagIne amUlya che For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samaya gumAvavA mATe ekAMta pathArImAM be aNu DhALyAM nathI athavA jemaNe pitAnA AtmAne oLakhavA mATe aMtaramAM koI paNa vicAra karyo nathI tevA manuSyo uttama che che jiMdagIne hArI jAya che. "manuSya AtmAnI vAstavikatAne pichANI zakatA nathI e pUrvajanmanA karmonuM AvaraNa che; mAnavI kaI kudaratanI ane samAjanI asahAya kRti nathI; manuSya zaktine sadupayoga kare to te AdhyAtmika jIvanane saMdezavAhaka che; vizva ItihAsanA nATakamAM te agatyano bhAga bhajave che ane AsurI zaktine tAbe thayA vinA te zubha karmo kare che ane pote ja pitAnA guNene vikAsa karI zake che; AdhyAtmika jIvana mATe teNe avizrAMta yuddha calAvavAnuM che. kAraNa AtmAnuM baLa adhyAtmavAdamAM che."--A sara rAdhAkRSNanA zabdo tarapha vicArIe chIe tyAre A zrI buddhisAgarajInuM AdhyAtmika ane yogIjIvana pitA mATe ane para mATe karmaveganuM vipula sAhitya sarjavAnI zakti prApta kare temAM Azcarya nathI. mAtra bhUtakALa tarapha moDhuM rAkhI jonAra cetanahIna che; AjamAM jIvanAra prANa vAna ane ethI ye vizeSa AvatIkAlamAM jIvanAra vadhAre prANavAna; gatabhUtakALane lAbha uThAvavo jarUrI che paNa evuM te bhAvi tarapha ane jIvavuM vartamAnamAM"-- A paM, javAharalAlanA zabdo tarapha vicAratAM sva. zrI buddhisAgarasUrijIe che jainajIvana vartamAnamAM kevuM AcaravuM, bhUtakALanI sAhasika karmavIra ane dharmavIra ti vyaktionAM dAMtane Adarza tarIke rAkhavA ane bhaviSyamAM kevuM jIvana ghaDatA rahevuM-e A karmayoga graMthamAM suMdara rIte pratipAdana kareluM che; emaNe pitAnA eka anya graMthamAM kahyuM che ke "rAjA sakala mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze; buddhayabdhi prabhu mahAvIranAM, te jagamAM vyApaze."--A temanI mAnasajanya ArSadRSTi (Psye. hogenic Clairvoyance) vartamAnamAM sAcI paDelI joI zakIe chIe. prastuta karma graMtha sva. pU. A. zrI buddhisAgarajIe svataH sarjana (Self-Creation) kare che; A graMthamAM karmaprakRtinAM baMdha udaya udIraNa sattA vigerenI hakIkata nathI paraMtu lemAtilake jema bhagavadgItA upara karmaveganuM tela 1 sva. A thI buddhisAgarajInA karmayoga graMthanA chapAtAM chuTAM phermo le. mA. zrI tilakane jovA be kalAyA pachI temane pratyuttara prastuta karmayoga graMtha mATe A rIte hate - Had I known in the beginning that you are writing this Karmyoga, I would not have written mine-etc. Mandley Jail-( Sd. ) B. G. Tilak. For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka vivecana mAMDalenI jelamAM lakhyuM hatuM tene lagatA jinadaSTie karmaga che; "mahAna che da nala! eka ja de cinagArI' e mahAkavinA vAkyAnusAra "AtmajAgRti pUrvaka tamAma Ii zabha anachAne paropakAra daSTie ane AtmonnatinI daSTie karavAM-e A karmayoga graMthanuM rahasya che. A karma gagraMthamAM samyagadarzana, jJAna ane cAritranI karaNInI nizcayathI mukhyatA che ane vyavahArathI paNa paropakArI kAryo karavAne ivani che; sAMsArika-gRhasthanAM kAryomAM paNa nirAsaktipUrvaka jJAnabaLa, vidyAbaLa, zarIrabaLa, kSAtra- dharmabaLa, vaizyakarmabaLa, lakSmIbaLa, sattAbaLa, tyAgabaLa ane adhyAtmabaLavigere baLanI unnati karavAnI preraNAo (Intutions) che; A karmagadvArA bhaktiyoga jJAnayoga cAritraga tapaga ane dhyAnayoga vigerene arthAt AtmaguNonA vikAsa mATe tamAma prazasta anuSThAnanuM vistArapUrvaka vivecana karavAmAM AvyuM che, anya samAjanI unnatinA kAraNe darzAvIne jaina samAja kema unnata bane ? ane te paNa rAjakIya sAmAjika ane dhArmika dRSTie te bAbatamAM lekhakazrIe pAnAMnA pAnAMo bharI akhalita pravAha vahevaDAvyuM che. AmanA jIvaMre vIrgha-vijA aite kRtaM-e sva. zrI araviMda ghoSanA vAkyAnusAra zrI buddhisAgarajIe pote jIvanaparyata karmayoga sAdhyuM che ane lagabhaga 108 graMtho potAnA jIvanamAM sarjanapUrvaka racanAtmaka kArya karI che bhaviSyanI prajAne karmayoga sAdhavAnuM daSTAMta pUruM pADayuM che. emaNe karmavegane pratyakSa anubhava karI jainasamAjamAM supta thaI rahelI karmaveganI vyAkhyAne vizvavyApI (Cosmic ) rocaka svarUpamAM ApaNI samakSa rajU karI che. emanI A vicArenI sakriya asara jaina samAjamAM punarujajIvita thaze e niHzaMka hakIkata che; "karmagina' nAmanuM ghaNA varSo pahelAM patra calAvanAra sva. zrI araviMda ghoSe sarjana-vicArazakti upara nIcenuM kAvya raceluM che te prasaMgopAtta karmano graMthanA lekhakazrIne alpa svarUpamAM paNa samajavA mATe upayogI thaI paDaze. Upon truth solid Rock there stands, A Thin-walled Ivory Tower; Built light but strong by Fairy hands, With thoughts Creative Power. satyanA nakkara khaDaka upara pAtaLI divAlavALA dAMtane minAre Ubho che. che. A minAre bahu UMce Avela che; vicAronI sarjanAtmaka daivI zaktivaDe karmacAganAM che nirmANathI te minAro majabUta banelo che." For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 karmayogano artha mana vacana kAyA sAthe zubha kAryane joDIne AcaravArUpa che; mAnava jIvana pAmI gRhastha tarIketu' ane sAdhu jIvananuM zu zu kartavya che ane te katavyane svAnI darakAra karyAM vagara paramA STie nIrapaNe kevI rIte khajAvavuM joie ? kyA kyA katavyamAM lAbhAlAbha zuM che? AtmAne lAbha alpa hoya ane hAni * AdhyAtmika dRSTie ' vizeSa hoya te zubha karmAM nathI paraMtu alpa ni hAya ane vizeSa lAbha hoya te karmA vyAvahArika dRSTie temaja nizcayadRSTie samyakatvapUrNAMka AcaravAnuM teozrI kahe che ane te rIte AtmA potAnI unnati ane pragati tarapha gatimAna thAya che tema temanuM vAravAra kathana che. samyagdaSTi manuSya AtmA tarapha dRSTi rAkhIne sAMsArika kAryo kare temAM alpAni ane vizeSa lAbha AtmAne mATe meLavatA jAya che kemake savega nivedyArdika svarUpa ane saMsAranI anityatAnuM svarUpa samajyA pachI tenI pravRttinuM dhruvabiMdu mukti tarapha pheravAI gayuM hAya che paraMtu cAritrabaLanI alpatA hovAthI sAMsArika kA tene karavAM paDe che temAM baMdha alpa hoya che; sakAmanirjarA ahIMthI zarU thAya che; lakSyabiMdu muktinuM hAvAthI puNyAnukha'dhI puNyanAkhaMdha sAthe sakAmanirjarA thatI hAvAthI chevaTe te puNya para'parAe mukti apAve che. zrI kRSNa aMtarAtmA kSAyika samyakatvadhArI hatA chatAM kauravAnI anItine vaMsa karavA tathA jagat mATe satyanA vijya darzAvavA temaNe arjunane nirupAye yuddhanA Adeza ApyA, prathama tIrthaM karazrI RSabhadevajIe yugalika dharmanuM nivAraNa karI sRSTikarma nI vyavasthA gRhasthAvAsamAM sarjana karI, zrI temanAthajI zrI kRSNane bacAvavA jarAsaMdha sAthe yuddha karavA raNakSetramAM AvyA, zrI zAMtinAthajI, kuMthunAthajI, aranAthajI traNe tItha kara cakravartIone gRhasthAvAsamAM cakravartIpada sAdhavA yuddho karavA paDyAM, zrI mahAvIranA vidyamAnapaNAmAM bAra vratadhArI ceDA mahArAjAe paNa peAtAnAM vrate sAcavIne bAra varSa paryaMta anItine pratIkAra karavA mATe yuddha karyuM, dvAdazatratadhArI kumArapALa mahArAjA paNa peAtAnAM temAM jarApaNuM skhalanA nahiM lAvatAM yuddhamAM jatA, zreNika vastupALa ane vimaLazAhe rAjyapada, pradhAnapada ane daMDanAyakapadAne dIpAvyAM hatAM, uDDayanamaMtrI udAyI ca'pradyota azoka caMdragupta ane khAravela vigere vratadhArI jainA chatAM emaNe potapotAnA sthAnane vyavahAra dRSTie 1 khAravela kaliMgadezanA jyotirdhara jaina cakravartIrAjA hatA; khaDagirimAM hAthIguphAnA lekhamAM tenA pratidvAsa che; A zilAlekhatI bhASA prAkRtabhASAnI aMdara saMskRta brAhmIlIpimAM katarelI che; emane digvijaya bAra varSoMne hatA; A zilAlekha sva* vidyAmaodadhi zrI kAzIprasAda jAyavAle ( ema.e ) ghaNI mahenate ukalye che; bhAratavarSane A sauthI jUnA zilAlekha che; For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAma 12 Singe yathArtha nyAya ApyA ane kartavyaparAyaNa banI. me sUrA te dhame sUrA-vIratApUrvaka vyAvahArika ane Atmika banne kAryAM siddha karyAM. A sarva prAcIna dRSTAMtA jaNAve che ke jaine mAtra nivRttiparAyaNa nahotA paNa nivRttimArgamAM anekAneka zubha pravRttio karatA hatA. kSatriyA ane vaizya pAtapAtAne Ucita kartavya-dharma bajAvatA hatA. meAkSanuM sAdhya rAkhI dharma, artha ane kAmanuM upArjana karatA hatA; nivRttinuM sAdhyabiMdu rAkhI zubha pravRtti parAyaNa rahetA hatA. zubha, azubha ane zuddha temaja lAbha ane alAbhanI tulanA karI peAtAnuM samyaktva-deva guru ane dharmanI zraddhA acaLa rAkhI tathA cAritrakhaLavaDe tratAne anAmata rAkhI vivekapUrvaka yuddhamAM paNa pravartatA ane e rIte pravRttiparAyaNa kama yAgI banatA; jaineAnI ahiMsA e nirmAlyapaNAnI ahiMsA nathI; kemake ceAthA pAMcamA guNasthAnakanI dRSTine anukULa ahiMsA satya aco brahmaca ane akiMcanapaNAnI maryAdA ochAmAM ochA savAvasAnI jALavI zakAya che; hetuhiMsA, anubaMdha hiMsA ane svarUpa hiMsAnuM je svarUpa jainadarzanamAM che tene anusarIne jainadarzanamAM ahiM`sA satya vagerenI vyAkhyA che; leA. mA. tilake i. sa. 1917 mAM mAMDale jeilamAM lakhelA gItA kamacAgamAM manuSya potAnA jIvanamAM saMpUrNa ahiM`sA ke satya pAlana karI zake ke kema ? te saMba MdhamAM karma temAM lakhyuM che ke (kumArIpata-khaDagari upara jyAM A lekha che ) ahIM dhavijayanuM cakra pravatu hatu ane atha e che ke bhagavAna mahAvIre pote tyAM dharmAMtA upadeza karyA hatA. pata jila RSine paNa khAravela lagabhagane samaya che; A cakravartInA samayamAM pahelA varSomAM pAMtrIza lAkha jaitenI vastI kaliMgamAM vasatI hatI; zilAlekha paMdara phUMdhI saheja vadhAre lAMbA ane pAMca phUTathI saDuM4 vadhAre pahALe che; khAravelanuM khojI nAma bhimburAja hatuM; jaina zramaNAnI pariSad khAravelanA samayamAM kumArIparvata upara paLI hatI. A samrAT cedI vazatA hatA; emanA vakhatamAM jinamUti ane jinamaMdirane ullekha che; kaliMga dezamAM jaitadhama'nA pracAra te; jinamUrtie pUkhatI hatI; kali dezamAMthI liMga-jina nAmanI mUrti naMdarAjA erIsAmAMthI upADI gayA hatA; khAravele jyAre magadha upara caDAi karI tyAre saikAo vItyA pachI e badalA lAdhe; jinamUrti pAchI kaliMgamAM AvI. khAravelavALA lekhamAM paDelAM nadane naMda sa Mvat 103 che; i. sa. pUrve base lagabhaga te samaya che; vikrama saMvata cAraso varSa paDelAM nada saMvat nIkaLI Ave che, nada rAkha pazu jaina hatA. zilAlekhamAM cevAmA varSe gAdI upara khAravela AvyA tyAra pachInA 13 varSamAM lAkopayogI kAryonuM varSAMte, madha upara caDAi karI potAnI sattA sthApI vigere dukta sAthe uparokta jinamUrtinI dukakata che. jainadhama nA ullekha karatA sAthI prAcIna A zilAlekha agatyatA gaNAyA che. ( kaliMganu yudgha yAne mahamedhadhAhana rAjA khAravela pustakamAMthI saMkalita. ) For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ke jijJAsA prakaraNamAM temaNe puSkaLa vivecana kareluM che. tene aMge chevaTe temane kabula karavuM che paDayuM che ke "kudaratanA ane jagatanA niyamathI tema banI zakatuM nathI, je tema karavA jAya to jagata-vyavahAra cAle nahiM-tethI lAbha vadhAre ane a5hAnivALAM kAryo niSkAmapaNe AcaratAM pragati karI zakAya che." satya mATe paNa jaina darzananI vyAkhyA-ciM varSa varaddavaM pramANe gItAmAM le. mA. tilakane manu ra4 vArthe satye britha tiM ja thavuM che nI vyAkhyA puSkaLa vicAraNAne aMte svIkAravI paDI che. jamavA dhakkA mA raju chuM rAjana tathA cAra karmasu kraurAThamU-e gItAnA vAvaDe anAsaktipUrvaka viveka rAkhI zubha karmo karyo javA-e le. mA. tilakanI vyAkhyA paNa jaina zAstrAnusAra sva. zrI buddhisAgarajInI vyAkhyAne maLatI Ave che. sva. sUrijIe paNa le. mA. che. tilakanA karmayeganA vicArane amuka apekSAe guNadaSTie vakhANyA che; le. mA. tilake 4 saMnyAsIo kamalegI hotA nathI. karmabhraSTa hoya che" tema kaheluM che-te bAbatanuM sva. sUrijIe prastAvanAmAM khaMDana karyuM che ane jaina sAdhuo mATe kahyuM che ke teo uttama karmayogIo che; kemake teo gRhastho pAsethI AhAra-upAdhi alpa che hAI pramANamAM laI vyAkhyAna, upadeza, tapa, AvazyakonuM pAlana, graMthalekhana, vrata pAlana ane zAstrAbhyAsa vigere svaparaupakArI kartA karI-pravRttiparAyaNa banI anya jIne puSkaLa lAbha ApatA AvyA che, tethI teo mAtra potAnA ja AtmAnuM sAdhI nivRtti che parAyaNa na rahetAM zubha ane zuddha pravRttiparAyaNa banatA AvyA che ane Ave che. ahiM sahaja prazna upasthita thaze ke A. mahArAjazrIe karmayoga eTale mAtra zubha-prazasta kriyAone ja kema puSTi ApI che? tethI ekAMtapaNuM na AvI jAya ? paraMtu tema nathI. karmavegane mukhya rAkhI bhaktiyoga jJAnayoga dhyAnayoga vigerene samAveza karI lIdho che ane tethI jJAnaziyAmyAM mokSa e sUtrane yathArtha siddha karyuM che. cha AvazyakemAM nizcaya ane vyavahAra na utAryA che; AtmAnA anaMta asti nAsti dharmonuM svarUpa dravyAnuyeganI daSTie rajU karyuM che ane jJAnapUrvaka kriyA-kamaga upara sthaLe sthaLe puSkaLa vivecane karyA che; cothAthI teramA guNasthAnaka sudhInI tamAma pravRttio zubha ane zuddha karmayogamAM gaNAvI che arthAt karmane kSaya karavA mATe zubha pravRttimaya karmayoga sivAya anya kaI prabaLa sAdhana nathI. A saMbaMdhamAM temanA vizALa graMthamAMthI ApaNe thoDAka vicArane TAMkIo che che ane temaNe kevA vizALa daSTibiMduthI gurjarabhASAmAM jaina samAjane upakArI graMtha che. che ra che tenI kAMIka jhAMkhI karIe. For Private And Personal use only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che (1) zrI RSabhadevajIe karmabhUmimAM karmapradhAna dharma pravartAvyuM che, karmane che kaI artha dharmapravRtti levI. che (2) zrI bharata zAe bAhubalijI sAthe nirAsaktithI dharmayuddha AdaryuM hatuM. huM (3) sarva prakAranI pragatikAraka zubha dharmakarmanI pravRttione jusso nathI te che kema ane dharmanuM nAmanizAna duniyAmAM rahetuM nathI. che (4) gRhastha jene vAdhikAre guNakarmAnusAre vyAvahArika tathA dhArmika pravRtti emAM nirAsakitathI mazagUla rahetA hatA tethI teo jaina dharmane vAvaTe sarvatra prasarAvavA zaktimAna thayA hatA, pUrve rAjakIya dharma hatuM tenuM mukhya kAraNa karma yogI jene hatA. (5) pAMce idrinA zubhAzubha bhAvamAM na lepAtAM je nirAsaktapaNe svapharajane adA kare che te satya karmagIo che; zrI mahAvIra svAmInA vakhatamAM gRhasthA vasthAmAM zreNika, ceTaka vigere mahArAjAe satya karmagIo hatA temaNe vyAvahArika che. temaja dhArmika karmavegane sArI rIte banAvyuM che. (6) je komanA leke, je dharmanA leko, je dezanA leke, janmabhUminI sevAne, janmabhUminA prazasta abhimAnane tathA dharmAbhimAnane tyAga kare che te leke ja duniyAmAM nAmarda, gulAma, bIkaNa ane svArthI bane che ane evA loko kadApi che. tyAgIo thAya che te teo tyAgamArganI-saMyamamArganI mahattAne ghaTADI de che ane AtmAnA guNene barAbara khIlavyA vinA teo mukta paNa thaI zakatA nathI. (7) saMkucita daSTivALA karmayogIo karatAM vizALa daSTivALA karmayogIo A prakaTAvavAnI ghaNI jarUra che; rAjakIya bAbatomAM cANakya jevA catura, rAjAomAM kumArapALa azaka ane akabara jevA, ane vidhAnamAM zrI haribhadrasUri hemacaMdrAcArya jevA karmagIo prakaTAvavAnI jarUra che, zrI sarvajJa mahAvIra prabhunA satyadharma vicArene AkhI duniyAmAM phelAvI de evA karmIo prakaTAvavAnI jarUra che. (8) bAhyakarmo karatAM chatAM temAM mehanIyAdi karmathI pAvuM nahi ane mohanIyAdi karmane nAza kare eja karmayoganuM rahasya che. (9) sarva vizvanA manuSyavaDe ekabIjAnI sahAyathI sarva deze AbAdImAM ja rahe ane sarva prakAranI unnati kare ema nizcaya tha joIe-evA hetupurassara vizALa dRSTithI karmaga lakhA che. For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) paramArthanAM kAryo karyA vagara kaI kagI gaNAto nathI. je manuSya je duniyAnA manuSyo pAsethI annAdi grahaNa kare che ane sAme kAMIpaNa upakAra karatA nathI te manuSya karmayogI banavAne lAyaka banato nathI; je karmayogI bane che te dharmanI ane mokSamArganI paraMparAo vahevarAvIne tathA nirlepa rahIne aMte mokSanI che 9 prApti kare che. (11) svAbhAvika niyama e che ke jyAM pravRttidharma vizeSa hoya che tyAM ja nivRttidharmane AcAryuM prape che ane jyAM nivRttidharmanI vizeSa mAnyatA hoya che tyAM pravRttidharmane prarUpI bannenI samatalatA jALavavA prayatna kare che. (12) ceTaka udAyI keNika caDapradyota azeka caMdragupta saMprati khAravela kumArapALa vastupALa vimaLazAha vigeree pravRttidharmane svAdhikAre yathArtha jALavyuM hato tethI jainazA tathA jene mAtra nivRttimArga che ema ekAMta kadAgrahathI koI che. kahe che te zazazRMgavat mithyA kare che. (13) jJAnapUrvaka kriyAyoga sevavAthI vyAvahArika tathA dhArmika sarva prakAranI parataMtratAne nAza thAya che ane AtmAnI pUrNa svataMtratArUpa mekSa maLe che tema zrI viraprabhue vyApaka arthanI daSTie "jJAnakriyAbhyAM mokSaH " e sUtra kahyuM che. (14) AvartamAM asalanI zaktione jALavI rAkhe ane AryAvartane che. AryAvartapaNe rAkhe evA karmayogIo prakaTAvavA mATe karmaga lakhavAnI jarUra paDI che. (15) vartamAna jamAnAmAM jaina keme cAra varNanI (guNakarmAnusAra) vyava- 4 sthAne punaruddhAra karavo joIe. (16) deza dharma ane samAjane vyavahAramAM paraspara nikaTa saMbaMdha che. (17) bAhyonnatisAdhaka mArge svadharmamAM hoya che; bAhyavyavahAranI pragati sahita ja dharma hoya che, dharmane aMtima uddeza nivRttinI prApti che. (18) amuka zAstramAM amuka kriyA kahI che te satya che ane amuka zAstramAM amuka yiA kathI che te asatya che ema mAnI kaleza na karatAM jenAthI sarva prakAre che. zubhennati thAya te kriyAone svAdhikAra karavA tarapha lakSya devuM. (19) AtmajJAnI je bhAvibhAva-svabhAva upara vizvAsa rAkhI besI rahe che ja te A jagatamAMthI paropakAra tattvano lopa thaI jAya ane caMdra sUryane paNa lepa che. thaI jAya. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir . (20) pravRttimaya nivRtti karatAM nivRttimaya pravRttinI anaMtaguNI uttamattA che che. siddha kare che. (21) jo zuSka nivRttipradhAnatAne janakoma vaLagI raheze te aMte pariNAma e Avaze ke jainama pitAnuM nAmanizAna duniyAmAM rAkhI zakaze nahiM. saMkSiptamAM A temanI vicArakaNikAo jaNAvavAthI emanA vicArenI hadayanI ) jJAnanI ane AtmAnI vizALatAne temaja temanI ArSadRSTine khyAla AvI jaze hajI A sarva vicAronuM kathana jainazAstrAnusAra che tema temaNe vAraMvAra darzAvyuM che; vastu che prAcIna hovA chatAM vartamAna jaina samAjane jAgRta karavA nUtanaSTi ApI che-ema kahevAmAM atyukita nathI. cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke " ekabuMda jaLathI e . prakaTayA, zratasAgara vistArA-dhanya jinone ulaTa udadhiyuM, eka buMdameM DArA - la arthAt zrI buddhisAgarajI mahArAje saMkSiptamAM eTalA badhA viSe suMdara rIte ke carcA che ke emaNe kayA viSayane sparza karyo nathI e kahevuM muzkela che. gRhastha che. jIvanane yogya vyAyAma, sadAcAra, mArgAnusArIpaNuM, lokika karmo, lokottara kameM, ApattinuM prathama jJAna meLavIne ucita karmo karavAM, cha prakAranAM Avazyaka karmo, zUravIrapaNuM kema prakaTe, upAdAna nimitta kAraNenuM svarUpa, dravya ane bhAva tIrthanuM svarUpa, nirlepa vyavahAra, daDha saMkalpanuM aciMtyabaLa, sAta nanI sApekSadaSTi, che alpa deSa ane mahAlAbhamAM AcaraNa, udAra bhAvanAo, vyavasthAnuM mahatva, rAjA prajA pitA mAtA putranI pharaja, cAravanuM anusaMdhAna, sUrya caMdra vAyu vigerenA dawtethI manuSya levo joIte bedha, vizva zALArUpa che, tIrthaMkara paramAtmAne apratima upakAra, kartavyamAM nIDarapaNuM, vara kema banI zakAya, jJAnakriyAnI Avazya katA, jJAnayoga ane karmavegane paraspara saMbaMdha, anaMta astinAstidharma, _La utsarga apavAda ane Apadudharma, dharmanI rakSA kema thAya ane dhArmika saMskArone ( yugAnurUpa svarUpa Apa-vigere aneka viSayanuM suMdara rIte vivecana kareluM che. jene pitAnI AjIvikAnI khAtara dharma sAcavIne tamAma nirdoSa dhaMdhAo karI zakaze che. te ja temanI bhaviSyamAM unnati thaze ane kSAtradharma tathA vaNikadharma bajAvatA thaI . che unnata mastake rahI zakaze-vigere hakIkta vistArapUrvaka darzAvelI che. A rIte mAtra che che jene mATe ja nahiM paNa vizvanA AtmAo mATe prastuta karmayoga dhArmika dRSTie lakhA heI apratima upakArapUrvaka lekhakazrIe nUtana daSTi ApI che; sAdhu jIvana che. mATe paNa jJAnadAna, caraNakaraNAnugamaya kriyAo, Avazyaka kriyAo, vyAkhyAna, dara graMthapaThana pAThana, tapazcaryA, jinadarzananI prabhAvanA vigere aneka zubha kartavyathI bhara- (1 For Private And Personal use only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja pUra karmayoga darzAvyuM che, levuM ane ApavuM ( TwAropaNo vA) e sUtrane ja chevyavahAra daSTie suMdara rIte samajAvyuM che ane te aitihAsika aneka dawtethI ja samarthana karIne prathama guNasthAnake emaNe zubha karmone vyAvahArika karmaga kahyo che che ane caturtha guNasthAnakathI teramA guNasthAnaka sudhI nizcaya daSTirUpa zubha ane zuddha karmacaga darzAve che; kemake AtmA samyagRSTi thayA pachI tenuM sAdhyabiMdu che bhautika sukhanI prApti tarapha hotuM nathI. paraMtu sarvakarmane kSaya karI svataMtra mukti meLavavAnuM hovAthI kame krame zubha kriyAo karatAM karatAM zuddha svarUpanI prApti thatI jAya che; puNyAnubaMdhI puNyanI sAthe nirjarA paNa thatI jAya che ane chevaTe sakala che. karmane kSaya thAya che-A hakIkta samagra karmagagraMthanA sArarUpe emaNe nivedana karelI che. A advitIya ane uttama karma graMthadvArA vyApaka dRSTie bhAratanA tattvaciMtananA bhaMDAramAM emaNe amUlya phALo Apelo che ane te eTale mATe ane mahAmUlyavAna che ke eka vyakti pitAnA jIvana daramIAna AthI vizeSa zuM karI zake ? emaja ApaNane thAya; emaNe anya 108 graMtha racelAnI hakIkata bAjue rahI paNa A karmaveganuM vizALa vivecana manuSyone zubha pravRttimaya che banAvavA mArgadarzaka dIvAdAMDIrUpa che; jainenuM astitva kema Take ane jene kema pragati kare te mATe bhaviSyanA teo mArgadraSTA che; emaNe A pitAnA AtmAmATe yathArtha karmayoga sAdhya che; yogadIpaka ane AnaM- che. daghanapada saMgraha bhAvArtha vigere graMtha lakhIne jema adhyAtmayogI teo I. banyA tema karma graMtha lakhIne ucca karmayogI teo banyA che; La karmayagamAM svArpaNanI aneka yazagAthAothI bharelI temanI ujajavaLa na che kArakIrdI bhaviSyanI prajAne kaI kALa sudhI avanavI preraNAo che. harI (Inspirations) ApyAM karaze ane vAMcakenuM jana jIvana unnata (sublime) . banAvaze; Aroha-avarohathI sumadhura lAgatAM lAMbA lAMbA vALe cAlyAM Ave che che jeno artha tAravatAM buddhi guMcavAya che paNa emanI lAkSaNika zilithI ApaNe A paricita banIe, temanI vicArasaraNinA mukhya muddAo apekSApUrvaka dhyAnamAM che. barAbara laIe, pachI karmaveganuM vAcana ekadama sarala banI jAya che ane vAMcatAM vicAratAM jaina tarIkenA vizALa jIvananI achI jhAMkhI thAya che. karmavega vAMcatAM dila vicAratAM vyavahAradharma ane nizcayadharma barAbara jANI zakIe chIe; kaI purANI kathAkAra mahAkathA kahevAnI zarUAta kare, haMmeza cheDe theDe bhAga kahe, bIje divase ja AgaLa je banI gayuM tene sAra saMbhaLAve ane AgaLa cAle-evI rIte judA che. judA dRSTibiMduthI kathitanuM punarAvartana ane kathitavyanuM AgaLa prarUpaNa karate A che For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja karmaga eka vizALa graMtha che. lagabhaga AThaso pAnAMnA A graMthe jaina saddhAMtanI che vizALa prie sthaLe sthaLe navAM navAM te pAtharyA che ema kahevAmAM atizayokti nathI. karmano saMbaMdhamAM akabara, alAuddIna, ahammadazAha abadallI, ekanAtha, . gerIbAlDI, vivekAnaMda, lADasTana, TIpusulatAna, tilaka, besaMTa, gokhale, karaNaghele, gAMdhIjI, pRthvIrAja cauhANa, benjAmIna, bIrabala, bukaTa vaMzIMTana bhImadeva, bhAskarAcArya, bhISmapitAmaha, vikama, videhIjanaka, nepalIana, dAdAbhAi, dayAnaMda sarasvatI, bI dvAcArya, mahammadagIjhanI, pratAparANA, saMmezacaMdra datta, rIcarDa ane rarikana vigerenAM aneka daSTAMte prastuta graMthamAM vyAvahArika kama yogIo tarIke guNa daSTie lIdhA che temaja svadarzananAM paNa aneka jaina AcAryo, jena sAdhuo, jaina . gRhasthorAjAo, pradhAno ane graMthanAM daSTAMto ApI prastuta graMthanA gauravamAM vadhAro karyo che. A uparathI khyAla AvI zakaze ke temanuM vAcana ane temane anubhava keTalo vizALa ane aparimita haze ! zrI haribhadrasUrie galakSaNa dvAtrizikAmAM kahevuM che ke mokSeNa yojanAdeva yogo hyatra nirucyate / lakSaNaM tena tanmukhyahetuvyApAratAsya tu / / arthA-mokSa sAthe joDanAra parizuddha e je dharmavyApAra te yoga; A la daSTibiMdune (Point of view) lakSamAM rAkhI sva. AcAryazrIe karmayoganuM vivecana lakhyuM che-tema saheje samajAya che; vadarzananA siddhAMtonuM jJAna ane tene che svadarzanamAM samanvaya adbhuta rIte temaNe karyo che eTaluM ja nahiM paNa bhagavadgItAno samanvaya paNa nadaSTie, prastuta karmacegamAM kare che; chatAM prastAvanAmAM temaNe kaheluM che ke "le. mA. tilake jaina darzanane saMpUrNa abhyAsa karyo hota to jaina che sAdhuonI karmagitA teo samajI zakta ane saMnyAsIo karmabhraSTa hoya che tema che. na lakhata." upasaMhAramAM jaNAvavAnuM ke ApaNe dhavalagiri upara pravAsa karavA nIkaLyA la hoIe ane eka pachI eka pradeza AgaLa vaTAvatA jatA hoIe, e pradezane jANakAra bhemIo keTaluM AgaLa AvyA ane kaI dizAe jaI rahyA chIe e ApaNane che samajAvato jAya ane pratyeka pradezanA viziSTa saudaryane ApaNA dhyAna para lAvato I jAya tema karmavega vAMcatA ane vicAratAM lagabhaga Ave anubhava ApaNe karI che. zakIe chIe; karmavega vAMce vicAro ane te pramANe amala karatAM rahevuM e che For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23 darzana jJAna ane cAritranI triveNImAM snAna karavA tulya che; vividha viSayAne sparza karatAM temanA aneka graMthamAM vyAvahArika temaja AdhyAtmika-ubhayadRSTithI A graMtha zikharagraMtha che. zekasapIare jema Tongues in Trees ane Books in Brooks arthAt-vRkSone vAcA che ane jharaNAM pustako che-darzAvyu che, zrI siddharSi gaNie upamitibhavaprapa'cA kathAmAM bhava nATakanA pAtrarUpe aMtarga Atmika bhUmikA uparanA pAtrAne jema sajIvana karI batAvI A sauMsAranuM svarUpa darzAvelu che tema zrImadre karmayoganAM tamAma rahasyAne vizvavyApI vAcA ApI che; jagatamAM jyAM rAjadvArI puruSo virAma pAme che tyAM AdhyAtmika vyaktie leAkamAnasane prakaTapaNe dore che; manuSyanAM mana vANI ane dRSTi gati karI zakatAM nathI tyAM AdhyAtmika kamacAgI vyaktie sahaja paheAMcI zake che ane jagatane sadyAcAra nIti dharma adhyAtma Avazyaka karmo ane maitrIne mArge vALe che; kemake AdhyAtmika kacagInI bhASA jagatamAMthI parasparane vidha naSTa karI aikayanI sthApanA kare che. zrImad umAsvAti vAcakanA vacana pramANe mAvitamAomavelTane pu arthAt aneka janmanA ekaThAM karelAM zubha saskArAvALA tathA gItAmAM kahela sUcImAM zrImatAM joke yogapradhrotha :jJAyate-e ubhaya vAkyAnusAra-aneka janmanA karma yAganA saMskAra pachI sUrijInA vartImAna janma kacegI tarIkenuM jIvana, vicArA ane AcaraNurUpa sabhave che; emaNe kacagarUpa sAgarane gAgaramAM samAvI ApaNI samakSa mUkyA che; syAdvAdaraSTine sanmukha rAkhI samasta vizvanA manuSyAne upaniSadnA uttiSThata jJAvrata niyodhata maMtra ApyA che eTaluM ja nahiM paNu apUrva purAriSTa (foresight) ane mArgadarzana ApyAM che; ahirAtmabhAva cheDI aMtarAtmabhAvamAM sthira rahetAM zIkhavyuM che. A karmayoga graMtha prathama saM. 1973 mAM prakAzita thayele; tenI A dvitIya AvRtti che; mULa kAyama rAkhI A bIjI AvRtti zodhita karIne prakAzita karavAmAM AvI che. 272 zlAko emanA ja banAvelA che ane vivecana paNa temanuM ja che. graMthamAM kaThina zabdo ane samAseA aneka che; tenAM ardhAM pAchaLa pariziSTamAM ApelA che temaja viziSTa vyaktionAM nAmeAnuM pariziSTa paNa judu ApavAmAM AvyuM che. zuddhipatraka paNa ApeluM che. bhaviSyamAM A mahAna graMthanu vastu (Plot) laI sakSiptamAM Adhunika zailie saraLa bhASAmAM prakAzita karavAmAM Avaze te ucharatI bhAviprajAne aneka aMze lAbhadAyaka thai paDaze ema amArI mAnyatA che; prAMte e adbhuta karmayogI ke jeo paTela bahecaradAsamAMthI yugadRSTA RSi-yogI ane lokabhogya kavi tarIke A. zrI. budhdhisAgara sUrijI banyA hatA ane jemanu vizALa jIvanacaritra gatavarSe mAM lagabhaga pAMcaso For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAnAMnuM zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDala taraphathI prakAzita thayeluM che teozrInA ja vibhUtimaya svargastha amaraAtmAne bhAvavaMdana karI, karmacAga saMbaMdhamAM nIcene maMgalamaya zleka sAdara karI, prastuta laghulekha samApta karavA sAthe je kAMI karmayoga che saMbaMdhamAM lekhakazrInA AzayathI pheraphAra lakhANuM hoya temaja jainazalithI viparIta lakhANuM hoya te mATe mithyAduSkata daI viramavAmAM Ave che. karmayoga samabhyasya jJAnayogaM samAhitaH / dhyAnayogaM samAruhya muktiyogaM prapadyate // kAgane abhyAsa karI, jJAnanI sAdhanA karI, dhyAna yegamAM ArUDha thavAthI muktiyoga prApta thAya che." 34 zAMtiH zAMtiH zAMtiH muMbaI saM. 2007 poSa sudI 11 guruvAra tA. 18-1-1951 ((bhUtapUrva-zrI siddhAcalajI tIrtha mAlA paridhAna-maMgala tithi ). phatehacaMda jhaverabhAI. For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E-e(r)3-94 . be bola. *** zrImad buddhisAgarasUri rIpya mahotsavanA saMbaMdhamAM gaye varase thoDuM bolavuM paDeluM, te vakhate sUrIzvarajInA racelA kAga graMtha saMbaMdhe moM nIce lakhelA zabdo uccArelA. jaina saMpradAyanA ne gItAnA tatvajJAnamAM bheda nathI. cheka UMce jatAM baMnenAM dhyeya ne Adarza ekatAmAM pariName che. gItAjI e karmaveganA upadeza, zikSaNa ne pravRttine apUrva graMtha. e graMthanA amUlya sAgaranuM dahana karI karma kema AcaravuM? enI zI AvazyaktA che, pravRtti kema karavI? ityAdi aneka siddhAMtonuM vivecana te va AcAryazrIne te viSaya para vistRta "karma graMtha". lagabhaga AThase pAnAne A amUlya graMtha, saMsAra tyAga karelA eka evA jaina sAdhune hAthe lakhAya che. ane te paNa mULa saMskRtamAM ane pachI saMskRta zleke zlekano gujarAtImAM bhAvArtha ne zabdArtha ApI, pite apanAvelA siddhAMtenuM spaSTIkaraNa-saraLa bhASAmAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajIe ApyuM che. siddhAMtanuM pratipAdana karatAM ApelAM dAMte vAcanAranA mana para jhaTa asara karI zake evA rUpamAM ApavAmAM AvyAM che. AkhA graMthamAM gItAjInI chAyA to zuM paNa preraNA paNa gItAjInA abhyAsanuM ja phaLa ne pariNAma che, ema sahaja jaNAI Avaze. gItAjI e vyApaka graMtha che; sanAtana satya ne tothI bharelA che. koI paNa kaThIna prazna dhArmika, sAMsArika, sAmAjika ke chevaTa rAjakIya-game te prakAra hoya te paNa tene khulAso gItAjImAMthI maLI rahe che. yUrepa, amerikA ke ezIA khaMDamAM eka paNa e pradeza nahi hoya ke jyAMnA paMDita ke tattvone e graMthe AkarSyA na hoya. deze dezanI bhASAmAM enAM bhASAMtara thayAM che, ane emAM varNavelA siddhAMta sarvamAnya gaNAya che. gAMdhIjI te gItAnA siddhAMta para ja pitAnuM jIvana gALatA ema kahevuM khoTuM nathI. mIsIsa besaMTa, kesara, eDavIna, ArneDa jevI mahAna vyaktio enA para mugdha thaI gayelI. e gItAjI karma jJAna ane bhakti e traNa dvArA mukti meLavavAnAM sAdhana tarIke batAve che-temAM For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir 24+2 paNa karmane pahelI-prathama zreNImAM mUke che. megIne paNa karma karavuM joIe-karmacagI thavuM joIe. karavAnuM karma te kevuM hovuM joIe, tene paNa Adeza gItAjImAM ApavAmAM Avyo che. niyata guru zarmavaM! matalaba ke tAre mATe nirmANa kareluM karma tuM kara, e nirmita kakSAnI bahAra na jA: je ema karaze te tenuM pariNAma arAjakIya-sAdI bhASAmAM ApaNe jene gheTALo kahIe chIe te Ave. zUdra pitAnuM kartavya na karatAM brAhmaNanuM karavA mAMDe, vaizya kSatrInuM karavA mAMDe, te samAja kathaLI jAya-baMdhAraNa tUTI jAya, mATe sarvee pitAnuM niyata karma karavuM, e Adeza buddhipUrvaka ApavAmAM AvyuM che ane te Adeza eka sanAtana satya cheH hamezane mATe amalamAM mUkavA jevo Adeza che. A AkhA dhoraNane "karmaga" graMthamAM pAne pAne, lITIe lITIe, vistArathI spaSTa rIte vikasAvavAmAM AvyuM che. dhyAnapUrvaka enuM adhyayana karavAthI, emAM pravartAvelI dalIlathI harakoInA manane khAtrI thayA vagara nahi rahe ke karma karavuM e dareka mANasane mATe Avazyaka che; pachI te mANasa game te keTine hoya. sva. sUrIzvarajInI bAhoza kalame lakhAyelA ghaNu graMthamAMne A graMtha amUlya che. enuM vAcana ghaNuM heTA pramANamAM thavuM joIe. emAM varNavelA siddhAMtane amala ane tenuM sevana kSaNe kSaNe thavuM joIe, evI e ajoDa graMthanI mahatvatA che. AzA che ke vakhatanA vahevA sAthe e graMtha vAcanArAonI saMkhyA-pachI vAcanAra hiMda hAya, jana hoya ke kaI Itara kemane heya te paNa vadhatI jaze, ane temAM darzAvelA siddhAMtane amalamAM mUktI jaze-mukti e ja mArga maLaze. muMbaI tA. 19 mI phebruArI sane 1951 kRSNalAla mohanalAla jhaverI. For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2413 ( 2 ) pa. pU. A. ma. 1008 zrI buddhisAgarasUrijI mahArAja zrI kayAga graMtha svakRta racI janagaNu upara mahAna upakAra karyAM che; vizeSataH jaina samAja upara. jIvananA aneka prasaMgomAM kace prasaMga AdaraNIya che. tene nirNaya muzkela bane cheH tenA ukelamAM A graMtha spaSTa mArgadarzaka che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karma baMdhanathI dUra rahevAnA suMdara AzayavALA manuSya jyAre karmathI ja dUra thavA jAya che tyAre kevA hAhAkAra macAve che ane adhaHpatana para jAya che te aneka dAkhalAdalIleA ApI, pU. gurumahArAje spaSTa atAvyu` che. jaina samAjanA ja dAkhalA laI jyAre te samAja svajavAbadArIe adA karavAnI pharajamAMthI vyuta thai akamamAM praveza kare che tyAre akarmI eTale durbhAgIe gujarAtI kASanA atha sAcA TharAve che. je vakhate je sthitimAM je javAbadArI hAya te nile pabhAve pUrNa karavAnI pharaja che. pApanA bhayathI javAbadArImAMthI nAzI javAya nahi. phakta pApabaMdhanathI DaravAnu che. eTale tIvratAnA pariNAmathI badha na karavA, paraMtu lAbhAlAbhanA vicAra karI vizeSa lAbhavALuM kArya karavu ja joIe. game teTalA prayAsa chatAM karmathI dUra javAtuM nathI. phakta pramAda ja sevI zakAya che. nivRttinA mArga pravRtti ja che. ane je pravRtti AdaratA ja nathI te nivRtti meLavatA ja nathI. jethI parama nivRtti meLavavAnA prayAsavALA mumukSu pramAdamAM vakhata gALatA nathI; sadAya kayAga karyAM kare che. rAdIjapa bruha tA. 15-1-51 jIvananA cAre kSetramAM je javAbadArI ApaNI upara AvI hoya te pUrNatAe adA karavI te janamAtranI pharaja che. temAMthI chaTakabArI tarIke jyAre mANusa karmIne ke mahApuruSonA vacanAne svAnukULa bhAganA ja Azare le che tyAre peAtAnI mULa svarUpanI nirmAlyatA pragaTa kare che. } vagaranI dhAratA mANasa karmabaMdha karatA nathI ane jAgate kare che tevI a mAnyatAoe je pariNAma ANyA che tenI pUrI samaja A kacga graMthamAM ApI che. mahApravRttimAna-mahAyAgI--pUjya mahArAja sAhebe 108 suMdara pustaka racI jana samAja upara mahAna upakAra karyAM che. A kaceAganA vAMcanathI mArA jIvana asthAne nahi gaNAya. upara bhAre asara thaI che. tenI noMdha abalacaMda phezavalAla meAdI For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org 24+4 3 03 40 varSa uparanI gurUzrInI bhaviSya vANI [bhajanapada saMgraha bhAga 8 pAna-420 ] eka dina evo Avaze, - eka dina evo Avaze. eka dina evA Avaze, eka dina evA Avaze, mahAvIranA zabdovaDe, svAtaMtrya jagamAM thAvaze svAtaMtrya jaMgamAM thAvaze. eka dina. saha dezamAM svAtaMtryanAM, zubha yi vAdyo vAgaze; bahu jJAnavI kavIrA, jAgI WUD MUU QUUM AB avatArI vIre| avatarI, kanya nija azru huDI sau jIvanAM, zAnti bhaTTI jJAnIjane sahu dezamAM sahu vaNu mAM, uddhAra karaze duHkhIne, sAyansanI vidyAvaDe, zeAdhA ghaNI ja je gupta te jAheramAM, adbhUta vAta rAjA saphaLa mAnava thaze, rAjA na anya hunnara kaLA sAmrajyanuM, bahu jora eka khaDa khIjA khaMDanI, khakhareza ghaDImAM gharamAM rahyAM vAte thaze, para khaDa ghara sama thAvaze. eka dina 6 lAka Avaze; 27 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anya jagAvaze. eka dina 1 bahe karUNA ghaNI mana bajAvaze; prasarAvaze. eka dina 2 For Private And Personal Use Only phAvaze; lAvaze. eka dina 3 eka nyAya sarve khaMDamAM, svAtaMtryatAmAM thAvaze; budhdhi prabhu mahAvIranAM, tattvA jagatamAM vyApaze, eka ddina 7 prakaTa thayuM savata 1970 nA Aze zuTTI 1 ne rivavAra. lakhAyuM 1967 mAM. calAvaze; jASaze. eka dina 4 kahAvaze; dharAvaze. eka Tvina pa ........... 3 S PS2 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuddhi patrako [ sUcanA-granthamAM kAne che mAtrA - haI ! dIrghaIne rakAra vagerenA TAIpa TuTela hoya te tathA bIjI sAmAnya azuddhi-sudhAravA tathA nIcenI khAsa azuddhi prathama sudhArIne vAcake vAMcana karavuM. ] pRSTha laTI azuddhi zuddhi 3 16 kare che 6 30 bhAvamAM 25 7 manuSyane 33 6 ane 34 11 pragatitaMtrayaMtranI 36 21 AjIvikAnA 37 22 rajasasa 41 22 AcaravAM 44 28 yukta kevalInuM vastuo agavaDatA 82 25 AvazyakatA svikAravAmAM Ave AtmAne che 91 17 samajavuM te ke 93 6/7 pratikamaNa guNa 94 27 karI zake che 99 5 uddezane 99 25 nizcaya bhavamAM manuSyoe mATe pragatinI AjIvikAthI rajassa AcaravAM paDe che mukta kevaLIe vastuomAM sagavaDatA prakaTe che AvazyakatAmAM rahela AtmAne te samajavuM ke pratikramaNathI guNa kare che. uddezonA nizcayathI For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24+6 samarthAhoM parito ahaMvRtyAdithI khIle che. pAmI zakatI nathI. pravRtti pharavAnuM thAya che manavazaratI paramAtmatA tathA pravRtti pravRtti samaye 179 1001 samathAha 100 9 varitA 104 32 jene 105 14 ahaMvatyAdi 109 22 khIle 117 24 pAmI zake che. 129 22 pravRtti 139 14 pharavAnuM che. 144 28 manazavata 147 29 paramAtmAne 148 13 chatAM tathA 150 30 pravRttimAM 153 30 pravRtti 154 14 mukI pariNayana 179 29 jIvatuM 187 10 batAve 199 212 8 ama 212 19 jJAnAvarNa 216 4 Ama 216 10 AtmAnA saMkhya 220 17 jAya che 223 5 kriyAomAM 226 28 samatAne 234 31 gAmaDAM 249 23 AtmA nathI 287 19 tenI 292 7 avantIsukumAla 298 19 brAhya kriyA 301 31 maLe 302 14 mATe tyAga mAMTe pariNamana jIvana satAve mATe paNa Atma jJAnArNava Atma AtmAnA asaMkhya thAya che kriyAonAM samAnatAne gAmaDAM ane AtmAnI nathI tene gajasukumAla bAhA kiyA prati maLe che te tyAga For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27 pAcho meLavI zubha D 304 15 meLavI 314 3 azubha 315 28 ane ahaMbhAvanA 322 3 4mAmi 329 2 bane 329 30 saMbaMdha nathI 332 6 hArUM paNa 333 7 kAryomAM 336 16 kharatagaracha 342 24 selaMkIe 343 3 mukta 345 13 kAryo Agala 367 32 jagatane TALI uddhAra thaze ane zubha ahaMbhAvanA zubhAni bane che saMbaMdha thatuM nathI hArUM svarUpa paNa kAryo kharataragaccha selaMkInA yukta kAryo karatAM jagatanA....TALI pitAnA AtmAno uddhAra karyo hArA tyAga na karavAne vAda karI tene parAjaya karI bhAge mithyAtva guNasthAnaka jaLanI annane mATe caMcaLatAthI sAmAyika 434 9. kahI 369 27 hArA 383 29 tyAga karavAne 407 3/4 vAda karI karI 428 bhege 428 13 mithyAtva jalane annanI 451 12 caMcaLatA 479 29 yuddha 499 22 karI 508 16 karI 512 4 zra 512 4 sakala lekene 553 6 rmAni 563 18 manuSya 563 20 ThAre 565 30 mahAkta pa66 8 pravRtti nathI 567 22 je kAryo karI imA~ lekene karmaNi manuSyone hAre che. mahAsakta pravRtti thatI nathI. For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218 pa74 2 satyakAmI sakAmI 590 24 guNasthAnakavatI guNasthAnakavarti 591 26 thAya che thAya che ke 605 3 prati deze prati pradeze 206 13 bhUmimAM paNa bhUmimAM 608 bhAvatA bhAvanA 634 5 kahyA 2hyA 637 24 sAdhuo sAdhuo dharma 64ra 12 vAstivika vAstavika 681 20 deze; te deze te te 685 16 brahmaguNa brahmacarya guNa 694 21 zIla che. zIla che ane 700 10 ja 703 17 karavuM ? kahevuM? 705 12 ItyAdithI ItyAdithI kahyuM che ke 706 27 matAMdhatA matAMdhatAne 714 4 karavAthI kathavAthI 7168 zuma zubha 716 12 Turtha noTaH-A sivAya akSara uDelA-AghApAchA thayelA-bIjA mukAI gayelA,-evI azuddhio mudraNa deSathI thavA pAmI hoya te,-vAMcaka sudhArI-samajIne vAMcavA kRpA karaze. For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyA - 2 yathitA:( zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI P prakAzaka zrI adhyAtrA jJAnaprasAraka maMDaLa - muMbaI For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivedana. (prathamavRttinuM) Atma zuddhi paryAyamAM re, rAkhe nija upayoga, vyavahAre varte tathApi, svAde nija guNa bhoga, adhyAtmajJAnI bega dhare vyavahAra, pAme nahi kadI hAra, lepa vinA karaNI kare re, adhikAre nija sarva, saumAM rahe saimAM sadA re, tyAre nahi dhare gad. nirahaMvRttimaya banI re, pALe bAhyAcAra, aMtara nija guNa lakSamAMre, pUNa 2maNatA pAya. adhyAtma bhAratavAsIo adhyAtmavidyA vinA ekalI samAja sudhArAnI pravRttinI pAchaLa paDaze ke teo zuSka vicAra ane nirbaLatA vinA kazuM prApta karI zakavAnA nathI. " [ zrI. bu. sA. su. ] zAstravizArada jainAcArya yogAnaka zrImad buddhisAgara surIzvarajI emanI samartha vipakAraka lekhinI dvArA "karmaga' graMtha vizvanA bhalA mATe temaja sAmAjika, dhArmika ane AdhyAtmika unnati arthe zrImad buddhisAgarajI granyamALAnA pacAsamAM maNakA rUpe vAcake samakSa rajU thAya che. maMthana andaranuM vastusvarUpa, graMthanuM sundara nAma ja spaSTa karI Ape che; "kamaMga e sarva kALamAM, sarva dezamAM, sarva maMtavyomAM ati mahatvane viSaya che. zrI kRSNa kurukSetranA medAnamAM kartavyabhraSTa thava nI aNi para AvI pahoMcela ajunane kartavyaparAyaNa-karmayogI banAvavAne svamukhe je vacano tene udezIne kahyAM hatAM, te ja bhagavaddagItA athavA te "kamaga' hato. je graMtha adyApi bhAratavarSanuM utkarSa baLa temaja gaurava gaNI te prati janasamUha ati mAnanI draSTie joI rahyo che ane jenA para le, mA. tilake temaja anya uttama lekhake e pitAnI buddhi anusAra TIkAo temaja vivecano lakhI sAro prakAza pADyA che. A bhagavadgItA te "karmayoga ja che. ALasu, niHsatva, kartavyavimukha ane nivRttinA hAyA heThaLa mAnasika pravRttine sevanArAo mATe karmayoga' e eka vidhutabaLa che. hindu ane khAsa karIne gurjararASTa hamaNu nivRttimAM lIna che. echI pravRtti ane kAmakAja vinA ni:satva dull jIvana vyatIta karanAra zAMtipriya mAnava Aja kharo nivRtta yA te sajana manAya che. paNa nA ! potAnA svAdhikAra, vaya ne dezasthiti anusAra pratyeka AtmAe pitAnA pUrNa puruSArtha baLe sAmAjika, dhArmika, naitika AdhyAtmika pravRtti sevana karIne temAM pitAnI unnata dazAnI siddhi prApta karavI ja joIe ne Ama potAnI pharajanA pramANamAM je pravRtti yA te kamapega sAdhatA nathI te mAnava nathI-chavavA nathI;-vizvamAM te kSudramAM zudra kITaka jaMtuthI paNa zudra che. A bAbata gurumahArAje pitAnA karmayoga' graMthamAM atizaya sundara ne bedhaprada zailImAM AryAvartanAM temaja pAzcAtya dezanAM aneka aitihAsika sAmAjika temaja dhArmika draSTAto ApI siddha karI batAvI che. AcArya mahArAjanI vizvavikhyAta saMskArI lekhi thI, bhAratavarSa have ajJAta nathI. le, mA. tilaka, svAmI vivekAnaMda, For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImAna maNilAla nabhubhAI Adi samatha lakhanAM A bAbata para puSkaLa carcAtmaka vivecane gujararASTra samakSa mojuda che. chatAM A karmayAga kaMI ora ja prabhA ane avanavAM darzana karAve che. kAMga vivecananA pade pade ubharAtuM hemanuM tatvajJAnanuM, bhASA, bhAva ane vega saMbaMdhI vizALa jJAna vAMcakane mugdha karI potAnI sAthe dorI jAya che, ane pratIta karAve che. le. mA. tilaka agara te anyanA . A bAbatanA kaMtha karatAM A karmayoga dhaNI sundara vAnI tatvarasika vAMcakane pIrasI ra AtmAnaMdanI khumArI anubhavAve che. 'kama ga jevA gahana viSaya, temAM paNa AdhyAtmika bhAvanAnA rasanApuTa pUrI ne chaNI ukaSTa rIte lakhavAmAM gujararASTranA eka uttama sAhityakAra tatvajJAnanA-gIrvANa bhASAnA paMDita AcAryanI kazaLa pachI jyAM citra AlekhavA bese tyAM zuM bAkI rahe? A karmayogamAM vizeSa navIna te e ja che ke jyAre le. mA. tilaka tema ja anyae bhagavadgItAnA leke laI te para buddhi anusAra vivecana lakhyAM che, tyAre zrImad buddhisAgarajI mahArAje "kamagana ravataMtra kenI racanA karI, te para vivecana lakhyuM che. AmAMnI vastu ekaMdara zrImanA utkRSTa hRdayamaMthananuM mAkhaNa, sAranuM sAra che ne tethI ja te vadhu AdarapAtra thaze ja. lokone te vadhu pratAtivALuM ne AdarapAtra thavAnuM anya sabaLa kAraNu gurumahArAjanuM sAtvika, tyAgI, kamalegI jIvana che. Amika pravRttine-satata sadudyamane asvIkAra karatAM keTalAka pravRtti pratye udAsInatA batAve che, paNa karmayoga te tene mATe spaSTa karthe che ke -svAdhikAre vivekapUrvaka kartavyamAM pravartatAM, sarvasvArpaNa karavAmAM bhItino eka vikalpa paNa na thAya, e nirbhaya AtmA jyAre thAya che, tyAre AtmAmAM sthiratA thAya che, ne sthiratA TaLI jatAM saMvatananA zikhare AmA birAjamAna thAya che. Ama AtmAmAMthI zubhAzubha pariNAma TaLI jatAM je karmo thAya che, te karmabaMdhane mATe thatAM nathI. paNa ulaTA je 'kame zarA-teja dhamma zUrA ' ane Ama je draDha pratijJa banI 'Artha sAdhAma vA reDhuM pAtayAmi' e sUtrane pitAnuM karmasUtra banAvI kAryamAM ni:saMdeha karma yegI banI vahyo jAya che, ane aDaga paNe niyamita rIte, utsAha ne khaMtathI nikakAma buddhi sahita maM rahe che, te kAryamAM vijaya meLave che ja. AtmAmAM amegha zakti rahelI che. A vizvamAM tame je dhAre te meLavI zake tema che. vizvazALAnAM gupta jJAnanA bAraNAM Thoke. jo ke te game tevAM vaja jevAM haze te paNa vairya khaMta utsAha ne buddhithI turtaja khulI jaze. tribhuvananuM sAmrAjya tame Atmika prattathI majabUta manobaLathI, ane satata sadughamathI meLavI zakaze. kAraNa vijayI thavuM, dachita meLavavuM, e saune janmasiddha haka che. jyAM game teTalI Aphata chatAM bhItino leza paNa aMza na hoya, vidathI kAyaratAne avakAza na hoya, tyAM vijaya che ja. kAnI siddhimAM kadApi paNa bhaya pAmavo joIe nahi. svapharaja adA karatAM je manuSya nirbhaya che te ja kharo karmayogI che. kharA karmayogIo te pitAnA sAdhyabindune lakSamAM rAkhI kArya kare ja jAya che. ane karmayogI-niSkAma karmayogInI cakSamAM IzvarI prakAza vahe che, ane tethI tenI AMkhathI mAnava jAta aMjAI jAya che. manuSya jyAM che tyAM mAga karI zake che. mAnavahRdayamAM sarva brahmAMDa ukelavAnI zakti rahelI che, paNa tene phakta keLavIne prakAzamAM lAvavAnI ja jarUra che. sarva tIrthakare, siddho ane sAdhI janArAo phakata nAka dAbone ' thavAnuM haze te thaze-prArabdhamAM haze te banaze ? AvA nirmAdaya vicAre sevI besI rahyA nahotA, paNa kAryamAM maMDayA ja rahyA hatA. For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsur Gyanmandir 27. tapa, sAnasAdhana, parizrama upadeza, paropakAra, vihAra ane saMyamamAM jarA paNa zithilatA nahi thavA denAra, rAgadveSane pUrNapaNe jItI lenAra, samagra vizvane nija samuM lekhI tene mATe jhUjhanAra ja sAdhya sAdhI zakyA hatA. mAnavazakti aparimita che. kAraNa te mahAsamartha AtmAne svAmI che. svarganuM sAmrAjaya tenI aMdara samAyeluM che, paNa marajI pramANe vaibhava bhogavavAthI thatA AnaMda karatAM AtmasaMyamathI vadhu AnaMda thAya che. "tuM hane pIchAna" " hAre jevA thavAnI IcchA che, te ja :tuM che.' e sUtrane satya pratItipUrvaka lakSyamAM rAkhavAnuM che. sarva dharmo maLe che ke " God is within, The Kingdom of God is within, Know thyself, and you will Get what you wish. Have faith. " " prabhu aMdara che. prabhunuM sAmrAjaya aMtaramAM che. huM tane pIchAna-IrIza te meLavI zakIza, pratIti rAkha' A sau bAbata gurumahArAje karmayogamAM evI to apUrva zailIthI samajAvI che ke te sarva dezanA, sarva bhASAnA, sarva darzananA lene upayogI thaI paDaze ja, gurumahArAjanI sarvamAnya lekhanazailI A graMthamAM evI AkarSaka rIte phelAI che ke tenuM vAcana vAMcaka jo te vivekapUrvaka-khaMtathI vAMce te karmacAgamAM pravRtti karyA sivAya rahe ja nahi, jyAre A mahAna upalegI graMthanAM anya bhASAomAM bhASAMtara thaze tyAre tenA satya siddhAntathI vizva eka divasa vimugdha thaze ne lekhakane dIvo lai zodhavA nIkaLaze. ane AnuM mukhya kAraNa e ja ke jaina sAdhu chatAM karma ga samasta vizvane upayogI banAvavAnA udAra hetuthI tene vizvanA bhinna bhinna matarUpI rage vaDe raMgyo che, ne saune mohaka ane upayegI thavA sAthe bhavobhava tAranAra vadhu thaI paDavA sarakhe banAvyo che. AtmAmAM dharma che, AtmAmAM mukti che, AtmAmAM sarvasva che. maMdira, majIda, agyArI, upAzraya, ke kresamAM ja dharma ke mukita nathI paNa AtmasAdhanamAM ja mukti che. A satya sUtrane sAkSAtkAra jovo hoya te mumakSa e avazya eka vAra A karmayoga sAdhaMta vAMcI javo. mAtra vAMcI ja ja nahIM paNa tene pacAvI javo. karmavAdI banI "karma kare te kharU" mAnI kartavya bhraSTa-kAga bhraSTa thavA karatAM kartavyanuM prakharapaNe pratipAlana karanAra ja vIra che. manane tathA tanane jItI lenAra ja vijayI che. kAraNa je kAM be pratipAlAnamAM bhraSTa thAya che te vizvanA paga taLe kacarAya che, ajJAna rUpamAM utare che, jIvanavihIna bane che ane AtmAnI paDatI dazA prApta kare che. prastuta karmayoga anya karmayoga karatAM vizeSa upayogI eTalA mATe ja che ke te ekalI sAmAjika, naitika, Arthika ne dhArmika pravRtti ja batAvI na aTakatAM chellA Stage( pAyarI)nI pravRtti AdhyAtmika pravRttinuM pUrNapaNe pratipAdana niSpakSapAta draSTrayA kare che.-pravRtti sAmAjika daSTie karavA uparAMta te dhArmika temaja AdhyAtmika draSTrayA vizeSa rIte karavI joIe. kAraNa ekalI sAmAjika pravRttithI AtmasAdhana banatuM nathI. ane aMtima dayeya to AtmaprApti-Atmasiddhi ja che. AtmaprApti ja paramAtmaprApti ApavA samartha che. jyAM lage Atmatatva cihyo nahi, tyAM lage sAdhanA sarva jUThI." temaja "jJAna bInA vyavahAra ke kahA banAvata nAca, ratna kAge kAcake, aMta kAca se kAca. '' mATe AmataravanI satya pIchAnanI parama AvazyakatA che. je kAmaga pravRttimAM A sAtvikabhAvabharyuM AdhyAtmika tava bharyuM hota te yuropa Aje judo ja pravRttimAM have; samAjasudhArA temaja dezavyavasthA sAthe AMtarapradezano vyavasthA ane AMtarasamAjasudhArA te a AMtama peyaja sarva mahAtmAonuM hatuM ne tethI ja teo karmavIra, karmayogIo tathA mahAtmAo hatA ne thaze. A bAbata te karmayogamAM vizeSa raMgathI khIlI uThe che. pitAnuM sarvasva jANe gurumahArAja A viSaya para khacI nAMkhavA beThA na heya tema AdhyAtmika pravRtinI jhINavaTa temaNe hajhAra gaNe gaLI For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 janasamAjane gaLe turta utarI jAya evI vyavasthApUrvaka AlekhI che. A bAbatamAM te gurumahArAje vizva para ekale upakAra ja nahi paNa dayAnuM ja varSaNa vadhyuM che. gurumahArAja AryAvartanI pavitra bhUmithI saMtuSTa thaI kevAM suMdara pAko lakhI jAya che? kharekhara AryAvarta parama sAtvika puNyabhUmi che. adhyAtmavidyAnI dedita vyApI rahelI bhAvanA vaDe bhAratavarSa ujavaLa che. aneka muniye, AcAryo, paMDita ne mahAna puruSanI caraNa rajavaDe sevAyelI, pavitra banelI bhAratabhUmimAM ja kharo AdhyAtmika kama ga relAya che, ne relAya che. adhyAtma jJAnavaDe AtmannatinA paripUrNa zikhare pahoMcavAnI koI uttamamAM uttama zAMta ne sarva prakAre naisargika jIvana gALavA gya bhUmi hoya te te AryAvartanI ja bhUmi che. AryAvartanI eka capaTI dhULamAM je sAtvika aNu reNuo vilasI rahyA che, te anya bhUmimAM nathI. potAnA AtmAnI tathA dezanI sarva sAmagrIne upaga AtmavikAsanamAM ja karavo joIe. A bhAvanA bhAratavarSamAM ja varte che. mAnavabuddhinI zaktine vyaya kevaLa mAnavasaMhArane ja arthe thate ApaNe pAzcAtya dezomAM-vartamAna mahAyuddhamAM joIe chIe. prajA prajAne, mAnava mAnavane pitAnAM sarva sAdhanAvaDe nAza karavA mathe-e AsurI bhAvanA bharI pravRtti e sata pravRtti nathI. evI asata pravRttithI te nivRtti lAkha darajaje uttamamatalaba ke pravRtti nivRttinA hetubhUta ane te paNa AdhyAtmika draSTie sAtvika bhAvapUrNa hovI joIe. A bAbata 5 gurumahArAje uttama rIte carcA che. dhArmika nivRtti mArgamAM ane dhArmika pravRtti mArgamAM evI udAra bhAvanAthI pravartavuM joIe ke jethI lokika vizvahitakAraka yojanAopUrvaka je je pravRtio sevavI paDe temAM svAdhikAre pravartatAM saMkucita ane vidhi dvArA vakIla avanatimaya-kaTakamaya mArga na bane. A ati upayogIsiddhAMta kuzaLatAthI karmayogamAM pratipAdana karavAmAM Avyo che. graMthAraMbhe gurumahArAje hemanA guzrI sukhasAgarajI mahArAjanuM vadanapUrvaka maMgala karyuM che. gurubhaktinuM javalaMta draSTAMta temaNe gugItA nAmanA svaracita graMthamAM batAvela che. kharuM maMgaLa nAma gurunuM ja che. temanA guruzrI kharekhara krioddhAraka thaI gagA che. ne A karmayoga, kriyAyoga jevA mahAna graMthamAM evA sadiyApAtra gurune ja maMgalika gaNI levAmAM temaNe svapharaja bajAvI che. jemAM kriyAone lepa thatuM jAya che. zuSka jJAnIo kriyAmArganI upekSA karI karI rahyA che te pUrvAcAryanA jJAnAiAM mokSa:' e sUtrane viravA lAgyA che. AthI jenI khAsa karIne kamaMga ane kriyAnI AvazyakatAne samaya vicArIne ja gurumahArAje kamaMga lakhe che. hala jenAmAM zuSka nivRttinI mukhyatA ane dharma pravRttinI gauNatA thayelI draSTigocara thAya che; AvA vakhate satya niSkAma, kamalegIonI jarUra che. hAra-hArAmAM paDela pitAnuM bhAna bhUlI ADe mArge vahyA jatA jamAnAne saMdhe raste laI janAra karmayogIo pAkI uThavA joIe. dezanI hamaNAMnI sAmAjika, naitika Arthika, dhArmika ane AdhyAtmika paristhiti zocanIya che. AvA prasaMge paNa kamagIo na prakaTe te sarva prakAre ardhagatine ja avakAza maLe, mATe mahAna karmayogI kevA heya ? tenAM lakSaNa, temaNe kevI pravRttio sevavI joIe tathA navIna karmayogIo kevA ane kema prakaTAvavA joIe; A saMbaMdhI kamaMgamAM sAruM ajavALuM pADavAmAM AvyuM che, kamaM zabdArtha, kama svarUpa, kamaMbaMdha ane karma saMbaMdhanuM vistArapUrvaka vivaraNa, ghaNuM suMdara rIte ApavAmAM AvyuM che. A karmayoganA vyApaka arthaprati vAMcake e durlakSya karavuM joIe nahIM kamaMgamAM 'pAnAmyAM mokSa:" e sUtranuM vistRta vivecana For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 karavAmAM AvyuM che. le. mA. tilake paNa potAnA karmavega rahasyamAM "zAnA mokSa: " e sUtranA bhAvanuM vyApakAthapaNe avalaMbana bhagavadgItAne avalaMbIne lIdhuM che. karmayoganI AvazyaktA vinA kaMI jIvato dharma nathI. e bAbatanA spaSTIkaraNamAM guruzrI kharekhara hada kare che. svAdhikAre kartavya karmone jANavAM, ane pazcAta nirAsakti paNe te karavAM. alpa doSane mahAlAbha, jemAM vyaSTi ane samaSTine hoya, tevA karmo karavAM. adhyAtma jJAnAdi guNone prApta karIne kartavya karse karyo javAM, aneka prakAranI vipattiothI AtmAnI paripakava dazA karavA mATe ane AtmaganI sthiratA mATe kartavya karmo karavAM joIe-ityAdi aneka prakAre karavAnA karmayogane vizALa buddhithI ane vyApakapaNe karmayoga maMthamAM carcavAmAM AvyAM che. prAcIna arvAcIna dharmazAstrathI karmayoganI upayogitA siddha thaI cUkelI che. sarva dezomAM, sava kALamAM, sarva dharmanA mahAtmAoe karmayoganA eka sarakhA vicAro prakaTa karelA che ne tenuM vAcana vAcakone karmavega grantha sAdhI Ape che ja. te sarva graMthomAM ucca koTi para virAja te A ' kamaMga' avazya tenA vAcakane dravya ne bhAva bane rIte sAmAjika, dhArmika tathA AdhyAtmika pravRttine pragatimAna karavAmAM, unnati sAdhI ApavAmAM ne Icchita siddhio siddha karI ApavAmAM rahAyabhUta thaze ja e niHsaMzaya che. upara jaNAvI gayA chIe ke jena kemane kamagIonI dhaNI ja jarUra che. kamalegIe gRhasthI hoya che temaja tyAgI paNa hoya che. gRhastha karmayogIe dezanuM sAmAjika, Arthika naitika ne kavacita dhArmika hita sAdhI Ape che, paNa dezanuM ne mAnavajAtanuM aMtima hita--AdhyAtmika hita te tyAgI niSkAma kamagIovaDe ja sadhAvAnuM. kAraNa gRhasthAzramIo karatAM tyAgI svAdhikAre kharekharA karmayogI thaI zake che. karmayoganuM baLa prApta karyA sivAya upadezanI asara thatI nathI, kAraNa tatvajJAnanA pAyA para karmayogane saMbaMdha che. atyAre te je sAmAjIka dhAmika tathA AkhyAmika karmacaNI AvazyaktA che, te te tyAgI kamagIo ja mukhyatve sAdhI zake tema che, ane A sarvamAnya satya paNa karmayogamAM spaSTa rIte rahamajAvavAmAM AvyuM che. atyAre samAja kayA prakAranuM vAMcana mAge che? tene vicAra karatAM tattvajJAnanI bhAvanAo bharelI tathA adhyAtma jJAnanI vividha vAnIothI susajja evI miSTa rasavatIthI ubharAtI thALI Aje samAja mAge che. tethI jamAnAne upayogI tathA bhAvi samAjane tevA rasane piSa su banAvavAne mATe aneka pustaka karma yogInI kalame lakhyo che ne temAM A umere bezaka ati amUlya che. ame icchIe chIe ke bhAratavAsIo A graMthane save lAIbrerImAM dAkhala karAvavA tathA bIjI bhASAomAM anuvAda karAvavAnA prayAsa karavAmAM prasAda sevaze nahI. bhASAnI tathA dharmanI sevA aneka rIte karI zakAya. jeo lakhI zake te lekhinIthI, bolI zake te jIbhathI, kharacI zake te lIdhI, ne chatara mAnave pitAnI jAtimahenatathI AvA maMthenA vizeSa prayAra mATe prayAsa sevaze te dharma ne kAmanI sevA bajAvI zakaze. chevaTe karma mAM lakhavAmAM vipakAraka dRSTithI dharmalAbhanI icachApUrvaka niSkAmabuddhithI ati For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 zaya parizrama uThAvanAra zrImad gurumahArAja tathA AvA aneka dharmagraMtha mahAyuddhanI mAMdhavArInA samayamAM paNa prakaTa karI vizvanA bhalA mATe prakaTa karanAra zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLane atyaMta namrabhAve AbhAra mAnyA zivAya nivedanane lekhaka rahI zakate nathI ja. ane AvA rasALa vAMcanathI vimugdha banela A hadaya eTaluM ja icche che ke-Alasya, nidrA, mahArA-tArAmAM macI rahela bhAratavarSa tathA jena kAmane jAgrata karI temanI sAmAjika dhArmika ane AdhyAmika unnati sAdhI ApanAra AvA AvA aneka dhArmika graMthe, gurumahArAjanI rasabharI puNya lekhinI dvArA bhAratavarSane Ape. astu. 8 zAMti: zAMti: zAMti: ) pAdarA, caitrI pUrNimA. saM. 1974 gurucaraNe pAsaka, maNilAla mohanalAla pAdarAkara A adabhuta maMtha khUba dhyAnapUrvaka vAMcavA vaMcAvavA-vicAravA ane karmayogI thavAne prabaLa puruSArtha karavA vinaMtI che. A zivAya eja kalama zrI buddhisAgarajI mahArAjanI eja kasAyelI-saMskArI kalame AlekhAyelA-vyavahAra ane nizcanAjJAna ane kriyAnI mahattA batAvatA 111 graMtha vacikane jIvana mArga darzaka thaI tAraka banaze mATe te maMgAvI vAMcaze.-navina prakaTa thayela addabhuta daLadAra seMkaDe citra--nakazA-yukta graMtha vAMcatAM tame ghaNuM jANavA pAmaze. zrI yoganiSTha AcArya-sAvaMta jIvana caritra lekhake zrI, jayabhikhu-zrI pAdarAkara meTIsAIjha 600 pRSTha 5ku bAIDIMga-uttama kalAyukta jekeTa zrImanA 111 graMthanI savistara samAlocanA-mahAvidvAnonA aneka abhiprAya sahita kI. rUA. 11) zrI yogadIpaka-A svAnubhava meLavI lakhele zrImadane thoga mArgane adabhuta graMtha; tamArU jIvana saMskArI ane megI jevuM banAvaze. pAka 57 540 pRSTha suMdara jekeTa kIMmata 3-0-0 zrI bhajana saMgraha bhA. 1-2 adhyAtma bhajana saMgraha-zrImanAM 400 uparAMta sarvottama yoga vairAgya tatvacintananA rasapUNuM bhajanone sAgara-gharaghara gavAya te leke payagI bhajana saMgraha pR. 450 pAkuM-jekeTayuta pu sacitra koM. 2-8-0 lakho :-zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa-347 maMgaLadAsa ghaDIALI. kAlabAdevI roDa-mubai. pAdarA tathA vijApura jaina jJAna maMdira ( u gujarAta) For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org varmayoga-prastAvanA. (prathamAvRtti) pravRtilakSaNo dharmaH sarvadharmonnatipradaH / sarvajJaiH sevyate samyag - jainadharmapracArakaiH karmayogaH sadAsevyo nirAsaktyA janairbhuvam / akriyAvAdataH zreSThaH kriyAvAdaH zubhaMkaraH gAya: miyANI, vijJeya: gujaSThAkSi / virAdhako'kriyAvAdI, vijJeyaH kRSNapAkSikaH sarve tIrthaMkarA jJeyAH, kevalajJAnayeoginaH / mokSo jJAgiyAmyAM sthAna, koruM taiH sarvaaimiH / / 4 / / dharmya vyavahAramAtrya, svAdhikAravizeSataH / nityanaimittikaMkarma-kartavyaM karmayogibhiH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only // | " / / 2 / / // 2 // // m // va-mudrAsela saMvat 1970 nA caitra vaizAkha mAsamAM mahesANAnA sadhanA AgrahathI mahesANAmAM eka mAsa lagabhaganI sthiti karI. te samaye amadAvAdamAM prAtaHsmaraNIya paramagurumahArAja zrI sukhasAgarajI mahArAje kriyAyeAganI mahattA sabaMdhI sa. 1969 nA asADa sudi 14 nI rAtrie je upadeza Apele hatA te tAjo thaye ane tethI kriyAyeAga-kaceAga saMbadhI lekeAnI racanA karI ane tenu nAma krayAga rAkhyu. te prasaMge tyAM rahelA keTalAka sAdhuone ane zrAvakeAne karmayoga grantha dekhavAnA prasaMga maLyA. ane teoe te granthanI prazaMsA karI. tyArabAda mAsAnA saMdhanA AgrathI jeTha mAsamAM mANasAmAM praveza karyo ane tyAM cAmAsuM karavAnuM thayuM. mANusAnA ThAkara sAheba rAeLazro takhtasiddha darabAra ghaNI vakhata darzanAthe AvyA karatA hatA. eka vakhata temaNe kayAga grantha vAMcyA tethA temaNe tathA kArabhArI mehanalAla kIkAbhAie kayeAgatu gujarabhASAmAM vistArathI vivecana karavA prArthanA karI. mAsAnA darabAra dvIkAra zrI takhtasiMhajI vidvAna sAhityapremI dayALu jainadharmAnurAgI sAdhubhakta ane dha'priya che, temanI prArthanA amArA hRdayamAM isI ane tevA karma greganuM vivecana karavA nizcaya saMkalpa karyo. jainazAstromAM kayeAganI mahattA che, ema jaNAvavA mATe nizcaya thayA. cemAsA bAda mANusAthI vihAra karI sa. 1971 nA krArataka mAsamAM vijApuramAM dAsI nathubhAI maMchArAmanA samAdhimaraNanA upadezAthe tyAM javAnuM karyuM. dAsI nathubhAi machArAma amArA upakArI hatA. temaNe amArI bAlyAvasthAmAM `ika pAnapAnamAM sAdApya karI hatI. ) vijApurathI lADeAla, saradArapura, eka Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lArA, dezAMtara thaI iDaramAM amathArAma gulAbacaMdanA ujamaNu para mAgazara mAsamAM javAnuM thayuM. iDarathI vaDAlIna saMdhanA AgrahathI poSa mAsamAM vaDAlImAM praveza karyo. vaDAlImAM amArA manamAM je saMkalpa hato te pramANe karmayoga vivecana lakhavAnA a ra bhArthe vivaraNa maMgala karyuM; paraMtu yAtrAnA kAraNathI tyAM eka mAsa karatAM vizeSa na rahevAyuM. tyAMthI kheDabrahmA, derola, garADiyA, maTara, haDAda thaI kuMbhArIyA javAnuM thayuM. kuMbhArIAthI AbujI thaI haydrA, varamANa, revadara, madAra, pAMthAvADA, dAMtivADA ane bhUtivADA thaI pAlaNapuranA saMdhanA AgrahathI pAlaNapuramAM praveza karyo. tyAM vIsa divasa lagabhaganI sthiti thaI paraMtu tyAM karmayoga vivecana lakhavAnI pravRtti na thaI tyAMthI phAgaNa vadamAM siddhapuramAM mukAma karyo. karmayoganA keTalAka zlekAnuM tyAM vivecana lakhAyuM. tyAMthI uMjhAmAM mukAma thatAM keTalAka ple kAnuM vivecana lakhAyuM; tyAMthI saM. 1971 nA caitra sudi ekame mahesANAmAM praveza karyo. tyAM keTalAka zlekAnuM vivecana lakhAyuM. panyAsa trI AnaMdasAgaragaNi tathA panyAsa zrI maNuvijayajIgaNa tyAM hovAthI temanI sAthe jJAnavArtAlApa thayo. mahesANAthI caitra sudi pUrNimA para jovaNImAM zrI mallinAthanI yAtrA AvavAnuM thayuM. tyAM vivecana lakhavAnuM zarU hatuM. tyAMthI rAmapurA AvatAM tyAM paNa vivecana lakhavAnI pravRtti zarU hatI. rAmapurAthI viramagAma AvavAnuM thayuM. viramagAmamAM kamaleganuM vivecana lakhAyuM. vIramagAmamAM munirAja zrI khAMtivijayajInA ziSya zrIyuta mehanavijayajI sAthe ane ItihAsatta zrI jinavijayajI sAthe sAdhugurukula-nagurukula sthApanA vagere saMbaMdhI aneka vicArone parAmarza thaoN. vIramagAmathI ja khavADA thaI zrI sAbuda jainasaMghanA AgrahathI tathA bhaktithI bIjA citramAM sANaMdamAM praveza karyo. karmaveganuM tyAM base pAnAnuM vivecana lakhAyuM tyAMthI godhAvImAM vIsa divasa lagabhaga sthiti thaI. gedhAvImAM 150 deDha pAnA lagabhaganuM vivecana lakhAyuM. paraMtu tyAM atyaMta tApamAM mahenatanA kArathI javara lAgu po gedhAvIthI serIyA, kalola, pAnasara thaI saM. 1971 nA jeTha mAsamAM pethApuramAM comAsA mATe vihAra thayo. pethApuramAM DuM vivecana lakhAyuM paraMtu jIrNajavaranI upAdhithI 108 zloka sudhInA ple kAnuM vivecana lakhAyA bAda vivecana lakhavAnuM kArya baMdha thayuM. sa. 1971 nA jeTha mAsathI karmayoga lakhavAnuM vivecana baMdha rahyuM. te pAchuM saMt973 nA mAgasara mAsathI mANasAmAM vivecana lakhANuM zarU karyuM. 109 mAM zvekathI mANasAmAM vivecana lakhavAno AraMbha thayo. mANasAthI lIbedara, unAvA thaI pethApuramAM javAnuM thayuM. dareka gAmamAM vivecana lakhAvAnI pravRti zarU hatI, amadAvAdavALA zeTha maNibhAI dalapatabhAIne tyAM mA hamAsamAM ujamaNuM hovAthI temanA aneka patra AvyAthI poSa mAsamAM amadAvAda javAnuM thayuM, ane amadAvAdamAM saMpUrNa vivecana lakhavAnuM kArya pUrNa thayuM. ekaMdara ATha nava mAsamAM karmaveganuM saMpUrNa vivecana lakhAyuM tema kahIe te kahI zakAya. saM. 1972 nI sAlamAM lokamAnya tilaka kRta bhagavadgItApara kamaMga nAmanuM pustaka ma; paraMtu te marAThI hovAthI temanA bhAva barAbara samajAyo nahIM; saM. 1973 ne caitra vadI agiyArasanA roja mAse AvavAnuM thayuM. tyAre zeTha hukamacaMda Izvara pAse le tilakakata bhagavadgItA kamaleganuM hidutAnI bhASAnuM pustaka hatuM te amoe vAMcyuM tethI karmacAga saMbaMdhI le. mA. tilakanA vicAronuM parizIlana thayuM, paraMtu tethI amoe kamaMga saMbaMdhI vicAronuM vivecana karyuM hatuM tethI vizeSa kaMI jANavA maLyuM nahIM. paNa tethI amArA vicAronI puSTi thAya che ema samajAyuM. saM. 1966-67 nI sAlathI karmacAganA vicAronI tarapha amAruM mana pravartatuM hatuM temAM gurumahArAjanA mRtyu samayanA upadezathI puSTa thaI ane tenA phala tarIke karmayAma nAmanuM pustaka lakhAyuM. hAlamAM pAzcAtyonI pravRttithI pAMvI yunivRttiparAyaNa lekamAM pravRttinI AvazyaktAe amane tathA loka mAtra tilaka vagerene For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 33 ekIsame tevA vicAro lakhavAnI pravRtti zarU karAvI-temAM kAMI Azcarya nathI. je je kAle je je vicAronI jarUra hoya che. te te kAle te te dezIya lekamAM te te vicAronAM vAtAvaraNe prakaTI nIkaLe che. ane te te saMbaMdhI grantha, bhASaNe, pravRtti thAya che, ane bhaviSyamAM thaze. kaI paNa deza eka sarakhe pravRttiparAyaNa raheto nathI tema eka sarakhe nivRttiparAyaNa raheto nathI, pravRtti pachI nivRtti ane nivRtti pachI pravRtti ema pravRtti nivRttinuM cakra, anAdi kAlathI pharyA kare che. kaI kAmamAM nivRtti pradhAnapaNe varte che ane koI koI kAmamAM pravRtti pradhAnapaNe varte che. divasa pratirUpa che ane rAtrI nivRttirUpa che ema kAlotrabhAvabhede pravRtti nivRttinI gaNutA mukhyatA thAya che. jenomAM pravRtti ane nivRtti bene mahatva ApavAmAM AvyuM che. koI dezanI, samAjanI, saMghanI, pravRtti vinA sthAyI unnati rahetI nathI ema jaina zAstromAM jaNAvyuM che. jene kAmamAM tathA Arya dezamAM pravRttinA sagA saMbaMdhI paDatI thaI che ane je A pramANe cAlyA kare te jaina kemahiMdu koma vagerenI paDatI thAya ane tethI ane dharmane nAza thAya. mATe lokone dharma pravRtti mArgane upadeza ApavAnI ghaNI jarUra che ema aitihAsika draSTithI tathA pragati dRSTithI karmaga lakhavAnI jaNAyuM ane tethI sarva prakAranA zubha dharmonI rakSArthe karmayoganI punaH pravRtti AvazyakatA baLavatI thAya te mATe karmavega grantha lakhavAnI AvazyakatA svIkArAI. bhagavad gItAnA karma karatAM amArA lakhAyelA karmayagamAM judI judI bAbatonA aneka vicArone lAbha maLI zake tema che. bhagavadagItAno sAra e che ke zrIkRSNa pote arjunanI AgaLa upadeza de che ane tene pravRttine adhyAtmarbhita upadeza Ape che ane tene yuddha mATe utsAhita kare che. amArA lakhAyelA karmayogamAM sarva manuSyo svAdhikAre dhamya pravRtti kare ane tene mATe kayA kayA guNonI jarUra che tenuM vistArathI vivecana karAyuM che. ame amArA svataMtra vicArone vinA saMkoce karmavegamAM lakhyA che temAM jenAgamathI aviruddhapaNe karmaveganuM vivecana lakhavAne ghaNI sAvadhAnatA rAkhI che. , Iche jenAgomAM-jaina zAstromAM karmayoganI yAne dhamya pravRttinI aneka sthAne puSTi karavAmAM AvI che. zrI RSabhadeve yugala dharmanuM nivAraNa karIne pravRttilakSaNa dhama Adi jenAgomAM karmayo- aneka dharmonI sthApanA karI hatI. grevIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhune thayAM ganI yAne kriyA- hAla aDhI hajAra varSa thayAM; te pUrve aDhIse varSe zrI pArzvanAtha nAmanA trevIsamAM ganI puSTi. tIrthaMkara thayA-mahAvIrasvAmIthI pUrve corAzI hajAra varSa pahelAM zrI neminAtha pravRttine thayA. te neminAthathI pAMca lAkha varSa pUrve zrI neminAtha thayA. zrI naminAthanI pUrve 6 lAkha varSa pahelAM zrI munisuvrata svAmI thayA. A pramANe dareka tIrtha karanA zrI RSabhadeva sudhI kalpasUtramAM AMtarAM gaNAvyAM che. zrI RSabha nirvANathI paccAsa lAkha karoDa sAgaraame zrI ajitanAthanuM nirvANa thayuM. te upara traNa varSa sADAATha mAsa beMtAlIsa hajAra varSa nyUna evA paccAsa lAkha koDa sAgaropame covIsamA tIrthaMkara mahAvIra prabhunuM nirvANa thayuM. (bhAgavata purANumAM je RSabhadevanuM carita ApyuM che te jene RSabhadeva nathI. jainazAadaSTie te te bhAgavatamAM kathelA RSabhadeva te purANonA deva che tenI sAthe jenone kaMI paNa saMbaMdha nathI.) manaMtarAnI cauda cokaDIo vagere lAkho karoDa cokaDI jemAM samAI jAya che evA eka sAgaropamane kALa che. AjathI kaTokaTI sAgaropama pUrve thaela zrI RSabhadeve karmabhUmimAM kamaM pradhAna dharma pravartAvyA che. For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 kamano artha dhammapravRtti levI. zrI kalpasUtramAM zrI RSabhadevane AdhakAra Ave che temAM nIce pramANe varNana che. usameNaM arahA kosalie darake darakapainne paDirUve alINe bhaddae viNIe vIsaMpuvva. sayasahassAI kumAravAsamajhe vasittA tevaDheipuvvasahassAI rajavAsamajhe vasamANe lehAiyAo gaNiyappahANAo sauNaruyapajavasANAo bAvattariMkalAo causajhimahilAgaNe sippasayaM ca kammANaM tinnivipayAhiyAe uvadisai (2) puttasayaM rajasae abhisiMcai // arvana kauzalika RSabhe vIza lAkha pUrva varSa kumArAvasthAmAM gALyAM ane gesalAkha pUrva rAyAvarathAmAM vasyA. ane temaNe lekhAdika gaNita pradhAna bahotera kalAno upadeza karyo. lekIne bahetara kaLAe zikhavI. bahAra kalAnAM nIce pramANe nAma che. 1 likhita, 2 gaNita, 3 gIta, 4 nRtya, 5 vAgha, 6 paThana, 7 zikSA, 8 jyoti, 9 chada, 10 alaMka 2, 11 vyAkaraNa, 12 nirukata, 13 kAvya, 14 kAtyAyana, 15 nighaMTu, 16 gajasuragANu, 17-18 te benI zikSA, 19 zastrAbhyAsa, 20 rasa, 2 maMtra, 22 yaMtra, 23 viSa, 24 khanya, 25 gandhavAda, 26 prAkRta, 2 saMskRta, 28 pizAcI, 29 apabhraMza, 70 rakRti, 31 purANa, 32 vidhi, 33 siddhAnta, 34 tarka, 35 paidaka, 36 veda, 37 Agama, 38 saMhitA, 39 itihAsa, 40 sAmudrika, 41 vijJAna (sAyansa vidyA,) 42 AcArya vidyA, 43 rasAyana, 44 kapaTa, 45 vidyAnuvAda saMskAra, 46 darzana, 47 dhUrta saMbala, 48 maNikarma, 49 tacikitsA, 50 khecarI, 51 amarI, 52 IndrajAla, 53 patibhaktiA, 54 yantraka, 15 rasavatI, 56 sarvakaraNI, 57 prAsAdalakSaNa, 58 5Na, 59 citropala, 60 le5, 61 carmakarma, 62 patracheda, 63 nakhacheda, 64 patra parIkSA, 65 vazIkaraNa, 66 kASTadhaTana, 67 derA bhaSA, 68 gAruDavidyA, 69 gAMga, 70 dhAtukama, 71 kevalividhi, 72 zakunaruta-e pramANe zrI kAzyapa zrI RSabhadeve purUSanI bahotera kalA zikhavI, haMsalipi vagere aDhAra lipinuM jJAna zrI RSabhadeve jamaNA hastathI brAhmIna ApyuM tathA DAbA hastathI suMdarIne gaNitanuM jJAna zikhavyuM. kASTa kamanuiM jJAna bharatane zikhavyuM. tathA purUSAdi lakSaNonuM jJAna zrI bAhubalIne zikhavyuM. kAzyapazrISabhadeve strIonI cosaTha kalAnuM jJAna lekane ApyuM. strInI cosaThakalA nIce mujaba che. 1 nRya. 2 aucitya 8 citra. 4 vAditra. 5 maMtra. 6 taMtra. 7 dhanavRSTi, 8 phalAvRSTi. 9 saMskRta ja5. 10 kriyAka9pa. 11 jJAna. 12 vijJAna. 13 daMbha. 14 aMbustaMbha. 15 gIta. 16 tAlanuM mAna 17 A kAragepana. 18 ArAmaropaNuM. 19 kAvyazakti, 20 vakrokti. 21 naralakSaNaparIkSA. 22 gaja. 23 hayavara parIkSA. 24 vAstukazuddhi-bhavabuddhi. 25 zakunavicAra. 26 dharmAcAra. 27 aMjanayoga. 28 cUAga. 29 gRhIdhama 30 suprasAdanakarma. 31 kanakasiddhi, 32 vaNikA vRddhi. 33 vAphapATava. 34 karalAghava. 35 lalitacaraNa. 36 tailasurabhikaraNa, 37 bhapacAra. 38 gehAcAra, 39 vyAkaraNa. 40 paranirAkaraNa. 41 vINAnAda. 42 vitaDAvAda. 43 aMkasthiti. 44 janAcAra. 45 kuMbhabhrama. 46 sArizrama. 47 ratnamaNibheda. 48 lipipariccheda. 29 vaighakriyA. 50 kAmAviSkaraNa. 51 raMdhana. 52 cikurabandhana. 53 zAlikhaMDana. 54 mukhamaMDana. 55 kathAthana. 56 kusumagraMthana. 57 varaSa. 58 sarvabhASAvizeSa. 59 vANijya. 60 bhejya. 61 abhidhAna paritAna. 6ra AbharaNayathAsthAna vidhaparidhAna. 63 atyAkSarikA. 64 praznaprahelikA-e pramANe rAjyAvasthAmAM strIonI cosaTha kalAonuM zikSaNa ApyuM. temaja bhagavAna zrI RSabhadeve rAjayAvasthAmAM vikAsagaMja mA kRSivANijaya, kuMbhakAra karma vagere se zi95kamane upadeza karyo, anAcAryopadeza ja karma ane AcAryopadeza ja riA5 For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsur Gyanmandir 35 ema karmazipane vizeSa loko mAne che. hunnara, kalA. yaMtra vagere se natanAM karmone zrI RSabhadeve rAjyavasthAmAM upadeza Ape. hiMdusthAna karmabhUmi che te karmapradhAna che mATe rAjyavasthAmAM zrI RSabhadeve rikSaNa ApyuM. zrI RSabhadeve e pramANe rAjyavasthAmAM sarva karmonuM zikSaNa ApI dhamaMkamane pracAra karyo tethI te brahmA kahevAya che ane te nItinA pravartaka hovAthI manubhagavAna gaNAya che. zrI bahaSabhadeve chehalI avasthAmAM dIkSA leI kevalajJAna prApta karyuM, kevalajJAna thayA bAda zrI RSabhadeva samavasaraNa mAM besI caturvidha dharmanI dezanA dIdhI ane sAdhu-sAdhvI zrAvaka ane zrAvikArUpa caturvidha saMghanI sthApanA karI. jIvanmukta zrI RSabhadeva kevalIprabhue kRtakRtya thayA chatAM pravRttilakSaNa dharmanI pravRtti sevI-gAmogAma-dezadeza vihAra karIne jainadharmanI sthApanA karI. zrI RSabhadeva pachI thanAra ajitAdithI te dharmanAtha sudhInA sarva tIrthakaroe jJAnapUrvaka kriyAyoganI pravRtti sevI ane lekane upadeza dIdho. sALamAM zAMtinAtha, sattaramAM kuMthunAtha ane aDhAramA aranAtha e traNa tIrthakarane cakravartInI padavIo hatI tethI temaNe gRhAvAsamAM batrIza hajAra dezanuM rAjya karyuM. anAya" rAjAo sAthe aneka yuddho karI teone jItyA, batrIsa hajAra dezanA rAjAone dhamya pravRttithI pitAne tAbe karyA ane chevaTe dIkSA laI kevalajJAna pAmI dharmatIrthanI sthApanA karI. jainadharmane pracAra karavAmAM temaNe kevalajJAna pAmIne upadezAdithI dhamya pravRtti sevI, zrI malinAtha tIrthakare e pramANe gRhasthAvAsamAM gRhasthAdhikAra pramANe dhamya pravRtti AdarI hatI ane dIkSA lIdhA bAda kevalajJAnI banI dhamatIthanI sthApanA karI dharNoddhAra karyo. zrI munisuvratasvAmIe paNa te pramANe pravRtti sevI. zrI munisuvratasvAmInA vakhatamAM zrI rAmacaMdrajI thayA, temaNe rAvaNane nAza karyo. (jena rAmAyaNanA vAcanathI duniyAmAM satyarAmacaritrane lekene khyAla Ave che. ) zrI naminAtha svAmIe gRhAvAsamAM gRhI -dharma pravRtti sevI hatI ane dIkSA laI kevalI banI dharma tIrthanI sthApanA karI. bAvIzamA yaduvaMzI zrI ariSTaneminAtha bhagavaMte dharmatIrthanI sthApanA karI ane bhAratamAM jaina dharmano pracAra karyo, trevIsamA zrI pArzvanAtha tIrthakara ke je AjathI 2800 aThAvIza varSa upara hatA temaNe gRhAvAsamAM zubha pravRttilakSaNuM varNAdika dharmane sevyo hato ane rAjaya karyA bAda chevaTe dIkSA laI kevalI banI dhanaMtIrthanI unnati karI hatI. tIrthaMkaranI padavI chatAM zAMtinAtha, kuMthunAtha ane aranAthe nirAsakitathI svAdhikAre anya rAjAo sAthe yuddho karyA hatAM. jyAre zrI neminAthanA baMdhu zrI kRSNa vaDhIAra dezamAM jarAsaMdha rAjAnI sAthe yuddha karyuM tyAre kRSNa vAsudevanA lazkarane jarA vyApI hatI tenuM yuddhamAM caDhIne zrI ariSTaneminAthe nivAraNa karyuM hatuM. yAda nI sAthe yuddhamAM gRhavAsanA kSatridharma pramANe zrI ariSTaneminAthanuM raNAMgaNamAM AvavAnuM thayuM hatuM. zrI bharatarAjAe bAhubalInI sAthe nirAsaktithI dharmayuddha AdayuM hatuM ane teNe cAra vedanI racanA karI hatI. temane keTaleka bhAga hAla paNa jena Aryaveda tarIke hayAta che.) e uparathI zrIkRSNanA pahelAM zrI RSabhadeva vagere tIrthakaroe karmayogane kevA vizAla rUpamAM sevyo hato tene vAcakone saheje khyAla AvI zakaze. zrI neminAtha bhagavate corAsI hajAra varSa pUrve pitAnI dharmadezanA sAMbhaLavA AvanAra zrI kRSNane gRhasthAvAsamAM ane tyAgAvasthAmAM ahemamatva rahita nirAsaktipaNe pravRtti - 1 che ke zrI ariSTanemi e yuddhamAM gayA hatA, paraMtu jarAnuM nivAraNa te zrI zaMkhezvara pArzvanAtha nI pratimAjI dharaseMdra pAsethI aTTama tapanI ArAdhanAvaTe zrI ariSTaneminA kathanathI prApta thayA pachI te pratimAjInA havanaDe-jarAsaMdhe sainyamAM mukelI jarA-dUra thaI hatI. For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36 sevI ema upadeza ApyA hatA. jaina zAstronA AdhAre zrI neminAtha bhagavAna paramAtmA hatA ane zrI kRSNa aMtarAtmA hatA. zrI neminAtha bhagavAnanA bhakta tarIke zrI kRSNa hatA. zrI kRSNe sarvajJa teminAthanAM aneka vyAkhyAno sAMbhaLyAM hatAM tethI zrI kRSNane brahmajJAna-AtmajJAna thayu hatu ane zrI kRSNe arjunane AtmajJAnanA medha rAMgaNamAM ApyA hatA. (mahAbhAratanA bhAgavatanA ane viSNupurAnA zrI kRSNa ane jaina zAstronA zrI kRSNamAM kALabhede AcArabhede bheda che. purANInA zrI kRSNa dvAparamAM thayA che ane jainenA kRSNa te te pUrve thayA che tethI pAMca hajAra varSa ane cArAzI hajAra varSA bheda-aMtara rahe che. jainemAM pAMDavacaritra che temaja vasudeva hiMDI nAmanA tevu hajAra leka lagabhagane grantha che. temAM zrI kRSNa vagere yAdavenAM caritra che-tenuM manana karavAthI zrI kRSNa saMbaMdhI khare khyAla AvI zake tema che. game tema hoya paNa pAchaLathI aneka mA paDyA hoya paraMtu zrI neminAthanA bhakta zrI kRSNa antarAmAe dha pravRttimAM gRhAvAsamAM bhAga lIdhA hatA. ) temaNe zrAmi nAthanA upadezapUrvaka tyAgamAganI dhamya pravRttinI puSTi karI hatI. aneka cakravatiyAe ane vAsudevae dharmAMpravRtti sevI hatI. Aya vedanA bhAga tarIke AcAradinakara vagere prAcIna zAstro che temAM brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdranA varSoM-kama-dhama vagerenI pravRttinI siddhi karelI dekhavAmAM Ave che. zrI AtmArAmajI mahArAje urphe zrI vijayAnaMdasUrie tattvani yaprAsAda anyamAM cAre varNonA kramadharmanI vyavasthA tathA tenA saMskAranuM varNana karyuM che. jainanigamAmAM arthAt jainavedAmAM tattvajJAnanI sAthe dharmAMkama pravRttinI atyaMta AvazyakatA vavI che. vedAntIomAM bhagavadgItA vageremAM kama yAganI je vyAkhyAo dekhavAmAM Ave che te jainAgameAmAMthI levAmAM AvI hAya ema dekhAya che. vikrama savanA pahelA sakAmAM vA tenI pUrve eka be saikA pUrve bhagavadgItA banI hoya ema aneka granthAnA AdhArathI jaNAya che tethI temAM jaina zAstronI nileSe dhama`kama pravRttinA vicArAnA praveza thaelA jaNAya che. jenazAstronA AdhAre kahevAmAM Ave che ke hAla je vedAntIomAM cAra vedo che. te te jainadhamanI sthApanA thayA bAda-pachIthI banelA che. zrI mahAvIrasvAmInA vakhatathI vA te pachIthI vedAntIe upaniSadeonI racanA zarU thai te racanA TheTha akabara bAdazAha pachI pazu zarU rahelI che. vikrama sa'. trIjA cAthA saikA pachIthI purANenI racanA zarU thai te sattaramA saikA sudhI pravate lI jAya che. A sabaMdhInI carcA bIjA prasaMge karavAmAM Avaze ane te aneka sAkSIAthI siddha karavAmAM Avaze. atra te jainAgame! ane jainavedonA AdhAre kriyAyoganI-- ka"yAganI atyaMta prAcInatA siddha karI che. zrI umAsvAti mahArAje tattvArtha sUtranI racanA karI temaNe jJAnakriyAmAM mokSaH jJAna ane kriyA-pratti e ethI mokSa thAya che ema siddha karyu che. iyaM nANaM kiyAhINaM, hayA annANao kiyA, pAsaMto paMgulo daDDho, ghAvamANo a aMdhao. dhamya pravRtti vinAnuM jJAna haNAyalu che, ane AtmajJAna vinAnI kriyA haNAyalI che. ekalI kriyA aMdhasamAna che, ane kayAga vinAnuM ekalu jJAna pAMgaLA samAna che. kAi nagaramAM agni lAgyA tyAre pAMzulA hatA te aMdhanA para kheDA ane rastA dekhADavA lAgyA--AMdhaLA cAlavA lAgyA tethI banne agnithI bacI zakyA te pramANe jJAnapUrvaka karma yoga yAne kriyAyeAgathInirAsaktipaNAthI kavya kAryA karatAM saMsAramAM baMdhana thatuM nathI ane jJAnAvaraNIyAdi karmAne kSaya karI parabrahmapada yAne siddhapadanI prApti karI zakAya ema aneka sthAne kayavAmAM Avyu che. adhyAtmajJAnanA-AtmajJAnanA khajAnA svarUpa jainAgamA che--teonuM gurugamadrArA manana karI AtmajJAna meLavI svAdhikAre kattaya karma karavAM joie, For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ajJAna, Asakti, mohathI je nivRttinI sAdhanA karavAmAM Ave che tethI mokSanI prApti thatI nathI; jenenA cAre va vavavakarmathI bhraSTa thavA lAgyA tyArathI jenenI jenAmAM zukani paDatI thavA lAgI che. je komamAM guNakarmaviziSTa kSatriya, tathA vaizya guNavRttinI mukhyatA kamaviziSTa vacceno nAza thAya che te kAmane ane te dezane tathA te dharmane thatAM ane dharme hAsa-nAza thAya che. jyArathI tyAgAvasthAmAM zuSkavAcika jJAna, zuSka dharmArAdhapravRttinI gauNatA nAnI rUDha pravRtti vadhI tyArathI jainonI seMke saMke patI thavA lAgI che-vAvathatAM thaelI hArika vakarmadharmapravRtti tathA dhArmika pravRttiyone jussa jainemAMthI paDatI. narama paDyo tyArathI jainoe anya komonI spardhAmAM hAra khAdhI che. pravRtti vinA game tevo dharma duniyAmAM jIvI zakatA nathI. je dharma kAmamAM sarva prakAranI pragatikAraka zubha dhamakarmanI pravRttiyone jusso nathI te koma ane te dharmanuM duniyAmAM nAmanizAna rahetuM nathI. je kAmamAM jayAM sudhI A bedha ane evI pravRtti thatI hatI tyAM sudhI jemAM cIne sUrya UgyA karato hata; pravRtti dharma vinA koI dharmanI caDatI thatI nathI. jainomAM tyAgIomAM bhAga dharma che tethI kaMI kAI paNa avasthAmAM svAdhikAra pramANe zuma pravRttine niSedha karavAmAM Avyo nathI. svAdhikAre AtmajJAnapUrvaka dareka kartavyapravRttiyone karatAM saMsAramAM baMdhana thatuM nathI; evA karmayamane jyArathI visarI gayA tyArathI jene bIkaNa, DhIlA, mAyakAMgalA jevA banI gayA ane tyArathI jenenI paDatI thaI. sAdhuoe gRhasthone temanA adhikAra pramANe kartavya pravRttine upadeza ApavAmAM barAbara laya na rAkhyuM ane sarva gRhasthone sAdhudharmane upadeza ApavA lAgyA tyArathI cAre vaNane gRhastha karmonI avyavasthA thavA lAgI ane tethI jaine jatinI apekSAe vA guNukarmanI apekSAe cAra varNone jIvatA rAkhI zakayA nahIM. sAdhuonuM lakSya phakta vyAvahArika vaNakarmadhama na rahetAM ekalI mokSanI kriyA tarapha guMthAI gayuM ane tethI gRhasthAmAM sAdhanavyavahAra karmavavasthAne nAza thato gayo. jainAcAryo keNa jANe ke saMgamAM mUkAI gayA ke jethI teo jainadharmI cAre vaNene saMrakSI zakayA nahIM; vaNika thayA te ja jainadharmo gaNAya evI keTalIka mAnyatA thavAthI aneka kSatriya rAjAoe tathA kSatrie vaNikatva svIkAryuM ema jaina etihAsika granthothI mAlama paDe che. rajoguNa ane tamoguNavALI zuSka nivRtti jyAre mukhyatAo pravarte che tyAre cAre varNanA dhamakarmanI avyavasthAthI jainadharmanA pracAranI 5Nu avyavasthA thaI jAya che. vyavahAranayamArga kathita kartavyakAryone ucheda karavAthI jainadharmane ucheda thaI jAya che. jyAre jyAre dharmapravRttinI mukhyatA hoya che tyAre tyAre dareka dezane, dharma, saMdhane udaya thAya che e niyama kadi bhUla na joIe. jainAcAryo pUrve aneka zubha pravRttimAM Amabhega ApatA hatA ane nirAsaktithI dareka bAbatamAM AgevAnIbharyo bhAga letA hatA ane evA DhiArathI athavA vyAvahArika pravRttine mukhya karI pravartavAthI teo jainadharmane pracAra karI zakatA hatA. gRhastha jaine svAdhikAre guNakarmAnusAre vyAvahArika tathA dhArmika pravRttimAM nirAsaktithI magala rahetA hatA tethI teo jenadharmano vAvaTe sarvatra prasarAvavA zaktimAna thayA hatA. pUrve rAjakIya jainadharma tenuM mukhya kAraNuM karmacAgI jene utA eja lema rAkhavAnI jarUra che. AtmajJAna vinA keTalAka jenee ekAMta dayAne ja dharma mAnI lIdhuM ane teo jainadharmanAM anya upayogI tAnA dharmane bhUlI gayA tethI teo gRhastha dharmanA uparAMta sAdhunA jevI dayA pALavAne taiyAra thayA paNa tethI teo svAdhikAre varNakama dhama pravRtti vine keTalIka dharma bAbatethI For Private And Personal use only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org ka yAgIAnI atyaMta AvazyakatA. 38 bhraSTa thayA; jethI tenI isa. pannamA saikAthI vizeSa paDatI thavA lAgI. zuSka nivRttithI kharA tyAgIe pAkatA nathI temaja uttama gRhasthA paNa pAkatA nathI. jJAna vairAgya vinAnI ane zubha pravRtti vinAnI ekalI zuSka nivRttithI vanamAM, guphAmAM, upAzrayamAM paDI rahevA mAtrathI gRhastha dharmathI ane tyAgI dhamathI bhraSTa thavAya che. amAre te zrImad hemAcAya jevA kama yAgI tyAMgIenI jarUra che ane vimalazA, vastupAla, kumArapAla, sa prati, zreNika zrI kRSNa, jevA gRhastha karmayogIonI jarUra che. kSatridhama' pramANe vanArA te jaina dharma pALanArA evA kSatriyonI jarUra che. svAdhikAre gukama pramANe varSoM dharmAMmAM rahIne jaina dhama pALanArA gRhastha kayAgIenI jarUra che. brAhmaNanAM guNukama pramANe vidyAdhyayana karanArA kamacAgI jaina brAhmaNAnI jarUra che. para`tu vaizya zudranA guNuka dhAranArA evA jaina brahmaNonI jarUra nathI. AcAradinakaramAM guNuka*viziSTa brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra gRpa varNanI AvazyaktA batAvI che. Asakti vinA cAre varSoMnA jaine jainadhama pALatAM chatAM ane antaramAM paramAtmA vItarAgadevanuM dhyAna dharatAM chatAM-guNakarmonuvAdhikAre pravRttidhama sevatAM chatAM kamathI baMdhAtAM nathI ane paramabrahmapadanI arthAt mokSapadanI prApti karI zake che. evuM kama'yeAganuM rahasya jyArathI jaina gRhasthAmAMthI visarAI gayuM tyArathI gRhastha jaineAmAM ane tyAgI varNamAM zuSka pravRttimAnI ane zuSka nivRtti mAnI gauNutAnI para'parA vadhavA lAgI ane te Aje jaina kAmamAM pratyakSa mAluma paDe che; mATe gRhastha cAre varNanA jemAM ane tyAgIomAM kriyAdhAranI arthAt vizAla daSTie kama*yeAganA uddhAranI atyaMta AvakSaktA jaguAya che. jaita kAmamAM jJAna kriyAmAganA rahasyA, jyArathI AcchAdita thayAM tyArathI jaina kAmanI paDatIne Arabha thaye.. have aneka dezIya praznaenI AryAvratamAM bharatI thavA lAgI che tevA samayamAM ja zuSka nivRtti pradhAnatAnejaina kema vaLagI raheze tA te piraNAma e Avaze ke jaitakAma peAtAnuM nAmanazAna duniyAmAM rAkhI zakaze nahI. hAla ceAtheA Ara nathI, hAla te pAMcama Are-kaliyuga che. temAM kaliyuganA dharmanI pradhAnatAe sarvatra pravRttithI leke jIvI zake che tethI dezakAla, bala, sthiti vagerene vicAra karIne cAlatA jamAnAne anusarI gRhastha vargomAM ane tyAgI vamAM kama yogIe pragaTAvavA jarUra che. AdhyAtmika jJAna prApta karIne AtmajJAnI banI nirAsaktipaNe svAdhikAre sarva vyAvahArika tathA dhArmika karma karanArA karmayogIe baheLA pramANamAM cAre vaNu mAM pragaTe te tethI jainadhamanI tathA jaitakAmanI unnati thAya te nizcaya che. hAlamAM jJAnapUrvaka karma yAgIo thayelAnI dhaNI jarUra che. AtmajJAna vinAnA kamayogIomAMthI Asakti TaLatI nathI tethI teo katavyakarmA karatAM chatAM badhAya che. jaina zAsro jaNAve che ke AtmajJAna prApta kare| ane svAdhikAre kartavya kAryAne karo. renAmAMthI AtmajJAna TaLavA lAgyuM tyArathI teonI pravRtti mAgamAM Asakti vadhI ane tethI tee parasparamAM matAmata karI gacchasa pradAyakalezathI kSIgu thayA. amee amArA banAvelA anya manthAmAM adhyAtmajJAnanI atyaMta mahattA jaNAvI che te vaDe adhyAtmajJAna prApta karI nirAsaktithI kartavya kAryo karavAnI zakita prApta karI zakAya che. adhyAtmajJAnanA pratthA vAMcIne AtmajJAna prApta karI zuSka nivRttinA yAma karI dha pravRtti karavA mATe adhyAtma granthAnI racanA karavAmAM AvI che. adhyAtmajJAna thayA pachI nirAsakti prApta thAya che ane tethI svAdhikAre sarva kAryo karatAM chatAM muktatA prApta karI zakAya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir 39 che. jainazAstronuM adhyayana karIne gRharathAmAM ane tyAgIomAM ane ka kAmagIrI prakaTe evA upAyo levAnI jarUra che. kamalegI prakaTyA vinA phakta karmayoganA granthathI kaMI deza, samAja, saMdhanI unnati thaI zakatI nathI, mATe hAlamAM kriyA dvArakAnI arthAt mahAkarmayogIo pragaTAvavAnI jarUra che ke je sarva zubha dharma pravRttiomAM avanavyatIta kare. sarva prakAranAM kAryomAM je pAchI pAnI karatA nathI te satya karmayogIo che. pAMce InidrAnA zubhAzubha bhAvamAM na lepAtAM je nirAsatapaNe vapharajane adA kare che-te satya satya karmayogI karmayogI che. zrI mahAvIrasvAmInA samayamAM gRhasthAvAsamAM zreNika, caTaka AnAM lakSaNa rAjA vagere satyakAmagIo hatA. zrI mahAvIra prabhunA samayamAM keNika rAjA ane ceDA rAjAnuM mahAyuddha thayuM hatuM temAM ceDA mahArAjA karmayogI hatA. temanI sAthe de laDavA AvyA hatA, te pazu pitAne kSAtra dharmane anusare nirAsatathI yuddha karavAmAM pAchA paDyA nahotA, parama jaina ceDA mahArAjAe vyAvahArika kama mane sArI rIte bajA hate. ceTaka rAjA vagere jaina rAjAo kSAtra dharmathI bhraSTa thayA nahatA. jena khAravela rAjAe, saM prati rAjAe, kumArapAla rAjAe, vimalazAha daMDanAyake vagere jene kSatriyoe ane dhannAzA tathA zrI mahAvIranA zrAvaka AnaMdAdika vaise e vaizya dhamanI pharaja banAvavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM na hatuM; je manuSyo jJAnabala, vidyAbala, zarIrabala, kSAtra dhamabala, vaizya kamabala, lakSmIbaLa, sattAla, tyAgabala, adhyAtmabaLa vagere baLAnI paripUrNa unnatione saMrakSI zake che te kharekhara karmayogIo jANuvA, jene jo upara pramANe baLAnuM rahANa na kare ane bhagatIyAM jevAM banI sarva zubha zakitayone nAza kare to teo duniyAmAM nAmada, bIkaNa ane pUrvanA karmayogI jainonA vArasAonA nAza karanArA bane mATe jainoe nakAmA pApanA bhayathI tathA bhrAntithI nivaya na banavuM joIe. A kAla evo che ke je manuSya anya dhamaya, anya dezIya karmayogIonI spardhAmAM pAchA paDyA-te maryA vA marI javAnA. teonI saMtatine teo gulAma banAvanArA jANavA ane tIrthakaronI AjJAthI bhraSTa thaelA jANavA. karmavegamAM karmayogIenAM sarva lakSaNone jaNAvavAmAM AvyAM che te lakSaNone paripUrNa vAMcI te pramANe je vartAvAnA teo gRhastha dazAmAM tathA sAdhudazAmAM kharA karmayogIo banavAnA emAM jarA paNa zaMkA nathI. karma yogane AAMta vAMcI javAthI manuSyane karmayegIonAM lakSaNenuM pUga jJAna thaI zake tema che. je temanA leke, je dharmanA loko, je dezanA loka janmabhUminI sevAno tyAga kare che, deza sevAno tyAga kare che, rAjyasevAno tyAga kare che, janmabhUminA abhimAnane tathA dharmobhimAnano tyAga kare che te loko duniyAmAM nAmada, gulAma, bIkaNa, svArthI bane che ane evA loko kadApi tyAgIo thAya che to teo tyAga mArganI-saMyama mArganI mahattAne ghaTADI de che ane AtmAnA guNAne barAbara khIlavyA vinA teo mukta paNa thaI zakatA nathI. kharA tyAgIonAM lakSaNono lekAnA AcAramAM utAravAne gurukulo, vidyApITha, vidyAlaya sthApavAnI ghaNI jarUra che. jaina dharmane sarva yuktayothI ane sarva upAyathI vizvamAM phelAvo kare evA sAdhuone banAvavA mATe atyaMta Atmabhoga ApavAnI jarUra che. ratha ane tyAgI kamagIoe svAdhikAre hAla je upayogI kAryo karavAnAM che te karavAM joie. nitya naimittika kAryo karavA joIe. deza rAjaya prajAnI pragati thAya tevAM vartamAna saMyogone anusarI karmo karavA joIe. ahaMtA, mamatA vagerene tyAga karI bhaya kheda TheSa pariharI niSkAma banI dhamanI For Private And Personal use only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra kama yAgIAe hAla kevI pravRtti sevavI joie. www.kothatirth.org 40 rakSA ane dharmanA udghAra thAya evAM karmo karavAM joie-nakAmA nAtavarA, durvyasanamAM lakSmIbaLane upayega, bALalagna, gRhalama, vezyAsa'ga, jugAra vagerenA tyAga karavA joie. pratyeka manuSye hAla to vidyA, jJAna, kSAtrabala, vaizyabala ane zUdrAlathI mukta rahevuM joie. have jamAne judA prakArane Avyo che. jainAne te sarva prakAranI zakitayeA meLavavAmAM ApaddhamanI pravRttiyAne svIkAravAne samaya prApta thayA che. amArA kathananA evA AzayAne jo jaina kAma nahIM samaje teA anya dharmIonA baLe jaina kAmamAMthI leAkeA anya dharmamAM bhaLI jaze tathA jaina kAmamAM dhaNA ka`yAgIo paNa prakaTI zakaze nahIM. deza-rAjya dharma, vyApAra karyuM Adi sarva bAbateAnI pravRttiyAne sevavA mATe kama yAgI banavAnI jarUra che. kama yAgIoe saprati je je augika ane apavAdika dhamya pravRttie sevavAnI che te sevavI joie, ane saMpa prema ane aikayatu AdhyAtmika baLa prApta karI spardhAmAM sa dezothI apramAmI rahevu joie. jaina dharmanA punaruddhAra karanArA sarva siddhAMtajJAtA jJAnI mahuAtmAe pragaTe evAM pAThazAlA sthApana, pUna pAThana kama vagere karmo karavAM joIe, Alasya, vikathA, meAjazAkha, viSayavRddhi, svArthadRSTi vagerene hAma karIne sadA zaktivALA banavuM joie. eka kSaNa paNa pramAdI na banavuM joie. sarva manuSyeAmAM Atmazaktiye pragaTe evA upAya levA joie. aneka ka yAgIe pragaTe evA upAye levA joie. adhyAtmajJAna prApta karIne sakucita roDhika kriyA dharmanI praRRttimAM na saDAvAtAM vizAla daSTithI sarva prakAranAM vyAvahArika tathA dhArmi`ka kama kAryone karavAM joie. sAmAjika, vaizika, rASTrIya yAgya kAryomAM svAdhikAre sarvajanahitArthe bhAga levA joie. satya vicArAnI ane sadAcArAnI pravRtti karatAM zarIrane nAza thAya to paNa satyAgrahathI pAchA na paDavuM joie. satya mATe prANApaNu karatAM kama yAgIoe kiM bhaya na dhAravA joie. kAM te upara pramANe varto ane na vartI zake| tA tenu sthAna khIjAone levA de, paraMtu napu MsakapaNuM tathA varSAM zaMkarapaNAnu jIvana dhArIne nakAmA jIve nahIM. je jhADa nirupayogI zuSka ThuMThA jevuM banyu hoya teNe anya ugatA kSeAne potAnI jagyA ApavI paDe che te pramANe manuSyoe abUdhIne satya karmayogIo banIne sava prazasya kAryo karavAM joie. sattAkhala, lakSmIbaLa, zarIrabaLa, vidyAbaLa ane jJAnabaLa vagere je je maLeA prApta karyAM hAya teAne anyAnA upakArArthe vAparavAM joie, paNa kajIsa na banavuM joie. jaina dha ane jaina dharmIonI paDatI na thAya te mATe je je cAMpatA upAye levA yAgya dvAya te levA joie. navA kama yAgIe prakaTAvavA joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravRttidhama pradhAna evA aneka karmayogIe pragaTe evA cAMpatA upAyA levA joie. navA zUravIra, dAnavIra, dhIra, ka yAgIe pragaTe evAM vizva vidyAlaye!-gurukulA sthApavAM joie. vIza pacIsa varSo paryaMta brahma pALIne vidyAdhyayana kare ane kama yAgIonA guNo khIlave ane satyanA uddhAra kare evAM gurukulA sthApavAM joie. saMkucita kriyAdaSTivALA karmayogIo karatAM vizAla daSTivALA kama yAgIe prakaTAvavAnI ghaNI jarUra che. rAjakIya bAbatamAM cANAkaya jevA catura ane rAjAomAM kumArapALa, akabara, aroka jevA ane vidvAnAmAM haribhadrasUri, hemacaMdra jevA ka yAgIe prakaTA vavAnI jarUra che. zrI sarvajJa mahAvIranA satyadhavicAre te AkhI duniyAmAM phelAvI de evA ka yAgIe pragaTAvavAnI jarUra che. AkhI duniyAmAM zAMti varte te mATe sanAtana jaina For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41 dharmanA phalA karanArA tathA paraMparAe karmayogIo prakaTe evA upAya levAnI jarUra che. jenA kAmamAM mahAkarmayogI tarIke zrImad AtmArAmajI mahArAja urphe zrI vijayAnaMdasUri tathA zrImad krioddhAraka nemisAgarajI thayA. temaNe jene kAmamAM navuM baLa, navIna caitanya prakaTAvyuM che. hAlamAM zrI vijaya nemisUri, zrI vidharmasUri, paMnyAsa zrI AnaMdasAgaragaNi, zrImad munirAja zrI vallabhavija. yajI vagere navIna karmayogIo prakaTe evA prayatna kare che ane jaina dharmane punaruddhAra thAya tema pravRtti karyA kare che. jaina sAdhu varga paikI keTalAka jaina sAdhuo-jainAcAryo have kriyAyoganI sAMkaDI daSTino tyAga karIne vizAla dRSTine aMgIkAra karavA lAgyA che ane keTalAka vizAla dRSTithI kamagIo banavA lAgyA che. kAlanuM ThekANe rAkhIne sarva prazasya vyAvahArika tathA dhArmika kAryo karanArA kamayogIo pragaTe evA teone jIvanamaMtra ApavA joIe. le. mA. tilaka, misIsa enIbesanTa, mohana dAsa karamacaMda gAMdhI, surendranAtha benarajI, madanamohana mALavIyA ane jhINunI peThe Amabhega ApanArA dezasevaka karmayogIo vadhu pramANamAM pragaTe evA upAyo levA joIe. pravRttimAMthI bhIru thaIne bhAganAra ane nivRtti Ave nakAmuM zuSka jIvana gALanArA ane dharma pravRttithI bhraSTa evA bhIru manuSyanA vicArone have dAbI devA joIe. dharmanA uddhAra mATe pravRtti karatAM je maraNane utsava samAna gaNe che evA karmayogIne, kama vIrane, dharmavIrane prakaTAvavA joIe, kamagIothI dharmanI rakSA thaI zake che. malavAdI karmayogI hatA tethI te baddhavAdIone haThAvI jainadharmanI rakSA karavAne zaktimAna thayA hatA. dezana-dharmanIsaMdha nI rakSA karavAnI jenAmAM zakita nathI te karmayogI gaNAto nathI. duniyAnA sarva dharmane je itihAsa jA nathI te kuvAne deDake che, tenI vizAla daSTi thatI nathI. je dharmanI zraddhAno tyAga karIne karmayogI thavA dhAre che te vizvamAM dharmane nAzaka bane che. paramAtmAAtmAo-puNya-pApa-baMdha-mokSanI zraddhA vinAnA manuSyamAM Atmika bala vadhatuM nathI. a85 zaktivALA manuSyae saMghabaLathI karmacArIone pitAnI pAchaLa prakaTAvavA joIe. vAta karatAM vaDAM thatAM nathI. kArya karanArA thAo. kriyAvAdIo banIne ayAvAda-anughamavAda-bhAvIbhAvavAdane parivAra kare. puruSArtha-kiyAvAda-pravRttimArga-karmamArga ItyAdi paryAyavAcI zabdo che. umavAda yAne kriyAvAdane aMgokAra karIne svAdhikAra sAmAjIka-dainika-naitika-rAnTika sarva karmo karIne unnatine prakAza kara joie. paramArthanAM kAryo karyA vinA koI kAma yogI gaNAto nathI. je manuSya duniyAnA manI pAsethI annAdi mahaNa kare che ane sAme kaMI paNa upakAra karato nathI te manuSya karmayogo banavAne lAyaka banatuM nathI. samabhAvAdi uttama gugane prApta karanAra karmacAgI bane che ema kamaMcoga granthamAM samyagU jaNAvyuM che, mATe sarva prakAranA manuSyoe pote tevA banI ane pitAnI pAchaLa tevA karmayogIo prakaTe evA dharmone dhAraNa karavA joie. je karmayogI bane che te dharma ane mokSamArgane paraMparAe vahevarAvIne tathA nilepa rahIne ane mokSapadanI prApti kare che. A vizvamAM karmayogIo be prakAranuM che. gRhastha ane kamayogInI tyAgIe. gRhastha karmavegIo karatAM tyAgI karmayogIo vizva jIvonuM vizeSa pramANamAM mahattA. kayANa karavA zaktimAna thAya che. sarvajJa paramAtmA zrI mahAvIra prabhue ane zrI gatamabuddha tyAga.varathAmAM sarvottama kamaeNgI banI bhArata dezane hiMsA yajJa vagere aneka pApathI mukta karyA te ItihAsathI siddha thAya che. zuSka jJAna karatAM karma yegI mahAna che. zuka jJAnI banatAM vizeSa mahenata paDatI nathI paraMtu karmayogI banatAM te mana-vANuM-kAyAne zrama veThavo paDe che. 6 For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir 42 sAdhuone tyAgAvasthAmAM aneka upasargo tathA bAvIza parisaha veThavA paDe che ane tethI jJAnAvaraNIyAdikarmone kSaya thatAM paramAtmapadanI prApti thAya che. mahAkarmayogI zrI tIrthakare hoya che. zrI tIrthakaranA karmayoga samAna keIna karmayoga hoto nathI. mahAkamagI-sarvottama kamagI tIrthakarone caudapUrvanA sArabhUta namaskAra maMtramAM namo arihaMtA e padathI sarva padavIomAM prathama naMbare mUkI prathama namaskAra karyo che ane pazcAta no sadA e padathI siddha paramAtmAne namaskAra karyo che. karmayogIo mahopakArI hoya che tethI teone prathama namaskAra karavAmAM Ave che. siddha paramAtmAone kevaLajJAna ane kevaladarzana che paraMtu siddhAvasthAmAM karmayoga nathI tethI teoe prathama namaskAra karavAmAM A nathI. aSTa karma rahita rajoguNa, tamoguNa, ane satvaguNa rahita siddha paramAtmAo karatAM prathama arihaMtone namaskAra karyo che tethI nAgamanA AdhAre karmayogIone arthAta pravRttidhamagIone keTaluM mahatva ApavAmAM AvyuM che tene vAcake saheje khyAla karI zakaze ane kamaMganI mahattA to jainenA namaskAra maMtramAMja vaNavI che tevI anyatra avaletI nathI ema saheje vAcakone jaNAze. lokamAnya tilaka kahe che ke-prakRti dharmane bhAgavata dharmamAM vizeSa varNavyuM che paraMtu teo A bAju lakSa Apaze te jaNAze ke saMnyAsa mArganA pravartAka dhamadherI- dharmasthApaka covIzamAM tIrthakara mahAvIra svAmI jevA dhama pravRtti karanAra koI anya jaNAze nahIM. zrI mahAvIra prabhue zarIra choDatAM pUrva sena prahara sudhI Aya manuSyone eka sarakho upadeza Apyo hate. gAme gAma, nagare nagara ane deza deza pharIne jIvanmukta kevalajJAnI chatAM upadeza Ape hatA, have kahe saMnyAsa mArga yAne tyAga mArgamAM eka evA mahAvIra prabhune sarvottama karmayogI mAnatAM kANuM vAMdho laI zake tema che ? vIsamAM tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmIe upakAra mATe rAtrImAM siddhapurathI vihAra karyo ane bharUca padhAryA hatA. jyAre jaina dharmanA sthApaka tIrthakaro A pramANe dhamya pravRtti kare che te tyAgAvasthAnA adhikAra pramANe karmacAgI banIne AcAryo, upAdhyAye, pravartake-sAdhu-sAdhvIo upakArAdi dhamya pravRttine deza samAja rAjya vagerenA kalyAma bhAga Ape emAM zuM Azcarya ? tyAgAvasthAmAM tyAgInA adhikAra pramANe karmayogI banIne kartavya kAryo karavAnA che, paraMtu kartavya karmathI mukta thavAtuM nathI-ema upadeza dena rA sarva mahAvIra prabhunA Agama karatAM saMnyAsIne sarvaka tyAgI kahenArA bhagavad gItAnuM mahatva kaI rIte caDhI zake tema nathI zrI mahAvIra prabhue gRhasthonA adhikAra pramANe kartavya karmo karavAne upadeza ApI vratamAM kamogane samAvI dIdho che. hajAre AcAryoe aneka viSayanA hajAra grantha lakhIne tathA aneka jAtanA upadeza ApIne tathA manuSya para para 5kAra karIne karmayogIpaNAnA pitAnAmAM siddhi karI batAvI che; tethI ema siddha thAya che ke je tyAgIo thAya che te ucca karmayogIo banAvavA mATe thAya che. mATe janadharmI tyAgIo banavuM eTale kamagIthI-kriyAcogathI bhraSTa thavuM e koi e manamAM vicAra lAva nahIM. le, zrIyuta tilakanA lakhavA pramANe dAnI sanyAsIe karmamAga thI bhraSTa thAya che kharA paNa jaina sAdhue te popakArI graMtha lakhanAra, vo pALanArA-Agamono abhyAsa karanArA ane upadezake hoya che tethI teone kama bhraSTatAne AkSepa lAgu paDato nathI. anAdikAlathI jana sAdhuo AcAryo ane tIrtha kare satya kamagIo che ema teonI dharmI pravRttithI ane AgamothI siddha thAya che. jenAgamamAM karmacagInI mahattA saMbaMdhI vizeSa varNana karavAmAM AvyuM che. janomAM karmayogIo pAMcaso varSathI nyUna pramANamAM pragaTyA tathA temAMthI cAre varNanA jane saMrakSI zakayA nahIM tethI janonI saMkhyA ghaTIne hAla traNa lAkha tetrIsa hajAra para AvelI che. jana zAstromAM kamaLane zukalapAkSika gaNyo che; mekSano adhikArI zukalapAkSika manuSya Thare che ane jeo For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 kamayogI arthAta kiyAvAdI nathI te akriyAvAdIne kahapAkSika arthAta hajI mokSamArgane ArAdhaka banyo nathI ema kahevAmAM AvyuM che. e uparathI siddha thAya che ke dharmI pravRtti lakSaNa--dharma pravRttine phelAvo karavAnuM varNana jeTaluM jaina zAstromAMthI maLI Ave che teTaluM anya zAstromAMthI maLI AvatuM nathI. dhyAna ane samAdhi paNa kevaLajJAna prApta karavAne eka jAtanI uttama AtmapravRtti che. zodhakhoLa karanArA sAyansa prophesare viSayamAM mananI ekAgratA karIne ayi jevA banI jaIne paNuM zodhakhoLa mATe mathe che. mananI ekAgratA vinA navIna zedhe thaI zake nahIM. prophesara eDIsane eka vakhata eka sarakhA aDatAlIza kalAka payaMta mananI ekAgratA karIne phenogrApha vagerenI zodha karI. e uparathI siddha thAya che ke ApaNA muni, tyAgIo, jJAna, dhyAna, samAdhi kare che te nitya sukhanI kevaLajJAna Adi guNonI prApti mATe kare che te paNa jJAna Adi guNo prApta karIne svaparane anaMta sukha ApavA pravRtti kare che mATe te paNa sarvottama karmayoga sUkSma pravRtti che ema vAcakoe avabedhavuM. karmayegIothI sarva jAtanI zubha pravRttione uddhAra thAya che tethI teo vaMgha-pUjya che. karmayogIonI mahattAnuM varNana karyuM pAra AvI zake tema nathI. ame e karmayogamAM kAryo karavAnA arthamAM karma zabdano upayoga karyo che. kArya karavAM, pravRtti karavI, kriyAo karavI, svapharaja adA karavI e arthamAM je kama zabda vAparyo kame zabdArtha che te kiyAganA artha samAna che. ane kamane nAza kare, karmathI karma svarU5. nirlepa rahevuM, karma lAgatAM nathI, karmanuM baMdhana thatuM nathI ItyAdi vAkayaprayogomAM je karma zabda vAparyo che te karmathI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya, nAma, zetra, AyuSya ane vedanIya e ATha karmanuM tathA temAM samAI janAra prArabdha saMcita kriyamANa karmanuM grahaNa avabodhavuM. bAhya karmo karatAM chatAM temAM mAhanIyAdi karmathI lepAyuM nahIM ane mehanIyAdi karmane nAza kare e ja karma veganuM rahasya che ane karma yogIoe karmayogane mehathI nileSa rahI sevavAM joie e ja sakala grIno sAra avabodha jJAnAvaraNIyAdi ATha karmanuM vizeSa prakAre varUpa samajyA vinA karmajJAnanI prApti thatI nathI, zrImadda devacaMdrasurikata cha karmagranthamAM ATha karmanuM vizeSa vistArathI svarUpa samajAvyuM che. prAcIna saMskRta karmagrantha ke je hAla chapAIne bhAvanagara sabhA taraphathI bahAra paDyA che te vAMcavAthI jJAnAvaraNIyAdi aSTa karmanuM svarUpa sArI rIte samajAya che. karma pranthanuM eka vAra pUrNa jJAna keI karaze tene jaina dharmanuM mahatva samajAyA vinA raheze nahIM-AcArAMga sUtra, sthAnAMga sUtra, bhagavatI sUtra, karma vipAka sUtra vagere sUtromAM tathA granthamAM jJAnAvaraNIyAdi karmonuM svarUpa prakAzavAmAM AvyuM che temAMthI khAsa karmasvarUpa jANavuM joIe. jena zAstromAM jevuM jJAnAvaraNIyAdi karmonuM varNana karavAmAM AvyuM che tevuM anya dharmanA zAstromAM varNana nathI. amoe cAra vedo paikI traNa vedanI saMhitA, te uparanA keTalAka grantha, ekasane aDhAra upaniSado, purANo paikI je je saMskRta, hindI, gujarAtImAM chapAyAM che te purANo tathA yogavAsiSThAdi aneka granthanuM vAMcana manana karyuM che paraMtu jevuM jainAgomAM, jaina zAstromAM jJAnAvaraNIyAdi aSTa karmanuM svarUpa lakhAyuM che tevuM te anya granthomAM vAMcyuM nathI. AtmAne ane kamane kevI rItane saMbaMdha che ane saMsAramAM corAzI lakSanimAM kamathI kevA prakAranA avatAre grahaNa karavA paDe che tenuM jena zAstromAM jevuM varNana che tevuM sAMkhya zAstromAM paNa amArA vAMcavAmAM varNana AvyuM nathI. sAMkhya zAstronAM tavone aneka grantha dvArA anubhava karyo che paraMtu kamanI phIlasophImAM For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org 44 jaina zAstra AgaLa sAMbhyazAstra jhAMkhuM paDI jAya che. kurAna, bAla, vageremAM jaina zAstronI peThe kratu' yathArtha' svarUpa varNavavAmAM Avyu nathaze. bahotA dhammapada vagere granthAmAM jaina zAstronI peThe kanu svarUpe varNavavAmAM AvyuM nathI. duniyAnA sarvAM manuSyae karmInuM svarUpa samajavu joie ema ame niSpakSapAta dRSTithI sarva jIveAnA hitArthe kahIe chIe. jainAgamAmAM karmInuM svarUpa vizAlatAthI vaNaLyu che tethI ema na mAnI levu joIe ke jenA ekAnte kamavAdI che. jainazAstroM tA eka dRSTie krama karatAM puruSArthInu vizeSa zaktipaNuM darzAve che, 'kAraNa ke AtmAnI sAthe sabaMdhita thaelAM karmo ante AtmapurUSAthathI TaLe che ane AtmA aMte karahita zuddha buddha paramAtmA bane che, sarva tIthaMkarae jJAnAvaraNIyadi aSTa karmAMne nAza karavAte jJAnAdi sAdhana dhapravRttirUpa kayogane darzAyeA che. jJAna vinA ane dhAkrayA vinA jJAnAvaraNIyAdakarmIne nAza thateA nathI, mATe jJAnaniyAthAMtrokSaH e anAdi jainavedasUtrane svIkArIne kama yAgIee jJAnAvaraNIyAdi aSTa karmAMno nAza karavA joie. zaMkarAcAya ekalA jJAnathI mekSaprApti mAne che ane mImAMsA ekalA kama`thakI mukita mAne che tyAre sarvajJa zrI mahAvIra prabhue tathA te pUrvanA trevIza tI karee jJAna ane kriyA e bannenA yAgathI mukita mAnI che. prArabdha saMcita ane kriyamANa e traNa kA ATha kramamAM samAveza thai jAya che. satvaguNu, rajoguNu ane tameguNane ADe kamamAM samAveza thAya che. satvaguNu rakteguNu ane tameguNarUpa sAMkhya prakRti jainazAstra pratipAdita karmomAM samAveza thAya che. zaMkarAcAye kalpelI mAyAne jaitazAstrakathita jJAnAvaraNIyAdi kama'mAM samAveza thAya che. vedAntI zaMkarAcAya jete thavA kahe che. tenA mAnA mata pramANe hirAtmAmAM samAveza thAya che. prakRti, mAyA, kismat vagerene ate te thoDA dhaNA aMze jainamAnyakamamAM samAveza thAya che. macAvAdI za MkarAcAya nI peThe kamane jainazAstro kalpita mAnatA nathI. kamanA anatAna'ta paramANue che tethI kamate jaDa tattvarUpe mAnI zakAya che paraMtu svapnanI brAnti samAna zUnya mAnI zakAya nahIM--ema jainazAstromAM hajAro yuktiyethI pra'ipAdana karavAmAM AvyuM che. jaiteAnA kamavAdanu kAI khaMDana karI zake tema nathI. jainadhanA kavAdanu anya prArabdha, sacita, kriyamANu nAmeAnA bhede vedAntIe!ne pAchaLathI zaraNu levu paDayu che. mUtra vedanI saMhitAmAM prArabdha, sacita ane kriyamANu karmAMtu vizeSa vahu'na nathI ema veTTAnA abhyAsa karanArAone jJAna thayA vinA rahetuM nathI, bAhya kAryo karavAM eja kamanI vyAkhyA. vedamAM pracalita jaNAya che. jJAnAvaraNIyAdi kane siddhAMta svIkAryA vinA bAhya sukhadu:khanI siddhi ane puNya pApanI siddhi thavAnI nathI. puNya pAparUpa karmanA bhedanA pUrNa svarUpanA avamedha thayA vinA pApakamathI nivRtta thavAtuM nathI. kAraNa ke puNya pApanA jJAna vinA manuSya, pApane tyAga karIne puNya kamerTA karavAne zaktimAna thatA nathI. kama yAgIe jJAnAvaraNIyAdi kanu svarUpa jANIne azubha karmAM baMdhAya evA pApa karmo karatA nathI. zubha karmAMta kare che, chatAM tenA phaLanI IcchA rAkhatA nathI. kama yAgIo jJAnapUrNAMka AtmAnA upayoga dhAraNa karIne zumAzubha latI icchA vinA kartavya kAryaMta kare che. krama badha tathA kunA amadha. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajJAnI methI kanya kAryAM karato chatA kamathI baMdhAya che ane saMvarathI kriyAne paNa AzravarUpe parimAve che ane jJAnI karma yAgI kamabaMdhanI kriyAe karatA chatA paNa abaMdha rahe che. bharata rAjAe ane bAhubalIe bAra varSa paryaMta mahAghera yuddha karyuM paraMtu temAM dhAtI karmanA cIkaNA rasathI baMdhAyA nahIM tethI te ane vaLajJAna pAmI mekSapada pAmyA. zubhAzubha icchAo, vAsanAe ane azuddha buddhi vinA kavya karmone karatA chatA nAnI lekAnI dharma paraMparAnI vRddhi karI zake che. zuddha buddhi For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45 rAkho ane kathAkAryo kare eTale tame karmayogI banavAnA, kAryo karavAthI karma baMdhAze ema ekAMte mAnIne gabharAI nA jAo. zuddhabuddhi ane niSkAmatA vaDe tame karmathI baMdhAvAnA nathI. UlaTuM nitya naimittika kAryo karavAthI tamArA AtmAnI pUrNa zuddhi karI zakaze. niSkAma jJAnI karma yegI banI pAzcAnI peThe dezadharma rAjya dhama Adi sarva zubha dharmone svAdhikAre evI zakAya che. guNakarmAnusAre kartavya kAryone nirbhaya-nirlepa banIne kare. nAmarUpanI vAsanA-icchA vinA kartavya karmo karavAmAM jarA mAtra bIka na dhAro. AtmAne zuddhopaga rAkhI sarva kartavya kAryone kare. karmayogInI spardhAmAM anyathI pAchA na haTha. karma karma karI nhI na jAo. tamArA AtmabaLa AgaLa rAga dveSa karmanuM baLa kaMi hisAbamAM nathI. AtmA ja AtmAne uddhAra karI zake che. karmayogIo AtmAne uddhAra karIne kartavya kAryo karavAthI pAchA haThatA nathI. kartavya karmo karatAM jJAnavaraNIyAdi karmathI baMdha rahevuM e potAnA hAthamAM che ane karmane baMdha kare e paNa pitAnA hAthamAM che. je karmayogIo zrI mahAvIra prabhunuM zaraNa svIkArI dhamya pravRttione kare che teo paramAtmapada pAme che. sarva bhItiene tyAga karI zrI mahAvIra prabhunuM zaraNa karI svAdhikAre kartavya kAryone karo. nirAkata banIne kartavya kAryo karatAM muktipada prApta thAya che. temAM koI deva ADo AvIne durgati ApavA samartha thato nathI. keI Izvara evo nathI ke tamAro AtmA nirAsata banI kartavya kAryo karato chate paramAtmapada pAme tene vinA vAMke karma lagADI zake-AtmA teja vastutaH mohadi karma TaLatAM paramAtmA thAya che. AtmAne svabhAva sata cidAnaMdamaya che, ema Agamo, nigamo varNave che. AtmA jJAnadarzanacAritravIryamaya che. jenazAstromAM jIva AtmA, cetana, brahma, e sarva AtmAne paryAyavAcI zabdo varNavelA che. AtmAnI sAthe karmane anAdikALathI saMbaMdha che ema jene zAstromAM varNavavAmAM AvyuM che. anaMta AtmAo che. pratyeka AtmAnI sAthe jJAnAvaraNIyAdi karma paNa bhinna prakAranuM che. jyAre kamathI rahita AtmA thAya che, tyAre te ja paramAtmA kahevAya che. AtmA teja paramAtmA che. te vinA anya Izvara nathI. AtmAne uparI ane teno zubhAzubha phaLa dAtAra anya Izvara nathI. AtmA teja Izvara che. te pote zubhAzubha karma phaLane bhoktA bane che. kama vinA eka AtmAne ja mAnavAmAM Ave te tapa, japa, saMyama, prazya vagerenI siddhi thAya nahIM mATe AtmAnI sAthe karmano saMbaMdha ravIkAra paDe che. sarvajJa vIra paramAtmAe AtmA ane karmanuM svarUpa kevalajJAnathI sAkSAt dekhyuM hatuM; mATe karma svarUpa samajI tenI zraddhA karavI joIe ane karma yegI banI jJAnAvaraNIyAdi karmane nAza karavo joIe. AryAvartamAM hAla karmayogIonI ghaNI jarUra che. jaina komane karmayogIonI jarUra che eTaluM ja nahi paraMtu hAla AryAvartane samaSTinI unnati karavAmAM karmayogIonI ghaNI AryAvarta mAM tathA jarUra che ane te karmayogIo paNa guNakarmAnusAre aneka prakAranA praTAvavAnI sarva vizvamAM jarUra che lokamAnya tilaka, mahAtmA mehanalAla karamacaMda gAMdhI, mIsIsa besanTa, satya karmayogI- surendranAtha benarajI, mAlavIyA vagerenI brAhya karmayogIomAM kathaMcita gaNunA enI jarUra. thaI zake tema che. zrImAna gurjaranareza sayAjIrAva gAyakavADanI paNa mukhyatayA brAhma vargamAM ane gaNatAe kSAtra vargamAM guNakarmAnusAra gaNanA thaI zake tema che. brAhmaNa varganAM ane kSAtra varganAM kAryo bhinna bhinna che. IDaranareza zrImAna pratApasiMhanI kSAtra vargamAM gaNanA thaI zake che. AryAvartamAM hAla kharA kSAtravAra temaja brAhmavIra tathA vaizyavIre kharekhara yuropAdi dezanI apekSAe AMgaLInA Terave gaNI zakAya teTalA che. sAMprata jamAnAmAM te AryAvartamAM pratyeka manuSya brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudranI guNakarma pravRttithI yukta banavuM joIe. je For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AryAvartana lake cAre jAtanA ane tyAgI mArganA kharekhara kamalegI nahIM bane to anya dezIya prajAonI spardhAmAM kacarAI javAnA ane tethI teo sarva zaktiyothI rahita thaI gulAma jevA gaNavAnA. gulAma jevI nirmAlya prajA tarIke jIvana gALavuM tenA karatAM mRtyu pAmavuM te hajAra darajaje uttama che. sarva prakAranuM svAtaMtrya prApta karavAmAM karmagIonI jarUra che. dareka jAtanA karmayogIo prakaTayA vinA svataMtra vicAre ane svataMtra AcAranI zakti prakaTatI nathI. anyazaktimatI prajAonA hAthe jeo kayarAya che teo ajunanI peThe karmayogI gaNavAne lAyaka banI zaktA nathI. briTIza sarakArane mukhya siddhAMta e che ke sarva bAbatamAM dezanA leke svAtaMtryapriya banI zake ane kharekhara karmayogIo banI zake. briTIza sarakAranA pratApe karmayogInuM jJAna have AryAvartana manuSyone thavA lAgyuM che ane AzA che ke tethI bhaviSyamAM karmayogIo prakaTaze. AryAvartanI peThe sarva dezamAM satya karmayogIo pragaTe evA upAye levAnI jarUra che. yuropamAM dhArmika tyAgI karmayogIo jo vizeSa pramANamAM prakaTayA hatA te yuropI mahAyuddhanI zAMti thAta. vyAvahArika kAmagIonI sAthe dhAmika karmayogIonI dhaNI jarUra che. yuropa vyAvahArika karmayogIo vaDe zobhe che paNa dhAmika karmayogIothI te hIna che. AryAvarta hAla dhArmika karmavegIo ane vyAvahArika kamagIonI nyUnatAvALo che paraMtu temAM dhArmika karmacArIonuM kaMI vizeSataH astitva che ema avabodhAya che. eka bIjAnA dezane gaLI janArA ajagara samAna je karmayogIo che te rAkSasa karmayogIo jANavA. ata: kamaga pranthamAM kamagIonA guNe khAsa jaNavyA che ke jethI rajoguNI ane tame guNa karmayogIo karatAM sAtvika guNa karmayogIo prakaTAvavA mATe vizeSa kALajI rAkhI zakAya ane tevA prayatno karI zakAya. yuropa vagere dezamAM rajoguNI karmavIre banAvavAno khyAla vadhata jAya che ane te jarmana karmavIranI vRtithI siddha thAya che tethI sAtvika guNa karmayogoe sarva dezomAM sarva khaMDamAM prakaTe evA hetuthI karmayoga lakhI temAM sAtvika kAmagIonAM lakSaNo darzAvyAM che tethI briTIza sarakAranA sAmrAjayanA hetuo ne vizeSataH puSTi maLI zake tema che. akhila vizvamAM sarva prakAranA satya kamagIo prakaTI zake evI keLavaNInI yojanAo ghaDavI joIe ane cAre khaMDa eka kabavat joDAine pArasparika sahAyatho Atmonnati sAdhI zake evA upAyo levA joIe. sarvavizvanA manu vaDe eka bIjAnI sahAyathI sarva daze AbAdImAM rahe ane sarva prakAranI unnati kare ema nizcaya karavo joIe--evA hetupurassara vizAla daSTithI karmavega lakhAye che ema vAcakoe khAsa dhyAnamAM rAkhavuM joIe, jaina sAdhu kamaLa grantha lakhe temAM jainonI pragati sAthe sarva vizvanI pragatinA vicAre na heya ema kadi koIe na dhAravuM joIe. game te dharmane sAdhu hoya paraMtu karmayoganuM lakSaya biMdu vyApaka che ane tethI te dRSTi e karma yoga vyApaka viSayavALe banI zake che; sarva vizva vyApaka dRSTithI karmayoganuM lakhANa karyuM che; svAdhikAra sarvadezIya manuSyone sarva prakAranA karmonI AvazyakatA che. zarIra jIvanayAtrA kartavya karmo karanAra pratyeka manuSya che. sarva vizva manuSyone karmayogIonI jarUra che. dhAre te pratyeka manuSya karmayogI banI zake tema che. AryAvartAmAM temaja samagra vizvamAM karmayogIo prakaTe ane dharmanAM tathA svArthanAM-meha vinA upakAraka kAyo kare ema IcachavAmAM Ave che. duniyAmAM apAdhikAMze vizvavati sarva dharmomAM pratidharmanI upayogitA varNavI che. lokamAnya - tilakanA karmayoga granthanI prastAvanAthI jaNAya che ke: " phakta hindu dharmanI duniyAnA sarva dharmo- bhagavagItAmAM pravRtti dharmanI mahattA jaNAvI che," jaina dharma ane prIti For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir e svIkArelI dharma nivRtti mArga para racAyela che. bauddha dharmamAM paNa pAchaLathI pravRtti dharma karmayoganI dAkhala thayela che." zrI le. mA. tilakanA e vicArenI sAthe ame sammata AvazyakatA. thatA nathI temaja temanA vicAro pUrNAze satya paNa nathI. jaina zAstromAM pravRti dharma ane nivRtti dharma ema ubhayanuM adhikAra paratve vana karyuM che ema amoe prastAvanA prAraMbhamAM zAstra sAkSI pUrvaka jaNAvyuM che, pravRtti dharmamAM ane nivRtti dharmamAM adhikAranI AvazyakatA che; jaina zAstramAM pApanI pravRttiyonI nivRtta darzAvI che paraMtu dham pravRttiyonI nivRti jaNAtI nathI. svAdhikAra dhamya pravRttio jevI ke upadeza deve vagerene zrI tItha kare paNa seve che to pachI ekalI nivRttine jaina dharma zAstro jaNAve ema kadApi mAnI zakAya nahIM; mATe le. mA. tilake te saMbadhI potAnA vicArone badalavA joie. sAdhuo, tyAgIo potAnA adhikAra pramANe svAmI rAmadAsa, vivekAnaMda vagerenI peThe dharmapravRttine evI zake che ane gRhastha pitAnA adhikAra pramANe kSAtra kamanI. brAhmavidyAnI, vaizyakarmanI ane zuddha karmanI pravRttiyone evI zake che ane tenI sAthe dharma vrata ane deva gurunI ArAdhanA paNa karI zake che-ema jaina zAstramAM jaNAvyuM che. gRhasthAne ane tyAgIone chevaTanuM muktisthAna prApta karavAnuM hoya che tethI kaMi svAdhikAre pravRtti dharmane niSedha thaI zakatuM nathI-ema jaina zAstramAM jaNAvyuM che. atyAra sudhI keI gRhastha jaine pitAnI vyAvahArika dhArmika pravRttine tyajI akriya dazAne sevI nathI. zAne na mAne te kaI jeta, dharma pravRttine tathA vyavahAra pravRttine AyuSya maryAdA sudhI cheDI zake nahIM ema kudaratI niyama che. anya dharma pALanArAone paNa kudaratI niyama che. svAbhAvika niyama evo che ke jyAM pravRtti dharma vizeSa hoya che tyAM nivRtti dhamane AcAryo prarUpe che ane jyAM nivRtti dharmanI vizeSa mAnyatA hoya che tyAM pravRtti dharmane prarUpI banenI samatolatA jALavavA AcAryo prayatna kare che. vaidika karmamAM nivRtti dharmanI mukhyatA thatAM bhagavadgItAmAM pravRtti dharmanI mahattA varNavavI paDI ane jena zAmAM paNa e rIte pravRtti nivRtti dharmanI mukhyatA gauNutAnAM cakra pharyA kare che tema sarva dharmomAM paNa thayA kare che izukrAIsTane jayAM janma thayo hato te taraphanA leke rajoguNI tamoguNI Adi pravRttimAM mazagUla hatA tethI te dezanA lekamAM pravRttinI mukhyatA svabhAvatA rahyA kare che ane hAla paNa tyAM ema dekhAya che tethI mukhyatAe nivRtti mArgane upadeza deIne teone kamamAM kama sAtvika pravRtti dharma mAM lAvavAnuM zakrAIsTane IrAdo tethI kaMI te dharma nivRttithI para che ema kahI zakAya nahIM; AryAvarta jayAre pravRttidharmapradhAna hatA ane nivRttinI mukhyatAe jarUra hatI tyAre zrIprabhue tathA budde nivRtti pravRtti mizra upadeza A ha 25ne pAchaLathI te dharmanA sAdhuone jayAre pravRtti dhamanI jarUra paDI tyAre pravRtti dharmane teoe AcarI batAvyo. dharmazAnA kathana karatAM dharmazAnA ane dharmonA saMsthApakenI pravRtti vA niti kevI che te tapAsavAnI jarUra paDe che. bhagavaddagItAmAM zrIkRSNa arjunane kSAtra dharma batAvyA ane pote yuddha karyuM nahIM-e pravRtti dharmanA upadezakane sArathi banatA Adarza jIvanamAM ekAnta ghaTI zake tema nathI. zrI mahAvIra prabhue gRhasthAvAsamAM ane tyAgAvasthAmAM svAdhikAre dharma pradariyone sevavAmAM khAmI rAkhI nahotI tethI temaNe svAdhikAre pravRtti ane nivRtti dharmane je upadeza Apyo che tenuM traNa kAlamAM parivartana thaI zake tema nathI. zrIbhagavadagItA je kAlamAM racAI te kAlamAM eTale AjathI lagabhaga bAvIsaso varSa upara vaidika dharmamAM nivRtti dharma pradhAna sAMkhya zAstranuM, saMnyAsa mArganuM, parivrAjaka mArganuM jora ghaNuM vadhyuM hatuM ane tethI leke nAmarda banI gayA hatA tyAre kSAtra dhamanI mahattA jALavavA mATe paraMparAe thaelA vyAse zrIkRSNanA For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mukhathI arjunane kSAtra yuddha karmanI pravRttine upadeza ApyuM hatuM. te samaye jemAM pravRtti dharma ane nivRtti dharma e be-gRhastha vargamAM ane tyAgI vargamAM be cakranI peThe cAlatA hatA tethI jaina zAstrakArene ekanI ja phakta mukhyatA karavAnI jarUra jaNAI nahatI; tethI temaNe vaidika dharmavALAonI paDe AcaraNa karI nathI. ceTaka, udAyI, keNika, caDapradyota, azoka, caMdragupta, saMprati, khAravela, kumArapAla, vastupAla, vimalazAha vageree pratti dharmane svAdhikAre yathArtha rIte jaLa hatuM; tethI jaina zAstra tathA jaino mAtra nivRttimArgI che ema ekAMta kadAgrahathI kaI kaLe to te zazAMgavata mithyA kare che. jainenA nigama zAstramAM cAra varNane pravRtti dharmanI vyavasthA jaNAvI che. dareka dharmazAstromAM Avazyaka kriyAo darzAvI che. paraMtu atra te kamaMgano vyApakAthe rahavAnI dRSTie lakhavAmAM AvyuM che. jIvanAdi Avazyaka vyAvahArika pravRtti dharmomAM karmavegane vyApa- tathA Avazyaka dhArmika pravRttimAM vyApakapaNe karmayogane artha samaja joie. kAthI grahaNa vyavahAra vinA nizcaya nathI, dravya vinA bhAva nathI; kAraNa vinA kArya karavo joIe, nathI. karmaveganI vyApaka pravRtti svabhAvataH sarva vizvamAM pravaryA kare che. vastutaH avalokIe te ene kaMI dharmazAstranI saMkucita nirdezatAnI paNa paravA rahetI nathI. manuSya sarva vizvamAM svakIya AvazyakatAnusAre navIna kama pravRttine semyA kare che ane pazcAta tenA anusAre zA thAya che. prathama vicAra utpanna thAya che, pazcAta zAstra upanna thAya che. Avazyaka pravRttinA prathama vicAro pragaTe che. pazcAta Avazyaka pravRtti thAya che ane pazcAta tenA maLe racAya che. karmavegane jamAnAnA anusAra navIna ulekhata saMskAra mAtra che; bAkI vastutaH vicArIe to anAdikALathI manuSya jIvananI sAthe karmayoganA vicAra ane pravRtti taratama yoge pragaTa che, laya pAme che ane temAM saMke saMke aneka saMskRtimaya parivartana thayA kare che. atae karma yogane vyApakAtha grahaNa karavAnI jarUra che. jJAnavikhyA mokSa: e satranA kathanAra sarvajJa zrI vIraparamAtmA che temaNe e sUramAM sAMkhyAnA upaniSadenA jJAnane ane vaidika karmakAMDiyAnA kamane vyApakapaNe antarbhAva thAya evI rIte gaMbhIrava jaNuvyuM che. sarva prakAranA jJAnane jJAnamAM samAveza thAya che ane sarva prakAranI vyAvahArika vidyAono paNa jJAnamAM samAveza thAya che temaja sarva prakAranI vyAvahArika Avasyaka dhamya prakRttine tathA dhArmika pravRttine kriyAmAM samAveza thAya che. mana vacana ane kAyAnA vIryanI calanAdika prAthane paNa kriyAmAM samAveza thAya che. cAre varNanI dhamya karma pravRttine paNa kriyAmAM samAveza thAya che. kriyAyo ne mana thAne pravRttidharmaga kathavAmAM Ave che. jJAna vinAnI kriyA aMdha che, jJAna vinAnA karmayogamAM jaDatA Ave che, mATe jJAna pUrvaka kriyA yAne kamapega sevavAthI vyAvahArika tathA dhArmika sarva prakAranI parataMtratAne nAza thAya che ane AtmAnI pUrNa svataMtratArUpa mokSa maLe che ema zrI vIraprabhue vyApaka arthano daSTie jJAnatriANAAM mokSa: e sUtra kayuM che. jJAnapUrvaka sarva kartavya karmo karavAnI jarUra che ane tethI mukti thAya che. vyAvahArika muktinA aneka bheda che. deza svAtaMtraya, prajA svAtaMtraya, vyakita svAtaMtraya, vyApArAdi AjIviphA pravRtti svAtaMtraya-Adi aneka prakAranAM svAtaMtryathI du:khanI mukti thAya che. pAradya eja moTAmAM moTuM duHkha che tenAthI mukta thavAne vyAvahArika vidyAo ane vyAvahArika dhamya pravRttiyonI jarUra che. vyAvahArika muktinI yogyatA prApta karavAthI dhArmika muktinA hetuonuM sevana karI zakAya che. 1 me sUtA te ghaNe dUra je vyAvahArika karmo karavAmAM zUra che te dharma karavAmAM zUra bane che. vyAvahArikajJAna tathA vyAvahArika For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir 49 karmayogathI vyAvahArika mukti arthAta svataMtratA prApta thAya che ane dhArmika jJAnakriyAthI dhArmika mukita prApta thAya che. karmayoga rahasya granthamAM le. bha. zrIyuta tilake paNa jJAnaziyA mokSaH e sUtranA bhAvanuM vyApakarthapaNe bhagavadgItAmAMthI avalaMbana lIdhuM che. sarva khaMDanA manuSyo vAstavika karmayoganuM svarUpa bhUlI gayA che. vArthabuddhithI AjI vikAdi kalahayuddho karyA kare che. zakitama-te garIbonA bhAge hera mAryA kare che. karmayoga lakhavAnI krodha, mAna, mAyA, lebha ane kAmanA dAsa banIne eka bIjAnAM gaLAM phUsavAne AvazyakatAnA mATe manuSya karmayogano durupayoga kare che. zaktivALA deza garIba dezane hetuo. gulAma banAvavA prayatna kare che. hindusthAna aneka rIte dukhamAM sabaDe che ane te svazakitane moTA bhAge gumAvI beThuM che. jenonI vyAvarika paDatAnI sAthe dhArmika zakitayonI paDatI thavA lAgI che. hindusthAnamAM paraspara judA dharmavALAo hajI saMkucita daSTithI paramezvarane mATe judA matethI laDIne avanati kare che. eka tarapha atyaMta sattAnuM jora vadhavA mAMDayuM che ane tethI prajA svAtaMtranA dvAre tALAM paDavA lAgyAM che, eka tarapha lakSmIvato garIbone duHkhI karIne paNa potAnuM ghara lamIthI bharavA dhAre che, daravarSe lAkho karoDo pazuo kapAya che, keTalAka dharmaguruo banIne lADI, vADI ane tADImAM masta banIne duniyAnAM du:khI ja prati karaNa karavA paNa AMkha mIMcAmaNuM karyA kare che. eka tarapha zuSka saMnyAsIenuM zuSka jJAna jaNAya che, eka tarapha svArthI prakRttivALAo paramArtha pravRtti ne nAza karavA UbhA thAya che. eka tarapha nAstika jaDavAdIonuM jora vadhavA lAgyuM che. eka tarapha keTalAka khrista dharmaguo upakAranA bahAne lokone hindu dharmamAMthI bhraSTa kare che. garIba lekAne dararoja roTalAnA paNa sAMsA paDe che. hindustAnamAM dararoja pAMca cha lAkha manuSyo te ananA abhAve bhUkhyA rahe che, keTalAka lokomAM prAcIna pravRtti ane arvAcIna sudhAraka pravRttino mukAbalo karavAnI zakita paNa AvI nathI. garIba lokone zaheranA kharca pUrA thatAM nathI. garIba pazuo karatAM paNa garIba manuSya te behAla, vizeSa pramANamAM dekhAya che, keTalAka vaktAo bhASaNanI bhavAI kare che paraMtu kamagInA guNa vinA teo vizva para asara karavAne zakitamAn thatA nathI. rAjyasattA ane prajA sattAnuM ekIkaraNa yathArtha avalokavAmAM AvatuM nathI. kharA karmayogIo prakaTayA vinA sarva prakAranA manuSyanuM kalyANa thAya e banavAga nathI, mATe sarva varSomAM tyAgIomAM ane gRhasthomAM paramAthI karmayogIo prakaTe ane teo karmayogIonA lakSaNavaDe yukta hevA joie-te jaNAvavAne mATe kamoga grantha lakhavAnI jarUra paDI che. duniyAnAM sarva manuSyone eka sarakhI rIte svAtaMtryAdino lAbha maLavo joIe. vizvavata sarva manuSyo pazuo, paMkhIo vagere prabhunA darabAramAM jIvavAne mATe sarakhe hakka dharAve che. jenAmAM prANIone banAvavAnI zakti nathI tene anya prANIone mAravAne haka heI zake nahIM e izvarIya niyama che. vizvavartI sarva manuSyone samAna hakaka jaLavAI rahe ane teo paraspara eka bIjAnA sukha duHkhamAM bhAgI banI kharA karmayogI banI zake-e daSTie karmayoga grantha lakhavAnI AvazyaktA svIkArAya che. sabaLa manuSya nirbaLa manuSyone nAza na kare ane adhama manuSyanI phara zaktinI sAme manuSya svazaktio prApta karI svabayAva karI zake tathA sarva sattA eka sarakhI rIte te paNa keI DAMDInA pallAnI peThe UMcI nIcI thAya nahIM te daSTie karmayogIo pragaTAvavA mATe kamapega lakhavAnI jarUra paDI che. For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma paraspara dezanAM tathA khaMDanAM sukhanAM sAdhanone baLavAna anyAyI manuSya jhuMTAvI na le te mATe zrI anu nanI peThe kama yAganI zaktiyeA prakaTAvavAnI jarUra che. lIvo nIyamya jJavanam e nyAyanuM bahu manana karIne zubha zaktiyAne azubha zaktiyA gaLI na jAya te mATe sarva prakAranA kayeAgIe prakaTe evI vyavasthA karavAnI jarUra che. garIbakI jorU samakI bhAbhI evI kaheNInA bhAgabhUta na thavAya te mATe sarvAM prakAranA kama'yAgIo-ke je sarva prakAranI zaktivALA hoya tene-prakraTAvavAnI dizA dekhADavA mATe A graMtha lakhavAne hetu che. bakarI ane siMhane eka sarakhA nyAya thAya tema banavuM e ka yAganI zaktiyeA para AdhAra rAkhe che. satra duniyAnI prajAnI zakitayenI samateAlatA rahe te mATe hAla mitra rAjye svabaLevarDa zatru rAjyonI sAthe yuddha kare che. uttama kamayAgIe prakaTe che te ja paraspara rAjya zaktiyA vagerenI samatAlatA rahe che ane e siddhAMtane svataMtra amerikAnA pramukha vilsana tathA ApaNA rAjyanA pradhAna leADa jyAja vagere sArI rIte mAne che ane tenI STie tathA amArI dRSTie sarva prakAranA dhama zaktidhAraka karmayogIe prakaTAvavAnI jarUra che, mATe tenI dizA dekhADavA mATe krayAganu sArI rIte vivecana karyuM che. kayeAganA baLa vinA duniyAmAM jIvavu muzkela che. kayeAgIenI keTalIka zaktiyAnA durupayeAgathI jarmana vagere rAjyo briTIza vagere dharmarAjyAnI zakitAne nAbuda karavA taiyAra thayAM che tethI mitra rAjya| svakIya svAtaMtrya mATe kama yAganI zakitayeAnA bhAge sAmamAM UmAM che e ja kamayAgI dezanu dRSTAMta kharekhara AryAvartInA kama yAgIone paNa lAgu paDe che ane ne pramANe AvanA manuSyoe briTIza kama yAgIonu anukaraNa karavuM joie, paraMtu AryAvarta nA guNAne tenI sAthe AcAramAM mUkavA joie. dArU devatAnA sayeAganA jevI Aryane kamAgI zakticaina) jarUra nathI paraMtu sthAyI ane AdhyAtmika saMgaThana yukata zaktiyeAnI jarUra che. AdhyAtmika zaktiyAnA jIvananI sAthe khAhya ziyeAnu jIvana vahevu joIe ke jethI anya dezonA nAza na karI zakAya; AryAvata pAtAnA mULa svarUpathI badalAine hAlatu jo yuropa mano jAya tA tethI AryAvartanI pUrNa rIte paDatI thAya mATe AryAvata'mAM asalanI zaMkatAne jALavI rAkhe ane AryAvatane AryAva paNe rAkhe evA ka yAgIe prakaTAvavA mATe kamayoga lakhavAno jarUra paDI che. anya dezanI spardhAmAM AvatA svazakitathI TakI zake ane anya dezAne-khaMDane svadezanI AdatApUrvaka upakAra karI zake evA ka yAgI guNAvaDe prakaTe ema antaHkaraNathI icchI kayeAgamAM hRdayanA udgAra darzAvyA che. gRhasthe ane tyAgIe svAdhikAre kama yAgano zakitaone meLavI sava` javAnI sAthe kayeAgInA adhikAra pramANe varte' te ja vizvamAM zAnti varta zake ema che. kama yAgInA guNAtrinA rAjA thavAthI zuM ? pradhAna thavAthI zuM ? sattAdhikArI thavAthI zuM ? lakSmIva Mta thavAthI zuM? vidyAdhikArI thavAthI zuM? alabata kaMi nahIM. ema sarva manuSyoe sama javuM joie. dezabhakata geAkhale, dAdAbhAi vagere dezabhakatono mukhya siddhAMta satya kayeNIe prakaTAvavALe che. viduSI mIsIsa esanTa--dezavIra dhIra kayoginI banIne duniyAmAM svatiyAthI sveSTa kavyA karyAM kare che. kama yAgI puSanI sAthe kayeAginI strIone paNu banAvavAnI jarUra che. dharmazakitayA ane ka zakitayeAvarDasa' vizvanI unnati thAya ityAdi hetuthI dharmasthApaka zrI vIraprabhue gRhastha yAgIone ane tyAgI yegIene svahaste dIkSita karyAM hatA. arthAt sAdhudhama ane gRhastha dharmanI sthApanA karI, temaNe AryAvanI sukhazAMtinI unnatinI vyavasthA karI hatI. yurIpa deza hAla dharmAMyegIenA tyAga dharma ne bhUlI gayo che tethI te dezanA leke bAlra samRddhizakitacothI vibhUSita chatAM keTalAka sakAthI TharIne zAMtithI beThA nathI ema yurepanA itihAsathI siddha thAya For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 51 che. jeoe kaceAgIe banavu DrAya teee sarva dezezanA rAjkIya viSayanA tathA dhArmika viSayanA aitihAsika granthAnu paripUrNa vAMcana-manana karavu joie. AdhyAtmika zAonA avalaMbanathI bhAratavAsIo kama yAgIo banavA chatAM svazakitayeAnA pramAdathI durUpayoga karI zake nahI evA khAsa vizvAsa che ane te ja niyamane anusarI AtmAnubhavabaLe kama yAga grantha lakhAyA che. A ja sudhInA prAyaH sa dezAe peAtAnI zaktithI anya dezeAne gulAma banAvavAmAM sveSTa dhAyu" hatu. tethI teo sthAyI unnativALA rahI zakyA nahIM ane chevaTe grIka, rAma, ijIpta, IrAna vagere deza paDatI sthitimAM AvI paDayA ema aitihAsika daSTie samajAya che. surApI rAjye paNa e ja niyamane anusaro vartaze te aMte teonI paNa tevI dazA thavAnI; dhamya nyAyane cukavAthI keAnI paDatI thaI nathI ! AryAvarta nA manuSyeA paNa mahAbhAratanA yuddha vakhate kAganA satya guNAne bhUlI gayA hatA tethI tee karyAM krama avazya bhogavavAnI dRSTie paradezI svArIothI kacaDAyA ane hAla maDadAla sthitimAM AvI paDyA che; mATe teoe have kama yAgIonA kharA guNAne zIkhavA joie ane AcAramAM mUkI batAvavA joie; e niyamane anusaravA mATe kayeAga lakhavAnI pravRtti thai che, sarva prakAranA bhAgya svArthAnA tyAga karIne sarvanA zreya mATe je kharekhara tyAgI kama yoga bane che te ekadama deza dhama' ane sadhatI sudhAraNA karavA zaktimAnlR thAya che. pramAdane tyAga karyAthI AtmAnI zakitayeA prakATAvI zakAya che. ane te vaDe vizva para upakAra karI zakAya che. mATe paramArthI kama yAgIe prakaTAvavAnI dhaNI jarUra che. tyAgI karmAMcaiAgIo zarIranuM peSaNu, vastra vagere alpa upadhi dhAraNa karIne vizvakalyANu mATe dezadeza vicarI satya dhamane upadeza Ape che ane duniyAnA vAnAM duHkhA dUra thAya evA upAye batAvIne temAM nirAsaktithI bhAga le che tethI teo cakravartI vagere gRhasthAvaDe pUjAya che. Aja sudhI pazu temaNe dhamya pravRttivaDe tyAgI vanI mahattA jALavI che ane bhaviSyamAM paNuM jALavaze. satya tyAgI kramacAgIone vizvave pAye paDe che. evA tyAgIo tathA uttama gRhastha yogIe prakaTAvavA mATe kama yAgamAM sArI rIte vivecana karavAmAM AvyuM che. kama yogIonA kharA AdhyAtmika guNeA kevA hovA joie. te khAsa A granthanA vivecanamAM lakhavAmAM Avyu che. dareka dharma'nA je je mahAtmAe thayA che ane jeeAe dharmanI sthApanA karI che ane dharmane pravartAyeA che teoe kamayAgI banI dharmI kamanI AvazyaktA svIkArI che. kama yAganI Ava- duniyAnI jeTalI yogya pravRttiyeA che, upakAraka pravRttiyeA che, teonA kama yAgamAM zyakatA vinAnA kAi samAveza thAya che, vizvamAM je je jIvatA dharma che tee kayeAgathI che. sa jIvatA dharma nathI, prakAranI nivRtti darzAvanAra dhama duniyAmAM lAMbA kALa jIvI zakatu nathI. dhanu jIvana ja kharekhara kama yAga che ane dhamate jIvADanAra kharekhara krama yAMgIe che, dhamA~nuM ane dharmonu rakSaNu karanArA mahAkama yAgI che. vyavahArakriyAmAga rUpa ka yAgane tyAga karatAM dharmatIne nAza thAya che ema zrI vora prabhue paNa darzAvyuM che. cata:-nar jiNamayaM pavajjada, tA mA vavahAra nicchae muyaha, vavahAra naocchee-titthuccheo jao bhaNio. he bhavya manuSya ! jo tu jaina dharmane agIkAra kare te vyavahAra dhama, vyavahAra naya ane nizcaya nayanizcaya jJAna e bemAMthI ekatA paNa tyAga karIza nahi. vyavahAranayanA tyAga karatAM jaina dharmarUpI tIrthanA uccheda thAya che. vyavahAranaya svama' pravRttidhane pratipAdana kare che ane nizcayanaya svayaM nivRtti dhanuM pratipAdana kare che. vyavahArapravRttidhama' vinA arthAt kayeAga vinA jaina dhama jIvI zakatA nathI. tenA pracAra thai zakatA nathI, mATe vyavahAranayane nahIM utthApavAnI zrI vIra For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhue mahAzikSA dIdhI che tene jene paripUrNa lakSamAM rAkhIne kama sevI kAmagIo bano vizva vyavasthA jALavavo joIe. zrI mahAvIra prabhu bhakata jene hAlamAM kamaMgiyonI patita dazAmAM AvI paDayA che teone uddhAra karavA mATe A pranya upayogI thaI paDe evI AzA rahe che. nivRti dharma kSetra samAna che ane pravRtti dhame che te nivRtti dharmanI vADa samAna che. dharmane prANuM pravRtti che. dharma chavaka pravRtti che evuM avadhIne sarva dharmanA mahAtmAo AyuSya maryAdA sudhI pravRtti dhamane ane tenI sAthe nivRtti dharmane paNa seve che. pravRtti dharma ane nivRtti dhama e be caka samAna che. e be arthAta vyavahAra nizvaya dharmathI mukitanI prApti thAya che. semala, aphINuM vagere viSe paNa tene mArI mAtrA karI khAvAthI zarIranI puSTi kare che te azubha pravRtti dharmamAM thatI Asakitane mArIne zubhamaridhama sevavAthI vizvavata sarva manuSya AtmAnI unnati kare temaja deza, samAja, kuTuMba, vidyA vagerenI unnati kare emAM kazuM Azcarya nathI. AsaktirUpa viSayamAM aliptapaNuthI sarva kartavya karmonuM jhera utarI jAya che ane tethI karmayogIo mahAdika karmathI nahIM baMdhAtA AtmAnA jJAnAdi guNonI puSTi karI zake che. vizvamAM sarva dharmo hAla je che te karma yoganA baLathI jIvatA rahyA che. dharma kamayogIo dharmane pracAra karI zake che. je dharmamAM vyApaka karmayoganI pravRtti nathI te dharma vizvamAM jIvate raheto nathI. jaina dharma vyApakapaNe sarva karmayoganI zreyaskara pravRttio sahita che paNa temAM tevA hAla vyApaka kamaMganI daSTivALA mahAtmA karmayogIo dhUna pramANamAM hovAthI tenuM vizAla svarUpa pUrve je hatuM te saMkucita thayuM che, paraMtu jaina zAstranA AdhAre tenA vyApakarUpamAM karmayogIo prakaTe te tethI jaina dharmanI mahattA-upayogitAne vizvane khyAla ApI zakAya. jaina dharmI. onI alpa saMkhyA che chatAM temAM tevA karmayogIo prakaTAvanArAM kharAM gurukule prakaTe te karma yogIo banAvavAmAM ane jina dharmanI sarvatra pracAratA karavAmAM khAmI rahe nahIM. svAdhikAre kartavya karmone jAguvA ane pazcAta nirAsaktipaNe karavAM, a5 deSa ane mahAlAbha jemAM vyaSTi ane samaSTine-hoya tevA karmo karavAM, adhyAtma jJAnAdi saddaguNone prApta karIne karmayogamAM mukhya kartavya karmo karavAM. deza, samAjAdinI sevArthe maiNu karmo ane mukhya karmone vicAra darzAvelA mudAo. karIne viveka daSTithI kartavya karmo karavAM. AryAvarta vagere sarva dezanI sarva prakAranI unnati kAyama rahe ane AtmAnI zaktinI vyaSTimAM ane samaSTimAM paraMparA vahe evI dRSTithI kartavya karmo karavAM joIe. kara ghAtakI zakitavALAM rA-dezanI sAme UbhA rahI potAnI ucca zaktithI saMrakSakadaSTie kartavya karmo karavAM. saddaguccamapUrvaka kartavyakarmonuM zikSaNa meLavavuM joIe. AtmA ane paramAtmAnuM jJAna meLavIne sarvatra brahmabhAvanApUrvaka sAkSIbhUta thaIne kartavyakarmo karavAM joIe. nAmarUpanA moha vinA ane temaja phaLanI AzA rAkhyA vinA sarvasvArpaNugathI kartavya karmo karavAM joIe. karavAnAm chane paraspara upagraha che arthAta upakAra che tethI upakAra vALavAnI pharaja daSTithI kartavya karmo karavAM joIe, aneka prakAranI vipattiyothI AtmAnI pakavajJAnadazA karavA mATe ane AtmayoganI sthiratA mATe kartavya karmo karavAM joIe. ravamAM ucca ane paramAM nIcavane bheda dekhyA vinA sarva jIvonI sAthe abhedabhAvanAe rasAIne kartavya karmo karavAM joIe. prabhunA para paripUrNa zraddhA rAkhIne ane kartavyakama mAM AtmavizvAsa rAkhIne kartavya karmo karavAM joie bhArata vagere dezanA lokonuM kalyANa thAya che ane sarva lokeAnA kalyANumAM kalyANa che evuM abAdhIne tathA manuSya jIvanayAtrAnI saphalatA thAya evA mArgomAM vahevA mATe Avazyaka kartavyakarmo karavAM joIe. utsarga dharma ane apavAda dharma yAne Apatti dharmanuM paripUrNa jJAna meLavIne kartavya karmo karavAM For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir para joIe. ahamamatvavRtta rAkhyA vinA AtmasvarUpamAM lIna thaI kartA karmo karavAM joIe. pratyeka kama karatAM AtmAnaMdamAM masta thavuM joIe ane pramAdane pariharavA joIe, rAmadeSamAM muMjhAyA vinA ane pratidina zuddha rAgamAM vizeSataH raMgAine dhArmika tathA vyAvahArika kartavya karmo karavAM joIe. nirbhaya, akheda ane aSa bhAva dhAraNa karIne svAdhikAre kartavyabhraSTa thayA vinA kartavya karmo karavAM joIe. sarve dharmonAM satyatane grahaNa karIne tathA dharmavicAracAra saMbaMdhI matasabiztA tathA vizAla buddhi dhAraNa karIne kartavya karmo karavAM joIe. zuddha buddhithI kartavya karmo karavAmAM AtmAnA bAhya prasaMgomAM sadoSatA chatAM vastutaH nirdoSatA rahe che mATe zabda buddhinA irAdAthI kartavya karmo karavAM joIe. saMprati jamAnAne anusAre kartavya karmonA parivartananA saMskAra vagerenuM jJAna meLavIne prAcIna ane arvAcIna sudhAraNuonI satyatAnuM jJAna karI kartavya karmo karavAM joIe. ItyAdi aneka viSayone karmaveganA vivecanamAM sArI rIte dezakAlAdinI apekSAe carcA che. karmathAga maLyamAM saLaMga eka ja karmayogane mArika eka ja sarakho viSaya hovAthI ane temAM bhinna bhinna viSaya na hovAthI adhyAya vagerenI saMkalanA karavAmAM AvI nathI, karmayogInA guNa meLavavA ane nirAsakitapaNe Avazyaka vyAvahArika tathA dhArmika kartavaya karmone tyAgIe e tathA gRhae karavAM e ja mukhya viSayarUpa kendrasthAnane kemAM bhinna bhinna gugAdivaDe karmayoganA vicAro siddha karavA prayatna karela che tethI eka ja viSaya hovAthI bhinna viSayAnukramaNikA nI ekasarakhI karavAmAM AvI nathI. paraspara blekane saMbaMdha jaNAvavA mATe eka ja viSayamAM saMkalanA. bhinna bhinna kSe konA artha vRttinA saMbaMdha mATe avataraNe ApelAM che. vastuta: karmayoga grantha kaMI vidvattA darzAvavA mATe racavAmAM AvyuM nathI. phakata gArone manune lAbha maLe tevA hetuthI je vicAro prakaTayA te anukrame kAnA rUpamAM dAkhala karI tenuM vivecana karavAmAM AvyuM che. potAnA hRdayamAM je ugAro pragaTe te jagatanI AgaLa raju karavA joIe, tyAgInA adhikAra pramANe sarva jAtIya manuSyonI dharmonnati mATe upadeza pravRtti tathA lekhanapravRtti thavI joIe ane te svapharaja che-svapharaja adA karavI joIe e svadharma che. karmayogamAMthI guNadaSTie aneka guNone guNarAgI manuSyo dekhI zake tema che ane dezadraSTidhAraka dujane guNone 5Nu deSarUpe dekhe che ane te anyone paNa deSanA rUpamAM sarva guNadoSadarzana. jaNAvI zake che. jevo daSTi tevI sRSTi dekhAya che. rAgI manuSya guNo dekhe che ane dezI manuSyo dUdhamAM pUrAnI peThe avaguNe dekhyA kare che temAM kaI Azcarya nathI. kALA siMdhIne rAgadaSTithI sarva karatAM pitAne putra sAro lAge ane anyanA putra sArA na lAge e dRSTi pramANe sRSTi racanAne dharma che. game te jJAnI paNa bhUlane pAtra che. lekhakanI apekSAo samajayA vinA vA gungama lIdhA vinA paraspara lekhya Azayane sAnukULa saMbaMdha samajI zakAte nathI temAM moTA bhAge vAcakonI daSTino zeSa rahe che. jenAgonA AdhAre kahevAmAM Ave che eTaluM ja kahevuM yogya thaze ke samakitIne sarve savaLArUpe pariName che ane miThAvIne arthAt ajJAnIne sarve avaLArUpe paraNime che temAM jJAna ane ajJAna ja kAraNabhUta che. sajajana manuSyone vAcanAdi sarva prayatna phakata satya sAra praNArthe hoya che ane durjana manuSyone sarva prayatna phakta game te rIte mArImacaDIne kuyukitathI doSa dekhavA ane dekhADavA mATe prayatna hoya che. sajajana manuSya guNonA bhakata hoya che jethI teone jyAM tyAM guNe dekhAya che ane durjana manuSya durgaNonA-doSanA bhakate hoya che tethI teone For Private And Personal use only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 jyAM tyAM deSo ja dekhAya che. evA svabhAvika niyama che eTale dunAnA mananuM game tevA sanathI paNa samAdhAna karI zakAya tema nathI. dunane, adekhAone, dveSIone guNA paNa avaguNurUpe pariName che tethI teone lAkhA karADA jAtanI lIlAthI paNa satya samajAvatAM chatAM te kaSTha ne kaiM te kahevAnA. jyAre teonI durjana dRSTi TaLI jAya tyAre teo svayameva sajjana dRSTibaLe potAnI bhUlone dekhI zake che ane satyane aMgIkAra kare che. ka yAga ane tenA vivecanamAMthI sajjana guNarAgI manuSya ghaNA sAra kheMcI zake tema che. prAcIna zAstro hAya vA arvAcIna dha zAstro DhAya paraMtu je teothI adhyAtmajJAnapUrvaka kama yAganI upayAgatA jAvAtI hoya te! tyAM prAcIna arvAcInatvanI carcAnI prAcIna tathA mAthAkUTa karavAnI jarUra rahetI nathI. dezabhakata leAkamAnya zrIyuta tilake svakRta arvAcIna dharma-kama yAgarahasyanA upAddhAtamAM jaina purANA vagerene kalpita kahevAmAM svadharmAMzAothI kama'cAga bhiniveza--athavA svadharmAbhimAnathI svamatakadAgrahane pAdhyeA che. svamatamAnya nI upayogitA. bhAgavata vagerene prAcIna TharAvIne ane jaina purANAne kalpita TherAvI temaNe satya samAlocanAnI parAbhukhatAne pragaTa karI che. temanAM mAnelAM dhama thAonI prAcInatA arvAcInatA satyAsatyatA vagerene jo temanI peThe carcA uThAvIe te anya viSayamAM utarI javAya ane te bAkhatane eka jUdo grantha thaI jAya tethI atra tatsaMbaMdhI vizeSa kaMi jaNAvavAmAM Avatu nathI. tatsaMbaMdhI cAgya lekha banaze te anyatra prasiddha karavAmAM Avaze. atra te jaNAvavuM eTalu' ucita che ke zrIyuta leAkamAnya tilake jaina purANAne kalpita kathyAM che te asatya che. jaina purANA kalpita che ema TharAvavAnI dalIla temaNe ApI nathI tethI temane eTalA ja javAba ApavAmAM Ave che -teo jo jaina purANA kalpita che ema siddha karavAnI lIle Apaze teA pazcAta tene caiAgya javAba paNa ApavAmAM Avaze. A carcA A sthAne anupayogI che tethI tene sameTI levAmAM Ave che. veda zAo hAya, jaina zAstro hAya, baiddha zAstro hAya, musamAnanAM zAo hAya, khristinAM thAo hAya,--temAM vizva jIvAne upakArI kama"yoga hAya vA na hoya paraMtu te dhamanA leAkeA tema chatAM sa` jIvAnA kalyANanI zubha pravRttiyArUpa kama'yeAgane AcaratA hoya te te prazaMsA yeAgya che. anAdikAlathI kama yAganA zubha vicAro che te phakta uttama manuSyo dvArA bahAra Ave che. anAdi kAlathI ane mahAtmAonA prAkaTayanI apekSAe amuka kAlathI kayAga prakaTe che. jee pAtAnAM dharmapustakAne prAcIna TharAvatA hoya paraMtu temAM pazu hi'sAmaya yajJethI ja kayeAganI mahattA mAnatA hoya te te nirarthIka che. aneka savicArAthI kama mAganuM rUpa sudharatu jAya che. prAcIna vA arvAcIna game te dharmazAstro dvAya paraMtu temAMthI paramArtha pravRttimaya vyApaka mayAganA vicAra ane AcAra kharekhar sa vizvati dharmIo mATe eka sarakhA sAdhAraNa grAhya che. kalyANu ane zubha vicArAnI paramAtha pravRttiyAnuM bIja kamathaiAga che te sa dharmAMnA manuSyamAM gheADAtraNA aMze vyApI rahela che. prAcIna pustakAmAM kama yAganI mahattA vAMcavA mAtrathI vA zravaNa karavA mAtrathI khuza thavu na joie, paraMtu kama yAganA savicArene sadAcAramAM mUkIne khuzI thavu joie, sAdhAraNa rIte dharmavAdanA matamatAMtara sivAyanA sarva manuSpAne dayAdi zubhra pravRttiyemAM eka sarakhA upayeAgI thaI paDe tevA kayeAganA sadvicAranA phelAvA karavA joie. jaina zAstro pravAhanI apekSAe dhaNAM prAcIna che ane amuka vyaktinI zabdaracanAnI apekSAe keTalAMka arvAcIna che paraMtu temAM sava manuSyAnu pazuonu pakSIo vagerenuM zreya karavAnA zubha vicAronI zubha pravRttiyeArUpa kama yAganuM For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 55 vyApaka daSTie varSoMna karavAmAM AvyuM che ane te game te dhamavALAne paNa sAdhAraNa rIte grAhya banI zake tema che. zubha kama yAga pravRttiyA kharekhara zubha dharUpa che. tethI tenA sarva dezomAM phelAve karavAnI jarUra che. jaina zAstro gRhastha ane tyAgInA adhikAra pramANe pApa pravRttiyAne! tyAga karavAnuM jaNAve che. ane dhama' pravRttiyAne AcaravAnuM jaNAve che ema jaita zAomAM UMDA utarelA mahAtmAe upa dezarUpa kaMDama vagADIne jaNAve che. tethI kra`yoganI mahattA tathA upayogitA jAvanArAM jaina zAstro vaidika zAstro vageretu upayeAgatva avodhI te pramANe kramayeAgI banavuM joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarva kALanA ane sarva dezAnA manuSyanAM AtmAnA sAdhathI eka sarakhA kama yAganA sadvicAravA dezakAla bhede taratama bheda viziSTa vicAre prakaTI zake che temAM kaI sarva dezamAM sarva Azcarya nathI. AhArAdi saMjJAenuM jJAna jema sarva manuSyA vageremAM ekasarakhuM kAlamAM mahAtmA hoya che tema krama yeAganA sadvicArI paNa upAdhibheda bhinna chatAM vastutaH eka Ane eka sarakhA sarakhA prakaTe che. yurepa, AphrikA, amerikA, eziyA, AsTreliyA vagere dezamAM kama yAganA sad-bhanna bhinna kALe thaelA bhinna bhinna puruSomAM paramAtha vicAnA prakaTI che. paramA` vicArAne AcAramAM mUkavA te kayAga che. yeAganA sAdazya vicArI prakaTe che tethI amuke amukanuM vicArAnuM sAdazya maLe sarva jJAnIomAM kamaanukaraNa karyu, ityAdi zake che. kahI kama yAganA vicAronI eka ja manuSya vA eka ja granya khANu tarIke che ema pratipAdana karavuM te matAgraha-kadAgraha vinA khIjuM' ka nathI. amuka dezanA leAkAne bhASAnu ane lIpI banAvavAnuM kArya` sUjhI zake paraMtu anya dezonA manuSyone sUjhe nahIM ema khelavu te jema pratyakSa viruddha che tema amuka prAcIna granthamAM karyeAganuM pratipAdana che ane tenuM anyae anukaraNa karyuM" ema kahevu te teTaluM ja virUddha che. sava dezonA dharmAMzAomAM gheADAdhaNAM aMzathI te ja dharmanA mahAtmAoe kamayeAganA sadvicArAtI pravRttiyeAnuM dezahitArthe -samAjadvitAthe' ane vihitArthe pratipAdana karyuM che. ema jo karraye!ga viSayanA granthA lakhanArA vicAre te te dhamamatAnyatAthI dUra rahI satyanA vizeSa upAsaka banI zake emAM atizayekti karI ema gaNAya nahIM. sarva AtmAo anAdi kALathI nitya che ane temAM rahelA vicArA paNa anAdikALathI che. kama yAgAdi vicArane pUrvanA aneka mahAtmAoe sevelA hatA. Atra paNa dezakAlAnusAre sarva dezAmAM manuSyone pragaTe che ane vijyamAM pustakAne pralaya thaI jaze ema mAnIe te paNu kayAmanA savicAre ane tenI satpravRtti prakaTaze temAM kaI kAe krAnuM anukaraNa kayu" ema niyama karI zakAya ja nahIM. lAkamAnya zrIyuta tilaka pote bhagavadgItAnA kayeAganA vicArAtu anyadharmI lekA vageree anukaraNa karyuM ema jaNAve che paraMtu tema che ja nahIM, anukaraNanI siddhi. bhagavadgItA vagerenA zleAkeA ane bauddhonA keTalAka zle maLatA Ave vA izu krAisTanA keTa lAMka vicArAtu bhagavadgItAnI sAthe maLatApaNu Ave tethI amukanu amuke anukaraNu karyuM' ema mAnI zakAya nahIM. boDhonA dharmazAstronA racanAnA kAlamAM gItAnI racanAne kAla che tethI khoddonA saddhicArevALI gAthAonuM mahAbhAratamAM anukaraNa thayuM hAya te temAM zu' apramANu che ? bannenA racanAkALa lagabhaga maLatA che. yAdi carcAne pAra AvI zake tema nathI mATe ema ja mAnavuM yogya che ke dareka dharma'nA mahAtmAemAM AtmasAmyathI samAnakAle vA kAlabhaide eka sarakhA keTalAka saviyAre prakaTI zake che. vastutaH For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vicArIe te anukaraNanI siddhi thatI nathI mATe tevI bAbatomAM na paDatAM kamoganA eka sarakhA maLatA AvatA vicArone AcAramAM mUkI karmayogI banavAnI jarUra che. manuSya game te dharma pALInAra hoya paraMtu je te nItimaya karmayogI hoya to chevaTe te muktine adhikArI Thare che ane te mukitapadane prApta kare che. sarva manuSyonA AtmAomAM eka sarakhA zuddha karmaveganA vicAro che temAM sarva bhayuM che mATe manuSyoe pitAnA AtmAmAMthI karma yoganA suvicArene pragaTAvI rAgadveSa rahita karmayogI banI vizvakalyANa karavuM joIe. hiMdu-musadamAna-prIta-ddha-pArasI vagere kAmomAM vyAvahArika karmayogIo hAla paNa vidyamAna che. kAmamAM anya kAmanA hisAbe vyAvahArika dhArmika karmacArIo prAyaH jena kemane karma nathI ema kahIe to cAlI zake tema che. jenA kAmamAM gRhastha karmayogIonI ane cogIonI ghaNI tyAgI karmayogIonI ghaNI jarUra che. jene kAmamAM vivekAnaMda jevA dhArmika jarUra che. tyAgI karmayogIonI paNa jarUra che ane gokhale, tilaka, mAlavIyA, dAdAbhAI jhINuM jevA gRhastha karmayogIonI ghaNI jarUra che ane tevA karmayogIo prakaTa tevA upAyo levAnI paNa ghaNI jarUra che. dhArmika karmayoganI ane vyAvahArika kamaleginI tarIke zrImatI vidUSI besanTa jevI karmaginIo je jena kemamAM nahIM pAke to jena kema hAla je sthiti bhogave che tevI paNa rahevI durlabha che ane jene kema anya dhArmika ke mAnI peThe astitva jALavI zake te paNa zaMkAspada che. jene kAmamAM dhArmika tyAgI yugapradhAna vagere karmayogIo cheDA varSa pazcAta prakaTavAnA che ane tethI jena kAma ane jaina dharmanI pragati thAya evA te punaruddhAra tarIkenA upAyo levAnA che. je koma eka vakhate lagabhaga cAlIza kareDa manuSyanI saMkhyA dharAvatI hatI te kema hAla bAra tera lAkha jenonI saMkhyAvALI che. tenuM kAraNa kharekharA karmavegI dharmaguonI tathA gRhastha karmayogIonI khAmI sUcave che. jene komanA dhArmika vicAromAM ane AcAromAM ghaNI saMkucita dRSTinI rUDhiyo ghara karIne jAmI gaelI che temAM sudhAro karavAnI ghaNuM jarUra che. jaina darzanamAM vizAla daSTivALA ane devagurudharmanI pUrNa zraddhAvALA karmacArInI ghaNI jarUra che. jene kemamAM zvetAMbara ane digaMbara ema be saMpradAya che. strInI mukti kevalIbhuktitvanI mAnyatA vagere keTalIka upayogI nahIM evI bAbatonI carcAmAM jaina kema nA AgevAna zakitayone nakAme durupayega kare che. jenI sthAvara tIrthonA jhaghaDAmAM bane kemane gRhastho lA rUpiyAno durupayoga kare che. je matabhede takarAro vagere hAlanI jena komanI vyAvahArika tathA dhAmika pragatimAM ADe AvatI hoya teno upazama tathA upekSA karavI joIe. jena kAma je nakAmI takarAro vagerenI mUrkha ine tyAga nahIM kare te teonI pragatinA bhegI bIjI kemavALA thavAnA-emAM aMza mAtra zaMkA nathI. hiMdu kAma pArasI vagere kAme dhArmika vicAromAM udAra che ane te kAmanA karmayogIonAM kartAnAM kSetre vizAla che. jene kAmanA karmayogIe udAra vicAracAra pravRttithI kArya kare evAM vizAla kSetre thavAM joIe. tyAgI reta karma egIo ghaNI 2thI sarva dharme kartavya karmone kare mATe teonA udAra vicArAcAranA mArgamAM kAMTAo je hoya te sApha karavA joIe. vidyAbaLa, kSAtrabaLa, vaizyathA pArAdibaLa ane sevAbaLa vagere baLathI jenA kAmane vibhUSita karavA aneka jAtanA jena kamayogIone prakaTAvavAnI ghaNI jarUra che. svataMtra vicArAcAravALA vizAla karmayogIonI ghaNI jarUra che. vidhamAna jaina sAdhuo je dharmAcArarUDhinI sAMkaDI daSTivALA raheze te teo jaina sAdhuonuM vizvamAMthI astitva ja gumAvI deze, mATe hAlanA karmayogI jena sAdhuoe samAjanA udaya mATe sarva svArpaNa karIne AgaLa vadhavuM joIe. For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 57 hiMdu koma, musalamAna, prIstI vagere kAmomAM aneka prakAranAM kAryo karanArA karmayogIo che. hiMdu kema vagere kAmamAM karmayogIo prakaTAvavA mATe lokamAnya sAkSara bhArataratna zrIyuta tilake bhagavaddagItAnA lakathI karmaganuM mahatva darzAvIne bhAratanI jAgRtimAM apUrva sudhAre karyo che tethI zrIyuta le. mA. tilakane amArA dharmalAbharUpa AzIrvAda sahastrazaH prApta thAo; jaina kamamAM kamagIo uttama prakAranA prakaTe te mATe amArI khAsa lAgaNI che. anya dharmanA AgevAno paNa jaina kamagIonA prAkaTayamAM sahAnubhUti darzAve che. je kAmanA dhArmika vicAro ane AcAra udAra paddhativALA che ane sarva lokone vyAvahArika svAdhikAra pragatiprada karmomAM ADA AvatA nathI, te kema pitAnA dharmane jALavavA zaktimAna thAya che. jene kema e amAre AtmA che, tene upadezathI pragativALI karavI e ja jaina sAdhunA adhikAra pramANe prathama pharaja che. mATe prasaMgopAta atra jaina kemane saveLAnI cetavaNI ApI che. gRhastha karmayogIonAM kartavya kAryomAM jo pramAda thAya che ane teonAmAM je rajoguNu vagere moha prakRtinuM jora vadhe che te chevaTe gRhastha karmayogIonI vaMzaparaMparAnI paDatI thAya che mATe teone dhAmika upadeza ApI teonA mananI samAnatA jALavI zake evA tyAgI varganA karmayogIonI te kaI veLA AvazyakatA vinAnI rahevAnI nathI. tyAgI karmayogIo ke je taddana niHspRhapaNe vizvanuM yaH karanAra che teonI vizvamanuSyo para ghaNI asara thAya che mATe teonI sarva khaMDamAM ghaNI jarUra che. je dezamAM tyAgIone svAdhi- tyAgI mahAtmA karmayogIo nathI te deza game te rIte paNa chevaTe kAre kharekhara karma. 5DatInuM rUpa dhAraNa kare che. kAnsa vagere dezomAMthI tyAgI kamagIonI yogIo banAvavA- nyUnatA thaI tenI sAthe te dezanA lokomAM mojazokha, vyabhicAra vagerenI vRddhi thaI ane tenuM hAla je pariNAma AvyuM che tenAthI sarva leke jANItA thayA che. je dezanA gRhastha tyAgI dharmaguruo para abhAva, aruci, dveSa dhAraNa kare che ane teone nAza Icche che teone aMte nAza game te rIte thAya che. vizvamAM dhULanI paNa jarUra paDe che te tyAgI dharmakarmacagIonI jarUra te hoya ja emAM Azcarya zuM che ? dharmanA pratApe vAyu vAya che, varSAda thAya che, anna pAke che ane dezamAM Arogya zAMti rahe che; mATe dharmane upadeza ApI vizvavartI manuSyane dhama banAvIne teonAM pApa dhanArA tyAgI dharma karmayogIenI AtmAnA prANa karatAM paNa vizeSa jarUra che. satya tyAgI kamayogIonI peThe satya gRhastha karmayegIonI ghaNI jarUra che. zrI mahAvIra prabhu ane gautamabuddha jevA tyAgI karmayogIoe bhAratanA dharmasvarUpane unnata rUpamAM mUkyuM hatuM tenAthI keNu ajAyuM che? vairAgya e zuddha prema che. azuddha premane tyAga ane zuddha dharmAdi para zuddha premanuM prAkaTaya tene vairAgya kahe che. tyAgI vairAgI kamagIonI vaMzaparaMparA puna: pUrvanI peThe vizvamAM manuSyonA guNonI unnati kare evI rItanAM tyAgI gurukule sthApavAnI ane tene nabhAvavAnI paNa jarUra che. gRhastha karmayogI karatAM tyAgI kamayogI vizvanuM-jInuM anaMtagaNuM zreyaH karavA samartha bane che te ni:saMzaya vAta che. je dezamAM je kAmamAM je prajAmAM je dharmamAM je samAjamAM karmayogIone premathI vadhAvI lai mAnathI satkAra karavAmAM Ave che te deza, kema vagerenI unnati For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org mAna. kama yAgIonu thayA vinA rahetI nathI. kayegIenI je dezamAM kAmamAM samAjamAM kiMmata nathI te deza vagere kAMtA marelA che ane kAM te marI javAnA ema sunAe vicAravu joie. kama yAgIonA satkArathI ane teonI prazaMsAthI teenAmAM sahasragaNuM navuM baLa prakaTe che ane tethI te bhagIratha kAryAM kare che. kayegIonuM jIvana pAtAnA mATe che, ema deza krAma vageree samajavu joie. kayegIenA jIvanathI deza-kAma-samAja vagerenI zAbhA chatI rahe che. AryAvratamAM have kama yAgIone satkAra thavA lAgyA che. kama yAganI pharajathI le. mA. tilaka, enI besanTa, gokhale, dAdAbhAi, mahAtmA gAMdhI vagerene rAjAonA jevu' prajA taraphathI asAdhAraNa mAna maLe che. krayoganA baLe sudhAraka dharmaguruone asAdhAraNa mAna maLe che. vizvanI unnati mATe kharA kamayeAgIe prANAdine tyAga kare che. hAlanA yuddhamAM lAkhA kamavIrA mare che, te petAnA deza mATe, kAma mATe ane samAja mATe mare che. jIvu kAne vhAlu lAgatu nathI ? maraNu kANu icchI zake vArU? mATe sarva jAtanA kayegIene mAnasakArathI vadhAvI levA joie H jethI temanA page cAlanArA temanA jevA mahApuruSo prakaTI zake. jaina kAmamAM dharmagurue svArtha tyAga karIne tyAgI bane che, tethI teo jaina kAmamAM pUjAya che. tyAgI dharmaguru kama yAgIe dhAre te dezanu samAjanu' vizeSataH zreyaH sAdhI zake tyAgI dharma guru kama yAgIonA upadezanA anusAre ApaNe vavuM e ja temanuM sanmAna che. krama ceAganuM baLa prApta karyA vinA upadezanI asara thatI nathI. hAlamAM AryAvratamAM sthAne sthAne upadezake upadeza Ape che, tepaNu tenu dhAryA pramANe phaLa thatuM nathI. dezabhAvanA, dharmabhAvanA, guNubhAvanA, vagerene AryAvratamAM puSkaLa upadeza devAya che, paraMtu vIya hIna manuSyone tenI asara thatI nathI. sarva prakAranuM zArIrika vAcika ane Atmika baLa prApta karavuM, brahmaya baLa prApta karavu eja kacega baLa che. kayega baLamAM ja svAtaMtrya che. jenAmAM kayAga baLa nathI te vizvamAM zvAseIAsathI jIvatA chatAM marelA vA rAMka samAna che. nAyamAramAM vIryadIne jamyA sarva zaktiyonA samUdra evA AtmAne vIChIna manuSya prApta karI zakato nathI, bahucarAjInA phAtaDAne-hIjaDAne-vaiyAne zura kayAMthI caDhI zake ? alabata caDhI zake nahI. tema vIhIna manuSyo. kayeAgI banavA mATe lAyaka nathI, temaja tene kApaNu tinA kama yAga baLanA upadezanI asara thatI nathI. zrI kRSNanI AgaLa zrI arjuna jevAe paNu nAmadanA udgArA kAThyA hatA, tethI zrI kRSNe tene svAdhikAre kayeAgabaLanI pharaja adA karavA zUrAtana caDhAyu hatu. nAma manuSyeAne upadezanI asara thatI nathI. kaye ganuM baLa jeee prApta karyuM haeNya che teone upadezanI asara thAya che, mATe deza, kAma, samAja, rAjya, sadha vagerenI unnata karavA mATe sarva manu byAmAM ka yANabaLa prApta thAya evAM sarva prakAranAM zikSaNe devAM joie, ane evAM zikSaNAnI vRddha mATe deze, kAme, sathe, samAje savANu karavu joie. iMglAMDa, jarmanI, amerikA vagere dezAmAM mahAkama yAgIonI zakti prApta karavA mATe sarva prakAranA AtmabhAga apAya che. bhAratamAM hajI te te bAbatanuM prabhAta paNa barAbara thayuM nathI, mATe ka yAganuM baLa sarva tIya manuSyeAmAM prakaTAvavA mATe deza-kAme-samAje-sadhe-dhame' cAMpatA upAye tu levA joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAratavarSamAM jeTalA kama yAganA granthA racAyA che te svAmI vivekAnanda kama yAganI vyAkhyA tattvajJAnanI sAthe saMbaMdha dharAvanAra che. karI che tene tattvajJAnanI sAthe saMbaMdha For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tavajJAnanA pAyA- darzAvyo che. lokamAnya tilake karmavega rahamAM taravajJAnane saMbaMdha darzAvyo che. . para karmayogano amoe tavajJAnanI sAthe saMbaMdha jALavIne kamaMga ane tenuM saMbaMdha. vivecana lakhyuM che. pasmAtmA AtmA-puya-pApa-svarga-naraka-baMdha-mekSa sukha-duHkha ityAdinI sAthe karmayogane nikaTanA saMbaMdha che. jIva-achava-puyapApa-Asrava-saMvara-nirjarA-baMdha ane mekSa-punarjanma-aSTa prakAranA karmanI vyAkhyA, prArabdhAdi karmanI vyAkhyA, zubhayoga, azubhayoga, zubhapayoga, azubhopayoga, zuddho paga vagerenI sAthe saMbaMdha dharAvIne kamaleganuM vivecana karavAmAM AvyuM che, paramAtmabhakti, jJAna, sevA vagerenI sAthe karmayogane saMbaMdha darzAvyo che. niSkAmabhAva ane sakAmabhAvanA jJAna sAthe karmayoganA kartavyono saMbaMdha darzAvyo che. paramAtmAne ane AtmAne tathA karmane viveka karAvIne tattvajJAnanA vAstavika svarUpasaha kartavya karmonI dizA darzAvavAmAM AvI che. guNasthAnakanI sAthe anukULa saMbaMdha saMrakSIne kamaganI vyAkhyA karavAmAM AvI che. dezabhakta lekamAnya zrIyuta tilake advaita tatvajJAna ane sAMkhya taravarUpa vaidika tenI sAthe saMbaMdha jALavIne bhagavadgItAnuM vivecana karyuM che. jaina tatvajJAna ane vaidika tatvajJAnanI tulanA karavAne prasaMga atre nathI, te 5Na je tenA jJAnanI sAthe karmayogane saMbaMdha jALavyo che te jaina tatvajJAnanA nAme oLakhAya che ane jena tatvajJAnanA siddhAMte paripUrNa satya che; tenI sAthe karmayogane saMbaMdha barAbara baMdha besatA che. sarva AtmAo svAtmAnI unnati mATe kartavya karmone AcarI zake che. jene tavajJAna, jaina to e vastutaH ekalI jenakemanA ta nathI, paNa sakala vizvanAM ta che. je mAne tenAM tara che. paramAtamAM jema sarvanA che tema to 5Na sarvanI sAthe saMbaMdha dharAve che, ane karmayoga paNa sarvanI sAthe eka sarakho kartavya saMbaMdha dharAve che. jenatane jJAnathI kadi zuSkatA AvatI nathI, temaja tethI kartavya karmomAM jaDatA AvatI nathI, ema jaina tattajJAnane UMDA abhyAsa karanArAone anubhava Ave che. bahirAtmAo, atarAtmAo ane paramAtmAnuM svarUpa avabodhIne kartavya karmone karavAnI jarUra che. AtmAne brahma-cetana-jIva ityAdi nAmothI upAdhibhede saMbodhavAmAM Ave che. jenAdhyAtmadaSTie hari-Nu-rAma-rahemAna-Izu-brahmA-viSNu-mahezvaranaranArAyaNa vagere AtmAnAM nAme che, tethI game te dharmavALo paNa amee lakhelA karmayogane sAnukaLapaNe vAMcIne kartavya karmone svAdhikAre evI zake tema che. jaina tatvajJAnanI sAthe saMbaMdha dharAvIne karmoga tathA tenuM vivecana lakhatAM keIpaNa dharmanA tatvajJAna para AkSepa na thAya, temaja keine aruci na thAya-tema prAya: vizeSata: dhyAna rAkhyuM che, ane tethI sArvajanika kamayoganI mAnyatA thAya ema khAsa lakSya devAmAM AvyuM che. svAdAda dRSTinI sAthe apekSAe vizvavartI sarva dharmone re dhamanI sAthe aMgAMgI mAva saMbaMdha che, tethI jaina tatvajJAnanuM svAdAdapaNe vivecana karIne sarva dharmonA tenI sAthe sAnukULa sApekSa saMbaMdha jALavIne kamaMganuM vivecana karavAmAM AvyuM che. jema bane tema matabheda-kadAgrahane dUra rAkhI sarva jAtanA dhamI ene eka sarakhI rIte lAgu paDe tema karmayoganuM vivecana karavAmAM AvyuM che. tatvajJAnamAM paraspara matabheda paDe tyAM matasahibagutAne dhArIne je na game tenI upekSA vA madhyasthatA dhArIne karmayoga tathA tenuM vivecana vAMcake vAcaze te tethI teo karmayogI banI zakaze. dharma taronI sAthe karmayogano saMbaMdha che paraMtu tethI svAdhikAre vizvahitArthe kartavya karmo karavAmAM koIpaNa dharmanAM to ADakhIla karI zake tema nathI; paramAtmAnI zraddhAbhakita dhAraNa karIne nirdoSapaNe kartavya karmo karavAM e ja tatvajJAnane karmayoga sAthe mukhya saMbaMdha che teTaluM dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarva dezanI prajAonI AbAdI IcachanArI, rAjA ane prajA e benI unnati IcachanAra, yuropanA mahAyuddhamAM svAtaMtryanI rakSA mATe--dharmayuddhamAM himAlayanI peThe aDaga UbhI rAjyakatra briTIza rahenAra, yuropadi sava dezonI unnatimAM bhAga lenAra, AryAvartamAM hemarUlanI sarakArane dhanya- laDatane nyAya ApanAra, AryAvartana manuSyonI cakSuomAM vidyArUpa divyAMkana vAda, AjanAra ane teone pitAnA sahacArI banAvanAra. nyAyI rAjyane mitra banA vanAra briTIza sarakArane rAjyazAsanakAlamAM karmayoga granthanI racanA thaI che, tethI jJAdhinAM nirmAta e zAMtimaMtrathI briTIza rAjya sarakAranI zAMti IcchavAmAM Ave che, tathA briTIza sarakArane dhanyavAda devAmAM Ave che. AryAvartane udaya briTIza rAjyathI thavAnuM che. deza, prajA, samAjanuM kalyANa karanAra ane deza prajAnI AbAdI mATe Atmabhoga ApanAra karmavIra, jJAnavIre, vagerenI briTIza sarakAra sArI rIte kadara kare che. sarva dezamAnya leiDa jaja jevA pradhAnethI vizvamAM svAtaMtrya devInI cirasthAyitA rahenAra che. amerikA rAjyanA pramukha jevAo paNa briTIza rAjanetAonA nyAyane avalaMbIne hAlanA yuddhamAM briTIza pakSamAM UbhA rahyA che, te briTIza rAjayanA netAo ke je satya rAjya karmayogIo che teone ja temAM pratApa che-tethI teone dhanyavAda ghaTe che. briTIza rAjyayoge AryAvartanA manuSyonI unnati mATe AMkha ughaDI che ane bhaviSyamAM tethI aneka mahAkarmayogIo prakaTaze. emAM kaMIpaNa zaMkA nathI. karmayoganA vAcanathI ane manuSyo bhaviSyamAM karmayogIo prakaTaze ane teo sarva dezI manuSyonA kalyANamAM bhAga leze. zAstrI zyAmasudrAcArya ke je eka vakhata amArI sAthe rahyA hatA temane AdhyAtmika jJAnapUrvaka karmaveganI mahattA samajAvavAmAM AvI hatI. amadIya ziSyasvarUpa rasAyanAcArya zAstrI zyAmasundarAcAryajI amArA karmayoganA vicAronA baLathI teo gRhastha karmayogIne zobhe tevI karmayoganI pravRttione seve che ane vaividyA vagerenI zodhakhethI AryAvartanI zobhAmAM vRddhi kare che. teo sarakAranavAra jevA grantha banAvIne vizvanuM kalyANa karavA samartha thayA che. vijApuranA gRhastha jaina dozI-nathubhAI maMchAcaMda eka Adarza karmayogI hatA. sAMsArika vyApAranI sAthe teo upAzraya ane jaina maMdiro tathA sAdhuonI bhaktimAM mazagUla rahetA hatA. eka kSaNa mAtra paNa teo navarA besatA nahotA. karmayoganA vicAromAM ane tenI pravRttiomAM teo nileSapaNe vartatA hatA. temanI amane bAhayAvasthAmAM saMgati thavAthI temanA jIvana-caitanyanI sArI asara thaI hatI; tethI temane dhanyavAda ApavAmAM Ave che. briTIza sarakAre jelA keLavaNInA zikSaNathI bhAratavarSanA mana have kamagIonI upayogitA svIkAravA lAgyA che. jenazAstronA vAcanathI, paThanathI karmaveganuM rahasya kharI rIte samajAyuM che ane tethI karmayogadizAnI pravRtti sevAya che. kamapega lakhatAM chadmastha daSTithI je kaMI sarvAnI AjJAthI viruddha lakhAyuM hoya tenI prabhunI prAthanA karI kSamA irachuM chuM, temaja sarva jIvonA kalyANaprati pravRtti kSamA karatAM je kaMI bhUla thaI hoya tenI kSamA cAhuM chuM. sarvajJa vinA anya manuSyanI bhUle thAya che. vizeSa jJAnIonI dRSTimAM mArA je je vicAromAM bhUle dekhAtI hoya te temanI kSamA cAhuM chuM. guNAnurAgI satpaSone vijJapti karavAmAM Ave che ke teo karmayogamAM je kaMI bhUlo thaI hoya te sudhAre. bha bhUle ane tAre DUbe, tathA cAlatAM khalana thAya e nyAyane anusarI je kaMI bhUla thaI hoya tenI saMghanI AgaLa kSamA cAhuM chuM. A granthanI A pahelI AvRtimAM je kaMI bhUla hoya tenI saMpurUSe yAdI Apaze to tene ditIyAvRttimAM sudhAro For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir karavAmAM Avaze. vA prasaMgopAtta je kaMI sudhArAvadhAro karavAnuM jaNAze tene dvitIyAvRttimAM sudhArovadhAre karavAmAM Avaze, sAmAnyata: e pramANe vicAro darzAvI prastAvanAno upasaMhAra karavAmAM Ave che. prastAvanAmAM aneka viSaya carcAvAnA bAkI rahyA che, paraMtu kaththasAra ghaNo kharo prastAvanAnI upasaMhAra dizAthI saheje samajAI jAya tema che. jenata avabodhAvavAne mATe tatvajJAnanA , ughAtanI AvazyaktA rahe che, paraMtu jenatanA jJAnanuM prasaMge pAra karmayogamAM vivecana karavAmAM AvyuM che. temaja upadhAtamAM tAnuM rahasya samajAvatAM eka navIna granya thaI jAya tema che. karmayogane eka ja viSaya hovAthI viSayAnukramaNikA racavAmAM AvI nathI. A granya vAM vinA granyakartAnA sakala Azayone samajI zake tema nathI, mATe vAcakane granthakartAnA pUrvApara sakala AzAno bodha thavA mATe athathI iti sudhI saMpUga grantha vAMcavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che ane je viSayamAM zaMkA paDe tene vidvAnane pUchI khulAse karavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. plegane kAraNuthI presanI DhIlAza vagere kAraNothI dhAryA pramANe karmayoga grantha bahAra pADavAmAM vAra lAgI che. vizvamAMthI je kaMi prApta thayuM tene vizvajanane lAbha Ape evI pharaje pravRtti karI vizvasevA bajAvI che, tene vizvajano guNAnurAga daSTipUrvaka premathI svIkAre ane te pramANe teo svapharaja adA karI sarva vizvanI unnati thAo 3jha ana zAMtiH zAMti: zivamasta sarvajagataH parahitaniratA bhavaMta bhuutgnnaaH|| doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavantu lokAH // 1 // saMvat 1973, Azvina sudi paMcamI. mu. pethApura. buddhisAgarasUri. khAsa sUcana karmoga graMthane lekhana tathA prakAzanane samaya saM. 1970 thI 1973 ne che. jyAre A bIjI AvRttine 2006-2007 ne che. baMne vacce 33 thI 36 varSane gALo che. A jaNAvavAne hetu e che ke A graMthamAM Apela keTalAMka nAmanI te samaye hayAtI hatI je atyAre nathI. rAjya aMge kahevAyela temAM paNa parivartana thaI gayela che, keTalIka bAbatamAM paNa parivartana thayuM che. chellA keTalAMka varSo kevAM vikaTa gayAM che te paNa jJAta che, chatAM A graMthamAM hindanI sthiti ane unnati arthe khUba prakAza pADyo che. svarAjya arthe vividha mArgo darzAvyA che. dhyAnapUrvaka vAMcavAthI samajAze ke lekhake sarvadezIya paristhitinuM keTaluM abhyAsa pUrNa-sUma rIte ne samayasaranuM avalokana-pratipAdana karyuM che. keTalIye AgAhIo anubhavamAM AvI gaI che. A graMtha upalaka rIte vAMcI javA jevuM nathI paNa abhyAsapUrvaka khaMtathI vAMcI vicArI AcaravA jevuM che, muMbaI. saM. 2007 lI. mAgazara mAsa maNilAla mohanalAla pAdarAkara For Private And Personal use only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A granthamAM prakaraNe pADyAM nathI. paNa granthamAM kayA kayA prazno upara vivecana karAyuM che te jANavA prAthanA trIjA pejathI dareka eka peja upara Apela sUcita zabdonAM mathALAM(heDIMge)nI anukramaNikA 3 atizaya svarUpa 53 lokottarakarma kone kahevAya ? 5 karmaveganuM kathana. 55 AtmAno svabhAva. 7 karmavega graMtha racavAne hetu. pa7-19 anuSThAnonuM svarUpa. 9 kriyA karavAnI AvazyakatA. 61 svAdhikAra nirNaya. 11 jJAna ane karmayogano paraspara saMbaMdha. 63 amRtAnuSThAna kene kahevAya ? 13 karmaganI dRSTie pharaja. 65 gRhasthoe vidhipUrvaka satkarma karavAM. 15 karmacaganI pravRtti kayAre thAya ? 67 daivasika ane rAtrika karmono vidhi. 17 guNakarmAnusAra karmacaga. 69-77 cha prakAranAM Avazyaka kame. 19 kartavya karma pravRtti svAdhikArogya AcaravI. 79 jJAnInI karaNI. 21 dharma ane karmaveganA mArganI bhinnatA. 81 Avazyaka karmo kayAre kyAre karavAM ? 23 pravRttivatlemAM kema vartavuM ? 83 samabhAvanuM mahattva. 25-27 laukika vyavahArika kriyAonuM svarUpa. 85 samabhAvarUpa sAmAyika. ra9 laukika pravRttione adhikAra 87 devastuti Avazyaka. 31 laukika kriyAo zI rIte karavI ? 89 guruvaMdana Avazyaka 91-93 pratikramaNa Avazyaka 33 yiAe vivekapUrvaka karavI. 35 laukika jIvanakame sivAya dharma nirjIva 95 pratikramaNa zA mATe karavuM? 97 pratyAkhyAna Avazyaka je gaNAya. 98 koNa satkArya karI zake ? 37 IcchAniSThAdika karmanuM svarUpa. 101 sthirAzayanuM mahattava. 39 ISTa ane aniSTa karmanuM svarUpa. 103 zAMti kyAre prApta thAya ? 41 laukika karmonAM traNa prakAra. 105 ahaMvRtti saMbaMdhI vivecana. 43 kartavyakarmamAM pravRtti saMbaMdhI. 107 udAracaritanuM kartavya. 45 rAjasa vigere guNanuM svarUpa. 109 nizcaya buddhinuM baLa. 47 rAjasa vigere karmonuM svarUpa. 111 dhairyaguNanuM sAmarthya 49 AtmajJAnIo abhimAnathI rahita hoya che. 113 zUravIrapaNAnI AvazyaktA. pa1 nAmarUpanuM vivaraNa. 115 zaktimaMtanI kiMmata. For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 117 vivekanuM mahatva. 179 guru sAkSIe adhyAtma ane ganA 119 pUNetsAhanI mahattA. abhyAsanI jarUrIAta. 121 udyamanI mahattA. 181 adhyAtmajJAnanI mahattA ane upayogitA 123 udyamI sarva kaMI karI zake. 183 AdhyAtmika bhAvanAnuM phaLa. 125 niHspRha karmacagI sarva kaMI karI zake. 185 jJAna ane kriyA baMnenI AvazyakatA. 127 adhikArI kevI rIte banavuM? 187 saMzayAdi dvothI AtmAne nileSa 129 udAra bhAvanAe pravata vuM. rAkha. 131 udAracarite kevI rIte vartavuM ? 189 AtmA e ja paramAtmA, 133 svAnubhavavicAraNa. 191 adhyAtmajJAna saMbaMdhI samayamAbhUta 135 kAryamAM vyavasthAthI ja saphaLatA. zuM kahe che ? 137 vyavasthAnuM mahattva. 193 gurumahimA. 139 bhItine sadaMtara tyAga kara, 195 divya cakSu kayAre prApta thAya? 141 bhIti kartavyabhraSTa banAve che. " 17 AtmA te paramAtmA. 143 bhItityAgathI Atmonnati sAdhI zakAya. 19 adhikAra pramANe pharaja bajAve. 145 nibhaka ane anAsakta ja adhikArI 201 taTasthatAnI abhyAsa Avazyaka che. thaI zake. 203 appA so paramappAH 147 nija pharaja zuM che? 205 karmaveganA kharekhara adhikArI koNa ? 149 Asakta ane anAsakata taphAvata zuM? 207 cAra vAgamAM dra 2 207 cAre yugamAM dravyAnuyogane prathama 151 AsaktithI kaNe kaNe zuM gumAvyuM? sthAna zA mATe ? 153-55 svakArya pravRttimAM upayogathI phAyadA. 209 zuddha svarUpanuM dayAna kevI rIte karavuM ? 157 akaraNIya kAryothI avanati. 211 AmadazAno abhyAsa Avazyaka che. 159 kartavya karmanI gyatA. 213 sukhaduHkhanI samazyA. 161 niSkAma manuSyanI mahattA. 215 savikalpa samAdhi vinA nirvikalpa 163 satya e ja utkRSTa dharma. samAdhinI prApti thatI nathI. 165 kadAgraha adhaHpatananuM mULa che. 217 vizudvAnubhava prApta kare. 167 vyavasthita prabodhavALe sarva kaMI sAdhI 219 guruziSyanuM vRttAMta. zake che. 221 AtmAnI svAbhAvika pariNati kaI? 169 vyavasthita prabaMdha vinA adhogati. 223 kapaTane mULa hetu lebha. 171 harSazekamAM samabhAva rAkho. 225 saMteSa e ja sAcuM dhana che. 173 nispRha ja pAparahita banI zake. 227 lebha e ja parataMtratAnI beDI che. 175 adhyAtma jJAnaganI AvazyaktA. 229 lebhane kadI pAra AvatuM nathI. 177 AtmasaMyamane AnaMda ora che. 231 svAdhikAra pramANe karma-pravRtti karavI. For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org 4 233 kAmivakArathI rAga dveSanI vRddhi thAya che. 235 traNa vedanu svarUpa. 237 zArIrika vIryanuM saMrakSaNa karavuM. 239 brahmacaryanuM saMrakSaNa kema thAya ? 241 gRhastha karatAM sAdhudazA unnata che. 243 ahaMkArathI aneka prakAranA vikSepe. 245 upayegI jAgRta ane anupayogI nidrita. 247 AtmajJAnathI ja mukti. 249 AtmAnuM svarUpa paramajJAnarUpa che. 251 AtmajJAna kayAre prakaTe ? 253 lAbha e ja parataMtratAnI kheDI che. 255 nile patna ane saleSatva saMbadhI vicAraNA. 257 dharma pravRtti kevI hovI joie ? 259 utsarga ane apavAda mAge pravRtti. 261 alpadoSa ane mahAlAbhamAM AcaraNa karavuM. 263 AcArAmAM pheraphArA zA mATe thayA ? 265 alpadoSa ane mahAlAbhanA dRSTAMte. 267 vividha prakAranI pravRttie. 269 kaI draSTie pravRtti karavI ? 201 AMtaravRttithI kartavya karavAM. 273 svAdhikAra pramANe kartavya karavuM, 27pa nile patA kayAre rahI zake ? 277 svAdhikAra pramANe pharajo bajAvavI. 29 hiMsAnuM svarUpa. 281 nilajJAnayegapUrvaka karttavya karavAM, 283 dha kanyA kayA kahevAya ? 285 kattavyamAM bhItino tyAga. 287 satya pravRttimAM kadI muMjhAvuM nahI. 289 niA sahana karavA khaLa prApta karavuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 291 pharaja bajAvavAmAM muMjhavuM zA mATe ? 293 utsAhathI kAryasiddhi. 295 karmayogI dareka pravRttimAM utsAhavata hAya che. 297 zraddhAnuM apUrvabaLa. 299 subhAvathI paramAtmapadaprApti, 301 ahu tAnA tyAga. 303 jJAnapUrvaka pravRtti karo. 305 ekayanA abhAve adhaHpatana, 307 eka kSaNa paNa pramAdI na rahevuM. 309 vidhavidha dRSTie karmanuM svarUpa jANavuM. 311 ahuM mamatvanA saMskAronA tyAga. 313 "vasudhaiva kuTumbakam"nI bhAvanA kayAre thAya ? 315 Izvara bhakti e ja janmanI saphaLatA, 317 kSetrakAlAnusAra vicAraNA karavI. 319 sukhanI pAchaLa du:kha rahelu che. 321 ka yAgI dareka pravRttimAM utsAhava'ta hAya che. 323 utsAhathI kArya siddhi. 325 pharaja bajAvavAmAM muMjhavuM zA mATe ? 327 niMdA sahana karavA baLa prApta karavuM. 329 ahIM mamatvanA sa`skAronA tyAga. 331 ekayanA abhAve adhaHpatana. 333 vidhavidha dRSTie karmanuM svarUpa jANavuM. 335 ekakSaNa paNu pramAdI na rahevuM. 337 sUkSma pacegASTinI AvazyakatA. 339 prajAprema e ja rAjakanya. 341 kAlakAcAryanI pratijJA. 343 satpurUSonI sammati svIkAravI. 345 sevaka banyA vinA svAmI nathI thavAtuM. 347 vizvasevaka kayAre banI zakAya ? For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 349 sevAnI aA bhAvanA. 351 huM zuM karIza ?nI vicAraNA. 353 aura'gajhebane pazcAttApa. 355 auraMgajhebanA peAtAnA putrA para pazcAttApanA patrA. 357 auragajhebanA peAtAnA putrA prati pazcAttApanA patrA 359 upAdhi krame krame kevI rIte vadhe che ? 361 vartamAna kALanA vicAra kare. 363 zuM karyuM ? zuM karuM chuM? ane zuM karIza ? nA vicAra karI. 365 mAhu nidrAnA tyAga karI. 367 mAhu nidrA tyAgavAnI AvazyakatA. www.kobatirth.org 369 kadI gabharAvu nahI. 371 dezanI paDatI kayAre thAya ? 373 bhAvIbhAva avazya bane ja che. 375 lAkonI lAgaNI kema vaza karI zakAya ? 37 haThavAdanuM duSpariNAma, 39 pharaja adA karavI te ja svadharma, 381 dRDha sa'kalpapUrvaka kArya karavuM, 383 AtmazaktinA vikAsa karavA. 385 dRDha sa'kalpanuM acintyamaLa, 387 kArya-vIya kayAre vadhe ? 389 satatAbhyAsanI AvazyakatA, 391 kAraNayAge kAryanI siddhi 393 manuSya icche te karI zake, 395 AtmazraddhA keLavo. 397 AtmA ja traNa bhuvananA svAmI banI zake che. 399 brahmacaryathI addabhuta siddhi. 9 5 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 401 mana ane kAyAne AtmAne AdhIna banAve. 403 '< je thAya te sArAne mATe " ema mAnI kanya kare. 405 briTIzo pAsethI sAru' zikhI lye. 407 puruSArtha yeAge dravyaprApti. 409 vizvazALAnuM svarUpa samaje, 411 vividha dRSTie svarUpa samajo. 413 vizvazALAnA anubhavAnI prApti mATe manuSya avatAra. 415 kharekhara kamAgI aneA. 417 paraspara upagraha kevI rIte hoya ? 419 upagrahanA prakAra. 421 pRthvI AphrinI upayAgatA. 423 upagrahane Adara kare.. 45 upagrahanI AvazyakatA. 427 tIrthaMkaranAmakama kayAre baMdhAya che? 4ra9 upagrahane age AtmabhAga paNa ApeA. 431 nirvikalpa samAdhi ananta sukhakAraka che. 433 kama yAgI kayAre banI zakAya? 435 paraspara upagraha kevI rIte hoya ? 437 parApakAra saMbadhI vizeSa vaktavya. 439 tIrthaMkara paramAtmAnA apratima upakAra, 441 tyAgIone vizva upara anaMta upakAra. 443 manuSya jIvananI mahattA. 445 yathAzakti paropakAra karavA. 447 upakAranI aneka dizAe. 449 jaina paropakArI gRhasthA. 451-453 vyavasthA zaktinI mahattvatA. 455 peAthImAMnA rIMgaNAM ! 4pa7 karaNI vinAnA upadezanI niSphaLatA. For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 459 kaheNI pramANe raheNa rAkhe. 519 kamagInI pharaja, 461 cauda rAjalakanA svAmI kayAre banI para1 gADarIyA pravAhane tyAga kare. zakAya? para3 Atma jJAnapUrvaka kartavya karavuM. 463 prathama karmayogI banavAnuM kAraNa? pa25 pravRtti rahita jJAna zuSka samajavuM. 465 pAzcAtya vidvAnanI pravINatA. para7 dharma kriyAyukta brahma jJAna hitakara 467 vyavasthA pravRttiyeganI khAmI. bane che. 469 adhikAra vinA kriyA na karavI. para9 AtmA para prema prakaTAve joIe. 471 lAbhAlAbha vicArI pravRtti nivRtti karavI. pa31 paramabrahma(mekSa)nuM svarUpa avarNa 473 kArya pravRttinI mukhya dizA. nIya che. 475 kAyAnI unnati kevI rIte thAya ? 533 manuSya jIvananI kartavyatA. 477 gaharIka pravAha tyAjya che. pa35 AtmA te ja paramAtmA. 479 kartavyathI kadI bhraSTa thavuM nahI. 537 asaMkhya vegone uddeza eka ja. 481 AtmadhyAnanI AvazyakatA. pa39 sarva gacchanA mahAsaMghanI pUjyatA. 483 AtmajJAnInI karaNI nirjarArthe hoya che. pa41 jaina darzanamAM anya darzanano samAveza. 485 karmazakti karatAM AtmazaktinI baLa- 543 mahAsaMghamAM utkarSane samAveza kara. vAratA. 545 a5 pApa ane mahAlAbhavALuM kAma 487 AtmadhyAnamAM lIna thavAthI mukti. karavuM. 489 AtmajJAnInI karaNI. 547 sadeSa ane nirdoSanI taratamatA. 491 jJAnInuM AcaraNa. 549 karmanA aneka prakAro. 493 bhIruvano tyAga karo. 551 sarva jIvonI unnati thAya tevuM Acakalpa kartRtvameha tyAjya che. raNa karavuM. 497 jJAnI kevI rIte nirlepa rahI zake?. 553 traNa prakAranAM karmo. 49 AtmApayegI karmathI lepAta nathI. 555 jJAnI kevI rIte kartavya karma kare ? 501 sAmya bhAvanI saphalatA. 557 AtmajJAnIone adhikArI 503 naizcacika nayaprasthanI karaNI. 559 yegInuM svarUpa. pa05 jJAnI sarvakriyAmAM nirlepa rahI zake. pa61 AtmajJAnI mahAtmAnI apUrva zakti. 507 je ekane jANe che te sarvane jANe che. 563 AtmajJAnIonI pharaja. 509 brahmadaSTinI dazA. 56pa mahAsakta mAnavI asura jevo che. 511 brahmadaSTinI karmagitA karo. 567 mahAsaktanI dazA. pa13 AtmAnuM vAstavika svarUpa 569 niSkAma dRSTi vinA karmayegI na thavAya. 515 jJAnInI karaNI jala-paMkajavatuM. 571 zrI vIra paramAtmAne niSkAma upadeza. pa17 saMzayIne sAcuM sukha prApta thatuM nathI. pa73 niSkAmI upakArano badale kadI naI che. For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org 575 satata tsAha ane yatnanI mahattvatA. 577 satatatsAhathI paramapadanI prApti. 579 satata tsAhanA zubha phaLa. 581 prItipUrvaka svAnnatikArakapravRtti karavI. 583 jJAnI pravRttiomAM mUMjhAtA nathI. 585 dhArmika kriyAne rUDhI na banAve, 587 dhArmika kriyAonuM svAdhikAre sevana karavuM. 589 AtmajJAna kayAre thAya ? 591 dhArmika kriyA-bhedamAM muMjhAvuM nahi. 593 kalahathI paramAtmA AdhA bhAge che. 55 paramAtmAnA sAkSAtkAra kyAre thAya ? 57 nayanuM svarUpa. 59 ahirAmadazAthI sAcuM sukha maLatuM nathI. 601 AzA--tRSNAnA dAsane sukha prApta thatuM nathI. 603 atarAtma dazAvALA paramAnaMdanI jhAMkhI karI zake che. 60pa antarAtma ane bahirAtma dazA vacce taphAvata zuM ? 607 adhyAtma vidyA vinA uddhAra zakaya nathI. 609 zakA vinA zraddhAsahita pravRtti karavI, 611 AtmAthI gItAryAMnA sa"sagathI anera lAbha. 613 AtmajJAnIonA avala'khanathI uddhAra. 615 AtmajJAnIonI AjJAthI unnati sAdhya che. 617 svacchaMdAcAranA tyAgamAM ja unnati. 619 avatArI AtmAonuM maMtavya. 621 sadgurunuM maheva 623 paramAtmAnuM astitva samajo. 625 paramAtmAnA sAkSAtkAra kayAre thAya ? 627 zraddhAvAna ja vijaya prApta karI zake che. 97 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 629 dharmapravRttimAM bhASAnuM mahattva nathI. 631 triyAgamAM pravRtta thavAthI patana thatuM nathI. 633 zuddha dharmAMnI ucca zakti che. 63pa mahApuruSoe AtmadhyAnathI meLavela siddhi. 637 rajoguNanA sAmrAjyathI mahAyuddhanI zakayatA. 639 dhArmikajJAnanA sa'cAra e ja sAcI unnati. 641 ubhaya prakAranI pragati mATe karaNIya dharma pravRtti, 643 dharmAMnnati mATe khAdyonnatinI AvazyaktA. 645 sarva jIvAne samAna gaNe te ja dharmI. 647 dharmanI rakSA kema thAya ? 649 dhArmika manuSyanI AvazyakatA. 651 dharma sAmrAjya ma kema paDe che ? 653 cAre vaNunuM mahattva ane kA. 655 cAre varSAM kevI rIte dharmAMrAdhanA karI zake ? 657 jaina kAmanI paDatI zAthI thaI? 959 Adhunika karttavya zuM? 661 kaliyugamAM kayA dharma pravarte che? 663 pahelAM sAttvika dhama pachI zuddha dharma, 665 sAdhanuM mahattva. 667 kalikALamAM saMghakhaLanI ja mahattA. 669 sadAcAramAM pravRtta thavuM. 671 sadAcAranu` sevana karavuM. 673 sadAcAranuM mahattva. 675 dharmAMcAravinAnA dharma nahi. 677 maigyAdi cAra bhAvanAne pracAra karI. 679 pArakAnA doSA na jue. 281 dhArmika sa'skAreAne yugAnnurUpa svarUpa Ape. 683 Apa tevA beTA kema pedA thatA nathI ? For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 685 dAnanI saphaLatA kayAre ? 687 saddagurunI sevA zA mATe ? 689 tapa kevo karavo? 691 sAce tapa karyo kahevAya ? 693 pramAdane parityAga karo. 65 brahmacaryanuM sAtvika phaLa. 697 anugAdinuM svarUpa. 29 utsarga apavAda ane Apadudharma. 701 ApaduddhAraka dharma karmayogInI pharaja. 703 karmayogIo prakaTAvo. 705 satyAMze svAdhikAra karo. 707 anaMta asti tathA nAstidharma. 709 dharmakarmanuM sevana kare. 711 samatAvaMta mahAtmAnI asAdhAraNatA. 713 granthartAnI zubha bhAvanA. 715 granthakartAnI prazasti. 717 pUravaNuM. 719 gurudevanA grantha. -- - Hjh mn smHn dn hmnnd hmh krh `n : che upara jaNAvelAM heDIMga-mathALAMothI mAnadU pUrvaka vAMcanArane kayA pAnAMmAM kaI bAbatanuM vivecana che che-te jANavAnI sugamatA thaI zakaze. ils S For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra a A graMthamAM avataraNa lIdhelA viziSTa nAmeAnI sUci ( Bibliography ) 1--lekhaka guruvanuM vizALa vAMcana utkRSTa manana ane yAdazakti sAthe vyavahAra ane nizcayanI samatulAnI vAcakane upayAgI mAhitI maLe tema che. ra--nirdeza thayelA nAmeAmAM khAsa karIne jaina tIrthaMkara ane jainAcAryo (3) jaina rAjAe ane kumArA-pradhAna-maMtrIe (4) zraddhAvAna ane zaktivAna prakhyAta jaina gRhasthA--uttama zrAvaka zrAvikAe (5) anya mahAtmAe tyAgIo-AcAryAM anevidvAna gRhasthA (6) anya rAjakartAo- amAtyA. (7) jaina zAstro granthA tathA anya zAstrA ane granthA (8) hiMdu ane paradezanA nagarA gAmeA dezadIpakeA-nAyakA tathA dharmadIpaka mahApuruSonI nAmAvalI che. ane (9) judA judA dharmInA samanvaya karyAM che. AdinAtha aranAtha AnaMdaghanajI aNuikamuni ASADhAcAya Arya suhasti ArdrakumAra abhayadevasUri aimuttA arjuna abhayakumAra ava'tIsukumALa azoka ajayapAla anaMgapAla akala ka AnaMdazrAvaka anupamA a'bAvIdAsa ekanAtha Akhu aAdhyA avatInagarI amerIkA AphrikA ezIA osTrelIA www.kobatirth.org ahamadanagara AryavRtta Arya samAja akabara auragajheba ajJAuddIna Arama analaheka ahamadazAha abadalI eDIsana enImIsAMTa agreja AtmArAmajI AnaMdasAgarajI AtmaprakAza Anadghanapada bhAvAtha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only AcArAMgasUtra AcAradinakara adhyAtmapaniSad aSTAdeza purANu aSTasahasrI OM IlAcIkumAra ilAkumAra isukhrista (phrAisTa ) iMglAMDa irAna isa iTAlI IMglIzasarakAra ( brITIza ) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 70 IDaranareza (pratApasiMha) garIbADI glAsTana jhIddeza grIkasUtra grIkanI rAjyadhAnI ethensa jarathosta jApAna-jApAnIso jApAnane mekaDe jarmana deza (jarmane) epalIna jaiminI umAsvAti udAyI rAjA upadezamALA upaniSada ujajayinI udayapura jayu kavannA zeTha kAlIdAsa kavi kAre kuMvarajI ANaMdajI kabIra karNATaka karacha kAThIyAvADa kAzmIra kAzI kezA kurAna kurAnanIti kutubuddIna kolaMbasa jAtamahenata aSabhadeva rUziyA cidAnaMdajI ceDAmahArAjA ceTakarAjA caMdragupta cauhANa cAvaDA cANakya cAMpAnA rAjA cArvAka cAra pratyekabuddha caMdrAvatI cIDane killo cIna deza cInane rAjA cArlsa rAjA TeDa rAjasthAna TolasTeAya TIbeTa TIpu sulatAna TrAnsavAla TITeDA-TITeDI(pakSI) kalpasUtra kuMthunAtha kAlikAcArya kharataragaracha iikta kuMdakuMdAcArya kapila kevaLI kumudacaMdra kumArIla kUrmaputra kapila kezIkumAra koNika nRpati kumArapAla rAjA kaurava pAMDava kane janRpa karaNaghela kuMbhArANe kaNuMda tIrthakara tatvArtha sUtra tatvArthavRtti tatvanirNayaprAsAda tapagaccha terA paMtha telaMganapati tailaparAjA tIlaka (bA-gaM) gautamagaNadhara gajasukumALa zAlA gautama buddha gopIcaMdajI garuDajI. guru goviMdasiMha gaEbhilla rAjA gAyakavADa gokhale gaMgAbAI (zeTha lAlabhAInA mAtAjI) jabUsvAmI jinadattasUri janaka videhI rAjA jhAlArANu jagadeva paramAra jayacaMdra kanoja jagaDuzA jagadIzacaMdra bojha thIosophIsTa (thIosophIkala) devaddhikSamAzramaNa (gaNI) For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 71 devendrasUri devacaMdrajI dRDhaprahArI digambara dazavaikAlika droNAcArya duryodhana dinAga paMDita dayAnaMda sarasvatI dvArikA dakSiNa deza dilhI (dillI) dilhInA bAdazAha dAdAbhAI navarojajI dAda-mIra namirAjarSi naMdISeNa navasAra namuci nAgaketu namasAgarajI naMdIsUtra navAgavRtti niyAyika darzana naMdarAjA narasiMha mahetA nAnakasiMha nepolIyana bonApArTa nemacaMda meLApacaMda nagInadAsa kapuracaMda nagInadAsa jhaveracaMda pIstAlIza Agamo pannavaNA praznavyAkaraNa purANe paramAtma darzana paramAtma jyoti pATalIputra pATaNa pANIpata paTaNa premAbhAI hola prArthanAsamAja premacaMda rAyacaMda pArasIo (IrAnI) piorTugAlA pethegorasa prinsa bismArka buddhadhama brahmA bAIbala bAvA zItaLa dharma brahmasamAja brahmadeza baMgAla . bAjha bAbA rAvaLa briTIza bIrabala banajAmIna krAMkalIna bAbara bekana bebrolIyana bukaTa zIMgaTana DhaMDhaNakumAra dha phattehapura sIkI nsa phAMkalIna phArbasa rAsamALA phIrojazAha mahetA dhanezvarasUri dharmadAsagaNi dayAnadIpikA dhavalazeTha dhanahatta dhanapAla dhannAkumAra dhoLakA dholazAjI dharmacaMda udecaMda pArzvanAtha-prabhu prasannacaMdra rAjarSi pAMDe paMcAsaranA jayazikharI pRthurAja cauhANa pratAparANA paradezI rAjA paramAra rAjA pRthvIcaMdra ane guNasAgara pATalIputra pataMjalI prabhavacAra bampaTTisUri bAhubalI brAhmIsuMdarI bibhISaNa bahatukalapavRtti brahmasUtra bhASya baudvAcArya bhagavatI sUtra bhadrabAhu svAmI bharata cakravartI bharata nRpa bhagavadgItA bhISmapitAmaha bhartuharI bhAskarAcArya bhojarAjA bhImadeva bhUvaDa bheLA bhIma bhAmAzAha bharUca zahera nemanAthanaminAtha For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ma mahinAtha mahAvIra prabhu sunisuvratasvAmI mAnadevasUri mallavAdI mahAbala meghakumAra metAya muni marUdevImAtA madoDhI mahArANA pratApa mULarAja solaMkI muMjarAja mAgavarAva meAtIzA zeTha manasukhabhAi, bha. marAThA rAjya mahArASTra mevADa magadhadeza mALavA mAravADa mAdhavAcAya mIrAMbAi madanamohana mAlavIo ma. mehanadAsa gAMdhI maNilAla nabhubhAi mImAMsake merupa ta manusmRti manunIti mahammada payagambara musA payagambara maheAmeDana dha mahamadaalI jhINA musalamAnA mahammada gIjhanI mahammada begaDA mAjhIjha mahAtmA vilayama mejhInI-meTijhanI yurepa yAhudIo TAmasarAya yazeAvijayajI ceAgadvIpaka yegazAstra cegavAziSTha www.kothatirth.org ya rAmadAsa rAmamUrti rAvaNa ravisAgarajI rAjImatI ratnAkarAvatArikA rAmacaMdrajI rAmatI rAmAnujAcArya rAmAyaNa rANA hamIra rajapUtA 72 rAThoDa rAnADe rAmezacaMdra datta rIcarDa raskin rAmanA rAjA (rAmana) rAmadeza, rAkSasa vadyakAvya la lAlabhAi dala lallubhAI rAyajI lakSmaNa lADu vaNika lATa deza liMgAyatam lyuthara lADa hArDIja lArDa kalAiva lAiDa jyA zrI vIraprabhu vijayasenasUri vijayanemisUri vijayadharmasUri vijayavallabhasUri vasvAmI vRddhavAdI vimalAcA vadhu mAna vastupAla tejapAla vimalazAha ma`trI vIzaLadeva For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikramarAjA vanarAja cAvaDA videhIjanaka vAghelA vIramadeva vyavahAravRtti vallabhIpura vizeSAvazyaka vIracaMda dvIpacaMda veNIcaMda sUracaMda viSNubhagavAna viSNumuni viSNukumAra vAlmIkI vyAsaRSi vallabhAcAya vizvAmitra vAlI vivekAnaMda vedAntadarzana vedo vidyApIThA vizvavidyAlaya vizvazALA gama zAMtinAtha sudharma svAmI zaSya bhavasUri siddhasena divAkara ske dhakasUri zailagasUri sthUlabhadrajI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siMdhadeza soraTha semezvara zyAmasuMdarAcArya suradAsa zivakumAra zAstrI sthalI spena surendranAtha benarajI zIlaguNasUri zakarAjA-zake saMbhUtivijaya siddhAcaLajI zubhacaMdra sthAnAMgasUtra samaMtabhadra syAdavAdamaMjarI satyavijayajI samAdhizatakama sukhasAgarajI sammatitarka zAlibhadrajI zaMkarAcArya sukumALamuni zAkaTAyana sarasvatI sAdhvI smRti samarAditya sAMkhyadarzana siddhArtha rAjA ziyAdharma zagALazA sikaMdara sItA zAhabuddIna saMpratirAjA sekreTIsa siddharAja sAmaMtasiMha saptamaeDavarDa solaMkI zAmaseTe zilAditya zekasapIara zivAjI chatrapati smAIlsa sayAjIrAva gAyakavADa skoTaleMDane rAjA (gurjaranareza) siMdhu nadI haribhadrasUri hIravijayasUri hukamamuni harizcaMdra rAjA hanumAnajI hara-mahAdeva himAlaya hemAbhAI haThIsaMdha hastinApura hIrAcaMda motIcaMda homara zreNika rAjA zravaNa zrIpALa rAjA vetAmbara jene zApa zrI kRSNa zrIyaka jJAnadeva jJAtAsUtra jJAnAva hemacaMdrasUri (hemacaMdrAcArya ) For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A granthamAM AvelA kaThina zabdonA akArAMta zabdArtha. zabdArtha brahmacaryAzrama vigere cAra AzramamAM. sothI ucca. ahaM paNa vagaranI pha vRttithI. zabda zabdArtha pRSTha zabda 3 avazeSa, bAkI. 229 AzramamAM. avagama. jANapaNuM. avyAkulamanA. nizcita manavALA. 245 agrimaraca. 19 avasthita. rahele. ra74 anahaMvRttithI. 20 Arahate. caDatA. 28 Avazyaka daSTitaH avazya karavA lAyaka 280 avatAra. tarIke. 369 adyaparyata. 34 AntarAMga. aMtaranA aMge- 378 Atmazarmaprada sAdhanene. kartavya kAryamAM. 36 Anubhavika nirveda. svAnubhavathI utpanna thayelI udAsInatA. 428 ataryo. 46 aprazasyatvane aprazastapaNune. 47 ociyAtva. ucitatAne jANavA- 504 apakarSaNa. paNuM. 49 apanabaMdhakanI. mehanIya karmanI pharIthI moTI sthiti pa77 anuzAstA. nahi bAMdhavApaNAnI. 581 AdAnabhaMDamAtra 54 amadIya. amArA. nikSepaNuM. 64 Ahunika. divasanuM. 592 anarthAvaha. 76 AvazyakAnu sartavya. jarUrIAta pramANe anusaravA lAyaka. 601 aMgArakarmakAraka. 86 Anandaghana. Atmika AnaMdane 603 adhyAsa. samUha. 605 apAdAna. 89 AdityanA. sUryanA. , adhikaraNa. 106 ahaMvRtyAdi nimuM ahaMkAravRttithI 613 apatya. katatva. mukatapaNuM. 623 aMdhukatA. 146 Adarza bhuvanamAM. kAcanA mahelamAM. 630 avakuMThita. utAre. AjasudhI. AtmAne sukha ApanAra ucita kAryamAM. tarkathI prApta na thaI zake tevI. karmanA skomAMthI rasa-sthiti vigere ochI karavI te. saMcAlaka. upakaraNo levA mukavArUpa (samiti). anarthane vahana karanArI. bhaThIAro. bhrAMti. (AtmAmAMthI) (AtmAmAM) saMtAna. aMdhazraddhA. rokAyelA, For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 75 680 akSudrAdi. 684 AhArapeyane. 688 aSTAvakra. 700 ApadudvAraka. vizALa daSTivALA. 90 gAranA. khAvApIvAne. 229 gArya. bAlagInuM nAma che. pa79 gurjaratrAbhUmi. ApattimAMthI bacAvanAra, 247 ghanavAsanAnI. mATInA. vRddhatA. gUjarAtanI bhUmi. 6 nibiDa vAsanAnI. 172 iyattA. maryAdA. 5 caturdazarajIvAtmaka -cIdarAja leka710 Itastato. ahIMthI tahIM. loka0. maya lekamAM rahelAM. 135 cirakAle. lAMbA samaye. para upagrahAdipUrvaka upakAra vigere kAra- 227 caturazIti corAzI. thI. 541 cinmAtra jJAnamAtra 86 unmanIbhAva. udAsIna bhAve. 710 caramamAM carama. chellAmAM chellI. 238 udIre che. sattAmAMthI udIraNa kare che. 322 chinnasaMzayavALA. chedAI gayela zaMkA399 udarvaretA. ucca vIryavALA. vAlA. 593 uddIpita. prakaTita. 620 utpatti (kathananI). AbhaprAya. 44 jitaSI. jItyA che doSa jemaNe. 16 kapAdhiviziSTa. karma janita upAdhi- 125 jagata hitArtha karmajJa. jagatanA hita mATe vAlA. zubha karmone jANa 21-32 keci. keTalAka. 106 karmayegazailanA. karmagarUpa parvatanA. 247 janmabaMdhanI -navAM navAM janamenI. 345 karmakArAdi. nakara vagere. , jinepadiSTa. jinaprabhue batAvelA. 361 keTImukhavAle. karoDogaNe. 387 jhaTiti. jaladI. pa77 kITikAo. kIDIo. 516 jalakaIma. pANI ane kAdava. 682 kapivatuM. vAnaranI peThe. 5. jalapaMkajavatu. pANImAM rahelA 684 kutsitAcAra. kharAba vartana. kamaLanI peThe. 688 janakavidehIe. janakarAjAe. 36 gRhIone. Ta pada garika pravAha. gADarIyA pravAhamAM. 122 TeDAnI peThe. TITeDA nAmanA 72 guNasthAnakata. guNasthAnane yogya. pakSInI peThe. kAra. gRhasthane. For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 381 dainya. 549 daizikadha. 52 dainyAvasthA. 149 dhUlIprakSAlana. 381 dhAvanagati. 600 dhUmazrcakrI. 547 dharmAMga. 43 tridhA, 62 tadvetukanuAnakAraka. kAraNu samajIne te traNa prakAre. pramANe vartanAra. 119 vadIya. tamArA-tArA, aMdhakAra-AvaNunA. 149 tamanA. 474 telabhUta. telathI bharelA. 11 nai ya. 42 nAnAtva. 106 nile pAnandamaya, 110 nizcayAtmikA. 251 niHzeSa. 303 nAzAvasthA. 383 nagRhA . ta 7 patatatva. 20 pravahevuM. da dha na 5. www.kohatirth.org dInatA. deza saMbadhI pharaja. dInatA. dhULa dhAvA jevA. vegavALI gati. dhUmasanA aMdhakAra jevuM. dharmanu' aMga. svacchatA. vividhapaNu. nirvikArI AnaMda vALu . nizcayavAlI. samasta. nAzavAlI avasthA. navIna rahasya. paDavApaNuM. pragati karavI. 79 26 prAyaH mukhyavRttie. ghaNuM karIne mukhya apekSAe. pravRttipaNuM. cAtarapha. 27 pravRttatva. 59 48 paritaH 42 kahevAya che. 46 vizeSa vRddhi. 64 premAnmattanI dazA. zubha rAganI ucca sthiti. prItibhakita pravega- prIti ane bhaktianuSThAnanI pragativaDe. 69 pravadAya che. pravRddhi 72 vaDe. pAlanIya. 73 paribhramatAM. 87 prati pratidina. 106 parAbhiprAyanA. 170 prasannAsya. 172 - prasannAsyadazAthI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ia. For Private And Personal Use Only pAlana karavA lAyaka-- sevavA lAyaka. bhaTakatAM. 194 pA 222 pratAravA. chetaravA, 281 parAkSa pramANe. parAkSa pramANavaDe. 285 preraNAkhala sadaka- preraNAbalane batAvanArI tathA vadhAranArI. vadhaka. darareAja. anyanA vicArAnA. prasanna mukhavALA. AnaMdI mukhavALI sthitithI. paDakhAM-samAgama. 344 pragata. 446 prA. 104 prAcu thI. Agala vadhelA. vAvaDIo. atyaMtapaNAthI. parIkSA. para0 parIkSaNa. 600 parAvartyA kare che. pharyA kare che. 619 prameyA. sUyA. 681 prastA. paDA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77 40 yatanA. prayatna. 44 phalechAsaMgavarji . phalanI IrachA gathI rahita. 42 rajoguNa saMpAdakarma rajoguNathI utpanna phaLa. thavA lAyaka karmanuM phaLa. 14 bAhyasvasva dharmanI. pitAnA vyava 42 rAjasAdika karmo. rajoguNa vRttivAlA hAra dharmanI. 134 bAhulya. ghaNI saMkhyA. 48 rAgadveSAhityane. rAgadveSanA rahitapapa20 buddabuduM. parapoTA. NAne. papa4 bahulAyAsathI. ghaNuM prayAsathI. 560 zAMta rajavALo. karmarUpa raja jenAM ma, upazama thayAM che. 144 bhItiyuktamanava- bhayavALA manane zavatI. AMdhIna. 34 laukika vyavahAroe- gRhasthoe. para lakSya paga. sAdhyabiMdune. 15-131 mAndha-mAMdya, maMdatA. upaga. ra5 mAlinya. malinatA. 290 lakSaNavaDe. phalitArtha vaDe-sArarUpe. 106 muktatva. muktapaNuM. 117 mayUrapRSTha bhAgavatuM. nRtya vakhate merane 22 vyaSTi paratve. vyakti saMbaMdhamAM. pAchalo bhAga dekhAya 26 vyaSTibhede. vyakti tarIkenA tenI peThe. bhedathI. 144 mRtyuprada. mRtyune pamADanAra. 45 viSaya gAAthI. viSayanI lolupatAthI. meTa upasarga. pa7 viSAdiSasaMskRta. viSa-garala vigere 187 mahAdha. meTo Dho. doSavALuM. 188 mahAdezene. moTI ucca bhAva- 73 vidanadayapUrvaka. vinene ya karIne. nAone. 127 vizvagata. vizvamAM rahelA. 209 mepAya. mokSa mATenA upAya. 167 vipratAryo. chetaryo. 244 mAna. abhimAna. 186-260 vijJa. paMDita. 366 mAranI. kAmanI. 223 vyApArika vRtti- vepAravRttithI utpanna. 380 madIya. mArA. samudbhUta dAMbhika. thayela daMbhavALA saMskAra vAsanA- saMskAranI vAsanA7 yatIndrAdi. uttama sAdhupaNa bhyAsanuM. vALI TevanuM. vigere. 248 vadvivaDe. agnivaDe. ,, mahepasarga. For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chadra 302 vinA. vidanano samUha. 51 sthiti thAya. rahevAnuM thAya. 345 vyavahuti bodhane. vyAvahArika jJAnane. 54 tsargika pitAnA utsarganA 39 vismarIne. bhUlI jaIne. mArga saMbaMdhI. 610 vAgyArthana. kathananA Azayano. , svadArya. pitAnI udAratA. sa, za, - papa vakIdAra. pitAnA udAra-vizALa svasvadharmAvita. potapotAnA dharma 71 saleparva. lepAvApaNuM. sahita. 119 zamImanuSya. samatAvALe manuSya. svajIvanAstitA. pitAnA jIvananuM 121 svAvanatinA. potAnI avanatinA. astitva. 125 sAtvikAdika karmajJa. sAtvika kriyAnA svayegyAhArAdi- pitAne yogya A marmane jANanAra. piSaka. hAra vigerene puSTi , svaparazAstra vizArada svaparazAstranA karanAra, jANakAra (paMDita). 10 svavyaktine. pitAne. svAnyadharmaprakA- pitAnI ane 12 svAdi. pitAnI vigere. zArtha. anyanI pharaja 19-233 sahasamukha hajAragaNI avanati. batAvavA mATe. vinipAta. sAkSAnuSThAnamagna. sAdhya prAptivALI 20 sadUSita. sadeSa- kiyAmAM magna. 25 smRtimAM. yAdazakitamAM. , sApekSa kArya bodha apekSA sAthe kArya41 svAtmAsvAtaMtryapada. pitAnA AtmAne vALe, nA jJAnavALe. svataMtratA arpanAra. 134 saMghaTTana. athaDAmaNI. svAtmika svAtaMtrya potAnA AtmAne. 166 zuddhapada. pada svedakarmo. svataMtratA ApanAra 177 sarvadeva. hamezAM-avazya iSTakarmo. 230 zikSA. zIkhAmaNa. svaprajJAdhAra. pitAnI buddhine 254 zubhA. prazasta. AdhAra. 269 sannatika dharma sarvanI unnati 42 svavRtyAdi. pitAnA guNa pravRttimAM. karanArI dharmanI vigere. pravRttimAM. 43 NakarmamAM. pitAnA ISTa karmamAM. SAnA ISTa kama ma. , saMprati pravartatI. vartamAnamAM pravartI 47 sAhATyapradatva. sahAya ApavApaNuM. mAna thaI 47 sApekSanayajJAna. apekSAvAluM nayanuM 314 sthApatyanuM. pitAnA saMtAnanuM. jJAna. 343 svatyAgAvasthA. pitAnI tyAgamaya 49 sArvIya. sarvaprakAranuM. paristhiti. mekSapada, For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 369 svapaghanAMze. svAtma yAgya. 376 Atmaza prada. OM 381 samupasthita. 514 sarvagata. ' sthAvat. para3 sevyamAna. 582 sug. 590 seApAna. www.kothatirth.org gheADA ane ghaNA a'ze. peAtAnA AtmAne ucita. peAtAnA AtmAne sukha ApanAra. najIka AvelAM. sarvavyApI. khetaranA cADIyAnI peThe. sevAtA. sArI rIte. pagathiyuM. 196 601 samupArjana. 605 saMpradAna. 620 sahasrAvadhi. 53 zAstA. 664 zarma zAMti. 696 zakata. 713 samAla'ana. 516 do. 514 DunyamAta. For Private And Personal Use Only haiM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sArI rIte ekaThu karavuM te. (AtmA mATe). hajArA prakAre. saMcAlaka-zikSaka. sukha ane zAMti ApanAra. zaktiva'ta. sArI rIte sahAya levI te. sarAvA, vinAza pAmatA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vizvane saMdeze. prabhu mahAvIrano saMdeze, sAMbhaLI nija nehIne kaheze; jevuM karaze tehavuM leze, cidAnaMda bhAvamAM leka rahezo. vidhelako haLImaLI cAle, ekabIjAnA hastane jhAlenija Atmasama sahu bhALe....cidAnaMda0 1 zuddha prema ne jJAnathI caDatI, meha ajJAnathI che ja paDatI; dharmakarmathI veLA vaLatI...cidAnaMda 2 Atmazuddhi kharI nijamukti, tenuM kAraNa bhaktine nIti, tibhAvI prakaTa kare zakti....cidAnaMda0 3 mokSaprAptinA hetu karaDe, mithyA Agrahabuddhine che; yogya lAge temAM mana De...cidAnaMda0 4 UMca nIcane bheda na rAkhe, samabhAve kharuM sukha cAkhe; mukhathI satya vacane bhAkhe.cidAnaMda. 5 vyabhicAra to duHkhakArI, corI jo huM to naranArI, tyaja dhUrta janenI yArI....cidAnaMda0 6 dAna Ape supAtre viveke, rahe nyAyapaNAnI Teke; guNa pragaTyA sakalajaga maheka..cidAnaMda0 7 sahu dharma viSe samabhAva, raho mukti ja tethI thA; samabhAve sakala guNa Ave...cidAnaMda0 8 krodha mAnane kapaTe azAnti, lebhathI nahIM AtmatkAntiH mana mAryA thakI TaLe brAnticidAnaMda 9 moha TaLatAM kharuM sukha bhAse, zuddha AtamarUpa prakAze; aSTasiddhi rahe nitya pAse.cidAnaMda010 deza varNanA bhede na laDaze, dharmabhede na leke vaDhaze, tyAre unnati zikhare caDhaze...cidAnaMda011 jaDarAjyathI zAMti maLaze, AtmarAjyathI duHkhe TaLaze prabhurAjyamAM Atama bhaLaze...cidAnaMda012 yathAzakti karo upakAre, svArpaNa leza na hAre, hAya ApIne leke tAre....cidAnaMda013 duHkhI lokanAM duHkha nivAra, satyamAM pakSapAta na dhAre; lekanA dAsabhAva nivAro...cidAnaMda014 rahe sukhIA jagata sahu deze, evA dharaze satya uddeze; TALo paDiyA paraspara leze....cidAnaMda015 khUnAmarakI kare nahIM kyAre, dharmakarma karo svAdhikAra caDho dharmajananI vhAre...cidAnaMda016 bhUkhyAMone bhejana Ape, dayAbhAvathI vizvamAM vyApaka mata dehanAM TALe pApa...cidAnaMda17 jainadharma e vizvanA mATe, ka pALe vaLe ziva vATe buddhisAgara sukha zIra sATe....cidAnaMda018 For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ene Jalladledis aplacedigjaniadioaptaseete ieda Sudhanilaomadisiadlaodie wise waharledidieo Sa zrI 108 graMthapraNetA yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI. For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3.0.00NDOMore. amro -TOP10 -.000000nan. 000000000000000000 OR.000000000000.TO 100000000000107 AN.0000000000 Pooard Im Poooo O000 500800400.00 Cooommam granthaprArambha maGgalam. ___ OM ahaM namaH OM zrI sukhasAgaragurubhyo namaH zrI karmayoga granthasya vivecana praarmbhH|| .moovec000000 S.000000000 x00000mmmmmmmmm 90mmmmmmmmmmo00 0000000mmemore - namaskAra maMgala ane tenA prakAro. (zloka) namaH zrIvardhamAnAya, rAgadveSavinAzine // sarvajJAya ca pUjyAya, syAdvAdatattvadezine // 1 // zabdArtha -rAgadveSane sarvathA kSAyikabhAve nAza karanAra, sarvajJa, pUjya ane syAdvAdatatvano upadeza denAra evA zrI vardhamAna-aparanAma-zrI mahAvIra svAmIne namaskAra thAo. vivecana -karmavega granthanI AdhamAM zrI mahAvIra prabhune namaskArarUpa maMgala 42vAmA 25vyuche. zreSTha puruSo cha 55 AryanA sArasabhA bhAsa 42 che. vighnavinAzAya maGgalam vikSano nAza 42vA bhAsa 42vAmAM Ave che. maga ane prasAnAM khAya che. dravya maGgala, bhAva maGgala. bhAvanA prati tubhUta mAya che tene dravya mAsa kaLe che. AtmAnA Ananda, jJAna-darzana-cAritra ane vIryano upazamAdibhAve AvirbhAva te bhAva maMgala che. jJAnAdi guNanA upazamAdibhAve AvirbhAvamAM je je nimitta hetuo sAnuSapaNe pravarte ke tene dravya maGgala 4the che. dravya maGgala para ane mAna rAya che. laukika maGgala, lokottara maGgala, suprAvanika maGgala, kuprAvanika maGgala, zubhakarma maGgala, azubhakarma maGgala, zubhavyavahAra maGgala, azubhavyavahAra maGgala, dravyanimitta maGgala, For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 2 ) zrI krayoga graMtha-vivecana. Pin kSetranimitta majjA, jJAnimitta maTM, mAnimitta majja<< Adi-dravya maMgalanA aneka bhedo gurugamathI avabodhavA. bhAva maMgalanA paNa nAmamAtra manna, kSetramA majUru, TUththa bhAva maGgala, kuprAvacanikabhAva maGgala, suprAvacanikabhAva maGgala, AgamatAbhAva maGgala, noAgamataH bhAva maGgala, zubhavyavahArabhAva maGgala, azubhavyavahArabhAva maGgala, samyagjJAnadarzanacAritrabhAva maGgala, audayikabhAva zubhAzubhabhAva maGgala, upazamabhAve bhAvamaGgala, kssyopAmamAve mAthamA, kSAyijamAve mAyamadUttu Aphri aneka bheda hoya che. zrI vardhamAnasvAmIne namaskArarUpa dravya ane bhAvathI jJAnadarzanacAritrarUpa upazamAdvibhAve maMgala pravarte che. zrI vardhamAnasvAmIne namaskArarUpa zubha maMgala avadhavuM. kAyAdinI namaskAramAM pravRttirUpa dravya namaskAra ma`gala ane AtmAmAM zraddhAjJAna ane cAritra pariNAmapUrvaka namaskArano upayoga te bhAva namaskAra maMgala aodhavuM. mana vANI ane kAyAvaDe je mAhyarItyA namaskAra thAya che te vyavahAra namaskAra maMgala avamedhavuM ane AtmAmAM jJAnopayeAge zrI vIraprabhunI prabhutAnA samyag avabAdhapUrvaka dhyeyamAM dhyAtAnI namratA, arpaNutA, lInatArUpa upazamAdibhAve nizcaya maMgala avabodhavu. upazamAddhibhAve jJAnadarzanacAritranI ekatAe zrI vIraprabhune je bhAvathI namaskAra te vastutaH nizcaya moMgala amedhavuM. AgamathI namaskAra magala ane AgamathI namaskAra Adi samyag nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI AtmAnI vizuddhi karanAra maMgale AdaravA ceAgya che. vizeSAvazyaka vagere granthAmAM maMgala saMbadhI ghaNuM kathavAmAM AvyuM che. bhAvama`gala viziSTa dravya sthApanA ane nAmamaMgala Adeya che. upazamabhAve bhAva magala kSayeApazamabhAve bhAva maMgala ane kSAyikabhAve bhAva maMgala e traNa prakAranA bhAvamaMgala amedhavAM. upazamabhAve Atmika guNAnA AdhArabhUta AtmA te vyaktibhAve bhAva mAMgala che. kSayApazamabhAve Atmika jJAnAdi guNNAnA AdhArabhUta AtmA te bhAvamaMgala. kSAyikabhAve jJAnAdi guNAnA AdhArabhUta AtmA te bhAvamAMgala amedhavuM. tI kADhi paDhavInA dhAraka zrI tI kara mahArAjA vamAnaprabhu bhAva maMgala che. pApane nAza kare tene magala kahe che. prIti-bhakti ane vacana ane niHsaMga anuSThAnathI zrI vardhamAnasvAmIne sevatAM temanA paramAtmadazArUpa dhyeyanuM AtmAmAM jJeyabhAve pariNamana thavAthI AtmAnA asaMkhya pradeze lAgelAM karmono kSaya thAya che. ataeja zrI mahAvIraprabhu maMgalarUpa hAvAthI granthAra MbhamAM temane namaskAra karIne dravya moMgala viziSTa bhAvamaMgala prAraMbhavAmAM AvyuM che. zrI vardhamAnaprabhunA cAra nikSepA maMgalarUpa che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nizceSAnI AvazyakatA siddha Thare che. nAma maMgala, sthApanA maMgala, dravya magala ane bhAvamagala e cAre maMgalAnI AgamanA AdhAre siddhi thAya che. zrI vardhamAnaprabhunuM nAma magalarUpa che ane te maMgalakAraka zrI vardhamAnaprabhunI sthApanA magalarUpa che ane te maMgalakAraka che. dravyarUpa For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SF atizaya svarUpa. zrI vardhamAna prabhuno bhAva nikSepa maMgalarUpa che ane te maMgalakAraka che. jene bhAva nikSepo maMgalarUpa che tenA anya zeSa dravya, sthApanA ane nAma e traNa nikSepa maMgalarUpa che. jene dravya nikSepa maMgalarUpa hoya che teno bhAva nikSepa maMgalarUpa bane che. dareka vastunA jaghanyamAM jaghanya cAra nikSepa to hoya che ja. dravya te kAraNa che ane bhAva te kAryo che. dravyapraNipAtarUpa maMgala, zabdadvArA karavAthI bhAvamaMgala ke je AtmAnA upazamAdi guNanA AvirbhAvarUpa-tenI prakaTatA thAya che. dravya maMgala ane bhAvamaMgalanA paNa aneka bhede che. nAma ane sthApanA maMgalanA paNa nimittAdiyege aneka bhedo paDe che. jyAM nAma maMgala hoya che, tyAM sthApanA maMgala dravya maMgala ane bhAva maMgala paNa saMskRti dvArA hoya che. tIrthaMkarAdinA nAmanuM maMgala to upazamAdi bhAva maMgalane siddha vyakata kare che. tIrthakaranA cAra nikSepA maMgalarUpa che ane tene namaskArarUpa mana, vacana ane kAyAnuM praNidhAna maMgalarUpa che. bhAvapUrvaka mana, vacana ane kAyAnuM namaskArarUpa maMgala praNidhAna sarvathA sarvadA Adeya che. granthAraMbhamAM zrI vIra prabhunuM maMgalAcaraNa karAvavAmAM Ave che tenuM kAraNa e che ke jainazAsananA sthApaka AsannapakArI zrI vardhamAnasvAmInuM tIrtha pravarte che, e prati temane mahApakAra che. aeva zrI viraprabhunuM prasthAraMbhe maMgala karavAmAM Ave te yuktiyukta siddha kare che. zrI vardhamAnaprabhune namaskAra karavAnI sAthe temanA cAra atizaya jaNAvyA che. jJAnAtara, varanAtirAja, aviAghaTmAtirAya ne pUjJAtivAda temAM rAjIvanArAne e vizeSaNathI aguthApAmanuM sUcavana karavAmAM AvyuM che. rAgadveSa e be mahAapAyarUpa che, rAgadveSane sarvathA nAza thayA vinA zAnAtarAya prakaTatuM nathI. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, antarAya ane mehanIya e cAra karma che, te kharekhara aTI #pa che. ghanaghAtI cAra karma rUpa apAyane apagama arthAt nAza karavAthI mAthApAmAtisAra udbhave che. vAghajamAtarAthanA udbhavanI sAthe jJAnAtirAva prakaTe che. paripUrNa rAgadveSane sarvathA kSaya karavo e kaMI sAmAnya kArya nathI. rAgadveSane paripUrNa kSaya thavAthI ja kevalajJAna prakaTI zake che. zrI mahAvIra prabhue dIkSAMgIkAra karIne bAra varSa paryanta mehanIya karmanI sAthe yuddha karyuM. zrI mahAvIraprabhu chadmasthAvasthAmAM dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI apratibaddhapaNe vihAra karatA hatA. AtmAnA guNamAM pazamAdibhAve ramaNatA karIne AtmasamAdhi sukhamAM jhIlatA hatA. bAhya ane antarathI nigraMthabhAvane dhAraNa karIne AtmAnA zuddha dhyAnamAM tallIna banI ane kSapakazreNi para ArohaNa karI, ghanaghAtI cAra karmano kSaya karI, kSAyikabhAve kAlokaprakAzaka kevalajJAna pAmyA. A vizvamAM kevalajJAnavaDe sarva padArthone sAkSAt avelekI zakAya che. sarvajJAnamAM ziromaNi evA kevalajJAnane prApta karyAthI pazcAt kaI jJAna prApta karavAnuM vizeSa rahetuM nathI. zrI viraprabhune AtmAnA asaMkhya pradezomAM kevalajJAna For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmaLa graMtha-vivecana. pragaTayA bAda cAra nikAyanA devoe samavasaraNanI racanA karI te samavasaraNamAM besIne bAra parSadAnI AgaLa zrI viraprabhue vItarAga dharmane upadeza dIdho ane caturvidha saMghanI sthApanA karI. zrI vIraprabhunA AtmAmAM kevalajJAna prakaTayuM tethI temaNe vacanavaDe yathAtathya upadeza dIdhe te racanAtizaya avabodha. kevalajJAnanI sAthe vacanAtizaya hoya che ane tethI pUjJAtirAya paNa sAthe ja pragaTe che. pUjAtizayanA ge cosaTha surapatio vagere vagere zrI vardhamAnaprabhunI pUjA kare che. A cAra atizaya vaDe yukta zrI vIraprabhu che ema TrSavinAAine, sarvajJANa, gsNA, dhAjJAvataravAne e cAra vizeSaNo vaDe-AdyaprAraMbha maMgalAcaraNanA zlokamAM darzAvyuM che. A cAra vizeSaNa vaDe zrI viraprabhunuM maMgala kathIne maMgala karanArAone ema jaNAvavAmAM Ave che ke e cAra atizaya yukta hoya che teja reva-mahAvi padane lAyaka che. aeva evA devanA saguNenuM anukaraNa karIne pitAnA AtmAmAM tevA sadguNo prakaTAvavA joIe ane tadarthe A grantharacanane mukhyadeza che ema hRdayamAM avadhavuM. pratyeka granthanA AraMbhamAM maMgala karavuM paDe che evI ziSTajananI rIti che. granthAraMbhamAM kareluM maMgala grantharacanAmAM AvatAM vidgono nAza karavAne zaktimAn thAya che. ISTadevanuM granthAraMbhamAM maMgala karavAthI devanuM smaraNAdi thatAM iSTadevanA saguNe khIlavavAnI ruci thAya che ane devanI peThe Adarza jIvana karavAne vyavahAra cAritrarUpa pravRtti thAya che, ityAdi aneka hetuone lakSyamAM laI atra granthAraMbhamAM maMgala karavAmAM AvyuM che. saMprati zrI mahAvIra devanuM maMgala karyA pazcAt tadanantara nAmaviziSTa sadgurUnuM graMthAraMbhamAM maMgala ane nAmaviziSTa pratye prAraMbhanuM kathana karavAmAM Ave che. saddagurune namana ane karmaveganuM kathana. ( ) AtmajJAnapradAtAraM, pazcAcAraprapAlakam / yatIndraM sadguruM pUjyaM, natvA zrIsukhasAgaram // 2 // kriyA( karma ) yogapravRttyarthama, manuSyANAM vizeSataH / svasvadhAnvitaM samyaka, kriyAyogaM bhaNAmyaham // 3 // zabdArtha-AtmajJAnaprada paMcAcAra prapAlaka yatIndra saddagurU pUjya zrI sukhasAgara gurune namI manuSyanI vizeSataH kiyAga pravRrtha svasvadharmAnvita yiAyogane kathuM chuM. For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. UR karmayoganuM kathana. vivecana-AtmajJAnaprada zrI sazuru sukhasAgarajI mahArAjane graWAraMbhamAM namaskAra karavAmAM Ave che. aneka zAstromAM zrI sadgurune aparaMpAra mahimA varNavAmAM AvyuM che samakitadAyaka gurutaNo, paccuvayAra na thAyaH bhava koDAkoDI kare, karatAM koTi upAya ItyAdithI spaSTa avabodhAya che ke sadaguru bhagavAnanA aparaMpAra upakArathI ziSya-zrI sadgurunA cAra nikSepAne maMgalarUpa mAnIne temanI mana vacana ane kAyAthI sadA bhakti kare ane tethI AtmonnatinA zikhare svAtmAne sthApe emAM kiMcit api Azcarya nathI. zrI sadgurunI kRpA vinA paramAtmapadanI prApti karavI te AkAzakusumavat che. zrI sadguru. bhagavAna svaziSyane AtmajJAna samarpIne tene uddhAra kare che. zrI sadguru mahArAjanI tetrIza AzAtanA TALavApUrvaka ane vinayabahumAnapUrvaka zrI sadgurunI sevA karatAM zrI saddagurunI ziSya para kRpA thAya che ane tethI ziSya Agamakathita AtmajJAna prApta karavAne zakitamAn thAya che. sadUguru zrI sukhasAgarajI mahArAjanI vizeSaNagarbhita guNadvArA stuti karavAmAM Ave che. bAhya ane AntarajJAnadarzanacAritratapavIryAdi zrI arthAta lakSmIvaDe zrI guru mahArAja zebhe che. vinaya, viveka, zraddhA, sevA, bhakti ItyAdi guNarUpa zrI( lakSmI)vaDe zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAja zebhe che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAja AtmajJAnanA dAtAra che. vizvamAM dharmanA cAra prakAra che. dAna, zIla, tapa ane bhAvanA; temAM dAna dharmanI siddhi thatAM zIla dharma prApta karavAne adhikAritva prApta thAya che. zIla dharmanI siddhi thatAM toguNa prApta karavAne gyatA prakaTe che. tapiguNanI siddhi thatAM bhAvanuM adhikAratva prApta thAya che. dAnanA upAdhibhede aneka bheda paDe che. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna. e paMcadAnamAM abhayadAnanI zreSThatA avadhavI. dravya ane bhAvathI abhayadAnanA be bheda paDe che. jenA bAhyaprANInI rakSA karavI che te sUcavamayAna ane jenA jJAnAdiguNone AvirbhAvArthe bedhAdikArA prayatna kare te mAvAmathavAna avabodhavuM. dUrathamavAra karatAM anantaguNa uttama bhAvaabhayadAna che. keIpaNa jIvane samyakatvapUrvaka AtmajJAnanuM dAna karavuM te mArAmathayAra avadhavuM. dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI dravya abhayadAna ane bhAvaabhayadAnanA bheda avadhavA. gRhastha manuSya dravya abhayadAna devAne mukhyatAe zaktimAna thaI zake che. AtmajJAnI sadguru munirAja mukhyatayA bhAvaabhayadAna devAne zaktimAna thaI zake che. samyakatavAdi bhAvaabhayadAnavaDe vidhavatI sarva jIvone abhaya devI zaktimAna thavAya che. jeNe samyakatvAdi bhAvaayadAnane dIdhuM teNe caturdazarajavAtmaka lekastha sarva jIvonI dayA karI ema avabodhavuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, jIrNoddhAra, jJAna ane citya e sasa kSetramAM sarvasvArpaNa karavuM te supAtradAna avadhavuM. vizvavarti prANIonI dayA karIne teonAM duHkha haravAne anna vastra pAtrAdikanuM For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-vivecana. je devuM te manughavAra avadhavuM. svasvAdhikAra pramANe dezakAla-kulAdikane ucita je je dAna devuM paDe te ratavAra avadhavuM. gRhasthane svAdhikArapekSAe ucitadAna sevyA vinA chUTako thato nathI. yAcaka kIrtikAra pramukhane je dAna devuM te zArtiAna avabodhavuM. e paMca dAne dravya kSetrakAlabhAvathI svasvAdhikAra pramANe sevanIya che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAje gRhasthAvAsamAM yAcakone dAna ApyuM hatuM. camacAna sevIne aneka prANIonA prANanuM saMrakSaNa karyuM hatuM. parajInA duHkha vinAzAthe tana, mana, dhanAdikanuM je dAna karavuM temAM mamatA vagerenA tyAganI khAsa jarUra paDe che. dravya-dhana e agiyArame prANa che, tenuM mamatva TaLyA vinA dhananuM dAna thaI zakatuM nathI. parajInA upakArArthe je je aMze tana, mana ane dhananuM dAna thAya che te te aMge antarathI tyAga bhAva prakaTe che. zrI tIrthakare dIkSAnI pUrva sAMvatsarika dAna de che. aeva sarva dharmomAM prathama dAna dharmanI mukhyatA siddha thAya che. dAnadharmanI siddhi thayA pazcAt tadanantara zIla dharma ArAdhavAne tIrthakare dIkSA aMgIkAra kare che, pazcAt teo dravya ane bhAvataH tapa kare che ane bhAva tapage upazamAdi bhAva balapUrvaka AtmAnI zuddha bhAvanA bhAvIne tIrthakare kevalajJAna prakaTAve che; tethI dAna, zIla, tapa ane bhAva e cArano kathaMcit svAtu apekSAe anukrama siddha kare che. zrI guru mahArAje dravya abhayadAnane gRhAvAsamAM sevyuM hatuM ane tyAgAvasthAmAM bhAvaabhayadAna devAnI pravRtti karIne aneka jIne mokSa sanmukha karyA hatA. AtmajJAnanuM dAna te bhAvaabhayadAna che ane tenA dAtAra zrIgara hatA. ataH sAmajJAnapravAtA e vizeSaNa dvArA temanI stuti karavAmAM AvI che. taravAthasUtramAM "vAropatro jhIvAnAm " jIvone ane ane paraspara upagraha arthAt upakAra che. prajApagraho vAnAm e sUtra pramANe anya jIvone samyakatvadAnAdivaDe upagraha karIne svAdarzajIvanane zrI sadguru vyatIta karatA hatA. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAje AtmajJAnarUpa bhAva abhayadAna daIne guago jIvAnAm e sUtra pramANe svAdhikAre niSkAmabhAve svapharajane paripUrNa adA karI hatI. je manuSya svAdhikAra svazaktinuM anya jIvonA upakArArthe dAna nathI karato te manuSya A vizvamAM para jIvonA upakAra nIce sadA dabAyeluM rahe che ane te vizvamAM UMcuM mukha karIne kaMI paNa karavA samartha thaI zakato nathI. dAna detAM denArane hasta UMce rahe che ane lenArano hasta nIce rahe che tethI ja dAna dAtAranI keTalI badhI vizvamAM uttamatA che te svayameva siddha thAya che. eka manuSya ananta kALathI ananta jenA ananta upagrahone anantI vAra ananta bhAvamAM bhamatAM pUrve grahyA che te upagrahomAMthI mukta thavA mATe dravya ane bhAvathI dAna devuM joIe. je manuSya niSkAmabhAve dravya abhayadAna ane bhAva abhayadAnamAM yathAyogya svAdhikAra svazaktipUrvaka pravRtta thAya che te vizvakRta upagrahane For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pian kama caiAga graMtha racavAne hetu. ( 7 ) vALavA adhikArI bane che. svazaktiyAnuM dAna devu e svakja che. dAnI svazaktiyAnuM dAna karIne kharekharA tyAgI ane che. je kharekharA niSkAmabhAve tyAgI che te vastutaH tyAgI che ema avadhavuM. sadguru sukhasAgarajImAM AtmajJAna dAna devArUpa guNu khIlyA hatA ane tethI te anyAtmAone AnandI--nirbhaya banAvavAne zaktimAna thayA hatA. zrI sadguru pa'cAcArapAlaka hatA. jenAmAM dAnaguNa khIlyA hAya che te zIlAMgabhUta paMcAcAra pAlavAne zitamAna thAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vIryAcAra e pAMcadhAcArapAlaka zrI sadgurujI che. jJAnAdi pAMca prakAranA AcArA pALavAthI svaparanA AtmAnI unnati thAya che. paMcadhAAcArA pALavAthI ane paLAvavAthI vizvamAM sadAcArAno vistAra thAya che. AcAra: vastu prathamo dharma: AcAra e prathama dharma che. manuSya sadAcAravaDe yukta rahevAthI prApta dazAthI patanatva pAmI zakate nathI. jJAnAcArathI jJAnanI vRddhi thavI joie, evu sAdhyabiMdu lakSyamAM rAkhIne jJAnAcAranuM pirapAlana karavuM joie. darzanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vIryAcArane pALatAM, paLAvatAM ane pAlakajanonI anumodanA karatAM, jJAnAvaraNIyAdi karmano kSayApazama ane kSAyikabhAva thAya che. e paMca prakAranA AcAranA pAlaka zrI sadguru hatA ema pazcAttApravAha e vizeSaNadvArA jaNAvavAmAM Avyu che. vastra e vizeSaNathI sa yaticeAmAM Indra samAna zreSThatA che ema darzAvyuM che. mahAvratAnA pAlanamAM zrI sadguru zreSTha hatA. vartamAnakALamAM vidyamAna guNAnurAgI pratiSThita sarva sAdhue mukta kaThe sadguru sukhasAgarajI mahArAjanA sAdhupaNAnI prazaMsA kare che ane temanuM sarva sAdhuomAM zreSThatva temanAM pAsAM sevI anubhavyuM che; ataeva cIntra e vizeSaNa yathAyogya temane ghaTe che. pUchya e vizeSaNa viziSTa sadguru mahArAja che. AtmajJAnapradAtAra, paMcAcAraprapAlaka, yatIndrAdi guNAvaDe je yukta hoya che te pUjya hAya che. zrI sadgurujI uparanA vizeSaNadvArA yukta hAvAthI teonI guNAvaDe svayameva vizvamAM pUjyatA siddha Dare che. gunAH munivu jUnyaste. vizvamAM sarvatra sadguNAnI pUjA thAya che. jyAM guNA hoya che tyAM pUjjatA svayameva Ave che. uparyuMkta vizeSaNa vAMcyA pachI guNaviziSTa zrI sadgurujI hAvAthI teo vizvamAM pUjya che ema darzAvI temane namaskAra karIne kaceoga ( kriyAyoga ) nAmano grantha racavAnI pratijJA karavAmAM Ave che. kriyAyAga, ( karmayoga ) grantha racavAnuM prayojana granthamAM " manuSyANAM vizeSataH svasvadharmAsthita sathayiAyogapravRttathI kriyAyogaM maLazyarUM. " e vaDe spaSTa darzAvyu che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAjanI kriyAyeAgamAM samyaka pravRtti hatI. kriyAyeAgamAM temanI ghaNI ruci hatI. sAdhudharmanI kriyAe karavAmAM temanI svazaktipUrvaka pravRtti thatI hatI. pratilekhanA, pratikramaNa ane gocarI vagere kriyAo karavAmAM temanI ruci ghaNI hatI. temanI evI kriyAyoganI pravRttithI te kriyAyeAgI e khyAtine pAmyA hatA. For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ). zrI karmayoga maMtha-vivecana. yiAga pravRttimaya jIvana temanuM hatuM. kriyAgamAM temanI ananya zraddhA hatI tethI kriyAyoga athavA kamaga nAmane grantha karIne manuSyane svasvadharma yukta yiAgakartavyane vizeSataH jaNAvavAnI pharaja mArI-pitAnI che ane te dvArA sadgurunA kriyAyoga guNanI bhakti che e nizcaya karIne kriyAyoga granthane kahyuM chuM. vizvamAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane dvAdi bhede manuSya hoya che. pratyeka jAtanA manuSyane dezakAlAnusAra svasva dharma yogya karma karavA paDe che. gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe svadharma pharajane vazya thaI karma karavAM paDe che ane sAdhuone tyAgIone svasva adhikAra pramANe kartavya karmane karavo paDe che. pratyeka manuSyane svasva dharmAnusAre kriyA karavI paDe che tethI kiyAga(karmayoga)nuM samyaka svarUpa vizva manuSyane upakArI thAya aeva tene jaNAvavA kahyuM chuM. kriyAnI AvazyakatApUrvaka yiAga granthakaraNa pravRtti darzAve che - zubha karmayogathI thatI cittazuddhio. ' cho. kriyAyogaM vinA jIvA jIvanti na kadAcana / AvazyakakriyAyogAt cittazudhruivaM nRNAm // 4 // zabdArtha--kiyAga yAne karmayoga vinA vizvamAM jevo kadApi jIvI zakatA nathI. Avazyaka kriyAgathI manuSyanA cittanI zuddhi nakkI thAya che vivecanakriyAyoga vaDe vizvamAM sarva jIvo svajIvanAstitva saMrakSI zake che. sarva prakAranI vanaspatiyone dekha; teo kriyAthI svayegyAhArAdiSaka tattvone kAyamanI kriyAvaDe AkarSI grahIne jIvI zake che. jalanA jaMtuo paNa AhArAdika kriyA vaDe jIvI zake che to pazuo, paMkhIo, nArakI, de ane manuSya te kriyAyoga vinA jIvI ja zI rIte zake ? jagatamAM jyAM dekho tyAM jaDa vA cetana e be kriyAyoga vinA hoI zaktA nathI evuM svayameva siddha che. sarva jIvone svasva prANanI rakSApuSTi arthe AhArAdi grahaNanI kriyA karavI paDe che ane te kriyA karyA vinA kadApi temane chUTaka thato nathI. jagatumAM dharmanuM vA karmanuM astitva kharekhara kriyA vinA rahI zakatuM nathI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra e cAra varNanuM astitva kriyAthI varte che. tyAgI ane rAgInuM astitva paNa kriyA vinA rahI zakatuM nathI. koIpaNa prakAranI kriyA karyA vinA jIve For Private And Personal use only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kriyA karavAnI AvazyakatA. rahI zakato nathI. je je prakAranI kriyA karavAnI AvazyakatA je kAlamAM jIvane hoya che te kudaratanA niyama pramANe thayA vinA rahetI nathI. mAtAnA udaramAMthI turata janmeluM bAlaka pitAnI mAtAnA stanane turta dhAvavAnI kriyA kare che ane tenA zarIranAM aMga udaramAM pravezelA dugdhanuM bhinna bhinna svarUpa karavAne svasva kriyA karavAmAM pratyeka avayavo eka kSaNa mAtra paNa vizrAnti letAM nathI. zarIramAM rahelA sarva avaye svasva kriyA karavAmAM sadA tatpara rahe che. hasta hastanuM kArya kare che, phephasAM pitAnuM kArya sadA kare che, nADIo svakAryamAM mahAnadIonI gati pramANe vahyA kare che ane tethI teo jIvI zake che, ItyAdi aneka pratyakSa daSTAnto jyAM tyAM sarvatra avalokI zakAya che. jene niSkriya jevI avasthAvALA padArtho lekhIe chIe tevA padArthomAM paNa sUma daSTithI avalokavAmAM Ave te koI paNa jAtanI teomAM kriyA pravaryA kare che ema avabodhAze ja. jIvamAM ane ajIvamAM sakriyatna dharma rahyo che ane tethI jIvAdi padArtho svasva dharmanI kriyAo samaye samaye karyA kare che. koIpaNa manuSya koIpaNa prakAranI kriyA vinA rahI zakatA nathI; atae jJAnagadvArA vastuonuM svarUpa adhyA pazcAt paNa svabAhya jIvana ane svaAntara jIvanananuM astitva vRddhi ane tenI saMrakSArthe kiyAga karavAnI to khAsa jarUra rahe che ema pratyeka manuSyane anubhavapUrvaka avabodhAyA vinA te nahi rahe. svajIvanabalanI rakSA karavA mATe kriyAnI AvazyaktA siddha kare che. je je kriyAo je je jIvone karavI paDe che ane te te kriyAo karyA vinA bAhyataH tathA antarathI te te kriyAo karyA vinA bAhyataH tathA antarathI te svajIvanane saMrakSI zakatA nathI, avazya te te kriyAo svadharmayuktabhAvathI karavI paDe che. atae te te kriyAone Avazyaka kriyAo athavA Avazyaka kamaLa e nAmathI saMbodhavAmAM Ave che. je je dezanA manuSya Avazyaka kriyAone karavAmAM svapharaja mAnIne pravRtti kare che teo kadApi vizvamAM bAhya jIvane ane AntarajIvane parataMtra banatA nathI ane teo bAhya sAmrAjyasvAtaMtrya ane AntarasAmrAjyasvAtaMtryane saMrakSI zake che. kriyAyoga yAne karmayogane pravRtti kathavAmAM Ave che ane dezakAlAnusAra abhinava rUpamAM pratyeka jIvanI AgaLa upasthita thAya che. tenI je avagaNanA karIne svAdhikAra karma kartavyathI bhraSTa thAya che te vizvamAM dharmanI ane karmanI sarva sattAothI bhraSTa thaIne svasaMbaMdhI jene paNa bhraSTa kare che. je dezanA manube karmayogamAM sadA pravRtta rahe che ane pramAdane pariharI pravarte che te dezastha manube anya dezIya manuSyone parataMtra banAve che ane svakIya svAtaMtryanI pragatithI Antara tathA bAhyajIvane teo jIvI zake che. je jIva kriyAyoganuM kudaratI jIvana paripUrNa avadhe che te kadApi svakartavyarUpa kriyAyogathI bhraSTa thato nathI. kriyA For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. yogarUpa vyavahAra mArganuM avalaMbana karyA vinA vyavahArajIvanavaDe ane nizcaya jJAna bhAvaprANajIvanavaDe jIvI zakAtuM nathI. kAraNa vinA kadApi kAryanI siddhi thatI nathI, kriyAyoga vinA kArya ganI dravyathI ane bhAvathI, vyavahArathI ane nizcayathI kadApi siddhi thatI nathI. kriyAyoganA Adara vinA keIpaNa manuSya svapharajane vyavahArathI ane nizcayathI adA karI zakatA nathI. manuSyone Avazyaka che je AhArAdi kriyAo karavI ghaTe che te kadApi karyA vinA rahetA nathI. pratyeka jIvane lokika ane lekottara vyavahArataH dravyatrakAlabhAva maryAdAe Avazyaka kriyAo karyA vinA chUTako thato nathI. je je kAle, je je kSetre, je je bhAve bAhya jIvanAstitva saMrakSakatvArthe ane AntarajIvana saMrakSakatvAstitvArthe tathA svavicArastitvArthe je je kriyAo karavI joIe te te kriyAo yadi na karavAmAM Ave te bAhyataH niSkiya jevuM jIvana jaNAyA chatAM antaramAM ArtadhyAnAdi vikalpasaMkalpa thayA kare che ane aneka prakAranI svavyaktine tathA samaSTine hAni thAya che. aeva laukika Avazyaka kriyAyogo ane lokottara AvazyakakriyAyogonA avalaMbananI te te dazAnA adhikAra paratve AvazyakatA saheje siddha thAya che. svajIvana saMrakSaNArthe nimittakiyAga ane upAdAnajyiAganI pravRttimAM dravya ane bhAvataH sarva jIvo pravRtta thaelA avelekAya che. prArabdhakarmAnusAre jIvanmukta jevI antarAtmadazA dhAraNa karanArA ane bhavasthakevalIo paNa vyavahAra kiyAgane svAdhikAra pramANe bAhyataH Adare che ethI ema svAbhAvika rItyA siddha thAya che ke kriyAyoga vinA bAhya vA AntarajIvana jIvI zakAtuM nathI. kliAga vinA koI jIva vizvamAM bAhyaprANAdie jIvato avalakAto nathI. kiyAganuM astitva tenA jIvanasUtranI daSTie svataH siddha thAya che. Avazyaka kiyAgonA bhede avadhavA ane Avazyaka karmayoganA adhikArI banI svapharajanA anusAre magajanI samatalatAe nileSapaNe Avazyaka karmayoganA yegI banavuM e dhAravAnA karatAM ati durghaTa kArya che. svAcita Avazyaka kriyAyogano anAdara karIne je manuSya anya kriyAyogane svIkAra kare che te bAhya ane Antara dharmathI bhraSTa thAya che. AjubAjunA Avazyaka saMgane anusarI svazIrSa je je kriyAyogo karavAnI pharajo AvI paDelI hoya tene rAga dveSanA pariNAmanA tyAgapUrvaka niSkAmabhAve adA karavAthI kharUM karmagitva saMprApta thAya che. aeva karmayoganA adhikArI jIvoe niSkAmabhAvanI sApekSatApUrvaka Avazyaka kriyAgano svIkAra karavA joIe. vyavahAra ane nizcayapUrvaka Avazyaka karmo karyAdhI vyavahAra ane nizcayataH cittanI zuddhi thAya che ema kAraNa kAryabhAva zailinI apekSAe kathana karavAmAM Ave che. kriyAyoganA AdarathI bhaya, dveSa, kheda, dha, mAna, mAyA, lobha ane nindAdika dene nAza thAya che. For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAnayoga ane karmavegane paraspara saMbaMdha. ( 11 ) kriyAyogapUrvaka jJAnAdikAgane abhyAsa karavAthI cittanI zuddhi thAya che, ema je upara kathavAmAM AvyuM che temAM kiyAvyavahAranayanI mukhyatAne svIkAra karIne kacyuM che ema vastutaH avabodhavuM. jJAnayogIne paNa kiyAga vinA paripakava cittanI zuddhi thatI nathI. svapharja pramANe kriyAyogane vyavahAra karatAM rAgadveSanA je je pariNAme thAya tene upazamabhAva karavAmAM kriyAyoganuM mukhya sAdhya mahattva rahyuM che ema vastutaH avabodhavuM. Avazyaka kriyAyogane je khedAdika kAraNe tyAge che te manuSya kharekhara svakartavya karmathI bhraSTa thaIne kheda-bhaya-kaleza vagerene bhaviSyamAM vizeSataH prApta kare che ane pariNAme te lAbhanA karatAM anantagaNuM svaparanI hAnine prApta kare che ema anubhavagamya dRSTAntothI vicArI levuM. svajIvanAstitvArthe je je dravya ane bhAvataH Avazyaka che svazIrSe svAdhikAra prApta thaelA hoya teo bhaya, mRtyu vagerene avagaNIne je dravyataH ane bhAvataH jIvavA icche che te pariNAme dravya ane bhAvataH jIvI zakatA nathI. dravyataH ane bhAvataH je svAvazyaka karmayogomAM je svajIvanazaktinuM svArpaNa kare che te mRtyu vagere bhayane chatI svacittanI zuddhi karI karmaganA garbhamAM paramAtmapadane avake che. Avazyaka vyavahArika karmaga ane Avazyaka dhArmika karmaveganI upagitA te te yugonuM rahasya vicAratAM svayameva siddha thAya che. Avazyaka karmacaMga pravRttimAM sarva svArpaNa karavAthI svapharajanI siddhi thAya che ane AtmAnuM nirmAlya upazamAdibhAve khIle che ane anya jIvone dravyathI upagraha ane bhAvataH upazamAdibhAve narmalya karI zakAya che. jema jJAnayogathI cittanI zuddhi thAya che tema karmayegathI cittanI zuddhi thAya che. jJAna chatAM karmavega pravRtti vinA paripakava cittanI zuddhine anubhava che e mahAdurghaTa kArya che. je manuSya jJAnayoga chatAM karmaveganI pravRtti karIne niSkAma dazA saMrakSI zake che tene jJAnegathI patita thavAne prasaMge prApta thatI nathI. jJAnayegathI patita thanAranI karmagathI saMrakSA thAya che. karmavegarUpa prANu nAzathI jIvanadazAne svayameva anna Ave che. atae svAdhikAra sarva jIvoe karmayoganA je je bhede paikI je je bhede svane sevavA yogya hoya tenuM sevana karavuM eja Avazyaka zikSA avabedhavI. karmaveganI pravRtti vinA kharekhara svAdhikAra je je kAryo karavAnAM hoya te te na karavAthI jJAnayegamAM zuSkatA Ave che ane jJAnaga vinA je je svAdhikAre karmo karavAnAM hoya tenI samyagadazA na avabodhavAthI kriyAyogamAM andhazraddhAtva jaDatAne prasaMga prApta thAya che. jJAnagapUrvaka kriyAyoganA AdarathI AtmannatimAM vidyuta vege AgaLa caDhI zakAya che. jJAnayogI samyapha kriyAyoga karavAne mATe dravya kSetra, kAla ane bhAvathI zaktimAna thAya che. karmayogamAM pravRtti karavAne kharekhara adhikAra vastutaH jJAnI karmacagIne hoya che. je je aMze jJAnaganI pragati thatI jAya che. te te aMze karmacaganI adhikAritA ane zuddhi thatI jAya che. samRchimanI For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ). zrI kamaMga graMtha-savivecana. peThe jJAnaga vinA kriyAyogamAM pravRtti karavAthI karmaveganA ucca hetuonuM bhAna rahetuM nathI. jJAnayegathI kriyAnA uraca zuddha hetuone avagama karIne kriyAyoga karavAthI kArcayoganI siddhi thAya che. je je manuSyo je je karmavegone svAdhikAra Acare che te te manuSya nnatimAM pratidina AgaLa vadhyA kare che. deza saMgha ane samAja vagerenI vyAvahArika tathA dhArmikennatinI saMrakSArthe kiyAga karavAne svAdhikAra pratyeka jIve prayatnazIla thavuM joIe. AjubAjunA svajIvana rakSaNAdi saMyoga dvArA prApya je je kriyAga avadhAtA hoya ane utsarga ane apavAdathI bhinna kSetrakAlAdige bhinnapaNe AcaravA gya je je kriyAyogo je je prasaMge adhikAre sva mATe AdaravA ghaTe, samAja mATe AdaravA ghaTe. dharma saMdha ane dezAdi mATe je je kriyA AdaravA ghaTe te te kiyAgone nirlepa paNe svapharaja mAnI avazya AdaravAthI svAdi pragatinuM astitva saMrakSI zakAya che, ema nizcayataH jANavuM. kriyAga e rakSaka che ane dharmaga e rakSya che. kriyAga e vADa samAna che ane rAjagAdi kSetra samAna che ItyAdi adhyAtma rahasyane avadhI cittazuddhi Adi mATe kriyAyoga AdaravAnI jarUra che. je karmavegathI vyAvahArika ane naizcayika daSTie AtmAnI unnati thAya ane je je vyAvahArika daSTie kliAo karyA vinA chUTako na hoya ane je je dhArmika dRSTie kriyAo karyA vinA chUTake na hoya evI vyAvahArika ane dhArmika kriyAo karavAnI AvazyaktA je je kAle, je je kSetre, je je bhAve jaNAtI hoya tene karavI joIe. je je dRSTie je kriyAo karavAnI AvazyakatA avabodhAya te te karavI joIe. jema jema AtmasAkSIpUrvaka pravRtti karavAmAM Ave che tema tema kiyAga karatAM svapharajane nile papaNe bajAvI zakAya che. AtmA niraMjana nirAkAra vastutaH sattAe e che ema avabodhIne bAhyAvazyaka kriyA pharajene je tyAga karavAmAM Ave te nirAkAraparamAtmapadanI prAptinA hetuono nAza thaI jAya ane tethI atibhraSTastatabhraSTa jevI sthitimAM AvI paDAya ; mATe adhyAtmajJAnIoe AtmAnI anantazakti khIlavavAnA je dhArmika karmayogo je je kAle je je kSetre ne adhikAra bhede AdaravAnA heya teonuM saMrakSaNa karavuM eja svAdhikArarakSaka karmaganI pharaja svamATe avabodhavI. pratyeka manuSyane dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI bhinna bhinnAvasthAdi saMgamAM yiAga bhinna bhinna AdaravA yogya thAya che. gRhasthAzramamAM je je vyAvahArika ane dhArmika karmayoga dravya kSetra kAlAdika apekSAe AdaravA yogya hoya che te ja rogone anagArAvasthAne grahaNa karatAM tyAga karavo paDe che ane anagAradazAnA vyAvahArikadharmakarmayogo ane jJAnAdika naizcayika dharma karma AdaravAM yogya thAya che. je je karmavege AdaravAmAM laukika ane lokottara daSTie svaparArthe vizeSa lAbha ane a9pa hAni avadhAtI hoya te te karmavege AdaravAmAM For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SS karmayoganI daSTie pharaja. ( 13 ) vivekadRSTitaratamayege nirdoSatva avabodhavuM ane Avazyakatva avabodhavuM. je je kAryone uddezI je je kriyA karavAnI hoya te te yiAomAM lAbhAlAbhane anekaSTie viveka kare joIe. amuka kriyA karavAnuM prayojana zuM che ? te khAsa aneka daSTie sApekSatva vicAravuM joIe. je je kriyAo Avazyaka tarIke avabedhAtI hoya teonuM cAre taraphanuM AjubAjuthI saMga tapAsI jJAna karavuM joIe. keTalIka vakhata kartavyakarmanA ajJAnathI svAvazyakakarmayoga paNa anAvazyakakamaMga tarIke jaNAya che ane anAvazyaka che je kriyAo hoya te Avazyaka tarIke avabedhAya che. je je Avazyaka kriyAonuM samyaga jJAna thAya che te te kriyAo karavAmAM je je hetuonI jarUra hoya che te te hetuone avalaMbavAmAM Ave che. Avazyaka kriyAnuM jJAna thavAthI AtmA svayaM sAkSIbhUta thaIne te te kriyAomAM bAhya vyavahArataH pravRtti kare che. je je kAryo karavAnAM hoya te te kAryo karavAthI dravya, kSetra, kAla ane bhAve sva ane samAjane zuM lAbha tathA hAni che, te jANatAM samyakapravRtti thAya che. je je kriyAo karavAnI dhArI hoya tenA karatAM anya kaI kriyAo karavAnI uttama che ke nahi tenuM paripUrNa jJAna karIne AtmajJAnI je pravRtti kare che tethI svapharajana jevA uttama bhAve adA kare che tevA bhAve kArya karavAne ajJAnI jIva tevI Avazyaka karmaveganI pharajane adA karI zakto nathI. rAga dveSanA saMkalpapUrvaka je je kriyAo karavAmAM Ave che che tenAthI baMdhana thAya che, atae rAgadveSanA saMkalpa vikalpano tyAga karIne harSazoka vinA svapharajane anekadRSTie adA karavI joIe, ema daDhanizcaya karIne avasthA AdinA adhikAra pramANe je karmayogane Acare che te bAhyathI kriyAo karatAM chatAM antarathI niSkriya rahI mahattama karmayogI banI zake che. karmacaMgamAM uraca nirvikalpaka dazAnuM karmaginuM sAdhya lakSyabiMdu kalpIne pazcAt karmacaMga karavAmAM Ave te bAhyathI kriyAemAM ajJAnInI daSTie salepatva jaNAtAM chatAM antathI nirlepa rahe che. antarathI nileSapaNe svaparanA samyaga upage rahIne bAhyathI kANuM pUtaLInI peThe vyAvahArika kriyAone svAdhikAre pharaja mAnI karatAM jJAnadazAnuM karmayogitva prApta thAya che. zrI tIrthakara mahArAjA kevalajJAna prApta karIne vyAvahArika dhArmika kAryone udayAgata svapharaja mAnI kare che tethI uttamottama lakattari, karmagitva temane ghaTe che. tevI dazAnuM loke rika karma nitva prApta karavA mATe prayatna karavAnI jarUra che. zrI ceDA mahArAje kaNika nRpatinI sAthe bAra varSa paryata kSAtra dharmakarmaganA adhikAranI pharaja adA karavA yuddha karyuM hatuM. zrAvakatva chatAM dharma karmapravRttinI AvazyakatA svIkArIne varNa dharma karma vyavasthAnI maryAdAnA pAlanamAM zarIrane utsarga karyo hato. bharatarAjAe ane bAhabalie kAraNa prasaMge prApta Avazyaka karmavege kSAtra karmAdhikAre bAra varSa paryanta For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. paraspara yuddha karyuM hatuM, temAM kSAtradharma karmarUpa bAhya svapharaja pravRttinI mukhyatA chatAM antarathI ghaNuM nirlepapaNuM hatuM. kumArapAlAdi rAjAoe kSAtra dharma vyavahAra karmAnusAre aneka yuddhonA kRtyane svapharaja mAnI pravRtti karI hatI, tevI pazcAtuM kSAtra jena rAjAoe svapharaja mAnIne kSAtra dharmakarmathI bhraSTa na thayA hota te saMprati jainasRSTimAM kSatriyanRpatinuM astitva rahetA ane tethI jaina jagatanuM astitva kSAtrabaLe saMrakSI zakAta. jaina kSAtrAdi dharmonI sAthe dharma karmone saMbaMdha sadA svasvAdhikAra karma vyavasthAthI sadA niyata rahe evI bAhyasvasvadharmanI upayogitA, mahattA ane kartavyatA avabodhavI, avadhAvavI ane avabodhakanI anumodanA karavI e svakarmaveganI astitA, saMrakSakatA ane pragatinA vAstavika upAyo che. tyAgIoe vyAvahArikatyAgadharmakarmo ane naizcayityAgadharmakarmonI vyavasthAone svapharajarUpa mAnI utsargo utsarga mArgathI ane apavAde apavAda mArgathI dravya kSetra kAla ane bhAvathI pravartavuM. je je kAle utsarga ane apavAdathI vyAvahArika sAdhudharmakarma ane naiRyikadharmakarmayoga karavAnI niyamitatA hoya te te kAle te te karavAthI vyavahArasAdhu dharmathI ane nizcaya sAdhu gharmathI Atmonnati ane parannati karI zakAya che. svasvadazAnA adhikAra pramANe je je kartavya karavAnAM hoya te svAtmAnuM zAsana adhIne pratyeka manuSya pragati mArgamAM saMcarI te te pramANe karavAM joIe. pitAnA adhikAra pramANe je je karyo karavAmAM svadharmanI AvazyaktA che temAM sarva svArpaNa karIne niSkAma bhAve je manuSya pravarte che te karmacagI chatAM antarathI nirlepa rahe che. adhikAraprAsakAryo karavAmAM karmayogI pravRtti nathI Acarato te niSkiya jevo dekhAyA chatAM pramAdI ane svakartavya karma braNa che ema avabodhavuM. jJAnayoganI prAptinI kasoTI kharekhara karmayogathI thAya che. je svAdhikAre karmayogamAM pravarte chato svAdhikAra pramANe jJAnayogane grahaNa kare che tenA jJAnaganI vizuddhatA--paripakavatA thAya che ane tenA jJAnagathI AtmAnI atyaMta vizuddhi thAya che. karmayogamAM svAdhikAra pramANe pravRtti karatAM je jJAna kharekhara cittanI zuddhi kare che tevI zuddhi kharekhara karmaveganA rAjamArganI dRSTithI avaletAM anya kazAthI thatI nathI. rAga dveSane jaya kara samabhAva rAkhavo ityAdi upadezanI michatA sarvane lAge che paraMtu aneka prakAranI pravRtti karatAM te vakhate rAga dveSanA saMge maLatAM rAga dvaSa na thAya evI rIte vatIne je karma karavA temAM ja satyajJAnanI khUbI rahelI che. mana vANI ane kAyA dvArA jeTalI jeTalI dharmArthe pravRtti thAya che te sarvane karmavega yAne kriyAyogamAM samAveza thAya che. bhaktipravRttiyega, sevApravRtti ane jJAnapravRtti vagere aneka bAhyagone karmacagamAM antarbhAva thAya che. atra zubha ane zuddha evA be bheda akhtaranA zubha ane zuddha pariNAmanI apekSAe ane bAhya zubha vyavahAra ane For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kamaMganI pravRtti kayAre thAya? (15 ) nizcayika dharmanI apekSAe karmayoganA avadhavA. karmaveganuM sAdhyabiMda cittanI zuddhi mATe che evuM avabodhIne karmaveganI pravRttine nimitta ane upAdAnathI AdaravI joIe. vyAvahArika AjIvikA hetuonI pravRttine AdaryA vinA ane tenuM saMrakSaNa ryA vinA vyAvahArikasvakIya svAtaMtrya jIvana kadApi saMrakSI zakAtuM nathI ane vyAvahArikAjIvikAnA upAyathI bhraSTa thavAthI anya manuSyanuM dAsatva karavAne prasaMge prApta thatAM vyAvahArika pArad beDImAM sapaDAvAnI sAthe dhArmikajJAnAdi jIvanapravRttimAM parataMtrya veThavuM paDe che ane tethI pariNAme vyAvahArika sAmrAjya svAtaMtrya ane dhArmika sAmrAjyasvAtaMtryanI jAhojalAlIne bhAnu asta thAya e prasaMga prApta thAya che. pravRttimArgamAM AryadezIonuM vartamAna samayamAM mAnya pravartatAM pAzcAtya dezIoe svajIvana vyAvahArikavyApAripravRttiyothI AryonA bAhya vyAvahArika jIvanasUtrano mukhya bhAga svahastagata karyo che tethI Aryajana pravRttimArgathI pazcAtu paDI parataMtratA veThe che ane svajIvana hetubhUta vyAvahArika upAyothI bhraSTa thaI ciMtA zeka vagerethI AkulamanA thaI dhArmikanivRtti jIvanamAM paNa manda pariNAmavALA thaI ubhayabraNa dazAsthitimAna anubhavene kare che te kyAM anubhavIothI avijJAta che ! brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdravargIya jane svajIvikA hetubhUta jIvanapravRttionI saMrakSA karIne teo dhArmika pravRtti ane dhArmika nivRttimAM avyAkulamanA rahI zake che. pratyeka pragatinI bAbatamAM jIvana hetuo je je adhAtA hoya ane svasvAdhikAra je AdaraNIya jaNAtA hoya ane je AdaryA vinA svane parane samAjane dezane ane vizvane hAni thatI hoya te kharekhara te te AdaravA joIe ke jethI aneka jAtanI ciMtA, zoka ane bhaya vagere pariNAmo sevavAne prasaMga na prApta thAya, atyaMta kSudhA ane pipAsA lAgI hoya te tenA nivAraNArthe anukULa upAyone vivekathI dravya kSetra kAla ane bhAvathI levA paDe che ane je upAyo na levAmAM Ave to cittanI zuddhi rahetI nathI; taddata aneka AvazyakIya bAbatamAM avadhavuM. dharmasamAja dezAdinI saMrakSArthe koI paNa ghaTatI pravRttirUpa karmayogane na sevavAmAM Ave to dharmAdinI hAninI sAthe cittanI zuddhi paNa rahetI nathI; parantu UlaTI cittanI malinatA vRddhi pAme che. je zarIra dvArA dharmAdinI ArAdhanA karavAmAM Ave che te je zarIranI ArogyatA saMrakSapravattikapakarmane na AcaravAmAM Ave te zArIrika anArogyavRddhi pAme che ane tenI sAthe dharmamArga pravRttine paNa nAza thAya che, ataeva zarIrAdi saMrakSApragatibhUta je je upAyo-hetuo hoya tenI je je pravRttiyo hoya te te pravRttirUpa karmayogane vivekabuddhithI AdaravAnI jarUra che. avataraNa-karmayoganI naisargika ane naimittika pravRti ane svasvajJAnAnusAra thayA kare che tenI vizeSa puSTi mATe kaMIka kahevAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 16 ) www.kotbatirth.org zrI karmayoga graMtha-vivecana, saMsArI jIvA traNe kALamAM pravRttivALA hAya che. oNja. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only U pravRttiH sarvajIvAnAM svasvajJAnAnusArataH / traikAlikI bhavatyeva yathAyogaM pratikSaNam // 5 // zabdArtha ---svasvajJAnAnusArathI sarva jIvAnI vaikAlikI pravRttiyathAyoga pratikSaNe hoya che. vivecana--pRthvIkAya, apkAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAyanA jIvA svasva jJAnAnusAre ( AhArasaMjJA, maithunasaMjJA, bhayasaMjJA ane parigrahasa'jJAai ) pravRtti kare che. kadaSTie AhArAdisaMjJAdvArA thatI pravRtti je che te naisargika pravRtti jevI hoya che ane bAhya nimitta pAmIne je pravRtti thAya che te manuSyo vagerene naimittikakarma pravRtti tarIke paNa hoya che. sarva jIvone AhArAdisaMjJAe bhUtakALamAM yathAyoga AhArAdi prAptya pravRtti thaI; vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze; ataeva te vaikAlikI pravRtti gaNAya che. naisargika pravRttirUpa karmayoga, sarva jIvone AhAsita saMjJAdvArA AhAradine thayA kare che. kame pAdhiviziSTha AhArAdi saMjJAjanya AhArAdi karma pravRttiye sarva jIvone pratikSaNe thAya che emAM kazu' kaI Azcarya nathI. pravRttirUpakacAgane vAryAM paNa na varAya evA avodhavA. AhAragrahaNa, jalagrahaNuM, vasragrahaNapravRtti, zarIrasa'rakSApravRtti, ane svAvikApravRtti Adi aneka pravRttiye te tyAgI thaelA munivarane paNa karyA vinA chUTakA thatA nathI. hetuvAdedezikI ane dRSTivAdopadezikI saMjJAvALA jIvAne svajJAnAnusAre vyAvahArika jIvana pravRtti karavI paDe che. A vizvamAM bAhya ane Anta pravRtti e be pravRttirUpa kriyA vinAnA koi jIva dekhAto nathI. mana, vacana ane kAyAnA yoganI pravRtti paikI koine koI pravRtti tA hoya che ja ema anubhava karatAM virata avamedhAze. zrIvIraprabhue bAra varSe paryanta dhyAna karyuM te vakhate paNa Atmika dhyAnarUpa Antara pravRtti te vidyamAna hatI. zrIvIraprabhune jyAre kevaLajJAna thayuM te vakhate paNa temaNe dharmatIrthaM pravartana, dharmapracArakapravRtti, upadezapravRtti ane vihArapravRtti Adi pravRttiyAne sevI hatI. kRtakRtya thaela evA zrIvIraprabhue kevalajJAna prApta thayA chatAM karma-nijarArthe manopravRttine anuttara vimAnanA devatAonA praznonA uttara ApavA nimitte sevI hatI. trayodazaguNasthAnavati zrI tIrthaMkara mahArAjane paNa kriyArUpa pravRttiyAga vedAtA hatA-karAtA te anya manuSyAnu tA zuM kahevu ? kharekhara saMsArI jIvAne trikAle pravRttiyoga sevavA paDe che. prArabdha karmanuM devuM cUkavavAmAM yogIone kriyApravRtti yoga sevavA paDe che. uparyukta kathyane sArAMza e che ke pratyeka manuSyane svAdhikAre yathAyogya vyAvahArika pravRtti karavI paDe che. pratyeka manuSya pravRtti Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 guNukarmAnusAra ka yAga. ( 17 ) kare che emAM kaI Azcarya nathI vA zeka nathI, parantu svAdhikAre svakarmanI yogyatA ane acegyatAnA vicAra karI lAbhAlAbhanA vicAra karI vivekapurasara antar nile pabhAve pravRtti karI manuSya karmabandhanathI mukta thAya evaM atra granthamAM jaNAvavAnA uddeza che. saMsAramAM eka vanaspatithI AraMbhI Indra paryaMta avalAze teA avadhAraze ke pratyeka jIva pravRtticakramAM guMthAyalA che. pravRttimArgamAM paDelAne ze Ananda ? evuM pUchatAM tene uttara ApavAmAM Ave che ke-pravRttimArga mAM kevala sukha nathI. pravRttimArganA tyAga karyA vinA ane nivRttimArga grahaNa karyA vinA kadApi sukhanI prApti nathI; pravRttimArga e nivRttimArganu apekSAe kAraNa che. pravRttimArganu amukApekSAe avalaMbana karyA vinA nivRttimArgamAM rahI zakAtu nathI. nivRttimArganI rakSArthe amukAdhikAre amuka pravRttimArganI AvazyakatA svIkAravI paDe che; ataeva nivRttisukhanI prApti mATe amukAdhikAre amuka dharmakarmanI pravRtti aMgIkAya che ema dharmasamAjanA manuSyane avagata thayA vinA rahetuM nathI. pratyeka manuSya ApekSika Adeya evI pravRttipUrvaka nivRtti sAdhI Atmika sukha prApta karI zake che; ataeva pravRttinI jarUra che parantu pravRtti sarva jIvA kare che paNa evI karmayoganI pravRtti pravRtta chatAM karmacAgIe antaramAM rAgadveSathI amukApekSAe jJAna vairAgyabaLe nyArA rahI mukta thAya evA uccajJAnabodhanI sAthe pravRttiyeAganuM svarUpa atra darzAvavAmAM Ave che. sAMsArika ane dhArmika pratyeka kArya pravRtti karatAM krodha mAna mAyA ane leAbhanI gati manda thAya ane antarathI AtmA sarva kAryomAM sAkSIbhUta thaine pravarte; pratyeka kArya karatAM chatAM huM ane mAruM evA bhAva na rahe ane svajane amuka dRSTie adA karavAmAM Ave evA upayAga rahe evI rIte atra pravRtti karmayoganuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. saMsAravRti pratyeka manuSya varNakarmAnusAre zubhAzubha gaNAtI aneka jAtanI pravRttiyA kare che paNa te zubhAzubha pravRttiyAmAM zubhAzubha rAgadveSanA pariNAmathI na bandhAya ane khAdyanI zubhAzubha karma pravRttiyAmAM antarathI zubhAzubhanI mAnyatA uDI jAya, phakta vyavahAre kaphaja pramANe mAnyatA rahe ane svakjane anusarI nile papaNe karma pravRtti thAya ke jethI manuSya vyAvahArika vaNu karmInA adhikAramAM niyukta chatA ane pharaja bajAvatA chatA antarathI nirmaLa rahe evA atra upadeza ApavAnI jarUra che. bharata cakravartie cakravarti pada bhogavyuM paNa jJAna vairAgyAdi baLe antarathI nile papaNuM bhAvI antu kevalajJAna pAmI paramAtma pada pAmyA. teo kanA cege je adhikAramAM nImAyalA hatA ane je je pravRttiyeA karatA hatA temAM temanA mantra kaSAya vartatA hatA ane antarathI khAdya padArthanI pravRttine te taTastha sAkSIbhUta thaine avalAkatA hatA; tethI ante teo sarva baMdhanathI vimukta 3 For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. thayA. pravRttimArganA adhikArIo vastutaH AtmajJAnIo che kAraNake te bAhyathI karmayogI chatAM antarathI karmarahita ane mAnasika aneka prakAranI kAmanA karmarahita hoya che. je je dezamAM je je kALamAM AtmajJAnIone abhAva thAya che te te dezamAM te te kAlamAM karmaveganI astavyasta dazA thaI jAya che ane adhikAra paratve ke karma kone sevavA yogya che ane kevI kevI sthitimAM tathA rItithI sevavA yogya che tenuM samyagajJAna TaLI jAya che ane tethI te te dezanA te te kAlanA manuSyasamAjanI bAhya tathA Antarika pragatinA sthAne avanati alakAya che. AtmajJAnI manuSyone adhikAra paratve amuka kSetre, amuka kALe ane amuka dazAmAM utsarga ane apavAdathI amuka pravRtti amuka rItie AdaravAyogya che ane te kartavya karmadharma che, ema avadhIne te pharajane vyavahAra adA kare che tethI teo vyavahArathI tathA nizcayathI deza-samAja-saMdha ane svane pragatisaMrakSaka vyavasthAothI yukta karI zake che. jJAnIo samAjanI, dezanI ane svaparanI Adhunika ane bhaviSya sthiti avalokI zake che atae teo dravya kSetra kAla ane bhAvataH kartavya karmacAgane svasvAdhikAra sarva manuSyane saMbodhavA adhikArI banI zake che. ane svayaM svAdhikAra je je kartavya karmo yegya dhAre che te te karavA adhikArI banI zake che. magajanI samAnatA saMrakSI nileSapaNe hAre mArA adhikAra pramANe kartavyAvazyaka karmane karavA joIe ema je jJAnI manuSya dhArI zake che te pravRttimArgamAM pragatikAraka upAyone saMjI pravRtta thaI zake che. utsAha khaMta haiye sahanazIlatA vizeSataH nirdoSa karma karavAnI vivekazakti, dayA satya prAmANya ane svapharaja bajAvavAnI yogyatA ItyAdi guNone je prApta karIne svaktavya karmane game tevI sthitimAM te te kAle je je rIte karI zakAya tevI rIte Acare che te manuSya svAdhikAre kartavya karmane adhikArI bane che ane te Adarza karmacAgI banI anya janone svAdhikAra kartavya karmane avabedhAvavA samartha bane che. je je kAle, je je kSetre, je je dazAmAM AjubAjunA saMyegone laI lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka kayuM kartavya karma kevI rIte vyavasthA janAopUrvaka kartavya che ane temAM mArI kartavyagratA zakti keTalI che teno nirNaya karIne pravRtti karavI e kaMI nAnA bALakonA khela nathI. mahAbhAratanA yuddha vakhate yuddha karavAmAM arjunanI mati anizcita banI hatI tenuM zuM kAraNa hatuM te khAsa anubhavavAyegya che. svAdhikAre varNAdikanI apekSA Adi aneka apekSA saMyegone vicAra karI je je sthitimAM je je manuSya prArabdhAdi kAraNethI mUkAyo hoya te vakhate tene saMsAra dazAmAM kayuM karma karavuM ane temAM svAdhikAra che ke nahi teno nirNaya karavo e AtmajJAna ane vyavahArajJAnathI samyaga anubhavI thayA vinA banI zake tema nathI. aLasIyA vagerenI piThe pravRttimArgamAM pravRtti karanArAo to aneka manuSya avalokI For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phiR kartavya karma pravRtti svAdhikAra yogya AcaravI. ka 11 -1. -- ~ zakAya; parantu vyavahAra ane nizcayathI-dravya ane bhAvathI-upAdAna ane nimittathI sAdhanabhAva ane sAdhyabhAvathI kartavya je je karmo hoya teone karavAmAM svAdhikAranI yegyatA keTalI che tenI samyaga nirNaya karI pazcAt kartavya karmamAM taTastha sAkSIbhUta thaIne pravartanArA, karmane AcaratA chatA, kaSAyone manda karatA hatA ane sAmAnya dazAthI uccaguNa sthAnaka prati pragati karatA chatA ane upara uparanI guNasthAnakanI yegyatA pAmI bhinna bhinna ucca zuddha kartavya karmane karanArA virala mahAtmAo avalokI zakAya che. evA karmayogI mahAtmAo, sarva karmano kSaya karIne kevaLajJAnane prApta kare che ane pazcAt sarva karmathI vimukta thaIne paramAtmapadane prApta kare che; zrI mahAvIra prabhu jyAre gRhAvAsamAM hatA tyAre traNa jJAna chatAM gRhAvAsIyasvakartavyadharmakarmone AcaratA hatA ane jyAre teo tyAgAvasthAnA adhikArane pAmyA tyAre tyAgamArganA kartavya dharmamAM tallIna thayA ane aneka parisaha veThI AtmadhyAna dharI kevalajJAna pragaTAvI zrItIrthanI sthApanA karI ane tIrthakara tarIkenA svAdhikAraviziSTasarvadharmakartavya karmavyavahArone anusaryA; pazcAt tIrthaMkarano adhikAra samApta thatAM siddhipadane pAmyA ane vyAvahArika sarva kartavyakamethI ane jJAnAvaraNIyAdi aSTadhAkarmothI vimukta thayA. e uparathI avabedhavAnuM ke manuSya je je dazAne (avasthAne) prApta karI hoya te te dazAnA svayegyakartavyakarmamAM vivekapUrvaka tatpara rahevuM, ane jJAnavairAgyabaLe antarathI nirlepa rahI uparanI ucca avasthAnI dazAne prApta karavAnA adhikArI banavuM temaja uttarottaranI uccAvasthAone svAdhikAramAM rahI prApta karavA adhikArI banI svakartavya sarvapravRtti karyA karavI. svAdhikAra je je vyAvahArika Avazyaka pravRtti karavAnI hoya ane tenA karatAM anya pravRtti nirdoSa jaNAtI hoya paraMtu temAM svAdhikAra gyatA na hoya ane te karavAmAM ke manuSya svAdhikAne kartavyakarma pravRttiyone tyAgI-svAdhikAra bhinna anya pravRttine rahe che to te ubhayato bhraSTa banI sahasamukhavinipAtane prApta kare che. atae anya pravRtti karatAM sadoSapravRttiyo svAdhikAra hoya tathApi te karavAne antarathI nirlepa rahI pravRtti karavI joIe. jyAM sudhI je avasthAmAM sthiti karavI paDe tAvat te dazAnI adhikAritAnI Avazyaka pravRttine avalaMbavI paDe e nyAzya che. nyAyAdhIzane nyAyAdhIzanA adhikAra pramANe nyAya ApI zikSAdi kartavya karavA joIe ane phojadAre phojadAranA adhikArapramANe, yAvat e sthiti che tAva, phejadAra yogya pravRtti karavI joIe. adhikAranA parAvartananI sAthe je je adhikAra prApta thAya che tevI pravRtti karavAnI hoya che ane pUrvanA adhikAranI pravRttine tyAgavAnI hoya che; je je manuSya prArabbAdiyege je je dazAmAM avasthita che te te dazAmAM AtmajJAna ane vairAgyabaLe antarathI nilepa rahI svAdhikAra pravRttine kare che te te manuSya uparanI ucadazAnA For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. adhikArane prApta karavA yogya banI A bhavamAM vA parabhavamAM uparanI bhUmikAnA guNone spa che. je vidyArthI prathama dhoraNanA zikSaNakarmane adhikArI che tene bI. e. nA kalAsamAM besADavAmAM Ave to tethI tene lAbhanA sthAne hAni prApta thAya che. bI. e. nA adhikArI vidyAthIne prathama dhoraNanA kalAsamAM besADIne gAMdhavAmAM Ave che tethI tene lAbhane sthAne hAni che-tadvata je manuSya bAhyavyavahAradazAthI viruddha anadhikArogya kAryone kare che te hAnine prApta kare che. je adhikArane je gya hoya te adhikAra pramANe tene kartavya karmane upadeza devAmAM Ave ane kartavya che te dazA pramANe te kare to svAdhikAra egya karma pravRtti karIne te svAdhikArathI uraca evI anukrama uccadazAone anukrame anukrame prApta karavA adhikArI bane che ane te pragatimArganI bhUmikAomAM svAdhikArapravRtti dvArA Arohato jAya che. atava uparyukta ullekhathI avabodhavuM ke svAdhikAradazAgyapravRttinuM samyagujJAna karI ane tenAM prayajana-rahasya avadhI karmayogI thavAthI kadApi dharma vA karmamArgathI bhraSTa thavAno prasaMga prApta thato nathI ane adhikAra paratve karmapravRttine antarathI nirlepa rahevAnI zakti prApta karavAnI sAthe AtmonnatimArgamAM sadA AgaLa pravAhavuM thayA kare che. jenAmAM je zakti khIlI hoya che ane tenA adhikAra pramANe dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI vyAvahArika daSTie tene je kartavyapravRtti karavI ucita hoya che te tene karavI paDe che ane e kartavya pravRtti karavAnI pharajathI yadi te vimukha thAya che to te sva ane pArane aneka prakAranI hAni prApta karAve che. sarva jIvone vartamAna, bhUta ane bhaviSyamAM svadehAdiSaNArthe aneka pravRtti karavAnI hoya che ane te pramANe pravRtti karavI paDe che paraMtu temAM vizeSa e che ke-prArabbAdiyoge je je pravRtti thAya tenA lAbhAlAbhano viveka hovo joIe ane jJAnagapUrvaka te pravRtti thavI joIe. jJAnapUrvaka thatI pravRttithI bhaviSyamAM anubhavazikSaNa maLe che ane tethI bhaviSyamAM aneka prakAranA sudhArAvadhArA yukta pravRtti karI zakAya che. sarva prakAranAM karma TaLyA vinA ane paMca zarIrane nAza thayA vinA dehAdikapravRtti TaLatI nathI. jyAM sudhI dehanuM astitva che tAvatuM jJAnI re ajJAnI dehAdi piSaNArthe pravRtti karyA vinA rahI zake tema nathI. jIva mAtranI pravRtti anivArya hovAthI jJAnIone e pharaja zIrSe AvI paDe che ke teonI pravRttimAM jJAnamArga pUrvaka pravartavAne upadeza de. zrI AdinAtha prabhue gRhAvAsamAM manubene aneka prakAranI zilAdi zikSaNanI pravRtti darzAvI hatI. jo ke zilpAdi kaLAo saSita hatI te paNa tenA viveka vinA ane tenI pravRtti vinA nivRttimArga teo thaI zake tema nahotuM; ata eva tatkAlIna manuSyone karmamArganI zilpAdi pravRtti jaNAvavAnI jarUra paDI hatI. pannara karmabhUmimAM tIrthakare utpanna thaI zake che ane karmabhUmimAM For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma ane karmayoganA mArganI bhinnatA. ( 21 ). pravRtti ane nivRttimArga, ciraMjIvI thaI zake che tenuM sUmarahasya anubhavavAnI jarUra che. akarmabhUmimAM karmamArga na hovAthI tyAM tIrthakaro vagere thaI zakatA nathI ane tyAMnA manune muktinI prApti thaI zakatI nathI. uparyukta rahasyathI anubhavI zakAze ke jyAM asi-maSI-kRSNAdika karmamArganI pravRtti hoya che tyAM karmapravRttinI sAthe dharma pravRtti ane dharmanI nivRtti hoya che. vyAvahArika karma pravRttinuM kAle kAle kSetre kSetre aneka rUpe parAvartana thAya che. vyAvahArika rauDhikapravRtti ane vyAvahArika yaugika pravRtti e banenuM mUla tapAsavAmAM Ave to bannemAM bhUla svarUpe eka sarakhI prajanatA ane uddezatA avabodhAya che paraMtu kSetrakAlAnusAre yaugika pravRtti ja roDhipravRttinuM svarUpa kharekhara saMskArabalAdi anekakAraNee grahe che. pravRttine nileSapaNe karavI eja sarva jIvone pravRttimArga che ema kathIne vAstavikakarmagadRSTie jaNAvavAnuM e che ke je je karmayuganI pravRttio je je dravye kSetre kAle ane bhAve pravRtta thaI hoya che teone mukhya uddeza to amuka jenA amukAdhikAra dazA sthiti AzrayIne sarasa hoya che ane te te kAle te te kSetre amuka jIne uddezIne thaelI te te karma pravRtti to gya hoya che paNa pazcAt teonuM yaugikapravRttisvarUpa parAvartAne jyAre rauDhikasvarUpa grahe che ane adhikAra paranA kriyamANapravRttinAM rahasya-prayojanonA jJAnano abhAva thAya che tyAre temAM adhikAra vA anadhikArano kazo niyama raheto nathI tethI temAM astavyasta krama pravarte che; ata eva karma ane dharmamArganI pravRttinuM ucca svarUpa avabodhAvIne temAM divya jIvanatA AvI. dharma ane karmayoganA pravRttimArgo aneka jInA aneka prakAranA adhikAranI apekSAe vyaktigata kecihna bhinnabhinna hoya che, tethI dharmakarma pravRttidarzake e bhinnabhinnapaNe bhinnAdhikArapekSAe prabedhyA che tethI bhinnabhinnajIvanA bhinnabhinnAdhikAne dravya kSetrakAla ane bhAvathI avagata karavAmAM na Ave to te saMbaMdhI zaMkAno geTALa pragaTe che ane tethI karmamArgamAM AzaMkA rahevAthI jIvonI svAdhikAra yogya dharmakarmamAM pravRtti thatI nathI, mATe je je karma pravRttiyo vizvamAM dekhAtI hoya-zAstromAM je je darzAvI hoya te te karma pravRttiyonA dravya kSetrakAla ane bhAve bhinna bhinna adhikArI cho che evuM avabodhIne svayogya karmapravRttine AdaravI eja zreyaskara che. brAhmaNane brAhmaNa gya dharmakarmanI pravRtti AdaravI ghaTe che ane je kSAtradharmaviziSTa kSatriya che tene kSAtra dharmakarmanI pravRtti Adeya che. rAjaputra yuvarAja hoya te samaye tenI karma pravRttiyo tenA adhikAra pramANe bhinna che ane te samaye yuvarAja dharmakarmayogya pravRtti AdaravAnI che ane jyAre te rAjA thAya tyAre te samaye tene rAjayogyakarma pravRttiyo AdaravAnI hoya che. sevakane sevAnA adhikAre je je karmapravRtti AdaravAnI hoya che tene tyAga karIne nRpatizaktinA abhAve nRpatikArya karavA jatAM te sahasamukhavini For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - na kI mA ja ( 12 ). zrI kamaMga graMtha-savivecana. pAtatAne prApta kare che. rAgIne rAgInA svAdhikAra pramANe dharmakarma pravRtti karavI paDe che ane tyAgIne tyAgInA adhikAra yogya svadharmakarma pravRtti karavI paDe che. sarva svasvAdhikAre karma pravRtti thayA kare che aeva pravRttimArga e jIvanasUtra che. pravRtti e jIvana che. bAhya dharmakarmanI atiAdi aneka prakAranI astinuM mUla pravRtti che; mATe svAdhikAra yogya je je dharmakarmanI pravRttiyo avabedhAtI hoya te utsarga ane apavAdathI yathAzakita nirlepapaNe AcaravI ghaTe che. guNakarmAnusAre brAhmaNa svabrAhmaNagya dharma pravRttino tyAga kare, kSatriya kSatriyayogya kSAtradharmakarma pravRttino tyAga kare, vaizya vaizyayogya karma pravRttiyono tyAga kare, zUdra svakarmapravRttino tyAga kare, tyAgi svatyAgapravRttino tyAga kare, jala svajalAgyadharmapravRttine tyAga kare, vAyu vAvAnI pravRttino tyAga kare ane zarIramAM rahelA prANa svapravRttino tyAga kare te ekadama A vizvanI kSaNamAtramAM nAza thaI jAya ane mahApralaya vatI rahe; paraMtu tenI pravRttino sarvathA nAza thato nathI tethI A vizva anAdikAlathI anantakAla paryanta pravaryuM ane pravartaze. vAyu vAvAnI pravRtti naisargikarItie karyA kare che ane tethI jaganA sarva jIvo tenA upagrahe jIvI zake; ema jalAdi sarvanI pravRttithI A vizva nabhyA kare che. manuSyonI vicitra adhikAranI apekSAe eka sarakhI pravRtti hotI nathI. keTalIka bAbatamAM vidhavata sarva jIvonI upAdhibhedabhedatA hovA chatAM popakArAdi sAmAnya karmamAM ekasarakhI pravRtti dekhAya che ane vyachiparatve upAdhibhede bhinna pravRtti avalekAya che. A vizvamAM sarva jIne naisargikarItie jIvavAno ekasarakho adhikAra hoya che temAM anyane rakSavAno paNa eka sarakho adhikAra hoya che ane tenA ge-dayAdige rakSaka pravRttimAM pravartavAne eka sarakho adhikAra hoya che. chatAM vyakitanI apekSAe ane guNakarmanI apekSAe uparyukatapravRttimAM sadeSatAdi aneka taratamayago rahe che tathApi te te prakAranI pravRttio karavAmAM AMtarika nile patya dhAravuM e te sarva jIvone eka sarakho upadeza devo paDe che. lIvo nIvatha vinam evuM jalajaMtuo vagere sUkSmaprANivargamAM avakAya che tethI ema na samajavuM ke manuSya mATe paNa sarvathAprakAre e sUtra Adeya che. jIvana jIvavAmAM jIvanI sahAya che, manuSyane jIvavAmAM che ane a ne upagraha che, paraMtu antara bAhya taratamayoge nirdoSa pravRttinA mArga upara ArehatA rahevuM evuM adhIne pratyeka manuSya svAdhikAre hiMsA dithI svadeSapravRttine AdaratAM chatAM antarathI anubaMdhAdihiMsA pariNAmane tyAga karIne nirdoSatva dhAraNa karavuM ke jethI mana : e sUtrarIti pramANe jJAnAvaraNIyAdi karmabaMdhabhAga na thavAya ane antarathI nibaMdha-mukata aMze aMze rahI zakAya ane uparanI uccabhUmikAmAM ArehavAno adhikAra prApta thAya. nirdoSapravRtti ane nirdoSapariNAme For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra L www.kobatirth.org tb pravRtti vartulAmAM kema vartavuM ? (23 ) AtmAnI zuddhatA thAya che evu pratyeka varNAdhikAramAM rahelA manuSye avadhIne svAdhikAre taratamayAge soSapravRtti chatAM antarathI zuddhopayoge nirdoSa rahevA lakSya devu ane svAdhikAraka thI bhraSTa na thavuM. vastutaH AdhyAtmikajJAna ane AdhyAtmika sarva viraticAritrarUpa nivRttimArganA je paripUrNa adhikArI na thayA hoya teoe pravRttimArgamAM dharma ane karmathI pravRtta rahevu joie. sarvaviratirUpa cAritra aMgIkAra karanArAAne paNa dharmAM yathAyogya aneka prakAranI pravRttiyo karavI paDe che. jeo apramatta cAritrabhAvamAM rahe che tene paNa AntaradhyAnarUpa pravRtti sevavI paDe che. dharmanI rakSAthe dharmanI prArthe ane dharmanA pracArArthe aneka prakAranI Avazyaka sevArUpa pravRttiye sevavI paDe che; te pazcAt je gRhAvAsamAM rahyA hoya ane jeonA mAthe gRhAvAsa sabadhI aneka pharajo adA karavAnI che tene te pravRttimArganuM avalaMbana hoya emAM zuM Azcarya ? alabata temAM koipaNa prakAranuM Azcarya nathI. pravRttinAM vartulA svavRttinA anusAre pratyeka jIvane laghu laghutara laghutama ane mahat mahattara mahatama hoya che. koine saMkINuM dRSTithI pravRttivartulamAM rahevu paDe che ane koine udAraSTithI mahattamapravRttivatuMlamAM rahI pravartavuM paDe che. koInuM anantavartula sAdhyarUpe pravarte che ane koine bhAvanAmAM amuka vRttibhede amuka prakAranuM pravRttivanuMla kalpavu paDe che. jJAnabhede, dezabhede kAlabhede bhAvabhede dharmabhede ane samAjabhede aneka prakAranAM laghumahattamapravRttivatulA hoya che; temAMthI koimAM koI varte che ane koImAM koI. varte che. hArika ane naiRyikaSTie asaMkhya ane anantabhedavALAM pravRttivatulA thAya che. pravRttimArganAM parivartulA deza kAla dravya ane bhAvabhede sarva jIve AzrayI aneka prakAranAM avalAkAya che ane temAM sarva jIvA vRttidvArA pravRttimAM guMthAyalA dekhavAmAM Ave che. sarva prakAranI pravRttiyonu adhikArabhede lAbhAlAbha svarUpa anubhavyA pazcAt svayAkhyAdhikArabhede je kai lokikAjIvikAthe ane dharmArthe AjubAjunA sace tapAsI pravRtti karavAmAM Ave che temAM hAni karatAM vizeSataH lAbhanI prApti thAya che. pravRtti karyA vinA rahevAtu nathI tethI jyAMsudhI paripUrNa nivRtti thai nathI tyAMsudhI vyavahAranayAnusAra pravRtti karavI e ucita Avazyaka ane lAbhaprada akhAdhAya che. satya ceAgyapravRtti adhikAre avadhavI ane svAdhikAre pravRtti karavI ane svAdhikAre pravRtti dazAmAM nirlepa rahevuM e pravRttimArganA adhikArIone sArarUpa avabodhAvavAnu che. ekaja bAbatamAM aneka manuSyonA aneka pravRtti mArgo bhinna paDatA hoya ane aneka pravRttiyAnA vicArAnu mata saMgharSaNu paraspara thatuM hoya temAM kai pravRttiyeA paraspara sApekSatAe phalasAdhanye ekatAne bhaje che teno nirNaya karavA e kai pravRttiyAnA paripUrNa samyajJAna vinA banI zake tema nathI. pUrvakAlamAM vartamAnamAM ane bhaviSyamAM vyAva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 24 ) zrI kacaiAga graMtha-vivecana. thAya che aneka jIvAnI eka AbatamAM aneka pravRttiyenA matabhedo matyAdriyAge thayA ane thaze ema anubhavadaSTie vicAratAM samyag avamedhAze. pravRticAdvArA nivRttinuM astitva saMrakSAya che evuM pravRttiyAnA mUla garbhamAM utarIne avaleAkavAthI avAdhAze, koipaNa vastunuM astitva saMrakSavA naisargikaSTie te vastunA garbhamAM astitvasaMrakSakapravRttikhIjako rahelAM hAya che ema sarva vastuomAM anubhavI zakAze. astitvasa rakSakanI bIjaka pravRttiyA svayameva sarvamAM udbhave che parantu jenuM astitvasa rakSakapravRttibIja amara rahevAnuM hoya che tenI sAmagrIe hayAta rahe che. vyAvahArika ane dhArmika bIjako yogika ane roDhikaSTie aneka matibhede aneka prakAranAM pravatatAM hoya che ane teAnu astitva sa MrakSavuM e astitvasa rakSakazailIe Adreya gaNI zakAya. prasaMgopAta pravRttinu vivecana karatAM pravRttisaMbaMdhI uparyukta aneka vicAro kahevAyA. have mUlapravRtti viSayane uddezI sArAMzarUpe kathavAnuM e che ke jyAre pravRtti e bAhyAvazyakakarma rUpa siddha thAya che tyAre tenuM samyagnAna karI svasvabAhya tathA AntarapravRttimAM sudhArAvadhArA karavA ane samyagajJAnapUrvaka nirNIta strayeAvyapravRttine anusarI dezakAlAnusAra pravartavuM e svAtmahitArtha che ema pratyeka manuSye avadhAravuM. svahRdayazuddhipUrvaka bAhyAdhikAre karAtI bAhyapravRtti game tevI hAya tApaNa hArdikadaSTie te svakruja lAbhArtha che ema avAdhIne pravRttidRSTie tenuM upayogitva svIkArI te pramANe pravartavu joie. svapravRttivat anyajIvAnI pravRttiyA na hoI zake te adhikAribhede yogya che tethI paraspara bhinna bhinna vyaktinI bhinnabhinna adhikAritAe bhinna bhinna pravRttiyeAnuM paraspara viruddhatva avaleAkI paraspara bhinna-viruddha bhAsatI pravRttiyAne svadraSTithI asatya mAnIne tenuM khaMDana karavAnI svAtmabavinAzaka zailI tathA paramavinAzaka zailIne na grahavI joie. paraspara bhinna ane paraspara virUddha dekhAtI evI bhinnapravRttiyAne te te pravRttinA adhikArinI dRSTie avalokI satya avalAkavuM ane svAdhikAre thatI pravRttimAM pravRtta thavuM e zreyaskara che. have laukika vyAvahArika kriyAonuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. laukika kayAga karatAM aMtaranI nale patA. zlokaH anekAhi kriyAH proktAH nimittApekSayA khalu / laukikavyavahAreNa laukikAzca kriyAH smRtAH // 6 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Y Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laukika vyavahArika kriyAonuM svarUpa. ( 15 ) sA punardvividhA proktA, prazasyetarabhedataH / yogyAyogyatayA jJeyA triyogena nRNAM dvidhA // 7 // zabdArtha-jJAnIoe nimittarUpa vyAvahArikApekSAe aneka prakAranI kriyAo kahI che. laukika vyavahAre laukikakriyAo samRtimAM avabodhavI; prazasya ane aprazasya bhedathI te be prakAre lokikakriyAo jANavI. punaH te viyoge yogya ane agya e be bhede manuSyone kriyAo avabodhavI. bhAvArthaH--je je pramANamAM vicAronuM vyApakatva vadhe che tAvatu pramANamAM kriyAo arthAtu AcAronuM vyApakava vRddhi pAme che. kriyAonA vicAronuM kSetra jyAM saMkIrNa ane roDhika niyamathI baddha che tyAM mAlinya pragaTe che ane ane pariNAma e Ave che ke takriyAviziSTa vizvamAM vyApaka daSTie kicit mahattA rahetI nathI. laukika je je Avazyaka kriyAo-AcAre che tene te dezanI paristhitie AjubAjunA saMyogenA anusAre uddabhavelA hoya che. laukikAcAra kriyAonA svAdhikArAdiyege prazasya ane aprazasya ema be bheda che. punaH te yogya ane agya evA bhede mana vacana ane kAyAthI manuSyane hoya che ema avadhavuM. mana vANI ane kAyAthI je je kriyAo adhikArAdi ge karavA cogya che te yogya tarIke avabodhavI ane je je kriyAo dravyatrakAlabhAvAdhikArage Avazyaka hoI karavAne ayogya hoya che te ayogya avabodhavI. je je kriyAo koIne adhikAradiyoge karavAne vya hoya che te te kriyAo koIne anadhikArAdivege agya che. je je kriyAo koIne lokika vyavahAra dravyAdige prazasya hoya che teja prazasya kriyAo anya koIne laukika vyavahAra dravyAdinI anadhikAritAe svapharajathI bhinnadazAe aprazasyarUpe hoya che. AjubAjunA bAhyajIvanasaMrakSakapragatikArakAdisaMgonI paristhiti adhikAra ane anyApekSAo vagerenA vicAravivekapUrvaka egya te kaI vakhate ayogya ane agya te koI kSetrakAlAdimAM yaMgya ane prazasya te aprazasya ane aprazasya te prazasya kriyAo rUpe dekhAya che. bAhyavyAvahArikakriyAonuM astitva prAkaTya ane saMcAlakatva A vizvamAM kayA kayA dravya kSetrakAlabhAvayoge kayAM kyAM jIvanAdi nimitte pAmIne thAya che te aitihAsika dRSTie-kriyeTubhavana dRSTie-janasamAjajIvana dRSTie vividhAdhikAra daSTie-rIDhika ane yaugikavicArabheda daSTie ane he pAyadaSTie avalekIne teno nirNaya karavo joIe. dezakAlaparatve amuka kriyAonuM amukadezIya ane amukakAlIya manuSyamAM parAvartana kevA bAhya tathA Antara saMyogo pAmIne thAya che tene jeNe aneka For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ( 26 ) zrI karmavega graMtha-vivecana. prakAranI vivekadRSTivaDe nirNaya karela che te bAhya kriyAo AcAra saMbaMdhI kaMIka kathavA tathA AdaravAno adhikArI bane che. amuka kriyAone niSedha ane amuka kriyAonI pravRtti karatAM pUrve te te kriyAonuM dezakAlabhAva ane adhikArIbhede niSedhatva ane pravRttitvanuM samyaka svarUpa kharekhara anubhavaduSTie avabodhavuM joIe. koI paNa AcaraNAkriyAnuM svarUpa tenA adhikArI-adhikArI koNa che tenI upayogitA ane tenI astitA vizvadRSTie kevI che ane amuka vyakitanI tathA samAja chinI apekSAe kevI che tene paripUrNa nirNaya karyA vinA AdhyAtmika vA niSedhakadaSTithI kaMI paNa laukikAcA mATe vavuM te pramANabhUta mAnI zakAya nahi. lokika vyAvahArikazAstro manuSya ane je je kiyAonA kartAo te te kriyAonuM je je upagitva vA anupayogitva kathe teTalA mAtrathI teno samyaga nirNaya karI zakAya nahi, paraMtu vastutaH svAnubhavadaSTie te te kriyAonA astitva prAcya ane pravRttatvaAdino nirNaya karI anekaTaNiyenI apekSAe teonuM upayogiAdi ane adhikArabhede kartavyatAdikane viveka daSTie nirNaya karavo e svapharaja Adi mATe hitAvaha che. amuka kriyAne amuka dravya kSetrAdikayoge Adara karavo vA na kare tenuM je paripUrNa svarUpa samaje che ane adhyAtmajJAna tathA adhyAtmacAritryadaSTie je laukika vyAvahArika kriyAo karato chato antarathI taTastha sAkSIbhUta rahI zake che te manuSya laukika vyavahAramAM vartata cha laukikakriyAo karavAne adhikArI bane che. laukikavyavahAre je je kriyAone je je dezakAlIya manuSya Acare che te nimitta hetu pUrvaka Acare che tene prAya:mukhyavRttie nirNaya kara. amuka kriyAo mAre kartavya che ane te amuka kAraNathI ane amuka saMgomAM amuka vidhithI amukAdhikAre-ityAdi bAbatonuM je paripUrNa jJAna karIne AcAranI yaugika draSTie tathA taTastha dRSTie je manuSya kriyAo kare che te paraspara bAhyataH bhinna bhinna kriyAo karanArA hovA chatAM Antara daSTie paraspara avirodhI kriyAovALA avabodhavA, paraspara virUddha kriyAo vizvamAM sarvatra avelekAya che parantu AntaradRSTie bAhyakriyAonA Azaprajane tapAsatAM adhikArabhede vyaSTibhede bheda chatAM AntaradaSTie pArasparika apekSApUrvaka avirUddhatva avabodhavuM. adhikAra ane AzayaSTie svagya vA agya tathA sAmAjika daSTie gya vA ayogya ane astitvasaMrakSaka daSTie yogyatva ane agyatvano nirNaya karI svadhikAre je je manuSya je je kriyAone je je pharaje kare che temAM teo svaparane lAbha samapI zake che. A vizvamAM udAradaSTie samaSTidaSTie--bhinna bhinnAdhikArI daSTie-Avazyaka daSTie-utsarga daSTie apavAda daSTie-dravyakSetrakAlabhAva daSTie ane vyaktitva daSTiAdi aneka daSTioe laukikAcAronI yiAonuM Avazyakatva ane anAvazyakatva prabodhavA tathA AdaravA yogya che. je manuSya ekeka daSTie kiyAonA AdarapaNAmAM jJAtA che For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lokika vyAvahArika kriyAonuM svarUpa. ( 7 ). ane anya daSTie kriyAonA Avazyakatva-mahatva-upagitva ane karaNayitvanA ajJAtAo che teo saMkucita draSTithI laukika vyAvahArika kriyAone avabodhI teonuM saMkIrNakSetra karIne upagi kriyAonA nAzaprati svapravRtti kare che. keI paNa kriyA vA AcAranuM aneka daSTithI svarUpanI parIkSA karI pazcAta temAM sudhArAvadhArAnI pravRtti karavI. aneka daSTithI kriyAonuM vyavahAramAM astitva prAkaTya ArUDha thayeluM che te yadi na avabodhAya te pariNAma e Ave ke vyavahArapravRttayiAonuM rUDhatva thaI jAya. pUrve je je dezamAM je je manuSyamAM je je AcArakriyAo pravartatI hatI ane vartamAnamAM je je laukikAcAra kriyAo pravarte che tenuM anubhava dRSTie svarUpa tapAsavAnI jarUra che. bhinna bhinna dezIya manuSyomAM bhinnAcAra kriyAo pravarte che tenA pravartaka jJAnIo vA ajJAnIo hatA ane te samaye te te dezakAlanI sthitie te te laukikakriyAonuM keTaluM upayogitva hatuM ane vartamAnamAM teonuM keTaluM upayogitva che tene vivekadaSTie anubhava kyathI vartamAnamAM vyaSTibhede ane samaNibhede te te kriyAonuM AdaraNIyatva avadhavAnI zakti prApta thAya che. prAcIna sarva laukika kriyAo upayogI che ke kema ? ane temAM kaMI sudhArAvadhAro karavAnI jarUra che ke kema ? vA teonuM parAvartana karI tenA sthAne anya yiAonI prakaTatA upayogI che ke kema ? tene jeo paripUrNa nirNaya karIne vartamAnika AcArakriyAomAM vyaktibhede pravRtta thAya che teo vArtamAnika svapharajanI Avazyaka kriyAone karI svanuM tathA vizvanuM zreyaH karavA samartha bane che. laukika vyAvahArika kriyAonuM mahatva jyAM sudhI laukika vyavahAramAM vartavuM paDe che tyAM sudhI avabodhavuM. laukika kriyAone laukikavyavahArajIvanamAM jyAM sudhI vartavAnuM hoya che tyAM sudhI kyAM vinA chUTake thavAno nathI ane temaja tevI dazAmAM tevI kSiAo ryA vinA laukikadharmanuM ane laukikamArganuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI. lokika daSTie leke, laukikakiyAe karIne laukika pragatidvArA AtmonnatinA zikhare AhavA zaktimAna thAya che. laukikakriyAonI upayogitA ane mahattA avabodhIne laukikajIvanapragatinuM saMrakSaNa karavuM joIe. laukikajIvana pragatirUpa sAdhana vinA lokottara dharmapravRttine cirasthAyIbhAva rahI zakato nathI. je dezamAM je kAlamAM laukikajIvana pragatikAraka mahAtmAo hoya che te dezamAM te kAlamAM lokottara dhArmika jIvanapragatinA upAyanuM astitva ane tenuM saMrakSakatva samyaka pravarte che ema laukika pravRttidaSTie anubhava karI zakAya che. lokikajIvananA vicArabhede laukikAcAronA-kriyAonA bheda paDe che. laukikavicAronuM vyakti paratve ane samAja paratve jema jema audArya pragaTe che tema tema laukikAcAronuM audArya prakaTe che. vicAro e AcAronuM mULa che. vicAro e megha samAna che ane AcAra e nadI samAna che. vicAronI sudhAraNae AcAro-kriyAonI sudhAraNAo thaI zake che. kriyAo je je pravarte che tenI pUrve vicAre hoya che. For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (28) zrI karmayoga graMtha-vivecana, lokikapravRttinA je je kAlamAM jevA jevA vicAro prakaTe che tevA tevA te te dezamAM te te kAlamAM AcAre pravarte che. kadApi pUrvakAlathI koI kriyA pravartatI hoya che to paNa dezakAla ane adhikArAnusAre kriyAmAM sudhAro thayA kare che. A cAre pravRttinA samyaga svarUpanA anavabodhe kSetrakAlAdhikArapara pravRttimArgamAM yathArtha rItyA pravartI zakAtuM nathI ema avabodhAze. pravRttimArganA kAraNabhede aneka bheda paDe che ane te vicArAdige AvazyakatiH paDelA che ema avadhavAnI saha vicAravuM joIe ke je je pravRtti svAdhikAra egya che ane je je prakRtti bAhyapharaja daSTie karavA egya saMrakSavA gya ane pravartAvavA yogya che temAM AtmabaLapUrvaka pravRtta thavAnI khAsa jarUra che. jo temAM AtmabaLapUrvaka pravRtta na thavAya to laukika pragati sAmrAjyano vinAza thayA vinA na rahI zake ane tethI vartamAna ane bhaviSyanI svakIyasaMtatine laukika pragatinA abhAve parakIya lAkiwvRtti pragati sattAbala nIce parataMtra rahevuM paDe; atae laukika kriyAo-laukikA cAro ane laukika pravRtti ke jeo Atmanniti-samAjennati-saMghannati-dezonnati kuTuMbannati ane vizvonnatimAM alpaSa ane mahAlApUrvaka kAraNabhUta che teone lekoe laukikavyavahAre svIkAravI joIe ane teonAM astitvasaMrakSaka bIjakonuM rakSaNa karavuM joIe. paraspara laukikopagrahAthe laukika pravRtti vastutaH hoya che ema te pravRttinA antargarbhamAM utaryAthI sujJajanone avagata thaze emAM kaMIpaNa saMzaya nathI. AjIvikA vAstitva vyaktitvasaMrakSakAdi laukika pravRttithI pAramArthika pravRttinuM pragatitva saMrakSAya che ane pariNAme vairAgyajJAnAdidazA paripakava thatAMnI sAthe sarvaviratipravRttino paNa samyaka Adara karI zakAya che. vyAvahArikonnatinI sAthe dhArmikonnatisaMrakSakabIjakonuM astitva saMrakSavAnI laukika je je pravRtti avabodhAtI hoya te laukikasvAdhikAre AdaraNIya che. laukika pravRttinA sarva bhede, eka bIjAthI virUddhadaSTie paraspara aprazasya ane ayogya lAge che. paranta pratyeka pravRttinI AvazyakatA ane tenI astitAnI dRSTie te pravRttinA bhede paraspara avirUddha che ema pratyekanA dezakAlanI AjubAjunI paristhiti ane adhikAra Adino vicAra karatAM nizcayIbhUta thayA vinA rahI zakaze nahi. eka manuSyane amuka bAbatanI pravRtti kharekhara tenA saMganA anusAre svAdhikArathI kartavya che, paraMtu te pravRttine anya pravRttimAM pravartako agya gaNe che tethI teNe svapravRttino tyAga karI bhraSTa na banavuM joIe. laukikasvAdhikAra je pravRtti prazasya gaNAtI hoya tene bhinnAdhikAravALA bhinna pravRttinI dRSTithI aprazasya gaNe e saMbhAvanIya che parantu teTalAthI teNe svAdhikAra pravRttine na tyajavI joIe. sarva vidhajanone amuka ekaja pravRtti prazasya ane yogya lAge evuM laukika dRSTie kadApi banyuM nathI; banatuM nathI; ane bhaviSyamAM bananAra nathI. pravRttimArganA samyagajJAnapUrvaka svAdhikAra je je For Private And Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lokika pravRttiono adhikAra. ( 29) laukika pragatikAraka pravRtti hoya teono kadApi tenA yogya jyAMsudhI svadazA che. tAvatuM tyAga na karavo joIe, evuM laukika karmacAga daSTie avabodhavuM. antaramAM pravela jJAnavairAgya hoya tathApi yAvatuM lokika vyavahAradazAno tyAga karavAmAM na AvyuM hoya tAvat laukika pharaja mAnIne pravRtti karavI joIe ane antarathI nirlepa rahevuM joIe. laukika pravRttimAM jenuM prabala vIrya amuka kAraNa vaDe pravartatuM nathI tenuM dhArmika pravRttimAM Atmabela pravartI zake ema banI zakavuM e kathaMcit avizvasanIya che ema anubhava karavAmAM Avaze tyAre lokika karmayogInI padavI prApta karI zakAze. bhale pravRttienA vicAro karavAmAM svataMtraSTithI pravartavuM paraMtu pravRtti kyA svAdhikAra egya che ane svapharajathI kartavya pravRttimAM yadA pravartavuM hoya tyAre amuka kArya saMbaMdhI pUrvanI pravRttinA tyAgane mATe ane navIna pravRttinA aMgIkAra mATe bhavAnI pravRtti kathaMcita gya gaNI zakAya. paritaH saMgo ane AntaramavRttinI yogyatA tathA svAdhikArane niya karI lokika pravRttimAM laukika pravRtti yogya evA loko pravRtta thAya che ane teo tethI laukika zaktiyonI pragati karIne laukika pragatimAM pazcAtuM rahelA manuSyanA sattAdhikArI banI zake che. laukika pragatikAraka zaktinI sattAono adhiSThAtA jyAM sudhI laukikavyavahAra sthira manuSya hoya chetAvatu te laukika svAtaMtryane saMrakSI anya manuSyono uddhAraka banI zake che, ane dharmapravRttinA astitva bIjAnuM saMrakSakatva karI zake che atae laukika pravRtti ke je pragatimArgamAM sAhAccIbhUta che teonuM avalaMbana karavuM joIe. zrAvakanAM dvAdazatratadhAraka zrIceTaka rAjAe kSAtra dharmakarmaSya evI laukika pravRttine sevI bAra varSa paryanta udAyI rAjAnI sAthe yuddha karyuM hatuM. zrI kRSNa laukika karma svAdhikAra kSAtradharmagya evAM traNaseM ne sATha yuddha karyA hatA. zreNika-ceTaka ane zrIkRSNa jevA antarAtmAo AntaradharmadaSTie pravartatA hatA ane samyagadRSTipratApe je vastu jevA rUpamAM hoya tene tevA rUpe jANatA hatA chatAM laukika pravRttinA adhikAre bAhya pravRttine nileSapaNe AdaratA hatA, paranta laukikakarmavAdhikArathI bhraSTa thatA nahotA. je je bAhya vA Antara pharaja adA karavAnI che temAMthI je svAdhikAranI yogyatA tapAsyA vinA bhraSTa thAya che te svAdhikAra karmathI bhraSTa thAya che ane anya je kaMI kare che te paNa te siddha karavAne agya hovAthI ubhayabraNa sthitine pAtra bane che. ataeva laukikakarmamAM jyAMsudhI svAdhikAra che tAvatuM svavyalaukika pravRtti je je hoya teone nirlepa dRSTie sevavI. svAdhikAra karmanuM parIkSaNa karavuM e zuM sAmAnya buddhimattA nathI? laukika karmo ane laukika karmonI kriyAo arthAt pravRtti aneka prakAranI hoya che tenA ananta bheda che. laukika pravRtti AdaravAmAM mamatvano tyAga karavo paDe che. Atmazaktino bhaMga Apavo paDe che. laukika pravRtti vinA paraspara eka bIjAne upagraha karI zakAya nahi For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 30 ). zrI karmacoga graMtha-vivecana. S evI laukika pravRttinI naisargika dazA che-evuM avabodhIne je manuSya laukikakarmone kare che teo svasAdhyanA upagI thayA chatAM vizvajIvasamAjanuM zreyaH karavA samartha banI zake che. vyakti paratve-svajIvanaparatve-jJAti paratve-kuTuMbapara-samAja paratve-saMghaparatve-vidyA kSAtrabaLa vyApAra ane zudrakarma paratve-nnati paratve-paronnati paratve-svapharajaparatve--ane alpadoSapUrvaka mahAdharmalAbhaparatve svAtmAvaDe aneka prakAranI laukika pravRtti AcarI zakAya che. uparyukta svavyakti Adi mATe eka paNa pravRttinuM anupazitva nathI ema jyAre vizvajane avadhaze tyAre vizvonnatinA mArgonI saMsthA sAthe AtmonnatinA bAdhalaukika tathA lekottaramArgonI suvyavasthA ane saMrakSA thaI zakaze. zrIzAntinAtha zrIkuMthunAtha ane zrI aranAthapramukha tIrthakarone paNa svakarmAdhikAra pramANe gRhAvAsamAM laukikakarmothI AcaraNa karavI paDI hatI. SaTakhaMDa sAdhanapravRtti Adi aneka pravRttiyone gRhasthAvAsamAM zrItIrthakaree laukikakarma svAdhikAre pharaja gaNI sevI hatI te pramANe AtmajJAnavairAgyapUrvaka antarathI svadazAdhikAra pramANe nirlepa rahI manuSyae laukikakarmone ane laukikakarmapravRttine sevavI joIe ke jethI yAvatu laukikakarmavyavahAra dazA che tAvatu laukikakarmapravRttimAM kaI paNa jAtane doSa na thaI zake. alaukikakarma pravRttine svAdhikAra karatAM jo koI doSa lAge te Avazyaka pratikamaNathI tene nAza karI zakAya che. manuSyae laukika AvazyakaththakarmapravRttine svapharajamAMthI AdaravI joIe ke jethI te pravRtti karatAM ahaM vRtti-kheda-harSa vagere de na sevI zakAya. laukikakarma pravRttinA amukAdhikAre amuka pravRttipharajane adA karavI ja joIe temAM jagatanA IniSNabhiprAyanI kaMI paNa AvazyakatA nathI ema hadayamAM jyAre daDhanizcaya thAya che tyAre svakarmapravRtti AdaratAM harSa vA zAkanI lAgaNI rahetI nathI ane antarathI amuka dazAe niHkaSAya3pa nile patAe svayogya laukikakarmapravRttine sAdhatAM antarathI adhyAtmajIvanano vikAsa thato rahe che. adhyAtmajJAnIo gRhasthasthitimAM laukikakarmapravRttimAM zubhAzubhabhAvanI kalpanAhita pravRtti karIne ane karmapravRttiphalanI AkAMkSAne tyAga karIne phakta amuka gRhasthadazAe amuka kArya pravRtti karavI e svapharaja che eTaluM mAnIne pravRtti kare che tethI te zubhAzubha pariNAmathI lepAyAvinA nilepa rahIne AtmonnatinA uccazikhara para ArehatA jAya che. bAlajI laukikakarmapravRttimAM antarathI zubhAzubhabhAva kalpIne zubhAzubha pariNAmathI baMdhAya che ane tethI teo nirlepakarmaveganI dazAno adhikAra anubhavI zakatA nathI ane ulaTA zubhAzubha pariNAme laukika Avazyaka kartavya pravRttimAM baMdhAIne svasamAgamamAM AvanAra anya manuSyone paNa tevA baMdhanamAM nAkhI zubhAzubhagatine prApta kare che; uparyukta zlekanuM vivecana karatAM prAsaMgika anya vicArone paNa darzAvyA. laukikakriyAomAM zubhAzubhatva darzAvyuM te zubhAzubha vyavahAraSTie ane zubhAzubhAyavasAyadaSTie avadhavuM. For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laukika kriyAo zI rIte karavI? ( 31 ) aupacArika zubhAzubhakriyAonuM naiRyika daSTie zubhAzubhatva paNa upacArataH avadhavuM. aupacArika zubhAzubhakiyAonuM dezakAla ane adhikAriparatve dhyatva ane agratva paNa neyika zitaH upacArarUpa jANavuM ane vyavahAradaSTie zubhAzubhatva uparyuktabhAve avadhavuM. laukikakiyAo arthAt pravRttimAM zubhAzubhatvane taratamayega avadhavo. dravyakSetrakAlabhAvabhede adhikArInI bhinna bhinna avasthAe yogya kriyAo te agyatAne bhaje che ane ayogya kriyAo te yogyatAne bhaje che. bAlyAvasthAmAM keTalIka kriyAo karavI yogya hoya te teja kriyAo paikI keTalIka yuvAvasthAge agratA ane akaraNIyatA bhaje che. bAlyAvasthAmAM je kriyAo karavI prazasya ane rucikara lAge che teja kriyAo vRddhAvasthAmAM aprazasya lAge che ItyAdi sarva prakAre daSTAMtapUrvaka avabodhavuM. avataraNa-pUrvoktAione svasvakarmavibhede karavAnuM pratipAdana karavAmAM Ave che. heya upAdeyanA vivekavaDe laukika kriyAo zI rIte karavI? ka, svasvakarmavibhedena laukikAH syurmahItale / heyAdeyavivekena kartavyA laukikAH kriyAH // 8 // zabdArtha-svasvakarma vibhede laukika sarva prakAranI kriyAo hoya che te heya ane AdeyanA vivekavaDe laukika yiAo karavA gya che. vivecana-je je manuSyonuM varNakarmAnusAre je je karma svakartavyabhUta gaNAya che athavA je je manuSya parita: jIvanAdi saMgonI paristhitie baddha thaIne je je kriyAone yogya gaNe che je je karmone laukika dRSTie svayegya karaNayabhUta mAne che te te karmo ane kriyAo svayaMgya gaNAya che ane tethI te karmone laukika dRSTie svasvakarma tarIke avabodhavAM. paraspara svasvakarmane manuSyone bheda hoya che tethI svasvakarmanA bhedavaDe laukika kriyAo karavAnI hoya che ema vidita karyuM che. dravyakSetrakAla ane bhAvathI heya ane AdeyanA vivekapUrvaka laukika kriyAo karavA yogya che. heyAdeyanA viveka vinAnI kriyAothI yathArtha phalanI siddhi thatI nathI. amuka kriyAo mAre karavA yogya che vA tyAga karavA yogya che teno paripUrNa viveka karyA vinA jeo adhikArAdinI anabhijJatAe pravRtti kare che. teo ane kAryanI siddhithI vimukha rahe che. amuka dravyakSetrakalabhAvathI je kriyAo karavA cAya che teja kriyAo amaka dravya kSetrakAlabhAvathI karavA cogya thatI For Private And Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 32 ) zrI kamaga graMtha-vivecana. nathI. otsargikamArge je kriyAo karavA yogya thAya che teja kriyAo amukadravyakSetrabhAvayoge ApavAdikamArge nahiM karavA yugya thAya che. ApattikAle amuka kSetrAzrita manuSyane je kriyA pUrva nahi karavA yogya lAge che teja kriyAo karavAno prasaMga prApta thAya che. brAhmaNa-kSatriya-vaizya ane zudra manuSyane ApattikAlamAM durbhikSakAlamAM AjIvikAdikAryomATe pUrve amuka dravyatrakAlabhAve je je kriyAo vivekavaDe akaraNIya dhArelI hoya che teja yiAo kharekhara te samaye vivekavaDe karavI paDe che ane temaja durbhikSAdi ApattikAlamAM manuSyane amuka dravyAdikyoge viktaH je je kAryonI kriyAo karaNIyarUpa dhArelI hoya che teja kriyAo kharekhara Apatti vinAnA kAlamAM vivekataH akaraNIya dhAravAmAM Ave che. dravyakSetrakAlabhAvapUrvaka svavyakti ane samAjane paNa laukika vyavahAranA utsarga ane apavAda mArge lokika kriyAo paikI pratyeka kriyA kharekhara kartavya ane akartavyarUpa che. je kSiAe AdeyarUpa che teja kriyAo amuka dravyAdika saMyogo pAmI heyatAne bhaje che. laukika vyavahArakriyAonuM amuka dravyaetrakAlabhave vivekavaDe kartavya ane akartavyarUpa jJAna jema jema sarva bAbatamAM vadhatuM jAya che tema tema manuSya sarva lokika kriyAonA kartavyAkartavyajJAnane AcArya banI jAya che. laukika je je Avazyaka kriyAo che tenuM vivekavaDe samyagajJAna thAya che. vikro phAma nidhi viveka e dazame nidhi che. viveka vinAno manuSya te pazunI AhArAdi saMjJAyoge thatI naisargikakiyAonA karatAM kaniSakriyAo karanAra avadhe. Avazyaka laukikakarmonI vacce rahele manuSya vivekavaDe Avazyaka lokika kriyAo karatA chate paNa baMdhAto nathI ata eva heyAdeyanuM sammasvarUpa avabedhakavivekanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. je je kiyAe amuka saMgamAM karavAnI hoya teono heya ane Adeya daSTithI viveka karavAthI karmaveganA samyabhArgamAM gamana karatAM aneka jAtanI khalanAo thatI nathI. manuSya vivekavinA kecit kAryone aprasaMge karIne temAM tanamanadhana vagere zaktine durupayoga kare che. je kAlamAM je kSetramAM sva mATe vA samAja mATe je pravRtti AdaravAnI AvazyakatA na hoya ane te kriyAthI koI paNa jAtanA lAbhane sthAne bahu hAni avabedhAtI hoya tevI kriyAone karavAthI manuSya vAstavika laukikajIvanAdi kartavyathI bhraSTa thAya che. ata eva je je kaMI karavuM te yAdeyanA samyaga vivekapUrvaka karavuM-eja manuSyone ucita che. manuSya jiMdagIne eka kSaNa paNa parArdha mahAro karatAM uttama che tethI bAhyAjIvikAdi sAdhano mATe ane vyAvahArika pragati mATe je je laukikiyAo gya hoya teno vivekajJAnapUrvaka nirNaya karI svayogya kriyA karavI e Avazyakalaukika kartavya che. karaNIya Avazyaka laukika kriyAone dravyakSetrakAlabhAvAnusAre evI rIte karavI joIe ke jethI dezati dharmonnati Annati samAjennati saMnnati jJAnAnnati zArIrikennati For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kriyAo vivekapUrvaka karavI. ( 33 ) rAjennati, ane prajonnati, Adi aneka prakAranI unnatinuM astitva saMrakSI zakAya ane unnatimAM AgaLa vadhI zakAya. je je dezakAlAdikage ayogya ane avanatikAraka pravRtti avabodhAtI hoya teothI virAma pAmI sarva prakAranI unnatikara vyAvahArikalaukikakarmakriyAo karavI joIe. manuSyae svargenI pharaja adA karavAne pragatikAraka laukikakarmakriyAo prati lakSya devuM joIe. samaya vahyo jAya che ane pratyeka kartavya kAryanI kriyAno bhAra pitAnA para je AvI paDelo hoya te karIne kartavya kaNamAMthI mukta thavuM joIe. Avazyaka laukikapravRttine je dezanA ane je dharmanA loke vivekapUrvaka lAbhAlAbha tapAsIne kare che te dezanA ane dharmanA loko kharekhara adezIya manuSya karatAM unnatikamamAM AgaLa vadhe che. je dezanA ane dharmanA loko heyAdeya viveka vinA dezIya ane dhArmika kAryonI kriyAo kare che ane tenAthI zuM pariNAma Ave che te prati jarA mAtra darakAra rAkhatA nathI te dezanA ane te dharmanA loko Amennati-dezonnatisaMghonnati vagere aneka prakAranI unnatithI pazcAtuM rahe che. amuka laukika pravRtti AdaryApUrva vivekabuddhithI vicAra karavo joIe ke te pravRttithI mane zuM lAbha thanAra che ane anya manubene zuM lAbha thanAra che? ItyAdi bAbato para je khAsa lakSya rAkhIne laukika kriyAone uddezapUrvaka Adare che te vige kAryasiddhinI vijayadazAne bhaje che. laukika kriyAone adhikArI je manuSya hoya ane te laukika jIvanAdi kriyAo kare parantu dezakAlAnusAre te kriyAo karatAM keI anya kAryonI pravRtti zreSTha che ke kema tene vicAra na kare ane anya paraMparAthI jJAna vinA svayegya karma pravRtti karyA kare to pariNAme phala e Ave ke te laukika jIvana pragatimAM anya sujJa manuSya karatAM pazcAtuM paDe ane tenI anya paraMparA pravRttinA sudhArA vadhArAnA abhAvane lAbha kharekhara tenA pratispardhI prApta karI zake. ata eva vartamAna ane bhaviSya kAlamAM kaI kaI lokika jIvanAdi pravRtti egya che ane kayArUpe yugya thaze tene samyaga vicAra karI ajJAtvaparaMparAne tyAga karI svayegya laukika karmakriyAo AdaravI joIe ane daDha saMkalpathI temAM sadA pravRtta thavuM joIe. laukika dezasevA-rAjyasevA-prajAsevA-rAjasevA-laukika guru sevA-mAtApitAnI sevA-vyavahArika vidyAprada janAonI sevA-garIbonI sevA-jJAti sevA Adi aneka prakAranI sevAnA mArgomAM sevaka thaI sevAnI kriyAo karavAmAM heyAdeya vivekapUrvaka kaTibaddha thavuM joIe. gRhasthAvAsasthita manuSyane lokika kArya kriyAo karavI paDe che. paNa temAM vivekavinA karAtI kriyAothI pragatimArgamAM AgaLa vadhAya athavA pravRttimArgamAMthI pAchaLa rahevAya che tenuM bhAna rahetuM nathI, tethI aMte avanatikAraka bhayaMkara pariNAma prApta thAya che. ata eva vivekapUrvaka aneka prakAranI yuktithI laukika For Private And Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (34). zrI kamalega maMtha-savivecana. kArya pravRtti ke je je kAlamAM ane je dezamAM je je je manuSyanA varNavyavasthAdi je je adhikAre je je cogya ane pragatimArgamAM te kAlamAM anya kriyAothI arthAt pravRttithI zreSTha hoya teone AdaravI joIe. pratidina lokika jIvanAdi pravRttithI thatA lAbha tapAsavA ane sarvadezIya manuSyanI laukika jIvanAdipravRttinI sAthe svajIvanAdi lokika pravRttino mukAbalo kare ane khAmIo je je dekhAtI hoya teone dUra karavI ane je je pravRttimArgamAM dezakAlAnusAra sudhArAvadhAro karavAnuM hoya te kare. pazcAtu tenAthI thatI pragatinuM pariNAma avalokavuM. A pramANe lokikajIvanAdi pravRttinA panthamAM saMcAze to dezakAlAnusAra avanatino bhaya prApta thaI zakaze nahi. laukika vyavahArae laukika pragatikAraka kAryapravRttine AdaravI e laukikajIvana pragati no mahAmaMtra che ane e maMtra vinA laukikajIvana pragati taMtrayaMtranI kaI rIte siddhi thaI zake tema nathI. laukikajIvana pragati maMtrataMtra ane yaMtranI pravRttinI dezakAlAnusAra vyavasthAonI yojanAo AdarIne jeo kArya kriyAo kare che teo laukikajIvanAdi ane svadezamAM vidyAkalA-hunnarAdivaDe AgaLa vadhIne anya dezIya manuSyone svapravRttipAchaLa teo derI zake che. dharmanA bAhyajIvanAMgonA piSaka rakSaka ane pragatikAraka je je laukikaka hoya teonI kriyAo karyA vinA dhArmika bAhyajIvanAMgone nAza thavAthI dhArmika AkhtarAMgano paNa vizvamAMthI nAza thavAnAM parivartana udabhave che. ataeva dharmanAM badhAMgenAM piSaka saMrakSaka ane pragatikAraka laukikakarmo ane tenI pravRtti prati gRhasthoe gRhasthanI Avazyaka pharaja pramANe kadApi upekSA na rAkhavI joIe ane uparyukta svapharajathI game tevA saMgamAM vA ApattikAlamAM paNa bhraSTa na thavuM joIe. AlasyAdi pramAdavaza thavAthI laukikonnatimAM kadApi AgaLa vadhI zakAtuM nathI e khAsa lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che. laukika pravRttinA svArthamAM ane paramArthamAM upayogI banI pravartavAnI jarUra che. laukika pravRtti ke nizcayaSTie nirarthaka bhAse tathApi lokika bAhyajIvana svadRSTie to tevA adhikArIone sArthaka ane dharmamArgamAM AlaMbanabhUta avabodhAya che. AjIvikAdi sAdhane vinA kayA gRhasthone cAlI zake tema che ? arthAt kaI paNa gRhasthane nyAyasaMpannavaibhavAdi jIvanasAmagrI vinA cAlI zake tema nathI; aeva dharmamArgamAM pravartatA evA gRhasthAe kaI paNa pravRttidvArA AjIvikAdi kAryo karavA joIe je gRhastha pitAnI AjubAjunI cAre taraphanI sthitine tapAsa karIne je je kAryadiyAe svajIvikAdi karI zake tema hoya anyathA te jIvI zake tema na hoya to teNe te rItie svajIvanayogya svakarma kriyAone karavI joIe ane taduparAMta kuTuMba jJAti samAja saMgha deza ane vizvavati jIvonA paropakArArthe laukika sevAdikArya pravRttimAM yathAzakitae bhAga levo joIe. AjIvikAdi lokika pravRttine viveka ane yatanAthI For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laukika vanakarmo sivAya dharma nirjIva jevo gaNAya. ( 35 ) sevatAM dharmakarma pravRttine paNa sukhapUrvaka sevI zakAya che e sUtra kadApi vizvavyavahAravartulasthitamanuSyane vimaravA yogya nathI. jenAmAM kriyAnI kiMmata AMkavAnI zakita AvI nathI tenAmAM samayanI kismata AMkavAnI zakti paNa na hoI zake e banavA egya che. kriyAmAM pravRtta thayA vinA laukika vyavahAramAM tathA lAkettara vyavahAramAM manuSyanI kismata thaI zakatI nathI ane te svapAchaLa pitAnAM astitvasaMrakSaka saMtatibIjakone mUkI javA samartha thaI zakato nathI. je je laukikannatikAraka jIvana pragati egya kriyAo hoya ane dravyakSetrakAlabhavataH sva ane parane upakArI tathA karavA yogya hoya to te yiAone yathAzakti karavI e manuSyamAtrane laukika Avazyaka pharajarUpa dharma che; tenAthI je vimukha rahe che te saMsAra vyavahAramAM AjIvikAdi sAmagrIonI sAdhanasaMpattinA abhAve pazcAttApapAtra bane che; ata eva vyavahArakarmamArgamAM pravartakoe uparyukta laukika Avazyaka kiyAo prati lakSya devuM joIe. tyAgIone paNa dezakAlAnusAra svabhaktonI AjIvikAdi sAdhanasaMpattinI anukUlatArthe laukika jIvana karmayogane prabaMdha karavo paDe che. vidyAbalakSAtrabala-vyApArabala ane sevAbela vagere belethI je loke vizvamAM jIvanadazAmAM sAdhanasaMpanna nathI teo anya manuSyanA dAsa bane che ane koI vakhata teonuM astitva ane teonA dharmanuM astitva kharekhara ItihAsanA pAne avazeSa mAtra rahI zake che. vizvavyApaka udAra ane sarvamanane svavasthitimAM anakala evAM laukika jIvanakame ane teonI yiAo je dezamAM ane je dharmamAM hotI nathI te deza ane te dharma kharekhara vizvamAM nirjIva jevo banI jAya che. vizvamAM koI paNa dharma e nathI ke jenA ArAdhako kharekhara laukika karma pravRttine sevyA vinA laukika jIvanamArgamAM jIvI zake. adhikAra deza-kAla-dravya-bhAvanA sAnukUla pratikUla jIvanasaMgone vicAra karyA vinA je dharmanA pravartake saMsArastha jIvane saMsArastha dazAmAM laukika jIvana karmakriyAono sarvathA tyAga karavA jaNAve che te dharmanA pravartake ane te dharmArAdhake laukikennatinI astavyasta dazAne prApta karIne laukikannatimArgathI bhraSTa thaI ane dharmamArgathI paNa AjIvikAdi hetuonA abhAve bhraSTa thAya che. dharma pravartaka ke je dharma pracAraka mArgamAM paritaH dravya kSetrakAlabhAvathI kuzala che teo lekone temanA laukikakarma pravRttinA adhikAra pramANe dharmanA AcArAdine upadeza ApI teonI laukikajIvana karma pravRttino nAza karatA nathI. lokoe laukikakarma pravRttine svasvAvasthAe nirNaya karIne jIMdagImAM jIvananA saMrakSaNanI sAthe gRhAvAsamAM rahI lokottara dharmakarmanI kriyAone svAdhikAre yathAzakita sevavAne heye pAdeya viveka prApta kare joIe. uparyuMkata vivekapUrvaka svAdhikAre laukikajIvana karmakiyAone nahi sevavAmAM Ave te karmavyavasthA kamaniyamita pravRttinA aneka jIvanamArgonI spardhAmAM je loko saMkucitavRttithI-nivivekapravRttithI-AlacathI ane prAcIna For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 36 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. rUDhivaza thaI pazcAtuM raheze to teo AtmAnI bAhya sAdhanazaktithI vimukha banI anya jananuM pAtaMtrya sevaze. AtmAnI bAhya sAdhanazakita vaDe AtmAnI AtyaMtarajJAnAdi zaktine vikAsa thAya che. gRhasthAvAsamAM cAvatuM sthiti hoya tAvatuM gRhasthAvAsanA svAdhikAre AtmajJAna ane vairAgyAdiguNo antaramAM amukasthiti sudhInA pragaTyA chatAM svayogya laukikajIvanAdi karma pravRttine sevavI paDe che ane tethI bAhya laukikakarmAdhikAranI pharaja adA karI ema kahevAya che. laukikajIvikAdi sAdhana sAmagrIonI sAnukUlatA je je kAle je je avasthAe utsarga vA apavAdathI sadhAya evI rIte je je pravRtti karavI te te pratyeka manuSyane yogya che. ekanI karmakriyAnI upAdeyatA anyane heyarUpa lAge ane tenI kriyAonI upAdeyatA bhinnAdhikArathI bIjAne heyarUpa lAge to temAM kazuM Azcarya nathI. eka vyaktie svAdhikAra-samAje samAjanA adhikAra-saMghe saMghanA adhikAra pramANe ane rAjAe rAjAnA adhikAra pramANe dezakAlAdine viveka karI ane lAbhAlAbhane paripUrNa nizcaya karI AtmAnI bAhya ane Atarika pragatikAraka karmakriyAo karavI joIe. viveke lokikakarmapravRttimAM antathI dayAnI yatanA pUrvaka vartavAthI doSano parihAra karI zakAya che ane svAdhikAre karma pravRtti sevIne vizvavartiprati upagraha karI zakAya che. laukikakarmakriyAo sadoSa te hoya che ja; parantu laukika dazAmAM laukikakarmakiyAe karyA vinA chUTake thato nathI. temAM vizeSa e che ke AtmajJAna vairAgya ane ahiMsAdibhAvathI yukta thaI je manuSya laukikakarma svAdhikAra sadoSa pravRttine seve che paNa te antarathI taratamayoge nirlepa rahe che ane Atmonnati kamaNinA pagathIyApara rahI anyanA lokijIvananI pragatimAM svAdarzajIvanane spaSTa kare che. laukijIvanAdi upayegI pravRttithI hInabhraSTa manuSya kadApi bAhya vyavahArIya dAsatvabhAvathI mukta thaI zaktA nathI. AjIvikAnAM sAdhanasaMpanna rahevuM e laukikakarma pravRttimAM mukhya karma che ane tenAM je je vidyAkSAtrabalavyApArAdika sAdhanothI saMsAramAM vartavAnI dazA chatAM ALasu thavuM e ajJAnI ardhadagdha manuSyonuM lakSaNa che. AjIvikAdi mATe anyanI yAcanA karavI e hInakarma che ane tevI sthitie gRhasaMsAramAM paDI rahI cintA-zeka-vikalpa-saMkalpa karI duryAnanA bhegI thavuM e koI paNa rIte yogya nathI. svagya sAmarthyapUrvaka AjIvikAdi laukikakama pravRtti vaDe AjIvikAdi sAdhanathI je saMpanna thAya che te gRhasAMsArika baha cintA zokAdi durgAnathI mukata thaI dharmanI pravRttimAM pravartavA zaktimAna thAya che; aeva gRhIone uparyukta viveka grAhya karma pravRttiomAM pravRtta thayA vinA chUTako thato nathI. AtmajJAna-vairAgya ane ahiMsAdiguNayukta gRhasthamanuSyane sAMsArikakarma pravRttimAM pravartatAM aneka jAtanA anubhave Ave che ane pazcAtuM tene sAMsArika karmomAM Anubhavikanirveda prakaTe che ane tethI te tyAgamArganA yogya thaI pazcAt tyAgI banI tyAgInuM AdarzajIvana gALavA zaktimAna For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin iz2AniAdi kramanuM svarUpa. ( 37 ) thAya che. laukika jIvanAprigatikArakaka pravRttiyeAmAM gRhasthadazAmAM lAkone pravRtta thayA vinA chUTako nathI ane tevI pravRtti vinA te gRhasa'sAra calAvavAne zaktimAna thai zaktA nathI. ataevA svayAgya dezakAladravyabhAvAnusAre svAdhikAra karmapravRttiyAne vivekabuddhithI heyAdeyanA niNaeNya karI kamAmAM pravartavAnI AvazyakatA svIkAravI joie. laukika jIvanakArya pravRttiyA kharekhara dezakAlAnusAra abhinavaparyAye pariNamatI hovAthI je je dezakAle je je pravRttiyA svAjIvikAddhi mATe AjubAjunA sAnukUla saMcAgAe ceAgya hoya te AdaravI paDe che. jagatamAM anAkiAlathI e pramANe kakriyAsUtra vahe che ane ananta kAlaparyanta vaheze, emAM kaI Azcarya nathI. kAraNa ke e evA prakAranI kudaratI sthiti ( naisargika sthiti) che. lokikakama pravRttiyAne svapi'DamAM jevo anubhava karAya che tevA brahmAMDamAM anubhava karAya che. jyAM sudhI gRhadazAmAM sthiti che ane jyAM sudhI udarapUrti AdinI apekSA che tyAM sudhI laukikaka pravRttiyAmAM gRhIenA svArthe --kuhu bArthetyAgI sevArthe jJAti mATe samAja mATe-ane deza mATe pravartavAnA adhikAra che ema aneka dRSTiyAthI sApekSapaNe je akhAdhe che te karmapravRttiyAnA heyAdeyapUrvaka karavA adhikArI ane che ane evA upayukatAdhikArapramANe laukika kriyAo karavA yogya che. avataraNa--upara pramANe kahyA pachI adhunA iAniAdi karmanuM svarUpa nIce pramANe jaNAvavAmAM Ave che. alpa pApa doSanI sAthe mahApuNya thAya to te iSTa ka` che. jJeza. iSTetarANi karmANi laukikAni nibodha vai / rAjasaM tAmasaM karma sAtvikaM trividhaM smRtam // 9 // tamorajasasattvabuddhayA tAmasAdivibhedataH // vijJAya sarvakarmANi svAdhikAre sthiro bhava // 10 // zabdArthaSTi ane aniSTa evA laukika karmAMnA be bheda che. rAjasa tAmasa ane sAtvika e traNa prakAranAM karyAM adhavAM tame rajasasattvabuddhivaDe tAmasAdi vibhedavALAM sarva kAryo jANIne svAdhikAre kartavya karma mAM sthira thA. bhAvArtha-tamoguNapradhAna buddhithI je je kAyeryAM karAya te tAmasa karyuM avadhavAM; For Private And Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 38 ). zrI kamalega graMtha-savivecana. rajoguNapradhAna buddhayA je je karmo karAya te rAjasa karmo jANavAM ane sarvaguNapradhAna buddhayA je je karmo karAya te sAtvika karmo avabodhavAM. tAmasa-rAjasa ane sAtvika e traNa prakAranAM sarva karme jANIne he bhavyAtmana tuM hArA svAdhikAramAM sthira thA. je je karmo karavAthI mAnasika-vAcika-kAyika ane AtmAnI pragati thAya, je je karmo karavAthI pariNAme duHkhanA nAzapUrvaka sahaja sukhanI prApti thAya, je je karmo karavAthI dezanI-kuTuMbanI-samAjanI-jJAtinI ane saMghanI Adi sarva jIvonI unnati thAya ane alpaSe mahAlAbha thAya te iSTa karmo jANavAM. je karmo karavAmAM dravyatrakAlabhAvanA paritaH saMge vacce AtmA svayaM mUkAyo hoya ane te karavAthI svAdhikAra dharmanI siddhi thatI hoya te te ISTa karmo avabodhavAM. je je karmo karavAthI vartamAnakAla ane bhaviSyamAM svane ane anyane atyaMta lAbha thanAra hoya te karmo karavAnI sarva prakAranI sAnukUla paristhiti prApta thaI hoya te ISTakarmo jANavAM. vipattikAlamAM ane zAMtinA samayamAM je je karmo karavAthI dharma ane karmamArganI rakSA thatI hoya ane te karmo karavAmAM AtmabheganI AhutipradAna karavuM paDatuM hoya te iSTakarmo jANavAM. je je karmo karavAmAM aneka prakAranI vipatti veDyA chatAM satyadharmano mArga khule thato hoya ane temAM prANanuM balidAna karavAne prasaMga Ave toye te IdakameM jANavAM. je je karmo karavAthI devaguru ane dharmanI rakSA thatI hoya ane alpapApadezanI sAthe mahApuNya thatuM hoya to te ISTakarmo jANavAM. je karmo karavAthI duSTanA saMhArapUrvaka dharmimanuSyanuM rakSaNa thatuM hoya to te ISTaka avadhavA. je je karmo karavAthI dezanuM ane prajAnuM rakSaNa thatuM hoya tathA vidyAbala-kRSivyApArabala AdinuM rakSaNa thatuM hoya te ISTakame avabodhavAM. je je karmo karavAthI popakAravaDe anyanuM saMrakSaNa thAya te Ika jANavAM. je je karmo karavAthI laukikakarmonnatimAM AgaLa vadhI zakAya te karmo avadhavA-je je pravRtti laukika daSTie AtmAne AtmonnatimAM utsargamArgathI ane apavAdamArgathI yegya hoya ane jemAM tana-mana-dhanane Atmabhega ApyAthI svaparanuM kalyANa thatuM hoya to te ISTakam avadhavAM. je karmone je adhikArI na hoya ane tenI daSTie te karmo aniSTa jaNAtAM hoya paraMtu svAdhikAra svadRSTie laukika vyavahAramAM vivekavaDe. te ISTa jaNAtAM hoya te te ISTa karmo avabodhavAM. je je karmo je je kAle je.je dezamAM Avazyaka rUpa avabodhAtAM hoya ane te na karavAthI laukika vyavahAra jIvanamAM aneka prakAranI hAni thatI hoya ane ane lAbha paNa na thavAne hoya ane te karavAthI lokikaLyabahAra jIvanamAM aneka prakAranI lAbhakAraka sAmagrIo prApta thatI hoya ane te karyA vinA svayogya laukikajIvana lAbha na sacavAtA hoya to te karmo te deze ane te kAle ISTaka tarIke svaparajanone yogya avabodhavAM. je karmo karavAthI svAtaMtrya jIvananuM rakSaNa thatuM hoya ane vAstavika upayegI parataMtratA paNa rakSAnI hioya to te kamene ISTa tarIke ava For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir - -- - - -- - - SS iSTa ane aniSTa karmanuM pRthakkaraNa. ( 39 ) bodhavAM. je karmo karavAthI AjIvikAnA upAyo saMrakSAtA hoya ane tenI pragati thatI hoya to te laukika dRSTie ISTaka avabodhavAM. je karmo karavAthI anyonA humalAthI svaparanuM tathA samAja saMghAdinuM rakSaNa thAya to te ISTakarmo jANavA. je karmo karavAthI mAnasikavAcika-kAyika ane Atmika zakti pratidina vadhe ane zArIrikazaktinI ArogyatA saMrakSAya te karmone zubhakarmo tarIke avabodhavA. je karmo karavAthI gRhasaMsAramAM sarva prakAranI sAnukUlatA sacavAya ane pratikULatAne nAza thAya te ISTakarmo avadhavAM. je karmo karavAthI aneka prakAranA vizvamAM prasaratA regone nAza karI zakAya ane vizvamanuSyane zAnti sAmrAjyanI prApti thAya te ISTakam avabodhavAM. je karmo anekadRSTinA AzacathI sApekSatAne bhajatAM hoya ane laukikamArgamAM sarva manuSyane uccadazA prati upayogI thatAM hoya te ISTakarmo jANavAM. je karmo karavAthI dAnavIra-bhaktavIra-dezavIra Adi vInI padavIomAM AgaLa vadhatuM hoya te ISTakarmo avadhavAM. je karmo karavAthI lokika vyavahAraprAmANya pratiSThAmAM AgaLa vadhatuM hoya te lokika daSTie zubha karmo jANavAM. je karmo karavAthI zatruonA dAvaprapaMcano nAza karI zakAto hoya ane aneka saMkaTo sAme yuddha karI chu sAdhyanI siddhi thatI hoya to te karmo avabodhavAM. je je karmo kAlAnusAra Arthika sthitinI abhivRddhisaMrakSArthe upagI hoya te ISTakarmo avabodhavAM. lokikadaSTie ISTakarmothI je je karmo viparItarUpa hoya te aniSTa kAme avabodhavAM. je karmo deza samAjanI avanatikAraka hoya te aniSTa karmo jANavAM. AtmAnI bAdhonnatinAzaka ane vizvasamAjanI bAhyonnatinAzaka je je karmo hoya te aniSTa karmo jANavAM. vidyAkSAtrabala-vyApArahunnarakalAdinAzaka je je karmo karAtAM hoya te aniSTakarmo avabodhavAM. sAMsArika pragatimArgamAM AgaLa vadhavAmAM je je agya pravRtti thatI hoya te aniSTakarmo avabodhavAM. laukika jIvanapragatimAM svAdhikArathI bhinna je je karmo hoya teone aniSTakarmo tarIke avabodhavAM. apavAdamArge ApattikAle gRhasthane svAbhAdi rakSaNArthe je je karmo karavAyegya hoya ane te te karmothI bhinna evAM karmo te te kAle karavAmAM Ave to te aniSTakarmo avadhavAM. utsarga mAge che je dravya kSetrakAlabhAvAnusAre je je kartavya karmo hoya tenAthI te te dravyakSetrakAlabhAve viruddha evAM je je karmo karavAmAM Ave vA mAnavAmAM Ave te te aniSTa ka jANavA. je je kAle je je kSetre je je avasthAe ane je je adhikAre Arthika sthiti pragatikAraka svagya je je karmo hoya tenAthI bhinna evA karmo karavAmAM Ave te svagya Arthika dRSTie te aniSTakarmo avabodhavAM. je je kAle je je kSetre je je avasthAe je je adhikAre sva ane kuTuMbasamAja deza deza vagerenAM rakSaNanAM je je karmo svane tathA samAjane karavAgye teono tyAga karIne tenA badale viruddhakarmo karavAmAM For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 40 ). zrI karmaLa graMtha-vivecana. Ave te te aniSTa karmo jANavAM. je samaye manuSya je avasthAmAM mUkI hoya ane te samaye tenI pharaja tarIke je je karmo karavAno svaadhikAra hoya te na sAcave ane te adhikAra pharajano tyAga karIne anya pravRtti kare to tene mATe te aniSTakarmo jANavAM. prathama svavyakita pazcAt gRhajana pazcAt kuTuMbajana pazcAt piLa pazcAtuM gAma pazcAt jIle pazcAtuM prAMta pazcAt deza samAja vagere prati je je lokikasvAvazyaka pharaje bajAvavAnI hoya teno tyAga karIne je manuSya anyathA pravRtti kare to te anyathA pravRttirUpa karmone aniSTakarmo tarIke jANavAM. sarva prakAranA baLanuM je haraNa kare evAM je je karmo hoya teone aniSTakarmo tarIke jANavAM. a95 lAbha ane mahAhAnikAraka je je karmo karavAmAM Ave che te aniSTakarmo jANIne teone laukikaviveka daSTie tyAga kare. laukika ITa vicArovaDe ane laukika aniSTavicArevaDe laukikaITAcAra ane aniSTAcArano pravAha paDe che. laukika ISTa vicAronuM dravyakSetrakAla ane bhAva svarUpa avadhavAmAM Ave che teja laukika ISTakarmane kavyakSetrakAla ane bhAve AcarI zakAya che. lokika ITa vicArone je manuSya sva ane para prati adhikArabhede AjIvikAdi hitubhUta tarIke avabodhe che teja manuSya lokika ISTa karmone sva ane para prati adhikAra paratve Avazyaka AjIvikAdi nimitta avabodhIne karavA ane karAvavA samartha thAya che; ane temAM taratamAge yatanA sevanAne zaktimAna thAya che. laukika je je ISTa karmo hoya che te adhikAra ane avasthAbhede aniSTatAne bhaje che ane lokika je je aniSTa karmo hoya che teja karmo adhikAra ane avasthAbhede ISTatAne bhaje che. kaI paNa kAlamAM ane koI paNa dezamAM sthAnamAM koI paNa kAryamAM koI paNa vidhithI koI paNa adhikArI-kaI paNa avasthAthI ane prApta thaela sAnukUlAdi saMgathI je je karmo karavAmAM Ave temAM svArthe iSTatva ane parArthe ITatva-kuTuMbArthe ITatva-samAja ane dezArthe ISTatva Adi je je ITatva je je dRSTie avabodhAtuM hoya te avalekavuM ane je je dRSTie je karmomAM aniSTatva avabodhAtuM hoya te nirIkSavuM ane pazcAt ISTatvayukata karmone yathAzakita AdaravAM ane aniSTakarmono tyAga karavo. ITAniSTa karmono cAre bAjuethI viveka karyA pazcAta iSTakarmonI svAtmavivekathI karelI nizcayatA satyasukha samarpavA zakitamAna thAya che. vivekapUrvaka ITAnikane viveka karyA pazcAt vivekAne je je karmo karavAmAM Ave che temAM pazcAttApAtrabhUta thavAno prAyaH prasaMga prApta thato nathI ane prAyaH lAbhArthe svakarma pravRttirUpa pharajane samyapaNe adA karI zakAya che. amuka kArya je karavA mATe pravRtti thAya che te ISTa che vA aniSTa che tene paripUrNa viveka karavo joIe. ITAniSTa karmane paripUrNa viveka karyA vinAnI pravRtti kharekhara anya pravRtti vA samRminI pravRtti gaNAya che ane evI vivekavinAnI For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laukika kamenA traNa prakAra. ( 41 ) ITAniSTa pravRttithI svAdhikAra karmathI yathArtha pharaja adA karI zakAtI nathI ane laukika dRSTie AtmAnI pragati thaI zakatI nathI ane lokottara dharmakarmanI pravRttinA paNa svAdhikAra adhikArI thaI zakAtuM nathI ema laukika karmajJa vivekIone samyam avabedhAI zakAze. lokika dRSTie IcchAniSTanuM samyaga svarUpa nirNata karyA vinA je je aMze apravRtti karavAmAM Ave che te te aMze svanI-kuTuMbanI-samAjanIjJAtinIdharmanI ane dezanI avanatimAM kAraNabhUta thaI zakAya che ema jyAre paripUrNa nizcaya thAya che tyAre lekavyavahAramAM laukika pragatinAM dvAra khullAM thAya che. svabuddhithI pratyeka karmanuM ISTaniSTatva adhyA vinA parajanenI buddhinA parataMtra banI mAnasika vicArazreNie anyanuM pAtaMtrya grahI je manuSyo karma pravRtti kare che te kadApi svAtma svAtaMtryaprada laukika karmamAM pravRtta thaI zakatA nathI. svAtmasvAtaMtryapradaSTakarmone svaprajJA dvArA avabodhIne saMprApta svAtmazaktipUrvaka sevavAM joIe. bAhyavizvamAM zuddhanizcayanayaSTie avaktAM koI karmamAM ISTatva ane koI akarmamAM aniSTatva dekhAtuM nathI. jagatanA sarva padArtho svAtmAthI bhinna che. jagatanA padArtho vastutaH AtmAthI bhinna che tethI temAM ISTatva ane aniSTatvanI kalpanA karavI e vastutaH brAti che ane tenI pravRtti karavI te paNa bramAtmaka che; tathApi laukika vyavahAradaSTie AjIvikAdi nimittayoge bAhyakarmomAM ISTatva ane pratikUla karmomAM aniSTane Aropa karI zakAya che ane jyAM sudhI AjIvikAdinI AvazyakatA che tAvat bAhyakarmomAM zubhAzubhanI pravRtti satya kare che. tattvajJAnIo AtmajJAnavaDe lokika bAhyakarmomAM ISTAniSTatva mAnatA nathI topaNa laukika AjIvikAdi jIvana hetuo mATe antaramAM ITAniSTatvanI kalpanAthI rahita thayA chatAM paNa AjIvikAdi hetue bAhyavyavahArane Avazyaka gaNI laukika dRSTie ISTa gaNAtAM evAM ISTakane AcaravAM e phakta svapharaja mAnIne AcaryA kare che ane laukika dRSTie aniSTa gaNAtAM evAM aniSTa karmono tyAga kare che tethI teo ISTakamane AcaratA chatA ane aniSTakarmane tyAga karatA chatAM svapharajane AvazyakarUpa mAnI pravartatA hovAthI teo rAgAdinA abhAvathI bAdhakano svAtmAnI sAthe saMbaMdha karI zakatA nathI; tethI teo bAhyathI karmakaraNIe sakriya chatAM antarathI akriyapaNe pravarte che. kAryomAM IcchAnitva phakta laukika vyavahAradaSTie iSTAniSTa pariNAmAdiyAge rUDha thaeluM che. AtmajJAnIo ibrAninI kalpanAthI rahita thaI IniSTa gaNAtAM bAhyakarmomAM AdeyaheyabhAve varte che tethI teo AkAzanI peThe antarathI nirlepa rahI kamagInA uccapadane prApta karI zake che. sAtvikakarmo rAjasikakarmo ane tAmasakarmo ema laukikakarmonA traNa prakAre bheda paDe che. sAtvika buddhine mATe je cagya hoya vA satvaguNa jenAthI vadhe athavA For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (42 ) zrI karmoga graMtha-sacina, satvaguNa buddhivaDe je je karmo karAya che tene sAtvika jANavAM. jenAthI rajoguNanI vRddhi thAya che vA je karmo rajoguNanI buddhithI karAtAM hoya teone rAjasikarmo jANavAM. jenAthI tamoguNanI vRddhi thAya vA je tamoguNavRttithI karma karAya che tene tAmasikaka avadhavAM. rajoguNa buddhidhAraka manuSya laukika rajoguNakarmamAM mukhyatAo pravarte che. tame guNa buddhidhAraka manu tamaguNa pravRttimAM mukhyatAo pravarte che ane sAtvikabuddhidhAraka manuSya sAtvika guNayukta laukikakarmomAM mukhyatAo pravarte che. rajoguNa buddhidhAraka manuSya svayogya IjI tarIke rajoguNakarmone mAne che. tamoguNabuddhidhAraka manuSyo mukhyatAe svayogya ITa tarIke tamaguNa viziSTakane mAne che ane tamoguNa karmomAM pravRtti kare che. satvaguNabuddhidhAraka manuSya mukhyatAe svayogya satvaguNaviziSTa karmone mAnI temAM pravRtti kare che. rajoguNI manuSyone rajoguNa pravRttimAM rajoguNa vRttiyoge rasa paDe che. tame guNI manuSyone tame guNa pravRttiyogya tamaguNa vRttimAM rasa paDe che ane satvaguNI manuSyone sattvaguNaviziSTa pravRttimAM rasa paDe che. rajoguNa tamoguNa ane satvaguNanI vRttithI vyApaka jIvaloka che. lokikakarmomAM prAyaH jIvonI rajoguNa tamaguNa ane sarvaguNayukta vRttithI pravRtti thayA kare che. rajoguNI manu rajoguNa saMpAdakarmaphala prApta karI zake che. tamoguNI manuSya tamoguNa saMpAghalaukikakarma phalane prApta karI zake che ane satvaguNI manuSyo satvaguNa saMpAdyakarmaphalane saMprApta karI zake che. rajoguNI manu rAjasikakarmone STakartavya tarIke avabodhe che. tamoguNI manuSyo tAmasikakarmone karmo tarIke avabodhe che ane sattvaguNI manuSyo sAtvikakarmone karmo tarIke avabodhe che. tathA utsarga apavAda mArgathI lekika tathA lekara vyavahAramAM nAnAtva-bhinnatva Adi paNa manuSyane hoya che. rajoguNI tamaguNa ane satvaguNI manuSya svarakRtyAdi yuktakarmothI bhinna karmone paraspara aniSTa tarIke avabodhe che. AvI vRtibhede mAnyatA lAkika vyavahAramAM sarvatra avelekAya che. anAdikAlathI ravRtti tamevRtti ane saravavRttinI pravRtti pravartI kare che ane anantakAla paryanta vizvamAM pravartaze. dhArmika karmonA paNa rajastamasa ane sarvabuddhayA traNa bheda paDe che tathA rAjasAdikarmo vaDe paNa traNa bheda avabodhavA. rajoguNa ane tamoguNanI vRttine heya tarIke satvaguNavRttithI avabodhavI. rajoguNa ane tamoguNI karmo e kSatriyoddhAo samAna che ane sAtvikaguNakarmo te brAhmaNa samAna che. brAhmaNanI saMrakSA yathA kSatriya yoddhAonI AvazyakatA che tadvata satvaguNa karmonuM tame guNa karmothI saMrakSaNa thAya che. savaguNabuddhi ane karmo e kSetra samAna che ane tamaguNa karmo e vADanA samAna lekhAya che. yuddhakarmAdiyukta tamaguNa manuSya vinA satvaguNI manuSyanuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI; vizvamAM prAyaH e niyama pravadAya che ke rajoguNI ane tamaguNI manuSya bAhya sAmrA For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - SiF kartavya karma mAM pravRtti saMbaMdhI. ( 43 ) jyamAM rAjya karavA samartha thaI zake che ane satvaguNI manuSya prAyaH rajoguNI ane tamaguNI manuSyothI saMrakSI zakAya che. bAhya vizvanA dharma sAmrAjyamAM ekalA satvaguNI Adi manuSyanuM Adhipatya hoI zake. bAhya samaSTimAM rajoguNane brahmA kahevAmAM Ave che; tamaguNane mahAdeva kahevAmAM Ave che ane satvaguNane viSNu tarIke kathavAmAM Ave che. koI paNa dharmanA ArAdhaka manuSyo rajoguNIbhede tridhA hoya che. ekendriyAdi sarvamAM rajoguNI Adi traNa prakAranA jIvo sattAmAM hoya che. rajoguNanI tamaguNanI ane satvaguNanI pravRtti svAdhikAra sarva jIvone hoya che. rajoguNa ane tamoguNa manuSyanI laukikannati vizvamAM satvaguNavinA nabhI zakatI nathI. rajoguNa ane tame guNI manuSya koI paNa dezamAM koI paNa kAlamAM unnatinA zikhare sarvathA pahoMcI zakatA nathI. satvaguNI manuSyo lakikonnatinuM nItivaDe pAlana karI zake che. vizvamAM tamaguNa guNa ane satvaguNa sadA pravatya kare che. koI dezamAM keI kAlamAM tamoguNanI pradhAnatA hoya che to koI dezamAM kaI kAlamAM satvaguNanuM prAdhAnya ane rajoguNAdinuM prAdhAnya gaNatve pravarte che. jyAM sudhI satvaguNI rajoguNI ane tamoguNI karmomAM ITAniSTatvanA ane Adeya heyanA vivekane saMprApta karavAmAM nathI AvyuM tyAM sudhI kadApi kayuM karma kartavya che ane kahyuM karma svAdhikArabhinnatAe akartavya che tene nirNaya thavAne nathI ane tenA nirNayajJAnanA abhAve svAdhikAra svaSTakarmamAM vastutaH pravRtti thavAnI nathI; ata eva rajoguNa toguNI ane sAtvika karmonuM jJAna avazya karavuM joIe ane dravyakSetrakAlAdika yuge parita paristhitiono saMpUrNa viveka karI he manuSya ! tuM svAdhikAre jJAnopage nirlepatApUrvaka svaktavya karma pravRttimAM pravRtta thA. laikikadaSTie hArA kartavya karmAdhikArano nirNaya kara. rajoguNa ane tamoguNanI buddhivinA svAdhikAre bAhya laikika karmone svAdhikAra sAtvikavRttio karI zakAya ane tevI amukApekSAe dazA prApta karI zakAya che. AtmajJAnIo to tenAthI paNa AgaLanI sthitine prApta karIne svAdhikAra bAhyakarma pravRttine adA kare che ane te pravRttine teo rAgadveSathI maMgAyA vinA Adare che. rajoguNa ane tamoguNanI vRttivinA bAhyakarmone bAghasthitie rAjasika Adi karmo tarIke manAtAM hoya to paNa antarathI rajoguNa tamoguNavRtti vinA nileSapaNe phakta amuka pravRttine svAdhikAre pharajatarIke mAnIne karavAnI che evuM mAnI AtmajJAnIo te kamene Acare che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttivALA manuSya ane lokika pragati mArgamAMthI bhraSTa thaIne satvaguNavRttithI parAkSukha rahe che. lokikaSTie svAtmarakSaNAdi nimittayege rajoguNavRtti ane tamoguNavRtti karatAM sattvaguNavRttithI vizeSa prAbalya prApta karI zakAya che. koI vakhata sattvaguNavRttidhAraka manuSyone rajoguNa ane tamoguNa karmo kAraNavazAt nirlepa paNa karavo paDe che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttivALA For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (44 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. Pin manuSyA sattvaguNIkanI pravRttine sevI zake che. rajoguNavRttinA tIvra tIvratara tIvratama mantra manttara ane mantratama Adi asaMkhya bhedo paDe che. tameguNavRttinA paNa asaMkhyAtabheda paDe che. ane satvaguNavRttinA asaMkhya paDe che. keAI jIvA satvaguNI ka kare che ane satvaguNavRttivALA hAtA nathI. kAI jIvA sattvaguNIvRttivALA hoya che ane karmathI rajoguNI ane tame guNIkanuM AcaraNa kare che--ema deza dharma svAtmarakSaNa pratyeAge avaLedhavu. rajoguNavRtti tameguNavRtti ane sattvaguNavRtti rajoguNIka tameguNIkama ane sattvaguNIka, rajoguNIAhAra, tameguNIAhAra, ane sattvaguNIAhAra, ema vRtti karma ane AhAranuM svarUpa vizeSataH anubhavagamya karavA lAyaka che. dezadharmAdinI rakSAthe sattvaguNI manuSyA rajoguNI ane tameguNI manuSyanA yuddhAdi AkramaNane niSphaLa karavA sadA prAbalyakArakapragatipravRttiyeAthI taiyAra rahe che tenuM kAraNa e che ke rajoguNI ane tamoguNI manuSyAnuM bala yadi vizvamAM vRddhi pAme che te satvaguNI manuSyonA AcArodharma ane svAtaMtryanA nAza thAya che ane tee tameguNI rajoguNI manuSyeAnA dAsa bane che; ataeva laukikaSTie sattvaguNI manuSyoe rajoguNI ane tameguNI manuSyAthI svavargAdinu` rakSaNa thAya evI pravRttine AcaravI. have rajoguNakarmAdinuM sAmAnyata: lakSaNa darzAve che. triguNAtmaka karmAM, joja. kSudrAdidoSayuktena cittena yadvidhIyate / rAjasaM karma vijJeyaM mohAdduSTaJca tAmasam // 11 // rAgadveSAdi nirmuktaM phalecchAsaGgavarjitam / jJAninA jitadoSeNa prApyate karma sAttvikam // 12 // ahaMjJAnI svayaM dhyAnI karttAbhoktA'smyahaM sadA / ityAdyahaM mamatvena muktaH sAttvikayogirAT // 13 // zabdArtha:--kSudrAdi doSayukta cittavaDe je karAya che te rAjasa che ane mohathI duSTa manavaDe je karAya che--te tAmasa che; rAgadveSAdri nirmuSkta leAsaMgavarjita evu je kama jitadoSI evA jJAnIvaDe karAya che te sAtvika karma avamedhavu, huM jJAnI chu huM dhyAnI chuM huM kartAbhoktA chu... ityAdi ahaMmamatvathI yukta sAtvika yeAgI hAya che. For Private And Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjasa vigere guNonuM svarUpe. (45) vivecanaH-kSudratA svArthatA kapaTa vizvAsaghAta lobhAnyatA viSayalAM pacca ajJAna ane nindAdidevaDe je je karmo karAya che te rAjasa karmo jANavAM. krodha maha vaira ane kalezAdi devaDe yukta evA manavaDe je karmo karAya che te tAmasa karmo avadhavAM. kSudratA turachatA koI mAna mAyA lebha IrSyA vaira nindA asatya vacana vizvAsaghAta droha prapaMca ane ahaMmamatva doSothI rahitapaNe je kAryo karavAmAM Ave che teone sAtvika karmo avabodhavAM. rajoguNI tamaguNI ane sAtvikagaNI vRttine kAryomAM Aropa karIne kAryone rAjasa tAmasa ane sAtvika karmo tarIke prabodhavAmAM Ave che. vidyAkarma pravRtti kSAtrakarmapravRtti vaizyaka pravRtti ane sevyakarma pravRtti e cAra prakAranI pravRtti paikI game te karma pravRttine satvaguNI manuSyo satvaguNapradhAnatAe evI zake che rajoguNI manuSya rajoguNapradhAnatAe seve che ane tame guNI manuSya tamoguNapradhAnatAe sevI zake che. ekanuM eka karma kharekhara rajoguNavRttivALAne rajoguNakarma tarIke pariName che. tame guNavRttivALAne tamoguNa phalaprada pariNAmarUpe pariName che ane satvaguNI manuSyane satvaguNapradhAnatAe pariName che. prazasyalebha prazasyakrodha prazasya mAyA ane prazasyamAnAdidhArakene satvaguNanI vRtti kharekhara vivekAne khIlatI jAya che. prazasya rAgadveSanA pariNAmanI sAthe sAtvikavRttine prAraMbha thAya che ane rAgadveSabhAve te sAtviguNanI uccatA paripUrNa prakAze che. rajoguNa ane tamoguNI AhArathI rajoguNavRtti ane tamoguNavRttinI vRddhi thAya che ema prAyaH avabodhAya che. satvaguNI vAtAvaraNathI satvaguNavRtti khIlI zake che. mudrAdiSayukta cittavaDe pravRtti karanArAo rajoguNI manuSya kahevAya che. rajoguNI manuSya sadA svArthamAM tatpara rahe che. viSayagAthaMthI teo vizvAsaghAta droha ane prapaMcathI ane svAtmAnI avanatino khADo pitAnA hAthe khode che. guNavRttivALA manu rajoguNI sukha prApta karavA prayatna kare che paraMtu teo satya zAMti pAmI zakatA nathI. TheSa vaira kaleza mAna ane prakAdivaDe yukta cittavALA tAmasI manuSya jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhe che ane AtmAnA satyasukhathI vaMcita rahe che. A vizvamAM rajoguNa ane tamoguNI manuSyo unnatinA satyasvarUpane prApta karI zakatA nathI ane mAramavat sarvabhUteSu evuM svAtmavartana dhAraNa karavAne teo zaktimAna thatA nathI. rajoguNa ane tame guNI manuSyane buddhi belAdi je je zakti maLe che te te zaktine teo rajoguNa ane tamoguNane vizvamAM pracAra karavA vApare che. cAvatuM AtmajJAnanI prApti nathI tAvat rajoguNa ane tamoguNanI pravRttimAM laukika daSTie nnati prabaMdhAya che, ane pravRtti paNa dezakAlAnusAre paritaH saMyoge pAmI tevA prakAranI thAya che. rajoguNa ane tamoguNanI vRttivinA laukikajIvanamAM pragati karI zakAya che ane satvaguNavRttithI vidyA rakSakabela vyApArabela ane sevAbalathI vizvavyavahAramAM For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 46 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. rajoguNa ane tamoguNI manuSyonApara dAba rAkhI zakAya evI dezakAlAnusAra pravRtti pratyeka manuSyathI ane manuSyasamAjathI sevI zakAya che. aeva satvaguNavRttine prApta karI dezarakSA vizvarakSA vidyArakSA pravRddhi vyApArarakSAdi kAryo karavAmAM laukika dRSTie pravartavuM e vizeSataH lokone hitakara avadhavuM. laukika daSTie svAtmAnI pragati karavI e mukhya viSayane hRdayamAM dhAraNa karI krodha mAna mAyA ane lebhanA aprazasyatvane TALI prazasyatvane AdarI nItisUtrathI svajIvana ucca karavuM e khAsa hRdayamAM dhAravA yogya che. rajoguNa ane tamoguNathI kAyika vAcika mAnasika ane Atmazaktione paripUrNa vikAsa thato nathI; ane rajoguNa tamaguNavRttithI anya manuSyanI kAyika, vAcika, mAnasika ane Atmazaktine vikAsa karI zakAtuM nathI. rajoguNI ane tamaguNI manuSya sattvaguNanA anubhavane yadi prApta kare te sattvaguNanI pravRttinA teo rAgI banI zake; raguNI ane tame guNI manuSya sasamAgama ane sabodhathI guNavRtti ane tamaguNavRttine aze aze tyAga karatA karatA sAtvikaguNavRttinA anta adhikArI bane che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttine ekadama nAza thaI zakato nathI. anAdikAlathI karmanA ge rajoguNavRtti ane tame guNavRttine AtmAnI sAthe saMbaMdha thayuM che. je manuSya AtmajJAna prApta kare che te jaDa ane cetanano bheda avadhe che ane nAmarUpa mohanA ge thatI rajoguNI ane tame guNavRttine tyAjya tarIke jANI teone tyAga karavA prayatnazIla thAya che; laukijIvana pragatidaSTie rAjasika ane tAmasika vicAra karavAnI kaMI paNa AvazyakatA avadhAtI nathI. aprazasya kAMdha mAna mAyA ane lobhanI vRtti jema jema upazAMta thAya che ane svAdhikAre laukikaSTie svaktavyarUpa pharajane adA karavAnI sAtvikavRttio upagitA avabodhAya che tyAre sutAM UThatA besatAM ane koI paNa jAtanI pravRtti karatAM AtmAnuM sAdhyabindu kharekhara lakSya bahAra rahetuM nathI. laukikaSTie je svapharaje gRhAvAsamAM sarva manuSyane adA karavAnI hoya che temAM pravartatAM rajoguNa ane tamoguNavRttino parihAra karatAM nirbaLatA prApta thavAnI ane anya rajoguNI tame guNa manuSyothI parAjita thavAnI zaMkA kadI karavI nahi. laukikaTaTie svakartavyapharane adA karavAmAM je je aMze sAtviktAne bhajavAmAM Ave che ane rajoguNa tamaguNavRttine je je aMze pariharavAmAM Ave che te te aMze AtmAnI zaktinI vRddhi thAya che ane svasamAja deza dharma ane saMgha vagerenuM vAstavika zreyaH sAdhI zakAya che ema anubhavapUrvaka avadhavAnI AvazyakatA che. rajoguNa ane tamoguNanA AsevanathI viSayo ane mehavRttinA dAsa banI zakAya che. je manuSya dehavRttidvArA viSayonA dAsa banIne AtmAne parataMtra kare che teo vizvamAM svAtaMtryanuM For Private And Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir F rAjasa vigere karmonuM svarUpa. (47) sthApana karavAne vyavahAra ane nizcayataH samartha thaI zaktA nathI. kartavya kAryone svapharajanAne adA karavAmAM abhimAna krodha lobha ane mAyA karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. rAjya vagere taMtrane sAtvika guNavRttithI samyagU AvI zakAya che. yuddhAdi kAryomAM satvaguNavRttivALA manuSyo vijayI bane che. bIkaNa-bAyalA banI javuM enuM nAma satvaguNavRtti nathI. je je aMze satyaniSThA pramANikatA nirbhayatA Atmabhega paramArthapravRtti, dAkSiNya, sevA, bhakti, dayA, vijJAna, viveka, samyakatva, mana, vacana ane kAyika zaktinuM vyAyAmapUrvaka Arogya kavyakSetrakAlabhAvanuM jJAna dakSatva zoryazaktiprAkaTya AcAravicArazuddhi hadayanuM audArya dAna brahmacarya zaktinI vRddhi AtmajJAnaprakAza kherahitapravRtti bAhyakarma phalecchAtyAga AtmavizvabhAvanAnI vRddhi samatA saMteSa vidyA aneka prakAranI vidyAnuM paThana pAThana saMrakSakazaktipragati paropakArabhAvanAnI vRddhi saujanyabhAvanI vRddhi abhedabhAvanAnI vRddhi kalyANakAraka vicAronI vistIrNatA paraspara sAhAsyaprada- cityajJatva jJAnagarbhita vairAgya puNyakarma karavAnI pravRtti AtmaguNono vikAsa sApekSanayajJAna tyAgabhAva nirahaMvRtti ane taTasthatva rahevAnI zakita khIle che. te te aMze manuSya sAtvikavRttivALe kahI zakAya che. jema jema manuSya AtmA ane paramAtmAnA anubhava jJAnamAM AgaLa vadhe che ane uparyukta satvaguNane je je aMze rahe che te te aMze te rajoguNa ane tamoguNavRttine pariharI laukikapragatimAM ucca banI vizvanI uccatA karavA svabhAve samartha thAya che. je manuSya gRhavAsamAM rahyA hatA ane pitAne sAtvikaguNI mAnatA chatAM lokivyavahAramAM paDatIne pAme che to tatsaMbaMdhI avadhavuM ke te manuSya sAtvikaguNanA kharekharA sevaka banyA nathI. je teo vastutaH sAtvikaguNasevaka banyA hoya te laukika vyavahAradaSTie vizvamAM sarvottama gaNAyAvinA ane anya manuSyonA svAmI banyA vinA raheta nahi. samyakatvajJAna prAptipUrvaka sAtvikaguNanI bhUmikAmAM vihAra karIne uraca pradezano anubhava karI zakAya che. vizvajInuM parasparahAnitva kharekhara rajoguNa ane tamoguNarUpa mehanIyavRttiyothI thAya che ema jyAre anubhavamAM Ave che tyAre sAtvikaguNanuM vastutaH Asevana thaI zake che. rajoguNa ane tamoguNavRttithI bhUtakALamAM aneka manuSyanI paDatI thaI vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. rajoguNa ane tame guNI manuSya paraspara eka bIjAnI zaktine nAza thAya evA vicAro ane pravRtti karyA kare che. rajoguNa ane tamaguNI manuSya paraspara saMkaleza karI avanatinA mArgamAM gamana kare che. sattvaguNa manuSya sAtivakavRttivALA vicAro ane AcArothI AtmAnuM aneka prakAranuM baLa ekaThuM kare che ane teno vivekadRSTipUrvaka upaga kare che tethI teo a5hAni ane mahAlAbha meLavavA vizvamAM zaktimAn thAya che. rajoguNI ane tame guNI manuSyo bhale svane svataMtra mAne For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - - - --- - -- -- - - - -- - - -- - (48) zrI karmayoga graMtha-savivecana. paraMtu te vastutaH mahavRttinA gulAma hoya che ane tethI teo AtmAnI zaktinI vRddhi karavA samartha thatA nathI. bhArata ane yuropanI yAdavAsthalInI peThe rajoguNI ane tamaguNa manuSyo paraspara potapotAne nAza kare che temAM rajoguNavRtti ane tamoguNavRttine hAnikara svabhAva che ema avabodhavuM. rajoguNa ane tamoguNI manuSya aprazasyakaSAyanI sevanA karIne kaSAyanA vazamAM phasAI jAya che. je manuSyo mana upara kAbU meLavavA mATe zaktimAna thAya che ane pitAnI indriye para kAbU meLavavA zaktimAna thAya che te manuSya sAtvika guNanA adhikArI thAya che. je manuSya potAnA mana-vANI ane kAyAnA kegane pitAnA vazamAM rAkhI zakato nathI ane mana-vANuM-kAyAnI zaktino laukika vyavahAramAM samyam upayoga karI jANato nathI te manuSya sAtvikazakitanI jhAMkhIno anubhava karI zakti nathI. atae rajoguNa ane tame guNavRttinA tyAgapUrvaka sAtvikavRtti saMsevaka banIne laukikavyAvahArikakane svAdhikArapUrvaka dravyakSetrakAlabhAvapUrvaka svapharajane ja phakata agragaNya gaNI vivekapUrvaka karavA joIe. sAtvijJAnIo kevI sthitithI sAtvikartavyakarmone kare che te nIce mujaba jaNAve che. sAvikajJAnIonuM rAgadveSanirmata ane phalecchAvarjita laukikakarma hoya che. rAgadveSavRttirahitapaNe je laukikakarma karavAmAM Ave che te karmamAM rAgadveSAhityano upacAra karIne tene rAgadveSavinimukta evA vizeSaNathI kathavAmAM Ave che. AtmajJAnIo kaI laukikartavyakarmamAM rAgane paNa dhAraNa karatA nathI ane temaja TreSane paNa dhAratA nathI. laukikakartavyakarmone phakta svapharajathI karavAnI jarUra che temAM rAga dhAraNa karavAthI ane dveSa dhAraNa karavAthI ulaTuM saMsAramAM baMdhAvAnuM thAya che, ane svapharaja daSTithI je kaMI karAya che tenA karatAM vizeSa kAryasiddhi kaMI karI zakAtI nathI. laukikakartavya karmone karatAM tenAthI thatA phalanI IcchAne jJAnIo dhAraNa karatA lokikakartavyakarmadaSTie je laukikaka karavAnAM hoya che te laukikartavya karma daSTie phalecchAsaMgarahitapaNe karavAM joIe. laukikakAryo karavAne mATe laukikakartavya karma daSTie pravartavAnI jarUra che. je je kAryo karavAmAM Ave che temAM phalanI IcchA rAkhavAnI kaMI jarUra nathI. zubhAzubha pariNAme zubhAzubha phalanI IcchA dhAraNa karatAM je je phale IchavAmAM Ave che tenA para rAga ane je aniSTa phalo thavAnA hoya tenA para dveSa prakaTe che ane tethI zubhAzubha pariNAma ane kartavya karmaphaLanI prApti thatAM harSa ane aprAptie kheda-zoka vagere pariNAmethI AtmAne bhavabaMdhanamAM phasAvuM paDe che. zubhAzubha pariNAmavaDe zubhAzubha phalanI kalpanA cAvatuM che-tAvat saMsAra che ane laukikakartavyakarmamAM vivekajJAne zubhAzubhaphala pariNAma vinA pravartavAthI saMsArano saMbaMdha nathI ema zubhAzubha pariNumarahitanirle paSTie avabodhavuM. phalanI IcchA rAkhyA vinA laukikakartavyakarmothI-eka te phalecchAthI niHsaMga nirlepa rahevAya che ane bIjuM kartavyakarmanI siddhimAM For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAnIo abhimAnathI rahita hoya che. prayatna karI tenI sAdhyatA karI zakAya che ane kartavyakarmAte harSa zekathI vimukta rahevAya che. laukikadazAmAM yAvat sthiti che tAvatuM lokikavyavahAradaSTie tenI pravRtti karyA vinA chUTako thato nathI tethI gRhAvAsamAM sthiti karanArAo niSkAmadRSTithI pravRtti kare che. jeNe rAgadveSane amukAze jItelA che te jitadoSa kahevAya che. pitadoSajJAnIvaDe sAtvikakarmo arthAt rAgadveSa kAmanArahitapaNe vidyAprAptikarma-kSAtrakarma-vaizyakarma ane sevyakarmAdi karmo karI zakAya che. kapilakevalIe pAMcase ceronI AgaLa laukikakarmarUpa nATyagAna karyuM hatuM. ceronI AgaLa nATaka karatAM kapilakevalInuM laukika Avazyaka karmapharajane adA karI hatI. kapilakevalInuM nATyakarma te sAtvikakarma tarIke rAgadveSarahitapaNe avadhavuM. paripUrNa rAgadveSarahita evA kapilakevalIe laukika nATyakarma sevyuM temAM temaNe dravyakSetrakAlabhAve laukikakarma karavAnI pravRttinI AvazyakatA avabodhI hatI. sAtvika manuSya ahaMmamatvavRttirahitapaNe laukika kartavyakarmone eka pitAnI pharaja mAnIne ja kare che. ahaMmamatva vRttine tyAga karavApUrvaka je je kartavya karmo thAya che tethI te karmone paNa upacArathI sAtvikakarmo tarIke kathavAmAM Ave che. tathA je karmo karavAmAM sAtvikabhAvanA vate che te kane sAtvikakarmo kathavAmAM Ave che. AtmajJAnI je hoya che te ravRtti ane tamovRttirUpa doSane jItI zake che. AtmajJAnIo rAgadveSanA tyAgapUrvaka laukikadazAmAM laukika AvazyakarmapravRttine AcaratA hovAthI teo saMsAramAM apunabaMdhakanI sthitine prApta karI Amannati vikAsakramamAM dararoja AgaLa vadhyA kare che. laukikakarmone te akhila vizvavarti manuSyo Acare che paraMtu rAgadveSarahitapaNe svapharajane prabhunI AjJArUpa avabedhI temAM pravRtta thanAra virala AtmajJAnIo hoya che ema avabodhavuM. jema jema nirlepakarma pravRtti karanArA manuSyonI saMkhyAmAM vRddhi thAya che tema tema vizvanI sAvaya vAstavika unnati thayA kare che. jema jema vizvamAM AtmajJAnIonI saMkhyAmAM vRddhi thatI jAya che tema tema sAtvikakarmagIo vaDe pRthvI zobhAyamAna thatI jAya che. eka tarapha AtmAnA zuddha svarUpanA upayogamAM rahevuM ane bIjI taraphathI vidhavarti laukika kartavyakarmone svapharajAnusAre karyA karavAM e kaMI sAmAnya bAbata nathI. ucca karmayogInI dazAne prApta karavAne mATe antaHkaraNapUrvaka prayatna hoya te AvI dazA para sthita thavAya che ema manuSya anubhavaSTithI anubhavaze te temane avabodhAyA vinA nahi rahe. AtmajJAnIo >> jJAnI, aruM sthAnI, ahaM jAtta, yaduM mo justhAmAM thatI ahaMvRttithI mukta thAya che tethI pitAnI zakti mATe potAne abhimAna prakaTato nathI. jJAnIkarmayogIo avabodhe che ke bAhyakartavyakarmo kharekhara bAhya vyavahAre kAraNa sAmagrIe thayA kare che ane Atmika kartavyakarmo Antarika bhAva pramANe thayA kare che tethI temAM je svAbhAvika dharma pramANe For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) zrI karmaLa graMtha-savivecana. UF thAya che temAM ahaMkAra karavAnI kaMI AvazyakatA nathI. mAro AtmA niraMjana nirAkAra che. sphaTika ratnavatu antaramAM rahela AtmAnI nirmalatA che. te koI bAhya vastuno kharekhara kartA paNa nathI temaja bAhya jaDa vastuone bhaktA paNa nathI. karmapravege AtmAe zarIra dhAraNa karI paMcendriyanI prApti karI che. mana-vANuM vagere zakti meLavI che te zakti dvArA AtmAnI unnati karavAnI che. IndrivaDe bAhya vastuone AtmAnI pragati thAya evI rIte upayogamAM levAnI che parantu nAmarUpanA yoge bAhyavastuo ahaMmamatvAdi pariNAmathI baMdhAIne AtmAnI madhyasthatA cUkavAnI nathI ema khAsa upaga rAkhavAnI jarUra che. mana-vANI ane kAyA dvArA kaI paNa laukika kartavya karmo karatAM magajanI samatolanA rAkhavAnI khAsa jarUra che. bAhyakartavya karma sAmagrIonA aneka saMgamAM AvIne bAhya pharaja adA karavI eTaluM ja mAtra lakSyamAM rAkhI antarathI nirlepa rahI Atmazaktine jAgrat karavI evA AtmapragatimArgane zuddhopagamAM sthApana karavo joIe. bAhyavastuone laukikaSTie bAhyajIvanAdikAraNee upagamAM laI zakuM ane te mATe kartavyakarmone karI zakuM; parantu bAhyavastuomAM huM tuM ahaMmamatva Adi pariNAmathI baMdhAuM nahi eja AtmAnI taTasthatA kSaNa mAtra paNa vicAravA gya nathI. bAhyalokikakartavyakarmAdhikAre svapharaja pramANe bAhyalaukika kartavyakarmone vivekadraSTithI karatAM ceDA mahArAjanI peThe Avazyaka kartavya raNasaMgrAmathI bAhyaprANune nAza thAya to bhale thAo paranta pAcho na haDI zakuM ema nirbhayaSTi dhAraNa karIne laukikakartavyakarmamAM pravartavAnI jarUra che. sAta prakAranA bhayamAMthI koI paNa bhayathI laukikakartavya karmo karatAM gRhAvAsasthitinA adhikArane bajAvatAM pAcho na haThI zakuM ane antaramAM bAhyakarmo saMbaMdhI vikalpa saMkalpa khedane na dhAraNa karI zakuM e mAre bAhya vyAvahArika kartavya dharma che. bAhyalaukikakartavyakarmone bAhyAdhikAra pramANe karavAnI jarUra che parantu AtmAnA zuddhopayoga AtmAnI taTasthatA ane sAkSIpaNuM antaramAM khAsa rAkhavAnuM che. kumArapALarAjAe hAthInI aMbADI para paDAvazyaka kriyAne karIne bAhya kSAtrakarmanI pharajane adA karI hatI. svAdhikAra pharaja adA karatAM zarIra vagerenA mamatvano tyAga karavo joIe. je je aMze zarIra mamatva ane kAryamamatvano tyAga thato jAya che ane svapharaja adA karavAmAM laukikakarmapravRtti thayA kare che te te aMze antaramAM tyAga nisaMga ane nirahaMbhAva vRddhi pAmato jAya che. amuka kAryane amuka laukika prajanathI karavAnuM che ane tethI amuka jAtanI laukika jIvanapragati thavAnI che ane te karma karavAnI bAhyathI mArI para pharaja AvI paDelI che te bajAvavI ja joIe ema anubhava karIne laukikakartavyakarmomAM pravartatAM antarathI nirlepa rahevuM joIe. ArthikAdi sthiti sudhAravA, zArIrikAdi sthiti sudhAravA, AjIvikAdinA je je heta hoya temAM pravRtta thavA mArA adhi For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin nAmarUpanuM vivaraNu. ( 11 ) kAranI pharaja pramANe mAre niravRttithI pravartavuM joie; parantu tethI mAre svajane ajAvatAM koI jAtanI khAdya vyavahAra pramANe khAmI na rAkhavI joIe. bAhya laukika Avazyake je je karmAMnI pravRttiyo karavAnI che te yadi bAhyavAdhikAra pramANe na karavAmAM Ave te eka te svAdhikAra pharajathI bhraSTa thavAya; AtmazaktimAM mantratA Ave; AtmajJAna para tethI leAkeAnI aruci pragaTe; ane dharmasattAno nAza thAya tathA bAhya Avazyaka laukikakamenI pravRttinA abhAve je je vastunI agavaDatA TaLe tenA ceAge cintA zemeha ane paranI AzAmAM dAsatva veThavAnA prasaMga Ave. yAvat gRhAvAsamAM rahevAnuM thAya tAt laukika Avazyaka kartavya kAryAMne na karavAmAM Ave te tethI svapharajathI bhraSTa thatAM anya leAkeAne pAtAnA vyAvahArika prAmANya kartavya karmonA vizvAsa na Ave ane tethI leAkeA para prAmANya vartananI chApa na paDe. A pramANe aneka prakAranA doSA utpanna thavAthI yAvat gRhAvasthAmAM sthiti thAya tAvat gRhAvAsanA kucita viveke kartavya karmAne svAdhikAre khajAvavAnI jarUra che. mArA AtmA niSkriya nirAkAra che, bAhya jaDavastu AtmAnI kAi kAle thaI nathI, thatI nathI ane bhaviSyamAM thavAnI nathI tethI khAhya vastuonI aha'tA-mamatA rAkhavI e te! mAre Atmika dharma nathI; tathApi laukika vyavahAradRSTie zarIraDhi jIvanahetubhUta mAhyopayogI vastuAne bAhyAdhikAre upayegamAM levAnI jarUra che; parantu temAM lepAvAnI jarUra nathI. AtmA vastutaH anAmI tathA arUpI chatAM kamasaMbaMdhe nAma tathA aneka prakAranA rUpAne dhAraNa kare che tethI te arUpI anAmI evuM svasvarUpa bhUlI vizvavyavahAramAM pravartatA chatA nAma tathA rUpanA mAhathI sujhAIne ahaMmamatvanA mAha mArgamAM bAhyathI ane antarathI vahyA kare che, nAma ane rUpa e AtmAne zuddha paryAya nathI tethI AtmajJAnIe peAtAne vizvamAM aneka nAmAnI upAdhiyAe prasiddha thaelA jANatA chatAM paNa temAM anAmI evuM AtmasvarUpa upayAgamAM rAkhIne muMjhAtA nathI; temaja zarIrAdi anekarUpI paryAya jo ke karmanA yoge AtmAnA saMbaMdhamAM AvyA che; chatAM te vastutaH AtmAnA zuddha paryAyeAthI bhinna hovAthI temAM rati ane avRtti dhAraNa karIne muMjhAtA nathI. nAmarUpanA paryAyeA akhila vizvamAM sarvatra che parantu tee AtmAthI bhinna heAvAthI temAM rAgadveSanA piraNAmane dhAraNa karavA e kAi rIte upayAgI na hovAthI jJAnIe bAhya laukika vyavahAra pramANe nAmarUpI bAhya laukika jIvanaupayeAgitAe upayoga karyAM chatAM paNa temAM muMjhAtA nathI. laukika vyavahAra dRSTie nAmarUpanA vyavahAranI pravRttine AcaryA vinA kei paNa manuSyane koi paNa rIte cAlatuM nathI; parantu laukika vyavahAra dRSTi pramANe nAmarUpanA aneka prakAranA paryAyAnA saMbaMdhamAM AvatAM chatAM ane tenA vyavahAranI pravRtti AcaryA chatAM antarathI nAmarUpathI nileSa rahevuM e pramANe laukikakama yAgamAM ucca thavAnI jarUra che. nAmarUpane vyavahAra tA dharmanI vyavahAraSTie For Private And Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( para ) zrI kayAga graMtha-savivecana. paNa siddha thAya che; parantu temAM krodha mAna mAyA leAbha irSyA nindA zeka rati ati ane kalezAdi pariNAmane dhAraNa karavAnI koI paNa jAtanI jarUra nathI. nAmarUpamAM rAgadveSa ane aha vRttidvArA bhulAve jo na thAya teA anya rIte bhUla thavAnI nathI. sAmala vagere viSanA vyApArI tenA upayegapUrvaka vyApAra kare che tethI temane koi jAtanI hAni thatI nathI; tadvat lokika karma pravRttiyAne AcaratAM nAmarUpanA vyavahAranI pravRtti thatAM tethI svAtmarUpa na bhUlAya evA zuddhopayeAge vatAM kAi paNa rIte hAni thatI nathI; UlaTuM laukikakanI pravRttithI laukika Avazyaka karmAMnI siddhi thatAM lokika vyavahAranu jIvana paNa samyagrIte pravavAthI aneka prakAranA saMkalpavikalpa citAethI mukta thavApUrvaka lAkAttara dharmavyavahAra karmomAM paNa samyak pravRtti thayA kare che. upacoLe dharma e vAkyanA bhAvArtha hRdayamAM dhAraNa karIne laukikakamAMne laukika karma vyavahAra pramANe vartI karavAM joie ema gRhastha jJAnIoe antaramAM kharekhara upayukata bAbatane anubhava karIne pravartavuM. zrI RSabhadevabhagavate gRhastha dehamAM gRhasthanI laukika karyuM kaja pramANe vartIne vizva manuScAne aneka prakAranI zilpAdghi kaLA zIkhavI hatI ke jenAthI jIvAnA para upagrahAdipUrvaka anya sthAvaratrasAdika jIvono saMhAra thAya; parantu teoe gRhastha karmAMne laukika kanI viveka dRSTi pramANe svAdhikAre aupadezikadaSTie AcaryuM hatuM; tethI teozrI mAntarika pariNAmathI nilepa rahI vizvonnati karavAne samartha thayA hatA. zrI RSabhadeva bhagavate lokone laukika zilpAdi karmInu zikSaNa ApyuM hatuM; parantu temAM te nAmarUpa paryAyanA mAhathI muMjhAyA na hatA. Avazyaka laukika kAryane dravya kSetra kAla bhAvapramANe AdaravAM kharAM paNa temAM mujhAvuM nahi ema khAsa lakSyapayoga rAkhIne jeA varte che te sAtvikabhAve laukika karma karavAne adhikArI bane che. je manuSya laukika vyavahAra pramANe Avazyaka karmIne karatA chatA sarve bAhya dRzya pracAthI peAtAnA AtmAne bhinna mAnI antaramAM samabhAve vartIne Atmika pragatimAM pravRtta thAya che te manuSya nile pa rahevAne cAgya hovAthI lokika karma karavAne adhikArI ane che. yAvat salepabhAve bAhya karmamAM-vastumAM-nAmarUpamAM muMjhAvAnuM thAya che tAvat karmayogInA adhikArane prApta karI zakAtA nathI. laukika karmacAgI ane leAkeAttara dharmakarmacAgInA adhikAra nirlepa dazAne prApta karyA vinA thatA nathI ema khAsa antaramAM anubhava karavAnI jarUra che. sAtvika karmayogIo hu vidvAna chuM, huM dhyAtA chuM, huM amuka karmanA kartA chuM ane huM amukano bhAkatA chuM evA zabda vyavahAra AcaratA chatA huM paNAnA abhimAnane hRdayamAM dhAraNa karatA nathI; phakata sarva kAryAMnI pravRttiyomAM peAtAne sarvano sAkSI taTastha mAnIne pravarte che. sAtvikajJAnI kaceogIonI Antarika ane bAhyanI nirlepa dazA hAvAthI te saMsAramAM bAhyapravRttimAM zuSka nAkSIeranI sthiti jevA hoya che. zuSka For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lokottara kama kene kahevAya ? ( 53 ) lAka nAlIera para ghA karavAmAM Ave to TapakuM ane kAcaluM jU 6 paDe che; tat sAtvikajJAnIkarmayogIo antarathI ane bAhyathI nilepa hovAthI teone bAhya kriyAo te bAhyarUpe ja hoya che ane antarathI niHsaMga hovAthI antarathI bAhyamAM rAgadveSe na pariNamavAthI AtmAnA zuddha dharmarUpe antarathI judA hoya che. sAtvikajJAnI karmagIo rAgadveSarahitapaNe bAhya kArya phalecchArahitapaNe ane viveka jJAnapUrvaka laukika kAryone kare che tethI teo sarva karmagIomAM uraca zuddha karmayogIonA adhikAramAM praveza kare che; atae rajoguNI karmagIo ane tame guNa karmayegIo karatAM laukika vyavahAra ane lokottara dharmavyavahAramAM paNa teo zreSTha bane che. laukika Avazyaka kartavya karmonA kartAonA bhedo avabodhAvyA bAda lakattara karmono svAdhikAre kartavya nirdeza kathavAmAM Ave che. lokottara kama kone kahevAya ? lokottarANi karmANi nimittasavyapekSayA / svasvAdhikArabhedena bhinnAni vedasAdhaka // 14 // zabdArtha_nimitta kAraNonI sApekSatAe svAdhikAra bhede bhinna bhinna lekattara karyo che ema sAdhaka tuM veda. vivecana--nimitta kAraNonI apekSAe lokottaradharmakarmone svasvAdhikAra bhedavaDe bhinna bhinna evAM che sAdhaka avadha !! ane avadhavAnA kathanavaDe upalakSaNAe svAdhikAre lokottara dharmakAryomAM pravRtti kara ! nimitta kAraNonI apekSAe lokottara dharmakAryonA aneka prakAranA bheda paDe che, kSetrabhede kAlabhede dravyabhede bhAvabhede ane adhikArabhede dharmakAryonA bhede avadhavA. dharmakAryonA aneka bheda che. keI jIva keI dharmakAryane svAdhikAra karI zake che. ane keI jIva keI dharmakAryane parAdhikAne karI zake che. keTalAMka dharmanAM kAryo sarva manuSyone paropakArAdi sApekSe eka sarakhI rIte karavAnAM hoya che te paNa tenA dravya kSetrakAlabhAvAdhikArabhede aneka bheda paDe che. amuka manuSya svAdhikAre je dharma pravRtti sevI zake che te ja dharmapravRttine tenAthI bhinnAdhikArI sevI zakato nathI. gRhastha manuSyo ane tyAgI munirAja e banne varga dharmanAM kartavya kAryone sevI zake che. gRhastha manuSya dezathI dharmanI ArAdhanA karI zake che ane tyAgIo sarvathI utsargAdi apekSAe niravadya dharmakartavyakarmonI ArAdhanA karI zake che. zratadharma ane cAritra dharmanI ArAdhanAmAM gRhastha gRhasthadazAnA svAdhikAra pramANe pravRtti karI zake For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) zrI karmacAga graMtha-savivecana. che. ane tyAgIo tyAgadazAnA svAdhikAra pramANe pravRtti karI zake che. gRhastha svAdhikAra pramANe gRhasthanAM keTalAMka dhArmika kRtyane gRhastha sevI zake che; parantu teone sAdhuo sevI zaktA nathI ane sAdhudharmanA tyAga dharmAdhikAra pramANe sAdhu yogya keTalAMka dharma kAryone sAdhuo sevI zake che parantu gRhasthavarga sevI zakato nathI. tenuM vivecana yogadIpikA nAmanA amadIya pustakanA prAMtamAM karavAmAM AvyuM che. dharmanAM nimitta kAraNanA aneka bheda paDe che. eka manuSya kaMI dharmanA sarva bhedanI pravRttine ArAdhavA zakitamAna thatuM nathI paraMtu tenI dazA pramANe dravyakSetrakAlabhAvathI je je dharmakarmone te kSetrakalAnusAre ArAdhanA karavA yogya che teone te AdarI zake che ane te dharmakRtya karavAmAM tenA svAdhikAranI pharaja adA thAya che; temaja tethI te svAtmAnI pragati karI zake che. utsargamArgo ane apavAdamAge gRhastha ane tyAgIne svAdhikAra bhinnabhinna dharmakRtyone sevavAM paDe che. ApattikAlamAM yuddhAdi prasaMge vaDe gRhastha ane tyAgIene Apatti dharmabheda sevavA paDe che ane Apatti dharmovaDe svItsargika dharmabhedone punaH svAdhikAre prApta karavAnuM lakSyabindu smaraNamAM rAkhIne ApattikAlIna pravRtti sevavI paDe che. dezakAlAnusAre udArabhAvanAthI jJAnIo svAdhikAra dharmapravRttine seve che. je dezamAM je kAlamAM je manuSya utsarga ane apavAda mArge dharmabheda thavAnAM mukhya rahane avabodhI pakSapAtarahitapaNe ane saMkIrNa daSTine pariharI dharmanI pravRttine AtmazaktinA vikAsArthe ane aneka prakAranI svAtaMtryapragatinA prakAzArthe seve che te dezamAM te kAlamAM te manuSya dharmakartavya karmagIonA ucca zikhara para ArehIne vizvamAM svAstitva pragatitva saMrakSaka-bIjakane sthApana karIne amara bane che. AtmAne ucca dazA para sthApana kare ane jenAthI dukhene nAza thAya tene dharma kahevAmAM Ave che. AtmAnI mAnasika-vAcika ane kAyika zaktionI je pragati kare che ane jenAthI sarva prakAranI unnati thAya che tene dharma kahevAmAM Ave che. dezakAlanA anusAra dharmakAryomAM parivartana thayA kare che ane dezakAlAnusAre manuSyone sagavaDatApUrvaka bAhyalaukika pragatinI sAthe AtyaMtarika pragatimAM dharmane paNa sahAyabhUta thavuM paDe che. deza saMdha ane svavyaktinI je avanati karanAra hoya te dharma gaNI zakAya nahi paratu adharma gaNI zakAya. bAhyapragatinI sAthe je dharma sAnukULapaNe varte che te dharma kharekhara vizvamAM sarvavyApakatha vAne yogya thAya che. vizvamAM manuSyanI svataMtra pragati AjIvikA pragati sAmrAjya pragati vyApAra pragati kSAtrabala pragati sevAdharmapragati udAra bhAvanA pragati abhedamArga pragati vidyA pragati ane saMdha deza alagatimAM je sAhAyabhUta thAya che tene dharma kathavAmAM Ave che ane e uparyukta pragatikAraka dharma kharekhara vizvamAM jIvavAnuM ane svadarya prakaTAvavAne zaktimAn thAya For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmAne svabhAva. (55) che. vizvavarti sarva manuSyone bhinnabhinna svAdhikAra pramANe je dharmanAM anuSThAne pratyeka manuSyane anukULa na AvatAM hoya, svAchavikAdi hetuonI sAthe je dharmanI ArAdhanA na thaI zakatI hoya, je dharma bhinnabhinna dezakAlanA bhinnabhinna manuSyane AcaravAmAM saMkucitapaNuM dhAraNa karato hoya, je dharmanA sevavAthI anya manuSyanI parataMtratA taLe dabAvavAnuM thatuM hoya ane je dharmanA sevavAthI bAhyalaukika AjIvikAdipragatinA mArga sAMkaDA thatA hoya te te dharma kharekhara vizvamAM sarva manuSyanuM zreya tathA pragati karavA samartha thato nathI ane te dharma aMte saMkocAIne naSTatAne pAme che. svAsvAdhikAre dharmAnA je je kAryone sevI zakAya ane tenAthI svAmazaktinI pragati thAya evuM samyaga avadhI vyakSetrakAlabhAvAnusAre dharmakAryomAM pravRtti karavI joIe. lokottara vyAvahArikadharmI dRSTie ane lokottara nizcayika dharma daSTie dharmakAryonI pravRttinAM svAdhikAra rahasya avabodhavAnI ane pazcAt jJAnapUrvaka pravRtti karavAnI jarUra che. je dharmathI svavyakti paravyakti kuTuMbajJAti-deza-saMgha ane sarva vizvajIvonuM unnatijIvana thayA kare che te te dharmane dezakAla bhede AcaravAnI jarUra che. je dharma svakIdAra vartulane saMkelI saMkIrNa laghu vartulanA rUpamAM pariName che te dharmamAMthI aneka prakAranAM pragatikAraka zubha tane nAza thAya che. dharmanA nAme vizvavartimanuSyanI samUhakAraNutA saMrakSI zakAya che te ja dharmanI je saMkucita daSTi thAya che te samUDIbhUta thaelI aneka zakitanI pRthakakaraNatA thatI jAya che ane pariNAme te dharmanuM vizvamAM nAmAvazeSa rahe che. je dharmanAM to satya ane vizvavyApaka sevAdharmathI racAyelAM che te dharma kharekhara manuSyanuM kalyANa karavA samartha thAya che. je dharma kharekhara sAyansa vidyAnI sAthe pitAne bacAva karIne vizvavartisAkSaronA hRdayamAM vyApe che tene saMpUrNa vizvamAM pracAra thAya che. jenAthI vidhavartisarvajIva para upakAra thAya che te dharmane vizvamAM sarvatra sarvathA sarvadA pracAra thAya che. je manuSya svAdhikAra sannatikAraka dharmane Acare che te anya prakAranI pragatine prApta karI chevaTe paramAtmapadane prApta kare che. AtmAnI zuddhatA para dharmane pAyo racAyelo che; je manuSya mana vANI ane kAyAthI AtmAnA guNone paripUrNa prakAza thAya evAM dharmakRtyane kare che te paramAtmAnI sAthe svAtmAnI ekatA karIne siddhabuddha paramAtmArUpa bane che. AtmA sattAe aja avinAzI akhaMDa nirmala cidAnanda zuddha buddha triguNAtIta jJAnadarzanacAritrarUpa anAdi ananta anantadharmarUpa ane arUpI che. AtmAno svabhAva teja AtmAne dharma che. AtmAne dharma prApta karavAne je je nimitte kAraNe dharmarUpa gaNAya che te bAhya dharma jANavo. dharmanAM nimitta kAraNonA aneka bheda hovAthI lokottara nimittadharmanA aneka bheda paDe che. je manuSya dharmane seve che te manuSyabhavanA sArane prApta kare che. je manuSya dharmasevAthI vimukha rahe che teo AtmannitinA satya For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. prakAzathI vimukha rahI ajJAnarUpa andhakAramAM bhaTakyA kare che; aeva dharmasAdhanothI dharmasaMmukha thavAnI AvazyakatA svIkAravAnI jarUra che. aneka prakAranA durgaNo ke je Atmapragati mArgamAM kaMTakarUpa-vidyarUpa thaelA che teone je sarvathA nAza karIne svanuM tathA jaganuM zreya kare che evA lakattara dharmane te sAdhaka! tuM dharma tarIke jANa ane evA dharmane svAdhikAra aMgIkAra kara ! ! ! dharmanA aneka dharmAnuSThAnanA bhinnabhinnAdhikArI kaNa kaNa che tenuM je manuSya vAstavikadaSTie sUmasvarUpa avabodhe che te dharmanAM kayAM kyAM anuSThAne pitAne karavA gya che tene nirNaya karavAne zaktimAna thAya che. garikapravAhapravahita manu svAdhikAre kartavyarUpa dharmakarmane avadhI zakatA nathI ane vAstavika bedhanA abhAve vAstavika dharma pragatimAM AgaLa vadhI zakatA nathI. dharmanA vicAro ane AcArAnuM tathA dharmanA ArAdhakonA adhikArInuM paripUrNa dravya kSetrakAlabhAve sUphamasvarUpa avabodhavAmAM Ave che tyAre hRdayamAM svAdhikAre kartavya dharmAnuSThAnanuM bhAna thAya che ane pazcAt e anuSThAnamAM pravRtta thavAthI kartavya karmane samyaga rIte sAbI AtmAnA guNono prakAza karI zakAya che. svAdhikArathI bhinna je dharmanA anuSThAna hoya che temAM pravRtta thavAthI pazcAta patana thAya che ane je kama dharmamAM svAdhikAra hoya che tyAMja punaH sthiratA thAya che; aeva sujJa manuSyae dharmakarmAnuSThAnanA paripakavAnubhAve svayegya dharmakarmamAM pravRtta thavuM joIe. eka varSanA bALakane samalanI mAtrA khavarAvavAthI jevI bhayaMkara hAni thAya che tema jenI je anuSThAna karavAmAM azaktiyoge anadhikAritA che tene te anuSThAna sevavAthI kadApi Atmapragatine lAbha prApta thaI zakatuM nathI. bAlaka yuvA ane vRddhane deza-kAla ane havAno nirNaya karI tenI sthitinA adhikAre aSadha ApavAmAM Ave che te tethI jema guNa thAya che tema dharmanI ArAdhanAmAM paNa bAlajJAnI vagere jene amuka deza amuka kAla ane amuka saMgenI paristhitine viveka karIne tenA svAdhikAre kartavya dharmakarmane upadezavAmAM Ave che tathA karavAmAM Ave che te svaparanI pragati thAya che. svAdhikAre kartavya dharmakarmone je manuSya anubhave che te bhaya dveSa ane khedanA pariNAmane pariharIne dharmasAdhaka vIratvane prakaTAvI zake che. je dharmakarma pravRttimAM prathama to tenuM jJAna na hoya te pazcAt te pravRttithI lAbha paNa paripUrNa na thAya e banavA yugya che. jJAnapUrvaka dhArmika pravRtti je je karAya che temAM udArabhAvanAnuM divyajIvana udbhave che. AtmajJAnapUrvaka dhArmikAnuSThAnothI AtmAnI muktatA saMprApta thAya che. AnAthAmyAM mokSa jJAna ane kriyA e bethI mokSanI prApti thAya che; jJAnavinAnI kiyA aMdha samAna che ane kriyAvinAnuM jJAna kharekhara pAMgaLuM che. jJAna che te AtmAno guNa che ane kriyA che te zarIrAdi janya hovAthI vastutaH jaDa dharmAtmaka che; tathApi dhArmika kartavya karma pravRtti vinA mAtra AtmajJAnathI AtmAnI muktine saMbhava For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir anuSThAnanuM svarUpa. ( 17 ) na hovAthI ane dhArmika kriyAnI AvazyakatA hovAthI dhArmika pravRttine svAdhikAra pramANe sevavAnI khAsa jarUra che ema he sAdhaka ! tuM vikajJAnavaDe ya ya ane upAdeya pravRttine nirNaya karI antaramAM avabodha. dhArmikAnakhAnanA bhedonuM pratipAdana karavAmAM Ave che. anuSThAnanuM svarUpa. zo. ajJAnAdiparINAmAd-viSAdidoSasaMskRtam / taddhArmikamanuSThAna-viSAdyaM tyAjyameva vai // 15 // tahetukamanuSThAnaM cAnuSThAnAmRtaM smRtam / sAtvikabuddhibhiryAcaM svargamokSaprasAdhakam // 16 // zabdArtha -ajJAnAdi pariNAmathI viSAdi deva saMskRta viSAdi dhArmika anuSThAna tyAgavA yogya che. taddhitu anuSThAna ane amRta e be anuSThAna, svargamakSa prasAdhaka che mATe sAtvika buddhimaMtoe grAhya che. vivecana -ajJAnAdi pariNAmathI viSAdi doSa saMskRta viSAdidhArmika anuSThAna tyAga karavA yogya che. vijAnuSThAna-sabhyovAnuEAra ane jAtrAnuSThAna e traNa anuchAnone vivAda e padathI avadhavA. svarga ane mokSaprada taddhatukAnuSThAna ane amRtAnuSThAna e be anuSkAne avadhavA. ajJAna mithyAtvathI yukta je dharmAnuSThAna karAya che te vizvanI peThe AtmAne hAnikAraka thAya che. tAlapuTAdi viSabhakSaNathI jema prANane nAza thAya che taddhatuM ajJAna-rAgadveSAdi pariNAmavaDe dharmAnuSThAna paNa AtmAnA jJAnAdi guNonuM ghAtaka bane che. ajJAnatvathI manuSya je Izvara che tene anIzvara mAne che ane jenAmAM anIzvara-adevatvanAM lakSaNa che tene Izvara mAne che. dharmane adharma mAne che ane adharmane dharmarUpa mAne che. pApane puNya mAne che ane puNyane pApa mAne che. jIvane ajIva mAne che ane ajIvane jIva mAne che. satyane asatya mAne che ane asatyane satya mAne che. duHkhane sukharUpa mAne che ane sukhane duHkharUpa mAne che. Asavane saMvara mAne che ane saMvarane Asava mAne che. mekSane baMdha mAne che ane For Private And Personal use only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana. baMdhane mokSarUpa mAne che atae ajJAnapariNAme karAtA dhArmikAnuSThAne viSarUpa pari mIne duHkharUpa phalavipAkaprada hevAthI te anuSThAnane vipAnuSThAna kathavAmAM Ave che. so maNa dugdhanA banelA dugdhapAkamAM eka tela tAlapuTa viSa nAkhavAmAM Ave te jema te dugdhapAka bhakSaNathI aneka manuSyanA prANa viNazI jAya che; tadvata viSAnuSThAnathI dharmanA badale adharma thavAthI AtmAne duHkhanI paraMparA bhegavavI paDe che. aeva ajJAnamithyAbuddhine parihAra karavA mATe prayatna karavAnI jarUra che. ekanuM dekhI anya manuSya paNa tenuM rahasya avabodhyA vinA je anuSThAna kare che tene jovAnuEAna kahevAmAM Ave che. dekhAdekhI sAthe joga paDe piMDa ke vAdhe roga-ityAdinI peThe anyanyAnuSThAnathI paNa AtmAnI pragati thaI zakatI nathI. keIkanuM dhArmika anuSThAna dekhIne te pramANe dekhAdekhI anuSThAna karavAthI AtmAmAM jJAnano vikAsa thato nathI. dekhAdekhI anuSThAna karavAthI jJAnanI AvazyakatAne lepa thAya che. dekhAdekhI dhArmikAnuSThAna karanArAo ataramAM jevA hoya che tevAne tevA rahe che. temanA hRdayamAM kaI paNa jAtanI UMDI asara thatI nathI. dekhAdekhI pravRtti karanArAo sAMsArika vyavahArika dharmakAryomAM sudhArevadhAro karavAne ane dezakAlAnusAra adhikArI para lAbhAlAbha pravRtti vA svapharajage Avazyaka upayegI dharmapravRttine kevI rIte AcaravI tenuM paritaH jJAna prApta karavAne zaktimAna thatA nathI ane tethI ane pariNAma e Ave che ke jJAna vinAnI pravRttiyothI samRchima padriyanI peThe jyAM tyAM athaDAvavuM paDe che. eka sAmAnyamAM sAmAnya dhArmikAnukAna hoya to paNa tene paripUrNa viveka karavAnI jarUra che. amuka dhArmikAnuSThAnanI pravRtti karavAthI zuM lAbha thavAnuM che? amuka dhArmikAnuSThAnanuM svarUpa kevA prakAranuM che ane te dravyakSetra kAlabhAve bhUtakALamAM kevuM hatuM, vartamAnamAM kevuM che, tathA bhaviSyamAM kevuM rUpa grahaze tene adhikArI para vicAra karavo joIe. amuka dhArmikAnukAnanI vidhitene adhikArI-tenuM bAhyAMtara svarUpa tenAmAM thatAM parivartane utsarga ane apavAdamArge tenI sthiti ane nAmAdi nikSepe tenuM vAstavika svarUpa zuM che tenuM paripUrNa svarUpa avabodhyA vinA AtmAnI vAstavika pragati thaI zakatI nathI--ema hRdayamAM sUpage anubhava karavAnI jarUra che. phakta dekhAdekhI yiAo karanArA manubenA AtmAo prati lakSya ApavAmAM Ave to avabedhAze ke teonAthI AtmAnI unnati karI zakAI nathI. je manuSya anuSThAnanuM jJAna karyA vinA andhazraddhA vA rucimAtrathI dekhAdekhI dhArmikAnuSThAnanI pravRtti kare che teo dhArmikAnukAnonA vAstavika bedhanA abhAve saMkucita daSTinA mArga prati gamana kare che ane dravyakSetrakAlabhAve svAdhikAra pramANe utsargathI tathA apavAdathI dhArmika kriyAone karavA samartha thaI zakatA nathI. dekhAdekhI pravRtti karanArAo manane mahenata ApI zakatA nathI ane tethI teo kartavya yiAmArgathI For Private And Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin anuSThAneAnu svarUpa. (46) bhraSTa thaI viparItamAprati gamana karI zake che. rAIsI devasInI kathAnI peThe vA gAranA khIlAnA dRSTAntanI peThe dekhAdekhI samajyA vinA jee dharma pravRttiyAne Adare che tenA AtmAnI patita dazA thAya che. bhAratadezamAM prAyaH moTA bhAge dekhAdekhI dharmAnuSThAnanI pravRttipravAha zarU thaelA che ane tethI anne pariNAma e AvyuM che ke andhapara parA ane saMkucitASTithI dharmAnuSThAnomAM aneka matabhedo paDI gayA che. dhArmikAnuSThAnanA mUla uddeza zuM che ane temAM dravyakSetrakAlabhAve bhinnabhinna jIveAnA bhinnabhinna avasthAbhede bhinnabhinnAdhikAra ceAge kevAM piravatanA thayA kare che ane tethI vartamAnakAle temAM kevI rIte adhikAra paratve kAne pravartavAnI jarUra che tenA samyodhanA abhAve vAtA mAnikadharmAnuSThAnakArakAnI vyavahAra ane nizcayathI samyak pragati thaI zakatI nathI. AtmAnI vyAvahArika tathA naiRRyikadharma pragatimAM anyAnyAnuSThAna upayogI thai zakatuM nathI. nahAnuSThAna paNa bhavanI paraMparAmAM vRddhi karanArU hovAthI te sthAnya tarIke avadhavuM, dharmAnuSThAnamAM garalanI peThe je piraNAma vahe che tene parahAnuSThAna kahe che. dhArmi kAnuSThAna karatAM manamAM aneka prakAranA A bhava ane parabhava saMbaMdhI vaibhavo bhogavavAnA sa'kalpavikA karavA, parabhavAdi saMbaMdhI nidAna karavuM, aneka prakAranI viSayanI vAsanAone manamAM ne manamAM prakaTAvavApUrvaka dhArmika pravRtti karavI, dhArmikAnuSThAnanA phUla tarIke viSayasukhanI prAptine agragaNya sthAna ApavuM, mAraNa-maiAhana-uccATana ane staMbhana vagere je je aprazasyapApaprada karyAM hoya tene AraMbhavAnI pravRtti-vera-jhera-kleza-'kAsa-nindrA-irSyA-krodhamAna-mAyA lAbha-kAma ane hiMsAnA pariNAmapUrvaka je je dhArmikAnuSThAnA karavAmAM Ave che teone mahAnuThThAno avamedhavAM. jahAnuSThAnA, manuSya anya jIvAnI sAthe vaira levAnA pariNAmanI mukhyatAe dharma pravRtti kare che. mAnuSThAnA manuSya amuka dharmAnuSThAnathI amuka mArA avatAra thAe evI sakAyanidAnabhAvanAne hRdayamAM mukhyatAe dhAraNa kare che; je je dharmAnuSThAnone mukti mATe karavAmAM AvatAM hoya teone kharekhara mahAnuSThAnakAraka manuSya saMsAramAM janmajarAmRtyunI paraMparA vadhe tevA tIvrarAgAdi pariNAme Adare che. aneka prakAranI vaiyikakAmanAonI paritRpti mATe patjhAnuTTAnI dhArmika pravRttiomAM magna rahe che. mAnapUjrakIrtinI lAlasAnA dRDha pUjArI banI cahAnuSThAnI dharmakriyAone kare che. nAmarUpanA tIvra mehathI muMjhAine dharmapravRttione Adare che; dharmakriyAe karatI vakhate anyanI nindA karIne masta rahe che ane dharmabhede aneka prakAranA phleza TaMTA karIne garajAnuSThAnI AtmAnI avanatino khADA pAtAnA haste khAde che. alTAnuprAnIne koInI unnati sahana thatI nathI. te anya jIvA para aneka prakAranAM ALa mUkIne tenI hAni karavAnA tIvra kaSAya dhAre che. paulika sukhAnA kITaka banIne viSayAnA nIce kacarAya che ane te temAMja sukhanI zraddhAne dhAraNa kare che, aneka prakA For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 60 ) zrI krama caiAga graMtha-savivecana. ranA duSTa sa'kalpe dhAraNa karIne paulika sukhanA svArthe paramArtha bAbatothI dUra rahe che. niSkAma bhAve svakja mAnIne kAI paNa jAtanI dhArmika pravRtti karavI e te tenA manamAM jheranA jevI lAge che, tenA hRdayamAM viSayasukhanuM dhyeya banI rahe che. hiMsAnA-asatyanA vizvAsaghAtanA-apramANikatAnA-steyabhAvanAnA ane vairivarAdhanA piraNAmathI tenuM hRdaya kaleDAnA jevuM kALuM hoya che tethI jAnuSThAnavAda krutine prApta kare che tathA dhArmika kriyAonA vAstavika lane hArI jAya che. ataeva zasrAnuSThAnanA kuvicArone tyAga karavA joie. viSAnuSThAna-syoDamcAnuSThAna ane nahAnuSThAnathI AtmAnI laukika pragatikAraka vyavahAradaSTie tathA leAkeAttara pragatikAraka vyavahAra dRSTie ane naiRRyika dRSTie e traNa anuSThAnethI vAstavika uccatA na thavAthI e traNa anuSThAneAnA pariNAmanA tyAga karavAnI jarUra che. uparyukta traNa anuSThAnAthI AtmAnA sadguNAne lAbha thatA nathI; ataeva e traNa anuSkAnAne tyAga karavA joie ane tadvetu tathA amRtAnuSThAna Adaravu joie. je kriyAnu jevu samyak svarUpa che tevu avaLedhavAmAM Ave ane te kriyA karavAnA je je utsa ane apavAda mAge je je hetu hAya te te hRdayamAM paripUrNa - rItyA samajavAmAM Ave, dhArmika kriyAonu dravyakSetrakAlabhAva ane adhikArathI jJeyaheya ane Adaiyatva avamedhavAmAM Ave, amuka dhArmika kriyAthI svaparanI kevI rIte unnati thai zake tema che ema paripUrNa viveka jJAnathI nizcaya karavAmAM Ave, ane amuka dhArmika kriyAo pravartavAnA ane tene pravartAvanArAonA mukhya hetue abAdhavAmAM Ave tyAre sadgutubanuSThAna karavAnI yAgyatA prakaTAvI zakAya che. amuka dhArmika kriyAonAM anuSThAna pUrve kevAM hatAM ? kayA uddezathI kA jIvAne mATe kevA prakAranA te vakhatanA jIvone adhikAra jANI pravartAvyAM hatAM ? te anuSThAnAmAM kevA prakAranA pheraphAra thayA che? te anuSThAna karavAthI vartamAnamAM AtmAnI unnati thai zake tema che ke kema ? pUrve te te anuSThAnAnA pravartakAnA samaya kevA prakArane hatA ane te samayanA lokeAnI sthiti kevA prakAranI hatI ? te samaye pratipakSIdhArmikakriyAonAM anuSThAneA hatAM ke kema ? ane pratipakSIya dhArmi kAnuSThAnA hatAM te kevA prakAranAM hatAM ? te vakhata ane saMprati samayanA manuSyone ekasarakhAM dharmAnuSThAna hovAM joie ke kema ? kSetrakAlAnusAre te te dharmAnuSThAnAnuM mUlarUpa kAyama rAkhIne bhinna bhinna adhikArI jIvAmAM teone pravartAvavA mATe temAM sudhArAvadhArA karI zakAya ke kema ? dharmAnuSThAnAnA mUla pravartakonA uddezAnusAre saMprati dharmAnuSThAnonu svarUpa samajI zakAya che ke anyathA che ? amuka dharmAnuSThAnomAM rUDhaSTie saMkucitapaNuM thayuM che ke kema ? amuka dharmAnuSThAnothI potAne-kuTuMbane jJAtine-samAjane-saMghane ane dezane sAmrAjya pragatimAM pUrve keTalA lAbha thayA ? vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze ? amukadharmAnuSThAnothI For Private And Personal Use Only E Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAdhikAra nirNaya. ( 61 ) mAnasika-vAcika-kAyika-sAmAjika-naitika-daizika ane saMpUrNa vizvanI dravyabhAvathI unnati thaI thAya che ane thaze ke kema? amuka dharmAnuSThAnomAM tanamanadhananA apAtA bhegathI pitAne kuTuMbane garachane jJAtine saMghane ane dezane phAyade pahoMce che ke kema? amuka gharmAnuSThAnomAM tanamanadhananA apAtA bhegathI pitAne kuTuMbane gacchane jJAtine saMghane ane dezane phAyado pahoMcyuM che ke kema? amuka dharmAnuSThAnothI mArI unnati thAya che ke nahi teno hetupUrvaka nirNaya karIne pravartavAthI taatu anuSThAnanI prApti thAya che. amuka kSetrakAlAnusAre amuka dharmAnuSThAna kevI rIte karavuM joIe ane te vakhate manavacanakAyAnA egonI kevI pravRtti dhAraNa karavI joIe tenuM vAstavikasvarUpa avabedhyA pazcAtu tahetu kriyA karI zakAya che. aneka jJAnIono upadeza ane aneka dhArmika zAstronuM parizIlana karyAthI tahetu kriyA karI zakAya che. dhArmika kriyAomAM pravRtta thayA vinA keIna chUTaka thavAno nathI. saMpUrNa vizvavartimanuSyane avazya dharmakriyA karavAnI jarUra che. dharmakiyAo aneka bhedavALI hoya paraMtu aneka bhedavALI dharmakriyAenA hetuo zA che ane kone kyA adhikAre kyI kriyA kaI vidhithI kayA kALe kayA kSetre karavAthI Atmonnati thavAnI che teno nizcaya karIne pravartavAmAM Ave te vacAwA vinati jevI dazA na prApta thaI zake ane bhinna bhinna ane paraspara viruddha dekhAtI aneka dharmakriyAonAM bhinna bhinna dravyakSetrakAlabhAvabhede rahasya avabodhavAthI je je kALe je je adhikAra dazA-je je avasthAe-je je kSetre je je dhArmika kriyAone pitAnA mATe AdaravI hoya tene nizcaya thAya che tathA te te taddhatukayiArUpe pariName che. kSetrakALadravyabhAvabhede bhinna bhinna dezamAM bhinna bhinna kALamAM jaLanI aneka prakAranI avasthA dekhAya che paraMtu te jaLanA kSetrakALAnusAre je manuSya bheda jANe che teo pitAne pIvAyegya jaLane game tevI rIte prApta karI zake che. samudranA khArA jaLanI yaMtradvArA khArAza kADhI miSTa banAvavAnI jeo yuktio jANe che teo miSTa jaLane pI zake che. kSetrakALAnasAre bhinna bhinna dezanA paMca bhUtenA saMbaMdhe jaLanI bhinna bhinna avasthA dekhAya e svAbhAvika che tema dharmakiyAonI paNa bhinna bhinna dezakALamAM bhinna bhinna avasthA thAya e banavA yogya che. pitAnA adhikAre kaI kriyA karavAthI AtmAnI uccadazA thAya evuM vivekapUrvaka avabodhyA pazcAta tahetukAnuSThAna svayegya prApti karI zakAya che. dravyakSetrakALabhAva-AjubAjunA sAnukULa pratikULa saMgo-avasthA-zakitajJAna-vagerevaDe svAdhikArano nirNaya karI zakAya che. svAdhikAranA nirNayamAM samyagUjJAna vinA aneka manuSya muMjhAya che ane aneka prakAranI vipattio veThIne kAyara banI jAya che. pratyeka kAryamAM adhikAra avalakavAnI AvazyakatA svIkAryA vinA keIna chUTake thatuM nathI. adhikAra vinA manuSyane kriyA karavAno upadeza karavAthI vA te kyiA For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 62 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. karAvavAthI ubhayabhraSTa jevI dazA tenI thAya emAM kaI Azcarya nathI. tadvetukriyAjJa svAdhikAre tene kriyAonAM paripUrNa rahasyAne paritaH akhAdhIne dharmAnuSThAnamAM pravRtti kare che, tethI te dharmAnuSThAna prasaMge azubha pariNAmone nivArI zubha pariNAme dhAraNa karavA zaktimAn thAya che ane zubha pariNAmanA cage puNyabaMdha karI devalAkanI gati prApta kare che. tadhetukASThAnakAraka dravyakSetrakALabhAve dhArmikAnunAnA upayAgI thavAthI dhArmikAnuSThAna karavAmAM te potAnI cegyatA saMprApta karI zake che. takSetukAnuSThAnakArako svAmAnI-kuTuMbanI--jJAtinI--samAjanI dezanI ane vizvanI pragati karavAmAM sAhASpIbhUta thai zake che. viSAnuSThAna anyonyAnuSThAnathI ane garalAnukzanamAM rajoguNu ane tameguNu vRttinI mukhyatA hoya che ane tadhetukAnuSThAnamAM sAtvikavRttinI mukhyatA hoya che. takSetukAnuSThAnathI AtmAnA guNAnA AvirbhAva karavAnI ceAgyatA prApta karI zakAya che. aprazasya krodha mAna mAyA ane leAbhAdi kaSAyAne prazasya kaSAyanA rUpamAM pheravI zakAya che; ane amuka kaSAyAnA upazamAdibhAve bAhyapravRttiyemAM nile patA dhArI zakAya che. tadhtukAnuSThAnathI AtmAnA mukhya zuddha svarUpa prApti prati pravRtti karavAnA prAraMbha zarU thAya che. pratyeka kriyAnuM sUkSmasvarUpa avabodhanArAo tadhetukAnuSThAnane prApta karI zake che. pratyeka vyAvahArika tathA dhArmikakriyAnI amuka rItie amuka kAraNe amuka jIvane amukApekSAe upayogitA ane astitva sa rakSatvanI AvazyakatA siddha Thare che. svaparazAstronA paripUrNa tattvaciMtakonA hRdayamAM dhArmika kriyAe1nI utpattinA kAraNeA-Azaye kriyAonAM prayAjanA kriyAedvArA svaparane thatA lAbha-kriyA karavAnI pharaja--kriyA karatAM niSkAma bhAvanA ane adhikAra paratve kAlAdikamAM niyamasara kriyA karavAnI upayogitA avAdhAya che. tattvaciMtako dravyAnuyoganA jJAnathI kriyA karanArAonA vAstavika svarUpane avabodhe che ane kathAnuyogathI kriyA karanArAonA dRSTAntothI kriyAlane avadhe che ane temaja caraNAnu yogadvArA kriyAonI dravyakSetrAdika vidhine avabAdhI tautukAnuSThAnanA UMDA svarUpamAM utare che. uparyukta kriyAnA sUkSmAvAdhathI tadhetukAnuSThAnakArako aneka prakAranAM paraspara viruddhatAdaka dharmAnuSThAnAne dezakAlAnusAre tathA avasthAdibhede adhikArI paratve avadhapaNe avadhI ma`DanazailIe uttArabhAvathI saMkucita sRSTi pariharI dharmAnuSThAnAmAM pravRtta thAya che. gRhasthavarga ane sAdhuvanI anekabheviziSTa dhArmikakriyAonAM satya svarUpe avabepIne ane te pramANe pravartIne tee amRtAnuSThAna prApta karavAnA adhikArI bane che. > manuSyonI tadhetukAnuSThAnamAM pratibhakti-vacana ane niHsagabhAve pravRtta thaI hoya che te amRtAnuSThAna prApta karavAne adhikArI bane che. taetukAnuSThAnathI paripUrNa sAdhakamanuSya amRtAnuSThAnanI sthitine prApta kare che. tazvetukAnuSThAna karatAM amRtAnuSThAna anantaguNa uttama che. uttamottamamAmRtAnuSThAnabaLe antarmuhUrtamAM kevaLajJAna prApta karI jIvanmukta pada prApta For Private And Personal Use Only Pin Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - --- ----------- ----- - - amRtAnuSThAna kone kahevAya ? - ~ karI zakAya che. tadadhetukAnuSThAnanA uccazubha vicAre bhAvanA karatAM amRtAnuwAnanA anantauttama zubha vicAro-bhAvanAo varte che. jyAre koI paNa dhArmikAnukAnamAM dhyAtA dhyeya ane dhyeyanI ekatA sthiratA lInatA ane tanmayatA thaI jAya che ane jyAre anya bAbatanA vika95 saMkaH TaLI jAya che temaja mananI sthiratA temAM thavAthI AnandarasanI jhAMkhI prakaTe che tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema kathI zakAya che. je dhArmikanuSThAnanI pravRtti karatAM AtmA potAnA sahajAnadaguNanA ghenamAM rahe ane niHsaMgatAne anubhava lahI zake tene amRtAnuSThAna kathavAmAM Ave che. jyAre devaguru ane dharmanI ArAdhanA sevAbhakti karatAM vizuddha preme alaukika rasane anubhava thAya che. bhaya-kheda-Sa-ahaMtA ane mamatAnuM jyAM kicit paNa jora na hoya ane alaukika divya jIvanavaDe AtmA jIvato hoya evo anubhava Ave tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema avadhavuM. AtmAnA AnandarasanI utpatti kharekhara AtmAmAM hoya che paraMtu tenA bAhyAnuSThAnamAM Arepa karIne bAhyAnukAnane paNa zakattAnaprAna thavAmAM Ave che. AtmAmAM Anandane Adha prakaTI zake ane te jANe traNa bhuvanamAM na samAI zakato anubhavAto hoya evI dazAmAM amRtAnuSThAna thayuM ema anubhavI zakAya che. jyAre je kriyA karatAM ekadama bAhyazAtA vedanIyanA nimitto vinA IndriyonA viSayAdi vyApAravinA ekadama AtmAmAM AnarasanI ghena chavAI gaelI lAge tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema avadhavuM. amRtAnuSThAnanA pariNAma vakhate AtmAnI anantaguNI vizuddhatA ane ucatA thAya che. amRtAnuSThAnabaLe AtmAnI paramAtmArUpe pragaTa thavAmAM vAra lAgatI nathI. bhakti-stuti-sevA-pUjA-jJAna ane dhyAna kriyA vaDe AtmAne svAbhAvika bhAva prakaTavAthI punaH janma jarA ane mRtyuthI AtmAne maravuM paDatuM nathI ane anantadivyajIvane sAdi anantamA bhaMge jIvI zakAya che. AtmAnA upazamAdibhAve amRtapariNAma rasanI jhAMkhI thAya che. AtmAne AnandarUpa amRtarasane je kriyAprasaMge anubhavavAmAM Ave che tene amRtAnuSThAna kathavAmAM Ave che. amRtAnuSThAnakArake AtmAnI amaratAne ane AtmAnA sukhano anubhava karI siddhasukhanA anubhavI thAya che. eka vAra jeNe amRtAnuSThAnarasane anubhavyo teNe saMsAra samudrane taryo ema prabodhavuM. eka vAra jeNe amRtAnuSThAnarasa anubhavyuM tene anya rasamAM cena paDatuM nathI. AtmAnI vAstavika jIvanmuktatA anubhavavI hoya te amRtAnuSThAna rasane prApta karavAnI AvazyakatA svIkArIne prayatna karavAnI jarUra che. bAhyAnuSThAna karatI vakhate AtmAno anubhava sukha rasa vedI zakAya ane antarathI niHsaMgatA nilepatA ane samatA vedAya tyAre amRtAnuSThAna thAya che ema prabadhavuM. adhyAtmajJAnIo-devaguru ane dharmanA zaddhapremathI amRtAnuSThAna prApta karavA zaktimAna thAya che. devaguru ane dharma para jema jema zuddha prema vadhato jAya che ane AtmajJAnane uccAdhikAra jema jema prApta thatuM jAya che tema tema amRtAnuSThAnanI egyatAmAM vRddhi thatI jAya che. AtmajJAnIo sevA-bhakitamAM prema rasamAM ladabada banIne amRtAnuSThAna prApta For Private And Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamaga graMtha-savivecana. S karI zake che. devaguru ane AtmAmAM zuddha dharmamAM jema jema mana masta thatuM jAya che ane premenmattanI dazA jevuM banIne AnandamAM lIna thatuM jAya che tema tema amRtAnuSThAnanA pariNAmamAM saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMtaguNI vRddhi thatI jAya che. AtmAmAM zabda premalakSaNAbhaktine jema jema vega vadhato jAya che ane jema jema devagurumAM abhedatA ekatA lInatA anubhavAtI jAya che tema tema amRta kriyAno rasa uddabhavatuM jAya che. paramAtmA ane pitAnAmAM abhedatA ekatA lInatAne anubhava thatAM AtmAnA sahajAnandarUpa amRtarasane ogha skurAyamAna thAya che. jema jema AtmajJAnI bhakta manuSyane AstikabhAve abhedavyApaka premalakSaNAnI phuraNArUpa amRta kriyA sarvatra vizvamAM AmeemAM paramAtmatAnA anubhava saMmukha thAya che tema tema manuSya antaramAM amRtAnanda phuraNAomAM AgaLa vadhIne paramAtmapadane prApta karI zake che. sarvatra sarva vizvavarti sarva jIvomAM sattAe paramAtmatva vyApI rahyuM che tethI AtmadhyAnamAM sarva jIvonuM paramAtmatva yadA anubhavAya che tyAre sattAe sarvajInI paramAtmatAnI sAthe abhedarUpe pariNamatAM AnaMdarasano sAgara uchaLI rahe che e amRtakriyAne svAnubhava pragaTyA ! rahetA nathI. premalakSaNAbhaktiyege jeo paramAtmAnA kharekhara sevaka banIne paramAtmAnI sAthe abhedatA anubhave che ane jeo AtmArUpa paramAtmAnuM dhyAna dharIne antarasamAdhimAM sarvatra paramAtmAnI abhedatAno anubhava kare che teone amRtAnuSThAna hoya cheja, amRtAnuSThAnanA sahajAnandarasane AsvAghA pazcAt sAMsArika pagalikasukha para sukhanI buddhi rahetI nathI. sAMsArikazAstha jJAnIoe ane bhakatoe amRtAnuSThAnasukharasane anubhava grahyA pazcAt anya dhArmika kriyAone ke je avazya karavA vege che teno tyAga na karavo joIe. AtmajJAnanA paripakavAnubhavIone te je je dhArmika kriyAo karavAnI hoya che te te sarva kriyAomAM sahajAndarasa pragaTyA kare che. bAhyakriyAomAM Ananda nathI parantu bAhya kriyAo karatI vakhate AtmAnandane sAgara kharekhara jJAnIone antaramAM prakaTyA kare che. AtmajJAnIo sarvatra niHsaMgatine dekhe che ane antaramAM zuddha preme ane zuddhopage paramAtmAnubhava-paramAtmAnI sAthe ekatA lInatA ItyAdi dhyAnarUpa amRtakiyAne karI AnandarasasAgaramAM jhIlyA kare che. paMca prakAranA anuSThAnanuM svarUpa kacyA pazcAt lakattara anika ane rAtrikadharmakarmonuM svarUpa pratipAdana karavAmAM Ave che. gRhasthAo ane sAdhujanoe Avazyaka karmamAM jAgRta rahevuM joIe. , lokottarazca satkarma-kartavyaM vidhivatsadA! AhnikaM rAtrika karma-gRhasthairyAtabhirbuvam // 17 // For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma" * 1, "madhAma 1, 5 : ma gRhae vidhipUrvaka satkarma karavA. zabdArtha--gRhasthamanuSyoe ane tyAgI manuSyoe lekottara zubha Ahika ane rAtrika satkarmane vidhipUrvaka sadA avazya karavAM joIe. vivecana--laukika Avazyaka kartavya karmo jema gRhane karavAnI jarUra che tema lekettara Alika ane rAtrika zubhasatkarma karavAnI jarUra svIkAravI joIe. je gRhastha manuSyo daivasika ane rAtrika saMbaMdhI dharmakarmo karavAmAM pazcAtuM rahe che teo yu para vijaya meLavIne AtmAnI jJAnAdika zakitane prakaTAvavA zaktimAna thatA nathI. divasamAM je je samaye je je dharmakarmo svAdhikAra karavA yogya hoya teone gRhastha manuSyoe avazya karavAM joIe. viSaya-kaSAya-nindA-Alasya ane vikathArUpa pramAdane pariharI apramattatA aMgIkarI daivasika ane rAtrika dharmakarma karavAthI AtmAnA saguNa ane savartanamAM pratikSaNa vRddhi thayA kare che. amuka samaye amuka dharmakarma karavAnI je AvazyakatA darzAvavAmAM AvI che te sahetuka che. je je samaye je je dharmakriyAo karavAnI hoya che te te samaye te te dharmakarmo karavAthI AtmAnA guNomAM vRddhi thAya che. pratyeka dharmakarmamAM utsarga ane apavAdamArga te hoya che ja. ekAne koI dharma karavAnI vidhi nathI temaja ekAte keI dharmakarmane niSedha paNa sarvadA sarvathA karavAmAM Avyo nathI. laukika Avazyaka karmonA sAmayika niyamone dhyAnamAM rAkhIne gRhasthoe dhArmika karma niyamanA samayane dhyAnamAM rAkhavo joIe. laukikakarmovaDe AjIvikAdisthitinuM saMrakSaNa karavAnI sAthe gRhAvAsamAM dharmakarmanI pravRttiprati lakSya rAkhavAnI jarUra che. jema laukika AjIvikAdi karmothI gRhasthAvAsamAM rahI zakAya che ane svataraphathI kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karI zakAya che tema lokottara dhArmikakarma karavAthI AtmAnI jJAnAdika guNenI pragati karI zakAya che. svazarIra-samAja ane svakuTuMbAdikanI AjIvikAdivaDe rakSA karavA mATe vidyApravRtti-vyApArakRSikarmAdipravRtti ane zUdrasevyakarmapravRttine utsarga ane apavAde AcaratAM anarthadaMDa gaNI zakAto nathI temaja devasika dhArmikakarma ane rAtrika dhArmikarmanI pragati ane saMrakSArthe utsargopavAdathI dhArmika prAsaMgika pravRtti karatAM apramattayege hiMsAdi keIpaNa jAtane doSa lAgato nathI. je je dravya kSetrakAlabhAve je je dharmakarmo adhikAra para upayegI hoya ane je dharmakarmone svAdhikAra pharajathI adA karatAM AtmAnI unnati-kuTuMbanI unnati-saMghanI ane dezanI unnati thatI hoya tathA alpaSe mahAna lAbha pitAne tathA samAja vagerene thatuM hoya tathA autsagika ane apavAdika mArge svanI-paranA-kuTuMba-samAja-deza ane saMghAdikanI pragatimAM saMrakSaNamAM hAni na pahoMcatI hoya te temAM tanamanadhanAdika svazaktinuM svArpaNa karI pravartavuM joIe. dravya kSetrakAlabhAve AtmAnI tathA janasamAjanI vyAvahArika tathA dhArmika pragatimAM je je dharma For Private And Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamaMga graMtha-sacine. kame divase karavAnAM hoya te divase karavA ane je je dharmakarmo rAtrimAM karavAnAM hoya te amuka samaye rAtrimAM gRhasthAe karavo joIe. mahAtmAoe manuSyanI sarva prakAranI vyAvahArika tathA dhArmika zubhazaktinI vRddhi mATe devasika ane sAtrika dharma upadezyAM che. je dharmakRtya manuSyanA AtmAonI pragati karIne sarva prakAranAM duHkhothI mukta karavAne zakitamAna na hoya te nirjIva dharmakarmo avabodhavAM. nirjIva dharmakarmo karavAthI vizvamAM dharmanI cirasthAyitA sthApI zakAtI nathI ema avazya avabodhIne Atmazaktivardhaka tathA dharmanI vizvamAM ciraMsthAyitA sthApaka kriyAone AdaravI joIe. daivasika ane rAtrika dharmakarmonAM sva ane parasamayadvArA sUkama svarUpanuM jJAna karIne pratyeka manuSya svAdhikAra pramANe dharmakarmamAM pravRtti karavI joIe. dharmakarmo karavAnI svakIya pharaja che ane te karavAthI dhArmika pharaja adA thAya che ema samyagajJAna thayA pazcAta na Adi unnatikAraka karmo karavAM e svapharaja che evuM avabodhAya che. dhArmikakarmo karavAM e Avazyaka svapharaja che ema paripUrNa nizcaya thayA pazcAt temAM niHzaMkabhAve pravRtti thAya che ane AtmAnA zuddha dharmanA upagavinA anya zubhAzubha vikalpasaMkalpa karavAnI mAnasika pravRtti naSTa thAya che. svAdhikAra pramANe je dharmakarmo karavAnA che tethI AtmAnI ane anyanI ucatA thAya che atae te karavAM joIe. temAM anya zubhAzubha saMka9pavikalpo karavAnI jarUra nathI. AtmAnI vAstavika zuddhatAne upayoga rAkhIne daivasika ane zatrika dharmakarmo karavAnAM che tenuM pariNAma te AtmAnI zuddhatA karavI e ja che ane e te svapharaje dharmakarmathI thayA kare che, te anya jAtIya zubhAzubha vikalpasaMkalpanI sakAmabhAvanAne dhAraNa karavI e to kaIrIte gya nathI evuM khAsa avabodhIne svapharajanI mukhyatAe niyamasara devasikarAtrika dharmakarmo karavAM joIe. daisika ane rAtrikadharmakarmone gRharoe pitAnA svAdhikAra pramANe sarva prakAranI nAmarUpanI ahaMmamatAvRttinA tyAgapUrvaka karavAM joIe ke jethI teonA AtmAnI nirlepatApUrvaka Atmapragati thaI zake. gRhasthAdhikAra pramANe divasa saMbaMdhI ane rAtrI saMbaMdhI kayA samaye kayAM kayAM dharmakRtya karavAnAM che te svakIya sadgurugamapUrvaka zAstrodvArA gRhasthoe avabodhavAM. tyAgImunivaroe svakIya sadgurunA caraNakamalanI vinayabhakti bahumAnapUrvaka sevA karIne svagya daivasika ane trika dharmakarmo avadhavAM. tyAgIoe paramAtmAnI prApti mATe daisika ane trika dharmakarma avazya karavAM e temanI pharaja che ane e pharajane teoe kAyA vANuM ane manathI adA karavI joIe. tyAgIo jyAre tyAgamArganA adhikAra pramANe vasika ane zatrika dharmakarma pharajane dravya kSetrakAlabhAvathI samyam avadhI te pramANe varte che tyAre teo svAtmAnuM svarganuM ane gRhasthanuM zreya sAdhavA samartha thaI zake che. sAdhumArganI saMrakSApUrvaka pragati karI sAdhuvarganuM astitva sadA saMrakSavuM e temanI prathama pharaja che. For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devasika ane rAtrika karmone vidhi. AtmAnA jJAnAdika guNonI kSaNe kSaNe vRddhi thatI jAya ane svadharmanI vizvamAM cirasthAyitA sthApI zakAya tathA dharmijanonI saMkhyAmAM tathA teonA zubha sAmrAjyanI vRddhipUrvaka adhama manuNenA paga taLe teo na kacarAI jAya evI divasa saMbaMdhI ane rAtrI saMbaMdhI je je mana vacana kAyAthI dharmapravRtti karavAnI che te sAdhuoe avazya karavI joIe. paramAtmaprApti saMbaMdhI divasamAM ane rAtrImAM niyamasara je je dharmakartavya karavAnAM hoya te sAdhuoe dravyakSetrakAlabhAvAnusAre upagapUrvaka karavAM joIe. divyakSetrakAlabhAvAnusAre amuka dharmakAryo karavAthI svaparanI pragati thavAnI che evo utsargopavAda mArga jJAnapUrvaka upayogathI je sAdhuo dhAraNa kare che teo devasika ane rAtrika kartavya dharmakarmone svAdhikAre yathAzakti karavA zaktimAna thAya che. yAvat sAdhune dravyakSetrakAlabhAvathI kaI paNa kartavya dharmakarma saMbaMdhI paripUrNa upayoga thayo nathI tyAM sudhI te kaI paNa dharmakarma karavAno adhikArI banI zakato nathI. tadadhetu ane amRtAnuSThAnapUrvaka sAdhue devasika ane zatrika kAryakramamAM pravRtta thavuM joIe. svAdhikAranI svArthe tathA parArthe kaI kaI pharaje che tenuM yAvatuM jJAna nathI tAvatu dharmakarmanI pravRttithI sva tathA paranI yathAtathya pragati thaI zakatI nathI. sarva prakAranI dhArmika kartavya karmonI sujanAopUrvaka vyavasthA sahita pravRtti karavAthI vartamAnakAlamAM sAdhuo sva tathA paranuM kalyANa karI zake che tathA paramAtmatattvane prApta karI zake che. AtmAne pratikSaNa paramAtmatAnI saMmukha kara e sAdhuonuM devasika tathA rAtrika rtavya dharma karmanuM mULa rahasya che; tene paripUrNa upaga dhAraNa karIne vyavahAramArge daivasika rAtrika kartavya dharmakAryone utsarga mArga ane apavAda mArge AcaravAM joIe. tyAgIoe jJAnAcAra- danAcAra-cAritrAcAra-tapaAcAra ane vIryAcAranA pAlanamAM apramatta rahevuM joIe ane jJAnAdi paMcAcAranA vicAronI bhAvanAmAM sadA apramatta rahevuM joIe. divasamAM ane rAtrImAM jJAna dharma ( zratadharma) ane cAritra ArAdhanAmAM apramatta rahevuM joIe. vyakSetrakAlabhAvathI je tyAgIo jJAnAdi paMcAcAronA utsargopavAda mArge pravAhI dainika ane rAtrika dharmakarmomAM apramatta rahe che te tyAgIo vizvamAM satyadharmano pracAra karavAne samartha thaI zake che. jJAnabala vinA cAritrabala prApta thaI zakatuM nathI; aeva tyAgIoe jJAnabala prApti mATe rAtrI ane divasamAM jJAnAbhyAsanA niyamapUrvaka pravRtta thavuM joIe. tyAgIo vastutaH tyAgadharmathI zobhe che ane tyAgabalane AdhAra kharekhara AtmajJAna ane vairAgya para che evuM avabodhIne AtmajJAna ane vairAgyanI prApti thAya evA daivasika ane rAtrika kartavya karmo karavA joIe. sAdhuoe kumapUrvaka niyamasara dainika ane rAtrika dharmakarmo AcaravAM joIe ke jethI AmAnI ane anya manuSyanI vAstavika dharmapragati sAdhI zakAya. AdhyAtmika jJAna For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) zrI krama yAga graMtha-vivecana. vinA rajoguNu ane tameguNavRttine nAza karI zakAtA nathI; ataeva adhyAtmajJAnanI prApti thAya evI pravRttiyAne divasamAM ane rAtrimAM AcaravI joie. vizvamAM pravatAM svaparamAnyatAnAM aneka zAstro-vartamAna jamAnA-gItArthInA anubhava-vartamAna samayamAM ane bhaviSyamAM sAdhuvarganI astitAsa rakSaka hetuonuM jJAna-cAritra pAlavAne vartamAna sAgonA anubhava ane svAnubhava ityAdi sarvane paripUrNa nizcaya karIne sAdhue dharma saMrakSaka utsarga ane apavAdamArge vartamAnamAM divasasabaMdhI ane rAtrisa'badhI je je dharmakarmAM karavA ghaTe te karavAM joie ane jamAnAnI pAchaLa na paDavuM joIe. vartamAnakAlamAM vidyamAna saMghayaNa-zarIrabaLa-lokonI sthiti-dharmamA vahevAnI sthiti leAkeAnI tyAgIe prati pragaTatI bhAvanA-vartamAnamAM dharma pracAraka sAnukUla ane pratikUla sayeAgA-vartamAna dhArmika pravRttiyeyamAM sudhArA vadhAravAnI AvazyakatA-sAdhuvarganI astitA sarakSAya evA upAyA ane dharmanI sarvatra vizvamAM pratyeka manuSyane AvazyakatA ava khAdhAya ityAdi bAbatAnuM jJAna karIne udAraSTie tyAgIoe dainika ane rAtrika kanya dharmakAryAMne vyavasthApUrvaka sAnukUlakhaLa meLavI pratipakSIyabalanA saMghAtapUrvaka AdaravAM joie, dharmanAM mUlatattvA kAyama rahe che parantu mUlatratAnI saMrakSAkAraka dainika rAtrika uttara dharmapravRttiyAmAM jamAnAne anusarI pheraphAra thAya che evuM lakSyamAM rAkhI saMrakSaka ane pragatikara dRSTie sAdhuoe dharmapravRttiyAne AdaravI joIe. Avazyaka dharmanI je pravRttiye hAya tenI prasaMga pAmI vizeSataH pravRtti karavI joie. avataraNu--lAkettara dharmAvazyaka karmanI karaNIyatA darzAvavAmAM Ave che. cha prakAranAM Avazyaka karyAM. jJeza. dharmAvazyaka yogena nAzaH syAt kRtakarmaNaH / adhikAraH kriyAyAM te phalecchAtyAgapUrvakam // 18 // prItibhaktipravegena- dharmAvazyakakarmasu / yatitavyaM gRhasthaizca sAdhubhiH sAdhyadRSTitaH // 19 // sattvarajastamobuddhayA-dharmAnuSThAnakArakAH / gRhasthAH sAdhavazcorvyA vartante bhinnavRttikAH // 20 // For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cha prakAranA Avazyaka kame. SaDdhAvazyakakarmANi saamaayikaadibhedtH| svAdhikArAdibhedena sevyAni manujaiH sadA // 21 // zabdArtha-dhamavazyaka gavaDa pUrvakRtakarmane nAza thAya che. phalerachAtyAgapUrvaka dharmAvazyaka kriyA karavAmAM tyAre adhikAra che. gRhasthoe ane sAdhuoe sAdhyadaSTithI prItibhaktipravegavaDe dharmAvazyaka karmomAM prayatna karavo joIe arthAt dharmAvazyaka karmone karavAM joIe. dharmAnuSThAnakAraka gRhastha ane sAdhuo satvarajasa ane tame buddhivaDe bhinnavRttivALA hoya che. manuSyae-sAmAyikAdibhedataH SaDadhA Avazyaka kamene svAdhikArAdibhede sevavAM joIe. vivecana-dhArmika Avazyaka gavaDe pUrvabhavakRta aneka karmone nAza thAya che. dharmanA pratikAraka je je Avazyaka yogo hoya teonI pravRtti prAraMbhavI joIe. pramadanAM sthAnakano parihAra karIne dharmAvazyaka vega AdaravAthI jJAnAvaraNIyAdi karmanI nirjarA thAya che ane saMvaratvanI prApti thAya che. dharmAvazyaka yogenuM mahattva ane upazitva jeTaluM varNavIe teTaluM nyUna avadhavuM. dhamavazyaka yogo dvArA ananta sukhamaya muktipada prAptavya che ema Anubhavika nizcaya karIne anya sakAma phalecchAne tyAga karIne dharmAvazyaka kriyAmAM pravartavAna he Atmana ! tyAre adhikAra avadha ! ane Avazyaka dharmakarmomAM pravRtti kara !!! ekSaprApti mATe dharmAvazyaka karmakaraNarUpa hArI pharajane adA karavI te hArA AtmapuruSArtha para AdhAra rAkhe che. nirdiSTa dharmakarma sAdhya vAstavika phala je thavAnuM che te vinA anya phalanI IcchAno tyAga kare ema lekhakanI abhiprAya zailIne hRdayamAM sarvatra evA sthaLe e pramANe mana e avadhavI. dharmAvazyaka karmone prItibhaktinI prakharabhAvanApUrvaka karavAM joIe. je pramANamAM jenI bhAvanA che te te pramANamAM tenA kAryanI siddhi thAya che. Avazyaka kartavya dharmakAryo karavAno prasaMga kadi na gumAvavo joIe. dharmAvazyaka kamene karavAmAM prathama prItinI jarUra che. jyAM sudhI je kArya karavAnuM che temAM ruci-prIti udbhavI nathI tyAM sudhI te dharmakAryamAM AtmAnA sarva balapUrvaka pravRtti thaI zakatI nathI. jemAM prIti thAya che temAM pravRtti thAya che evuM sarvatra vizvamAM sarva manuSyanA anubhavavAmAM Ave che; atae Avazyaka dharmakAryomAM prIti thAya evA upAye grahavAnI AvazyakatA che dharmAvazyaka kartavya karmonI mahattA ane upayogitAnuM dravyakSetrakAlabhAve yadA sarvanaya apekSApUrvaka jJAna thAya che tyAre dharmAvazyaka kAryo para prema udbhave che ane pazcAt temAM zuddha prIti pragaTe che. dharmAvazyaka karmone prIti bhaktiyege jJAnAvaraNIyAdi sarva karmathI For Private And Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 70 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. mukta thavAne mATe karavA joIe evo hRdayamAM sAthe paga rAkhavAthI anya vastuonI kAmanA pragaTatI nathI ane tethI sApekSika niSkAmatAe Avazyaka dharmakarmo karI zakAya che evuM kathatAM koIpaNa jAtano virodha prApta thato nathI. dharmAvazyaka karmonI prathama ruci thAya che ane pazcAtuM tenI kriyAmAM pravRtti thAya che. utsarga mAge ane apavAda mArge dharmAvazyaka kartavya kAryone dravyakSetrakAlabhAve avadhavAthI pazcAt je kAle je kSetre je adhikAre je vidhithI je dharmAvazyaka karma karavAnuM hoya che te karavAnI mAnyatA ane pravRttimAM sAnukUla saMgo meLavI zakAya che ane saMkucitatAne tyAga karI zakAya che. dharmAvazyakakAryonuM cAre taraphathI paripUrNa jJAna thAya che ane te karavAnAM prayojano avabodhAya che tyAre AtmAnI te te dharmakAryo karavA mATe udArabhAvanA prakaTe che ane temaja vizAla sApekSadaSTithI pravRttimAM pravartI zakAya che. vorAnA nADAnI peThe ajJa manu Avazyaka dharmakAryomAM pravRtti kare che ane teo dharmakAryonA mukhya sAdhyopagathI bahu dUra jatA rahI vinAyaf ar: raamAra vAnara nI sthitine saMprApta karI zake che; atae te te dharmakAryonI jJAnapUrvaka prItibhaktinI dhUnamAM arthAt prItibhaktinA atyaMta AvezapUrvaka tathA anya kAmanAothI niHsaMgapaNue Avazyaka sarva karmomAM pravRtta thavuM joIe. prathamAvasthAmAM karmayogIoe prItibhaktinA AvezapUrvaka dharmakAryomAM pravartavuM joIe. premabhaktivinAnI dharmakarmanI pravRtti lukhI hoya che ane tethI AtmAnA upara keIpaNa jAtanI uttama asara thatI nathI. dharmAvazyaka kAryonI pravRttithI AtmAnA sadaguNonI khIlavaNImAM divyarasa reDAvo joIe ane AtmAnI zuddhatAnI jhAMkhI prakaTa thavI joIe. dharmAvazyaka kAryothI viSaya kaSAya nindA ane vikathA vagere durgA para jaya meLavAte hoya te hRdayamAM avabodhavuM ke dharmAvazyaka kAryonI pravRttimAM divya bhAvanA pragaTI che. Avazyaka dharmakAryomAM lakSya ApyA vinA svane tathA dharmasamAjane atyaMta hAni prApta thAya che ane tethI ane pariNAma e Ave che ke anya manuSya paNa svadaSTAntane anusarI Avazyaka dharmakAryomAM pramatta banI avanatiprati gamana kare che. Avazyaka dharmakarmone sarva manuSyae samajapUrvaka karavAthI samAjanI zaktimAM vRddhi thAya che ane tethI saMghabalanI ektAnI sAthe samagra vizvanI paramArtha pravRttimAM sahAdhya ApI zakAya che. Avazyaka dharmakarmo aneka prakAranAM che. je kAle je kSetre je dharmakarmanI atyaMta AvazyakatA jaNAtI hoya temAM sarvanI pUrve lakSya daI pravRtta thavuM joIe. vyaktisaMrakSA gurusaMrakSA dharmasaMrakSA cAturvidharmasaMrakSA ane yuddhadurbhikSAdi vipatti prasaMge Avazyaka upayogI dharmAnI apavAdikamArge saMrakSA Adi sarva prakAranI astitvakAkavardhakapragatikAraka saMrakSAonA sAdhanabhUta je je Avazyaka dharmakarmo hoya te te karavAmAM mukhya tA ane gauNutAno viveka saMprApta karI pravRtta thavuM joIe. dharmArthe Avazyaka che je For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - - - - .wriaa kema mA ja kAma na cha prakAranA Avazyaka kameM. ( 71 ). dharmaka hoya temAM manane niyukta karavAthI te te kAryonI satvara siddhi thAya che ane dharmakAryanA pravRttimArgamAM vidyavege AgaLa vadhI zakAya che. dharmanA je je nivRtti mArgo hoya te te mArgonuM saMrakSaNa karavA mATe vartamAnakAladezAdikane anusarI Avazyaka je je dharmaka jaNAtAM hoya temAM dhArmikajanoe prANuhutipUrvaka pravRti karavI joIe. zrI guru Adi jeo dharmanA pragatikAraka hoya teonuM pratipakSaduSTajanathI rakSaNa karavuM e eka jAtanI bhakitarUpa Avazyaka dharmakarma che; tene sevakee AdaravuM joIe. akasmAtuM rAtrI nA divasamAM je dharmakArya karavAnI devaguru ane dharmaprati AvazyakatA UbhI thAya te te dharmakarmanI AvazyakatAne svapharajarUpa lekhavI-temAM pravRtti karavI e dharmavIrapurUSanuM lakSaNa che. dharmanAM sarvAgo, dharmanAM sarva sAhitya ane dharmapracAraka sarva sAmagrIonI rakSA vRddhi ane pragati karavI e dharmanAM Avazyaka karmo che. dharma ane dharmIonI pragatimAM je je AsurI manuSya taraphathI vidane thAya to te vighone nAza karavA daivikazaktine prakaTAvavI ane doSabhege dhArmikajanone anantaguNa lAbha thAya evI pravRtti prAraMbhavI ane temAM yahoma karIne jIvana samarpavuM e niSkAma dharmakarmagIonI Avazyaka dharmakarma pharaja che. AtmasamarpaNa karyA vinA kadApi kaI kArya karI zakAtuM nathI. vizvamAM jeNe AtmasamarpaNa karavAmAM dehAdikanI mamatA tyajI dIdhI che ane svapharajamAM jeNe lakSya dIdhuM che te manuSya kharekhara kaI paNa kAryamAM pravRtta thaIne Atmika pragati karI zake che. niSkAmabuddhie marajIvA thaIne dharmakAryo karavAM joIe. svArthe-parArthe ane saMghArthe je je dharmakAme karavAmAM svAdhikAra megyatA avabodhAtI hoya to tevA Avazyaka dharmakAryo karavAmAM DaravAnA karatAM maravuM e cherUpa che ema mAnIne teomAM mAna apamAnanI vA kaI paNa kSaNika lAlasA rAkhyA vinA pravRtta thavuM eja dharmakarmagIonI mukhya kartavya pharaja che ane te adA karavIja joIe; je je dharmakarma karavAthI je je phala prApta thavAnuM che te thayA vinA rahetuM nathI. tenA phalanI IcchA rAkhatAM kadApi te phala na prApta thayuM to cheka cintA ane pAchA haThavAnuM thAya che ane kadApi icchApUrvaka phala prApta thayuM te harSa ane pulAvavAnuM thAya che. harSa kulAvuM zaka cintA vagerethI AtmA samabhAva tyAgIne viSamarAgAdika bhAvamAM utarI jAya che ane tethI samabhAve svapharaja adA karatAM je AtmAnI uccatA-zuddhatA rahe che te rahetI nathI ane rAgAdinuM satva prApta thAya che. ataova dharmakarmacagI e dharmakarmathI je thavAnuM hoya che te thAya che e nizcaya karI svayegya dharmakarmanI pharaja adA karavA sadA apramattabhAve vartavuM joIe. dharmakarmIonI nileSapaNe svadharmakarma pharaja bajAvavAnI dazA mATe te sthitinI prAptinA upAyo levA ane yAvatuM e sthiti prApta na thAya tAvat AtmAnI zuddhatA prati lakSya daI prIti ane bhaktivaDe For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - --- ( 72 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. R dharmakarmamAM pravRtta thavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. azuddha prIti badale zubha prIti ane aprazasya bhaktinA badale zubha bhakita dhAraNa karavAnI to yogyatA na AvI hoya ane ekadama prItibhakitane tyAga karI nirlepa rIte dharmakarmanI pharaja adA karavI evI mAnyatA dhArIne prItibhaktine anAdara karo ane prItibhakita vinAnI sthiti na prApta karavI ane temaja azubha rAga-prItimAM magna rahevuM e te kharekhara ubhayabhraSTa thavA jevI sthiti che. aeva sujJa dharmabaMdhuoe pitAnI yegyatAne tapAsa kare ane prItibhaktipUrvaka prathama dharmakarmomAM pravRtta thavA lakSya devuM. jeonA AtmAnI jJAnabaLe-vairAgyabaLe-dhyAnabaLe ane samAdhibaLe prIti vinA dharmakarma karavAnI pravRtti thAya che (amuka rAgAdinA abhAvanI apekSAe) te bhale te svapharajAnusAre dharmakarmamAM pravRtti kare; paraMtu jeo hajI aprazasya kakSAmAM pravRtta rahe che, aprazasyarAga azubhabhakti Adine sevyA kare che ane tevI pitAnI sthitine jeo anubhave che teone te mukhya zikhAmaNa e che ke pratyeka Avazyaka dharmakarmakarmamAM prIti bhakitanA atyaMtavege pravRtta thavuM joIe. prIti bhakti ge paripUrNa karmaganI paripakavatA thatAM saheje zubharAgAdino upazamAdibhAva thaze ane kevalIonI peThe prItibhakitanA pariNAma vinA svAdhikAre dharmakarmanI pharaja adA karAze. amuka kaSAyenA upazamAdibhAvathI hAla to te te kaSAye IcchA nA virAme niSkAma karmayogIpaNuM prApta thAya che. rAga ane dveSamAM na paDatAM samabhAve phalanI IcchAonAM virAme Avazyaka dharmakAryo jeone svayegya viveke avabodhAtAM hoya teoe svAdhikAre te te kAryo karavA sadA apramatta rahevuM joIe. gRhastha ane tyAgIoe svAdhikAragya pAlanIya saMsevya dharmAvazyakatratarUpa kAryone apramattapaNe karavA joIe. guNasthAnaka daSTie gRhasthoe ane tyAgIoe svayegya guNasthAnakagata prAptadharmakAryone karIne AgaLanAM uccaguNa sthAnakata dharmakarmone avazya karavA lakSya devuM joIe. guNasthAnakagata daSTie svasvayegya guNasthAnaka varUpa dharmAvazyaka karmone prIti bhaktithI karavAmAM svapharajanI pUrNatA avadhavI joIe. jema jema svagya AvazyakadharmakarmomAM pravRtti karAya che tema tema AtmAnuM vIrya vizeSa pramANamAM kSaNe kSaNe pragaTyA kare che ane AtmAnI paramAtmapadanI prAptimAM pragati thayA kare che. yAvat dhArmika Avazyaka dharmakarma karavAno adhikAra che tAvat mana-vANI ane kAyAthI pravRtti karavI e svapharaja kharekhara hArI che e pharaja pramANe vartavAmAM AtmAnI paramAtmatA pragaTavAnI che evuM avabodhIne niHzaMkabhAve svapharajanI pravRttimAM pravaryA kara !!! laukika vyAvahArika Avazyaka karmonI svAdhikAra jema gRhasthoe pharaja adA karavAnI che tema lakattaravyAvahArikaAvazyakadharmakarmadaSTie dharmAvazyaka kAryonI pharajane paNa taTastha sAkSIbhAve AtmAne AtmArUpe dekhIne tathA AtmAne AtmarUpamAM pariNamAvIne adA karavI joIe ke jethI For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - a * - * * cha prakAranAM Avazyaka kamAM. ( 73 ) dharmakArya pharaja adA karavAnI sAthe AtmavizuddhimAM samabhAve ucca pragati thayA kare. tyAgIoe tyAgadharmasvAdhikAra zrata dharma ane cAritradharma Adi aneka dhArmika Avazyaka kAryone vyavasthA ane anakamapUrvaka niyamasara karavAM joIe. vastutaH AtmAne zArvavya kamene sAkSIbhUta rAkhIne tathA rAgadveSa e bemAMthI keImAM na lepAvA detAM nirlepapaNue karavAM joIe. pitAnAM aneka nAmamAM ane zarIrAdi AkRtinA mehamAM kadApi na muMjhAtAM dharmakAryomAM pravRtta thavuM joIe. A vizvamAM nAma tene nAza che. keIpaNa tIrthaMkarAdi vyaktinuM anAdithI te anantakAla paryanta nAma rahevAnuM nathI. sAgaramAM uThatA taraMgonI peThe A vizvamAM je je nAma paDe che te paNa sadA rahetAM nathI. amuka AtmAnAM anAdikAlathI saMsAramAM paribhramatAM zarIroge aneka nAme paDyAM paNa temAMnuM eke nAma tathA rUpa A bhavamAM kAyama rahyuM dekhAtuM nathI te A bhavamAM je nAma pADavAmAM AvyuM che ane je nAme svayaM oLakhAya che te nAma tathA zarIrAkRtirUpe sadAne mATe bhaviSyamAM nahi rahe e nizcaya che. ata eva tyAgIoe nAmarUpamAM na muMjhAtAM svakartavyadharmakarma pharaja adA karavI joIe. yAvat nAmarUpamAM manuSyonI mati muMjhAya che tAvat niSkAmabhAve svaktavya karma karavAnI cegyatAnI siddhi thaI nathI ema avabodhavuM. nAmarUpanI ahaMmamatAnI vRtti jyAre TaLe che tyAre svayogya kartavya karmonI vAstavika adhikAritA prApta thAya che ane e vAstavika niSkAmakartavyatAnI adhikAritA prApta thayA pazcAt karmayegI thaI zakAya che. karmayegInI kartavya pharaja adA karyA vinA jJAnayoganI paripakava dazA prApta thaI ema kathI zakAtuM nathI. sarvajJa thaela tIrthakarane paNa trayodazaguNasthAnakanI sthiti paryanta upadeza dAna-vihAra-AhAragrahaNa ane saMghasthApanAdi kArya pharajo adA karavI paDe che te anya sAmAnyAdhikAravaMtamanuSya mATe to zuM kahevuM ? nAma ane zarIrarUpathI bhinna svAtmAne bhinna prabadhI kamagI gRhasthAe tathA tyAgIoe AtmAne siddha samAna bhAve. zarIra mana ane vANI e Atmapragati kartavya karmo mATe upayogI sAdhana che. paMcendri paNa kartavya svapharaja gyakarmo mATe sAdhanabhUta che. paMcendriyathI AtmAnI pragati thAya evI pravRtti karavI eja vAstavika mAro adhikAra che;-dravya kSetrakAlabhave AtmapragatikAraka je je sAnukUla saMgo prApta thayA che teone aMgIkAra karavAnI jarUra che ane je je saMyoge prApta thayA che temAMthI vighayapUrvaka pasAra thaIne pratikUla Avazyaka dharmakarmo karatAM karatAM taTasthatA ane sAkSIbhAvanA upayogane kSaNa mAtra paNa na visAre joIe; e kSaNe kSaNe upayoga karavo joIe. 3yo dharma: e vAkyane kSaNe kSaNe marIne kartavya dharmakarmomAM samabhAvapUrvaka pravRtti karavAthI potAnAmAM guNe 10 For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (198) zrI kuyAga graMtha-vivecana, ane durguNaeN vacce thatA yuddhane anubhava karI zakAya che ane ante durguNA para ya meLavI zakAya che tathA sadguNAnI prApti thAya che. zarIrastha AtmAmAM be prakAranI zakti che. eka AsurIzakti ane bIjI daivIzakti. AsurI ane daivIzakti vacce sadA yuddha thayA kare che. hiMsApariNAma-asatya-steya-abrahmacarya-sUrNAM-ajJAna-avirati-krodha mAna-mAyA-lAbha-irSyA-nindA-Alasya-viSayAsakti-kAma-nindA-rati ane ati Adi For Private And Personal Use Only Mei AsurI zaktiyA che. kSamA-dayA-sevA-bhakti-satya-asteya-brahmacarya-vairAgya-jJAna-vivekasamatA-zuddhaprema-tyAga-Ava-mAva-nilaMbhatA-tapa- sayama-cAritra-darzana ane niSkAmatA vagere daivIzaktiyeA che. jyAre AtmA AsurI zaktiyeAnA vazamAM thAya che tyAre te asura gaNAya che ane te piDamAM tathA brahmAMDamAM AsurIzaktiyeAnuM sAmrAjya vadhAre che. jyAre AtmA daivIzaktiyAnA tAme thAya che tyAre te sura gaNAya che ane te piMDamAM tathA brahmAMDamAM surIzatiyAne pracAre che. jevI piMDamAM surI ane AsurI zaktiyA che tevI brahmAMDamAM paNa sarvatra surI ane AsurI zaktiyeA vyApI rahI che. je manuSyeAmAM surIzaktie pradhAnapaNe varte che tene daivIsa'pattivALA sureza thavAmAM Ave che ane je manuSyomAM hiMsAdi AsurI zaktiyeA pradhAnapaNe varte che teone AsurI saMpattivALA asurA thavAmAM Ave che. jema pi'DamAM surI ane asurI zaktiyeAnuM yuddha pravarte che tema brahmAMDavati devadAnava-manuSya-pakSI ane pazu Adi sarva jIvAmAM surI ane asurI zaktiyAnuM yuddha pravartyA kare che. piMDamAM je je bhAvA pragaTe che tevA bhAvA brahmAMDamAM paNa pragaTe che ataeva brahmAMDamAM surIzaktiye sadA asurIzaktiyonA nAza karavA prayatna kare che ane asurIzaktiye svapratipakSIbhUta surIzaktiyAnA nAza karavA prayatnazIla thAya che. jema piMDamAM surIzaktiyeH ane asurI zaktiyAnA yuddhanA AtmAne anubhava prakaTe che-tadvat brahmAMDamAM paNa thatA surI ane asurIzaktiyAnA yuddhanA AtmAne anubhava thAya che. rajoguNa ane tameguNanI vRttie sarve asurIzatiyA gaNAya che ane sattvaguNanI vRttiyo che sarve surIzaktiyo gaNAya che. yApiMDamAM koI kALe asurIzaktiyAnuM prAbalya pravarte che ane surIzaktiyAnuM nikhalatva thAya che-tadvat brahmAMDamAM-vizvamAM koI kALe AsurIziktavALA manuSyAnuM sattAkhaLa sAmrAjya vRddhi pAme che. piMDamAM jema asurItiyAnA prAmaNyathI ane surIzaktiyeAnA nirmUlatvathI duHkha-zAka upAdhi ane azAnti vagere prakaTe che tema brahmAMDamAM-vizvamAM AsurI zaktiyAnA prAkhalyayukta sAmrAjyathI zAka bhaya duHkha ane anArogya vagere prakaTI zake che. vizvamAM AsurIzaktipradhAna asurA ane surIzaktipradhAna surI manuSya vacce - vidyA - rAjya-vyApAra- sevA ane sattAnI prApti mATe anAdi kALathI yuddho pravarte che ane hAla pravarte che tathA bhaviSyamAM anantakAla paryanta prakaTaze tene kadApi pAra AvavAnA nathI. vizvamAM mukhyatAe daivI soMpattivALA manuSyAnuM sattA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Pin www.kobatirth.org cha prakAranAM Avazyaka karmA, ( 75 ) khaLa-rAjyamaLa pravarte che teA tatsamaye dharmijIvAne zAnti maLe che ane adharma manuSya koI prakAranI dharmivAne upAdhi karI zaktA nathI. vizvamAM mukhyatAe AsurI sapattivALA manuSyAnI rAjya sattA vagere prabaLa zaktiyA vadhe che ane teonI sAme yuddhamAM yaDhisurI saMpattivALA manuSyA hArI jAya che te AsurIzaktionu sAmrAjya vadhatAM vicAra| ane AcArAmAM AsurI vAtAvaraNanuM prakhaLa vadhe che ane tethI vizvamAM hiMsAkapaTa-bRha-phleza-yuddha-azAnti ane pApakarmo vadhI javAthI vizvavarti jIveA duHkhathI pokAro kare che. e pramANe daivika ane AsurI zaktivALA manuSyonA dravyakSetrakAlabhAvAnusAre vizvamAM sattAkhalanI pragati hAni kharekhara divasa rAtrInI peThe thayA kare che. kAI kSetre kAI kAle surI zaktivALA manuSyanuM sAmrAjya pravarte che tA kAI kSetre kAi kAle AsurI zaktivALA manuSyAnuM sattAkhala sAmrAjya pravarte che. anAdikALathI te ananta kALa paryaMta surIzaktivALA ane AsurIzaktivALA manuSyA vizvamAM vartavAnA. AsurIzaktinA sarvathA vizvamAM vinAza thavA e kadApi banyu nathI banatuM nathI ane bhaviSyamAM banaze nahi. AsurIzaktipradhAna manuSyAnI rajoguNa ane tameguNathI parasparakaleze hAni thAya che. AsurIzaktivALA manuSya bhautika padArthAnA bhAgavaDe sukha bhogavavAnI mAnyatAvALA hoya che tethI teo AdhyAtmikasukhane avagaNIne bhautika padArthonI unnati ane tenI prAptimAMja phakta rAcyAmAcyA kare che. yadA AsurImanuSyA bhotika padArthAnuM sAmrAjya bhAgavavAne aneka maMtra taMtra ane yaMtranI zodho karIne saMpUrNa vizvamAM kalAvidyAmAM agraNI thaine surImanuSyane potAnA tAbe karI tenI AjIvikAnA upAcAne svahaste karI tene du:khI kare che tadA surIzaktidhAraka manuSyamAM eka evI puNyayeAge mahAna vyakti pragaTe che ke te asurImanuSyAnA hAthe pIDAtA surImanuSyanA samAjane uddhAra kare che ane adhyAtmavidyA, adhyAtmasukha tathA paramAtmapadaprAptikAraka Avazyakadhama kAyAne vizvamAM sarvatra phelAvI sarvatra vizvamAM zAnti sthApI zake che. evA jagaduddhAraka dharmAMsa sthApaka manuSyA kSatriyAdikulamAM avatAra le che ane dravyabhAvakSetrakhaLe asurAnI zaktiyene nAza kare che. evA mahAtmAne tIrtha kahevAAdi vizeSaNAthI vizvamanuSyA jANI zake che. Avazyaka dharmakAryAM karavAmAM piMDamAM rahelI AsurIzakti ane brahmAMDa yAne vizvavati AsurIzaktidhAraka manuSyeA taraphathI aneka vijJo upasthita thAya che. dharmanAM Avazyaka kAryAM karatAM krodha mAna mAyA lAbha mithyAmuddhi kAma irSyA nindA nidrA ahu mamatA kheDha zeka kaleza ane ratiatiAdi AsurIzaktiye peAtAnA svabhAva darzAvavA prasaMgopAtta sAmI AvIne ubhI rahe che tethI je mehanI prakRti yAne AsurI zaktiyAnuM jJAna dharAvatA nathI te te AsurIzaktinA dAsa banIne Avazyaka dharmakAryathI parAmmukha rahe che athavA AsurIzitayAnA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 76 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana. pariNAmanI sAthe Avazyaka dharmakAryonI pravRtti karIne dharmane adharmanuM rUpa ApI de che; paNa jeo AsurI zaktinI duchatA jANIne surI zaktine Acare che teo AsurI zaktithI dabAtA nathI. AsurIzakitanA tAbe thayela manuSya kharekhara dharmaraMganA sthAne jaga macAvI Avazyaka pharajane bhaMga karI de che. AsurI zakti game te vakhate hadayamAM utpanna thAya che tenAthI ane AsurI zakitavALA manuSyanI kharAba asarathI sAvadhAnaapramatta rahI Avazyaka svarogya dharmakAryonI pharaja adA karavAnI hoya che ema khAsa je avadhe che te prathama surIzakti ane surIzaktivALA manuSyanA satsamAgamamAM AvIne Avazyaka dharmakarma karavAnI potAnI adhikAritAnI prApti karI zake che. piMDamAM jema AsurI zakti uddabhave che te tene surIzakti vaDe haTAvI zakAya che tema brahmAMDamAMvizvamAM AsurI zaktine surIzakti vaDe haTAvI zakAya che. surIzakti vaDe AsurIzaktiene game te upAye nAza karavo te dharma gaNAya che tadrata vizvamAM paNa AsurI zaktino je je daivikazaktidhAraka Avazyaka dharmavaDe nAza karavo te dharma che ane dharmanA mATe dravyakSetrakAlabhAvAnusAre je je svakartavyogya kAryo karavAM e svapharaja che ane e svapharajathI kaI kAle manuSyoe bhraSTa na thavuM eja Annatine AvazyakAnu sartavyasevya pragatimArga che. AsurIzaktidhArakamanuSyonA sattAbaLe svasurIzaktidharmane nAza na thAya ane daivikadharmivargane nAza na thAya to-temaja aneka AsurIonA nAzasaha svadharmarakSaNasvAtaMtryarakSaNa-tathAsvaminuM vipattikAle rakSaNa karavuM e ApavAdika Avazyaka dharmakarmone evA prasaMge karI ApavAdika dharmakarmanI pharajane adA karavI e zikSA vipattikAle Adeya che. viSNukumAre aneka sAdhusaMghanI rakSArthe ane kAlikAcArya sAdhavAnI ane zAsananI rakSAthe vipattisamaye-saMkaTasamaye ApavAdika Avazyaka dharmakAryone karI Avazyaka dharmakarmanI pharaja adA karI hatI. utsargamArga ane apavAdamArga AsurI zaktinA vinAzALe ane daivikazaktio tathA daivikazakitadhAraka manuSyanA astitva saMrakSAthe teonI pragati mATe kSetrakAlAnusAre alpaSe vizeSa dharmalAbhe svayegya Avazyaka dharmakarmanI je je pharajo adA karavAnI jaNAtI hoya temAMthI je zaMkA, bhaya, kheda ane dehAdi mamatvanA ge bhraSTa thAya che te svanuM paranuM caturvidha saMghanuM ane pAramezvarI AjJAnuM khaMDana kare che ema avabodhavuM temaja dharmakArakajanonI sevAbhaktinA mArgone nAza kare che ema avabodhavuM. alpaSa ane mahAlAbhArthe yadi svane nahi parantu dhArmika samAjane lAbha thanAra hoya te saMghanI pharaja adA karavAnI dRSTie zrI bhadrabAhunI peThe svayegya dezakAlAnusAre zIrSa para AvI paDelI Avazyaka dharmakarmapharajane AtmazaktinA bhege AdaravI paDe temAMja vennati samAyelI che ema avadhavuM. Avazyaka dharmakAryone kaI rajoguNavRttithI kare che ke tame guNavRttithI kare che ane keI savaguNavRttithI kare che tethI For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cha prakAranAM Avazyaka ka. ( 17 ) Avazyaka dha kAryAM karanArA bhinna bhinna vRttibhede bhinna bhinna heAya che. keTalAka manuSya rajoguNavRttithI Avazyaka dharmakAryo kare che, keTalAka manuSyA tAmasIvRttithI Avazyaka dharmakAryo kare che ane keTalAka manuSyA sattvaguNavRttithI Avazyaka dharmakArTUne kare che. aneka prakAranA sAMsArika padArthAnI lAlasAthI Avazyaka dharmakAryAM karavAthI Avazyaka dharma kAryAnA cA phUlathI bhraSTa thavAya che. pAzavavRttiyAne saMteASavA keTalAka Avazyaka dharmakAryAne kare che. mAnapratiSThA kIrtipUjA ahavRttinI lAlace manuSyA Avazyaka dharma kArDane karI rajoguNavRttinuM prAbalya vadhAre che. aprazasya krodha ane vaira vALavAnI buddhi klezahiMsA pariNAmotpAdaka raudradhyAna vicArA vagerene tAbe thai keTalAka manuSyA tameguNunA pUjArI banI Avazyaka dharmakAryAMne kare che. kSamA, Avata mAva yukti satya ane zauca vagere tathA maitrIbhAvanA pramodabhAvanA mAdhyasthabhAvanA ane kAruNyabhAvanA vagere bhAvanAAnA pASako ane rajoguNa ane tameguNavRttirUpa mAhanIya kanA nAza karavAmAM pravRtta thanArA sattvaguNI manuSyA Avazyaka dhakAcane svayogyatAnA anusAre karatA chatA vAstavika AtmazuddhirUpa svAdhikAra prApta krUrajathI lane anubhave che. rajoguNI ane tameguNI sAMsArika kArya pravRttimAM ane dhArmikakArya pravRttimAM azAnti udbhave che ane AtmAnI jJAnAdika pragatimAM aneka vijJo pragaTa thAya che. rajoguNavRtti ane tameguNavRttithI svAdhikAre dhArmikakAryanI pravRttiyAne paripUrNa adA karI zakAtI nathI. rajoguNa ane tamAguNavRttinAyeAge AtmAnI nirlepatA yathAyeAgya saMrakSI zakAtI nathI ane magajanI samatAlatAne badale viSamatApUrvaka pravartavAthI svaparanI vAstavika pragati karI zakAtI nathI. rajoguNI ane tameAguNI manuSya Avazyaka dharmakArya phlane rajoguNa ane tameguNarUpa phUla tarIke parimAve che. rajoguNI ane tameguNI manuSyA je je Avazyaka dharma kAryothI sattvaguNanI vRddhi thavAnI che tene sthAne tameguNa ane rajoguNanI vRddhi kare che. rajoguNa ane tamoguNavRttithI Avazyaka dharma kAryAMne karatAM vizvamAM zAnti pravartAvI zakAtI nathI. ataeva sujJa manuSyoe rajoguNa ane tameguNavRttinA parihArapUrNAMka sattvaguNavRttithI pratyeka Avazyaka dharmakAryane karavA lakSya devuM, rajoguNI ane tameguNI manuSyA yadi Avazyaka dharma kArya karanArA manuSyanA rakSaNArthe pravRtti ane tenI bhakita kare te te zanaiH zanaiH sAtvika padanA adhikArI banI zake. rajoguNa ane tamoguNathI piMDamAM ane brahmAMDamAM zAMtinA vicAra prasarAvI zakAtA nathI. Avazyaka dharmakArya pravRttiyeAmAM pravartaka rajoguNI ane tameguNI manuSyA krodha mAna mAyA lAbha ane kAmavikArAdinA vazamAM thaI anItinA upAsaka banI rAvaNu ane kauravAnI peThe paraspara kleza vaira yuddhAdimAM pravRtta thaI svAvanatinA svahaste khADo khode che. ataeva Avazyaka dharmakAryamAM pravRtti karavAnA paNa rajoguNI ane tameguNI For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 78 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. jIvane adhikAra nathI. rajoguNa ane tamoguNI manuSya laukikakarma pravRttimAM ane Avazyaka dharmakarmomAM vivAhanI vaSI vALanAranI gatinI peThe AcaraNa kare che. ataeva vizva sAmrAjyanA ucca padomAM ane dharmakarma sAmrAjyanA ucca padomAM teone niyukta karavAthI vizvarAjya-sAmrAjya ane Avazyaka dharma sAmrAjyanA kAryonI ane tenI pragatikAraka suvyavasthAnI avyavasthA thaI jAya che-evuM avabodhI sAtvikajanogya Avazyaka dharmakAryonA padanI saMrakSArthe rajoguNa ane tamoguNIne parihAra kare joIe. vizvavyavahArajIvanamAM ane dharmavyavahArajIvanamAM vidyA kSAtrabela vyApAra ane sevA e cAra karmanI pravRttirUpa taMtra yaMtra ane maMtra vinA kSaNamAtra paNa jIvI zakAya tema nathI. rajoguNa ane tamoguNI manuSya vizvavyavahAra karmamAM ane dharmavyavahArakarmamAM pravRtti karIne je kaMI kare che tenA karatAM sAtvika manuSya vizvavyavahAranA Avazyaka karmomAM ane dhArmika vyavahAranA Avazyaka kAryomAM svAdhikAra pravRtti karIne svane tathA vizvane saMrakSavA zaktimAna thAya che. rajoguNa ane tamoguNa manuSyanA hRdayamAM uccaguNenA abhAve paramAtmAnI jhAMkhIne sAkSAtkAra thato nathI ane tethI adhyAtmajJAnanuM teo svahRdayamAM pariNamana karI zakatA nathI, tethI teo nnati ane ponnatimAM vidyutavege pravartI zakatA nathI; atae nnati ane pannatimAM vidyutavege gamana karavAne rajoguNa toguNanA nAzapUrvaka sAviguNane prApta karavAnI jarUra che. rajoguNa ane tamoguNI manuSyane sAtvikaguNaprAptipUrvaka paramAtmapada prApta karavAne Avazyaka dharmakAryo karavAno adhikAra che; paraMtu teoe sAtvikajJAnIonI nizrApUrvaka pravRtti karavI joIe, kAraNa ke tethI teo svAdhikAre lAbha meLavavA zaktimAna thAya che. sAtvika jJAnIo dayA satya ane prAmANyAdiguNonA upAsaka bane che ane tethI teo svAtmAnI zuddhatApUrvaka Avazyaka dharmakAryonI pharajane adA karIne vizvanuM zreya karavA samartha bane che. sAtvikajJAnIo rAtrI ane divasamAM je je Avazyaka dharmakArya karavAnAM hoya che temAM nipaduSTie pravRtti karIne nirlepa rahI zake che. jJAnIo AtmA karma ane paramAtmAnuM paripUrNa sammasvarUpa avabodhI zake che, tethI teo " nizcanAramAM Tizca ghavArataH suthasthaDhitathA jJAna divAna DhivA dara. ' A pramANe kathitalekane hRdayamAM dhArIne aliptadaSTivaDe Avazyaka dharmakAryo karatA chatA alipta rahI zake che. nizcayaSTie attaramAM zuddhopaga dhArIne bAhyapravRtti karatAM chatAM kUrmAputrane kevalajJAna udbhavyuM hatuM. aliptadaSTivaDe pravartatAM AzravanA hetuo te saMsAramAM saMvararUpe pariName che. AtmajJAnI sAtvikamanuSya sAMsArikavyavahAra ane Avazya dharmavyavahArane svapharajAnusAre adA karate chato kadApi laukikavyavahAramAM ane lekottaravyavahAramAM parataMtratAno adhikArI banI zakatuM nathI. kAraNa ke te jANe che ke svAdhikAre prava For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Pin jJAnInI karI. ( 79 ) vavAmAM yi maMdatA sevAze te mi manuSyeAnA vartamAnajamAnAmAM adharmiyAnA hAthe parAjaya thatAM sarva AbatamAM adharmiyAnu prAbalya vadhaze ane tethI para parAe pUrvajoe je dhArmikonnati, ane dharma svAtaMtryAddiguNA vArasAmAM sAMpyA che tene nAza thavAmAM pote nimittabhUta thatAM bhaviSyanI prajAnA zApa dharmanAzakatva ane tInAzapApa vagerenA bhAkatA thavu' paDaze. anubhavajJAne viveka karIne AtmajJAnI sAtvika manuSya Avazyaka je je dharmakRtyo karavAnAM che ane jenA na karavAthI dharmanI pragatimAM vikSepa udbhavavAnA saMbhava rahe che te te kAcane avazya kare che, dravya kSetra kAla bhAve Avazyaka dharma kAryAnA aneka bheda paDe che. dharmanAM sakAryone Avazyaka kArya tarIke sakhAdhI zakAya kAryAM karatAM vamAnamAM jenI prathama AvazyakatA siddha kare che te mukhyatAe dhArmika AvazyakakArDsamAM gaNI zakAya che. adhyAtmajJAnI sarva bAhyapadArthoM para ahaMmamatvatyAgathI vijaya meLavavA zaktimAn thAya che; ataeva vizvamAM AtmajJAnIkadApi anya manuSyAthI vyAvahArika tathA dhArmika e bemAMthI koi paNa bAbatamAM hAra pAmatA nathI. kahyuM che keH-- tathApi te sarva aththAmAnI yoga dhare vyavahAra, pAme nahIM kadi hAra. adhyAtma. vizAla dRSTi rAkhatA re, gabhIra manano udAra; anubhava pAme AtmanAre, Dare nahIM saMsAra, Atmazuddha paryAyamAMre, rAkhe nija upacega; vyavahAre varte tathApi, svAde nijaguNa bhoga. lepa vinA karaNI kare re, adhikAre nija sa; saumAM rahe sauthI sadAre, nyArA dhare nahi ga. baMdhAtAM rUDhi baMdhanere, nahi antaramAM banya; rUDhIba dhanavyavahAramAMre, varte thaI nahI anya. nirahavRttimaya banIre, pALe bAhyAcAra antar nija guNa lakSyamAMre, jalapa'kajavAra. zAtA azAtA vedanIre, bhAge nahIM muMjhAya; sahajazuddhanijadharma mAM, pUrNa ramaNatA pAya. kuzala sahu vyavahAramAMre, Dagye kadi na gAya; buddhisAgara jJAnInIre, kartavya karaNI sadAya. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only adhyAtma. 1 adhyAtma. 2 adhyAtma 3 adhyAtma, 4 adhyAtma. pa adhyAtma. adhyAtma, cha Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - -- ---- ( 80 ) zrI kamoga graMtha-savivecana. ItyAdi padadvArA avabodhavuM ke adhyAtmajJAnI sAtvika hovAthI te magajanI samAnatA rAkhIne aneka prakAranA kaSAyane jItI dharmakarma karate chatA paNa ahemamatvathI lepAto nathI ane sarva bAbatamAM te anya manuSyothI pAchaLa rahetuM nathI. sAtvika AtmajJAnInA AtmAnI zakti khIlavA mAMDe che. indriya mana vANI ane kAyAne vaza vartAvIne tathA AjubAjunA sAnukaLa saMgone meLavI svAdhikAre kAryanI siddhimAM te anya manuSya karatAM agragaNya pragatimAna rahe che. AtmajJAnI bAhya zubhAzubha karmo bhagavato chate harSazekamAM lIna thato nathI eja tenuM apUrva Antarika pariNAma-vartana hovAthI te svapharajagya keI kAryanI pravRttimAM niSphaLa jatAM aratine ane saphala thatAM ratine pAmatuM nathI. te to svAdhikAre Avazyaka dharmakAryanI pharaja adA karavI eTaluM sUtrarUpa mAnIne pravarte che. pUrvakarmAnusAre sarva thayA kare che paNa hRdayamAM ciMtavyA pramANe thatuM nathI tethI he Atmana ! tyAre aneka bAbatomAM utsuka thaIne vika95 saMka95 cintAnA vaza na thavuM ! ! ! ema AtmajJAnI potAnI mAnyatAmAM daDha hovAthI bAho dhArmika pravRttinI asarathI antaramAM rAgadveSanI salepatA pAmato nathI. jemAM lepAvAnuM che temAM salepabhAvathI kriyA karato nathI paraMtu nirlepabhAvathI kriyA karato hovAthI sAtvika AtmajJAnI Avazyaka dharmakAryo karavAne kharekhara adhikArI bane che. je rajoguNa ane tamaguNavRttine dabAvI zakto nathI te vizva para vijaya meLavavA zaktimAna thatuM nathI. taravAranI dhArathI vizva para je vijaya meLavI zakAya che te yadi rajoguNa ane tame guNavRttivaDe yukta hoya che te te vijaya vizvamAM sthAyI rahI zakato nathI. sAtvikanItipurassara vidyA kSAtrakamadithI je vizva para vijya meLavI zakAya che te bahukAlaparyanta sthAyI rahI zake che. AtmajJAnI sAtvikanItipurasara Avazyaka dharmakAryo karIne vizvanI pragati karIne je vijaya meLavI zake che tenA samAna anya koI vijaya meLavavA zaktimAna thato nathI. sAtvika AtmajJAnI naiRRyika dRSTie vizvanI vAstavika sthiti avadhe che tethI te pUrvakAlamAM jyAM jyAM baMdhAye hato temAM te vartamAnamAM niHsaMgabhAve pariNamato hovAthI baMdhAto nathI. AtmajJAnI zubhAzubhabhAvamAM muMjhAtuM nathI tethI tenI mana vacana ane kAyAnI pravRttithI te svaprArabdha bhogavatAM svayegya adhikAra pharaja pramANe pravartatAM kSaNe kSaNe AtmAnI ane vizvanI pragatimAM AgaLa ne AgaLa vadhyA kare che. mana vacana ane kAyAnI kaI paNa prakAranI pravRtti karyA vinA keI paNa jIva vizvamAM rahI zakto nathI ema AtmajJAnI avabodhe che tethI te svAdhikAra pharaja gya laukika karma ane lakottarakanI pharaja adA kare che ane antarathI bAhya je je kare che temAM "nADa 7 nA mojA" ityAdi bhAvanA pravarte che tethI te kadApi Avazyaka dharma karmathI bhraSTa thato nathI, bAhyakartavya kAryone bAhyapharaja pramANe svAdhikAra karato hovAthI For Private And Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Avazyaka karmo kayAre kayAre karavA ? ane bhagyane bhagavato hovAthI bAhyadaSTie te kabhitA bane che parantu te antarathI "nAduM ja nAduM mo" e bhAvathI niHsaMga niSkriya hovAthI te bAhyakarmothI lepate nathI; ItyAdi kAraNoe rajoguNa ane tamoguNI manuSya karatAM AtmajJAnI sAtvika manuSyone adhikAra anantaguNa vizaddha ane uraca hovAthI teo Avazyaka dharmakAryonIpravRttinA paripUrNa adhikArI kare che. jenI jevI vRtti tevI vRttio te kAryane kartA bane che. rajoguNIvRttinA asaMkhya bheda che. tame guNI vRttinA asaMkhya bhedo hoya che ane sAtvikaguNIvRttinA asaMkhya bheda hoya che tethI te te jAtanI vRttinA Avazyaka dharmakArya karanArAonA paNa bheda avabodhavA. AtmArUpa Izvara kathe che ke sAtvikajJAnI Avazyaka dharmakAryone karato chato AtmArUpa izvararUpa je huM tenI pAse manane rAkhIne niHsaMgadazAmAM kSaNe kSaNe AgaLa vadhI paripUrNa nilapI banI saMpUrNa jJAnAvaraNIyAdi karmothI vimukta thAya che. uparyukta zlokane paramArtha e che ke bhinna bhinna vRttivALA manube bhinna bhinna vRttithI Avazyaka dharmakAryone kare che ane svasthavRttvanusAre phaLa prApta karI zake che. tamaguNavRtti ane rajoguNavRtti karatAM sAtvikavRttinA asaMkhya bhede dharmakArya pravRtti karanArA taratamaya uttamattama avabodhavA. jyAM sudhI vRttinuM paripUrNa svarUpa avabodhavAmAM AvatuM nathI tyAMsudhI pitAno AtmA kaI vRttine anusare che teno nirNaya karI zakAto nathI; ataeva atra rajoguNavRtti tamoguNavRtti ane sAtvika guNavRttinA svarUpanuM kiMcit digadarzana karavAmAM AvyuM che. AtmajJAnIo antaramAM kaI vRttithI pravarte che tene teo svayaM nirNaya karI zake che; parantu teonA AtmAone anya manuSya nirNaya na karI zake te saMbhAvanIya che; temaja AtmajJAnIo viziSTajJAnaprabhAve anya manuSyanI vRttine nirNaya karI zake ane viziSTa jJAnanA abhAve na paNa karI zake te saMbhAvya che. bIjI rIte Avazyaka dharmakAryone savAra ane saMdhyAnI dharmakriyA bhede cha prakArano bheda paDI zake che. sAmApaka, caturvitatA, guruvana, pratimA, prathANA ane mAthA e cha prakAranAM Avazyaka dharmakarmone vyavahArathI ane nizcayata: dararoja savAra ane sAMje pannara divase cAra mAse ane varSa karavo paDe vyavahArathI teone kriyAvidhipUrvaka karavAM paDe che ane antarathI ja Avazyakene te te AvazyakonA ucca uddezonA pariNAmapUrvaka karavAM paDe che. cha prakAranAM Avazyaka dharmakAryo karavAthI AtmAnI zuddhi ane uracatA thayA kare che. sAmAyikanAmanuM Avazyaka karIne rAtri ane divasamAM je je kAle je je kSetre je je kArya karatAM samAnabhAva na rahyo hoya tatsaMbaMdhI pazcAttApapUrvaka nirlepa samabhAvanAmAM vRddhi karavAnI hoya che. sAmAyika arthAt samabhAvapUrvaka trasa ane sthAvara jIvomAM tathA ajIva padArthomAM vartIne AtmAnuM For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 46 ( 82 ) zrI kamacAga graMtha-savivecana. Ruo vAstavika samabhAvasvarUpa pUrNa prakaTa karavAnuM hoya che. pratyeka manuSyane avazya evu vicAravuM ane pravartavuM ke jethI samabhAvanA kSaNamAtra paNa viyoga na thAya. AvI samabhAvanI dazAnA bhAvane sAmAyiTM kathe che ane evuM sAmAcihnanuM svarUpa hovAthI vizvavartI sarva prANIoe; te avazya karavAnI prabhunI AjJA hovAthI tene sAmAcA Avazyaka kathavAmAM Ave che. cAvIza tIrthaMkarAnI stuti karavAthI AtmA tIrthaMkaranA padane anusarI tevA guNA pragaTAvI tIrthaMkarapadanA adhikArI bane che. ataeva sarvajIvAe avazya viratitava nAmanA Avazyakane sevavuM joI e-gurunA guNAne prApta karavAne vinaya ane bahumAnapUrvaka tathA kriyAvidhivyavahArapUrvaka sarva jIvAe be vakhata guruvaMdana karavu joie. guruvaMdanathI aneka prakAranI sarva jIvAnI unnati thAya che. ataeva guruvaMdanane Avazyaka dharma karma tarIke prakheAdhyu che. grahaNa karelAM vratAmAM aticArAdi je je doSo lAgyA hAya tenI nindAgarhapUrvaka doSothI pAchA pharI punaH te doSone na sevavA tene pratikramaNa Avazyaka kahevAmAM Ave che. pratikramaNa karavAthI sarva jIvAnA AtmAnI vizuddhi ane AtmaguNAnI pragati thAya che; mATe sarva jIvAe sana sudhAravA ane dunano tyAga karavA be vakhata pratikramaNa karavu joie. rAtrI ane divasamAM pratyeka kArya karatAM kAyA parathI dehamamatvano tyAga karavA joie. dehAdhyAsa TALIne pratyeka kA karatAM AtmAnI paramAtmA prakaTa thAya che; ataeva sarva jIvAe sAMsArika tathA dhArmikakArya karatAM vAyotsarga nAmanuM Avazyakakarma karavuM joIe. aneka prakAranI aniSTapariNAmaprada lAlasAenI nivRtti kharekhara pratyAkhyAna nAmanA AvazyakakarmathI thAya che. mana vANI ane kAyAnA AreAgyasaha AtmikaNu ArAgyavardhaka pratyAkhyAna Avazyakaka che. sAmAyika, caturviMzatistava, guruvandana, kAyotsarga, pratikramaNa ane pratyAkhyAna e cha prakAranA Avazyakadharma karmAnu Antarika rahasya kiMcitvizeSataH avadhavA cegya che. appA samAiyaM hor3a Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 39 For Private And Personal Use Only sAmAyaka e AtmA che. rAgadveSanI pariNati vinA AtmAnI je samabhAvapariNati gaTe che eja vastuprataH sAmAyika che. AvuM satya sAmAyika pragaTAvavAne mATe vyavahAra sAmAyakanI kriyA che. dararoja AtmAnA samabhAvarUpa sAmAyikamAM rahIne peAtAnI pirapUrNa samabhAvadazA pragaTa karavI eja sAmAyikanA mukhya uddeza che. gRhastha hAya vA tyAgI hAya paNa tene game te bhavamAM kharUM samabhAva prAptirUpa sAmAyika prApta karyA vinA mukti nathI. roharaNAdi sAdhuveSa ane zrAvakanAM cavalAdinA sAdhya uddeza e che ke samabhAva rAkhave, samabhAvanA mAgeryAM grahaNa karavA, kleza kajIAthI dUra rahevuM, koinI nindA kuthalImAM paDavu nahi, koI jIvane pIDA thAya evuM mana vacana ane kAyAthI kArya karavuM nahi ane Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UR samabhAvanuM mahatva. (83 ) duniyAmAM koI paNa padArtha para rAga vA ASanI vRtti dhAraNa karavI nahi. AtmAnI mULa zuddhadaSTithI sarva dekhavuM. AtmadRSTithI sarva jIvonA mULa dharmane dekha. jenI sAthe lAgelAM karma ane tethI thaelI bAhya zarIrAdi sthiti te upara lakSya devuM nahi. jIvane jIvanA mULa zuddha dharmo dekha ane pudgalane pudgala rUpe dekhavuM. keI dravyo ke dravyamAM Arepa karyA vinA vastune vastu rUpe avalokane AtmAnA samabhAva dharmathI eka kSaNa mAtra paNa dUra thavuM nahi. AvuM samabhAvarUpa AtmAnuM svarUpa teja sAmAyika che. antamuM pagathI AtmAnA samabhAva pariNAmamAM ramavuM teja uttama sAmAyaka che. tenA samAna anya sAmAyiko ke je vyavahArathI gaNAya che te nathI. vyavahAra karaNIrUpa para vastumAM sAmAyikanA AropavaDe naigamanane Azraya karIne sarva nayasApekSatAne sAmAyikamAM cUkavI nahi. je je vakhate vyavahArathI sAmAyika karavAmAM Ave te te vakhate krodha mAna mAyA lebha ane paravastumamatva vagere dene TALavA ane vairAgyavaDe AtmAne bhAvavA prayatna karavo. nimitta kAraNonuM avalaMbana karIne AtmAmAM sAmAyika javuM. AtmArUpa sAmAyikamAM lakSa prema rAkhIne layalIna thaI javuM. rAgadveSAdi pariNatithI rahita evuM mAruM zuddha svarUpa te ja huM chuM evA zuddhopaga vaDe sAmAyikane kAla saphala karo. sAmAyika to dararoja gRhasthoe karavuM ane sAthopagavaDe AtmAne bhAvo ke jethI dararoja rAgadveSanI pariNati TaLe ane tethI pitAno AtmA sarva bAbatamAM sAkSIrUpa banI zake. te samo samUhu, thANu ya tarata sAmAyaM doz, phu sTamAM I 2 je sarvabhUta trasasthAvara jIvomAM rAga dveSa vinA samabhAve varte che tene sAmAyika che e pramANe kevalibhASita che. rAgI ane dveSI sarva jIvomAM samabhAva vate tyAre sAmAyikadazA AvI ema avadhavuM. samabhAvapUrvaka kartavya kAryo karavAthI vizvavartI sarvajInuM zreyaH sAdhI zakAya che. sarva jIvomAM ane ajImAM jene samabhAva pragaTa hoya che te aSi mahAtmA sAdhu Adi padane adhikArI banI zake che. samabhAvathI ucca pada maLI zake che. samabhAva vinAnA manuSya ucca pade kadApi vyavahArathI caDhe che jhoye teo tyAMthI patita thAya che. jema jema adhikAra uraca tema tema samabhAvarUpa yoga paNa ucca hoya che teja vizvanuM zreya sAdhI zakAya che. bhagavagItAnA SaSTAdhyAyamAM nIce pramANe A saMbaMdhI lakhavAmAM AvyuM che. samUtarathamAmAnaM sarvabhUtAna rAmanA reMte rojayuktaatmaa sarvatra samadarzanaH // 29 // yo mAM pazyati sarvatra sarva ca mayi pazyati / tasyAhaM na praNazyAmi sa ca me na praNazyati // 30 // sarvabhUtasthitaM yo mAM bhjtyektvmaasthitH| sarvathA vartamAno'pi sa yogI mayi vartate // 31 // Atmaupamyena sarvatra samaM pazyati yo'rjuna / vA ki ghA suda 4 tho vma mata: || 32 AtmAne aikya sattAe sarva bhUtastha dekhe ane sattAnA eye sarva bhUtone AtmAmAM dekhe-evA gavaDe yuktAtmA sarvatra samadarzanI kathI zakAya arthAta evI dazAe sattAnA eye ane samabhAve samabhAvamAM For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-savivecana. UF pariNamatAM samadarzanarUpa sAmAyika kathI zakAya. je mane sattAnA aikaye ane samabhAve sarvatra dekhe che ane sarva mArA viSe arthAt AtmAmAM-brahmamAM dekhe che tene huM nAza karI zakato nathI ane te mAro nAza karI zakato nathI-ema jaina AdhyAtmika dRSTie avabodhavuM. sarvabhUtasthita evA mane je ekavamAM Asthita thaIne bhaje che te gI sarvathA vartamAna mArAmAM paNa che evuM samabhAvanI abhedabhAvanAe avadhavuM. svAtmAvata sarvatra sarva jIvone samapaNe dekhe che tathA sukha duHkhamAM paNa je samapaNe varte che evA samabhAvarUpa sAmAyikane prApta karanAra paramayogI jANo. samabhAvarUpa sAmAyaka evuM che ke jemAM janma jarA ane maraNanAM duHkhane avakAza nathI. samabhAva eja muktinI sAcAmAM sAcI niHsaraNi che. samabhAvanAM pariNAma pAmelo AtmA teja uttamottama sAmAyika che. je je aMze samabhAva Ave che te te aMze sAmAyika che ema nayenI apekSAe avadhavuM. koI para rAga vA keI para dveSa vicAra thAya nahi evuM samabhAva sAmAyika aDatAlIza mInITa paryata satata samabhAvanA vicArothI karAya te uttama avabodhavuM. sAmAyika rUpa AtmAne prApta kare arthAta samabhAvapariNAmamAM rahevuM eja sAmAyika che. AvuM sAmAyika karyA vinA saMsArane ata AvatuM nathI. game te vicAro ! ! ! game tyAM jAo ! ! ! paNa samabhAvapa sAmAyika prApta karyA vinA AtmAne Ananda prApta thanAra nathI. samabhAvanI khumArI jyAM na hoya te sAmAyika vastutaH nathI. AkhI duniyAnA manuSyone samabhAvarUpa sAmAyikanI AvazyakatA che; mATe samatAne sAmAyika Avazyaka kahevAmAM Ave che. jJAnayogIne sAmAyika prApta thAya che. jJAnayogInI nizrAe karmayogIne sAmAyika prApta thAya che. samabhAva prApta karavAnI kriyAne karma kahevAmAM Ave che. adhyAmazailInI paribhASAe samabhAva jethI prApta thAya evI kriyAo je je hoya te te niravadyakarmavega avabodha. be ghaDInA sAmAyikamAM samabhAvarUpa pariNAmanI khumArI pAmelo manuSya anya kAryo karatI vakhate paNa nirlepa rahevA samartha thAya che ane te game te vakhate paNa samabhAvane bhUlatuM nathI. AvI samabhAvanI dazAmAM AvyAthI vAsanAone svayameva vilaya thAya che ane taravAranA myAnanI peThe sarvakAlamAM zarIrAdithI bhinnapaNe AtmAnuM bhAna thAya che. samabhAva sAmAyika e potAnA AtmAmAM che mATe antardaSTithI antaramAM jovuM. AtmAnA samabhAva dharmane prApta karyA pachI anya Avazyakene manuSya adhikArI bane che. samabhAvamAM pariNAma pAmele AtmA kharekharI prabhunI prabhutAne anubhava karavA samartha thAya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM pariNamI javuM eja paramAtmAno anubhava karavAno mukhya upAya che. sarva jInI tathA pitAnI siddhasamAna sattAnuM dhyAna dharavuM ane audayikabhAva para dRSTi mUkavI nahi e ja sAmAyikarUpa pitAnA AtmAne anubhavavAne mULamaMtra che. samabhAvarUpa sAmAyika karanArA game te For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BE samabhAvarUpa sAmAyika. ( 85 ) dharmanA hoya to paNa tenI mukti thAya che. caMdana lagAsaMgho ghA zuddha ghA jhava kanno va. samabhAvamathI 3 mud saM ? tAMbara hoya, vA digaMbara hoya, bauddha hoya athavA anya vedAMtI AryasamAjI hiMdu khristI ane musalamAna vagere game te hoya paraMtu sarva darzananA AcAravicAromAM jene samabhAva thayo che te mukti pAme emAM jarAmAtra paNa saMdeha nathI. sarva bhava ane sarva pApothI mUkAvanAra samabhAva che. samabhAvaprApti mATe je je sAdhana avalaMkhyAM hoya paraMtu samabhAvanI prApti na thaI to te sAdhananI niSphaLatA jANavI. samabhAva e paramAtmAnuM hRdaya che. samabhAvane pAmanAra paramAtmA bane che. samabhAvI AtmA kartavyakaraNI karato chate sadA mukta che. samabhAvI AtmA A vizvamAM sarva manuSyane rAjAone ane Indrone mAnya-pUjya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM rahenArane uraca satya tanI prApti thAya che ane te vizvamAM saMpUrNa satyane dekhI zake che. AtmAnA jJAnAdiguNone khIlavavAno mULa samabhAvarUpa sAmAyika ja upAya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM pariNAma pAmIne pazcAt jovAmAM Ave te jJAnAdiguNanI zuddhi thayelI anubhavavAmAM Ave che. gRhasthAe dararoja sAmAyika karavuM joIe ane sAmAyikarUpa AtmAne prApta karavA dararoja prayatna karavo joIe. bharanidrAmAM jema dazya duniyAnuM bhAna rahetuM nathI tevI rIte satya sAmAyikamAM rAgadveSAtmakavRttinuM bhAna rahetuM nathI. bharanidrAnI peThe rAgadveSanA vicArone upazama thavo joIe. samabhAvarUpa sAmAyikamAM parabhAvano vicAra na hovo joIe. zuddhopayogathI svasamayamAM ramaNatA karavAthI AtmAnI kharI dazAne khyAla Ave che. jagatanA dRzyane pAMca Indriyo ane manathI bilakUla saMbaMdha na rahe ane AtmaguNomAM mananI evI ramaNatA thAya ke jANe huM AtmA vinA anyano saMbaMdhI nathI, AvI dazAmAM samabhAvarUpa sAmAyikano anubhava Ave che ane tethI AtmAno sahajAnanda anubhavAya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM nivRtti sukhane prakAza khIle che. zarIranA aNuaNumAMthI mamatva-rAgabhAva dUra thAya ane game tevA bhayamAM chAtI dhaDake nahi ane AtmA caMcala thAya nahi, evo bhAva AvyAthI AtmAnuM sAmAyika kharekhara AtmAmAMja bane che. samabhAvarUpa sAmAyikane huM katabhaktA chuM evuM bhAna pragaTa thAya che tyAre " Atmavat sarvabhUteSu : pati parAti" evI AtmadaSTi pragaTe che. ane AtmAnuM vIrya sthira thAya che. samabhAvarUpa pariNAma pragaTa thatAM sAmAyikarUpa AtmA dekhAya che, ane evo AtmA karmayogamAM pravRtta thaIne magajanI samatola dazA saMrakSI zake che. AtmAmAM pariNAma pAmato evo jJAnI kAcalI ane ToparAnI peThe rAgAdi karmabhAvathI bhinna paDe che ane zuSka nAlIeranI peThe te zarIrakarmathI judA paDI pitAnuM AnandarUpe prakAzita kare che. samabhAva sAmAyikamAM pariNAma pAmyAthI gajasukumAlanI peThe vA skaMdhaka muninA pAMcase zivenI peThe aneka upasargo paDatAM chatAM paramAtmadazA pragaTAvI For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 86 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. UR zakAya che. samabhAvarUpa sAmAyika eka dariyA samAna che, temAM ahaMvRttine bhAva bhUlIne DubakI mArI devAthI pitAnA anantAnanda jIvanane sAkSAtkAra thAya che ema jJAnIone samabhAva pariNAmanA upagamAM satyAnubhava pragaTe che. samabhAva sAmAyikathI samudramAM janmamaraNa e kacarA jevA lAge che temaja zarIrAdi tRNa samAna lAge che. AvI sAmAyikanI dazAmAM Anandaghana pragaTe che. sAmAyikakiyAnA vidhimatabhedanI carcAnA phlezamAM citta vANI ane kAyAno vyApAra karIne samabhAvarUpa sAmAyikanA pradezathI virUddhapatthamAM gamana karavAthI kheda-aruci pragaTe che ane AtmAnA azubha pariNAma thavAthI karmabandha thAya che. sAmAyikano sApaga rahe ane kSaNe kSaNe AtmAnI zuddhinA adhyavasAye pragaTe eka khAsa vicAravA gya che. AtmAnA zuddhadharmane upaga dhAraNa karIne AtmAnA eka guNadhyAnamAM ghaNuM vakhata sudhI layalIna thaI javuM. khAtAM pItAM, uThatA besatAM, pharatAM ane bolatAM samabhAvarUpa sAmAyikano pariNAma rahe ane viSamabhAvanA hetuo prApta thayA chatAM samabhAvanA baLathI tene haThAvI zakAya eja nivRttine mArga che. anAdikAlathI manavRttithI kalpAyalA zatruomAMthI zatrubuddhine tyAga karavo joIe ane anAdikAlathI manavRttithI kalpAyelI ISTa vastuomAMthI rAga pariNAmano tyAga karavo joIe. jagatane taTastha rahIne dekhavAnI zakti prApta karavI. jagamAM sAkSIbhUta rahIne adhikAra paratve kAryo karavAnI nirlepajJAnazakti prApta karavI eja samabhAvarUpa sAmAyikanA AnandadezamAM gamana karavAno anubhava che. duniyAmAM pravartatA aneka matabhedomAM samapariNAmanI daSTie dekhavuM ane temAM thatA rAgadveSa pariNAmane tyAga karIne satyadRSTie sApekSa satyatva vicAravuM e ja samabhAvarUpa sAmAyikamAM sthira thavAno mukhya upAya che. samabhAvamAM pariNAma pAmelA jJAnathI sAmAyikarUpa AtmAmAM ramaNutA karavI ane aneka apekSAe samabhAvanA hetuone dravya. kSetra kAlabhede vicAra karIne vyavahAra sAmAyikAdimAM sApekSapaNe vartavuM-e vizALa jJAnakSetranI uttamatA che. trasa ane sthAvara jIvo para jene samabhAva che tene sAmAyika che. jaDavatuthI AtmAne bhinna karIne AtmAnA guNomAM layalIna thaI javAthI AtmAnuM vAstavika sAmAyika pragaTe che. krodha mAna mAyA lebha ISya kalaha hiMsAvRtti parigraha ane viSayavAsanAne samAvavAthI kharekharUM AtmAmAM sAmAyika pragaTe che. nivRttimArgamAM rahIne sAmAyikanI siddhi karavAnI che ane tenI upasargarUpa kasoTIe kasIne parIkSA karavAnI hoya che. rAgadveSanA viSamabhAvamAM na paDatAM AtmAne samabhAvamAM rahevuM evuM sAmAyika Avazyaka e mokSamArga che. duniyAnA jIvonI sAthe anAdikAlathI rAgadveSa karIne viSamabhAva dhAraNa karyo hoya tenAthI dUra rahIne samabhAva vicArazreNi para ArahaNa karavuMeja sAmAyikanI zuddhatA tarapha gamana karavAne vAstavikamArga che. indriyano viSaya For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devahuti Avazyaka. ( 87 ) tarapha unmanIbhAva thAya tyAre saMsAramAMthI ghaNA aMze mukta thavAya che. he cetana ! hArA zuddhadharmamAM smaraNa karavuM eja hAre vAstavikadharma che. pitAnA mULa dharma tarapha dRSTi rAkha !!! samabhAvarUpa parvata para paramAtmArUpa deva virAje che. samabhAvarUpa parvata para caDhavAne asaMkhya pagathIyAM che. haLave haLave samabhAvarUpa parvatanA pagathIyAM para jeo caDhatA hoya che. temAMthI keTalAka manu hArAthI uparanA pagathIyAM para hoya te tarapha utsAhathI ane upayogathI caDhavA prayatna kara,ane hArAthI je AtmAo nIcenA pagathIyAM para haiya, kaI dUra hoya, keI che dUratara hoya, koI ja samabhAvarUpa parvatanA pahelA pagathIye hoya ane kaI jIvo samabhAvarUpa parvatanI taLeTIe AvavA prayatna karatA hoya te sarva jIvo para samabhAvanI dRSTithI dekha. tyArathI uce caDhelA ane hArAthI nIce rahelA jInuM mULa sattAmAM raheluM svarUpa dekha ane uMca nIcane upAdhibheda bhUlIne samabhAvathI sarvane dekha! ! ! sarva jIvonI sAthe samabhAvaSTi rAkhIne pitAnuM samabhAvarUpa sAmAyika pragaTa karavuM eja vItarAgadeve kaheluM paramArthatattva che-ema upaga rAkha. samabhAvarUpa sAmAyikamaya tuM pite che ema antardaSTithI dekha ane vibhAvadRSTi pariharIne pitAnA zuddhadharmamAM masta bana. bAhyazarIrAdi je dekhAya che te sarva dayika bhAve che temAM ahaMvRttinuM utthAna thavuM eja saMsAranI utpatti che. ahaMvRttie saMsAra che ane ahaMvRttithI dUra zuddhopAgamAM rahevuM eja jIvanamuktanI dizA che. sAmAyika arthAt samatAbhAvamAM pariNamavuM eja AtmAnuM jIvavuM che ane vibhAvaSTithI jIvavuM e saMsArajIvana che. samatArUpa AtmAmAM tRSNa-vAsanA vagere nathI ema nizcaya karIne AtmajJAnamAM pratipratidina vizeSa pravRtti kara ! naigamanayanI dRSTie prathama sAmAyikamAM pravRtti thAya che-pazcAtuM uttarottara nayakathita sAmAyikanI prApti thayA kare che. sAmAyaka AvazyakamAM paripUrNaruci dhAraNa karavI ane tene Adara karavo. samabhAva AcAthI anya AvazyakatA svIkAravAmAM Ave AtmAne che samabhAva rUpamAM mUkavAthI samabhAvarUpa parvatanA zikhare pahoMcIne paramAtmA banelA evA tIrthakaronA guNonuM gAna karavAmAM Ave che. samabhAvarUpa AvazyakamAM praveza karavAthI samabhAvanA devastuti dariyA evA tIrthakaronI mahattA avabodhI zakAya che ane tethI tIrthaAvazyaka, karenI stuti karI zakAya che. giranAranI pAMcamI TuMka para caDhavAnA vikaTa mArga karatAM samabhAvane mArga anantagaNe vikaTa che. samabhAvanA pagathIyAMparathI jarA khasavAmAM AvyuM to viSama bhAvarUpa rAgadveSanA uMDA khADAmAM paDatAM vAra lAgatI nathI. giranAranI pAMcamI TuMka para caDatAM AgaLa pAchaLa dekhavAmAM lakSya rAkhI zakAya nahi ane jo uparauparanA pagathIyAM para vicAra karI joIne pAda mUkavAmAM Ave che to upara pahoMcI zakAya chetatu samabhAva parvatanAM pagathIyAM samabhAvanA For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 88 ) zrI karmoga graMtha-savivecana. adayavasAyarUpa asaMkhyAta che. uttarottara anukrame samabhAva adhyavasArUpa pagathIyAM para caDhatAM AgaLa pAchaLanA rAgadveSanA vicAro tarapha lakSa na rAkhatAM jeo bhayarUpa jhaMjhAvAtane jItIne TheTha zikhara pahoMcI paramAtmA banyA evA siddha acala samabhAvaparvatanI Toca para virAjita tIrthakaronI stuti karavAthI samabhAvarUpa sAmAyikanI puSTi thAya che. samabhAvanI paripUrNa dazA prApta karI che jeoe evA covIza tIrthakaronI stuti karavI. nAmapUrvaka cavIza tIrthakaronuM smaraNa karavuM ane temanAmAM rahelA kevaLajJAnAdiguNomAM saMyama karI layalIna thaI javuM. tenAmAM pragaTelI paramAtmatA kharekhara sattAe pitAnAmAM che-e bhAva lAvIne tIrthakaronI sAthe abheda dhyAnavaDe ekarUpa banI javuM eja lagasmasUtramAM kahela vAstavikabhAva che. paripUrNa kevaLajJAnAdi guNo jevA tIrthakaromAM che tevA mArAmAM che. zrI tIrthakarane pitAnA hRdayamAM dayeyarUpa dhAraNa karavAthI potAnAmAM paramAtmapaNuM pragaTe che. paramAtmAonuM dhyAna e kharekhara pitAnuM paramAtmapaNuM pragaTAve che. tIrthaMkara paramAtmAnA guNonI mana vacana ane kAyAvaDe stuti karavI joIe. tIrthakarone paripUrNa na ane nikSe pApUrvaka oLakhavA. tIrthakarone samabhAvamAM rahIne dekhavA ane temanAmAM pragaTelI pUrNa samatA tarapha lakSa rAkhavuM eja paramAtmAnA pagale cAlavAnuM kRtya avabodhavuM. nAma, sthApanA dravya ane bhAva e cAra nikSepAe vIza tIrthakaronuM svarUpa vicAravuM. sarva prakAranA nikSepAothI tIrthakaronuM sApekSa svarUpa samajAya che mATe koI nikSepAnA khaMDana tarapha daSTi na devI paNa dareka nikSepathI tIrthakaronA svarUpane jANI tIrthakaronI hRdayamAM upAdeya dRSTi rAkhIne stuti karavI. bhAvanipAe guNa prakaTAvavA mATe nAmAdi traNa nikSepanI AvazyaktA siddha kare che. tIrthakaronI vAstavika stuti karavAne prathama sAmAyikamAM pariNAma pAmele manuSya adhikArI gaNAya che. zrI tIrthakaranA dareka guNano vicAra karavo ane pachI te guNa pitAnAmAM pragaTAvavA zrI tIrthakaranA guNanI sAthe eka cittathI layalIna thaI javuM. AvI rIte abhyAsa karavAthI kALe kALe tIrtha karenA guNonI peThe pitAnA AtmAmAM sattAmAM rahelA guNa AvirbhAvarUpa thAya che. tIrthakaronI stuti karIne tIrthaka jevA guNo pragaTAvavA lakSya rAkhavuM. vAsanAo-svArtho ane aneka duniyAnA padArthonI AzAone paripUrNa karavA tIrthakaronI stuti-prArthanA karavAmAM Ave che tyAM sudhI tIrthakarone paripUrNa svarUpe jANavAmAM AvyA nathI. zrI tIrtha". karenI pAse pIgalika padArthonI bhikSA mAganAra potAnI ajJatA pragaTa kare che ane te tIrthakarenA guNe tarapha lakSya rAkhI zakato nathI. aneka prakAranAM duHkhe paDatAM chatAM ane aneka prakAranA padArthonI jarUra hoya te paNa te vastuonI mAgaNI kadi prabhunI mUtti sAme ubhA rahIne karavI nahi. karmanA zubhAzubha phalemAM samabhAvI banIne tIrthaMkaranuM avalaMbana karIne potAnAmAM tIrthakarapaNuM prakaTAvavAnuM che. covIza tIrthakaronA nAmapUrvaka For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guruvaMdana Avazyaka. temane bhAvathI vaMdIne ane pUjIne temanA zuddha svarUpamAM zuddhopagathI sthira thaI javuM. tIrthaMkarAnuM paramazuddhasvarUpa vicAratAM dhyAvatAM mana vizrAma pAme ane AtmAnI zuddhatA sthiratAne anubhavarasa pragaTe tyAre samajavuM ke vIza tIrthakarastutinI amRtakiyA prApta thaI caturvizatistavane mULa uddeza temanA jevA guNe pragaTAvavAnuM che. samabhAvarUpa sAmAyikanA zikhare pahoMcIne jeoe paramAtmapada prApta karyuM che evA tIrthakaroe jagatanA jIvane samabhAvane upadeza dIdho che; tethI temaNe jagata para aparimita upakAra karyo che; evA tIrthakaronI stuti bahumAnabhakti ane upAsanA karavAthI janma jarA ane mRtyunA bane chUTe che. zrI tIrthakarAe guNanI zreNi para caDhavAno upadeza dIdho che. guNathI AgaLa vadhAya che. game te jAtimAM janmele manuSya vairAgya saMtoSa ahiMsa satya brahmacarya nibhatA ane maitrIbhAva Adi guNavaDe AtmAnI utkrAntimAM dararoja AgaLa vadhe che. ke dhAdi durguNone jItavA e manuSyanuM kartavya darzAvyuM che. manuSya sura pazu ane paMkhI vigere jinabhagavAnanA guNone upadeza zravaNa karI durga para jaya meLavI dharma thaI zake che. rAgadveSano jaya karavAnI IcchA pravRtti jene thAya che te jinane anuyAyI che. A upadeza temaNe daIne aneka bhavyajIne tAryA che. AdityanA karatAM teo kevaLajJAnaguNavaDe anantaguNaprakAzI caMdramAnA karatAM teo atyaMta zAnta che. sAgaranI peThe atyaMta teo gaMbhIra che. temanI dizAtarapha pravRtti karIne tenuM dhyAna dharuM chuM. samAdhinA ApanArA teo AlaMbanavaDe bane. zrItIrthakaranuM sadA maraNa che. tIrthakaronI upAsanAmAM mana vacana ane kAyAno vyApAra ho! upazamAdi bhAve zrI tIrthakaronuM dhyAna karuM chuM. jeoe ghAtI ane aghAtI karmane kSaya karI siddhasthAna prApta karyuM evA siddho-tIrthakaronuM sadA dhyAna karuM chuM. teonA saMpAtIta svarUpamAM layalIna thAuM chuM. A pramANe caturvizatistavarUpa Avazyaka karanAra manuSya guruvaMdana Avazyaka karavA mATe adhikArI bane che. tIrthakaranA upakAra ane temanI mahattA jANe che te guruno upakAra ane temanI mahattA avabodhavA samartha thAya che. paramAtmA tIrthakaronI stuti karanAra gurune vaMdana karavAne adhikArI bane che. vizvAsa prema bhakti zraddhA viveka jJAna AjJApAlana paropakAra guruvandanaAvazyaka. * ane gaMbhIratAdi guNanI prApti vinA gurunA ziSya banI zakAtuM nathI. 5. bI. gurune trikAlavaMdana karavuM joIe. guruvadana e Avazyakakarma che. gurubhakti sevA upAsanA ane AjJAdhInatA Adi guNenI prApti karIne pitAnA AtmAnI unnati karavI joIe. be vakhatanI saMdhyAe guruvandanakarmane avazya karavuM joIe. guruvandanasUtrathI guruvandana kane khyAla pragaTe che. be vakhata gurune vandana karIne sarva aparAdha khamAvavA For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (90 ) zrI kamaga graMtha-savivecana joIe. gurue je upakAra karyA che tenuM hRdayamAM smaraNa karIne gurunA hRdayane saMtuSTa-prasanna karavuM joIe. gurue je AtmajJAnane bodha Ape che te amUlya che. AtmajJAna ApI hadayacakSune ughADanAra gurune sarvasvArpaNa karavuM joIe. vinaya-premabhakti ane sadAcAra vagere ghaNA guNe kharekhara guruvandanathI utpanna thAya che. guruvandana karavAthI hadayanI nirmalatA thAya che ane AtmAnI uracatAmAM pratidina vRddhi thAya che. sAmAyika ane caturvizatistavanI peThe guruvandana Avazyaka paNa AtmAne atyaMta hitakArI che. prabhunI prApti karAvI ApanAra guru che; mATe gurunI bhakti ane bahumAna karavAmAM jarAmAtra pramAda seva nahi. AryapaNuM kharekharUM gurune vandana karIne temanI sevA karavAmAM samAyuM che. gAranA khIlAnI peThe mananI asthiratAne dhAraNa karanArA manuSyo gurunI zraddhA dhAraNa karI zakatA nathI ane te jyAM tyAM svachaMdAcAra unmattanI peThe bhaTake che paNa Atmahita sAdhI zakatA nathI. gurune guru tarIke jJAnavaDe na avabodhe ane pitAne jJAnavaDe ziSya tarIke na jANe tyAM sudhI manuSya-guruvandana Avazyakano kha ArAdhaka banI zakato nathI. dharmamArgamAM guruvinA duniyAmAM koI manuSya muktinA mArgamAM AgaLa vadhI zake tema nathI. bAhya ane antarathI na nikSepa sApekSa guruvandananuM svarUpa jeo avabodhIne guruvandanamAM pravRtti kare che teo muktipada prApta karI zake che. sarva AvazyakanI ArAdhanAnA mULa pAyA tarIke zrI sadguru zuddha prema-bhaktithI gurunA caraNakamalabhaMga banIne guruvandana karavuM eja zrI vIraprabhuno upadeza che. zrI guruvandananA AvazyakanI ArAdhanA karanAra jena banIne jinapAnuM prApta kare che-mATe duniyAnA sarva manuSyoe guruvandana Avazyaka dararoja be vakhata karavuM. guruvandanamAM ArUDha thayelo manuSya punaH pApa nahi karavuM ane je pApa thayAM hoya tenI nindA gaharUpa pratikamaNarUpa Avazyaka je kahevAya che te karavAno adhikArI bane che. kuMbhAra pAse micchAmikaDuM denAra kSullakanI peThe micchAmi dukkaDaM denAra pratikramaNa karI zakatuM nathI. pratikramaNa e zuM che te je jANato nathI te pratikramaNa karI zakato nathI. divasamAM ne rAtrimAM je je pApa karyA hoya tene pazcAttApa karIne punaH tevAM pApa nahi karavAnI pratijJA karanArane ane te pramANe pravartanArane pratikramaNa karanAra avabodhavo. zukanI peThe pratikramaNusUtra bolI javuM ane pratikramaNa eTale zuM? te paNa samajI zakAya nahi evI rItanuM pratikramaNa karavuM te vAstavika pratikramaNa karyuM ema kahevAya nahi. pratikramaNusUtra athavA zramaNusUtrane mukhapATha karI javA mAtrathI hRdaya para kaMI pratikramaNanA vicAronI asara thatI nathI. iMglIza bhASAnA zabdono artha nahi jANanAra iMglIza bhASAnI kavitAomAM prArthanA vA pratikramaNa kare tethI tenuM hRdaya kharekhara zuddha For Private And Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir pratikramaNa Avazyaka ( 91 ) banI zake nahi. pratikramaNa eTale pApathI pAchuM pharavuM. AvA pratikamaNanA artha pramANe duniyAnA je je manuSya pApathI pAchA phare che te pratikramaNa karanArA avabodhavA. mana vacana ane kAyAthI je je pApa karAtAM hoya tethI pAchA pharavAnI jarUra che. divasamAM je je mana-vacana ane kAyAthI pApa thayAM hoya tenI mAphI mAgavI tene daivasika pratikramaNa kahe che. rAtrimAM mana vacana ane kAyAvaDe je pApa thayAM hoya tene prAtaHsaMdhyA viSe pazcAttApa kare tene rAtrika pratikramaNa kahe gRhastha pratikamaNusUtra ane sAdhuo zamaNusUtranA bhAvArtha upara lakSa daI pratikramaNa Avazyaka karavuM joIe. eka pakSamAM je je mana-vacana ane kAyAvaDe pApa karyA hoya tene pazcAttApa kare tene pAkSika pratikramaNa kahe che. mana vacana ane kAyAvaDe cAturmAsa saMbaMdhI pApone pazcAttApa karI tenI nindA gaha karavI tene cAturmAsika pratikamaNa kahe che. varSasaMbaMdhI thayelA pApane pazcAttApa karavo ane tenI nindA-gaha karavI tene sAMvatsarika pratikramaNa kartha che. nAma sthApanA dravya ane bhAva pratikramaNa e cAra nikSepe pratikramaNanuM svarUpa vicAravuM. bhAva pratikamaNa sAdhya che evo upayoga rAkhIne pratikramaNa karavuM. dravyapratikramaNa te bhAvapratikramaNanA hetubhUta che. vyavahAra pratikramaNa te nizcaya pratikramaNanA hetubhUta che. dararoja pratikamaNa Avazyaka karavAmAM Ave ane durgaNa na TaLe tathA nItinA mArga para sthira na rahevAya samajavuM ke pApanI gaha-nindArUpa pazcAttApa barAbara karI zakAyo nathI. pratikramaNarUpa adhyavasAya thavAthI bhUtakAlIna karmanI nirjarA thAya che ane AtmAnI zuddhi thAya che. aneka jIvo pratikramaNa karIne muktipada pAmyA ane pAmaze. je je pApa karyA hoya tene antaHkaraNamAM UMDe pazcAttApa karavo joIe. mana vacana ane kAyAnI ceSTAo pratikramaNa yugya thavI joIe. pratikramaNanA adhyavasAyathI AcAramAM saguNa dekhAvA joIe. pratikramaNa karavAthI naitika guNenI vRddhi thavI joIe ane anItithI pAchuM haThavAnuM thavuM joIe. zabdamAM thaeluM pratikamaNa jo saguNo ane zubhAcAra para asara na kare to vAstavika pratikramaNa karyuM ema kahevAya nahi. pratikramaNathI kavAyano upazama thavo joIe. kaSAya ghaTe nahi ane ulaTI dararoja kaSAyanI vRddhi thAya tyAM pratikramaNa karyuM ema kahI zakAya nahi. anyone raMjana karavA mATe pratikamaNanI kriyA nathI paNa potAnA AtmAnI zuddhi karavA mATe pratikramaNa che. antaramAM bhAva pratikramaNanA upage pratikamaNanA vicAro prakaTAvavA joIe. naigamanayanI kalpanAe pratikamaNanI anekAnta mAnyatA mAnIne sApekSa uttarottaranayathI Atmazuddhi karavI joIe. niSkapaTI manuSya ane AtmAthI gurubhakta manuSya pratikramaNa zuddhi tarapha lakSa devuM joie. upayoga vinAnuM dravya pratikamaNa che ane upagapUrvaka bhAva pratikramaNa For Private And Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 92 ) zrI krama'yoga graMtha-vivecana. kahevAya che. naigama saMgraha vyavahAra RnusUtra zabdanaya samabhirUDha ane evabhUtanaya e sAta nayathI pratikramaNa karavuM joie. AtmAthI pratikramaNa bhinna che ke abhinna che tene nAvaDe sApekSa vicAra karIne zuddha pratikramaNunI ArAdhanA karavI. je je zabdovaDe pratikramaNa karavuM te te zabdonA sAta nayAvaDe samyag arthanA vicAra karavA joie. gADarIyA pravAha rItie pratikramaNa karavAmAM sudhAro karIne dararAja durguNAmAMthI mukta thavAya ane sadguNNAnI vRddhi thAya evA dararoja prayatna karavA joie. pAponA pazcAttApathI antaHkaraNa dhaNu kumaLu thavu joie ane AtmAnI zuddhatAnA upayoga pragaTavA joie. AtmAnI nirmalatA karavA mATe pratikramaNa e gaMgAnA samAna che. AkhI duniyAnA manuSyA pApothI pAchA pharavArUpa pratikramaNu kare te A duniyA divya duniyA banI zake. je je doSo utpanna thAya tenAthI pAchA pharavAmAM na Ave te pratikramaNa karyuM" ema kahevAya niha ema khAsa lakSyamAM rAkhIne pratikramaNa karavuM joie. gRhasthAe ane tyAgIoe karma nA pradezamAMthI pAchA pharIne AtmapradezamAM AvavA mATe pratikramaNa karavuM joie. cArI-tryabhicAra-hiMsA-jADa-lAbha-khoTI sAkSI-cADI-cugalI--vizvAsaghAtakrodha-phleza-jhaghaDA-TaTA-vaira-ahaMkAra-kapaTa ane nindA vagere doSothI pAchA pharAya ane asteya-brahmacarya -satya-nileoNMbhatA-vizvAsa-maithyAdi bhAvanA-pramANikatA--sa 2 la tA-kSa mAlaghutA-kSamApanA ane AtmabhAvanA vagere guNAmAM AgaLa dararoja vadhAya te avamedhavuM ke pratikramaNa kharekharU thAya che. durguNothI arthAt pApathI pAchA pharavAnA piraNAma na hoya tyAM pratikramaNa nathI, rAtri ane divasamAM kayA kyA anItioSA karAyA tenI jeAne yAdI na heAya ane je kyAMthI pAchA pharIne kayAM AvavAnu che te jANutA na heAya teA pratikramaNanA adhikArI thayA nathI ema avabodhavuM. gRhastho agara tyAgIomAM pApathI pAchA pharavArUpa pratikramaNa pariNAma thAya ane te pramANe vartAya te tenI chApa jee pratikramaNu na karatA hoya tenA upara paDe che ane tethI teo pratikramaNa Avazyaka svIkAra kare che. pApa arthAta durguNA-anIti ane apramANikatAthI pAchA kanAra manuSya kharekhara pratikramaNu zabdanI ane tenA rahasyanI chApa melyA vinA anya manuSyo para pADI zake che. AkhI duniyAmAM pratikramaNa athavA pApathI pAchA pharavAnuM Avazyaka mahatva phelAvavAmAM Ave te! duniyAnA manuSyAmAMthI pApA TaLI jAya, zrI sarvajJa vIraprabhue pratikramaNane AvazyakakA tarIke upadezya che te kharekhara yathArtha che. pratikramaNanA adhyavasAya utpanna thavAthI durAcArI pApI manuSyA sadAcArI dhamI banyA che ane che ane banaze. bhUtakALamAM ananta jIve pratikramaNa karIne mukti pAmyA, vartamAnamAM mahAvidehamAM pAme che ane bhaviSyamAM pAmaze, dareka manuSya rAtri ane divasamAM je je pApe karyAM hAya tene AlAcavAM joIe ane mana tathA indriyAne durguNAthI pAchI huDAvavI joie, For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratikramaNa Avazyaka. ( 93 ) rAgadveSa pariNAma pAmelA manane rAgadveSarahita karavuM te pratikramaNa che. saMsAra sammukha thanAra manane Atma sanmukha karavuM te pratikramaNa che. mehathI pAchA pharavuM te pratikramaNa che. je je aMze dethI pAchA pharavAne pariNAma tathA tevI pravRtti thAya te pratikramaNa che. gRhastho agara tyAgIoe vratamAM lAgelA aticArene AlecavA te pratikramaNa che. doSathI pAchA pharavAno pariNAma tathA AcAra sevanArA gRhastha tathA tyAgIomAM pratikamaNa guNa vadhe che. pApathI pAchA pharavArUpa vicArovaDe kAyA upara asara thAya che ane tethI kAyAvaDe thatA do aTake che. mananI asara kAyA para tathA vANI para thAya che. mana-vANI ane kAyAnA doSone TALavA mATe thatA pariNAma tathA kAyavyApArane pratikramaNa kahevAmAM Ave che ema antaramAM UMDA utarI vicAra karatAM samyaga rIte bodhAze. hene ane purUSomAMthI dararoja pratikramaNathI durgaNe nyUna thavA joIe. gRhasthamAM nIti-pramANikapaNuM vadhe ane anyAya-anIti vagere deze TaLe te samajavuM ke tenAmAM pratikamaNanI zakti game te rUpe jAgrata thaI che ane teone pratikramaNane lAbha samajAve che. sajajanapaNane utpanna karanAra pratikramaNa che. duniyAmAM janmathI kaI sadaguNI hoto nathI. pratikramaNathI sarve manuSyo guNa thAya che. vratamAM lAgelA melane pratikamaNa rUpa sAbuthI dhoIne vratanI nirmalatA karI zakAya che. bhUtakALanA ananta bhavanAM karmane kSaya karanAra pratikramaNa che. jJAnAcAra darzanAcAra cAritrAcAra tamAcAra ane vIryAcAro sevatAM je kaMI bhUla thaI hoya tene pazcAttApa niMdA ane gaharUpa pratikramaNa che. magajanI samAnatA rAkhIne sevA Adi karmaveganAM kAryo karatAM samabhAva na rahyo hoya ane viSamabhAva thaye hoya te tyAMthI pAchA pharIne samabhAvamAM gamana karavuM te pratikamaNa che. asatya vicAromAMthI satya vicAromAM AvavA prayatna kare; pakSapAta dRSTimAMthI apakSapAta dRSTimAM AvavA prayatna kare; daSThirAgamAMthI nIkaLI madhyasthabhAvamAM AvavA prayatna kare; ekAntavAdamAMthI anekAnta vAdamAM gamana karavuM; nirapekSa vyavahAramAMthI sApekSa vyavahAra mAnavA prayatna karavo. azubha vyavahArathI zubha vyavahAramAM pAchA pharavuM ane asabhya vartanathI pAchA pharIne sabhya vartana namAM AvavA prayatna kare -ItyAdi pratikramaNa avabodhavuM. anantAnubaMdhI kaSAyanA pariNAmathI pAchA haThavuM, apratyAkhyAna kaSAyathI pAchA haThavuM pratyAkhyAnI kavAyanA pariNAma thI pAchA haThavuM ane saMjvalana-dha-mAna-mAyA-lobha kaSAyathI pAchuM pharavuM te pratikamaNa che. prasannacaMdra rAjarSie dayAnamAM pratikramaNa karI kSapakazreNi caDhI kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. asaMteSapaNunA vicArone AlecI saMtoSanA vicAro tarapha pravRtti karavI te prati For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (94 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. kamaNa che. tRSNAnA vicArone nindI gahIM tenAthI pAchA pharI saMtoSanA vicAromAM ArUDha thavuM te pratikamaNa che. mahAtmAone avinaya ane AzAtanA karI hoya tenAthI pAchA haThI mahAtmAone vinaya ane temanI bhakti karavI te pratikramaNa che. koI paNa jIva saMbaMdhI kharAba abhiprAya bAMdhyA hoya ane tenuM azubha ciMtavyuM hoya tenAthI nindA-gaha karIne pAchA pharI satya abhiprAya ane zubha ciMtanamAM potAnA AtmAne sthApana kare te pratikramaNa che. jagat eka zALA che temAMthI sAra grahaNa karavA prayatna karavAnI jarUra che. jagatunA padArthomAM Asakti karI hoya tenAthI pAchA pharIne nirAsatapaNAmAM praveza kare e pratikramaNa che. jagatunA sarva jIvone svAtaMtrya game che-temAMthI koI jIvane parataMtratAnI beDImAM nAMkhavA vicAra karyo hoya te aAryathI pAchA pharIne sukAryamAM AtmAne ja e pratikramaNa che. jagatu e kedakhAnuM che temAMthI chUTavA je je je je aMze prayatna karatA hoya teone te te aMzemAMthI pAchA pharavAne asadupadeza dIdhuM hoya tethI pAchA pharIne zubhepadezamAM pravRtti karavI te pratikramaNa che. viratinI bahira jaI avirati bhAvamAM gamana karyuM hoya tenAthI pAchA pharIne vAstavika virati tarapha pravRtti karavI te pratikamaNa che. AtmAnA zuddhadharmanI ramaNatAmAMthI bahirmukhavRtti karIne azuddhadharmamAM ramaNatA karI hoya te azuddhadharmane nirdIne ane gahane AtmAnA zuddhadharmamAM ramatA karavA je pravRtti karavI te pratikramaNa che. vibhAvadazAmAMthI pAchA haThIne svabhAva dazAmAM AvAgamana karavuM te pratikramaNa che. rAga dveSanI savika95 dazAmAMthI nirvika95 dazAmAM AvavuM te pratikramaNa che. upAdhimAMthI pAchA haThIne nirupAdhi dazAmAM AvavuM te pratikramaNa che. mananI caMcaLatAthI pAchA haThIne sthiratAmAM praveza kare te pratikamaNa che. ArtadhyAna ane raudradhyAnathI pAchA haThIne dharmadhyAnAdimAM ramavuM te pratikramaNa che. bhaya-kheda ane zreSanA vicArathI pAchA haThIne AtmAnA zuddhopagamAM ramavuM te pratikramaNa che ema sApekSapaNe vicAravuM. kRSNalezyAdi azubha lezyAonA vicAre thayA hoya to teone nindavA gaIvA ane kRSNAdi lezyAothI pAchA pharI zubha lezyAnA vicAro tarapha gamana karavuM te pratikramaNa che. dagA, prapaMca ane pAkhaMDathI nivRtta thaI sanamArgamAM AvavuM te pratikramaNa che. manuSya bhUlane pAtra che. game te manuSya game te jAtano deSa karI zake che; mATe manathI je je kharAba vicAre thayA hoya tenAthI pAchA haThavArUpa pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che. manamAM aneka jAtanAM zubhAzubha vicAronAM parivartano thayA kare che. manamAM kAmAdi azubha vicAra AvyA hoya to tethI pAchA haThIne zubha vicAramAM praveza karavArUpa pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che. * duniyAmAM manuSya vagerenA samAgamamAM AvatAM chatAM jalamAM kamalanI peThe rAgadveSanA vicArothI nilepa rahIne karmayogInA kAryo karavA chatAM For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- BE pratikramaNa zA mATe karavuM ? jJAnagathI zubhAzubha phalanI IcchA rAkhyA vinA rahevuM joIe." AvI svAdhikAra pramANe sthiti na adA karI hoya ane temAM je je doSa karyA hoya tenI AlocanA karIne potAnI svAdhikAranI pharaja pramANe punaH pravRtti karavI e pratikamaNa che. jJAnagIoe pitAnA adhikAra pramANe je je kAryo karavAnAM hoya temAMthI je je na karyA hoya te tatsaMbaMdhe pratikramaNa karavuM joIe. pitAnA AcAra ane vicArone maLatA AvanAra manuSya vA pitAnA AcAro ane vicArothI bhinna evA manuSyo hoya te paNa sarvanI sAthe maitrI bhAvanA dhAraNa karavI joIe--evuM vIra prabhue kahyuM che. te pramANe vicArane AcAramAM mUkIne maitrIbhAvanA sarvanI sAthe na dhAraNa karI hoya to te saMbaMdhI AlocanA karIne maitrInA vicArane AcAramAM mUkI sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva dhAraNa karavo te pratikramaNa che. je je manuSyanI sAthe vera-virodha-TaMTA-jhaghaDA thayA hoya te te manuSyane khamAvIne vairanI valline chedI nAkhavI teja pratikramaNa che. paramAtmAne evo hukama che ke sarva jIvanA je je guNe hoya te tarapha daSTi devI. keInI nindA karavI nahi ane keInA doSa pragaTa karIne tene halako pADavA prayatna karavo nahi ane AvI paramAtmAnI AjJA maMDI hoya to pitAne nindI-gahIMne pharIthI bhUla na thAya tevI rIte paramAtmAnI AjJA tarapha gamana karavuM te pratikramaNa che. beTe DALa dhAraNa karIne anya manuSyane vaMcyA hoya to tenI nindA-gaha karIne nItinA mArgamAM sthira thavuM te pratikramaNa che. ane evI rItanuM pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che. padayAvi revA, saraDhava rAia, savyasavi parakI a, sabyasavi caumAlIa, sabyasavi saMvaccharia, duJciti; dubhAsi; duciTTI; icchAkAreNa saMdisaha bhagavan icchaM tassa micchAmi dukkddN| pratikramaNa mULa sUtromAM pratikramaNanuM rahasya sArI rIte varNavyuM che. gurunI samakSa pratikramaNa karavAnI AvazyakatA che. savAra ne sAMja be vakhata je je pApa karyA hoya tenI yAdI lAvIne nindI-gaha pitAnA AtmAnI zuddhi arthe pratikramaNa karavuM. koI paNa jIvanI sAthe veravidha na rahe ane sarva jIvone khamAvIne upazamamaya thavuM eja pratikramaNa che. zrI tIrthakaroe azuddha dharmamAMthI pAchA haThIne AtmAnA jJAnAdi zuddha dharmamAM AvavA mATe pratikramaNa Avazyakano upadeza dIdho che. be saMdhyAnA vakhate vyAvahArika pratikramaNa thaI zake che ane pUrNa satya AdhyAtmika-mAnasika-naizcayika pratikramaNa to kSaNe kSaNe game tyAre thayA kare che. kAyA ane vacananuM pratikramaNa dhUla che ane manamAM kareluM pratikramaNa sUkSama che. pratikamaNa arthAtu pApothI pAchA pharavArUpa AtmAne adhyavasAya thatAM anaMta karma khare che ane karmonA kharavAthI AtmA halako thAya che. pazcAttApa pariNAma pragaTyA vinA karelA denuM pApa TaLatuM nathI ane AtmAnA guNonI vRddhi thatI nathI. bahirmukha vRttithI antarmukha vRtti karavA sArU pratikramaNa che. pramAdothI pAchA pharIne pitAnI For Private And Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - zrI karmayoga graMtha-savivecana. apramattadazAmAM AvavuM te pratikamaNa che. bharauMghanI peThe duniyAnI vikalpa jaMjALa bhUlI javAya ane AtmAnA zuddhopage AtmasvarUpamAM lIna thavAthI AtmAnandanA ubharA pragaTe eTale samajavuM ke ucakeTInuM pratikramaNa kharekhara AtmAmAM pragaTayuM che. AtmAnA asaMkhyAta pradezarUpa mahAvidehakSetramAM zuddhapage sthiratArUpe janma leIne AtmAnI zuddhatArUpa sImaMdhara prabhune bheTavA e pratikramaNanuM AdhyAtmika svarUpa che. mAyA arthAt mahanA pradezamAM pAchA pharIne AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM svAbhAvika dhameM vasavuM evuM pratikramaNa karavA dararoja abhyAsa pADavo. duHkhane ApanArI nAmakIrti rUpanI ahaMvRtti Adi aneka prakAranI vAsanAothI pAchA pharIne manuSyae AtmAnA sahaja sukha tarapha gamana karavArUpa pratikramaNa karIne jIvananI saphalatA karavI joIe. azubha saMyego prApta thayA chatAM ane vipattio paDatAM chatAM tathA zAtAnA sago prApta thayA chatAM manane caMcaLa na thavA devuM ane kadApi caMcaLa thAya to manane AtmAmAM sthira karavuM evuM pratikramaNanuM rahasya che te lakSyamAM rAkhavuM joIe. kSamAbhAvamAM masta thaIne "khAmemi samdhajIve, samvejIvA khamaMtu me, mitti me sacabhUpasu, varaM majjhaM na keNai" ItyAdithI sarva jIvone khAva. koInI sAthe vaira na dhAraNa kara, sarva jIvone AtmadaSTithI dekha ane AtmAnA AnaMdamAM layalIna thA. je manuSya pratikramaNanA adhikArI thayA hoya che teo kAryotsarganA adhikArI thAya che. pratikramaNarUpa AtmapariNAma ane pratikramaNarUpa dharmAcAra prApta thatAM kAyAnA uparathI mamatva utare che. kAyAnA uparathI ahaMmamatva TaLavuM ane kAyAthI kAyetsarga bhinna evA AtmAne dhyAne tene kAyotsarga kahe che. zarIranA aNuaNumAMthI Avazyaka nirmamatvane pariNAma uThe che tyAre AtmAnI nirbhaya dazAne khyAla Ave che. zarIramAM thatI ahaMvRttine nAza thavo temaja nAmAdi kAtti vagere vAsanAothI mukta thavuM eja kAryotsargane mukhya uddeza che. AtmAthI bhinna evI kAyA lAge ane tenA parathI mamatva utare; tathA AtmA potAnA zuddha svarUpamAM layalIna thAya eja kAyotsarganuM mULa rahasya manana karavA yogya tathA AdaravA gya che. kAyA parathI mamatva utaryA vinA AtmAnuM vIrya-vairya jAgrata thatuM nathI. gajasukumAla avaMtI sukumAla ane metArya muni vagere munie kAyAparathI mamatva tyAga karIne AtmAmAM sthiratA layalInatArUpa kAtsarga karyo hato ane tethI teoe antarmukhapayogathI samatAbhAve upasargo sahIne AtmAmAM raheluM akhaMDa zuddha paramAtmapada prApta karyuM hatuM. kAryotsargamAM dayAnavaDe aneka muniyoe akhaMDAnandane prApta karyo che. kAyAnuM mamatva pariharIne AtmAne AmarUpe dhyAvArUpa kAryotsargamAM bAra varSa adhika kALa paryata zrI vIra prabhu rahyA hatA ane kotsargamAM rahI dhyAnabaLe kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. kAryotsargamAM rahevAthI AtmabaLa For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - - - - - - - - - - - dhAma, na na. - jana pratyAkhyAna Avazyaka. ( 7 ) zraddhA dhairya ane zuddhopaganI dhArA vadhe che tathA potAnA svarUpamAM AtmA pariNAma pAme che-tene anubhava pitAne Ave che. kAryotsargamAM paramAtmAnuM vA pitAnA AtmAnuM thAna dharIne AtmAnI uracatAmAM AgaLa vadhI zakAya che. sAta naya ane cAra nikSepAthI kAyotsarganuM svarUpa samajavAnI jarUra che. kAyAnA nimitte thatI aneka prakAranI mehavAsanAne tyAga karavo te kAryotsarga che. kAyAnA nimitta thatA evA aneka vikalpa ane saMkalpono tyAga karavo te kAyotsarga che. AtmAnA dharmanI prAptimAM deha eka nimitta kAraNa che paNa deha eja huM AtmA evo dehAdhyAsa tyAgyA vinA AtmAnA guNenI prApti thatI nathI. dehAdhyAsane tyAga karIne AtmAne AtmarUpa anubhavo eja kAtsarganuM sAdhya lakSyabindu che. dehAdhyAsa tajIne AtmAmAM zraddhA sthiratA ane lInatA karavArUpa kAryotsarga karavAthI duniyAmAM manuSyanA AtmAo kharekhara paramAtmarUpane dekhI zake che. zarIra-dhana-kIrtivAsanA ane mAyA vageremAMthI huM ane mama e bhAva kADhI nAMkhIne kAryotsargamAM sthira rahevuM joIe. uparyukta hetuothI kAryotsarganI AvazyakatA duniyAmAM siddha thAya che. kAyetsarga AvazyakanI amukAze siddhi karIne tene je adhikArI le che tenAmAM pratyAkhyAna AvazyakanI yogyatA pragaTe che. pratyAkhyAna Avazyaka che pitAnAmAM pragaTAvavuM hoya to kAtsarganI siddhi karIne zarIrAdikathI bhinna evA AtmAno anubhava karavo joIe. zarIra ane indriya parathI mamatva uThatAM bAhya vastuonuM bhakSaNa karavAno niSedharUpa saMka9pa karIne pratyAkhyAna laI zakAya che. have keTalAka pAzcAtya vidvAne pratyAkhyAnanI AvazyakatA svIkAravA lAgyA che. adhikArabhede pratyAkhyAnanA aneka bheda paDe che paNa te sarva pratyAkhyAnane sAra e che ke-azana-pAna-khAdima ane svAdima e cAra prakAranA AhAranI mUcha-IrachAne redha kare ane niyamasara amuka AhAra tyAgapUrvaka amuka AhAranuM grahaNa karavuM vA dravya-kSetra-kAla ane bhAvathI azanAdino tyAga kare. adhyAtmajJAnI pratyAkhyAna tapazcaraNa karavA samartha hoya che kAraNa ke tene dehanuM mamatva hotuM nathI ane tethI te indriyone vaza karavA adhikArI bane che. dravya pratyAkhyAna karIne aneka prakAranI pIgalika vastuonuM mamatva IcchA vagerenA rodharUpa bhAva pratyAkhyAna karavAnI atyaMta jarUra che. bhavyapuruSoe bhAva pratyAkhyAnapUrvaka dravya pratyAkhyAna tarapha lakSa devuM joIe. abhakSya padArthone tyAga karavAnI jarUra che. duniyAnA jaDa padArthonA aNuaNumAM paNa mamatva-IcchA na rahe ane kaI paNa jaDa padArthanI vAsanA na rahe tyAre samajavuM ke pratyAkhyAnanI uraca koTImAM AtmAne praveza thaye che. kaSAyane tyAga kare e bhAva pratyAkhyAna che. dravya pratyAkhyAnIne bhAva pratyAkhyAna vinA krodharUpa ajIrNa kharekhara 13 For Private And Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - rits: - - - . - nA *. * - *". * * * * ne "* * - * - * zrI kamaga graMtha-vivecana. bAvA zItaLadAsanI peThe thaI jAya che; mATe bhAva pratyAkhyAnane sAdhyarUpa gaNI vya pratyAkhyAna karavuM joIe. sAta naya ane cAra nikSepAthI pratyAkhyAnanuM svarUpa samajavuM joIe. mana ane Indriya para kAbU meLavavAne mATe pratyAkhyAnanI AvazyakatA pratyAkhyAna che. durgaNopara jaya meLavavA mATe pratyAkhyAnanI jarUra che. game te dezamAM Avazyaka game te darzanamAM-game te rUpAntarathI game te zabdaparyAyathI pratyAkhyAnane artha pravarte che ema sUkSmadraSTithI vicAra karavAmAM Avaze te amukAze te vAta satya jaNAze. IrachAo upara jya meLavavA mATe pratyAkhyAnanI AvazyakatAne vidvAna svIkAre che. pratyAkhyAna Avazyaka svIkAryA vinA chUTako nathI. AtmAnA zuddha guNamAM ramaNatA karavI ane salepatAne tyAga kare e bhAva pratyAkhyAna che. rAgadveSanI azuddha pariNatine tyAga kare e pratyAkhyAna che. parabhAvaramaNutA tyAgarUpa pratyAkhyAna avabodhavuM. je je aMze AhArAdikano tyAga bhAva te te aMze dravya pratyAkhyAna che ane je je aMze IcchA vAsanAne tyAga te te aMze bhAva pratyAkhyAna che. SaDAvazyaka dararoja karavAM joIe. duniyAmAM ghaTa dhArmika Avazyaka phelAvo karavAthI manuSyanA AcAra ane vicAronI uttamatA thAya emAM kaMI Azcarya nathI. vaDAvazyaka bhAvArtha buddhigamya ane anubhavagamya karIne tenA rUpe AtmAnuM pariNamana karavAnI jarUra che. tatu ane amRta kiyA vaDe paDAvazyakanI sAdhanA karavAthI aneka kuvicAro ane azubhAcArono nAza thAya che. dareka Avazyaka saMbaMdhI pitAne AtmA kevI pravRtti kare che tene vicAra karIne je je bhUle thatI hoya tene parihAra karavo joIe. aneka Agamane abhyAsa karIne cha AvazyakanI ArAdhanA karavI joIe. cha Avazyaka e satya saMdhyA che. manuSyae prAtaHkAle ane saMdhyAkALe paDAvazyakarUpa saMdhyA karavI joIe. rAgazreSane jItavAne uThelA manune AvI saMdhyA karaNIya che. cha AvazyakavaDe pitAnI zuddhatA pragaTa karavA prayatna karavo joIe. laDAvazyaka artha samajIne vAstavika rIte SaDAvazyaka karavAmAM Ave to pitAnI jiMdagI sudharI jAya ane tene anubhava pitAne AvyA vinA rahe nahi. jJAnIo anubhava karIne tenuM paripUrNa svarUpa avabodhI zake che. lokottara bhAvAvazyakanuM svarUpa kahyuM che tene vidvAnee paripUrNa vicAra karIne tamane to tanmaya thaI te vezyAvALA thaI-bhAvAvazyakanI ArAdhanA karavI. dravya te bhAvane pragaTa karavA mATe che. bhAvAvazyakane pragaTAve te dravyAvazyaka avadhavuM ane je bhAvAvazyakane pragaTAve nahi te dravyAvazyaka gaNAya nahi. AvazyakanA uddeza ane samudeza vicAro manana karavA cogya ane AcaravA gya che. gADarIyA pravAhanI peThe jeo SaDAvazyakane samajyA - vinA zabdamAtrathI karaNI karI jatA hoya teone vAstavika AvazyakanI ArAdhanA saramukha karavA,temanI ogha zraddhAne nAza na karatAM teone AvazyakanA kharA paramArtha sammukha For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir deNu satkArya karI zake? 9) karIne teone AgaLa caDAvavA joIe. zrI vIraprabhue lokottara AvazyakanuM svarUpa duniyAmAM manuSyanA kalyANa mATe prarUpyuM che tenI atyaMta mahattA che. dhanya che e vIraprabhunA upadezane. e che Avazyaka karavAnA ucca udezeno saddavicAronuM gurugamadvArA svarUpa avabedhya ane Adeya che. vyavahAra ane nizcayataH gRhasthAe ane tyAgIoe svasvAdhikAra pramANe paDAvazyaka dharmakarmone dararoja be vakhata karavAnI svapharajane adA karI AtmannitinA vizuddhi kamamAM sthira rahevuM joIe. SaDAvazyakarmonA jJAnapUrvaka koI paNa manuSya temAM pravRtta thAya che te te jJAnadarzanacAritra ane viryaguNanI vizuddhi prApta kare che ane tene anubhava svayaM karI zake che. Avazyaka dharmakarmapravRttiyone pravartAvavAnAM mUla prayojano kayAM kyAM che ane te kaI dRSTie Adeya che te prathama avabodhIne je manuSya paDAvazyakakarmayoganA vegIo bane che teo AtmAnA vAstavika jJAnAdika guNanI pragatimAM vighage AgaLa vadhe che. jaDAvazyaka karmonA Antarika garbhamAM avatarIne tenuM saprayajana vAstavikasvarUpa vilokavAmAM Ave te akhila vizvamAM dharma sAmrAjyapragatikaradaSTie paDAvazyaka dharmakarmanuM AcaraNa karavAne pratyeka dharmadhAreka manuSya prayatnazIla banI zake. saddavicArabhAvanAdaSTie akhila vizvamAM sarvatra manuSyamAM paDAvazyaka dharmakarma pravatI zake tema che. bhAvanA duSTie paDAvazyaka dharmakarmanuM atyaMta mahAna vyApaka svarUpa che; tethI tenI udAratAno lAbha kharekhara vizvavati pratyeka manuSya grahaNa kare evI udAra yaugika Avazyaka pravRttithI pravRtta thavAnI jarUra che. vaDAvazyakanA vicArone ane vAstavika matabhedavinAnA udAra AcArone vizvamAM sarvatra prasaravAnI je pravRtti che te avazya AdaravA gya che. te Avazyakakarma pravRttine yathAzakti svAdhikAre pharaja mAnIne AdaravI joIe. viratidhara gRhasthoe ane tyAgaoe dhArmikavaDAvazyaka karmone pratidina sevavAM joIe ane tadudvArA AtmAnI uccatAmAM sarva vizvavarti manuSyane sAhATyI thavuM joIe. je je aMze dravya, kSetra, kAla ane bhAve svasvAdhikAra pramANe dhArmika vaDAvazyakakarmone jJAnapUrvaka vyavahAra ane nizcaya sevAya che te te aMze AtmAnI paramAtmA pragaTAvavAmAM pragati karI zakAya che. avataraNa-Avazyaka dharmakAryanI kartavyatA darzAvyA bAda have satkArya karavAne sAtviktAyukta spaSTarItyA koNa yogya che tenuM lakSya pUrvaka vAstavika svarUpa darzAvAya che. zlokAH jJAnIsthirAzayIzAntaH khedAdidoSavarjitaH / ahaMvRttyAdinirmuktaH satkAryaM kartumarhati // 22 // For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) zrI karmaLa graMtha-savivecana. yaJcittetannavAcAyAM yadvAcitannacetasi / yasya sa mandavIryaH saH karmakartuM nahIzvaraH // 23 // yazcittetakriyAyAM vai tadvAciyasyajAyate / so'rhati sakriyAM kartumudAro yaH sadAzayaH // 24 // kiMkiMkartuMsamathA jAnAtinaivamAhataH / saMdigdhAsvamatiH kArye tasyakArye na yogyatA // 25 // dhIrovIro vivekIyaH pUrNotsAhIsadodyamI / kAryasyaparitAjJAtA tasyakarmaNi yogyatA // 26 // zabdArtha -jJAnI, sthirAzayI, zAnta, bedAdidoSavarjita, ane ahaMvRtyAdinimukta e manuSya vyAvahArika tathA dhArmika Avazyaka sakArya karavAne gya che. je jenA cittamAM che te tenI vANImAM nathI ane je vANImAM che te jenA cittamAM nathI te manda vIrya manaSya satkArya karavAne samartha nathI. je jenA cittamAM che te jenA AcAramAM che ane je pravRttimAM che te jenI vANImAM che temaja je udAra tathA sadAzaya che te satkArya kriyA karavAne cagya kare che. huM zuM zuM karavAne samartha chuM? te je mehathI jANI zakato nathI ane jenI kAryamAM svamati zaMkAvALI rahe che tenI kAryamAM yogyatA nathI, arthAt te kArya karavAne lAyaka nathI. je dhIra vIra vivekI pUNetsAhI ane sadAdyamI che ane je je je kArya karavAnuM hoya che tenI cAre bAjuone jJAtA che tenI kArya karavAmAM gyatA che. bhAvArtha-have A bAbatanuM kiMcita vizeSa varNana karavAmAM Ave che. karmavegane adhikArI prathama te jJAnI Thare che. paDhamaM nAnuM ra rA " prathamaM jJAnaM tava rUA. paheluM jJAna ane pazcAt dayA-ItyAdi sarvajJa vANIthI ema avadhAI zake che ke jJAna vinA koI paNa kArya karavAnI yogyatA saMprApta thaI zakatI nathI. sarva prakAranI yiAonuM sarva prakAranuM jJAna thatAMja kriyAnI yogyatA siddha thAya che. je je kArya karavAmAM Ave che temAM anya ane ajJAnanI peThe pravRtti karatAM kadApi kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. je manuSya jJAnI che te kArya karavAne adhikArI TharI zake che. vyAvahArika sthiti pragatimAM ane dhArmika sthiti pragatimAM jJAna vinA eka kSaNamAtra paNa pravartI zakAya nahi; kAraNuM ke jJAna vinA koI paNa deza samAja saMgha ane vyaktinI pragati thayelI anubhavavAmAM For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir sthirAzayanuM mahattva. ( 101 ) AvI zakatI nathI. je deza vidyAjJAnamAM AgaLa che te sarva bAbatonI pragatimAM agragaya hoya che athavA thAya che. abhayakumArAdioe vidyA jJAnavaDe svAdhikAragya kAryamAM vijaya meLavyA hatA. jyAre Aryadeza vidyAnnatimAM sarva deze karatAM agragaNya hato tyAre AryadezanA manuSyo sarva prakAre unnatadazAmAM hatA. AryavartamAM je je dharmo sarvatra vyApaka thayA hatA te te samaye te dharmanA manuSya vidyAjJAnamAM paripUrNapragatie pahoMcyA hatA. jJAnavinA karmacagInI padavI prApta karavI e AkAzakusumavat avadhavuM. jJAna e AtmAnI vAstavika zakti che tethI manuSya traNa bhuvanane adhipati banavAnI yegyakArya pravRttine karI zake che. parvIya ane pAzcAtyadezIya manuSya yadA yadA jJAnamArgamAM prakhara vihAra kare che tyAre teo AtmonnatikAraka anekadhA karmayagamaMtrataMtrayaMtrane prApta karI vizvanA lavyAvahArika dharmakarmasAmrAjyamAM svanAmanI khyAtine ciraMjIvI banAvI zake che. paraspara nAnAdezIya anekadhA dharmakarma pragati samayamAM jJAnapUrvaka grAhya vicitrakaraNIya kAryonepravRttimAgane mAna ApI kartavyanI AvazyakatA svIkArI jeo kSaNamAtra paNa pramatta banatA nathI teo vizvabrahmAMDanI amuka vyakti ane samAja tarIke svAstitvasaMrakSAkAraka pragati tathA svajIvanasvAtaMtrya vicAronuM astitva saMrakSAkArakagya pragati karavA zaktimAna thAya che. aeva svapiMDa jIvanamAM zvAsa prANava, AvazyakajJAnane avadhI pratyeka karmacagIe kSaNe kSaNe abhinavajJAnanI prAptipUrvaka karmaganA adhikArI banavuM joIe. jJAnI vAstavikarItyA karmavegane AcaravA zaktimAna thAya che tethI karmanA adhikArI banavA mATe jJAnanI paripUrNa upayogitAno nizcaya karI jJAnInuM prathama grahaNa karyuM che. je jJAnI hoya che te sthirAzayI banI zake che. jenA Azaye sthira rahetA nathI te kSaNika AzayI kathAya che. sthira prajJAvarDa sthirAzaya karyA vinA kadApi kartavya kAryanI pravRttimAM sthira rahI zakAtuM nathI. jenA asthira Azayo che tenI pravRttimAM paNa kSaNikatA tathA asthiratA rahevAthI lakSmIbhUta prAraMbhita kAryane vacamAMthI tyajI de che athavA prAraMbhita kAryane tyAga karI asthirAzayane anya kAryanI pravRtti karIne punaH temAMthI paNa bhraSTa thaI anya kArya prAraMbhI ubhayatA bhraSTadazA sama svapravRttine kare che. aneka prakAranA sAnukULa vA pratikULa saMgomAM sthira prajJAvarDa sthirAzaya karyAvinA game te pakSa prati DhaLI javAnuM game te manuSyane thAya che. ceDA mahArAje yuddhanA caramabhAga paryanta svAzayane sthira karyo hateH tethI temanA kSAtrakarmanI prazaMsA kharekhara IndrAdikoe karI hatI. mahArANA pratApa ane zivAjIe svasthirAzayathI chevaTe atima sAdhyabindu siddha karyuM hatuM. dhannAkumAre anazanavrata prasaMge svapratijJAnA sthirAzayane saMrakya nahi tethI temane siddhinI prApti na thatAM temaNe svargagamana karyuM hatuM. jJAnI hoya to paNa amuka kArya karatAM sthirAzaya vinA eka kSaNa mAtra ubhuM rahI zakAya tema nathI. sarva kArya karavAmAM je AzayathI sAdhyabindu dhAryuM hoya te AzayonuM ekasarakhI rIte pravahana thatuM hoya che te ja kAryanI siddhimAM For Private And Personal use only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- ( 10 ). zrI kamaga maMtha-savivecana. prakhyAtine prApta karI zakAya che. zrI hemacaMdraprabhue sthirAzayI banI gurjaradezanupati kumArapAlane jena banAvyo hato. jenA Azaye ucca ane sthira che tenI vacana ane kAyAnI pravRtti paNa ucca ane sthira thAya che. amuka jJAnI manuSya svakartavya kAryamAM vijayazrI prApta karaze vA nahi kare? te praznano uttara sthirAzayonA jJAnathI ApI zakAya che; jenA Azaye kSaNe kSaNe badalAtA hoya te manuSya game tevo jJAnI hoya tathApi te vizvamAM koI kAryamAM vijaya prApta karI zakato nathI. atae svAdhikAre kartavyAvazyaka kAryone karavAmAM sthirAzayanI atyaMta AvazyakatA che ema pratyeka manuSya nizcaya karIne sthirAzayI banavuM joIe. jJAna ane ziyALa e beguNavaDe manuSya yukta hoya che to paNa tene anyaguNanI karmapravRttinI jarUra paDe che. jJAnI ane thisArAthI manuSya yadi zAnta hoya che te ja te kAryanI siddhimAM AgaLa vadhI zake che. jJAna hoya ane sthirAzaya hoya te paNa krodhAdikane upazamAvIne zakti prApta karyA vinA pratyeka karma karatAM aneka pratikULa manuSyanA prasaMge kAryanA vijayaraMgamAM bhaMga paDavAno saMbhava uThe che. krodhAdika kaSAyane zAnta karyA vinA je kAryane jJAna tathA sthirAzayapUrvaka siddha karavA dhAryuM hoya che temAM aneka vidane upasthita thAya che. zAnta manuSya potAnI mana vANI ane kAyAnI ceSTA para kAbU meLavI zAntipUrvaka pratyeka kAryane pAra pADavAmAM vijayazAlI bane che. azAntiprAraMbhita kAryomAM kodhAdika aneka zatruo pragaTAvI zakAya che ane zAMtipUrvaka kAryo karavAnI TevathI zatruone paNa mitra banAvIne kAryanI siddhi karI zakAya che. krodhAdikanI tIvra lAgaNIone zAnta karyA vinA magajanI samatolatA sAcavI zakAtI nathI ane magajanI samatolatA rAkhyA vinA svakAryapravRttimAM aneka viSamayogone jItI zakAtA nathI. Atmabalane pheravyA vinA zAtipUrvaka kArya karavAnI zaktine prApta karI zakAtI nathI; atae Atmabala pheravIne pratyeka kAryane zAntipUrvaka karavAthI te kArya tvarita siddha thAya che. zAnta manuSya pratyeka kArya karatI veLAe zAnti rAkhIne kArya karavAmAM vizeSa upayogI bane che ane te AtmA para AvatA AvaraNane haThAvavApUrvaka kAryanI siddhimAM vijayavaramAlane prApta kare che, aeva zAnta e vizeSaNa upayogI tarIke avabodhavuM. je manuSyae bhUtakALamAM A vizvamAM apUrva mahatakAryo karyA hatAM teo atyaMta zAnta hatA. bhISmapitAmaha ane arjuna vagere karmayogIo svIkAryapravRttimAM mana vacana ane kAyAthI zAntinuM sevana karatA hatA. nepolIyana bonApArTa vagere kSAtra vIrakAmagIo yuddhAdi prasaMge zAntipUrvaka kArya karatA hatA ane tethI teo bArIka mAmalAmAM paNa aneka prAsaMgika yukti prayuktine zodhI kahADatA hatA. zAntatAnA baLe bAhya prasaMgenI mana para asara na thavA devAthI ane kodhAdika kaSAyenI mana para asara na thavA devAthI kAryasiddhi karI zakAya che. zAntapaNAthI je je kArya karavAmAM Ave che For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMti kayAre prApta thAya ? ( 10 ). temAM janAo pUrvaka suvyavasthita sAmagrIo bhegI karIne kAryamAM pravRtti karI zakAya che. vizvamAM pUrve je je vIrapuru thayA teoe svakAryapravRttimAM apUrva zAtine sevI hatI ema teonA aitihAsika carito parathI avabodhAya che. je manuSya AtmAnA baLamAM pragatiyukata hoya che teo zAnta thaI zake che, paraMtu jeo krodhAdika kaSAyothI jItAyalA hoya che teo kaSAyanI asarathI manavacanakAyAnA yugamAM azAnti pragaTAve che. teo kharA kArya prasaMge je je kArya karavAnAM hoya che ane je je rItie je je kArya pravRttimAM dravyakSetrakAlabhAva pramANe vartavAnuM hoya che temAM teo barAbara saMpravatI zakatA nathI. A vizva kadApi badhuM sAme paDe to paNa tethI manamAM aMzamAtra saMkSebha na thAya evI yaugikazAniyukta thaIne pratyeka kAryamAM pravRtti karavAnI jarUra che. bAhyanI azAntinA cAre taraphanA mahAtApanI madhyamAM rahIne ane AntarikazaktithI vartIne jyAre kArya karavAnI kaTImAMthI pasAra thavAya che tyAre karmayoganI ucauccabhUmikAomAM praveza thato jAya che. je manuSya kArya karatIveLAe sthirAzayapUrvaka zAnti dhAraNa karI zake che tenI dazA tIvra rahe che ane tenA pratApe te pramAdadazAmAM na phasAtAM svAdhikAra pharajanI siddhi karI zake che. nAmarUpanA prapaMcamAM ahaMvRtyAdinA abhAve jeo marIne AtmajJAnage punarjanma pAmelA che teo nAmarUpanI vRttithI marelA hovAthI kArya karatI vakhate mananI zAnti saMrakSavA zaktimAna thAya che. zAnta manuSya jema kArya karavAne lAyaka Thare che tema vAritoSaafa manuSya kArya karavAne zakitamAna thAya che. kheda bhaya ane dveSAdi denA nAza vinA satya zakti prApta thaI zakatI nathI. ataeva keIpaNa kArya karatAM kheda bhaya ane dveSano abhAva rahe joIe. keIpaNa manuSya keI svAdhikArogya kArya karatAM pravRttimAM thAkI glAni pAmI kheda bhaya ane zokane dhAraNa kare che te kArya karavAne gya thato nathI. koI paNa kAryanI pravRtti karatAM kheda te theja na joIe. kheda karavAthI AtmazaktinI hAni thAya che. yathAzaktie kAryapravRtti karavI joIe paraMtu tenA phalanI aprApti paratve kheda na thavuM joIe. je manuSyo kAryaphalanI AzAethI niHsaMga thaIne svapharajane adA karavAnI dRSTie kAryapravRtti kare che temAM teone zubhAzubha pariNAma na hovAthI kAryasiddhinA abhAve paNa kheda thato nathI. koIpaNa kArya karatAM bhaya na thavuM joIe. anya vastuothI pitAne kadApi nAza thaye nathI, thato nathI ane kadApi thaze nahi evo paripUrNa Anubhavika nizcaya thayAvinA kadApi bhayavAsanAne nAza thato nathI. AtmAnA asaMkhya pradezavinA bAkI che AtmAne kAyAdine saMga thaele che tenuM mamatva TaLyA vinA kadApi bhayavAsanAne nAza thato nathI. bAhyazarIrAdinuM mamatvavinA teonuM upezitva avadhI aneka upAyoe kAyAnuM saMrakSaNa karavuM e svapharaja che; parantu bAhyamAM manAelI pratiSThA, kIrti ane For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. mAnyatA vageremAMthI saMpUrNarItyA ahemamatva TALyA vinA kadApi bhayavAsanAne sarvathA jaya karI zakAto nathI. bAhyathI zArIrikAdinuM aneka upAe saMrakSaNa karavuM ane antaramAM bhayanA pariNAmane aMzamAtra sthAna na ApavuM eja nirbhayatAnuM kharUM lakSaNa che. aneka rogo AdinAzakArakahetuothI zarIrAdinuM saMrakSaNa karavAthI kaMI bhaya gaNAto nathI. kharekhara bhaya te antaramAM utpanna thAya che. manamAM bhayanA pariNAmane utpanna thatA ja vAravAthI kArya karavAnI yogyatA saMprApta karI zakAya che. kAryanI siddhimAM kadApi AtmasvArpaNa karatAM bhaya na pAma joIe. svapharaja adA karavAmAM je manuSya nirbhaya che teja satya karmayogI che. je manuSya hRdayamAM koI paNa prakAranA bhayane dhAraNa karato nathI te "Dhe vAtayAmi vA sArtha sAdhavAma"nI dazAnI citA pAmIne kArya karavAno adhikAra prApta karI zake che. aneka prakAranA Avazyaka kAryanI pravRttimAM bhayane utpanna thavA de e AtmapuruSArthanA kSayaprati mahAkAlane utpanna thavA devA barAbara che. je manuSya kaI paNa jAtanA bhayane sevato nathI ane phakta svakArya pravRttinI pharajamAM AtmAvinA anyane dekhato nathI te kharekhara kAryagI thAya che. aneka duzamane svAmA AvatA hoya, aneka saMkaTa prApta thaela hoya ane svakAryapravRttimAM aneka vipatti AvelI hoya to paNa svAtmAne nirbhaya dhArI mRtyu AdithI je bhaya na pAmatAM svapharajane samabhAve adA kare che te karmavIragInA caraNakamalane devatAo pUje che. vikama rAjAe yadi svakAryapravRttimAM bhaya dhAraNa karyo hota te te svanAmane vizvamAM saMvata calAvI zakata nahi. Izu kaIsTe yadi zUlI para ArehaNa thatAM bhayane dhAraNa karyo hata ane dInatA dAkhavI hota te pitAnA nAmane sana calAvI zakata nahi. zrImahAvIra prabhue devatA manuSya ane tiryaMcathI aneka upasargone sahana karyA ane AtmadhyAna dharI kevalajJAna pAmI tIrthaMkara padathI vibhUSita thaI paramAtmapadane prApta karyuM temAM temanI nirbhayatA eja vastutaH sevavA yogya che. nirbhaya banyA vinA devatAI sAhAya maLatI nathI. nirbhaya manuSyanuM maraNa zreyaskara che. paraMtu bhayabhIta manuSyanuM svakArya karatAM jIvavuM paNa azreyaskara che. je manuSya kaI paNa kArya karatAM mRtyu, prANa ane kIrti vagerenI pRhA rAkhatA nathI ane svIkArya pravRtti pharajamAM vahyA kare che tenuM jIvavuM vastutaH upayogI che. AtmA vinAnI paravastumAM yadi ahemamatvanI vAsanA hoya che teja bhaya saMjJAne AdhIna thavAya che, paraMtu je karmagIoe paravastuvaDe jIvavuM te bhrAnti che evuM mAnIne gabaLe ane jJAnabaLe bhayanI vAsanAne sarvathA kSaya karyo che te ja vAstavika nirbhayadazAne saMprApta karI zake che ane karmaganA atimahatupadamAM praveza karI nirlepagyatAne prApta karI zake che. je je aMze AtmajJAnI vIra manuSya nirbhaya thAya che te te aMze te kAryakaraNazaktine prApta karI svAdhikAramAM yugya thatuM jAya che. jene For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahaMvRtti saMbaMdhI vivecana. ( 15 ). manuSya kArya karavAmAM nirbhaya thAya che te svAdhikAra pravRttimAM utpanna thatA haiSane paNa tyAjya karavA zaktimAna thAya che. jene keInAthI bhaya nathI tene keIna para dveSa karavAnuM kAraNa rahetuM nathI. bhaya-dveSane paraspara nikaTa saMbaMdha che. jyAre paravastuo dvArA AtmAne bhaya raheto nathI tyAre te samaye paraspara dveSa karavAnuM kAraNa rahetuM nathI. jyAre potAnuM ahita karavA anya manu samartha nathI ema Dha nizcayapUrvaka jJAna thAya che tyAre anya jIvopara dveSa thato nathI. beda-bhaya ane dveSathI AtmAnuM vIrya TaLI jAya che ane prAraMbhita kAryamAM yathAyogya pravRtti paNa karI zakAtI nathI. AtmAnI zakitane prakaTa thatAMja kSaya karanAra bhaya - kheda ane dveSa che. zreSanA pariNAmathI game te karmacagIvIra paNa sahasamukhavinipAtadazAne pAmI svakartavya kArya pharajathI bhraSTa thaI avanati mArgamAM praveza kare che. bhaya kheda ane dveSa vinA hArA svAdhikAra he manuSya ! ! karmaveganI cegyatA prApta kara. he sujJa mAnava ! hArI kartavya kArya pharaja bajAvatAM bAhya prANadine nAza kadApi thAya tathApi tuM maraNa pAmIne uracadazAmAM pragati kare che ema paripUrNa badhI bhaya kheda ane dveSAdikathI varjita thaI karmavegano adhikArI thA. je manuSya ahaMvRtyAdinimukta hoya che teja khedAdidevarjita thaI kArya karavAne lAyaka Thare che. aeva aE nikuMja evA vizeSaNanI upagitA siddha kare che. ahaMvRtti, mamatvavRtti, ane kAmavRtti Adi aneka prakAranI vRttine jeNe upazamAvI che te svayegya kAryapravRtti pharajane adhikArI bane che. vRttiSTie kathIe to vRtti eja saMsAra che. jyAM ahaMmamatvAdivRttinuM sAmrAjya pravarte che tyAM saMsAra sAmrAjya pravarte che evuM avabodhIne vRttithI nimukta thavA prayatna karavo joIe. je AtmajJAnI che te ahaMvRtti ane mamatvavRtti Adi vRttiyono nAza karavA prayatna karI zake che. ahaMmamatvavRtti sevaka manuSya vAstavika kArya karavAnA adhikArane prApta karI zakatA nathI. ahaM ane mamatvavRttidhAraka svayegya kAryapravRtti karatAM aneka manuSyanI sAthe kleza kare che ane te jyAM nirlepa rahevAnuM hoya che tyAMja te baMdhAya che. aeva svakArya pravRttinI pharaja adA karatAM ahaMbhAvavRttine dhAraNa karavAnI koI paNa rIte AvazyakatA siddha karatI nathI. jyAM sudhI ajJAna meha che tAvat ahaMmamatvavRttinuM sAmrAjya pravarte che, parantu AtmajJAna thatAM paravastuomAM ahamamatva pariNAmane dhAraNa karavo e bhrAntirUpa lAge che ane tethI tene svayameva tyAga thaI zake che. AtmaprakAza granthamAM ahaMvRtti saMbaMdhI vistArathI vivecana karavAmAM AvyuM che tethI vistArAthIMe ahaMvRtti saMbaMdhI vizeSa vivecana zrI AtmaprakAza graMthamAM avalokavuM. ahaMvRtti ane mamatvavRtti Adi vRttithI nimukta manuSya kaI paNa kAryanI pravRtti karatAM baMdhAtuM nathI. te manuSya jIvanmuktadazAne 14 For Private And Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. adhikArI banI svaparanI yathAyogya kArya pravRttivALI pharajamAM niyukta jagat saMbaMdhanA leNa devAthI mukta thAya che. ahaMmamatvavRttithI baddha manuSya bAhyathI akiya chatAM antamAM rAgAdithI sakriya che. te bAhyathI nilepa chatAM antarathI salepa che. te bAhyathI akartA ajoktA chatAM antarathI karNAktA che ane te bAhyathI sazakata chatAM antarathI azakta che ema prabodhavuM. ahaMmamatvavRttithI mukta thaela manuSya vastutaH adhikAra paratve svakArya pravRttine karate chata che. te bAhya vastuone bhegavato chato majA chete bAhyathI salepa chatAM AntarathI nirlepa che ane bAhyathI sakriya chatAM Atarika daSTie akriya che ema avadhAravuM. ahaMvRtyAdithI jema jema mukatatva thAya che tema Atarika niHsaMga dazAnI vizeSataH prApti thAya che ane tethI laukika tathA dhArmika vyavahAra dazA yogya svapharaja adA karavAnI karmacagInI uraca dazA saMprApta thAya che. tethI bharatanRpatinI peThe karmavega dazAne prApta karI zakAya che. adRrayAvanikrA jeNe prApta karI che tene svadazAne anubhava thAya che paraMtu te bAbatane anyane anubhava thaI zakato nathI. vastutaH ahanRtyAdinimuMktatva jene prakaTayuM che te parAbhiprAyanA sarTIphIkeTanI AzA rAkhyA vinA svayegya AvazyakakArya pravRttinI pharaja adA kare che ane te AtmAnI anantazakti prakaTAvI anantatAmAM samAI jAya che. AkAza jema nirlepa ane janma jarA mRtyunA saMbaMdhathI nibaMdha che tema je AtmA, rAgadveSAdi vRttithI mukta thaIne svayegya prApta kartavya pharaja adA kare che te AkAzanI peThe nirlepa-nibaMdha thAya che. rAgadveSAdivRttithI virAma pAmanArAo je kaMI kArya kare che te AvazyakakArya pharajane anusarI kare che tethI teo karmacagazalanA atima nirla pAnandamaya zikhara para virAje che. karma karavAne upayukata kalekadvArA yogya manuSyanuM vivecana karI have karma karavAne ayogya evA manuSyanuM vivecana karAya che. jenA je manamAM che te jenI vANImAM nathI ane je vANImAM che te jenA manamAM nathI ane upalakSaNathI je manamAM che te AcaraNamAM nathI e manuSya kartavya kArya karavAne agya kare che. citta vAra ziyALAM sAdhUnAmautA sAdhu puruSane manamAM vANImAM ane kriyAmAM ekarUpatA hoya che. asAdhu puruSone manamAM vANImAM ane kAyAmAM ekarUpatA nathI. jene mana vANI ane kriyAmAM ekarUpatA nathI te manda vIryavAna manuSya che. mandavIryadhAraka manuSya ciMtave che kaMi ane bele che kaMI, tathA kare ane svArthIprapaMce mandavIryadhAraka manuSya mana vacana ane kriyAmAM viSamatAne dhAraNa karI zake chetethI mandavIryadhAraka manuSya svAdhikAra prApta kartavyakArya pharaja adA karavAne zaktimAna thato nathI; mandavIryadhAraka ane bAlavIryadhAraka manuSya svAdhikAra egya kAryane karavAmAM mana vacana ane kAyAnA vegathI pazcAtuM rahe che. prAyaH manda vIryadhAraka manuSya mana-vacana ane kAyAnA ganI viSamatAne seve che. jeo For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ER udAra caritanu` kanya ( 107 ) svAdhikAra yAgya kArya karavAne samartha hoya che tenA manamAM je hAya che teja vANImAM hAya che ane teonI vANImAM je hoya che teja tenI AcaraNAmAM dekhAya che. mana vacana ane kAyAnI pravRttimAM kapaTa-svArtha yeAge viSamatA udbhave che. " jyAM kapaTa tyAM capaTa " e vAkya kharekhara satya che. jee kapaTane seve che tee svAdhikArayeAgya kArya karavAne adhikArI Thare che; kAraNa ke teonA kapaTanA vicArathI ane mAcArathI AtmAnI zaktiyAnA hrAsa thAya che. jeonI mana vacana ane kAyAnI pravRtti eka sarakhI che teo svaparanuM vAstavika zreSTha karavAnA adhikArI banavAthI kArya karavAne adhikArI hare che. jenA cittamAM vANImAM ane kriyAmAM ekarUpatA che ane temaja je udAra tathA sadAzaya che te svAdhikArayeAgya kArya karavAne zaktimAn thAya che. je manuSya nirbhaya ane satyavAdI che te mana vacana ane kAyapravRttinI viSamatAne sevatA nathI. te kadApi bAhyathI sApekSika dRSTie tathA apavAdaSTie mana vacana ane kriyAnI viSamatAne seve che paNa te sadAzayI hovAthI sAdhyalakSyane upayogI rahI kartavyakayoganA adhikArathI bhraSTa thatA nathI. jenA sArA AzayeA che tene sadAzaya kahevAmAM Ave che. sadAzaya manuSyamAM vicArAnI udghAratA heAya che. je manuSya mana vacana ane kAyazaktithI sva tathA anyajaneAnI unnati karavAmAM udAra hAya che te AtmabhAgI hovAthI vAstavika ka karavAne yogya Thare che. je manuSya sarva prakAranA zreya: vicAromAM udAra hAya che te kartavyakarmayogapravRttimAM sadA udAra rahe che. saMkucitaSTimAn manuSya svakArya pravRttimAM, zreyaHkArya pravRttimAM, samAjakAryapravRttimAM, saMghakArya pravRttimAM, vidyAkAryapravRttimAM ane paramArtha kArya pravRttimAM svazaktiyAnA udArapaNe vyaya karI zakatA nathI; tethI te katttavyakA nA vAstavika adhikArI siddha thaI zakatA nathI. udAra manuSya pratyeka vyAvahArika laukika tathA lokottara dharmakArya pravRttimAM svAtmazaktiyAnA udArapaNe upayoga karI zake che; tethI te kArya karavAmAM adhikArI TharI zake che. "uddAtAnAM tu vasudhaiva kuTumyam e sUtra pramANe udAra manuSya sarva zubha khAkhatAmAM mana vacana ane kAyAthI udAra hAya che. je manuSya udAra hAya che tenAmAM malinatA rahetI nathI. je manuSya udAra hoya che tenI sarva zubha zaktiyeA kharekhara udAramArge vaparAya che. hAya che te sarva prakAranI moTAI prApta karI zake che. je manuSya kArya pravRttimAM svAdivaDe saMkocAtA nathI, je manuSya udAra hoya che mana ane dhananA kAraNa prasaMge bhega ApavA cUkate nathI. je manuSya te AtmAnI zubhazaktiyAnA mArgonuM udghATana kare che ane temaja svaparayeAgya sarva kArya pravRttiyAmAM udAra bhAvathI pravarte che. ataeva udAratA guNayukta udAra manuSya vAstavika karmayoganA mArgamAM vizAla dRSTithI vicare che ane karmacAganA rUDhibaMdhane je manuSya udAra udAra hAya che te te svakIya tana udAra hoya che For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ( 108 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. rUDha thaela saMkucita mArgonI vistAratA kare che tathA karmacArIone temAM pravartatAM aMdAryadaSTige audAryane zikhave che. audAryaguNayukta manuSya udArabhAvanAthI vizvavyApakazreyaH karmane prApta karI zake che ane udArabhAvanAthI vizvavyApaka zreyaH karma yogane prApta sarvatra pravartAvI zake che. te anya jIvone udArabhAvanAthI vizvavyApaka zreyaH karmaveganuM audArya prakaTAvavAnuM rahasya samajAvavA zaktimAna thAya che. atae udAra manuSya, svAdhikAgya pratyeka karmapravRttine sevavAno adhikArI banI zake che ema mAnavAmAM anubhava jJAnanI AvazyakatA siddha Thare che. udAratva ane sadAzayatva e bane paramAtmAnAM zubha vyApaka lakSaNa che. udAratva ane sadAzayatvamAM jema jema AtmA vRddhi pAme che tema tema te paramAtmANanAM mahAvyApaka rUpane prApta karato jAya che. jenAmAM udAratva hoya che tenAmAM sadAzayatva hoya che. sadAzayanI vRddhithI manuSya paramezvaranA mahAvyApaka rUpamAM lIna thaIne anantatAmAM samAI jAya che. atae sadAzayI manuSya vastutaH pratyeka kAryanI pravRtti karavAne cagya Thare che. sadAzayI manuSya je je kAryamAM pravarte che temAM tenA sArA AzayathI AntaradaSTie pragatimArgamAMja vahe che. game tevo vizvamAM mahAna manuSya gaNAte hAya tathApi tenA hadayamAM yadi rUDA Azaye nathI hotA to te AntarikadaSTie Izvaratva prApta karavAne adhikArI banI zakato nathI. game tevo vizvamAM laghu manuSya gaNatA hoya ane nIcapada para niyukta thaelo hoya tathA anya jAdi varNAzrama dharma pramANe kArya karanAra hoya paraMtu antaramAM yadi te rUDA AzayonI bhAvanAothI paripUrNa khelata hoya te te kharekhara AtarikaSTie prabhupada prApta karavAmAM mahAna che ema avadhavuM. sadAzaya vinA AtmAnI Antarapragati te thaI zakatI nathI ane kadApi mAne ke bAdyanI pragatimAM manuSya sadAzayI sAmAnyataH hIna hoya to paNa AntarapragatithI te bAhyakarmamAM alipta rahevAthI vastutaH tenI ucatA-mahattA cheja. manuSya bAhyapragatimAM ucca hoya te paNa sadAzaya vinA vastutaH te ucca nathI; kAraNake sadAzaya vinAnI kArya pravRttithI uracatAne prAsAda kSaNamAtra sthAyI rahI zake che. sadAzayI manuSya kharekhara Antarika ucca zuddha vyApakabhAvanAthI bAhya sthitinA svAdhikAre game te kAryanI pravRtti karato hoya tathApi te svapharajanI kartavya dizAmAM adhikArI TharI zake che. bAhyakartavyakarmomAM AntarikasadAzaya vinA eka kSaNamAtra paNa dharmajIvanathI jIvI zakAya nahi. atae sujJa manuSyae Avazyaka pratyeka kArya karatAM sadAzayatvane dhArI karmayoganI yogyatAne saMprApta karavI joIe. sadAzayatva e IzvaranI zakti che. sadAzaya e svarganI sIDI ane daravAjo che. sadAzayatva e prabhune prApta karavAnI kuMcI che. sadAzayatvavaDe vizvamAM sarvatra saguNonAM dvAra khullAM thAya che. sadAzayanI bhAvanAvaDe yukata thaIne kaI paNa kArya karatAM pragati mArgamAM virodha Avato nathI. sadAzayathI kareluM kArya svapharaje For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 nizcaya buddhitu baLa. ( 109 ) uttama pragatine samarpe che. ataeva sadAzayI manuSyane kAryapravRttine adhikAra che. udAratva ane sadAzayatvavaDe saMsAra vyavahArayeAgya karmapravRtti karatAM Antaranile patAvaDe sAMsArika jIvanavahana sAthe paramAtmapada prAptimAM agragati karI zakAya che. jenAmAM udAra bhAvanA ane sadAzayatva khIle che te AtmonnatinA kramamAM vadhatA jAya che ane kapravR ttine bAhyathI AcaratA jAya che. je manuSya mAhathI mAre zuM zuM karavu joie te jANatA nathI-svAdhikAra pramANe kayAM kayAM kAryAM kartavya che? dravyakSetrakAlabhAvathI khAdya ane antarathI mArI kevI sthiti che? sAnukUla sAmagrI mArI pAse kai kai che ? te je jANatA nathI, jenI mati svAdhikAra kartavya kAryaCmAM muMjhAya che ane temaja jenI mati sa Mdigdha rahe che te kArya karavAne lAyaka nathI. je manuSya potAne kartavyakamanA adhikAra karI zakatA nathI te game te kAryamAM pravRtti kare tathApi te saMdigdhamatithI eka vyakAthI parAkrukha rahe ema avamedhavuM. je manuSya zu zu karma karavAne huM zitamAn chuM ema paritaH prAptaparisthitiyAthI avaJadhe che te kArya karavAne yogya Thare che. jenI mati svAdhikAre dravyakSetrakAlabhAva pramANe kArya karavAmAM muMjhAtI nathI ane nizcaya pariNAmane bhaje che te manuSya kArya karavAne adhikArI ane che. je manuSya AtmakalyANamAM nizcayabuddhithI pravarte che te manuSya vyAvahArikalaukikakArya pravRttimAM paNa nizcayataH pravarte che. anizcaya buddhithI koi paNa kArya karavAmAM nizcayapUrvaka pravRtti thai zakatI nathI ane nizrcayapUrvaka kArya pravRtti vinA kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. anizcaya buddhimAna manuSya kAI paNa kavyakama pravRttithI vijaya meLavI zakatA nathI. je manuSya kAryapravRttimAM saMdigdha matine dhAraNa kare che tenAmAM kArya karavAnuM pUratu AtmabaLa khIlI zakatuM nathI. ataeva pUrvapuruSAe dRDha nizcayataH kArya karavAnI pravRttine upAdeya gaNI che te kharekhara ceAgya che. kAI paNa kArya karavAnI nizcayabuddhithI AtmikamaLa khIle ane zivAjI tathA pratApanI jema svakArya pravRttimAM vijaya meLavI zakAya che. kAya karavAnI nizrcayabuddhithI svakanyakArya kjamAM paripUrNa AtmabhAga ApI zakAya che. vanarAjacAvaDAe svarAjyaprApti saMbaMdhI nizrcaya buddhithI kArya pravRtti ArabhI hatI tethI te aMte svarAjyasthApana karma pravRttimAM aneka vipattiyA sahIne vijaya pAmyA; sAmaMtasiMhane svAya pravRttimAM AtmabuddhinI anizcayatA rahelI hatI tethI te marAye ane enuM mUlarAja solaMkIe rAjya lIdhuM. akabara auraMgajeba ane nAnasiMhu vagerene svAdhikAracAgya svakArya pravRttimAM nizcayAtmaka buddhi hatI tethI tee AtmabaLa khIlavIne svasAdhya kAryapravRttimAM vijaya pAmI itihAsanA pAne amara thayA. nizcayAtmaka buddhi vinA kadApi AtmabaLa khIlatuM nathI--ema anubhava karI avaleAkavuM, pote je kArya kare temAM svaceAgyatAnA nizcaya na thavAthI AtmazraddhAnuM baLa vRddhi pAmatu nathI ane tethI pariNAma For Private And Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 110 ). zrI karma graMtha-savivecana. ST aMte e Ave che ke ahaMmamatvarahita AtmabhegapUrvaka kArya karI zakAtuM nathI. je dezamAM anizcita buddhivALA manuSyo utpanna thAya che te dezanI rAjyamAM vyApAramAM sainikabaLamAMhunnarakaLAmAM zArIrika vAcika ane mAnasikabaLamAM hInatA vadhe che ane te dezanuM svAtaMtrya naSTa thavAnI sAthe parataMtratAnI beDImAM te deza rIbAya che. laukika kAryapravRttimAM ane dharmakAryapravRttimAM anizcayAtmaka buddhithI manamAM aneka prakAranA saMza udabhave che ane tethI mananI kAryapravRttimAM napuMsakanA jevI dazA thAya che. aeva karmagIoe kAryapravRttimAM nizcayAtmaka buddhivALA thavuM joIe. jenI mati svakAryapravRttimAM nizcayAtmika varte che te manuSya game tevA azakya kAryane susAdhya karI sAdhI zake che. kaI paNa kAryamAM jenI anizcayAtmakabaddhi che te vizvamAM janmIne kaMI paNa ukALo nathI. ane mAMsanA lecAthI banelA tenA zarIramAM jIva chatAM paNa te eka napuMsakane na chAje tevuM svapravRttimAM mana rAkhe che. prasaMgopAtta kArya pravRttimAM svAdhikArane nizcaya je karI zakato nathI te vizvamAM dAcakarma vA bhikSAkarma karavAne paNa nAlAyaka kare che. zaMkarAcAryane svayegya dharmakarmapravRttimAM nizcaya hato tethI te svadharmanuM sthApana karI zakyA. kaI paNa kAryanI pravRttimAM pravartatAM pahelAM svakArya yogya karmapravRttine je nizcayabuddhithI nirNaya kare che te svakArya pravRttimAM vijayI bane che ema vastutaH avabodhavuM. kaI paNa kArya svAdhikAre kartavya che ke nahi ane te karavAnuM svasAmarthya che ke nahi tene je manuSya svabuddhithI nizcaya karI pravRtti kare che te svakAryapravRtti pharaja adA karavAne yogya che ema avadhavuM. devaguru ane dhArmika pravRttimAM je saMdigdha mativALo che te kadApi vijaya pAmyo nathI vartamAnamAM pAmato nathI ane bhaviSyamAM pAmaze nahi. mahamadapayagaMbaranA samayamAM tenA bhaktono tenA para paripUrNa vizvAsa hato ane mahamada payagaMbarane svIkArya pravRttimAM niHsaMzayabuddhi hatI tethI te malema dharmanI sAthe maslama rAjyanuM sthApana karavA zaktimAn thayo-ema te samayanA itihAsathI nizcaya karI zakAya che. koI paNa kAryapravRtti karatAM vA koI paNa bAbatane vicAra karatAM asaMdigdhamati na rahevI joIe. vivekadvArA je je kArya karavAnAM hoya temAM yathAzakti svayegyatAno nirNaya thavo joIe ke jethI svAdhikAra yogya kArya - pravattine prAraMbhIne svasaMbaMdhI ane parasaMbaMdhI sarva kartavya pharajo adA karI zakAya. nizcitabuddhithI svayegya karmapravRttine je nizcaya kare che te kArya karavAne che ema kathI vizeSa prakAre kArya karavAnI yogyatAdhArakonuM svarUpe varNavavAmAM Ave che. je manuSya dhIra che te kArya karavAne cagya che. jJAnI Adi vizeSaNe vaDe yukta hoya tathApi dheryA vinA kAryapravRttimAM vidanI sAmA UbhA rahI zakAtuM nathI. sAnukula saMgo hoya che tAvatuM. to sarva manuSyo sarva pravRtti karyA kare che parantu jyAre kArya karatAM aneka vidano samapasthita thAya ane aneka prakAranI vipatti AvI paDe tyAre to dhIramanuSya vinA kartavya For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhaya guNanuM sAmarthya. ( 111) kAryapravRttinA raNasaMgrAmamAMthI-adhIra manuSyo to tvarita palAyana karI jAya che. dhairya guNa vinA aneka pariSaha ane upasargonI madhye svakartavyakarmamAM sthira rahI zakAtuM nathI. kartavya karma pravRttinA raNamedAnamAM niHsaMgabhAvathI pravartavAnuM hoya che, temAM pairya vinA ka dhArAsa mAtra paNa leI zakAya tema nathI. kartavya karma pravRtti samarAgaNane dekhatAM sahastra nirvIryamanuSya bhIti pAmIne pAchA phare che; parantu je dhIra puruSe hoya che teo kartavyakarmamAM sarvasvArpaNa karIne navIna divyAvatAre avatare che. je manuSya kartavya karmanI pravRttimAM dhairyathI svamRtyune paNa rUpa gaNe che teo kartavyakarmacagI thaIne vizvamAM sarvatra AdarzajIvananI khyAtivaDe vikhyAta thAya che. A vizvamAM kartavyakarma pravRtti samarADagaNamAM jeoe svajIvanane hepyuM che temAMja vAstavika cAritra khIlyuM hoya che ane tethI teo kartavya karmanI pravRttinA yogIo banI zake che. vizvamAM adhikArabhede aneka prakAranI kartavyakarmanI pravRtti hoya che ane tethI svAdhikAre bhinnabhinnakartA vyakarmapravRtti sevaka aneka gIo kathAya che ane te sarve dhairya guNathI vizvamAM amara thaI jAya che. dharyathI Atmika baLamAM anantaguNI vRddhi thAya che ane tethI aneka prakAranI viTaMbanAo sahana karatAM kartavyakarma vimukhatA thaI zakatI nathI. jenAmAM dharyazakti khIlI hoya che te kumArapAlanI peThe duHkhadadhinI pelI pAra jaI zake che. mahamadapegaMbare arabastAnanI moTI laDAImAM haiye rAkhIne ane vijaya meLavyo hato. gautamabuddha vairya dhAraNa karIne svapravRttimAM yukta thaI pitAnA vicArane vizvamAM pracAryA hatA. Iza kAIsTe dheryabaLe svavicArono pracAra karyo hato. zrI mahAvIra prabhue dharyabaLe aneka prakAranA upasargo sahyA hatA. jokeTase dhairyabaLe satyanuM sevana karI grIka dezanI satyatA mahattA ane svAtaMtryane pAyo nAkhyo hato. ItyAdi aneka mahApuruSonA dRSTAntothI dheryaguNapUrvaka kartavyakarma pravRttimAM vijaya meLavI zakAya che ema siddha thAya che. dhairyabaLa vinA koI paNa mahAna kArya vA laghukArya paNa karI zakAtuM nathI. dharyaguNanA saMsevana vinA koI paNa kAryapravRttimAM aDaga rahI zakAtuM nathI. pairya guNathI je kArya thAya che te anyathI thatuM nathI. atava jJAnIo mahAgarjanA karIne kahe che ke-kathanI karavAthI kaMI vaLavAnuM nathI. tame svakArya pravRttimAM dhairya dhAraNa kare ane AgaLa vadho. dhairya guNadhAraka dhIra manuSya kadi game tevA vipatti prasaMgomAM AtmazraddhAne hArI jato nathI. te mRtyunA paMjAmAM phasAyela pitAne dekhe che to paNa svakArya pravRttimAM vairyano tyAga karato nathI. A vizvamAM jene janma che tenuM avazya mRtyu che. koI paNa samaye koInuM mRtyu thayA vinA rahetuM nathI. kAyaratAno tyAga karI vairya dhArIne svakAryapravRtti karatAM maraNa pAmavuM enA jevo anya mahatsava nathI ema anubhavapUrvaka avabodhavuM. je manuSya dhIra che te saMkaTanA samaye anyanuM vizvAsapAtra bane che. A vizvamAM mukhathI pairyanI siMhagarjanA karanArAo to For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 112 ) zrI kayAga graMtha-savivecana. prAyaH vipattiprasaMge zvAnanI peThe AcaraNa karI kantavyakama samarA, pravRttithI palAyana karI jAya che. A vizvamAM koI paNa kArya karatAM kaMi ne kaMI vipatti upAdhi, leAkacarcA, vipakSabheda pratipakSabhAva ane vizrva vagere tA thayA kare che; paNa je jJAnI Adi vizeSazevaDe yukta che te dhairya guNune dhAraNa karI vipatti AdithI pAchA haDatA nathI. tete hastInI pAchaLa jema zvAneA bhasyA kare che tema svapAchaLa aneka dunA bakyA kare che tenI paravA rAkhatA nathI. te te tenA karttavyakama pravRtti pharajamAM masta thaine rahe che ane tene koinI apekSA rahetI nathI. AkhI duniyA prati te phakta pharaja STithI dekhyA kare che. pharaja pharaja ne pharaja eja tenA zvAseAse maMtroSa hoya che. ttavya karma pravRttinA mArgamAM dhaiya maLe aneka prakAranAM vidyAdri kAMTA tene sApha karIne AgaLa vadhe che. jeNe atyaMta dhairya baLa khIlavyuM che evA dhIra manuSya svAdhikAre je kAryane Adare che temAM te hajArA vighnAne upasthita thaela dekhe che teA paNa teone cheteA ane svakArya pravRttimAM vijaya pAmatA AgaLa pragati kare che. A vizvamAM te kei paNa AtmonnativALA kAne karaze ke kema ? te tenA dhairya guNanA vikAsa upara AdhAra rAkhe che, jenAmAM dhairya guNu khIlyA hoya che te svakArya pravRttidvArA vAstavika pragati karI zake che ema avodhavu. yAgI thavAnIvA bhAgI thavAnI aneka pravR. ttimAM dhairya guNathI vijayI banI zakAya che. Atmonnati karavAnI aneka prakAranI pravRtticemAM dhairyathI AgaLa vadhI zakAya che. ataeva kartavyapravRttipragatimAM dhairya guNanI atyaMta AvazyakatA hovAthI dhairya guNavaDe kartavya karmAdhikArI thAya che ema je thavAmAM AvyuM che te vastutaH mAnya ane Adyeya che. svaceAgya kartavyakama pravRttimAM dhairya guNanI sAthe vIratAnI paNa jarUra paDe che. je manuSya dhIra hAya che te vIra thAya che; AtmaparAkramane pheravavuM e kharekharI vIratA che ane te vIratAnA ceAge manuSya vIra gaNAya che. A vizvamAM dAnavIra zUravIra ane dharmavIra e traNa prakAranA vI hoya che. A vizvamAM kAie itihAsanA pAne svanAma amara karyuM hoya to e traNa prakAranA vIeja karyu" che. kAi paNa kArya karatAM AtmavIya pheAravyA vinA cAlI zake tema nathI. vIra puruSa kAi paNa kArya karatAM svaparAkramathI pAche pharatA nathI. nepAlIyana enApArTa gerIkhAlDI rIcarDa ane veAzIMgTana vagere pAzcAtya vIrAnA Adya jIvanaciratA avaleAkatAM vIratAnuM kharekharuM bhAna thAya che. bhISme rAma lakSmaNa arjuna bhIma hanumAna ane vAlI vigere vIrAe svavIratA yAge peAtAnA nAmeAne itihAsanA pAne suvarNAkSare ala'kRta karyAM che. je vIramanuSye svakArya pravRttimAM mAthuM mUkIne vicare che arthAt mRtyunA bhayathI DaratA nathI te vIratAyeAge azakya kArcIne kare che. vIratA vinA vizvamAM koI paNa vastunI prApti thatI nathI. vIratA vinA rAjya karI zakAtu nathI. vIratA vinA vidyAnuM adhyayana For Private And Personal Use Only Mei 1 tethI te svakapaDelA hAya che Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zUravIrapaNAnI AvazyakatA. ( 113 ). karI zakAtuM nathI. vIratA vinA vyApAra karI zakAto nathI. vIratA vinA sevAnAM kAryo thaI zakatAM nathI ane vIstA vinA mukitanA mArgamAM te eka DagaluM mAtra paNa AMgaLa saMcarI zakAtuM nathI. je manuSya moTI moTI vAto kare che paNa je tenAmAM vIratA nathI hatI te te bAyalo bakavAdI gaNAya che. sarva kAryanI siddhine AdhAra vIratA upara rahelA che evuM sadA yAda rAkhIne vIratA pragaTAvavAnI pravRtti karavI joIe. vIratA arthAt manavacana kAyAnI tathA AtmAnI zakti pragaTAvavAthI A vizvamAM svavyakitanuM astitva saMrakSI zakAya che ane temaja svAstitvapragati bIjakanI saMrakSA ane pravRddhi kharekhara suvyavasthAthI karI zakAya che. je dezamAM sarva prakAranA vIrenuM astitva nathI te deza kharekhara parataMtra bane che. vIratA zakita vinA jIvanAdi mArge sadA sthira rahI zakAtuM nathI. je manuSya karmacUra hoya te dharmazura thAya che. tharavIra vIratAyege mAthuM mUkIne kArya karavAthI vizvamAM pratyeka bAbatamAM vijayI bane che. mAthuM mUkIne kare kAma, tene sahu leka kare che praNAma; vizvamAM rAkhe nAma; tene jayAM sudhI bhIti rahe che, tyAM sudhI che hAra; nirbhaya thaI kAryo karere, have jayajayakAra. kare sAlA tamAma. tene ! 1 | chUTe mamatA ka95nAre, chUTe sahu saMbaMdha; prANu samape' kAryamAMre, nAze mithyA dhadha jAge cetanarAma tene 2 ! mRtyu upara AvatAMre, nahi rahetAM darakAra; sAhasikatA zairyathIre, saphaLe che avatAra cheDe meha tamAma. tene che zraddhA ne kAryanIre, siddhi prava thanAra; nizcaya khaMtathakI mare, kArya siddhi kSaNavAra. kRtya kare nikAma. tene 4 5 azakaya zuM ? duniyA viSe re-pAchaLa paDatAM vAra; AtmabheganI AgaLere, zuM zuM thayuM na thanAra. tyAge esaArAma, tene che 5 dhAryuM sarve thaI zakere, rAkhe manamAM hAma; tanamana vANI bhAgathIre, tema vaLI vyaya dAma. rU5 nAma bhUle ThAma. tene | 6 kAyarane sahu dUra che re, zarane sahu pAsa; AmaLAnI jJAnI karere, sarva karmane nAza pAme ziva ArAma. tene 5 7 vadhu chAyAvat pAchaLere, vijaya zrI sukha satya; buddhisAgara dharmanAM re, karatAM nispRha kRtya. svAtmA zakitaguNa dhAma. tene !! 8 | 15 For Private And Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 114) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ' je me jUct te ghane zUrA svavIratA arthAt svazakitavinA anya prabala zakita mothI svanuM rakSaNa thatuM nathI. saMpAdivaDe zakitanuM mahAbala bheguM karIne svAstitvasaMrakSA karI zakAya che. AtmazakitanI vRddhi karyA vinA laukikasAmrAjya jAherajalAlI ane dhArmikasAmrAjya jAhojalAlI prApta karI zakAtI nathI. atae nIce pramANe zakti saMbaMdhI kAvya kathAya che. zattA vadhAre mA-zatti vinA na nIvAtuM." zakita vadhAro bhAre, zakita viNa na chavAtuM; jyAM zakita tyAM rAjyare, nabaLuM prANa rIlAtuM. zakita. tana mana zakita vRddhithI, mAra kadI na khavAya; vakatRtva zakitathakI, sAruM samajAvAya; zakita vinAnuM prANI, juo jaga vecAtuM. zakita. 1 jJAnAdika zakita vinA, mAnava Dhora samAna; paratAbAmAM rahI karI, mAnava Dhera samAna; zakita vinA parataMtratAre, thAtuM nIcathI nAtuM. zakita 2 jananI janmanI bhUmine, lajave zakitapINu; lajavI jananI kUkhane, thAze jagamAM dIna; Atma zakita viSNu avare, bAMdhe karmanuM khAtuM. zakita. 3 zakitamA sukhIo thata, azakata ne sadAya; zakitane saMcaya kare, sona uparI thAya; zakitathI chatAyare, dhAryuM kArya karAtuM. zakita. 4 zakita hINa parataMtra che, khIla zakita sujANa; dharmodaya dezonnati, karaze sAcI vANa; che zakita mahAdevIre, prakaTe sarva suhAtuM. zakita. 5 zvAsocchavAsathI jIvavuM, te chavyuM na pramANu. zakitavaDe je jIvavuM, te jIyuM jagamAMya; jagamAM jayAM tyAM dekhare, zakitae nAma thAtuM. zakita. 6 utsAhI cetana karI, antara banI nirgava; satatatsAhAbhyAsathI khIlavI ! ! ! zakita sarva; buddhisAgara dharmare zakitathI vicarAtuM. zakita. 7 For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zaktimaMtanI kiMmata. ( 115 ) jagatmA jIte zaktimanta. jagatamAM. jagatamAM 1 jagamAM. 2 jagatamAM. 3 jagatamAM. 4 jagatamAM. 5 jagatamAM. 6 jIte zakitamata, jagatamAM jIte zakitamanta; nirbala pAme anta. kAyika vAcika zakitathIre, durbaLavarga jItAya; vyaSTimAM sattAvaDere, svatane jIvAya. taMtrayaMtranA baLathakIre, pUla vive jaya thAya; mAnasika maMtrovare, sattA vizva suhAya. kAya baLe kezarI juore, vanamAM karatA rAjya; hAnAM pakSI para juo re, rAjya kare che bAja. sava zakti bhegI thatAMre, saMpe jaga rahevAya; pRthapha zakti sahu thatAMre, nahi astitva rakhAya. baLa vinA zI bahAdurIre, nirbala mRtaka samAna; kSINu baLe bahu jAtanAMre, rahyAM na nAma nizAna. meLavavI sahu zaktiyore, e che sAce dharma, dhama zUrAne jANavore, nirbala lahe nA zarma. rala vizva para bhegare, sattA sabaLA leka; nabaLA jana kacarAya chere pADI moTI pika. satvaguNI kabutara juere, pAme bAjathI nAza; juo magara jalamAM karere, mAchalIone trAsa. nija rakSaNa zakti vinAre, banate mAnava dAsa; sattA viNu mAnava kharere, dharma na rakSe khAsa. zakti vinA zuM jIvavuM re, zakti vinA kyAM mAna? zakti vinA kyAM bolavuMre, zakita vinA zuM dAna. sarva kaLAo zaktinIre, khIlavatA jana je; vizva viSe jIvI zakere, pAme anyathA che. zakitadevI prakaTAvatAMre. have nahIM jaganAza; vAstivarakSaNavaDere, pAme zarma vilAsa. kAMTAnI vADothare, khetara-rakSA thAya; rakSaka vADa vinA ahore, khetara kevuM jaNAya ! dharmakSetra saMrakSavAre, zakta jananI vADa; karatAM dharma jIvI zakere, samaje zaktinI ADa. jagatamAM. 7 jagatmAM . 8 jagatamAM. 9 jagatamAM. 10 jagatamAM. 11 jagamAM. 12 jagatamAM. 13 jagamAM. 14 For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 116 ) www.kothatirth.org zrI kayAga graMtha-vivecana. jJAnacI sahu zaktiyere, khIlavI karI yAna; sa upAyA AdarIre, pAmeA zakti sumatra, kaLa vinA baLa zuM kare, kaLathI baLa sAhAya; deza prajA dha rakSagere, kaLe baLe jatAya. apAti bahu lAbha jyAMre, baLa vAparavuM yAMya; AtmabhAga ApyA vinAre, abhyudaya nahi kayAMya. sArAnA rakSaNu viSe, thAya burAnA nAza; vAparavI tyAM zaktinere, sape varta khAsa. zakti vinA bhakti nahIMre, zakti vinA nahIM nIti; zakti tyAM pAye paDere, jagajananI e rIti. rajoguNu tameguN anerR, sAtvikaguNunI zakti; svasthAne sahu rahere, kAla anAdithI vyakita. yathAyeAgya nija rajathIre, zakita kA karAya; buddhisAgaradhama ne re, aphaLa alakha mahimAya, jagatmAM, 15 For Private And Personal Use Only jagamAM. 16 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E jagamAM. 17 jagamAM. 18 jagatamAM. 19 jagatamAM. 20 jagamAM. 21 ityAdri kAnyAvaDe vIratA arthAt zaktivRddhi karavAnI khAsa AvazyakatA siddha Thare che; kAraNa ke svacAgyakAryapravRttinA adhikAranI zakti vinA ceAgyatA prApta karI zakAtI nathI. AtmAnI mAnasika vAcika ane kAyika zaktiyAnI vRddhi ane tene suvyavasthApUrvaka upayoga karyA vinA A vizvamAM koIpaNa vyakti svAstitvasa rakSaNa karavA samartha thaI zakatI nathI. AtmAnI zakti vadhArIne du:khAthI vimukta thaI . AtmapragatimAM AgaLa vadhavuM e dharma che. e dharmanI vyAkhyA bhUlIne vizvamAM pravRtti karyAMthI vyavahAra ane nizcayataH pArataMtrya prApta karavuM paDe che. AtmAnI vIratA pragaTAvyA vinA krodhAdrika zatruone kadApi vaza karI zakAya tema nathI. je manuSyo AtmAnI vIratAne seve che te krodhAdika zatruone jItI vizvamAM svAtaMtryasAmrAjyanI pravRttinA adhikArI banI zake che. je manuSya krodhAdika antaraMga zatruonA tAbe thAya che te manuSya vizvamAM mAnasika vAcika ane kAyika nirbalatA prApta karIne avanatinA mArgamAM sauMcare che. ataeva krodhAdika kAyAne jItavAmAM Atmika vIratA pragaTAvavAnI AvazyakatA che. je vIra manuSya che te aneka prakAranA viznone saheje jItI zake che. vIrapuruSa kSamA rAkhIne kanyakama mAM pravRtti karI sAdhyanI siddhi kare che. ataeva kAryapravRttinA adhikArI vIrapuruSa che--ema kathavAmAM kvacit keIpaNa prakAranA virodha AvatA nathI. vIramanuSya dravya ane bhAvathI vIratAnA pratyeka kAryanI pravRttimAM ghaTatA upayoga karI zake che. dezanu rakSaNa, dharmanuM rakSaNa, vyApAranuM rakSaNa, saMghanuM rakSaNa, samAjanuM rakSaNa, kuTuMbanu rakSaNa Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vivekanuM mahatva. ( 117 ) ane svanuM rakSaNa Adi aneka prakAranI rakSaNapravRttine vIrapuruSa sevI zake che. dharmanI ArAdhanA karavI, dharmanI sthApanA karavI, adhamIothI dharmanuM rakSaNa karavuM, nAstikonA vicAre sAme dharmanI rakSA karavI ane svaguruAdinI sevAbhakti karavI-ityAdi dharmakarma pravRttimAM vIratAvinA kaMIpaNa zreyaH pariNAma prApta karI zakAya nahIM. nirvIryamanuSya saMsAramAM ane dharmamAM kaMIpaNa uttama kAryapravRttine sevavA samartha thaI zakatuM nathI. nirvIryamanuSyanI maitrIthI kaMInuM kalyANa thaI zakatuM nathI; UlaTuM prANano nAza thavAne samaya prApta thAya che. je manuSyamAM vIratA che te zakti pheravIne svakAryapravRttimAM aneka vijJasaMtoSIo sAme UbhA rahI svakAryapravRttinuM saMrakSaNa kare che ane te kartavyakarmapravRttikSetramAM UbhA rahI aneka tApa sahI svakAryanI pUrNatA kare che. AryAvartanA vIramanuSyanA caritra avalokavAthI spaSTa bodha thAya che ke teoe je kAryo karyA che te sarve vIratAthI karyA che. pAzcAtya dezanA ItihAsa avalakaze te te te dezanI unnatimAM vIramanuSyanI vIratA ja kAraNabhUta samajAya che. koI paNa dharmanA saMsthApakanuM caritra avelekaze te temAM vIratA te tenA sarva guNonA zIrSe virAjamAna thaelI dekhAze. kartavya karma pravRttimAM je vIra che te yogya adhikArI che ema aneka daSTAnto ane siddhAMtathI siddha thAya che. aeva kartavyakarma pravRttimAM varatAyukta viramanuSyanI AvazyakatA siddha kare che. dhairya ane vIratAnuNanI sAthe vivekaguNanI kartavya karmapravRttimAM atyaMta jarUra che. kartavya karma pravRttimAM vivekavinA eka kSaNamAtra paNa cAlI zake tema nathI. viveka e dazamanidhi che. dhairca vIratA Adi aneka guNavaDe manuSya, kartavya karma pravRtti kare to paNa lUNa vinAnuM evuM bhejana, nAsikA vinAnuM mukha ane vAsa vinAnuM jevuM puSpa tevI viveka vinA sthiti prApta thAya che. viveka vinA vizvamAM keIpaNa kArya karavAmAM Ave te paNa tenI saphalatA thatI nathI. vivekapUrvaka je karmapravRtti thAya che te vizvamAM saphala ane upayogI banI zake che. viveka vinAnI sarva kAryapravRtti kharekhara mayUrapRSThabhAgavat zobhA pAmI zake che. vivekavinAne manuSya pazu samAna gaNAya che ane te vizvamAM zekI zakato nathI te tenI laukikakArya pravRtti ane lokottara kArya pravRtti kevI rIte zobhAne pAme vAru? alabatta, na pAmI zake. je manuSyamAM viveka prApta thayA hoya che te AtmannatinA zikhare jyAre tyAre paNa virAjyA vinA raheto nathI. A vizvamAM sUkSmanirIkSaNa karI vilokavAmAM Avaze to AtmonnatinuM mULa viveka che ema nizcaya thayA vinA rahenAra nathI. duHkhasAgarane pAra pAmavA mATe viveka e mATI sTImara che. A vizvamAM satya sukhanA mArgamAM viharatAM viveka e mahAlAITanI garaja sAre che. vivekapUrvaka je je kArya pravRtti karAya che temAM avazya lAbhanI prApti thAya che. vivekapUrvaka pratyeka kArya pravRtti karatAM AnnatikramamAM vidyavege gamana karI zakAya che. vizeSa lAbha ane kartavyanI For Private And Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir III ( 118 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. kharekhara paritaH saMgenI paristhiti tapAsI je nizcaya kare te vivekathI thAya che. AtmAnI zaktinI maryAdA bahiranuM kArya-kharekhara viveka jAgratu thAya pazcA-karAtuM nathI. AtmAnI zaktinA anusAre amuka kAryapravRttine svasvAdhikAra sevavAyegya che ema vivekathI nizcaya karI zakAya che. aeva bhavya manuSyae kAryapravRtti karatAM vivekathI tene vicAra karavo joIe. vivekavinA AcAro ane vicAromAM aneka prakAranA ghoTALA thayA kare che. je dezanA ane je dharmanA manuSyamAM vizeSa pramANamAM viveka jAgrata thaele hoya che te dezanI ane te dharmanI te pramANamAM vizvamAM jAhojalAlI pragaTI nIkaLe che. vivekapUrvaka svayegya kAryapravRti karatAM kadApi pazcAttApa pAtra banI zakAtuM nathI; temaja AtmAnI zaktine nakAme nAza tathA durupayoga thaI zakato nathI. jema jema manuSya sarvatra sarva bAbatamAM svAdhikAre vivekapUrvaka pravRtti kare che tema tema te svIkAryasiddhimAM aneka vidathI mukta thAya che. bhAratIya aneka kSatriyanRpatie viveka vinA aneka dezarAjyadharmahAnikara yuddha karIne bhAratanI avanati karI tenI sAkSI kharekhara ItihAsa pUre che. kauravoe vivekapUrvaka vicAra karyo hota to te kadApi pAMDenI sAthe yuddha karata nahi. rAvaNe vivekapUrvaka vicAra karyo hota to kadApi te rAmanI sAthe yuddha karIne rAjya ane svajAtisAmrAjyane nAza karata nahi. muMjarAje vivekapUrvaka vicAra karIne svapradhAnanI salAha mAnI hota to kadApi tailaMganRpati sAthe yuddha karata nahi; temaja chevaTanI salAha pramANe te varyo hota te teno nAza thAta nahi. kanojanA rAjA jayacaMdra vivekapUrvaka dezArthe samAjAthe ane dharmArthe vicAra karyo hota to zAhabuddIna ghorIne gRhachidra batAvata nahi. karaNaghelAe vivekapUrvaka vicAra karyo hota te maMtrI patnIne satAvI gurjara bhUmino nAza karavAmAM svayaM kAraNabhUta banata nahi ane teNe je duHkha prApta karyuM te kadApi prApta karI zakatA nahi. sikaMdaranA vakhatamAM bhAratIya nRpatie vivekapUrvaka rAjyasaMrakSA kArya pravRtti AdarI hota to teonI patitadazA thAta nahi. vivekapUrvaka IMglIza sarakAra rAjyakArya pravRttine Adare che tethI tenA rAjyamAM rAjyannatinA sUryano AkAzIya sUryane asta thatuM nathI. jyAre jyAre vivekanI kSINatA thAya che tyAre tyAre avivekathI na karavAyogya anIti vagere karmonI pravRtti thAya che ane tethI patitadazAne prAraMbha thAya che. jainakomamAM jyArathI vivekabhAnunAM prakharakiragano prakAza manda paDavA lAgyo ane avivekarUpamAM temane pracAra vadhavA lAge, tyArathI janakomanI vasati ghaTavA lAgI ane jaina kAmamAMthI vidyAbala, kSAtrabala vyApArabala ane sevAbelanI suvyavasthAo ane tenI pragatino asta thavA lAge. vivekathI caDatI che ane avivekathI paDatI che ema sarva bAbatonI sarva pravRttimAM samajI levuM. je manuSyamAM je samAjamAM je jJAtimAM je saMdhamAM je dezamAM je je bAbatane viveka prakaTa joIe te prakaTavA mAMDe eTale For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUrNatsAhanI mahattA. ( 119 ) avabedhavuM ke jApAna amerikAnI peThe udayasUryanuM prabhAta prakaTavA lAgyuM che. vivekapUrvaka svayogya pratyeka kAryapravRtti thatAM aneka jAtanI hAnimAMthI bacI zakAya che ane pragati mArgamAM pUravegathI gamana karI zakAya che. viveka vinA manuSyanI ane manuSyadvArA kartavya kAryonI paripUrNa kismata AMkI zakAtI nathI. AtmA zuddha dharmanI prAptimAM ane janma jarA ane maraNanA prapaMcamAMthI chUTavAne AtmAne vAstavika viveka prApta karavAnI atyanta jarUra che. je manuSya svayegya pratyeka kAryane vivekapurassara kare che-te manuSya jyAM tyAM AtmonnatinA kamane aMgIkAra karI paramAtmapadanI prAptimAM AgaLa vahe che. vivekapuraspara sarva kArya karavAno abhyAsa sevavAno upayoga dhAraNa karavo joie ke jethI aneka prakAranI ApattimAMthI bacI zakAya ane jJAnadarzanacAritradharmamAM sthiratA prApta karI zakAya. svarogya karmapravRttinA adhikArI thavAne jema vivekaguNanI jarUra che tema svayegya karma pravRttinA adhikArI thavAne pUardanI paNa atyaMta jarUra che. pUrvotsAhavaDe yukta karmacAgI manuSya svakAryamAM AtmikabaLa pragaTAvIne prayatna kare che. pUNetsAha vaDe AtmAnI pravRttimAM abhutazakti prakaTe che. prathama te utsAhathI kartavya kAryanI siddhinI parIkSA thAya che. je kArya pravRttimAM pUtsAhI mana svayameva bane che te kAryanI siddhi thavAnI che ema pitAne AtmA sAkSI pUre che. svagya kartavya kAryapravRttimAM je je manuSyae pUrvotsAhathI bhAga lIdhe hoya che, teoe avazya svapharajanI pUrNatAdvArA pravRttimArganuM AdarzajIvana vizvamAM prasiddha karyuM hoya che. je manuSya ! tuM svayegya kAryapravRttinI pharajane adA karavAne prathamAvasthAmAM pUrNatsAhane dhAraNa kara. he manuSya, hArI svayegya kAryapravRttinI siddhine AdhAra tvadIya pUrNotsAha para rahelA che. pUrNatsAha e ja zubha kAryapravRttimAM Antarika maMgala avadhavuM. zrIpAlarAjAe pUtsAhathI navapadanI ArAdhanA karI hatI tethI te svakAryapravRttinI siddhi karI zakayA hatA. pratyeka svakAryapravRttine pUrvotsAhathI AdaratAM temAM avazya vijaya maLe che. atae svayegya kArya pravRttinA adhikAramAM pUrNatsAha dhAraNa karavAnI AvazyaktA svIkAravI joIe. je manuSya utsAha vinA kArya pravRttine Adare che te avazya pazcAttApa pAtra bane che. chellI laDAImAM pRthurAja cehANe pUrNatsAha vinA ane paMcAsaranA jayazikharIe pUrvotsAha vinA pravRtti karI hatI e ja tenI astadazAnuM cihana hatuM. atae utsAhapUrvaka pratyeka kAryapravRtti AraMbhavI joIe. kAryapravRttine adhikArI jema pUtsAhI che tema zamI manuSya paNa avadhe. jenAmAM zama rAkhavAnI zakti nathI tenAmAM dama rAkhavAnI zakti nathI. je manuSya zama dhAraNa karI zake che te AtmAnI pragatipUrvaka bAhyasvakartavyAdhikAranI pharajane paNa adA karI zake che. mananA pragaTatA aneka prakAranA krodhanA mAnanA mAyAnA lebhanA, svArthanA, mamatAnA svapUjAnA kIrtinA bhayanA zreSanA ane nAmarUpa mahanA vikalpasaMkalpa zamAvIne For Private And Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 120 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. je manuSya svagya karma pravRttine Acare che te kartavya kAryapravRttimAM nirlepa rahIne Atmazaktine khIlavI zake che. AtmazaktinI zamavaDe khIlavaNI karavApUrvaka je manuSya svadazAgya kartavya karma pravRttiyonI aneka pharajamAMthI pasAra thAya che te ja manuSya A vizvamAM saMsAra vyavahArane sAcavavApUrvaka AtmaguNenI paripakava dazAne anubhava karanAre thAya che ema avabodhavuM. svAdhikAre bAhya kartavya kAryonI pharajane bajAvavAnI sAthe antaramAM zama dhAraNa karavAthI pitAnI dharmamArgamAM keTalI unnati thaI che tene khyAla Ave che ane nyUnatA hoya to tenI siddhine mATe prayatna prAraMbhI zakAya che. svakartavyagya je je svAdhikAre pravRttine sevavAnI hoya teone tyAga karIne niSkriya jevA banI aneka guNenA bhAjanabhUta ane aneka doSonA upazAmaka tarIke pitAne mAnavAmAM Ave ane vanamAM gamana karI guphAmAM besavAmAM Ave, paraMtu jyAM sudhI amuka kAraNe na maLyAM hoya tyAM sudhI sarpanI peThe zamI rahI zakAya che. jyAre pravRttimAM pravRtta thavAya ane tema chatAM zamabhAvane sevI zakAya tyAre kharekharI zamabhAvanI siddhi karI zakAya che ane pravRttimArganA tApamAM jIvatI rahelI samabhAvanI dazA kharekhara anyabhavamAM paNa upazamatvanA saMskAro vahana karavAne samartha thAya che. krodhAdikanI upazamavRttipUrvaka je manuSya svayogya kArya pravRttine Adare che te svAryamAM avazya vijayatA prApta kare che. svakArya pravRttimAM pUrvotsAhInI tathA zamInI jeTalI AvazyakatA che teTalI saghamInI AvazyakatA che. je manuSya svakAryanI siddhinA pravRttimAM sadA udyamI rahe che te kAryane pUrNarItyA sAdhI zake che. svakAryasiddhimAM je manuSya sadA udyamI che te du:sAdhya kAryane anta susAdhya karI zake che; du:khamAM vidyAbhyAsa nAmanuM pustaka vAcavAthI tathA jAtamahenata nAmanuM pustaka vAcavAthI mAluma paDaze ke je manuSya sadA kAryane udyamI che te ghaNuM kArya karI zake che. je manuSya sadA svakAryamAM udyama karyA kare che ane prAraMbhita kAryamAM prANAte paNa udyamano tyAga karato nathI te prAnta svakAryasiddhinI vijayatA prApta karI zake che. prabalaviruddha saMgomAM paNa je manuSya jeTalo bane teTalo udyama sevIne svakAryamAM mae rahe che te ane sahastra dhanyavAdane pAtra bane che. svakArya siddhine mukhyAdhAra udyama para che. atae vicAradIrdha paraMparAsUtrI mAtra na banatAM vicAranI sAthe ughamane sevI kAryanI siddhi karavI joIe. Alaane nAza karyA vinA udyamamAM pravRtti thaI zakatI nathI. je dezanA ane je samAjanA manuSyo AlasyamAM svajIvana nirgamana kare che, teo svadeza ane svasamAjanI paDatInuM pApa svazIrSe harI le che ane teo svarganI bhaviSyamAM avanati karAvavAnA AropI bane che. je dezIyamanuSya mAjazekhamAM masta bane che teo svadeza ane svadharma tathA samAjane nAza karI de che, anadhamI manaSya aneka prakAranAM mAnasika pApone evI zake For Private And Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udyamanI mahattA. ( 121 ). che ane te vizvamAM anyAyavaDe svAdarapUrti karavAnI vRttino bhAgI bane che. udyamathI yuropa vagere dezanA manuSya svakartavyaparAyaNa thaIne vizvamAM AjIvikAnA sUtronA pravartaka banyA che. kALA mAthAno mAnavI zuM na karI zake e kahevatane khyAla karIne sadA udyamamAM macyA rahevuM ane svapharaje je je kartavya kAryo hoya teone karavA eja pragatimArgamAM saMcaravAne mukhya pAya che. vizvamAM vidyA kalA kSAtrakama vyApAra ane sevA vagere karmomAM udhamIjae nAmanA meLavI che ane teoe vizvamAM itihAsanA pAne pitAnA nAme amara karyA che. pazuo ane paMkhIomAM paNa je udyamI che te svAstitvasaMrakSAdi pravRttine sevatAM ane temAM vijaya pAmatAM jaNAya che. amerikAnA prakhyAta zodhaka eDIsananA udyamano khyAla karavo joIe. prakhyAta zAdhaka eDIsana eka kSaNamAtra paNa udyama vinA nakAmo gALato nathI. te svIkArya pravRttimAM eTale badhe pUrNatsAhathI mo rahe che ke tenI sAthe vAta karavAne paNa agAuthI samaya nakkI kare joIe. glaeNDasTananuM jIvanacaritra vAMcIne tenA udyamano khyAla karavo joIe. zrI haribhadrasUri zrI hemacaMdrasUri vagere dharmAcAryonA satata udyamane khyAla karavo joIe. jenAmAM svaktavya kArya karavAnI zakita hoya ane je pUNetsAhapUrvaka udyama karato hoya te prAraMbhita kAryone pUrNa karI zake emAM kAMI paNa Azcarya nathI. kaTikAonA udyamano khyAla kare. teo potAnA daramAM dANe laI jAya che te vakhatane banAva dekho. pazcAt khyAla karo ke udyamanI svajIvananI pragati mATe keTalI badhI jarUra che. je manuSya svapharajone adA karavAmAM niyamasara aneka prakAranI ejanAonI suvyavasthAo purassara udhama kare che te ane vijayane prApta karI zake che ane ALasu manuSya Alasya sevIne avanatinA mArgamAM saMcare che. mAtra magrLAM sArAmAjika nAlyuma vadhucaM ghA nAvati ityAdi bhAvArtha manana karIne udyamamAM pravRtta thavuM joIe. game teTalA zubha vicAro pravartatA hoya paraMtu svapharajAnusAre pravRtti sevyA vinA kadApi kAle svazubha vicAronI asara kharekhara A vizva para karI zakAtI nathI. jenA manamAM jalaparapoTAnI peThe vicArarUpa parapoTAo utpanna thAya che ane TaLI jAya che te alpavirya manuSya kharekhara udyama vinA AtmAnuM ucajIvana karI zakato nathI ane temaja anya manuSyanuM paNa ucca jIvana karI zakato nathI. thoDuM karavuM paNa udyama sevI sAruM karavuM e vAkyane lakSyamAM rAkhI sadA udyamamAM pravRtta thavuM joIe. AryAvartanA manuSyanI paDatI dazA thaI tenuM mukhya kAraNa te e che ke-teo ALasu banyA. jyAre manuSya AjIvikAdi upAvaDe yukta thaI saMteSI banI jazekhamAM jIvana gALe che tyArathI te svAvanatinA kamapara pite vahe che ane anya manuSyane vahAve che. For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 122 ) zrI kama yAga graMthasavivecana, sauAiryanA udyama ane leAkeAttara kAryanA udyama-ema svAdhikAre e prakArano vA eka prakAranA ughama-sevavAnI jarUra svIkAravI joIe. udhama vinA bala buddhi vagere svazaktiyo kaTAI jAya che. ataeva pratyeka kAryamAM sAdyamI thavAnI ghaNI jarUra che. je manuSya udyamane seve che te du: khAdadhinI pAra utare che. anudyamI manuSya deza samAja ane dharmane mATe te bhArabhUta jevA che. teAnAthI sva ane paranu zreya sAdhI zakAtu nathI. svakArya pravRttimAM udyama e svadharma che ane anudyama e paradharma che. svakArya - pravRttinA udyamamAM maravu thAya sAruM parantu temAM anudyama thAya e kadyApi zreyaskara nathI. he manuSya ! tuM svAdhikAre karavAceAgya svasvakAryoMmAM sadA udyamI ana ke jethI sAgara ulecanAra TIMToDAnI peThe ante tane sarva prakAranI sAhAyyasaMprApta thaI zakaze. je kAryo karavAnu... hAya che tenI cAre bAjunuM jJAna meLavIne kri kAryanA udyama karavAmAM Ave che te pUrNAtsAhavaDe ante vijaya meLavI zakAya che emAM jarA mAtra zaka nathI. je kArya karavAnuM che tene dravyakSetrakAla ane bhAvathI sAnukUla ane pratikUla saMcAgeAthI tapAsI levuM joie. prathama kartavya kAnI bAjue tapAsavI joie. je kArya karavAmAM Ave che te svazakti sAdhya che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che tene pUrNasiddha karavAnI sAnukUla sAmagrIo kai che ane pratikUla sAmagrIo kaI che ? je kArya karavAmAM Ave che tenA saMbaMdhI pUrvAparasthitinuM yathArtha svarUpa zuM che? je kArya karavAmAM Ave che tene siddha karavAmAM kayA kayA upAyeA levAnI jarUra che? je kArya karavAmAM Ave che tenuM svaparane pariNAme zu la thavAnu che? je kArya karavAnuM che temAM hAni karatAM lAbha vizeSa che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che temAM kSetra kAla ane sahAyaka manuSyAnI sAnukUlatA che ke pratikRlatA ? je kArya karavAmAM Ave che temAM je je vighna utpanna thAya tene pahoMcI vaLavAnI svamAM zakti che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che temAM anya manuSye abhimata che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che tenAthI kAIne bhUtakAlamAM lAbha thayeA hatA ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che tene anubhava tane che ke kema ? vA koinA upara AdhAra rAkhavAnA samaya che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che. temAM te te kArya pravRttiyAne sevanArA anubhavIenI kaI kaI sUcanAo che te jANI che ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che. temAM athathI te anta sudhI pUrNAtsAha khaMta dhairya ane dRDhanizcaya mArA raheze ke kema ? tenA cAre bAjuethI paripUrNa nizcaya karI je kAnA jJAtA thaIne kA je rIte sAdhI zakAya te pravRttividhimAM satata khaMta ane nizcayAtmaka buddhithI je udyama kare che te svAdhikAre kartavya kAryanI siddhimAM paripUrNa vijaya prApta karI zake che. kAryanI yAgyatAnA svAdhikAre yathAzakita sAdhyayeAgya kArya ne, kAnI cevidhi ane tene karavAmAM sAnukULa ane pratikUla sAdhanAnI cAre bAjuAnA je For Private And Personal Use Only Le b Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udyamI sarva kaMI karI zake. (123 ). jJAtA hoya che te svAdhikAre kartavya kAryone sAdhI zake che. je manuSya kAryane parita jJAtA haI udyamamAM macce rahe che te ane kAryanI siddhi karI zake che. kAryane paritaH jJAtA vivekI manaSya satata udyamavaDe kAryane siddha karavAmAM kadApi pazcAtuM rahetuM nathI. je je kArya pravRttinuM cAre bAjuonuM svarUpa avabodhavAmAM Ave che te te kArya pravRttine sevavAmAM kharekhara yogya adhikArI banI zakAya che. cAre bAjuethI aneka hetupUrvaka je kAya karavAnuM hoya che tene cAre bAjuethI nirNaya karavAmAM Ave che te tatsaMbaMdhI udyama karavAmAM Atmazaktiyone ullasita karavAmAM Ave che. nepolIyane jyAM sudhI yuddhakAryanI cAre bAjuonuM jJAna karI udyama karyo tyAM sudhI te vijaya pAme ema tenA caritrathI samajAya che. kArya karavAmAM udyama e mahAna maMtra che; bahu bolavAthI kaMI vaLatuM nathI. AtmazakitavaDe kAryapravRttine AdaravAmAM kArya sAdhakatva parIkSA che. udyamavaDe kAryasiddhi thAya che evuM avabodhI sadA udyamI banavuM e kArya karavAne mATe upayegI sUcanA che. kArya karavAmAM mAnasika-vAcika-kAyika ane sAhAyaka zakitavaDe je sadA udyogI rahe che te koI paNa kArya karavAne adhikArI bane che. kadApi kAle koIpaNa manuSya rASTrIyabhAvanA, kSAtrakarmapragati, vidyAbala pragati-sAyansa (vijJAna), vyApArakalApravRtti pragati ane sAmAjika sevAdharmanA upAyanI pravRtti vagere tathA dhArmikarAkhataMtrapragati, saMghabelakyapragati, dharmavyavasthAvardhaka sujanA prabaMdha pragati, dhArmika bhAvanA bela pragati, ane dharmakarmanI aneka prakAranI pragatimAM udyama karyA vinA vijayI banavAno nathI. AtmazraddhA ane paripUrNatsAhapUrvaka je manuSya sadA vyAvahArika ane dhArmika kAryone udyama kare che te AnnatinA ucca zikhare ArehI parama vijayane prApta kare che. jyAM sudhI manuSya svakAryamAM sadA udyama karyA kare che tyAM sudhI tenI pAchaLa pAchaLa vijayalakSamI-siddhi gamana karyA kare che. atae kadApi kALe hatAza thaIne udyamano tyAga na karavo joIe. mahAtmAo sahasa vAra nAsIpAsa thayA chatAM paNa udhamane tyAga na karo ema prabodhe che. kAryasiddhine udyama sevatAM sahastra vipatti sahavI paDe che ane kaI vakhate ema paNa lAge che ke have te udyama sevatAM paNa parAjaya thayo-ItyAdi prasaMge paNa mahAtmAo karmavegane anubhava karIne jaNAve che kemanuSya ! tuM svakAryane udyama karyA kara. jyAM sudhI kArya karavAne tyAre adhikAra che tyAM sudhI tuM udhama karyA kara. kAryamAM sadA udyamI banatAM daivI zakitanI tane sAhATya maLaze ane tethI tuM kAryasiddhinA vijayanI pAse jaIza. kaththasArAMza e che ke kAryane paritaH zAtA evo sadothamI manuSya A vizvamAM jenI kalpanA karavAmAM na Ave evAM kAryo karI zake che. kAryamAM sadA udyamI banatAM pariNAmikI buddhi upaje che ane tethI kAryanI siddhimAM aneka prakAranA upAyo sujhI Ave che. kAryanI siddhimAM sadodhamI For Private And Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (124) zrI kamaMga graMtha-savivecana. manuSya kharekhara abhayakumAranI peThe vijayavaMta bane che. pUrvAcAryoe zratadharma ane cAritradharmane udhama sevIne dharmanI jAhojalAlImAM paripUrNa AtmAne bhega Apyo hato tethI teonAM udyamI Adarza jIvanacaritrothI ApaNane ghaNuM badha ane utsAha maLI zake che. avataraNu-svAdhikAra kArya karavAmAM jenI yogyatA che tenI yogyatAne spaSTa karavAmAM nIce pramANe kathavAmAM Ave che. zlokAHparipUrNa kriyAjJAnamuddezAdi vicArataH / gRhItaM nizcitaM yena tasya karmaNi yogyatA // 27 // sAtvikAdikarmajJaH svAnyatantravizAradaH / / jagaddhitArthakarmajJaH tasya karmaNi yogyatA // 28 // apekSayAsti sarveSAM krmnnaamupyogitaa| svasmai dravyAdibhirmAtA tasyAsti karmayogyatA // 29 // vyavasthAkramabodhena pravRttiryasya karmaNi / svAnyadharmaprakAzAya tasya karmaNi yogyatA // 30 // saptabhItIH parityajya sthirIbhUto nijAtmani / anAsakto bhavetsAdhya-karmaNi tasya yogyatA // 31 // anyakAryasya saGkalpAn vikalpAMzca nivArayan / kAryeSyananyacitto yastasya karmANa yogyatA // 32 // matiryasya pravarteta sAkSIbhUtena krmnni| nirNItasvAdhikArasya tasya kaNi yogyatA // 33 // sAdhyAnuSThAnamagnasya-niSkAmakarmayoginaH / kadAgrahavihInasya sAdhyakaNi yogyatA // 34 // For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S niHspRha karmayegI sarva kaMI karI zake. ( 125 ). sApekSakAryabodhasya sAdhyalakSyopayoginaH / vyavasthitaprabodhasya sAdhyakarmaNi yogyatA // 35 // prasannAsyaH kriyAkAle samAno hrssshokyoH| niHspRhaH sarvakAryeSu tasyAsti kAryayogyatA // 36 // zabdArtha--kAryanA uddezAdinA vicArathI jeNe paripUrNa yiAjJAna grahyuM che ane tene jeNe nizcaya karyo che tene kArya karavAnI yogyatA avadhavI. sAtvikAdikarmajJa, svaparazAstravizArada ane je jagatuhitArthakarmajJa che tene kArya karavAnI yogyatA avadhavI. jeNe pitAne mATe dravya kSetrakAla ane bhAvathI apekSAe sarva karmonI upayogitA avabadhI che tene kartavyakarmanI yogyatA avabodhavI. jenI vyavasthAkramajJAnavaDe svAnyadharmaprakAzArtha kartavyakAryamAM pravRtti che tenI kArya karavAmAM yogyatA che. je manuSya saptabhItine tyAga karIne svAtmAmAM sthira thayo che ane kIrtivALI pUjA vageremAM anAsakta che tenI kArya karavAmAM yogyatA che. anya kAryanA saMkalpa-vikalpane nivAraNa karato hato je svasAdhya kAryamAM ananya cittavALA thaye che tenI kartavya kAryamAM gyatA che. jenI sAkSIbhUta AtmAvaDe kartavyakarmamAM mati pravarte che ane jeNe sthiraprajJAvaDe svAdhikArane nirNaya karyo che tenI kArya karavAmAM vyatA che. sAdhyAnuSThAnamagna, niSkAma karmayogI ane kadAgraharahita manuSyane karmanI gyatA che. sAkSepakArya bodhavALe sAdhya lopayogI ane vyavasthita jano prabodha che evA manuSyane kAryanI gyatA avabodhavI. kriyAkAle prasannavadanI harSazokamAM samAna ane je sarva kAryomAM niHspRha che e karmacagI mahApurUSa je che tene kArya karavAnI yogyatA che. bhAvArtha- uparyukta viSayanuM vistArathI vivecana karavAmAM Ave che. amuka kAryanI kriyA karavAne ze uddeza che? zuM prajana che? ityAdine paripUrNa nirNaya karIne jeNe kriyAjJAna prApta karyuM che-tene kArya kriyA karavAmAM adhikAra che. uddezAdino nirNaya karyA vinA koIpaNa kAryayiAne je kare che te te (devasI rAIsI be bhAInI peThe vA gAranA khIlAnI kriyA peThe) pariNAme samyagulAbhane prApta karI zakato nathI ane temaja tevI pravRttithI aneka prakAranI hAnine prApta kare che. atae je je kArya karavAmAM Ave tethI thatA lAbha ane te te kAryonI pravRtti karavAnAM vAstavika kAraNe vagerenuM samyagajJAna karavuM joIe. uddezAdinA vicArapUrvaka kArya pravRttinuM nizcita jJAna karavuM joIe. amuka kArya karuM vA nahi ? karavAmAM paNa lAbha dekhAya che ane nahi karavAmAM paNa alAbha paNa dekhAte For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (126 ) zrI kama ga graMtha-savivecane. nathI-ItyAdi vicArane amuka amuka hetupUrvaka karavAmAM Ave paraMtu jyAMsudhI teone paripUrNa dRDha nizcaya karavAmAM nathI AvyuM tyAM sudhI kAryanI pravRttimAM AtmikabalanI sAhATya prApta thatI nathI. atava kArya karavAnA uddezAdine vicAraka ane kAryakaraNamAM DhanizcayI manuSyanI kartavyakarmamAM adhikAritA che ema prabaMdhavuM joIe. kArya pravRttine nizcaya kya vinA kadApikAle kAryamAM nizcayika dRDhapravRtti thaI zakatI nathI ane nizcaya daDhapravRtti vinA mAthuM mUkIne arthAt marajIvA thaIne kArya karI zakAtuM nathI. svayogya kArya pravRttino uddezAdinA jJAnapUrvaka daDhanizcaya karIne pazcAt tene grahaNa karavAmAM Ave che to anyanA bhamAvyAthI vA prapaMcathI tyAgI zakAtuM nathI. kAryajJAna ane tene dRDhanizcaya karyA vinA svakAryanI siddhimAM dravya kSetra kAla ane bhAvathI paripUrNa prayatna karI zakAto nathI ane vipattiprasaMge marajIvA thaIne AtmasvArpaNapUrvaka Atmabala pheravI zakAtuM nathI. sattvaguNa rajoguNa ane tamoguNavRttine jJAtA tathA sva ane anya mAnyatAvALI aneka prakAranI kAryapravRttine jJAtA manuSya svAdhikAre svIkArya pravRttimAM gyAdhikArI banI zake che. svAnyazAstro jJAtA manuSya svakArya pravRttimAM kSetrakAlAnusAre sudhArA vadhAre karIne AtmabaLa pheravI zake che. jagatuhitArtha je je kAryo hoya ane tene je jJAtA hoya che tenI kartavyakAryamAM adhikAritA che. vizvahitakAryajJa je hoya che te vizvanuM hita thAya evI kAryapravRttine sevI zake che. je manuSya vizvonnati karavAne Irache che vA tevI pravRtti kare che tene vizvanuM kevI rIte hita karavuM joIe-tabAbatanuM jJAna prApta karavuM joIe ane vizvanuM kalyANa zAmAM raheluM che tenuM samyajJAna karavuM joIe. vizvahitanI sAthe keTalIka bAbatamAM svahitane saMbaMdha rahelo hoya che. piMDa ane brahmAMDa e bene paraspara atyaMta nikaTa saMbaMdha che. brahmAMDanI asara piMDa para thAya che ane piMDanI asara brahmAMDanA amuka bhAga para thayA kare che. svapiMDa saMbaMdhI zubhAzubha vicAro ane AcAranI brahmAMDa upara kevI rIte asara thAya che tene vijJAnazAodvArA nirNaya thAya che. brahmAMDanI asara svapiMDastha AtmA para kevI rIte thAya che tene anubhava prApta karavo joIe. brahmAMDanA pratyeka jInI sAthe ananta vAra saMbaMdhamAM AvavAnuM thayuM che. brahmAMDanA pratyeka jIvane pitAnA para koI jAtane upagraha thaelA hoya che. brahmAMDanA sarva jIvone svakArya pravRttidvArA kaMI ne kaMI upagraha thavo joIe--e bAbatanuM sUkamaSTithI jJAna karavuM joIe. brahmAMDanA sarva jIvonI zAntimAM svavyakti pravRttithI keTalA aMze bhAga ApI zakAya tenuM jJAna saMprApta karavuM joIe. brahmAMDamAM rahelA rajoguNa tamoguNa ane sattvaguNavRttinA vAtAvaraNanI asara dravya kSetra kAla ane bhAvathI pitAnA para kevI rIte thAya che tenuM jJAna karavuM joIe ane svavyaktigata pravRtti dvArA jagahitamAM je je aMze pravRta thavAnuM hoya tenuM naizcayika jJAna karavuM joIe. svavicAro For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhikArI kevI rIte banavuM? ( 127 ). ane AcArothI jagajIvonuM hita thAya che ke ahita thAya che? teno samyaga nirNaya karavo joIe. vizvahitanA vAstavika kyA vicAro ane AcAro che ane vizvanA ahitabhUta kayA vicAro ane AcAre che tene svapara aneka zAstronAM rahasyathI naiRyika anubhava karIne vizvahitakAraka kAryane dravyakSetrakAlabhAvathI karavAM joIe. je manuSya piMDahitajJa hoya che te brahmAMDahitajJa hoya che. athavA je manuSya saMpUrNa brahmAMDahita thaye hoya che te piMDahitajJa to thaye hoya cheja. je paripUrNarItyA piMDAhitajJa thayo hoya che te brahmAMDahitajJa thaI zake che. vizvanA hitamAM jenI manavRtti pravartatI nathI te manuSyanI saMkIrNa svArtha dRSTi hovAthI karmayogI banatAM pUrve teNe paramArtha kAryakArakatva thavuM joIe. vizvahitajJa thayA vinA samAjasevA ane saMghasevA kAryomAM samyaka pravRtti thaI zakatI nathI yAvatu vizvasevA dezasevA samAjasevA saMghasevA ane anya sevAo karavA pUrve teonuM samyagahita kevA rUpamAM ane kevA upAyomAM rahyuM che te samyagu avadhI zakAtuM nathI tAvatuM samyaphapravRtti paNa thaI zakatI nathI. vizvahitakAraka pravRttimAM prarvatatAM vizvahitanuM paripUrNajJAna na meLavyuM hoya to vizvamAM aneka prakAranI samAjasevAomAM pravRtti karanArAo paraspara yAdavAsthaLI karIne svaparane nAza karI zake che. kArya pravRtti karatAM kaMI matabheda paDatAM paraspara ekabIjAnI jAta para utarI rAgadveSI banI ekabIjAnA sAme thAya che ane tethI kAryapravRttinA mUla uddeza vagerene teo jANatA na hovAthI avanatimArgaprati teo saMcare che. Aryo pUrve AryAvartamAM sarva prakAranI unnatinI jAhojalAlI jogavatA hatA; parantu jyAre teo vizvahitajJa na rahI zakyA ane saMkucitadaSTie piMDahitajJa banI parasparavyaktimahattvane bhUlI ane avagaNI rajoguNavRtti ane tame guNavRttimArge saMcaryA tyAre teo pragatithI patita thayA. atae vizvahitajJa thayA vinA vyaktigata pragati saMbaMdhI kArya karatAM vA samaSTigata kAryapravRtti karatAM paraspara kalezAdithI saMghaTTana thavAno prasaMga prApta thAya che. samaSTigata pragatikAraka kAryapravRttigarbhamAM vyaktigata pravRttinA upAye rahelA hoya che te vizvahitane avabodhyA vinA avagata thaI zake nahi-ema naiRyikadaSTinA paramArtha svarUpathI avadhavuM. vyaktigatahitajJatva vastutaH samaSTigatahitatvanA garbhamAM samAyeluM che ema samaSTigatahitavyApakapragatidaSTie vicAryAthI avadhAi zakaze. je manuSya vizvahitajJa athavA samaSTihitajJa thayA nathI teo vizvagata sAmrAjyazAsanapaddhatipravRttinA vAstavika vizAla niyamone avadhI zakatA nathI ane te pramANe teo pravRtti karI zakatA nathI. samaSTigata paripUrNa hitajJatva prApta karyA vinA vizvarAjyazAsana kAryapravRtti nI yogyatA prApta thaI zaktI nathI; temaja anya sAmrAjyavizvajIvanapragatikaravyApArAdipravRttinA naisagikakarmagadaSTie vyavahArasiddha AcAra dvArA adhikArI banI zakAtuM For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 128). zrI karmaLa graMtha-savivecana. * * * * * * * nathI. anekanayasApekSadaSTie jeo samavizvajIvahitajJa thAya che teo samaSTivyApaka dharmakarma sAmrAjyapravRttinA adhikArI banIne ane anekanayasApekSaNiyevaDe samaSTigatasarvajIvahitakara dharma sAmrAjyapravRttine AdarI jJAnagapUrvaka karmagInA AdarzajIvanane vizvamAM ciraMjIvI karI zake che. vizvahitajJatvanI paripUrNatA prApta karavAmAM tathA vyaktigata mahattAnI paramAtmapaNuM prApta karavAmAM gyavRprattine svAdhikAra sevI zakAya che ane vizvagata bhavyajIne samaSTigatahitajJadaSTie anekagyapravRtti vaDe pravartAvI zakAya che. vyaktigata hitajJatvaSTimAM hitajJatvanI vRddhi yathA yathA vRddhi pAme che tathA tathA svArtha tAno nAza ane paramArthatAnI vRddhipUrvaka anukrame hitajJatvadRSTi pragatinI vRddhirUpa mahAsAgaramAM samaSTihitajJatvarUpathI ekarUpe manuSya banI zake che. vizvahitajJa manuSya AtmakalyANanI sAthe samaNikalyANa karI zake che. vizvahitajJa manunI pratyeka pravRtti prAyaH vizvanuM ahita thAya evI hotI nathI. vidhahitajJa manuSya prAyaH a5hAni ane vizeSa lAbha thAya evI svavyakita mATe ane samaSTi mATe pravRtti karI zake che, aneka dRSTie vizvahitajJatvaprApti ane vizvahita pravRttiprAptimAM vyaktigata paramAtmatvano AvirbhAva thayA vinA raheto nathI. vizvahitajJatvanI aneka dRSTimAM aneka maMtavyanI paraspara sApekSatAne ane aviruddhatAne svAdhikAre vicAromAM ane AcAramAM avatArIne manuSya vAstaviparamArthakarmanI ane vyakitasvAtaMtryayogI banI zake che. vizvahitajJatvanuM paripUrNa svarUpa avabodhatAM svAtmadaSTinA jJAnavatuM tenI saMkucitatA TaLatI jAya che ane vizAlatA ubhavatI jAya che. ene pariNAme tene sarvatra vyApaka ananta brahmavartuLamAM samAveza thAya che. zrI tIrthakare vizvahitajJatvadRSTinI kamannatizreNie AhIne vidhahitanA mArgomAM pravRtti karIne prAnta tIrthakaratva prApta karI vizvahita karI vizvatrAtA vizvaguru ane vizvezvara banyA hatA. svAtmavyaktihitajJatvanI aneka dahiyAnI kamaprApta aneka zreNi cenA zikhare ArehanArAo samaSTigata anekadRSTiyAnI kramAnusAra prApta aneka zreNinA zikhare ArahI zake che. vizvahitajJamanu dravyakSetrakAla ane bhAvathI vizvahitakara aneka daSTie aneka maMtritaMtra ane maMtrothI svAdhikAre pravRtti karIne parasparabalanI pragativRddhipUrvaka samaSTi hita sAdhavAne adhikArI banI zake che. atae vizvahitajJa thavAnI atyaMta AvazyakatA svIkArIne svajIvananI pragatikArakapravRttimAM AtmArpaNa karavAnI jarUra che. vizvahitajJamana samaSTigatapragatipravRttimAM pravartatAM paraspara eka bIjAnA balane kSaya na thAya evI avirodhadaSTine ane aviredhaka AcArone svAdhikAra vizeSa lAbhapUrvaka dhAraNa karI zake che. vizvahitajJa manuSya sAtvikaguNone sevana karavA pravRtti kare che ane azreya kAraka pApI manuSyanI zakitanA samaSTi balane jItI zakAya evI vizvahitaNa manuSyanI samaSTidvArA vicAre ane AcAranuM aikaya samaSTi For Private And Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kai udAra bhAvanAe pravata'vu. ( 129 ) mala vadhAre che. ataeva teo vizvamAM svazreyaHnA vicAra| ane AcArAne para parAe suvyavasthApUrvaka cira jIva karavA samartha ane che. vizvahitajJa thavuM e vizvahitapravRttinI ceAgyatA mATe che. vizvahitajJa thayA vinA janasamAjanA sevakA, vizvahitakara aneka pravRttiyAmAM paraspara vadhatva avadheSThIne ane eka bIjAnI pravRttiyenA ghAtaka banIne vizvakalyANanA nAzaka banI zake che. vizvahitakAraka kAryAMnuM jJAna meLavIne vizvadvitA karmajJa thayA vinA aneka rAjAee bhUtakAlamAM paraspara rAjyonI pAyamAlInI sAthe svarAjyanAM pAyamAlIkAraka bIjo vAvavAmAM svajIvananu nailya karyuM hatu. jeA vizvahitArtha karmajJa thaIne tenI pravRttimAM dRDha rahe che teo saMpUrNa vizvanA rAjA banIne vizvasAmrAjya karavAne adhikArI banI zake che. vizvahitA karma jJatvapriyAnA ucca zikhara para caDhyA vinA kadApi vizvamAM zAntikAraka sAmrAjya sthApI zakAtuM nathI. koravAe yadi vizvahitArtha karmajJatvanI aneka dRSTiyAne saMprApta karI hAta teA te pAMDavAne pAMca gAma upara aneka grAmA ApIne vizvanI zAMti ane vizvonnatimAM AtmabhAgI banI zakata; parantu tevI sRSTi vinA mahAbhAratanI avanatinAM bIje vavAyAM ema vizvahitakara aneka dRSTiyAthI vicAra karatAM avabAdhAze. vizvahitArtha karmanA aneka prayAjanAnuM jo sikaMdare, zAhabuddInadhArIe ane pRthurAja cAhANu vagere rAjAoe jJAna meLavyu hAta te temanI kSAtraka nI pravRttimAM aneka prakAranA sudhArA ane aneka suvyavasthA pragaTAvI hAta ane tethI teo svavicAreAnAM bIjakene vizvamAM ciraMjIvI karI zakayA hota. vizvahitArthe aneka sukAyUne vyApaka dRSTie yadi saMprati yuropamAM mitrarAjya ane janapakSIya rAjye avameAdhyAM hota ane sthiraprajJAthI vizvahitakara vicArA ane AcArAne sAtvika dRSTithI AcAramAM mUkavA samartha thayAM hata te bhayaMkara yuddhamAM aneka sukitayAnA balidAnapUrvaka pravRtta karI zakata nahi ane aneka deza pravarjita rAjyAnI zAMtine saMrakSI zakata. vizvahitA je je suvicArAne ane AcArAne samagra vizvanI-samaSTiSTie dharmAcAryAe dravyakSetrakAlabhAvathI avabAdhIne temAM sthira rahyA hota ane tevI udAra maMtra taMtra ane yaMtranI pravRttiyAmAM sAttvikabhAve pravA~ hAta te dharmanA nAme aneka dharmayuddho leze ane aneka anyAya thavAnA prasaMga prApta na thAta. vizvahitA kArya jJamanuSyo . aneka vipattiye| sahana karIne vizvahitakAraka kAryoMmAM svAdhikAre pravRtti karI zake che ane paraspara tenA virodha dhAraNa karanArA manuSya vacce rahIne sarva nayasApekSa aneka hetue avirAdhapaNe dravyakSetrakAlabhAvathI sarvanuM sahana karIne udArabhAvanA tathA udArapravRtti dhAravA samartha ane che. vizvahitA kA jJamanuSyA vizvahitakara aneka prakAranAM je je vizvamAM vicArAnAM ane AcArAnAM bhinna bhinna 17 For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 130 ) zrI karmoga graMtha-savivecana. daSTie bhinna bhinna vartulo svAdhikAre pravartelAM che teomAM aviredhadaSTie satyatvane nirNaya karI ananta vartulanA sAdhyabindune mukhya mAnI udArabhAvanAo pravarte che. vizvahitArtha daSTie laukikajIvana kAryo ane lokottara dharmajIvana kAryomAM zuM zuM rahasya samAyeluM che ema je manuSyae anubhavyuM che te sAkSaramanuSya vizvahitArtha dRSTie tyAgI satya sevaka banI zake che ane temaja tevA manuSya svAdhikAra prApta thaelI vidyA kSAtrakarma vyApAra ane zUdrakarmapravRttine sevI vizvahitArtha kArya karanArA karmacagIo banI zake che; je manuSyo vizvahitArtha karma thayA nathI teonuM vyakitagata vicAra-vAtAvaraNa ane samaSTigatavicAra-vAtAvaraNa saMkucitaduSTivartula yukata hoya che, tethI teo nile padaSTie ane udAra dRSTie kAryapravRttimAM Atmabhega ApI zakatA nathI. svAnyazAstravizArada manuSyo vizvahitArtha kArya thavAne cagya thAya che tethI vizvahitArtha karma e vizeSaNa prathama mUkavAmAM AvyuM che. svAnyazAstravizArada manuSya vizvahitakAraka je je karyo hoya che teonuM aneka daSTithI samyajJAna karIne vizvahitakara kAryapravRttimAM udAra bhAvanA ane udAra pravRttithI pravartIne vizvonnati ke jemAM aneka vyaktinI pragatinAM bIjo rahelAM che te karavA vastutaH samartha thAya che. koI paNa manuSya A vizvamAM ema nahi kahI zake ke huM vizvahitArtha kaMI paNa karato nathI. vizvavarti sarva manuSyanA manamAM taratamayege vizvahita pravRtti karavA mATe vicAro praTyA kare che, paraMtu aneka nAnI dRSTie vizvahitArthakAryajJa thayA vinA je je vicAronI udAra bhAvanA ane udAra vartAne karavAnAM hoya che te tenAthI karI zakatAM nathI. vizvahitArtha karyajJa manuSya svAdhikAra svAtmazaktine sApekSaSTipUrvaka Atmaga arpIne vizvonnatinI yathArtha pravRttimAM pravarte che. vizvahitArtha kArya pravRttinA jJAtAo jema jema je dezamAM vRddhi pAme che tema tema te te dezanI unnati pragati saMrakSA ane zAntimAM vRddhi thayA kare che, tathA te te kAle te te dezIya manuSya A nnati mArgamAM AnandathI vicare che. vizvahitArtha kAryajJa thavuM ane vizvahitArtha pravRtti karavI ane tenI sAthe sAtvika bhAvanAthI Antara sadavartananI saMrakSA karavI e karmacAganA adhikArI manuSya vinA anyathI tevuM kaMI banI zake tema nathI. aneka prakAranAM kArya karavAM sAmAnya ogha pravRttimAtrathI karmavegano adhikAra prApta thaI zakato nathI; parantu vastutaH jyAre svAnyazAstravizArada ane vizvahitArtha kAryonuM jJAna thAya che tyAre pratyeka vizvahitArtha kAryane tathA vyaktigata kAryane svAdhikAre karI zakAya che. vizvahitanA vicAra ane kAryo kayA kayA che teno aneka daSTie nirNaya kare joIe. parapoTAnI peThe vicAro utpanna thAya ane kSaNamAM vilaya pAme eTalA mAtrathI kaMI vyaktigata pragati ane samaSTigata pragati mATe mahatvanI siddhi thaI zakatI nathI. vyakitagata pragati ane samaSTigata pragatinA aneka hetuone sthirabuddhithI For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udAcirate kevI rIte vartavuM ? ( 131 ) niNaeNya karavA joie ke jethI lAkahitakAryo karatAM mana vacana ane kAyAnu pragatimA - pravRttimAM mAMdya na rahe. lAkahitakara kAryonuM sabhyajJAna thatAM temAM udAra bhAvanA ane udAra pravRttithI pravartAya che ane manuSya nItimAM paNa udAra bhAvanAthI pravarte che tethI te vizvasAmrAjya ane dhasAmrAjyanI jAheAjalAlImAM samyaAtmabhAga ApI zake che. vizvahitakAraka kAryAMnA jJAtA thavAthI vizvamAM aneka prakAranI pravRttiyAnuM heyatva ane upAdaiyatva avaLeAdhAya che. ataeva vizvahitakAraka kArya pravRttiyAnA jJAtA manuSya kharekhara kArya karavAnA adhikArI che ema avodhavuM. A dezamAM pUrve je je mahAtmAe thai gayA che. teoe prathama vizvahitakAraka kAryAnu paritaH sa pUrNa svarUpa avaleAkayu hatu tethI teo AtmonnatimAM AgaLa vadhyA hatA. vizvahitArthaMkana manuSyAthI vizvanI pragati thavAnI che ema nizcayataH avamedhavuM. vizvahitanA je jJAtA nathI te vastutaH anya pravRtti karanArA hoya che ane tenI andhapravRttithI vizvanI unnatinA badale kadApi avanati karavAnI sthiti prApta thAya che. sAkreTIsa eka grIka vidvAna thayA hatA; te dezanI ane vizvanI unnati karavAmAM peAtAnA ziSyone svaSTi pramANe vyApaka vicArA pravartAvatA hatA. zrIvIraprabhue jagatanuM kalyANa thAya evAM sukAryo prarUpelAM che. jema jema dravyakSetrakAla ane bhAvathI nimittaSi upAdAnaSTi paramAtRSTi upagrahaSTi ane sadAcAraSTi Adi aneka dRSTiyAthI vizvalaukika hitajJAtA thavAya che tema tema svArtha lAbha kAyasaMkucitatA Adi aneka doSothI mukta thavAya che ane laukika hitakAraka sarva pravRttiyAmAM aneka suyeAjanAAnI suvyavasthApUrvaka pravRtti karI zakAya che. vizvavarti aneka dezamAM pravartita vicitra rAjyanItiyAnA niyamAnuM sUkSmadraSTithI nirIkSaNa karavAmAM Avaze teA avAdhAze ke te te nItiyAnA utpAdakeAnA hRdayamAM vizvahitakArya satya uddabhavyu hatuM; tethI teoe rAjyavyavasthA Adi aneka vyavasthAomAM lakSya dhAryuM hatuM. vyAvahArika hitakAraka zAstro ane aneka dRSTie pragaTela dharmazAstrone sAra e che ke hitajJa thavu' ane vizvahitakAraka kAryomAM pravRtti karavI. laukika vizvahitakAraka pravRttiyeAnuM jJAna ane leAkeAttara hitakAraka pravRttiyAnuM jJAna ema be prakAre jyAre samyajJAna thAya che tyAre piMDasevA ane brahmAMDasevAnA vAstavika mArgomAM manuSyAthI saMcarI zakAya che, dhArmika nivRtti mArga ane dhArmikapravRtti mArgane hAni na pahoMce ane te enI saMrakSApragati thAya evI rIte avaredhapaNe vizvahitakAraka kArya jJAnanA jJAtA thavu joie. dhArmika nivRttimArgamAM ane dhArmika pravRttimArgamAM evI udArabhAvanAthI pravartavu joie ke jethI saiAkika vizvahitakAraka yAjanApUrvaka je je pravRttiyA sevavI paDe temAM svAdhikAre pravatatAM saMkucitatva ane virodhadvArA svakIya avanatimaya kaeNTakamArga na bane. laukika vizvahitakAraka AjIvikAdika karmonI sAthe vyAvahArika saMbadhavaDe manuSyone saMbaM For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (132) zrI karmayoga maMtha-savivecana. dhita thavuM paDe che ane tenAthI koI paNa rIte mRtyuparyanta saMbaMdhamAM rahevuM paDe che. atae vizvahitArtha kAryajJa thayA vinA vizvamAM bAhyasthala piMDajIvanamAM na jIvI zakAya evI Avazyaka sthiti hovAthI vizvahitArtha kAryajJatvanI prAptinI sAthe vizvahitArtha kArya pravRttine sevAmAM paNa svAdhikAre bAhya pharajethI tattapravRttinI sAthe saMbaMdhita rahevAnI AvazyaktA svIkAryA vinA kadApi chUTake thavAnuM nathI. eka vakhate bauddha sAdhuo haDImAM besI gaMgA nadI utaratA hatA. teonA bhegA keTalAka gRhastha hatA. ghaNA bhAra ane va DubavA lAgyuM, te vakhate keTalAka manuSyane nyUna karavAnI nAvika taraphathI preraNuM cAlI. te vakhate garIba gRhastho gaMgAmAM paDavA lAgyA. temanI vizvahitaparAyaNatA dekhIne anya manuSyone bacAvavA teone nivArI keTalAka bauddha sAdhuo nadImAM paDyA ane svajIvananuM svArpaNa karI hitakAraka kAryajJanuM Adarza jIvana vizvamAM prasiddha karyuM. janasamAjanuM prANI samAjanuM ane vizvanuM kalyANa karavAnI jeonI IrachA che teonA manamAM hitasaMbaMdhI samaSTibhAvanA hovAthI teo hitamaya vicArathI svahRdayane bharI de che ane pazcAt hitamaya sadAcArothI vizvamAM pravRtti kare che. vizvamAM kaI paNa dharma vizvavyApaka thavAne gya hoya te vizvahitanI udAra vyApakabhAvanA ane vizvavyApaka hitamaya sadAcArevaDe uttama hoya che te ja dharma avabodhavo. saMkucita vicAra ane saMkucita pravRttithI je dharma vizvamAM lekahitane Adara ApI ciraMjIvavA dhAre che te kharekhara AkAzakusumavat avabodhavuM. vizvavyApakahitakaravicArethI ane vizvavyApaka hitakara pravRttithI samagra vizvanuM kalyANa karavAnI sAthe je dharma vizvamAM ciraMjIvI thavA dhAre che te dharma kharekhara vizvamAM svAstitva bIjakenI paraMparA sAthe svavyaktinA udAra vyApaka prakAzavaDe ciraMjIva thaI zake che. sarva kAryonI dravyakSetrakAla ane aneka nayanI apekSAe potAnA mATe upayogitA che ema je sarva kAryonA mUlagarbhamAM utarIne avadhe che tenI svAdhikAra kAryapravRttimAM gyatA che ema avadhavuM. A vizvamAM pratyeka kAryanI upayogitAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave to sarva kAryonI upayogitAnuM mahatva avabodhAze. vizvavarti sarva jIvone paraspara eka bIjAnI upagitAnI jarUra che ema samAjazAstranA abhyAsapUrvaka samAjazAstradaSTie vicAratAM samyagU avabodhaze. kaI paNa prANunA keI paNa kAryanuM anupagitva amuka dRSTie amukane mATe heI zake paraMtu sarvane mATe sarvathA sarvadA anupagitva te naja gaNuM zakAya ema thatAM aneka dalIla hRdayamAM ubharAya che. je kAryanuM amuka dRSTie anupAzitva che te kAryanuM anya amuka dRSTie upagitva che. vairAgyadaSTie je kAryonuM anupayogitva che tenuM rAgadaSTie upazitva che. jenuM rAgadaSTie anupayogitva che evA dharmakAryonuM vairAgyadaSTie For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAnubhava vicAraNA. ( 133 ) upacAgitva che. je kAryAnuM amukakAle upayogitva che teja kAryAMnu amuka kAle anupayAgatva che. je kSetramAM amuka kAryonuM upayAgatva che teja kAryAMnu amuka kSetramAM anupayegitva che. je kAryAMnu amuka manuSyanI apekSAe upayogitva che teja kAryAMnu amuka manuSyanI apekSAe anupaceAgitva che. je bhAve amuka kAryapravRttiyAnuM upayeAgitva che tethI anyabhAve te te kArya pravRttiyAnuM anupayAgitva che. vizvamAM eka kAryanI upayogitAmAM nimittaparaparAe anya sarva kAryAnI apekSAnA sadbhAva hAvAthI tenI upacegitA paNa svayameva avabodhAya che. sarva kAryanI upayogitAe vAkayane spaSTa edha thavAne " parasparopatro nIvAnAm " Adi sUtronA jJAnanI jarUra che. eka mAnava zarIranI upayogitAnI siddhi mATe pRthvI Adi sarva bhUtAnI upayeAgitAnI apekSA rahe che. pRthvInI upaceAgitA siddha thatAM pRthvInI astitA mATe jalanI upayeAgitA ema paraspara vicAratAM naisargikadRSTie ane parasparopagrahaSTie sarva kAryAnI upayogitA siddha re che. potAne mATe potAne ceAgya evAM sarva kAryonI upayogitA ane peAtAne mATe arthAt svAtmAnnati jhumavyavasthA mATe piMDanI sAthe brahmAMDanA upayogitA saMbaMdha hovAthI brahmANDavarti sarva kAryanI upayogitA vastutaH avadhavAmAtrathI svAdhikAre kArya karavAnI cegyatA prApta thaI zake che. pAtAnA mATe upayuktasApekSavicArASTie svayeAgya evAM sarva kAryonI upayeAgitA jANavAnI jarUra che eTaluM kathavAthI ema nathI siddha thatuM ke sarva kAryAMnI pravRtti karavI, kAryAnI pravRttimAM svAdhikAre je je pravRttiye karavAceAgya che te teja karI zakAya che. peAtAnA mATe dravyakSetrakAlabhAve je je kAryAM karavAnAM te sanI upayogitA, samAjane mATe je je kAryAM karavAnAM hoya te sanI upayeAgatA, saMdhanA mATe, dezanA mATe ane vizva mATe je je kAryAM karavAnAM hoya te sanI upayeAgitAne je manuSyo avaLeAdhe che tee anyanA upayogI kAryoMmAM rAkSasasamA banIne vijJo nAkhI zakatA nathI, je manuSyeA peAtAnA mATe vyavahAranaya vivekathI vyavahArika kAryapravRttiyAnI upayogitA ane nizcayanaya vivekthI naiRRyika kArya pravRttiyAnI upayogitAne samyag avakhAdhe che te sAMsArika sAmrAjya ane dharma sAmrAjya dRSTine dhAraNa karI udAra ane paramArtha sevaka banI zake che. sarva jIvAnI samaSTiSTie svasvapi'DapeASAdi mATe je je kAryAMnI upayogitA che tathA dharmAMnnati mATe je je kAryonI upayogitA che tene aneka zAztrAdvArA vidvAnodvArA ane svAnubhavathI nizcaya karavAmAM Ave te saMsAramAM aneka prakAranA kukarmAM ane anItinA vicArAnA kharekhara nAza thAya ane sarva jIvAnI pragatimAM paraspara sAhAtmya samapI zakAya. svAdhikAre sarvakAryonI upayeAgitAnA nizcaya karyAMthI je je svAdhikArathI bhinna ane anupayogI kAryo che tenA samyag dha thavAthI temAM pravRtti thai zakatI nathI ane tethI pariNAme je je kArya karavAnAM hAya che temAM piDa For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (134 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. draSTie ane brahmAMDadraSTie kaMi paNa astavyasta dazA thatI nathI. vizvamAM sarva prakAranI samAjasevAomAM avyavasthA thAya che ane aneka prakAranI kAryapravRttimAM paraspara saMghaTTana thAya che, tenuM kAraNa e che ke pratyeka manuSya svAdhikAra je je sarva kAryo karavAnAM hoya che tenI upayogitAno nizcaya karyo hoto nathI. pratyeka manuSya potAnI pratyeka avasthAmAM dravya kSetrakAlabhAvathI paritaH prApta thaela saMgothI kartavya kAryono upayoga sadA avabodhato rahe to kharekhara tenI AtmonnatinA kAmamAM te kartavya karmane adhikArI banIne sadA AgaLa pravahyA kare. je manuSya svagya sarva kAryonI upagitAno nizcaya karyo vinA anya paraMparA pravRttithI pravRtta thAya che te manuSya kharekhara samaSTi mATe sarva kAryonI upagitAne to kayAMthI vicAra karI zake vArU ? ane sarva jIva samaSTibhUta kAryonI upayogitAne nizcaya karyA vinA te kevI rIte samAjennatimAM mana vacana ane kAyAthI Atmabhoga ApI zake vArUM? atae sva mATe ane upalakSaNathI para mATe sarva kAryonI upayogitA jANavAnI khAsa jarUra che. sva mATe ane para mATe je je yogya hoya te sarva kAryonI upayogitA jANavAmAM Ave che teja pazcAt sva mATe ane para mATe yogya sarvakAryonI pravRttimAM pravRtta thatAM vivekapUrvaka karmayegInA guNone AcAramAM mUkI zakAya che. upazitva draSTie vicArIe to saMgharele sApa paNa khapamAM Ave che. je je karAya che te sarva sArAne mATe-ItyAdi kaheNuothI sarva kartavya kAryonI upagitA jANavAnI khAsa jarUra rahe che. gRhastha vargo ane tyAgI varge svayegya ane parogya sarvanA adhikAre sarva kAryonI upayogitA avabodhavI ke jethI sarva prakAranI upagI pravRttine AdarI zakAya ane tethI svAdhikAra pharajanI saphaLatA prApta karI zakAya. vizvahitArtha kAryajJa thavAthI svakartavyakarma ane vizva saMbaMdhI kartavyakarmanI vyavasthAonA sudaDha prabaMdhe racI zakAya che, ane puNyAdika sAmagrIe temAM vijaya prApta karI zakAya che. eka samaya evo hato ke AryAvartamAM piMDahita ane brahmAMDa kAryahita manuSyanuM bAhulya hatuM ane tethI teo eka vakhata sarvatra vizvamAM sarva prakAre zreSTha thayA hatA. samaSTibhAvanAe vizvakAryahitajJa thavAthI ane vizvahitakAraka kAryamAM bhAvanAnI sAthe kiyAvaDe pravRtta thavAthI AtmA te svayaM paramAtmA bane che. ataeva sarvatra upadezaDiDima vagADIne kathavAmAM Ave che ke vizvahitArtha kAryajJa manuSya kartavyakarmamAM adhikArI thAya che. vizvahitArtha karyajJa guNanI sAthe svAdharmaprakAza mATe vyavasthA kamajodhapUrvaka pravRttinI jarUra che. kArya karavAnuM kArya vyavasthAkrama badha prApta karavAnI jarUra che. amuka kAle amuka kArya amuka rItathI karavuM ane amuka kArya amuka vyavasthAkramanA jJAnathI karavuM ema. jeo avagata karIne pazcAt kArya pravRttimAM pravRtta thAya che teo vizvanuM hita sAdhavA ane svAtmahita sAdhavA zaktimAna thAya che. manuSya vyavasthAkamabodha For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAryamAM vyavasthAthI ja saphaLatA. ( 135 ) S vinA kArya karavA tatpara thaI jAya che paraMtu ane teo hAra pAme che. kArya vyavasthAnA kamano bAdha prApta karavAnI atyaMta AvazyakatA che. kAryavyavasthAkrama bedha prApta karavAthI A vizvamAM svAdhikAra je je kAryo karavAnAM hoya che temAM bahu sugamatA prApta thAya che. pAzcAtyadezanA loko kAryavyavasthA kama bAdha prApta karIne aneka kAryone vakhatasara karavAnA abhyAsavaDe a5 kALamAM siddha karI zake che. potAnI pharaja rUpa dharma ane anyanI pharaja rUpa dharmanA prakAzamATe vyavasthAkrama badhapUrvaka jenI pravRtti thAya che te manuSya A vizvamAM ghoghArAva mata vibhUtapa: ItyAdi bhAvArtha dhAraka bane che. sarva kAryo vyavasthA ane kamapUrvaka karavAne vyavasthAbodha ane kamabodhanI atyaMta jarUra che. vyavasthAbaMdha ane kamabedhathI vAstavika kAryakSetramAM manuSya mahAkarmadhanI padavI prApta karIne aneka vijayene prApta karI zake che. je dezanA ane je kAlanA manuSyo vyavasthA bodha ane kamabedhapUrvaka svAdhikAra sarva kAryomAM pravRtti kare che te dezanA ane te kAlanA manuSya vyaSTi ane samaSTinI pragatimAM sarvAnyadezIya manuSya ke jeo avyavasthAthI kArya pravRtti seve che tenA karatAM AgaLa vahe che. kArya karavAnI vyavasthAnI buddhi prApta karavAthI je kAryo prathama cirakAle ane atyaMta prayatnathI sAdhya thAya che teja kAryo pazcAt alpakALamAM alpa prayatnathI siddha thAya che. jJAnIone prathama evo niyama hoya che ke svAnyadharmaprakAzAthe vyavasthAkramabodhapUrvaka teo svAdhikAra sarva kAryomAM pravRtti kare che ane tethI teo pravRttimArgamAM AvanArI aneka vipattimAMthI pasAra thAya che; manuSya kAryapravRttimAM pravRtta thavAnI pUrve kArya karavAnI anukrama vyavasthA athavA kArya vyavasthAbodha ane kAryapravRtti kamajodhane prApta karavo joIe. koI paNa kArya karatAM pUrve kAryavyavasthA tarapha khAsa dhyAna ApavAnI jarUra che. jenI kAryavyavasthAmAM khAmI che te manuSya game te karmayogI hoya topaNa te atyanta prayatna alpaphalane prApta karI zake che. jene kArya vyavasthA karavAno bodha prApta thaela hoya che te kAryapravRttimAM aneka jAtanA doSa pragaTAvI zakato nathI ane te kArya vyavasthA baMdhathI ane kAryane siddha karI zake che. bismArka, nepalIyana bonApArTa, vozIMgTana, benjAmIna makalIna, lADasTana, zrI hemacaMdraprabhu, zrIharibhadrasUri ane zrIumAsvAti vageremAM kAryavyavasthA baMdha ane uttama prakAre kamapUrvaka kArya karavAne badha hato tethI teo ane itihAsanA pAne suvaNa amara thayA che. game te jAtanI kArya pravRttimAM vyavasthA bodha ane madhanI te atyaMta japhara che ema kacyA vinA cAlI zake tema nathI. vyavasthA baMdha ane kamabodhamAM jeTalI nyUnatA teTalI ja kArya karavAmAM apUrNatA avabodhavI. je je kArya karavAmAM Ave che te kArya karavAnI kevI vyavasthA karavAnI che? teno prathama nirNaya karavo joIe. temaja je kArya karavAmAM Ave temAM kevA kAryakramanI jarUra che? tene prathama nirNaya levo joIe. For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ( 136 ) zrI kama ga graMtha-savivecana. avyavasthita cittapUrvaka kArya karanArAonI pravRtti kharekhara sva ane anya manuSyonA dharmane prakAza karI zakatI nathI. avyavasthita kArya pravRtti vaDe Atmazaktine nakAme ghaNe vyaya thAya che ane samayane paNa bahu vyaya thAya che, tenI sAthe AtmazaktinI pragati paNa thatI nathI. jyAM sudhI avyavasthita kAryabodha che ane avyasthita kAryakrama badha che tyAM sudhI avyavasthita kAryapravRtti thayA kare che ane tethI avyavasthita zaktiyone vyavasthita belapaNe bhegI karI zakAtI nathI. musalamAnanI sAthe aneka yuddhomAM rAjapute hAryA tenuM kAraNa avyavasthita kAryabAdha ane avyavasthita kAryapravRtti hatI. vyavasthA kamajJAnavaDe je je manuSya kArya kare che te te manu Atmonnati- vinati ane samAjennatithI pratidina AgaLa vadhyA kare che. kaI paNa manuSya kharekhara kArya gI che ke nahi ? te tenI vyavasthA buddhi ane kAryakamabuddhithI avabodhAI zake che. iMglIza sarakAra sarvadezamAM vyavasthAkramabodhathI rAjyazAsana karI zake che tethI sarvatra sarva prakAranI pragatimAM AgaLa vadhI zake che. sarvatra sarva dezamAM vyavasthA kamabodhapUrvaka pravRtti karIne iMglIza sarakAra kharekhara rAjya sAmrAjyamAM agragaNya banI zakI che te tenI pravRttinA sUkSma garbhamAM UMDA utaravAthI avadhAI zake tema che. sarva prakAranAM khAtAo vyavasthApUrvaka calAvavAM e vyavasthA kamabodha vinA banI zake tema nathI. je je kAryo karavAnAM hoya tenuM samayanA hissA pADI TAImaTebala karavuM ane sarva prakAranI kAryanI vyavasthAne samyagU bedha karI kAryapravRtti AdaravI ke jethI kSaNamAtra pramAda na thAya ane kAryanI siddhi karI zakAya. dharmazAstromAM dhArmika kAryo karavAne amuka amuka kAle nirNaya karavAmAM Avyo che tenA upara vicAra karavAmAM Avaze to temAM vyavasthA kama bedhanuM rahasya avadhAro ane kAryapravRttinuM prAbalya avabedhAze. piMDa ane brahmAMDane hitakAraka evAM kAryone vyavasthAkrama badhapUrvaka karatAM nileSapaNe Atmapharone samyagarItyA adA karI zakAya che. vyAvahArika kAryomAM ane dhArmika kAryomAM vyavasthA kama jJAnapUrvaka pravartaka tatvajJAnI karmabhegIo kaI rIte nirbaLa banI zakatA nathI ane teo vizvamAM vyAvahArika ane naiRRyika svAtaMtrya jIvana tathA sApekSapragatikAraka parataMtrya jIvananI astitAnI saMsthA UbhI karI zake che. eka tarapha vyavasthApUrvaka goThavAyeluM AMglasainya hoya ane eka tarapha avyavasthita sthitimAM goThavAyeluM ArabanuM sainya hoya. have vicAra kare ke avyavasthita kamapUrvaka goThavAyaluM sainya parAjya pAmyA vinA raheze ke ? bAhya ane Antarika hetuothI aneka prakAre kAryavyavasthAnuM jJAna karavuM joIe. kAryavyavasthA pratibodhaka zA-kArya vyavasthAnA upadezaka ane kAryavyavasthA kamajodha; e traNanuM pravRtti karanArAo sAmIpya sevI tathA kArya vyavasthA kamabodhadvArA thatI pravRttinuM phala avabadhI vyavasthA kramapUrvaka svAdhikAra kArya pravRtti kare te teo kAryanI siddhi karI zake For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavasthAnuM mahatva. ( 137 ) ja. ane anya manuSyanA AtmAone dharma pragaTAvI zakeja, mATe anubhava karIne svAdhikAra pravRttimAM yogya thavA uparyukta guNane kriyAmAM mUkI pratyeka manuSya sadA apramattapaNe pravartavuM joIe. je je vyavasthAkamabedhavaDe kAryapravRtti karavAmAM Ave che te svaparadharmanA prakAza mATe che e daSTibiMduthI te pravRttine hRdayathI uddeza dUra na ja joIe. AtmAnI jJAnAdika zakti che te AtmAno dharma che. anya manuSyonI jJAnAdika zakti te anya dharma avabodhavo. sattApekSAe svAnya dharma te ekaja dharma che ema avabodhavuM joIe. svaparadharmane prakAza karavo eja kAryapravRttinuM sAdhyabiMdu sadA daSTi Agala sthira rAkhavuM joIe. vyavasthAkrama jJAnavaDe kAryamAM pravRtti karavAthI keInI sAthe kleza kusaMpa ane AtmavIryane nakAmo vyaya karavAno prasaMga prApta thato nathI. ane ekya balamAM pragati thayA kare che. kArya karavAnI khUbI to kharekhara vyavasthAkramamAM rahelI che. te khUbIne jeo nathI jANatA teo vyavasthAkramanI kismatane AMkI zakatA nathI. utsAhabaLa ane khaMtathI kAryanI vyavasthA ane kartavya kAryAnukramavaDe svapharajAnusAre kArya karatAM Alasya vikathA vagerene avakAza maLatA nathI ane apramatta dazAe kArya prayatna dazAmAM vRddhi thayA kare che. jenuM kartavyajIvana kharekhara vyavasthAkramathI gaThavAyeluM che te manuSya kartavya kAryane vastutaH adhikArI bane che. iMglIzanA TapAlakhAtA vagere pratyeka khAtA tarapha lakSya devAthI avabodhAze ke vyavasthAkramathI teoe kevI uttama vyavasthA karI che. dhArmika kAryomAM avyavasthAthI pravRtta thanArA pariNAme je pramANamAM joIe te pramANamAM karmaphalane prApta karI zakatA nathI. dhArmika khAtAomAM avyavasthAmavaDe pravartAvAthI temAM sudhAravadhAro karI zakAto nathI ane temaja teonI saMrakSA karI zakAtI nathI. alpa manuSyo paNa vyavasthA ane kamapUrvaka goThavAyelA hoya che to teo aneka kAryone pahoMcI vaLe che ane parasparamAM saMpa meLa rAkhIne ghaNA manuSyanI sAthe spardhAmAM utarI svapravRttimAM vijaya meLave che. kArya karavAnA hetuonI vyavasthA, kArya karanArA manuSyonI vyavasthA, kAryakAlanI niyamasara vyavasthA, kAryasahAyakanI anukrama vyavasthA, kArya karavAmAM ye jAyelA vicAranI kamasara vyavasthA ane temAM dravyakSetrakAlabhAve utsarga ane apavAdamAge che je sAmagrIo meLavavAnI hoya tenI kamasara vyavasthAnA bodhane pAmI anukrama vyavasthA pramANe kartavya kAryo karavAmAM Ave te kharekhara kAryagIo A vizvamAM mahAkAryo karavAne zaktimAna thai zake che. je je kAryo svAdhikAra dravyakSetrakAla ane bhAve utsarga ane ApattikAraNe apavAdamArgathI karavAnAM hoya te te kAryonI anukrama vyavasthAne paripUrNa vicAra kare ane vyavasthA pramANe kAryapravRttimAM pravartavAne paripUrNa vyavasthAthI pravartavuM eja kAryagInI pravRttine mukhya upAya che. svabuddhayanusAra kAryanI 18 For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja. 1 9 . . - - - - - ( 138 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. vyavasthA ane tenI kamavyavasthA goThavavAmAM je je bhUla rahI gaI hoya tene dUra karavI ane temAM pAriNamikabuddhivALA kAryagIonI salAha levI. pratyeka kAryavyavasthAmathI goThavavAmAM buddhinI mahattA rahelI che ane kAryane vyavasthAkramavaDe karavAmAM AtmazaktinI mahattA rahelI che. kecit manuSya evA hoya che ke kAryane vyavasthAkrama avabodhI zake che paraMtu te pramANe pravRtti karI zakatA nathI ane kecit manuSya evA hoya che ke kAryane vyavasthAkrama avadhI zakatA nathI paraMtu kAryapravRttione Adare che ane kecit manuSya evA hoya che ke kAryanA vyavasthA kamane svabuddhayA nirNaya kare che ane te pramANe vyavasthAmapUrvaka kAryapravRttimAM pravRtta thaI zake che. pratyeka manuSyanA pratyeka kAryanI vyavasthA avelekIne tenI kartavyazakti mATe mata bAMdhI zakAya che ane te kArya pravRttimAM keTalA aMze saphala thaze teno nirNaya karI zakAya che. kAryanI vyavasthA jANavI ane karavI eja prathama kAryayegI thatAM zikhavAnuM che. je kAryanI vyavasthA ane tene karavAne anukama na jaNAya to samUrichamanI peThe kAryapravRtti thavAnI ema nizcayataH avadhavuM. je je mahAkAryagIo thayA thAya che ane thaze teomAM vyavasthAkrama badha ane vyavasthAkamapravRttija mukhya kAraNa avadhavuM. svavyakti para daivasika, pAkSika ane vArSika je je kartavya karmo karavAnAM hoya ane samAja paratve je je vyAvahArika ane dhArmika kAryo karavAnAM hoya tathA saMghane ane dezane uddezI je je kAryo karavAnAM hoya temAM anukrama kArya karavAnI pravRtti ane kArya karavAnI sarva prakAranI vyavasthAne bodha ane pravRttio bemAM jeo dRDhatAvALA, khaMtavALA ane utsAhazIla hoya che teo svapharajone sArI rIte adA karI zake ema aneka kAryagIonAM caritro vAMcavAthI avadhAI zake che. 3ghamaH dha vaTavRddhiH varALamajU, ghara carcA vivo tamArU rAte-e lekanA bhAva pramANe jenAmAM udyama sAhasa pairya balabuddhi ane parAkrama hoya che ane te je yadi vyavasthAkramathI kAryamAM pravRtta thAya che te pazcAtuM tenI kartavya kAryasiddhimAM zuM bAkI rahe ? arthAt kaMI paNa bAkI rahe nahi. vikramabhUpati, zreNikabhUpati, kumArapAla ane akabara vagere rAjAomAM udyama sAhasa pairya bala buddhi ane parAkrama hatuM tethI teo rtavyaraNakSetramAM mahAyoddhAo thaIne ghamI vizvamAM prasiddha thayA che. vidvAna hoya, peDho hoya, vyApArI hoya ane parAkramI hoya paraMtu te je vyavasthAmanA zikSaNathI vijJa na banelo hoya to kartavya kAryo karavAmAM pazcAtuM rahe che-ema aneka daSTAMtathI avalokI zakAya che. vyavasthAkamabodhathI aneka prakAranI zaktione ekaThI karI zakAya che. atae saMkSepamAM thavAmAM Ave che ke kArya vyavasthAkramajJAnanI jene samyaka prApti thaI che te kartavyakAryane adhikArI bane che. kartavya karma vyavasthAkamabodhanI prAptinI jeTalI AvazyakatA che teTalIja kartavya kAryamAM pravRtta thavAne nirbhaya thavAnI AvazyakatA che. vyavasthA kamabodha For Private And Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 bhItine sadaMtara tyAga karavA. ( 139 ) hoya tepaNa sAta prakAranI bhItine tyAga karyA vinA ane AtmAmAM sthira thayAvinA kartavyakArya pravRttimAM AgaLa vadhI zakAtuM nathI. kartavyakAryapravRttimAM praveza karavAnI sAthe jenA mana vacana ane kAyAnA vyApAramAM aMzamAtra paNa bhIti nathI rahetI mahApuruSa A vizvamAM icchitakAryane siddha karI zake che. vivekadraSTithI je je kartavyakAryAM karavAnAM hoya temAM sAta prakAranI bhItine sthAna na ApavuM joie. koipaNa rIte mAre A vizvamAM sAte prakAranI bhItiyA rAkhavAnu kAraNa nathI ema jyAre dRDha nizcaya thAya che tyAre AtmAmAM daivIzakti khIle che ane A vizvamAM alaukika kAryo karI zakAya che. bhIti dhAravI e kAyara puruSanuM lakSaNa che. bhItithI kanyakarma rAMgaNamAM napuMsakanI dazA prApta thAya che. leAkeAmAM paNa kahevata che ke nA to mata karanA, kora karavA to mata karanA. je kArya karavuM temAM jJAnIoe zA mATe DaravuM joie ? AlAkabhaya paraleAkabhaya yazabhaya AjIvikAbhaya rogabhaya akasmAtabhaya maraNabhaya vagere bhAtiyA dhAraNa karavAthI AtmAnI je je zaktie vikAza pAmavAnI hoya che te sa kAcAI jAya che ane kartavyakSetramAMthI pAchuM pharavAnu che. kartavyakama kSetramAM dAnavIra bhaktavIra dharmavIra jJAnavIra kartavyakArya vIra jJAnavIra ane zUravIra sarva prakAranI mamatAnA ane ahaMtAne tyAga karIne marajIvA thai vicare che tethI tene mana vacana kAyA dhana ane vizvanA koI paNa padArthanI tenA para asara thatI nathI. AtmavIra dAnavIra vagere vIre potAnA AtmAne sasaMgAthI mukta kare che. jyAMsudhI bhIti che tyAMsudhI AtmA eka kSudra jaMtu samAna che. A vizvamAM sAta prakAranI bhIti rAkhanArAthI koipaNa jAtanuM mahAna kArya banyuM nathI, banatuM nathI ane bhaviSyamAM banaze nahi. zarIranI mamatA ane prANanI mamatA e be jenA manamAM nathI teja manuSya kartavyakAnA adhikArI bane che. sAge jeTalI vastuone AtmAnI sAthe saMbaMdha thayA che teTalI vastuo kharekhara AtmAnI nathI tethI sa MyogI vastuonA viyoga thavAne che evA pUrNa nizcaya karIne AtmAdvArA je je kanyakAryAM hoya temAM sarva prakAranI bhItine tyAga karIne pravartavuM joie. AtmA vinA anya kazuM AtmAnuM thayuM nathI, thatu nathI, thaze nahi evA nizcaya che; teA nakAmI bhrAnti dhArIne bhItiyo zA mATe dhAraNa karavI joIe ? je je vastue AtmAnI vastutaH nathI evI paudgalika vastuonI mamatAthI bhIti utpanna thAya che, bhItithI AtmA parabhavamAM rahIne napuMsaka jevA pAmara-kAyara-niHsatva khane che. tethI kazuMe zreya svaparanuM karI zakAtuM nathI. koi paNa saMcAganA viyega thavAnA che, che ne cheja; emAM kaddApi anya pheraphAra thavAnA nathI to zA mATe pIvuM joIe ? kAryapravRttimAM khIvAthI kaMi paNa vaLavAnuM nathI. ahaMtA, mamatA Adi vRttiyeA utpanna thavAnu kAraNa zuM che? tenuM sUkSma svarUpa vicAravAthI bhaya hetunA vilaya thAya che ema nizcayataH avadhavuM. bhItinA saMskAronA sarvathA prakAre kSaya karavA e paNa eka kartavyakAya che For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 140 ). zrI karmacaga graMtha-vivecana. ane nirbhItipUrvaka kartavya kArya karavAM e paNa kartavya karmAdhikAritAnuM mahatva che. amuka kAryamAM pravartatAM amuka jAtine bhaya utpanna thatAM aneka jAtanA vikalpasaMkalpa utpanna thAya che ane tethI Atmazaktino hAsa thato jAya che. amuka kAryamAM pravartatAM bhItinA saMskAravaDe ciMtAmaya vAtAvaraNathI nakAmuM duHkha utpanna karI zakAya che. svAdhikAre vivekapUrvaka kAryamAM pravartatAM sarvasvArpaNa karavAmAM bhItine eka vikalpa paNa na thAya evo nirbhaya AtmA jyAre thAya che tyAre AtmAmAM sthiratA thAya che ane asthiratA TaLI jatAM sadavartananA zikhare AtmA virAjamAna thAya che ema anubhava dRSTithI avabodhavuM. jema jema bAhyamAM niHsaMgatAbhAva vRddhi pAmate jAya che tema tema satabhItinA saMskArane nAza thato jAya che. sapta bhItithI A vizvamAM bahirAtmabhAva vRddhi pAme che ane bahirAtmabhAvathI je je kAryo karavAmAM Ave che temAM salepatA rahe che. ataeva guptabhItinA saMskArone mULamAMthI kSaya karo ke jethI AtmAnI kartavya kAryaparAyaNatA chatAM nirlepatAnI vRddhi thayA kare. jene aneka prakAranI bhItinA saMskAro prakaTe che te bAhyamAM huM tuMnI AntarikavRttithI baMdhAyela che tethI te vyAvahArika kAryo ane dhArmika kAryomAM sAtvika guNapUrvaka pravRtti karI zakato nathI ane vAstavikarItyA AtmannatinA kAmamAM vyavasthApUrvaka upazamAdibhAve ucca-zuddha thaI zakato nathI. anAdikAlathI bhayasaMjJAne AtmAnI sAthe saMbaMdha che paNa jyAre AtmA svayaM AtmAnA rUpamAM laya pAmavAnI sAthe bAhya pharajene svAdhikAra je sthitimAM rahelo che tene anusarIne bajAve che tyAre nirbhayatAnA pradeza tarapha gamana kare che ane AtmAnA zuddha rUpamAM sthira thaI jAya che tathA te sthiravIryane prabala purUSArthane prakaTAvI nirbhayadazAmAM vicare che. A vizvamAM pitAnAM pADelAM nAma ane zarIrAkArarUpa e bemAM ahaMmamatvanI vRtti na thAya ane bAhya kAryo thAya tyAre avabodhavuM ke nirbhaya pradezamAM AgaLa vicaravAnuM thayuM che. vizva ane piMDamAMthI nirahaMvRtti thaI eTale nirbhayapaNe sarva kAryone karI zakavAmAM kaI jAtano virodha AvI zake tema nathI. nAmarUpamAM te ahaMtAdhyAsa TaLatAM sarva prakAranI bhItine nAza thAya che ema anubhava karI avabodhavuM. kumArapAla rAjAe svapratipakSI zatrurAjAnI sAthe laDatAM bhItine tyAga karI marajIvA banI jyAre yuddha zarU karyuM hatuM tyAre te vijaya pAmyo hato. grIka vidvAna sokreTIse jherane pyAlo pIvo kabUla karyo parantu anItirUpa tatvone uttejana Aya nahi tethI tenI pAchaLa tenA sadavicArone kelAvo thayo ane itihAsanA pAne tenuM amara nAma rahyuM. yadi sekreTIse bhItithI sAmA pakSane mata svIkAryo hota sadA mATe tenI kIrti ane vicArene phelA raheta nahi. zrI viraprabhue sADAbAra varSa paryanta aneka upasargone sahana karyA paNa teo jarA mAtra upasargothI bhaya pAmyA nahi For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prajJa bhIti kabhya bhraSTa banAve che. ( 141 ) ane dhyAnArUDha khanI kevala jJAna pAmI jaina tIrthanI sthApanA karI. zrI hemacaMdra prabhue nirbhItithI aneka kAryo karyAM. temaNe svakArya pravRttimAM ji MdagInuM svArpaNa karyuM ane nAnA izu krAisTarUpa banyA. zivAjI ane pratApasiMhe yuddhamAM kaTokaTInA prasaMge jarA mAtra bhIti dhAraNa karyA vinA svasevA bajAvIne ArTsamAM agragaNya banyA. sarva prakAranAM bhayane tyAga karIne A pAra ke pele pAra eve nizcaya karIne svAdhikAre pravRtti karyA vinA kadApi kAryanI siddhi karI zakAtI nathI ema khAsa avodhavu, akabaranA jIvanacaritra para lakSya devAthI avAdhI zakAze ke teNe mRtyunA bhaya gaNyA vinA aneka yuddhomAM jhaMpalAvyu hatuM. je manuSya kAi paNa jAtanA bhayane zaraNe jAya che te avanatine zaraNe jAya che ema jANavu.... bhItiyAnA nAza karIne AtmAnI sarva zaktiyeA khIlavavI joie. A vizvamAM bhayayukata thavAne janma thayeA nathI. svAdhikAre je pravRtti karavAnI hoya temAM svAtmAne amara mAnI pravRtti karavI joie ke jethI kArya pravRtimAM sthiratApUrvaka pravI zakAya; kAi paNa svAdhikAre Avazyaka kartavya hitakara kArya karatAM vizvathI ThThIvuM na joie; je manuSya khoTI rIte leAkApavAdathI hIve che ane lokika tathA leAkeAttara kAryapravRttimAM manda paDI jAya che te peAtAne tathA svAzritajanAne vinAzanA mArge dorI jAya che. svAtmAnI sAthe saMbaMdhita sarva hitakara sAmagrIonI rakSA karavAnI jarUra che parantu kArya karatAM mRtyu AdinA adhyavasAyane dhAraNa karavAnI koi paNa rItie jarUra nathI. svakArya pravRttimAM bhItiyone dabAvavApUrvaka Atmabhoga ApIne pravRtta thavuM joie. vizvasAmrAjya vyavasthA sthApavA vA sudhAravA tathA dharma sAmrAjya vyavasthA sudhAravA ane pragatiyukta karavA mATe aneka mahApurUSAe mRtyu vagere bhItiyAthI nahi ThThItAM AtmabhAgA ApyA che, vartamAnamAM Ape che ane bhaviSyamAM Apaze. huM manuSya ! svAdhikArapravRttimAM sAta prakAranI bhItiyAne tyAga karIne svAtmamAM sthira thai jyAre pravRtti karIza tyAre tuM kArya karavAnI yAgyatAne prApta karI zakIza. he manuSya ! svakArya pravRttimAM aneka prakAranA bhayanI kalpanA karIne svAdhikArakartavyathI bhraSTa thai kardi parataMtra banIza te tuM svAzrita manuSyonA pArataMtrya jIvanamAM ane nAzamAM zAparUpa banIza. nAmarUpAnI vRttiyonA parapoTAe kSaNika che tene tuM thArA mAnIza nahi ane tu kadApi tenA nAzanI bhItine dhAraNa na kara. je manuSyo nAzarUpanI aha vRttinA tAbe thaine mRtyu vagere bhItiyAthI huIve che ane tethI kartavyaSTa thAya che te vizvamAM dAsatvakaTImAM rahevAne utpanna thaelA che. tenu bhAgya eka garIba pazunA jevuM dayApAtra dekhAya che. svAdhikAre kartavyakathI bhraSTa thaine jee vizvamAM jIve che te vastutaH jIvanArA nathI. je manuSya bhItiyonA zaraNe jAya che te satya-yA-asteyabrahmacarya -prAmANya-vizvAsapAlana-nIti-rAjyanI sAthe prAmANyasaMbaMdha ane sadAcArothI For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 142 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. p bhraSTa thAya che. je manuSyo nItiyone dhAraNa kare che te khaza kaTokaTInA prasaMge dharmanA tyAga karIne adharmane Adare che. jyAM satya che tyAM bhaya nathI evuM zrI vIraprabhue chyuM che. bhIti dhAraNa karanArA bhayaprasaMge satyane tyAgI asatyane tAbe thAya che. kAraNu ke teo jIvavAnA kAraNe tevuM asana paNa aMgIkAra karI zake che, bhItidhAraka manuSya svadharmane svapakSane svasamAjane dharma tyAgIne asaddharmane aMgIkAra karI zake che ane te kharI rIte kahIe teA satya vicAre ane sadAcAreAne vecI nAkhI paranA tAbe thAya che. bhItidhAraka manuSya mana vacana ane kAyAnI ekarUpatA dhAraNa karavA zaktimAn thatA nathI ane te peAtAnA satyavicArA ane kartavyone anyanI AgaLa jaNAvatAM bhaya pAmIne svajIvanane bhayathI kalakita kare che. he manuSya ! jo tane paritaH koipaNa kArya karavu ema kharekhara vivekadRSTithI satya jaNAya te pazcAt tuM kadApi aneka bhItiyothI bhaya pAmIza nahi. kharekhara thArA satya vicAre ane svAdhikAre kartavyaparAyaNatAthI bhItiyonAM bhUtaDAM adRzya thaI jaze ane tuM jyAM dekhIza tyAM nirbhayatAne avalokI zakIza ema hRdayamAM avadhAra. he manuSya ! tuM ajJAnatAyoge bhrAntithI nAhaka manamAM aneka bhItiyonA saMkalpo ane vikalpone dhAraNa kare che ane kartavya kArya mAM bhIru ane che paNa tuM jJAnadRSTithI dekhe te temAMnuM kazuM kaI hetu nathI. he manuSya ! tuM bhItithI pelIpAra rahelA AtmAne mAnI kartavyaparAyaNa thA. pravRttimArgamAM vAnivRttimArgamAM sarvathA prakAre bhItiyonA tyAga karyA vinA paripUrNa pravRtta thaI zakAtuM nathI. kayeAgIe A lokabhaya-mRtyubhaya vagere bhItiyothI khvItA nathI. ceDA mahArAje kANikanI sAthe bAra vaSa~panta yuddha karyuM. ceDA mahArAja kSatriya rAjA ane zrAvaka dharmanAM bAra vrata dhAraNa karanAra hatA chatAM Avazyaka kartavyakAnI pharaje yuddha karatAM temaNe hRdayamAM bhItine sthAna ApyuM na hatuM; teo avamedhatA hatA ke bhItithI kaI AtmAnI unnati thatI nathI. AtmajJAnI nAmarUpanA dRzya vizvaprapaMcathI svAtmAne bhinna mAne che tethI te nAmarUpanA dRzya prapaMcamAM svAdhikAre amuka dRSTie pravRtta thayA chatAM nirbhIta banI nirlepa rahe che. sarvAtmAonI sAthe AtmAnA sattAe siddha sarakhe saMbaMdha che. koI AtmAthI kAinuM azubha karI zakAya evuM nathI. AtmA zastrathI chedAtA nathI. paMcabhUtamAM keI bhUta AtmAne nAza karavA samathaeN thatuM nathI; jyAre AtmAnI AvI sthiti che te AtmAne zAmATe anyanI bhItiyothI ThThIvuM joie ? alabatta na huIvu joie. je je zarIrAdika vastue AtmAnI nathI, bhUtakAlamAM AtmAnI thaI nathI ane bhaviSyamAM AtmAnI thanAra nathI te te vastuonA saMbaMdhe bhIti dhAraNa karavAnI kAMI jarUra nathI ane bhItine dhAraNa na karavI joie. samudramAM utpanna thatA taraMgAnA vilayathI jema samudrane ThThIvAnuM hotuM nathI tema AtmAnI sAthe saMbaMdhita parabhAva sayogA ane tenA For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIti-tyAgathI Atmonnati sAdhI zakAya. ( 143 ). viyogothI kaMI AtmAne hIvAnuM hotuM nathI. AtmA arUpI jJAnAdika guNane bhaMDAra che. AtmAnA zuddha svarUpa vinA bAkI anya kazuM AtmAnuM nathI. AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTAvavuM te kharekhara AtmAnA hAthamAM che. AtmA ja svayaM svarUpane kartA che. AtmAnuM zuddha svarUpa prakaTAvavA mATe deva guru ane dharmanI sAmagrIonI ArAdhanA karavI te lokottara kAraNabhUta vyavahAra che ane bAhya zarIrAdinuM saMrakSaNa karavuM ityAdi je je kAryo kharekhara kettara kAraNabhUta dharmanAM paNa kAraNabhUta hoya teone svAdhikAre amuka dazAe karavAM e laukika vyavahAra dharma che. uparyukta laukika ane lakattara vyavahAra dharmanAM kAryone svAdhikAre AtmAnuM nirbhaya svarUpa bhAvIne karavAM joIe. AtmAnuM zuddha rUpe prakaTAvavAne vyavahArathI ane nizcayathI sAdhana sAmagrI dvArA sadA pravRtta rahevAthI pravRttinI paraMparAmAM suvyavasthA rahe che ane dharmanAM ane AjIvikAnAM sAdhanonI sAnukUlatAnA yoge nnati ane vizvonnatinAM pAramArthika kAryomAM samyagU pItyA pravRtta thaI zakAya che. svAtmAnI aneka pravRttiyomAM aneka bhItiyo dekhAya che parantu AtmazaktithI teonI sAmA thatAM bhItiyo adRzya thaI jAya che. je kaMI thAya che te sArAne mATe thAya che. kAryapravRttimAM svAdhikAra je kaMI :kha paDe che te AtmAnI unnati karavAne mATe koI jAtane bodha ApanAra hoya che tethI duHkho paDayA chatAM paNa jarA mAtra bhIti dhAraNa karavAnI AvazyakatA nathI. AtmAnI svAdhikAre vivekapUrvaka je je pravRttio thatI hoya temAM je kaMI naSTa thavAnuM hoya tene thavA de. phakta potAnA adhikArane bhItiyone tyAga karI bajAvyA karavo ane taTastha rahI sukhaduHkhane vedyA karavA ke jethI AtmonnatinA zikhare caDatAM kaI jAtano pazcAt avarodha rahe nahi. vyAvahArika kAryo karavAne karmarAjAnI amuka saMyogomAM AjJA thaI che tethI amuka kAryone svAdhikAre karavAmAM AtmA phakta pitAnI bAhya pharajane adA kare che-temAM kaMI levuM devuM nathI temaja kaMI hovAnuM kAraNa nathI. A pramANe nizcaya vicAra karIne kAryomAM pravRtta thatAM vizvathI lepAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI pragati thayA kare che. sAta prakAranI bhItiyothI na ahIvAya e pite pitAne bodha Apavo joIe ke jethI kaTokaTInA prasaMge AtmAvastutaH bhIti vinAne banI svapharone adA karI zake. svakAryone karatAM manamAM yAvabhIti rahe che tAvat avabodhavuM ke AtmAnI nirbhayatA prApta karI zakAI nathI. gajasukumAle ane skaMdhamuninA pAMcaso ziSyae tathA metAryamunie sarvathA bhItiyone tyAga karI svAtmadharmamAM sthira rahI Atmonnati karI hatI. e pramANe bhavya jijJAsue svAtmAne bhItiyonA prasaMge nirbhayarUpa bhAvI AtmonnatinI paripUrNatA sAdhavI joIe. samarAditya rAjarSie dhyAnakAryamAM pravRtta thaIne ja mRtyubhItinA eka sAmAnya vikalpane paNa hadayamAM sthAna ApyuM nahi ane tethI teo paramAtmarUpa banyA. je teo mRtyuthI bhaya For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - -- ---- -- -- na - mAyA - *--- -- -------- - - -- - - - -- - - - --------- -- - - ( 144) zrI karmayoga graMtha-savivecana. pAmyA hatA te AtmonnatinI nisaraNI parathI paDI jAta. aeva bhItiyo nAza karavAmATe AtmAne utkaTavarce nirbhayarUpa bhAvI pratyeka kAryamAM pravRtta thavuM joIe ke jethI AsavanA hetuo paNa saMvara pariNAmanA hetubhUta thAya. mahAbala malayAgirinuM carita vAMcavAthI mAlUma paDaze ke mahAbele bhayasthAnomAM nirbhayarUpa svAtmAne mAnIne nirbhayapaNe pratyekakAryane svAdhikAra karyA hatAM ane tyAgAvasthAmAM mRtyuprada mApasarga thayA chatAM paNa AtmAnA zuddhadharmanI bhAvanA bhAvIne AtmAmAM sthira thaI svAdhikAre gRhIta kAryamAM vijaya meLavyo hato. araNikamunie zilA para anazanavrata aMgIkAra karyuM ane svAtmAne nirbhaya bhAvI AnnatisthAna prApta karyuM. bAhyasaMyoge bAhyakAryamAM pravRtta thatAM brahmAMDanI arthAt samaSTinI kharAba asara vyaSTirUpa svAtmApara na thavA devI eja kArya vastutaH AntarabhAve karavAnuM che ane te sarvathA bhItine tyAga kyavinA paripUrNa banI zake tema nathI. nibhIMtitvanI vAto karanArA ane tenI bhAvanA karanArA aneka manuSyo maLI zake che paraMtu bhAtiyonA prasaMge AtmAmAM aMzamAtra paNa bhayanI lAgaNI na prakaTe evA manuSyo te alpa maLI zake che. kAryapravRttimAM AtmAne mUkIne bhItiyone tyAga karavAthI AtmAnI nirbhayadazA keTalI che tenI tulanA karI zakAya che. bhItinA jyAre je je prasaMgo Ave tyAre te te prasaMge AtmAnI nirbhayatA para lakSya deIne bhItiyonA saMskArone nAza kare. hajAro bhItinA saMyogomAM antamAM nirbhaya thaI mana vacana ane kAyAnA vyApAramAM nirbhaya rahevuM e kaMI sAmAnya vAta nathI. rajoguNIbhItiyo tamaguNIbhIti ane sAtvikabhItiyonI pelI pAra janArA AtmajJAnI karmayogIo vizvamAM kartavyakarma karavAne yogya adhikArI TharI zake che. je manuSya je kartavyakarmano veSa lIdho hoya tene samyaga bhajavI batAvavAmAM tenI pharajanI mahattA rahelI che parantu bhIru thaIne lIdhelA veSane tyAga karI arthAt je je avasthAe je je kartavyo karavAnA hoya teno tyAga karavAthI tenI mahattA vadhatI nathI. lIdhelo veSa bhajavatAM bhIru thaI bhAgI je je anya grahaNa karavAmAM Avaze tene paNa tyAga karI anya grahavAmAM Avaze tyAMthI paNa bhAgI javAno prasaMga prApta thaze. bhIru thaIne kartavyakarmanuM eka pagathIe cUkatAM sahasramukha vinipAtane prApta karI zakAya che. aeva bhIru thaIne kaI paNa kartavyakarmathI bhraSTa na thavuM joIe. svakartavyakarmathI je bhraSTa thAya che te jIvatAM chatAM mRtyu pAmelAnI dazAne prApta thAya che ane te kaI paNa sthAne bhItiyuktamanazavatI thaI svataMtra vicAro ane AcArane prakaTAvI zakato nathI. saMsAra sarvavipattiyo ane duHkhane mahAsAgara che tethI vipattiyo ane dukhethI kaI bacI zake tema nathI chatAM aneka prakAranI vipattiyo ane duone bhegavatAM bhItiyonA vazamAM na thavuM ane kartavya kAryamAM apramattapaNe tatpara rahevuM-eja gnatinI satya kuMcI che ema uparyukta siddhAMtane anubhavagamya For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirbhIka ane anAsakta ja adhikArI thaI zake. ( 145 ) karavAthIja pragatimArgamAM AgaLa vadhI zakAze. sarvathA bhItiyonA tyAga karavAthI kartavyakarmanI siddhi mATe paripUrNa yogya thai zakAya che ema nizcayataH mAnavuM. aneka prakAranI bhItinA saMskAra TaLe evA zAstro vAMcavAM joie ane bhItinA saMskAro TALI zake evA AtmajJAnI gurunA samAgama karavA joie. AtmajJAnI guru AtmAnuM zuddha svarUpa samajAvIne bhItinA saMskAronA nAza kare che. bhIti jyAM che tyAM nIti svAtaMtrya nathI; kAraNa ke bhItithI mana vacana ane kAyAnA yogathI akRtyakAAne karI zakAya che. pApanI bhItithI dharmamAM pravRtti thAya che. ataeva prathamAvasthAmAM amukApekSAe bhItinI upayogitA siddha kare che; parantu AtmAmAM UMDA utarIne vicAra karavAmAM Avaze te uccaka yAgIne pApavRttinI bhIti karatAM dharmanI prIti ane rIti eTalI badhI ucca lAgaze ke temAM te sadA magna raheze ane AgaLa AtmapragatimAM vadhyA karaze. AtmajJAnamAM ucca thaelAne svAdhikArakaCvyanI pravRttirUpa yajJamAM prANanuM balidAna vA bhItipazunuM balidAna karavuM e tene svAdhikArapharaja dharma avadhavA. jyAM bhIti che tyAM svataMtra nItirItipravRtti hAtI nathI. A vizvamAM je kAle je zarIrAdika vastuonA viyoga thavAnA hAya che te thayA kare che emAM bhIti rAkhavAthI brUnu jatuM nathI ane navuM AvatuM nathI te nAhaka zAmATe bhItithI bhaDakIne svakartavyaSTa thavuM joie ? alabatta kadApi bhIti dhAraNa karIne svakartavyabhraSTa na thavuM joIe, jayazikharIe bhuvaDanI sAthe chevaTa sudhI yuddha karI svajane adA karI te itihAsanAAthI ajJAta nathI, karaNaghelA jyAre svakartavyathI bhraSTa thayo tyAre te vinAzane pAmyo. karaNaghelAe pradhAnanI strIprati kAmAsakti dhAraNa karI na hAta te tenI patitadazA thAta nahiM. rajapute jyAre svadharmathI bhraSTa thayA tyAre avanatine pAmyA. svakartavyadharma kjane adA karatAM bhItiyAthI ThThIvu na joie ane zatrupakSamAM vA parapakSamAM bhaLI AtmAnI patitadazA na karavI joie. bhIticenA saMskArA haThAvavAne je je kALe je je upAyA levA ghaTe te levA ane sarvaprakAranI bhItiyAne haThAvI kAryapravRttiyomAM ceAgya banavuM joie. gerIlDI vagere pAzcAtya deza sudhArako ane lyuthara vagere dharmasudhArakAnAM ciratrA vAMcavAthI mAlUma paDaze ke teoe svakArya pravRttimAM pravRtta thatAM pUrva bhautiyAne tyAga karyAM hatA. jenA dhaDa para zISa na hoya evI nitithI je kArya karavAmAM pravRtta che te Atmazauya prakaTAvIne tathA svAzrayI banIne apUrva kAryo karavAne zaktimAn thAya che. ataeva uparyukta zlAkamAM sAta prakAranI bhIticeAnA tyAga karIne je AtmAmAM sthira thayo che te kArya karavAnA adhikArI thAya che ema je kathyu che te kharekhara yogyaja kahyuM che. sAta prakAranI bhItiyone tyAga karavAnI sAthe je amAsanna hoya che. te kArya karavAne adhikArI bane che te paNa yogyaja kathyu che. sAta bhItiyonA tyAga karIne AtmAmAM sthira thavAthI AtmAnI satyazAntinA anubhava thAya che. 12 For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - - - nI jagyA - -~ - - ( 146 ) zrI kamalega maMthansavivecana. R sAta bhItiyonA tyAganI sAthe caMcalatA TaLe che ane caMcalatA TaLatAM AtmA zuddhasvarUpamAM sthira thAya che ane tethI kartavya kArya pharajane bajAvatAM antaraMgamAM tene sthiratAne jamAva thAya che. AtmA pitAnA zuddha svarUpamAM sthira thaIne pratyeka pharaja bajAve che tyAre te bAhyavizvamAM eka alipta jJAnayogInI tulanAne prApta karavA zaktimAna thAya che. bhItiyonA tyAganI sAthe Asakitane dUra karavAnI jarUra che. sarva padArthomAM je je mane dvArA Asakti thAya che tethI ja kharekhara baMdhAvavAnuM thAya che. pratiSThAnI Asakti, nAmanI Asakti, kAmanI Asakti, kIrtinI Asakti, ane rUpanI Asakti, Adi aneka prakAranI Asaktiyo thavI eja saMsAra che. aneka prakAranI Asaktiyone TALIne kartavya kAryonI pharaja adA karavI e muzkela kArya che chatAM AtmajJAnIo AtmasAmarthya AsaktibhAvane parihAra karIne anAsakitabhAve A vizvamAM kartavya karmanA adhikArI bane che. A vizvamAM nAmarUpamAM thatI Asaktine vAratAM sarvaprakAranAM baMdhanamAMthI mukta thavAya che ane jIva zivarUpa banI jAya che. pitAnA svAdhikA Avazyaka kAryo karatAM AsakitabhAva prakaTe che ke nahi tene zAtA pitAne AtmA hovAthI potAne AtmA tenI sAkSI pUrI zake che. atae svAdhikAra pratyeka kArya karatAM anAsakti bhAve kAryanI yogyatA meLavavA prayatna kare joIe. svAdhikAre kartavyakarma karatAM je je aMze anAsakti rahe che te aMze svakarmakaraNuyogyatA pragaTa thaI ema avadhavuM. nirviSa dADhAvALo sarpa anya jIvono prANa saMharI zakaze nahi. bhale te game tyAM phare tema anAsakta jJAnI vyAvahArika tathA dhArmika kAryone svAdhikAra karatAM keI sthaLe baMdhAtuM nathI ane jyAM jyAM baMdhAvavAnuM thAya che tyAM te nibaMdha rahI zake che. antarAtmAo anAsaktibhAvanI pragatimAM AgaLa vadhIne teo svAdhikAre kartavya karmane karatAM AtmannitinI bhAvanA ane guNasthAnaka dazAmAMthI patita thaI zakatA nathI ane teo anAsaktithI pratyeka kAryanA saMbaMdhamAM AvatAM jalapaMkajavat nirlepa rahI zake che. AvI temanI dazA hovAthI amuka prakRtinA baMdhanI apekSAe te te apunardhadhaka rahI zake che ane te te prakRtinA abhAve nirlepa rahI zake che. bharatarAjAe gRhAvAsanI sthitimAM svAdhikAre kartavya karavAmAM anAsaktipaNAthI yogyatA meLavI hatI ane tethI teo chakhaMDa rAjyapAlana Adi aneka sAMsArika kAryo karavAmAM nirlepa rahIne dravya ane bhAvathI gaNAtA AdarzabhuvanamAM dravya ane bhAvathI svasvarUpa avalokIne kevalajJAna pAmyA hatA. karmayoganI pravRttinuM anAsakta jIvana gALavAmAM bharatarAjAnuM jIvana AdarzarUpa banIne vizvamanuSyone anAsaktibhAva mATe keTalI badhI asara kare che tene antaramAM anubhava karavo joIe. kUrmIputranuM ane videhIjanakanuM adhyAtmadaSTie jIvanacaritra vilokavAmAM Avaze te teo svAdhikAre kartavya karma karatAM Atmonnatine pAmyA hatA tenuM mukhya kAraNa anAsaktibhAva avabedhAze. vizvabagIcA For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nija pharaja zuM che ? ( 147). mAM pharavAne ane tene dekhAvAno hakka che paraMtu temAM Asakata thavAthI kaMIsukha prApta thatuM nathI; UlaTuM baMdhAvAnuM thAya che e khAsa antaramAM anubhavavAnI jarUra che. AsaktithI je manuSyo saMsAramAM svakartavyane kare che te manuSyo svakartavyamAM ucca sAtvika rahI zakatA nathI ane teo AtmAnI AjubAjunuM AsaktibhAvanuM vAtAvaraNa prakaTAvIne teo brahmAMDastha manuSyone tathA anya prANIyone paNa AsakitabhAvanA vAtAvaraNanI asara karIne teonuM buruM karavAmAM nimittabhUta thAya che. A vizvamAM sAMsArika vA dhArmika je je kAryo karavAnAM hoya che te te kAryo karyA vinA chUTake thato nathI, paraMtu AsaktithI te AnnatinA zikhara parathI paDavAnuM thAya che e kadApi bhUlavuM na joIe. anAsakta manuSya mRtyusamIpa AvatAM paNa jarAmAtra gabharAto nathI ane ulaTuM te te mRtyu AvatAM jANe paravArIne beTho hoya evo jaNAya tethI tene jIvana ane mRtyumAM harSazeka thatuM nathI. anAsaktabhAvamAM sadA apramatta rahIne svAdhikArapharaje karyo karavAmAM vizvanA niyame pitAnA para AvI paDelI sevakanI dazA pUrNa karAya che paraMtu te mATe kaI rAgadveSanA baMdhane baMdhAvAnuM punaH thatuM nathI. svAdhikAra kartavyakarmo karavAthI ekajAtanI vizvamAM karmAdige prApta karelI sevakanI pharaja pUrNa rIte adA karAya che temAM uccatva zuM ? ane nIcatva zuM? vastutaH vicAra karavAmAM Ave to temAM uccatva ane nIcatvanI kalpanAne jarA mAtra avakAza maLatuM nathI. je je pharajo adA karavAnI che temAM pravRtta thatAM kasoTIe caDhelAM ane chedatApathI pasAra thatAM suvarNanI peThe svAtmAnI zuddhatA thAya che ane Antarika draSTieja kartavya karma sadhAya che ema anubhavavuM; AsakatamanuSya je kartavyakarmapravRttimAM Atmabhega Ape che tenAM karatAM anAsaktamanuSya svAdhikAra svakartavyapharajane apramattabhAve bajAvavAmAM sArI rIte Atmabhega ApI zake che ane te kaI paNa jAtanI lAlacamAM nahi phasAI javAthI te Atmazaktione paNa sArI rIte khIlavI zake che. Asakata manuSya koI paNa svArthathI pravartI che tethI tenI paramArtha bhAvanAnuM kSetra maryAdita rahe che tethI te Atmabhega ApatAM saMkecAya che ane kaI vastumAM AsakitathI baMdhAI jaI AgaLanI dazAne prApta karI zakto nathI. ane zabdAdika viSayonI AsaktimAM svapravRttinI mahattA avadhe che tethI te svakartavyanA vAstavika pradezamAM vicarI zaktA nathI ane svacittanI Asakti jemAM thaelI che evA padArthonI aprAptie te zeka TheSa Adi dene vaza thaIne anyajagat jene tuccha dRSTithI dekhIne svAtmAnI paramAtmAne khIlavavAmAM mahAvidane UbhAM kare che. anAsakta manuSya to mAtra svakartavyapharajane pUrNa karavAmAM lakSya pUrvaka pravRtti kare che ane zabdAdika viSayonI Asakti mATe khAsa pravRtti na karato hovAthI ane te piMDa ane brahmAMDanI saMrakSA ane pragatiyogya pravRttine karavI e nijapharaja che eTaluMja mAtra For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 148). zrI karmaLa graMtha-savivecana. avabodhatA hovAthI kAryapravRtti pramANe phala na thAya te paNa te zekAdika denA nIce dabAI kacarAI jato nathI. keI paNa padArtha dekhe, zabda sAMbhaLavA, suMghavuM, sparza kare, padArthonuM bhakSaNa karavuM ane manana karavuM ema netrAdika indriyonI pravRttithI kSayopazamamAM vRddhi karavI, zarIrane piSavuM, navuM anubhavavuM, IndriyanI sAhAdhyathI AtmAnI unnati karavI ane teone svasvaviSayaprati vyApAramAM pravartAvIne Atmapragati karavI eja pitAnI kartavyapharaja che; paranta indriyanI pravRttidvArA viSayonI Asakti dharavI e pharaja nathIema anAsakata AtmajJAnI avabodha hovAthI bAhyathI te tenI AsaktamanuSyanA jevI AcaraNA chatAM antarathI nirAsakata hovAthI te vizvamAM kaImAM na baMdhAtA AmennatinA mArgamAM vidyuvege vicare che; AsakatamanuSya svArthanA prapaMce vivAhanI varaNI karI nAkhe che ane te viSayone dAsa banavAthI te kAryapravRttimAM aneka doSonA tAbe thAya che. viSayomAM Asakta manuSya svayogya vAstavikartavyakarma zuM che tene dekhavAmAM anya banI jAya che. chatAM tathA zUnya banI jAya che. AsaktamanuSya svahRdayamAM malina vAsanAo ke je aneka deSa dugadhathI bharelI che tene dhAraNa karIne svahRdayamAM paramAtmadevane virAjavAnuM kArya turacha mAne che tethI te je je kArya pravRttiyo kare che temAM te sahajAnandarasane anubhavI zakto nathI ane tethI te azubha vicAre tathA azubhAcAronA vAtAvaraNane vadhArIne kartavya kAryakSetramAM pleganA jaMtuonA je banIne anyamanuSyonuM dhArmika Arogya bagADe che; anAsakta manuSya AtmAnA zuddhopacoganI bhAvanAe pote paramAtmA banIne paramAtmAnI sAthe AtmAno upagasaMbaMdha ne bAhyakartavyakarmone AjIvikAdikAraNe pharaja dRSTie karate chato anAsakta rahIne AtmAnI zuddhatAnA vicAro ane AcAronuM zubha vAtAvaraNa pitAnI AjubAju cAre tarapha kartavya kSetramAM prasArIne svasaMbaMdhamAM AvanAra manuSyonI pragati karavAne te sahAyakAraka bane che. rajoguNI Asakta, tame guNI Asakta ane sAtviguNI Asakta ema AsaktamanuSyonA rajovRtti Adi vRttibhede bheda paDe che. rajoguNa ane tamoguNI manuSyonI Asakita karatAM sAtvika manuSyonI Asakti ucca ane zuddha hoya che tethI teo sAtvika AsaktimAMthI nirAsakitabhAvamAM pravezavAne zaktimAna thAya che. AsaktinA be bheda che. zubha Asakita ane bIjI azubhAsakti. azubhAsaktithI zubhAsatimAM javuM ane zubhAsaktimAMthI anAsakita bhAvamAM javuM, Asaktino tyAga karIne ekadama nirAsakta banavuM e to bolavAmAM agara vicAramAM banI zake paraMtu antaramAM pragaTatI aneka Asaktiyone tyAga thavuM e to AtmajJAnIone atyaMta prayAse prApta thaI zake che. mohanIya rAgAdika pratiyonI tIvratA TaLIne jema jema mandatA thatI jAya che tema tema anAsaktitva prApta thAya che ema sApekSAbhAve avadhavuM he manuSya ! jema jema tuM AsakitathI virAma pAmato jaIza tema tema tuM svakartavya For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E Asakta ane anAsaktanA taphAvata zuM? ( 149 ) kArya pharaja(yuTI) mAM adhikArI thatA jaIza ane apramattabhAve nAmarUpa nimitte udbhavatI ahaMtAdikavRttiyomAM phasAI zakIza nahi--ema nizcayataH hRdayamAM avadhArI je manuSya zuSkajJAnI nathI hAtA ane zuSkapravRttivALA nathI hAtA te uparyukata anAsakta-. bhAvanA mahatvane avaSeAdhI zake che ane svakArya pravRttimAM anAsaktabhAvanI vRddhi karavAnA utsAha dhArI zake che, kartavyakArya thI raNakSetramAMthI pAchA na pharavuM ane anAsaktine pratikSaNa khIlavavI eja vAstavika kayoginI adhikAritAnuM Antarikakartavya che. je karmayogI pAtAnuM mana paramAtmAne samarpe che ane paramAtmAnI pAse mana rAkhIne vizvamAM svAdhikAre kartavya sarva kAryane kare che teja prabhunA bhakta che ane teja svaka - vyakAryAMnA aNuaNumAM bhAvanASTie paramAtmAne bhAvI zake che tethI te game tevA dhUlIprakSAlana jevA kAryamAM paNa kayAgInI pharajane adA karatA chatA AnandI rahe che. anAsakata manuSya koI pazu manuSyanI lAMcarUzvata grahI zakatA nathI ane svakavyasAdhyabindunI cAre tarapha tene suvarNarAzi dekhAya che teA paNa svakArya pravRttinI pUja AgaLa tene te nAkanA mela samAna bhAse che tethI svaprAmANya pariharI kadApi apramANika banI zakatA nathI. anAsakatamanuSya AsakitarUpa tamanA abhAve satyane satya tarIke ane asatyane asahya tarIke avaleAkavA samartha thAya che ane te game tevI lAlaceAnA prasaMge paNa svasvAta tryaka vyapravRttine tyAga karIne parataMtra banIne anyanI hAjImAM hA ane nAjImAM nA bheLavatA nathI, anAsakatamanuSya zuSka mRttikAnA gALA jevA che ane Asakata manuSya lIlI mRttikAnA gALA jevA che. lIlI mRttikAnA gALAne bhIMta sAthe aphaLAvavAmAM Ave che te te bhIMta para coMTI jAya che ane sukI kRttikAnA gALAne bhIMta sAthe aphaLAvavA Ave te te bhIMtanI sAthe coMTatA nathI. taddata AsakatamanuSya pratyeka kAryapravRtti karatAM amuka padArthanA saMbaMdhamAM AvatAM antarathI te aMdhAya che ane anAsakata manuSya svAdhikAre kartavyakArya pravRttimAM pravRtta thatAM anya padArthAnA saMbaMdhamAM zarIrAdikayoge Ave che parantu antaramAM tene Asakita na hovAthI antarathI koInI sAthe aMdhAte nathI. ataeva svAdhikAre kanyakAmAM anAsakata manuSyanI yogyatA siddha kare che. Asikata bhAvanA tyAga karIne manuSye anAsakata anI svAdhikAre sarva kAryAne karavAM joie. keTalAka manuSyo tarka kare che ke di anAsikata thaI tA pazcAt sAMsArika vA dhArmika kAryAM karavAnI zI jarUra che ? je je bAbatanI Akita hoya che te te bAbatanAM kArphane karavAM paDe che ane jyAre anAsakita thAya che tyAre te kArya karavAnI IcchA thatI nathI eTale tenI pravRtti thaI zakatI nathI. A tarkanA samAdhAnamAM kahevAnuM ke je je kAryonI jarUra che te ane te svAzrama avasthA Addhi sthitie karavA mATe kartavya tarIke siddha Thare che; te te padArthAMnI icchA na thAya teA paNa svAdhikAre nirmANu thaelI For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 150 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. pharajanA anusAre te te karavAM paDe che, zrItItha karane dezanA devI paDe che. antarAtmAne anicchA chatAM paNa amuka kAryanI pravRttine prArabdhAdika sthitie sa'prApta svAdhikAre karavI paDe che, khapamAM AvanAra padArthAnI prApti mATe Asakita vinA pravRtti karavAthI navIna karmAMthI baMdhAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI zuddhatA thAya che. anicchAe paNu prArabdhakama preraNAe AhArAdika kArya pravRttimAM pravRtta thavu paDe che. ataeva AkitathIja kArya pravRttimAM pravRtta thavu paDe evA niyama siddha thatA nathI. je je kAryo IcchavA yogya che temAM pazcAt icchA vinA vivekajJAne tenI AvazyakatA avabodhIne tenI pravRttimAM anAsakatabhAve pravRtta thaI zakAya che evA antarAtmAne amuka dazAe anubhava Ave che ane te pramANe anAsakitabhAve pravartI zakAya che ane tethI AzravarUpa samudranA taraMgA vacce taratAM ane AthaDatAM paNa AsravasamudramAM DUbI zakAtuM nathI, ataeva anAsakata thavAne mATe AtmajJAnI sadgurunI upAsanA karIne svAdhikAre kartavya karmanI yogyatAne prApta karavI joIe. kartavyakAnI upayogitA ane AvazyaktA yAvat che tAvat te karyAMvanA chUTake thatA nathI. svazISe AvI paDelAM kAryo na karavAthI jagat vyavahAramAM rahI zakAtu nathI ane vyavahAranA uccheda thavAthI svaparane ghaNI hAni thAya che. ataeva anAsakitathI kartavya kAryAM karavAM joie ke jethI dezanuM, samAjanuM, jJAtinuM, kuTuMbanu, svajananuM, svanuM zreyaH thaI zake. bhadrabAhusvAmI nepAlamAM mahAprANAyAmanu dhyAna dharatA hatA te paNa saMghasevA nimitte temaNe anya sAdhune paThana karAvavAnu kArya karyuM. viSNu munine zramasaMgha rakSA nimitte merupata parathI dhyAnasamAdhine tyAga karIne AvavuM paDayuM. zrI kAlikAcAya ne grIka-irAnanA amIrAne uzkerIne ujiyanImAM gabhillu rAjAnA nAza karAvavA mATe lAvavA paDyA temAM sa`gharakSA ane dharmarakSAdi kAryAMnI pharaja pAtAnA zISa para AvelI paDelI tethI temAM AtmabhAga ApavAnI kartavyatAne anAsakitabhAve temaNe svIkArI hatI. Asakita vinA svaparazreyaH udayanI upayogitAnA nizcaya karI kanya kArya karatAM daivIzitanI sAhAyya maLe che. phAi paNa padavInI AsaktithI kartavyaparAyaNa thatAM tyAM aTavAnuM thAya che ane AgaLanI unnatinA mAgergo khullA thai zakatA nathI. kIrtti mAna ane pUjA vagerenI AsakitathI anya manuSyo sAthe rAgadveSAdikaSAyonuM saMgharSaNa thAya che ane tethI svakIya AtmabhAgathI je je zreya: karavAnuM hAya che te rahI jAya che ane AtmAnI zitaonA ane samayane azubha mAge bahu vyaya thAya che. IlkAba padavI mAna vagerenI AkitathI kAryamAM pravRttimAM karavAthI aneka manuSyone hAni pahoMcADavAnA prasaMga Ave che; anyamanuSyonI sevAmAM pirapUrNa AtmabhAga ApI zakAtA nathI. ilkAba mAna pratiSThA vagere maLe che te kArya karavAthI maLyA kare che parantu temAM Asita rAkhIne je kArya karavAnuM For Private And Personal Use Only E Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AsaktithI kANe kANe zu' gumAvyuM...? ( 151 ) che tenuM sAdhyabiMdu vismarIne IlkAba padavI vagerene sAdhyabindu tarIke kalpI Asakata na thavu joie. sAmAjika dharmakAryane anAsaktabhAve karavAthI vizva manuSyA taraphathI mAna na maLe te paNa svakAryapravRttimAMthI patita thavAneA ane pazcAttApa karavAnA prasaMga prApta thatA nathI. anAsakata manuSyo Avazyaka kartavya je je dravyakSetrakALabhAvanI apekSAe Aya che teAne vismarI jatA nathI ane kavyasAdhya mArgathI bhraSTa thaine anya mArge gamana karI zakatA nathI. zivAjIne dezAdvAra kanyakarma karavAnuM hatuM tethI tenI sAmagrIodvArA te kArya mAM pravRtta thayo parantu anya rUpavatI strIomAM te Asakata thaye nahi tethI te svakAryanI siddhimAM vijaya pAmyo. alAudRIna vagere bAdazAheAe parastrImAM Asakita dhAraNa karI tethI teo svakAryamAM AgaLa vadhI zakyA nahi ane svavaMzanI cirasthAyitAnA pAyo majabUta karI zakyA nahi. pRthurAja cAhANanA pradhAnaputra rAjyaniSThAthI bhraSTa thaine zAhabuddInanI lAlacamAM phasAyo tethI hiMduonu rAjya sadAne mATe paradezIonA hastamAM gayuM temAM khAsa AtibhAvaja kAraNIbhUta hatA. cAMpAneranA rAjAne parastrI para Asita thaI tethI te rAjyakanyakAryapravRttinA prAmANyathI bhraSTa thayo ane tenu rAjya naSTa thayu. karaNaghelAe pradhAnanI strI para Asita dhAraNa karI tethI teNe sadAne mATe gurjarabhUmine paravaza karI. zubha Akita ane azubha Asakitane jANavAthI prathama te azubha Asakitane dUra karI zakAya che. nyAyapUrvaka je je padArthInI dharmAdAnimitta Asita dhAraNa karavI paDe che tene zubhAsikata kahevAmAM Ave che. zubhakaSAyopUrvaka bAhya padArthanI vAMchAne zubhAsakti kahevAmAM Ave che. vyakAryamAM jJAnIe zubhAsakti karatAM svajane vizeSa mahattva Ape che; kAraNa ke pharaja mAnIne anAsikatathI kAryAM karatAM kaSAyAnI mannatA rahe che ane ucca dharmamArgomAM gamana karatAM prathama gRhIta kAryAmAM baMdhAvAnuM thatuM nathI temaja sarva kAryAM karatAM chatAM sarvethI nyArApaNAnA nissaMgabhAva anubhavI zakAya che. je che te sarva sukha kharekhara AtmAmAM che. te vinA anya kazuM kaI mArUM jaDa vastuomAM nathI. anya AtmAnA prasaMgamAM AvIne mAre vyavahAramArge je pharajo bajAvavAnI che te khajAvavI paDe che. je kaMi karAya che te pharajanA lIdhe je kaMi karUM chuM te pharajone lai karU chuM. mArI pharajathI vizeSa kaMi karI zakAtu nathI temAM mAna ane apamAnanI lAgaNIne sevavAnI kai jarUra nathI. " kanyakA5 vA pharajanA AdhIna thaI anAsakatabhAve mAre kanyakA karavAnAM emAM anAsakatabhAve je je aMze pravRtti thAya che te te aMze mukatatA anubhavAtI jAya che " ema je svakIya pharajane Acare che te manuSya anAsaktabhAvamAM vadhatA jAya che ane Asakta manuSyo karatAM Antarikanile patAne vizeSa prakAre khIlavavA zakitamAn thAya che temaja te kanyakArya pravRttimAM Antarikanile patAe niSkriya ane che tathA bAhyathI sakriya vate For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (152 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. che. jJAnayoganA anubhavamAM je je karmayogIo UMDA pravezelAM hoya che teo anAsakata banIne nirviSasarpanI peThe kartavyapravRttithI svaparane hAni karI zakatA nathI; anAsakata manuSya kartA chatAM akartA bane che, tenA bAhya kAryo amuka dRSTie dezI jaNAya che chatAM AntarikadeSabhAvathI vizvamAM AdarzajIvanamAM mUkavA samartha thAya che. pravRttiyogane adhikArI kharekhara anAsakata manuSya che evuM anubhavIne anAsakatabhAvanI mahattA ane AsakitanI laghutAnuM vivecana karavAmAM AvyuM che. bAhyathI niSkriya banIne je anAsakitane meM TALI ema mAne che te mehanA saMskArothI bacI jato nathI. je svAdhikAre je je sthitimAM pite hoya temAM je je kartavyapravRttio karavAnI che. teone karyA chatAM nirlepa rahe che; te kharekhara anAsakatabhAvane anubhava karI zake che ane Asakitane TALavA prayatna karato rahe che, tethI te svakartavyapravRttithI bhraSTa thaI mandavIryavAna banatA nathI. je je kAryo karavAnAM hoya che te vinA anya kAryanA saMkalpavikano tyAga karIne je manuSya svakAryamAM ananya cittavALo thaIne rahe che te kArya karavAne adhikArI Thare che. anAsakata manuSyo anya padArthonI AsakitanA abhAve je je kAryo karavAnA che temAM upayoga rAkhI zake che ane anya bAbatanAM saMkalpavikane tyAga karI zake che. zeTha derAsaramAM pUjA karavAne gayA che, ane citta to DhaDhavADAmAM bhaTake che tyAre te derAsaramAM prabhupUjA ane DhaMDhavADAmAM ugharANI karavAnI-e bemAMthI kayuM kArya sArI rIte siddha karI zakavAnA hatA? alabatta bemAMthI eka paNa kArya siddha karI zakavAnA nahi. prasannacaMdra rAjarSi sUrya saMmukha dRSTi rAkhIne dhyAna dharatA hatA ane antaramAM te yuddhanA vikAsaMkalpavaDe vartatA hatA. tethI teo narakagatiyogyadalika grahaNa karatA hatA. je je kAryo karavAnAM hoya te zUnyopayogathI arthAt zUnyacittathI thAya ane anya kAryonA saMkalpavilpamAM mana ramyA kare che tethI te te kAryonI siddhimAM aneka vine svahaste thAya emAM zuM Azcarya ? alabatta kaMI paNa Azcarya nathI. zeTha kAyetsarga dhyAnamAM sAdhu banIne ubhA rahelAM che ane manamAM putronA kAryonI cintA kare che tethI te svakAryapravRttimAM kayAMthI vijaya pAmI zake. zekhacallIvat je kaMI kare che te temAM hAni pragaTAve emAM kaMI Azcarya nathI. bhasavuM ane A phAka e be kAryane dhAna eka sAthe karI zake nahi temaja je kArya karavAnuM che tene upayoga mUkIne zUnyacitta te kArya karavAmAM Ave ane anya bAbatonA vikalpa ane saMkalpa karavAmAM Ave che tethI hastadhUta kAryomAM zaktiyone pheravI zakAya nahi e banavA yogya che. je je svAdhikAre kartavya karmo karavAnAM hoya che temAM upayoga dhAraNa karavo joIe. eka nagaramAM eka suvarNakAra raheto hato. te jhAMjharamAM jhINI kArIgarI jhINuM ojAravaDe karate. hato. te kAryamAM eTale badho ananya cittavALe upayogI banI gayo hato ke tenI For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Ba vakrAya pravRttimAM upacAgathI phAyadA. ( 153 ) AgaLathI rAjAnuM sainya cAlyuM gayuM te paNa tenI khakhara tene paDI nahi evI tenI ananyacittatAthI te jhINI kArIgarI karavAnI svapravRttimAM vijaya pAmyo ane tenu dRSTAMta sarva lokone grahaNa karavA yogya thayu. zrI vIraprabhue dvAdaza varSa paryanta AtmadhyAnamAM citta rAkhyuM ane kevalajJAna prakaTAvyuM. je je kAryAM karavAnAM hAthamAM lIdhA hoya te te kAryAMnA sayama karavA joie arthAt te kAryamAM cittane ramAvIne taddIna anAvavuM joie. Ahya sArvajanika vizvopayogI ane sarvopayogI kAryomAM tanmaya banI javu joie arthAt te te kAryAMnA upayoga rAkhavA joIe. kArya pravRttimAM ananya cittavALA thavAthI vyakAryAnA cAre taraphathI upayoga rahe che ane tatsaMbadhI kArya NukI buddhi utpanna thAya che ane tethI aneka zeAdheA karI zakAya che. eDIsana zeAdhaka ane dAkatara bejha jevA zodhako svakAryamAM ananya cittavALA banIne vizvamAM aneka prakAranI zodho karI rahyA che. kartavya kAryamAM ekamanA thayA vinA te kAryanI siddhimAM aneka prakAranA vikSepo naDe che. kanyakArya sabaMdhI upayoga khIlavavA hoya te kartavyakA mAM citta rAkhIne anya bAbatAnA vikalpe ane saMkalpAnA tyAga karaveA joie. eka pAdarInA hastathI lakhAyaluM nepAlIyana enApA nuM jIvanacarita che temAM lakhyuM che ke nepAlIyana enApArTa je kAryamAM pravRtti karatA te kAryane upayogI banI jatA. nepelIyana cAlatI laDAie te je kAryamAM pravRtta thatA hatA temAM ekamanA banI jatA hatA. jyAre te khAvA besatA hatA tyAre khAvAnA vicArA vinA anya bAbatanA vikalpasa'kapAne karatA nahatA. jyAre uMghavAnA vakhate uMghatA tyAre sarvanA dekhatAM turta uMghI jatA ane jAgavAnA TAIme turta jAgI jatA. jyAre te je je kArya karatA te vinA anya bAbatAmAM upayoga detA nahatA; tethI te kSAtravIra karmayogI kahevAyo. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya je kAryanI pravRttimAM yojAtA, tene upayoga rAkhIne anya bAbatonA vikalpasa kalpAne karatA nahatA. evI temanI kAryapravRttimAM ananya cittavRtti hovAthI teo aneka granthA racavAne zitamAn thayA hatA. rAdhAvedhasAdhA svakArya pravRttimAM upayoga rAkhIne anya vastu saMbaMdhI vikalpasa kalpAne karatA nathI tethI te svakAryamAM vijaya meLavI zake che. vidyAthI je je bAbatAne vidyAbhyAsa kare che temAM ekamanA banIne anyakAryanA vicArAnA vikalpe ane sakalpAnA tyAga kare che teA te vidyAdhyayanamAM vijaya meLavI zake che; anyathA nApAsa thAya che. yogI peAtAnI je je yogapravRttiyone Adare che temAM je kALe je kSetre je pravRtti seve che tene pirapUrNa upayoga dhAraNa kare che te yogapravRttinI siddhi karI zake che ane te jo svakArya pravRtti anya vikalpasa kalpAne seve che te te svakArya pravRttinI siddhi karI zakatA nathI. zrImad AnandaghanajI mahArAja 20 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1pa4 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. svadhyAnakAryamAM ekamanA thaI vicaratA hatA ane anya jAtanA vika5saMkalpane vAratA hatA tethI teo uraca paramAtmapada prApti mATe apramatta egI banyA hatA ane vizAlabhAvanAe stavana ane padanA udagAra prakAzavA samartha thayA hatA. je kartavyakArya sAthe paripUrNa upayogI banato nathI te vidvAna zodhaka jJAnI sthAnI yogI kavi ane bhakta banavAne zaktimAn thato nathI. A vizvamAM je je mahAtmAo prasiddha thayA che te kartavyakAryanA upayogI hatA ema teonA carita parathI avabodhAya che. manuSya kartavya kAryane upayogI thavAthI ane anya vikalpasaMkalpa vAravAthI kartavya karmano vAstavika megI banI zake che. kartavya kAryamAM eka sarakhe upayoga rahe ane anya bAbatanA vikalpasaMka9pe na thAya e abhyAsa sevavo joIe. kartavya kAryane upaga na rahe ane anya bAbatanA vikalpasaMkalapo thAya e Atmazakitane khIlavavAmAM mahAvidhra che. yegAbhyAsa karIne kartavya kAryamAM upayoga rahe evuM upayogabala prakaTAvavuM joIe. mananA upara AtmAne dAba rahe che te ja anya bAbatanA manadvArA vikalpasaMkalpa thatA nathI. yogI je kaI yeyamAM manane yoje che to te dhyeyane makI tene anyatra mana jatuM na e pramANe je kartavya kAryamAM pravRtti karI hoya tene anya bAbatamAM yadi mana na jaI zake te manamAM vikalpasaMkalpa thaI zake nahi. manane je bAbatamAM yoryuM hoya temAM ne temAM rahe ane amuka samaya paryaMta anya bAbatano vikalpasaMka95 na thAya evA abhyAsamAM sthira thavAya to aneka jAtanI te te kArya saMbaMdhI rodhakhoLa karI zakAya che. eka bAbatamAM mana ramavAthI mananI sarva mananazakita kharekhara te bAbatanuM kAryo kare che ane tethI te bAbatane vizeSa upaga prakaTatAM aneka prakAranuM te saMbaMdhI jJAna thatAM navuM zodhI zakAya che. zArIrikabaLanA cero mana paNa eka padArthamAM upayogI rahe che ane tethI kartavya kAryanI aneka gaMbhIra guMcavaNone niveDo karI zakAya che. AtmajJAnIo je je bAbatane hAthamAM dhare che tene upaga dhAraNa kare che tethI teo anya vikalpa-saMkalparUpa pramattatAne nAza karI zake che. je je kartavyakArya karavAnuM hoya temAM manane evI rIte ramAvavuM joIe ke jethI anya bAbatanA vikalpa-saMka9pa na thAya. kartavyakAryamAM manane ramAvavuM e vAkyathI evo artha grahaNa na karavo ke kAryamAM azubha rAgAdinA tIvrabhAve Asakta thavuM; jyAMsudhI kartavyakArya karatAM anya bAbatanA vikalpa-saMkalpa Ave che tyAM sudhI kAryagInA tAbAmAM mana AvyuM nathI ane tethI kAryagIe avabodhavuM ke mananA upara mAre kAbU jyAM sudhI AvyuM nathI tyAM sudhI tene te kArya karavAmAM pramatta chuM. svAdhikAre kartavya kArya je je karAtuM hoya te vinA anya bAbatonA vikalpa-saMkalpa AvavAthI kArya karavAmAM aneka vikSepa UbhA thavAthI suMdararItyA te kArya thaI zakatuM nathI. niyama evo che ke For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svakArya pravRttimAM upayogathI phAyadA. ( 155 ). jemAM svacitta lAge che tyAM lakSya rahe che. jyAM pitAnuM citta lAgatuM nathI tyAM dehavyApAra hoya te paNa zuM? arthAtu kaMI nahi. kAryane upayogI manuSya pratyeka kAryamAM | vijaya meLave che ane dhArelI kAryasiddhimAM vijaya meLavI zake che. kAryane upa lI kAryasiddhimAM vijaya meLavI zake che. kAryane upayogI manuSya kAryapravRttimAM jAgate rahe che ane kartavyakAryapravRttimAM anya vikalpa-saMka9panA yege uMghato rahe che ane tethI gaMbhIra bhUlene paNa tyAga karI zake che. pratyeka bAbatamAM upage dharma che ane anupage adharma che. pratyeka kartavya kAryanI aneka bAbato para atyaMta lakSa ApavAnI jarUra che ane tyAM kartavya kAryanA upayoga vinA banI zake tema nathI. zatAvadhAna sahasAvadhAna Adi zaktithI kartavya kAryane upaga dhArI zakAya che. je manuSya kartavya kAryanA upayogathI bhraSTa thAya che te svapharajane cUkI jAya che. kartavya kAryane upayogI jAgato che ane kartavya kAryane anupayogI uMghate che. kartavya kAryane upayogI svapratipakSIothI chetarAtA nathI ane kartavya kAryane anupayegI svapratipakSIothI chetarAya che ane kartavya kAryanI bhraSTatA sAthe tenI avanati thAya che. yuddhAdi je je kartavya kAryamAM je je manuSya niyukta thaye hoya che temAM te yadi anupayogapaNe varte che to te meTI hAra khAI bese che. sikaMdaranI sAthe anaMgapALa kartavyakAryamAM anupagapaNe vartavAthI yuddhamAM parAjya pAmyuM hatuM. pRthurAjacauhANe kartavya kAryamAM cAre bAjuone upaga rAkhIne zAhabuddIna sAthe yuddha karyuM hota te pitAnA pakSamAM thaelI phuTa-vA kyA bhAgamAM nabaLAI che te saheje jANI zakata ane tethI hArI zakata nahi. bauddhadharmanA upadezaka svakartavya kAryanA upayogI rahIne pravaryA hota to teone hindusthAna bahAra jAvAne vakhata na Avata. jaine pratyeka dhArmikakAryamAM upayoga paNa pravaryA hota to jenonI saMkhyA ghaTavAno ane pratyeka dhArmika aMganI zithilatAne samaya prApta thAta nahi. kAryamAM mana daIne arthAt upaga daIne je manuSya anya bAbatanA vikalpasaMkalpane tyAga kare che teo vAstavikakarmavegI bane che. brAhmaNa kSatriya vaizya zUdra ane tyAgIvarga svIkAryamAM upayoga dhArIne anya vikalpasaMkalpane tyAga kare che to te aneka prakAranA anubhava prApta karI zake che. gaNita vagere zAstronI kAryapravRttimAM upayoga rAkhyA vinA eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. pratyAhAra dhAraNA dhyAna ane samAdhi kAryapravRttimAM mana rAkhIne anya bAbatanA vikalpasaMka9pane tyAga karyA vinA Atmonnati vastutaH thaI zaktI nathI. je je kArya karavuM hoya temAM manane vejI rAkhavuM e kArya atimahAna che. sArAMza ke svIkArya pravRttimAM upaga rAkhIne te vakhate anya kAryonA vikalpasaMkalpa na karavA. sAMsArika karmapravRtti samaye sAMsArikakarma pravRttine upaga rAkha ane dhArmika kAryapravRtti samaye vyAvahArikakArya pravRttinA saMko ane vikalpane tyAga karavo joIe. sAmAyikakArya karatI vakhate anya For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) zrI karmaLa graMtha-savivecana. bAbatanA vikalpa ane saMkalpa karavAthI sAmAyikabalanI vRddhi thatI nathI. vidyA vyApAra sevA kSAtrakarma ane dharmakArya karavAnA samaye je kArya karavAmAM pravRta thavAmAM AvyuM hoya tene mUkI anya ke je te vakhate akartavyarUpa hoya tene vikalpasaMkalpa karavAthI te te kAryanI hAni thAya che ane AtmAnI avyavasthita zakti thaI jAya che ane tethI svazaktione atyaMta durupayoga thaI jAya che. aeva Avazyaka kartavyakArya karatI vakhate anya bAbatanA saMka9pavikone AvatAMja zamAvavAnI-dabAvavAnI pravRtti sevavI joIe. kartavya kAryamAM manane rekI rAkhavAne pratidina abhyAsa sevavo joIe. abhyAsavaDe game tevAM duHsAdhya kAryo paNa susAdhya thaI zake che. Avazyaka kartavyakAryamAM ja upayoga rahe ane anya bAbatonA saMkalpavika na prakaTe te mATe je je kArya je je vakhate karavAmAM AvatuM hoya te te prasaMge te te kAryanA sUkSma pradezamAM manane rUMdhI rAkhavuM ane anya bAbatamAM mana jAya te manane zikhAmaNa daI pAchuM kheMcI levuM evI rIte kAryapravRttimAM mAnasika pratikramaNa karIne daDhAbhyAsI thavuM joIe. je manuSya kharA antaHkaraNathI prayatna kare che te ghaNe aMze A bAbatamAM vijaya meLavI zake che ane vizvane Azcarya pamADe evAM kAryo karI zake che. jema jema A bAbatane paripUrNa abhyAsa karavAmAM Ave che tema tema svakAryamAM upaga rAkhavAnI zaktinI vizeSa khIlavaNI thAya che. je je yogIo A vizvamAM samartha thayA ane jeoe dharmano uddhAra ane dharmano pracAra karI vizvamAM amara nAma rAkhyuM che te kharekhara kartavyakAryamAM eka sarakho upayoga rAkhavAthI ane te vinA anya bAbatane saMkalpavika95 tyAga karavAthI ja jANavA. adhyAtmazaktionA abhyAsIo kartavyakAryano upayoga rAkhavAnI ghoSaNA karI rahyA che. AtmajJAnIo AtmasvarUpane upaga rAkhyA kare che ane tenI sAthe bAhya kartavyakAryane upaga rAkhIne pravRtta thAya che. AtmajJAnI evA karmagIe sadgurudvArA svakAryo pravRttithI bhinna anya bAbatanA saMkalpavika9pa vAravAnI zakti prApta karavI joIe. AtmadhyAna ane AtmasamAdhi prApta karavAmAM paNa anya bAbatanA vika9po nivAryA vinA kadApi chUTake thavAnuM nathI. je je laukika vA lokottara Avazyaka kAryo karavAnAM che temAM kAryasiddhi karavAne mATe anya bAbatonA vika5saMka9pe tyAga karavAja joIe. zrI bhadrabAha umAsvAtivAcaka haribhadrasUri ane zrI hemacaMdra vagere AcAryoe lokottara dharmamAM anya bAbatonA saMkalpavikalpane tyAga karavAno vizeSa abhyAsa sevya hato tethI teo dhArmika mahAkAryo karavAne zaktimAna thayA hatA. AdhyAtmika mahatI uttama zakita prApta karavAmAM vizvahitArthe vA svAtmahitArthe pravRtta thavAmAM aneka dene dhAravAmAM ane Atmazakita khIlavavAmAM je kAryo karavAmAM Ave tene upayoga ane anya bAbatanA vika5saMka9pa karavAnI Tevane vAravI joIe. anya bAbatanA vikalpa For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa akaraNIya kAryothI avanati. ( 157 ) saMkalpA karavAthI je kArya karavA mAMDayuM hoya temAM AtmazaktiyAnA paripUrNa upayoga thaI zakatA nathI. ataeva manuSyae kamacagInI uccadazA prApta karavA mATe ane svakanyakAmAMne sArI rIte karavA mATe anya khAkhatAnA saMkalpavikalpAnA tyAga karavA joie. jenI mati pratyeka kanyakAryAmAM sAkSIbhUta thaIne vate che arthAt huM karyAM huM bhAtA ityAdi ahuvRtti yukta thaine kartavyakAryAMmAM lepAtI nathI te manuSya vastutaH kArya karavAne adhikArI bane che; paNa AnI sAthe avabAdhavAnuM ke jeNe peAtAnAM je je kartavyakamAM hAya tenA jeNe nirNaya karyAM che tene kartavyakanA adhikAra che. manuSya kaI ne kaMI kAryAM te vizvamAM kare che parantu dravyakSetrakAlabhAva pramANe cAganA adhikAra pramANe kAryoM karAya che vA nahi tenA nizcaya karyAMvinA kadApi Agala pragatimAmAM pUrNa kayogI banI zakatA nathI. jeNe potAnA kartavyakamanA adhikAranA niya karyAM nathI te kharekhara A vizvamAM raNurojha samAna abAdhavA. kartavyakAnA svAdhikAre nirNaya karavA e kai sAmAnya vAta nathI. vizvamAM moTA moTA manuSya paNa svAdhikAre svAvasthA pramANe kayAM kayAM kAryAM karavA yogya che. tene nizcaya karavAne zaktimAn thatA nathI ane UlaTuM akaraNIya kArTrAne karI avanatimA prati prayANa kare che. je je kAryAM karavAnI svazISe pharaja paDelI hAya ane je kartavya hAya tathA Avazyaka hoya teneA cAre bAjuonA niNaeNya karavAthI svAdhikAra kartavyakAnA nizcaya thAya che. niIta svAdhikArI manuSya je je kAryamAM pravRtta thAya che temAM tene saMzaya rahetA nathI ane anizcitapravRtti rahetI nathI. anizcitakAvRttithI AtmA paripUrNa prayatna karI zakatA nathI. anizcitakAvRttimAn manuSya A vizvamAM uSNaspana gaMdhanI dazAne vA trizaMkurAjAnI dazAne pAme che ane te kAryapravRttinuM AdarzajIvana karavAne zaktimAn thatA nathI. devalAkamAM utpanna thaelA devA prathama peAtAne pUrvakaraNIya zuM che? ane pazcAtkaraNIya zuM che ? tenA anyadevane pRcchI nirNaya kare che pazcAt svakArya karavAne pravRtti kare che tethI te kalpavyavahAra pramANe bAhyakAryAM karIne viSNudhanI padavI prApta kare che. koI cakravartIrAjA rAjyasiMhAsana para bese che tyAre prathama svayAgya je kAryo karavAnAM hAya che tene vivekapUrvaka nirNaya kare che ane pazcAt sarvakAryAM niyamasara karyAM kare che. jo te svAdhikAra kartavyakAnA nirNaya karyAvinA pravRtti kare te rAjyasihAsanathI bhraSTa thaI zake. pratyeka manuSye deza kAla jAti kula avasthA vaya ane dhA AdivaDe svakanyakA nA niNaeNya karavA joie. peAtAnI bAlyAvasthA yuvAvasthA vRddhAvasthA peAtAnI kartavyazakita AjIvikAdi bAbateAmAM anukULasthiti ane pratikULa sthitino viveka tathA kayAM kayAM kAryo karavAne svazakti khIlelI che, amuka khAkhatAmAM sAnukUla ane pratikUla saceAgA kayA che tenA nizcaya karavAthI svAdhikAranA nizcaya thAya che, kanyakAryanI cAre For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 158 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. ka taraphanI sAdhya ane asAdhya bAjuo tapAsavI ane te potAnAthI thaI zake tema che ke nahi tene paripUrNa nizcaya kare ke jethI pazcAt te te kAryono prAraMbha karIne tyajI devAM na paDe. je adhikArane prApta karavAmAM Ave te svagya che ke kema tene prathamathI nirNaya kara joIe. svAdhikArano nirNaya karyo eTale temAM sAkSIbhUta mati dhAraNa karIne pravRtti karavI. deraMgI duniyAnA abhiprAya upara svAdhikArane nirNaya na rAkhe paranta svabuddhayA svAdhikArane jJAnIyAnI gama laI nirNaya karavo ane pazcAta adhikAra je je kAryo karavAnAM hoya temAM sAkSIbhUta mati rAkhIne pravRtti karatAM duniyAne deraMgI abhiprAya zravaNa karavA jarA mAtra lakSya devuM nahi. svAdhikArakartavya mArgamAM A pAra ke pile pAra evo nizcaya karIne pravRtta thavuM ke jethI anya kAryo ane anya ucca jAtanA adhikAra prApta karavAne yogyatA prApta karI zakAya. niSNuta svAdhikArakartavya karatAM mRtyu thAya che te mahatsava sarakhuM avadhIne ane anyanI jarA mAtra paravA rAkhyA vinA pravRttiparAyaNa thavuM. AtmAnI sAkSImAM brahmAMDanI sAkSIne nirNaya kare. jyAM AtmAnI sAkSI ane AtmAno nizcaya nathI tyAM brahmAMDanI sAkSI ane nirNayathI kAMI karI zakAtuM nathI. svAdhikArakartavya kAryone nirNaya karyo eTale svakAryanI adhI siddhi thaI ema avabodhavuM; kartavya kAryane adhikAre nizcaya karyA vinA janasamAjasevAmAM saMdhasevAmAM vizvasevAmAM ane dharmasevAmAM paramArthathI Abhaga samApI zakAto nathI ane vyaSTinI kalpavyavahAra dazAmAM paripUrNa pravRtti karI zakAtI nathI. ata eva svAdhikAra nirNayanI keTalI badhI AvazyakatA che te sune avAdhAyA vinA rahI zakAze nahi. amuka kArya karavAmAM amukano adhikAra che ke nahi tene nirNaya kyanI pUrve amuka kartavyamAM svAdhikAra che ke nahi? teno nirNaya kare e Atmanniti mATe ucca nirNaya avadhaata eva AmennatikAraka ucca nirNayathI je je kAryamAM pravRtti thAya che temAM AtmazakitayonuM samarpaNa thAya che ane Atmannitikartavya kAryamAM pragati thatI jAya che ema anubhava kare ke jethI pravRttithI pAchuM paDI zakAya nahi. svAdhikArane nirNaya thayo eTale svayogya je je kAryo hoya che temAM niHzaMka pravRtti thAya che ane kartavyakArya karatAM anya kAryo saMbaMdhI vika95saMkalpa vArI zakAya che tathA kartavyakArya karatAM sAkSIbhUta matipUrvaka je je duHkha sukha bhogavavA paDe che temAM rati arati thatI nathI temaja temAM svajIvana vahetAM saMtoSa uddabhave che. atae kartavya karma mATe svAdhikArane nirNaya karavo joIe. je je kartavya karmone svAdhikAre karavAnA hoya tene prathama svAdhikAranirNaya thayAthI avabodhAI zake. svAdhikArano nirNaya karavAthI manuSya svakartavyAkartavyanI aneka guMcavaNamAMthI mukta thAya che ane pazcAt te adhikAra paratve katavya kAryonI siddhi mATe pUrNa hoMza ane jozathI pravRtti kare che. svAdhikAra sadA eka For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir krata nya kramanI ceAgyatA, ( 159 ) sarakhA rahetA nathI. Azramabhede avasthAbhede ane dezakAlabhede adhikAranuM parAvartana thAya che ane tethI adhikArabhede kanyakAryAnuM parAvartana thAya che. adhikAranA pUrNa nirNuya karIne svaka vyayeAgya pratyeka kArya mAM AtmA sAkSIbhUta thaIne varte evuM jJAna prApta karavuM joie. aneka prakAranAM nATakA karatA nATakIyAe aneka veSa ane aneka ceSTAone pAtrabhede karatA chatA paNa pAtra veSa ane ceSTAomAM peAtAne sAkSIbhUta mAne che; phakta te svarajane adA kare che; parantu huM amuka pAtra ja chuM tathA amuka veSadhArI tathA ceSTAvALA chuM evuM te mAnI letA nathI. tadbhut svAdhikAra cAgya kartavyakAne karatAM sAkSIbhUta thaine peAte vartavuM joie. vedAntadarzanamAM videhIjanaka vagerenAM dRSTAnta te mATe meAjuda che. jainadarzanamAM zreNika kRSNa vagere antarAtmA ke je bhAvI paramAtmAe che teonAM dRSTAntAnu avaleAkana karavuM. sAkSIbhUta thaine pratyeka kanyakA karatAM aneka prakAranA ahaMnRtyAdi doSomAMthI mukta rahevAya che ane AtmAnI paramAtmadazA khIlavavArUpa abhyatara prayatnanI pragati thAya che. prArabdhayeAge je je karyAM karavAM paDe te karyA vinA chUTA thatA nathI parantu temAM sAkSIbhUta thaIne vartatAM doSanA hetuo arthAt AsavanA hetuo te saMvaranA hetue tarIke piraName che ane samAMhI chatAM sarvethI nyArA rahevAnI dazAno anubhava Ave che. bAhyathI avaleAkatAM ema avabAdhAya ke sAkSIbhUta thaIne sarvakArya karavAM e banI zake nahi; parantu AtmabhAvanAnA ucca zikhara para AreAhIne dRDha nizcaya karavAmAM Ave te kArya vAsanA dehavAsanA kartavyavAsanA kartAvAsanA ane bhoktAvAsanA Adi aneka vAsanAomAMthI pasAra thaine aMze aMze sAkSIbhUta AtmAnI dazA prApta karI zakAya ane mAhya kAryAM karatAM AtmA pote sAkSIbhUta thaIne vartI zake evI dazA prApta karI zakAya. AtmajJAna-brahmajJAnane prApta karIne tenA anubhavapUrvaka bAhya kAryAM karatAM antaramAM suratA(smRti) rAkhavAnA abhyAsa sevatAM sevatAM sAkSIbhUta AtmA khanI zake che. sAkSIbhUta pote banIne svAdhikAre kartavyakAnei karavAM e dharma che ane tevI dazAmAM rahenArA vizvamAM chatAM vizvamukta-jIvatAM chatAM jIvanmukta ane bhAgI chatAM bhAgamukta ane sarvamAM chatAM savamukata banIne kanyakarmanI ceAgyatAne pAme che. sAkSIbhUta AtmAvaDe samaSTimAM parasparovatraDho nIvAnAm e sUtranA bhAvArtha pramANe je kaI karAya che, levAya che ane devAya che temAM adbhuta paramArtha kanyakArya raheluM che. jJAnakama ceAgIe je kaI kare che. te hitArthe kare che. vyaSTi ane samaSTi dRSTie arthAt piMDa ane brahmAMDamAM bhAvanAdRSTie teo sarvatra AtmA ane paramAtmAne avaleAke che. piMDamAM ane brahmAMDamAM AtmasattASTie teo sarvatra vyaktirUpa dehadhArIone paramAtmArUpe avalAke che; tethI te antaramAM sarva jIvA ke je sattAe paramAtmAe che tenI sAthe sahajAnandathI eka rasarUpe svAtmAne anubhave che. AtmajJAnI evA karma For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . . -- - zrI karmayoga graMtha-savivecana. yegI dehadhArIonA dehA sAmuM dekhatA nathI, teonA mana sAmuM dekhatA nathI paraMtu teo AtmAonA Atmatvane dekhIne tenI sAthe vAstavika svAtmAne saMbaMdha bAMdhe che ane sadA antaramAM evA upage varte che. AtmAnI paramAtmatAne sarvatra samaSTirUpa anubhava karanArA mahAtmAo ke jeo sarvatra samabhAvane dhAraNa karIne sarva kAryomAM sAkSIbhAvapaNe pravarte che teo vastutaH sarva kAryo karavAnI yogyatA dharAve che. svanI pAchaLa teo svartavya kArya karanArAonI paraMparAkArane vizvamAM astitva tarIke mUke che ane kartavya kAryaparADamukha na thatAM sadA pravaryA karI pApakarmano nAza kare che. svAdhikArano nirNaya karIne kartavyakarmamAM sAkSIbhUta thaIne vicaravuM eja kharekharI karmacagInI mahattA che. nAmarUpanA prapaMcamAM chatAM dazyamAM sarva prakAranI nAmarUpanI vAsanA na rahe ane AtmAmAM sarva brahmAMDane dekhavAne anubhava Ave tathA sarvatra brahmAMDamAM svAtmatAno anubhava Ave tyAre sarva vizva kuTuMbarUpa bhAse ane temAM rahyA chatAM AtmAne upayogadaSTie sAkSIbhAva kharekhara sarva kAryo karatAM rahI zake. uparyukta AtmAne sarva kAryo karatAM sAkSIbhAva rahe eTale avabodhavuM ke sarva kAryo karatAM akartApaNuM ane AnandanI ghena to sadA prApta thavAthI AtmAne Ananda kharekhara sAkSIbhUta thaIne A vizvamAM pravartAya che tyAre anubhavAya che ane te vakhate pravRttimAM chatAM antamAM nivRttino anubhava Ave che. AtmAnI sAkSIbhUta dazA karavA mATe jJAnImahAtmAo ke jeo pravRttimAM chatAM nivRtti jIvana gALe che ane AtmAne sarvatra sAkSIbhUta tarIke pravartAve che teonI saMgati karI teonA ziSya banI kartavyakAryomAM sAkSIbhUta thaIne rahevAnI zakti prApta karavI joIe. A vizvanA loko svapravRttimAM sAkSIbhUta banIne paramAtmabhAvanAthI paramAtmAno anubhava karI zake che. svAdhikAra niNata kartavyAvazyakakArya pravRttinA tyAgamAM mahApApa raheluM che ema pratyeka manuSya avadhavuM joIe ane sAkSIbhUta thaI niNata svAdhikAre kartavya kAryonI yogyatA prApta karavAmAM sadA apramattazIla rahevuM joIe. nirNata svAdhikArI ane sAkSIbhUta AtmAnI peThe sAdhyaktavyAnuSThAnamagna ane niSkAma karmagIne kAryanI cogyatA prApta thAya che. aliptasAkSIbhUta thaIne sAdhyAnuSThAnamAM magna rahevuM e kevI rIte banI zake ? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke-sAdhyakartavya kAryamAM AtmAnI paramAtmabhAvanAvaDe suratA lagADIne magna thaI javuM ane tenI sAthe kartavya kAryanuM vAstavika rUpa paNa avalekyA karavuM. aneka prakAranA zubha hetuo vaDe zubha bhAvanAthI sAdhyAnukAnamAM magna thavAnuM nirdhAravuM ema kahevAthI sAkSIbhUtatA ane nirlepatAne je dRSTie dhAraNa karavAnI che temAM kaI jAtane virodha Avato nathI. je manuSya kartavyakAryamAM te te bAbatanI aneka prakAranI zubha bhAvanAothI magna thaIne niSkAma karmacagI thaI pravarte che te kharekhara For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSkAma manuSponI mahattA. svAtmAnI unnati karI zake che. zubhAzubha lAgaNIo ane IcchAothI svAtmAne mATe muktatA svIkArI ane AdarIne je manuSya kartavyasAdhya kAryapravRttimAM pravRtta thAya che teja kharekhara kAryane adhikArI che ane teja niSkAma karmagI banIne pravRttiraNakSetramAM AtmAnI zaktiothI dhUme che. svAtmAne mATe koI svArthikakAmanA vinA ane temaja vizva mATe niSkAma dazAe svapharaja adA karavAnI dRSTie je manuSya sAdhyaktavyakarmone kare che te ja manuSya kharekhara karmayogI banI zake che. niSkAma mahAtmAne devikAbalanI prApti thAya che ane tethI te kAmanAone jItI A vizvamAM devanI keTImAM bhaLe che ane pazcAt te jJAnAvaraNIyAdi sarva karmathI vimukta thAya che. niSkAmabhAvanAe svAdhikAre pratyeka kArya karatAM prAmANya ane svataMtra jIvananI pragati karI zakAya che ane tethI svAtmacAritryanI ane pravRttinI vizvamanuSya para sArI asara thatAM vizva lokone svakAryamAM sAhAccIbhUta karI zakAya che. niSkAma manuSyanI cakSumAM IzvarIprakAza vahe che ane tethI tenI AMkhathI sarva manuSya aMjAI jAya tathA te pratikUlatvane tyAga karI sAnukULabhAvane dhAraNa karI zake che. niSkAmabhAva ane niSkAma pravRttivinAnI sarva pravRttimAM sadoSatA rahe che ane tethI AtmonnattimAM vidyage AgaLa vadhI zakAtuM nathI. niSkAmabhAvathI manuSya keInA svAthI tejamAM aMjAtuM nathI ane te rajoguNa tathA tame guNanI vRtti ane tenA prapaMcathI mukta rahI zake che. niSkAma karmayegI Avazyaka kartavya karajomAM nAsIpAsa thatAM hatavIrya thaI zakatuM nathI. te te game tevI dazAmAM svartavyakarmone karyA kare che ane je kAle je kArya karavA gya hoya che te antarathI sAkSIbhUta thaIne karyA kare che. je manuSya niSkAmatAne dhAraNa kare che teja manuSya kadAgrahane tyAga karIne kartavyakone karI zake che. niSkAmatAnI sAthe kadAgraharahitatAne nikaTane saMbaMdha che. ekadama niSkAmadazAne prApta karavI e vAta to AkAzakusumavat samajavI. mana vANI ane kAyAmAM IzvarI zaktino vAsa thAya che tethI te AtmA vastuta: antaradaSTithI paramAtmarUpe khIlatA jAya che. niSkAmadazAne paripUrNa prApta karanAra zarIrI chatAM sAkAra paramAtmA gaNAya che ane pitAnI zuddhatAthI te ane zuddha karavA samartha thAya che. niSkAmIgIo aneka kArya pravRttionI madhya ane aneka kAmya padArthonI madhye rahIne antarathI niSkAmatAyoge nirlepa rahI zake che. AryAvartamAM niSkAma karmacagIo jyAre ghaNuM pramANamAM pragaTaze ane janasamAjanI aneka prakAranI sevAmAM sarvasvArpaNa karaze tyAre AryAvartanI vAstavika sAtvika pragati thaze ane sarva dezanI sAtvika pragati karavA Aryajane mana vANI ane kAyAthI pravRtta thaze. jyAre vyAvahArika ane dhArmika keLavaNI ApatAM tenI sAthe niSkAmadazAno baMdha 21 For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha vivecana. ApavAmAM Avaze tyAre vidyAkarma kSAtrakarma vaizyakarma ane sevAkarmamAM pratyeka bhinna bhinna karmacagInI niSkAmadazAe pravRtti thaze ane tethI sarva vyaSTionA samUhabhUta samaNirUpa jagatanI divyatAmAM atyanta zubha pragati thaze. A vizvamAM niSkAmakarma pravRttinI jeTalI uracatA che teTalI anya koInI nathI ema anubhavaSTithI vicAra karatAM avabodhAze. niSkAmakarmavegIne keIpaNa jAtanI vyakti aMge vA anya kAmanA nahi hovAthI te saMsAramAM vyAvahArika vA dhArmika kaI paNa jAtanuM kArya karatAM pakSapAtanA ge thatA kadAgrahane dhAraNa karI zakatuM nathI. niSkAmadazAe pakSapAta thaI zake nahi ane pakSapAta vinA kadAgraha thaI zake nahi e anubhava che. niSkAma manuSya satyanI prati lakSya Ape che ane tethI aneka prakAranI siddhi tenI tarapha AkarSAya che. te kaI paNa jAtanA kadAgrahane dhAratuM nathI ane tethI te satyanI aneka apekSAo samajIne satyane pUrNagrAhI bane che ane kadAgrahamAM paDatuM nathI. svAdhikAre kartavya karmathI calita thaIne anya vicAre ane AcAronA kadAgrahamAM paDavuM te yaMgya nathI. kadAgraha-pakSapAtAdithI dezanI ane dharmanI patitadazA thAya che. kadAgrahathI svAdhikAra je je vizvonnatikAraka dezonnatikAraka samAjennatikAraka ane AtmannitikAraka Avazyaka karta karavAnAM heya che temAM aneka pakSe paDavAthI vA virodha paDavAthI kaleza-kusaMpage paraspara samUhabhUtavIryane durbhAge vyaya thAya che. kadAgraha thavAthI Annati Adi sarva prakAranI unnatinA sIdhA saralamArgathI patita thavAya che ane vakramArgamAM pravRtti thAya che. brAhmaNe kSatriya vacce zaDho ane tyAgI dharmaguruonI paDatIne prAraMbha dhUmaketu samAna kadAgrahathI thaye che ema rAjakIya ane dhArmika itihAsa vAMcyAthI samajAze. kadAgrahathI nakAmA kAryomAM kAryagInI Atmazakti vaparAya che ane tethI pitAne vA jagatane keIpaNa jAtane lAbha thaI zakto nathI paraMtu tethI pitAnI ane vizvanI hAni karI zakAya che evuM avadhyA chatAM je manuSya nakAmI ApabaDAInA vazamAM thaI kadAgraha kare che teone zuM kahevuM ? teonI nakAmI zakti vaparAya che tethI manamAM temanA para karuNa prakaTe che. dezabaMdhuo dharmabaMdhuo ane vizvabaMdhuo tame ataHkaraNamAM nakkI mAnaze ke kadAgrahathI kartavyakAryone karatAM tana mana ane dhananI zaktine du5yoga thaze ane tethI avanatine tame pote ja khADo khedI temAM daTAze. sarva vizvavyApaka hitadaSTi ane sarvatra vyApaka kartavyadraSTithI dekho ane nAmarUpane meha tyAga karIne svakartavya karmanI pharaja sArIrIte adA karavAmAM tatpara thAo. manuSya ! ! ! kadAgraha karIne vidhavatI nuM ahita karavA tamAro janma tha nathI. tamArA manuSya janmanI kismata samajo ane zaMkhalAnA akeDAnI peThe sarva vizvavata manuSyanI sAthe baMdhAIne udAra hRdayathI paraspara hitakAraka upa For Private And Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satya eja utkRSTa dharma. ( 163 ). grahakAraka pragatikAraka ane AtmAnnatikAraka ktavyakAryomAM niSkAma bhAva dhArIne pravRtta thAo. tamArA AtmAnI unnatinI sAthe samaSTinI unnati thAya evI tamArI pAse ghaNI zakti che tene tame jANe ane kartavya kAryapravRttimAM joDAo. vizvavatI manuSya !! tame kadAgrahathI svakartavyakarmamAM aneka vidane upasthita na kare ane paraspara upagraha karavAnA nyAyasUtrane mAna ApI udArahadayathI vizvamAM vate. vizvamAMthI eka kadAgraha TaLI jAya to anantagaNe vizvonnatimAM lAbha thAya ane vizvamAMthI saMkucita vicAro ane AcArane nAza thAya tathA AtmAnI paramAtmatA prApta karI zakAya. A vizvamAM vastutaH niSkAmapaNe svAdhikArakArya pravRttimAM je kaMI kadAgraha thAya to teno tyAga karavo joIe. vADhApi hitaM grAhyam bAlathI paNa hita grahavuM joIe ane pakSapAta tathA kadAgrahane tyAga karIne svakartavya pravRttipharajamAM magna (masta) rahevuM joIe. svartavya pravRttimAM sudhArA vadhAroe he joIe ke je pragatimArgane vartamAnamAM tathA bhaviSyamAM virodhaka na hoya; tevA sudhArAvadhArAyukta pragatimArgamAM kadAgrahane tyAga karIne pravartavuM joIe. koI paNa nimitte thato kadAgraha kharekhara pragatimArgamAM vyavahAra ane nizcayataH kaMTakarUpa thAya che. ajJAna ahaMvRtti AdithI kadAgrahabuddhi uddabhave che ane tethI zubha pragatikartavyomAM hAni thAya che. pratyeka kSaNe karmayogIe pitAnA AtmAne kaI prakAranA kadAgrahathI rahita thavAne mATe pUchavuM joIe ane je je bAbatone kadAgraha thatuM hoya teno tyAga karavo joIe. kadAgrahathI vaira-virodha-dveSakalezayoge tana mana dhananI zakitayono nakAmo vyaya thAya che. tathA jJAti no dhamaiH satyathI utkRSTa kAMI dharma nathI. aneka apekSAo aneka AzayathI satya mahAsAgaranuM eka bindu avagata thAya che. dravyakSetrakAlabhAve amuka dRSTithI je satya hoya te tenAthI viruddha dRSTithI tapAsatAM asatya lAge che. aneka daSTie eka padArthanA dharmonuM satya tapAsavAmAM Ave te paraspara virodhaka dRSTie bhAseluM asatya paNa paraspara sApekSa dRSTiyoe satya tarIke samajAya che tathA temAM darUpe bedhana nizcaya thAya che tyAre saMkucita dRSTibindu TaLIne tene sthAne sApekSa daSTibodhane mahAsAgara thAya che tethI pUrvanA kadAgrahita nirNayono vilaya thaI jAya che ane svAdhikAra satyakartavyapravRtti prayatna sevI zakAya che. amuka manuSyanI dravya kSetrakAlabhAvanI sthitie je kaMI satyakartavyapravRtti jaNAtI hoya che te anyanA daSTibinduthI tenA adhikAre asatya pravRtti prabaMdhAya che tethI svakartavyapravRtti mATe svadravyakSetrakAlabhAve svabuddhidvArA je satya bhAse che tenA AzrayanI upayogitA aMgIkAra karavI joIe. svAtmakartavyakAryanI pravRttimAM aneka nayonI aneka dRSTithI sApekSa satya prabodhAtAM svAdhikAra nizcayatAthI pravRtti karAya che ane kadAgrahane vilaya karI zakAya che. svakAryapravRttinA sApekSa savicArothI kadAgraha rahita For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 164) zrI karmacAga graMtha-savivecana. BE daSTi karavA mATe ane aneka apekSAo vaDe satya jANavA mATe sadgurugamadvArA syAdvAdanuM jJAna prApta karavuM joIe. satya syAdvAdavAdathI aneka prakAranA ajJAnayoge thatA kadAgrahothI mukta thavAya che. dhArmika savicAre ane AcArane sApekSavAde avabodhatAM saMkucita daSTivaDe thatA kadAgrahathI mukta thavAya che. ekAntavAdanI buddhiyoge koIpaNa kartavya kAryanI cAre bAjuonuM satya aneka daSTibindunI bahAra prabodhI zakAtuM nathI ane tethI satyanI aneka bAjunI ajJAnatAthI svadaSTinI bahAra je je satyo rahelAM hoya teone asatya mAnI vA asatyane satya mAnI kadAgrahanuM zaraNa svIkAravuM paDe e kharekhara banavAyogya che. aneka apekSAoe eka kartavyasaMbaMdhI satyane avabodhatAM chatAM mAnavRtti pUjavRtti satkAravRtti svapakSavRtti rAgavRtti ane AzrayavRtti Adi aneka mehagarbhita vRttiyothI satyakartavyane AdarI zakAtuM nathI ane mukhathI e satya che ema anyo AgaLa thI zakAtuM nathI--ema paNa banI zake che. ataeva kadAgrahane nAza karavA mATe sApekSajJAnanI sAthe mehavRttiyonA nAzanI atyaMta jarUra che. mahI manuSyo satyane avabodhatAM chatAM satyakartavyane na karavAmAM kadAgrahane dhAraNa kare che ane teo aneka bAbatanA satyakartavya kAryone asatya TharAve che ane asatyane satya TharAve che. ajJAna kodha mAna mAyA lebha kAma ane IrSyAdide jema jema je je aMze TaLe che te te aMze kadAgrahathI vimukta thavAya che ane satya vicAro ane AcArane sevI zakAya che. jema jema AtmajJAnAdimAM udAradaSTi khIlatI jAya che tema tema kadAgraha pakSapAta vagereno nAza thAya che ane svapharajamAM daDhabhAvathI acalapravRtti thAya che; kadAgraha buddhi karatAM satya buddhi ane kadAgrahapravRtti karatAM satyapravRttinuM bala vizeSa prakAre khIle che ane tethI vyaSTi ane samaSTinI pragatimAM apramatta upayoga rahe che. kadAgraharahita manuSya aneka bAbatone aneka satya dRSTibinduothI avalokIne satyapUjaka bane che ane evI tenI pravRttithI te svakAryonI pravRttimAM ane vicAromAM vizvanI sAthe udArabhAve pravarte che. kadAgraha eja avanatinuM mukhya cakra che tethI Amennati kuTuMbannati samAjennati ane saMghannatimAM aneka vikSepo-vidano upasthita thavAnI sAthe pragatinA je je hetuo hoya che temAM hAni udbhave che. kAryapravRttimAM kadAgraha na rahevo joIe paraMtu daDhanizcayamAMthI aMzamAtra calItA na thavI joIe. svakAryapravRttipharajathI bhraSTa thaela manuSya vyAvahArikennati ane dhArmikennatimArgathI patita thAya che ane tethI teo bebIne kUtaro gharane nahi ane temaja ghATane nahi evI dazAne prApta kare che. svakartavyapravRttimAM daDhapaNe pravartatAM anya manuSya temAM kedAgraha mAne tethI udvigna thaI kadApikAle svakartavyapravRtino tyAga karavo na joIe. kadAgrahanA tyAgane nAme svakartavyasatyapravRttine kadAgrahavaDe bheLA bhAvathI tyAga na thAya evuM khAsa For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R kadAgraha adhaHpatananuM mULa che. ( 165 ) lakSyamAM rAkhIne pravartavuM joIe. sAmAnya vicAramatabheda ane kartavyamatabhedanA kadAgrahathI janasamAjasevAomAM aneka kadAgraho paDI gayA che ane pratyekadharmamAM paNa kadAgrahayoge aneka laghupaLe paDI gayA che. sAmAnya bAbatenA kadAgrahathI samUhIbhUta balanuM pRthakkaraNa thAya che ane tethI ane pariNAma e Ave che ke paraspara virya zaktinuM saMgharSaNa thavAnI sAthe laghu yAdavAsthaLI prAraMbhAya che. mAnadazAthI manuSya kadAgrahavaza thaIne A vizvamAM jevI rIte svapharaja gujAravAnI che tevI rIte svapharaja gujArI zakatA nathI. rAjaputAnAmAM aneka rAjaputa rAjAoe paraspara kadAgrahavaza thaI samUhIbhUta zaktinI pRthatA karI avanati mArga prati gamana karyuM te karnala TeDanA rAjaputAnA ItihAsa(TeDa rAjasthAna)thI avagata thaI zake che. jainAcAryo saiddhAcAryo ane vedadharmapravartakAcAryoe paraspara sAmAnya dharmamata bhedanA kadAgrahathI AryAvartanI avanatimAM eka dRSTie dekhIe te kaMIka vicitra! Atmabhega Ape che. jainAcAryonI sAme vedAntadharmAcAryoe kadAgrahayoge aneka dharmayuddho kyAM che ane tethI paraspara kadAgraha kalahathI saMya pAmelAo para musalamAnoe kadAgrahayoge dharmavijaya meLavavA sAtasuM varSa paryata prayatna karyo paraMtu tethI kaMI zubha pariNAma AvyuM nahi. nyAyadaSTie dekhIe to svakartavya karavAnI pharajane pratyeka manuSya adA karavI joIe paraMtu anyanI bAbatamAM mAthuM mArIne kadAgraha karavo na joIe. pitAnA vicArone ane AcAra saMbaMdhI anyanI sAthe karAgraha karavAthI kaMI vaLatuM nathI ane UlaTuM parasparanuM vIrya nakAmuM saMkSayatAne pAme che. atae kadAgraha rahita thaI svakArya pravRtti karavI ke jethI svaparanI pragatimAM kaI paNa jAtane virodha na Ave. je manuSya kadAgrahI hotA nathI teo vizvamAM jyAM tyAM pratyeka bAbatamAM AgaLa vadhe che ane tethI teo satya saMpa ane nyAya e traNane vizeSataH pUjanArA thAya che. AryAvartamAM mahAbhAratanA yuddhAraMbhathI prAyaH kadAgrahanuM prAbalya vadhyuM ane tethI AryAvartavAsIonI paDatI dazA kayAM sudhI thaI te sarva sunA jANavAnI bahAra nathI. AryAvartanI unnatimAM kadAgraha eka dhUmaketunA samAna naDe che. dharmonnatimAM paNa kadAgraha eka dhUmaketunA samAna naDe che. kadAgrahane tyAga karavAthI svaktavya kArya pravRttinI egyatA prApta thaI zake che evuM jANIne kadAgraha rahita dazAne prApta karavA mATe ane svakAryapravRttimAM dRDha nizcayabhAva dhAraNa karavAne sadA prayatna karavo joIe ane kadAgraha rahita thaI pratyeka Avazyaka karma karavuM joie. kadAgrahavihInanI peThe sApekSakAryabodha jene che e manuSya svAdhikAra dravya kSetrakAlabhAve je je kartavya kAryo ke je utsargamArga ane apavAdamAge karavA gya che tene karI zake che. nirapekSa kAryabodhavALe manuSya kAryapravRttimAM aneka Thokara khAI bese che ane sApekSa kAryabodhavALe manuSya vastutaH kadAgraha rahita thaIne kApravRttine For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 166 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. sAnukUla sAmagrI meLavIne sAdhI zake che. sApekSa kArya bAdhathI je kAle je karavA ceAgya hAya che te sApekSapaNe karI zakAya che ane udAra hRdayathI eka kArya sabaMdhI aneka hetuovaDe kArya siddha karavAnI zaktiyAnI sAhAyya meLavI zakAya che. sApekSakA khAdhathI kanyakAryanI cAretaraphanI bAjuonI paristhiti avameAdhI zakAya che ane tethI je je bAjumAM nyUnatA rahetI hoya che tenI pUrNatA karI zakAya che. sApekSa bedhavALA manuSya sAdhyakatavyanA lakSyanA upayogI ane che. sAdhyalakSyApayAgI manuSya svakArya pravRttimAM prakaTatA aneka pramAdanA parihAra karI zake che. sAdhyalakSyApayegI manuSya svaka vyakAmAM bhUla AvavA deto nathI ane kanyakAmAM vikSepa nAkhanArAothI chetarI zakAtA nathI. saMsAravyavahAramAM dharmavyavahAramAM ane AtmazuddhasvarUpanA dhyAnamAM sAdhyopayogI manuSya vijaya meLavI zake che. jyAre prasannacaMdra rAjarSi sAdhyopayogI thayA tyAre narakanAM dalikanA nAza karIne zukaladhyAnavaDe paramAtmapadane pAmyA. ArdrakumAra vagere munivare sAdhyopayogI banIne uccapadane pAmyA. zailagasUri jyAre Avazyaka sAdhyopayogI banyA tyAre uccAritradhAraka banyA. zrIbAhubalI munIzvara bahenanA upadezathI sAdhyApayogI banyA tyAre paga upADatAM kevalajJAna pAmyA. zrIgautamasvAmI jyAre sAdhyopayogI anyA tyAre kevalajJAna pAmyA. cAra pratyekabuddha jyAre sAdhyopayogI banyA tyAre sarvajJa banyA. zrImarUdevAmAtA sAdhyopayogI banyAM tyAre kevalajJAna pAmyA. zrIsthUlibhadra munivara sAdhyopayogI anyA tyAre temaNe kAma para jaya meLavyeA. zrInardiSaNa ane ASADhAcArye sAdhyopayogI banyA tyAre zuddhapada pAmyA. vizvAmitra jyAre sAdhyopayogI amukAMze banyA tyAre brahmarSi banyA. mUlarAja ane siddharAje kartavyasAdhyopayogathI rAjakIya mahattAmAM vRddhi karI hatI. paramAta zrIkumArapAla rAjAe kartavyasAdhyopayogI rAjAnA je je sadguNA joie te prApta karyAM hatA ane svazatruono parAjaya karI daza dizAmAM kIrtine vistArI hatI. vastupAla ane tejapAle sAMsArika kArya ane dharmakAryamAM sAdhyopayogI banI maMtrI yogya kanyakArya karI vizvamAM amaranAma rAkhyuM. arjune mahAbhAratanA yuddhamAM kartavyayuddhamAM svakartavyasAdhyalakSyanA upayoga rAkhyo hatA tethI te vijayavaramAlane varavA zaktimAna thaye hatA. sAdhyabindune lakSyamAM rAkhI je manuSyA kanyakAya ne kare che teo iMglIzAnI peThe vijayane pAme che. sAdhyabindune lakSyamAM rAkhyAvinA aneka prakAranI hAni thAya che. dArUnA vyasanathI sAmaMtasiMha cAvaDA jyAre sAdhyane upayoga cUkI gayA tyAre te rAjyapadavIthI bhraSTa thayeA. vanarAja cAvaDo vagaDe vagaDe bhaTakayA parantu te svarAjya prApta karavAnA sAdhyane upayogI banyo hatA tethI teNe pramAdAne tyajI-gujarAtamAM saM. 802 mAM pATaNamAM-cAvaDAnI rAjyagAdI sthApI. akabara bAdazAhumAM kartavyamAdha ane rAjya kA sAdhya lakSyopayogIpaNuM hatuM tethI te hinduonI potAnI prati lAgaNI AkarSI zakayo For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kayavasthita prabodhavALe sarva kaMI sAdhI zake che. ( 167 ) ane teNe kartavyazIla udAra bAdazAha tarIke pitAnuM nAma amara rAkhyuM. eTaluM te cokkasa che ke sAdhyalakSyopayogI manuSya jeTaluM svakAryasiddhimAM lakSya ApI zake che teTaluM anya manuSya lakSya ApI zakato nathI. sAdhyalopayogI manuSya laghumAM laghu padavI parathI UMce caDhato caDhate ucamAM ucca padavI prApta karavAne bhAgyazAlI bane che. sAdhyalakyopayogI manuSya kAkanI ceSTA bakanuM dhyAna ane zvAnanI nidrAnI peThe AcaraNa karI gametevA bhege ane gametevA upAye kAryanI siddhi kare che. sAdhyalakSyopayogI nizadina svakAryapravRttimAM sAva dhAna rahe che ane te cAre bAjuethI sAnukUla pratikUla saMyoganI zarata rAkhe che tethI te koIno viratAryo chetarAto nathI. dravya kSetrakAla ane bhAvapramANe kevI rIte svakAryapravRttimAM vartavuM ane ApattikAlamAM kevI rIte vatIne sarva prakAranA sahAyakanI sAhATya levI tathA svakAryamAM viddha nAkhanArAone kevI rIte pahoMcI vaLavuM temaja te mATe je je rIte je je upAe baLa meLavavAnuM hoya te meLavI levuM ane tene yuktipUrvaka vAparavuM-te sAthe pagI manuSya sArI rIte avadhato hovAthI pramAdanA vazamAM AvI zaktA nathI. auraMgajebanA paMjAmAM phasAI paDela zivAjI kevI yuktithI kedamAMthI chUTale tene kharekhara sApayogIne anubhava AvI zake tema che. aneka bhIti, aneka lAlace ane aneka prANagikara banAvonI vacamAM rahIne sArthopayogI manuSya sarva bAjuone upaga rAkhIne svapravRttinI siddhi kare che ane kartavyakArya raNamedAnamAM zUrane chAjatuM sarva svArpaNa kare che. aeva sAdhyopayogI kArya karavAnI yogyatA prApta kare che. kartavyamAM sAdhyalayegInI peThe vyavasthita jeno kAryabodha che evA manuSyanI kartavyakAryamAM yogyatA che. avyavasthita bedhavALA manuSyanI kAryapravRttimAM avyavasthA rahe che ane tethI tenA hAthe gaMbhIra bhUle thayA kare che. pAzcAtya vidvAno vyavasthita badhathI pratyeka kartavyapravRttine suMdara svarUpamAM mUkI zake che. AryAvartamAM pUrve manuSya vyavasthita kAryabodhaka hatA tethI teo uttama kAryo karavAne samartha thayA hatA. vyavasthita prabodhathI je je kAryo karavAnAM hoya che te ghaNuM sahelAIthI thAya che ane temAM je je vikSepa Ave che tene sahelAIthI anta Ave che. vyavasthita prabedhavALA manuSya hajAre kAne niyamasara vyavasthA bAMdhIne karI zake che. vyavasthita bodhavALe manuSya pratyeka kAryanI vyavasthAne prathama vicAra kare che ane te kArya karavAnI vyavasthAne prathama sArI rIte goThavI zake che. kArya karavA karatAM kAryanI vyavasthAbuddhinI atyaMta mahattA che. kAryavyavasthita bodhanI jeTalI mahattA dhArIe teTalI nyUna che. vyavasthita prabodhathI manuSya je je kartavyakArya kare che temAM vijayavaramAlAne prApta karI zake che. vyavasthita prabodhathI kartavya kAryanI siddhimAM je je sAmagrIonI AvazyakatA jaNAya che tene prApta karavAne For Private And Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. 5 mATe upAyA sujhI Ave che. vyavasthita prakhAdhavALA manuSya vartamAnamAM ane bhaviSyamAM zubha kAryoM karavAne sadA pravRtta thAya che. vyavasthita prakheAdha e kartavyapravRttinA uttama matra che. avyavasthita medhavALA lAkhA manuSyA karatAM vyavasthita medhavALA pAMca manuSyA uttama che; kAraNa ke vyavasthita medhavALA pAMca manuSya je je kartavyakAryAne kare che tenA sarakhu lAkhA manuSyA kArya karavAne zaktimAn thatA nathI; avyavasthAvALI buddhi ane avyavasthita kAryapravRtti e ethI kadApi kartavyakA-rakSetramAM ghumI zakAtuM nathI ane ripUrNa kartavyajIvananI salatA karI zakAtI nathI. kanyakArya kSetramAM vyavasthita prabodhanI jeTalI AvazyakatA che teTalI anya koinI nathI. kanyakAryAM je je karavA dhA hAya ane je je kAryo hAthamAM lIdhAM hAya athavA hastamAM levAnAM hAya tenI vyavasthAnA bAdha karavA joIe. te te kartavyakAryAMnI vyavasthAmAM khAmI che ke nahi tene ekAntamAM sthirabuddhithI vicAra karavA joie ane je je khAmIo hoya tene dUra karavI joie. vyavasthita proAdhathI kartavyakAnI paristhitimAM ghaNA prakAza paDe che. iMglAMDa jApAna jarmana ane amerikA vagere rAjyanI je je suvyavasthAo pratyeka kAryapravRttimAM dekhavAmAM Ave che tenuM kAraNa vyavasthita prabodha che. vyavasthita prAdha para vyavasthAbaMdha kAryo karavAnI pravRttine AdhAra rahelA che. jananA pradhAna bismArka ane IMglAMDanA pradhAna glADasTanamAM vyAvahArika vyavasthita prAdhazakti hatI tethI te rAjyavyavasthA Adi aneka suvyavasthAo karavAne zaktimAna thayA hatA. jApAnanA pradhAna ke je tyAMnA mekeADA rAjAnA pradhAna hatA temAM vyavasthita pramAdhazakti hatI tethI te jApAnanI pragatimAM sAhAyyakAraka banyA hatA. pATalIpura rAjyanA maMtrI rAkSasanI vyavasthAbuddhi karatAM cANAkya pradhAnanA rAjyapravRttimAM vyavasthita prabodha vizeSa hateA ema tenI kartavyapravRttinI vyavasthAthI avagata thaI zake che. dhArmika kArya pravRttimAM vyavasthita prakheAdhanI atyaMta jarUra paDe che, dharmanA sarva aMgonI suvyavasthA karIne tenI pragati karavI e saMbaMdhI vicAre taraph lakSya ApatAM avabAdhAya che ke vyavasthita prakheAdha vinA eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. pANInA parapoTAnI peThe A vizvamAM pravatelA keTalAka dharmonI dazA thai tenuM kAraNa e che ke te te dharmanA utpAdakAmAM pravartakAmAM vyavasthita prabAdhanI nyUnatA hatI. dhArmika vyavasthita prabodha vinA dharmanA sarvAMgAnI paripUrNa vyavasthA karI zakAtI nathI. amuka dharma A vizvamAM sadA pravarte ane vizvavyApaka thAya tene AdhAra dhArmika vyavasthita proAdha para che; saMprati vizvamAM je je dharmAM svAstitvasa'rakSI rahyA che ane karADA manuSyA dharmane pALe che tene AdhAra te te dharmanA pravartakAnA vyavasthita prodha para rahelA che. dharmanA pracAra thAya ane dharmapracArakeA amuka suvyavasthAthI vyavasthita thaine dharmanAM For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavasthita prabaMdha vinA adhogati. kAryo kare ane paraspara dharma pravartakemAM matabhede saMgharSaNa na thAya ItyAdi je je vyavasthAo ghaDavAnI hoya che ane te pravartAvavAnI hoya che te vyavasthita prabodha vinA banI zake tema nathI. je je kALe je je dharmo svAstitvanA bhayamAM AvI paDe che tyAre te kALe avabodhavuM ke vyavasthita bodhavALA manu ane tevA vyavasthita rIte kAryo karanArA manuSyonI khAmI che. vyavasthita prabodhavALA manuSyo je dezamAM je kALamAM saMsAravyavahAramAM vA dharmamAM che vA thaze te kALe te dezamAM te saMsAravyavahAramAM pragati thAya che ane thaze ema aneka anubhavika daSTAntAthI avabodhavuM; kAryane saralamAM sarala ane sundara karanAra vyavasthitaprabodha che. sAMsArika kAryo karavAmAM ane dhArmika kAryo vyavasthita prabodha vinA eka aMza mAtra paNa AgaLa cAlI zakAya tema nathI. pANIpatanA yuddhamAM laDanArA marAThAomAM vyavasthita prabodha ane vyavasthita kartavyapravRtti paripUrNa na hatI tethI teo musalamAna bAdazAha nAdIrazAhathI parAjaya pAmyA ane marAThI rAjyanA TukaDA thaI gayA. vyavasthita prabodha vinA auraMgajebanA baMdhuono nAza thayo ane vyavasthitapradhathI auraMgajeba vijayI thaye; vyavasthita prabodhazakitathI samAja ane dharmanI saMsthAnI pragati karI zakAya che. vyavasthita prabaMdha vinA aneka rAjAoe pitAnAM rAjya kheyAM ane teonA vaMzajo bhIkha mAgatA thayA. vyavasthita prabaMdhathI garIbamAM garIba manuSya paNa svajIvananI uccatA karavA zaktimAna thAya che. vyavasthitaprabodhathI ane vyavasthita rtavyapravRttithI IglIzarAjya pravarte che tethI teonuM sAmrAjya vizvamAM sarvottama gaNAya che. Ayoe iMglIzA pAsethI ziSyavRttithI vyAvahArika pravRtti sabayA vyavasthita prabodha-zikSaNa levuM joIe ke jethI teonA kartavya kAryomAM teo vijayI banI zake. dharmatanuM jJAna heya parantu dharmakAryone karavAne suvyavasthita baMdha na hoya te vizvamAM svadharmanI cirasthAyitA karI zakAtI nathI. je je manuSya vizvamAM karmayegI tarIke prasiddha thayA che temanAmAM vyavasthitaprabaMdha hatA ema temanA carita parathI spaSTa jaNAya che. brIstidharma phakta temanA vyavasthita bedhavALA dharmaguruothI-netAothI vizvamAM vizeSataH phelAya che ane tethI khrItidharmanA pAlakonI saMkhyAmAM kareDegaNe vadhAro thayo che. jaina dharmanAM satya to che. zrI vazamAM tIrthakara viraprabhu sarvajJa hatA. temaNe jainadharmanI sthApanA karI che temAM eka samaye kare manuSyonI saMkhyA hatI. hAla dharmapAlakonI saMkhyAmAM ghaNo ghaTADo thayo che ane tethI bhaviSyamAM jainenI saMkhyA saMbaMdhI ghaNe bhaya rahe che. tenuM kAraNa e che ke jainadharmanA pracAraka AcAryo-upAdhyAya-pravartako-sthaviro-paMnyAsa-sAdhuo22 For Private And Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - 3 +- - - - -- ------* * * ( 10 ) zrI karmacAga graMtha-vivecana. sAdhvIo-zrAvako ane zrAvikAomAM vyavasthita bodhanI sAthe pravRttinI ghaNI nyUnatA thaelI che. sAdhuo-sAvIo-zrAvake ane zrAvikAo e cAra aMgonA suvyavasthita prabodhathI aneka prakAre dharmapracAraka suvyavasthAo yojIne je je dhArmika kAryo karavAM joIe temAM vyavasthitaprabodha ane vyavasthita kartavya kAryapravRttinI ghaNI AvazyakatA svIkAravI joIe. atava uparyukta vyavasthita bodhapravRtti pramANe amuka varSo paryata pravRtti thaze to jananI saMkhyAmAM vadhAro thaze; e samaya Ave evuM IcchavAmAM Ave che. vyavasthitaprabodhaka manuSyo je je kAryo kare che temAM alpa samaya-tana mana ane dhanane a5 vyaya thAya ane hAni karatAM lAbha anantaguNe thAya evuM vyavasthitabadhe nizcaya karIne vyavasthita kAryapaddhatithI vyavasthita krama pramANe pravRtti kare che. vyavasthita kamapramANe pravRtti karavI evuM je pUrve kathavAmAM AvyuM che te vyavasthita prabodha para AdhAra rAkhe che. vyavasthita prabodhavALA manuSya svAdhikAra je je kAryo kare che temAM vyakSetrakAlabhAvesvazakti-sAmagrI ane sAnukUla ane pratikUla saMgeno pUrvathI ja vicAra kare che; tethI teo pazcAttApapAtra banatA nathI. vyavasthita prabodhathI aneka prakAranA kartavya Avazyaka kAryonI vyavasthA karI zakAya che ane janasamAja kalyANakara kAryomAM paNa vyavasthita pravRttipUrvaka bhAga laI zakAya che. atae vyavasthitaprabodha prApta karavAnI atyanta jarUra che je manuSyo vyavasthita prabodhathI vyavasthitapaNe kAryo karatA hoya teonI pAse rahIne vyavasthita prabodhanuM zikSaNa levuM joIe ane pitAnA vicAro ane AcArane vyavasthitadazAmAM mUkavA joIe. vyavasthita prabodhanI prApti thatAM sarva kAryapravRttimAM saralatA prApta thAya che. pratyeka vicAro ane AcAro saMbaMdhI vyavasthita prabaMdha thatAM aneka anubhavone prApta karI zakAya che. vyavasthita prabodhanI prApti kyavinA kadApi chUTake thavAne nathI ema nizcaya thatAM vyavasthita prabaMdha prApta karavA mana vANI ane kAyAthI prayatna karI zakAya che. prabodhanI vyavasthA jeNe prApta karI che te sarva bAbatonI vyavasthA taratayoge karavA zaktimAna thAya che. AryAvartamAM vyavasthita prabodhaka manuSyone mahAsaMgha pragaTe ane te ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya Adi guNothI vibhUSita thaI sarva jIvahitakAraka pravRttiyone AdarI paramAtmapadane prApta karo. svAdhikAra kAryapravRttimAM vyavasthita prabodhanI jeTalI AvazyakatA che teTalI svakAryapravRttimAM prasannAsya manuSyanI jarUra che. prasannAsya manuSya svaktavya kArya karate chatA vivaramAlane prApta kare che. je manuSya harSa ane zokamAM samAna che te prasannATya banI zake che. svAdhikAre kartavya kAryane karatAM harSazekane na kare e AtmajJAnIo vinA banI zake tema nathI. mAyAnA AdhIna thaela manuSyo harSa ane zekane kSaNe kSaNe dhAraNa kare che; teo harSazekamAM samAna kevI rIte thaI zake ? harSa ane zekamAM na paDatAM samAna rahevuM e ajJAnIo mATe For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir harSa ke zokamAM samabhAva rAkho. ( 171) azakya che. jeo rati aratithI AtmAne bhinna mAne che. teo harSazekanA vicArathI svAtmAne bhinna rAkhI AvazyakakArya pravRtti karavAno prayatna kare che. zAtAnA yoge rati arthAt harSa thAya che ane azAtAnAyoge arati arthAt zeka thAya che. zAtA ane azAtA e be vedanIya karmanI prakRti che. vedanIya karmanI prakRtiyo karmarUpa che ane te AtmAnI sAthe saMbaMdhita chatAM nizcayanayaNitaH AtmAthI bhinna che. zAtA ane azAtA vedanIyayoge bAhyakarma pravRttimAM zubhAzubha nimitta harSa ane zeka thAya che temAM AtmajJAnI ke jeNe jaDa ane cetananI bhinnatAne vizeSa prakAre jANI che te jaDabhAvathI svAtmAne bhinna mAnI temAM ramyA karatuM nathI. AtmajJAnI samyakatvane prApta karI sarva zAtAzAtAdi paugalika khelethI svAtmAne bhinna mAne che tethI te paugalika khelomAM prArabdhAdika yoge pravRtti karatA chate paNa antarathI temAM lepatA nathI te mATe 4zyu cha ? samakitavaMtA jIvaDA, kare kuTumbapratipAla; paNa antarathI nyArA rahe, jema ghAva ghaTA vAha. samyakatvavaMta jo kuTuMbAdikanI pratipAlanAnI kartavyapravRttine kare che paraMtu temAM ahaM mamatA harSa ane zekAdi vRttiyothI lapAtA nathI. bAhyathI teo kuTuM bAdi pratipAlanAdinI pravRttiyone antaramAM harSazekathI nyArA rahIne kare che. jema dhAva anya manuSyonAM bAlakane dhavarAve che paNa teone pitAnAM mAnatI nathI tema jJAnIkarmayogIo mATe avadhavuM. AtmajJAnIo aviratibhAve vA dezaviratiyoge saMsAramAM rahIne vyAvahArika tathA dhArmika kartavyapravRttine seve che paraMtu teo antarathI harSazekathI vimukata rahevAno abhyAsa seve che. AtmajJAnIo bAhyakartavyAdhikArayoge bAhyapadgalikakArya pravRttine seve che paraMtu teo tene ekajAtanI bAhya pharaja che ane te karavI joIe ane dhArmika bAhyapravRttiyone dhArmika kartavyAdhikAre karavI joIe temAM rAgadveSa harSazeka karavAnI kaMI jarUra nathI-evuM te AdhyAtmika dRSTithI jANe che; tethI sarva bAhyakartavyapravRtti sevatAM harSa zokathI muMjhAtA nathI. AtmAne zuddhopaga prakaTAvIne bAhyakartavyapravRtti karatAM harSazekathI vimukata thatAM AtmAnA svasvabhAvamAM rahI zakAya che ane bAhyapharajone paNa adA karI zakAya che. AvI sthiti prApta karyA vinA kadi paramAtmapada prApta karI zakAtuM nathI. aeva harSazekamAM samAna rahI kartavyakAryonI pharaja adA karavAnI yogyatA prApta karavI joIe. harSazeka e AtmAne dharma nathI ane harSazokathI AtmAnI zaktione vikAsa thato nathI. jyAM harSa che tyAM zeka prakaTyA kare che. podugalika vastuomAM sAnukULatva bhAvathI harSa mAnatAM pagalika vastuonI sAthe sele patva pragaTe che ane tethI AtmA saMsAramAM pragatimArgamAM AgaLa vadhI zakatA nathI. harSanI lAgaNIthI amuka sAyegika vastuonI sAthe AtmAne maryAdA-saMbaMdha thaI jAya che ane tethI eTalI maryAdAmAM svajIvananI ItiktavyatA mAnI levAmAM Ave che. aparimita For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 172 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana. anadhi amaryAdita sAhajika AnandasAgaranI amuka padArthomAM IcattA ane kartavyatA mAnI laI harSa dhAraNa karavAthI aparimita sAhajika AnandanI gaMdha paNa prApta karI zakAtI nathI. ulaTuM amuka padArthomAM muMjhAI rahevAthI bAhyaktavya kArya pharaja adA karatAM vizvajIvone hAni karavAne prasaMga paNa prApta thAya che. paramAtmAnI sAthe svAtmAnuM aikaya karIne temAM taddIna thaI bhAdya padArthonA kartavyakarmamAM harSazokarahita thaI pravRtta tha upayoga mUkI pazcAtu je upAyo bhAse te AcAramAM mUkavA ke jethI kartavya kAryanI yogya tAne prasannAsvadazAthI prApta karI zakAya. dehAtmavAdIo-jaDavAdIo harSazokamAM samAna rahIne kartavyapravRttimAM pravRtta thavuM e vicArene mAna ApI zake nahi ane tevI zraddhA karI zake nahi; kAraNake teonI AtmAnI mAnyatAmAM zraddhA hatI nathI tethI teone kartavyakamamAM harSazekamAM samAna thaIne vicaravuM e ruce nahi. dehAtmavAdIo harSazokanI lAgaNapUrvaka kartavya kAryone kare che tethI teonuM Atmikabala vikAsa pAmatuM nathI, tethI teo vizvopakArI mahAkRtyo karavAnI AtmazraddhAnA ane sarvasvArpaNa karavAnI pravRttinA pUjaka banI zakatA nathI. harSanA AvezamAM AvanAra manuSya amuka samaya pazcAt zekanA AvezamAM Ave che ane zokanI vRttithI Atmikabala ghaTe che; mATe harSazekanA tAbe thaI pramatta na thatAM apramatta banI svAdhikAra sarva AvazyakakAryone karavA ke jethI te kAryo karatAM karatAM AyuSyanI samApti thAya te paNa AtmAnI nirlepatA ane samAnatAthI utkAnti thAya ane paramAtmapadaprAptinI sAthe bAhyakartavyanI svAdhikAra pravRttimAM kaI jAtano virodha Ave nahi; AtmAmAM (paramAtmatA) sattAe bhAvIne sarva brahmastha jInI paramA tmA sAthe aikyabhAvamAM upayoge lIna thaI jaI svAdhikAre bAhyakartavyone karavAmAM Avaze to harSazekathI vimukta thavAze. svAdhikAre avasthAdiyege brahmaktavyakarmothI pazcAta paDAya te pariNAma e Ave ke bAhyavizvasAmrAjyanA svAtaMtryanI sattAdhAraka dehAtmavAdIo bane ane tenI parataMtratA taLe citanyavAdIo Ave ane tethI dharmanI sarva vyAvahArika zreyaskara zakitane gumAvavAne prasaMga Ave ane temaja jaDavAdIonA sattA sAmrAjyathI dharma karatAM pApane vizvamAM atyaMta pracAra thAya. aeva dhArmika sattAnI vyavasthA saMrakSavA mATe dhArmika sAmrAjyanI akhaMDatA ane pragatinA anukULa evA bAhya jIvananAM svAtaMtryasattAsaMrakSaka bAhyakarmonI kartavyatAne gRhasthoe karavI ja joIe ane antarathI harSazekavimukata rahevAnI yogyatA prApta karavI joIe. pUrve Aryoe anAryonI sattA sAme spardhA karIne bAhyapravRttiyone Avazyaka pharaja tarIke mAnI sevI hatI tenuM vAstavika kAraNa upara kathyA pramANe che. tene sAdhyalakSyopayoga cUkavAthI saMprati patitadazA thaI che te aneka dRSTiyonI sApekSatApUrvaka vicAravuM. harSa ane zokanI lAgaNIthI rahita thayA pazcAt bAhyakartavya karavAnI For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org F niHspRha ja pApa rahita banI zake. ( 173 ) jarUra nathI evA vicAra karyAMnI pUrva gRhasthAe gRhasthanA adhikAra vicAravA joIe. gRhasthAvAsamAM amukAze harSazokanI lAgaNIothI rahita kartavyakamamAM pravRtta thaI zakAya che. amukAze harSazokamAM samAnatA prApta karIne gRhasthe kabyakarma karavAne lAyaka ane che ke jethI teo je dazAe caDyA hoya che tethI patita thaI zakatA nathI ane uparanI dazAmAM vadhavAne adhikArI banI zake che. harSoMnA garbhamAM rahelI vAsanAo ane zAkanA garbha mAM rahelI vRttiyonuM sUkSma svarUpa anubhavavAmAM Ave che tyAre te bannemAM lIna thavAthI AtmAne keTalu badhuM jJAnAvaraNIyAdi karma pArataMtrya veThavu paDe che tenA khyAla Ave che. zrIkRSNe arjunane upadeza Apyo tenu mukhya kAraNa e che ke te mahAyuddhanA kavyakA mAM pravRtta thayA chatAM paNa antaramAM zAkane dhAraNa karI zake nahi. antarathI zAkAdika vRttiyethI nile`pa rahI Avazyaka bAhyakartavya karatAM chatAM paNa navIna karma bAMdhe nahi temaja AtmAne paramAtmAmAM lIna rAkhI zake, AntarabhAvanAnI prabala pragativege ha zAkamAM samAna rahI bAhyakata vyakamAM karavAM evuM je dRSTinI apekSAe kathAya che temAM atyaMta rahasya samAyaluM che. aneka AdhyAtmika zAstro, yogAbhyAsa ane sadgurusaMgati karavAthI sarva bAhya AvazyakapravRttiyomAM pravartatAM pUrNa aMze harSa zAkathI vimukta thavAya che ane tethI te te aMze kartavyakama yogyatA prApta thAya che. zAkamAM samAna ane kAryAmAM niHspRha evA manuSya kartavyakanI yogyatAne dhAraNa karI zake che. jema jema karmayogI niHspRha thatA jAya che tema tema jagat taraphathI grahAyalA upagrahonA badalA vALavA samartha thAya che. aneka prakAranI spRhAothI mukata thanAra manuSya prAyaH ghaNA aMze svataMtra bane che ane tethI te kanyakAryo karavAmAM koinAthI dabAtA nathI temaja anyAyanA mArge gamana karatA nathI. niHspRhI manuSya aneka prakAranA pApakarmAMthI bacI jAya che ane dayA satyAdi aneka guNA dhAraNa karavAne timAn thAya che. A vizvamAM je je aMze niHspRha dazA khIlatI jAya che te te aMze kavyakamAM nirdoSa pravRtti karI zakAya che. niHspRhI manuSya Atmika pradezanA rAjA ane che. A vizvamAM peAtAnuM vyakArya kANu sArI rIte khAve che tenA uttaramAM thavAnuM ke niHspRhI manuSya kartavyakAne sArI rIte bajAve che. rAjA pradhAna senAdhipati amAtya zeDa purohita kATavAla nyAyAdhIza phAdAra kavi ane sAdhu vagere manuSyo jema jema amuka rItie niHspRha ane che tema tema te aneka prakAranA anyAya pApAthI bacI zake che. vizvAsaghAta hiMsA asatya khUna ane cArI vagere bhayaMkara pApakarmAM kharekhara spRhAthI vizeSataH thAya che. sarva prakAre spRhAthI virAma pAmavu e ekadama kaI rIte banI zake tema nathI; parantu zanaiH zanaiH je ayogya spRhA hoya tenAthI prathama te virAma pAmavuM ane pazcAt svakartavyAdhikAra pramANe jIvanAdi prayoge je je spRhAA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 174 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. UR ghaTe teone dhAraNa karavI. e pramANe spRhAnI maryAdA bAMdhI pazcAtuM je je pRhaNIya kAryo hoya te phakata AjIvikAdiprayoge AdaraNIya che evuM manamAM dhArIne svaktavya pharajanA upara AvI javuM; pazcAt kartavya pharaja pramANe pravartavuM ke jethI aneka dethI mukata thavAya ane svakartavyakarmamAM adhikAritva prApta karI zakAya. je manuSya A vizvamAM svAdhikAra pramANe niHspRha bane che teo ane sadupadeza ApIne satyakartavyane mArga darzAvI zake che. tyAgI svAdhikAra pramANe vizeSataH nispRha heya che tethI teo rAjAonA rAjA gaNAya che ane gRhastha manuSyane svataMtrapaNe satya sthAne zakitamAnuM thAya che. niHspRhI tyAgIo moTA moTA rAjAone satyakartavya kAryone upadeza karavA zakitamAna thAya che ane tenI asara kharekharI thAya che. rAjAone anyAyanA mArgathI satyapadeza ApIne nyAyanA mArge vALanAra tyAgIe che; kAraNa ke teone rAjAnI pRhA nathI. zivAjIne satyakartavyabodha ApanAra rAmadAsa svAmI hatA. temaja vanarAja cAvaDAne niHspRhapaNe satya bodha ApanAra zrI zIlaguNasUri hatA. zrI kumArapAlarAjAne regya satyaktavya rAjyakAryone bedha ApanAra kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUri hatA. rAjAo svakartavyane rAjanItithI na kare ane tethI bhraSTa thAya che tene tyAgI niHspRha muniyo aneka prakAranI zikSA ApI samajAve che. pUrve aneka rAjAo ane rANuone tyAgI muniyoe niHspRhapaNe badha Apyo hato aeva avabodhavuM ke niHspRhatAthI aneka lAbha meLavI zakAya che. saMsAravyavahAradazAmAM svAdhikArapramANe je je vastuo prApta karavAnI hoya che te vinA anya vastuonI pRhAne je manuSya tyAga kare che te vizvamAM aneka jIvane nakAmI aneka prakAranI hAni karI zakatA nathI. nakAmI svAdhikArathI adhika padArthonI spRhano tyAga karavAne mATe zrI vIraprabhue gRhasthanA kalyANArthe parigraha parimANuviramaNavrata kahyuM che te pramANe gRhastha manuSya yadi varte te teo saMsAramAM svakartavyapravRtti dvArA paramArthanA aneka kAryo karIne jagajIne lAbha ApI zake. A vizvamAM tyAgIo tyAgadharmanA adhikAra pramANe vatIne tyAgadharmathI viruddha evI nakAmI spRhAono tyAga karIne svartavya kAryamAM pravRtti kare che to teo kAntinI saha vitkAnti karavAne samartha thAya che. jema jema manuSya nispRhadazAnA ucca zikhare javA prayatna kare che tema tema te pitAnA karatAM nIcA rahelAM manuSyane svAdhikAre kartavyakAryonA ucca vicArono sadupadeza samarpavA zaktimAnuM thAya che. niHspRhadazAthI AtmannitinI vRddhi thAya che. je manuSya nakAmI hadabahAra pRhAnA karanArA hoya che teo pRhAnA dAsa banIne potAnI jIMdagIne aneka kukarmothI kaluSita kare che. A vizvamAM jJAnI niHspRha muni ane gRhastha vizeSa saMkhyAmAM prakaTaze tyAre vizvano uddhAra thaze. lAMca vagerene tyAga karIne prAmANya prApta karavuM hoya to For Private And Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtmajJAnaganI AvazyakatA. ( 175 ). niHspRha dazAne svAdhikAra pramANe prApta karavI joIe. ayogya sarva prakAranI kAmanAothI dUra rahevuM eja niHspRhabhAvanuM mukhya lakSaNa che ane enA saddavicArothI hRdaya bharIne te pramANe pravRtti karavI eja manuSyanuM vAstavika kartavya karma che. kartavyapRhAthI adhika spRhA karavI eja vizvamAM hAnikara tattva che. anyajIvone je je abhilaSaNIya ane grAhya padArtho hoya teone pote ekalA upabhega karavA IcchA ane pravRtti karavI e vizvopagrahanItithI virUddha kArya che. Avazyaka spRhAnAM tattvone prazasyapaNe mAna ApavuM vA pharaja mAnIne temAM pravRtta thavuM evI kartavyapravRttino je manuSyae anubhava lIdho hoya che teonA sadupadeza pramANe pravartatAM niHspRhadazAnI prApti thaI zake che ane tevI sthitie kartavya Avazyaka pravRtti karatAM svonnati kuTuMbannati dezonnati saMghonnati ane vizvonnatimAM bhAga ApI zakAya che. niHspRhatA pratipAdaka AdhyAtmikazAstro sAdhuo ane tene anubhava thAya te gAbhyAsa e traNenuM sevana karavuM joIe ane te dvArA niHspRhadazAne anubhava karI kartavya kArya karavuM joIe. upara pramANe kartavya kArya karavAne adhikArI manuSyonA je je guNa kacyA te prApta karavAthI svAdhikAre kartavya karma pravRttine samyaka sAdhI zakAya che. ane tethI kartavyakarmanI paripUrNa adhikAritA pitAne prApta thAya che ema anubhavadaSTithI avabodhavuM kartavya karmanA adhikArI manuSyanAM lakSaNa kazyAbAda have kartavya kAryapravRttimAM adhikAraprada adhyAtmajJAnayoganI AvazyakatA saMbaMdhI nIce pramANe kathavAmAM Ave che. jo. adhyAtmajJAnayogena cittazuddhiH prajAyate / cittazuddhayA kRtaM kAryaM vastutaH svonnatipradam // 37 // AtmajJAnasya saMprAptyA svAdhikAraH kriyAsu vai / prApyate sajanaiH samyak sarvadoSApahArakaH // 38 // vivecana-adhyAtmajJAna vaDe cittanI zuddhi thAya che ane cittazuddhivaDe kareluM vastutaH nnatiprada bane che. AtmajJAnanI saMprAptivaDe svakartavyakriyAomAM vAstavika svAdhikAra thAya che. sajanavaDe sarvadeSApahAraka e svAdhikAra kharekhara AtmajJAnanI prAptivaDe prApta karI zakAya che. adhyAtmajJAna yogavinA manuSyanA cittanI zuddhi thatI nathI. sAbu ane jalavaDe jema malina vastranI zuddhi thAya che tema adhyAtmajJAnavaDe For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 176 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana, Mei ahaMmamatvAdi aneka doSonI malinatA TaLavAthI cittanI zuddhi thAya che. A vizvamAM karADA upAyo karo te paNa AdhyAtmikajJAna vinA azubha sa`skArAno kSaya thato nathI ane azubha saMskAronA kSaya thayA vinA cittazuddhi thaI zakatI nathI. deha mana ane AtmA ane teonI sAthe bAhyapadArthonA saMbadha kai STie che ane nathI e khAsa jANavAnI AvazyakatA che. mananA AtmAnI sAthe ze| saMdha che ane mananI sAthe dehano zo saMbaMdha che? mana-deha ane AtmAnuM bhinna bhinna zu` svarUpa che? ityAdi sa praznonuM samAdhAna kharekhara adhyAtmajJAnathI thAya che; ataeva sarva prakAranA vizvapravartitajJAnabhedyamAM adhyAtmajJAnanI mukhyatA zAstrakArAe varNavI che. deha-mana-AtmA ane AdyapadArthomAM kaI kaI zakatayeA che ? jaDa ane cetana e bemAM kayA kayA e traNamAMthI samAya che-ItyAdi praznonA uttara kharekhara adhyAtmajJAna Ape che. adhyAtmajJAnanI prApti thatAM vAstavika vivekanI prApti thAya che ane tethI cittanI zuddhipUrvaka A saMsAramAM kartavya pravRtti karavAmAM koI jAtanA virAdha naDatA nathI. cittameya Dhi saMjJAtte rAti derAvaNitam / tathaiva taivininuM mayAmiti yaMte " rAgAdikalezavAsita citta teja saMsAra che ane rAgAdioSamukatacitta teja mukita che ema maharSi caiA nivede che. ataeva rAgAdikalezavAsita evA cittanI zuddhi karavAnI pratyeka manuSyanI pharaja che ane te adhyAtmajJAnayoga prApta karyA vinA banI zake tema nathI. AryAvartamAM anantakAlathI adhyAtmajJAnanA pravAha vahyA kare che. pAzcAtyadezIya sAkSara paNa AdhyAtmika udgArone nIce pramANe kave che; "mAjhIjha kSamA ApavAnA ane zatrupara prIti rAkhavAne pharI pharIne upadeza kare che-" mArA nAmathI je kaMi tuM mAgaze te huM karIza. tuM mArAmAM vAse karIne raheze ane mArA zabdo dghArAmAM vAseA karIne raheze to tArI marajImAM Ave te tuM mAgaje ane te hAre mATe karavAmAM Avaze. tyAre joie te mAga eTale te hane ApavAmAM Avaze, hAre joie te zAdha eTale te hane jaDaze; tyAre javu hoya tyAMnuM bAraNuM Thoka eTale te hAre mATe ughaDaze." pITare aparAdhIo prati sAta vakhata nahi parantu sattotara vakhata kSamA karavAnuM jaNAvyuM che " prakAza tamArI pAse che eTalAmAM cAle, nahitara adhArAthI tame gherAi jazA kemake je adhArAmAM cAle che te kyAM jAya che tenI tene khabara rahetI nathI. grIka vidvAna sokreTIse kahyuM che ke " uttama mANasa tA teja che ke je pote paripUrNa thavAne mATe ghaNA ja yatna kare che ane vadhAremAM vadhAre sukhI mANasa te teja ke je pote paripUrNa thavA lAgyA che evu vadhAre bhAge samaje che" eka pAzcAtya vidvAna svagranthamAM lakhe che ke " zarIra AtmAne sahaleAkatA che ne tema chatAM tenAthI utaratu che; tenA upara AtmA vivekathI hukama calAve athavA prItithI tenA For Private And Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmasaMyamano AnaMda ora che. para amala calAve, ane lAbha thAya tevI rIte tenI kALajI rAkhe tathA joItI saghaLI vastu pUrI pADe temaja kRpAdRSTithI tenI sAthe varte to AtmA ane zarIra e benA maLavAthI manuSya pUrNa sthitie pahoMcI zake che. paraMtu je zarIra amala calAvavAno yatna kare ane tRSNAnuM jora vadhArI pachI aneka prakAranI IrachAo vadhArI vivekanA upara aMkuza rAkhavA mAMDe te zarIrane AtmAna samAgama yogya thaze nahi. ane tevI sthitivALe manuSya mUrkha rahevAno ane duHkhI thavAne " eka pAzcAtya vidvAna lakhe che ke " manuSyane je je naThArI vastuo vaLagelI che te badhAmAM temane pitAne naThAra svabhAva e vadhAremAM vadhAre kharAba che " " ApaNA sukhane mATe ApaNe bahAra jevAnI jarUra nathI paNa te ApaNAmAMja ApaNA AtmAmAM ja raheluM che. svarganuM rAjya tamArI aMdara che" "marajI pramANe vibhava bhegavavAthI thatA Ananda karatAM AtmasaMyamathI vadhAre Ananda meLavI zakAya che "Indriyo je kharA AnandathI bharapUra hoya che tene ApaNe vaza thaIzuM to jiMdagInA kharAbA upara ane vamaLamAM athaDAvI ghaNI pAyamAlI karI nAkhaze. " mRtyu ane chevaTane InsApha-svarga ane naraka ene jeo vAraMvAra vicAra kare che te jarUra sAruM ja kAma karaze " grIkasUtra "tuM tane pitAne pIchAna che tamAre jevA thavAnI IcchA che tevA tame che " nIkae kacyuM che ke " paDachAyA pAchaLa phAMphAM mAre che ane phegaTa pote uga kare che. sekreTIse kacyuM che ke sArA mANasane A jIMdagImAM ke mRtyu vakhate kaMIpaNa duHkha thatuM nathI. bAIbalamAM eka jagyAe lakhyuM che ke " nAzane raste laI javAne daravAjo paheLe che. vaLI te raste thaIne janArA paNa ghaNuM che kemake jiMdagIno kharo rasto tathA daravAjo e bane sAMkaDA che ane te thoDA mANane jaDe che IndriyAdika vaibhava bhegavavAthI jeTaluM sukha maLe che tenA karatAM vadhAre sukha AtmasaMyamathI maLe che " senTa kosestama kahe che ke " hAlanI sthiti e to phakata nATakano khela che temAM samRddhi ane garIbAI rAjA ane prajA ane evI bIjI bAbato nATakanA svAMga che. " A duniyA eka raMgabhUmi che temAM ApaNe jude jude bhAga lenArA pAtro chIe tethI dareka jaNanA jANavAmAM che ke nATaka je rIte bhajavavAmAM Ave che tenA uparaja phatteha meLavavAno AdhAra che" emarsana vagere vidvAno e pramANe AdhyAtmika vicArone prakAze che. have pAzcAtya dezamAM AryAvartanAM adhyAtmazAstrone prakAza paDavA lAge che tethI bhaviSyamAM te dezIya manuSyanA vicAromAM ghaNo sudhAravadhAro thavAnI AzA rahe che. AryAvartamAM AryonI kharI mUDI adhyAtmazAstra che. anya dezo AryAvartane adhyAtmajJAna mATe guru mAnaze. sarvadeva manuSyone AryAvarta kharekhara adhyAtmajJAnathI 23 For Private And Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 178 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. upakAra karI zakaze ane te adhyAtmajJAnanA kSetra tarIke vizvamAM prasiddha raheze. izukrAisTa AryAvarta mAM dharmatattvonA Adha levA AvyA hatA. adhyAtmajJAnamAM sarvotkRSTa mahApurUSane janmavAnuM sthAna kharekhara adhyAtmajJAnamaya bhUmi AryAvartI che. adhyAtmajJAnadvArA satra vizvamAM sAtvikaguNu phelAvavA koI paNa deza prakhyAta thaze te tenuM mAna kharekhara AryAMvartane maLaze. adhyAtmazAstro ane adhyAtmajJAnI sAdhuedvArA adhyAtmajJAnanI prApti thAya che. adhyAtmajJAnathI prabhune hRdayamAM zodhI zakAya che ane zuddha premathI prabhunI sAthe maLI zakAya che.jaDavastuonA vaibhavane nAkanA mela samAna samajAvIne rajoguNa ane tameguNamAMthI manuSyAne pAchA haThAvIne yuropanI yAdavAsthaLI na karAvavAmAM AtmaprakAza phekanAra adhyAtmajJAna che. ataeva adhyAtmajJAnanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. vedAntIomAM upaniSado bhagavadgItA tathA jainemAM pistAlIza Agama tattvArtha sUtro vagere AdhyAtmika aneka zAstro che. zrI mahAvIraprabhue kevalajJAnadvArA upadeza ApIne adhyAtmajJAnanA bagIcAbhUta AryAvarta ne svabhUmi samAna banAvye che. umAsvAtivAcaka zrI haribhadrasUri kuMdaku MdAcAyayAvijayaupAdhyAya Anandaghana zrIhemacaMdrasUri ane upamitibhavaprapaMcakartA vagere jaina vidvAnAe AryAva mAM adhyAtmajJAnanA megha varSAvIne AryAvartanI uccatA karI che. AryAvartanA aneka dharmapanthAmAM kaI kaI adhyAtmajJAnanI vAnagIo teA hAya che. kabIra jevA prAkRta bhaktanA bhajanAmAM jeTaluM adhyAtmajJAna amuka dRSTinI apekSAe bharelu hoya che teTaluM pAzcAtya vidvAneAmAM hoya vA nahi te vicAraNIya che, nivRttimArganuM kSetra kharekhara AryAvarte che ane pravRttimArganuM mukhya kSetra pAzcAtyabhUmi che. jo koipaNa dRSTie izvara paramAtmAnu zIghra dana thatuM hoya teA te adhyAtmajJAnASTi che. adhyAtmajJAnathI ananta bhavAnAM karelAM pApono kSaNamAM kSaya thAya che. gautamabuddhe adhyAtmajJAnanA amuka kiraNonA prakAze yajJanI hiMsAno niSedha karyAM hatA. AryabhUmimAM asaMkhya ananta tIrthaMkarA thaI gayA che ane aneka adhyAtmajJAnImaharSiya thayA che tethI AryAvartanI bhUmimAM adhyAtmajJAnanA evA ucca zuddha saMskAra paDyA che ke moTAmAM moTA je je vidvAnA AryAvartImAM upaje che tee adhyAtmajJAnanA prakAzanA mArge gati kare che ane te ante nivRttimAne icche che. adhyAtmajJAnavaDe AtmAnnatinA paripUrNa zikhare pahoMcavAnI koi uttamamAM uttama zAnta ne sarva prakAre naisargika nivRtti jIvana gALavAyeAgya bhUmi hoya to te AyovanI che. AryAvartanI eka capaTI dhULamAM je sAtvika aNue rahyA hoya che te anya bhUmimAM nathI. ataeva adhyAtmajJAnanI bhUmi AryAvarta che tethI adhyAtmajJAnanI prApti mATe adhyAtmazAstrone gurugamapUrvaka vinayAdviguNu sevI abhyAsa karavAnI jarUra che. gurugamavinA AdhyAtmika For Private And Personal Use Only 5 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin gurusAkSIe adhyAtma ane yoganA abhyAsanI jarUriyAta ( 109 ) zAstro vAMcavA mAtrathI vAstavika adhyAtmajJAnanI prApti thatI nathI. adhyAtmajJAnanI prApti mATe adhyAtmajJAnI yogI sadgurunI prApti karavI joie ane pazcAt tenA ziSya banI adhyAtmazAstronA anekanayeAnI apekSApUrvaka paripUrNa abhyAsa karavA joIe tathA pazcAt yogAbhyAsa pUrvaka zrI sadgurunA pAsAM veThIne adhyAtmazAstronAM rahasyonA ekAntamAM anubhava karavA joie. adhyAtmazAstronA anubhava to ghaNA jhale adhyAtmajJAnanu hRdayamAM pariNayana thayA pazcAt prakaTe che. ataeva adhyAtma zAstronu vAcana karIne ekadama kAI jAtanA mata na bAMdhavA joie. adhyAtmazAstro ane yogazAstrone paripUrNa abhyAsa karyAM pazcAt yAganA abhyAsa karI adhyAtmajJAnanuM pratyeka rahasya samajavA mATe ekAntamAM bahu manana karavuM joie. pUrvabhavanA AdhyAtmikajJAna saMskArathI A bhavamAM saheje adhyAtmajJAnaprati ruci udbhave che ane adhyAtmajJAna prApta thAya evA saheje prayatnA sevI zakAya che. koI paNa bhavamAM adhyAtmajJAnanA abhyAsa karelA hAya che te alekhe jate nathI. te mATe kabIrajI kahe che ke mattuthIna paTe nahIM, nAvejI anaMta; saT rIca ghara avatare, anta santo santa. jainazAstromAM adhyAtmajJAnadvArA samyakatva saMbaMdhI " antomuddattaM mittaMpi, phAsiMya jehiM huja sammattaM, tesiMavaDhDhapuggala pariaDDo ceva saMsAro " ItyAdi kathavAmAM AvyuM che jene adhyAtmajJAnanI prApti thaI te zanaiHzanaiH meAkSamA prati gamana kare che arthAt kharekhara te utkrAntimArgamAM vahe che ane bhavarUpa visAmA letA chatA vA lIdhA vinA paramAtmapadamAM samAI jAya che tathA chevaTa ananta sukhane bhakatA bane che. game tevI sthitimAM manuSya mAtrane sukhI karavA mATe adhyAtmajJAna samAna anya kAI nathI. adhyAtmajJAnarUpa amRta rasAyana pIvAthI aneka prakAranAM du:khAnA nAza thAya che ane AtmA phakata sukha sAmrAjyanAja svAmI thaI rahe che. anAdikALathI mAyAnA saMskArathI pratyeka prANInu hRdaya malIna thaI gaeluM hAya che tethI tenI azuddhatA TALavA mATe adhyAtmajJAna samAna anya koI upAya nathI. indriyA ane mananA upara vijaya meLavIne tene vaza karyA vinA A vizvamAM svagnamAM paNa satya sukhane anubhava AvavAnA nathI ane te vinA AtmazraddhA ane AtmadharmanA vAstavika satya raMga lAgavAnA nathI temaja A vizvamAM marajIvA thaI AtmAzita karI zakAtI nathI. ataeva adhyAtmazAstro ane yAgazAstronA guru pAse abhyAsa karIne tenA anubhava karavA joie. adhyAtmajJAnanA anubhavI manuSyo prabhuprAptinA dalAlA che. adhyAtmajJAnanA anubhavIonI pAsethI je kai maLe che te kharekharuM jIvatuM maLe che ane temanAthI AtmA amara thAya che. sarvasaMgatyAgI evA munivarA adhyAtmajJAnanA anubhavI thAya che mATe tenA pAsAM veDI AtmajJAna prApta karavu joie. adhyAtmajJAnAnubhavI tyAgI yogIonA samAgama thAya tyAre adhyAtmazAstronAAnubhavika khulAso prApta karavA prayatna karavA joie For Private And Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 180 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana. ane khaMDanamaMDananI carcAmAM na utaratAM emanA udgArone zAstrarUpa mAnI teonuM manana karavuM joIe ke jethI vAstavikajJAnanI prApti thaI zake ane ajJAnarUpa aMdhakArano nAza thAya. adhyAtmajJAnanI prApti thayA chatAM gRhastha gRhastha dharmakartavyakarmanI ane tyAgIe tyAgadharma kartavyakarmanI hada ulaMdhavI na joIe. adhyAtmajJAnavaDe AtmAnI unnati thAya che paranta zraddhAbhakti Adi guNavinA adhyAtmajJAnane abhyAsa kare e kAcA pArAnA bhakSaNa samAna thaI paDe che ema yAda rAkhavuM joIe. parantu ema avabodhIne adhyAtmajJAnanA abhyAsathI bhraSTa-dUra na thavuM joIe. adhyAtmajJAnane sarvatra vizvamAM gharaghera phelAvo thaze tyAre adhyAtmajJAna dvArA je je kartavyakarmo karAze tethI svaparanuM kalyANa thaze ema anubhavaduSTithI avabodhavuM joIe. je manuSya adhyAtmajJAnanI vAstavika daSTivALo nathI tenA pratyeka vicAramAM ane AcAramAM saMkucitatva raheluM hoya che ane tethI te vizvamAM sarvopayogI janasevAonAM kartavya kAryomAM Atmabhega ApavA samartha thaI zakato nathI. laghusarovaramAM sevALa ane malIna jatuo vizeSa hoya che tema adhyAtmajJAnanI daSTivinA je je saMkucita vicAronAM vatuM hoya che temAM vizeSa malInatA hoya che. saMkucita vicAre ane AcAramAM sarvasva mAnI lenArA manuSyo vAstavika adhyAtmadRSTine prApta karI zakyA nathI ema anubhava karI avabodhavuM joIe. je je dezamAM je je kAlamAM adhyAtmajJAnanI pragati thAya che te te dezamAM te te kAlamAM udAra vicAro ane vRddhi thAya che ane tethI kartavyakAryamAM udAraNe pravRtti thAya che tathA aneka azubha vicAro ane naThArA AcArono nAza thAya che. adhyAtmajJAnayoge aneka saMkucita dhArmika matonA durAgrahono nAza thAya che ane aneka pragatikAraka vyAvahArikadharmartavyakarmomAM sudhArAvadhArA karI duHkhanA mArgothI vimukata thavAya che. jyArathI AryAvartamAM uttama vizALa adhyAtmajJAnanI hAni saMke roke thavA lAgI tyArathI AryAvartamAM dezanI adhogatikAraka aneka dharmanA upapaze ane saMkIrNa AcAro prakaTayA ane tethI saMprati AryAvartamAM aneka prakAranA dharmakalezathI manuSyo paraspara ekabIjAnI hAni thAya evI rIte prApta thaelI tana mana ane dhananI zaktine durvyaya kare che karAve che ane karatAne anumade che e ochI khedakAraka bInA nathI. adhyAtmajJAnathI pratyeka vastunA sUkSma bhAgamAM UMDuM utarI zakAya che ane tethI pratyeka vastunI mAnyatA saMbaMdhI pUrve je je saMkucita vicAronI je je sImAo kapelI hoya che teno nAza thAya che temaja anantajJAnamAM sarva prakAranA vicAro samAya evI uracadazA para ArohaNa karavAno prasaMga Ave che. aeva adhyAtmajJAnanI AvazyakatA svIkAryA vinA keIpaNa rIte cAlI zake tema nathI. A jagata zuM che tenI sAthe ane paramAtmAnI sAthe AtmAne zo saMbaMdha che ? tenuM samAdhAna kharekhara adhyAtmajJAna kare che ane temaja AtmAnI sAthe rahelA mananI zaddhi For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtmajJAnanI mahattA ane upayogitA. ( 181 ) karI zake che. AtmAe A vizvamAM AtyaMtarika jIvanane kevI rIte gALavuM ane utkAtimAM kevI rIte pravRtti karavI tene adhyAtmajJAna nirNaya kare che ane svanI vAstavika sthiti prabaMdhAvIne paramAtmapada prApta karAvI zake che. AryAvartamAM caitanyavAda chatAM jaDavAdIonI peThe viSayavAsanAonA vazamAM thaIne AryAvartanA manuSyoe pitAnI vyAvahArika tathA dhArmikennati para kuhADo mAryo che ane tethI avanatirUpa kaTukaphalano AsvAda kare che; atae AryAvartamAM cittazuddhi karanAra adhyAtmajJAnane pracAra karavAnI atyaMta AvazyakatA che. adhyAtmajJAna prApta karyAthI gRhasthamanuSyonA jIvanamAM utA ane zuddhatA prakaTe che ane teone pazuo paMkhIo mAne ane bhUte pratye zuddha premabhAva vadhato jAya che. adhyAtmajJAnathI rAjakIya vyavasthAonA prabaMdhamAM sarva jIvonuM hita thAya evI daSTine agrasthAna maLavAthI svargIyarAjyaka5pravRtti karI zakAya che. pratyeka manuSya vastutaH pitAne oLakhe ane AmennatimArga prati prayANapUrvaka AtmAnI sAthe paramAtmAne rAkhI zake evo prasaMga ANanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. karmakAMDanI pravRttiyomAM je ka azuddhatA hoya che tene zuddha karanAra adhyAtmajJAna che. aeva AryAvartAdi sarva dezomAM adhyAtmajJAnano pracAra karavAnI jarUra che. pAzcAtyadezIya jano rajoguNa ane tamoguNa pravRttimArgamAM vahIne phakta bAhyonnatimAM Asakta rahI anya dezIya jananI sAthe yuddhAdipravRttimAM pravRtta thayA kare che paraMtu teo je adhyAtmaka zAstrone abhyAsa kare ane adhyAtma tattvavettAonA samAgamamAM Ave te teo anyajIvonA hita kalyANathI aviruddha evI bAhyakAryapravRttine moTA bhAge sevI zake ane tethI teonI bAhyonnatinI samAnatA saMrakSAI rahe. sthalabuddhivALA ane viSayamagna bAlajI AdhyAtmika tattvanuM mahatva na avadhI zakatA hovAthI teone bAhyasthalamatanuM kaMI darzAvavAmAM AveluM mahatva upayogI thaI zakatuM nathI. bAhyasthala daSTie je vicAro ane mate baMdhAya che te AntaradaSTithI avalokatAM bhinnasvarUpavALA hoya che. atae AdhyAtmika draSTithI teo AtmAdi vastuonA anubhavagamya svarUpane avabodhI zake che; tethI teo AntaranI sAthe bAhyanA avalokanArA hovAthI padArthavivekamAM pramattabuddhivALA thatA nathI. adhyAtmajJAnavaDe sAdhuo ane gRhastha bAhya viSayonA saMbaMdhamAM AntarathI bhinna rahe che. adhyAtma jJAnanI mahattA tenI upayogitA AvazyakatA ane adhyAtmajJAnadaSTisaha vyavahAra ane dharmanA kartavya karatAM thatI jatI nirlepatAne antaramAM anubhava karavAmAM Avaze te A vizvanI svargIyadazA karavAnI pratyeka manuSya taraphathI pravRtti thaze ane vizvamAM sarvatra sarvathA sarvadA sArvajanika zAntinA ucca upAyonI vyavasthA cirasthAyI thaze. adhyAtmajJAnathI hadayanI uracatA thAya che ane tethI bAhAvatanamAM sudhArAvadhAre thAya che. AtmA potAnI unnatinA mArge pravahyA kare che ane pravahana karatAM rAgadveSanA tAbe vakramAge gamana karate For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 182 ) zrI karma graMtha-savivecana. nathI kAraNa ke te potAnA AtmAnI upayoga dazAthI kSaNekSaNe pragati ane avanatine mukAbale karato rahe che. jenAgomAM adhyAtmajJAnane mahatva ApyuM che tenuM kAraNa e che ke antaramAM udbhavatI mohanIya karmanI prakRtinA sAmuM adhyAtmajJAnavinA TakI zakAtuM nathI ane mehanIyakarmanI prakRtiyone sarvathA prakAre kSaya karI zakAto nathI. zrI mahAvIra prabhue chadmasthAvasthAmAM bAra varSa paryata adhyAtmajJAnadaSTivaDe mehanIyaprakRtiyonI sAthe yuddha karIne ghAtakarmone sarvathA kSaya karIne kevalajJAna prakaTAvyuM hatuM. A avasarpiNamAM covIsa tIrthaMkara thayA tenI pUrve ananta tIrthakaro thayA-vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze-te sarve adhyAtmajJAnadRSTithI paramAtmapada pAmyA pAme che ane pAmaze. mAnasika vicAro para aMkuza mUkIne manane AtmAnI unnati sarvathA sarvadA thAya e mArga darzAvanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAnanA nAme vizvamAM vyavahAra paramArtha kAryomAM sApekSadaSTi vinA nirapekSadRSTithI bhinnabhinna adhikArI jIvonA adhikArajJAnanA abhAve saMkucitadaSTi thatI hoya ane sarvanI adhikAra paratve kartavyapravRttimAM aneka prakAranA avarodhe upasthita karAtA hoya te te satya sApekSika adhyAtmajJAna kathI zakAya nahi paraMtu zuSka nirapekSa adhyAtmajJAna kathI zakAya. evuM khAsa lakSyamAM avadhArIne AtmonnatimArgahetubhUta adhyAtmajJAnanI sApekSapaNe prApti karavA prayatna karavo joIe. jyAre jyAre zuSka jaDakiyAvAdIonuM vizvamAM vizeSa saMkhyAmAM prakaTIkaraNa thAya che ane adhyAtmajJAnavinA teo laikika tathA lekottara kAryapravRttiyomAM guNa ane tamoguNanI vRttithI pravRtta thAya che ane vAstavika sAdhyabindune visarI jAya che tyAre tyAre kaI adhyAtmajJAnI mahAtmAne prAdurbhAva thAya che ane te adhyAtmajJAnI nyUnatAne pUrNa kare che; te mahAtmA adhyAtmajJAnanI prAptipUrvaka sarvatra dezI manuSyo paikI je je manuSyane je je karmapravRttimAM adhikAra hoya che te te jaNAve che ane antaranI zuSkatA jaDatAne nAza karIne tene sthAne jJAna Anandarasa ane nirlepatAne pragaTAvI zake che. je je vyone kartavyapravRttiyomAM je je apekSAe adhikAra hoya che te te karmapravRttiyomAM manuSyone adhikAra jaNAvanAra tathA jagatnI sArvajanika sevAomAM aneka rIte pravRtti karAvavAmAM hetubhUta adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAnathI AtmAmAM adhyAtmabhAvanAnA daDha saMskAra paDe che ane tethI bAhyakartavyo karatAM cittazuddhi Adi guNonuM saMrakSaNa thAya che ema anubhavaSTithI e bAbatane anubhavagamya karatAM sarva prakAranI zaMkAonuM nirAkaraNa thAya che. adhyAtmajJAnanI prAptivaDe sajInathI svAdhikAra prApta karI zakAya che ke je prApta thaela adhikAranuM Antarika tathA bAhyavartana sarva doSone nAza karIne AtmAne paramAtmadazAmAM ANe che. dhArmika sAmAjika, naitika ane rASTrodaya hetubhUta pravRttiyomAM AdhyAtmika bhAvanAnuM eTaluM badhuM zuddha bela vahe che ke jethI tatuM hatuM For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E AdhyAtmika bhAvanAnuM phaLa. ( 183 ) kArya pravRttiyAmAM madhyasthabhAva Ananda ane paramArthavRtti sadA kAyama rahe che. manuSyAnA vyavahAramAMthI AdhyAtmika bhAvanA jema jema vilaya pAmavA lAgI tema tema temanI rASTrIyakArya pravRtti vyApArapravRtti kSAtraka pravRtti naitikapravRtti sArvajanika sevApravRtti ane svayaMsa MdharakSakapravRtti vagere aneka zubhapravRttiye ane te te pravRttiyAnA janaka zubha vicArAmAM aneka prakAranI nyUnatA kSINatA ane astavyasta dazA thavA lAgI ane tenuM pariNAma saMprati manuSyonA jIvana vyavahAramAM je Avyu che tene bhUtakAlanI pragati sAthe mukAbalA karavAthI spaSTa satya abedhAi zake che ane hAya hAya aphsAsanA udgAre kharekhara svayameva prakaTI nIkaLe che. AdhyAtmika bhAvanAthI rajoguNu ane tameguNavRttirUpa cittanI azuddhatA vilaya pAmavA lAge che ane tethI svAdhikAraparatve aneka prakAranI bAhya sevAkArya pravRttiyAmAM matabhedAdika kAraNAmAM paraspara alanu saMgharSaNu thaI AtmavInA durupayoga thai zakato nathI. e bAbatamAM adhyAtmajJAnadaSTi ane AdhyAtmika bhAvanAnI paripUrNa upayogitA anubhavagamya thayA vinA rahI zakatI nathI. ataeva adhyAtmajJAna ane adhyAtmabhAvanAnuM prAkaTya thAya evA vyaSTiparatve ane samaSTiparatve sarva manuSyoe sadA sarvathA aneka upAyA levA joie ane AdhyAtmikajJAna ane AdhyAtmika bhAvanApurvaka sarva kAryapravRttiya karavI ke jethI azubha krodha mAna mAyA ane lAbhAdi doSothI dUra rahI zakAya ane kAryapravRttinA adhikArI banI zakAya. * AdhyAtmika ucca bhAvanAvaDe AtmAmAM eTalA badhA ucca tIvra draDha sauMskAre pADIne AtmarUpe pariNamavuM joie ke jethI jagatamAM pratyeka bAbatamAM zubhAzubhatva na bhAse vA paravastumAM AreApe zubhAzubha bhAse evuM prathamAbhyAsamAM bane tathApi tene zubhAzubha kalpanAe kalpAela zubhAzubhapadArthAMmAM jANavA ane dekhavApaNAnu phakata sAkSImAtratva rahe, paNa temAM pariNamavApaNuM na thAya. zarIradvArA bhogavAtA pace driyaviSayAmAM rAgadveSathI pariNamana na thatAM taTastha sAkSINe zAtA azAtAnu bhAtRtva vedAya ane navIna karma na baMdhAya evI rIte adhyAtmajJAnavaDe AtmAmAM pariNamavu joie. adhikAra pramANe kaceAganI pravRtti karAya paraMtu temAM rAgadveSe zubhAzubha pariNamana na thAya ane niSkAmabhAve sAkSIpaNe pratyeka kArya karAya evuM AdhyAtmika pariNamana kharekhara AtmAmAM thAya te ja kharekhara niSkAma karmayaiAgitvanA adhikArane prApta karI zakAya. paMcendriyAnA trevIza viSayA pratyeka iMdriyanI zakti chatAM grAhya thai zake che. AcArAMga dvitIya zruta * saMvat 1971 nI vanoMdha bukamAMthI pratipAdya prAsagika AdhyAtmika vizvapApayogI arRkhalAbaddha lekhAne pracalita viSayamAM utArA karavAmAM AvyuM che. A blekanA bhAva nA aMge nedhabukanA lekhA upayogI jANI dAkhala karyAM che. For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org ( 184 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana, skaMdha adhyayana cAvIzamAmAM nIce pramANe AtmajJAnI yatine sameSI bhagavate kathyu che. sadyathA NasakkAsa souM sahA soyavisayamAgatA / rAgadosAujetattha taM bhikkhU parivajae // 1065 // NasakA rUpamadayuM cakkhu visayamAgayaM / rAgadosAujetattha taM bhikhkhU parivajae // 1068 / / NosakkA gaMdhamagghAuM NAsA visaya mAgayaM / rAgado sAujetattha taM bhikhkhU parivajaya // 1071 // No sakaM rasamaNAsAtu jIhA visayamAgayaM / rAgado sAujetattha te bhikhkhU parivajjae // 1074 // No sakkA phAsaM NavedetuM phAsaM visayamAgayaM / rAgadosAujetattha te bhikhkhU parivajjae // 1077 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Pian zrotraviSayane pAmelA zubhAzubha zabdone nahIM suNavA te azakaya che, paraMtu tyAM bhikSuka rAgadveSane piravarUpa nahi dekhavAne zaktimAn thavAya nahi paraMtu cakSuprAptarUpamAM muni rAgadveSane pirahare. nAsikA viSayasa'prApta zubhAzubha gaMdhane nahiM suMdhavA zakitamAn na thavAya paraMtu tyAM bhikSuka rAgadveSane parihAra kare. jihvAviSaya prAptarasaanAsvAdane mATe zakitamAn na thAya paraMtu tyAM bhikSuka rAgadveSane parivarSe sparzendriya sa'prApta aSTadhA sparze nahi. vedavAne zikatamAna na thAya-arthAt kathya sArAMza e che ke sparze - ndriya aSTadhA sparzane saMvedyI zake che tene parihAra thai zake nahIM kAraNake sparzendriya jyAM sudhI hoya tyAM sudhI te aSTaprakAranA spardhAne jANI zake. sparzendriyane prApta thaela zItAAdi spardhAne sparzendriya vedI zake; sparzendriya kaI jaDa jevI thaI zake nahIM paraMtu AtmajJAnI sAdhu tyAM thanAra rAgadveSane parivaje. A uparathI sArAMza e grahavAnA che ke pAMca iMdriyAnA trevIza viSayAne svasthendriyane prApta thatAM vArI zakAya nahi para Mtu tyAM rAgadveSanA bhikSuka parihAra kare. asayata jIvA pAMca indriyonA trevIza viSayamAM zubhAzubhatva kalpanAyeAge rAgadveSa karIne karma grahaNa kare che. upara pramANe jJAnI ane ajJAnInI pAMce indriyAnI bAhyadazA teA keI apekSAe indriyaprApta viSayeAne anusarI eka sarakhI hoya che paraMtu aMtaraMgapariNatie bannemAM AkAza ane pAtALa jeTalA phera hoya che. jJAnI sAdhu pAMca iMdriyAnA trevIza viSayamAM rAgadveSane karatA nathI ane ajJAnI jIvA pAMca iMdriyAnA trevIza viSayAmAM rAgadveSa kare che. jJAnI sAdhu rAgadveSanI pariNatine tyaje ane Atmadharma pariNatine bhaje che tethI tenI AcArAMga sUtragata pacIzamA adhyayanamAM kathyApramANe AtmadazA thAya che sayathA- Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAna ane kriyA baMnenI AvazyakatA. tahAgayaM bhikkhu maNaMta saMjayaM, aNelisaM vinnucaranta mesaNaM / tudaMtivAyAhiM abhiddavaMNarA, sarehisaMgAmagayaMva kuMjaraM // 2 // tahappagArohiM jaNehiM hIlie, sasahaphAsA pharusAudIriyA / titirakara NANI aducetasA, girivvavAteNa Na saMpavevae // 3 // aNissio logamiNaMtahApara, jamajatIkAma guNehiM paMDie / imaMmiloe parateyadosupi, Na vijai baMdhaNaM jassa kiMcivi / sehunirAlaMbaNe appatiTTe, kalaMkalI bhAvapahaM vimuccai // 1092 / / uparyukata gAthAonA bhAvane AtmajJAnI sAdhu raheNImAM dhAraNa kare che. ane AtmaguNAmAM sthira rahe che. AtmajJAnI sAdhu sarva saMbaMdhothI mukata hoya che ane je je kAryo kare che temAM mehathI muMjhAtuM nathI. AtmajJAnI sAdhu potAnA AtmAne ucca guNavaDe saMskArI kare che. AtmAnA guNe vastutaH sattAthI AtmAmAM rahelA che ema je sAdhu jANe che te sAdhu kharekhara sattAmAM rahelA guNono AvirbhAva karavA samartha thAya che ane karma rU5 rajane khaMkherI nAkhI guNethI prakAzita bane che. AtmajJAnI sAdhu avazya AgamatajJAnavaDe karmayogI bane che. zAnayAkhyAM mokSa jJAna ane kriyA e be vaDe mokSa che. jJAnayoganI prApti karIne pazcAt kriyAthI arthAt karmavegane AdaryA vinA chUTako thatuM nathI. jJAnagadvArA kriyAyogamAM pravRtti karyAthI svAtmAnI salepatA nirlepatA kevI rIte che tene anubhava prApta thaI zake che. jJAnagIe priyAgamAM pravartavuM joIe. jJAnayogI karmayogamAM pravaryA vinA jagajInA upagrahathI ane karmaaNudhI mukata thaI zakato nathI. sevA bhakita pUjA vaiyAvacca paropakAra upadezavRtti dharmavRtti ane Avazyaka yiAo vagereno kriyAyoga athata karmayogamAM samAveza thAya che. dravya-kSetra kAla ane bhAvathI jJAnagI sAdhu je je kriyAgane Adara ghaTe che tene Adare che. adhyAtmazAstrone vAMcavAthI vA zravaNa karavAthI AtmajJAnanuM kiMcita svarUpa avabedhavA mAtrathI adhyAtmajJAnanuM hRdayamAM pariNamana thatuM nathI. adhyAtmatatvajJAtA thaI zakAya paraMtu adhyAtmajJAna prApta karIne sukha duHkhanA DhaMDhathI vimukta thavuM ane hRdaya para kaI paNa zubhAzubhatvanI asara na thavA detAM sAkSI tarIke rahI AtmAnA guNothI AtmAmAM pariNamavuM e anaMtaguNa duSkara kArya che. adhyAtmajJAnamAM pariNamatAM AtmAvinAnI anya vastuonuM ahaMmamatva viNase che. hADohADamAM adhyAtmajJAnanuM pariNamana thayA vinA nirupAdhimaya niHsaMganivRttimaya jIvana prApta thaI zakatuM nathI. pUrvanA munivarone adhyAtmajJAnanI kharekharI khumArI lAgI hatI ane hADohADamAM celamachaThanA raMganI peThe AtmAmAM adhyAtmajJAnanuM pariNamana thayuM hatuM tethI teoe mAyA upara pitAne paga mUkyuM hatuM 24 For Private And Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane aneka ghara pariSaha sahavAne samartha thayA hatA. gajasukumAla, skaMdhasUrinA ziSya, metAryamuni vagerenA dRSTAMte ema jaNAve che ke A pariNamana thayA vinA bhAvacAritra-nizcayacAritrapaNe AtmA pariNAma pAmI zakato nathI. adhyAtmajJAnanuM pariNamana thavAthIja tyAga dAna kSamA ane dayA vagere guNe sArI rIte pragaTI zake che. AtmAne sarva jaDavastuothI ane dehAdi jaDathI bhinnapaNe anubhavavAmAM Ave che tyAre sarpanI kAMcaLInI peThe ApoApa karmanA AvaraNe vikharavA lAge che ane nirAvaraNa sUryanI peThe AtmA sarva jJAnAdi zaktio vaDe prakAzI zake che; AtmajJAna thayA bAda kIrti ane apakIrtinI asara AtmA para na thAya e abhyAsa pADe joIe. koI gALa de ane kaI stuti kare tepaNuM nAma rUpanI kalpanAmAM pariNamana na thAya evI rItane abhyAsa seva joIe. AtmajJAniye duniyAnA mAna ane apamAnaprati lakSa detA nathI. mAna-apamAna stuti-nindA harSa zeka ane sukha duHkha vagerenA saMgo vacce AtmAne mUkIne temAM AtmA alipta keTale rahe che tenI tapAsa karavI ane tevA saMyego khAsa sevIne AtmAnI aliptatAne prakaTAvavI ke jethI punaH mahAdithI pAchA paDavAne prasaMga na Ave ane adhyAtmajJAnamAM AtmA pariName. adhyAtmazAstra vAMcIne ane zravaNa karIne adhyAtmajJAnamAM vijJa thavA mAtrathI AtmAnA svarUpamAM pariNamI zakAtuM nathI, paNa adhyAtmajJAnanuM pariNamana karavAthI sukhaduHkhAdithI Atma nirlepa rahI zake che. adhyAtmajJAna saMprApta thAya evA sarunI upAsanA karIne ane adhyAtmazAstrone abhyAsa karIne upasargo prApta thatAM AtmAnA upara zokAdinI asara na prApta thAya evI rItane abhyAsa sevA joIe. hajAre manuSya potAnI aneka prakAranI nindA karatA hoya te zravaNe saMbhaLAtI hoya, apamAna vagere dekhAtuM hoya to paNa AtmAnA upara jarA mAtra asara na thAya evI rIte jyAre pitAnA AtmAne anubhava Ave tyAre samajavuM ke adhyAtmapariNatie pariNamavAnuM thayuM kharUM. aneka prakAranI upAdhi zIrSa para paDI hoya, mRtyu vagere bhaye sAmA UbhA thaelA dekhAya ane aneka prakAranA rogavaDe zarIra gherAyeluM hoya tevA vakhate AtmA taTastha sAkSIbhUta thaIne azAtAdi de tyAre samajavuM ke adhyAtmajJAnanuM AtmAmAM pariNamana thayuM. zrI mahAvIra prabhu chadmasthAvasthAmAM anArya dezamAM vicaryA hatA. tyAre anArya loko temanI mazkarI-hAMsI karatA hatA, aneka kharAba zabdo vaDe gALo detA hatA. temanA upara dhULa uDADatA hatA. temanI aneka kharAba zabda vaDe helanA-nindA karatA hatA. AvA prasaMge mahAvIra prabhue adhyAtmajJAnavaDe svAtmAne sarva duHkhAdine sAkSI tarIke anubhavIne aneka zeka apamAna AdithI For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 saMzayAdi othI AtmAne nilepa rAkhave. ( 187 ) 66 antaramAM nirlepa rahIne kilaSTakanI nirA karI hatI, jJAnImunivara jyAM kilaSTa karmanI nirjarA thAya tyAM harSa-zokathI vimukata-niHsaMga thaIne vicare che. adhyAtmajJAnanA upadeza karavA vA adhyAtmajJAnanA pustaka lakhavAM sahela che paraMtu bhAvAdhyAtmavaDe AtmasvabhAvamAM rahIne ha-zAkAdi dvathI nirlepa rahevu e ghaNuM kaThina che. adhyAtmajJAnI munivare AvI dazA saMprApta karavA kIrtti-apakIrtti mAna ane apamAna vagerenA sayeAgAmAM hAthe karIne khAsa Ave che ane tevA DhomAM peAtAnA AtmA alipta rahe evA khAsa abhyAsa seve che. adhyAtmajJAnanuM paripakava pariNamana karavAne teo kIrtti ane apatti vagerenA saMcAgeAmAM AvIne peAtAnA AtmAnI parIkSA kare che na maLe nArI tyAre AvA brahmacArI "na maLe pati tyAM sudhI satI " na maLe saMpatti tyAM sudhI tyAgI '" '< kAi na batAve tyAM sudhI zAMta " kAminI na maLe tyAM sudhI niSkAmI " ityAdi jagamAM jyAM tyAM avalAkavAmAM Ave che. adhyAtmajJAnanu manana smaraNa karIne AtmAne eTalA badhA ucca karavA joie ke dRzyanA zubhAzubha prasaMgomAM samAnabhAve pariName. zAtA ane azAtAnA sthAnaka, prasa Mgo, mehanAM sthAnakA, prasaMgo, ane sAdhanAmAM peAtAnA AtmAnI tulanA karavI ane uparyukata sthAnA prasa Mgo ane sAdhanAmAM jo AtmA potAnA dharmathI cilata thatA nathI evuM anubhavAya tA vartamAna cAritryanI uttamatA prakaTI kharI ema jANavuM temaja parabhavamAM paNa hAlamAM prApta thaela adhyAtmajJAna guNu TakI raheze ema anumAna para AvavuM. adhyAtmajJAnanI paripakavatA karavA abhyAsa sevavA ane uparyukata sacgeAmAM nile patA rahe evAM sAdhanAvaDe anubhava grahaveA. 66 jema mahAyodha raNamAM laDavA jAya che tyAre tenA hRdayamAM mRtyubhIti hotI nathI. nAmarUpanI aha vRtti vismarIne te yuddha kare che tadvat AtmajJAnI vizvarUpa raNakSetramAM mAhanI sAthe yuddha kare che te Avazyaka kanyakArya karatA chatA zubhAzubhapariNAmathI lepAtA nathI. ataeva Avazyaka karma karavAno kharekharA adhikAra nile pAdhyAtmajJAniyAne ghaTIzake che. vizvamAM leAkeAnA zubhAzubha kAlAhalA vacce ubhA rahIne nirlepa rahevAnI zakita jyAre prApta thAya che tyAre avadhavuM ke adhyAtmajJAnanI paripakava dazA thaI. sarva prakAranAM Avazyaka kAryo karatAM chatAM antaramAM sarva jAtanI kAmanAonA nAza thAya tyAre avamedhavu ke kamAginI kharI dazA pragaTa thaI. adhyAtmajJAnavinA kamacAganA satyAdhikAra prApta thatA nathI. adhyAtmajJAnapUrvaka kayAga sevavAthI kayAMya baMdhana prApta thatuM nathI. sarvatra sadA sarvathA vAstavika svAtaMtryakama karavAnA adhikAra prApta karavA hoya teA adhyAtmajJAnane AtmAmAM pariNamAvavuM joie " pratyeka kArya karatAM duniyA mhene zuM kaheze ? A kAthI hune yaza maLaze ke nahIM " ityAdi je je vicArA prakaTe che tethI AtmAnI zakitayAnA hAsa "" For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 188 ) zrI kamalaga graMtha-savivecana. (nAza) thAya che tethI je pitAnuM saMrakSaNa karavuM hoya to AtmAne adhyAtmajJAna vaDe pariNAvavo joIe. sarva prakAranAM adhikAra prAptaAvazyakakAryo karatAM chatAM nirmukata rahevAne mATe paripakava jJAnadazA saMprApta karavI joIe. adhyAtmajJAnasvarUpamAM jyAre AtmA pariNAma pAme che tyAre bAhyakAmAM ahemamatvanI vRtti utpanna thatI nathI ane harSazeka rahitapaNe AtmAnandamAM magna thaIne karmayoga karAya che. adhyAtmajJAni mahAdezane hRdayamAM dhAraNa karIne karmavegane Adare che. teo saMmUri manI peThe kriyApravRttimAM pravartAtAM nathI. adhyAtmajJAni vyavahAranayapramANe vyavahAre bAhyathI pravarte che ane aMtarathI nyAro rahe che tethI teo citakriyAgathI bhraSTa thatA nathI. adhyAtmajJAni nA hastamAM kharekhara kriyAyoga (karmavega) rahelo hoya che. kriyAyoganA asaMkhya bhede. che tethI te viSe ekasarakhI sarvanI pravRtti amuka bAbatamAM hoya vA na hoya tethI te carcAnuM kAraNa nathI. adhyAtmajJAnImunivara zabdanA prahArane sahe che. jagatanA aneka vAprahArane sahana karIne svakartavyamAM aDaga rahe che. mRtakadehane zuci dravyanuM lepana karavAmAM Ave ane puSpamALAonuM paridhAna karavAmAM Ave temaja tene azuci dravyanuM lepana karavAmAM Ave te bannemAM tene kAMI harSazeka thatuM nathI; tadvat adhyAtmajJAniye jagatanI zubhAzubha vRttithI marelA hoya che tethI teone pUjavAmAM vA nivAmAM Ave to te bannethI temane kaMI asara thatI nathI. evI zabdanapratipAdya apramatta jIvanmukata mahAtmAnI dazA prApta karavAne te abhyAsa sevA joIe ke jethI ajJAnathI marelI duniyAnuM punarujajIvana karI zakAya. adhyAtmajJAnI caiitanyavAdI che ane je AtmajJAnI nathI te jaDavAdI che. pite AtmA chatAM jaDavatumAM sukhaduHkhanI kalpanAthI ahaMmamatva kalpIne rAgadveSavRttithI aneka karmane bAMdhe che. AtmA ane karmanuM paripUrNa samyaphasvarUpa avabodhAyuM nathI tyAM sudhI manuSya bAhyapadArthonI prApti mATe vizvanI sAthe yuddha kare che ane bhotikennatimAMja pitAnuM sarvasva kalpI le che. jaDavAdI arthAt nAstikavAdI dharmanI kriyAo yadyapi kare che to paNa jaDavastuomAM ahemamatvavRttithI tanmaya banIne rahe che. jaDasukhavAda mAtrathI sikaMdara vagere bAdazAhoe AryAvarta para svArI karIne karaDe manuSyane saMhAra karyo. bhale teo caitanyavAdI tarIke pitAne mAnatA haze paraMtu teonA kRtyo te jaDavAdIothI vyatirikta nahotAM ema kathatAM virodha Avato nathI. je manuSya sarvajIne pitAnA AtmAsamAna mAne che ane sarva jIvonI dayA vageremAM yathAzakti sevAdharmathI pravRtta thAya che teo kharekharA caitanyavAdIo che. gAmavat namUtig : parathati ja gharathati e pramANe jyAM sudhI daSTi thaI nathI tyAMsudhI caitanyavAdI vA adhyAtmajJAnI banavAne For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin AtmA eja paramAtmA. ( 189 adhikAra prApta thaye hAya ema kathI zakAya nahi. caitanyavAdI ekendriyathI mAMDIne pacedriyaparyaMta sarva jIvAne sattAthI paramAtmA tarIke bhAve che tethI te sarva jIvA prati ahiMsAbhAvathI vartI zake. emAM zuM Azcaya ? arthAt kAMI paNa Azcarya nathI. dhanAdi jaDavastuovaDe karADAdhipati tarIke vA rAjA tarIke peAtAne je mAnatA hoya ane sarvajIvAnI AjIvikA vageremAM sAhAyya na karatA hoya te prabhune vA koI dharmane mAnatA hoya te paNa vastutaH prabhu vA amuka dharmAMkama tenA hRdayamAM nahi utaravAthI te jaDavAdIja che ema tene AtmAja kahI Ape che. dayA dAna parApakAra satya asteya brahmacaya parigrahatyAga zuddhaprema ane bhakti vagere caitanyavAdanAM lakSaNA che. e lakSaNNA jyAMsudhI hRdayamAM prakaTe tyAMsudhI game te dharmanA manuSya potAne caitanyavAdI Astika tarIke mAnatA hoya tepaNa te nAstika che arthAt jaDavAdI che ema avamedhavuM. punarjanmavAdI kharAkharA je hoya che te pApanA kRtyothI dUra rahe che. je caitanyavAdIo punarjanmane mAnatA nathI te kharI rIte pApakRtyothI dUra rahI zakatA nathI ane te rajoguNu ane tameguNumAM sadA Asakta rahe che. adhyAtmajJAnice punarjanmane svIkAre che teo kharekharA caitanyavAdIo che. na adhyAtmajJAniye sarva prANIone sattAe paramAtmA che evI uccabhAvanAthI dekhe che tethI vastutaH peAtAnI ucca bhAvanAdRSTithI svAtmAne vyaktithI paramAtmA tarIke ucca bhAvanAnA saMskArAvarDa banAvavA samartha thAya che. AdhyAtmikajJAniyA adhyAtmajJAna bhAvanAthI eTalA badhA antaramAM masta thai jAya che ke teo pazu-paMkhI ane jhADA vagerene paramAtmArUpe avaleAke che ane teone paramAtmabhAvanAthI namaskAra kare che. paramAtmAnI sAthe je zuddha premathI taddIna banI jAya che; te AtmAneja paramAtmArUpe dekhe che. AvI dazA temanI paramAtma bhAvanAnA saMskArAvaDe vadhatI jAya che tema tema tenA manamAM udArabhAva paNa vadhatA jAya che. teo zArIrika vagere kriyAmAM pravRtti kare che tApaNa temAM muMjhAtA nathI paraMtu ulaTA tethI bhinnadazAvALA anubhavAya che. ajJAniye je je karmImAM ( kriyAmAM baMdhAya che te te kriyAothI adhyAtmajJAnIe mukta rahe che arthAt rAgadveSathI temAM teo khaMdhAtA nathI. musalamAnAmAM anna nAmanA eka mahAtmA thaI gayA che te potAnA AtmAne paramAtmArUpaja mAnatA hatA. jainazAstromAM mA so vamaLA-zrAmAM sa va paramAtmA AtmA teja paramAtmA che ema lakheluM che. zanardezane AvI tenI mAnyatAthI zUlI para caDhAvavAmAM AvyA paNa kharekhara tenI anahulakanI dhUnathI te anaghaja rahyo. A uparathI samajavAnuM ke adhyAtmajJAniyA-jJAnamAgIe sajIvAne paramAtmAerUpe bhAve che tethI teoja kharekharI jagatnI kriyAe ( karmAM ) vaDaeN unnati karavA samartha thAya che. adhyAtmajJAniyAnA hRdayamAM paramAtmA pragaTelA hovAthI For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 180) zrI karmayoga graMtha-savivecana. Wan ane tethI teo jIvatAjAgatA kharekharA hovAthI mAhathI marelA evA ajJAnIjIne pratibaMdha ApIne jIvatAjAgatA karavAne samartha bane che. adhyAtmajJAniyenI zArIrika ceSTAthI parIkSA karavI e to vyartha che. teonA vicAromAM bhAvanAomAM ane teonA Antarika uddagAramAM teo kharekharA prakAzI nIkaLe che. zarIranA dharmo te sarva manuSyanA sarakhA hoya che. AtmAmAM paramAtmatva mAnIne teo AtmAmAM eTalA badhA masta banI gayA hoya che ke teonI zArIrika pravRttidharmamAM paNa teonuM mana na lAgavAthI pUrva karatAM teonI judI ja avasthA anubhavAya che. adhyAtmajJAniyA jema keI zelaDIne rasa casIne kacAone pheMkI de che tema paDadarzanakathita dharmatane anubhavIne anekAntadRSTithI ApAgI sArabhAgane grahaNa kare che ane bAkInA bhAgarUpa kucAone gurugamathI jJAna pAmIne pheMkI de che tethI teonA hRdayamAM kadAgraha te rahetA nathI. sarva jI para teo maitrIbhAvanA dhArI zake che. adhyAtmajJAnIone AtmajJAnasaMbaMdhI samayaprAkRtamAM nIce pramANe kahyuM che. suddhaMtu viyANato, suddhamevappayaM lahadi jiivo| ANato du asuddha, asuddhamevappayaM lahadi // 179 // uvabhojamidiyehiM, davvANa macadaNANa midarANaM / jaMkaNadi sammadihi, taM savvaM NijjaraNimittaM // 205 / / davve uvabhujaMte, NiyamA jAyadi suhaM ca dukkhaM ca / taM sukha dukkha mudiNNaM, vedadi aha NijaraM Adi // 206 // jaha visamuvabhujaMtA, vijjA purisA Na maraNa muvayaMti / poggalakammassudayaM, taha bhujadi Neva vajjhade NANI // 207 / / jai maja pivamANo, aradibhAveNa majadi Na puriso| davvuvabhoge arado, NANI vi Na vajjhadi taheva // 208 // sevaMtovi Na sevadi, asevamANo vi sevago kovi| pagaraNa ceThA karasavi, Naya pAyaraNotti so hodi // 202 // NANI rAgappajaho, savvadabvesu kamma mjjhgdo| No lippadi kammaraeNa, dukaddamamajjhe jahA kaNayaM // 232 // bhuMjatassa vi dave, sacittAcittamissi ye vivihe| saMkhassa sadabhAvo, Na vi sakkadi kiNhago kAdaM // 237 // taha NANissa du vivihe, sacittAcittamissie dave / / bhujattassa vi NANa, Na vi sakkadi rAgadoNedu // 238 // jA saMkappa viyappo, tA kammaM kuNai asuha suha jaNakaM / appasarUvA riddhI, jAya Na hiyapa paripphurada For Private And Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtma jJAna saMbaMdhI samaya prAbhUta zuM kahe che ? ( 11 ) samayaprAmRte ahamiko khala suddho dasaNaNANa maio sadA ruvii| vi aththi majjha kiMciva aNNaM paramANu mittaMpi // 43 // ahamiko khalu suddhoya Nimmamo nnaanndsnnsmggo| tamhi Thido taJcitto sabve ede khayaMNemi NicchayaNayassa evaM AdA appANa mevahi karedi / vedayadi puNo taM ceva jANa attA du atANaM NANamayA bhAvAo NANamao ceva jAyade bhAvo / tamhA tamhA NANissa samce bhAvA du NANamayA // 138 / / jJAnI AtmAne zuddha jANate chate zuddhAtmasvarUpane prApta kare che. AtmAnI zuddhatA jANune tenI zuddhatAnA anubhavamAM upayogI evo AtmajJAnI svazuddhasvarUpabhAvanA baLe AtmAnA zuddha svarUpabhUta siddhaparyAyatvane prApta kare che. AtmajJAnI pratyeka karmacaMgamAM pravarte chate paNa AtmAnI zuddhatAne anubhava karI tenA upagamAM rahI zuddha samAdhisukhamAM lIna thaI zuddhAtmabhAvane pragaTAve che ane ajJAnI AtmAne azuddha jANato chate azuddhAtmabhAvane prApta kare che. pratyeka kSaNe game te sthitimAM he buddhisAgara ! evI saMjJAne dhAraka Atman !!! tyAre svAtmazuddhasvarUpane jANI tenA anubhavamAM rahevuM eja siddhaparyAyane prApta karavAnI uttama kuMcI che. "jevI daSTi tevI sRSTi" evuM samajIne buddhisAgara saMjJAdhAraka Atmana ! ! ! tyAre nAma rUpano ahaMbhAva vismarIne AtmAnA zuddhasvarUpanA upagamAM layalIna rahevuM e ja kharI yogasamAdhi che-evo upayoga dhAraNa kara. uccabhAvanAthI AtmAmAM zuddha paryAyane AvirbhAva thAya che. "jevo vicAra te AtmA che." e lakSyamAM rAkhIne AtmAnA zuddha svarUpanA upayogamAM sthira thaI jA. AtmajJAnI je kaMI kare che te nirjarAnimitta thAya che. pAMca iMdriyo ane chaThThA manavaDe samyagdaSTidhAraka AtmajJAnI cetana padArtho ane acetana padArthone upabhega kare che te sarve nirjarA hetubhUta thAya che. banArasIdAsa kartha che ke "jAnI moja ravI nijo retu hai" sacitta padArtho ane acitta padArthone upabhega karatAM niyamA sukha ane duHkha thAya che. A uparathI samyagadaSTi udIrNa evuM sukha duHkha anubhavato nirjarAne prApta thAya che. A uparathI samyagadaSTi AtmajJAnInI nirlepatAno anubhavIone anubhava prApta thAya che. - jema viSanuM upabhujana karatA chatA vidyApurUSe mRtyu nathI pAmatA. taddata pagalika karmanA udayane bhegavato chate jJAnI baMdhAto nathI. jema aratibhAve madhamAM maghaprati For Private And Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir - - - -- -- - - - - --- ( 192 ) - zrI kamaga graMtha-savivecana. pakSabhUta auSadha nAkhIne madha pIte chate monmatta thato nathI tathA kapabhegamAM arata e AtmajJAnI baMdhAto nathI. AtmajJAnI sevA chatAM paNa sevaka nathI ane ajJAnI asevo chato paNa sevaka che. jema keI paragRhathI AvelAne vivAhAdi prakaraNa ceSTA che tathApi vivAhAdiprakaraNane svAtmIyabhAvathI te prAkaraNika thato nathI tema AtmajJAnI bhejya upabhoga vastuomAM ahaMmamatvabhAvathI te te padArthone bhegavato hato abhegI che. anya koI prakaraNasvAmI nRtyagItAdiprakaraNa vyApArane na karate chatAM paNa prakaraNa rAgasaddabhAvathI prAkaraNika thAya tema ajJAnI bAhyavastuone bhoga na karo cho paNa te te vastuonA rAgasaddabhAvathI bhegI gaNAya che. sArAMza ke ajJAnI rAgAdisadbhAvathI te te vastuone sevato nathI paNa sevaka che. AtmajJAnI karmamadhyamAM gata chatAM paNa karmavaDe sevAtA nathI, kAraNa ke sarvadravyakRtarAga tyAga kare chate nirlepatva svabhAva pragaTe che. jema kardamamAM suvarNa levAtuM nathI tema rAgadveSAdi vikalpa pAdhirahita AtmajJAnI karmamAM lepAto nathI. jema kardamamAM loha lepAya che tema ajJAnI sarvadravyomAM rAgAdibhAve Asakta thaye chate lepAya che. paMcavarSI mRttikAnuM bhakSaNa karanAra zaMkha tatAne ja dhAraNa kare che paNa te zaMkhanI zvetatAne paMcavarNimRttikA jema kRSNa karI zakatI nathI tadvata AtmajJAnI paMceMdriya viSayone grahaNa karato chato paNa pitAnA Atmika ujavala svabhAvane tyAga karatA nathI. AtmajJAnI aneka sacittAcittamizrita dravyane bhagavate chate jJAnane rAgAdi bhAvayukta karI zakatuM nathI. jyAM sudhI saMkalpavikalpa che tAvat jIva zabhAzubhakarmane AtmA kare che. AtmA yAvat rAgAdi vikala5saMka9pa kare che tAvatu AtmAnI AtmasvarUpaRddhi hRdayamAM parikruratI nathI; AvI nirvikalpa sthitimAM sthita AtmajJAnIo tribhuvananA zahenazAha che. AtmajJAnI nIce pramANe svakIya zuddha svarUpanI bhAvanA bhAve che. huM eka zuddha AtmA chuM. darzana jJAna ane cAritramaya chuM, nizcayataH sadA arUpI chuM. mAruM vizvamAM kaMI paramANumAtra paNa nathI. paNa e vAta mag TrLa raMga raMguao resA vAdimAvA, rada lona annA / nizvayataH huM eka AtmA zuddha chuM. mamatArahita ane jJAnadarzana yukta chuM; temAM sthita ane temAM cittavALe thaye chata sarva AmravAdi parabhAvane vinAza karUM chuM. AtmA svakIya AtmAne prakaTa kare che ema nizvayanayanuM maMtavya che. AtmA AtmAne jANe che ane AtmA potAnA AtmAne veda che. je mATe jJAnamaya bhAvathI jJAnamaya bhAva utpanna thAya che. te mATe jJAni sarve jJAnamaya nizrayataH thAya che. pAna kArAvadarAM kArya maghatIti vavanA | avastha sarve mArA nimajJAnamathA jJAnena nivRtta mavatti AtmajJAnIo AtmajJAna pariNAmamAM sadA masta rahe che. AtmAnA ananta guNe ane paryAnuM prakAzaka AtmAnuM jJAna che. aeva sarva guNAmAM jJAna guNanI mahattA avadhavI. For Private And Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guru mahimA. ( 193) adhyAtmajJAnasaMbaMdhI samaya prAbhUtanAM amRta vacananuM manana karIne adhyAtmajJAnIo AtmasamAdhimAM masta banIne parabhAvane bhUlI jAya che. AvI adhyAtmajJAnasaMbaMdhI samyagadaSTi prApta karavAne zrI sadagurunA zaraNe rahIne sadagurunI kRpA meLavavI joIe. adhyAtmajJAnanI prAptimAM sadgurunI kRpA eja puSTa kAraNa che. zrI gurunI kRpA meLavyA vinA AtmAmAM adhyAtmajJAnanuM pariNamana thatuM nathI. aeva kathavAmAM Ave che ke adhyAtmajJAnI sadgurunuM zaraNa aMgIkAra karIne sadA temanI kRpA meLavavI. zrIsaddagurunI kRpAthI je je aMze adhyAtmajJAnanI prApti thAya che te te aMze kharekhara AtmAmAM pariName che. ane tethI AtmAnuM Antarika punarujajIvana svayameva prAdurbhata thAya che. gurunI kRpAvaDe ja adhyAtmajJAna prApta thAya che. atae gurukRpA mahimA kathavAmAM Ave che. ( haNi ) gunI kRpAthI maLe maMtra vidyA, gurunI kRpAthI TaLe che avidyA; gurunI kRpAthI maLe maMtra kucI, gurunI kRpAthI thatI jAta uMcI gurunI kRpAthI maLe suSka AzI, guru bhaktithI siddhi aSTa dAsI; gunI kRpAthI gurutva prakAze, sadA sAtvikabuddhi citta vikAze. gurunI kaLAo maLe jJAna Ave, gurunI kRpAthI mahAsiddhi thA; gurunI kRpAthI adhAyuM maLe che, gurunI kRpAthI kubuddhi TaLe che. gurunI kRpAthI maLe jJAna sAcuM, ahe te vinA jJAna che sarva kAcuM; thayA vizvamAM jeha sarvajJa sate, gurunI kRpAthI mahatve bhadanta. gurunI kRpAthI maLe ISTa dhAyuM, gurunI kRpAthI maLe che vicAyuM; gurunI kRpAthI thatI jIta dhArI, gusnI kRpAthI maLe ISTa yArI. gurunI kRpA e mahAmaMtra jANo, gurunI kRpAe mahAdeva mAne; gurunI kRpA viSNu brahmA ja pote, gusnI kRpAthI rahe chava te. gunI kRpAe maLe vargasiddhi, gurunI kRpAe maLe sarva Rddhi; gurunI kRpAmAM rahI daivI zakti, gurunI kRpAmAM rahI siddha vyakti. gurunI kRpAmAM rahyA deva devI, guru bhaktane vAta che iSTa evI; bharyuM ne gamyuM AvatuM sarva lekhe, kRpAdRSTithI sadguNo pUNuM pekhe. gurunI kRpAthI samAdhi maLe che, bhalA bhAvathI dhyAnamAMhi bhaLe che; gurunI kRpA meLa satyazikSA, bukSyabdhi gurunI kRpAmAM ja dIkSA. mokSamArganI satya niHsaraNabhUta adhyAtmajJAnanI pratyarthe zrIsaddagurunI kRpA avazya 25 For Private And Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 194). zrI kamaga graMtha-savivecana. thaT meLavavI joIe. gurunI kRpA eja gururUpa IzvaranI kRpA che. atae mumukSoe zraddhA bhakitathI gurunA pArtha sevI gurukRpA meLavIne adhyAjJAnanA abhyAsamAM lIna thavuM joIe. jeNe gurukRpAthI gurugamapUrvaka AtmajJAna meLavyuM hoya che te svAtmAneja izvararUpa mAne che, dekhe che-anubhave che. AtmajJAnI pitAnA AtmAne ja mahezvara dekhIne ane aneka nAmo ane AkArothI sAkAra IzvararUpa dekhIne kRtakRtya thaI jAya che. pazcAtuM te anyatra Izvarane zodhavAne tathA prArthanA karavA mATe paribhramato nathI. sarva jIja anaMta paramAtmA che ane temanI paramAtmasattAthI samagra vizva vyApI raheluM che ema te sattASTithI anubhave che ane tethI te saMgrahanayasattAdaSTie jyAM tyAM jemAM Izvaratvane avaloke che. AtmajJAnIne AtmajJAna dazA prApta thayelI hovAthI saMsAranA padArtho tene bAdhA karavAne zakitamAna thatA nathI. samudramAM ke taLAvamAM game te manuSya paDe te taravAnI jyiAnA abhAve temAM mRtyu pAme paNa je te tarakriyAno jJAnI hoya to tene jala mAravAne zakitamAna thatuM nathI. tadrata ISTaniSTa evA paMcaMdriyagrAhyapadArthone A saMsArasAgara che temAM ajJAnIo buDe che ane AtmajJAnIo te tenA upara tare che. IniSTakapAyelA padArthomAM DubakIo na mAranAra ane tenA upara taranAra evA AtmajJAnIne sAMsArika vaSayika padArtho bAdha karavAne zakitamAna thatA nathI. AtmajJAna jeone prApta thayuM che teo IcchAniSTa paMceMdriya viSayanA saMbaMdhamAM AvatAM chatAM nirlepa rahI zake che. aphINa semala vagere viSane je bhakSaNa kare che tenA prANano nAza thAya che paraMtu auSadhI vagerethI semala vagerene jeo mArIne amuka pramANamAM khAya che tenA prANanIzarIranI ulaTI puSTi thAya che. AtmajJAnIo sAMsArika bhAga padArthone AtmajJAnathI mArIne bhagave che tethI te te vaiSayika padArthothI teo baMdhAtA nathI. gRhasthAvAsamAM rahelA tIrtha karamAM kecit te cakravatti hoya che teo AkhI duniyAnuM rAjya kare che, sarva sAnukULa padArthone upabhega kare che chatAM teo baMdhAtA nathI. UlaTA teo karmanI nirjarA kare che AtmajJAnIone pAMce iDhiye hoya che. pratyeka idriyathI teo te te idriyagrAhya viSayane grahe che, paraMtu temAM ibrAnitvanI bhAvanAovaDe manane pravartAvatAM nathI; tethI teo ikiyanA viSayothI baMdhAtA nathI. AtmajJAnI cAle che, hAle che, khAya che ane pIe che, ItyAdika zArIrika karmomAM pravRtta thAya che. paNa AtmAne AtmA tarIke avabodhIne anya sarvanA ahaMmamatvathI mukata rahe che, tethI teo vedAntanI jIvanmukata dazA ane jainadRSTie samyagdaSTinI dazAne prApta kare che. karoDo-asaMkhya ajJAnI manuSyo karatAM eka AtmajJAnI manuSyanuM jIvana uttama che. karoDo ajJAnIo je pApa kare che tevuM pApa yadi je eka AtmajJAnI kare te paNa te AtmajJa hovAthI koDe ajJAnIo karatAM anaMtaguNahIna karmabaMdha kare che, athavA te te amuka kaSAyanA abhAve nirlepa rahe che. Atma For Private And Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shi divya cakSu kayAre prApta thAya ? ( 195 ) jJAnI agnisamAna che. agnimAM nAMkhelA sarva padArtho baLIne bhasmasAt thai jAya che. viSa udhaI vagerene agni bALIne bhasma karI nAMkhe che. paNa agnine kAI khALI zakatuM nathI. AtmajJAnI thaelA ane thatA evA karoDo doSone jJAnAgnithI khALIne bhasma karI de che. AtmajJAnIe te kAraNathI nirdoSa rahI zake che ane jJAnarUpa agnimAM peAtAnA AtmAne zuddha karI agnikulanA pAtra tarIke peAtAne kharI rIte vizvamAM jAhera kare che. AtmajJAnIe je je kaI kare che te te sarvamAM arhatva-mamattva ane amuka maryAdAthI baddha nahIM hAvAthI sarva jIvAnI sAthe temane AtmabhAva vadhatA jAya che. teonu AtmajJAna pratidina vikAsa pAmatuM jAya che ane teo vasudhaiva kuTumvam evI dazAmAM AvIne UbhA rahe che. teo pUrvakanI preraNAthI je kaI kare che te joke bAhyadRSTithI te ka doSarUpa gaNAtu hoya che tathApi vastutaH Antarika-mAnasika doSathI mukta hovAthI teo nirdoSaja hoya che ema avadhavuM. adhyAtmajJAnIonA hRdayamAM temanA AtmArUpI paramAtmA jAgrata thayela hAya che, tethI te sarvatra dhyeyadraSTie jIve teja paramAtmAe che evuM anubhavavAne samartha thAya che. A samagra vizvamAM sabhyaSTivaDe jAgrata thaelA manuSye sAkAra paramAtmAe che ane ajAgrata jIvA nidrita paramAtmAe che. game tevI kanI upAdhimAM teonuM paramAtmatva TaLatu nathI. A pramANe samagra vizvamAM jyAM dekhA tyAM jIva mAtra paramAtmArUpa jene bhAse che evA jJAnI paramAtmabhAvanAe vyakitataH paramAtmA che. paramAtmAne antaramAM anubhavavAnA che. AtmajJAnI AvI pUrNa zraddhAthI te sarva kriyA kalpanAone tarIne tenI pelI pAra rahelA paramAnandanA paramAtmArUpa banIne anubhava kare che. je peAtAnuM paramAtmarUpa che te traNa kALamAM TaLavAnuM nathI. sattAe paramAtmadravyamAM aMzamAtra pheraphAra thatA nathI. AvI eka vAra zraddhA thaI eTale paramAtmAne prApta karavAnuM divya cakSu pragaTa thai gayuM ema jANavu. AtmajJAnIo AvI AtmazraddhAthI bhraSTa thatA nathI. traNa leAkanA devatAe temane caLAvavA Ave te paNa teo AtmazraddhAthI bhraSTa thatA nathI. temanA upara samagra vizvamanuSya dhasI Ave tA paNu teo satya AtmazraddhAne tyajatA nathI. AtmazraddhAthI AtmArUpa paramAtmAne tame je kaheze te pramANe thaze ema pUrNa zraddhA rAkho. nAyamAmA caDhIne rumba: malahInavaDe ananta zaktimaya AtmAne prApta karI zakAtA nathI. ekavAra AtmAnI paramAtmabhAve zraddhA thaI te pazcAt AtmA pote paramAtmazaktiyAne prakAzita karaze. A bAbatamAM jarA mAtra saMzaya rAkhaze nahIM. saMrAyAmAM vinatti-ajJAnI saMzaya AtmA naSTa thAya che. eka vAra peAtAnA AtmAnA svarUpanI jhAMkhI karI ke pazcAt vicAro ane AcAremAM divya parivartana thavAnuM ja. AtmA-paramAtmAnA nAme ane AkAre je jaDa vastuo vizvamAM pUjAya che teno khyAla karatAM adhyAtmajJAnIe kathe che ke-e sarva AtmAneAja For Private And Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 196 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana, 5 mahimA che. AtmA je nAmathI duniyAmAM eLakhAya che te nAma paNa prabhurUpaja gaNAya che. AtmA rUpa paramAtmA je zarIramAM vase che te zarIra tathA te zarIranI prakRtice pazu paramAtmAbhAve pUjAya che. ahe| A keTaleA badhA AtmAnA mahimA che ! AvA AtmA A zarIramAM rahelA che ane teja paramAtmA che tenI navadhA bhakti rA. sa zarIradhAraka AtmAomAM tevI bhAvanAe rAkhA eTale AtmA pAtAnA paramAtmasvarUpe svayameva anubhavAze; anyatra phAMphAM mAravAnI kaMI jarUra nathI. sarva tIrthaMkarA AtmAne paramAtmArUpa jaNAve che. rAga dveSa jItavAthI sarvatra sarva manuSye paramAtmAe banI zake che ane tenAmAM kevalajJAna pragaTI zake che. karmanA nAza karavAthI AtmA teja paramAtmA bane che. AveA upadeza jinAe svataMtrapaNe daine sarva jIvAne svataMtra paramAtmAe banAvI dIdhA che tethI te samagra vizvanA dharma siddha Thare che. AtmA teja karmAbhAvathI paramAtmA thAya che AvA rAgadveSa rahita sarvajJa jine e upadeza dvIdhA che. e upadeza kharekhara samagra vizvavartimanuSyanA kalyANArthe che. vizvamAM svataMtra dharma-rAgadveSa rahita AtmAne karavA eja che. AveA AtmajJAnIone anubhava Ave che tethI teo paramAtmabhAvanAnI mastImAM layalIna rahIne akhaMDa sukha bhogave che. AtmajJAnIe mehanI sAthe yuddha karIne mAhano parAjaya kare che. AtmajJAnIo viratipaNAne prApta karIne kharA mahAmunivarA ane chevaTe paramAtmAe bane che. AvuM svarUpa avaLeAdhAyA pazcAt kANu kalpanAmaya smRgajalasadeza sAMsArika sukhAne sukha tarIke mAnI zake ? arthAt koI paNa mAnI zake nahi. jenA hRdayamAM adhyAtmajJAnarUpa mahAjAjavalyamAna agni pragaTa thayA hoya tenA hRdayamAM ahaMmamatva doSo . bhasmIbhUta thayA vinA rahe nahi e nizcaya che. evA nizcayane anubhava karI eTale ApoApa hRdayamAM satyanA anubhava thaze. AtmA teja paramAtmA che. AtmAja paramAtmA che evI adhyAtmabhAvanAthI tyajAyalI duniyA paraspara eka bIjAnA prANanA nAza kare che ane dAsanI koTImAM AvIne parataMtratAnI eDImAM jakaDAelI saDe che. bhArata dezamAM jyAre adhyAtmajJAnarUpa sUrya pUrNa kalAe prakAzatA hatA tyAre bhArata dezanA manuSyo sukhI svataMtra ane vizvamAM sarvAMpari gaNAtA hatA. jyArathI temanAmAMthI adhyAtmajJAna TaLavA mAMDayuM ane tenu sthAna dAsabhAvanA ane jaDa kriyAvAda levA lAgyuM. tyArathI bhAratanI paDatI thayelI che ane hAla paNa tevI sthiti dekhAya che. adhyAtmajJAnarUpa sUryanA prakAza jyAre bhArata dezamAMthI peAtAnA karaNAne anyatra prasAravA lAgyA tyArathI bhAratamAM aMdhakAra vyApta thayuM ane tethI tIDAnI peThe aneka jaDa karmakAMDI matA prakaTavA lAgyA. bhArata dezamAM adhyAtmajJAnanA khajAnA ghaTAvA lAgyA tyArathI bhAratavAsIo caitanyavAdI evuM nAma dharAvatAM chatAM jaDa pUjArI banI gayA. sArAMza e che ke-jyArathI AtmajJAna maMda thavA lAgyuM tyArathI For Private And Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmA te paramAtmA. ( 197). jaDa vastuomAM sukhanI buddhi prakaTavA lAgI ane manuSya jaDa vastunA sukhanI bhrAntie dAsa banIne jaDavastuone pUjavA lAgyA tathA temAM mamatA karavA lAgyA. zrI mahAvIra prabhue eka vakhate Arya deza para adhyAtmajJAnane pUrNa prakAza nAkhyo che te bhArata deza hAla aneka paMthamAM jakaDAIne satyanI upAsanA karavA samartha thato nathI, "ke chokaruM ane gAma zeThuM' tenI peThe dharmaguruo paNa jaDa vastumAM AtmAne ane sukhane mAnavA lAgyA tethI bhAratanI adazA thaelI che. jo ke bhAratamAM hajI adhyAtmanA dhAraka mahAtmAo che paNa te thoDA pramANamAM che. adhyAtmajJAna vinA satya ktavyathI manuSyo parAbhukha rahe che. dharmakathAnuga, caraNakaraNanuyoga vagere anuyego ke je dharmanA aMge che teo paNa dravyAnuga pratipAdita adhyAtmajJAnathI jIvI zake che. AtmA ane AtmajJAna vinA kathAnuyoga ane cAritra kriyAonI mahattA aMza mAtra paNa siddha thatI nathI. ataeva AtmajJAna prApta karIne uparanI bAbatane anubhava karavo joIe. A bAbatamAM aMdhazraddhAthI kaMI mAnI levAnI jarUra nathI. AtmAnA guNapane anubhava karo. sarva deva devIo ane manuSya e sarvamAM AtmAo che tethI te ramaNIya lAge che-AtmAmAMja ramaNIyatA lAge che. AtmAthI tyajAyalA mRtadehamAM kaMI ramaNIyatA lAgatI nathI. zarIramAM mukhamAM vagere aMgamAM ramaNIyatA vastutaH nathI; vastutaH te priya nathI. AtmAnA saMbaMdha upacAre te ramaNIya lAge che. vastutaH ISTa mitro ane premIo vageremAM teonA AtmAoja priyasvarUpa-ramaNIyasvarUpa anubhavAya che ema anubhava karatAM anubhava thaze. AtmAne dhAraNa karelA svazarIramAM yAvat AtmA che tAvatu temAM ramaNIyatA-priyatA bhAse che te AtmAne ja laIne anyathA AtmAnA abhAve te zarIranI je avasthA thAya che tene anubhava sarvane che. caitanyavAdIo caitanyapUjaka evA AtmajJAniye AtmAnA svarUpamAM dhyAnathI magna rahe che. AtmajJAnIo AtmAo teja paramAtmAo che evI dhAraNamAM magna thaIne ekendriyathI te paMceMdriyaparyata sarva jIvone paramAtmAorUpe bhAvIne aMduM ane laOM zabda vAgye sarva jIvonuM paramAtmasvarUpa che evo nizcaya karIne nIce pramANe ugAre kADhe che. AtmA te paramAtmA jyAM tyAM ja sarve arthe 3% 3% 34 vanaspati pANI pRthvImAM agni vAyu jIvo % 3% 34 sarovaro nadIo pahADomAM ahaM 34 paramAtmA sattAe ekaja anekaja vyaktie paramAtmAe te ahIM 34 34 34 zuddha thayelA siddhAlayamAM muktAtmAo aha" ajha 83 8 jyAM dekhuM tyAM paramAtmAo, AtmAe, e tibhAve ahaM kaOM 34 34 citanya ceSTAe vikase aha* 34 34 prANIo paramAtmA che aha 34 8 For Private And Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (198). zrI kamaga graMtha-savivecana. pazu paMkhIo paramAtmAo aha" ajha 3OM OM anubhave te vyaktibhAve ahe che ke che jJAnarU5 mahimAe vikase aha" ke meM. prabhurUpa duniyAnA cha aha* OM OM OM svamAM sarve sarvaviSe huM anekAntathI aha" 3. sarva dezamAM sarva kAlamAM ahaM chuM paramAtmA aMze aMze guNasthAnakamAM paramAtmAo a" $ % 3 pUrNapaNe upara guNasthAnaka ayogIe aha' u>> >> AtmAothI seMdarya che dekhAtuM A ahe" kaOM OM OM.. premAkarSaNa AtmAonuM nayasApekSe aha' 33 >> aM OM zAntiH zAntiH zAntiH jagamAM . OM OM OM upayoge sarvatra sadA te aha >> OM 3 dhyAne siddha vyaktie ahaM 3 % $ AtmajJAnI sarvananI sApekSatAe sattAnayaSTi Adi daSTie paramAtmabhAvanAmAM lIna thaIne sApekSanayapUrvaka AtmArUpa paramAtmAne gAya che ane temAMja masta bane che. sarva saMsArI jIvo sattAe paramAtmA che paraMtu vyaktinI apekSAe tibhAve paramAtmA che. sattAnI apekSAe sarva jIvomAM siddhatvabhAvanAe adhyAtmajJAnIe uparyukta daSTi avabodhavI. siddha paramAtmAo evaMbhUta nayanI apekSAe che. samyagadaSTigaNasthAnakathI prAraMbhIne bAramAM guNasthAnakaparyaMta vartAnArA antarAtmAo vastutaH sattAe paramAtmA che. sattAgrAhaka nayApekSAe sarva jIvone siddho mAnIne adhyAtmanAnIo svAtmAne uccabhAvanAo vyakitamAMthI paramAtmA banAve che. sattAe sarva jIvone paramAtmArUpe bhAvavAthI svasamayanI ArAdhanA thAya che ane vibhAvika bhAva parasamayathI parADamukha thavAya che. adhyAtmajJAnIo AtmAne arthana ane zabdanaye dhyAve che ane A mapayane paripUrNa AvirbhAva karavA prayatna kare che. AtmajJAnIoe nonA sAdAIi Tdu do tad yacaDhavaM" mana vacana ane kAyAnA coganuM jevI rIte samAdhAna thAya tevI rIte pravartavuM. mana-vacana ane kAyAnA yoganI sthiratA jema vadhe tevI rIte AtmabhAvanA pravartavAthI adhyAtmajJAnane vikAsa thato jAya che. AtmajJAnIoe potAnA mATe anya manuSyo je kaMI TIkA kare te prati lakSa na devuM joIe. duniyAno eka mata kadi thayo nathI ane kadi thanAra nathI. satyane duniyAe ekadama svIkArI lIdhuM nathI ulaTuM satyanA vaktAonA prANa levAmAM AvyA che. zrI mahAvIra prabhue anArya dezamAM vihAra karyo te vakhate temanA upara patthara pheMkavAmAM AvyA hatA ane For Private And Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhikAra pramANe pharaja bajA. ( 19 ) herika Adi asatya zabdo vaDe temanI helanA karavAmAM AvI hatI. kevaLajJAnI vItarAga vIra prabhu jevAne mATe sarva duniyAno eka sarakho abhiprAya kevI rIte hoI zake? je zrI vIra prabhune tera vA cauda lAkha jaina pUjya daSTie juve che ane temane paramAtmA mAne che te zrI mahAvIrane brItio musalamAne ane bauddho vagere paramAtmA tarIke svIkAratA nathI. ulaTuM temane kAphara vagere zabdothI belAvavAmAM Ave che. mahammada pigaMbarane musalamAne je dRSTithI pUje che ane temanI zraddhA rAkhe che te dRSTithI jene hinduo vagere mahammada paigaMbarane mAnatA nathI. isukAITane brIstio je dRSTithI mAne che te dRSTithI anya bauddha ane hinduo vagere dharmavALAo mAnatA nathI. pitAnA maMtavyano sarva leko svIkAra kare e to traNa kALamAM vizvamAM banyuM nathI banavAnuM nathI. adhyAtma jJAnane nahi mAnanAra evA nAstika jaDavAdIo, ekAMta jaDavAdIo aneka kuyuktiothI ekAte AtmajJAna(brahmajJAna)nuM khaMDana karavAnA ane AtmajJAniyene dAbI devAnA aneka prayatno karavAnA. Ama sadAkALa banyA kare che. AtmajJAniyonI badabaI karavA mATe jaDakriyAvAdIo zuM bAkI nahIM rAkhe? evuM prathamathI jANIne AtmajJAnane mArga aMgIkAra karavo joIe. AtmajJAna karavAne jeo kIrtinA pUjArI hoya ane jeone dunIAnI vAhavAhamAM vRtti baMdhAI hoya teonI adhikAritA nathI ane teoe AtmajJAnanI AzA rAkhavI nahi; kAraNa ke A duniyAnI kIrti apakIrti vAhavAha vagere bhUlyA vinA AtmajJAnanuM divyajIvana prApta thatuM nathI. AtmajJAnI thanArane sUcanA ke duniyA tamArI apakIrti eTalI badhI kare ke vAyarAmAMthI paNa tamane tevA zabdo saMbhaLAya to paNa marelA maDadAnI peThe tamAre kIrti ane apakIrtimAM AcaraNa karavAno prayatna seva paDaze. duniyA tamane dhikkAre te paNa tamAre dhikakAranA zabdo hasIne bhUlI javA paDaze. evo pahelAthI nizcaya karIne ane duniyAmAM rahyA chatAM duniyAnA zubhAzubhabhAvane namaskAra karIne adhyAtmajJAnane mArga aMgIkAra karaze to tame adhyAtmajJAnanA divyajIvanane sAkSAtkAra karIne pitAnA AtmAne paramAtmarUpe anubhavI zakaze. AmAM aMzamAtra asatya nathI; ema tamAre vizvAsa dhAraNa karIne AtmajJAnamArgamAM pravezavuM. adhyAtmajJAnamAM praveza thavAthI duniyAmAM pracalita sarva dharmonuM rahasya tamane samyagadRSTithI samyapaNe avabodhAze ane sarva tIrtho, sarva devo ane sarva mahAmAonA svarUpane ataramAM anubhavaze. je IzvarathI tame pitAne dUra mAne che te zvara te AtmAnA asaMkhyAta pradezarUpe svayameva jhaLahaLI uThaze. tame duniyAnI parIkSA karavA IcchA na rAkho ane duniyA tamArI parIkSA karIne je abhiprAya bAMdhe te upara lakSya na rAkho. tamArA adhikAra pramANe vyAvahArika ane dhArmika je je kartavyarUpa pharajo tamAre adA karavAnI hoya te karyA kare ane temAM pitAnA AtmArUpa paramAtmAnuM For Private And Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- -- ---- -- ( 200 ) zrI karmacAga maMthansavivecana. zreyasthAna karIne AnaMdathI varyA kare. aneka dukhamaye rahIne paNa aMtamAM sukhasvarUpa pote huM Izvara chuM ema bhAvanA kare. saMmUchimanI peThe athavA AMdhaLI cAkarUMDanI peThe vizvapravAhamAM andhazraddhA rAkhIne na taNAo. AtmAmAM baLa prakaTAvIne mithyA hemone dUra karI vizuddha premathI sarva jIvatA devane pUje dhyA ane teonA AtmAonI sAthe svAtmAne eka rasarUpa karIne tene abhedAnubhava anubhavo !!! AtmajJAna ane AtmajJAniyone dhikkAranArAone paNa teo sattAe paramAtmA che evA paramAtmabhAvathI dekho ane potAnA hadayamAM ucca saMskAro pADo. dhikkAranArAo kharekhara AtmajJAnabhAvathI ApaNane avadhatA nathI. jo teo AtmaSTi pAmaze te ApaNane AtmadraSTithI dekhaze. temanA jevI ghaNuM bhavamAM ApaNe paNa jaDavAda daSTi dhAraNa karI hatI mATe temAM kaMI Azcarya nathI. tame keIthI baMdhAyelA nathI ane keI tamane bAMdhavA samartha nathI ema pitAne anubhave !!! tame pitAnA AtmarUpa izvaranI sanmukha dRSTi dhAraNa karIne sarva kare eTale tamArI AMkhe satyane ja prakAza paDaze ane kartavyamAM paNa satyaja tarI Avaze. karmamAyA e zarIranI chAyA samAna che. tenA sAmuM doDavAthI te kadI pakaDAI zakAze nahi. paraMtu jyAre ApaNe AtmasUryanA sammukha gati karIzuM tyAre te potAnI pAchaLa raheze. AtmArUpa paramAtmA tame che. bAkI dazyamAM tame hoja nahi. evo dvabhAva dhArIne potAnA AtmAne pratyeka kAryamAM arUpI niraMjana taTastha dekhaze te vizvanATakane kharekharo anubhava tamane thaze. taTastha rahIne dekhavuM ane taTasthapaNe jANavuM ane taTastha rahIne duniyA saMbaMdhI sarva vicAro karavAthI AtmArUpa paramAtmA kharekhara dehamAM rahyA chatAM sahajAnanda bhegavavA samartha thAya che. be mallo malla kustI kare che temAM banene kustImAM je AnaMda paDe che tenA karatAM rAgadveSane tyAga karIne taTasthapaNe banene dekhanArAone vizeSa Ananda pragaTe che. nATakazALAmAM nATakIAo je je potAno veSa kare che temAM phakata teonI AjIvikA buddhi hovAthI teone veTha samAna pravRtti lAge che. teone pUchavAmAM Ave ke tame e nATaka bhajavatAM keTalo badho Ananda prApta karyo che ? tenA uttaramAM teo kaheze ke kaMi nahIM. amAre pATha amee duHkha veThIne bhajavyuM che. have nATaka prekSakone pUchavAmAM Ave ke tamane nATaka prekSaNathI AnaMda thaye ke kema ? tenA uttaramAM teo kaheze ke amane ghaNe AnaMda tha. nATaka prekSake paNa kharekhara taTastha gaNAya nahIM tathApi teone yatkiMcit taTastha daSTithI nATaka dekhavAthI Ananda thaye; to jyAre samyagadaSTipaNAnI taTasthaSTi Ave ane AtmAnI kharekharI taTasthatA pragaTe to prArabdAdhige karmacagI hovA chatAM sahajAnandanI jhAMkhIne pUrNanubhava thAya ane uttarottara divyajIvanane prAdurbhAva thAya. kareDa kAryonI vaccamAM karmane pravRttiyukata chatAM taTastha daSTithI sarva dekhavuM ane jaDapadArthone asat For Private And Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org taTasthatAnA abhyAsa Avazyaka che, (202) mAnIne temAM thanArI ahaMmamatvavRttine dUra karI devI. je kAle je Avazyaka kArya karavAnuM hAya che te karyA vinA chUTake thatA nathI tyAre te vakhate taTasthatA ane sAkSIpaNuM dhAraNa karI anAsikatathI kArya karavAnI Teva pADavI joie. AtmajJAnI taTastha dRSTithI anAsikatapUrvaka je je kAryAMne kare che te te kAryAM ajJAnI avRttipUrvaka kare che. AtmajJAnIe ane ajJAnIonA zarIranI bAhyaceSTAo te kArya paratve eka sarakhI hAya che paraMtu temAM je pheraphAra hAya che te to sabhyaSTi ane asamyamAM avodhavA, nirviSadADhAyukata ane viSadADhAyukata sarpanI bAhyakriyA tA eka sarakhI hoya che paNa je bannemAM pheraphAra che te te viSa ane nirviSadADhAnI apekSAe che. adhyAtmajJAnIe nirviSadADhAyukta sarpanA jevA hoya che. teonI AtmatA tenA savicArAja che. AtmajJAnIe bAhya karmo karatA chatAM paNa nirlepa rahe che tenu kharU kAraNa pratyeka karmamAM taTasthatAbhAva ane sAkSitva eja che. zrI kRSNane karmAMmAM sAkSitva hatuM. jainaSTie te antarAtmA ane teja bhAvI paramAtmA che. AtmajJAna thayA vinA pratyekakA mAM taTasthatA rahI zake nahi. sa paudgalika padArthonA saMbaMdhamAM chatAM tenA pAsamAM rahevApaNuM na thavuM e taTasthatA vinA saMbhave nahIM. sarva saMdhAmAM taTasthabhAva AvyA vinA A duniyAmAM vanamAM gharamAM pravRttimArgamAM ekAMtamAM ane anya game te kArya karatAM vAna karatAM pagale pagale du:kha che. atamajJAnIne sAkSitvabhAva pragaTe che tethI te duHkhanA hetuone duHkhapaNe pariNamAvI zakatA nathI ane peAtAnA AtmA upara du:khanI asara na thAya evuM AtmakhaLa speAravIne AtmAnA AnaMdane anubhava kare che. duHkha piraNAmane peAtAnA AtmAmAM na pragaTAvavA devA e AtmasAkSIbhAva ane taTasthabhAva upara AdhAra rAkhe che; mATe AtmajJAnIoe sarva saMbadhomAM ane sarva kAryAMmAM taTasthabhAva dhAraNa karIne zuddhopayAge vavu. je je iMdriyadvArA je je kAryAM thatAM hoya temAM sAkSIbhUta thaIne taTasthapaNe dekhyA karavAM ane tethI peAtAnA zuddhAtmAne bhinna avalAkave. AhArAkrikriyAmAM AtmAne taTasthapaNe avalAkavA ane AtmAnA zuddhopacegavaDe AhArAkrikriyAne taTasthapaNe avalAkavI. A pramANe taTasthatAnA abhyAsa vRddhi pAmavAthI sarva vastuone bAhyathI saMga chatAM aMtarathI niHsagapaNuM pragaTavAnuM ane sa dASAmadhye rahevA chatAM dASAthI mukatapaNuM rahevAnuM -evuM paripUrNa vizvAsathI mAnavu. adhyAtmajJAnI A pramANe sa kAryAM karatAM chatAM muktimAM pravezavAnA taTasthatAne daravAjo ughADI de che ane tethI adhyAtmajJAnIone muktimAM saheje praveza thAya che. AtmajJAnIe pAtAnA AtmAne zuddhopayege bhAvavA ane je je bAhya vastuonA paricayamAM AvavuM paDe te te bAhya vastuomAM paramAtmAnA zuddha svarUpane avalAkavAnI upacArathI bhAvanA karavI. Ama karavAthI AtmAnI 26 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 202 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ucabhAvanA nAza thaze nahi ane AtmAnI zuddhatA banI raheze. AtmajJAnIe je je kriyAo bAdathI karavAnI hoya temAM paramAtmAno upacArathI Aropa karIne temAM paramAtmarUpa dayeyavRttithI sthira thavuM ke jethI paramAtmabhAvanA eja zuddhopayogamAM pariNAma pAme ane tethI bAhyamAM nibaMdhapaNuM rahe. dariyAmAM metI kADhavA utarI paDelA manuSyanI cetarapha asaMkhya maNa jaLa hoya che paraMtu te jalathI tArUne nAza thato nathI, kAraNa ke tArU taravAnI kriyA jANe che; tadrata vizvamAM svAdhikAre aneka kAryamAM pravRtta thaelA jJAnayegIne anekakAryo baMdhana karavA zaktimAn thatA nathI; kAraNa ke jJAnayegI karmacAgane Adarato chato sarva kAryomAM nirlepa rahevAnA jJAnane upayoga karI temAM anAsakitathI pravarte che. semala aphINa vagere viSa padArthono upagapUrvaka vyApAra karanArane viSa kAMI bAdha karavA samartha thatuM nathI. taddata jJAnagI kagI banIne svAdhikAre aneka vyAvahArikakAryone kare che chatAM temAM te anAsakti ane sAkSIbhAvathI vartate hovAthI baMdhAte nathI-e tenI samyadRSTinuM kArya avadhavuM. bharatarAjAe pakhaMDa sAdhatAM aneka manuSyane saMhAra karyo paraMtu teNe samyagdaSTipUrvaka karmavega AdareluM hovAthI teoe caturdaza guNasthAnaka dazAnuM jIvanamukatatva prApta karIne aMte Adarza bhuvanamAM AtmabhAvanA bhAvIne kevaLajJAna prApta karyuM. zAMtinAtha kuMthunAtha ane aranAtha e traNe cakravatI hatA. gRhasthAvAsamAM cakravarti padavI megya aneka prakAranA temaNe bhega bhogavyA hatA ane aneka yuddhAdi kAryo karyA hatAM chatAM samyagdaSTinA pratApe amuka kAryomAM nirlepa rahIne sAdhupaNuM aMgIkAra karI kevalajJAna prApta karIne mukitapada pAmyA. teonAmAM sarva kAryo karatA chatAM taTasthatA ane AtmasAkSIpaNuM pragaTayuM hatuM tethI teo manathI samAnatA prApta karI zakayA hatA ane tethI teo gRhasthAvAsanI karmacAganI zALAmAM bhegAvali karmone bhAgavatAM amakApekSAe nirlepa rahIne AgaLa vadhI dIkSA aMgIkAra karI paramAtmapada prApta karI zakayA hatA; ApaNu AtmAmAM paNa tenI sattAo zakitayo che. AtmajJAnI samyagadaSTinI apekSAe paramAtmA che. dvitIyAne caMdraja kharekhara pUrNimAne caMdra che. dvitIyAnA caMdravinA anya caMdra kaMI pUrNimAne caMdra thaI zakato nathI. tadvata atra paNa avadhavuM ke samyagadaSTidhAraka AtmajJAnIoja paramAtmAo tirabhAve che ane teo AvirbhAve paramAtmAo thaI zake che. samyagudRSTidhAraka jJAnIo sarvaviratitva aMgIkAra karIne sAdhuo thAya che. gRhastha samyagaSTidhAraka jJAnIo karatAM sAdhuo anaMta guNa uttama che; kAraNa ke teoe sarva saMgane tyAga karIne sAdhupaNuM aMgIkAra karyuM che. A vizvamAM adhyAtmajJAnI sAdhuo munio AtmasukhanA bhakatA bane che. teo bAhya AyuSya jIvana jIvatAjAgatA ane Antarika jJAna darzana cAritryAdika jIvane jIvatA For Private And Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir appA so paramappA. (203 ) jAgatA sAdhu parameSTi deva che. dIva dIvAthakI thAya che tema teonI sevA upAsanA karavAthI adhyAtmajJAna pragaTI zake che. adhyAtmajJAnI sAdhuonI sevA karavAthI A bhavamAM muktinA sukhane anubhava maLe che e kharekharI vAta che ane tenAthI indriyAtIta parabrahmasukhane vizvAsa prakaTavAthI kharekhara tyAgabhAva prApta thAya che. adhyAtmajJAnI sAdhu pAse javAmAtrathI ane temane thoDoghaNo upadeza zravaNa karavA mAtrathI kaMI adeyAtmajJAnanI jhAMkhI ekadama pragaTatI nathI, paranta adhyAtmajJAnI munivaronI aMtaHkaraNapUrvaka sevA ane temanA upadeza para vizvAsa rAkhavAthI tathA te pramANe pravRtti karavAthI AtmasukhanI arthAta muktisukhanI jhAMkhI thaI zake che. AtmArUpa paramAtmAnI jhAMkhI thaI zake che. AtmArUpa paramAtmAnI jhAMkhIne anubhava thayo eTale samajavuM ke paramAtmAnA darzana thayAM. AtmA e ja paramAtmA che ane tenuM sukha anubhavanAra paNa svayameva AtmArUpa paramAtmA che. ataova indriyAtIta Atmasukhano anubhava thatAM paramAtmAne parokSa dazAmAM antaramAM pratyakSa sukhadanarUpa sAkSAtkAra thayo ema mAnavuM. AmAM sukharUpaja paramAtmA che kAraNa ke sukhaguNathI guNI evA paramAtmA bhinna nathI. jyAre tyAre paramAtmasvarUpanI jhAMkhI thAya che te vakhate AtmasukhanI ghena pragaTe che ane e AtmasukhanI ghena jANe traNa bhuvanamAM na samAtI hoya evI rIte antaramAM tene anubhava Ave che. A anubhava amane te aMtaramAM upayogabhAve vedAya che tethI spaSTa rIte jagane jAhera karavAmAM Ave che ke indriyAtIta sahaja sukhane anubhava teja paramAtmasvarUpanI jhAMkhI che. tene anubhava kare hoya te sarva saMgane parityAga karIne AtmAnuM dhyAna karo. AtmAnuM dhyAna karavAthI ane AtmAnuM jJAna karavAthI ane AtmAnA svarUpamAM upage lIna thavAthI jagatanI dhAMdhala bhUlAvAnI sAthe Atmasukhane anubhava pragaTa thAya che. AtmArUpa paramAtmAne prApta karavA hoya te svazarIramAM rahelA asaMkhyAta pradezI AtmAne dekho. jyAM jaDarUpa asat paryAya padArtho che tyAM traNa kALamAM paNa AtmArUpa paramAtmA prApta thavAno nathI. adhyAtmajJAnanI zraddhA dhAraNa karavA mAtrathI vA sarva saMga parityAganI vAta karavA mAtrathI AtmArUpa paramAtmAne bheTI zakAze nahi. tame pote ja zarIramAM paramAtmA cho. AvaraNakSepazame aMze aMze tame paramAtmatvano vikAsa karyA kare che jethI amuka kALe saMpUrNa paNe tame potAne ja paramAtmapaNe dekhaze-anubhavaze. pitAne AtmA eja paramAtmA che evo nizcaya thayA bAda dInatAne nAza thaze ane sarva prakAranI AzAone nAza thaze. jyAre AtmA teja (savA so gharamarat ) paramAtmA che evo nizcaya thaye eTale brAMtithI kalpAyeluM ahemamatva vilaya pAme che. bhArata rAjAne Adarza bhuvanamAM paravastu saMbaMdhI arhatva TaLyuM tenI sAthe ja temaNe kevaLajJAna For Private And Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. prApta karyuM. AtmAnuM pariNamana sarva zakti dvArA je AtmAmAM thAya te kAcI be ghaDImAM kevalajJAnanI prApti thAya. * koInI pAchaLa kaI paDaze nahi ? e kahevata akSarazaH satya tarIke anubhavAya che. AtmAnA sarva paryAno AvirbhAva thavo eja siddhatva vA paramAtmatva che. game tevo pApI paNa AvuM paramAtmatva prApta karavA zaktimAna thAya che. game te rIte game te bhASA dvArA AtmAnI paramAtmatA prApta thAya evuM jJAna karIne AtmaguNemAM ramaNatA karavI joIe. AtmAnA guNone pragaTAvavA mATe AtmAnA guNa tarapha lakSya devAnI jarUra che. paramAtmapada e AtmAmAM che. zArIrika dharmo e kaMI AtmArUpa paramAtmAnA dharmo nathI. AtmArUpa paramAtmAnA guNo zarIrathI bhinna che mATe zarIranI ceSTAthI AtmAnuM paramAtmatva parakhAya nahi. tevAmAM mAnavAmAjivimUtA: rAte nAtAmaNi no mahAna ! A lekadvArA paramAtmAnA guNoddhAra paramAtmAnuM mahatva jaNAvavA AcAryo prayatna karyo che. rAgadveSanI kSINatA thAya e paNa zarIranI ceSTA-pravRttidvArA jaNAya evA ekAnta niyamathI pitAnI paramAtmatA pitAnAmAM kayA kayA aMze pragaTa thaI che tenA pitAne anubhava Ave che. te bAbatanI anya manuSya dvArA parIkSA karavAthI pitAne kaI rIte lAbha prApta thaI zakato nathI. AtmAnI paramAtmatA saMbaMdhI jhAMkhI ApanArA kharekharA AdhyAtmika udgAro che ema avabodhavuM. pitAnuM AtmasvarUpa pitAne jJAna dvArA anubhavAya che. jJAna ane sukha arthAt ci ane AnaMda e bethI AtmA abhinna hovAthI ci ane AnaMdano anubhava AvatAM cidAnaMdarU5 AtmAno anubhava Avyo ema avadhavuM. jeone AtmAne anubhava Avyo teo kRtakRtya thayA ema avadhavuM. jIvanmuktanI vAnagI e kharekhara AtmAno anubhava che. AtmAno jJAnAnubhava uttarottara vadhato jAya che. AtmAno anubhava tenA asaMkhya vA anaMta bheda che; AganA paripUrNa anubhavadvArA je AtmajJAnI munivare AtmAnubhava kare che te kharekhara uparyukta kSepazama dazAmAM anubhavanA bheda saMbaMdhI anubhava meLave che ane teo hRdayane nirmala karI sarvasaMgaparityAgapUrvaka zarIra chatAM svayameva paramAtmAo bane che. teone AtmajJAnIo pArakhavA zaktimaMta thAya che. jagatamAM sAkAra paramAtmAo sarvasaMga parityAgI munivare chaThThA guNasthAnakasthita zabdanayanI apekSAe cAritradvArA avabodhavA. ajJAnIone ajJAnadazA paryata AtmArUpa para mAtmAnuM anubhava darzana thatuM nathI tethI teo AtmAnubhava karanArAonI vAtone gappAM mAne che paNa jyAre teo saddagurudvArA AtmArUpa paramAtmAne anubhava kare che tyAre teone potAnI pUrvanI mAnyatAo upara ane AcaraNa para hAsya pragaTe che. je AtmArUpa paramAtmA kharekhara zarIramAM vyApI rahyo che tene samyam anubhava jyAM sudhI maLatuM nathI tyAM sudhI paravastuomAM paramAtmA zodhavAnI pravRtti rahe che. jyAM sudhI evI dazA For Private And Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 krama yAganA kharekharA adhikArI kANuM ? ( 205 ) che tyAM sudhI manuSya parataMtratAnI draSya ane bhAva kheDImAM jakaDAI rahe che. peAtAnA AtmAne dravya ane bhAvathI jyAM sudhI dIna mAnavAmAM Ave che tyAM sudhI kAi dezanA manuSyA kharekharA dravya ane bhAvathI svataMtra ane sukhI thai zakatA nathI. jyAM sudhI jIvana maraNa ane aneka icchAo mATe bhayAdi vRttiyeAnA dAsa thavuM paDe che tyAM sudhI duniyAmAM parataMtratAja che ema nakkI mAnavuM. sarva prakAranI icchAonA vilayanI sAtheja izvara potAnAmAM pragaTe che ema khAtrIthI mAnavuM. bhayAdi saMjJAonA vinAzanI sAtheja zarIramAM rahelA sAkAra paramAtmAnA anubhava thAya che--e bAbatanI khAtrI AnaMdanI paripUrNa ghena pragaTe che teja darzAvI Ape che. IndriyAdvArA amuka viSayeAthI je AnaMda udbhave che te te jaDa vastuonA nimitte utpanna thaelA heAvAthI tenuM atra grahaNa karavAtuM nathI; atra te sahajAnaMdI ghenane je hRdayamAM bAhya viSayethI nirapekSapaNe anubhava prakaTe che tenuM grahaNa karavAnu che. peAtAnAmAM amuka amuka guNasthAnakanI apekSAnA aMze sAkAra paramAtmatva pragaTayu` che ke kema tenA anubhava to sahajAnanda ghenanI khumArIdvArA ja karI zakAya che. tene niNaeNya paNa peAtAnA AtmAja karI zake ema nizcayataH avabedhavuM. traNa kAlanA cAra prakAranA devA ane ane devIe asaMkhya iMdro aneka rAjAe cakravartio ane zeTha vagerene grahaNa karavA. teonA sukhanA eka DhagalA karavA. e Dhagale kharekhara AtmajJAnI munivarane AtmasukhanI je ghena pragaTe che tenI AgaLa eka kSaNamAtramAM tenA eka bindu mAtra paNa nathI ema avodhavuM. AtmajJAnI munivarene bAhya vastuenI paravA ( spRhA ) hAtI nathI tethI te jaDa vastuonA dAsa banatA nathI; pazu AtmabaLavaDe jaDa vastuone tAbe kare che. AtmajJAnIe kama yAganI svAdhikAre pravRtti kare che paNa temanAmAM nile patA pragaTI hoya che, tethI teo aneka prakAranI karmavRtti kare che chatAM ajJAnI karmacAgIonA karatAM anantaguNu nileSa rahe che; ane tethI teo jyAM ajJakama yAgIe baddha thai jAya che tyAM te mukata rahe che; jJAnI munivarA je je karmo kare che temAM teo nirlepa rahe che ane tenA jIvanathI jagatajIvAne anantaguNu dharmalAbha maLe che; te mATe AtmajJAnIe karmacAganA kharekhara adhikArI che ema je kahevAmAM AvyuM che te kharekhara yAgyaja che. AtmajJAnIe kaceAganA dezakAlAnusAra rahasyo avaLeAdhI zake che ane kayAM kayAM kanya karyAM che ane kayAM kayAM akartavya karyAM ( kAryAM) che tene dravya kSetra kAla ane bhAvathI vicAra karIne kartavyakarmAne nile papaNe abhaya adveSa ane akhedyapaNe kare jAya che. kanyakama karavAnI mhArI pharaja che ema jANIne koipaNa jAtanI AzAvinA kartavyakaryAM karavAthI niravRttipUrvaka nile papaNuM kAyama rahe che; ane tethI navIna bhASAzravathI For Private And Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only ( 206 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. baMdhAvAnuM thatuM nathI. jyAMsudhI AyuSya che tyAMsudhI AtmajJAnIne hastapAdAdithI AhArAdi prAptya kAipaNa kArya pravRttimAM pravatavuM paDe che ane te vinA chUTakA thatA nathI, AtmajJAnIe vyavahAranayanI apekSAe prApta thaela dravyakSetrakAla ane bhAvAnusAre vyavahArakama pravRttimAM pravarte che ane nizcaya nayanI apekSAe AtmadharmamAM dravya kSetra-kAla-bhAvathI teja kSaNe pravarte che; paNa te AsaktirahitapaNe kadAgraha-rAgadveSarahitapaNe vyAvahArika tathA dhArmikakA kare che tethI nikha dha rahe che. AvI dazAmAM adhyAtmajJAnIe abhyAsanA baLavarDa rahI zake che, abhyAsavaDe karyuM kArya siddha thatuM nathI ?-abhyAsathI sarva kAryanI siddhi thAya che. AtmajJAnIo sarvatra kArya karatAM chatAM AtmArUpa paramAtmAnuM smaraNa karIne upayegamAM rahe tethI teone ApattikAlAyeiAge pApakarma pravRttimAM pravatatAM chatAM pariNAme pApa lAgatu nathI. eka vAra AtmajJAnarUpa sUryanA hRdayamAM prakAza thayA teA pazcAt pAparUpa aMdhakAra rahI zakatA nathI. AtmajJAnIe je je kAryo kare che temAM huM huM evA zabdothI vyavahAra kare che teA paNa nizcayathI aMtaraMga pariNAme nyArA haiAvAthI Asakti vinA uccarAelA hu tu evA zabdothI tee baMdhAtA nathI. AtmajJAna thayuM eTale kai prArabdhAdika karma ekadama baLI bhasmIbhUta thai jatAM nathI, prArabdhayeAge zAtA ane azAtA vagerene bhogavavAM paDe che. prAdhakama arthAt vipAkeAdayakarma varDa prApta thaelI puNya pApanI upAdhice bhogavavI paDe che; te vakhate anyajIvAnI peThe auSadhAdi prayatnane sevavA paDe che. ucitavyahAra viveka ceogya pravRttine sAcavavI paDe che; paNa sUkAyalA nALIeranA gALAnI peThe antarathI potAnA AtmAne nyArA rAkhavA paDe che. pRthvIcaMda ane guNasAgaranuM cirata avalAke. bAhyathI te lagnanI kriyAmAM pravRtta thayA hatA chatAM aMtarathI AtmajJAnanA pratApe teoe AtmabhAvanA bhAvIne cArImAM kevalajJAna prApta karyuM hatuM. kUrmAputranI gRhamAM AtmajJAna dazA jAgrata thaI hatI, AtmAnA zuddha dharmanA zuddhopayege vicAra karatAM gRhasthAvAsamAM kevaLajJAna prApta karyuM. ane kevaLajJAna prApta karyAM pazcAt cha mAsa paryaMta saMsAramAM rahyA; te vakhate kevaLajJAnI chatAM dararAja khAvApIvAnI tathA leAkavyavahAra pravRtti saMbaMdhI ucita kriyA karyAM karatA hatA. temane kevaLajJAna chatAM temanA uparanA AcaraNA ane zabdothI temanA saMbadhIoe temane kevaLajJAna utpanna thayuM che. ema jANyuM nahiM. kharekhara kevaLajJAna AtmAmAM pragaTayuM hoya tene mAla jIvA zI rIte jANI zake ? kevaLajJAnI kUrmAMputrane cha mAsa paryaMta saMsAramAM ucita kAryAM karavAM paDyAM hatAM te adhyAtmajJAnIone gRhasthadazAmAM hoya te gRhastha dazAsaMbaMdhI ane sAdhunA dharmamAM hAya to te saMbaMdhI ucita vyavahArikakArya karavAM paDe emAM koI jAtanuM Azcarya nathI. AtmAnuM jJAna arUpI che tene khAdyanA AcaraNAnI ceSTAothI mAlajIveA na jANI zake ane tethI AtmajJAnIonI TIkA kare tethI AtmajJAnIoe lAkasanAmAM magna thavuM nahIM. 5 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mA - - - - nIkane ja kAna mA # - 1. prakA - UR cAra yugamAM dravyAnuyogane prathama sthAna zA mATe? ( 20 ) anAdikAlathI evI jagatanI TIkAo thatI AvI che, thAya che ane thaze mATe lokasaMjJAne tAbe thaI mUrkhAonI hAjIhAmAM hAjI meLavavI nahiM. ane kadApi mUrkhAonI hAjImAM hA karavI paDe to te uparathI kAraNavazAt karavI paNa satyajJAnamArgano udaya thAya tevI rIte prasaMga pAmI vartavuM tathA anyone vartAvavA. jagatamAM aneka jAtanI vanaspati che. sarve jaLamAM kamaLane nirlepa rahevAnI zakti prApta thaelI che. tadrata duniyAnA paMceMdriya viSayomAM AtmajJAnIne nirlepa rahevAnI zakita prApta thaelI hoya che. bAkI ajJAnIo to paMceMdriya viSayarUpa jalamAM rAgadveSathI lepAya che. AtmajJAnIono pariNu ma teja tenuM vartamAna tathA bhaviSyakALanuM uttama cAritrya che. bAhyanuM cAritrya to paradravyanA AdhAre uddabhave che tethI tenA upara Atma cAritryane ekAte AdhAra rAkhI zakAya nahIM. bAlajovo zubha evA dayika bhAvanA vyavahArane dharma mAne che. bAlajI-ajJAnIo dRzya padArthomAM dharma mAnIne AtmadharmathI ThagAya che; mATe AtmajJAnIoe bAlajIvonI audayika karaNImAM dharmabuddhi dhAraNa karavI rahIM. AtmajJAnIone paNa dayika bhAvanI zArIrika AhAradika pravRtti karavI paDe che paraMtu teo ajJAnIonI peThe temAM AsatibhAvAdivaDe lepAyamAna thatA nathI. AtmajJAnIo to dayikabhAvane ane tenI pravRttine bAhyathI karatAM chatAM temAM akartutva dekhe che ane dayika bhAvanI ahArAdi pravRttine bAhyathI karatAM chatAM paNa aMtarathI te temAM tanmayapaNe pariNamatA nathI tathA AhArAdi dayikabhAva pravRttikAleja AtmAnA zuddhopayogamAM pariNamIne AtmadharmanA kartA letA bane che. aeva aviratimoharUpa pariNAmane zuddhopagavaDe vinAza karIne moha pariNAmathI vinAza pAmIne AtmAnA guNAmAM ramaNutArUpa viratimAM dravya ane bhAvathI tallIna bane che. suvarNane kaSa cheda ane tADana ane tApasa hevo paDe che tema AtmajJAnIone pari. uha upAdhi vagere sahavI paDe che ane nAmarUpathI bhinna svAtmAne bhAva paDe che ane kSamAguvaDe prakAzavuM paDe che. AtmajJAnanI upakata mahattA avadhIne sarva dezanA manuSyoe AtmajJAna prApta karavuM joIe. AtmajJAna prApta karyAvinA AtmA-paramAtmA-karma vagerenuM kharuM svarUpa avabaMdhAtuM nathI, ane gADarIyA pravAhe lokasaMjJAne AdhIna thaI karmakAMDa vagere sevIne mokSanI prApti karI zakAtI nathI ema khAtrIpUrvaka samajavuM. jainazAstromAM dravyAnuyega gaNitAnuga kathAnuga ane caraNakaraNAnuga e cAre anuyoganuM varNana karavAmAM AvyuM che. temAM dravyAnugane prathama pada ApavAmAM AvyuM che. tenuM kAraNa e che ke dravyAnuyeganA jJAna vinA AtmAna-adhyAtmajJAna prApta thaI zakatuM nathI. caraNakaraNanuganI kriyAonA rahasyone khulAse dravyAnuyeganA jJAna vinA saMprApta thato nathI. atae dravyAnuyoganA abhyAsa For Private And Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir { 208 ) zrI karmayoga graMtha-vivecana, dvArA adhyAtmajJAnI munivarenA pAsAM sevIne je AtmajJAna prApta karavAmAM Ave che te AtmajJAnathI AtmA teja paramAtmArUpe prakAze che ema nizcayataH avamedhavu. dravyAnuyoganA jJAnamaLe aneka prakAranA adhikArabhede game te kALamAM game te dezamAM gametevI sthitimAM rahelA manuSyeAnA kalyANArthe vicArA ane AcArAne ghaDI zakAya che. jene rAjyavyavasthAnu jJAna heAya che te rAjyanItine racI zake che tat dravyAnuyAganA jJAtA evA AtmajJAnIo satra duniyAmAM dharmanA vicAro ane AcArene pratipAdana karavA zaktimAna thAya che temAM jarA mAtra Azcaya vA zaMkA jevuM nathI. dharmakarma kAMDathI aneka prakAranA kleza kadAgrahamAM AcchAdita thaelA dharmAMne AtmajJAnIe punaH zuddharUpa arpI zake che ane dharmanA AcaranArAone sudhArIne tenA jagatamAM pracAra karI zake che; AtmajJAna prApta thAya evA AgamonA abhyAsa karIne ane aneka nayAnI apekSAe tenuM manana karIne jene AtmajJAna prApta thayu che evA AtmajJAnI munivara gurunuM zaraNu aMgIkAra karIne temanAM pAsAM sevI AtmAnuM anubhavajJAna prApta karavuM. dIvA dIvA thakI thAya che. jenAmAM AtmajJAnanI jyAti pragaTI hoya che temanI pAse rahevAthI ane temanI kRpAthI adhyAtmajJAnanI jyeAti prakaTAvI zakAya che. tenAvinA anyapAceAvaDe AtmajJAna hRdayamAM prakaTatuM nathI. AtmA eja paramAtmA che. AtmAne paramAtmArUpe dekhA. sarvatra sarva prANIomAM AtmA eja paramAtmA che evu' dekhA evuM bhAvA ane evuM AcaraNa kare eTale rAgadveSa kaSAyathI muktapaNu thaze ane sarvatra sarva prANIomAM paramAtma bhAvanAnA saMskAra dRDha thavAthI tamArA AtmA teja paramAtmArUpe jhaLakaze tathA vAstavika sukhanA bhoktA banaze. AtmArUpa para mAtmA e jarA mAtra jJAnathI bhinna nathI. AtmAnA dhyAnamAM svayaM paramAtmA che evuM anubhavyAnI sAthe tamArUM divya AtmakajIvana AnaMdamaya anubhavAze. A zarIramAM sarvatra vyApI rahelA AtmAnA asaMkhya pradeza tarapha upayAga devA. zuddhopayoga paNa AtmAnA asaMkhyAta pradezamAMja rahyo che ane teja asaMkhyAta pradezarUpa che ema bhAvanA karavI. AtmAnA asaMkhyAta pradezanI eka vyakita ja bhAse paNa sAthe raheluM zarIra na bhAse ane tenuM bhAna bhUlAya evI rIte zuddhopayegamAM tallIna thai javuM. AvI rIte jema vizeSa upayeAgamAM rahevAya tema tanmayatA sAdhavI ane pazcAt evA upayoga karavA ke asaMkhyAta pradezamaya vyaktirUpa AtmAthI abhedapaNe jJAnAdiNAne anubhavAya. A pramANe AtmAnuM AtmaguNAthI abhinnapaNe khAtAM-uDatAM-besatAM ane anya kAryAM karatAM bhAna rahe-suratA rahe evA abhyAsa pADavA. A pramANe zukropayoganA abhyAsavaDe AtmadhyAna karatAM je kaI truTi rahe che tene paNa khyAla rahe che ane tenA parihAra karavA anubhava pragaTe che. zuddhopayega pramANe AtmAnA guNeAmAM upara pramANe ramaNatA karatAM For Private And Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuddha svarUpanuM dhyAna kevI rIte karavuM ? ( 209 ). sahaja samAdhi pragaTe che, ane pazcAt anya kaMI prAptavya bAkI jaNAtuM nathI te eTalA sudhI ke kutti saMsAra vaidu sama jo evI sahajadazA anubhavAya che. AvI sthiti prApta thatAM kare tIrthapUjA sevA, karoDe vRtto tapa japa vagerenuM vAstavika kartavyaphala prApta thayuM ema anubhava Ave che. AvI AtmadazAne anubhave tyAre jANavuM ke anaMtabhavanA karma TaLyAM ane zabdanayanI apekSAe jIvanamuktatA prApta thaI. AtmA ane paramAtmA te svayaM chuM e zuddhopayogathI anubhava kare ane tevA upagamAM eTalA badhA lIna thaI javuM ke pratyeka kArya karatAM huM paramAtmA chuM e upaga rahe. evI paramAtmabhAvanA sarvatra vyApaka thavI joIe ke jethI sarva prANIomAM paramAtmA anubhavAya ane tethI sattAmAM raheluM paramAtmapada che te antaramAM paramAtmapaNe vyakitathI pragaTa thAya. A kAryamAM AtmazraddhAthI upage pravartavAne abhyAsa paDavAthI AtmAnandarasano anu bhava prApta thAya che. jo ke prathama AvI dazAno abhyAsa sevatAM prathama nIrasatva lAgaze paraMtu pazcAtu atyaMta premapUrvaka pravRtti karatAM anubhavajJAna jAgratuM thaze ema nakkI avabodhavuM. AvI dazAno anubhava AvatAM parabhAvanA vika95saMka9panuM mULa vinaSTa thAya che. huM paramAtmA chuM evo upaga rAkhIne tenA draDha saMskArA hRdayamAM pADavAthI sarvatra ane sarva prANIone paramAtmAo paNe bhAvavAthI hRdayamAM sudravRtti ane nIcavRtti te prakaTavAja pAmaze nahI. A bAbatane barAbara mAsa be mAsa paripUrNa zraddhApUrvaka abhyAsa karavAthI kSudravRtti ane anyajIva prati dhikkAranI vRtti tathA teo prati kaI prakAranI hRdayamAM azubhavRtti pragaTavA pAmaze nahI. ene thoDo ghaNe anubhava AvyAvinA raheze nahi ema anubhavanI khAtrIthI kahevAmAM Ave che. pustakamAM lakhelA A upAyamAtrathI khuza na thavuM paraMtu kacyA pramANe AcAramAM A bAbata mUkIne paramAtmabhAvanAno anubhava eka vAra karavAmAM Avaze ane te prApta thaze eTale paramAtmabhAvanAnI laganI evI lAgaze ke te karI chUTaze nahI ane paramAtmatva pragaTa thaze tyAre ja meha bhAvanA svayameva vilaya pAmaze tathA anantajJAna, darzana ane cAritrAdigaNe pitAne dekhavAmAM Avaze. atae paramAtmabhAvanAno mokSepAya sadA sevavo joIe. adhyAtmajJAnI AtmajJAnapariNatimAM jevuM dayeya svarUpa bhAve che tevo svayaM bane che. kacyuM che ke virAjamaa sumamUrtamAkSara rama vagAmanAramAnaM tavatatamiLyo AtmA pote zuddha amUrta paramAkSara cidAnaMdamaya evA paramAtmAne smaraNa kare to te AtmAvaDe AtmAnI rUpAtIta paramAtmAne prApta kare che. AtmAe potAnA zuddhasvarUpanuM dhyAna kevI rIte gharavuM joIe te nIce pramANe batAvavAmAM Ave che. atIndriyamanirdezyamamUrtakalpanAcyutam / cidAnandamayaM viddhi svasminnAtmAnamAtmanA / / For Private And Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. BRI AtmAnaM siddhamArAdhya prApnotyAtmApi siddhatAm / vartiH pradIpamAsAdya yathAbhyeti pradIpatAm // sunizvitrA vAtAmanA kSaNaM sphurati yattattvaM tadrUpaM paramAtmanaH // svavibhramodbhavaM duHkhaM, svajJAnAdeva hIyate / tapasApi na tcchedymaatmvijnyaanvrjitH|| AtmAtmanA bhavaM mokSamAtmanaH kurute ytH| ato ripurguruzcAyamAtmaiva sphuTamAtmana: // AtmAnuM svarUpa pAMca indriyo ane chaThThA mananI bahAra che. koI paNa rIte AtmAnuM svarUpa kathaMcit nirdezya nathI. AtmAnuM amUrta svarUpa che. amUrta evA AtmAne amUrta vA anubhavajJAna dvArA anubhavAya che. anubhavajJAna ane AtmA ekarU5 che tethI anubhavajJAna e ja AtmAne anubhava sAkSAtkAra avabodhavo joIe. rAgadveSanI sarve kalpanAothI bhinna evuM AtmasvarUpa che. rAgadveSanI kalpanAothI pelI pAra rahevuM evuM AtmasvarUpa je mahAtmA dhyAnamAM anubhave che te kudaratanI lIlAnI jhAMkhI prApta karavA zakitamAna thAya che.cit arthAt jJAna ane viSayabhoga vinAne je AnaMda che te AnaMda e bene anubhava prApta thatAM ci ane AnaMdamaya AtmA che e sAkSAtkAra thatAM AtmA potAnA AtmAvaDe potAnAmAM AtmAnA zuddha svarUpamaya paramAtmAne anubhava jJAnI AtmAne siddharUpa ArAdhIne AtmAmAM rahelI siddhatAno AvirbhAva karIne tenI prApti kare che. te upara daSTAMta Ape che ke jema varti arthAt vATa-daveTa pote dIpakane pAmI dIpakapaNAne pAme che tema AtmA paNa pitAnAmAM tirabhAve rahelI siddhatAnesattAmaya dRSTie ArAdha-AvirbhAve prApta kare che. sArI rIte indriyone samUha rUMdhe che arthAt mananI zubhAzubhavRttio viSayone agrahaNa kare che; tene aMtarAtmA prasanna thAya che te vakhate aMtaramAM eka kSaNa mAtramAM je tatva kure che teja kharekhara jANavuM ke paramAtmAnuM svarUpa che. AtmA bAhyabhAvane bhUlIne pitAnA zuddha dharmarUpa dayeyamAM tallIna thaIne je kSaNe dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI ekatAne pAme che te kSaNe AtmAmAM je kaMI anubhavAya che te paramAtmAnuM svarUpa che. AvuM paramAtmAnuM svarUpa anubhavamAM Ave che ema dhyAna karanArAone pratIta thAya che ane anubhavapUrvaka kathavAmAM Ave che ke AvI sthitimAM mokSasukhanI vAnagI ahIM dhyAnakALe bhegavAya che. te sukhanI khumArInA ghenamAM masta thaIne dhyAnIo parAbhASAmAMthI anugAra kADhe che. svavibhramathI udbhavela duHkha kharekhara AtmajJAnathI naSTa thAya che. jeTalI jAtanAM duHkha che te AtmAnA vizvamathI udbhave che For Private And Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmadazAne abhyAsa Avazyaka che. ( 211 ) ane te vibhrama TaLe eTale jaDa padArtho dvArA duHkha thatuM nathI. AtmajJAna jeone prApta thayuM nathI evA manuSyavaDe du:zakya tapa karavAthI paNa duHkhane nAza karI zakAto nathI. AtmA AmAvaDe bhava kare che ane AtmA AtmAvaDe mikSa kare che. AtmAne zatra paNa AtmA che ane AtmAne guru paNa AtmA che. AtmA pitAnA zuddha dharmanA upagamAM rahe to potAnI paramAtmadazA pitAnAmAM pite utpanna karavAthI AtmA teija pitAno guru bane che. AtmAnI paramAtmadazAne anubhava thaye eTale zabdanayakathita jIvanamuktatA to svamAM anubhavAIja. AtmAno anubhava kAMI bAhya AkAra dvArA anya manuSyane avabedhAvI zakAya nahi. AtmAnubhavane sAkSAtkAra thatAM AMtarajIvanamAM pheraphAra thaI zake che. hRdayanA udgArevaDe anyajIne pitAnAmAM utpanna thaelA AtmAnubhavane vizvAsa Ave evA niyamathI pitAnuM AtmasvarUpa svayameva anubhavI zakAya paraMtu tene ane anubhava karAvI zakAya nahi. anya manuSya evI AtmadazAmAM Ave to AtmasvarUpanuM anubhavajJAna karI zake. tenA vinA anya koI upAya nathI. AtmAnA zuddhopagavaDe AtmAnuM svarUpa pitAmAM anubhavAya che. A bAbatamAM jJAnArNavamAM bAramavAramanAmAthuM ghAmevAnumate ItyAdi vAkavaDe sAkSI maLI Ave che. AtmAnA zuddha svarUpano zuddhopAgavaDe anubhava karavA mATe paramAtmarUpa huM chuM evo abhyAsa pADIne paramAtma vAsanAne daDha raMga lagADe joIe. jJAnArNavamAM kacyuM che ke--sa ivATuM na ghavAnAmyastha#nAto vAsanAM daDhayA prAtorAmAvaria | anaMta jJAna darzana cAritra dhAraka paramAtmA teja huM chuM. se sOM toDaduM paramAtmA teja huM chuM. paramAtmA teja huM chuM. paramAtmA teja huM chuM. e satata abhyAsa karato chato paramAtma vAsanAne daDha karato e AtmajJAnI svakIya AtmavyavasthAne pAme che. loDhuM toDaE evA zabdane ghaSa karavAmAM Ave paraMtu tene samyaga artha na jANavAmAM Ave to soduM taravamana evA zabdono phenegrApha banIne vAdathI vadanakaleza vinA anya phaLa thatuM nathI. aeva sa gvAdaM chuM taravAra zabdone sAta nonI apekSAe samyagU artha avabodhIne zuddhopage tanmayapariNatie paramAtmabhAvanAnI vAsanAne daDha karavAmAM Ave to alpakALamAM aMtaramAM paramAtmabhAva pragaTe che-ema nizcayataH avabodhavuM. jevI dravya vitta)mAM ruci(rAga) thAya che ane jevI taruNImAM rAgabuddhi pragaTe che tevI ja AtmAnI paramAtma bhAvanAmAM rAgabuddhi pragaTe to svahastamAM paramAtmA ane mukti che ema jANavuM. zuddhopaga-suratAvaDe sarva kAryamAM AtmAnI paramAtma daza bhAvatAM-ciMtavatAM ane temAM tamaya thatAM AtmA zuddha nilepa bane che ane navIna karma bAMdhatuM nathI. A bAbatanI khAtrI karavA mATe AvI AtmadazAno abhyAsa sevyA vinA anya koI upAya nathI. sAta navaDe AtmAnuM For Private And Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 212 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. samyaka svarUpa avabodhavAthI AtmajJAnanI prApti thAya che, ane AtmajJAnapUrvaka anuSThAne, kriyAo, kAryo karavAthI karmano baMdha thato nathI tathA aneka kAryo karavAthI nirjarI thAya che. tata saMbaMdhI jJAnArNavamAM kahyuM che ke - zAnapUrvamanuSThAnaM niHzeSaM yasya yoginaH / na tasya bandhamAyAti karma kasminnapi kSaNe // je jJAna megInuM niHzeSa anuSThAna kharekhara jJAnapUrvaka che. tene karmanuM baMdhana keIpaNa kSaNamAM thatuM nathI. atae AtmajJAnapUrvaka sarva kAryo adhikAra paratve karavAnI AvazyakatA svIkAravAmAM Ave che. AtmajJAnapUrvaka yadi AtmadhyAna dharavAmAM Ave che to tenA vege sarva karmane nAza thAya che. jJAnAvamAM kacyuM che ke - aho anantavIryoya-mAtmA vizvaprakAzakaH / trailokyaM cAlayatyeva dhyAnazakteH prabhAvataH // vizvaprakAza ane anaMtavIryamaya AtmA dhyAnazaktiprabhAvathI traNa lekane calAve che. ATalI badhI AtmadhyAnazaktinI prabhAvatA che evuM avabodhIne AtmadhyAna karavAne dararoja utsAhapUrvaka prayatna karavo joIe. anubhavagamya vAta e che ke AtmadhyAna dharatAM parapuTralabhAnuM vismaraNa thAya che ane dvibhAvamAM ISTaniSTavRttinI mandatA-kSINatA thAya che. AtmadhyAna karavAthI pAMca indriye ane chaThThI manathI bhinna evA AtmasvarUpamahAprakAzamAM vRttine laya thavAthI Atmasukhane anubhava yAne jhAMkhI pragaTe che, ane tenAthI Atmasukhane paripUrNa vizvAsa Ave che. jJAnAvarNamAM kacyuM che ke - gharanuSaM vItarAjaca muna: parAmaraMmavaM na tasyAnantabhAgo'pi prApyate tridazezvaraiH // . vItarAga munine prazasaMbhava je sukha uddabhave che tene anaMta bhAga paNa IndrovaDe prApta thaI zakato nathI. cahyAM niriA rAta sudaM rahyAM nAgarti thaH vaMtha niSpanna jAdavanatIrta ra verahAramAnamAramanA II ItyAdi zlokathI AtmajJAnI AtmadhyAnamAM masta banIne AtmAvaDe AtmAne jANe che, anubhave che ane AtmasukhathI AMtarajIvana jIvI zake che. A bAbatane AtmAnubhava thAya che. zAtA vedanIya ane Atmasukha e bannemAM AkAzapAtALa jeTalo taphAvata che. keTalAka bAlajI zAtA vedanIyane Atmasukha tarIke mAnI le che. puNyanA udayathI zAtAvedanIya gavAya che. atava zAtA vedanIya che te puNyadayajanya hovAthI pIgalika kahe For Private And Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir sukhaduHkhanI samasyA. ( 213 ). vAya che. pAMca indriya ane chaThThA manadvArA bAhyapudgalavaDe zAtA vedanIya bhagavAya che. zAtAdanIya bhegaprati pIgalika vastuo nimitta kAraNa che ane puNyavipAkalika upAdAna kAraNa che. anya parapadugalika vastuo dvArA je je sukhanI pariNati udbhave che te zAtA vedanIya kahevAya che. azAtAvedanIya bhegavavAmAM pAMca iMdrinA viSaye nimitta kAraNarUpe pariNAma pAme che. zAtA vedanIya vastutaH puNyavipAkajanya hovAthI puNyavipAkanI peThe te kSaNika che. puNyavipAkanA kSayanI sAthe zAtA vedanIya pariNAmano paNa nAza pAme che. zAtA vedanIyane chAyArUpa kalpavAmAM Ave che te azAtA vedanIyane tAparUpa gaNavAmAM Ave che. puSyane suvarNanI beDI kalpavAmAM Ave che ane pApane lehanI beDInI upamA ApavAmAM Ave che. puNya skaMdha ane pApa pudgala skaMdha e banethI AtmA bhinna che. zarIranI ArogyatA rahevI, ISTa padArthonI prApti thavI, yaza kIrtine pracAra thavo, duHkhanA hetuonuM dUra thavuM, Adhi vyAdhi ane upAdhithI mukta rahevuM ane tethI je zAtA bhagavAya che te zAtAthI Atmasukha te anaMtaguNa bhinna che. zAtA vedanIyane paNa vastutaH jJAnIo azAtArUpa mAnIne tenA bhegane IcchatA nathI. AtmAne paravastunA pArakhaMcadvArA je sukha thAya che te vastutaH parapIgalika vastunA paravazapaNAthI duHkha ja che. anya vastuonA AlaMbane je sukha bhogavavuM te prayAsajanya hevAthI duHkharUpaja che. aeva AtmajJAnIo puSyajanya zAtA vedanIya bhegane bhegyakarmavege bhegavatA chatA paNa te Atmika sukha nahIM hovAthI zAtAdanIya bhegomAM rAcatAmAcatA nathI ane zAtA vedanIya bheganI prApti mATe rAga draSamaya vikalpa saMkalapo karIne hAyavarALa karatA nathI. sarva paravaza Turva vartamAmavara suvuM, itaTu samAna, hRkSa avakuvo e zlokakathita pugala padArtha bheganI apekSA-spRhA-prAptirUpa paravazatAmAM sAnukULa zAtA vedanIyamAM jarA mAtra paNa sukha mAnatA nathI. tethI temane koInI darakAra paNa hotI nathI. pagalika bhAgonI prApti kIrti AdinI prApti mATe AtmajJAnIo prayatna karatA nathI. pratigta pratiSThAne te zakarInI viSTA samAna mAne che. AtmajJAnIe zAtA vedanIyathI bhinna AtmAmAM raheluM ane AtmAnA vazamAM raheluM svataMtra evuM je Atmasukha che teneja satyasukha tarIke mAnIne tenI prApti mATe AtmadhyAna dhare che. sarva prakAranI mUracha-mamatAne tyAga karIne sarvasaMgaparityAgI banI AtmasukhanI prApti mATe nirvikala5tAne seve che. rAga SanA vikalpasaMkalpa jyAM sudhI manamAM uThe che tyAM sudhI AtmasukhanI prApti thatI nathI; kAraNa ke rAgadveSanA vikalpasaMka9pa zAMta thayA vinA mananI sthiratA thatI nathI ane mananI sthiratA thayA vinA AtmAmAM rahelA sukhane AtmAne sAkSAtkAra thato nathI. ataeva vItarAganI AjJA e che ke rAgadveSanA vika9pasaMkalpa je je upAyavaDe ghaTe te te upAenuM sevana karIne AtmasukhanI prApti thAya evI rIte pravartavuM. AtmasamAdhithI kama For Private And Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org ( 214 ) zrI kayAga graMtha-viveyana. varaNa taLavAthI Atmasukhano prAdurbhAva thAya che. adhyAtmapaniSamAM zrImad vAcakajI nIce pramANe lakhe cheH zubhopayogarUpo'yaM samAdhiH savikalpakaH / zuddhopayogarUpastu nirvikalpastadekadRk // AdyaH sAlambano nAma yogo'nAlambanaH paraH / chAyAyA darpaNAbhAve mukhavizrAntisannibhaH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmAnyataH upayAganA traNa bheda kathavAmAM Ave che. cumopayoga anumopayoga ane zudghoyoga. pApanA hetuAmAM je upayega varte che tene zumopayoga kahevAmAM Ave che. puNyabaMdha hetuomAM je upayega pravarte che tene zuoyoga thavAmAM Ave che. je upayAga vastutaH pApa ane puNyabaMdha hetuomAM na pravartatAM AtmAnA zuddhadharmamAM pravarte che tene sujoyoga kahevAmAM Ave che. rAgadveSanA vikalpasaMkalpa rahita syAdvAdapaNe vastutattvane je upayoga pravarte che tene zuddopayoga kahevAmAM Ave che. prAyaH uttama dharma dhyAna ane zukaladhyAnane zuddhoyAgamAM samAveza karavAmAM Ave che. devagurudharmatattva ciMtavana AlaMbana saMbaMdhI prazasya rAgadveSanA vikalpa sahita upayogane jhumopayoga kathavAmAM Ave che. zubhApayeAgadvArA je samAdhi thAya che tene ' zubhepayoga samAdhi ' thavAmAM Ave che. ane zuddhopayogadvArA cittamAM thanAra rAgadveSanA vikalpasa'kalpone zamAvavAmAM Ave che ane tethI je cittanI zAMtatA-sthiratA zAMti thAya che tene ' zuddhopayoga samAdhi ' kathavAmAM Ave che. caturtha guNasthAnakathI zubhapayoga samAdhinA prAraMbha thAya che ane caturtha - guNasthAnakamAM zubhAcaraNA hoya che. dharmadhyAnamAM mukhyatAe zubhepayoga samAdhine samA veza thAya che. A dhyAna ane raudradhyAnamAM azubhapayoganA samAveza thAya che. azuddhopacegamAM zubha ane azubhanA samAveza thAya che. zubha ane azubhathI bhinna kevaLa savara ane nirAne pragaTAvanAra zuddhopayoga hoya che ane tethI zubhAzubha rAgadveSanA vikalpasaMkalpAnA nAza thAya che. zubhApayegarUpa samAdhine sarvikalpa samAdhi kathavAmAM Ave che. sivakalpa kahevAmAM Ave che tenuM kAraNa e che ke temAM zubharAgAdinA vikalpa hoya che. zuddhopayAgarUpa samAdhine nirvikalpasamAdhi kathavAmAM Ave che. nirvikalpa samAdhi katha vAnuM kAraNa e che ke temAM zubhAzubha rAgadveSanA vikalpasa kalpA hAtA nathI. rAgadveSanA vikalpasa kalpane je samAdhimAM nAza thAya che tene nirvikalpaka samAdhi kathavAmAM Ave che, nirvikalpa samAdhimAM upazamabhAva kSaye pazamabhAva ane kSAyikabhAva hAya che. upazamabhAvanI nirvikalpa samAdhinI Adi ane aMta thavAthI te sADhisAMta bhAMge hAya che ane cAritrasakhazrI cAritrabhAvanI nirvikalpaka samAdhi tA sAdi anaMtamA bhAge hAya che. For Private And Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir savikalpa samAdhi vinA nirvikalpa samAdhinI prApti thatI nathI. ( 215 ) zubhaga samAdhine sAlaMbana yoga kahe che ane zuddha paga samAdhine nirAlaMbana yoga kahe che. chAyAnuM darpaNanA abhAve mukhavizrAti samAna nirAlaMbana ega che. devagurudharmanuM prazastarAgAdibhAve jemAM AlaMbana hovA chatAM tenA abhAve phakta zuddhopayoga vaDe samAdhinI prApti thAya che, tene nirAlaMbana yoga kahe che. yorfzcattavRttinirodha: citta-rAgadveSAtmakavRttinA nirodharUpa yogane paNa nirvikalpa samAdhimAM samAveza thAya che. arthAta tene vAstavika vAcyArtha bhAve che te nirvikalpa samAdhimAM ghaTe che. sAtamA apramatta guNasthAnakathI nirAlaMbana nirvikalpa samAdhino prAraMbha thAya che ane tenI kaMIka jhAMkhIno pramattaguNasthAnakamAM anubhava prAyaH pragaTe che. savikalpaka samAdhi karatAM nirvikalpaka samAdhi to anaMtaguNI uttama che. padastha piMDastha dhyAna dvArA nirvikalpaka rUpAtIta nirvika95 samAdhimAM praveza thAya che. vedAMtanI apekSAe savikalpaka ane nirvikalpa samAdhinI jUdI rIte vyAkhyA karavAmAM Ave che. keTalAka saMprajJAta samAdhi ane asaMprajJAta samAdhi e be bhedamAM samAdhinuM svarUpa darzAve che. dhyAtA dhyeya ane dhyAnanuM jJAna jyAMsudhI rahe che tyAMsudhI saMprajJAta samAdhi che. e be prakAranI samAdhino paNa syAdvAda zailIe sAlaMbana ane nirAlaMbana samAdhimAM samAveza karavAmAM Ave che. AtmajJAnane jyAM nAza thAya evI samAdhine vItarAga sarvarUdeve svIkArI nathI. dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI ekatA jyAM paraAlaMbane thAya che te parAlaMbana samAdhi avabodhavI ane AtmaguNAmAM dhyAtA dayeya ane dhyAnanI ekatA thAya che te nirAlaMbana samAdhiyoga jANo. sAlaMbana savikalpa samAdhinA dhyeya bhede aneka bheda paDe che. A kALamAM nivikapa samAdhinI jhAMkhIne sAtamA guNasthAnakanI prAptivaDe anubhava Ave che-evo kiMcit e dazAnI ramaNatA karatAM anubhava Ave che. savikalpa samAdhinI prApti pazcAtu nivikalpa samAdhinI prApti thAya che. je loko savika95ka samAdhinI prApti karI zakyA nathI te loko nirvikalapaka samAdhinI kevI rIte prApti karI zake vArU ? je ke audayika bhAvamAM keI apekSAe zuddhapaga samAdhine aMtarbhAva thAya che. tathApi te kharekhara upazamAdi nivikalpaka zuddhopayoga samAdhimAM nimittakAraNarUpe pariNamavAthI tenI AvazyakatA siddha kare che. zubhapaga samAdhi che teja zuddha rUpe pariNAma pAmIne zuddhopayoga samAdhirUpe prasiddhine pAme che. zubha rAgadveSarUpa vikalpa che teja gurunI kRpAthI TaLe che. ane pazcAtuM AtmasaMbaMdhI zuddhopaga rahevAthI zuddhopayoga samAdhi tarIke prakaTa bhAvane pAme che. zabdAdi AlaMbana dvAra savikatApUrvaka jJAnIne dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI ekatAe nirvikalpa samAdhi prakaTe che. dravyAnuyeganI zailIe ane jenanI adhyAtmazalIe savikalpa ane nirvikalpa samAdhinI vyAkhyAmAM yatkiMcit bheda paDe che paraMtu te apekSApUrvaka hovAthI te bheda vidhabhAvane bhajato nathI; dravyAnuyoganI zailIpUrvaka zubhayoga ane zuddhopayogarUpa samAdhinuM svarUpa For Private And Personal use only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 216 ) zrI krayoga graMtha-vivecana. jyAMsudhI avadhavAmAM AvatuM nathI tyAMsudhI adhyAtmazailIe sAmAnyataH samAdhi avadhavAthI samyak samAdhinuM svarUpa prApta karI zakAtu nathI. ataeva dravyAnuyega ane adhyAtmazailIpUrvaka savikalpa nirvikalpaka samAdhinuM svarUpa avaLeodhAya che tyAre AtmasamAdhinI sabhyapaNe prApti thAya che ane tethI AtmAnuM sahaja sukha pragaTe che. AtmajJAnIe AtmasamAdhinI prApti mATe AtmAnA anvaya dharma prati upayega devA ane bAkInI sarva bAbatanI yAdI bhUlI javI. AtmajJAnathI AtmAnA asaMkhya pradezAne dhyeyapaNe dhAravA ane AtmAnA asaMkhya pradezamAM jJAnadarzanacAritrAdi guNNA vyApI rahelA che evA sthirApayAga dhAraNa karIne AtmAnA asakhya pradezomAM layalIna thaI javuM. ekAnta sthira citta rahe evA upAye sevI padmAsana vA siddhAsana vALI AtmAnA saMkhyapradezAne dhyeyarUpe dhArIne temAM tallIna thavAthI nirvikalpa samAdhine sAkSAtkAra anubhava prApta thAya che. A bhavamAM sadgurukRpAthIja AtmajJAna vairAgyapratApe nirvikalpa samAdhinA cAritra dazAmAM anubhava Ave che ane tethI iMdriyAtIta sahaja sukhanuM ghena evuM pragaTe che je cauda bhuvanamAM na mAya evuM jaNAya che. jJAna ane AnaMdarUpaja AtmAnuM svarUpa che. jJAna ane AnaMdathI bhinna AtmA nathI. jJAna ane AnaMda jyAM che tyAM AtmA che. jJAna ane AnaMda jyAM che tyAM AtmAnA asabya pradeze jANavA. jJAna ane Anandanu je rUpa AtmAnuM che te nirvikalpa samAdhimAM sAkSAtkAra thAya che. nirvikalpa samAdhimAM je anubhavAya che teja paramAtmA paramezvara parabrahma khudA parantyAti che. nirvilpa samAdhimAM peAtAnA AtmArUpa paramAtmAnI svacittavRttinI sAthe ekatA thavAthI paramAtmajJAnasAgaramAM cittavRttinA sabaMdha thavAthI pazcAt parabhASAmAM je je vicAro udbhave che te prabhunA satyajJAna tarIke vaikharI vANIdvArA bahAra Ave che ane te izvara deva sarvajJavANI tarIke lokomAM prasiddhine pAmI jIve che. AtmArUpa paramAtmAnI sAthe nirvikalpa samAdhidvArA Atmaya saMbaMdha thavAthI paramAtmA svayaM avabeAdhAvavAthI sarva prakAranI vAsanAe ke parapudgaladrabyasaceAge utpanna thaelI hatI te TaLavA mAMDe che. anaMtabhavanAM karma kSaNamAM bhasmIbhUta karavAM hAya ane sarva sthAvarajaMgama tIrthonI sevAnu phaLa eka kSaNamAM prApta karavu hAya tA nirvikalpa samAdhine aMtarmuhUrta paryaMta anubhavavAnI jarUra che. nirvikalpa samAdhinA aMtarmuhUta anubhava thavAthI pazcAt AgaLanI sthitinA bAraNAM ughaDI javAthI AgaLa je prAptavya avazeSa rahyuM hoya te saheje prApta thAya che--emAM jarA mAtra saMzaya nathI. nirvikalpasamAdhimanta munie nirvikalpaka samAdhinA utthAna kALa pazcAt dharmakarmayoge ja je kAryo karavAnAM aneka dRSTithI batAvavAmAM AvyAM che te pharaja mAnIne aMtara suratA rAkhI karavAM ane punaH nirvikalpaka samAdhikAlamAM AtmArUpI paramAtmAnI sAthe tanmaya thavAnuM ja kRtya vAravAra sevyA karavu. For Private And Personal Use Only SE Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidvAnubhava prApta kare. ( 21 ) AtmajJAnane paripakava bodha tha hoya tene nirvikalpaka samAdhinuM dAna karavuM joIe. tatsaMbaMdhI adhyAtmapaniSamAM upAdhyAyajI jaNAve che ke-AratapakavavoghAra, samAdhinirvikalpakaH / vAcyo'yaM nArthavijJasya tathA coktaM prairpi|| Adau zamadamaprAyai-guNaiH riNaM proparA pazcAt sarvAmitre brahma zuddhataravaM vighodhatva e atyaMta pakavadhArtha nirvikalpaka samAdhivAcya che. te pramANe vedAMtIoe paNa jaNAvyuM che-AdimAM amadamaguNavaDe ziSyane gurue baMdha devo. pazcAt A sarva brahma che. tuM zuddha brahma che ItyAdi brahmajJAnane bedha de. AtmA teja paramAtmA che. ityAdi bhAvanAvaDe dhyAna dharavAthI nirvikalpaka samAdhimAM pravezAya che ane tadvArA nirvikalpa sukhano bhega bhegavI zakAya che. aeva AtmA teja paramAtmA che (udaghA ghamaghA) ItyAdi vaDe AtmabhAvanA jJAnanI prAptidvArA AtmadhyAna dharavuM joIe. bhAvanAjJAnane apUrva mahimA che, tatsaMbaMdhI adhyAtmapaniSadumAM vAcaka jaNAve che ke-11zyatAnA mattaH zivAgAna Dhicte mAvanAjJAnAnno nithioDA 4ia l tapaH kRtAdivaDe matta evo kiyAvAnuM paNa rAgadveSamAM levAya che, paraMtu bhAvanAjJAnasaMpanna evo dharmanI bAhyakriyAthI rahita niSkriyarAgadveSamAM lapAto nathI. eTalo badhe bhAvanAjJAnane mahimA che. AtmAnI zuddhadharmanI bhAvanAno jJAnarUpAgni jenA hRdayamAM prajavalyA kare che te game tevA kAryamAM pravRtta chatAM vA niSkriya chatAM rAgadveSathI lepate nathI. AtmabhAvanA jJAnavaDe nIcenA leko pramANe AtmAne bhAvo joIe. te putra Dhabe puttaradRF I fasLomAnsane, dhyAyaniya na lipyate // nA'haM padgalabhAvAnAM kA kArayitAca na / nAnumantApi cetyAtma jJAnavAra rite tham | ItyAdi bhAvanA jJAnavaDe AtmAnA upayogamAM eTalA badhA lIna thaI javuM joIe ke jethI pratyeka bAhyakArya karatAM chatAM AtmAne upayoga kAyama rahe. AtmAne zudvAnubhava pragaTAvavA mATe bhAvajJAnanI atyaMta upayogitA siddha Thare che. AtmAno vizudvAnubhava pragaTayo eTale zabdanayavAgyajIvanamuktatA prApta thaI ema avabedhavuM. vizuddhAnubhava vinA AtmasvarUpa kadApi gamya thatuM nathI. adhyAtmapaniSaddamAM kahyuM che ke-annavAraM trahma vidvAnubhava vinA pAzvata gujarAtanA nava ja zAvara / ItyAdi glaeNkothI AtmajJAnIoe avabodhavuM ke zAstronI seMkaDo yuktio vaDe paNa vizuddhAnubhava vinA AtmasvarUpa anubhavagamya thatuM nathI. AtmajJAnIe dhyAnavaDe vizudvAnubhava prApta karavo ke jethI AtmAnI zAMti prApta karI zakAya. AtmajJAna meLavIne AtmAnA asaMkhya pradeze ane temAM rahelA guNadharyA vinA anya keIne pitAnA AtmAmAM Aropa karavo nahIM. zarIra-vANI Adi jaDa vastuono je AtmAmAM Aropa kare che arthAt AtmA vinA anya zarIra vagerene AtmAnAM 28 For Private And Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 218 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. E pragaTyA che ema je mAne che teNe svAbhAvika AtmArUpa paramAtmAnuM svarUpa jANyuM nathI ema avaLedhavuM. adhyAtmapaniSamAM kathyu che ke--oMdhatAnuM AvAna, yazrAmasthaLayasthati / tene svAmayika suvuM na yuddha jamAmana: // AtmAnuM dhyAna dharavAnA kALe AtmAnI sAthe lAgelA kamerpAdhikRta bhAvane AtmAmAM adhyavasita na karavA, phakata te vakhate sADahuM- tattvamasi Adi zabdavAcya anekAnta bhAvArthanI bhAvanAmAM tanmaya banIne tenA eTalA badhA hRdayamAM dRDha saskArI pADavA joie ke jethI AtmAmAM anya kai vastunA adhyAsa pragaTI zake nahIM. rAdhAvedhanI sAdhanA karatAM A yAnakArya anaMtaguNApayegasAdhya che ema avadhavu joIe. AtmAnA guNu paryAye para anaMtaguNa zuddha prema lAgave joie. AtmAnI upara eTalA badhA prathamAvasthAmAM prema lAgavA joie ke--fnnatanI vAnI duniyA kI saba bhUla gaye kuccha yAda nahi; tuMhi tuMhi tuhi nA uhUgArA vinA anya ugArA kADhavAnu ruce nahIM. AtmArUpa paramAtmaprabhuvinA keAI anya vastu ruce paNa nahIM ane AtmarUpa paramAtma prabhu para premalakSaNA bhaktidvArA eTaluM badhuM prematAna lAgavuM joie ke jyAM tyAM jaDa padArthAMmAM AtmarUpa paramAtmaprabhunI bhAvanA kare. AvI AtmarUpa paramAtmaprabhunI premalakSaNA bhaktivaDe bhAvanA karIne sarva prANIomAM paramAtmAe dekhAne dRDha adhyAsa pADIne AtmAnI paramAtmatA pragaTa karavI. AtmAnI upara pramANe bhAvanA karavAthI aMtarAtmA svaya' jJAnAddiguNAe paramAtmA thAya che ane e khAkhatanA nizcaya thAya che. emAM jarA mAtra saMdeha karavA jevu nathI. AtmArUpa paramAmAnI bhAvanAne khyAla svAmAM Ave eTalA badhA bhAvanAnA sa'skAreza pADavA joie ane uttama bhAvanAmAM pragaTa thanAra vidhnene jItavAM joIe. jyAre svamAmAM paNa AtmArUpa paramAtmAnI bhAvanA jAgRt rahe tyAre jANavuM ke have mAre AtmA strazuddha dharma sammukha thayA. prAsasAdhana sAmagyA vyavahAra ane nizcayataH AtmasamAdhinI prApti karavI e parama sAdhyakAya che ema bhavyajIvAe samyag avabAdhIne yathAzakita svAdhikAre prayatna karavA joie. nAma ane rUpathI bhinna evA paramAtmAnA dhyAnamAM sthiratA karIne nAmarUpathI bhinna vRttivALA thaIne paramAtmAnA jJAnasAgaramAM sacamayeAge tanmaya banIne nAmarUpathI bhinna evuM paramAtmasvarUpa ke jene anubhavavastutaH tuM AdithI bhinna nirvAcya che-te prApta karavA joie. yuvAvasthAmAM ceganI sAdhanAvaDe prayatna karatAM AtmAnubhavanI jhAMkhI prApta thAya che. jo jaDa padArthAnI tRSNA hAya teA Antara paramAtmapadanI prAptinI AzA dhAravI e gaganakusumavat avadhavI, zabda rUpa rasa ane gaMdhAdika viSayAmAMthI sAnukULa ane pratikULa vRttine saMhAra karIne AtmaravarUpamAM lIna thavAthI paramAtmAnA anubhava AvyA vinA rahetA nathI. A jagatamAM sa padArthAMmAM bhinna bhinna jIveAnA bhinna bhinna vRttinI apekSAe sAnukULa ane prati For Private And Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guru-ziSyanuM vRttAMta. ( 219 ) kULatvane vyavahAra thate avalokavAmAM ane anubhavavAmAM Ave che tenuM kAraNa vAstavika rIte AtmAmAM sthita rAgadveSa pariNAmarUpa zetAna che. rAgadveSa potAnA svabhAve anaMtazaktimaya che. rAgadveSane jema jema kSaya thAya che tema tema AtmAmAM IzvarIya jJAnatine prakAza thAya che. AtmAnI samyagu jJAnatine IzvarIyajJAnati kathavAmAM Ave che. musalamAnamAM eka evI pracalita vArtA che ke-eka vakhata eka gurunI pAse zigye prArthanA karI ke huM konuM bhajana karuM ? gurue ziSyane kahyuM ke tuM zetAnanuM bhajana kara. gurunA para vizvAsa rAkhIne ziSya zetAnanuM bhajana prAraMvyuM tethI zetAnane Azcarya lAgyuM ke AkhI duniyA IzvaranuM bhajana kare che ane A ziSya mAruM bhajana kare che. zetAna pelA ziSya para saMtuSTa thaze ane tene pratyakSa thaIne kahyuM ke-tuM je mAge te Apu mATe jenI irachA hoya te mAga ! ziSya zetAna prasanna thayAnuM vRttAMta potAnA gurune kahyuM. gurue ziSyane kacyuM ke tuM zetAnanI pAsethI evuM mAgI le ke tArA hadayamAMthI zetAnano vAsa nIkaLI jAya. gurunI zikSAnusAra ziSe zetAnanuM smaraNa karI batAvyuM. zetAne pratyakSa thaIne vara mAgavAnuM kahyuM. ziSya kahyuM ke jo tuM mArA upara prasanna thayuM hoya to mahArA hRdayamAMthI nIkaLI jA. ziSyanI A mAgaNI zetAnane sArI lAgI nahIM te paNa tene te pramANe kabUla karavuM paDayuM ane ziSyanA hRdayamAMthI nIkaLI gayo tethI ziSyane lokaleka sarva pratyakSa dekhAvA lAgyAM. A kathAmAMthI sAra e levAne che ke rAgadravarUpa zetAna je AtmAnA asaMkhya pradezamAMthI sarvathA nIkaLI jAya te AtmAmAM kevaLajJAna ane kevaLa darzanane utpAda thAya ane tethI sarva duniyAnA sarva padArthonA sarva dharmane jANavAmAM tathA dekhavAmAM Ave. rAgadveSane dhikkAravA mAtrathI teo TaLI jatA nathI. paraMtu Atma jJAna meLavIne AtmAnA svabhAvamAM jeo ramaNatA kare che tenAthI rAgadveSa svayameva dUra thAya che. rAgadveSarUpa zetAna sarvavizvane pitAne vaza karavA prayatna kare che. atae rAgadveSa kSaya karavAnI jijJAsAvaMta mumukSuoe zuddhopaga dhAraNa karIne jenuM dhyAna dharavAthI rAgadveSanI pariNati na udbhave evA paramAtmAnA zuddha svarUpamAM masta banavuM joIe. rAgadveSano jema maMdodaya thato jAya che tema tema AtmAnuM svAbhAvika sukha anubhavAya che. vizvavatti mumukSuoe rAgadveSanI pariNatinI maMdatA ane kSINutA karavA khAsa lakSya devuM joIe. je je dharmAnuSThAnavaDe rAgadveSanI pariNatino nAza thAya che te anuSThAno dvArA dharma sAdhanamAM prayatnazIla banavuM joIe. kriyAyogamAM pravRttimaya chatAM rAgadveSanI sAmagrIothI AtmAmAM rAgadveSanI pariNati jAgratu na thAya te para khAsa lakSya devuM joIe. jJAna yegano e paripakava abhyAsa karavo joIe ke jethI adhikAra paratve karmayegI banatAM chatAM paNa nirlepadazA kAyama rahe. rAgadveSanA sAdhanonI sAmagrI na maLe evA sthAnAdine prApta karIne keTalAka ardhadagdha manuSya mananI zAMtatA amuka samaya paryata saMrakSI zake For Private And Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ( 220 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. paraMtu jyAre rAgadveSasAdhaka sAmagrInA saMyogo maLyA ke punaH rAgadveSane utpAda thAya evI sthitithI rAcavA mAcavAnuM nathI. "na maLe nArI bA brahmacArI " evuM te rAgadveSanA hetuonA abhAve kaMI kathAya paNa tethI kaMI sarvathA rAgadveSane kSaya thato nathI. krodhamAnane SamAM ane mAyA bhano rAgamAM samAveza thAya che. kaSAyanA seLa bheda che. anaMtAnubaMdhI krodha mAna mAyA ane lobha; 2. apratyAkhyAnI krodha mAna mAyA ane lAbha; 3. pratyAkhyAnI krodha mAna mAyA ane lobha; 4. saMjavalananA koI mAna mAyA ane lebha; e cheDaza kaSAya tathA hAsya rati ati bhaya zeka jugupsA strIveda puruSaveda ane napuMsakaveda e pacIza kaSAyano sarvathA jyAre kSaya thAya che tyAre AtmAma kevaLajJAna ane kevaLadarzanano uddabhava thAya che. AtmAmAM kevaLajJAna ane kevaLadarzana sAyika cAritra Adi guNe anAdikAlathI sattAnI apekSAe che paraMtu te guNanI zakitane iMdhanAra mahanIya karma che. mehanIyakarmano kSaya thatAM zeSa ghanaghAtakarmane paNa sarvathA kSaya thAya che ane tethI kevaLajJAnAdiguNo sUrya parathI jema vAdaLAM dUra thAya ane te jema prakAza pAme che tema svayameva svadharmataH prakAze che. kaSAyono upazamabhava thAya che. kaSAene kSayopazama thAya che. ane kaSAne baMdha udaya udIraNa ane sattAmAMthI sarvathA kSaya thavAthI kaSAyono kSAyikabhAva thAya che. kavAne upazama ane kSapazama thAya che parantu te punaH kaSAyanI kAraNa sAmagrI pAmIne pharI jAya che ane pazcAt kaSAyane adayikamAva varte che. kavAyanA dayikabhAvane sarvathA kSaya thavAthI pazcAtuM kadi te dagdhabIjanI peThe udbhavato nathI; aeva AtmajJAnIoe kaSAye sarvathA kSaya karavA prayatna karavo joIe. kaSAyo e ja mahAzao che ane anya manuSyo te nimitta mAtra che. AtmAmAM utpanna thanAra kaSAyono nAza thatAM AtmA AtmAno parama baMdhu bane che, ane AtmAmAM kaSAyodabhava thatAM AtmAja AtmAno zatru bane che. AtmA ja pitAnA AtmAne hitakartA che, temAM anya te nimitta mAtra che. AtmA ja AtmAne kaSAya pariNati jAgrata thatAM zatru che, temAM anya manuSya to nimitta mAtra che. AtmAnuM AtmAmAM utpanna thanAra kaSAe jeTaluM ahita karyuM che teTaluM anya koI jIve karyuM nathI. AtmAmAM saLa kaSAye ane nava nakAnI pariNati jAgratuM thAya che te nimitta kAraNone pAmI thAya che. AtmA ane parajI tathA jaDavastuone saMbaMdha kevo che tene vAstavika vicAra karavAthI krodha mAna mAyA ane lebha karavAnuM kAraNa rahetuM nathI. sarva AtmAone pitAnA AtmAsamAna mAnavAmAM yadi Ave to anya nimittothI krodha thavAno prasaMga prApta thAya nahi. yAda rAkhavuM ke kaSAyathI virAma pAmavuM te A duniyAthI marI javA barAbara che. atae kaSAthI virAma pAmavAnI jeonI IcchA hoya teone prathama mehabhAvathI maravuM paDaze. ahuM mAruM Adi je puraNuo AtmAmAM mehanA vege thAya che teonA For Private And Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmAnI ravAbhAvika pariNati kaI? ( 21 ) parathI ahatva dUra karavuM paDaze ane ghera nidrAnI peThe bAhya padArthonI mamatAne bhUlavI paDaze. sarva jIvone svAtmasamAna mAnanArA ane AtmAne AtmapaNe zuddhopayoge dekhanA rAne dha kyAMthI AvI zake vArU? ane kadApi pramattayege thAya te a5kSaNa rahI zake, pazcAt samatAnuM baLa vadhatAM svayameva zAMta thaI zake. AtmA potAnuM zuddhasvarUpa avaloke ane AtmAnA zuddhopage vartate te lAkho manuSyanA samAgamamAM Ave tathApi tene mAnanI pariNati kyAMthI ane kevI rIte jAgrata thaI zake? bAhya mAnanI lAlasA yAvatuM rahe che tAvat mAnanI pariNati jAgrata thAya che. AtmajJAnI svakartavyAnusAre karmo karyA kare che ane aMtaramAM mAnanI pariNati udbhave e vicAra-saMkalpamAtra paNa karato nathI. kAraNa ke te jANe che ke AtmAnuM AtmAne zuddhasvarUpamAM ja mAna che paraMtu paranI parataMtratAe je mAna ka9pavAmAM AvyuM che te eka jAtanuM pAtaMtrya hovAthI mAna ja nathI. A pramANe te avadhe che tethI te game te sthitimAM prApta thaelA svAdhikAra pramANe svAdhikAra prAptavya karmone kare che ane aneka prakAranuM bAhya sAmAnya mAna pAme che vA apamAna pAme che te paNa te bannemAM eka sarakhI AtmAnI sAmAMcatAne saMrakSI zake che. dRzya jaDavastuomAM ahaMndu mAnyatA yadi dhAraNa karavAmAM na Ave te mAnanA hetuomAM ane tevA saMjogomAM bAhAthI mAnanI kriyA ceSTAone dekhato ane jANato chato paNa aMtarathI AtmA kharekhara mAnanA vicAra mAtrane karI zakto nathI. mAnanA saMgamAM bAhyathI AtmA Ave che te paNa te harSa pAmatuM nathI ane kadApi vyavahAra mArgamAM kAyalA apamAnanA saMgamAM Ave che tethI AtmajJAnI zoka pAmate nathI; kAraNa ke tenI dRSTie mAna ane apamAnanI sAmagrI bAhyathI je dekhAya che te kalpanAmAtraja avabodhAya che AtmajJAnI mAnathI jIvato nathI ane apamAnathI mRtyu pAmatuM nathI. mAna ane apamAnanI kapAyalI vyavahAravRttine te aupacArika mAnIne vismare che ane svakartavyamAM mAna ane apamAnanI sthitimAM nirlepa rahyo chate pravRtti karyA kare che. mAyA arthAt kapaTanI pariNati e AtmAnI svAbhAvika pariNati nathI paraMtu vibhAvika pariNati che. mAyAnI pariNatinA saMkala ane vikapa jyAMsudhI udbhave che tAvatu AtmAnI svAbhAvika saralatAne khyAla Ave durlabha che. paravastuone jyAM sudhI svArtha hoya che tyAM sudhI tenI prArthe mAyAnI pariNati sevavo paDe che. jaDavastuomAMthI ahemamatva yadi TaLe te mAyA svayameva upazame che ane cittacAMgalyane vinAza thAya che. AtmAnI paramAtmadazA prApta karavAmAM mAyA mahAvidyakArI che. devagurunI ArAdhanAmAM mAyA vina karanArI che; AtmA dharmamAM jyAre layalIna thAya che tyAre mAyA zamI jAya che ane tethI tenAmAM nirdoSa laghu bALakanA jevI saralatA uddabhave che. nirdoSa laghu bALakanI saraLatA karatAM anataguNa vizuddhajJAna udbhave che tyAre AtmAnA sahajAnaMdane For Private And Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 222 ). zrI kamaMga graMtha-savivecana. anubhava AvI zake che. jJAnapUrvaka anaMtaguNa vizuddha evI saraLatA prApta thatAM nivRtti sukha anubhavyAthI saMsAra ane mukitane aMtara avabodhI zakAya che. AtmajJAnapUrvaka anaMta vizuddha saralatAnI avaptithI vAstavika mastapaNuM prakaTe che ane tethI sahajAnaMdanI evI anaMtaguNa vizuddha khumArI pragaTe che ke jethI muktinuM AtmAmAM atra jIvatAMA bhavamAM satyasukha vedAya che. jJAnapUrvaka anaMtaguNa vizuddhatAnI prApti mATe sarva padugalika kAryonI Ahuti ApavI paDe che; arthAt sarva prakAranA paugalikasvArthone nAkanA melavagaNa ahaMmamatvalajajAbhItine tyajavAM paDe che. pUrva maharSioe A pramANe nirmAyika jIvana prakaTAvIne paramAtmapadanI prApti karI hatI. mahAtmAnuM AMtarika ane bAhya nimayikajIvana hoya che. kapaTavinAnuM mana kapaTavinAno vyavahAra kapaTavinAne dehane vyApAra ane kapaTavinA sarvajInI sAthe Atmika saMbaMdha e ja AdhyAtmikennatine mUla maMtra mahApuruSone gurukRpAthI prApta thAya che. niHsvArthajJAnamaya saraLatAnI prAptithI alakika dazAne anubhava Ave che ane aneka deSanuM dvAra baMdha thAya che ema anubhavIoe anubhavapUrvaka jaNAvyuM che. atae AdhyAtmikennatinA zikhara para ArUDha thanAra adhyAtmajJAnIoe vizuddha saraLatAnuM prathamataH saMsevana karavuM eja mahAkartavya che ema khAsa hRdayamAM avadhIne nizcaya karavo joIe. sarva sAMsArika tRSNAyege mana vacana ane kAganA vyApAranI vaktA uddabhave e svAbhAvika che ane evI kapaTavakatAno nAza kare e mahA duSkarakArya che. sAMsArika vyavahAramAM Asakta rahIne bAhyonnatimAM lakSya devuM hoya te AdhyAtmika saralatAonI vArtAo karavI e eka jAtanI mAthAkUTa che. A saMsAranA sarva vyAvahArika bhAvamAMthI cittanI ramaNatAne tyAga karIne AtmAnI paramAtmatAne pragaTAvIne tenuM anaMta sukha vedavuM hoya teja AtmikagonI saralatA para lakSa devuM ane jyAre mananI evI dazA thaze tyAreja alokika divyasukhamaya jIvanane sAkSAtakAra thaze ema khAtrIthI mAnavuM. sarva kapaTa prapaMcone dUra karIne AtmAnuM AnaMdamaya jIvana anubhavI zakAya che. kapaTanA nAzanI sAthe aneka mahAdurgano nAza thAya che ane cittamAM prakaTatA aneka vikalpano upazama karIne cittanI nirvikalpatAnI prakaTatA sAthe AtmasamAdhimAM praveza karI zakAya che. yAvatu hRdayamAM IrSyA mAna kodha vaira lobha ISTavastunI prApti Adi ArtadhyAna ane raudradhyAnanA hetuo vaDe kapaTadaMbha rahe che tAvat svakIya hRdayanI zuddhi thaI zakatI nathI ane AtmAnI adhaHpatanatA thAya che. kapaTane AtmAmAM pariNAma utpanna thatAM AtmAnI dazA badalAI jAya che ane tene sAkSIbhUta vastutaH svakIya AtmA thAya che. anya jene pratAravA e vastutaH svakIyahudayanI vipratAraNA avabodhavI. AtmAmAM kapaTane pariNAma udbhave che te agya che ema svakIya: hadayanI puraNa jaNAve che te tenI sAkSI AptapuruSonAM vacana Ape emAM zuM For Private And Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kapaTane mULa hetu lobha. ( 223 ). Azcarya che? dharmanI ArAdhanAmAM yadi kapaTa sevAya che te zrI sadguru pAse AlocanA lIdhA vinA AtmAnI zuddhi thatI nathI. he Atmana ! tAre yadi kapaTa pariNAma para prIti che te AtmadharmathI tAre seMkaDe jananuM cheTuM che. ane bAhya ceSTAthI dhamAM darzAvavA bAhya dhArmika kriyAomAM anuSThAna sevAtAM hoya to hArA AtmAnI vizuddhi thavI durlabha che. kapaTane pariNAma amuka prakAre bAhyataH zAMtinI ceSTA Adi ceSTAo darzAvavA zakitamAna thAya che tathApi hadayanI zuddhatAvinA AtmannitimAM eka DagaluM mAtra paNa vadhI zakAtuM nathI. " jyAM kapaTa tyAM capaTa " evI gurjara bhASAnI kiMvadantimAM anubhava satya samAyaluM che ema pratyakSa dRSTAMtathI avabodhI zakAya che. vaNika ane vahorAomAM prAyaH vyApAravRttithI dAMbhika saMskArone abhyAsa vizeSataH heya che; atae dharmakriyAomAM paNa dAMbhikAbhyAsavAsanAnI ceSTAonuM avalokana thAya che to temAM kaMI Azcarya nathI. kAraNake vyApArikavRttisamudbhUtadAMbhikasaMskAravAsanAbhyAsanuM eTaluM badhuM baLa jAme che ke dharmakarmamAM paNa tenA abhyAsanuM pariNAma prAyaH pragaTe che ema anubhavagocara vRttAMta thatAM nizcaya karI zakAya che. Atmika pariNAmanI zuddhimAM malinatAkAraka kapaTa pariNAma che. atae caitanyavAdI AdhyAtmikatapAsakoe sahajAnaMdanI prApti mATe kapaTanA pariNAmano sarvathA tyAga kare e ucita kArya che. kIrti pUjA satkAra mAna ane lokasaMjJAdi kAraNe kapaTa pariNAma ane kapaTAcAranuM Asevana karavAthI AtmAnuM svAtaMtrya tyajAya che ane mAyAnA dAsa banavuM paDe che, tethI pariNAma e Ave che ke AtmaguNe karatAM karyAdi vastuone mahAna mAnavI paDe che. AtmArUpa paramAtmAnA svAtaMtrya pariNAma e zetAnane pATha bhajavIne jagatanI dRSTi AgaLa judA prakAranuM nATaka raju kare che. vicAra ane AcAramAM kapaTa pariNamatAM AtmArUpa paramAtmAnI satya garjanAo maMda paDI jAya che ane duniyAnI kIrti AdinA sevaka banavuM paDe che. AtmAmAM kapaTane pariNAma yadi vidyamAna che to svayameva manuSya duHkhakUpamAM paDela che ema avabodhavuM. maitrI bhAvanAne mULamAMthI nAza karIne tene sthAne amitrabhAva pragaTAvanAra kapaTanA pariNAma karatAM kRSNasarSanI saMgati sahasa darajaje zreSTha che. kAraNake kRSNasarpanI saMgatithI te eka bhavamAM mRtyu thAya che ane kapaTa pariNAmanA ege to saMsAramAM aneka avatAre karavA paDe che. kapaTanI pariNatine manamAM utpAda thavAnI sAthe AtmAnaMda te palAyana karI jAya che. paMcaMdriyanA trevIza viSaye prati uddabhavanAra IniSTa pariNAma yadi TaLe che te pazcAt kapaTanA pariNAmane saMkSaya thavAne prasaMga prApta thAya che. kAraNake pAMca idrinA viSaye ane nAmarUpamAM je ahaMvAdhyAsa thAya che te TaLe che te pazcAt AtmAmAM kapaTa pari. NAmane utpanna thavAnuM kAraNa rahetuM nathI. kapaTa pariNAmane hetu lebha che. lebhavRttine tyAga thAya te kapaTapariNatine vinAza thAya emAM kazuM Azcarya nathI. tene pariNAma For Private And Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir - = ( 224) zrI karmayoga graMtha-savivecana. utpanna thavAnuM mukhya kAraNa sAMsArika padArtho para thanArI IcchatA priyatA ane ahaM mamatvabuddhi che. sAMsArika padAparathI IpaNuM TaLI jAya che te lobha pariNAmanI maMdatA paDI jAya che ane te aMtaramAM anubhavAya che. sAMsArika padArthomAM sukhabuddhinI lAlasAthI sAMsArika padArtho meLavavA lebha pariNAmane prAdurbhAva thAya che. mAna kIrti pratiSThA saMpatti sattA ane dhana AdinI prApti mATe aMtaramAM lebhapariNAmane prAdurbhAva thAya che. lebhapariNAmo prAdurbhAva thatAM nAmarUpamAM ISTatva pariNAma prakTa che ane tethI aneka prakAranA mana vacana ane kAyAthI vyApAra karavA paDe che. mana vacana ane kAyAnuM lebhAge parabhAvamAM vIrya pariName che ane tethI pariNAma e Ave che ke parapula dravyanA dAsatvane svIkAra kare paDe che ane AtmAnA zuddha dharmarUpa dhanathI kare ejana dUra rahevuM paDe che. eka AtmAvinA anya vastuo potAnI nathI. AjIvikAdi kAraNe paravastuonuM amuka maryAdAe grahaNa karavuM paDe che ane jJAnIo rAgadveSano tyAga karIne AhArAdinuM zAstramaryAdAe grahaNa kare che ane ajJAnIo mUrachoge AhArAdi vastuonuM grahaNa kare che. zrI mahAvIradeve murajhArA Duto-mUchaafaphTa 3H mUrachane parigraha karyo che. ajJAnadazAthI jaDabhUtaparavastuomAM mUcchano pariNAma thAya che ane tenA vege aneka prANIonI hiMsA karavI vagere aneka pApasthAnako bhegavavAM paDe che. yadi lobha-mUchane pariNAma varte che te bAhya vastuonA tyAgathI tyAgIpaNuM prApta thatuM nathI. mUrachalAbha pariNAma yadi hRdayamAM nathI to bAhya vastuo ke jemAM Ichatva priyatva mamatva mAnIne duniyA baMdhAya che tyAM baMdhAvAnuM thatuM nathI. AtmajJAnI pitAnA AtmAthI zarIrAdi sarva jaDavastuone bhinna mAne che ane temAM vastutaH kaMI sukhapradatva dekhato nathI; tethI te zarIrAdi jaDavastuomAM lobha dhAraNa karato nathI. jagamAM dhanadhAnyAdika jaDavastuone lakSamIbhUta mAnavAmAM Ave che paraMtu tenI prAptithI adyaparyata keIne satya sukha prApta thayuM nathI. lebhathI vartamAnakALamAM kaIne sukha thatuM nathI ane bhaviSyakALamAM koIne thanAra nathI ema nakakI mAnIne lobha pariNatine tyAga karavo joIe. zarIrasaMrakSaNa ane zarIrajIvanaprada bAhya vastuo vinA koI paNa jIvane cAlatuM nathI tethI te vastuone saMgrahavI paDe che e kharuM che paNa tethI ema nathI siddha thatuM ke te vastuone lebha kare. lebhavRtti vinA paNa vastuone saMgrahI zakAya che. lobha pariNAma vinA sAMsArika khAnapAnAdi vastuo dvArA AjIvikAvRtti vagere karI zakAya che te pazcAtuM lobhavRttine dhAraNa karavAnuM kaMIpaNa prayajana rahetuM nathI. vizvamAM jIvananA upayogamAM Ave evI vastuone khapa jeTalI rAkhavI joIe ane tenI prApti mATe prayatna kare. joIe--e jIvanapravRttine niyama che ane tenAthI vizeSa prApta karIne anya jIvonA jIvanamAM viddha nAkhI nAhaka asaMtoSI banI vizvajIvana vyavasthAnA ghAtaka thavuM e For Private And Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMtoSa e ja sAcuM dhana che. ( 225 ). kaI paNa rIte yogya nathI. vizvanI sarva vastuo mATe lebha dhAraNa karavAmAM Ave ane kadApi mAne ke Icchita sarva vastuonI prApti thAya to paNa zuM? prApta vastuothI zuM ? AyuSyanI rakSA thavAnI che ane roga zeka duHkha vagerene nAza thavAne che? uttaramAM thavuM paDaze ke kadApi nahi. je vastuo sukharUpa nathI to teonI prAptithI kadApi sukha thavAnuM nathI e satya siddhAMtane samagra vizva pheravavA zaktimAnuM thatuM nathI. eka taLAvamAM sahastra manuSyone eka varSa paryata cAle eTaluM jaLa bharyuM che. pratyeka manuSya yadi pitAnI IcchA pramANe jalapAna kare te eka varSa paryata sahastra manuSyane cAlI zake kharuM, paraMtu yadi eka manuSya baLavAna thaIne nyAyano bhaMga karI pAMcaseM manuSyanA bhAganuM vArSikajaLa svayaM game te rIte vAparI nAkhe to paMcazata manuSyanA jIvanamAM vibrakanna thaI paDe; tadrata atra vizvarUpa gRhamAM AjIvikAdi arthe khAnapAnAdinI aneka vastuo bharelI che temAMthI kudaratanA kAyadA pramANe khapa jeTalI vastuone upayoga karavAmAM Ave to kaMi lebhanI AvazyaktA nathI. kudaratanA niyamano bhaMga karavAne mATe manamAM lebhapariNAmano udbhava thAya che. vizvanI sarva vastuonI upayogitA saMbaMdhI vicAra karavAmAM Ave ane svakIya jIvanarakSaNAdimAM upagitAne vicAra karavAmAM Ave te pagI vastuonuM vivekapurassara grahaNa karavuM e vAstavika niyama siddha kare che ane temAM labha pariNAma dhAravAnI jarUra rahetI nathI. anya vastuonI bAhyajIvanamAM upagitA che ane dharmArtha bAhya jIvana upayogI che ema avabodhIne bAhyAvastuone khapa anusAra grahavAmAM Ave to temAM saMtoSa pariNAmaja rahe che ane lobha pariNAmane karaDe janane dezavaTo maLe che ema anubhavagamya vicAra thatAM hRdayamAM A bAbatanI zraddhA utpanna thaze. jIMdagIne upayogI vastuo dararoja game tyAMthI maLyA kare che. anna-pANI ane vastra vagere vastuo aMdagIne upayogI che ane te prArabdhAnusAra jyAM janma thAya che tyAMnI AsapAsa te te vastuonI sAmagrI hoya che. putranA janmanI pUrve mAtAnA stanamAM prArabdhakarmAnusAre dugdhanI vyavasthA thaelI hoya che. tenI ciMtA karavAne putrane prasaMga paNa prApta thato nathI. tat atra paNa prArabdhakarmAnusAre AyuSya aMdagInI rakSAbhUta AhAra pANI vagere vastuo janma pachI jyAM tyAM maLI zake che tenI ciMtA ane tene lebha vagere karavAnI kaMIpaNa jarUra nathI. parvatanA zikhara para utpanna thaelI kaTikAone tyAM bhakSya vastunI sagavaDatA hoya cheja. prArabdha karmAnusAra bAghajIdagInI upayogI vastuo maLe che tenI hAya varALa karIne nakAme lebha dhAraNa karavAthI sikaMdara bAdazAha ane rAvaNa jevAne paNa sukha maLyuM nathI ane te bAbatane sujJa manuSyone pratyakSa anubhava Ave tema che te pazcAt labhanA 29 For Private And Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir ( 226 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. B pariNAmane ane hada bahAra parigrahane dhAraNa karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI. lebhane pariNAma dhAraNa kare ane hada bahAra upayogI vastuono saMgraha karI parigraha vadhAro e kudaratanA niyamanuM bhaMga karanAra mahApAtaka che ane tethI pApa-duHkha-azAMti ane ahatvAdhyAsa vinA anya kazuM phaLa utpanna thaeluM dekhAtuM nathI. AMtarika jIvanamAM jJAnadarzanacAritrAdi guNenI AvazyakatA siddha kare che. jJAnadarzanacAritra ane vIrya e bhAvaprANu che ane bhAvaprANane AMtarika jIvana kahevAmAM Ave che tathA dravyaprANane bAhyajIvana kathavAmAM Ave che. bAhya jIvananI rakSArthe bAhya amuka vastuonI upayogitAnI jarUra che ane AMtarika jIvananI upazamabhAve pazamabhAve ane kSAyibhAve vRddhi tathA tenI rakSArthe jJAnayAnAbhyAsa vagerenI jarUra che. AMtarika jJAnAdinA jIvanArthe bAhya vastu eno lebha karavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. AtmAnA jJAnAdi guNo to sattAthI anAdikAlataH AtmAmAM che tene lebha karavAnI kaMI jarUra rahetI nathI kAraNa ke lebha pariNatine kSaya thatAM AtmAmAM jJAnAdi guNe svayameva pragaTe chearthAt sattAe jJAnAdi guNo hatA te lebhAvaraNa TaLatAM AtmAmAM vyaktapaNe thAya che. prazasta lobhanI dharmanI ArAdhanAmAM prathama AvazyakatA siddha kare che. paraMtu AtmAnA svarUpamAM UMDA utaratAM tenI paNa upa gitA siddha karatI nathI. dharmanI prApti karAvI ApanAra devagurunuM avalaMbana levuM e AtmAnI pharaja che ane e pharaja adA karavI joIe temAM lebha karavAnI kaMi jarUra paDatI nathI. lebhanI pariNati dhAraNa karyA vinA devaguru dharmanI ArAdhanAmAM svAdhikAre kAraNasAmagrI yoge pravRtta thavuM ane anyane pravRtta karavA e Atmika kartavya che-ema mAnIne pravartatAM zubha kaSAyAdine upazamAdi bhAva thAya che ane tethI kSAyikabhAve zuddhacAritryaguNanI prApti thAya che. pitAnA AtmAmAM upara pramANe lebha na prakaTato hoya ane bAhyajIvana tathA AMtarika jIvananA upayogI sAdhanonI sAmagrI hada pramANe prApta karavAmAM AvatI hoya ane te bAbatamAM anya manuSya bAhyadRSTie potAne lebhI vagere kahe tethI kadi krodhI banavuM nahi ane temaja svakartavyakarmathI bhraSTa thavuM nahi. bAhyajIvananI upa gitA AMtarika jIvanennati mATe che ema avadhIne bAhyajIvana tathA AMtarika jIvananI rakSA ane tenI pragati mATe prayatna karavAmAM Avato hoya ane te bAbatamAM anya manotaraphathI AkSepamaya TIkA karavAmAM AvatI hoya tethI kadi gabharAvuM nahi, himmata hAravI nahi ane temaja magajanI samatAne khovI nahi. zubhAzubha prArabdha karmayoge je je kaMI thAya che te baMnemAM samabhAva dhAraNa karIne bAhyajIvana tathA AMtarika jIvana rakSavAnI jarUra che. jagatanA gupta bhedo ke je buddhiviSayanI bahAra che temAM jJAna vinA nakAmI para vastuonI prApti mATe dhamapachADa karI lebhAnya banavAthI svaparane kAMI paNa lAbha ApI zakAto nathI. paravastuonI prApti mATe lebha karavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI e upayogamAM For Private And Personal Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir labha eja parataMtratAnI beDI che. ( 227 ). lAvavuM joIe. karmanI sAnukULatA vinA lebha dhAraNa karavAthI kevaLa kAyakaleza-azAtAzeka ane pApanA bhAgIdAra thavuM paDe che. je je vastuonI prApti mATe IchA karavAmAM Ave che te te vastuone zubhakarmanA ge saheje meLavI zakAya che ane azubhakarmanA yege mahAprayatna karyA chatAM paNa tenI prApti thatI nathI. je je vastuo karmanA mege prApta thavAnI hoya che te sahajamAM prApta thAya che. tene mATe lebhane pariNAma utpanna karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI ema anubhava karavAmAM Ave che teja lebhane upazama kSa pazama ane kSAyikabhAva karI zakAya che. bAhyajIvana ane AntarajIvanane upayogI evA sAdhananI jarUra che e vAta kharI che paraMtu temAM lebha ane mUracha dhAraNa karavAnI koI paNa rIte jarura nathI. bAhya ane AMtarika jIvananI upagitAvALAM sAdhananI prApti mATe udyama karavo joIe paNa lobha na karavo joIe e khAsa lakSamAM rAkhavA jevI bAbata che. nirlobha dazAe bAhyajIvana tathA AMtarika jIvananI saMrakSA ane vRddhi mATe udyama karanAra AtmajJAnIo hoya che, kAraNa ke tevI dazA prApta karavAno teone adhikAra maLe che. AtmajJAnIo bAhyajIvana ane AMtarika jIvananI pragati saMrakSAdi mATe pravRtti kare che-temAM teo potAnI pharaja gaNe che. tethI teo ahaMvRtti ane mamatvavRttinA dAsa banI zakatA nathI temaja teo nirlepatAne sAcavavAmAM AtmajJAnano samyaga upaga karI zake che. ajJAnIjIne bAhyajIvana pragatimAM lAbha Sa ciMtA zAka ane hiMsAdi aneka pApakarmo karavAM paDe che. bAhyajIvana ane AMtarajIvananI pragati tathA tenI rakSAnA adhikArI kharekhara AtmajJAnIo hoya che. AMtarajIvanapragati arthe bAhyajIvananI upayogitAnA avabodhaka AtmajJAnIo thAya che ane tethI teo je kaMI kare che te kartavya gaNIne nirlobhadazAe nirlepabuddhithI kare che. bAhya jIvana jIvavuM e kaMI AMtara jIvananI sAdhyadazAnA upayoga vinA jIvyuM gaNAya nahi. AMtarajJAnAdi jIvane jIvatAM bAhya jIvananI saMrakSAdi mATe je je sAdhana sAmagrI prApta karI zakAya temAM kaMI lebhapariNAma vinA lebha gaNI zakAya nahi-ema aneka nayadRSTie sApekSabhAve baMdha thatAM vizvamAM vAstavika nilebhatva prApta thAya che, ema jJAnayogI thayA pazcAt je karmavegI thAya che teneja kaI anubhavanI jhAMkhI pragaTI zake che. lebha pariNatino nAza thatAM AtmAmAM aneka guNe pragaTI zake che ane teno pitAnA AtmAne khyAla Ave che. ISTa jaDa padArthone lobha karavAthI te sarve prApta thaI zakatA nathI ane UlaTuM manamAM ArtadhyAna ane raudradhyAnanA pariNAme thayA kare che. jene pariNAma jema jema vadhe che tema tema mAnasika vAcika ane kAyike pAdhi thayA kare che. lobhanA pariNAmathI AtmA upara pAtaMtryanI beDI paDa che. ane tethI AtmasvAtaMtrya sukhanI gaMdha mAtra paNa AvatI nathI. lobha pariNAmathI sarva karmonuM grahaNa thAya che ane tethI caturazIti lakSanimAM punaH punaH paribhramaNa karavuM For Private And Personal Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 228 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. 5 paDe che. janma jarA ane maraNanu mUla kAraNu lAbha che ema aneka zAstromAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ane anubhavathI alAkatAM paNa saMsAranuM kAraNa lAbhaja dekhavAmAM Ave che. saMsAramAM kaleza-kaMkAza-yuddha vaira-jhera-pracA-hiMsA-ADa-cArI ane vyabhicAra vagere duSTa karyAM kharekhara lAbhanA piraNAmathI thAya che. dezanI samAjanI ane AtmAnI samULagI pAyamAlI karanAra leAbha piraNAma che-ema avodhIne lAbhanA pariNAma TaLe evA prayatna karavA joie. jema jema lAbhanI piraNita TaLe che tema tema niHspRhatA saMtoSa ane svAtaMtrya sukha vadhatu jAya che. sarva prakAre AtmaguNAnA vinAzaka lAbha che ema zAstrakAro kathe che te kharekhara satya che. sarva vastuo sarvane mATe che. sarva duniyA e mAruM kuTuba che ane sarva vastu kharekhara duniyArUpa kuTubanI che--ema mAnIne sarva vastuone lAbha thAya che tene hRdayathI dUra karavAmAM Ave te AtmazAMtinI jhAMkhI pragaTyA vinA rahe nahi. anya vastuo kaI AtmAnI nathI chatAM anya vastuonI mAlikI karavI e kudaratanA kAyadAthI viruddha kartavya che. puNya ane pApa paNa AtmAthI bhinna pudgala pAMce che tethI puNya ane pApane paNa AtmAnI vastue na mAnavI joie. puNya ane pApAdimAM mamatvabuddhi na dhAraNa karavI joie ane tenAvaDe prApta sAnukULa ane pratikULa vastuone paNa potAnI na mAnavI joie. A pramANe aMtaranI mAnyatA rAkhIne uDDaya AvelAM karma ke jene prArabdhakarma kathavAmAM Ave che tene samabhAve bhAgavavAM joie ane sAnukULa vastuopara lAbha pariNAma na dhAraNa karavA joie tathA pratikULa vastuo para dveSa piraNAma na dhAraNa karavA joIe. A pramANe rAga ane dveSapariNAmane zamAvIne vyAvahArika kAryane adhikAra pramANe svadazA ane svazakitanA anusAre karavAM joIe. antara ISTa nahi chatAM vyavahAre ISTa ane upayogI vastuone je pramANamAM joie te pramANamAM prApta karyAM vinA chUTake thatA nathI paNa tethI ema siddha nathI thatuM ke upayAgI vastuothI dUra rahevu. AhAra pANI ane vastrAdi upayogI vastuone dainika AvazyakajIvanavyavahAradRSTie grahavA prayatna karavA paDe che e kharU paraMtu tatsaMbadhI kathavAnu` eTaluM ja che ke AhArAdi jIvanarakSaka vastuonA lAbha na dhAraNa karavA. AhArAdi vastune mamatva ane leAbha pariNAma vinA udyogapUrvaka grahaNa karIne bAhyajIvana-saMrakSaNanI sAthe AMtaraguNa jIvananI vRddhi karavI e lAkettara vyavahAra che. lAbhakaSAyathI AtmAnA pradeze pAse rahelA AkAzapradezeAmAMthI kavaNAne AtmA grahaNa kare che. lAbha kaSAyanA piraNAmanI AtmAmAM vRddhi thAya che ke hAni thAya che ane tenA upara jaya meLavI zakAya che ke kema tenA hRdayamAM anubhava karIne lAbhanI pariNati TALavA prayatna karavA joie. lAbhanI piraNita maMda paDatAM sapteSa utpanna thAya che. tene anubhava Ave eTale samajavuM ke have lAbha kaSAyane jItavAmAM vijayanI prApti For Private And Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAbhano kadI pAra AvatA nathI. ( 29 ). karI zakAze. aMtaramAM lebha tRSNA gAA mUchaonA ubharAnuM utthAna thAya che tyAM sudhI bahiravRtyA tyAgIpaNuM hoya che, paraMtu te zobhI zakatuM nathI. lebhanI vAsanAne jItavI e anaMtaguNa duSkara kArya che; je je manuSyone svamatyanusAre je je vastuo ISTa ane upayegI lAge che te te vastuo para te te manuSyone lAbha thayA kare che. jema jema buddhi khIle che tema tema prathama kalpAyalI ISTa vastuo para aniSTatva buddhi pragaTe che ane anya vastuo para ISTabuddhi thayA kare che. bALakone je je vastuo bAlyAvasthAmAM ISTa lAge che te te vastuone yuvAvasthAmAM te ISTa mAnato nathI; temaja yuvAvasthAmAM yuvakane keTalIka vastuo para ISTabuddhi-ISTapariNAma thAya che temAMnI keTalIka vastuo para vRddhAvasthAmAM ISTa-priyabhAva raheto nathI. mAMdagInA samayamAM je je bAbato para priyatA prakaTe che te te bAbatonI priyatA pazcAt niregAvasthAmAM rahetI nathI. temaja rogAvasthAmAM je je bAbate para arucibhAva thAya che te te bAbata para pazcAt nirogAvasthAmAM rucibhAva thAya che. kapha vAta ane pitta prakRtinI mukhyatA ane gauNutAthI bhakSyAdi vastuo para priya ane apriya pariNAmane pheraphAra thAya che. tethI ema siddha kare che ke dravya-kSetra-kAla-bhAge nimittakAraNa pAmIne jaDavastuomAM priya te apriya ane apriya te priya ema jIne priyApriya buddhi thayA kare che. ane te priyApriya buddhi vA priyApriya pariNAma kSaNika havAthI arthAtu badalAto hovAthI paravastuomAM priyApriyanI kalpanA vastutaH satyasukhabuddhithI bhinna hovAthI jaDavastuono Avazyaka karmanA adhikArathI bahira lebha kare e kaI rIte yogya nathI. AtmAnA jJAnathI viveka karatAM avabodhAya che ke para jaDa vastuothI AtmasukhanI kadI prApti thavAnI nathI. pratyeka manuSya sukhane prApta karavA Icche che. rAjAo rAjya kare che ane vidyArthIo vidyAne abhyAsa kare che te sukha prApta karavA kare che. aneka prakAranI sattA viziSTa padavI prApta karavAne manuSya prayatna kare che temAM paNuM sukha prApta karavuM e mukhyadeza hoya che. puruSa ane strIo paraNe che ane aneka prakAranA vyApAra kare che temAM paNa teonI mukhya dhAraNa te sukha prApta karavAnI ja hoya che. paraMtu teo pitapatAnA uddeza pramANe vartatAM sukha pAmyA hoya evuM teonA vANInA udgArethI jaNAtuM nathI ema anubhavIone nizcaya anubhava jJAna thAya che. pratyeka manuSya je je vastuo prApta karavA lebha kare che temAM tenI mukhya dhAraNA che e hoya che ke te te vastuone prApta karI sukhI thAuM paraMtu pariNAma aMte e Ave che ke te te vastuo maLatAM sukha maLatuM nathI ane lebha te AgaLa vadhyA kare che, tethI te te vastuo prApta thatAM kaMIka paNa AtmazAMti anubhavAtI nathI. tethI siddha thAya che ke Avazyaka upayogI vastuonI je je AzramamAM prApti jeTalI jeTalI karavAnI hoya teTalI teTalI nirlobha pariNAme karavI. paraMtu tenA pariNAma dhAraNa For Private And Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 230 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. karIne AtmAnA satyasukhathI parabhukha thavuM ane rAgadveSanI pariNatithI manane caMcala karI devuM e kaI rIte yogya nathI. AtmAmAM AtmajJAnanI pariNati satata jAgrat rahyA vinA lebha pariNAmane nAza karI zakAto nathI. AtmajJAnayoge AtmA ane jaDavastuone bhinna bhinna jANavAna upaga rahe che ane tethI asatya sukha para ane tenA hetuone kadApi satyasukhaprada tarIke avadhI zakavAmAM AvatA nathI. pUrvakarmamehanIyanI prabala vAsanAnA yoge kadApi jaDavastuo prati AkarSaNa thAya, prArabdha karmayoge jemAM sukha manAyuM nathI ane jemAMthI sukhanI buddhi TaLI gaI che evI zAtAkAraka vastuone bhega prApta thAya te paNa AtmajJAnIo te te vastuone bhegavatA chatAM temAM sukha pariNAmane mAnatA nathI tethI te navIna karmathI amukAze baMdhAtA nathI ane amuka kaSAyanA abaMdhakapaNAthI apunabaMdhaka thayA chatAM sarva lobhAdi kaSAyothI alipta rahevA zaktimAna thAya che. lobha kaSAyanA be bheda che. prazastalobha aprazasta bha. pratyeka kaSAyanA prazasta ane aprazasta evA be bheda paDe che. prathama niyama evo che ke aprazasya kaSAyane tyAga karIne prazasya kaSAyanA hetuone avalaMbana karavA. devaguru ane dharmanA cage temanA para je prazastabhAve kaSAya thAya che tene prazastakaSAya kaWvAmAM Ave che. prazastakaSAyane jeo dararoja karatA hoya ane prazastakSAyanI upekSA karatA hoya temaja prazastakaSAya vinA nikaSAya thavAnI vAto karatA hoya chatAM nikaSAyabhAvamAM je rahetA na hoya evA manuSyae prathama aprazasta kaSAyamAMthI prazastakaSAyamAM AvavA ane pazcAtuM niHkaSAyabhAva prApta karavA prayatna karI joIe; eja zikSA teone egya che. yadyapi nikaSAyabhAvamAM amuka samaya paryata rahevAnuM hoya to paNa prazastakaSAya karyA vinA prazastakaSAyanA zubhAcAra evA dharmanA hetuone svAdhikAre pharaja mAnI sevavA joIe. nikaSAyabhAvamAM sthiratA thayA chatAM zubhAcAramAM pravRtta rahevAthI kadApi adhaHpAta thato nathI. gRhasthadazAmAM rahelA AtmajJAnIo nile papaNAthI gRhasthagya kAryone vivekazaktithI karyA kare che. potapitAnA gRhasthadazAnA varNAdika adhikAra pramANe je gRhastha kharekhara AtmajJAna pAmIne je je kAryone kare che temAM teo ajJAnI gRhastha karatAM anaMtaguNa ucca nirlepa rahI zake che ane ajJAnI gRhastha karatAM vizvavyavahAradaSTie teo. anyajIvone anaMtaguNa lAbha ApavAne samartha thAya che. kaSAyonA maMdapaNathI svasvAdhikAra pramANe gRhasthajane AtmajJAnayoge ucita kAryo karatA chatA ajJAnIothI pAchA paDatA nathI ane teo kaI rIte vyavahAramAM nirbaLa jaNAtA nathI paNa jeo nirbaLa jaNAya che teomAM samyagasvAdhikAra pramANe jJAnayoga ane karmacaganI khAmI che ema avadhavuM. AtmajJAna pAmIne gRhastha janoe svayogya dhArmikakRtyanI je je pharajo adA For Private And Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAdhikAra pramANe karma-pravRtti karavI. ( 231 ) karavAnI che te khAsa adA karavI joIe. avirati samyagdaSTi gRhastha jane zAsanasevAprabhubhakita-gurubhakti dharmanI rakSA ane prabhAvanAdi kRmAM sadA tatpara rahevuM joIee tenI svAdhikAra kartavyAjJA che ema avabodhavuM. dezavirati gRhastha vratone aMgIkAra karavAM. saptakSetranuM piSaNa karavuM, sAdharmika vAtsalya karavuM, jaMgama ane sthAvara tIrthonI sevA-rakSA karavI ane teonI prabhAvanA karavI, devaguru ane dharmanI ArAdhanA rogya dharmakAryo karavA ItyAdi dharmavyavahAradaSTie dezavirati gRhastha manuSyanI svAdhikAra je je pharaje zAstramAM lakhelI che te te pharajene AtmajJAna pAmIne yathAzakti ArAdhavI-paNa dharmavyAvahArika kRtyathI jyAM sudhI gRhAvAsamAM rahevAnuM che tyAM sudhI kadApi parAmukha thavuM nahi. eja gRhasthane svAdhikAre dhArmika karmonI kartavyadizA avabodhavI. je saMsArano tyAga karIne sAdhuo thayA che teone dravya kSetra kAla ane bhAvanAyoge utsarga ane apavAdathI sAdhuyogya karmonI pharaja bajAvavI joIe. AcArya- upAdhyAya-pravartaka-sthavira-rana ane sAmAnya sAdhuone Avazyaka kAryo karavA ja joIe. tIrtharakSA-upadeza ane dharmano pracAra karavAnA upAyamAM pravRtti, sAdhu ane sAdhvIne saMgha vadhAravAno prayatna, pratikramaNa-pratilekhana-paThana pAThana-vihAra Adi je je kRtya AgamAM jaNAvyAM che te te karavAM joIe. sAdhuonA svAdhikAra pramANe je je dravya kSetra kAla bhAre utsarga ane apavAdamAguM kRtye pratipAdana karelAM che te avazya karavAM joIe ane aMtarathI AtmajJAnamAM je je kaSAye TALIne ramatA karavAnI kathI che te karavI ja joIe. gRhasthane tyAgIo svasvadazocita Avazyaka kAryo je teo dezakAlAnusAre na kare ane zuSkajJAnI ane te teo dharmotthApaka mArgane anusaranArA thAya che. prasaMgopAtta niSkaSAyabhAve AvazyakakAryonI karaNIyatAnA vivecana samaye ATaluM saMkSepathI kathavAmAM AvyuM che. vizeSAnubhava to gItArthonI upAsanA karI meLavavo ane AtmajJAnapUrvaka kaSAyone jItavAnI sAthe vyAvahArika ane dhArmika kAryomAM gRhasthoe varNAdikanI apekSAe svAdhikAre pravRtti karavI tathA sAdhuoe svAcita dhArmika kAryomAM kSetrakAlAnusAre pravRtti karavI. karmacagapravRttimAM kakSAnI mandatA thAya evI Atmika bhAvanA dhAraNa karavI. jyAM sudhI gRhasthadazA che tyAMsudhI gRhasthacita kartavya karmone viveka ane yatanApUrvaka dezakAlAnusAre nirlepatAnI sAthe karavo joIe; paNa gRhasthaSe sAdhunA dharmonI kriyAo karavI e vyavahAra dharma viruddha che. sAdhuoe sAdhuone ucita je je kAryo kacyAM che te karavA joIe paNa gRhasthanAM kRtya na karavAM joIe. ema gRhastha ane sAdhuoe svasvAdhikAra pramANe karmamAM nikaSAyapUrvaka pravRtta thavA lakSa devuM joIe. jema jema AtmajJAna ane nikaSAyabhAva thatuM jAya che tema tema brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudra e cAra varNa svasvakarmAdhikAramAM ucca thatA jAya che ane tethI dezamAM- For Private And Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 232 ) zrI karmacaga graMtha-savivecana. sAmrAjyamAM-samAjamAM-maMDaLamAM-dharmasaMghamAM ane pitAnA AtmAmAM uccatA ane zAMti vadhatI jAya che. ane tenuM pariNAma e Ave che ke karmavegamAM AtmAnI vizuddhithI uraca thaela janasamAja kharekhara dhArmika karmacaganA raNakSetramAM maha zatruno parAjaya karIne kevaLajJAna ane kevaLadarzananI prApti karavA samartha thAya che. karmacAganI uccatA ane divyatAmAM vigha karIne tene adhapAta karanAra kharekhara koI mAna mAyA ane lobha e cAra kaSAye che. krodhAdi cAra kaSAyane nAza karanAra kharekhara karmayogakSetramAM karmayegI banavA samartha thAya che. krodha mAna mAyA lebha IrSyA nindA haiSa karakRSNalezyAdika pariNAma asahanazIlatA ane mamatvAdi pariNAmathI gherAyele ajJAnI jIva kharekhara ucca rAjyapadavI nyAyapadavI senAdhipatipadavI Adi mahA padavIone prApta karIne vizva manuSyane duHkhane hetubhUta thAya che. rAgadveSAdika pariNAmathI gherAyale manuSya vyAvahArika temaja dhArmika karmaga kSetramAM vihAra karato chate svaparane azAMti duHkha ane karmavRddhi karanAramAM nimittabhUta thAya che. aeva vyAvahArika karmayoga sAmrAjyamAM jJAnapUrvaka rAgadveSa pariNatithI zAMta thaela manuSyanI upayogitA jema vyAjabI jaNAya che tema tenA karatAM dhArmika karmaga kSetramAM jJAnI zAMta udAra gaMbhIra jitendriya sApekSadaSTidhAraka-evA dharmakarmavegInI anaMtaguNI upayogitA siddha kare che. gRhastha karmayogIne vyAvahArika tathA dhArmika kAryomAM jJAnI ane zAMta thaIne pravartavAnI jarUra che tenA karatAM dharmakarmaveganA adhikArI sAdhune te anaMtaguNa vizeSa uttama thavAya evA AtmajJAnamAM paripakava banIne dharma karmayogamAM pravRtta thavAnI jarUra che. dararoja AhArAdinI kriyAo karavI paDe che. AhAradinI kriyAo karyA vinA chUTake thatuM nathI tyAre temAM pravRtti karavI e te vyAvahArika daSTie Avazyaka siddha kare che tethI temAM jema jema rAgadveSanA manda pariNAme pravartavAmAM Ave che tema tema temAM divya zAMtarasano pravAha avicchinnapaNe vahete anubhavamAM Ave che. jJAna bhegapUrvaka vyAvahArika tathA dhArmika karmavega AdaraNIya che ema thavAnuM kAraNa e che ke tema karavAthI karmayoganI pratyeka kriyAonuM mukhya sAdhyabindu svakIyajJAnadaSTimAM kAyama rahe che ane tethI kadAgraha pakSapAta yiAda matAMtara ane saMkIgatA vagere je aneka doSa prakaTIne kriyAkarmacagamAM paraMparAe azuddhatA vadhArIne janasamAjano adhaHpAta karI de che te kadI thatI nathI. jJAnagapUrvaka kriyAgamAM pravRtta thavAthI sAdhyadaSTi ane udArabhAva tathA sAMprata sAnukULa pratikULa saMgomAM kArya karavAnI ane magajanI samAnatA rAkhavAne khyAla rahe che. zAstrothI aviruddhapaNe gRhasthane gRhasthanA vyAvahArika tathA dhArmika adhikAra pramANe, sAdhuone sAdhunA adhikAra pramANe dhArmika kartavya karmonuM utsarga mArga ane apavAda mArga pramANe uparyukta upadezadizAlekhana karyAbAda kaSAya saMbaMdhI kathavAnuM ke koI mAna mAyA lebha ane kAmAdi kaSAyane jema jema maMda-zAMta kara For Private And Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAma vikArathI rAgadeSanI vRddhi thAya che. ( 233 ) vAmAM Ave che ane kartavyakarmamAM kaSAyanI samatApUrvaka vartAya che tema tema AtmakalyANamAM AgaLa vadhAya che ane anya jIvone AtmakalyANamAM pravartAvI zakAya che. upara jema lobha kaSAyono nAza karavAthI AtmAnI paramAtmatA thAya che te saMbaMdhI jema a85 kathavAmAM AvyuM che tema kAmavikArane mATe avadhavuM. zarIramAM kAmanA pudgale rahe che tene puruSa strIveda ane napuMsada tarIke avabodhavAM. vIryanA pudgalothI strIveda puruSaveda ane napuMsakavedaprakRtipagalaskaMdha bhinna che. puruSavedAdi pudagala skaMdhanA udayamAM vIryAdi pudgala nimittarUpe pariName che. puruSavedAdi prakRti sarvathA kSINa thatAM vIryAdi pudgalo kadI puruSavedAdi prakRtine vikAravAne zakitamAn thatAM nathI. puruSavedAdi vikArathI rAgadveSanA pariNAmanI vRddhi thAya che ane tethI saMsAramAM punaH punaH paribhramaNa karavuM paDe che. AtmajJAnathI puruSavedavikArane naSTa karavAno viveka pragaTe che. puruSavedane navamA guNasthAnaka sudhI udaya hoya che. puruSavedAdine nAza karavAthI AtmasamAdhi sukhanI prApti thAya che. kAmavikArane jItavAthI mananA aneka saMkala ane vikalpone nAza thAya che ane mananI sthiratA thAya che. mananI sthiratA thavAthI AtmAmAM sthiratA thAya che. kAmavikArathI mana vacana ane kAyAnI kSINatA thAya che. kAmavikArathI aneka dene udbhava thAya che. jyAM kAmavikAra che tyAM rAgadveSa saMkalpavikalpapracAra che-ema anubhavIne kAmavikAranI vRttine kSaya karavA prayatna karavo joIe. jema jema kAmavikAra zame che tema tema brahmacarya guNanI puSTi thAya che. zabdAdika paMcaviSamAMthI ISTaniSNava jyAre TaLI jAya che tyAre brahmamAM-AtmAmAM caravAne arthAt ramaNatA karavAne cegyatA prakaTe che. paMceMdriyanA viSayamAM samabhAva prakaTavAthI kAmavikAranI zAMti thAya che. jenAmAM kAmavikAra prakaTe che te anItivaza thaIne sahasramukhavinipAta pAme che. je manuSya kAmavikArane AdhIna thAya che te sarva prakAranI avivekatAne pAme che. eka rItie kaLIe to sarva prakAranI ApattinuM mULa kAmavikAra che. dezanI rAjyanI samAjanI ane AtmAnI pAyamAlI karanAra kAmavikAra che. kAmanA AvezathI AtmAnI svataMtratAthI vimukha thavAya che ane pudgalaskaMdhanA rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdapudgalenI AzAe kSaNika sukha ane pariNAme mahAduHkhamaya pAtaMtrya bhegavavuM paDe che. jeo kAmanI sattAnA tAbedAra thAya che teo AtmArAmanA tAbedAra rahetA nathI. kAmanI sattAne tAbedAra thaela manuSya vizvane tAbedAra bane che ane tenI AMkhanI cotarapha kALuM vAdaLuM (eka jAtanuM evuM vAdaLuM) chavAya che ke jenAthI te satya dizA tarapha gamana karavA zakitamAna thatuM nathI. kAmavikArathI keIne satyasukha pragaTayuM nathI ane bhaviSyamAM pragaTanAra nathI ema anubhavajJAnadaSTie anubhavatAM satyAnubhava AvyAthI pazcAtu kAmagomAMthI cittavRtti uDI jAya che. te vinA kadI kAmabhegomAMthI cittavRttinuM 30 For Private And Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ... . - jA ja kamAya jAja -- -- ( 234) zrI kamalega graMtha-savivecana. pratikramaNa thatuM nathI. haDakAyelA zvAna ane haDakAyelA gAlanA viSanI paraMparA jema pravarte che haDakAyuM sthAna jene karaDe che tene haDakavA cAle che, anyane karaDe che to anyane haDakavA cAle che ema haDakAyAnI paraMparA cAle che taddanuM kAmanI vAsanA kharekhara haDakavAnI peThe mananI sAthe varyA kare che. manamAM utpanna thaela kAmano vikAra pate zame che tyAre tenI pAchaLa kAmanI vAsanAnuM manamAM bIja mUkate jAya che ane tenI paraMparA pravatyAM kare che. atae kAmanA eka saMka95mAtrane paNa sthAna na ApavuM e egya che. eka vakhata je manamAM kAmano vikAra prakaTyo to tenI paraMparA thatAM pazcAt teno nAza karavo muzkela thaI paDe che. zabda rUpa rasa gaMdha ane sparzane bhegA karavAnI je IrachA teja kAmavikAra che ane te kAmavikArathI brahmacarya ke je vastutaH AtmAnI zIla pariNati che tenI siddhi thatI nathI. zArIrika vIryanI rakSA karavI e dravyabrahmacarya che, ane bAhya viSayomAM rAgadveSavinA AtmajJAnAdi guNemAM ramaNatA karavI te bhAva brahmacarya che. samyajJAnapUrvaka AtmAnA jJAnAdi guNomAM ramaNatA karatAM jyAre sahaja khumArI prakaTe che tyAre kAmaganI tucchatA ane kSaNikatAne kharekhara khyAla Ave che. brahmacaryanA guNeno anubhava AvyA vinA brahmacaryanI kiMmata AMkI zakAtI nathI ane brahmacaryanI mahattA avabodhyA vinA kAmabhegathI nivRtta thavAtuM nathI. kAmaganI vAsanAeno svAmAM paNa citAra khaDe na thAya evI dazA thayA vinA AtmasamAdhisukhane ravAda vedAto nathI. kAma tyAMsudhI mana para sattA calAvI zake che ke jyAM sudhI kAmanI asAratAne anubhava ane indriyAtIta sukhane anubhava thayo nathI. kAmanA vikArone jItyAvinA puruSArtha gaNI zakAtA nathI ane puruSArtha vinA puruSatva kayAMthI hoI zake te vicAravA jevuM che. AkAzamAM caDI zakAya ane aneka prakAranI vidyAono abhyAsa karI zakAya paraMtu kAmanA vikAre para jya meLavavo e sarva karatAM duSkara kArya che. jeNe AtmajJAna saMprApta karyuM che te kAmanA vikalpasaMkalpone nAza karavA samartha thAya che. AtmajJAnI kAmanA vicArone dabAvavAnA upAyo jANI zake che. nikAcita prArabdha karma ke je avazyameva jogavyA vinA chUTake thato nathI tevuM karma udayamAM Ave che tyAre te AtmajJAnI samabhAve te karmane bhegave che tethI te karmanI nirjarA kare che ane samabhAvavaDe AtmA bhAvI navIna karma graho nathI. kAmaviSayanikAcita bhegAvali karma kayA jIvane che ane kyA jIvane nathI, kayA jIvane kayAre te udayamAM AvavAnuM che tenI khabara atizayajJAnIone hoI zake. kAmavaiSayikanikAcita bhegAvalI karma te AtmajJAnIne avazya jogavavuM paDe che. kAmavaiSayika nikAcitakarmano udaya e baLavAna hoya che ke AtmAnI upayogadhArAne avaLI karI nAMkhe che. jevI rIte mahAnadImAM rela Ave che tyAre te gAmaDAM taTa para rahelAM vRkSene kheMcI laI jAya che tadrata nikAcita bhegAvalIkarmanI rela paNa evI baLavatI For Private And Personal Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir traNa vedanuM svarUpa. ( 235 ) AtmAnI zaktine maroDI nAkhe che. AtmajJAnI kharekhara nikAcita bhegAvalIkarmanA udayamAM jarA nIce paDIne pAchA UMcA thAya che ane AtmajJAnanA baLavaDe nikAcita kAmakamena arthAt puruSavedAdine nAza karavA samartha thAya che. nadImAM pAna Uge che te jyAre rela Ave che tyAre nIcA namI jAya che ane rela utaratAM pAchAM TaTAra thAya che taddhat AtmajJAnI nikAcita puruSavedAdinA samraveganA sAmo thAya che, paNa temAM tenI zakti jyAre cAlatI nathI tyAre te vakhate nIce paDI jAya che, ane pAchA puruSavedAdine vega narama paDatAM puruSavedAdi pariNatipara pite caDI bese che ane tene sAmane kare che. aneka AtmajJAniyone A pramANe nikAcita puruSavedAdi karmathI bane che ane te te karmabhegane bhegavI nirjarA karI uccaguNasthAnazreNipara Arohe che temAM kiMcit paNa Azcarya nathI. AtmajJAnI puruSavedAdine aMtaranA upayoga vaDe jIte che. ajJAnIo "na maLe nArI tyAre bAvo brahmacArI " peThe varte che ane huM brahmacArI chuM, mArA jevA anya koI brahmacArI nathI AvI ahaMvRttine dhAraNa kare che temaja anya jIvane nindIne karmathI bhAre thAya che eTaluM ja nahi paraMtu te AjubAjunA kAmanA nimitta hetuo maLatAM temAM phasAIne nIcA paDe che. teo bhAvabrahmacarya tathA dravyabrahmacarya bannethI paNa parAmukha rahe che. dravyayabrahmacaryamAM vIryanI rakSA karavAnI hoya che. svamadvArA vIryapAta thatAM dravyabrahmacaryanI hAni thAya che. dravyabrahmacaryane yathAyogya rIte dhAraNa karatAM zArIrika ane mAnasika baLanI rakSA thAya che. kAmanA vegane khALavAmAM Ave che tyAre dravyabrahmacaryanuM pAlana thAya che. sAthe rahe che, jANat gvavA meduvAsa ve mane dara gurU ane e pAkSisUtramAM kathelI gAthAnA anusAra maithunavRtti TaLe che tyAre maithunavirati arthAtu kharekharA brahmacaryanI siddhi thaelI avabodhavI. puruSavedarUpa kAmavRttine kSopazama thAya che te sadAkALa eka sarakhe raheto nathI; kAraNa sAmagrI pAmIne puruSavedAdine udaya thAya che ane brahmacarya pariNAmamAM malinatA Ave che. puruSavedAdino upazama thAya che to te aMtarmuhUrtaparyaMta rahe che. puruSaveda napuMsakaveda ane strIvedano sarvathA kSaya thatAM kSAyikabhAva thAya che ane teno sarvathA kSAyikabhAva thatAM pa kadI puruSavedAdi pariNatine udaya thatuM nathI-ema jenaguNasthAnaka daSTie kathAya che. navamA guNasthAnaka paryata puruSavedAdine udaya che tethI te karmathI virahita te tyAMsudhI kathI zakAya nahi, paraMtu vizeSa eTaluM che ke-mukhyatAe puruSavedAdinI prakRtine kSayopazama karIne dravya ane bhAvathI brahmacaryanI ArAdhanA karI zakAya che. puruSavedAdinA kSapazamanI saMsAramAM sarva jIvomAM taratamatA hoya che tethI tenuM vaicitrya svAnubhavaduSTie avalokAya che. keIne puruSavedane kSapazama manda thaye hoya che to koIne ugra thaye hoya che. AtmajJAna ane vairAgyabaLavaDe puruSavedanA kSapazamamAM AgaLa vadhI zakAya che. puruSavedana For Private And Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 236 ) zrI karmaLa graMtha-savivecana. udaya baLavAna hoya che to tene kSaya ane upazama karatAM vAra lAge che. amuka varSaparyaMta keIne puruSavedano udayaja prApta na thayuM hoya ane AtmapradezamAM rahelAM puruSavedAdinAM dalike udayagata na thayAM hoya tyAMsudhI amukajIva ema jANe che ke dravyabrahmacarya pALavuM sahela che paraMtu jyAre puruSa ane strIvedanA daliko udayamAM Ave che ane nimitta kAraNe paNa tevAM maLe che tyAre te samaye keTalAka jI pitAnI zaktine I de che ane keTalAka kAmanI pariNati sAthe yuddha kare che. ajJAnIjI to kAmanA tIvodayanA sapATe nIcA namI jAya che. AtmajJAnIone kadApi kAmanI sAthe yuddha karatAM potAnuM jora cAlatuM nathI tyAre teo aMtarathI nyArA tathA udAsa rahIne kAmagone bhogave che. paraMtu teo aMtaramAM pazcAttApa kare che ane punaH kAmanuM jora narama thatAM teo brahmacaryanI kSapazamabhAve upAsanA kare che. jema jema puruSavedane kSayopazama thAya che tema tema te te bhAve brahmacaryanI vizuddhi thatI jAya che. A kALamAM bhAratavarSamAM jainajJAnadRSTie kAmane sarvathA kSAyikabhAva thato nathI tethI A kAlamAM puruSavedAdikAmanA pazamanI mukhyatA gaNAya che. vedAMtAdi daSTie A kAlamAM kAmane sarvathA nAza karI zakAya che-ema avabodhAya che. puruSavedAdi kAma pariNatine kSaya pazama kadI rahe che ane kadI raheto nathI te kadI Ave che ane kadI jAya che tethI kAmano dayikabhAva thatAM dravyabrahmacaryathI vimukha thavAya che. vyavahArathI dravyabrahmacaryane pazamabhAve AdarI zakAya che ane temAM dayika pariNatige aticArAdi doSa lAge che te doSane kAmanI kSayopazamabhAvanAnA baLavaDe punaH TALIne vyavahArathI brahmacaryane rakSI zakAya che. nizcayathI kAma pariNatine iMdhI AtmAnI samabhAvarUpa brahmacarya vA AtmAmAM ramaNatA karavArUpa brahmacarya pariNatine dhAraNa karI zakAya che AtmajJAna-garbhita vairAgya meLavI AtmajJAnanA graMtha ane AtmajJAnI munivaronA avalaMbanavaDe kAmanA kSayopazamanA saMskAromAM vRddhi karI zakAya che. kAmanI pariNatine jenAmAM udaya na thAya evo te A vizvamAM kaI manuSya che ja nahIM. navamAM guNasthAnaka paryata puruSavedAdirUpa kAma rahyo che. pradezadayathI ane vipAkedayathI puruSavedAdi bhagavyA vinA chUTako thato nathI. puruSavedAdirUpa kAmane kSapazama karavAmAM Ave che tethI je je aMze kAmane je je kAle parAjya thAya che te te aMze te te kAle manuSya taratamayege brahmacarya pALI zake che. dravyabrahmacaryane mukhyadeza kharekhara vIryanI saMrakSA karavAnuM hoya che. keI paNa rIte vIryane nAza na thavA devo ane tenuM pAlana karavuM ke jethI aneka prakAranA mAnasika vAcika ane kAyika baLathI saMrakSA thAya. A udezapUrvaka dravyabrahmacaryanuM phaLa tyAre prApta thAya che ke jyAre AtmajJAnaprAptipUrvaka AtmaguNomAM sthiratA-samAdhi karavAmAM kAyika vIryanI sAhAya maLe che. keTalAka ja dravyabrahmacaryathI vIryanI rakSA karIne tene upaga kharekhara adharme yuddho kaleza jhaghaDA mArAmArI For Private And Personal Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zArIrika vIryanuM saMrakSaNa karavuM. ( 237 ). azAnti ane aprazasta rAgAdinI vRddhi thavAmAM kare che tenuM pariNAma aMte e Ave che ke tethI svaparanI AmannatimAM te baLano upayoga karIne bhavanI paraMparAmAM vRddhi karI zakAya che. dravyabrahmacaryane baLada ghoDA vagere pALI zake che. saMsAramAM dravyabrahmacaryanI te vyavahArathI amukAze prApti thAya che paraMtu kAmanI pariNati jItavApUrvaka AtmaguNa ramaNatA-sthiratA samAdhirUpa bhAvabrahmacaryanI prApti thavI e mahAdurlabha che. dravyabrahmacaryathI bhAvabrahmacarya anaMtaguNa uttama che. AtmajJAnI dravya ane bhAvathI brahmacarya dhAraNa karavA zakitamAna thAya che. A saMsAramAM kAmanA dAsa banIne ja rahe che. kAmakaSAyane jItatAM krodhAdika cAra kaSAyone jItI zakAya che. kAma kaSAyanA udaye krodhAdika cAra kaSAyone paNa udaya thAya che. kharekhara keTalAka ja kAma kaSAyanA AdhIna thaIne gRhasthAvAsamAM paDI rahe che. kAmanA udaye kAmI jIva dravyacakSu ane bhAvacakSuthI jANe rahita thaIne AMdhaLe banyuM hoya te thaI jAya che. saMsAranuM mULa kharekhara eka apekSAe vicArIe te kAma che. je rUpa ane sparza e bemAM sukhabuddhi dhAraNa kare che tethI kAmanA udayane teo vadhAre che. zabda rasa rUpa gaMdha ane sparzamAM vAstavika daSTie avalekatAM duHkha rahyuM che tene je manuSya vicAra kare che te kAmanA udayane niSphaLa karavA samartha thAya che kAmanA vikalpasaMkalpathI manuSya cAre taraphathI anarthonA pAsamAM phasAya che ane pazcAt te lIMTamAM jema mAMkhI sapaDAya che tema anyonA tAbe thaIne parataMtratApUrvaka aneka dukhone A bhavamAM herI le che; parabhavamAM pazcAt zuM banaze te to jJAnIo jANe AtmAnA vAstavika cAritramAM mahAvidhra nAMkhanAra kAma pariNati che. kAmanI pariNatine jItavAmAM AtmajJAnanI mahattA che. kAmanA vicArane tAbe thavuM e yamane tAbe thavA barobara che. kAmanA vikalpasaMkalpane manamAM jarA avakAza ApatAM mananI samAdhine lepa thAya che; aeva AtmajJAnIoe bhAvabrahmacaryanI prApti karavAmAM kAmane aMza mAtra paNa vicAra potAnA manamAM prakaTa na thAya e upaga rAkhavo joIe. zArIrika vIryanuM rakSaNa karavAthI dhArmika yuga ane vyAvahArika kriyAganI ArAdhanAmAM aneka vikSepane chedI zakAya che. niyamita bhejana havA tathA ArogyatAnA niyamo ane zArIrika vyAyAmathI vIryanI rakSA karavAnI khAsa jarUra che. zArIrika vIryanI rakSA karavAthI dharmagamAM praveza karI zakAya che. zArIrika vIryanI rakSArthe gRhastha mATe brahmacaryarakSaka gurukule sthApavAnI jarUra che. tyAgIoe niyamita khAnapAnathI zArIrika vIryanI rakSApUrvaka AtmikajJAnAdi zakti khIlavavA prayatna karavo joIe. kAmanI IrachAone dabAvyA sivAya zArIrika vIryanI rakSA thaI zakatI nathI, kAmavRttinA jozane dabAvyAthI zArIrika vIryanI rakSApUrvaka ArogyatAnI abhivRddhi karI zakAya che. jyAre rUpa rasa zabda sparzamAMthI sukhabuddhi ane ISTabuddhinI vAsanA TaLe che tyAre rUpa zabda vagerenA prasaMgamAM AvatAM For Private And Personal Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 238 ) zrI karmathoga graMtha-savivecana. *****15 mAnasika vikAra prakaTa nathI. strIo kharekhara puruSanA rUpane dekhI kAmavRttine udIre che ane puruSa kharekhara strIonA rUpane dekhI kAmavRttine udIre che. strIo ane puruSonA rUpamAM vastutaH kaze sAra nathI e viveka karavAthI strIo ane puruSo kAmavRttinA uchALAne dabAvIne brahmacaryanuM rakSaNa karavA samartha thAya che. vastutaH rUpa game tevuM suMdara manAyuM hoya te paNa temAM sukha nathI kAraNa ke jenA zarIramAM suMdara dekhAya che te manu paNa vAstavika sukhane prApta karI zakatA nathI ane teo ulaTA anyanI pAsethI sukhanI AzA rAkhe che. rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdamAM sukhanI vRtti baMdhAya che tyAre temAM sukhanI vAsanA jAgratuM thAya che. koIne kRSNa rUpa game che ane keIne rakta rUpa game che; tathA keIne vetarUpa game che; paNa eka sarakhuM rUpa vA ekasarakho sparza vA rasa vA zabda gaMdha keIne gamatuM nathI. tethI vastutaH ema siddha thAya che ke bhautika padA mAM je je rUpAdika rahelA che te nitya sukha arpavAne zaktimAn thatA nathI. ghaNI vakhata evuM bane che ke ApaNI mananI kalpanAthI svayaM ThagAvAne vakhata prApta thAya che. je rU5 rasa ane gaMdhAdimAM ruci thAya che teja rUpa-rasa-gaMdha ane sparzamAM amuka vakhata pazcAt ruci thatI nathI paraMtu ulaTI aruci thAya che. jo te rUpa rasAdika sadAne mATe sukhanA hetuo hota to pazcAt te duHkhanA hetuo thAta nahi; paNa teo pazcAt duHkhanA hetuo thAya che. bAhya rUpa rasa gaMdha sparza ane zabda viSayamAM zAtA ane azAtAnI mAnyatAne jyAre tyAga thAya che ane te te viSayamAM samabhAva jyAre pragaTe che tyAre AtmAnA svabhAvamAM sukhabhAva prakaTe che; tethI bAdyaviSayenA saMbaMdhamAM rahetAM chatAM nilepa rahevAnI zakita prakaTe che. tethI pariNAma e Ave che ke kAmabhoganI IrachAone virAma thavAthI zArIrika vIryanuM paNa svayameva saMrakSaNa thAya che. kAmanI vAsanAone kSaya kare hoya te AtmajJAnanI prAptipUrvaka zabdAdika viSayamAM samabhAva prakaTe evo abhyAsa sevA joIe ane rAjayogapUrvaka kAmanI vAsanAo TaLI jAya e AtmajJAnamArga prApta karavo joIe. jyAM kAma tyAM rAma nathI ane jyAM rAma tyAM kAma nathI. mithunakAmanI vAsanAothI samagra vizvamAM aneka prakAranA asahya anartho thayA kare che. kAmanI vAsanAothI mananI caMcalatA vizeSa vizeSa prakAre prakaTe che ane AtmAnI satyazAMtithI sahastra jana dUra rahevuM paDe che. kAmanI IcchAAnA adhIna rahevAthI parataMtratA zeka viyega roga Adhi vyAdhi ane kalezAdinI prApti thAya che. je je aMze kAmagerachAnA saMkalpa vikalpathI virati prApta thAya che te te aMze AtmAnI zAMtine sahajAnubhava Ave che. kAmonI IcchAone haThAvavI ja joIe e jyAre manamAM daDha nizcaya thAya che tyAre kAmane parAbhava karI zakAya che. jyAre svamAM paNa kadApi kAmaganuM citra khaDuM na thAya ane AtmasvabhAvaramaNatAnuM citra khaDuM thAya tyAre avabodhavuM ke brahmacaryanI vAstavika dizA tarapha pratigamana karAyuM che. kAma For Private And Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 brahmacaryanuM saMrakSaNa prema thAya? ( 239 ) bhAganI niMdA karavA mAtrathI vA anya maithunakAmIenI niMdA karavA mAtrathI kAmane jItI zakAtA nathI. vastutaH kAmane jItavA hoya teA kAmanA sa'kalpavikalpe kevI rIte, kyAMthI, kayA kAraNe kevA saMyogAmAM kevI kSaNika sukhanI buddhithI uThe che ane tenuM zuM pariNAma AvI zakaze tenA vivekapuraHsara vicAra karIne satya sukhane mArga avalabavA joie. kAmane jItavAne mATe AMtarikecchAonA prAkaTya prati atyaMta lakSya ApavuM joie. kAmanI IcchAonA pariNAmathI kano baMdha thAya che ane kAmanI IcchAe na prakaTe tyAM evA upayAga dhAravAthI Atmadharma prakaTe che evuM AMtarika dharahasya avamedhavu joie. kAmamAM pariNamatA vIya ne rodha karavA hoya te kharekhara tenA sAmI prakhaLa jussAthI brahmacaryanI bhAvanA bhAvavI joie. yama niyama Asana prANAyAma pratyAhAra dhAraNA dhyAna ane samAdhi e aSTAMgayoganI siddhimAM AgaLa paDatA bhAga levA hoya teA kAmanI IcchAne samAvavI joie. vizeSa zuM kahevuM ? kahevAnA saMkSepamAM sAra e che ke-kAmanI vAsanAene jema bane tema jaya karavA prayatnazIla thavuM; paNa vizeSataH sUcanA karavAnI e che ke kAmanI vAsanAone jItatAM avRtti-anyAnI niMdA ane irSyA vagere doSo na sevavAM joie. kadApi e dveSa! sevAyAM te samajavuM ke brahmacarya e nAma mAtra raheze. keAInI nindA karavAthI vastutaH brahmacarya je prApta thAya che te kadi prApta thaI zakatuM nathI. kAmane jItavA hAya teA AtmajJAnanI prApti karavI joie. jaDavAdIo kAmanI icchAonA tAbe thAya che ane AtmavAdIe kAmanI icchAone jItI samabhAve Atmadharma ramaNatArUpa brahmacane pALI zake che. gRhastho gRhastha dharmanA adhikAra pramANe svadyArAsa tASa ane parastrImaithunane tyAga karIne dezataH virAma pAmI brahmacaryanuM pAlana karI zake che. aviratisamyagdaSTigRhastha dezavirati brahmacaryanI bhAvanA dhAre che paraMtu tee kanA uddayathI dezavirati brahmacarya nI icchApUrvaka dezavirati brahmacaryane pALavA samartha thatA nathI. tyAgI sAdhue kAmanA rodha karIne sarvathA brahmacaryane pALavA samartha thAya che. aticArAdvi doSA lAge che tenuM prAyazcitta aMgIkAra karIne brahmacarya vratanI ArAdhanAmAM pravRtta thAya che. A kALamAM jainaSTie sAdhuone akula ane kuzIla nigraMthapaNuM che tethI tevI sthiti pramANe vane saMjavalananA kaSAye! jItavA prayatna karI zake che. A kALamAM sAdhuone sarAga saMyama kathyu che. tethI A kALamAM vItarAga saMyamanI prApti thaI zake nahi. vedAntadRSTie sarvathA kAma jItAya che ane pUrNa AtmasaMyamanI prApti thaI zake che-ema pratipAdyuM che. sAdhue potAnA adhikAra pramANe rAgadveSane ruMdhavApUrvaka potAnA sAdhudhama ceAgya utsarga ane apavAdamA pratipAdita dharma ka yAgamAM pravRtta thai zake che. A kALamAM avirati samyagdaSTi gRhastho peAtAnA adhikAra pramANe anaMtAnubaMdhI kaSAye jItavApUrvaka ane anaMtAnubaMdhI kaSAyenI abhAvatAnI apekSAe niHkaSAyatApUrvaka For Private And Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 240 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. BR vyAvahArika ane dhArmika karmayogamAM pravRtti karI zake che. kathavAnA sArAMza e che ke aviratisamyagdRSTi gRhasthAne anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazamAdibhAvapUrvaka dhArmika kAryomAM pravRtti karavAnI che; temaja brAhmaNa kSatriya vaizya ane kSudravarNa vibhAgane guNakarmAnusAre vyAvahArika Avazyaka kRtyomAM pravRtti karavAnI hoya che. dezivarati gRhasthAe apratyAkhyAnI kaSAyAnA upazamAdi bhAvapUrvaka ane pratyAkhyAnI kaSAyAne nAza karavAnI IcchApUrvaka dhArmikakAryAMnI ane vyAvahArika kAryAMnI pharaja adA karavA sadA te te kaSAyAnI upazamAdinI apekSAe niHkaSAyabhAve karma yAgI ( kArya yAgI--kriyAyegI ) banavuM joie; upara kathelA je je guNasthAnakane dhAraNa karanArA hoya teoe vyAvahArika ane dhArmika kRtyonI Avazyaka pharajomAM sadA pravRtta rahevu joie. je je manuSya pote je je sthitimAM che tyAM te svasthiti pramANe svAdhikAre Avazyaka vyAvahArika ane dhArmika kRtyonI pharaja adA karatA rahe che tethI te ni:kaSAya bhAva prApta karavAne samartha thAya che. gRhasthA ane sAdhue svadharmane peAtAnI pharaja mAnIne adA kare che te tethI te aMtarathI nirlepa rahevA kitamAna thAya che. pAtapAtAnA vyAvahArika dharmAMkamAgamAM pravRtta rahenArA gRhasthA ane sAdhue niHkaSAya bhAvanI kasoTIe caDhIne suvarNanI peThe nila rahI zake che; jema gRhasthAne ane tyAgIone krodha mAna mAyA lAbha kAma niMdA ane irSyAdinA upazama thatA jAya che tema tema teo vyAvahArika dharmakarmayogamAM Adarza purUSa thatA jAya che; tethIja niHkaSAyatApUrvaka sarvakAryAMne taTastha bhAve sAkSIpUrvaka eka pharaja mAnIne karavAmAM AvyAthI tene uccapada prApta thAya che. cAre varNanA manuSya dharmayAga ane svasva gRhasthasthitivyAvahArika kRtyone sevanArA hAya che-temAM tene kadApi chUTakA thavAnA nathI. paraMtu temAM kathya sArAMza e che ke-rajoguNa ane tameguNu vinA arthAt te te sthitinA niHkaSAya bhAvapUrvaka temAM te pravRtta rahe te uparanI sthiti prApta karI zake ane mokSamArganI ArAdhanA thai zake. dravya kSetra kAla ane bhAva pramANe gRhasthomAM ane tyAgIomAM dharmakarmanI sudhAraNAvaDe svasvAdhikAre Avazyaka karmayoganI pravRtti thayAM kare che; ane sarvajJAnIe ke je bhUtakALamAM thayA, vartamAnakALamAM thAya che ane bhaviSyakALamAM thaze. tene eka sAdhya-lakSyamiMdunI apekSAe eka sarakhA uddeza hovAthI AgamAviruddhapaNe eka sarakhI karmayoganI vyavasthA teonI gaNAya che ane temAM jJAnIonI AjJAja che. kaSAyanA abhAvapUrvaka Antaravizuddhi jema jema vadhatI jAya che ane AtmasAkSIe taTastha bhAvanI jema jema vRddhi thAya che tema tema kAryanI pravRttimAM nile papaNuM vadhatu jAya che; AMtaranile patApUrvaka kAryo karavAthI vyavahAramAM vijayI thavAya che ane tethI piraNAma e Ave che ke peAtAnA Adarza jIvananI asara vizva para thatAM vizvanA manuSya nile pabhAve ka yAgamAM pravRtti kare che tathA tethI For Private And Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gRhastha karatAM sAdhu dazA unnata che. ( 241 ). sarva prakAranA dharmonuM rakSaNa thAya che. nikaSAya pariNAma jema jema vadhatuM jAya che tema tema Avazyaka kAryomAM vijaya saMprApta thAya che ane uparanA guNasthAnaka para ArehaNa thavAya che. pratyeka karmacAgIe yAda rAkhavuM ke huM je karuM chuM te mArI pharaja che. bAhyakAryomAM mAruM tAruM karyA vinA adhikAra prApta thaela kAryone mAre karavAM ja joIe. kArya karavAM e adhikAra pramANe pitAnI pharaja che ema mAnIne aMtarathI nyArA rahI kArya karavAnI jarUra che. rAjA potAnA adhikAra pramANe rAjyakAnI pharajane adA kare to te gya che. zrI mahAvIra prabhunI pATe besanAra eka AcArya potAnI pharaja pramANe je je kAryo kare te egya ja che ane te te kAryo te kare temAM potAnI pharajane adA kare che ane je pharajane yadi vimare te AcAryapadathI bhraSTa thAya che. aeva AcAryo pitAnI pharaja adA karavI athavA pitAnI pharaja pramANe na vartavAnI ruci hoya to te pada anyane seMpI tenAthI nivRtta thavuM. je je adhikAra pramANe je je kAryonI pharaja adA karavAmAM kaSAyo AvIne ubhA rahe te tenA svAmuM yuddha karIne kaSAyono parAjaya kara joIe. parantu kartavyabhraSTa thavAthI ekadama mukitapadanI prApti thaI zakatI nathI. svAdhikAra svasvakAryonI pharajathI bhraSTa thaela manuSya svayaM bhraSTa bane che, eTaluM ja nahi paraMtu te potAnA vicAro ane AcAronA vAtAvaraNanI asarathI anyane paNa bhraSTa karI zake che, ane tethI kaSAyenA vAtAvaraNane te aneka prakAre phelAvanAro bane che. ataeva zuSkajJAnI vA zuSkakiyAmArgI banavuM te kaI rIte nathI. ema pratyeka manuSya A bAbatane vicAra karIne sApekSajJAnakriyApUrvaka pravRtta thavuM joIe. jJAnagapUrvaka nikaSAya bhAvathI karmavegamAM pravRtta thavAthI AtmakalyANa thAya che ane tethI vizvasamAja para paNa kartavyakarmanI-pharajanI sArI asara karI zakAya che. A vizvamAM game te sthitimAM je je kAryonI pharaja adA karavAnI hoya che te mAre karavI joIe, emAM mAre kaI kaSAya karavAnI jarUra nathI vA ahaMmamatA karavAnI koI jarUra nathI eTaluM mAtra vicAra karIne pravRtta thavAthI aMtarathI nirlepa rahevAnI zakti pragaTe che. je manuSya jJAna vinA dareka kAryonI pharajane paripUrNa nizcaya karyA vinA pravRtta thAya che teo je kaMI karavA dhAre che tenA karatAM anya kaMI kare che ane kartavyakarmanI avyavasthApUrvaka saMmUcchima paMceMdriyanI gatine anusaranArA thAya che. gRhastha karatAM sAdhu dazA anaMtaguNathI uttama che paraMtu samajavAnuM eTaluM ja che ke gRhasthadazAmAM gRhasthayegya dharmakarmanI pharaja adA karavAnI che ane sAdhu dazAmAM sAdhunA yogya dharmakarmanI pharaja adA karavAnI hoya che, tenuM spaSTIkaraNa yogadIpaka graMthanA prAMtabhAgamAM karavAmAM AvyuM che tethI tyAMthI te adhikAra avalekIne nikaSAya bhAvapUrvaka vyAvahArika dhArmika 31 For Private And Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 242 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. karmomAM pravRtta thavAnI jarUra che. AtmAne mULa akaSAya svabhAva che paraMtu kaSAya svabhAva che te parabhAvapariNati che. parabhAvapariNatimAM AtmA jyAre pariName che tyAre te AtmAnA mUladharmathI parADamukha thAya che. jema jema kaSAyanI maMdatA kSINa thatI jAya che tema tema AtmAnA adhyavasAnI zuddhi thatI jAya che. AtmAnA adhyavasAyanI zuddhi jema jema vadhatI jAya che tema tema upara uparanA guNasthAnakemAM ArohaNa thatuM jAya che. AtmAnA adhyavasAyonI zuddhi thatAM ujavalalezyAo prakaTe che ane tethI azubha pApakarmanA saMbaMdhamAMthI nivRtta thavAya che. pratyeka manuSya yAda rAkhavuM ke pratyeka kriyAmAM pravartatA pitAnA AtmAne uttala pariNAma vadhe tevI bhAvanAmAM upayogI rahevuM. sAMsArika vividha kAryo karatAM chatAM ujavala pariNAmathI pApamAM lepAvAno vakhata AvatuM nathI. vizvamAM jema meru parvata kaMpAyamAna thato nathI tema sAMsArika vividha kAryo karatAM chatAM AtmAnI samabhAva pariNatinuM calAyamAnapaNuM na thAya tyAre kharekharA uttama karmayegImAM pitAne gaNAvAno prasaMga prApta thAya che. sAMsArika kAryo gRhasthane karavo paDe che temAM kaSAyabhAvanI upazamatApUrvaka magajanI samatalatA na khavAya evI dazA prApta karavAmAM Ave che tethI karmayegInuM vAstavika pada prApta karI zakAya che. AvI samabhAvanI dazA vinA karmacAganI pravRtti e svaparane atyaMta hAni pahoMcADanArI che ema ajJAnI ane asamabhAvI karmayegInA mana Adi yoganI pravRtti parathI ane anubhava AvyA vinA raheze nahi. rAgadveSa kaSAyanA AvezathI prAraMbhita kAryomAM aneka vigho ubhAM thAya che. jema je je adhikAra para pharaja mAnIne karavAnAM hoya che tema temAM rAgadveSane pariNAma karavAthI te te kAryomAM kaMI pheraphAra thato nathI; tyAre rAgadveSa kaSAya sevavAnI jarUra zI che ? alabatta kaMI paNa jarUra nathI. te bAbatamAM eTaluM ja kahevuM paDe che ke magajanI samAnatA saMrakSIne adhikAra paratve je je kAryo karavAnA che te karavAthI rAgadveSane pariNAma kare paDatuM nathI ane tethI rAgadveSanA pariNAme je je karma grahavA paDe che te grahaNa karAtAM nathI temaja cittanI prasannatA rahe che ane jJAnepaganI jAgRtimAM rahetAM sArI rIte kAryo karI zakAya che; tethI pariNAme svaparane lAbha-zAMti thAya che. manuSyane svabhAvaja evo hoya che tenI keI ne koI kAryamAM kAraNe pravRtti te hoya che, paraMtu jJAnapUrvaka nikaSAya bhAvanI mahattA te avadhe ane tenI prApti kare to pUrvanA karatAM pitAnA AtmAnI ane vyAvahArika mArganI ghaNI unnati karI zake ane prAMte jJAnanI paripUrNa rItyA prApti thatAM te te dazAnA adhikAre karmavegathI saMpUrNapaNe nivRtta thaI zakeema apramattasAdhudazAnA jIvanAdinI apekSAe kathavAmAM Ave che. je je aMze kaSAya pariNAmathI mukata thavuM te te aMze AtmAnI samAdhi jANavI. kaSAya pariNati jema jema maMda thatI jAya che tema tema AtmasamAdhinI vRddhi thatI jAya che ane te te aMze upazamAdi For Private And Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahaMkArathI aneka prakAranA vikSepe. ( 243 ) bhAve AtmAnA dharma prakaTatA jAya che. kaSAyane prakaTatA samAvavA eja sahaja samAdhi che yAne rAjayoga samAdhi che. kaSAyAnI upazamatApUrvaka samAdhinI prApti thAya che teja kharI AtmasamAdhi che ane tevI AtmasamAdhithI AtmAnI zAMtatA prakaTe che ane sahaja sukhanI khumArI ne anubhavasvAda Ave che. AtmasamAdhinA sukhanA anubhavasvAda prApta karavA hAya te kaSAyonA upazama karavApUrvaka dhArmika pravRtti aMgIkAra karavI joie, kaSAyAnI maMdatA karavAthI sAMsArika vyAvahArika dhArmika kAryAM karavAmAM vInI sthiratA vadhatI jAya che ane tethI pratyeka kArya karavAmAM sAnukULa prasaMgAne vizeSataH prApta karI zakAya che. lehacuMbakanI peThe vizvavatti manuSyane potAnI tarapha AkarSavA hoya te niHkaSAya pariNatinI prApti karavA prayatna karavA joIe, niHkaSAyabhAvane prApta karavA mATe jagane nATyabhUmi samAna avalAkavI joie ane peAtAne eka pAtra samAna mAnIne bAhyakArya kartavyAkrika pharaja prati lakSa devuM joie. sAMsArika vyAvahArika ane dhArmika kanyakAmiAM eka pharaja mAtra mAnIne te vinA thatuM ahatva ane mamatva bilakula na rahe evA AtmabhAva dhAraNa karavA joie. AtmajJAnI manuSya vastuta: vicAre te tene peAtAnA kanyakarmanI phrajamAM krodha lAbha mAna mAyA kAma niMdA ane IrSyA vagere pariNAma sevavAnI kaMi jarUra rahetI nathI. krodha karyAMvinA pratyeka kArya thai zake che ane UlaTuM pratyeka kAryane sArI rIte karI zakAya che. mAna karyAMvinA pravrutti karavI, upadeza devA, khAvuM-pIvu' ityAdika kAryAM karavAM, kSAtradharmanuM sevana karavuM, sevAdharmanI pharaja adA karavI vagere cAlI zake tema che. ulaTu kanyakAmAM mAna ( ahaMkAra) karavAthI aneka vikSepa ubhA thAya che ane sAnukULa saMcAge paNa pratikULatAne pAme che. kartavyakama ane AtmaramaNatA e bemAM ahaMkArathI aneka vijJo upasthita thAya che. peAtAnA AtmAne AtmarUpe mAnIne bAhyakArya karavAnI pharajo adA karavA upayoga karavAmAM Ave che te avamedhAya che ke mAna pariNAmane sevavA e eka jAtanI bhramaNA che. mAnapariNatithI A vizvamAM manuSyomAM paraspara aneka yuddho thayA che thAya che ane thaze. mAna yAne ahaMkAra pariNatithI pratyeka kAryanI pharajane adA karavAmAM malina buddhi svArtha kapaTa lAbha vizvAsaghAta hiMsAbhAva asatyavAda sTeyabhAva prapaMca ane vaira vagere durguNNA sAmA AvIne ubhA rahe che ane je kArya nirabhimAnapaNAthI saheje thAya che tene azakya banAvI devAmAM Ave che. pratyeka manuSya svAdhikAra pramANe pharaja bajAve e yogya che paraMtu tene ahaMkAra karavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. anya manuSyo potapAtAnA svAdhikAra pramANe kAryAM kare che; te tenI pharaja ( DayuTI ) khajAvavAnA kAraNathI te te sthitie yogya che eTale peAte pAtAnI sthitie yogya che tethI sarva manuSyo kartavya pharaja tarIke bhinna bhinna kAryAM karatAM chatAM paNa samAna che; tema chatAM anya manuSyo karatAM peAtAnA AtmAne For Private And Personal Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 244 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. jyAre ucca mAnavAmAM Ave tyAre ahaMkAra utpanna thAya che. AtmA ane pudgala e benuM vastutaH svarUpa vicAravAmAM Ave te ahaMkAra pariNatine sevavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI. gurune dharma che ke ziSyane bhaNAva ane ziSyane dharma e che ke niyamapUrvaka gurunI sevA karavI. guru potAnA dharma pramANe ziSya prati pitAnI pharaja adA kare che temAM ziSya pitAne page lAge che tethI ahaMkAra karavo evI pariNati sevavAnI tene jarUra rahetI nathI. ziSya gurune vaMdana karI page paDavuM e tenI pitAnI pharaja che tethI ziSya ahaMkAra karIne gurune nahi vAMdavA evI teNe mAnapariNati na sevavI joIe. guru ane ziSya e bannee svasvAdhikAra pramANe vartavuM joIe. paraMtu mAna pariNati na sevavI joIe. pitAne mAna arthAt ahaMkAra pariNati kema utpanna thAya che te tene vicAra karavAthI samajAya che. yadi mAnapariNati jaNAtI hoya to tene zamAvavI ane yadi mAnapariNati na thaI hoya ane svaktavyAdhikArapravRttine keI ahaMkArArthe kathe te tethI kartavya kAryanI pharajane adA karavAthI bhraSTa thavuM nahi tathA lakasaMjJAnI bhIti rAkhavI nahi. bhIti e vastutaH AtmAne dharma nathI. mananI kapanAthI bhIti udabhave che. krodha mAna mAyA ane lebhanI pariNati pitAnAmAM prakrI che ke nahi tene vivekapUrvaka vicAra karavAthI bAhubalIe jema potAne mAna che ema nirdhAya tema svayaM tene nirdhAra karI zakAya che. krodhAdika pariNatine samAvavAne kartavya pharaja ane AtmAnI zuddhatAnuM sAdhyabindu e be bAbatane upaga dhAraNa karavAthI game tevA prasaMge game tevA kArya prasaMgamAM magajanI samAnatArUpa samAdhi sevI zakAya che. vizvamAM kapaTa pariNAmane sevyA vinA pitAnI pharaja adA karavAne ane upAcone sAdhavApUrvaka janasevAnI jarUra che; paraMtu hRdayamAM kapaTa pariNAmane prakaTAvavAnI yakiMcit paNa jarUra nathI. zrIpAla rAjA ane dhavaLa zeThanuM daSTAMta kharekhara hRdaya AgaLa khaDuM karIne vicAravAmAM Ave to tethI kapaTapariNAma sevyAnI kaMI paNa jarUra jaNAze nahi. dhavaLa zeTha kapaTa pariNAma sevIne kaMI paNa kAryasiddhi karI zakayA nahi. zrIpALa rAjA pitAnI kartavya pharajane adA karI svaSTa kAryanI siddhi karI zakyA. kudaratano evo niyama che ke kapaTa tyAM capaTa thayAvinA rahetuM nathI. ataeva kapaTa pariNAma sevyA vinA svakartavyaniSTa thavuM joIe. "A vizvamAM bAhya jIvanamAM jIvavAnI zI jarUra che ane vastutaH kaI rItie ? " ene saMpUrNa vicAra karavAthI nakAmA lebhanA pariNAma karyA vinA svasvAdhikAra pramANe je je kAryo karavAnI pharaja che ane je je dazAmAM potAnA mastake je je pharajo AvI paDe che tene te te dazAmAM siddha karI zakAya che. bAhya jIvanane upayogI vastuonI prApti karavAnI jarUra che; paraMtu tethI lobha kare e kaI rIte siddha thatuM nathI. jyAre lebhane pariNAma sevyA vinA bAhyavastuonI pravRtti karavAthI koI jAtanI svaparane For Private And Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upayogI jAgRta ane anupayogI nidrita. ( 245 ) hAni thatI nathI tyAre lebha pariNAma karavAnI kaMI paNa jarUra nathI ema vastutaH siddha thAya che. punaH kathavuM paDe che ke kAmapariNatine sevyA vinA A vizvamAM AnaMdamaya jIvanathI jIvI zakAya tema che. kAmapariNati vinA bAhya vyavahAramAM pravartatAM aneka anarthothI mukta thavAya che ane vyavahArasthitimAM tathA dharmasthitimAM pragati karI zakAya che. sAdhyadezanA lakSyabiMdu prati upayoga dhArIne adhikAra paratve svapharaja sevatAM game te kArya prasaMge koInI paNa niMdA karavAnI vA keinI paNa IrSyA karavAnI jarUra rahetI nathI. pote potAnA kAryamAM pravartavuM joIe. koInI niMdA ane IrSyA karavAthI bAhya jIvananI tathA AMtara jJAnAdi jIvananI aMza mAtra paNa pragati karI zakAtI nathI ema jyAre anubhava thAya che te pachI niMdA ane ISyane sevyAvinA svasvAdhikAravALA kartavya kAryamAM aneka sApekSatAe pravartavAnI jarUra che-eTaluM lakSamAM rAkhIne niHkaSAyabhAve vyAvahArika ane dhArmikakarmayoga sevavo joIe. AtmajJAnI upaga vaDe vyAvahArika ane dhArmika karmavegane AdaravA zaktimAna thAya che. upagapUrvaka sarvakAryo karavAthI AtmAnI ane samAjanI utkrAnti karI zakAya che. upayogavinA lAbhAlAbhakAryanI zakayatA ane tenA sAdhanone nirNaya thaI zakato nathI. upagavinA prAraMbhitakAryapravRttimAM aneka gupta vidane pragaTa thavAnAM hoya che tenI paripUrNa samajaNa paDI zakatI nathI. laghumAM laghu ane mahatamAM mahatuM kArya karatAM pUrve dravya kSetra kALa ane bhAvathI tat tat kArya saMbaMdhI dIrdhadaSTivaDe upaga karavo joIe. upayogI manuSya jAgRta che ane kAryamAM pravRtta chatAM anupayogI manuSya nidrAyukta che ema avabodhavuM. vyAvahArika ane dhArmikakarmonI AvazyakatA svIkArIne AtmajJAnI pratyekakAyane rAgadveSa pariNAmanI maMdatAe kattatra pharaja adA karavAnI dRSTie taTasthabhAve aMtarathI bhinna rahI upagapUrvaka kare che. aeva te kAryanI siddhirUpa phaLa prApta thatAM vA kAryanI asiddhirUpa phaLa prApta thatAM harSazekathI vimukata rahe che. taTasthabhAve kartavyapharajane mAtra adA karavAnI dRSTie pratyeka kArya karatAM kArya siddha thAya vA na thAya to paNa tethI hRdayamAM harSa vA zakane AghAta na thavAthI nirlepatvajJAna prApta thAya che ane tethI AtmonnatinA vikAsakamamAM agrimecce dazAmAM ArohaNa thatuM jAya che. pratyeka kAryane svapharajanI dRSTie karatAM ane taTasthabhAve rahetAM bahiradRSTie vizvane kadApi pitAne mATe Asakti avabodhAya paraMtu upagapUrvaka vicA ratAM svAtmAja svanirlepatvanI sAkSI ApI zake emAM kiMcita paNa virodha vA saMzaya nathI. AtmajJAnI svakartavya pharajanI dRSTie vyAvahArika tathA dhArmika karmane karate chate bhayAdithI vimukha rahe che. lokasaMjJA bhayanI yAvatu vAsanA rahe che tAvat karmavegamAM pravartavAno adhikAra saMprApta thato nathI ema mAnavuM e yukitayukta che. AtmajJAna prApta thayuM For Private And Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 246 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. heya te paNa bhayavAsanAthI vimukta na thavAya tyAM sudhI karmagIpaNuM prApta thatuM nathI. lekasaMjJAnI vAsanAthI je je aMze vimukata thavAya che ane je je aMze taTastha rahI upagapUrvaka kArya karI zakAya che te te aMge kArya karavAmAM karmacAgIne adhikAra uraca thatuM jAya che. AvI karmayegInI nile padazA prApta karavAne ane tenI sthiratA karavAne upaganI atyaMta AvazyakatA che. je manuSya aMtaramAM upagapUrvaka apramatta rahe che te bAdhavyAvahArika dhArmika kAryo karatAM apramatta rahI svane tathA parane lAbha samarpavA zakitamAna thAya che. upayoga vinA pratyeka kAryamAM pravartatAM Dagalene pagale hAni thavAno prasaMga prApta thAya che ane tethI pazcAttApano prasaMga prApta thAya che; tethI pratyeka kArya karatAM upagathI sAvadhAna rahevuM joIe. AtmA sva ane paranI dayAthI karmayagamAM AgaLa vadhe che. dayAvinA dharma nathI. dayA ane yatanAnA pariNAmathI karmacAganI vizuddhatAne prApta karI zakAya che. jeTalA tIrthakare thayA ane jeTalA thaze te sarve ema kathe che ke ekeMdriyathI te paMceMdriya paryata sarva jIvo para dayAnA pariNAma dhAraNa karavA, kaI jIvanI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane jIvanI hiMsA karanAranI anamedanA karavI nahi. jIvanI dayA ane yatanAnI jema jema vRddhi thAya che tema tema vizuddha karmayoganI bhUmikAmAM uttarottara guNasthAnaka zreNie ArohAya che. dayA ane yatanAnA pariNAma vinAne karmacAgI svAdhikArathI adhaHpatana pAme che. jyAM dayAne pariNAma nathI tyAM prabhuprAptinuM dvAra nathI. game tevA vyAvahArika karmacagAdhikAre kRtya karatI vakhate svapharaja adA karatAM dayAnA pariNAma ane yatanA to hevI joIe. jene AtmajJAna prApta thayuM che tene dayAvatanA to avazya hoya cheja. je AtmajJAna AtmajJAna evI bUma pADe che ane dayA tathA cetanAthI rahita hoya che te AtmajJAnI thato nathI tathA te AtmajJAna prApta karavA adhikArI paNa banI zakato nathI. AcArAMga vagere sUtromAM dayAsaMbaMdhI vizeSataH varNana karavAmAM AvyuM che. vizvamAM jyAM dayA nathI tyAM dharma nathI ema nizcayataH avadhavuM. dayA eja prabhune satyapadeza che. je dayAthI rahita satya che te satya gaNI zakAya ja nahi. dayAnI vRddhi na thAya ane hiMsAnI puSTi kare te satya nathI paraMtu asatya che. gRhastha sarvathA prakAre dayA pALI zaktA nathI tethI te dezathI hiMsA viramaNa vratane aMgIkAra karI zake che. dayA vinA gRhastha manuSya potAnA kAryamAM vizuddha rahI zakato nathI. zrIvItarAga paramAtmAnI AjJApAlaka gRhastha jema jema dayA ane yatanAnA svAdhikAre Avazyaka kAryonI pharaja adA karavA pravRtti kare che tema tema te dayA ane yatanAne vizeSataH AcAramAM mUke che. munirAja sarvathA prakAre hiMsAviramaNa vratane aMgIkAra karI zake che. sarvazAstro ane sarva dharmane sAra e che ke dayA pALavI; satyAdi vrato paNa ahiMsA vratarUpa kalpavRkSanI vADa samAna che. jenA hRdayamAM For Private And Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAnathI ja mukti. ( 247 ). dayA che tenuM hRdaya prabhurUpa che ane jenA hRdayamAM dayA nathI te nAstika che ema nayanI apekSAe avadhavuM. je dharma hiMsAnuM pratipAdana kare che te dharma nathI paraMtu adharma che. dharmArthe keInuM rakata reDavAnuM koInA prANa levAnuM je dharmazAstro pharamAna kare che te adharmazAstro che; kAraNake anaMta dayAvAna sarvajJa paramAtmA deva kadApi anyAyI adharme hiMsAne upadeza Apeja nahi. ataeva bhavya manuSyoe dayA ane yatanApUrvaka svasvAdhikAra vyAvahArika tathA dhArmikakarmacegamAM pravRtta thavuM joIe. dayA satya asteya ane prAmANyathI gRhasthoe gRhastha dharmAnusAre ane munivaroe munidharmAnusAre AtmajJAnapUrvaka nirleparItyA karmavegane Adara joIe. munivaree svadharmAnusAra dharmakarma egapravRtti karatAM AtmasamAdhimAM sthira thavuM joIe. AtmAne paramAtmArUpa jANo ane dekho e khAsa sAdhyabiMdu game te dazAmAM vismaravuM na joIe. AtmArUpa paramAtmAnA smaraNamananathI uttarottara paramAtmasvarUpane anubhava sAkSAtkAra vadhato jAya che. jJAnAvamAM AtmajJAna mahimA saMbaMdhI nIce pramANe lakhavAmAM AvyuM che jAnAti yaH svayaM svasminsvasvarUpaM gatabhramaH / tadevatasyavijJAnaM tavRttaM tazca darzanam // je mahAtmA svayaM pitAnA AtmAmAM gatabhrama thaI svasvarUpane jANe che teja tenuM vijJAna che. AtmAne avabodhyA vinAnuM je vyAvahArikadaSTie vijJAna gaNAya che te dravya vijJAna che ane AtmAnA svarUpane avabodhavuM te bhAva vijJAna che. AtmAnA bhAvavijJAnathI rAgadveSanI ghanavAsanAnI grathine nAza thAya che. svamAM svanuM jANavuM teja satya vijJAna che; teja tenuM vijJAna ane teja cAritra tathA teja darzana avadhavuM. baMdha makSano viveka karAvanAra AtmajJAna che. kacyuM che ke svajJAnAdeva muktiH syaajnmbndhstto'nythaa| etadeva jinoddiSTaM sarvasvaM bNdhmokssyoH|| AtmajJAnathI ja mukti thAya che, anyathA janmabaMdhanI paraMparA pravaryA kare che eja jinediSTa baMdha mokSanuM sarvasva che. saMbaMdhI vizeSa varNavatAM lakhe che ke - ayamAtmaivasiddhAtmAsvazaktyA'pekSayAsvayam / vyaktIbhavatisaddhyAna vanhinAtyantasAdhitaH / / etadeva paraM tattvaM jJAnametaddhi zAzvatam / ato'nyo yaH zrutaH skandhaH satadartha prpshcitH|| / For Private And Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 248 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. apAsyakalpanAjAlaM cidAnandamaye svayam / yaH svarUpelayaM prAptaH sasyAdratnatrayAspadam // ni:zeSaklezanirmaktamamUrta paramAkSaram / niSprapaJcaM vyatItAkSaM pazya svaM svAtmani sthitam / / nityAnaMdamayaM zuddhaM citsvarUpa sanAtanam / pazyAtmani paraMjyotiradvitIyamanavyayam / / yasya heyaM na vA''deyaM ni:zeSa bhuvanatrayam / unmIlayati vijJAnaM tasya svAnyaprakAzakam // ArAdhyAtmAnamevAtmA paramAtmatvamaznute / yathA bhavativRkSa: svaM svenoddhRSyahutAzanaH // itthaM vAgUgocarAtItaM bhAvayanparameSThinam / AsAdayati tadyasmAnnabhUyo vinivartate // A zarIramAM sthitAtmA teja svasattAnI apekSAe siddhAtmA che. sadhyAnarUpa vahanivaDe atyanta sAdhele AmA teja paramAtmaparyAyathI vyakta thAya che. atae AtmAnI paramAtmatA vyakta karavAnuM AtmavijJAna ja paraMtatva che; AtmajJAna zAzvata che. anya je zrutaskaMdha aMga upAMgAdika che te AtmajJAnArthe kathelAM che ema avabodhavuM. aMgaupAMga ane dRSTivAda zratadhavaDe AtmajJAna prApta karIne AtmAnI paramAtmadazA prakaTAvavI eja kharekharUM tatva che. je AtmajJAnI zarIramAM rahelA AtmAne mehabhAva ke jevaDe rAgadveSanI kalapanArUpa jALa lAgI che tene dUra karIne cidAnaMdamaya evA svarUpamAM layane prApta kare che arthAt nAma rUpAdinI kalpanAthI uThatA rAgadveSanA vikalpane zamAvIne AtmasvarUpamAM layalIna thaI jAya che te kharekhara jJAnadarzana ane cAritranA sthAnarUpa thAya che. nAmarUpanI ahaMvRttinA yoge udbhavelI rAgadveSanI kalpanAjALane uzkeravI e duSkara kArya che paraMtu jyAre AtmajJAna thAya che tyAre AtmA svayaM paramAtmadazA prati upacogI banato jAya che ane rAgadveSa karavAne Irachata nathI ane rAgadveSanI kalpanAjALane chedIne paramAtmasvarUpa prApta kare che. pitAnuM paramAtmasvarUpa prApta karavuM e kharekhara AtmajJAna vinA banI zake tema nathI. AtmajJAnavinA nAmarUpamAM baMdhAyelI ahaMvRtti TaLatI nathI. nAmarUpanA cege rAga dveSa kAma mAyA IrSyA prapaMca bhaya lajjA lebha ane vizvAsaghAta Adi aneka prakAranI mehavRtti uddabhave che. utpanna thanAra vRttinuM mukhya kAraNa ajJAna che. AtmAnuM jJAna prApta thatAM ajJAna svayameva TaLe che ane te vakhate AtmAmAM Atmasukhane vizvAsa prakaTavAthI nAmarUpamAM sukhanA vizvAse thatI ahaMvRttino pAye sarvathA naSTa thaI jAya che; nAmarUpathI bhinna evA AtmAmAM mukhyatAe upayoga vahe che tethI tenuM pariNAma e Ave che ke upagarUpa mahAdevanI zakti vaDe kalpanAjALa chedAya che ane AtmAnI For Private And Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir U AtmAnuM svarUpa parama jJAnarUpa che. ( 249 ) svasvarUpamAM lInatA thAya che. saMpUrNa kalezathI mukata evuM AtmAnuM svarUpa che. bhayabreSAdi kalezano jyAM udaya vedAya che tyAM AtmAnuM svarUpa vedAtuM nathI. je vakhate kalezavAsita AtmA varte che te samaye AtmA potAnA AtmasvarUpamAM nathI paNa parabhAvamAM vate che ema avadhavuM. je kalezAdithI mukata evuM svarUpa vedAya che teja AtmasvarUpa che. jene bhayabreSAdi kalezano udaya che te svakIya zuddhAtmasvarUpathI bahirAgadveSarUpa sAgaranA kallAmAM athaDAte che ema avadhavuM. jeo kalezamAM janma vyatIta kare che ane niHzeSa kalezathI mukta evuM AtmasvarUpa anubhavatA nathI teo AtmAnuM kalezamukta zuddhasvarUpa prApta karI zakatA nathI. mUrtAvastuomAM kaMI Atmatatva nathI; atae amUrtA evuM AtmAnuM svarUpa saMlakSIne tene anubhava grahavA dhyAnanI dIrghakALaparaMparApravAhabhAvanopayogamAM sthira rahevuM joIe. kalezamAM AtmAne jaya vA vijaya nathI temaja kalezathI kadApi AtmAnuM svarUpa anubhavI zakAya nahi evuM avabodhIne niSkaSAya evuM AtmasvarUpa yathAyogya prApta karavuM yogya che; mUrtavastuomAM AtmAne kaMI paNa dharma nathI evuM avadhIne mUrta vastuonI ahaMtA dUra tyajavI joIe. mUrta vastuo saMbaMdhI rAgadveSanA yAvat vikalpa thayA kare che tAvat amUrta evuM AtmasvarUpa kharekhara anubhavasAkSAtkAra thatuM nathI; mUrta vastuothI bhinna evuM AtmasvarUpa vedanAne mUrtavastuonI pelI pAra raheluM AtmasvarUpa anubhavagamya karavuM joIe. mUrtavastuo para thato ahaMmamavAdhyAsa TaLavAnI sAthe AtmAnuM amUrta svarUpa anubhava vedavA yogya thAya che. bAhyajIvananI dazA evI che ke mUrtavastuone bAhya jIvana rakSaNArthe grahyA vinA cAle tema nathI ema avabodhyA chatAM vizeSataH avabodhAvavAnuM ke bAhya mUrta vastuo bhale gya pramA mAM bAhyajIvananA rakSaNArthe levAya paraMtu AtmAnuM amUrta svarUpa anubhavavA mATe te mUrta vastuo para thatA ahaMvRttinA adhyAsane to dUra kare joIe. mUrta vastuo jagatamAM che te TaLI jatI nathI paraMtu mUrta vastuo che te AtmA nathI evo khAsa anubhava thavo joIe. mUrta vastuthI bhinna evuM amUrta svarUpa vastutaH AtmAnuM che ema anubhavyA pazcAt mUrtavastuo dvArA AtmAmAM rati vA arati AdinI kaIpaNa asara utpanna thavA pAmatI nathI. mUrtavastuomAMthI ahaMvRtti vilaya pAmyA pazcAt mUrta vastuo kaMI AtmAne baMdhanakta thaI zakatI nathI. AtmAnuM mUrtasvarUpa anubhavavAne mATe amUrtabhAvanAne vAraMvAra abhyAsa karavo joIe. AtmAnuM svarUpa paramajJAnarUpa che-ema kathavAnuM tAtpayArtha e che ke paramAkSara vinAnuM ja svarUpa che te AtmAthI bhinna che ema avadhavuM. paramAkSara svarUpa paramajJAnarUpa che; AtmA che ema vadanArA tathA zraddhA karanArA aneka mana maLI Ave che paraMta AtmAnuM paramAkSararUpa anabhavanArA te kiMcit virala 32 - For Private And Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir - : - - - - - - - - - - - -- - - - - - - -- - - - - - - - - * - - - * ( 250 ). zrI kAga graMtha-savivecana. manuSya prApta thaI zake che. je AtmajJAnIo paramAkSararUpa anubhavavA mATe AtmAnA pradezomAM UMDA UtarIne tallIna thaI jAya che teo alpakALamAM mananI nirvikala5dazAe paramAkSararUpa anubhavI zake che. jagatamAM bAhya mUrta vastuone anubhava prApta kare e sahela che paraMtu paramAkSararUpane anubhava prApta kare e atyaMta duSkara kArya che ema anubhava karatAM anubhavAze. AtmAnuM svarUpa prapaMca rahita che. jyAM aneka prakAranA bAhya prapaMcathI svArthanI mArAmArI thaI rahI hoya che tyAM AtmasvarUpanA anubhavanI gaMdha paNa kyAMthI hoI zake ? alabata na hoI zake. rAgadveSanA saddabhAve aneka prakAranA prapaMce uddabhave che. vyAvahArika dazAmAM bAhyAcakSataH kaI prapaMcathI jaya vijayane prApta karI zake to tatsaMbaMdhI kathavAnuM ke bAhya bhautika jya ane vijya te svama samAna kSaNika che ane tethI AtmAnaMdane sAkSAtkAra thaI zakatuM nathI. vRttinA yoge aneka prakAranA prapaMcanI pravRtti pragaTe che; paraMtu prapaMcavRttine sevavAmAM Ave che te karmane audayikabhAvaja vedavAmAM Ave che ane evA karmanA odayikabhAvane jaya parAjaya kAlpanika hovAthI AtmajJAnI temAM muMjhAtA nathI. AtmajJAnI aMtaramAM prapaMcavRttithI rahita evuM AtmasvarUpa davAne zuddhopagamAM masta rahe che. pAMca iMdriya ane chaThThA manathI bhinna evuM AtmasvarUpa che. idrithI bhinna evuM AtmasvarUpa davAne mATe indriyAtIta upayogathI dhyAna dharavAnI jarUra che. iMdriyathI bhinna evuM AtmasvarUpane manana karatAM iMdriyAtIta AtmasvarUpanI jhAMkhI thAya che. he cetana ! tuM potAnuM svarUpa kharekhara pitAnA zuddhopayege AtmAmAM dekha. AtmAmAM AtmAnuM svarUpa AtmAvaDe dekhAyA bAda anya kaMI dekhavAnuM avazeSa rahetuM nathI. AtmajJAnI sUkSma zuddhopage AtmasvarUpane vedanA samartha thAya che. je mahAtmAo AtmasvarUpane dekhe che teo paramAtmasvarUpane dekhe cheja ema avadhavuM. AtmasvarUpa ane paramAtmasvarUpamAM je zuddhopage abhedatA anubhave che te svayaM paramAtmA che ema avabodhavuM. AtmajJAnI nityAnaMdamaya zuddha- cisvarUpa sanAtana evI jyoti pitAnA AtmAmAM zuddha dhyAnadaSTie dekhe che. he cetana ! tuM pitAnI sanAtana cisvarUpa ane AnaMdamaya jyotine pitAnAmAM dekha. bAhyamAM lakSa devAthI kaMI vaLavAnuM nathI. AtmasvarUpa padArthanA jJAna vinAnuM avazeSa padArthavajJAna kadI AtmazAMtine ane nityAnaMdane samarpavA zakitamAnuM thatuM nathI. laukikennatithI aMjAyalA ajJa manuSyo AtmAnI cidAnaMdamayannatine dekhavA samartha na bane ane teonI icchA paNa na thAya e banavA yogya che; paraMtu teoe samajavuM joIe ke rajoguNa ane tame guNathI bharelI bhautikennati sadA sthira rahetI nathI. svapnanI peThe kSaNika evI bhautikennatithI nityAnaMdanI prApti thaI zakatI nathI. bhautikennativAdine teonA mRtyu vakhate pUchavAthI avabodhAze temaja bhautikennatimAM samAyelA kSaNika sukha ane anaMta For Private And Personal Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAna kayAre pragaTe? ( 251 ) duHkhane anubhava karAze. AtmAmAM svazuddhasvarUpane je dekhe che tene bhautikennatinI zraddhA rahetI nathI. jo ke bhautika padArtho vinA vyavahAra nathI paraMtu tethI ema nathI siddha thatuM ke bhautikennati eja vAstavika unnati che; bhautikanaitithI bhinna evI AtmonnatinA nityAnaMdano anubhava thatAM AtmasvarUpaja prAptavya che; ema sAyopayogamAM te lakSIbhUta thaI rahe che ane tene te dekhe che. jaDavAdiye jaDavastuomAM sukhanI bhAvanAthI aMte ThagAya che ane phAMphA mArIne thAkI jaI hAya ! kaMI jaDamAM sukha nathI evA aMte uddagAra kADhe che. advitIya avyaya evuM cidAnaMdamaya zuddha AtmasvarUpa vedavuM eja AtmajJAniyAnuM kartavya che. zuddha svarUpa davAnuM kyAM che tyAM Atmasukhane sAkSAtkAra che. AtmajJAnI AtmAnuM zuddha svarUpa vedavAmAM svakartavyanI parisamApti gaNe che. duHkhanuM vedana e AtmAnA zuddha svarUpathI bhinna che tethI je vakhate duHkhanuM vedanA thAya che te vakhate AtmAnuM zuddha svarUpa kharekhara zuddhopage vedAtuM nathI ema avabodhavuM. azubha karmanA yege jo ke duHkha vedAya che to paNa te vakhate AtmajJAnI duHkhanI vedanAthI bhinna evA zuddha svarUpane jANe che tethI duHkha bhogavatAM svasvarUpane zuddhopage siddha kare che. dehadhAraka kevalIne zAtA ane azAtA baMnene bhega ghaTe che tathApi te vakhate teo kevaLa jJAnavaDe svazuddhasvarUpaneja avadhe che. AtmajJAnIne dukhavedana na vedAya evuM to jyAM sudhI tene karma che tyAM sudhI banyA vinA rahetuM nathI, paraMtu ajJAnI ane AtmajJAnImAM eTale phera che ke ajJAnI karma vedatAM svazuddhasvarUpathI ajJAna rahe che ane AtmajJAnI svazuddhasvarUpane upayogI rahe che. mahAtmAo upadeza che ke he bhavya ! tuM potAnAmAM svazuddhasvarUpathI dekha?!! AtmazuddhasvarUpadarzana vinA traNa kALamAM satya sukhane jotA thavAne nathI ema khAtrI karIne mAna ! ! ! lhArA AtmAmAM mehanI vAsanAo je je varte che tene mULamAMthI kSaya karIne vAsanA rahita niHzeSa kaleza mukta zuddha cetananuM darzana kara ane AtmAnA zuddha svarUpanI yAne paramAtmapadanI prApti kara. AtmajJAnI muni svakIya zuddha svarUpane dekhIne tenuM dhyAna dharI kRtakRtya thAya che. adhyAtmajJAnI muni AtmasukhanI khumArImAM sadA magna rahe che, tene AtmasukhanI khumArImAM magna rahevuM eja game che ane tethI te AtmasukhanI khumArImAM sadA magna rahevAya evA AcaraNane Acare che. AtmajJAnI muninI dazA kharekhara duniyAthI judA prakAranI hoya che; AtmajJAnI muninuM vartana bAhya vizva manuSyothI bhinna prakAranuM hoya che ane dRSTi paNa Azaya bhede bhinna prakAranI hoya che. je munine traNa bhuvana Adeya nathI ane heya paNa nathI arthAt traNa bhuvanamAM heya buddhi ane Adeya buddhi jenI nathI evA munivarane svAnya prakAzaka evuM AtmajJAna prakaTe che. AvI heyAdeyabuddhi vinAnI AtmadazA prApta karavAthI AtmAnuM jJAna prakaTe che. je munivare tribhuvanavatI padArthomAM heya ane AdeyatAne dhAraNa karatA nathI teo tribhuvanabaMdhanethI For Private And Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 1 ja = + , ( 252 ) zrI karmavega graMtha-savivecana, mukta thaIne paramAtmapada anubhave che ema nizcayataH avabodhavuM. jema eka vRkSathI ghasAI ne agni prakaTavAthI te svayaM agnirUpa bane che tadvat AtmA svayaM AtmAvaDe AtmAnuM ArAdhana karIne AtmAmAM paramAtmA prakaTAve che. AtmA potAnAmAM dhyAnAgnivaDe paramAbhatva prakaTAve che ema anaMta tIrthakaree-RSie pratipAdana karyuM che ane bhaviSyamAM anaMta tIrthaMkara pratipAdana karaze. A pramANe AtmAthI paramAtmatAne aMtaramAM tanmayapaNe bhAvIne je paramAtmatA prakaTAve che te punaH saMsAramAM avatarato nathI. AtmAnA guNa vinA anya sarva jaDa vastuone bhUlI javAthI AtmAmAM sahajAnaMda prakaTe che. AtmAnA guNo vaDe AtmAnI unnati thAya che. AtmAnA zuddha paryAyane prAdurbhAva te paramAtmapada avabodhavuM. evA paramAtmapadamAM ramaNatA karavI eja paramAtmAne dharma che. AvuM paramAtmapada anubhavavAthI paramAtmadazAno khyAla Ave che ane tethI uttamottama svataMtratA prakaTI nIkaLe che. AtmAnI paramAtmatA zodhavAne mATe bAhya pradezomAM paryaTana karavAnI kaMI jarUra nathI. AtmAnI paramAtmatA prakaTAvavAne mATe to aMtaramAM khAsa zuddhopaga dhAraNa karavAnI jarUra che. zarIramAM vyApI rahelA paramAtmAnI khAsa zodha karavI joIe. jyAM sudhI AtmAmAM upAdAna kAraNano AvirbhAva thaye nathI tyAM sudhI nimitta kAraNe uttamattama maLe te paNa AtmAbhimukha thaI zakAya nahi. AtmAnI paramAtmatA sAdhya karavAne upAdAna kAraNa ruci utpanna thayA bAda nimitte kAraNe kharekhara savaLAM pariName che ane tethI nimitta kAraNanI saphaLatA gaNAya che. je AtmAthI jIva hoya che te pitAnA AtmAnI zuddhi thAya evAM nimittane svayameva Acare che. jIvone paritibhede aneka prakAranA nimitta hoya che. koIne koI nimittakAraNa upakArI thAya che ane keIne keI nimitta upakArI thAya che. sarvane eka ja kAraNa nimitta upakArI thAya evo ekAMtika niyama nathI, tethI nimitta kAraNa bhede paraspara sAdhakee phleza karIne AtmavIryane paraspara hAni karavAmAM upaga kare nahi. nimitta sAdhana bhede sAdhyanI siddhimAM avirodha Avato hoya te paramAtmAnI prAptimAM sAdhakoe sAdhana bhera kaleza na karavo joIe. AtmakalyANamAM jema AgaLa vadhAya tema upaga rAkhIne pravartavuM joIe. je mahAtmAo paramAtmAnI prApti prati khAsa upayoga dhAraNa kare che teo AtmAnI paramAtmatA prApta kare che. AtmAnI paramAtmatA pragaTAvavAne mATe aMtaramAM upaga dhAravAthI ane vyavahArathI adhikAradazA pramANe vartavAthI vizvapratinI svapharajane paNa sAdhI zakAya che. AtmArUpa paramAtmAne zarIramAM zodha joIe. je paramatatva caitanyarUpa bhAse che te zarIramAM vyApIne rahela che. mahAtmAoe AtmArUpa devane sAkSAtkAra karavAne aneka sthaLoe zedha karI paraMtu keI sthAne tene sAkSAtkAra thaye nahi. tenuM kAraNa e che ke jyAM AtmArUpa deva hAya nahi evA jaDa padArthomAM For Private And Personal Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lebha eja parataMtratAnI beDI che. ( 253 ). zodha. karavAthI cetana tatva kayAMthI maLI zake? AtmA jyAM rahyo hoya tyAM ja dhyAna lagAvIne tenI zodha karI sAkSAtkAra karavo joIe. AtmAne sAkSAtkAra thatAM AtmA svayaM paramAtama jeti vaDe prakAzita thAya che. ajJamanuSya AtmArUpa paramAtma devane jaDa vastuomAM zedhe che paraMtu tethI teo mRgajala tRSNanI pravRttine anusare che? cetanA potAnA AtmArUpa paramAtmAsvAminI zodha mATe pravRtti karIne jaNAve che ke cauda bhuvanamAM AthaDI paNa prabhu na dIThA kayAMyare / zarIra bhItara kholIyA to, prabhujI vITA svAM? | cetanA potAnA svAmIne zarIramAM zedha karIne sAkSAtkAra karI zake che. jyAM cetanAne svaparaprakAza thAya che tyAM ja prabhujI che. svaparaprakAzaka cetanAthI abhinna evA paramAtmA deva che. je je aMze cetanAno prakAza te te aMge paramAtmAne prakAza avadhavo. cetanAno svaparaprakAzaka anubhava karavo eja paramAtmAno sAkSAta anubhava avabodhavo. cetanA eja paramAtmAne dharma che. cetanArUpa paramAtmAnA dharmane je je aMze prakAza thAya che te te aMze paramAtmAnoja sAkSAtkAra thato avabodhavo. cetanAne sarvathA paripUrNa prakAza teja kevaLajJAna avabodhavuM ane e kevaLajJAnathI abhinna AtmA eja paramAtmadeva che ema anubhava karIne svarUpa dazAmAM tanmaya banI javuM eja satya dharmanuM AcaraNa jANavuM. AtmAne guNa teja satya dharma che. AtmAne je svabhAva teja AtmAne satya astidharma che. temAM jeo ramaNatA kare che teo svahRdayamAM paramAtmAne sAkSAtkAra kare che. dhyAnavaDe AtmAno sAkSAtkAra karavo eja paramAtmAno abhedapaNe sAkSAtkAra avadhIne vizvanA parataMtra baMdhanabhUta asaduvyavahArothI mukta thaIne AtmAnA jJAnAdi guNane AvirbhAva ane temAM ramaNutArUpa sadbhUta svataMtratA prApta karavI eja manuSyabhavanuM sAphalya avadhavuM. AtmasvarUpa prApti saMbaMdhI e udgAro anubhavavA yogya che. avataraNakartavya kArya pravRttimAM cittazuddhayarthe ane svAdhikAra nizcayArthe adhyAtmajJAnanI upayogitA darzAvI. have dharmAnuSThAnakArakonI kartavyapravRttimAM nirlepatA saMbaMdhI upAye darzAvavAmAM Ave che. zore dharmAnuSThAnayogena vartante ttvvedinH| nirlepavyavahArArthaM vizvadharmapravartakAH // 39 // dharmamArgapravRttistu zubhA svonnatikArikA / vinA pravRtti kAryasya siddhistu naiva jAyate // 4 // For Private And Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 254 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. thA alpadoSA mahAlAbhA vartante yeSu karmasu / tadbhAvidharmalAbhArtha kartavyaM karma sajjanaiH // 41 // nivRtteH pUrNa lAbhe tu pravRttistyajyate budhaiH / pravRttimArgapAnthena bhAvyametat svbuddhitH||42|| vivecana-tatvavediye evA vizvadharma pravartake dhamanuSThAna gavaDe nirlepavyavahAra mATe varte che. nnatikArikA ane zubhA evI dharmamArga pravRtti hevI joIe. kAryanI pravRtti vinA kadApi kAle kAryasiddhi thatI nathI. je kAryomAM alpaSe ane mahAlA samAyelA che tevAM kAryo ke je bhaviSyamAM dharmalAbhArthe hoya tene sajjanoe karavAM joIe. dharmakAryapravRtti vA sAMsArika kArya pravRtti te paripUrNa nivRtti prApta thaye chate paMDitee tyajAya che evuM pravRttimArganA pALe svabuddhithI vicAravuM joIe ane paripUrNa nivRtti prApta thayA vinA dhArmika ane vyAvahArika pravRttine tyAga na kara joIe. A saMbaMdhImAM kaMIka vizeSa vivecana karavAmAM Ave che; tattvadiyo vizvamAM dharma pravartAvI zake che. teo cha AvazyakAdi dharmAnuSThAna gavaDe nirlepavyavahArane mATe varte che. je tattvadi hoya che te vizvamAM dharma pravartAvavAne zaktimAna thAya che; dharmatatvavettAo sarva jagajInA vyavahAramAM nirlepatA rahe ane vizva manuSya kartavya kAryo karatAM rAga SanA adhIna na thAya te mATe vivamAM dharma pravartAvanArA bane che. Antarika adhyAtmabhAvanAvaDe Antarika nirlepatA prApta thatAM tenI asara vyAvahArika pravRtti para thAya che ane tethI adhikAra pramANe amuka amuka kaSAyanA upazamAdibhAve tattadaMze nirlepa vyavahAra prApta karI zakAya che ema apekSApUrvaka avabodhavuM. vizvamAM nirlepa vyavahAra pravartAvavA mATe dharmAnuSThAnavaDe arthAt dharmapravRttie tatvajJAnIo dhamadha ApanArA bane che. A vizva sarva prakAranA vyavahAramAM nirlepa rahe evI AtmajJAnIonI Antarika bhAvanA hoya che ane tethI teo vizvamAM dharma pravartAvavA prayatna kare che. vizvadharma pravartaka banavuM e Antarikanile pavyavahAra pravRttinI bhAvanA banI zake tema nathI. zrItIrthakara mahArAjAo pUrvabhavamAM vikI ja zAsananI evI bhAvanAthI AtmAne saMpUrNa bharI de che tethI teo vizvadharmapravartakAdi mahAvizeSaNa vaDe saMbodhAya che. jenA hRdayamAM AdhyAtmika uccabhAvanAo vikasatI nathI te sthalavizvamAM mahAparopakArI kRtya karavAne ane karAvavAne zaktimAna banatuM nathI. tattvavediye dharmAnuSThAnavaDe nirlepavyavahArane mATe arthAt nile vyavahAranI prApti mATe varte che, ane vatave che ane nirlepavyavahArathI vartanArAonI anumodanA kare che tethI teo AntarikazuddhabhAvanAo vaDe pratikSaNa ucca For Private And Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nile patya ane salepaTava saMbaMdhI vivaraNa. ( 255 ) thayA kare che ane teo bAhya vizvavartijanene paNa nirlepavyavahArI banAvI ucca banAve che. jaLamAM kamaLa vahyA chatAM jaLathI nirlepa vyavahAra rAkhe che taddata A vizvamAM sarva prakAranA Avazyaka vyavahArane AcaratAM chatAM nirlepa rahevuM joIe ke jethI AmejatinI sAthe vizvonnati karavA mATe vizvamAM sarvatra dharma pravartAvavAnuM banI zake. je manuSya vyavahAramAM rAgadveSanA lepathI lepAya che te mana, vacana ane kAyAnI aneka zubha zakitane durvyaya kare che. kedhAdika kaSAyane zamAvavAnuM baLa prApta karavAthI aneka prakAranA laukika tathA lekettara vyavahAramAM nirlepatA dhArI zakAya che. ane tethI rAgI ane dveSI manuSyanA vaccamAM rahI kartavya karmo karI zakAya che. anantAnubaMdhi krodha mAna mAyA ane lobha, apratyAkhyAnI koi mAna mAyA lebha pratyAkhyAnI ke mAna mAyA lebha ane saMjavalananA krodha mAna mAyA ane lebha e seLa prakAranA kaSAyo avadhavA. mithyAtva dazAvALAne seLa kaSAya hoya che. aviratisamyadRSTi gRhasthane anantAnubaMdhI kaSAyane upazamAdi bhAva hoya che tethI te antAnubaMdhI kaSAyanA abhAvanI apekSAe nirlepa rahI kartavyakarma karI zake che. dezavirati gRhasthavargane anantAnubaMdhI ane apratyAkhyAna kaSAyane upazamAdi bhAva hoya che tethI te anantAnubaMdhI ane apratyAkhyAna kaSAyanA abhAvanI apekSAe kartavya kAryamAM nirlepa vyavahArane saMrakSI zake che. anantAnubaMdhI apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAna kaSAnA upazamAdi bhAve naiRRyikadaSTie tyAgI sAdhuo nirlepa rahI zake che ane naiyika dRSTie saMjavalana kaSAye salepa banI zake che; parantu pratikramaNadi AvazyakarUpa dharmAnuSThAnavaDe tyAgIo, vyavahAramAM kartavyakarmo karatA chatA nirlepa rahI zake che. gRhastha paNa je je kaSAnA abhAve je je guNasthAnakaddaSTie nirlepa rahevAnA hoya che te te guNasthAnaka daSTie vyavahAramAM amuka kaSAyathI nirlepa rahI zake che ane anyakaSAdayathI salepa hoya cheparaMtu pratikamaNudi dharmartavyavaDe pazcAttApAdi pariNAme punaH nirlepa thaI zake che ema jainaguNasthAnagatanaizcayidaSTie gRhastha ane tyAgIone nirlepatva ane salepatva avadhavuM. gRhastha gRhasthadazA pramANe apramattAganA taratamayege nirlepa rahI zake che ane tyAgIo sAdhunI dazA pramANe vyavahAra ane nizcayataH kartavya kAryo karatA chatA nirlepa vyavahArane sAdhI zake che. kAmanA prabaLa saMskAronA vego kaSA ane saMsAramAM pANigrahaNa temaja kAmanA prabaLa saMskAranA vegonI mandatA, saMsAramAM gRhiNI sAthe saMbaMdha bAMdhavAnI tIvra aruci, atyAga dazA ane tyAganA vicArevaDe gRhasthadazA ane sAdhudazA bemAMthI kaI dizAmAM rahIne nirlepa vyavahAra sAdhe tene nizcaya karI zakAya che ane svAdhikAra dazAne nizcaya kyAM pachI svAdhikAra vyavahAranI nirlepatA mATe dharmakriyA vaDe vatI For Private And Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ( 256 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. zakAya che. je manuSya svAdhikAra dazAno nizcaya karIne nirlepa vyavahAranI prApti mATe paripUrNa prayatna nathI karate te kharekhara AnnatinA mArgathI bhraSTa thAya che. ataeva dharma kRtya vaDe sAMsArika nilepa vyavahAra mATe atyaMta prayatna kare joIe ane pazcAt paripUrNa AtmazraddhA dhAraNa karI svAzrayI banIne vartavuM joIe. jaLakamaLavata nirlepa vyavahAra rAkhavo e kaMI sAmAnya bAbata nathI. nirdabhapravRtti ane dharma gurunI paripUrNa kRpA vinA nirlepa vyavahAranuM svama jANavuM. tatvajJAni dharma kAryavaDe vizvamAM dharma pravartAvatA chatA nirlepa vyavahAra saMrakSavA adhikArI bane che. manamAMthI sarva prakAranI ahaMmamatvAdi vRttinI vAsanAone haDaselI mUkavI ane nAmarUpanI pravRttimAM rahyA chatAM nAmarUpanI vRttimAMthI svAtmAne bhinna jANI svakartavya karmone karatAM AtmAmAM jeo masta rahe che te vyavahAramAM rahyA chatAM nirlepa rahI zake che. AvI dazA jyAM sudhI thaI nathI tyAM sudhI vizvavyApaka ane sarva vizvajIvahitakAraka evI vizALa dharma pravRtti sevI zakAtI nathI. manuSya ! tuM nirlepa vyavahAra rAkhavA prayatna kara, yAvatuM kAyA tAvat jIvanAdi hetubhUta vyavahAra che tenA vinA eka kSaNamAtra paNa jIvI zakAya tema nathI tethI vyavahAra sevA paDaze paraMtu temAM nirlepatA rahI eTale sAMsArikakarma saMbaMdhathI tuM nyAro thavAne ane mukta rahevAno. he manuSya! nirlepa vyavahAra rAkhavA prayatna kara. kartavya kAryothI bhraSTa thaIne vanamAM jaiza, te paNa jyAM sudhI te kAma moha ane matsarAdi saMskArane haThAvyA nathI tyAMsudhI ghAMcInI ghANInA baLadanI peThe jyAMne tyAM tuM che. phakata uparanA DAkaDamAlathI kaMI vAstavika AtmAnI nirlepatAmAM pheraphAra thavAno nathI. nirlepa vyavahAramAM na cAlI zakAya tethI tuM kaMTALIne vyavahArane tyAga karIza to paNa anya vyavahAra te karavo paDaze ane te karyA vinA chUTake thavAne nathI; to tuM svAdhikAra je vyavahAramAM vartate hoya temAM nirlepatA rahe e mATe mAnasikAdi prayatna seva ane kaMTALI nA jA. sarpanI be viSavALI dADhAone pADI nAkhyA pazcAtuM te sarpanA vyavahAramAM nirviSatA rahI zake che tadrata kartavyakAryavyavahAramAM rAgadveSanA abhAve nirlepatA rahI zake che. kartavya kAryane nirle pavyavahAra dhAraNa karavA mATe kSaNe kSaNe nirlepa upayoga dhAraNa karavo joIe. nile pavyavahAramAM je je kaSA pragaTatA hoya tenAM kAraNe tapAsavAM ane kaSAyone vega rokavA prayatno karavA joIe. AtmA pite sarva kartavyakarmane sAkSIbhUta thaIne je upage rahIne kartavya kare te nirlepavyavahArane sAdhI zake che. sarvavyavahAramAM nirlepatA rAkhe ane pazcAt AgaLa vadhe-eja kartavya pravRttinA mUla maMtrane lakSyamAM rAkhe. sarva prakAranA vyavahAramAM kartAbhoktAnI pravRtti chatAM temAM vRtti na rAkhavI eja nirlepIpaNuM che. kartavya kArya pravRttinA zubhAzubha vyavahAramAM zubhAzubhatvane hRdayamAM na dhAraNa karavuM eja vyavahAramAM nirlepatva avadhavuM. kartavyakArya For Private And Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma pravRtti kevI hovI joIe ? ( 257 ) pravRttinA vyavahArane kara e svapharaja che paraMtu temAM zubhAzubha rAgadveSa pariName lepAvuM e koI paNa rIte yogya nathI ema jyAre AtmAmAM paripUrNa anubhava nizcaya prakaTe che tyAre nirlepavyavahArane AcarI zakAya che. sevA dharmanA pratyeka mArgamAM kaI paNa jAtanI salepatA vinA pravRtti karavI e jyAre daDhanizcaya karIne vyavahAra sevAya. che tyAre nirlepa vyavahAramAM aMze aMze saphaLatA prApta thaI zake che. nirlepa vyavahAramAM zanaiH zanaiH saphaLatA prApta thaI zake che. hRdayane nirlepa rAkhavuM eTale nirlepa pravRtti sevavI ema avabodhavuM. AryAvartamAM nirlepa vyavahAranI jyAre jyAre pragati hoya che tyAre tyAre AryAvarta sukhazAMtinI ucca dazAne prApta karI zake che. nirlepa vyavahArane mATe tavavedIvizvadharma pravartaka pravarte che. dharma pravartakoe A bAbata dhyAnamAM leI nirlepa vyavahAranI prApti mATe prayatna karavo joIe. dharmamArganI pravRtti karavI te kevA prakAranI karavI tenA uttaramAM dharmAcArya jaNAve che ke nnatikArikA ane zubha evI dharmamArga pravRttine sevavI joIe. je dharmamArga pravRttithI vyavahAramAM ane nizcayamAM svannati nathI thatI te dharmapravRttithI kaMI vaLI zakatuM nathI. A bhavamAM je dharmamArga pravRttithI svonnati thAya che tene anubhava grahI zakAya che. te dharmamArga pravRttine vizvamanuSya AdaravA AkarSAya che ane Adare che. je dharma pravRttithI svAtmonnati ane vizvonnati A vizvamAM thaI zakatI nathI ane dAsatva parataMtratva vagere duHkhamAMthI mukata thaI zakAtuM nathI te dharmamArga pravRttine rAjakIya dharma pravRtti vA vizvakIya dharmapravRtti tarIke vizvamAM manuSya svIkAravAne zaktimAn thatA nathI. jApAna dezanA TekIo zaheramAM eka vakhata sarvadharmanI pariSadu maLI hatI temAM aneka dharmanA AgevAnoe bhASaNe ApyA hatAM. te sarve lekee sAMbhaLyuM temAM eka jApAnIsa vidvAne ja ke-je dharmathI vA je dharmamAga pravRttithI A vizvamAM Atmannati samAjennati saMghonnati dezannati ane vinnati thaelI dekhAya nahi ane pravRtti mArgadvArA je dharma rAjakIyennati vagere sAMsArikannatine karAvI zake nahi te dharma game te hoya A bhavamAM game teTaluM sukha ApavAne kahete heya parantu A bhavamAM prAptavya unnatinI prApti vinA tene Adara karavAmAM vizvanI prIti thaI zake nahi-sAMsArika uccadazAkAraka aneka kartavya pravRttine dhika je dharma hoya che tene loko Atmabhege prApta karavAno prayatna karI zakatA nathI. sAMsArika unnatinI sAthe saMbaMdha dharAvIne je dharma pravRttimAM pravarte che te vizvamAM dIrghakAla jIvavAne samartha thAya che. vizvavyavahAramAM nnati karanArI evI dharmamArga pravRtti hovI joIe. saMkucita dRSTithI je dharmamArga pravRtti pravartatI hoya ane vizvamAM AjIvikadi hetuo vaDe nati sAdhavAmAM vidmabhUta For Private And Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 258 ) zrI kayAga graMthasavivecana. Bian thatI hoya te tene tyajIne leAke svAnnatikAraka game te dharmanI anya pravRttine graha kare che; mATe vizvamAM sarvatra dharma pravaka evA dharmaguruoe svAnnatikAraka evI dharmapravRttine sarva manuSyAne adhikAraparatve darzAvavI joie. je dharmapravRttithI rAjakIyAnnati ane sAmAjikAnnati karavAmAM virAdha Ave te dharmanI pravRtti kharekhara dvI kAla paryaMta jIvI zakatI nathI. rAjakIceonnati kuTu Mbannati samAjonnati vidyonnati kSAtrakamermAMnnati vaizyavyApAra kRSikamAMdi pragati sevAkAryoMnnati vagere vyAvahArikAnnatiyAnI sAthe je dhamA pravRtti amuka rIte sahacArI thai varte che ane tenI sAhAcce vyAvahArikAnnaticeAnI cirasthAyitA rahe che te te dhamArga pravRtti A vizvamAM gRhastha manuSyAne Avazyaka dharmamA MpravRtti tarIke mAnIne AdaravI paDe che. nItidharma pravRtti e paNa eka dharmanuM vAstavika aMga che ane tethI sarva prakAranI unnatiyAnI cira sthAyitA thAya che tethI vizvavartI samanuSyA nItine mAna ApI pravarte che ane te kArya rUpa gaNAya che; je dhamamA pravRtti prathama svAnnatikArikA che te anyAnI unnati karI zake che. dharmanI pravRttiye kharekhara paramAnI karaNIyA vigerethI abhinna hovI joie. upakAra karavA e dharmapravRtti che ane te mATe yathAzakti tana mana ane dhanathakI dayA karavI e dharmapravRtti che. satya khelavuM khelAvavuM ane satya vakranAranI anumedanA karavI e dharma pravRtti che. vidyAdAnAdi aneka prakAranuM jagata hitakAraka zikSaNa Apavu ane evA zikSaNa yAgya pAThazALAe sthApana karavI te dharmapravRtti che. duHkhIonA duHkhAne TALavAM e dharmapravRtti che. maitrI prameAda mAdhyastha ane kArUNya e cAra bhAvanAoneA jagatamAM vistAra karavA e dharmapravRtti che. asteya ane brahmacaryanI saMrakSA thAya evI vizvamAM je je pravRttiye karavI te dharmapravRttiyA che ane te vizvamAM sarva manuSyAnI unnati karI zake che; tethI te saMsAra vyavahAra jIvanamAM kAi paNa rIte khAdhaka thai zakatA nathI. vizvavartI jIvA ke je rAgAdikathI duHkhI thAya che tenI auSadhApacArathI sevA karavI ane bhUkhyAne annadAna ApavuM te dhama pravRtti che. dharmImanuSyane AjIvikAdi hetunI sAhAyya ApavI te eka jAtanI dhamA pravRtti che. gurukulA sthApana karavAM e dharmapravRtti che. sAdhuone bhaguvA guNavAmAM ane annadAna bhAjana vagerethI teonI sevAmAM pravRtta thavuM e dharma pravRtti che kAraNu ke sAdhuonI unnati sAthe aneka unnatiyAnA saMbaMdha rahelA che. zubha gurunI ane mAtApitAdika vaDIleAnI sevA karavI te dharmapravRtti che. pazuo ane 5'khIonuM sa'rakSaNu karavuM ane tenI hiMsA thatI aTakAvavI te dharmapravRtti che. aneka prakAranA jagata zreyaHsAdhaka granthAnA pracAra vizvamAM karavA karAvavA ane anumedavA e dharmapravRtti che. sarva jagatamAM AkhAdI zAnti prasarAvanArI rAjyanI pravRttiyAmAM bhAga levA e paNa paraMparA kArApekSAe dharma pravRtti che. pazuzAlAe pAMjarApALA davAkhAnAM ane skUlA sthApana For Private And Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 utsaga ane apavAdamArga' pravRtti. ( 259 ) karavI te dharma mArga pravRtti che. manuSyeAnA upara aneka prakAranA upakAro karIne manuSyAnA du:khamAM bhAga lai tene zubha mArge vALavA ane vyasanothI mukata karavA e dhama pravRtti che. prabhunA aneka ke guNA prApta karavAne prabhunI bhakita pUjA vagere karaNI karavI te dharmapravRtti che; kAraNa tevI dhamamAga pravRttithI hRdayanI zuddhi thAya che ane hRdayanI zuddhi thavAthI aneka prakAranI pravRttiyeAthI potAnu ane vizvanuM zreyaH sAdhavApUrvaka paramAtmapada prApta karI zakAya che. laukika dha mA pravRttinA aneka bhedo che ane leAkAttara dharmamA pravRtinA jJAnadarzana cAritramaya ane vIryAdi aneka bhedo paDe che. gRhastha dharmamArga pravRtti ane sAdhu dharma mArga pravRtti e be bheda save bhedemAM mukhya che. bAhyadharmapravRtti ane Antarika dharmapravRtti ema be prakAranI dhama~pravRtti jANavI. mana vacana ane kAyAvaDe sAdhanadharmapravRtti ane sAdhyadharmapravRtti ema be prakAranI dharmamApravRtti avamedhavI. nimitta kAraNu dharmapravRtti ane upAdAna dharma pravRtti ema e prakAre dharmapravRtti avamedhavI. jJAnadarzana ane cAritranI sAdhu ane gRhastha mArge vyavahAra ane nizcayathI dharma mArgapravRtti avadhavI. akeka dharmapravRttinA aneka bhede paDe che, nirapekSadharma pravRttine vyavahAra asatya che ane sarva nacenI sApekSatAe dharmapravRttinA vyavahAra satya che. vacana nirapekSa vyavahAra jUTho kahyo, vacana sApekSa vyavahAra sAco vacana nirapekSa vyava dvAra saMsAra phala, sAMbhalI AdarI kAMI rAco / / zubha dharma mArga pravRtti ane azubha dharma mArga pravRtti-ityAdri dharma mArga pravRttiyAnA aneka bhedo che. jyAre sanayeAnI sApekSatAe avAdhavAmAM Ave che tyAre svAnnatikArakadharma mArga pravRttine pratyeka manuSya sevI zake che. jyAMsudhI aneka bhedavALI dharmapravRttiyenuM paripUrNa svarUpa avadhavAmAM nathI Avatu' tAvat dharma mArga pravRttimAM tenA adhikArIonA ajJAnata; aneka prakAranI bhUlA dASA thAya che. ataeva zubha ane svAnnatikArikA evI dharmapravRttine AdaravA pUrve aneka prakAranI upayukata dharmapravRttiyAnuM paripUrNa svarUpa jANavA mATe pratyeka manuSye khAsa prayatna karavA joie ke jethI dharma mArgapravRtti AdaratAM pragatimAM vahI zakAya. AgamethI ane sAdhupuruSAdvArA svaceAgya zubha pravRttiyA kaI kaI che tene svAnubhavapUrvaka nirNaya karavA joIe ane te vAnnatikArikA dharmapravRtti che evuM anubhavagamya karavu' joie-dravyakSetrakAla ane bhAvathI utsarga mAge svayeAgya zubha dharmapravRtti kaI che ane apavAda mAge zubhadhama pravRtti kai che tene paripUrNa niNya karavA joIe. je samaye apavAda mArge dhammA pravRtti karavAnI hAya che te samaye jo autsargikI dharmapravRtti karavAmAM Ave te te zubha arthAt kalyANakArikA gaNAtI nathI; temaja je samaye utsa mAge gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe ane tyAgIne tyAgInA adhikAra pramANe dharma pravRtti karavAnI hoya che tatsamaye yadi apavAdikI dharmapravRtti AdaravAmAM Ave che For Private And Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 260 ). zrI kamalega graMtha-savivecana. te te zubhA arthAt kalyANakArika baMdhAtI nathI. dravya kSetrakAla ane bhAvathI utsarga ane apavAda mArge dharmapravRttino nizcaya karIne je manuSya dharmapravRttine Adare che teo svakAryanI siddhi kare che. dharmamArganI pravRtti vinA kAryanI siddhi thaI zakatI nathI ema sarvatra svAnubhava sAkSI Ape che tethI anya pramANe meLavavAnI jarUra nathI. zubha pravRtti paNa avasthA bhede azubha bane che. je pravRtti vastutaH svAdhikAre naitikArikA che te zubha avadhavI; parantu je svAdhikAre nnati na karanArI hoya te jagadraSTie vA zubhadaSTie zubha hoya tathApi svamATe te zubha pravRttine upaga na hovAthI te tatkALe AdaravAmAM te azubha avabodhavI. dharmamArgapravRttinuM dravyakSetrakAlabhAve tenA mUladeze kAyama rahyA chatAM parAvartana thayA kare che tethI dravya kSetrakAlabhAve dharmamArga pravRttiyAnuM svarUpa avadhavAnI AvazyakatAnI sAthe te te pravRttimAM pravRtta thavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. Avazyaka dharmamArgapravRttine pratidina niyamasara AcarIne AtmAnI utkrAMti karavI joIe ke jethI saMsAramAM svapragati svAstitvasaMrakSaka bIjakonuM sadA cirasthAyitva rahe. kaI kaI dharmamArga pravRttinI svamATe AvazyakatA che tenuM abhitaH jJAna meLavavuM. pazcAt temAM pravRtti karIne sudhArAvadhAre karavo ke jethI nnatimAM nyUnatA rahe nahIM. niyamasara ApavAdika kAraNa vinA tenI pravRtti karavI ane Atmazaktine khIlavavI joIe. dharmamArga pravRttimAM pravRtta thatAM kaTi game vidane naDe to teonA sAmuM thaIsAhATyaka sAnukUlazaktithI AgaLa vadhavuM. A pramANe pratidina pravartavAthI dharmamArgapravRttigya banI zakAze. dharmamArga pravRttinA raNakSetramAM zrIvIraprabhu zrIharibhadrasUri siddhasena divAkara hemacandra upAdhyAyajI ane vedAntadarzanIya kumArika bhaTTa zaMkarAcArya rAmAnujAcArya ane vallabhAcAryanI peThe ghumavuM joIe. vedAnta darzanIya vivekAnanda rAmatIrthanI piThe dharmamArgapravRttimAM ghumavuM joIe. dharmamArganI saMkucita pravRtine anekAntadRSTivaDe dharmane sarvatra pracAra thAya evA hetue vizAla karavI joIe. dharmapravRttinAM je je aMge saDyAM hoya te te saDelAM aMgene sudhAravAM joIe; parantu dharmapravRttine nAza na thAya evuM khAsa lakSya rAkhavuM joIe. dharmapravRttinA. Antara ane bAhya svarUpanuM rahasya samajavuM joIe ane anyane avabodhAvavuM joIe-evI dharmapravartakonI pharaja che ane e pharajamAM pramatta thavAthI svaparane ghaNI hAni thAya che e khAsa lakSyamAM rAkhavuM joIe. Atmabela pheravIne ane dharma pravRttinI paristhitithI vijJa thaIne sarva svArpaNa karIne dharmapravRtti sevavI joIe ke jethI dharmapravRttithI nirdhArita kAryanI siddhi thaI zake. sApekSaSTie dharma pravRttinI paraspara saMbaMdhatA aviratA ane mahatvatA avabodhavI joIe ke jethI koI paNa manuSya svAdhikAra je kaMi dharmapravRti karato hoya tene anya karatAM potAnI dharmapravRtti halakI na lAge ane tenAthI bhraSTa na For Private And Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Tang alpa dvASa ane mahA lAbhamAM AcaraNa karavuM. ( 261 ) thai zakAya. peAtAnA karatAM ucca adhikArI manuSyanI dharmapravRtti kharekhara ucca hoya ane te karavAne pAte lAyaka na hoya ane peAtAnI dharmapravRtti kharekhara anyo karatAM laghu hoya parantu temAM pravRtta thayA vinA Agala vadhI zakAya tema na hoya ane je sthitimAM pAte hAya temAM teja Avazyaka kartavya tarIke hAya tA tene tyAga karavA te adharma che. svAdhikAre je ceAgya Adeya te svadharma pravRtti che ane tenAthI bhinna te paradharma pravRtti che. cameM nidhanaM zreyA varadharse mathAvada: enA uparyuMkata dharma pravRttimAM artha avatAravAmAM Ave te te samyag ghaTI zake che. dharmamArga pravRttiyeA paraspara eka bIjAne lAbhakArI ane vizvasamAja ekyamAM sAhAyyakArI hovI joIe evI STie dha pravRttiyAnuM zAstromAM kathana karavAmAM AvyuM che; ke jethI saMdha deza janasamAja, kuTuMba ane piMDanI pragatimAM vidhi na AvI zake. gRhasthavarga pragatikAraka gRhasthadharma pravRttiyeAmAM ane sAdhudharma pragatikAraka sAdhudha pravRtti-kai kai rItie ane kayA kayA aMze pragatittva rahyuM che tenuM paripUrNa svarUpa vovaSTie avaLedhIne dharmapravRttiyAmAM pravRtta thavu joie. je je kAryAmAM alpadoSa ane mahAlAle samAyalA hoya ane je kAryo bhaviSyamAM dharmalAbha mATe hoya tene sajjanAe karavAM joIe. gRhasthA prabhunI dhUpadIpa puSpAdithI pUjA kare temAM doSa karatAM bhAvastavaprasaMge ghaNA lAbha thAya che tethI tevA prakAranI dharmapravRttiyAmAM alpadoSo ane mahAlAbhA hovAthI sajjanAe tevI dharmapravRttiyAne karavI joI e. pApanA karatAM puNya saMvara ane nirjarAnA bhAga dhA hAya tevAM kAryAMne gRhasthAe karavAM joIe. devatAe zrItIrthaMkara bhagavAne besavAne mATe samavasaraNanI racanA kare che temAM alpadoSa ane mahAlAbha che. vyaSTiparatve ga7paratve sAmrAjyaparatve ane saMghaparatve alpadoSa ane mahAlAbha thavAnA hoya te te kArya ne sajjanA kare che. eka sAdhunA zarIramAM kIDA paDayA hoya che temAM tenI davA karavAthI kITakAne nAza thavAnI sAthe sAdhune Arogya thatAM gRhasthane alpadoSa ane mahAlAbha avaLedhavA, zrIviSNukumAramunie namuci pradhAnane sAdhu sAdhvI saMghanI rakSAthe paga taLe kacarI nAkhyA temAM peAtAne ane saMghane alpadoSa ane mahAlAbha jANavA. zrIkAlikAcAnI mena sarasvatIne zrIujjayinI nagarInA rAjA gabhille peAtAnA janAnakhAnAmAM nAkhI tethI zrIkAlikAcAye anArya dezeAmAMthI sADIone (zakeAne) khelAvI gabhilla rAjAne rAjyagAdIthI bhraSTa karAye tevI dharmakArya pravRttimAM alpadoSa ane mahAlAbha avadhavA, nizIthacUNImAM eka vAta Ave che;-keTalAka sAdhuone gaccha kekaNa dezamAM eka parvatanI guphAmAM rahyo hatA. khAcArye sarva sAdhuonI vyAghrAdikathI rakSA karavA mATe eka sAdhune guhAnA dvAra pAse mUkayA. teNe rAtrInA traNa paheAramAM traNa vAghane daMDavaDe haNyA temAM alpadoSa ane mahAlAbha avabodhavA, bRhatkalpavRtti vyavahAravRtti nizIthacUNI ane Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 262 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. * ** ~ ~~~ ~~~ ~~~~ ~ ~~ jatakalpa vageremAM sAdhuo ane sAdhavIone alpada ane mahAlA thAya evI dharma pravRtti jaNAvavAmAM AvI che. sAdhuone eka mAsamAM traNa maTI nadIo utaravAnI zAstrakAre AjJA ApelI che te paNa alpaSa ane mahAlAbha jANIne ApavAmAM AvI che. sAdhuo ane sAdhvIone thaMDila ane mAtrAnI pravRttine azakya parihAra tarIke avadhIne bharavarasAdamAM IMDila javAnI rajA ApI che te paNa alpaSa ane mahAlAbha avadhIne AjJA ApavAmAM AvI che ema gurUgamathI avabodhavuM. sAdhuo ane sAdhvIene apavAdamAge aneka dharmapravRttine AcaravAnI chedasUtromAM AjJA ApavAmAM AvI che te paNa alpaSa ane mahAlAbha jANIne AjJA ApavAmAM AvI che. saMghayAtrA ane tIrthayAtrA pramukha dharmapravRttimAM a95deSa ane mahAlAbha avadho . rathayAtrArUpadharmapravRttimAM a85deSa ane mahAlAbha avabodha. aneka jinamaMdira banAvavAmAM alapadoSa ane mahAlAbha samaje; AcAryone dharmasaMrakSA ane saMghAdi rakSAthe apavAdamAge che je dharmaktavya pravRttinI zAstrakAroe AjJA karI che temAM alpaSa ane mahAlAbha samAyala jANIne zAstrakAroe karelI che ema avabodhavuM. zrIbhadrabAhasvAmIe saMghanI AjJA Adeya mAnIne mahAprANAyAma dhyAnamAM kaMIka khalela pADIne zrIsthalabhadrAdi sAdhuvargane pUrvanI vAcanA ApI temAM svavyakti mATe alpahAni ane saMghane mahAlAbha avadhe; temaja ApattikAle zrIsaMghane jenAmAM je zakti hoya te vAparIne dharmanuM rakSaNa kare, tatasaMbaMdhI te je je AjJA kare temAM alpaSa ane mahAlAbha avabodha. zrI AcArya prabhu svagacchIya sAdhuo vagerenuM rakSaNa karavA pratyakSetrakAlabhAvathI apavAdamAge che je pravRtti kare temAM alpaSa ane mahAlAbha avadhe. zrIdevardhigaNikSamAzramaNe Agamane pustakAra karyA temAM alpadoSa ane mahAlAbha avabodhe. je zrIdevardhigaNikSamAzramaNe Agamone pustakArUDha na karyA hota te jainadharma sAhitya vagere aneka prakAranA sAhityane nAza thaI jAta. zrIabhayadevasUrie navAMgavRtti na lakhI hota te sUtronA Azaye avabedhavAmAM ghaNuM hAni prApta thaI zakta; paNa temaNe alpahAni ane mahAlAbhane nizcaya karIne navAge para vRtti lakhI. prAyazcittAdi zAstro racavAmAM apadeSa ane mahAlAbha avabebIne pUrvAcAryoe pravRtti karI hatI. dharmasAmrAjyane nAza thAya tevA ApattikAlamAM alpaSa alpahAni ane mahAlAbha thAya tevI pravRtti AcaravAmAM jarAmAtra AMcake khA e dharmane nAza karyA barAbara che evuM avabodhIne gItArtha daSTie dharmasaMrakSaka pravRttine aneka suvyavasthAothI AcaravI; sarakArI kAyadAo racavAmAM apadeSa alpahAni ane rAjyazAnti rAjya suvyavasthA prajApAlanAdi aneka lAbhone dhyAnamAM rAkhavAmAM Ave che. zrIhemacaMdrAcArye khaMbhAtamAM kumArapAlane pustakanA DAbhalAmAM-bhaMDAramAM saMtADAvyA temAM a5 deSa ane mahAlAbhavALI dRSTie e pravRttimAM pravRtta thayA hatA ema avabodhavuM. For Private And Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcArAmAM pheraphArA zAmATe thayA? ( 263 ) zrIhemacaMdrAcArye zrIkumArapAlane pratibodhavAmAM alpadoSa ane mahAlAbhavALI pravRtti sevI hatI. zrIsiddhasena divAkare zrIvikrama rAjAne pratibAdhavAmAM alpadoSa ane mahAlAbhakArI evI vicArapravRtti ane AcArapravRttine sevI hatI. devatAonI samavasaraNa racavAnI pravRtti, jala sthalaja puSpA bIchAvAnI pravRtti, aneka rAjAonI varADA caDhAvIne samavaraNamAM nATaka pravRtti ityAdi pravRttiomAM alpadveSa ane mahAlAbha kharekhara devatA ane rAjAe vagerene thatA hAvAthI zrImahAvIra prabhue evI pravRttiyeAmAM mauna sevyu hatu. arthAt upadezadvArA tevI pravRttiyAnA niSedha karyAM nahAto. dharmAMddhAraka mahAtmAoe dezakAlAnusAre jagatipara alpAni ane mahAlAbha temaja svavyakita paratve alpadoSa alpAni ane mahAlAla thAya evI dharmapravRttiyAne bhUtakAlamAM sevI che vartamAnamAM tee seve che ane bhaviSyamAM te sevaze. jagavAnu kalyANa karanArI evI dharmapravRttie je je karavAmAM Ave che temAM alpadoSa ane mahAlAbha hoya che ja; dha pravRttiyAnA mUla uMDA che ema sUkSma bhAgamAM utaravAthI mAluma paDI zakaze. vartamAna ane bhaviSyamAM je je dharmapravRttiyAthI alpadoSa ane mahAlAbha thAya che ane bhaviSyamAM thaze tevI dharma pravRttiyAne sevavA lakSya devuM joie, je je pravRttiyAthI bhUtakAlamAM tyAgIne ane gRhasthAne alpadoSa ane mahAlAbha thayA hAya parantu vamAnamAM ane bhaviSyamAM te te bhUtakAlIna dharma pravRttiyethI alpadoSa ane mahAlAbha vastutaH vartamAnamAM na thatA hoya ane bhaviSyamAM na thavAne hAya temAM vartamAna ane bhaviSyamAM alpadoSa ane mAlAbhaprada dRSTie sudhArAvadhArA karavA joI e. zrImahAvIra prabhunA zAsanamAM sAdhuo ane sAdhvIonI AcArAnI pravRttimAM je je sudhArAvadhArA thaelA che te alpadoSa alpAni ane mahAlAlanI dRSTie kharekhara zrIAcAe karelA che ema avamedhavuM. jhelInuM dhAraNa karavuM, rajoharaNumAM dAMDI rAkhavI, rajoharaNanA paTTAmAM cauda svama vA aSTama`galika rAkhavAM, tApaNI rAkhavAnI pAchaLathI zarU thaelI pravRtti, pAtrAone raMgavAnI pravRttimAM pheraphAra, vastrone dhAraNa karavAmAM bhinna vyavasthA, ceAlapaTTaka dhAraNa karavAmAM pUrva karatAM kaMI navyapravRtti vagere dhama sAmAcArI pravRttiyAmAM sudhArAvadhAro kharekhara pUrvAcAryAMe karelA che; temAM alpadveSa ane mahAlAbhanI dRSTie te te sarvenA vicAra karavA. zrItIrthaMkaranI pazcAt je je suvi hita dharmAcAryAM vartamAnamAM alpadeSa ane mahAlAbhaprada tathA bhaviSyamAM alpadoSa mahA lAbhaprada dharmapravRttimAM sudhArAvadhArA kare te tIrthaMkaranI AjJAvat te te dharma pravRttiyAne mAna ApI te pramANe pravartavu joie. bhUtakAlamAM je je dezamAM je je rAjyAnA kAyadA hoya parantu vartamAnamAM temAM sudhArAvadhArA karavAnI jarUra paDe che ane alpadoSa ane mahAlAbhanI dRSTie rAjyazAsana kAyadApravRttimAM alpadoSa ane mahAlAbhane dekhavAmAM Ave che te pramANe dharma sAmrAjya zAsanapravRttiyAmAM vartamAna ane bhaviSyamAM alpadoSa For Private And Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 264 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. ane mahAlAbha daSTie bhUtakALanI zAsana pravRttimAM sudhArAvadhAre karavAmAM Ave che ane tatvavirUddha ane dharmapragatikAraka evI navyadharmapravRttine paNa sarvasaMghAnumate sthApavAmAM vA utpanna karavAmAM Ave che. vartamAnamAM ane bhaviSyamAM sarva janasamAjane vyaSTi ane samaSTi draSTie anukUla Ave evI ane vyaSTi ane samaSTinI paripUrNa unnati karanAra hoya evI dharmapravRttine AcaravAmAM Ave che te ja dezanI ane samAjanI unnati thAya che; rAjyazAsana kAyadAo vageremAM vartamAnakAla ane deza tathA samAjanusAra sudhAravadhAre nahi karI zakAya to tenuM avanatiprada bhayaMkara pariNAma Ave che-tadvat dharma sAmrAjyamAM paNa avabodhavuM. zrI mahAvIra prabhunA ziSya gautamasvAmI ane zrIpAzvanAthanA ziSya zrIkezIgaNadhara banane bhegA thayA tyAre cAra mahAvrata ane paMcamahAvrata saMbaMdhI dharmavAda zarU thayo tenuM samAdhAna vartamAnakAlIna vakra jaDa jInI dazAparatve paMcamahAvrata pAlana tarIke karavAmAM AvyuM. zrI mahAvIra prabhue vartamAnakAla ane vartana mAnakAlIna manuSyanI buddhi zakti vagerene dhyAnamAM laI bAvIza tIrthakaranA sAdhuonI samAcArI karatAM keTalIka dharma samAcArI bhinna prakAranI racI; arthAt samAcArI rUpa dharmapravRtti bhinna prakAranI karI ema anubhavaSTithI vicAratAM satya avabodhAze. jyAre manuSyane uparyukta apaSa ane mahAlAbhaprada pravRttino paripUrNa anubhava thAya che tyAre teonI saMkucitadRSTi TaLavAthI vicAro ane AcAromAM samyam sudhAro thAya che ane teo alpaSa ane mahAlAbhakArI dharmapravRttimAM svAdhikAre pravRtta thavAmAM jarAmAtra AMcako khAtA nathI ane koI manuSya teone bhamAvavA prayatna kare che to tethI teo bharamAI jatA nathI temaja nirlepa vyavahAra dharma pravRttine sevI ucca dazAmAM praveza kare che. vizvavata sarvajIne moTAbhAge dharmane mahAlAbha ApanArI ane kaMIka alpaSavALI dharmapravRtti je je jaNAtI hoya te teone taratama bheda vicAra ane svAdhikAra Avazyaka upayogI ane a85deSa tathA mahAlAbhaprada dharmapravRttine vivekathI sevavI ane sarvanuM zreyaH karavuM. dravyAnuyogajJAnAbhyAsane raMga lAgatAM AdhAkamI AhAra letA alpaSa ane mahAlAbha zrIAcAryoe darzAvyo che. zrImaddaupAdhyAye dravyaguNaparyAyanA rAsamAM A sabaMdhI i ne ko DhAne sA, AdhAvi nadi mar, ati jhAthe zuM maLyuM. hajuda vAre phUpuM meM muNuM ItyAdithI alpa deze ane mahAlAbhaprada AhAra grahaNa rUpa dharmapravRttine jaNAve che. sAdhuo ane sAThavIone vipattiApattikAlamAM apavAde chedazAstromAM alpadoSa ane mahAlAbhanI je je pravRttio sUcavavAmAM AvI che te khAsa dhyAnamAM rAkhavA gya che. vyavahAra sUtranI vRttimAM sAdhuone apavAda mArge alpaSa ane mahAlAbhakArI paMcamahAvrata saMbaMdhI je je pravRttio darzAvavAmAM AvI che te te dharma pravRttine darzAvatA pUrve pUrvAcAryoe tAtkAladika For Private And Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alpa doSa ne mahAlAbhanA daSTAMte. ( 265 ) ghaNe khyAla rAkhyo che ema teonA vicArono abhyAsa karatAM samajAze. keTalI utsarga ane apavAda mArganI dharmamArganI pravRtti bhUtakAla vartamAna ane bhaviSyamAM sAmAnya rUpe eka sarakhI rIte lAgu paDe che ane keTalIka utsarga ane apavAda mArganI dharma pravRtti bhUtakALamAM bhinna prakAranI hoya che, vartamAnamAM bhinna prakAranI pravRtti bane che ane bhaviSyamAM bhinna prakAranI banaze. eka pattharamAMthI mUrti banAvatAM zilpazAstrIne jeTalI mahenata paDe che tenA karatAM karoDaguNe Atmabhoga ApavAthI dharmanI pravRttimAM sudhAre ane navyatA ANIne dharmapravRttinA utsarga ane apavAdathI AcAryo pUrNajJAtA bane che; teja teo dharmapravRtti dvArA sAdhuo ane sAdhvIonI pragati karavAne zaktimAna thAya che-anyathA avanati karavAne teo zaktimAna thAya che. ahaMnIti vagere prAyazcinAdi pratipAdaka dharmazAstromAM alpadoSa apahAni ane mahAlAbha thAya evI dRSTie prAyazcitta pravRttinuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. dharmazAstromAM je je cAturvarNavyavasthA saMrakSaka kAyadAo te te kAle lakhavAmAM AvyA che temAM te te kAlanA anusAre granthakAree alpaSa ane mahAlAbhanI daSTine Agala karIne te te kAyadAo racelA che ema avabodhavuM. pratyeka grantha svabuddhayanusAra AjubAjunA vyakSetrakAlAdikane banelA vAtAvaraNanA prasaMgAdithI a85 doSa ane mahAlAbhaprada dharmapravRttine karI zake che ane AdarI zake che. AjubAjunuM vicAravAtAvaraNa ane AjubAjunI paristhitine anusarI nijavRttvanusAre amuka kSetre amukakAle dharmapravartaka kharekhara alpaSa ane mahAlAbhaprada dharmapravRttine upadeze che. gRhasthanA adhikAra pramANe dravyakSetrakAlabhAvAnusAre utsargamArga ane apavAdamArgathI apoSa ane mahAlAbha thAya evI vartamAnamAM dharmapravRti sevavAnI hoya che. sAdhuone sAdhudharmAdhikAra pramANe dravya kSetrakAlabhAvAnusAre utsarga ane apavAdathI bhaviSyamAM mahAlAbhakArI evI pravRttine vartamAnamAM sevavI paDe che. gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe sAdhuone sAdhuonA adhikAra pramANe alapadoSa ane mahAlAbhakAraka dharmapravRtti hoya che. zrIvAsvAmI duSkALanA vakhatamAM zrAvakane anya dezamAM laI gayA ane puna samUha levA mATe himagiri vagere pradezamAM gayA; tyAM temanI alpaSa ane mahAlAbhadAyaka dharma pravRtti avadhavI. zrIsaMbhUtivijayajIe sthalabhadrane vezyAne ghera comAsuM karavAnI AjJA ApI, eka sAdhune siMhanI guphAmAM comAsuM karavAnI AjJA ApI, eka sAdhune kUpanA kaMTha para comAsuM karavAnI AjJA ApI ane eka sAdhune sapanA bila para cemAsuM karavAnI AjJA ApI; temAM temaNe apadeSa ane mahAlAbha avadhIne te bAbatanI AjJA ApI hatI. zrIvRddhavAdI govAlIAonI AgaLa nAcyA hatA ane zrI kapilakevalI pAMcase ceronI AgaLa nAcyA ane gAyA For Private And Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 266 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. hatA. te pravRttimAM temaNe alpaSa alpahAni ane mahAlAbha dekhyo hato. bhejarAjAnA samayamAM amuka AcAryuM gujarAtathI dhArA nagarImAM gayA hatA ane bhejarAjAnA banAvelA vyAkaraNamAM de dekhADavAthI temane pakaDavAnI bhejarAjAnI pravRtti thatAM upAzrayamAMthI veSAntara karIne AcAryazrI dhanapAla pradhAnanA gRhamAM gupta rahyA. pazcAtu pAnanA TepalAmAM saMtAIne gurjara bhUmimAM AvyA, temAM temaNe e pravRttimAM alapa deSa ane mahAlAbha sevyuM hatuM ema avadhavuM. eka munirAja eka nagaranI bahAra devInA maMdiramAM kAusagnadhyAne rahyA. dveSI rAjAe rAtrie te mandiramAM vezyAne ghAlI ane dvAra baMdha karAvyuM. prAtaHkAlamAM pitAnI sAdhunI bhakta rANIne te vRttAMta dekhADavA vicAra karyo. rAtrie vezyA mandiramAM peThI tethI tenA hAvabhAvathI munirAja samajI gayA ane temaNe sAdhune veSa devI pAsenA dIvAthI bALI nAkhyuM ane pote nagna thaI rahyA. prAtaHkAlamAM rAjAe AvI hajAra lokonI samakSa mandiranA dvAra ughaDAvyAM che temAMthI nagna manuSya maLI Avyo; tethI sAdhunA veSa vinAnA manuSyane dekhavAthI lokomAM dharmanI helanA thaI nahi. te sAdhunI evI pravRttimAM alapadeSa ane mahAlAbha avadhavo. je te vakhate te sAdhue rAtrimAM sAdhune veSa bALI bhasma karI nAkhyuM na hota to tenI ane anya sAdhuonI ghaNI helanA thAta tathA rANI ane anya lekenI sAdhuparathI zraddhA uThI jAta; mATe teNe alapadeza ane mahAlAbhakAraka pravRtti sevI ema avabodhavuM. AyaMkhapuTAcA sAdhuonA irSALuonI je dazA karI temAM te pravRttimAM apadeSa ane mahAlAbha avadhavo. zrImunisuvratasvAmI siddhapurathI vihAra karIne bharUcamAM rAtrimAM gayA ane tyAM potAnA pUrva bhavanA mitra ghaDAne pratibodha Ape, temAM alapa doSa ane mahAlAbhadAyaka pravRti avabAdhavI. dharmapravRtti vA anya kaIka lokika vyAvahArika pravRttimAM alpaSa a5hAni ane mahAlAbhane vicAra karavAmAM Ave che. ahAnikara ane sva tathA jagatanI vizeSa zreyaskaranArI kArya pravRtti AdaravI e vizvamAM vivekadRSTimahatva avadhavuM. gRhasthone gRhasthanA adhikAra pramANe dharmapravRtti darzAvavAmAM AvI che ane temAM sAvaghamitratva raheluM hoya che; chatAM pariNAme te dharmapravRti AtmonnatinA zikhare ArohatAM pagathIyAM samAna kathelI hovAthI gRhasthone AvazyakapaNe te AdaravAyegya thAya che. AgamAM kahelI dharmapravRttithI svAdhikAre pratyeka manuSya AtmAnI paramAtmatA prApta karavA guNa banI zake che. aeva te te dharmapravRtti sevavAyegya hoya ane te sevavAnI pharaja akasamAtu pitAnA zIrSa para AvI paDe evI je je dharmapravRtti hoya tenuM paripUrNa svarUpa avadhIne akasmAtarUpa AvazyaktA avadhIne tenI pravRtti sevavI. keTalIka dharmapravRtti ekadama akasmAt sAdhuo ane gRhasthanA zIrSa para AvI paDe che te te sarva prakAranI anya pravRttine gaNapada ApI-tene amuka samaya paryanta mukhyapaNe For Private And Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vividha prakAranI pravRttio. ( 267 ) sevavI paDe che. je je dharmapravRttiyeA sevatAM aticArAdi doSo lAgyA hoya che tevu avazya karI tyAM pratikramaNu karavu paDe che. gRhastheA laukika karmapravRtti ane dharmapravRtti sevatAM je je doSo kare che tevuM teo prAyazcitta tathA pratikramaNu karIne te te doSone nivArI zake che. alpadoSa ane mahAlAbhakArI evI Avazyaka dharmapravRttiyAne sevavAthI AtmAnI zaktiyAne vikasita karavAmAM Ave che. ane tethI anya manuSyAnu zreya: sAdhI zakAya che; ema paripUrNa anubhava karavAmAM Avaze te paripUrNa, dRDhanizcayataH dharma pravRttiyA sevI zakAze. brAhmaNA, kSatriya, vaizya ane zUdro gRhasthadazAmAM dravyakSetrakAlabhAvathI svAdhikAra pramANe utsarga ane apavAdamAge svalaukika karmAdikanI sAthe saMbaMdhamAM rahyA chatAM alpadoSa ane mahAlAbhaprada dharmapravRttiyAne sevI zake che. ApattikAlamAM teo svasthitinA anusAre dharmapravRttiyAne sevI zake che ane ApattikAlamAM ApattikAlIna dharma pravRttiyAne mAna ApavAmAM Ave che; te vakhate jo utsagamAnI pravRttiye sevavA prayatna karavAmAM Ave te te asthAne ane alpalAbha tathA mahAhAnikartA svapara mATe thAya che ema avamedhavuM. manusmRti vagere vedAnta dharmAMnuyAyIonA granthAmAM brAhmaNu kSatriya vagerene ApattikAlInadharma pravRttiyAnuM svarUpa darzAvavAmAM Avyu che. dhama pravRttiyA che te AcAra kriyArUpa che ane te dravyakSetrakAlabhAvathI bhinnabhinnAdhikArI jIvAne bhinnabhinnapaNe hAvAthI temAM pheraphArA thAya emAM kaMi Azcaya nathI; temAM alpadoSa ane mahAlAbhapradatva kharekhara vartamAnamAM ane bhaviSyamAM hovuM joie. bAhya AjIvi kAdi pravRttithI avirUddha akhAdhaka evI dharmapravRttiyeyane brAhmaNa kSatriya vaizyAkrika gRhastha manuSyA sevI zake che. tethI teo gRhasaMsAramAM AjIvikAdi sAdhanAthI sapanna rahIne janasamAja saMgha ane dezanI pragatikAraka dharmapravRttiyAne mana vANI ane kAyAthakI sevI zake che. pAThazALA khADI gA gurUkulA ane aneka pragatikAraka kenpharanso vagerUmAM saMsAravyavahAramAM AjIvikArttithI pravRttiyukta rahIne gRhasthamanuSyo bhAga lai zake che ema avadhavu. dharmazAstrasAhityasaMrakSaka tathA vaka dharmapravRtti, sAdhu sAdhvI zrAvaka ane zrAvikAvaka dharmapravRttidharma prabhAvanApravRtti jJAnAcArapravRtti, darzanAcAradharmapravRtti, cAritradharma pravRtti, tapAdharma pravRtti ane vIya dharma pravRtti, zAstra zravaNadharma pravRtti, dharma granthAbhyAsapravRtti, dharmAMtsavapravRtti, dezaviratidharmapravRtti, sarvaviratidha pravRtti, dharma granthavAcanapravRtti, devagusevAbhaktapravRtti, sAdharmikasevApravRti, sarvajIvarakSApravRtti, yApravRtti, dAna pravRtti, upadezapravRtti, ApattikAla dharmapravRtti vAdadharma pravRti, dharmapracArakapravRtti, vihAradharmapravRtti, AhAradharma pravRtti, SaDAvazyakapravrutti, devagurUdanapravRtti, sthAvaratIrtha yAtrApravRtti, jagamatI yAtrApravRtti, gurUyAtrApravRtti, pustakapracArakapravRtti. yamapravRtti, niyamapravRtti, For Private And Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 268 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. AsanapravRtti, prANAyAmapravRtti, pratyAhArapravRtti, dhAraNApravRtti, dhyAnapravRtti, samAdhipravRtti, vaiyAvRtyadha pravRtti, maitrIbhAvanApravRtti, pramodabhAvanApravRtti, mAdhyasthyabhAvanApravRtti, kAruyabhAvanApravRtti, chaIIdvArapravRtti, gAgameddhArapravRtti, kriyAdvArapravRtti, dharmAMddhArapravRtti, deze ddhArapravRtti, nItipravRtti, prAmANyapravRtti, satyapravRtti, prAyazcittapravRtti, kSamApravRtti, sAdharmikavAtsalyapravRtti, vyavahArazuddhipravRtti, granthalekhanapravRtti, grantha chapAvavAnI pravRtti dharmanA sarvAMgAnI saMrakSA tathA pragatipravRtti, sarvajIvAnIahiMsApravRtti, utsarga mArga pravRtti, apavAdamA pravRtti, dravyakSetrakAlabhAvataH dharmapravRtti, svAzrayIdharma pravRtti, parAzracIdha pravRtti, vyaSTidharmapravRtti, samaSTidharmapravRtti, bAlavIya pravRtti, paMDitavIya pravRtti ane apramattadharma pravRtti ItyAdi aneka prakAranI dharma pravRttiyeA hoya che temAM pratyekanuM vaNuna karatAM anya eka grantha banI jAya; ataeva tenA nAmanirdeza mAtra atra karavAmAM Avyo che. devagurUdharmanI ArAdhaka pravRttine atyanta sevavAnI jarUra che. sAdhu ane sAdhvI e e ane AgamAnI ArAdhana pravRtti sadA sevavA yeAgya che. AcAya upAdhyAya ane sAdhuvanA gRhasthAe kadApi nAza na thAya evI dharmapravRtti sevavI joie. catu rvidha saMghavyavasthAnI pravRtti vinA dharmanuM astitva saMrakSI zakAtuM nathI; ataeva catuvidha saMghavyavasthA ane tenI pragati karavAmAM gRhasthavarge sarva prakAranA bhoga ApavA joie. sAdhue karatAM upAdhyAya ane upAdhyAya karatAM AcAryanuM mahattva vizeSa che ane tIrthaMkaranI gAdIpara AcAya hAya che; ataeva game tevA AtmabhAge AcAryanu saMrakSaNa karavu tealpadoSa ane mahAlAbhakArI evI utsarga ane apavAdamAganI pravRttithI AcAryAdinuM astitva ane pragati thAya evI rIte upayAga dhAraNa karavA. jema jema uttama paviziSTa sAdhue hAya tema tema tenI sevA pravRttimAM alpadoSa ane mahAlAbhaprada dRSTie pravavu joie. vartamAnakAlamAM AcAryane tIrthaMkara paTTanA svAmI mAnIne temanI AjJAnusAra vartavuM joIe ke jethI zramaNa saMdhAdinI te suvyavasthA rAkhI zake. tyAgI vinA dharmanuM saMrakSaNa ane dharmanA uddhAra thai zakatA nathI evuM sarvajJanuM vacana che; ataeva tyAgI zramaNusa dhanI bhaktithI kadApi bhagna pariNAmavALA thavuM nahi. pratyeka dharmanI pragatimAM tyAgIvage jeTalA AtmabhAga samaryAM che teTalA anyAe samaryAM nathI; ataeva dharmanI pragatimAM tyAgI sAdhuvargane Agala karI tenI pAchaLa gamana karavuM joie. mahamada payagamare alpadoSa ane mahAlAbhanI dRSTie dharma yuddhanA svIkAra karyAM ema je kathAya che temAM je kaMI satya hoya tene sApekSadaSTithI vicAra karavAnI jarUra che. zaMkarAcArye svamatyanusAra alpadoSa ane mahAlAbha pravRttiSTie vedadharmanA uddhAra karavA jaine ane bauddhonA sAmA paDI dharmAcArAnI cAre va mAM vyavasthA teonI sthiti pramANe karI hatI. kumAai rAmAnuja ane vallabhAcAce keTalIka bAbatemAM svadharma pracAravAmAM ane sthApavAmAM For Private And Personal Use Only E Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir -- kaI dRSTie pravRtti karavI ? ( 269). alpaSa mahAlAbhapravRtti draSTie dharmopadeza dIdho hato. dharmanA pravartaka abhyadeva mahAlAbhapradadachidvArA kSetrakAlAnusAre tatsamayavartI manuSyanI dazA a ne dharma pravRttimAM pravRtta thAya che. samyagudRSTimAna jyAre samyaguTaNiyege a9padeSa ane mahAlAbhaprada pravRttine vicAra karI zake che tyAre mithyASTimAna mithyAdiSTayanusAre alpaSa ane mahAlobhane vicAra karI tenI pravRtti karI zake che. samyagadraSTie nirdhArita ane mithyANayA nirdhArita alpaSa ane mahAlAbha pravRtinuM sthalavizvamAM kevuM rUpa Ave che te anubhavavAnI jarUra rahe che. je dharmanI pravRttithI vyaSTi ane samaSTine sarva prakAranI pragatine vizeSa lAbha maLe ane mahAlAbhanI apekSAe alpa ane a5hAni bhogavavI paDe te dharmanI sarvatra vyApakatA karavAmAM anya dharmo karatAM vizeSa Atmabhoga Apavo ane anyaanya ekadezIya dharmonI pragatimAM je AtmavIrya pherave tenA karatAM kAlAnusAre sarvane pahoMcI vaLIne atyaMta AtmavIrya pheravIne dharmanI sarva vyApakatArthe pragati karavI ke jethI vizvanI sarvathA pragati thAya. rajoguNa ane tamoguNadharma mAnanArAo rajoguNa ane tamaguNavALA dharmanA pracArArthe je je apaSa ane mahAlAbhaprada dRSTie pravRtti kare tenA karatAM paNa temanI spardhAmAM TakI rahIne temanA para jaya meLavI zakAya evI alpaSa ane mahilAbhapradadaSTie dharma pravRtti karIne sAtvika guNaviziSTa dharmanI sarvatra sthApanA ciraMsthAyitA tathA pragati karavI joIe ke jethI bhaviSyamAM alpaSa ane mahAlAbha sarvatra sarvathA sarva manuSyane maLe ane mahAhAni thatI aTake ane bhaviSyamAM pazcAttApa ane duHkhapAtra na thavuM paDe. sAmAjika prityava, saMdha priyatna ane deza priyatna Adi prApta karavAnI sAthe dharmapravartakee ane dhamarAdhakoe dharmapravRtti karavI joIe. je dharmapravarta ke sarvajanahitakAra aneka sevApravRtti vaDe sarvane priya thaI paDatA nathI teo dharmamAM anya manuSyane AkarSI zakatA nathI. a5doSapUrvaka mahAlAbhaprada sannatikAdharmapravRttimAM anya manuSya saMjAya evI dharmaprabhAvanAdi pravRttimAM kSetrakAlAnusAre pravRtta thavAnI jarUra rahe che. samAjasevA kuTuMbasevA dezasevA rAjya sevA Adi aneka sevAdharmapravartaka sUtra upadeze ane AcAravaDe dharmapravRttimAM pravRtta thatAM saMprati pravartI, pravRtti mArgIono dharma prati prema AkarSa zakAya che. sAMsArika lAbhanI sAthe dhArmika lAbhaprada dharmapravRttimAM pravRtta thanArA sAMsArika manuSya hoya che evuM vyavahAradakSee lakSya deIne dharmapravRtimAM pravRtta thavuM joIe. Avazyaka sAnukULa vizvajIvanavyavahAra pravRttimArganI sAthe gRhastha manu Avazyaka sAnukUladharma jIvanavyavahAramAM pravRti karI zake evI svAbhAvika sthiti che; atae te bAbatanI Avazyaka dharmapravRti mATe lakSya devAnI khAsa jarUra che. dharmanA sUkSma tattanuM rahasya avadhAvavAnI pravRttine mAna ApIne pravartavAnI AvazyakatAne dharmaguruoe svIkAravI.. For Private And Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 270 ) zrI karma ga graMtha-savivecana. AlasyavikathA vagere dene tyAga karIne dharmapravRttimAM pravRtta thavuM joIe. rAjakIya pragati vyApAra pragati Adi aneka vyAvahArika pravRtti pragatinI sAthe gRhastha manuSyae dharmapravRttinI evI rIte apramattadazAe pragati karavI joIe ke jethI mRtyu game te vakhate AvIne ubhuM rahe tepaNuM dharmapravRtti mATe saMteSa rahe ane jarA mAtra kheda na rahe. vyavahAranayanI apekSAe alpaSa, a5hAni ane puNyasaMvaranirjarAdinI mahAlAbhavAnI pravRtti saMbaMdhI uparyuMkata vicAranuM kathana karavAmAM AvyuM che ane nizcayanayanI apekSAe apaSa ane mahAlAbhaprada Antarika dharmavRtti dvArA uparyukata vyAvahArikanekta bAhyasvarUpa avabodhavuM ke jethI ekAntayapravRtti na thaI zake. vyavahAra ane nizcayanayathI bAhyadharmapravRttinuM svarUpa avabodhIne abhitaH paristhitine dhyAnamAM laI alpaSa ane mahAlAbhaprada pravRttine AcaravI joIe ke jethI svapravRtti nivRttimAM AgaLa vadhI zakAya. A bAbatane nirNaya karIne evI acala pavRtti karavI ke tathA ivA vArtha sAdhavAmi e sUtrane AcAramAM mUkayuM gaNI zakAya. alpaSa ane mahAlAbhaprada vyAvahArika tathA dhArmika pravRtti saMbaMdhI jeTaluM lakhavAmAM Ave teTaluM nyUna che. pravRttimArgathI pravRttinI AvazyakadazA jyAMsudhI che tyAM sudhI pravRtti karyA vinA rahI zakAya tema nathI, atae paripUrNa nivRttinI dazAe na pahoMcAya tAvat pravRttine sevavAnI jarUra che. pUrNanigoN ghArAvAM pravRttira gu paripUrNa nivRtti prApta thae chate jJAnIo vaDe pravRtti, tyajAya che trayodazagusthAnaka paryanta saMgI kevalIne vyAkhyAna pravRtti, saMghasthApana pravRtti AhAra pravRtti, vihAra pravRtti vagere dhamya pravRtti karavI paDe che ane teo vyavahAranayAnusAre bAhya vartanane calAve che. apavAde nizi vihArAdi pravRttine teo kare che. kevalajJAna prApta thayA chatAM paNa zrI sarvajJa kevalI jyAre dharmavyAkhyAna AhArAdi pravRttine Acare che te anya manuSyone AcaravI paDe temAM kahevAnuM zuM? arthAt kaMI nahi. pravRttimAghAna mAtara davaludrita e pramANe je kathana karyuM che te vAraMvAra vicAravAyogya ane anubhava karIne nirNaya karavADyuM che. prArabdha karmAnusAra sarva tIrthakarone upadezadAnapravRtti vagere pravRtti sevavI paDe che te ane anya pravRttinuM te zuM kahevuM ? keTalIka pravRtti evI DAya che ke te AtmajJAnIone karavI gamatI nathI topaNa prArabdha karmAnusAre te karavI paDe che ane tethI je kaMI pravRtti thAya che te jJAnIne zreyaH mATe che evuM uttama zikSaNa maLI Ave che ane te pramANe sArA mATe thayA kare che. bhAvI bhAva ane karmamAM je lakhyuM haze te thaze evuM mAnIne besI rahevAthI kAryasiddhi vA vAstavika sukha prApta thatuM nathI. je je dharmArtha dharmapravRtti karavAnI che te karavAthI gharapaudo nIvAnAm sUtra kathita pharajo paikI ghaNI pharajomAMthI vimukta thaI zakAya che. je For Private And Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- AMtaravRttithI kartavya karavAM. ( 271 ) manuSya Avazyaka dhamya pravRttine tyAga karIne AlasyAdhIna thAya che teo atabhraSTastate bhraSTa banIne avanatimAM paDe che. paripUrNa nivRttinI prApti thayA vinA Avazyaka dhamyapravRttine tyAga karyAthI patita dazA parataMtra dazA ane svAcchandhadazAnI prApti thAya che. atae dhammapravRttine svAdhikAradazA paryanta avazya sevavI joIe. tatsaMbaMdhI pravRttimArga paLe svabuddhithI anubhavavuM joIe. lokika pravRtti ane lokettarapravRtti e banne prakAranI pravRtti saMbaMdhI je pravRttine jyAM sudhI adhikAra che tyAM sudhI te pravRtti sevavI joIe. he manuSya ! te prakAranI dharmapravRtti ke jethI hArI Atmonnati thAya ane tenI sAthe samaSTi pragati thAya evI dharmapravRtti sevyA kara !! emAM aMza mAtra saMzaya na kara ane pravRtti mArga pragatimAM AgaLa vadhyA kara. bAhya pravRttimAM sagI kevalIne vihArAdikamAM kAyioga pratyayI hiMsA lAge che tethI temane kAga hiMsA karma lAge che chatAM teo mahAnirjarArUpa lAbhane prApta kare che. avataraNa-svAdhikArage AtmajJAnIo kartavya karmane kevI AntaravRtyAdithI kare che te jaNAve che. nedaM kRtaM mayetyevaM nirahaMbuddhito budhAH / prAptAdhikArayogena vartante prAptakarmasu // 43 // svAdhikAre sadoSaM vA nirdoSaM karma yadbhavet / kartavyaM svAdhikAreNa nirmalajJAnayogataH // 44 // lAbhAlAbhavivekena svAnyazarmaprasAdhakam / dezakAlAnusAreNa kartavyaM dharmyakarma tat // 45 // vivecana-bAhyathI amuka kArya vyavahArathI karyuM; parantu nirahaMvRttithI paMDite meM A nathI karyuM evI dazAthI prAptAdhikAra yogavaDe prApta kAryomAM varte che. svAdhikAra sadoSa karma hAya vA nirdoSa karma hoya paraMtu te svAdhikAravaDe nirmala jJAnathI karavA gya che. lAbhAlAbha vivekavaDe svAnyasukhaprasAdhaka evuM dezakAlAnusAra dharme karma karavA yogya che. AtmajJAnIo nirahaMvRttithI A kArya meM karyuM ema mAnatA nathI. amuka kAryane For Private And Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 262 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana, vyavahArathI karyAM chatAM nirahavRttithI te meM A nathI karyuM ema antaramAM mAne che. prAptAdhikAra yAge prApta kanyakArmAM jJAnIe niravRttithI varte che e temanI sAmAnya uccatA nathI-paraMtu vizeSa prakAre uccatA che. prAsakAryoMmAM ne mhArUM evI dazAthI mukta thaIne vyavahArAdhikArane je bajAve che evA karmaceogIA A vizvamAM viralA hAya che. te sarva kAryo karatA chatAM paNa antarathI akartA che temaja te sarva kAryAM karatA chatAM paNa akriya che. te bhoktA chatAM abheAgI che, te vaktA chatAM avaktA che, tee sarva bAhya sabaMdhamAM vyavahArathI chatAM nizcayathI nirlepa che ema avodhavuM. koipaNa kArya meM karyuM" evA antaramAM adhyAsa prakaTatAM tenuM kartApaNu potAnAmAM AropAya che ane tethI ahIMvRtti prakaTatAM antarathI bAhya vastuonI sAthe saMbaMdha chatAM antarathI apratibaddhatva na rahetAM rAgadveSanI vRtticeAnA dAsa thavuM paDe che. A vizvamAM kharA jJAnakhela te e che ke prApta vyakamermAMmAM pravRttiyukata thayA chatAM temAM kartA bhAtApaNuM antarathI na mAnavuM. cendriyAnI pravRttimAM antarathI niraRsvRttitva dhArIne vartavuM e kaI sAmAnya vAta nathI. AtmAnI sAkSIe dararoja thatI kavya karma pravRttiyAmAM huM kartA evA bhAva na Ave tyAre avaedhavu ke nirahavRttithI vyakama pravRttiyeA thayA kare che. kAI paNa kArya karatAM tenI asiddhi thatAM zoka prakaTe tyAMsudhI vA kAryasiddhi prakaTe tyAMsudhI te te kAryAMnI sAthe kartRtvAha vRttinA saMbaMdha che ema avamedhavuM. nirahavRttithI kArya pravRtti thatAM te pharajonI dRSTie aneka prasaMgAnA anusAre thAya che ema avodhavu ane temAM katRtvAbhimAna na hAvAthI kadi salepa thavAtuM nathI ema avodhavu. nirahavRttithI Avazyaka dhakabje karavAthI AtmA peAtAnA mUladharmamAM 2maNutA karI zake che ane te antaranA bhAvavaDe kartAhartA banI zakatA nathI. A upara eka laukika vedAntIonI kivadantI che ke eka vakhata kRSNanI rANIo nadInI pelIpAra rahelA eka tapasvIne bhAjana karAvavA mATe javAnI hatI, parantu nadImAM pANInuM pUra jorathI vahetuM hatuM; tethI nadIne utarI pelIpAra javAnI koinI himmata cAlI nahi. tethI A bAbatane zrIkRSNane upAya pUchyo zrIkRSNe kahyu ke tame nadI pAse jaI ema kathA ke kRSNa jo khAlabrahmacArI hoya te yamunA ! mArga Ape. kRSNanI strIoe nadIne e pramANe kathI pAra utaravAnI prArthanA karI tethI nadIe mArga ApyA. kRSNanI srIAe nadInI pelIpAra jai tapasvIne bhejana karAvyuM. tapasvIne bhojana karAvyA bAda kRSNunI strIoe tapasvIne nadInI pAra utaravAnA upAya pUchayo. tapasvIe jaNAvyuM ke " nadIne ema prArthI ke tapasvI jo anAhArI abhukta hAya teA nadI ! tame mArga Ape. " kRSNanI rANIoe nadInI e pramANe prArthanA karatAM nadIe mArga ApyA ane kRSNanI rANIe mahelamAM AvI. temanA manamAM A For Private And Personal Use Only R Ge Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAdhikAra pramANe karNaya karavuM. ( 273 ) bAbatanuM Azcarya thayuM ! temanI daSTie kRSNa brahmacArI na hatA ane tapasvI anAhArI (upavAsI) nahoto tethI teoe eka AtmajJAnI RSine te bAbatane khulAse pUkyo. AtmajJAnI aSie jaNAvyuM ke jenA manamAM bhega bhegavatAM AsaktibhAva ahaMbhAva nathI te te bhogI chatAM abhegI che ane je bAhyathI abhegI chatAM kAmanA Asakta ahaMvRtti AdivaDe yukta che to te koI kAraNe bAhyathI abhegI chatAM antarathI bhegI che. temaja je manuSya dararoja aneka sarasAhAranuM bhajana karato hoya paraMtu tenA manamAM je Asakti, ahaMvRtti nathI to te upavAsI che-icchAne rodha karavo e tapa che. jyAM IcchA nathI tyAM tapa che ane jyAM icchA che tyAM zarIrane aneka prakAre kSudhA vagerethI tapAve tepaNa tapa nathI. A pramANe RSine bodha sAMbhaLI rANIo khuza thaI gaI. A vArtA parathI phakta sAra eTale levAne che ke kartutvAhaMvRtti, kAmanA, Asakti, IcchA vagere vRtti vinA bAhyanuM kartabhaktApaNuM te AdhyAtmikadaSTie akartA abhekatApaNuM che ema avadhavuM. kartA bhaktApaNunI vRtti TaLI jatAM svAdhikAre bAhya kartavya kAryo karatAM AtmA sAkSIbhAvane anubhave che ane jIvanmuktapaNAnI jhAMkhIne samyagRSTibale anubhava grahaNa kare che. vedAntIomAM prasiddha janakavidehImAM sarva prakAranI rAjakIya pravRttinuM katAM bhaktApaNuM hovA chatAM AdhyAtmika draSTie te akartA abhatA hatA ema nizcayika dRSTie darzAvyuM che. syAdvAdadaSTie caturtha guNasthAnathI aMze aMze nirahaMvRttithI kartA bhokatApaNuM chatAM akartApaNuM ane abhaktApaNuM svIkAravAmAM AvyuM che. nizcayadRSTie vicAravAmAM Ave to para jaDa vastuone kartA bhoktA AtmA nathI. jaDavastuomAM jaDanuM kartutva che ane AtmAmAM AtmAnuM kartutva che. jaDavastuone kartA AtmA nathI ane AtmAne kartA jaDa nathI. jaDavastuo traNa kAlamAM cetanatvane pAmatI nathI ane AtmA trikAlamAM jaDatvane pAmate nathI. Avazyaka kartavyakAryomAM AtmA pote nimittakAraNabhUta che tethI anya kAryonA kartA tarIke AtmAne mAna e kaI paNa rIte egya nathI. anya jaDa vastuone kartA AtmA nathI chatAM anya jaDavastuonA kartAhartA tarIke AtmAne arthAt pitAne mAnavo e eka jAtanI brAnti che e jyAre AtmAmAM daDha nizcaya thAya che tyAre ahaMkartA ahaMkatA ItyAdi je paravastuonA kartApaNuviSe daDha ahatvAdhyAse paDI gayelA hoya che te TaLavA mAMDe che. huM ja mAno, jema tema kAje, tema tema ajJAnI , nA mane ghaNa (upAdhyAyajI). paravastuonA kartApaNanI ahaMtvabuddhithI AtmAnI nirlepatA rahI zakatI nathI. paraMbhAvanA kartApaNAno potAnAmAM Aropa na kare joIe. Avazyaka kartavya pharaja tarIke je je dazAmAM svasthiti hoya te te dazAnA svAdhikAra pramANe kartavya kAryone aneka kAraNae karavAM paDe che, paraMtu temAM meM A karyuM For Private And Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 274 ) zrI kayAga graMtha-savivecana. vagere ahAdhyAso karavA e kAI paNa rIte cegya nathI. huM o chu mAro, 6 kuM paNI buddhi; cetana jaDatA anubhave, na vimAse zuddhi huM Atama tavavicArIva // (zrI yazevijaya upAdhyAya ) huM arthAt AtmA ene arthAt parano chuM ane eha parabhAva te mhArA che; anya te huM chuM te parabhAva che ema pararAgadveSAdika pariNAmarUpa parabhAvamAM ahaMmamatvanI kalpanAnA sabaMdhathI AtmA jJAnadarzanacAritraguNumaya che; chatAM parabhAvarUpa jaDatAnA anubhava kare che ane svAtmAnI zuddhajJAnAdika zuddhine vicAra viveka karI zakatA nathI. AtmAnA zuddha dharmanA upayogamAM rahI ahaMmamatvanI kalpanAne bhUlI bAhyaka vyakA ne adhikAra phaje karavAM; parantu antaranA pariNAmamAM kartRtvanA adhyAsA lAvavA na devA eja kaceAgInA AtmAnI khUbI che. koI ema kaheze ke katRtvAha vRttino tyAga karIne koi paNa kArya karI zakAya nahi. AvI mAnyatA bhrAntimUlaka kAraNake AtmajJAnanI prAptipUrvaka kanyakA mAM pravRtti karavAthI anavRttithI kanyakAryAM karI zakAya che. ema jJAnIyeAgI evA kamacAgIone anubhavamAM Ave che. ataeva anaDu vRttithI kanyakAryAM karavAnI khAsa jarUra che. jJAnIo katavyakamAM kare che, chatAM teonA katRtvAdhyAsa manda paDatA paDatA chevaTe sathA nirmUla thAya che. kartRtvAha vRttithI Avazyakaka vyakAryAM karatAM ane sarva pharajo adA karatAM aneka prakAranA rAgadveSathI hRdayane AghAta thAya che ane tethI hRdayAghAtathI aneka rAge ane AtmAnI zaktiyAnI nyUnatA prAraMbhAya che ane tenI sAthe AyuSyanA pazu jaldIthI nAza thAya che. ataeva niravRttithI kanyakAryAM karavAM joie ke jethI hRdayapara rAgadveSanA AdhAta na thAya ane AtmAnI zaktiyAnI nyUnatA na thAya. peAtAnA AtmAmAM anya manuSyA karatAM anekazaktiyA vizeSa pramANamAM khIlI hoya ane tenA svAtmAne tathA vizvane anubhava thatA hoya, temaja AtmazaktiyeAvaDe aneka svAdhikArAgya kanyakAryAne karI zakAtAM hoya te paNa te te zaktiyenI katRtvAha vRtti karavI te kAi paNa rIte ceAgya nathI ane tethI kAi paNa jAtanA vizeSa lAbha prApta thai zakatA nathI. AtmAvaDe je je kaMi karAya te svadharma che te temAM katRtvAbhimAnanI vRttine dhAraNa karavAnI koI paNa rItyA jarUra nathI. je kai svathI vA parathI je je dravyakSetrakAlabhAve thAya che te svabhAvarUpa kudaratanA niyamane anusarI thAya che; temAM meM A karyuM ema mAnI aha vRttinA tAbe thai pragatimAthI kema bhraSTa thavu joie? alakhat bhraSTa na thavuM joIe. kAI paNa kArya koi paNa manuSya svAdhikAre kare che temAM aneka vastuone kartApaNuM ane sApekSaSTae sAhAyyatva saMghaTe che. dRSTAnta tarIke eka ku'bhAre ghaTa banAvyA temAM prathama tA ghaTanuM upAdAna kAraNa mRttikA che. kuMbhAra kai kRttikA banAvavAne zaktimAna thatA nathI ane mRttikA vinA kuMbhAra traNakAlamAM ghaTa banAvI zakatA nathI. ghaTa banAvavAmAM mRttikA jala agni vAyu AkAza cakra ane IMDa vagere aneka vastuAnI sAhAyya joie che. ghaTotpattiprati mRttikA For Private And Personal Use Only E Sn Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 5 nile patA kayAre rahI zake ? ( 275 ) kuMbhakAra jala vAyu AkAza kAla vanaspati kASTa vagere sarva kAraNeA che temAM amukaja eka hAya tA ghaTa ane evuM traNa kAlamAM saMbhavatuM nathI te sarva kAraNeAmAM ghaTaprati je je aMze kartRtva-kAraNatva rahyuM che tene tyAga karIne kuMbhakAra potAnAmAM sarva prakAre kartRtvAha vRtti rAkhe te te yogya nathI; temaja te bhrAntirUpa che. sarva kAraNeAe bhegAM maLIne ghaTarUpa kAryanI siddhi karI che te temAM meM amuka kArya karyuM... evu' mithyAbhimAna rAkhIne aneka kaSAyeAnA tAbAmAM peAtAnA AtmAne kema mUkavA joie? arthAt na mUkavA joie ane potAnA vinA anyanA kartRtvanI aha vRtti na dhAraNa karavI e ja kArya karanArA karmacAgIoe lakSyamAM levuM joie. kALa svabhAva niyati karma ane udyama e paca kAraNeAvaDe kAryanI siddhi thAya che. kahyuM che ke--dAjo sadAniyA, yuvAya pusA* raNe paMca, samathAye samaruM, annaddA doda miccha / / kAla svabhAva niyati karyuM ane udyama e pAMca kAraNe bhegAM maLe che tyAre kAI paNa kAryanI siddhi thAya che evI je mAnyatA te samyagdaSTine samyakatva che. anyathA mithyAtva arthAt mithyA buddhi bhrAnti buddhi anizcayAtmika buddhi avadhavI, koI paNa manuSya khAdyanu koi paNa kArya kare che temAM kAla kAraNIbhUta che paraMtu te kAla te pote nathI. svabhAva te bananAra kAnA svabhAva che te paNa peAte nathI. svabhAva te utpanna thanAra kAryomAM rahe che. niyati bhAvibhAva caDmALuM sat vighnati e paNa pote AtmA nathI. pUrvIkRta paNa pAte AtmA nathI kAraNake pUrvakRta zubhAzubharUpa che ane zubhAzubha kRtakathI AtmA bhinna che. ataeva zubhAzubhapUrvakRta karma paNa AtmA nathI--tethI tevaDe thanAra kAryamAM avRtti karavI te paNa kAI rIte cegya nathI. purUSArthathI kAryasiddhi thAya che, parantu purUSArtha ekaluM kaMI kAryasiddhi karavAne zaktimAn nathI. sarva kAraNeA bhegAM maLe che tyAre bAhyakAya vagere sarva kAryAMnI siddhi thAya che. ataeva kartavyakArmAM A meM karyuM, mArA vinA anya kANu karanAra che? ityAdi ahuMvRti karavI te kaI rIte ceAgya nathI ane te ahuMvRttinA tAbe thavAthI niravRttidvArA je AtmAnI zuddhatA saMrakSI zakAya che tene nAza thAya che. temaja ajJAnamaya azuddha pariNatithI AtmA kanyakama yAga karatA chatA paNu jJAnAvaraNIyAdi karmAMthI badhAya che. ataeva jJAnIoe nirahavRttithI kanyakAryAM karavAM joIe ke jethI pragatimAthI kadApi patita thavAnA prasaMga na prApta thai zake. niratuMvRttithI kAyAgamAM matttatva Ave ane bAyalApaNuM prApta thai zake evI kadApi zakA karavI nahi. jJAnayogapUrvaka jeo kanyakArnI pharajane adA karavAmAM sadA mRtyuthI khvItA nathI te kabyakAryoMmAM nirahavRtti chatAM apramattapaNe AtmavIrya sphAravIne manuSya jIvana sala kare emAM koi jAtanuM Azcarya nathI. svakartavya pharajane adA karavAmAM kartRtvAha vRttine hRdayamAM sthAna na maLI zake tAja kacegI kartAbhAktAnA vyavahAramAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ( 276 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. ST nirlepatA rAkhI zake che ane te saMsAravyavahAramAM paNa satya tyAganA mArga para viharI zake che. ane sAthe kendrasthAnane avazya prApta karI zake che. nirahaMvRtine kartavya kAryomAM zuddhopaga dhAraNa karIne khIlavavI joIe. abhyAsa pADatAM kAryanI siddhi thAya che. AtmA ane karma bene bhinna avadhIne nirahaMvRtti khIlavavI joIe. mArAthI je thavAnuM hoya che te pharaja arthAt kartavyadaSTie thayA kare che temAM meM karyuM evI ahaMvRtti dhAraNa karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. je je thAya che te kudaratanA niyamane anusarIne thAya che temA kartavyakAryapravRttibhUta mArA AtmAmAM ahaMvRtti zAmATe utpanna karavI joIe arthAt na karavI joIe. ema hadayamAM daDha nizcaya karIne pravRtta thavuM joIe ke jethI kartavyakarmapravRttimAM sadA nirahaMvRtti rahyA kare. azubha ahaMvRtti karatAM zubhaahaMvRtti sArI ane zubhahaMvRtti karatAM nirahaMvRtti dhAraNa karIne kAryamAM pravartavuM e anantaguNa uttamakArya che. azubhAraMvRtti dhArako ane zubhAevRtti dhArake AvazyakakAryamAM pravRti karIne AgaLa vadhe tenA karatAM nirahaMvRttidhAraka karmayogIoe Avazyaka kartavya kAryomAM te benI spardhAmAM kartavyapravRttithI Atmabhege pragati karI vijayavaMta banavuM joIe ke jethI nirahaMvRttidhAraka manuSyonI sattA nIce zubhAzubhAevRttidhArako rahe ane nirahaMvRttidhArakene teo dabAvI na zake tathA teonA dAsa tarIke banavuM na paDe e khAsa lakSyamAM vAta dhArIne pravRttimArganA pAntha banavuM joIe. zubhAzubhAraMvRttidhArakethI je kaMI kartavyapravRtti thAya che temAM Antarika sadoSatA ane badhatA rahe che ane nirahaMvRttivALA je kaMI kArya kare che temAM AntaradRSTie sadoSatA ane banyatA rahetI nathI. ane teonI bAhya sadeSatA paNa zubhAzabhAhavRttivALAnI bAhya saMdeSatA karatAM anantaguNa nyUna sadoSatA avabodhavI; ane te sadoSatA kharekhara zubhAzubhahaMvRttidhArakonI sadoSatA karatAM anantaguNa ucca ane anantaguNalAbhaprada avabodhavI. nirahaMvRtti chatAM yAvatuMpravRttiyegya prArabdhAdika kAraNe vidyamAna che, tAvatu bAhyakAryo karyA vinA chUTake thavAne nathI, mATe kAryapravRttimAM nirahaMbhAve vartavuM ke jethI dazArNabhadranI peThe sAmaiyA vagere zubha dharmamArgomAM ahaMvRtti thaI zake nahi. asmata kRta AtmaprakAzagraMthamAM pravRttimUla saMsAra che ane nivRttimUla mokSa che ema darzAvavAmAM AvyuM che temAMthI prAptavya jJAnane prApta karavuM. yogavAziSTa granthamAM vedAntadaSTie ahaMvRttithI saMsAramAM janma jarA ane maraNa che ityAdinuM vizeSa vivecana karavAmAM AvyuM che. Anandaghana padabhAvArthasaMgraha pustakamAM ahaMvRttinA tyAga saMbaMdhI bhAvArthamAM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che tenuM manana smaraNa ane nididhyAsana karIne nirahaMvRttithI kartavyakarmo karavAM joIe. nirmalajJAnayogathI svAdhikAra prApta sadeSa vA nirdoSa kArya karavA joIe. pratyeka manuSya deza kula jAti karma vaya ane kAlAnusAre parita paristhiti prApta kartavya kAryone kare For Private And Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAdhikAra pramANe pharaja bajAvavI. ( 277 ) che. je je adhikAre je je kartavya kAryo karavAno bhAra je je avasthAmAM zIrSa para ArepAya che te hiMsAdika sadeSa hoya vA nirdoSa hoya te paNa te karavuM paDe che. zrI trASabhadeva bhagavaMte aneka prakAranI zipakalA prakaTAvavAnI svAdhikAre kartavya pharaja adA karI. te pravRttinI vidhi darzAvavAmAM sadeSatA vA nirdoSatA che? tenA uttaramAM kathavAnuM ke aneka dRSTibiMduthI pravRtti sadeSa hoya vA nirdoSa hoya to paNa te kArya zrI RSabhadeva bhagavAnane svAdhikAra prApta hatuM-atae temaNe nile padaSTithI sevyuM. svAdhikAre bAhubalinI sAthe kartavya yuddha karavAnI pravRttine zrIbharatarAjAe sevI. nItidaSTie svAdhikAra prApta kartavya pharajane bharatacakavatie yuddha karI adA karI hatI temAM tyAgadharmadaSTie vyavahArataH sadevatva che; chatAM bharatarAjAe bAra varSa paryanta yuddha karyuM hatuM. zrIzAntinAtha kuMthunAtha ane aranAtha e traNane tIrthakaranI tathA cakravartinI padavI hatI, eka bhavamAM gRhasthAvAsAdhikAre teoe pakhaMDa sAdhavAnI pravRtti sevI hatI. ekekane cosaTha hajAra strIo hatI. gRhasthAvAsamAM svAdhikAra e traNa tIrthakaroe amuka dRSTie sadeza ane amuka dRSTie nirdoSa kartavya kAryo karyA hatAM. zrI neminAtha bhagavaMte gRhAvAsanI sthitimAM jarAsaMdhanA yuddhamAM bhAga laI yAdavenuM rakSaNa karyuM hatuM temaja gRhAvAsamAM svAdhikAre kartavya kAryo karyA hatAM. zrI mahAvIra prabhunA mAmA vizAlAnagarInA rAjA ceDAmahArAje pitAnA bhANeje zaraNe AvyA hatA, te kSatriyanA dharma pramANe koNikarAjAne pAchA nahi ApavAne mATe keNika rAjAnI sAthe bAra varSa sudhI yuddha karyuM hatuM ane temAM lAkhe manuSyono saMhAra ane svanAzane prasaMga prApta thayA chatAM kartavya yuddhano tyAga karyo nahoto; tethI teo kSatriya bhUpati tarIke bAravratadhArI thaI vizvamAM Aje paNa akSaradehe amara thayA che. svAdhikAre kartavya kArya utsargamArge nirdoSa hoya ane apavAda mArge sadoSa hoya, vyavahArathI nirdoSa gaNAtuM hoya ane nizcayathI sadeSa hoya, naitikadaSTie nirdoSa hoya ane prANaghAtakadaSTie sadeSa hoya, anubaMdhadaSTie nirdoSa hoya ane svarUpadaSTie sadeSa hAya-tathApi te karavA paDe chete karyA vinA chUTako thato nathI. brAhmaNa, kSatriya, zUdrajAtine svasvAdhikAre kartavya kAryone AjIvikAdi hetuoe saMsAranAM ane dharmahetuo dhArmika kAryo karavA paDe che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudrane svAdhikAra pramANe rAjakIya dRSTie, dharmadraSTie, svastitvasaMrakSakadraSTie, AjIvikAdRSTie, arthaSTie, bhegadaSTie, nItidaSTie, dhaMdhAnI dRSTie, Adi aneka dRSTievaDe pravartatAM utsarga mArgathI nirdoSa ane Apatti Adi kAraNe apavAdamArge sadeSakAryo karavA paDe che tene khyAla teo pote ja sAnukULa saMpatti vipatti kAlamAM karIne pravartI zake che. alpadoSa ane mahAlAbhadRSTie utsargamArga ane apavAda mArgathI kartavya kAryone rAjyataMtra kAyadAonI pravRttinI peThe sarva manuSyae antarathI nirlepa rahI je adhikAra pramANe pite pharaja bajAvavA nimAye che tadanusAre teoe karavAM For Private And Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 278). zrI karmayoga graMthasavivecana. joIe. eka rAjya pitAnA rAjyanA niyamita kAyadAo pramANe vartI zake ane nirdoSa kAryapravRttine niyamita kAyadAnI dRSTie bajAvI zake; parantu jyAre pitAnA rAjyane nAza karavA anya rAjya pravRtti kare tyAre tene apavAdamAge sadaSatvane apoSa ane mahAlAbhanI dRSTie sevIne svarAjyanuM saMrakSaNa karavuM paDe che. tavatuM gRhAvAsamAM brAhmaNavargo kSatriyavarga vaizyavarga ane zUkavarge utsargamArge AjIvikAdikAryo karatAM nirdoSatva sevavuM joIe paraMtu AjIvikAdi hatuonuM Apatti Adi kAraNothI apavAdamArge rakSaNapUrvaka kAryapravRtti karavAne mATe kAryAraMbhamAM sadoSatva sevavuM paDe che. game te jAti kuLa vaya avasthA pramANe AjIvikAdikAryomAM--dana dara win as foup mA, te kavi cAra vAra che jIma mANe nirAka. e duhAnA bhAva pramANe vartavuM joIe. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra vA je je dezamAM je je dezakAlAnusAre je je vRtyAdithI manuSyavage gaNatA hoya teo vaDe svajana-svakuTuMbanA piSaNAdi mATe je je AjIvikAdi AraMbhakAryo karAtAM hoya ane temAM je je pApa thAya che temAM anarthadaMDarUpa deSa nathI ema zrI mahAvIra prabhu kathe che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudrane svasva AjIvikAdi hetubhUta dhaMdhAmAM je je pravRtti karavI paDe temAM tene AraMbha deSa lAge te paNa svajana kuTuMba kAraNe AraMbha hovAthI pAparUpa doSa lAgatAM chatAM anarthadaMDarUpa deSa nathI. evo AjIvikAdi dhaMdhAomAM gRhastha mATe zrI vIraprabhune AjIvikAdi artha daSTie udAra upadeza che. AjIvikAdi mATe pratyeka dhaMdhAne svajanakuTuMba piSaNAdi mATe karatAM arthadaSTie gRhasthAne te te pravRttimAM anarthadaMDarUpa deSa hovAthI nirdoSatva che ane arthaSTie AraMbha karatAM je je pApa lAge che te te apekSAe sadevatva che; parantu uparyuMkata apekSAyukata evuM gRhasthAvAsamAM kAla kula jAti dhaMdhA vagerevarDa prApyasvAdhikAra pramANe sthiti che. jo gRhasthAvAsanI upayuMkata svAdhikArakartavyapravRttithI saMsAramAM pravRtta na thavAmAM Ave te aneka prakAranA durgAnane vaza thavuM paDe che. kAla, jAti, kula, vaya, dhaMdho vagerethI je je kartavya kAryanA adhikAra pramANe potAne je je kArya karavuM paDe che temAM saMkalpa hiMsAnA abhAve phakta AraMbha hiMsAnA doSane sevavo paDe che. kartavya kAryomAM hiMsArUpa devaDe sadaSatva prApta thAya che. hiMsA mATe jainagranthamAM nIce pramANe sUtra che. kamaracorikALathai fEtA | kaSAyarUpa pramAdagathI anyonA prANono nAza kare te hiMsA mAtra prANane nAza karavo enuM nAma hiMsA nathI. teramAM guNasthAnakamAM sarvaprabhunA zarIrathI paNa sthAvara sajIvanI hiMsA thAya che tethI prANuvyaparAyaNa e hiMsA kahevAmAM Ave to evA prakAranI hiMsA to kevalIne paNa lAge che. teo paNa prANuvyaparapaNurUpa hiMsAthI viramI zake nahi te anya manuSyanuM te zuM kahevuM ? atava zrI tIrthakaroe vyavahAranayane anusarI ghanaghonAra bALathaggi fjaMtA ema kathI hiMsAnuM lakSaNa bAMdhyuM. apramattayege vartatAM For Private And Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hiMsAnuM svarUpa. ( 2e gRhastha manuSyo keInA prANano kAryAraMbhAdivaTe nAza kare to te hiMsA kahevAya nahi; kAraNa ke temAM koI jIvane kaSAyavaza thaIne mAravAnI buddhi nathI. keI jajaja koIne kAyadAnusAra phAMsInI zikSA pharamAve vA kaI rAjA naitika dharmayuddha kare to temAM vyavahArathI hiMsA gaNAya nahi. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra svAdhikArapramANe apramattayege svasvakArya pravRtti kare to temAM anya jenA upara kaSAyabuddhi nahi hovAthI ahiMsaka che ane evI ahiMsaka daSTie sarakArI kAyadAo racAya che ane te vinA keI pramAdavaza thaI AjIvikAdi pravRttinA je je kAyadAo nirmANa thayA che tenI viruddha pramAdathI pravRtti karI kaI jIvane haNe te te hiMsaka ane rAjyamAM daMDapAtra gaNAya che. pramayota prANavAva tA. e hiMsAnA lakSaNane pratyeka manuSya amuka amukAze kartavya kAryone svAdhikAre karato chato anarthadaMDanI hiMsAnA sadevatvathI mukta thAya che ane svajanakuTuMbAdi AjIvikAhetuo vaDe arthane prApta karato chato pramattayogathI mukta thaI antaramAM ahiMsAdiguNe dhAraNa karavA samartha thAya che. pramattagathI thatI hiMsApUrvaka bharatarAjAe je bAhubalInI sAthe yuddha karyuM hota to teone narakanuM AyuSya baMdhAta. temaja bAhabalIe paNa pramattagathI bhAratanI sAthe tIvra kaSAyevaDe duryAnapUrvaka yuddha karyuM hota to narakanuM AyuSya baMdhAta; parantu tema na thatAM teo kevalajJAna pAmI mukta thayA chetethI teonI nirmalajJAna yogadazAnuM mahatva saheja avabodhAya che. pramattaganI pariNatimAM paNa utkRSTa madhyama ane jaghanya gabhedevaDe asaMkhya bhede che ane apramattayeganI pariNatimAM paNa utkRSTa madhyama ane jaghanya Adi asaMkhya bhedo che. cethA guNasthAnakamAM je apramattatA rahe che te guNasthAnakanI sthiti pramANe che. tenA karatAM paMcamaguNasthAmakamAM anantaguNa apramattatA ane tenA karatAM sAtamA guNasthAnakamAM anantaguNu apramattatA ema jainaguNasthAnaka daSTie uttarottara guNasthAnakamAM vicAravuM. vedAntadharmAcAra vyavahAraSTie je kartavya karavAne jeno adhikAra che temAM tenI pharaja pramANe vartatAM kAryamAM nirdoSa che. jarmavAdhikkArate mA Dhapu kAcana. jo manamAM doSa nathI to kAryamAM sadoSatA AvatI nathI ema teo kahe che. jainadharmamAM vyavahAradRSTie paNa kartavya kAryo karatAM apramattapaNe sadoSatva nathI, paraMtu amukadraSTie sadaSatva ane amuka pariNAme tathA kartavyakArya pharajadaSTie amukAze nirdoSatva che ema nizcaya karIne nirmalajJAnayogathI kartavya kAryone karavAM joIe hiMsAdaSTie kAryonuM sadoSatva ciMtavatAM jainazAstrakAronI daSTine lakSyamAM rAkhavI joIe. jainadharmamAM hiMsAnA be bheda che. 1 saMkalpIhiMsA 2 AraMbha hiMsA. kaSAyenA vazamAM thaIne mAravAnA abhiprAyathI anyane vadha kare te saMka9pI hiMsA jANavI. kaSAyanA vaza na thatAM svAdhikAra gRha ne kartavya kAryo karatAM, paropakArAdi kAryomAM pravRtti thatAM je kaMI enI hiMsA thAya che tene AraMbhI hiMsA kahevAmAM Ave che. evI hiMsAnI vratadhArI gRhasthane manAI nathI. For Private And Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir ( 280 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. gRha prathama ahiMsA vratamAM savAvIsavAnI dayA vyavahArathI pALI zake che. avirati samyagdaSTine tene niyama nathI. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdra gRhasthAvAsa pramANe svAdhikAre Avazyaka AjIvikAdi hetubhUta sAMsArika kartavya kAryonI pravRtti karatAM chatAM savAvIzvAnI dayA pALI zake che, tethI teonA kartavya kAryomAM sadevatva ane nirdoSatva rahyuM che. gRhavAsamAM je je kula jAti guNa karma pramANe kartavyakAryo karAya che temAM saMka lpI hiMsA na prakaTe e nirmaLajJAnathI upayoga dhAraNa kare joIe. gRhastha manuSyane ekendriya jIvonI hiMsA karatAM kIndriyanI ghAtamAM vizeSa hiMsA che; tenA karatAM trIndriyanA vadhamAM vizeSa hiMsA che; tenA karatAM caturindriya; tenA karatAM paMcendriya pazuo ane paMkhIo; ane tenA karatAM manuSyanA vadhamAM vizeSa hiMsArUpa pApa che. kaSAyAdivaDe hiMsAnuM svarUpa vicAravuM. apramattayege apoSa ane mahAlAbhadaSTie manuSyoe sadoSa vA nirdoSa evA kAryone karavAM evuM lakSyamAM rAkhavuM joIe. deza janasamAja kalyANa paropakAraAdi kAryomAM alpaSa ane mahAlAbhane lakSyamAM rAkhI nirmalajJAnagathI pravRtta thavuM joIe. gRhasthoe svasvAdhikAre dhArmika kAryomAM alapadeSa ane mahAlAbhanuM lakSyabindu dhyAnamAM rAkhIne utsarga ane apavAdathI sadeSa vA nirdoSa dharmakAryomAM pravRtta thavuM joIe. hiMsA asatya staya vagere thI kAryomAM kaSAya pramAdethI sadaSatvano Aropa karAya che; parantu jo antaramAM nirmalajJAnaga che te tethI kakSAnA pariNAmane pragaTa thatAMja vArI zakAya che. vyAvahArika tathA ghAmikakAryomAM nizcayaSTie sadaSatva vA nirdoSatvanI kalpanA karavAnI jarUra nathI. nirmalajJAnayoge antaramAM kaSAyabhAvathI mukta thaI bAhyanAM kartavyakAryo karatAM temAM zubhAzubhabhAvanI kalpanA thavAthI bAhya kartAkAryonI pravRttithI baMdhAvAnuM thatuM nathI. yadi vyavahAraSTithI apramattapaNe kArya karatAM AraMbhAdi apekSAe baMdhAvavAnuM thAya che, tathApi antarathI nikaSAyabhAve vartana hovAthI muktinAM pagathIyApara caDhavAnuM thAya che. sAdhuone sAdhudharmanA adhikAra pramANe AjJAyukta vartatAM utsargamArge nirdoSatva che; chatAM apavAdamArge alpaSa alpahAnidaSTithI apramattayoge pravRtta thatAM bAhya vyavahArathI amukAze sadaSatva gaNAya che. ataH tethI pratikramaNadi karIne viramI zakAya che ema avabodhIne gRhasthoe gRhasthanA adhikAra pramANe, sAdhuoe sAdhu dharmanA adhikAra pramANe kartavya karmo karavAM joIe. gRhasthone gRhasthAdhikAra pramANe ane tyAgIone tyAgAdhikAra pramANe sadeSa nirdoSa kartavya kAryo karavAnAM hoya che. atre A kartavya kAryonuM pravacana dharmanaitikadaSTie vizeSataH avadhavuM ane aneka dRSTie apekSAe kartavya kAryomAM uparyukata bhAvArthane jema ghaTe tema avatAravo joIe. nijhazAnathI ta: e vAkyanA bhAvArthane hRdayamAM paripUrNa avadhArIne kartavyakAryo karavA joie. nirmalAnAgathI kartavyaryomAM pharaja vinA anya kazuM zubhAzubhatva nathI rahetuM, tethI kaSAnI mannatApUrvaka For Private And Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R nirmala jJAnagapUrvaka kartavya karavAM. ( 281 ) AtmAnI nirmalatA rahevAthI kartavyakAryonI AtmA para zubhAzubha asara thatI ane kartavya kAryo paNa pharaja pramANe anavRttithI thayAM kare che-evI nirmAlajJAnaga sthitithI kartavyamAM pravana thavAthI maya AvIne sAme ubhuM rahe to paNa koI prakArano pazcAttApa karavAne prasaMga prApta thato nathI temaja amaratvanI bhAvanAthI AtmatkAMti vinA anya kazuM kaMI kartavya hatuM nathI. atae bhavyamanuSyae nirmalajJAnagavaDe kartavyakarmamAM pravRtta thavuM joIe. nirmalajJAnayoganI prAptithI sadoSa vA nirdoSa Avazyaka kartavyakAryo karavAmAM kaI jAtane saMbhrama udbhavato nathI. ane kSatriya chatAM yuddhaprasaMge tene svakuTuMbIo ke je sAmA yuddha karavAne AvyA hatA tenI sAmA tene zastro upADatAM saMbhrama utpanna thaye hato ane teNe yuddhakSetramAMthI palAyana karI javA dhAryuM hatuM; parantu evI rItanuM palAyana yAvat gRhasthadazA ane kSatriyatva guNakarmapravRtta hoya tAvat ghaTe nahi. aeva zrIkRSNa arjunane dharmI yuddhamAM pravRtta thavAne ane saMbhramanAzAthe AtmajJAnane upadeza Apyo hato. zrI kRSNanA upadezanuM pariNAma e AvyuM che ane kSatriyanA svAdhikAra pramANe sadeSa nirdoSakAryapravRttine prAraMbhI vijaya pAmI vizvamAM viSNupadavIne pAmyA ane evI tenI kSAtrabalapravRttithI AtmAnA zatruo ke je koI mAna mAyA ane temanA nAme prasiddha che teone jItI bhAvaviSaganI padavI prApta karI paramAtmapadane pAmyA, A uparathI avAdhavAnuM ke pratyeka manuSya nirmalajJAnayogathI kartavya sadeSa vA nirdoSakAryone karavAM joIe. amuka dazAnA amukAzanA nirmalajJAnagathI ane svAdhikAre kartavya kAryone karyA hatAM. zrIkRSNa nirmalajJAnagapUrvaka mahAbhAratAdi yuddhamAM kartavyakarma saMlakSIne pravRtti karI hatI tethI teo aMte bhaviSyamAM paripUrNa AvirbhAva pAmI tIrthakara padavInI prApti dvArA paramAtmapadane prApta karaze ema jainatattvadRSTie avadhavuM. vedAntadaSTie to teo paramAtmasvarUpaja hatA; temane kaMI navuM paramAtmada prApta karavAnuM nathI ema jaNAve che; paraMtu temAM paNa apekSAe matabheda che. game tema hoya paraMtu sAdhyabindunI daSTie uparyukata bAbatane carcatAM eTaluM kathavuM paDaze ke zrI kRSNa zrutajJAnadaSTie nirmalajJAnagI che te te dazAe saMdeSa vA nirdoSakarmane nirlepapaNe temaNe karyA hatAM. vastupAla ane tejapAle tathA vimalazAhe amukAze nirmalajJAnayogathI svAdhikAre prApta Avazyaka kartavya sadeSa vA nirdoSakAne karyo hatAM. svAdhikAra prApta kartavya kAryone nirmalajJAnagapUrvaka karavA mATe aharniza prayatna kare joIe. AtmA ane jaDa vastunuM jJAna karI tenI zraddhA prApta karavAthI jJAnaganI parokSa pramANe prApti thaI zake che. AtmAnI nirmala jJAnagapUrvaka pravartatI nirdoSatAthI svAdhikAra prApta evAM vyAvahArika sadeSa vA nirdoSa kAryo yadi karavAmAM AMcake khavAya che, te tethI svavyavahArajIvanamAM kuTuMbamAM janasamAjavya paropakArI kAryomAM rAjyanItimAM For Private And Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 282 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. rAjyataMtramAM artha ane kAmamAM ane sarva prakAranI varNAzramanA dhamakamya pravRttiyenI sAthe dhArmika pravRttiyAmAM avanati sAthe vinAzakAraka tattva umerAya che. ataeva paramAtmAnA svarUpanI sAthe AtmAnuM nilajJAnayeAge aikaya karI tanmaya banIne bAhyavyAvahArika sadoSa vA niSi kAryAM karIne vyaSTi ane samaSTinI vyavahAra ane nizcayataH bAhyAntarika pragatine dravyakSetrakAlabhAvathI suvyavasthApUrvaka sadreSa nirdoSakAryapravRttimAM AtmazraddhAkhale sAdhavI joie emAM aMzamAtra zaMkA lAvavI nahi. nilajJAnAgni je hRdayamAM prajavalita che te hRdayane sadoSa vA nirdoSa kAryapravRttirUpa upAdhinI asara thatI nathI. jJAAntiH sarvamAMgi mamattA te'rjuna enuM smaraNa karIne kavyapravRttine Avazyaka krUraja mAnI anya AphrikarAtrika AvazyakakAryAMnI pravRtti karavI joie. AtmajJAnIe nilajJAnayeAgathI je je kAryapravRttiyA kare che temAM peAtAnuM ahatva koI paNa prakAranuM na kalpatAM tathA vastutaH zubhAzubhatva na kalpatAM kartavyakAne kare che ane te je je Avazyaka zArIrika kAryapravRttine kare che temAM te prabhunI pUjA mAne che. khelavAnI sarvoprakAranI kriyAne prabhunA jApa mAne che ane kArya cintanapravRttine prabhunuM dhyAna mAne che; sarva prakAranAM kanakAvaDe prabhunI pUjA thAya che evI temanI AntarikabhAvanAthI te ka vyakamermAMmAM prabhune pUjanArA hAvAthI teo AtmAtkrAntimAM karmayogI banI vidyudvege gamana kare che. ni LajJAnayogathI bAhyaka vyakame karatAM AtmAne ajara, avinAzI sukha, akhaMDa, mAyAtIta, zabdagaMdharasasparzAtIta, nAmAtIta, rUpAtIta, paMcabhUtAtIta mAnIne tathA sattAe te paramAtmA che evA bhAva akhaMDa jALavIne yatanApUrvaka dravyabhAvathI AtmannatinI sAthe samaSTinI unnati karI zakAya che. ema aneka jJAnIonAM caritre vAMcavAthI ane manana karavAthI avAdhAze. jJAnIonA jJAnayeAganI sadoSa vA nirdoSa kanyakanI akhaDapravRttimAM alihArI che ema amedhavuM. lAbhAlAbhanA vivekavaDe sva ane parane sukhasAdhaka evAM dezakAlAnusAre sadoSa vA nirdoSa kanyakAryAM karavAM joie. amuka Avazyaka kartavyakArya amuka dezakAlAnusAre amuka lAbha ane amuka alAbha tathA dezakAlAnusAre svane sukhaprasAdhaka ane parane sukhaprasAdhaka che evu' paripUrNa jyAMsudhI jANavAmAM AvatuM nathI tyAM sudhI ajJAna meha ane avyavasthitatAnuM paripUrNa prAbalya pravarte che ane tethI deza dharma samAja ane peAtAne svakartavyakAryathI hAni bhogavavI paDe che. vyAvahArika vA pAramArthika kayAM kayAM kanyakAryo kayA kayA dezakAle karavA yogya che ane tenAthI lAbha che vA alAbha che temAM svAnyasukhasAdhaka kanyakArya pravRttine AdaravI joie. dezakAlavaDe lAbhAlAbhanA vicAra karyAvinA je manuSya andhanIpeThe pravRtti kare che te ante khattAkhAIne duHkhanI paraMparAne prApta kare che. kSetrakAla ane lAbhAlAbhapravRttine vicAra karyAvinA chevA pezvA sarakAre zAMtipriya briTIzarAjyanI viruddha pravRtti karI tethI tenA rAjyanA nAza thaye ---ItyAdi For Private And Personal Use Only LE l Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- - = = - - dharme kartavyo kyA kahevAya ? ( 283 ) ~ ~*~ ~ aneka daSTAntathI dravyakSetrakAla ane bhAvathI lAbhAlAbhakAryapravRttine nizcaya karavo joIe. svArthabuddhi ane mojazokhanI buddhine tyAga karIne svajIvana ane parajIvananI upayogitA avabodhIne parasparopagrahadaSTie kartavyakAryano lAbhAlAbha vicArIne kartavya kAryo karavAM joIe. rAvaNarAjAe kAmAnya banI sItAne pAchI na ApavAmAM moTI bhUla karI ane tethI teNe eka pitAno to nahi paraMtu svadeza svakula ane svajanano nAza karyo. je teNe dezakAlAnusAre lAbhAlAbhano vicAra karyo hota ane svAnyasukhasAdhaka kArya kharekhara mArAthI thAya che ke nahi tene vicAra karyo hota to te sItAne pAchI ApavAmAM pAchI pAnI karata nahi. teNe kAma ane pazcAt mAnanA vaza thaI svamulane nAza karAvyo. sujJa manuSya pratye kArya karatAM dezakAlAnusAre te te lAbha ane alAbhane kaI kaI sthitie karanAra che? tathA svAnyane sukhasAdhaka che ke nahi? tene vicAra karI kara joIe. dezakAlAnusAre lAbhAlAbhapradakAryane viveka karIne zrIkRSNanI salAhane mAna ApI jo duryodhane pAMDavone pAMca gAma ApyAM hota te mahAbhAratanuM yuddha thAta nahi ane dezano tathA rAjyasaMpattine nAza thAta nahi. pAMDavone pAMca gAma ApavAmAM duryodhanane lAbha hata; paraMtu lAbhAlAbha vivekadraSTithI teNe ahaMkArAdhIna thaI nizcaya karyo nahi tethI AryAvartanI paDatI prAraMbhAI vartamAna dravya-kSetrakAla-bhAvAnusAre lAbhAlAbhane vicAra karIne kartavyadharme karmo karavAnI jarUra che. vartamAnanI asara bhaviSyapara thAya che. dezakAlAnasAre svaparasukhasAdhakalAbhaprada katavyadharyokAryo karavAmAM Avaze te ja tenuM phala bhaviSyamAM uttama Avaze. bhUtakALanA sarva vicAre ane AcAre mAtra sArA eTaluM kathI-mAnIne vartamAnanI unnatinA vicAre pramANe AcAramAM pravartavAmAM na Ave te vartamAnakAla koI vakhata bhUta thatAM ane bhaviSya kaI vakhata vartamAnarU5 thatAM pazcAttApano pAra raheze nahi. ataH dezakAlAnusAre dhammakAryane karavAmAM aMzamAtra paNa pAchA haThavuM na joIe. kartavyakArya mATe bhUtakALanI vAta mUkI daIne vartamAnamAM je karavA yogya che te para lakSya rAkhI ane te pramANe pravatIne bhaviSya sudhAravuM eja vyavahArathI ane nizcayathI vyAvahArika dhArmika dhamya kartavyo tathA vyAvahArika kartavyakAryo karavAmAM zubhAzubhatvanI kalpanAthI rahita thaI AtmAne AtmarUpa dekhI ane bAhyane bAhyarUpa dekhI nirlepa ane apramatta dazAe kartavya kAryomAM pravRtta thavuM joIe. mana vANI ane kAyAdinI je je zakti prApta thaI che te te sarva zakti vyaSTi ane samaSTine udaya karavA mATeja che evuM avadhIne sadA sAvadhAna thaI apramattapaNe dezakalAnusArataH svAdhikAre kAryo karavA joIe. svayegya svAdhikAre dezakAlAnusAre sadeSa vA nirdoSa kartavyakAryo karavAM te dharyakartavyakAryo avabedhavAM. mahAbhArata ane bhagavadgItA vageremAM dhaNyakAryo karavA saMbaMdhI upadeza che; temAMthI samyagRSTie dezakAlAnusAre kartavyakAryone karavAne sAra grahaNa karavAnI jarUra che. For Private And Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ( 284 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. dezakAlAnusAra dharyakarmonuM bhinna bhinna svarUpa banI zake che. keI dezamAM dhammakAryane AkAra ane tene karavAnI rIta AdA prakAranI hoya che ane kaI dezamAM koI kAlamAM kartavyadharmakArya karavAne AkAra tenI rIta judA prakAranI vartamAna kALamAM hoya che. yuropa AphrikA amerikA eziyA ane osTreliyA vagere dezamAM kartavya kAryo karavAnA AkAra bhinna bhinna hoya che. te te deza, te dezamAM vartate grISmAdi RtukAla, te te dezanA lokonI sthiti vigerethI kartavya kAryonuM sAdhyabindu eka sarakhuM hovA chatAM kartavya kAryonA bAhyAkAra bhinnabhinnamatipravRttithI bhinnabhinna prakAranA hoya che. emAM taratamAge bAhyabhedapUrvaka bAhya kartavyasvarUpa avabodhI daDha nizcayathI kAryo karavAM. kSetrakAlAnusAra lAbhAlAbhane viveka karIne Avazyaka vyAvahArika tathA pAramArthika je je kAryo karavAnAM hoya te karavA joIe evI svapharaja che ane te adA karavI joIe. A vizvamAM pratyeka manuSya pote sAMlanA akaDAnI peThe jANI anya manuSyarUpa aMkaDAonI sAthe saMbaMdha rAkhIne arthAt judA na paDatAM maLIne janasamAjahitakAraka Avazyaka kAryomAM kSetrakAlAnusAre lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka pravRtti karavI joIe. svAvasthA, svazakti, AjubAjunI sahAdhya, sAhATyaka zaktinI janAo pUrvaka vyavasthAo vagerenA balAbalane paripUrNa vicAra karI svAdhikAra paratve sadoSa vA nirdoSa Avazyaka kAryo karavA joIe. pRthurAja cehANunI sAthe lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka tathA dezakAlanI sthitino viveka karIne kane jano rAjA jayacaMdra joDAye hota ane banee anya rAjAonI sAthe meLa karI rAjyanA mULa uddezanA pUjArI banI Aryadeza sAmrAjya, dharma sAhityAdinI rakSArthe yuddha AraMbhya hota te teo AryadezanI pragatimAM sadA cirasmaraNIya tarIke rahI zakata. paraMtu aphasa ke tevuM temanAthI banI zakayuM nahi paraMtu ulaTuM banyuM. janasamAjanuM hita karavuM ane sarva janone sukhamAM koI hAni kare nahi evI vyavasthApUrvaka jananI rakSA karavI eja rAjyane mukhya uddeza che. tene je teo samajyA hota ane pitAne dezasevaka ane janasamAjasevaka tarIkenI khAsa pharaja adA karavA tarIke potAnI jAtane teo dezakAlAnusAre samajI zakyA hota te bhaviSyanI pragati mATe temanA nAma ane kartavya kAryonI smRti sadA amara raheta. zAhabudIna ghorIe paNa rAjya karavAne mukhedeza avabo hota te anya dezanA manuSyonA hitanI vyavasthAne nAza karavA ane nakAmI azAnti-aMdhAdhunI phelAvavA prayatna nahIM karatA ane svadezIya manuSyane Avazyaka ktavyakone vAstavika mArge jaNAvI zakata. briTIza sarakAra manuSyanI vAstavika vyAvahArika upayogI kAryapravRttine samaje che tethI te vizvamAM sarvatra manuSyane zreyaH sukha zAMti nimitte rAjya ane tenI sarva janAo tathA vyavasthA hovI joIe For Private And Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karta5mAM bhItine tyAga. ( 285 ). ema dezakAlAnusAre lAbhalAbhane viveka karI pravarte che tethI te sarvatra vizvamAM rAjya karI sarva manuSyane alpaSa mahAlAbha dRSTie zAMti samarpI zake che. tadvat brAhmaNa kSatriya vaizya ane zuddha kartavya kAryonA upUrvaka sadeva vA nirdoSa kAryo karavA joIe. Avazyaka pratyeka kartavyadharmakarma dezakAlAnusAre svAnyasukha-sAdhaka hovuM joIe. pratyeka kartavyadharyakarma kharekhara svAtmAne kuTuMbane jJAtine janasamAjane saMghane ane vizvane paraMparAe sukha-sAdhaka thAya evuM vivekamAnya hovuM joIe. avataraNa-svAdhikAra yogya satkAryapravRttimAM na muMjhAtAM utsAha zraddhA ane sahanatAnI preraNAbalasaMdarzakavardhaka zikSAne kathavAmAM Ave che. - I will mAmuhaH satpravRttau tvaM nityamutsAhapUrvakam / vartasva yogyakAryeSu sallAbhaM drakSyasi dhruvam // 46 // pUrNazraddhA samAlambya dhRtvA dhairya subhAvataH / meruvat sthairyamAlambya pravartasvopayogataH // 47 // prAraMbhitasvakAryeSu vighnoghe patite'pi vai / mRtyumItiM viA ravaM pravartara pradarataH ka8 zabdArtha-he manuSya! sapravRttimAM tuM muMjha nahi. svAdhikArogya kAryomAM nitya utsAhapUrvaka pravarta. ane tuM tethI uttama lAbhane nakakI dekhIza. pUrNa zraddhAne avalaMbIne tathA sulAbhathI vairya dharIne tathA meruparvatanI sthiratAne avalaMbI upayogathI satkAryamAM pravarta. prAraMbhitasvAdhikArogya kartavya kAryomAM vidane Ave che te mRtyu bhItino paNa tyAga karIne prayatnataH svakAryamAM pravarta. bhAvArtha--Atmana ! saspravRttimAM pravartatAM tuM jarA mAtra nA muMjhAte; keTalIka agavaDatAo to tuM muMbAIne ubhI kare che. kAryapravRttimAM muMjhAtA aneka prakAranI vika5saMkalpa zreNiyo prakaTe che ane tethI AtmAnI vikasita zakitane hAni pahoMce che. eka manaSya satkAryapravRttimAM vipattinI kalpanA karI bhaya zekanA vicArathI muMbAI For Private And Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 286 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. gaye ane tethI tenA zIrvasthita kRSNakeza paNa eka rAtrimAM zveta thaI gayA. satkAryapravRttimAM AjubAjunA viparIta saMgathI muMjhAI javAthI sArI rIte kArya karavAnI satyabuddhine laya thAya che ane tethI pitAnI meLe gabharAI javAthI sampravRttithI bhraSTa thavuM paDe che. pratyeka manuSyane svasatkAryapravRttimAM muMjhAI javAnA aneka prasaMge prApta thAya che temAM je te nathI muMjhAte te te kAryasiddhi kare che. kahyuM che ke - vimalA nava karaze ucATa--e rAga are je kArya karaMtAM muMjhe te jana zuM kare; are te lajave jananI kUkhane kAryaviSe Darere. kArya karatAM je muMjhAte, jaga apavAde je Dara khAta; are te Darakupika banI bhUMDA hAle marere-are je-1 muMke tene sUja na paDatI, vANI bele te bahu raDatI; kharekhara muMjhAyAthI mAnava bhraSTadazA varere-are je-2 yuddha arjuna nA muMjhA, mahAbhAratamAM te vakhaNAye; yugeyuga kIrtiyaza kavie gAtA pharere-are je-3 dhanya pratApa zivAjI rAjA, kArya karIne rAkhI mAjhA; AhAhA amara no akSara dehe evA kharere-are je-4 cAtkaTa vanarAja savA, pRthurAja cehANa gavAye; muvA kArya karaMtAM te jana jIvyA jaga bhaNere-are je-5 kumArapAla yuddhe caDhIo, zatru sAthe zUrathI laDhIo; jagamAM cAvo tenA kavi guNa saMstava kare-are je-6 kArya karatAM je jana hAre, te zuM caDhaze anyanI hAre; are je lIdhuM mAthe te karatAM jayane varere-are je-7 kArya grahyuM che tyayuM na jeNe, kIdhuM nAma amara te eNe zubhaMkara kArya pravRtti karatAM duHkhaDAM saMharere-are je-8 parAkramI paurUSa jaga jI, bhArata kSAtra kuLe da; sikaMdara vIrapaNuM tenuM dekhI mana bhaya dharere-are je-9 karavuM te DaravuM zA mATe, zubha kAryo nija zIrSanI sATe prayatna pUruM karato zUravIra je Adare-are je-10 For Private And Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - sarapravRtimAM karI muMjhAvuM nahIM. ( 287 ) muMjhAyAthI mAna na thAtuM, hoya mAna che paNa te jAtuM are je muMche te jana duHkhathakI nA ugarere-are je-11 kArya karaMtAM muMjha!!! na bhAI, thAze ane anya sahAI vadhAI satkAryonI thAze jagajaza vistarere-are je-12 zubha pravRtti jagamAM sArI, kareja tenI che balihArI; bhAve buddhisAgara bhavapAdhi jhaTa tarere--are je-13 IMglAMDamAM satata ughogI zApe satapravRttimAM jarAmAtra na muMjhAtAM luIsa nAmanA gulAma ane somarseTa nAmanA gulAmane gulAmapaNAthI mukata karyA. prathama zArpanI sAmA aneka manuSya thayA paNa te satata udyoga ane amuMjhavaNathI jaya pAme. prathama kartavya kArya karanAre je kArya karavuM temAM muMjhavaNa pAchaLathI na pragaTe evA upAya levA joIe. pitAnI jAtane dararoja muMjhavaNa na thAya evA upAyathI keLavavI joIe. kartavya kAryo pAchaLa amuMjhavaNapUrvaka pravRtti karavAmAM Ave te tenAM zubha phala maLyA vinA rahetAM nathI. jeNe satkArya pravRttimAM joDAvuM hoya teNe muMjhAvAnI Tevane dezavaTe devo joIe. satkAryapravRttimAM muMjhAyalA manuSyanI buddhipara AvaraNa AvI jAya che ane tethI te kartavyapravRttimAM satyanI jhAMkhI dekhI zako nathI. satyapravRttimAM muMjhAyale manuSya potAnA pAchaLa hajAro manuSya sAhATya karavAne tatpara thAya-thaelA hoya che tene te dekhI zakto nathI. kartavyasatkAryapravRttimAM na muMjhAvAthI tAtkAlika je je upAya karavAnA hoya te te sujhI Ave che. gurjarabhUmipati vanarAja cAvaDo svakAryapravRttimAM ghaNI vakhata vijya na maLyA chatAM muMjhA nahi, tethI tenI buddhidvArA satya upAye sujhayA ane tethI teNe punaH gujarAtanuM rAjya saMprApta karyuM. pahelA bhImadeva selaMkInA pradhAna vimalazAha upara aneka Apatti AvI paDI to paNa te muMjhAya nahi, te AbunA rAjAnI pAse gayo ane caMdrAvatInuM rAjya prApta karyuM. vastupAla ane tejapAlanuM carita vAMcatAM samajAze ke temane ghaNI muMjhavaNamAMthI pasAra thavuM paDatuM hatuM ane muMjhavaNathI nAsIpAsa na thavAne mATe anupamA temane sArI salAha ApatI hatI. zrI hemacaMdrasUrie sampravRttimAM moha na pAmatAM je je kArya karavA dhAryA hatAM te temaNe karyA ane pratipakSIothI thatI upAdhidvArA je je muMjhavaNa ubhI thatI hatI te temaNe TALI hatI. kumArapAlarAjAne siddharAjanI gAdI para besatAM aneka muMjhavaNamAMthI pasAra thavuM paDyuM hatuM. zrI abhayadevasUrie AcArAMgAdi navAMganI vRtti racI; temanA kAryathI viruddhalokoe temanI pravRttimAM aneka prakAranI Dakhalo UbhI karI paNa tethI te jarAmAtra muMjhAya nahi. temanA zarIre kaDhaga utpanna thayo tyAre pratipakSIoe kahyuM ke-temaNe navAgenI vRtti karI tethI koDha roga thaye ema kacyA chatAM te jarA mAtra muMjhAyA nahi. amerikAnA For Private And Personal Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 288 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. prakhyAta zedhaka eDIsanane prathama pragatimArgamAM pravartatAM aneka vipattiye naDI hatI, paNa teNe jarAmAtra paNa na muMjhAtA pitAnI kAryapravRtti zarU ne zarU rAkhI tethI te ane vijayI ane samRddhimAna bane che. vyApAra karanArA vyApArIo, zUravIra kSatriye, vidyopAsaka vidyAthI, sAdhuo, bAhmaNe rAjAo ane sevakane svakAryapravRttimAM aneka vipatti naDe che ane tethI satkAryapravRttine tyAga karavAno vicAra prakaTe che; parantu jeo kharekhara karmagIo che teo sapravRtti karatAM aneka pratikUla saMyogo prApta thayA chatAM muMjhAtA nathI ane tethI teo pratikUla saMgonA sAmA UbhA rahI svakArya siddha karI zakAya evuM paritaH sAnukula saMgonuM baLa meLavIne AgaLa vadhe che. skoTalAMDane rAja eka vakhata IMglAMDanI sAthe laDatAM hArI gaye; te pitAnA mahelamAM rahyorahyo vicAra karI muMjhAto hato evAmAM teNe kareLIyAne jALa racatAM je. karoLI ghaNI vakhata jALa racatAM na phAvyuM paNa te himmata na hAratAM jALa racavA lAge ane ane phAvyo. te koLIyAnuM dRSTAMta manamAM dhAraNa karIne keTalAMDanA rAjAe muMjhavaNa dUra karI pAchuM yuddha zarU karyuM ane vijayazALI bane. e uparathI samajavuM ke paropakArakRtyamAM, vyApArakRtyamAM, saMghakRtyamAM ane janasamAjasevAkRtya vagere satkAryo karavAnI pravRttimAM aneka vipatti prasaMge mahu prakaTe e svAbhAvika che; paratu jJAnavaDe jarAmAtra na muMjhAtAM AjubAjunA sAnukUla saMge meLavI AgaLa vadhavuM teja vAstavika kartavya kArya karavAnI kuMcI jANavI. mahammada payagaMbara eka vakhata tenA zatrunI sAthe laDato hato, te prasaMge pitAnA sainikonI hAra ane teonI bhAgaMbhAga dekhIne te muMjhAya nahi. teNe sthiraprajJAthI vicAra karyo ane hAthamAM rUmAla laIne svasainikone AkAzaparathI khudA madade Ave che mATe laDe ema kahI utsAhita karyA, tethI sainike bamaNuM tramaNa jerathI laDavA lAgyA ane temAM mahaMmada pagabaranI phateha thaI. e uparathI samajavAnuM ke satkArya pravRttimAM je cAre taraphathI vipatti AvI paDatAM paNa mana muMjhAtuM nathI te ane svakAryanI siddhi karI zakAya che ema nakkI mAnavuM. gautamabuddhane svadharma sthApana karavAmAM aneka vipatti naDI hatI. tenA upara hajAmaDInI sAthe vyabhicAranuM kalaMka brAhmaNoe mUkayuM hatuM paraMtu te na muMjhAvAthI svIkArya karI zake. je manuSya duniyAmAM saghaLuM sahana karIne potAnI kartavya pharajathI sarva vizvanuM kalyANa karavA Icche che te manuSya game tevI muMjhavaNane paNa pitAnA hRdayamAM sthAna Ape eja tenI Avazyaka niSkAma satya pharajanI uttamatA avadhavI. jJAnI evA karmaNI pitAnA AtmAne sampravRttimAM nahi muMjhAvavApUrvaka ema kathI zake che ke A sarva jIva samaSTimAM huM eka AtmA chuM ane teTale aMze mArA vicAro mArA zabdo mArA AcAravaDe huM samaSTine javAbadAra chuM mATe mAre mArA AtmAne manane vacanane ane kAyAne evI rIte keLavavAM joIe ke jagansamaSTinI kaI paNa vyaSTi For Private And Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir niMdA sahana karavA baLa prApta karavuM. ( 289 ) arthAt vyakitanuM mArAthI zubha thAya paNa kadApi kartavya kAryo vaDe azubha na thAya. AvI rIte je vyaSTi ane samaSTino saMbaMdha ane pitAnI javAbadArI jANe che te kartavyakAryomAM muMjhAtuM nathI. je manuSya potAnA AtmAne paramAtmArUpa mAnIne satkAryamAM pravRtti kare che te mana vacana ane kAyAnI zakitavaDe pAramArthika kAryo kare che paNa vyaSTi tarIke jagajInuM azubha thAya evuM sapravRttimAM muMjhAIne karato nathI. pitAnA AtmAne zuddha ucca ane nirmala mAnIne udyogapUrvaka je manuSya kartavyakAryapravRttine seve che tene zubhAzubhabhAvAtItavRtti hovAthI muMjhavaNamAM phasAvAnuM thatuM nathI. pitAnA kartavya kAryamAM jene AtmazraddhA nathI ane je jaganA vicitrAbhiprAyathI muMjhAya che te kadI kartavyasa-vRttimAM niyamita rahI zakato nathI. AtmazraddhA kartavya kArya zraddhA ane tenI sAthe mAnApamAnAdi zubhAzubha bhAvathI rahita mana e traNa guNavaDe je manuSya kartavya kAryone kare che te muMjhAto nathI. he manuSya ! tuM Avazyaka satyavRttimAM meha pAmIza to tethI uccaguNazreNinAM ghaNuM pagathIAMthI khasI paDIza ane kartavya kArya satyavRttithI bhraSTa thatAM punaH uracabala meLavavuM durlabha thaI paDaze. tArI bAhyasampravRttine ane Antara satyavRttine pote sAkSI thA ane satyavRtti dvArA AtmatkAntinAM pagathIyAMpara haLave haLave aneka dAruNa prasaMgothI na muMjhAtAM caDha; svAzrayI banyAvinA sapravRttimAM je je kaMI bane che, je je kaMI duHkha vipattiyo paDe che te sArA mATe bane che evuM mAnI pravRtta thA ke jethI keIpaNa prasaMge AtmAne mUMjhAvAno prasaMga na Ave. he Atman ! ! ! satyavRtti te karyAvinA chUTake thavAnuM nathI. saMprati je adhikAra paratve satyavRttinI prApti thaI che temAM aneka bhaya zeka TheSa aruci vagere AtyaMtara kAraNe ane bAhyavihmAdi hetuothI muMbaIza ane pAchA paDIza to saMprati je sthiti che tenA karatAM uccasthitinAM adhikAra paratve kAryo karavAnI zakitane kevI rIte prApta karI zakIza? saMprati hane je sthiti prApta thaI che che temAM kaSa cheda ane tApanI parIkSAothI aneka duHkhe udbhavatAM chatAM zuddha suvarNanI peThe zuddha rahevAnI jarUra che ane te muMjhAI jatAM uracasthiti prApta thaI zake tema nathI. kartavya kAryo karatAM AtmAne kaSa cheda ane tApanI jarUra che ane kaSa cheda tApa sahana karavAmAM kartavya kAryanI keLavaNInI siddhi thaelI avadhavI. satkArya pravRtti karatAM aneka muzkelIo ubhI thAya che. prathama te duniyA deraMgI havAthI prAraMbhita satkArya pravRtti karanAra tarapha aneka prakAranA abhiprAya bAMdhe che tene sahana karIne temAMthI satyagrahaNa karavAnI zakti prApta karavI joIe. duniyAnA keTalAka bhAgane amuka pravRtti na ruce e banavAyogya che ane tethI teo taraphathI thatI nindApravRttine sahana karavAnuM hRdayabala prApta karavuM joIe. eka manuSya vRddhAvasthAmAM 37 For Private And Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 240 ) zrI krayAsa graMtha-savivecana. Pin eka prakAranI ramata ramavAnI Teva prAraMbhI tethI yuvako ane vRddho tenI hAMsI karavA lAgyA. eka mAsa paryaMta pelA vRddhe sava taraphathI sahana karyu ane peAtAnI pravRtti zarU rAkhI temAM anya yuvako ane anya vRddho paNa bhAga levA lAgyA. koipaNa vicAra ane koipaNa satpravRttiprati sarva manuSyane ekasarakhA mata hAte nathI tethI vizvamanuSyeAnI TIkA sahana karIne utsAhapUrvaka satkArya pravRttine AraMbhavI joie. satkArya pravRttine sevatAM pratipakSI taraphathI je je vighnA thAya tene pahoMcI vaLavu. joie ane utsAha ane uccaSTanA kaTokaTInA prasa`ge paNa tyAga karyA vanA satata khaMtathI pravRtta thavu joie. satpravRttithI kAMTALA ane khADAkhAivALA mAgene sApha karI saDaka bAMdhI aneka manuSyAnuM zreyaH karavu e mahApurUSanu kArya che; kAraNa ke teo koipaNa prakAranA svAvanA mana vacana ane kAyAnI zaktiyeAnA bhAge te te satkAryone siddha kare che. jagat taraphathI te ghaNuM sahana karIne jagattne satpravRttidvArA zAMti samarpe che. satpravRttimAM pravartatAM parIkSArthe jema suvarNa chedAya che tema aneka prakAranI hRdayaghAtaka pIDA sahana karavI paDe che. manuSyanAM aneka prakAranAM mArmika vacanAne sahana karavAM paDe che. anya manuSyAkRta aneka prakAranA AreApAne sahana karavAnI hRdayazaktine khIlavavI paDe che ane suvarNa tApanI peThe pariSaddhakRta duHkha tApathI gaLI javA jevA prasaMga prApta thAya che; parantu temAM AtmAnI samabhAva dhairya vagere AdhyAtmika zaktiyAne khIlavIne duHkhAnA sAmu sthira rahevu paDe che. zrI mahAvIra prabhune dhyAna karavAmAM aneka prakAranA upasa sahevA paDayA hatA. temaNe aneka prakAranI vipattiyeA veThI hatI. anArya deza vabhUmimAM, cAra hairika vagere aneka duSTa zabdothI anAya leke temane satAvatA hatA; keTalAka temanA sAmA pattharA pheMkatA hatA ane keTalAka gALA detA hatA. keTalAka temanI mazkarI karatA hatA ane keTalAka temane cara tarIke mAnatA hatA. A rIte anA taraphathI je je upadravA thayA te temaNe sahana karyAM ane A dezamAM paNa aneka upasagemAMne temaNe sahana karyAM ane ante zrI vIraprabhue kevalajJAna prApta karyuM. A uparathI avadhavuM ke dhArmika satpravRtti karatAM muMjhAtAM ane nAsIpAsa thavAnA aneka prasaMgeA prApta thAya che; paraMtu temAM na muMjhAtAM je manuSya utsAhapUrvaka satata pravRtti karyAM kare che te ante sallAbhane dekhe che; arthAt lakSaNAvaDe kahevAnu ke te sallAbhane prApta kare che. udayapuranA rANA pratApasiMhe DuMgare DuMgara paribhramaNa karyuM; tenI rANI ane karAMne khAvAnA sAMsA paDavA lAgyA; vRkSanI chAleA ane vagaDAu dhAnyanA roTalA khAvAne! prasaga Avye1; tenA ghaNA sAthIo tene cheDIne cAlyA gayA. dararAja zatrusenA pAchaLa paDelI hovAthI rAtridvivasa bhaTakI bhaTakIne thAkI javAno samaya Avye. eka vakhata tenI putrInA hAthamAMthI vagaDAu khilADI zaTalA lai gai ane tethI putrInuM karuNAyukata rUdana zravaNa karyuM. For Private And Personal Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pharaja bajAvavAmAM muMjhAvuM zA mATe ? ( 291) rANIe vipattinI kahANuM kahIne tene ghaNuM samajAvyuM, chatAM pratAparAe pitAnI Teka na cheDI ane svapravRttimAM muMjhA nahi; tethI ane bhAmAzA jainanI karaDe rUpaiyAnI madada maLI; tenA baLe teNe punaH svarAjya pAchuM meLavyuM ane sukhI thaI vizvamAM amara thaye. paropakArAdi satkArya pravRttimAM je je samaye muMjhAvAne prasaMga Ave te te samaye dharmAtmAonA caritonuM smaraNa karavuM tathA AtmAnA zuddhasvarUpanuM smaraNa karI zAtAzAtAdithI svAtmAne bhinna evA AtmAne vicAra. nAmarUpathI bhinna evA AtmAnI vAstavika sthitine vicAra kare ane satkArya pravRtti sAthe saMbaMdha vicAro tathA bAhyazubhAzubhabhAvathI rahita thaI satyavRtti karavI. satkAryapravRttimAM ameharUpa AtmAne ciMtavI pravRtta thavuM ane duHkhe vipatti TIkAo vyAdhi ane upAdhi AvI paDatAM AtmAnA zuddhopage vicAravuM ke sabhUta pravRtti ane aupacArika sampravRtti karavI e mArI pharaja che; temAM mAre muMjhAvAne adhikAra nathI. nAma ane zarIrAdirUpanA parapoTAo kharekhara karmarUpa mahAsAgaramAM thayA kare che tevA anaMtanAmarUpanA parapoTA thayA ane vipazyA temAM nAmarUpa parapoTAvALI vRtti e bemAMthI AtmA bhinna che te zA mATe je je pharaja bajAvAya che temAM muMjAvuM joIe? avantIsukumAla mazAnamAM ujjayinInI bahAra dhyAnamAM ubhA rahyA. prathama prahare eka zagAlI pitAnAM zizuo sAthe AvI ane avantIsukumAlanA paga karaDavA lAgI. avantI sukumAle vicAra karyo ke meM saMka95pUrvaka A sthitine aMgIkAra karI che te svAdhikArogya saspravRttithI bhraSTa thavuM e koI rIte yogya nathI e draDha nizcaya karIne teNe nAma ane zarIrarUpAdithI pitAnA AtmAne bhinna dhyAye. Agama-zAstro te sarve bhaNe che vAMce che; parantu jyAre e jJAnane AcAramAM mUkavAno vakhata Ave che tyAre je nathI muMjhAte ane AtmAne te rUpe pariNumAve che teja AtmajJAnI avabodha. avantI sukamAle AtmAnA zuddha dharmamAM upaga dIdhe ane AtmAthI bilakala devane bhinna nirdhA. teo dehAdhyAsathI mukta thaIne samatAbhAve zarIradvArA thatAM du:kha sahana karavA lAgyA. zarIramAM eka samaya pezI jAya che te te khamAtI nathI te pagamAMthI naso kADhIne zagAlI ane tenAM baccAM khAya te vakhate te sarva duHkha sahana karavAnI sAthe AtmAne dharmadhyAnamAM sthira kare e keTaluM badhuM muzkela kArya che te eka prasaMga prApta thayA vinA samajAI zakAya nahiM. bIjA prahare avantIsukumAlanA zarIrane uparane bhAga zagAlI khAvA lAgI to paNa teo samabhAve rahyA ane pitAnA AtmAne zarIrathI bhinna mAnI samabhAve duHkha sahavA lAgyA; caramaprahare temaNe zubhabhAve zarIrane tyAga karyo ane prathama devalokamAM nalinIgubhavimAnamAM deva thayA. aho dhanya che avantI sukumAlanA jJAnAnubhavane ke je vaDe teNe AvI sthitimAM For Private And Personal Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (292). zrI kamalega graMtha-savivecana, na muMjhAtAM devalokanI padavI prApta karI. avantIsukumAla nahi muMjhAyA ane AtmajJAne utsAhapUrvaka antarAtmAmAM sthiratA dhAraNa karI tethI devalekane pAmyA. gajasukumAle paNa e karatAM vizeSa dukha sahana karIne svAtmAnI zuddhatA karI hatI. teo dvArikAnI bahAra mazAnamAM dhyAna karatA hatA. emanA sasarAe temanA mastaka para mATInI pALa bAMdhI ane temAM dhagadhagatA kheranA aMgArA bharyA. AvI sthitimAM samatA rAkhavI e mahAmuzkela kArya che tema chatAM avantIsukamAla jarAmAtra muMjhAyA nahi. temaNe svAdhikAraprApya te sthitimAM utsAhapUrvaka dhyAnamAM sthira rahevAno prayatna karyo ane teo potAnA AtmAne kahevA lAgyA ke, he Atman ! hArUM paramAtmasvarUpa che. hArAmAM ane paramAtmAmAM sattAthI kaMI bheda nathI. Akhare sarva prakAranA pagalika bhAvathI chUTavAne khare mahatsava prApta thayuM che. hArA sasarAe nhane muktirUpa kanyA paraNAvavA mATe pAghaDI bAMdhI che. ema mAna ! nAmarUpanA ananta vikArovALI vRtti e tuM nathI evuM kharekharUM anubhavavA mATe A prasaMga prApta thaye che. anaMtabhamAM anaMtavAra huM muMjhAvAthI zarIro dhAraNa karyA che. tuM ajara avinAzI akhaMDa che. pRthavI jala agni vAyu ane AkAzathI tuM nyAro che. je agni jene nAza kare che te agni ane nazvara deha e tuM nathI to pazcAt duHkha sahana karavAmAM zA mATe arere hAya hAya karavuM joIe. zarada rUpa rasa gaMdha ane sparzathI tuM tyAre che evuM je jJAna huM prApta karyuM che tene have anubhava karavAne prasaMga prApta thaye che te have javA nA de. AtmAnI zuddhatAnuM samaraNa kara ke je hArAthI abhinna che. zIrSa vagere zarIravayavethI tuM bhinna che. je baLe che te pudgala che ane pudgalathI tuM sadA nyAro che e anubhava have saspravRttithI saphala kara !!! tyAre zuddhadharma kadi koInAthI traNa kALamAM naSTa thaI zake tema nathI te have zA mATe tyAre caMcalazarIrAdinI bhIti rAkhavI joIe? A pramANe gajasukumAla bhAvanA bhAvavA lAgyA ane bAhyataH agnidvArA zIrSamAM thatI vedanA sahana karavA lAgyA. temaNe temanA zvasurapara aMzamAtra vaira levAne bhAva rAkhe nahi. svAdhikAra prApta thayelI dazAmAM dhyAnarUpa sapravRttivaDe ramaNatA karavA lAgyA. nAmarUpanA saMbaMdha baMdhAelI zarIrAdikanI sAthe je je mahAdivRtti hatI tenAM mULe chedavA lAgyA ane antarAtmAne paramAtmAsvarUpa bhAvavA lAgyA. AtmAnA zuddhopaga baLe zAtAzAtAdi kalpanAothI potAnA AtmAne bhinna mAnavA lAgyA. je je dRzyapadArtho che temAMthI ahemamatvanI vRttine urachedavA lAgyA. A pramANe zIrSa para agnithI thayela vedanA sahana karI AyuSyane kSaya karI anantazuddhAtmasvarUpamAM lIna thaI gayA. gajasukumAla munivara AtyaMtarika pravRtti ke je zubhadhyAnarUpa hatI temAM zura taraphathI agnine upasarga thayele sahana karyo ane teo zarIrAdhyAsathI muMjhAyA nahi. cetanavinAnI For Private And Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BE. utsAhathI kAryasidi. (29) zeSa javastaothI svAtmAne bhinna mAnI AtmAmAM sthira thaI gayA ane te dazAne svAdhikAra paripUrNa bajAvyo. te pramANe pratyeka manuSya satkAryapravRttimAM krodha mAna mAyA ane lebhAdithI na muMjhAvuM joIe. je je kAle, je je kSetre, je je dazAe, je je sapravRtti sevavAnI che temAM avantIsukumAla ane gajasukumAlanI peThe na muMjhAvuM joIe ane utsAhapUrvaka satkArya pravRttimAM satata maMDyA rahevuM joIe ke jethI AtmatirUpa sallAbhanI pitAne prApti thAya ane vizvajanone paNa AtmannitinA mArgamAM sAhAsya karI zakAya. utsAhapUrvaka kartavya kArya pravRttimAM pravartatAM kadApi te kAryanI siddhi na thAya te paNa te manuSyanA karmayegIpaNAmAM kSati AvatI nathI, kAraNake te svakIya Avazyaka pharaja adA karavAmAM kaI rIte Atmabhoga ApavAmAM bAkI rAkhI zakto nathI. pRthurAjacauhANa keda pakaDAyA paNa tethI tenI kartavya pharajamAM khAmI gaNAtI nathI. nepaliyana benApArTa voTarlanI laDAImAM aMgrejone hAthe keda pakaDAya jethI tenI viratA karta vyatA ane pharaja pravRttimAM koI jAtanI kSati AvI zaktI nathI. zrImahAvIra prabhunA mAmA caDArAjA chevaTe laDAImAM vijaya na pAmyA tethI temanI kSAtrakarma pravRtti rAjyakarmapharaja ane vIratAmAM kaI jAtanI kSati gaNAtI nathI; ulaTI temanI vIratA kartavyakaraja pravRtti ane AtmabhogavaTe temanuM AdarzajIvana vizvamAM ciraMjIva banIne aneka manuSyonuM zreya sAdhI zake che ema vAstavikarItyA avabedhavuM. manuSya ! hArA svAdhikAre je je yogya kAryo karavAnAM hoya temAM utsAhapUrvaka pravRtti karIza te ane salAbhane dekhIza ema nakkI mAna. kArya pravRttimAM utsAha e mahAmaMgala che ane te kAryane prANa che. utsAha e mahAtmAmAM prakaTato vIryane jharo che; tethI pratyeka kAryamAM AnaMdapUrvaka pravRtti karI zakAya che. manuSyone utsAha ApavAthI teo bamaNuM kArya karI zake che te jenA hRdayamAM utsAhane sAgara ullasato hoya te kartavya karma pravRttimAM sarvathA Atmabhoga samarpavA zaktimAna thAya che emAM kaMI Azcarya nathI. je pravRtti mATe jenA AtmAmAM utsAha prakaTe che te te pravRttimAM vijayI bane che. svayegyakAryamAM pravartatAM svAtmAne utsAha prakaTAvavAnI aneka bhAvanAo bhAvavI ane utsAhapravardhaka aneka manuSyanA caritranuM smaraNa karavuM. bukaTavozIMgTananA caritra vAMce; tenA AtmAmAM keTaluM badhuM utsAha hato te tenA caritaparathI mAluma paDe che. eka garIba vidyArthI hRdayamAM utsAha dhAraNa karIne svadezamAM prasiddha thAya evI sthiti para AvavAne aneka duHkha veThavApUrvaka Agala pragati karI zake che te bukaTozagTananAM caritathI basa thaze. amerIkAmAM bukaTazagTananuM nAma prakhyAta che. te kharekhara tenI utsAhapUrvaka pravRtti ane kAryapravRttimAM nahIM muMjhAvAthI ja avadhavuM. kALA mAthAno mAnavI zuM karI zaktA nathI? arthAt dhArela sarva kArya siddha karI zake che. rAkSasavadha kAvya vAMce ane temAM svapratijJA pAla For Private And Personal Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 294 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana, 5 namAM cANukayanI svakartavyakAryamAM utsAhapUrvaka thayelI pravRttinu` hRdaya AgaLa citra khaDuM karavuM eTale utsAhazaktinI kimmata aMkAze. anaMtavI nA svAmI AtmA che, te traNa bhuvana calAvavAne zaktimAn thai zake che, teA pazcAt kArya pravRttimAM utsAha mATe vizeSa kahevAnu hatu nathI. utsAhapUrvakra svasatkArya pravRtti karavI eTaleAja peAtAnA adhikAra che-tenA lanI prApti mATe kadApi adhIrAi rAkhavI nahi. kanyasatkArya pravRtti eja larUpa che. je je aze utsAhapUrvaka satpravRtti thAya che te te aze teja samaye sallAbhanI antamAM prApti thayA kare che ke tenuM sthUlakula bhaviSyamAM dekhI zakAya che. satkArya mAM muMjhAyA vinA svAdhikAre niSkAmapaNe utsAhapUrvaka pravRtti karavAmAM je samaye AtmAnI je je aMge uccatA hAya che te te aMze AtmAnuM uccatva ane zuddhatva avadhavu, kanya Avazyaka kAya pravRtti samaye AtmAmAM te te satkArya pravRttinA utsAhavaDe uccatA thayA kare che ke jethI vizvamAM samUhIbhUta sallAbhanu darzana thAya che ane jyAMthI satkArya pravRttine abhyAsa bAkI hoya che tyAMthI prAraMbha thAya che tathA AtmAnI pragatinA AtmA sAkSI anI tene anubhava karI zake che. rAtrimAM divasamAM TADhamAM tApamAM gharamAM vanamAM du:khamAM sukhamAM parvatapara samudrapara game tevA sthAne ane game tevA sAnukUla vA pratikUla prasaMgomAM mAre je je kAryo karavAnA mArA adhikAra che te mhAre game tevA bhAge adA karavA joie, te mATe je kapha ne kartavyaprabhunI pUjA hAya ane tatsaMbadhI je je vicArUM' kathuM te kartavya prabhunuM dhyAna hAya-e pramANe nitya utsAhapUrvaka kamacAgI pravatatA chatA ane satpravRttimAM nahi mujhjhate chatA kSaNe kSaNe AtmannatinA zikhare AruhyA kare; tenI kAryapravRttimAM janma maraNA e tenA vizrAma avabAdhavA; ane tenI hRdayanI bhAvanA eja tenI pragatinuM mUla kendrasthAna avaLeAdhavu. utsAhathI satpravRttijIvana TakI rahe che ane tenAthI vizvamAM alaukika pAramArthika prasiddha kAryo karI zakAya che. eka TITADAnI utsAhamayapravRttithI kAryasiddhinA khyAla AvI zake che. eka samaye eka TIToDIe sAgaranA taTapara iMDAM mUkayAM. teNInAM iMDAMne samudra potAnA peTamAM gaLI gaye; TIToDIe TITADAne sarva vRttAMta kathyuM. TIToDAe saMkalpa karyAM ke samudranI pAsethI mArAM iMDAM pAchAM levAM; TIToDo svAzrayI ane AtmazraddhAvAna anI potAnI caMcuthI samudranuM jala ahira kADhavA lAgyA; te dekhIne anya pakSIo tenI hAMsI karavA lAgyAM ane kathavA lAgyAM ke are mUrkha TIToDA ! A hArI pravRttithI kadApi samudra ulecAI javAnA nathI ane temAM tane parizramaja thaze-ityAdi aneka vAkayevaDe pakSIoe tene samajAvyeA; paraMtu te ekanA be thayA nahi. TIToDA rAtridivasa samudranu jala ulecavAnA cAMcavaDe satata prayatna karavA lAgyA; tethI tenI evI satata pravRtti dekhIne tenI strI paNa temAM bhAga levA lAgI; ane cAMcavaDe sAgaranuM jala mahira kADhavA lAgI, tenuM piraNAma e For Private And Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kamalegI dareka pravRttimAM utsAhavaMta hoya che. (265 ) AvyuM ke anya pakSIone tenI dayA AvI ane teo paNa sAgarane ulecavA cAMca vaDe prayatna karavA lAgyAM. sarva pakSIoe sabhA bharIne temanA kAryamAM sahAcya ApavAne garuDane AmaMtraNa karyuM, ane je garuDa na Ave to pakSIsamAjanI bahAra mUkavAne vicAra karyo. garuDa pAse mekalelAM paMkhIo gayAM ane teoe garuDane sarva vRttAMta kahyuM, tethI garuDa pitAnA jAti baMdhuone sahAya ApavA mATe zrI kRSNanI pAse rajA mAgavA gayo. zrI kRSNa jANyuM ke je garuDa tyAM rokAze te mane aDacaNa thaze; mATe te kArya tvarita karavA pote jAte javA vicAra karyo ane kRSNa-garuDa banne pakSIsamAjamAM dAkhala thayA, tethI samudradevatA bhaya pAme ane TIMTaDInAM iMDAM pAchAM ApyAM. A kalpita vArtA parathI sAra levAnuM e che ke utsAhapUrvaka satkAryanI pravRtti prAraMbhAya che to temAM vijaya manyAvinA raheto nathI. satkAryapravRttimAM Anandarasa reDanAra ane abhinavajIvanamAM joDanAra satkAryapravRttimAM kharekhara utsAha e apUrva zakita che. utsAhathI paripUrNa hRdaya bharI daIne dezasevA janasevA vidyArthI sevA sAdhusevA dharmasevA dhAmikasAhityasevA vidyAsevA ane paramArtha sevA vagere je je satyavRtti AraMbhavAmAM Ave che temAM rasapUrvaka bhAga laI zakAya che ane tevA prasaMgamAM prasannatAne sevI zakAya che; aeva utsAhapUrvaka satkAryapravRtti karavAnI jarUra che. je dezanA manuSya sarvaprakAranI pravRttimAM utsAha vaDe prasannatAne prApta karI pravarte che teo Anandarasane prApta karI zake che. koIpaNa kArya karavuM hoya tyAre te samaye utsAhapUrvaka cittanI prasannatA saMrakSI karavuM. nhAnAM bAlo jema pratyeka pravRttine utsAhapUrvaka seve che tema pratyeka satkArya pravRttine utsAhapUrvaka sevavI joIe. svarogya sarva kartavya kAryomAM pharajanI daSTie utsAhapUrvaka pravartavuM joIe. laghumAM laghukArya ke je jaganI daSTie turachasama bhAsatuM hoya temAM paNa utsAhapUrNa hRdayathI pravartavuM joIe. anutsAha ane aprasannatA e e kArya pravRttimAM vidana che tethI pratyeka manacce anatsAha ane aprasannatAne hajAro gA dUra rAkhavI joIe. AtmajJAnIo zoka udAsInatA ane anutsAhanA eka saMkalpa mAtrane paNa pizAca samAna gaNIne teone dUra kare che ane utsAhapUrNa hRdayathI kArya karatAM kadApi hAra maLe che te paNa vizeSa prakAre kArya karavAmAM ughukta thAya che ane jyAMthI hAra thaI hoya che tyAMthI aneka upAyavaDe AgaLa pragati kare che. karmacagIo ke jeo AtmajJAnapUrvaka thayelA che teonI sarva prakAranI pravRttimAM jyAre dekho tyAre utsAha dekhAze. teo nAsIpAsa thaze te paNa utsAhI thaI satkAryapravRtti karaze. teo parAjayanA garbhamAM paNa utsAhavaDe vijya dekhI pravRtti karIne svAdhikAranI AgaLa rahelI dazAne yogya thavAne adhikArI banI zakaze. nepoliyana bonApArTa ane rAjA vikramAditye je je yuddha karyA temAM teoe utsAhane paripUrNa sevyuM hatuM. vidvAna-vyApArI-sainike For Private And Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 296 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. R sevaka-rAjAo-kavi-jJAnIo-vidyAthIo-sAdhuo ane dharmAcAryo utsAhathI svAdhikAra kartavya sapravRttimAM utsAha seve che te tethI teo ane pratyeka kartavya kAryamAM salAbha dekhavAne zaktimAna thAya che. ITAlIana gerIlAlhI pite je je kArya karato hato te utsAhapUrvaka karatA hatA. tene je je kArya saMpavAmAM AvatuM hatuM temAM te utsAhathI duHkha parizrama veThIne vijayI nIvaData hato tethI te iTAlI dezano uddhAraka mahApuruSa tarIke gaNAye. pratyeka dezamAM aneka karmagIo thayA che. teonI kAryapravRttimAM utsAha mukhya bhAga bhajavelo mAluma paDe che. rAjaputa vIre alpa saMkhyAmAM heIne teoe hajAre lAkhe musabhAne haThAvyA hatA evuM teonA utsAhajUrathI TeDa rAjasthAna phArbasarAsamALA vagere vAMcatAM mAluma paDe che. atae utsAhapUrvaka kartavya kAryo karavAnI sa-vRtti sadA sevavA yogya che. pUrNa zraddhAnuM avalaMbana karIne kAryapravRttimAM vartavA mATe [aA tamAdA e pada mUkIne je kArya pravRttinI siddhinuM rahasya darzAvyuM che te kharekhara antaramAM anubhavagamya karavuM joIe. pUrNa zraddhAnA avalaMbana vinA kAryanI siddhi karI zakAtI nathI. kAryapravRttirUpa dehamAM zraddhA kharekhara viryasamAna che. je kAryapravRttimAM pravartakanI zraddhA nathI te kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. kAryapravRttizraddhAAtmazraddhA adhikArazraddhA-sAyakalazraddhA ane pramANa zraddhA Adi zraddhAo vinA cAlI zakAya tema nathI. je manuSyane potAnA vicAre ane kartavya kAryonI zraddhA nathI tenA jevA A vizvamAM anya nirbala nirjIva manuSya nathI. pratyeka kartavyakAryamAM AtmazraddhAnI jarUra che ema jyAre pitAno nirNaya thAya che tyAre antarAtmAmAM rahela anaMtavIryane bhaMDAra kharekhara prakaTa thAya che ane tethI kartavya kAryanI saheje siddhi thAya che. kartavyakAryanI siddhi karavA mATe pUrNa zraddhAthI hRdaya bharI devuM ane jyAM tyAM kartavya kAryasiddhinA upAyane vicAravA ke jethI kAryasiddhine mArge spaSTa thaI zake. zraddhA e Izvara bala che ane tethI dharmanI bAbatamAM dharmAcAryo prathama zraddhAtaravanI upayogitA avabodhIne manuSyamAM dharmazraddhA prakaTe evA upAye grahe che. memerijhama ane hipanoTIjhama vagere vidyAomAM zraddhAtatva vyApI rahyuM che ema anabhava karatAM avadhaze. kartavya kAryanI zraddhAthI tenI pravRttimAM sthiracitta rahI zake che ane tethI mananI caMcalatAne nAza thAya che. zraddhAbaLa samAna anya kaI bala nathI. prabhune prApta karavA mATe-gurune prApta karavA mATe ane kartavyanI siddhi mATe paripUrNa zraddhAvinA kadI rahI zakAya tema nathI. je manuSyanI kartavya kAryamAMthI zraddhA uThI jAya che te game tevo karmayogI hoya to paNa te kAryanI siddhimAM pazcAt rahe che. kharuM kahIe te musalamAna zraddhAbalathI AryAvartanuM rAjya meLavavAmAM Atmabhega ApI zakyA hatA. AtmazraddhAyukta caitanyavAdIoe je je kartavyakAryo karyA che tevAM jaDavAdIoe karyA nathI ane karI zakavAnA nathI tethI For Private And Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zraddhAnuM apUrva baLa. (297 ) teo ItihAsanA paTa para kaMI zubha kAryonI yAdI mUkI zakyA nathI ane mUkI zakanAra nathI. AtmA pote paramAtmA che, te dhAre che te kArya karI zake che. atae huM dhArIza te kArya karI zakIza e nizcaya karIne kartavyazraddhAlu manuSya Atmabhoga ApavAmAM pazcAt paDato nathI. kartavyazraddhA ane AtmazraddhAvaMta manuSya sarva bAbatamAM mana vacana ane kAyAthI prAmANika rahe che ane te pitAnI uccatA-zuddhatA samajavA mATe zaktimAna thAya che. pUrNa zraddhAthI je je kAryo karavAmAM Ave che te te kAryo prAyaH pUrNa karI zakAya che. atae pUrNa zraddhAnuM avalaMbana karavAnI khAsa jarUra che. eka guru pAse be vidyArthIo adhyayana karatA hatA. eka divase gurunA manamAM evo vicAra Avyo ke be ziSyone paripUrNa vidyAnI prApti karAvavA mATe brAhmI cUrNa siddha karavuM. gurue aneka auSadhIo bhegI karI brAhmIcUrNanI siddhi karI amuka muhurte bane ziSyone khAvA mATe ApyuM. eka vidyArthio pUrNa zraddhAthI sarasvatI cUrNanuM bhakSaNa karyuM ane anya vidyArthio mAkhInA cUrNa jevuM jANI zaMkA lAvI bhakSaNa karyuM. jeNe pUrNa zraddhAthI brAhmIcUrNanuM bhakSaNa karyuM te vidvAna thayo ane jeNe zaMkA dharIne cUrNa bhakSaNa karyuM te mUrkha rahyo. e daSTAntaparathI avabodhavAnuM ke pratyeka kartavyanI paripUrNa zraddhAthI pitAne jeTalo vijaya thAya che teTale anya kazAthI thatuM nathI. kartavya kAryanuM svaparane-STi ane samaSTine phala prApta thavAnuM che ema paripUrNa avadhIne ane pUrNa zraddhA dhAraNa karIne je manuSya kartavya kAryane kare che te kadApi pragatimArgamAMthI bhraSTa thato nathI. Avazyaka kartavya kAryone paripUrNa zraddhAthI karavAM joIe. karmayegIo-jJAnagIo-hogIo-bhakatayegIo ane sevAgIo pratyeka kartavya kAryamAM kartavyazraddhA ane AtmazraddhAthI pravarte che tethI teo vizvamAM AdarzajIvana dhAraNa karIne amara bane che. zraddhAbalagathI aneka rogone maTADI zakAya che tenuM rahasya kharekhara gIo jANe che tethI teo aneka rUpAntarathI zraddhAne keLavI tene samyam upayoga karI zake che. paripUrNa zraddhAbalathI je kArya karavAmAM Avaze temAM daivIsAmarthyanI sAhAsya maLe che. aneka dharma pravartakeyanAM caritra vAMcavAthI mAluma paDaze ke teone satkArya pravRttimAM nasenase paripUrNa zraddhAbalanI sAthe lehI vahetuM hatuM; tethI teo vizvane camatkAro batAvavAne zaktimAna banyA hatA. maMtranI sAdhanAmAM paripUrNa zraddhAvinA eka kSaNamAtra paNa rahI zakAtuM nathI, temaja auSadha-davAonA bhakSaNamAM paNa zraddhAbalathI apUrva phAyado thAya che tenA aneka dAkhalAo vidyamAna che. kaI paNa kArya pravRttimAM zraddhAnI jarUra paDe che. vidyApravRtti-kSAtrakarma pravRtti-vaizyapravRtti ane zUdrapravRtti vyavahAraprAmANya siddha karavAmAM prathama zraddhAnI jarUra che. zraddhAnA nimittaparatve aneka bhede paDe che temAM jJAnapUrvaka zraddhAnuM avalaMbana karavAnI jarUra che. pratyeka kartavya kArya For Private And Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 298). zrI kamalega graMtha-savivecana. pravRttinuM samyagajJAna prApta karyA pazcAtuM te pravRttinI je zraddhA thAya che te kadApi TALI TaLatI nathI ane kAryanI siddhi karavAmAM apUrva zakti banAvI zake che. vikramarAjAne pitAnI kartavyapravRttinI ane svAtmAnI pUrNa zraddhA hatI tethI te sAhasika thaIne pratyeka kArya karato hato. jagadeva paramAra ane bAppA rAvalane svakartavyakarmanI pUrNa zraddhA hatI tethI teo pratyeka kartavyakarmamAM Atmaga-sarvasvArpaNa karavA jarAmAtra AMcako khAtA nahatA. kartavya kAryanI zraddhAnI sAthe aneka zraddhAonI jarUra paDe che ane te sarve dhAraNa karIne kartavya kAryapravRtti samAraMbhavI joIe. pUrvajJa samajaNa pUrA perca kSamAvata: medavRtta rathamAraMdhya pravartavAthajataH e kalekane bhAva jema manana karavAmAM Ave che tema tema temAM adbhuta bhAva rahelo avAdhAya che ke jenuM vivecana karatAM mahAgrantha banI jAya. pratyeka kartavya kArya karatI vakhate AtmAne evI zikhAmaNa ApavI ke he Atma! pUrNa zraddhA avalaMbIne subhAvathI pairya dhArIne ane meruparvatanI peThe dhairya avalaMbane upagathI kAryamAM pravRtti kara. pratyeka kAryane dhairya dhArIne subhAvathI karavuM joIe. kaI paNa sAmAnya kartavyamAM paNa subhAvathI haiye dhAraNa karavuM joIe ke jenI asara tethI mahatkAryo para thaI zake. pratyeka kArya karatI vakhate hRdayamAM zubha bhAva dhAraNa karavo joIe ane zubha bhAvapUrvaka dhairyane avalaMbavAnI AvazyaktA svIkAravI joIe. zubha bhAvathI kareluM kRtya vastutaH zubhaphalaprada thaI zake, atae anya sAmagrIonI nyUnatA chatAM subhAva to rahevo joIe. jJAnIo hadayanA subhAva prati dRSTi de che ane ajJAnIo-bAhyAtmAo bAhyakriyA daNi de che. jJAnIo hRdayanA subhAvamAM izvaratva dekhatA hoya che ane ajJAnIo bAhyaSTa padArthomAM izvaratva dekhatA hoya che. jIrNa zeThe zrI mahAvIra prabhune AhAra vaharAvavAnI saMbhAvanA bhAvI, tethI subhAvanA mAtrathI azruta devalokamAM javAnuM AyuSya bAMdhyuM. nAgaketue bhAvanA bhAvatAM kevalajJAna prApta karyuM. zAlibhadra AhIranA bhavamAM munine khIra vaherAvI gobhadra zeThane tyAM avatAra levAnuM mahApuNya prApta karyuM. bazera vA zera khIramAM kaMI eTaluM badhuM puNya raheluM nahotuM; paraMtu te te AhIranA manamAM prakaTelI subhAvanAmAM hatuM. vizvavartI sarva ne tIrthakara pada prApta karavAnuM puNya kahyuM che; parantu te puNya kaMI ekalI bAhyAkRtithI thatuM nathI. atae he Atmana ! tuM pratyeka kAryane kara; parantu subhAvathI pairya dhAraNa karIne kara. pratyeka kAryamAM subhAvathI pairya avalaMbane pravartavAthI AtmAnI zakitane pratikSaNa vikAsa thato jAya che. hRdayamAM subhAva ghAraNa kare che. AtmAyatta che. pratyeka kAryane ucca subhAvapUrvaka karavAthI hRdayabhAvanAnuM eTaluM badhuM baLa vadhe che ke tenI bAhyamAM paNa asara thayA vinA rahelI nathI. subhakato-mahAtmAo-gIo ane jJAnIo prathama subhAvathI bharI de che ane pazcAtuM kartavya kArya kare che. pratyeka kartavya kArya pravRttinI sAthe hRdayamAM subhAva For Private And Personal Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir subhAvathI paramAtmapada prApti. ( 29 ) U te hovo joIe ke jethI AmennatinA zikhare ArehatAM vAra na lAgI zake. pratyeka kAryamAM subhAvathI pairya avalaMbI pravartavuM joIe. zrI hastinApuramAM zreyAMsakumAre jyAre zrI rASabhadeva prabhune zelaDIne rasa vahorAvyo tyAre tatsamaye jema jema bhASabhadeva prabhune hastamAM zelaDIrasanI zikhA caDavA lAgI tema tema zreyAMsakumAranA hRdayamAM subhAvanAnI zikhA eTalI badhI vadhavA lAgI ke AkAzamAM paNa te mAI zake nahi. AvI zreyAMsakumAre satkAryamAM saMbhAvanA rAkhI tethI te zubha gatine pAmyA. tema pratyeka manuSya sAMsArika vA pAramArthika kAryo paikI game te kArya karatAM antaramAM subhAvane pravAha vahyA kare evo upaga dhAraNa kare. mahAjJAnIo eka paramANunA varNa gaMdha rasa sparzamAM sthira thaIne zukaladhyAna thAI zake che ane tethI teo kevalajJAnane prApta karI zake che. AtmAnAM eka paryAya vA paramANunA eka paryAyamAM zukaladhyAnIo dhyAnathI sthira rahIne kevalajJAna prApta karI zake che ema gazAstra-tAvArthasUtra-dazavaikAlikarRNa vagere aneka zAstromAM pratipAdana karyuM che te uparathI samajavAnuM maLe che ke pratyeka kartavya kArya pravRttimAM pravartatAM antaramAM subhAvanA rAkhI zakAya che ane upayogathI pravatI zakAya che. te AdrakumAra gRhasthAvAsamAM gRhasthadazAnA svAdhikAre gRhasthagya kAryo karatA hatA. teo hadayamAM zuddhabuddha paramAtmAnuM AntaradaSTie dhyAna dharatA hatA ane bAhyathI sAMsArika aneka kartavya kAryapravRttine sevatA hatA. sAMsArika kartavyapravRttimAM eo upagapUrvaka pravartAtA hatA ane te te pravRttinI bAhya zubhAzubha asara svAtmApara na thAya e upaga rAkhatA hatA. upage dharma e vAkyanA yathArtha bhAva pramANe teo pravartatA hatA. subhAvathI pairya dhAraNa karIne pratyeka kArya thatAM antaramAM AtmAnI paramAtmatA pragaTAvI zakAya che. eTaluM yAda rAkhavuM ke jyAre tyAre je kaI paramAtmAo che te kharekhara subhAvathI thayA te ApaNe paNa subhAvathI paramAtmapada kema na pAmI zakIe ? alabatta paramAtmapada pAmI zakIe. subhAvathI haiye dhAraNa karIne kAryamAM pravartavAnI jarUra che tema meru parvatanI peThe sthiratA dhArIne kAryamAM pravartavAnI paNa jarUra che. jema jema kAryapravRttimAM mana vacana ane kAyAnI sthiratA vadhatI jAya che tema tema kAryanI siddhi zIdhra thAya che. meruparvata jema koIthI kaMpAvyo kaMpe nahi tema pratyeka manuSya kartavyakAryapravRttimAM mana vacana ane kAyAnA vegathI acalAyamAna rahevuM joIe. mana vacana ane kAyAnI sthiratAthI pratyeka kAryanI pravRttimAM vijaya meLavI zakAya che. jema kAryapravRtti uttama tema vizeSa dhairya dhAraNa karavuM joIe. vidyAdhyayanAdi pratyeka kAryapravRttimAM mana vANI ane kAyAnI sthiratAthI aciMtya vijaya meLavI zakAya che. asthira manuSyo kAryapravRttimAM asthira hovAthI teo parAjayane pAmI zake che. meruparvatanI peThe dhairya dhAraNa karIne For Private And Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - ( 300 ). zrI karmaLa graMtha-savivecana. kAryapravRttimAM sthira thanArA manuSyo raNamAM zatrusainya sAmA sthira thaI ubhelA rAjaputa vIrenA sainyavat zaMbhI zake che. rAjaputa yuddhamAM hAra goThavIne evA sthira thaI jAya che ke temane bhedIne pelI pAra javuM e azakya kArya thaI paDe che; ema rAjaputono itihAsa kaLe che. zodhakoe AjakAla vizvamAM je je moTI zodho karI che te kharekhara sthiratAnuM phaLa che. je te svIkAryapravRttimAM Apatti prasaMgamAM sthira na rahyA hota to mahA dhakhoLa na karI zakyA hota. A vizvamAM je je dharmapravartaka thaI gayA che teo satkAryapravRttimAM dhairya avalaMbIne pravaryA hatA. yahudIoe Izu kAIsTane phAMsIe caDhAvyuM te paNa Izu krAIsTa pitAnA vicAromAM sthira rahyo tethI tenA mRtyuthI tenA vicArane satya mAnanArAo A vizvamAM cAlIza karoDa uparanI saMkhyAdhAraka manuSya hAla vizvamAM vidyamAna che. meravat svairya avalaMbIne kAryapravRttimAM pravartavuM e kaMI nhAnA bAlakane khela nathI; emAM te sarvasvArpaNa karavuM paDe che ane kAryapravRttine vaLagI rahevuM paDe che. vedAntamAM bhaktidharma mAnanArI mIrAMbAIne bhaktipravRttimAM sthiratA dhAraNa karatAM kuMbhArANu taraphathI ochuM sahana karavuM paDayuM na hatuM. teNe aneka jAtanI upAdhi sahana karI hatI. chevaTe tene jherano pyAlo pIvAno samaya Avyo ane te teNe pIdhe; paraMtu daivagAt jIvatI rahI ane bhaktimAM sthira rahI. yuvAvasthA hoya, batrIza prakAranI rasavatInuM bhejana maLatuM hoya, zarIranI ArogyatA hoya temaja atyaMta vIryabhara deDa hAya ane sarUpavatI yavanavaMtI ane hadayagrAhI strI AvIne kAmanI prArthanA karatI hoya te samaye jema brahmacaryamAM sthira rahevuM mahAmuzkela kArya che-tadvat kAryapravRttimAM dhairya dhAraNa karavuM e paNa muzkela kArya che. kAryapravRtti saMbaMdhI bAhyAntara sthiratA eja vAstavika pravRtti pragatinuM cihna avadhavuM. Antara sthiratAnI asara kharekhara vANI kAyA ane kAryapravRtti para sArI thAya che ane tethI bAhya vyAdhinA tApa veThavA chatAM antarathI nirlepa rahI zakAya che. rAjA potAnA rAjAnA dhameM sthiratAvaDe pravartI zake che tema prajA pitAnA prajAnA dharme sthiratAvaDe pravartI zake che. je je mahAtmAoe A vizvamAM hitakAraka kAryapravRttine AraMbhI hatI. temAM teo zrI vIraprabhunI peThe sthira rahyA hatA. kAryapravRttimAM asthira banavAthI AtmAnI paDatI dazA thAya che ane vizvamAM pitAne sAhAsya karavAne jeo rAha joI rahyA heya che teo tenAthI dUra khase che ane anya kAryonI pravRttimAM paNa bhaviSyamAM asthiratAthI azubha pariNAma Ave che. atae cAhe thavAnuM hoya te thAo parantu kArya pravRttimAM dhairya dhAraNa karIne pravartavuM joIe ane temAMthI kadI prANane paNa pAchuM na haThavuM joIe. pratyeka manuSya mevat svairya avalaMbIne pratyeka kAryamAM upagathI pravartavuM joIe. pravartAyojataH upagathI kAryamAM pravarta, upage kArya kara, For Private And Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahaMtAno tyAga. ( 3 ). pratyeka kArya karatI vakhate cAre bAjuone upayoga rAkha. upagavinA thappaDa khAI besIza. upagavinA pramAda thaze ane tethI kAryapravRttimAM aneka bhUlo thaze ema avadhIne upayogathI pravarta. zelaga munine jyAre upaga AvyA tyAre AtmAnuM bhAna AvyuM ane pramAdane dUra karyo. aImuttA munie upaga dIdhe tyAre jalamAM pAtranuM nAva banAvavAnI pravRtti kharekhara tene doSita lAgI ane tethI te IryApathikI kriyAmAM pravRtta thaI kevalajJAna pAmyA. zrI bAhubalI vanamAM kAyotsarga dhyAne rahyA, temanA dehe valiye vaTANI ane kAnamAM cakalIoe mALA ghAlyA; AvI temanI sthiti chatAM temane kevalajJAna thayuM nahi. zrISabhadeva bhagavaMte brAhmI ane suMdarIne zikhAmaNa ApavA mATe bAhubalI pAse mokalyA. bAhubalI pAse gamana karI bene kahevA lAgyAM ke ghI mA jathazI , ka ra va na dorethI mor | ityAdi AvAM vacane zrI bAhubalInA karNamAM athaDAIne bAhubalInA hRdayamAM utarI gayAM. bAhubalI vicAravA lAgyA ke bena mane kathe che ke bhAI, hastIthI heThA utare. gajapara caDhavAthI kevalajJAna na thAya. zuM huM hAthI para caDhaye chuM? nA huM hAthIpara caDho nathI. hAthI ghoDA ane rAjyapATane to tyAga karIne huM vanamAM dhyAna karUM chuM. huM gajapara caDhaye nathI to pachI utaravAnuM te kayAMthI hoya ? evAmAM punaH benane madhura svara kAnamAM athaDA ke bIjA mor TaSa 3 jA re vana ho evI are huM hastIpara caDhelo nathI ane bahena ! kema mane hAthIparathI heThaLa utaravAnuM kahe che ane gajapara caDhatAM kevalajJAna na thAya ema kahe che ? bAhubalIe manamAM vicAra karyo ke bahena asatya to bele nahi. bahena kahe che te kharUM kathe che paNa huM tene bhAva jANI zakato nathI. A pramANe vicAra karatAM bAhubalIe upaga dIdho tyAre bhAna AvyuM ke kharekhara huM abhimAnarUpa hastI para caDhela chuM. mArA laghu bAMdhe prathama dIkSA lIdhAthI zrI RSabhadeva prabhu pAse jatAM teone vaMdana karavuM paDe, huM temane kema vAMduM? jyAre kevalajJAna thaze tyAre samavasaraNamAM praveza karIzuM ke jethI laghu bAMdhavone vAMdavA na paDe. A ahaMkAra dhAraNa karIne huM vanamAM dhyAna karuM chuM paNa kevalajJAna thatuM nathI. bahena kahe che ke ahaMkArarUpa hastIpara caDhatAM kevalajJAna na thAya te kharekhara satya che-ema upaga daIne temaNe samavasaraNamAM laghu bAMdhavone vaMdananimitte ane prabhudarzana nimitte eka pAda upADe ke turta temane kevala jJAna thayuM; jyAre bAhubalIne upaga AvyuM tyAre temaNe svabhUla dekhI ane tene TALI eTale turta temane kevalajJAna thayuM. A uparathI eTalo sAra levAne che ke pratyeka kAryamAM upayogathI pravartavuM ke jethI bhUla na thAya. aMdhakAramaya rAtrImAM gamana karatAM sarcalAITathI je prakAza paDe che ane tethI jeTalI gamanamAM sahAya maLe che tenA karatAM upagathI pratyeka kAryamAM anantaguNI sAhAsya maLe kharekhara hadayamAM avadhAravuM. upayoga e pratyeka kartavya kAryanI cAre tarakanI For Private And Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - - -- -- ( 302 ) zrI karmoga graMtha-savivecana. jAti che. tenA abhAve pratyeka kAryane aMdhakAramAM karatAM aneka deze udbhave e svAbhAvika che. upagathI pratyeka kArya sArI rIte thaI zake che ane AtmA sarva bAbatamAM nirlepa rahI zake che. atae 35thatA pravartAva e mahAzikSAne kSaNamAtra pratyeka kAryapravRttimAM pravartatAM na visaravI joIe. pratyeka kAryamAM upayogathI pravartatAM sUphamamAM sUkSama bhUle je thaI jatI hoya tenI yAdI Ave che ane pazcAt teone TALavAne prayatna thAya che. upayogavinAne manuSya jAgate chate paNa uMghatA che ane upayogI manuSya UMghato chate paNa jAgate che e vAkyano bhAvArtha paripUrNa avadhIne upayogathI pravartavuM joIe. manuSya ! game te svAdhikAre kAryapravRtti karIne hArA AtmAnI pragati karavA irachato hoya to tuM upayogathI pravarta. nIce pramANenI zikSAno upayoga rAkha. prAraMbhita svakAryomAM vinonA samUho pragaTe te paNa mRtyubhItino tyAga karIne prayatnathI svakAryamAM pravarta. koI paNa kArya pravRttine AraMbha karatAM vidanogha pragaTe che. aneka vidanene saMhArI prAraMbhita kAryo karavA paDe che. aneka vidanone samUha: prakayA chatAM prAraMbhita kAryone mATe tyAga na kara; parantu kartavyakArya mATe raNakSetramAM mRtyunItino tyAga karI kezarIyA karI pravarta. ghAMsa agvadattAna. e vAkayanuM smaraNa karIne kartavyasatkAryomAM vidanIgha pragaTatAM harakamIyAM banIne kartavya raNakSetramAMthI pAyAnI peThe pAchA paga na bhara, je manuSya pAvaiyAo jevA hoya che teo kartavya kAryapravRtti prAraMbhIne teonI sAmA anya manuSya thatAM bhaya pAmI kaMTALIne te te pravRttino tyAga kare che tethI pariNAma ane e Ave che ke teo je je kAryapravRtti kare che temAM teo vinogha AvatA pAchA paDe che. AvI temanI pravRttithI parabhavamAM paNa teo bhItinA saMskArone vArasAmAM letA jAya che ane tyAM paNa tevA prakAranI bhIrudazAthI kartavya satkArya pravRtti AraMbhIne bhAgaMbhAgA-nAsaMnAsA karI doDadaDA kare che. prAraMbhitakAryo karavAM e ja AtmapragatinuM pravartana che e nizcaya karIne prAraMbhita satkArya pravRttimAM upagathI keTa vine sahana karIne pravartavuM. prAraMbhita satkAryomAM jema jema vidane Ave che tema tema prAraMbhakane kArya karavAnuM uttama zikSaNa maLe che evuM karmayogIonA jIvanacarite vAMcI avadhavuM. prAraMbhita satkAryomAM vidano paDe che tethI bIvuM? nahi, gabharAvuM nahi. he cetana ! tatsaMbaMdhe vizeSa zuM kahevuM? prAraMbhita satkAryone mRtyubhItine tyAga karI kaTi vine sAme ubhe rahI kara. avataraNa-svAdhikAgya kartavya kAryamAM Atmazakti jANavAnI sAthe dravyakSetrAdikanA jJAnapUrvaka pravRtti thavAnuM saMbodhavAmAM Ave che. Atmazakti parijJAya dravyakSetrAdikaM tathA / samyag vyavasthitiM kRtvA kuru svaM karmayuktibhiH // 49 // For Private And Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = = = 'jJAnapUrvaka pravRtti kare. ( 303 ) zabdArtha-Atmazaktine cAre taraphathI jANIne tathA dravya kSetrAdika jANIne ane temaja kartavya kAryanI samyaguvyavasthA karIne yuktivaDe kArya kara. vivecana-pratyeka manuSya kArya karavAmAM potAnI Atmazakti keTalI ane kevA prakAranI che tenuM abhitaH jJAna karavuM joIe. manuSya pote je je kArya karato hoya temAM dravyakSetrakAla ane bhAvanuM pitAnA paratve tathA kartavya kArya paratve jJAna karavuM joIe. jainazAstromAM vo triraMgo zAstro mAro sAme vaghu jJAnAddhi ItyAdi vAkya dvArA kSetrakAla ane bhAvathI samyavastune jANavAnI AjJA karavAmAM Ave che. dravya kSetrakAla ane bhAvathI kartAsaMbaMdhI ane AjubAjunA saMga saMbaMdhI sApekSajJAna karavAmAM Ave to aneka bAbatonA mithyAgraho TALavAnI sAthe sApekSapaNe vicAro ane AcAromAM pravartI zakAya che ane tethI pariNAma ane e Ave che ke kartavya kAryanI dravyakSetrakAlabhAvathI vyavasthA karIne kArya karavAmAM pravRtti karI zakAya che. ghaTanA upara dravyakSetrakAlabhAva utAravAmAM Ave che. TUthathI ghaTa mATIne-kSetrathI ghaTa vijApura-kAlathI ghaTa zItaRtune ane bhAvathI varNagaMdharasa ane sparzamaya-ema pratyeka vastu para dravyakSetrakAlabhAva utAravAmAM Ave che. je kArya karavAmAM Ave che tenuM dravyathI kArya zuM ? kSetrathI kArya zuM ? kAlathI kArya zuM? ane bhAvathI kArya zuM ? tenuM vyavahAra ane nizcayathI jJAna karavuM joIe. AtmA svayaM dravyathI amuka kSetrakAlathI amuka ane bhAvathI amuka ityAdithI manuSya paryAyAdina vicAra karavo joIe. manuSya pote je avasthAmAM hoya tene teNe dravyatrakAlabhAvathI vicAra karavo joIe. pitAnI zakti amuka kArya karatAM keTalI che teno nirNaya karyA vinA manuSya amuka kArya karatAM thApa khAI bese che. ata eva Atmazaktino vicAra karIne kArya karavuM joIe. cAra varSanA bAlanA zIrSa para pacIsa varSane yuvaka upADe eTale bhAra mUkavAmAM Ave to temAM bALakane nAza thAya che. svAdhikAra je je kAryo thaI zake teTalI svAtmAmAM zakti hoya vA anyanA sAhAcya hoya ane tenA karatA zaktinA bahAra kAryo karavAmAM Ave to temAM svAmIno nAza thAya ane anyane paNa atyaMta hAni karI zakAya evI sthiti prApta thaI zake che. aeva AtmazaktinI tulanA karIne kArya pravRtti sevavI joIe. magara jalamAM svakIya balathI anyane parAjaya karI zake che. savararUpa kSetrabale te meTAM jAnavarone paNa jalamAM kheMcI zake che. parantu yadi te sarovara bahAra te pramANe AcaraNa karatAM parAjaya ane nAzavasthAne pAme emAM kaza Azcarya nathI. ghuvaDa rAtrInA vakhatamAM kAgaDAono parAjaya karavA ane nAza karavA zaktimAna thaI zake che. paraMtu teja ghuvaDa (dUka) divasanA samayamAM kAkethI parAjaya pAmI zake che. siMha vana parvatarUpa kSetra pAmI svabalavaDe vanarAjA tarIkenuM pada dhAraNa karI zake che paraMtu te nagaramAM phAvI zake nahI; paraMtu tenuM svAstitva eI bese. amuka manuSya For Private And Personal Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 304 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. amuka avasthAmAM amuka prakAranI zaktie amuka kArya karI zake che, te tenI je zakti khIlelI hoya che tenAthI bhinakArya karI zake nahi. kavine yuddhanuM kArya seMpavAmAM Ave ane kSatrine kavinuM kArya seMpavAmAM Ave te paraspara banenI zaktino hAsa thaI zake. kaI paNa kArya karatAM pUrve je je kAryapravRtti karavAmAM Ave che temAM pitAnuM jJAna keTaluM che? pitAnI zakti keTalIka che? kayA kayA manuSya kevI rIte te kArya kare che? mArAthI te kArya karavAmAM kSetranI ane kAlanI tathA bhAvanI anukUlatA che ke kema ? temaja je je pratikUlatA Ave tene pahoMcI zakuM teTalI mArI zakti che ke kema ? tene paripUrNa vicAra karavo joIe. A bAbatamAM zivAjI ane pratApasiMha rANAnI kArya karavAnI Atmazaktine ane dravyakSetrAdikanA jJAnane mukAbalo karavAmAM Ave che. yuddha zaktimAM pratApasiMha karatAM zivAjI Agala caDhI zake tema jaNAtuM nathI, paraMtu zivAjIe je je kaLAo vAparIne yuddha karyA tevuM kArya kharekhara pratApasiMha karI zakyo nahi. kharUM kahIe te zivAjIe dezakAlanI paristhiti avalokI dezakAlAnusAra yuktithI yuddha karyuM te pramANe pratAparANAe AtmazaktinI tulanAthI pravRtti karI hota to cItoDa kille tenA jIvatAM pote meLavI zakata. pratApasiMha vagere rAjaputoe prAcIna paddhati pramANe pravartI nakAmAM kezarIyAM karI aneka vIrAne prANu gumAvyuM. joke kezarIyAM karIne yuddha karavuM te uttama che, paraMtu tenI sAthe pratyakSetrakAlabhAvane vicAra karI yuddhakulanItine upayoga karyo hota to tene jeTalI hAni pahoMcI teTalI na pahoMcI zakata. Arya yuddhanItimAM pratApasiMhanI AryatA evI jhaLakI uThe che ke tenuM varNana thaI zake nahi; parantu pratApasiMhe zatrunI yuddhanItina dravyakSetrakAlabhAve vicAra karyo hota to tenI jeTalI hAni thaI tenA karatAM te pramANe lAbha paNa vizeSa maLI zakata. pratApasiMhamAM kSatriyatvanA jeTalA guNa hatA ane jeTalI yuddhasAmagrI hatI te pramANe kAlAnusAre yuddhanItinI sAmadAma-daMDa ane bhedanA vicAro sAthe gati hetato svarAjya saMrakSakanI sAthe svarAjya pragati karI zakata. dezakAlAnusAra kAryapravRttine vicAra karIne tathA svAtmazakitane vicAra karIne kAryamAM pravRtta thavAthI vAstavika vijaya prApta karI zakAya che. zivAjIe hindudharmanuM saMrakSaNa karavA mATe je je pravRtti te dezamAM te kAlamAM karI hatI te vAstavika hatI. je te pramANe te na karI hota te hindudharmanI rakSA na karI zakta. "zivAjI na hota te sunnata hota sabakI" evuM je kaviye kacyuM che te akSare akSara satya che. musalamAnanI paNa pUrve evI svArIo karI deza luMTI svadharma sthApavAnI pravRtti hatI temAM apadeSa, hAni ane mahAlAbha, mahAdharmanI pravRtti je zivAjIe dharmadraSTithI karI hatI te tenA draSTibinduthI yogya gaNI zakAya che. zivAjIe Atmazaktine te dravya, te kSetra, te kAla ane AjubAjunA saMgeno vicAra karIne rAjya sthApana vyavasthApUrvaka yuddha For Private And Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ekayanA abhAve adha:patana. ( 305). pravRtti svIkArI hatI ema tenA caritaparathI saheje avAdhAya che. zivAjIe jaMgalI pahADI mAvalane rAjyataMtramAM vyavasthApUrvaka sainika banAvyA temAM tenI hoziyArI hatI. oraMgajeba jevA sarvakalAtaMtrakuzala bAdazAhanI sAme ubhA rahevuM e mUDha rAjAothI banI zake nahi. zivAjIne paNa eka vakhata tenA paMjAmAM phasAvuM paDayuM hatuM topaNa te dravyakSetrakAlabhAvane ane Atmazaktine jJAtA hovAthI chUTI zakaze ane hindurAya sthApana karI zakyA. zivAjIe sAnukUla saMyogonI sAthe pratikUla saMyogo jANI lIdhA hatA tethI teNe sAnukUla sahAyako meLavavAne kevA upAye lIdhA hatA te paNa vicAravA jevuM che. pratikUla saMyogone sAnukUla karavAmAM teNe kevA kevA upAya lIdhA hatA te anubhavagamya karavA yogya che. Atmazaktine khyAla tathA dravyakSetrAdikano khyAla karIne prAraMbhadazAthI zivAjIe svarAjya sthApanAmAM je je suvyavasthAo karI hatI te kharekhara kSetrakAlAnusAre yogya karI hatI. pratApasiMharANAne kaI meTA hindu rAjyanI sAhAsya nahotI. keTalAka hindu AryarAjAe te pratAparANAnI viruddhamAM hatA. yuddhasAmagrIonI nyUnatA hatI ane mahArASTra karatAM bAdazAhone mevADa pAse hatuM tethI tenA taraphathI ghaNu hamalAo veThavAne pratAparANune prasaMga maLyo hato. zivAjInI yuddhanIti ane vyavasthAne pratApe svIkArI hatI te teNe je svarAjyasaMrakSA karI hatI tenA karatAM vizeSa prakAre karI zakata ema avabodhAya che. pratAparANAnuM kalaMkarahita kIrtimaya ane pratApamaya jIvanacarita che. je te samayanA rAjaputomAM tatsamayanI yuddhanIti pravatI hota te teo zivAjInA karatAM dezasaMsthAnI unnatimAM vizeSa bhAgyazALI banI zakata. rajaputo ane mAvalAonA svabhAvamAM phera hatuM. bannene parvatanI sahAya hatI, paraMtu Atmazakti ane vyavasthAmAM nyUnAdhikatA hatI ema saheje avabodhAya che. dravyakSetrakAlabhAve pratyeka manuSya pratAparANa ane zivAjInA caritrane mukAbale karavo ane Atmazaktine tela karI dravya kSetrakAlabhAve pratyeka kArya pravRttimAM pravRtta thavuM joIe. pRthurAja cehANe dravyakSetrakAlabhAve rAjyasthitinI surakSAne dIrghadraSTithI vicAra karyo hota to te gujarAtanA rAjAo vigerenI sAthe yuddha karIne nakAme AtmavIryane durupayoga karatA nahi. game tema karIne teNe aphaghAnIsthAna taraphathI AvatI svArIo aTakAvavAnA ja prayatna karavA joItA hatA, paNa te karI zake nahi. gurjaradeza bhUpati bhIma, abuMdagiri rAjA, mAlava deza bhUpati ane dilhIbhUpatie tatsamaye dezakAlAnusAre yathAyogya rAjyanIti pravRttine dIrghadraSTithI vicArI aikaya sAdhyuM nahi ane ulaTuM teo paraspara yuddha karI nirbala banI gayA, tethI teo bhaviSyanI AryasaMtatinI pragati karI zakyA nahi; e temanAmAM dezakAlAnusAre buddhi vaibhava ane hRdayanI uccatAnI tathA kSatriya karmavartananI For Private And Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 306) zrI karmayoga graMtha-savivecana. khAmI kahI zakAya. pRthurAja cauhANa, caMdra ane gurjaradhIze paraspara amuka sulehanA kelakarAvaDe aikaya sAdhI bhAratanI rakSApragati karavA prayatna karyo hota ane parasparanA vAMdhAo cUkavavA mATe eka heganI kenpharansa jevI samiti nImI hota to teonAM nAme sadA prabhu peThe pUjAta ane teo bhAratanI vidyA kaLAkIzalya vagere sarvanuM rakSaNa karI zakata. dravyakSetrakAlabhAvanuM pratyeka kartavya kAryamAM jJAna karavuM ane te kartavya kAryamAM Atmazaktino khyAla karI pravartavuM e sarvathI agatyanuM kArya che. emAM je vijayavaMta bane che te sarva kAryo karavAmAM svAdhikAra vijayavaMta nIvaDe che. pratyeka kAryanI pravRttinuM dravyakSetrakAlabhAve jJAna karavAthI AtmazaktipUrvaka te kAryo thaze vA nahi tene kharekhara khyAla Ave che. zAhabuddIne ane alAuddIne Arya rAjAo para svArIo karavAmAM svasainyazakti ane zatrupakSamAM Atarakalaha ane parasparanI IrSyAthI parasparane nAza thAya temAM Antaraprada vagerene paripUrNa vicAra karIne teoe yuddho AraMbhyAM hatAM ane gurjara deza vagere dezene tAbe karavAnI vyavasthAone sArI rIte jIne teoe gurja rAdi dezane sara karyA hatA. tatsamaye rAjaputa yuddhakalAne puNyane kAlAnusAre jANavAmAM pazcAt paDyA hatA temaja strI mATe yuddha, eka bIjAnI IrSyA, mojazokha, paraspara virodha, phATapuTa vagere durgaNonA saDAthI saDI gayA hatA ane temAM keTalAka uttama rAjaputa vIra hatA paraMtu durgaNane bhAga mATe havAthI kusaMpathI teo paDatI dazAmAM AvI paDayA hatA. musalamAne paraspara saMpIlA tathA yuddhakaLAmAM apramatta hatA tethI teoe Atmabhege AryAvartanuM Adhipatya meLavyuM-paraMtu teoe hindusthAnanA sarva lekanA dharmanI bAbatamAM alaga rahIne tathA sarvatra zAti prasarAya evA upAyamAM sadA tatpara thaIne dezakAlAnusAre sarva jInA udayArthe bhedabhAva rAkhyA vinA pravRtti karI hatI te teo AryAvartamAM dIrghakAlaparyanta rAjya karI zakata; parantu saguNavaDe brITIza sarakAranI peThe sarva prajAnuM zreya karavuM evuM virala nRpatione AvaDe che. briTIza sarakAre dravyakSetrakAlabhAva jANuMne ane aneka rAjAonAM rAjyonI vyavasthAne avabodhI je dravyakSetrakAlabhAve rAjyakAryAdi pravRttine aMgIkAra karI che tethI teNe akhila vizvamAM cakavarti padavIne prApta karI che ane teNe manabenI pragatine zikSaNadi pravRttithI uttama prabaMdha racyo che. sAdhuo sonuM teNe rakSaNa karyuM che. garIbamAM garIba manuSyane paNa kaI satAve nahi evA dravyakSetrakalAnusAre kAyadAo racyA che ane sarva bAbatene pahoMcI vaLavAnI sujanAopUrvaka suvyavasthAo racIne aneka sudhArAvadhArAo karyA che tethI tenA samAna anya koI rAjya hAla gaNAtuM nathI. brAhmaNa kSatriye vaizya ane zudroe AtmazaktinI talanA karIne paraspara ekabIjAnI pragatimAM sAMkalanA AMkaDAnI peThe saMbaMdhita thaIne For Private And Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra LI www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka kSaNa paNa pramAdI na rahevuM. ( 307 ) parasparopagrahaTaSTivaDe ekabIjAne upagraha karavAnI pharajathI baMdhAine dravyakSetrakAlabhAvAnusAre kanyakarmAMne AtmazaktinA anusAre karavAM joIe ke jethI vartamAna ane bhavadhyakAlamAM vyavahAra ane paramArthathI utkrAntinA krama akhaMDa rIte pravartI zake. A jamAnAmAM je dravyakSetrakAlAnusAra svakartavya pravRttimAM pazcAt rahyo te patita thaela jANavA. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdroe svAdhikArayeAgya svakartavyakAryoMmAM AtmazakitanuM jJAna karIne apramattapaNe utsAhathI pravatavu joie. paraspara vIryasaMghaSa NudvArA parasparanI avanati thAya evA vicAro ane AcArAnI carcA ane khaMDana maDanAthI dUra rahevu joie. vedadharmaprava kAnI sAme spardhAmAM jainAcAryAM jo paraspara eka zRMkhalAnA akoDAnI peThe saMbaddha thaine ubhA rahyA hota teA ane brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra varNamAM pUrve jainadharma pravartatA hatA tene dezakAlAnusAre dharma pracAraka suyeAjanAonI suvyavasthAAvaDe paraspara svasvayAgya kAryapravRttimAM vyavasthita thaine udAra aikaya bhAve pracAryAM hAta te teonuM rAjyasAmrAjya vyApArasAmrAjya vidyAsAmrAjya sevAsAmrAjya ane dharma sAmrAjyane vartamAnamAM catuvaNa mAM dekhI zakAta, je manuSyo pramatta thAya che tenA hastamAM koI paNa jAtanu pragatikara sAmrAjya rahetuM nathI evA acala vizvaniyama che; evu avabodhIne AtmazakitanA anubhava karI dravyakSetrakAlabhAvanuM jJAna karI svayAgya kavyakAnei suvyavasthA karIne karavAM joie. prathama kArya karavAnI cAre bAjuthI vyavasthA ane pazcAt kArya karavAnI pravRtti eja niyama sarvatra utkrAnti paMthane anusaranArA che. kAryavyavasthA mATe vartamAna jamAnAne anusarI briTIzo pAsethI ghaNuM zikhavAnuM che. te je je kAryAM kare che tenI jevA prakAranI vyavasthA kare che tene paripUrNa anubhava karavA joie. kArye vyavasthA mATe jeTaluM lakSya teTaluja kArya zIghra thAya che ema avabodhavuM. pratyeka kAryanI prathama vyavasthA karIne AjubAjunA kSetrakAlAdikanA sAnukUla pratikUla sayAgone dhyAnamAM rAkhI yathAzakti kArya karavAnI pravRtti seva !!! ke jethI saMsAravyavahAramAM aneka ThAkarAthI bacI zakAya ane kArya karavAno anubhava prApta thai zake. AryAvartamAM A pUrve suvyavasthApUrvaka pratyeka kArya ne dravyakSetrakAlAnusAre karatA hatA tenI sAkSI tarIke aneka pustakA vidyamAna che; parantu te zravaNu karI besI rahevAthI kai vaLatu nathI. vAteA kare kadI vaDAM thavAnAM nathI. dIsUtrI paNa hada bahAra na thavu joie. utsAhapUrvaka suvyavasthA karIne kArya karavuM, paNa nakAmA na besI rahevuM. nakAmA besI rahevAthI AlasyarUpa udhaI kharekhara manamAM utpanna thAya che ane tethI AtmAnI sazakatayeAmAM saDA pese che; tathA vyaSTi tathA samaSTinuM zreya sAdhI zakAtu nathI. ataeva suvyavasthA karIne kArya pravRttimAM eka kSaNa paNa nakAme na javA devA eja khAsa lakSyamAM rAkhavu joie. je manuSya svAdhikAre je je kAryo karavAnAM che te jANatA nathI ane jANatAM chatAM paNa suvyavasthAthI For Private And Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 308 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. kArya karatA nathI te manuSya deza ane komane eka bhArabhUta samAna jANavA. AtmazakitathI bahAranuM kArya paNa na karavuM joIe. bhale game tevuM uttama hoya paraMtu Atmazakita bahAranuM kArya karavAthI sva ane pArane kaze lAbha thai zakatuM nathI. temaja Atmazakita bahAranuM kArya karatAM svAtmAno nAza thAya che. atae mAramarA risAya ema vAkaya mUkavAnI jarUra paDI che. AtmAnI zakita jANIne kArya kara. dravyakSetrakAlabhAvathI pitAnI zakitane jANa ane svayegyakAryone niyamitakalAdi vyavasthApUrvaka kara ke jethI niyamita suvyavasthAthI Atmazakita pratidina vadhatI jAya. je je kAryo karavAnAM hoya teonAthI je je viruddha kAryo hoya teonuM paNa dravya kSetrakAlAdikathI jJAna prApta karavuM ke jethI pazcAt matisaMmehathI svAdhikAra viruddha kAryamAM avyavasthAthI pravRtti na thAya. uparyukta leka bhAvArthane aneka nAnI daSTithI avadhIne he karmagina ! ! ! suvyavasthAthI svAdhikAre kAryo kara. avataraNa-ahaMmamatvasaMsakAratyAgapUrvaka kartavyamAM sthira thavAnuM kathavAmAM Ave che. ahaMmamatvasaMskArA~styaktvA vijJAya cetnm| vArtAM varijJA, pravRtta have sthio mA !! 50 zabdArtha--ahemamatva saMsakAne tyajIne ane AtmAne jANIne tathA svakartavyane jANuM svakAryapravRttimAM sthira thA. vivecana-ahemamatvanA saMskArano tyAga kare te rAdhAvedha sAdhavAnA karatAM ananta guNa muzkela kArya che. AtmAnuM paripUrNa rana thayA pazcAt ahaMmamatvanA saMskArene tyAga karI zakAya che. saphaTikaratna samAna AtmA nirmala che. sphaTikaratnanI Agala rakatapuSpa dharavAmAM Avaze to tenI chAyA pelA sphaTikaratnamAM paDavAthI te rakta dekhAze ane kRSNavarSIya puSpanI chAyAge te kRSNa dekhAze. sphaTikamAM raktatA ane kSamatA e upAdhikRta che parantu TikAratnanI te nathI; taddhatu AtmA paNa sphaTikarananA samAna nirmala che, paraMtu rAgadveSanA pariNAme te rAgI kevI gaNAya che. AtmA vastutaH sattAe siddha samAna che paraMtu karmanA saMbaMdhe svabhAna bhUlI te paravastuomAM huM ane mArApaNAnI buddhi dhAraNa kare che paraMtu te brAnti che. bahirAtmabhAvathI ahaMmamatvanA saMskAro eTalA badhA AtmAnI sAthe saMbaMdhita thayA che ke AtmA je je jaDavastuomAM pite nathI temAM huM e pratyaya dhAraNa kare che. jainAgamaNie karma ane AtmAne anAdikAlathI saMyoga saMbaMdha che ane karmane saMbaMdha TaLatAM AtmA svayaM paramAtmA bane che For Private And Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir vidhavidha dRSTie kamanuM svarUpa jANavuM. ( 309 ). ane siddhasthAnamAM virAje che; pazcAt tyAMthI saMsAramAM janma jarA ane maraNanA cakamAM AvavAnuM thatuM nathI. jainaSTie bahirAtmA antarAtmA ane paramAtmA e traNa prakAranA AtmAonuM varNana karavAmAM AvyuM che. jyAM sudhI AtmA potAnuM svarUpa avadhI zakatuM nathI ane jaDavastuomAM Atmabuddhi dhAraNa kare che tAvat te bahirAtmA kathAya che. AtmA jyAre jaDacetananA tattvajJAnapUrvaka pitAnA samyakatvavivekathI Atmatatvane avadhe che tyAre te antarAtmA kathAya che. antarAtmA potAnA AtmAmAM sarvAnanta sukha vagere zaktine nirdhAra kare che ane te AtmAmAM paramAtmatva nizcaya karI antaramAM AtmatvanI zraddhA karanAra hovAthI antarAtmA thAya che. cAra ghAtakarmane ane aghAtI cAra evaM aSTakarmane kSaya karIne je zuddha thAya che tene paramAtmA kahevAya che. cAra ghAtIkarmane jeNe kSaya karyo che ane aghAtakarmane kSaya nathI karyo te bhavastha jIvanmukata paramAtmA kahevAya che ane jeNe sarvathA ATha kamane kSaya karI mukita sthAna prApta karyuM te siddha buddha paramAtmA kathAya che. jJAnAvaraNIya darzanAraNIya vedanIya mehanIya AyuSya nAma getra ane antarAya e aSTakamanI sAthe AtmAne anAdikAlathI saMga saMbaMdha thayo che. jJAnAvaraNIyAdi aSTakarmanI ekasone aThThAvana prakRti che. karmane prakRtibaMdha pradezabaMdha sthitibaMdha ane rasabaMdha e cAra prakArane baMdha avabodhavo; baMdha udaya udIraNuM ane sattA e cAra prakAre karmanuM svarUpa avadhavuM; karmagrantha kammapayaDI bhagavatI AcArAMga pannavaNA taravArthavRtti sthAnAMga samavAya; praznavyAkaraNa vagerethI jJAnAvaraNIyAdi aSTakarmanuM vizeSataH svarUpa apAya che. vedAntadaSTie saMcita kriyamANa ane prArabdha evA traNa prakAranA bhedanuM svarUpa bhagavadgItA, aSTAdazapurANa vagerethI avabodhAya che. vedAntadaSTie AtmA ane karmane saMbaMdha zuM che ? te avabodhavA mATe brahmasUtranAM sarva bhALe, bhagavadgItA, yogavAsiSTha, aSTAdazapurANa ane daza, aThThAvIza tathA ekasone ATha upaniSade avadhavAM joIe. vedAntadaSTie AtmA ane karmanuM savarUpa jANavA mATe zaMkarAcArya rAmAnujAcArya mAdhavAcArya ane vallabhAcAryanA racita granthonuM adhyayana karavuM joIe ane kaNada gatima kapila ane mImAMsakenA racelA granthanuM adhyayana karavuM joIe. cAra veda, upaniSado, purANa ane pazciAt thaela sAMkhyamata mImAMsaka kaNada pAtaMjala gautama vagerenA gra, zaMkarAcArya vagere AcAryonA gra, kabIramata, rAmAnandamata, liMgAyata, AryasamAja, brahmasamAja, prArthanAsamAja, thIosophIkala svarUpa avadhavuM joIe. bauddhadharmadraSTie AtmA ane karmanuM svarUpa darzAvanArA je je grantha hoya te te sarva granthanuM sUkSmajJAnadRSTithI manana karavuM joIe. mahamedana dharmaNie AtmA ane karmanuM je je svarUpa granthomAM lakheluM hoya te jANavuM joIe. yAdI dharmadaSTie AtmA-karmanuM jevuM svarUpa hoya tevuM jANavuM joIe. grIkadharmadaSTie ane IcchamAM prAcInakAlamAM pravartita dharmaNie AtmA ane karmanuM zuM For Private And Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only ( 310 ) zrI kama caiAga mAMtha-vivecana, svarUpa che? te samyag avamedhavu joie, khrIstidharma dRSTie AtmA ane karmanuM zuM svarUpa che te tenA pratipAdaka granthodvArA AtmA ane karmanuM svarUpa avadhavu joie. pArasIonA jatheAstanI dharmadraSTie tenA granthAmAM AtmA ane karmanuM kevuM svarUpa pratipAdana karavAmAM AvyuM che tenuM samyag svarUpa jANavuM joie. prAcInakAlamAM A vizvamAM je je dharmAM thaI gaelA hoya temAM AtmA ane ka saMbaMdhI zuM zuM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM te khAsa avakhAdhavu joie. AtmA ane karma saMbaMdhI je je dharmazAstromAM je je lakhavAmAM Avyu hAya te khAsa avamedhavu joIe. AtmA ane karma vagerenuM paripUrNa jJAna thavA mATe sarva danakArAnA tatsaMbaMdhI vicArAnuM madhyasthaSTie manana karavuM joIe, dharmazAstrodvArA AtmA ane karmanuM svarUpa avadhavAmAM kuladharAgaSTi, para parAmantavyadRSTirAga, pakSagrahitamantavyadRSTirAga, andhazraddhAgrahita STirAga vagere dRSTirAgAnA bhedone dUra karI AtmA ane karmasaMbaMdhI je je kaMi lakhavAmAM AvyuM hoya tene buddhigamya ane anubhavagamya karavuM joie. upagrahadRSTie sa dharmAMnA AcAryaMe jagane upakAra karavAne AtmA ane karmanuM svarUpa darzAvyu che tethI kAinA para tucchakArathI na avaleAkatAM teoe svabuddhie je je kama ane AtmAnuM svarUpa darzAvyuM che temAM kayA kayA aMze satyatva raheluM che ane kayA kayA aMze asatyatva raheluM che tenA paripUrNa sApekSAddhithI nirNaya karavA joie. AtmAnuM paripUrNa svarUpa avadhavAthI kanA yAge utpanna thaela ahaMmamatva saMskArone dUra karI zakAya che; ataeva upayukta aneka darzanakArAnI STicAe AtmAnu svarUpa avadhavu joI e. yogazAstrakAroe AtmAnI aneka siddhiyeA prakaTAvavA mATe je je upAye kathyA che te te upAyane Adara karavAmAM AtmAnuM vijJAna prApta karavu e Avazyaka kartavya che. AtmAne samyag avabodhyA pazcAt ahaMmamatva sa'skArAne mArI haThAvavAmAM vAra lAgatI nathI. AtmAne je jANe che te ahaMmamatvanA saMskArono nAza karI zake che. AryAvartamAM eka vakhata evA hatA ke Arco AtmajJAna prApta karIne vAstavika svAdhikAre kartavya kAryapravRttiyAne sevatA hatA. teo AtmAne jANavAmAM tathA anubhavavAmAM pakSapAta karatA nahAtA. sarva vizvapravartita dharmanA sAra e che ke AtmAmAM paramAtmatA prakaTAvavI. paramAtmasvarUpamAM lIna thaI javuM e ja chevaTanA satyasiddhAMta Thare che; ane zeSa te parivArabhUta jJAnasAmagrIe abhedhAya che. ataeva uparyukta zleAkamAM jaNAvyuM che ke--cetanane jANIne kAryapravRtti seva. jyAre tyAre AtmAne jANavAthI bAhya vastuodvArA prakaTatA ahaMmamatvanA saMskArAne dUra karI zakAze. jyAM huM ane mhAruM che tyAM prabhu nathI. jyAM huM ne mAruM' evA bhAva che tyAM mohavRtti hovAthI AtmAnA dharmanuM avalaMbana lai zakAtuM nathI, jyAM huM ane mhAruM che tyAM AtmA ane 95 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org He ahu'mamatvanA satkArAne tyAga. ( 311 ) paramAtmAnI jyotinuM dvAra badha che ema avaLeodhavuM. tyAM huM ne mAruM che tyAM AtmA nathI arthAt tyAM rAgadveSa che. huM ane mArUM evI dRSTithI jyAM svaparane dekhavAnuM thAya che tyAM dviArA paramAtmaprakAza avalokI zakAtA nathI. huM ane mArUM evI vRttinA saskArAne haDAvavAne mATe AtmAne jANavA joie. huM ane mhArUM' evI vRttinA sa MskArAnI pelIpAra rahelA AtmA jyAre jJAnava anubhavagamya thAya che tyAre AtmA je je mana vacana ane kAyAvaOM kAryAM kare che temAM ahaMmamatvanA sauMskArone pragaTAvI zakata nathI. je ahaMmamatvarUpa sphuraNA che te vastuta: AtmA nathI ane ahaMmamatvanI mehasphuraNAone jyAM sarvathA vilaya thayA bAda AnandacAtinI jhAMkhIne anubhava thAya che te ja AtmA che evA jyAre pirapUNa anubhava thAya che tyAre koI paNa kArya karatAM ahaMmamatvanA saMskAre navA pragaTAvI zakAtA nathI ane pUrve je je ahaMmamatvaviziSTa sa`skAro prApta karelA hoya che te sarve kSaNe kSaNe manda paDI sarvathA naSTa thaI jAya che. vAdaLAMomAMthI sUryanAM kiraNAne prakAza paDavA mAMDe che ke turata vAdaLAMe vikharAvA mAMDe che ane sUrya kiraNAvaDe sarvatra prakAzI zake che; pazcAt kiraNA te vAdaLAMvaDe DhaMkAI jatAM nathI. karaNA te AtmajJAna samAna che ane vAdaLAM te ahaMmamatva sa'skArarUpa che, AtmajJAnarUpa karAvaOM ahaMmamatva sa'skArarUpa vAdaLAMone vikherI zakAya che ema vastutaH avadhavuM. kiraNA te vAdaLAM nathI tema AtmA te ahaMmamatva sauMskArarUpa nathI. ahaMmamatva saMskArathI bhinna evA AtmAne jyAre spaSTapaNe avaleAkavAmAM Ave che tyAre bAhyaka vyakA mAM ahaMmama evA pratyaya kayAMthI thaI zake ? arthAt na thai zake. mana vANI ane kAyAnA ceAgathI jyAre AtmA bhinna che ane e AtmA nathI te bAhya vastuomAM ahaMmamatva sauMskArA kayAMthI pragaTI zake ? bAhya kanyakAni karavAmAM Ave ane mhArUM hArUM evA zabdavyavahAra karavAmAM Ave tApaNuM kartavyakAryAMmAM ahuMmamatva pariNAma na heAvAthI temAM baMdhAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI zakitayApara ahaMmamatva saMskAronA lepa lAgI zakatA nathI. anAdikAlathI ahaMmamatvapariNAmanA saMskArA paDelA hAya che te AtmajJAnavaDe ja TaLe che evA anAdisasiddha niyama hAvAthI pratyeka manuSya AtmAne jANI ane ahu'mamatva sa`skArono tyAga karI kanyakAmAM pravRtta thavuM joIe. jJAnI zikSA Ape che ke tuM peAtAne jANa; jyAM runI Atamatattva ciDhyo naDhi, tyAM hatI sAdhanA sarva tUTI ityAdi mahAtmAonAM vacanAvaDe avaedhI zakAya che ke AtmAne jANIneja ahaMmamatva sauMskArAne dUra huDAvI zakAya che; ata eva AtmAne jANI ahaMmamatva saskArone haThAvI je je svAdhikAre mana vacana ane kAyAddhithI kanyakAryo hAya te karyA kara !!! ahaMmamatva saMskArAne haThAvyA pazcAt ahaMmamatvavRttirahitapaNe kartavyakAryAM thayA kare che ane samAM rahIne jalathI nahi Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 312 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. bhIMjAvAnI AtmAnI dazAne prApta karI zakAya che tathA kArya karatAM nivRtti anubhavI zakAya che. he manuSya ! tuM ahaMmamatvanA sauMskAra ane vicArAne haThAvIne Atmika pragatikAraka pravRttimAM pravRtta thA. kadApi tuM amamatva saMskArAne sevIza nahi. tu siddhabuddha paramAtmAne badhu che, avvA lo pamavvA AtmA te paramAtmA che. ahaMmamatva saMskArAne hRdayamAM na pADavA e hArA hAthamAM che. vedAntadarzanI mahAtmA svAmI rAmatIrtha udArabhAvathI ahaMtvabhAvanuM zubhavatuMla jevuM darzAve che te pramANe ahutvabhAva vinA rahevAya te te pramANe zubhAgrahavRttine sevA. te kathe che ke-sarvAda saMsthA: ji bhAratasthA jAnIta yUyaM hRdayaM madIyaH AryAH samastAH pathavarNabhinnA na bAndhavAH vimeya te phyuH sarva bhAratasaMsthAe che te tame jANA ke mArU hRdaya che. pathavaNuMbhinna evA samasta Ape. bAMdhavA nathI parantu te te ApyuM te huM chuM. AvI svAmI rAmatInI zubha ahaMbhAvanA che. ahuMmamatvavRttiyAne azubhamAMthI TALI prathama zubhamAM lAvavI ane pazcAt ananta AtmasvarUpamAM laya karI layalIna thai javuM. aha ane mamatvabhAvanAne vyAvahArika zubhamAnI sAthe dhArmika zubhamArgamAM laI javI ane ahaMmamatvanI zubhabhAvanAmAM laghulaghu vartulA hoya tenAM mahAvatulA karavAM. jemake putra te huM, mAkhApa te huM, strI te huM, putrI te huM, ghara te hu, kuTumba te hu, mallA te huM, gAma te huM, nagara te huM, nAta te huM, samAja te huM, saMgha te hu, deza te, sarva prANIe te huM, sarva manuSyA te huM, sarva brahmAMDa te huM evI rIte zubha avRttine anukrame vadhAravI ane tene ananta AtmasvarUpamAM astinAstinee zamAvI devI. kuTuba te mhA, jJAti te hArI, gAma te mhA, nagara te mhA, samAja te mhArA, deza te mhArA, samagra vizva te hArUM, ema anukrame mamatvabhAvanAnuM zubhamA dRSTie vartula vadhAratAM vadhAratAM eTalA sudhI vadhAravuM ke sarva jagat ema sarvane mhArU mAnIne astinAstikpa ana MtadharmanI mamatvanI bhAvanAne ananta AtmAmAM zamAvI devI ane pazcAt ananta vartula rUpa banela ahaMmamatvane AtmAnA ananta zuddhadharmamAM bhasmIbhUta karI devu. ahaMmamatvane! tyAga karIne je kAyAgI na banI zake teoe prathama anaMta vartulabhUta anela azubha ahaMmamatvanA pirahAra karavA mATe prathama zubhaahaMmamatvabhAvanA vartulanI anukrame vRddhi karI tene ananta vartularUpa karI pazcAt mamatva arhattvanA anantavalane ananta zuddha svarUpamAM zamAvIne tenuM ahaMmamatva dUra karI devu. A pramANe prayatnathI karmayAgI banI zakAze, game te mArga grahIne azubhaahaMmamatvanA saMskArAnA tyAga karI je sthitimAM je je kAryo karavAnAM che temAM sthaya dhAraNa karIne pravRtta thavuM joie. zubhAhuMmamatvabhAvanAnuM... anantadRSTimaya vartula dhAraNa karIne amuka svAdhikAre maryAdita kanyakArya pravRtti sevatAM azubhamAM hApha', For Private And Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "vasudhaiva kuTumbakama"nI bhAvanA kayAre thAya ? ( 313 ). baMdhAvAnuM thatuM nathI. ane saMkucita vicAro vaDe svaparane hAni pahoMcADI zakAtI nathI. AtmAne ananta astidharma ane ananta nAstidharmavaDe yukata sApekSapaNe avabodhatAM ahaMmamatvanAM kSudra azubha ahaMmamatva vartule te kSaNamAtra paNa hRdayamAM vAsa karavAne zaktimAna thatAM nathI ane kriyAmAM paNa zudra azubha vartunI pravRtti dekhAtI nathI. temaja hRdayamAM navIna ahaMmamatvanA saMskAro paDatA nathI. AvI dazA kharekhara AtmAnuM anekAnta svarUpa jANavAthI bane che. aeva uparyukta zlokamAM vizAya vetanam cetanane jANIne pravRtta pravRttimAM tuM sthira thA ! ! ! ema je kathavAmAM AvyuM che te yuktiyukta savizvahitakAraka siddha kare che. AtmAnuM svarUpa avadhavAthI anantadaSTi thavAthI saMkucitaSThidvArA je je mato ane je je AcAro bAMdhavAmAM AvelA hoya che ane tethI je je kaSAye sevavAmAM AvelA hoya che te te sarve (jema svamamAMthI jAgrata thayA bAda svamanI bAjI naSTa thAya che tema ) saMkucita vicAro ane saMkucita pravRtti kSaNamAM naSTa thaI jAya che. temaja sarva jaganA sarva vicAro ane AcArone anantajJAnaSTinI sApekSatApUrvaka jANavAthI azubha ahaMmamatva kadAgraha kaleza ane manamAnyatA vagere kaMI rahetuM nathI. je manuSya je je vicAro ane pravRtti kare che temAM teo teonI daSTinA anusAra kare che. teo jyAre anantajJAna vartularUpa AtmAmAM AgaLa vadhaze tyAre teo svayameva saMkucita vicAro ane AcArathI haThaze ane svAdhikAre svapravRttimAM azubha ahaMmamatvane tyAga karIne pravartaze. AtmajJAnI azubha ahaMmamatvavRttithI vizvabagIcAnA koI paNa bhAgane nAza karavA prayatna karatuM nathI. azubha ahaMmamatvabhAvanA TaLavAnI sAthe zubha ahaMmamatvabhAvanA khIle che ane tethI vasudhA kuTum vasudhA-kuTuMba evI bhAvanA jAgrat thAya che. AtmajJAnanuM ananta jJAnavarsela vikasavA lAge che tyAre janmadeza te mahAro e bhAva jAgrasta thAya che. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zuddha kema e mArI che e bhAva jAgrata thAya che. eziyA yuropa AphrikA amerikA ane osTreliyA deza mAre che evI bhAvanA jAgrata thAya che. pazcAt sarva vizva hAruM evI bhAvanA jAgratuM thAya che tethI hRdayanI vizAlatAnA vartelamAM vRddhi thAya che. jJAti te huM, dharma te huM, deza te huM, yuropa, AphrikA, amerikA ane AsTrelIyA te huM evo bhAva jAgrat thAya che, ane sarva vizva te huM evI AtmAnI vyApaka bhAvanA jAge che. pazcAt akhila brahmAMDo te huM evo bhAva jAgrat thatAM keInuM azubha karavAnI vRtti thatI nathI paraMtu pazcAta azubha karavAnI vRttine tyAga karIne tyAgI banI zakAya che. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudra te huM e zubhADuMbhAva jAgrat thatAM cAre varNana zubha sevA karavAnuM sarvasvArpaNa karavAmAM IzvaranI tulya udArabhAvathI pravRtti 40 For Private And Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 314 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. thAya che. sarva vizvavartija te huM evI zubhavRttivaDe AtmA sarvatra zubhabhAvamAM vyApaka thatAM sAtvika guNI mahAprabhu banI zake che. zubhamamatva azubha ahaMbhAvane upara pramANe je khIlavIne kAryagI bane che te dharmasevA kemavA sArvajanikahita sevA rAjya sevA kSAtrakamasevA vidyAkarmasevA vidyAvyApAra hannarakaLA sevA zUdrasevA dezasevA sAdhusakhtasevA. prabhusevA, gurusevA, kuTuMbasevA ane gurUjanasevA, vagere aneka sevAone AdaravAne zakitamAna thAya che ane karmayogI banIne game tevA saMyegomAM UMce caDe che; parantu karma. gathI bhraSTa thaI kadApi pAchaLa paDato nathI-patita thato nathI. mAtAnI sevA karavI te mAtRyajJa che. svavinayavicAra pramANe pitAnI sevA karavI te pitRyajJa che. pazuonI sevA karavI te pazuyajJa che. paMkhIonI sevA karavI te pakSIyajJa che. vRSabhenI sevA karavI te vRSabhayajJa che. gAyonuM sevA dvArA khAnApAnAdithI rakSaNa karavuM te yajJa che. atithinI sevA karavI te atizayajJa che. gurunI sevA karavI te judAza che. sarva jIvonI rakSA karavI te sarSanI vaya jANo. dezanI tana mana dhana ane vANI vaDe sevA karavI te rerAza jANo. rAjyanI tana mana ane dhana vaDe sevA karavI te rAjyayajJa avabodha. kSatriyonI temanI ucca dazA mATe tana mana ane dhananuM svArpaNa karI sevA karavI te kSatrA yajJa jANa. brAhmaNanI vidyAvaDe unnati karavA tana mana dhanAdi arpaNapUrvaka sevA karavI te brAhmaNa yajJa jANavo. vaizyanI vyApAra kRSikalAdinI vRddhi mATe tana mana dhanAdi vaDe rahevA karavI te vaizya yajJa jANu. zUdronI jJAnAdi guNo vaDe uraca sthiti karavA mATe tana mana ane dhanathI sevA karavI te zUdra yajJa jANa. sAdhuonI tana mana ane dhanathI sevA karavI te sAdhu yajJa avadha. sAdavIonI mana vacana ane kAyA ane dhanAdivaDe sevA karavI te sArtha yajJa morava avadhe. zrI mahAvIra prabhunA pitA siddhArtha rAjAe mahAvIrasvAmI jamyA tyAre aneka dharmayajJopa prabhupUjAo karI hatI. vidyArthionI sevA karI temane sahAya ApavI te vidyArthI yajJa jANo. regIonA roganAzAthe teonI sevA karavI te rogI yajJa jANa. ane kanyAo strIo vidhavAo ane anAtha vagerenI sevA karavI te te te nAmanA yajJa jANavA. zAhaMbhAvane je paripUrNa khIlavIne sarva vizva-te huM evA bhAva upara Ave che te rAjA cakravarti ane karmayegI banavAne adhikArI bane che. vyAdhra siMhane sthApatyapara mamatva ahaMbhAvanA che te te anyane nAza karIne svApatyanuM udara bharaze paraMtu sthApatyane nAza karaze nahi. ulaTuM ahaMbhAvathI sthApatyane svarUpe dekhaze. krUra prANIone paNa ahaMmamatvabhAvathI svApatyanuM cAritra khIle che to zubhAraMbhAvathI kuTuMba mitra deza prAMta khaMDa brAhmaNadi cAra varNa ane cAre khaMDanA manuSya vagerene je manuSya "huM chuM" evuM mAne che te teone nAza karI zakaze nahi paraMtu teonI aneka prakAranI sevA bajAvaze tethI te rAjA banatAM dazamo dikapAla For Private And Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir izvarabhakti eja janmanI saphaLatA. ( 315 ) banI zakaze. pitAnA hRdayamAM je sarva vizvane-sarva vizva te huM chuM evA bhAvathI dekhe che te vizvanuM azubha karaze nahi ane mAtRdaSTithI sarva vizvanuM saMrakSaNa karaze. sarva vidhavatiM manuSya vagerenA zreyaH mATe te sarvasvArpaNarUpa mahAyajJane sevaze. athavA sarvasvArpaNarUpa mahApUjAne sevaze. hAlamAM brAhmaNa kSatriya vaizya ane zraddhonI paDatI thaI che tenuM kAraNa e che ke pratyeka manuSya sava vaNene ane sarva dezanA manuSyane pitAnA rUpa dekhI zakato nathI tethI azubha mamatva ane azubha ahaMvRttino dAsa banIne pitAnI ane vizvanI avanati karI zake che. sarva che te huM evI zubhahaMbhAvanAthI rantvo jIvAnAm e sUtrane bhAva vicArIne sarva jIvonI saMrakSAdi sevA karavAmAM Ave te sarva vizvarUpa pitAne AtmA banatAM AtmAnA anantavartulane pAra pAmI zakAya che. AtmajJAna pAmIne AtmAne avabodhI azubha ahaM mamatva saMskArone haThAvI zabhANuM mamatvabhAvane vyApakaSTie vyApakarUpamAM khIlavIne saMkucita vicAro ane AcAro ke jethI svAtmAne ane jagatane hAni thAya che teone tyAga karIne kharekhara tyAgI banIne tyAgamArganA anantavartelamAM praviNa thavuM joIe. AtmajJAna prApta karIne sarvavizvavarti che te huM evo bhAva dhAraNa karIne karmayegI banatAM A vizvanA kharekharA pUjArI banI zakAya che. je manuSya A vizvane uparyukta sevAvaDe pUjArI bane che te kharekhara A vizvane zubha paramezvara bane che, vA paramezvarane pratinidhi bane che. je manuSya sarva vizvajIvone pitAnA AtmasamAna mAnIne vA sarva vizvavartijIvo teja huM chuM evo bhAva dhAraNa karIne vizvanI sevA kare che teja AtmAne jANe che ane teja AtmAnI prabhutA jANe che ema avabodhavuM. sarva vizvavartio hArA athavA sarva vizvavarti che teja huM-e zubha ahaMmamabhAva pragaTavAthI cha javanikAyanI rakSA karI sarvanuM zreya sAdhI zakAya che. azubha ahaMmamatvathI dezamAM aneka yuddho pravarte che ane pratyeka manuSyanA hadayamAM paramAtmA rahelA che evuM avabodhyA chatAM tene nAza karAya che. zubhamamatva ane ahaMbhAvanA jagajIne piSanArI che. vizvarUpa bagIcAnI rakSA karavAne ane puSTi karavAne zubhADuMbhAvanA mAlInA samAna vA jalanA samAna upakArI che. AtmajJAna vinA zubhAraMbhAvanAthI manuSya vimukha rahIne svArtha mATe rAkSasa banIne vizvavarti chane aneka prakAre hAni pahoMcADI zake che. ananta vizvavyApaka evI zubhamamatva ane ahaMbhAvanA jenAmAM che te sAtvikaguNa saguNa izvara thayo che ema avabodhavuM ane azubha zubhamamatvAlaMbhAvanA rahita thaIne je svAdhikAre prArabdhAdithI kartavya kAryo kare che te nirguNa jIvanta mahAtmA vA Izvara thaye che ema avabodhavuM. evA saguNaniNa jIvaMta IzvaranI pUjA sevA bhaktinI prApti e ja kharekharI manuSyabhavanI saphalatA avabodhavI. anantavartularUpa zubhamamatva ane ahaMbhAvane karIne For Private And Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 316 ) zrI krarmAMcAga graMtha-vivecana. pazcAt teone ananta zuddha AtmasvarUpamAM lIna karavA ane pazcAt ahaMmamatva bhAvathI rahita thaI nirahe bhAvathI sarva jagatane peAtAnA rUpa syAdvAdaraSTithI ananta astidharma ane annata nAstidharmanI apekSAe mAnIne AtmAmAM-piMDamAM jagat arthAt brahmAMDane anubhavI sarvatra sarva khAkhatAmAM AtmAne niHsaMga nirlepa mAnI svAdhikAre kanyakAryAMmAM pravRtta thavu.... satra nira'bhAvathI vartavAnI AtmadazA pragaTa thAya che tyAre svayameva zubhamamatvAha bhAvanA nAza thAya che ane evI dazA yAvat na Ave tAvat te zubhA bhAvamAM rahIne AtmAnI paramAtmatA thAya evA guNasthAnakaseApAna para AtmAne caDhAvIne chevaTe paramAtmadazAnA ucca zikhara para AreAhAvI vaLAvAnI pharaja pUrI karavA pachI zubhAhu bhAva svayameva TaLI jAya che. AvI zubhADu bhAvanAnuM svarUpa jANavA mATe AtmajJAna prApta karIne kartavyakamAM pravRtta thavAnI jarUra che. AtmAne jANIne je manuSyA kanyakAryomAM pravarte che tee AtmAnI uccadazAthI game tevA saMcAgAmAM patita thatA nathI ane teo anukrame azubhamamatvAha bhAvane tyAga karI zubhARs'mamatvane AdarI pazcAt sarvathA zubhAzubhAhumamatvabhAvathI mukta thai jIvanmukta banI prArabdhakarma cukavavAne zeSa kartavyakAne kare che. he manuSya ! upara pramANe ahaMmamatva saMskAra ane ahaMmamatvavRttiyAne avabodhI azubhamAMthI zubhamAM AvI pazcAt AtmAnA ananta jJAnavartulamAM praviSTa thai saMkucita rAgadveSakAraka laghuvartulAne tyajI ananta vartulamaya banI svAdhikAre kartavyakA mAM sthira thA, avataraNu----sukhadu:khaprada sayeAgone vicArI vijJakATi sahavApUrvaka kartavyakArya pravRttine kathavAmAM Ave che. . oNza: zarmaduHkhapradAn sarvAn, saMyogAn tAn vicArya ca / kAryamAdRtya pazcAt tvaM mA muJca vighnakoTibhiH // 51 // LE 51 zabdArtha-sukhaduHkhaprada sasayAgAnA vicAra karIne kArya karavu joIe. kA AdarI vijJakeTiothI paNa pazcAt tuM kArya ne nA muka! ! ! For Private And Personal Use Only bhAvArtha je je svAdhikAre kAryAM karavAmAM Ave te te kAryAM karatAM sukha duHkhaprazna sarva sacagAnA vicAra karI jovA. amuka kArya karatAM sukhanA saMceAgo kayA kayA che ane amuka kArya karatAM duHkhanA saMyogo kayA kayA chete AjubAjunA kSetrakAla saMbadhita sacegA parathI vicAravuM. amuka kArya karatAM sukhanA saMcAgA kayA kayA che ane te prApta karavAnI mhArAmAM zakti khIlI che ke kema ? tenA vicAra karavA temaja amuka kAya Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ST kSetraphAlAnusAra vicAraNA karavI. ( 317 ). karatAM dukhaprada saMyogo kayA kayA che tene vicAra karI che. duHkhaprada saMyoge kaI kaI vakhate kayA kayA kSetrane pAmI kAryapravRttimAM prApta thaze tene dIrdhadaSTithI ekAntamAM vicAra karo ane sukhaprada saMvego kayA kayA kSetre kayA vakhate prApta thaze ane kevA prayatna prApta thaze tene kAryapravRtti pUrve sthiradaSTithI vicAra kare. sukhaprada saMge ane duHkhaprada saMge vartamAnamAM kyA kSetranA anusAra kyA kyA che ane bhaviSyamAM kayA kSetrane pAmI kevI rIte prApta thaze tene dIrghadraSTithI vicAra kara. vimalazAhe bhImadeva solaMkI pratikUla thayuM che ema jANa teNe sukhaduHkhaprada saMyogane vicAra karyo. vimalazAhane pATaNamAM kAryapravRttimAM duHkhaprada saMge vizeSa jaNAyA tethI temaNe sukhaprada saMge kayAM prApta thaze tene vicAra karyo. caMdrAvatImAM sukhaprada saMyoga maLaze e teNe nizcaya karyo ane caMdrAvatImAM gayA. tyAMnA paramAra rAjAne dUra karI svayaM AburAjanI caMdrAvatInA rAjA banyA. haLave haLave vimalazAhe aneka yuddho karIne rAjyanI sImA vadhArI. amuka oNracha bAdazAha sAthe yuddha karyuM ane AbujIpara siddhAcalajIpara tathA kuMbhArIyA ke jene pUrve ArAsaNanagarI kaviAmAM AvatI hatI temAM jinamaMdira baMdhAvyA; aneka upAzraye baMdhAvyA. vimalazAhe dukhaprada saMga ane sukhaprada saMyogone kSetrakAlAnusAre vicAra na karyo hota ane pATaNamAM ja rahyA hota te te naSTa thaI jAta. temaNe sukhaprada saMgo ane duHkhaprada saMyego kayA kayA che ane kSetrakAlAnusAra kayA kayA che teno viveka karIne sukhaprada saMyego jemAM che evI caMdrAvatIne pasaMda karI. vastupAla ane tejapAla e be baMdhuoe duHkhaprada saMyogo ane sukhaprada saMvegone vartamAnakAla ane kSetra saMbaMdhe vicAra karIne teo dhoLakAmAM vAghelAnA rAjyamAM gayA ane sukhaprada saMgenI anukUlatA dekhI tyAM pradhAna thayA tethI teo sukhI thayA. vastu pAla ane tejapAle AbujI siddhAcala vagere sthAne jinamaMdira baMdhAvyA che. teoe aneka yuddhomAM netA banIne jaina kSatriya varanI zobhAne prakAzita karI hatI. vastupAle sADIbAra yAtrA saMgha kADhIne karI hatI. vIramadeva ane vizaladevanA nAmanI sAthe ane jainamanA ItihAsanI sAthe vastupAla ane tejapAlanuM nAma sadA kAyama raheze. vastupAle ane tejapAle sukhaduHkhaprada saMyogono vicAra karI sukhaprada kArya pravRtti AraMbhI hatI tethI teo sukhI thayA. kumArapAlarAjAe sukhaprada ane duHkhaprada saMyogane vicAra karIne rAjyagAdI parabesavAno nizcaya karI rAjyalagAma hAthamAM lIdhI ane duHkhaduHkhaprada saMgone dUra karI gurjara dezanuM samyaka paripAlana karyuM. IMglAMDanA rAjA rIcaDe sukhaprada saMgono vicAra karIne rAjyakArya pravRtti sevI hatI. sukhaduHkhaprada kayA kayA saMyege che teno paripUrNa je manuSya vicAra karatA nathI te manuSya duHkhaprada saMgone haTAvI sukhaprada saMgone prApta karI zakto nathI. AryAvartamAM lagabhaga behajAra varSathI sukha duHkhaprada saMyogone For Private And Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (318 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. jANavAnI ane tene vicAra karavAnI AryonI buddhimAM mandatA AvI tyArathI teonI karmapragatimAM vidyAkarmapragatimAM vizvakarmapragatimAM ane zudrakarmapragatimAM hAni pahoMcI, tethI teo svadezonnati karI zakyA nahi ane paradezIonI svArIothI kacarAI ardhamuvA jevA thaI gayA. game te dezanA manu hoya paraMtu jyAre teo sukhaduHkhaprada saMge kyA kyA kSetrakalAnusAre che tene vicAra karatA nathI tyAre teo duHkhathI tapta bane che. raTale paNa tenAM pAsAM badalIne rokavAmAM nathI Avate to te baLI jAya che tema manuSya paNa pitAnI sukhaduHkhaprada saMgabAjuono vicAra karIne pravRtti nathI karI zakatA te te aneka prakAranI hAnine prApta karI zake che. dezane rAjAne prajAne kemane gRhasthane ane tyAgIne sukhaprada ane duHkhaprada kayA kayA saMyogo vacce ubhA rahevAnuM thayuM che teo pite je te nathI jANatA te te adhanI peThe anyanI kRpApara jIvavAne lAyaka banI zake che. duHkhaprada saMgone jANavAmAM Ave che te tene haThAvI zakAya che ane sukhaprada saMgane prApta karI zakAya che. manuSya tAvaDImAM jema roTalInuM pAsuM badalAya che tema duHkhanA saMgathI parAmukha thaI sukhasaMga tarapha vaLavuM joIe. je kSetrakAle duHkhaprada saMgane nAza thAya ane sukhaprada saMge prApta thAya evI kSetrakAle kAryapravRtti AraMbhavI joIe. pArasIoe duHkhaprada IrAnadezanI te vakhatanI sanI sthiti avalokI tethI teo irAnamAMthI nIkaLI hindusthAnamAM AvyA tethI teo svadharmanuM astitva ane svadharma kemanuM astitva saMrakSI zakayA. bauddho ane ane hinduonA samayamAM pitAnI kemanuM ane potAnA dharmanuM astitva na rahI zake evA duHkhaprada saMgone dekhI teo tIbeTa cIna brahmadeza tarapha prayANa karI gayA. kahevAne sArAMza e che ke sukhaprada saMyege jyAre pratikUla banI duHkhaprada saMyogarUpe banyA tyAre teoe anya dezamAM svadharmanuM astitva jALavyuM. dareka kemane dareka jAtane vicitra ghaTanAo ane dezanI vicitra ghaTanAomAMthI pasAra thavA vAraMvAra sukhaprada saMgenA anusAra badalAvuM paDe che. gujarAtanA keTalAka jainee eka saikA lagabhagathI rasukhaduHkhada saMyogane vicAra karIne dakSiNadezamAM vyApArArthe pravRtti karI che ane teo punA ahamadanagara mAlegAma dhuLIyA vageremAM sukhI thayA che. koIne koI kSetramAM ane kaI kAlamAM puryodaya thAya che. pAlInA raMka zeThe vallabhIpuramAM prayANa karyuM ane tyAM teo karaDAdhipati banyA tAtAra vagere jAtanA lokee hindusthAna para svArIo karI ane teo AryadezanA svAmI banyA. Araboe hindusthAna para svArI karI jethI teo sukhaprada saMjogone prApta karI zakyA. ilAMDanA leke amerikAmAM gayA ane tyAM teo sukhI banyA. amuka manuSya amuka kSetramAM pApakarmathI duHkhanA sagavaDe pIDAya che ane te je anya kSetramAM jAya che te punaH duHkhI raheto nathI paraMtu sukhanA saMge prApta karIne sukhI bane che. For Private And Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sukhanI pAchaLa du:kha raheluM che. ( 319 ), mAravADa sthaLI vagerenA ghaNA jaine karNATaka, baMgAla vageremAM vyApArArthe gayA ane hAla teo tyAM sukhI thayA che. keTalAka jaine IMglAMDa kAnsamAM vyApArArthe gayA che ane tyAM teo sukhI thayA che. jenonA tIrthakare pUrve adhyA baMgAlamAM janmyA hatA ane jaine magadhadeza vagere dezamAM karenI saMkhyAmAM hatA; tenA sthAne hAla tyAM mUlasthAyI jAta tarIke jene nathI ane gujarAta mALavA mAravADa kAThiyAvADa kaccha tathA dakSiNa tarapha jainonI vizeSa saMkhyA che. jainoe sukhaduHkhaprada saMvegone paripUrNa vicAra na karyo tethI teo sattA lakSmI vidyA ane saMkhyAmAM ghaTatA ghaTatA ardhagatinA mUlasthAnaparyanta AvI pahoMcyA. brAhmaNoe kSatrie vaizyae ane zudroe sukhaduHkhaprada saMgane paripUrNa vicAra na karyo tethI teo avanatinA yajamAna banyA che. have te Aryo jAgo-tame kevA duHkhI thayA che-tamArI mAnasika vAcika ane kAyika zakitathI keTalA badhA bhraSTa thayA cho tene vicAra kare. Alasya kusaMpa vaira irSyA saMkucita rUDhIo ane saMkucita dRSTithI tame gherAI gayA che tene vicAra karo. tamArA pUrvajonI unnatine-kItine have gAIne tathA tethI abhimAnI banIne besI rahevAno samaya nathI. jAgo jAgo jaldI jAge. IrSAdi dukhaprada saMgenI mAyAjALane dUra karI nAkho. Alasya, vaira, IrSyA ane ajJAna eja duHkhanA aMgo che. tamAruM bhaviSya tamArA hAthamAM che. pUrvanI jAhojalAlInI yAdI karIne have ravAthI kaMI vaLavAnuM nathI. have to mana vacana ane kAyAnI zakita keLavIne briTIza rAjyanI zAMtimaya chAyAmAM rahI pragatikAraka pravRttimArgamAM AgaLa vadhe. subhAgyame tamArI unnati karavA ane tamArI A ughADIne zubha mArge caDhAvavA mATe briTIzarAjyanI sthApanA thaI che tene lAbha laIne dareka bAbatanI pragati karavAmAM pazcAt na rahe. dukhaprada saMyoga karatAM iMglIza sarakAranA rAjyamAM Ane sukhaprada saMyogo ghaNuM che. tamane briTIze pravRttimArganA guruo maLelA che temanI pAsethI aneka vidyA vinayathI meLavavI joIe. sarva prakAranI keLavaNuM prApta karIne duHkhaprada saMgone sukhaprada saMyogarUpamAM pheravI nAkhavA joIe. bAlalagnane baMdha karavAM joIe. svAzrayI ane AtmabhegI banyA sivAya deza koma vA dharmano udaya thaye nathI, thato nathI ane thavAnuM nathI. aeva svAzrayI ane AtmabhegI banI duHkhaprada sogone kAryapravRttimAM pravRtta thaIne-dUra haThAvavA joIe. kaI paNa AtmonnatikAraka kAryane prAraMbhatAM dukhaprada saMyogo ane sukhaprada saMyogane tapAsI levA ane te benI vacce ubhA rahIne kevI rIte kAryapravRtti AraMbhavI teno viveka karI levo. kAryapravRttimAM kenA konA taraphathI du:khaprada saMgo UbhA thavAnA ane kenA taraphathI sukhaprada saMgomAM madada maLavAnI-teno prathamathI nizcaya karI le ane potAnA Atmabala upara TakI rahevAne anubhava karIne kAryapravRttimAM pravRtta thavuM. pitAnI cAre bAjunA For Private And Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 320 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. 5 sukhaduHkhakAraka sayAgAnA upayoga rahetAM kAithI vaMcita thavAtuM nathI ane temaja sadA sAvaceta rahevAya che. sukhaprada saMcAgAnI sAthe du:khaprada saMyeAge rahelA hoya che. divasa pazcAt rAtri thAya che. sukhanI pAchaLa du:kha rahyuM che. jagamAM jema bAhyasukhanAM sAdhano ghaNAM che tema duHkhanAM sAdhanA paNa ghaNAM hoya che. je manuSya sukhasAganuM phakta bhAna dharAve che ane du.khasayAgAne vismarI jAya che te duHkhanA sayAgonA sAme upAya laI zakatA nathI ane tethI te duHkharUpa yamanA pAsamAM sapaDAi jAya che. peAtAnI AjubAju du:khanA saMcAgeA keTalA che tenuM bhAna thavAthI tenA sAme kAryapravRtti samaye TakI rahevA mATe je je upAyeA ghaTe te levAmAM Ave che ane apramatta banIne kAryapravRtti prAraMbhI zakAya che. du:khanA saMyogonI sAme thavA mATe manuSya pratidina apramatta rahevu joie. rAjA pratyeka yuddhamAM svayuddhasAmagrI karatAM zatrunI yuddhasAmagrI keTalI che tenA khAsa hisAba rAkhe che ane tenA karatAM vizeSa yuddhasAmagrI bhegI karavA prayatna kare che. svayuddhasAmagrInA ahaMkAramAM rahIne jeo paracakronI sAmagrInI avagaNanA kare che tenA bhAgyamAM parAjaya-parataMtratA rahe che. pRthurAja cAhANu vagere AdaeNzIya rAjAee svasukhaprada saMcAgeA karatAM du:khaprada sAgA prati vizeSa lakSya ApyuM hota te teo zAhabudInanI pratyeka svArIne varSonA varSa paryaMta paheAMcI zake evuM svasainyakhala prApta karI zakata. kabutara je vakhate kabutarInI sAthe mastImAM lIna thaI du:khasayAgAne bhUlI jaI asAvadhAna bane che teja samaye khAja tenA upara jhaDapa mArIne tene pakaDI mArI nAkhe che. mUSaka je vakhate bilADIthI asAvadhAna rahe che teja samaye bilADI tene jhaDapI le che. pratyeka vaNu brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdra kema jyAre sukhaprada sayAgA ane du:khaprada saMyoge e enA upayogane bhUlI Alasya nidrA nidA viSaya kaSAyathI pramatta bane che te vakhate duHkhasayogAnA kAi paNa rIte tenApara humalA thAya che ane tenI pragatino nAza thAya che. ataeva pratyeka manuSye duH khaprada zatruo rAge upAdhiyA vagere sayAgAnA sAmuM TakI rahevAne ane sukhaprada mAnasika vAcika kAyika lakSmI, sattA ane bIjI zaktiA meLavavA mATe kSaNamAtra paNa pramAda na karavA joie. jenAmAM pramAdane vAsa thaye tene nAza thAya che. Alasya nindA nidrA viSayavAsanA ane kaSAyeAthI vyAvahArika vA dhArmika pragatinI sajIvanatA rahetI nathI. je manuSya potAnA sAmA sukhadu:khaprada saMcAne darAja vivekathI dekhyA kare che te du:khaprada saMcAgone kArya pravRttimAM AvatAMja aneka upAyothI dUra kare che. A pramANe hRdayamAM paripUrNa nirdhArIne ke manuSya ! tu kAryapravRttino AraMbha kara ane kAryapravRttinA AraMbha karyAM pazcAt kATI vijJo Ave tApaNa atyaMta sAvadhAna banI kAryapravRttine choDa nahi. kAryapravRtti AraMbhyA pazcAt te A pAra ke pele pAra evA sthira nizcaya karIne kArya kara. For Private And Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karmayogI dareka pravRttimAM utsAhavaMta hoya che. (321 ) kArya prAraMbhyA pazcAt te duHkhaprada saMgane nAza karavA prati alpaSa ane mahAlAbhadaSTie kharA aMtaHkaraNathI prayatna karavo joIe. AryadezIya rAjapUtonI peThe kAryapravRtti AraMbhyA pazcAt kartavyaraNakSetramAM kezarIyAM karIne laDavuM joIe ke jethI vijayazrIne A bhavamAM vA parabhavamAM paNa prApta karI zakAya. A saMbaMdhI nIcenA padanuM manana karavuM joIe. kAryapravRtti na tyAga prAraMbhita kAryapravRtti na tyAga; A pAra ke pele pAra vicArI kAryapravRttimAM lAga-prAraMbhita. 1 du:kha paDatAM kAyara banatAM, nA rahetI nijalAja; dekhe jenee nija khoyuM, duHkha kAtarathI rAja-prAraMbhita. 2 karaNaghelo rajha bahuluM, maLI nahIM keI sahA; duHkhasaMgo je na vicAre, tene tha e nyAya--prAraMbhita. 3 AkAza tUTI paDe nija zirapara, te paNa leza na bhAga; pharaja adA kara zIrSa paDelI, sukhaduHkhasamaye jAga-prAraMbhita. 4 zakti vinA nA vizva jIvAtuM, e kudaratane nyAya; kartavya karatAM maravuM zubha, zUrane eha suhAya--prAraMbhita. 5 karI kezarIyAM kara karavAnuM, jethI vizva chavAya; buddhisAgara dharmapravRtti, pragati nizcaya thAya--prAraMbhita. 6 sukhaduHkhaprada saMvegone pUrNa vicAra karIne kArya pravRtti AdarIne pazcAtuM duHkha paDatAM bhIpha banI bhAgI javAthI deza dharma jAti ane kula lAje che ane jagamAM kArya karavAnI ayogyatA prApta thaI zake che. kArya karatAM viDyo to Ave che, emAM kaMI Azcarya nathI. keTI vidane sAmA UbhA rahevuM eja zUranuM lakSaNa che. gRhastha ane tyAgIo kaTIvidane sahana karIne sarvasvArpaNa karI kAryapravRttithI pAchA pharatA nathI tyAre deza koma samAja saMgha ane dharmane uddhAra thAya che. pratyeka AtmamAM vizvane uddhAra karavAnI zakti rahelI che, tethI pratyeka AtmAe kartavyone prAraMbhIne teone saMpUrNa karavA prayatna karavo joIe. he cetana ! sAramAM sAra vaktavya e che ke koTI vidane sahIne kArya kara. tethI pAcho na haTha. avataraNa -Adarza karmacagI banI anya lekane zubhakAryamAM pravartAva. 41 For Private And Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 322 ) www.kobatirth.org zrI kama yAga graMtha-vivecana. zlokaH kRtvA karmANi sayuktyA zubhAmivyavahArataH AdarzapuruSo bhUtvA lokAn kArye pravartaya // 52 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kai zabdArtha-vyavahArathI zubhakAryAM sayuktivaDe karI Adarza purUSa banI lokone zubhakA mAM pravartAva. For Private And Personal Use Only 4. vivecana--manuSya Atman ! kharekhara tava vAstavika zubhabyavahAra pravRtti e che ke vyavahArathI zubhakaryAM karIne leAkeAne kAmAM pravartAvavA. AdarzapurUSa thayA vinA kadApi lAkAnA para potAnA vartananI asara thatI nathI. " jIvastu maunathyAlyAnA: ziSyAstu chinna saMrAyA: '' gurUe maunavyAkhyAnIe hAya che ane chinna saMzayavALA ziSyA bane che. A vAkaya kathavAne sAra e che ke zubhakArya karanArA manuSyo eka akSara khelyA vinA anyaleAkAne potAnA anuyAyI banAvI zake che, DheLI jJAta majUrI ane TrenI gamata sUrinA vicAra karavAthI prAdhAze ke sArI yuktivaDe zubha kAryo karIne Adarza purUSa banI zakAya che. je manuSya je pramANe varte che te pramANe vartatA nathI te mithyApralApI che. kAyara nirvIya manuSyanuM hRdaya kharekhara tenA mukhamAM ane kaceAgIonu hRdaya tenI pravRttimAM che. azubhakAf-pApakAryAM karavAthI kadApi Adarza purUSa banavAnA prasaMga prApta thatA nathI, pApakarmAM-anItikAM karavAthI AtmAnI sarva zubhazaktiAnA durupayoga thAya che ane tethI svAtmAne ane vizvane aneka prakAranI hAni thAya che; ataeva azubha kAryAM karavAnA te saMkalpa mAtra paNa na utpanna thavA joie. svanuM ane paratuM azubha vicAravuM e caMDAlanA samAna kRtya che. ataeva azubha vicAra ane azubha kAryAne prANAMte paNa na karavAM joie A vizvamAM azubha pApamaya vicAre ane azubha kAryothI manuSyA peAtAnI meLe peAtAnuM jeTaluM azubha kare che teTaluM teonu anya koi karI zakatA nathI. eka sarovaramAM patthara nAkhavAthI aneka kuDAlAM tIra paryanta thAya che tema A vizvamAM eka azuvicAra vA eka azubhakArya karatAM tenI sarva vizvapara thoDI ghaNI asara thayA vinA rahetI nathI. tAra mAraphata eka zabda kayAM sudhI pahoMcI zake che tenA vicAra karIne eka azubha vicAranI hAni mATe vicAra karavAmAM Avaze te prodhAze ke zabda karatAM vicAra sUkSma ane balavAna che tenI sArI vA khoTI asara kharekhara potAnA para tathA vizvanA jIvApara atyaMta thAya che mATe azubha vicArA ane azubha kAryAMnA tyAga karavAmAM jeTalA Atmabhoga ApavA paDe teTalA nyUna che. zubha vicAro dvArA zubha kAryAMmAM pravRtta thavAthI je je aze zubha vicAro ane zubha kAryamAM pravRtti thAya che te te aMze azubha vicAro ane AcAro TaLe che; ataeva zubha vicAre ane zubha kAryAMmAM pravRtta Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir utsAhathI kArya siddhi. ( 323) thavAnI atyaMta AvazyakatA siddha kare che. keI manuSya pitAnA zarIranI chAyAne pakaDavA karoDagaNe prayatna kare ane chAyAnI pAchaLa doDe tethI chAyA kadApi jhAlI zakaze nahi, paraMtu te manuSya sUryanA sanmukha doDaze te chAyA tenI pAchaLa doDatI doDatI gamana karatI jaNAze. e daSTAntathI avadhavAnuM ke kIrti pratiSThA lakSmI sattA sukha e sarvanI pAchaLa doDavAthI te prApta thatAM nathI paraMtu jyAre manuSya paramAtmAnA sadgaNonI prApti karavA mATe jyAre zubhakAvaDe paramAtmA rUpa sUryanA sanmukha pravRtti kare che tyAre tene lakSamI sattA ane sukhanI saheje prApti thAya che. satkAryo karavAnI pAchaLa doDe eTale lakSmI kIti vagere tamArI pAchaLa doDatI mAluma paDaze. savicAro ane satkAryomAM dararoja pravRtta thayela manuSya sanmArgaprati gamana karI zakaze. satkArya karyA vinA kadApi vizvamAM uraca thavAnI AzA rAkhavI e vyartha che. je je Adarza puruSa tarIke vizvamAM gaNAya che, teoe prathama satkAryamAM svArpaNa karIne pravRtti karI hatI. zubhavicAro ane zubha kAryomAM eTalA badhA guMthAvuM joIe ke game tevA azubha saMgamAM paNa azubha vicAra ane azubhAcAranI pravRtti karavAnuM dhAryA chatAM paNa thaI zake nahi. azubha vicAre svamatamAM dararoja keTalA Ave che ane keTalA jAya che, tenA upara jyAre sUpayogathI jevAmAM Ave che tyAre svAtmAnI kaI dazA che teno khyAla AvI zake che ane azubha vicArono parihAra thaI zake che. mAtapitAnI bhaktimAM zravaNa AdarzapurUSa thaI gayo tenuM kharekharuM kAraNa tenA mAtapitAnI bhaktinA zubha vicAro ane zubhAcAro hatA. mAtRpitAnI bhakti sevArUpa zubhakArya karavA mATe zravaNe sarvasvArpaNa karyuM hatuM teNe aneka prakAranI IcchAo para mAtRpitR sevA mATe jaya meLavyuM hatuM tethI te akSaradehe vizvamAM amara rahyo che. aMdha mAtRpitRnIsevA mATe anya kazuM kaMI na javuM ane mAtRpitRmAM sarve pUjyatA anubhavIe e kaMI sAmAnya bAbata nathI. mAtapitAne kAvaDamAM ghAlIne sarva tIrthonI yAtrA karAvavI e kaMI sAmAnya vAta nathI. aMdha mAtApitAne potAnA hAthe khAvAnuM karI ApavuM ane teonAM vastra dhovAM. teonA zabda tyAM potAnA paga evI sevA pravRttimAM sthira rahevuM e kharekhara zravaNa dhanyavAda pAtrabhUta che. mAtapitAnI sevArUpa zubhakAryamAM zravaNa jevA AdarzapurUSa alpa thayA haze. zravaNu hAla atra nathI paNa tenA nAmathI ane tenA zubhakAryathI saMprati manuSya para tenI bhAre asara thAya che. zravaNa je asara te belIne karI zake nahi te asara tenA belyA vinA tenI mAtApitAnI sevArUpa zubha kAryathI bhaviSyakAlapara thaI rahI che. gurUbhaktirUpa zubhakArya mATe jaina sagAlazAzeThanuM daSTAnta vizvamAM mojuda che. sagALazAzeTha kareDAdhipati hatA. temanA gharanI zobhAne pAra nahoto. dayA, zraddhA bhakti satya prema paropakAra dAnavIstA vagere temanAmAM aneka zo hatA. sagAlazAzeThanI patnI pativratA dharmamAM sadA niSTha hatI. sagALazA zeThanA For Private And Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3ra4 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. vicAro ane AcAronI te hatI. sagALazAzeThanI sevA karavAmAM temanI patnI sadA tatpara rahetI hatI ane atithinI sevA karavAmAM kaI jAtanI bAkI rAkhatI nahotI. sagALazA zeTha ane tenI patnInA eka sadguru hatA. tenI sevA karavAmAM zeTha ane zeThANI kaI jAtane Atmabhega ApavAmAM bAkI rAkhatAM nahotAM. koI devatAe sagALazA zeTha ane zeThANInI gurusevA mATe anyadeva AgaLa ghaNI prazaMsA karI tethI anyadevane sagALazAzeTha ane zeThANI mATe pUjya lAgaNI utpanna thaI. eka vakhata sagALazA zeThanA guru tenA ghera AvyA. gurue sagALazAzeTha ane zeThANanI pitAnA prati kharI bhakti che ke nahi tenI parIkSA karavA nizcaya karyo. zeTha ane zeThANIne tenA kalAIyA putrane mArI tenuM bhajana banAvavAnuM kahyuM. te pramANe zeThe ane zeThANIe putra mAravAnI pravRtti karI temAM gurubhaktinA ge jarA mAtra khaMcAyo nahi. tyAre temanI kharI bhakita jANIne temanA gurue tenI AgaLa tenA kharA putrane devatAI zaktidvArA raju karyo ane sagALazAzeThanI gurusevAbhaktirUpa zubhakArya mATe ghaNI prazaMsA karI - sagAlazA zeThanI prazaMsA. sAcI bhakti tava mana aho dhanya che jAta mhArI, sAce sAce hRdaya vacathI sadgurU bhakti pUrI; lhArA jevA virala jagamAM saddagurU bhakita zUrA, sevA hArI bahu guNamayI ke na vAte adhUrA. hAlo hAlo nija thakI ghaNA cittamAM jeha lAge, hene mAryo mamata tajatAM AMcake nAja khAdhe; daivI lIlA gurUmana taNuM saddagurU bhakita mATe, pAcho bhAgye nahi nahi jarA dhanya bhakti ja hArI. dhanya tava patnIne dhanya tava jAtane, dhanya tava bhakitane dhanya sevA, putra tava mAratAM AMcako nava dharyo, dhanya tava bhakitane bhakti devAH dhanya tava mAtane sarvasvArpaNa karyuM, bhaktimAM khAmI nA kAMI rAkhI; amara tava nAma A vizvamathe thayuM, pAmI zraddhA taNI satya jhAMkhI. 3 zraddhA bhakita thakI pUjyA, sadguru svArpaNa karI; dhanya sevA bhalI jagamAM, pAmyA viralA ja ahe. dhanya zeThANI zeThane, svArpaNa sevA karI khare; caMdrabhAnu Uge tAva, cAdI kA mara jane For Private And Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pharaja bajAvavAmAM muMjhAvuM zA mATe ? ( 325 ). saMgALazA zeThanA putra saMbaMdhI gurudeve devatAnI sahAcce kRtrima kelaIyA putrane mAravAnI mAyA racI hatI, paraMtu tene sAra e che ke zeThe te gurusevAmAM jarAmAtra paNa mana vacana ane kAyAthI sarvasvArpaNa karatAM bAkI rAkhyuM nahi. mAtRpitAnI sevAbhaktirUpa zubha kArya ane zrI gurunI sevAbhaktirUpa zubha kAryapara upara pramANe dRSTAMtane vAMcI zubhakAryapravRttimAM aDaga-acala rahevuM joIe. zubhakAryane prAraMbha mAtRpitAnI sevAbhaktithI thAya che. jeNe mAtRpitR sevAbhaktimAM pravRtti karI nathI te sadgurunI sevA karavAne lAyaka banI zakato nathI. sattA lakSmI ane vidyAvRddhi thaI te zuM thayuM ? alabata kaMI nahi. jyAM sudhI mAtRpitRprema jAgrat tha nahi ane temanA upakArano prati badale vALavAne sevArUpa zubhakAryanI pharaja adA karAI nahi tyAMsudhI pAyA vinAnA prasAdanI peThe anya zubhakAryo jANavAM. je manuSya mAtApitAnA upakAra jANavA samartha thaye nathI te guru ane devano upakAra jANavA paNa samartha thato nathI. zrI mahAvIra prabhue potAnI mAtAne svapara prema avadhIne ane mAtRbhaktithIja zubhakAryagI banI zakAya che ema jagatane jaNAvavAne garbhamAM sADA cha mAsanA hatA tyArathI pratijJA karI ke mAtA pitA jIve tyAM sudhI mAre dIkSA aMgIkAra karavI nahi. temaNe uparyukta pratijJAne pALIne mAtRpitRbhakitanuM Adarza daSTAnta vizvamAM prakAzya. mAtR pitR guru ane devanI kapaTarahitapaNe svArpaNavRttithI sevAbhaktirUpa zubhakAryanI pravRttimAM sarva zubhakAryone samAveza thAya. vyavahArathI je je zubha kAryo gaNAya che temAM mAtRpitR gurudevanI sevAbhakti eja prathama kartavya che. devane sarvasvArpaNa karavuM te devabhakti che. upara uparathI prabhunI stuti karavI ane puSpalAdi caDhAvavA mAtrathI-bhAva vinA kharI devasevA gaNAya nahi. eka nadInA kAMThe jhADImAM eka jinadevanuM maMdira hatuM temAM prabhu birAjamAna karyA hatA. eka muni derAsaranI pAchaLa dhyAna dharatA hatA. eka vaNika dararoja prabhu pAse AvI sarva prakAre bAhyopakaraNa vaDe prabhune pUjatA hatA. prabhune jalathI tvavarAvato hato. dIvo karato hato. pukhe caDhAvato hato. vaNika pUjA karIne nIkaLe evAmAM eka jaMgalI bhilla Avyo. teNe kogaLA karIne prabhu para jala reDavuM ane AkaDA vagerenAM puSe teNe prabhunA zarIra para mUkayA. pelA vANiyAe tenI nindA karavA mAMDI ane munirAja je dhyAna dharatA hatA temane kahyuM ke eka jaMgalI bhilla prabhunI AzAtanA kare che. muniye kahyuM, he vaNika! hArA jevI te bAhyapUjAvidhine jANato nathI paNa tenA antaramAM bahamAna che. te sarvasvArpaNa buddhithI prabhune pUje che. vaNike kahyuM ke e zI rIte samajAya? tyAre munie kahyuM ke, te avasare tane jaNAze. eka divasa vaNika vanajhADImAM prabhunI pUjA bhakti karavA Avyo. teNe prabhunI be AMkhe koIe kADhI nAkhelI dIDI tethI vaNika bahu khoTuM thayuM ema kathavA lAge ane muni pAse AvI sarva vAta kahI. evAmAM For Private And Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - we ~~~~ ( 326 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. ~~ ~ ~ ~~~ ~~~~~~~~~~~~ pile jaMgalI bhilala Avyo. teNe prabhunI be AMkhe keIe ukheDI nAkhelI dIThI tethI turata potAnI be AMkho ukheDIne prabhunA ane cAMTADI ane prabhunI stuti karavA lAgyA. vaNikane munie bhillanI AvI sthiti jaNAvI ane kahyuM ke dekha! AvI sarvasvArpaNarUpa bhakita vinA paramAtmAnI prApti thatI nathI. hArI bhakti upara uparathI bAhyapUjAnA upakaraNe alaMkRta thaelI che ane tenI bhakti kharekharI jIvasATe banelI che mATe tenI bhaktinI prazaMsA karavA yogya che. hRdaya eja bhakitanuM sthAna che. prabhu-gurubhaktimAM bAhya karatAM prema svArpaNa vagerene jovAnI jarUra che. A pramANe kathI vaNikane bodha Ape. pelA jaMgalI bilanI bhaktithI Asanna devatA saMtuSTa thayo ane bhillane navI be AMkho ApI. e daSTAntathI prabhubhaktimAM svArpaNa-jIvana karIne pravRtta thavuM joIe. prANIo pazuo paMkhIo ane manuSyanuM zubha karavA mATe teonA prati prathama to zubhabhAvanAthI vartavuM joIe. A vizva e kudaratane bAga che temAM sarva ne ekasarakhI rIte jIvavAne hakka che. keInA paNa jIvavAnA hakkane lUMTI le e manuSyanI zubhavRttinuM lakSaNa nathI. sarva vizva jI sattAe paramAtmA che. prathama sarva vizva cho to zubhabhAvanI apekSAe pUjaka bane che; ane te sarva jInuM zubhakAryo vaDe zubha karavA samartha bane che. A vizvavarti ja prati tiraskAra vA nIca dRSTithI jovuM e potAnA AtmA prati tiraskAravA-nIca daSTithI dekhavA barAbara che. aeva karmacagIoe sarva jI prati zubhabhAvathI dekhavuM. vizvavarti manuSya game te dharmanA hoya vA game te nAtajAtanA hoya vA game te dezanA hoya paraMtu teonA AtmAomAM ane mahArA AtmAmAM sattAthI bheda nathI. teo te huM chuM ane huM te teo che. sarva jIvonI sAthe mAro AtmIya saMbaMdha che. koI jIva mAruM azubha karanAra nathI. ajJAna mahAdivaDe eka jIva anya jIva para zatratA rAkhe che temAM mehano doSa che paranta AtmAne deSa nathI. sarva jIvo game tevA nhAnA ekendriyAdithI paMcendriya zarIramAM rahelA hoya parantu teo te sattAnI apekSAe huMja chuM. sthAnAMgasUtramAM Aja apekSAe " mAyA- mAtamAM eka AtmA ema prathamAraMbhamAM kathavAmAM AvyuM che. sarva jIvone sattAe paramAtmAe mAnIne teone mAnavA pUjavA zubha karavuM azubha tyAga kara eja kharekharI prabhupUjA vA vizvapUjA, vizvazubhakArya pravRtti avabodhavI. sarva vizvavati chanuM mana vacana kAyAvaDe zubha karavuM joIe. zrI mahAvIra prabhue Aja udezesarva nI dayA karavI, sarva vizvavarti chene na mAravA-na haNavA, sarva jIvonI rakSA karavI, sarva jIvonI sAthe maitrIbhAvanA dhAravI, sarva jInA prati kaI dharma, jAta nAta vagereno bhedabhAva rAkhyA vinA je guNe pragaTyA hoya teonI pramodabhAvanA dhAraNa karavI, sarva jIvaprati kAruNyabhAvanA dhAraNa karavI ane sarva prati mAdhyazya bhAvanA dhAraNa For Private And Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Shi nidA sahana karavA baLa prApta karavu. ( 327 ) karavI--evA sadupadeza ApyA hatA ane pazuonI hiMsA aTakAvI hatI. gautamabuddhe sarva jIvAnu zubha karavuM evI zubhabhAvanAnA upadeza ApyA hatA ane yajJamAM thatI pazuonI hiMsA aTakAvI hatI. zaMkarAcArye jJAnamArgano svIkAra karIne sarva jIvAne brahma-AtmArUpa eka mAnIne bhedabhAvanAno tyAga karavA mATe upadeza ApI sarva jIveAmAM, sarva prANIomAM brahma dekhavuM ane tene pUjavu-harva rthAt prazna ityAdi zrutiyAnA advaita brahmavAda para artha utAryAM hatA. sarva jIvomAM sattAe eka sarakhu brahma dekhyA pazcAt kAI jIvanuM azubha karavAnI vRtti rahe nahi ane sarva jIvonuM zubha karI zakAya evA ucca AdhyAtmika uddezane dhyAnamAM rAkhIne patte AyA e sUtranI apekSAe sarva jIvAmAM paramAtmatva avalAkavuM evA zrIvIraprabhue upadeza ApIne zubhakAyeryAM karavAnI dizA darzAvI che. AtmA prati ane sarva vizvavartijIvA saMbadhI je je zubhakAryAM svAdhikAre karavAnAM hoya te avazya AtmabhAga ApIne karavAM joIe. sArvajanika hitakAraka zubhakAryAM karavAthI avazyameva Adarza puruSatva prApta thAya che. AtmAmAM kArya yogInA guNNA utpanna karIne zubhakAryoM karavAthI potAnuM anukaraNu kharekhara aneka rIte jagat kare che. zrImahAvIraprabhu, gautamabuddha vagerenuM anukaraNa jema vizva manuSyA kare che tema zubhakAryoM karavAthI parvatanI guphAmAM saMtAi javAmAM Ave tepaNa zubhakAryAM karIne AdyapuruSa banavAthI te AtmAnuM anukaraNa anya manuSyA kare che. svayaM zubhakAryAM karIne anyane zubhakAryoMmAM pravRtta thavAne preraNA karavAmAM Ave che to tenI asara turata anyaleAkeA para thAya che. saMvat 1948 nI sAlamAM vijApuranA talAvane kheAdAvavAno prasaMga tyAMnA vahIvaTadAre vicAryAM ane sava leAkeAne bhegA karyAM. talAva khADhavA mATe vahIvaTadAre prathama pravRtti karI ane mATI kheDhI TopalI bharIne peAtAnA mastaka para upADI tethI anya gRhasthAe, ane sAmAnya leAkeAnA upara ghaNI asara thaI ane sarva leke talAva khADhavA khAdAvavAnA kAryamAM pravRtta thayA ane temAMthI eka jUnA vakhatano pattharano kuMDa maLI Avye. nardiSaNamunie zrIvIraprabhunI pAse cAritra aMgIkAra karyuM. parantu bhogAvalI karmanA udayathI temane vezyAnA ghera vasavuM paDayu tema chatAM teo dararoja daza manuSyane vairAgyano bAdha ApI dIkSA aMgIkAra karAvatA hatA. eka vakhate eka sonIne upadeza ApatAM sanIe nardiSaNane kahyuM ke hane jyAre tame dIkSA levAno upadeza Ape che! tyAre tame kema dIkSA aMgIkAra karatA nathI ? zrI nardiSeNe pazcAt dIkSA aMgIkAra karI. A uparathI avadhavuM ke manuSya pAte jyAre prathama zubhakAryAM kare che tyAre tenI asara anya manuSyapara thAya che ane tethI te AdyapurUSa banIne anya manuSyane zubhakAryamAM pravartAvI zake che. zubhakAryanI kathanI karavA karatAM zubhakAryo karI batAvavAM e anantaguNa uttamakAya che. koi puruSanA kathana karatAM janasamAjane tenA vananI anantagaNI asara thAya che. presara rAmamUrti senDo zarIre mahA alavAn Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 328 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. Pin ane hAlanA jamAnAmAM bhImano bhAI kahevAya che; tenA khAlavA karatAM, kathanI karatAM, khalanA te mahAzcayanA khelA karI khatAve che tenI leAkeApara ghaNI asara thAya che. zarIra a'gakasarata vyAyAmakAraka evA eka Adarza puruSa anyane svakAryamAM saheje pravartAvI zake che. je je mahApuruSA bhUtakAlamAM thai gayA che tenAM jIvanacaritA ApaNA hRdaya upara vidvat karatAM atyaMta asara karIne satkAryamAM joDe che tenuM kAraNa e che ke teo Adarza - puruSa banyA hatA. rAmanuM nItimaya Adarza jIvana tenI pAchaLa paNa pustakAdvArA ApaNA hRdayamAM sArI bhAvanA pragaTAve che. zrIkRSNanuM zrInemanAthaprati zraddhA-bhakti-bhAvanA ane kamacAgitvanuM AdarzajIvana kharekhara syAdvAdaSTie uttama asara samanuSya para karI zake che-ityAdi chAMtAthI avamAdhavuM ke zubhakAryoM karIne Adarza puruSa banI anyalekone zubhakAryAMmAM pravartAvI zakAya che. Adarza puruSa thayA vinA anyaleAkeAne zuvicAra ane zubhakAryamAM pravartAvavA e kArya kharekhara azakaya jANavuM. prathama peAtAnI jAtathI anyone zubha asara karI zakAya che. zubhakAryo karatAM prathama tA aneka manuSya sAmA thAya che parantu dhairya dhAraNa karIne zubhakAryo karavAmAM Ave che te pazcAt tenI asara sarva lokeApara thAya che. izukrAisTa zailIpara caDhI--vadhastaMbhapara caDhI mRtyu pAmyA; parantu teNe te kAryathI brIstidharmanA vizvamAM pAye nAkhyA. sAkreTIse jheranA pyAle pIdhA, parantu teNe te kAryathI peAtAnI pAchaLa seMkaDo sokreTIsa utpanna karyAM. ataeva Atman ! saktivaDe zubhakAryo kara ane zubhakAryo karI Adarza puruSa anI anya lokone zubhakAryoMmAM pravartAva. avataraNa--niH saMgAdirUpa AtmAne mAnI kanyakAmAM pravRtta thavAnI zikSA kathavAmAM Ave che. phona: niHsaGgaM nirbhayaM nityaM matvA''tmAnaM svakarmaNi / sadupAyaiH pravartasva pUrNadhairyapravRttitaH // 53 // zabdArtha--svakArya mAM AtmAne niHsa' nirbhaya nitya ane pUrNa mAnIne sapAcAvaDe dhairya pravRttithI pravRtti kara. vivecana~manuSya AtmajJAna vinA bAhyapravRttiyethI zubhAzubhabhAvamAM gherAI jAya che ane tethI peAtAne jagatmAM dabAI gayelA mAnI lai rakanI peThe pravRtti kare che ane tethI te svayameva jagA dAsa bane che, jaDadehAdithI AtmA bhinna che ane te siddha samAna che. AtmA sarva vastuonA saMbaMdhamAM AvatAM chatAM sattAthI niHsaMga che ane te vyakitabhAve For Private And Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahaM mamatvanA saMskArane tyAga. ( 329 ) paNa sattAe niHsaMgabhAvanAthI niHsaMga bane. AtmajJAnI karaDe manuSyanA samAgamamAM AvatAM chatAM AtmAnI niHsaMgabhAvanAthI niHsaMga rahI zake che ane tethI jaganI azubha asara tenA para thatI nathI. zubhAzubhane mananI sAthe saMga mAnavAthI mananA upara ghaNI asara thAya che ane tethI manuSya jIvatAM chatAM paNa mRtakanA jevo banI nirAnandamaya banI jAya che. agnithI sarvane nAza thAya che paNa je agnine samyagU upaga karI jANe che te agnine svAyatta karI zake che ane tenAthI nAza pAmato nathI, tadvat vizva varti sarva vastuonA saMbaMdhamAM bAhyataH AvavA chatAM antarathI niHsaMga rahetAM bAhya vastuothI mana vagerene hAni karI zakAtI nathI. jalamAM aneka manuSya DubI maraNa pAme che paraMtu je jalane upayoga karI jANe che ane jalane tAbAmAM laI tenAthI aneka kAryo karI zake che te kaMI jalathI naSTa thatuM nathI; ulaTuM AtmapragatithI ucca bane che. sukhaprada vAyune upayoga karIne tene vAparavAthI zarIrAdikane nAza thato nathI paraMtu zarIrAdino upagraha thAya che. vAyune saMga thavA mAtrathI je tene upayoga karI jANavAmAM Ave che to zarIrAdikane hAni pahoMcatI nathI tadrata aneka bAhyapadArtho hoya tepaNa tethI AtmAne zuM ? AkAzamAM ananta padArtho rahyA chatAM jema AkAzane kaI jAtanI hAni pahoMcatI nathI tema AtmAnI sAthe bAhyazarIre aneka padArthone saMbaMdha thAya to paNa te pitAnA nathI evo eka vAra nizcaya thayA pazcAt te padArthone bAhyataH saMga hovA chatAM AtmA niHsaMga rahe che. sthalabhadra munivare eka vAra nizcaya karI lIdhe ke AtmAnA zuddhAnandAdika guNomAM jJAnamastIthI ramavuM e brahmacarya che, pazcAt te kazA vezyAne tyAM rahyA to paNa ane aneka prakAranI rasavatI jamyA chatAM temane kaI paNa prakAranI maithunecachAnI vRtti thaI nahi. jaDapadArthothI dUra bhAgI bhAgIne kyAM jaI zakavAmAM Avaze? jyAM javAnuM thaze tyAM bAhyapugalone te saMbaMdha thavAneja-tethI saMbaMdhamAM AvyA vinA to chUTako thavAnuM nathI. bAhyapadArthonA saMbaMdhamAM rahyA chatAM bAhyapadArthonA saMgathI AtmAmAM zubhAzubhabhAvanA prakaTe nahi evI niHsaMgadazA prApta karavAnI jarUra che. bAhyajaDa padArtho pitAnA AtmA para sAmrAjya bhogave to avabodhavuM ke niHsaMgatA prApta thaI nathI. bAhyajaDapadArthonA saMbaMdhamAM saMgamAM chatAM paNa tenA para AtmA Adhipatya meLave to niHsaMgatA prApta thaI ema avabodhavuM. bAjIgara IndrajALanA padArtho para zubhAzubhabhAva arthAt harSa zeka sukhaduHkhaprada bha dhAraNa karatuM nathI tethI te IndrajALavaDe AjIvikA calAve che chatAM IndrajALathI niHsaMga rahI zake che. ekarAjAne SaTakhaMDanuM rAjya chatAM antarathI temAM rAgadveSanI vRttithI saMbaMdha nathI te bAhyasaMga chatAM paNa niHsaMga che ane eka bhikSuka bAhyathI nagnAvasthAmAM chatAM rAjyasaMpadAdine Icchaka For Private And Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 330 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. che te te antarathI bhegasaMyukata che. atae atra vAcya sArAMza e che ke AtmAnI niHsaM. gatAthI bAhyazabhAzubha padArthonA saMbaMdhamAM aAvatAM khAdyapadArthonI zubhAzubha asara potAnA AtmApara thatI nathI ane tethI AtmAnA AnaMdamaya ananta jIvananI prApti thAya che. eka trASie pitAnA keTalAka tapasvI ziSya darzana karavA AvyA tyAre temane saMgI kahIne bolAvyA, ane keTalAka gRhasthabhakato AvyA teone niHsaMgI kahIne bolAvyA. AnuM kAraNa e hatuM ke tapasvIone viSayabhego bhegavavAnI manamAM prabalavAsanAo pragaTI hatI ane gRhasthonA manamAM jJAnayoge paripakava vairAgya thavAthI sarva saMsArane tyAga karavAnI prabalabhAvanAo jAgratu thatI hatI. A pramANe attaranI dazAthI tapasvIone saMgI kahyA ane gRhasthabhakatone niHsaMgI kahyA. niHsaMgatAnI bhAvanAthI aneka prakAranI upAdhi AvyA chatAM upAdhimAM rAgadveSanA saMgI banI javAtuM nathI ane upAdhimAM niHsaMga rahevAthI keTalAka rogane zarIrapara humale thato nathI ane cheka cintAnA azubhavicArone paNa manapara hamale thatuM nathI, tethI bAdhathI game tevI dazA hovA chatAM AtmA niHsaMgapaNAthI AtmAnaMda bhegavavA samartha bane che. eka kalAka paryakta AtmAne niHsaMga bhAvyAthI te sarva prakAranA bejAethI hala thaI jAya che ane anya ajJAnIonA karatAM karoDagaNo anantaguNa nirlepa rahI zake che. AtmA jyAre tyAre paNa AvI niHsaMgabhAvanAmAM ArUDha thayA vinA nibaMdha thavAno nathI. bAhyasaMga to avazya jyAMsudhI zarIra che tyAMsudhI tIrthakarAdi sarakhAne rahe che te anyane rahe temAM zuM Azcarya ? alabata kaMI Azcarya nathI. atae AtmAne ucita e che ke mananI zubhAzubha ka95nAthI pitAne zubhAzubha saMgI na mAnI le. AtmA niHsaMga che tethI AtmA svayameva siddha bane che. eka amaladAra jema potAnI nokarI pUrNa thayAthI potAno cArja anya amaladArane seMpI AnandathI chUTe paDe che tema pratyeka manuSya niHsaMga AtmAne mAnI kartavya kAryo karatAM chatAM antarthI te padArthono saMbaMdha ja pitAnI sAthe nathI ema mAnI pravartavuM, jethI rati ati rAgadveSarUpa ArachAdanothI potAno Ananda guNa AcchAdita banI jAya nahi; bAhya kartavya kAryo karatAM chatAM paNa antarathI niHsaMga rahevAthI jyAre joIe tyAre AtmA AnaMdamAM jhIlate mAluma paDe che ane te kaI jAtanA mamatvanA baMdhanathI pitAne Ananda khoI besato nathI. atae niHsaMgabhAvanAvaDe AtmAnI niHsaMgatA prApta karavAnI jarUra che. niHsaMtAyukata AtmAne A saMsAramAM sarva kartavya kAryo karavAno adhikAra che; kAraNa ke tethI te bAhyasaMgethI baMdhAte nathI. tene to A vizva eka ramakaDA sarakhuM lAge che ane te aneka parivartanomAM svAtmAne zubhAzubhabhAvathI vimukta rAkhe che. AtmAnI niHsaMganA prApta karavAnI jarUra che ema pratyeka manuSya vicArIne kartavya kAryamAM pravRtta thavuM joIe. niHsaMbhAvanAthI For Private And Personal use only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aikyanA abhAve adha:patana. ( 331 ) sarvamAM chatAM sarvathI nyArA evo AtmA anubhavAya che. AryAvartanA manuSya jayAre AtmAnI niHsaMgatAthI bhraSTa thayA tyAre teo kAryo karavAmAM mamatvabhAvanAvaDe mahAruM hAruM mAnI nIca koTI para AvI gayA. pUve manuSya niHsaMgatA5 AtmAne anubhavatA ane bAhyakartavya kAryone karatA hatA tethI teo khAtAM pItAM haratAM pharatAM chatAM guNasAgarAdinI peThe kevalajJAna prApta karI zakatA hatA. hAla manu dharmanA matamatAMtaramAM daNirAgI banIne mUladharma sAmuM dekhatA nathI. satya sadA sUryanI peThe ekasarakhuM prakAzita rahe che. satyAnandamaya sarva manuSyonA AtmAo che. dezakAlAnusAra sarva manuSyo satya dharmane zodhI zake che. aneka rUpamAM arthAt aneka prakAre satya bAhira AvI zake che. svAtmA satyarUpa che ane te niHsaMgarUpa che ema mAnIne jyAre manuSyo niHsaMgatAne anubhava kare che tyAre teo karmaveganI ucca koTIne prApta karI zake che. AtmAne nisaMga mAnI nirbhaya banI svAdhikAre sarva kAryo karavA joIe. sarva prakAranA bhayanuM cUrNa karIne tene AkAzamAM uDADI devuM joIe. bhaya e AtmAne dharma nathI. je bhaya pAme che te AtmA nathI paNa mana che. je bhaya pAme che te vizvanA paga taLe kacarAya che. je bhaya pAmIne karmayogathI bhraSTa thAya che te ajJAna kRpamAM utare che. bhaya pAmanArane jIvavAno adhikAra nathI. jenAthI bhaya pAmavAno che? zuM IzvarathI bhaya pAmavo joie? Izvara kadI bhaya karanAra nathI te koIne duHkha ApanAra nathI mATe izvarathI bhaya na pAmavo joIe. Izvara paramAtmA ananta AnandarUpa che. tenAthI bhaya keIne thayela nathI ane thanAra nathI. yamathI bhaya pAmavo joIe ! nA te kadApi AtmAne nAza karI zake tema nathI. potAne AtmA ane yamane AtmA ekarUpa che. tethI AtmAne AtmAthI bhaya nathI ane pudgalane pudgalathI bhaya nathI. bhaya che te eka jAtanI brAnti che. zuM tyAre karmathI bhaya pAma joIe? nA te kadI satya nathI. AtmA kSaNavAramAM karmane nAza karI zake che. bhaya eka prakRti che ane te AtmAthI bhinna che ane AtmAthI bhinna bhayaprakRtithI bIvuM e AtmAne mULa svabhAva nathI; aeva koInAthI bhaya pAmavA jevuM cheja nahi. AtmAne keI nAza karI zake tema nathI, kAraNa ke AtmA nitya che. traNa kAlamAM dravyarUpe te eka svarUpe rahI zake che. mRtyuthI bhaya pAmavAnI jarUra nathI, kAraNa ke AtmArUpa sAgaramAM mRtyu e eka parapoTAnA samAna che. paraMparAne nAza thatAM kadApi nitya AtmAno nAza thato nathI. yaza kIrti e nAmarUpanA saMbaMdhe che. nAmarUpa e AtmAne dharma nathI tethI nAmarUpanA yoge uddabhavela yaza kIrtiomAM AtmAnuM kazuM kaMI nathI. nAmarUpanI kIrti Adi mAyAjAlamAM AtmAnuM kazuM kaMI nathI; aeva kIrtiyaza-apakIrti vagere eka samudranA parapoTAnAM jevAM hovAthI tenA nAze kaMI AtmArUpa sAgarane nAza thatuM nathI ema avadhIne mananI upara kaI paNa jAtanA bhayanI asara For Private And Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 332 ) zrI kayAga graMca-savivecana. thavA devI nahi. nAmarUpanA saMbaMdhane lai puNyayeAge yaza kIrti ane pApAye apakIrti vagere thAya che, paraMtu AtmAmAM nAmarUpa na hAvAthI te bannethI bhaya pAmavAnuMkAI kAraNu nathI. karma e vastutaH AtmA nathI ane karmathI bhaya pAmavA e AtmAnA dharma nathI; ataeva ka saMbaMdhe uThela nAmarUpa prapaMcAdithI kadApi bhIti dharavI nahi. zu AkAza koInAthI Ave che? nA. tema thArUM paNa AkAzavat nitya ane nirAkAra AnandarUpa che te hAre zA mATe bIvuM joie. thArUM nirbhaya svarUpa che. thArA AtmAnA eka pradezanA kAi nAza kare evA keAI jaDa padArtha nathI ane je AtmAe che te svAtmA samAna che. teo sadA svAtmAnI peThe nirbhaya ane AnandasvarUpa che. janma jarA ane mRtyunI kalpanAnA tyAga karIne AtmAne nirbhaya bhAvavA joIe. je je vastu naSTa thAya che te te vastu AtmA nathI evA paripakava dRDha anubhava karIne AtmAnu nityarUpa anubhavavuM joie ane kartavya kAryo karatAM chatAM nirbhaya ane nityarUpa AtmAne mAnI pravatavuM joie. tathA bhayanI paneAtIne paga taLe kacarI nAkhavI joie. AtmA nitya avinAzI che, aja che, akhaDa che, adya che, abhedya che ane nirbhaya che evA eka vAra anubhava AvatAM mAyA-prapaMcathI dIna banI gayela AtmA te svasvarUpanuM jJAna karIne karmanA doSo jItIne jina ane che. jeA dravyathI jina heAya che te bhAvathI jina thAya che. AtmA svayaM bAhya vizvapara jaya meLavI zake che. AtmA nitya che evu anubhavagamya thatAM AtmA jina thavAthI ucca zreNipara krame krame kartavya kAryAM karato karatA Arahe che. nAmarUpanA saMbaMdhe mAhanI vRttiyonuM antaramAM utthAna na thavA devuM eja Antarika jina thavAnA mukhyeApAya che. AvI rIte jina thavAnI kramaNipara Arehavu hoya to AtmAne nitya ane nirbhayarUpa anubhavI kartavya kAryAM karavAM joie. AtmAne nitya nibhaeNyarUpa mAnIne sarva prakAranI bhaya vRttiyAne AtmajJAnamAM bhasmIbhUta karI nAkha ! ! ! ane aneka deve thArI sAmA AvIne kanyA kAryathI parAGamukha karavA tane bhaya pamADavA pravRtti kare tA paNa tene AtmarUpa mAnIne tenAthI jarA...mAtra bhaya na pAma ! ! ! zrIvIraprabhunA AnandAdizrAvakane devatAoe bhaya pamADavA aneka prakAranI pravRttiyeA karI paraMtu te bhaya pAmyA nahIM tyAre devatAe tenI AtmadazAthI pramudrita banyA ane zrIvIraprabhue samavasaraNamAM teonI prazaMsA karI. zrInamirAjarSine cAritramArga mAMthI calAvavAne mATe indre temanI nagarI ane rANIone bUma pADatI dekhADI ane nime rAjane kahyuM ke cAritryanA tyAga karIne tame rANIone bacAva karo. tamArUM sarva baLI bhasmasAt thai jAya che tenuM rakSaNa karo, rakSaNa karA- ityAdi aneka prakAre temane cAritra bhAvamAMthI caLAvavAne vacane kathyAM; parantu namirAjarSi svakartavya cAritrArAdhanamAMthI jarA mAtra calAyamAna na thayA ane ulaTu kathavA lAgyA ke For Private And Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidhavidha dRSTie kramanuM svarUpa jANavuM. ( 333 ) na me nizcidgho ItyAdivaDe indrane pratibAdhyA. A uparathI avamedhavAnuM ke AtmajJAna thayA pazcAt AtmAne niHsaMga nirbhaya mAnyA pazcAt svAdhikAre je je kartavya kAryA vyavahAra ane nizcayataH karavAmAM Ave che temAMthI calAyamAnapaNuM thatuM nathI. svAdhikAre sva-kanyakAryAM karatAM AtmAne pUrNa mAnavA joie, ananta guNlRA vaDe mArA AtmA ripUrNa che. AtmAmAM je che te sarve pUrNa svarUpa che. pUmAM pUrNa maLe che toye pUrNa rahe che. AtmA svane pUrNa mAnI kanya kAryamAM karavA pravRtti kare che tyAre tene koi paNa prakAranA asateASanu kAraNa rahetuM nathI. jyAM sudhI AtmAne apUrNa mAnI kartavya kAryAM karavAmAM Ave che tyAMsudhI AzA svArthe asateSa vagere vicArAnA gherAmAM sapaDAvavAnuM thAya che ane aneka prakAranI vAsanAonAM pUjaka banavuM paDe che. AtmAmAM je je guNe! rahelA che temAMthI eka TaLatA nathI ane eka nave AtmAmAM AvatA nathI ema khAsa avAdhI AtmAmAM ananta guNA che tenA tiAbhAva jyAMsudhI che ane jyAMsudhI AvirbhAva thayeA nathI tyAMsudhI apUrNatA che; e STie AtmAne apUrNa jANavAmAM Ave tepaNa sattAe sarva guNlRAvaDe AtmA paripUrNa che ema mAnIne bAhya kartavya kAryAM karatAM khAdya padArthAnI prAptimAM vA aprAptimAM, vA khAdya kartavya kArTUnI pUrNatAmAM vA apUrNatAmAM tathA svAdhikAre je je kaMi karAya che temAM asateSa zAka cintA vagere mAnasika lAgaNI pragaTa thatI nathI. AvI dazA pAmIne je kaI AtmajJAnI kanyakAryAne kare che te svane tathA samaSTine svargasamAna divya banAvI zake che. evI dazA prApta karyA vinA karoDo manuSyA bhale kartavya kAryAM kare, parantu lAbha te eka guNA ane jagane anantaguNI hAni pahoMcADI zake che. ane AtmajJAnI evI dazAe kanyakAryAM karatA chatA jagatane anantaguNu lAbha ane eka guNa hAni paheoMcADI zake che; mATe karADe ajJAnIe karatAM eka AtmajJAnI ananta guNe! uttama avamedhavA. arthAt te tenA karatAM ananta guNu lAbha pahoMcADanArA abAdhavA. uparyukata dRSTie niHsaMga nirbhaya nitya ane pUrNa svarUpa AtmA jeNe mAnela che teja kharI rIte jagane ane peAtAne lAbha prApti karAvanAra hovAthI teja kanyakAya nA vyavahAra ane nizcayata: adhikArI bane che. jeNe svAtmAne pUrNarUpa avayyA che te svAtmamAM ananta sukhanI pUrNatA sattAe mAnIne para jaDa vastuomAM sukhanI buddhi dhAraNa karIne jagatnI Aihane thAya evA mana vacana ane kAyAthI prayatna karatA nathI ane temaja te bAhya kackAryoMmAM mAna paDhavI vagerenI abhilASA dhAraNa karIne, asaMtoSavRttithI prayatna karatA nathI. mAna, pUjA, kIrti, paTTI, yaza vagerenI lAlasA kharekhara jeNe svAtmAne pUrNa nathI jANyo tene utpanna thAya che ane tethI te AtmA pUrNa chatAM brAntithI mAna pUjA kIrti padavI vagerethI potAnA AtmAne pUrNa karavA mathe che ane tenI prApti mATe aneka prakA For Private And Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (334) zrI kamarayoga graMtha-savivecana. ranA rAgadveSanA vikalpa saMkalpa karI karmane dAsa bane che. AtmAmAM sarva guNanI pUrNatA mAnIne je bAhya kartavya kAryo kare che tene yaza-kIrti-mAna-pratiSThA-pUjA-satkAra ane bahu mAna maLe vA na maLe tenI darakAra rahetI nathI, kAraNa ke te pitAnI svabhAvikI pUrNatA vinA anya brAMtirUpa pagalikI mAna-kIrti Adi pUrNatAvaDe pUrNa thavA Icchato nathI; tethI te bAhya brAtimaya pIgalikI mAna-pratiSThA-padavI vagerenI pUrNatA ane apUrNatAmAM samAna samabhAvI banIne saMtoSavRttithI bAhya kartavya kAryo karavAnI potAnI pharaja adA karato rahe che, temAMthI te bhraSTa thato nathI temaja te game tevuM sAmAnya kartavya hoya te paNa antaranI pUrNatAnI bhAvanAnA prabala veganA antarika AnandathI masta banIne te karyA kare che. A sthitimAM brAhmaNa varga-kSatriya varga-vaizya varga ane zUdra varga Avaze tyAre teo Atara pUrNatAnI sAthe bAhyapUrNatA arthAt lakSmI vagere bAhyajIvanapravartakajIvana hetuothI pUrNa thavAnA; gRhastha ane tyAgIoe svasvAdhikAre antaramAM pUrNatAnI dRSTi dhArIne kartavya kAryo karavA joIe. prabhu bhaktane ane guru ziSyane ane jJAnI pitAnA AtmAne kartha che ke tuM pitAne niHsaMga nilaya nitya ane pUrNa mAnI je je kArya karavAnA sadupAye hoya te te sadapAvaDe bhairyapravRttithI kArya kara ane svAdhikAra pharajane adA kara. avataraNu-sUpagadaSTie kriyamANa kartavya kArya nirIkSaNapUrvaka-sapurUSa sammati pUrvaka gaNamukhya kaneviveka karIne kArya karavAM joIe te darzAve che. nirIkSA hi prakartavyA kriyamANasvakarmaNAm / sUkSmopayogadRSTayA hi gRhItvA sammatiM staam||54|| kartavyAni hi karmANi nRbhave kAni kAni ca / vivicya gauNamukhyAni kuruSva svaadhikaartH||55|| zabdArtha-sUmapayoga daSTie sahunI sammati rahIne kriyamANa svakanI nirIkSA karavA egya che. manuSyabhavamAM gauNa ane mukhya kayA kayA kAryo karavAnA che tene viveka karIne kartavya kAryo karavA joIe. vivecana-sUkama paga daSTie vaktavya kAryone nirIkSavAthI kartavya kAryomAM je je kAMI bhUlo thatI hoya te mAluma paDe che ane te sudhArI zakAya che. kartavya kAryone sUmapayogadaSTithI tapAsatAM kartavya kAryomAM je je muzkelIo naDatI hoya che te spaSTa For Private And Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pA eka kSaNu paNa pramAdI na rahevuM. ( 335 ) jaNAi Ave che. sUkSmASayAga STie kartavya kAryAMnI aneka bAjue tapAsI zakAya che ane tethI koI paNa jAtanI bhUla karI zakAtI nathI. aura'gajeba bAdazAhanA badhuoe sUmapayoga diSTa nahIM dhAraNa karI ane auraMgajebanAM kavya kAryAnI nirIkSA na karI tethI teo mRtyu zaraNa thayA. sUkSmapayogadRSTivaDe marAThAoe jo pANipatanA yuddhaprasaMge svakartavya kAryAnI nirIkSA karI hAta te teoe rAjapUtAne meLavI lIdhA hota ane lUMTaphATa vagerethI leAkeAnI aruci pAtAnA tarapha na kheMcI hAta, marAThAonA hindu rAjya sthApana karavAnA mukhyaddeza hatA parantu te sUkSmapayega dRSTi vinA tene bhUlI gayA ane mAravADanA rAjapUta rAjyanI sAthe yuddha karI peAtAnI pragati para kuhADA mAryAM. mAravADa vagere dezeAnA hindu rAjAonI svataMtratA rakSavA teoe sahAyaka banavuM joitu hatu ane kartavya uddezane dhyAnamAM rAkhI pravartavuM joitu hatu. te uddezathI teo sUkSmapayoga dRSTi vinA bhraSTa thayA ane teo avanatinA khADAne zaraNa thayA. gurjarezrvara bheALAlIme jo sUkSmapayoga STi vaDe gurjara dezanuM bhAvi hita ane svakartavya kArya mAM thatI bhUlAne vicAra karyAM hota te te kadApi somezvaranI sAthe yuddha karata nahi ane sAmezvaranI sAthe paraspara salAha saMbaMdhe baMdhAIne tatsamayamAM je kartavya pravRtti karIne svadezarakSA karavAnI hatI tenuM bhaviSya sArI rIte sudhArI zakata ane svarAjyanA pratyeka aMganI sArI keLavaNI vaDe puSTi-pragati karI zakata. somezvare paNa sUkSmapayegavaDe svakartavyanA mukhya uddez prati lakSya dIdhuM hota to te pArasparikayuddha pravRttithI pArasparika sarva ala kSaya thavAnI dazAne na prApta karI zakata ane kSatriyA brAhmaNe vaizyA ane zUdronI unnati thAya evA upAyA cAjI zakata; parantu te svakartavya kAryamAM sUkSmapayoga dRSTi dhAryAM vinA tevuM kayAMthI sujhI zake ? gAyakavADe IMglIza sarakAranI sAthe sUkSmApayeAga STie saMdhi karI bhAratanuM hita vadhAryuM. tethI gAyakavADI rAjyanI AbAdI-zAMti vadhI che. brAhmaNAe sUkSmapayoga dRSTie svakanyAmAM kayA kayA dveSA che tenuM nirIkSaNa karyuM hata te brAhmaNeAnI avanati thAta nahi. jainAcAryere ane jainamahAsaMghe svavargamAM keLavaNInA baheALA pracAra karIne sva kanyakAryAne sUkSma payegaSTie tapAsyAM hota te aneka gacchamata kaleza-sa`kucita dRSTi ane saMgha kanyakAryanI khAmIothI jainonuM hAla je kSetra sAMkaDuM thai gayuM che te thAta nahi, kSatriyAe kSAtrakama pragati mATe adyaparyanta sUkSmApayegaSTivaDe kSAtrakanI dezakAlAnusAre nirIkSA karI hota te vartamAnamAM teAnI je paDatI thai che te thAta nahi. zUdroe sevA dharma kanyAnuM sUkSmapayogadRSTithI nirIkSaNa karI je je bhUlA thai tene sudhArI hAta te teonI hAlanA jevI kharAba dazA dekhAta nahi; haidaraalI ane TIpu sultAne sUkSmapacegapravarDa svakartavyakAryAMnI nirIkSA karI hota ane iMglIza sarakAranI sAthe maitrI dhArIne kanya kAryane sudhAryAM hota te tenA vaMzajono nAza thAta C. For Private And Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 336 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. nahi; nepoliyana bonApArTa TrAnsanI svataMtratA karyA bAda sUpayoga daSTivaDe sarva rAjyanI sAthe salAha zAMti saMbaMdha rAkhIne kAnsanI pragati tarapha ane svakartavya tarapha lakSa dIdhuM hota to chevaTe tenI avadazA thAta nahIM. IMglADanA rAjA sara cArlsa pArlAmenTanI sAthe sUmapayoga daSTivaDe je saMbaMdha ghaTe te rAkhe hota to prajAnI sAme yuddha karIne temAM tene pitAne ziracheda karAvavAno prasaMga Avata nahi. sUme paga daSTi vinA kartavya kAryomAM thatI bhUlathI pitAnI ane jaganI atyaMta hAni thAya che evuM uparyukta dekhAtethI khAsa avabodhAya che. remane rAjA TArTavIna dhIprAuDe sva kartavya kAryo karavAmAM sUkSma paga dRSTi vinA ghaNI bhUlo karI hatI, tethI teNe svaprajAnI aruci hArI lIdhI hatI ane tethI tenA sAmI tenI prajA thaI hatI. tathA rAjyagAdIparathI tene baMDa karI uThADI maka hate. IrAna hAla svataMtra thayuM te vakhate pUrvanA rAjAe sUpaga dRSTithI kartavya kAryonI nirIkSA karI nahi tethI teNe samayasUcakatAne gumAvI ane rAjyathI padabhraSTa thaze. pratyeka kartavya kAryanI cAre bAjuonI sUpayoga dRSTithI tapAsa karyA vinA aneka prakAranI bhUla thAya che ane tethI pramAda vadhatuM jAya che tethI pratipakSIo kartavya kAryomAM chidra dekhIne sAmAM paDI svabalane kSaya karavA pravRtti kare che. jUnAM paTTAvalInAM patrAnusAre kathAya che ke sUpaga dRSTi vinA kharatagacha ane tapAga che paraspara svaparanI hAni karatA sAdhuone nAza karavAnI vRtti sevavA prayatna karyo hato, tethI vaiSNava matanA vallabhAcAryo lAkho jaina vaNikone vaiSNava banAvyA hatA. sUpagadaSTithI kartavyanI zubhAzubha bAjue avalokI zakAya che. zrIviyasenasUrinA samayamAM yatimAM paraspara abhimAna deva IrSyA nindA ane kalahathI virodha utpanna thaye ane virodhanA pariNAme yatinI AdhyAtmika guNa bhAvanA ghaTavA lAgI ane paMnyAsa zrIsatyavijayajIthI te samayamAM nIkaLela saMvega pakSanI zatake zatake unnati thavA lAgI ane jainomAM yati ane saMvegI sAdhuenI je sthiti thaI te sarva jaino jANI zake che. bhAratamAM je je rAjAo thaI gayA teoe sUmepagadRSTithI bhAratanI pragati thAya evA upAya saMbaMdhI khAsa carcA uThAvI nathI. hindusthAnanA saMbaMdhI bAbara potAnI noMdhapothImAM lakhe che ke hindusthAna rAjAo Alasu che. teo svadeza itihAsa jJAna meLavavA mATe paraspara saMpIne svadezanuM rakSaNa karavA mATe bedarakAra che. hindusthAnanA lAke zArIrika baLamAM pazcAtuM che ane teo paraspara ekabIjAne sAhAsya ApIne svAstitva rakSaNa karavuM evA vicArovaDe saMdhabala utpanna karavAnI zakitathI ajANa che. bAbarano mata kharekhara keTaleka aMze satya che. sUmepaga daSTi vinA hindusthAnanA lekee kusaMpa vaira Alasya, anughama-majazekha-abhi mAna-IrSA-nindA ane zodhaka buddhi vinA ghaNuM khoyuM che. hindusthAnanA lokoe sUmepayogadRSTithI svakartavya kAryone nirakyAM nahi tethI teonI bhUlo teone dekhAI nahi, ane For Private And Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org 43 sUkSmApayAgadaSTanI AvazyakatA. ( 327 ) sva kanyakAryomAM thatA doSa! vAravAne te udyamI banyA nahi; tethI teo svabhUlanu phUla bhAgave che ane jyAM sudhI teo kanyakAryone sUkrame payoga STithI nahiM dekhaze tyAM sudhI teAnI evI sthiti raheze. AdhyAtmika guNApUrvaka AdhyAtmika doSo TALavA mATe kharekharA upAya sUmapayoga dRSTi che tethI potAnI sarasava jeTalI bhUla hoya che te mAluma paDe che. jApAne sUkApayeAgaSTithI potAnI avanatinAM je je kAraNe! hatAM te sarve tapAsI lIdhA ane tethI te te avanati hetuone haThAvavA mATe jApAnamAM laghu laghu rAjgyAnuM saMyukta ala thayuM. jApAne sarva dezomAM peAtAnA dezanA manuSyAne mokalI ApyA ane sarva dezamAM je je uttama sudhArA tathA kaLA hatI teone peAtAnA dezamAM ANI. jApAne rAjyapragati vyApArapragati kalApragati keLavaNIpragati svAstitvasaMrakSaka kSAtraka pragati jalana kApragati vagere aneka zubhakAryanI pragatiyA prati suvyavasthApUrvaka lakSya dIdhuM, ane sukSmapayogadaSTithI kartavyakAryAMnu nirIkSaNa karI ghaTatA vadhatA sudhArA karyAM; tethI jApAna svadezAbhimAnI anI sattAlakSmIthI khIlavA lAgyuM. phaziyA sAthenI laDAimAM te pote jItyuM ane tethI sarva rAjyeAmAM tenI pratiSThA vadhI. iMglAMDanI sarakAre jApAnanI sAthe dostI bAMdhI ane sUkSmapayogaSTithI jApAna bhaviSyamAM pragati karI zakaze. cInamAM afINu khAIne cInAe aphINI banI gayA ane tethI teo Alasu banI anya dezonI apekSAe pazcAt paDI gayA. hAlamAM cInA cetavA lAgyA ane teAe aNu nahi vAparavAnA TharAva karyo che. tathA svataMtra rAjyanI sthApanA karI che. bhaviSyamAM jo te sUkSmayogadiSTa rAkhI pravartaze te svarAjyavyApAra kalApragatinuM saMrakSaNa karI rAze. AryAvartamAM sUkSmapayogaSTivALA rAjakIya manuSyA vyApArI manuSyo sAmAjikasevA karanArA manuSya ane vidvAn manuSye anyadezAnI apekSAe viralA dekhAya che. brAhmaNA kSatriye vaizyA zUdro rAjAe ane tyAgIomAM samApayAgaSTivALA manuSye jAgrata thAya-pragaTe evA upAye levAnI khAsa jarUra che. sUkSma pacegaSTi vinA koipaNa manuSya svaka vyakAryoMmAM vijayazAlI banI zake nahi. Avazyaka kanyakAryAnuM paripUrNa jJAna karyAvinA kApa sUkSmapayogadiSTa pragaTa thatI nathI. vizvavarti sarvaprakAranI vidyAnu jJAna karyAthI ane AtmAne keLavyAthI sUkrame pacegaSTi pragaTe che ema khAsa lakSyamAM rAkhavuM. AryAvartAdi sarva dezenA garIbamAM garIba manuSyA paNa jyAre sUkSmapayogane dhAraNa karanArA thaze tyAre AryAvarta ane savizvanI bAhya tathA Atarikapragati thaze. sUkSma yogadaSTi vinA AdhyAtmikabhAvanA pragaTatI nathI. yuropamAM hAla bhayaMkara yAdavAsthaLI pragaTI tenuM kAraNa e che ke temAM vAstavika AdhyAtmikabhAvanAnI khAmI che. AdhyAtmikajJAnArA sUkSmapayogadi" khIlavavAmAM Ave che Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 338 ) zrI kama caiAga gra'ca-savivecana. 5 tyAre sadezAnI sarvaprakAranI unnatithI pazcAt paDavAnuM thatuM nathI. gRhasthA ane tyAgIe sUphamepayogadaSTivaDe svasvAdhikAre jyAre kanyakAryo kare che tyAre bannenI pragati thavAmAM koI jAtanA vizaSa AvatA nathI ane karoDo vighnone yukti prayuktidvArA jItI zakAya che. sakAryAMnI sarva bAbatAnI sUkSmapayoga STivaDe sa kAryAmAM kuzala thavAthI AtmAnnatimAM AgaLa vadhI zakAya che ema manuSyo vicAre che tyAre te kanyakAryAM karavAmAM ane jamAnAne anusarI AgaLa vadhavAmAM pazcAt paDatA nathI. sUmapayogadaSTie kartavyakA karavAthIja pragati thAya che ema nizcayataH avadhavuM. game tevI sUkSmApayeSTi hAya tApaNuM kartavyakArya karavA mATe anya sat manuSya ke je te te kAyo nA sUkSmApayegaSTivALA hoya teonI svaka vyakAcamAM sammati levI joie, ke jethI svopayoga STidvArA je na jaNAtu hoya te teenAthI jaNAI Ave. sUkSmapayogadaSTidvArA divase je je kAryo karyAM hAya tenI nirIkSA AleAcanA karI javI. jyAre dhArmikapratikramaNa AvazyakamAM pratyeka kavyadharmAMkamAM je je aticArAdi doSo lAgyA hoya che tenI sUkSmapayAgAdriArA AlAcanA karavAmAM Ave che tyAre zuddhatA thAya che. sAMsArika vyAvahArika ane dhArmika kartavyakAyo karatI vakhate sUkSmApayeAgadRSTithI pratyeka kAryAMnuM sUkSma nirIkSaNa karavuM ane satpuruSonI sammati grahaNa karavI. A vizvamAM satpuruSA pAramArthika kabyA karanArA hAya che. tenI sammatithI game tevA viSamasaMyogeAmAM paNa kArya karavAnI vyavasthAmuddhi prakaTe che ane tethI kAryAMmAM sudhArAvadhArA karI mastake AvI paDelI pharajone adA karI zakAya che. sUkSmApayegaSTithI jyAre zrIneminAthe hiraNAnA pAkAra vaNu karI pANigrahaNanuM svarUpa vicAryuM tyAre teoe ratha pA pheravavA sArathine AjJA karI ane jAnanA miSe rAjImatIne pUrvabhavanA saMketa karI muktinI prApti mATe dIkSA aMgIkAra karI. sUkSmApayeAgI thavA sUkSmapayogI satpuruSonA samAgamamAM AvI temanAM pAsAM sevavAnI jarUra svIkAravI joie. sUkSmapayogaSTivALA satpuruSonI pratyeka vicAramAM ane pratyeka kartavyamAM sammati levAthI sUkSmapayogaSTine anubhava khIle che ane pratyeka vicAra ane AcAramAM je je sudhArA karavAnA hoya che tene anubhava Ave che. candragupta pratyeka kAryamAM cANAkyanI sammati letA hatA ane cANAkyanI sammatipramANe teNe rAjyapravRtti karI tethI te rAjyane sArI rIte khIlavI zakayo. aneka satpuruSonI sammati levI, paraMtu svakartavyakAryamAM aneka matathI sagdhi na thavu joie. kAnpharansa jAherakhAtAMo vagerenA uparI karmacAgIe aneka sAkSaronA amuka amuka bAbatomAM sudhArAvadhArA karavA mATe abhiprAya pU che te sarvenA abhiprAyAnu manana karI eka bAbatano nizcaya karI svakAryapravRtti Acare che paNuM kartavyakarmathI bhraSTa thatA nathI. aneka satpuruSAnI sammatithI eka nizcaya upara AvIne je je kAryo karavAmAM For Private And Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prajAprema eja rAjakartavya. ( 339 ) Ave che temAM vijya maLe che; jarmanImAM prinsabisamArka pradhAnanI buddhi vakhaNAya che, tene rAjA tenI sammatipUrvaka sarvakAryo karato hato, tethI te jarmanInAM sarva nAnAM rAjyanuM eka moTuM rAjya karI zakaze ane tethI jarmanInI pragati dinapratidina vadhavA lAgI. bisamArke hAlanA kaeNjharavilIyamane kAnsa agara rUziyAnI sAthe maitrI rAkhavI evI sammati ApI hatI, paraMtu te pramANe kejharathI pravartI zakAyuM nathI, tethI jarmanIne hAlamAM pravartatI mahAlaDAImAM bisamArkanI sammatinI apUrvatAno khyAla kare paDe che. jo te bisamArkanI salAha pramANe pravaryo hota te amUla manuSyaratnono bhoga ApyA vinA svarAjennatimAM AgaLa vadhI zakata. kartavya kAryonA guMcavADAmAMthI pasAra thavAne mahAbuddhizALI purUSanI salAha levAthI aneka prakAranA lAbha thAya che ema khAsa lakSya rAkhavuM joIe. siddharAja jayasiMha pratyeka yuddhamAM vijaya pAmyo hato tenuM kAraNa kharekhara tenA jainavaNika pradhAna hatA. jainavaNika pradhAnanI sammatithI te prajAnuM citta svaprati AkarSI zakyo hato ane gurjara dezanI sImA vadhArI zakayo hato. bhIme vimalamaMtrInI salAha pUrvaka rAjya calAvyuM tethI te zAMtithI rAjya karI zake. kumArapAle paNa jainavaNika pradhAnanI sammatipUrvaka rAjya pravartAvyuM, tethI te gurjara dezanI prajAnuM citta pitAnA prati AkarSI zakaye. vastupAla ane tejapAlanI salAhapUrvaka varadhavale rAjya calAvyuM tethI te svarAjyanuM rakSaNa karI zake; paraMtu pAchalathI tenA putra vastu pAlAdinI avajJA karI tethI tenA vaMzajonuM gujarAtamAM rAjya rahyuM nahi. pratAparANAne bhAmAzAhe aneka prakAranA rAjyapravartaka sammati ApI hatI ane puSkala dhananI sAhATya ApI hatI tethI te punaH svarAjya sthApI zakyA. rAnaDe gokhale vagere saMpurUnI salAha rAjyakAryomAM keTalI badhI upayogI thaI paDI che te samasta bhArata avabodhe che. zivAjIne tenA gurU rAmadAsa taraphathI rAjyataMtra calAvavAnI uttama sammati maLatI hatI, tethI zivAjInA para dakSiNIono rAga vadhe ane rAjya sthApana saMbaMdhI sarva prakAranI teonAthI sAhAsya maLI zake; satyunI sammati laIne AryAvartanA pUrva rAjAo rAjyataMtra calAvatA hatA tethI teonI rAjyavyavasthA sArI rIte rahI zakatI hatI ane teo prajAne pUrNa prema meLavavA bhAgyazALI banatA hatA. prajAne pUrNa prema meLavavo eja rAjyapravartakenuM mukhya kartavya che. akabara vagere be traNa sArA bAdazAha sivAya anya bAdazAhae hinduono prema jItavA prayatna karyo nahi, tethI ane dilhInI gAdInI cirasthAcitA teonA vaMzane mATe rahI nahi. briTIza sarakAra prajAne prema AkarSAya evA upAya le che ane koInA dharmamAM ADI AvatI nathI tethI tenA rAjyane hinduo rahAya che. briTIza sarakAra prajAnA AgevAna sapuruSonI salAha laIne kAryapravRttimAM pravarte che. pArlAmenTamAM kanjharaveTIva ane lIbarala vagere pakSenI For Private And Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 340 ) zrI krama caiAga graMtha-savivecana. salAha levI e satpurUSonI sanmati aAdhavo. pAMDavA taraphathI durgaMdhananI pAse kRSNa gayA hatA ane kRSNe pAMDavAnI sAthe yuddha karavAmAM AryAvartanI paDatI che, lAkhA manuSyeAnA nAzapUrvaka tamArA nAza che ane tethI salAhazAMtithI tamAre vartavuM joie ityAdi zubhasammati-salAha ApI paraMtu duryodhane kRSNanI sammatine hasI kADhI ane ulaTu kRSNane kedakhAnAmAM nAkhavA vicAra karyAM; tethI ante mahAbhArata yuddha zarU thayuM; temAM ante kauravA hAryAM, aDhAra akSohiNI sainyane nAza thayA ane pAMDavA rAjyagAdI para kheDA. satpuruSa evA kRSNanI sammati na mAnavAthI koravAne nAza thayA. jyAre gujarAjAe dakSiNanA tailaparAjA sAthe yuddha AraMbhyu. tyAre gujarAjAnA pradhAne muMjarAjAne tailapanI sAthe yuddha karavAnI sammati na ApI ane yuddhanA niSedha aaN. pradhAne mujane aneka hetupUrvaka yuddha na karavA bhalAmaNa karI, paraMtu tene suMjarAjAe tiraskAra karyAM tenuM pariNAma e AvyuM ke te yuddhamAM hAryAM ane pakaDAyA; tene tailaparAjAe kedakhAnAmAM nAkhyA. muMjanA pradhAnAe gujarAjAne kedakhAnAmAMthI choDAvavA mATe nagaranI bahArathI te TheTha kedakhAnA sudhI suraga khAdI ane koine kazyAvinA tarata nagarabahAra suraMgadvArA AvavA jaNAvyuM. muMjA prema kedakhAnAmAM AvanAra tailapanI ena sAthe baMdhAI gaye hatA tethI te tene laine suraMgadvArA bahAra AvavAnA nizcaya karI tailapanI benane sa vAta kahI dIdhI; tethI suraganI vAta telaparAjAe jANI lIdhI ane mujane pakaDI ghera ghera bhIkha maMgAvvAnI pravRtti karI ane bhIkha maMgAvIne ante gujarAjAnuM ziraH dI nAkhyuM. suraMgathI ahAra AvavAnI vAta kAine paNa na kahevI evI pradhAneAnI samRtine paNa muMje na mAnI tethI te bhUMDA hAle mA~. teNe pradhAnonI sammati sivAya yuddha karyuM ane suraganI vAta paNa viSayapremanA pAzamAM paDI tailapanI benane kahI dIdhI tethI te be sthAne satpurUSeAnI sammatithI bhraSTa thaI mRtyu zaraNa thayeA. A uparathI sAra e levAnA che ke potAnA karatAM vizeSa buddhivALA madhyastha satpuruSonI kanyakArya mAM salAha-sammati levAnI pratyeka manuSya AvazyakatA svIkAravI joie ane samApayogavide kArya karavAM joIe ke jethI kAI tanI galata thaI zake nahiM. karaNaghelAe mAdhava pradhAnanI strIne anAnakhAnAmAM nAkhI dIdhI. tene pAchI mAdhava pradhAnane soMpavA mATe mAdhava pradhAne aneka yuktiyeAthI samajAvye tathA pATaNanA mahAbuddhivALA mahAjananA marcagaNya zeThIyAee karNa ghelAne aneka rItie samajAvyo ane mAdhavanI sAthe salAha karavAnuM kathyuM; parantu rAjaH bALahuDa yogIhaTha ane strIhaDamAMnI rAjAne tAbe thaI mahAjananI sammatine tiraskAra karyo ane mAdhava pradhAnane tiraskAra karyA; tethI pradhAne dilhI jai karaNaghelAnI sAthe yuddha karavA alAuddIna bAdazAhanI sAthe gADavaNa karI. ante dillInA aThThAuddIna bAdazAhanI sAthe yuddhamAM laDatAM tenA avicArI svabhAvane Idhe For Private And Personal Use Only iL Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAlakAcAryanI pratijJA. ( 341 ) mAMhomAMhe puTa thavAthI te hAryo. ane tenI strIne allAuddIna laI gaye ane pitAnI begama banAvI. A uparathI pratyeka manuSyane samajaNa maLe che ke sUkSma pagadRSTivALA manuSyanI sammatine je tiraskAra kare che te karaNaghelAnA jevI avasthAne prApta kare che ane te pote ekalo patita dazA pAmato nathI, paraMtu pite ane potAnA AzritonIkuTuMbanI paDatI dazA karavAmAM nimittakAraNa bane che. puruSonI salAhanI amUlya kismata che tethI teonI vAraMvAra svakartavya kAryo karavAmAM sUcanA-salAho pUchavAnI jarUra che. puruSonI salAhathI rAjya sudhare che, pAThazAlAo sudhare che, vyApAra sudhare che, sainikapragati sudhare che, sevAdharmonAM aMge sudhare che ane dhArmika aMgo sudhare che. sabhAo saMdha mahAsaMdha pariSad kenpharansa ane koMgresa vageremAM puruSonA abhiprAye je je maLe che te te sammati avadhavI ane te rIte bahu sammatipUrvaka eka kArya karavAne nizcaya karavAmAM Ave che. kAlikAcAryanI bena atyaMta rUpavatI sAThavI sarasvatI hatI. eka vakhata kAlikAcArya vihAra karatA karatA ujajayinI nagarI bahAra udyAnamAM padhAryA, ane aneka lokone upadeza daI sudhAravA lAgyA. kAlikAcAryanI bena sarasvatI sAdhvI eka vakhata tyAMnA garda bhillarAjAnI dRSTie dekhAI. rAjAe kAmAtura thaIne tene janAnakhAnAmAM pakaDI maMgAvI tethI sarva mAlavadezamAM hAhAkAra thaI rahyo. mAlava vagere dezanA saMghae atyaMta dilagIrI jAhera karI tenI asara kAmAtura gardabhillane thaI nahi. kAlikAcArya pate rAjAnI pAse gayA paNa rAjA kAmA hovAthI tene upadeza lAge nahi. avantIdeza-mAlavadezanA mahAjane rAjAnI pAse gamana karIne rAjAne aneka yukti dvArA samajAvyuM paNa kAmAnya gardabhabhillane tenI asara kaMIpaNa thaI nahi; ulaTuM teNe mAlavadezanA mahAjanano tiraskAra karyo; AthI mAlavadezanA mahAjananI rAjA uparathI prIti uThI gaI ane tenA viruddha deza thaI gaye. kAlikAcArya veSa badalIne Izana grIka vagere dezamAM gayA ane tyAMnA rAjAone aneka camatkArathI svavaza karyA ane teone mAlavadeza jItavA samajAvyuM. teoe sidhadeza ane dariyAmAvallabhI seraTha vagere deza para svArIo karI. lATadezanuM pradhAnanagara bharUca vagere jItIne zaka lokoe mAlavadezanA rAjAnI sAthe yuddha karI tene pakaDI lIdho ane sarasvatI sAdhvIne choDAvI. te punaH sAvI thaI. pazcAtuM gabhabhillanI gAdI para vikramarAjA thaye. teNe kone harAvyA ane pite mAlavadezanuM nItithI mahAjananI sammatipUrvaka rAjya karavA lAge. gardabhabhillarAjAnA samayamAM zarkanI svArIo AvI te vikramorvazIya nATakanI prastAvanA kalAbhAIkRta tathA rA. kezavalAlakRta prastAvanA parathI samajAya che. gardabhabhile je purUSonI sammati mAnya karI hota to tenI patita dazA thAta nahi. karaNaghele, gardabhabhivra vagere hindarAoe atyAcArathI bhAratanI patitadazA For Private And Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 342 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. UR karI ane temaja musalamAnonA rAjyakAlamAM keTalAka bAdazAhI sattAdhikArI musalamAnee hinduonI rUpavatI strIonA haraNamAM svasattAno durupayoga karyo ane tethI teonI paDatI prAraMbhAI iMglIza sarakAranA rAjyamAM mahAjanarUpa puruSonI sammatipUrvaka rAjyamAM sudhArAvadhArA karavAmAM Ave che ane keInA dharmamAM rAjA-sarakAra vacce AvatI nathI; temaja briTIza sarakAranA taraphathI niyukta vAyasaroya, gavarnara vagere sattAdhikario taraphathI keTalAka musalamAna bAdazAhanA jevA anyanI kanyAone strIone pakaDI laI javAnA atyAcAro thatA nathI; ane sarva bAbatamAM nyAya maLe che; tethI brITIza sarakAranuM rAjya rAmarAjya tarIke gaNAya che; tethI evuM rAjya vizvamAM sarvatra vyApaka thavAne yogya karI zake che. Arya rajaputarAjAo ane navAbAe briTIzarAjyanA kAyadAonuM sUpayogathI adhyayana karI svarAjyamAM te pramANe puruSanI sammatipUrvaka vartavuM joIe. prajAne pitAnA Atmavat mAnIne brITIzarAjyanI peThe vartavAne mATe sadA hindurAjAoe tatpara rahevuM joIe; ane Alasya aviveka vyasana, majazekha, vyabhicAra, dArU vara gRhakalaha gotrakalaha IrSA TheSa kusupa vagere durguNothI dUra rahevuM joIe. hindarAjAo ane navAbee gavarnaro vagere sUmapayogavALA purUSanI salAha pramANe cAlIne Alasyane tyAga karI udyamamAM pravRtta thavuM joIe. je rAjAo je rAjaputa AlayamAM jIvana nirgamana kare che teo kuTuMba ane dezane bhArabhUta che. tevA rAjAo ane rajaputethI dezanuM kalyANa ane kemanuM kalyANa thaI zakatuM nathI. rAjAo ane rAjapUtoe pitAnI ane pitAnI kamanI pragati thAya evA upAyo beDo vagerene sthApana karI levA joIe. parasparamAM gRhabheda gatrabheda ane rAjyavibhAga kalezathI laDI na karavuM joIe. paraspara eka bIjAnuM azubha karavA prANane paNa prayatna na karavo joIe. rAjAoe rAjaputee avivekathI dhanAdikamAM aphINa dArU vagere vyasanomAM nakAme vyaya na karavo joIe. dArUthI ane aphINathI teonI paDatI thavAmAM bAkI rahI nathI. sAmaMtasiMha cAvaDAe dArUnA ghenamAM yakAtaDhA bane mUlarAjalaMkIe bhANejanA hAthamAM rAjya mUkayuM tethI tathA aphINa vagere vyasanothI rAjAo ane rajaputonI buddhi kaTAI gaI, zarIrazakti kSINa thaI gaI, ane lakramI vagerene nAza thaze. rAjAo ThAkare ane sAmAnya rAjaputa kemamAM verajhera vyabhicAra vagere deno pracAra thavAthI bhAratanI paDatImAM vadhAre thayo che. rAjAo rAjAonA bhAyAta ThAkoro vageremAM kusaMpa praveza karIne teone paDatInA nIcenA pagathIyAMo para lAvIne mUkayA che. sattAmada, rAjyamada vagerethI mukta thavAne mATe teoe puruSonI sammati grahaNa karIne keLavaNIne pracAra karavo joIe ane svazakitane tathA svakemane uddhAra thAya evA upAyone AdaravAmAM eka vArachavAsane paNa nakAma na gumAvavo joIe. navAba ane musalamAnoe vairajhera kusaMpa vagerene dezavaTo daI keLavaNI For Private And Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sapuruSonI samRta samI karavI. ( 343 ) vaDe komanI pragati thAya evA upAye AdaravA joIe. svakemano udaya karavA mATe ahaMkArane nAza karavo joIe ane sevAdharma svIkAravuM joIe. keTalAka brAhmaNa mukata thAya ane sarvatra brAhmaNa vighAvaDe vibhUSita bane evA upAya sapuruSanI sammatipUrvaka grahaNa karavA joIe. jaina dharmanA pracAramAM agiyAra gaNadhara vagere brAhmaNavidvAnoe sAdhuo banIne Atmabhega ApavAmAM bAkI rAkhI nathI. brAhmaNomAMthI saMkucita matadRSTi IrSyA Alasya nidrA kaleza vaira kusaMpa ahaMkAra ane asahanazIlatA vagere durgaNe jAya ane tenA sthAne udyama vidyAbhyAsa vizAladaSTi samatA saMpa premabhAva parasparanuM zreyaH IcchavuM ane karavuM vagere sadguNone paripUrNa pracAra thAya te teonI unnatithI kSatriya, vaizya ane zudronI pragati tvarita thaI zake. kSatriyonI unnatithI brAhmaNa vaizya ane zadronI unnati sAthe vyApArIo vijJAnazAstrIo vagerenI pragatithI sarva dezanA loke sukhI thaI zake che ane zUdronI unnatithI brAhmaNadi traNa varNanI pragati thaI zake che. paraspara varNoe eka bIjAne sahAdhya ApavAmAM sapuruSonI sammatipUrvaka prayatna kare joIe. tyAgIo ahaMkAra bedarakArI Alasya prapaMca vyasana vagere mUkIne svatyAgAvasthAne uddhAra karavA puruSanI sampatipUrvaka prayatna kare te tyAganI pragativaDe svAstitvasaMrakSaka banI zake. anyathA teonI pAchaLa have kaMI rahevAnuM nathI ema samajIne teoe zAntinA jamAnAmAM keLavaNI grahaNa karI cetavuM joIe ke jethI teo vidhalokomAM pagadaya karI zake. gRhasthAe ane tyAgIoe jamAnAne avadhI sUpaga davi ane sAphonI sammati grahIne kartavyakAryone apramatta banIne karavAM joIe. he manuSya ! tuM sUpagaSTivaDe purUSanI sammati rahIne svakartavya kAryane karyA kara ! manuSyabhavamAM kayAM kayAM kAryo karavA lAyaka che tene vicAra kara. kayAM kyAM kAryo gaNapaNe karavA lAyaka che ane kyAM kyAM mukhyapaNe karavA lAyaka che teno vicAra kara. svasaMbaMdhI ane parasAmAjika kartavya amuka dezakAlabhAvAnusAre gaNa hoya che te mukhya thaI jAya che ane mukhya kAryo gaNarUpa banI jAya che. dravya kSetra kAla bhAvAnusAre rAtri ane devasika kartavyakAryomAM utsargakAla ane ApattikAlAdikanI apekSAe gauNa mukhyatA pharatI rahe che; evuM avadhIne ane purUdvArA tene anubhava laIne svakartavyakAryamAM gauNa ane mukhyapaNAno nizcaya karIne kartavyakAryo karyA kara. vyAvahArika kAryapravRtti ane dhArmika kAryapravRttimAM sUkSma paga dachidvArA puruSonI sammati grahIne pratyeka manuSya pravartavuM joIe ema uparyukata lokano bhAva che ane e pramANe pravartatAM apakrAntinA mArgano tyAga karIne AtmA utkrAntinA mArga para ArahI zake che; pratyeka kartavya kAryomAM sUpagadaSTi ane puruSanI sammati e bethI pravRtti karatAM paritaH sAnukUla pratikUla saMgapara atyaMta prakAza paDe che ane tethI je je Thokara vAgavAnI hoya che tene For Private And Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 344 ). zrI kamaMga graMtha-savivecana. uR spaNa bhAsa thAya che. je je mahAtmAo A vizvamAM jJAnagI vA karmayegI banelA che teonI hRdayavizALatAnI vRddhimAM sahunI sampatino bhAga hato ane sUmo paga dRSTithI teo pragatimAM pragaTa thayA hatA ema spaSTa avabodhAI zake che. sUkSma pagadRSTithI Atmazaktine nizcaya thAya che ane kartavyamArgamAM sAdhyasiddhi hetuone avalaMbavAnA vAstavika upAya samAcarI zakAya che. aeva cetanane uddezIne kathavAmAM Ave che ke tuM sUme pagadaSTithI sonI sammatipUrvaka kArya kare. game tevA prasaMgamAM sUkSmapayogaTraSTithI kartavya kAryo karavAne abhyAsa seva ke jethI AtmonnatimArgamAM vige gamana karI zakAya. AmatkAntinA mArgamAM AdhyAtmika pragatimAM pravartatAM uparyukta sUpagadine sAdhuoe yogIoe ane tyAgIoe vikasAvavI joIe. gaNamukhyaka svayegya mAnavabhavamAM aharniza kayAM kayAM hoya che ane te potAnA adhikAre kevI rIte kartavya che tene paripUrNa nizcaya karavAnI jarUra che. umara zakti sAnukula pratikUlasaMgo vRtti sthiti ApattikAla rogAvasthA ArogyavasthA sattA buddhi kSetra ane svAtmAnI abhilASA vagereno nizcaya karIne pratyeka manuSya yogya gaNamukhya kartavya kAryone nirNaya karI zake che-ema pratyeka manuSya svadazAne vicAra karaze to tene samyam adhAze. vyakti paratve samAra kuTuMbaparatve saMghaparatve rAjyaparatve ane dezaparatve gaNimukhya kAryo ke je dararoja karavAmAM Ave che tenuM svarUpa avabodhavAthI Atmaktavya zaktine samyaga upayoga karI zakAya che. sUmo paga ane puruSanI sammatithI dravyatrakAlabhAve gaNakartavya kAryo te mukhya kartavakA tarIke kevI rIte bane che ane mukhyakartavya kAryo te gaNakartavyaka tarIke kevI rIte bane che tenuM vAstavika svarUpa avadhavAthI kartavya kAryo karavAmAM Atmazaktine paga thAya che ane yegyaktavya kAryo karavAthI AtmAnI pragatimAM saguNadvArA pragati thaI zake che. hAlamAM yuropamAM pravatita yuddhamAM samAjanAM ane vyakitanAM mukhyaka ne goNatAne seve che ane gaNakartavya che te mukhyatAne bhaje che-ema sarvatra vyAvahArika tathA dhArmika kAryonI gauNatA ane mukhyatA avadhI kartavya kAryo karavAmAM sUmo payagataH pravRtti kara. avataraNa-svajIvana dazAmAM prathama sevaka banI kartavya kAryo karyA pazcAt svAmine cogya karma sevI zakAya che tenuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. pUrvakarmakaro bhUtvA pazcAt svAmI bhaviSyasi / brahmANDe ca yathA tadvat piNDe sarva vicAraya / / 56 // zabdArtha -Atmana ! pUrve tuM sevaka banIne pAtu svAmI banIza. brahmAMDe jema che tema piMDamAM vicAra. For Private And Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - BE sevaka banyA vinA svAmI nathI thavAtuM.. (345), vivecana-A lekanuM vivecana anubhavagamya karavA yogya che. yAvatu anubhavagamya kaI svarUpa thatuM nathI tAvatuM tenI paripUrNa pratIti thatI nathIane pratItinA abhAve AtmazraddhAbalapUrvaka tenI pravRtti thaI zakatI nathI-evo sArvajanika sAkSarAnubhava hovAthI kartavya karma karavAmAM svAmI sevakabhAvane vicAra karI tene nirNaya karavAnI AvazyakatA svIkAravAnI jarUra che ane te AvazyakatAne atra uparyukata kadvArA pheTa karavAmAM AvyuM che. prathama A vizvamAM kaI sevaka yogya kartavyakarma karyA vinA svAmI banI zakatuM nathI. je ziSya banI gurunI zikSApUrvaka pravarte che te zikSaka guru banI zake che ema sarvatra anubhavAya che. je prathama sainika banIne senAnAM sarvAgone abhyAsa karI pUrNa vyavahutibaMdhane prApta nathI karI zakato te senAdhipati kadApi banI zakato nathI. je manuSya prathama putranA guNe prApta karIne putranI phajene adA karI zakatuM nathI te pitAnA guNovaDe pitRpada prApta karavA adhikArI banI zakatuM nathI. je manuSya anukrame karmakAdi yogya kartavya kAryo Agala uccapada para anukramavaDe Arahe che, tene prAptasthitipadathI adhaHpAta thato nathI. ItyAdi do dvArA abodhavAnuM ke prathama karmayoga sevI karmayogI banyA pazcAt svAmInI padavI prApta thaI zake che. je strI vadhu tarIke svakartavyakarmo karavAne yogya banI nathI, te dhazra tarIkenI svakartavya pharaja adA karavAne khya adhikAriNI banI zakatI nathI. jenAmAM putrInA guNo AvyA nathI ane je putrIpadagya kartavya karmothI pazcAtuM rahe che te mAtA banIne mAtRpada zobhAvavA lAyaka banI zaktI nathI. jenAmAM prajAnA gya guNe utpanna thayA nathI ane je prajAgya pharajo adA karavAne adhikArI banyA nathI te rAjyapadane gya banI zakato nathI. atae pratyeka manuSya vyaSTi ane samaSTinI sevA karavAne prathama sevaka banavuM joIe. hAtha, paga, piTa zIrva vagerene AdhAra jema pada che, tema vyakti ane samadinI pragatine AdhAra sevaka che. pitAnA paga para ubhe raDIne manuSya sarva kAryo karI agrapragatimAna banI zake che; tema vyaSTi ane samaSTinI unnati karavAne prathama sevaka banyA vinA keIna chuTakAro thatuM nathI. keme krame agrapadanI prApti thAya che. je niHsaraNinA prathama pagathIyApara pada mUke che te bIjA trIjA cethA ane pAMcamAdi sarva pagathIyAMone ullughI yatheSTha mALapara caDhI zake che; paranuM anukrame pagathI para ArahyA vinA keI mALapara caDhI zakatuM nathI. tadrata A vizvamAM prathama sevaka banyA vinA ke svAmI banI zakatuM nathI ema sarvatra anubhava karatAM upayuMkata kabhAvane anubhava paNa hRdayamAM jhaLakI uThaze. AtmAmAM paramAtmA che paraMtu te anukrame yama niyama Asana prANAyAma pratyAhAra dhAraNa dhyAna ane samAdhithI prakaTa thAya che. mitrA, 'tArA, balA, DhIprA "sthirA, For Private And Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 346 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. 6 kAMtA, 7 prabhA ane 8 parASTi-e ATha dRSTinuM jaina gagranthamAM vivecana karavAmAM AvyuM che tene anukrame vikAsa thAya che. darzanaga jJAnaga ane cAritrayoga ema e ratnatrayIno anukrame vikAsa thAya che. vizvavidyAlaye AdimAM bI e. ema e. vagere padavIo anukrame prApta thAya che. tadrata atra paNa avabodhavuM ke je manuSya vyaSTisaMbaMdhI sevaka banyuM nathI te vyaSTine svAmI banatuM nathI. kazya sArAMza e che ke-AtmAnA darzanajJAnacAritrAdi guNone AvirbhAva karavA mATe prathama kartavya karmayogane je sevato nathI te AtmAmAM raheluM paramAtmatva prakaTa karI zakato nathI. je manuSya vizvasamAjane sudhAravA samaSTine gokhale vagere karmagIonI peThe dharma-karma-sevaka banato nathI te samaSTine svAmI banI zakato nathI. vyaSTivakatva ane samaSTisevakatvane paraspara gADha saMbaMdha che. vyachine je sevaka thAya che te samaSTine sevaka thAya che. vyaSTine je sevaka banI samaSTine sevaka bane che te lekettara sevAphaladaSTie tribhuvana hitakAraka jagatupUjya tIrthakarapadane prApta karI zake che. vyaSTi ane samaSTi vyakti ane samAjanA sevaka banIne prathama sarva jInuM zreya thAya evA sevAdharmomAM pravRtta thavAnI jarUra che. sevaka banI sarvajIvonI rakSA mATe pragati karavAmAM sevAdharmane aMgIkAra karavAmAM Avaze temaja svAmI banI zakAze, anyathA te vinA AkAzakasamavatu svAmI thavAnI AzA rAkhavI e vyartha che. je vRkSa prathama mULIyAM ane kaMdhevaDe yukta na banI zake te puSpaphala prApta karavAne kadApi adhikArI banI zakaze nahi. Atmonnati mATe AtmAnI ane vizvanI sevA karavAnI atyaMta AvazyakatA che. ApaNe hAla je dazAmAM chIe te kharekhara anya jIvonI sevApravRttinA upagrahavaDeja avadhavuM. AtmAnI unnatimAM sarva saMsArI jIne taratamAge upakAra hoya che ema anubhava thayA vinA raheze nahi. AtmAnI vyAvahArika tathA Antarika pragatimAM pRthvI jala agni vAyu vanaspati ane trasajIne Atmaga sahaje pratIta thAya che. AtmA karmonnativaDe sevaka banate banato ane siddha bane che. paraspara sevAdharma vaDe sevaka banavAthI Atmonnati yogya evI pravRtti thaI zake che. pravRtti karavI e sevakanuM lakSaNa che. ziyAo vaDe kAryamAM pravRtta thavuM e svaparibhASAe sevakaga che ane e sevakayoganI siddhi karavAthI siddha paramAtmA banI zakAya che. karmaka-sevaka je prathama vizvanI sevA karIne bane che te vizvane svAmI arthAt paramAtmA banI zake che. IzukrAIsTe paramAtmAne prApta karavA mATe manuSyone sevAdharma darzAvyuM hatuM. gautamabuddha vizvatijInuM zreyaH karavA paropakArAdikAyaeNvaDe sevA karavAnuM svarasevakene jaNAvyuM che. A vizvamAM sarva jIvono uddhAra kharekhara sevaka banIne sevAdharmakarmomAM pravRtta thavAthI thAya che. je manuSya vizvahitArthe aneka zubha mArgo dvArA jIvanI utkAnti thAya evA prayatna kare che teo parabhavamAM Indra caMdra nAgendrAdinI padavIone prApta kare che. izukrAIsTe manuSyanI sevA For Private And Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SE vizvasevaka kayAre banI zakAya? ( 347 ) karavA mATe upazamAdi pravRtti sevI hatI. bauddha jagatanuM zreyaH karavA upadezAdi dharmekapravRttine sevI hatI. zrI mahAvIra prabhue aneka bhavyajIvone tAravA trIza varSa paryanta bhAratamAM gAmegAma zahera zahera vihAra karyo hate; ane dehotsargasamaye paNa seLa prahara sudhI eka sarakhe ja upadeza dIdho hato ane pazcAta zarIrano tyAga karI siddha banI siddhasthAnamAM sAdi anantamA bhAge virAjamAna thayA. thIosophIsTa maMDaLanI adhiSThAtrI mIsIsa enIbesanTa sevAdharmano prathama svIkAra karavA mATe vAraMvAra potAnA ziSyone upadeza ApyA kare che. sevAyegamAM pravRtta thaI paripUrNa pakava thayAvinA jJAnayogamAM bhaktiyogamAM adhyAtmayogamAM paripUrNa sthira thaI zakAtuM nathI. sevAga e kAraNa che ane jJAnayoga e kathaMcit sApekSadaSTie kArya che. tethI sevAvinA jJAnanI prApti thaI zakatI nathI, vinaya banyA vinA gurupadanI prApti thaI zakatI nathIe je anAdikAlathI kama pravaryA kare che te sahetuka che ema anubhava karatAM avabodhAya che. gRhasthoe ane tyAgIoe svasvAdhikAra pramANe sevAnA mArgomAM pravRtta thavuM joIe. gRhasthoe mAtRpitRsevA vidyAcAryasevA deva guru ane dharmanI sevA gurujananI sevA vagere gRhasthagya sevA mATe yogya je je karmo hoya tene AdaravAM joIe. zivAjIe mAtRpitRsevArthe Atmabhoga ApavAmAM yathAyogya pravRtti karI hatI, tethI te mAtAnI AziSathI hinduone uddhAraka banyuM ane 'zivAjI nuM heta to sunnata heta sabakI vagere stutigya the. sevaka banavAthI AtmAnI zaktinA kharekhara svAmI banI zakAya evA mArge pariNamI zake che, ane tethI ane svAmInI padavI prApta thaI zake che. jenA jevA banavuM hoya tenI prApti thAya evI pravRttine AdaravI e sevakanuM lakSaNa che. ane evI sevaka pravRtti AdaryA vinA kendrabhUta svAmIpadanI prApti na thAya e banavA cagya cheH atava pratyeka manuSya prathama sevaka banavuM joIe. arthAt sevAga-pravRttine sevI svakAryanI siddhi karavI joIe. sevA e ja svarga ane mokSanuM dvAra che ema nizcayataH avadhI pAThazAlAo baMdhAvavI; paThana pAThana karAvavuM. pratyeka manuSyane unnatinA je je mArgo hoya te prati laI javA ane teonA duHkhanA mArgone TALavA e ja sevAdharma-temAM pravRtta thavAthI vizvasevaka banI zakAya che. je manuSya sevaka banIne jJAnamArga grahaNa karI UrvAha karatAM kadApi pazcAta paDI jAya che, te tene punaH udgha caDhAvavAne tenI cAre bAjue hajAre sevake taiyArI kare che; kAraNa ke te sevA karavApUrvaka Urva Arahyo hato. je manuSya svAdha banIne anyanI sevAmAM bedarakAra banIne paramAtmapada prApti mATe athavA vizvamAM sAMsArika ucca padavI para caDhavA prayatna kare che, paraMtu jo te tyAMthI Tyuta thAya che arthAtu bhraSTa thAya che te tADa parathI paDelA manuSyanA jevI tenI dazA thAya che, ane tene kaI paDatAM jhIlI zakavA sevaka hAjara rahetuM nathI. atae sAMsArika vA dhArmika For Private And Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 348 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. Antarika ucca padavIo para sarva vizvanA hitasAdhaka sevaka banI sarva jIvonuM hita thAya evI sevA pravRttine sevatAM sevatAM AgaLa caDhavuM joIe ke jethI kadApi patita dazA thAya tenI pUrve hajAra sevake pitAnuM saMrakSaNa karavA ane uccapada parathI nIca pada para na AvavA devA sadA apramattavRtvA taiyAra thaI rahe. sevAdharma e kharekhara vizvajIvanane zvAsozvAsa che. je vizvamAM sevAdharma na rahe te mahApralayanI peThe vizvanA sarva dharmane nAza thAya. janaSTie mahApralayane sarvathA sarva vastuno nAza evo artha thatuM nathI. sevAdharmamAM pravRtta thayela sevaka laghu laghu sevAdharma vartumAMthI pasAra thate ananta sevAvartelamAM praveza kare che. prathama sevaka banela manuSya sevAdRSTie svakuTuMbanI, pazcAt pADAnI, piLanI pazcAt gAma agara nagaranI, pazcAt jJAti manuSyanI, pazcAt dRSTinI vizALatA thatAM jIle, prAMta ane dezanA sarva manuSyanI ane pazcAt sarva dezanA manuSyanI, pazcAt pazuo, paMkhIo, jalacaro vagerenI, pazcAt caturindriya, pazcAt trIndriyonI, pazcAtuM hIndriyanI ane pazcAt pRthvIkAya, apakAya, agnikAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanA jIvanI, devonI vagere sarvajInI sevAnA anantavartelamAM praveza karI mahAmAna mahApa abhayaprada SaDajIvanikAyarakSaka-pAlaka vagere padavIone prApta kare che. keTalAka vidvAne pitAnA karatAM nIca jI hoya tenA para dayA karavI, pitAnA samAna hoya teonA para maitrIbhAva dhAraNa kare, ane pitAnA karatAM uraca hoya teo para bhaktibhAva dhAraNa karIne sevAdharmanA anantavartulanI dizA darzAve che. sevaka sevAdharmamAM praviSTa thavuM tene svakartavya pharaja mAne che tethI tene svaprati mAna ane anyaprati tiraskAra chUTato nathI. te svakartavyamAM pravartavuM eja svapharaja mAnIne sevAdharmamAM pravRtta sevakanI mAnasika bhUmi zuddha thatI jAya che ane tenA AtmAmAM je je guNono prakAza thavAno hoya che te thAya che, te prApta sthAnathI patita thato nathI. sevaka banIne je je guNa prApta karyA hoya che, te AtmAmAM sadA sthira rahe che te upara nIce pramANe daSTAnta jaNAvavAmAM Ave che. vidyApura nagaramAM eka mahAtmA rahetA hatA. te aneka vidyAonA bhaMDAra hatA. temanI pAse be ziSya abhyAsa karatA hatA; prathama ziSya ahaMcaMdra hatuM te gurunI sevA karyA vinA vidyAo zikhate hato ane dvitIya sevAcaMdra hato te mahAtmAnI sevA karIne vidyAbhyAsa karato hato. mahAtmAnI khAvAnI pIvAnI sevA karavAmAM sevAcandra sadA tatpara rahetA hatA. mahAtmAnuM sthAna sApha karavuM, temanA zayananI vyavasthA rAkhavI, temane je je vastuone khapa hoya te te vastuone AjJApUrvaka lAvI ApavI mahAtmA je je kAryo batAve te tathAstu kahI AjJA zIrSa para caDhAvI karavA-ItyAdi aneka prakAre vinaya bahumAnathI te mahAtmAnI sevAmAM sadA pravRtta rahate hato. eka vakhata mahAtmAe sva Ayu saMbaMdhI upaga mULe to svAyuSya alpa jaNAyuM. ahaMcake sarva vidyAone abhyAsa karI lIdho hato paraMtu sevAcaMdra te For Private And Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir sevAnI ahebhAvanA. ( 349 ). sevAmAM sadA paramapremapUrvaka pravRtta rahevAthI teNe sarva vidyAone abhyAsa karyo nahato. gue sevAcaMdrane pAse belAvIne kahyuM -hAra vidyAbhyAsa bahu bAkI che ane ahaMcaMdrane vidyAbhyAsa pUrNa thayuM che, tethI hArA manamAM kaMi kheDha pragaTa nathI? sevAcaMke kahyuM - gurujI! ApanI sevA eja vAstavika mArUM kartavya che. ApanI sevAmAM pravRtta thavAthI mane Ananda rahe che, ane je vidyAbhyAsa thayo teTalAmAM saMteSa rahe che. mahAtmAe sevAcaMdrane uttara zravaNa karI manamAM vicAra karyo ane sevAcaMdrane sarva vivAo ApavAno hRdayathI nizcaya karyo. Atmazakti vaDe mahAtmAe sevAcaMdranA zIrSa para hasta mUkI sarva vidyAo prApta thavAnI AziSa ApI. sevAcaMdranA hRdayamAM mahAtmAnI kRpAthI sarva vidyAo spharavA lAgI ane ahaM caMdranA karatAM anantaguNI zaktidhAraka banyA. ahacaMdranI vidyAo pUrNimAnA caMdranI peThe dhIme dhIme kSaya thavA pAmI. eka samaye ahaMcaMdra guruzrIne pUchayuM ke mane vidyAo hRdayamAM paripUrNa kuratI nathI ane kSaya pAmatI jAya che. mahAtmAe pratyuttara sama ke sevA vinA vidyAdiguNeno prakAza ane sthiratA thatI nathI. sevAdharmathI upadAha thayA pazcAt kadApi adhaHpAta thato nathI. sevAdharmathI je kaMI maLe che te anya kazAthI maLatuM nathI, mATe he ziSya ! tuM sevAdharmamAM pravRtta thA ane sevAdharma aMgIkAra karI AtmAnI unnati kara. AtmonnatinI prApti karAvI ApanAra sevAdharmanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. sevaka banyAthI svAmI banI zakIza ema Amana ! avabodha ane sarva jIvonI sevAmAM pravRtta thA ! ! sevA. gAmegAme nagaranagare sarva je prabodhuM, dezadeze sakala jananA duHkhanA mArga rovuM; sevA mevA hRdaya samajI sarvane premabhAve, evuM pharja acala thaIne pUrNa niSkAma dAve. 1 duHkhIonAM hRdaya dravatAM duHkhathI AMsuDAMne, huvA evuM jaga zubha karuM ke na rahe duHkhaDAM eka AllAse satatabalathI sarvane zAMti devA, dhAruM dhAruM hRdaya ghaTamAM nitya ho vizvasevA. 2 sarve je prabhu sama gaNI sarva evA karyAmAM sarve je nijasama gaNI prema saumAM dhamAM, sevA sAcI nizadina bano sarvamAM Iza pekhI, saumAM aikaye manavacathakI zreSThasevAja pekhI. 3 mahArUM saunuM nijamana gaNI sarvanuM teha hAruM, sevA sAcI nizadina karUM premathI dhArI pyAruM sevAyogI prathama banazuM sevanA miSTa hAlI, emAM yaH pragatibaLa che Atmabhege supyArI. 4 sevAmaM nizadina gaNI duHkhinAM duHkha TALuM, evAtaMtra nizadina racI duHkha saunAM vidyAruM; sevAyaM pratidina karI svArpaNe nitya rAcuM, maDApuM hAruM sahu pariharI sevanAmAMja mAguM. 5 sevA mATe prakaTa karavI Atmazakti prege, sevA sAcI nizadina karUM rAcIne AtmabhAge; thAvuM mAre pragatipathamAM sarvanA zreyakArI, evI zakti mama jhaTa maLe chegamArge vihArI. 6 For Private And Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 350 ) ( zrI kamalega graMtha-savivecana. B svAthanA so paTala TaLatAM sarva sevA karaMtA, AtmazraddhA pratidina vadhe vizva duHkho haratAM, sevAnA sI anubhava maLe badho dUra jAo, AtmallAse pragatipathamAM sevanAo karAo. sImAM huM chuM sakala mujamAM sarva sAthe abhede, AtmAate anubhavavaDe sattayA brahma ve; AtmArAmI satata thaIne sarvamAM brahma dekhuM, sevA sInI nijasama gaNI AtmanI pUrNa lekhuM. 8 je A viSe niyamitapaNuM teha hAruM gaNIne, je te viSe paramasukha te sarvanuM te bhaNIne, brahmAte sakala jagamAM sarvane zarma devA, hojo hone pratidina mane svArpaNe satya sevA. 9 mArA madhe parama IzanI tinuM teja bhAse, vege vege timira ghanatA cittathI dUra nAse; pUrNAnaMde satata vicarI sarvane satya devA thAvo thA nizadina khare vizvanI satya sevA. 10 vi sInI pragati karavA dharmamArge majhAnI, sevA sevA pratidina cahuM bhAvanA citta ANI; sone dharme rasika karavA sarvane zAnti devA buddhacabdhi sahRdayagata ho vizvanI satya sevA. 11 sadA amArI zubha bhAvanAo, phaLe majhAnI prabhu bhakti bhAve; sarve amArA zubhacitta bhAse, viza ti hRdaye prakAze. sadA amArA zubhabhAva dharmo, khIle viveke jaga aiyakArI; IcchuM sadA saukhya vicAra sArA, phaLe sadA eja dharmo amArA. AmotkAnti karavA sAra sevA dharmaja che jyakAra; svAdhikAra sevA dharma, irachu pAmuM zAzvata zarma. karI sevA taNuM kArce, ucca thAuM sadA mudA; buddha bdhi dharma sevAmAM, sarvasvArpaNa thayA karo. sevaka thaI svAmitvanI, prApti pUrNa karAya; nijAtma peThe sarvanI, sevAthI ziva thAya. sevAmAM mevA rahyA, sevaka thAtAM beza; buddhisAgara pAmiye, pUNunanda hameza. sattAe AtmA te paramAtmA che, evuM sAdhyabindu antaramAM dhAraNa karIne sarva jInI sevA karavAmAM sevakasamAna pravRtti sevavI e svapharaja che-evuM dhAraNa karIne tathA sarva jIvonI ulkAnti mATe sevA e svAbhennati hetubhUta che-evuM hRdayamAM saMlakSIne svAdhikAre yathAzakti sevA karavAmAM mana vANI-kAyA sattA ane lakSamIno bhega Apo e svakartavya che; mATe te aneka vipatti sahana karavuM joIe. sarva jenuM zreyaH karavA teonI unnati thAya ane teo duHkha rAgAdikathI mukta thAya evI sevA pravRtti sevatAM anya loko svakadara na kare vA pratikULa thAya tethI sevAdharmamAM mandapariNAmI na banavuM. sarva jIvonI sevA karatAM kadApi sarva jagat sevakaprati eka sarakhe uttama abhiprAya na bAMdhe viruddha bole viruddhAcaraNa kare tathApi mAtA svazizune auSadha For Private And Personal Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir huM zuM karIza ? nI vicAraNA. ( 351 ) pAya che; tatsamaye mAtAne kaTukatAdinA kAraNe zizu pATu mAre che te paNa mAtAnA manamAM kaMI AvatuM nathI takatu antaramAM zuddha prema dhAraNa karIne ane vizvanA abhiprAya game tevA zubhAzubha he parantu svakartavya e che ke vizvanA zubhAzubhAbhiprAye prati lakSya na ApatAM svakartavya kya karavuM ane AtmasAkSIe zubha sevAmArgomAM yathAzakti pravRtti karyA karavI. sevAdharma sevavA mATe sevaka banI AtmalA sarvavizvane Atmavata mAnI saMgrahanayathI sattAe sarva vizvajIne AtmarUpa dekhI mAnI ane anubhavIne teonI karmavaDe-mAyAvaDe thatI ceSTAo prati lakSya na ApatAM sevAkartavyamAM pratidina pravRtta thavuM joIe. AtmAe paramAtmAne prakAza karavA mATe sadavicAro ane sadAcAro sevavA. devagurudharmanI sevA karavI. sthAvaratIrtho ane jaMgamatIrthonI sevA karavI. sanzAstrone sevavAM ane nimittakAraNu tathA upAdAnakArayvaDe AtmAmAM rahelI paramAtmatAne sevavI e sevAdharma che. parasparopagro sIvAnAm e sUtra sUcave che ke paraspara ekabIjAnI sevA karavI e svapharaja che. adyaparyanta manuSyadazAmAM aneka jIvane upagraha grahIne ApaNe A sthitie pahoMcyA chIe te have anya sarvajInA adyaparyanta grahIta upagrahae devuM mAnIne te devuM vALavA anyajIvonA zubhAthe prayatna karavo e kaMI upagrahonuM devuM cUkAvavA uparAMta ane svapharaja adA karavA uparAMta vizeSa karI zakatA nathI, tethI anya jIvopara upakAra karatAM kahyuvjAra vAra na icchatAM svanI anya jIvaprati upagrahapravRttirUpa sevA sadA adA karyA karavI. svAbhAvika upagrahadAnapravRtti sevavI e sarvajIvaprati svakartavya che evuM mAnI sevakarUpa bAhyagone pravartAvI svapharaja adA karavI. brahmAMDamAM dekho ! je sevaka teja svAmI bane che taddata jagasevAthI sevaka banI svAmI banIza ema mAnI sevAkAryamAM pravRtta thA. avataraNa--huM zuM karIza ityAdi vicArapUrvaka kartavya karma karavAnI zikSA ApavAmAM Ave che. zlokaH kariSye kiM kRtaM kiM kimadhunA kiM karomyaham / zubhAzubhaM parArthaM kiM, svArtha kiM tad vicAraya // 57 // zabdArtha -saMprati zuM karuM chuM, zuM karyuM ane zuM karIza, zubha zuM karyuM, azubha zuM karyuM, parArthe zuM karyuM, svamATe zuM karyuM tene he cetana ! vicAra kara. vivecanaH--uparyukta zlokamAM sevaka thaI kartavyakArya karyA pazcAt svAmI banI zakIza e AtmAne brahmAMDanA daSTAntanI sAthe piMDamAM vicAra karavAnI zikSA kathavAmAM For Private And Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3para ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. AvI tene saMbaMdha A zleka sAthe che. je sevaka banI sevAnA sarva zubha mAne aMgIkAra karavAne irache che teNe svAtmAne evuM pUchavuM ke teM manuSyajanma dhAraNa karIne adyaparyanta kyAM kyAM zubha azubha svArtha ane paramArthanAM kAryo karyA ! he cetana ! huM adyaparyata hArA jIvanamAM zuM zuM karyuM tene vicAra kara. bhUtakALamAM je je zubhAzubha vicAre karelA hoya tenI yAdI kara. bhUtakAlamAM karelAM kRtyonI yAdI karI javAthI vartamAnakAlamAM je je kaMI karAya che teno sudhAro thAya che ane Atmapragati tvarita thayA kare che. bhUtawlamAM pratyeka prANI che je zubhAzubha vicAro ane AcAra sevelA hoya che tenA vartamAnaphala tarIke jyAM sudhI svAtmAne avalokI zakato nathI tyAMsudhI te mannatinA agrasthAna para rahI zakato nathI. bhUtakAlanA kanyAnuM phalarUpa svAmAnuM vartamAna pariNamana che. atae manuSyabhavanI A kSaNathI adyaparyata je je kAryo karyA hoya tene vicAra karI javAthI azubha vicAro ane AcArothI svAbhAne haDAvI zakAya che ane zubha vicAravaDe svAbhAne saMbaMdhita karI zakAya che. azubha vicAro ane AcAra je je bhUtakALamAM sevyA hoya che te vartamAna ane bhaviSyamAM azubha azAtAdi kala " ApyA vinA rahetA nathI. tame nArita dipa sAmava moDyuM, cha zumAzuman "karmathI chUTe na kaya" ItyAdipono vicAra karavAmAM Ave te avabedhAze ke kRta zubhAzubha karma bhegavyA vinA chUTako thato nathI. pUrvabhavamAM je je zubhAzubha karmone kartavyapravRttithI kya hoya teone viziSTa jJAnIo jANI zake; paraMtu vartamAna manuSya jIvanamAM je je AyuSya gayuM temAM zubhAzubha kyA kyA vicAre ane AcAro karyA tenI to yAdI karI zakAya che ane tethI vartamAnakAlane sudhArI zakAya che. je manuSyanA hRdayapaTala para ajJAna ane mohanuM ArachAdana lAgI rahyuM che teo bhUtakALamAM zuM zuM karyuM tene khyAla karIne vivekapUrvaka kartavyakAryano vicAra karI zakatA nathI, tethI teo vartamAnamAM svAtmAnI vAstavika pragati karI zakatA nathI. bhUtakAlamAM kRtakane vicAra karIne vartamAnamAM satya vivekane prApta karI aneka manuSya AtmAnI paramAtmadazAne prApta karI zakyA che. bhUtakALanAM kartavya kAryonI yAdI karIne aneka manuSyae vartamAnamAM svajIvana sudhAyuM che tene Abehuba citAra mahApuruSonAM jIvanacarito vAMcavAthI avabodhAI zakAze. jenadraSTie pratikamaNAvazyakamAM vArSika, cAturmAsika pAkSika daivasika ane tripratikramaNamAM bhUtakAlamAM karelA dene nijavAmAM Ave che ane rahevAmAM Ave che ane pApakarmane pazcAttApa thAya che ane vartamAnakAlamAM AtmAnA vicAro ane sadAcAro pragaTAvavAmAM uttama asara thAya che ema pazcAttApadRSTie avadhavuM. azeke pitAnI pUrvAvasthAmAM je je kAryo karyA hatAM tene teNe vicAra karyo ane tethI teNe uttarAvasthAmAM uttama sArvajanika hitakAryo karyA hatAM ema azakyaritaparathI avadhI zakAya che. IlAcI For Private And Personal Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - auraMgajhebane pazcAttApa ( 353 ) kumAre rAjAnI Agala dera upara caDhI naTalAno khela karavAno AraMbha karyo ane tenI strI heThala Dhola vagADavA lAgI. rAjAnI dRSTi pelI naTaDIpara TharI. je naTa nAcatAM nAcatAM heDala paDI mRtyu pAme to naTaDIne huM pitAnI karuM-AvA vicArathI teNe IlA naTane pAritoSika ApavAmAM DhIla karI. IlAkumAre rAjAno hadayagata bhAva jA ane tethI tenA manamAM aneka vicAro prakaTavA lAgyA. tatrasaMge ilAkumAre eka zeDane tyAM eka muni gocarI ( AhAra) levA AvyA hatA tene dIThA. chinIe gocarI padhArelA munivarane vahAravAne atyaMta Agraha karyo to paNa munivare nA kahI-AthI tenA mana para bahu asara thaI. parakI Aza sadA nirAzA, e hi jagajanasAsA, te kATanAkuM karo abhyAsA, lahe sadA sukhavAsA ItyAdi vicAro skuryA ane bhUtakALamAM karelAM kRtyenI yAdI AvI. ahAha ! ! huM dhanadattazeThane putra hato. gharamAM dhanano pAra nahoto. hAla dhananI yAcanA mATe AvI dazA AvI che. ahA kevI sthiti prApta thaI che ? mAtra eka nadInA rUpamAM moha pAmavAthI saMprati naTanA khela karavA paDe che. bhUtakALamAM karelA azubha vicAro prati tene tiraskAra udbhavyo ane pazcAttApa karI vAMsanA upara AtmabhAvanA bhAvatAM bhAvatAM kevalajJAna utpanna thayuM. rAjAne pratibodha dIdhe. rAjAne paNa pUrve karelA naTI saMbaMdhI azubha vicAre prati tiraskAra chUTe ane AtmA zuddhabhAvanA bhAvI kevalajJAna pAme. A uparathI bhUtakALamAM zuM zuM karyuM tenI yAdI karIne viveka daSTie satya tAravIne Atmapragati karavAnI kharekharI zikSA maLe che. bhUtakAlanuM citra manuSyanI vartamAnanI bhaviSyanI jIvanaghaTanA ghaDavAmAM satata sAhAcya Ape che. bhUtavyatikaro yogyakAle smaraNa karavAthI hRdayane aneka bodhaka vicArone khorAka pUrI pADI AtmaguNabhAvanAne pragatimAna kare che. - gajhebanAM kRtye aDhAramA zatakanA bhAratanA ItihAsanI bhayaMkara kSubdhAvasthAmAM mukhya sthAne che; teja kRtyene ghaTaka jyAre pitAnI astadazAmAM praveza kare che tyAre pUrvakanI amRti tenAmAM nirveda utpanna karavAne saphala thatAM teja ghaTanAnA samaraNathI hRdayamAM tIvra asara ane AzcaryakAraka pragatinI agnijavAlA utpanna thAya che. auraMgajhebe rAjyasana prApta karavAne ane sarvoparI sattA sthApavAne prapaMca ane kara upAye kAme lagADyA paNa chevaTe tenI uttarAvasthAmAM tenA putre tene kArAgRhamAM prakSepI svapitRnI pravRttivat dilhInuM siMhAsana lIdhuM. teNe kArAgRhamAMthI pitAnA putra upara keTalAeka patra lakhyA che tenA uparathI ukata vAta spaSTa rIte jaNAya che, ke te bhUtakALanAM kRtyenuM smaraNa karIne chevaTe pazcAttApa kare che. A vakhate tenI uMmara eMsI varSa uparAMtanI hatI, A patra paikI keTalAka ame nIce ApIe chIe. - - For Private And Personal Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 354 ) www.kothatirth.org zrI kama yAga graMtha-vivecana. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Chen prathama patra zAhajAdA kAmabakhza ! mArA gaLAnA hAra ! jyAre izvaranI AjJA ane IcchA pramANe mArAmAM kauvata hatuM tyAre meM tane jJAna ane vicAranA upadeza ApyA hatA paNa te tenA upara apava buddhi hovAthI joie teTaluM dhyAna ApyuM nahi. temaja Avazyaka zikSA grahaNa karI nahi. adhunA mArI jIvanayAtrA pUrI thavAnuM nagArUM jorathI vAgI rahyuM che. meM mArU jIvana vyartha gumAvyuM che tethI mArUM hRdaya dugdha thAya che paNa have pazcAttApa karavAthI zuM thAya ? have te mane mArAM karelAM vicArazUnya kRtya ane pApAnu la maLavuMja joIe. meM A jagamAM janma dhAraNa karIne kAMi AtmAnu sAkaya karyuM... nahi tethI izvara cikita thaze, huM vyartha AbyA ane vyatha jAuM chuM. mArAM pApakarmAnA pazcAttApa karavAthI kazuM paNa phaLa maLavAnuM nathI kAraNa ke aneka are ! hajArA nIca karmAMthI mAre| AtmA malIna thaye che. mane cAra divasathI javara AvatA hatA paNa have AvatA nathI. huM jyAM jyAM STi nAMkhuM chuM tyAM tyAM izvaraja daggocara thAya che tenA sivAya kAMi paNa najare paDatu nathI. mArA nokara cAkara ane parivAranuM zuM thaze tenI ciMtA karavAthI have kAMi paNa phaLa nathI. dhikkAra che, A leAba ane mAyAAlane ke jethI mArI kevI gati thaze tenA mane khyAlaja AvyA nahi. mArI kamara tUTI gai che, paga azakata thaI gayA che, mArAmAM hAlavA cAlavAnI ane belavAnI zakti nathI. mAtra zvAsa laIneja divasa pUrA ka' chuM. meM ghera pApA karelAM che tene mATe izvara zuM daMDa Apaze te teneja mAluma, mArA mRtyu pazcAt mArA sainyanI vyavasthA putrone karavAnI che. huM izvarane sAkSI rAkhIne badhA yogya adhikAra mArA vArasAne ApuM chuM. ajImazAhu mArI pAse che ane tenA upara mArA atizaya prema hatA. tenA prANanA nAza meM karyAM nathI ane tethI te bAbatane apayaza mArA zISa para nathI. huM saMsArane cheDI jAuM chuM ane tane tArA zAhajAdAne ane tArI mAtAne izvaranA rakSaNa taLe mUkI jAuM chuM. te tamArUM rakSaNa karA ! aMtakAlanI yAtanA A ane duHkha ekAekathI caDiyAtAM mAluma paDe che. bahAdurazAha jyAM hatA tyAMja che paNa tenA putra hiMdusthAnamAM AvyA che, edAraamra gujarAtamAM che, hetaunizAe Aja sudhI koI vakhata duHkha joyuM nathI tethI duHkhAmAM atizaya DubI gai che. uttayapurI begame ghaNuM kAma karyuM che ane te mArAM du:khathI duHkhI thAya che tathA tenI ichA mArI sAtheja javAnI che; paNa je bhAvImAM haze te anaze. jo tArI sAthe koI kuTuMbI ke darakhArI lAka kharAba varttana calave te tenI sAthe sAmA niDu thatAM potAnuM kAma kADhI levAne mATe sabhyatApUrvaka vana calAvavuM. A guNunI hamezAM jarUra che; samayAnusAra cAlavuM. potAnI zaktipramANe ja koipaNa kAmamAM mAthuM mAravuM, sipAIonA pagAra caDhI gayA che te dhyAnamAM rAkhavuM; Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir auraMgajhebanA pitAnA putra para pazcAttApanA po. ( 3papa ) dArAne beThA beThA pagAra ApavAnI vArtA paDatI mUkI hatI ane amArI pAsethI the male che tethI te aprasanna che. have huM jAuM chuM. meM je nIca kRtya karyA che te mAtra tArA mATeja karyA che tethI mArA tarapha tiraskAranI dRSTithI joIza nahi ane meM tane kaDavI zikSA karI hoya ke koI rItanuM duHkha ApyuM hoya te te vismaraNa karavuM; kAraNa ke have tenAthI kaI jAtane lAbha nathI. have tenA badalAmAM prANa ApavAthI paNa kaze phAyado nathI. atyAre mane anabhava thAya che ke mArA zarIramAMthI prANa nIkaLavA mAMDe che. hAya ! dvitIya patra. zAhajAdA zAha ajImazAha ! tAruM kalyANa thAo ! mArUM citta tArAmAM ja che. have huM vRddha thaI gayo chuM ane azaktie mane gherI lIdho che. mArA zarIramAMthI zakti taddana jatI rahI che. jevI rIte A saMsAramAM khAlI hAthe AvyuM hatuM tevI ja rIte khAlI hAthe javAne chuM. huM zA mATe pedA thaze ane mArAthI zubha karma zuM karAyuM te huM jANI zakate nathI; paNa sukhane samaya vyatIta thayA bAda duHkha avasthaMbhAvI ja hatuM. meM mArA rAjyanuM rakSaNa tathA prajApAlana karavAmAM darakAra rAkhI nahi. mAruM amUlya jIvana nirarthaka vahI gayuM. mArI buddhi ane je raste derI gaI tatpathagAmI huM thayuM. mArAmAM sAruM narasuM pArakhavAnI zakti hovA chatAM te jovAnI kALajI nahi rAkhavAmAM mAre avivekaja pradhAna hatuM. meM vicAra nahIM karyo ke jIvana kSaNika che; kSapita zvAso AyuSyanI maryAdAmAMthI ochA ja thAya che. punaHsaMprApta thaI zakatA nathI tethI have mAruM kalyANa thavAnI mane AzA nathI. jo ke atyAre zArIrika duHkha zAMta che paNa have A deha asthivizeSa mAtra che. priya zAhajAde kAmabaza bIjApura gaye che paNa tene mArI pAse ja rahele samajuM chuM. mAre priya pautra prabhukRpAthI hiMdusthAnamAM AvI pahoMcyo che. jIvana pANInA parapoTA jevuM ane kAcanI kalaI samAna che. zahenazAhanA mRtyu pazcAt paNa ke tene svAmI thaze e hamezAM yAda rAkhavuM. A saMsAramAM meM mArA kartavyadharmane suzrurIyA pUrNa bajA nahi paNa saMsAranI asAratAthI huM mane anabhijJa samajatuM nathI. ane tethI have huM bhayabhIta thAuM chuM ke mArI mukti kevI rIte thaze ane nyAyaparAyaNa IzvaranI sanmukha mArI zI gati thaze ? je ke huM samajuM chuM ke Izvara dayALu che ane tenA upara mArI atizaya zraddhA che, kiMtu mArAM ghora ane akSamya pAponA badalAmAM mArA upara te dayASTi kevI rIte karaze te huM jANatAM nathI ! A bhayathI huM kaMpita thAuM chuM. mArA mRtyu pazcAt mArI chAyA paNa nahi rahe. game te he paNa have te meM mArI jIvananIkA agAdha sAgaramAM chUTI mUkI che. have game te kaI paNa prakAranI yAtanA, For Private And Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3pa6 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. vipatti vA bhayanI ullolatAthI te jIvananakA TakAva karI zake ke uchALA mArI bhagna thAya tenI mane ciMtA nathI. mArI pazcAt mArA putrane vijayazAlI banAvanAra sarvazaktimAna Izvara che, paNa teoe potAnA kartavyanuM pAlana karavAmAM parADamukha thavuM na joIe. mArA pyArA pItra bedArabaMkhanI upara daivI kRpA acala rahevAne mATe huM prArthanA karuM chuM. jo ke bedArabakSanI sAthe mAro melApa nahIM thaI zake, paNa tene maLavAnI bahuja utkaMThA hatI. mArI peThe begama sAhebA atyaMta vyAkula che paNa tenA cittamAM zuM bharyuM che te paramAtmA jAge. strIonA makha ane asthira vicAromAM nirAzA sivAya bIjuM zuM prApta thAya ? A sarva mArI aMtima zikSAo che. salAma salAma ! ! salAma ! ! ! tRtIya patra, zAhajAdA ajIma ! tamane ane tamArA priyajanane zAMti maLe. huM bahu nirbaLa thaI gayo chuM ane mArAM saghaLAM aMga zithila thaI gayAM che. jyAre huM janma pAme tyAre mArI AsapAsa ghaNe parivAra vIMTaLAyelo hate paNa have huM ekalo jAuM chuM. huM jANate nathI ke A jagatamAM mAruM Agamana zA mATe ane mA Agamana zA mATe ane kevI rIte thayuM? mAre jeTalo samaya paramAtmAnI bhaktithI rahita gayA che te samayane mATe pazcAttApa karUM chuM. huM A deza ane lekasamudAyamAM rahIne AtmAnuM kiMcit paNa kalyANa karI zakyuM nahi. mAruM jIvana mithyA gayuM. paramAtmA mArA ghaTamAM ja vase che paNa mArI aMdha cakSuoe tenI agAdha zaktionuM nirIkSaNa karyuM nahi. jIvana kSaNika che ane gayelo samaya pAcho Avato nathI. mAruM parakamAM paNa kalyANa thavAnI AzA nathI. zarIrasaMpatti naSTa thaI che ane kevala asthicarma zeSa rahelAM che.......gabharAyelA sinyavatuM mArI avasthA che. mAruM hadaya IzvaraparAhamukha ane azAMtivALuM che. tenuM rAjya jarA mAtra che ke nahi te mAruM hRdaya jANI zakatuM nathI. A duniyAmAM huM Avyo tyAre mArI sAthe koI lAvyuM nahato paNa have mArI sAthe pApanI pioTalI bAMdhI jAuM chuM. mane khabara paDatI nathI ke mane zI zikSA bhegavavI paDaze. je ke mane paramAtmAnI kRpA upara kAMIka zraddhA che paNa huM mArAM pApone lIdhe pazcAttApa karI rahyo chuM; jyAre meM pite agaNita janonI AzAo niSphaLa karI che tyAre anya pAsethI mArI AzAo pUrNa thavAno huM zI rIte vizvAsa rAkhI zakuM? je thavAnuM hoya te thAo. meM mArI jIvananakA mRtyunA samudramAM dhakelI mUkI che........salAma ! salAma !! caturtha patra. kAmaba! mArA haiyAnA hAra !..... have huM ekale jAuM chuM. tArI nirAdhAra sthitine For Private And Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir U auraMgajhebanA peAtAnA putrA pratye pazcAttApanA patrA, ( 357 ) lIdhe mane bahu ciMtA thAya che paNa evI ciMtA rAkhavAthI have zuM thAya ? meM saMsAramAM bIjAne je je duHkha ApyuM che, je je pApe ane duSkarmAM karyAM che te sarvanuM mULa mArI sAthe laI jAuM chuM. Azcarya thAya che ke hu jyAre saMsAramAM Avye tyAre kaMi paNa sAthe lAvye nahAtA; paNa have pApane parvata sAthe laI jAuM chuM.........huM jyAM jyAM jAuM chuM tyAM tyAM mAtra izvaranuM ja bhAna thAya che........me' agaNita pApA karyAM che paNa tene mATe mane zuM daMDa ApavAnuM nakkI thayuM che te huM jANatA nathI........musalamAnAnAM nirdoSa raktanAM biMdu mArA zIrSa para paDayAM che. huM tane ane tArA putrane izvaranI chAyAmAM mUkI jAuM chuM ane A chellI salAma karU chuM. mane bahuja du:kha thAya che. tArI bImAra mAtA udayapurI begama mArI sAthe jaze. .zAnti... hAya du:kha......... auraMgajhebanA lakhela patrothI tenI bhUtajIMdagInu tene smaraNa thavAnI sAthe teNe bhUtakAlamAM je je kRtyA karyAM hatAM te tenI hRdayacakSu sAme dekhAtAM hatAM ane tene te aMtaHkaraNapUrvaka pazcAttApa karatA hatA. kharekhara A sthitinA auragajheba bIjI vAra janmI tevA uttama vicAronI mUrti ane te te kharekharA rAjya karavAne cAgya banI zake paNa te kayAMthI banI zake? ! teNe je je karyuM te tenI sAthe rahevAnu'. aura'gajhebanA patro parathI sAra e levAnA che ke auraMgajhebe pUrva jIMRRgImAM karelAM kRtyonI yAdI karI te tene satya jaDI AvyuM. tema je manuSya peAtAnI gatajIdagInAM kRtyonI yAdI kare che tene satyanA prakAza prApta thAya che ane te svajIvananI zuddhatA karI zake che. auraMgajhebanI peThe pAchaLathI pazcAttApa karavAnA prasaMga na prApta thAya te mATe pratyeka manuSya pratikrina gatakAlakRta zubhAzubha kAryoMne smaraNa karI javAM ane svajIvanI pragati thAya evuM satya tAravI kADhavuM ane te pramANe pravavuM. AtmAnI zuddhatA karavA mATe bhUtakAlakRta zubhAzubha vicAreya ane zubhAzubhAcArAnI yAdI karavI ane AtmAnI ucca dazA kai rIte keTalI karI tene khAsa vicAra karavA; bhUtakAla katavyanI smRtithI : vartamAna ane bhaviSya jIvana para uttama asara thAya che. mahamada gIjhanIne chevaTe karela pApeA mATe ghaNA pazcAttApa thayA hatA. temaja sika Mdarane sva jIMdagImAM karela anIti pApe mATe ghaNA pazcAttApa thayA hatA. kharekhara chevaTe temaNe jevA pazcAttApa karyA tevA yuvAvasthAthI potAnAM azubha kRtyo mATe pazcAttApa thayo hota to tee A vizvamAM yuddha-luMTaphATa mArAmArI-kApa kApI ane aneka manuSyanuM rakta reDavAnA karatAM teo nIti zAnti sArvajanika hita kAryAM dezavizvasevA vagere zubha kAryanA mArge utarI jAta ane tethI teonuM jIvana ucca banata. bhUtakAlamAM je je zubhAzubha vicAre ane zubhAzubhAcArovALA paryAya sevelA hoya che temAMthI satyane tAravI zakAya che ane pApaneA pazcAttApa karAya che For Private And Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 358 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. tethI pariNAma e Ave che ke vartamAna kartavya vicAro ane AcAramAM anaMta guNa vizuddhi pragaTe che. lageTIvALA mahAtmAnI peThe bhUtakALanAM kAryonI yAdI karavAthI svabhUlanI yAdI Ave che ane tethI vartamAnamAM tevI bhUlo karyA vinA cetIne cAlI zakAya che. eka vidvAn brAhmaNa hatA. tene saMnyAsa grahavAnI IcchA thaI. teNe saMnyAsa grahaNa karyo ane te nadInA kAMThe vicAravA lAgyo. comAsAne kAla Avyo tyAre tenA manamAM evI IrachA thaI ke nadInA kAMThe kaI khaMDamAM guphA hoya tyAM rahevuM. eka gAma pAse nadInA kAThe gAmathI thoDe dUra eka guphA hatI temAM teNe vAsa karyo ane prANAyAmanI sAdhanApUrvaka dhyAna karavA lAgyuM. tenI pAse sujJa gRhastha AvI darzana karavA lAgyA. saMnyAsI mahArAjanI gAmamAM lake stuti karavA lAgyA. grAmya puSe darzana karIne svAtmAne kRtArtha mAnavA lAgyA. gAmanI strIone darzana karavAnI IcchA thaI ane tethI keTalAka purUSoe saMnyAsIne vinavyA ane strIonI mAjhA jALavavA eka lageTI paheravAnuM kahyuM. saMnyAsIe purUSanA atyaMtAgrahathI lokoe ApelI eka laMgoTI dhAraNa karI. saMnyAsIne gAmanA loka pratidina dUdha vArApharatI ApavA lAgyA. kaI kaI vakhata gAmanA leke dUdha ApavAnuM bhUlI javA lAgyA. amuka jANe ke amuka manuSya dUdha Apaze ane amuka jANe ke amuka Apaze. A pramANe dazA thavAthI saMnyAsI mahArAja bhUkhyA rahevA lAgyA. saMnyAsI mahArAja je lageTI dhAraNa karatA hatA te rAtrinA samayamAM guphAmAM eka ThekANe mUkatA hatA tene mUSako kAtaravA lAgyA tethI dararoja laMgoTInI evI avasthA dekhIne keTalAka brAhmaNe kahevA lAgyA ke saMnyAsI mahArAjanI lageTIne dararoja uMdaro kAtarI kApI nAkhe che mATe eka biDAlanA baccAne atra rAkhyuM hoya to tethI laMgATI kAtarI khAvAnI upAdhi TaLe. A pramANe brAhmaNae vicAra karIne gAmamAMthI eka bilADInuM bacuM lAvIne tyAM mUkayuM. pelA mahAtmAnI guphAmAM te myAu myAu karatuM pharavA lAgyuM ane bhUkhathI pIDita thaI mahAtmAnI sAthe myAuM myAuM karatuM Tagara Tagara hRdayathI vijJapti karavA lAgyuM. mahAtmAne tenA upara dayA AvI. AryAvartamAM dayAe sadAkAlane mATe AryonA hRdayamAM vAsa karyo che te pazcAt te mahAtmAnA hRdayamAM hoya emAM te Azcaryaja zuM? saMnyAsI mahAtmAne potAnA AtmA karatAM bIlADInA baccAnI khAtara dayA karavAnI hadayamAM cintA piThI tethI potAnA bhaktonI pAse bilADInA baccAne dUdha pAvAnI goThavaNa karAvavI paDI. mahAtmAnA bhakto pratidina bilADInA baccA mATe dUdha lAvavA lAgyA; paraMtu gRhastha bhatAnA dararoja eka sarakhA bhaktibhAva nahi rahevAthI teo kaI kaI vakhata dudha lAvavAnuM bhUlI javA lAgyA tethI mahAtmA ane bilADInA basthAne upavAsa thavA lAge. mahAtmA te jJAnI hatA tethI sudhA sahana karI zakatA hatA ane keIne kaMI paNa kahetA nahotA; parantu bilADInuM baccuM to myAu myAu karI AkhI For Private And Personal Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upAdhi krame krame kevI rIte vadhe che ? (359) guphA gajavavA lAgyuM ane mahAtmAnA dayAnamAM vikSeparUpa banatAM mahAtmAnuM zreya svayaM te thaI paDayuM. mahAtmAne bilADInA baccAnI bUme ghaNI asara karI tethI te sohe sohene jApa vimarIne myAu myAune jApa suNavA lAgyA. niHspRhatAthI jagane tRNavat gaNe nArA mahAtmA have svaputrArthe paNa jevI yAcanA na kare tevI yAcanA have bilADInA baccAnA dudhapAnArthe lekanI AgaLa karavA lAgyA. leke paNa ghaNA divasanuM thayuM tethI kaMTALyA ane mahAtmAne kahevA lAgyA ke mahAtmAjI ! AvI pravRtti karatAM eka gAyane atre rAkhavAmAM Ave te vakhatasara Apane tathA bilADInA baccAne dudha maLI jAya ane dararojanI khaTapaTa nIkaLI jAya. evAmAM eka bhakta bolyo ke mahAtmAjInI AjJA hoya te mArA gharanI eka gAyane atra lAvI mUkuM. te AjubAjunA pradezamAM caraze ane sAMjare guphA AgaLa AvI besI raheze. gomAtAnAM sarvane darzana thaze ane sarvanI upAdhi TaLaze. mahAtmAe pelA bhakatanI vijJapti mAnya karI tethI teNe mahAtmAnI pAse gAya lAvIne bAMdhI. gAyanI ane bilADInA baccAnI mahAtmAne khabara dararoja levAno prasaMga prApta thayo. dhyAna samAdhimAMno ghaNe samaya gAya ane bilADInA baracAnA pAlanamAM vyatIta thavA lAge ane tethI mahAtmAne anya khaTapaTe karavAno prasaMga prApta thaye. kaI vakhata gAya DuMgarAmAM kotaramAM ghAsa khAvA lAgI ane tethI te rAtrIe meDI AvavA lAgI tethI mahAtmA lAkaDI leIne tene zodhavA nIkaLI paDatA. comAsAmAM gAyane bAMdhavA mATe eka parNakuTI karI ane tenA rakSaNa mATe bhalene kahI eka nekara 2khAvyo. nokarane pagAra ApatAM ApatAM gAmanA lokone kaMTALo thavA lAgyo ane tethI gAmanA lokoe kahyuM ke mahAtmana ! jo tame guphAnI AsapAsanI jamIna nakAmI paDI rahelI che tene A nokara pAse kheDAvo te temAMthI nokarane pagAra nIkaLe ane dANAthI gujarAna thavAnI sAthe abhyAgatonI paNa sevA thaI zake. mahAtmAe te vijJapti svIkArI eTale eka bhakate pitAnA be utarI gaelA vRSabha ane haLa lAvIne mahAtmAnI sevAmAM hAjara karyuM. mahAtmAe rAkhelA nokara pAse khetara kheDavAnI pravRtti sevI, mekara ane vRSabhene rahevA mATe eka laghughara tathA chAparI taiyAra karAvI. guphAnI AsapAsa eka bAga karAvyuM ane bAgamAM ke karAvyuM. keLA, caMpa, gulAba vagere vavarAvyAM. AsapAsanI kheMDalI jamInamAM puSkaLa khetI thavA lAgI ane tethI mahAtmAe dhAnyane saMgrahavA dhAnyanA koThAra karAvyA. abhyAgatonI sevA ane teonI AzISa levA eka rasoIye rAkhe ane te atithi brAhmaNe vagerene jamADavA lAgyo. mahAtmAnI pAse lokonI ThaDa jAmavA lAgI. mahAtmAne have dhyAna samAdhi karavAne prasaMga-samaya alpa maLavA lAgyA. A pramANe pravRttimAM mahAtmAnAM bAra varSa vyatIta thayAM. mahAtmAe eka ghara tyAgIne punaH eka ghara navuM bAMdhyuM. teonI pravRtti vadhavA lAgI evAmAM te For Private And Personal Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - (360 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. dezanA rAjAne mahetA mahesula ugharAvate tyAM AvyuM ane teNe mahAtmA je kSetre mata vAvatA hatA tepara lakSya dIdhuM ane mahAtmAne jamInanI-khetaranI vighoTI ApavA kahyuM. mahAtmAe kahyuM : vahAM terA kayA lagatA hai? saba jagyA harikI hai. pelA mahetAe rAjAne mahAtmAnA khetaranI vAta kahI tethI rAjAe sipAIo mekalIne mahAtmA saMnyAsIne pitAnA darabAramAM pakaDI maMgAvyA. lageTIvALA mahAtmA rAjAnI pAse AvyA. rAjAe mahAtmAne vighoTI ApavA mATe dhamakAvyA, ane taDakAmAM aMguThA pakaDAvI temanA para pATIyuM mUkayuM tathA te pATIyApara rAjAe eka maNu bhAra mUkyo. bAvAjI-mahAtmAjI vighaTI ApavAnI cintA karavA lAgyA. temaNe sAdhu santone sarva khavarAvI dIdhuM hatuM tethI musAbhAIne vA ne pANI jevI temanI dazA hatI tethI vighaTI kayAMthI lAvI Ape? taDakAnA tApe temanA mananI sthiti badalI nAkhI. mahAtmA bAvAjInA manamAM rAjA upara ghaNAja gusso pragaTa thaye ane tethI temaNe rAjAne gAlIpradAna karyuM, paraMtu tethI rAjA ekane be thaye nahi. teNe te bAvAjIpara be pATIyAM mUkyAM. mahAtmAe manamAM kaMIka vicAra karyo ane pitAnI bhUtakAlIna jIMdagIne khyAla karyo. are ! huM vidvAna brAhmaNa hatuM. meM kevI sAdhya dazAthI saMnyasta mArga grahaNa karyo hate. A sarva prakAranI upAdhi thaI ane rAjAnA dAsa banavuM paDayuM tenuM kAraNuM kharekhara laMgoTI mATe bilADInuM baccuM rAkhavuM paDayuM ane tenA mATe gAya rAkhavI paDI. nokarI mATe khetara baLada rAkhavA paDyA ane tethI jamIna kheDAvavI paDI; jamIna kheDAvavA mATe eka tAMbAnI tolaDI tera vAnAM mAge evI avasthA sevavI paDI. hajAro leke, rAjAo, zeDIAo mane mahAtmA kahI page paDe tene are Aja taDakAmAM aMguThA pakaDavAne vakhata AvyuM che. are ! A kevI sthiti banI ? phakta laMgoTInA lIdhe A dazA thaI. je laMgoTI nA paherI hota ane nAgo rahyo hota te ATalI badhI upAdhi thAta nahi. nAge te bAdazAhathI Aghe. nAgAse jagata AdhA. kharekhara e kahevata sAcI che. arere A badhuM laMgoTInA lIdhe thayuM. mahAtmAne laMgoTIpara kaMTALo Avya, ane teNe ekadama laMgoTI phADI pheMkI dIdhI tethI rAjAe bAvAne-mahAtmAne kADhI mUkyo. mahAtmA bA upAdhimAMthI mukta thaI sukhI thayo. mahAtmAnI laMgoTInI bInAne leke bAvAnI laMgaTInI kathAnA nAmathI jANe che. A kathA parathI sAra e levAno che ke-jyAre mahAtmAe pUrva kartavyanI yAdI karI tyAre tene pitAnI bhUla jaNAI tat je manuSya potAnI bhUlane bhUtakAla jIvanakRtyonI yAdI pUrvaka vivekabuddhithI avalokI zake che tyAre teo bhUlo sudhArIne Atmapragati karavA zaktimAn thAya che. vyakti paratve jema bhUtakALamAM zuM karyuM tenI yAdI karavAthI vivekapUrvaka pragatimArganuM bhAna thAya che tema samAja deza ane saMdha je bhUtakAlapara dRSTi prakSepe che te tene pragati ane apakAntinA hetuonuM diga For Private And Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 vamAna kALane vicAra kara. ( 361 ) dana thAya che. AryAMvastha manuSyAe peAtAnA dezanI bhUta dazA ane vartamAna dazAne khyAla karavA joIe ane svAnnati zikharathI adhaHpAta thavAmAM je je doSA sevyA hoya tenA have tyAga karavA joie. deze; saMghe ane samAje potAnI pUsthitinu smaraNa karIne dezeAdayAdinI pravRtti sevavAmAM kSaNamAtra pramAda na karavA joI e A vizvamAM je krodha mAna mAyA lAbha kusaMpa IrSyA karI deza saMgha samAja ane svavyaktinA astitvane nAza kare che tene jIvavAneA adhikAra nathI. je manuSya svazaktinA parasparanA nAzAthe upayoga kare che tene jIvavAnA adhikAra nathI, je manuSyA svadharma svadeza svAmanA prati tiraskAra kare che tenA jIvavAthI kaI vizeSa nathI; ataeva manuSyAe bhUtakAlaka vyakAryonuM smaraNa karI ane ayogya kabyAnu pratikramaNa karI akhila vizvanA jIvanapragati mA tA ane cAne svazakatyA pravartAvavAM joie. bhUtakAlanuM smaraNa karyAM mAtrathI kaMi lAbha nathI paratu bhUtakAlanu smaraNa karIne vamAna kAla sudhAravAmAM Ave ane garIba-mAyakAMgalA na banatAM AtmAnI zakitayAne prakaTAvI kartavyakama karavAmAM Ave tAja bhUtakAlanA kartavyakanI smRtinI upayogitA gaNI zakAya. vAto karavAthI ke khUmo pADavA mAtrathI kaMI vaLatu nathI, bhUtakAlanI yAdI karIne vartamAnakALamAM svazakitayAneA uddhAra karavAmAM Ave teAja vizvamAM svAstitva sa'rakSI zakAya che. anyathA maDadAla maDadAM jevAone vizvamAM rahevAne adhikAra nathI. teonI te rAkha thaI javAnI e yAda rAkhavuM. bhUtakALanI smRti karI vizvanI sarvazaktiyeA vaDe jIvatA thaI vizvamAM svAstitva saMrakSI zakAze. sa`kucita STie-thavAnuM haze te thaze-ema mAnI je udyamanA zatru banelA che te ane jeo svakartavya dharmothI bhraSTa thaelA che tenA koTImukhavALA vinipAta thAya che ane tethI te patita bane che, ataeva bhUtakAlamAM kanyakamAM je je karyAM hAya teAnI yAdI karIne vartamAna kALamAM kanyakAryo karavAmAM apramatta banavuM joie. bhUtakAlamAM je je kAryo karyAM hoya tenu sApekSapaNe smaraNa karA ane bhUtakAlamAM je je kAryo karyAM. tenA pravartaka vicAranA viveka karavAnI jarUra che ema mAnI je je azubha avanatikAraka vicArA hAya tene cheDI vartamAnamAM AtmAvaDe zuM zuM karuM chuM. tenA vicAra karo. bhUtakAlanA vicAre ane AcAra karatAM vartamAnakAlIna pragati prati vizeSa lakSya ApavAnI jarUra che. bhajanasa'graha bhAgamAM vartamAna jATa sudhAro nAmanuM padya vAMcIne vartamAnakAlIna vicAre ane AcArAne sudhAravAnI AvazyakatA svIkAravI joie. 'vartamAnakAla sudhAro' nAmanuM padya vAMcavAthI vartamAnamAM DhInane jina banI zakavAnA utsAha prakaTa thAya che. vartamAnakAlanI asara bhaviSyamAM thAya che. hAla vartamAnamAM jevA vicAza karAya che tevu peAtAnuM bhaviSyanuM rUpa 46 For Private And Personal Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 362 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. che ema khAsa dhyAnamAM rAkhIne vartamAnamAM vicAre ane sadAcArAvaDe svakartavyAvaDe AtmakanyakArya nI pragati karavI joie. bhUtakAlIna karmanA phUla tarIke vartamAnamAM peAtAnu rUpa che ane vartamAna vicAre ane AcArAnuM phUla te bhiviSyamAM dekhAze. ata eva vamAnamAM huM zuM zuM karU chuM? vartamAna kabyakAryoMmAM kaI rIte sudhArAvadhArA karavAnI jarUra che, vartamAnamAM svavyaktinA vizvarUpa samaSTi sAthe kevo saMbaMdha che ane kevI rIte vartavAnI jarUra che tene paripUrNa khyAla karavAnI jarUra che. jo vartamAnamAM AtmAnI zakti khIle evA prayatnA kartavya karma rUpa dharma sevavAmAM Ave teA pazcAt bhaviSya kevuM racavuM e teA peAtAnA hAthamAM AveluM samajavuM. vamAnamAM sUryAMyathI te sUryAsta panta kayA kayA vicAro manamAM thAya che ane kayAM kayAM kabbakA thAya che, manamAM kayAM kayAM kartavyakamAM karavAnI IcchA thAya che ane keTalA aMze thAya che tathA keTalA For Private And Personal Use Only 102 rb aMze thatAM nathI tenuM zu kAraNa che tenA dIrghadRSTithI vicAra karavo joie ke jethI vamAnamAM kanyakarmAMthI svAnnati karI zakAya. vamAnamAM svAnnatinI sAthe samAjonnati dezonnati ane vizvAnnati thAya evA savicAza ane kartavyakAryAM karavAnI jarUra che. bhUtakAlanI rIte vartamAnamAM amuka pravRtti thAya evI vivAdagrasta paristhitimAM na paDatAM je je vicArA ane kanyakAryAMvaDe vartamAna sthiti sudhAre evA nizcaya upara AvavAnI jarUra che. vamAna vicAro ane AcArAvaDe svAtmAnnati thAya e ja mukhya lakSyabindu kadApi na vismaravuM joie, je manuSye vartamAnakAla sudhAryAM teNe sarje sudhAryuM. ema avaLedhavu, bhUtakAla gayA te gayA. te have game tevA hatA tApaNa pAchA AvanAra nathI, bhaviSyakAla adyApi prApta thayA nathI tethI bhUta ane bhaviSya e enA karatAM vartamAnamAM pragati karavA prayatna karavA mATe AtmAe peAtAne huM zuM zuM karU chuM tenA prazna pUchI uttara meLavI yathAyogya sapravRtti karavI joie. bhUtakAlamAM ApaNe game tevA hAIe paNa vartamAnamAM jApAna amerikA ane iMglAMDanI peThe vyavahAramAM ane dharmomAM pragatimAna banavuM joie. jeNe vartamAnamAM sarva prakAranI ucca pragati karI teNe sarva kAlamAM svapragati karI ema avodhavuM. bhUtakAlamAM manuSya game tevA hoya parantu je te vartamAnamAM pragatimaya vicArathI pragata thavA dhAre te te pragata thaI zake che emAM zakA nathI. kSaNamAM karelA savicArAnI asara kharekhara vartamAnamAM svAtmA upara eka prakAranI thAya che. vartamAnamAM thatAM pratyekakAyone sudhAravAM joie ane temAM koi jAtanI bhUla na rahe evA upAyeA levA joie. vamAnamAM mana vacana ane kAyAnI zaktiyAne tathA AtmAnI zaktiyAne keLavavI joie. bhUtakAlamAM game tevA azubha vicAro ane pApo karyAM hoya te sarvane bhUlI jA ane have vartamAnamAM ucca-udAra-zubha bhAvanAAvaDe svAtmAne ucca karo. krodha mAna mAyA lAbha IrSyA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuM karyuM, zuM karuM chuM ane zuM karIza? ne vicAra kare. (363 ). kAmabuddhi dveSa vagere naca dene vartamAnamAM haTAvI devA ane zubha guNane manamAM bharI devA. uraca thavAnA ja vicAro ane AcAravaDe vartamAnamAM pragati karavI; zuM karUM chuM e bAbatane uhApoha karIne kartavya karavuM joIe. daDhaprahArI bhUtakAlamAM mahApApI hatuM paNa te vartamAnakAlane kharekhara saddavicAro ane AcArothI sudhArI paramAtmA thaye. vartamAnakAlIna je je kartavya kAryo karAtAM hoya te te kAryo prati lakSya devAnI jarUra che. vartamAnakAlIna kartavyaupayogathI vartamAna pragatimAM je je aMze nyUnatA rahetI hoya che tene khyAla Ave che ane nyUnatAne TALI pUrNatA prApta karavA khAsa prayatna thAya che. vartamAnakAlIna pragati karavA mATe vartamAnamAM je je mana vacana ane kAyAvaDe pravRtti thatI hoya tene khyAla karavo joIe. je vartamAna kAryo para lakSya de che te bhaviSyanI unnatine pAye race che. hAla zuM zuM karuM chuM ane bhaviSyamAM huM zuM zuM karIza, bhaviSyamAM zuM zuM karavA cagya che? vartamAnamAM bhaviSyanI pragati mATe zA zA vicAre thAya che tene paripUrNa vivekadraSTithI khyAla karavAnI jarUra che. bhaviSyamAM zuM zuM karI zakAze tene je manuSya vicAra kare te dravya ane bhAvataH AmatkAnti karI zake che. vartamAnamAM evA kAryo karavAM joIe ke jethI bhaviSyakAla sukhamaya bane tathA bhaviSyanI kema dhanyavAda ApI zake. bhaviSyamAM Atmonnati kevI rIte karI zakAze tene paripUrNa vicAra karavo joIe. AryAvartanA brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudroe bhaviSya pragatino vicAra karyo hota te teonI vartamAnamAM hAla je dazA thaI che te thAta nahi. bhUtakALamAM thaelA Aryo ke jeoe paraspara kaleza-kaMkAsa-mArAmArI-yuddha karIne cAturvarNika pragatino nAza karyo che tenA para vartamAnakAlIna bhAratane tiraskAradaSTithI dekhe che; tathaiva vartamAnamAM jeo dezapragati sAmAjika pragati vidyApragati vagere anekadhA zabha pragatimAM viDyo kare che teone bhaviSyanI prajA zApa Ape emAM kaMI Azcaya nathI. jema jema manuSya abheda ane aikyatAne dhAraNa karI vizAladaSTimAM vRddhi kare che tema tema teonA hRdayamAM vyApaka paramAtmatvane AnandAnubhava vRddhi pAmato jAya che; atava pratyeka AtmArUpa vyaSTie samasta samaSTinI pragati ekayamAM ananta abhedatAne anubhava thAya evI vizAlaSTie bhaviSyapragati karavI joIe. AkhA "lekane sAra e che ke meM zuM karyuM, zuM karuM chuM ane zuM karIza eno pratyeka manuSya vyaktie vicAra kare jaIe. vyakti svAtaMtrya tathA vyakitapragati mATe uparyukata vicAranI atyaMta AvazyakatA che ema vastutaH avabodhavuM joIe zubha zuM zuM karyuM, zuM zuM karuM chuM, svArtha arthAt svAbhannati mATe ane paramArtha mATe zuM zuM karyuM ane zuM zuM karuM chuM tene hadayamAM vicAra kare ane kartavyamArgamAM pravRtta thAo. vartamAnamAM svAtmAnI unnati mATe For Private And Personal Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 364 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. arthAt svArtha saMbaMdhI ane parajInA upakArabhUta paramArtha mATe mArAthI zuM zuM karAya che ane bhaviSyamAM zuM zuM karI zakAze, bhUtakALamAM zuM zuM karyuM hatuM tene paripUrNa khyAla karavo joIe. jema jema AtmA pitAne vizAlavyApaka dRSTithI sarvamAM dekhe che tema tema tenI paramArtha dRSTi khIlatI jAya che. cetanajI! bhUtakAla gaye, je aMdagI gaI te te gaI have te tamArI pAse jeTalI AyuSyanI milkata che te vaDe vartamAnamAM svArtha ane paramArthanAM arthAt Annatti ane ponnatinAM evAM kAryo kare ke jethI mRtyu sAmuM AvIne UbhuM rahe te tatsamaye hAya ! have zuM thaze ? ItyAdi pazcAttApanA udgAre kADhavA na paDe ane bhaviSyamAM sukhamaya dazA varte. cetanajI ! jeTalI AtmAnI zakti jene paramArtha mATe vyaya kare che tethI anaHgaNI zakitanI tame kudaratanA niyama pramANe prApti karo cho. juvo-megha jyAre sarvatra bhedabhAvavinA varSe che tyAre tene punaH varSAkAle teTaluM jala prApta thAya che. bAMdheluM taLAva saMkucitadaSTithI maryAdAyukata rahe che te tene AgAmikAlamAM paNa tenAmAM samAya teTaluM ja tene megha taraphathI ja maLe che ane kadApi te vadhAre grahaNa kare che to pitAnI pAlarUpa maryAdAne toDI nAkhyA vinA te rahetuM nathI. cetanajI ! tame bhUtakALamAM zubha kAryo je je karyA tenuM vartamAnamAM phala bhego che. have kaMI parabhavanuM bhAtuM bAMdhI le. tamArI paramArtha pharajene adA karavAthI ja tamArI Annati thavAnI che. vartamAnamAM have je je karavAnuM hoya te potAnA mATe ane anya jIvo mATe karo. tamArI ucadazA kharekhara tamArA vicAro ane kartavyathI thavAnI che. jaganA sarva jIvonAM duHkhono nAza thAya evI paramArthadaSTine dhAraNa kare ane pAramArthika pravRttimAM mana vacana ane kAyAthI pravRtta thAo. cetanajI ! tame mahAna thaIne saMkucita maryAdita vartuLamAM paDI na rahe ane bhaviSyamAM mahAna thavAne vartamAnamAM je je kaMI thAya te kare. pArakAonI paMcAta karavA karatAM parajInuM zreyaH thAya evA vicAro kare ane teonA AtmAonI sAthe cetanajI ! tame ekamekapa banIne teonuM zreyaH je je upAyoe thAya te te upAyavaDe AtmAnI paramArtha dazA jAgrat karI kartavyaparAyaNa thAo. cetanajI! tamArA AtmAnI sAthe anya AtmAonuM ekamekatva karavA pUrve tamArI vizAlaSTinuM ananta vartula eTaluM badhuM vadhAre ke tamArAmAM sarva samAya ane sarvanuM zreyaH te tamAruM zreya anubhavAya. cetanajI ! bhUtakALane vicAra karI vartamAnamAM azubha pravRttine tyAga karI AtmAnA guNe pragaTe ane vizvonnati thAya e vicAra karo. avataraNa:-mehanidrAne tyAga karI AtmabodhathI jAgrata thaI uDI utsAhathI kArya kavAnI zikSA ApavAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mohanidrAne tyAga karo. ( 365) pha mohanidrAM parityajya jAgRhi svAtmabodhataH / uttiSTha svAtmakarmANi, kuruSvotsAhataH svayam // 58 // zabdArtha -mohanidrAne tyAgI AtmabaMdhathI jAgratuM thA-uTha ane utsAhathI svayaM svAtmakAne kara. vivecana-darzanamohanIya Adi mohanidrAno tyAga karyAthI svAtmabodhanI prApti thAya che ane pazcAt AtmAne yogya evAM kAryo karavAne uThAya che. Atmabodha thayA vinA svAtmakAryo kyAM kyAM, kyA kayA adhikAra pramANe karavA yogya che te karavAnI samajaNa paDatI nathI. mehunidrAno tyAga karyA vinA ane AtmAne samyagu badha thayA vinA utsAha pragaTato nathI. aeva mehanidrAno tyAga karIne AtmabaMdhathI jAgrat thavAnI jarUra che. zalagamunie jyAre mehanidrAno tyAga karIne pitAnuM svarUpa dekhyuM tyAre te jAgrat thayA ane AtmatkAnti kartavyarUpa svadharma karavAne utsAhathI uThyA. pUrvakAlamAM aneka munie jAgrata thaI AtmannitinAM kAryo karyA hatAM. mahanidrA gayA vinA jJAnacakSu ughaDatI nathI ane jJAnacakSu vikasyA vinA svaparanuM paripUrNa jJAna thatuM nathI. aneka RSie pUrve mehanidrAno tyAga karI AtmabaMdhathI svAtmakartavya kAryone karyA hatAM. mohanidrA TaLyA vinA jIvatAM manuSya paNa maDadA samAna che. teonI Atmazaktine vikAsa thatuM nathI. AtmAne jAgrat karyA vinA zarIrathI vizeSa kaMI kartavya kArya thaI zakatuM nathI. AtmajJAna vinAnAM manuSyo ke je zarIramAM rahelo AtmA deva samAna che tene oLakhI zakatAM nathI ane anya zarIramAM rahelA AtmAone deve samAna oLakhI zakatA nathI, tethI teonI tathA svAtmAnI mahattA adhyA vinA zukravAsanAo vaDe jagata nA prAgeno nAza karI potAnI svArtha vRtti tRpta karavA dhAre che teo mRtakonA karatAM vizeSa zuM karI zake tema che ? pitAnA AtmA samAna anyAtmAone mAnI teone sanmAna ApyA sivAya ane teone AtmabuddhithI AtmapaNe samajyA vinA AmartavyonI gaMdha paNa anubhavagamya thaI zakavAnI nathI. je je A jagamAM zreSTha mahApuruSo thAya che teo himAlaya AbujI giranAra kenerI jevA ramaNIya zAnta pradezamAM yogAbhyAsa karI mehanidrAno tyAga karI AtmAnI jAgRti kare che ane AtmacAritranI paripakavatA karI sarva AtmAonI vizuddhi karavA pazcAt teo manuSyanI pAse AvI teone jAgrat karI svakartavyamAM dore che ane pote nirmoha rahI svakartavya karI For Private And Personal Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 366 ) zrI ka yAga graMtha-vivecana, 5 zake che. svAmI vivekAnandamAM ane svAmI rAmatIrthamAM kabyakamAM karavAnI zakti AvI tenuM kAraNa e che ke teoe himAlaya parvatanAM zikharomAM ekAntavAsa karI svAtmazatiyAne vikAsI hatI. kalikAlasarvajJa zrImad hemacaMdrAcArye giranAranI guphAmAM keTalAka vakhata rahI svAtmazaktiyAne khIlavI hatI ane menidrAnA nAza karyAM hatA. mahAprANu dhyAnanA kAraka zrIbhadrabAhusvAmIe vippuliMga pArzvanAthanI pAse rahI ane ekAMta sthAnAmAM rahI mehanidrA haThAvavApUrvaka svAtmazaktiyAne vikAsI hatI. tethI teoe sUtrAnI niyuktio vagere racI bhAratavarSanI jJAnajgyAti jagAvI hatI. zrImad mAnadevasUri, zrImad cidAnaMdajI ane zrImad AnandaghanajI vageree mohanidrAnA tyAga karavA ane svAtmabodhapUrvaka svakartavyakAryAM karavA ekAnta parvata guphAvAsa-nadIkAMThe ekAntavAsaupavanamAM ekAntavAsa karyAM hatA ane AtmAnI zaktiyAne khIlavI hatI tethI tenu dararoja jaina prajA smaraNu karyAM kare che. digabarapakSIya muniyAe pataguphA vagere ekAntamAM vAsa karI AtmazaktiyAne khIlavIne svakartavyakAryAM karyAM che. tethI zubhacaMdra vagere muniyAnA jJAnAva vagere granthAnI upayogitAnA jagatjhe khyAla Ave che. hindudharmanA ( vedadharma-vedAnta dharmanA ) uddhArakartA zrImad zaMkarAcArye narmadAnA kAMThe ekAntamAM keTalAka varSa sudhI vAsa karI nidrAnA tyAgane mATe ane AtmajJAna prApta karavAne mATe prayatna karyAM hatA tethI tenA hRdayanA saMdezo vizvamAM phelAyA. rAmAnujAcAye ane valrabhAcAyaeN gaMgA jevI nadIonA ekAnta kAMThe vAsa karIne Atmazaktiye khIlavavA prayatna karyAM hatA. icchukAisTe AryAvartamAM AvI A RSimuniyenI pAsethI jJAna prApta karI prabhuno anubhava levA ekAntasthAnamAM pUrve nivAsa karyA hatA ane teNe dha sthApavAnA vicAronA anukrama gAvyA hatA ane pazcAt te vizvane proAdhavA bahAra paDaye hatA. musA pegabare izvarI AjJAone parvatanI Tocapara caDhI racI kADhI hatI. mahamada payagaMbare patanI guphA vageremAM vAsa karI AtmAne oLakhavA ane khudAnA pharamAna prApta karavA prayatna sevyA hatA ane padmata dharma pravartAvyA hatA. zrImahAvIraprabhue ekAntAvasthAmAM AtmadhyAna dharIne mohanidrAno sarvathA tyAga karI kevalajJAna prakaTAvI jainadharmatIrthanI sthApanA karI hatI. gautamabuddhe ekAntamAM vAsa karI mAranI sAthe yuddha karI dharma pravartAvye hatA. kakhIra narisaMhamahetA vageree nadInA kAMThe vAsa karI zuddha vAtAvaraNamAM svadharmavicArAne goThavyA hatA. mIrAMbAie parvata zuk vagaDA nadInA kAMThA vagere sthAnAmAM bhaTakatA mahAtmA pAsethI prabhubhaktinA vicAra| grahyA hatA. zrImad AnandaghanajInI sAthe bAra varSa vanavAsamAM rahIne zrImad panyAsa satyavijayajIe kriyAdvAyAgya Atmabala saMprApta karyuM hatuM. caitanya svAmIe vanavAsamAM rahIne ane jJAnadeva ekanAtha vagere mahAtmAe ekAnta parvata guphA nadI vagerenA zuddha vAtAvaraNamAM rahI prabhuprAptinA For Private And Personal Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin meAhanidrA tyAgavAnI AvazyakatA. ( 267 ) vicAra karyAM hatA. zrImad hukumamunie jagaDIA pAsenA nAMdodanA parvatAmAM ekeka mAsanta annajalavinA rahI adhyAtmajJAnanA vicAra| sevyA hatA. zrI premacajIe giranAra parvatamAM AtmadhyAna dharyuM hatu. sthUlabhadre nandarAjAnA bagIcAmAM dIkSA levAnA nizcaya vicAra karyA. kapilakevalIe azokavATikAmAM dIkSA lAvAno vicAra karyAM. ANujI parvatapara ghaNI vakhata sudhI bhartRharie dhyAna dharyuMM hatuM ane tyAM vairAgyazatakanI racanA karI hatI. gopIcaMdarAjAe AkhujIpara jyAM hAla gopIcaMdanI gufA gaNAya che temAM AtmadhyAna dharyuM hatuM. himAlaya parvatamAM kharekharA kama yAgI banavAnA vicArAne vivekAnande karyAM hatA. moTA moTA vidvAnA jJAnIo yogIe parvato-parvatonI guphA nadInAM nirmala jharaNAMvALAM sthAneA vagere sthAnomAM svavicAranI paripakavatA karIne vizvamAM pazcAt teo svAtmakatavye karI batAve che. kAlIdAsa kavi kAzmIranA ekAnta ramya pradeza ane ujjayinInA kSiprAnA ramya kAMThe sthiratA karIne svavicArone vikAsa karI mahAkavi banI zakayA. zivAjI ane pratApe peAtAnA sainikone patAnA zikharApara dezadharmanI rakSAthe prANAtinA matro tA bhaNAvyA ane tethI te dezaddhAraka tarIke prasiddha thayAM. sAgaranA taraMgonI havA laine aneka hArdika kayeganA vicAreAnI mUrti banIne IMglAMDe ane jApAne rAjyapravartaka zAsanapaddhatiyothI ane kalAothI svadezanI sarvatra vizvamAM khyAti karI, nirmala havA zuddha vAtAvaraNa cittanI prasannatA mananI ekAgratA zarIranI ArAgyatA vagere jyAM khIle evI nadIonAM sthAne parvatA guphAe jagalA vageremAM gurukulAdi sthApana karIne sadvicArAne khIlavavAmAM ane mohanidrAne tyAga karavAmAM Ave te pratyeka AtmA AtmajJAna prApta karI zake ane AtmajJAna prApta karyAM pazcAt utsAhathI svakartavyAne karI zake. AtmajJAna prApta thAya evAM sthaLAmAM kANu kANu kamAgIe-jJAnaceAgIe beThA hatA te atra svaparadAnA mahAtmAe rAjAe vagerenA nAmathI jaNAvI mohanidrA tyAgavAnI AvazyakatA pramedhavAmAM Ave che. A zlAkanI uparanA zlokamAM bhUtakAla vartamAnakAla ane bhaviSyamAM anukrame me zuM karyuM, zuM karU chuM ane zuM karIza ityAddhine vicAra karI kAryapravRttimAM pravRtta thavAnuM jaNAvyuM te AtmadhathI jAgrat thayA vinA banI zake tema nathI ane AtmAthI jAgRt thayA vinA kadApi utsAhathI svayAgya kAryane karI zakAya tema nathI. azAka ane saMpratirAjAne jyAre tenA guruoe jAgrat karyAM tyAre teoe jagatmAM hitAvaha kAryA karavAno prAraMbha karyAM. zrI zreNikarAjAne zrI mahAvIraprabhue AtmabedhanA upadeza ApI menidrA TALI tyAre te dharma prabhAvanA cegya kAryAM karavAne zaktimAna thayA. mahAvIraprabhue gautamAdi ekAdaza vidvAna brAhmaNone mehunidrA tyAgavAnA upadeza ApI AtmadhataH jAgrata karyAM tyAre teoe zrImahAvIraprabhunA tIrthaM sthApananA kAryamAM AtmabhAga ApyA ane jagane meha-pApa vagerene TALI uddhAra For Private And Personal Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 368 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. Ban thayA. zrIkRSNe aneka manuSyone cAritramA mAM jAgrat karavAne ane rahevAne sAhAyya ApI hatI. uparyukta hitaprada kAryo karavAmAM mAhanidrA TaLe che tAja pravRtti thai zake che mATe uparyukta sthaLAmAM rahI prathama mohanidrA TaLe evA upAyeA sevavA mAhinadrA TaLyA vinA aMtarmAM rahelA cetanajI jAgrata thai zakatA nathI. vizvavartijIvA meAhinadrAnA ghenamAM gAMDA thai garIbaDA banI gayA che. mehanidrAnu jora TALavAne mATe AtmajJAnI sadgurUnA caraNu kamalamAM bhaMgasamAna banI javAnI jarUra che. jee jAgyA che teeja anyajIvAne jAgRt karI zakavAne samartha bane che. je agninI jyotirUpa banelA padArtha hAya che te anyakASThAne agnirUpa banAvavA samartha thAya che. jJAnIonI pAse rahyA vinA karmacAgI vA rAjayAgI banI makAtuM nathI, AtmAne jAgRt karavA e mahA muzkela kArya che topaNa zrIsadgurukRpAthI te sahela kArya thai paDe che. mohanidrAnA tyAga karavAnA sarva upAyamAM zrI sadgurunI sevA e mahAna upAya che tethI mAhanidrAnA tyAga thAya che ane huM kANu ? mAre zuM karavAnuM che ? vyaSTi ane samaSThine ze| saMbaMdha che? vagere sarvanA samyaprakAza thAya che. jeNe mehanA jaya karyAM teNe sarvatra vizvapara jaya meLavyA ema avamedhavuM. kAma krodha lAbha ajJAna mAna e sarva prakRtiyA mAhanIya kanA vibhAge che ane e mAhanA jaya karyAM vinA anantasukhane mArga khullo thatA nathI. kAmanI vAsanAne tAbe thaI aneka prakAranA anItimaya pApavicAre karavA e eka jAtanI nidrA che. mohanidrAne jItavA mATe antaramAM AtmA ane jaDanI vheMcaNI karavI joie. rAgadveSanI vRtti eja meha che ane e meharUpa nidrAno tyAga karIne AtmAnA sphaTika samAna zuddharUpamAM sthira thavuM joie. mehanI nindamAM uMghanArane bAhya zatruo ane Antara zatruo taraphathI atyanta bhaya rahelA hoya che. pRthurAja peAtAnI strI saMyuktatAnI sAthe mohanidrAmAM udhyA tethI zAhabuddInadhArIne AryAvartanI parataMtratA karavAnA prasaMga prApta thayA. zAhabuddInaghArInI sAme pRthurA yuddha karyuM paNa tenAmAM eka evI moTI bhUla thaI ke tethI tene pazcAttApa thayA. raNasaMgrAmamAM pRthurAje zAhabuddInane pakaDyA bAda tene ghaNI vakhata cheDI dIdhA eja tenI bhUla hatI. bIjI bhUla e hatI ke zAhabuddIna ghArI jevA za mAthe chatAM teNe rAjyanI vyavasthA tathA tene pahoMcI vaLavA mATe prathamathI saghaLI taiyArIo na krarI rAkhI. zatru peAtAnA dezamAM AvI zakeja niha evA dravya ane bhAvathI upAye levA e mAhinadrAnu jora TALyA vinA banI zake nahi; cetanajI jyAre mehunidrAne seve che tyAre tenA para dravya zatruo ane rAgAdika bhAvazatrunuM jora vadhI paDe che ane te kharekhara cetanajIne mArIkuTI temanI jJAnAdika AntarasaMpatti ane rAjya-AApAra-sattA vagere bAhyasaMpattine lei le che. darzanAvaraNIyanidrA karatAM mohanidrAnu atyaMta prAkhazya varte che ane tethI manuSye jIvatA chatAM yAMtrika putaLIonI peThe jaDa jevA tathA marelAM maDadAM samAna banI jAya che, For Private And Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kadI gabharAvuM nahi. ( 369 ) sAmaMtasiMha mehanI nidrAthI gujarAtanuM rAjya gumAvyuM. musalamAnee gRhakaleza kAmavAsanA IrSA kaleza TheSa ahaMkAra kusaMpa paraspara ekabIjAnuM azubha karavAnI vRtti Adi mehunidrAthI gujarAtanuM rAjya gumAvyuM. cAvaDA selaMkI vAghelA cehANe vagere rajaputa jAti hAla khetI vagere karI gujarAna calAve che ane keTalAka te bilakula garIba banI gayA che tenuM kAraNa e che ke teoe strIo mATe kaleza rUpa meha aneka prakAranAM vyasananI IcchAo-kaleza-kusaMpa-ajJAna-vidyA prati aruci TUMka daNi paraspara ekabIjAnI atyaMta ISya jAtiSa jAtidroha anIti vagere aneka mehavRttinI nidrAnA vazavarti thayA ane tethI teo vyavahAramAM niHsattva banI gayA ane AtmAnA guNothI bhraSTa thayA. paraspara jAtidroha IrSArUpa mehanidrAne je tAbe thAya che tene svamamAM paNa sukha maLatuM nathI. A vizvamAM pratyeka AtmAne sva5ghanaze mehanidrA lAgelI hoya che tenA jerane haTAvavAthI dravya ane bhAvathI vyavahArataH ane nizcayataH sulAbha prApta thAya che. cetanajI pitAnA kSamA dayA prIti nibhatA ekatA sahanazIlatA, vairAgyatA, bhakti Adi vyavahAra guNone vimarIne mehanidrAne tAbe thAya che tethI temane kaI paNa jAtano lAbha prApta thatI nathI. jaLa levatA kadApi mAkhaNa nIkaLe nahi ane temaja retI polatAM kadApi tela nIkaLe nahi-tat AtmAe potAnA jJAnAdi guNone prakAza tyajIne meha prakRtine AdhIna thaI vibhAva dazArUpa rAtrimAM ughe che tethI teo vizvamAM aneka prakAranA sAMsArika rAjya lAbha vyApAra lAbha Adi lAbhane gumAvI nAkha ane AtmAnA guNonuM AcchAdana karI nAkhe. AvI temanI dazA thatAM teo uda parathI nIce paDe ane aneka avatAra caDI duHkhI thAya mATe cetanajIne kahevAmAM Ave che ke huM tana tuM mehanidrAne tyAga kara ane jAgratuM thA. svAbhagya sarva kAryo karavAne uDa. svarogya kAryo karavA eja tAruM vAstavika kartavya che. he cetana ! svAtmabodhathI uTha, utsAhapUrvaka kAryapravRtti kara. adyaparyanta kema andhakAramAM paDI rahyo che? hArA kartavyanA mArga gamana karavAmAM je je kAMTAo paDyA hoya teone dUra kara. have utsAhathI hAruM jIvana bharI de ane jANe navuM bAlajIvana prApta karyuM hoya e pramANe utsAhataH svAtmakAryone kara. tuM brahmasvarUpa che, alakhasvarUpa che, tuM chedA nathI ane bhedAtA nathI. hArA zuddha svarUpane tuM svayaM bhaktA che. svavyaktinA bAhya vyavahArArthe kuTuMbArthe samAjAthe ane saMghArthe je je je kAna bAje lhArA zIrSa para AvI paDelo che tene vahana kara. gabharAya nA jana-akaLAI na ja. AkhuM jagatu sAmuM paDe te paNa tuM AkArAnI peThe pitAne nilepa mAnI svakAryone kara ane utsAhathI kAryo karastAM AtmAnA AmAM mata thA. AmAMnA Anandane pratyeka kArya karatA pragaTAvyA kare. saMdhanA pratyeka 47 For Private And Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 0602 ) www.kobatirth.org zrI kramacAga graMtha-savivecana. BE aMganI suvyavasthAmAM bhAga le ane saMghanI anantavartulatA karavAmAM jIvatA mAne temAM kuka, vizvavartI AryasaMghanI pragatimAM hArI pragati avaSedha !!! samaya hAro AtmA che evuM mAnI saMghAdi kAryAM karavAmAM svarone khAdhI At thA. uDa ane kArya karavA lAga. AdyapadArthAnI prApti mATe irSyA dveSAdi doSo na sevatAM sAtvika guNAne sevI bAhya vyakAryomAM pravRtta rahe ane vizvavartI sarva manuSyone jagADa ke jethI thAruM kartavya te aTThA karyuM gaNAya, huM caitanajI ! tArA zIrSa para aneka vyAvahArika tathA dhArmikakAryAMnI javAbadArI che tene menidrAnA tyAga karIne samaja ane te javAbadArI pUrNa karavA kArya pravRtti prAraMbhavA mATe uDa ane Alasyane karADo gAu dUra dhakelI de ke jethI tu puruSArtha pheravIne puruSanI gaNatarImAM gaNAya. mohanidrAne AdhIna thaI uMdhavAmAM cetanajI ! tamane kazo phAyado thavAnA nathI. vizvamAM pragatimAM pazcAt rahyA teA tamArI ane tamArA AzritonI adhaHpatana dazA thavAmAM svayaM kAraNIbhUta karaze. cetanajI ! huMne vAraMvAra jJAnIguru kathe che ke tuM mAhanidrAnA tyAga kara ane svAtmabaMdhathI jAgrat thA te vAta have dhyAnamAM le ane kartavyakAryAM karavAmAM apramatta banI UDa. grIse jyAre peAtAne ALakhavAnI zikSAnA tyAga karyo tyArathI tenI adhaHpatana dazA thai. AryAMva paNa jyArathI svAtmazaktiyAne oLakhI zakyuM nahi ane mehanidrAmAM svAtmazaktiyAnA durupayoga karyo tyArathI te vyaSTi ane samaSTinI parasparanI ucca dazAthI bhraSTa thayuM; tethI zatake zatake patita thayuM; mATe he manuSya ! tuM pAte jAgrut thai uDIne sarva manuSyAne jagADa ke jethI hArI pragati ane samaSTinI pragatimAM parasparanAM vizno dUra thaI jAya. vyaktirUpa vyaSTinI pragatimAM samaSTinA upagrahanI pragatinI upayeAgitA che evuM mehuninA tyAga karI avAdha; cetanajIne vAraMvAra zleAkeAdvArA hitazikSA devAmAM Ave tethI koI jAtanA punaruktidveSa avabodhavA nahi. cetanajI ! have menidrAthI jAgrut thAe ane AtmAnAM kanTe karavAmAM tatpara thAo. AtmAnI jJAnAdika guNAvaDe pragati thAya te mATe mAhinidrAnA tvarita kSaya karavA joie. iMglAMDa jarmanI zIyA vagere dezonI sAMsArika unnati hAla sa karatAM vizeSa che, parantu hAla tyAM mahAbhAratanA karatA moTuM bhayaMkara yuddha cAle che ane temAM aneka zeAdhakAvijJAnIo-kaviyA-lekhaka-granthakArA vagere lAkhA nAmAMkita manuSyAna kSaya thAya che tenuM kAraNa kharekhara meha che. antaramAM uMDA utarIne tapAsavAmAM Avaze te emaja jaNAze ke sarva dezanA manuSyA mAhuthI saMkucitaSTi dhAraNa karIne ayaM ni: paro veti, naLanA ghucetasAnI pravRttimAM paDI svaparano nAza kare che ane phAtinAM tu vasudhaiva kuTumbam-STithI bhraSTa thai lAlAMdha-svArthAMdha ane mAhamaryAditASTivALA banIne vizvanI pragatinA sthAne vizvanI avanati thAya evI yAdavAsthaLI race che. kharekhara Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir dezanI paDatI kyAre thAya ? ( 37ii ) jAhojalAlInA nAzanI che ke kema ke te tene meha heThala pADa sAMsArika game tevI urasthitimAM manuSya hoya paraMtu jo temAM mehanA vicArane praveza thAya che to kalezadAvAnalathI teonA uttama bagIcAo baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. A saMsArarUpa bagIcAomAM aneka che paraspara ekabIjAnA upara azubha vicAro karIne ane parasparanuM azubha karIne svayameva vinAza pAme che. tethI hRdayamAM zubha vicAra pragaTatA nathI ane azubha vicArone pravAha prakaTayA kare che. rAvaNe sItAnuM mehathI haraNa karyuM ane pitAnA bagIcAmAM laI gaye tene madadarI ane bibhISaNe aneka yuktio vaDe samajAvI sItAne pAchI ApavA kahyuM, paraMtu abhimAnanA zikhare Arehita rAvaNe keInI zikSA mAnI nahIM ane rAmanI sAthe yuddha karavAmAM laMkAnI jAhojalAlInA nAzanI sAthe svayaM vinaSTa thaze. hAla juo e laMkAmAM pUrva samAna puruSa have kyAM che? ke deza keI kema keI rAjya ke samAja jyAre sAMsArika vyAvahArika pragatinA zikhare Arahe che tyAre tene meha heThala pADavA dAva lAvIne tAkI rahe che, ane IrSyA nindA ahaMkAra nAmarUpanI vAsanA, lebha kAma Adi aneka rUpa dhAraNa karI temAM praveza kare che ane pazcAta tene paga taLe kacarAtI karI nAkhe che. ATalAMTika mahAsAgaranA sthAne pUrve eka mATe deza hato ane tyAM jainakanA jevA manuSyanI vasati hatI, paraMtu tyAMnA manuSya paraspara ekabIjAnuM azubha karavA lAgyA ane manuSyamAM rahelA AtmAo ke je paramAtmAo che tene du:kha devAmAM paraspara pravRtta thayA ane hiMsAvaDe dezane raktamaya karavA lAgyA tyAre te dezapara sAgara pharI vaLe. A uparathI samajavAnuM maLe che ke mehathI ja dezanI komanI ane dharma samAjanI pAyamAlI thAya che. AryAvarta pazcAt IrAnane udaya thaye. grIsane udaya thayo ane IjIptane udaya thaye parantu te te dezastha manuSya mohanA upAsaka banI gayA. jaDavastuonI kiMmata karatAM manuSyonI kimata dhUla samAna paNa na samajavA lAgyA ane paraspara manuSyanA zarIramAM rahelA AtmAone tiraskAra karI teone kacaDI nAkhavAnI pravRtti karavA lAgyA. nAmarUpanA mehamAM phasAI jaIne jaDa vastuo pUjavA lAgyA ane jaDavastuonA lebhathI anya manuSyanAM lohI cusavA lAgyA. paraspara ekabIjAnI sAthe mahAyuddho karavA lAgyA tethI teo mehanA dAsa banI paramAtmAthI dUra khasavA lAgyA tethI IrAna ijIpta grIsa vagere dezonI paDatI thaI ane hAla paNa teo paDatImAM che ane udhahIthI saDI gayelA vRkSonA jevI che te dezanI sthiti che. jIvatA AtmAonA upara pUjyabhAva je dezamAM nathI ane je deza gharapUjaka che te dezamAM mehane jItIne sarva manuSyane jAgrata kare evA puruSe pedA thatA nathI ane te dezanI paDatI thAya che. A vizvamAM manuSya pazuo paMkhIo vagere jIne pitAnA AtmAnI samAna dekhavAmAM je dharma virodha nAkhe che ane amuka For Private And Personal Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 372 ) zrI karmaNa graMtha-savivecana. dharmanA vicArothI bhinna vicAravALA manube para vaira ane azubha karavAnI dRSTimAM umere kare che evo keIpaNa dharma A vizvamAM jIvavAne lAyaka hoto nathI. kAraNake te mahinA vicArone pUjanAro che pazcAt bhale te amuka IzvaranA nAmathI pragaTa hoya paraMtu te manuSya para vairadaSTi vA rAkSasadaSTi karAvatA hoya ane dharmanA nAme vizvamAM rakatanI nadIo vahevarAvato hoya to evA mohagarbhita dharmane ane tenA deva tathA tenA gurune kareDe gAu dUrathI namaskAra he. kaI paNa dharmanA nAme abhimAnI anya dharmavALA manuSyonA AtmAne tiraskAranI ane nIcadaSTithI dekhavuM e koIpaNa rIte dharmanA nAmane chAje tema nathI. vizvavarti pratyeka AtmAnI sAthe sarva jIvonA zuddha premathI aiyarane ramIne teonA hRdayanI unnati karanAro ane saMpUrNa vizvavarti jIvonA duHkhanA nAza karavA je zuddhatAne prere che te ja dharma kharekhara vizvamAM jIvavA egya che. paraspara eka bIjA manuSyanAM jyAM hRdaya pUjAya che ane ekabIjAnA duHkhamAM bhAga levAmAM jyAM dharmanI mahattA manAya che te kharekharo dharma che ane teja dharmanI rakSA karavI ghaTe che. mohathI manuSyo adharmane dharma mAnIne paraspara jIvonI pragatimAM bhAga laI zakatA nathI. dharmamArganA vicAromAM hi te dAvAnala samAna che mATe mehanidrAno tyAga karyA vinA ? thavAno nathI. eka manuSya dharmano DeLa karI bhakta bane ane te dUdhapAka vagere uDAve ane sAmA garIba loke TaLavaLe tenA sAmuM dekhe nahi; zuM che tenI prabhubhakti che? pratyeka manuSyamAM vA pratyeka prANImAM prabhu mAnIne tenI sevAbhakita na karavAmAM Ave ane teone potAnA AmasamAna mAnI teonI sAthe ekahadayatA dhAraNa karavAmAM na Ave tyAMsudhI prabhunA nAme aneka paDakAro karavAmAM Ave haiye zuM ? kharekhara kaMI nahi. anya jIvone pitAnA AtmA samAna dekhavAmAM kaI jAtane bAhyanimittAvaDe moha na upaje tyAre samajavuM ke have kaMI meDanidrA TaLavA mAMDI che ane jAgratuM thaI vizvamAM uttama kArya karavAnuM AvyuM che. mane paDade potAnA parathI khasatAM anya manuSyanA vAstavika AtmAone dekhavAnI zakita pragaTavAnI sAthe maitrI pramoda mAdhyazya ane kAyabhAvanA prakaTavI joIe ane te AcAramAM mUkAvAnI sAthe tene anubhavuM Ave tyAre avabodhavuM ke have kaMI jAgrata thavAnuM kArya karavAne uThavAnI thatI AvI che. sarva nA bhalAmAM ane teonAM duHkha haravA mATe hRdayamAM zuddha prema ane sevAnI bhAvanAe pUrajosamAM sidhunA pUranI peThe uchaLatI hoya tyAre samajavuM ke mahanidrAne vilaya thavA lAgyo che ane kaMIka gratu dazA thaI che. dharmanA matabheda prabhedanI carcAonA khaMDana-maMDanamAM mehanA uchALA pragaTatA hoya tyAM cetanajI UMghelA jANavA ane teone tatsamaye mahArAjA luMTato hoya ema avadhavuM. hArA hRdayamAM paramAtmA che: meha agara zayatAnavaza je hAruM mana na thAya to manidrAthI mukta thavAne mATe tuM lAyaka For Private And Personal Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir - bhAvabhAva avazya bane ja che. ( 373 ) che. je manuSya mehanA vazamAM rahIne dezasevA-dharmasevA-vizvasevA-saMdhasevA-jJAtisevA ane sArvajanika kAryo karavA jAya che te jagane lAbhanA badale hAni vizeSa karI zake che ane pitAnA AtmAnI unnatimAM pravRtta thatAM aneka sthAnamAM AthaDI paDe che. jyAM sudhI mehanidrAnA ghenathI gherAyale AtmA che tyAM sudhI te anya manuSyanA je che tethI temane gamanAgamananI ane kyAM javuM tenI sujha paDe nahi ane tethI te svAtmakAryo ane parAtmakAryono bheda avadhI zake nahi tethI te je je kare temAM AMdhaLI daLe ane pADuM khAI jAya jevI dazAne prApta karI zake ema saMbhavI zake che. atae sarvathI zreSTha kArya e che ke mehanidrAno nAza kare. je manuSe kuMbhakarNanI nidrAnI peThe mehanidrAmAM lIna banI gaelA che te manuSya " aMdha aMdha palAyanI" pravRttine sevanArAo jANavA. jyAre jyAre manuSya mehanidrAmAM lIna thaI jAya che ane anya pravAhathI pravRtta thai jagatune andhakAramAM nAkhe che tyAre tIrthakara jevA mahApurUne prAdurbhAva thAya che ane teo jagamAM pravatelI mahanidrAne halAve che. mehane haThAvavA mATe antaramAM upaga rAkhavAnI jarUra che. kapaTabhakti DoLathI vA kapaTakriyAthI mehanidrAne nAza thata nathI paraMtu ulaTI te to vRddhi pAme che. aeva saralapaNe AtmAnI ucadazA karavA mATe AtmAnA guNonA prati lakSya devuM ane jaDapadArthane vyavahAraSTinI AvazyakatAe vyavahAra karyA chatAM ane vyAvahArika Avazyaka kAryo karavA chatAM antaramAM meha na dhAro joIe. jemajema nirmohadazA thatI jAya che tema tema AtmakAryo karavAnI kharekharI zakti pragaTa thatI jAya che. jema jema mohanidrAno tyAga karavAmAM Ave che tema tema antaramAM svAtmabodha thatuM jAya che ane AtmajAgRtivaDe sarva dRzyAraNya padArtho avalokAya che ane svAtmakAryo karavAne uDI zakAya che te mATe pitAnA cetanajIne kahevAmAM Ave che ke he cetana ! tuM mehanidrAne tyAga karI svAtmabaMdhathI jAgrata thaI uTha ane utsAha vaDe svAmikAne kara. avataraNa - uttama vyavahAravaDe kanyAkaya vivekapurasara bhavitavyatAnusAre thavAnuM haze te thaze ema mAnI kartavya kArya pravRttinI zikSA darzAvavAmAM Ave che. skora: kRtyAkRtyavivekana kartavyaM kAryameva yad / uttamavyavahAreNa sevyaM tat svAtmazarmadam // 59 // kAryaH kadApi no zokaH yadbhAvyaM tad bhaviSyati / iti matvA prayatnena pravartasva vivekataH // 60 // For Private And Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 374 ) zrI karmacAga graMtha-saviyana. zabdArtha-uttama vyavahAravaDe ane kRtyAkRtyavivekavaDe je kArya karavA yogya hoya te karavuM. AtmAne sukha ApanAruM evuM kArya sevavA yaMgya che. kartavya kArya karatAM kadApi zeka karavAno prasaMga prApta thAya to paNa je bhAvibhAva banavAnuM hoya che te bane che ema mAnI zeka na kare--evuM hRdayamAM mAnIne vivekathI prayatnavaDe kAryamAM pravRtta thA. vivecana--je manuSyo kRtyAkRtya vivekapUrvaka kArya kare che teoja karmavegI kharekhara banI zake che. karmacagI tarIke dAdAbhAI navarojajI mohanadAsa karamacaMda gAMdhI vagere sAMsArika pravRttiomAM agragaNya gaNAya. tenuM kAraNa e che ke teo kRtyAkRtyanA vivekapUrvaka pratyeka kartavya kAryono vicAra kare che. gokhale sarvatra karmayegI tarIke prasiddhine pAmyA tenuM kAraNa e che ke teNe AryAvartanI pragatikAraka pravRttinI kRtyAkRtyavivekathI pRthakakaraNutA karI batAvI. zrIkRSNa mahAbhAratanA yuddhamAM kRtyakRtya vivekavaDe kartavyakAryonI pravRttine upadeza ApIne sarva sabhAne satya tarapha AkarSa hatI, paraMtu kIroe kRtyAkRtya vivekanI dRSTine ane kAryane tiraskAra karyo tethI ane kauravono parAjya thaye ane pAMDavone jaya che. je manuSya kRtyAkRtyane viveka kare che te kartavya kAryone prathamathI ardha tarIke to siddha karI le che. bheLA bhImamAM aneka prakAranI zakti khIlI hatI tethI te gujarAtanuM rAjya sArI rIte karI zakyuM paraMtu kRtyAkRtya viveka vinA teNe somezvara tathA pRthurAjanI sAthe nAhaka yuddha karavAne prasaMga prApta karyo. karaNaghelAmAM paNa kRtyAkRtya vivekadRSTinI khAmI hatI tethI teNe anItimAM praveza karyo. zrI kumArapAlarAjAmAM kRtyAkRtya viveka sArI rIte khIce hato tethI teNe gurjara prajAnuM sArI rIte pAlana karyuM hatuM ane uttama vyavahAravaDe teNe kartavya kAryo karIne ItihAsanA pAne pitAnuM amara nAma karyuM. kumArapAlanI pazcAt gAdIe besanAra ajayapAla rAjAmAM kRtyAkRtya vivekanI ghaNI khAmI hatI tethI te sarva prajAne pyAra meLavI zakaze nahi ane tene keIe mArI nAkhe. amadAvAdamAM gujarAtanI gAdIe besanAra keTalAka musalamAna bAdazAhomAM kRtyakRtyane viveka na hatuM tethI teoe keTalIka dhamadhapaNAthI nakAmI laDAio karIne hinduonI aruci hArI lIdhI. kRtyAkRtyavivekathI vyAvahArika lokika bAbatomAM ane dharmanI bAbatomAM kAryasiddhi thAya evI pravRtti karI zakAya ane tethI aneka muzkelIone saheje anta lAvI zakAya che. aMgreja sarakAre kRtyAkRtyaviveka ane uttama laukika vyavahAravaDe kAryasiddhiAnA vijayane meLavyuM che te pratyakSa adyaparyanta anubhavAya che. kanyAkRtya viveka ane uttama vyavahAra e nItinI sAnukUlatAne bhaje che. manuSyanI rucine pitAnA prati AkarSavAmAM ane manuSyonA abhiprAyane dayAnamAM laI kartavya sArva janikakAryo karavAmAM athavA vyakita saMbaMdhI kAryo karavAmAM kRtyakRtyanA viveka vinA eka For Private And Personal Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 5 leTTAnI lAgaNI kema vaza karI zakAya ? ( 375 ) kSaNamAtra sarva vizvane cAle tema nathI. kRtyAkRtya viveka vinA rAjAne prajAne zeDane nAkarane vidyArthIne gurune ziSyane svAmIne sevakane pradhAnane vyApArIne kheDutane kSatriya ane brAhmaNa vagerene pratyeka kAryamAM cAlI zake tema nathI. dillInA eka AdazAhe dIllIthI lokeAne ucALA bharAvI ahumadanagaramAM vasavAnI gAMDAi karI ane temAM te aMte phAvye nahi ane hAla paNa lAke tene gAMDA bAdazAha tarIke ALakhe che. kRtyAkRtya vivekavinA vizvamAM mahAn kAryoM karI zakAtAM nathI ane je je kAryo karavAmAM Ave che tethI vijaya prApta thaI zakatA nathI. AryAvartamAM eka vakhata brAhmaNAe zudrava nA hadamahAra tiraskAra karyAM ane tenI sthiti sudhAravAmAM bhaNAvavAmAM keLavaNI ApavAmAM ane tene sukhI karavAmAM lakSa na dIdhu' tenuM phaLa teone e maLyu ke te adhaHpatana dazAne pAmyA. ApaNI potAnI pharajone anya manuSya prati kRtyAkRtya vivekavaDe na bajAvIe to patitadazAne pAmIe e kharekhara anubhavagamya che. nRtyAtya vivekavaDe saMsArarUpa eka AgaboTamAM beThelA bhinnajAti tathA bhinnabhinnadharmavALA manuSyAe svazaktinA anusAre paraspara ekakhIjAnI pragatimAM bhAga leve joie ane keinuM azubha thAya evI mana vacana ane kAyAthI pravRtti na AdaravI joie tathA kRtyAkRtya vivekapuraskara svazaktiyonA zubha uttama vyavahAravaDe sadupayoga karavA joie. sAdhuoe gRhasthane uccapragatinA paripUrNa kALajI rAkhI baMdha na dIdho tenuM pariNAma e AvyuM ke uttama gRhastha manuSya prakaTA nahi ane tethI uccasAdhuonI gRhasthA taraphathI khATa purAtI hatI te adha paDI gaI ane tethI uccanAnI sAdhue ghaTavA lAgyA ane daMbhIo vadhavA lAgyA. tethI hAla moTA bhAge sAdhuomAM ajJAnadazA vadhI paDI che; koi manuSya anyAne nIca adhama rAkhavA mATe ane pote ucca thavA mATe prayatna kare che te te mRtyAkRtya vivekathI bhraSTa thaI patita thAya che. jeNe pAte ucca thavu hoya teNe AjubAjunA sarva manuSyone nRtyAkRtya vivekavaDe ucca karavA joie ke jethI tenI uccadazAmAMthI te bhraSTa thaI na paDe sarva jhADAnI eMDImAM UMcuM vadheluM jhADa anya UMcAM jhADAnI sAhAyyathI vaTALanA jore ekadama TuTI paDatu nathI ane AjubAju anya uMcAM vRkSeA nathI hotAM te te vaMToLathI pRthvI para tuTI paDe che. ema aneka jagyAe dekhavAmAM Ave che. kRtyAkRtya vivekavarDa je je kAryo karavAmAM Ave che temAM anya manuSyonI sahAnubhUtiyA prApta karI zakAya che ane tethI je kAryAM karavAnAM azakya dhAryA hAya te suzaya thai paDe che, aMgreja sarakAranuM bharucamAM rAjya sthapAyuM tyAre bharucanA brAhmaNee agreja sarakAranu zAMti icchavA yajJa karyAM te zuM batAvI Ape che ? anya rAjAonA anIti rAjyathI trAsita thayelI prajA kharekhara kRtyAkRtya vivekathI rAjya karanAra sarakArane cAhe temAM Azcarya zuM ? lUTaphATa anyAya julma anIti kanaDagata rIsAvApaNAthI manuSyanI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 376 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. F lAgaNI AkarSI zakAtI nathI, tethI briTIza sarakAranA nyAyI rAjyane bharucanI prajAe IchayuM te uparathI dezI rAjAoe rAjazAsanamAM kRtyAtmanA vivekane dhaDe, aMgreja sarakAra pAsethI levo joIe ane potAnI bhUla sudhAravI joIe. prajAnI lAgaNI na duHkhAya ane prajAnI lAgaNIne mAna ApI sarva manuSyanI sarva vyAvahArika viSamAM pragati thAya evI rIte kRtyakRtya vivekapurassara dravyakSetrakAlabhAvathI pravRttio sevavAnI jarUra che. mahAjanee je Adaryo hoya ane je vyavahArathI sarvanuM sarva bAbatamAM zreya thatuM hoya tevA uttama vyavahAravaDe AtmAne sukhaprada kAryo kare che, teo kharekhara A vizvamAM lokika Adarza puruSa tarIke svajIvanane jAhera karI zake che, ane teonA uttama vyavahAranI anya manuSya upara ghaNI sArI asara thAya che. akabara bAdazAhe hinduo ane musalamAna sAthe samadraSTithI uttama vyavahAravaDe vyavahAra AcaravA mAMDyo tethI teNe megala zahenazAhIne majabUta pAyo nAkhyo paraMtu oraMgajhebanA azubha vyahArathI teno nAza thayo ema aitihAsikaSTithI teo bannenAM kRtyanuM nirIkSaNa karanArane saheje samajAze. aitihAsika daSTantothI kRyAkRtyane viveka avabodhIne zubhavyavahAravaDe kartavya kAryo karavA joIe. AtmAne sukha ApanAra-vizeSaNaviziSTa kArya karavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM tenuM kAraNa e che ke svAtmasukhaprada je kArya na hoya te kArya karavAthI pitAne koI jAtano phAyado thaI zako nathI. hAnikAraka pravRttine uparyukta vizeSaNathI parihAra thAya che ane anya manuSyone paNa je je pravRtti hAnikAraka thatI hoya teone paNa upalakSaNathI niSedha thAya che. je je vicAro avanatikAraka hoya ane svAtmAnI patitadazA karanArA hoya teone dUrathI tyAga karIne kartavya kAryo ke je sukhaprada tarIke nirNata thayA hoya teone karavAM joIe. unnata udAra ane vAstavika svataMtra vicArothI je je svAsukhaprada kAryo karAya che te kAryothI pitAnI utkrAnti thAya che eTaluM to nahi paraMtu sarva jagatanI adhika pramANamAM unnati thAya che. svAtmazarmaprada e vizeSaNathI svAtmadukhaprada evAM pApamaya anItimaya kAryone na karavA joIe. bhUtakAlamAM svAtmasukhaprada pravRtti je hatI te vartamAnamAM dravyAdika yoge tevA prakAranI nathI. vizvamAM sukhaprada pravRttimAM kAryomAM aneka parivartana thayA kare che ane tethI je manuSya bhUtakALanAM kAryonI prazaMsA karIne vartamAnamAM je je sukhaprada pravRttine mAna ApatA nathI teo ulkAntinA mArgathI vimukha rahI ane pazcAttApapAtra bane che. A vizvamAM pratyeka vastunA bhUtakALamAM ananta parivartana thayAM vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. sAgaramAM aneka kallolarUpa parivartana thayA kare che. tat svAtmasukhaprada vyAvahArika kArya parivartane bhUtakALamAM ananta thayAM vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM ananana parivartana thaze. vartamAnamAM sukha sAdhanamUnA je kAryarUpa parivartane hoya che tenuM vartamAnamAM sevana karavuM joIe. vartamAnamAM For Private And Personal Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAvAdanuM duSpariNAma. ( 377 ). MAANA svAtmasukhaprada je je kArya karavAnuM hoya te teNe kRtyAkRtya viveka ane uttama vyavahAra vaDe AdaravuM joIe. lohavaNikanI peThe kRtyAkRtya vivekathI kadApi braNa na thavuM joIe ane duHkhaprada kadAgrahavaza na vartavuM joIe. eka nagaramAM traNa mitro rahetA hatA. teoe eka vakhata paradeza vyApAra karavA mATe vicAra karyo. traNe mitroe paraspara eka bIjAnI sAthe eka daDha nizcaya karyo ane eka parvatanI khINamAM AvyA. tyAM teoe eka loDhAnI khANa dekhI temAMthI traNe mitrae traNa gAMsaDIo bAMdhI lIdhI. AgaLa jatAM eka tAMbAnI ! khANa dIDI tyAre be mitroe loDhuM mUkIne tAMbAnI gAMsaDIo bAMdhI ane eka kadAgrahI mitre to vicAra karyo ke meTA puruSa grahaNa karelAne choDatA nathI. je cahyuM te grahyuM. mUrkha manuSyo grahaNa karelAno tyAga kare che e vicAra karIne teNe leDhAne tyAga karyo nahi. traNa mitro AgaLa cAlyA. cAlatAM cAlatAM teoe eka rUpAnI khANa diDI temAMthI pelA be mitroe tAMbuM tyajIne rUpuM bAMdhI lIdhuM paraMtu pelA AgrahI manuSyane te mitroe atyaMta samajAvyuM to paNa teNe lohano tyAga karyo nahi. AgaLa cAlatAM eka suvarNanI khANa AvI. temAMthI be mitroe rUpAne tyAga karI suvarNa bAMdhI lIdhuM, paNa AgrahI manuSya te leDhAne tyAga karyo nahi. AgaLa jatAM eka ratnanI khANa AvI tyAre pelA be mitroe ratnonI gAMsaDIo bAMdhI lIdhI ane pelA laDavaNikane bahu samajAvyo paraMtu te ekane be thayA nahi. traNa mitro ghera AvyA. pelA be mitroe moTI havelIo aMdhAvI ane dhanavaMta banyA. pila lehavaNika to leDhAne vecI thoDA paisA kamAya ane duHkhI rahyo. tenI strIe tenI evI pravRttithI tene ghara bahAra kADhI mUkyo ane te mahAduHkhI banI mitronI pAse gaye. teoe tene sukhI karyo. lehakAravaNikanA dRSTAntathI samajavAnuM ke vartamAnamAM je je sukha sAdhananA upAyo hoya tene svIkAra karavo joIe, paNa kadAjhaDa karI sukhaprada kAryapravRttine tiraskAra karavo. na joIe. vartamAnakAlamAM je je zarmaprada pravRtti dekhAtI hoya tene AdaravAmAM mUDhatA na dhAravI joie. bhUtakALamAM potAnI game te sthiti hoya vA bhUtakALamAM dezanI samAjanI game tevI sthiti hoya paraMtu vartamAnamAM yadi sukhapravRttiyone na sevavAmAM AvatI hoya ane lohavaNinI piThe kRtyAkRtya viveka vinA haThavAda karavAmAM Avato hoya to lohavaNikanI peThe pazcAttApapAtra banI zakAya che. dezanI samAjanI saMghanI komanI jJAtinI maMDalanI ane sarva vizvanI unnati karavAmAM vartamAnakAlAnusAra je je kAryo karavAvaDe unnati thAya ane je je sudhArAo karavAvaDe unnati thAya te te kAryo-te te sudhArAo karavA joIe ane lehavaNinI peThe kRtyakRtyane viveka na karatAM kadAgraha karI avanatinA khADAmAM na utaravuM joIe. vartamAna jamAnAne mAna For Private And Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - ( 378 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. BE ApI sarva prakAre unnati thAya evI pravRttine kRtyAkRtya vivekathI AdaravI joIe ane uttama vyavahArathI vizvamAM pravarte kartavya kAryone sevavAM joIe. kRtyAkRtya viveka ane prAmANyanItisiddha uttama vyavahArane Atmazarmapradakartavya kAryamAM pravartatAM kadApi niSkalatAdi prApta thAya tathApi kartavya kArya karatAM kadApi zeka na dhAre joIe. je je samaye je je kartavya kAryo karavAnA hoya te te samaye te te kartavyakAryonI siddhi na thAya tyAre mananI evI sthiti thAya che ke te zekanA vicAro kare che ane AtmazaktinI avyavasthita dazA thaI jAya evI dhamAdhama karI mUke che; paranta tatsamaye kArya pravRttithI pravartatAM ya mA sara ma7thati je banavA cagya haze te banaze ItyAdi vicAra karI pravRtti karavI paraMtu manamAM eka kSaNamAtra zoka-anutsAha adharma ane dInatAno vAsa thavA de nahi. kAryapravRtti karatAM aneka zekanAM kAraNe upasthita thAya evuM bane tathApi cetanajIe bhairya saMrakSIne ciMtavavuM ke mA jamiti AvI cintAnI zokanI sthiti paNa vilaya pAmaze. kArya karatI vakhate bhinna bhinna dharmavALAo manamAMthI zokanA ane anutsAhanA vicArone dUra karavA mATe bhinna bhinna AzayavALAM vAkyone pravede che. keTalAka manuSyo te amuka kArya karatAM viparIta pariNAma prApta thAya che tyAre kathe che ke prabhune gamyuM te stra keTalAka ema kartha che ke jevI harinI IcchA. keTalAka jevuM karmamAM lakhyuM hoya che te pramANe bane ema kathe che. keTalAka ema kahe che ke jevI kudaratanI marajI. keTalAka ema kathe che. ke je banavAnuM hoya che te bane che. A pramANe bhinna bhinna AzayavALAM vAvaDe manane samajAvI AtmAne zAnta karI kArya pravRttimAM pravRtta rahyA kare che. bhagavadgItAmAM jarmathaatvAjate, mA kag varAtra he manuSya ! tvadIya adhikAra kArya karavAmAM che paranuM kAryonA phelamAM nathI evI mAnyatA hadayamAM dhArIne karmayogI kAryapravRtti kare che ane temAM niSphalatAne prApta kare che to tvarita teo kartha che ke amAro kartavyakama karavAno adhikAra che, paraMtu phalasaMbaMdhI kaze vicAra vA zeka karavAno adhikAra nathI; mATe phala thAo vA na thAo tatsaMbaMdhI vicAra karavAnI AvazyakatA nathI. A pramANe teo mAnyatA dharAvIne karmayogane seve che. keTalAka jJAnagIo caTu in mavati ta-i tAna je je thAya che te hitArthe thAya che. je thAya che te sArAne mATe thAya che e pAriNamika dRDha nizcaya karIne teo kArya pravRttithI bhraSTa thatA nathI. pazcAt haThatA nathI ane temaja zeka anutsAha udvegane sevatA nathI. jJAnagI cAdartha tarmaviSyati je thavA egya haze te thaze, tene zeka karavAnI jarUra nathI; mAtra svapharajane adA karavI joIe eja nizcayataH je sadA kartavyapravRtti raNakSetramAM mahAdhanI peThe nirbhayI thaI ghamyA kare che tene jIvana ane maraNamAM samAnabhAva varte che. kartavya kAryane viveka For Private And Personal Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pharaja adA karavI te ja svadharma. (379 ) prAraMbhyA pazcAt te zekAdhIna thatuM nathI; te phakta pharajanI dRSTie uttama vyavahAravaDe pravarte che paraMtu antaramAM te koInAthI saMbaMdha dharAvato nathI. kRtyAkRtya viveke ane pramANikatA-nItisiddha saduttama vyavahAre kartavya kAryo karavAnI zilIne karmayogI anusare che, paraMtu temAM te ahaMvRttithI nirmukta hovAthI zoka karatA nathI. vAstavika daSTie jJAnI pitAnA AtmAne zikSA Ape che ke he Atmana ! tyAre zaka na karavo joIe. AphrikAnA dariyAkinAre eka sTImara jatI hatI. evAmAM aNadhArI vakhate te eka khaDakanI sAthe athaDAI paDI. sTImaramAM enDa vAjuM vAgavAnuM zarU thayuM. sTImaramAM rahelA ddhAoe bAlako ane strIone hoDIomAM utAryA. have hoDIomAM anya puruSa besI zake nahi evI sthiti thaI paDI; tatsamaye AgaboTa jalamAM DubavA lAgI. ddhAo te phoDavA lAgyA ane prabhugAna karatA karatA svakartavya pharaja bajAvI dariyAnA taLIe pahoMcyA. sTImaranA yoddhAoe zeka na karyo. pitAnuM kartavya bajAvavuM eja svajIvana che anyathA to mRtyu che ema samajavAnI sAthe AryAvartanA manuSyamAM kartavya kArya karatAM aneka zekAdika kAraNe chatAM zoka nahi upajaze tyAre teo AryAvartanI ane svasva AtmAnI pragati karI zakaze. cAhe game te jAtane dezane vA dharmane manuSya hoya paraMtu kartAyapha eja ravajIvana che ema prAdhI kArya pravRttimAM koI jAtane zaka nahi kare tyAre te karmaganA durga mArgamAMthI pasAra thaI ISTa sthAnane prApta karI zakaze. kartavya kArya pradezathI aMzamAtra calAyamAna na thavuM eja svakartavya che. eka vakhata dariyAmAM eka AgaboTane Aga lAgI. AgaboTamAM eka pitA hato. teNe pitAnA putrane tutaka para rahevAnI AjJA karI. tutaka para Aga lAgI parantu teno putra tyAM ja sthira ubhuM rahI pitAnI AjJAnirdiSTa svakartavyasarjathI tyAM ne tyAM sthira rahyo. AgamAM te baLI bhasmIbhUta thaI gayo paNa tyAMthI aMzamAtra calAyamAna thaye nahi. tadvat pratyeka manuSya kRtyAkRtya viveka ane pramANikatAyukta uttama vyavahArathI kArya karavAM; parantu kAryasiddhi na thatAM, lAbha na maLatAM ane vidano AvatAM zoka na karavo joIe. je banavAnuM hoya che te banyA kare che temAM he cetana ! tyAre zoka na karavo joIe. A vizvamAM pratyeka manuSya kartavya kAryanI pharja adA karavAmAM svadharma mAnavo joIe. dharme nidhanaM : svadharmamAM nAza thAya che te zreSTha che; tethI AmotkAntinA mArgathI bhraSTa thavAtuM nathI ane anya bhavamAM AtmatkAntine anukrama sadA pravahyA kare che. vyavahArataH ane nizcayataH svakatavya e svadharma che ane tethI mana vANI ane kAyAnI kriyAonI phaje kharekharI rIte banAvAya che. zeka karavAthI AtmAnI zakti para AghAta thAya che ane utsAha prayatnamAM mandatA AvavAthI svayameva kartavya kAryapravRttithI bhraSTatA thAya che ane For Private And Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 380 ) zrI kamaM ga graMtha-savivecane. tethI kaI jAtano lAbha prApta thato nathI. amadAvAdamAM eka zeThane hAlAmAM hAla putra hatA. zeTha jainadharmI hatA, bharayauvanAvasthAmAM zeThano putra maraNa pAmyuM; zeThe tenAM mRtakAryo karyA ane upAzrayamAM muni pAse AvI vyAkhyAna zravaNa karavA lAgyA. munie zrAvakane pUchyuM, tamAro putra mRtyu pAme tethI tamane kema zaka nathI thato ? zrAvake pratyuttara ApyuM ke gRhasthAvAsanA dharma pramANe putranI unnati karavI ane tenuM premapUrvaka pAlana karavuM e madIya vyavahAra-kartavyadharma pramANe mRtyunA caramasamaya paryakta meM dharma bajAvyo; tenA AtmAne zAMti maLe evA sarva upa meM karyA tema chatAM AyuSyAvadhi pUrNa thatAM tene AtmA parabhavamAM gaye; te AtmA amara che, teNe deharUpa vastrane tyAga karI anyabhavamAM anya deha-vastrane karmAnusAre dhAraNa karyuM. tenA AtmAnI sAthe mAre AtmabhAvathI vartavAnI jarUra che. deharUpa vastro te sarva AtmAonAM badalAya che tethI deharUpa vastrono vA mArA svArthane mAre zoka na karavo joIe. je bavAgyA hoya che te bane che te sthitinA AdhIna sarva che; e nizcaya avabodhyA pazcAt AtmArUpa sUryanI cotarapha zekarUpa vAdaLane zA mATe chavarAvavuM joIe ? A pramANe zrAvakanI vANI suNIne muni pramoda pAmyA ane sabhyajanone bodha thA. kartavya kAryo bajAvatAM je je bAhyadazAo prApta thavAnI hoya che te thayA kare che. harizcaMdrano pATha bhajavanAra nATakIo svamanamAM zokAtura thatuM nathI kAraNa ke te jANe che ke vAstavika huM harizcaMdra nathI ane vAstavika tArAmatI mArI rANI nathI evI tenA mananI sthiA te kartavyakarmamAM vyAmoha pAmato nathI tethI te zokAdhIna banI zakato nathI. taData pratyeka manadhye A saMsAra35 nATakazALAnA aneka avatArarUpa aneka paDadAomAM aneka prakAranA ve bhajavavA joIe; paraMtu temAM pote to naTanAgaranI peThe nyAro che e anubhava karI pravartavuM joIe ke pazcAt tene zeka anutsAha ane dInatAnA vicAro gherI zake nahi. A vizvamAM kRtyAya viveka ane uttama vyavahAravaDe kArya pravRtti karatAM kAryanI saphalatA na thAya evuM laTithI dekhAya to paNa antamAM vicAravuM ke mAruM kartavya meM karyuM che. mArI pharja adA karavAmAM mAre satyAnanda mAnavo joIe. koI karmanA udayathI vA anya kAraNathI kAryasiddhi na thAya to tethI kartavyaphaja bajAvyAthI manamAM aMzamAtra zaka na karavo joIe. zaktine kartavyakarmamAM pheravyA pazcAt game te thAo te mAre dekhavuM na joIe ane zoka paNa na karavuM joIe. AtmonnatinA mArga para sthira rahIne kartavya kAryo mATe je je bAhyadazAmAM mUkAyelo chuM tadanusAre kAryo karavA joIe. zoka e kharekhara AtmAnI nabaLAI che. AmAnI mastadazAmAM zeka pragaTatuM ja nathI. kathanIya sArAMza e che ke tyAre zoka na karavuM joIe. For Private And Personal Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daDha saMkalpapUrvaka kArya karavuM. ( 381 ) avataraNa -je bhAvibhAva hoya che te thAya che ema mAnI svakAryamAM pravRtta thA ! daDha saMkalpakAdipUrvaka kartavya kAryo karavAnI zikSA darzAvavAmAM Ave che. skora prArabdhakAryasaMtyAgA-dAtmazaktiH prahIyate / ataH saMkalpadADharyena kartavyaM karma yuktibhiH // 61 // zabdArtha-AbhelA kAryanA tyAgathI Atmazakti ghaTe, atae saMkalpanI daDhatAthI yuktivaDe kArya karavuM joIe. vivecana-kaI paNa kArya prAraMbhatAM pUrve karaDa vicAro karavA ane svAdhikAre kartavya kArya prAraMbhyA pazcAt keTI duHkha sahIne paNa te pUrNa karavuM. kadApi prAraMbhita kAryone tyAga karavAmAM Ave che to pariNAma e Ave che ke Atmazakti vinAza pAme che ane tevuM kArya punaH karavA pUrvanA je AtmatsAha raheto nathI. eka kAryanI pUrNAhUti karatAM anya kAryanI pravRttimAM ekAdazagaNI bake sahasragaNuM zakti prakaTa thAya che. pANipatanA medAnamAM marAThAoe pAchI pAnI karI bhAgavA mAMDayuM tethI teonI kAryazaktino ane manuSyone saMhAra thaye pazcAt teonI paDatIno prAraMbha thayo. eka manuSya jarA mAtra prAraMbhita kAryathI pAchuM pagaluM bhare che te tenA sahacaro to muThIo vALAne lAge che. pUravegamAM doDanAra ghaDAne eka vAra aTakAvavAmAM AvyuM te pUrvanI gati jevI turata tenI punaH dhAvanagati thavI azakya che. prArabdha kAryanA tyAgathI AtmAmAM dainya uddabhave che, pazcAt mana ane kAyAmAM bhedabhAva uddabhave che. arthAt manane anurUpa kAyAnuM pariNamana thatuM nathI. bheLA bhIme kutubuddIna sAthe ajameramAM yuddha prAraMvyuM paraMtu eka vAra te pAcho haThayo ke turta tenI senAe palAyana AraMbhya ane tethI bheLA bhImanI ghaNI senAne kutubuddIne ghANa kADhI nAkhe. eka vAra je manuSya kArya karavAthI pazcAt haThayo tene punaH te kArya karatAM bairya cAlatuM nathI ane tenA utsAhabaLamAM eka jAtanI hIna mAnadazA pragaTavA lAge che. prAraMbhita egya kAryonA tyAgathI AtmAnA saMbaMdhita manuSyane pragatimAM aneka prakAre hAni pahoMce che ane paraMparAe tenuM viparIta pariNAma Ave che. atae hastinA daMta je bahAra nIkaLyA te pAchA praveze nahi tadvat je kArya prAraMvyuM te tenI samApti paryanta udyama kara ane AbhatsAhane prakaTAvyA ja karo. pAzcAtya aneka zedhakane kArya prAraMbhyA pazcAt pUrNa karatAM aneka vidano samupasthita thayAM hatAM paraMtu prAraMbhitakAryane tyAga nahi karavAthI teo kAryasiddhi karI zakyA hatA. te temanA jIvanacaritre vAMcavAthI avadhI zakAya che. keIpaNa vivekadraSTithI yogya kArya AraMbhyA pazcAt tene pUrNa karavA lakSya For Private And Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 382 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. devuM joIe. kArya prAraMbhyA pazcAt vacamAMthI mUkI detAM trizaMkunA jevI avasthA thAya che ane lokomAM hAMsI thAya che, paripUrNa kAryanI siddhi karyAthI anya kAryone prAraMbha kayAM pazcAt teone pUrNa karavAne abhyAsa sevAya che. prAraMbhita eka kAryamAMthI yAdi pazcAt haThavAnuM thayuM te anya kAryomAM evI sthiti thatAM anya manuSyane pitAnA para vidhAsa TaLI jAya che. vartamAnamAM aneka manuSyanI evI sthiti dekhavAmAM Ave che ane tethI teo kAryazaktihIna thayA che. kArya prAraMbhIne tyAgavAthI mana vacana ane kAyAnI zaktinI hInatA ane paritaH anya sAhATyakAnI zaktinI hInatA thAya che. amuka kArya prAraMbhIne te kArya karavAmAM sarva zaktinI vyavasthA racI hoya te kAryabhraSTa thavAthI naSTa thaI jAya che ane pazcAt te te zaktinuM punaH ekIkaraNa karavuM azakya thaI paDe che. ataH koTI upAya karIne kadApi pazcAt haThAya te paNa prAraMbhitakArya karavAmAM lakSya devuM joIe. zAhabuddIna gherIe daza vAra dilhIpati pRthurAjanI sAthe hAratAM paNa dilhInI gAdI sevArUpa prAraMbhita kArya ane agiAramI vakhate kIdhuM tethI tenAmAM Atmazakti vadhI ane te gurjarAdhIzane harAvavA kutubuddIna dvArA samartha thayo. zivAjIe yukti prayuktidvArA kedamAMthI chaTakI jaIne prAraMbhita kAryanI pUrNAhUti karI tyAre te zAnta thayo. hajAre kAryo karavA pUrve eka kArya prAraMbhIne tenI parisamApti karavI te atyanta zreyakArI che ema karmayegIonuM maMtavya che. prAraMbhita zubhakAryanI pUrNAhuti karatAM maraNa thAya te zreyaskara che; paraMtu kAryane prAraMbha karI tene tyAga karI jIvavuM kaI rIte yogya nathI. keIpaNa kArya karatAM upAdhiupasarga dukhe na paDe e te dhAravuM mithyA che. kArya prAraMbha karatAM aneka vidanesaMkaTa samapasthita thavAnAM che ema mAnI tenA upAye pahelAMthI grI prAraMbhitakAye karavAM joIe; anyathA karmayogInI padavI prApta karavI muzkela che. kaSa cheda ane chevaTa agnitApamAM rahI zake eja suvarNa kahI zakAya ane tethI te hRdayavAra tarIke banI zake; tadvat prAraMbhitakArya karatAM aneka tApa ne duHkhane sahana karI jIvI zake ane kArya pravRttithI bhraSTa na thAya te ja kharepa karmacagI jANavo ane te ja AtmazaktinI ane samAjasaMdhazaktinI pragati karI zake che ema aitihAsika ane vaijJAnika draSTie avadhavuM. viveke svAdhikAra je, zubhaMkara kArya prAraMvyuM; ghaNuM vidane khaDAM thAtAM, kadApi kArya nA tyajavuM. 1 divAkara pAsamAM AvI. tapAve sakhta kiraNathI; tathApi te sahI dherya, kadApi kArya nA tyajavuM. nivRttine pravRttinAM, yathAyogya ja adhikAre; karatAM vighaTIe, kadApi kArya nA tyajavuM. For Private And Personal Use Only Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmazaktino vikAsa kare. ( 383 ) sadA utsAhathI manaDuM, bharIne kArya jhaTa karavuM bhayaMkara bhUtaDAM dekhI, kadApi kArya nA tyajavuM. kadI nA vecavuM manaDuM, kadI nA vecavI kAyA; banI parataMtra athI , kadApi kArya nA tyajavuM. bane che hoLIno rAjA, tyaje je kArya prAraMbha manuSyanuM zubhaMkara je, kadApi kArya nA tyajavuM. banI gAphala pramAde je, tyajI de kArya prAraMvyuM, vinA mRtyu muvo jINI, kadApi kArya nA tyajavuM. ghaTe che Atmazakti, adA nA pharja nija thAtI; cukAtuM dharmathI jANI, kadApi kArya nA tyajavuM. thata haDadhUta lokamAM, banI kAyara paDe pAcho; svadharmonI pravRttinuM, kadApi kArya nA tyajavuM. dabAI anyanI hemAM, dabAI anya sattAmAM; vicArI zarma kara sAruM, kadApi kArya nA tyajavuM. azakatone nathI jyAre, kharI svAtmonnati jagamAM; kharI svAtmonnatikAraka, kadApi kArya nA tyajavuM. haThI jAte kharI veLA, karelA kela tyAgIne; nathI mAnava vicArI e, kadApi kArya nA tyajavuM sadA te jIvatA jagamAM rahyA che kAya karanArA; dharI mana Teka nekIne, kadApi kArya nA tyajavuM. sadAtmA che amara e, karI nizcaya hRdaya sAthe; videhI brahma mAnIne, kadApi kArya nA tyajavuM. 14 zubhaMkara karma yogIo, sadA vinnati karatA buddhayabdhi sadguruzikSA, grahI kAryo karyA karavAM. 15 uparyukta navyahArda avabodhIne svapakalyANakArakakartavya kAryo prAraMbhIne AtmazIrSe samApta karavA mATe sadA lakSya devuM ane Atmazakti vadhe evo nAma rUpanI Asakti TALIne prayatna sevyA kare ke jethI pazcAt paDavuM na paDe. kartavyaprAraMbhita kAne tyAga karavAne prasaMgopAtta upadeza karyo pazcAt mUla viSayanI sAthe saMbaMdhita vivecana karavAnuM ke prAraMbhita yogya kAryone tyAga na kare. kAraNa ke tenAthI Atmazakti For Private And Personal Use Only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 384 ) zrI kamayeAga graMtha-savivecana. ghaTe che tyAre tene zuM karavuM ? tenA uttarArdhamAM pratyuttara devAmAM Ave che ke saMkalpanI dRDhatAthI prayuktiyeAvaDe prArabhita kArya karavuM. saMkalpanI dRDhatAvaDe prAraMbhita kAryAM karavAmAM AtmazaktithI vivRddhi thAya che ane kAryanI siddhi thAya evA upAye prApta karI zakAya che. kArya karavAmAM sakalpanI dRDhatA e agnigADInA enjIna jevI che. tenAthI sarva kAryasiddhikara sAmagrI prApta karI zakAya che. sakalpanI dRDhatA karavAthI kartavya pravRttimAM meruparvatavat sthira rahI zake che. dRDha saMkalpathI manuSyA A vizvamAM je icche te karI zake che te amuka sAmAnya kAryanI siddhi mATe teA zu kahevu? je manuSya daDha saMkalpa karIne je kAryanI samApti pUrNatA karavA dhAre che te lIlA mAtramAM karI zake che. alpadoSanI mahAlAbhaSTie ane svAdhikAra kanyakama dRSTie pratyeka manuSya dRDha saMkalpapUrvaka prAraMbhita kArya pAra pADavA pravRtti karavI joie. je je kArya karavAmAM Ave che temAM yuktiyenI AvazyakatA siddha kare che. yuktiye vinAnA bheLe manuSya samajyA vinA kartavyakAnI siddhi karatAM bAra tUTe ane tera sAMdhe evI sthitimAM AvI paDe che tethI te kavyakathI mUrkhatAyege bhraSTa thAya che. gaddhApuccha pakaDanAranI peThe mUrkha bhALe. manuSya akartavyakAnA kadAgraha karI AtmazaktiyAnA durUpayoga kare che; ataeva je nahi karavA lAyaka kAryAM che tenA prAra Mbha karavA nahi ane kadApi matidveSathI kAryAraMbha karyAM hAya tApaNu tenA saMkalpathI ane tenI pravRttithI mukta thavu. eka nagaramAM eka zeThANIne ekane eka bheALA nAme priyaputra hatA. teNInA svAmInuM mRtyu thavAthI te priyaputra bheALAnuM pAlanapeASaNa karI tene moTo karatI hatI. eka divase bhALAnI mAtAe svaputrane prasaMgopAtta kachyuM ke putra ? tArA bApanA jevA guNNA dhAraNa kara; dghArA pitAzrI je kArya prAraMbha karatA, je kaMi pakaDatA tenA kadApi tyAga karatA nahatA. hArAmAM e guNu pragaTaze te tuM kAryasiddhi karanArA thaIza. putre peAtAnI mAtAne jaNAvyuM ke huM je kArya prArabhIza te pitAnI peThe tyajIza nahi; te mATe huM banatA prayatna karIza ane pitAnI peThe vizvamAM prakAzIza. bhALA putranA zabdothI mAtA khuzI thai ane svaputra vizvavyavahAramAM kaMi karI batAve te avaleAkavA AturatA dhAraNa karavA lAgI. gAmamAM cauTAmAM eka divasa dhAbI kAI pakaDo koI pakaDo evI ame pADI doDatA hatA. bheLAe dhAbInI bUma sAMbhaLI ane tenI pAse thaIne doDanAra gadheDAnuM puccha Japhlyu' ( pakaDayu ) ane te manamAM tricAra karavA lAgyo ke koI kArya prArabhavuM teA pazcAt te pAra pADavuM-tene tyAga na karavA. Aja mArI mAtAne kA siddhi karI batAvIza. A pramANe vicAra karI tenu puccha pakaDI tenI pAchaLa taNAvA lAgyuM. gadheDA masta hovAthI teNe bhoLAne khUba lAtA mArI tepaNa te puccha tyayuM nahi. tenA zarIre ghaNI lAtA vAgavAthI te bezuddha thai bhUmi upara pace; tene tenA ghera laI gayA. For Private And Personal Use Only Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daDha saMkalpanuM acitya baLa. (385 ) -~~-~~ -~tenI mAtAe tene upAlaMbha dIdho ane kahyuM ke AvuM kArya karavuM nahi; tyAre teNe kahyuM ke-mAtAjI ! tameja hane zIkhavyuM ke je kArya prAraMbhavuM tene tyAga kare nahi. tamAre e upadeza meM gadheDAnuM pucha pakaDIne siddha karI darzAvyuM. gadheDAnuM puccha pakaDIne tene dhabI Ave tyAM sudhI pakaDI rAkhavAnuM hatuM te kArya meM pucha grahIne prAraMvyuM hatuM tene kAryanI siddhi thayA vinA kema tyAga karI zakAya ? putranA zabda zravaNa karI mAtAe kay-putra ! zubha kAryane prAraMbha karI tene tyAga kare te agya gaNI zakAya. AtmAnI zakitane nAza na thAya, zarIre hAni na thAya, evI rIte prAsaMgika pakArika kAryo paNa karavAM joIe. game te mArgo upAye pitAne hAni na thAya ane debInA dheDAne (rAsabhane ) avarodhI zakAya evI rIte tenA avarodhakanI pravRtti prAraMbhavI joIe; paNa huM svazarIrano nAza thAya te mArga grahaNa karyo mATe tuM bheLo (mUrkha) che. tethI yuktipUrvaka kharekhara zubha kAryone prAraMbhavA paraMtu azubha arthAt pApa-deSazarIrAdi hAnikAraka pravRtti to prAraMbhavI nahi. pravRttino prAraMbha kharekhara pitAne ane parane pragatikAraka hoya tene svIkAra karavo. zubha kAryone prAraMbha karatI vakhate yuktiyone upayoga karo. abhayakumAra, bIrabala ane naMdisUtranI kathAomAM prasiddha rehAnI peThe zubha kAryone yukitavaDe karavAM joIe. IglIza sarakAre hiMdusthAnamAM rAjya sthApanArUpa kAryane prAraMbha kharekhara aneka yukitayovaDe karyo ane aneka baLavA prasaMge vipatti sahIne rAjya sthApana kAryanI siddhi karI AryAvartamAM zAMti phelAvI ane rAjyazakitanI vRddhi karI, takatu manuSyoe aneka suyukti vaDe yegya kArya prAraMbhavuM joIe ane je kArya prAraMvyuM hoya te saMkalpanI daDhatApUrvaka pUrNa karavuM joIe. daDha saMkalpathI babaLa khIle che ane tethI azakya kAryo paNa suzakya thaI zake che. daDha saMkalpathI je kArya AraMbhavAmAM Ave che te pUrNa thAya che ane je thaze ke nahi thAya evI zaMkA dhArIne AraMbhavAmAM Ave che, te kAryanI siddhi kahI zakAtI nathI. pratyeka kArya karatAM saMka95nI daDhatA hoya che to ja kAryasiddhi thaI zake che. kAcabI pitAnAM IMDAne retImAM dATe che ane pazcAtuM te jalamAM rahIne iMDAMmAMthI baccAM thavAne daDha saMkalpa kare che ane te daDha saMkalpathI varte che; tethI te IDAmAMthI baccAM nIkaLe che ane tene te jalamAM laI jAya che. kAryanI pUrNatA karavAmAM daDha saMka9pa e AtmarUpa che. eDIsane daDha saMkalpathI pratyeka zodhamAM vijaya prApta karyo che. zune kAryane daDha saMkalpa kharekhara zubha phala prakaTAve che. ane azubha kAryano daDha saMka9pa kharekhara azubha phala prakaTAve che. saMkalpabalamAM apUrva mahattA rahI che tene khyAla yogazAstranA adhyayanathI avabodhAya che. azubha daDha saMkalpathI sva ane vizvanuM azubha thAya che ane zubha dRDha saMka95thI sva For Private And Personal Use Only Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 386) zrI karmayoga maMca-savivecana. ane vizvanI zubha pragati thAya che. pitAnA zubhAzubha saMkalpathI vanaspati para zubhAzubha asara thAya che; te anya jIvonuM te kahevuM ja zuM? zubhAzubha saMkalpa baLathI vidyunI peThe svanuM ane vizvanuM zubhAzubha karI zakAya che; maMtrazAstronAM rahasyanuM sUkSmadaSTithI avalokana karavAmAM Avaze te zubhAzubha saMkalpabalanuM mAhAtmya avabodhAze. zubhAzubha saMkalpa para vizvamAM eka kivadantI nIce pramANe pravarte che-dilhInA bAdazAhe eka vakhata dilhInA mahAjanane bheguM karI cInanA zAha pAse mekahyuM ane patra lakhI jaNAvyuM ke-dilhInA bAdazAho a85 vayamAM mRtyu pAme che ane cInanA bAdazAho dIrghakALa paryaMta rAjyagAdI bhogave che tenuM zuM kAraNa che? te AvelA mahAjana sAthe patra lakhI jaNAvazo. cInanA zAhe vicAra karI dilhInA mahAjanane eka vaTavRkSanI nIce rahevA AjJA karI ane pratyuttara mATe kayuM ke jyAre A vaTavRkSa zuSka thaI jaze tyAre tamane dilhI javAnI AjJA maLaze. mahAjane vicAra karyo ke A mahAvaTavRkSa sukAI javuM muzkela che tethI have atra rahevuM paDaze. mahAjane dararoja vaTavRkSa zuSka thAo ke jethI ame mukta thaIe evA daDha saMkalpapUrvaka niHzvAsa nAkhe; tethI cha mAsamAM vaTavRkSa zuSka thaI gayuM tene sukAyeluM dekhI mahAjana Ananda pAmyuM ane cInanA zAhanI pAse gamana karI sarva baneluM vRttAMta jaNAvyuM. cInanA zAhe kaNyuM ke tamArA bAdazAhane have uttara maLe. zAhanA vacanano bhAva mahAjanathI avadhA nahi tethI mahAjane punaH kasyuM ke amArA bAdazAha upara patra lakhI Ape. cInanA zAhe kahyuM ke eka ekendriya vaTavRkSanA upara tamArA azubha saMkalpanI eTalI badhI asara thaI ke tethI chamAsamAM vaTavRkSa zuSka thaI gayuM ! te je bAdazAha pitAnI prajAne mAre che, kuTe che, anyAyathI saMtApe che, mahAtmAonA, sAdhuonA zApa le che, karaDe manuSyanI AMtaraDI kakaLAve che ane kareDA manuSyanI hAya le che tenI prajA dararoja bAdazAhane maraNa pAmavA vagerenI badaduvA Ape che te bAdazAha hindusthAnamAM kyAMthI dIrghakAlaparyanta rAjya karI zake vArU? alabata na karI zake. karoDa manuSyanI hAya laIne kaNa manuSya dIrghakAlaparyanta jIvI zake ? hindusthAnanA bAdazAhe prajAne saMtApe che, prajAne kanaDe che, anyAyathI prajAne aneka prakAranAM duHkho Ape che tethI teo alpAyu bheLavIne naSTa thAya che. A pramANe cInanA zAhe uttara lakhAvI mokalyA. tulasI hAya garIbakI, kabu na khAlI jAya; muve Dhora ke cAmaseM, lohA bhasma ho jaayityAdithI avabodhavuM ke azubha saMka9pathI azubha thAya che ane zubha saMka95thI zubha thAya che. azubha daDha saMkalpabaLe tejalezyA prakaTe che ane zubhadaDha saMkalpabaLe zItalezyA prakaTe che. zrImad hemacaMdrAcArya kRta egazAstranA pratyAhAranuM svarUpa vAMcavAthI saMka95nuM baLa kevuM che? te avabodhaze. cANakaye saMka95nI daDhatAvaDe paTaNanI gAdI para caMdraguptane besADo ane nandane nAza karyo te itihAsathI ajJAta nathI. saMka95nI dRDhatAvaDe aneka For Private And Personal Use Only Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kArya-vIrya kayAre vadhe ? ( 387 ) kAryo karI zakAya che. ItyAdi saMkalpabaLa avabodhIne saMkalpanI dRDhatAvaDe prAraMbhita aneka kAryo karavA pravRtta thavuM joIe. AtmajJAnanA anubhavamAM uMDA utarIne jeo zubhAzubha vyavahAramAM taTastha banIne zubhAzubha saMkalpa karyA vinA prArabdAnusAre kartavya karmo kare che evA ucca AtmajJAniyA vinA anyamanuSyo ke je zubhAzubha saMkalpathI mukta nathI teoe prathama azubha saMkalpano tyAga karo ane zubhasaMkalpapUrvaka adhikAra prApta rtavyane karavAM. saMkalpanI daDhatA vaDe prAraMbhita kartavya kAryanI siddhi thAya evI yukti vaDe kArya karavuM ane kAryanI parisamApti thayA vinA saMkalpanI daDhatAne tyAga na kare. avataraNu-kAryasamAsithI AtmAmAM kArya-vIrya vadhe che, ItyAdi pradhavAmAM Ave che. zlokaH samApteH karmaNaH svasmin kAryavIryaM pravardhate // satatAbhyAsayogena zaktivRddhiH prajAyate // 62 // zabdArtha kAryanI samAptithI svAtmAmAM kArya-vIrya pravadhe che. satatAbhyAsage zaktivRddhi udbhave che. vivecana-A zlokane bhAvArtha anubhavagamya karavAmAM Ave te kartavya karma karavAnI pravRttimAM pragati thaI zake che. uparanA zlokamAM kahevAmAM AvyuM ke prArabbakAryanA tyAgathI Atmazakti ghaTe che mATe saMkalpanI dRDhatApUrvaka kArya karavuM joie. A lekamAM prArabdha kAryanI samAptithI kArya karavAnI je zakita che teno nirNaya karavAmAM Ave che. sAmAnya laghu kAryano prAraMbha karIne tene samApta karavAmAM Ave che te tethI AtmAne utsAhazakti vadhe che. ane anya kAryone samApta karavAnI Atmazakti khIle che. ema sarvatra karmacagIonA AtmAonI zakitaonuM sUphama nirIkSaNa karatAM avabodhAya che. sikaMdare prathama ladhayuddha35 kAryanI samApti karI vijaya meLavyo tethI tenA AtmAmAM atyaMta utsAha ane zaddha pravRttizakita vadhatAM vadhatAM eTalI badhI vadhI ke teNe hindustAna( AryAvarta) para svArI karI ane teNe aneka dezone jItI lIdhA. nepAlIyana benApArTamAM paNa dhIme dhIme kartavya kArya samAptithI Atmazakti vadhavA lAgI ane te eTalA sudhI vadhI ke tethI teNe AkhA yuropa dezane dhrujAvyuM. vidyAkArya jJAnakArya kSAtrakAme vyApAra karma kRSikalAvijJAna sevApravRtti vagere prathama pravRtti karatAM karatAM pazcAt te te zaktinI vRddhi thAya che; ane te te kAryanI amuka aMze samApti karatAM pazcAt jhaTiti kArya karavAnI Atmazakti vadhe che. zArIrika zakitavRddhimAM prathama prophesara For Private And Personal Use Only Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 388 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. rAmamUrti senDe AtmotsAhavaDe laghu laghu zArIrika zaktivardhaka kAryomAM vijaya pAmavA lAge. adhunA te pitAnA hRdaya para eka hastIne ubhA rAkhe che, te prathama prANavAyune ghuMTI kuMbhaka karI chAtIne pulAve che ane pazcAt pitAnI chAtI para pATIyuM rAkhe che ane te para hastI caDhIne chAtI para paga mUkI ubhuM rahe che. lehanI mATI sAMkaLIne te khaMbhAthI zarIrapara rAkhIne prANavAyuthI chAtI phulAvIne teDI nAMkhe che. te sAMkaLIne traNa cAra AMcakA mArI toDI de che. rAmamUrti pitAnA zarIra para base maNanA Azare patthara vagerene bhAra mUkI zake che. rAmamUrti brahmacarya pALe che; teNe cAre khaMDamAM pravAsa karIne aneka khelo karI ghaNu cAMdo meLavyA che. phakata te vanaspatine AhAra kare che-ema siddhapuramAM teNe rUbarUmAM kahyuM hatuM. teNe satatAbhyAsa mege AtmAnI zaktinI vRddhi karI che, tethI te zArIrika zakitanA khela karavAmAM ekko gaNAya che. A vizvamAM je kAryo karavAmAM Ave che temAM prathama AtmAnI mandazakti pravarte che ane pazcAt AtmAnI zakita kharekhara te te kAryo karatAM vRddhi pAme che. mana vacana ane kAyAvaDe kartavya svakAryA karatAM kartavya kArya karavAnI pitAnAmAM arjunanI peThe zakita vRddhi pAme che. je je kartavya kAryone prAraMbha karavAmAM Ave che te kAryonI samApti karavAmAM khAsa lakSya devuM joIe. kavyakArya koIpaNa prAraMvyuM te svAdhikAre te samApta karavA mATe tatkArya pravRtti AdaravI joIe ane pratidina utsAha ane kAryasaMyamathI kArya karavAnI AtmazakitanI vRddhi karavI joIe. amuka vidyAthI amuka meTrIka vA bI. e. nI parIkSAmAM pAsa thAya che to tene AgaLa vadhavAmAM Atmazakita sahAyaka thAya che ane saMpUrNatsAhathI te vijaya pAmato kartavya kAryo karavAnI pravRttimAM agraNI bane che. vastupAla ane tejapAle eka be sAmAnya kArya karavAmAM paripUrNa kArya karI vijya meLavyo tethI teone pazcAtu anya kAryo karavAnI saralatA thaI ane teoe AbujI pAse bAdazAhI lazkarane khAvyuM. AthI saheje avAdhAya che ke eka kArya prathama AraMbhIne pUrNa karatAM anya kAryo karavAnI zaktine AtmAmAM pragaTAvI zakAya che. vidyA prApta karavAnA kAryamAM yuddhakAryapravRttimAM vyApAra pravRttimAM Adi aneka jAtanI pravRttimAM prathama je je pravRtti AraMbhI hoya teone samApta karavAthI Atmazakti vadhe che ane tethI anya pravRttiyonA mArgo khullAM thaI jAya che. lADasTanamAM prathama kArya karavAnI zakti alpa pramANamAM hatI paraMtu pazcAt pratyeka kAryasamAptithI tenA AtmAmAM tat tat kArya karavAnI aneka zakti vaDe te alaMkRta thaye. ITAlInI svataMtra rAjya pragati karanAra mejhInIe kAryasamAminI sthiraprajJAvaDe svazine kartavya kAryanI parisamApti karavAmAM uttejita karyA, tethI teNe svadezanI svataMtratA prApta karI tenuM jIvanacarita vAMcavAthI avabodhAI zake che. keIpaNa kAryano prAraMbha karI tenI parisamApti na karavAmAM For Private And Personal Use Only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin satatAbhyAsanI AvazyakatA. ( 389 ) Ave te pazcAt anya je je kAryAM karavAmAM Ave temAM paNa pUkta doSa upasthita thAya che ane tethI kArya karavAnI avyavasthitatA Adi aneka daSA udbhave che. ataeva je kArya AraMbhyuM hoya tenI parisamApti karI anya uMcakAryAM karavA mATe AtmAnI ceogyatA prApta karavI joie; prAraMbhita kAryanI parisamApti mATe satatAbhyAsanI AvazyakatA che. koIpaNa kAryanI siddhi mATe satatAbhyAsa sevavA joie-ema khAsa hRdayamAM dhArI rAkhavuM joie, vikramarAjAe satatayuddha kAryapravRttivaDe zaka lokone harAvyA ane svarAjyanI sthApanA karI. satata svakAryAbhyAsathI kArya karavAmAM pAriNAmika ane kANikI buddhinI prApti thAya che ane tethI kArya karavAnA aneka mAgeryAM khullA thAya che. zrIdevendrasUrie satatAbhyAsa yoge aneka prAra Mbhita prakaraNa vagerenI racanA karI. zrIharibhadrasUrie satatAbhyAsayeAge caudase cummAlIza granthonI racanA karI. nyAyavizArada zrI yazeAvijaya upAdhyAye prAra Mbhita grantha racanA satatAbhyAsa ceAge ekasAne A saMskRta granthAnI racanA karI. zrImad AnandaghanajIe adhyAtmajJAnAnubhavanA satatAbhyAsanA cege aneka AtmazakticAne prApta karI. zrIhemacaMdrasUrie grantharacanAnA satatAbhyAsayeAge sADAtraNa kATI bleAkeAnI racanA karI. zrImad umAsvAtivAcaka mahArAje jJAnanA satatAbhyAsayeAge bahuzruta khanI tattvArthasUtra Adi pAMcase granthAnI racanA karI. vRddhavAdie satatAbhyAsAge kumudacaMdrane vAdamAM harAvIne siddhasena tarIke svaziSya karyAM. e prathamAbhyAsa dazAmAM ekeka bleka mukhe karI zakatA hatA evA mahAtmAe jJAnAdhyayananA satatAbhyAsayAge mahAvidvAn banI potAnI pAchaLa svaracita aneka granthAne bhAvi prajAnA vArasAmAM mUkI sAkSara dehe amara thayA che. kAI paNa kAryapravRttinA abhyAsane vaccamAMthI na mUkI devA joie. satatAbhyAsavaDe pratyeka kAryanI siddhi sanmukha thai zakAya che; ema bAlyAvasthAthI te adya paryaMta prAraMbhI pratyeka kAryanA anubhavathI abeAdhAya che. ataeva he manuSya ! koI paNa kAryanI risamApti mATe satatAbhyAsane sevana kara ane tatkAya karavAnI AtmazaktinI vivRddhi kara ! ! ! sutatAbhyAsamAM kaMI paNa vilaMba vA vighna thavAthI AtmazaktinA je pravAha satata vahetA hoya che te manda paDe che. ataeva satatAbhyAsanI yAgIoe atyaMta AvazyakatA svIkArI che. avicchinna kAladvArA ane udyamadvArA satatAbhyAsa karavAthI bahu kAle je je kAryA siddha thavAnAM hoya che te alpa kALamAM siddha thAya che. avilaMba rItie satatAbhyAsane niyamita vyavasthAdvArA sevatAM kartavya kAryamAM vyavasthita paddhatie Atmazaktine suvyaya thAya che ane tethI kaya kAryo varita suvyavasthAthI karAya che. satatAbhyAsavaDe arjune astrazastra vidyAne tapa karI prApta karI hatI. vidyA kalA yuddha vyApAra Adi kanya kAryAne satatAbhyAsathI tvarita siddha karI zakAya che. khagoLazAstrIoe satatAbhyAsayoge aneka jyoti saMbadhI zodho karI che. vijJAnavAdIoe satatAbhyAsayoge pAzcAtyadezeAmAM For Private And Personal Use Only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 390 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. aneka prakAranI zodha karI A vizvamAM aneka vyavahArika pravRttine sugama karI dIdhI che. yuddhakalAnA zastro saMbaMdhI satatAbhyAsayege pAzcAtya dezamAM aneka prakAranI zodha thaI che. satatAbhyAsage havAI vimAna saMbaMdhI aneka prakAranI jarmanI ane mansa vagere dezomAM zodha thaI che ane hajI thaze. kartavya karma sabaMdhI satatAbhyAsage kArmaNikI buddhi utpanna thAya che tathA tethI AtmAmAM kartavya kAryazaktinI vivRddhi thAya che. ataeva Atman ! kartavya kAryone satata abhyAsayoge game te rIte ane game te upAye kara !!! avataraNa-satata abhyAsapUrvaka paraMparAbhyAsayoge kartavya kAryo karavAthI AtmazakitanI pravRddhi darzAvavAmAM Ave che. svasmin paraMparAbhyAsA-dAvirbhavanti zaktayaH // yadarthaM sevyate'bhyAsastadAvirbhavanaM dhruvam // 63 // zabdAtha-paraMparA abhyAsathI AtmAmAM zakti pragaTe che, je mATe abhyAsa sevAya che tene dhruva (nakI) AvirbhAva thAya che. vivecana -kaI paNa kAryapravRttinA abhyAsanI paraMparAthI kAryanI siddhi thAya che. paraMparAbhyAsabaLe zrImad mahAvIra prabhue aneka janmamAM AtmAnI zakita khIlavatAM khIlavatAM caramabhavamAM kevalajJAna prApta karyuM. gautamabuddha anya bhemAM paraMparAbhyAse adhyAtma zaktine khIlavI hatI tethI te gautamabudvA avatAramAM aneka lokone svadharmamAM AkarSa zakaze. paraMparAabhyAsathI je je zaktiAnI nyUnatA hoya che te te zaktinI pUrNatA thAya che. zrI trASabhadeva prabhunA avatAramAM temanAmAM paramAtmapadanI je je zakita khIlI hatI tenuM satya kAraNa paraMparAbhyAsa hatuM. zrI zAMtinAtha prabhunuM AvatArika jIvana vAMcatAM avabodhAze ke paraMparA abhyAsabaLe temaNe sarva AdhyAtmikazakita khIlavI hatI. kaI paNa vyakitanI khIlelI zaktine uddezI kathavAmAM Ave che ke eNe pUrva bhavamAM te te zakitanI prApti mATe samyam abhyAsa karyo hato. pUrvabhavasaMskAra ane pUrvabhavAbhyAsakSapazamavaMta manuSya A bhavamAM alpa prayatna mahatakAryo karI zake che. ema anubhavaSTithI sUkSma nirIkSaNa karAze te tvarita prabodhAze. zrI nemiprabhunuM pUrvabhavonuM carita vikatAM tvarita prabodhAya che ke paraMparA abhyAse svAtmAmAM te te prakAranI zakti pragaTe che. A bhavamAM ane parabhavamAM paraMparA abhyAsanuM baLa eTaluM badhuM prakaTe che ke tethI For Private And Personal use only Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir kAraNone kAryanI siddhi. ( 391 ) prAsaMsthitithI vinipAta thatuM nathI. uccasthitinI avadhi prApta karavA mATe paraMparAbhyAsanI atyaMta AvazyaktA che. jJAna darzana ane cAritrAdika aneka guNonI svAtmAmAM zakti prApta karavAne paraMparAbhyAsanuM mahattva svIkArIe te pramANe pravaryA vinA chUTako thavAno nathI. je je kartavya kAryonI abhyAsa paraMparAo sevavAthI kartavyanI siddhi sAthe AtmazakitanI vRddhi thAya che te abhyAsa paraMparAone tyAga kadApi karI zakAya nahi. je je manuSyamAM je je mahAna zakita pragaTI che te paraMparAbhyAsanuM phala che tevuM avadhArIne paraMparAbhyAsanI pravRttine nirdhArita kAryonI siddhi mATe sevavI joIe. mukitamArgamAM vA sAMsArika mArgamAM kartavya kArya paraMparAbhyAsathI AtmAnI zakita pragaTe che ane kartavyakAryonI siddhi thAya che. je je guNenI siddhi vA prApti mATe abhyAsa sevavAmAM Ave che te te kAryonI ane te te guNonI siddhi kharekhara satatAbhyAsa baLe ane paraMparAbhyAsabaLe thAya che ema anekajJAnagIonAM ane karmagIonAM dRSTAMtothI siddha thAya che. satatAbhyAsabaLa ane paraMparAbhyAsabaLa jenAmAM nathI ane jenAmAM che topaNa je manda thAya che te jIvatAM mRtakanA samAna che ane te vizvamAM nakAmuM khAve che pIve che. teono janma pazuonA karatAM vizeSa nathI. satatAbhyAsa ane paraMparAbhyAsa baLavaDe svAdhikAra je je kartavya kAryo hoya te avazya karavAM ja joIe. yadi abhyAsa na sevavAmAM Ave to jIvatAM manuSya maDadA samAna che ane teo svaparanI unnati karavAne koI paNa rIte lAyaka nathI. kartavyakAryo mATe je abhyAsa na levAya to avabodhavuM ke kartavya kAryo mATe manuSya jIvato ja nathI ane te AdhyAtmikabhAve jIvato rahevAne adhikArI thato nathI. kAraNage kAryanI siddhi thAya che. koI paNa manuSya kAraNa vinA kAryanI siddhi karI evuM jagamAM daSTAnta cheja nahi. satatAbhyAsa vinA kaI paNa kartavya kAryanI siddhi thatI nathI. je kartavyakArya mATe abhyAsa sevavAmAM Ave che teja kartavya kAryanI siddhirUpa AvirbhAva avalokavAmAM Ave che. AtmAnA je je guNenA prakAzAthe abhyAsa sevavAmAM Ave che te te guNene AvirbhAva thAya che. nepoliyane je zaktinA AvirbhAva mATe abhyAsa karyo hato te zaktinI teNe prApti karI hatI. je manuSya je zaktinA AvirbhAva mATe abhyAsabaLa seve che te manuSya te kartavyakAryanI zaktine pragaTAvI zake che. ema zekasapIyara bekana kAlIdAsa Adi aneka Adarza zaktidhAraka manuSyanA daSTAMtathI siddha thAya che-evuM hRdayamAM avabodhIne ja je zakti prApta karavAnI hoya ane je je kartavyakarmo karavAnAM hoya tene abhyAsa paripUrNa seva; abhyAsa sevyA vinA phalanI AzA rAkhavI te vyartha che. uparyukta zleka bhAvArthane hRdayamAM dhAraNa karI kartavyakarmane satatAbhyAsa karanAra thA; kartavyakarmanI siddhi kharekhara abhyAsabaLa upara che ane kArmaNikI Adi buddhiyo paNa satatAbhyAsa For Private And Personal Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 392 ) zrI karma graMtha-savivecana. ane paraMparAbhyAsa baLavaDe hune prApta thaze. kartavyAbhyAsabaLa eja vAstavika naiti che ema nizcayataH avadhI kartavyakArya kara ane Atmazaktine prakaTAva !!! A zlokane bhAvArtha e che ke paraMparAbhyAsavaDe Atmazakti khIle che mATe te bhAvArthane AcAramAM mUkI satatAbhyAsa ane paraMparAbhyAsavaDe kartavya kAryone ane Atmazaktine prakaTAva ! avataraNa-kartavya pravRttinI vAstavika yukti darzAve che. zlokaH zakyate hi mayA kartu, mayi zaktizca tAdRzI / AtmazraddhAM samAnIya, kartavyaM kAryamAgatam // 64 // zabdArtha-mAravaDe amuka kArya karavA yogya che; mArAmAM te kArya karavAnI tAdazI zakti che evuM AtmazraddhA lAvIne prApta kartavya kArya karavuM joIe. vivecana-koI paNa kArya prAraMbhatAM pUrve te kArya mArAthI karI zakAya evuM che ke nahi tene nirNaya karavo. mArAmAM te kArya karavA yogya tevA prakAranI zakti che ke nahi tene nirNaya kara pazcAtu svAtmAne zAzakya koTIonA nirNayathI ema bhAse ke A kArya karavAmAM mArI tevA prakAranI zakti che ane te mArA vaDe karavAne gya che ema nizcaya thatAM pazcAtuM A kArya mArAva karavA egya che e dubhAva sadA hadayamAM dhAraNa karavA joIe. sArAmAghanA 25 vamavati sArai. AtmAne daDha saMka9pa svAtmAne kartavya kAryanI siddhirUpa phala pradAtA thaI zake che. mArAthI A kArya thaI zake tema che ane mArAmAM evI zakti che evI vivekapUrvaka nirNata karelI AtmazraddhAthI kArya karavAmAM antaguNa utsAha prakaTe che ane jarmananA keplIna vimAna zodhaka vidvAnanI peThe prApta kAryane aneka upAe siddha karI zakAya che. pRthvIna vimAna zodhake prathama manamAM evo nizcaya karyo hato ke mAre havAI vimAna zodhI kADhavuM. havAI vimAna kevI rIte taiyAra karavuM tenuM teNe mana sAthe citra AlekhyuM ane te kartavyakAryamAM prANAtino yajJa karavA lAge; tenI kartavyapravRttine aneka manuSyoe hajI kAkI to paNa te svakRta nizcayathI Dage nahi ane satatAbhyAsathI svAryamAM macyo rahyo. chevaTe teNe svikAryamAM vijya meLavyuM. rAvaNe ane lamaNe kartavyakarmamAM AtmazraddhA dhArIne vidyAzakti prApta karI hatI; parantu tene durupayoga karavAmAM AvyuM tethI rAvaNane nAza thA. pAMDavo ane kauranA samayamAM aneka astrazastra vidyAonI zodha thaI hatI tenuM kAraNa e che ke For Private And Personal Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 50 manuSya che te karI zake. ( 393 ) manuSya je kArya karavA dhAre che te AtmazraddhAthI siddha karI zake che. mArAthI thai zakazemArAmAM amuka kArya karavAnI zakti che evI AtmazraddhA dhArIne kartavya kAryo karavAthI AtmAnI zaktiyAnA prAdurbhAva thAya che ane je je kAryAM karavAne hAthamAM lIdhelAM hoya che te sahelAIthI siddha karI zakAya che. kanyakAya karavAnI zaktiyeApara vizvAsa dhAraNa karIne satatAbhyAsa maLe kArya karo, kadI nAsIpAsa thatAM pazcAt na huM. AtmazaktiyAnA zraddhALu manuSya kartavyakAryAMnA raNakSetramAM Anandamasta khanI pravRtti kare che, te kadI pazcAttApathI dIna anatA nathI. te te phakta kArya karavuM eja mArI phaLa che evuM mAnI AtmazraddhAthI kanyakAryAM je je zISa para AvI paDelAM hAya che te karyAM kare che. tenA pariNAmathI te harSa zAkAdinI lAgaNIthI nirlepa rahe che. kALA mAthAnA mAnavI zuM nathI karI zakatA ? arthAt sarva karI zake che evI AtmazraddhA jene che te manuSya vyAvahArikarItyA ane dhArmikarItyA vizvamAM jIvavA ane svAstitva paraMparA rakSavA tathA pravartAvavA samartha banI zake che. paramAtmA kathe che ke he manuSya ! brahmAMDamAM je che te tArA piDamAM che mATe tuM AtmazraddhAthI je dhAre che te karI zake tema che . mATe tuM kartavyAyAmAM pravRtta thA. AgagADI jyAre prathama zarU thaI nahAtI tyAre leAkeAne tenI utpattinA khyAla nahAtA. kAi paNa manuSya nahatu dhAratu ke A kArya kAi karI zakaze parantu tene khyAla keAInA magajamAM AbyA ane hAla vizvavarti manuSyAne paraspara ekabIjAnI pAse javAne AgagADIthI ghaNI sagavaDa thai che. sAyansavidyA yAne padArthavijJAnazAstrothI adhunA vizvamAM aneka zeAdhA thai che ane bhaviSyamAM aneka zeAdhA thaze tenuM kAraNu kharekhara amuka kArya karavAnI svAtmAmAM zakti che ane te mArAthI thaze evI AtmazraddhA ja che. keNu jANatuM hatuM ke jApAna deza mahArAjyanI gaNatrImAM AvI zakaze ? paraMtu kartavyakAya saMbaMdhI AtmazradvAthI jene svapnamAM paNa khyAla na Ave evAM kAryAM thaI zake che ema kharekhara yogazAstronA nididhyAsanathI anubhavamAM AvI zake che. khagAlanA prasiddha dAktara jagadIzacaMdra bee vanaspatimAM jIvana che ema sAyansavidyAthI prayAgA karI amerikAdi dezeAnA sAyansa vidvAneAne prayAgAdvArA siddha karI batAvyuM tethI ema anubhava thaI zake che ke manuSya dhAre te karI zake che. manuSya jyAM icchA kare tyAM mArga karI zake che. manuSyanA hRdayamAM sa brahmAMDa ukelavAnI zakti rahelI che, phakta tene keLavIne prakAzamAM lAvavAnI jarUra che. AtmAnI zaktiyAne keLavavAnI pravRttiyArUpa kAryoMmAM pravRtta thaine teone keLavavAmAM Ave che te tenA prakAza karI zakAya che. bAlyAvasthAthI manuSyeAnI buddhi Adizaktine avarodha thAya evA vicAre ane AcArAnu pArataMtrya parihArya che Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamathAga graMtha-savivecana. ema vastutaH avadhI AtmAnI zakti che je mArge khIle te te mArge vahana karavAnI svataMtratA khIlavavI joIe. je dezanA manuSya svataMtra hoya che ane AtmasvataMtra dRSTie pratyeka kArya kare che. teo vizvonnati samAjonnati, svAtmonnati Adi aneka unnatione prApta karI A vizvamAM AkAzathI svargane nIce utAre che arthAt kathavAno sArAMza e che ke-A vizvane svarga samAna banAvI de che. kartavya kAryonI AtmazraddhAmAM maraNa jIvana jeone sama bhAse che teo vizvanI utkrAMti karI zake che. je je kartavya kAryo karavAnAM hoya che teone je manuSya AtmazraddhAthI AraMbhe che te devatAI zaktine prApta karI zake che. AtmazraddhAthI kArya karanAra brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdravarga svakartavya kAryanI pragatimAM AgaLa vadhI zake che ane jyAre teo kartavya kAryanI pravRtti kare che paraMtu te pravRttimAM AtmazraddhAthI zaithilya dhAre che tyAre teo vizvanI sapATI para svAmitva saMrakSavAne paNa azakta banI vizvavarti manuSyonA dAsa banI parataMtra zukAdinI peThe svajIvanane vyatIta kare che. A vizvamAM jyAM tyAM AtmazraddhA vinAnA manuSyo parAzrayI avalokAya che ane teoja anya baLavaMta manuSyanI marajIthI vizvamAM jIvavAne lAyaka rahI zake che. je manuSyamAM kartavya kAryo karavAnI AtmazraddhA nathI teo aneka prakAranI zodha karI zakatA nathI. AryovartanA manuSyamAMthI jyArathI kartavya kAryo karavAnI AtmazraddhA zithila paDI gaI tyArathI teo parAzrayI parataMtra ane dAsa jevA banI gayA che ane teoe yuropa vagere dezamAM AgagADI TelIgrApha tAra vagerenI je je za thaI temAMnI eka paNa vA tenA sarakhI eka paNa zodha karI zakyA nathI. AryAvartanA manuSya karma-nasIba vageremAM je lakhyuM haze te thaze evuM ekAnta udyamanI avagaNanA karI mAnIne kartavyakAryonI Atmazakita zraddhAthI eTalA badhA zithila banI gayA che ke teo mAMsanA locAnA jevA caitanyahIna dekhAya che. teonA mukhapara kartavya karavAnI zakitanI AtmazraddhAnuM teja dekhAtuM nathI. teonA manamAM je banavAnuM te banaze evo bhAvibhAva ekAnta ThasI gayela che. tethI teonA caherAo jhAMkhA dekhAya che. AvI AtmazraddhAnI zithilatAmAM jo teo potAnI bhaviSyanI prajAne mUkaze to kharekhara teo bhaviSyanA zApanA pAtrabhUta thaIne ahiMthI mRtyu pAmI anya bhavamAM paNa parataMtra duHkhI garIba kaMgAla parAzrayI ane anyonI IrachA5ra jIvanArA banI raheze. AtmAnI jJAnAdika zakita khIlavavAne svataMtra AtmazraddhAnI jarUra che ane te jeTalA aMze vidhavatiM je je dezanA manuSyamAM khIle che te te dezanA manuSyo vizvonnati karavAne adhikArI banI zake che. jyAre tyAre akhila vizvavarti manuSya kartavya kAryonI AtmazaktinI zraddhAthI svAzrayI banI zakaze. pANipatanA medAnamAMthI jyAre AtmazraddhAthI marAThAo zithila thayA tyAre For Private And Personal Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmazraddhA keLave. ( 395 ) teo bhAgabhAgA karIne pAchA haThyA ane tyArathI teo unnatinA mArgethI bhraSTa thayA. AtmazraddhAthI kartavyazakitanuM baLa vadhe che ane tethI vizvamAM svAtaMtryapada prApta karI zakAya che. dehamamavAdi adhyAsanuM jora vadhe che tyAre kartavya kAryazakitanI svAtmazraddhA zithila thAya che. AtmazraddhAbaLathI dhaMdhArojagAramAM-sArvajanika kAryomAM ane dhArmika kAryomAM satatAbhyAsavaDe pravRtti karI zakAya che. jyAM svAtmazraddhAne prabala pravAha vahe che tyAM sudhI kArya karavAno utsAha akhaMDa rahe che ane tethI azakaya kAryo paNa zakaya thaI zake che. AtmazraddhA eja kartavya kAryanA pAyArUpa che, mATe teno nAza thatAM kartavya kAryone mahela tUTI paDe che. atae AtmazraddhAthI he manuSya tuM pratidina kartavya kAryone satatAbhyAsathI kara ane bhAvibhAva je thAya tenI cintA karyA vinA pravRtti kara. AtmazraddhAkAvya. AtmazraddhAvaDe kArya kara mAnavI, Atmazakti prathama tava vicArI; AtmazraddhAthakI gnati thAya che, jagatamAM dekhAze bhavya bhArI. A. 1 AtmazraddhAthakI dhAryuM jagamAM thatuM, meru kaMpAvatAM teha cAle; kRSNakezI are mAnavI sahu kare, svAMgaNe siMhane zIdhra pALe. A. 2 keTi vinA paDe sUrya sahAmo aDe, hoye zraddhAvaDe kArya karavuM, kArya karatAM thakAM svAdhikAre khare, zreya che mRtyuthI vizva maravuM. A. 3 marajo thaI are kArya kara tAdyarUM, nAma ne rUpane meha tyAgI; pharja hArI adA kara ane mAnavI, AtmazraddhAbaLe nitya jAgI. A. 4 kArya karavAnI zakita AtmamAM, anya Azraya cahe kema bheLAM? AtmazraddhA tyaje te karI zuM zake? mAratA je are gaSpa goLA. A. 5 kathanI mIThI ane kaDavI karaNI are, svAdhikAre kare kArya badhI; AtmazakitavaDe siddhi sAMpaDe, kArya kara yukita satya zodhI. A. 6 uTha jAgrat banI kArya kara yatnathI, bola bIjuM kazuM nA mukhethI; buddhisAgara sadA kAryakara tAhAra, mehanAM dvAra rUMdhI havethI. A. 7 adhikAre kartavya kArya karavAnI AtmazraddhAmAM sadA tatpara rahI he manuSya ! tuM tyAra kArya karyA kara. dezennita samAjennati, janmabhUmi pragati vagere je je vapara pragati karavAnI lhArA zISa para pharajo AvI paDI hoya te sarve adA kara!!! kartavya kArya karavAmAM sadA tatpara rahI anya lAlacamAM phasAI nA jA ane svakartavya kAryanI dizA bhUlI vidizAmAM gamana na kara ! naMdarAjAnA rAkSasa pradhAne sva kartavya kArya karavAmAM je je bAbatamAM upaga For Private And Personal Use Only Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 396 ) zrI kama'yeAga gra'tha-savivecana. rAkhavAnA hatA temAM aMzamAtra anupayoga thavAthI cANakaya pradhAne svazakitayeAdvArA nandanuM rAjya naSTa karyuM. A uparathI avamedhavAnu ke AtmAnI zaktivaDe je je kAryAM AtmazraddhApUrvaka karavAnAM hoya temAM lakSya rAkhavu. AtmazraddhADe prArabhita kanyakA karatAM te kA mArAthI thaze evA hRdayamAM dRDha saMkalpa dhAraNa karave. jJAtAsUtramAM AtmazraddhA viSe e zeTha putrAnuM dRSTAMta mAranA baccAMpara ApavAmAM AvyuM che. eka nagaramAM e zeDIAnA putre rahetA hatA. banne paraspara mitratAnI gAMThathI baMdhAyalA hatA. eka divasa te banne nagaranI bahAra udyAnamAM gayA. eka mAraDI (mayurI) ekanA dekhavAmAM AvI. mayurI sakita thaI bhayathI nAsavA lAgI tethI ekane tyAM mayurInAM iMDAM hAvAnu' lAgyuM. mayurI jyAM beThI hatI tyAM gamana karIne avaleAkayuM teA mayurIe be iMDAM mUkelA dekhyAM. te e iMDAMne banne mitre paraspara eka eka vhecI lIdhAM. banne mitre IMDAne meTu karavAnAM upAyA AraMbhyA. eka mitra te AtmazraddhAvaDe emaja mAnavA lAgyA ke iMDAmAMthI baccuM avazya nIkaLavAnuM. A pramANe AtmazraddhA dhArIne te iMDAne moTuM karI pakAvI baccuM kADhavAnuM kartavyakarma karavA lAgyA tethI chevaTe iMDu puyu ane temAMthI mAranu` baccuM nIkaLyu. bIje mitra eka iMDAne peAtAne ghera laI gayA. dararAja tene pakavavAnA upAyeA karavA lAgyA parantu te AtmazraddhA vinA ci'tavavA lAgyA ke iMDAmAMthI baccu' nIkaLaze ke nahi ? IMDAmAM baccu jIvatu haze ke kema ? evI za`kA karI iMDAne tapAsavA lAgyA ane zakita rahevA lAgyA; tethI pariNAma e AvyuM ke te iMDAmAMthI baccuM nIkaLyuM nahi ane nirAza thayA. jJAtAsUtramAM pradarzita mayurInA IMDAnA dRAntathI abedhavAnuM ke AtmazraddhAbaLathI kanyakAryAMnI siddhi thAya che.zakuna karatAM zabda utAvaLA ane zabda karatAM hRdayanI zraddhAne pratyeka kAryanA ArbhamAM balavatI thI che. pratyeka kArya AraMbhatAM temAM AtmazraddhAbala keTalu che teja te kAryanI siddhinA mukhyapAya che. kanyakArya karavA mATe AtmazraddhAbaLanI atyaMta AvazyakatA, maMtrayatraprakriyAonI peThe avadhIne huM manuSya! prAsagika prAraM'bhita prApta kanyakArpAne karyAM kara. manuSya thAre avazya kartavya kAryone karavu joie. eja hAre dharma che. avataraNa--kanyakAya karavAnI cegaSTie kuMcI batAvavAmAM Ave che. phlezaH mamAyattaM zarIraM vai vartate ca mamAjJayA // svAyattIkRtya cittaM tat kAryaM kartavyamAtmanA // 65 // For Private And Personal Use Only Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmA ja traNa bhuvanane svAmI banI zake che. (397) zabdArtha-karmagIe ema manamAM ciMtavavuM ke A mhArUM zarIra kharekhara hAra tAbAmAM che ane mArI AjJA pramANe varte che ema manamAM daDha nizcaya karIne svavazamAM mana karI pite kartavya kArya karavuM joIe. vivecana--je je zarIra dvArA kartavya kAryo karavAnA hoya che te AtmAvaDe karI zakAya che mATe AtmAnA tAbAmAM zarIra che ane te AtmAnI AjJA pramANe varte che ema kathavAmAM kavacit kinzit zAstrIya virodha AvatuM nathI. mana vANI ane kAyA e traNa kharekhara AtmAne kArya karavAnAM sAdhana che. kAyAnA karatAM vANInI sUkSmatA che ane vANI karatAM mananI sUkSmatA che. je sUkSma vastu hoya che te sthala vastu para potAnI sattA jamAve che. pRthvI karatAM jala sUkSma che te te pRthvo jala-agni karatAM vizeSa zakti karI zake che. mana vANI ane kAyAmAM paNa mana sUma che tethI te vANI ane kAyAne pitAnI IcchA pramANe calAvavA prayatna kare che. mananA karatAM atyaMta sUma caitanya padArtha AtmA che tethI tenI sattA mana upara varte che; tethI mana vANI ane kAyA e traNa gane AtmA pitAnA tAbAmAM rAkhI zake che ane teone pitAnI ruci pramANe pravartAvI zake che. kAyA vANI karatAM jema mana sUkSma che tema krodha-mAna-mAyA ane lebha prakRti paNa sUma che; tethI te prakRti pitAnA baLavaDe mananA upara sattA jamAvavA prayatnazIla thAya che ane jJAnI thayela AtmA pite svabaLavaDe moha prakRtinI sAthe yuddha karIne manane moha prakRtinA vazamAM na thavA devA prayatnazIla thAya che ane meha prakRtine haTAvI manane svAtmasammukha karI paramAtmapada prApta karI zake che. mohaprakRti ane AtmA e bannenI madhya sthitimAM raheluM mana kharekhara puruSamAM paNa gaNAtuM nathI ane moha prakRtirUpa nArIrUpe paNa gaNAtuM nathI tethI tene napuMsaka kathavAmAM Ave che. mana karatAM atyaMta sUkrama AtmA pote manane svAyatta karavA prayatnazIla thAya che ane meha prakRtiyo kharekhara manane pitAnA vazamAM karavA dhAre che. meha prakRti ane AtmA bannenuM mananA pradezarUpa pANipata medAnamAM yuddha thayA kare che, tene AMkhe mIMcI antaramAM avalokavAthI khyAla AvI zake che. jJAnI AtmA kharekhara meha prakRtine haThAvI manane svAyatta kare che jyAre AtmA manane svAyatta karI mokSa prApta karI zake che to kAyayegane svAyatta karI svAsA vaDe tenI pAse kartavya kAryo karAve emAM kazuM Azcarya jaNAtuM nathI. gI-AtmajJAnI AtmajJAnavaDe mana vANuM ane kAyAyogane samyaga avadhI AtmAnA vazamAM traNane rAkhe che ane AtmA pitAnI AjJAvaDe mana-vANI ane kAyAne pravartAvIne tribhuvanapati banI zake che. je AtmA potAnI AjJA pramANe mana-vacana ane kAyAne pravartAvI zake che te vizvamAM paramAtmArUpa For Private And Personal Use Only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 398 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. ane che ane vizvanu' zreya: karavA samartha bane che. jJAnI A pramANe antaramAM nizcaya karIne mamAyatta zarIra vai-kharekhara zarIra mArA tAbAmAM che ane vartate 4 mamAsaiMyAmArI AjJA pramANe varte che ema pravade che. je je kanyakAryAmAM mana-vANI ane kAyAne dhAre temAM te pravartAvI zake tema che. zrImad kalikAlasarvajJa hemacadrAcArye ekavIsamI pATa upara besIne nIcethI sarva pATA kADhI nakhAvIne potAnA zarIrane AkAzamAM prANAcAmakhale sthira rAkhyuM hatuM. devAdhi zaMkarAcArye prANAyAmamale pAlakhIne kAcA tAMtaNe AMdhI kuMvArI kanyAo pAse upaDAvI hatI. zrImad AnandaghanajIe mana-vANI ane kAyAne peAtAnI AjJA pramANe pravartAvI aneka camatkArI prApta karyAM hatA. teoe manane vazamAM karI pezAkhadvArA suvarNasiddhi karavAnI manaHsakalpa zakti prApta karI hatI. AtmAnA tAbAmAM jyAre mana varte che tyAre mananI zaktiyA khIle che; parantu jyAre mAhanA vazamAM mana varte che tyAre mana nikhala thaI jAya che. AtmAnA tAkhAmAM jyAre vacanayAga hoya che tyAre vANInI zakti khIle che; parantu te mAhAsakata mananI AjJA pramANe vartatAM vANInI zaktiye manda paDI jAya che. mehayukta mananI AjJA tyajIne jyAre AtmAnI AjJApramANe kAyA varte che tyAre kAyAnI zaktiA khIlI zake che ane tethI svAtmapragati ane vizvapragati thaI zake che. jyAre te meAviziSTa mananA tAbAmAM varte che tyAre kAyika zaktiyAnI kSINatA thAya che mana vANI ane kAyApara jyArathI AtmAne pUrepUro kAbU varte che tyArathI AtmA potAnI unnatinA mArgIpara gamana karI zake che. jeAnA mana vANI ane kAyApara kAbu nathI tenA tAbe kazuM kaMI nathI ane temaja tee nirjIva mRtakanIpeThe vizvamAM jIvavAne adhikArI banI zakatA nathI. mana-vANI ane kAyAne jo AtmA peAtAnA tAkhAmAM levA dhAre che te te zanaiH zanaiH teone svAyatta karI zake che ane mana vANI kAyAne peAtAnI AjJA pramANe pravartAvI zake che. mana vANI ane kAyAne peAtAnI AjJA pramANe je pravartAvI zake che te AtmA vAstavika kamacAgInI padmavIne prApta karI zake che ane te vizvamAM svasattA jamAvI zake che. he manuSya ! ! ! tu hRdayamAM mArA tAbe zarIra che ane mArI AjJA pramANe pravarte che ema mAnIne manane svavazamAM karI kanyakAryane kara ! je manuSyanA hRdayamAM peAtAnA tAbAmAM zarIra che ane mArI AjJA pramANe zarIrane pravartAvuM ane mana mArAM pramANeja vicAra karI zake evA apUrva vIryAMllAsa prakaTe che te manuSya A vizvamAM adbhuta kAryo karavAne samartha bane che. zrI mahAvIra prabhue meruparvatane jamaNA aMguThe kapALyeA. ema kalpasUtrAdimAM nivedyuM che te kharekhara manane vazamAM rAkhanAra mahAtmAone anubhavagamya thai zake che. A khapuTAcArya AtmAnA tAkhAmAM manane rAkhIne devatAI pratyeAgA karI batAvyA hatA. zrI haribhadrasUrie mana ane kAyAne AjJA For Private And Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir brahmacaryathI addabhuta siddhi. pramANe pravartAvI aneka zubha kAryo (zAstraracanAdi) karyA hatAM. jeNe mana vacana ane kAyAne svAsAmAM rAkhI teNe vizva para jaya meLavya ema avadhavuM. AtmAnA tAbAmAM raheluM mana jyAre AtmAthI viruddha eka paNa vicAra na karI zake tyAre Atmika puruSArtha jAgratuM thayuM ane kartavya karmo karavAne karmacagInI adhikAritA prApta thaI ema avabodhavuM. memerijhama ane hipanoTIjhama jevA prayogo te kharekhara mana vANuM ane kAyAne svAjJA pramANe pravartAvanAranA hastAmAM eka lIlA mAtra che. mana-vANuM ane kAyAne AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavAnI zakti-upAne prApta karavA joIe. pUrvAcAryoe mana-vANI ane kAyAnI zaktine khIlavavA saMbaMdhI ane teone AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavA saMbaMdhI gazAstromAM-adhyAtmazAstromAM aneka yukti darzAvI che te gugamathI avadhyA vinA AtmAnA tAbe mana vANuM ane kAyAne karI zakAya nahi. prathama brahmacaryanI zakti khIlavIne brahmacArI banavAthI zarIranI ArogyatA ane suddhatA saMrakSI zakAya che. zArIrika vIryanI surakSA karyA vinA kAyAnI zakti ane mAnasika zakti khIlavI zakAtI nathI. pUrve pUrvAcAryo mahAparAkramI viziSTa kAryo karatA hatA; tenuM kAraNa e hatuM ke teo kAyika brahmacaryavaDe vIryanI saMrakSA karavI eja sarvasva mAnatA hatA. teo bAlyAvasthAthI udarvaretA hatA. teo UrdhvaretA banavAnA upAyone AdaratA hatA ane brahmacaryane AtmArUpa avabodhIne kadApi eka vIryanA bindune paNa pAta thavA detA nahotA. brahmacarya vaDe teo AtmajJAna prApta karI manane ane kAyAne Atmavaza karI zakatA hatA. brahmacaryanI saMrakSArthe gurukulAdi saMsthAonI sthApanA karatA hatA ane teo temAM vidyArthIone brahmacaryadhAraka banAvatA hatA. je deza A vizvamAM sarva dezamAM sattAdhAraka bane che te kharekhara brahmacaryanA pratApathI avabodhavuM. bhISmapitAmahe A vizvamAM brahmacaryathI abhuta kAryo karyA hatAM. brahmacaryanA pratApe hanumAna A vizvamAM jyAM tyAM tenI smRtivaDe prasiddha che. je manuSya mananA tAbe thaI vIryarakSA prati lakSya ApatuM nathI ane vIryanI rakSA karI zakato nathI te kAyika zakitathI kSINa thAya che. ane tethI te adhyAtmajJAna prApta thAya evA vegamArgamAM vicAravAne azakata bane che. eka brahmacArI megI eka vakhata paripUrNa brahmacarya yoge daDha saMkalpathI AkAzamAM uDI eka rANInA mahelamAM duSTothI rakSA karavA gayA parantu pazcAt temanA manamAM te rANInI sAthe maithuna karavAno saMkalpa pragaTayo tethI teo AkAzamAM uDavAne azakata banyA. maithunanA saMkalpamAtrathI paNa kAyika mAnasika ane Atmika prakaTelI zakitane nAza thAya che te anya bAbatanuM te zuM kahevuM ? vizvanA manuSyamAM je je mahApuruSa tarIke vizvakalyANa karanAra tarIke prasiddha thaI gayA che teomAM kharekharI brahmacaryathI zakita avabodhavI. kAyika vayanI saMrakSAkAraka gurukale For Private And Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 400 ) zrI krarmAMcaiAga graMtha-vivecana. 5 Adi saMsthAo sthApavAmAM sarakAre tathA rAjAoe paripUrNa sAhAyya karavI joie ane avanatithI patita manuSyeAnI saMtatinA uddhAra karavA joie ke jethI bhaviSyamAM manuSya mahAparAkramI kAryAM kare evA karmayogIo banI zake, vIyanI sarakSA ane puSTithI jyAre kAyA baLavAna thAya che tyAre cegamArgamAM sukhethI praveza thAya che ane mAnasika zikatayeAnI sArI rIte khIlavaNI karI zakAya che. ataeva manane vazamAM rAkhavAnI icchAvALA AtmAe prathama kAyika vIryanI saMrakSA karavI joie. kAyika vInA maLe brahmamAM caravA cegya dazA prApta karI zakAya che ane tethI AtmAnuM jJAnAdika guNA mATe vIrya khIlavI zakAya che. mana vANI ane kAyika vIryanI jenAmAM akita che te Atmika vIryane pragaTAvI zakatA nathI ane Atmika vIrya pragaTAvyA vinA te mana vANI ane kAyAne peAtAnA tAbAmAM rAkhI zakatA nathI. AtmAnA tAbAmAM manane mUkavAnI icchAvALAe brahmacaryane sarvasva mAnI prathama brahmacarya rUpa devanI upAsanA karI vI - sa rakSA karavI ane pazcAt manane AtmAnI AjJA pramANe prartAvavAne AtmAvaDe abhyAsa sevavA ke jethI AtmAnI tiyAvaDe kAyA ane manane svAjJApUrvaka pravartAvI kayeAgI ane chevaTe jJAnayogI manAvI zakAya. manane ane kAyAne AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavAmAM prathama brahmacaryanI atyaMta AvazyakatA che. brahmacarya vinA eka aMza mAtra paNa karma yAganI pravRtti thai zake tema nathI ane temaja te vinA AtmAnI sattA satra pravartAvI zakAya tema nathI. rAmatIrtha yAgI kailAsapara caDhI gayA ane baraphanA zikharane saMkalpabaLathI paDatAM aTakAvyu te kharekhara brahmacaryanA pratApe avadhavuM. brahmacarya vinA saMkalpabaLa ane maMtrabaLanI siddhi thatI nathI. prAca dhAraka manuSya vizvamAM kArya karavAnA adhikArI ane che. zrImad yazeAvijaya upAdhyAya brahmacarya - nA pratApe ekasesane A granthA lakhI vizvamAM akSaradehe amara thayA. ataeva brahmacaya dhAraNa karavAnI atyaMta upayeAgitA avaLeAdhavI joie. atra eka asmIya zAstrI zyAmasuMdarAcArya nuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che. paMDita zyAmasuMdarAcAryanI janmabhUmi kAmavana che, teoe cAvIsa varSa paryaMta kustI vageremAM svajIvana gALyu. pazcAt paccIsa varSanI ummara thaI tyAre temaNe brahmacarya dhAraNa karIne vidyAbhyAsa zarU karyAM; SaT varSe paryanta ujAgarA karIne paMjAba sarakArI yunivarsiTInI vizArada ane zAstrIya padavInI parIkSAmAM uttINa thayA ane sAthe sAthe digaMbara jainAgamanA abhyAsa karyAM; kAzI sarakArI prinsa kolejanI nyAya vyAkaraNAcAryanI parIkSA pAsa karI; pazcAt kAzImAM AvI mahAmaheApAdhyAyeAnI pradhAna vidvatsa...sthAmAM SaDa darzananI parIkSA deine AcArya pada prApta karyuM. sAta varSe paryanta banArasa yoAvijaya jaina saMskRta pADazAlAmAM rahIne vinA pagAre zikSaka nirIkSaka parIkSakanI kArya pravRtti karI ane traNa varSa paryaMta amane syAdvAda For Private And Personal Use Only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mana ane kAyAne AtmAne AdhIna banAve. (401 ) maMjarI, ratnAkarAvatArikA, aSTasahasrI tatvArthavRtti ane sammatitaka vagerenA abhyAsa karAvyA. pazcAt cha varSamAM samasta bhAratIya vaidyonI sAthe zAstracarcApUrvaka Ayurvedanu manana karIne rasAyanazAsranI padavI prApta karavApUrvaka rasAyanasAra granthane saMskRtamAM prathama bhAga banAvyA. adyApi temanI pravRtti zarU che ane rasAyana sAranA cAra bhAga banAvavA vicArasaMkalpa che. AvI temanI pravRttimAM ucca padavI para AreAha karavAne mukhya hetubhUta temaNe pALeluM brahmacarya che. paccIsa varSathI temaNe vIryarakSA-brahmacarya pALavAnA AraMbha karela che tethI te upayukta kAryAM karavAne zaktimAna thayela che. zAstrIjI brahmacaryanA pratApe zArIrikamaLa khIlavI chAtImAM iMTa phADI zake che. kharekhara brahmacarya dhAraNa karavAthI kayAgInI padavI prApta karI zakAya che. brahmacaryathI mana vacana ane kAyAnI sarvazitayAne sAhAcya maLe che ane tethI kanyakAyAne samyagrItyA karI zakAya che. vIryarakSA vinA A vizvamAM jIvavuM mahAdurlabha che ane jIvyA vinA kabyakAryAM karavAM te paNa mahAdurlabha che. ataeva vIryarakSArUpa brahmacarya dhAraNa karIne pUrva munivareAnI peThe mana vacana ane kAyAnA upara kAmU dharAvIne deza dharma ane samAjane adhaHpAta thatA nivAravA joie. vIryanA adhaHpAtanI sAthe deza dharma samAja vijJAna nIti vagerenA adhaHpAta thAya che ane tethI punaH jyAMthI pAta thayeA hAya che te sthitine prApta karatAM aneka varSoM vahI jAya che. vIryanI sa'rakSAvaDe AdhyAtmika vIzakitanI vRddhi karI zakAya che ane tethI manane AtmA potAnA tAbAmAM rAkhI manadvArA aneka kAryo karI zakAya che, ataeva mana vANI ane kAyAne pratyeka manuSye peAtAnA AtmAnI AjJA pramANe varte evI sthitimAM mUkavI joIe. jyAre AtmA svazakitavaDe mana vANI ane kAyAne svAyatta kare che tyAre te vizvamAM je je kanyakAryane hastamAM dhAraNa kare che teone paripUrNa kare che. kharekhara mArI ( AtmAnI) AjJApramANe mana varte che ane kAyA varte che evA anubhava jyAMsudhI pratyeka manuSyane thatA nathI tyAMsudhI te sAMsArika mAhamadhanAthI mukta thatA nathI ane sAMsArika kanyakAryoMmAM nile pa rahI zakatA nathI. uparyukata lekhyasArane hRdayamAM dhAraNa karIne vicAratAM samyag avamedhAze ke AtmA jyAMsudhI mana vANI ane kAyAne peAtAnI sattAtaLe lei strAjJApUrvaka na pravartAvI zake tAvat kathanI karanAra che paNa te pramANe vartanAra nathI. kaheNI samAna raheNI karavI hAya tA AtmAnA tAme mana vacana ane kAyAnI zaktiyeA rahevI joie. sarva prakAranA abhyAsAnI pUrve mana vacana ane kAyA peAtAnI AjJA pramANe varte evA abhyAsa sevavA joie. AtmAnI AjJA pramANe mana ane kAyA varte che evA anubhava Ave te paNa kadApi prasAda na karavA joie. AtmAnI AjJA mujabaja amuka 51 For Private And Personal Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 402 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. prakAranA vicAramAM mana pravartI zake ane nitI zake evA jyAMsudhI abhyAsa nathI thaye tyAMsudhI manarUpa napuMsakanA sarva manuSyo sevaka che ane manarUpa napuMsakanA sevakAthI A vizvamAM mahAn kArya anI zake e AkAzakusumavat avamedhavuM tathA jyAMsudhI evI sthiti che tyAMsudhI kartavyakArya karavAne svAdhikAra bahu dUra che. ema avadhavuM. uparyukta hitazikSAne hRdayamAM dhAraNa karI he manuSya ! ! ! tyAre strAdhikAre mana vaza karI kanyakAryAM karavAM joie. svAmI rAmatIrtha eka vAra amerikAmAM bhASaNa ApatAM jaNAvyuM hatuM ke hindusthAnanA lAke himAlaya vagere patAmAM ceAga sAdhavA jAya che tenuM rahasya e che ke AtmAne tAbe mana vacana ane kAyA rahe ane nile pa rahI sarva kartavyakAryAM kare. AvI cAgyatArUpa yogasiddhi karIne teo kacegI banI vizvanA uddhAra karavAnI uttama pravRttiyAne Adare che. uparyukta kathya sArAMza e che keteo kavyakamAM karavAnI adhikAritA mana vANI ane kAyAne AtmAjJA pramANe pravartAvIne prApta karavA ceAga sAdhe che. AvA cegasAdhanathI meha-viSayalAlasA ane tRSNA upara, kAbU meLavI zakAya che. hanumAne jema panotIne pagataLe dAbI dIdhI tema kartavyanI meAvRtti panotIne svaparAkramavaDe dabAvI dai kama yAgI hanumAn banI saMpUrNa vizvasvarUpa rAmanI sevA karavAne tatpara bane che. pUrvanI sthiti prApta karavAne A dezamAM nadIo, parvatA, guphAo ane havApANI anukULa che. phakta manuSyAe gurugama prApta karIne mana vANI ane kAyAne svAyatta karI kanyakAryo karavAM joie, he manuSya ! tyAre manane AtmAnI AjJA pramANe pravartAvIne kanyakAryo karavAM joie, paNa mananI AjJA pramANe AtmA pravarte evI napuMsakatA dhAraNa karIne svaparanI avanati thAya evI rIte kanyakAryAM na karavAM joie. AtmAnI AjJA pramANe mana ane kAyA pravI zake ema banavA yogya che; phakta udyamanI khAmI che. AtmatsAhapUrvaka yogAbhyAsarUpa udyamavaDe mana vANI ane kAyAne Atmavaza karI he manuSya ! hAreka byakAryAM karavAM ja joie; eja thArI vAstavika adhikAritA che ane te amalamAM mUkavI joie. manane svavazamAM lAvanAra AtmA potAnA baMdhu che ane manane svavazamAM karanAra AtmA AtmAnA tAraka che. anya koI tenA tAraka nathI evuM khAsa hRdayamAM dhAraNa karI kanyakAryAM karavAM joie ane darAja te pramANe pravRtti karavAmAM je je bhUlA thatI hAya te sudhAravI joie. dararAja manane AtmAnA vavatI banAvavAnA udyamamAM pravartavAthI ante kanyakacegInI kharI padavI prApta karI zakAya che. brahmacarya tathA udyamathI AtmAnuM dhAryuM kArya karI zakAya che, ane A vizvavartimanuSyone uttama kayeAgIe banAvI zakAya che. avataraNa--Avazyaka kartavyakarma je thAya che te sArAne mATe thAya che, karAya che evu' mAnI kartavya karavAnI dizA jaNAve che. For Private And Personal Use Only Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Pin www.kobatirth.org " je thAya te sArAne mATe' ema mAnI kanya karA. zlokaH adhunA jAyate yadyad yadbhUtaM ca bhaviSyati // matvA zubhAya tatkarma kartavyaM savyapekSayA // 66 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 403 ) zabdArtha;--adhunA je kanyakArya thAya che, je thayuM che ane je thaze te save sArAne mATe che evuM sApekSAddhie mAnIne kartavya kArya karavAM joie. For Private And Personal Use Only vivecana--bhUtakAlamAM je karyuM te karyuM have tatsaMbadhI ciMtA karyAMthI kaMi vaLe tema nathI, tathApi manamAM ema vicAravuM ke A vizvazAlAmAM bhUtakAlamAM je je karAyuM che te vastutaH zreya mATe che. je je kaI karyuM ane karAze temAMthI jJAnI manuSyone vAstavika pragatikara zikSaNa maLe che. vartamAnakAlamAM je je kAryo thAya che te sArAne mATe thAya che ema mAnI kanyakAmAM vivekapUrvaka pravRtti karavI joIe. temaja bhaviSyamAM je je kAryo thaze te sArAne mATe thaze. bhAvinA gupta uttaramAM zu' thaI rahyuM che tenI kAine samajaNa paDatI nathI tathApi vizvazAlAmAM utkrAntivAdaSTie je thaze te zreyaH mATe thaze evuM mAnavuM joIe. A pramANe mAnIne kAryapravRttimAM pravRtta thavAthI zeka cintAnA vAdaLAne bhedIne temAM DhaMkAyalA AtmArUpa sUryanA prakAzane prApta karI utkrAnti kramamAM AreANa karI zakAya che. je thAya che te sArAne mATe mAnIne sukha ane duHkhanA sagAmAM samabhAva dhAraNa karavA joie, je mATe zeka karavAmAM Ave che tethIja AtmAnnatinA mArga khullA thAya che evuM aneka dRSTAMtAthI anubhavI zakAya che. zrI rAmacaMdrajIne vanavAsa thayeA ane sItAnuM haraNa thayuM te uparathI avaleAkatAM azubha avAdhAya parantu rAmacaMdranA vanavAsathI ane sItAnA haraNuthI temanAM parAkrame ane temanI nItine khyAla sarvatra vizvamAM lAkonA manamAM AvyA, rAvaNanI sAthe laDavAthI temanA udaya thayA ane adyaparyanta temanA caritathI vizvavartimanuSyone aneka prakArane sodha maLe che. pAMDavA bAra varSe vanamAM rahyA tethI temanI vAstavika pragatinA prAraMbha ane puSTi thai ema anubhava karatAM avabAdhAze. jJAnI manuSyone duHkha paDe che te sukhArthe thAya che. vaizAkhamAsanA prakharatApa vinA varSA thatI nathI; jema tADha tApa ghaNA paDe che tyAre ghaNI vRSTi thAya che. manuSyamAtrane aneka duHkha ane aneka vipattiyAmAMthI pasAra thavAnuM hoya che tethI duHkhA ane vipattiyAmAMthI tenI pragatinA mArga khullo thAya che. zrIkRSNa vageree soraTha dezamAM dvArikAmAM duHkhanA mAryAM AvIne vAsa karyAM tethI kRSNa vagere yAdavAnI unnati thaI ane tethI te itihAsanA pAne amara thayA. mahA purUSanA mArge kharekhara duHkha vipatti vagere kAMTAnI jhADImAMthI nIkaLe che. zrImahAvIra Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (40 ) zrI karmayoga maMca-savivecana. prabhunI prabhutA kharekhara upasargo ane pariSaha veThavAthI pragaTa thaI hatI. zrI mahAvIranI prabhutAne gozAlAnA saMbaMdhathI nizcaya thAya che. atae zrI mahAvIra prabhune gozALe maLe te sArA mATe avabodhavuM ane temaja zrI vIraprabhunA saMbaMdhathI gozALe ane mukti jaze; kharekhara te paNa zubhArtha thayuM avabodhavuM. zrIpAlarAjAne dhavalazeThane saMbaMdha na thaye heta te zrIpAlanI pragati thaI zakata nahI. zrIpAlarAjAnI uttamatA sujanatA kharekhara dhavalazeThanI durjanatAthI dIpI zake che ane tethI zrIpAlanA guNenI AdarzatA avalokI zakAya che. narasiMha mahetAne temanI bhAbhI na maLyAM hota to teo bhakta banI zakata nahi. narasiMha mahetAne putra maraNa pAmyA tyAre je thAya che te sArA mATe thAya che evuM mAnI "bhaluM thayuM bhAgI jaMjAla, sukhe bhajazuM zrI gopAla" vagere zabdone hRdaya bahAra kADhyA. zrI rAmacaMdra jyAre sItAne vanavAsamAM ekalAvI dIdhI tyAre sItAnA akalaMka cAritryanI lokone khAtrI thaI. sItAe vanamAM svAtmAnI zuddhatA anubhavI. ApaNane je je vipatti-upasargo thAya che te zubhArtha che evuM pazcAta anubhavavAmAM Ave che. bhAratanI sAthe bAhubalInuM yuddha thayuM temAMthI bAhubalIne saMyamamArga prApta thayuM ane eka varSa paryanta bAhubalI vanamAM abhimAna dharI kAryotsarga rahyA. te dvArA temane ane kevalajJAna prApta thayuM. zrIgautamasvAmIne ahaMkAra thaye temAMthI temane sadha prApta thaye ane zrI mahAvIra prabhunA nirvANathI temaNe zeka karyo temAMthI kevalajJAna prApta thavAne mArga khullo thaze ane teo kevalajJAnI thayA. zrIprabhava cAra pAMcase cora sAthe jaMbusvAmI zeThanA tyAM corI karavA rAtrInA samayamAM gayA tyAM temane cAritraratna prApta thayuM. zrIzaabhavasUrinI yajJapATaka saMbaMdhathI unnati thaI, kAraNa ke te yajJa karAvatA hatA ane sAdhunA zabdasaMkete yajJastaMbha nIcethI zAntinAthanI pratimA dekhavAne avasara prApta thaze ane tethI teoe cAritra aMgIkAra karyuM. suradAsa bhakta paraNavAne jatA hatA ta--saMge dAdane samAgama thayo ane tethI teoe sanyastavrata lIdhuM. zrI hemacaMdrAcArya bAlyAvasthAmAM pATa upara ramata karatAM caDhI beThA eja temanI unnatinuM AdyapagathIyuM hatuM. eka sAdhunuM bhUlA paDavuM eja mahAvIra prabhunA Adyabhava tarIke nayasAranI pragatinuM mukhya kAraNa hatuM. vanamAM sAdhu bhUlA paDayA, tyAre tenI sevA karavAne nayasArane lAbha maLe ane tethI teone upadezano lAbha maLe. paramAtmapragatinuM AdyArohaNa tatsamaye zrI mahAvIra prabhunuM dvitIyacaMdrakalAvat thayuM. IzukrAIsTane vadhastaMbha para yAdIoe caDhAvyo eja izukrAIsTanA matavRddhinuM mukhya kAraNa thayuM ane tethI kAIsTalekenI saMkhyAmAM karoDogaNe hAla vadhAro dekhAya che. mahamada payagaMbarane tenA zatraoe mAravA prayatna karyo ane mahamadanA bhaktone pratipakSoe satAvyA emAM ja mahamadanI unnati samAyelI hatI ke je teNe pazcAt taravAranI dhAravaDe duzmanane mArI For Private And Personal Use Only Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - briTIza pAsethI sAruM zikhI le. (405) nAkhI prApta karI. gautamabuddhane tapaH sevatAM duHkha paDyuM temAMthI teNe svamatijanya zAntimArga zedhI kahADe. kAzImAM vaidika brAhmaNoe tenA upara vyabhicAranuM kalaMka caDhAvyuM tethI tevaDe te uttama cAritravAna gaNa ane pratipakSIone prapa bahira khullA thayA. duHkha vaDe sukhanuM bhAna thAya che tethI vipattiyo saMkaTa ane duHkhavaDe jeNe satya sukhane mArga zeDyo hoya che te pazcAt avanatinA mArga prati gamana karatuM nathI. paramahaMta zrIkumArapAla rAjAne je yuvAvasthAmAM vipatti paDI hatI tethI te ghaDA ane gurjara rAjyanI dhurA samyam vahana karavAne samartha thaye. kumArapAla rAjAe vipatti saMkaTanA samayamAM manuSya sArA kevI rIte thavuM tenA aneka anubhava prApta karyA, tethI teNe gurjara dezanI unnati karavAmAM ane gaurjarIya janenI pragati karavAnA aneka prakAre vyasanarahita zubha mArgo prakaTa karyA hatA. teNe aDhAra dezamAM yuktiprayukti sattAbaLa vagerethI jIvadayA paLAvI hatI. kumArapALa rAjAnuM siddharAjanA samayamAM dezadeza gamegAma bhaTakavuM thayuM te zubhArtha thayuM ema temanA cAritra parathI vAcakone saheje avabodhI zakAya che. kolaMbasa hindusthAnamAM AvavA nIkaLyA hatA, paraMtu daivayoge amerIkAmAM gayo ane tenI tethI sadAkALane mATe yAdI rahI. IMglAMDane ItihAsa vAMcatAM avabodhAze ke aneka saMkaTa vipatti veThIne IMglAMDe potAnI pragati karI che. je IMglAMDanA upara aneka saMkaTo na paDayAM hota te te porTugAla ane spenanI peThe rahI zakata. kAnsa deza para duHkho payAthI ane amerIkA para du:kha paDyAthI te du:khamAMthI bane dezanI svataMtratAnI sAthe pragati thaIjApAnamAM prIti upadezako AvyA tethI jApAna ceryuM ane aneka mahApurUSoe jApAnanI svataMtratA mATe Atmaga Ape tethI hAla jApAna vyAvahArika pragatimAM mahArAjyanI kakSAmAM gaNAvA lAgyuM che. je deza para aneka saMkaTa paDe che te dezanA manuSyo jAgrasta thAya che ane sukhanA mArgo zodhI te tarapha AtmabhegapUrvaka gamana kare che. AryAvarta para aneka saMkaTa paDayAM che tethI te have jAgratuM thayuM che. duHkha vinA sukhanA mArga tarapha gamana thatuM nathI. atae AryAvartana upara duHkha paDaze tyAre te kharekhara jAgrat thaze. hAla hiMdusthAnamAM je kaMI thAya che te sArAne mATe thAya che. AryAvarta para brITIza sarakAranuM rAjya thayuM che te hiMdusthAnanA zubhALe che. hiMdusthAnarUpa ziSyane brITIzarAjyaguru maLavAthI tene yogya zikSaNa maLe che. akhila vizvarAjyamAM sarva prakAre rAjyanaitika nipuNatAmAM brITIza rAjya prathama paMkitamAM gaNAya che tenI pAsethI hiMdusthAnane ghaNuM ghaNuM zikhavAnuM hajI bAkI che. brITIza rAjyanI saMpUrNa naitika nipuNatAne jyAre hindusthAna vinayabhAvathI teonA guNa grAhI prApta karaze tyAre te rAjyadhurA vahana karavAne yogya thaze anyathA thaze nahi. atae dUra dezanI brITIza rAjya sattA taLe hindusthAna mUkAyuM che te sArA mATe For Private And Personal Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-savivecana. mUkAyuM che ema avadhavuM. mahApurUSono mArga kharekhara duHkhamAMthI pasAra thAya che ane teo tethI ghaDAya che evuM jANIne pratyeka manuSya je thAya che te zubhArthe thAya che evuM avadhI sahanazIlatAthI je je duHkha vipatti paDe te sahana karIne je kaMI thAya temAMthI zubha zikSaNa grahaNa karIne AtmonnatinA mArgamAM pratidivasa vahevuM joIe. hAla je avasthA duHkhamaya dekhAya che te avasthA bhAvisukhane mATe hoya che evuM aneka manuSyanA saMbaMdhamAM bane che evuM jANuM kadApi vairya na hAratAM kartavyakarmamAM sadA tatpara thavuM joIe. je je kartavya karmo karavAnAM hoya te svAdhikAre zubhArtha mAnI karavAM joIe ane AtmazraddhAthI pravartavuM joIe, bhAvInA gupta udaramAM zuM zuM bharyuM hoya che te sarvajJa vinA anya manuSya avabodhI zakatA nathI, tethI manuSya tatsaMbaMdhI vikalpasaMkalpa ciMtAne tyAga karIne viveka buddhidvArA svAdhikAra je thAya che te zubhArtha che evuM mAnI kartavya kArya karavuM joIe. mahArAjA zivAjIne auraMgajebe dilhI bolAvI keda karyo tethI dakSiNa rAjyanI vAstavika pragatinuM bIja ropAyuM ane zivAjIe hindurAjyanI dakSiNamAM sthApanA karI. "zivAjI na hota te sunnata heta sabakI" ItyAdivaDe zivAjInI kIrti amara thaI. jaina zvetAMbaranI pragati mATe adhunA je je kaMI hIlacAla thAya che tenA garbhamAM pragatinAM sUkSma bIjako rahyAM che; te kAraNe sAmagrI pAmIne bhaviSyamAM svaphalene darzAvaze. hitazikSaNaSTi ane azubhamAM paNa zubha darzanavRttie avalokIe te svAdhikAra je kaMI thAya che te zubhArtha che evuM avadhI pravRtti karavI joIe. jyAre pragati thavAnI hoya che tyAre je je kartavya pravRti thAya che te zubhArthI pariName che emAM kaI jAtanI zaMkA jevuM nathI. hiMdusthAnamAM hindu ane musalamAna e be koma paraspara yuddha karIne adhaHpAtanI carama dazAne pAmavA lAgI ane tethI bhAratavAsIone zAntikAraka sAmrAjayanI bhAvanA udabhavI; tenA pratApe AryAvartamAM briTIza rAjyanI sthApanA thaI ane tethI hinduo ane musalamAne zAntimaya jIvana gALIne pragati karavA prayatna kare che. tethI je thAya che te zubhAthuM che ema mAnIne Avazyaka kartavya kAryo pratidina karavAM joIe. je thAya che te sarva sArA mATe thAya che ema apekSAe kathavAmAM Ave che. du:kha saMkaTa vipattithI zubha mArgaprati gamanaIrachA thAya che-ItyAdi apekSApUrvaka je thAya che te zubhArtha thAya che ema avabodhAvIne kartavyakAryomAM aDaga pravRtti karAvavAnI AvazyakatA jaNAvI che. apekSA vinA je kaMI thAya che te zubhArtha thAya che ema kathI zakAya nahi. apekSAe je kaMi thAya che te zubhArtha thAya che ema vyaSTi ane samaSTiparatve kathI zakAya che. ulkAtivAda daSTinI apekSAe AtmA nigodathI prAraMbhIne ucagati ane ucca guNasthAnaka bhUmiprati Arehato jAya che tema tema tenI pravRttimAM je kaMI thAya che te zubhArtha For Private And Personal Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UR puruSArtha yoge dravya prApti. ( 407). thAya che ema apekSAe kathI zakAya che; boddhanI sAthe zilAdityanI rAjasabhAmAM vAda karanAra malavAdIe je thAya che te sArAne mATe thAya che ema mAnI baddhAcAryanI sAthe vAda karI karI boddhone paradeza vAsa karAvyo. hiMduonA yajJamAM pazuonI hiMsA eTalI badhI tene parAjaya vadhI paDI ke tethI dekhanArA dayALu manuSyone trAsa chUTavA lAge tyAre zrI mahAvIra prabhu ane gautamabuddhane prAdurbhAva thayo ane teoe zuddhApadezathI yamAM thatI pazuhiMsAne niSedha karyo. kharekhara je thAya che te sArA mATe thAya che. jyAre manuSya saMpUrNa divasamAM kartavya Avazyaka kAryo karIne thAkI jAya che tyAre teone vizrAnita ApavA mATe rAtri pragaTe che ane jyAre teo pUrNa vizrAnti laI tAjA thAya che tyAre tu sUrya pragaTe che-ema anubhavaSTithI vizvavyAprati avalekavAmAM Avaze te sApekSadRSTie je kaMI thayuM thAya che ane thaze te zubhArtha che ema anubhavamAM Avaze. varSo mAsuM thayA bAda ziyALAnI jarUra paDe che ane ziyALA bAda unhALAnI jarUra paDe che ane unDALA bAda comAsAnI jarUra paDe che tethI anukrame te zubhArthe thayA kare che evI kudaratanI ghaTanAne anubhava karatAM saheje avabodhAI zakAze. Avazyaka kartavya kAryo zubhArtha che evuM mAnIne pratyeka manuSya Avazyaka kartavyakAryo karavA joIe paNa pazcAt na haDavuM joIe. phatehapurasIkarInI laDAi prasaMge bAbare Avazyaka kartavya yuddhakArya zubhAI che evuM mAnIne svasainikone bhASaNa ApI uttejita karyA tethI AryAvartamAM musalamAnI rAjya TakI zakayuM. anyathA te divasathI hiMduonI rAjya sthapAnano prasaMga dekhAta. svAdhikAre kartavya kAryanI pravRtti kharekhara zubhArtha che ema jyAre pitAnA AtmAne nizcaya thAya che tyAre guru goviMdanI peThe kartavyapravRttimAM paripUrNa Atmabhega ApI zakAya che. guru goviMda siMhe kartavya kArya je kaMI svAdhikAre thAya che te zubhArtha che e nizcaya karyo tyAre tenI Atmika zaktie tene mArga khullo karyo ane tethI te pragatimAna vijayazIla banI zaka. kartavya kAryo je kecit svAdhikArArtha che te zubhArtha che evo nizcaya thatAM kartavya kArya pravRttimAM mandatA rahetI nathI; zeTha vIracaMda dIpacaMda gedhAvImAM janmyA hatA; teo prathama zrIravisAgarajI mahArAjanA zrAvaka hatA. teo prathama amadAvAdamAM premAbhAI hemAbhAI nagarazeThane tyAM gumAstA rahyA, tyAMthI teo solApura gayA ane je kaMI svAdhikAre pravRtti thAya che te zubhAI mAnI pravRtti karavA lAgyA ane tethI teo ane paccIza lAkha rUpiyAnA AzAmI banyA ane jainamanAM pragatikAraka zubhakAryo temaNe karyA tathA solApuramAM duSkAsapIDita lokono temaNe bacAva karyo tethI sarakAre temane sI. AI. I. ne cAMda Apyo. kharekhara uparyukata duSTAntathI avadhavuM ke svAdhikAre vivekapUrvaka je je Avazyaka kartavyakAryo karavAmAM Ave che te zubhArtha thAya che ema daDha nizcaya jeone che teo A vizvamAM AkAntinA ucca zikhara para ArahIne Adarza purUSa banI zake che. AphrikAmAM trAsavAla For Private And Personal Use Only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org avataraNa-kama yogI AtmA anubhavane grahe che te jaNAve che. ( 408 ) zrI kamAga graMtha-savivecana. L mAM mohanalAla karamacaMda gAMdhIe hinduonA hakkane mATe bhagIratha purUSArtha karyAM ane tethI tee alpAdhikAMze vijayI thayA. tene kedamAM javu paDayuM te teoe vicAryuM ke je kai thAya che te sArAne mATe thAya che ema Atmanizcaya karI kedakhAnAnuM du:kha bhogavyuM ane tethI teone hindusthAnanA gokhale vagerenI sahAya maLI ane tee svasAdhyakAryamAM vijayIbhUta banyA. eka mahAnapuruSane vipatti paDe che. tethI izukrAisTanI peThe aneka manuSyonA uddhAraka thAya che. he manuSya ! hArI jIMdagImAM aneka vipattiyAno anubhava thAya tethI tuM kaMTALatA nahi kAraNa ke duHkhanA taNakhAnI pAchaLa sUrya DhakAyalA hoya che. he manuSya ! hArI jIMdagImAM je je kaMI purA anAvA ane te te paNa hane zubha jaNAvavAne mATe thArA zikSakasamAna che evuM mAnIne svAdhikAre kartavyakAryAMne karyAM kara. jyAre hindusthAnamAM aMgrejo AvyA tyAre teone rAjyanI prApti thaze evu teoe tathA hindusthAnanA lAkoe dhAryuM nahatu. je thavAnuM hoya che te thayA kare che. svAdhikAre apramatta banIne kavya je je kAryAM karavAmAM Ave che tenAthI hindamAM AvelA aMgrejonI peThe zubha thAya che ema mAnIne kAryapravRtti ArabhavI joie. kavyakAryAM karyA vinA te| sadA azubhaja che. jyAre jainAe svAdhikAre Avazyaka kanyakArya karavAmAM dehamamatva svArtha saMkIrNa dRSTi ane bhAvIbhAvanA vicAro sevyA tyAre te unnatinA uccazikharAthI pratizataka nIce gagaDavA lAgyA ane hAla tera lAkha jeTalI manuSyonI aneka matamatAntaravALI saMkIrNa dRSTiyukta saMkhyAmAM vizvamAM svAstitva jALavavA sakI sthitimAM AvI rahyA che. svAdhikAre kanyakAryAM karavAmAM jApAna iglAMDa ane jarmanInI peThe dehamamatvAdhyAsa vagerene tilAMjali ApI zubhA sarve AvazyakakartavyA karavAM joie ke tethI vyAvahArika pragatinI sAthe pAramArthika pragatimAM agragaNya banI zakAya. svAdhikAre kartavyAvazyaka kAryo karatAM mRtyu thAya-sarva zaktiyonA AtmabhAga ApavA paDe to paNa te samaSTi mATe zubhArthe che. temaja deza-samAja, saMgha, jJAti Adi mATe zubhA che evuM mAnI huM manuSya ! tyAre avazya kartavyakAryo karavAM joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A vizvazALAmAM ziSyarUpa anI kanyakAryonA phonaH cetano vizvazAlAyAM svonnatikarmasAdhakaH // gRhNAtyanubhavAn sarvAn sadvivekapradAyakAn // 67 // For Private And Personal Use Only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vizvazAlAnuM svarUpa samajo. ( 409 ). zabdArtha--cetana A vizvarUpa zAlAmAM sannatikasAdhaka che te sadvivekaprada sarva anubhUtane grahe che. vivecana--A vizvazAlAmAM AtmAnI paramAtmatA prApta karavAnuM zikSaNa rahIne manuSyo paramAtmapadane prApta kare che. Amannati karmasAdhaka cetana A vizvazAlAmAM sarva prakAranA anubhavo grahI zake che. vizvazALA vinA keI nnatikarmasAdhaka banI zakatuM nathI ane keI sadvivekaprada sarvAnubhavane prApta karI zakatuM nathI. sarva prakAranA anubhava prApta karyA vinA keI svonnatikarmasAdhaka banI sarvajJa banI zakatA nathI. A vizvamAM sarva prakAranA anubhava prApta karyA vinA sarva prakAranA duHkhathI mukta thaI zakAtuM nathI. sarva prakAranA duHkhanA ane sarva prakAranA zAtAnA pariNAmane bheLavI tene anubhava karIne saMpUrNa siddharUpa pragatimAna banI zakAya che. A vizvazAlAmAM aneka prakAranA anubhavanuM zikSaNa maLe che tethI te dRSTie asAra saMsAra paNa sArabhUta avabodhAya che. aneka bAbatono samyaga nirNaya karI zakAto nathI, ane samyaga nirNaya vinA heya reya ane upAdeyane viveka prApta thaI zakato nathI, tathA samyaviveka vinA svAnnatikarmasAdhaka AmA banI zakato nathI. aeva vizvazAlAmAM cetanane ziSyarUpa mAnI sarva prakAranA anubhava prApta karavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. jIva prathama ekendriyAvasthAthI prAraMbhI dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya gati parvata anubhava kare che. daza duSTAne durlabha evo manuSya janma prApta karIne AtmAnI utkAntinA mArge sagurUpadezathI vaLe che. AtmA svayaM AtmajJAnane prApta kare che tyAre te vizvazAlAnI upayogitAnuM vAstavika svarUpa avadhI zake che ane naitikarmasAdhaka bane che. utkAnti dRSTie sarva ya heya ane upAdeyabhUta vizvazAlAnA padArthone avadha karavAthI nnatikarmasAdhaka thavAmAM samyagdaSTi pravartI zake che ane vizvanI naizcayika sthitinI sAthe AtmAne vAstavika saMbaMdha jevA prakAranA hoya che te avabodhI zakAya che. vizvazAlAnuM vAstavika svarUpa nahi avabodhanArAo vizvanA kudaratI niyamone nAza karIne svAnnatikarmasAdhaka banavA prayatna kare che ane tethI teo ane svAnnatithI parADamukha banI vizvazAlAnA kudaratI pravAhumAM taNAya che. ataeva pratyeka manuSya A vizvazAlAnuM svarUpa ane tenI sAthe AtmAne zuM saMbaMdha che ? te pragatidraSTie anubhavo joIe. vizvazAlAnI vAstavika sthitine abhyAsa karI anubhava grahyA vinA vivekadaSTipUrvaka svakartavya zuM che? tene nirNaya karI zakAto nathI. vizvazAlAnA kudaratI niyamonA ajJa manuSyoe A vizvanI khAkhAvIkhI astavyasta dazA karavAne aneka prayatno karIne aMte hAya mArI hAtha khaMkheryA che ane AtmAnI vAstavika pragatithI bhraSTa thaI pazcAttApapAtra banyA che. vizvazAlAnI utkAntinuM kudaratarItyA vAstavika svarUpa 52 For Private And Personal Use Only Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (410 ). zrI kamathAga graMtha-savivecana. g zuM che tene samyaga nizcaya karyA vinA rAjyanIti-dharmanIti-samAjavyavasthA-saMghavyasthAvidyApravRtti vyavasthA-AjIvikA hetubhUtakRSikarmAdivyavasthA-gRhyakarmavyavasthA-tyAgAvasthA vyavasthA- sArvajanikahita pravRtti-niyamavyavasthA ane cAturvarNika guNakarmavyavasthA-ityAdinuM samyam svarUpa samajI zakAya nahi ane vizvazAlAnI sarva prakAranI utkAntine paraspara anekanayaSTie zuM saMbaMdha che tene samyagU vyavahAra karI zakAya nahi. vizvazAlAnA kudaratI pragati niyamonA avabodhako A vizvazAlAmAM kadI pArataMtrya dizAne prApta karI zake nahi ane vAstavika svataMtratAthI kadApi bhraSTa thaI zake nahi. astitvasaMrakSakaSTie vizvazAlAnA pratyeka padArthanuM astitva saMrakSavA yogya che. vizvazAlAnA kudaratI niyamone kadApi ke manuSya svAyatta karI zake nahi ane tene pratipakSI banI teonA acala astitvane nAza karI zake nahi. vizvazAlAmAM je je padArtho kudaratanA kAyadAne anusarI goThavAyA che temAM kudaratanuM DahApaNa che. tenA AgaLa svaDahApaNa game tevuM hoya te paNa ane cAlavAnuM nathI evuM vicArIne kudaratanA kAyadAonuM sUkSma avalekana karI vizvazAlAnI sAthe svasaMbaMdha jevo che te nirdhArI AtmonnatinA mArga upara sadA pragati karavI eja vizvazAlAnA ziSyanuM vAstavika kartavya kadApi vismartavya nathI. A vizvazAlAne je ziSya banato nathI te vizvazAlAne guru banI zakto nathI; ataevA vizvazAlAmAM aneka prakAranuM zikSaNa prApta karavA mATe vizvazAlAnA anubhavIone guru banAvIne teonA anubhavone hRdayamAM utArI pazcAt je svAnubhava pragaTe tenA ziSya banIne apragatimAna thavuM joIe. devonA karatAM durlabha evA manuSyAvatAranI durlabhatA avabodhIne ane manuSyajanmamAM vizvazAlAmAM saMpUrNa pragati karI zakAya che evuM prabadhIne AdhyAtmika tanA jJAnapUrvaka vyAvahArika ane naizcayika pragati ane tenA kramamAM sadA pravRttizIla banavuM joIe. vizvazAlAnA anubhavIo pAsethI nnatisAdhaka karmonuM anubhava jJAna prApta karIne pazcAt svAhRdayamAM pariNamAvI svAnubhavikajJAna prApta karI svAdhikAra dravyakSetrakAlabhAvAnusAre oNnnatikarmasAdhaka thavuM joIe ke jethI pazcAta pragatimArganA aneka hetuonuM prasaMge prasaMge sevana thAya ane AtmonnatisAdhaka karmacagI banI zakAya. vizvazAlAmAM nnatisAdhaka grevIsa tIrthaMkaro thayA teoe - nnatinI kaI sAdhanAone sAdhI hatI tenuM sammAna karavuM joIe. gItamabuddhamahamada paigaMbara-rasta-kaNuda-pataMjali-jaminI-gautama-kapila-musA-zaMkarAcArya-rAmanuja-vallabhAcArya cetana-kabIra-vagere mahAtmAoe vizvazAlAmAM britisAdhaka kyA kyA anubhave ane kaI kaI pravRtti darzAvI che tene paraspara mukAbalo karI samyam nirNa karavA joIe ke jethI vizvazALAnA vidyArthIne koI jAtanI bhrAnti rahI zake nahi. vizvazAlAmAM vyAvahArika ane naiyika pragatinA mArgo kayA kayA che ane pUrvamunivaroe For Private And Personal Use Only Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vividha daSTie svarUpa samaje. (411 ) te kevI rIte darzAvyA che te anubhavagamya kevI rIte thAya che ? paraspara bhinna pragatimArgonuM pRthakakaraNadaSTie zuM satya rahasya che ane teonuM ekya kaI sApekSadaSTie yogya che tene svAnubhava prApta karyA pazcAtu svonnati sAdhaka mahApurUSa banI zakAya che, ane svaye nnatisAdhaka je je karmo hoya che teone svAnubhavagamya karI teone AdarI zakAya che. vizvazAlAne pratyeka padArtha kharekhara nnati sAdhaka karma tarIke kaI dRSTie upayogI hatA, thAya che ane thaze tene anubhava meLavavuM joIe ke jethI vizvazAlAnA pragatikara niyamathI parADemukha rahI zakAya nahi. A vizvazAlAmAM anya prANIonI sAthe upayogIdaSTie ane pragatiSTie svAtmAne zo saMbaMdha che tene anubhava karavo joIe ke jethI vizvazAlAvarti anya jInA upagapaNAmAM tathA tenI rakSA karavAmAM ane teonI pragati karavAmAM svAtmAthI je je bane te karmapravRtti karI zakAya ane tadudvArA svAnnatisAdhaka karmayogI banI zakAya. paritya ane pAzcAtyadezIya manuSyo vizvazAlAnA sukhakara pragatiniyamanuM yathArya jJAna kare te teo paraspara manuSyane paraspara AtmadaSTie vartavuM joIe tene khyAla karI zake ane koInI svataMtratAne nAza karavA prayatna karI zake nahi. paritya ane pAzcAtyadezIya manuSyo vizvazAlAnA kudaratI niyamono bhaMga karI kadApi zAMti jIvanathI jIvI zake nahi ane teo vAstavika naitisAdhaka karmacAgIe banI zake nahi. vizvazAlAnA pragatikara kudaratI niyamane bhaMga karIne vizvavati manuSyo game tevI vidyavege pragati karavA dhAre evI anukuLa dekhAtI zodha kare tathApi teo ane pragatithI bhraSTa banI jyAM hatA tyAMnA tyAM AvIne ubhA rahe che. rAma rAvaNanA samayanI ane pAMDava kauranA samayanI vidyAo ane rajoguNa ane tamoguNavaDe naSTa thaI tenuM kAraNa e che ke-pravRttipragatinA sAtvika mArgathI vimukha banI tatsamayanA agragaNyae kudaratathI viruddha pragatinI pravRtti AraMbhI hatI. pRthakkaraNadRSTie, saMrakSaNadRSTie, svAstitvasaMrakSakadaSTie, aiyadaSTie, tatvadaSTie, sarva padArthopegivadaSTie, vyavahAradaSTie, nizcaya daSTie, sAdhyadaSTie, sAdhanadaSTie, kartavyadaSTie, akartavyaSTie, pravRttiSTie, nivRttidaSTie, svAdhikAradaSTie, parAdhikAraSTie, sArvajanikahitaSTie, vyaSTidaSTie, samaNidaSTie, sAmAjikavitadaSTie dezapragatidaSTie svataMtraSTie, parataMtraSTie, dayAdaSTie, satyaSTie, asteyadaSTie, aparigrahadaSTie, parigrahadaSTie sarvajIvasaMrakSakadraSTie, sAma-dAma-daMDa-bhedanItidaSTie-alpaSa pUrvaka mahAlAbhadaSTie- tsargikadharmadaSTie, ApavAdika dharmadaSTie, ApattidharmadaSTie, cAturvaNika dharmakarmadaSTie-bhAvanAdaSTie-ziSyadaSTie-zikSakadaSTie-tyAgidaSTie-rAgidaSTie ane aneka dharma darzanenI dRSTinA paraspara aviredhapaNe vizvazAlAmAM sarva ya heya ane upAdeya padArthonuM svarUpa avabodhavuM joIe ke jethI AtmAmAM uparyukta aneka daSTivaDe For Private And Personal Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (412 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. AtmAnI pragatinA mArgo khullA thAya ane AtmAnI vAstavika pragatikAraka karmonI pravRttine aviredhapaNe evI zakAya. eka peTIvAnuM che temAM je je kaLAmAMthI svara nIkaLavo joIe temAMthI je be traNa cAra kaLamAMthI svara na nIkaLe athavA ekaja kaLamAMthI svara nIkaLe che te jema sohAto nathI tema vizvazAlAmAM uparyukta aneka dRSTivaDe paraspara sApekSapaNe abhyAsa karavAnuM hoya che te je na karavAmAM Ave ane pragatisAdhaka karmacagI banavAmAM na Ave to vizvamAM anya jIne aneka jIvonI aneka prakAre hAni karI zakAya ane vizvane alpa lAbha samApI zakAya temaja svAtmAnI a5 pragati karI zakAya ane aneka guNone paripUrNa khIlavavAmAM aneka vidane upasthita karI zakAya mATe sujJa manuSyae vizvazAlAmAM anekaSTinI sApekSatAe padArthaviveka karI svAmenati karma sAdhaka banavuM joIe ke jethI svaparane apedeSapUrvaka mahAlAbha prApta thaI zake. uparyukata anekadiye dvArA vAgya viSayane aneka nanI sApekSatApUrvaka abhyAsa karI anubhava grahI svAnnati sAdhaka karmavegamAM svadhikAra dravyakSetrakAlabhAvAnusAre pravRtti karI zakAya che ane heyamArgathI nivRtti karI zakAya che ane evI jJAnAvasthA prApta thAya che tyAre nnatikarmasAdhaka banI zakAya che. evI dazAvinA manuSya kASThapUtalIvat kriyA karanAra avadhaze. vivekaprada aneka anubhavo prApta karyAvinA vizvazAlAmAM natikarmasAdhaka banI zakAtuM nathI. vizvazAlAnA ziSyarUpa cetananA zIrSa para aneka prakAranI pharajo rahelI che te paripUrNa adA karyA vinA naitikarmasAdhaka banI zakAtuM nathI. vizvazAlAmAM jarA mAtra pramAdavaDe cUkavAmAM Ave che te turta kaI paNa duHkhanI Thokara vAgyA vinA rahetI nathI, bAvana Thekara vAge tyAre bAvana vIra jeTalI zakitane prApta karI zakAya che. duHkhaprada padArtho kyA kyA che tene anubhava yAvat prApta thato nathI tAvatuM zAstro vAMcIne te vastuo duHkhaprada che evuM kahevAthI kaMI te vastuonI mohavAsanA chUTatI nathI. vizvazAlAnA akRtrima kudaratI niyama pramANe te vastuonA saMbaMdhamAM AvyA pazcAt sukha duHkhane jAtianubhava Ave che tyAre pravRtti nivRttinA rahasyane vAstavika khyAla Ave che ane te te vastuo nA anubhavarUpa gurudvArA je jJAna maLe che te jJAnathI pragatimArganI AdeyapravRttinI pragati karI zakAya che. manuSya mAtrane vizvazAlAmAM jyAMthI jAti anubhava abhyAsa karavAnuM bAkI hoya che tyAMthI tenI antaranI skaraNapUrvaka pravRtti thAya che tene kadApi mAna na ApI dabAvI deine AgaLathI abhyAsa karavAmAM Ave che te ane pazcAt patita dazA thAya che ane jyAMthI jAti abhyAsa zarU karavAno hoya che tyAM punaH AvIne UbhA rahevuM paDe che. pahelI copaDIvALAne ekadama ema. e. nI kalAsamAM mUkavAmAM Ave to te sarva kalAsethI pAchA paDate paDato pahelInI kalAsamAM For Private And Personal Use Only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vizvazALAnA anubhavonI prApti mATe manuSya avatAra. ( 413). * * * * * * * * * * * * * * * Ave che tyAre te sthira thaI anukrame zikSaNapragatino abhyAsa karI zake che tadvat sarva bAbatone anubhava kare. vizvazAlAnA anukrama pragatiniyamane jAtianubhavathI abhyAsa karatA karate ane sukha duHkhanA hetuonAM parivartanane abhyAsa karate karate. cetana nnatikarmanA anukramane sevata sevata pragatimAM agragAmI thatuM jAya che, temAM jarA utkama apakama thAya che te punaH mUla anukrama pragatikara karmapravRttine prApta kare che tyAre te A nnati karI sahaja sukhane sAkSAtkAra karavA samartha bane che. anekadRSTinI sApekSAe onnatisAdhaka karmacaganA dravya kSetrakAlabhAvathI anukamane svAdhikAre svIkAravAmAM Ave che te nnati karavAmAM koI jAtane pratyavAya Avato nathI ane kartavya karmayogI banI vizvano paripUrNa anubhava karI sarva dRSTinI zreNie AhI zakAya che. vizvazAlAmAM cetana svonnatikarmasAdhaka kharekhara uparyukta sarva daSTinA saMpUrNa rahasyane jANI zake che ane zrI mahAvIra prabhunI peThe sarvajJa pada prApta karavAmAM aneka upasargo sahI zake che. vizvavati aneka anubhavIonAM racita aneka zAstro vAMcavAmAM Ave to paNa vizvazAlAmAM svAtikAraka karma pravRttine jAtianubhava prApta karyA vinA svonnati sAdhaka karma pravRttimAM AtmArpaNa thaI zakatuM nathI. svataMtradRSTithI jAtIya anubhava karIne AtmonnatikAraka kartavyakamene svAdhi- . kare sevata sevate AtmA pratidina pragatimAna thayA kare che. nnatikarmasAdhaka banavAne prathama paripUrNa svAtmAnuM jJAna karIne brahmAMDanI sAthe tenuM aikya-sAzya kevI rIte che tenuM anubhavika jJAna prApta karIne nnati karma pravRttinA anukramane paripUrNa avalekavAnI AvazyakatA che. anya manubenA vicAromAM ane AcAramAM ekAnta vizvAsu banI AtmAnI pragatine AdhAra anya manuSya para mUkavo e anekAntadaSTie vizvazAlAmAM Atmonnati karavAmAM hitAvaha nathI. vizvazAlAmAM mAruM sthAna kayAM che ? tene paripUrNa nizcaya karI nnatikarmasAdhaka banavuM joIe. manuSya A pramANe nati karmasAdhaka na bane to te pazunA karatAM vizeSa mahAna gaNuM zakAya nahi. uparyukta anekaSTinA sApekSatvane dhyAnamAM laI je manuSya vizvazAlAmAM utkAntikarmanuM adhyayana kare che te vyaktigata svAtaMtrya ane samAjagata svAtaMtryanI saMrakSA karI vizvane svarga samAna karavAmAM svAtmabhega samarpI zake che. uparyukta dRSTine nayasApekSe jAtIya anubhava prApta kare joIe. avakAntinA mArgone tyAga karIne laukika tathA lokottara ulkAtinA mArgonuM avalaMbana karavuM joIe. vizvazAlAmAM aneka anubha prApta karavAne mATe manuSya avatAranI prApti thaI che teno eka kSaNa mAtra paNa pramAdamAM na gALavo joIe. vizvazAlAnA tanuM adhyayana karavAne ekAnta parvatanAM nirmalasthAne -upavana ane udyAnanAM ekAnta sthAnenuM avalaMbana karavuM joIe ke jethI AtmA paramAtmA-karmAdi For Private And Personal Use Only Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only ( 414 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. nuM samyak svarUpa vicArI tenA nizcaya karI zakAya. gautamabuddhe vizvazAlAmAM svAnnati karavAne parvata--nadIoguphAo ane upavanAnA ekAnta ramaNIya sthAnAne Azraya lIdhe hatA. zrIsajJa vItarAga mahAvIra prabhue ekAnta sthAnAne Azraya lIdhA hatA ane AtmadhyAnamAM tallIna thayA hatA. musAe parvata para caDhIne IzvarIya kAyadAone upadezyA hatA. Isu krAisTa dariyAkAMThe vagere ramaNIya sthAneAmAM A vizvasa'badhI vicAre karate hatA. mahamada payagaMbare patAnI guphAmAM besI kurAnanA niyamane hRdayanI bahir kADhayA hatA. zaMkarAcAye narmadAnadI vagerenA sthAnAmAM rahIne vizvazAlAnA tattvAnA abhyAsa karI advaitavAdanI dRSTipara ArAhaNa karI upadeza dIdhA hatA. vizvazAlAmAM eka eka dRSTinA e e dRSTinA abhyAsake te aneka manuSya maLI Ave che, parantu sarvathA sadA sadRSTiyAnA saMpUrNa gRhasthAne sapUrNa paNe avalAkanArAe teA keAIkaja maLI Ave che. vizvazAlAnA tattvanuM paripUrNa adhyayana manana karI piMDa ane brahmAMDanI vAstavika sthitine abhyAsa je kare che te svAnnatikasAdhaka banI zake che ane te svaka vyakama mAM meruvat sthira rahI zake che. A vizvazAlAmAM pratidina manuSya aneka prakAranA anubhavAnA abhyAsa karyAM kare che. jyAre kevalajJAna thAya che tyAre abhyAsane aMta Ave che. yAvat A vizvazAlAmAM kAI paNu manuSyane kevalajJAna nathI thayuM tAvat te manuSya aneka anubhavAnA pratidina abhyAsI che. eka anubhavathI anya anubhava prApta thAya che ane eka anubhavamAM pratidina aneka prakAre sudhArA vadhArA thatA jAya che. jema jema amuka vastusaMbaMdhI vizeSa jJAna pragaTe che tema tema te vastusaMbaMdhI pUrve nizcita karelA anubhavamAM pheraphAra thato jAya che. ataeva bAlyAvasthA, yuvAvasthA, vRddhAvasthA, kAladazA, saceAgA ane zikSaNane dhyAnamAM lai eka padArthanA anubhavajJAnamAM karoDo manuSyamAM keDiTa bheda paDe to te dravya kSetra kAla bhAva sAna karnAvaraNakSaye pazama ane zikSaNIya saMcAgAne AbhArI mAnI sApekSaSTine AgaLa karI kadAgraha na karatAM anubhavonI prAptimAM AgaLa vadhavuM joie ke jethI svAnnatikasAdhakapravRttimAM pragatimAn AtmA banI zake. aneka prakAranA vizvazAlAnA padArthAMnA anubhavAno ananta sAgara che temAMthI eka bindusamAna anubhava prApta karI kadI .svAtmAbhimAnI banI svAtmaghAtaka na thavu joie. anantAnubhavasAgaramAM sAmAnya manuSyane anubhava eka bindusamAna che tethI teNe sarva prakAranA anubhavA ke je kALe kALe avasthAbhede kSApazamabhAve udbhave che tene pAtAnI prApti na hovAthI te asatya che athavA te sarvane huM jANuM chuM evuM abhimAna dhAraNa karyAM vinA pravartIne svAnnatikama sAdhaka banavuM joie. svAnnatika sAdhakAvasthAmAM svAdhikAra pramANe pravatatAM aneka vinAdvArA paNa svAtmAne aneka prakAranA anubhava prApta thAya che ane pramAdAne pariharavAnuM zikSaNa meLavI zakAya che. Kai Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Pou kharekhara! kama yogI aneA. ( 415 ) svAnnatisAdhaka kama yAgI anyA vinA vizvAlAnA sakalAnubhavAne prApta karI zakAtA nathI. ataeva pratyeka manuSya anubhavA prApta karavAne svAnnatisAdhaka kayAgI banavuM joie. A vizvazAlAnA sa`pUrNa padArthAnA sAkSAt draSTA munivaro sarva manuSya vidyArthiyAnA guru che ane tenA anubhavAne grahaNa karIne sAkSAt te te anubhavAnA sAkSAt karanAra svAtmA ja svaka vyakAryAnA naiRRyikadaSTie guru avadhavA. svAnnatikasAdhaka cetanajInI ananta vizvazAlA che ane teo ananta anubhavane prApta karI zake che. rajoguNu tame guNa ane sattvaguNanuM svarUpa avamedhIne antaramAM svabhAvika jJAnanI sphuraNA je pragaTAve che te AtmonnatisAdhaka banI zake che. vizvavartisarvajJeyasa baMdhI aneka granthAnA abhyAsa karyAM pazcAt AtmajJAnavaDe satyAnubhava prApta karavA ane svaya AtmonnatinA anubhavapradazakamAkmAM pravartavuM. A vizvazAlAmAM je je avasthAe ane je je duHkha sukhanI sthitice bhogavavI paDe che temAM te te jJeyadvArA anubhava karI satya grahaNa karavAnA mukhya siddhAMta prApta thaI zake che. A vizvazAlAmAM cetanajI svAnnatika sAdhaka banIne ananta sukhamaya peAtAne banAvI zake che ema anubhavIone anubhava Ape che. piMDanA paripUrNa anubhava levAthI brahmAMDa pAThazAlAnA paripUrNa anubhava grahI zakAya che ane tethI svAnnatikasAdhaka banavAmAM je je nimitta kAraNeAnI apekSA rahe che tenI prApti karI zakAya che. vizvazAlAnuM vAstavika jJAna karIne je svAnnatisAdhaka kamacAgI ane che te te svAnnatisAdhaka hetubhUta vastuone vizvazAlAmAMthI grahaNa kare che ane te vinA pramattapaNe vatI vizvazAlAvarti jIvAne upadravasaMtApAdi karI zakatA nathI; svAnnati sAdhavAmAM kudaratanA svabhAvathI viruddha anya jIvAnA prANane hAni na pahoMce ane vizvazAlAmAMthI jeTaluM grahaNa karyuM hoya tenA karatAM vizeSa prakAre vizvazAlAvartijIvAne upakAra karavA evuM lakSyamAM rAkhIne pravartavu joie ke jethI vizvazAlAmAM thatI svAnnatimAM koI jAtanA vikSepa na AvI zake. azva manuSye vizvazAlAmAM svAnnati karavAne abja aai dharAvI zake che ane tethI tenI priyAnA anusAre bhinna bhinna pravRttimAgemAM dekhAya che, tathApi teonuM mukhya sAdhyabindu te Atmasukha prApta karavAnuM hAya che tethI tee ante ekaja unnatinA mArga para AvI zake che. A vizvazAlA anubhavAnA bhaMDAra che. A vizvanA gupta siddhAntAne je prodhe che te anaMtAnubhavAne mahAsAgara banIne AtmAnnatisAdhaka karmayogI banI paramabrahmapadane prApta karI zake che. bhUtakAlamAM je je mahAtmAAe je je A vizvazAlAmAM anubhavA prApta karyAM teTalAnuM jJAna karIne Agala vadhI aneka cusiddhAntAnA anubhavA prakaTAvIne vizvamAM kharekharA kayeAgI banavuM jAIe. bAhyaze ane AntarazeAdhA mATe anubhavanI atyanta AvazyakatA che. peAtAnA AtmAmAM sAkSAt thanAra anubhavajJAna te jIvatu jJAna che na Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 416 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane te dvArA nnatisAdhaka karmacagI banavAthI amarapada prApta karI zakAya che ane ananta duHkha mahAsAgarane tarI pelI pAra gamana karI zakAya che. A vizvazAlAmAM ananta, akhaMDa, abAdhita, nitya ane satya sukhane prApta karavuM e ja naitisAdhaka karmIne mukhya sAdheza che; e uddezanI siddhi mATe Atmika anubhadvArA pravRttipragatimAna thavuM joIe. AtmAne je sukha game che teja AtmAne vAratavika anubhava che. atae manathI Atmasukhane bhinna anubhava prApta karI kamekame naitisAdhaka je je karmo hoya teonI pravRtti AdaravI joIe. vizvazAlAmAM cetanajIe svAnubhavane agra karI pravartavuM joIe; paraMtu anyanA anubhavonI pAchaLa pAchaLa ja jaDa adhazraddhALu banI na pravartavuM joIe. durlabha manuSyabhava prApta karIne cetanajIe AtmAnubhavadvArA nnati sAdhaka karmacagI banavuM joIe. A vizvazAlAmAM anubhavI manuSyo dvArA ane anubhavapradarzaka pustakanI sahAyathI vivekaprada aneka anubhavane pitAnAmAM prakaTAvavA joIe. aneka tIrthakara A vizvazAlAnA pUrva vidyArthi hatA teoe sarvajJa dRSTivaDe vizvazAlAvarti ananta ya padArthonuM avalokana karyuM tevI dRSTi pratyeka manuSya prApta karI zake evuM tenAmAM sAmarthya rahyuM che tene karmayogI banI prakaTAvavuM joIe. manuSya A vizvanuM paripUrNa svarUpa jANavAne khAsa laganI lagADe to tenA mArga prApta karI zake che. A vizvamAM je zodhaze te maLI zakaze. sadgurugama laIne jarA mAtra hiMmata na hAravI joIe. vizvazAlAnAM gusajJAnanAM bAraNAM Theke jo ke te vaja jevAM haze te paNa dharma khaMta utsAha ane buddhithI turta ughaDaze ane vizvazAlAnA gupta siddhAnto avakatAM nnati sAdhavAmAM AtmAsvArpaNa karI zake che. avataraNauparyukta vizvazAlA kartavyakamagavaDe paraspara chone upagraha hoya che ane tethI sarva che ekabIjAnA sAhATyakAraka bane che evuM prabodhAvI karmaveganI mahattA darzAve che. karmayogena jIvAnA-majIvAnAM parasparaH / / tattvArthasUtranirdiSTo vijJAptavya upagrahaH // 68 // zabdArtha-karmacagavaDe che ane ajIvone tatvArthasUtra nirdiSTa paraspara upagraha avadho . For Private And Personal Use Only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraspara upagraha kevI rIte hoya ? (417 ) vivecana-karma. arthAt pravRttiyoga yAne kriyA vaDe je paraspara ekabIjAne upakAra karI zake che. atae karmayogane svAdhikAre Adara joIe. pratyeke pitAnI pharaja bajAvavI joIe. pitApitAnI pharaja bajAvavI e kriyA vinA banatI nathI. koI paNa vastumAM kriyA hoya che. A vizvamAM kaI sUphama skUla ane arUpI-kriyA vinAne kaI padArtha nathI. sAMkhyoe mAnelI prakRtimAM kiyA hoya che ane tenA AropathI puruSa paNa kriyA karato pitAne mAne che. proH kathAna, guru maLi sarvarA ahRAAtimUDhAmAM vArtAmita maLyA cheguNavaDe prakRtinA kriyamANa karmone ahaMkArathI vimUDha thaela AtmA pite huM karuM chuM ema mAne che. kathya sArAMza e che ke-cAvat AtmAnI ahaMkArakRta vimUDha dazA che tAvat te kriyA che tevI dazAmAM sAMkhyadarzana pramANe AtmA ane prakRtimAM kriyAtva-pravRttitva hoya che. vedAntadarzana paikI advaitavAda nirdiSTa kevala brahmamAM mAyAnA adhyApe sakriyatna vyavaharAya che. e pramANe kaivalAdvaita brahmavAdIoe diyatvanI mAnyatA vyavahAra mAnI che. viziSTAdvaita-zuddhAdvaita ane dvaitAdvaitamAM paNa brahmamAyA Adi je je padArtho svIkAryA che temAM sUkSmadraSTithI avalevAmAM Ave te kiyApravRtti rahelI avabodhAze. bAIbala ane kurAnanA AdhAre avelekatAM IzvaramAM jIvomAM ane jaDa padArthomAM kriyA-pravRtti avalehI zakAya che. bauddhadarzana pramANe pratyeka kSaNika padArthomAM kriyA pravaryA kare che ane tethI kSaNe kSaNe padArtha navuM navuM rUpa dhAraNa kare che evuM avabodhAya che. AryasamAjIoe je ta mAnelAM che te sarva tatvomAM kiyA mAnelI che. jainadarzanakAree dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya pudgalAstikAya ane jIva e dravyamAM kiyA mAnelI che. dhamastikAya adhamastikAya pagalAstikAya AkAzAstikAya ane kAla e pAMca dravya ajIva che tene jaDatatvamAM samAveza thAya che. paramANurUpa pudgala dravyarUpI che ane zeSa cAra ajIva dravya arUpI che. paDadramAM utpAda ane vyayanI kriyA thaI rahelI che. dharmAstikAya pitAnA calanasvabhAvadharmavaDe pudgalo ane chone cAlavAmAM sahAdhya ApavArUpa upagraha kare che ane adharmAstikAya potAnA sthira svabhAvavaDe pudgalene sthira thavAmAM sAhATyarUpa upagraha kare che. AkAzAstikAya pote jIva ane ajIva dravyane avakAza devArUpa upagraha kare che. pudgala dravya, anya dravyane potAnA svabhAvavaDe upagraha kare che. pudgaladravyanA upagraha vinA keI paNa jIva zAtA vedI zake nahi ane manuSyabhavAdi prApta karI zake nahIM, mATe jIvone ajIva pudgala dravyano upakAra che. sAta dhAtuo, hAthapaga, nADIo vagere pugalaskonA banelA zarIrane grahaNa karI jIvI zakAya che ane zarIra dvArA AtmAnA guNone prakAza karI zakAya che; mATe ajIva pudgala dravyane prati upagraha kharekharI rIte siddha thAya che. puduM For Private And Personal Use Only Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 418 ) zrI kama cAga graMtha-vivecana. gala dravyanA upagraha vinA AtmAnI paramAtmatA prakaTAvI zakAtI nathI. pudgala dravyarUpa ajIva padArthanI sahAya vinA sayamanI ArAdhanA thaI zakatI nathI. game tevA jIva balavAn hAya tathApi pudgalanI sAhAyya lIdhA vinA te kAI paNa zubhakAya karavAne ane AtmAnI unnati karavAne samartha thaI zake nahIM. vajraRSabhanArAca saMghayaNa vinA paripUrNa meAkSanI prApti thai zakatI nathI tethI pudgala dravyanI nimitta kAraNapaNe apUrva upagrahatA siddha thAya che. paramANurUpa pudgala dravyanA skaMdhA rUpI che ane tenI sarva dRzya vasturUpa mUrti vinA kSaNamAtra jIvonA jIvanavyavahAra nabhI zake tema nathI; mATe pudgala dravyanI apekSAe mUrtirUpa jagatne upagraha lIdhA vinA koi paNa jIva peAtAnI utkrAnti karI zake tema nathI. pudgalakadhAnA svabhAva che ke te AtmAnI unnatimAM upagrahIbhUta banI zake che ane avanatimAM paNa nimittarUpa banI zake che. pudgalaska dharUpa dRzya jagatanuM avalaMbana lete lete jIva manuSyabhavapayanta AvI pahoMcyA che ane pazcAt te sarvanA upagraha pAche vALavAne yeAgya zaktimAn ane che, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane kAlanA upagraha laI AtmA potAnI vyAvahArika tathA naiRRyika pragati karI zake che; tethI ajIvAne jIve prati upagraha siddha thAya che. anAdikAlathI ajIva padArthoM svasvabhAva pramANe jIvadrajhyAne upagraha kare che. pratyeka vastu potAnI pharaja peAtAnA svabhAvadharmAnusAre bajAve che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, ane kAla peAtAnI je pravRtti bajAve che temAM jIva dravye nimitte kAraNe upagraha karanAra tarIke siddha thAya che. paraspara dravyeAmAM rahelI kriyAevaDe dravye paraspara ekabIjAnA upara upagraha karI zake che. dareka dravya svaccha svabhAva pramANe pravarte che eja tenI pravRtti athavA kriyArUpa karmayoga jANavA ane te vastudharmanI pravRttithI jIvA tathA ajIve paraspara ekabIjAnA upara upagraha karI zake che. jIveAnA prati svasva dharmakriyArUpa karmayogavaDe avAnA upagraha che ane jIvAnI svasva dharmapravRttirUpa kacagavaDe jIvAno paraspara upagraha che. ajIveAnA upagrahadvArA svayameva anubhavataH siddha thAya che. eka jIva peAte anya jIva upara upakAra kare temAM vacce pudgalakadhA te avazya upakAra karavAmAM nimitta kAraNIbhUta hoya ne hoya cheja. samavasaraNamAM besIne kevalI mahArAjA tIrthaMkara jyAre bAra padA Agala dezanA de tyAre padmAnA manuSye tIrthaMkaranA hRdayamAM rahelA kevalajJAnane dekhI zakatA nathI, temaja zrItIthaMkara bhagavAnanuM kaivalajJAna sAkSAt AvIne manuSyAnA hRdayane asara karI zakatu nathI; paraMtu tIrthaMkara pAte bhASAvAdvArA zabdo kADhIne dezanA de che ane tethI te zabdo kharekhara manuSyeAnA karNamAM pravezI hRdayamAM jJAna pragaTAve che tethI te bhavya manuSya Adha pAmI sarvaviraticAritra dezaviraticAritra vigere grahaNa kare che, tIrtha"kara mahArAjAe grahaNa karIne mUkelAM bhASAvagaNAnAM pudgaleA teA jaDa che. tIrthaMkaranAmakanA auyikabhAve For Private And Personal Use Only Kai Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org 5 upagrahanA prakAra. ( 419 ) bhASAvaNAnAM pudgaleA grahaNa karIne mUkAya che temAM AtmAnA guNu nathI. tIrthaMkara bhagavAne tyAgelAM jaDa evAM bhASAvagaNAnAM pudgaleAdvArA manuSyo AtmAditattvanuM jJAna prApta karI zake che tethI tIthaMkara bhagavAnanA aikayabhAva te bhanya manuSyane amRtarUpe ananta guNu hitakartA tarIke pariName che. e uparathI avAdhavAnuM ke prAyaH bhASAvagaNArUpI jaDa puddagalAnA upagraha vinA koi paNa manuSyane adyaparyanta paramAtmapadanI prApti thai nathI ane thavAnI nathI; tethI mahAtmAonI bhASAvagaNAdi jaDa vastuonA jeTalA upakAra mAnIe teTalA nyUna kathI zakAya, jaDa vastuonI kriyAdvArA jIveAnA upakArane grahaNa karIne manuSye vyAvahArika naiRRyikapragatine sAdhI zake che. AtmAne lAganAra zubha pudgalaska dhA puNyarUpa che ane tethI tenA vipAkanI kriyAdvArA tenA dvArA thatI zAtAne manuSyAdi jIvA bhAgavI zake che ane uccapadanI prApti prati upagrahanI upaceAgitA avadhI tene Adara karI zake che. vyavahAranayathI puNya AdaravA yogya che. tenu kAraNa paNa eja che ke AtmAnA uccaguNAnI prAptimAM puNyatva kharekhara upagrahakAraka che. puNyanAM pudgalAnA upagraha vinA manuSyabhavanI prApti thai zake nahi ane manuSyabhava vinA mukti maLI zake nahi te satya siddhAMta che. jaDa dravceAnA upagrahone eka zvAsocchavAsa mAtra paNa grahyA vinA chUTako thatA nathI. AyuSyakama jaDa che ane tenA vinA vizvamAM jIvI zakAtuM nathI. sAyansavidyA yAne padArtha - vijJAnathI pudgaladravyaskaMdhAnuM vijJAna karAya che ane tethI jaDapaulika aneka prakAranI zodheA karI zakAya che. AgagADI--tAra-TelIphona vagere padArtha zeAdhAthI jIvAne aneka prakAranA upagrahu thayA thAya che ane thaze. ekacakravALI agniyaMtranI gADI paNa have cAlavA mAMDI che. pAzcAtya dezomAM jaDa padArthavijJAnadvArA aneka zeAdhA karAya che ane manuSyane upagraha thAya che--tyAdrithI avakhAdhI zakAze ke vizvavarti sUkSmamAM sUkSma pratyeka padArtha svadharmanI kriyAvaDe kSaNe kSaNe pravRtta thai anyAne upagraha karI rahyo che. aSTakamathI vimukta ane khAdya paudgalika kriyAethI vimukta siddha paramAtmA paNa bhakatAnA hRdayamAM dhyeyabhUta banIne bhakatAnA hRdayanI zuddhirUpa kAmAM nimittakAraNIbhUta thaine upagraha karI rahyA che--tethI teonA upagraha taLe vizvavarti sava bhavyamanuSya ane devatAo vidyamAna che. A pramANe vizvamAM svadharmakriyAvaDe jIvAno jIvA prati upagraha che ane ajIvAne jIvAnA prati upagraha che ane temaja ajIvAprati jIveAnA upagraha che tathA ajavA prati ajIvAne upagraha che. eka jIvanA prati aneka jIvAnA upagraho kharekhara bhUtakAlamAM thayA vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. eka jIvanA prati bhUtakAlamAM aneka ajIvapadArthAMnA upagraho thayA vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. eka ajIvapadArtha prati bhUtakAlamAM aneka ajIvapadArthAMnA upagraha thayA thAya che ane bhaviSyamAM thaze. kharekhara paraspara jIve ane avAne kanyakame paraspara upakA upakArI bhAvasaMbaMdha vastutaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) zrI karmaga maMtha-savivecana. kharekhara anAdikAlathI vatya kare che ane anantakAla paryata pravartaze-e abAdhya upagraha saMbaMdhane kadApi nAza thavAnuM nathI. paga jo hAthane madada na kare ane hAtha je peTane madada na kare ane peTa je anya aMgone madada na kare to paraspara sahAya vinA zarIra ubhuM rahI zake nahi. jagatamAM dhULanI paNa AvazyakatA siddha kare che. jIne paraspara eka bIjAne upakAra che. rAjA upara prajAno upakAra che ane prajA upara rAjAno upakAra che. gRhastho sAdhuone madada karI zake che ane sAdhuo jJAnAdi upadezavaDe gRhasthane madada karI zake che. celAo gurUone madada karI zake che ane gurUo celAone madada karI zake che. A jagatamAM anyanI sahAya vinA ubhuM rahI zakAtuM nathI. anyanI sahAya vinA eka ghaDI paNa jIvI zakAya nahi. vAyu je eka ghaDI baMdha thaI jAya to duniyAmAM hAhAkAra vyApI jAya. jala agni vinA cAlI zake tema nathI. A uparathI abhimAna karanArAoe samajavuM ke abhimAna karavuM e kaI rIte vyAjabI nathI. anyanI sahAyatA vinA jIvI zakAtuM nathI tyAre manuSya kyI bAbatanuM abhimAna karavuM joIe. ajJAnAvasthAmAM kaI jAtanuM abhimAna utpanna thAya che paNa jJAnadaSTi thatAM abhimAna e zabdanA arthane upayoga kara vyAjabI jaNAto nathI. jagamAM che tenA karatAM navuM kAMI prApta karI zakAtuM nathI ke je vaDe abhimAna karavuM yogya gaNAya. anyonI sahAya lIdhA vinA jIvI zakAtuM nathI. jethI ApaNe anyanI sahAya laIe chIe tevI rIte anyone sahAya ApavArUpa devAmAMthI mukta thavA ane sahAya ApavA lAyaka je kaMI che temAM mamatvathI nahi baMdhAtAM ane sarva ApavuM joIe. ApaNI pAse je kaMi anyanA bhalA mATe che temAM sarvane hakaka che mATe nyAyane Adara karIne te pramANe vartavAmAM ahaMvanI kalpanA na karavI joIe. ane madada na ApatAM jeo anyanAM sukhasAdhano paDAvI laIne anya jIvone rovarAve che ane teone kaMI dAna ApatA nathI teo adharmamArgomAM gamana karIne parabhavamAM duHkhanI paraMparA pAme che. paravastunI madada vinA eka dhA2zvAsa levAnI paNa jenAmAM tAkAta nathI evA duniyAnA manuSyae ahaMva tyajIne anyane sahAya ApavI joIe. dayikalAvaprati upazamabhAva prati kSayopazamabhAva prati kSAvikabhAva prati ane pariNAmikabhAva prati upagraha saMbaMdha sadA nimittakAraNa paNe sarve jIvone pravaryA kare che-ema anubhavaSTithI sUkamapaNe avaletAM satyAnubhava pragaTe che. keIpaNa vizvavarti padArthane upagraDa saMbaMdha anyanI sAthe saMbaMdhita hoya che evuM anubhava jJAnavaDe avAdhAya che. A uparathI karmavega yAne pravRttithI paraspara upagrahane manuSyane khyAla AvI zake che. jIvone paraspara upagraDa jANe kudarata rItie hoya evuM upagrahatatvanA mULagarbhamAM UMDA utarIne vicAratAM avabodhAya che. paraspara upagrahanI ApalenA sUtra-niyamane sevyA vinA eka For Private And Personal Use Only Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRthvI AdinI upayogitA. (4ra1 ) kSaNamAtra paNa jIvI zakAya tema nathI. tatvArthasUtramAM jJAniziromaNi umAsvAtivAcaka varAtrado lAvAnAm e sUtravaDe paraspara jIvone upagraha hoya che ema jaNAvI upagraharUpa kartavya kArya e svapharajathI AdaravA yogya che ema prabodhe che. irAdo kIvAnAm e sUtranuM jeTaluM vivecana karIe teTaluM nyUna che. pratyeka manuSya svakSapazamAnusAre e sUtranuM vivecana karI zake che. jene paraspara upakAra hoya che. A sUtranuM rahasya AkarSavA mATe jema tenA bhAvArthanuM hRdayamAM UMDA utarIne ciMtavana karIe chIe tema temAM ghaNe sAra samAyeluM che ema avabodhAya che. duniyA eka dharmazAlAmAM ekatrita thaelA musApharo samAna che. eka jIve aneka jInI sAthe sagapaNa bAMdhyAM che tethI te aneka jInA nhAnA meTA aneka upakArathI upakRta thaela hoya che temaja eka jIve aneka jIne kaI paNa aMze upakAra karelo hoya che. eka jIvanI vyAvahArika tathA AdhyAtmikennatimAM aneka jIvonI a5 alpatara adhika adhikatara Asanna Asannatara AsannatamAdi bhede anekadhA sAhAcya hoya che. ekendriyathI paMcendiyatva pAmatAM paraspara ane upakAritva saMbandha ghaTe che. eka manuSyanuM daSTAnta aMgIkAra karIne vicAra karavAmAM Ave te vizeSa prakAza paDI zake tema che. eka manuSya jyArathI jananInA udaramAM upaje che. tyArathI te AhArAdi grahaNa kare che; mAtAnA udaramAM utpanna thavAthI ane mAtAnA premathI poSAyelo te mAtAnA upakAra taLe dabAya che temaja tenI utpattimAM janaka kAraNabhUta hevAthI te pitAnA upakArathI upakRta thAya che. mAtAnA peTamAM vAyu AdinA upakAra taLe dabAyala thAya che. mAtAnA udaramAMthI bahAra nIkaLyA pazcAt te pRthvIkAya apakAya tejaskAya vAyukAya vanaspatikAya ane trasakAyanA pudgalene grahaNa kare che--mATe te te kAyAnA jInA upakArane grahaNa karanAra banI zake che. mAtAnA udaramAMthI bahira nIkaLela manuSya pRthvI para rame che. pRthvI para zayana kare che. pRthvIkAyanAM pudgalone grahaNa karI AhAra rUpe pariNumAve che ane tethI svakIya zarIranI puSTi vRddhi karI zake che. pRthvInAM ghara te rahevA mATe bAMdhe che. pRthvIrUpa kSetra vinA annAdinI utpatti thatI nathI. pRthavIrUpa kSetramAM utpanna thaela vanaspati anna vagerenuM bhakSaNa karIne te jIvI zake che mATe manuSyane janmathI pRthvIne upakAra grahaNa karyA vinA chUTake thatuM nathI. janmelo manuSya jalanuM pAna kare che. jalathI zarIra puSTi vRddhi karI zake che. anna vinA thoDA divasa cAle paNa jala vinA cAlI zake tema nathI mATe janmathI ja jalanA upakArataLe manuSya Ave che. janamela manuSya vAyune grahaNa karyA vinA kSaNamAtra paNa rahI zake tema nathI. pRthvI jaLa karatAM paNa vAyune manuSya vizeSataH grahaNa kare che. ataeva janmathI vAyunA upakArataLe manuSya daTAyeluM hoya che. duniyAnA dareka prANIone vAyu chavADe che. je be ghaTika paryata vAyu jagatmAM baMdha rahe te sarva jIveno nAza thaI For Private And Personal Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. jAya. A uparathI avadhavAnuM ke vAyu AdinA upakArathI jIvanAro manuSya je anyanA upakAra mATe svakIya sarvasvane upayoga na kare te tenA je kRtadhra anya kaI heI zake nahi. vAyunA grahaNa vinA keI jIva jIvI zakato nathI; mATe game tevA nispRhabhAva dazAvanAra manuSya vicAravuM ke jyAM sudhI hAruM jIvana che tyAM sudhI mAre vAyunuM grahaNa karavuM paDaze mATe upakArane badale upakArathI vALyA vinAnuM jIvana niSphaLa che. agninA upakArataLe manuSya daTAyela che, asaMkhya agnikAyanA jIvone nAza karIne manuSya pitAnuM jIvana saMrakSI zake che. pAcanAdi kriyAthI te AhArane pakava karavA mATe agnino upaega karIne tene upakAra svIkAre che. zItAdinuM nivAraNa karavA mATe ane annAdika pakAvavA mATe agnine AraMbha samAraMbha kare che. yadi jagatamAM agni na hoya te manaSya potAnA prANunI saMrakSA karavA mATe samartha thaI zake nahi. pratyeka manuSyane aninI jarUra rahe che. vanaspatithI manuSyanuM piSaNa thAya che. jagatanuM DhAMkaNabhUta kapAsa manuSyane keTalo badho upakAra kare che ? te vicAra karatAM avabodhAI zakaze. manuSyo vanaspatinA AhArane prAyaH moTA bhAge upayoga karIne te vaDe jIvone tenA upakArataLe dabAya che. aneka prakAranI vanaspatine upayoga karIne manuSya zarIrane dhAraNa karI zake che. annAdi vinA manuSya jIvI zakato nathI. manuSyanI vAcika tathA kAyika zakti khIlavavA mATe aneka zikSakonI AvazyakatA siddha kare che. bAlyAvasthAthI manuSyanI unnatimAM aneka manuSyanI aneka prakAranI sahAyatA maLI hoya che. tene yadi manuSya vicAra kare te pratyupakAra vALavA mATe yathAzakti pravRtti karI zake. nizALamAM aneka zikSako pAsethI zikSaNa grahIne teonA upakArataLe manuSya dabAya che. aneka paramAthIMmanuSya pAsethI kaMInuM kai te grahaNa kare che. aneka sahacaro-mitro pAsethI te aneka prakAranA upagrahone rahe che ane svakIyonnatipradezamAM prayANa kare che. kIndriya, trIndriya, caturindriya jIvonA upagrahone manuSya grahaNa kare che. teonI pAsethI kecidu upagrahone paraMparAe svIkAre che. jala ane vAyune keTalAka prANIo svaccha rAkhe che ane tethI teo paNa nimittakaraNapAraMparyathI upakAra karanAra siddha kare che. devatAonA upagrahone manuSya svIkAre che. temanA upakArane manuSya grahe che. A pramANe manuSya vyAvahArika unnati pradezamAM vicarate chate anya jInA upagrahathI jIvI zake che. manuSyamAtrane A pramANe upagrahathI upagRhIta thavuM paDe che. manuSya kSaNe kSaNe anA upagrahane grahaNa kare che. manuSya jaDavastuonA upakArathI upagRhIta thAya che. ema upakArazreNine vicAra karatAM taratanimittakArage avabodhAya che. manuSya jevI rIte vyAvahArika unnati arthe aneka upakArone grahaNa kare che tevI rIte dhArmikennati arthe aneka manuSyanuM sAhAe grahaNa kare che. dhArmika pustakonA racanArAnA upakArataLe dabAya For Private And Personal Use Only Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ET upagrahane Adara karavA. che. dharmapadeza denArAenA upakArataLe te Ave che. samyaktvaprada gurunA upakArataLe manuSya Ave che; temaja cAritraprada sadgurunA upakArataLe AvavAnuM thAya che. dharma mArgamAM vicaratAM aneka prakAranA sadvicAreA ApanArAo mahAtmAe ane uccakeATi para caDhAvanArA aneka mahAtmAonA upakArataLe AvavAnuM thAya che. manuSya pAtAnA AtmAne paramAtmA anAvavA mATe aneka jIvAnA upakArane grahaNa karatA karatA chevaTe paramAtmA thAya che. manuSyane ucca dazA para AvatAM keTalIka lakSyamAM na Ave evI sahAya maLe che. manuSya ema kahe che ke mAre koinI paravA nathI. A tenuM kathavuM nispRhatAbhAvayukata che; paraMtu te vyavahAranayanI apekSAe amuka javA taraphathI te tevI dazAmAM paNa aneka prakAranA zArIrika Adi upagrahAne teA grahaNa kare che ja. AhArAdika grahaNa karatAM anya jIveAnA upagrahataLe mahAtmAone AvavuM paDe che. manuSye vicAra karavA joie ke huM ghaNuAonA upakArataLe dabAyelA chu~tethI mAre mArA basamAna anya prANIo prati upakArane badale AtmabhAgapUrvaka ApavA joie, manuSya anya ekendriyAdika jIvA para upakAra kare che. manuSya ekendriyAkrika jIvAnI saurakSA kare che. sarva jIvAnI dayA pALavAne upadeza ApIne tathA te pramANe vartIne anyAne upakAra karI zake che. manuSya pRthvIkAya apakAya tejaskAya vanaspatikAya ane trasakAyanA jIvAne bAdhA na thAya evI vicArAcArvyavasthA karI zake che. For Private And Personal Use Only (423 ) manuSya peAtAnAM mana, vacana ane kAyAnA yAgathI anya jIvA para upagraha karI zake che. vanaspatine jala vagerene upagraha che. dvIndriya trIndriya caturindriya jIvAne pRthvI AdinA upagraha siddha thAya che. A duniyAmAM sarva jIve paraspara upagraharUpa zRMkhalAthI baMdhAyalA che. te upagraharUpa zRMkhalAnI bahir siddho vinA anya jIvA nathI. A duniyAmAM paraspara upagrahanAM sAdhanAnA upayoga karavA sarva jIvAne potAnA karmAdhikAra pramANe hakka che te hakkanA tyAga karIne jee dhana-dhAnya-jalAdinA svAmitva hakka sarakSIne anyane upagraha levAmAM vidmabhUta bane che ane vizvamAM avyavasthA azAnti pApAdinA kartA bane che tenA svaya. teo yadi khyAla karaze te Ape!Apa avamedhI zakaze ane peAtAnI bhUla mATe pazcAttApa karIne parasparApagrahatvanA ArAdhaka banI zakaze. ApaNI pAse je kaI che te parasparanA upakAra mATe che evu lakSyamAM rAkhIne pratyeka manuSye upakAra guNu khIlavavA prayatna karavA joie; ApaNane je kai maLyuM che te anyAnA upakArArthe che. anyAnI pAsethI je kai grahaNa karavAnuM che te peTa para pATalA AMdhavA jevuM karavAne mATe nathI. AkhI duniyAne temAM bhAga che ane anya jIvAnA upagrahAthe svasa`cita karelI tana mana dhanAdika zakitA che. evuM vicArIne Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4ra4). zrI karmayoga graMtha-savivecana. svAdhikAra upagrahatvane AdaravuM joIe. AtmAe zArIrika Adi je je zakti khIlavI hoya che temAM aneka jIvonuM upagrahatva rahyuM hoya che te pazcAt aneka jIne zarIrAdidvArA upagrahatva karavuM emAM kaMI vizeSa karavA jevuM hotuM nathI. jevuM levuM tevuM devuM e pArasparika-tAtvika nyAyasUtranI AjJA svIkAravI joIe; anyane Atmabhega svIkArIne tenAthI upagrahIta thayA bAda ane je je vivekadaSTithI deya hoya te te na ApavAthI mahAmUDhatApUrvaka pApitva prApta thavAne prasaMga prApta thaI zake che. svIya guNe khIlavavA mATe anyane upagraha grahyA bAda ane upakAra karavo joIe. anA upagrahane svIkArI potAnA nirvAhanI uparAMta ghaNuM bheguM karIne anya jIne TaLavaLAvavA, duHkhI karavA ane teone upagraha na de-eja rAkSasatva gaNI zakAya. zarIranI vRddhi arthe kSaNe kSaNe pudgala skaMdhane grahaNa karavAmAM Ave che, ane anya jIvonA upagraha yogya pudgala skaMdhane bahiru kADhavAmAM Ave che. ApaNe je je pudgala skaMdhane nisarga karIe chIe te anya jIvonA AhAradika arthe hoI upagrahapaNe pariName che ema vijhAdimAM paNa avalokAya che. vanaspati pazu paMkhIo vagerenAM nisargabhUta pudgalene ApaNe AhArAdi rUpe caDIne upagrahatvane siddha karI zakIe chIe. paraspara upagrahanI ApalemAM saMpUrNa vizva samAI jAya che. parasparopagrahatva e svabhAve pariNAma pAmatuM sArvajanika sUtra che. je je tIrthakare ane siddha thayA che teoe paNa AtmAnI paramAtmatA karavA upagrahatvane svIkAryuM hatuM ane teo siddhAvasthA pUrve duniyAne sarvottamavidhipUrvaka upagrahatva dAnane ApI upagrahatvanI ApalemAMthI mukta thayA. satya dayA asteya brahmacarya parigrahatyAga rAtribhejanatyAga Adi gratAthI anya jIvo para upagraha karI zakAya che ane AtmAne bhAvaguNenuM svayameva upagrahatva samapane paramAtmatva pragaTAvI zakAya che. dAna zIla tapa ane bhAvanAthI pitAnA AtmAnuM tathA anya jIvonuM upagrahatva karI zakAya che. abhayadAna ane supAtradAnAdirUpa nadIonA pravAhathI saMpUrNa vizva sukhI thAya che tenuM mULa kAraNa nirIkSIe to parasparopagrahatva avalokAya che. jala puSpAdi jI uraca gatine prApta kare che tenuM mULa kAraNa upagraha che. je vastunuM dAna karavAmAM Ave che tene pratibadale koI paNa rIte kaI paNa rUpamAM maLyA vinA raheto nathI. je je vastuonuM ane dAna karavAmAM Ave che tenuM phaLa anekadhA aneka rUpamAM aneka bhavamAM aneka adhyavasAyanI apekSAe saMprApta thAya che. AmravRkSathI aneka jIve upagraha prApta karI zake che, tethI AmravRkSane jalAdithI manuSyo peve che ane tenI paraMparAnI saMrakSAmAM svayameva pravRtta thAya che. eka manuSya jJAnI banIne dhanadhAnyAdika sAMsArika vastuone tyAga kare che tenI sAthe svasvAmitvabhAvatyAgapUrvaka vastuonuM te anyone dAna karI zake che, temaja anyone For Private And Personal Use Only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UR upagrahanI AvazyakatA (425). dAna dvArA upagraha karIne je aprApya amUlya sukhasAdhana che teone dAnanA pratidAnaphaLa tarIke prApta karato jAya che; chevaTe te paramAnandatvane upagrahanA badalAmAM pAmIne kRtakRtya thAya che. eka sarovara pazu paMkhI vagerene je jaladAna samarSe che ane upagrahatvane aMgIkAra kare che, tenA pratidAnamAM te puSkaLa jaLapravAhane pAme che ane hatuM tevuM bane che. AvI sarvatra samasta vizvamAM sarvathA sarvadA sArvajanIna parasparopagrahatvavyavasthA prasarI rahI che ane teno lAbha ApaNe laIne aneka duHkhomAMthI mukta thaI zakIe chIe. tIrthaMkara dIkSA levAnI pUrve sAMvatsarika dAna de che ane teo jaganA upagrahatvarUpa RNamAMthI vimukta thAya che ane chevaTe kevalI thaI samavasaraNamAM besI sarvottama dharmadezanAthI uttamottama upagrahatva karIne sarva jIvone sukhI kare che. AvI parasapara upagrahanIti sarvatra vidyamAna che. rAjAno prajA para upagraha che, ane prajAne rAjA para upagraha che. mAtAne putra para upagraha che. ane putrane mAtA para upagraha thAya che. pati potAnI patnI para upagraha karI zake che ane patnI pitAnA pati para upagraha karI zake che. tyAgIo potAnI zakitajethI gRhastha para upagraha karI zake che ane gRhastha svayazakitathI tyAgIo para upagraha karI zake che. zikSaka ziSyo para upagraha karI zake che ane ziSya sevAbhakitathI zikSako para upagraha karI zake che. senA pitAnA rAjA ane prajAnuM AtmabhegavaDe saMrakSaNa karI zake che ane rAjA tathA prajA svayazakita vaDe senAnuM saMrakSaNa divaDe jIvana nabhAvI zake che. zukravaNe potAnA adhikAra pramANe brAhmaNadi para upagraha karI zake che ane brAhmaNAdi varga pitAne saMprApta thaelI zakti vaDe kSudrAdi varNapara upagraha karI zake che. pRthvI jala vageremAM yadi samyagU upagraha pravartI zakatA nathI to upadrava roga duSkAla vagerene ubhava thAya che ane tethI jagatumAM azAnti prasare che ane tenI prANI mAtrane taratamAge apAdhika duHkhanI asara thayA vinA rahetI nathI. paraspara upagrahatvano niyama vastutaH pravaryA kare che. zuddha prema ane zuddhatAno janaka parasparopagraha che. athavA parasparopagrahatvane vAstavika janaka kharekhara zuddha prema che ema sApekSadaSTie vicAratAM avabedhAze. jyAM sudhI vizvanI sAthe saMbaMdha che tyAMsudhI upagrahatvanI sAthe saMbaMdha che. ane te pramANe dravya kSetra kAla ane bhAva pramANe pravaryA vinA chUTake thatuM nathI. apramattayogI dhyAnamAM masta chatAM paNa te pavitra vicArotpAdaka dravyamana zukalezyA pavitra zArIrika nibhUta pudgalaska ane AcAravaDe anyone upagraha karavAmAM nimittakAraNa bane che te anyanuM zuM kathavuM ? arthAt anya jIvaDe upagraha karI zakAya temAM kiMcidapi Azcarya nathI. jagatane jeTaluM upagraha karIne samarpI zakAya che, tenA karatAM AtmAnA For Private And Personal Use Only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 426 ) zrI kuyoga graMtha-savivecana. guNNA khIlavavA mATe triyogika zaktiAdvArA bahu AkarSI zakAya che. evA kudaratI avicala niyama che. A niyamamAM jene avizvAsa che te AtmAnI sahujAnandadazAne pragaTAvI zakatA nathI temaja te upagrahanA vicAra ane AcArathI ghAtaka banIne peAtAnI jAtane dhULa karatAM paNa halakI banAve che. upagrahane karanArAe kharekharA bhakta jJAnIyAgI ane satpuruSo che. jagatmAM yi te parasparopagrahanI kriyA baMdha rahe teA keAi jIvI zake nahi; ema vicAra karatAM tuta avodhAi zakaze. parasparopa%0da sUtranA garbhanA jema jema sAra pAmatA jaIe chIe tema tema parasparovatramAjAnA maNukArUpe saMpUrNa vizva che, evA bhAva jAgrata thAya che. parasparoprazyapa Avazyaka dharmathI baMdhAyalA jagat para pUjyabhAva utpanna thAya che ane parasparApagrahatvabhAve jagat pUjya ane huM jagane pUjArI evuM sphuraNAyeAge gAna karI zakAya che. santA pUjya ane huM santAnA pUjArI chu e upagrahatvanuM bhAvasphuraNAe gAna karI zakAya che. aneka prakAranA dehAmAM rahenArA jIve paraspara upakArane kare che evuM anubhavatAM jagat prati vilakSaNa prema udbhave che. ane jagat prati upagraha karavAne peAtAnA adhikAra pramaNe pravRtti karavAnI zaktimAM utsAhanI vRddhi thAya che. zuddha premathI parasparAgrahatvamAM pravRtti thAya che. upagraha arthAt upakAranA paNa aneka bhe paDe che. te sarva prakAranA upakArAmAM nhAnA moTApaNu rahyuM che. parantu pratyeka jAtanA upakAra peAtAnA sthAne je zreSThatA bhogave che te sthAne anyapaheA gauNutAne pAmI zake che. jala ane vAyu je manuSyanA jIvavA prati upagraha karI zake che te anyathI kadi banI zake nahi. je je upagrahAne ApaNe sAmAnya dhArIe chIe te te upagraho svasvasthAne te vizeSatAne dhAraNa karI zake che. vAyu ane jalathI manuSyanA AyuSya jIvanAdi prati upakAra karI zakAya che, ane mahAtmAovaDe manuSyanA AdhyAtmika sukhamaya jIvana prati upakAratA karI zakAya che; emAM svasvasthAne sajAtIya upagraheAnI upayogitA maDuttA ane mukhyatA sApekSa STie avaLedhAi zake che. jagamAM sarva prakAranA upagraheAnI jarUra paDe che tethI sarva prakAranA upagraheAne denArA sarve jIveAnI mahuttA pUjyatA ane tenA upakAra taLe AvelA tarIke potAne avodhyA ane mAnyA tathA te pramANe pravartyA vinA chUTako nathI-ema khAsa vicAravuM joie, vizvanA mahAn dharma kharekhara parasparopagrahatva che. parasparoa eja jagA jIvADanAra sajIvana maMtra che. vattvovaRdamAM vibhUtiyA vase che te sUtra pramANe jeo pravarte che, teo izvaranI vibhUtiyAne prApta karI zake che. jJAnInA jJAnayeAgamAM, kama yAgInA karmacAgamAM, bhaktanA bhaktiyeAgamAM, anubhavInA layayegamAM parasparopagrahatvanI zaktiye vilasI rahI hoya che.ema sUkSmayA avaleAkatAM nirIkSI zakAze. parasparopagrahatvaSTithI jagatanA jIvAne dekhatAM svAbhAvika rIte sarva jIvA para For Private And Personal Use Only 2 rb Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tIrthaMkara nAmakarma kayAre baMdhAya che? ( 4ra7 ) guNAnurAga ullase che. ane sarvajInI sAthe maitrIbhAvanA vadhe che. parasparopagrahatva bhAvathI sarva jIvone dekhatAM sarva eka kuTuMba samAna lAge che, ane teonA de prati dRSTi jatI nathI. pitAnA AtmasamAna sarva jIne dekhADIne svArtha-mArAmArI-kApAkApI dveSAdveSI vagere. ne tyajAvanAra parasparopagrahabhAva che. parasparopagraha, sarva jIvonI sAthe asaMkhya vakhata thaela che ema jANanAra pitAnA zatru bananArane paNa aneka bhavanA upakArathI saMbaMdhita thate avadhIne tenI sAthe vairabhAva rAkhI zakatuM nathI. ulaTuM pitAnA zatru bananArane paNa te mitrabhAve dekhe che; ane tene vairanA badale upakAranA taLe dAbe che. parasparopagrahahatvane bhAvArtha nahi jANanArAo anya dezanI pratyarthe yuddha karIne lAkho manuSya vagerene saMhAra karI pitAnI jAtine pApI banAve che. gharevida sUtrane jANanArA viAvanA sakala manuSyA thAya te kasAIkhAnAM vagerenuM nAma paNa rahe nahi. paraspara upakAra karavA joIe ema jyAre paripUrNa samajavAmAM Ave che tyAre hiMsA, asatya staya vizvAsaghAta parigraha mamatva vagerenA tyAgamAM saheje pravRtti thAya che. vizvasaMrakSaka vyavasthAnA niyame je je racAyA, racAya che, ane bhaviSyamAM je je racAze teomAM vastutaH pUjAparva samAyeluM che ane gharagSAnA pAyA para sarva zreyaskara vizvajIvasaMrakSAne mahela caNAyela lAgaze. eka bIjAne sahAya karavI. eka bIjAnA bhalAmAM rAjI rahevuMItyAdinuM mULa zuMkhalAbaMdhana te gruggi che. paraspara pratyupakAra karavAne sAmAjika dharmomAM ApaNe keTalA AgaLa vadhyA chIe tene ekAMtamAM sthiracittathI vicAra karavAthI potAnI bhUla pitAne dekhAze. anya jIvone upagraha daI sukhI karavAnA pariNAmanA ullAsathI tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. "kavi zIva ja rAtanA' evI bhAvanAvaDe tIrthaMkaranAmakarma baMdhAya che, temAM upakArapariNati mukhyatAe kAraNa che. anya enuM zreyaH ciMtavIne teonA prati upagraha karavAnI pravRtti karavAthI anyanA karatAM potAne AtmA ucca thAya che. ahIM emAM pAropatradaurLatinI alakha lIlA pitAne mahimA vilasAvatI mAluma paDe che. je je kaMI jagamAM zikSaNIya che te parasparanA upakArArthe thAya che. vyAvahArika upakAravaDe je potAnA AtmAne zobhAvato nathI te naizcayika dharmamArgamAM pazcAtuM rahe che. je anyanA upara upakAra karatuM nathI tene uccakoTi para caDhAvavA anya mahAtmAo paNa upagraha detA nathI. je manuSyo saMyamamArgamAM vicare che teo jagane vAstavika sukhakAraka upakAra karavA samartha bane che. je upagrahathI AtmAnI paripUrNa zAnti pragaTe ane sarva prakAranI vAsanAonA nAzapUrvaka janma jarA ane maraNanA baMdhananI paraMparAothI AtmA chUTe tevA prakArane upakAra te kharekhara sarvottama vAstavika upakAra kathI zakAya ane evA prakAranA upagrahane karanArA tyAgI For Private And Personal Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 428 ) zrI kayAga graMthasavivecana. E munivare hAvAthI te jagane tArI zake che. je munivare jagatanI pAsethI alpa parApakAra grahaNa kare che ane tenA badalAmAM jagatane anaMtaguNu parApakAra kare che--evA munivareAnI alihArI che. munivaro karatAM sarva tIrthaMkarA anaMta guNa vizeSa upakAra karIne jagatnA nAyaka ane che. mahAtmAe jaganA upagrahonI ApalenA saMbaMdhamAMthI mukta thayA bAda zarIranA tyAga karIne akriya nirajana-siddha-buddha paramAtmArUpa thAya che. jaganA upakAronA badaleA vALavAnA heAya che tyAM sudhI mahAtmAene zarIra dhAraNa karavAne adhikAra che. pazcAt teo sAdi anantamA bhAge mukitapada pAme che. tItha "kara mahArAjAone teramA guNasthAnake jagat jIvAne dezanA deI tIrthaMkaranAmakarma bhogavavA pravRtta thaIne puNya karmanI nirjarA karavA mATe bhASAvAnAM pudgaleA kheravavAM paDe che e badhuM parasparApagrahatva samaMdha che. caturthaMguNasthAnakanI prAptimAM prathama mithyAtva guNasthAnaka upakArI che. tethI mithyAtvane paNa apekSAe uparanA guNasthAnakanI yogyatAnA guNA meLavavAnI bhUminI apekSAe guNasthAnaka kathyuM che. samyaktva prati mithyAtva upagrahIbhUta thAya che ane cAritra prati samyaktva upakArI thAya che. chaThThA guNusthAnaka prati poMcama guNusthAnaka upagrahakAraka che, ema uttarAttara guNasthAnake prati nIcenAM guNusthAnake upagrahakAraka thAya che. chaThThA guNusthAnakavI muniyAne apramatta munivareA upakAra kare che. ane pramattaguNasthAnakavI muniyA paMcamaguNusthAkavI zrAvako vagerene upakAra kare che, temaja zrAvake annAdivaDe muniyAne upagraha kare che. jIvAne paraspara paropakAra saMbaMdha che. jJAnIe ane ajJAnIe svasvabuddhayAnusAre parApakArapravRtti karyAM kare che. paramAtmabhakta munivare vizvamAMthI alpApagrahane grahe che ane anaMtaguNa upagrahane pAchA samape che. anyanA AtmabhAge teo je je upagrahAne grahe che temAM tenI nyAyaviziSTa ceAgyatA heAvAthI svahune siddha karanArA gaNAya che. mahAtmAe sarva vastunA tyAgI hovAthI tee mahAdAnI gaNAya che, ane teo upagraheAnI grahaNutAmAM vizeSa hakkavALA hovA chatAM vizvapara karuNA varSAvanArA teo niravadya paropakAranI ApalemAM mukhyatAe autsargikamA mAM pravRtta thaIne paudgalika vastuonA upagrahAtIta, upazama, kSayApazama ane kSAyikabhAvanA aupakArikabhAvanI ApalemAM pravRtta thaine laukika sukhAtIta leAkeAttarasukhavyApAramAM vizvamanuSyAne adhikArI karI vattvovazrvadUttvanA mukhya nAyaka banIne vizvanI sArvajanIna aupagrahikabhAvanAnA vartananA Adarza puruSa bane che--ema prekSaka mahAtmAo anubhavI zake che. upazama kSApazama kSAyikabhAva pariNata munivarAnA mAnasika vAcika ane kAyikAdi auyika pudgalaskAnA upagrahadAnathI jagat jIvAnI je je uccatA thAya che te avaNya-ataka che. tevA mahAtmAnA saMbaMdhavALA auyika pudgalaskadhAnA upagrahaNathI jagatraMjIvA upazama kSApazama ane kSAyikabhAva sammukha thaIne For Private And Personal Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - upagrahane aMge Atmaga paNa Ape. (429 ). tadrupatAne pAme che, te temanA upazamAdibhAvanA upagrahadAnanuM te kahevuM ja zuM? A jagamAM viveka daSTithI sarva paropakAronI tulanA karavAmAM Ave te sastamunivaro taraphathI thatA upagrahoja savepagrahomAM sarvatra sarvathA sArvajanIna zreSThatAne prApta karI zake che. aeva prabhunA pratinidhi tarIke santamunivarone avabodhavAmAM Ave che--te kharekhara vAstavika ja che. santajanonA upakArathI duniyAne uddhAra thAya che mATe te santomAM vizvajanane pUjyabhAva-vizvAsabhAva kudaratI rIte rahe che. je santamuniye vizvajanane sukhaprada pareSakArone devA mATe kalpavRkSa jevA che teo prati duniyAnI keTalIka vastuo ke je teonA jIvanAdiprati upagrahabhUta thAya che tevI upagrahabhUta vastuone teo grahe che ane tethI vizvane puNya thAya che ane teonA pApa nAza thAya che. atae santa sAdhuo je kaMI kare che te sarva upagraharUpa hovAthI teonA pratApe sUrya tape che caMdra zItalatA arpe che vAyu vAya che ane megha varSe che-ema zAstrone praghoSa agamya lIlAno khyAla Ape che. dharmacakanA pravartaka ane paramAtmAnA hRdaya5 santasAdhuo hAvAthI vizva pAsethI upagraha grahatAM teone doSa lAgato nathI. ane temaja teone upagraha devAthI jagajajIne anantaguNa lAbha thAya che ane tethI jagajo UMcA AvIne prabhune prApta karavAnA adhikArI bane che. jene paraspara upakAra hoya che ema a dhyAthI kaMjusapaNuM svArthatA vagere doSone nAza thAya che. ApaNuM jIvanamAM je je aNadhArI sahAya maLe che, tethI te sahAye karanArAnA AbhArI ApaNe hovAthI abhimAna-mahattA vagere karavAnI doSavRttithI dUra rahevA prayatna karI zakIe chIe. eka bIjAmAM DAghaNA avaguNa rahelA hoya che ane e avaguNono nAza karavAno sarvottama e upAya che ke-paraspara eka bIjAnI AtmAnI unnati karavAmAM anekadhA upagraho karavA tatpara thavuM. upagraha denAra ane upagraha lenAra jIvomAM deSa hoya che. ene je je aMze doSa kanyA hoya che tattadaMze guNe khIlyA hoya che ema avabodhAya che. upagraha karavAnI Avazyaka vRttithI je je guNe khIlyA hoya che te sthira thAya che ane teno nAza thato nathI. upagraha karanAra vaiyAvRtya guNavaMta arthAt sevAdharmaniSTha hevAthI te apratipAti guNane dhAraka bane che. anya chevone upagrahadAna devAthI teo duHkhakAraka durmati durAcArathI nivRtta thAya che, ane sukhasAdhanAmAM pravRtta thAya che. tataHpazcAt teo upakAra paraMparAnI vRddhi karanArA bane che. sarva prakAranA karmathI mukta banavuM evA vicArathI svAdhikAre upagraha karavAmAM je je Atmabhoga samarpa ghaTe te samarpa joIe. je je loko duniyAmAM sattAdhArI sukhI-dhanI-bhegI vidvAna dekhAya che te te lokee anya janonA pUrve aneka upagrahone grahyA che. tethI teo jyAM sudhI anyajIne For Private And Personal Use Only Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 430 ) zrI kama yAga graMthasavivecana. 5 upagraha daine potAnI pharaja pUrNa na kare tyAM sudhI teo sevAdharmanA devAdAra che. ata eva teoe anyajIvAne upagraha dIdhA vinA rahevuM na joie; kAraNa ke teo aneka chavAnA upakArataLe dabAyalA che; mATe tee abhimAnathI auddhatya svAcchandrAdi dhAraNa karIne potAnI jAtane na lajavavI joie. pazu pakSI vagere sarva prANIonA upagrahathI Azrita thaela manuSya jAta che mATe sarva janAe pazu pakSI vagere prANIonA saMrakSaNArthe upagraha karavA tatpara thavuM joIe. jee anyajIvAnA upagrahathI puSTa thaIne anyajavAnA nAzAthe svazaktiyAnA upayAga kare che, teonA evA apakRtyathI vizvamAM aneka maheAtpAtA thAya che--ema pApanI zusalIlAnuM mAhAtmya pradyASa karIne jaNAve che. anya jIvAnA upagrahAthI jIvanAra jIvAe huM ane mhApha' evuM mahunuM nATaka na karavuM joie. anyajIvAnA upagrahAne ana...tavAra bhUtakAlamAM grahaNa karyAM, vartamAnamAM aneka jIvAnA aneka upagraho grahaNa karAya che ane bhaviSyamAM aneka jIvAnA aneka upagrahathI yukta thavu paDaze. evI sarva jIvAnI sthiti hovAthI vAstavika paropakAraSTithI avaleAkatAM svAmibhAva kharekhara jagatmAM ghaTI zakatA nathI. duniyAmAM upagrahenAM leNAM deNAMnA vyavahAra sane sevavA paDe che; upagrahanuM deNu cUkavyA vinA chUTako thavAnA nathI. anyajIvA pAsethI upagrahA nahi levAnI icchA chatAM Avazyaka upayogI upagrahA svabhAve lIdhA vinA chUTakA thatA nathI; tathaiva upagrahAne dIdhA vinA paNa chUTakA thatA nathI. jyAM sudhI AtmAnI sAthe karma che tyAM sudhI upagrahAne leNadeNu sabaMdha vartyA kare che. ata eva daza dezate durlabha manuSyajanma pAmIne manuSyAe vivekadRSTithI sarva jIvAne je je upagrahA devA ghaTe tenuM satya nirIkSaNa karIne svAdhikAre svazaktipUrvaka upakAramAM pravRtta thavuM; sarva jIvAne parasparopagraha che. he manuSya ! hArI zakti pramANe jagatnI sevArthe pratyupakArArthe tu tArA prANI baMdhuone mana vANI ane kAyAdithI upagraha kara. vyavahAranayathI vivekadRSTie niravadya paropakAranI mukhyatAe bahu lAbha ane alpahAni vagereno vicAra karIne upagrahamAM karmAdhikAra pramANe pravRtta thA. jaganuM Anubhivaka sajIvana sUtra paraspara upakAra karavA te ja che. huM Atman ! tuM je karmakATI para hoya arthAt tuM je sthiti para rahI je pravRtti karatA hoya tenA adhikAra pramANe dravya kSetra kAla ane bhAvathI parane dravya ane bhAva parApakAra karavAmAM upadezAdi pravRttine seva !!! hArA zarIramAM je paramANuonA skaMdhA paraspara bhegA thayA che tenA vaDe svaparApagrahabhAvane sAdhI le ane duniyAne zAzvata sukhaprada paropakAra karavA mATe jAgrata kara. munine muninA adhikAra pramANe upagrahanA adhikAra che ane gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe upagraha arthAt parApakAra karavAne adhikAra che. naigamanaya saMgrahanaya vyavahAranaya RnusUtranaya zabdanaya samabhinaya ane eva bhUtanayathI upagrahanuM svarUpa avamedhavu joie, sAta nayAthI upa For Private And Personal Use Only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S nirvikalpa samAdhi ananta sukhadAyaka che. (431 ). grahane satya viveka pragaTa thAya che. cAra nikSepathI upagraha athata upakAranuM svarUpa ava- . bolavuM joIe. ApaNane anyo upakAra kare che tethI ApaNe manamAM jevI asara thAya che tevI ApaNe ajenA para upakAra karIe chIe tyAre anyane asara thAya che. ApaNuM sArI sthiti karavAne kaI ApaNane sAhAsya kare che to ApaNe tenA AbhAra taLe AvIe chIe tevI rIte ApaNe ajenA upara upakAra karIe chIe te anya jIvo paNa ApaNA upakAra taLe Ave che ane tethI teo temanI sthiti pramANe ApaNane AgaLa vadhavAmAM sAhAsya kare che; ajenA upara upakAra karato chate jo tuM bhaktimArga jJAnamArga saMyamamArgamAM AgaLa vadhIza te tethI tuM pAcho paDI zakIza nahi. ema he Atman ! hRdayamAM khAsa tuM dhAraje. vartamAnakAlamAM hane je je kaMI upakAra karavAno adhikAra pramANe maLyuM hoya tene vartamAnamAM upayoga kara; bhaviSyamAM vartamAnamAM maLelI zaktiyone upakArArthe vAparavAno vicAra na kara; kAraNa ke bhavidhyakAla e vartamAnamAM aprAptakAla che. prAptakAlano anAdara karIne aprAptakAlamAM upakAra karavAne vicAra karavAmAM ThagAIza pastAIza ane manuSyajanmanI saphalatAne sthAne nilatA avalekIza. anyacha para upakAra karavo e Amennati mArgamAM AgaLa vadhavAmAM anya jIvonI sAhAyarUpa leNuM che; anyajInI pAsethI kaI paNa pAchuM na levAnI niSkAmabuddhithI je je upagraha karavAmAM Ave che tethI svAmInI anaMta guNa uccatA khIle che ane sahajasamAdhimAM AgaLa vadhavAnuM thAya che; paropakAramAM prabhunI jhAMkhI jaNAya che. ane AtmA paramAtmArUpa bane che-ema upagrahadRSTie avabodhavuM. sahaja samAdhimAM sthiratA karavA mATe nirvikalpa sthitimAM rahevuM joIe. nirvikalpa sthitimAM rahenAra mahAtmA jagatupara atyaMta upakAra karI zake che. maunI nirvikalpa dazAmAM rahenAranA AtmabaLanI anya manuSya para asara thAya che. ata eva samAdhivaMta muniye monI chatAM ajenA para upagraha karI zake che. samAdhivaMta muni "kuratu mauna thAdacAtA: ziSNAtu chinnataMrAyA:" e kahevatane akSaraza: satya karI batAve che. AtmasamAdhimAM mahAtmAnA mana vANuM ane kAyAnA paramANuska paNa jANe guNavaDe rasAI gayA hoya evA thaI gayA hoya che, ane te chUTIne pAse AvanArAo upara paNa guNenI apUrva asara karavA zaktimAna thAya che. AvA nirvikalpa dazAmAM rahenArA muniye jagatumAMthI je AhArAdi grahaNa kare che tenA karatAM ananta guNa vizeSa lAbha ApavA teo jagatane samartha thAya che. pravRttimArgamAM pathikabhUta thaela karmagimahAtmAo je zAMtino lAbha A vizvane Ape che tenA karatAM nirvikalpaka samAdhimAM rahenArA mahAtmAo jagatane anantaguNa zAMtine lAbha ApavA samartha thAya che. nivikalpaka samAdhistha mahAtmAo For Private And Personal Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 432 ) zrI kumadegyeAga graMtha-vivecana. Pin taraphathI jagatane je apUrva zAntinA lAbha maLe che te sAmAnya manuSyAnI dRSTi mahArane viSaya hAvAthI jagat tene avaSeAdhI zakatuM nathI para Mtu nirvikalpaka samAdhimatAthI thanArA lAbha adRzyapaNe sadA jagane maLyA kare che. ata eva'poSavraDho jhIvAnAm e sUtranA bhAvane samAdhiniSTha munice samyag avadhe che ane jagatne tene lAbha saheje samarpe che. nirvikalpa zuddha samAdhimAM AtmA e paramAtmArUpa bhAse che. A vizvamAM prANavAyu vinA kSaNamAtra jIvI zakAtuM nathI. vizvanA sava jIvAne peASanAra prANavAyu che; tadnan samasta vizvane AtmabhAve jIvADanAra AtmajJAna che. akhila vizvadha matarUpa vRkSo je je aMze AtmajJAnarUpa jala ane abhedabhAvarUpa vAyunu grahaNa kare che te te aMze svasvavicArarUpa jaDane vRkSanA mULane puSTi maLe che; ane tethI te AcArarUpa DALAM pAMkhaDAM ane sthiratArUpa puSpadvArA AnandarUpa kaLAne pragaTAvI zake che. caitanyarUpa rasavaDe sarva jIvA jIvI zake che ane catanyarasa e sarva jIvAmAM Atapreta thaine rahyo che. e caitanyarasanA adhiSThAtA AtmA tene khudA brahmA-viSNu-mahezvarahari-hara-kRSNa-zaMkara-buddha-arihaMta-siddha-zakti ane brahma vagere aneka nAmAthI sAdhavAmAM Ave ane tene aneka AcArA ane vicArAthI para vA anacchinna mAnavAmAM Ave te paNa te jevA rUpe che tevA rUpe utpAda vyaya ane dhruvatAthI aneka ane ekarUpe rahevAnA. ApaNA samAM caitanyajyeAti vilasI rahI che. ApaNA samAM brahmatvarUpe aneka AtmAo paNa ekatvane pAmelA hoya evA anubhava Ave che ane e anubhava ghaMTAnAda vagADIne kathe che kesamAM eka sarakhA Atmadharma vyApI rahyo che tene anubhava kareA ane AtmAnuM bhAva-amRtapAnathI abhinava AtmajIvanavaDe jIvA nirvikalpa zuddha samAdhimAM AvuM AtmasvarUpa anubhavAze, ane evA AtmasvarUpAnubhava sUryanA udaya thatAM aneka vicAramatabhedarUpa grahatArAonA prakAza TaLaze; tathA samAM AtmatvanA anubhava thaze. sarva jIvAmAM AtmAnubhavavaDe abhedatAmAM sahajAnanda anubhavAze. vizvavaMdya mahAtmA ! juo, tame tamArA hRdayamAM eka vAra sarve vicArAne dUra karI zrIvIre kathelA AvA AtmadhyAnamAM sthira thAo; AtmA AvA vicArAmAM lIna thAya ema sthira thAo. eTale ' vothro jJIvAnAm ' e sUtrAnusAre evA mahAtmAe duniyAne keTalA badhA uttamottama upakAra kare che--tene khyAla Avaze. karmacAgI. jainaSTie dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya pudgalAstikAya jIvAstikAya ane kAla e SadravyathI banelI vizvazAlAmAM parasparopadmadro jhIyAnAm e sUtrane AgaLa karI anya jIvA sAthe upagrahanI ApalenI pravRtti sevI zake che ane tethI svAtmAnnati sAdhaka dazAmAM pragatimAna banI zake che. jIvAmAM paraspara upakAra saMkhadhane je avabAdhatA nathI te vizvazAlAnA jIveAnI sAthe aikaya ane upakAra saMbaMdhe vI For Private And Personal Use Only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kama yAgI kayAre banI zakAya ? ( 433 ) zakatA nathI. anya jIvApara upagraha karavA e svaka vyakama yAga che. evuM avabedhyA vinA te svArthI banIne ante kanya kaceAgadvArA svapragati karavA zaktimAna thate nathI, A vizvazAlAmAM sarva jIve paraspara ekabIjAnA upakArI ane mitrA che te uparyukta sUtrathI siddha thAya che. ataeva sarva jIvAnI sAthe maitrI pramAda mAdhyastha ane kAruNya e cAra bhAvanAnA vartanathI vartavuM joie ane Atmavat sarva jIvAne mAnI upagraha dRSTie sarvajIvAnI upayogitA avabedhI sarva jIvAnu saMrakSaNa karavuM joIe. tathA sarva jIve paraspara upagraha karI AtmAnnatimAM agragAmI ane evI cAgya kArya - pravRttine mana vacana ane kAyAthI sevI jaganA upagrahudAnaRNamAMthI upagraheA pAchA vALI mukta thavuM joIe eja vizvazAlAvarti cetananI unnatine vAstavika upagraha-kamAga che. atra upagrahanA saMbaMdhe jaNAvatAM prasaMgopAtta jaNAvAya che ke jIve paraspara eka bIjAne apakAra paNa karI zake che ane pudgala drazya paNa upakAranI peThe apakAra karI zake che. jainaSTie jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya e ATha karma pudgalarUpa che ane tethI AtmAnI jJAna, darzana, avyAbAdha, kSAyika cAritra, anaMtasthiti, arUpI, agurulaghu ane vIrya zaktiyAnu AcchAdana thAya che ane te aSTa karmaprakRtiyAnA nAzathI AtmAnA ATha guNA prakaTe che; tethI vyavahAradaSTie keTalAka pudgaleA AtmAne jJAnAvaraNIyAdi karma pudgalAnA nAza mATe upakArI thAya che ane jJAnAvaraNIyAdi pudgalA AtmAnA guNAne haNe che, mATe te apakArI thAya che; ataeva siddha thAya che ke jIvAne jIvA ane ajIva padArtho upakArIbhUta thAya che ane apakArIbhUta paNa thAya che. sarpAdinA viSapudgalAthI jIvAnA prANAnA nAza thAya che ane sarpAdi viSeAnAM pudgaleAkeAI davA vageremAM khapamAM AvavAthI kAi rAgIne upagrahabhUta paNa thAya che. sAmala vachanAga vagere viSeAnA mAtrA tarIke upayeAga karavAthI te amuka rogonA nAza paNa karI zake che. agninAM pudgalAthI tAvane nAza thAya che ane anna vagere pakAvavAnA khapamAM upagrahabhUta thAya che parantu agnimAM paDavAthI te prANAne nAza karI zake che. aplAyanAM arthAt jalanAM pudgale te jaganA jIvanabhUta che parantu nadI vageremAM paDavAthI prANene nAza paNu thAya che. jaDavastuo ane jIvA kaI dRSTie ane kayA dravya kSetra phALa bhAva pramANe jIvaprati upagrahIbhUta thAya che ane kaI dRSTie ane kayA draSa kSetra kALa bhAvathI jIvaprati apakArabhUta thAya che tenuM paripUrNajJAna jo A vizvazALAmAM Ave che te ja svAnnatisAdhaka kamacAgI banI zakAya che, anyathA svAnnatine badale svAvanatisAdhaka tarIke khanI zakAya che. ataeva vizvazAlAmAM vijJAnavidyA darzanavidyA adhyAtmavidyA Adi 55 For Private And Personal Use Only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (434). zrI karmayoga maMtha-savivecana. aneka vidyAone abhyAsa karI anubhava meLavI jaDapadArtho ane A saMbaMdhI upagraha ane apagrahano saMbaMdha kevI rIte hoya che te avadhIne upagrahadaSTie kamagI banavuM joIe ke jethI upagrahanA sthAne apagraha jevuM na bane ane anya jIvo prati apakAra karIne navIna pApa na bAMdhI zakAya. keTalAka gRhasthoe guru pAse jIvadayA pALavAnI pratijJA karI. eka divasa evo Avyo ke eka brAhmaNanA mukhamAM deDakI pesI gaI tethI pelA dayALa brAhmaNanuM peTa cIrIne deDakI kADhavAno prayatna karavA lAgyA. tevAmAM guru AvI pahoMcyA ane teNe julAba ApI zarIramAMthI apAna mArgethI deDakI bahAra kADhI ane brAhmaNane jIvADaze. gurue meTA jIvane mAravA ane nhAnA jIvane ugAravAmAM thatI bhUlane sudhAravA upadeza Apyo. eka brAhmaNIe jIvadayA karavA mATe eka tarasyA pADAne kuvAmAM pheMkI dIdhuM ane manamAM mAnavA lAgI ke bicArUM kuvAmAM pavuM paDyuM pANuM pIdhA karaze. anya lokonA jANavAmAM te vAta AvI ane upagrahane sthAne apagraha-apakAra thatuM aTakAvyuM. A uparathI avadhavAnuM ke paraspara upagraha ane paraspara chavomAM thatA apakAranuM cAre bAjuethI paripUrNa jJAna meLavavuM joIe ke jethI A vizvazAlAmAM upagraDane sthAne apakAra na karI zakAya ane svAnnati sAdhaka karmavegI banavAmAM vicAro ane pravRttimAM bhUla na thAya evuM lakSyamAM rAkhIne parasparopagraha dRSTie A vizvazAlAmAM karmayegI banI Atmonnati ane vinati karavI joIe. vidhazALAmAM aneka dharma-paLe che te sarva dharmone uddeza vastutaH paraspara eka bIjAnuM zreya karavA upakArasUtrathI saMbaMdhita thavuM ema taratamayege avabodhAya che. A vizvamAM sarva jI sukhane Icche che, paraspara upakAra karavAthI jIvone sukhanA mArgamAM ArahI zakAya che ane duHkhanA mArgothI nivRtta karI zakAya che. jJAtinuM baMdhAraNa ane rAjayanuM baMdhAraNa paraspara upagraha karmanA Udezapara racAyeluM che. brAhmaNa-kSatriyavo ane zadranA guNakarmonuM baMdhAraNa kharekhara gencgra vIvAnAm e sUtranA bhAvArthanA sAdhyabindune lakSI racAyeluM che. vizvamAM manuSyone jIvavA mATe ananI jarUra che, anna mATe bIjanI jarUra che. bIjAnuM rakSaNa karI bI vAvavA mATe kRSivalenI jarUra che. kRSIvalane brAhmaNanI vidyA mATe jarUra che ane rakSA mATe kSatriyanI tathA sevA mATe zudranI jarUra che. cAra varNone paraspara upagraha mATe ekabIjAthI zarIranAM aMgo ane upagenI peThe jarUra che. annanI utpatti mATe kRSiIvanI peThe meghanA upagrahanI jarUra che. meghanI utpatti mATe sUrya ane jalanI jarUra che. jalane annanI jarUra che. annanI utpatti mATe pRthvInI jarUra che ane prakAzanI jarUra che. ema ekeka jIvane pagI vastu mATe aneka vastuonA upagrahanI jarUra paDe che. viSTA vagere padArthonI khetI mATe jarUra paDe te anya vastuonA upagrahanI vizvamAM jarUra paDe emAM kaI jAtanuM Azcarya For Private And Personal Use Only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraspara upagraha kevI rIte hoya? ( 43ya ) nathI. sAyansa vidyAnI khIlavaNI mATe akhila vizvanA UpakAranI apekSA rahe che. sAmAnya sarva vidyAonI khIlavaNI mATe akhila vizvanI vastuonA upakAranI AvazyakatA rahe che. kSatriyakarmanI khIlavaNI mATe vizvavarti sarva jIvonA ane ajIvonA upagrahanI AvazyaktA rahe che. vaizyakarmanI pragati mATe saMpUrNa vizvanA UpagrahanI apekSA rahe che. zudrakanI pragati mATe akhilavizvanA upagrahanI upayogitA siddha thAya che. kevalajJAnanA upagArthe ananta vizvavarti ya padArthonI apekSA rahe che. jeTalA ya padArtho teTaluM jJAna kahevAya che. reya padArtho ananta che mATe jJAna paNa ananta kahevAya che. jJAna-darzana ane cAritrane tenA tatadna viSayanA upagrahanI apekSA rahe che te anya bAbato mATe upagrahanI AvazyakatA rahe emAM kaI jAtanuM Azcarya nathI. je yogIo tyAgIo vairAgIo phakIre A saMsArane asAra kahe che te paNa apekSAe samajavAnI jarUra che; anyathA teone sAMsArika padArthonA upakAranI apekSA rahe che. yogIo tyAgIo ane sAdhuone anna-jala-vAyu-agni-manu vagerene upagraha avazya siddha thAya che. anna jala vAyu vinA koIpaNa tyAgIne cAlI zake tema nathI. anna jala vAyu sthAna vastra pAtra pustaka vagere vastuone anya vastuonA aneka upakAranI jarUra rahe che tethI anna jala vAyu vastra pAtra sthAna vagerene grahaNa karatAM tenA upara upakAra karanAra aneka vastuonA upagrahane saheje grahI zakAya che chatAM mAre keInI jarUra nathI, koInI paravA nathI evuM vadavuM te te eka jAtanI upekSA ja avadhavI. vastutaH upagrahadRSTinI apekSAe A saMsAramAM sarvone paraspara upakArane saMbaMdha che ane tethI teo AtmatkAntinI zreNinA pagathIyAo para anukrame ArohI zake che. A vizvamAM sarva jIve ane sarva ajInA upagrahane adyaparyanta lIdhA che ane bhaviSyamAM levAze evuM anubhavIne manuSyae dararoja jIna ane ajIvone upakAra mAnavo joIe ane SaDadravyo ane navatabhUta vizvanI upayogitA ane sArabhUtatAne anubhavI zAzvata sukha prApta karavuM joIe ke jethI janma jarA ane maraNanAM baMdhanethI vimukta thaI zakAya; upagraha dRSTie khAmemi sadhajIve, sabve jIvA khamaMtu me| mittI me savvabhUpasu, veraM majjhaM na keNai // me gAthAne arthe anubhavIne kSamAvyA bAdaja vizvakuTuMba daSTie ane pazcAt AtmadaSTie kSamApanA karavAmAM Ave che te upagraha dRSTinI prathama keTalI badhI AvazyakatA che tenuM vAstavika mahatva avabaMdhAya che ane pazcAt hRdayegArapUrvaka vimatu sarvata, pataratA matu mUtaore ropA thAtu nAza, sarvatra guNImAnuM DhA: In ItyAdinuM saheje gAna karI zakAya che. paraspara upagrahanI mahattA darzAvIne vizvamanuSyane sukhane mArga darzAvanAra paMcazatagrantha racayitA zrImad umAsvAti vAcake paropako jIvAnAm e sUtra racIne jIvone prathama kata upakArakarmane mArga prabodhAvIne vizvazAlAmAM teonA AtmAnI For Private And Personal Use Only Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 436 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. paramAtmatA pragaTAvavA mATe ane pUrNa sukha prApta karavA mATe prathama Avazyaka karmaveganuM zikSaNa ApIne vizva para mahAna upakAra karyo che tethI teonuM akhila vizva AbhArI che. paraspara ja eka bIjAne anAdikAlathI upakAra kare che tevo vizvazAlAne acala kudaratI kAyado che tene aMgIkAra karIne manuSyae karmacagI banavuM joIe. A vizvazALAmAM cetanajIe jane parasparathI upagraha che evuM anubhavIne upagrahAdi kartavya karmomAM pravRta thaIne pUrNa sukhamaya evI Atmonnati karavI e ja zlokane sAra bhAvArtha che. parasparopagreDa daSTie A vizvazAlAmAM je pravarte che te kartavyakarmavegane adhikArI thAya che tethI pratyeka manuSya upagraha pravRttine mAna ApI AtmonnatikarmasAdhaka banavuM joIe. vizvazAlAmAM sarva dharmamatapamAM pApagraho vAnAm e sUtra vicArathI ane AcArathI vyApaka banIne sarva dharmone sajIvana rAkhI zake che. uparopagraho karavAnAm e sUtranI jIvanta pravRtti je dharmamAM rahetI nathI te dharma kharekhara A vizvamAM sajIvana rahI zakato nathI. paraspara upakAra karavAnA bhAvane AcAramAM mUkIne buddhadeve bIddhadharmane sajIvana karyo hato ane te eka vakhata hindusthAnamAM sarvatra vyApaka banyuM hatuM. janadharma e sUtranA bhAvane AcAramAM mUkanArA jeneviDe sarvatra hindusthAnamAM phelAyela hato ane jyAre udAraSTithI e sUtra pramANe paraspara upakAra karavAmAM jenoe mandatA sevI ane saMkucita dRSTi ajJatA ane pramAdathI sarva vizvasamAjanI sevAnA kartavya karmavegathI cuta thayA tyAre teonI saMkhyAmAM hAni thaI. uparyukta sUtrathI upakAra karavAnI mati jAgratuM thAya che, tethI vizvasamAjanI sevAmAM Atmabhega ApI zakAya che, sevAdharma vaDe upakRta thaela ane pragatiyukta thaela manuSyo para svadharmanI chAyA paDe che ane tethI upakRta thayela che svayadharmane anusare che evuM vizvamAM prAyaH sarvatra avalokAya che. uttarotra jIvAnAm e sUtrapara vizeSa vivecana karavAmAM Ave to eka mahAna grantha banI jAya parantu tenI dizA darzAvavAthI vizeSa bhAva svayameva saru pAsethI avabodha. uparyukta sUtrabhAvArthanuM vizvazAlAvarti sarva manuSyoe AcaraNa karavuM joIe ke jethI svapharajane adA karI zakAya. AtmajJAniya uparyukta sUtrabhAva pramANe niSkAmabuddhithI svAdhikAre svapharajane AgaLa karI pravRtti kare che paraMtu teo kartavyopagrahakarmamAM sakAmabhAvanA pravRtti karI sAmAnya phaLamAM baMdhAtA nathI tethI teonA AtmAo udAra vyApaka zuddha ane ucca banI jJAnAvaraNIyAdika karmanA nAza saMmukha thaI pUrNa sukhane prApta kare che. AtmAnuM pUrNa sukha prApta karavAne karmacagavaDe upagraha pravRttine AdaravI joIe ke jethI vizvavazAlAmAM AtmAnI pUrNa unnati karavAmAM naisargika rItyA anya paropakArI devI mahAtmAonA upagrahanI pitAne sahAya maLI zake ane tethI AtmAnI jJAnAdika guNavaDe paripUrNa pragati karI zakAya. uparokSadraSTi ane tevI pravRtti vinA khAsa yAda For Private And Personal Use Only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 paropakAra sabaMdhI vizeSa vaktavya. ( 437 ) zakhavu` ke anya mahAtmAonI peAtAne sahAya maLavAnI nathI ane teonA upagraha vinA ucca pada maLI zakavAnuM nathI; mATe kaceAganA saMbaMdhe uparyukta parasparopagrahanA naisargika bhAva je darzAvye che te samyaga avakhAdhIne vizvazAlAmAM AtmAnI pragati karavA pratyeka manuSya prayatna karavA joie. avataraNa.--kata vyakarma pApakAra saMbaMdhI vizeSataH vivecana karavavAmAM Ave che. joza parasparopakAreNa, jIvA jIvanti bhUtale / ataH paropArevu, patitanya svarahitaH // 66 // paropakAra karmANi kartavyAni svayogataH / niSkAmavRttito nityaM, lokairdharmArthakAGkSibhiH // 70 // jagajjIvopakArAya, bhAvanA yasya vartate / paropakAriNA tena sadA sevya upagrahaH // 71 // " vivecanaH--parasparopakAravaDe jIvA bhUtalamAM jIve che ataeva paropakArAmAM svazaktithI prayatna karavA joie. dharmArtha kAMkSi leAkeAe niSkAmavRttithI parIpakAra kAryAM svayeAgathI karavAM joIe. jenI hRdayabhAvanA jagajIvApakAra mATe varte che tevA pApakArIvaDe sA upagraha sevavA cegya aDasaThamA zrlAkamAM parapotraDhonIvAnAm e sUtra bhAvadrArA jIvAne paraspara upakAra hoya che ema nivedyA pazcAt parepakAra karavA joie ema kavyakamanuM uddezapUrvaka vidhAna karavAmAM Ave che. parasparApakAravaDe vizvamAM jIve jIvI zake che. ata eva svazaktithI paropakArAmAM pravRtti karavI joIe. parasparAkAra e svaparanu dravya ane bhAvathI vyavahAra ane nizcayataH jIvanasUtra che. e sUtra pramANe vartavAmAM jeTalA pramAda teTalI AtmahAni avakhAdhavI. paraspara jIvAne upagraha che eTaluM teA nahi parantu parasparApakAravaDeja jIve vizvamAM jIvI zake che te vinA koieka zvAsocchvAsa levAne zaktimAn nathI. zvAseAphsadvArA vAyunuM grahaNa karIne zvAseAAsa laI jIvAya che. temAM ti vAyunuM gaNu na karavAmAM Ave te jIvI zakAya nahi. vAyunA jIvAnA AtmabhAga grahaNu pharI anya jIvA jIvI zake che temAM vAyunA upakAra che. vAyunA jIvA samajI na zakatA For Private And Personal Use Only Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 438 ). zrI kamaga graMtha-savivecana. BE hoya tathApi paropakAra te kare che ema manuSyo te avadhI zake che. parasparopakAranA jJAnavinA pRthvIkAya-akAya-tejaskAya-vAyukAya-vanaspatikAya ane trasakAya e cha prakAranA jIvone parasparopakAranI Apale thayA kare che. aeva paropakAromAM yathAzakatyA prayatna karavo joIe. nadI-vRkSa-santa vagere paropakArane mATe vizvamAM vakhaNAya che. parepakAra karyo kadApi niSphala jato nathI. anyanA paropakAra grahaNa karI sAmA paropakAro na karavA-e mUDha kaMjusa rAkSasa lokenuM lakSaNa che. potAnI pAse je kaMI che te anya pAsethI meLavyuM che. temAM anyonA upakAroja kAraNabhUta che. A saMbaMdhI kaI ema kahe ke dhana ane sattAvaDe je kaMI maLyuM che te puNya ane udyamathI maLyuM che, temAM anyanA upakAra kevI rIte ghaTI zake ? tenA pratyuttaramAM kahevAnuM ke sattA dhana vagerenI prAptimAM anya jIvonI je sahAya maLI che te paropakAra ja che. temaja pUrvabhavamAM je puNya karavAmAM AvyuM temAM paNu guru, manuSya vagerenA paropakAre thaelA che; tethI vizvavartijIvonA paropakAra grahane lakSmI ane sattAdhAraka thavAyuM che mATe upakAro pAchA vALavAne pakArika kAryo karavAM ja joIe. e kaMI pitAnI pharaja karatAM vizeSa karAtuM nathI ke jethI ahemamatva vRttine sevavAnI jarUra paDe, zrI tIrthakara samAna A vizvamAM anya kaI tIrthaMkaranAmakarma35 puNyadalikane grahaNa karanAra nathI. tIrthaMkaranAmakarma grahaNa karyA pazcAt jyAre teo tIrthakara thAya che tyAre teo samavasaraNamAM besIne tIrthaMkara nAmakarmanuM devuM jagatane ApavA mATe vastutaH tIrthaMkaranAmakarma taddadvArA nirjarAvavA mATe pAMtrIza guNayukta dezanA de che ane tIrthaMkaranAmakarmanI pharaja adA karIne vizvopakAra karI vizvamAMthI mukta thAya che. teo paNa tIrthaMkaranAmakarmanI pharaja bajAve che te anya manuSya jagatanA upakAra grahaNa karIne moTA banelA hoya teo paNa svapharaja bajAve tyAre jagatanA upakAramAMthI mukta thAya emAM kaMI kahevAnuM rahetuM nathI. je je puNyakarmo karyA hoya che temAM ajenI sahAyanI jarUra rahe che ane anyanI sahAya teja upagraha avadhe. A pramANe upagrahanI vizvamAM vyavasthA hovAthI upagraha karavAnI pharaja dRSTie AvazyakatA avAdhAya che. ghoghavAtA hatAM vitA: satyarUSonI vibhUti kharekhara popakArane mATe hoya che. akhArApurAdana thAtatha vacanArtha, puSaM vAra khAjA vIkaram II aneka Agama zAstro paropakAra karavAne mATe upadeza kare che. paropakArathI puNya thAya che ane adhikAra pramANe popakArakarma karIne svapharaja adA karavAthI AtmAnI zuddhatA tathA uccatA thAya che; aeva pratyeka manuSya yathAzakti paropakAranAM kRtyo karavA joIe. pare pakAranuM jIvana teja kharuM jIvana che. popakArane mATe pUrvamuniyee-traSie AtmArpaNa karavAmAM kaI jAtanI bAkI rAkhI nahotI. he manuSya ! je he manuSyabhava pAmIne paropakAranAM kRtyamAM lakSa na dIdhuM te tuM samyakatva jJAnacAritrAdi guNa prApta karI zakavAne nathI. For Private And Personal Use Only Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir tIrthaMkara paramAtmAne apratima upakAra. ( 438 ) paropakAranA je je vicAro ane je je AcAra AcaravAnA hoya temAM svAdhikAre pravRtta thavAthI A vizvazAlAmAM Atmonnati sAdhaka mahApurUSa banI zakAya che. A vizvamAM manavacana-kAyAvaDe paropakAranAM kRtya karI zakAya che. lakSamI anna vastra pAtra jala auSadhAdivaDe paropakAranAM kAryo karI zakAya che. vidyApAThanAdivaDe paropakAranAM kAryo yathAzakita karI zakAya che. dayAdAnavaDe popakAranAM kAryo karI zakAya che. svAdhikAre potAnI pAse je je zakti hoya teone anya jIvonA kalyANArthe vAparI popakAra karI zakAya che. A vizvamAM jeTalA je kharekhara arihaMta siddha AcArya upAdhyAya ane sAdhu thaelA che tenuM mULa kAraNa popakAra avabedhAya che. paraMpakAraguNa vinA samyakavAdi mahAguNanI prApti thaI zakatI nathI. paropakArathI AtmAnI pragatinA mArge turata pravRtti thaI zake che ane tethI sadguru-devanI prAptino mArga khule thAya che. je manuSyo prabhunI prApti mATe prayatna kare che te manuSyo prathama paropakArakAnI pravRtti kare che tethI temano AtmA kharekhara sapurUSanA dharmadhamATe pUrNa yugya thAya che ane pazciAt dharmabodhanI prApti thatAM vidyutavege Atmonnati thAya che. pitAnI pAse karaDe lAkho rUpaiyA bhegA karelA hoya che ane jeo paropakAranA kAryomAM lakSmI vAparavAne AMcake khAya che, teonI pAsethI kudarata parabhavamAM lakSamI paDAvI le che ane teonI anyabhavamAM apakrAnti thAya che. ataeva upakArAdikame karavAmAM manuSya A bhavamAM kadApi parAmukha na thavuM joIe. A vizvamAM koIne mahAna gaNavAmAM Ave te prathama paropakArIne mahAna gaNavAmAM AvI zake che. zrI tIrthakara mahArAjAe samavasaraNamAM besI dezanA dIdhI tethI teone namo arihaMtA e padadvArA prathama namaskAra karavAmAM Ave che ane pazcAt namo siddhA e padadvArA siddhone namaskAra karavAmAM Ave che. AcArya, upAdhyAya, sAdhuo ane dharmaguruone paropakArathI namaskAra karavAmAM Ave che. tIrthakara mahArAjAe samavasaraNumAM bese che tyAre namo titha4 thI zrutajJAna prathama gaNadhara ane saMghane namaskAra kare che. tenuM mukhya kAraNa e che ke zrutajJA-prathama jaLadhara ane caturvidha saMghathI popakAranAM kAryo thAya che. paropakAra e vyAvahArika mahAna dharma che. gautamabuddha popakArane mahAna guNa kahI kathe che ke jyAM sudhI vizvamAM eka paNa prANI duHkhI haze tyAM sudhI mArA AtmAne cena paDaze nahi. zrI mahAvIra prabhue chadmasthAvasthAmAM paNa caMDakauzika sarpane pratibodha Apyo hato te paropakAranI bhAvanAne laI avabodhavuM. jyAre tApase gozAla upara tejalezyA mUkI tyAre zrI vIraprabhue paropakAranI prabala zuddhabhAvanAvaDe zItalezyA mUkI gozAlAne marate bacA zrI mahAvIra prabhue trIza varSa paryanta kevalajJAna pAmIne AryAvartamAM sarvatra upadeza daI kareDe manuSyone uddhAra karyo te moTAmAM meTo paropakAra avadho . zrI pArzvanAtha kamaTha yogI tapa karato hato tenI tApaNumAM baLatA kANamAMthI paropakAravaDe sarpane baLate For Private And Personal Use Only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (440 ). zrI karmacoga graMtha-savivecana. bacAvyuM. temaNe aneka varSaparyanta jagatpara upadezavaDe upakAra karyo. evIza tIrtha karee A vizvamAM kevalajJAna pAmI sarvatra vicarI bhavya manuSyane uddhAra karI anantaguNa upakAra karyo che. potAnI pAse je kaMI sAruM hoya ane tethI vizvanuM zreyaH thatuM hoya te vizvane samarpavA tatpara thavAthI AtmAnI jJAnAdika zakitanI nyUnatA thatI nathI paraMtu teonI vRddhi thayA kare che. pitAnI zakita vaDe ane upakAra karI zakAya che teja paropakAranA nimitte vAstavika tyAgaguNanI prApti thavAthI sarvasaMnyAsanI prApti thatAM AtmA kharekhara malinabhAvathI mukta thaI zake che. AtmAnI upAdAna zakita ane naimittika zakti vaDe anya para upakAra karavAthI pragatikrama mArgamAM vidyuvege gamana karI zakAya che, ane AtmAnI sarvazaktione khIlavI zakAya che. zrI mahAvIra prabhue dehotsarga karatAM pUrve paDazapraharaparyanta bhavya jIvone upadeza Apyo ane duHkhasukhanA mArgo darzAvyA e kaMI A vizva para sAmAnya upakAra gaNAya nahi. pratyeka manuSya potAnI cAre tarapha upakAranAM vicAravAtAvaraNane pracAravuM joie ane cAre bAjue upakAranI kRtinI vyavasthA karavI joIe ke jethI game tevI pramAdadazAmAM paNa upakAra karI zakAya ane potAnI patita dazA na thatAM cAre bAjuethI pitAnA AtmAne ugna karavAne anya manuSyo taiyAra rahe. AvI sthitinA rahasyane saMlakSI jJAnIo vizva jIvone jaNAve che ke paropakAranAM kAryo karavAM joIe. jevI anya manuSyo vagere dvArA pitAne vipatti vagere prasaMge sAhAsya maLe che ane te prasaMga pitAnA AtmAne jeTale harSa-prabheda thAya che tevI rIte anya jIvo para upakArathI anya jIvone pitAnA mATe ghaNuM mAna ane zreyavRtti upaje che. prathamAbhyAsIe parepakAra kRtya karavAmAM rAgadveSanI vRttisaha pravRtti kare che, upakAranuM pratyupakArarUpa phala irache che ane teo paramArthane paropakArane paNa svArtha mATe seve che. madhyamAbhyAsI paropakArane kare che paraMtu teo pratyupakAranI IcchA rAkhe che; parantu paropakAra jenA upara karavAmAM Ave che te manuSya para viparIta saMgamAM apakAra karI zakatA nathI. uttama jJAnI manuSya rAgadveSa rahita paNe svArtha ane paropakAranI maryAdAnI pelI pAra gamana karI nirlepadaSTimAna banI paropakAranAM kRtya kare che tethI te zabhAzubha pariNAma vinA paropakArAdi karmayogathI karmabaMdhana prApta karI zakyA vinA svapharajane bajAvI zake che. AtmajJAnI mahApurUSe AvI dazAe nibaMdha daSTithI paropakArAdi kAryo karIne vizvamAM mahAna karmayogI bane che. paropakAranA pariNAmathI ane paropakAramAM pravRttithI puNyabaMdha thavAnI sAthe je je dazAo dvArA AtmA ucca thAya te te dazAone AtmA prApta karI zake che. paropakArI manuSya azubha pravRttine zubha pravRttimAM pheravI zake che tathA pragatimAnusAre te zuddha dazAmAM AvIne paramAtmapadane prApta karI zake che. A vizvamAM sAmAnyataH paropakAra te vyApaka dharma For Private And Personal Use Only Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir UF tyAgIono vizva upara anaMta upakAra. (441 ) che. A vizvamAM eka divasamAM je je vastuo grahaNa karavAmAM Ave che temAM anyanA paropakAre kharekhara sUkSama daSTithI avadhAtAM avadhAze. popakAra karIne kadApi teno pratyupakAra grahavAnI bhAvanA na rAkhavI joIe ane temaja sAme koI pApakAra na kare te pazcAttApa paNa na karavo joIe. anya manuSya potAnA prati sAme pratyupakAra kare vA na kare tenI aMza mAtra cintA rAkhyA vinA paropakAra kAryo e saphara karo ke jethI AtmaguNone tvarita vikAsa karI zakAya. anya manuSyone svArpaNa karavAnI pravRttio svAdhikAre paropakAra che. anya jIvo taraphathI anatagaNe svAtmAthe lAbha meLavavAmAM Ave, dazagu sAme badalo vALavAmAM Ave e paropakAra karma gaNI zakAya nahi-e te eka svArtha daSTie anya pratAraNA karma avabodhavuM. paropakArI kAryomAM kadApi svArtha daSTine agra karI pravRttizIla thavuM nahi. paropakAra karmamAM cetanajIne pravarta. vAnI pharaja che paNa tenuM zuM pariNAma-phala Avaze te tene vicAravAno adhikAra nathI. he Atmana ! tyAre paropakAra kAryamAM pravRtta thavuM joIe. paropakAra karmamAM udvega-cintA pazcAttApa--dveSa vagere de na sevavA joIe. paropakAra karIne je manuSya udvega kare che te paropakAra dvArA thatI pragatine rodha karI zake che ane mammaNa zeThanI peThe dAnapravRttiphalamAM kaMjusAI Adi durguNone prApta karI adhogati prApta karI zake che. mammaNa zeThanI peThe dAnapravRtti-phalamAM kaMjusAI Adi durguNene prApta karI narI adhogati prApta karI zake che. mammaNa zeThe munine modaka vaharAvyA pazcAt pazcAttApa karyo hato tethI te AtmAnI vAstavika pragati karI zakyA nahotA. popakAra kAryomAM yAcaka pravRtti vA vRttine kadApi na sevavI joIe. jagatane je kaMI svakIya zakti hoya teonuM arpaNa karavuM joIe; paNa jagata pAsethI tene pratibadale na yAco joIe. AvI dazA prApta karIne paropakAra kartA vyaparAyaNatA sevavAmAM Ave che te pramAdayogo vaDe bhraSTa thavAtuM nathI ane AtmAnI uccatA ane zuddhatAnI tvarita prApti karI zakAya che. je je pudgalasko ke je vastutaH pudgala dravya che tene potAnA mAnI laI tene dhana saMpatti vagere nAmathI saMbodhavAmAM AvatA hoya teonI mamatA-ahaMtA dUra thavAnI sAthe paropakAramAM teno tyAga thAya che ane tenI sAthe pitAnA AtmAne lAgelAM pApa pudgalane saMbaMdha chUTe che tethI AtmA nirmala karmabaMdhanarahita thaI mukta paramAtmA bane che. gRhasthAzrama ane tyAgAzramane paraspara upakArane saMbaMdha che. gRhasthAzramIo para kharekhara tyAgIe anantaguNa upakAra karavAne zaktimAna thAya che. A jagat tyAgIonA anantaguNa upakArathI sadA dabAyeluM rahe che. zrI vIraprabhue, sudharmAsvAmIe, gautamabuddha, Izue, zaMkarAcAryo, haribhadrasUrie, hemacaMdrAcArye, umAsvAti vAcake, samatabhadra, hIravijayasUrie, yazovijaya upAdhyAye, For Private And Personal use only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 442 ) zrI karmayoga maMca-savivecana. Anandaghane A vizva para upadeza daI jJAnanAM pustaka lakhI anantaguNe upakAra karela che. hinduomAM svAmI dayAnanda vivekAnanda ane svAmI rAmatIrthe upadeza grantha lakhI upakAra karyA che. sarva vastuo jagatane arpaNa karI tyAgI banI jIvatAM sudhI jJAnavaDe upadeza de sArAM kRtya karavA ane sadA vizvamAM sarva loko sukhI rahe evA vizvane saddavicAre ane AcAre jaNAvavA te vizvanA upara mahAna upakAra jANu. jagane uddhAra tyAgIovaDe thAya che tethI tyAgIonA samAna kharekhara vidhApara gRhasthAzramIothI upakAra thaI zakyuM nathI. tyAgIo ha pAsethI apa upagraha grahI zake che jene badale bhaviSyamAM anantakAlaparyakta koTI upAyothI karoDo upakAro karyA chatAM paNa pAcho na vALI zakAya evA ananta guNa upakArane tyAgIo karI viddhAra kare che; tethI tyAgIonA upakAra taLe A vizva traNa kALamAM dabAyeluM rahe che. aeva tyAgIonI sevA mATe sadA gRhasthAzramIo ughukta rahe te paNa tyAgIenA upakArane badale vALI zake nahi. gRhasthAzramIonI Avazyaka kartavya karmaganI pharaja che ke teoe tyAgIonI sevA bhaktimAM sarva svArpaNa karavuM. bhakta-tyAgI mahAtmAonA hRdayamAM satya ane prabhune vAsa che. A vizvamAM sarvatra dravya ane bhAvathI zAMti prasarAvanAra tyAgI mahAtmAo che. teone je pratipakSI bane che te prabhune zatru bane che. bhUtakAlamAM tyAgIonA hRdayamAMthI satya prakaTayuM hatuM, vartamAnamAM tyAgIonA hRdayamAMthI satya pragaTe che ane bhaviSyamAM tyAgI mahAtmAonA hRdayamAMthI satya dharmane prakAza thaze tenI vAstavika satyatAne khyAla kharekhara tIrthakare gRhAvAsano tyAga karI, tyAgI banI, tIrthanI sthApanA karI vizvane jaNAve che tethI tenA karatAM vizeSa purAvAnI have jarUra rahetI nathI. jyAre tyAgIomAM pramAdane praveza thAya che tyAre ke mahAtmA jagamAM prakaTI nIkaLe che ane te pramAdane parihAra kare che tathA vizvamAM tyAgIo dvArA upakAranAM kRtya karAvavA samartha bane che. satya dharmane, tyAgI tIrthakaro dvArA uddhAra thAya che. A vizvamAM tyAgIovaDe dharmane prakAza thAya che tethI tyAgIonI bhakti mATe vizve sadA tatpara rahevuM joIe. gRhasthAzramIe A vizva para aneka upakAro karavAne zaktimAna thAya che. jagatamAM mahAna upakAranAM kAryo karatAM alpada thaI zake che. upakAra vRtti ane pravRtti sevatAM hiMsAdiSathI sarvathA mukta thaI zakAtuM nathI. vizvane mahAna lAbha thAyasvapane mahAna lAbha thAya ane anya jIvone sAmAnya hAni thAya evAM paropakAra kAryone rApekSa dRSTie sevavAM joIe. sarvathA niravaghadazAe paropakAra kAryo karavAM e saMyamIvaDe sApekSadaSTie sAdhya thaI zake che. alpadoSa ane mahAlAbha dRSTie vizvamAM paropakArI kAryo karavA joIe. zubhAzubha pariNAmathI jeo mukta che evA AtmajJAnIo vivekadaSTipuraspara paropakArika kAryo kare che, ane puNya pApathI nirbandha rahI For Private And Personal Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manuSya jIvananI mahattA. (443 ) paramAtmapada prApta karI zake che. zuddha pariNAmane dhAraNa karI paropakAranAM kRtya karavAnI jenA AtmAnI dazA thaI hoya tevA AtmajJAnIoe zuddha pariNAma dhAraNa karIne nirmoha daSTie paropakAranAM kRtya karavAM joIe. zuddha pariNAmI AtmajJAnIonA hRdayamAM deSapariNati na hovAthI doSanA hetuo paNa nirviSa sarpanI peThe, dezanI vRddhi mATe, popakArAdi kAryo karatAM thatA nathI tethI tevA AtmajJAnI manuSya paropakArAdi sakala kAryo karavAne adhikArI bane che. jemAM zuddha pariNAmanA adhikArI thayA nathI ane zubha pariNAme jagatamAM paropakArAdi kAryo karavAne adhikArI che teoe zuddha pariNAma prAptiprati sAthebindu lakSIne zubha pariNAmathI paropakArAdikAryo karavA joIe. zubha pariNAma paNa paropakAra karatAM sadA na rahetA hoya ane azubha pariNAma sevAtA hoya te paNa zubha pariNAma prApta karavAnI tIvra vRttisahita paropakAranAM kAryo karavAM joIe. zubhAzubha pariNAmathI mukta evI dazAmAM AvIne AtmajJAnI mahAkarmayogIo mana vacana ane kAyAthI parepakAranAM kAryo karI zake che tevI dazAmAM je mahAkarmacogIo vicare che teone jagatane zubhAzubha vyavahAra naDatA nathI. teo zubhAzubha vyavahArathI nimukta thaI jema temane cogya lAge evA mAge apramattagIo thaIne vicAre che ane vizva para pare5kArarUpa meghanI vRSTi karI jagatane Anandamaya karI de che. jeo zubhAzubha pariNAmathI mukta nathI thayA teo zubhAzubha vyavahArane anusarI zubhamAM pravRtti kare che ane azubhathI nivRtti thaI paropakAra kRtyane kare che e temane adhikAra hovAthI teoe te pramANe pravartavuM joIe. rAjA, dharmAcArya, yegI, santa, sAdhu, guru, mAtapitA, vaigha, vagere A vizvamAM vizeSataH upakAraka che mATe teonI rakSA karavAmAM alpahAni thAya-alpaSa thAya to paNa teonI sevAbhakti ane rakSA karavI joIe. mahAkAronI pravRtti sAthe alpaSenI pravRtti thayA kare che tethI kaMI pare5kAra pravRttinI svapharajathI parAkSukha na thavuM joIe. eka zeTha nadInA kAMThe besI rahyA hatA evAmAM anya zeThano putra nadInA pravAhamAM taNuvA lAge tyAre teNe nadInA kAMThe upaviSTa zreNIne bacAvavA mATe bUma mArI; parantu te zeTha vicAravA lAge ke-zeThane putra nadInI bahAra kADhatAM te paraNaze ane maithuna karI nava lAkha chane mAraze tathA SaTakAyanI hiMsA karaze atae tene bacAvavAmAM kaI jAtane phAyado nathI; ulaTuM bhaviSyamAM je hiMsAdi pApa karaze tenuM hune pApa lAgaze-Ave vicAra karI teNe zeThanA putrane nadImAM taNAvA dIdhA paraMtu tene nadInI bahAra kADhyo nahi. nadInA tIrapara upaviSTa zeTha svaguru pAse gaye ane zeThanA putrane nadInA pravAhamAM taNAtAM chatAM na kADhavAno viveka darzAvyo. gurue tenA kuvivekanI avagaNanA karIne kahyuM ke are mUrkha ! tuM doSa vA dharmamAM hajI kaMI samajatuM nathI. sarva jIvemAM manuSya mATe che. tenI rakSA karavAmAM anya ne hAni thatI hoya paNa hRdayamAM hAni karavAne pariNAma For Private And Personal Use Only Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 444 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. na hovAthI hiMsAdi deSanuM karma lAgatuM nathI ane mahAna puNya tathA nirjarA thAya che. mahApuNya tathA nirjarAkAraka paropakArI kRtya karatAM apakarmabaMdha thAya evA deSa thAya paNa tevAM paropakArI kAryo karavAM joIe. manuSyanA bacAvavAthI manuSya jIvane je paropakArAdi kAryo karI zake che te anya prANIo karavAne zaktimAna nathI. AtmajJAnimanubene sarva jI para svAtmavat samAnabhAva che te paNa teonA paropakArAdi kAryomAM teo vivekadRSTine agrasthAna ApI paropakAra kRtyamAM pravRtti kare che. mUDhadRSTithI jeo pApa- kArapravRtti karavA prayatnazIla thAya che teo puNyane badale pApanI prApti karI zake che. rAgI sAdhuone aSadhapragathI sAjA karavAmAM Ave che, to anantaguNa puNyabaMdha thAya che ane anantaguNa karmanI nirjarA thAya che-e eka vaNike guru pAse upadeza zravaNa karyo ane gurupAse pratijJA karI ke mArA gAmamAM mAMdA paDelA sAdhuonI davA karIne mAre jamavuM; anyathA jamavuM nahi. keTalAka mAsaparyata te mAMdA sAdhuonI davA karIne jamavA lAgyo. eka divasa te gAmamAM koI rogI sAdhu hatuM nahi tethI te mUDhatAthI pratijJAbhaMganI zaMkAe zaMkita thaye ane prabhune be hAtha joDI vinavavA lAgyo ke- he prabhe! Aja mArI pratijJAne bhaMga thAya che mATe gAmamAM rahelA eka sAdhune jhaTa rAgI banAva ke jethI tenI davA karIne huM jamuM. A pramANe ucca svare te prabhune vijJapti karato hato tatsamaye tenA gurujI AvyA ane kathavA lAgyA ke-he bhadra! tuM sAdhuone regI banAvavAnI bhAvanAvaDe pApa bAMdhe che. hane evI pratijJA ApI che ke rAgI sAdhu hoya te tenI davA, karIne khAvuM; paraMtu koI regI na hoya te na khAvuM evI pratijJA ApI nathI; mATe sAdhuone regI karavAnI prabhune prArthanA karI ulaTuM pApa bAMdhe che. keI sAdhu rogI nathI tethI tyAre pramudita banIne jamI levuM joIe. A pramANe tenA saddagurue bodha ApIne mUDhavaNikanI mUDhatA dUra karI. prasaMgopAttakathita A kathA parathI sAra e. levAne che ke mUDhaSTie paropakAra karatAM pApa thAya evI rIte paropakAra na kare joIe. ekendriya jI karatAM kIndriya ane dvIndriya karatAM trIndriya ane trIndriya karatAM caturindriya ane caturindriya karatAM paMcendriya jIvo para paropakAra karatAM anantaguNa puNyAdiphala prApta thAya che. pazupaMkhIo karatAM manuSya para upakAra karatAM anantaguNa phala pitAne tathA vizvasamAjane thAya che. anAryo karatAM Apara upakAra karatAM anataguNa vizeSa phela thAya che. AmAM ajJAnIo karatAM uttama sAtvikagaNuM jJAnIone upakAra karatAM anantaguNa vizeSaphala thAya che, gRhasthAzramI AryajJAnIo karatAM tyAgI karmayogI jJAnIo para upakAra karatAM anantaguNa vizeSa phala kharekhara pitAne tathA samAja ane vizvane thAya che. dezane dharmano uddhAra karanAra jJAnI manuSya sadA saMrakya che. atae dezaddhAraka, dharNoddhAraka jJAnImahAtmAo para upakAra karatAM aneka jIvonA bhega ApavA For Private And Personal Use Only Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E yathAzakti pApakAra karavA. ( 445 ) paDe ane hi MsAdi doSa lAge teApaNu anataguNu phUla thAya che. jJAna-vidyAkeLavaNIdvArA vizvapara paropakAra karatAM anantaguNu phUla thAya che. je je mahApuruSA, mahAtmA A vizvapara draSya ane bhAvathI vizeSa upakAra karanArA hAya che teonI te pramANe bhaktisa rakSA karavAmAM alpadoSa ane anantaguNu phUla vizeSa thAya che. sarva jIvA eka kuTuMbasamAna che teApaNu upakArakartRtvanI dRSTie tenuM te dRSTinA viveke mahattva saMlakSI upara pramANe kathana karyuM che, anyathA laghu agara mahAjIvapara zubhAzubhapariNAma dRSTie parApakAra karatAM zubhAzubhala thAya che--tethI aneka dRSTiyAnI sApekSAe uparana viveka dhyAnamAM rAkhI anekAntASTie utsarga ane apavAdathI pravRtti karavI. je je prasaMge svAdhikAre dravyakSetrakAlabhAvathI je je jIvApara je je upakAra karavA caiAgya hoya te te prasaMge te te upakAra karavAthI lanI prApti thAya che. ApattikAle ApattinA prasaMgAne lakSyamAM rAkhI upakAra karavA ghaTe che ane utsarga kAle utsarganA prasa MgAne dhyAnamAM lai upakAra karavA ghaTe che. jenAthI je kAle svazakatyanusAre zubhapariNAme ane zuddhapariNAme upakAra thAya che tene te kAle vizeSalanI svaraja adA karavAnI siddhi thAya che. je prasaMge je jIvane je ceAgya upakAra karavAnA hoya te prasaMge te jIvane tevA prakAraneA upakAra karavAnI AvazyakatA siddha Thare che. bhUkhyA manuSyane annanI jarUra hoya che te prasaMge vastra ApIne acegya che, parantu tene khAvAnI vyavasthA karI ApavAnI jarUra che. deza, samAja, saMdha, dharma ane jAtipara je je kAle je je upakArA karavAnI AvazyakatA hoya te te kAle te te upakArA karavA joie. AryAvartamAM khAvAo, sAdhue lAkhAnI saMkhyAmAM phare che teone jJAnI banAvavAne aneka jJAnazAlAonI vyavasthA karavAmAM Ave te te vizeSa upayogI upakArI kArya gaNAya. tenI pragatinA prabhAva kharekhara sapUrNa vizvanI pragati karavAmAM sAhAcyakArI che mATe tyAgI bAvA sAdhuonI pAThazAlAe karavAthI ane teone bhaNAvavAmAM sarva prakAranI sAhAyya ApavAthI dezapara mahAn upakAra karI zakAya che. tyAgIe ane sAdhuonI unnatinI sAthe dezonnati ane dharmAMnnati turata thaI zake che. A vizvamAM sarva jIvAne upakAra thAya evAM kRtyo karavAM joie. rajoguNI ane tameguNI manuSyA karatAM sattvaguNI manuSyApara vizeSata: AtmasvArpaNu karI upakAra karavA tatpara thavu joie kAraNake sattvaguNI manuSyAthI dezamAM vizvamAM zAnti prasarI zake che ane teo vizvajIvAne aneka duHkhAmAMthI mukta karI tene zAnti ApavA samartha thAya che, brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdroe svasvAdhikAra pramANe yathAzakti vyavahAra ane nizcayathI mana, vacana ane kAyAe vizvavarti jIvApara jJAna, darzana, cAritra guNAnI prApti thAya ane mana, vANI, kAyA ane AtmazakitayAnA vikAsa thAya evI rIte upakAra karavA sA upakAra karavA te For Private And Personal Use Only Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 446 ) zrI kama'yeAga graMtha-savivecana. tatpara thavu joIe. savara ane nirAnI ArAdhanA karanAra mahAjJAnI ceAgIonI, munivareAnI sevA mATe vizvavatiM sakalajIvAe tatpara rahevuM joie. zrItIrthaMkara mahArAjA samavasaraNamAM besI dezanA phreMi manuSya vagerenA uddhAra kare che tethI teo mahAdevatribhuvanapati-mahAmAhana vagere vizeSAthI stavAya che. A vizvamAM parasparapravartita upakArasUtranA je uccheda karavA tatpara thAya che te A vizvazAlAmAM apakrAntinA niyamAnusAre svajAtine adhaHpAta kare che. paraspara upakAra karavAnI pravRttine mAna ApIne pravA~ vinA vizvApagrahamAMthI mukta thaI zakAya tema nathI. sa pUrNa vizvavastuonA saMcaya karIne tene rakhavALa banavAthI mAnavane koi jAtanA lAbha nathI. arhamamatvanA paDadAone chedIne jo A vizvane dekhavAmAM Ave te A vizva eka kuTuMba samAna bhAse ane peAtAnI sarvazatiyAnuM vizvane samarpaNu karI zakAya. jevuM vizvamAMthI levA pravRtti karavAmAM Ave che tevI vizvane pAchuM devAnI vRtti ane pravRtti karavI e svaja che, tenAthI vizeSa manuSya karI zaktA nathI. ataeva teNe vizvanI sAthe sattAdhikArI chatAM ane dhanapati chatAM samAnabhAvathI vartavu joie, vizvanA jIveAne peAtAnA karatAM nIce ane pAtAnI kRpAvarDa jIvI zake che evuM manamAM dhArIne kadApi keAI upagraha pravRttine seve te te ceAgya gaNI zakAze nahi. sarva jIvA pAtApeAtAnI pharaje meTA che. ApaNe tene zAmATe halakA gaNuvA joIe ? ApaNe jema anyAnA upakArA grahaNa karIne jIvatA hAIe chIe tema anya jIve ApaNA upagrahAne grahI jIvI zake che; tethI tene halakA gaNavAnA parApagrahaSTie adhikAra nathI. paraspara ekabIjAnI pharajarUpa dharma adA karavAne A vizvazAlAmAM sarva jIvAne adhi kAra che temAM sadA pravRtti karavI joie. A vizvazAlAmAM pApakAra karavA eja prabhune prApta karavAnA ane svAnnati karavAnA upAya che, te vinA kadApi AtmaguNeA khIlavAnA nathI. je manuSyeA pApakAra kare che te prabhunA mArgane prApta kare che ane duSNeAne tyAga karIne sadguNAne grahaNa karI zake che. bhedabhAvanI vRttino tyAga karIne parasparApagraha karavAnI vRttine Adara ane A vizvavarti du:khI jIvAprati dRSTi dai tenAM duHkha TALavAne tenA mAtmAnI sAthe peAtAnA AtmAnI ekatA kara ke jethI teonA duHkhanA hartA khanI zake. paropakArane je dharma na mAnatA hAya tevA rAkSasane A vizvamAM jIvavAnA hakka nathI. davAzALAo, pAThazALA, khe MgA, Azrame, gurukulA, rAjyakAyadAo, sadAcArA, prapAe, pAMjarApALA, anAthAlA, maheza muMgAMnI zALAo, sAdhuone utaravAnAM sthaLe, bhASaNazALAo, upAzraye vagere sarve upakAra karavAnAM sthAnaka che. upakAra karavAnAM je je sAdhana hAya teone sArvajanika dRSTie sarva jIvone yathAyeAgya lAbha maLe tevI rIte pravRtti karavI joie ane sa jIveAnAM hRdaya zAnta karavA aneka upakArAnI pravRttimAM tatpara thavuM For Private And Personal Use Only Pian Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upakAranI aneka dizAo. (47). joIe. buddhadeva kahe che ke " saMsAramAM yAvat zAnti na hoya tAvat mArA hRdayamAM duHkha thayA karaze" mahAtmA Isu kAIsTa kahe che ke "jo anya ke have tamAce mAre te tuM haiye dhara ane tenA sAme hAro bIjo gAla kara." sakSama eDavarDa kahe che ke " A saMsAramAM huM zAnti cAhuM chuM." mahAtmA viliyama TAmasa seDa kahe che ke "bhagavAna ! kamathI kama eka bhAInI talavAra bIjA bhAInA gaLA upara nA cAle, vizvamAM zAnti varte, nirbale para atyAcAra na thAya evuM huM cAhuM chuM." e moTA purUSanA hRdayamAM upakAranI vRtti che tethI upayuMkata zabda temanA hRdayamAMthI nIkaLe che. rUziyAmAM mahAtmA TelsaTeya jyAre vagaDAmAM maraNapathArIe sUto tyAre tenI pAse hajAro manuSya AvI besavA lAgyA. teone saMbodhIne mahAtmA TeTeya kahevA lAgyo ke " are mArA AtmAo ! tame mArI pAse kema besI rahyA cho ? tamArI eka paLa paNa nakAmI gumAvyA vinA garIbopara upakAra karavA pravRtti karo. tamArI sAhAne mATe vizvajI rAha joI rahyA che. teone mATe tame uThe ane teonAM duHkha dUra karI teone zAnti Apo ke jethI mane maratAM zAMti maLe." mahAtmA TesTeyanA hRdayamAMthI paropakAravRttithI uparyukta zabdo nIkaLe che tethI tenI mahattAne vizvane bahu khyAla Ave che. paraMpakAra karavAmAM je manuSya samajato na hoya te manuSya dharmamAM kaMI samajatA nathI. mahAtmAoe-Sie hADakAM rudhira vagerenuM paramArthe arpaNa karyuM che tethI teonAM dagvaDe manuSyane prAdhI zakAya che. pazuo ane paMkhIo upakAra kare che. vanaspati paNa ajenA upara upakAra kare che. manuSya jo anyanA upara upakAra na kare te tenA je duSTa A vizvamAM anya koI gaNAya nahi. khAvuM pIvuM, majazekha mAravA ane svArthamAM layalIna rahevuM eTaluM karavA mAtrathI kaMI manuSyatva prApta karI zakAya nahi. manuSyatva prApta karavAne mATe upakArapravRtti mukhya kAraNabhUta che; mATe manuSya ! anya AlapaMpAlane tyAga karIne paramArtha kara, upakAra kara, upakArathI tuM mahAna thaIza. he manuSya ! vAstavika guNonI pragati karavAmAM upakAranuM avalaMbana kara. jIvanmukta mahAtmAo kRtakRtya thayA hoya che to paNa teo upakAra mATe ja pravRtti karIne prArabdhakarma bhogave che. uccadazAne pAmelA tevA mahAtmAo paNa jyAre upakAranI pravRtti kare che, to te manuSya ! tyAre te upakArapravRtti AdaravI joIe. emAM have kaMI kathavAnuM avazeSa rahetuM nathI ema avabodha. dezasevA rAjyasevA, dharmasevA, kuTuMbasevA, mAtRpitRsevA, gurusevA, saMghasevA, samAjasevA, jJAnasevA, darzanasevA, saMyamasevA, sArvajanika hitakAraka kAryasevA vagere sevAonA mArgomAM vicaravAthI anekadhA upakAranAM kAryone karI zakAya che. AgamamAM, granthamAM upakAraka kAryonI dizAo kharekhara vivekapurasara darzAvavAmAM AvI che tethI samyaga avadhavuM ke duHkhI, garIba, doSI, pApI cha para upakAra karIne tene guNe ApI uddhAre. A vizvanA jIvonA de dekhAze For Private And Personal Use Only Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (448 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane teone tiraskAra karI tame potAne DAhyADamarA mAnI leze te vizvazAlAmAM adhaHpAta thaze ane paDatA paDatA nIcI enimAM utarI javAnA mATe anya jIvonA hajAre, kareDA apakAro bhUlIne tenA upara upakAra kare. sarva jI upara upakArane je dharma zikhavato nathI te dharmanuM amAre kAma nathI ane te upakArapravRttivinAne dharma vizvamAM jIvate. paNa rahetuM nathI. je pramANe AtmAmAM upakAra karavAnI bhAvanA prakaTatI hoya te pramANe pravRttithI upakAra karatAM jarAmAtra saMkeca na pAmavuM joIe. manuSya! manamAM avadha ke AyuSya pUrNa thayA pazcAt mhArI sAthe kaMIpaNa AvavAnuM nathI. A vizvazAlAmAM upakAranuM zikSaNa levAnI pravRtti kara. prathama upakAra karavAnuM zikSaNa grahaNa kara ke jethI AtmonnatikAraka kartavyakarmomAM pravRtti karavAne tuM adhikArI banI zake. dhamarthakAMkSImanuSyoe niSkAmavRttithI upakArapravRtti AcaravI joIe. saM. 1947 nI sAlamAM vijApuramAM eka manuSyane kSetramAM sarpa karaDyo. tenuM viSa tene sarva zarIramAM vyApI gayuM. tene uMcakIne gAmamAM lAvavAmAM A paNa utaryuM nahi evAmAM daivavazAt tyAM eka phakIra Avyo. teNe turata maMtrathI sapanuM viSa utAryuM ane pazcAtu tarata te tenA mArga prati gamana karavA lAgyo. je manuSyane sarpa karaDa hato tenA kuTuMbIoe pelA phakIrane mAge te ApavAne ghaNI AjIjI karI ane tenI pAchaLa deDI tene ubhe rAkhI page lAgI be hAtha joDI ghaNuM kahyuM. tyAre pelA phakIre kahyuM ke-meM tamArA kuTuMbI manuSya para upakAra karyo che tethI huM tamAruM kaMI paNa levAne nathI vizeSa zuM? tamArA gharanuM jala paNa grahIza nahi. mArI niSkAmavRttinA baLe sarpane maMtra bhaNatAM sarpa turata utarI jAya che ane mane vAstavika je phala thavAnuM hoya che te thAya che mATe mane have tame kaMI paNa kahetA nahi. dhanya che ! evA phakIrane. A dRSTAMta uparathI avabodhavAnuM e maLe che ke niSkAmavRttithI upakAra kare. oghadRSTi Adi aSTadaSTie upakAranuM svarUpa avabaMdhI upakAra karavo joIe. dropakAra, bhAvapakAra, nizcayopakAra, darzanepakAra, jJAnopakAra, caritrakAra, vidyapakAra kare, AjIvikepakAra, oSadhopakAra, annapakAra, jalapakAra, dharmopakAra, rakSakepakAra-Adi aneka prakAranA upakAro che. rajoguNopakAra, tame guNopakAra ane sattvaguNAkAra ema traNa prakAranA upakAranuM sammasvarUpa avadhavuM. ekendriyathI te paMcendriya paryanta che - guNepakAra tame gupakAra ane sattvaguNAkAra karI zake che. je je kAle kSetre je je upakAranI AvazyakatA hoya che tenI te vakhate mukhyatA gaNAya che ane anya pakAronI gaNatA gaNAya che. viSayabhede upakAranA asaMkhya bheda paDe che. niSkAmavRttie popakAra karavAnI bhAvanA dhAraNa karIne uparyukata sarva prakAranA upakAramAM svAdhikAre pravRtti karavI joIe. saM. 157 nI sAlamAM hindusthAnamAM mahAduSkALa paDe tyAre aneka paropakArI manuSyae niSkAmavRttithI manuSyanI para paropakAravRtti AcarI hatI. amadA For Private And Personal Use Only Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jie jaina pApakArI gRhasthA ( 449 ) vAdamAM kavi--nATakakaMpanI kADhanAra-jaina zA. DAhyAbhAI dheALazAjI hatA. temanA pitAjI dhALazAjI pA jaina hatA. temanA hRdayamAM pratidina parApakAranI bhAvanA vadhyA karatI hatI. te darAja vyAkhyAnamAM jatA hatA. teo vyAkhyAna zravaNu karI upAzraya bahAra nIkaLatA ke temanI pAchaLa aneka duHkhI leAkeA paDatAM ane temanI AgaLa peAtAnA duHkhanI vAta kahetAM. dheALazAjI zeTha sa leAkeAnI vAta sAMbhaLatA ane yathAyogya sarvane dAna ApatA hatA. teonI pramANikatA ane parApakAravRttithI amadAvAdanA moTA dhanavaMta zeThIyAo pAsethI jeTalA rUpaiyA joie teTalA mAgI lAvatA. dareka zreSThI temane mAgyA pramANe ApatA ane te lAvelA rUpaiyA tee garIba nA tathA jainetara garIba lokAne vheMcI detA. upAzraye sAdhuonI pAte jAte khakhara letA, sAdhvIonI bhakti karatA. koInA upara upakAra karavA cUkatA nahi. amadAvAdanA nagarazeTha maNibhAI premAbhAIe chappananA duSkAla prasaMge pApakAra karavAmAM AAkI rAkhI nathI. teo garIba loko pAse gADI laI jatA ane tene jAte tapAsatA ane pazue tathA manuSyapara upakAra karatAM karatAM temanA upara rAge humalA karyAM tethI evA bhalA pApakArI nagarazeThanu mRtyu thayuM. amadAvAdanA jaina jhaverI zeTha lallubhAI rAyajIe parApakAra karavAmAM lakSmInA sArI rIte bhega Apyo che. amadAvAda jainazvetAmbara mUrtipUjaka khADIga kADhavAmAM temaNe AgevAnIbharyAM bhAga lIdheA che. lAlazaMkara umiyAzaMkare sthApelA anAthAzramane temaNe sArI sAhAcya karI che. ozavALa jainanA nAme kAI paNa manuSya temanI pAse khAnagI madada levA jatA te tene temanI caDhatI avasthAmAM sArI rIte khAnagImAM madada ApatA hatA. zeTha lallubhAI rAyajIe hajArA rUpaiyA gupta rIte garIba lokone ApyA che. uttama varNanA leAkeAne gupta rIte ghaNI sAhAyya karI che. temanI caDatInA prasaMge temanA ghara nIce manukhyAnI ThaMTha jAmatI hatI. sarvane te madada ApI vidAya karatA hatA. temanA ghera ame vahAravA jatA tyAre ghara nIce jANe davAkhAnAnA dardIe bharAyA hAya tevI rIte aneka duHkhI manuSyo beThelA dekhavAmAM AvatA hatA. temaNe parApakAranAM je kAryAM karelAM che tenA jAtianubhava che. zeTha lallubhAI rAyajI hAla paNu pApakAranAM kAryo karyAM kare che. amadAvAdanA nagarazeTha premAbhAI hemAbhAIe ghaNAM parApakAranAM kAryo karyAM hatAM. zeTha lAlabhAI dalapatabhAInI mAtAjI gaMgAbena aneka parApakAranAM kAryo adyaparyanta kare che ane bhaviSyamAM karaze. zeTha manasukhabhAI bhagubhAIe parApakAranAM kAryo karyAM che. temaNe amadAvAdanI pAMjarApeALa sudhArIne pazuonAM duHkha dUra karavA dhanAdikanI sahAcya karI hatI. suratamAM rAvabahAdUra hIrAcaMda motIca Mda, zeTha dharmacaMdra udayacaMda, nagInadAsa kapUracaMda, nemacaMda meLApacaMda ane nagInadAsa jhaveracade manuSya ane pazuA upara upakAra karavA 17 For Private And Personal Use Only Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 450 ) zrI karmacoga graMtha-savivecana. sAre Atmabhega Ape che. pATaNamAM saM. 1lpa6 nA duSkALanA prasaMgamAM eka gRhastha zeThe gupta nAmathI dukAna ughADI hatI ane te dvArA teNe aneka manuSyane nAme lakhIne rUpaiyA ApyA hatA tathA dANa ApyA hatA. pazcAt teNe dukAna baMdha karI te vAta pATaNamAM jAhera che. pATaNamAM dukAna ughADIne niSkAmavRttithI garIbone guptapaNe madada karanAra gRhasthanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. zeTha viracaMda dIpacaMda ane premacaMda rAyacaMde paropakArapravRttimAM sArI rIte bhAga lIdhe hate. manuSya ane pazupaMkhIo upara upakAra karanAra A vizvamAM aneka manuSya vidyamAna che. hindusthAnanA nAmadAra zahenazAha sara jarja ane rANI merI parepakAra karavAmAM potAnuM ghaNuM jIvana vyatIta kare che. hindusthAnanA vAyasaroya lorDa hADaja popakAranAM kAryo karavAmAM sArI rIte Atmabhoga Ape che. A vizvamAM hajI popakArI manuSyo vidyamAna che tethI sUrya ane caMdra niyamita gati kare che ane samudra potAnI maryAdAne mUrta nathI. A vizvamAM lokottara daSTie bhapakAra karanArA aneka AcAryo upAdhyAya ane sAdhuo vidyamAna che tethI vizvamAM zAMtisukhanI jhAMkhI jaNAya che. AvI rIte A vizvazAlAmAM paropakAranuM svarUpa avabodhIne he manuSya tuM paropakAra kara; paropakAranI bhAvanAvALAe A vizvamAM upakArakarma karavAmAM svAdhikAre pravRtta thavuM joIe. paropakArI manuSya mana vANI kAyA ane lakSamIthI sadA upakAra sevavA gya che. paropakArI manuSya paropakAra karavAne svaktavya samajI svAdhikAra sevavo joIe. karmagIne vizvazAlAmAM upagrahakarmamAM pravRtta thaI Atmonnati karavI ema uparanA dvArA jaNAvavAmAM AvyuM. avataraNa-vizvazAlAmAM paropakArakarma dvArA Atmonnati darzAvyA pazcAt avyavasthita pUrNa kArya na karatAM vyavasthApUrvaka kartavya karma-a5kArya karavuM ema have darzAvavAmAM Ave che. . pUrNa kArya na kartavyamasvacchamavyavasthitam // paritastat prakartavyamalpakarmA'pi sundaram // 72 // zabdArtha -asvaccha avyavasthita evuM pUrNa kArya paNa na karavuM joIe ane vyavasthApUrvaka alpakArya paNa paritaH sundara karavuM joIe. - vivecana -eka kAryane asvaccha ane avyavasthitapaNe pUrNa karavA karatAM te kArya alapa karavuM ane svaccha tathA vyavasthita sundara karavuM-e uparyukta zlekane vAstavika For Private And Personal Use Only Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yavasthA zaktinI mahattA. ( 451 ); bhAvArtha che. alpakA paNa cAra bAjuethI sundara karavuM joIe. karmavegI thanArA manue A bAbata lakSyamAM laIne vyavasthitapaNe svakartavya karavuM joIe. sujJa manuSya je je kArya prAraMbhe che tene ekadama asvaccha ane asundarajItyA karatA nathI. alpakArya karavuM paNa sAruM karavuM, paraMtu asvaccha ane avyavasthita evuM vizeSa kArya na karavuM. samatApariNatie ane upayogapariNatie svaccha ane vyavasthita kArya karavAnI Teva paDe che. eka vakhata paNa je asvaccha ane avyavasthita kArya karavAnI Teva paDI gaI te pazcAt tene parihAra karatAM ghaNe vakhata lAge che ane mahAprayatna avyavasthitapaNe kArya karavAnI Tevane vArI zakAya che. mananI caMcalatAne parihAra thavAthI asvacchatA ane avyavasthitatA DhaLe che. je je sthAne je je kAryamAM asvacchatA ne avyavasthitatA thaI hoya tene nirIkSavAnI TevathI asvacchatA ane avyavasthitatA TaLe che. koI paNa kArya utAvaLathI karatAM mananI caMcalatA thAya che ane mananI caMcalatA buddhinI caMcalatA vadhe che tathA buddhinI caMcalatA vadhatAM kAryanI cAre bAjuone tapAsavAnuM ane temAM sudhAre vadhAre karavAnuM rahI jAya che tethI te kAryanI samApti thatAM asvacchatA ane avyavasthitapaNuM turata jaNAya che; ataeva jyAre koI paNa kAryane prAraMbha karavo hoya tyAre prathama mana vacana ane kAyAnA ganI sthiratA karavI ane je kArya karavAnuM hoya tene vyavasthApUrvaka karavA mATe tene vicAra kare; pazcAt kArya karatAM karatAM vyavasthApUrvaka thAya che ke nahi tene sthiraprajJAthI viveka kara ema karavAthI je kArya thaze temAM svacchatA ane vyavasthitatva avalokAze. pAzcAtye vyavasthita kArya karavAmAM adhunA prAdhAnyapada bhogave che. teo prathama pratyeka kAryanI svacchatA prati vizeSa lakSa Ape che. alpakArya paNa sundara karavAnI vRttine teo mAna ApIne pravRtti kare che tethI teonI zekabuddhinI vRddhi thAya che ane tethI teo aneka kAryo karavAne zaktimAna thAya che. pratyeka kAryanI sundaratA ane svacchatA mATe ane tenI suvyavasthA karavA mATe prathama lakSya ApavAnI jarUra svIkAravI joIe. vyavasthApUrvaka pratyeka kArya karanAra manuSya potAnI kIrtine amara karI zake che-AbujInA derAsaramAM vastupAla ane tejapAlanA derAsaramAM tathA vimalazA zeThanA derAsaramAM je keraNI karavAmAM AvI che tenI suvyavasthA svacchatA ane sundaratA avalevAthI pUrvanA kArIgaronI vyavasthA buddhi-pravRttine samyagu sundara khyAla AvI zake che. IjIptamAM rahelI pirAmIDone avalakavAthI prAcInakAlIna manuSyanI vyavasthita buddhi tathA vyavasthita pravRttithI vyavasthita kArya karavAnI zaktine adabhuta khyAla Ave che. briTIza amerikana ke jarmane ane jApAne vyavasthita ane sundara svaccha kArya karIne vizvanuM dhyAna kharekhara potAnA prati kheMce che. A pUrve vyavasthita ane sundara svaccha kAryo karatA hatA te temanAM smAraka kAryothI avadhAI zake che. prAcIna zilpakaLAnAM kAryone avale For Private And Personal Use Only Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 452 ) zrI krama yAga graMtha-vivecana. kavAthI vartamAnamAM thatI patita dazAnA khyAla AvI zake che. AryAvatamAM pratyeka manuSya pUrve vyavasthita buddhithI svaccha vyavasthita kArya karavAnI zaktine dhAraNa karatA hatA tethI sarva dezamAM Aya deza uttama gaNAtA hatA. tADa patrA para lakhelA graMthAne avaleAkavAthI vyavasthita kAryanuM kharekharUM bhAna thayA vinA rahetuM nathI, prAcInakAlanAM pratyeka kAryamAM svacchatA sundaratA ane vyavasthitatAnuM bhAna thaze. lekhake vAcako upadeSTA ane brAhmaNuAdivage svasvAdhikAra pratyeka kAryamAM vyavasthitatA sauMrakSavI. kAryanI Antarika vyavasthiti svacchatA ane sundaratAmAM pAzcAtya karatAM porvAMtyo agrasthAne Ave che ema bannenA pratyeka kAryanA garbhamAM uMDA utarI nirIkSaNa karavAthI vAstavika satyatAnA khyAla Avaze. hAhA ane dhAMdhalIA vRttithI vyavasthita kArya thai zakatu nathI temaja utAvaLa karavAthI kadApi svacchatA ane sundaratA prApta thai zakatI nathI. utAvaLa karanArA manuSyAnA kAryoM tarapha dRSTi kSepavAmAM Avaze te utAvaLathI keTalI badhI astrachatA ane asundaratA thAya che tenuM virata bhAna thaze. eka rAjAe peAtAnI rAjasabhAzAlA cItaravAne mATe citArAone melAnyA ane pratyeka citArAne vhecIne rAjasabhAnA khA citaravAnuM kArya sAMpyuM. sarve citArAoe potapAtAnA khaMDa utAvaLathI maThArIne citrAmaNAthI citaryAM. eka vRddhane potAnA khaDaDanI bhUmi ke jenA upara citrA karavAnAM hatAM tenI zuddhi-nirmalatA karatAM vAra lAgI, sarva citArAoe citra kADhIne pUrNa kAya karyuM" tyAre teNe phakta bhUminI zuddhi karI. sarva citArAo rAjAnI pAse gayA ane citra kADhavAnA kAryanI saMpUrNatA karI ema kathyuM tethI rAjA manamAM atyaMta pramoda pAmyA. sarva citArAone teNe pAritASika ApI khuza karyAM ane svayaM rAjasabhAzAlAnu citra kArya nirIkSavAne pradhAneA vagere sujJa sabhya manuSyeAnA parivAre tyAM gayA. sava citArAoe citarelAM citro ane bhUbhAgAne dekhI khuza thaye evAmAM eka vRddha citArA svabhAganI bhUminI zuddhi karatA dekhAyA. rAjAe vRddha citArAne pUchyuM. zuM tame dararoja kAya karo che ? vRddha citArAe kahyuM ke-hA. rAjAe pUchyuM-tamArUM kArya tame e keTaluM karyuM che ? vRddha citArAe rAjAne pAte bhUminI karelI zuddhi dekhADI. rAjAe ane pradhAnAe citrakArane kahyuM ke aheA hajI teA tame bhUminI zuddhi karI rahyA che teA citrAnuM kArya te kayAre karI zakazeA ? citArAe kahyuM ke svaccha sundara vyavasthita kArya karatAM vAra lAge che. alpa kArya thAya che paNa te bahu sundara thAya che. anya citArAonI peThe avyavasthita asvaccha ane asundara citrA jhaTa citarI kArya pUrU karavAne huM icchatA nathI; te asvaccha ane asundara citra citarIne cAlyA gayA che.hajI mAre te phakta bhUminIja zuddhi thaI che. rAjAe ane pradhAnoe puchyu ke tame sundara svaccha vyavasthita kArya karA che tenI zI parIkSA ? citArAe svayaM citarelA bhUmibhAga kevA uttama che te jaNAva For Private And Personal Use Only LS kl Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavasthA zaktinI mahattA. ( 453 ) vAMne paDadA ucA karyAM te te bhAga kharekhara kAcanI peThe jhaLakavA lAgyA ane anya citArAoe citarelAM sarve citrA temAM citarelAM dekhAyAM. rAjAe kahyuM ke citra te tame citryAM che, zA mATe nA pADo che ? tenA uttaramAM teNe kahyu` ke-A tA krUkta bhUminI zuddhithI sAmI bhIMtanAM citra ahIM paDelAM che. rAjA te kArya dekhIne khuza thayA. manuSyae vyavasthita svaccha pratyeka kArya karavuM. citArAnA dRSTAMtathI manuSyAe pratyeka kArya kharekhara vyavasthita alpa karavuM paNa sundara karavu. evA abhyAsa sevavA joie. dharmanAM sarve kAryo karavAmAM ane dharmAMcAreA sevavAmAM sundaratA ane svacchatA ane vyavasthitatA para khAsa lakSya devuM joIe. AtmAnI svacchatA karyA vinA AtmAmAM gurunA upadezanA saMskArAnI dRDhatA thatI nathI. hRdayanI svacchatA thayA vinA dhama kAryAmAM svacchatA prApta thatI nathI ane temaja hRdayanI svacchatA vinA samyakatvAdi guNeAnI zuddhi rahetI nathI tathA malina manathI karelAM dharmakAryAMnuM yathAyogya phUla paNa prApta thatuM nathI. ataeva manuSyae prathama citArAnI peThe pratyeka khAdya tathA Antarika kAryanI bhUmi zuddha karavI joie. pAyA vinA mahela TakI zaktA nathI tema AtmAnI svacchatA vinA prAra Mbhita dhamakAryonuM phula TakI zakatuM nathI. yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna ane samAdhi e aSTAMgAne svaccha ane vyavasthitie prasevavAM joie. pUjA-pratikramaNa-tapa-japa-sayama-svAdhyAya--sevA ane bhaktimAM hRdayazuddhinI svacchatA vinA AtmaguNAne prakaTAvavArUpa kAryamAM eka aMza mAtra pazu Antara dRSTithI pragati karI zakAtI nathI-ema anubhava STie dharmAnuSThAnA dvArA hRdaya guNNAnI prakaTatA saMbadhI vicAra karavAthI kakSya sArAMzane khyAla AvI zake che, vyavasthita buddhithI kArya karIne yuropIya lake sAyansavidyAmAM, pAsTakhAtAmAM ane zeAdhemAM pragatimAna thAya che. briTIza rAjyakAyanI vyavasthA ane sundaratA prati dhyAna detAM tvarita kevI rIte kArya karavu joIe tene manamAM khyAla Avaze. mana-vANI kAyA ane AtmA jeTale vyavasthita-svaccha ane sundara khaneleA hoya che teTalA tenA vicArA zabdo ane kAryAM kharekhara vyavasthita-svaccha ane sundara hoya che. jenI buddhimAM vyavasthitatA nathI tenA kAryAMmAM vyavasthitatA na hoya e khanavA ceAgya che. pratyeka kAya karavAnI vyavasthA prathama mananA vicAramAM goThavAya che. jevI vicArAmAM vyavasthitatA hoya che, tevI kAyA dvArA thatA kAryamAM vyavasthitatA AvI zake che. vyavasthita svaccha sundara kAryAMnu mUla sUkSma kAraNu kharekhara vyavasthita svaccha sundara vicAre che; ataeva manuSya prathama vyavasthita svaccha sundara vicAreAne karavA joIe ke jethI vANImAM paNa vyavasthitatA svacchatA ane sundaratA jhaLakI uThe ane vyavasthAkhadha vicArAne zabdedvArA bahAra kADhI zakAya tathA pratyeka kAryamAM paNa vyavasthitatA avaleAkI zakAya. avyavasthita zabdothI, avyavasthita lekhAthI, avyavasthita kAryAMthI manuSyanA mananI avyavasthita For Private And Personal Use Only Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (454). zrI karmayoga graMtha savivecana. buddhine khyAla AvI zake che. pratyeka kAryanI vyavasthA, svacchatA ane sundaratA mATe prathama buddhinI vyavasthitatA thAya. evI rIte kharekhara pratyeka kArya saMbaMdhI mAnasika keLavaNI grahaNa karavI joIe ke jethI kArya karavAnI vyavasthA ane svacchatA tathA sundaratAnI zuddhivRddhi thAya ane tethI AtmonnatikAraka Atmazaktine paripUrNa keLavIne pragatimAna banI zakAya. pratyeka manuSya svAtmakartavyakAryonI vyavasthitatA mATe vyavasthita svaccha sundara kArya karavAnI keLavaNIne prApta karavI joIe. ApaNe je je kAryo karIe chIe temAM je je bhUlo-do thAya che tene parihAra thAya evI rIte dararoja A vizvapAThazAlAmAM vyavasthita kartavya kAryanuM zikSaNa grahavuM joIe. kaI manuSya sarvajJa nathI. pratyeka manuSyanA kAryamAM tenA karatAM uttama vyavasthita kArya manuSyanI daSTie kaMIka avyavasthitapaNe asvacchapanuM ane asuMdarapaNuM bhAse che mATe kaI paNa kartavya kAryamAM saMtoSa mAnI na letAM dararoja vyavasthita buddhie vyavasthita kAryo karavA joIe. sarva kAryanI vyavasthAnI keLavaNIthI prathama svAtmAne vANI ane kAyAne keLave eTale bAhya kartavya kAryo je je hasta dharavAmAM Avaze temAM vyavasthitatA-svacchatA ane sundaratA jhaLakI uThaze. alpa kArya paNa vyavasthita svaccha ane sundara karavuM ane tevI keLavaNI pUrvaka sadA pravRtta thavuM. avataraNa-pravRtti vinA kathana mAtrathI hita thatuM nathI te jaNAve che. pravRttimantareNoktirhitArtha naiva jAyate // kriyA suvarNavadbodhyA rUpyavatkathanaM zubham // 73 // zabdArtha -pravRtti vinA ukti mAtra hitArtha thatI nathI. kriyA suvarNavat ava dhavI ane zubhakathana rUpAnA jevuM avadhavuM. kathanI mAtrathI kAryanI siddhi thatI nathI. vivecanaH-lAlA lAkha te le ! savAlAkhanI peThe kathanIthI Atmahita koInuM thayuM nathI ane thavAnuM nathI. pravRttivinA kAryanI siddhi thavAnI nathI. lADu lADu mAtra bAlavAthI udaranI pUrti thatI nathI. vizvamAM bolavA karatAM karI batAvanArAnI anantaguNa jarUra che. karmacagIo kartavya kAryone pUrNa karavAmAM svajIvananI mahattA avabodhe che. karmagIo kahe che ke tame Avazyaka kartavya kAryo karyA kare; tame zuM kare che tene kartavya kAryo dvArA akhila vizvane gupta avAja saMbhaLAya che ane tamArA kAryanI akhila vizvane mahattA avabodhAya che. kathanI karanArA manuSyanI kathanI kharekhara karaNI vinA lukhI lAge che ane teonA zubha vacananI mahattA kharekhara manuSyanA hRdayamAM paripUrNa thatI nathI. je manuSya karIne For Private And Personal Use Only Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir pothImAnA rIMgaNu. ( 455 ) batAve che tenI akhila vizva para asara thAya che. karmacArIo kathana karatAM pravRttithI vizvamAM jAhera thaelA che. kartavyakarma karanAra eka vAra je vacana bole che tenI anya manuSyanA hRdayamAM jIvatI asara thAya che ane tenA zabdothI paraMparAe aneka manuSyone aneka prakAranA lAbhanI prApti thAya che. karmayogI kRSNanA ane arjunanA zabdonI anyapara mahA asara thatI hatI tenuM kAraNa e hatuM ke teo je pramANe kathatA hatA te pramANe kartavyakAryamAM pravartatA hatA. zrI hemacaMdrAcAryanA vacananI zrI kumArapAla rAjAne asara thaI tenuM kAraNa paNa e che ke zrI hemacaMdrAcAryanI kaheNa pramANe raheNa hatI. keTalAka mahAtmAone te e mata che ke " vIryapAta karatAM raheNa vinA vacanapAtathI svaparane hAni thAya che. te bAbatane vicAra karavAmAM Ave che te kharekhara te vacana satya Thare che. yuropamAM eka jAhera vaktA sarva manuSya AgaLa zAnta rahevAno upadeza Apate hato. tethI eka manuSyanA manamAM e vicAra prakaTa ke A manuSya jyAre zAnta rahevA upadeza Ape che tyAre tenA gharamAM kevI zakti haze. pele manuSya te upadezakanA ghera guptarItyA gayA ane tenI strInI sAthe tene kaleza-kaMkAsa karate dIThe tethI tene nizcaya thayo ke kahevuM sahela che paNa karavuM muzkela che. jenegrAphanI peThe ADuMavaLuM belI janArA manuSyanI kheTa nathI paraMtu jyAre raheNImAM mUkavAnI dazAnuM avalokana karavAmAM Ave che tyAre lAkhomAM eka manuSya maLI Ave che. jevI raheNIthI manuSya pite vartate na hoya te upadeza te je anyanI AgaLa Ape che te tenI asara anyapara thatI nathI. karI batAvIne te mATe vizvane kahevAmAM Ave to vizvane turta tenI asara thAya che, anyathA pithImAMnAM rIMgaNanA jevI dazA thAya che. eka brAhmaNa keTalAka manuSyanI AgaLa kathA karato hato. tenI kathA sAMbhaLavAne eka divasa tenI strI AvI. te prasaMge brAhmaNe vaMtyAka nahi khAvAnI vAta carcAne kacyuM ke vaMtyAkanA dhUmADAthI devatAonAM vimAna staMbhI jAya che ane tenuM bIja peTamAM rahe ane je tevI sthitimAM mRtyu thAya che te narakamAM avatAra levo paDe che. brAhmaNanuM AvuM vacana zravaNu karIne brAhmaNInA manamAM ghaNI asara thaI ane teNe vaMtyAka nahi khAvAnI pratijJA karI. teNe gharamAM paDelAM vaMtyAke pheMkI dIdhAM. brAhmaNa snAna karIne jamavA beTho ane teNe vaMtyAkanuM zAka mAgyuM. brAhmaNIe kahyuM ke-tamArI kathA zravaNu karI vaMtyAka tyAga karyo che, mATe have ApaNuM gharamAM vaMtyAkanuM zAka thaze nahi. brAhmaNa kahevA lAge ke hAre te vaMtyAkanA zAka vinA eka divasa paNa nahi cAle. brAhmaNIe kahyuM-jo-ema che te tamane narakamAM javuM paDaze. kAraNa ke kathAmAM vaMtyAka khAvAne niSedha karyo che. brAhmaNe kahyuM ke e te pothImAMnAM rIMgaNAno niSedha thatuM hatuM. brAhmaNIe kahyuM ke jyAM sudhI tamArI ane dezanA lokonI pithImAnA rIMgaNAMnA niSedhanI sthiti che tyAM sudhI For Private And Personal use only Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. 5 vAstavika kalyANu-udayanI AzA rAkhavI e vyartha che. vana bhinna ane kathanI bhinna evI dazAthI dezanA dharmanA samAjanA ane svAtmAneA udaya thatA nathI. AtmAnI pragati karavI hAya tA kathanI pramANe raheNIthI vartavu joie. cAritra mATe tA kaheNI pramANe raheNI hoya che teAja anya manuSya para tenI asara thAya che. kaheNI pramANe raheNIvALA eka manuSyane, lAkhA manuSyA-phakata kathanI karanArAo-pahAMcI zakatA nathI. kathanI karanArAo game tevI pAtAnI baDAIe mAre te paNa teo raheNI vinA anve janasamAjamAM halakA paDayA vinA rahetA nathI. A dezamAM pUrve raheNI ane kaheNInu sAmya hatuM. tethI Aya manuSye sarva deze para svasattA sthApavAne ane aneka zaktiye prApta karavAne zakitamAn thayA hatA. have pUrva purUSAnI mahattA gAine besI rahevAnA samaya nathI. have teA jevuM manamAM tevuM vANImAM ane jevuM vANImAM tevuM AcAramAM mUkIne sarva prakAranI zubha pragatiyA karavAnI jarUra svIkAravI joie. pratApasiMha, zivAjI, kumArapAla vagere rAjAe kaheNI pramANe raheNIne rAkhI itihAsanA pAne amara thayA che. zrIharibhadra ane zrIhIravijayasUrinI kaheNI pramANe raheNI hatI tethI temanI janasamAja para sArI asara thaI hatI. zrImad AnandaghanajInI kaheNI pramANe raheNI hatI tethI temanI janasamAja para sArI asara thai hatI. nepoliyana enApATanI kaheNI pramANe raheNI hatI tethI te jyAre laDAI mATe kaI paNa kahetA hatA tyAre tenI asara tenA dezIya manuSya para sArI rIte thatI hatI. tenA eka zabdanI asara tenA sainike para sArI rIte thatI hatI. vastutaH vicArIe te manuSyanA satya zabdanI kimmata vizeSa che; kAraNake zabdabrahmavinA A vizvanA eka kSaNamAtra paNa vyavahAra cAlI zake tema nathI. je manuSya pAtAnA zabdonI kiMmata samajatA nathI te kadApi pramANika anI zakatA nathI. je manuSya melelA beAla pALIne te pramANe vatI batAve che te A vizvamAM vizvasya banI zake che ane te satAnane adhikArI banI zake che. ghaTATopa ane phaTATopa mAtrathI manuSyanA AtmAnI uccatA siddha thatI nathI; paraMtu tenA zabdo pramANe tenI pravRtti jyAre thAya che tyAre tenI mahattA avamedhAI che. manuSya prathama teA khelyA pramANe pravartavuM joie. viSayanagaramAM eka viSayA nAmanI vezyA rahetI hatI, te eka divasa bajAramAM AvI brahmacaryanI mahattAnuM vivecana karavA lAgI. hajAro leAkeA tenA vyAkhyAnane zravaNu karavA lAgyA. tenu' vyAkhyAna zravaNu karIne leAkeA pAtapeAtAne ghera cAlavA lAgyA. eka vRddha manuSye sabhAmAM ubhA thaIne kahyuM ke jyAMsudhI viSayA vezyA peAtAnA AtmAne brahmacaryathI vibhUSita na kare tAvat tenA zabdo kharekhara pheAnAgrAjUnI peThe jANuvA. evuM kahevAthI vezyA zaramAIne besI gaI. A uparathI avAdhavAnuM ke tapa japa TIlAM TapakAM karatAM pUrve kaheNI pramANe raheNInA stanathI vibhUSita For Private And Personal Use Only Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir B karaNI vinAnA upadezanI niSphaLatA. (457 ) thavAmAM Ave che te ja karmacAgI thavAnA adhikAra prApta thAya che. A vizvazAlAmAM kaheNI pramANe raheNI rAkhavAmAM Ave che tyAre je je kartavyakameryAM karavAmAM Ave che temAM vizvAsa pramANiktA ane vijayanI prApti thAya che. manuSya vidvAna hoya vA nirakSara hAya, parantu kaceAgI thavAmAM kaheNI pramANe raheNI vinA te kadApi kacegamAM pragatimAn khanI zakatA nathI. bhakta aneA, santa aneA, sAdhu banA, phakIra aneA, gRhastha khanA, sattAdhikArI bano, prephesara bane, vA zeTha khanA; paraMtu kaheNI pramANe raheNI na hoya tyAM sudhI kadApi AtmannatimAM tasumAtra paNa AgaLa vadhI zakavAnuM nathI. raheNI vinA bhASaNe vyAkhyAnA upadezeAnI bhavAi mAtra samajavI. je manuSya ghaNuM eTala bAla kare che ane anyAne rajana karavAmAM aneka prakAranI kathanI kare che tenAmAM prAyaH sartana sabaMdhI pola DeAya che. manuSye prathama kaheNI pramANe raheNI mATe dararAja abhyAsa karavA joie ane kaheNI pramANe raheNI rAkhavA mATe avazya pramANika banavuM joie, kaheNI pramANe raheNI vinA dharmamArgamAM vA kamAmAM kadApi kAI pragatimAnlR banI zakatA nathI. pUrvAcAryAe kaheNI pramANe raheNI rAkhavAne aneka zAstro racIne upadeza ApyA che. kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnA abhyAsa karavAmAM aneka vipattiyAne veThavI paDe che ane aneka svArthAnA tyAga karIne AtaratyAgI banavuM paDe che. pazcAt vizvamAM mauna chatAM paNa upadeSTAnI padavI prApta thaI zake che. dharmInA DALa rAkhavA karatAM prathama kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnu` satna zikhavuM joie ke jethI je je pravRtti karavAmAM Ave te vaDe svaparanI pragati karI zakAya. aneka prakAranI bhASAnA abhyAsa karavAmAM Ave eTale manuSyanA AtmA keLavAi gayA ema kadApi mAnIne bhUla karavI nahi, jyAM sudhI kaheNI pramANe raheNI thai nathI tyAM sudhI AtmAne vA manane vA vacanane vA kAyAne keLavI ema mAnI zakAya nahi. kaheNI pramANe raheNI rAkhavAthI eka AMkhanA IsArA mAtrathI vizvaleAkAne zubha mArgamAM doravI zakAya che. koi paNa mAkhatamAM kaheNI pramANe raheNI rAkho ane pazcAt te saMbaMdhI tame je kaMi kaheze tene mAnavAne manuSya tatpara thaze. sAdhunAM vastra paheravA mAtrathI have sAdhunA zabdonI asara manuSye para thavI muzkela che. sAdhue prathama kaheNI pramANe pramANikapaNu dhAraNa karIne vizvamAM pramANika tarIke raheze te temanA upadezanI asara kharekhara manuSya para thaze; anyathA pothImAMnAM rIMgaNAMnI peThe anya manuSyA para upadezanI asara thavAnI nathI. zrImad AnandaghanajI mahArAjane keTalAka manuSyae eka vAra upadeza devAne kahyuM tyAre zrImad AnandaghanajIe kahyuM ke-je pramANe upadeza devAmAM Ave te pramANe raheNI hAya che te anya manuSyapara upadezanI asara thAya che. mArI raheNI eja tamane upadeza che. siddhanA 18 For Private And Personal Use Only Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 458 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. saMbaMdhanI vAta karavAmAM Ave ane kaheNuM pramANe raheNamAM to moTuM mIMDuM hoya tethI pitAne ane vizvamanuSyane lAbha prApta thaI zakto nathI. zrImadda cidAnandajI mahArAja kaheNuM pramANe raheNI rAkhavAne jagane sArI rIte upadeza kare che ke jaLanI kathe saha koI, raheNI ati durlabha hoI / jaba raheNIkA ghara pAve, taba kathanI lekha bhAve. ityAdi-kaheNI pramANe raheNI rAkhavAthI manuSya siddha bane che. bhASAsamiti ane vacanaguviDe yukta thaelA manuSya kaheNI pramANe raheNuM rAkhIne vizvamAM mahAtmA bane che. je pramANe bole te pramANe vartI eTale tamAre je kaMI anyane kahevAnuM che temAM bolavAnI jarUra raheze nahi. bolavAmAM vAyaDA banIne gapagoLA taDAkA phaDAkA mAravAthI svaparanuM zreyaH karI zakAtuM nathI. kacyA pramANe pravRtti karIne vizvazAlAmAM karmacAgI bane eTale anya karmo karavAne AtmAnI zakti tvarita khIlavA mAMDaze. manuSya potAnI bhUlene chupAvavA mATe asatya pravRtti na sevatAM kaheNI raheNInA sAmyane vartanamAM mUkI pramANikatAne vizvamAM prasiddha karavI joIe. harizcaMdra rAjAe kaheNI pramANe raheNuM rAkhI ane aneka vipattio sahIne te vizvamAM svaguNa mATe prasiddha thayA. je pramANe bolavuM thayuM hoya te AcaraNamAM mUkIne batAvavuM e suvarNa samAna che ane kathavuM e rUpA samAna che; mATe svajIvanamAM je doSa thayA hoya te te sudhArIne kaheNI pramANe raheNI rAkhavA AtmabhegI banavuM joIe. DuM bolIne ghaNuM karI batAvavuM e sAruM che, paraMtu ghaNuM bolIne thoDuM karI batAvavuM e savartanamAM arthAt cAritramAM khAmI bhareluM che-ema jayAre anubhava thaze tyAre AtmAnI unnati thaze. eka vAra pitAnI pola khulI thAya te thavA de ane pitAnA AtmAne halake paDavA de; paraMtu kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnI pravRttine prabhunI peThe pUjya -mahAna mAnI te pramANe kharA jIgarathI vate; eTale vizvamAM apakIrti apramANikatA dhovAI jaze ane pratiSThA vizvAsa ane pramA NikatA rUpa cAritranI prApti thaze ema kharekhara mAnIne pravRtti karaze. anyanA AtmA one upadeza ApavA karatAM prathama potAnA AtmAne kaheNI pramANe raheNIthI vibhUSita kara joIe, eTale ajenA upara pitAnuM teja paDaze. je je mahAtmAoe potAnA dhamene sthApanA kyAM che teoe kaheNuM pramANe raheNuM rAkhIne maraNAMta kaSTane zrIvIra prabhu- mahammada-IzanI peThe sahana karyA che tyAre temanAM vacane Aja paNa manuSyanA hRdayane jIvatI asara karavAne zaktimAna thayAM che ema hRdayamAM khyAla kare. parvo ane pAzcAtyamAM kaheNI pramANe raheNIvALA kareDo manuSyamAM alpa manuSyo maLI Avaze. belavuM te pramANe vartavuM e kaMI bALakonA khela nathI. asatya vadanArAo te kaheNI pramANe raheNI rAkhanAra hoI zake nahi. vizvAsabhaMga karanArA vizvAsaghAtake pratijJAbhaMzake ane jUThI sAkSI pUraka paNa kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA banI zakatA nathI. paranI For Private And Personal Use Only Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaheNI pramANe raheNI rAkheA. ( 459 ) hAjImAM hA kahenArA manuSyA kharekhara kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA anI zakatA nathI. je manuSya bhIti lAlaca ane svAnA tAbe thaelA hoya che te kaheNI pramANe raheNI rAkhavAne zaktimAn thatA nathI. jee prathama aMze krodha mAna mAyA leAla kAma ane IrSyAne jItI kaheNI pramANe raheNI rAkhavA prayatna kare che te sarvathA kaheNI pramANe raheNI rAkhavAne zaktimAn thAya che. je manuSyA kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnA abhyAsa seve che teo alpakALamAM aneka DhASAmAMthI mukata thaine aneka guNAne prApta karI zake che. kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA pramANika manuSyathI A vizvanI zobhAmAM vRddhi thAya che. bAkI apramANika manuSyA te kama yAganI lIlI vADIne khALIne bhasmIbhUta karI vizvamAM rAkSasa samAna bane che tethI tenuM jIvavu peAtAne tathA parane upakArIbhUta thatu nathI. ataeva pratyeka manuSya apramANikatAnA tyAga karIne kaheNI pramANe raheNI dhAraNa karavAnA abhyAsa sevavA joIe. sAdhuomAM aneka sAdhue pramANika jIvana gALanArA thaI gaelA che ane vamAnamAM paNa keTalAka pramANika manuSyeAnA anubhava thAya che. pramANika jIvana gALavAnA karatAM lakSmI ane sattA vageremAM vizeSa kaMi mahattva nathI ema jene anubhava thAya che te kathanI pramANe raheNI rAkhIne AtmAnI dezanI jJAtinI samAjanI ane saMghanI pragati karI zake che. AryAvartanI jeTalI pAyamAlI apramANika manuSyAthI thai che teTalI anya kazAthI thai nathI ema AryAvarta nA prAcIna tathA arvAcIna itihAsa vAMca vAthI avamedhAI zake che. kaheNI pramANe raheNI nahi rAkhanArA manuSyA je dezamAM AgevAnA hoya che te dezanI ane te dezastha dharmanI paDatInA prAraMbha thAya che ane chevaTe te deza kharekhara anya dezIya manuSyAnA tAme thAya che. je manuSya vyApAravRttithI jIvanArA hoya che teomAM prAyaH aprAmANya vizeSataH hAya che, je manuSye viSayamAM andha thaelA hoya che teo aprAmANyane sevanArA hAya che. je dezanA manuSyA nindakavRttivALA ane nikhaLa hAya che tee kaheNI pramANe raheNI vinAnA apramANika hAya che; tethI tee vizvamAM keAI mahAn zubha kArya karIne sarvadezIya manuSyamAM agragAmI anI zaktA nathI. A kaheNI ane raheNImAM asamAna hAi vizvamAM ezaArAma bhAgavavAne jIvavA icche che, te kAgaDA ane varU karatAM pAtAnI jIMdagIne uttama banAvavAne zakitamAn thai zakatA nathI. A pramANe avadhIne purUSArthane prakaTAvI prAmANya jIvana dhAraNa karIne kama yAgI banavuM joie. prAmANya dhAryAM vinA A vizvapAThazALAmAM jee kamacAgI banIne unnatinA zikhara para caDhavA dhAre che teo eka pagathIyuM paNa AgaLa caDhI zakatA nathI ane caDhe che te paTakAIne pAchA hatA tyAMnA tyAM AvIne UbhA rahe che. ata eva kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnA mahAyoganA abhyAsa karIne A vizvamAM koi paNa kArya karavAne zaktimAna thavAya che. pRthvIrAjanA pradhAnanA putre kaheNI pramANe raheNInuM pramANika jIvana For Private And Personal Use Only Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (460 ) zrI kramayeAga graMtha vivecana. 5 tyajIne zAhabuddInanA tAbe thai puSTa karI, tethI te AryAMva nA sadAne mATe kalakI gaNAya, ane bhaviSyamAM paNa sarva AryAM tene dhikkAraze, kumArapAlanA keTalAka sAma tee zatrurAjAnA phoDavAthI phUTI jaine apramANikatvane dhAraNa karyuM hatuM tethI kumArapAlarAjAe tene sajA karI hatI. pramANikavRttithI rAjA ane raMka zAlI zake che. kaheNI pramANe raheNInA prAmANya-jIvana vinA zahenazAha sarakhA paNu zaiAbhI zakatA nathI; mATe kaheNI pramANe raheNI dhAraNa karIne vizvazALAmAM ka yAgI banavu. joie. zrImad ravisAgarajI gurumAM ane zrImad sukhasAgarajI gurumahArAjamAM kaheNI pramANe raheNInuM pramANika jIvanacAritra samyaklR khIlyuM hatu. ataeva dravyakSetrakALa ane bhAvAnusAre kaheNI pramANe raheNI rAkhIne pramANika banI karmayogI thavu joie. avataraNu--kriyAmagna cittadhAraka Adarza purUSa banI maunI chatAM svakarmAMnA upadeza ane che te jaNAve che. joza kriyAyAM magnacitto yo nirmalAdarzavat smRtaH / maunI sannapi vizve'sminnupadeSTA svakarmaNAm // 74 // zabdAje kriyAmAM magnacitta che tene nilAdavat kahela che ane tene A vizvamAM maunI chatAM svakane upadeSTA avaSedhavA, vivecana--A zrlokanA bhAvArtha anubhavagamya ane buddhigamya karavA ceAgya che. upayukata kaheNI pramANe raheNI Adi guNeAvaDe vibhUSita thaela kaceAgI kantavya ka pravRttimAM magnacitta banIne nirmalAdanI peThe anya manuSyAne upakArI banI zake che. game teTalu vyAvahArika tathA dhArmika jJAna prApta karyuM hoya to paNa te pravRttimAM mUkAyA vinA AtmA kharekhara kama yAganA cAritravaDe AtmAnI uccatAne prApta karI zakatA nathI. vakata vyapravRttimAM magna arthAt layalIna rahevAthI cittavRttinA sayama thAya che ane tethI AtmAnI zakticAnA vikAsa thAya che. AtmajJAnIe svakarttatrya kriyAmAM cittane rAkhe che. paraMtu temAM rAgadveSathI Asakata thatA nathI tethI te niHsaga rahIne kartavya karmanI pravRttithI AtmAnA anubhavajJAnamAM ane guNeAmAM vRddhi kare che ane pragatimAM agragAmI rahI zake che. kuMbhArANA zivAjI, siddharAja jayasiMha, kumArapAla, azAka, sa...prati, zreNika vagere rAjAe svAdhikAra kriyAvaDe Adarza puruSa banelA che tethI teenAM jIvanacarita vAMcIne anya manuSya temanA jevI kartavyapravRttine seve che. jJAnIe svakartavya kAryathI bhraSTa thaine Adarza For Private And Personal Use Only Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cauda rAjalakanA svAmI kayAre banI zakAya ? ( 41 ) puruSa banI zakatA nathI. zuSkajJAnathI mukita thatI nathI temaja dharmane tathA vizvane uddhAra thatuM nathI mATe zAbdikapaMDitoe ane tArkika paMDitae svakartavya Avazyaka che je kAryo hoya temAM citta rAkhIne gokhale dAdAbhAI navarojajI rAnaDe vagere dezabhakta karmayogIonI peThe ane prabhubhakata hemAcArya haribhadrasUri yazovijayajI vagerenI peThe dhAmika karmayogIo banavuM joIe. sAdhuo ke jeo dharmanI rakSA tathA dharmane uddhAra karavAne karmavegane dhAraNa karanAra hoya che teo zuSkajJAnI sAdhuo karatAM kareDa darajaje vizvazAlAmAM upakArI jIvana gALI zake che. zrImad hemacaMdrAcArye, zrImad bappabhaTTasUrie, zrImad hIravijyasUrie jJAnayoganI paripakavatA karavAne mATe karmavegane dhAraNa karI rAjAone pratibadhI dhArmika vicAro ane AcAronI pragati karI A vizvazAlAmAM atyanta upakAra karyo che. je teo phakata vanavAsamAM rahyA hota to pAMdaDAMnI peThe ekalA pote tarI zakata paNa anyone tArI zakata nahi. karmayogIne aneka manuSyanA samAgamamAM AvavuM paDe che ane aneka manuSya taraphathI upasarga sahana karIne manuSyanA madhye svAtmAne suvarNavat karavo paDe che; tethI teone kriyApUrvaka aneka anubhavonuM je jJAna maLe che te jJAna kharekharA vakhate TakI zake che. zazkajJAnIone kharA vakhate jJAna TakI zakatuM nathI ane teo pravRti vinA je kaMI bole che tenI vizvamAM jhAjhI asara thatI nathI tathA teo karma pravRtti vinA potAnI pAchaLa paraMparArakSakajJAnIone paNa banAvI zakatA nathI. jagatnuM kalyANa karavAne karmacagIne jeTaluM sahavuM paDe che teTaluM zuSkajJAnIne sahana karavuM paDatuM nathI, tethI tene kharekharUM anubhavajJAna thaI zakatuM nathI. AtmajJAnIo AtmajJAnanI paripakavatA karavAne mATe kartavya kArya pravRttine seve che ane te pravRtti vaDe AtmAnA paripUrNa svarUpane anubhavI zake che. A dezamAM karmacagane sevanArA evA AtmajJAnIonI jarUra che, kAraNa ke te vinA dharma, saMghane uddhAra thavAnuM nathI. AtmajJAna prApta karIne uparyukata guNo vaDe karmavegane adhikAra prApta karI pazcAtuM karmayogamAM praveza kare joIe ke jethI akhila vizvanI zubha pragatimAM Atmabhoga ApI zakAya ane a5hAnipUrvaka jagatane mahAna lAbha samapI zakAya. piMDa brahmAMDanI sAthe saMbaMdha che tethI je je kartavya karmo karavAmAM Ave che tenI brahmAMDavatta jIvone asara thAya che. cauda rAjalakano AkAra kharekhara manuSya zarIra samAna che. jeTalI racanA cauda rAjalokamAM rahI che teTalI manuSyamAM rahelI che tethI manuSya kharekhara karmayogI bane te te cAda rAjakane svAmI banIne paramAtmapada prApta karI zake che. aeva AtmajJAnIe karmayegI banIne kArya-kriyA karavAmAM citta rAkhavuM joIe ane cauda rAjalakanA svAmI banavA anya sarva bAbatonI vikathA mUkIne je kartavya kArya hAthamAM lIdhuM hoya tene siddha karavA pravRtti karavI joIe ke jethI AtmonnatinA zikhare pahoMcI zakAya ane tyAMthI kSAyika bhAva For Private And Personal Use Only Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 462 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. F prApta karIne pazcAt na paDI zakAya. sAra vinAnI ane bedha vinA anvenI peThe kaI paNa jAtanI kriyA karavA mAtrathI AtmAnI unnati thatI nathI. jaDanI peThe vA yaMtranI peThe kSiA karavA mAtrathI Atmonnati thaI zakatI nathI. pratyeka karmanI kriyAnuM svarUpa paripUrNa avadhIne pazcAt temAM mananI ekAgratA karIne pravRtti sevavI joIe. AtmajJAnIe kArya pravRttithI kadApi kaMTALavuM na joIe. kArya pravRttithI kaMTALavAthI pazcAt sarva bAbatenI pravRttithI kaMTALo Ave che ane tethI kAyarapaNuM prApta thAya che. kAryapravRttimAM kAyarapaNuM prApta thatAM Atmonnati karanAra eka paNa guNanI paripUrNa prApti thaI zakatI nathI. pratyeka kArya karatAM kaMTALo Ave tethI kadApi kArya pravRttino tyAga na kare. trAnsavAlamAM hindusthAnanA gAMdhI mehanalAla karamacaMde satyanI pravRtti prAraMbhI ane hinduonAM duHkha dUra karavAno nizcaya-TharAva karyo. temAM teNe aneka duHkha veThIne vijaya prApta karyo. mohanalAla karamacaMda gAMdhI kedakhAnAne paNa savarga samAna mAnIne svakArya pravRttimAM daDha nizcayI rahyA tethI te ane vijayI banyA. je manuSya jIva para AvIne A pAra ke pele pArane vicAra karI kartavya kAryanI kSiAmAM pravRtta thAya che te ane vijayanI varamAlane prApta karI zake che. suratamAM koMgresanA bhAgalA paDayA tethI hindIo keTalAka hatAza thayA paraMtu surendranAtha benarajI ane gokhale vageree tenI punaH pravRtti prAraMbhI ane kesane jIvatI karI. A uparathI sAra levAne e maLe che ke Avazyaka kartavya kArya karatAM kArya ane pitAne ghaNuM dUra thavuM paDe to paNa kAryanI pravRttithI ane kAryanI siddhi karI zakAya che. jApAnanA rAjA mIkADe vageree svadezanI pAzcAtya rAjyonI peThe pragati karavA dhArI temAM temane prathama muzkelIo naDI; paraMtu pazcAtuM temane kartavyadizAne mArga khulla dekhAya ane te pitAnI AMkhe jApAnanI unnati dekhI mRtyu pAmyo. amerikA dezanI pragati karanAra benjAmIna kAMklInane paNa prathama svadezIya pragatikAraka Avazyaka kAryo karatAM aneka vipatti naDI hatI, paraMtu pazcAt teNe svakAryanI siddhi karI. dhArmika bAbatonI pragatimAM paNa pUrve aneka jainAcAryone duHkhe paDayAM hatA. dakSiNa madurAmAM aneka jainAcAryonA dhArmika vivAdamAM pratipakSIoe prANa lIdhA hatA, tathApi teo aMza mAtra AtmadharmathI calAyamAna thayA nahotA. teoe kartavya kAryapravRtti svapharaja rUpa dharma adA karavAmAM prANanI spRhA rAkhI nahotI. AtmArpaNamAM jyAM saMkoca hoya che ane jyAM mRtyunI bhIti hoya che tyAM kartavya kAryanI pravRttimAM zaithilya avadhavuM. vidhArthe-dezArthe-saMghArthe ane dharmArthe mRtyu thAya te paNa jene manamAM jarA mAtra kSobha utpanna thato nathI te manuSya Avazyaka kArya kriyAmAM magna banIne kartavya kAryanI siddhi karI zake che. hAla yuropamAM pracaMDa yAdavAsthaLI pragaTI che temAM pratyeka dezane manuSya svaprANArpaNa karavAne utsava samAna Ananda For Private And Personal Use Only Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama karmayogI banavAnuM kAraNa? mAnIne yuddhAdi Avazyaka kArya kriyAmAM magna bane che tethI te deza kharekhara anya dezanA tAbe zI rIte thaI zake ? Avazyaka kartavya kAryadiyAmAM prANArpaNa karIne magna rahevAne guNa kharekhara pAzcAtya manuSya pAsethI Aryoe zIkhavo joIe. pAzcAtya manuSyanA karmagitvane anubhava karavAmAM Avaze te pazcAt Aryalekene AtmArpaNa daSTie karmayegI thaIne kartavya kAryakriyAmAM magna thavAnI AvazyakatA avabedhAze. A pUrve mahAkarmayegI hatA ItyAdi temanI prazaMsA karIne have besI rahevuM na joIe. pravRttiyoga te kharekhara pAzcAtya dezIo pAsethI zikhavo joIe ane pAzcAtyone atratya nivRttiyAganuM zikSaNa ApIne teonA guru banavuM joIe. pravRttiyoga e vADa samAna che ane nivRtti ga e kSetra samAna che. pravRttithI nivRttinuM saMrakSaNa thAya che. pravRtti nI madatAnI sAthe nivRttiyoganI paNa mandatA thAya che ane tethI nivRtti vegIono paNa nAza thAya che. AryAvartamAM jyAre pravRttigIonuM prAbalya hatuM tyAre nivRttigIonuM paNa prAbalya hatuM ane tethI nivRtti ane pravRttithI dharmamArga ane karmamArganuM saMrakSaNa thatuM hatuM. ALasu ane pramAdIone dezanuM, vizvanuM, samAjanuM, saMghanuM, nAtajAtanuM, paramArthanuM, dharmanuM ane svAtmAnuM keIpaNa Avazyaka kartavya kArya karyAvina jIvavAne ane vizvamAMthI kaIpaNa levAno adhikAra nathI. ALasu manuSyomAM nAzakAraka zakitane saMgraha thAya che ane tethI teo svaparanA jIvanane nAza karavA zakitamAna thAya che; atae ALasu manuSyoe Alasyane tyAga karIne dharmArthe vA karthe jIMdagIne egya upayoga kare joIe. amUlya chaMdagIne nakAmI gumAvavI e kudaratane gunho che. pratyeka manuSya svaegya Avazyaka kartavyakAryo karyA uparAMta sArvajanika Adi zubha kartavyakAryo karavAmAM svasamaya ane svazaktine bhega Apa joIe. je manu svAdhikAra pramANe kartavya kAryone karatA nathI teo svajIvananI pragati karI zakatA nathI. aeva Atmapragati karavAne kartavya kArya kriyAmAM magnacitta rAkhavuM joIe ane anya nakAmI bAbatamAM mana, vANI ane kAyAne upayoga na karavo joIe. rAjAne pratibaMdha deva, sabhAomAM hAjara rahevuM, caturvidha saMghanAM kAryo karavAM, Avazyaka dharmakArya kyiAo karavI, grantho racavA, navIna gya ziSya karavA, vyAkhyAna devuM, prativAdIone niruttara karavA, dhyAnasamAdhimAM pravRtta rahevuM vagere-zrI hemacaMdrAcAryane karmavega hato tethI teo jainenA upara mopakAra karI gayA che, ke jene jainama pAcho vALavAne zakitamAnuM nathI. zaMkarAcAryane, gautamabuddhane. mahammada paigaMbarane, Izune ane zrI mahAvIra prabhuno karmavega anubhavavAmAM Avaze te teoe duniyAne jAgrat karavAmAM je je Atmabhego ApyA che teno khyAla Avaze. jeNe svAstitvasaMrakSaka vicAro ane AcArene vizvamAM pravartAvavAnI IcchA rAkhI hoya teNe prathama karmayogI banavuM joIe. svAstitvapragatikAraka vicAre ane AcArone vizvamAM For Private And Personal Use Only Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 464 ) zrI krama*yAga graMtha-vivecana. pravartAvatAM alpa: hAni ane mahAn lAbha thatA hAya tA te dRSTie karmacAgI banIne lAkhA karADA manuSyone karma yAgI manAvavA joie ke jethI vizvAnnati karavAne zikatamAn thavAya. zrI mahAvIraprabhunA vicAro ane AcArA mAnanAra jainAnI saMkhyA ghaTI tenuM kAraNa e che ke dravya-kSetra-kAla-bhAva pramANe kama yAgIe para parAe moTA meTA utpanna karavAnI ane vizvane mAphaka Ave evI dharmapravRttiyAne pravartAvavAnI vyavasthAbuddhi ane pravRttine nAza thayA. vizvavarti manuSyAne guNakarmAnusAre vyAvahArika kAryoMnI sAthe je dharma saheje sadhAya che te dhama kharekhara vizvamAM svapUjakeAnI saMkhyAmAM vRddhi karavA samartha thAya che; brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdravarNAnuyeAgya guNakarmAMnI sAthe sAthe dhArmika ceAgya pravRtti karI zakAya evI dezakAlAnusAra dharma pravRttinA niyamanI jyAM vyavasthA che te dharma kharekhara satra sadA vizvamAM aheALI janasakhyAmAM vidyamAna rahe che. jeneAnA agragaNya dhArmika ane vyAvahArika kamacAgIomAM para parAsa rakSaka mahA kama yAgI banAvavAnI tathA dezakAlAnusAra janasamAjanA pratyeka aMgane anukUla Ave evA dharmAMka cAganI vyavasthA karavAmAM cukAyuM che; tethI jaina kama yAgIo hAla vizvamAM agragaNya padavIonA dhAraka rahyA nathI. bauddhadharma hindusthAnathI dUra thayA tenuM kAraNa e che ke brAhmaNAe svadharmI manuSyanAM UMDAM mULa rahe ane tee vyavahAravyavasthAnusAra jIvI zake evI je pravRttiyeA karI hatI tevI teo karI zakayA nahIM. bauddhadharmanA AgevAna, tyAgIe hAvAthI gRhastha ka yAgIemAM pragatikAraka ane svAstitvasa rakSaka zitanAM bIjo para parAe ugyA kare evI zakita mUkI zakyA nahi ane jainAcAye pazu tyAgIe hAvAthI teonA jevI zikatA ke je paraparAe peAtAnA vargamAM utare ane svagRhasthavargamAM paNa paraMparAe brAhmaNAnI peThe dharma pASaka zikatayAnI vidyamAnatA rahe evI vyavasthApUrvaka zitayAne kamacAgInI guNakarmAnusAra paraMparAsa rakSaka paddhatithI mUkI zakayA nahi. jainadharmanA tyAgIvamAM ane gRhasthavargamAM saMkucitavRttithI dharmAMka yoga ane vyAvahArika sAMsArika kayAga pravartavA lAgyA tethI dharmamAM ane karmAMmAM vizvavyApaka dRSTithI jainasamAjamAM katavyakamene karavAvALA kamayAgIo ghaTavA lAgyA ane tenuM pariNAma hAla je AvyuM che te uparathIja avamedhI zakAze ke cAra varNamAMthI jainadharme vidAyagIrI lIdhI ane eka taLAvaDA jevI janasa`khyAmAM jainadhama vidyamAna che temAM anyajalanA abhAve malinatA thAya e svAbhAvika che. ataeva jainakAme tyAgIomAM ane gRhasthAmAM mahAkama yAgIo utpanna thaI zake ane tene svaka vyakArya karavAmAM aneka jAtanI muzkelI na paDe evA prayatna karavA joie. bauddhadharma hAla jyAM pravarte che tyAM dharma mArgamAM ane kama mAgamAM kamacAgIe pragaTe che. jJAnayogIone karmayogIo karI zakAya che ane te sarva vastuonuM svarUpa samajatA hovAthI, vartamAnamAM sarva zubha bAbatAnI pragati thAya evI rIte sudhArAvadhArA sAthe kama yAgane For Private And Personal Use Only Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAzcAtya vidvAnanI pravINatA. sevI zake che. je je bAbatonI AvazyakatA avabodhAtI hoya te te bAbatonA karmayogIo pragaTAvavA joIe; emAM jarA mAtra pramAda sevavAmAM Avaze te pragatizIla anyadezIya ane anya dhamAM prajAonI pAchaLa seMkaDo varSa sudhI rahI zakAze; svAstitva para parAsaMrakSaka bIjakone paNa nAza thaze. karmaveganI paripUrNa cagyatA meLavavAne pUrve cAre varNanA vidyArthIe vIza pacIsa varSa paryanta gurukulamAM vAsa karIne vidyAdhyayana karatA hatA ane pazcAt sarva prakAranI kAyika vAcika ane mAnasika zakti khIlavIne gRhasthAvAsamAM karmayegI banI praveza karatA hatA ane je tyAgAzramane yogya thatA teo tyAgI banI tyAgIgya Avazyaka karmavegane sevatA hatA. tethI vizvamAM vyAvahArika ane dhArmika pragatimAM kaI rItanI khAmI rahetI nahotI. hAla tevI vyavasthAne uddhAra karIne manuSyone karmayogIo banAvavAno prayatna zarU thayo che. vIza pacIsa varSa paryanta brahmacarya dhAraNa karIne pUrve cAra varSanA bALako ane bAlikAo abhyAsa karIne kamayegInuM pada prApta karatI hatI tevI vyavasthAne zanaiH zanaiH yuktipUrvaka jamAnAne anusarI uddhAra kare joIe ke jethI karmayogIo dvArA vizvane uddhAra thaI zake. bUma pADavAnA karatAM karma kriyAmAM citta rAkhIne pratyeka kartavyapravRttimAM pravRtti karI karmayogI banavuM joIe ke jethI sarva prakAranI zubha pragatine uddhAra thaI zake. meTI maTI vAta karavAthI kaMI vaLatuM nathI. vAta karatAM vaDAM thavAnAM nathI. vAta karavA mAtrathI koIne asara thavAnI nathI; mATe kartavya kArya pravRttimAM masta banIne Adarza puruSa banavuM joIe. jeNe AgagADI zodhI kADhI teNe dezadeza bUma pADI nahotI to paNa tenA kartavyathI te jagaprasiddha thaze ane tenI AdarzakartavyatAthI anya vijJAne zekabuddhidvArA kAryapravRtti thaI. eDIsana ane dAktara jagadIzacaMdra bojha vagere zodhako akhila vizvamAM prasiddha thayA che tenuM kAraNa e che ke teoe zeAdhakavijJAnapravRttithI karmavegamAM pravRtti karI vipayogI zodhakhoLa karI che ane hajI teo zodhaka karmacagapravRttimAM masta banIne aneka jAtanI zehe karyA kare che. AryAvartamAM aneka vidvAno pAkyA paNa koIe be paiDAMthI cAlanArI gADI ke je lAkho varSathI vaMzaparaMparAe vArasAmAM Ave che temAM kaI jAtane zodhakabuddhithI pheraphAra karI zakyA nahi; tenuM mAna te kharekhara pAzcAtya vidvAnone ghaTe che. AryAvarte rAtrInA vakhatamAM temanA koDIyAno dAvo karIne adyaparyata dIpakane vyavahAra calAvyuM hatuM. phAnasa sarcalAITa vagere AryAvartana karma gIonI kamANI nathI. hajI paNa A jAgaze nahi ane zodhakabuddhivaDe sarva prakAranI pragatimAM pravRtti karavAmAM masta nahi banaze te teonuM Arya zreSTha phakta ItihAsanA pAne rahI zakaze. jyAM AgagADInA vege pragati-pravRtti thatI hoya tyAM ragasIyA For Private And Personal Use Only Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - --- - zrI karmayoga graMtha-savivecana. baLada gADAmAM besIne cAlavAthI have anyAnI spardhApragatimAM prasthiti thaI zakAvAnI nathI, ataevI pravRttimAM masta karmayegI banavuM joIe; ane anya jeo mRtavicArAnA pUjaka banyA che teonA TakaTakArA tarapha dhyAna na ApavuM joIe. kamagI banIne Adarza puruSa bane eTale mauna rahevA chatAM je kaMI vANI dvArA upadeza ApavAne haze te svayameva akhila vizva grahaNa karaze. azaka rAjA ane caMdraguptanI yAdI kharekhara tenAM kartavya kAryothI thAya che. pleTenI yAdI tenA graMthothI thAya che. emarsananI yAdI tenA vicArothI bharelAM pustakathI thAya che ane tethI temanA kartavyanuM maraNa karIne vizvamanuSya kartavya kAryonI pravRtti kare che. hanumAne karmacegI banI rAmanI sevA bajAvI tethI te Adarza puruSa banIne pakSa dazAmAM paNa mUrtidvArA jagane upadeza ApyA kare che. vyAsa tenA kartavya karmothI hinduonA pUjya hRdayamAM Izvara tarIke virAje pataMjali tenA grasthAdika kartavyakAthI AryAvartamAM sarvatra prAtaHkAlamAM smarAya che, zAkaTAyana, umAsvAtivAcaka, kuMdakuMdAcArya, bhadrabAhu, devaddhigaNikSamAzramaNa, dhanezvarasUri, vimalAcArya, akalaMka, niSkalaMka ane siddhasenasUri teonA kartavya zAstrakAryathI AryonA hRdayamAM pUjAya che. ApaNe sAkSAt e purUSane dekhyA nathI chatAM paNa teoe karelAM kAnuM maraNa, teonA granthathI karI zakAya che ane teonuM karmagitva keTaluM badhuM uttama hatuM te tenA vicArothI avabodhAI zake che. jagaDuzAha zeThe duSkAlanA samayamAM hajAra maNa dhAnyanA muMDA garIbone ApyA ane lAkhe manuSyane mRtyakAlathI bacAvyA tethI te dAnamAM Adarza puruSa banI tenA kartavya karmathI lAkho manuSyone upadeza zikSA ApI zakyA ane teo svakIya jIvana sudhArIne dAna karmanI pravRtti karI zakayA. IDaramAM aMbAvIdAsa nAmanA eka dhanavAna jaina gRhastha thayA temanA vakhatamAM meTe duSkAla paDe tyAre temaNe IDara deza ane tenI AsapAsanA sarva lekene anna pUryuM. garIbane mATe dararoja satrazAlAo zarU rAkhI tevI dAnapravRttithI pitAnI pAchaLa Adarza jIvana mUkI gayA. tethI temanA nAmanI sAthe hajAre manuSyo tevI dAnarUpa karmaganI pravRtti sevavAne utsAhI bane che. svAdhikAra svayegya ane parogya kalyANakAraka kAryo kare ke jethI tamArAM kartavya kAryone avalekI leke svakarmacAgamAM pravRtti karI zake bharata, bAhubalI, abhayakumAra, DhaMDhaNa kumAra, meghakumAra, siriyaka, sthUlabhadra, naMdiSeNa, kayavannAzeTha, kezIkumAra, zAlibhadra vagere mahApuruSe karmacagaparAyaNa banIne Adarza puruSa banyA che. zrI vIra prabhunI pATe besanAra AcAryoe karmavegI banIne jaina zAsananI sevAmAM svAtmabhega ApI Adarza puruSatAne khyAla Ape che. vedAntadarzanapravartaka aneka AcAryoe svadharma egya Avazyaka karmomAM pravRttavAne Atmaga Ape che te tenA jIvana caritrothI mAluma paDe che. pAzcAtya karmayogIo pitAnA karatAM For Private And Personal Use Only Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyavasthAmaya pravRttiyeAganI khAmI. (467 ) vizeSa ceAgyatA prApta karelA manuSyane peAtAnI pAchaLa mUkavAnI kAle vagerenI vyavasthAAnA jevA kamacAga seve che tevA hAla AryAvartamAM kAga nahi sevAtA hovAthI eka mahAkama yAgInI pAchaLa divA pAchaLa aMdhArA jevuM vA devatAnA chekarA kAyalA jevu thAya che. zrI hemacaMdranI pAchaLa temanA jevA mahA karma yAgI puruSa prakaTace nahi e AryAMnA utpAdakanyavasthApravRttiyoganI khAmI che. haribhadrasUrinI pAchaLa haribhadra karatAM mahApuruSa te prakaTAvI zakayA nahi vA tevA puruSo pAke evI vyavasthAvALAM gurukulA sthApI zakayA nahi. zrImad yazeovijayajInI pATe temanA jevA mahApuruSa na prakaTa e kharekhara ApaNA kamacAganI khAmI che. pAzcAtya vidvAnA eka kalekaTaranI pAchaLa bIjo klekaTara maLe, eka vAyasarAyanI pAchaLa khIje vAyasarAya pAke, eka gavarnaranI pAchaLa khIjo gavarnara pAke, eka pradhAnanI pUMTha pUranAra tenA samA anya pradhAna turtaja tenA cArja sA~bhALe evI vyavasthAnA karmayoganI paraparApravRttiyAnI sArI cAjanA karI zakayA che ane te hAla ApaNA anubhavamAM Ave che. geAkhalenI jagyA pUranAra tenA jevA anya turta prApta karI zakavAmAM AryAvarta pazcAt che. dAdAbhAi navarAjajInA cArja sabhALIne temanAM jevAM kAryo karI karmacAgI anya koi bane tevI vyavasthAnI khAmI che, rAmezatrutta jevA pradhAna turta zrImanta sayAjIrAva gAyakavADane maLe evI vyavasthAnI khAmI che. prIrAjazAha mahetA ane vAchAnA karmAMcAganI padavI saMbhALI le evA tuta temanI jagyAne pUranAra karmacAgIonI khAmI che. pAzcAtya dezamAM tevI khAkhatanI evI vyavasthA karavAmAM AvI che ke eka jagyAnA cArja tu tenA karatAM adhika ceAgyatAvALA anya kAI kama yAgI banIne saMbhALI zake. zakarAcAryanI pAchaLa zakarAcAya jevA ane zamAnujAcAryanI pAchaLa rAmAnuja sarakhA kaceAgI upadezake na prakaTayA tenuM kAraNa tevA puruSA pakAvavAnI vyavasthAnI khAmI che. vivekAnanda ane svAmI rAmatIrthanI jagyA pUre evA sanAtana vedAntIomAM puruSa pragaTayA nathI tenuM kAraNa e che ke tevA prakAranA pAchaLa anya puruSo thayA kare evAM gurukulA, zALAo, vagerenI vyavasthAvALA pravRttiyeAganI ghaNI khAmI che. AryAMva hajI A khAmata mATe nahi cetI zakaze te te mahAkama ceAgIonI anukramazreNine prakaTAvyA vinA patita dazAne bhogavI zakaze. kacAgavaDe mahAkama cAgI banI zakAya evI kanyaka pravRttimAM masta thavuM ke jethI mauna rahevA chatAM jagane tenuM AcaraNu dekhavAthI Adha maLe ema atra kahevAnA bhAvamAM prasaMgeApAtta anya vivecana karAyuM che. maunI banIne svayaM kAryAnA upadeza kharekhara karmacAgI bane che, tethI tene ame pADavAnI jarUra paDatI nathI--evu avokhIne pratyeka manuSye kartavya kArya pravRttimAM lakSya devuM joIe ane upayAgapUrvaka Avazyaka kAryoMmAM pravartIne Adarza puruSa banavA khAsa lakSya rAkhavu joie. Adaza For Private And Personal Use Only Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 468 ) zrI krama caiAga gra'thasavivecana, kamAgI kaheNI pramANe raheNIne rAkhe che tethI mana vacana ane kAyAvaDe te pramANikatva saMrakSIne mauna chatAM upadeza banI zake che. vadhastaMbha para caDhelA Izu krAIsTanA be zabdothI khristiyAnA hRdayamAM je UMDI asara thAya che ane ApaNA manamAM paNa je UMDI asara thAya che te anyathI thatI nathI, tenuM mukhya kAraNa e che ke kaceAgI vicArene je AcAramAM mUkI batAve che teja tene kharekharA upadeza che. dehAdhyAsanA utsarganI pravRttimAM samarAditya, avantI sukumAla, gajasukumAla ane mahAkhalanI smRti mAtrathI teonA AtmAnA savicArAnI potAnA upara asara thAya che e kai sAmAnya karmacAgIpaNuM kahevAya nahIM. mevADanA rANA pratApe akabaranA putra salImanA sAthe aravallInI khINamAM yuddha karyuM te vakhate pratApanuM chatra pote mastaka para dhAraNa karIne AtmatyAga karanArA jhAlA rANAnA dezabhaktika vyakama yAganI kriyAthI dezabhaktA para jhAlAnuM mauna chatAM je asara thAya che tevo anyathI thatI nathI. ata eva kayeAgI mauta rahevA chatAM svaka vyakarmAMnA upadeza kare che ema je kahevAmAM AvyuM che te kharekhara ceAgya che, durgAdAsa rAThoDa svadezabhakitathI Avazyaka kanyakAryAM karatAM bhIMtamAM caNAya che, prasaMge khahAra nIkaLe che ane deza-rakSA mAthuM mUkIne kArya kare che tenuM caritra vAMcatAM vAMcakAnAM rUMvADAM UMmAM thAya che tethI tenI pravRttithI vizeSa upadeza anya rIte maLI zakatA nathI. tenI kanyaka pravRttithI tenI Avazyaka pravRttiyenA upadeza kharekhara maunapaNAmAM sArI rIte maLI zake che ane tethI tene kSatriya puruSA Adarza puruSa mAnIne tenA jevuM svajIvana karavA pravRtti kare che. zeTha meAtIzAhe pAlItANA vageremAM jinamandirA bAMdhI svakanyakarmAne upadeza dIdhA vinA anyAnA hRdayamAM utArI daI teonI jIvanapragati karI che. amadAvAdanA zeTha hemAbhAI ane haThIza`ge pAramArthika kArya karI maunapaNe rahIne anyAne svakartavya kArcIne upadeza ApyA che. svayAgya kanyakArmAM pravRtta rahyA karavu e eka jAtanA uttama asara karanAra maunI upadeza avadhavA. svamana vANI ane kAyAnI zaktinA dhananA annane ane samayane . pAramArthika kAryAmAM bhega Apave e jagane anantaNNA jIvatA upadeza ApavA jevuM kartavyakarma avodhavuM. AtmAnA guNeAmAM masta rahenArA jJAnayeAgI gurue svakatavyamAM tatpara rahe che, tenI AgaLa ziSyo jAya che ane teonA manamAM je je saMzayA pUchavAnA hAya che te svayameva TaLI jAya che te mATe kahyuM che ke--jIvastu maunaththAthAnA: rAjyAtu chinnasaMcayA guruonI maunatA chatAM ziSyAnA sadehA dUra thAya che. tenuM kharekharuM kAraNa temanI kartavyapravRttinI asara che, kata vyapravRttimAM pravRtta thatAM AtmAmAM evI mahAn zakti utpanna thAya che ke jethI ziSyAnA sadehe kharekhara ceAgIne dekhatAM turta svayameva pratyuttara pAmIzamI jAya che. kIDIonI kartavyapravRtti dekhatAM ApaNA hRdayamAM Alasya pragaTayu. hAya che te tenA nAza For Private And Personal Use Only Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhikAra vinA kriyA na karavI. (469) thAya che. svakartavyapravRttimAM sadA magna rahevuM e svaktavya pharaja che. eka mahAtmA eka vakhata sAbaramatI nadImAM snAna karavA peThA evAmAM eka viMchI taNuM taNAte tyAM temaNe dITho. mahAtmAnA manamAM turta dayA AvI ane tene hastamAM jhAle. vRzcike turta mahAtmAne DaMkha mAryo. mahAtmAe turta tene jalamAM nAkhyo punaH tene taNAte dekhIne tene hastamAM jhAlyo. viMchIe punaH tenA hasta para DaMkha mAryo. ema cAra pAMca vakhata mahAtmAne te vRzcika karaDe te paNa mahAtmAe svakartavyapravRttimAM magUla rahIne tene bahAra kADhyo. mahAtmAnI AvI pravRtti dekhIne nadIkAMThe ubhelA eka manuSyane hasavuM AvyuM ane teNe mahAtmAne kahyuM ke-are mahAtmana ! tane vRzcike DaMkhe cAra pAMca vAra mAryA chatAM kema tene bahAra kADhyo? mahAtmAe pRcchakane kahyuM. bhAI! vRzcike pitAnI kartavya karma pravRttine bajAvI ane meM mahAtmAnI kartavyapravRttine bajAvI. teNe svakarta vyakarma pravRttine svabhAvanusAra sevIne temAMthI rtavya karmonuM zikSaNa A jagane ApyuM ane meM mahAtmAnA svabhAva pramANe kartavyakarma pravRttine sevI mauna rahI jagane kartavyakarmane bedha Ape. A uparathI sAra e levAne che ke-kartavya karma pravRttithI manuSya mIna rahyo chatAM paNa jagane upadeza Ape che, mATe svaAvazyaka pharajanA anusAra kartavya karma pravRttithI jagatuzAlAnA jIvone upadeza devo joIe. avataraNa-karmacagIne yAvat jyAM jyAM je je kartavya karmakriyAno adhikAra che tAvat teNe tyAM tyAM te te kartavya karmanI kriyA karavI ane jemAM pitAne adhikAra nathI te teNe na karavI ityAdi darzAve che. zloko yAvakriyAdhikArazca yasya yatkarmaNo bhavet // tAvattena prakartavyAH svAyattakarmaNaH kriyaaH|| 75 // yasyayAMyAMkriyAM kartu-madhikAro na yujyate // kartavyA tena sA naiva yato'dhikAriNikriyAH // 76 // zabdArtha -jene jyAM sudhI je kartavya karmanI kriyA karavAno adhikAra che tyAM sudhI teNe te kriyA karavI joIe. svAyatta karmanI kriyA che te kartavya karmanA adhikAra paryatA karavI joIe ane jene je kriyA karavAno adhikAra nathI teNe te karmanI kriyA karavI nahi kAraNa ke je manuSya je karmane adhikArI che tenAmAM te kriyAo zebhe che ane svaparaphalapradA thaI zake che. For Private And Personal Use Only Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 470). zrI karmavega graMtha-savivecana. vivecana atae manuSyoe svAdhikArAgya je je Avazyaka kartavya kAryo hoya teonI pravRtti prAraMbhavI joIe. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zuddha svasva guNakarmAnusAra kartavya karmanI kriyAo karavI joIe. svakartavya karmanI kriyAne tyAga karIne anya cAgya kartavya karmakriyAne karatAM AtmAnI pragati thatI nathI ane anyAtmAonuM kalyANa karI zakAtuM nathI. svAdhikArasiddha svadharmakriyAthI AtmAnI unnati thAya che paraMtu anya dharmanI yiA karavAthI pitAnI unnati thatI nathI. gRhastha dharmamAM svAdhikAre gRhastha karmanI yiAone karavAnI hoya che paraMtu teno keI tyAga karIne keAI tyAgInA dharmanI yiAo kare che te adhikArathI bhinna pravRtti karavAthI svadharmathI bhraSTa thAya che ane sAdhu banI keI gRhasthogya karmane kare che te sAdhudharmathI bhraSTa thAya che. dharma nidharma zreyaH vadha mAvA ItyAdi je vAkaye che te svAdhikArogya kartavya mantavya karma dharma pravRttinI mahattAne darzAve che ane svAdhikArabhi kartavya karma dharma pravRtti e paradharma che ane te bhayAvaha che ema prabodhe che. garamI yogadIpaka granthamAM adhikAradazAnA bhede bhinna bhinna dharmo che temAM svayegya kartavyadharma te zreSTha che ema vizvavarti sarva manuSyane nIce pramANe prabodhavAmAM AvyuM che. char: Readharmena-ggha na tAdA adhivirAvo, sthAdhirAvarAtafthA / 12 . brAhmaNa kSatriya vaizya zUdde ane tyAgIo sarva svasvadharmavaDe zreSTha che ane paradharme tevA cheSa nathI. adhikArI vAthI bAdha che ane adhikArI vazathI kriyAo che. svakartavya pravRtti e pratyeka manuSyane vyAvahArika cAritradharma che. jene jevo adhikAra hoya tene te bodha deve joIe ane jene jevI kriyA karavAgya hoya teNe tevI kriyA karavI joIe. brAhmaNe brAhmaNanA dharma pramANe karma pravRtti karavI joIe ane dharmanI te sAthe ArAdhanA karavI joIe. kSatriya, pRthvI, deza, santa sAdhu, gebrAhmaNa vagerenI rakSA karavI joIe ane te kartavya karmapravRttine svadharma mAnI tenI zreSThatAne tyAga karI anya karmanI kriyAo na karavI joIe. jenAmAM vaizyadharmanA guNakarmo che teNe vaizyadharma karma pravRttine svIkAravI joIe. zaDhe svaguNakarmAnusAra dharmakarma pravRtti sevavI joIe. tyAgIe tyAgadharmakarmapravRtti sevavI joIe ane Atmapragati thAya tevI kriyAthI bhraSTa na thavuM joIe. kriyAo ke je pitAnA adhikAra pramANe karavAgya hoya teone AdaravI joIe; paraMtu je kriyAo svAdhikAra pramANe naitikAraNa na lAgatI hoya ane temAM ruci na paDatI hoya teone na karavI joIe. eTaluM te khAsa yAda rAkhavuM ke manuSya pote svataMtra rIte karmakriyA karavAne adhikArI che tethI tene je gya lAge te karI zake ane svAdhikArathI bhinna je agya lAge te na karI zake. manuSya kharekhara kiyAne tAbe nathI paNa kriyAo kharekhara manuSyanA tAbe heya che; tethI te potAnI marajI pramANe kartavyakriyAone For Private And Personal Use Only Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nagg lAbhAlAbha vicArI pravRttinivRtti karavI. ( 471 ) svAtmapragatimATe karI zake che. temAM anya manuSyane tenI TIkA karavAnA hakka nathI. kriyAo ke je upayogI hAya te karavI joIe paraMtu phala na dekhAtu hAya ane AtmAnI unnati na thatI hoya te anAvazyaka kriyAomAM noMdhAi rahIne krayAparatu trajIvana na karavuM joie. jJAnapUrvaka kartavyakAnI kriyAone svavazamAM pAte kAputtalikAt na thavuM joie. vaya zakti saMbaMdha prayeAjanAdithI amuka kriyAnA peAtAne adhikAra che ke nahi tenI pAtAne samajaNa paDe che. AvazyakakatavyakAryAM kayAMsudhI peAtAne karavAnAM hAya che te vaya zakti avasthA jJAna pratyeAjanAdithI peAtAne tenA anubhava thAya che. svataMtrapaNe aneka jJAnathI svAdhikAra kartavyaka kriyAnA niNaeNya karavA joIe. gRhasthadazAtyAga karIne tyAgInI dazA svIkAratAM kartavyaka kriyAnA adhikAranuM rUpAntara thAya che. avasthAbhede kArya kriyAone bheda paDe che jethI je avasthAmAM je kriyAo karavAnI AvazyakatA hAya tenA prathamathI viveka karIne tene Adara karavA ane anya kriyAothI nivRtta thavuM. je je avasthAmAM je je AvazyakakArya pravRttiyA karavA je je rIte jarUra hAya te te rIte te te Avazyaka kriyAone karavI. nyAyAdhIzanAM kartavyakamermAMnI kriyAmAM nyAyAdhIze pravRtta thavuM ane phAjadAranI kakriyAmAM fAjadAre vivekapUrvaka pravRtta thavu.... kSatriyAe guNakarmAnusAre kSatriyanAM karyAM karavAM ane brAhmaNNAe guNakarmAnusAre brAhmaNAnA kamanI kriyAo karavI. guNukarmAnusAre vaizyAe vaizyakanI kriyAomAM pravRtta thavuM ane guNukamAMnusAre zUdroe zUdrakarmakriyAmAM pravRtta thavu, guNakarmAnusAre je kArya karavAmAM jyAMsudhI peAtAnA adhikAra che tyAMsudhI te kriyA karyAM karavo ane te kriyAne svAdhikAra TaLyA bAda temAM pravRtti karavI nahi-evI manuSyae vivekabuddhi dhAraNa karavI joIe. adhikArabhedekartavyakriyAbhedya--e vizvamAM manuSyeAnI svata Mtra pravRtti che; tene nAza karavAthI manuSyAnI pravRttinuM svAtaMtrya TaLatAM tee kASThanAM pUtaLAM samAna bane che. je kArya karavAnI jenAmAM zakti hoya ane je kAya pravRttithI jenA AtmAnI svataMtra pragati thatI hAya ane je kArya karavAthI te vizvane lAbha samapI zakatA hAya te tenA svAdhikAre kanyakarma pravRtti avamedhavI. pratyeka manuSya svAdhikAre kartavyakakriyA karavAne svataMtra hovA joIe ane tenI pravRtti tene aneka dalIle ApIne samajAvIne pheravavI joie; anyathA vizvanuM pArataMtryapravartana kadApi naSTa thavAnuM nathI ane vizvajanasamAja sukhI thavAneA nathI. je kArya karavAmAM je manuSyanI ceAgyatA na heAya temAM tene pravatartAvavAnA anyane adhikAra nathI. lAbhAlAbhane vicAra karIne jJAnapUrvaka pratyeka manuSya svayeAgya adhikAra bhede kartavyakriyAomAM pravRtti nivRtti karI zake che ane tethI te vizvazALAmAM kaceAgane kharekharA anubhava meLavI pragatimAnlR banI zake che. avasthA, vaya, jJAna, icchA, zakti AdithI kartavyakama kriyAnA bhedaeNmAM parivartana thayA kare che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 472 ) zrI krayoga graMtha-savivecana, pata ane tethI manuSya svAnnatinAM avasthAbhede kAryAM khadalavAne zaktimAna kharekhara kSetrakAlAti ceAge banI zake che. bahurUpI je vakhate je veSa dhAraNa kare che te vakhate te pAtranI kriyA kare che--jo te azva bane che teA tenA adhikAra pramANe azvayogya kriyAone seve che ane jo te siMha ane che tA siMhayeAgya pravRttine Acare che. jo te satI bane che te satInA svAdhikAre citAmAM praveza karI bhasmIbhUta thavAnI pravRttine paNa seve che. vidyArthI avasthA, bAlyAvasthA, yuvAvasthA, vRddhAvasthA, svAmIavasthA, sevakaavasthA, bhAgIavasthA, tyAgIavasthA, gRhAvasthA, tyAgAzramAvasthA vagere aneka prakAranI avasthAemAM bhinna bhinna Avazyaka kanyakarmAnI kriyAo paNa bhinna bhinna hoya che ane tethI je avasthAmAM je kArya karavAnA adhikAra hoya tenAthI bhinna pravRttine sevavAthI svane ane samAjane aneka prakAranI hAni thAya che. je kriyA karavAnA peAtAnA adhikAra na samajAtA hAya ane temAM peAtAnI cAgyatA na hAya te kriyAne na karavI joIe. je mAlaka paraNavAnA hetu zo che tene paNa samaje nahi teNe lagnanI kriyAmAM pravRtta na thavuM joie. sarva kriyAomAM jJAna, caiAgyatA, avasthA ane zakti vinA parataMtra khanI pravavAthI deza samAja ane saMghanI paratatratA karavAmAM nimittabhUta thavAya che ane tethI pariNAme kharekhara deza, samAja, saMghanI parataMtratA thAya che. dezanA eka manuSya ane samAjanA eka manuSya jo deza kAla dravya bhAvI bhinna adhikAravALI kAryanI kriyAne kare che teA tenI te pravRttithI samAjane ane dezane hAni thAya che. ataeva manuSyAe svAdhikAra ceAgya pratyeka manuSyaka vyakAnI kriyAne kare evI gurukulAdidvArA keLavaNI ApavI joie. samAje saMghe pratyeka manuSya svAdhikArabhinna kArya kare evA Adha na ApavA joie. guNakarmAnusAra samAjanA pratyekAMge svAdhikAra pramANe kartavyapravRttimAM pravRtta thavu ke jethI deza samAja saMghane mahAna lAbha thAya ane svAtmAnI unnatimAM vidyutavege pravRtti karI zakAya. svAdhikAranA niNaeNya, karIne pravRtti karyAMthI AtmazaktiyAne je rIte prakAza thavAnA te mAgeryAM khullA thAya che ane tethI AtmazaktiyAne atyaMta vege prakAzita karI zakAya che. svAdhikAre kanyaka karavAthI svAstitvapragatinuM rakSaNa thAya che ane svAstitvane nAza karavA pravrutta thaela duSTa zatrumanuSyAnI pravRttiyAne dhULa bhegI karI zakAya che. mana vANI kAyA ane AtmA e bhAgane manuSya kahevAmAM Ave che. manane tenI zakti pramANe kanya kAryAMmAM pravartAvavu, vANIne svakartavya kAryamAM pravartAvavI, kAyAne zakti pramANe kanya kAryamAM pravartAvavI ane AtmAne AtmAnA dharma pramANe tenA vAstavika kartavya kAryamAM pravartAvavA; te paNa dezakAlane anusarIne pravartAvave e kai paripUrNa jJAnayeAgane prApta karyAM vinA khanI zake tema nathI. ataeva samAje tathA sa Mghe pratyeka manuSyane paripUrNa svakatavyapravRttimAM For Private And Personal Use Only Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 kAryapravRttinI mukhya dizA. ( 473 ) bhAna thAya evA gurukulAdidvArA sadgudha prApta karAvavA joIe, pratyeka manuSyane sa khAkhatAnA paripUrNa jJAnI banAvavA joie ke jethI te svAdhikAre kartavya pravRttithI kadApi bhraSTa na thAya ane anya pravRttine! kadApi svIkAra na kare. jenAmAM je kAya karavAnI zakti khIlI heAya ane je kAya pravRttithI te peAtAne ane vizvane alpadoSapUrvaka mahAn lAbha samarpavAne zaktimAn hoya teNe te kArya pravRttine svIkAravI. svAdhikAre karttavya kAryapravRtti karavAnA pratyeka manuSyane svataMtra hakka che paNa anyanA hakkamAM mAthu mAravAnA tenA adhikAra nathI. sarva manuSyanI dalIlA sAMbhaLavAnA pratyeka manuSyane adhikAra che parantu AtmAnA satyane tyAga karIne anyanI hAjImAM hA karI svAdhikArabhinna kanyakarma karavAnA adhikAra nathI; ema jo vizvasamAjanA pratyeka manuSya samajI zake che tA tethI dezAthe thatAM yuddho ane dharmArtha thatAM yuddhonA anta Ave che temaja tethI svadezIya janasamAja paraspara eka bIjAnA sukhamAM bhAga laI zake evI kArya pravRttine svAdhikAre svata MtrapaNe sevI zake che. je manuSya svayAgya karlRvyAdhikAra avaLedhatA nathI te deza samAja ane saMghanuM zreya: sAdhI zakatA nathI ane temaja te dhArmika pravRttidvArA paramAtmapadane paNa sAdhI zakatA nathI. dezamAM samAjamAM svAdhikAra bhinna kanyapravRttinA ceAge garabaDa dhAMdhala thAya che. maracAe maracAnI svAbhAvika guNukama pravRttinA tyAga na karavA joie ane mIThAe peAtAnI svAbhAvika kama pravRttinA tyAga na karavA joie. rAjAe svAdhikAra pramANe svakartavyapravRttine sevavI joie ane prajAe svAdhikAra pramANe svakartavyapravRttine tyAga na karavA joie. manuSyamAtra svAtmAnaMti karavAne adhikArI che. pratyeka manuSya svazaktisthitinA anusAre bhinna bhinna kanyasvAdhikAravaDe bhinna bhinna kArya pravRttine seve che; temAM paraspara keAInI pravRttimAM koie vigna na nAkhavu joie. koi svAdhikAre kartavyakriyAthI cUkate hAya te tene dalIlApUrvaka samajaNa ApavI joie ane tenA kAryoMmAM sAhAmya karavI joie, ityAdi prasagopAtta avAdhIne pratyeka manuSya svAdhikAre kartavyakAryapravRtti karavI ane svAdhikArabhinna pravRttino tyAga karavA. avataraNa--kanyakAryanI pravRttinI mukhya dizA jaNAvavAmAM Ave che-- phoja. yatkarmakaraNAdyasya, svAtmonnatiH prajAyate / kartavyaM karma tattena, kAryasAdhyopayogataH // 77 // zabdA--je karma-kArya karavAthI jenI svAtmAnnati thAya che teNe te kanyakAya ne kAryaM sAdhyApayegathI karavu joIe. fo For Private And Personal Use Only Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 474). zrI karmayoga graMtha-savivecana. vivecana-kArya je sAdhyabhUta che tenA upayogathI kartavya kAryo karatAM aneka bhUlathI bhraSTa thavAtuM nathI. te upara tela pAtradhArakanuM dRSTAMta nIce pramANe kahevAmAM Ave che. eka nagaramAM dharma artha kAma ane mokSa e cAra prakAre ArAdhana karanAra rAjA rAjya karato hato. tenA nagaramAM eka nAstika manuSya rahetuM hatuM. te dararoja sAdhuonI rAjA AgaLa nindA karato hato. sAdhue manane vaza rAkhI zakatA nathI; teonuM mana sadA viSayamAM bhaTake che ane veSamAtrathI teo sAdhuo che. rAjA tene Astika karavAne aneka rIte prabaMdhato hato, paraMtu te hRdayamAM rAjAnA upadezane svIkAra nahote. rAjAe tene pratibaMdhavAno eka upAya zodhI kADho. eka rAjadvArI manuSya ke je tene mitra hato tenI pAse pelA nAstikanA gharamAM suvarNane vADako gukhasthAnamAM mUkAvyuM. rAjAe potAnA ghera suvarNanA vADakAnI corI thaI che mATe jenI pAse te hoya teNe sAta divasamAM rAjAne Apavo, anyathA tene mArI naMkhAvavAmAM Avaze evI nagaramAM udgheSaNa karAvI. paraMtu koIe suvarNa vADake laI rAjAne Apyo nahi. rAjAe suvarNanA vADakAnI tapAsa mATe sarva nagaramAM sipAIo mAraphata tapAsa karAvI. sipAIo zodhatA zodhatA pelA nAstikanA ghera AvyA ane tenA gharamAM pesI jyAM suvarNana vATako mUkyo hato tyAMthI te saMketAnusAra laI lIdhe ane pelA nAstikane pakaDI rAjAnI pAse lAvyA. rAjAe tene vadha karavAnI AjJA pharamAvI. rAjAnI vadhAjJAthI akhila nagaramAM hAhArava thayo AvA gunhA mATe tene mArI na nAMkhatAM anya zikSA karavI joIe ema nagaranA mahAjane vicAra karyo ane sarva mahAjana bheguM thaI rAjAnI pAse gayuM. rAjAe mAna ApIne mahAjanane satkAra karyo ane mahAjane AvavAnuM kAraNa kahI pelA nAstikane vadha na karavuM joIe tevI vijJapti karI. rAjAe mahAjananA pratyuttaramAM kahyuM ke-yadi te nAstika telanuM paripUrNa bharela pAtra laIne saMpUrNa cauTuM phare ane temAMthI telanuM eka bindu paNa na DhaLe te huM ene vadhAjJAthI mukta karUM. pelA nAstike te vAta kabUla karI ane te coTAmAM telanuM bharela pAtra laIne cAlavA lAgyo. rAjAe tene sUkAvAne ThekANe ThekANe gaNikAonA nAca zarU karyA hatA ane ThekANe ThekANe dazyavahue gaThavI dIdhI hatI, paraMtu te mRtyuthI telanuM pAtra saMbhALIne cAlavA lAgyuM. manaurE nathi mayaM- mANamaM nArita mAm mRtyunA samAna keI bhaya nathI tethI te bhayathI keInA sAmuM dekhAvA lAge nahi. paripUrNa svakArya sAdhya upayogathI cauTuM pasAra karavA lAge ane saMpUrNa talapAtra jevuM hatuM tevuM rAjAnI pAse lAvIne mUkayuM. rAjAe sipAIne pUchI jarA mAtra paNa tela na nyuM tenI khAtrI karI lIdhI. rAjAe nAstikane pUchayuM. telata. pAtrane DhALyA vinA kevI rIte lAvI zakyA ? tenA uttaramAM nAstike kahyuM ke-mRtyunA bhayathI, mAruM mana je kArya karavAnuM hatuM temAM rahyuM ane mArI AMkhoe anya vastuone For Private And Personal Use Only Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ban kAyAnI unnati dhruvI rIte thAya ? (475 ) nirIkSI nahi. mRtyunA bhayathI manane svasAdhya kAryamAM rAkhIne atra huM AvI zakayA. rAjAe nAstikane kahyuM ke--are nAstika ! jo tuM etAvanmAtra mRtyubhItithI mana sthira rAkhIne sAMpeluM kArya karI zakayA teA jeoe ananta janmamaraNathI bhaya pAmI cAritra aMgIkAra karyuM che te kema viSAne jItI na zake ane manane dharmamAM kema layalIna na karI zake ? arthAt ananta mRtyu duHkhamAMthI vimukta thavAne tee viSayAne jItI manane vaza karI zake che. abhyAsakhaLathI manane jItI zakAya che. A pramANe rAjAnA yuktiyukta sadupadezathI nAstikanI mati ThekANe AvI ane te rAjAne kathavA lAgyA ke he rAjan ! tamArA upadezathI ane meM karelA kAryathI anubhava thAya che ke sAdhue dRzya ramaNIya viSayAmAM manane na javA de ane manane vaza karI zake ja. mArI thaelI bhUla kabUla karIne AjathI huM Astika banuM chuM. A uparathI sArAMza levAnA e che ke-je kArya sAdhyabhUta gaNelu hAya che tenA upayegamAM rahevAthI te katanyakAryanI pelA nAstikane rAjAe seAMpelA kAryanI peThe siddhi karI zakAya che. kArya sAdhyApayogathI pratyeka manulye laukika ane leAkeAttara Avazyaka kArya karavuM joie. laukika vyavahAra ane leAkeAttara vyavahAre je kanyakAya karavAthI svAnnati thAya te kArya karavuM joie. je kAryathI svAtmAnnati ane parazannati na thatI hAya tene karavAnI jarUra nathI. je je svAtmAvaDe kArya karavAmAM AvatAM hoya tethI svAnnati thAya che ke kema ? tenA vicAra karavA joIe. dezannati, vidyonnati, kSAtrakamermAMnnati, vaizyakamenniti, zUdrakA~nnati ane samaSTinI unnati; tenI sAthe vyAvahArika AmainnatinA saMbaMdha rahelA che ane vyAvahArika AtmAnnatinI sAthe AdhyAtmika naiRRyika unnatinA saMbaMdha rahelA che kAyikeAnnatinI sAthe vAcikennati ane mAnasikennatinA sabadha rahelA che. kAyaketi vinA mAnasikeAnnati thavAnI nathI. kAyA ane mananA ghaNA nikaTanA saMbadha che. kAyAnI zakti ane mananI zaktine paraspara Asanna sabaMdha che. kAyAnI ArAgyatA mATe havA pANI ane kasarata e traNanI atyaMta jarUra che. je manuSya kAyikennatinI kiMmata samajI zakatA nathI te mAnasikeAnnatinI kiMmata samajI zakate nathI. kAyA mana vANI ane AtmA A cAra vastuonA manuSya kahevAya che tethI e cArenI unnati karavAnI jarUra che. brahmacarya niyamita AhAra niyamita kArya karavAnI pravRtti ane vizrAnti e cArathI kAyAnI unnati thAya che. kasaratAdvithI kAyAnI zakitaye khIlavavAthI manathI nikhaLatA dUra thAya che ane mananI AreAgyatA tathA muSTi karI zakAya che. mAnasika keLavaNInI pragati karavAmAM kAyAnI AreAgyatA ane dRDhatA vinA eka kSaNa mAtra cAlI zakavAnuM nathI. mananA dRDha sa kalpathI ane manana karavAnI zaktithI mAnasika pragati thAya che ane mAnasika pragatinI vRddhi thatAM AtmAnA jJAnAdi guNAnI zaktiyAnI vRddhi karI zakAya che. For Private And Personal Use Only Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 41 ) ( 476 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. mAnasika pragatinA AdhAra para AtmAnI zakti khIlavAne AdhAra che. mAnasika zakita khIlavAthI AtmAnI zakita khIlavI zakAya che. gurukula vagere vidyAlayamAM kAyikennati vAcikennati mAnasikennati ane AtmonnatinI keLavaNI ApavI joIe. samaSTinI unnatithI vyaSTinI unnati pivAya che; aeva dezonnati, vizvAnnati, vyApAronnati vigere unnatinuM rakSaNa karI tadudvArA kAyikAdi zaktinI unnati sadA saMrakSAya evAM nimitta naimittika pragatisaMrakSaka kAryo karavAnI AvazyaktA svIkAravI joIe. deza, jala, anna, kSetra, dhAnya, pazuo, paMkhIo, vRkSo vagerenuM saMrakSaNa karyA vinA kAyika zaktinuM piSaNa thatuM nathI ane kAyika zaktinuM piSaNa thayA vinA manuSyapragatinI vyavasthAnAM sAdhane aTakI paDe che. ataeva manuSyae paraspara saMbaMdhIbhUta thaIne deza, rAjya vyApAra, kRSikalA vagere vyaSTi ane samaSTinA AjIvikAdi jIvanavyavahAra saMbaMdhI sarva bAbatonuM rakSaNa tathA piSaNa karavuM joIe. samaSTinA sarva aMgonI sAthe vyaSTinA aMgone unnati mATe saMbaMdha raheluM hoya chemATe samaSTinI unnatimAM bhAga levo e vastutaH vyaSTinI unnatinA saMbaMdhane laI svArtha che, mATe pratyeka manuSya samaSTinI unnati mATe bhAga levo joIe ke jethI vyaSTinI unnati samyagu karI zakAya. je manuSya samaSTinI pragatinI upekSA kare che te vyaSTine udaya karI zakatuM nathI. zarIranA sarvAga paikI ekanuM poSaNa je thatuM nathI to ane anyAMgonI hAni thAya che. tadvat atra vyaSTi ane samaSTinI unnatinA saMbaMdhamAM avabodhavuM. paMcabhUtanI svacchatAnI sAthe vyaSTi ane samaSTinI pragatino saMbaMdha rahele che; atae deza, rAjyAdi sarva vastuonA saMrakSaNamAM-puSTimAM Annati rahelI che-evuM samya prabaMdhIne sarva samaSTinI pragati mATe Atmabhega Apa joIe. je manuSya samaSTinI sarvathA prakAre rakSA tathA pragati karavAmAM saMkecavRtti ane saMkecapravRttithI karmane kare che, teo dezanI samAjanI, saMghanI varNanI ane jJAtinI saMkucitatA parataMtratA ane avanatimAM bhAga lenArA che evuM avadhavuM. Atmanniti yogya kartavya karma saMbaMdha upayuMkata samaSTinI sarva prakAranI unnatinI sAthe rahe che, tethI samaSTi yogya pragati karmone vyaSTi egya karma tarIke AvabodhIne mana vANI ane kAyAthI karavAM joIe. paraspara jIvonI pragati e svAtmapragatizya ja che kAraNa ke anyanI pragatidvArA svAtmonnati thAya che; atae manuSyae para sparanI pragati thAya evAM sArvajanika samaSTiunnatiyogya kAryo karavA joIe, ke jethI paraMparAe svAstitvasaMrakSaka pragatikarmanI vyavasthA sadA pravatI rahe ane tethI bhaviSyanI prajAnI unnatimAM svAtmabheganI vyavasthAne bhAga rahyA kare. Amennati kahevAthI dezanati, saMghanati. kAyikonanati ane mAnasikonati Adi sarva prakAranI unnati thAya evAM zubha karmo karavAM joIe ke jethI mana vANI ane kAyAnI prApta thaelI zaktinI For Private And Personal Use Only Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garIka pravAha tyAjya che. 47 ) saphalatA thAya ane AtmannitinA zikhare pahoMcI siddha buddha paramAtmapadanI prApti karI zakAya. mana-vANI-kAyA--AtmA ane samaSTinI unnati jethI thAya te Avazyaka kartavyakArya che ema avadhavuM. mana-vANuM-kAyA ane AtmAnI zaktine nAza thAya evuM kaI paNa kArya na karavuM joIe. vizvahAnikAraka, deza hAnikAraka, rAjyahAnikAraka, keLavaNahAnikAraka, vyApArahAnikAraka, samAjahAnikAraka, caturvidha saMghahAnikAraka, jJAtihAnikAraka, vidyAkamekSAtrakamadihAnikAraka, suvyavasthAdi hAnikAraka, dharmahAnikAraka, paramArthahAnikAraka, paraspara pragatisaMbaMdhahAnikAraka, vyaSTipragatihAnikAraka, samaSTipragatihAnikAraka, lekettaradharmahAnikAraka, vijJAnahAnikAraka, zedhaka pravRttivRtihAnikAraka ane svataMtrapragatihAnikAraka kaI paNa karma na karavuM joie paNa tenI hAni karanArane egya zikSA ApavAnI. je je kAyadAonI vyavasthA vagerenI nirmiti karelI hoya tene nAza na karavo joIe ema je manuSya samajIne sarva prakAranI unnatinA dezakAlAnusAre taratamaga avadhe che te svAAmenati yogya kartavyakarmo karavAne zaktimAna thAya che. uparyukta pragatikAraka kartavyakarmane karavuM joIe. AryAvartamAM A nnatikAraka je je kartavyaka che tene pUrvakAlamAM manuSya samyam avadhatA hatA ane Atmabala pheravIne temAM pravartatA hatA tethI pUrvakAlamAM AryAvarta kharekhara sarva dezamAM pragatimAM mukhya hatuM. je manuSya aitihAsikadaSTie Atmonnati yogya kartavya kAryonuM tAratamya avadhe che teo vyAvahArikadaSTie A nnatikAraka kartavyakarmone dezakAlAnusAre kare che ane deza samAja vyaSTi ane samaSTinI avanatino avarodha karI zake che. AryAvartamAM avanatikAraka kAryo ghaNuM thAya che. ajJAnI manuSya avanati ane unnatikAraka kleyakane viveka kayA vinA garIka pravAhamAM taNAya che ane teo dezasamAjahAnikAraka kAryothI nivRtta thatA nathI. AtmonnatinA kAryone viveka karanArA manuSyoe ajJAnI manuSyanI AMkhone ughADavI joIe ane teone unnatinA kAryone viveka karAvavuM joIe- e prathama teonuM samaSTipragatiprati kartavya karma che; ane temAM je pramAda vA upekSA thaze te teonI vaMzaparaMparAnI hAni thavAnI ane teo vizvamAM jIvatAM chatAM mRtakanI dazAne prApta karI zakaze. mana vANI ane kAyAthI rajoguNanI unnati, tamoguNanI unnati ane savaguNanI unnatinuM svarUpa ane teno viveka karAvI te te unnatinI taratamatA avadhAvavI joIe ke jethI manuSya kRtrima pragati karatAM akRtrima vAstavikapragatikAraka pravRttimAM pravRtta thaI zake ane brAMta pragatithI parAMmukha thaI zake. je manuSyo uparyukta lekhya. sArane avabodhatA hoya teoe AmennatikAraka kAryonI pravRttimAM pravRtta thavuM joIe ane vizvazAlAstha manuSyane pravartAvavA joIe. sarva manuSya Annatine Icche che. koI manuSya svakIya AtmAnI avanatine Icchato nathI paraMtu vAstavikennati vikAsakramanA For Private And Personal Use Only Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 478 ) zrI kayAga graMtha-savivecana. mAryAMnuM samyagajJAna thayA vinA A vizvamAM avanatikAraka panthamAM pravRtta thAya che. AtmAnnatinA kanyakamene jyAre anubhava Ave che tyAre kartavyakama yAgI manuSya anya mAgeryAMthI nivRtta thaine pragatimAmAM prayANa kare che ane mana-vANI-kAyAnA sayama karIne teone svaka vyakamamAM sadupayega kare che. pAzcAtyalAke je dharmathI AtmAnniti thAya te dharmane grahaNa karavA icche che ane vyAvahArika svAnnatikAraka kartavyakarmo karavA mATe savathI prathama peAtAnu lakSa kheMce che. teo avaLeAdhe che ke drabyAnnati vinA bhAvAnnati thavAnI nathI. yuropa, amerikA, AphrIkA, eziyA, AsTreliyA vagere sarva dezeAnA manuSyAe Atmonnati thAya ane tenI sAthe vizvavarti sarva manuSyAnI unnati thAya evAM kartavyakAcenei kharekhara vivekapUrvaka karavAM joie. sarva vizvavarti manuSyo dravyataH ane bhAvataH AtmonnatikAraka kajya AvazyakakAnuM paripUrNa svarUpa samaje ane paraspara eka khIjAnI unnatimAM sAhAyyatApUrvaka kanyakAryone kare evA amAro vasudhaiva kuTuthAm-e dRSTithI sarva vizvavarti manuSyane upadeza che; kAraNa ke sava dezarti manuSyone unnatirasika, dha rasika, paramAsika banAvavA eja svakartavyamAM khAdya ane Antara pravRttine mukhyaddeza che ema dhyAnamAM rAkhIne Atmannati thAya ane vizvakuTuMbI jIveA paraspara haLImaLIne eka bIjAnI unnatimAM bhAga le evI dRSTithI upayukata zrlAka racyA che. AtmanaitihAnikAraNa--AtmonnatinAzakAraka baLanI sAmA TakIne Atmonnati karAya evuM kavyakama kharekhara AtmAe karavu joie. avataraNaH--kama yAgapravRttimAM amRddha AtmA kevI rIte rahI zake che te darzAve che.-- jojo. parAtmAnaM hRdi smRtvA prAptakarmaprasevanAt / baddho bhavati naivAtmA nirlepapariNAma bhAk // 78 // naSTA zubhAzubhA vRttiryasya dhyAnaprabhAvataH / karmA karmakartA bhogI bhoktA'pi naiva saH // 79 // Pin For Private And Personal Use Only zabdArtha paramAtmAne hRdayamAM smarIne prAsakamanA prasevanathI nila pariNAmabhak evA AtmA saMsAramAM baMdhAtA nathI. jenI dhyAnaprabhAvathI zubhAzubhavRtti naSTa thaelI che te kama karatAM chatAM paNa akaryAM che ane bheAktA chatAM paNa abhAgI che. vivecanaH--jenA AtmAmAM paramAtmA dhyeya tarIke virAje che te kavyakama pravR Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa kaLathI kadI bhraSTa banavu nahI. (479 ) ttimAM antamAM nile pa rahI zake che. rAgadveSanI vRtti kharekhara hRdayamAM na hoya ane adhikAre prApta thaela kartavyakama ne karavAM paDe tethI AtmA baMdhAtA nathI. Antara nirmala pariNita chatAM jo AtmA badhAte hAya te koi AtmA mukta thai zake nahi. rAgadveSanI cIkAzathI karma baMdhAya che. rAgadveSanI cIkAza TaLatAM nila pariNAma thAya che ane tethI svAdhikAre kartavyakama karatAM paNa brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdrAdi vaNunA manuSya, sa`sAramAM baMdhAtA nathI. bharata ane bAhubalIe kSatriyanA adhikAra pramANe kSAtrakamanI pravRtti sevI ane te paramAtmAne hRdayamAM marI nirmala pariNAmathI mukta thayA. ajJAnI ane jJAnI banne prAsakanuM prasevana kare che, parantu temAM zubhAzubha bhAvanI panA karIne ajJAnI badhAya che ane zubhAzubha kalpanAnI pelI pAra svAtmAmAM vicArIne jJAnI A vizvamAM kartavyakama ne karatA chatA baMdhAtA nathI. laukika vyavahAre Avazyaka kartavyane brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdranA guNakarmAnusAre karavAM paDe che ane te karyAM vinA kAinA vyavahAradazAnA svAdhikAre chUTake thatA nathI, paraMtu temAM AtmajJAnathI nirmala pariNAma dhAraNa karavApUrvaka pravRtti thAya che to samyakatvaSTinI sthitimAM AtmA khaMdhAtA nathI. zubhAzubha pariNAmanI dRSTinuM mukhya kAraNu kharekhara bAhya padArthAMmAM thaelI zubhAzubha kalpanA che. AtmajJAnathI kanyakarmAmAM zubhAzubha kalpanA jyAre nathI thatI tyAre zubhAzubha kAryAMthI svAtmA baMdhAtA nathI. hRdayamAM zubhAzubha rAgadveSabhAvanI kalpanA uThe che teAja zubhAzubha karmathI aMdhAvAnu` thAya che. hRdayamAM zubhAzubha rAgadveSanI pariNati vinA Avazyaka kartavya karmAMne karatAM baMdhAvAnuM thatuM nathI evuM avAdhIne jJAnIo Avazyaka kartavya karavAnA svAdhikArane adA kare che. zrItIrthaM karamahArAjane paNa svAdhikAre dezanA vihArAdi Avazyaka kanyakAM karavAM paDe che, te anya sAmAnya manuSyeAne svAdhikAre dravya-kSetra-kAla-bhAvathI gRhasthAzrama ane tyAgInA adhikAra pramANe kartavyakamAM karavAM paDe emAM kaMi kahevAnuM rahetuM nathI. Avazyaka kartavyane avasthAnA adhikAra pramANe karavAM paDe che. parantu temAM vizeSa eTaluM che ke koIpaNa kanyakA karatAM paramAtmA paramabrahma purUSAttama bhagavAnanu hRdayamAM smaraNa karavuM ane nirmala pariNAmathI vartavuM eTale kAipaNu AtmAnA guNAnA ghAta karanAra karma lAgI zakatuM nathI. svAdhikAre paramAtmAnuM hRdayamAM smaraNa karIne kavyakarma karatAM kadi bhaya pAmave nahi, azraddhA dhAraNa karIne kartavyakarmathI bhraSTa thavuM nahi. kumArapAlanI sAme yuddha karavAne pratipakSI rAjA caDhI Avye te vakhate khAra vratadhArI kumArapAle hAthInI a'khADI upara besIne yuddha karyuM paNuM kSAtrakamanI pravRttithI parAmmukha thayuM nahi. kSAtraka dazAnA adhikAra pramANe deza, dharma, prajA, guru, brAhmaNu, santa, sAdhunA rakSaNa mATe kSatriyAe yuddha karavu joie ane nila pariNAmavALA thaIne hRdayamAM paramAtmAne marI antarthI zubhAzubha pariNAmathI nyArA rahevuM joie paraMtu yuddhAdi For Private And Personal Use Only Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shin Kailassagarsun Gyanmandir - - (480 ) zrI karmayuga graMtha-savivecana. kSAtrakarma pravRttithI parADa mukha na thavuM joIe ema pravartavAthI kSAtravargavaDe gRhasthAzrama kartavyakarmanI paripAlanatA karAya che, ane AtmAnI paramAtmadazA karI zakAya che. brAhmaNa vaizya ane zudra hRdayamAM paramAtmAnuM smaraNa karIne avyakame karate chate karmathI baMdhAte nathI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra e cAre varNane kartavyakarma karatAM nirmaLa pariNAme abaddhAvasthA che. cAre varNAdi sarvane paramAtmAnuM hRdayamAM smaraNa karavA pUrvaka kartavyakarma karatAM chatAM AtmAne abaddha rAkhavAnI zakti prApta thaI zake che, tethI cAre varNanA manuSya karma karatAM chatAM nirmala pariNAme karmathI baMdhAtA nathI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra prakAranA Arya jene vyavahAra dazA pramANe varNa guNa karma pravRtti vaDe AjIvikAdi karmo karatA hatA ane te karmomAM zubhAzubha pariNAmane nahi dhAraNa karatA chatA abaddha rahI zake che ane tyAgAzramane prApta karI chevaTe paramAtmasvarUpa banI zake che. dezonnati samAjennati Adi uparyukta unnatimAM svAdhikAre pravartatA ane antaramAM zubhAzubhabhAvathI nyArA rahetA manuSya kartavya karmo karatA chatA paramAtmAnA dhyAnanA ge abaddha rahe che ane dezannatinI sAthe AtmonnatimAM pratikSaNe AgaLa vadhe che; atae brAnta thaIne kadApi kartavyakarmathI bhraSTa thavuM nahi. keTalAka kSatriya jaina rAjAo ane jaina kSatriya svakSAtrakarmanA adhikArathI bhaya pAmI vaNigavRtti sevavA lAgyA ane svAdhikArathI bhraSTa thayA tethI teo rAjyapadavI vagerethI dUra thayA; tethI teo dharmanI unnati ane deza samAja tathA saMghanI unnati karI zakayA nahi. jenAmAM je je guNakarmanI zakti rahelI hoya tenA anusAra teNe kartavyakarmane antarazubhAzubhabhAvathI nyArA rahI. karavAM joIe. jyAMsudhI gRhasthadazAmAM rahevAnuM hoya tyAMsudhI gRhastha dharmanA adhikAra pramANe utsarga ane apavAdathI dezasamAjAdinI pragatine dhyAnamAM rAkhI kartavya karmo karavA joIe: game te sthitimAM AtmajJAnapratApe paramAtmAnuM hRdayamAM smaraNa karIne kartavya karma karatAM jJAnAvaraNIyAdi karmathI abaddha rahI zakAya che. duniyAnI sAthe je je kartavya karma saMbaMdhe je je paramArtha kRtya karavAne svAdhikAra hoya te pramANe pravartatAM AtmajJAnI kharekhara zubhAzubha vRttithI nyAre rahI abaddha rahI zake che. prasaMgopAtta Avazyaka che je kartavyame karavAnAM hoya che tene zubhAzubhavRttirahitapaNe AtmajJAnI karato chate karmathI abaddha rahe che; jainadharmane pUrve cAre varNavALA manuSya sevatA hatA ane svavarNaguNakarmAnusAra AjIvikAdi karmapravRttine sevatA hatA tethI jainadharmanI vyApakatA sarvatra hatI. paraMtu jyArathI vaNika vyApAranuM karma kare te jaina gaNAya ane kSatriya, zUdrAdi anya varNanuM karma kare te mahApApI thAya che ane jaina dharma pALavAne cagya nathI--evI jyArathI daSTimAM AcAramAM sarvatra vaNika jainemAM saMkucitatA banI ane anya vaNe ke je guNakarmAnusAra vyAvahArika Avazyaka karmo karanAra hatA teonA prati ghaNAnI dRSTithI jovAnuM thayuM vA For Private And Personal Use Only Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmadhyAnanI AvazyaktA ( 481 ) pApanI dRSTithI jovAnuM thayuM tyArathI anya kSatriyAdi vagee jainadharmane tyAga karIne anya dharma ke je pALatAM chatAM svavanusAre AjIvikAdi karmo karAya te dharma aMgIkAra karyo--evuM praghoSathI ane anubhavathI avabedhAya che. prasaMgopAtta atre e pramANe thAyuM temAMthI sAra e levAne che ke varNaguNakarmAnusAre laukika Avazyaka kamene gRhastha kare che ane antarathI zubhAzubha vRttithI nyArA rahe che, paraMtu vyAvahArika kartavyakarmathI bhraSTa thatA nathI. bAhya dazya padArthomAM vastutaH zubhAzubhatva nathI, paraMtu zubhAzubhabhAvanI apekSAe temAM zubhAzubhatva kalpAya che. paraMtu te zubhAzubhatvanI kalpanA vastutaH juThI che evuM avabodhIne bAhya vyavahArapekSAe Avazyakatva avadhIne Avazyaka kartavya karma karatAM chatAM paNa aMtarathI zubhAzubha pariNAmathI nyArA rahIne hRdayamAM paramAtmasvarUpane upaga rAkhyAthI svAtmAM kharekhara karmathI baMdhAto nathI. bAhya kartavya kAryo ane dazya padArthomAMthI zubhAzubhavRtti TaLatAM kartavya karmane kartA chatAM paNa AtmA akartA bane che, tenuM kAraNa e che ke bAhya kartavya kAryomAM zubhAzubhavRtti vinA baMdhAvAnuM thatuM nathI; ane jyAre baMdhAvAnuM thatuM nathI tyAre zubhAzubhatva kulapariNAma vinA kAryanA kartA chatAM paNa ka7 pAnuM rahetuM nathI ane padArthonA bhegone prArabdhage bhegavavA chatAM paNa bhaktApaNuM kharekhara jJAnIone rahetuM nathI; kAraNa ke be prakAranI eka paNa vRtti vinA bAhya kriyAo vaDe karmarasathI AtmA baMdhAtuM nathI--evuM avadhIne manuSyoe Antarika nirmala pariNativaDe dezonnati, samAjennati Adi kartavya kAryomAM pravRtta thavuM joIe ane karmaveganI pravRttivaDe vizva jIvone upagraha karavAnA kAryomAM tatpara rahI jaganA karelA upagrahonuM devuM pAchuM vALavAnI svapharajane adA karavI joIe ke jethI ucca guNazreNi para caDatAM pramAdadazA na prApta thaI zake. manuSyoe kartavyakAthI zubhAzubha vRttino tyAga karavAne mATe AtmadhyAna dharavuM joIe. AtmAnuM svarUpa jANIne tenuM dhyAna dharavAthI AtmAnI svasvarUpamAM sthiratA thAya che ane zubhAzubhavRttithI pitAne AtmA bhinna parakhAya che. AtmA jyAre svAtma zuddha dharmanuM svarUpa avabodhe che tyAre tene vAstavika dharma tenA bAhya zubhAzubha kartavyathI ane zubhAzubha vRttithI bhinna lAge che ane tethI te bAhya kartavya karmothI svAtmadharmane nyAre avadhe che; tethI te bAhya Avazyaka kAryo karato chatA paNa temAM zubhAzubha pariNAmathI lepAta nathI. AtmadhyAnanI prabala bhAvanAnA abhyAse bAhyamAM kalpAyeluM zubhAzubhatva rahetuM nathI ane tethI bAhya kartavya kAryo ane dazya padArthothI antaramAM zubhAzubha vRtti na uThavAthI AtmA ane bAhya padArtho banene saMbaMdha thato nathI; tethI bAhya kartavya kAryo karatAM chatAM paNa karmathI AtmA na baMdhAya e vAstavika kathana che. AtmAnA zuddha svarUpanuM dhyAna dharavA mATe prathama adhyAtmajJAnI For Private And Personal Use Only Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (482 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. gItArtha gurunI prApti karavI joIe ane gurunI sevAbhakti karIne adhyAtmazAstronuM paripUrNa jJAna prApta karavuM ane pazcAt gajJAnanI prAptipUrvaka gajJAnane gurugamapUrvaka abhyAsa kara; pazcAt ekAnta sthAnamAM rahIne AtmadhyAna karavuM. pazcAt gRhasthAzrama vA tyAgAzramanA adhikAre je je kartavya kAryo karavAnAM hoya te karavAM ke jethI zubhAzubha vRttinA abhAve vizva padArthomAM baMdhAvAnuM na thAya. bAhya padArthomAMthI zubhAzubhatvanI vRtti uThatAM pazcAt temAM rAgadveSathI baMdhAvAnuM thatuM nathI. jaganA padArtho kaMI AtmAne karmathI bAMdhavAne samartha thatA nathI vA jagatanA padArthomAM zubhAzubhanI vRtti vinA tenA saMbaMdhamAM AvyA chatAM ane teone upayogamAM lIdhA chatAM teo kaMI AtmAne bAMdhavA mATe samartha thatA nathI. jagatamAM AtmajJAnathI svAtmAne nirmaLa pariNatie pariNumAvatAM pazcAta zabhAzubha je je bAhya vyavahAra manAyelAM kAryo che te kaMI AtmAne karmathI bAMdhavAne samartha thatAM nathI. jagatanI bAhya dRSTie je zubhAzubha kAryo manAyelAM che te zubhAzubha dRSTine tyAga karIne zubhAzubhavRttithI atIta thaela manuSya te te kAryane jagatanI vyavahAra daSTie Avazyaka tarIke mAnIne kare temAM te baMdhAtuM nathI--ema AtmadhyAnamAM ramaNatA karatAM anubhava Ave che ane pazciAt bAhyamAM zubhAzubha vRttithI je zubhAzubha manAyaluM hoya che te TaLavAnI sAthe AtmA prArabdhathI bAhyakartavyane karato chato paNa akartA gaNAya che ane bAhya padArthone bhegapabhega karate chate paNa te AntaradaSTie abhegI gaNAya che. vastutaH AntaradaSTi pramANe je pravRtti thAya che te yathAyogya gaNAya che. AtmajJAnIo gRhasthAzramamAM varNakarmAnusAre prArabdhage bAhya laukika Avazyaka kartavya kAryone kare che paraMtu teo AtmadhyAnaprabhAvathI zubhAzubha vRttithI nyArA rahI abaMdhaka akartA ane abhaktA rahI zake che. zreNika, kRSNa ane bharata vagerenI samyaphatvadRSTinI apekSAe tevI dazA hatI ane pramatta ane apramatta sAdhuone teonA tyAgAzramanA kartavya kAryo karatAM chatAM akartA atA ane baMdhaka rahIne uparanAM guNasthAnakone prApta kare che ema AntaradaSTie vyAvahArika kartavya kAryonI pravRttine viveka karatAM avabodhAze. abaMdhaka abhaktA akartApaNavALI AtmadazAne anubhava thAya ane bAhya kartavya kAryo karatAM chatAM evI dazA rahe te mATe AtmadhyAna dharavAnI AvazyakatA che ane tethI pratidina manuSyae AtmadhyAna dharavuM joIe. paramAtmAne hRdayamAM smaravA e bhakti che. nirmala pariNAma rAkhavA e cAritra che. AtmadhyAna dharavuM e cAritra che. paramAtmasmaraNadivaDe kartavya karmo karatAM chatAM AtmA abaMdhaka rahe che mATe tenI prAptipUrvaka Avazyaka karmo karavAM joIe. avataraNa-AtmajJAnapUrvaka antaranirlepa vRttithI bAhya kartavakAryo karatAM karmayogI kevo hoya che te darzAve che. For Private And Personal Use Only Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Pin www.kobatirth.org AtmajJAnInI karaNI nija rAthe' haeNAya che. zlokau karttApi naiva karttA sa, vaktA'pi maunavAn smRtaH / niSkriyaH H sa kriyAM kurvannarUpI dehavAnapi // 80 // prArabdhakarmayogeNa bhojanAdi pravRttayaH / jJAnino naiva vASAya, nirnArtha gaDhIrtitAH // 8 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 483 ) zabdArtha:kartA chatAM te karyAM nathI. vaktA chatAM maunavAna che. kriyA karatA chatA niSkriya che. deha chatAM arUpI che, prArabdha kaceAge bheAjanAdi pravRttiyeA che te paNa evA jJAnIne khAdhAne mATe thatI nathI, ulaTI nirjarA mATe thAya che. For Private And Personal Use Only vivecanaH--vyAvahArika dRSTie bAhya vyAvahArika kAryanA kartA chatAM AtmA vastutaH zuddha naiRRyika dRSTie tenA kartA nathI. vyAvahArika dRSTie AtmA vaktA chatAM paNa zuddha naiRRyika dRSTinI apekSAe vaktA nathI. vyAvahArika dRSTie kriyAne karatA chatA zuddha naiRRyika dRSTie karmAdikane kartA nathI. ka dRSTie vA vyAvahArika nayaSTie AtmA dehavAn chatAM paNa zuddha naiRRyika dRSTie AtmA dehavAna nathI. vyAvahArika dRSTie kartA vakatA ane sakriyApi AtmAne avabodhatA chatA paNa ane khAdya kartavya kAryAMne karatA chatA paNa je zuddha naiRRyika dRSTie svAtmAne akartA, avakatA, niSkriya ane arUpI mAne che ane tethI khAhya kartRtvAbhimAna jenuM TaLyuM che evA AtmajJAnI svAtmAmAM paramAtmAnuM smaraNa karatA chatA ane Atma zuddhopayogathI sarva khAdya kartRtva vRttithI svAtmAne bhinna mAnatA chachtA ane avaleAkatA chatA khAdya padArthA, bAhya kriyAo, bAhya saMbadhA ane bAhya dehAdithI maMdhAtA nathI. nAma ane rUpanA ahIM mamatvanA adhyAsAnA kSaya karIne AtmAne AtmarUpa avaleAkatAM AtmajJAnIne prArabdha karmayoge thanAra bhAjanAdi pravRttiye khAdhAne mATe arthAt AtmaguNahAnine mATe thatI nathI, paraMtu te bhojanAdi pravRttiyA ulaTI niza, karma kheravavAne zaktimAn thAya che. prArabdha kamAge khAtA, pItA ane bAhya vyavahArAdi kanyAne karatA chatA AtmajJAnI kamanI nirjarAne kare che. dezasevA dharmasevA saMghasevA jAtisevA prANIsevA samAjasevA kuTuMbasevA Adi aneka kantavya kAne karatA chatA AtmajJAnI aneka karmAMnI nirjarAne kare che. jyArathI AtmajJAna thAya che tyArathI AtmajJAnInI sarva pravRttiye paropakArAddhi mATe ane kRtaka nija rA thAya che. pRthvIcaMdra ane guNasAgara banne AtmajJAnI hatA tethI bannenI lagnAdi pravRttiyAvALA kRtakathI nirmala pariNAmavaDe mukti thaI. AtmajJAnIsa kAryAMmAM saMbadhAmAM ane Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 484 ) zrI krama yAga graMtha-savivecana. pravRttiyamAM sAkSIbhUta thaIne varte che tethI te khAhyapravRttiyAmAM AtmAnI savaLI pariNati dhAraNa karIne karmathI mukta thatA jAya che. bharatarAjA SaTkaDanuM rAjya karatA hatA parantu te rAjyanA kartA chatAM zuddha naiRRyika dRSTithI pAtAne rAjyAdinA kartA mAnatA nahAtA. tathA te vaktA hatA chatAM antar STithI je je vadatA hatA temAM arhatyAdivRttithI nimukata hatA tethI mauna hatA. bAhyakriyAne karatA chatAM zuddha nizcayanaya dRSTie akriya hatA. te dehamAM rahevA chatAM peAtAnA AtmAne dehAdithI bhinna mAnIne zuddhanizcayadRSTithI antamAM adehavAn tarIke peAtAne anubhavatA hatA ane prArabdha karma cAge putra putrIe kalatrAnA vyavahArane saMsAradazA pramANenA svAdhikAre calAvatA hatA. bhAjanAdi pravRttiyAne karatA hatA chatAM antaramAM teomAM svatva nahi mAnatA hAvAthI teo alpa karyuM badha ane ahu nirjarA karatA karatA chevaTe Adarza bhuvanamAM AtmabhAvanA bhAvI kevaLajJAna pAmI aneka jIvAne upadeza dai mukitapada pAmyA. rAgadveSanA pariNAma vinA bAhya kArTUna karatAM chatAM ane prArabdha vedatAM chatAM karmanI nirjarA thAya che--ema adhyAtmazAstronA anubhavathI satya siddhAMta tarIke uparyukata kSeAkabhAvArtha avabAdhAya che. AtmajJAnIe vyavahAradazAnA adhikAra pramANe Avazyaka kAryo karavAne kadApi pAchI pAnI karatA nathI. adhyAtmajJAnI thavuM eTale khAhya kArya karatAM DaravuM, maDadAla thavuM, bAhya pravRttimAM zuSka thavu evA artha kadApi levA niha, AtmajJAna pAmIne yogya vyavahArakartavyeAthI jJAnIe parAGamukha thatA nathI. hAla pravRttinA mahAsAmrAjyamAM zuSka nivRttivAdI thaIne deza, dharma, saMdha, samAjAddhinI pragatithI bhraSTa thavuM e jJAnIonI dRSTimAM cegya nathI. dezakAlane anusarI pUrvAcAryAM vagerenA unnatinA sAmrAjyanI saMrakSArthe pravRtti karavI e AtmajJAnIonu kartavya kArya che. AtmajJAnIe yAgya vyavahArane dhAraNa kare che ane anya karatAM vyavahAra dazAnA svAdhikAra kartavyakAryAMthI kadApi pazcAt rahetA nathI. jJAnIe avaSedhe che ke prArabdhayeAge AhArAdi pravRttiyAne sevyA vinA ane Avazyaka kanya kAni karyAM vinA chUTakA thavAnA nathI; ane svAdhikAre vyAvahArika kartavya krAryAM na karavAmAM Ave tA svAtmanatimAM ane deza samAja saMdha vagere samaSTinI pragatimAM aneka prakAranI hAni thavAnA saMbhavane teo jANe che temaja parovo nIvAnAm e sUtra pramANe paraspara jIvAne upakAra karavAnI pravRtti sevavAnI svajanA kadApi tyAga na karavA ema teo avamedhe che tethI teo svAdhikAre vyAvahArika Avazyaka kartavya kAni antarathI nyArA rahIne karIne bAhyarUpa dharmanI pharajane adAkarIne majjAjJano cena zata: la vasthA: evI vyavahAra para parAne Adarza jIvanathI ADhIbhUta karIne anya manuSyone vyavahAra mAmAM pravartAve che. mana vacana ane kAyAnI pravRttithI jJAnIe svaparanI pragatimAM pravRtta thayA kare che. jJAnIe naiyika dRSTie zuddhAtmasvarUpa avadhe che ane anubhave For Private And Personal Use Only Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karma zakti karatAM AtmazaktinI baLavattaratA. ( 485 ) che, chatAM vyavahAra kalpanuM ullaMghana karatA nathI. teo vyavahArakalpa pramANe svAdhikArataH pravRtti karatA chatAM AntaradaSTie karmanI nirjarA kare che. eka kaDhAra hoya temAM dANA nAkhavAnA uparathI alpa hoya ane suNAnA dvAramArge ke ThAramAMthI ghaNuM dANa bahAra nIkaLatA hoya to ane keDAra-koThI khAlI thAya che. jJAnIo tadvat alpa kama grahaNa kare che ane kartavya kAryo karavA chatAM antarathI ghaNuM karmonI nirjarA kare che, tethI teo ane sakalakarmathI mukta thaIne siddha buddha paramAtmA bane che. AtmajJAnIonI AntaradazA evI hovAthI teo nahi baMdhAvAnA kAraNe Avazyaka kartavya karmo karavAne teo yogya kare che paraMtu ajJAnIo te nirlepa nahi rahevAnA kAraNathI, teo kartavya karma karavAnI cegyatAnI bahira hovAthI kartavya karma karavAne ayogya Thare che. jJAnIo Avazyaka kartavya kAryo karatAM chatAM nijA karatA hovAthI teo vyAvahArika kartavyane karavAne adhikArI che. AtmajJAnIone karu nimaNaM vagaNa, tA mAM ravAnag muddA vavArakA sidhu maLo ItyAdithI vyavahAra naya pratipAdita vyAvahArika kAryo karavAne pUrNa zauryathI kahevAmAM AvyuM che tethI AtmajJAnIne vyAvahArika kAryo karatAM karmanI nirjara thAya che ane vyAvahArika kartavya dharmanI pharaja adA thAya che. tIrthakara mahArAjAo ke jeo naiRyikajJAnanI parAkASTArUpa kevalajJAnane prApta kare che teo paNa svAdhikAre kartavya vyavahArakarmaveganuM saMpUrNa paripAlana kare che ane teo kathe che ke vyAvahArika kartavya kamene tyAga karatAM tIrthane uccheda thAya che. vyAvahArika karmavega pravRtti vinA kaI paNa dharma-kartavya kAryanuM saMrakSaNa-poSaNa thatuM nathI ane dharmasAdhakanuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI. vyAvahArika karma pravRtti e sarva dharmonI bhUmi che ane tethI tenA abhAve koI paNa dharma vizvamAM jIvI zakatuM nathI. sarva kartavyone AdhAra vyavahAra che tethI AtmajJAnIoe Avazyaka pragatikAraka kartavya karmone kadApi tyAga na karavo joIe. AtmAnA zuddhopage AtmAnA zuddha dharmanA upayogI banIne game te varNa-jAtanAM vyAvahArika kAryane karate chate AtmajJAnI karmanI nirjarA karavAne zaktimAna thAya che. je je karmomAM ajJAnI manuSya baMdhAya che te te karmone jJAnI Avazyaka vyavahAradazAnA svAdhikAra karato chato karmanI nirjarA karIne mukta thAya che. AtmAnI zakti vaDe kamene grahaNa karI zakAya che. jJAnAvaraNIyAdi karmo grahaNa karavAne AtmAnI zakti kharekhara tenI saMmukhatAne na bhajatI hoya te te te vyAvahArika kartavya kAryone brAhmaNa, kSatriya, vaizya ne zudranA adhikAra pramANe karatAM chatAM navIna karmo baMdhAtAM nathI ane je pUrve bAMdhyAM hoya che teonI nirjarI thAya che. gRhasthaliMge aneka manuSya AtmajJAnapUrvaka zuddha cAritrabhAvane prApta karIne bAhA kartavya karmanuM paripAlana karIne muktimAM gayA che. jaDa karmomAM evI zakti nathI ke AtmAnI azuddha pariNati vinA ekadama AtmAne ceTI paDe. ataevA For Private And Personal Use Only Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 486 ) zrI kramacAga graMtha-savivecana. AtmajJAnIo vyAvahArika ane dhArmika kAryAM karatA chatAM kadApi ma bhItithI kanyabhraSTa khanI zuSkavAdI manatA nathI. peAtAnA AtmA nirmala buddhivaDe sArvajanika hita kAryo karatAM kadApi baMdhAtA nathI ane te paramezvaranI AjJAnI virAdhanA karI zakatA nathI ema sthiraprajJAe svAtmA potAnI pravRtti mATe sAkSI pUre che; mATe kanyakAthI bhraSTa thavuM nahi. je je kAryAM karavAmAM Ave te te kA*mAM AtmajJAnIe AtmadhyeyavALI bhAvadRSTine dhArIne pravRtti kare che ane tethI teo ucca bhAvanA ucca saraskAra ane ucca lakSyane bhAvIne game tevI bAhya sthitimAM paNa AntaramAM ucca mahAt banatA jAya che. mahAtmAM mahAna cakravarti ane rakamAM rakamanuSya vAstavika kartavya karmane karatA chatAM svajadaSTie banne samAna che, kAraNa ke svajane svasthitimAM rahIne jeTalI cakravatine adA karavI paDe che teTalI dInamAM dIna manuSyane paNa svazakyanusAre svAdhikAre svajane adA karavI paDe che ane tethI banne samAna che ane AtmajJAne kartavya karma karatA chatAM ane paramAtmapadane prApta karI zake che; ema bannene paramAtmapadamAM samAna hakka yA samAna svAtaMtrya che. jJAnIe AvI kanyaka sthitinuM paripAlana karatA chatA vizvazAlAmAM aneka guNNAnA anubhava prApta kare che ane mahavRttiyeAnI sAthe yuddha karIne anubhavadazAne pAme che; ataeva jJAnimanuSyane kartavya kAryAMnI pravRttiye karavAne sUcanA karavAmAM AvI che. gRhasthAzrama ane tyAgAzramamAM rahelA atmajJAnIoe sadA dezakAlanA anusAre utsarga ane apavAdathI kartavya kAryone sudhArAvadhArA sAthe karavAM joIe. AtmajJAnIne vairAgyamaLe AsavanA hetue paNa saMvararUpe pariName che. ema AcArAMgasUtramAM zrImahAvIraprabhue kathyu che. ataeva prArabdha kamAge AtmajJAnIne bhAjanAdi vyavahAra karmapravRttiyA khAdhAne mATe thatI nathI. apunakha dhaka gurusthAnane pAmI AtmajJAnIe kanyakAnei vivekapurassara kare che. avataraNaH--AtmajJAnI karmacAgI AtmAnI kevI sthitine pAme che ane pravarte che te nIce pramANe darzAvavAmAM Ave che---- zlokAH yasya lAbho na hAnizca, kAryAkArye'pi yoginaH / sthUra, sthitaH sovinizcayAnnAsti taMtra saH // 82 // For Private And Personal Use Only Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmadhyAnamAM lIna thavAthI mukti. ( 487 ) hanyamAne zarIre'pi jJAnAtmA naiva hanyate / dahyamAne zarIre'pi jJAnAtmA naiva dahyate // 83 // kurvan karmANyapi jJAnI naiva kartA pragIyate / dehastho dehabhinnaH sa muktAtmA sarvasaGgataH // 84 // sarvatrA'sti ca sarveSu naiva sarvatra sarvagaH / bAhyasaGge'pi niHsaGgo jJAnI bhavati vastutaH // 85 // muktaH karmAdhikArAtsa pravRttirupakArikA / jJAnino vizvalokAnAM prArabdhakarmasaGgataH // 86 // sAtAsAtaM samaM matvA mAnAmAnau tathaiva hi / stotRnindakayoH sAmyaM matvA kArya karoti saH // 87 // zabdArtha-je kArya karavAmAM samabhAva dhAraNa kare che e jJAnayegI dehamAM che te paNa zuddha naizcayika naye te dehamAM nathI. hanyamAna zarIra chatAM jJAnAtmA haNAtuM nathI. zarIra baLe che, paraMtu te jJAnAtmA baLatuM nathI. AtmajJAnI kAryone karato chate paNa te kartA che ema kahevAtuM nathI. te dehamAM che chatAM paNa deha bhinna che. deha chatAM te jJAnAtmA ahaMmamatvAdi adhyavasAyathI mukta thaele hovAthI samyagdaSTinI apekSAe zabda mutAtmA gaNAya che ane evaMbhUtaye sarvakarmathI rahita thaye te sakatAmAM kahevAya che. AmAM sarva asti ane nAsti dharmo rahelA che. AtmA vinA anya dravyanI ananta guNa paryAyanI ananta nAstitA che. te AtmAmAM nAstibhAve samAya che tethI ( zrI vizeSAvazyakamAM zrutajJAnAdhikAre eka AmAM jema sarva vizvanesamAveza karela che taddata) AtmA sarvasaMgata kahevAya che. AtmAnA kevalajJAnamAM sarva vizva yarUpe bhAse che tethI tenI apekSAe paNa sarvasaMgata AtmA kahevAya che. AtmA sarvatra che ane sarvamAM sarvatra nathI ema paNa vyakitanI apekSAe kathI zakAya che. bAhya saMgamAM jJAnI A pramANe AtmAnuM svarUpa avabodhIne niHsaMga thAya che. AtmajJAnI A pramANe AtmAnuM aneka naya daSTievaDe sApekSa svarUpa jANe che. te kriyAnA adhikArathI AtmadhyAnamAM lIna thaIne mukta thAya che tathApi tenI zabdAdinaye jIvanmuktadazA pramANe zarIrAdithI bAhya pravRtti thAya che te vizva lokone upakAra karanArI thAya che. Atma For Private And Personal Use Only Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 48 ) zrI kamayAga graMtha-vivecana. jJAnIne prArabdha karma saMgatithI bAhya pravRtti thAya che; ane te tene svAdhikAre khArthe vyavahAra kartavya dharma thAya che. AtmajJAnI zAtA ane azAtA e bannemAM vyavahAre viSamapaNuM che, chatAM paNa te AdhyAtmikaSTi pratApe bannemAM samAnatA mAnIne temaja mAna ane apamAnamAM samAnatA mAnIne tathA stAtA ane nindakamAM sAmya mAnIne kAryane mAhyAdhikAre kare che. vivecana:--A pramANe zabdArtha kathIne have vizeSAtha kaMika kathavAmAM Ave che, je AtmajJAnIne koi bAhya kArya karavAmAM lAbha dekhAtA nathI ane na karatAM alAbha dekhAta nathI evA AtmajJAnI zarIramAM rahelA chatAM nizcayataH zarIramAM nathI ema avadhavuM. bAhya kArya karavAmAM jene lAbha hAninI dRSTi TaLI gaI che ane zarIramAM chatAM dehAdhyAsa jenA TaLI javAthI vaideha-avasthA thai gai che te sthUla dehamAM chatAM skUla dehamAM nathI ane temaja jagamAM chatAM jagamAM nathI. jagatnI STie jevA khAhyAthI dekhAya che tevA te nathI. evA AtmajJAnIne bAhya kArya karavA ceAgya vA na karavA yeAgya te sarve eka sarakhu thai gaelu hovAthI teo bAhya karttAdhikArathI mukta thaela apramatta muni, avadhUta sAdhu, yAgI, pIra, jIvanmukata mahAtmA vagere nAmothI samAdhAya che. tevI dazAvALA AtmajJAnI je kaMi kare che te prArabdhakarmAnusAre kare che. bAhya dRzyakAryAMnA kavyAkabyAdi vicArAnI pelIpAra je gamana karIne AtmAmAM je masta banI gayA che te mahApuruSa jagamAM jIvatA deva paramAtmA avAdhavA. prArabdhakarmAnusAre bAhya zarIrAdi pravRttine te kare che chatAM te kavyavivekathI judI dazAmAM masta thavAthI te akriya jANavA; kAraNa ke tene karatAM chatAM tenuM bhAna nathI arthAt temAM upayeAga nathI ane nahi karavAthI tene kaMI nyUnatA nathI. AvI tenI sthiti thavAthI te jJAnAtmA sarva vizvamAM pUjya apramatta yogI tarIke pUjAya che. AryAvarta tevA avadhUta jJAniyAgIonA tanuethI zAlI rahyuM che. tevA AtmajJAnI je kaMi pravRtti kare che temAMthI jagane ghaNu zikSaNa levAnuM hAya che. AtmajJAnI kartavyAdhikAranI maryAdA dhAraNa karIne je kai kare che tethI vizvane te anantaguNu upakAra karI zake che. jJAnAtmA zarIra parathI mamatvane tyAga kare che te peAtAne zarIrarUpa mAnatA nathI. jJAnI peAte sarva jaDa vastuothI peAtAne bhinna mAne che tethI jaDa vastuomAM kapAyalI zubhAzubhanI asarathI te mukta thai zake che; AtmajJAnI zarIra haNAtAM chatAM AtmAne haNAtA mAnatA nathI. zarIra baLatAM chatAM jJAnAtmA khaLate nathI. zarIra haNAtAM chatAM AtmA nitya hAvAthI AtmA haNAtA nathI; tethI AtmAne hAyalA mAnavA e naiRRyikanaye bhrAnti che. zarIra anitya che, zarIra deha che, paNa AtmA maLatA nathI kAraNa ke AtmA, niraMjana nirAkAra nitya jyeAtisvarUpI che tethI te baLatA nathI. AtmAne khaLatA mAnavA e eka jAtanI bhrAnti che. bhUtAnuM For Private And Personal Use Only Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - AtmajJAnonI karazuM. (489 ). zarIra baneluM che, tethI te haNAya che ane baLIne bhasmIbhUta thaI zake che, paraMtu AtmA to nitya hovAthI te kadApi haNAtuM nathI ane baLatuM nathI ema zuddha naiRyika dRSTie AtmajJAnI pitAne avadhato ane anubhavatuM hovAthI te zarIra chatAM zarIrathI bhinna pitAne mAnI zake che ane agni zastrAdithI zarIrane nAza thatAM pitAne nitya mAnI samabhAva ane vaidehabhAvane dhAraNa karI AtmajJAnamAM masta rahI zake che. AtmAne dehabhinna nityarUpa anubhavanAra AtmA bAhya kAryane karato chato pitAne kartArUpa mAnato nathI. bAhya kAryo kharekhara kAla, svabhAva, niyati, karma ane udyama e pAMca kAraNathI thAya che, temAM pitAne kartAnA abhimAnathI yukta karIne kartutvabhrAntithI pitAnA AtmAne karmathI bAMdhatA nathI. dekhe bole sahu kare, jJAnI sabahI acaMbhaH vyavahAre vyavahArasu, nizcayameM sthira thaMbha, ItyAdithI AtmajJAnI je je kare che, dekhe che, bele che, Adi je je pravRtti kare temAM te ahaMvAdithI baMdhAto nathI ane kartavyakAryo karavAmAM anya manuSya karatAM pAcho paDato nathI ane temaja nizcayajJAnamAM te sthira sthaMbhanA samAna sthiratAthI vate che. AvI tenI AzcaryakArI dazAne alakhalIlA kahevAmAM Ave che temAM kaMI Azcarya nathI. teonI bAhya kartavya pravRtti ane teonI Antara pravRtti e be zakka nAlikera ane temAM rahelA jalanI dazAnI bhinnatAne bhaje che. AtmajJAnInI bAhya pravRtti prArabdhAdhAre-prAsaMgika upakAraka tathA aneka zubhAzayathI bharapUra hoya che. temanI bAhya pravRttithI temanA AtmAnI dazA kevI che? tenI kalpanA karavI te ajJAnIonI daSTi bahAra che, tethI tevA AtmajJAnInI kartavyapravRttimAMthI aneka zubhAzapUrvaka sAra graha te ja bhavya manuSyane hitakAraka che. AtmajJAnI pragati thAya evI pravRttine pote kRtakRtya chatAM ane svArtha-projanA dine abhAva chatAM Adare che. te je kaMI kare che te uparathI tenA AtmAnI dazAne bhAva le e kalpanAzaktinI bahAranI vAta che. saMgrahanayanI apekSAe jJAnI AtmAne mukta mAne che. jJAnI svAtmAne astidharmanI apekSAe sarvasaMgata mAne che. jJAnavaDe AtmA sarvatra ya padArthonA jJAna ane kathaMcit yanI abheda pariNatie vyApaka hovAthI sarvatra che ane vyakitanI apekSAe sarvatra nathI. jJAnI potAnA AtmAne bAhyathI saMgI chatAM vastutaH antarathI nisaMga mAne che. te sarva bAhya pravRttinA adhikArathI mukta che; chatAM tenI bAhya pravRttithI anantaguNa upakAra thAya che-evuM pUrve nivedavAmAM AvyuM jethI ema avadhavuM ke jJAnI nibaMdha ane sarvasaMgamukta chatAM bAhya jInA upakAre ane prArabdhayege pravRtti AdarIne te akalita evA upakAra karavAne zaktimAna thAya che. AtmajJAnI zAtAdanIya ane azAtA vedanIya samAna mAnIne tathA stutikAraka ane nirdaka e bemAM samabhAva dhAraNa karIne tene yogya kArya te karyA kare che. AtmajJAnI For Private And Personal Use Only Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (490 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. uparyuktabhAva pramANe AtmadazAmAM masta banIne bAhya vyAvahArika kartavya kAryone prArabdhAdika vege karyA kare che. AtmajJAnInI Antarika dazA upara pramANe thavAthI te bAhya kAryone kare che chatAM te bAhya kAryone tenA AtmAnI sAthe saMbaMdha rahetI nathI. AtmijJAna zuSka mATInA goLA jevo hovAthI tene bAhya kartavya kAryo karatAM kaI paNa nimittavaDe lepAvAnuM nathI--cIkaNa ane AduM mATIne gaLo kharekhara bhIMta sAmo pachADavAthI bhIMtanI sAthe tene keTaleka bhAga cuMTI rahe che, paraMtu zuSka mRttikAne gaLo ceTI rahetuM nathI. e sarva manuSyane anubhava che; tethI te dRSTAntapUrvaka AtmajJAnanI dazA samajavAmAM kaI jAtane sApekSadaSTie virodha Avato nathI. AtmajJAnI bAhyamAM zubhAzubha kalpanAne nahi mAnato hovAthI te zubhAzubha pariNAmathI na baMdhAtAM bAhya kartavya kAryo karavAno adhikArI banI vizvajInA saMbaMdhamAM AvI vizvane tAraka banI zake emAM kaMIpaNa Azcarya nathI. tetA ane nindakapara jeno samAna bhAva che e AtmajJAnI bAhya kartavya kAryone karato chata anya manuSyanA saMsargathI lepAto nathI; tethI te ja kharekharo kartavya kArya karavAne adhikArI bane che. stotApara harSa ane nindaka para dveSa thayA vinA na rahe evI bAla manuSyanI dazA hoya che. nAma ane rUpamAM zubhAzubhabhAve muMjhAyelA ajJAnI manuSya kartavya karmo karatAM chatAM eka para rAga ane anya para dveSa dhAraNa karIne muMjhAI jAya che-ema anubhavamAM Ave che. parantu AtmajJAnI ke je tenA para ane nindaka para samabhAvadazAvALa banI game che ane nAmarUpanI mAyAdevInI bhramaNAthI je vimukta thayela che te je je kartavya kArya kare che temAM te rAgadveSathI mukta hovAthI stotAnA ane nindakanA saMbaMdhamAM AvatAM chatAM saMsAramAM kaI paNa sthAne muMjhAto nathI. temaja nAmarUpamaya pUla vyavahAra vyakti saMbaMdhe sthala buddhivALA ane nAmarUpanI mAyAnI daSTine dhAraNa karanArA taraphathI mAna maLe te paNa te rati pAmato nathI ane apamAna maLe te paNa te arati pAmate nathI; kAraNa ke nAma rUpanA mAnapamAnanI dRSTithI bahira thaI sAkSIbhUta banIne te nAmarUpamAM kaMIpaNa Amatva na prekSatAM phakta vyavahAra saMbaMdhe bAhya kartavyane kare che. Ama jJAnI kharekhara nAmarUpanA mAyAnA pradezamAM mAnApamAnanI vRttithI mukta thaelo hovAthI te bAhya kartavya karma karavAne nirmukta chatAM prArabdhAdika yoge nirmalapaNe pravRtti karanAra hovAthI adhikArI Thare che. avataraNa-jJAnI kevI rIte svAtmAne mAnI kartavya kAryane Acare che te jaNAve che. T: niraJjanaM nirAkAra-marUpaM niSkriyaM prabhum / matrADaDaramA jamAna ravIvArtha samArelU 88 For Private And Personal Use Only Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gE jJAnInuM AcaraNa ( 41 ) zarIraM vastravat tyaktvA gRNhAtyanyad vapuH punH| nizcitya nityamAtmAnaM prAptakArya samAcaret // 89 // tyaktvA kartRtvasaMmohaM sAkSIbhUtena cAtmanA / svAdhikAAre samAyAtaM svIyakarma samAcaret // 9 // jJAnadarzanacAritra-rUpaM sammAnya cetanam / jJAnI zuddhopayogena prAptakArya samAcaret // 99 // prArabdhakarmataH prAptaM svaadhikaarvshaattthaa| citte niSkriyabhAvo'pi jJAnI karma samAcaret // 92 // zabdArtha -AnI svAtmAne svabhAve niraMjana, nirAkAra, arUpa, niSkriya ane prabhu mAnIne kartavya kAryane kare che. zarIrane vastravat tyajIne AtmA anya zarIrane dhAraNa kare che evI rIte AtmAno nizcaya karIne AtmajJAnI prApta kAryane samAcare che. kartAne saMmeha tyAga karIne sAkSIbhUta AtmAvaDe jJAnI svAdhikArasamAyAta svIya kAryane samAcare che. jJAna-darzana-cAritrarU5 AtmAne mAnane AtmajJAnI zuddhapAgavaDe dhArmika tathA vyAvahArika prApta kAryane samAcare che. prArabdha karmathI prApta thaela ane svAdhikAranA vazathI prApta thaela kAryane cittamAM niSkriya bhAva chatAM paNa jJAnI Acare che. vivecana -jJAnI vyAvahArika ane dhArmika kArya karato chato antamAM svAtmAne niSkriya mAne che tethI te bAhya saMbaMdhamAM aMjAtuM nathI. jJAnI pitAne nirAkAra mAne che tethI te sAkAra dazyAzya padArthomAM ahaM mamatvathI ane sAkArabhAvathI baMdhAtuM nathI. jJAnI svAdhikAre kartavya kAryone karo cho antaramAM svAtmAne niSkriya mAne che tethI bAhya kriyAomAM ahaMmamatva ane kartutvAbhimAnathI mukta rahe che. jJAnI svAtmAne prabhu mAnIne kartavya vyAvahArika ane dhArmika kAryone kare che, tethI tene bAhya prabhutvanI AkAMkSA rahetI nathI ane nAmarUpa saMbaMdhe kalpAyelA prabhutvane te prabhutva mAnato nathI tethI te antaramAM dInatA vinA AtmAnI vAstavika prabhutAnA jussAthI kAryo karI zake che, ane bAhya prabhupada padavI ityAdithI lalacAI anIti pApakarma pravRttine Acarate nathI. jJAnI svabhAve svAtmAne niraMjanAdirU5 mAne che tethI te tenA upage rahIne vibhAvadazAne AtmAnI dazA mAnyA vinA ane prAsakAryo karavA chatAM vibhAvadazAmAM muMjhAyA vinA te prApta kAryanI pharaja adA kare che. jJAnIe upara pramANe svAtmAne For Private And Personal Use Only Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 492 ) zrI kramacAga caDeMca-savivecana, mAnI bAhya sthUla vyavahAramAM pravartavu joIe-e tenI svAdhikAre kartavyavidhi che. manuSya jema jINu vasranA tyAga karIne anya vastrane pahere che parantu te svaya' addalAtA nathI tadvet jJAnI zarIrarUpa vasrA tyAga kare che parantu te bhUtakAlamAM lIdhelAM sarva zarIrA tathA vartamAnamAM je zarIrA che te ane bhaviSyamAM karmayoge je zarIrA prApta thaze te sarvane vastravat mAne che ane potAne sarva zarIrAthI bhinna nitya mAnIne prApta kanyakA ne Acare che. jainaSTie audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa ane kANu e pAMca zarIrA che ane vedAntadaSTie sthUla, sUkSma, divya, kAraNu, mahAkAraNu liMgAdi zarIrA avAdhavAM, upayukta pA~ca zarIrathI bhinna nitya AtmA mAnIne je zarIradvArA kanyakAyAne kare che tene zarIramAM katRtvAbhimAna rahetuM nathI ane je je kAryAM karavAmAM Ave che temAM ahaMmamatva vAsanAthI baMdhAvAnu N thatuM nathI. zarIrathI bhinna AtmA che ane te nitya che evA nizcaya karavAthI pratyeka kanya kArya karatAM mRtyunA bhaya rahetA nathI. pAzcAtya dezIya ceSThAe svakartavya adA karavAmAM prANane parapATAsama gaNI yA homa karI AtmasamarpaNa kare che; tadbhut kartavya kAryamAM nirbhayadazAthI zarIra prANanA bhoga ApavAmAM Ave che teA AtmAnnati thAya che. zarIra prANanA mamatvathI ane tenI bhItithI manuSye vizvamAM dAsavakeATImAM rahe che ane tee vizvamAM svAtmavaMzapara'parAne paNa vyavahArathI sauMrakSavAne zakitamAna thatA nathI. aneka zarIra prApta thAya ane badalAya tethI temAM rahelA nitya AtmAne bhaya pAmavAnuM kAi kAraNa nathI--evA nizcaya thatAM A bhavamAM prApta thaela zarIra mATe ahaMmamatvanI vAsanAmAM baMdhAI javAnuM thatuM nathI, ane nitya AtmAne nizcaya thavAthI mRtyu bhaya Adi aneka prakAranA bhayeAmAMthI bahAra nIkaLavAnuM thAya che. tathA svAtmAnI nirbhayadazAe pratyeka dhArmika tathA vyAvahArika kanya kAryo karavAnI svakjane prANa jatAM adA karI zakAya che. dehamamatva, praNamamatva, nAmamamatva ane rUpamamatva Adi aneka prakAranA mamatveAthI dUra rahIne pUrve AryAM svapharajane adA karavAne deha prANAdikanA tyAga karatA hatA tenuM kAraNa e hatuM ke te AtmAne nitya mAnatA hatA ane zarIrAdikane anitya mAnatA hatA. tethI te zarIrAdikanA mamatvanA tyAga pUrvaka parasparopagrahaSTieja yA kartavyadRSTie Avazyaka kArya karatAM dehamamatvAdi aneka vAsanAone lAta mArI paga taLe kacarI nAkhatA hatA. RSabhAdika cAvIza tIrthaMkaranA vaMzajo jo kharI rIte AtmAne nitya mAnI nAmarUpanI mAyAthI bhinnapaNuM dhArI AtmapragatimAM akhaDapaNe apramatta rahyA hAta teA teonI A dazA thAta nahi. AtmAne nitya mAnanArI ane zraddhA karanArI A satati kharekhara A vizvamAM sathA sA. Atma pragatimAM vyavahArathI ane nizcayathI AgaLa rahe che ane te kavya karma karavAmAM kai rIte prANa samarpaNa karyAM vagara rahetI nathI. AtmAne vyatve nitya For Private And Personal Use Only Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhIruvane tyAga karo. (493), mAnanArA jene je vAstavika rIte AtmAnuM nitya svarUpa avadhI vyavahArakartavya kAryamAM pravaryA hota te teonI dehAdikamamatvavAsanAyoge patita dazA thaI te thAta nahi ane pUrvajonI vyAvahArika ucca padavIo para teo kAyama rahI zakyA hota. zabdathI AtmAne aMdhaparaMparAe nitya mAnavAthI AtmAnI unnati thatI nathI, paraMtu vastutaH AtmAnI nityatA avadhavAthI puNya ane pApanuM parabhavamAM bhakatRtva ane kartRtva siddha thAya che ane tethI nItinA niyamenI AvazyaktA paNa siddha kare che. AtmAne nitya mAnanArI AryaprajA je AtmAnuM nAstitva mAnanArI prajA karatAM Atmabhoga, prANasamarpaNa ane kartavya kAryamAM pazcAt rahe te ema mAnavuM ke vastutaH te AtmAne aMtaHkaraNathI nitya mAnanArI prajA nathI. AtmAne nitya mAnanArA manuSyane kartavya karmakalane parabhavamAM vizvAsa rahe che. tethI A bhavamAM kartavya karma karavAmAM dehano jalaparapoTAnI peThe tyAga thAya te tema karavAmAM teo jarAmAtra AMcake khAtA nathI. je manuSya kartavya kAryamAM deha prANune nAza karavAmAM AMcako khAya che teonA vaMzanA manuSya A vizvamAM dharmamArgamAM ane vyavahAramArgamAM dAsatvakeTImAM paDI jIvI zake che. mamatA-ahaMvRtti-- bhIti vagere mehanI dAsIo che; tenA tAbAmAM Ave che teo AtmAnuM nityatva visArIne pratyeka kartavya kAryamAM mamatvane karI ane teo dAsInI prajAmAM khape che ane potAnI saMtati mATe teo dAsatvane vArase mUkI jAya che. AtmAne nitya mAnanArA manuSyo tyAre gaNAya ke jyAre teo AtmAne nahi mAnanArA manuSyo karatAM sAMsArika vyavahAranI sarva zubha Avazyaka pragatimAM sadA AgaLa rahI zake ane AtmAnuM Astikaya nahi mAnanArA manuSyane te svatAbAmAM rAkhI zake. AtmAne nitya mAnanArA AryamanuSyo tyAre gaNAya ke jyAre teo AtmAne nahi mAnanArA nAstika manuSyanA karatAM tana-mana-dhanane bhega ApatAM jarAmAtra khacakAya nahi ane sarva prakAranI vidyA-kalAdivaDe nAstika manubenA karatAM AgaLa vadhI zake ane vizvamAM pAramArthika kAryo karIne sarvatra zAMti prasarAvavA jeTaluM sadA bala kAyama rahe evI vyavasthAone vaMzaparaMparAmAM saMrakSI zake. AtmA nitya che ema belanArA lAkha karoDe manuSya maLI Ave che, paraMtu jyAre dehatyAga ane prANatyAgane prasaMga Ave che tyAre teo deha prANamamatva ane bhIti dhAraNa karI ru banI kartavya kSetrathI karoDo gAu dUra bhAgI jAya che. AvI rIte AtmAne nitya mAnanArA ane AtmA nitya che ema bolanArA mana svarga ane paramAtmapadane prApta karI zakatA nathI. AtmAne kharI rIte nitya mAnanArA manuSya mahAvIra prabhunA pagale cAlIne teo vIratvanAM Avazyaka kartavya kAryone karI vizvamAM sarvatra sarvadA pragatimAM sarva karatAM Agala rahe che. AtmAne nitya mAnanArAo sarva prakAranI zubha pragatimAM, ghera parisaha-upasargo-vipatti-saMkaTo veThIne AgaLa vadhe che ane teo ahaMvRtti-mamatva For Private And Personal Use Only Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 494) zrI karmayoga graMtha-savivecana. UF vRtti-bhayavRtti-nAmarUpanI vRttine haTAvI sarva bhegA maLI vyAvahArika kartavya kAryo karavAmAM paNa AgaLa vadhe che. hAya ! hAya ! huM marI jaIza, are mAruM zuM thaze, AvA bhItinA zabdone belanArA Aryo te vastutaH Aryo nathI. teo vizvamAM dAsatvakeTImAM rahevAne lAyaka che. AtmAne nitya mAnyA bAda DaravAnuM rahetuM nathI. nitya AtmA kadApi jaDa vastuone nekara banIne pApakarma karavAne lalacAto nathI. AtmAne nitya mAnanArA manuSya kartavyakArya karatAM prANudisamarpaNamAM sadA eka sarakhI rIte kAyama rahe che. teo mRtyuthI DarI jatA nathI. teo zarIra--prANu chUTI jAya tenI jarA mAtra paravA rAkhatA nathI; tenuM kAraNa e che ke teono AtmA sadA kAyama rahevAne che ane jyAM jAya tyAM te kartavya kArya karavAthI AgaLa vadhavAnuM che evI zraddhAthI vartanArA hoya che. Arya kSatriya jyAM sudhI A pramANe AtmAnI nityatA mAnIne pravaryA hatA tyAM sudhI teo bhIti vagerene svatAbe karI sarva prakAranI unnatimAM AgaLa vadhyA hatA. brAhmaNa-kSatriya-vaizya-- zUdra-munio-- RSi vagere pUrve AtmAne nitya mAnI svAdhikAre kartavya kAryone karatA hatA; tethI teo sarva prakAranI pragati-utkAntinA mArgamAM sadA AgaLa vadhatA hatA ane ke--kapaTa-- lAlaca--tRSNa-bhaya-kusaMpa vizvAsaghAta--droha ane ISya vagere zatruone paga taLe kacarI nAkhatA hatA. AvI teonI dazA jyAM sudhI kAyama rahI tyAM sudhI teo saddaguNo vaDe pragatinA zikhare virAjita rahyA. paraMtu jyAre teo AtmAnI vAstavika nityatAne bhUlI gayA ane brAntimAM phasAI mahArAjAnA tAbe thaI durgavaDe pravartavA lAgyA tyArathI sarvanI avagati-.paDatI thaI A uparathI avadhavuM ke AtmAnI nityatA bhUlIne bhayavRtti-mamatAvRtti Adi dAsIonA tAbe mana thayA tyArathI teo svakartavya karavAmAM pazcAta rahevA lAgyA. AtmAnI nityatAno nizcaya karIne pravartanArA kSaNika prasaMgamAM muMjhAtA nathI ane sarva bhayathI mukata thaIne nirbhayapaNe AtmavIryanA jussAthI kArya kare che. A vizvamAM sarvatra AtmAnI nityatAne nizcaya karIne pravartanArA manuSya vyAvahArika pragatimAM ane AtmapragatimAM AgaLa vadhI paramAtmapadane prApta karI zake che. AtmajJAnI uparyukta AtmasvarUpane nizcaya karIne AtmAnI nityatAnA upage rahIne pratyeka kAryane Acare che tethI te bhaya, mamatA, ahaMtA, tRSNA, ISya doSothI mukta thaI zake che ane AdhyAtmikannatipUrvaka vyAvahArika pragatine prApta karI zake che. AtmAne nitya ane zarIrathI bhinna avabodhyA pazcAt bAhya kArya karatAM kartRtva saMmeha thatuM nathI. bAhya kAryakartutvane saMmoha thavAthI AtmA svarUpane vimare che ane sAMsArika pravRttimAM muMjhAya che. bAhya kAryakartRtva saMmeha thavAnI sAthe svazIrSapara moha rAjAnuM jera thAya che ane bhayAdivRttinA dAsa tarIke svAtmA bane che. aeva bAhya kAryakartRtva saMmeha, AdhyAtmika kAryakartRtva saMmeha-Adi aneka prakAranA saMmehano tyAga karIne AtmAne sAkSIbhUta rAkhIne For Private And Personal Use Only Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ti katRtvameha tyAjya che. ( 41 ) taTastha thaI bAhya kArya karavAnI jarUra svIkAravI joIe. bAhya kArya kartRtvAdi sa Mmehane haThAvavA hoya te sarva kArya karavAmAM katRtvAdi ahu vRttiyAne cittamAM pravezavAne azamAtra paNa sthAna na ApavuM joIe. kartRtvasa meha vinA je je kAryo karavAM e jJAnayogInu mukhya lakSaNa che. pAtAnA AtmA, kartRtva saAAha vinA kAryapravRtti kare che ema svAtmAne anubhava thAya tyAre avadhavu ke have karmacAgInA adhikAra thacit prApta thayA che. AtmajJAnI kavasamehane piraharIne sarva kAryAmAM AtmAne sAkSIbhUta rAkhIne kAryapravRtti Adare che tethI te kAryapravRttimAM niviSa banele hAvAthI kArya pravRttidvArA samAha viSane grahI zakatA nathI. kartRtvasa MmeAha vinA kArya karavAthI aneka prakAranI pragatinI prApti thAya che. katRtvasameha vinA kArya pravRtti karanAra jJAnI sAMsArika pravRttiyAmAM ahaMmamatvathI baMdhAtA nathI. kartRtvamADu jema jema TaLavA mAMDe che tema tema te AtmAnA guNNAnI pragatimAM atyaMta pravRtta thai zake che. AtmajJAnI katRtvasa mAha vinA bAhyapravRttiyeAthI nirlepa rahI zake che ane adhikAraparatve je je kAryAM karavAnAM hoya che temAM te mu MjhAtA nathI tethI tenI sumatine prakAza vadhatA jAya che ane kumatinuM baLa TaLatu jAya che. katRtvasa mAhanA tyAgathI kama yAgI paramAtmapadanI cheka najIka pahoMcI zake che ane AtmAnI sarasikatAnuM sahaja sukha samyag anubhavI zake che. kArya karatAM karatAM kartRtvasa mAha TaLe evA abhyAsa sevavA joie. kArya karatAM karatAM saMha TaLe evuM jJAna jAgat karavuM joie ke jethI paramAtmapada prApta karatAM aneka vipattiyeAne paNa samAha vinA veThI zakAya. jyAM sudhI katRtvasa mAha thAya che tyAM sudhI ceAgajJAnamAM ane AtmajJAnamAM aparipakavatA che ema avamedhavuM. kartavyakAya karatAM samAha thAya che ema jANIne sarva pravRttiyAnA tyAga karIne besI rahevAmAM Ave te tethI svaparanI unnati thatI nathI ane pramAdanI sAthe sa'mehavRtti paNa vRddhi pAme che paNa TaLatI nathI. jyAM sudhI ajJAnI kAryapravRtti nathI karato tyAM sudhI te katRtvasa'mehuthI. peAtAne dUra rahelA mAne che, paraMtu mAnasika kartRtvasaMmoha tA tenA hRdayamAMthI TaLatA nathI; tethI katRtvasa meAha TALavAne Avazyaka kanya kAryAMnI pravRttino tyAga karavA te kai rIte cagya nathI; paraMtu AtmajJAnavaDe kArya karatAM karatAM samahavRtti TALavAnA abhyAsa sevavA joie. sarpane jyAM sudhI na satAnye hoya tyAM sudhI te zAnta jevA khahArathI dekhAya parantu jyAre tene satAvavAmAM Ave te te hatA tevA ne tevA krodhI thaelA dekhAya che; taat kartavya kArya nA tyAga karIne keTalAka satAvyA vinAnA manuSyo bAhyathI zAnta thaelA sarpanI peThe asamAhI dekhAya parantu kai jAtanI punaH pravRtti karatAM samAhatA puna: tee sevI zakatA hAya evA temanA AtmAne anubhava Ave te temaNe upayukta zikSAne satya mAnI svAdhikAre kavyapravRtti sevavI ane mehavRttine haThAvatA javu. Ama pravavAthI AtmasAkSIe For Private And Personal Use Only Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (46) zrI kamaga graMtha-savivecana. nirmohavRttithI kArya karavAnI Atmazaktine jAgrat karI zakAze. kAryapravRttine svAdhikAra sevatAM jyAre AtmasAkSIe sarva karAya; paNa temAM huM mAruM evI vRttithI baMdhAI nA javAya tyAre avadhavuM ke have Atmapragati karavAne jJAnegapUrvaka karmavegane khare adhikAra prApta thayela che. jJAnI AtmasAkSIe kartutva meha tyAga karIne vyAvahArika daSTinI pravRttie svAdhikAra samAyAta kAryane kare che tethI te AtmAmAM paramAtmapada prakaTAvIne antarathI kRtakRtya thaI vizvane uddhAra karI zake che. AtmajJAnI antaramAM nIce pramANe vicAre che. A vizvamAM kartutvanI ahaMvRtti rAkhavI e kalpanA mAtra che. kartutvanI ahaMvRtti dhAraNa karavAthI AtmAnI zuddhatA thatI nathI temaja kaI paNa kAryanA kartApaNAnuM abhimAna rAkhavuM e kaI paNa rIte siddha thatuM nathI. pratyeka kArya potAnA svabhAva pramANe kAla svabhAva, niyati Adine pAmI thayA kare che; temAM AtmA te bAhya kAryamAM nimitta mAtra che ane temaja anya vastuo paNa nimitta mAtra che; mATe kartavasaMmeha kare keIne chAjato nathI te mAre zA mATe meha karavo joIe? kartRtvasaMmeha te AtmAne dharma nathI te te vibhAvikapariNati che tethI dUra rahevuM joIe. e pramANe jJAnI antaramAM nizcaya karIne kartavasaMmohavRtti vinA svAdhikAra kArya pravRttine seve che. jJAnI svAtmAne jJAnadarzanacAritrarUpa mAnIne zuddhopagavaDe antaramAM dhyAnAdikanI pravRttine seve che ane vyavahAra nayathI bAhya dhArmika tathA vyAvahArika karyonI pravRttine seve che. AtmA kharekhara jJAnadarzanacAritrarUpa che. zuddhopacagavaDe AtmAne zuddha dharma te ja AtmAne che ema AtmajJAnI mAne che ane temAM ramaNatA kare che. tathA bAhyataH prAptAdhikAre bAhya kartavya kAryone taTastha sAkSIbhUta thaIne kare che. AtmajJAnI AvI dazAthI kartavya kAryone kare che, tethI te AtmAnI unnati karI zake che ane vizvavarti manuSyanI anya karatAM ananta guNa sArI unnati karI zake che tethI te ja paramArtha draSTie kartavyakArya karavAne lAyaka bane che. evA mahAjJAnIkamagIonI jeTalI nyUnatA teTalI vinnatinI nyUnatA avabodhavI. jJAnI zuddhopagavaDe Avazyaka prApta kartavyakAryane samAcAre che tethI te AtmAnA guNenI paripUrNa pragati karavAmAM khAmI AvavA detuM nathI ane kartavya kAryo karIne prApta guNenI paripakavatA karavAmAM paNa kadApi pazcAtuM rahetuM nathI. prArabdha karmathI ane svAdhikAravazathI prApta thaela kartavya kArya karavAmAM kaI jAtane doSa nathI, parantu anantaguNalAbha che. evuM avadhIne jJAnI kartavya kAryane Acare che. jJAnI prArabdhakarmathI je je kAryo kare che te vaparanI pragati karanAra thaI paDe che tathA svAdhikAravazathI je je kAryo kare che temAM sadoSatA hoya tathApi tenI adhikAra dizAe nirdoSatA ane svaparanI utkAnti karanAruM te kArya hAI vizvamAM te sukhaprada siddha karI zake che. viSNukumAra munie svAdhikAravazataH je namuci pradhAnane zAsanarUpa kArya karyuM te vizvanI unnati ane saMghane zAnti karanArUM For Private And Personal Use Only Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Pin nAnI kevI rIte nileSa rahI zake ? ( 487 ) hatuM. zrI zAntinAtha kuMthunAtha ane aranAthAdi tI karAe gRhAvAsamAM adhikArathI ane prArabdhayogathI je je kAryAM karyAM, te svanI ane vizva manuSyaSyanI pragati zAMti Adi karanArAM hatAM ema anubhavadRSTithI vicAratAM avaleAkAze. 63 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNaH--jJAnI je je kAryo kare che temAM kevI rIte pravarte che ke jethI te nirlepa kathI abaddha rahe che tenuM hArda jaNAve che. zlokAH svAtmani svopayogena dhRtvA nizcayadRSTitAm / anubhUya nijAtmAnaM karma kurvanna lipyate yadyatkurvazca pazyaMzca smaraMstatra parAtmatAm / AtmajJAnena kAryANi kurvan jJAnI na lipyate zubhAzubhaparINAmAnmukto jJAnI bhavAya no / sAmyabhAvapratiSThAtmA karoti tanna bandhakRt kAyAdikakriyAyogAt karmabandhaH prajAyate / tathApi sAmyamApannaH karma kurvan vimuktaye kriyAyAmakriyAM pazyan sakriyamakriye tathA / svAtmAnaM niSkriyaM pazyan brahmabhUto niraJjanaH dante karmakASThAni zuddhajJAnAgninA dhruvam / naizcayikanayaprasthaH kriyAM kurvanna badhyate Atmopayogato jJAnI prArabdhakarma vedayan / paropakArakAryANi kurvan parAtmatAM vrajet jJAnapUrvAH kriyA yasya bhavanti tasya yoginaH / rAgAdInAmabhAvena karmabandho na jAyate For Private And Personal Use Only // 93 // // 94 // // 95 // // 96 // // 97 // // 98 // // 99 // // 100 // Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 498 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. sarvathA sarvadA brahma-dRSTyA kArya samAcaret / mAyAMbhodhiM samuttIrya jJAnI mukto dhruvaM bhavet // 101 // yAni karmANi bandhAya bhavanti mUDhacetasAm / jJAninAM tAni karmANi santi mokSAya sadguNaiH // 102 // bAhyataH karmasAdRzya-majJAnAM ca vidAM bhavet / vaiSamyaM pariNAmena bandhanArthaM ca muktaye // 103 // apUrva zrUyate zAstre jJAnavairAgyayorbalam / / yena karmANi kurvan san nilepo zobhate budhaH // 104 // ahaMmamatvasaMtyAgAt sarvatra brhmdRssttitH| yadyogyaM karma tat kurvan brahmajJAnI na lipyate // 105 // zabdArtha --svAtmAmAM pAgavaDe nizcayaNitAne dhAraNa karIne ane AtmAne anubhavIne kArya karato chato jJAnI pAse nathI. je je karato ane je je dekhato cho. temAM paramAtmatatvanuM smaraNa karato chato AtmajJAnavaDe AtmajJAnI kArya karate jIte lepAto nathI. zubhAzubha pariNumathI mukta jJAnIne saMsAranI vRddhi nathI temaja sAmyabhAvavaDe pratiSThitAtmA je kare che te karmabandha karanAra thatuM nathI. zubhAzubha pariNAma vinA kAyAdikaganI kriyAvaDe karmabaMdha thAya che tathApi sAmyane prApta karela jJAnI karma karato te muktine mATe hoya che arthAt te muktine pAme che. kriyAmAM akriyAne dekhato ane akriyAmAM sakriyane dekhato temaja svAtmAne niSkriya dekhato chato AtmajJAnI kriyAmAM pravatIne brahmabhUta niraMjana bane che. zuddha jJAnarUpa agnivaDe nakkI karmakAcho baLIne bharamIbhUta thAya che; aeva nezcacikanaprastha zuddha jJAnavaDe Avazyaka kriyA karato chate lepAta nathI. ApAgathI jJAnI prArabdha karma veda popakAranAM kAryo karate chato paramAtmAne pAme che. je gIne jJAnapUrvaka yiAo che tene rAgAdinA abhAve pravRtti karatAM karmabandha thato nathI. sarvathA sarvadA brAdaSTivaDe jJAnIe kArya AcaravuM joIe, kAraNa ke sarvatra sarvadA brahmadaSTie dekhanAra jJAnI kArya karate chate mAyAsamudrane tarI nakkI mukta thAya che. maDha ane je kAryo ane mATe thAya che teja kAryo kharekhara jJAnIne sadguNevaDe mokSa mATe thAya che. jJAnIone ane ajJAnIone bAhyakArya eka sarakhuM hoya che. jJAnInI ane ajJAnInI bAhyapravRtti eka sarakhI hoya che; paNa pariNAme vaiSamya hAya For Private And Personal Use Only Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 AtmApayeAgI kama thI lepAtA nathI. ( 499 ) che arthAt jJAnIne ane ajJAnIne pariNAmamAM bhinnatA hoya che; jJAnInA ane ajJAnInA pariNAma bhinna bhinna hoya che. kAryanI sadezatA chatAM ajJAnInA pariNAma jyAre anyane mATe hoya che tyAre jJAnInA piraNAma kharekhara muktine mATe hoya che. jJAna ane vairAgyanuM khaLa zAstromAM apUrva saMbhaLAya che ke jevaDe karttavya kArya karatA chatA nilepa jJAnI jagamAM zAbhI rahe che. sarvatra sarvathA sarvadA ahaMmamatvasa tyAgathI ane sarvatra sarva jIvAmAM sarva kAryAMmAM sarva vastuomAM brahmasRSTithI yathAyeAgya Avazyaka kAryane karatA chatA brahmajJAnI nAmarUpamAM-ka mAM--saMsAramAM lepAtA nathI. vivecanaH--uparyukta zlokAnA bhAvArtha yadi vistArathI lakhavAmAM Ave te eka meTuM pustaka thai jAya. nizcayaSTi dhAraNa karIne AtmAnA upayogapUrvaka svakartavya karavAmAM Ave che te vyavahAramAM nilepa dazA rahI zake che. rAdhAvedhanA samAna atyaMta duSkara kArya pravRttinI vyavahAre pharaja adA karavAnI hAya che. jainadana ane jainetaraDha - nAnAM AdhyAtmika zAstronu khAravarSe paryanta smaraNu manana ane nididhyAsana karavAmAM Ave che pazcAt tene anubhava karavAmAM Ave che temaja adhyAtmajJAnano anubhava karyAM pazcAt AtmApayegapUrvaka khAdyakatavyakAryani karavAnA abhyAsa pADavAmAM Ave che tyAre AtmajJAninI dazA ane kamacAginI dazA prApta thAya che. gurukulAmAM adhyAtmazAaAnA abhyAsaka kamacAgI manuSyA pedA thaze tyAre jaDatA ane zuSkajJAnatva TaLaze ane bhAratanA uddhAra karanArA mahApurUSonI para parA prakaTAvI zakAze. vIryanI rakSA karIne varetA brahmacArIone banAvavAmAM Avaze ane tee svaparadananAM AdhyAtmika zAstrAnuM paripUrNa manana karIne jyAre byapravRttiyAne adA karaze tyAre te AdhyAtmika pragatinI sAthe vyAvahArika pragatine sAdhI zakaze. yAda rAkhavuM ke jyAM vicAranuM khala nathI tyAM AcAranu khala udbhavatuM nathI. AdhyAtmika jJAna vinA vicArakhalanI keLavaNI karI zakAtI nathI. AdhyAtmika vicArAnuM paripUrNa jJAna thAya che tyAre dravya kSetra kAla bhAva pramANe sarvatra sarva vyavahAramAM AcArAnI vyavasthAmAM sudhArA vadhArA sAthe pravRtti pUrvaka pragati karI zakAya che. AdhyAtmika jJAnanI prAptithI AtmapayAgapUrvaka bAhya kanya pravRttiyAne sevI zakAya che. AtmAnA anubhava karIne Avazyaka kArya karanAra lepAtA nathI ema gleAkamAM je kathavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke khAdya nAma rUpanI pravRttimAM jJAnI kaMi tatva dekhI zakatA nathI tethI te temAM lepAI zakatA nathI. nAmarUpanI vRtti TaLatAM nAmarUpanI ArapAra jJAna prakAza javAthI pazcAt nAma rUpa saMbadhI vyavahAre je je kAryAM karavAmAM Ave che temAM lepAvAnu' na thAya e vastutaH sabhAnya che. AtmApayeganI sAthe khAdya kAryAM karatAM nAmarUpanI rAgadveSAtmaka vRtti rahetI nathI tethI AtmapayogI jJAnI je je kAryAM kare che. temAM te khaMdhAtA nathI. AtmajJAnI sarvatra sarva kAryAMmAM ane sarva dRzya For Private And Personal Use Only Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 100 ) zrI kama yAga graMthasavivecana. ane adazya padArthAMmAM paramAtmatAnI bhAvanA dhAraNa kare che tethI tenAmAM paramAtmabhAvanA saskAre| dRDha thavAnI sAthe bAhya kArya pravRttimAM tenuM nile patva paNa vadhatu jAya che. AtmajJAnI je je dekhe che, je je smare che, je je sAMbhaLe che, je je suMghe che, je je khAya che ane je je sparze che, te sarvamAM paramAtmarUpa dhyeya bhAvanA eka tAra peAtAnA hRdayanI sAthe hovAthI tenAthI rAga dveSa vRttinA saMskArA nikhala thai TaLatA jAya che ane paramAtmapadaprAptinA saskAre dRDha thaI paramAtmapada sanmukha thatA jAya che. jyAM dekhuM tyAM tyAMhi tuddhi tuhi evI paramabrahma bhAvanAnI raDha lAgavAthI bAhya nAmarUpa vRttiyeAnAM sarva baMdhanone hRdaya sAthenA saMbaMdha chUTI jAya che ane paramAtmapada rita prApta thAya che, sarvatra saAAmAM paramAtmadhyeyanI dhUna lAgavAthI dRzya padAthe+mAM rAgAdika vRttine saMbaMdha rahetA nathI. je je kanya kAryAM karavAnAM hoya teomAM paramAmatAnI bhAvanA bhAvanAra manuSya kartavyakAya karatAM rAgAdi bhAvathI lepAI zake nahi e manavA ceAgya che. svapara samAM parAtmatASTi jenI thai che te kanyakAryomAM lepAya nahI. bAhya kAryoMmAM evI zakti nathI ke je manuSyanI satra parAtmAdhyeya dRSTi thaI che tene lepAyamAna karI zake. AtmAthI bhinna rahela jJAnAvaraNIyAdi pudgala skaMdhAmAM paNa evI zakti nathI ke je ekadama rAgadveSanI vRtti vinA satra parAtmatA marIne kArya karanArane lAgI zake. sarvatra kArya pravRttimAM brahmaSTivALAne koi jAtanI karma baMdhapravRtti vastutaH nathI evI rIte mAnI svakartavyane adA kare che. A vizvanuM sarvataMtra calAve te paNunile 5 rahe evI tenAmAM zakti utpanna thAya che tethI tene salepa thavAne kAi kArya pravRttimAM bhaya rahetA nathI. sarva dRzya jaDa padArthAMmAM zubhAzubha pariNAmathI je mukta thaela che evA AtmajJAnI saMsAranI vRddhi karatA nathI. nAmarUpanA saMbadhe upajelI ka vyavyavahArapravRttine je zubhAzubha pariNAma vinAnA svAdhikAre pharaja mAnI kare che tene jaDa dhA A saMsAramAM baMdhana mATe thatA nathI. zubhAzubhapariNAmamAM sattvaguNu rajoguNu ane tameguNanA samAveza thAya che. zubhAzubha pariNAma vinA nAmarUpa saMbaMdhenA je je kACne svAdhikAre je je manuSya kare che te te manuSyA game te jAtanA hAya te paNa teo sa`sArabaMdhanothI baMdhAtA nathI. sarvAM dRzya padArthAMmAM zubhAzubhapariNAma jenA nathI te sAmyabhAvI AtmA kahevAya che. sAmyabhAva pratiSThitAtmA paramAtmarUpa antarathI ane che tethI te je je kaI kare che, khele che temAM te niSadha rahe che ane tenI kartavya pravRttithI jagane anantaguNu upakAra thAya che. sAmyabhAva pratiSThitAtmA kAyAdrika yeAgadvArA hiMsA kare tathApi tene gaMgA nadImAM khuDanArA ane akAyAdinI hiMsAne bAhya kAyayeAgathI karanArA muninI peThe antaramAM kevalajJAna prakaTAvavA keAi jAtane Antara virAdha AvatA nathI. gaMgAnadI utaratA eka munine eka devIe trizula mArI jalamAM chuDAvyA. For Private And Personal Use Only 5 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tA sAmyabhAvanI saphalatA. ( 11 ) te muninI kAyAthI akAyAdi jIvanI virAdhanA thaI parantu antamAM te muni sAmyabhAvavaDe AtmapayogI banyA hatA tethI temane kevalajJAna thayuM. rAgadveSanA pariNAma vinA kAyAdi cAgadvArA thaelI hiMsA kharekhara kevalajJAna aTakAvavA samartha thaI nahi-satya siddhAMtathI avadhavAnuM ke sAmyabhAvamAM jenA AtmA sthita che arthAt AtmAnA samabhAvarUpa dharma vaDe jene AtmA pratiti thaela che evA karma ceAgIne kartavya kArya karatAM kAya hiMsAdithI pazu saMsAramAM baMdhana thatuM nathI parantu ulaTA te samabhAve katavyakAya ne karatA chatA nile pa rahe che ane kAyayogakamane paNa samabhAve dUra karI paramAtmapadane prApta kare che. sAmyabhAvaceAgI krama yAgI banIne bAhya kAryane karate chatA ghanaghAtikama haNIne kevalajJAna prApta karI zake che. tenA duzmana banelA lAkhA manuSyanI madhye samabhAvayegI kartavyakAryAM karIne nirlepa rahI jagatanuM kalyANu karavA samartha thAya che--evuM antamAM anubhava karanArAo avabAdhI zake che, kAyAdika kriyAyogathI karma bandha thAya che tathA sAmyane prApta thaela kayAgI kArya karatA chatA muktipadane prApta kare che. upara jaNAvavAmAM AvyuM che ke kAyAkrikakriyAyAgathI hiMsAka bandha thAya che parantu te jJAnIne kevalajJAnAdi prAptimAM baMdhanakAraka thatuM nathI. sAmyabhAvanA apUrva mahimA che. anantakAlathI madhela ghanaghAtI karyAMnA sAmyabhAvathI kSaNamAM kSaya thAya che. sAmyabhAvapratiSThitayAgI kavya kAryAM karatA chatA nirlepa rahI paramAtmapadane prApta karI zake che. sAmyabhAvathI A vizvane avaleAkatAM rAgadveSanI vRttinA udbhava thatA nathI ane vyAvahArika kAryAM karatAM chatAM kAimAM lepAvAnuM thatuM nathI. sAmyabhAvanI mahattA avaLeAdhyA pazcAt tene prApta karIne kanyakAryAM karavAthI nile patAnA anubhava prApta thai zake che. jJAnapUrvaka sAmyabhAvane prApta karI jJAnIe kartavyakArne karavAM joie. kriyAmAM akriyatAne dekhanAra kayogI kathI nirlepa rahe che ane jJAnAvaraNIyAdi karmabandha karI zakatA nathI. akriyAmAM sakriyatvane dekhanAra karmabaMdhana karI zakatA nathI. vyavahArathI sakriya evA AtmAne nizcayataH niSkriya tarIke dekhIne ane tenA upayAga dhAraNa karIne kanyakAya ne karanAra kaceAgI kama baMdhana karI zakatA nathI ane rAgAdilepathI lepAtA nathI arthAt nile pa rahe che. kriyAmAM akriyAne kevI rIte dekhavI ? ane akriyamAM sakriyane kevI rIte kayA nayathI dekhavA ? tathA AtmAne yA nayathI niSkriya dekhavA ? e dravyAnuceAganA abhyAsIone aneka nayAnI apekSAe samAdhAya che. pudgaladehArdikanI kriyAmAM naikSayikanayanI dRSTie AtmAnI kriyA nathI tethI dehArdikamAM AtmAnI nizcayanayathI akriyAne dekhe ane pudgalakriyAnI apekSAe akriya evA AtmAne AtmAnA dharmanI apekSAe utpAdanyayakriyAthI sakriya dekhe tathA bAhyakriyAthI bhinna evA AtmAne bAhyakriyAthI rahita niSkriya dekhe te manuSya bAhyakAyAdikanI Avazyaka vyavahArapravRttie pravRtti karatA chatA karmathI abaMdha nirlepa rahI brahmabhUta siddhabuddha paramAtmA bane che, atra anubhava For Private And Personal Use Only Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 502 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. UR dRSTithI kAryapravRtti samaye upaga bhAvathI dekhavAnuM avadhavuM. sakriyamAM akiya evA AtmAne avalokanAra karmarUpa aMjanathI aMjAto nathI ane AtmArUpa brahmane dekhI AtmAnA zuddha rUpane dhAraNa karI paramAtmArUpa banI jAya che. devagurudharmanI sevArUpa Avazyaka pravRttine sevaka karmayogI karmacagane AcarI rAgadveSAdivRttine chatI sakriyatnamAM AtmAnuM zuddha avalokana anubhavI AtmAnI vAstavika kriyA karI paramAtmapadane prApta karI zake che. aneka nayanI daSTie uparyukta bhAvArthane vistArataH avadhI je AtmAnI zuddhatAnA upagamAM rahe che te karma karato hato akamI brahmabhUta niraMjana bane che. je je sarva Avazyaka pravRtti-kriyAo thAya che te dehAdi pudgalanA gharanI che ema jJAnI avadhe che, ane sakriya evI kAyAmAM vyApI rahela jJAnI ayi AtmAne dekhe che tethI te bAhyapravRttiomAM-kliAomAM AtmAnA ahaMne dhAraNa karato nathI. AtmAnuM A e zabdathI pADelA nAmamAM Atmatvane nahi dekhanAra jJAnI nAmarUpathI bhinna AtmAnA vAstavika nizyitvane anubhavI tathA sakriyamAM nAmarUpathI bhinna aktitvane anubhavI nAmarUpanI vRttinI pele pAra jaI nAmarUpa vyavahArasiddha Avazyaka kartavya kAryo karato chato paNa lepAta nathI. pudgala kiyAnI apekSAe akriya evA AtmAmAM AtmAnA guNaparyAyanI utpattivyayanI kriyAne anubhava karanAra jJAnI kartavya karma karato chate brahmabhUta niraMjana bane che. bAhyanI sarva kriyAo karatAM AtmAnA ayitvanA upagane je dhAraNa kare che te karmayegI jJAnI je je sakiya pravRttine seve che temAM ahaMbhAvathI baMdhAte nathI ane bAhya pravRtti sevavAmAM zuSkajJAnI banatuM nathI, kAraNa ke te sakriyamAM nikti upagane dhAraNa karanAre banelo hoya che ane kriyA karatAM baMdhAvAnuM thAya che evI dRSTinI pele pAra jaI Avazyaka kriyAonI vyavahArathI upagitA samajele hoya che. zuddhajJAnAgnivaDe karmakASTho baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. naizcayikanaprastha AtmajJAnI vyAvahArika kAryo karato chata jJAnAvaraNIyAdika karmavaDe baMdhAtuM nathI. zuddha jJAnAgni sarva karmone bALIne bhasmIbhUta karI nAkhe che. te mahAtmAnA hRdayamAM zuddha jJAnAgni jAgrat ryA pazcAt pratyeka kartavya karma karyA chatAM karyAnuM abhimAna na hovAthI ane rAgAdikathI nirlepatva rahevAthI bAhyAdhikAre bAhya pharajo adA karatAM tenAthI dharma rakSA saMgha rakSA kuTumba rakSA deza rakSA ane vizva rakSAmAM bhAga laI zakAya che ane bAhya zaktinI paramArtha kAryamAM saphaLatA karI zakAya che; tethI nipapaNuM rahe evI sthiti prApta karyA pazcAt te kartavya kAryone karavAmAM Atmabhega ApavA sarvadA kaTibaddha rahevuM joIe. svAtmAmAM zuddha jJAnAgni pragaTa thayuM che ke nahI ? tenI sAkSI kharekhara pitAne AtmA ApI zake che. anya manuSyanI sAkSI letAM kadApi pAra AvavAno nathI. svAtmAmAM zuddha jJAna pragaTayuM che ke nahi tene pitAne je anubhava thAya che te anyane For Private And Personal Use Only Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = nathayikanayaprasthanI karaNI. (503 ) kadApi thaI zakyuM nathI. atae AtmasAkSI grahIne kartavaya pravRtti vaDe pravRtta thavuM joIe. AtmasAkSIe dharma jyAM, tyAM zu? anyanuM kAma jana mana raJjana dharmako, mUla na eka badAma:-" jana mana raMjana dharmanuM eka badAmanuM paNa bhUla nathI. aeva je je kartAvyA karavAM te sarve kharekhara AtmasAkSIe karavAM joIe. AtmasAkSIe Avazyaka karmo karavAthI AtmAnI zuddha jJAnadazAnI vRddhi ane nirlepatA vadhe che. je mahAtmAnA hRdayamAM zuddha jJAnAgni pragaTI che--te je je kartavya karmo kare che temAM tenA AtmAnI nirlepatA mATe tene AtmA anubhava sAkSI pUre che. emAM anyanI sAkSIonI AvazyakatA nathI. kRSNa ane zreNikanI AntaradazA kevI hatI? tenI sAkSI teonA AtmAo pUratA hatA ane teo je dazAmAM rahelA hatA te dazAgya svAdhikAre kartavya kAryone karatA hatA. zrIkRSNa bhagavadgItAmAM arjunane kathe che ke jJAnarUpa agni sarva karmane bALI bhamIbhUta karI de che. nizcaya dara uttara dharI nI, vAhe je thavA; puNavaMta te pAmagI, mANamuno -ityAdi sAkSIo kharekhara AtmAnA zuddha jJAnapUrvaka naizciyaka daSTine hadayamAM dhAraNa karIne Avazyaka vyavahAranI puSTi karanArI che. A vizvamAM aneka nAnI sApekSatAe avalokavAnuM hoya che, ane aneka nAnI sApekSatAe pravRtti karavAnI hoya che; jyAM sudhI mahAtmA naiyikanaprastha thatuM nathI, te daDha nizcayapUrvaka kaI paNa vyAvahArika kArya karI zakato nathI ane saMsAra vyavahAramAM nilepa banI zakato nathI. naiRyika nayaprastha manuSya aneka prakAranA vikalpa saMkalpathI mukta banIne vyAvahArika kartavya karavAmAM bhIti Adi doSathI pazcAt paDatuM nathI. naizcayikanaprastha manuSya sarva kartavya karmo karavAmAM Antarika nirlepatA dhAraNa karI zake che ane jalamAM kamalanI peThe nirlepa rahevAne AtmAnI nirlepa jJAnazakitane khIlavI zake che. ataeva vyAvahArika kartavya kAryo karavAnI pUrve naiRyika jJAna dhAraNa karIne naizcayika dRSTine dhAraNa karavAnI AvazyakatAne avazya pratyeka manuSya svIkAravI joIe. naiRRyikanaprastha manuSya kadApi zuSkajJAnI banI zakato nathI. je zuSkajJAnI bane che te naiyikanaprastha gaNI zakAtuM nathI-ema anubhavaSTithI anubhavavuM joIe. Avazyaka vyAvahArika kartavya kAryo karavAnI pharajane je adA kare che te naiRyikanaprastha banI zake che ane sarva bAbatamAM vyavahArakuzala banI sarva prakAranI bAhya tathA Antarika pragatimAM Atmabhega ApI zake che. saddagurukRpAthI zuddhajJAnanI prApti thAya che ane tethI naiRRyikana prastha banI zakAya che. je naizcayikanaprastha che te zuddha jJAnI che ane je zuddha jJAnI che te sarva karmone bALI bhasmIbhUta karI de che tethI te Avazyaka vyAvahArika kAryo karavAmAM pazcAt haThate nathI; tenI evI pravRttithI te Atmagati, dharma pragati, saMgha pragati, sArvajanikahita pragati, deza pragati, ane vizva pragatine karI zake che ane kRtakRtya bane che. je karmo bhegane sanmukha thaelAM hoya che athar udayamAM For Private And Personal Use Only Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = == ( 504 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. F AvIne pitAnuM zubhAzubha phala vedAvavAne ughukta banelAM hoya che evAM karmane prArabdha karma kathavAmAM Ave che. udayamAM AvelAM AThe karmane prArabdhakarma kathavAmAM Ave che. zubhAzubha karmanA udayavipAkane prArabdhakarma kahevAmAM Ave che. je karmone AtmA rahIne sattA tarIke rAkhe che tene saMcita karma kahevAmAM Ave che. je karmo phala ApavAne sammukha thayAM nathI parantu AtmAnI sAthe lAgI rahelAM che tene saMvitA avadhavuM. je karmabandha tarIke hAla karma cahAtuM hoya tene kriyamANa karma kahevAmAM Ave che. vartamAna kAlamAM je je kAryo karatAM rAgadveSanI pariNati vaDe jJAnAvaraNIyAdi karma grahAya che tene kriyamANa karma kaLavAmAM Ave che,-ema ammadIya vicAraparibhASAe avabodhavuM. banyamAM AvelAM ane sattAe paDI rahelAM kamene saMcita karmo tarIke jANavAM. kavidha, thitiSa raNavazva ane rAghaSa e cAra prakAre karmane baMdha avabodha. vaMdha, 3, vIjaLA ane sattA e cAra prakAre karma avadhavuM. yoganI zubhAzubha pravRttithI prakRtibandha ane pradeza, badha thAya che. te karmo keTalA kAla sudhI kevuM phala samarpaze tene AdhAra kaSAya bhAva ke jene rAgadveSa kahevAmAM Ave che tenA upara rahela che. AtmAnA svarUpajJAnarUpa samyakatvano ane AtmAnA mULadharmarUpa deza cAritra ane sarva viratirUpa cAritrane je rodha kare che tene kaSAyo kahevAmAM Ave che. kaSAye sarvathA prakAre naSTa thAya che tyAre yathAkhyAta cAritranI prApti thAya che. jyAre AtmA niHkaSAya bhAve mAtra kAyAdigathI kaI kAryanI pravRttine seve che tyAre te prakRtibandha ane pradezamAM mAtra zAtA vedanIyarUpa bAMdhe che ane turata bhegavIne te karmathI rahita bane che. AtmA sAthe baMdhAyelI karmaprakRti jyAM sudhI tenuM phala ApavAne tatpara thatI nathI tyAM sudhInA kAlane abAdhAkAla kahevAmAM Ave che. baMdhAyelI prakRti jyAM sudhI udayamAM AvatI nathI tyAM sudhI te bAdhA karI zaktI nathI mATe teTalA kAlane abAdhAkAla tarIke avabodha. AtmA te prakRtinA anudayakAlamAM AtmajJAna ane vairAgyavaDe apakarSaNa temaja prakRtinA dalikano sarvathA kSaya karI zake che. dazamA guNasthAnaka paryanta karAya che. AtmajJAna ane vairAgyabaLe kaSAyanI pariNatine haThAvI kSaya karI yogI kevalajJAna prApta karI zake che. kaSAyavaDe sAtaATha karmonuM AtmA grahaNa kare che. AkhA bhavamAM ekavAra AyuSyakarmane AtmA bAMdhe che. kaSAya pariNAmabAlyathI pApaprakRtine rasa ane vizeSa sthiti banyAya che. kaSAyanA a5tvathI deva ane manuSya saMbaMdhI AyuSya sthiti lAMbI ane kavAya prAcuryathI deva ane manuSya saMbaMdhI apaAyuSya sthiti baMdhAya che. mana-vacana ane kAyAnA ganI caMcalatAthI ane kaSAyanI alpatAthI sthiti ane rasacUna baMdhAya che; managavaDe upArjita karmaprakRtine pradeza ghaNe vistAravALo hoya che paNa te alpakALamAM paNa bhegAvI zakAya che ane tenI asara nahi jevI hoya che. prasannacaMdrarAjarSie kAtsargamAM sAtamI naraka For Private And Personal Use Only Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa jJAnI sarva kriyAmAM nile'pa rahI zake. ( 105 ) yogya dalikane sattAmAM saMgrahyAM parantu turata jJAnavairAgya khaLe cetyA ane kaSAyanuM paravazatva tyajI dIdhuM. AtmAnA zuddha svarUpamAM zrIprasannacaMdrarAjarSiM sthira thayA ane AtmAnA zuddhoyAge zukaladhyAna kyAvA lAgyA. zukaladhyAnanA baLe prasannacaMdrarAjarSie sAtamI narakayeAgya bAMdhela kalikA ane anya sarva ghanaghAtI kadalikAne AtmAnA pradezothI vikherI nAkhI kevalajJAna pAmyA. prasannacaMdrarAjarSie pUrve kaSAyavaDe karmAMbAMdhyAM ane pazcAta jJAnavairAgyabaLe karmAne vikherI nAkhyAM tethI evuM siddha thAya che ke karma baMdhamAM kaSAyanI mukhyatA che. kaSAyane haThAvavAne jJAnavairAgyabalanI mukhyatA che. AtmAnA upayogamAM jJAna ane vairAgyakhala samAi jAya che. je manuSya svAdhikAre kartavya kAryAM karatAM mana vacana ane kAyAnA yAganI caMcalatAne dhAraNa kare che, parantu AtmApayeAgavaDe kaSAya bhAvane haThAvI de che te alpa karmabandha kare che. temaja je manuSyA kAipaNa kArya karyAM vinA besI rahe che, parantu AtmApayegI nathI temaja je kaSAya bhAvane dhAraNa kare che te cIkaNAM kamane bAMdhe che. kaSAya bhAva vinA AtmapayAgathI kArya pravRtti sevatAM karma rasathI lepAvAnuM thatuM nathI ema jainaka dRSTie anubhavagamya thAya che. AtmaprabhunA gharanA nyAya AtmAnI rAgadveSa pariNatithI teAlAya che. AtmaprabhunA svApayogamAM rahe che te samaye rAgadveSanI pariNati pragaTatI nathI. arthAt rAgadveSanI pariNati manda paDe che tethI bAhya kartavyane kAyAkiyeAge karatAM yaugika bandha vinA anya rasAdi andha thatA nathI. brAhmaNu kSatriya vaizya zUdrAdi gRhasthAne ane tyAgIne kartavya kAryAM karatAM chatAM jo AtmApayega varte che te tene rasabandha ane sthitibandha thatA nathI ane kAyAdivaDe pradeza bandha thayeA hAya che te paNa te jJAnavairAgyabaLe naSTa thAya che athavA kadApi te kama bhogavAya che te paNa alpakALamAM tethI chUTI javAya che. AtmapayogI rasAdiyukta karma baMdhane kAryapravRtti karatA chatA bAMdhI zakatA nathI. ItyAdi satra nirle pAdhikAre A Azaya pramANe avaLedhavu ema asmaDhIya Azaya che ane te zAstronA AdhAre siddha thAya che. jaina zAothI upayukta vivecananI siddhi thAya che. AtmapayogathI kaSAyanA abhAva thAya che ane tethI prasannacandra rAjarSinI peThe karmAbhAvatva avadhavuM, prasannacandrarAjarSie manathI ka bAMdhyAM hatAM ane jJAna vairAgya pariNAmathI tenA kSaya karyAM hatA tadvat jJAna vairAgyamaya Atma payAgathI kartavya kArya karatA chatA jJAnI sarva khAmatemAM nile pa rahI zake che. rAgadveSanA abhAva thayA eTale sa kanA abhAva thaye ema avodhavuM. AtmApayeAgathI jJAnI prArabdhaka veDhe che ane saMcita karmanA kSaya kare che ane kriyamANa karmAMne AvazyakArttithI nivAre che tethI te saMsAramAM AtmatkrAnti karavAmAM kSaNe kSaNe agragAmI ane che. AtmApayAgI prArabdha karyuM veDhatA chatA bAhyataH game tevI sthitimAM hoya che 64 For Private And Personal Use Only Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 506 ). zrI kamaga graMtha-savivecana. tathApi Antara daSTie te AtmatkAntivaDe ucca hoya che ane te paramAtmapadaprAptine adhikArI banelo hoya che. yogIo bAhyataH bhikSuka malina jevA dekhAya che paraMtu teo AtmatkAntimAM sarvataH agragAmI hoya che ema Antarika guNavaDe anubhava karatAM avabodhAya che. AtmatkAntinA zikhara para ArohavAne ApAgI manuSya kartavya kArya karate chata adhikArI bane che. AtmapayogI jJAnIne jyAM sudhI paropakArAdi kAryo karavAne tanA jItaka95vyavahAra che tyAM sudhI te pravRtti kare che temAM tenA AtmAnI unnati ane anya manuSyanI unnati samAyelI che ema avadhavuM. kare: maNa aphINane vyApAra karanAra vyApArI kaMI sAvacetIthI pravartata cho aphINathI mRtyu vA bhaya pAmI zakato nathI, tadvat AtmajJAnI AtmA page Avazyaka pravRtti karato chate karmarasathI rasAte nathI ema anubhavI sthira prajJAthI pratyeka manuSya svAdhikAre pravRtti karavI ane calacitta zaMkAdi doSane dUra karavA. uparyukta bAbatane anubhava karyA pazcAt sthira prajJAne dhAraNa karavI joIe. asthiraprajJAvALA manuSya uparyukta bAbatane jANe che, chatAM alpavIrya ane asthirabuddhithI kAryapravRttimAM DAmADoLa sthitine dhAraNa karI dhobInA dhAnanI peThe gharanA nahi ane ghATanA nahi evI ubhayabhraSTa dazAne dhAraNa karI saMsAra vyavahAramAM avagatipAtra bane che, tethI teo AjIvikAdi dazAmAM calacitta vikalpasaMkalpadazAvALA bane che. tethI ghAMcInA baLadanI peThe jyAMnA tyAM rahe che ane kaSAya pariNatithI rahita banI zakatA nathI. atae AjIvikAdinAM sAdhane pUrNa karavAne saMsAramAM jJAnIe ApayogI banIne kartavya kAryo karavA joIe. paraMtu ubhayato braNa dazA thAya evI asthiraprajJAthI caMcaladazAne AdhIna na thavuM joIe. AjIvikAdi kAryonI pravRtti vaDe teonI siddhi karyA vinA AjIvikAdi pravRttine tyAga karavAthI kaSAyabhAva ghaTato nathI ane temaja vikalpa saMka9pa dazAvaDe karmarasathI phasAvAnuM thAya che ane AtmapayogathI paNa bhraSTa thavAya che. mATe AtmajJAnIe AjIvikAdi kartavyavyavahArapravRttithI bhraSTa na banavuM joIe; parantu AtmapayogI kartavyapravRtti sevavI joIe. AtmapayogavALI Avazyaka kartavya pravRttine sevatAM karmarasathI nirlepa dazA rahe che. ApAgI zubhAzubha prArabdha vedanIyane bhagavate chate kAyAdikane paropakAra kAryomAM vAparIne Atmapragati karI zake che. paropakAra karavAnI pravRttine sevavI joIe ane e pravRttiyega dhAraNa karavo joIe nI keinAthI nA pADI zakAya tema nathI. paropakAra kare e Avazyaka kartavya che. paropakAraka Avazyaka kAryo karavAnI nijapharajane svAdhikAre karavAmAM zuSka jJAnane AgaLa karI niSkriya banavAthI Atmapragati thaI zake tema nathI. atae jJAnIoe paropakArAdi Avazyaka kartavya karavAnI nijapharajane ApAgataH karavI joIe. AvazyakaparopakArAdi kartavya kAryo karavAmAM mana vacana ane kAyAnI yegazakti vAparavAthI AtmapragatimAM For Private And Personal Use Only Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E " je ekane jANe che te sarvane jANe che, '' ( 107 ) pazcAt paDAtuM nathI ema anubhavajJAne samyag avakhAdhAya che ane kartavya parAyaNa thaI paramAtmAne prApta karI zakAya che. jJAnapUrvaka jenI kriyA che evA kacegIne rAgAdikanA abhAvapUrvaka Avazyaka pravRttimAM pravartatAM karmabaMdha thatA nathI; jJAnapUrvaka pratyeka Avazyaka kArTUnI kriyAo karavAnI jarUra che. jJAnI zvAsocchvAsamAM, re jamano nArA-jJAnapUrvaka pratyeka kriyAthI uttama lanI prApti thAya che. jJAnaziyAmyAM mokSaH jJAna ane kriyAvaDe mekSa che. jJAnI sAMsArika ane dhArmika bAbatAmAM jJAnapUrvaka kriyAbaLathI sAMsArika pragati ane dhArmika pragatipUrvaka aneka duHkhAthI mukta thai zake che. jJAna vinA kaI kriyA karavI tenI samajaNa paDatI nathI. jJAnI pAse kriyA hoya che. ajJAnIothI vastutaH kriyAnuM kharUM svarUpa avadhI zakAtu nathI. jenI pAse jJAnakhala hAya che tene vyavahAramAM ane dharmamAM jaya thAya che. jenI pAse jJAnabaLa hoya che tenu satra vizvamAM sattA sAmrAjya pravarte che. jJAnabaLa vinAnA jaMgalI manuSya sudharelA jamAnAmAM temanI asalanI pravartatI kriyAthI parata Mtra andhanamAMthI mukta thai zakatA nathI. teApAnI AgaLa tIrakAmaThAMnI yuddhakriyA kadApi nabhI zake nahi, temaja chApelAM pustakothI je jamAnAmAM abhyAsakhaLanI pragati thai rahI che te jamAnAmAM lakhelAM pustakavaDe abhyAsa karIne spardhAnA khaLamAM AgaLa vadhI zakAya nahi evuM jJAnathI jaNAya che ane je samaye je kriyA karavAnI hoya che te jJAnathI turta avAdhAya che ane te pramANe pravRtti thAya che. jJAnapUrvaka kriyA hAya che te pratyeka kArya pravRttimAM vijayane prApta karI zakAya che. jJAna vinAnA anya manuSyAnI kArya pravRttithI svaparanI pragatinI AzA rAkhavI e vyartha che. vijJAnazAstra padArthavijJAna yAne sAyansavidyA adhyAtmavidyA vyAvahArikabhASAvidyA Adi aneka prakAranI vidyAonu sthAna sa'prApta karavAthI AtmapragatimAM pragatimAnlR banI zakAya che. jJAna ane kriyA e ethI pragatinA zikhare pahoMcatAM mekSa thAya che. AtmAne lAgelI rAgadveSanI pariNatine haDAvavAne kayA kayA upAye levA temaja tenuM kharUM svarUpa avadhavA mATe prathama jJAnanI jarUra che. jJAna vinA eka zvAsocchvAsa paNa cAlI zake tema nathI. sarva prakAranA jJAneAnI prApti karyAM vinA sarva prakAranI kriyAonI prApti thaI zakatI nathI. sarva prakAranA jJAnAmAM AtmajJAnanI mukhyatA che, parantu te dazA prApta karavA mATe anya jJAnenI prAptinI apekSA rahe che ane anya pragatinI kriyAnI apekSA rahe che. naeN hataM jJAnad se sabvajJAre sUtrathI eka AtmAne jANe che te sarvAMne jANe che ane sarvane jANe che te ekane jANuM che. ekanA sarvanI jJaptinA paraspara ApekSika saMbaMdha che tethI anyone jANavAnI jarUra che. sava prakAranAM jJAnAnuM svarUpa avadhavAthI je je Avazyaka kanya kriyAo karavAnI hoya che temAM dravya kSetra kAla bhAvAnusAre samyag pravRtti thAya che ane rAgAdikanA abhAve nile pa dazA rahe che. jJAnI sadA sarvathA brahmadRSTie kanyakAya ne For Private And Personal Use Only Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. Arbhe che. ataeva jJAnI tevI brahmaSTithI mAyAsamudra tarIne sava prapa cathI mukta thAya che. brahmaSTie sarva pravRtti karavAmAM Ave te mAyAsAgarane tarI zakAya che. brahmaSTi vinA mAyAsAgarane tarI zakAtA nathI. sarva kAryoMmAM brahmadRSTi rahevAthI mananA koi padArthoM sAthe rAgArdika lepa thatA nathI ane temaja indriyA ane mananA viSayAne paNa brahmaSTie dekhavAthI duniyAnI dRSTi karatAM bhinna dRSTi rahevAthI padArthoM ane indriya e baMnene sadA nile pa saMbadha rahevAthI mAyAsamudrane kSaNavAramAM tarI zakAya che. AtmAnnatinA zikhare virAjamAna thavAne jaDa ane cetana e dravyane brahmadaSTie dekhatAM jo ke banne dravyanuM mUla svarUpa pharI jatuM nathI tathApi AtmAnnatinI vAstavika kucI hastamAM prApta thAya che. savendriya viSayAne ane sarva padArthAne brahmasRSTithI avalAkavAthI tirAbhAve rahelA brahmanA AvirbhAva thAya che ane kartavya kAryo paNa brahmaneA AvirbhAva karavAne brahmasRSTimAM nimittabhUta bane che. sarvadA sarvathA brahmaSTi dhAraNa karatAM aneka vikSepA naDe che. sadA brahmadRSTi rAkhIne kartavya mAryAM karavAthI rAgadveSanI malinavRttinA, AtmAne aMza mAtra paNa sparza thato nathI. nAmarUpanI mehabrAntinA kSaya thavAnI sAthe vAstavika brahmasRSTinA prAdurbhAva thAya che. peApaTanI peThe brahmaSTinA pralApa karavA mAtrathI kai brahmadRSTie sarvatra sa karI zakAtAM nathI. nAmarUpamAM jyAre ahuMvRtti thatI nathI ane nAmarUpanI vRttithI svasvarUpa bhinna bhAse che tyAre brahmaSTinA prAdurbhAvanI sAthe paramayogIonI kanyakArya karavAnI zaktinA prAdurbhAva thAya che. AtmAnuM zuddha svarUpa jenAthI avabAdhAya che evI STine brahmaSTi kathavAmAM Ave che. brahmadRSTithI avaleAkatAM Ananda vinA anya kazuM kaMI anubhavAtuM nathI; tathApi vyakAryAMne karavAmAM adhikArane lepa karI zakAtA nathI. brahmasRSTinA prAdurbhAva thavAnI sAthe nirviSakASTi khane che ane sarva jIveAnA zuddha rUpanI sAthe AtmAne tAra joDAya che tathA karmAdrika doSAnI upekSA thavAnI sAthe satra niverabhAva jhaLakI uThe che; tathA svAtmAvat sava jIvA para priyabhAva prakaTI zake che. tethI kaSAyarasanI pratikSaNa ghaNI kSINatA thatI jAya che. brahmaSTithI sarvatra avaleAkatAM kaSAya ane nAkaSAyanI mandatA pratikSaNa thatI jAya che ane sarvatra jANe brahma vilasI rahyuM hAya evA anubhava thAya che. tenI sAthe kartavya pravRtti paNa kAyAkiyeAge thayA kare che. brahmaSTinI prakhalatAthI udaya AvanAra kaSAyane pravRtti karatAM haThAvI zakAya che. brahmaSTithI paramAtmAnI peThe sarvatra sadA sathA sarva kanyakAryAM karatAM nileSa rahI zakAya che. jJAnIe A bAbatanA abhyAsa sevIne uttArabhAvathI sarva kAryAM karatAM upayukatamAyAsamudrane tarI jAya che tene anubhava Ave che. brahmadRSTithI mAyAsAgaranA lepa thai jAya che ane sarvatra AnaMda mahAsAgara vilasate avaleAkAya che. ataeva brahmadRSTie vyakAryAM karavAnI upayeAgitA avadhIne jJAnI brahmasRSTithI kAryAMne Acare che ema kathavAmAM AvyuM che, kAi kA A vizvamAM azakya nathI. For Private And Personal Use Only Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ka brahmaSTinI dazA. ( 505 ) brahmaSTithI kAryo karI zakAya che, ane mAyAsAgarane uddhRdhI zakAya che. jJAnIne A bAbatanA anubhava thaI zake che paNa ajJAnIne tene anubhava thaI zakatA nathI. AvI brahmaSTi prApta karIne katavyakAryAM karavAnI dRSTine prApta karI vavuM te mAyAsAgarane tarI javA e upayuM ta zlAkanA sAra che. brahmaSTine prabhudRSTi yAne brahmaprabhudRSTi kathAya che. brahmaSTi thavAthI prabhumaya jIvana prApta karI zakAya che. prabhudRSTi yAne brahmaSTivALA manuSya A vizvamAM sarvAMga sa kAryAM karatA chatA nileSa niHsaMga zuddha rahIne akhaMDa Ananda anubhavI zake che. vA-chA ane zeka vinA, rAga ane dveSa vinA brahmadRSTithI kanyakAryAM karavAthI baMdhAvAnuM thatuM nathI. samudramAM taravAnI pUrNa zakita prApta thatAM jaladhithI AtmAne kaMi vikSepa thatA nathI taddat rAgadveSa vinA AtmAne AtmarUpe vyAvahArapharaja pramANe vyAvahArika pravRtti karavAthI kamacagInI dazA prApta karI zakAya che. brahmaSTinI dazA mATe aSTAvakra gItAnA zleAkeAnA nIce utArA karavAmAM Ave che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokAH tadAbandho yadAcittaM kiJcid vAJchati zocati / kiJcin muJcati gRhNAti kiJcad hRSyati kupyati // tadA muktiryadAcittaM na vAJchati na zocati / na muJcati na gRhNAti na hRSyati na kupyati // tadA bandho yadA cittaM saktaM kAsvapi dRSTiSu / tadA mokSo yadAcitta - masaktaM sarvadRSTiSu // yadA nA'haM tadA mokSo yadA'haM bandhanaM tadA / mati helayA kiJcin mA gRhANa vimuJca mA // tvamekazcetanaH zuddho jaDaM vizvamasattathA / avidyApi na kiJcitsA kAnubhutsA tathApi te / nAhaM deho na me deho bodho'hamiti nizcayI / kaivalyamiva saMprApto na smaratyakRtaM kRtam // mokSo viSayavairasyaM bandho vaiSayiko rasaH / etAvadeva vijJAnaM yathecchasi tathA kuru // * For Private And Personal Use Only Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra (490) www.kobatirth.org zrI yoga graMtha - saviveyana. na tvaM deho na te deho bhoktA karttA na vA bhavAn / cidrUpo'si sadA sAkSI nirapekSaH sukhaM cara // rAgadveSau manodharmo na manaste kadAcana / nirvikalpo'si bodhAtmA nirvikAraH sukhaM cara // idaM kRtamidaM neti dvandvairmuktaMmano yadA / dharmArthakAmamokSeSu nirapekSaM tadA bhavet // yasyAbhimAno mokSe'pi dehe'pi mamatA tathA / na ca jJAnI na vA yogI kevalaM duHkhabhAgasau // dharmArthakAmamokSeSu jIvite maraNe tathA / kasyApyudAracittasya heyopAdeyatA na hi // kRtaM dehena karmedaM na mayA zuddharUpiNA / iti cintAnurodhI yaH kurvannapi karoti na // yasyAntaH syAdahaMkAro kurvannapi karoti saH / nirahaMkAra dhIreNa na kiJcidakRtaM kRtam // aprayatnAtprayatnAdvA mUDho nApnoti nivRtim / tattvanizcayamAtreNa prAjJo bhavati nirvRtaH // yadA yatkartumAyAti tadA tatkurute RjuH / zubhaM vApyazubhaM vApi tasya ceSTA hi bAlavat // svAtantryArasukhamApnoti svAtaMtryAlabhate param / svAtaMtryAnnirvRtiM gacchet svAtaMtryAtparamaM sukham // akurvannapi saMkSobhAt vyagraH sarvatra mUDhadhIH / kurvannapi tu kRtyAni kuzalo hi nirAkulaH // For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brahmadaSTinI kama yAgitA kare. sukhamAste sukhaM zete sukhamAyAti yAti ca / sukhaM vakti sukhaM bhuGkte vyavahAre'pi zAntadhIH || nivRttirapi mUDhasya pravRttirupajAyate / pravRttirapi dhIrasya nivRttiH phalabhAginI || parigraheSu vairAgyaM prAyo mUDhasya dRzyate / dehe vigalitAzasya va rAgaH kva virAgatA // sarvAraMbheSu niHkAmo yazcared bAlavanmuniH / nirlepastasya zuddhasya kriyamANe'pi karmaNi // sa eva dhanya AtmajJaH sarvabhAveSu yaH samaH / pazyan zRNvan spRzan jighran aznan nistRSamAnasaH // bahunAtra kimuktena jJAnatattvo mahAzayaH / bhogamokSanirAkAMkSI sadA sarvatra nIrasaH // For Private And Personal Use Only ( 111 ) aSTAvakranA upara lakhelA zleAkeAnA bhAvanuM manana karatAM avabAdhAze ke rAgadveSarahita AtmajJAnanI prApti brahmaSTinI prAptithI thAya che. brahmajJAnI AtmadRSTithI yathAyeAgya kArya karatA chatA satra lepAtA nathI. evI brahmadRSTinI prApti karavAmAM sadgurunI kRpAnI AvazyakatA siddha Thare che; brahmasRSTithI sarva kAryo karatA chate paNa AtmajJAnI akriya che. sarva prakAranA Avazyaka AraMbhane karate chatA paNu brahmasRSTimAn akriya che--tenuM kAraNu e che ke te je je kare che temAM rAgadveSanA pariNAmathI baMdhAtA nathI. brahmasRSTithI sarvatra sadA sAkAryo karavAmAM AtmajJAnI pravRttimAna hoya che teA paNa tenI pravRtti te nivRttirUpa che ane ajJAnInI nivRtti paNa pravRttirUpa che; mATe brahmajJAnInI kaceAgI dazA apUrva prakAranI che ema vastutaH siddha thAya che. saccidAnaMda rUpa jJAna darzana cAritramaya AtmAne AtmasvarUpe anubhavavAthI brahmadRSTinI prApti thAya che. evI brahmadRSTi prApta thatAM kamacAgI kapAtIta svataMtra jagatane zahenazAha ane che. pazcAt te prArabdha kama yAge je kai pravRtti kare che temAM te Asakta nahi hAvAthI te baMdhanamuktanI kalpanA rahita thaI jAya che. brahmasRSTinI prApti pazcAt kai prApta karavAnuM rahetuM nathI. bhagavadgItAnA aSTAdaza adhyAyamAM brahmadaSTinI kaceAgitA saMbaMdhI nIce pramANe lakhyuM che. Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 512 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. zlokaH yasya nA'haM kRto bhAvo buddhiryasya na lipyate / hatvApi sa hamA~llokAn na haMti na nibadhyate // jene ahaMkRtabhAva nathI arthAt sarva kAryo kare che temAM ahRa vRtti nathI, jenI buddhi ahaMvarAgAdi bhAvathI lepAyamAna thatI nathI te manuSya sakala lokone mArI nAkhe che to paNa te mArato nathI ane tethI tene baMdhana thatuM nathI. brahAjJAnI-AtmajJAnI bAhya lokeAnI dRSTie hiMsaka chatAM vastutaH te hiMsaka nathI evI tenI dazA thavAthI te karmavegInA satyapadane prApta karI zake che arthAt te satyakarmacagI banI zake che. vastutaH apekSAe kathya sArAMza e che ke-brahmadaSTithI AtmajJAnI satya karmacagI banI zake che. te sarva prakAranI pravRtti karate chatAM paNa akartA che mukta che, sukhI che. brahmadaSTinI prAptithI AtmajJAnIone karmapravRtti chatAM akriyatA che-ema anubhavajJAna thatAM jJAnIone te sahaje avAdhAya che. mUDhane ajJAnIone je pravRtti baMdhanArthe thAya che teja pravRtti karmo kharekhara AtmajJAnIone baMdhana mATe thatAM nathI. ulaTuM teja karmo jJAnIone saguNethI mokSArthe thAya che. ajJAnI ane jJAnI e bannenI bAhyazarIrAdi pravRtti te eka sarakhI dekhAya che, paNa te bannenA pariNAmanI viSamatAe bheda che; bAhyathI teo karmamAM sarakhA chatAM antarathI sarakhA nathI. ajJAnInI bAhyapravRtti tenA baMdhanArthe thAya che ane jJAnInI te bAhyapravRtti tenA mokSArthe thAya che-temAM citta ja kAraNabhUta che. ajJAnI AsaktithI bAhyapravRtti kare che ane jJAnI anAsaktithI bAhyapravRtti kare che. brAhmaNadi cAre vaNemAM . ane tyAgIomAM, jJAnIomAM ane ajJAnIomAM pravRttinuM svarUpa uparyukta dRSTie avadhavuM. jJAnI ane ajJAnI ane kSatriye sAthe yuddha karatA hoya paraMtu temAM ajJAnI kSatriya karmathI baMdhAya che ane jJAnI kSatriya karmathI mUkAya che-temAM antaraMga pariNAmanI mukhyatA avadhavI. jJAnIo je je avasthAmAM svAdhikAra pramANe pravRtti kare che temAM ajJAnIonI dRSTithI te baMdhAyelA jevA lAge che paraMtu teo antarathI anAsakta hevAthI nibaMdha rahe che. atae jJAna ane ajJAna dazAnuM svarUpa avabodhyA vinA uparauparathI koIpaNa manuSyanI pravRttithI koI jAtano abhiprAya bAMdhavo te prabhumaya jIvanadaSTinI arthAt brahmadaSTinI bahAra che. jenAgomAM vedamAM upaniSadamAM purANamAM bAIbalamAM kurAnamAM ane dhammapada vagere gautamabuddhanA upadezomAMthI sAra e nIkaLe che ke AtmajJAna ane jJAnagarbhita vairAgyanuM eTaluM badhuM baLa che ke --Tv vAmana purva7 rana nirdeja: roma guja: je vaDe karmo karate chatAM paNa jJAnI puruSa nirlepa zebhe che-jJAnanA For Private And Personal Use Only Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E AtmAnu" vAstavika svarUpa, ( 113 ) baLathI sarvatra askhalita brahmaSTithI sarva avaleAkAya che ane jJAnagarbhita vairAgyanA khaLathI sarvatra nirmAMhabhAvathI AcaraNa thAya che tethI mamatvasaMdhyAnapUrvaka kama yAgInI pharaja adA karI zakAya che, ane yogya kAryAM chatAM sahajAnandanA rasapUrvaka bAhya jIvanathI ane antara anaMta jIvane jIvIne ananta prabhumaya jIvanasAgaramAM tanmaya banI zakAya che. avataraNaH--ahaMmamatvarahita brahmajJAnI AtmAnuM vAstavika kevuM svarUpa avalAke che ? te jaNAve che. zlokau jAyate mriyate nAtmA zuddhanizcayataH sadA / na vidyate punarjanma zuddha brahmaNi vastutaH // 106 // sadA jJAnaprakAzyAtmA sarvajJeyaprakAzakaH / utpattivyayayuktAtmA zuddhadharmakriyAyutaH // 107 // zabdArtha--zuddhanizcayataH AtmA sadA utpanna thatA nathI ane maratA nathI. zuddhanizcayathI vastutaH AtmAmAM punarjanma nathI. sadA sarvajJayaprakAzaka jJAnaprakAzI AtmA che. paryAyArthika dRSTithI utpattivyayayukta AtmA che ane dravyArthika dRSTithI dhruvasvarUpI AtmA che. zuddhadharmakriyAyuta AtmA che. vivecanaH--zuddha nizcayaSTithI avaleAkatAM AtmA utpanna thatA nathI ane marate nathI. jainAgamamAM vedomAM upaniSadomAM ane purANAmAM AtmAne ajaraavinAzI kathyA che. AtmAnI Adi nathI ane anta nathI. jenI Adi nathI te anAr kahevAya che ane jenA aMta nathI te ananta kathAya che. anAdi anaMta AtmA che tethI te traNa kAla dhruva che. AtmAnA mUla dravyasvarUpamAM kApa pheraphAra thatA nathI. dehane janma jarA ane maraNu che. dehanA ane AtmAnA saMbadha hovAthI ajJAnI leAke AtmAmAM janma jarA ane maraNanI kalpanA kare che. zarIrarUpa vastrane janma ane vyaya thayA kare che. AtmAnA janma ane maraNa thAya te AtmA kSaNika thaI jAya ane tethI dharmanI adharmanI vyavasthA TaLI jAya. AtmAnI nityatA na hoya te dharmanI AvazyaktA siddha TharI zake nahiM. AtmAnI nityatA saMbadhI aneka zAstromAM yuktiyeApUrvaka ghaNuM lakhavAmAM AvyuM che. AtmAnI rAgadveSa pariNatithI janma jarA maraNanI "Ni pragaTayA kare che. dehu 5 For Private And Personal Use Only Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 514 ) zrI kama cAga graMca-savivecana buddhithI, nAmarUpabuddhithI AtmAnuM vAstavika svarUpa avalAkAtuM nathI. zuddhAtmA zuddha brahmanu` vAstavika svarUpa anubhavamAM Ave che tyAre janma maraNanI bhrAMtithI thayelA bhayathI mukta thavAya che. ajaavinAzI AtmAnuM vAstavika svarUpa tatsaMbaMdhI bhagavadgItAmAM nIce pramANe lakhavAmAM AvyuM che na jJAte priyate vA cinnAya sUtthA mavitA na sUcaH | ajo nityaH zAzvato'yaM purANo, na hanyate hanyamAne zarIre // vedAvinAzinaM nityaM ya ena majamavyayam kathaM sa puruSaH pArtha ghAtayati haMti kam // vAsAMsi jIrNAni yathA vihAya, navAni gRhNAti naro'parANi tathA zarIrANi vihAya jIrNA-nyanyAni saMyAti navAni dehI // 22 // naina jhiyaMti zastrALa. naina ti pAva4 nA caina lRyaMsthAo, northAta mAta: || 23 || acchedyo'yamadAhyo yamakledyo'zoSya eva ca / nityaH sarvagataH sthANu-racaloyaM sanAtana: // 24 // AtmA aja avinAzI akhaMDa, nirmala, zuddha, buddha, jyAtimaya che. paMcabhUtAthI tene nAza thatA nathI. mAyA arthAt prakRtithI bhinna AtmA che. kevalajJAnanI apekSAe sagata che ane asaMkhya pradezanI dhruvatAe sthANuvat sthira che. je nitya hAya che te ajaavinAzI hoya che. AtmAnuM jJAnadarzanacAritrasvarUpa che. AtmAnA zuddha svarUpanI dRSTi prApta thayA pazcAt janma maraNanI bhrAMti-bhIti TaLI jAya che. je hanyamAna che te zarIra che temAM Atmabuddhi thavAthI ahirAtmabhAva-mAha pragaTe che ane tethI AtmAnuM sAmrAjya na pragaTatAM mananuM sAmrAjya pragaTe che tethI janmamaraNanI paraMparAnI vRddhi thayA kare che. zuddha brahmamAM mAyAnI arthAt karmaprakRtinI dRSTi nathI. sakhalabrahmamAM yAne azuddha brahmamAM mAyAnI dRSTi, mahaSTi varte che. je je aMze rajoguNa ane tamAguNathI mukta thavAmAM Ave che te te aMge zuddha brahmanI dRSTi khIlatI jAya che. rAguNa, tameguNu ane satvaguNu viziSTa sakhalabrahma kathAya che. rajoguNa, tameguNu ane satvaguNurahita zuddhabhrahma kathAya che. zuddha brahmanI dRSTi prApta thavAthI sakhalabrahmanI dRSTinA vilaya thavAnI sAthe janmamaraNana praca dUra thAya che ane tethI kama yAgInI pharaja adA karavAmAM koI jAtanA doSanu khaMdhana thatuM nathI. AkAza jema sarvathI niHsaMga che tema zuddha brahmanI dRSTi thavAthI karmacAgI paNa sarva Avazyaka kAryani karatA chatA paNa sarvathI niHsaMga mukta che, adha ane muktanI vRttinI pelI pAra zuddhabrahmaSTi rahelI che. evI zubhrahmanI daSTithI sarvatra vatAM karmacAgI AnandathI sarva prakAranI pravRtti kare che chatAM te nivRttimaya siddha kare che. AtmAnA mUlasvabhAva jJAnamaya che. matijJAna zrutajJAna adhijJAna, manaHvajJAna ane kevalajJAna e paMca prakAranu AtmAnuM jJAna che. matijJAna ane zrutajJAna pazcAt avadhijJAna pragaTe che, pazcAt mana:paryaMtrajJAna prakaTe che, pazcAt kevalajJAna prakaTe che. vaparAyamAlI jJAna pramALamU svaparanA prakAza karanAra jJAna che. AtmA jJAnavarDa peAtAnA prakAza kare che tathA anya jaDa vastuonA prakAza kare che. svaparaprakAzaka jJAnasvarUpI For Private And Personal Use Only Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pin jJAnInI karaNI jala-5 kajavat ( 115 ) AtmA che. saya vastunA jJAnavarDa AtmA prakAzaka hovAthI te sarvajJa gaNAya che. AtmAmAM jJAnAdi guNAnA jJeyanA pariNAmanI apekSAe utpAda vyaya thayA kare che; tethI utpAda vyayasahita traNa kAlamAM dhruva nityaAtmA che. vAvaya prauvyacurA sat je samaye samaye utpAda vyayatvane pAme che ane mUlarUpe dhruva che te dravya che. jenAmAM utpAdavyaya ane dhrauvya nathI te asat che. utpAda--saga ane vyaya-pralaya ane mUla dravya rUpe AtmAnI sadAkAla avasthiti samajavI. jaDa ane cetanadrabyAmAM A pramANe avadhavuM. zuddhotpAda, zuddhavyayavaDe yuktajJAnAdiNAnA parivartanarUpa zuddha kriyAyukta AtmA che. anupacatalasmRtavyavavAre AtmAnI zuddhakriyA avadhIne azuddha kriyAnA ahaMmamatva vinA AtmAnA zuddhopayAgapUrvaka kama yAgI pravRtti kare che, tethI te game tevI pravRttimAM zuddha brahmasRSTithI avaleAke che. sthiraprajJa krarmacAgIne zuddha brahmaSTi hoya che ane tethI te uparyuMkata AtmasvarUpanA sAkSAt karanAra hovAthI AtmasvAtaMtryapUrvaka vyavahAra svAtaMtryane upacArathI aMgIkAra kare che ane tethI te brahmAnaMdapUrvaka sarva jIvAnA zreya mATe jema ghaTe tema pravRtti-nivRtti seve che. AtmasvAtaMtryane kama yAgI uparyukta dazA pAmIne prApta kare che. emAM aneka mahiSayAnA ugArAnI sAkSIe che. ajJAnI leAkeA temanI brahmadRSTithI zuddhabhrahmadRSTidhAraka kamacAgIne na anubhavI zake tethI te ajJAnIonA abhiprAyamAM muMjhAtA nathI ane brahmadaSTithI pravRtti vA nivRttimAM jema ghaTe tema te varyAM kare che. E avataraNaH--AtmAnuM uparyuMkta svarUpa anubhavavAthI vyAvahArika pravRttiyeAmAM prArabdhAnusAre zarIrAdikanI pravRttiyA thAya che chatAM AtmA sarvathI niHsaMga bhAve rahe che evA anubhava karmacAgIne AvatAM te sarva prakAranI pravRttiyAmAM vA tenI nivRttiyAmAM svataMtra thavAthI tene anya taraphathI kazu kahevAnu rahetuM nathI-evI sthitimAM te jalapaMkajavat ni latA anubhavIne je kai kare che te nivedavAmAM Ave che. zlokaH adhyAtmajJAnayogena karma kurvannalipyate / narupa'navad vijJa: zrI--LiAvit // 208 // zabdArthaH--adhyAtmajJAna ceAgavaDe jalamAM rahela nirlepa kamalanI peThe zrIkRSNa ane zreNikAtinI peThe jJAnI karma-pravRtti karatA chatA paNa lepAyamAna thateA nathI. bhAvArtha:--jalamAM kamala rahe che te sUryathI atyaMta krUra che chatAM sUryanA prakAzI te vikase che ane sUryAstanI sAthe te saMkAcAi jAya che. jalamAM kADhavanA ceAge te thAya che For Private And Personal Use Only Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 56 ) zrI karmayoga maMca-savivecana. chatAM jalakardamathI upara rahe che. moTA moTA hRdamAM kamale thAya che. jalano saMbaMdha chatAM jalasaMge kamalo lepAyamAna thatAM nathI. kamalamAM nirlepa rahevAnI svabhAvika zakti che, vA sUryanA kiraNonA saMskArathI te saMskAraMbaLe khIle che. taddhat AtmAmAM nirlepa rahevAnI svAbhAvika zakti che. AkAzamAM ananta karmavargaNAo chatAM te AtmajJAnarUpa sUryanA prakAzathI karma karate chato paNa karmathI nirlepa rahe che. zrIkRSNane zrI neminAtha prabhunI upAsanAthI samyakatra thayuM hatuM ane tethI teo attarAtmasthiti pAmyA hatA ema jaina zAstrone ullekha che. samyakatvanI prApti thatAM utkRSTa karmanI apunabaMdhaka sthiti prApta thAya che ane te te dazAe AtmAmAM nirlepatva prApta thAya che. jalapaMkajavat nyArA rahevAthI cethA guNasthAnake AtmadazA prApta thAya che. jaDa vastuone jaDapaNe dekhavI ane AtmAne AtmArUpe dekhIne bahirAtmabhAva vA dehAdhyAsa bhAvane TALave e antarAtmAne saMghaTI zake che. AtmAvinA anya sarva jaDa padArthomAMthI AtmAne bhinna avalakavo. rAgadveSa prakRtithI AtmAne bhinna avaloka e caturtha guNa sthAnakanI dRSTi che. AtmAne sattA paramAtmA mAnIne rajoguNa vagere prakRtinA kAryothI AtmAne para mAnatAM AtmadaSTi-arthAt brahmadaSTinI prApti thAya che evI zrIkRSNa ane zreNika rAjAnI dazA thaI hatI, tethI teo bane tIrthaMkaranAmakarma bAMdhavAne bhAgyazAlI thayA. zrIkRSNa ane zreNika e banee antarAtmAnI dazA prApta karI hatI, tethI te bane mithyAtvamehanIyAdi ghaNuM karmathI nirlepa thayA hatA. samakitavaMtA jIvaDA-kare kuTuMbapratipAla-antarathI nyArA rahe-jema dhAva khelAve bAla // samyakatvavaMta antarAtmAnI nile padazA vadhatAM vadhatAM eTalI badhI vadhI jAya che ke tethI te antarmuhUrtamAM kevalajJAna prApta karIne paramAtma pada prApta karI zake che. adhyAtmajJAna baLe zrIkRSNa ane zreNike vyavahAramAM rAjA chatAM jalapaMkajavat nirlepatAmaya bIjabhUtadazA prApta karI hatI. salepadazAmAMthI nile padazA karavI hoya to AtmajJAna yAne brahmajJAna vinA anya keI upAya nathI. atae sujJamanuSyoe AtmajJAnane prApta karavuM joIe ke jethI AtmAmAM AnaMdarasa anubhavAtAM bAhyAsakti TaLavAnI sAthe bAhyapravRttimAM nirlepa rahI zakAya. indriyanI AsaktivinA ane bAhya padArthonA bhegavinA svAbhAvika AtmAmAM AnaMda pragaTe tyAre avabodhavuM ke te brahmAnaMda yAne AtmAnaMda che. AtmAne svAbhAvika AnaMdarasa anubhavAtAM prArabdhayoge bAhyazAtAdine bhegA thatAM paNa AtmAnA AnaMdanI pratIti jatI nathI ane pazcAt AtmAnaMdapUrvaka bAhyapravRtti paNa prArabdhage thatAM jalapaMkajavatu nile padazAne nAza thato nathI. zrI RSabhadeva prabhunA putra bharatarAjAthI bhArata dezanI khyAti thaI che. bharatarAjA chakhaMDanA bhakatA hatAM. batrIsa hajAra dezanA rAjA hatA, cosaTha hajAra strIonA svAmI hatA. in karoDa pAyadaLanA uparI hatA. batrIsa hajAra dezanA rAjAonA prabhu hatA. cakravartinI padavInA svAmI hatA; chatAM Atma For Private And Personal Use Only Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ET saMzayIne sAcu sukha prApta thatuM nathI. ( 517 ) jJAnanI prAptithI te antamAM jJAnagarbhita vairAgyavAn hatA. te sarva RddhinA bhoktA chatAM anta jJAnavairAgyabaLe abhAktA hatA. tethI teoe ArIsAbhuvanamAM kevalajJAna prApta karyuM. vyAvahArikakama karatAM chatAM paNa teo kevalajJAna pAmyA ane siddhabuddha paramAtmA banyA. pRthvIcaMdra ane guNusAgaranA ciratramAMthI paNa jalapa'kajavatu nile patvanA sAra nIkaLe che tenuM vAstavika kAraNa te teoe prApta kareluM adhyAtmajJAna ja che. agnine jema udheI lAgatI nathI tema AtmajJAnIne lepa lAgatA nathI, bhagavadgItAnA cothA adhyAyamAM nivedyu` che ke-na mAM ja ihriyaMti na me maMhe vRddA / ti mAM yo'manAjJAti mina sa varte-AtmArUpa kRSNa anyane jaNAve che ke mane kama li'patA nathI-mane kaphalanI spRhA nathI e pramANe je mane arthAt zuddhAtmArUpane avadhe che te mathI adhAtA nathI. carca sarve samAmA; jAmasaMjJatAH jJAnAnAidhazarmAnuM tamAhuH paMDitaM budhAH / tyaktvA karmaphalAsaMgaM nityatRpto nirAzrayaH karmaNyabhipravRtto'pi naiva iicat tteti tta: kAmasa...5 varjita jenA sava ka samAra Mbho che ane AtmajJAnAgnithI jenA karma baLI gayAM che tene jJAnae paDita kathe che. kalanI mamatA tyajIne nityasa MteASI banI tathA anyanA Azraya tyajIne je karmamAM pravRtta thAya che te kama pravRttiyAne karatA chatA paNa kaMi karatA nathI. nirAzIryacittAramA, casarvapri7: cAra varuM karma kurvannApnoti kilviSaM yadRcchAlAbhasantuSTo dvaMdvAtIto vimatsaraH samaH siddhAvasiddhau ca jhAvi jJa niyaSyate // jeNe saghaLI AzAone tyajI che, jeNe svamana para kAbU meLaLye che ane sarva prakAranA lAbhaneA jeNe tyAga karyAM che ane phakta jenuM zarIra kama-kArya karyuM jAya che tene pApa lAgatu nathI. je sahaja lAbhathI saMtuSTa che, rAgadveSa zAtA azAtA zIta tApa Adi dvathI je vimukta che, jene adekhAi nathI, je kAryanI siddhimAM ane asiddhimAM sama che chatAM ka yAgI che te kacegI karma kare che te paNa tene ba dhana thatu nathI. cacaidhAMtti somonnirmamasAt te'rjuna / jJAnAziH sarvani mammasAt ku.te tathA / jema agnimAM kASTho baLIne bhasmIbhUta ane che tema AtmajJAnAgnimAM rAga dveSAdi sarva karmAM baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. adhyAtma jJAnathI brahmajJAnathI A vizvamAM sakama karatAM nile padazA prApta karI zakAya che-evAM janakavidehI vagerenAM aneka dRSTAMtA kharekhara zAstrAne avalAkatAM dekhAya che; ataeva adhyAtmajJAnapUrvaka sarva karma karatAM vizvanuM kalyANa karI zakAya che ane petAnI pharaja adA karI zakAya che. adhyAtmajJAnathI kama karatAM chatAM nile patA prApta karI zakAya che. zraddhAvAna manuSya evI adhyAtmajJAna vA brahmadazAne prApta karI zake che caturuM. mAvatAcAM-zraddhAvarhamate jJAnaM tavaH saMyatendriyaH jJAnaM labdhvA parAM zAntimacireNAdhigacchati // ajJazcAzraddadhAnazca saMzayAtmA vinati nAcuM hojoti 6po na suvuM saMrAcAramanaH|| zraddhAvAnlR jJAnane pAme che, For Private And Personal Use Only Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 118 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. 5 jJAnatatpara indriyAne vazamAM rAkhI zake che, jJAna pAmIne manuSya alpakAlamAM alpazAMtine pAme che. ajJa-azraddhALu saMzayavAn AtmajJAnanI zraddhAvinA svayameva vinAza pAme che. saMzayAtmAne A lAkamAM ane paraleAkamAM paNa satya sukha nathI, avataraNaHzubhAzubha pariNAmane tyAga karIne kamacAgIe AtmadharmamAM tanmaya banI bAhya Avazyaka pravRttine kare che te darzAve che. tathA sadguru mukhathI rahasyAne avakhAdhI kama cAgIoe zubhakame karavAM te jaNAve che. jozA: bAhya karmaNi sApekSa Atmadharme sadA rataH / zubhAzubhaparINAma - tyAgAnmukto na saMzayaH // 109 // zubhAzubhaparINAma - mantarA bAhyakarmaNi / svAdhikArAt pravartante jAtikarmasthitA janAH // 110 // nayaiH sarvaizcidAtmAnaM parijJAya svakarmasu / yathAyogaM pravartasva yathAzakti yathAmati // 111 // parijJAya rahasyAni karmaNAM sadgurormukhAt / kartavyaM svocitaM karma heyAdeyavivekataH // 112 // zabdA: bAhyakama mAM kArya mAM sApekSa, Atmadharma mAM sadArata mana zubhAzubha pariAmanA tyAgathI mukata che emAM saMzaya nathI. zubhAzubha pariNAma vinA bAhyakamamAM svAdhikArathI jAtika sthita manuSya pravarte che. sava nayeAvaDe ciTThAtmAne paritaH avazrIne svakartavya kAryAMmAM yathAzakita yathAmati pravata, zrIjJAnayeAgI evA gurunA mukhathI svakartavya karyAMnuM rahasya akhAdhIne tatsaMbaMdhI haiyApAdeya vivekathI bhavya manuSya svAcitakama karavuM joie. vivecanaH--bAhyaka vyakAryamAM sApekSa dRSTi jenI che evo AtmadharmamAM rata-kamaceAgI zubhAzubha pariNAmathI mukta hovAthI sarva prakAranI vyAvahArika pravRttiyAne yathAceAgya seve che. tene dezakAla vyavahAranI maryAdAvALI vRtti na hovAthI tenAM sarva karmAmAM anyanI buddhi pahoMcI zakatI nathI, tene pAra keAInAthI pAmI zakAtA nathI. tenA vartana mATe For Private And Personal Use Only Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karmayogInI pharaja. ( 11 ) kalpanA paNa pahoMcI zakatI nathI. brAhmaNa, vaizya, kSatriya, zUdrAdi jAtimAM sthita tathA brAhma divarNakamamAM sthita karmacAgIo AtmajJAnabaLe zubhAzubha pariNAma vinA svAdhikArathI bAhyakartavya kAryomAM pravarte che tethI teone kaI karmone lepa thatuM nathI. je jAtamAM utpanna thaele manuSya hoya te AtmajJAna pAmIne nAtajAtanA vyavahArathI te te jAtisthita kamene karate chatA nilepa rahI zake che. zubhAzubha pariNAmathI puNya ane pApane baMdha che. A vizvavarti padArthomAMthI zubhAzubhatva kalpanA naSTa thayA pazcAt puNyapApane kASAyikabaMdha thatuM nathI. zubhAzubha pariNAmavinA AtmAnI samatalatA saMrakSI karmo karavAthI karmane lepa lAgatuM nathI. AtmAmAM je bAhyavastuo nimitte zubhAzubha pariNAma utpanna na thatuM hoya te pazcAt karma pravRttimAM bIkaNa banavAthI vyAvahArika pharaja arthAt dharmane nAza thAya che ane tethI bhaviSyamAM uttama kAmagIo thavAnAM kArone baMdha karavAmAM kAraNabhUta banavuM paDe che. zubhAzubha pariNumavinA brAhmaNadi manuSyane ekadama kaI karma deDIne AvI vaLagI paDatuM nathI ane kaI prabhu paNa e nathI ke je zubhAzubha pariNAmavinA AtmAmAM karma ghusADI de. bAhyapravRttirUpa karma judA prakAranuM che ane AtmAne lAgatuM jJAnAvaraNIyAdi karma judA prakAranuM che. zubhAzubha pariNAmavinA phakta pharajarUpa dharmanI apekSAe kamagIo bAhyakarmone kare che tethI te vartamAnadehe te te aMze mukta che ane tethI teo vyavahAradharmathI bhraSTa thatA nathI. Atmazaktione vikAsa karIne teo zubhAzubha pariNAmarUpa karmathI mukta thaI jaganA kalyANArthe game te pravRtti karI zake che. teo kaI paNa vRttinA ane AcAranA dharmathI maryAdita thaI saMkIrNa thatA nathI. AtmAnuM yAne brahmanuM anaMta vartula che tevuM teo avabodhIne amuka vicAranA ane AcAranA saMkIrNa vartelamAM ekAne baMdhAI jatA nathI. teo sarva vicAramAM ane sarva AcAramAM svataMtra rahIne karmagInI pharaja adA kare che. teo bhUtanA vicAromAM ane AcAramAM ekAnta baMdhAI jatA nathI. temaja vartamAnakAlIna vicAromAM ane AcAramAM ekAnta saMkIrNa jJAnavartulathI baMdhAI jatA nathI. teo bhaviSyanA vicAronAM ane AcAronAM saMkIrNa vartelamAM baMdhAI jatA nathI. teo jJAnAcAra darzanAcAra cAritrAcAra ane tapaAcAranA ananta vicAra tathA AcAranA sarvadezIya vartulathI saMbaMdhita thaIne karmaveganI pravRttine Adare che temAM temane ajJamanuSya niMde tethI teo kaIrIte saMkeca pAmatA nathI. jJAnIonA ane ajJAnIonA, karmayogIonA, zuSka rogIonA vicAromAM ane AcAronAM vartulemAM saMkIrNa daSTivartule ane anantadRSTivartule bRhadu tAratamya avabodhAya che. je AcAro ane vicAre maryAdita che te ekadezIya hovAthI te anantavartulanA eka aMzabhUta che paraMtu temAM jJAna ane AcAranA anantavarnalane samAveza thato nathI, For Private And Personal Use Only Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( para0 ) zrI karmama graMtha-savivecana. jJAnanA anantavartulanI sAthe AcAranuM anantavarlDala samaSTiparatve bhAse che paraMtu vyakitagata vyaSTi para te te saMkIrNavartula dekhAva Ape che. brahmanA anantavatuMlane anubhava pAmyA pazcAt gavAziSThAdi granthoe pratipAdita vRttinA zubhAzubhatvanA saMkIrNavalajanya AcAranI pravRttimAM karmayogI pharajadharmavinA ekAnta baMdhAto nathI. zubhAzubha pariNAmane zubhAzubhavRtti kathavAmAM Ave che. anantabrahmanI agre zubhAzubhavRtti te buddabadanI upamAne pAme che. zubhAzubhavRttimAMthI ahamamatva TaLavAnI sAthe ane evA nizcayanI sAthe anantabrahmaSTithI karmayogI pravRtti kare che ane bAhyathI sarva vicArene ane AcArone saMbaMdha chatAM antaramAM muktatvane anubhava kare che. brAhmaNe kSatriya vai zudra tyAgIe gurUo dharmAcAryo uparyukta bhAva pramANe zubhAzubha pariNAmathI mukta thaI svAdhikAre sarva karmane kare che paNa teo saMzayI nahi hovAthI svAtmAne nAza karI zakatA nathI evuM avadhAvIne zrI svaziSNa bhaktane kathe che ke-he ziSya ! tuM AtmasvarUpane sarvanayanI dRSTie sAkSAtkAra karIne yathAga yathAmati zaktithI svAdhikAra nizcita karmamAM pravRtti kara ! ! ! mana vANI ane kAyane e dharma che ke kSaNe kSaNe kaI paNa jAtanI pravRtti karyAvinA rahevAnAM nathI. je zuSkajJAnIo mahanta sane niSkriya thaIne paDI rahe che teo paNa mana vANI ane kAyAnI AhArapAnAthe kaI paNa jAtanI karmapravRtti karyA vinA rahetA nathI te pachI anya zuM bAkI kahevuM joIe ? taima-khaMtra-2thavadAra-gurUtra-rAkanA mitra ane ivamUta e sAta nayanA sAtase bhedo thAya che balake asaMkhya bhede thAya che. anantajJAna vartala arthAta kevalajJAnarUpa anantavardhalanI ekeka naya te eka eka aMzabhUta vartananI dRSTi che. sarvane svasvabhinnadRSTithI eka vastu saMbaMdhI vicArone pratipAde che. sarvanothI eka vastunuM samyaguM parIkSaNa thAya che. sarvanayathI Atmatatvane anubhava karyA vinA ekAnta saMkIrNa durAgraha vartuLamAM pAta thAya che ane tethI anyajJAna daSTithI mAnelA dharmonuM ajJAna rahevAthI rAgadveSanA pakSapAtamAM patita thavAya che. atae sarva nAnI apekSAe anantajJAna dRSTithI AtmasvarUpa avadhatAM sarvadarzanemAMthI satyasAra kheMcI zakAya che ane anantajJAnavarselamaya thaI javAya che. sAte ne ane tenA sAtase bhedethI AtmAnuM bhinna bhinna dRSTithI svarUpa avabaMdhAya che. sarvanayanI dRSTithI AtmasvarUpa avadhatAM bauddha, sAMkhya, vedAnta, vaiSNava, khrIstAdi eka eka dharmanA vADAmAM patita thavAno saMbhava raheto nathI ane bhinna bhinna dharmavALAo para rAga dveSane pariNAma thatuM nathI. syAdvAdadarzana e vastutaH ananta vartula che, tethI tenA samyagajJAtAo sarva darzanenI sarvadaSTithI AtmasvarUpa avabodhIne zubhAzubha pariNAmanI saMkIrNatAne tyAga karI ananta brahmasvarUpamaya banI svAdhikAra kAryone kare che; mATe he ziSya ! ! ! tuM gurumukhathI te bAbatane nirdhAra For Private And Personal Use Only Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org LE rA gADariyA pravAhanA tyAga karI. ( para1 ) karIne ka pravRttiyAmAM niHzaMkapaNe pravRtti kara ! ! heyApAdeya buddhipUrvaka svAcita ka rahasyane avamedhIne he ziSya ! tu svakamA~ seva ! ! kanAM rahasyone gurumukhathI avadhavAnI jarUra che ema jainAgamA ane vedo sarvatra ghoSa kare che. AtmajJAnI brahmajJAnI gurunAmukhathI karmanuM svarUpa avadhyAthI kaceAgamAM bhUla rahetI nathI. arjune zrIkRSNa antarAtmAnI-pAsethI karmanuM rahasya avamedhIne mahAbhArata yuddhamAM pravRtti karI hatI tethI te ante vijayazrIne pAmyA hatA. gurugama vinA kadApi kanu' satya rahasya avaAdhAtu nathI. karmanuM rahasya avadhIne jee kamacAgIe thaela che tene vyAvahArika kamamAM saheje pravRtti thAya che. svabuddhayanusAre ane yathAzaktie karma karavAnI jarUra che, svazakitanI hada bahAra ane svamatinI hada bahAra karma karavAthI svaparane lAbha maLI zakatA nathI. ananta brahmanA anubhavanArA jJAnI kaceAgI vinA vizvamAM kramamAM patitadazA thAya che, je je jamAnAmAM ananta jJAnanI hInatA thAya che te te jamAnAmAM patita manuSyA thAya che ane teo ka yAganA vAstavika svarUpane avabedhyA vinA alpalAbha ane ananta hAnine prApta karI zake che. anantajJAnI karmacAgIonA abhAve vizvamAM avyavasthita dazA thaI jAya che ane ananta ucca dazAnA pragati zikharathI vizva leAke TheTha nIcA paDI jAya che mATe gurumukhapUrvaka kamacAga jANIne kamamAM pravRtti kara ! ! ! Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avataraNa:-gurumukhathI karmanuM svarUpa akhAdhyA vinA gaDDarika pravAhathI je jaDa manuSyo karyAM kare che, teonI dazA jaNAvavAmAM Ave che. zlokaH avijJAya rahasyAni karmAdInAM ca ye jaDAH / gatAnugatikA lokAH karma kurvanti duHkhinaH // 113 // zabdA:je jaDa-anna manuSya karmAdikanAM rahasyAne avameAdhyA vinA kane kare che te gatAnugatika lAka duHkhI thAya che. vivecanaH--kriyAjaDA je je kriyAo kare che tenuM svarUpa jANyA vinA rAma rAma vadanAra zukanI peThe paramArthane avagata karI zakatA nathI. je je AcArA sevavAmAM Ave tathA je je vyAvahArika tathA dhArmika kriyAo karavAmAM Ave tenuM samyakRsvarUpa avaAdhavu joie. je je karmAM karavAmAM AvatAM hoya tenu svarUpa jANyA vinA aMdha 6 For Private And Personal Use Only Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 52 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ! pavaeNka pravRtti sevavAmAM AvatI hoya che tethI svamAM tathA svavaMzajAtisaMghaparaMparAmAM kriyAjaDatvanI vRddhi thAya che. jJAna vinA dIvAra, jAdA rAvata nArA lAdo to jAva, aita to vAsa che jJAna vinA karmanI AvazyakatA avabodhAtI nathI. vira pravRtti karIne IMglAMDa tathA jarmanInA vidvAnoe aneka jAtanI zodha karI che ke jethI teo sudharelI duniyAmAM agragaNya gaNAya che. ApaNe je je karmo karIe chIe tenuM cAre taraphathI svarUpa avadhavuM joIe. gADAMnI peThe pravRtti karavAthI kaMI Atmonnati thaI zakatI nathI. saMmUchimanI peThe pravRtti karavAthI AtmajJAnane vikAsa thatuM nathI ane aneka prakAranI tAtvika zo karI zakAtI nathI. mahAbhArata yuddhamAM zrIkRSNa arjunane sarvathI mahAna khAsa jJAnanI AvazyakatA samajAvI hatI. bhAratanI paDatImAM ajJAnapUrvaka kiyAe meTe bhAga bhajavyuM che. jenI paDatImAM gatAnugatika gADarIyA pravAhathI aMdhakriyAo mATe bhAga bhajavyo che. vediyAM TheranI peThe samajyA vinA pravRtti karavAthI ghAMcInI ghANInA baLadanI peThe jyAMnA tyAM rahevAya che. madanIyAnI mahekANanI peThe samajyA vinA kriyA karavAthI AtmAnI hAMsI thAya che. devasI rAIsInA khamAvavAnI peThe kiyAnAM rahasya avabodhyA vinA kiyA karavAthI kuphala prApta thAya che. AtmajJAnapUrvaka dhArmika tathA sAmAjika kriyAo karavAthI AnnatinA zikhare ArahI zakAya che. AryAvartanA manuSyoe tathA vizvavarti sarva manuSyae je je karma AdaryA heya vA AdaravAnAM hoya tenuM samyaku svarUpe prathamathI jANavuM joIe. dekhAdekhI sAdhe yoga, paDe piMDa ke vAdhe rega-dekhAdekhI karavA jAya, mUrkhaziromaNi te kahevAya-ityAdika kiMvadantIthI pratyeka manuSya jJAna pUrvaka pravRtti karavI joIe. prabhunI prApti paNa prabhunuM pUrNa svarUpa avabodhyA vinA phakta kriyA karavA mAtrathI thavAnI nathI. gADarIA pravAha pramANe karmo karIne manuSya duHkhI thAya che tenA aneka dRSTAMta majuda che. manuSyae karmapravRttinuM pUrNa svarUpa avabodhyA vinA ghaNuM khAyuM che ane je vartamAnamAM hajI adhakiyAjaDe raheze teo bhaviSyamAM pragati karI zakaze nahIM. jJAna vinAnI karma pravRttimAM anaMta duHkha che tene nAza karavo hoya to gatAnugatiktAnI Teva TALI jJAnapUrvaka pratyeka karma karavAM joIe. avataraNakarma pravRttimAM rAga ane virAgatAnuM kAraNa darzAve che ane AtmajJAnapUrvaka karma karavAM joIe e daDha nizcaya karAvavAmAM Ave che. zloko sevyamAnapravRttau hi rAgAdInAM samudbhavaH / bhavatyajJAnatastUrNa jJAnAd rAgAdisaMkSayaH // 114 // For Private And Personal Use Only Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra E www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAnapUrvaka kartavya karavuM. ata evAtmabodhasya mahimA loka uttaraH / AtmajJAnena kartavyA kriyA duHkhavinAzinI // 115 // ( 123 ) zabdArtha;--ajJAnathI sevyamAna kama pravRttimAM rAgAdinA pUrNa prAdurbhAva thAya che ane senyamAna pravRttimAM jJAnathI rAgAdinA kSaya thAya che. ataeva AtmajJAna arthAt brahmajJAnanA lokottara mahimA che--evu' avabedhI AtmajJAnavaDe duHkhavinAzikA kriyA karavI joie. For Private And Personal Use Only vivecana--sevAtI evI dareka karmAMpravRttiyeyamAM manuSyo vagerene rAgAdinA utpAda thAya che. jyAM sudhI ajJAnAvasthA che tyAM sudhI kAryAMnI pravRttiyeyamAM krodha-mAna-mAyAM ane lAbhAdi doSo prakaTe che. krodha--mAna-mAyA--lAbha--IrSyAdi doSanA nAzapUrvaka je je pravRttiyA thAya che te zabdanayanI apekSAe kamacAgIne samyag prApta thAya che. nirviSa sarpanI pravRtti jema anyanA prANunAzAthe thatI nathI tema rAgadveSAdrinA utpAda vinAnAM karmothI kaDhi dhAvAnu' thatu' nathI. rAgadveSarUpa mananA upara jaya meLavIne AtmAnI pharajanI dRSTie ka karavAmAM Ave che, tyAre karmapravRttiyAthI baMdhAvAnuM thatuM nathI. rajoguNa, tameguNu ane sattvaguNuthI kanA traNa bheda paDe che. rajoguNI karma, tameguNI karma ane sattvaguNI karma, AtmajJAnanI prAptithI game te avasthAmAM satvaguNupUrvaka karma karI zakAya che. AtmajJAnanI prApti vinA ane prabhumayajIvana thayA vinA kartavya karyAM karatAM rAgAdinA kSaya thatA nathI. ajJAnIo kadApi rAgadveSa rahita kama karI zakatA nathI. ajJAnIo je je karmo kare che temAM 'dhAya che ane ulaTuM tenA karmAMthI jagatnI azAntimAM vRddhi thAya che. AtmajJAna vinA ane prabhumaya jIvana thayA vinA koi paNa yAgI, mahAtmA, sAdhu, tyAgI, guru banI zakatA nathI. prabhumaya jIvana thayA vinA je je karmo karavAmAM Ave che temAM rajoguNa ane tameguNanI vRtti pragaTayA kare che. rAjyavyavasthA, samAjavyavasthA, vyApAra pravRtti, kalAvijJAnaka pravRtti, vidyAdi pravRtti-Adi aneka jAtanI kama pravRttiyeAgamAM ajJAnathI rAgadveSanA prAdurbhAva thAya che ane te te pravRttiyeAthI duniyAne tathA svAtmAne pragatinA vege vahAvI zakavAmAM svayameva vinA upasthita thAya che. aneka hunnarakaLAnI zodhA karIne duniyAmAM vijJAnanA zikhare paheAMcI zakAya tathApi rAgadveSanA prakaTa bhAva che tyAM sudhI sukhamayajIvana-prabhumayajIvana anI zakavAnuM nathI, ane duniyAne kharI zAMti maLavAnI nathI, duniyAnA manuSyAmAMthI roguNavRtti je je aMge TaLe che te te aMze AtmasukhazAMtinA prAdurbhAva thAya che. AtmAnA anantajJAna prakAza vadhArIne tene prabhumayajIvanavALA banAvI AkhI duniyAnA karmAMnI pravRtti karavAmAM Ave te tethI alpahAnie svane tathA duniyAnA jIvAne anantaguNa sukhazAntine lAbha samapI Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (524) zrI karmacAga graMtha-savivecana. zakAya che. zuSka brahmajJAnI banavA mAtrathI kaMI AtmAne tathA vizvavarti manuSyane lAbha samarpI zakAtuM nathI. paramAtmAnuM ane AtmAnuM paripUrNa jJAna prApta karavuM joIe ane pazcAt sarvatravyApaka prabhumayajIvananI prApti karavI joIe ke jethI svArthAdi doSone nAza thAya ane sarvanA zreya mAM AtmArpaNa karI zakAya. prabhumaya jIvana prApta karavAnuM mukhya kAraNa AtmajJAna che ane svAtmajJAna prApta karavAthIja rAgAdinA nAzapUrvaka karmapravRtti karI zakAya che. avinAzaka karma pravRttine sevavI joIe. AtmajJAnathI svaparane dukhaprada ane sukhaprada karmonuM svarUpa avabodhI zakAya che. duHkha vinAzaka karmomAM ajJAnI jIvanI saheje pravRtti thAya che. ajJAnI manuSya je je karmo kare che te sukhanI buddhithI kare che chatAM rajoguNanI ane tamoguNanI vRttithI te te karmo duHkhane devAvALAM thAya che ane AtmajJAnIo, te te karmo kare che chatAM te te karmothI rAgAdinA abhAve AtmAnandamAM magna rahI zake che ane vizva jIvenuM te te karmothI kalyANa karI zake che. duHkhavinAzaka karmone karavAne AtmajJAnI karmayogIo samartha thAya che. vizvano uddhAra karavAne jyAre tyAre AtmajJAnIo samartha thAya che; mATe je je avasthAnAM je je karmone AtmajJAnIo * kare che te te temanI pharaja che evuM mAnI temanI AjJA pramANe anya manuSyoe pravartavuM joIe. AtmajJAna, karmajJAna, prabhujJAna, vizvajJAna, prabhumaya jIvananA jJAnanI prApti Adi sarva guNanuM kAraNa AtmajJAna arthAt brahmajJAna che. mUTha mUrkhanA prabhu banavA karatAM AtmajJAnIonA dAsa banIne teonI AjJA pramANe karma karavAthI AtmAne uddhAra thAya che evI khAsa zraddhA dhAraNa karavI joIe. aneka dharmazAstrone paripUrNa abhyAsa karIne matamatAMtararahita AtmajJAna prApta karavuM joIe. AtmajJAnanAM anantavartelamAM sarva dharmanAM saMkucita laghu vartulono samAveza thAya che. zrIkRSNa arjunane AtmajJAna arthAt brahmajJAna pAmIne karmo karavAM joIe evo upadeza Ape hato. zrIbaddha paNa AtmajJAnapUrvaka karmapravRtti karavI joIe e vidhavartimanuSyane upadeza Apyo hato. zrI sarvajJa vIra prabhue AtmajJAnapUrvaka karmo karavAthI rAgadveSanA nAzapUrvaka vitarAgatA-paramAtmatA prApta thAya che e upadeza ApyuM hatuM. paraMtu pAchaLathI ajJAnanA jamAnAmAM karmonAM rahasyanuM jJAna na maLavAthI karmacAganI tathA jJAna yoganI avyavasthA thaI gaI. have ajJAnanAM bAjhelAM paDo dUra karIne karmaveganuM vAstavika rahasya avadhIne te karmo karavA joIe. sarvatravizvavyApaka ane vizvavyApaka sarva jIvanuM kalyANa karanAra jJAnapUrvaka karmaga che. atae AtmajJAnanI prApti karIne pUrNagI banI manuSyae svAdhikAre karmo karavAM joIe ane temAM thatA aprazasta rAgAdi dene dUra karavA joIe. avataraNu-karmapravRtti vinA jJAnI prAptavyadazAne prApta karI zako nathI te darzAve che. For Private And Personal Use Only Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra LE hl www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pravRtti rahita jJAna zuSka samajavu. joza pravRttimantarA jJAnI prApnoti naiva vAJchitam / kriyAvihInaM sajjJAnaM zuSkaM tadviratiM vinA // 116 // ( 125 ) sadA :-kama pravRttivinA jJAnI vAcchita prAptavya phUlane prApta karI zaktA nathI. viratirahita ane karma pravRttivihIna sajJAna che te zuSka jANavuM. For Private And Personal Use Only ' vivecana,--game tevA jJAnI hAya paNa te kavinA vAzciMta ISTa kAryane siddha karI zakatA nathI. jJAnIe kama pravRttine udyama karavA joie paraMtu teNe niSkriyanI peThe esI na rahevu joie. jJAnI kArya karIne vAzciMtAlane prApta karI zake che. AtmajJAnI kAi kharce eTale tene kai ekadama sarva prakAranI vAchAAnA-icchAoneA nAza thata nathI. jJAnIne jema jema AtmAnA ucca adhikAra prApta thAya che ane nAma rUpamAMthI sukhanI sathA buddhi TaLI jAya che tyAre tene koI jAtanuM vAzciMta rahetuM nathI. jema jema AtmajJAnapUrvaka viratinA adhikAra vadhatA jAya che tyAre popadeza vinA svayameva vAcchita icchAone nAza thatA jAya che. AtmajJAnI thavAnI sAthe kama pravRttiyAnA aMta AvatA nathI. AtmajJAnI tyAgI thAya tApaNa tyAgInA adhikAra pramANe te karyAM karyAMvinA rahI zakatA nathI. ka pravRtti karyAvinA keAi rahI zakatuM nathI. koI svAdhikAre karmapravRtti na kare teTalA mAtrathI te akriya thai zakatA nathI. bhagavadgItAmAM kathyuM che ke-na rmAmanAmotha puruSo'zrute / na ca saMnyasanAdeva, siddhiM samadhigacchati // nahi kazcit kSaNamapi jAtu nitya mAt, zAryate jIvarAH rma, sarvapravRtinanuMI: / / sakala kAryoM hastamAM na levAthI tenA anAraMbhathI manuSya kathI chUTo thatA nathI. sava kanA ekadama tyAga karavAthI arthAt sarva kAryAM cheDI devAthI saMnyAsanI siddhi maLatI nathI. mana vacana ane kAyAthI kArya pravRtti karyAvinA kAi paNa rahI zakatA nathI, kAraNa ke prakRtithI utpanna thaela guNAvaDe te avazya kAmAM pravRtta karAya che. niyataM ja meM va, rmayAyo dharma: / rAzayAtrAti ca te, na sinthemena: kama nahi karavuM tenA karatAM karma karavuM te sAruM che mATe haMmeza tuM karma kara. kama karyAMvinA zarIrayAtrA siddha thavAnI nathI. zarIra mana ane vANInI prApti tene kanyakAmAM pravRtti karIne AtmAnI vizAla zaktiyAnI vyApakatA karavA mATe che ane duniyAne tenA lAbha arpavA mATe che. tamAraH satAM, kArya karma samAcara / alako hyAcaran karma, paramApnoti pUruSaH // karmaNaiva hi sNsiddhimallitA anAca:| jo saMpradyaneyApi, saMpazyantumaili" mATe kAMIpaNu mamatA Asakti rAkhyA vinA kartavyakama karyAM kara. nirAsakhta manuSya karma karatA chachtA para padma Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 526 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. mokSane pAme che. janakarAjA vagere karma karIneja uccagatine pAmyA che mATe lekanA kalyANArthe tAre karma karavAnI jarUra che. niSkAma-niHspRha-jIvanmukta thaela jJAnI-yegI lokonAM kalyANArthe koI paNa jAtanI irachA vinA karmapravRtti seve che. je te lokonA kalyANArthe karma na kare to paropakArAdi vyavahAradharmane nAza thaI jAya ane tethI dharmane nAza thAya. aeva mahAtyAgI yegIo paNa lekakalyANArthe karma kare che. saMpUrNa rAgadveSa TaLyA bAda ane kevalajJAna pAmI kRtakRtya thayA bAda zrI mahAvIra prabhue lokakalyANArthe trIza varSa sudhI upadezAdi karmo karyA hatAM. covIza tIrthakaroe kevalajJAna pAmyA pazcAt duniyAnA uddhArArthe tIrthasthApanA, upadezapravRtti vagere aneka zubha karmone AcaryA hatAM to anya manuSyanuM te zuM kahevuM? tIrthakarane kevalajJAna pragaTayA pazcAt kaMI paNa prAptavya rahetuM nathI to paNa teo karma kare che, tene dekhIne anya manuSya paNa teonuM anukaraNa kare che. cArAjarata itattaveto nA ja tharAmA kuha DhovaratanuM varta . e nyAyane anusarI mahAgIo duniyAnA uddhArArthe karmo kare che. ajJAnIo karma kare che to jJAnIoe to mamatA rAkhyA vinA vizeSa prakAre karma karavAM joIe. saktAH karmaNyavidvAMso, yathA kurvanti bhArata, kuryAdvidvAMstathAsaktazcikIrSurlokasaMgraham // he bhArata! karmamAM mamatA-IrachA rAkhIne ajJAnIo karma kare che tethI lokonuM sAruM icchIne mamatA vinA jJAnIoe karma karavAM joIe. jaghanya ane madhyama keTinI jJAninI dazAmAM phalecchA-vA-chA vagere prakaTe che te mULa lekamAM jaNAvyuM che. pazcAt uttamajJAna dazAge niSkAma svapharajathI karmo karAya che. kahyuM che ke bhagavadgItA-bIjo adhyAya maLeatfparAnta, mA javu jarAcana, mA narmadadeta-te aMDAkarmanitAro karma karavAmAM adhikAra che paNa tenuM zuM phala Avaze temAM nathI. karmaphala hetu tuM na thA. tuM karmamAM asaMga na thA! ! arthAt tuM karmone kara paNa phalanI AzAvinA ka kara ke jethI karma karate chate paNa niSkriya ja che. rAgadveSane je je aMze nAza thAya che te te aMge virAgatA-virati prApta thAya che. rAgadveSanI pariNatinA nAzathI AtmAmAM atyaMta zAMti sthiratA pragaTe che ane rajoguNa tamoguNavRttinA pralayanI sAthe satvaguNavRttine vikAsa thato jAya che, diyAhIna ane avirati sahita jJAnane zuSkajJAna kathavAmAM Ave che tenuM kAraNa e che ke-te jJAnathI AtmAnI saMpUrNa zakitane prakAza thato nathI ane karmavinA jJAnanI paripakva sthiratA thatI nathI. virati vinAnuM jJAna vaMdhya che. bAhya pravRttinA tyAga mAtrathI virati thatI nathI paraMtu manamAM pragaTatI aneka vAsanAene laya thavAthI virAma thaye ema kathAya che. kAmyavAsanAne virAma-laya thave eja viratinI sAthe bAhyakartavya karma pravRtti sAthe jJAna hoya che te e jJAnathI AtmAne ane vizvajIne uddhAra thAya che. satyavRtti yukta jJAnanI jeTalI stuti karIe teTalI For Private And Personal Use Only Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dharmakriyAyukta bhAjJAna hitakara bane che. ( 127 ) nyUna che mATe AtmajJAnIe vyAvahArika dhArmika karmapravRttiyAne niSkAma bhAvathI sevavI joie ane tevI dazA na thAya te prazasyayeAge premathI tevAM kAMne sevavA joie. kerI pAkatAM te svayameva bIMDAnA pAkanI sAthe DALI parathI pRthvI para paDe che; tadvata jJAnanI paripakavatA thatAM svayameva sarva kAmanAo ane lechA rahita niSkAma bhAve pharajarUpa dharmathI kavyakamene sevI zakAya che--ema sarvatra sarva kanyakAce+mAM jJAnIoe e pramANe upadeza jANavA. avataraNaH--apAtra manuSyane AtmajJAna che te kanA saMbadhe te hitakara thAya che.ema jaNAvavAmAM Ave che. joja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hitakAraka thatuM nathI paNa dharma apAtra zrotRSu svAtma jJAnaM svAtmahitAya na / dharmakriyAnuSaGgeNa brahmajJAnaM hitAya tat // 117 // zabdArtha:--apAtra zrotAne viSe svAtmahitArthe AtmajJAna thatu nathI. dharmakriyAnuSaMge brahmajJAna hita mATe thAya che. vivecana.--AtmajJAna che te sarva jJAneAmAM zreSTha che paraMtu te apAtra zreAtAne AtmajJAna hitakAraka thatuM nathI. tenAM aneka kAraNA che. For Private And Personal Use Only dharmakarmanI pravRttidvArA brahmajJAnanI prApti thAya che. sadguru sevA bhakita, anya dharmakArya pravRtti vaDe brahmajJAnanA medha hitArthe thAya che. karma karatAM karatAM gurusevAthI je brahmajJAnanI prApti thAya che te brahmajJAnathI kadApi patita thavAnuM nathI. pAtra cegya manuSyane brahmajJAnanA upadeza ane tenI prApti kharekhara hitArthe thAya che, je premI aza atare, premarasa tenA uramAM haeNre-tenI peThe pUrva bhavanA saMskArI AtmAone AtmajJAnanA upadeza ApyAthI teonI uccadazA thAya che. anyathA te saMzayamAM paDI jAya che vA zuSka nAstika anI jAya che. cAgyatA vinA Apela' pacatuM nathI. sevAdi karmAMnI paripakavatA thayA vinA AtmajJAnanI mahattAne khyAla kharekhara ziSyAne AvatA nathI ane tevA khyAla AvyAvinA guruonI mahattA avAdhAtI nathI tathA AtmajJAnanI sthiratA paNa thatI nathI. apAtra zrotAne AtmajJAnanA upadeza asara karatA nathI athavA tenI buddhimAM tethI bheda utpanna thAya che ane tethI pariNAme tenA AtmAne nAza thAya che. bhagavadgItAmAM kahyuM che ke na pujimera yenAM mesaMginAm karmasaMgI evA ajJAnIonI buddhimAM Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) zrI krama yAga maca-savivecana. Pin bheda na karavA joie (sue). ajJAnIone cogyatAninA ekadama AtmajJAnanI prApti thatI nathI ane jo te sazayI banI jAya che to saMcAramAM vinatinA bhAvane pAmI naSTa thai jAya che. ataetra jJAnIoe, ajJAnIone prathama te dharmAnuSThAnAmAM pravRttivALA karavA ane pazcAt dhIre dhIre temanI ceAgyatA jema jema khIlatI jAya tema tema tene AtmajJAnanA mArga prati doravA ane chevaTe AtmajJAna samarpavuM atra zakA thaze ke, prathama tA ema kathavAmAM AvyuM che ke AtmajJAnapUrvaka sarva karyAM karavAM ane atra te ema kathavAmAM Ave che ke apAtra zrotAne AtmajJAna hitakara nathI, dharmakriyAnA saMbadhe jene AtmajJAna hitakara thAya che tyAre temAM satya zuM ? tenuM samAdhAna karavAmAM Ave che ke-pUrva bhavanA sauMskArathI keTalAka jIvA to prathamathI pAtrabhUta banyA hoya che teone alpa sevAe AtmajJAna arpavu joie. vA tene prathama AtmajJAna karAvIne pazcAt karmAMnI pravRttinu rahasya avamedhAvI kamAM pravartAvavA joIe. paraMtu je jIvA AtmajJAnane apAtra hoya temaja karmonAM rahasyo avabAdhavAne adhikArI hoya, tathA pUrvabhavanA saMskArI na hAya tene sevA bhikata upAsanA Ardi dhArmika anuSThAnAmAM ceAjIne pAtrabhUta karI pazcAt AtmajJAna arpavu, ane te pachI kacAganAM rahasyonA Adha ApavA ke jethI te rajas tameguNu nAzapUrvaka AtmajJAna pAmIne svAdhikAre kama sevI zake ane jJAna kriyA e methI bhraSTa na thai zake-ityAdi AzayAne hRdayamAM rAkhIne upara pramANe blekane prakaDha karyAM che. avataraNaH--dharmakarmAMdvArA AtmAnI zuddhatA karIne kamacAgI banelA mahAtmAe kevI dazA pAmIne kevI rIte pravRtti kare che te jaNAve che. zlokAH sarvamAtmasvarUpeNa pazyan sthAvarajaGgamam / paramAnandamApnoti dhyAnayogapramAvataH // x8 // parabrahmaNi lInAnAM kartavyaM nAvaziSyate / prArabdhakarmaNasteSAM bAhya kartavyatA matA // 119 // kartavyaM paramaM vizve brahmAnandasamarpaNam / tacca zuddhopayogena kriyate yogibhiH zubham // 120 // zabdArtha:--mahAtmA jJAnI ka yAgI sthAvara ja Mgama ( padArthAne ) AtmasvarUpabhAvanAe AtmasvarUpa dekhatA chatA dhyAnaceAganA prabhAvathI paramAnandane pAmeche, paramabrahmalIna mahAtmAone For Private And Personal Use Only Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AmA para prema prakaTAva joIe. (529 ). svAtmonnati mATe kaMI kartavya bAkI raheluM nathI to paNa teone bAhya karmakartavyatA che te prArabdhakarmathI che ema avabodhavuM. AtmAne brahmAnandanuM samarpaNa karavuM e ja A vizvamAM parama kartavya che ane te zubha kartavya AtmazuddhopAgavaDe yegIothI karAya che. vivecana-pAtra manuSya gyatAvaDe brahmajJAnInI prApti karIne jJAnanI tathA viratinI paripakavadazAe mahAtmAo banI zake che ane teo AtmajJAna pAmIne dhyAna karI zake che. jeTalA pramANamAM AtmajJAna prApta thAya che teTalA pramANamAM AtmadhyAna karI zakAya che. jJAnano pazcAt dhyAnaganI prApti thAya che ane dhyAnamAM pazcAt kevalajJAnanI prApti karI zakAya che ane tethI siddhabuddha thavAya che. sarva vizvane AtmasvarUpe dekhavAnI bhAvanA prathama to prakaTAvavI. sarva AtmAo- pitAnA samAna che eTale te AtmasamAna AtmarUpa che. sthAvara trasajI AtmasvarUpa che. jaDavastuomAM sthApanAnikSepanI apekSAe sarvamAM AtmabhAvanA bhAvavI. sarvatra jaDavastuomAM AtmabhAvanA bhAvavAthI ane teomAM AtmAne trATaka dhAraNuM karIne dekhavAnA dhyAnayegathI AtmArUpa paramaprabhunI jJAnazaktimAM anantaguNa vikAsa thAya che ane tethI ja prabhumaya jIvananI prApti thAya che. prArUpa paramAtmA sarvatra vilasI rahyo che, tenA vinA anya kazuM kaMI brahmarUpa nathI ema zAMkaramatAnuyAyIo mAne che. rAmAnujAyAyIo sarvatra sarva jaDacetana vastuomAM antaryAmI paramAtmA vyApI rahyo che ema mAne che, zuddhAdvaitavAdIo brahmanA AvirbhAva ane tire bhAvarUpa sarva vizvane mAne che, kabIramatAnuyAyIo sarvatra brahmane mAne che. musalamAne sarvatra khudA-prabhunuM astitva svIkAre che. jene sarvatra caturdaza rAjakamAM jIvo te ja sattAe paramAtmA che tema samaSTirUpa prabhunuM astitva svIkAre che. bIddho sarvatra caitanya svarUpanI vyApakatA svIkAre che ema apekSAe avakatAM sarvatra Atmaprabhune dekhavAne prathama prema prakaTAvo joIe. prabhuprema, Atmaprema, brahmaprema prakaTayA vinA keI paNa manuSya sarvatra prabhunI bhAvanAmaya daSTithI prabhunuM svarUpa avalakavA samartha thatuM nathI. aeva prathama sarva yogya manuSyoe AtmA upara zuddha prema prakaTAva joIe ke jethI sarvatra bhaTakatI manovRttine AtmasvarUpamAM lIna karI zakAya. paramavizuddha premanI sAthe AtmAmAM dhyAnanI sthiratA thAya che. sabala brahmadaSTinI apekSAe avalokatAM premane brahmasvarUpa mAnavAmAM Ave che. pazcAtu brahmanI vizaddhi thatAM svayameva prabhumayajIvana thaI zake che ane tethI paramAnandanI prApti thAya che. sarvatra sthAvarajaMgama jIva samaSTimAM AtmasvarUpanI prabaLa bhAvanAthI AtmAne avalokyA vinA arthAt brahmasAkSAtkAra karyA vinA ke prabhumaya jIvana arthAt brahmajIvanane prApta karI zakato nathI. sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpane sAkSAtkAra karavAnI dRSTithI rajoguNa ane tame guNane For Private And Personal Use Only Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (.pa30 ) zrI karma graMtha-sacina, nAza thAya che ane sattvaguNanA prakAzathI hRdayanI zuddhi thavAnI sAthe vyApaka jIvananI prApti thAya che. sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpane sAkSAtkAra karavAthI saMkucita ahaM mamatva vRttinA nArA sAthe satyAgI mahAtmAnI avasthA prApta thAya che. jenazAstronA mata pramANe dehavyApaka AtmA che. tattvanI daSTie ema che chatAM AtmAnI zuddhi tathA tenI prabhumayajIvanadazA karavA mATe sarvatra premathI AtmabhAvanAthI svaAtmasvarUpane dhAraNAbaLe sAkSAtkAra karavA mATe prayatna karavAmAM koI jAtano virodha nathI, ulaTuM tethI jainadaSTie anantaguNa lAbha siddha thaI zake che. kevalAdvaitadaSTie tevI vyApakabhAvanAmAM kaI jAtane vireAdha AvatuM nathI ane prabhumaya jIvananI vyApakatAmAM vRddhi karI zakAya che. zuddhAdvaitadaSTie paNa sarvatra brahmarUpa prabhune avalakavAthI paramAnandanI prApti karI zakAya che. vizichAdvaitamAM sApekSa daSTie sarvatra antaryAmI brahmarUpa AtmAne avalokavAthI rAgAdi vRtti nI kSINatAnI sAthe AtmAnI ananta zaktio khIle che ane pazcAtu AtmA ane paramAtmAnA ananta guNe e enA viziSTatva vinA anya kaI viziSTatva anubhavAtuM nathI. musalamAna dharmanI dRSTie sarvatra khudAnA sUramAM AtmAne lIna karavAthI sarvatra khudAnuM teja dekhavAnA baLe sarvatra sarva vizvajInI ahiMsAbhAvavRtti sAthe AmapremabhAva pragaTI zake che. gopIoe kRSNanA premabaLe maTukIomAM kRSNane dIThA hatA ane tethI teo mahI ne badale kRSNa -kaI kRSNa bhe evAM gANuM gAtI hatI ane tethI teo kRSNanA hRdayamAM pravezatI hatI. dhyAnanA adhikAravALAM jenAgamamAM cauda rAjalakamAM kArane vyApaka karIne tenuM dhyAna karavAnuM lakhyuM che to sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarU5ne dekhADatI dhyAnabhAvanA bhAvavI emAM te kaNa virodha laI zake ? sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpane dekhanArA manuSya sAtvika cogIo banI zake che ane teo ja satyakarma gIo banIne vizvanI unnatimAM ane duniyAnA manuSyone satya zAMti ApavAnAM kAryo karI zake che. AtmajJAnane prApta karI pazcAt AtmadhyAna karavuM joIe. AtmadhyAnathI AtmAne AtmAnA AvirbhAvarUpa guNenI sAthe vega joDANa saMbaMdha thAya che tene yoga kahe vAmAM Ave che. AtmA pitAnA paramAtmasvarUpane prakAzIne temAM joDAya ane tevaDe paramAnandane pAme tene vega kahevAmAM Ave che. duniyAdArImAM roja zarmag jorAram karmo karavAmAM, je kuzalatA prApta karavI tene vega kathavAmAM Ave che. sarvatra sthAvara jaMgamamAM AtmasvarUpane dekhyA pazcAt bAhya kartavyamAM vAstavika kuzalatA prApta thAya che ke jethI duniyAnA ane satyakarmanA mArge dorI zakAya che ane teone a5hAnie alpaSe mahAlAbha samApI zakAya che. dhyAnayogathI sthira prajJAnI prApti thAya che ane tethI mana vazamAM Ave che tathA kAmakrodhAdi kaSAyono kSaya thAya che. paTa-vastrane vistAra karIne sUkavavAmAM Ave che to te jaladI sukAI jAya che taddata sarvatra sthAvara jaMgamamAM Atma For Private And Personal Use Only Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir parama brahma(mokSa)nuM svarUpa avarNanIya che. ( pa31 ) dayAnabhAvanAnA premabaLe AtmAne dekhatAM rAga dveSAdi AdratAne turata sukavI nAkhavAmAM Ave che ane ananta brahmane sAkSAtkAra karavAmAM Ave che. jyAM revuM tyAM suMDhi-zrApati vIra prema ja evI pUrNa daDha prema bhAvanAnuM baLa vadhe che tyAre AtmAnI prabhumaya jIvanatA prApta thAya che. prabhumaya jIvana karavAne paramamArga e che ke-sarvotra savasthAvara jaMgamamAM AtmAne dekhIne AtmarUpa brahmane sAkSAtkAra kare. AtmAne sAkSAtkAra karyAthI paramAnandanI prApti thAya che, dayAna yoganA uttama pagathIApara paga mUkayAthI AtmAne AtmAmAM sAkSAtkAra thAya che. AtmAno sAkSAtkAra karavA mATe yuganA granthane vAMcI gumapUrvaka AtmadhyAna dharavuM, yugadIpakamAM, AtmaprakAzamAM, samAdhizatakamAM ane paramAtmatimAM AtmAne sAkSAtkAra karavA mATe dhyAnanAM gupta rahasyone jaNAvyAM che te gurugamathI avabodhAya che. dhyAnayoganA prabhAve AtmAne sarvatra je dekhe che te paramAnandane pAme che pazcAt te jIvanmukta bane che. pazcAt te je kaMI kare che te prArabdhayoge pharaja daSTithI kare che. sarvatra Atmadarzana karanAra mahAtmAmAM AnandanuM ghena vahyA kare che tevA dhyAnI mahAtmAone avabodhavavA mATe jeTalAM bAhya lakSaNA kathavAmAM Ave te ekadezIya hovAthI tenAthI mahAtmAnI parIkSA thaI zake nahIM. AtmAne sarvatra dekhIne teno anubhava karyAthI vyApakajJAnI karmacagInI dazA prApta karI zakAya che. tethI tevA karmacagIne pazcAt koI jAtanuM baMdhana thatuM nathI. kyAnaganA prabhAvathI paramAnaMdanI prAptipUrvaka jeo parabrahmamAM lIna thaelA che teone kaMI paNa karavAnuM bAkI rahetuM nathI. parabrahmamAM lIna thaI parabrahma thayA pazcAt kaMI paNa kartavya karavAnuM rahetuM nathI-e dayAnIone dhyAnakAlamAM sAkSAta anubhava Ave che. AtmAnAM lAkho karoDe ane asaMkhya lakSaNo bAMdhavAmAM Ave to paNa AtmA arthAt brahmasvarUpane paripUrNa pAra pAmI zakAya nahi. aeva 34ttatraNa ItyAdivaDe AtmAnuM svarUpa pratipAdhuM che. AtmAthI brahma cArUM che tethI manathI aneka tarkovitarko karavAmAM Ave to paNa manathI bhinna evA anantabrahmano pAra pAmI zakAya nahi. jagatamAM ananta AtmAorUpa ananta brahma che ane tenA ananta anantaguNa che tene sarvajJa paNa vANIthI pUrNa pAra pAmI zakatA nathI. anantabrahmanI lAkhe karoDo vyAkhyAonI siddhi karavAmAM Ave hoye ananta brahmanuM leza svarUpa anubhavI zakAya che vA kathI zakAya che ema sthAya che. veda-upaniSado ane jainAga neti neti avazya zabdathI AtmasvarUpanA anaMta pArane pAmI zakAya nahi ema prabodhe che. sAgaramAM lUNanI pUtaLI Dube che ane sAgararUpa banI jAya che tema paramabrahma arthAt rAgadveSAdinI pelI pAra rahelA AtmasvarUpamAM lIna thaela yegIo sAdhuo mahAtmAo parabrahmanuM varNana karavA samartha thatA nathI. paramabrahmamAM lIna thavuM e ja manuSyanuM paramakartavya che te pUrNa thatAM sarva For Private And Personal Use Only Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (pAra ) zrI karmaghoga graMtha-savivecana. kAmanAone aMta Ave che, tene yogIo anubhava karI zake che. te paNa teone bAhyakarmanI kartavyatA che te prArabdhathI che ema avabedhavuM. prArabdhathI tIrthakara bAhyakartavyatAne kare che te prArabdha bhogavIne kSapAvavA mATe che. mahAtmAo sAdhu yogIo jIvanmukta thaIne prArabdhakarmavege arthAt aghAtI karmanA udaye bAkInI avazeSa bAhyakartavyatAne kare che. paramabrahmalIna thavAthI zarIrAdikanI upayogitA ane tenI piSaNatA tathA paropakAratA vagere bAhyakartavyatAne nAza thato nathI. paramabrahmamAM lIna thaela manubhyone zarIravANI vagerenAM bAhya karmo jema ghaTe tema karavAM paDe che paNa paramabrahmamAM lIna thaela sarve mahAtmAonAM bAhyakarmo ane bAhya ceSTA eka sarakhI hotI nathI. temAM bALajIvone paraspara virodha dekhAya tethI kaMI teonI mahAtmadazAmAM nyUnatA thatI nathI. paramabrahmamAM lIna thaela sarve mahAtmAonI bAhyakarmapravRtti eka sarakhI hoya evo sarva dezakAlane anusarI niyama bAMdhI zakAya nahi ane ema traNa kAlamAM banI zake nahi. paramabrahmamAM lIna thaela karmavegIo jJAnagIo prArabdhane anusarI bAhyakartavyatA karatA chatA punaH saMsAramAM duHkhane pAmatA nathI. kAraNa ke duHkhane sarvathA nAza thayA pazcAtu paramAnanda pragaTe che temAM zAtA ane azAtAnA prArabdhabhegathI vikSepa AvatuM nathI. paramabrahmalIna manuSyanuM paramaktavya e che ke sarva chone parama brahmanuM samarpaNa karavuM. pitAnA AtmAne paramabrahmanuM samarpaNa je karato nathI temaja je AtmAnuM parama brahmane samarpaNa karatA nathI te ane paramAnandanuM samarpaNa karavA zaktimAna thatuM nathI. sarva jIne brahmAnandanuM samarpaNa karavuM e ja vizvanI paramasevA che, e ja paramadAna che ane e ja parama paropakAra che. eja parama svadharma che. e ja paramabhAvadayA che. ane e ja paramabhakti che. AtmAmAM zuddhopayoga prakaTe che tyAre potAnA brahmAnandanuM pitAne tathA vizvajIvone samarpaNa thAya che. zuddhapagathI svaparane brahmAnandanI prApti thAya che. jyAM zuddha paga che tyAM sadA AtmAnaMda che. zuddhapaga che te ja AtmAne sAkSAtkAra che, azubhapaga ane zubhapayoga e be upayogathI bhinna zuddhopayoga che. AtmAnA zuddha vAstavikasvarUpanA upayogane zuddhopaga kathavAmAM Ave che. puNya saMbaMdhI upagane zapayoga kathavAmAM Ave che ane pApa saMbaMdhI upagane azubhapaga kathavAmAM Ave che. samyakatvanI prApti pazcAta zuddha pagane AvirbhAva thAya che. AtmAnA zuddhaguNone AtmasvarUpe dekhavA ane tenA upagI banavuM e ja zuddhopayoga che. zuddhopaga e ja mokSa che. jJAnAvaraNIyAdi sakala karmane kSaya karanAra zuddhapayoga che. AtmAne AtmArUpe anubhavIne tenA upaganA tAnamAM rahI anyone upadeza35 karma dvArA brahmAnandanuM samarpaNa karI zakAya che. je mahAtmAo jIvatAM chatAM brahmAnandamaya banyA nathI teo anyane brahmAnandanuM samarpaNa For Private And Personal Use Only Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manuSya jIvanamAM kartavyatA, ( 533 ) karavAne kaI rIte samartha thatA nathI. zuddhopayogathI manuSya jIvatAM brahmAndamayasvayameva bane che ane anyane brahmAnandanuM arpaNa karI zake che. prabhumayajIvana ane brahmAnanda e be sAthe rahe che ane zuddho paga paNa sAthe rahe che. jJAnagIo karmaveganI sarva pravRtti karatA chatAM, prArabdhage bAhyajIvanavaDe jIvatA chatAM duniyAnA manuSyane AtmAnaMda arpe che tethI teonuM jIvana kharekhara sarva jInA zreyaH mATe bane che. dareka manuSya potAnA jIvanane prabhumayajIvana banAvavA dhAre to banAvI zake che. manuSya jIMdagImAM prabhumayajIvana banAvI anyone tathA svAtmAne brahmAnandanuM samarpaNa karavAno anubhava meLavavuM joIe. zuddhopayogathI prabhumaya jIvana bane che emAM koI jAtanI zaMkA nathI. upacaritajIvana ane anupacaritajIvananuM svarUpa avabodhavuM joIe. AtmAnA zuddhopage jIvavuM e anupacarita saddabhUtajIvana che ane teja jIvanamAM prabhumayajIvanane samAveza thAya che. upara uparanAM guNasthAnakanI bhUmi para ArehavAthI prabhumaya jIvananA anantavikAsa pragaTe che, ane zuddhopayogathI mahAtmAe nirlepa karmo karIne vizvane uddhAra karI dharmanI glAnine parihAra kare che. atae gurucaraNanI upAsanA karIne zuddhopaganI prApti karavI joIe. zuddhopayogathI zubha pariNAma pachI zuddhapariNAmanI prApti thAya che. zarIra mana vANuM nAma rU5 Adi sarvamAMthI rAgadveSanA pariNAma kaLavA ane AtmAnA zuddha dharmamAM pariNamavuM tene zuddhapariNAma kathavAmAM Ave che-tenI zuddhopagathI prApti thAya che. azubha pariNAmathI zubha pariNAmamAM javuM ane zubha pariNAmathI zuddha pariNAmamAM javuM e rUpa zuddhacAritrakAryane hetu zuddhopayoga che. mahAtmAo sAdhu yogIo bhaktosanto AtmAnA zuddhopagapUrvaka brahmanuM samarpaNa karavA karmane svAdhikAre kare che ane duniyAne uddhAra kare che tethI teonI sevA pUjA bhakti karIne gRhastha manuSyae brahmAnandanI prApti karavI. jeo pAme che teo anyane pamADe che. sAdhuo munivara zuddhopayogathI brAnandanA samarpaNarUpa karmapravRttine karI prArabdhajIvananI saphalatA kare che. avataraNu-manuSyajIvanamAM svakartavyatAne avabedhAve che. mA kartavyaM paramaM khyAtaM rAgadveSakSayAdikam / dharmibhiH kriyate tattu dharmadhyAnAdisAdhanaiH // 121 // AtmAparAtmatA rUpaH zuddhanizcayataH svayam / ratnatrayIprakAzArthaM kartavyaM tanmayAdikam // 122 // For Private And Personal Use Only Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 534 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. prAptayogyapravRttistu bhavAya naiva jAyate / adhyAtmajJAninaH samyag vyAkhyAnAdikakarmaNaH // 123 // utsargakApavAdAbhyAM pravRttidharmakarmaNAm / sAdhUnAM ca gRhasthAnAM dravyakSetrAditaH sadA // 124 // zabdArtha -rAgadveSAdi kSayarUpa je prasiddha paramaktavya che te dharmadhyAnAdi sAdhavaDe dhama manuSyothI karAya che. zuddha nizcayataH AtmA te ja paramAtmArUpa che. AtmAnI ratnatrayInA prakAzAthe parama brahmamaya thavuM ityAdi kartavyakarma che. vyAkhyAnAdika karmavALA adhyAmajJAnI sAdhune prAgya pravRtti che te saMsArabaMdhana mATe thatI nathI. sAdhuone ane gRhasthone dravyakSetrakAlabhAvathI utsarga ane apavAda mAge gharmakarmonI pravRtti che. vivecana -dharmadhyAna ane zukaladhyAnavaDe rAgadveSano kSaya kare e ja parama kartavya kharekhara dhama manuSyavaDe sevAya che. rAgadveSanA kSayathI AtmAmAM sarvajJatA udbhave che. rAgadveSanA kSayathI AtmAnI ananta zakti pragaTe che. rAgadveSanA kSayathI parama samabhAva pragaTe che. rAgadveSanA kSayavinA mokSanI prApti thatI nathI. moTA moTA RSi rAgadveSanA kSayArtha ekAnta guphAmAM dhyAna dhare che. rajoguNa ane tame guNa rAgadveSamaya che. saMsAranuM mULa rAgadveSa che. rAgadveSanA vege aneka avatAra grahavA paDe che. dharmadhyAnathI ane zakaladhyAnathI AtmAnI zuddhatA prakaTe che. dharmadhyAnAdithI AtmAne zopayoga prakaTe che. rAgadveSanA kSayanI sAthe AtmadharmasAmrAjya pragaTe che ane tethI AtmA te paramAtmatArUpa thAya che. AtmA te ja paramAtmArUpa che. zuddha nizcayathI svayaM AtmA te ja paramAtmA che. temAM jJAnadarzanacAritrarUpa ratnatrayI che. AtmAmAM anaMtajJAna anaMtadarzana ane anaMtacAritra che. rAgadveSanAM AvaraNa haLavAthI ratnatrayIne prakAza thAya che. ratnatrayInA prakAzAthe paramabrahmarUpa paramAtmAmAM tanmaya thaI javuM e ja paramaktavya che. ratnatrayI prakAzAthe je je karmayoga sAdhavAmAM Ave che te avabodha. AtmAmAM tanmaya thavAthI AtmAnI jJAnAdi zaktine prakAza thAya che. zuddhanizcayadRSTithI AtmA teja paramAtmA che evuM mahAgIonA anubhavamAM Ave che. AtmAnI anaMta jJAnAdizaktinA prakAza karavA mATe tanmaya-layatA Adi je je karavuM te paramakartavya che. nAmarUpamAM nAmarUpanI ahaMvRttinA sthAne temAM Atmadarzana thAya ane nAmarUpanI ahaMvRtti TaLe tathA anaMtajJAnAdi zakti khIle tyAre AtmAnI tanmayatA thAya che tyAre AtmAnI zakitane vikAsa thAya che. AtmAne AtmArUpa dekha ane rAgadveSanI pariNativinA AtmadharmakarmanI kartavyatA sAdhavI e ja parama kartavya che. AvI AtmajJAnadazAthI tanmayatA ane tene For Private And Personal Use Only Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmA teja 5ramamAM ( 535 ) zuddhapaga thavAnI sAthe bAhyaprapaMcamAMthI ahaMmamatva TaLe che. adhyAtmajJAnIne vyAkhyAnAdi karmapravRtti che te saMsArabaMdhana mATe thatI nathI. adhyAtmajJAnI prApta bAhyapravRttimAM nirlepa rahe che. sAdhuone ane gRhasthane dravyakSetrakAlabhAvathI utsarga apavAdapUrvaka dharmakarma pravRtti thAya che. utsargathI ane apavAdathI dharmakarma pravRtti sevavI paDe che. kaI vakhate utsargathI dharmakarma pravRtti sevAya che to kaI kAle koI kSetre apavAdathI dharmakarma pravRtti sevAya che. dravyakSetrakAlabhAve utsargamArgo ane apavAdamArge dharmakarmapravRttiyone sAdhuo ane gRhastha seve che. koI kAle kaI kSetre utsarganI mukhyatA hoya che ane apavAdanI gaNatA hoya che. keI kAle kaI kSetre ke bhAve apavAdanI mukhyatA hoya che ane utsarganI gaNatA hoya che. bAhyavyAvahArika ane dhArmika karmapravRttine utsargathI ane apavAdathI kSetrakAlAnasAre sevAya che. gRhasthAe ane tyAgI mahAtmAoe AtmarUpa brahmamAM lIna thaIne paMcamaArAnI (kaliyuga)nI vartamAnadazA avalokIne ApattikAla kSetrAdikanuM svarUpa avadhI vyAvahArika karmone tathA dharmakAryone karavAM joie. ApattikAlamAM sarva jAtanI viparIta pravRtti karIne paNa jIvane jIvavuM paDe che. hAlamAM bhAratavAsIone dhArmika bAbatamAM ApattikAla jevuM che. jaina komane to hAlamAM ApattikAlane anusarI jaina kemanI astitA rAkhavA Apaddharma sevavAnI AvazyakatA zIrSa para AvI paDI che. jainamanA sAdhuoe ane gRhasthAe utsargamArganuM punaH jIvana prApta karavA mATe apavAdamArgathI ApaddharmanA niyamane anusarI vyAvahArika dhArmika jIvanapravRtti sevavI joIe. ApattikAlamAM utsarganAM karma karavAthI vizeSa patita dazA prApta thAya che ane temano uddhAra thaI zakato nathI. sAdhuone Apaddharma sevavAnI Avazyaka pharaja AvI paDI che. cothA ArAmAM racAyelAM sAdhvAcAra saMbaMdhI utsarga mArganAM sUtrovaDe teo vartamAnamAM anya kAmanA sAdhuonI piThe astitva saMrakSI zakaze nahi. vartamAnamAM apavAdamArgathI ApadUdharmakarma pravRttinI mukhyatAthI pravartIne teo duniyAmAM jIvI zakaze ema sthiraprajJAthI thavAmAM Ave che. ghaNA ekAtika raDhika AcAramAM bojAthI dabAyelI kemane uddhAra karavA mATe vizAla vicAranI ane svataMtra AcAranI yaugikazailIe jarUra che. je dezanA je kAlanA lekapara ghaNA kAyadA paDe che te dezane te kAlane manuSyasamAja dAsatvakeTipara AvIne UbhA rahe che. je kAmamAM ApattikAla samaye Apadharmakarmone sevAtAM nathI te kamanuM duniyAmAM astitva rahetuM nathI ane tethI te temanA guruo ane dharmanuM astitva paNa rahetuM nathI. dareka bAbatamAM potAne ekAte dAsa ja mAnI beThelI komane uddhAra karavA mATe zrIvIraprabhue jAhera karyuM che ke AtmA che te paramAtmA che. AtmAnI anaMtazakti khIlyAthI AtmA te ja paramAtmA bane che. AtmAnI anaMta For Private And Personal Use Only Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 536 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. UR zakita khIlavavI te pitAnA hAthamAM che. parane karagarIne parAzrayI banavAthI ke potAne uddhAra karI zakatuM nathI. ataeva svAzrayI AtmavIrya pheravI Atmazakitane utsarga ane apavAdamArgathI pragaTAvavI joIe. prabhunA sevaka banI parAzrayI banI hAtha joDI besI rahevA mAtrathI svAtmAne uddhAra thato nathI. dravyakSetrakAlabhAvane anusarI utsargakAle utsargamAgane ane apavAda vakhate apavAdane anusarI Atmazakti khIlavavI joIe. AtmAmAMja Atmazakti che ane teone prApta karavAne mana vANI ane kAyAnI sAmagrInI prApti thaI che. dravyakSetrakAlathI sAdhuoe ane gRhasthAe dharmapravRtti karavI joIe ane vyAvahArika pragatimAM tathA dhArmika pragatimAM sadA agragAmI rahevuM joIe. svadharmane svamano uddhAra potAnA hAthe ja thavAno che. anyanuM dekhAdekhI anukaraNakaravAthI kadi svAme dvAra tathA samAjasaMghaddhAra thavAnuM nathI. svAzrayathI AtmAnuM baLa khIle che ane parAzrayathI dAsatvadazA prApta thAya che; mATe kadApi AtmAne uddhAra karavA pAchA paDavuM nahi. svadharmarakSaNa, svadharmakarmapravRtti, svakemarakSA, saMghavRddhi, kemasevA ItyAdi kAryo karavAmAM sarva pravRttimAM svAzrayI banavuM ane vartamAna jamAnAmAM sarva gya zaktine prakaTa karavI ane dharmaka pravRttimAM upaga rAkhavo. avataraNa -je je bhinna bhinna karmothI Abhannati thAya te te karmone dravyAdika yege utsarga apavAdathI svAdhikAre AdaravAne prabodhe che. zloko bhinnabhinnakriyAyogai-rAtmonnatirbhavet / kartavyAste kriyAyogAH prazasyA dravyabhAvataH // 125 // muktirasaMkhyayogaiH syAt sarvajJena prabhASitam / sAmyayuktena cittena kartavyAH svIyazaktitaH // 126 // zabdArtha -je je bhinnakriyA arthAt karmovaDe Atmonnati thAya che te prazasya ka dravyabhAvathI karavAM joIe. asaMkhya yugathI mukita cheema zrI vIra prabhue kahyuM che mATe asaMkhya gomAM paraspara viruddhatA na dhAratAM sAmyayukata cittavaDe svayazaktithI je je karmo karavA egya hoya te karavAM. vivecanaH-sevA, bhakti, upAsanA, jJAna, darzana, cAritra, tapa, vizasthAnaka ArAdhanA, navapada ArAdhanA, sAdhubhakti, sAdhvI bhakti, saMghabhakti, dharmakarma pravRtti, tIrthaMkara For Private And Personal Use Only Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asaMkhya yogone uddeza ekaja ( 537 ) bhakti, siddhabhakti, zrAvakabhakti, AcAryabhakti, upAdhyAyabhakti, AtmadhyAna, paramAtmapUjA, paMcaparameSThipUjA, saMghayAtrA, guNyAtrA, tIrthayAtrA, AgamonI bhakti, AgamAdhyayana, nigamAdhyayana, guruvaiyAvRtya, gurukulavAsapravRtti, dayAkarmapravRtti, satyapravRtti, asteyapravRtti, brahmacaryasevA, parigrahatyAgabhAva, supAtradAna, kSamA, zAnti, dhairya, samabhAva, zauca, Arjava, mArdava, yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi, bhakatasevA, parepakAra, pustakalekhana, siddhAMtalekhana, vyAkhyAnapravRtti, karmasthApanapravRtti, nAstikamatanirAkaraNapravRtti, sarvatra zuddhapramabhAvaSTi, naitika pravRtti vyavahAradharmapravRtti, nizcayadharmapravRtti, nivRttimaya pravRtti, dezavirati-ArAdhanA, sarvaviratidharma-ArAdhanA, apramattadharma ArAdhanA, dharmadhyAnapravRtti, maitrI Adi cAra bhAvanA bhAvavAnI pravRtti, bAra bhAvanA bhAvavAnI pravRtti, paDAvazyakadharmapravRtti, pratilekhanApravRtti, gachagaNusevApravRtti, devagurudarzanapravRtti Adi aneka kriyAga che. darzanaga aneka che. jJAna aneka che. dhyAnapravRtti paNa cagarUpa che. mana vacana ane kAyAthI jeTalI jAtanI pravRtti thAya che te sarva pravRttine kiyA kathavAmAM Ave che. AtmAmAM zuddharamaNatA karavI e paNa roga che. AmAnI zaktine vega thavAmAM Ave che. yoga eTale sAmarthya-pravRtti avabodhavI. asaMkhya go vaDe AtmAnI parama brahmadazA prApta thAya che. asaMkhya genI pravRtti eka sarakhI nahi hovAthI asaMkhya yogo kathavAmAM AvyA che. manuSyavaDe paraspara bhinna sevAtA gomAM vaimanasya-deSabhAva na dhAraNa karavuM joIe. sakala vizvamAM sakala manuSyanA dhArmika vicAromAM ane AcAramAM kaMI kaMI bheda to rahe che ja, paraMtu sarvanuM dhyeya mukti prApta karavAmAM che tethI teone samyajJAna prApta thatAM mukti prApta thavAnI che-jethI teo samyajJAna prApta thatAM mukti prApta karavAmAM adhikArI thavAnA. sarva manuSya eka sarakhI dharmapravRtti kare e niyama nathI chatAM sApekSapaNe je je goe je je manuSya dharmakarma kare che te sarve vizva manuSya zrI mahAvIra prabhunA sevako che. AtmannitikAraka je je go adhunA vizvamAM sarvatra sarva manuSyomAM vidyamAna che te zrI mahAvIra prabhue jaNAvela che tethI mahAvIraprabhunI sarvajJatA ane temanI dharmavyApakatAno saheje khyAla AvI zake che. zrI mahAvIraprabhue kaI dharmakriyAganuM khaMDana karyuM nathI temaNe te sAMkalanA akeDAonI peThe sarvakarmayogone paraspara sApekSabhAvathI saM yujita karyA che. vizvamAM pApakarmano nAza thAya ane vizvavarti ne satya sukhazAMti maLe e hetuthI dharmakriyAone darzAvI che. sarva yugamAM jJAnadarzanacAritranI mukhyatA che. sarva egono mukhya e uddeza che ke AtmAnI anaMtajJAnAdi zakitane paripUrNa vikAsa karIne AtmAne mukta kare. AtmAnuM anantasukha svayaM AtmA bhagave ane vizvavarti sarva jIvo Atmasukhane For Private And Personal Use Only Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ( 538 ). zrI kamoga graMtha-savivecana. prApta karIne duHkhanI pilI pAra jAya e ja asaMkhya yogonuM kartavya kArya che. atae asaMkhya gonI sevA karavAnI jarUra che. je pUrA jJAnIo che teo kaI yoganuM khaMDana karatA nathI. pratyeka manuSya pitAnA adhikAra pramANe svarucithI karmamAM pravRtti kare che, aneka anyAdhikAra thatAM pUrva karmane mUkI anya karmapravRttine seve che. viSkAnA jIvaDAne tenA adhikAra vinA svarganI vADImAM mUkavAmAM Ave te tyAM tene rucaze nahi ane tene vijhAmAM ramavuM rucaze. A uparathI avadhavAnuM eTaluM maLe che ke-kaI jIva svAdhikAra svarucinA anusAre kaI dharma karato hoya ane tyAM tene rasa paDato hoya te ekadama tene tenI dharmakarma pravRttithI bhraSTa karIne anya dharmapravRttine upadeza de nahitema tevI preraNA paNa karavI nahi. svAdhikAra je karma jene ruce che temAM te pravRtti kare che ane pazcAta adhikAra badalAtAM temAM tene ruci paDatI nathI ane tenuM hRdaya kharekhara anya dharmakarmapravRttimAM paDe che. sApekSadaSTie asaMkhya yoganI ArAdhanAthI mukti thAya che. asaMkhya yogo paikI game te karma pravRttithI mukti thAya che e jene baMdha thAya che tenAmAM pakSapAta kadAgraha viSamabhAva raheto nathI; tene asaMkhya ane asaMkhya genI dharmakarmapravRtti karanArAo upara samabhAva pragaTe che ane te samabhAvavALA cittathI svAdhikAra yogya dharmakarma karIne mukata bane che. A vizvamAM asaMkhya yogathI mukti mAnanArA jainemAM, dharmanA nimittomAM paraspara vaiSamyabhAve pakSa paDe ane Atmaviryane durupayoga kadApi thAya evuM-asaMkhya yogathI muktino nizcaya thatAM ane ja nahi ane jenonI vizALatA vyApakatva vadhe emAM kaI jAtanI zaMkA rahetI nathI. asaMkhya yoga paikI game te ganI svAdhikAre pravRtti karo paraMtu dharmanA nimittabhede laDe nahi ane kusaMpa kare nahi. mUlasAdhya tattvanI game te yuge prApti thatI hoya te pazcAt matasahiSNutA rAkhIne sAmyacittanI svayegya dharmakarmamAM pravRtti karavAnI jarUra che. asaMkhya yoganA mahAvartelamAM sarva dharmane samAveza thAya che. e dRSTie mahAvIra prabhu pratipAdita jainadharmane pracAra karavAmAM Ave che. vizvavarti sarva jIne AtmannitimAM AgaLa vadhavAnA aneka mArgo hastamAM AvI zake. veSa AcAra ane vicAranI bhedatAe paraspara laDI maravuM na joIe. veSa AcAra ane vicArone asaMkhya vegamAM samAveza karIne veSAdine mukitanA hetubhUta mAnI vizAla daSTidhArI gya karma pravRttine samatAbhAve sevavI ke jethI AtmonnatinI pUrNa prApti thAya. lAkha karoDo gAye, judA judA raMganI ane bhinna ceSTAvALI hoya paraMtu sarvanA stanamAMthI duzvarasa nIkaLato hoya te pazcAtu bahirunA bhedanI zI AvazyakatA che? tema asaMkhya gethI karoDe Aje manuSyane bhinna bhinna vicAra kriyApravRttio paNa Atmonnati thatI hoya ane Atmasukhane sAkSAtkAra thato hoya te matabhedanI kaMIpaNa jarUra nathI. For Private And Personal Use Only Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarva gacchanA mahAsaMdhanI pUjyatA. ( 539 ) avataraNu-sarvagaccha, sarvadarzana vagerene AtmAmAM samAveza thAya che ane tethI asaMkhya gomAM samAnatAe sarva garothI mukti thAya che ema jaNAvavAmAM Ave che tathA sarva gacchavaDe banelA mahAsaMghanI prathama pUjyatA darzAvavAmAM Ave che. nAnAgacchAdi saMkIrNa mahAsaGghasya pUjyatA / yatitavyaM sadAsadbhiH saMghasevAdikarmasu mahAnadyo yathA yAnti sAgaraM prati vegtH| muktiM prati tathA yAnti samyaggacchA hi saamytH||128|| sAmyabhAvaM samAlaMbya nAnA dArzanikA jnaaH| dharmakarmaprakartAro yAtA yAsyanti sadgatim // 129 // zabdArtha -nAnAgacchAdivyAkha mahAsaMghanI pUjyatA che. saMghasevAdikamAM sadA sapuruSae yatna kare joIe. mahAnadI sAgara prati vegathI jAya che-tadvat sarva garo mukti prati jAya che. sAmyabhAvane avalaMbI nAnA dArzanika jane ke jeo dharma karanArAo che te mukti pAmyA pAme che ane pAmaze. vivecana - jainadharmamAM corAzI garacha-aneka mata saMpradAya che. eka vRkSa utpanna thAya eTale tene aneka staMbha, DALAM, DALIo pragaTe che ane tevaDe te zebhI zake che. vRkSane staMbha DALa DALIo jema vizeSa hoya che tema tenI vizALatAmAM-mahattAmAM vRddhi thAya che. duniyAmAM eka dharmanA aneka bheda paDe che. sarvagothI banelA caturvidha saMghanI mahAsaMghatA thAya che. sarva garachamAM aneka govaDe dharmanI ArAdhanA karanAra tyAgIo ane gRhastha hoya che. sarva gacchamAM aneka guNa manuSya heya che. keI gaccha e nahi hoya ke jyAM guNI manuSya na hoya. iMglIza sarakAranI pArlAmenTamAM konjharaveTIva ane lIbarala e be pakSa che paNa bannenuM sAdhyabiMdu te keTalAka vicArone matabheda chatAM eka che. anyanI paNa te sthiti che. te pramANe sarvajJadharmamAM paNa aneka pakSe hoya che paNa teo sarve mukitanI prApti mATe taiyAra che. aneka garachabhedamAMthI judu judu jANavAnuM zikSaNa maLe che ane teo dharmanI AvazyakatA pratipAdana kare che. eka vRkSanA ja rAzI khaMbhe hoya ane tenAM sahasazaH DALAM hoya ane lAkha DALI hoya paraMtu te sarvamAM vRkSane 2sa te eka sarakho vahe che taddhatu jainadharmanA aneka gacchA mato-saMpra For Private And Personal Use Only Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 540 ) zrI krama yAga gra'tha-vivecana. dAyAmAM jaina dharmarUpa rasa te eka sarakhA AtmAnI unnatikAraka vahe che ane tethI sa vRkSanAM DALAM vagerenu jIvana vahyA kare che. jaina dharmanA sarva bhedomAM AtmAnA jJAnadarzanacAritranA jyAM sudhI sajIvana rasa vahe che tyAM sudhI te jIve che ane jyAre sajIvana rasa vahetA baMdha thaI jAya che tyAre te te gAne nAza thaI jAya che. vRkSanAM DALAM DALIo paraspara bhinna heAvA chatAM te vRkSanA rasathI jIvI zake che ane paraspara ekakhIjAneA nAza karavA teonI pravRtti thatI nathI tema aneka gacchAe ane aneka gacchamAM rahenAra manuSyae Atmarasa-brahmarasane AsvAdI jIvavuM joie ane paraspara ekabIjAnA nAza karavAnI pravRtti na sevavI joie. anantabrahmanI vyApakatAnA ananta vartulamAM jema sarvanA samAveza thAya che tema AtmArUpa jaina dhamamAM sava gacchoneA ane sarva danAnA samAveza thAya che. ataeva sagavaDe pUrNa mahAsaMghanI pUnyatA svIkArI tene samaSTi brahma-paramAtmatva mAnI tenI sevA karavI joie. jIvatA mahAsaMghanI sevA karavAmAM sarva dharmonA samAveza thAya che. aneka AtmAe maLIne mahAsaMgha thAya che tethI satpuruSAe mahAsaMghanI pUjA karavAmAM AtmApaNu karavu joie. mahAsaMghanI sevA karavAthI samasta prakAranI sevA karyAMnuM phUla prApta thaI zake che. mahAsaMghamAM sarvane samAveza thAya che. save AtmAonA samUhane mahAsaMgha, mahAsamaSTiprabhurUpa mAnIne tenI sevA karavAthI sarva prakAranAM pApAnA nAza thAya che. mahAnadI jema sAgaramAM bhaLe che tema sa danAnA jaina danamAM samAveza thAya che ane jaina darzana te vastutaH AtmArUpa yAne brahmarUpa hAvAthI brahmanI ArAdhanA karavAthI sarvanI ArAdhanA thAya che. tema AtmArUpa jaina darzananI ArAdhanA karavAthI sarvanI ArAdhanA karI zakAya che. dhruva mahAnadIe jema sAgaramAM samAI jAya che, tema jaina dharmanA sarva gAnA AtmArUpa jaina darzanamAM samAveza thAya che. sava nadIe vegathI jema samudrane maLe che tema sarva gacchIya dharmIo muktine pAme che. duniyAmAM je je dharmAM, darzanA, dharmanA panthA che te sarvanA apekSAe jaina darzanamAM samAveza thaI jAya che ane jaina darzananA zuddhAtmAmAM samAveza thaI jAya che tethI zuddha AtmasvarUpanI ArAdhanA karanArA sarve akhilavizvavarti sarva jaine che. jaina darzanarUpa AtmAnA ananta vartulamAM laghu vartularUpa sarvadharmadanAnA samAveza thai jAya che. jainadharmamAM sarva jIvamAtranA samAveza thai jAya che. duniyAmAM je je padAryAM che te sarvanA jaina darzanarUpa AtmAmAM samAveza thai jAya che. ataeva jaina dharmanI ananta vartulatAnI bahAra koi dharma rahetA nathI, asaMkhya yogAnA dharmAMka - sAgaranI bahAra kAI duniyAnA dharma rahetA nathI tethI asakhya yogothI prApta thanAra AtmAnI zuddhatAmAM kAI jAtanA vizadha AvatA nathI; koi AtmAne viSNurUpa mAnIne tenI upAsanA kare che. kAi AtmAne brahmArUpa mAnIne tenI upAsanA kare che. keAI For Private And Personal Use Only Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org L jaina darzanamAM anya datAnA samAveza. (541 ) AtmAne devI zaktirUpa mAnIne tenI upAsanA-ArAdhanA--bhakti kare che. kAi AtmAne allA khudArUpa mAnIne tenI upAsanA sevA bhaktirUpa dhyAna dhare che. koi AtmArUpa prabhune utpatti-vyaya ane dhruvarUpa mAnIne tenI sevA-upAsanA kare che. keAi AtmAne premarUpa gautama buddharUpa mAnIne tenI sevA-kita kare che. koi AtmAne samasta vizvarUpa mAnIne tenI sevA kare che. kAi AtmAne nirAkArarUpa mAnIne nirAkArarUpe prabhunuM dhyAnabhajana kare che ane kAI AtmAne sAkAra mAnI sAkArarUpe prabhunuM bhajana kare che. kAI utpAdarUpa sarjanamAM, vyayarUpa pralayamAM ane dhruvatArUpa sthiratAkAlamAM-traNa avasthArUpe AtmArUpa prabhune mAnIne tenu' dhyAna dhare che. utpAdavyayavasvarUpa AtmA che. AtmArUpa prabhumAM aneka uttama avatAra svarUpe mAnIne keTalAka manuSyA nAmarUpa sahita tenI ArAdhanA kare che. AtmArUpa prabhunA aneka rUpe aneka nAme che. rajoguNu tameguNu ane sattvaguNu sahita AtmAne keTalAka sakhala brahma mAnI tenI ArAdhanA kare che, rajoguNa tameguNu ane sattvaguNu rahita nirvikAra brahmarUpa AtmAnI keTalAka ArAdhanA kare che. pratyeka AtmArUpa prabhunI keTalAka sevA ArAdhanA bhakti kare che. cauda rAjaleAkamAM rahela sarve jIveAnI cinmAtra sattAne keTalAka kevalAdvaita dRSTie kevala eka brahma mAnIne tenI upAsanA kare che. kasahita sa`sArI sarve AtmAonA samUhane eka samaSTirUpa prabhu mAnIne keTalAka tenI sevA-bhakita-dhyAna dhare che. e pramANe sarvatra dharmAMdRSTiyAmAM bahirAtmA antarAtmA ane paramAtmAnI dhyAna-sevA thaI rahelI che, ahirAtmA te ja aMtarAtmA thAya che ane antarAtmA te ja paramAtmA thAya che. bahirAmAM antarAtmA ane Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramAtmA e traNa AtmAnAM rUpa che, tethI e traNu AtmAone aneka dRSTithI prabhurUpa mAnIne bhajanArAone AtmArUpa jainadarzanamAM samAveza thAya che. SagdarzanomAM AtmAditattvonI je je mAnyatAe lakhelI che tenA sApekSanayathI jainadarzanamAM samAveza thAya che. zrIAnaMdaghanajI mahArAja zrInaminAthanA stavanamAM khaTTuna jinaaMga bhaNIje--ItyAdi pratipAdana karIne jinabhagavAnanAM aMgatarIke SaDjhanAne jaNAve che. jaina darzanamAM sAgaramAM ekeka nayathI uThela sarva danarUpa nadIonA samAveza thAya che. ataeva jainadarzananI ananta vartulatA che tethI te sarva danAmAM mahAsAgaranI upamAne dhAraNa kare che arthAt te vizvamAM sarvatra anAdikAlathI anantakAla paryanta vidyamAna che. jainadarzanarUpa yAne anantajJAnarUpa vedanI Adi nathI ane anta nathI. jainadanamAM sarva prakAranA AtmAne samAveza thAya che. jaina darzanarUpa AtmA te ja zuddhabhrahma che te ja veda che ane te ja vedAnta che--te ja Agama che. te ja sarva dharma zAstrone sAra che. te ja bAibala ane kurAna che. jainadarzanarUpa AtmAmAM ananta vedo, ananta vedAntA, ananta Agama, ananta bAibalA, ana Mta kurAnA, ane anaMta purANA samAi jAya che. bhUtakAlamAM je banyuM, vartamAnamAM je ane che For Private And Personal Use Only Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 542 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane bhaviSyamAM je banaze te sarve jainadarzanarU5 AtmAnI bahAra nathI. AvA jainadarzanarUpa paramAtmAne ArAdhI-sevI ane tenuM dhyAna dharIne corAzIgacchanA jaina, bauddho, sAMkhe, hinduo, musalamAne, khristiyo vagere sarva dharmanA manuSya, jainadarzana pratipAgha samabhAvarU5 AtmAnI avasthAne aMgIkAra karIne mukita pAme che. samabhAva che te ja AtmAnI zuddha dazA che, tene pAmIne game te darzanamAM rahelo manuSya muktipadane pAme che ema zrI mahAvIra prabhu jaNAve che. jAthA-caMvaro vA vAraMvAra vA, zuddha ghA zava ane vAM mamAyamAvI agi, 46 muvaNaM saMat vetAMbara, digaMbara, bauddha, vedAntI, khrIsti, musalamAna Adi game te dhamI manuSya hoya paraMtu te rAgadveSa rahita samabhAvane pAmI mukti pAme che emAM kaMI paNa zaMkA nathI. rAgadveSa rahita dazA thavAthI samabhAvanI prApti thAya che. duniyAnA sarva darzane para ane sarva zubhAzubha manAtA padArtho para tathA jI para samabhAva pragaTe che tyAre ghanaghAtI mohanIya vagere karmone nAza thAya che ane AtmAmAM kevaLajJAna pragaTe che. AtmAnI paramazuddhatA e ja zuddhabrahma avabodhavuM. samya) bhAvathI AtmAnI zuddhatA thAya che. sarvanonI sApekSatAe AtmAnuM svarUpa adhAtAM samabhAva pragaTe che ane tethI sarvadarzananA lAke samabhAvane pagathIe pAda mUkIne muktipadane prApta kare che. sarvagachIya manuSya, ane sarvadArzanika manuSya, samabhAvane avalaMbI muktipadane pAmyA, pAme che ane pAmaze-emAM jarA mAtra saMzaya nathI. ema AtmajJAnI yogIo dvArA avadhIne manuSyoe kartavya karmane samabhAve karavA karAvavA ane amedavAM. samabhAvapUrvaka dharmakarmayegI banIne kartavya karmo sevavAM. avataraNa -mahAsaMghanI sevA-bhaktithI paramAtmAnI sevA thaI zake che ane tethI mahAphaLanI prApti thAya che te darzAve che. ___ zlokaH ataH zrIyutasaMghasya vaiyAvRtye mahAphalam / jJAtvA tadeva kartavyamAtmazaktyanusArataH // 130 // zabdArtha -uparyukta hetuothI mahAsaMghanI vaiyAvRtyamAM-sevAmAM bhaktimAM mahAphala che ema avabodhIne AtmazakatyanusAra mahAsaMghanI sevA karavI joIe. vivecana -mahAsaMghamAM sarva gacchIya AcAryo upAdhyAye sAdhuo sAdhvIo zrAvako ane zrAvikAone samAveza thAya che. mahAsaMghamAM sarva dharmI manuSyane samAveza thAya che. vizvavarti sarvadharmI manuSyanA AtmAonA samUharUpa samaSTi-prabhunI sevAbhakti For Private And Personal Use Only Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = = mahAsaMdhamAM ukarSane samAveza kara. ( 583 ) karavAthI sarva deva devIonI pUjAsevA karyAnuM phala prApta thAya che. mahAsaMdharUpa samaSTi-prabhu e jIvatA prabhu che. tenI sevA karavAthI anantabhavanAM bAMdhela karmone kSaya thAya che. mahAsaMghanI sevAmAM sarva prakAranI Atmonnati samAyelI che. sarva tIrthakaro paNa mahAsaMgharSa jaMgama tIrthane namaskAra kare che. mahAsaMgharU5 jaMgamatIrthanI sevAmAM sarva sthAvara tIrthonI sevAne samAveza thAya che. jaMgamatIrthaMvinA sthAvara tIrthanI utpatti nathI. bhUtakALamAM jeTalA tIrthaMkaro thayA, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM thaze te sarvanI utpattinI khANa mahAsaMdha che. aneka gaNudhare, aneka yugapradhAne, aneka satA, aneka satIo, aneka dharmoddhAraka munivare, aneka labdhidhArI sAdhuo vagerenI utpattinuM mULa mahAsaMgha che. mahAsaMghamAM tIrthakarone samAveza thAya che, kAraNa ke tIrthakaro paNa mahAsaMghamAMthI prakaTyA. prakaTe che ane prakaTaze. sArvajanikasevAne mahAsaMghamAM samAveza thAya che. vizvasevAne mahAsaMghamAM samAveza thAya che sAgaranI upamAne dhAraNa karanAra mahAsaMdha che. mahAsaMghanI AjJAmAM sarve AjJAno samAveza thAya che. mahAsaMghanI AjJAnuM utthApana karatAM tIrthaMkaranI AjJAnuM utthApana thAya che. jIvatojAgate bolato cAlate mahAsaMgha te samaSTirUpa sAkAra mahAprabhu che. tenAM darzana karavAthI ane tenI bhakti karavAthI anaMta puNya anaMta nirjarAdi mahAphalanI prApti thAya che. mahAsaMghanI sevA karavAthI game tevA pApI manuSyane paNa uddhAra thAya che, ema aneka zAstromAM vedomAM AgamamAM niveluM che. A kAlamAM mahAsaMghanI AjJAsamAna koI AjJA nathI ane mahAsaMghanI sevA samAna keI sevA nathI. cAturvaNu mahAsaMghamAM rahelA puruSo ane strIo mATe tana mana ane dhanAdi sarva zaktinuM samarpaNa karavuM. mahAsaMghamAM rahela sarva puruSanI ane strIonI unnati mATe dravyakSetrakalAnusAre svayazaktithI sadA udyama kare. mahAsaMghanA netA AcAryo vagerenA upadezAnusAra mahAsaMghanI pragati thAya evA upAyonuM sevana karavuM. mahAsaMghanI paDatI na thAya ane mahAsaMdhanI caDatI thAya evA sarva upAyothI sadA sevAmAM tatpara thatAM sAkSAt prabhunI sevA jeTaluM phaLa prApta thAya che. mahAsaMghanI sevAbhaktinA aneka mArgo vaDe saMghanI sevAbhaktithI bhakta manuSya a5kAlamAM mukta thaI zake che. anna, vastra, vidyA, sattA, jJAnadAna, dhanadAna, Adi aneka upAyathI mahAsaMghanI sevA karavAmAM jeo AtmasamarpaNa kare che teo devaloka ane muktine pAme che ema tIrthaMkare prabodhe che. jainazAsanane, jainadharmane zrImahAsaMghamAM samAveza thAya che. zrImahAsaMghamAM sarva dharma ane sarva dhama manuSyone samAveza thaI jAya che. dhama rAjAo ane dharma rANuo, vagere sarva sattAdhikArIone mahAsaMdhamAM samAveza thaI jAya che. jeo mahAsaMdhanI hAMsI kare che teonI sarva zabha zakti hAMsI kare che. jeo mahAsaMghanI sevAmAM rakSAmAM unnatimAM zIrSa prANane arpaNa kare che teo devalokamAM mahAdeve bane che. jeo mahAsaMghanI For Private And Personal Use Only Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 144 ) zrI krumayeAga graMtha-vivecana. sevA kare che te tI karanAmakarmAM khAMdhe che. mahAsaMghanI sevA karavAthI aneka mahAhAenAM pApa nAza pAme che. mahAsaMghanI sevA karavAthI kAine paNa AtmaddhAra thayAvinA rahetA nathI. karmacAgIe mahAsaMghanI sevA mATe kaMI bAkI rAkhatA nathI. mahAsa ghasevA karavAmAM hArA adhikAra che paNa tenA phUlanI icchA rAkhyAvinA jJAnayogapUrvaka pravRtti karavAnI jarUra che. mahAsaMdharUpa samaSTisAkAra prabhunI sevAthI nirAkAra siddhaparamAtmapadanI prApti thAya che. avataraNu--saMghasevA, dezasevA, vizvasevA, sAmAjikasevA, kuTuMbasevA vagere mATe kevI rIte karyAM karavAM joie te darzAve che. joA: svAnyeSAM bahulAbhaH syAdalpapApaM ca jAyate / yasmAt tatkarma kartavyaM dharmasevAdikaM dhruvam // 131 // nirdoSaM vA sadoSaM vA dharmAGgaM karma yadbhavet / svAdhikAravazAtprAsaM svAnyalAbhaprasAdhakam // 132 // dezakAlAdisApekSaM saMghasyonnatikArakam / dharmarakSakakalpaM yat sundaraM pariNAmataH // 133 // dharmasthairyAya lokAnAM vedAgamAvirodhakam / utsargakApavAdAbhyAM kartavyaM dharmakarma tat // 134 // 5 For Private And Personal Use Only zabdArthaH--jethI sva ane anyone bahulAbha thAya ane alpa pApa thAya evuM dharmasevAdi karma karavu joie. je dharmAMga kama hoya ane svAnyalAbhaprasAdhaka hoya tathA svAdhikAravazathI prApta thayuM hoya te niSika hoya vA sadoSakama hoya tApaNa zuddhabuddhithI karavuM joie. dezakAlAdinI apekSAvALuM je sa*ghanI unnatikAraka karma hoya tathA dharmanI rakSA karavA samartha kama hAya ane vartamAnamAM tathA bhaviSyamAM pariNAme suMdara letpAdaka karma hoya te dharmakarma karavu' joie. zrIbharatarAjAe banAvela A nigamaveda ane tI"karAe upadezela Agame tethI je aviASI hAya ane leAkeAne dhasthiratAmAM upayAgI hAya evuM utsarga ane apavAdathI dharmakarma karavuM joIe, Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir UF aha5 pApa ane mahAlAbhavALuM kArya karavuM. ( 545 ) vivecana -jethI pitAne anya manuSyane bahulAbha thAya ane alpapApa thAya evuM dharmasevAdikarma karavuM joIe. bahapuNya ane alpapApa, bahusaMvara ane alpaAzrava, bahunijerA ane alpapApa, bahulAbha ane alpahAni jemAM hoya evA karmo karavAnI jarUra che. nadI utaratAM sAdhune balAbha ane alpapApa che. derAsaro, pAThazAlAo baMdhAvatAM alpapA5 ane bahulAbha che. davA karatAM balAbha ane alpapApa thAya evI rIte vartavAnI jarUra che. jemAM alpapApa ane puNyasaMvara nirjarAne bahulAbha hoya tevAM karmo karavAnI jarUra che. A duniyAmAM koIpaNa evI pravRtti nathI ke je sarvathA prakAre karmabaMdha rahita hoya. keIpaNa pravRtti karatAM a5karmabaMdha ane pitAne tathA ane bahulAbha thAya e daSTie karma karavAnI jarUra che. koIpaNa kArya karavAmAM alpapApa ane bahulAbhano nirNaya karavAmAM duniyAnA manuSyanA lAkho matabhedo paDe che. AtmajJAnIomAM paNa alpalAbha ane bahelAvALA kAryone nirNaya karavAmAM aneka matabhedo paDe che, temAM * AtmadraSTie AtmazraddhApUrvaka je karma karavAyogya lAge tene Adara karavo. sarva kAryo karavAmAM AtmazraddhA-Atmanizcaya pramANabhUta che. AtmazraddhA ane Atmanizcaya vinA keIpaNa takarArI bAbatano nirNaya thatuM nathI ane temaja amuka kAryamAM nizcayapravRtti thaI zakatI nathI. duniyAnA bhinna bhinna abhiprAyomAM paNa je alpa pApa ane bahu lAbhavALo abhiprAya pitAne ruce te Adaravo. alpapApa ane bahu lAbhanI dRSTie mahApuruSa karmo kare che. a9papApa ane mahAlAbha vinA keIpaNa satkArya gaNAtuM nathI. jeTalAM jeTalAM zabhakAryo vizvamAM gaNAya che temAM a85pApa ane mahAlAbhanI daSTi ja mukhya che. AcAryo upAdhyAye sAdhuo ane gRhastha svasvadayanusAre ala5pApa ane mahAlAbha thAya tema sarva karmo kare che. rAjya Adi vyavahAramAM paNa alpapApa ane balAbha dRSTie pravRtti thAya che ane e pravRttimAM jayAre pheraphAra thAya che tyAre rAjyanI paDatIne prAraMbha thAya che. dharmarAjyamAM paNa alpapApa ane bahulAbha dRSTie sarva kAryo karavAmAM Ave che to dharmarAjyanI pragati thAya che ane temAM pheraphAra thAya che to dharmarAjyanI paDatIne prAraMbha thAya che. sarva dharmomAM taratamayege alpapApa, alpahAni, alpaSa ane mahAlAbhanI prAptinI pravRttio pravartavuM paDe che. dharmanI ArAdhanA karavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie pravartavuM paDe che. prabhunI sevA karavAmAM keIpaNa jIvanI hiMsA thAya che paNa bhakitanA pariNAma dvArA mahAlAbha thAya che tethI te dRSTie sevA karavI paDe che. prabhunI pUjA karatAM puSpa vagerethI alpapApa thAya che paraMtu temAM bhaktinA pariNAmathI mahAlAbha pragaTe che te upara khAsa lakSya devuM paDe che. sAdhuoneAcAryane vaMdana karavA jatAM a5 pApa ane mahAlAbha prApta thAya che. sAdhuone paNa For Private And Personal Use Only Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 546 ) zrI kayAga graMtha-savivecana. gAmegAma vicaravAnI pravRttimAM jIvanI virAdhanA-hiMsArUpa pApakama lAge che; paraMtu gAmegAma vicarIne upadezadAnAdi pravRttithI teone mahAlAbha utpanna thAya che, tenI AgaLa hiMsAdi karmanuM alpapApa thAya che. saMdha jamaNu karavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie kAryapravRtti karavI paDe che. sAdhuone utaravA mATe sthAneA upAzraye aMdhAvavA mATe alpa pApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. tIrthaMkarAne paNa gAmAgAma, nagAnagara vihAra karatAM alpa kabaMdha tA thAya che. kaSAya pariNAma vinA svAdhikAre dharma karmanI pravRtti karatAM alpapApa ane mahAlAbha dRSTie pravRtti karavAnI jarUra paDe che. kUtarAne kIDA paDyA hoya tene sApha karavA mATe DAmarane lagADatAM alpa karma baMdha ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. cArA vagere prajAne satAvanArA duSTone sajA karavAmAM alpa pApa ane mahAlAbhanI dRSTie rAjAe vagerene pravRtti karavI paDe che. sAdhuo vagerenI rakSAmAM alpa pApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. je je paropakArAdi sArvajanika sAmAjika kAryAM che temAM alpa pApa ane mahA lAbhanI dRSTie leAkeAnI pravRtti thAya che. AhAra pANI vagerenuM grahaNa karI jIvavAmAM paNa alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. gurukulA pAThazAlA vagere sthApavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. pAMjarApALA vagere sthApavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. brAhmaNeA kSatri vacce ane zUdro alpapApa ane mahAlAlanI dRSTie pravRtti kare che tyAre teo svaparanI unnati karavA samartha thAya che. sarva manuSyane tyAga karIne vanamAM ekAMtavAsamAM javAya tApaNu tyAM AhArAdi grahaNArthe alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie koipaNa tyAgIne pravRtti karyAM vinA chUTakA nathI. jaina sAdhue pramattadazAmAM alpapApabaMdha ane mahAnija rAsa...varalAbhanI dRSTie dareka dhArmika pravRttiyene kare che te anyAne svasvAdhikAra pramANe alpapApa ane mahAlAbhaSTie pravRtti thAya emAM kai zaMkA nathI. peAtapeAtAnA varNa jAtikanA adhikAra pramANe sarva manuSye alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie taratamayeAge pravRtti karavA tatpara thAya che. teo svanI ane vizvanI unnatimAM lAbha samapI zake che. alpapApa ane mahAlAlanI dRSTie zrI rAmacaMdre rAvaNanI sAthe dha yuddha AraMbhyuM hatuM. alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie kumArapAla rAjAe hiMsaka leAkeAne sajA karI dhakanI pravRtti karI hatI. alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie zrI hemacaMdre kumArapAla rAjAne arjunnItimAM karmapravRtti karAvavA upadeza ApyA hateA. alpapA ane mahAlAbhanI dRSTie vyAvahArika kAryaM tathA dhArmika kAryAM karavAne aneka granthAnIzAstronI racanA thai che. A vizvamAM kAipaNa evuM mAhya kArya nahi hoya ke jemAM alpapApa na thai zake. A vizvamAM jJAnapUrvaka kacagI alpa For Private And Personal Use Only Pin Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sadoSa ane nirdoSanI taratamatA. (547 ) pApa ane mahAlAbhanI daSTie pravRtti kare che. zrI bhagavadgItAmAM arjunane kRSNa a5 pApa ane mahAlAbhanI daSTie karma karavAno upadeza Apyo che te antamAM sUkSmadraSTithI dekhatAM avabodhAya che. rajoguNI ka tamoguNa karmo ane sAtvika karmomAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTithI viveka karatAM pazcAta mahApApa ane alpa lAbhavALA karmothI nivRtti thaI jAya che ema anubhava karavAmAM Avaze te turata avabedhAze. AjIvikAdi vyAvahArika karmomAM ane devaguru ArAdhanAdi dhArmika karmomAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTithI pravartavuM. svAdhikArathI je dharmAga che evuM karma je ke sadoSa hoya vA nirdoSa hoya te paNa te karavuM paDe che. svAdhikAravaza prApta sadeSa vA nirdoSakarma karyA vinA chUTake thatuM nathI. amuka daSTibiMduthI jotAM amuka karma sadeva gaNAya che ane teja karmane amuka dRSTithI avelekatAM nirdoSa gaNAya che. nirdoSa vRttithI nirdoSa karma thAya che ane sadaSavRttithI sadoSakarma kathAya che. antarathI nirdoSavRttithI karma karavAmAM Ave che ane te karma bAhyathI sadoSa paNa hoya che. hiMsA Adi kaI paNa azubha pApa pariNAma vinA je karma svAdhikArathI karavAmAM Ave che te bAhyathI hiMsAdivaDe sadoSa chatAM nirdoSa gaNAya che. pramAdayegathI je karma karavAmAM Ave che tene jJAnIo sadoSakarma kaye che tene ja je apramAdayegathI karavAmAM Ave che te tene nirdoSakarma kahe che. keI dharmavALA manuSya koI karmane sadoSa kathe che tyAre te ja karmane kaI dharmavALA nirdoSakarma kathe che. nirdoSa pariNAma ane sadeSa pariNAmanA taratama saMdeSa ane nirdoSa karmanI aneka vyAkhyAo samajavI. keTalAka karmo svAdhikAre nirdoSa hoya che te ja karmone parAdhikAre sadaSatva prApta thAya che. svAdhikAre je karmo karavAmAM Ave che te svadharmarUpa hovAthI zreyaskara nirdoSa kathAya che teja kame svAdhikAra bhinnatAthI karatAM sadoSabhayAvaha gaNAya che. svapharaja te svadharma che ane pazkaraja te paradhama che. svAdhikAra svAtmonnatikAraka karmomAM svadharmotva che ane svAdhikArabhinna game te kAryo karavAmAM paradharmatva che. svAdhikAre Avazyaka prApta karmomAM nirdoSatvanI nizcayatA jyAM sudhI thatI nathI tyAM sudhI arjunanI peThe yuddhamAMthI parAkha thavAne vicAra rahe che. aeva svAdhikAgya kartavya kAryomAM nirdoSatva avabadhIne pravRtti karanArAo AtmArpaNa karIne vijayane prApta karI zake che. svAdhikArabhinna kArya mAM sadaSatva lAgavAthI tyAMthI nivRtti thAya che. karmomAM dravyakSetrakAlabhAvanI apekSAe utsarga ane apavAdathI sadaSatva tathA nirdoSatva che. keTalAMka kAryomAM tenA bAhya hiMsAnA rUpathI sadaSatva kathAya che paraMtu vItarAgatvanI amuka dRSTie karmabaMdhakartA tarIke thaI paDatuM nathI. svAtmAnI apramattatAe kaI kAryamAM svAdhikAre nirdoSatva rahe che ane sadaSatva rahetuM nathI. nAtajAtinI apekSAe ane svAdhikAranI apekSAe sadoSa vA nirdoSa karmane gRhastha kare che temAM antarathI teo nirlepa rahe che to teone kASAyika For Private And Personal Use Only Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 548 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. mahAna kA~kha Mdha thatA nathI. bharatarAjAe khatrIza hajAra dezanuM rAjya karyuM. paraMtu niSkAma nirdoSa pariNAmathI amuka dRSTie te kAryAMnI sadeoSatAmAM paNa nirdoSa rahI zakayA te pramANe anya pazu dravyahiMsAtmaka amuka kAryoMmAM sadoSatva chatAM amuka nile paSTie bhAvadayAthI ane apramattapaNAthI nirdoSa rahI zake che. ajJAnInI apekSAe amuka kama sadoSa hoya che paraMtu jJAnInI dRSTie nirdoSa hoya che. amuka kama amuka jJAnInI dRSTie sadoSa hoya che te amuka mUDhanI apekSAe nirdoSa gaNAya che. dharmIjIvA je kAryoMne sadoSa kathe che te kAryAne nAstiko nirdoSa jaNAve che. sarva karmAMmAMthI sadoSatvamAM ane nirdoSatvabhAvanA jenI uDI gaelI che evA AtmajJAnIone vizvamAM samabhAvayege zubhAzubhatva na hAvAthI teonI kaMi paNa sadoSatva vA niSitvanI amuka hade pravRtti hotI nathI, sujJAe samajavuM ke karmAmAM amukApekSAe sadoSatva che ane amuka apekSAe nirdeSitva che. AmAmAMthI zubhAzubha pariNAma TaLatAM je je karmo thAya che te badhana mATe thatAM nathI-ityAdi sadveSa ane nirdoSa kama saMbaMdhI vivecana karatAM pAra AvI zake tema nathI mATe AtmajJAnI karmayogIothI tenu svarUpa avamedhavu. svane vizvajIvAne lAbha karanAra ane svAdhikArathI prApta thaela sadoSa vA nirdoSakane kamacAgIe kare che. For Private And Personal Use Only 12 rb je pariNAme sundara hAya ane sadyAnnati karanAra hAya tathA dharmanI rakSA karanAra hAya evuM dezakAlAdi sApekSakarma karavuM joIe. je karma karavAthI dharmanI rakSA thAya ane adharmanA nAza thAya evu dezakAlAnusAre kama karavu joie. dharmanI rakSA karanAra karmAM nahIM karavAthI svaparanI ane samAjanI-saMdhanI atyaMta hAni thAya che. dharmanI rakSA karavI e svadharma ane samaSTidharma che evuM avAdhIne sarvasvArpaNa karI saMdharakSAdikAryamAM tatpara thavu' joIe. dharmarakSA ane saMdharakSAmAM mahAlAla ane alpapApa thAya evI dRSTie pravRtti karavI joie. dharmanI rakSA karavAmAM je karyuM vartamAnamAM asuMdara lAgatu hoya paraMtu pariNAme bhaviSyamAM suMdara abAdhAtuM hoya teA tenI pravRtti karavI joie. va mAnaka pravRttithI bhaviSyamAM suMdara pariNAma Ave evI dRSTithI vyAvahArika dhArmika pragati-rakSAdi karyAM karavAM joIe. vamAnamAM asthira buddhivALAone je karmAM asuMdara lAge che te sthira prajJAvALAone te karmAM vartamAnamAM ane bhaviSyamAM suMdara lAge che. atyaMta sUkSmabuddhithI pratyeka karmanI pariNAmasuMdaratA tapAsavI joie. pratyeka karma saMbaMdhI pariNAmasuMdaratA vA asadaratAne nizcaya na thAya tyAMsudhI jJAnIkama yAgIonA AzayAnusAre pravRtti karavI joie. saMdhAnnatikAraka, dezeAnnatikAraka, samAonnatikAraka ane vizvonnatikAraka yA yA karyAM che? tenI prathamathI pariNAmasundaratA tapAsavI joie. amuka dezakAlamAM amuka kama che te utsargathI suMdara hoya ane apavAdathI suMdara na hoya tathA amuka dezakAlamAM amuka karma, apavAdamAgathI suMdara hoya ane utsagathI piraNAme Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karmanA aneka prakAro. ( 549 ) suMdara na hoya evuM banyA kare che tethI utsarga ApattikAla vaya dazA prasaMgo vagerene nirNaya karIne pariNAme suMdara evAM saMghannatikArakAdi dharmakarmo karavAM joIe. dharmarakSA karavAmAM samartha evAM dhArmika kAmone dezakAla anusAra karavo joIe. dezakAlabhAvasApekSa dharmarakSA mATe ucita karmone vyaSTi ane samaSTinI mahAsaMghazakitane bhegAM karIne karavAM joIe. rajoguNa ane tamoguNI dharmonI hAme sattvaguNI dharma TakI zake evAM jeje dharmarakSAdikAryo hoya tene karavAthI svanI ane vizvanI unnati karI zakAya che. AtmAnA jJAnamAM jema jema uMDA utaravAmAM Ave che tema tema pariNAme sundara kAryo karavAnI ane te dvArA saMghannati, dezennati, samAjennati karavAnI buddhi ane zakti khIlatI jAya che. zrIbhadrabAhumAM ane vAsvAmImAM tathA AryasuhastimAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI teo dharmarakSA ucita ane pariNAme suMdara evAM kAryo karavAne zaktimAn thayA hatA. zrI saMprati rAjAmAM, caMdraguptamAM ane vikramarAjAmAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI teo pariNAme sundara evAM kAryo karavAne zakitamAna thayA hatA. benjAmIna DhAMkalIna, vozIMgTana, glADasTana, gerIbAlhI ane mejhinImAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI te pariNAme suMdara karmo karavAne rAjakIya dRSTithI samartha thayA hatA. lokonA dharmasthAthe vedAgamAdinA aviradhavALuM dharmakarma karavAnI jarUra che. vizvavarti manuSyone sthiraprajJAvaDe dharmamAM sthiratA udbhave che. lokone dharmamAM sthiratA karAvanArA sthavironI jeTalI kismata AMkIe teTalI nyUna che. lekanI adharmaprati pravRtti na thAya ane dharma para prIti thAya tadarthe aneka upAya karavAnI AvazyakatA che. adhama manuSya vizvanI naisargika zAMtino bhaMga karIne rAkSasanI upamAne dhAraNa kare che. paraspara eka bIjAne upakAra karIne upagraha jIvanathI jIvavAne sarva jIvone dharma che tene adharmIo nAza kare che ane mithyA pApabuddhine pravartAvI vizvavarti manuSyone dharmamAMthI asthira kare che. ajJAnI manuSya asthira buddhithI dharmamArgamAM asthira banI jAya che, teone dharmamAM sthira karavA e jJAnI manuSyanuM kartavya che. ajJAnI manuSya dharmanAM sUkSma rahasyane avadhI zakatA nathI, tethI dharmamAM asthira banI jAya che. vyavahAra ane AtmikadharmamAM lokonuM stharya karavA mATe kamagIoe je ghaTe te karma karavAM joIe. rAjyadharma, prajAdharma, sAmAjikadharma, naitikadharma, brahmadharma, brAhmaNadharma, kSAtradharma, vaizyadharma, zUdradharma, ahiMsAdharma, satyadharma, asteya dharma, brahmacaryadharma, kuTuMbIdharma, atithidharma, gRhastha dharma, sAdhudharma, daizikadharma, rakSaNadharma, svadharma, paradharma bhakitadharma, sevAdharma, upAsanAdharma, jJAnadharma, anekAntadharma, aupacArikadharma, anupacArikadharma, anupacarita saddabhUta vyavahAradharma, Atmadharma, vyavahAradharma, nizcayadharma, jaDadharma, cetanadharma, bhAvanAdharma, zuddha premadharma, mitradharma, paropakAradharma, dAnadharma, For Private And Personal Use Only Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ( 550 ). zrI kamaga graMtha-savivecana. ST bhAvanA dharma, lokottaradharma, sarva dharmavyavasthArakSakadharma, anekaSTidharma, zuddhadharma, nimittadharma, upAdAnadharma, cAritradharma, jJAnadarzanacAritradharma, upazamadharma, kSaye pazamadharma, kSAyikadharma, upadezadharma, sadAcAradharma, tapadharma, dravyabhAvavIryadharma, sarvavyApakadharma, sAdhakadharma, sAdhyadharma, siddhadharma, dhyAnadharma, yamaniyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhidharma, parasparopagrahadharma, ziSyadharma gurudharma, AcAryadharma, puNyasaMvara nirjarAdharma, kArakadharma, layadharma, sthiradharma, utpAdadharma, pravRttimayadharma, nivRttimayadharma, nivRttimaya pravRttidharma, vastusvabhAvadharma paramAtmadharma, antarAtmadharma, aviratisamyagdaSTidharma, dezaviratidharma, sarvaviratidharma, vItarAgadharma, apramattadharma, kSINakaSAyadharma, jJAnAdvaitadharma, Aryadharma Agamanigamadharma, anubhavadharma, sahajAnandadharma, svajAtidharma, vyaktidharma, samaSTidharma, Adi dharmanA ananta bhede che; teonuM naya nikSepapUrvaka svarUpa avabodhyA pazcAt lekene dharmamAM sthira karI zakAya che. uparyukta dharmonuM svarUpa avabodhyA pazcAt kSetrakAlapravRttithI tene anubhava prApta kare joIe. niSkriya dharma ane adiyadharma, Avazyaka gharma, sthiratAkArakadharma, astharyanivArakadharma, nirbhayadharma Adi dharmonuM AtmadaSTie sUphamasvarUpa avadhavuM joIe. AtmAnA jJAnAdi anaH dharmonuM ananta vartula avadhIne duniyAnA manuSyane teonA yogya dharmomAM sthira karavA joIe ke jethI duniyAmAM aMdhera rahI zake nahi. pragatikArakadharma, avanatikArakadharma-Adi dharmonuM svarUpa anubhavIne duniyAnA manuSyone dezakAlAnusAra utsarga ane apavAdanA upAyathI sthira karavA joIe. zrI kRSNa arjunane bodha ApIne sthiraprajJApUrvaka sthira karyo, tema jJAnI evA karmacagIoe duniyAnA manuSyane temanA dareka dharmamAM sthira karavA joIe. vizvavarti manuSyo mananI caMcaLatAthI uparyukta Avazyaka kartavya dharmomAM sthira buddhithI sthira pravRtti karI zake evA pustaka dvArA upadezadvArA Adi aneka mArga dvArA evA upAya sevavA joIe ke jethI duniyAnA traNamAMthI chUTI zakAya ane svapharajane sArI rIte adA karI zakAya. duniyAnA jIvane naisargika dharmone avabodhI te pramANe pravate ane naisargika jIvanapUrvaka prabhumayajIvana prApta kare evA dharmomAM sthira karavA joIe. azoka rAjAe lokone dharmamAM sthira karavA mATe aneka zubhepAne sevyA hatA. duniyAnA leke je dharmamAM sthira na rahI zake te adhamanI vRddhi thavAthI duHkhane mahAsAgara calAyamAna thaI lekene buDADI de che. caMdra, sUrya, pRthvI, agni, vAyu, jala, pANI, AkAza vagere padArtho dharmamAM sthira rahe che te duniyAnA jevo jIvI zake che. anyathA jo eka kSaNa mAtra paNa jIvavAne zakitamAna nathI. duniyAnA manuSya mejamajAmAM masta banIne parataMtra jIvana vyatIta kare che ane svadharmothI bhraSTa thAya che. svadharmarakSaNarUpa svAtaMtryane pariharI duniyAnA jIva parataMtratAnI beDImAM For Private And Personal Use Only Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - sarva jIvonI unnati thAya tevuM AcaraNa karavuM. (551 ) g pravezI ahemamatAnA vaza thaI gulAma bane che ane temAM dAsabuddhi pragaTe che. mATe duniyAnA lokone dharmamAM sthira karavA mATe jJAnI mahAtmAoe utsargakAlathI ane ApattikAlathI je je ghaTe te te upAyone AdaravA joIe. je manuSya dehAdhyAsanA tAbe thaI ahaMmamatvI banI phakta pazunA jIvananI peThe viSayabheganI lAlasAe jIvavAnuM icche che te kITakathI paNa kSadra banIne dharmamAMthI bhraSTa bane che ane aneka lokone bhraSTa karAvavAmAM nimittabhUta bane che. ziSyAdi dharmonI upayogitA avAdhAyA vinA AtmonnatihetubhUta dharma sthiratA prApta karI zakAtI nathI. sarva dharmonI pharaja adA karavAne mATe jIvavAnuM che ema nizcaya thatAMnI sAthe lekonA kalyANArthe Atmaga arpavAnI sthiraprajJA pragaTe che. ane tethI vizvalakane dharmomAM sthira karavAnI cavavaLa karI zakAya che. je leke asthira mananA che, zraddhA ane nizcayathI bahu dUra che teo AtmAnI zaktine prApta karI zakatA nathI. koI paNa dharmamAM zraddhA nizcayathI sthira thayA vinA AtmabhegapUrvaka sthirapravRtti karI zakAtI nathI. asthira mananA ane asthira dharmanA manuSyane sadA vizvAsa rAkhI zakAya nahIM. teonuM dharmajIvana caMcaLa hovAthI teo Atmaviyane karavI zakatA nathI ane kartavyakarmanA raNamedAnamAMthI pAvaiyAnI peThe mUThI vALIne bhAgI jAya che. jeo asthira mananA che teo sarva kartavyadharmomAM asthira rahe che, teone meha satAve che, ane teonAthI AtmAne prakAza dUra rahe che, tethI teo vipattirUpa aMdhakAramAM praveza kare che. atae tevA lekene dharmamAM sthira karavA mATe je je karmo karAya te karavAM joIe ke jethI vyavasthita sarva dharmonI astavyasta dazA na thAya. bharatanRpakRtaveda ke je AcAradinakara grantho vageremAM che te rIte tathA tIrthakaro vagerenAM AgamethI aviruddhapaNe sarva satya zAstrothI aviruddhapaNe, ziSTajananA vicArothI aviruddhapaNe, anubhavathI aviruddhapaNe, satyajJAnathI aviruddhapaNe uparyukta dharmakarma karavuM joIe. anubhavIonI salAhane ane zAstrone AgaLa karIne dharmakarmo karavA joIe. dharmakarmone niSkAma svAdhikAra dRSTithI karavAM joIe. aneka nAnI apekSAe adhyAtmarasika jJAnI puruSanI salAhathI aviruddhapaNe ane te te dharma karmanA paripUrNa anubhavIonI salAhapUrvaka lokene uparyukata dharmomAM sthira karavA mATe sarva svArpaNa daSTithI sarva manuSyae svAdhikAra pravRtti karavI joIe. avataraNa -sarva jIvonI unnati ane sannatikArakAdiguNaviziSTa karma karavuM joIe te jaNAve che. rAgadveSakSayo yasmA-dunnatiH sarvadehinAm / svotkAntirhi yato nityaM kartavyaM karma tacchabham // 135 // For Private And Personal use only Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 2 ) www.kobatirth.org zrI krayoga graMtha-vivecana. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only h2 zabdAH--jenAthI rAgadveSanA kSaya thAya ane sarva jIvAnI unnati thAya tathA AtmatkrAnti nitya thAya te te zubha karmane nitya karavu joie. vivecanaH--AtmAnI sarva zaktiyAne pragaTa karIne paramAtmapada prApta karavuM paripUrNa svAtkrAnti avamedhavI. sarva jIvAnI yathAzakti unnati thAya ane svAnnati thAya ane jenAthI rAgadveSane kSaya thAya evu zubha karma karavuM joie. peAtAnA AtmAnI ane anyAnA AtmAonI avanati thAya te mATe duSTa pApI leAke azubha karma kare che; jethI kAmakrodhavAsanAnA tAbe thavAthI svaparanI paDatI karI zakAya che. mahAbhAratanA yuddhathI bhAratavAsIonI paDatI thai tethI adhunA paNa bhAratavAsIe TharIne svasthAne beThA nathI. hAlamAM yuropIya mahAyuddha pravarte che, tethI svaparanI avanatirUpa lane te prApta kare che; ane tenuM bhaviSyamAM mahAbhArata yuddhanA jevuM pariNAma thavAnuM. potAnA AtmAnA jJAnAdicuNAnI je je karyuM karavAthI hAni thatI hoya te svadharma nathI paNa jenAthI svAtmAnI zaktiyAnA prakAza thAya che te svadhama che ane jenAthI svAtmAnI zitayAnA nAza thAya te rAgadveSAdidoSarUpa paradharma che. svadhama karavAmAM maraNu zreya che ane rAgadveSAdimeharUpa paradhama mAM jIvavuM te azreyaskara che. mAyA ( ajJAna ) prakRti yAne jJAnAvaraNIyAdi dharma che te paradharma che. brahma, cetana, paramAtmA, cetanane svasvabhAvaramaNutArUpa svadharma che; peAtAnI ceAgyatA pramANe karma karavAM te svadharma che ane yogyatAvinA adhikAravinA anAvazyakakama karavAM te paradharma che. dezanI paDatI thAya, dharmanI paDatI thAya, samAjanI paDatI thAya, saMdhanI paDatI thAya, kuTuMbanI paDatI thAya, varNAnI paDatI thAya, ane peAtAnI paDatI thAya evAM je karyAM hAya te zubha kama gaNAya nahI. jenAthI samAjamAMthI naitika tatvone nAza thAya evAM karmAne zubhaka kathAya nahI. vidyA, jJAna, yoga, bhaktisevA, zArIrika baLavRddhi, dAna vagere zubha guNAne je nAza karanArAM karmAM heAya te zubha karmamAM gaNAya nahI. je karmathI rAgadveSanI vRddhi thAya ane nAstikatAnI vRddhi thAya tathA jethI anya leAkeAne dareka jAtanI ghaNI hAni thAya tene azubha karma thavAmAM Ave che. sarva vizvavati manuSyA, pazuo paMkhI vagerenA bhalAmAM je bhAga levAnAM karyAM hoya che tene zubhakama kathavAmAM Ave che. dezanI, samAjanI, saMghanI, kAmanI unnati karanArAM gurukulA, pAThazAlA, brahmacaryAzrama, vijJAnA laya vagere jJAnavardhaka karmAMne zubhakarma kathavAmAM Ave che. rajoguNI ane tameguNI vidyAne parihAra karIne je sattvaguNI vidyAzaktivRddhikAraka karyAM che tene zubha kama kathavAmAM Ave che. samAjanI, saMghanI, dharma sAmrAjyanI, dharma ane kAmanI jenAthI paDatI thAya evAM piraNAma thatAM asuMdara karmone azubha karma kathavAmAM Ave che. bhUtakAlamAM je je karmAe dezanI samAjanI saMdhanI unnati karI hoya ane vartamAnamAM temAM sudhArA karyA vinA caDatI na thatI hAya te te vartamAnakAlamAM azubhakarma kathavAmAM Ave che; mATe dravyakSetrakAlabhAvathI, Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir traNa prakAranAM karmo. ( 553 ). ApattikAlathI, potAnI ane sarva manuSyanI unnati karanAra kamene lokonA dhamadhairyArthI tathA lekanI unnati mATe karavAM joIe. avataraNa-prItipUrvaka karmamAM tallIna thaIne karma karavAM joIe. zlokaH yasmin karmANi cittasya prItito magnatA bhavet / kartavyaM tadvizeSeNa lInatAyogasAdhakam // 136 // zabdArtha je karmamAM prItithI mana tanmaya thaIne rahe evuM vizeSataH lInatAyegasAdhakakarma karavuM joIe. vivecana -prathama sAdhAvasthAmAM karmacAgIne je zubha karma karavAmAM prema thata hoya ane jemAM mananI ekAgratA-lInatA thatI hoya te te karmane zeSa prakAre karavuM joIe. AtmA pitAnA kartavyane adhikAra premathI tapAsI le che. je karma karavAmAM premaruci utpanna thatI hoya te karma karavAmAM AtmAnI zakitano sArI rIte Atma ga ApI zakAya che. koI kArya karavAmAM premapUrvaka lInatA thAya che tyAre te kArya saMbaMdhI pariNAmikI buddhi prakaTe che ane aneka navIna zeThe karI zakAya che. eDIsana dareka zepanA kAryamAM prItipUrvaka layalIna thaI jAya che tethI tene te kAryamAM saMyama thAya che ane tenA pariNAme te navIna zodhakhoLa karIne duniyAne AzcaryamAM magna karI de che. amerikAnA prakhyAta zedhaka eDIsanathI bhAgye ja duniyAne ke manuSya ajANa haze. zrI hemacaMdra prItipUrvaka zAstrAdhyayanamAM layalIna thaI gayA tethI temanA AtmAmAM buddhizakitane apUrva vikAsa thayo ane tenA ge temaNe apUrva mahAgranthanI racanA karI. yuropanA vijJAnazAstrIo prItipUrvaka kAryamAM pravRtti kare che tethI teo ahaMmamatvane te vakhate bhUlIne kAryasaMyamathI aneka zodha kare che te kaMInAthI ajANyuM nathI. je kArya karavAmAM jene khAsa prema hoya che te kArya karavAmAM te vijayI bane che. rajoguNa karma ane tame guNa karmamAM prItithI mannatA thAya-lInatA thAya to tethI AtmAnI ane vizvanI satyennati thaI zakatI nathI. bhagavadgItAmAM traNa prakAranAM karmo kacyAM che. niyataM saMgarahitamarAgadveSataH kRtam / aphalapretunA karma yattat sAtvikamucyate // 23 // yattu kAmepsunA karma sAhaMkAreNa vA punaH / kriyate bahulAyAsaM tadrAjasamudAhRtam // 24 // anubandhaM kSayaM hiMsAmanapekSya ca pauruSaM / mohAdArabhyate karma yattattAmasamucyate // 25 / / 70 For Private And Personal Use Only Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (554) zrI karmavega graMtha-savivecana. UR rAga dveSanA saMga vinA, phalanI icchA vinA je karma karAya che te sAtvika jANavuM. phalanI IcchA, kAmecchApUrvaka, ahaMkArasahita, bahulAyAsathI je karma karAya che te rajoguNI karma jANavuM. pariNAmane, hiMsAno ane zaktino vicAra karyA vinA je mohathI karma AraMbhAya che te tamoguNa karma jANavuM. tamaguNI ane rajoguNI buddhine tyAga karIne sAtvika guNuM prItivALuM svAdhikAra prApta karma karavuM joIe. rajoguNI karmamAM ane tame guNa karmamAM cittanI prIti thatI hoya, paNa tethI pitAnI ane vizva manunI kharI unnati thatI nathI, mATe sAtvika guNa karmamAM prIti karIne te kArya karavAmAM tallIna thavuM joIe. meha ajJAna rAga dveSathI mukata karmakartA che te sAtvika guNI kartA kahevAya che. sAtvika guNa karmomAM sAtvika prema dhAraNa karIne sAtvika guNI kartA sAtvika kAryone karate chato svAtmAnI ane jaganA chanI unnati karI zake che mATe sAtvika karmane vizeSathI premapUrvaka karavAM joIe. jema jema karmapravRttimAM lInatA thAya che tema tema temAMthI manuSyane navIna anubhava prApta thAya che. prIti arthAtuM premathI pratyeka kAryomAM pravRtta thavAnI jarUra che. je kArya karavAmAM atyaMta prema udbhave che te premaja te kAryanI siddhi mATe sAkSI pUre che. premavinAnI kaI pravRttimAM Ananda thato nathI ane tethI tyAM citta cuMTatuM nathI. rAgane haThAvanAra vairAgIo paNa prabhu ane guru para te atyaMta prema dhAraNa kare che. premavinA kartavya karmanI raNabhUmimAM prANArpaNa thatuM nathI. premavinA zraddhA ane nizcayanAM paNa svamAM jANavAM. premavinA kAyaspravRttimAM zuSkatA nIrasatA lAge che ane tethI harSavinA kAryapravRttimAM mandatA AvI jAya che. premavinA koI ISTa vastunI prApti thatI nathI. dezaprema, dharmaprema, guruprema, kuTuMbaprema, prabhu prema, vizvaprema, brahmaprema, ISTakarma prema, prazasya prema, aprazasya prema, jaDaprema, cetanaprema, sAhajika prema, kRtrima prema, kartavyaprema, aktavyaprema, sAdhya prema, sAdhanaprema, zuddha prema, azuddhama, nItiprema, maryAdita prema, amaryAdita prema, sAdhu prema, saMkIrNa prema, vyApakaprema, jJAnapUrvaka prema, svArtha prema, paramArtha prema, karma prema, nirviSayaprema, viSayaprema, vItarAgaprema, dhama prema, adhamI prema, calaprema, acalaprema, sthiraprema, asthiraprema, sukhakaraprema, duHkhakaraprema, akAmaprema, sakAma prema, vyavahAraprema, nizcaya prema, vAgye prema, avAgyaprema, laghuvatuMlarUpa prema, anantavartularUpa prema, Azaya prema, nirAzayama, rUpaprema, nAmaprema, sthAna prema, upakAraprema, anupakAraprema, svAmI prema, sevakaprema, rAjyaprema, prajAprema, atithiprema, uraca prema, nIce prema, kapaTaprema, niSkapaTaprema, lebhaprema, nirlobhaprema, mitraprema, putraprema, svakIyaprema, parakIyaprema, AyAsaprema, anAyAsaprema, dhyAnaprema, cAritraprema, saMyamaprema, prema, tapama, darzanama, satyaprema, asatya prema, brahmacarya prema, guNaprema, yamaniyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna-samAdhiprema, lekhakaprema, jJAnaprema, opadezika prema, kSIprema, vRddhizIlaprema, sApekSa prema, nirapekSaprema, AjIvikAprema, gRhaprema, For Private And Personal Use Only Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAnI kevI rIte kartavya karma kare ? ( 555 ) tyAgaprema, dAnaprema, kudarataprema, laukika prema, lekottaraprema, aupacArika prema, daDharaMgaprema, svApaNa prema, tanmayaprema, atanmayaprema, vagere premanA lAkho karaDe bheda upAdhibhede paDe che. premavinA matA rasikatA prApta thatI nathI. jenAthI Atmazaktino vikAsa thAya ane svAdhikAre kartavyapravRttithI pragati thAya evA sarva prazasya premanI AdeyatA che. rajoguNI prema ne tamoguNa prema karatAM sAtvikaguNa premanI anantaguNa mahattA che. sAvikagaNa prazasya premathI AtmAnA adhikAre kartavya kAryamAM layalInatApUrvaka pravRtti thAya che, te kartavyakAryanI paripUrNa pharaja adA karI zakAya che. je kArya karavAmAM prathama svAtmAmAM prema udbhave che te kArya karavAmAM pitAne svAdhikAra che ema avabodhavuM; amuka kartavyapravRttimAMthI prema TaLe che, te anyakartavya pravRtimAM prema udabhave che. jemAMthI prema TaLe che ane jemAM prema thAya che. te kartavya pravRttimAM svAdhikAra che ema nizcaya thAya che. premathI utsAha prakaTe che ane tethI kartavyakarmamAM AtmabaLa pheravI zakAya che; mATe je kArya karavAmAM prema utpanna thAya che temAM tanmayatA thAya che. zivAjI ane pratAparANAne svadeza para kema jAgyo hato tethI teoe Adarza puruSanI peThe kAryapravRtti sevI hatI. vidyAnI prApti mATe thatA premathI vidyAnI prApti karI zakAya che. je pravRtti para prema thAya che tene mana vANI ane kAyAthI AdarI zakAya che. je karma pravRttimAM premanI raDha lAge che te game tevuM duHsAdhya hoya che to paNa tene susAdhya karI zakAya che. je zubha Avazyaka kartavya kArya para prema pragaTe che temAM saheje tanmayatA karIne temAM saMyamanI siddhipUrvaka kartavyabaLane vikAsa karI zakAya che; mATe lInatAgasAdhaka premapUrvaka kartavyakArya karavAmAM pravRtta thavuM joIe. premano uMcakoTinA adhikAre tyAga karI zakAya che; mATe prathamathI premane tyAga na karatAM kartavya premapUrvaka svAdhikAre karma pravRttimAM lIna thavuM joIe ke jethI vRttinI lInatAganI saheje siddhi thAya. avataraNaH--jJAnI karmayogIne kartavyakarmanI pravRtti kevA prakAranI hoya che te nize che. zo dehAyAsAdivardhinyA kriyayA zarma no bhavet / ato notsahate jJAnI kriyAM kartuM svabhAvataH // 137 // AtmabhinnAM pravRttiM tu khedaduHkhAdidAyinIm / tyaktvA tAM zAntaye nityaM nivRttiM sAdhayet svayam // 138 // For Private And Personal Use Only Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( papa6 ) zrI karma ga graMtha-savivecana. tayapi dharmamArgasya yogyAH krmprvRttyH| svAnyazreyaskarAstAstu sAdhayed vyavahArataH // 139 // niSkriyA bhAvitAtmAno nivRttisAdhakAzca ye / tathApi svAdhikArAtte karma kurvanti bAhyataH // 140 // svAdhikArakriyAM kurvan jJAnI jJAnAdibhiH zubhAm / sAdhayet pUrNanivRttiM yathAyogamapekSayA // 141 // jJAnadhyAnAdilInAnAM kriyA nAtiprayojanA / AtmAnaM niSkriyaM pazyan yattatkaroti bAhyataH // 142 // yAvad bAhyAdhikArastu dharmakarmaNi vartate // tAvat karoti tad jJAnI pazcAttu vinivartate // 143 // zabdArtha -dehAdhyAsAdivardhaka kriyAthI sukha thatuM nathI mATe svabhAvathI jJAnI kriyA karavAne utsAhI thato nathI. Atmabhinna pravRtti to kheda duHkhAdiprada che mATe tene tyAga karIne zAnti mATe jJAnI nivRtti sAdhe che, to paNa jJAnI dharmamArgagya je je svaparazreyaskara pravRtti che tene bAhya vyavahArathI seve che. niSkriyarUpa AtmAne bhAvanArA nivRtti sAdhaka jJAnIo che, tathApi teo bAhyathI karma kare che. jJAnI jema ghaTe tema sApekSapaNe jJAnAdivaDe svAdhikArogya kriyAne kare che, ane nivRttikAraka pravRttithI pUrNa nivRttine sAdhe che. jJAnadhyAnAdi lIna mahAtmAone ati prajanavALI bAhyakiyA nathI, topaNa teo AtmAne niSkriyasvarUpa avalokatA chatAM je je kaMI ghaTe che te bAhyathI kare che. yAvat jJAnIone bAhya karmAdhikAra che tAvatuM te te jJAnI bAhyathI dharmI karma pravRttine seve che, pazcAt bAhya dhamma karmapravRttine sevatA nathI. vivecana -brahmasvarUpano sAkSAtkAra karanAra jJAnI dehane prayAsa-duHkha paDe evI kriyAne avadhe che, tethI te bAhyakyiA pravRttimAM sukha nathI evo nizcaya kare che; mATe te kriyA karavAne utsAhI banato nathI. jJAnIonAM lakSaNa pAra AvI zake tema nathI. jJAnInI bAhyakarmanI ceSTAono pAra AvI zake tema nathI. jJAnIo mATe Aje kaMI lakhAya che te eka dezathI che, ane samajAya che te paNa eka dezathI che. sarva dezathI jJAnIne zuM kartavya che? zuM kare? ItyAdine prarUpI zakAya nahi. aneka jAtanA jJAnIo che For Private And Personal Use Only Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAnIone adhikAra. (557 ) temAMthI amukane A lekhane adhikAra saMghaTI zake tema che. jJAnI saMnyAsI tyAgI sAdhunA anaMta vicAro hoya che, paraMtu AcAre te parivartanazIla ekadezIya hoya che. jJAnIonI anaMtavicArazreNiye ananta hoya che, paraMtu teonA AcAro te kamAvarti ekadezIya ane dezakALAdi pratibaddha hovAthI TUMkA hoya che. jJAnIo kAyA karatAM mAnasika pravRttimAM atyaMta vegavAna hoya che. savadezanI unnatino AdhAra jJAnIo para che; jJAnIone zArIrika bAhyapravRttimAM duHkha bhAse che, paraMtu temane sukha bhAsatuM nathI-e teoe prApta karelI dazAe cogya che. AtmajJAnIo bAhyanI kriyAomAM virakta hoya che chatAM teo dharmamArgamAM anyaloka pravRtti kare te hetu vagere kAraNethI bAhyakarmomAM teo jema ghaTe che tema pravRtti kare che, tethI temane kaMI lAbha vA hAni nathI. jJAnI karma karavAne mATe yogya nathI te kRtakRtya thaye chato paNa nIce pramANe ziSyane jaNAve che. bhagavadgItA-ne me paryAdita vArtaa tripu lokeSu kiJcana / nAnavAptamavAptavyaM, vartaeva ca karmaNi // yadi hyayaM na varteya, jAtu karmaNyataMdritaH // mama vAnuvartante, manuSyAH pArtha sarvazaH // utsIdeyurime lokA, na kuryA karma huM sArI ja vAtafthANavsthAminA: prajJA: I he pArze ! traNa lokamAM evuM kaMI nathI ke je zuddhAtmAvaDe karavAgya na hoya. evI eka cIja nathI ke je mane maLelI na hoya. arthAt sarvathI priyamAM priya vastunI prApti thaelI che, ATaluM chatAM paNa huM temAM sAmela thAu chuM. parizramarahita huM je karma karavAmAM sAmela na thAuM to sarva leke mAre mArga aMgIkAra kare, ane tethI ja teo jaDa jevA banI jAya, ane pariNAme teo AtmAnI zuddhi karI zake nahi. jo huM bAhyapharajathI karma na karuM to A lokone nAza thAya, leke varNazaMkara thaI jAya, ane tene karanAro huM thAuM; mATe mAre sarvanA netArUpa Adarza puruSa banIne karma karavAM joIe. madAjhanA ta ra ghA karmamAM mamatA rAkhIne ajJAnI manuSyo karma kare che. AtmajJAnIo mamatA rAkhyA vinA leke karmathI bhraSTa na thAya e hetuthI lokonA kalyANa prati lakSya rAkhIne karma kare che. AtmAno sAkSAtkAra karanAra AtmajJAnIonAM bAhyakarmo ekasarakhAM meLavALAM nathI. dezakAlavaya Adibhede teonA bAhya karmomAM bheda paDe che. AtmA arUpI che. bAhyakame rUpI che chatAM teo AtmAthI bhinna evAM bAhyakarmomAM ahaMkartA bhaktA buddhi rAkhyA vinA teone kare che. dezakAlAnusAre bAhya karmomAM sudhAravadhAro karavAno adhikAra AtmajJAnIone hoya che. raDhikapravRttinA vaza thaIne AtmajJAnIo bAhyakarmomAM ekasarakhA pravRttivALA thatA nathI. teone jema egya lAge che tema teo bAhyakarmanI pravRttine Acare che. teo samAja AdinA ekAne paravaza thaIne bAhyakarma pravRtti karatA nathI. teo bAhyakriyAo karavAnA sarva rahasyane avadhatA hovAthI ajJAnIone tenuM vAstavika rUpa samajAvIne temane dharmamArge vALavA satya rahasyane samajAve che tathA karmanI satyapravRtti Acare che. Atma For Private And Personal Use Only Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (558). zrI karmacAga graMtha-savivecana. bhinna kAryapravRttine teo sAkSIbhUta thaIne kare che tethI bAhyapravRttithI teone mAnasika duHkha thatuM nathI. bAhya pravRttimAM ahaMmamatva TaLe che tyAre tethI zarIrane duHkha thatAM chatAM paNa AtmA nirlepI hovAthI AdhyAtmika duHkha thatuM nathI. Atmabhinna bAhya kArya pravRttine tyAga karIne AtmazAMti mATe jJAnI nivRttine seve che tathApi te yogya evI svAdhikAravaza prApta bAhyapravRttine yathAyogya seve che te paNa te bAhya pravRttine kartA bhaktA siddha karato nathI. bAhyapravRttithI pitAne kaMI phAyado nathI, te paNa vizva lokenA zreya mATe te seve che. ajJAnI karatAM jJAnI bAhyapravRttine duniyAnA manuSyanA kalyANArthe karoDagaNI vizeSa seve che paNa te ahaMmamatAnA tyAgathI ajJAnI karatAM anantaga tyAgI ane niSkriya che. ahaMmamatAnA tyAgathI sarva jAtanI zubha pravRttine jJAnI kare che to paNa te tyAgI che ane ajJAnI ahaMtAthI saMpUrNa duniyAne tyAga karIne nagna thaI parvatanI guphAmAM praveza kare che to paNa te rAgI che. prArabdhAdhIna jJAnI svAdhikAre bAhyakarmone anirachato chato paNa kare che ane tethI te AcaraNavaDe duniyAnA anna lokone zubha karmonI pravRtti tarapha AkarSe che. AtmajJAna pAmyA vinA ane ahaMmamatva tyAgyAtrinA keTalAka leke niSkriya banI jAya che tethI teo karmagathI bhraSTa thaIne punaH hatA tyAMnA tyAM AvIne ubhA rahe che. jJAnIne ananta anubhava che. bhAratavarSamAM aneka jJAnIo udabhave che. teo loka kalyANakAraka kamaeNmAM lekene je che. ahaMmamatvanA tyAgathI jJAnIo je kaMI kare che temAM teo baMdhAtA nathI, tethI karma karavAno adhikAra ja teone che ema siddha thAya che. jJAnIo antamAM sUkSmamAM sUkSama dhyAnanA vicAra kare che te paNa eka jAtanI sUkSma kyiA che tenI siddhithI jaganA loka para anaMtaguNe upakAra karI zakAya che. AtmajJAnIo jaDa jevA lokothI kadApi na thAya evI dhyAnAiyAnI samAdhimAM ArUDha thAya che. sarvathI mahAbhArata karma te che. AtmadhyAna-samAdhivinA rAgadveSAdi vAsanAone kSaya thato nathI ane paramAtmAno sAkSAkAra thatuM nathI tethI teo AtmadhyAna-samAdhinI sUkSama kriyA ke je akiyA jevI bAhyathI jaNAya che tene karIne jaganA lokenI AgaLa apUrva lAbha khaDo kare che ane tethI duniyAnA loko duHkhasAgarane tarI jAya che. zrI cAvIsamA tIrthaMkara mahAvIra prabhue bAra varSa paryanta AtmadhyAnarUpa sUkSma kriyAnuM sevana karIne rAgadveSane sarvathA kSaya karyo hato tethI temanA AtmAmAM kevalajJAnane prakAza thaye hatuM ane tethI teoe bhAratanA lokone dharmano apUrva lAbha ApIne pApanA mArgone baMdha karI dIdhA hatA. sikaMdara bAdazAhe hindusthAna para svArI karI hatI te pAcho vaLIne potAnA deza tarapha jato hato tyAre tene sidhusatInA kAMThA para eka yogInI mulAkAta thaI. te gI dhyAnamAM lIna hate. amuka matasaMpradAyanA abhimAnathI mukta thaIne AtmasvarUpanA sAkSAtkAramAM lIna thayo hato. sikaMdare te gI For Private And Personal Use Only Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yegInuM svarUpa. (559 ) sAthe vArtAlApa karyo tethI tene ghaNI zAMti maLI. chevaTe teNe uddagAra kADhayA ke-je pahelAMthI A yogInA AtmAnA ugArone lAbha maLyo hota to lAkhe manuSyane nAza karata nahi. mahAtmAo jJAnIo dhyAnasamAdhirUpe kriyA karIne jagatanA lokone lAbha ApatA hoya te A rIte Ape che. teo dharmamArganI egya pravRttine paNa prasaMge prasaMge sevatA rahe che paNa zilAchApanA bIbAM jevA amuka kriyAmAM rUDha banI jatA nathI. AtmajJAnIonI bAhya pravRttithI temane pArakhI zakAtA nathI. lokone lAbha thavAnI khAtara teo yogya dharmanI bAhya kriyAo kare che ema nirdezavAmAM AvyuM. jJAnI jJAnAdipariNAme pariNamIne svAdhikArathI bAhyathI karma karate chate antaranI pUrNa nivRttine sAdhe che. jJAnIne AtmA sadA svataMtra hoya che; jJAnI parataMtra banato nathI. parataMtra banIne meruparvata samAna suvarNanA rAzi para besavAmAM Ave te paNa jJAnane zAMti maLatI nathI. dhULanA DhagalA para besIne jJAnI je nivRtti sukhane anubhava kare che tenA sukhane indra paNa pahoMcI zakato nathI. AvanA jJAnIone nivRtti pasaMda hoya che. AryAvartanA AryamanuSyo je AtmajJAnIo thAya che to teo nivRttimArgane pasaMda kare che. AryAvartanA jJAnIone ane bhakatone parvate, guphAo, ekAnta sthaLo, nadIo, jaMgala, ghaNuM ruce che. teone rAjyasukha bhegavavAnI IcchA thatI nathI ane pAzcAtya dezanA tatvajJAnIenI bhaktinI nivRtti paNa pravRttirUpa thaI hoya che; pravRttimaya nivRtti karatAM nivRttimaya pravRttinI ananta guNa uttamatA siddha kare che. pravRttinI paNa hada hoya che. ghaNuM pravRttithI rajoguNa ane tamoguNI hilacAla-caLavaLa vadhe che ane tethI eka vAra te dArUmAM devatAnA jevuM phaLa pragaTAvavA samartha thAya che. lAkhaguNI vA kareDaguNI pravRtti karavA mAtrathI keInI unnati thatI nathI. nivRtti jenA garbhamAM che evI pravRttine karavA mATe jJAnIo pharamAve che. ajJAnIonI nivRtti te pravRttimaya heya che tethI teo sAtvika sukhano anubhava karavA zakitamAna thatA nathI. AryajJAnIonI nivRttimaya pravRttithI svAtmAne ane duniyAnA jene pariNAme anantaguNa sukha maLe che. aeva jJAnI bAhyakriyA kare che te yogya ja kare che, tene bALakane khyAla AvI. zakatuM nathI. jJAna dhyAnasamAdhimAM lIna manuSyone bAhyakriyAonuM bAhyakarma pravRttionuM khAsa prayojana rahetuM nathI. AtmA yama niyama Asana prANAyAmanA kamapUrvaka ganI sAdhanA karIne megI banI zake che. yogIo yogamArgamAM ArUDha thaIne dhyAnanI siddhi kare che. bhagavadgItAnA chaThThA adhyAyamAM yogInuM svarUpa jaNAvyuM che te apekSAe upayogI hovAthI atra tatsaMbaMdhI kaMIka lakhavAmAM Ave che. jarA DhIne nirdeSu, phArma sthanuSajate / sarvasaMkalpa saMnyAsI yogArUDhastadocyate // 4 // uddharedAtmanAtmAnaM, naatmaanavarAta sAmaiya ghAramana caMpurAva ripurAmanaH ne jyAre indriyanA arthomAM mana For Private And Personal Use Only Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (480) zrI kacaiAga pra'tha-vivecana, Asakta thatuM nathI ane khAdyamermAM mana Asakata thatuM nathI ane sarva sakalpanA tyAgI AtmA thAya che. tyAre yAgI yAgArUDha thaela che ema jANavu. AtmAja AtmAne uddhAra kare che. AtmAnA pramAda ane rAgadveSathI nAza na karavA joIe. AtmA AtmAnA baMdhu che ane AtmAja AtmAnA zatru che. AtmAvaDe jeNe manapara jaya meLavyeA che te AtmAnA baMdhu che, ane jeNe rAgadveSAtmaka mana para jaya nathI meLaLye te AtmAnA zatru che. zIteAdhyu sukhaduHkhamAM tathA mAnApamAnamAM je samAna che te yAgI che. jJAnavijJAnatRptAmA, Tatho vijJiyiH| curu nyujyate yogI samajoghrAjjinaH | 8 || AtmAnI sattAmAM rahelI paramAtmatA prakaTAvanAra te cegI che. jene AtmA jJAnavijJAnathI tRpta che, je phUTastha che, jeNe indriyA para jaya meLavyA che, mATI ane suvarNa jenA manamAM samAna che te yAgI che. sumitrAyurAsana, madhyaaaJpu, sAdhurgApa = vAvavu, samaddhiiiAte // suhRd-mitra, ari-duzmana udAsIna, madhyastha, dveSI ane baMdhuAmAM tathA sAdhuomAM ane pApIemAM jenI samabuddhi thai che te ceAgI gaNAya che. yaMtra viramte cittaM, niruddhaM yogasevayA / yatra caivAtmanAtmAnaM, paiyAnnAtmani tuSyati // sukhamAtyaMtikaM yattad, buddhigrAhyamatIndriyaM veti yatra na caivAyaM sthitazcalati tacataH // yaM labdhvA cApara hAme manyate nApi tataH / risthitro: Tu lena, guLavi vicAyate // yogasevAvaDe nirUddha citta jyAM virAma pAme che tyAM AtmAvaDe AtmAne dekhI AtmAmAM ceAgI parama sukhI bane che. AtmAmAM SaTkAraka cakra rahelu che. ceAgIne evI mananI upazama dazAmAM je sukha thAya che te AtyaMtika sukha avamedhavuM. te buddhi arthAt jJAna grAhya ane atIndriya che, evu Atmasukha anubhavIne cegI AtmAthI calAyamAna thatA nathI, AtmAnA sAkSAtkAra karIne Atmasukha pAmIne anya koi tenA karatAM vizeSa nathI ema mAne che. A rIte yAga dazAmAM rahelA yAgI mahAdu:khathI calAyamAna thatA nathI. prazAntamanasaM hyenaM yoginaM sukhamuttamaM / upaiti zAntarajasaM, brahmabhUtamakalmaSam // yuMjaneva sAmAna, coLI vitaraNavaH suplena brahmasaMparzamatyaMta sukSama stute // prazAMta manavALA ceAgIne atyaMta Atmasukha prApta thAya che. zAMta rajavALA thayA che te brahmasvarUpa ane che. je vRttiyAnA saMkalpavikalpa dazAnI pelI pAra gayela che ane ApasvarUpa je banyA che te brahmasukhaneA anata anubhava kare che. pAparahita evA ceAgI svAtmAne sadA paramabrahmasvarUpamAM joDatA chatA sukhavaDe parama brahmanA saMsparza karI arthAt paramabrahmamAM lIna thaI brahmasukha pAme che te sukhasAgararUpa bane che, te vRttiyAnA kAlpanika sukhanI pelIpAra rahelA brahmasukhane anubhava karIne AtmajJAnamAM masta bane che. brAhmaumyana sarvatra, samaM pati yonuMna, sutaM vA yaMtra vA du:suM, sa yonI pamo mata: sarvatra AtmAnI peThe sane Atmavat avaleAkanAra je banyA che tathA bAhya sukha duHkhamAM je sama banyo che For Private And Personal Use Only 5 Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir - AtmajJAnI mahAtmAnI apUrva zakti. ( 561 ) te parama yogI che; evo cagI AtmajJAnI gaNAya che. AtmajJAnIo saMpUrNa cagazaktione prApta karavAne aneka roganA aMgone seve che. aneka jAtanI tapazcaryAonAM, maMtranAM, yaMtranAM, taMtranAM anuSThAna kare che. dravyakSetrakAlabhAvathI temane je je cogya anuSThAno lAge che te seve che ane AtmAnI zuddhatAne sAkSAtkAra kare che. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAothI yogIonI zakitano pAra pAmI zakAto nathI. tevA mahAtmAone aMta levA kadApi prayatna kare nahi. jJAnadhyAnamAM lIna gIo svataMtra kartavya karma karanArA hoya che. AtmajJAnIone bAlajI je karmo kare che te karavAnuM teone projana rahetuM nathI te paNa je kaMI teo kare che te bAhyathI kare che te teonA Azaya avabodhyA vinA samajI zakAtuM nathI. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAonI Antara tathA bAhya pravRttinI AgaLa balajInI kriyAnI kaMI paNa kismata hotI nathI. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAonI sevA karavAthI sAmAnya bALajI je prApta karI zake che te anya koInI pAsethI prApta karavA zaktimAn thatA nathI. jJAna dhyAnamAM lIna AtmajJAnIonA sarva karmonI anukramaNikA karI zakAya nahi. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAonI A vi"vanA lakone atyaMta jarUra che. pAzcAtya dezamAM TelaTeya raskIna pethagerasa sokreTIsa kAra jevA tavatAothI aneka lAbho pragaTayA che. AryabhUmi to sarva dezanI guru samAna che. AryavartamAM mahAyogIo, mahAdhyAnIo, mahAjJAnIo pragaTayA che. bhAratabhUminAM jeTalAM yazagAna karIe teTalAM nyUna che. bhArata dezamAM lIna thaela aneka jJAnIo dekhavAmAM Ave che. bhAratabhUminA mahAtmAonI tulanA karanAra anya dezIya mahAbhAo nathI-ema kathaMcita draSTie kaLI zakAya che. AtmajJAnI mahAtmAo pitAnA hRdayamAMthI je jJAnanAM jharaNAne pragaTa kare che te te mUDha manuSyathI kadi banI zake tema nathI-AtmajJAnIo Atmazakitane aneka mArgothI vikAsa kare che. teo guphAomAM, ekAnta sthaLomAM niSkriya banelA dekhAya che to paNa teo hRdayamAM AtmadhyAnanI kaMI kiyA karIne tenA AndolanothI jagatane apUrva lAbha Ape che. mana vacana ane kAyAnA ganI atyaMta sthiratA karI teo bAhyathI niSkriya jevA banI jAya che ane antaramAM AtmatattvAdinuM dhyAna dharI apUrva anubhavanI zodha kare che. evI sthitivALA jJAnI mahAtmAone keTalAka anna jaDa loko jagamAM nakAmA paDI rahelA mane che. teo duniyAmAM kaMI karatA nathI ema sthala buddhivALA manuSyo kartha che paNa teonI bhUla che. rAjAnA maMtrIo, tatvavettAo, zodhako jJAnIo, yegIo, jJAna dhyAnamAM lIna thaIne niSkriya jevA banIne antarthI je jJAna prakaTAve che te jyAre vANI dvArA prakAze che tyAre duniyAnA loko AzcaryamAM magna thaI jAya che. mananA vikalpa saMkalpane saMdhyA vinA Atmazaktine 71 For Private And Personal use only Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 562 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. vikAsa thato nathI. teo ekAntamAM manane AtmAmAM amuka dayeyamAM lIna karI de che ane tethI teo aneka camatkArane batAvI zake che. manane vikAsa karIne tene je dhyeya sIna karavAmAM Ave che te saMbaMdhI tene saMyama thavAthI tatsaMbaMdhI anubhavajJAna prApta karI zakAya che. mahAtmAo bhegIo jJAnadhyAnamAM eTalA badhA lIna thaI jAya che ke teo teonA zarIranuM ane nAmanuM bhAna bhUlI jAya che. AvI uttama lInatAne teo prApta thAya che tyAre teo apUrva zakti prakaTAvavA samartha thAya che. evI sthitimAM bAhyathI niSkriya rahenAra AtmajJAnIone je ajJAnI che nakAmA mAne che to tethI teo jJAna dhyAnadrohI, dezadrohI, zaktidrohI, unnatidrohI ane vizvadrohI bane che ane teo unnatinAM apUrva dvArane tALAM lagAvanArA jANavA, evuM uparyukta kAraNathI kathavAmAM AvyuM che ke zAnayAnA rInAnAM, thiAnAtiprajJanA uparyukta kane bhAva avabodhIne jJAnIothI je kaMI bAhyathI karAya temAM paNa apUrva satya samAyeluM che evuM jANI tenAM rahasya jANavAnA khapI thavuM, paraMtu nakAmI niMdA kuthalImAM paDavuM nahIM. AtmajJAnIonI raheNIkaheNuM vastutaH vicAratAM ekadezIya heya che ane teonI raheNuMkaheNunuM anukaraNa paNa ekadezIya che. mahAtmAjJAnIonI raheNI karatAM temanI kaheNI ane temanI kaheNI karatAM teonuM hRdaya anubhavavA khAsa lakSya devuM joIe ke jethI teoe jJAnadhyAnamAM lIna thaIne je je anubhava prApta karyA hoya tenI prApti thaI zake. A vizvamAM rauDhika AcAromAM vizeSa sahAyatva hoya che ane yaugika AcAra karatAM mahAtmAonI upadeza pravRttimAM ane te karatAM mahAtmAjJAnIonA hRdayamAM anantagaNuM satya raheluM che. AtmAno nizcaya AtmajJAnIe je kaMI kare che temAM teo vizeSatA nirlepa rahI zake che ane tethI vilako para atyaMta asara karI zake che. jyAM sudhI kAyA vANInAM karmomAM AtmajJAnIone adhikAra che tyAM sudhI teo kare che. kayuM karma kevI rIte karavuM ? te temanA svAtaMtrya para AdhAra rAkhe che pazcAt teone adhikAra pUrNa thatAM sarva bAbatamAM svataMtra banIne prArabdhage je kaMI kare che tene kaMI niyama nathI. avataraNa -AtmajJAnI- brahmajJAnI bAhyakarmone karato chato paNa nathI karate, kAraNa ke te bAhyakarmomAM Asakta nathI-ItyAdi nivede che. kurvan san na karotyeva, jJAnI karmANi tattvataH / akurvan san karotyeva, mUDhaH karmANi mohataH // 144 // For Private And Personal Use Only Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AtmajJAnIonI pharaja. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (563 ) zabdArtha AtmajJAnI vastutaH karmAMne--kAnei karatA chate paNu karatA nathI. mUDha ajJAnI mAhathI karmAne nahIM karatA chatA paNa kare che. vivecanaH--AtmajJAnIne mAhyavastuo-nAma ane rUpAne meha hotA nathI tethI te jeTalI khAdyapravRttiyeA kare che temAM ahaMmamatvathI bA~dhAyAvinA vyavahArathI nirAsakta thaine kare che tethI te karatA chatA paNa akartA tarIke gaNAya che. jJAnI jagajIvAnA zreya mATe sarva prakAranI zubha pravRttiyAne kare che. nirAsaktithI jJAnikama yAgIo gRhasthadazAmAM ane tyAgIdazAmAM anyaleAkeAnA upakArArthe avazeSa jIvana vyatIta kare che. sAnikama yAgIo mAhavinA zubha pAramArthika kAryAM karIne vizvajIvAnAM duHkhAne TALe che. upakAranA badale pAche levAnI buddhithI ajJAnI jIvA pravRttiyA kare che, AtmajJAnI gRhastha ane tyAgIe upakAranA badalA pAcho levAnI buddhithI koipaNa aupakArika kArya karI zakatA nathI. vizvavarti sarva jIvAne zAMti sukha ApavuM ane tenA zAMtisukhamaya jIvanamAM keAi vighna nAMkhatu hAya te te haThAvavuM. duniyAmAM garIne du:khAthI bacAvavA ane tenI vipattio dUra karavI. sAdhue santAnI sevA karavI. kAine paNa parataMtra karavA prayatna na karavA. sarvajIvAne nItimA para vALavAM ane duSTa lAkethI dharmIjIvAnu` rakSaNa karavuM. vizvavarti manuSyone AtmajJAna devuM. vizvavati manuSyane AtmasarakhA gaNIne tene zubha vicAro ApavA ane duSTa rivAjethI pIDAtA manuSyanA uddhAra karavA, mohanA paMjAmAMthI vizvavati manuSyo cheADAvavA-ityAdi zubhakAryone AtmajJAnI manuSyA kare che. AtmajJAnIe garIbenI AMtaraDIne ThAre che, AtmajJAnIe vizvamanuSyAnI, pazuAnI ane pakhIonI AMtaraDI ThAre ane te mATe svajIvananI AhUti Ape che. vizvavati jJAnI manuSyA mAruM tAruM karyAvinA eka sarakhI rIte sarvanA kalyANArthe jIvana gALe che. AtmajJAnIe kai ne kaI pAramArthika kAryo karyAM kare che te te mATe je kaMI tyAga karavA paDe tene tyAga kare che. AtmajJAnIe jo bhAvI bhAva-svabhAva para vizvAsa mUkI besI rahe te| A jagamAMthI parApakAra tattvanA lApa thai jAya ane caMdrasUrya paNa lApa thai jAya. AtmajJAnI gRhasthA vA tyAgIonI khUbI e che ke--tee AsaktivinA sarva zubha karyAM kare che, tethI tene keAi jAtane lepa lAgato nathI ane tenI muktatAnA A bhavamAM nizcaya thAya che. AtmajJAnI sarva prakAranAM Avazyaka karyAM kare che; hAye tee krodha mAna mAyA ane lAbhanA vazamAM AvatA nathI. jJAnIo-mahAtmAe jo upakArakAraka zubhakarmAnA tyAgI banI jAya te A vizvamAM dharmanuM astitva rahI zake nahIM. A vizvamAM jJAnIenA pratApe kacganI nimlatA kAyama rahe che. dezanI-vizvanI-samAjanI-saMdhanI For Private And Personal Use Only Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 564 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. AyuSya pragati thAya ane duHkhAneA nAza thAya evAM zubha karmAMne karatAM karatAM jJAnI ne pUrNa kare che. bhAratanA karmacAgInA ane jJAnayAgIonA zizamaNi sarvajJaprabhuzrImahAvIradeve AyuSyanA aMta thatAM soLa prahara sudhI dharmadezanA daI jagajIvAnA uddhAra karI zarIranA tyAga karyAM hatA. teoe kRtakRtya thai vizva manuSyane jAhera karyuM che kechellI AyuSyanI SaLaparyaMta paNa zubha karmanA yoga tyajavA nahIM. zrImahAvIraprabhunA ziSya gautamasvAmIe paNa chellA samaya sudhI bhagavAne sadupadeza dai jJAnayeAgInI karma pharajane adA karI hatI, trayeAdaza guNasthAnakavasisa tIrthaMkarAsamA mahAdeve paNa vItarAga anyA chatAM zubhakanA tyAga karatAM nathI te anyajIvAe zuSkajJAnI banI kema zubhapAramArthika Avazyaka kanA tyAga karavA joie ? alabatta na karavA joie, jJAnI-kam - ceAgInA jIvane eka zvAsocchvAsa paNa jagatanI kalyANanI pravRtti vA zubha vicAra vinA jatA nathI. A vizvamAM jJAnIkarmacAgI mahAtmAe sarva kai kare che chatAM karatA nathI ane ajJAnIe mAhathI hAtha paga halAvyA vinA besI rahe che chatAM te mehukitathI kartA che, mATe ajJAnadazA-mahadazAnA tyAga karI sarva zubha karmone karavAM joie. mUDhamanuSyAnA jJAnIgurue che. mUDhamanuSyAnAM hRdayane zuddha karavAM e ja jJAnIonuM kartavya che. AtmajJAnIonuM vAstavika kartavya e che ke mahAsata mUDha manuSyAne AtmAnuM vAstavika svarUpa jaNAvavuM ane prabhunI bhakitadvArA mAhabuddhine nAza karAvIne vizvajanane pavitra karavA, ajJAnI manuSyathI jJAnIne, tene zuddha karatAM paNa ghaNuM sahana karavuM paDe che. ajJAnIonA doSo dhAvAne jJAnIe dhAmInI peThe sadA kartavyakamane kare che. jJAnIonA upakAranA badalA vALavAne kadApi ajJAnIo zikatamAna thatA nathI. mUDha manuSyAe jyAM sudhI mahAsakita TaLI na hoya ane nAmarUpa bAhyajagatmAMthI ahaMmamatA TaLI na hoya tyAM sudhI pagale pagale AtmajJAnI mahAtmAonI salAha pramANe pravRtti karavI ane AsaktibhAva TALavAne jJAnI gurunI AjJA pramANe pravRtti karavI ke jethI dararAja teo AtmajJAnI prAptimAM AgaLa vadhI zake. mUDha manuSya eka zvAsAcAse paNa kainu kai karma karyAM kare che, paraMtu te ajJAna mAhAsakitathI uTIyAnu kuTIyuM karI nAkhe che ane jyAMthI chUTavAnuM hAya che tyAM ja tee khAya che. nirmAMhu dharmanA mArgamAM teo mAhane dhAraNa kare che ane sAmAnya khAkhatAmAM rAgadveSa vadhArIne yAdavAsthaLI karI de che. mUDha manuSyane nAmarUpanA atyaMta mehu hAya che tethI teo prabhu ane gurunI AAdhanAmAM paNa mehane prakaTAvI samahadazAnA khele khele che. mAhI manuSyA vAnarAnA jevA hAya che. vAnarA lavALAM vRkSeA para ArAhIne khAvAnA karatAM ghaNAM kaLAne heThaLa pADI de che. ajJAnI mAhAsakata manuSyA, prabhunA derAsarAmAM, gurunA sthAnAmAM, dharmasthAnAmAM ahuMmamatAthI kaleza kare che ane mandirA vagerene paNa vaheMcI levA jevI mUDhadazAne For Private And Personal Use Only Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mohAsakta mAnavI asura jevo che. ( 565 ). seve che. mahAsakta manuSya kartavya karmanA kSetramAM pADAnI peThe tophAna kare che ane savicArarUpI sarevaramAM bheMsanI peThe mUvIne savicArone DaheLI de che. mULa vAnara hoya, yuvAvasthA pAmela hoya, tene dArU pAye hoya tema tene vRzcika kara hoya te te kUdavAmAM ane tophAna karavAmAM kacAza rAkhatuM nathI tat mUDha manuSya paNa kartavyakarmanA kSetramAM tevuM mahAtaphAna macAve che, ane pagale pagale karma karatAM mohathI baMdhAya che. kSAtravarganuM e kartavya che ke jJAnI mahAtmAonuM mUDha manuSyathI rakSaNa karavuM. mUDha manuSyo vasudhA kuTuMba jevI udAra bhAvanAne sevI zaktA nathI. teo te sAmAnyakartavya bAbatomAM parasparanA Azaya avadhyA vinA mahAyuddha macAvI de che, ane vAnare jema sUgarIne mALo bhAMgI nAkhyo hato tema jJAnIone zikhAmaNa ApatAM teo jJAnIone, guruone, mahAtmAone satAve che. mUDha manuSya mAhathI jagamAMthI je grahaNa kare che tenA karatAM teo ghaNuM nukazAna kare che. teo duniyAne alpa lAbha karI zake che ane anaMtaguNI hAni karI zake che, becAra bhASAnA vidvAna thavAthI vA bAhyathI sattAvAn thavAthI mUDhapaNuM TaLatuM nathI. vaktA heya, paMDita haya, phira hoya, lekhaka heya paNa nAmarUpavALA padArthomAMthI mahAsakti TaLI nathI tyAM sudhI te mUDha mahI gaNAya che, ane tyAM sudhI te duniyAne game tevA zubha karmathI a5lAbha karI zake che ane anantaguNuM hAni karI zake che. mUDha manuSyanAM nirdoSa karmo paNa sadoSatAne pAme che. mahAsata manuSya sAtvika kamene kare che to paNa te rajoguNa ane tamoguNarUpe pariName che. mUDha manuSya jenA upara upakAra karavA dhAre che tene paNa upakAranA badale apakAra kare che. mahAsakta manuSya haDakAyA kUtarAnI peThe pitAnI viSamaya vAsanAono anyane cepa lagADe che ane tethI anya manuSya paNa vizvanuM kalyANa karI zakatA nathI. mahAsakta manuSya pote TharIne zAMti letA nathI ane teo anya manuSyane paNa karIne besavA detA nathI. mahAsakta manuSyanuM hRdaya zuddha na hevAthI apathya bhakSaNanI peThe teo dharmakriyAone paNa baMdhanarUpe pariNumAve che mahAsakta manuSya dArU jevA hoya che, teone agni jevI sAmagrI maLatAM turta bhaDakArUpe bane che. mahAsakta manuSyanI sAMkaDAmAM sAMkaDI daSTi hoya che. bhASAveSa vageremAM mahAsakti nyUna hoya che ema teonI mahAsati TaLyA vinA kathI zakAya nahi. mahAsata manuSya je vyAvahArika bAbatamAM AgevAna hoya che to te samaye yuropIya mahAyuddhanA jevI dareka bAbatamAM dazA thayA vinA rahetI nathI. mahAsakta manuSyothI duniyAmAM zAnti pravartatI nathI. nirmoha karmaganI dareka pravRttine mahAta manuSya bagADI de che. mahAsakata manuSya ja vAstavika duSTithI jagamAM rAkSasanI-detyanI upamAne dhAraNa kare che. mahAsakta manuSya asure che, ane nirmohakarmayogIo surI saMpadAvALA che. nirmoha For Private And Personal Use Only Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 6 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. 5 gRhasthA ane tyAgIothI duniyAne jeTalA lAbha-zAMtisukha maLe che teTaluM anya mahAsakta manuSyAthI maLatuM nathI. meAhI manuSyanuM hRdaya kALuM hoya che tethI temAM paramAtmAne sAkSAtkAra thatA nathI. veSa, mALA, tilaka, kaDI, janeAi, kastI vagere dhAraNa karyAM hoya paraMtu hRdayamAM nAmarUpanI mahAsakti hAvAthI veSa, kaDhI, tilaka, kaDhI janeAi vagerethI kaMI kalyANa thatuM nathI, nirmAMDu thavAthI vananA bhillune paramAtmAne jeTale sAkSAtkAra thAya che teTalA samAhI eka bArisTara vA zeThane paramAtmAne sAkSAtkAra thatA nathI ane ka yAganI hRdayazuddhipUrvaka pravRtti nathI. nAmarUpanA mAha TaLyA vinA aneka zAstrAnA abhyAsathI vA aneka dharmAnuSThAnathI hRdayanI zuddhi thatI nathI ane AtmajJAnanA ucca zikhare ArAhI zakAtu nathI. AtmajJAnanA ucca zikhare AreAhIne kartavya karmone karavAthI hRdayazuddhipUrvaka paramAtmApadanI prApti karI zakAya che. nAtamAM, samAjamAM, saMghamAM, gacchamAM, maDalamAM, dezamAM, mahArAjyamAM mAhAsakata bhedabhAvavALA ajJAnI manuSya jo AgevAna hAya che te nAta vagerene zAMti maLatI nathI ane teonI vAstavika pragati thatI nathI. ajJAnI mehAsakata manuSya pratyeka kAryamAM vivAhanI varasI vALe che. koravAnA AgevAna tarIke gaNAtA durgaMdhanamAM jo mahAsakti na hota te pAMDavAnI sAthe salAha karIne bhAratanI paDatInuM kAraNa evA mahAbhArata yuddhane vArI zakata, pRthurAja cAhANamAM jo mahAsakita na hAta te zAhabuddIna jevA zatrunI sAthe laDavAmAM pramAdI banata nahi ane hiMduonI parAdhInatAnA hetubhUta thAta nahi. mahAsakitathI ajJAnI manuSye nyAyanI viruddha varte che ane pakSapAta, kadAgraha karIne potAnI paDatIno khADo peAtAnA hAthe khADhe che. pANIpatanA medAnamAM je marAThAoe mAhAsakti na dhArI hota teA dIllI para hiMdu rAjyanI punaH sthApanA thai hAta. musalamAnoe mahAsakita vinA hindusthAnapara rAjya karyuM hota to parasparamAM yuddha thAta nahi ane hAla tenI je dazA thaI te thAta niha. sattAnuM baLa samagra vizva para vyApyuM hoya te paNa mahAsaktithI ante rAjyane samAjane saMdhane dezane nAza thayAvinA rahetA nathI. nirmAMhIthI sarvatra sarva dezeAmAM sAtvikazaktiyAnA vikAsa thAya che ane tethI rajoguNI tame guNI manuSyAnA trAsanuM jora TaLI jAya che. mAhAsakata manuSya pratyeka pravRttimAM svAthI bane che ane tethI teo paramAthI manuSyane tathA paramA nAM kAryAne pAchA haThAvavAmAM koi jAtanI bAkI rAkhatA nathI. musalamAnAe vA yuropIanAe hiMduone jItyA ema kahevA karatAM hiMduo mAM mAhAsakita vadhI tethI mAhAsakitae hiMduone potAnA paga taLe kacarI anyAnA dAsa banAvyA ema kahevAmAM ghaNuM satya samAyuM che. je je vanI hAla paDatI dekhAya che temAM sUkSma dRSTithI avalAkatAM mahAsaktinA mukhya bhAga avaleAkAze. jJAnanA zikharathI jeTaluM nIcuM utaravAmAM Ave che teTalA bhedo paDe For Private And Personal Use Only Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAsaktanI dazA. ( 567). che ane tethI ajJAnIo matabheda kalezanI takarAramAM paDI aneka jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhe che ane bhaviSyamAM bAMdhaze. ajJAna mithyAtva rAga-dveSa kALa ISya bhedabhAva pakSapAtAdi durgaNethI je je aMze karmayogIo mukata thAya che te te aMge teo AtmAnuM tathA duniyAnuM kalyANa karavA samartha thAya che. mahAsata manuSyae svAtmAnI nirbalatA avabodhIne eka kSaNa mAtra paNa jJAnIonI salAha-AjJA vinA rahevuM nahI-e ja teonI unnatine sarvottama upAya che. anAdikAlathI AtmajJAnIo ane ajJAnIonI vidyamAnatA che. AtmajJAnIo divasa samAna che ane ajJAnIo rAtrI samAna che. ghuvaDo jema sUryane dekhI zakatA nathI tema ajJAnIo jJAnIkamagIonI ujavalatA dekhavA samartha thatA nathI. ajJAnIonA vhAla karatAM jJAnIonAM khAsaDAM upADavAM te karADa dara je zreSTha karma che. bhAratamAM brAhmaNoe kSatriyoe vaizyae ane zUdroe mahAsakitathI jeTalI pitAnI patitadazA karI che teTalI anyothI thaI nathI. bAhyazucinI ekAMta pavitratAnI ahaMtAmAM AvIne brAhmaNoe rajoguNa ane tamoguNane vizeSa sevyo tethI teo pramAdathI patita thayA. mahAsakata banelA brAhmaNoe vidyAdi zubha pravRtti ne tyajavA mAMDI tethI teonI hAla paDatI avalakavAmAM Ave che. brAhmaNoe svadharmane tyAga karIne bAhyajIvanamAM jIvavAno phakata mohadhAryo tethI teone anyanA ziSya banavAno prasaMga prApta thayo che. kSatrie kSAtradharma guNane mohathI tyajavA mAMDyA tathA mahAsatipUrvaka kSAtrakarmamAM pravRtta thayA tethI teonAmAM kaleza kusaMpa vadhyuM ane teonI patita vartamAnaka sthiti avalokavAmAM Ave che. kavioe ane lekhake e mahAsakata pUrvaka karmapravRtti karI tethI teo svapadathI cuta thayA ane parene AjIjI karI game te upayogathI AjIvikA calAvavAno prasaMga prApta thayuM. je dezakAlamAM jyAre jyAre mahAsakitanuM prAbalya vRddhi pAme che tyAre te dezanA manuSyanI je kAlamAM avanati thAya che ane anya dezI ajJAnI manuSyanA rakSaNataLe parataMtra banIne rahe che. mahAsakata manuSya svAtaMtryane sthAne svAchaMghane seve che tethI e pariNAma Ave che ke teo parataMtratAnI eDImAM kasAya che. mahAsakitathI bhIti vadhe che ane tethI parataMtratAe jIvavuM IrachAya che ane tethI chevaTe dAsatvakeTimAM praveza thAya che. mahAsakata manuSya game tenuM azubha I che che ane potAnI pragatinA mArgomAM pitAnI meLe kAMTA vere che. AryAvartamAM mahAsakita vadhavA mAMDI tyArathI kharA vIre kharA lekhake satya vakatAo ane satya vIrakarma yogIonI nyUnatA vadhavA lAgI che. AryAvartanA manuSyo hoya ke anya dezanA manuSyo hoya paraMtu teo mahAsakitathI pApane na karanArA hovA chatAM manathI teo pApane seve che. nimehajJAnI karmacagIo vizvanA sarva manuSyane eka sarakhA sukhamaya svataMtramaya vicArathI sAMkaLanA aMkeDAnI peThe paraspara saMbaMdhita karavA Icche che For Private And Personal Use Only Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 568 ). zrI karmayoga maMtha-savivecana. ane teo sarva prakAre sukhI thAya evAM zubha karmone aneka rIte sevIne svajIvanane homa kare che. ajJAnI mahAsakata manuSya nAmarUpanA mohamAM phasAIne sarva manuSyanA kalyANamAM Atmabhoga ApI saktA nathI ane kadApi teo paranI dekhAdekhIthI tevI zubha pravRtti seve che te temAM saMkIrNa rAgadveSamaya vRttithI pravRtti karIne paraspara eka bIjAnuM azubha kare che. jJAnIkarmayogIo duniyAnI adhadazA na thAya te mATe zubhakarmone kare che ane tethI teo duniyApara anantaguNa upakAra kare che. A vizvamAM jJAnegI karmavIranI balihArI che; teo sarvatra vAyunI peThe apratibaddha rahIne sarvajIva jAtinA zubhamAM bhAga le che ane antarathI punaH niHsaMga paNa rahI zake che. jJAnIkarmIonI zubhakarmapravRttithI A vizvamAM aneka zubhamArgo uddabhavyA che ane tethI duniyAmAM satya viveka prApta karavAne manuSya bhAgyazALI banI zake che. mUDha manuSyo mehathI madhyastha buddhine tyAga karI de che ane tethI teo aneka dRSTithI satya dharmanI parIkSA karavAne ane satya pragatine nirNaya karavAne zakitamAn thatA nathI. meharUpa viSavinA sarva prakAranI zubha pravRtti avadhavI ane maharUpa viSathI sarva viSamaya pravRtti avabodhavI. moha vinA jyAM dRSTi devAmAM Ave che tyAMthI satya tarI Ave che. mahadaSTithI aneka zatruo ubhA karavAmAM Ave che ane nirmoha daSTithI sarvatra zatruone mitranA rUpamAM pheravI nAkhavAmAM Ave che. ataeva AtmajJAnapUrvaka nirmoha pravRttithI gRhasthoe tathA tyAgIoe svajIvanane uraca karavuM joIe. mehavinA jJAnI game te dezakAlajAtivargamAM ubhe rahIne game te pravRtti karato chate akartA rahI zake che. tyAgIo paNa nirmoha dRSTithI vizvajananuM anantagaNuM kalyANa karI zake che mATe mUDha dazAne tyAga karIne jJAnI banI karma karavAM joIe. avataraNa-niSkAma dazApUrvaka kagIonI pravRttinuM phala darzAve che. teonA Avazyaka karmanI dizAnuM svarUpa darzAve che. zloko niSkAmayogyatAM prAptAH kurvanti dharmahetave / svayogyAvazyakaM karma sarvalokAH svabhAvataH // 145 // svAdhikAre ratA lokA dharmakarmaprasAdhakAH / yAtA yAnti ca yAsyanti muktiM tatra na saMzayaH // 146 // For Private And Personal Use Only Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSkAmadaSTi vinA kama yAgI na thavAya. ( 569 ) zabdArtha:--niSkAma cogyatAne pAmelA jJAnI evA kaceNIe svaceAgya Avazyaka kamane dharma mATe svabhAvathI kare che. svAdhikAramAM rata arthAt magna thaela dharma karma prasAdhaka karma yAgIe muktine pAmyA pAme che ane pAmaze. vivecanaH--kAI paNa padArthanI kAmanA vinA ane adhikAra paratve yAgya AjIvikAdi pravRtti sahita je manuSyA kanyakarmanA adhikArI anyA che te dharma mATe svayeAgya Avazyakakama kare che. ceAgya evI svakrae adA karavI te vizvavarti manuSyAnA dharma che. AtmAnI jagata mATe krUraja-kanya che te vyavahArathI svadharma che. ayAgya Avazyaka pravRtti e sarva manuSyane pravRttimaya dharma che, sadvicArA ane svayAgya kArya - pravRtti eja dezakAlAnusAre svadharma che. je kAle je kSetre je Avazyaka kartavya kama lAge te kAle te Avazyaka karma karavAM te svadharma che, svasvAdhikAra pramANe svayeAgya Avazyaka karma karanArA vizvavarti sarva jIvA naisargika sthitie dharma kare che temAM sarva jIvAnI mahuttA che. vanamAM ubheluM eka vRkSa, anya jIvA prati upagraha dRSTie je kaMi kare che te tenA te dRSTie svadharma che. sarva jIvA phajarUpa dharma mATe svabhAve Avazyaka dharmapravRtti kare che. sarva jIveA svazakartAnusAre svadharma bajAve che tethI teo anyo upara upakAra karI zake che. sareAvara prANIone jalapAna karAve che. vRkSa potAnuM sarvasva anyAne arpaNu kare che. nadIo potAnuM sarvasva anyone arpaNa kare che. pazue 5khI peAtAnuM sarvasva arpaNa karIne potAnI pharajarUpa dharmane adA kare che. manuSyA paNa niSkAmapaNe peAtAnuM sarvasva anyAnA upakArArthe arpaNa kare che te tee svadharma nA sevanArA khane che. AAhya Avazyaka karmAM sadA kSetrakAlAnusAra parivartanane pAme che. je kAlamAM, je kSetramAM je karyuM karavAthI duniyAnA jIvAnu vizeSa kalyANa thAya, ane je karmo karavAmAM potAnA adhikAra hoya, tathA peAtAnAthI karI zakAya te svaAvazyaka karmAM jAtrAM. sarva leAkeAe niSkAmabhAvathI pharaja adA karavI joie. sakAmabhAvanA karatAM niSkAmabhAvanAthI AtmAnA jJAnAdicuNAnI anantaguNI pragati thAya che. sakAma arthAt phlecchAthI AtmA baMdhAya che ' ane niSkAmabhAvathI AtmA niSadha rahe che. niSkAma pri khIlavavI e kaMi sAmAnya manuSyAnuM kArya nathI. niSkAma dRSTivinA mahAtmAnA RSiyAnA tIrthaMkaronA pagale cAlI zakAtuM nathI. niSkAmavinA rajoguNu ane tameguNune jItI zakAtA nathI. niSkAmadRSTivinA svAdi doSAnA nAza thato nathI. niSkAmatRSTivinA pratyeka kartavyapravRttimAM aneka svArthInA prapaMcA ubhA thAya che. niSkAmatRSTivinA koIpaNa manuSya kharekhara karmayogI gaNI zakAtA nathI. svAtmAnA vicArenI ane AcArAnI anya para sArI asara thatI nathI. niSkAmadazA prApta karyA vinA karma karavAthI caMdra jema rAhuthI 6 kara For Private And Personal Use Only Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 570 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. aisAya che tema mohathI AtmA rasAya che. niSkAmadaSTivinA kaI paNa kartavya kAryamAM paripUrNa saMtoSa ane Ananda pragaTI zaktA nathI. niSkAmadaSTivinA harSa ane zekanA vAtAvaraNathI mukta rahevAtuM nathI. niSkAmadaSTivinA pratyeka kArya karatAM aneka jAtanI IcchAonA gulAma banavuM paDe che. niSkAmadaSTivinA zuddha vicArene hRdayamAM prakaTAvI zakAtA nathI. niSkAmadaSTivinA agya spardhA ane viSamayapravRtti sevAya che. niSkAmadaSTivinA kSaNe kSaNe zAntine anubhava karI zakAto nathI. aeva Avazyaka kAryo karavAnI yogyatA prApta karavA mATe niSkAmabhAvane prakaTAva joIe. sakAmabhAvathI vizvAsaghAta, pratijJAghAta, paramArthaghAta, hRdayaghAta, dharmaghAta, prANaghAta, satyaghAta karIne manuSya nIca prakRtinA dAsa bane che. sakAmabhAvathI AtmAnI zaktinI caMcalatA vadhe che, ane tethI AtmasthiratArUpa cAritrano ghAta karI zakAya che. sakAmabhAvathI aneka Avazyaka karma karavAM paDe che ane AtmAnI niHspRhatAne dezavaTa daIne anyanI AgaLa nivarya banavuM paDe che. sakAma bhAvathI mRtyu bhIti vagere aneka bhIti prakaTIne AtmAne DarAve che ane tethI AtmA kartavyathI bhraSTa thAya che. niSkAmabhAvanI kartavyapravRttithI eka jaMgalIne jeTale saMtoSa maLe che teTale vA tenAthI anantaguNahIna paNa eka sakAmI rAjAne saMteSa maLatuM nathI, ane ulaTuM duHkhane sAgara tenA hRdayamAM prakaTIne temAM tene buDADe che. sarva rogya karmane karavA tethI je phala thavAnuM che te thayA vinA rahevAnuM nathI to pachI karmanuM phala icchavAnI zI jarUra che? niSkAmabhAve muktiphalanI prApti thAya che ane sakAma bhAve saMsArasukha maLe che. kSaNika sukha karatAM zAzvata sukha uttama che, mATe niSkAmabhAve karmo karavAM joIe. dareka zubha pravRttinuM phala jANavuM paraMtu karmaphalanI IcchA na karavI ane svayegya kartavyakarma karavuM eja sakAma bhAvamAMthI niSkAma bhAvamAM javAnI ucca kuMcI jANavI. niSkAmapaNe kArya karanArAonA AtmAnI duniyA para vidvat asara thAya che. niSkAmapaNe svapharajene adA karanArAo dezanuM, vizvanuM, saMghanuM, samAjanuM, jJAtinuM, gacchanuM, maMDaLanuM vAstavika hita avalokI zake che ane te keInA dAbamAM dabAI jatA nathI. niSkAmapaNe kArya karanArAo keInI paravA rAkhatA nathI ane keInI asatya mAgaNInA tAbe thatA nathI. niSkAmapaNAthI karma karanArAo jeTaluM svArpaNa karI zake che teTaluM sakAmadaSTie karma karanArAo svArpaNa karI zakatA nathI. niSkAmabhAvathI kArya karanArAonA hRdayamAM prabhuno vAsa thAya che tethI tenAmAM rajAtanI zakti khIle che ane sakAma bhAvathI kArya karanAonA hRdayamAM mehano vAsa thAya che ane tethI teonAmAM zetAnanI zakti khIlatI jAya che. niSkAmabhAvathI karma karanArAo satyanI upAsanA kare che, ane sakAmabhAvathI kAma karanArAo asatyanI upAsanA kare che; niSkAmabhAvathI kArya karanArAone puruSanI kaTimAM samAveza thAya che ane sakAma For Private And Personal Use Only Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Ban zrI vIra paramAtmAnA niSkAma upadeza. ( 11 ) bhAvathI kama karanAne dAsatyakeTimAM samAveza thAya che. niSkAma dazAthI svaraja adA karanArAone mRtyu ane jIvana samAna bhAse che ane sakAmabhAvathI kArya kara nArAone jIvavuM iSTa lAge che; ane tethI te dezadrohIonA bhayathI dezadroha, rAjyadroha, Atmadroha, dharmadroha vagere pApakArmAM pravRtti kare che ane jIvavAnI icchAne ayogya kamAMthI tRpta kare che. sakAma bhAvathI karma karanArA pratiSphalanI icchAthI jyAre tRpta thatA nathI tyAre aAgya karma karIne pratibadale ApavA cUkatA nathI. niSkAma karma karanArAo keAinA prati aceAgya pravRttithI pratibadaleA ApavA tevA prasaMge prayatna karatA nathI. sakAmabhAvathI karma karanArAo kAravinA pakSapAta, kadAgraha, kaleza vageremAM AtmavInA durupayoga kare che. niSkAmabhAvathI karma karanArAo khAsa kAraNe apavAdapravRtti sevIne duniyAnA jIvAnu bhalu thAya te mATe alpadoSa ane mahAlAbha pravRtti seve che ane pazcAt tenuM pratikramaNa karI utsargamArgamAM pAchA sthira thAya che. niSkAmabhAvathI Avazyaka kArya karanArAe svarajo adA karavAmAM uccAzaya ane vizvavyApaka udAra maitrIbhAvathI pravRtti kare che; te ja sthAne sakAmabhAve .karma karanArAe nIcAzayA saMkINuMdRSTine dhAraNa karI duniyAmAM azAnti pravate evI rIte pravRtti kare che; tethI te vastutaH ka pravRttinI ceAgyatAne pAmI zakatA nathI. niSkAmabhAvavinA AvazyakakAM karavAne adhikAra prApta thatA nathI. sakAmabhAvathI hAlamAM yuropamAM mahAyuddha pravarte che ane tethI duniyAnA samagra manuSyAne lAbhane badale atyaMta hAni thAya che, sakAmabhAvathI anyAyapaNe mahAyuddho vyApArA vagerenI pravRtti thAya che ane tethI mArUM hArUM evI mahamaMtranI sphuraNA thatAM duniyAmAM koi sthAne satya zAMti maLatI nathI. hiMdusthAna para aphagAnistAna vagerethI sakAmabhAve lAkoe svArIo karI tethI tene satyasukha maLyuM nahi ane Avazyaka kartavyarUpa dharmathI bhraSTa thayA. brAhmaNeAe, kSatriyAe, vaizyAe, zUdroe vizvamAM sthita sarva manuSyAe niSkAmabhAvathI dharma mATe Avazyaka karmAM karavAM joIe. dharma mATe niSkAma buddhithI karmo karavAthI nirdoSI jIvana rahe che. niSkAmabhAve karyAM karatAM antI nile pabhAva-niHkaSAyabhAva prApta thAya che. sarvajJa paramAtmA zrImahAvIra prabhue rAgadveSavinA niSkAmabhAve kanyakamAM karavAthI AtmAnI mukita thAya che- ItyAdi aneka zubha bAkhAnA upadeza ApIne hindusthAna para anantaguNu upakAra karyAM che; sajJa vIra paramAtmAnA upadezAnusAre Avazyaka dhakarmAM karavAthI AtmAnI zuddhi vRddhi pAme che ema nizcayataH amedhavuM. vizvavarti sarva manuSyAnuM kalyANa thAya evA zrIvIra prabhunA AgamamAM upadeza che. zrIvIra prabhue svAdhikArabhede gRhasthadhama ane anagAradharmanI prarUpaNA karI che, tenu' rahasya gurugamathI avadhya che. sakAmabhAvanA che te dAvAnala samAna che; tethI AtmAnA sadguNlRA baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. sakAmabhAvanAthI satyabAdhanI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 572 ). zrI kamaMga graMtha-savivecana. HE . satyadharmanI prApti thatI nathI. ajJAna -mithyAtvathI sakAmabhAvanAnI vRddhi thAya che. ajJAniye sakAmabhAvanAthI asatyadharmamAM Asakta rahe che ane vItarAga dharmanI prApti karI zakatA nathI. ajJAniye sakAmabhAvathI rAgadveSanI mArAmArImAM paDIne lIMTamAM mAkhI khuMcI rahe che tema sAMsArika padArthomAM kheMcAI jAya che ane manuSya janmanA uddezane bhUlI jAya che. sakAmabhAvanAmAM pramAda che ane niSkAmabhAvanAmAM apramAda che. sakAmabhAvathI AcAro ane vicAramAM samatalatA rahetI nathI ane samabhAvane dezavaTe apAya che. niSkAmabhAve Avazyaka karmo karavAM te manuSyone svabhAva che ane sakAmabhAve karmo karavAM te manuSyane vAstavika svabhAva nathI. atae niSkAmabhAve kartavya karmaphalanI IcachA rAkhyAvinA Avazyaka kAryo karavAM joIe. kaurae sakAmabhAvanAthI rAjya pravRtti karI tethI tenAmAM mehe praveza karyo ane tethI ane teono yuddhamAM nAza thaye. sikaMdare sakAmabhAvathI bhArata para svArI karI tethI ane tene kazuM satya sukha prApta thayuM nahIM. marAThAoe hinduonA rakSaNamAM niSkAmabhAvathI kSAtrapravRtti sevI hota to teonI pANIpatanA medAnamAM ahammadazAha abdullIthI hAra thAta nahi ane teonI paDatInuM apamaMgala thAta nahi. dareka karmapravRttimAM je je aMze niSkAmabhAva sevAya che te te aMze vijayazakti prApta thAya che ane je je aMze sakAmabhAvanA thAya che te te aMze AtmAnI durbalatA karI zakAya che. sakAmabhAva dhArako svArthI banIne mAtA, pitA, kuTuMba, mitra, baMdhu, jJAti, samAja, saMgha, deza, rAjya-vagerenI vAstavika pharajane adA karI zakatA nathI, sakAmabhAvathI upakArane badale nahi vALanArAo para vaira prakaTe che ane tethI azubha karmanI pravRttinuM jorathI sevana thAya che. sakAmabhAvanAthI manuSya svAthI bane che ane teo je je dharma mATe kAryo kare che te ulaTAM teone adharmanI vRddhi karanArAM thAya che. sakAmabhAvanAthI svecchA pUrNa na thatAM jenI tenI sAthe satyasaMbaMdhane bAMdhI zakAtuM nathI ane paraspara upagrahaupakAra karavAnA sUtrane kSaNe kSaNe lepa karI zakAya che. hindusthAna vagere sarva dezamAM sakAmabhAvanAthI manuSyanI satya pragati thaI nathI. sakAmabhAvathI thaelI dezonnati vagerene alpakALamAM nAza thAya che ane dharmazAstronA AcArone paNa AcAramAM mUkI zakAtA nathI mATe niSkAmabhAvathI sarva lokoe Avazyakakarmo karavAM joIe. niSkAmabhAvathI Ava zyakakarma karanArAo je kaMi dezakAlane anusarIne kare che te dharmavRddhi mATe thAya che. niSkAmabhAvathI karma karanArAo dazya vizvane svargasamAna banAvI de che. teo naisargika sukhamayajIvana jIve che ane prabhumaya jIvana prApta karIne dharmanA sAdhako bane che. svAdhikAre rata arthAt svAdhikArathI kArya karavAmAM tallIna evA dharmakarmaprasAdhake muktine pAmyA pAme che ane pAmaze. svAdhikAre niSkAmabhAvathI svapharaja adA karavAmAM tallIna karmacagIone A vizvamAM dhanyavAda ghaTe che. svAdhikAra niSkAmadazAthI kArya karanArA karma, For Private And Personal Use Only Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niSkAmI upakArano badalo kadI na icache. ( 573) gIo samAjamAM, rAjyamAM, saMghamAM vagere sarva bAbatemAM netAo banIne duniyAnuM kalyANa karI zake che, ane teo jJAnAvaraNIyAdi sarva prakAranA karmathI rahita svAtmAne karI paramAtmapada prApta karI zake che. niSkAma karma karavAnI dazA prApta karavAne mATe prathama te akAmya IcchAothI nivRtta thaIne vyavahArogya satya kAmane IcchavAM joIe. asatya ane agya IcchAone prathama te vAravI joIe. ekAmya icachAothI AtmAne satya zAnti maLatI nathI. asatya duSTa kAmanAothI thatuM durgati-duHkha avadhavAnI AvazyakatA che. asatya duSTa kAmanAothI jIvo aneka prakAranAM du:kho prApta kare che. asatya duSTa kAmanAomAM duniyAnA cha phasAIne aneka prakAranAM karmo kare che. ajJAnI cha asatya kAmanAone paNa satya kAmanAo tarIke avabodhe che. ajJAnI cha asatya kAmanAo vaDe sukha prApta karavA Icche che paraMtu ulaTuM teone sukha karatAM anantaguNa duHkha thAya che. Avazyaka upayogI kAmanAone vyavahAradaSTie satya kAmanAo tarIke kathavAmAM Ave che ane anAvazyaka anupayegI duHkhakAraka kAmanAone asatya duSTa kAmanAo tarIke kathavAmAM Ave che. nizcayanayadaSTie asatya ane satya kAmanAone agya kAmanAo tarIke kavAmAM Ave che, nizcayadaSTie niSkAmabhAvanI mukhyatA avabodhavI. prazasya ane aprazasya ema be bheda kAmanAnA che. zubha kAmanAne satya kAmanA ane azubha kAmanAne asatya kAmanA tarIke kathavAmAM Ave che. azubha kAmanAothI pApa thAya che. atae tyeka manuSya AtmAnA zuddha svarUpa tarapha lakSya deIne asatya kAmanAone dAbI devI joIe. asatya kAmanAnA vicAro ane AcArano parihAra karIne satya kAmanAnA vicAronI ane AcAranI pravRtti karavI joIe; satyakAmanAnA vicArone ane AcArone AtmajJAnIo niSkAmarUpamAM pheravI nAkhe che ane teonA vicAromAM ane AcAramAM paramArthatA vahyA kare che. AtmajJAnI sadUguruo pAsethI AtmajJAnanI prApti karIne niSkAmadazAnI prApti karavI joIe. azubha kAmanAono tyAga karyA vinA ane zubha kAmanAomAM paNa chevaTe heya buddhi thayA vinA lAkhe AtmajJAnI guruo maLe te paNa niSkAmadazAnI prApti thatI nathI. niSkAmadazA thayA pazcAt zubhakAmya manuSyonI peThe zAmATe bAhyakarmonI pravRtti karavI joIe? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke niSkAma dazA thayA pazcAt mana vANI ane kAyA jyAMsudhI che tyAMsudhI te dvArA vizvalokonA kalyANArthe pravRtti karavAnI jarUra che. pAramArthika kAryomAM vastutaH niSkAma dazAvinA kharI pravRtti thatI nathI. niSkAmadazAthI vizva lekanA upakArArthe mana- vANI ane kAyAthI pravRtti karatAM pitAnuM ahita thatuM nathI, ane vizvanuM kalyANa karI zakAya che. niSkAmI manuSya keInA upakAra karIne te pAcho upakAra kare tevI sthitimAM pitAne mUkAvavA prayatna karatA nathI. niSkAmI karmayogIe keInA para upakAra karIne te upakAra karyo For Private And Personal Use Only Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 574 ) zrI karmaga caMca-savivecana. ema keinI AgaLa thavA paNa IcchA rAkhatA nathI. satyakAmI manuSya satya upakAra pravRttine sAme badalo levA Icche che; paraMtu niSkAmI karmayogIo te sarvasvArpaNa karIne paramArthapravRtti kare che tene sAme badale vALavA kaI pravRtti kare te temAM paNa teo zubha bhAvane dhAraNa karatA nathI. A vizvamAM niSkAmI karmayogIo kharekhara paramAtmAnI pratikRti che. niSkAma karmagIo kharekharA sane che. niSkAma karmayogIonA caraNakamaLanI dhUlIthI duniyAnA cha pavitra bane che. niSkAmI karmacArIonAM darzanathI paramAtmAno sAkSAt darzana thayAM ema avabodhavuM. sakAmyabhAvathI nivRtta thaIne akAmyabhAvamAM pravRtti karIne je AtmajJAnamAM paripUrNa anubhavI banyA hoya che teo AtmAnA guNe vinA anya kaMI ISTa nathI evuM prAdhatA hovAthI niSkAmatAe teonI bAhyapravRtti thAya che. indri ane mananI sAthe saMbaMdha pAmatI evI jaDa vastuomAM AtmAnuM sukha nathI ane anya jaDa padArtho ke je ISTa viSa tarIke kalpAyelA che tenAthI traNa kAlamAM akhaMDa zAzvata sukha prApta thavAnuM nathI e AtmajJAnIono nizcaya hovAthI teo bAhya padArthomAM IchatvanI vA aniSTatvanI kalpanAthI baMdhAtA nathI. aeva teo saheje niSkAmI banI anya jIvane uddhAra karavAne teonI dRSTimAM vizeSataH uccatA thatI jAya evA AzayathI pravRtti kare che. dukhIonA duHkhane je je mArgethI nAza thAya che te mArgonuM avalaMbana karIne jJAnIkarmacArIo niSkAmataH pravRtti kare che. niSkAmataH dharmakarmasAdhaka gIonI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che, teonAM sarva Avazyaka kartavyakarmothI avazya dharmanI vRddhi thAya che. teonA Azaya avabodhyAthI teonI dharmakarma pravRttine yathArtha khyAla AvatAM vAstavika mahattA avabodhAya che. avataraNu-satatatsAhyatnathI karmamAM pravRtta thavAne nirdeza che. zlokaH satatotsAhayatnAbhyAM karmasiddhizca jAyate / jJAtvaivamAhate kArye pravartastra svabhAvataH // 147 // zabdArtha -satotsAha ane yatnathI kAryasiddhi thAya che ane muktinI prApti thAya che evuM avadhIne svabhAvathI prAraMbhita kAryamAM pravRtta thA. - vivecana-prAraMbhita kAryanI siddhimAM satata prayatna ane satata utsAhanI khAsa jarUra che. satatatsAhavinA keI kArya sAdhI zakAtuM nathI. kAryanI siddhimAM aneka maMgalo che temAM sarvathI mahAna maMgala satatatsAhapa jIvanavIrya vinA kArya pravRttimAM maMdatA-kSINatA For Private And Personal Use Only Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satatatsAha ane yatnanI mahatvatA. ( 575 ) Ave che. keI kAryapravRttimAM AtmAno satatatsAha prakaTato hoya avabodhavuM ke avazya kAryanI siddhi thavAnI che. satatetsAhathI aneka rIte prayatna karI zakAya che. udyogane khAsa jArI rakhAvanAra satatotsAha che. satatatsAharUpa agnine hRdayamAM prakaTAvavAthI hRdayamAM AlasyanI avasthiti thatI nathI. satatatsAhavinA game tevA vidvAne paNa karmapravRttithI hArI jAya che. satatatsAhathI zivAjIe musalamAnI rAjyanI jaDa ukheDI che ema ItihAsathI siddha thAya che. satatatsAhathI ne pelIyana bonApArTa eka vAra saMpUrNa yuropane hacamacAvI dIdhuM. satatatsAhathI gerIbADIe ane mejhinIe ITAlI dezano uddhAra karyo. gerIbADIne ITAlIno uddhAra karavAmAM aneka saMkaTane mukAbalo kare paDa hato, paraMtu satatetsAhathI teNe daivI jIvananI upamAne dhAraNa karI. mejhinIe satatatsAhathI ITAlInA uddhAramAM rIbADIne preryo ane ITAlInA sarva prAMtavAsIonA vicAromAM dezadvArane sajIvanamaMtra preryo. satatatsAhathI zrImadbhavAdIe vallabhIpuramAM zilAditya rAjAnI samakSa badrAcAryanI sAthe zAstrArtha karyo ane tethI jainadharmane jya thaze ane bauddhone svadezano tyAga karavo paDaze. satatatsAha ane yatnathI kalikAlasarvajJapadadhAraka zrI hemacaMdrAcArye jainadharmanI unnatikAraka aneka granthanI racanA karI. satatetsAhapUrvaka prayatna karIne Aryasuhastio saMpratirAjAne dharmedvAramAM prerIne anAryadezamAM jainadharmane pracAra karAvyo. mahammada payagaMbare musalamAnI dharmanI sthApanAmAM satatetsAha ane satata prayatnane se hato. ema temanA caritra parathI avabodhAya che. kabIre ane nAnake pitAnA mata pracArArthe satatetsAha ane satata prayatna sevyo hato tethI teo svakAryamAM amukAze vijaya pAmyA hatA. rAmAnuja ane vallabhAcAryo pitAne mata vadhAravA mATe satatetsAhapUrvaka prayatna sevyuM hatuM. zaMkarAcArye pitAnA matane jagatamAM vistAra karavA mATe satatatsAhathI prayatna se hato tethI hindusthAnamAM advaitamatanA bhakatonI vRddhi thaI.zrI gautamabuddha pitAnA dharmane vizvamAM pracAra karavA mATe satatetsAhapUrvaka prayatna karyo hato. IsukAIe pitAnA vicArono pracAra karavA mATe sarvasvArpaNa karIne prayatna sevyo hato, tethI tenI pAchaLa rAjakIyadharma tarIke te dharma sarvatra prasaryo che. hemara ane pethegorase potAnA vicArane satatatsAhayukta prayatnathI pracAryA hatA. raskIne pitAnA vicArane satatetsAhapUrvaka yuropamAM jAhera karyA hatA. bauddhonA prakhyAta tArkika dinAgapaMDite satatatsAhapUrvaka prayatna sevIne bIddhadharmanI rakSAkAraka pustaka racyAM che. vyAsa trASie satatetsAhapUrvaka prayatnathI mahAbhArata jevA granthone racI akSaradehe amaratA prApta karI. kavi zekasapIyare satatetsAha ane satata prayatnathI nATaka lakhIne sarvatra vizva manuSyane Azcaryacakita karI dIdhA. AryasamAjanA sthApaka svAmI dayAnaMda sarasvatIe satatetsAha ane satata prayatnathI pitAne mata AyavartamAM pracAryo. jena AcArya AtmArAmajIe (vijayAnaMdasUrie) jaina dharmanI rakSAmAM For Private And Personal Use Only Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 576) zrI karmayoga maMca-savivecana. ~ - ~ -- satatetsAha ane satata prayatnathI sarvasvArpaNa karyuM, tethI jaina kemamAM sadAkAla teo akSaradehe pUjya prAtaHsmaraNIya thayA. satatetsAha ane satata prayatnathI zrI vijayadharmasUri tathA AgamajJa paMDita zrI AnandasAgaragaNi jainadharmanI apUrva sevA kare che. satatetsAha ane satata prayatnathI zrI yazovijayajI upAdhyAye ekaso ATha grantha racIne jaina dharmanI apUrva sevA karI. jaina kemamAM zrImadda yazovijayajI upAdhyAyanuM nAma sarvatra prasiddha che. satatatsAhaprayatnathI kaLA zIrSane mAnava jagatumAM dhAre te karI zake che. satatotsAha prayatnamAM apUrva sAmarthya rahyuM che, tethI duHsAdhya kAryone susAdhya karI zakAya che. kAryasiddhimAM utsAha eja zubha zakuna che-gAjate aDhA mAthA para DhAravA pAyA nI peThe anutsAhathI prAraMbhita kAryanI asiddhine khyAla AvI zake che. prakhyAta IglAMDavAsI lekhaka smAIlse satatatsAha ane satata prayatnathI aneka zodha karanArA purUSanAM caritra lakhIne apUrva grantha prakaTa karyo che. te grathanA vAcanathI avazyameva satatotsAhapUrvaka prayatna karavAthI thatA phAyadAone khyAla AvabedhAya che. akabara bAdazAhamAM satatetsAha vartate hato tethI te aneka deze jItavAne samartha tha hate. satatotsAha ane satata prayatna vinA karaNaghele gujarAtanuM rAjya pAchuM meLavI zake nahi. satatotsAha ne prayatnathI muMbaImAM rAnaDe prakhyAta thaze. satatotsAha prayatnathI gokhalee hindusthAnanI sevAmAM apUrva Atmabhega Ape. satatetsAha prayatnathI lerDa kalAiva bhAratamAM briTIza rAjyanI sthApanA karI. satatotsAha prayatnathI mULarAja solaMkIe gujarAtamAM caulukya rAjyanI sthApanA karI. satatotsAha prayatnathI bhAskarAcArye tividyAne apUrva grantha prakaTa karyo. satatetsAha prayatnathI vAlmIkie rAmAyaNanI racanA karI. satatatsAha prayatnathI hindusthAnamAM brIsti pAdarIo brIstidharmane pracAra karavA Atmabhega ApI rahyA che. satatotsAha prayatna vinA hAlamAM jaina sAdhuoe tathA jaina gRhastha jaina dharmanI sevA tathA tenA pracArArthe apUrva Atmabhoga Apyo nathI. satatatsAha prayatnathI A vizvamAM lekane Azcaryamagna kare evAM kAryo karI zakAya che. satatetsAha prayatnathI aneka munivaree mukti meLavI. satatotsAha prayatnathI bukara TI zITane amerikAmAM pitAnA jAtibaMdhuone keLavaNIthI uddhAra karyo te tenA caritrathI spaSTa avakAya che. satatotsAha prayatnathI svAmI vivekAnanda sarvatra svavicArone jAhera karyA. satatotsAha prayatnathI kAzImAM vizvavidyAlaya sthApavA mATe paMDita madanamohana mAlavIo samartha thayA. satatatsAha prayatna vinA rAjyanI, dezanI, vizvanI, dharmanI, samAjanI ane potAnI unnati karI zakAtI nathI. satatotsAha prayatnabaLe vizvamAM svAstitva saMrakSI zakAya che ema aneka Adarza jIvanacaritathI spaSTa avabodhya thAya che. satatetsAha prayatnathI rAThoDa durgAdAse mAravADanuM saMrakSaNa karyuM ane tethI tenAM sarvatra bhAratamAM guNagAna thAya che. For Private And Personal Use Only Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satatAtsAhathI paramapadanI prApti. ( 177 ) prayatna karI satatAtsAhamaya prayatna vinA hindu ane musalamAne AryAvanA abhyudayAthe sArI rIte AtmabhAga ApI zakyA nathI. laghu krITikAmAM satatetsAha prayatna dekhavAmAM Ave che tethI te svazatyanusAra ghaNuM karI zake che. satatAtsAha prayatnathI kSudra manuSya paNa glA'sTananI peThe mahA banIne lAkhA karoDA manuSyonA anuzAstA banI zake che. satata tsAha prayatnathI jarmanInA prakhyAta pradhAna bismArke jarmanInI pragatimAM apUrva vRddhi karI te sarvatra vizvavarti manuSyathI ajJAta nathI. izvarI baLa tarIke satattAtsAhathI prayatna karIe to temAM koi jAtanA pratyavAya AvatA nathI. satatetsAhaprayatnathI dareka kAryanA abhyAsamAM agra pragati karI zakAya che, jenAmAM utsAhaprayatna nathI te nirjIvanI peThe kaMipaNa karavA zaktimAna thatA nathI. jenA AtmAmAM satatAtsAhaprayatnakhaLa varte che te hanumAnI peThe sUryane paNa grAhya karavA zake che. satatetsAhaprayatna vinA A vizvamAM aneka manuSyanI avanati thai, thAya che ane thaze. satatAtsAhaprayatnarUpa devazaktinI jeo ArAdhanA kare che teAnI sadA unnati thayA kare che. satata sAhaprayatna eja pragatine mahAmatra che. satatAtsAhaprayana vinA manuSya mRtadehA samAna che. satatAtsAhaprayatnathI nIca jAtiye paNa hAla lakSmI tathA sattAnA ucca zikhare virAjamAna thaI che. teno anubhava karIne prArabhita kAryAM karavAmAM satatetsAhapUrvaka maMDayA rahevuM joie. satatetsAhathI sarva dhArelAM kAryAnI siddhi thAya che mATe manuSya !!! tuM anutsAhathI ThaMDAgAra jevA nA bana. satatetsAhaprayatnathI aneka kAryone siddha karI zakIza ema nizcayataH abedha. gRhastha agara tyAgAvasthAmAM je je Avazyaka kartavyakAryo karavAnAM hoya temAM satatAtsAhane dhAraNa kara. pANIpatanA medAnamAM marAThAo ane rajaputA anusAhI banyA tethI tene parAjaya thayA ane ahammadazAhu abadalIe kera vartAvyA. brITIzA jamanA jApAnI satatAtsAhaprayatnathI kArya kare che tethI sarvatra teonAM dRSTAMtA apAya che. hindusthAnanA leAke jyAre satatAtsAhaprayatnane sevaze tyAre teonI vAstavika pragati thaze. huM Atman ! ! ! tuM satatAtsAhaprayatnathI kAryasiddhinA nizcaya karIne prAraMbhita kAya kara !! temAM aneka vipattiyeA paDe te paNa utsAhaprayatnane seva ke jethI thArAM dhArelAM kAryAM siddha thAya ane muktinI sAdhanA temaja satatAtsAhaprayatnathI paramAtmapadanI prApti thAya. utsAha ane prayatnathI cAritryamA mAM jJAnamArgamAM ane danamArgamAM agragAmI banI zakAya che. utsAhathI sAdhuonI sevA karIne anubhavajJAna prApta karI zakAya che. appaTTisUrie satata sAhabaLe jainadharmanA pracAra karyAM hatA. A vizvamAM paramAtmAnI prAptimAM satAtsAha ane satata prayatnanI atyaMta AvazyakatA che. satata tsAha ane satataprayatnamaLe A vizvamAM sarve kanyakAAne karI zake che. satatetsAha ane satata 53 For Private And Personal Use Only Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 578) zrI karmayoga graMtha-savivecana. prayatna e be IzvarI bakSIsa che tenAthI A vizvamAM kaMI paNa duHsAdhya rahetuM nathI. satatetsAha ane satataprayatnabaLe vikrama rAjAe zakalekene harAvIne svarAjyanI sthApanA karI. satatatsAha ane satata prayatnavaDe kalaMbase amerIkAkhaMDane zodhI kahADe. satatetsAha ane satata prayatnabaLe hajAro vakhata pravRttimAM nirAzA maLyA chatAM paNa ane kartavya kAryanI siddhi karI zakAya che. satatatsAha ane satata prayatnabaLe jApAnIe jApAnane uddhAra karyo ane tenI pragatithI cIna ane amerikAne paNa jAgrata rahevAnI jarUra paDI che. guru goviMdasiMhamAM satatotsAha ane satata prayatna e be mukhya guNa hatA, tethI guru goviMdasiMhe je kArya karyuM te ItihAsanA pAne amara rahyuM che. rANahamIramAM satatetsAha ane satata prayatna e be guNa hatA tethI teNe mevADanA uddhAramAM vijaya meLavyuM. A vizvamAM mahAzakamAM kudaratI bakSIsa tarIke satatatsAha ane satata prayatna e be guNa vAsa kare che. game te kAryanI siddhimAM e be guNa vinA nirvAha thaI zake tema nathI. duHkhamAM vidyAbhyAsa e nAmanA pustakamAM ane svAzraya nAmanA pustakamAM aneka garIba manuSya, satatatsAha ane satata prayatnathI mahApuruSa banelA che ema darzAvyuM che. karmavAdIo, bhAvIbhAvavAdIo, satata prayatna vinA dareka bAbatanI pragatimAM pAchaLa paDI jAya che, ane teo pragatizIla manuSyanA dAsa banIne teonA AkramaNathI dabAI caMpAI jIvana vyatIta kare che. pragatizIla saMghamAM, samAjamAM, rAjyamAM, dezamAM, maMDalamAM, kemamAM satatetsAha ane satata prayatna e be guNa pratyakSa avalakAya che. satatatsAhanA AdhAre satata prayatna thaI zake che. satatotsAhano agni halAvAnI sAthe satata prayatna paNa maMda naSTa thaI jAya che. satatatsAha ane satata prayatna vinA dharmAcAryo ane dharmapravartaka dharmane pracAra karavAne zakitamAn thatA nathI, mATe dharmAcAryoe satatatsAha ane satata prayatnanuM avalaMbana karavuM joIe. satatatsAhabaLe zAhabuddInagarIe dillI para agIyAra svArIo karI, daza svArIomAM te pRthurAja cohANathI parAjaya pAmIne pazcAtuM haze, te paNa satatetsAha ane satata prayatna tyAga karyo nahi. satatatsAhaprayatnathI teNe dilhI para agiyAramI svArI karI temAM te phAvyuM ane tyArathI dilhInI gAdI musabhAnA tAbAmAM gaI. mahAvIra prabhu ane zrI saMprati rAjAnA samayamAM jenI prAyaH cAlIza kareDanA Azare vasati thaI hatI ane vedadharma pALanArAonI ghaNI saMkhyA ghaTI gaI hatI, paraMtu pazcAt janAcAryomAM sAdhuomAM ane janagRhasthamAM satatatsAha ane satata prayatna rahyo nahIM tethI punaH vedadharmIonuM sAmrAjya pragaTayuM ane jenonI saMkhyAmAM ghaNe ghaTADo thaye. satatotsAha ane satata prayatnathI zukrAIsTanA bhaktoe cAra khaMDamAM prIsti dharmane pracAra karyo te sarva leke avalokI zake che. A vizvamAM satatetsAha tathA satata prayatnabaLe aneka For Private And Personal Use Only Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satatetsAhanA zubha phaLa. ( 579 ). sudhArAvadhArA karI zakAya che ane pAtaMtryane dUra karI svAtaMtrya prApta karI zakAya che. laghu bALakamAM amukazoe be guNa avalekAya che paNa pazcAtuM tenI sAmagrI vinA teomAM mandatA AvI jAya che. musalamAnamAM musalmAna dharmanI vRddhayarthe satatatsAha ane satata prayatna hatuM tyAM sudhI teo svadharmano pracAra karI zakyA; pazcAt teonAmAM mandatA AvI tethI pUrvanI peThe dharmavRddhi karI zakyA nahi. satatetsAha ane satata prayatna vinA game tevA baLavAna manuSya paNa kAryanI siddhimAM hAra pAme che. satatetsAhathI mukitanI prApti karI zakAya che ane zrI mahAvIra prabhunI peThe lAkhe pariSaho sahIne kevalajJAna prApta karI sarva zakti khIlavI zakAya che. satatatsAha prayatna vinA lAMbAlacaka jAhera bhASaNa ApyAthI kaMI vaLatuM nathI. dIrgha vicArasUtrI thavAthI kaMI vaLatuM nathI. atae manuSyae satatatsAhaprayatnapUrvaka prAraMbhita kAryo karavA joIe. AryAvartanA prAcIna manuSyamAM satatetsAha prayatna hatuM tethI teo sarva dezanA netAo banIne vignA kalyANamAM apUrva bhAga ApI zakatA hatA. hAlanA AryomAM satatotsAha prayatna prakaTe ane tethI teo pUrvanI jhojhalAlIne prApta kare ! zubha kAryomAM satatetsAha prayatnabaLa vAparavAnI jarUra che. rajoguNa ane tamoguNI kAryone parihAra karIne sAtvika manuSyo sAtvika kAryonI siddhimAM satatetsAhapUrvaka prayatna kare che. satatetsAha prayatnathI sarvatra kAryasiddhi thAya che. evaM avagata karIne prAraMbhita kAryamAM svabhAve pravRtti kara ! kAryanI siddhi thavAnI che ke kema? te satatatsAha prayatnathI avabodhAya che. ata eva anya vikalpasaMkalpano tyAga karIne prAraMbhita kAryamAM sadya pravRtta thavuM joIe. prAraMbhita kAryamAM vidgo AvyA vinA rahetAM nathI, tethI temAM satatatsAhanI AvazyaktA rahe che. satatatsAhapUrvaka kArya karavAthI aMte vijaya varamALane prApta karI zakAya che. 1857 nA baLavAmAM briTIzae hindusthAnamAM satatetsAha prayatnathI baLavAkhorone vikherI nAkhyA. je teonAmAM satatetsAha manda paDI gayuM hota te briTIza rAjyanI eka divasanA aMtarAmAM jaDa ukhaDI jAta. pAzcAtya vidvAnono-zekeno mULa maMtra e che ke prAraMbhita kAryamAM satatetsAha prayatnathI pravaryA karavuM. satatetsAha prayatnathI briTIzae sarvatra pRthvImAM adyaparyata rAjyavyavasthAkAryamAM aneka siddhi meLavI che te tenAthI ajJAta che ? pratijJAta kartavya kAryomAM satatatsAha prayatnanI jarUra che. satatetsAha vinA koIpaNa pratijJArUpa kAryanI siddhi thatI nathI. satatotsAha vinA aneka manuSyae pANImAM parapoTA thaIne kSaNamAM jema vilaya pAme chetadvat prAraMbhita kAryone kSaNamAM mUkI dIdhAM che, tenAM sahastralakSa daSTAMte vizvamAM astitva dharAve che. gujarAtamAM bheLA bhIma pazcAta je je nRpati thayA temAM rAjyarakSaNa pragatikAryane satatatsAhayukta prayatna nahotuM tethI teo gurjara bhUminuM sAmrAjya saMrakSI zakavA samartha thayA nahIM. gurjaratrAbhUmimAM satatatsAhapUrvaka prayatna karanAra mahammada begaDAe For Private And Personal Use Only Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 580 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. SS aneka hiMduone vaTalAvI musanmAna karyA ane rAjyamaryAdAnI vRddhi karI. game tevA pragatizIla manuSyo hoya paraMtu tenAmAMthI satatetsAha prayatna TaLavAnI sAthe teonI avanati AraMbhAya che. vyApArakArya pravRttimAM satatatsAhavinA jainavaNiko anya vyApArazIla komenI pAchaLa haThavA lAgyA ane bhaviSyamAM je teomAM satatatsAha prayatna nahi raheze te anya kemenA dAsatvarUpa kArAgRhathI mukta thaze nahi. pragatizIla pratyeka kArya karavAmAM satatetsAha prayatnanI AvazyakatA che. he manuSya ! ! tuM kaI paNa kAryane AraMbhI satatatsAha prayatnane seva ! paraMtu kAryapravRttino tyAga na kara. satatatsAha prayatnathI raMka manuSyo paNa rAjyatvane pAmyA che. kAryano AtmA satatotsAha ane prayatna che. e beno nAza thatAMnI sAthe kAryane nAza thAya che. satatatsAha prayatnathI kAzImAM sarva paMDitaziromaNi zivakumAra zAstrIe mahAkhyAtine meLavI che. satatetsAha prayatnathI zeTha vIracaMda dIpacaMde aneka vyApArAdi kAryo karIne khyAti meLavI. zeTha vIracaMda dIpacaMda godhAvI gAmanA sAmAnya jainavaNika hatA. pazcAt teoe satatatsAha prayatnathI vyApAra AraMbhe temAM bhAgyadevIe vara Apo tethI janamamAM agragaNya kI gaNAvA lAgyA. zeTha premacaMda rAyacaMde satatatsAha prayatnathI aneka zubha kAryo karyA. mahesANAnA jainavaNika veNacaMda suracaMdra eka azikSita sAmAnya zrAvaka che, chatAM temAM satatotsAha prayatnabaLa che tethI temaNe aneka pAThazALAo sthApI che ane aneka dhArmika kAryo karavAmAM te macyA rahe che, tethI temaNe janamamAM jAgRti phelAvI che. hAla paNa prAraMbhita kAryamAM satatatsAha prathatnathI maMDayA rahe che. bhAvanagaranA zrAvaka kuMvarajI ANaMdajIe satatotsAha prayatnathI jaina dharmanA pustaka chapAvavA vagere kAryamAM apUrva Atmabhega ApI kAryasiddhi karI che. satatotsAha prayatnavinA pragatizIla sudhArA karI zakAtA nathI. satatetsAha prayatnathI spensare, ke je vicArone pracAra karyo che tene yuropa bhUlI zake tema nathI. satatatsAha prayatana vinA amerikAnA jaMgalI lokenI jevI dazA, game te kemanI dezanI ane rAjyanI avasthA thAya che. satatotsAha prayatnathI zrIjinadattasUrie lAkho kSatriyane jana karyA. satatatsAha prayatna vinA jaina kome vidyA lakSamI sattA dharma pragatinI saha zakitane gumAvI che. satatotsAha prayatnano uparyukata mahimA avadhIne he cetana ! ! tuM je kArya karavA dhArIza te thayA vinA rahenAra nathI e nizcaya karIne prAraMbhita kAryanI pravRtti ryA kara. satatetsAha prayatna vinA baLavAna manuSya paNa kArya karavAthI pazcAtuM rahe che. ata eva satatatsAha prayatnathI svayogya kartavya kArya karyA kara. avataraNaH--nnatikAraka dhamya karmapravRttine karavI joIe-te darzAvavAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prItipUrvaka nnatikAraka pravRtti karavI. (581 ) sTorA svonnatikArikA yA yA dRzyante ca pravRttayaH / sevanIyAzca tAH prItyA dezakAlAnusArataH // 148 // zabdArtha -je je natikAraka pravRtti dekhAya teone prItipUrvaka dezakAlAnusArathI sevavI joIe. vivecanaH--nnatikAraka ane svAvanatikAraka pravRttinuM svarUpa yAvata samyaga na avabodhavAmAM Ave tAvat mUDhatA che. mUDha manuSya avanatikAraka pravRttine mukhyatAe seve che. svAvanatikAraka pravRttinuM mULa ajJAna che, kSaNe kSaNe mAnasika vAcika ane kAyika pravRtti sevAya che, temAM ajJAnImanuSyo mukhyatAe rAga dveSa karmanI vRddhi thAya evI pravRttiyone seve che. nakAmI vikathAone manuSyo zravaNa kare che ane tevI pravRttimAM rucitA dhAraNa kare che, mATe mana vANI kAyA mAyAthI bhinna AtmAnA guNone prakAzanArI pravRttine mana vANI kAyAthI sevavI joIe, mananI vacananI ane kAyAnI zubha pravRttine ane azubha pravRttine avabodhavI joIe. mana vANI ane kAyAthI aAdazapApasthAnakanI pravRtti karavAthI pApa baMdhAya che ane mana vANI kAyAnI zubha pravRttithI puNya baMdhAya che. mana daMDa, vacana ane kAyAnA daMDane parityAga karavo joIe. IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDamAtranikSepaNasamiti, pAriSThApanikAsamiti, managuNi, vacanagupti ane kAyamurtinuM navanikSepathI svarUpa avabodhatAM naitikArakadharma pravRttino viveka thAya che. mananI zaktine ane vacananI zaktine AtmAnI unnati thAya tevA kAryomAM vAparavI joIe. je je AtmonnatikAraka pravRtti hoya che te te pravRttithI anyanI unnati thAya che. je je pravRttithI Atmannati thatI nathI te te pravRttithI anya jIvonI unnati thatI nathI. je nnati karI zakato nathI te anyajIvonI unnati karI zakato nathI. dravyakSetrakAlabhAvathI naitikAraka bhinnabhinna pravRtti hoya che. naitikAraka pravRttine dezakAlAnusAre pheraphAra thayA kare che. tethI tenuM dezakAlAnusAre rahasya avadhavuM joIe. keTalIka amuka varganA mATe naitikAraka pravRtti hoya paraMtu amuka dezakAlathI svAtmIyapragatikAraka pravRtti na hoya te teone sevI zakAtI nathI. vartamAnakAlamAM keTalIka pravRtithI nnati thAya che, paraMtu bhaviSyamAM adhikAraparAvartanathI te pUrvanI pravRttithI Atmonnati thaI zakatI nathI. bAlyAvasthA yuvAvasthA ane vRddhAvasthAbhede naitikAraka pravRttimAM dezakAlAnusAra parivartane thayA kare che. AtmajJAnathI naitikAraka pravRttine nizcaya thAya che. vartamAnakAlamAM thatI sarva zubha For Private And Personal Use Only Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 582 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. zubhapravRttiyAnA samUhanuM paripUrNa jJAna thayA vinA svAnnatikArakapravRttiyAnA nizcaya thaI zakatA nathI. svAnnatikArakapravRttiyAnA niNaeNya thayA pazcAt aMdhaparaMparAmAM pravRtti thatI nathI ane sAdhanASTimAM ane sAdhyadRSTimAM viparIta mana thatuM nathI. pragatizIla yugamAM je aMdhapara'parAe pravRtti kare che ane svAnnatipravRttinA vicAra mAtra karatA nathI te samUcchima pancendriya pravRtti karatAM kaMI paNa vizeSa karI zakatA nathI. deza rAjya samAja saghAdinI unnatikArakapravRttiyeAnI sAthe svAnnatikArakapravRttiyAnI sAthe svAnnatikAraka pravRttiyAnA dezakAlAnusAre kevA saMbaMdha che ? ane temAM zuM satya rahasya samAyuM che ? te avazya aedhavuM. pravRttiyAnA tAme AtmAe rahevu joie nahi paraMtu AtmAnA tAe anAsakatabhAve pravRttiyeA rahevI joie. AtmAnI unnatisAdhanabhUtapravRttiye che, paraMtu pravRttiyeAmAM AtmatA nathI evuM avamedhI anAsaktithI mAnasika vAcika kAyika pragatikara pravRttiyA karavI joie. prItithI pravRttiyAne svAnnati mATe sevavI joie, paraMtu pravRttiyAmAM rAgathI Asakta na thavu joIe. pravRttiyAmAM anAsaktabhAve prIti thavI joie. madhyama ceAgIonI prathama prazastapremapUrvaka pravRtti thAya che, paraMtu zuddhajJAnI yAgIone te prItivinA pravRtti thAya che. uttamannAnI rAgadveSathI mukta hAya che. AraMbhaka kamacAgIoe jyAM jevI rIte pravRttiyeA sevavI paDe tyAM tevI rIte pravartavuM. jJAnImanuSya, pravRttiyAnI bhinnatAmAM ane tenAM dezakAlAnusAre thatAM parivatanAmAM muMjhAyA vagara AtmAnnatikAraka pravRttiyAne seve che. avataraNaH--kriyAonA, pravRttiyAnA aneka bhedyamAM jJAnI mu.AtA nathI--te svAcitakA pravRtti kare che, te darzAve che. zlokaH kriyAvicitrabhedeSu jJAnI kiJcinna muhyati / samIbhUyAdhikAraNaM karoti karmasUcitam // 149 // zabdA--dhArmika kriyAonA vA vyAvahArika kAryanI kriyAonA vicitra bhedyamAM AtmajJAnI meha pAmatA nathI. sarva kriyAomAM samIbhUta thaIne te svAdhikAre sujjuucita karmane kare che. vivecanaH--mokSakAraka dharmanI kriyAomAM sarva dazanAmAM seMkaDA bhedo paDayA che. jainadarzanamAM zvetAMbara digaMmara sthAnakavAsI terApa'thI Adi aneka gaccha matabhedethI dharmakriyAomAM paraspara mata viruddha evA aneka bhede avaleAkAya che. hinduomAM For Private And Personal Use Only Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jian nAnI pravRttiomAM mUMjhAtA nathI. ( 183 ) aneka soMpradAyeA thayA che ane saMpradAyanA dharmanI paraspara viruddha evI aneka kriyAe dekhAya che. baddhomAM prIstiyAmAM ane musalmAna vageremAM dhArmikakriyAonA bhedo che. paraspara eka bIjAthI bhinna evI dhArmika kriyAomAM ekanI zraddhA rAkhatAM tenAthI viruddha sAMpradAyika kriyAo para tiraskAra chUTe che ane anya dhArmikakriyAonu ane te kriyAonA kartAonuM khaMDana karavAmAM Ave che. A pramANe paraspara dhamata bhedenI kriyAonI bhinnatAevaDe paraspara manuSyamAM khaMDana ma`Dana rAgadveSa thayA kare che. eka manuSya amuka dhArmikakriyAnuM maMDana kare che tyAre anya manuSya tenuM khaMDana kare che. amuka manuSya amuka dhArmika kriyA para rAga dhAraNa kare che tyAre amuka manuSya teja dhArmikakriyA para dveSa--aruci dhAraNa kare che. jenAmAM cArAzI gacchonI paraspara keTalIka kriyAo virUddha hAya che, tethI te te kriyAonI vibhinnatAe ceArAzI gacchAnA AgevAne khaMDana maMDana kaleza vagere karI dharmanI ArAdhanAmAM karmanI vRddhi karI zake che. sa manuSyo svasvadhArmikakriyAone AgamonA AdhAre pratipAdana karIne anyanI kriyAone asarvajJa kathita che ema DarAvavA prayatna kare che. digaMbarAe ane zvetAMbarAe A pramANe paraspara viruddha mAnyatAvata kriyAonA bhede paraspara kaleza karIne saMghavIne parasparanA nAzAthe upayoga karyAM, tethI tenI paDatI thaI ane vaidikadharmavALAnI pragati thai. vedadharmIo paNa pravRttiyenuM sAdhyabiMduM samajyAvinA paraspara sAMpradAyika dhArmikakriyAonA khaMDana maMDanamAM paDI rAgadveSanI vRttimAM muMjhAyA ane tethI musalamAneA taraphathI tene AkramaNe sahavAM paDayAM. kriyAomAM muMjhAvAthI sAyazUnyapravRtti thAya che ane tethI svaparanI unnati thai zakatI nathI. khrIstayAmAM ane musalkhAnAmAM dhArmika matabhedavALI paraspara viruddha kriyAothI taravArAnAM yuddhA pravA~ hatAM-ema teonA dhArmika ItihAsAnA vAcanathI spaSTa avamedhAya che. paraspara dhArmikakriyAonA bheddethI paraspara viruddha dhArmika kriyA karanArAe eka bIjAne zatrunI dRSTithI dekhe che. vyAvahArikarAjyakAryAM vagerenI pravRttiyAmAM--kriyAomAM paraspara viruddhatAeE rAjAe ane prajAe yuddha karI jagatmAM azAnti phelAve che. vizvavartimanuSyAmAM paraspara khAvAnI pIvAnI Adi kAryAmAM aneka paraspara viruddha kriyA pravarte che. pAzcAtyenI ane pUrvIdezanA lokonI khAvAnI pIvAnI kriyAomAM kaIka kaMIka bheda varte che. darekanA rItarIvAjo judA judA prakAranA hAya che. rAjyAnA kAyadA paNu paraspara viruddha-bhinna hoya che. nItinI kriyAemAM paNa amuka amuka dezakAlAnusAre bhedo varte che. manunI nIti, arjunnIti, kurAnanI nIti ane pAzcAtya rAjyanItiye amuka amuka bhedo paDe che; sanI eka sarakhI nIti maLatI AvatI nathI. vizvamAM manuSya manuSya prati vicAra ane kriyAmAM kaMIka kaika bheda tA hoya che ja. sarva manuSyo svasvamAnya kriyAne prazase che ane anyonI For Private And Personal Use Only Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 584 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. kiyAone asatya mAne che. sarva dharmanA sAdhuomAM, saMnyAsIomAM, dharmAcAryomAM, gomAM, yegIomAM, veSAdibhede bhinna bhinna pravRtti hoya che ja ane tethI vizvavarti manuSyamAM eka sarakho vicAra ane eka sarakho AcAra pravartatA nathI. vizvavati manuSyamAM bhinna bhinna AcAronuM vaividhya kadi karyuM nathI, TaLavAnuM nathI ane TaLaze nahi. eka dharmamAM eka gacchamAM paNa AcAravicAranA bheda te prakaTavAnA. dharmavyavahAramAM ane laukika vyavahAronI kriyAonA bhedomAM paraspara viruddhatA avalokavAnA karatAM paraspara viruddha kriyAomAM kaI kaI dRSTithI kyA kayA kSetrakAlAnusAre satyatA AdeyatA rahelI che teno vicAra karavAnI prathama jarUra che. kriyAonI vividhatAmAM vividha satyatA ane upayogitA avalakavAthI parasparamAM ekeka daSTibiMduthI kalpAyelI asatyatAne saheje nAza thaI zake tema che. aneka dhArmika kriyAonI vibhinnatA dekhAya che temAM alpajJAna kAraNabhUta che. dhArmika vyAvahArikakriyAonA bhede je je avalokAya che tenA kAraNabhUta aneka vicAre che. dezakAlAnusAre je je manuSyanA hRdayamAMthI je je kiyAonA vicAro pragaTe che temAM sApekSadaSTie satyatA rahelI hoya che paraMtu te sarva kriyAo eka manuSya mATe nathI. aneka jJAnadaSTithI kriyAo kevI rIte udbhavI ? tene anubhava kare jaIe. paraspara viruddha bhinna kriyAomAM-pravRttimAM zuM satya samAyeluM che? teno vicAra karavo joIe. saMpUrNa AtmajJAnI kriyAonA bhedamAM muMjhAto nathI; ajJAnI kriyAone ekAnta. sAdhana tarIke svIkArIne jJAnanI upekSA karI bhinna kriyAo karanArA para dveSa dhAraNa karI mukta thavAne irache che, paraMtu sAdhanazUnya thaI kriyAomAM muMjhAI mukta thatA nathI. AtmajJAna, paramAtmajJAna, nayajJAna, karmajJAna, sAdhanajJAna, ane sAdhyAdijJAna vinA kiyAbhedamAM meha utpanna thAya che. eka vRkSanA sarva skaMdha-patro vagerene jema bIjamAM samAveza thAya che tema aneka kiyAonA jJAnane AtmAmAM samAveza thAya che. AtmAnA jJAnamAMthI prakaTela aneka kiyAone AtmajJAna thayA vinA bhedabhAva naSTa thatuM nathI. vizvamAM jeTalA dharmamata bheda-kriyAmata uThayA che te sarvanuM mULa bIja AtmAmAM che ane te sarvane AtmajJAnathI bheda TaLe che. aneka saMpradAyamatagaccha bhedamAM muMjhAvAthI svanI tathA vizva manuSyanI hAni karI zakAya che. paraMtu vividha kriyAone nirmohapaNe sAdhyamAM sAdhana paNe vizva manuSya seve temAM keinI avanati thatI nathI. kriyAomAM nirmohatA rahe che te te paraspara viruddha dekhAtI kriyAothI svaparane kaMIpaNa hAni thatI nathI. sarva darzanenI AtmAdi viSayenI mAnyatAono aneka nAnI sApekSatAe jema jainadarzanamAM samAveza thAya che tema sarva darzanenI paraspara viruddha dhArmika kriyAene aneka nonI sApekSatAe jaina darzanamAM samAveza thAya che evuM AtmajJAnI guru For Private And Personal Use Only Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Kai dhArmi ka kriyAne rUDhI na banAve. ( 585 ) gamathI avamadhatAM AtmAnI unnati karavAmAM tathA vizvanI unnati karavAmAM kAI jAtanA pratyavAya naDatA nathI. je je pApakriyAo ane dharmakriyA che, te AtmajJAnathI avamedhAya che. tethI AtmajJAnI satya dhArmika kriyAo ke je svAdhikAre karaNIya che tene kare che ane pApakriyAonA parihAra kare che, je je dhArmika kriyAothI sarva jIvAne AtmaguNAne lAbha maLatA hAya ane te rhiMsA asahyAdrithI rahita hAya te tenA vicitra bhedezamAM AtmajJAnI muMjhAtA nathI. tathA bhinna bhinna dhArmika kriyAmAM mAnyatA saMbaMdhI aneka matabhedonA pustakAne prabhunA nAmathI te te bhinna bhinna gacchIya AcAryAe lakhyAM hoya te temAM paNa te muMjhAtA nathI. sava gAnI kriyAonA mukhya uddeza hRdayanI zuddhi karavA tarapha hAya ane hiMsAdi kriyAthI virAma pAmavA tarapha hAya tA pachI te sarva kriyAemAM adhikArabheda hoya temAM AtmajJAnI muMjhAtA nathI ane te svayeAgya adhikAra ceAgya kriyA kare che, tathA tatakriyA pratipAdaka bhinnabhinna dha matakriyAbhedazAstrone asatya paNu mAnatA nathI, tathA bhinnabhinna kriyA karanArAone dekhI mata kalezanI muMjhavaNamAM paNa paDate nathI. paraspara viruddha dharmakriyA karanArAone AtmajJAnI AtmadRSTithI dekhe che tathA tenAM dhakane paNa sApekSASTithI satya dekhe che. eka sarakhI dharmakriyAne vA lAkika vyavahAra kriyAne karavAmAM bhinna bhinna adhikAra ane bhinna dRSTivALA jIvAnI eka sarakhI ruci vA pravRtti thatI nathI te zAzvata anAdi kAlano niyama che. dhArmika kriyAonAM pUrNa rahasyAne paripUrNa AtmajJAnathI anubhavavAM joie ane tenAM taratama rahasyAne jANavAM joie ke jethI kriyAmatabhedomAM rAgadveSa rahe nahi ane nirmANe sarva pravRtti thAya--ema bhavya manuSyAe vicAravuM joie. kriyAonA matabhedamAMthI satya grahavuM joie, paraMtu sarva kriyAene asatya mAnI nAstika banavuM na joIe. zrI sarvajJa mahAvIra prabhue dhArmika kriyAenAM je je rahasyA upadezyAM che tene anubhava karIne AtmajJAnI svAdhikAre kriyA kare che tethI te kriyAonA paraspara bhemAM muMjhAtA nathI; dhArmika kriyAomAM kSetrakAlAnusAre piravata nA thayAM kare che tene AtmajJAnIe avamedhe che tethI te game te gacchAddikanA AzrayI hoya te te gacchanI kriyAone karI AtmAmAM mananI ekAgratA kare che paraMtu anya gAnI kriyAo para dveSabhAva dharatA nathI. svagacchanI kriyAone satya ane anya gacchanI kriyAone asatya mAnI paraspara gacchAnA AcAryAM mahAkalezanI udIraNA karatA hAya ane je dharmakriyAo pUrvaka AtmazaktiyAnA vikAsa karavAnA hoya te kriyAothI rAgadveSamAM lepAtA hoya temAM sAdhyApayeAganI khAmIavamedhavo. pAtAne je ruce te svAdhikAre kriyA karavI paraMtu anyA je dhArmika kriyAo karatA hoya temAM kaleza-aruci karI svAtmAnI avanati karavI nahi. dhArmika kriyA jyAre rUDhitAne dhAraNa kare che 4 For Private And Personal Use Only Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 586 ). zrI karmaLa graMtha-savivecana. tyAre temAM keTalIka mizratA thaI jAya che ane mUla udezanuM rahasya keTalIka vakhata AchAdita thaI jAya che. prAcIna dharmakriyAo hoya vA arvAcIna dharmakriyAo hoya paraMtu teonA satya uddeza avabodhavA ane jo teo AtmAnA jJAnAdi guNene prakAza karanArA heya te temAM prAcIna arvAcInatvanI mahattAthI kaleza karavo na joIe. jJAnavaDe kriyAonAM rahasya avabodhIne AtmajJAnIo svayeAgya dhArmika kriyAone kare che ane anya manuSya mATe yogya kriyAone jaNAve che. tathA matakAgratatAne tyAga dharIne pravRttine karavI evuM prabaMdhe che. aneka dhArmika kriyAone mukhya uddeza AtmajJAnapUrvaka Atmazaktine vikAsa kare teja che. AtmajJAna vinA kriyAvAdIo jaDasamA avabodhavA. je AtmajJAnI che te sarva kriyAo karato hato paNa tethI mukta thaI zake che. mAnasika vAcika ane kAyika je je kriyAo che te jaDa che ane tethI brahma-AtmA bhinna che tethI nakAmI anAvazyaka kriyAonA bojAthI AtmAne dAbI daI nivRttisukhathI bhraSTa thavuM e kaI rIte yogya nathI. AtmajJAnIone aMtima siddhAMta e che ke sarvathA AtmAnI niSkriyatA prApta karavI. atae Avazyaka vyAvahArika kriyAo karatAM tathA dhArmika kriyAo karatAM chatAM paNa aMtima sAdhyajJAna na vismaravuM joIe. bAhyakriyAomAM baMdhAvAnI jarUra nathI paraMtu temAM nirlepa rahI kriyA karavAnI jarUra che. AtmajJAnI sarva kriyAomAM svataMtra rahe che, tene je cagya lAge che te kriyAne muMjhAyA vinA svAdhikAre kare che. paraspara viruddha kriyAomAM matasahiSNutA saMrakSIne AtmAnA anantavartala prati lakSya devuM ane amuka daSTibiMduthI sAvyopayegI banI kriyA karavI. AtmAnA tAbe kriyAo rahevI joIe paraMtu kaI paNa kiyAnA tAbAmAM AtmA na rahe joIe. AtmA svAdhikAranI uccatama taratama yogyatAe kriyAone badalate AgaLa vadhyA kare che. tethI amuka rUpamAM sadA eka sarakhI rIte kriyA karavI e sarvatra dharmomAM Avazyaka niyama baMdhAto nathI. aA manuSyo AtmajJAna vinA keTalIka anAvazyaka rauDhika kriyAomAM guMthAIne Atmazaktine vikAsa thAya evI keTalIka satyavRttithI dUra rahe che. tethI teonuM vAstavikarItyA kalyANa thatuM nathI. AtmazaktinAM vikAsa thavAnAM dvArA rUMdhAya evI keTalIka rauDhika pravRtti paDI gaI hoya che tenAthI mukta thayA vinA AtmAnuM paripUrNa svAtaMtrya prApta karI zakAtuM nathI. je kAlamAM je kSetramAM je dazAmAM AtmAnI zaktine vikAsa thAya evI kiyAo game te hoya te paNa te sarvopadezasAnala che-e nizcaya karIne temAM pravRtti karavI joIe. paraspara bhinna dhArmika kriyAomAMthI ananta satya zodhavuM joIe ane rAgadveSano kSaya thAya evI pravRtti karavI joIe. rAgadveSano kSaya karavA mATe bhinna bhinna garomAM darzanamAM bhinna bhinna kiyAe prarUpelI hoya che paraMtu te nAnI sApekSatApUrvaka avadhIne rAgadveSa rahita dazAe kriyAo karavI ane paramAtmapada prakAza thAya For Private And Personal Use Only Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E dhArmika kriyAonuM svAdhikAre sevana karavuM. ( 187 ) savararUpe te mATe khAsa upayoga dhAraNa karavA. ajJAnIone je je kriyAothI rAgadveSa haThAvavAnA hAya che te te kriyAothI temane rAgadveSanI vRddhi thAya che. ajJAnIone savaranI kriyAe che te AsavarUpe pariName che ane AtmajJAnIone AsavanI sarva kriyA pariName che. kAlanA vahevAnI sAthe dharmakriyAomAM dharmAMcArAmAM aneka prakAranI vRddhi thaI tethI pariNAma e AvyuM ke AtmajJAnanI nyUnatA thavA lAgI ane tethI saMkINutA, asahiSNutAnI vRddhi thai. tethI samAjazaktiyonI vRddhi thatI aTakI. je bhASApara hadabahAra niyamo paDe che te bhASAnuM astitva rahetu nathI ane tenuM sthAna kharekhara anya bhASA le che. je rAjya para hudabahAra aneka niyamAnA bejo paDe che te rAjyanA aMte nAza thAya che. je dharma para ke dana para aneka dhArmika kriyAonA ejo paDe che te dharmanI vA dananI pragati avarodhAya che ane pUrNimAnA caMdranI peThe tenA nAza thAya che. ataeva dhArmika sAmrAjyanI pragati icchakoe zuSka anAvazyaka roDhikakriyAnA baMdhanAthI manuSyAne laghuvatuM lamAM-vADAmAM bAMdhI tenI buddhinA vikAsanA rAdha na karavA joie. A pramANe vartana thavAthI bekhAlIyana, hIO, yu, vagere aneka dharmAM pRthvI para zayana karI gayA che. je dharmamAM vicArAnI vizAlatA vyApakatA ane dhArmika aneka bhedavALI kriyAmAM svAdhikAre pravRtti karavAnI sudhAraNA che te dharma anya dharmAMne potAnAmAM samAvIne jIvI zake che. anantajJAnI mahAtmAAnA ekadezIya bodha hAtA nathI. teonA ananta vicArothI anantavartularUpa jainadarzananI vyApaktAthI vizvadharmAMnA temAM samAveza thAya che. dhArmika eka kriyAthI vA amuka eka devanI mAnyatAmAtrathI duniyAnA manuSyAnI sarvajAtanI pragati thaI zakatI nathI. AtmajJAnI uparyuMkta sava jANe che, tethI aneka kriyAonA bhedomAM te rAgI dveSI banatA nathI. aneka vyAvahArikakriyAothI ane aneka dhArmikakriyAothI AtmonnatimAM vizvonnatimAM pratyavAya AvatA nathI ane ulaTI hRdayajJAnanI vyApakatAmAM paramatasahiSNutAnI sAthe vRddhi thayA kare che; tethI ardhadagdhamanuSyAe paraspara viruddha dharmakriyAone dekhI teonI sAdhyatAnuM jJAna karavuM paraMtu kriyAbhraSTa thavuM nahIM ane svAdhikAre kriyAo karavI. je kriyAethI mekSa maLe, nItinI dRDhatA rahe, hRdayanI zuddhi thAya, pApanA hetunA nAza thAya, jJAna darzana cAritranA vikAsa thAya, AjIvikArtti sAdhanAnI pragati thAya, dharma artha kAma ane meAkSanI samyag ArAdhanA thAya, rAjyanI unnati thAya, sarvajagatanuM zreya: karI zakAya, AtmajJAnamAM vRddhi thAya, pratyAhAra dhAraNA dhyAna ane samAdhimAM vRddhi thAya, avanatinA mArgAnA rASa thAya ane sarva prakAranI zubheonnati thAya--evI tyAgInA ane gRhasthanA adhikAra bhede aneka dhArmika kriyAo--dharma pravRttiyA hoya, prAcIna hoya vA arvAcIna hoya, pavitra granthamAM lakhAyalI hoya vA jJAnI mahAtmAoe jamAnAne anusarI navIna racI hAya, tepaNu For Private And Personal Use Only Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 588) zrI karmayoga graMtha-savivecana. UR te sarve zrI sarvenA jJAnathI aviradhI sAnukULa che mATe te sarve svAdhikAra sevavA rogya che. dhArmika kriyAonuM-vyAvahArika zubha yiAonuM amuka varge rajISTara karI lIdhuM nathI. tevI zubha kriyAo bhUtakALamAM thaI, vartamAnamAM thAya che ane te sarva dhArmika vyAvahArika kriyAothI--pravRttithI zubhennati karavI e ja mULa uddeza tracce kAlamAM eka sarakho rahe che ema AtmajJAnIo jANe che. tethI teo AtmajJAnanI vyApakatAbaLe, bALabuddhie vA ekAntadRSTie je paraspara viruddha kriyAo dekhAya che temAM paNa teo aviruddhatAne avake che tethI teone muMjhAmaNa hoya ja zAnI? jema jema AtmajJAnane prakAza maMda paDavA lAge tema tema ajJAnIonI vRddhi thaI ane tethI jyAre ga2cha saMpradAya vADAnAM baMdhana vadhavA lAgyAM ane temAM ajJAnIo bakarAM gheTAMnI peThe pUrAyA ane tethI Atmonnati, saMghonnati, rAnnatinAM dvAra baMdha thayAM. je je kriyAothI sarvanI unnati thAya che te te sakriyAo kathAya che. sa&iyAonA aneka bhedathI aneka manuSyonI peThe sarvatra sanati-sAmrAjya pravarte che tethI aneka jIvane sukhazAMti maLe che. hRdayanI zuddhi karanArI sarva kriyAo, anAdi kAlanI che ane ananta kAlaparyata raheze, tethI tevI sakriyAonA bhedemAM nahi mujhAtAM svAdhikAre vartavuM joIe. sakriyAomAM je je kAle je je kSetramAM, je je kAraNothI malinatA thaI hoya che teone jJAnIo jANe che. ane tethI teo tenI adhInatAne dUra karavA manuSyane upadeza Ape che. zrI mahAvIraprabhue aDhI hajAra varSa pUrve homa yajJa vageremAM hiMsAmaya asat kriyAone praveza thayo hato tene dUra haThAvyo hato, ane kare manuSyane zuddha dhArmika kriyAomAM jyA hatA. manuSya jyAre jJAnanA atyucazikharathI patita thAya che tyAre temAM pramAdage asatuM kriyAone praveza thAya che. asat kriyAone brahmasvarUpa mAnIne keTalAka zuSka vedAntIoe pApane puNya svarUpa mAnI manuSyanI paDatImAM bhAga lIdho che ane tethI tenAM AvaraNane dUra karI satyaprakAza pADavA mATe sakriyAo sevavAnI atyaMta AvazyakatA svIkArAI che. kriyAnAM zAstrothI AtmonnatimAM sahAya maLe che paraMtu ajJAnIone te zAstro kharekhara zastrarUpe pariNAme che. sarve manuSya potapotAnI kriyAone zAstrasammata karAvavA prayatna kare che paNa te kriyAone zAstrasammata TharAvI teo AtmAnA guNane vikAsa karavA prayatna kare te sAruM ! paraMtu zAstrokata kriyAo karI eTale teo mukti pAmI gayA evuM mAnIne sarva prakrAranI zubhennati keTalI karI? tene kaMI paNa vicAra karatA nathI. ane viruddha kriyA karanArAo karatAM svane zreSTha mAnI ahaMmamatvanI avanatirUpa dukhamaya beDImAM jakaDAya che; tethI teonI evI mAnyatAthI viruddha kaI game te gya dhArmika kriyAne kare che ane anyanI viruddha na paDatAM AtmAnI zubha zakitane For Private And Personal Use Only Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAna kayAre thAya ? ( 589 ) khIlave che te te satyazAstrapratipAdita kriyAne kare che ema avamedhavuM, bhakti, sevA, jIvadayA, satya, zuddha prema, saMyama, cAritra, Atma sAkSAtkAra, dAna, paropakAra, devagurudana AdinI prApti karAvanArI sakriyAe sadA prabhupratipAdita che tethI temAM kaMi kaMi pheraphAra jaNAya teApaNa tenuM lakSya sthAna uttama jANI bhinnakriyAe bhede kaddhi muMjhAvu' nahIM, gRhasthAe agara sAdhuee svAdhikAre pragatikara kriyAone karavI paraMtu avanatikara kriyAone karavI nahi. vicArabhede kriyAbheda anAdghikALa thI thayA kare che. karoDo varSanA koi mahAn granthA gaNAtA hAya paraMtu vartamAna jamAnAmAM te vaDe pratipAddita kriyAothI svane, samAjanA, sadhanA dezanA, uDDaya na thatA hAya te tevI prAcIna kriyAne vaheArAnA nADAnI peThe pakaDI rAkhI jaDa jevA banavAthI jaDa pattharAnI peThe pragatiparivartanAthI unnata banI zakAtuM nathI. vartamAnakAlamAM jJAnI mahAtmAoe jamAnAne anusarI pragatikarakriyAone jaNAvI hAya ane tenI pravRttithI sa prakAranI zubha zaktiyeyanI prApti thatI hoya teA karoDo varSanI zAstrapratipAdita kriyAo karatAM te karADagaNI uttama che. amuka zAstramAM amuka kriyA thI che te satya che ane amuka zAstramAM amuka kriyA thI che tethI te asatya che ema mAnI kleza na karatAM jenAthI sarva prakAranI zubheAnnati thAya te kriyAone svAdhikAre karavA tarapha lakSya devuM. hajArA varSa pUrve zakaTathI musApharI thatI hatI ane hAla agniyaMtrathI tu musApharI thAya che tethI zuM zakaTamAM besavAnA kadAgrahane pakaDavA joie ? AtmAmAM anaMta jJAnanI zakita che tethI te pragatikara kriyAne parIkSe che ane tene aMgIkAra kare che. AtmajJAnathI sarva zubhAzubha dhArmika kriyAonA niNaeNya thAya che. zubha kriyAomAM paNa aneka bheda che. AtmAnA zubhASyavasAyeAnI zuddhi karanAra ane deza, samAja, saMgha vagerenI unnati karanArI kriyAe game tyAMthI grahaNa karavI. mahAvIraprabhue pratipAdita pragati eka zubha kriyAnA sAgara che, tenA biMdu samAna kriyAe jyAM tyAM hoya paNa te ananta jJAnIe kathelI che ema jANI tene sevavI. dhArmika tathA vyAvahArika kriyAonI kaI kaI jJAnapriyAthI utpatti thai che tenuM rahasya kharekhara AtmajJAnI avamedhI zake che tethI kriyAnA bhedomAM viSamatArUpa mAha pAmyAvinA samAnatAne dhArI zake che. dvaitavAda, kevalAdvaita, viziSTAdvaita, dvaitAdvaita, zuddhAdvaita, syAdvAda mArga, kSaNikavAda, samanayavAda, pariNAmavAda, dRSTiSTivAda, sAMkhyamata vagere matAne sApekSapaNe paripUrNa anubhava thAya che tyAre AtmajJAnanI prApti thAya che. A vizvamAM evI kai kriyAnI pravRtti nathI ke jene AtmajJAnamAM sAkSAtkAra na thAya. dezakAla dravyabhAvathI dareka kriyApravRttinI kevI rIte utpatti thAya che ? ane punaH tene kevI rIte tirAbhAva thAya che ? tene AtmajJAnI avakhAdhI zake che; tethI te ajJAtakriyApravRttiyAnAM rahasyane paNa prakaTA For Private And Personal Use Only Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamaMthoga graMtha-savivecana. vavA samartha thAya che. AtmAmAM ananta jJAnane sAgara che, temAM AtmajJAnI dhyAna dharIne DubakI mAre che ane temAM nAmarUpAdibhAvane vilaya karI samAdhibhAva pAme che, te vakhate AtmajJAnI anantasukhasAgaranI sAthe tanmaya banI jAya che ke jethI tene bAhyanuM kazuM bhAna rahetuM nathI. AvI dazAmAM A zarIrastha AtmAne anubhavadazA thAya che. AtmAnA ananta jJAnasukhasAgaramAM tallIna thaelA manamAM AtmAnI jhAMkhI prakaTe che tethI te samAdhinA utthAnadazAmAM nirvikalpajJAnathI je dhAre che te samyam anubhava karI zake che. aneka nAmathI aneka rUpathI AtmAmAM rahelI paramAtmasattAne loke aneka nAma ane AkRtiorUpe seve che--dhyAve che. AtmA ja pitAnAmAM sattAmAM rahelA paramAtmadevane siddha, buddha, ananta-avinAzI, brA, allA, arihaMta, hari, hara, brahmA, zakita Adi aneka nAma ane rUpithI pUje che ane dhyAve che. AtmArUpa paramAtmamaya sarva jIva hovAthI sarva manuSya ane devatAo AtmajJAna pAmIne paraspara viruddha kriyAne aviredhapaNe avadhI zake che. AvI sthitine jene anubhava Ave che te paraspara viruddha kriyAonA bhedonuM satya rahasya avabodhIne temAM prakaTatI viSamatAno tyAga kare che tethI te svAdhikAra samAnatAthI svayegya karma karato chato mukta-nirlepa thaI zake che. ramamAAmavitAramazAnI kriyAnA bhedomAM muMjhAyA vinA vyAvahArika tathA dhArmika pravRtti ne svAdhikAra seve che paraMtu temAM Asakta thatuM nathI tethI te vizvavarti game te dharmamAM rahyo chate paramAtmapada pate prApta kare che. AvI anantajJAnI zrI viraprabhunI dezanAthI temanA kevalajJAnamAM vizvavarti sarvadharmane samAveza thAya che. pApanA vicAre ane pApAcArothI je je aMze nivRtta thavuM te te aMze dharma vicAra ane dharmakriyA avabodhavI. avirati samyagudaNa, dezavirati, sarvavirati ane apramattaguNasthAnakAdimAM rahelA antarAtmAonI ane dehasthaparamAtmAnI kriyAo guNasthAnakAdinI apekSAe bhedavALI che chatAM guNasthAnakanI daSTie paraspara sApekSa daSTithI avalekatAM bheda chatAM antaramAM bhedabhAva raheto nathI ane mithyAtvAdi guNasthAnakavati sarva AtmAonI sAthe maitrI-pramAdamAdhyastha ane kArUNya bhAvathI sarva AtmabhAvane dhArI zakAya che. chaThThA guNasthAnakavatIne avirati samyagadaSTinI kriyAomAM svadazAthI kaniSThatA anubhavAya ema sAmAnyataH vicAratAM lAge kharuM; paraMtu AtmadhyAnamAM masta evA antarAtmAone potAnA karatAM nIca sopAna para rahelAo para ane teonI kriyAo para samabhAva rahe che ane uparanA guNasthAnakanI yiAo para prazastabhAva rahe che. tathA samabhAva varte che. tethI te svamananI samatolatAne saMrakSI svayegya dharmapravRttine kare che, ane anya manuSyanI bhinna dharmakriyA emAM muMjhAto nathI. AvI AtmajJAnanI dazAthI AtmajJAnI sarva jIvonI sAthe AtmabhAve varte che ane nirmohabhAvathI vyAvahArika dhArmika pravRtti karate chate paNa niHsaMga For Private And Personal Use Only Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 dhArmi ka kriyA-bhedamAM mujhAvu' nahi. ( 591 ) rahe che. pratyeka guNasthAnakavatI manuScAmAM paNa khAdyamAM kriyAbhedo paDavAnA ane te dekhAvAnA; paraMtu temAM muMjhAvAnuM kai paNa prayeAjana nathI. bAhya dRSTithI karAtI bAhyanI kriyAomAM ceAganA asa`khya bhede asakhya nimitta bheo paDe che, paraMtu adhyAtmadRSTithI eka sAdhyatAnA upayoga vA uddeza che te pazcAta temAM kai paNu kalezanuM pratyeAjana nathI. je dharma vizvavyApaka hoya che temAM asakhya yAge asaMkhya kriyA bhedo paDe che, paraMtu teonI muktarUpa sAdhyatA te eka sarakhI hoya che; tethI mati tyAM yutiyAne kheMcI gonA bhede AgamAnA AdhAre ja svasvamatanI satya kriyAone kathanArA ane anya matanI asahya kriyAone kathanArA upadezakeAnA upadezathI muMjhAine saMkINuM hRdayanA kApi na banavuM joie. asakhya muktinA ceAge che tethI dharmakriyAnA asaMkhya bhede paDe che; temAM kriyAonA bhede je gRhastha ane tyAgIo parasparane zatrudRSTithI dekhe che teo sa prakAranA granthAnA jJAtAo hoya, para'tu tee kriyAmAhI ajJAnI rAgadveSAtmaka mananA dAse che ema avadhavuM. jee pUrvAcArTsanA eThAM taLe svamata kriyAomAM ja satya batAvI anyanI dharmakriyAonA sarvathA niSedha kare che eTaluM ja nahi paraMtu anya dharmakriyAe karanArAonA samUha nAza karavA icche che ane tevI pravRtti kare che te pAtAne mukitanA dalAlA mAnatA hoya paraMtu tevA ajJAnIe dayAne pAtra che. tenAthI AtmAnnati ane vizvonnatimAM bhAga ApI zakAtA nathI. je dharmakriyAethI kaSAyAnA nAza thAya ane hRdayamAM AtmajJAna prakaTe te dharmakriyAomAM bAhyathI game tevA bhedo hoya paraMtu temAM dharmarasa vahevAthI satyatA rahelI che ema avabAdhI, svayAgya dharmakriyAo karavI paraMtu anyAnI dhArmika kriyAo prati kaTAkSa karavA nahi. sarva manuSyA mokSanI prApti thAya evI dharmakriyAone icche che teA pachI je je kriyAothI mananI sthiratA thAya, deva guru dharmanI ArAdhanA thAya te zAmATe bAhya bhede temAM laDavuM joie ? jyAM sudhI ahaMtA mamatA che tyAM sudhI svadharmakriyA sAcI ane eka ja dharmavALA anya dharmakriyA kare te te asatya che ema mAnIne dharmazAstrone svapakSanAM zastro banAvIne paraspara yuddha karIne svanA, samAjanA, saMghane, dhanA, zAsananA ane sarva prakAranI unnatiyAnA nAza karanArA, bahirAtmAonI evI dazA thAya che tethI teo saMghanA samAjanA ane kAmanA netA ane che te teo dharma kalaha karavAmAM saMpUrNa AtmavIryanA durupayoga karavA bAkI rAkhatA nathI. je je dharmazAstromAM je je dharmakriyA kathI che temAMnI dharmakriyAo karIne hRdayazuddhipUrvaka AtmAnA prabhune ane guNNAnA AvirbhAva karavAnA che. te kAryamAM jeTalI nyUnatA rahe che teTalI khAmI avAdhIne madhyastha bhAve pravatavu joie. paraMtu dharmakriyAbhede dha kalaha karIne bhakta manuSyAmAM azAnti phelAvavAnu` kaI paNa kAraNa na ApavuM joie. sarvajJa paramAtmAnI evI AjJA che ke dharmakriyA bhedomAM muMjhavuM nahIM ane je je kriyAthI ahiMsAdi For Private And Personal Use Only Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org zrI krama caiAga graMca-savivecana. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 ) guNAnI unnati thAya tathA antarAtmadazApUrvaka paramAtmapada pragaTe evI sarva dharmakriyAnA bhedomAM satyatA che ane te adhikArI bhede karavI joie. mahAvIra prabhunA zAsanamAM kriyAbhede kalahatA TaLe ane paraspara mata gacchadharAmAM kriyAbhede kleza irSyA TaLe te teonI samaSTinI unnati vidyuge thayA kare-emAM kazu Azcarya nathI. AtmajJAniyA vizeSa pramANamAM pragaTe ane tee kriyAbhedomAM je je rAgadveSanA kAMTAe prakaTe che teone dUra kare teA karADo manuSyeA parasparanA zreyaHmAM AtmabhAga ApI mukti prApta karI zake. AtmajJAnI sa dharmakriyAomAM ane paraspara viruddha kriyA karanArAo tarapha samAnabhAva dhAraNa karIne game te gacchamatapaMtha saMpradAyamAM rahyo chaaA antathI nirlepa bAhyathI svAcitakama karatA chatA mukitane jarUra pAme che-emAM aMza mAtra zaMkA nathI. jyAre AvI dazA che tyAre sarva manuSyae parasparamAM AtmatA dekhIne zA mATe dharmAMnnati na karavI joie ? alabatta dharmAMnnati karavI joIe. vividha bhedavALI kriyAothI, vividha dharma pravRttiyeAthI anekatA dekhAtI hAya ane tethI bhinna bhinna kriyAkArakAnI bhinna bhinna pravRttiye dekhAtI hoya te tenA uccheda karavAnI kaMi paNa jarUra nathI. A saMbaMdhI hiMdusaMnyAsI svAmI vivekAnaMdanA udgArone vivekAnanda-vicAramALAnA puSpamAMthI nIce pramANe uddhRta karavAmAM Ave che. 195 For Private And Personal Use Only " jeTalI vyakti teTalI prakRti' e kada'tI sadhA satya che. eTalA mATe bhinna bhinna prakRtine rucikara thai paDe tevA bhinna bhinna mAgeryAM hAya, e sarvathA ucita ja che. eka mArga eka vyaktine ISTa hAya eTale te anya vyaktine paNa iSTa thaze ja-evA niyama che ja nahi; kiMtu prasaMgavizeSe te mArga anya vyakita mATe aniSTa thaI paDavAnA paNa saMbhava hoya che. eTalA mATe sanA mArga eka ja hovA joie, e vArtA anarthAvahu ane azAstra hAvAthI sarvathA tyAjya che. jagatmAMnA sa leAkeA kadAcit koi kALamAM eka ja dharma ane eka ja mAnA thaI jAya te te veLAe jagatanI dainyAvasthAnA avidha ja thai javAne. evI sthitimAM sarva dharmanA ane sarve vicArAnA nAza mAtra ja thavAnA. anekatva vizvanA astitvanu eka pramukha kAraNa che. anekatva-vividhatAnA yoge ja A vizva dRzyatAne prApta thayeluM che. vividhatAnA nAza thavA enA artha ' pralaya thavA ' eTaleA ja thAya che, jyAM sudhI vicArAmAM vividhatA rahelI che tyAM sudhIja jaganA astitvanA sabhava che. eTalA mATe aneka patha ane aneka mata astitva dharAvatA hoya tethI bhayabhIta thavAnuM kAMipaNa kAraNu nathI. mArI iSTadevatA bhinna ane tamArI iSTadevatA bhinna hoya e sarvathA yukta ja che. jagatmAMnA aneka dharma A bharatabhUmimAM AvI gayA che paraMtu temAMnAM koIne paNa ApaNe dveSa karyAM nathI, e ghaTanA avazya smaraNamAM rAkhavA ceAgya che; paraMtu kAle keAI uThIne ema le ke amuka eka ja dharma satya che ane tethI tenA ja Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R kalahathI paramAtmA AdhA bhAge che. ( 593 ) tamAre svIkAra karavA joIe, te evA manuSyane joine kharekhara ApaNane hasavuM ja AvavAnuM. AvA manuSyane joIne kevaLa hasavu-e ja tenA kathananA ceAgya uttara che; kAraNa ke amuka manuSya kevaLa ApaNAthI bhinna mAge janArA che, eTalA kAraNathIja je peAtAnA mAnavabaMdhunA nAza karavA icche che tenI sAthe bhakti ane prema ityAdika sAtvika vRtti viSe sa MbhASaNa karavuM te amUlya kALanA bya kSaya karyAM samAna ja che. evA manuSya kadAcit bAhyataH premanA AvirbhAva darzAvatA hAya, tepaNu temanAM hRdayA teA premazUnya ja hAya che. pratyekanA potapAtAnI utkrAMti mATe bhinna mArga hAya eTaluM paNa je sahI zakAtuM nathI tenA premAlApanuM mUlya eka kaDInuM paNa hoI zake ema tamane jaNAya che kharUM ke? tamane aniSTa dekhAtA mArgane ja tamArA mAthA para lAdavAnI ceSTA karavI, e ja jo premanuM cihna hoya teA pachI dveSanI vyAkhyA zI karavI ? e eka mahAkaThina ane bhayakara prazna thaI paDe che. koi khrIstInI AgaLa mastaka namAvatA hAya, kAI buddhanI pUjA karatA hAya athavA to koi mahu+mada payagaMbaranA anuyAyI hAyachatAM ApaNA mATe emAMnA kAi paNa dveSa karavAyeAgya nathI. te sarvane ApaNe khaMdhubhAvathI bheTavAne taiyAra chIe. je ApaNAthI banI zake te temanA mArgamAM ApaNe temane kAMIka sahAyatA paNa ApIzuM' ane te ja pramANe ApaNane temaNe ApaNA mArgamAM javA devA joIe e ja ApaNI IcchA che. temanA mArga temanA mATe atyaMta saraLa ane sagavaDabharela che-e vArtAne ApaNe svIkArIe chIe; paraMtu te ja mAryAM ApaNA mATe bhayakara thaI paDavAnA saMbhava che-e tattvanA temaNe paNa svIkAra karavAnA che. mArA mATe kayA prakAranuM anna iSTa thAya tema che e mane kevaLa mArA peAtAnA anubhava ja jaNAvI zake che; paMdara vaidya AvIne ekaThA thai jAya, to paNa temanAthI ene niNaeNya karI zakAya tema che ja nahi. jo kAi eka devAlayanA yege, amuka eka ma`trAccAranA ceAge kavA amuka eka mUrtinA darzananA yoge tamArAmAMnA sAttvika aza uddIpita thatA hAya te| pachI te mArgamAM javAno tamane saMpUrNa adhikAra che. eka te zuM? paNa jo zatAvidha mUrtionA pUjA-prapaMcamAM tame peAtAne nAkhI dyo, tApaNuM te tamAruM kRtya dharmane mAnya che. kamAnA avalaMbanathI jo tamArAmAMnuM Izvaratva jAgRt thatuM hoya, te atyaMta AnaMdathI kama mAganuM avala'khana kare. icchA hoya teTalAM devAlayeA AMdhe, game teTalA vidhi kare ane anya paNa game teTalA bAhyopacAra karatA raheA; paraMtu muddAnI vAta eTalI ja che ke, izvarane nikaTamAM lAvA ane e kArya karatAM koinI sAthe kazA paNa kaleza ke kalahu na karo; kAraNa jyAM kalahunA bIjane tamArA hRdayamAM saMcAra thayA eTale jANI lejo ke paramezvara tamArAthI dUra cAlyA ja gayo. * kAmakrodhapavata e ADA, anaMta tenI pAchaLa che !' 6 75 For Private And Personal Use Only Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 594) zrI karmaghoga graMtha-savivecana. ~~~ ~~~ evI ja avasthA thaI javAnI, emAM tilamAtra paNa saMzaya nathI. je kSaNe kalahanuM bIja ApaNA hadayakSetramAM piSAvA mAMDe che te kSaNe ja ApaNe paramezvaranA nivAsasthAnanA mArgane tyAgIne pazu thavAnA mArgamAM saMcAra karIe chIe-e siddhAMtane nitya daDhatAthI dhyAnamAM rAkhavAnI atyaMta AvazyakatA che. ApaNu dharmanuM sAmAnya svarUpa AvA prakAranuM che. ApaNe dharma sarvane samAna premathI ja potAnA bAhumAM dhAraNa kare che, te keIne paNa tiraskAra karatA nathI. ApaNe hiMduone dharma eTale aneka jAtione ane aneka karmone eka guMcavADo che ema ghaNukene bhAse che; paraMtu jAtibheda ane hiMdu dharmane paraspara avibhAjya saMbaMdha cheema che ja nahi. atyAre evo je saMbaMdha dekhAya che te kevaLa zyAbhAsa ja che. eka rASTra tarIke sajIvana rahevAnA kAryamAM e saMsthA ApaNane ghaNI ja upayogI thaI paDI che. have AtmasaMrakSaNa mATe kaI paNa upAyanI AvazyakatA rahI nathI." evo samaya je AvI lAgaze, to te veLAe e saMsthAo paNa pitAnI meLe ja nAmazeSa thaI jaze. ApaNA AryAvartamAM evI aneka prakAranI rUDhio kALa sAthe jhaMjhI jhaMjhIne Aja sudhI jIvatI rahelI che; ane temanAmAMne mAro prema mArA vaya sAthe vRddhigata thatuM jAya cheeka samayamAM mane pitAne paNa emaja bhAsatuM hatuM ke evI aneka rUDhio che ke jemane nirupayogI ane tyAjya kahI zakAya; paNa jema jema mArA vayanI vRddhi thatI gaI, tema tema mAro e abhiprAya paNa Dagamagata gayo ! enuM pariNAma e thayuM ke, e rUDhine have aMtaHkaraNapUrvaka zApa ApavAnI mArI IrachA nathI, aho! keTalAMka zatakano anubhava e ruDhionA udaramAM garbhastha che. enA vicAranI AvazyakatA nathI ke zuM? gaI kAle ja jamelo kaI bALaka jo mane AvIne ema kahevA mAMDe ke;-"tame amuka paddhatithI vatta e vadhAre sAruM che" ane huM je tenA belavA pramANe cAlavA mAMDuM, te pachI kevaLa mUrkhatA vinA mArA bhAgamAM bIjuM zuM AvavAnuM hatuM vArU? bAhya aneka dezomAMthI je prakAranA upadezane anugraha ApaNu para karavAmAM Ave che-te upadeza vAstavikatAthI jotAM uparyukta bALakanA upadezanI cogyatAne ja che. e labdhapratiSThita paMDitene ApaNe mAtra eTaluM ja kahevuM che ke, paMDita mahArAja! ApanA pitAnA pago hajI AkAzAntare laTake che, temane bhUmine sparza thavA de; eTale pachI ame tamArA upadezane vicAra karIzuM. tame Aje eka paddhatine uttama tarIke vyakta kare che, paNa pUrA be divasa paNa tame te paddhatine vaLagI rahetA nathI. te paddhati vize tamArA pitAmAM ja mArAmArIo thAya che ane chevaTe tame pAchA pitAnA mULa pada para AvIne kAyama thaI jAo cho. jevI rIte keTalIka jAtinA kITake A kSaNe janma pAme che ane anya kSaNe maraNa zaraNa thaI jAya che, te ja pramANe tamArA samAjanI For Private And Personal Use Only Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramAtmAne sAkSAtkAra kyAre thAya ? ( 595 ). paNa avasthA che. tamAruM astitva pANImAMnA parapoTA jeTaluM ja cirasthAyI che. eTalA mATe amArI samaja pramANe tame prathama pitAnA samAjane ciraMjIvI banAve. keTalAMka zatakone kALadaMDa mastaka para pharate hovA chatAM paNa je AcAravicArenuM astitva sUcinA agrabhAga jeTaluM paNa caLyuM nathI; evA AcAra vicArone prathama tame pitAnA samAjamAM rUDha kare. tamArI jyAre ATalI taiyArI thaI jaze, tyAra pachI ja A viSayamAM tamane amArI sAthe be zabdo belavAne adhikAra prApta thaze, paraMtu tyAM sudhI tamAre upadeza eTale eka nhAnA bALakanA tetaDA babaDA zabdo ja che-ema ja ame samajavAnA." uparyukta svAmI vivekAnandanA vicAromAMthI prastuta viSayopayogI sApekSita sAra grahaNa karavAnuM che. anItimaya je je kriyAo avalakAtI hoya te te kriyAone te dUrathI pariharavI joIe. AryAvartanA manuSyanA hADamAMsamAM nivRttinI otapretatA thaelI che. zrI mahAvIra prabhue ane tapazcAt je je AcAryoe je dhArmika pravRtti nirdezI hoya te aneka kSetrakAlAdibhede bhedaviziSTa hoya paraMtu teonAM satya rahasyone avadhI svAdhikAra je kaMI kaMI paNa dharma pravRtti karatA hoya ane tethI tenuM jIvana ucca thatuM hoya ema tene bhAsatuM hoya te tene temAM vidano karavAM nahIM. zrI viraprabhue darzanatatva ane jJAnatatvane je upadeza Ape che te te anAdi kAlathI pravaryA kare che. tatvajJAnarUpa jaina Arya vede jJAna tarIke anAdianaMta che tene tIrthakare prakAza kare che tethI pratyeka tIrthaMkaranI apekSAe tattvajJAnanuM svarupa sAdisata che. cAritra mArga paNa anAdiananta che paraMtu temAM dravyakSetrakAlabhAvathI parivartana thayA kare che. tatvajJAna mArgarUpa agamarUpa veda anAdikAlathI che ane tenA prakAzaka tIrthaMkara sarvajJa paramAtmAnI apekSAe te sAdi kazyA che. Agano jJAnamArga to sarva tIrthakaronA vakhatamAM eka sarakhe hoya che. cAritra mArgamAM-dharmakriyA mArgamAM dareka jamAnAnA manuSyanI paristhiti AyuSya baLabuddhi sagavaDatA AdithI pheraphAra thayA kare che. AtmajJAnI mahAtmAo dharmakriyAnA dharmapravRttinA mULa uddezane nAza na thAya evI rIte temAM saMskRti-parivartana karIne dharmakriyAonI astitAne ane dharmakriyAone manuSyasamAjanA hRdayamAM ane manavANImAM utArI de che. dharmazAstronA itihAsanuM sUkSmadraSTithI AtmajJAnIo avalokana kare che eTale pazcAt teo nirmohapaNe kriyAmAM muMjhAyA vinA cita karmane kare che. adhyAtmajJAnIe zuddhavyavahAradharmakriyAne kare che ane hRdayanI zuddhatApUrvaka AtmAmAM paramAtmAne sAkSAtkAra kare che. temanA hRdayamAM sarva ne prakAza thAya che, sarvajJa vItarAgakathita pravacananA pratyeka siddhAMtanuM rahasya teo samyaga avadhI zake che tethI teo Atmazaktino vikAsa thAya evI sarvajJa vacana avirodhI dharma pravRttine seve che ane anyajana pAse sevarAve che. For Private And Personal Use Only Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 16 ) www.kothatirth.org zrI *mAga ca-savivecana. avataraNu--dharmakriyAbhedomAM nahi muMjhAtAM AtmajJAnI dharmakriyA seve che ema prAdhyA pazcAt dhArmika sarva kriyAnI itikRta nyatA paramAtmapadanI prAptimAM samAya che evA uddezapUrvaka dharmakriyApravRttine darzAvavAmAM Ave che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phleza AtmA parAtmatAM yAti yaiyaiH saddharmakarmAbhiH / kartavyAni janaistAni nizcayavyavahArataH // 105 // zabdA--je je saddharma krameviDe AtmA paramAtmAne pAme te te karmAMne manuSyAe nizcaya ane vyavahArathI karavAM joie. vivecana--samasta vizvavarti manuSya svAtmAne paramAtmapada maLe e ja mukhya IcchA dhArazu kare che. prabhunI pAse javuM. parama brahma thavuM. siddha thavuM. viSNu dhAmamAM javuM. khudAne pAmavA. geAlAkamAM javuM. nirvANu padma pAmavuM- evAM aneka pado pAmavAnA sArae che ke--AtmA pAte paramAtmA dazAne pAmI ananta sukhamaya bane ke jethI janma jarA mRtyunAM du:kha TaLI jAya. AtmAnI paramAtmadazA karavI e ja ArTanA mukhya siddhAMta che. sava karma baMdhanAthI vimukta thatAM AtmA svayaM paramAtmapadane pAme che. na dharmaco mokSaH jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya vedanIya mAhanIya AyuSya nAma gAtra ane antarAya e aSTakanA samUla nAza thatAM AtmA svayaM paramAtmA thAya che. rajoguNu ane tameguNunA mAhanIya karmomAM samAveza thAya che. kriyamANu saMcita ane prArabdha e traNa karmanA baMdha udaya udIraNA ane sattAmAM samAveza thAya che. jJAnAvaraNIyAdi aSTakama nA adha sattA udbhIraNA ane udaya e cAra bheda paDe che. sacita karmoMmA sattAmAM samAveza kathaMcit thAya che. kriyamANunA baMdha hetuomAM kathaMcit samAveza thAya che. prArabdhanA udayamAM bhAgAvalI kamAM samAveza thAya che. jainAmAM ahirAtmAnuM je lakSaNa che tene vedAntIjIvanuM lakSaNa kathaMcit maLatu Ave che. paramAtmAmAM parama brahmanA samAveza thAya che. vedAMtakathita vivekane kathaMcit samyakattvadarzananA hetuomAM samAveza thAya che. upinaSadomAM pratiprAdita adhyAtma jJAnanA sApekSa dRSTie jainAgamapratipAdvita adhyAtmajJAnamAM samAveza thAya che. vairAgya jJAna bhakti ane upAsanA mArganA katha-cit jJAna darzana cAritramAM samAveza thAya che. vedAMtapratipAdita sadAcArane cAritramA mAM samAveza thAya che. vedAnta pratipAdita kevalAdvaitabhAvanAne AtmAnA zuddha svarUpamAM samAveza thAya che. viziSTAdvaitanA AtmA ane pugala e e dravyamAM samAveza thAya che. dvaitAdvaita siddhAMtanA For Private And Personal Use Only Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nayanuM svarUpa. (57). kathaMcit sApekSa dRSTie anekAnta AtmasvarUpamAM samAveza thAya che. zuddhAdvaitane lekAlekajJAyaka kevala zuddhAtmajJAnamAM syAdvAdapaNe samAveza thAya che. jIva ane ajIva e be tatvanuM pratipAdana karanArA musanmAna ane brIstinA matane jaDa ane cetana e taravamAM samAveza thAya che. taiyAyikanAM tamane Sa dravyamAM kathaMcit samAveza thAya che. mImAMsRkenI mAnyatA pravAhathI anAdikAlathI vahenAra zrutajJAnarUpa vedavANImAM samAveza thAya che. boddhonA mukhya Atmatatvane jaina darzana pratipAdita rajusUtranayamAM kathaMcit dRSTie samAveza thAya che ane bauddhAcArane jaina darzana pratipAdita vyavahAranayamAM samAveza thAya che. veda karmakAMDane nigamanayanA AcAramAM kathaMcit samAveza thAya che. kabIrapratipAdita adhyAtmajJAnane jaina darzanapratipAdita nizcayanayamAM samAveza thAya che ane kabIra pratipAdita sadAcArano vyavahAranayamAM samAveza thAya che. sAMkhyapratipAdita puruSa ane prakRti tane AtmA ane jaDa dravyamAM kathaMcita samAveza thAya che. vaikuMTha ane golaka tapaleka vagereno bAra devalokanA vimAnamAM samAveza kathaMcita thAya che. vedAntanI mAyAne mehanIya karmamAM samAveza thAya che. izvarakartavavAdane kathaMcit upacarita naigamanayamAM vyaSTi-samaSTi dRSTie azuddhAtmabhAva kartavamAM samAveza thAya che. sat cit ane Ananda AtmAmAM samAveza thAya che. jJAnAvaraNIyAdika rahita guNAdirahita paramazuddhatAne paramAtmadazA kathAya che. bIjamArgIoe pratipAdita gamArgane, pataMjalipratipAdita gadarzanane, haga, laya , saMgane jainadarzanapratipAdita vyavahArogamAM ane nizcayanaya vegamAM kathaMcit samAveza thAya che. bhaktimArgapratipAdita navadhAbhaktino samyakatvadarzananA hetuomAM kathaMcit samAveza thAya che. A pramANe sarvadharmonI mAnyatAene jainadarzanapratipAdita siddhAMta samAveza thAya che. AtmAnI paramAtmatA karavI e sarvadarzanenuM mukhyamaMtavya che ane e maMtavyane aneka vegavaDe vizvamAM jAhera karanAra sarvajJa zrI vIra paramAtmA che. temanA jJAnarUpa darzanamAM sarva darzanano samAveza thaI jAya che tene zrI AnaMdaghanajIe neminAthanA stavanamAM spaSTa nirdeza karyo che. sarva AgamAM AtmAnI paramAtmadazA pragaTa thAya evA ullekha karavAmAM AvyA che. AryAvartamAM vidyamAna sarva znemAM paNa paramAtmapada prApta karavuM e mukhya uddeza che. sarva nadIo jema dUra dUratarathI paNa nIkaLIne sAgaramAM praveza kare che tema vizvavati sarvadharmanI nadIo paNa paramAtmArUpa sAgaramAM bhaLavA saMcare che. sarva darzanenuM jainadarzanarUpa sAgaramAM bhaLavuM thAya che. jainadarzanamAM naigama saMgraha vyavahAra trAjusUtra zabdanaya samabhirUDha ane evaMta e sAta naya che. sAta nayanA ekaMdara sAtase bheda thAya che. sAta navaDe vidhavarti dareka vastunuM svarUpa prakAzAya che. sAta nayanA zrutajJAnarUpa veda kharekhara A vizvamAM anAdikAlathI vatya kare che ane ananta kAlaparyata vartavAnA. sAta For Private And Personal Use Only Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (598 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. nayarUpa jJAnavedonA prakAzako sarva tIrthakara sarva avadhavA, ane te sarvajJa tIrthaMkaranI apekSAe venuM pauruSeyatva avadhavuM ane kevalajJAnarUpa vedanuM apauruSeyatva avadhavuM. je jJAnamukhathI kathAya che te zrutajJAna amuka tIrthakaranI apekSAe pauruSeya che ane kevalajJAna che te hRdayamAM zuddhAtmAmAM rahe che tethI te zrutajJAnathI bhinna hovAthI apauruSeya che. sAta naya35 vedajJAnathI sarva darzananI sApekSa dRSTie AdeyatA che. tathA sAta yarUpa vedonI sApekSa daSTie paramAtmAne samyagubedha thAya che ane pazcAt tenI saddadharma karma dvArA ArAdhanA karI zakAya che. sAta nayarUpa vedane vyavahAra ane nizcaya vedamAM samAveza thAya che. vyavahAranaya ane nizcayanayane dravyArthika ane paryAyArthika nayamAM samAveza thAya che. veda ane vedAntanA karmakAMDane ane jJAnakAMDane jainadarzananA vyavahAranayarUpa vedamAM ane nizcaya jayarUpa vedAntamAM samAveza thAya che. vedAntapratipAdita AtmAnI sarva dazAone bahirAmAM ane antarAtmAmAM sApekSadaSTithI samAveza thAya che. jainaadhyAtmajJAnamAM vizvavarti sarvadharmane anekAnta daSTie samAveza thAya che; aeva jainadarzanakathita adhyAtmajJAnanI sarvavyApakatAnI anantatAne khyAla bAla jIvone AvI zake tema nathI. anantajJAnarUpa anantadarzanarUpa ane anaMta cAritra 15 jenadharmamAM asaMkhya navALA vidhavati asaMkhyadharmone anekAtapaNe samAveza thAya che, tethI jainadarzana che te ja veda ane vedAntarUpa che; te anAdikAlathI bhAratavAsI Aryamuni santasAdhuone prANa che ane tenAthI AryadezanI gurutA sarvatra dezamAM vikhyAta che. AtmAnI paramAtmatA thavAnA asaMkhyamArgone jainadarzana pratipAdana karIne vizvamAM udAra satya bhAvanAthI svamahatva pragaTa kare che. jainadarzanIya AgamamAM ane jainadarzanIya AryanigamamAM je jJAna che te ananta che tene pUrNa anubhava karavAthI vizvavarti sarva dharmone anubhava thAya che ane dharmasaMbaMdhe ahaMtA mamatA pragaTe che tene nAza thAya cheema AtmajJAnI gurugamathI je jJAna prApta kare che tene avabodhAya che. sarva darzanene jainadarzanamAM samAveza thAya che, ema jyAre narenI sApekSatAthI avagata thAya che tyAre jainadarzana dvArA AtmAnI paramAtmatA prakaTAvavA sadharmakarmone sevI zakAya che. apa Na THghA-jharamAM ja ghaa vmaramA-AtmAnI paramAtmatA mATe hadaya bAhira zedha calAvAnI kiMcit paNa AvazyakatA nathI. jema vaTa bIjamAM vaTavRkSa samAyeluM che tema AtmAmAM paramAtmA samAyeluM che tethI adhyAtmajJAnavaDe tene hRdayamAM zedha joIe. mAmAnA traNa bheda che. vahAramA sattAramAM ane gharamAramA A vidhavarti sarva jIve prathama vaditamAma hoya che. AmAvinA anya zarIra mana, vANI vageremAM AtmAnI buddhi dhAraNa karavI tene cAramA kathavAmAM Ave che. AtmAmAM ja Atmabuddhi dhAraNa karavI tene utAramAM kathavAmAM Ave che. AtmAmAM rahelI sarva zaktithI AtmA For Private And Personal Use Only Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir bahirAtmadazAthI sAcuM sukha maLatuM nathI. ( 599 ) prakAzita thAya che ane jJAnAvaraNIyAdikarmathI mukta thAya che tene paramAtmA kathavAmAM Ave che. eka ja AtmA vaDiAmA pazcAta 3natAramAM ane pazcAtu paramAtmA thAya che. sarva jIvone AtmAo kathavAmAM Ave che. jIva cetana AtmAdi ekAryavAcaka nAme che. ekendriya, dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya che mithyAtva buddhinA mege bahirAtmAo kathAya che. vahAramALo mAtra buddhinA cage mithyAtvI ajJAnI che gaNAya che. prathama mithyAtvaguNasthAnakavartI bahirAlmI jevo ajJAna viSayavAsanAmAM phasAI gaelA hoya che. devatA manuSya nArakI ane tiryaMca pazuo paMkhIo vagere jeo mithyAtvavAsita buddhivALA hoya che teone mithyAtvI jIva kathavAmAM Ave che ane teo paikI je sabhyatvavAsita buddhivALA che teone antarAtmAo kathavAmAM Ave che. vAiramAo karatAM ananta guNAdhika antarAtmAo che ane antarAtmAo karatAM anantaguNAdhika mAramAo che. sarva bahirAtmAomAM batAramaya ane mamatva rahyuM che. jyAMsudhI bahirAtmadazA che tyAM sudhI bAhyapadArthomAM Atmatva buddhi prakaTe ane tyAM sudhI manuSyo bAhya deza rAjya lakSmI Adi vastuomAM sarvasvasukhakalpanA dhAraNa karIne temAM rAga-dveSanA vege vAraMvAra lepAyA kare che ane caturazItilakSanimAM vAraMvAra avatAra grahI janma maraNa karyA kare che. bahirAbhI jI bAhA padArthonA bhaMga mATe aneka jIvonA prANa le che ane asatyAdi aneka prakAranA pApakarmone karyA kare che. bAhya dazyapadArthomAM sukhabuddhithI manuSyo indriyone poSavA talapApaDa thaI jAya che paraMtu bAhya sukhanI AzAmAM ne AzAmAM vRddhi thaI mRtyu pAme che chatAM kazuM sukha tene prApta thatuM nathI. ajJa manuSya bAhya padArtho vaDe sukha bhogavavAnI AzAne tyAga karatA nathI. teo kAlpanika bAhya sukha bhogavavA mATe prabhunI prArthanA kare che ane aneka prakAranA yaMtra taMtra ane maMtranI upAsanA kare che. bahiramAM Atmabuddhi thavAthI manuSya bAhya vastuomAM ahaMtA karI duHkhanI paraMparAne svamanathI prakaTa kare che. saMprati yuropIya mahAyuddha pravarte che tenuM kAraNa anubhavavAmAM Ave che te temAM bahirAtmabhAva dazyamAna thAya che. bahirAtmabhAvathI manuSya bhUmi ane rAjyane viSe ahaMtA mamatA kalpI eka bIjAnuM paDAvI levA mahAyuddha kare che temAM kicidapi Azcarya nathI. bahirAtmAo agara vedAntanI paribhASAe jIvAtmAo bAhya vastuomAM sukhanI vAsanAthI aneka prakAranAM pApa kare che, paraMtu teonI sukhanI AzAne khADe purAto nathI ane ulaTA duHkhanA mahAsAgaramAM paDI DubakIo mAre che. bahirAtmI manuSyo je lakSamI vastutaH lakSmI nathI kintu jaDabhautika padArtha che ke je sukha zI vastu che tene paNa avabodhavA samartha thatI nathI tenI prAptithI sukha mAnIne rAce che kUde che, paraMtu te padArthothI kharI zAnti maLatI nathI e teone anubhava thato nathI. bahirAtmA evA ajJAnI manuSya IndrinAM sukha bhogavavA mATe aneka For Private And Personal use only Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - a " - : ( 600 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. prAranI dhUmaukInI pravRtti karyA kare che temAM pariNAma ane e Ave che ke tethI Indriya nI kSINatA thAya che chatAM satya sukha te maLatuM nathI. rAjyavyavasthA vagere pravRttionuM mULa kAraNa indriyasukha che ema jeo samajatA hoya che teo bAhyathI game teTalI Indra samAna unnati pAmyA hoya che chatAM temAM paNa teonI paDatI vidu vegavat thAya che. bAbaliyana rAjya, grIka rAje, IrAnI rAjya, IjIpta rAye ane tatsamayanA manuSyoe bAhya sukhanI prApti mATe ane indriyanI tRpti mATe aneka zeThe karI pravRtti karI hatI, paraMtu tenuM pariNAma adyaparyata zUnyamAM AvyuM che. hAlamAM bAhya vidyAthI pAzcAtya vidvAne satya sukha mATe aneka prakAranI zedha calAvI rahyA che paNa tenuM pariNAma kharekhara satya sukha mATe te mIMDA jevuM AvyuM che ane Avaze. jAthA jarma ane prakRtithI bhinna AtmA che. adhyAtmajJAnathI AtmAmAM ja ananta sukha che e adhyAtma jJAnImunivaree nirNaya kare che, temAM nizcaya vinA bahirAtmabhAvathI bAhya jaDa vastuomAM game te rIte sukha zodhavAmAM Ave paraMtu tyAM sukha na levAthI koTi upAye karatAM chatAM paNa sukha na maLe e satya nizcaya che. tene game tevA sAyansa vidyAnA prephesare paNa pheravavA zaktimAn thatA nathI. bahirAtmadraSTimantavizvavartimanuSya bAhyapadArthomAM sukhabuddhi kalpane ananya vastune enA dAsa banIne teone svAyattA kare che. paraMtu bahiravamAM sukha na maLatAM ane jyAre duHkha prApta thAya che tyAre mAkhInI peThe hastagharSaNa kare che. yuropa vagere dezamAM bahirAtmabhAvanI atyaMta pravRtti thavA lAgI che ane jaDavAda prati kalAkanI atyaMta vRtti AkarSAya che tenuM pariNAma ane vinAzamAM AvavAnuM che. jaDavAdI yuropIya manuSyanI nivRtti paNa pravRttimaya hoya che ane AryavAsIonI pravRtti paNa nivRttimaya hoya che, tenuM kAraNa e che ke-AryAvartanA manuSyamAM adhyAtmajJAnanA janmatAMnI sAthe sAthe saMskAra paDe che tethI teo AjIvikAdi nimitte bAhya pravRtti game teTalI kare che te paNa teonA hRdayamAM nivRttinAM nirmala jharaNuM vahyA kare che. bahirAtmabhAvathI manuSya naisargikasukhamaya jIvanane ane prabhumayajIvanane lAbha prApta karI zakatA nathI. bahirAmabhAvathI aAM nijhara 1 reti, naLanA zatakSonI dazAne prApta karI svArtha mayapravRtti sevIne anyamanuSyanAM prANIonAM sukhasAdhanone jhuMTavI levA prayatna kare che. gavAsiSagraMthamAM mukhyapaNe darzAvelI mehavRtti yAne mAyAnI vaza paDelA bahirAtmIyamanuSyo dharmanA hetuone paNa adharmahatuo tarIke pariNumAve che ane pApabuddhine sarvatra agragAmI karI aneka jAtIya akalyANamaya pravRttine seve che. bahirAtmabhAvathI ajJAnIoe je nItinA niyama bAMdhyA hoya che te paNa kSaNe kSaNe svArthavRttine anusarI parAvaryA kare che. sikaMdare For Private And Personal Use Only Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra E www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AzA-tRSNAnA dAsane sukha prApta thatu' nathI. (601 ) ahirAmavRttithI hiMdusthAna para svArI karI paraMtu tene tenuM pariNAma sukharUpa thayuM nahIM. bAhya padArthAnA game teTalA bhAga karavAmAM Ave nhAye tenAthI satya sukhanI prApti thatI nathI. bAhyavastuomAM bahirAtmabhAvathI ahaMtAmamatA udbhave che paraMtu bAhya padArthoM pAkArI ne kathe che ke are manuSye ! ! ! tame zAmATe amArAmAM ahutA mamatA karA che ? ame koinA thayA nathI ane thanArA paNa nathI. eka aMgArakarmakAraka uSNaRtumAM tApathI atyaMta pIDita thaye ane tene atyaMta tRSA lAgI. te eka sarovara pAse gayA. sAvaramAMnuM sarva jala sukAi gayuM hatuM. phakta eka khADAmAM aneka durgaMdhI padArthAthI mizrita gaMduM jala hatuM. teNe temAMthI alpajala pIdhuM paNa tethI tenI tRSA bhAgI nahIM. te eka vRkSa taLe AvIne suI gayA. tene UMghamAM eka svama AvyuM. temAM teNe sAta sAgaranu' jala pIdhuM. vizvavarti saniyAnuM ane sarovaranuM jala pI. sarva kuvAo ane vApikAnuM ane sarAvaranu jala pIdhuM. tethI tene tRSAnI nivRtti thai nahIM. te eka gA jalanA pathvala pAse AvyA temAMthI punaH gaduM jala pIvA lAgyA, thoye tenI tRSAnI nivRtti thai nahIM, te svasamAMthI jAgRt thayA ane sarva svAvasthAnuM smaraNa karavA lAgyA ane duHkhI thayA. te aMgAraka kArakanI peThe ahirAtmabhAvI manuSyA AhyavastunA bhAganI AzAtRSNA vAsanAone peSIpASIne thAkI jAya che tepaNa teone kharAM sukha maLatAM nathI ane svAyuSyanI samAptinI sAthe parabhavamAM kRta karmAnusAre anyAvatArane dhAraNa karI tyAM paNa hirAtmaSTithI khAhya padArthoM sanmukha mana karIne khAlakAnI peThe ajJAnamAM svajIvana vyatIta kare che. tevA ajJAnI bALajIvA rajoguNa ane tameguNumAM rAcImAcIne aneka pApakarmone samupArjana kare che. ahirAtma jIvAnI evI duHkhamaya sthitine adhyAtmajJAnanI prApti vinA aMta AvatA nathI. adhyAtmajJAnanuM zravaNu karavAmAM Ave ane adhyAtma jJAnanA granthAnu` vAMcana karAya paraMtu yAvat adhyAtma jJAnamAM AtmAnA pariNAma thatA nathI-tAvat avidyA-ajJAnanA nAza thatA nathI. adhyAtmajJAna vinAnu jIvana te kharekhara sukhamaya yAne prabhumaya jIvana nathI ema adhyAtmajJAnIe avadhe che ane bahirAtmIya jIvAne te tene satya nizcaya thate nathI. tee mithyAtva avirati kaSAya ane mAhya yogathI karma grahyA kare che. ajJAnI manuSyo khAdgha sukhanI lAlasAthI ciMtAmaNi ratna samAna amUlya AyuSyanA kSaya thAya che tene jANI zakatA nathI. bAhyathI rAjyapatrIne dhAraNa karanArA rAjAe hAya, pradhAnA hoya, DAkaTarA hAya, rANAe hoya, senApatice| hAya paraMtu jyAM sudhI bAhya padArthAMmAM teA sukhanI AzAthI baMdhAyalA che tyAM sudhI te AzA-tRSNA-vAsanAnA teo dAse che. teo svaya' duHkhI che tethI tee parAzrayI hAvAthI anya manuSyAne sukhI karI zakatA nathI. jee ahirAtmabhAvathI khAdyavastuonI st For Private And Personal Use Only Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga maMtha-savivecana. para prApti mATe mahApakAra kare che teo anya manuSyane svamamAM paNa sukha samarpavAne zaktimAna thatA nathI. mAyAnA aMdhArapacheDAthI bAdA vastuomAM sukha nahi chatAM ajJAnIone bAhyavaratuomAM sukha bhAse che-tethI teo bAhya vastuonA bhego bhogavavAmAM sarva samarpaNa kare che. mana vANI ane kAyAmAM Atmabuddhi hoya che tyAM sudhI sarvatra duHkhanI kalpanAone utpAda thAya che. mana vANI ane kAyAthI bhinnaAtmA che ane anaMta sukhamaya che, ananta jJAnamaya che-evo nizcaya thAya che tyAre sarva prakAranAM duHkhanuM mULa amamatAne aMta Ave che. anAdi kALathI jIvone bahirAtmabhAva che tethI teo anantAvatAre karIne manuSyAvatAramAM AvyA chatAM pUrva bhavonA rAga dveSanA saMskArathI ekadama antarAtmadazAne prApta karI zakatA nathI. koI pUrva bhavanA saMskArI manuSyane karmane ane AtmAne bheda anubhavavAmAM Ave che. tataH pazcAt te bahirAtmabhAvane tyAga karIne antarAtmabhAvane prApta kare che. antarAtmabhAvane prApta karanArA manuSyo deha vANuM kAyA ane paMcabhUtethI svAtmAone bhinna mAne che. antarAtmadazAdhAraka manuSya svAtmAmAM antarAtmatva ane paramAtmatvane nizcaya kare che. teo bAhya vastuomAMthI sukhanI buddhine tyAga kare che ane AtmAmAM sukhanI buddhine nizcaya kare che. sAruM brahmart -janasta brahma, sanattajJAna, ananta tana ane mana tavAritrane teo svAtmAmAM sAkSAtkAra kare che. rajoguNa tamaguNa ane satvaguNathI brahmasvarUpa-AtmasvarUpa bhinna che e nizcaya karIne mehamaya manavRttine tyAjya gaNe che. mahamayamavRtti che teja saMsAra che ane tenAthI karmanI vargaNAo grahavI paDe che evo nizcaya karIne te manovRttinA dharmathI svAtmAne bhinna anubhave che. kAma kedha lebha mAyA ityAdi prakRtithI arthAt havRttinA dAsa banIne rahevuM e temane ucita lAgatuM nathI tethI antarAtmajJAnIo havRttine jItavAno prayatna kare che. vikalpasaMkalparUpa mananI pelI pAra raheluM AtmasvarUpa ananta AnaMdamaya che e teo zuddha samAdhithI nizcaya kare che. antarAtmamanuSya pUrve zarIramAM ane zarIra bAhya padArthomAM sukha zAnti avaletA hatA tene bhrama tyajIne teo manathI para evA AtmAmAM sukhazAnti avaleke che ane jJAnAvaraNIyAdika karmone dUra karavA deva guru dharmanI ArAdhanAnA hetubhUta sadudharma pravRttine seve che; chatAM bAhyathI prArabdhane vizvakalyANamayavyavahAramAM paNa bhAga le che. antarAtmAe AtmA ajIva puNya pApa Asava saMvara nirjarA baMdha ane mokSa e nava tattvanuM sAta nathI samyak svarUpa avadhe che. temaja dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya pulAstikAya kAla ane jIva dravya e cha dravyane jANe che tethI svAtmAnA guNene khIlavavAne mATe gRhastha dharmAdhikAre ane sAdhudharmAdhikAre saddaguNavardhaka dharmakarmone kare che. je AtmAo bahirAbhadazA ane antarAtmadazAne tyAga karIne paramAtmadazAnI prApti karIne paramAtmA For Private And Personal Use Only Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jie atarAmadazAvALA paramAnanI jhAMkhI karI zake che. ( 603 ) thayA che teonuM avala`bana grahIne antarAtmAe svaguNAne khIlave che ane aSTa karmanI pravRtiyAne kSaya kare che. jema jema mAhanIyAdi karmAMnA upazama kSayApazama ane sarvathA kSaya thatA jAya che tema tema AtmAnA jJAnAdika guNNAnA AvirbhAva thatA jAya che. antarAtmAe viSayanI vAsanAne TALe che ane bAhyamAM sukhanI buddhinA tyAga karIne AtmAmAM sukhane anubhava kare che tethI tee bAhyajIvananI ane AntarajIvananI uttama pavitratA kare che. antarAtmAe brAhmaNu kSatriya vaizya ane zUdra varNanI Ahyakama dazAmAM rahyA chatAM ane te te pravRttimAM pravRtta thayA chatAM paNa tenuM mana bAhyamAM rasIluM nahi banavAthI te sauMsAravyavahAramAM aMze aMze nile pa rahI zake che. sarva zaktionu dhAma antarAtmA che. antaryAmI AtmAmAM sarva padArthone prakAzavAnI jJAnazakti rahI che. dehAdhyAsa, nAmane adhyAsa, rUpaneA adhyAsa TALatAM AtmAnI zuddhatAnA anubhava thAya che ane tethI sarva vizvanA samrATa karatAM, indra karatAM, te svAtmAmAM ananta guNavizeSa Ananda anubhave che tethI tenI TvInatA TaLI jAya che ane antarAtmAmAM vyApI rahelA paramAtmapadmamAM tenI laganI ekatAnatA lAge che. AvI sthitinA te tyAgI avasthAmAM anubhava karI zake che. tataH pazcAt te mana, vANI ane kAyAnI zakitayAnA tyAgI avasthAmAM anubhava karI zake che. tataH pazcAt te mana vANI ane kAyAnI zakitayAne vizvajIvonA kalyANArthe vApare che. jJAnAvaraNIyAdi sarva karmanAM AvAthI sarvathA antarAtmAo mukata thatA nathI tathApi tee paramAtmAnandanI jhAMkhI karI zake che. A vizvamAM sajIvo ekadama antarAtmAe banI zakatA nathI. AtmA jyAre bAhya padArthAne bhogavIne thAkI jAya che ane teNe sukha mATe je je bhAgAnI kalpanA karI hAya che temAMthI jyAre tene Atmasukha maLatuM nathI tyAre tene vairAgya prApta thAya che. A vizvavartI padArthAnA bhAga karIne hirAtmA sukha levA icche che te gRhamAM rahe che ane srI putra vagerethI sukha levA icche che paraMtu jyAre tene satya sukha maLatu nathI tyAre te bAhya vastuomAM Asakti dharatA nathI ane bAhya vastuomAMthI ahaMtA mamatAnA tyAga kare che. AAhya vastuomAM jyAM sudhI sukhazuddhi che tyAM sudhI tenA sadupadeza lAgatA nathI paraMtu peAtAne anubhava Ave che tyAre te bAhya zarIrAdikamermoMmAMthI ahaMtA mamatAdhyAsane tyAga kare che ane AtmAmAM sukha zodhe che. svAnubhava vinA kAi paNa AtmAne nizcaya thatu nathI. bAhya vastuomAM sukha che evA anubhava asatya na bhAse tyAM sudhI paramAtmA pAte Ave te paNa manuSya, AtmAmAM ekadama sukhanA nizcaya karI zakatA nathI. hirAtmabhAvamAMthI antarAtmadazAmAM zanaiH zanaiH praveza karI zakAya che. kei pUrvabhavanA adhyAsI AtmA hAya che te ekadama ahirAtmadazAmAMthI antarAmadazAmAM jAya che ane antarAtmadazAmAMthI tvarita paramAtmadazAmAM praveza kare che. pApakarmAMnA ri For Private And Personal Use Only Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 604) zrI karmayoga graMtha-savivecana. BE hAra karatAM ane puNya karmone karatAM karatAM tathA sAdhuonI sevAo karatAM antarAtmadazAnI prApti thAya che ane bahirAtmabhAvane nAza thAya che. zrI sarvajJa vIraprabhue kevalajJAnathI prabayuM che ke guruonI sevAbhaktithI ane paramAtmAnI sevAbhaktidhyAnathI atarAtmapada prApta thAya che. je antarAtmAo sarvavirati sAdhu dharmane aMgIkAra kare che teo vege paramAtmapadane prApta kare che. gRhasthadharma karatAM tyAgI sAdhudharmanI anantaguNI uttamatA che. sarva pApaDiyAthI mana vacana ane kAyAthI nivRtta thatAM tyAgI dazAnI prApti thAya che. paMcamahAvrata ane paMcAcArarUpa sadudharmakarmane sevIne sAdhuo AtmAne lAgelI ananta karma prakRtine nAza kare che. yama niyama Asana prANAyAma pratyAhAra dhAraNuM dhyAna ane samAdhi e yuganAM aSTAMgone sevI teo paramAtmapadane prApta kare che. antarAtmA sAdhuo vyavahAra ane nizcayathI sadharma karmone seve che. bAhya nimitta kAraNarUpa pravRttine vyavahArapravRtti kathavAmAM Ave che ane upAdAnarUpa zuddhAtma pariNatirUpa zuddha yiAne nizcayapravRtti kathavAmAM Ave che. aviratisamyagdaSTi gRhastha ane dezavirati gRhastha vyavahAra ane nizcayathI sadudharmapravRttine seve che. vyavahAradharmakarmane parihAra karavAthI vizvavati sarve nIti Adi dharmono nAza thatAM dharmanI mahApralaya dazA thAya che tethI nizcayazuddha dharmapravRttine nAza thatAM vizvamAM sarva jIvonA hRdayanI zuddhatAno nAza thAya che. vyavahAradharmakarma vinA vizvavarti manuSyane eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. nizcayatA kathita dharmakarma vinA koI paNa mukti pAmyo nathI, pAmato nathI ane bhavidhyamAM pAmaze nahi. e niyama hevAthI gRhasthoe ane sAdhuoe svAdhikAre vyavahArathI ane nizcayathI dharmakane karavo joIe. antarAtmAo sadudharmanivRttibaLe mana vacana ane kAyAnI pavitratA saMrakSI zake che ane pApa ane Asava tattvane parihAra karI te saMvara nirjarA ane vyavahArathI puNya taravanuM sevana kare che. musalamAnI granthamAM zayatAnane eka khudAne pratispadhI karyo che. evA zayatAnane jaine karma kathe che ane AtmAne khudA kahe che. vedAntIo zayatAnane mAyA yAne prakRti kathe che. tene nyAya karavA mATe antarAtmAo apramatta rahe che. sarva rAgadveSa kriyAo e ja bhAvakarma che. bhAvakane kSaya karavAthI dravyakarma prakRtione satvara nAza thAya che. jainadRSTie kRSNa zreNika janakavidehI vagere antarAtmAo hatA. teoe dharmanuM jJAna dharIne paramAtmapada prApta karavA khAsa lakSya pragaTAvyuM hatuM. AtmAnuM zuddhasvarUpa anubhavyA pazcAt A saMsAra asAra lAge che ane tethI jJAnagarbhita vairAgyabaLe sarva prakAranI mahAsakti nAza karI zakAya che. antarAtmAo jJAnagarbhita vairAgya baLe svAtmAno uddhAra karavA samartha bane che. AtmAne uddhAra AtmA ja karI zake che. jeo svAtmAno uddhAra karavA mATe paramezvaranI prArthanAo kare che ane pote kaMI saddaguNonI vRddhi karavA prayatna karatA nathI teo paramAtmapadane prApta karI zakatA For Private And Personal Use Only Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir antarAtma ane bahirAtma dazA vacce taphAvata zuM ? nathI. AtmA pote svaguNa paryAyono kartA che. AtmA svayaM karmakAraka che. te svayaMkaraNa saMpradAna apAdAna ane adhikaraNakArakarUpa che. AtmAnA asaMkhya pradeza che. pratideze anantajJAna, anantadarzana, anantacAritra, anantavIrya Adi anantaguNo ane anantaparyA rahyA che. AtmAnA pratipradezamAM anantaguNone ane paryAne samaye samaye utpAdavyayadhruvarUpa brahmA hara ane viSNuvatrayI vyApI rahI che. AtmAmAM anAdikAlathI ananta zakti che tethI AtmA svayaM ananta zaktirUpa che. AtmAnI ananta zaktione keTalAka devIonAM rUpako ApIne pUje che-dayAve che. AtmAnA jJAnAdi guNone kecita manuSya brahmA viSNu mahezvara gaNapati vagere denAM rUpako ApIne pUje che ane dhyAve che. jenadRSTie utpAdavyayadhavatA e AtmAnuM lakSaNa che. AtmArUpa paramAtmAnA jJAnAdi traNa guNone vA utpAdavyayadhruvatAne brahmA hara ane viSNunA avatAranAM rUpake ApIne vedAntIo teone dharmavyavahAramAM pUje che ane mAne che. AtmAnI sAthe lAgelA krodhAdikane mahAdeva brahmA ane viSNunAM rUpake rUpa avatAre mAnI leke teone pUje che-dhyAve che. antarAtmajJAnIo AtmArUpa paramAtmAnI rUpako dvArA thatI kalapanAone samyaga viveka karIne zuddhAtmasvarUpamAM layalIna thaI jAya che. AtmAnI zaktithI antarAtmAo aneka prakAranA camatkAro darzAvI zake che. bhUtakAlamAM AtmAe camatkAra darzAvyA che. vartamAnamAM te darzAve che ane bhaviSyamAM te darzAvaze. antarAtmAo aneka prakAranA tyAgIonA veSe ane gRhasthanA veSe hoya che. teonAM bAhyasUma aneka lakSaNo pratipAdana karavAmAM Ave to paNa tenuM paripUrNa svarUpa kaI kathI zake tema nathI. bahirAtmAo bAhya rAjyasattA bhegethI je sukha bhogave che tenA karatAM antarAtmAo zAzvata ananta sukhane anantaguNa sAkSAtkAra karI zake che. bahirAtmIya manuSya jagatanA sthala padArtho para sattA calAvI zake che paraMtu teo sthala padArthonI sAthe baMdhAine tenA dAsa bane che tyAre antarAtmAo vizva para sUkSma sattA calAvI zake che ane skUla padArthomAM ahemamatAthI nahi baMdhAtAM tenA para svasattA calAvI zake che. bahirAtmAo pravRttinA dAsa bane che tyAre antarAtmAnI pravRttine potAnI pAchaLa doDAve che. antarAtmAnI pAchaLa pAchaLa chAyAnI peThe khAdyavibhUtiyo doDI Ave che topaNa antarAtmAo tene bhogavavAnI vAsanA prakaTAvatA nathI ane ulaTA teo tenI upekSA kare che. bahirAtmAo bAhyasukhane mATe samAjaracanA kare che tyAre antarAtmAo Atmika guNonI prApti thAya ane durguNono nAza thAya evI daSTie samAjaracanA saMgharacanA kare che. bahirAtmAo prabhunA bhinna bhinna nAmamAM rAga dhAraNa karIne prabhunA nAmabhede ane AkRtinA AcAra tathA vicArabhede yuddho kare che tyAre antarAtmAo devagurudharmanA nAmabhede AcArabhede ane vicArabhede sApekSadaSTithI taravasAra kheMce che paraMtu ekAMta bhedatA For Private And Personal Use Only Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamayoga graMtha-savivecana. dhArIne dharmayuddho karatA nathI. vizvano e niyama che ke koI vakhata A vizvapara jaDavAdIonuM sAmAnya pravarte che, paraMtu jyAre jaDavAdIo bAhyasukhamAM atyaMta lIna thAya che tyAre ane paraspara ahaMtA mamatAthI kaleze kare che tyAre manuSyanuM antarAtmAonA sadupadeza para kula lakSya kheMcAya che jethI jJAnI mahAtmAona dharmane anusarIne teo AtmaguNene prakAza karavA pravRtti kare che. yuropamAM ane amerikA vagere dezomAM jaDavAdanI atyaMta pravRtti thaI che tethI tyAM adhunA bAhyasukhapagamAM tyAMnA lekenI pUrNa pravRtti thayA pazcAt teone jyAre satyasukhane anubhava nahIM Ave ane ulaTAM duone ja anubhava Avaze tyAre teo AryAvartanA manuSyanI peThe dhArmika nivRttimaya pravRttine pasaMda karIne Atmika sukha zodhavA lakSya lagAvaze. bAlyakAla yuvAvasthA ane vRddhAvasthAnI peThe darekane traNa avasthAmAMthI pasAra thavuM paDe che. jaDavAda che te bAlyAvasthA ane yuvAvasthA samAna bAhyapravRttimaya che tethI temAM mananI bAhya viSamukhatA thAya e svabhAvika che. bhAratavAsIo AtmAmAM ananta sukha che evuM mAne che tethI te bhUmimAM paNa tevAM Andolane anAdi kAlathI prakaTe che, jethI dharNoddhAraka antarAtmAone ane paramAtmAne atra prakaTabhAva thAya che. tIrthakaro vagere paramAtmAo avadhavA. AryAvartanI bhUmimAM utpanna thaelA manuSyo game tevA cArvAka jaDavAdIo banIne bAhya padArthomAM sukha mAnaze haiye aMte teo AtmAnA nityasukha prati vaLaze. tenuM kAraNa e che ke AryAvartanuM dharmavAtAvaraNa teone pitAnI para asara karyA vinA rahetuM nathI. AryAvartamAM game teTalA dharmo che ane navA utpanna thaze hoye vividha matabhede paNa AtmAnA satya sukhane jaNuvaze ane tenI prApti mATe dharmakarmone sthApaze. sarva dharmonI Atmasukha mATe ekavAkyatA che. AtmasukhanI prApti karavI e manuSyajanmanuM kartavya che. manuSyAvatAranA alpAyuSyamAM satyasukha prApta karavAnuM che. tenI je prApti na thaI ane zarIra mATImAM maLyuM te manuSyAvatAranI niSphaLatA avabodhavI. bahirAtmAo jyAre A pramANe Atmasukhane anubhava karavA prayatna kare che tyAre teone dehAdhyAsa TaLe che ane bAhyasukha kSaNika che evo anubhava Ave che. AtmajJAnI guruonA sadupadezathI teo AtmAmAM sukhano anu bhava kare che eTale teo nirupAdhi dazAne prApta kare che. bahirAtmAo jyAre tyAre antarAtma padane pAme che. antarAtmA thaelA manuSya bAhya lakSmIvaibhavane kaMI hisAbamAM gaNatA nathI. devonAM sukhone paNa teo hisAbamAM gaNatA nathI. AtmAnA satya sukhanA upAsaka teo bane che tethI teo bAhyasattAlakSamI vaibhavo mATe rajoguNa ane tamoguNI banI yuddha karI manuSyanAM rakta vahevarAvatA nathI. adhyAtmajJAnamAM masta thaelA bhAratavAsI antarAtmAmanuSyanA hAthamAM jyAre sarva dezanuM gupada Avaze tyAre sarva dezamAM zAMti pravartaze emAM aMzamAtra saMzaya nathI. antarAtmAo ja bahirAmIya manuSyanA For Private And Personal Use Only Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtma vidyA vinA uddhAra zakya nathI. ( 607 ) guruo bane che tyAre vizvamAM zAMti pravartI zake che. samastavizvavata manuSyane antarA o arthAtu AtmajJAnIo sadaguNanI zikSA ApIne satya sukha samapI zake che. vizvasamAjanI pragati karavI temAM kalezanAM paraspara aneka saMgharSaNa udbhave che ane temAM aneka manuSyanA vicAro zabdo ane azubhapravRttiyone sahavI paDe che tethI kartavya kAryamAM adhyAtmajJAnIo vAstavika vijayane saMprApta karI zake che; adhyAtmajJAnIo mananI samAnatA saMrakSIne sarva azubha bhAvone dAbIne vAstavika vizvasamAjanI sudhAraNa karI zake che. A vizvamAM adhyAtmajJAna samAna kaI jJAna nathI ane adhyAtmajJAna dAna samAna kaI dAna nathI. adhyAtmajJAnanAM Agama ane adhyAtmagrantha che tene pracAra karavAthI satyavizvonnati thaI thAya che ane thaze. bhAratavAsIonI pAse apUrva jJAnabhaMDAra che. skUla vizvamAM bhAratavAsIonI mahattA adhyAtmajJAnathI thaI che thAya che ane thaze. adhyAtmajJAnanI prAptithI AtmAnI durbalatA naSTa thAya che. vIryahIna dubalamanuSya AtmajJAnane prApta karI zakatA nathI. bhAratavAsIomAM hAla je kaMI durbaLatA dekhAya che te AtmajJAna vinA naSTa thavAnI nathI. bhAratavAsIo adhyAtmavidyA vinA ekalI samAjasudhArAnI pravRtti pAchaLa paDeze te teo zuSka vicAra ane nirbalatA vinA kazuM prApta karI zakavAnA nathI. mahAvIra prabhue bhAratIya manuSyane balake vidhavata sakala manuSyane uddhAra karavA mATe evA adhyAtmajJAnane prakAza karyo che ke jemAM hAlanI sAyansa vidyAnAM mUlatattvone samAveza thaI jAya che. mananI durbalatAne nAza karIne AtmAnI zaktimAM pAramezvarI zakitane saMcAra karAvanAra adhyAtmajJAna che; mATe adhyAtmajJAnanI prApti karIne manuSyae antarAtmadazA prApta karavI joIe. mAyAnAM AvaraNone dUra karIne AtmAnI tathA vizvanI gata zakitane darzAvI ApanAra adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAna prApta thayA pazcAtu tribhuvananA svAmI banavAno utsAha prakaTe che ane sarva bhItiHkhanAM baMdhanothI jANe AtmA mukata thayo hoya evo bhAsa thAya che. AtmAthI sarva kAryonI siddhi thAya che. A vizvamAM Izvarano pratinidhi kharekhara zarIrastha AtmA che, ema adhyAtmajJAnIone nizcaya thAya che tethI te Atmatatvano anubhava karIne sarva pravRttimAM svataMtra vihArI bane che. zAtAmAM ane azAtAmAM teo samabhAva dhArIne prArabdha vedatA chatA anya jIvonA uddhAranA saddharmakAryamAM pravRtti kare che. AtmA te ja paramAtmA che temAM vacce bheda karAvanAra rAgadveSAdika karma che evuM avadhIne teo rAgadveSanA pariNAmane AtmajJAna dhyAnathI kSaya kare che; rAgadveSa TALavAnI sAthe AtmAnA guNone anubhava karI prabhunI pere vizva para dRSTi dhAraNa kare che. saMpUrNa vizvavati jIvone teo svAtmA sarakhA dekhe che tethI teonA hadayamAM prabhunI udAratA prakaTe che ane teo IzvaramAM ane svAtmAmAM abheda bhAvanA dekhe che. AtmAmAM svayaM Izvara che ane IzvarI bhAvanAM kiraNone prakAza thavAthI For Private And Personal Use Only Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . . - - ( 608 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. svane tene anubhava Ave che tethI AtmajJAnI hUM trahmArina sad mu. evA udgArene bahAra kADhe che ane sakalakarmanI kSINatA karato karato jIvamukata bane che. adhyAtmajJAnI mahAtmAo amuka dezakAlanA bAhyAcAra baMdhanathI mukata rahe che. teo game te dharmAcAra pravRttine seve che ane tyaje che. teo kalpAtIta dazAmAM nimagna rahA pravRtti kare che. antarAtmAo adhyAtmajJAnanAM saMpUrNa rahasyane adhyAtmadaSTibaLe avadhI zake che ane vidhavati sarva dharmazAstro ane tenA vicArone samyakatvapaNe hRdayamAM pariNamAvavAne svataMtra bane che. AtmajJAnI mahAtmAo AtmAnA upazamAdi sarva dharmanA upAsaka che. teo je dharmanI tibhAvatA thaI hoya che tene AvirbhAva karavAne Irache che. tyAgI AtmajJAnI mahAtmAo antarAtmA yogya kSamA saralatA nirahaMtA nirlobhatA ahiMsA satya asteya brahmacarya saMteSa hadayazuddhatA AtmaciMtavana bhakti Adine prApta karIne AtmAne ja paramAtma rUpe prakaTa kare che. gharamAramarzanamAM kahyuM che ke tamArA niSatraHttino, AvirbhAva prArA, jamAtama para te vAM, te gharano zuM vAta, AtmAnA jJAnAdi ananta guNo tibhAve rahelA che teonA karmAvaraNe dUra karI AvirbhAva kare te ja paramAtma paDyuM che. hadayanI bahAra paramAtmA pada prApta karavA javuM paDe tema nathI. tame pite ja paramAtmA choje veLAe tame pitAne zarIra tarIke mAno che te veLAe tame paramAtma svarUpathI bhinna che ane je veLAe tame pitAne zarIra vANI manathI bhinna mAne che te veLAe tame antarAtmArUpa cho ane paramAtmAthI abhinna che. antarAtmA thayA vinA paramAtmAne sAkSAtkAra thato nathI ane svAtmAne paramAtmArUpa anubhavyA 'vinA dehAdine abhyAsa TaLI zake tema nathI. AtmAne zarIrarUpa mAnI levAnI ajJAnatAthI sarve AtmAonI sAthe aikaya thatuM nathI. temaja huM tuMnI vRttine nAza thato nathI. AmAne sAkSAtkAra- anubhava thavAnI sAthe AtmA paramAtmAnA svarUpamAM kSaNe kSaNe ulkApti karyA kare che. ane ane manuSya zarIrane te paramAtmAnuM devaLa banAvI de che. AtmAnA jJAnamAM sarva viya tarIke bhAse che eTale tene ja AtmA svayaMjJAnI bane che; tethI te pustaka vinA sarva manuSyone duHkhamAMthI mukta karavAnA upAyane batAvavA samathe thAya che. AtmAmAM jJAnarUpe veda ughaDavAthI pustakAkAra zAstranI AvazyakatA rahetA nathI. jJAnI mahAtmAe dehadevaLamAM jAgatA deva samAna hovAthI sarva manuSyane megyatA pramANe dharma zikSaNa Ape che. AtmA svayaM paramAtmA che ane karmAvaraNe TaLavAthI svayaM paramAtmA thAya che. tenI jhAMkhI karanAra paNa vyavahAra ane nizcayathI te saddharmakarma arthAt te sadharmAnuSThAnone seve che to te paramAtmA thAya che. paramAtmAnI bhAvanA thayA pazcAtu paramAtmAmAM pariNamana thAya evAM dharmakAryo karavAnI jarUra che. gRhastha dharmanAM dharmakAryo ane sAdhudharmanAM dharmakarmo karavAthI sarva jenI rakSAdi karI For Private And Personal Use Only Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nA * * * UR zaMkA vinA zraddhA sahita pravRtti karavI. zakAya che ane vartamAnamAM navIna karma na baMdhAya tathA bhaviSyamAM pratyAkhyAnAdivaDe navIna karma na baMdhAya evI saMvaranirAnI dharmapravRtti karI zakAya che. sadharmakriyAo vaDe svAtmAne tathA vizvavartimanuSyane zubha dharmane lAbha samApI zakAya che. jyAM sudhI AtmAnI paramAtmatA thAya evI jJAnadazA saddharmapravRttimAM na mUkI zakAya tyAM sudhI AtmAne paramAtmA saMbaMdhI Atmika pariNamana jJAna prApta thatuM nathI; mATe manuSyoe vyavahAranaya ane nizcayanayane mAna ApI sadudharmapravRtti karavI joIe. tIrthaMkare paramAtmatA pragaTAvavAne tyAgI bane che, vanamAM dhyAna dhare che ane pazcAt teo kevalajJAna prApta karIne vizvavartimanuSyono uddhAra karavA sadudharmakarmane seve che te anya manuSyoe AtmAnI paramAtmatA vyakta karavAne te pramANe avazya pravartavuM joIe. AtmAmAM vyavahArathI ane nizcayathI jJAna bhakti evA upAsanA ane karmacAgano samAveza thAya che. vyavahArathI jJAnanI prAptinAM sarva sAdhanone sevI zakAya che ane nizcayathI AtmazuddhikAraka sarva dhyAnane dhyAI zakAya che; pazcAt sarva karmathI mukta thaI zakAya che. be ghaDImAM saMskArI AtmA utkRSTa vIryapariNAme AtmAnI paramAtmatA pragaTAvI zake che te AnaMdaghanapadabhAvArtha ane gadIpaka pustakanA vAcanathI anubhavamAM Avaze. antarAtmAo gRhastha dharmakarmavaDe ane sAdhuo ucita karmakriyAvaDe AtmAnI zuddhatArUpa paramAtmAne prakaTAvI zake che. A vizvamAM AtmAnI zuddhirUpa paramAtmatA karavA mATe sarva manuSya svataMtra che. jeo svataMtra svAzrayI banI sadudharmakarmathI AtmAnI zuddhatA karavA paramAtmasvarUpanI sAthe tanmaya banI jAya che ane nAmadehAdhyAsanI sAthe sarva vAsanAone bhUlI jAya che teo svayaM paramAtmArUpa pitAne sAkSAt anubhava karIne janma jarA mRtyunAM duHkhone tarI jAya che. evA antarAtmAothI vizvanI pavitratA thAya che ane sava jIvone uddhAra thAya che. avataraNa -AgamanirdiSTa ane jJAnInI AjJAe dharme kamene sevavAM joIe; temAM zaMkA vinA pUrNa zraddhAbale pravRtti karavI joIe--te jaNAvavAmAM Ave che. cho AjJayA jJAninAM sevya-magItArthajanaiH zubham / subhaktizraddhayA karma saMprAptaM kramapUrvakam // 151 // Agamairyacca nirdiSTaM dezakAlAnusAri yat / jJAninAmAjJayA prAptaM kartavyaM dharmakarma tat // 152 // 199. For Private And Personal Use Only Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 610 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. na kAryaH saMzayastatra zaGkAvAn patati dhruvam / pUrNazraddhAbalenaiva zraddhAvAMllabhate jayam // 153 // zabdArtha-AtmajJAnIonI AjJAvaDe agItArtha manuSyae subhaktizraddhAvaDe kamapUrvaka saMprApta zubhakarma sevavuM joIe. AgamovaDe nirdiSTa, ca zabdathI nigamovaDe nirdiSTa ane dezakAlAnusArI je dharmakarma hoya tene jJAnIonI AjJAvaDe sevavuM joIe. uparyukta dharme kartavyakArya sevavAmAM saMzaya na karavo joIe kAraNa ke zaMkAzIla patita thAya che. aeva pUrNa zraddhAbalavaDe ja manuSya kartavyakama karato chato jayane pAme che. vivecana-agItArtha arthAt bAlamanuSyoe jJAnIonI AjJA pramANe zubha karma karavAM joIe. AtmajJAnIo svapara siddhAntonuM rahasya ane vartamAnakAlamAM kevI rIte zubhakarmapravRtti karavI te sArI rIte jANe che, mATe tevI dazA jeone jAgRta na thaI hoya evA agItArtha ja e jJAnIonI AjJA pramANe pravartavuM joIe. dharmadAsagaNi upadezamAlAmAM nivede che ke-jJAnIonI AjJAthI Atmonnati ane vinnati karI zakAya che. siddhAnta Adi aneka granthane abhyAsa karyA pazcAt dravyakSetrakAlabhAvathI sarva dharmonI utpattinA rahasyanuM jJAna karavuM paDe che, pazcAt aneka AtmajJAnIonA hRdayane anubhava karavo paDe che, pazcAtu AtmadhyAnasamAdhithI AtmAnubhavane sAkSAtkAra karavo paDe che, pazcAt sarvajInI gyatAno anubhava kare paDe che; tataHpazcAt gItArthadazA vA AtmajJAnInI dazA saMprApta thAya che mATe tevI dazAnI prApti na thaI hoya tyAM sudhI svataMtratA te svacchaMdatAne pAtra bane che. gItArtho zAstranA abhyAsa mAtrathI banatA nathI paraMtu teone dayAnasamAdhidvArA AtmAne UMDe anubhavasAkSAtkAra kare paDe che, vartamAna pravartitasarvadharmonAM rahasyane anubhava karavo paDe che. vyAvahArika tathA dhArmika sarvakiyAone dravya kSetrakAlabhAvathI anubhava kare paDe che, tyArabAda svaparanI unnatinAM vAstavika kAraNone sAkSAt anubhava karavo paDe che, pazcAt gItArtha dazAnI prApti thAya che. adhyAtmajJAnanAM sarva vidyamAna AdhyAtmika zAstrane anubhava karyAthI ane rAgadveSanA upazama kSayopazamathI jeTalI prApta thAya teTalI vItarAgadazA prApta karyAthI tathA laukika samAja rASTrapravRtti tathA vizvajananA vartamAnaka AcArane paripUrNa anubhava karyAthI gItArtha dazA prApta thAya che. te sarvane anubhava sAkSAt karanAra gItArtha thaI zake che. vedAntanAM sarva zAstro anubhava karyAthI tathA sarva vedanA vAcyArthIne sAra grahaNa karavAthI tathA sarva upaniSadanA rahasyano anubhava karavAthI, sarva purANanA rahasyane anubhava karavAthI, sarva jinAgama prakaraNe grantha vagerene samyagU anubhava karavAthI, bAIbala kurAna vagere je je dharmapustake gaNAtAM hoya teono abhyAsa karavAthI ane For Private And Personal Use Only Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ti AtmArthI gItArthAnA sAMsargathI anerA lAbha, (611 ) anubhava karavAthI, sarva prakAranI pragatiye ane avanatinA hetuonA samyak anubhava karavAthI, sarva prakAranA dhArmika tathA vyAvahArika itihAsAnuM manana karavAthI gItAdazA arthAt jJAnInI dazA prApta thAya che. sarva prakAranAM yogazAstro matrazAstro ane itihAsanuM manana karavAthI gItA dazA arthAt jJAnInI dazA prApta thAya che. sarva prakAranAM cegazAo maMtrazAstro yaMtrazAstro ane taMtrazAstrono anubhava karavAthI ane e sarva zAstronuM jJAna AtmAmAMthI kevI rIte prakaTe che tenA anubhava karavAthI AtmajJAnInI dazA prApta thAya che. gaNitAnuyoga caraNakaraNAnuyAga ane dravyAnuyeAganA samyag anubhavathI gItA dazA prApta thAya che. gItArthI arthAta jJAnIe AtmAnI jJAnAdi zaktiyAnA prakAza thAya evA Azayane anusarI zubha pravRttiyAne darzAve che. AtmajJAnI gItAryAM sarva prakAranA dhArmikAcArAne ane vicArAne udAradRSTithI prakAze che. AtmajJAnI gItAryAM sarva dharmomAM rahelA satya vicArAnA ane AcArAnA abhAva karatA nathI. AtmajJAnI gItAe~ dharmanAM laghuvartulAnI sAMkaDI daSTiyAmAM lokone ekAnte badhAvavA mATe upadeza detA nathI paraMtu AtmAnA ananta vartulamAM sarva dharmanA vicAre ane sadAcAra samAya evI dRSTithI upadeza Ape che. dharmanA pakSapAta rAkhyA vinA satya vicArAne grahavAnA vyApaka naitika siddhAMta darzAvanArA AtmajJAnI gItAryAM che; adhyAtmajJAnanA gItAnI anantavartulasvarUpa brahmasRSTimAM anya sarva jJAniyAnI dariyAnA samAveza thaI jAya che. AtmajJAnicenA ananta satya vicAre ane aneka sadAcAra che tethI teo amuka vicAra ane AcAramAM goMdhAI jatA nathI ane temaja anya manuSyAne paNa amuka vicAra ane amuka AcAramAM sApekSatA vinA geAMdhAvAnI pravRtti karAvatA nathI. rAgadveSanI vRttiyAne kSINu karIne AtmajJAnI gItAr AtmAnA svarUpane aneka nayaSTiyAthI avalAke che ane sarva dharmamAMthI aneka nayadaSTiyAnA yoge satyAMzAne grahaNa kare che. AtmajJAnI gItArthAnI dRSTimAM sarva dharmo para samabhAva hAya che tethI teA sarva dharmonAM satya rahasyAne avodhavA zaktimAna thAya che. AtmajJAniyA sarva jIvone svAtmA samAna gaNe che ane te bAbatane te svapravRttithI darzAvI zake che. AtmAnA anubhavasAkSAtkAra karanArA AtmajJAnI gItArthAnA samAgama thatAM granthA ane zAstronA vAcanane gauNu karInetenA sadupadeza zravaNu karavA sadA lakSya devu joie. AtmajJAnI gItArthA ADaMbara DAThamAThavALA hAya evA niyama nathI. tee sarva pravRttiyAmAM svataMtra hoya che tethI teonI pravRtti kaLI zakAtI nathI teApaNu AtmajJAnI gItArthAne teonA vacana ane hRdayathI parIkSI zakAya che. AtmajJAnI gItArthAMthI sarva prakAranI mAnasika azAMti TaLe che, ane teonA samAgamathI AtmA te svayaM paramAtmasvarUpamaya thai jAya che--tene svAtmAne sAkSAt anubhava thAya che; tethI svAtmA ja AtmajJAnI gItAnA niNaeNya karI zake che. AtmajJAnI For Private And Personal Use Only Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 112 ) zrI ka yAga graMtha-vivecana. gItA manuSya dharmone pravartAvavA zaktimAna thAya che. anya manuSyane dharmI banAvavA zaktimAnlR thAya che. gItA manuSye vizvamAM je kai zubha karavA zaktimAna thAya che tevA anya manuSya zaktimAn thatA nathI. gItAmahAtmAonI sevAthI AtmAnI zaktiyAne vikAsa thAya che ane sarva durguNAnA nAza thAya che. AtmajJAnI gItArthInA prAkaTayathI ajJAnI manuSyonA samAja sudhare che tathA vizvamAM sarvatra zAMtinuM sthApana karavAne teo zaktimAn thAya che. AtmajJAnI gItArther vamAnakAlamAM je je sudhAraNA karavI hoya che te karavAne zaktimAn thAya che. AtmajJAnI zatagItAthenI tattvajJAnamAM ekasarakhI vAkyatA hoya che ane AcArAmAM dezakAlAdi bhede bhedatAratamya hoya che. AtmajJAnI gItA jJAnanI mukhyatA kare che ane jyAM kriyAnI AvazyakatA hAya che tyAM kriyAnI pradhAnatA kare che. AtmajJAnI gItAryAM pratyeka manuSyane tenA adhikAra pramANe dharma batAve che ane je kAlamAM jenI AvazyakatAthI je unnati karavAnI hoya che tenuM prAdhAnya kare che. AtmajJAnI gItArthInA vicArAmAM ane AcArAmAM paraspara sApekSatA samAyalI hAya che tethI tenA sabaMdhI ajJAnI manuSyAne kAI jAtanI zaMkA paDe che te te kanyAzaya ane vicArAzayathI dUra kare che. AtmajJAnI mahAtmAe sarvadharmAMnI sApekSatAne paraspara zRMkhalAnA aMkADAonI peThe sAMdhI le che; tethI vizvamAM koI paNa dharmanA satya rahasyane anyAya maLatA nathI. AtmajJAnIgItAI~dvArA dharmanuM astitva sa'rakSI zakAya che ane dharmanuM tathA dhamIonuM saMrakSaNa karI zakAya che. AtmajJAnI gItA mahAtmAonI dRSTimAM satyanA anaMtasAgara tarI Ave che, tethI teo vizvavartimanuSyAne satyanA pUrNa lAbha arpavA zaktimAna thAya che. vizvamAM jeTalI zubhASamA che te sarve kharekhara AtmajJAnI gItArne ApI zakAya che. dharmanI sthApanArthe ane dharmAMddhArAthe AtmajJAnI gItAryAMnA avatArA thAya che. AtmajJAnIgItAryAM utsarga mAthI ane apavAda mArgathI dhama pravartAvI zake che. AtmajJAnI gItA dharmanAM rahasyAne prakaTa kare che. AtmajJAnI gItAf vinA vizvajanAne kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. AtmajJAnIonI sarva ci khullI thaelI hAya che tethI teo sadezIya sarva vyApaka vicArAne ane pravRttiyAne prakAzI zake che. AtmajJAnI gItA mahAtmAnI AjJAthI sarva dharmaka pravRtti karatAM AtmazuddhasvarUpanI prApti thAya che ane aneka jIvAnA uddhAramAM Atmabhoga Ape che. AtmajJAnI gItArthInI sevAthI je Anubhavika jJAna prApta thAya che tenuM varNana thaI zakatu nathI. AtmajJAnI mahAtmAo ja izvaranI pratikRtiyA che. temanI AjJA vinA paramAtmapada prApta karI zakAtuM nathI. AtmajJAnI gItA mahAtmAonI sevAthI anaMtabhavanAM pApe TaLe che ane e ghaDImAM chevaTe paramAtmAnA sAkSAtkAra thAya che. AtmajJAnI mahAtmAonA AgaLa svAtmadazAnuM prasphoTana karavAthI Atmazuddha jIvananI For Private And Personal Use Only Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Pin AtmajJAnIonA avala banathI uddhAra. ( 113 ) prAptimAM aneka anubhavA prApta karI zakAya che. AtmAnI zuddhatA karanAra AtmajJAnI gItArthI che te ajJAnI adhamanuSyAne doranArA che. AtmajJAnI gItA mahAtmAe karyuMyoganI sarva zubhAzubha pravRttiyAnA sAkSAt draSTA hoya che tethI teonI salAha pramANe vartavAthI ucca kaceAgInA padanI prApti thAya che. gItArthInI sevA karIne ziSyAebhakatAe AtmakalyANa karavA pravRtti karavI. AtmajJAnI gItA gurune pUchIne dareka pravRttimAM pravRtta thavAthI sarva kalyANanA mArgo hastamAM Ave che. je gItA manuSyAnA dAsa-ziSya-antavAsI banIne tenA hRdayamAM pravezI apatya samAna bane che te gItAjJAnIonA rahasyane avamedhI svaparano uddhAra karavA samartha bane che. AtmApaNu karIne gItA guruonI sevA karavAthI apUrva anubhavane prApta karI zakAya che. AtmajJAnIonI AjJAthI antara vicArarUpa jIvana vahe che te AtmAnI paramAtmatA prApta karavAmAM kaMi vAra lAgatI nathI. AtmajJAnI bhagItA gurunI AjJAthI zubha karmane kramapUrvaka karavAM evuM tenI sevAthI sAta prApta karavuM joie. subhakti ane zraddhApUrvaka kramaprApta zubha karmane karavAM joie. gItA gurunI subhakti ane zraddhAthI kramapUrvaka zubha karma karavAthI AtmAnA guNNAnI zuddhi karI zakAya che. AtmajJAnI guru para jeTalI zubhabhakti ane zraddhA heAya che teTalI jaladI kArya siddhi thAya che. game te AtmajJAnI gurune prabhu samAna mAnIne temanI AjJApUrvaka kArya kare| ane gurumAM subhakitazraddhA dhAraNa kare.. paramAtmAnI peThe AtmajJAnI gItA guru para zraddhAbhakti dhAraNa karA ane temanI AjJA pramANe pravRtti karA eTale tamane AtmAne-paramAtmAnA sAkSAtAkAra thayA vinA rahevAnA nathI ema nizcaya mAnajo. AtmajJAnI gurune prApta karIne temanAM aMgIkRta kAryAne kuratA rahe ke jethI tame samasta vizvajanAnA uddhAramAM upagrahIbhUta thai zake. AtmajJAnI gItArtha gurunI samAna tame svayaM banaze eTale sarva kanyakA prasaMgAcita karavAmAM svataMtra banI zakaze. AtmajJAnI gurunA para pUrNa prema dhAraNa karaze. AtmajJAnI gurue tamArA mATe avatArabhUta che. teonu avala bana karyAMthI tamAre uddhAra thavAnA che mATe tenI sevA karIne kartavyakama karyA kare. piMDanA sudhArA karyAM vinA koi vizvanA sudhArA karI zakatA nathI. je je unnatinA mArgo khullA karI zakAya che te prathama svAtmAmAM karI zakAya che pazcAt samAjane tenI asara thAya che. AtmajJAnI gItA gurue AtmAne anubhava sAkSAt karIne AtmAnI tathA mananI zaktiyAne khIlave che; tethI te bhakta ziSyAnI unnati karI zake che; mATe zraddhAbhaktithI AtmajJAnI gurunuM avalaMbana karavu joie. AtmajJAnI guru vizvavartisa dharmAMmAM je je satya rahela che tenA prakAza karI vizvanAnI udAraSTi kare che ane mata kadAgrahathI-rAgadveSathI aneka manuSyane mukta karI zake che. saccidAnandabrahmabhUta thaela AtmajJAnI guruonA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) zrI krayoga graMtha-vivecana. prA jJAnanI vyApaktAne pAra Ave tema nathI. AtmajJAnI gItA gurunI AjJA pramANe bhavya manuSyae zubha kAryo karavAM joie ane azubha karmAMnA parihAra karavA joie, zrI kezIgaNadharanI prApti karIne paradezIrAjAe Atmannati karavAmAM khAmI rAkhI nahAtI. paradezIrAjA pUrve nAstika hatA, paraMtu AtmajJAnI gItA zrI kezIkumAranA sadupadezathI Astika banyA ane tethI tenA dezavAsIonI dharma upara zraddhA vadhI. A uparathI avadhavAnuM ke AtmajJAnI gItA guru anya manuSya para keTalA badhA upakAra karI zake che. AtmajJAnI gItA gurunA caraNakamalamAM ALoTavAthI ahaMtAmamatAnA nAza thAya che ane hRdayanI zuddhi thatAM AtmasAkSAtkAra ane prabhusAkSAtkAranA mArga khullA thAya che. jeo AtmajJAnI guruethI svahRdayane gupta rAkhe che te jo karaDA varSa paryanta AtmajJAnI guru pAse rahe che, te paNa teneA uddhAra thatA nathI. mana vacana ane kAyAnI sarva pravRttiyA zrI gurune jaNAvavI ane temanI AjJApUrvaka pravRtti karavI ke jethI AtmonnatinA mAge. khullA thai zake. zraddhAbhakitathI zrI AtmajJAnIgurune sarva samarpaNu karavAthI nirdoSa ka yAganA mArga khullA thAya che. zrI vItarAga sarvajJaprarUpita AgamAe je je kanyakarma karavAnI AjJA karelI hAya ane nigamee-Aya jaina vedoe je je AjJAe svAdhikAre kartavyakarmone mATe kahelI hAya ane jJAnIgItA guruoe svAdhikAre tenA niNaeNya karyAM hoya te te kavya karmAMne karavAM joie, Agama, Ayanigama, ApaniSada, granthA vagere santhAnA AdhAre kartavyakame karavAM joIe. karoDo varSathI AtmajJAnIe je je thayA teoe peAtAnA anubhavone zAstromAM dAkhala karyAM che te anu bhavone nAstika banIne ekadama hasI kADhavA e kAI rIte yeAgya kartavya nathI. AtmajJAnI jIvanmukata mahAtmAnA anubhavonA saMgraheA rUpa zAstronA sUkSmadRSTithI abhyAsa karavo joie ane tethI pUrvanA samAjanA vicAronuM ane AcArAnuM jJAna prApta karavuM joie. AgamA ane Ave, ApaniSad tathA AcAryAMnA granthA vagerenA abhyAsa karIne Atmonnati karavA svAdhikAre gurvAjJAthI pravartavuM joIe. Aya purANA A granthA vageremAMthI je je satyo peAtAne maLe te grahaNa karavAM joie. Aya Agama, Aya vedo, granthA vartamAnakAlanA AtmajJAnI gItAnA anubhava ane pazcAt svAtmAne temAM prakaTatA anubhava e traNathI ekaya karIne dhaka karavAM joIe ane laukika vyavahArika kAryomAM paNu vartamAnakAlIna anubhavI karmayogIonI salAha leI pravatavuM joie. bhUtakAlanAM AgamAne A vedane hRdayamAM dhAraNa karIne AtmajJAnI gurue vartamAnakAlanA anubhava kare che; tethI AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe pravRtti karavI joie. AtmajJAnI guru traNukAlamAM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHvajJAna, kevalajJAnarUpa tattvajJAna mAnI eka sarakhI sthiti avamedhe che ane dharmAcArAmAM parivata nA tA dezakAlAnusAre For Private And Personal Use Only Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajJAnIonI AjJAthI unnati sAdhya che. ( 615 ) aneka jAtanAM thayA kare che evuM avadhe che. tethI vartamAnakAlamAM svayaMgya dharyakarma ke jethI svAtmAnI unnati thAya tene AjJApUrvaka darzAvI zake che ane laukika-vyAvahArika karmomAM kayAM parivartana karavAM joIe te paNa prabodhI zake che. AtmajJAnI guruonA anubhavamAM bhUtakAlIna ane vartamAnakAlanA sarva zAstronAM rahasya samAI jAya che. AtmajJAnI gItArtha guruonA anubhave te sarvazAstro-Agame che-evuM prabodhIne zraddhAbhakitapUrvaka temanI AjJAvaDe dharmakarmo karavAM joIe. sarva AganA jJAtA jJAnI gurunA savicAromAM sarva prakAranI unnati samAyelI che. AtmajJAnI gItArthaguruo para sarva karatAM vizeSa zraddhAbhakti dhAraNa karavI joIe ke jethI vartamAnakAlamAM pitAnI sarvazubhazaktine mana vacana kAyAthI khIlavI zakAya. vartamAnakAlamAM zrI sadgurujI je upakAra kare che te upakAra kaI karavA zaktimAna thato nathI. vartamAnakAlamAM eka saddagurunI AjJAthI jeTalI unnati karI zakAya che teTalI anya keIthI karI zakAtI nathI. atae vartamAnakAlamAM AtmajJAnI sadgurunI AjJApUrvaka sarva prakAranI pravRtti karavI ane samAjasaMdhAdinI sevA mATe gurunI AjJA pramANe sarva zubha zaktinuM samarpaNa karavuM joIe; samAja saMgha ane deza-rAjyanI unnati karavAmAM zrI sadUgurunI AjJA ja vartamAnakAlamAM sarvathA upayogI che. AtmajJAnI gurunI AjJA vinA vartamAnamAM pravRtti karanArA manuSya sarvazaktiyonuM ekIkaraNa karI zakatA nathI. atae AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe vartavAmAM satyadharmanI ArAdhanA karI zakAya che. AtmajJAnI sadguru AtmAne ane paramAtmAno sAkSAtkAra karIne vartamAnakAlamAM dharmakarmo ke je je karavA lAyaka hoya che teone svAdhikAra darzAvI zake che. jaina AgAme jaina Aryanigama vageremAM je tattvajJAnane mArga che te ekasarakhe sadAya kAyama rahe che tethI temAM parivartane thatAM nathI paraMtu cAritrAcAromAM te parivartana thayA kare che, temAM svAtmA mATe je cogya cAritra karmo-dharmapravRtti hoya teone AdaravI joIe. vyaktinI, samaSTinI, samAjanI, saMghanI, dezanI ane vizvanI unnatimAM AtmajJAnI mahAtmAo-guruo eTale Atmabhoga ApI zake che teTale anya koI Atmabhoga ApI zakato nathI. sattA ane zastrabaLathI duniyAnA manuSyonI vAstavika unnati karI zakAtI nathI paraMtu AtmajJAnI guruonI AjJAthI te kartavyadharmakarmathI sarva prakAranI zubhannati karI zakAya che. jenAga ane jaina Aryavede-granthanA AdhAre AtmajJAnI guruonI sevA karavI joIe. paraMtu vartamAnakAlIna sarvaprakAranI pragatinA jJAnagItArtha gururUpa AcAryanI AjJAmAM sarvAgamanI ane Arya vedanI dharmazAstronI AjJAe samAI gaelI che evuM yAvatuM na avabodhavAmAM Ave tAvat AtmajJAnI gurupara zraddhAbhakti thatI nathI. AtmajJAnI gurunI zraddhAbhakitapUrvaka temanA vicAro para vizeSa lakSya ApavuM joIe. bhUtakALamAM je je AtmajJAnI guruo For Private And Personal Use Only Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 116 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana, pa thayA teoe te te kSetrakAlAnusAre dharmIjIvAne dharma kArya mAM pravartAvyA hatA. paraMtu te upara lakSya rAkhIne vartamAnakAlIna AtmajJAnI gurunAM vacanA para pUrNavizvAsa na rAkhavAmAM Ave ane bhUtakAlIna zAstronA AdhAre vartamAnakAlIna gurunA AcArA jovAmAM doSadriSTane AgaLa karavAmAM Ave che-te tenu pariNAma e Ave che ke vamAnakAlIna AtmajJAnI sadgurunA anAdara thAya che ane tethI AtmAnI zikatayAne khIlavI zakAtI nathI; tathA te zaktiyAthI dharmanI vRddhi karI zakAtI nathI. bhUtakAlanI te samayanI paristhiti, tatsamayanI kSetrasthiti, ane vartamAna samayanI paristhiti tethI bhinna heAya tethI bhUtakAlanA matavyene AgaLa karI vartamAnakAlIna gurunA AcArA avaleAkatAM pheraphAra dekhAya ane tethI vartamAnaguru ke je vartamAna samayanA dharmanetA hoya teo para zraddhA nahIM rAkhavAthI samAja saMgha vagerenI avyavasthA thai jAya che; bhUtakAlanA ane vartamAnakALanA keTalAka dharmAMcArA eka sarakhA rahI zake che ane keTalAka dharmAMcArA eka sarakhA rahI zakatA nathI; tenu rahasya teA gItA guru vinA bALajIvA jANI zakatA nathI; mATe vartamAnakAlIna manuSyAe dharmAcAra parivanAnuM svarUpa gurumukhathI dhAravuM joIe. dezakAlayeAge vartamAnakAlamAM aneka paristhiti ubhI thAya che ane tethI dharmarakSaNArthe bhUtakAlanA AcArAthI ane vicArAthI va mAnakAlanA AcArAnI ane vicArAnI pravRttimAM bhinnatA thAya e svAbhAvika che. vartamAnakAlamAM jevI dharmapravRtti mATe AtmajJAnI guru AjJA kare te pramANe pravatavuM joie. dharmAMcArazAstromAM ane dharmAcArAmAM dezakAlAnusAre AjasudhI parivatAnA thayAM kare che. je dharmamAM dezakAlane anusarI parivartana thatAM nathI ane je manuSyamAM AgamA ane AvedAne anukUla pragatizIla parivatanA gurunI AjJApUrvaka thatAM nathI te dharmanA ane te dhamanI samAjane vizvapaTa parathI lApa thAya che. zrIzaMkarAcArya te samayane anusarIne vaizvika vedAnta dharmanA keTalAka vicAromAM ane AcArAmAM piravatanA karyAM ane tethI teNe dharma samAjanI te samayanI paristhitiyAnI anukUla racanA karI tethI teNe bauddha dharma para phaTakA lagAvyo ane jainadharmanA upara paNa keTalIka asara karI. zrIzaMkarAcArye keTalAMka bauddhonA tattvone grahyAM tethI rAmAnujAcArya tene pracchanna bauddha kace che. anyadharmIonI sAme ubhuM rahI zakAya evI dharma vicArazreNithI teNe brahmanI vyAkhyA karI. rAmAnujAcArye paNa veDhAnta dharmamAM ja samayane anusarI pheraphAra karyAM. A pramANe vedAntadharmamAM AcAryAe te te dezakAlAnusAre pheraphAro karyAM ane dharmAcAra zAstromAM ane dharmAMcArAmAM te te vartamAnakAlamAM aneka parivartana karyAM. ane vaLI eTalA sudhI chUTa mUkI ke vyAsasUtra-upaniSado ane bhagavadgItA upara game te tattvane upajAvI mULa zleAkAne badhabesatI TIkA karI zake te dharmAcArya tarIke thaI zake. A pramANenI teonI udAra zailIthI bauddhonA ane jainAnA uddayakAlamAM je dharmanI sakIrNa dazA thaI For Private And Personal Use Only Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svacchaMdAcAranA tyAgamAM ja unnata. ( 117 ) hatI te dharmanI punaH vRddhi thaI. dareka dharmanA mUla utpAdaka AtmajJAnI mahAtmAonA e pramANe dezakAlAnusArI vicArA hoya che, paraMtu pAchaLathI annabhakta ane ajJaguruonI paraparA vahe che te dharmanI saMkucitatA thavA lAge che ane pariNAme dharmanuM astitva vizvamAM samAjanA rUpamAM rahetuM nathI. paraMtu te dharmanA vicArAnuM anyadhamAM je hayAtI dharAve che temAM pariNamana thAya che ane te dharmanA manuSye anya jIvatA dharmamAM dAkhala thAya che. ataeva vartamAnakAlIna gItA guru AgamA ane Aveda vagerenA anukula savicArAthI jeje unnatikara parivartanA karavA dharmakarmAMkaravAnI AjJA kare te pramANe pravartavuM joie. AtmajJAnI sadgurunA savicArAnA ane temanA upadezanA pratikUla ajJalAke thAya che tethI tene aneka pariSaddhe sahana karavAne prasaMga prApta thAya che. paNa tevA prasaMge AtmajJAnI sadgurunI AjJApramANe zraddhAbhaktithI bhavya manuSya pravarte che. adharmIothI-jaDavAdIothI dharmanuM rakSaNa karavA mATe vartamAnakAlamAM je zubhAzubha saMyaeNAgA utpanna thAya che te samaye vartamAnakAlInagurue te te dharmakarmane darzAvIne dharmanuM rakSaNa karI zake che. phakata bhUtakALanAM Agame pramANe vartavAnI ekAnta mAnyatAne ekAnte asvIkAra karI vartamAna Avazyaka dhakabyAne karavAmAM amuka rItithI pravavuM joie. bhUtakAlanAM Aga ane nigamene jANanAra AtmajJAnI vartamAnakartavyane avakhAdhI zake che tethI AgamAthI ane nigamAthI aviruddhapaNe amuka ghaTatAM dhArmika AcAranAM piravata na karIne samAjanI ane saMghanI unnati mATe te anya manuSyAne dharmakarmanI AjJA ApI zake che. te AjJA khAsa prabhunA taraphathI thaelI che evuM avaedhIne bhavya manuSyAe te pramANe pravartavuM joie. AtmajJAnI gItA gurunI dharmakarmanI AjJAmAM zaMkA karavI nahIM. kAraNake vartamAnakAlIna AtmajJAnI gurunI AjJAmAM zaMkA karavAthI svAtmAnI sadhanI dezanI ane samAjanI patitadazA thAya che. temanI dharmakarmanI AjJAmAM zaMkA karavAthI saMyAmA vinatinI dazA prApta thayA vinA rahetI nathI. khAjA. kAmanA guru AgAkhAna che tenI AjJA pramANe te kAmanA manuSye varte che, tethI alpakAlamAM te kAmanA leke dezamAM samAjamAM agragaNya thavA lAgyA che. AtmAnI paramAtmadazA karavA mATe ane vamAnAvasthAmAM dharma karavA mATe svaccha MdatAne tyAga karIne gurunA sadezIya AcArA para ane vicAro para pUrNa zraddhAbhakti dharIne ane temAM ja sarvanI unnati che ema mAnIne dhakamAM pravavuM joie. AtmajJAnIgItA gurue ekadezIya kanyakanI vyAkhyA karatA nathI. te teA vizvanA sarva manuSyeAnI unnati thAya ane te Atmamaya jIvana-prabhumaya jIvana prApta kare evI sadezIya byApaka zailIthI upadeza pravRtti kare che ane sajanAne teonA adhikAra pramANe bhinna bhinna dharmAMka ve For Private And Personal Use Only Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 618). zrI karma ga graMtha-savivecana. pravRtti darzAve che. mATe tenA para ane kartavya dharmakarma para pUrNa zraddhA dhAravI joIe. pUrNA naiva thAvaoNramata ram e sUtra sarvathA sarvadA satya che. pUrNa zraddhAbalathI dareka dharmakarmapravRttithI pravartIne Icchita kAryanI siddhine ya prApta karI zakAya che. AtmajJAnI gItArthamahAtmAo dharmAvatArarUpa hoya che tethI teonA caraNomAM zIrSa namAvIne teonI AjJAo pUrNa zraddhA balavaDe zirasAvadha karavAmAM Atmanniti thAya che. bhUtakAlInajJAnImahAtmAo te te dezakAlanA dharma pravartake hatA ane vartamAnakAlIna kSetradezaparatve bhinna bhinna mahAtmAo AtmAonI zuddhatA karavAmAM dharmapravartaka che. dharmane pravartAvanAra avatArI mahApuruSa mATe vedAntI havAmI vivekAnanda zuM kathe che te vivekAnandavicAramALA pAMcamA puSpamAMthI nIce pramANe utAre karavAmAM Ave che. kaI manuSya jIsasa krAIsTane kahyuM ke, "paramezvara sAthe mAre meLApa karAvI Apo ! eTale tenA uttaramAM krAIsTe kahyuM-jeNe mane je che teNe paramezvarane ja je chejIsasa kaIsTa eka mAnavadehadhArI hata-eTalI ja vArtA ApaNuM dhyAnamAM rahelI che. paramezvara sarvatra vyApaka che; jyAM tenI vyApatA na hoya, evuM kAMI paNa sthAna che ja nahi, paraMtu ApaNuM mane bhUmikA ja evA prakAranI racAelI che ke, avatArI puruSanA paricayathI ja ApaNe tene oLakhI zakIe chIe. je je veLAe avatArI puruSe nirmANa thAya che, te te veLAe mAnavamanane IzvaranA astitvane sAkSAtkAra thAya che. janmathI ja e avatArI puruSanI ane ApaNI sAmAnya manuSyanI dizA bhinna bhinna hoya che. ApaNe A jagamAM janma dhAraNa karIe chIe, te veLAe kevaLa eka bhikSuka jevA hoIe chIe ane mahAtmAo janmasamayamAM paNa sArvabhauma rAjA jevA hoya che. ApaNe eka anAtha bALaka jevA hoIe chIe. mArgane bhUlI gayela manuSya jevI rIte ItastataH bhaTakate hoya che, tevI ja ApaNI sAmAnya manuSyanI sthiti che. ApaNe janma zAmATe dharyo che? ane ApaNuM kartavya zuM che ? ItyAdi aneka praznonAM ApaNuthI uttara ApI zakAtA nathI; ApaNuM janma ane AyuSyakramane atima hetu zuM che e ApaNAthI kahI zakAtuM nathI. Aje ApaNe eka rIte vartatA hoIe, te AvatI kAle vaLI ApaNA vartanane bIjo ja prakAra jovAmAM Ave che. samudramAM paDele eka tRNabhAga jevI rIte pratyeka laharI sAthe nIce uMco thayA kare che, te ja pramANenI ApaNI avasthA paNa che. vaMTeLIyAmAM sapaDAyeluM ekAda pIchuM (pAMkha) jevI rIte game tyAM UDI athavA ghasaDAya jAya che, te ja pramANe saMsAranA jhaMjhAvAtamAM sapaDAelA ApaNu jIva paNa game tyAM bhaTaktA hoya che. je ApaNe mAnava jAtinA itihAsanuM avalokana karIe, te ApaNe e ja joI zakIe chIe ke, avatArI puruSo nitya janmane dhAraNa karatA hoya che ane temanA For Private And Personal Use Only Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avatArI AtmAonuM maMtavya. ( 619 ). janmakALathI ja temanA kAryanI dizA niyata thayelI hoya che. temanA kArya ane temanA mArgo prathamathI ja saMpUrNa rIte rekhAMkita thayelAM hoya che, ane mahAtmAoe aMkAvelI rekhAnuM kiMcitmAtra paNa ullaMghana karatA nathI-ema paNa ApaNuM jovAmAM AvI zake tema che; kAraNa ke, e mahAtmAone janma eka viziSTa hetunI siddhi mATe ja thayelo hoya che, paramezvaranA amuka eka viziSTa saMdezAne samasta mAnavajAti paryanta pahoMcADI de e ja temanuM kArya hoya che. kaDAkAbaMdha vAdavivAda karavo ane buddhivAdathI pitAnA kathanane siddha karI batAvavuM e temane hetu hote ja nathI ane teTalA mATe teo buddhivAdanA unmAdamAM kadApi paDatA ja nathI. temanA kathanane vyakata karavA mATenAM je kAMI paNa prame hoya che te prameyanA satyatvane temaNe kadApi buddhivAdathI siddha karyuM hoya-ema kayAMya jevA ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. temanAmAMnA eka paNa mahAtmAe kadApi buddhivAda karyo nathI, ane temaNe buddhivAda kare paNa zAmATe joIe vAru? kAraNake je prameyanuM teo pratyakSa avakana kare che ane jemane temane pratyakSa anubhava thayA kare che-teTalA tattvone ja teo leke samakSa vyakata kare che. satyane temane pratyakSa sAkSAtkAra thayela hoya che, eTaluM ja nahI, paNa bIjAone paNa te satyano sAkSAtkAra karAvI ApavA mATe teo taiyAra hoya che. "paramezvara che ke kema ?" e prazna tame mane pUcho ane tenuM huM hA, paramezvara che !" evuM uttara ApuM, eTale tarata tame "paramezvara che, ema tame zA AdhAre kaho cho? e eka bIjo prazna pUcho cho; tamAre A prazna mArA karNa saMpuTamAM-AvIne athaDAtAMnI sAthe ja mArA manamAM je gabharATa vyApI jAya che, tenuM varNana sarvathA azakya che. game tevI eka kAraNa paraMparAne tamArI samakSa rajU karIne tamAre mArA te kathanamAM vizvAsa baMdhAvavA mATe mArI buddhi game tevAM ADAMavaLAM phAMphAM mAravA maMDI jAya che, paraMtu keI ekaavatArI puruSane tame e ja prazna pUchyuM hoya, te tenAmAM sAkSAt paramezvarane sAkSAtkAra karAvI ApavAnuM sAmarthya raheluM hoya che. "paramezvara che-ema tame zA AdhAre kahI zake che ?" e praznanA uttaramAM avatArI-puruSa mAtra eTalA zabdo ja uccAre che ke;-" juo, A rahyo paramezvara !" tene ane paramezvarane buddhigamya mArgathI meLApa thayela hoto nathI. buddhinA ghaTapaTanI khaTapaTa karIne teNe paramezvaranA astitvane siddha kareluM hotuM nathI, kiMtu teNe paramezvaranA astitvane pratyakSa milanathI ja sAkSAtkAra karelo heAya che. te kayAMya aMdhakAramAM aTavAyA karatuM nathI, kiMtu prakAza tenI dRSTi samakSa ja hoya che. A Tebala mArI dRSTithI mane dekhAya che, eTale have kaI game teTalA ane game tevA buddhivAdathI ema siddha karavAno yatna kare che. A TebalanuM astitva che ja nahi. te huM tenA kathanane satya tarIke svIkArI zakIza kharo ke? huM jyAM A Tebalane pratyakSa joyA karuM chuM tyAM pachI viruddha pakSanAM game teTalA pramANe hoya, te paNa mane te grAhya kiMvA For Private And Personal Use Only Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ). zrI karmaLa graMtha-savivecana. mAnya na thAya, e sarvathA svAbhAvika ja che. e ja niyama mahAtmAonA saMbaMdhamAM paNa lAgu paDe che. temanAM avatArakArya temanA mArga ane temanA aMtima hetu Adi sarva temanI daSTi samakSaja hoya che; ane tethI koipaNa prakAranI paristhitinA ge temanA cittane bramane sparza thaI zakato nathI. temanAmAM AtmavizvAsa saMpUrNatAthI vasato hoya che; ane temanA jevo AtmavizvAsa kaI paNa prakAranA sAmAnya manuSyamAM maLI Avato nathIja. "paramezvaranuM astitva tamane mAnya che kharuM ke?"punarjanmane tame mAne che kharA ke ?" athavA "amuka eka janma tamane mAnya che kharo ke ?" ItyAdi prazna ApaNe eka bIjAne pUchayA karIe chIe, paraMtu e praznonAM nizcita uttaro ApavA mATe kiMvA meLavavA mATe je mULa AdhAranI AvazyakatA hoya che, te mULa AdhArane ja ApaNAmAM abhAva che. ApaNe mULa pAyAne ja bhUlI gayA chIe; ane e pAye te anya kAMI nahi, paNa kevaLa AtmavizvAsa kiMvA AtmazraddhA ja che. jenAmAM AtmavizvAsa ja nathI tenA manamAM bIjAo viSene vizvAsa kevI rIte utpanna thAya vAru ? mAruM pitAnuM ja astitva nizcita che ke nahi, ene ja prathama to mane nizcaya nathI. eka kSaNe mAruM astitva sArvakAlika bhAsatuM hovA chatAM anya kSaNe hu mRtyunA bhayathI tharathara kaMpavA maMDI jAuM chuM; eka kSaNe huM amara chuM--ema mane bhAse che, ane dvitIya kSaNe koI eka yatkiMcit kAraNathI huM karuM chuM ane kyAM chuM, eTalA bhAnane paNa huM bhUlI jAuM chuM; arthAt huM jIvate chuM ke marI gayo chuM e paNa mArAthI samajI zakAtuM nathI. enuM kAraNa kevaLa eTaluM ja che ke, mArAmAM AtmavizvAsane sarvathA abhAva che. je pAyAnA AdhAre ImArata caNavAnI che, te pAce ja ukhaDI gaele che. ane te ja e paristhitinuM mULa kAraNa che; mahAtmAo ane sAmAnya manuSya maLe je bheda rahelo che te e ja che. mahAtmAonAM aMtaHkaraNamAM saMpUrNa AtmavizvAsano nivAsa hoya che ema nitya ApaNA jovAmAM AvyA kare che, ane temanAmAM ATalo badho AtmavizvAsa kevI rIte udbhave che, e ApaNAthI kaLI zakAtuM nathI. mahAtmAo pitAviSe je kAMI paNa kahe che te temanA kathananI utpatti karavAne ApaNe anekamArge prayatna karyA karIe chIe tenuM kAraNa paNa e ja che. mahAtmAnA eka vacana viSe sahastra manuSyonI sahastra utpattio bahAra paDe che tenuM kAraNa paNa e ja che; temane temane anubhava kevI rIte thaye-enuM rahasya ApaNu jANavAmAM hotuM nathI. ane tethI ja temanAM vacane tatkALa ApaNA gaLAmAM utarI zakatAM nathI. eTale pachI temane samajI levA mATe ApaNe sahasAvadhi prakAranA prayatno karyA karIe chIe. mahAtmAe bolavA mAMDe, eTale samasta jagata ekatAnatAthI temanuM bhASaNa sAMbhaLavA mAMDe che. temanA bhASaNamAM pratyeka zabda zuddha anubhavasiddha hovAthI te pratyeka zabda eka eka bANa samAna ja hoya che. temanA pratyeka zabdanA pra4 bhAgamAM sAkSAta vizvazakti ubhelI For Private And Personal Use Only Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir F saddagurunuM mahattva. ( 21 ) hoya che. arthAta evI zaktinI sAhAsya vinA kevaLa azakta zabdonI zI mahattA hoI zake vAru ? paraMtu tamArA bhASaNane pRSThabaLa maLatuM hoya, to tame game tevI bhASAne pravega kare ane kaI paNa prakAranI vAkyaracanA kare te paNa tenuM utkRSTa pariNAma ja thAya che. tame vyAkaraNazuddha bhASA bole che ke nahi athavA te tamArI bhASA suMdara che ke nahiM? evA evA praznonuM tyAM mahattva ja zuM che vAru tamAre je kAMI kahevAnuM che temAM vAstavika tAtparya zuM che, e ja mAtra mahattvane prazna che ane anya AnuSaMgika viSayonuM tyAM leza mAtra paNa mahattva nathI. je tamArI pAse satya tAva hoya, te tene tame game tevA vAMkAcUkA rUpamAM Ape, tenI kAMI paNa ciMtA nathI; kAraNa ke rUpano prazna leza mAtra paNa mahattvanuM nathI. je kAMIpaNa dAna ApavuM hoya te te ApavAne eka mArga zabda ja che arthAt aneka prakAranA mArgomAM e paNa eka mArga che. kevaLa monane dhAraNa karavAthI paNa pitAnuM viziSTa kArya siddha thavAno saMbhava hoya che. saMskRtamAM nimna likhita atheno eka bleka che; " sadgurune meM vRkSataLe beThelA joyA. temanuM vaya sevaLa varSanuM hatuM. temanI sAme temane ziSya beThe hato ane te eMsI varSanI vayano hate. sadguru sathA stabdha thaIne beThA hatA ane e ja mAge temanuM adhyApana cAlyA karatuM hatuM e ja mArgo (stabdhatAthIja) temaNe zakti hRdayanI sarva zaMkAonuM nivAraNa karI nAkhyuM. keTalIka vAra e mahAtmAo sarvathA mUkavRttimAM rahenArA hoya che, tathApi kevaLa mana para AghAta karIne teo satyano prasAra karatA hoya che. lekazikSaNanuM temanuM kArya kevaLa manadvArA ja thayA kare che. e kAryanI siddhi mATe ja temano avatAra thaelo hoya che-paramezvarane saMdeza mAnavajAtine pahoMcADI de e ja temanuM kArya hoya che. teo zAntatAthI AjJA karatA hoya che ane ApaNe temanI te AjJAne mAnya karatA hoIe chIe. " jAo ane meM tamane je kAMI paNa kaheluM che te tame jaIne samasta jagane kahI saMbhaLAve ane tamane meM je kAMI paNa AjJA ApI che-te AjJAone pALavAnuM temane paNa jaNAve." AvA arthanuM eka vAkya bAyabalamAM che-te to tamArA jevAmAM AvyuM haze ja. pitAnuM aMtima kArya zuM che? enuM kaIsTane kadApi vismaraNa thayuM nahotuM ane te kAryamAM tene vizvAsa avicaLa hatuM. e muddo tenA ekaMdara jIvanakramamAM anekavAra jovAmAM AvyA kare che. vizva mahAmA tarIke jemanI pUjA karatuM hoya che, te sarva mahAtmAomAM AvA prakArano daDhatama AtmavizvAsa vasate ApaNane daSTigocara thayA kare che. evA je mahAtmAo te A pRthvImAMnA jIvita paramezvara ja che. AvA mahAtmAonA caraNamAM je ApaNe ApaNuM mane na samarpIe te pachI konA caraNomAM samarthIe vA? paramezvara kevo hovo joIe-e viSenI kalpanA huM mArA manamAM karavA mAMguM chuM For Private And Personal Use Only Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 622 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane vicAra karatAM karatAM chevaTe ekAda kSullaka ane asatya kalpanA mArA manamAM uddabhUta thAya che. evI kSudra kalpanAonI pAchaLa paDIne paramezvarane zodhavAne je prayatna-te kharekhara eka mahApAtaka ja che. huM netro ughADIne mahAtmAonA caritrone jovA mAMDu chuM eTale mAruM mana AzcaryathI cakti thai jAya che ane temanAmAM mane paramezvaranI vizALatAne sAkSAtkAra thayA kare che. mArI potAnI kalpanAzaktine game teTalI vistRta karIne meM paramezvara viSenAM je anumAne karelAM hoya che, temanAM karatAM paNa keTalI badhI vizeSa vizALatA mahAtmAomAM mane dRSTigocara thayA kare che ! udAharaNarthe dayAnI ja kalpanA laIe. mArI pitAnI dayALatA eTalI badhI vizALa che ke je mArA gajavAmAMthI koIe eka pAI paNa kADhI lIdhI hoya, te te pAI kADhI lenAranI peThe paDIne tene vagara bhADAnI koTaDImAM besADavAnA prayatnane huM prathama AraMbha karuM chuM. AvI vizALa! dayALa buddhi dharAvanAra puruSanA hadayamAMnI dayAlatA viSayaka ka95nA keTalI vizALa haze, eno vicAra tame pote ja karI le. temaja enAthI kSamA vizenI mArA jevA eka mudra manuSyanI kalpanA keTalI moTI ane vistRta haze, enuM anumAna to sahajamAM ja karI zakAya tema che. arthAt mArI te kalpanA game teTalI vizALa thAya, te paNa te mArA pitAthI bAhya hoI zake tema nathI ja-e to spaSTa ja che; ane je mArA astitva viSe kahevAmAM Ave te te kevaLa eka ja zarIrathI baMdhAyeluM che, eTale temAMnI kalpanA keTalA pramANamAM vizALa thaI zake e spaSTa hovAthI e viSe jUdo hisAba karavAnuM kAMI paNa prayajana nathI. potAnA zarIrathI bAhya bhAgamAM uzyana karavAnuM sAmarthya keTalAmAM che vAruM ! ApaNAmAMnAM ekemAM e sAmarthya nathI-e mAro daDha nizcaya che. ApaNu pracalita AyuSyakramamAM ApaNane je kAMI paNa premAMzane anubhava thAya che tethI bAhya IzvarIya premanI kalpanA ApaNAthI karI zakAya ema che kharuM che ke ? jene ApaNane anubhava thayele na hoya, tevI kaI paNa vastu viSenI kalpanA ApaNAthI karI zakAyae kadApi zakya che ja nahi. arthAt paramezvara viSenI kAMI paNa kalpanA karavAne huM game te pracaMDa prayatna karuM te paNa mAre te prayatna vyartha ja thavAne-emAM leza mAtra paNa saMzaya nathI. prema dayA kSamA ane pavitratA ItyAdi vastuo mahAtmAonA hRdayamAM mane pratyakSa dekhAI Ave che. temanA vize kevaLa kalpanA karIne ja mAre manane rIjhAvavuM paDatuM nathI. e sarva bhAvanAo temanAmAM pratyakSarUpe avatarelI mArA jovAmAM AvyA kare che. Ama hovAthI je temane pratyakSa paramezvara mAnIne huM temanAM caraNomAM sarvathA lIna thaI jAuM to temAM Azcarya zuM hoI zake vArU? game te hoya, paraMtu tenI sarvathA AvI ja avasthA thaI javAnI. amuka eka manuSya pitAnA mukhathI game tevo babaDATa karato hoya, te paNa mahAtmAnAM darzanano prasaMga AvatAMnI sAthe, tenI sthiti AvA For Private And Personal Use Only Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ruo paramAtmAnuM astitva samaje, ( 123 ) prakAranI thai jAya che-emAM talamAtra paNa zakA nathI. moDhAnA moTA moTA gapATA te kAMI pratyakSa kRti nathI. paramezvara ane tenuM nirAkAratva ityAdi aneka viSayo viSe kevaLa vAdavivAda karyAM karavA ane game tema khakayA karavuM te ThIka che; paraMtu e avatArI paramezvare ja A jagatanA satya paramezvara che. jagatmAMnAM sarva rASTra ane sarva mAnavavaMze emanI pUjA karyAM kare che. manuSyanA mananI ghaTanA jevI che tevI ne tevI ja raheze tyAM sudhI e avatArI puruSAnI pUjA karavAnI buddhine temanAmAMthI lApa thAya tema nathI ja. AjaparyaMta e puruSo vanIya manAya che ane have pachI paNa niraMtara e puruSA e ja pramANe vaMdanIya ane vaMdanIya ja manAtA raheze, emanAmAM ApaNA vizvAsanI sthApanA, e ja ApaNA bhAvI abhyudayanA AzAtaMtu che. kAi paNa kALamAM jo satya sAthe ApaNA sAkSAtkAranA saMbhava hAya, te te sAkSAtkAra kevaLa e ja mAge thavAnA che. amUttatattva game tevu' ucca hAya, te paNa A ApaNI sAmAnya dRSTithI ApaNane te aMkatA samAna dekhAya che; eTale evI aMdhukatAnI pAchaLa paDavAthI ApaNane satya vijayanI prApti kema karIne thai zake vArU ? mAre tamane je kAMI paNa kahevAnuM che temAMnA muddo mAtra eTale ja che ke, pUrve thaI gayelA aneka prakAranA mahAtmAnI pUjA karavI e ceAgya ja che, eTaluM ja nahi paNa bhAvI mahAtmAone paNa pUjya mAnavAnI AvazyakatA che-evA mArA pratyakSa anu bhava che. eka mAtA samakSa tenA putra game te pASAkamAM Ave te paNa tene tenI mAtA oLakhI na zake, ema kadApi banI zake tema che kharUM ke ? arthAt jo tene te oLakhI na zake teA te tenI mAtA ja nathI, ema huM dRDhatAthI kahu chuM. e ja pramANe satya ane paramezvaranuM astitva, amuka eka viziSTa puruSamAM ja che ane te anyatra kayAMya che ja nahi, ema jo tame kahevA mAMDA, te pachI tame paramezvaranA astitvane ALakhatA ja nathI, ema niHsa zaya siddha thAya che. ane tamArI e mAnyatAthI tame amuka eka pathanA pravarttakanA zabdone ja kevaLa petAnA cittamAM bharI rAkhyA che ema pratyakSa dekhAi Ave che; paraMtu e kAMi kharo dharma nathI. peAtAnA pUrvajonA khAdAvelA kuvAmAMnuM khArUM pANI pIne bIjAnA khAdAvelA kUvAmAMnA nirmaLa ane madhura jaLane tyAgI denArA mUrkha puruSAnI sa`khyA A vizvamAM nira'tara vizeSa ja hoya che. AjasudhImAM dharmanA nAmathI A jagatmAM je asaMkhya atyAcArA thayelA che, temanA udgamanA dharma para Arepa karavA e koipaNa prakAre yogya nathI-ema huM mArA potAnA anubhavanA yoge kahuM chuM. mane je kAMI paNa thoDAghaNA anubhava prApta thayelA che, tethI mArA evA nizcaya thayA che ke, keIne chaLa karavA athavA koi abaLAne DAkinI kahIne jIvatI ja bALI mUkavI-evA prakAranA atyAcArAne koipaNa dharma pAtAnI anumati ApelI nathI. evA atyAcAromAM leAkAnI For Private And Personal Use Only Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 624) zrI karmacaMga graMtha-savivecana. je pravRtti thaI hatI. tenuM mULa kAraNa dharma nathI, kiMtu te samayanI rAjakIya paristhiti ja e bhayaMkara atyAcAranA mULa kAraNarUpa hatI. have e rAjakIya paristhiti je dharmanA nAmataLe pasAra thaI gaI hoya te temAM aparAdha kone vArU? je mAre mahAtmA che, te ja mAtra eka satya mahAtmA che, ema eka manuSya je veLAe bole che, te veLAe te sarvathA asatya vAda ja kare che ema kahevAmAM leza mAtra paNa pratyavAya nathI. ema bolanArane dharmanA viSayamAM dharmanA mULAkSarane paNa paricaya thayela nathI ema avazya tamAre samajI levuM. dharma kevaLa vyartha vivAdane kivA kevaLa utpatti temaja kevaLa buddhigamya mArgane viSaya nathI, kiMtu te te aMtarAtmAnA atyaMta gUDhabhAgamAMnAM pratyakSa anubhavanoja viSaya che. paramezvarane je pratyakSa anubhava kiMvA sAkSAtkAra-te ja dharma che. jo paramezvaranA aMtagRhamAM kharekhara ja tamAro praveza thayelo hoya, te paramAtmA ane tenAM sarva bALako sAthe tamAro paricaya thayelo hovo ja joIe. paramezvaranA gRhamAM javA chatAM tenAM bALakone paricaya na thAya, e kadApi banI zake ema che kharuM ke te tenA bALakone paricaya na ha-ene artha kevaLa eTale ja karI zakAya ke, paramezvaranA aMtagRhamAM tamAre praveza thaye ja nathI. paramezvaranA avatAra kaI paNa yugamAM ane kaI paNa dezamAM thayelA hoya, to paNa mULataH te sarva avatAranI ekavAkayatA ja che-ema ja ApaNuM jovAmAM AvyA kare che. temanA aMtarAtmA sAthe ApaNe satya paricaya thatAM, te sarva avatAramAM sarvathA abhedabhAvane ja adhikAra vyApI rahele ApaNA jovA ane jANavAmAM AvI zake che. je je veLAe ApaNe evA mahAtmAo. sAthe samAgama thAya che, te te veLAe temanA sudhAsparzathI ApaNuM mana tatkALa prakAzita thaI jAya che ane ApaNA manane sarvatra vistarele anaMta prakAza dekhAvA mAMDe che. " svAmI vivekAnanda uparyukta je vicAro darzAvyAM che temAMthI sApekSadaSTie sAra kheMcavAnI AvazyakatA che. svAmI vivekAnandanA sarve vicAro ApaNane mAnyabhUta hotA nathI. ApaNe temAMthI sAra kheMcIne vicAravuM ke, gItArthamahAtmAone paMcaparameSTimAM samAveza thAya che ane teo avatArI mahAtmA che. paraMtu aSTakamarahita siddha paramAtmAnA avatAra thatA nathI. darekamAM bhinna bhinna zaktio khIlI hoya che. eka samAna guNa sarva mahAtmAomAM hoI zakatA nathI. dezakAlaparatve bhinna bhinna rIte mahAtmAo vividha jAtinI sudhAraNa kare che. gItArthaguruo satyane prakAza kare che ane asatya pravRttine haTAvI de che, dharmanI sthApanA ane rakSA karavA mATe jJAnI gurue pragaTe che. pratyeka gItArtha svAdhikAra kartavyakarmone kare che ane anAzrita manuSyane uddhAra kare che mATe AtmajJAnI mahAtmAenI AjJA pramANe svAdhikAre kartavya karmo karavAnI jarUra che. teo svAdhikAra je darzAve For Private And Personal Use Only Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I paramAtmAne sAkSAtkAra kyAre thAya ? ( 625 ) te pravRttimAM pravRtta thatAM zaMkA karavI nahIM. jJAnIgItArthAMnA vicArAmAM ane AcArAmAM zakA karavAthI ane teoe nirdiSTa kanya kAryAnI pravRttimAM zaMkA karavAthI avazya patitadazA thAya che. jJAnIgurunA vicAramAM ane AcArAmAM dezakAla paratve asakhya dRSTiyAe asaMkhyabhedo hoya che teonA sarva vicArAnA AzayAne te jANI zake che athavA tenA karatAM viziSTagItArther jANI zake che. temAM khAlajIvAne adhikAra nathI chatAM tenA vicArA ane AcArenA bhedo je je alpadRSTithI bhakatAne lAge ane tenA gurusamakSa te khulAsA na kare te tee zakAvALA bane che ane te za'kAthI temanI dharmanI imArata paDI bhAMge che ane prathama pagathIe AvI te UbhA rahe che. jJAnInI AjJAe prApta thaela kAryomAM zakA karavAthI AjJAne anAdara thAya che ane tethI kanyakarmathI bhraSTa thavAya che. game teTalA tarko kare paNa jJAnIgurUnA hRdayane namana karI temanI AjJA pramANe ka vyakama karyAM vinA AtmAnI zuddhatA thai zakatI nathI. AtmajJAnInI AjJAthI prApta thaela katttavya karavAmAM pUrNa zraddhAbaLanI AvazyakatA che. AtmajJAnI mahAtmAo vartamAna ane bhaviSyanI zubhAva paristhitiyAne dhyAnamAM lai strabhakatAne kavyakAnI AjJA kare che. gItA gurunI AjJAmAM prabhunI AjJA samAi jAya che. kAraNa ke prabhunI parAkSadazAmAM pratyakSa guruva, meAkSanI pravRttine vartamAnamAM samyag nirdezavA zakitamAna thAya che. vartamAnamAM jJAnI guruvaDe dharma sAmrAjyanI pravRddhi thAya che. paramAtmA vItarAga devanI sarva AjJAone jeo AtmajJAnavaDe samyag anubhavI zake che evA jJAnI gurue je AjJA kare che te paramAtmAnA upadezathI aviruddha che tethI temaja vamAna kAlamAM pratyakSa dharmapravartaka guru hAvAthI gurunI AjJAe prApta thaela kArya karavAmAM zakA na karavI joie. jeo gItA guruone saMpUrNa paNe anubhave che te paramAtmAnA anubhava karI zake che. dIvA dIvAthI thAya evA niyama che. jJAnIguru AtmAne sAkSAt kAra karAvI Ape che temaja paramAtmAnA sAkSAtkAra karAvI Ape che. ApaNA AtmA ja paramAtmA che ane te jJAnI gurunI sevA ane tenI AjJA pramANe pravA~ vinA anubhavI zakAya tema nathI. AtmajJAnI guruenI AjJA pramANe pravartya vinA anubhavI zakAya tema nathI; AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe pravartyAthI sevAdharma bhikatadharma ane kamacAgInI dazA prApta thAya che ane hRdayanI uttama zuddhi thAya che. tethI guru paranI pUrNa zraddhAnA baLe tathA kattanyapravRttinI pUrNa zraddhAnA baLe paramAtmAnA anubhava sAkSAtkAra thayA vinA rahetA nathI. gurupara pUrNa zraddhA vinA temanA vicAronI ane AcAronI pUrNa zraddhA thatI nathI; tathA sevAdharma AdimAM temanI AjJA pramANe sa svArpaNa karI zakAtu nathI, mATe AtmajJAnIe sadgurumaya banIne temanI AjJA pramANe pe For Private And Personal Use Only Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ( 626 ). zrI kamoga graMtha-savivecana. pravartavuM joIe. svArtha, svachaMdatA, bhIti, lokalajajA ane gADarIyA pravAhano tyAga karyo vinA gurunI AjJA pramANe karmapravRtti thatI nathI. AtmAnI saddagurunA sarva prakAranA vicAramAM ane AcAromAM pUrNa satyatA che; evI zraddhA na hoya tyAM sudhI temanI kRpA tathA temanA AtmAnI zaktiyone prApta karI zakAtI nathI. atae AtmajJAnI gurunA bhakatoe pUrNa zraddhAnA baLe AtmasamarpaNa karIne temanI AjJA pramANe pravartavuM joIe. gurunI AjJA thatAM temAM vilaMba kare e gurubhakatanuM lakSaNa nathI. gItArtha gurumahAtmAnI AjJAmAM mArI sarva prakAranI unnati samAyelI che, temanI AjJAnukUla vicAronuM pravartana thavuM e mAro dharma che evuM je bhakata mAne che te ja gItArtha gurune satya bhakta che. pUrNa zraddhAbaLe gurunA vicAronI svAtmA para hipanoTIjhamanI peThe asara thAya che ane tethI kartavya kAryanI siddhi karI vijaya meLavI zakAya che. gurunI pUrNa zraddhAthI AtmAmAM devazakti khIle che ane je duHzakya kAryo che te paNa suzakaya thaI zake che. saddagurunI AjJA pramANe pravartanAra satya karmogI bane che. kahyuM che kesrvdhrmaan parityajya, mAmekaM zaraNaM vana; ahaM tyAM sarvapApebhyo, mokSayiSyAmi mA zuca / / bhagavadgItAnA A zlokane gurupara utAravo joIe. zuddhAtmA guru teja kRSNa che. AtmajJAnI guru kartha che ke ziSya ! tuM sarvadharmone tyAga karIne mArA zaraNe Ava, sarva pApathI tane huM mukAvIza, gItArthagurune mana soMpIne tathA mananA sarva rAgadveSarU5 azuddha dharmone tyAga karIne zuddhAtmArUpa gItArthagurunA zaraNe javuM joIe. gItArtha zuddhAtmAgurunA zaraNe javAthI ane temanI AjJA pramANe pravRtti karavAthI sarva pApathI mukta thavAya che. paDho jayaravadA e gAthAnuM manana karI gRhasthoe tyAgIoe gItArtha gurunI AjJA pramANe vartavuM joIe. AtmajJAnI gurumahAtmAnA zaraNAzayI thatAM teo ziSyane sarva pApathI mukAve che-ema uparyukta zlokano bhAvArtha kheMcIne zrI gurune sarvasva arpaNa karIne temanA AtmArUpa banavAthI paramAtmAne anubhava sAkSAtkAra thayA vinA raheto nathI. sarva prakAranA AcAro ane vicArone sudhAro karIne guruzrI bhaktone uttama banAve che. aeva AtmAjJAnI gurunuM zaraNa aMgIkAra karI gurunA AtmArUpa banavuM joIe. pUrNa zraddhAbalathI droNAcAryanI mRttikAnI mUrti banAvIne eka bhile arjuna karatAM adhika dhanurvidyAno abhyAsa karyo hato. pUrNa zraddhAbalathI game tyAM gurune sAkSAtkAra karIne Atmazakitane vikAsa karI zakAya che. pUrNa zraddhAbalathI zraddhAvAnI sahAya karavAmAM devatAo Atmabhega Ape che. pUrNa zraddhAbalathI je AtmajJAnI gurune seve che te Atmatino avazyameva sAkSAtkAra karIne vizvajanene uddhAra karavA samartha thAya che. A kAlamAM gurudevanI pUrNa zraddhA ane bhakitabalathI AtmAno uddhAra thAya che. pUrNa zraddhAbalavinA svachaMdatAthI game tevI rIte pravartAvAmAM Ave to tethI For Private And Personal Use Only Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zraddhAvAna ja vijaya prApta karI zake che. (627). AtmAnI apUrva zaktine prakAza thato nathI. pUrNa zraddhAbelathI ziSya gurunA hRdayanA sarva anubhavone svazakayA AkarSI zake che ane svayaMgurupada prApta karI zake che. pAzcAtya vAtAvaraNanA saMskArothI keTalAka AryonA hRdayamAM nAstika vAtAvaraNano praveza thaye che ane tethI teo pUrvanI peThe gItArthaguru mahAtmAonI peThe pUrNa zraddhAbalathI sevA karI zaktA nathI ane tethI teo pUrvAcAryonI peThe apUrvazaktine prakAza karavA zaktimAna thatA nathI. adhyAtmavidyAnAM guptapaNe ane AvirbhAvapaNe AryAvartamAM bIja che tene kadApi nAza thanAra nathI. AryAvartamAM AtmajJAnI mahAtmAo thayA thAya che ane thaze. sarvadhaeNnI utpattinuM mULa AryAvarta che. jyAre AryAvartamAM rajoguNa nAstikatA vagere AsurI zakita jorathI prakaTe che ane tethI dhamI manuSya pIDAya che tyAre adhyAtmajJAnI pUrva bhavasaMskArIgItA mahAtmAone judI judI dizAmAM prAdurbhAva thAya che ane teo AsurI zakitane haThAvI AdhyAtmika sAmrAjyanI sthApanA kare che. adhyAtmajJAnI mahAtmAo yuge yuge sarva mahAtmAomAM pradhAna hovAthI te yugapradhAna tarIke gaNAya che. bhASAnA bhaNatara mAtrathI arthAt dazabAra bhASAnA vidvAna thavA mAtrathI agara manahara AkarSaka vyAkhyAna devAthI vA aneka zAstrano abhyAsa karavA mAtrathI AtmajJAnI mahAgurunI dazA prApta karI zakAtI nathI. bhASApaMDita, kathA karanArAo, upadezake, vyAkhyAnakAra, yiA karanArAo aneka che paraMtu AtmajJAnI anubhavI gItA mahAtmAo ke je mauna rahIne paNa apUrva zaktiyone prakAza karanArA to viralA che. anya mahAtmAo karatAM tenAmAM eka prakAranI vilakSaNatA rahelI hoya che. aMdhakAramaya rUDhimaya jamAnAmAM teo jyAre prakaTe che tyAre kharA AtmAthI manuSyo temane oLakhI zake che. rUDhibaLavALAo paikI kavacit ajJa manuSya teonA sAmA paDe che paraMtu teo je je bAbatone prakAza karavA dhAre che te kare che ane kuDhipravAhamAM thaelI malinatAne dUra kare che ane vizvamanane paramAtmapada prApta karavAnA mukhya sAdhanA mULauddezamAM lAvI mUke che. AtmajJAnI guruonI vaMzaparaMparA eka sarakhI rIte vahe e kaMI niyama nathI. aMdhakAramaya jamAnA pachI prakAzamaya jamAne divasa ane rAtrinI peThe thayA kare che. AtmajJAnI gItArthe gurunA bhakta pitAnA gurunI AjJA pramANe kartavya kAryo kare che ane teo gurunI AjJA pramANe pUrNa zraddhAbaLathI gurunuM hRdaya ApoApa uddagAravinA paNa ziSyanA hRdayamAM utare che. ' te mATe pUrNa zraddhAbalane mULa zlekamAM ullekha karyo che. pUrNa zraddhAbalavAna manuSya vartana mAna jamAnAmAM je pAramArthika-dhArmika kAryo karIne vijaya meLave che tene anya manube meLavI zakatA nathI aeva uparyukta zlokanA pUrNarahasyanuM hRdayamAM manana karI gujJApramANe dhArmika kartavyakarmone manuSyae karavAM joIe. avataraNa:-adharmavinAzaka, dharmasaMsthApaka AtmajJAnI mahAtmAo pragaTe che, janma For Private And Personal Use Only Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 628 ) zrI krama'yeAga graMtha-savivecana. che, tethI teonI sevAbhikata tathA AjJAthI dharmanA tathA dhI manuSyanA uddhAra thAya che--te darzAve che. jojo. adharmasya vinAzAya dharmasthApanahetave / AtmajJAnimunIndrANA-mavatArA mahItale // 154 // ajJAnAdivinAzena sadguNAnAM prakAzanAt / dharmoddhAraka yogIndrA gIyante IzvarA janaiH // 155 // zabdArtha:----adharma vinAzA ane dharmasaMsthApanA A vizvamAM AtmajJAnImunIndronA avatAro thAya che. ajJAna nAstikya Adi AsurI saMpattinA nAzavaDe ane jJAnadarzanADhi sAnA vizvamAM prakAza karavAthI vizvajanAvaDe te dharmAMddhAraka yAgIndroizvarA gavAya che-sevAya che. vivecanaH-izvarAvatArarUpa AtmajJAnImunIndro kharekhara A vizvamAM adharmanA nAzAthe ane dharmasaMsthApanArthe avatare che. teee pUrvabhavAmAM dharmanI apUrva zaktiyone meLavelI hoya che ane atra pUrvabhavadha karmAnurAge dharmarakSaNArthe dharmasthApanArthe ane adhanAzAthe teone avatAra thAya che. teenAmAM bAlyAvasthAthI apUNNAnI jhAMkhI pragaTe che. A vizvamAM nAstika, adharmI, jaDavAdI duSTa leAkeAnuM prAbalya thAya che ane jyAre teo dharmImanuSyone satAve che tyAre tevA AtmajJAnImunivarAnA avatAro thAya che. jyAre vizvamAM rAtrInI peThe ajJAna, vhema, adharma, hiMsA, mArAmArI Adi adharmane gheAra adhakAra vyApI jAya che ane dhImanuSyane aneka vipattiyA paDe che tyAre te dharmAMddhArakamahAtmAonA prAkaTaya mATe prArthanA kare che; teonA puNyAnusAre aneka mahAtmAe svakIya puNyakhalAnusAre devalAka vageremAMthI AvI atra keine tyAM janma dhAraNa kare che. adharmanA aMdhakAranA nAza karavA mATe dezakAlAnusAre je je cAgya kanyaka hAya che teone te kare che ane adharmI manuSyAnuM bala ghaTADI adharmano nAza kare che. temAM dezakAla paratve manuSyane dhama mArga mAM deravavAnA apUrva guNA heAya che. teo je kAlamAM je je sadguNAnI nyUnatA hoya che tenA prakAza kare che ane adharma pravartakavicArAne ane AcArone nAza kare che. te paMca parameSThimAM amuka amuka padathI vibhUSita hoya che. dharmAMddhAraka munIndro je je dezakALe je je dharmAMcArenI ane dharmavicAranI khAmI hAya che tene pUrNa kare che ane dharmAcAromAM ane vicAromAM jeje te samaye azuddhatA For Private And Personal Use Only Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 dharma pravRttimAM bhASAnuM mahattva nathI. (629) pravezelI hAya che tene nAza kare che. AtmajJAnImahAtmAnA upadezathI dharmAMcArAmAM ane dharmavicArAmAM aneka prakAranA samyag sudhArA thAya che ane tethI dharmImanuSye dhanI sajIvanatAthI jIvavA samartha thAya che. adharmI-ajJAnI manuSyA taraphathI dharmAMdvAraka mahAtmAne aneka upasaryAM, vipattiyA sahavI paDe che; AsurI zaktiyeAnA dhArakAne ane surIzaktiyAnA dhArakone paraspara aneka prakAranAM ghora yuddho karavAM paDe che temAM alpAni ane mahAlAbhanI dRSTie surIzaktinA pravartakamahAtmAo apUrva zaktiyAne sphAravI dharmanA uddhAra kare che, tethI vizvamAM moTA bhAge adharmIonu prAbalya ghaTe che ane jyAM tyAM dharmImanuSyAnu prAbalya vadhavAthI vizvamAM sonA prakAza paDe che ane durguNArUpa aMdhakAranA nAza thAya che. adharmImanuSya, dharmImanuSyane aneka prakAranAM duHkhA Ape che ane tenA nAza thAya evA upAyAne jyAre adharmI manuSyA Adare che, tyAre dharmAMddhAraka mahAtmA te te dezakAlamAM avatare che ane svAtmazakti vaDe adharmanA nAza kare che. mithyAtva, ajJAna, asatya, hiMsA, cArI, vyabhicAra, krodha, mAna, mAyA, lAbha, irSyA, dveSa, durAcAra, pApAcAra, prANIonA nAza, garImAne trAsa, dharmanA nAme pApI rivAjo vagere sarva adharma gaNAya che. bhaktadayALu santasAdhuonuM rakSaNa karavuM te dharma che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ahaMmamatvatyAga, dAna, parApakAra, devagurunI bhakti, dhyAna, samAdhi vagere sarvane dharmamAM samAveza thAya che. dharmanA nAme paNa dAnI vRddhine adhama kathavAmAM Ave che. paraspara bhinna dharmavALAo potapotAnA dharmane satya mAnIne dharmAbhimAnamAM masta banI dharmayuddho karIne sahasralakSa manuSyAnA raktanI nadIo vahevarAve che tyAre dharmAMdnAraka mahAtmAonA dezakAla paratve avatAre thAya che ane tee dharmanA nAme paraspara yuddha karIne adhama pravartAvanArAone satyadharma mArgamAM dorI adhama nA nAza kare che. je kAlamAM guruvinAnI zuSkakriyAmAM kRDhipravRtti thaelI hoya che ane tenA bhAvarUpa AtmA mantra paDI gayA hAya che te kAle AtmajJAnI mahAtmAe AtmaguNNAnA mULa uddeze tarapha manuSyAne vALe che ane aMdhaDhimAmAM thaelI badakhAIne dUra karI sudhArA kare che. dharmapravataka AtmajJAnI mahAtmAe satyajJAna darzanacAritrane prakAza kare che ane ahaMmamatvavRttiyAne duniyAmAMthI dUra karavA adhyAtmajJAnanA sarvatra pracAra kare che. dharmAMddhAraka AtmajJAnI mahAtmAe dhamazAstromAMnAM satyAnA prakAza pADe che tathA temAM para'parAe je kai asatyane praveza thayeA hoya che tene parihare che. AtmajJAnI mahAtmAe sarala jIvatI sAdIbhASAmAM satya dhanA upadeza Ape che tethI tene grahaNu karavAmAM khALajIvAne paNa kai jAtanA pratyavAya thatA nathI. AtmajJAnI mahAtmAo je je dezamAM, je kAlamAM je bhASAmAM te te dezIya te te kAlIna manuSyone vyavahAra pravarte che te bhASAdvArA medha Ape che. dharma pravRttimAM amuka bhASAnuM mahatva nathI paraMtu bhASAdvArA prakA For Private And Personal Use Only Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 630 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. zita karAtA satya dharmanuM mahatva che. game te bhASAmAM dharmapravartaka munInka bele che paraMtu tene uddeza bhASA dvArA manuSyane satya vicAro ane satyAcAra avabodhavA tarapha hoya che. nadInA avakuMThita jalapravAhanI peThe kaI paNa pravatita dharmanA pravAhamAM mAlica AvyA vinA nathI rahetuM; paraMtu AtmajJAnI mahAtmAo te dharmamAM pravatita mAlinyane avabodhIne teno nAza karavA aneka dharmapravRttinAM zuddha parivartanane kare che. dharma sAmrAjyanI pragatithI vyAvahArika rASTrIyAdi sAmrAjyanI paNa nirmala pragati thatI jAya che. vizvavarti manuSyanA samAjamAMthI adharmane dUra karavA mATe AtmajJAnI munIndro je Atmabhega Ape che tenI kismata AMkI zakAtI nathI. dharmapravartaka mahAtmAonA avatArone oLakhavAmAM kavacit ajJamanuSya pacAsa varSa pAchaLa hoya che. dharmoddhAraka mahAtmAo, dharmarUpa agnine prajvalita kare che tethI adharma baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. dharNoddhAraka mahAtmAo, manuSyanAM kaNemAM sajIvana vicAramaya zabda maMtrane pheMke che tethI manuSyamAM dharmanuM navuM caitanya Ave che ane malinatAne svayameva nAza thaI jAya che. dharNoddhAraka mahAtmAorUpa Izvara bhUtakALamAM anantA thayA che. vartamAnamAM aneka thAya che ane bhaviSyamAM ananta thaze. vartamAnakAlamAM AtmajJAnI mahAtmAone temanA jIvanakAlamAM virala manuSya oLakhI zake che. jeo vartamAnamAM teonA AtmAne oLakhe che teo sarvasamarpaNa karIne teone izvararUpa mAnIne teonI sevAbhakti kare che tathA teonI AjJA pramANe dharmapravRtti kare che. dharmo dvAraka yogIndrone loko IzvarAvatArarUpa mAnIne teonI pUjA kare che. jeTalA AtmAo che teTalA sattAe Izvare che. teo Atmazakita pragaTAvIne vyaktithI amuka daSTie IzvaravatAra tarIke thAya che. dharNoddhAraka mahAtmAo kharekhara dharma pravartaka dRSTie Izvara jevA athavA idharAvatAre che. jyAM sudhI puNyakarma che tyAM sudhI teo avatAra grahIne AtmAnI paramAtmatA kare che ane anya manuSyane dharmathI uddhAra karavAthI teonA teo Izvara bane che. vizvavati lokomAM te izvarAvatAra tarIke manAya che ane pUjAya che. manuSya teonA guNo vaDe teone sAkAra Izvara tarIke pUje che. karma che tyAM sudhI AtmAone avatAra thAya che. karma agara rajoguNAdi mAyArahita zuddhAtmAnA avatAra thatA nathI. karmasahita ucca AtmA puNyaprAbhAre manuSyano avatAra pAmIne AtmanAna-Atmadhamane upadeza ApIne dharNoddhAraka Izvara tarIke gavAya che. janasyAdvAda daSTie arihaMta siddha AcArya upAdhyAya ane sAdhu e paMcaparameSTi che. siddha paramAtmA nirAkAra parameSTI che ane arihaMta AcArya upAdhyAya ane sAdhu sAkAra sadehI parameSTI-paramezvara che. dharNoddhAraka AtmajJAnI mahAtmAo izvararUpa che; vedAnta daSTie advaitavAdamAM mahAtmAo Izvare che. sattAgata saMgrahanayaSTie eka Izvara For Private And Personal Use Only Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir triyeAgamAM pravRtta thavAthI patana thatu nathI. ( 631 ) ane vyakitagata dRSTie sarve mahAtmAe izvarA che. AtmajJAnI AtmAnubhavI sAkAra mahAtmArUpa izvareAthI ja sAkSAt dharmanI prApti thAya che; anyathA thatI nathI. sAkAra mahAtmArUpa izvara upadeza Ape che paraMtu nirAkAra paramAtmA upadeza ApI zakatA nathI; mATe munIndro ke je izvaraparameSThIe che te AtmajJAnadhyAnAdi guNavaDe dharmAMddhAra kare che ane adharmonA nAza kare che--te ja pUjavA-sevavA cegya che. maharSiomunivarA yogIndro ke jeoe gItAdazA prApta karIne rAgadveSanAM ghaNAM AvaraNA dUra karyAM che. tenI AjJA pramANe pravartavAthI aSTakarmanA kSaya thAya che ane paramabrahmarUpa siddha buddha padanI prApti thAya che. AtmajJAnI mahAtmAonI saMgatithI eka ghaDImAM je lAbha maLe che te indrAdika devAthI maLateA nathI te anya manuSyAnuM te zuM kahevuM ? adhyAtmajJAnamAM tallIna banIne jee e mAhavRttiyAnI pelI pAra raheluM zuddha brahmanu ananta sukha AsvAdIne masta banI gayA che evA munIndrothI ja anya manuSyAne muktisukhane anubhava maLe che ane janma jarA maraNanA baMdhanA TaLe che; mATe leAkeA, vittaSaNA, kIrtinI eSaNA, ahaMmamatAnI vRtti, Adi sarva azuddha dharmanA tyAga karIne evA dharmAMddhAraka mahAtmA prabhunuM sarva svArpaNa karIne zaraNuMgIkAra karavuM joie ke jethI AtmAnubhava thAya ane mekSapadmamaya banI javAya. AtmajJAnI cegI munivarAnA anubhava karIne teonI sevA karavI joie. sarva prakAranI zakAonA tyAga karIne ane sarva bhIticeAnA tyAga karIne dharmAMddhAraka mahAtmAonI AjJA pramANe dhakamAM pravavuM joie. dharmAMddhAraka AtmajJAnI mahAtmAgurunI AjJAvinA tapa japa saMcamanI salatA thatI nathI. AtmajJAnI mahAtmA prabhunAM darzana karIne temanA sahavAsamAM rahevuM joie ane temanI kRpA meLavavI joie. dharmAMdvAraka mahAtmAe ja jagadadvArakA che. nirAkArarUpa paramAtmA yAne zuddha parabrahmanA sAkSAtkAra karavAne sAkAraparamAtmArUpa munIndronA-mahAtmAnA anubhava--sAkSAtkAra thAya che, tyAre agragAmI sarva anubhaveAnI prApti thAya che. ataeva prathama dharmAMddhArakadharma pradAtA mahAtmA gurunI sevA karavI joie. dharmAMddhAraka munIndranA sarva vicArAnAM ane sarva AcArAnAM rahasyAne abAdhavAthI pUrNa zraddhAbale temanI AjJA pramANe pravartavAthI satya anaMtazuddhabhrahmamaya thavAya che--ema niHzaMka avabedhavuM, AtmajJAnImahAtmAgurue bhaktonA-ziSyanA ajJAnanA nAza kare che ane bhaktaziSyAnA hRdayamAM jJAnanA prakAza kare che mATe tevA mahAtmA gurumaLyA. pazcAt kaMI meLavavAnuM bAkI rahetuM nathI--evI zraddhA dhAraNa karIne tenI AjJApramANe pravartavuM joie. sevAyeAga bhaktiyoga ane kama yAganI pravRttimAM gurvAjJAthI ziSyA pravRtta dhaine AtmajJAnanI cAgyatA meLave che ane pazcAt te AtmajJAnanA mArgathI patita thatA nathI. aneka prakAranAM dharma zAstro-dharmAMcArA dha pravRttiyA vagerenA For Private And Personal Use Only Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 32 ) zrI kramayoga graMtha-savivecana. pravartaka sthApaka rakSaka ane sarva prakAranI malinatAnA nAzaka-mahAtmAdharmAcArTsanA sarvAMtkRSTa vinaya karavA ane temane sarvasamarpaNa karI temanA caraNAmAM sadA ALeATavu e ja gRhasthAnuM ane tyAgIonuM paramadharma kartavya che. ahuMmamatA dehAdhyAsa ane nAmAdhyAsa vagerenA tyAga karIne munIndra AtmAnubhavI dharmAcAryanI eka kSaNa mAtra paNa saMgati dravyathI ane bhAvathI nahIM tyajanAra evA bhaktAnA uddhAra thAya che ane te brahmayAtinA anubhava karI sarva karmAMnI pelI pAra jAya che. sadezeAmAM dharmAMddhAraka munIndro-mahAtmAe ke je sAkAra IzvarA gaNAya che te prakaTe che. tenA sAme AsurIsa pattimAneA paDe che tA temAM teonA parAjaya thAya che; je anubhavA DhaMkAI gaelA hAya che teneA tathA gupta siddhAMtAnA mahAtmAe prakAza kare che. evA guru-izvarasvarUpa mahAtmAonI sevA bhakti karavA ane dharmanA uddhAra karavA temanI AjJA pramANe antarumAM ane bAhyamAM pravartavuM joIe. avataraNaH--uparyukta mahAtmA sadguru prabhunI AjJApUrvaka dharma pravartakazAsaneAnnatikAraka karyAM karavAM joie ane santa sAdhuonI bhaktipUrvaka teonA saMrakSaNakA mAM pravRtta thavu joie--te nIce pramANe darzAvavAmAM Ave che. zAH T: bhAsante sadupAyA ye dezakAlAnusArataH / zuddhadharmapravRddhayarthaM te te sevyAH prayatnataH // 156 / / dIrghadRSTayanusAreNa zAsanonnatikArakam / sarvatra dharmavRddhayarthaM sevyaM karma suyuktitaH // 157 // satAM saMrakSaNArthaM yat sevyaM karmavivekataH / dharmotpattiryato vizve sAdhubhyo jAyate dhruvam // 158 // sAdhUnAM sevanaM kAryaM deyaM dAnaM subhaktitaH / sAdhusaGgasya yogyaM yat kartavyaM tattu bhAvataH // 159 // . LE For Private And Personal Use Only zabdArthaH--satya zuddhadharmanI vizvamAM pravRddhi mATe dezakAlAnusAre je je sadupAye bhAse te te upAyAne kama cegIee prayatnathI sevavA joie. dIrgha dRSTayanusAre sarvatra vizvamAM dharmavRddhi mATe zAsaneAnnatikama ne suyuktithI sevavu' joIe. sAdhuonA ane sAdhvIonA saMrakSaNArthe je yAgyakarma hoya tene vivekathI karavuM joie. kAraNake sAdhuothI nizcaya dharmanI Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuddha dharmanI ugya zakti che. (633). utpatti jyAM tyAM vizvamAM thAya che, mATe sAdhuonI sevA karavI ane zubha bhaktithI teone dAna devuM ane sAdhusaMdhanI pragati mATe je yogya karma hoya tene karavuM joIe. vivecana--uparyukta jJAnI munIndro satyazuddha dharmanI pravRddhi mATe avatAra dhAraNa kare che, ane karmavegIone dharmavRddhi mATe AjJA kare che. teo kathe che ke dezakAlAnusAre zuddha dharmanI vRddhi mATe je je upAye gya bhAse te sevavA joIe; dharmanI vRddhithI deza sAmrAjya samRddhi vadhe che, dharmanI vRddhithI vizvamanuSyanI Arthika sthiti sudhare che. dhamanI vRddhithI vAyu samAcIna vAya che, meghanI suvRSTi thAya che ane aneka duSTagone nAza thAya che. dharmanI pravRddhithI aneka pApano nAza thAya che ane aneka puNyakarmone utpAda thAya che tethI dhamadezamAM mahApuruSanA avatAra pragaTe che. dharmanI pravRddhithI manuSyamAM AtmikabaLa khIle che ane mehanI AsurI prakRtine nAza thAya che. sarvatra dharmanI pravRddhithI vyAvahArika satya svAtaMtryavicAronI ane sadAcAranI vRddhi thAya che ane adharmamaya asadavicArone ane anAcArono nAza thAya che. dharmanI pravRddhithI cArI vyabhicAra vagere duSTa karma karanArAo paNa dharmapravRtti seve che ane cArI vyabhicAra vagere duSTa karmono tyAga kare che. zuddhadharma pravRttithI dezakoma tathA samAjamAMthI daSTa vicAre ane duSTAcAre palAyana karI jAya che. rAjAomAM ane prajAomAM paraspara naitika saMbaMdha saMrakSavAmAM dharmanI vRddhithI vizeSa kArya karI zakAya che. satya zuddha dharmanI pravRddhi vinA anItinuM baLa vizvamAM vRddhi pAme che ane tethI vizvamAM zAMtinAM sUtronAM baMdhane zithila thaI jAya che. dayA, satya, asteya, brahmacarya, mamatAtyAga, niSpakSapAtadaSTi, madhyasthatA, viveka vigere guNothI AtmAnA jJAnAdi zuddha dharmanI vRddhi thAya che. zuddha dharmane grahavA mATe zarIranI bahAra anyatra paribhramavA javuM paDe tema nathI; vizvavarti sarvadehadhArIonA AtmAomAM jJAna darzana cAritrarUpa zuddha dharma rahyo che. vizvamAM zuddhadharmanA baLathI sarva zubha sukhamaya zaktine pragaTAvI zakAya che. manuSyae satya sukhamaya jIvana yAne prabhumaya jIvananI prApti mATe satya zuddha dharmanI pravRddhi thAya evA dezakAlAnusAre je je upAye hoya temAM gItArtha gurunI AjJAthI pravartavuM joIe. zuddha dharmanA pralayanI sAthe sarva jInA dharmane pralaya thAya che. atae zuddha dharmanI pravRddhi je je upAyothI thAya te te upAyapUrvaka gurugama grahI svArtha tyAgIne pravartavuM joIe. karmacagIonuM sarva kartavya kAryomAM mukhya kArya e che ke samasta vizva manuSyone zuddhadharmanuM svarUpa avabodhAvavuM. vizvavarti manuSya je AtmAnA satya zuddhadharmone avadhe ane nizcaya kare te vizvavarti manuSya sarve paraspara eka bIjAne Atmavat dekhe ane rajoguNatamaguNamukta satya sukhanA bhAgI bane tethI aneka prakAranAM duHkhe ke je duniyAmAM jIvane kSaNe kSaNe satAve che For Private And Personal Use Only Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 634 ) zrI kamaga maMtha-savivecana. teono aMta Ave. A vizvamAM sarva jIvo paraspara eka bIjAne svAtmAmAM svAtmavat dekhe ane teonA AtmAnI sAthe maLe evuM zuddha dharma sAmrAjya sarvatra sthapAvAnI sAthe sarva jIvone prabhumaya jIvananI prApti thAya che. AtmAmAM satyajJAna satyadarzana AnaMda vagere dharmo kahyA che. teonI sarvajI vRddhi kare eTale teo svayaM prabhumaya jIvanavaMta bane che. ane tethI eka bIjAno svArtha vaDe nAza karavAno prasaMga Avate nathI. tathA aneka prakAranI mAnasika ciMtAo TaLavAthI satya zaktinI prApti thAya che. bauddha, sAMkhya, mImAMsaka, naiyAyikadarzana, vedAnta, dharma, hindudharma, musalmIna dharma, khristi dharma, vallabhAcArya puSTimArga, rAmAnujapatha, kabIrapaMtha, thIosophI, brahmasamAja, prArthanA samAja, zIAdhama, vagere aneka dharmonuM mULa AtmAnI aneka dRSTi che ane te sarve dharmo AtmA arthAt brahmamAM samAya che ema jyAre jJAna thAya che tyAre sarva manuSya vicAre che ke AtmA te zarIramAM, hRdayamAM ane talamAM telanI peThe vyApI rahyo che, tyAre sarva satya paNa AtmAmAM vyApI rahyAM che. evo nizcaya thatAMnI sAthe AtmAnA zuddha dharmono anubhava karavA mATe kharI laganI lAge che ane tethI teo AtmAnA zuddha dharmanA atyaMta rasiyA bane che. tethI teone zuddhadharmone anubhava Ave che. A pramANe vizvavartimanuSyane zuddhadharmane anubhava AvatAM sarvadharmonI daSTinI parasparanI viruddhatAne aMta Ave che, tathA sarva dharmo pitAnA AtmAmAM samAyalA jaNAya che. anaMtadharmo evA che ke je anubhavamAM bhAse che paraMtu vANIthI kathI zakAtA nathI, tene paNa anubhava Ave che. vizvamAM bhinna bhinna dharmanA AcAro ane vicAro kaI kaI dRSTithI pragaTe che ane teonI AvazyakatA kayAM sudhI che tene paNa anubhava Ave che. A pramANe anubhava pragaTavAthI AtmAmAM sarva dekhAya che, tethI parama saMtoSa paramAnanda pragaTe che; tataH pazcAt ema anubhavAya che ke sarva dehamAM de che, paraMtu zuddhadharmanA jJAna vinA teo pitAne dIna, garIba gaNIne vikalpa saMkalpa karI duHkhI thAya che. sarva deha vastutaH aupacArika dRSTie AtmAorUpa devanAM devaLe che ane temAM AtmAo bahirAtmabhAvanI ane antarAtma bhAvanI anaMtaprakAranI kaDA karI rahyA che. sarva dehAmAM sarva AtmAo svayaM anaMta kA-ananta rAkhe che teo mananI vRttirUpa gopIonI sAthe ane samatArUpa sItAnI sAthe AtmArUpa rAmakaDA karI rahyA che ema anubhava Ave che. tethI keI AtmAnA deharUpa devaLane nAza karavAnI pravRtti thatI nathI. A pramANe vidhavati sarvamanuSyane je bhAna thAya to vizvanI aneka samAjamAM prabhujIvananI jhAMkhI thAya ane AtmA zuddha dharmanI prApti karavA aneka dharmakarmone sevI paramAtmapada prApta kare ema sarvajJa vItarAga paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA upadezane sAra avAdhAya che. sarva jIvomAM svAtmAne zuddha dharma dekhavAne anubhava karo For Private And Personal Use Only Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shi mahApuruSoe A madhyAnathI meLavela siddhi. ( 635 ) tethI zuddhadharmanA saMskArAnI vRddhi thaze ane tenuM pariNAma e Avaze ke sarva jIvAnI sAthe svAtmAnI abhedatA anubhavAze. uparyuMkata zuddhadharmanI prAptithI vizvavyApaka abheda saMbaMdhatAnI prAptinI sAthe nirbhaya nirmaLa paramAtmAnuM prAkacca sAkSAt svAtmAmAM thaeluM avaLedhAze. AtmAnA zuddhadharma sarvatra sarva deDIomAM eka sarakhA che tene prakaTAvavA mATe dezakAlAnusAre je je sadupAyA lAge te sevyAthI vizvanA kharekharA karma yAgIonI padavI prApta karI zakAya che. satya zuddha dharma e ja vizva-vartimanuSyanA satyadharma che ane tethI sa jIvAnI sAthe abhedyatA karI zakAya che tathA prabhumayajIvana prApta karI zakAya che. temAM dharmanI takarArA vA saMsAranA kaleze nathI. temAM ucca nIca bhAva nathI, mATe kama yAgIoe evA AtmAnA zuddhadharmanA pracAra karavA mATe je bane te sarva karavuM, ane vizvamAM zuddhadharmanA pracAra karavA ke jethI laghu vartularUpa banelA dharmAMthI paNa AtmAnA zuddhadharmanI prApti karI zakAya ane rAgadveSAdri azuddha dharmanA nAza thAya. zarIramAM AtmA che tAvat sarva prakAranA dharmAMnA vicAra karI zakAya che. jenAthI sarva prakAza thAya che evA AtmA zarIramAM che, tenA vinA anyatra zuddhadharma nathI. zuddhadharmanI prApti mATe lakSmIsattA vagerenI kaMI paNa jarUra nathI. je sarvane jANe che-dekhe che evA anAdi ananta AtmAmAM kevalajJAnAdi zuddhadharyAM che, mATe AtmAmAM zuddha dharma dekhA. sarva manuSyone AtmAemAM rahelA zuddhadharmane samajAvA, eTale te eka kADInA kharca vinA moTA moTA zahenazAhe karatAM anantaguNA sukhI thaze. AtmA vinA A vizvamAM keie kaMI zeAdhyuM nathI. jyAre AvI sthiti che tyAre AtmAmAM uMDA utaravAnI jarUra che ane AtmAnA zuddhadharmanI vRddhi mATe Avazyaka upAyAthI pravRtti karavAnI jarUra che. AtmAnA zuddhadharmanI prApti vinA bAhyasattA athavA lakSmIsAmrAjyathI kadI sukha prApta thavAnuM nathI. AtmAnA zuddha dharmanA anubhava karyAMthI vizvavarti sarva jIvAnA kalyANa mATe pravRtti karI zakAya che. rAgadveSAdi kaSAyA atyaMta kSINu thavAthI AtmAnA zuddhadharmanA AvirbhAva thAya che. lAkhA yaMtrenI zAdheA, lAkhA karADo jAtanAM dharma pustakA, lAkhAkaroDA jAtanI vidyAkaLA vagere kayAMthI utpanna thayAM ? tenA javAkhamAM kahevuM paDaze ke AtmAmAMthI. tyAre have AtmAnA mULajJAnAdi zuddhadhane prakaTAvavAthI kaMi bAkI rahI zake tema che ke ? nA kaMi nahIM. buddhabhagavAne AtmAnuM dhyAna dharyuM hatuM. mahaMmadapayagaMbare AtmArUpa khudAnuM dhyAna dharI dharmamata pravartAyeA hateA. zaMkarAcArya AtmAmAM brahmanu dhyAna dharIne advaita brahmanI sthApanA karI hatI. rAmAnujAcArya, vallabhAcArye, izukrAiTe, kIre, vagere aneka mahAtmAe AtmAnuM dhyAna dharIne tenA ekeka jJAnikaraNathI dharmanI sthApanA karI hatI. zrI mahAvIraprabhue AtmAnuM dhyAna dharIne AtmArUpa sUryanA anaMta kiraNurUpa kevalajJAnanI prApti karIne dharmanI dezanA dIdhI hatI ane sarvatra vizvamAM zuddhadharmanI sthApanA For Private And Personal Use Only Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - zrI karmaLa graMtha-vivecana. karI hatI. A uparathI spaSTa avabodhAze ke uparyukta mahAtmAo vagere aneka mahAtmAoe AtmAnuM dhyAna dharyuM. vartamAnamAM aneka mahAtmAo AtmAnuM dhyAna dhare che ane bhaviSyamAM aneka mahAtmAo AtmAnuM dayAnadharIne aneka dharmone prakaTAvaze. A uparathI avabodha maLe che ke AtmAnA anaMtajJAnAdi dharmane pAra nathI. tenuM dhyAna jeTalA aMze thAya che teTalA aMze tenA zuddhadharmane anubhava Ave che. sAgaramAM anaMtaguNa jala che temAM leTe leTA jeTaluM jala bharI zakaze ane gAgara, gAgara jeTaluM jala bharI zakaze paraMtu jalane pAra AvavAne nathI. taddata AtmAne zuddhadharma ananta che tethI tene pAra AvI zakato nathI. jJAnI AtmA anantajJAnAdi zuddhadharmo tarapha vaLe che ane tyAM jeTaluM te vizrAma pAme che eTale AnaMda pAmIne te khuzI thAya che. jJAnImahAtmAe AtmAnA anaMta zuddhadharmonuM dhyAna dharIne tamaya banI paramAtmAo bane che. A pramANe AtmAnI sthiti che mATe AtmAnA zaddhadharmanI vRddhi thAya ane satya zaddhadharmanA vicArone sarvatra vizvamAM pracAra thAya te mATe zrI mahAvIra prabhunI peThe upadeza devAmAM karmayegIoe paripUrNa Atmabhega Apa joIe. uparyukta AtmAnA zuddhadharmanI ane satya vyavahAra dharmanI utpattinuM mULa santa-sAdhuo che. sAdhuothI AtmAnA zuddhadharmane pracAra thAya che. A vizvazALAnA satya zikSaka sAdhuo che. paramAtmAno sAkSAtkAra karavA mATe ane AtmA teja paramAtmasvarUpa che e nizcaya karAvavA mATe sAdhuonI sevA karavAnI jarUra che. sarvadhanuM maLa sAdhuo che. kAmAdivAsanAone nAza karIne ane AtmAnI zuddhatAne anubhava karIne je sAdhuo thayA che teo vizvamAM kalpavRkSa samAna che. teonI sevAbhakti karavAthI zuddhadharmanI avazyameva prApti thAya che. sarvajImAM zuddhadharmane AvirbhAvarUpa utpatti karanArA sAdhuo che mATe sAdhuonI rakSA karavAmAM ane sAthIonI rakSA karavA mATe legIndramahAtmAorUpa IzvarIavatAronI utpatti thAya che. sarva dezomAM, samagra vizvamAM AtmAnA jJAnadarzanacAritrAdi zuddhadharmonI utpatti karAvanAra sAdhuonI ane sAdhvIonI sevA bhakti thavI joIe. nivRttimaya pravRttidharmamAM sAdhuo tallIna rahe che ane vizvane kuTuMba samAna gaNane aneka AdhyAtmika tane sarvatra pracAra kare che;-AdhyAtmika zaktione prakAza karanArA sAdhuo che. paramAtmAonA TheTha pAsenA sAdhuo che. A vizvamAM mokSasukhanI jhAMkhIne anubhava karanArA mastasAdhuo che. aneka prakAranuM dhArmika zikSaNa ApanArA sAdhuo che. veda, Agama, bAIbala, purANa Adi dharmazAstranI jIvatI mUrtio sAdhuo che. jeonA hadamAMthI bhUtakALamAM aneka zAstro nIkaLyAM, vartamAna namAM nIkaLe che ane bhaviSyamAM nIkaLaze evA mahAtmA sAdhuo vinA duniyAmAM anya je ratna gaNAya che te asatya che. satyasvAtaMtrya bhetAo sAdhuo che. mastasAdhuo keInI paravA vinA zuddhapremathI vizvajanone satya vicAro jaNAve che. teo samAdhidhyAnamAM For Private And Personal Use Only Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rajoguNanA sAmrAjyathI mahAyuddhanI zakyatA. (637 ). rahIne paramAtmAne sAkSAtkAra karI alamasta bane che. jaDavAdIo-nAstika sAdhuonA saMdhane-samudAyane nirupayogI gaNe che ane sAdhusamudAya tarapha tiraskAranI lAgaNIthI juve che chatAM sAdhuo maitrI bhAvathI teone dekhe che ane teone pratibaMdhavA jeTalA ghaTe teTalA upAyothI pravRtti kare che. A vizvamAM paramArthanI mUrti ane jIvatA de, sAdhuo che. teo vizvane alpahAni ane mahAlAbha samarpI zake che. manuSyanA hRdayamAM sAdhuonI sattA che tyAre manuSya para bAhya sattApravartaka rAjAo zahenazAha che. sAdhuenA samudAyamAM jene sAkAra paramAtmatva na dekhAtuM hoya te nirAkAraparamAtmapada prApta karavA zaktimAn thato nathI. sAdhuonI hAya levAthI dezanuM temanuM ane samAjanuM zreya thaI zakatuM nathI. rAjAone ane manuSyane samAna gaNIne teone AdhyAtmika jJAnanA samarpanAra sAdhuo che. sAdhuonA je AdhyAtmika uddagAro nIkaLe che te paraMparApravAhe dharmazAstra tarIke vizvamAM pravarte che. paramAtmAnA vizvAsa para sarvasamarpaNa karanArA sAdhuo che mATe teonI sevA karavI joIe ane annadAna vastradAna AdinuM dAna karIne teone saMtoSI teonI kRpA meLavavA sadA taiyAra rahevuM joIe. jyAre sAdhuone paDanArA ajJAnI adhamanAstikamanuSya ghaNu pramANamAM pragaTe che tyAre sAdhusamudAyanI rakSA karanArA IzvarI avatArarUpa munIndro pragaTe che ane teo sAdhue sAdhavIe dhamamanuSya ane garIba pazupaMkhIonuM rakSaNa kare che. sAdhusamudAya vinAnA dezamAM koI jAtanI Apatti pragaTyA vinA rahetI nathI. dharmanA zvAsa prANabhUta sAdhuo che mATe teonI helanA thavA devI nahi ane sarvasvArpaNa karIne teonI bhakti karyA karavI joIe. AryAvarta aneka mahAtmA sAdhuethI zabhita rahe che tethI te adhyAtmadharmanI bhUmi tarIke prasiddha che. je dharmavALA manuSya sAdhuonI helanA kare che ane teone dhikkAre che te dharmanI-samAjanI kaTi upAcavaDe paNa vizAlatA thatI nathI. saMpUrNa zarIrane rAjA jema vIrya che tema dharmanA rAjA tarIke santasAdhuo che. game tevA dharmane AcAramAM mUkIne raheNIthI sAdhuo pravartAvI zake che. santasAdhu brAhmaNethI dezamAM, vizvamAM AdhyAtmika vidyAne pracAra thAya che. hAlamAM yuropamAM mahAyuddha pravarte che tenuM kAraNa e che ke tyAMnA dharmanA pravartake moTA bhAge tyAgI-jJAnI sAdhuo rahyA nathI tethI tyAM rajoguNanA bAhya sAmrAjyanI atyaMta pragati thaI che tethI tyAM mahAbhayaMkara yuddha cAlI rahyuM che. rajoguNa sAmrAjya samRddhi ane tame guNa mahAsAmrAjya samRddhino punaH alpa kAlamAM vilaya thAya che. AryAvartanA AdhyAtmika jJAnI sAdhuonA bAdha vinA tyAM sAtvikakarma sAmrAjyanI pragati thaI zake tema nathI. AryAvartamAM eka dIna ane zUdranA gRhamAM adhyAtmajJAnanI je raheNI che tevI tyAM na hovAthI dharma sAmrAjyamAM te AryAvartanA sAdhuonI maharSiyanI gurutA rahevAnI. jyAre pAzcAtya dezIjane AryAvartanA sAdhuonI For Private And Personal Use Only Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 638 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. AdhyAtmika dharmanI vRttine grahaNa karaze tyAre tyAM satya sAdhuone prAdurbhAva thaze. jaina AdhyAtmika Agamana hAla pAzcAtya dezomAM pracAra thAya to tyAM sAtvikadharmapravRtti pragatiyoge zAntisAmrAjyanI sthApanA thAya. AvartamAM sAdhuonI tyAMnA karatAM vizeSa pUjyatA che tethI Aryajane nivRtti sukha je bhagave che tevuM sukha tyAMnI mojazekhanI pravRttithI teone svapnamAM paNa maLatuM nathI. ata eva sAdhusamudAyanI subhaktidAnathI sevA karavI joIe. avataraNu-dharmarakSaka ane dharmakarmasudhAraka karmacArIoe sAmAjika prabaMdhapUrvaka dharmavRddhikara kAryo karavAM joIe te nirdeza che. zloko sAmAjikaprabandhena dharmakarmasudhArakaiH / dharmarakSakakarmANi kartavyAni prayatnataH // 160 // sarvakarmavinAzAya zAzvatAnandahetave / dharmavRddhikaraM karma kartavyaM dharmarakSakam // 161 // zabdArtha -dharmakarmasudhAraka jJAnayogI karmacAgIoe dharmarakSaka karmone sAmAjika prabaLavaDe karavAM joIe. dharmarakSakakAmagIoe jJAnAvaraNIyAdi sarvakarmavinAzArthe ane zAzvatAnanda mATe dharmavRddhikara karma karavuM joIe. vivecanaH dharmakarmasudhArakoe prayatnathI dharma rakSaka kAryo karavA joIe. sAmAjika prabanI vyavasthApUrvaka dharmarakSaka karmo karI zakAya che. dharmakarmonuM paritaH saMpUrNa jJAna thavAthI ane dharmakarmonI utpatti ane tenA cagya dravyakSetrakAlabhAva pramANe kayA adhikArI jIva hoya che, tenuM saMpUrNa jJAna thavAthI dharmarakSaka karmomAM sudhArAvadhAro karavAnI yogyatA prApta thAya che. pratyakSetrakAlabhAva pramANe sva tathA parane Avazyaka anAvazyaka kayAM kyAM dharmakarmo che tenuM paripUrNa jJAna thavAthI dharmakarmasudhAraka banI zakAya che. Avazyaka upayogI ane anupayogI dharmakarmonuM vartamAna dravya kSetrakAlabhAvathI paripUrNa jJAna thavuM joIe. sAmAnya jika prabandhapUrvaka uttama vyavasthA karavAthI dharmakarmomAM sudhAro karI zakAya che. udAraSTithI sarva dharmone ananta jJAnavarselamAM samAveza thAya tevI daSTie dharmakarmone sudhAre karavo joIe. saMkucitadaSTithI dharmakarmonI pravRttimAM saMkucitatA Ave che ane tethI ekAntadharmakriyAmAM amuka Agrahe baMdhAvAnuM thAya che. vartamAnakAlamAM sarva manuSyone anukULa For Private And Personal Use Only Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ti dhArmika jJAnane sa'cAra e ja sAcI uti. ( 639 ) thaI paDe evA prakha`dhAthI jo dharmakarma sudhAraka prayatna kare che teA tethI samAjanI dezanI unnati thAya che ane anya jaDavAdI nAstikAnA baLa sAme svAstitvanuM saMrakSaNa karI zakAya che. prAcIna dha karyAM ane vartamAna jamAnAnA leAkeAnA vicAravAtAvaraNanI paristhitinA vicAra karIne dharakSaka kAM karavAmAM Ave che te tethI vartamAnamAM ane bhaviSyamAM unnatinA mArgo nimala vahyA kare che. dharmarakSakaSTie je dharmakarma sudhArakA bane che, tee AtmAnI sarva zaktiyAne ane samAjanI saMdhanI sarva zaktiyAne khIlavI zake che. dharma karma sudhArA vinA samAjamAM dharmasaMpradAyamAMthI malinatAnA nAza thatA nathI. dharmAMka - sudhArakAne aneka vipattiye sahana karIne dharmakarmAMmAM sudhArA karavA paDe che. tenAmAM pUrve kathavAmAM AvyA evA kaceAgIonA guNe! jo hAya che te teo samAjamAM, saMdhamAM, kAmamAM peThelA saDAne nAza karI zake che. adyaparyaMta je je dharmAMkama sudhArakA thayA hAya teonAM jIvanaciratA ane teAe karelAM kAryAnA anubhava karavA joie ke jethI dhakama sudhArakAne aneka dizAnuM jJAna thAya. sAmAjika prabandhAmAM sadA parivartanA thayA kare che, dharmanA siddhAMtAnI rakSA thAya ane dharmakarmanI rakSA thAya tathA prAcIna satyanA nAza na thAya tathA vartamAnamAM je pragatikara upAyA hAya tene Adara paNa thAya evI rIte dharma karma sudhArakoe dharma rakSaka karyAM karavAM joie. dIrghadRSTi vinA ane paripUrNa anubhava vinA dharmaka sudhAraka banI zakAtuM nathI. AtmajJAnIo sarva prakAranA anubhava grahIne dravyakSetrakAlabhAva pramANe dharmakarmomAM sudhArAvadhArA karI zake che. sAmAjikaprakha`dhAnu traNa kAlanI dRSTie saMpUrNa jJAna prApta karavuM joie. kaceAgIAe dharakSAnA kanyakAryAmAM sarvasvArpaNu karavu joIe. jaDavAdI nAstikAnA prabala humalAothI dharmanI rakSA karavI joie. hAla AryAvartamAM pAzcAtyadezIya jaDavAdIonA vicAravAtAvaraNAnA phelAvA thavA lAgyA che. dharmane huM...baga gaNIne tene tiraskAra karanAra nAstikAnA prAdurbhAva thavA lAgyA che; tenI sAmA TakI rahevAya evI rIte dharmaka sudhArakAe dharmarakSAkArakaka karavAM joie. AtmajJAna-paramAtmajJAnanA upadezAne gherAghera phelAvA thavA joie ane kAyaratA bhIrutA ane dInatAnA nAzapUrvaka lokonI dharmamArgamAM pravRtti thavI joie. sarvaprakAranA dhArmika siddhAMtane ghereghera uDApeAha thavA joie. AtmAnA zuddhadharmAMnI prApti mATe vizvavartimanuSyone jAgat karavA joie. dharmanI rUDhIo pramANe nIrasatAthI pravatanArA samUrcchamapa'cendriya jevA manuSyAmAM dhArmikajJAnano saMcAra thavA joIe. sarva manuSyAmAM AtmazaktiyAnA khyAla prakaTAvavA joie ane tee sUraja mAnIne sarva Avazyaka karmAM kare evA upadeza thavA joie. vyavasthAthI dhArmikakamAM karanArA manuSyane samUha prakaTAvave joie. huM tu Mne bhedabhAva TaLe ane sarvajIvA peAtAnAmAM dekhAya evA AdhyAtmikajJAnanA pracAra karavA joie, dharmakarma sudhAraka karmayogIee e pramANe dharmarakSA karavAnA kAryoMmAM For Private And Personal Use Only Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (880) zrI krama yAga graMtha-vivecana. pravRtta thavu joie. AtmajJAnapUrvaka dhakarmAMnuM rahasya zuM che ? tene lekane paripUrNa anubhava ApavA joie. leAkeAne anna rAkhIne dharmakarmanA je je sudhArA karavAmAM Ave che temAM pariNAme alpalAbha ane atyaMta hAni prApta thAya che. AdhyAtmika jJAnanA sUrya sadA prakAzita rahe che teA vizva manuSye sarve svayameva svayegya dharmaka sudhArAne karI zake che ane vamAnamAM dharmanuM rakSaNa karI zake che. jyAre adhyAtmajJAnanA sUrya asta thAya che tyAre dharmImanuSyeAmAM AcArabhedothI sa`pradAyabhedo thAya che ane ajJAnI leAkeAnu jora phAvI jAtAM satya rahasyathI lAke ajJAta rahetAM jaDakriyAvAdIonA prAdurbhAva thAya che. have AdhyAtmikajJAnanA sUryanA kirAne kaika leAkeA para prakAza paDavA lAgyA che, tethI leAkeA satyanI zodha karavA lAgyA che. tethI hAlanA saMkrAntikAla gaNAya che. hAla dharmanA zAstronuM mathana thAya che ane satya zeAdhavA mATe vizvamAM satra mahApravRtti thaelI che tethI e caLavaLanA pariNAme leAkeAmAM aneka dhArmika parivartana thAya che. yugapradhAna mahAtmAe dhakarmAnA sudhAro karIne adhyAtmajJAnabaLe dharmarakSA karI zake che. dharmanA astitvathI sarva zubhakarmAnuM astitva rahe che mATe kadApi dharmanA nAza na thavA devA joie. dharmanI aneka prakAranI vyAkhyAo thai zake che. te pUrvanA zleAkeAnA vivecanamAM jaNAvyuM che. dharmanI rakSA karavA mATe sarva dharmI manuSyae svArpaNa karIne dharmarakSAkAraka pravRttiyAmAM pravartavuM joie. ajJAnImanuSyA dharmakarmanI rakSAnA nAme adhyAtmajJAnanA abhAve mAhya pravRttiyeAmAM matabheda pADIne paraspara kadAgraha karI-bheda karI dha karmAMnA nAza kare che, mATe AtmajJAnIAvinA sAmAnyakriyArucine dhAraNa karI rUDhithI pravataeNnArA dharmakarmAMmAM gAMDarIApravAha peThe cAlanArA manuSya dharmanI rakSAnA badale teno nAza kare che evuM jANI tenAthI cetatA rahevuM; AtmajJAna vinA uttArabhAvanAthI, vyApakabhAvanAthI, advaita bhAvanAthI ane anekAntanayazailIthI dharma karmanI sudhAraNA thaI zakatI nathI, jene sudhAravAnA che teone sarvathI prathama adhyAtmajJAna ApavuM joie ke jethI tene dharmakarma nA sudhArAo sArI rIte samajAvI zakAya ane vartamAnakAlAnusAre dharma karmAM sudhArIne samAja pragatikAraka, saMdhapragatikAraka evA dharmanI rakSA karI zakAya. dharmarakSakajJAnImahAtmAoe sarva jJAnAvaraNIyAkrikamAMnA nAza thAya ane AtmAne anaMta Ananda prakaTa thAya evI dRSTie dharmavRddhikara karyAM karavAM joie. sarva vyAvahArika tathA dhArmikakatttavya karmAnA mULa uddeza zAzvatAnanda prAptirUpa che ane jJAnAvaraNIyAdi karmanA nAzarUpa che, mATe dharma rakSAkAraka mahAtmAoe e uddezane kSaNe kSaNe yAda karIne dhamRddhikara kAryAM karavAM joIe. sarvajIvA jJAnAvaraNIyAdikarmAnA nAza kare ane AtmAnA ananta Ana MdanA anubhava kare e dRSTie teo dhamakasamAM pravarte evA Adha ApavA joie ane eja dRSTie dharmAMkanI rakSA karavI joIe, dha karmAmAM dezakAla paratve anAdikAlathI aneka parivanA For Private And Personal Use Only Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ubhaya prakAranI pragati mATe karaNIya dharma pravRtti. (641) thayA kare che, temAM svAdhikAre yogya dharmakarma sudhArArUpa parivartane karI teone svAdhikAra AdarI-adarAvIne dharmanI rakSA thAya evI rIte jJAnImahAtmAoe pravartavuM joIe. jJAnavinA satyane prakAza thato nathI mATe jJAna pAmIne dharmarakSAkara ane dharmavRddhikara karmo karavAM joIe. avataraNa-bAhyonnatijIvanaprada ane Antara AdhyAtmika pragatiprada dharmakAryo karavAnI dhamaMcagyapravRttine jaNAvavAmAM Ave che. zlokAH bAhyonnatiH sadA sAdhyA dharmAviruddhakarmabhiH / udayenAnvito dharmo bAhyavyavahRteH zubhaH // 162 // jIvanti sattayA lakSmyA vidyayA ca janA bhuvi| yairyai dharmaprabandhaizca sevyaM tattadyathocitam // 163 // dharmonnativivRddhayarthaM sevyaM sAtvikakarma yad / dezakAlAnusAreNa sarvazaktipradAyakam // 164 // yatra dharme bhavet sevA srvjiivopkaarikaaH| audAryadRSTito dharmo vizve vyApnoti nizcayaH // 165 // AtmArpaNaM sadA kAryaM dharmarakSaNahetave / yatra dharmojayastatra dharmeNaiva sadonnatiH // 166 // dharmonnatirbhavedyasmA-sarvadeze suzAntidA / tAdRzyo yojanAH sarvA kartavyA dIrghadRSTitaH // 167 // vivecana - kagIoe dhamaviruddhakarmovaDe sadA dharmonnatikAraka bAhyonnati sAdhavI joIe. bAhyonnati sahitadharma kharekhara bAhA vyavahArathI zubha che. bAhyonnatinI sAthe dharmodayano vyAvahArika saMbaMdha varte che. bAhyonnati paNa zubha vyavahAra dharma che. bAhyonnatisAdhaka dharmavyavahAra AdaravA cogya che. nivRttimayapravRttimArgavihArake bAhyoti sAdhavI joIe; badhonatinA aneka bheda che. sarva prakAranI bAhyazabhannatine dravya kSetrakAlabhAvathI gRhasthAe 1 For Private And Personal Use Only Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 642 ) zrI kamapega graMtha-savivecana. svAdhikArataH sAdhavI joIe. bAhyalekavyavahAramAM pragatisahita dharma vizvajIvanuM kalyANa karavA samartha thAya che. AdhyAtmika baLathI bAhya gharmonnati karavI joIe. bAhyasamaSThibhUtadharmonnatithI AdhyAtmika zakti prApta karavAnA mArgo khullA thAya che. je dharmathI bAhyoti prApta na thatI hoya te dharma prati lekenI ruci prakaTatI nathI. bAhyonnati sAdhaka mArgo sarvadharmamAM hoya che. bAhyavyavahAranI pragatisahita ja dharma hoya che. dharmane aMtima udeza nivRttinI prApti che, paraMtu aMtima uddezanI pUrvanI sarvonnatinI sAthe bAhyotratiyone nimittabhUta sahakArI saMbaMdha che. dharmathI viruddha kAryo karIne anItimaya je bAhyonnati karAya che te mahAbhAratanA yuddhanA pariNAmavat vA yuropIya mahAyuddha pariNAmanI peThe aMte kSayazIla thAya che. dharmathI viruddha karmo karIne je je dezanA lokoe bAhonnatine sAdhI che teonI unnati phakta ItihAsanA pAne rahI gaI che. dharmakarmo ane adharma karmonuM vAstivika svarUpa avabodhavuM joIe. AryasiddhAMtapratipAghadharmakarmonuM vAstavika svarUpa avadhavuM joIe ke jethI dharmaviruddha karmonuM jJAna thavAthI tene parihAra karI zakAya. sattAvaDe lakSamIvaDe ane vidyAvaDe manuSya jeje dharma prabavaDe jIve che te te karmayocita sevavAM joIe. vizvavartimanuSya vidyA lakSmI ane sattAvaDe bAhyapragatimaya jIvanathI jIvI zake che. aeva bAhyonnati mATe vidyA sattA ane lakSamInI upAsanA gRhasthoe karavI joIe. dharma artha kAma ane mokSa e cAra varganuM gRhastha manuSya sevana kare che. ArthikasthitimAM nirbala manuSya gRhajIvanamAM svataMtra jIvana gALavAne zaktimAna thatA nathI. dezanI AbAdI ane samAjanI AbAdInI sAthe dharmanI ArAdhanA karI zakAya che. deza dharma ane samAjane vyavahAramAM paraspara nikaTa saMbaMdha che. sattA lakSamI ane vidyA vinA vizvamAM aneka prakAranA zubha dhanI rakSA thatI nathI. sattA lakSmI ane vidyA vinA sArvajanika po5kArika karmo karI zakAtAM nathI. AsurI manuSyanA hAthamAM sarva prakAranI sattA lakSmI ane vidyA hoya che te tethI dharmIo ane dharmane nAza thAya che ane adharmIonuM sAmrAjya vadhe che; tethI pariNAma e Ave che ke dharmanA mAgene nAza thAya che. atae sujJa manuSyae vidyA lakSamI ane sattAvaDe bAhyonnati sAdhavI joIe ke jethI gRhajIvanamAM dhArmika jIvana gALavAmAM svAtaMtryapravRtti karI zakAya. lakSamIsattAvidyAnA jIvanathI manuSyoe bAhyajIvane jIvAya evA dharmaprabaMdhavaDe pravartavuM joIe. hAla pAzcAtya dezomAM lakSmI vidyA ane sattAnuM sAmrAjya pravarte che tethI teo bAhyapragati jIvanavaDe jIvavAne zakitamAna thaelA che. paraMtu temAM dharmaviruddha evAM dharmakavaDe bAhya jIvana jIvavuM e dhArmika uddeza vismaro na joIe. dharmaviruddha dharmaprabaMdhavaDe bAhyajIvanapragati anukula sattA lakSmI ane vidyAnI pragati thavI joIe. pravRttimaya nivRtti e yurepanuM karmasUtra che ane nivRttimaya pravRtti e For Private And Personal Use Only Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org E dharmArthAta mATe khAdyonnatinI AvazyaktA. ( 643 ) AryadezanuM karmasUtra che. pragati pracAraka kasUtreAvaDe gRhastha manuSya jIvI zake che, anyathA spardhAthI patita thatAM teone ane teonA dharmanA nAza thAya che. vidyA sattA ane lakSmIthI hIna jaMgalI prajAe jema paDatI sthitimAM AvI paDelI che tema je dezanA leAkeA vidyA sattA ane lakSmIthI bhraSTa thAya che tenI tevI sthiti thAya che. dharmImanuSyAnI pAse vidyA sattA ane lakSmI hoya che te tene sadupayeAga thAya che ane ulaTA tethI adharmIonA-nAstikAnA paNu uddhAra karI zakAya che. satvaguNI manuSya vidyAsattA lakSmIvaDe dezanI samAjanI saghanI ane vizvavarti sarva jIvAnI AbAdI karavA prayatna karI zake che. ataeva sattvaguNI manuSyae bAhyonnatijIvanathI sarva jIvAnA zubhArthe jIvavuM joIe, bAhyapragati ane AntarapragatikAraka sarva jIvanasUtrAnA sArI rIte abhyAsa karavA joie ane pazcAt banne prakAranI pragatinA jIvanathI jIvavA sarva zubhadharma prama'dhAvaDe yatheAcita karyAM karavAM joie. jIvavuM zA mATe joIe ? tenA uttara A zlokanA bhAvAthI maLI zake tema che. anyAnA dAsa banI je duHkhamaya jIvana gALavuM te mATe jIvavAnI jarUra nathI. bAhyasattAdhAriyA vidyAdhikAriyA ane lakSmIjanAne zula mArge dorIne sarva jIvAnA zreya mATe jIvavuM joie. mAthapragatinA sajIvana maMtra vidyA lakSmI ane sattAnI pravRtti che. jo upayukta maMtranI ArAdhanA na karI te AtmazaktiyenI prApti mATe svataMtra jIvana gALavA mATe adhikArI khanI zakAtuM nathI ema mAhyadharmavyavahAradRSTithI kathAya che. bAhyapragatinI sthAyI avasthA dhamennitinA vakhate banI zake che. ataeva dharmennati tarapha sadA gamana karanArI bAhyonnati sAdhavI joie. dharmAMnnativivRddhi mATe sAtvika kameryAM karavAM joie. bhUta vartamAna ane bhaviSya e traNa kAlamAM dharmAMkama parivata nA thayAM, thAya che ane thaze. sarva zubha zaktiyAne denAra evAM dezakAlAnusAre dhakarmAM karavAM joie. deza kAla vaya sthiti vagerenA paripUrNa vicAra karIne sarva zubha zaktiyeA vadhe evAM dharmAMkAM karavAnI jarUra che. Ae dezakAlAnusAre karyAM karavAnuM jJAna prApta karyuM nahIM tethI tenI aneka zaktiyonA nAza thaye ane aneka zubhaktiyAnI prApti karavAnI hatI te karI zakayA nahIM. sarva zubha zaktiyAnI vRddhi thAya evA vartamAnamAM anubhava karavA joIe ane pazcAt zubha zaktipradAyaka karmone karavAM joIe, karyAM karatAM karatAM vRddhAvasthA thaI jAya ane AtmAnI zaktiye vadhe nahIM teA pazcAt tevAM kameryAM karavAthI kaMipaNa prayojana siddha thatuM nathI. khaddhipragati ane Antarapragatine paraspara dezakAlAnusAre zubha saMbaMdha hAya tene gRhasthAe gRhasthadazA hoya tyAMsudhI tyAga karavA nahIM. antaramAM aneka prakAranI bAhya zubheonnatinI lAlasA hoya ane tenA paripUrNa nAza na thAya tyAM sudhI gRhasthajIvanamAM bAhyonnatikAraka karmAMnI pravRttinI sAthe dhakarmAM karavAnI pravRtti sevavI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 644 ) zrI krama yeAga graMtha-vivecana. Pin joie. mAhyavyAvahArika AdhyAtmikakhaLapragati ane AntaraAdhyAtmikakhaLa e prakAranAM khaLAthI vizvamAM sarva manuSyo svataMtra sukhamaya jIvana gALI zake che; vizvavarti sarvajIvAnAM duHkhA nAza pAme evI AdhyAtmikapragatidRSTie sarvazaktipradAyakama sevavA joie. svArthamaya zaktiyAthI phakta svAtmAne lAbha thAya che ane anyone hAni karI zakAya che. sarva jIvAnA zreyamAM svazreyaH samAyuM che--evI. paramArthaSTipUrvaka sarvazaktipradAyaka dhama sevavA joie ke jethI svAmaya laghusa kucitavatulAnA nAza thAya ane ananta sukhamaya dhavalamaya jIvana prApta karavAnA adhikAra prApta karI zakAya. saMkucitadRSTivalathI sazaktipradAyakadhama kameoNMne senyAthI saMkucitatAnA nAza thato nathI ane nItinAM vizvavyApaka dharmasUtrane paNa laghuvartulavALAM karI zakAya che. AtmAnI sa zaktiyAnA nAza thAya evAM dhakarmAM je je jaNAtAM hAya tene karADA gAuthI namaskAra karavA joie. AtmAnI zaktiyA vadhe evAM AdhyAtmika ane vyAvahArika dharmakarmAne hAla jo manuSye seve ane zaktivinAzaka karmAMnA tyAga kare te tee avanatine dezamAMthI, samAjamAMthI ane saMdhamAMthI hAMkI kahADavAne zaktimAna thaI zake. AdhyAtmizaktiyAnA saMgaThThana vinA bAhya vyAvahArika zaktiyAnuM sAtvika abAdhita saMgaThThana thaI zakyuM nathI--evA daivI niyama che. ataeva sa zaktiyAne prApta karavA mATe dezakAlAnusAre je je sAtvika karyAM karavAM paDe temAM AdhyAtmika zaktiyonuM saMgaThana thAya evA khAsa upayoga rAkhavA joie. AdhyAtmika sarva zaktiyAnI prApti vinA deza kAma saMghanI satyennati kadApi thaI nathI, thatI nathI ane thaze nahIM. vartamAnamAM zaktiye vadhe tenA pratyakSa anubhava AvyA vinA rahetA nathI. sAtvika vRttipUrvaka sarva zaktiye vadhe evAM zubha karyAM karavAmAM ja svaphrajanI pUrNatA thAya che. sadeze, bhinnakAmA, bhinnajAtIya manuSyA, vagerenI unnati jenAthI vyavahAramAM pravartatI thAya evA sarva zubha vicArAne ane AcArene dhama tarIke thavAmAM Ave che. dharmAnula sa vicArAne ane AcArAne sAdhyadRSTie dharma thavAmAM Ave che. gurunI bhaktithI AtmAnnati thAya che. vidyAsattA ane lakSmIvaDe dharmanI ArAdhanA karavAmAM Ave che to vidyAdinI saphalatA thAya che. vidyAsattA lakSmIvaDe je dharmanI ArAdhanA kare che ane vidyAdinA sadupayAga kare che teonI AyatA vizvamAM prasiddha che. vidyAsattA lakSmIthI dharmanI ArAdhanA jo na karavAmAM AvI teA anAtva prApta thayA vinA rahetuM nathI. vizvamAM je je dharmAM sajIvana rahe che temAM zakti hAya tA te sajIvana rahI zake che. je dharma vizvajIvone samAna gaNIne teonI sevA karavAnuM pharamAve che te dharmanI vizvamAM vyApakatA thAya che. je dhamAM ane je dharmanA lakemAM udAratA nathI teAnA vicArAne ane AcArAne vizvamAM pracAra For Private And Personal Use Only Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarva jIvAne samAna gaNe te ja dharmI. ( 145 ) thatA nathI. vaiSNavAmAM bhaktinA guNa mukhyatAne bhaje che. bauddhAmAM parApakAra guNu mukhya tAne bhaje che. prIstiyeAmAM manuSyasevAguNu mukhyatAne bhaje che, hinduomAM santasAdhu sevAguNa mukhyatAne bhaje che. musalamAnAmAM zraddhA ane paraspara bhrAtRbhAva--aikaya guNu mukhyatAne bhaje che. jaineAmAM yAguNa mukhyatAne bhaje che. je kAle je dezamAM je lekamAM je guNa mukhyatAne bhaje che te vinA anya guNA gaNatAne bhaje che tyAre temAM te guNu vinA anya guNNAnI prAyaH sajIvanatA rahetI nathI. je dharmamAM sevAnI mukhyatA hAya che te dharmanA vizvamAM pracAra thAya che. sarva jIvAne upakAra karanArI sevAne upadeza ane tenI raheNI je dhamavALA leAkeAmAM hoya che dharmanAM siddhAMta sAmAnya hAya che; tepaNu dharmanA siddhAMtanA sArabhUta sevAthI te dharma satra vyApaka banI zake che. vizvavarti du:khI jIvAnA zreyaHmAM je dhama bhAga na leteA hAya te dharmane karADa gAuthI namaskAra thAo, vidyAsattA ane lakSmIthI devagurudharmanI sevA karavAnI hAya che. sarva jIvAnI vidyAsattA lakSmIthI sevA karavAnI hAya che ane sarva jIvAnA zreyamAM sarva svArpaNu karavAnu' hAya che evu' je dharma zikhave che te dharma che ane anya dharmanA nAme prasiddha hAya tepaNa te adhama che. nAstika vicAreAthI ane jaDavAdathI dharmanA lApa thAya che. sarvajIvAne duHkhanA dilAsA ApavA je dharmanA lAkA prayatna kare che teo dharmI banelA che ema avadhavuM. vizvamAM sarva jIvAne samAna gaNIne je sarvanA bhalAmAM bhAga le che te dhI che; bAkI santasAdhunI sevA vinA peAtAne karADA manuSya dhI mAnatA hoya te tethI te dhI siddha thatA nathI. huArA garIbanI jee hAya le che ane game te dharmanI kriyA mAtra kare che ane TIlAMTapakAM kare che tethI te dharmI siddha thatA nathI. satya gurunA upadeza vinA satya dharmanI prApti thatI nathI. gurunI pUrNa kRpA vinA kaDhi dharmanI prApti thatI nathI. gurunI kRpA vinA vidyA sattA ane lakSmIthI paNu kaMi AtmakalyANu karI zakAtuM nathI. ataeva prathama sadgurunI kRpA meLavIne je manuSya vizvavarti sa jIvAnI sattA dhana lakSmI sadupadezAdithI jevI ghaTe tevI sevA kare che te leAkeA vizvamAM dharmanA pracAra karavAne ane dharmanI sarvatra vyApaktA karavAne zaktimAna thAya che. sevAnA aneka bheda che. sarva jIvAnA AtmAonAM duH khA TALavAM ane guru AdinI sevAvaDe tenA upadeza pramANe pravartavuM e ja sevAdharmanuM lakSaNu che. sadgurunAM caraNakamala sevavAthI sevA dharmanAM rahasyAnuM jJAna thAya che. sAdhuonI--santAnI kRpA meLavavA sadAkAla teonI sevA karavI joie. guruonA sukhanA sadupadezathI sevAdharmanI prApti thAya che. sarva manuSye potapeAtAnA dharmanI satra manuSyamAM vyApakatA karavAne icche che ane te mATe raktanA pravAha vahe evAM yuddho karavAne mATe paNa bAkI rAkhatA nathI; paraMtu sa jIvAne svAtmA samAna mAnIne tee sevA na kare tyAMsudhI teo dharmanA vicArAnI For Private And Personal Use Only Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmavega maMtha-savivecana. ane sadAcAronI vyApaktA karavA zakitamAna thatA nathI. game tevA duSTapratipakSI manuSyane paNa sevAdharmathI svadharmamAM lAvI zakAya che. nAstika manuSyone paNa teonAM duHkha TALavArUpa sevA pravRttithI dharmamArgamAM AvI zakAya che annadAnathI vastradAnathI vidyAdAnathI savicAra dAnathI sadAcAradAnathI ane zubha zakti che je hoya teonuM anya manuSyane dAna karavAthI jIvonI sevA karI zakAya che. durgaNIone aneka upAyathI sudhArIne teonI sevA karI zakAya che. rajoguNI ane tame guNa manuSyane sudhArIne teone satvaguNI karavAthI teonI sevA karI ema kathI zakAya che. tephAnI kazI manuSyone zAMti guNanuM dAna ApIne teonI sevA karI zakAya che. vizvavarti manuSyomAMthI koI mAna mAyAlobha vagere durgAne nAza thAya ane teo AtmAnI zakita khIlavI zake evI je je pravRtti karAya te kartavya sevA che. sevaka yogya guNe prakaTAvyA vinA sevAdharmamAM pariSaha AvatAM sthira rahI zakAtuM nathI. gAmogAma zahezahera pharIne manuSyane Atma jJAnane upadeza Ape ane teonuM prabhumaya jIvana karavuM e uttamottama sevAdharmane mArga che. tyAgI mahAtmAo samAna kaI uttamottama sevA dharma karavAne zakitamAna nathI. AtmajJAnI mahAtmAonI caraNasevA karIne sevAdharmanAM rahasyanuM paripUrNa jJAna karI dharmanI sarvatra vyApakatA pracAravA jeo sevA kare che teo dharmanI vyApakatA karI zake che. sarvapakArikA sevA e ja uttama vyavahAra dharma che e dharmanuM jeTaluM varNana karIe teTaluM nyUna che. audAryadaSTithI udAra sevA karI zakAya che. daSTimAM udAratA hoya che te ja sevA karavAmAM udAra pravRtti thAya che. udAra daSTivALa dharma vizvamAM vyApaka bane che ane saMkucita dRSTivALo koI paNa dharma vizvamAM saMkucitatAne pAmI aMte maraNa zaraNutAne prApta kare che. jenA vicAromAM ane AcAromAM udAratA-vizAlatA-vyApatA nathI te dharma game te eka vakhate prakAzita thaelo hoya che te paNa aMte te nAza pAme che. sevAdharmamAM aMdAryadaSTinI AvazyakatA rahe che. audAryadRSTithI niSkAma sevA pravRtti karanArAo A vizvamAM sarva zubha dharmone pracAra karIne sarvatra zubha dhamaone utpanna karI zake che. nirahaMvRttithI sevAdharma bajAvanArAo dharmanI vyApakatA jeTalI karI zake che teTalI anya keI karI zakatuM nathI. vItarAga paramAtmA mahAvIradeve sarva jIvonA uddhArArthe jaina dharmano upadeza ApIne vizvamAM sevAdharmanI gaMgA vahevarAvI che tenAthI vizvamAM koI ajANyuM nathI. sevAdharmanAM sUtre kAlakAlanI sthiti pramANe AjubAjunA saMganA anusAre parivartita thayA kare che ane temAM aneka sudhArAvadhArA thAya che. paraMtu sarva dharmane mULa uddeza sarva jInAM duHkha TALavA eja rahe che. aeva sevAdharma-bhaktidharmamAM jJAna darzana cAritradharma ane AtmAnA zuddhadharmAdi aneka dharmonI rakSA mATe AtmArpaNa karavuM joIe. bhavyamanuSyoe yAda rAkhavuM ke jyAM dharma hoya che tyAM jaya For Private And Personal Use Only Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI rakSA kema thAya ? ( 647 ). thAya che ane adharmathI parAjaya thAya che. adharmathI kadApi koIno kSaNa mAtra jaya thaye ema dekhAya che paraMtu aMte to parAjaya mAluma paDe che. svadharma samAna A vizvamAM kaI jayanuM sthAna nathI. A vizvamAM dharmanI rakSA karavA samAna anya kaI kArya nathI. dhama rakSaNa mATe je karavuM hoya te utsargakAla ane ApattikAlathI karavuM joIe. ApattikAlamAM ApattikAlanA sagAne anusarI dharmanuM rakSaNa karavA Atmabhoga Apa joIe. vizvamAM dayA satya asteya pramANikatA bhakti-sevA paropakAra AtmabhAva saddavicAra ane sadAcAra vagere ananta dharmanA bhedarUpa dharmathI sarva kAryonI siddhi thAya che. ataeva dharmarakSAmAM sarvatra AtmArpaNa karavuM joIe. saMkucitadRSTivALAo dharmarakSaNArthe eDanuM coDa vetarI nAkhe che ane vizAla dharmanA AzayanuM keTalIka vakhate te ajJAnapaNathI khUna karI nAkhe che. saMkucitadRSTimaMte pote je dharma mAne che tenAthI bhinna je je dharmo hoya che teno bahiSkAra kare che ane svakIya mAnyatAvALA vicAronuM ane AcAronuM mULa rahasya zuM hoya che te nahIM jANavAthI dharmanA nAme pravRtti karIne A dharma pravRtti kare che. aeva udAraSTithI sarva dharmonuM svarUpa avadhIne pazcAta dharmonA aneka bhedanI rakSA karavAmAM dravyakSetrakAlabhAvathI je je upAye AdaravA ghaTe te AtmasamarpaNa karIne AdaravA. svAzrayI eka manuSya AtmasamarpaNa karIne dharmanI jeTalI rakSA karI zake che teTalI anyaparAzrayI manuSyathI banI zakatI nathI. udAra daSTivALA AtmasamarpakamanuSya svAzrayI banIne samaNibaLa bheguM karI dharmanI rakSA karI zake che. aneka vyaktinA saMghabaLathI dharmanI rakSA karI zakAya che. pativratA dharmarakSaNArthe rajaputAnAnI rAjaramaNIoe Atmasarga ryA che te itihAsathI avadhAI zake che. kumArapAle dharmarakSArthe Atmabhoga ApavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nahotuM. bheLA bhIme dezarakSArUpa svadharmanI rakSA karavAmAM AtmasamarpaNa karyuM hatuM. je je satyadhame hoya teonI rakSA karavAthI sarva jInI pragatimAM bhAga laI zakAya che. je vakhate je dharma karavAnI khAsa jarUra hoya te vakhate te dharmanI rakSA karavI joIe. AtmasamarpaNa karyA vinA dharmanI rakSA thaI zakatI nathI. dezadharma, samAjadharma, vizvadharma saMghadharma, vadharma, sAmAjika dharma, jaina dharma, jJAnadharma, darzanadhama, cAritradharma, nyAyadharma, nimittadharma, upAdAna dharma, upakAradharma, vidyAdharma, kSAtradharma, vaizyadharma, zUdradhama, anekAntakRtadharma, tattvadharma, Atmadharma-Adi aneka prakAranA dharmonA rakSaNathI sarva prakAranI zaktine prakaTAvI zakAya che ane tethI vizvamAM sarva vyavasthAonI surakSA karI zakAya che. sarva prazasya dharmonuM rakSaNa karavAmAM sarva zubha zaktine tyAga karatAM jarA mAtra acakAvuM na joIe. sarvasamarpaNa karyA vinA vizvanA zubhavyavahAramAM pravRtta thaI zakAtuM nathI; temaja dharmavyavahAromAM paNa pravRtta thaI zakAtuM nathI. dharma For Private And Personal Use Only Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kohatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 648 ) zrI krama yAga graMtha-vivecana. rakSaNArthe A AtmasamarpaNa karavAmAM bhaya pAme che te napuMsaka nirvIya mRtaka samAna manuSyeA che. AtmajJAnImahAtmAo dharmanI rakSA karavAmAM samyak AtmasamarpaNa karI zake che; te kadApi parAzrayI banI zakatA nathI. adharmI manuSyAnuM tathA nAstika manu yeAnuM bala vadhI jAya che tyAre apavAda mArgathI paNa chevaTe dharmanI ane dharmIonI rakSA karavAnI pravRttiyAne svIkAryA vinA chUTako thatA nathI. je kAlamAM je dezamAM je je khAkhatAthI dharmanI rakSA thAya che te te upAyane svIkAravAmAM pAchI pAnI karavAmAM Ave che te tethI dharmanI rakSA thatI nathI. ataeva je kAle je dezamAM utsaga ane apavAda mAge je je upAyAthI dharmarakSA thAya tene AdaravAmAM AtmasamarpaNa karavuM joie; kAraNa ke dharmathI sadA sthAyI unnati rahI zake che ema sarvatra vizvamAM sarva sujJA jANI zake che. dharmathI ja saddonnati che ema mAnIne dharmarakSArthe AtmasamarpaNa karavAmAM anekajAtIya sa'dhabaLapUrvaka pravRtti karavI joie. aneka prakAranA paraspara viruddha dharmabhededyamAM aneka nayAnI yiAvaDe satyadharma grahaNa karavA joIe paNa nakAme dharma kalAmAM AtmavInA vyaya na karavA joie. aneka zubha zaktiyAnA dharmayuddho karIne nAza na karavA joie evuM khAsa lakSya rAkhavuM joie. avataraNaH--dhArmikamanuSyAnuM vizvamAM astitva sa'rakSavA mATe yAgya kanya ka karavu' joie te darzAve che. zlokaH astitvaM vyavahAreNa dhArmikANAM yato bhavet / dezakAlAnusAreNa kartavyaM karmabhUtale // 168 // zabdArtha dhArmikamanuSyAnu vyavahAramAM astitva je kanyakarmathI thAya te kanya. karma ne dezakAlAnusAre karavuM joie. AvazyakatA che. vivecanaH vizvamAM dhArmikamanuSyanA astitvanI atyaMta dhArmikamanuSye vizvamAM sarvajIvAnu zreya karavA samartha bane che. dayA, satya, asteya, brahmacarya, nIti, prAmANya, sarvajIvA para maitrIbhAva mAdhyastha, kArUNya, pramAda, guNAnurAga Adi guNAvALA manuSyo dhArmika gaNAya che. dayA, satya, zuddhaprema, paropakArAdi guNAvinA kAI manuSya dharmI banI zakatA nathI. mArgAnusArI guNlRA vinA samyakatvAdi dharmanI prApti thaI zakatI nathI. sAdhu vageranI bhikata karavAnA guNavALA manuSya dhArmika thAya che. zrutadharma ane cAritradharmanI amukAze prAptinI apekSAe manuSya dhArmika kathAya che. guNNAvinA phkata amuka jAtanI rauDhika dharmakriyA karavA mAtrathI kAI dharmI manuSya banI zakatA For Private And Personal Use Only Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhArmika manuSyanI AvazyakatA. nathI. guNe vinAne dhArmika kriyAne ghaTATepa nakAmo che. evaM avadhIne kAryadaSTithI amuka jAtanA vicArava/lamAtrathI saMkucita banI guNenI prApti karavAmAM pAchA na haThavuM joIe. manuSyane dekhIne je hadayamAM dveSa dhAraNa kare che tathA dezakulAhibhede manuSya vageremAM paraspara bhedabhAva dhAraNa karIne manuSyane Atmavat avalokI zakato nathI te dhArmika banI zakatA nathI. amuka paMthanA amuka dharmanA nAme gaNatA sarva manuSyamAM dayAdiguNe saMpUrNatayA khIlyA hoya vA khIle che e sarvathA niyama bAMdhI zakatA nathI. jenAmAM udAra bhAvanA che ane sarva jIvonI unnati karavA Atmabhoga Ape che te dhArmika manuSya gaNAya che. saddaguNothI game te dezane ane game te jAtine manuSya dharmI banI zake che. janadharmIonA astitva upara jaina dharmanA astitvane AdhAra rahe che. jainadhArmikenA astitvanI saMrakSA mATe dezakAlAnusAra je je upAye AdaravA joIe te AdaravAmAM Avaze to jenadhArmikenuM vizvamAM astitva rahI zakaze. jainenI saMkhyA hAla tera lAkhanI che. dezakalAnusAre jaina dhArmikenuM astitva rahevA vizAla daSTithI upAya levAnI jarUra che. vizAla daSTi ane Atmavat sarva jIvane gaNI teonI sevA karyA vinA dhArmika manuSyanI vRddhi ane teonuM astitva saMrakSI zakAtuM nathI. sarva manuSyane dharma prApta karavAnI IcchA hoya che, paraMtu teonI daSTimAM sudhAro thAya tathA teonAmAM guNe prakaTe evAM kartavya karmo karyA vinA kaMI karI zakAtuM nathI. game te manuSya sadguNo vaDe dhArmika banI zake che. paramArthabuddhithI dhArmikatva prApta thAya che. dhArmika manuSyanA astitva mATe jeTalI upayogitA darzAvavI hoya teTalI nyUna che. adhama manuSyone paNa sudhArI prabhumaya jIvana banAvanArA dhArmika manuSya che ane manuSyanAM sarvasadguNe prakaTAvavAnA hetubhUta dhArmika manuSya che. aeva dhArmika manuSyanuM vyavahAramAM astitva rahe evA sarva upAye AdaravAnI khAsa jarUra che. vartamAnakAladezAdi anusAra teonA astitva mATe je je kartavya karmo jaNAya te karavAnI jarUra che. teonA astitvanA vicArane AcAramAM mUkyA vinA A bAbatamAM kaMIpaNa karI zakAtuM nathI. vyavahAranayane anusaryA vinA dhArmikamanuSyanI vRddhi karI zakAtI nathI tathA teonuM astitva saMrakSI zakAtuM nathI. dhArmika manuSya Astika hoya che teo satvaguNa pravRtti seve che ane durgane nAza karavA prayatna kare che. sarva jIvone sukhazAMti maLe evI pravRttine teo seve che. aeva dhArmika manuSya je duniyAmAM AvatA rahe ane teonI paraMparA vadhe che tethI vizvavartijIne atyaMta lAbha thAya che. dhArmikamanuSyanI astitA mATe a5hAni ane mahAlAbha thAya evI dRSTie kartavya karmo karavAnI jarUra che. AdhyAtmikanivRtti jIvana gALIne jeo dhyAnasamAdhimAM lIna thayA che, evA dhArmika manuSyanI astitAthI For Private And Personal Use Only Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - ( 650 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. vizvajanone aneka lAbha thAya che. vyavahAranayane anusarI vartamAna dezakAlAnusAre gya karma karavAM tema kathavAnuM kAraNa e che ke bhUtakAla ane tasamayanA dezanI paristhiti ane vartamAna kAladezanI paristhiti badalAyA kare che. bhUtakALanA astitvanAM cagya karmomAM ane vartamAna dezakAlamAM dhArmikenA astitvanAM karmomAM kaMIka pheraphAra hoya che; tethI bhUtakALanA astitvanA karmone Agraha karIne vartamAna kAlamAM je karmo bhAse tene tyAga kare nahIM, bhUtakAlanA dhArmika manuSyanA AcAramAM vicAromAM ane vartamAnakAlIna dhArmika manuSyonA dharmanA AcAramAM mUlasAdhya eka hovA chatAM nimittabhede parivartane ja thaelAM jaNAya che mATe vivekadaSTine agragAmI karI dhArmikamanuSyanA astitva mATe utsargamArgathI ane apavAdamArgathI je kaMI karAya te karavuM paraMtu temAM mata karAgraha karI saMkucitadaSTithI kadi pravRtti karavI nahI; svataMtra vicArothI ane svataMtrAcArathI svAzrayI banI dhArmikamanuSyanA astitva mATe je kaMI karavuM ghaTe te karavAmAM aMzamAtra nyUnatA sevavI na joIe. dhArmika manuSyanA astitva mATe dezakAlAnusAre yegya karmo karavAM eno artha e na kare ke jethI potAnI dRSTimAM adharmImanuSya tarIke jeo bhAsatA hoya teone nAza karavA pravRtti karavI. vizvamAM paraspara manuSya eka bIjAne dharmabhede, vicArabhede, AcArabhede adhamI gaNI teonA nAzapUrvaka svamAnyatAvALA dhamamanuSyanA astitva mATe pravRtti kare te te rajoguNI tamaguNa adhamya pravRtti gaNI zakAya. atae matabhedane kadAgraha tyAga karIne vizvamAM dharmI manuSyanA baLe adhama manuSyo ke jeo hiMsaka, asatyavAdI, anyAyI, apramANika, jaDavAdI aneka durguNanA sevaka rAkSasI karma karanArAo che teone nAza thAya evI rIte egya karma karavAnI jarUra che. rAgadveSAdi durgaNone nAza karavAmAM je pravRtti kare che ane AtmAnA jJAnAdi guNe khIlavavA pravRtti kare che teo dhArmika manuSya che. je je aMze sAvadyAcAro TaLe che te te aMze manuSya dhamI bane che ema vizALadaSTithI vicArIne dhArmikamanuSyanA astitva mATe ApattikAlamAM paNa apavAdamArgathI je je tattat samayAnusAre gya jaNAya tevA karmothI pravartavuM joIe. aneka vyaktinA samUhabaLathI dhArmikamanuSyanuM sadA astitva rahe evA prabaMdha karavA joIe. amuka dharmanA abhimAnamAtrathI anya dhamIonI sAthe raktapravAha karavAnI jarUra nathI. A vizvamAM A kAlamAM paMcamahAvratadhArakatyAgamunivaro sAdhvIo vagere mukhyatAe dhArmika gaNAya che mATe nAstikonA baLa sAme teonuM astitva kAyama rahe evA upAyane AdaravA joIe. zrI kAlikAcAye sarasvatI sAdhvIne mALavAnA gardalirAjAnA pAzamAMthI choDAvavA je upAya jyA hatA teonuM maraNa karIne vartamAnakAlamAM sAdhuonuM ane sAThavIonuM astitva rahe teonI saMkhyAmAM vadhAro thAya evA upAcene sevavA joIe, saMpratirAjAe dhArmikonI For Private And Personal Use Only Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir dharma-sAmrAjya maMda kema paDe che ? (651). vRddhi mATe anArya dezomAM vezadhArI sAdhuo ane sAdhvIna vihAra karAvyo hato ane tethI anya dezamAM dhamamanuSyonI saMkhyAmAM vRddhi thaI hatI. saMpratirAjAe sAdhuonI ane sAdhvIonI saMkhyAnI vRddhi mATe aneka prakAranA zubha upAne jyA hatA. A kALamAM sAdhu sAdhvIo vagere dhArmikamanuSyonI sevAbhakti karavAthI jeTale svaparane lAbha thAya che teTalo anya kazAthI thatuM nathI. dhArmikonI hayAtIthI dezamAM-vizvamAM zAMti prasare che ane rajoguNa tathA tamoguNane pracAra maMda paDe che. zrI kumArapALa rAjAe sAdhuonI tathA sAdhavInI saMkhyAmAM vRddhi thAya te mATe vizAladaSTithI pravRtti karI hatI. corAzI gacchanA sAdhuonI sevAbhaktimAM udArabhAvathI kumArapAle pravRtti karI hatI ane tethI jaina kemanI hayAtImAM vRddhi karI zakyA hatA. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrie sAdhuonI ane sAdhvIonI vRddhi mATe kumArapAla rAjAne pratibaMdhIne jainasAmrAjyanI vRddhipUrvaka jainadhAmikatAnI vRddhimAM je AtmasamarpaNa karyuM che tenI tulanAmAM kaI TakI zake tema nathI. hindusthAnamAM vasanAra hilokee gAyonI tathA santasAdhuonI rakSA mATe musabhAnI sAme AtmabaLa vAparyuM hatuM temAM dhArmikenA astitva mATe mukhya uddeza hato te lakSyamAM rAkhavo joIe. dhArmika manuSyonA hRdayamAM paramAtmAne vyakata vAsa che. dharmI manuSyane jyAM vAsa hoya che tyAM aneka jAtanA upadranI zAnti thAya che. dhArmikamahAtmAonA saddavicArethI ane AcArethI duniyA para jeTalI zubha asara thAya che teTalI anya kazAthI thatI nathI. dharma mahAtmAo vinA paramAtmadarzana karI zakAtAM nathI. atava karmagIoe dhArmika manuSyanI astitA mATe jeTaluM bane teTaluM karavuM joIe. dharmImahAtmAonA sparzathI pRthvI pavitra thAya che. sarva dezomAM dhArmika manuSyanI rakSA thAya, teonI sevAbhakti thAya evA prabaMdhane javA joIe. dhArmika manuSyonI sAmA adhama manuSyo thAya che ane dhamI mahAtmAone satAvavA aneka prakAranA upasargo kare che, paraMtu satvabaLathI dhama mahAtmAo upasargane sahana kare che ane IzvarI baLanI pravRttithI teo ane adharmI manuSyarUpa asurone haTAvI dharmanuM sAmrAjya sArI rIte sthApI zake che. dhama manuSyone devatAonI sahAya maLe che ema kathavAmAM ghaNuM satya samAyeluM che. dayA dharmAdi aneka dharmanA ArAdhaka jainene nAza karavA ghaNA upAyone pratipakSI lekee Adaryo, paraMtu saddaguNavaDe jenenI astitA kAyama rahI che te sarva vizvajanavidita che. jemAM je punaH aneka sadguNa dharmonI khIlavaNuM vizeSa prakAre vadhaze to bhaviSyamAM jainonI saMkhyAmAM vadhAre thatAM jaina dharmanA saddavicArothI ane AcArathI vizvajanene atyaMta lAbha prApta thaze. dharmImanuSyamAMthI vizAladaSTi, vizvajanabaMdhutA, dayA, satya, sevAdi dharmone je je pramANamAM nAza thAya che te te pramANamAM adharmanuM utpAdana thavAthI dhamI manuSyonuM sAmrAjya manda paDatuM jAya che. dhama manuSyamAM saMkucita vicAro praveza thatAMnI sAthe For Private And Personal Use Only Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 65ra ) zrI karmayuga graMtha-vivecana. wwwAja paDatI prAraMbhAya che. atae saMkucita vicArone tyAga karIne vyApaka saddavicArathI dhama manuSyane udaya karI zakAya che. dharmAcAryakamagIoe uparyukta vicArano anubhava karIne AgamethI ane AryanigamothI aviruddhapaNe dhama manuSyonI astitA saMrakSavI joIe. uparyata bAbatamAM gItArtha jJAnIonI salAha levAnI jarUra che. jJAnInI salAha leI pravartavAthI AtmAnI zuddhi thAya che ane vizvajanenI zuddhi thAya che. avataraNu-dhArmikenA astitva mATe pUrve vegakarmanuM kathana karyA pazcAtu have cAre vaNenI vyavasthA vaDe dharmakarmanI pravRttithI dhArmikenA astitvasaMrakSAthe kaththasAra kathavAmAM Ave che. zlokAH vizve zIrSasamAH proktA-styAgino brahmavedinaH / kSatriyA bAhutulyA vai, vaizyAHkukSisamAH smRtaaH|| 169 // zUdrAH pAdasamAH proktA, AcArAdivyavasthayA / brahmANDe ca yathA bodhyaM, piNDe tadanniyojanA // 17 // piNDAnubhavasayuktyA, brahmAMDasya vyavasthayA / kartavyaM dharmavRddhayarthaM, karmavarNAya yacchubham // 171 // karmAdhikArayuktAHsyu, sarvavarNA vyavasthayA / varNakarmAnusAreNa, dharmakarmavyavasthitiH // 172 / / brAhmaNAH kSatriyA vaizyAH, zUdrAzcasvasvakarmasu / saMyatanAvivekena, vartante dharmasAdhakAH // 173 // zabdAtha--vizvamAM tyAgI nirAsakta brahmajJAniye zIrSasamAna dharmazAmAM kacyA che. kSatriye bAhutulya, vaizya udara samAna ane zUdro pAdasamAna AcArAdinI vyavasthA vaDe kacyA che. brahmAMDamAM athata leke mAM jema guNakarmAnusAre manuSyanA cAra varNa vibhAga paDe che tema piMDamAM arthAt zarIramAM paNa cAra varNanI pejanA karavI. piMDAnubhavavALI sayuktivaDe ane brahmAMDanI cAra varNavyavasthAvaDe je varNane mATe je zubha karma hoya te vaNe te vastuta: dharmavRddhayartha karavuM joIe. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra varSe guNakarmanI vyava For Private And Personal Use Only Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org []] cAre vadhu'nuM mahatva ane kA ( 653 ) sthAvaDe sarvajJa vItarAgaparamAtmAnA dharmanA adhikArI hoya che. vaNu karmAnusAre dharma karmabyavasthA che. brAhmaNA, kSatriya, vaizyA ane zUdro svasvAdhikAra karmomAM saMyatanA (jayA) vivekaDe dharma karma sAdhaka bane che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * For Private And Personal Use Only vivecana:-guNaka vibhAgathI brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAravarDjhamAM vizvava isa manuSyone samAveza thAya che. brAhmAdiAMnI guNakarmAnusAre sarva dezamAM sarvathA sadA AvazyakatA che. guNakarmAnusAre brAhmaNAdivaSNu viziSThamanuSyA A vizvamAM sa prakAranI vyAvahArika kanyakAryAMnI vyavasthA saMrakSI zake che. jJAnadhyAna samAdhi vagere guNA jevAmAM hoya che ane jee mamatvanA tyAgIe hAya che te brAhmaNeA gaNAya che. brahma arthAt AtmAnuM saMpUrNa jJAna jenAmAM pragaTe che tene brAhmaNu kahevAmAM Ave che. jenAmAM aneka prakAranA sadvicArA pragaTe che ane je AtmajJAnavaDe vadhatA jAya che tene brAhmaNu kathavAmAM Ave che. dharmazAstrAnuM paThanapAna ane samanuSyane savidyAthI dhamAM pravartAvavA e ja brAhmaNanuM lakSaNa che. samasta vizvamanuSyane je dharmanA edha ApavA lAyaka hAya che ane sarvajJa votarAgaparamAtmakathita dharmanA vistAra karavA karAvavAmAM jeAe prANa samarpaNu karyA hoya che tene brAhmaNa thavAmAM Ave che. samastavizvamanuSyane je dharmanA vicAromAM ane sadAcArAmAM Adarzavat khanI ceAgya dharmanA zAstA ane che teone brAhmaNA kathavAmAM Ave che. kSatriyAdi vaNune guNukanuM zikSaNu ApIne svasvadharmAnusAre tene dharmamAM apramatta banAve che teone brAhmaNeA thavAmAM Ave che. tattvaniNaeNyaprAsAda granthamAM, AcAradinakaramAM ane jainadRSTipratipAdya nigamomAM cAre vanA guNukarmAnusAre AcArA prakhAdhyA che. jainazAstromAM ane vaidika zAstromAM guNukamAMnusAre cAre varNAnuM svarUpa varNavavAmAM Avyu che. guNakarmAMnI avyavasthA thavAthI AdhyAtmika dharmanI prAptimAM ghaNI hine udbhave che. sarva jIvAnuM vizvamAM je nyAyadharmapUrvaka rakSaNa kare che tene kSatriye kathavAmAM Ave che. zastrAstrabaLapUrvaka rAjyAnA jeo zAstA ane che ane sAdhue, brAhmaNA, devaLA, gAyA vagerenuM rakSaNa kare che tathA anyAyathI duSTonA haste pIDAtA manuSyanuM dhayuddhAdivaDe rakSaNa kare che, tene kSatriyA thavAmAM Ave che. kSatriyeAvinA dharmane nAza thAya che. ataeva kSAtradharmaviziSTa kSatriyAnI vizvamAM AvazyakatA siddha Thare che. vyApArakalAdiviziSTa vaizyavarganI paNa vyAvahArika dRSTie AvazyakatA siddha kare che temaja pAdasama zUdravanI pAdavizvasevArthe AvazyakatA siddha Thare che. khAtu jema zarIranuM rakSaNa karavA samartha che tema kSatriyA paNa dhArmikamanuSyA vagerenuM rakSaNa karavA samartha hAya che. peTa jema zarIranA dareka avayavanuM pANa karavA samartha che tema vaizyava paNa vyApArAdivaDe samAjanuM dezanuM ane vizvavartI sanuM yathAyogya rIte pASaNa karavA samartha bane che, pAda jema zarIranI sevA mATe gamanAddhi pravRttirUpa sevA karavA tatpara Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 654 ) zrI kramayeAga graMtha-savivecana. hAya che tema zUdra varga arthAt sevakavarga paN sarva vizvanI sevA karavAne cAgyatAva'ta hAya che. zI khADu peTa ane pAda e cAra vinA zarIranA nAza thAya che ane zarIramAMthI AtmA palAyana karI jAya che tema brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdra e cAranA guNapUrvaka varNavibhAga vinA dezano kAmanA samAjanA saMdhanA ane dharmanA nAza thAya che. cAra aMgAne paraspara eka bIjAnI AvazyakatA siddha Thare che tema cAra varNAne paraspara eka bIjAnI jarUra paDe che, je dharmamAM cAra varNInA guNakarmovALA manuSyA hAtA nathI te dharmanA vyavahAramAMthI nAza thAya che. jainadharmamAM brAhmaNa kSatriya ane vaizya e traNa varNanA guNakarmavALA manuSyAnI kheATa paDI che. jainadharma-brahmajJAnaviziSTatyAgI mahAtmA sarva janAne brahmatattvanA lAbha samapI tathA AtmacAritryAdi guNNAnA lAbha samarpI svakartavya karma kare che. kSAtradharmaviziSTa kSatriyI guNakarmAnusAre kSAtrakhaLe yAgyajanAne saMrakSI pRthvInuM rakSaNa karI vizvamAM bAhya zAMtipUrvaka AntarazAntimAM sahAyIbhUta bane che. brahmajJAnI tyAgI mahAtmAe tracce varNa ne jyAre AtmajJAnanA lAbha Ape che tyAre kSAtrakhaLaviziSTa kSatriyA guNakarmAnusAra brAhmaNo, vaizyo ane zUdro vagerenI rakSA karI peAtAnI pharaja adA kare che; tyAre vaizyA anya varganuM pASaNa karI svakjane adA karI dharmavRddhimAM sAhAyyIbhUta bane che. zUdro sevAdharma aMgIkAra karIne traNyavarga prati peAtAnI pharaja adA karI zake che. game te rIte game te rAjyamAM dezamAM kAmamAM uparyukta cAra varNonI vyavasthA kharekhara guNakarmAnusAre hoya che teA tethI deza samAja kAma dharma sAmrAjya vagerenI astitA kAyama rahe che. bhUtakAlamAM cAre varNamAM aneka prakAranA guNakarmAnusAre sudhArA thayA vata mAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. cAre vaNunI AvazyakatA mAnavAthI dharmavyavahAramAM paNa cAre varNanI AvazyaktA vyavahAravat iSTa manAya che te tethI dharmI manuSyonI ane dharmanI vRddhi thayA kare che, pi'DamAM vyavahAra ane nizcayathI cAre agenI arasaparasa jema upayeAgitA che tema brahmAMDamAM sarva upayukata khAkhatAmAM vyavahAra ane nizcayathI cAre vavibhAganI upayeAgitA kharekhara vyavasthApUrvaka siddha Thare che; kSAtravaganI, zUdravanI sthiti sudharyAvanA dhanA vA dezanA uddhAra thavAnA nathI. kSAtravarganA uddhAra karavAthI ane zUdrava nA uddhAra karavAthI brAhmaNa ane vaizyavargane atyaMta sAhAtmya maLe che. jainadharmamAM zrIRSabhadevanA samayathI brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra varNanI astitA che. jainavedomAM arthAt jainigamamAM cAra varNanI vyavasthA darzAvavAmAM AvI che. jainaArya vedo-nigamo, jJAnanI apekSAe anAdikAlathI che ane anantakAla panta pravaze. zrI mahAvIraprabhunA samayamAM cAra varNInA jainamanuSyA hatA. cAra varSoMnA jainamanuSyanA astitvanA abhAve hAla jainadharmIonI je sthiti thai che te sarvadegleke jANe che. cAre varNanA guNakarmAnusAre te mATe svasvAdhikAre dharmAMkanI vyavasthAo racavAmAM AvI For Private And Personal Use Only Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAre varNo kevI rIte dharmArAdhanA karI zake? ( 655 ). che. musabhAnakamamAM prIstikAmamAM ane bIddhAmAM paNa guNakarmAnusAre cAre varNanA manuSya pravarte che tethI teo deza rAjya ane dharmamAM svAtaMtryajIvana gALavAne zaktimAna thayA che. vedadharmamAM cAra varNanI guNakarmAnusAre vyavasthA racavAmAM AvelI che ane te temAM hAla jIvaMta rUpathI pravarte che. sarva varNane gRhastha dharmanAM vate ArAdhavAne adhikAra che. pazu paMkhI ane sarva manuSyo savicArene ane sadAcArane ArAdhavAne zaktimAna thAya che. sarva varNanA loko dharmanI ArAdhanA karavA mATe adhikArI che. dharmanI ArAdhanA karavAmAM zrI sarvajJamahAvIra prabhue nAtajAtanA bhedane darzAvyA nathI. zrIvIraprabhunA samayamAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra varNa jainadharmanuM ArAdhana karatA hatA, keTalAka saikAo paryata evI cAra varNanI dharmavyavasthA jainakemamAM pravartatI hatI, jyAM sudhI evI dharmavyavasthApUrvaka cAre vaNe jainadharmamAM pravartatA hatA tyAM sudhI jainadharmanI vyAvahArika jhAjhalAlImAM kaMI khAmI na hatI ane evI cAre varNanI janadharmavyavasthA pALavAne aMta AvyuM tyArathI jainadharmanI jhAhejhalAlImAM khAmI AvI ane vartamAnamAM jainasaMkhyAmAM ghaTADe thaye che tethI sarva manuSyo jJAta che. jaina dharma pALanAra brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra tathA tyAgI mahAtmAvarga che. jainazAstro gRhastha megya keTalAka saMskArane gRhastha jaina brAhmaNo karAve che ane tyAgI egya keTalAka saMskArane jainadharmAcAryo karAve che. AcAradinakaramAM gRhastha brAhmaNaguru ane tyAgI dharmAcAryo je je saMskAra karAve che tenuM sArI rIte varNana ApavAmAM AvyuM che. tyArathI jana dharma pAlaka brAhmaNane jainadharmamAMthI astitva naSTathayuM tyArathI jainadharmanI jhAjhalAlImAM nyUnatA thavA lAgI che ane kSatriyavarNanuM jyArathI jainadharmamAMthI astitva naSTa thayuM tyArathI jainadharma te rAjakIya dharma rahyo nahIM. vaizya vargamAM paNa amuka jAtanA vaNikethI jainadharmanuM bAhyAcaraNa vyavahAramAM hAla te astitva rahyuM che. have pUrvanI peThe jainadharma pALanArA tarIke guNakarmAnusAre brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudro bane, tathA pUrvanI peThe seLa saMskAronuM punaH astitva pragaTe te ja jainadharmane punaH uddhAra thAya tema saMbhave che. jaina dharmanA udayakartAo-yugapradhAno jyAre jyAre thAya che tyAre tyAre teo uparyukta vyavasthAthI jainadharmano uddhAra karI zake che. bhUtakALamAM e pramANe vartavAthI jainadharmane phelAvo thaye ane bhaviSyamAM thaze. jaina dharma pALanArA cAre vaNe ane tyAgIo vizva jIvonI sarva prakAranI zubhennatimAM sArI rIte bhAga laI zake che. Atmasamarpaka kamagIo cAre varNamAM ghaNA pramANamAM prakaTavAthI pratyeka varNanA guNakarmonI sAthe dharmanI pUrNa vRddhi thAya che. avirati samyagdaSTi dharma, dezavirati dharma, ane sarvavirati dharma aMgIkAra karavAne cAre varNanA manuSya adhikArI che. sattAbaLa ane lakSamIthI cAre varNane manuSya dharmanI prabhAvanA karI zake che. yetanA ane vivekapUrvaka cAre varNanA manuSya svasvAdhikAre dezakAlAnusAre dharmanI ArAdhanA karI zake For Private And Personal Use Only Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 656 ) zrI karma graMtha vivecana. che. je paristhitithI brAhmaNe jainadharmanI ArAdhanA karI zake che tenAthI bhinnaguNa karmanI paristhitithI zako, vaizya ane kSAtravarga jainadharmanI yathAzakti ArAdhanA karI zake che. jainadharmanI ArAdhanAmAM sarvavarNane eka lAkaDIthI haMkAya evI rItithI pravartAvI zakAtI nathI. kAraNa ke dareka varNa svasvaguNa karmAnusAre bAhya AjIvikAdi sAdhanonnatipUrvaka dharmanI ArAdhanAmAM judI judI pravRtti sthira thaI zake che. anyathA varNavyavasthA dharmane lepa thavAnI sAthe bAhyonnatinA nAzanI sAthe vItarAga sarvajJapraNIta dharmamAM paNa aneka pramAdene utpAda thAya che. aeva svasvAdhikAre viveka ane yatanApUrvaka vasvaguNakarmAnusAra pravRtti saha jaina dharmanA AcArane yathAzakti cAre vaNe pALI zake che ane AtmAnA jJAnadarzanacAritrAdi guNone khIlavI zake che. cAre varNanA manuSyone je dharmamAM pravRtti karavAno adhikAra nathI te dharmanuM vizvamAM astitva rahetuM nathI. musabhAnakema, khrIti boddha vagere komamAM guNakarmAnusAre pravRtti karanArA cArevarNanA manuSya hayAta che tethI te dharmano pracAra vyApaka tarIke pravarte che. jainadharmamAM paNa pUrvanI peThe cAre vaNe svAsvAdhikAre viveka yatanApUrvaka pravarte evI pravRtti karanArA karmayogIo atyaMta saMkhyAmAM prakaTe; bAhyasAmrAjya ane dharmasAmrAjyane cAra varNonI sAthe para spara nikaTa saMbaMdha che tenAM rahasyone manuSyae gurugamathI avabodhavAM joIe. uparyukta lakSaNavALA karmagIothI dharmanI sarvaprakAre pragati thAya che. avataraNa-yathAsthita guNakarmaviziSTavarNavyavasthAnAzathI samAjanI hAni thAya che te darzAve che ane varNanA guNakarmanI vyavasthA pravRttithI dezonnati, dharmonnati vagere zubhennati thAya che te darzAve che. zloko ekavarNasya nAzAcca, varNA anye vinazvarAH / sarvavarNonnateH siddhayai, varNadharmasya saMskRtiH // 174 // sarvavarNasamunnatyA, bhaveddezonnatiH zubhA / sAtvikI yojanAkAryA, dezadharmArthasevakaiH // 175 // zabdArtha -eka varNanA nAzathI vA tenA mAnyathI anyavaNe vinazvara thAya che. sarvavanI unnatinI siddhi mATe varNa dharmanI saMskRti che; sarvavarNanI samunnatie zubha dezonnati thAya che. dezadharmArtha sevakee sarva varNonI unnati mATe sAtvikI yejanA karavI joIe. vivecana -cAra varNo paikI eka varNane paNa je tenA guNakarmonI sAthe nAza thAya For Private And Personal Use Only Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' jene komanI patI zAthI thaI? ( 657 ) che te anya vaNe vinazvara thaI jAya che. AryAvartamAM kSatriyavarNanA manuSyamAMthI guNakarmone kaMIka abhAva thatAM hAla svAtaMtryarakSaka jIvananI dazAmAM astavyasta dazA thaI che ane siddhAMtomAM vizAla vicAravALA brAhmaNonA abhAvathI aneka matamatAMtare ane kadAgrahanI utpatti thaI che. harakalAdiviziSTavaizyanA guNakarmonI maMdatAthI AryAvartamAM vyApArapravRttimAM maMdatA avalokAya che ane jJAnasevAdiviziSTa zukajanonA mAMghathI anya traNa varNanI sevAnA abhAve hAla je avanati avalekAya che te sarva surone vidita che. sarvavarNonI unnatinI siddhi mATe varNa dharmanI saMskRti che. paraspara eka bIjAnI unnatimAM sarva vaNe bhAga le che te teo pArasparika pragati karI zake che. cAre vargomAM sudhAro karavAthI sarvavarsonnati thAya che, aeva prAcIna vicAramAMthI satya grahIne vartamAnamAM sudhAro karavo joIe. AryAvarta vagere sarvadezomAM guNakarmAnusAre cAra varNonI unnati karavI joIe. samAjamAM, saMghamAM, dezamAM, rAjyamAM pragatyarthe cAre vaNenI unnati karavAnI jarUra che. AryAvartamAM brAhmaNe kSatriya ane vaizyae zUdravargane atyaMta tiraskAra karyo tethI teo svayaM adhogatimArgaprati ghasaDAyA. vizvamAM sarvavarNonA manuSyone eka sarakhI daSTithI dekhavA joIe. sarvavarNomAM jyAre svArtha, saMkucita draSTi, pakSapAta ane ahaMtAne praveza thAya che tyAre teomAM avanatine praveza thAya che. sarvavarSomAM ekasarakhI-dhArmika vyAvahArika pravRtti sadA eka sarakhI haI zakatI nathI. sarvavarNomAM guNakarmonA uddezonuM vismaraNa ane pramAda thavAthI AcAramAM zuSkatA AvI jAya che. guNakarmone hetupUrvaka sarvavanI utpatti thaelI che; pazcAt temAM nirasatA udbhavatAM sudhArAnA saMskAra karavAnI prasaMge pAtta vartamAnakAlamAM AvazyakatA svIkAravI paDe che. jUnA rItarivAjomAMthI mULa uddeze uThI jAya che ane AcAre mAtra khokhAM jevA rahe che tyAre karmayogIo teomAM sudhAre karIne mULa uddezenA prakAzapUrvaka vartamAnakAlAnusAra no rasa reDe che; tethI samAjamAM, saMghamAM, dezamAM, kemamAM, rAjyamAM navIna baLa pragaTe che; ema AcArAmAM parivartane thayA kare che. paNa mULa uddezane nAza na thAya te upara dhyAna ApIne karmayogI mahAtmAo pravRtti kare che. sarvavane bhinna bhinna prakRti ane guNakarmAnusAre vartamAnamAM svasvAdhikAra AcAre baMdhabesatA anukULa thaI paDe ane tethI sarvavarNanI unnatipUrvaka dharmanI vRddhi thAya-e uddezane lakSyamAM rAkhIne karmayogIo sudhArAvadhArA kare che; prAcIna satya vicArane ane AcAra-vidhino-saMskArane nAza na thAya ane asatyano nAza thAya tathA vartamAnamAM pragatimArgamAM sarvaparisthitimAM anukUlatA jethI rahe evA sudhArAnI AvazyakatAne karmayogIo svIkAre che. jainadharmamAM cAre varNanA anukULa baMdhabesatA dharmAcAro dharmavidhi dareka jamAnAne anusAre saMskArita thaI te jIvaMtarUpathI 83. For Private And Personal Use Only Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (658) zrI karmavega graMtha-savivecana. ST pravartatI heta to jainakemanI paDatI thAta nahIM. nivRttimArganA vicAre ane AcArene mukhyatA ApIne jeo guNa karmAnusAre cAre varSonI pragatimAM mAMdya seve che. teo ane anya komenI parataMtratA svIkArI parataMtra jIvana gALanArA bane che. vaidika - vedAntika lekoe guNakarmonA anusAre cAre vaNenI svadharmamAM hayAtI rAkhI tethI teo vizAla saMkhyAmAM rAjyasAmrAjyanI sAthe unnata thavA prayatna karI rahyA che. dezadharmArtha sevaka karmacagIoe voMnnati mATe sAtvikI janAo karavI joIe ke jethI dezennati thAya. AdhyAtmika zakti vinA dareka varNano nAza thAya che. AdhyAtmikabaLathI dareka varNa vizvamAM svAstitvanuM saMrakSaNa karI zake che. ahaMtA viSayatRSNA saMkucita vicA rAcAra ane parasparopagrahavinA vizvamAM sarva vargone nAza thAya che. lebhAgu sudhArakethI varNavyavasthAnI saMskRti thaI zakatI nathI ane ulaTI hAni thAya che. alpajJAna ane atihAnino vicAra karIne varNa saMbaMdhI aneka prakAranuM jJAna karIne varNavyavasthA saMskRti karavI joIe. AryasiddhAMtanuM paripUrNa rahasya avabodhyAvinA varNavibhAgavyavasthA saMskRti karI zakAtI nathI. adhyAtmazAstro dvArA adhyAtmajJAnano sarvavarNamAM pracAra kare joIe ke jethI AdhyAtmika aikayabaLathI vaNetidvArA dharmonnati paNa sadA sthAyI rahI zake. AdhyAtmika zakti prApta karyAvinA varNavyavasthAne nAza thAya che. guNakarmAnusAre paraMparAe pravahatI varNavyavasthAthI vidhajanamAM pragatinA hetuo eka sarakhA sthAyI rahe che. adhyAtmajJAnathI mAjazekhanI pravRttine nAza thAya che ane tethI rAjya, samAja, saMgha, kema, dharma vageremAM mAlinya pravezatuM nathI tathA kamAdine nAza thAya e sAdhyazUnya vicArono tathA pravRttine saDo pravezate nathI. AtmajJAna thayAvinA varNavyavasthAmAM rajoguNa ane tamoguNano praveza thavAno ane tethI satvavicArane tathA sAtvika AcA ne zanaiH zanaiH nAza thavAne ema avazya mAnavuM joIe. dareka varNa pitAne mULa uddeza bhUlI jAya che ane ajJAna tarapha pravRtti kare che tyAre te svahaste svAtmAne nAza kare che. varNavyavasthAmAM rajoguNa ane tame guNathI atyaMta garabaDegeTe thAya che tyAre varNana vyavasthAsudhArake prakaTI nIkaLe che. amuka vaNe mahAna ane amuka nIca evI kudrabhAvanAno uddabhava thatAM varNavyavasthAno nAza thavA mAMDe che. sarvavarNanI upayogitA che paraMtu temAM anupayogI to pravezatAM varNavibhAganuM bekhuM avazeSa rahe che. AcAromAM mULa uddezanI sAthe vicArone prakaTAvIne varNavyavasthAnI sudhAraNAne dezakAlAnusAre karmayegIo kare che ane tethI teo dharmanI vyApakatA karavAmAM sarvamanuSyanA bhinna bhinna adhikAre dharmapravRttino samyaga upadeza ApI kartavyakAryanI siddhi kare che. dezadhamarthasevakakarmayogIoe dezonnati, vizvonnati, dharmonnati Adi zubhennati mATe sAtvika vicAropUrvaka pravRttinI janAo karavI joIe. sarva prakAranI zubhannatine AdhAra vastutaH For Private And Personal Use Only Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Adhunika kanyA zu ? ( 259 ) sAtvika pravRttiyAnI yAjanAe para rahelA che. tenuM rahasya gurugamathI avAdhIne karmaceAgIoe pravRtti karavI joIe, dIrghaSTi ane varNavyavasthA saMbaMdhI paripUrNa anubhava vinA vAMnI zubhAnnatiyA karavAmAM AghA jaine pAchA paDavAnuM thAya che; mATe dIrghadRSTi tathA varNasaMbaMdhI pirapUrNa anubhavane gurugamathI grahI AtmAnI jJAnAdi zaktiyonA AvirbhAva thAya te rIte pravRtta thavuM joie. sAdhyadRSTine bhUlIne prAcIna vA arvAcInatA mAtranA rAga karavAthI satya tattvanI prApti thatI nathI. dravyakSetrakAlabhAvanuM paripUrNa svarUpa anubhavIne dharmAdinI vRddhi tathA saMrakSaNa karavA vaNusaMskRti karavAnI jarUra che. AtmAnA saguNAnA samanuSyo vikAsa kare tathA sajanAnuM, pazupa`khIo vagerenuM zreyaH thAya evI dRSTie varNavyavasthAnI saMskRti karavI joie. AtmAnA jJAnAdi guNNAneA nAza na thAya evuM mULa lakSyamAM rAkhIne varNavyavasthAnI saMskRti karavI joIe. dhArmikAnnatinI sAthe varNavyavasthAnnati hovI joie. vartamAna jamAnAmAM jaina kome cAra varNonI vyavasthAnA punarudAra karavA joie. dharmazAstronA mUla uddezeAthI aviruddhapaNe sarva varNanA nAza na thAya evI dRSTie satya karmacAgIe varNavyavasthAnI sudhAraNA kare che. varNa vyavasthA sudhAravA saMbaMdhI aneka matabhede vamAnamAM sarvatra varte che paraMtu temAM jJAnIgurugamathI ceAgya sudhAraNAnI pravRtti karavI joie. pUrvanI varNavyavasthAne punaruddhAra karavAmAM kaceAgI svArthArdioSonA tyAga karavAmAM ane AtmabhAga ApavAmAM bAkI rAkhatA nathI. tattvajJAnI kamacAgI mahAtmA aneka vipattiyA sahIne upayukta sudhAraNAomAM AtmavIya spheravI zake che ane tethI teo vicArAne AcAramAM mUkavAnI sa yejanAone AcarI zake che. avataraNa cAturva dhama kathyA bAda vyAvahArika sAmAnya dharma kayeA sevavA ceAgya che ane kaye heya che te tathA dharmIonI sevA vagerenuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. jo AcAreNa vicAreNa vyaktisvAtaMtryarakSakaH / satyatattvA'virodhena sevyaH dharmaH zubhaGkaraH // 176 // yaddharme rajastamaso bAhulyaM saMpravartate / sa dharmo dezalokAnAM nAzako naiva zobhanaH // 177 // klezayuddhakaraH zazvat sajjanAnAM parasparam / bhuvyazAntikaro dharmo yaH ko'pi tyAjya eva saH // 178 // For Private And Personal Use Only Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 660 ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kama cAga graMtha-vivecana. ataH sAtvikadharmasya vistArAya vivekibhiH / titanyaM propena-pherA jijJaptAkSaraH // 276 // kartavyA dharmiNAM sevA tattvajJAnena mAhanaiH / vaigyeH vaiSavamAnena kSatriyaiH kSAtra miH // 280 || zUdraiH sevApravRtyA hi jainadharmaH zivaGkaraH / zAntidaH zarmadaH samyag sevanIyo vivekataH // 189 // dharmamUlAH zriyaH sarvA matvA zrIdharmakarmaNi / pravartattva prIyA vimaM pravartayasya ca / / 182 // 5 zabdArtha; satyatatttAvirAdhavaDe AcAravarDa ane vicAravaDe vyaktisvAtaMtryarakSaka zubhakara dharma sevavA joie. rajoguNa ane tameguNanuM je dharmamAM bAhulya varte che te dharma kharekhara deza rAjya ane leAkeAnA nAzaka che, paraMtu zobhana nathI. sajjanone-paraspara kalezayuddhakara ane vizvamAM azAntikara game te dharma hoya paraMtu te yAjya che. ataHdezakAlajJa sAkSaravivekI manuSyAe sAtvika dharmanA vistAra mATe pravartavuM joie. tattvajJAnavaDe brAhmaNAe, vaizyatvabhAve vaizyAe, kSatriyee kSAtrakamA~vaDe ane zUdroe sevAdharmavaDe jainadharmanI sevA karavI joie. cAre varNae sanAtana Atmazuddhadharma ke je zAntizada ane mokSamArga prakAzaka evA jainadhama che tene sevavA joie. dharmamUla sarva zubha lakSmIce che evuM mAnIne bAhyAntara zobhAyukta dharma karma mAM he manuSya tu ! atyaMta prItivaDe pravarta ane vizvane pravartAva !!! For Private And Personal Use Only vivecanaH--AcAravicAravaDe vyaktisvAtaMtryarakSaka dharma hovA joie. upalakSaNathI deza, vizva, samAja, saMgha, kema Adi sarvanA rakSaka hovA joie. vyavahAramAM svAtaMtrya ane nizcayamAM svAtaMtryaapa kadharmathI svaparanI pragati thAya che. vyaktisvAtaMtryano artha vyaktisvAsthya gha na karavA joie. satyatavAvALA aviruddhapaNe je je vicArA ane AcArA che te paNa satya dharmarUpa che. sayAjJAti po dharma: satyathI anya koI dharma nathI. sarva prakAranuM zubha karanAra dharma heAvA joie. A bhavamAM pratyakSa sarva zubhakAraka dharma anubhavAya te dharma sevavA joie. je dharmamAM rajoguNI AcArAnuM khAtulya pravartatu hAya che te dharmanA nAmathI je dharma hAla prasiddha hoya to paNa te adharmarUpa hovAthI tyAga karavAyeAgya che. rajoguNI tameguNI AcAro ane vicArAvALA dharma Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaliyugamAM ke dharma pravarte che ? (661 ) anne deza, leka, samAja ane saMghane nAza karanAra thAya che. kRpamAM jema kAdavancarAnI malinatA thAya che, ane jema dharmomAM kAlanAM parivartananI sAthe rajoguNI ane tame guNa AcAravicAranuM bAhulya praveze che tema te dharma vizvajanemAM dharmanA nAme kaleza yuddha thAya che. sajajanamanuSya paNa dharmanA nAme matabheda dhArIne paraspara ekabIjAne adharmadhArI kaleza yuddho kare che ane vizvamAM tethI azAti phelAya che. atae tevo azubha dharma tyAga karavA yogya che. vizvamAM amuka eka dharma kadApi thayuM nathI ane thavAne nathI. vizvamAM sarvatra manuSyano ekadharma karavA mATe je kelezayudhdha kare che teo dharmanA svarUpane samajatA nathI. sarvanA AtmAomAM dharma rahyo che. kaI paNa jIvane prANu levAthI dharma thaI zakato nathI. keI paNa dharmanA nAme je loko dharmayuddho karIne anya dharmIonAM gaLAM rahese che te dharma nathI paNa adharma che. janmelA nhAnA bALako paraspara abheda dRSTithI sarvane dekhe che tat je manuSya paraspara sarvamanuSyane svAtmasamAna dekhIne teonA zreya mAM yathAzakanyA bhAga le che teo kharekhara dharmarakSake avabodhavA. svadharmIone mUkI anya dharma pALanArAo para vaira-jhera karAve ane te dharma Izvare kathya che evuM je mAnatA hoya che teo satya dharmanA pagathIe ArahyA nathI. keI paNa dharmanA vicArethI anya manuSyonuM rakta vahevarAvavA pravRtti thAya te te dharmanA vicAroja nathI ema avadhavuM. sarvamanuSyane dharmanA eka sarakhA vicAre ane AcAro pasaMda AvatA nathI. sarva manuSya paikI dareka manuSya svAdhikAra dharmanA amuka vicArone ane AcArane evI zake che. dharmanAM laghu laghu vartula kayAM kayAM vizvamAM pravarte che-tenuM svarUpa avabodhavuM joIe ane AtmAnA dharmanuM ananta vartula avabethavuM joIe. saMkucitatA AvavAthI pazcAt kaI dharmanuM vizvamAM astitva rahetuM nathI. dharmamAM mAli vicArono praveza thatAM asadAcAranuM prAbalya vadhe che ane tethI ane dharmano nAza thAya che ane tene sthAne anya dharmanI punaH utpatti thAya che. je dharmane udAra saddavicAre ane kSetrakAlAnusAre sadAcAronI pragatikAraka saMskAro maLatA nathI te dharmane ane nAza thAya che. eka dharmamAMthI anya dharma udbhave che temAM alpAdhikAze uparyukta mAli hetubhUta kalpAya che. sarvanI zubhennati karanAra vicAre ane sadAcAre game te dezamAM dharmarUpa che. zuddha brahma arthAt AtmAnI zuddhatA eja jainadharmanuM kartavya che. rajoguNI dharma ane tamaguNa dharmathI yuropanA mahArAjyonI azAntinA javAlAmukhI parvate phATayA kare che ane tethI rAjyamAM, samAjamAM, dezamAM ciraMzAnti prarvatatI nathI. kaliyugamAM rajoguNa ane tame guNa dharmanuM prAdhAnya pravarte che jethI kaliyugamAM rajoguNa toguNI manuSyanA tAbA nIce savaguNa manuSya dabAyelA rahe che tathApi rajoguNa ane tame guNa manuSyonA haste satvaguNI For Private And Personal Use Only Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (62) zrI kacoga graMtha-savivecana. BR manuSyane nAza thavAne ApattikAla prApta thAya tevA ApattikAla prasaMge sattvaguNI manuSyoe a5hAni ane bahu lAbhanI daSTie asurane parAjaya karavA tenA karatAM baLavAnuM aneka upAyane sevavA joIe. AtmavIrya phurAvavAmAM tathA dhArmika manuSyanuM saMrakSaNa karavAmAM aMza mAtra nirbalatA na sevavI joIe. ApattikAle savaguNI mahAtmAo chevaTe janame che ane teonA baLathI rajoguNa manuSyonI ane tame guNI manuSyanI umAda dazAno nAza thAya che. A vizvamAM sattvaguNI AtmAorUpa aneka viSNuo AtmazakitathI sarvatra vyApAra thAya che teonA tejanI AgaLa keInuM jora cAlI zakatuM nathI. sattvaguNI dharmano pracAra karavAne savaguNI vicAreno ane savaguNI AcArono pracAra karavuM joIe. sattvaguNI AhArathI satvaguNI vicAronI vRddhi thAya che. AryAvartamAM satvaguNI mahAtmAo prakaTI zake evA jalavAyu Adi tattvonI tathA AhAranI-sattvaguNa vicArenAM ane sarvaguNa AcAranAM AndolananI atyaMta jamAvaTa che tethI AryAvarta mAM dharmoddhAraka tIrthakara RSi vigere prakaTI zake che. sarva dezomAM dharNoddhAra karanArA mahAtmAomAM mukhya evA mahAtmAo AryAvartamAM sattvaguNI dharmathI pragaTI zake che. aeva mAhoe arthAt brAhmaNoe kSatriyAe, vaizyae ane zudroe satvaguNI jainadharmanI ane sattvaguNIdhamIonI sevA karavI joIe. brAhmaNoe vidyAthI brahmajJAnathI tattvajJAnathI syAdvAdajJAnathI, vaizyae vaizyatvabhAvathI-sattvaguNI dharmanuM piSaNa thAya evA bhAvathI, kSatrie kSAtrarmothI, arthAt dharmIonuM rakSaNa thAya evI zastrabalAdi pravRttiothI ane zuddhoe sevAthI sAviguNIjanadharmane arthAt Atmadharmano pracAra kare joIe. vyaSTimAM ane samaSTimAM sAtvikaguNadharmanA pracArArthe tathA Atmazuddha jaina dharmanA pracArArthe sarva janee mukha, bAhu udara ane padathI pravRtti karavI joIe. tattvajJAnanA upadezaka brAhmaNe che ane dhamIonuM rakSaNa karavA Atmabhoga ApanArA manuSya kSatriya che. tyAgIguruoe gRhasthaguru brAhmaNa, kSatriya, vaizyae ane zUdroe jJAnabaLathI bAhubaLathI vyApArabalathI ane sevAilathI dharmano pracAra karavA sadA kaTibaddha rahevuM joIe. kSAtrabala vinA kadApi dharma ane dharminI rakSA thatI nathI. vaizyatvanA bala vinA dharma ane dharmIonI puSTi vRddhi thatI nathI. sevAnA baLavinA dharmanAM sarva aMgomAM paripUrNa vyavasthA rahetI nathI. jJAnabaLa vinA dharmanA rahasya jaNAtA nathI ane tethI gADarIyo pravAha vRddhi pAme che. aeva keIpaNa kAlamAM uparyukata cAre balapaikI keIpaNa belanI nyUnatA thavA devI nahIM ane je kAle je balanI nyUnatA thaI hoya te balane te kAle game te upagathI dezamAM saMghamAM samAjamAM prApta karavuM joIe. vyavahAra sAmrAjyamAM ane dharmasAmrAjyamAM cAturvaryabalanI AvazyakatA rahe che. sAvikadharmamAM sarvamanuSyo sadAsthira rahe evuM banyuM nathI ane banavAnuM nathI; tathApi For Private And Personal Use Only Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pahelAM sAttvika dhama pachI zuddha dharmAM. ( 663 ) vivekI manuSyAe sAtvikadharmanI vRddhi mATe pravRtti karavI joie ke jethI je kAlamAM je manuSyone sAtvikadharmanI prApti thavAnI hoya te tene thai zake. rajoguNa tameguNu ane sattvaguNanI pelIpAra AtmAne! zuddha dharma rahyo che. zubhAzubha kalpanAmaya manovRttiyAnA kSINabhAva thatAM upazamAdri dharmanI prApti thAya che. aupacArika dharmane vyavahAramAM lAke dharma tarIke prAyaH moTAbhAge avadhe che. paraMtu tenAthI bhinna anupacarita saddharma ke je AtmAnA jJAnAdi zuddhadharma che tene virala manuSya avabodhI zake che. AtmAnI jJAnAdi zakitA sarve dharmarUpe che tenA prakAzAthe je je nimitta vyavahAra upAye che te paNa vyavahArathI dhama kathAya che. savIyamanuSyo dharmArAdhanAmAM nAtajAtanA bhedavinA svAdhikAre guNukarmAnusAre pharaja adA karatA chatA eka sarakhA samAna che-temAM keAI ucca nathI ane kAI nIca nathI; svasvAdhikAre ja adAkaranAra rAjA ane ka e sarakhA che ane bannene vizvamAM jIvavAnA samAna hakka che. jyAMsudhI ucca ane nIcanA bhedanI aha vRttithI manuSyo pravRtti kare che tyAMsudhI tee mAyAvRttinA sAgarane tarI pelI pAra gamana karI zakatA nathI. eka varNanA manuSyane samAnabhAvathI cAhatA nathI tyAMsudhI tee svakartavyane samyag adA karI zakatA nathI; satyadharma jainasanAtanadharma kharekhara AtmAne dharma che. anAdikAlathI AtmA che ane anantakAla paryaMta rahevAnA. AtmavinA dhama nathI tethI AtmAnA dharmane sanAtana jainadharma kathavAmAM Ave che. AtmAne dharma AtmAmAM che tene dhyAna dharIne anubhavavA joie. AtmA te ja-AtmAnI zuddhi prakaTavAthI paramAtmArUpa thAya che, dhyAnadIpikAmAM kathyuM che ke, ca: pagamA paraM soDhuM, coDhuM suparamezvaraH| mantyo na movANyo, mo na yajJAyaa / / je paramAtmA paramabrahma che te huM chuM ane je hu AtmA-prazna chuM te paramezvara che, mArAthI anya-AtmAthI anya, brahmathI anya-kAI brahma nathI arthAt AtmAne upAsya nathI; AtmA arthAt brahmathI svayaM zuddhaprazna upAsya che. mArAthI anyavaDe ahIMAtmA upAsya nathI; upAsya ane upAsaka bannemAM brahma arthAt AtmAvinA anya kazuM kaI nathI evA huM AtmArUpa paramAtmA chuM. sarvazo maLavAnuM coyamamavAzmi la dhruvaM / ttva tanmayatAM yAta: sarvaveaIti manyate / / je A sajJa bhagavAn che te huMja nizcayataH chuM--eva tanmayatAne prApta thaela sarvajJa che ema manAya che. AtmAnI zuddhatA arthAt zuddhabrahmane rAgadveSarahita anubhava karavAmAM Ave che tyAre AtmAmAM sarvajJatA anubhavAya che. AtmAnA zuddhadharmamAM tanmayatA thavAthI anyakeAI padArtha mAM sukha bhAsatuM nathI. AvI dazAmAM masta banIne jJAnayAgIe sarvavarSIya manuSyAne prathama sAtvikadhama nA badha Ape che, pazcAt teonI temAM pirapakavatA thatAM AtmAnA zuddhadharmanA anubhava Ape che. A vizvamAM anantadharmavartulanAM jeTalAM laghuvartula kalpIne tene dharma mAnIne manuSyo dharma pravRtti kare teTalAM nyUna che. dharmanI sAdhanAnA asaMkhya bhedo paDe For Private And Personal Use Only Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 664 ) zrI kayAga maca-savivecana, 5 che. eva sarvajJa paramAtmA zrI vIraprabhue asakhya cegonI sAdhanAothI muktinI prApti thAya che-ema upadeza ApyA che. labdhiyA siddhi ane camatkAronu mUladhAma AtmA che. ataeva sanAtanaAtmAnA dharmanI samanuSyoe ArAdhanA karavI joie. zadazAMtida ane vizvamAM AtmAprabhunA sAkSAtkArarUpa dharma, sarva manuSyAthI anekanAmarUpabhede anekakriyAothI ane aneka bhinnabhinna vicAreAvaDe sevAya che. jJAnanzanacAritravadharma mokSamAprArAja che. mATe vyavahAranayathI ane nizcayanayathI tenI ArAdhanA karavI joIe. A vizvamAM bAhyalakSmIe ane AntaralakSmIonuM mUla dharma che. dhavinA vizvamAM jIvAne zAMtisukha thayuM nathI ane thanAra nathI. dharmanA pratApe sUrya tape che, vAyu vAya che, caMdra uge che, agni prakaTe che, jala peAtAne dharma khajAve che, dharmanA pratApe vizvamAM jyAM tyAM satyazAMtisukha avalAkAya che. dharma vinA rAjya, saMgha, samAja, deza ane vizvamAM zAnti rahetI nathI. jyAM jainadharma che tyAM avazya zAMti-sukha hoya che. AryAvartamAM anya dezo karatAM aneka javAlAmukhI parvata phATavA vagerenA utpAtA thatA nathI tenuM kAraNa dhama che. AryAvartamAM sAtvika dhama Adi dharmAMnI manuSyAnA vicAre mAM ane AcArAmAM zithilatA AvI tyArathI AryAMnI paDatI thavA lAgI che. dharmejaya ane pApe kSaya evA vAkayanuM smaraNa karIne AtmAne ane vizvane dharmamAM pravartAva, avataraNa--dharmanI vRddhi keNe kevI rIte karavI ane adharma pravRttine kevI rIte haThAvI dharmathI vizvajanAnI sevA karavI joIe-ItyAdri nivedavAmAM Ave che. oNzA: rajastamovinAzArthaM sAtvikasya vivRddhaye / vizve samastalokAnAM deyaM sadbodhanAdikam // 183 // svadezajJAtilokAnA - munnatyai zikSaNAdikam / samyA vyavasthavA yaM dharmasevanananaiH // 4 // vizve samastajIvAnAM zAntyarthamauSadhAdikam / vidyApIThAdikaM sthApyaM dhamArthaM vizvasevakaiH // 185 // vizve samastajIvAnAM - rAgadveSakSayAya tat / nItidharmavivRddhyarthaM deyaM sadezanAdikam // 186 // For Private And Personal Use Only Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 - Wan sabedhanuM mahatva. vizvaduHkhavinAzArthaM vizvasevA prtisstthitaa| kAryA sAtvikabuddhayA sA vizvoddhArakasajanaiH // 187 // vizvavidyAlayAdInAM kartavyA sthApanA shubhaa| yaddharme tAdRzI sevA taddharmo vardhate sadA // 188 // yojanIyAH prabandhAste dhrmrkssnnkaarkaaH| dezakAlavyavasthAta-stIrthakRnnAmabandhakAH // 189 // mahyAM svAstitvarakSAyai dharmAdInAM tathaiva ca // kartavyAni sukarmANi kAraNIyAni bodhataH // 190 / / AvazyakAni karmANi dharmAstitvAya bhUtale / / sAmAjikabalAyena kartavyAni suyuktitaH // 191 // yAni parArthakarmANi-vizvoddhArAya tAni vai // puNyabandhAdimUlAni deSTavyAni mahItale / / 192 // dharmaprabhAvanAkarma-kartavyaM satataM janaiH // ajJAnAM dharmalAbhArthaM dAnasevAdibhiH zubham // 193 // dharmajJAnapracArArthaM pAThazAlAdikaM zubham // kartavyaM kAraNIyaM ca dharmakAmArthasevakaiH // 194 / / sAhAyyaM dharmilokAnAM deyaM satkArabhaktitaH / / / kartavyA sAdhuSu prItiH mohAdiklezanAzinA // 195 // tyAjyA saMkucitA dRSTi-runnatervinakArikA // udAraiH satprabandhaizca kartavyA dhArmikonnatiH // 196 // zabdArtha saha vivecana -rajoguNa ane tamoguNavinAzArthe tathA sAtvikadharmanI vRddhi mATe vizvamAM sarvalekene saddha Apa joIe tathA sAtvikAcane samarpavA 84 For Private And Personal Use Only Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamaMyoga graMtha-savivecana. joIe. rajoguNI AhAra ane tamoguNI AhAra, rajoguNI vicAra ane tame guNa vicAra rajoguNa karma ane tamoguNa karmano nAza thAya ane sAtvikavicAre sAtvika AhAra tathA sAtvika pravRtti vadhe te mATe sadabodha Apavo joIe. lekene te mArge doravA anya upAyo levA joIe. svadeza ane jJAtilokonI unnati mATe samyaga vyavasthApUrvaka zikSaNAdika devuM joIe. dharmasevakasajajanoe svadezamAM ane jJAtisevAmAM yathAyogya kaMI karavuM joIe. duniyAmAM sarva jIvone zAnyartha auSadha ane vastra Adi gya je kaMI hoya te ApavuM joIe ane tevI pravRtti karavI joIe. dharmajJAnavidyApITha ane vyAvahArika vidyApIThenI sarvatra sthApanA karavI joIe. dhamaLe tatvajJAnanI prApti thAya evI dharmavidyApIThe sthApavI joIe. samasta vizvamAM rAgadveSanA kSayane mATe sabodhane phelA kare joIe. rAgadveSarUpa kaSAyatyAga vinA zvetAMbaramAM, digaMbaramAM, vaidikamAM, bauddhamAM, khristI vagere koI dharma-matapaMthamAM rahevA mAtrathI muktimokSa thato nathI. je je aMze rAga dveSano kSaya thAya che te te aMze AtmAne dharma prakaTe che. rAgadveSanA kSayavinA satyajJAnanI tathA satyavratonI prApti thaI zakatI nathI. jenAmAMthI sarvathA rAgadveSa TaLI gayA hoya che tenAmAM kevalajJAnadarzana vagere guNe prakaTI zake che ane teja satyadharmane sarvajIne yegya-sApekSadharmane upadeza daI zake che. je je aMze rAgadveSarUpa kaSAya TaLe che te te aMze keIpaNa manuSya mahAtmA banI zake che. vizvamAM rAgadveSanA upazama vinA sattAdhArI lakSmIdhArI vidyAdhArIone jarA paNa satya zAnti maLavAnI nathI. rAgadveSanA kSayavinA nItidharmane paNa samyapha pALI zakAtuM nathI. nItidharmanI vizvamAM sarvatra vRddhi karavI hoya to rAgadveSano kSaya thAya e upadeza Apavo joIe-ema vItarAgavaraprabhu upadeze che. rAgadveSanA upazama vinA sattA lakSamI vidyA ane rAjyathI vizvajanone satyazAMti vagerene lAbha samarpI zakAto nathI. vizvavartijInA duHkhane nAza karavA mATe aneka zubhapAvaDe vizvasevA karavI joIe. vizvoddhAraka sajajane sAtvika buddhipravRttipUrvaka vizvasevAnAM sUtrane anusaravAM joIe. samasta vizvamAM sarvajIne ekasarakhI rIte zAtisukha maLe evI rIte viroddhAraka sajajanee vizvasenAnI janAone ghaDIne te pramANe pravartavuM joIe. karmanInI dazA prApta karyAthI dezasevA saMghasevA, sAmAjika sevA rAjya sevA ane chevaTe vizvasevA karavAnI yogyatA prApta karI zakAya che. karmacagI sajjanoe vizvajanonI sarva prakAranI unnationI sevArthe vizvavidyAlaya vagerenI sthApanA karavI joIe. sarvajanopakArI, sarvajIpakArI vizAlavyApaka daSTi thayA vinA vizvavidyAlaye vagerenI sthApanA karI zakAtI nathI. kUpadaSTine nAza thayA pazcAt anaMtasAgara jevI vizAladaSTi thavAnI sAthe bhedanI-prabhedanI mAnyatAono vilaya thAya che. tevI rIte vizvahitakAraka karmagIo jeo thAya che, teonI sarva prakAranI saMkucita mudraSTione vilaya thAya che. teo anaMta For Private And Personal Use Only Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalikALamAM saMdha baLanI ja mahatA. ( 667 ). AtmasvarUpa yAne annata brahmasvarUpamaya banI jAya che. zrIvIraprabhue kevalajJAna prApta karIne vizvajananA hitArthe upadezadvArA pravRtti karI hatI. gautamabuddha, Izue, vizvajananI sevAo karI hatI. sarvavizvajano jeone pUjya mAne che evA karmagIoe vizvajananA hitArthe sarvasvArpaNa karyuM hatuM. vizvavidyAlaya vidyApIThe vagere pUrvaka je dharmamAM sevAnA udAra vicAra ane AcAre pravarte che te dharma che ke vartamAnamAM sthApita thayela hoya te paNa te vizvamAM vyApaka thaI vRddhi pAme che, to zrIvIraprabhue sthApita jainadharma vagerenI uparyukta pravRttivaDe vRddhi thAya emAM kaMI paNa Azcarya nathI. guNakarmaviziSTa brAhmaNe kSatriya vaizya ane zudra svapharajathI evI vizvanA hitArthe pravRtti kare che te-e dharma vRddhi pAmyA vinA raheto nathI. vizvahitakAraka sevake banavAne mATe apUrva AtmasAmarthya prApta karavuM joIe. samasta vizvajanonA hRdayone je dharma dvArA uraca-vizAlazuddha karIne satyAnaMdazAnti samapI zake che te kharekhara vizvakarmAgI sevaka banI zake che. samasta vizvamAM dharmarakSaNakArakaprabaMdhanI janAo javI joIe. dezakAlAnusAre samasta vizvavartI jIvane sarva prakAranA zubha dharmonI prApti thAya che mATe teonA AtmAo jJAnadarzanacAritrAdi guNethI khIlI zake evI dhArmika prabaMdhanI yojanAone AcAramAM bhakavI joie tathA makAvavI joIe. dezakAlAnusAra tIrthaMkaranAmAdikarmabaMdha karanArA mahAtmAo evI zubha bhAvanApUrvaka pravRtti karI zake che. vizvamAM saMgha, dharma, vyakti, varNa, samAja, vidyA vagerenuM svAstitvarakSaNa karavA mATe zubha karmone karAvavAM joIe ane jeo karatA hoya teonI anumodanA karavI joIe. tyAgI mahAtmAoe upayukta zubhakarmothI zubha lAbha thAya evo upadeza devo joie. dharma vagerenuM svAstitva rahe che te tethI paraMparAe vizvajIvane aneka zubhalAbhanI prApti thAya che ane zAtinI vyavasthAonuM paripUrNa arpaNa ekabIjAne karI zakAya che. dharmanuM astitva saMrakSavA mATe zubhayukti vaDe je je dezakAlAnusAre yogya lAge evAM Avazyaka karmo karavAM joIe. dezakAlAnusAre dharmanuM astitva saMrakSe evA mahAtmA karmacagIo prakaTe evI zubhapravRttine-zubhayuktiyone sevavI joIe. A ApattikAlamAM dharmanuM vizeSa rakSaNa thAya ane dhamI manuSyanuM vizeSataH saMrakSaNa thAya evAM ApavAdika karmo karavAM joIe. sAmAjika bala, rAjyabaLa, kSAtrabala, vaizyabala, brAhAbala ane zUdrabala bheguM karIne vizvamAM dharmanuM astitva rahe evAM Avazyaka karmo karavAM ja joIe. A kalikAlamAM saMdhabala-sAmAjikala mahAna che. vyaSTibala karatAM samaNibalanI virATa pragati Agala keInuM kaMI cAlI zakatuM nathI. jyAM dharmanA vicAro ane sadAcArevaDe jeo jIvatArUpamAM che evA mahAtmAo kamagIo sarvabalano samUha bhego karIne vizvamAM sarvatra dharmanuM astitva saMrakSI zake che ane dharmanI jIvaMta vyApakatA pragaTAvI For Private And Personal Use Only Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-savivecana. zake che. jJAnodaya kAlamAM dharmanI vyApaktA karavA sarva dharmIya manuSya prayatna kare che paraMtu jeo dharmane AcAramAM mUkIne batAve che teono dharma sarvatra vizvamAM prasare che. je dharmamAM duniyAnA manuSyone rasa paDatuM nathI te dharma che ke satya heya vA mahAna hoya tathApi tenI sarvatra vyApakatA thatI nathI. dharmanuM astitva rAkhavuM e dhArmika mahAtmAonA sadAcAro para AdhAra rAkhe che. rAgadveSa, ahaMtA, IrSA, nindA vagere jeonA hadayamAM nathI evA karuNAsAgara maitrIbhAvanAvALA mahAtmAothI dharmanI vizvamAM sajIvanatA rahe che. dravyakSetrakAlAnusAre sadaguNI karmayogI mahAtmAo dharmane suyukitathI vizvajanemAM upadezAdivaDe pracArI zake che. puNyabaMdhAdikAraka je je zubhaka, puNyakarmo, dharmakarmo ke jeonI upayogitA dharmazAstromAM darzAvI che teone vizvamAM pracAra thavA mATe upadeza devo joIe. vizvajananA bhinnabhinna adhikAra che tethI eka sarakhAM puNyabaMdhakAraka dhamanuSTAnone vA dharmakarmone sarva manuSya AcarI zake nahIM. puNyakarmomAM svAdhikAra sarva manuSya bhinnabhinna pravRtti kare che temAM mujhAvuM na joIe ema pUrva lekamAM kathavAmAM AvyuM che. ane dharmanI prApti karAvavA mATe sevAdisAdhyadharmaprabhAvanA karma karavuM joIe. dararoja manuSyae dAnasevAdivaDe ane dharmane lAbha thAya evAM satkarmo karavA joIe. dharmanI prabhAvanA karanArA ATha prakAranA prabhAvake che. tenuM jainazAstromAM vizeSataH varNana karavAmAM AvyuM che. dharmanI prabhAvanA karanArAo ja kharekhara dharmanA rakSake che. dharmanI prabhAvanA karanArA mahAtmAomAM adbhuta sAmarthya raheluM hoya che-tene sAmAnya buddhivALAone khyAla AvI zakto nathI. aneka zubha karmothI dharmanI prabhAvanA karI zakAya che. jJAnadAna, annadAna, vastradAna, supAtradAna, kIrtidAna, anukaMpAdAna, abhayadAna, dharmadAna, anukaMpAdAna, brahmadAna Adi aneka prakAranAM dAne kathelAM che. sevAo paNa aneka prakAranI kathelI che. dAna ane sevAthI sarva jIvone dharma tarapha AkarSI zakAya che. sAtvika dAna ane sAtvika sevAthI AtmAnI zakti khIle che ane puSpanI AsapAsa jema bhramara guMje che tema tevA karmayegInI AsapAsa dharmImanuSyane samUha bhege thAya che ane tenA vicArone ane AcArene anusare che. dharmanI prabhAvanA karanArA mahAtmAo aneka prakAranI temane yogya lAge evI dhArmika pravRtti kare che. teo amuka jAtanA vyavahAramAM ekAMte baMdhAtA nathI, teone mULa uddeza dharmanI prabhAvanA karavAne hoya che tethI teo dharmanI prabhAvanA karIne svasamAna aneka dharmaprabhAvakone paNa vizvamAM utpanna karI zake che. zrI hemacaMdrAcArye dharmanI prabhAvanA kevI rIte karI hatI te temanA carita parathI spaSTa avabedhAya che. sattAvaMtone, lakSmImaMtane ane vidvAnone dharmamAM vALavAthI tathA dharmanI sthApanA thAya evAM bhASaNe ane lekha lakhavAthI dharmanI prabhAvanA karI zakAya che. dharmanI prabhAvanA karanArAonI kharekhara je dharmamAM vizeSa saMkhyAmAM hoya che For Private And Personal Use Only Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir sadAcAramAM pravRtta thavuM. te dharmanI vizvamAM vyApakatA thAya che. dharmakAmArthasevakae dharmajJAnapracArArthe pAThazAlAdika zubha karma karavAM joIe. dharmazAlA vagerenuM sthApana karavuM joIe; sAdhuone ane sAdhvIone bhaNAvavA mATe pAThazAlAdikanI sthApanA vigere je je zubha karmo karavAnAM hoya te te karavA joIe; ane upadezasattA lakSamIthI tene sthApAvavAM joIe. satkArabhakitapUrvaka dhamalekane sahApya karavI joIe. dhArmika manuSyone sahAya devAthI mahAdharmanI prApti thAya che. jJAnadarzanacAritrarUpa dharmane sAdhanAra sAdhuo para prema dhAraNa karavuM joIe. satkArabhaktivinA mAtra sahAyathI svAtmAnI unnati thatI nathI. atae satkArabhaktipUrvaka dhamalekene aneka karmothI sahAya karavI joIe. svAtmAdinI unnatimAM vizna karanAra saMkucitadaSTine tyAga kare joIe. udAra zubhaprabaMdha vagerethI dharmanI ane dhArmikajanenI unnati karavI-karAvavI ane karanAranI anumodanA karavI joIe. avataraNu-dharmavRddhikArakAdi pravRtti darzAvyA bAda sadAcAradharmapravRtti darzAvavAmAM Ave che. ahiMsAsatyadharmAdi-sadAcArAzca bhUtale / teSAM pUrNapracArArthaM yatitavyaM svavIryataH // 197 // guNairyuktAH sadAcArAH svonnatisAdhakA dhruvam / santi naiva guNA yatra svAcArastatra niSphalaH // 198 // AcArA guNavRddhayarthaM guNAnAM rakSaNAya ye| jJAnazraddhAbalAbhyAM te samAyuktAH zubhaGkarAH // 199 // AcAraH prathamo dharmaH sarvadharmeSu gIyate / AcAraH sarvalokAnAmAdhAro vyavahArataH // 20 // sadAcArasthalokAnAM nipAto naiva jAyate / dharmasya prANabhUtaH saH sadAcAraH satAM mataH // 201 // utsargakApavAdAbhyAM kSetrakAlAnusAriNaH / sadAcArAH sadA sevyA dharmAgamA'virodhataH // 202 / / For Private And Personal Use Only Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - ( 670 ) zrI kamaga maMtha-savivecana. paJcAcArAH sadA pAlyAH sevyA dvAdazabhAvanAH / maitryAdibhAvanA bhavyA bhAvanIyAH sadAjanaiH // 203 // bhinnAcAreSu saMmuhya yoddhavyaM na parasparam / sApekSanayato grAhyA dhamAzA dharmavRddhaye // 204 // zabdArtha saha vivecana-ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, popakArapravRtti, vagerenI pravRttine sadAcAra kathavAmAM Ave che. dezakAlAnusAre vizvamAM bAhyAkArathI bhinna bhinna evA sadAcAro pravarte che. sadAcAronA pracArArthe svIyazaktithI prayatna karo joIe. dhArmikasadAcAro je guNavaDe sahita hoya che te nnatisAdhaka bane che; bhrAtRbhAva, zaddhaprema, dayA, udArabhAva, nIti, svArtha tyAga, svArpaNa, samAnabhAva vagere guNAvinAnA AcAromAM nIrasatA, jaDatA, zuSkatA, bhraSTatA, malinatA prApta thAya che. guNavinAnA AcAro khAM jevA che. guNavinAno AcAramAtrane ghaTATo5 sadAkAla jIvI zo nathI. AtmAvinAnI pUtalIone nAca jema AtmA sahita nATikAnA nAca sama rasika thato nathI tadvata guNa vinAnA AcAra rasika ane nnatikAraka rahetA nathI. jyAM guNo nathI tyAM AcAra niSphala che. AcAramAM guNene rasa reDAyA vinA dharmanI utpatti thaI zakatI nathI. game tevA suhu dharmAcAro hoya che paNa guNavinA tene Adara karavA mAtrathI Atmonnati thaI zakatI nathI. zrI mahAvIra prabhunA samayamAM brAhmaNonA AcAromAM guNene badale hiMsA, asatya, dveSa, Asakti, svArtha, anIti vagere darzana praveza thayo hato tethI mahAvIra prabhue AcAromAM guNe hevAne upadeza ApIne dharmoddhAra karyo hate. gautamabuddhe paNa guNe sahita AcArothI vratothI nnatikAraka upadeza Apyo hato tethI aneka brAhmaNe vagere vaNee buddhanuM zaraNu grahI guNe khIlavyA hatA. pazcAt bauddhonA tyAgI sAdhuomAM ane sAdavIomAM kAle karI guNa vinA AcAranAM khAM rahyAM tyAre AryAvartamAM te dharma pALanArAonI astitA rahI nahi. eka dharmamAMthI bIje dharma nIkaLe che temAM paNa guNo vinA AcAra mAtranA jaDapUjArI manuSya bane che ane dharmanA nAme durgaNonA dAsa bane che tyAre paNa e ja sthiti hoya che. kriyAo, AcAra, dhamanuSAne dharmapravRtti ItyAdimAM guNavinA pravRtta thavAthI pitAnuM ane vizvanuM zreyaH sAdhI zakAtuM nathI; AcAranA phalanI sAdhyaSTi naSTa thavAnI sAthe te te dharmanA AcAranuM manuSyamAM jIvaMta svarUpa rahetuM nathI. je AcAra guNanI vRddhi mATe ane guNanA rakSaNa mATe che teonuM svarUpa avabodhIne teone svAdhikAre AdaravA joIe. jJAnazraddhAbale dharmAcAra-sadAcAro AcaryA chatAM kalyANa karanArA thAya che. jJAna For Private And Personal Use Only Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - sadAcAranuM sevana karavuM. ( 671 ) ane zraddhA vinA AcAra AcaratAM chatAM AtmAnuM kalyANa karI zakAtuM nathI. jJAnavinA AcAromAM aMdhatA prApta thAya che ane zraddhAvinA AcArone AcaravAmAM AtmabaLa rahetuM nathI. zraddhA vinA AcAramAM eka sarakhI pravRtti thaI zakatI nathI. sarvadharmomAMsarvadharmazAstromAM AcArane prathamadharma ka che. sarva vyavahArane AdhAra AcAra che. hajAre lAkha karoDe vicArenI mUrti AcAre che. lAkha karoDe vicArenuM phala AcAro che. AcAro vinA dharmanI utpatti thaI zakatI nathI. keTivicAra karI karIne teone paNa AcAramAM mUkavAnI jarUra rahe che. vyavahArathI lokone AdhAra AcAra che. atae sarvadharmanI jIvatI pratimAorUpa sajIvana AcArathI dharmanI vizvamAM sajI. vanatA rahe che. brAhmaNavarga kSatriyavarga vaizya ane zudravarganA keTalAka bhinna bhinna AcAre che. vizvamAM AcArathI bhraSTa brAhmaNadi varga jyAre thAya che tyAre dharmano nAza thAya che. kSatriyo vagere svasvAcArathI bhraSTa thavAthI teoe sarvasva gumAvyuM. AtmAnA guNa khIlavavA mATe svagya AcArone Acaro ane nakAmA take karavAnuM choDI de. hRdayavinA AcAronI AcaraNa thaI zakatI nathI; vyakitabala, jJAtibala, samAjabala, saMghabala ane dezabalane vadhAravA mATe sarvamanuSyae vyAvahArika AcArone ane dhArmikAcArane sevavA joIe. tA ataInaY-ta, yukti karavAthI ThekANe TharavuM thatuM nathI. lAkhe bhASaNa ApanArA karatAM sadAcAraniSTa eka manuSya jeTaluM svaparanuM zreyaH karI zake teTaluM anya kaI karI zakatuM nathI. jJAnazraddhApUrvaka sadAcArasthitamanuSyone nipAta-nAza thatuM nathI. dezakAlAnusAre dharmAdikanA sadAcAromAM dharmakriyAomAM dharmAnuSThAnamAM parivartana thayA kare che. mUle dezanA sAdhyapUrvaka dezakAlAnusAre AcAranAM yogya parivartana sarva AcAromAM thayAM thAya che ane thaze paraMtu te sarva AcAramAM ekAMte kaMi dharma prANabhUta raheto nathI. dharmavinAne keI AcAra AcaravA gya nathI. dezanI dharmanI, saMghanI ane jJAtinI paDatI karanArA AcAra jo ke sadAcAra tarIke gaNAtA hoya te paNa te AdaravA gya thatA nathI. samasta vizvamAM sAtvikaguNI AcArone AcaryA vinA paDatI che. zubhAcAra, azubhAcAra, utsargAcAra, apavAdAcAra, dharmeAcAra, adharmIAcAra, gRhasthAcAra, tyAgAcAra, cAra varNanA AcAra, naitikAcAra, durguNAcAra, prazasyAcAra, samayAnu kulAcAra, prAsaMgikAcAra, nAzakArakaAcAra, AtmabalarakSakAcAra, naimittikAcAra, upAdAnaAcAra, lokikAcAra, lekettaradharmAcAra vagereAcAranA aneka bheda paDe che. tenuM gurugamathI svarUpa vicAravuM. dharmaprANabhUta AcAra sadA sarvatra purUvaDe mAnya che. utsarga ane apavAdavaDe dravya kSetrakAlAbhAvAnusArI evA sadAcAro AganA avirodha. pUrvaka sevavA yogya che. dravya kSetrakAlAnusArI evA sadAcArone paNa utsarga ane apavAdathI sadAcAranI pravRtti jANyA vinA pravRtti karavAthI dharmane ane dharmIono nAza thAya che. For Private And Personal Use Only Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 672 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. apavAda vakhate jeo utsargathI AcaraNa kare che teo dharma ane dharmanA nAza mATe pravRtti kare che ema avabodhavuM. ApattikAle apavAda vakhate kevI rIte AcAre AcaravA te te kAlanA jJAnIonA hAthamAM che; paraMtu bhUtakALanA jJAnIonA hAthamAM nathI. jJAnAcAra, dazanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vIryAcAra e paMca prakAranA AcArone utsaga ane apavAdathI cAra varNoe ane tyAgIoe sevavA joIe. bAra bhAvanA bhAvavI joIe. manuSyoe sadA maitrI pramoda madhyastha ane kAruNya e cAra bhAvanA bhAvavI joIe. paraspara vyAvahArika tathA dhArmika bhinnAcAromAM muMjhAIne yuddha na karavuM joIe; kaleza kaMkAsa vaira jhera na karavAM joIe. A vizvamAM mULa uddezana sAdhya mATe aneka sAdhanee bhintAcArapUrvaka svAdhikAra manuSya prayatna kare temAM bhedadaSTine AgaLa karI muMjhAvAnuM kaMI kAraNa nathI. sApekSanayapUrvaka paraspara bhinna bhinna AcAromAM satya avelekavuM. sApekSa daSTithI bhinnAcAranI sAdhyAMzamAM eka vAkyatA karavI ane matAcAra sahiSNutAne sApekSa daSTie dhArIne AcAramAM je je satyAMze hoya te grahavA-mAnavA, dharmavRddhi mATe dharmA zone grahaNa karI varNA daka adhikArapUrvaka AcAramAM pravRtti karavI ane AtmAnati Adi sava prakAranI zubhenati gaNAya che temAM pravRtta thavA AcaraNayukta rahevuM. avataraNu-sadAcAra-dharmAcArasaMskAra sevavA pUrvaka hAnikAraka rIvAjonA tyAga saMbaMdhI vivecana karavAmAM Ave che. da sevanIyAH sadAcArA, vAkvAyamAnasaiH sdaa| durAcArAH sadA heyA, dharmakAmArthakAMkSibhiH // 205 // laukikakarmavarNAbhyAM, yuktA ye te janA bhuvi / svAdhikAreNa saddharmya-karmasu suSThusaGgatAH // 206 // AcArAdhyavasAyairhi, suSTu mokSAGgasAdhakAH / jJAtavyAstAratamyena, jJAnibhirmokSadArzabhiH // 207 // dharmavyavahArayuktAni, dharmakANi yAni tu / chedyAni vA'pi no tAni, dharmamUlAnijAnIhi // 208 // For Private And Personal Use Only Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sadAcAranuM mahattva. (17) dharmavyavahArakarmANi sevasva svAdhikArataH / mA vyavahAranayaM muzca dharmatIrthasya jIvakam // 209 // varNitA dharmasaMskArA dharmazAstreSu ye shubhaaH| dharmavyavahAradADharyAya kartavyAH svAdhikArataH // 21 // yatitavyaM sadA sadbhiH sAdharmyabhaktikarmasu / lokAnAM sukhadaM karma kartavyaM svAtmazaktitaH // 211 // kurvantaH karma ke'pyatra niSkarmANaH svcitttH| niSkriyAste kriyAvanto rAgAdibhAvasaMyutAH // 212 // mArgAnusAridharmasya dyotakAni vishesstH| sevyAni dharmakarmANi mokSasAdhakamAnavaiH // 213 // maitryAdibhAvavRddhayarthaM vitttshctriyogtH| vizvasmin karma kartavyaM lokAnAM pUjyasajjanaiH // 214 // sAmAjikahitArthAya yAni karmANi santi vai / sarvasvArthAn parityajya tAni sevyAni mAnavaiH // 215 // mahyAM zAntipracArArthaM deyA sAtvikadezanA / sadbhiH zAntipravandhaizca sthAtavyaM zAntikarmasu // 216 // doSayuktAn janAn dRSTvA kartavyA karuNA sadA / teSu guNapracArArthaM vartitavyaM svazAktataH // 217 // AvirbhUtA guNA yasya kSamAdyA hRdaye shubhaaH| guNIbhUto janaH saiva pracArayati sadguNAn // 218 / / dhairyaudAryaguNAdInAM prAdurbhAvo yato bhavet / kartavyaM tadanuSThAnaM guNAnurAgibhiH zubham // 219 // For Private And Personal Use Only Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir (174 ) zrI bhyo| aya-saviveyana. kartavyA dharmasaMskArA dharmakAmArthamuktidAH / saMskArANAM rahasyaM tu jJAyate jJAnayogibhiH // 220 // AtmonnatiH sadA kAryA sdgunnairgurubodhtH| pratyahaM doSavRndAnAM nAzArthaM bhaja sadgurum // 221 // nindA naiva prakartavyA dveSato'paradharmiNAm / grAhyaM sarvagataM satyaM sadA muktvA kadAgraham // 222 // sadAcArasya saMskArAt vistAryA suprNpraa| sadAcAraiH sadA poSyo vyavahAro dharmakarmaNAm // 223 // dezadharmavinAzinyo baallgnaadiriityH| hartavyAH dezanAdyena dharmakarmasudhArakaiH // 224 // hAnikRt kutsitAcArA rAjyadezakSayaMkarAH / hartavyAH karmayogIndraiH sattAbodhAdisAdhanaiH // 225 // abhakSyAyaM sadA tyAjyaM dharmasattAvinAzakRt / kartavyo vyasanatyAgo dharmavyavahArasAdhakaiH // 226 // duSTavyasananAzArthaM nItidharmavivRddhaye / svazaktyA karma kartavyaM dharmasAdhakayogibhiH // 227 // zabdArtha vivecana -mana vANI ane kAyAvaDe sadAcA sevavA yogya che. rAjyanA kAyadAnI peThe ajJAnAvasthAmAM paNa sadAcAra sevavAthI lAbha prApta thAya che. gaLathathInI peThe janmathI sadAcArone vArase jeone maLe che te AryamanuSyane dhanyavAda ghaTe che. durAcAre te sadA tyAga karavA gya che. gurugamathI sadAcAronuM ane durAcAranuM svarUpa avabodha. dharma kAma ane arthanA Icchakoe saMsAravyavahAramAM prathama sadAcAranA sevaka banavuM joie. dharma artha ane kAma e traNa varganI prApti mATe saMsAravyavahAramAM cAturvaryagRhasthajanoe sadAcAramAM daDha rahevuM joIe. have ahIMthI granthageravanA lIdhe saMkSepathI vivecana karavAmAM Ave che. karmavyavahAramAM sadAcAra vinA dezanI saMghanI ane samAjanI pragati thaI zakatI nathI. nyApyasadAcAra vinA aneka rASTrano adhaHpAta thaye. For Private And Personal use only Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAcAra vinAne dharma nahi. ( 675 ). je dharmanA manuSyoe ane rAjyasattAdhIza lokee nyAyyasadAcArane pariharyA teonI adhadazA thaI ema ItihAsanAM pAnAM ukelatAM avabaMdhAya che. AdhyAtmikajJAnathI sadAcArenAM rahasya vizvamAM jIvatAM rahe che. aeva adhyAtmajJAnanI prApti karIne sadAcAronuM saMrakSaNa karavuM joIe. laukika karma ane varNa e be vaDe yukata manuSya vizvamAM svAdhikAravaDe sadhampakarmomAM sArI rIte saMgata hoya che. IzvaranI bhaktithI, gurunI bhaktithI, dhamanI sevAthI ane sAdhuonI sevAthI sadAcAranI ane sadAcAranA vicAronI prApti thAya che. mokSadaza jJAniyAe AcAravaDe ane adhyavasAvaDe manu dharmakarmasAdhaka bane che-ene nizcaya karavo joIe. AcAravaDe ane zubha-zuddha adhyavasAvaDe mokSamArganI ArAdhanA karI zakAya che. jJAnaziyAkhyAM mokSa: jJAnakriyA vaDe mokSa che. kriyA e AcArarUpa che paraMtu temAM durguNene praveza thAya che te AcAramAM malinatA prakaTe che. AcAravaDe zubha adhyavasAye prakaTAvavAthI AtmAnI zuddhi thAya che. je je AcAravaDe AtmAnA adhyavasAyanI zuddhi thAya che te te AcArane svAdhikAra sevavAnI jarUra che. AtmAnA jJAnadarzanacAritra guNanI zuddhi mATe AcAronI upayogitA che. saccidAnandaAtmasvarUpamAM ramavA mATe tathA adhyavasAyanI zuddhi mATe sadAcAra sevavAnI khAsa jarUra che. sadAcAramAM sthira rahevAthI AtmAnA adhyavasAyanI zuddhimAM sthira rahevAya che. atae dharmAcAre sevavA mATe vizeSa lakSya devAnI jarUra che. svakartavyAcAromAM pravRtta thavAthI sarva prakAranI svaparanI zubha zaktione udaya thavAne che te vinA lAMbAM lAMbAM bhASaNathI tasu mAtra paNa AgaLa pragati thaI zake tema nathI. dharmavyavahArayukta je je dharmakarmo-dhamacAre che te dharmanAM aMgo che mATe amuka eka bAbatanI dRSTinI dhUnamAM AvIne teone cheda na karavo joIe. vRkSanAM mUlo ane tenI zAkhAne nAza karavAthI jema vRkSane nAza thAya che tema dhagamUlabhUta dharmakarmone-dharmAcArane nAza karavAthI dharmane nAza thAya che. dharmanA aMgabhUta dharmAcAromAM mUlAMgone nAza na thAya evI rIte sudhAro karavAnI jarUra che. paraMtu sarvathA dharmane nAza thAya evI rIte sudhAro karavAnI jarUra nathI. dharmavyavahAramUla dharmAcArene svAdhikAra seva !!! paraMtu dharma tIrthajIvaka dharmavyavahArAcArano tyAga na kara-vyavahAranayapratipAdya dharmAcArone nAza karavAthI dharmatIrthane nAza thAya che ane tethI vizvamanuSyanI sudhAraNAmAM kaline praveza thAya che. dharmAcAra vinAno keI dharma vizvamAM manuSyanA bAhya ane Antara jIvanathI jIvI zakato nathI. dharmavyavahArane sevyA vinA nizcayadharmanI yogyatA prApta thaI zakatI nathI. je dharmAcArone utthApe che te dharmane ucheda kare che. dharmanA AcAro ane vicAre vinA vizvajanomAM nAstikatA prakaTyA vinA rahetI nathI. dharmAmAM dravya kSetra kAlAnusAre sudhAraka pragatikAraka rakSaka parivartana thayA kare che paraMtu tethI dharmAne nAza For Private And Personal Use Only Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 676 ). zrI kamaga graMtha-savivecana. ST thato nathI-ema sudhAraka daSTie avalakavAnI jarUra che. prAcIna teTaluM satya ane arvAcIna teTaluM asatya tathA arvAcIna teTaluM satya ane prAcIna teTaluM asatya e kadAgraha kare nahi. dharmAcArane kSetrakAlAnusAre svAdhikAra AcaravAnA hoya che tethI upayogitAmAM kaze pratyavAya AvatuM nathI tathA tenA upara caDhelAM anuyegI AvaraNane dUra karavAmAM paNa kaze pratyavAya naDato nathI. dharmAcAra jeTalA che teTalA keIne koI upayogI che. eka manuSya mATe ekI vakhate sarva dharmAcAro hotA nathI. tethI teonA khaMDananI paNa AvazyaktA siddha TharatI nathI. dharmAcArothI jeTale anya manuSyAne lAbha ApI zakAya che teTale dharmanA vicArothI phata anya manu che teTalA dharmanA vicArothI phakata anya manuSyane lAbha ApI zakAte nathI. anyanA upara paropakAra Adi dharmakaraNIthI jeTalI asara thAya che teTalI anya kazAthI thatI nathI. dharmAcAra AkAra che ane tenAthI anyone sAkSAt lAbha thAya che evuM ghaNI bAbatomAM anubhavI zakAya che. dharma vicArIne ane dharmAcArone Amennati mATe upayoga thAya te mATe avazya lakSya devuM joIe. jaina dharmazAstromAM je seLa dharmasaMskAronuM varNana karyuM che te vyavahAradharmAdinI daDhatA mATe che evuM avadhIne svAdhikAre dharmasaMskArane sevavA joIe. sahue sAdhamyabhakitakarmomAM yatna karavo joIe ane lokone sukha denArAM je je karyo hoya teone svAtmazaktithI sevavAM joIe. vizvakalyANArthe mana vANI ane kAyAnI pravRttithI kaI jIvane hAni na thavI joIe e khAsa lakSyamAM rAkhavuM joIe. AtmAnA jJAnadarzanacAritraguNAe vizvavarti sarva che saMgrahana samAna che-sarve AtmAo che. sarva jInA zreyamAM svazreyaH samAyeluM che. samyagdaSTi Adi guNavaDe sAdhamamanuSyonI sevAbhaktimAM sarva vastuone arpaNa karavA cUkavuM na joIe. je sarva jIvone dhikkAre che tene pitAne ja AtmA dhikkAre che. je samAnadharmIone pUje che tene pitAne AtmA pUje che. je lokone mATe sukhada karma kare che te ja svAtmArthe sukhada karmo kare che ema anubhava karIne lokone satya sukhada karma je hoya te AcaravuM joIe. je je AcArothI vizva ne sukha maLe te AcArone tana-mana-dhana-AtmabhegathI AcaravA joie. kecita dharmakarmone kare che paraMtu antaramAM anAsatithI niSkriya che ane kecit manuSyo bAhyathI dharmAcArone dharmakriyAone karatA nathI paNa Asakti ge antarathI sakriya che. rAgadveSAdi mahanIya karmanI prakRtinA sadUbhAve bAhathI jeo nivRttiparAyaNa jevA dekhAya che chatAM teo sakama che mATe anta raMga rAgadveSanA abhAve nirlepa rahIne svaparapragatikAraka dharmacArIne sevatAM dharmanuM prAkaTya karI zakAya che ane vizvamAM dharmanI rakSA karI zakAya che. zuSkajJAnIo banIne vAgUvilAsa karavA mAtrathI vA pAMDitya dhAraNa karavA mAtrathI AtmAnI ane vizvanI zakitane vikAsa karI zakAtuM nathI. je svAdhikAre anAsaktithI sadAcArone, satyavRtti For Private And Personal Use Only Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kotbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E maitryAdi cAra bhAvanAnA pracAra kare. ( 677 ) yAne ane dharmakarmAMne karyAM kare che tenA samAna vizvamAM kalyANakartA-unnatikartA kAI nathI. kaI paNa zubha karma karavuM te karavuM e ja peAtAnI tathA vizvanI unnatineA mULa maMtra che. sarva manuSyAe varNAdisvAdhikAre dharmAcAromAM pravRtta thavu joie. dharmAMcArone lepa thatAM saMgha-samAja-rAjya vagerenI pragatiyAnAM mULa ukhaDI javAnAM-emAM aMzamAtra saMzaya nathI. dharma zAstromAM je je sadAcAra-dharmAcArA pratipAdyA che tenA sarvAMtaH anubhava karIne dharmAMka mAM pravRtta thavu' joie, dharmAMcArAmAM dRDha rahevAthI dezeAnnati sAmAjikAnnati vagere sAmudAyika unnatiyAnuM rakSaNa karI zakAya che. pAzcAtyAnI keTalIka kRtrima unnatiyAnu ekadama anukaraNa karIne pArTIya dharmAcAronA nAza na karavA joie. meAkSasAdhakamanuSyAe mArgAnusArI dharmadyotaka kanyakarmone karavAM joie. kSetrakAlAnusAre je je mArgAnusArIguNNA senya hAya te sevavA joie. mArgAnusArI guNAnI prAptithI nItidharmamAM sthira rahI zakAya che ane tethI satya dharmanI prApti thAya che. mArgAnusArIguNNa vinA dharmanI ceogyatA prApta thai zakatI nathI. mArgAnusArIguNA vinA dharmakriyA karavA mAtrathI AtmakalyANa thaI zakatu nathI. lekemAM maigyAdi bhAvAnI vRddhi mATe manavANIkAyAthI ane lakSmIthI yAgya je kartavyakama lAge te karavu' joie. maitrIAdi bhAvanAe bhAvavI sahela che paNa te pramANe vizvajIveAnI sAthe vartavuM muzkela che. krodhAdika prasaMge maitrI bhAvanA na rahI te pazcAt maigyAdi bhAvanA bhAvavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI. maitrIAdi cAra bhAvanAothI hRdayanI zuddhi thAya che ane tethI layayeAga tathA rAjayoga vagere yAgAnI prApti thAya che. paraspara viruddhadharmI manuSyeA para maitrIbhAva AvatAMnI sAthe hRdayanI zuddhi thAya che. paraspara bhinna kriyAmatathI cUkakAkavat vainI di rAkhanArA manuSyo game te dharmanA hAya haiAya te maitrI bhAvanAnA adhikArI banyA nathI teA pazcAt vizaSa dharmanA adhikArI / kayAMthI banI zake vArU ? pramAda bhAvanAnI siddhi vinA dharmInA veSa paheravAthI paNa samyaktvanI prApti thaI zakatI nathI. maitrIbhAvanA ane pramodabhAvanAne paraspara nikaTa saMbaMdha che. karuNAbhAvanAne ane maitrIbhAvanAne paraspara nikaTa saMbaMdha che. AtmajJAnanI prApti mATe karuNAbhAvanA vagerenI AvazyakatA che. madhyasthabhAvanA prakaTayA vinA satyadharmanI prApti thaI zakatI nathI. rAgadveSanA kadAgrahathI gherAyela manuSya madhyastha banI zakatA nathI. madhyastha thayA vinA vizvamAM pravRtiMta sarva dharmoMmAMthI satya ane asatyane juduM pADavAnI zakti prApta thatI nathI. mAdhyasthyaguNu vinA AtmajJAnanA vizeSa prakAza thatA nathI. jJAnAvaraNIyAdikanAM AvaraNeA dUra thavAthI mAdhyasthya guNu khIlI zake che. A vizvamAM madhyasthaguNanI bhAvanAthI sarvadharmanI sarva bAjuonuM avaleAkana karI zakAya che. maitrI pramAda mAdhyastha ane kAruNya e cAra bhAvanAnA vicAronA manuSyAmAM pracAra thavAthI vizvamAMthI atyaMta azAnti dUra thAya che ane svargasamAna vizva banI zake che. For Private And Personal Use Only Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 678 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. A vizvamAM maitrIAdi cAra bhAvanAone karaDe grantha lakhIne vA tenAM karoDo bhASaNe karIne svaparanI je unnati karI zakAya che te alpamAtra che, paraMtu maitrIAdi cAra bhAvanAne AcAramAM mUkavI te ja AtmAnI anantaguNI unnati che. vAcika jJAna vA bhAvanAmAtrathI unnati karI zakAtI nathI. dezonnati karavA mATe, sAmAjikannati karavA mATe, saMghonnati karavA mATe, cAturvaryonnati karavA mATe, tyAgIonI unnati karavA mATe je je icchA rAkhanArAo hoya teoe cAra bhAvanAne AcAramAM-vartanamAM mUkI batAvavI joIe. sarvasvArthone tyAga karIne sAmAjika hita mATe kartavya sarva kAryo karavAM joIe. sAmAjika hitamAM sarva vizvajananuM hita samAyeluM che. sAmAjika hitasvIo deza-samAja-saMdha-rAjya Adi sarvanI hita karavAnI pravRtti karyA kare che. svArthone tyAga karyA vinA sAmAjika hitakara kAryomAM pravRtti karI zakAtI nathI. svArthanI saMkucita draSTithI sAmAjikahitarUpe mahAsAgarane avalokI zakAto nathI. sAmAjika hitakara karmomAM pravRtta thanAra niHsvAthI karmavegI manuSya jeTaluM duniyAnA jIvanuM kalyANa karI zake che teTaluM anya manuSya karI zakatA nathI, sAmAjikahitakara kAryo mATe vyApaka daSTithI kArya karanArAo mahAyuddhonI zAnti karI zake che ane sarva jIvonAM duHkha dUra karavA Atmabhoga ApI zake che. vizvamAM zaktine pracAra karavA mATe uttama cAritraguNasaMpana vyAkhyAtAoe zAMtikara vyAkhyAna devAM joIe ane sahue zAntikarmanA prabopUrvaka ane Itara upAya pUrvaka zakti thAya evAM kAryo karavAM joIe. hAla yuropI mahAvigrahathI sarvatra vizvamAM azAnti phelAI che. vizvamAM sarva lekamAM duHkhane atyaMta saMcAra thavA lAge che. A vakhatamAM vizvamAM zAnti prasare evA uttama prabadhapUrvaka puruSoe prabala prayatna karavo joIe. kSAtrakamAM ane vaizyakamI manuSyanI atyaMta vRddhi thavAthI ane brAhmaNanI ane tyAgIonI saMkhyA kamI thavAthI vizvamAM aneka yuddha prakaTI nIkaLe che ane tethI zeSa vargone paNa nAza thAya che tathA manuSyamAM varNasaMkaratva dAkhala thAya che. jainadharmane AcAramAM mUkI batAvanArA brAhmaNanI ane tyAgIonI yuropamAM saMkhyA vRddhi pAme te hAlamAM jevA yuddho tyAM thAya che tevAM thaI zake nahIM. vizvamAM zAntine pracAra thAya evA kAlAnusAre bhinna bhinna karmo hoya che ane bhinna bhinna varSIya manuSyathI zAntine pracAra thAya che. koI samaye tyAgI mahAtmAonA baLe vizvamAM zakti prasare che. koI vakhata AtmajJAnI brAhmaNonA baLe vizva jIvomAM zakti prasare che. koI vakhata kSatriyonA-guNakarma baLe zakti prasare che. keI vakhata vinA baLe zakti prasare che ane koI vakhata zudronI sevAbaLe vizvamAM zakti prasare che. cAre vaNenuM ane tyAgIonuM samAna baLa hoya che, te vizvamAM vizeSataH zAnti prasare che. keIvarNanuM guNakarmAnusAre adhika vA nyUna baLa thatAM azAntine vikAra phATI nIkaLe che. vAta pitta ane kaphanI samAnatA vaDe zarIranuM Arogya rahe che. vAtapitta ane kaphanI For Private And Personal Use Only Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir gi pArakAnA de na juo. ( 679 ) jUnAdhikatAne pratIkAra kare paDe che tadvata cAre varNanA guNakarmanuM nyUnAdhika baLa thatAM yuddha vagere pragaTe che ane te samAna baLa thayA vinA zAMta thatAM nathI, mATe dezamAM rAjyamAM saMghamAM samAjamAM ane vizvamAM cArevaNenA guNakarmonuM samAna baLa jaLavAI rahe evA upAya levA joIe ane vikArazaktine nAza kare joie-ema sAmAjika rASTrIya ane saMghanuM hita karanArA paramArthI purUSoe vicAravuM joIe. tyAgI mahAtmAomAM sAtvikaguNanI adhikatA hoya che tyAM sudhI te varganI unnati thayA kare che; paraMtu jyAre teomAM rajoguNa ane tamoguNane praveza thAya che tyAre teonI upayogitAne svayameva nAza thAya che ane tethI tyAgIvarganI paDatI thAya che. paraMtu jyAre temAMthI rajoguNa ane tamoguNane bhAva kamI thato jAya che tyAre teonI caDatI thatI jAya cheItyAdi aneka anubhavonuM manana karIne karmacArIoe vizvamAM zAMti rakSavA aneka karmone AcAramAM mUkavAM joIe. deSayukta jIvone dekhI teo para karuNu karavI joIe ane dezI manuSyamAM guNone pracAra karavA mATe svazaktithI upadezAdi karmomAM pravRtta thavuM joIe. A vizvamAM koI paNa manuSya e nathI ke jenAmAM sakala guNe ja hoya. deza ane guNenI kalapanA che tyAM sudhI doSIpara karUNuM karavAnI jarUra che. guNanI ane doSanI mAnyatAonI bhinna bhinna dRSTi hoya che. yajJanI hiMsAne keTalAka ahiMsA kaLe che ane keTalAka tene hiMsA kaLe che. A pramANe aneka bAbatomAM guNone keTalAka de kathe che ane keTalAka jene deSa mAnatA hoya che teone guNe kathe che-tene vyavahAraSTithI anekAntapaNe viveka karavAnI jarUra che. keTalAka mahAtmAo evA hoya che keteone A vizvamAM apekSAe amuka guNa ane te ja bIjI apekSAe deSarUpa lAge che. keTalAka mahatmAo evA hoya che ke guNethI ane dethI kalpanAtIta thavAmAM dharma svIkAre che. keTalAka mahAbhAe evA hoya che ke teo brahmathI bhinna guNone ane dezane eka prakRtimAM svIkArIne tene aparihArya jaNAve che. A pramANe bhinna bhina daSTie guNanuM svarUpa che, temAMthI sApekSanayapUrvaka satya grahavuM. A vizvamAM je manuSya anyanA de dekhe che teo prathama te devI hoya che. anyanA de dekhavAnI dRSTi che te paNa eka jAtane doSa che. anyanA de dekhavAnI bhAvanAthI anyanA doSonA saMskArane hRdayamAM sthApana karavAmAM Ave che ane tethI te te dene SaSTivALA manuSyamAM utpAda thAya che. nyUnAdhika dethI sarva jIvo vyApta che tethI keInI nindA na karatAM sarva jI para karuNabhAvanA dhAraNa karavI joIe. AtmajJAnI manuSya sarva jIvone-daSaSTine AgaLa karI nIca gaNatA nathI. AtmajJAnI manuSya anyonA de dekhavA tarapha daSTi detA ja nathI. phakta guNo jevA tarapha lakSya dIdhA kare che. doSIomAM guNo pracAravA mATe AtmazaktithI prayatna karavo joIe. doSIonA AtmAomAM sattAe anaMtAguNe che teonuM bhAna For Private And Personal Use Only Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 680 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. karAvavAthI devIo deSathI mukta thaI jAya che. sarvajImAM guNe hoya che. AtmAmAM manane saMbaMdha thavAthI manamAMthI doSane vilaya thaI jAya che aeva doSIone AtmAnuM zuddhasvarUpa avabodhAvavuM joIe. manamAMthI rAgadveSane dUra karavA mATe vicAra karavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI, paraMtu rAgadveSane nAza karavA mATe prayatna karavAthI kAryasiddhi thAya che. sarva jIvone brahmajJAnathI paramAtmapada prApta thAya che to doSIene AtmajJAnathI uddhAra thAya emAM kazuM kaMI Azcarya nathI. AtmajJAna-brahmajJAna prApta karavAthI sarva doSone nAza thAya che aeva jJAnIoe doSIonA de nAza karavA mATe prayatna kare jaIe. daSIone svAtmAnI samAna dekhavAnI dazA thaI eTale karmayogInI dazA prApta thAya che. jenA hRdayamAM kSamAdi guNe utpanna thayA che te manuSya guNone pracAra karI zake che. jenAmAM kSamA-dayA-zuddha prema svAtmabhAna vagere guNe upanyA che te manuSya jJAnAdi baLe anya manuSyamAM sadAcAra-gharmAcAradvArA guNone pracArI zake che. sadguNethI guNI manuSyanI anya dezI jIvenA para mukhathI upadeza ApyA vinA paNa atyaMta asara thAya che mATe karmayogI manuSyae uparyukata kalekanA bhAvanuM manana karIne guNe pracAravA prayatna kare joIe. AcAromAM-kriyAomAM guNene rasa pUrAya che te AcAranuM mahattva vadhe che. keTalIka vakhata evuM anubhavavAmAM Ave che ke dharmakriyAvidhimAM magnadharmAcAromAM magna manuSyomAM deSa daSTi-nindA-IrSA-svArtha-parAzrayatA vagere deze vadhu pramANamAM hoya che; paNa anyanA doSo dekhavAnI ane anyonI nindA karavAnI gaMdha hoya che tyAMsudhI dharmakarmomAM pravRtta thaIne kaMI vizeSa phaLa prApta karI zakAtuM nathI. jenAmAM akSudrAdi guNe prakaTyA hoya che te anya manuSyane guNI banAvavA samartha bane che. dayAkSamA-vairAgya-tyAga Adi guNe vinA sarva dharmavALA manuSya prabhunI prApti mATe ane AtmAnI zuddhi mATe aneka dharmAcArone-dharmakriyAone seve te paNa teo hRdayazuddhi karavAne zaktimAna thatA nathI tathA prabhunI jhAMkhI karI zakatA nathI. atava prathama manuSya aneka guNone dhAraNa kare che to te anya manuSyane guNuM banAvavA tathA dhArmikAcArone pracAra karavA zaktimAna thAya che. dhairya odArya-AtmabhAva-brahmabhAva-zuddha prema-brAtRbhAvavairAgya-paramArthapravRtti, Adi-vivekAdi guNanI prApti je je upAyo vaDe, je je AcAravaDe, je je pravRtti vaDe thAya evAM kAryo karavA joIe. guNAnurAgI manuSyoe A vizvamAM je je upAyoe AtmAnA guNe vadhe, AtmAnI zakti vadhe, te te upAyarUpa AcA ne AcaravA joIe. je je upAyone ane dharmAnuSThAnane AcaratAM AtmAnA guNe khIle te mATe khAsa pravRtti karavI joIe. AtmAnI jJAnAdi zaktio khIle evI dharmapravRttiyone gADarIyA pravAhane tyAga karIne sevavI joIe. dharma-artha-kAma ane mokSaprada evA -zubha dharmanA saMskArone dharmazAstronA AdhAre kSetrakAlAnusAre sudhAraka parivartanI sAthe For Private And Personal Use Only Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhArmika saMskArane yugAnurUpa svarUpa Ape. (681 ) sevavA joIe. dharmasaMskAronA vAstavika rahasyane jJAnagIo jANe che. dharmasaMkArathI mana vANI ane kAyA upara asara thAya che. jJAnagIo dharmasaMskAronA vAstavika raha ne jANe che tethI dareka jamAnAmAM te upara asatya prastaro je je lAgI gayAM che tene dUra karI satya uddeze pUrvaka dhArmikasaMskArone pracAra karI zake che. bhaviSyanA avatAra para dharmasaMskAranI asara thAya che. dharmasaMskAronuM Adhipatya mUrkhAonA hastamAM jAya che tyAre teomAM AkarSaNIyatA rahetI nathI ane dharmasaMskArasUtronA AcAramAM prAyaH asatyakriyA paraMparAne praveza thAya che. jaina nigamamAM soLa saMskAranuM varNana che ane tenI vidhi zrI bharata rAjAnA samayathI pravaryA kare che. vedadharmIomAM dharmasaMskAronI pravRtti che. musabhAne, brIsti, bauddho ane pArasIomAM paNa dharmasaMskArane kaI kaI daSTie sthApita karelA dekhavAmAM Ave che. jainamamAM brAhmaNa kSatriya-vaizya zUdra ane tyAgIomAM dharmasaMskArone adhikAra paratve AdaravAnI AjJA ApI che. dharma kAma artha ane mukti e cAranI prApti karAvanAra dharmasaMskAre che. gRhasthaguruo pitAnA adhikAra pramANe brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudravargane yogya evA gRhyasaMskArone karAve che ane tyAgIguruo svAdhikAre gRhasthane ane tyAgIone yogya evA dharmasaMskArane kare che. karAve che; ema jananigamatabheMta dharmazAstromAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. janakamamAM sAkSara brAhmaNavarganI nyUnatAthI cAturvarya paikI vaizyakamanA saddabhAvathI dharmasaMskAronA pracAranI pragati atyaMta zithila thaI gaI che ane AvI sthitine uparyukta dRSTie punaruddhAra karavAmAM nahi Ave to janakomanA astitvanI mahAzaMkA rahe che; paraMtu bhaviSyamAM punaruddhAraka karmayogI yugamAM pradhAna AcArye A bAbatanuM khAsa lakSya deze; te samayamAM dhArmika saMskAronI sAthe cAturvarya manuSyanI jainamamAM astitA cirasthAyI rahe evA upAyomAM prANArpaNa karaze. dharmasaMsakAthI dharmAcArane ane te dvArA mokSanI prAptimAM atyaMta puSTi maLe che mATe cAturvaryanI sadA astitA kAyama rahe evI daSTie adhikAradazAdi bheda bhinna bhinna dharmasaMskArane pracAravA joIe, je kemamAM svAdhikAra bhinna bhinna upayogI, gaMbhIra rahasyavALA AtmAnI zakti khIlavavAvALA dharmasaMskAro nathI te dhArmika kemanI duniyAmAM astitA rahetI nathI. aeva uparyukta bAbatane sajajanee atyaMta anubhava karavo joIe. AtmAnI zakti khIle ane deza dharma rAjya saMdha samAja vageremAM guNenI pragati thAya evI rItanA dharmasaMskArane prakaTAvavA tarapha jJAnIonuM khAsa lakSya hoya che. dareka jamAnAmAM dhArmika saMskArone anukULa rUpa ApI sarva vaNemAM jJAnIo tene pracAra karI vizvajIvanI dharmavaDe unnati sAdhI zake che. zrI saddagurunA badhA pramANe pravatIne sadA Atmannati karavI joIe. manuSya baMdhu ! dezonA 8 For Private And Personal Use Only Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 682 ) zrI krayoga graMtha-savivecana. 5 nAzA zrI sadgurunI sevA kara. doSonA vRndone nAza karavA mATe zrI sadgurunI upAsanArUpa dharmakarmanI jarUra che. zrI sadgurunA AlaMbana samAna anya koI AlaMbana nathI. AtmajJAnI gurunI sevAthI rajoguNa tameNu vRttinA aneka doSo TaLe che. Atma jJAnI gurunI sevAvinA satra kapivat paribhramatu mana sthira thaI zAnta thatuM nathI. AtmajJAnI mahAgurunI sevAthI DhASAne ane guNNAnA viveka thAya che ane saMsAramAM prabhunA sAkSAtkAra thAya evI AnubhavikapravRttiyAne sevI zakAya che. dararoja doSonA nAzAthe zrI sadUgurune seva ! ! ! dveSathI anyadharmiceAnI nindA karavI nahi paNa kadAgrahanA tyAga karIne sarvavyApta satyane grahaNa karavuM joie. svadharma mUkI anyadhAM para mAdhyasthabhAva dhAraNa karavA joie; paraMtu dveSabhAva dhAraNa na karavA joie. anyadharmAM para ane anyadharmIo para dveSabhAva dhAraNa karavA e kaSAyanI vRddhinuM kAraNa che ane tethI kamethI baMdhAvAnu thAya che, paraMtu muktinI prApti thatI nathI. zrI vIraprabhunA jJAnasAgaranA kaNiyAo anyadharmamAM paNa che. vizvamAM je je dharmAM jIvatA dekhAya che temAM je je aMge satyatA hAya che te te azatAe teonu jIvana TakI rahelu che ema avabedhavuM. sarva duniyAmAM jyAM jyAM satya raheluM hoya te grahavu-paraMtu pakSapAta karavA niha. satyanA aMzAnI vizAlatAnI dRSTie satrathI satya AkarSI zakAya che ane tethI tevA bRhadbhAvathI dharmane sajIvana rAkhI zakAya che tathA svadharmamAM je je khAmIe bAkI rahetI hAya che te satyAMzAnA grahaNathI pUrNa karI zakAya che. svadharma karatAM anya dharmAMnI manuSyomAM zAthI vyApakatA che ? te kadAgrahanA tyAga karyAvinA anubhavAtI nathI. vizvamAM sarva ThekANe satya vyApI raheluM che. kadAgraha tyAga karyAvinA satyanI prApti thai zakatI nathI, kadAgraha rAhunA kALA vAtAvaraNathI satyanI jhAMkhI thaI zakatI nathI. jainakAmamAM dharmAcAryoM parasparamAM thatA-thanAra kadAgraha tyAga kare te teo paraspara satyanuM grahaNa karavA samartha thaI zake emAM kaMi zaMkA nathI. satyanI aneka dRSTiyAe vyAkhyA karIe teAya ana Mta satya bAkI rahe che. jyAre AvI satyadharmanI sthiti che tyAre anata satyamAMthI vizvajIve anaMtamA bhAge satya grahI zake che tethI kadAgraha karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI. sarvagata je satya che temAMthI paNa anaMtamA bhAge satya grahI zakAya che ane anaMtamA bhAge satya kathI zakAya che. kadAgrahathI satyanA aneka aMze hAya che temAM asatyane Aropa thAya che ane tethI satyano lepa thAya che. je aMze satya grahyu' hAya che tenAthI khAkI anaMtasatya hAya che-te sApekSaSTi dhAraNa karyAvinA anubhavamAM AvI zake tema nathI. dharmAMcArAmAM dharmakriyAomAM sadAcArAmAM dharmAnuSThAnAmAM amuka STie kadAgraha baMdhAyA pazcAt amuka anyadharmAcArAmAMthI kriyAomAMthI sadAcArAmAMthI je je aMze kSetrakAlAnusAre satya hAya che te grahI zakAtuM nathI eTaluM teA nahi paraMtu For Private And Personal Use Only Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bApa tevA beTA kema pedA thatA nathI? ( 683 ) temAMthI satyane mArI nAMkhavAnI pravRtti paNa karyAvagara rahI zakAtuM nathI. satyanA anantabheda che. dravyakSetrakAlabhAvathI satyanI maryAdAo bAMdhatAM chatAM paNa anantasatya te avaktavyarUpe kAyama rahe che. anantasatyane anantajJAna prakAzI zake che. ananta daSTiemAM anantasatya che tethI sApekSana vinA koI paNa bAbatanI satyanI vyAkhyA bAMdhI zakAya nahi mATe anantadharmanI vyAkhyA anubhavanArAoe kadApi kadAgraha karavo nahi. aneka dharmamatavAdIe kadAgraha karIne parasparamAM rahela satyane apalApa kare che ane asatyone aMgIkAra kare che. aeva samAja, saMgha, deza, rAjya, kema, jJAti, maMDala ane vyaktinuM unnatajIvana karavAne kadAgrahano tyAga karIne sarvagata satyane aMgIkAra karavA mATe sadA taiyAra rahevuM joIe ane asatya kadAgrahane tyAga karavAne rAgadveSathI mukta thavuM joIe. hAruM te sAcuM ema nahi mAnatAM satya te hAruM--e daDha satyabhAva dhAraNa karavo joIe. kAmarAga sneharAga daSTirAgane tyAga karIne satya grahavuM joIe. anantajJAnane anubhava prakaTyA pazcAt satyanA anaMta aMzene savamAMthI kheMcI zakAya che. sadAcAranA saMskArathI suparaMparAne vistAravI joIe ane saddavicAravaDe dharmakarmanA vyavahArane piSa joIe. guNakarmanA vibhAge brAhmaNAdi cAre vargamAM sadAcAranA saMskAranI paraMparAnI vRddhi karavAthI cAre vaNe paikI kaI varNane guNakarmothI vinipAta thato nathI temaja tyAgI sAdhuone paNa nAza thatuM nathI. hAla cAre varNamAM sadAcAranA saMskAranI suparaMparAne vistAra manda paDI gayuM che tethI AnI patitadazA thaI che. paraMparAe gugukarmonA anusAre cAre vaNemAM saMskAranI paraMparAne vistAra je sadA thayA kare che tethI dezanI vidyA-sattA- vyApArasevAdithI sarva prakAre AbAdI raheze. tatvajJAnanA abhAve lokomAM sadAcAranA. saMskAronI paraMparAnA vistAranuM mAhAsya avadhAI zakatuM nathI mATe tattvajJAnane sarvatra prakAza thAya evI brAhmaNadivarga dvArA rojanA karIne sadAcAranA saMskAranI paraMparA-punarjanmamAM paNa lokone prApta thAya evI sevAdharmanI pravRttine aMgIkAra karavI joIe. sadAcAranA saMskAranI paraMparAnI madatAthI hAla bApa tevA beTA pAkI zakatA nathI. devatAnA chokarA kayalAnI peThe sarvatra sadAcAranA saMskArAbhAve dazA avazekAya che. dharmakarmanA vyavahArane suvicAro vaDe piSa joIe. cAre vaNemAM ane tyAgIvargamAM dharmakarmanA vyavahAranI astavyastadazA thavAthI dezanI-samAjanI-saMghanI-rAjyanI ane vyakti svAtaMtryanI paDatI thAya che. dhamakamenA vyavahAramAM azuddhatA-asatyatAne praveza thatAM vizvajanonuM kUpamAM viSa nAkhavAnI peThe ahita thAya che. atae te te dharmakarmanA vyavahArane saduvicAravaDe atyaMta piSavAnI jarUra che. dharmakarmanA vyavahArane loko kSetrakAlAnusAre AdarIne sarva prakAranI unnatine kare evI rIte vicAravaDe tene piSa joIe. For Private And Personal Use Only Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmaLa graMtha-savivecana. dezadharmane nAza karanArI bAlalagnAdi kurItione sadupadezavaDe dUra karavI joIe. dharmakarmasudhArakee dezanAvaDe ane sadAcArovaDe bAlalagnAdi duSTa rIvAjone haravA joIe. bAlalagnAdi hAnikAraka duSTa rivAje saMbaMdhI lakhatAM eka alaga pustaka banI jAya tema che; mATe atra te ati saMkSepathI jaNAvavAmAM Ave che ke bAlalagnAdi duSTa rIvAjone sadupadeza Adi sarva yogya pravRttithI nivAravA joIe ke jethI dezanI saMghanI komanI dhananI ane rAjyanI caDatI thAya. rAjya-deza-dharmane kSaya karanAra hAnikAraka kutsitAcArone sattAdhAdisAdhana vaDe karmayogIoe haravA joIe. rAjya-deza-dharmane kSaya karanArA je je duSTAcAra ane duSTa vicAro hoya teone nAza karavAnI jarUra che. rAjyamAM dezamAM ane dharmamAM je je hAnikAraka kutsitAcAra hoya teone dUra karavA joIe. jenAthI rAjya-dharmane-dezane saMghane nAza thAya evI je je pravRtti hoya- AcAro hoya teone hAnikara kutsitAcAra tarIke kathavAmAM Ave che. gRhasthadharmane nAza karanAra ane sAdhudharmane nAza karanAra, cAturvarNasaMdhane nAza karanAra, deza dharmAdine nAza karanAra-dezakAlAnusAre je je hAnikara rivAjo jaNAya tene satvara nAza kare jaIe. dhama-sattA-buddhi-vagereno nAza karanAra abhakSya AhArapeyane sadAkAla tyAga karavo joIe. dharmavyavahArasAdhakoe sAta vyasanano tyAga kara joIe. duSTa vyasananAzAthe ane nItidharmanI vRddhi mATe dharmasAdhakagIoe svayazakatyA kartavya karma karavuM joIe. dharmasAdhaka yogIo jeTale aMze sAMsArika sudhAro karIne dezanuM-samAjanuM-saMghanuM-kamanuMrAjyanuM-maMDalanuM zubha karI zake che teTaluM anya kaI karI zakatuM nathI. jeonuM nItinA guNathI uttama cAritrya khIlyuM che evA dharmasAdhaka yegIo mauna rahIne duniyAmAM jeTalI nItidharmanI vRddhi karI zake che teTalI anya koI karI zakatuM nathI. dharmasAdhaka gRhastha karmayegIo ane tyAgI dharmasAdhaka yogIo nItidharmanI vRddhi karI zake che. svArthIdi doSone nAza karanArA dharmasAdhaka bhegIo nItidharmamAM daDha rahI dharmakarmapravRtti seve che. avataraNa-dharmAcArosadAcAro AdinI prApti mATe dAnadharma kAraNabhUta che. ataeva dAnadharmakarma pravRttine prabodhavAmAM Ave che. zlokAH dAnaM paMcavidhaM jJeyaM deyaM samyaga yathocittam / svAdhikAraprabhedena samyaktatvavicArakaiH // 227 // nAsti dAnasamo dharmoM lokAnAM zarmakArakaH / dAnena brahmacaryasya yogyatA bhavati dhruvA // 228 // For Private And Personal Use Only Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - dAnanI saphaLatA kayAre ? ( 685 ). #jJAnAAinAni yAni vizvasevA vizvoddhArAya sadbhaktyA dharmavidyAvicakSaNaH // 229 // dAnaM hi tyAgamArgasya mUlaM ca dhrmkaarnnm| deyaM svazaktito dAnaM gRhasthaiH sAdhubhiH zubham // 230 // zabdArthasaha saMkSipta vivecana-abhayadAna, supAtradAna, ucitadAna, anukaMpAdAna ane kIrtidAna e paMca prakAranuM dAna che. dravya abhayadAna, bhAva abhayadAna, vyavahAra abhayadAna, nizcaya abhayadAna, upazamAdi bhAve abhayadAna, laukika abhayadAna, lokottara abhayadAna ItyAdi abhayadAnanA aneka bheda che-tenuM gurugamathI svarUpa avabodhavuM. svAdhikAre dezakAle citadAna devAmAM pravRtta thavuM. samyaphatatvavicArakagRhasthoe ane tyAgIoe svAdhikAre pAMca dAna paikI je kAle je kSetre je dAna karavuM ucita hoya te samaye te dAna karavuM joIe. abhayadAnanI vakhate abhayadAna devuM ane kIrtidAnanA prasaMge kIrtidAna devuM. sukhakAraka dAnasamAna anya kaI dharma nathI. zrI tIrthakare dIkSA grahaNapUrve eka varSaparyaMta dAna de che. dAna-zIla tapa ane bhAva e cAramAM prathama dAnanI mahattA che. dAnaguNa khIlyApazcAt zIla guNa khIle che ane zIlaguNanI prApti thayA pazcAt tapa guNanI zakti khIle che. tapanI prAptipazcAta bhAvaguNa khIle che. dAnaguNanI siddhi pazcAt brahmaguNapAlananI yegyatA prApta thAya che. jenI dravya abhayadAna ane bhAvaabhayadAna devAnI cogyatA prApta thaI che te paMcendriya viSayone jItIne dravyabrahmacarya tathA bhAvabrahmacarya zakitanI prApti karI zake che. vizvanA zreyaH mATe pravRtti karanAra vizvasevakoe annadAna, jJAnadAna, vastradAna, pAtradAna, vidyAdAna Adi dAna svazakita pramANe niSkAmabhAvathI devAM joIe. dharmavidyAmAM vicakSaNavidhasevakoe viddhAraka sarva prakAranI mAnasika, vAcika, kAyika, Atmika-dhana ane sattAnI zabha zakitanAM vizvajIvone dAna devAM joIe. jeTaluM vizvane niSkAmavRttithI devAmAM Ave che tenA karatAM anantagaNuM prApta thAya che. jevuM devuM tevuM levuM e kudaratane kAyade che. sUryakiraNodvArA jeTaluM sAgara-nadI-taLo. vageremAMthI jala kheMcAya che teTaluM vAdaLAM mAraphata punaH vizvajIne maLe che. yAcitadAna devAnI pravRttine maraNane paNa tyAga na karavo joIe. dAna devAmAM hAre adhikAra che paraMtu tenA phalanI IrachA karavAne tyAre adhikAra nathI. manathI, vANIthI, kAyAthI, lakamIthI ane sattAthI rajoguNI dAna tamoguNI dAna ane sAtvika dAna karI zakAya che. rajoguNa ane tamoguNI dAnane tyAga karIne sAtvika guNavRttithI dAna devuM joIe. aprazasya avanatikAraka dAnene tyAga karIne prazasya pragatikAraka je je dAne je je For Private And Personal Use Only Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ( 686) zrI karmayoga graMtha-savivecana. B kAle devAnAM hoya te devAM. tyAgamArganuM mUla ane dharmanuM kAraNa dAna che. dAna vinA tyAgI thavAtuM nathI. sarvasvArSaNarUpa dAna devAthI tyAga yoge tyAganI siddhi thAya che. gRhasthoe ane sAdhuoe svazaktithI sarva prakAranAM prazasya dAnane yathAzakti devAM joIe ke jethI AtmAnI zaktionA vikAsavaDe paramAtmapadanI prApti karI zakAya. avataraNa-AtmazaktiprakAzaka yAtrAdikanI karaNIyatA darzAvavAmAM Ave che. zlokAH tIrthayAtrAdikaM karma devapUjAdikaM tathA / kartavyaM bhAvato bhavyairAntarasAdhyadRSTitaH // 231 / / tIrthayAtrAvidhAnena zraddhA bhavati susthiraa| prAptirjJAnAdidharmANAM satsamAgamayogataH | 232 sAdhuyAtrA prakartavyA harSollAsena mAnavaiH / samyagdarzanamUlA sA mokSamArgAnusAriNI ||23rA kartavyA sadguroryAtrA mokssmaargprsaadhikaa| sarvadharmasya siddhayarthaM yAtrA sA pravarA matA // 234 // zabdArthasaha saMkSipta vivecana -bhAe bhAvathI ane Antara sAdhyaSTithI tIrtha yAtrAdika karma tathA devapUjA gurupUjAdika karma karavAM joIe ke jethI AtmAnA guNene prakAza karI zakAya guNonI prApti mATe tIrthayAtrA karma ane devapUjAdika karma karavAnI jarUra che. guNonI prApti mATe tIrthayAtrApravRtti karAya che. tIrthayAtrAvidhAnathI susthira zraddhA thAya che ane tIrthasthAnamAM rahelA sAdhuonA satsamAgamathI jJAnAdi dharmonI prApti thAya che. jenAthI duHkhane ane durguNene tarI pelI pAra utarAya tene tIrtha kathavAmAM Ave che. dravyatIrtha, bhAvatIrtha, sthAvaratIrtha, jaMgamatIrtha, lokikatIrtha ane lokottaratIrthAdi aneka tIrthonA bheda che. upAdAnatIrtha ane nimittatIrtha vagere tIrthonA bhede avadhavA. tIrthakara AdinI janmakalyANakAdi bhUmine tIrtha kathavAmAM Ave che. mAtA, pitA, dravyakalAcArya, gRhastha guru, vagerene laukikatIrtha tarIke avabodhavAmAM Ave che. tInA vAsamAM aneka zubha zaktine saMpAdana karavAnI AntarasAdhyadRSTithI jarAmAtra vimukha na rahevuM joIe. jJAna darzana cAritrAdi guNanI prApti mATe Antara sAdhyAMzane For Private And Personal Use Only Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sazunI sevA zA mATe ? ( 687 ) hRdaya sanmukha dhAra joIe. AcAya upAdhyAya sAdhu vagerenI jagamayAtrA gaNAya che. sthAvaratIrthayAtrA karatAM jaMgamatIrthayAtrAdithI anantaguNalAbha thAya che. Adhibhautika ane AdhyAtmika zaktione khIlavavA mATe tIrthayAtrAnI jarUra che. manuSyae harSollAsathI sAdhuonI yAtrA karavI joIe. tApUnAM naM tIrthamUtA sAdhavA tIrtha Rtti mATe nA sAdhusamAja sAdhuonAM darzana puNyarUpa che. sAdhue tIrthasvarUpa che. sthAvaratIrtho te amuka kAle phala Ape che; paraMtu sAdhusamAgama te turta phala arpe che. paradezI rAjAe kezakumArasAdhune samAgama karyo tethI paradezI rAjAne dharmAdhinI prApti thaI. tadrata jeo cAritrapAtra sAdhuonI yAtrAo kare che te avazya turta phalane prApta kare che. sthAvaratIrthonI yAtrAthI hadayazakti ane zArIrika zakti karavI joIe, tIrthonI yAtrAethI aneka prakAranA vyAvahArikalAnI tathA dhArmika lAbhanI prApti thAya che. uttama sAdhuonI yAtrAe karIne uttama sarvicAranI ane sadAcAronI prApti karavI joIe. mekSamArgAnusArI ane samyagadarzanamUla evI sAdhutIrthayAtrA che. mokSamArga prasAdhaka evI zrI sadgurunI yAtrA karavI joIe. zrI dharmAcAryanI yAtrA karavAthI vivekAdi aneka guNanI prApti thAya che. paramepakArI zrI gurunA badhe pramAda vagere duSTa zatruono nAza thAya che ane kSaNe kSaNe AdhyAtmika nimartatAnI vRddhi thAya che. zrI sadgurunI yAtrAthI dravyasamAdhinI ane bhAvasamAdhinI prApti thAya che. sarva prakAranA dharmonI siddhi mATe zrI gurunI zreSThayAtrA mAnelI che. zrI saddaguruyAtrAthI aneka prakAranA asaddavicArone ane durAcArane nAza thAya che tathA sarva prakAranI siddhinI prApti mATe karmagIpadanI prApti thAya che. sarva prakAranI unnatinI dizA dekhADanAra tathA AtmAnI jAgRti karanAra zrI sadagurunA caraNamAM layalIna thavuM joIe. AtmajJAnI sadUgurunA pAsamAM vasavAthI temanA vicAronI ane AcAronI mUrti banI zakAya che. zrI dharmAcAryanI sevAmAM ane temanI AjJAmAM niSkAmabhAve rahevAthI sarva siddhinI prApti thAya che. vizvamAM jeTalAM tIrtho che ane te tIrthothI AtmArUpa tIrthanI zakti prakaTAvavI ema zrI sadguru prabodhe che mATe pUjyajJAnI sadgusnI yAtrAne eka varSamAM ghaNIvAra bhakti bahumAnathI karavI joIe. avataraNuM-zubhadAnapravRtti-tIrthayAtrApravRtti Adiprabodhaka zrI sadUgurunI sevA bhakti karavI joIe. temanI AjJA pramANe vatI AtmAnI zuddhatA karavI joIe te darzAve che. AtmajJAnapradaH sevyaH sadaguruH puurnnbhktitH| vaiyAvRtyAdi satkRtyaiH kRtajJAdiguNAnvitaiH | 23s | For Private And Personal Use Only Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org ( 688 ) sevA pUjA ca kartavyA sadgurorbhAvataH sadA / mAnasatkArasaMharSAt kartavyaM vinayAdikam sadgurorbhaktisevAdi - karmakArakasajjanAH / labhante sampadaH sarvA jJAnanirdhUtakalmaSAH AjJayA sadgurorlokAH karma kurvanti ye sadA / labhyante sampadaH sarvAH prAptasajjJAnalocanaiH sadguroH sammatiM prApya ziSyAH saddharmapAlakAH / AtmonnatiM parAM labdhvA mucyante sarvabandhanAt zrI krama caiAga graMtha-vivecana. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Ruo ! 226 // // 237 / / // 228 // // 2326 // zabdAsaha saMkSipta vivecana---vaiyAnRtyAdi satkRtya jene che evA ane kRtajJatAguiNNAe yukta evA manuSyae pUrNa bhaktithI AtmajJAnaprada sadguru sevavA joie. jeNe AtmajJAna ApyuM teNe sarva prakAranuM jJAna ApyuM ema avodhavuM. AtmajJAna-brahmajJAnaprada sadgurune sarvasvArpaNa karavuM joIe. zrI janaka videhIe sarvasvArpaNu karIne aSTAvakranI sevA karI hatI. kRtajJatAdi guNovaDe sahita ane vaiyAvRtyAdiguAvaDe jeo yukta thaela che evA karmayAgIovaDe AtmajJAnaprada guru sevAya che. mAna--satkAra sAthe harSoMthI ane bhAvathI zrI sadgurunI sevA-pUjA karavI joie ane temanA ceAgya evA vinayAdrika karma karavAM joie. marSiyAe sadgurunI sevA-pUjAtimAM ana Mta la darzAvyuM che. saMskRta gurugItAnuM smaraNa manana vAcana karIne zrI sadguru sAhebane vinaya vagere karavAmAM aMza mAtra nyUnatA sevavI nahIM. sadgurunI bhaktisevAddhi karanArA sajjane AtmajJAnavaDe pApakarmAne haThAvI sarva sa'padAone prApta kare che. zrI AtmajJAnI sadgurunI sevAbhakti karIne je jJAna prApta karavAmAM Ave che athavA je je anubhaveA prApta karavAmAM Ave che te zubha phulane arpanArA thAya che. zrI sadguru para pUrNa prema dhArIne temanI sAthe tanmaya banI jAe eTale temanA hRdayane svayameva tamo avagata karI zakaze. bAhyanA karatAM vizeSataH hRdayathI guru ALakhavA joie. gADarIyA pravAhe gurunA ziSya bhakto bananArA aneka manuSyA hoya che, paraMtu zrI sadgurunA sadvicArAnA paripUrNa anubhava karIne bhakta ziSya bananArA viralA hoya che. jeoe gurunI pAse rahIne jJAnarUpa lAcana prApta karyAM che evA bhaktovaDe sarva prakAranI dravyabhAvarUpa zubha lakSmI prApta karI zakAya che. sAMsArikavyavahAramAM ane dhArmikavyavahAramAM sadgurunI sevAvaDe kama yAgI banI zakAya che ane sadgurunA AtmAne oLakhI zakAya che. sadguru pAsethI pratini Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org 5 tapa kevA karavA ? apUrvAbhinava jJAna prApta karavuM joie. yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNAdhyAna ane samAdhi e aSTAMgayAnI prApti karAvI paramAtmA svarUpanI sAthe tanmaya thavA arthAt paramAtmasvarUpa thavA zrIsadgurunI upAsanA karavI joie. samyakatvAdhibIjaprada zrIsadguru--dharmAcArya thI kSetrakAlAnusAre dezonnati-rAjyAnnati-sa MdhAnnati-Atmonnati Adi sazubhAnnatiyAne prApta karI zakAya che. pratyekakanyakarmanuM vijJAnaprada zrIsadgurunI jeTalI bhakti karIe teTalI nyUna che. kalikAlamAM zrIsadgurunI upAsanAthI AtmAnI paramazuddhatA prApta karavA prayatnazIla thavAya che. " uThA jAgrata thAo ane gurunI sammatipUrvaka niSkAmakarmacAgI bane. zrIsadgurunI sammatithI anumatithI sava kanyakAryAMmAM niSkAmapaNe pravRtta thai zakAya che. vinayAguNavALA ziSyAne gurunI sevAthI je maLe che te anyathI maLatu nathI " evuM proAdhIne gurugItArahasya pramANe pravartavu' joie ane paramabrahmanI prApti mATe sarvanAnI dRSTinI apekSAe pravartavu joie. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktapovidhAneSu vartante svIyazaktitaH / narAH kAlAdikaM jJAtvA zAstravidhyanusArataH tattapo naiva kartavyaM yantrA'stilaGghanaM bhRzam / tattapaH kIrtitaM sadbhirAtmazaktiprakAzakam ( 289 ) avataraNa:zrIsadgurunI sevAbhaktivaDe je bhakta bane che te tapa brahmacaryAdi guNA khIlavIne vizvasevakakama yAgI bane che. ataeva zrIsadgurunI sevAbhaktinu pratipAdana karyAM pazcAt tapanuM svarUpa pratipAdana kare che. zlokau For Private And Personal Use Only // 24 // // 24 // zabdArthasaha sakSipta vivecanaH--manuSya zAstravidyAnusArathI kAlakSetrAdikanu patiH jJAna karIne svIyazaktithI samyak tapeAvidhAnAmAM pravarte che. jyAM atyaMta lAMghaNu thatI hAya che evuM tapa na karavuM joIe. satpuruSAe je AtmAnI zaktiyAnuM prakAzaka hAya tene tapa kathyu che. azubhecchAnA rAdha karavA ane tapa kathe che-jenAthI AtmazikatayAne prakAza thAya che ane duHkha sahanapUrvaka mAnasika- vAcika-kAyika pravRtti karavI paDe che tene tapa kathe che. je jJAnAvaraNIyAdikane tapAve evI je je pravRttiyA che athavA evA je je sahanatAdika savicAre che tene tapa kathe che. AtmAnA uddhAra karavAmAM, samAjane 7 Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kamaga graMtha-savivecana. udaya karavAmAM, saMghanI pragati karavAmAM ane deza rAjyanI unnati karavAmAM je je kaTTaduHkha sahana karavo paDe che ane upadra sahana karavApUrvaka je je pravRtti karavI paDe che tene tapa kartha che. keI paNa AtmAnI zakti khIlavavAne ane azakitane dUra karavAne je je karmo karavA paDe che tene tapa kaLe che. je dhyeya prAptavya vastumATe pravRtti karavAnI hoya temAM ja mananI ekAgratA karIne anya vicArathI ane anya sukhamaya pravRttithI dUra rahevuM tene tapa kathe che. AtmAne suvarNanI peThe je tapAve che ane Atmazakitone prakAza karAve che tene tapa kaLe che. vidyAbhyAsa kalAbhyAsa gAbhyAsa dharmAbhyAsa zArIrika mAnasika vAcika zaktine khIlavavA aneka duHkhane sahana karI svAzrayI banavuM ItyAdine tapa kathavAmAM Ave che. azubha IcchAone jethI rodha thAya ane AtmAnI zakita jethI pragaTa thAya evA sarva upAyane tapa kathAvAmAM Ave che. rAja-sukha--ezaArAmane tyAga karIne sarva manuSyanI Atmazakitano vikAsa thAya evI che je pravRttine duHkha sahI AdaravI te tapa avabodhavuM. vyAvahArika sarvajanapagI zubhakAryo karavAmAM je je mana vANuM kAyA lakSmI ane sattAno vyaya thAya che te paNa vyAvahArika zubhatapa avabedhavuM. paramabrahmanI prApti mATe je je pravRitta ne vicArene sevavA paDe che ane temAM sahanazIlatA rAkhI duHkha sahavA paDe che tene dharmatapa avabodhavuM. vidvAne kSatriye. vaizya ane zudro je je pravRttiyone aneka kaSTa sahIne zaktinA vikAsa mATe seve che-tene tapa avadhavuM. laukika arthakAmAdinI prApti mATe je je pravRtti karavI paDe che ane temAM je je sahavuM paDe che tene Dhau itA #Le che. joke ttara jJAnadarzanacAritranI prApti mATe mAnasika vAcika kAyika kaSTone veThIne je je kaSTasAdhya pravRttine sevavI paDe che tene Todora tapa kaLe che. jenadaSTie anazana, Udarika, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA e cha bhedane AtmazaktinA vikAsArthe karatAM bAhyatapa tarIke prabodhavAmAM Ave che. prAyazcitta, vinaya, vairAgrutya, svAdhyAya, thAna ane jAvatta A cha AtyaMtarika tapabheda che. saMghanI pragati mATe dharmanI pragati mATe ane AtmAnI pragati mATe bAra prakAranA tapanI AvazyakatA siddha Thare che. vizAlaSTie bAra prakAranA tapamAM aneka prakAranA tapane samAveza thAya che. A bhavamAM AtmAnI zaktino vikAza ane duone nAza karanAra tapa che tethI tene pratyakSa anubhava prApta karavAnI jarUra che. tapanA nimittabhedathI aneka bheda che. ane yuddhamAM vijaya mATe tapa karyuM hatuM. pratAparANue bAra varSa vanamAM paribhramaNa karavAnuM tapa karyuM hatuM. zrIvIraprabhue kevaLajJAnanI prApti mATe bAra varSa paryanta aneka prakAranuM tapa karyuM hatuM. zrIgautamabuddhe vanamAM tapa karyuM hatuM, ekalA upavAsa karavA teneja phakata tapa kahevAmAM anya tapane niSedha thAya che mATe jJAnapUrvaka tapanA aneka bhedanuM svarUpa avadhIne For Private And Personal Use Only Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir LI sAceA tapa kayA kahevAya ? (691 ) svAdhikAre tapa karavuM joIe. AtmAne piraNAma jyAM hIna thAya ane mana vANI kAyAnI zaktiyAnI kSINatA thAya tathA AtmAnA ceAgAnA hadaahAra upayAga karIne tene nAza thAya evA tapane kadApi na karavuM joie. mana vANI ane kAyAnA cAgAnI zaktiyA na ghaTe ane AtmAnA jJAnadirguNNAnA vikAsa thAya evI rIte tapa karavAnI jarUra che. mananI ekAgratA vadhe ane sarva prakAranAM zubha jJAnAnI prApti thAya evI rIte svAdhikAre tapa karavAnI jarUra che. viSayavAsanAonI vRttiyeA para jaya meLavavAne je je AcArAne AcaravA ane vicArAne karavA tene tapa kathavAmAM Ave che. je kAlamAM je kSetramAM svAtmAnI samAjanI saghanI ane vyAvahArika sAmrAjyAnI zakitayAvadhaka tathA Atma samAdhivaka je je karmA-je je pravRttiye karavAmAM Ave che tene tapa avamedhavuM. durivAjo duSTAcAro hAnikara AcAra ane duSTa vyasanA vagerene samAjamAMthI saMghamAMthI ane rAjyamAMthI nAza karavA je je zubhapravRttiyA karavAmAM duHkhAne-kaTAne sahuvAM tene tapa kahevAmAM Ave che. vAsanAone nAza karavA upavAsa karavAmAM Ave che tene tapa kathe che, para'tu upavAsa bAda punaH zarIramAM dhAtupuSTi thatAM vAsanAe prakaTe che mATe upavAsamAtrathI kAmAdghinI zAnti thatI nathI paraMtu te sAthe manamAMthI vAsanAe TaLe tevuM AdhyAtmikatapa karavAnI jarUra che. AtmAnI bAhya-AntarikazaktiyAnI vRddhi kare ane milanatAnA nAza kare evuM svAdhikAre kSetrakAlAnusAra tapa karavu joie. zAstravidhinA anusAre dravyakSetrakAlabhAvanuM jJAna karI yathAzakitae tapa karavuM joie. manuSyanI pAramArthika ane AtmAnnatikAraka sarva zubhapravRttiyeAnA garbhamAM tapa raheluM che te gurugamapUrvaka anubhava grahavAthI avamedhAya che. AryAMvatamAM pUrve gADarIyA pravAhanI dRSTie tapa thatAM nahotAM tethI te vakhatamAM AryAvartanA leAkeAnI sarvaprakAranI jhAheAjhalAlI vartatI hatI. rAga-dveSaIrSyA- nindA kAma vagere antarazatruAneA nAza karavA e sarvAMttama tapa che. pUrve cAre varNamAM ane tyAgIomAM kadAgraha, vaira, krodha, mAna, mAyA, lAbha Adi durguNAnA nAzAthe je je pravRttiye thatI hatI tene tapa mAnI temAM leAkeAnI pravRttiyeA thatI tethI ArnI AtA sUryanI peThe prakAzI rahI hatI. hRdayanI zuddhi karavI tene satya tapa kathavAmAM Ave che. viSayavAsanAnA jorathI AtmA dAsa jevA anI jAya tyAM tapanI zakita jaNAtI nathI. satya, nirbhayatA, paramArthatA, aDagabhAva, AtmabhAga, vijJAna, samAdhi, paropakAra, zuddhibhAva, vizva para brahmabhAva vagere guNeA jepravRttithI khIle ane AtmasvAtaMtryanI zakitayAnA vikAsa thAya ene tapa avodhavu-rajoguNI ane tameguNItapane parityAga karIne sAtvikatapa Adaravu joie. ke jethI nirAsaktakayegInI padavI prApta thAya. manovRttinA AtmAmAM laya thAya ane AtmA anatajJAnAnanda sadA prakAzita thAya evI dhyAnasamAdhidazAne paramatapa kahevAmAM Ave che. yama niyamathI DaeNDa paramAtmapada prApta For Private And Personal Use Only Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI karmayoga graMtha-savivecana. karavAnAM dhyAna vigere sAdhanane tapa kahevAmAM Ave che. aneka bhinna bhinna lakSaNe vaDe tapanI vyAkhyA karI zakAya che. prAyazcittAdi AntaratApane prApta karIne AdhivyAdhi upAdhithI mukta thavuM e ja tapa dvArA paramasAdhyakartavya che. navapada paikI paramata55danI jainazAstromAM uttama vyAkhyA karavAmAM AvI che. nikAcita ane anikAcitane nAza karavA mATe saddavicArarUpa, dhyAnarUpa, bhAvanArUpa, nirAsaktasevAbhaktisamAdhirUpa tapanI jeTalI prazaMsA karavAmAM Ave teTalI jUna che. utsargamArgathI ane apavAdamAgathI tapanI ArAdhanA karavI joIe. ApatkAlamAM dharmArthe je je kartavya kAryarUpa tapa karavAnI AvazyakatA svIkAravAmAM Ave che tene ApattikAlInatapa kathavAmAM Ave che. ApattikAlamAM dharma ane dhamaonA rakSaNa mATe je je duHkha sahIne karmo karavAmAM Ave che tene Apatapa kahevAmAM Ave che. sUryanA kiraNanI peThe tapathI aneka prakAranA lAbha prApta thAya che. AtmAnI zuddhatA je anuSkAnethI karavAmAM Ave che ane temAM aneka duHkhamAMthI dhIravItAthI pasAra thavuM paDe che tene tapa kahevAmAM Ave che. mokSanI prApti mATe sarva dazyapadArthonI IcachAone tyAga karavAmAM uraca zuddha tapanuM mahatva kahyuM che. vaizAkha ane reSTha mAsamAM sUryane atyaMtatApa paDe che tyAre atyaMta vRSTino prAraMbha thAya che tenI peThe sarvamanuSyane svAdhikAra nirAsaktabhAvathI kartavyakAryo karatAM atyaMta duHkhAdi tApa veThavo paDe che tyAre anaMtasukhanI prApti thAya che. mehanI sarva prakRti para kAbU meLavIne nimeMhadazAe AtmAmAM sthiratA-ramaNutA karavI e ja tapa che. tapanA prathama pagathIe caDhavAthI anukrame caramatapanI prApti thAya che mATe prathama vyAvahArika zubha karmonA tapanI sevA karavI paDe che, yamaniyamanI siddhi thayA vinA dhyAnasamAdhinI prApti karavI te jema ayogya che tema prathama bAhyatAnI siddhi karyA vinA AntaratapanI ekadama pUrvabhavanA saMskAra vinA pravRtti sevavI te ayogya Thare che. tapanA vicAronuM ane AcAronuM jJAna karI AtmAnI jJAnAdi zaktine vikAsa kare. e ja tapasvI banavAno mukhya pAya che; teno svAdhikAra Adara karavo joie. avataraNa-tapanI AdeyapravRtti jaNAvyA bAda pramAdaparihAratAne jaNAve che. pramAdAH parihartavyAH satataM dharmakarmasu / AntarAH zatravo bodhyA hantavyAH svAtmavIryataH // 242 // zabdArtha dharmakarmamAM pramAda dUra karavA lAyaka che. pramAdo che te Antarazatruo che teone AtmazaktithI haNavA joIe. For Private And Personal Use Only Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pramAdane parityAga karo. bhAvArtha -- bAhyazatrao karatAM AMtara zatruo viSaya, kaSAya, nindA, nidrA, vikathA vagere pramAdethI AtmAnI anantaguNI hAni thAya che. caturazIti lakSayonimAM vAraMvAra paribhramaNa karAvanAra Antara pramAda zatruo che. aneka prakAranA dharmakarmonI pravRttimAM pramAdo thavAnA aneka prasaMge prApta thAya che. pramAdethI sAvadha rahevAnI atyaMta jarUra che. zrIvIraprabhu zrI gautamasvAmIne kathe che ke-he gautama! tuM kSaNamAtra pramAda kara nahIM. viSabhakSaNathI eka vAra mRtyu thAya che paraMtu pramAdathI te saMsAramAM aneka vAra janmamaraNa thAya che. viSayamAM kaSAyamAM Asakta thavAthI AtmAnA aneka guNa para karmanuM AcchAdana thAya che, pramAdethI rajoguNa ane tamoguNI vicAranuM ane AcArenuM sevana thAya che. dareka kAryanI pravRttimAM pramAda thavAno saMbhava che. upagathI pramAdene AvatA vArI zakAya che. ahaMtA mamatAnA abhAve pramAdanuM atyaMta jera vadhe che. lakSmI sattA vigeremAM mehathI pramAdanuM jora vadhe che. AtmAnA tIvraupaga vinA pagale pagale ane kSaNe kSaNe pramAda thavAno prasaMga prApta thAya che. atae Apaga dhAraNa karIne pramAdane AvatA vAravA joIe. manuSya pramAdethI rAtridivasa aneka duHkhanA gherAmAM gherAya che ane tethI teo rAjyasattA, dhana, sAmrAjaya, prabhutA, jJAna, darzana ane cAritraguNone hArI jAya che. pramAdanA jorathI manuSya abdha bane che ane teo AtmAne pramAdethI gherAyelo dekhI zakatA nathI. pratyeka manuSya svalpAdhikapramAdathI pramatta hoya che paraMtu te AtmAnI AlecanAvinA svalpAdhikapramAdane dekhI zaktA nathI to pachI tene dUra karavAnuM te kayAMthI te karI zake vArUM? mana vANI ane kAyAthI sarvaAvazyakakartavyakarmo karavAmAM pramAdothI sadA dUra rahevAya evo upayoga rAkhavo joIe. svAtmavIryathI AntarapramAdene haNI zakAya che. pramAdothI sastavyasanamAM manuSyo cakacUra bane che. rAjyavyavahAramAM, saMghasAmrAjyamAM, dharma pravRttimAM, Asakti thatAM pramAde pravezyA vinA rahetA nathI. brAhmaNo, kSatriya, vaizya ane zudronA guNanI pravRttimAM ane tyAgIonI guNakarmanI pravRtti emAM rajoguNa ane tamoguNarUpa pramAdane praveza thAya che tethI cAturvarya manuSyanI avanati thAya che ane tyAgIonI paNa avanati thAya che. manuSyomAM AsurI saMpat ane surI saMpat bane varte che. sattAnA abhimAnathI, vidyAnA abhimAnathI, vyApArikaahaMvRttithI pramAdane antaramAM praveza thAya che. AtmabhAva TaLavAnI sAthe dehAdhyAsa udbhavatAM pramAdanI vRttine prAdurbhAva thAya che. dharmakarmamAM ane upalakSaNathI Avazyaka sAMsA rikakarmomAM pramAdane prAdurbhAva thayAvinA raheto nathI. rAjaputoe pramAdathI AryAvartanuM Adhipatya khayuM. musabhAe pramAdethI AryAvartanuM Adhipatya eyuM. brAhmaNoe pramAdothI vidyAjJAnanuM AdhipatyakhoyuM. kSatriyoe pramAdothI kSAtrakarmanuM bala khoya. vaizyae pramAdothI vyApAra hunara kalA vagerenuM bela khoyuM. zUdroe pramAdothI sevAkarmanuM For Private And Personal Use Only Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 694) zrI kamalega maMtha-savivecana. mahatva khoyuM. tyAgIoe-sanyAsIoe ane sAdhuoe pramAdethI sarvavizvamAM gurutAnI mahApadavIonuM baLa khoyuM ane viSayakakSAnA gulAma banyA. yogIoe pramAdAthI labdhinuM-siddhinuM Adhipatya khayuM. lakSmIthI vidyArthI ane sattAthI ajJAnI manuSya atyaMta pramAdanA jore dAsa bane che. AryamanuSyoe pramAdothI svAtaMtryane khayuM ane parataMtra thayA. pramAdothI AryamanuSyae pUrvanI sarvazubhazaktione vAraso che ane tethI AryonI atyaMta hAni thaI. pramAdathI muMjazekhaAlasa vadhe che, ane tethI bhaya, svArtha, dehAdhyAsa, vaira, IrSyA vagere durgAnuM jora vadhatAM manuSyamAMthI sAtvikaguNonuM jora ghaTe che ane ane pariNAma e Ave che ke jethI rAjyanI, saMghanI, dharmanI paDatIne prAraMbha thAya che. mATe manuSyoe AtmAnA upayogathI pramAdone pariharavA joIe ane manavANI-kAyAthI sAvikaguNapUrvaka pragatimAM sadA agragAmI rahevAya evI pravRtti karavI joIe. avataraNa-pramAdanI tyAgapravRtti kaththA pazcAtu have Atmika zaktinI vRddhi mATe brahmacarya dhAraNanI pravRttine sadupadeza devAmAM Ave che. zloko zArIrikonnanateH sidhdhyai kartavyaM vIryarakSaNam / vIryarakSaiva zIlaM tad brahmajJAnasya kAraNam // 243 // brahmacarya sadAsAdhyaM dezadharmonnatipradam / AtmonnatipradaM tUrNaM vIrairdharmArthakAMkSibhiH // 244 // zabdArtha -zArIrikannatinI siddhi mATe vIryarakSaNa karavuM joIe. vIryarakSA eja zIla che te vIryarakSA sarvazaktinuM mUla che. brahmajJAnanuM kAraNa vIryarakSA che. vIryarakSArUpa dravyabrahmacarya sadA sAdhavuM joIe. dezadharmonnatiprada brahmacarya che. dharmArtha kAMkSIoe zIvra Atmonnati karanAra brahmacaryane sadA sAdhavuM joIe. vivecana -AtmArUpadevanuM deharUpamandira che. deharUpamandirane TakAva brahmacaryathI thAya che; zArIrikapuSTi, vAcikapuSTi ane mAnasikapuSTi mATe vIryarakSA karavAnI AvazyakatA anivArya che. vIryane nAza karavAthI manuSya sattA, lakSamI, vyApAra, vidyA, sukha vagerethI bhraSTa thAya che ane teo anyapragatizIla prajAnA pAda nIce kacarAI marI jAya che. dezanatikAraka, dharmonnatikAraka, rAjennatikAraka ane Atmanniti Adi sarva prakAranI je je For Private And Personal Use Only Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kothatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brahmacarya nuM sAttvika phaLa. ( 5 ) zubhennatiyA gaNAya che tenu mUlakAraNu vIryarakSArUpa brahmacarya che. paMDito, vidvAno, brAhmaNeA, kSatriyA, vaizyA, zUdro vagere saguNuka viziSTa manuSya nI rakSArUpa brahmacarya ne pALe che teA teonI unnati thaI zake che. gRhasthamanuSyae kamamAM kama vIzava paryaMta te sa'pR vInI rakSA karavI joie. pUrvanA samayanA manuSye brahmacarya pAlanamAM atyaMtaprakhara hatA tethI teo svataMtra rahI sarvajIvAnA zreyamAM bhAga leI zakatA hatA. hAla vIrakSA tarapha leAkeAnu` citta AkarSAyuM nathI tethI manuSya viSayakAmanA dAsa banI gayA che; tethI teo parataMtratAnI, dAsatvanI, nIcatvanI beDImAM kedI banI gayA che. zuddhahavAjalaviziSTasthalAmAM vIzava paryaMta bALakeA brahmacarya pALe evAM brahmacaryAzrama sthApavA joIe, tyAgI sAdhuomAM vIrakSA rUpa brahmacarya pAlanamAM keTaleka ze saDA peThA che te mATe jo teo atyArathI vIya rakSArUpa brahmacarya pAlananA cAMpatA upAye nahi yeje teA bhaviSyamAM tyAgI sAdhuo-muniyAnA vane nAza thavAno. zArIrika AragyapuSTi hoya che te anya sarvaprakAranI zubheAnnatiyA karI zakAya che mATe vIrahmArUpa brahmacarya pAlanamAM sasvArpaNu karIne pravRtta thavu joie. Adhibhautika ane AdhyAtmika sarva zakitayAnuM mUlakAraNa brahmacarya che. brahmajJAna yAne AtmajJAna prApta karavAmAM vIryarakSArUpa brahmacarya pAlana karyAM vinA kadApi cAlI zakatu nathI. sarva prakAranI kalAoneA abhyAsa karavA mATe ane dhamakalAnA abhyAsa karavA mATe vIrakSArUpa brahmacarya vinA kadApi cAlatuM nathI. viSayanA bhIkhArI dulamanuSyeA kAmanA gulAma banIne sarvazakitapraznavIyanA nAza kare che. vIryarakSA ane satyathI brahmanI prApti thAya che. sarvatratAmAM zirAmaNi brahmacaryavrata che. je manuSyA mAchalA-ze khIlA bane che te vIryanA nAza karIne vidyAmAM, kSAtrakamAM, vyApAramAM, vaizyakamamAM ane sevAmAM paripUrNa bhAga laI zakatA nathI ane tethI tee sarvazakitayeAthI bhraSTa khanI adhogatine prApta kare che. jainadharma zAstromAM paccIzavanA gRhasthamanuSyane ceAgyanuAthIja ceAgyakanyA sAthe pANigrahaNa karavAnA adhikAra ApelA che. pacIzavarSa pUrve gRhasthAzramamAM yeAAyalA purUSonI je sa Mtati thAya che te vizvaprakhyAta thai zakatI nathI. vIrakSaNathI sarvaprakAranI rAjakIya vyApArAdika zakitanuM saMrakSaNa karI zakAya che. vizvamAM sarvaprakAranA jagavikhyAta mahApurUSA thaelA che. teoe vIyanI amuka dRSTie rakSA karI hatI. deza-dharma-rAjya-saMdha kAmanI paDatInu mUlakAraNa brahmacarya bhraSTatA che; ataeva vI rakSA rUpa brahmacaryanuM pAlana karIne sarva manuSyA unnatizIla ane evA brahmacaryanA rakSaNanA niyame ceAjavA joIe. jainakAmanI paDatI thavAnuM mukhya kAraNa vIryarakSaNunI khAmI che. brAhmaNenu, kSatriyAnuM, vaizyAnuM, zUdronu... ane tyAgIonI paDatInuM kAraNu kharekhara vIryarakSAnI khAmI avaaiAdhAya che. AryAvartamAM pUrvakAlanI peThe punaH anekathrahmacaryAzrame khUle ane putrAne ane putrIne brahmacArI banAvavAmAM Ave ane cAgyayaparyaMta vIryarakSA rUpa brahmacaryamAM sthira karavAmAM For Private And Personal Use Only Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 696 ) zrI kramacAga graMtha-vivecana. Ave teA teo pUrvanI sAheAalAlI punaH prApta karavAne adhikArI banI zake. bALalagna ane vRddhalagnathI dezanI, dharmanI, kAmanI ane rAjyanI paDatI thAya che mATe A khAmatamAM sajAtanAmanuSyAe sarakhI rIte kALajI rAkhavI joie ane cAreprakAranA baLathI khAmIe sudhAravA kaTibaddha thavu joIe. spardhAzIlajamAnAmAM jee pramAdanidrAmAM dhAre che te dezadharmanA nAza kare che ane pUrva mahApurUSonA zubhazikatayeAnA vArasAne paNu nAza kare che. sAdhuomAM ane sAdhvIomAM vyabhicAra Adi durguNAnA praveza thatAM teo vizvajanAne sudhArI zakatAM nathI ane temaja peAtAnI unnati paNa karI zakatAM nathI, vI - rakSApa dravya brahmacarya ane AtmajJAnAdiprAptirUpa bhAvabrahmacaryapAlananA je je niyame che te niyamethI sAdhue ane sAdhvIe calita thAya che tyAre teo dezanu rAjyanuM saMghanuM ane AtmAnuM kalyANa karavA samartha thatAM nathI. vIrakSAthI A vizvamAM anekalAbhAnI prApti thAya che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya, zrIharibhadrasUri, zrIhIravijayasUri, umAsvAtivAcaka vagere AcAryAevI rakSArUpa brahmacaryanuM pAlana karyuM hatuM tethI teo dharmasevAdi kAryo karavAne zakata thayA hatA. pataMjali, vyAsa, zaMkarAcArya dayAnaMdasarasvatI vageree vIrya rakSArUpa brahmacaryanA pAlanathI svaakSaradehAne amara karyAM che. zrIyazovijayajI upAdhyAe vIryarakSArUpa brahmacaryanA pAlanathI saMskRta bhASAmAM ekasAne AgranthA racyA che. rAmamUrti senDo vigeree vI rakSA karIne duniyAne herata pamADe evA agakasaratanA kheleA karI batAvyA che. kAmavRttine uttejaka evA AhAra vihAra, vicAra, AcAra, veSa ane avalAkanAthI dUra rahevu joie ke jethI vIryarakSA rUpa brahmacaryanuM sArI rIte rakSaNa karI zakAya. vIya rakSArUpa brahmacaryanA nAza na thAya evA dravyakSetrakAlabhAvathI upAyA ceAjIne manuScAnI unnati karavI joie. brahmacarya pAlana saMbaMdhI lekhA ane granthA lakhIne tathA tenA niyamone AcAramAM mUkIne brahmacarya vratane vizvamAM vistAra karavA joie, brahmacarya pAlanarUpa unnatinA zikharaparathI patita manuSyane punaH sthiti prApta karAvavA mATe sarva prakAranA upAyAne ceAjavA joie. vIryahInamanuSyAne upadezanI kaI asara thatI nathI mATe vIryaM zAlImanuSyA ke jeo karmayogI banI sarva prakAranAM upayogI kAryo kare tevA banAvavA sarvasvArpaNu karavA prayatnazIla banavuM joie. nakAmA besI rahelA purUSAmAM ane strIomAM kAmanI vAsanAo utpanna thAya che mATe purUSAe ane strIoe kavyakamemAM sadA pravRtta thavuM joie ke jethI kAmanI vAsanA utpanna na thAya. strIoe ane purUSoe vIya rakSArUpa brahmacaryanuM pAlana thAya evI rIte vartavu joie.-- bALalagnayajJamAM putrIne ane putrAne na heAmavA joie. jeene dharmanI, dezanI, rAjyanI, keAmanI, saMghanI ane vyaktinI dAjha-lAgaNI che tevA manuSyo AtmabhAga ApIne vIryarakSA pa brahmacarya pALavAmAM paLAvavAmAM ane anumedanAmAM sadA tatpara rahe che. AhAra, vihAra, For Private And Personal Use Only Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- -- - - -- --- - - anuyAgAdinuM svarUpa. ( 697 ), AcAra Adi je je brahmacarya pAlanamAM puSTikAraka hoya teonuM avalaMbana levuM joIe. vaibhavavALI prajA, vidyAzIla prajA ane kSAtrakarmavALI prajAe A bAbatamAM khAsa dhyAna devuM joIe. anyathA teonuM vizvamAM astitva rahevuM durlabha che. uparyukta upadeza vAMcIne sAMbhaLIne khuza thanAra manuSyo karatAM vIryarakSArUpa brahmacaryane AcAramAM mUkI batAvanArA manuSyanI jarUra che. karmavIra, cagavIre, dharmavIra, bhaktavIre, dezavIra, yuddhavI, vidyAvIre vigere vIrene prakaTAvavA mATe vIryarakSArUpa brahmacaryanI atyaMta AvazyaktA svIkArI te pramANe vartavuM joIe. avataraNa--anuyAga vistAra, zraddhApUrvaka dhamacArapravRtti, aSTakarmavinAzapravRtti vagerenuM vizeSataH svarUpa prabodhavAmAM Ave che. zlokAH anuyogA hi vistAryA dravyAdikA mahItale / dharmavivRddhaye samyag dharmatattvavizAradaiH // 245 // azraddhAtmA bhaved bhraSTaH sadAcAraguNAt khalu / jJAnamUlA sadArAdhyA zraddhA satkarmayogibhiH // 246 // sarvanayAnAM sa sAro dharmAcAraH prakIrtitaH / jJAnayuktA kriyA zreSThA cAritrasya vivardhikA // 247 // aSTakarmavinAzArthaM gRhasthaiH satyasAdhubhiH / kartavyaM sadanuSThAnamantarmukhopayogataH // 248 // zabdArtha -dharmatavizAradoe vyAdika cAra anuga dharmavivRddhi mATe viratAravA gya che. azraddhAtmA sadAcAra guNethI bhraSTa thAya che. satkarmagIoe jJAnamUlA zraddhA sevavI joIe. sarvanane sAra dharmAcAra che. jJAnayukta kiyA zreSTha che ane te cAritranI vivardhika che. gRhasthoe ane satya sAdhuoe aSTakarmavinAzAthe antarmukhapayogathI sadanuSThAna karavuM joIe. 88 For Private And Personal Use Only Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 698 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana. vivecana --dravyAnuyoga, gaNitAnuyega, caraNakaraNAnuga ane dharmakathAnuga A cAra anuyogomAM sarvadharmazAstrono samAveza thAya che. paMcaprakAranAM jJAna, vRddhavya, navatatva, karmasiddhAMte, padArthavijJAna (sAyansavidhA), dravyaguNaparyAyasvarUpa, advaitavAda, dvaitavAda, dvaitAdvaitavAda, viziSTAdvaitavAda, zuddhAdvaitavAda, nyAyazAstro vagerene dravyAnugamAM samAveza thAya che, tiH zAstrone gaNitAnugamAM samAveza thAya che. dharmakriyAo, dharmAcAra, dhamanuchAne, gRhanAM ane tyAgIonAM vrato Adine caraNakaraNanugamAM samAveza thAya che. dharmasaMbaMdhI sarvavRttAMtano dharmakathAnuyogamAM samAveza thAya che. cAra anugarUpa cAra vedonI pravAhanI apekSAe anAditA che ane amuka tIrthakarAdinI apekSAe AditA che. cAra anugarUpa cAra vedonuM jJAna sarvatra vistAravuM joIe. dharmatattvavizAradoe cAra anuyogonA rahasyane avabodhIne teno pracAra karavA sarva prakAranA upAye javA joIe. dravyAnuyegI gItArtha dharmanuM rakSaNa karavA ane dharmanI vRddhi karavA samartha bane che. cAra anuganA jJAnavaDe AtmA ane paramAtmAnI zraddhA dhAraNa karavI joIe. tattvazraddhA, dharmazraddhA, devaguruzraddhA Adi aneka prakAranI zraddhAvaDe AtmAnI unnati karavI joIe. sadAcAra ane AtmAnA guNethI azraddhALu bhraSTa thAya che mATe jJAnapUrvaka zraddhAnuM satkarmagIoe ArAdhana karavuM joIe. sadAcAromAM sadguNone rasa reDAtAM AtmAnI zuddhatA thAya che, mATe sadAcAra ane sadguNonA zraddhALu banI kartavya karmo karavAM joIe. nagama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, zabdanaya, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta nayanA sAtase bheda che; vastunuM yathArtha svarUpa avadhavAne sApekSa jJAnadaSTine ne kathe che. anekajJAnadaSTirUpa nathI eka vastunuM saMpUrNa svarUpa avAdhAya che. sAta nathI eka vastune sAta prakAre avadhIne tenuM svarUpa kathI zakAya che tethI haTha kadAgraha miththAbuddhine nAza thAya che. sarva no sAra dharmAcAra che, dharmakriyA che, dharma pravRtti che, Atmacaritra che. jJAnapUrvaka kriyA zreSTha che. AtmajJAnapUrvaka cAritrakriyAthI AtmAnI paramavizuddhirUpa paramAtmatAnI AvirbhAvatA thAya che. jJAnapUrvaka kriyAthI cAritradharmanI vRddhi thAya che. sarva nane sAra-AtmacAritryanI khIlavaNI karavI eja che. AtmacAritryane je khIlave che te sarvananA sArane prApta kare che. sadAcAra dharmapravRttimAM, jJAna dhyAna samAdhirUpa cAritramAM sarvanane sAra AvI jAya che mATe jeNe AtmacAritrya khIlavyuM teNe sarva nane sAra prApta karyo ema avadhavuM. gRhasthAo ane sAdhuoe sarva no sAra uparyukta avabodhIne jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, getra ane aMtarAya e akarmane nAza karIne kevaLajJAnAdi zakitane prApta karavA prayatna kare joIe. nItijJAnadarzanAdi guNo te cAritrya che. prAmANya, paropakAra, nirdoSa For Private And Personal Use Only Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Wan utsarga apavAda ane Apadadharma. jIvana, jJAnadhyAnAdi guNe eja cAritrya che. aSTakarmavinAzAthe gRhasthoe ane sAdhuee vyavahAracAritryarUpa sadanuSThAna sevIne AtmacAritrya khIlavavuM joIe. AtmAnA zuddhApogathI AtmAnA guNe khIle che ane karmane nAza thAya che, mATe AtmAnA guNamAM upayoga rahe evA vegathI vartI karmane nAza karI paramAtmAnI prApti karavI joIe. avataraNu-gRhasthoe ane sAdhuoe utsarga ane apavAdathI citadharmakarma karavAM joIe ane ApattikAle Apaddharma sevA joIe tathA prAyazcitta vagerethI cAritrazuddhi karavI joIe-ityAdi jaNAvavAmAM Ave che. zlokAH svocitaM karma kartavyaM gRhasthairnItitaH zubham / sAdhubhiH svocitaM nityaM kartavyaM karma sAttvikam // 249 // dharmApattiprasaGge tu gRhasthaiH sAdhubhiH svayam / ApaduddhArako dharmaH kartavya ApavAdikaH // 250 // dravyaM kSetra tathA kAlaM bhAvaM jAnanti no hRdi / utsarga cApavAdaM ye te narA dharmanAzakAH // 251 // kSetrakAlAnusAreNa nishcyvyvhaartH| autsargikApavAdAbhyAM kartavyaM dharmakarma tat // 252 // jJAtavyAH sarvasaddharmAH kartavyaM svocitaM khalu / svocitakarmasaMtyAgAd nipAto jAyate dhruvam // 253 // svAdhikAreNa yadabhinnaM svAtmazaktayAditazca yad / kartavyaM karma tannaiva gRhasthaiH sAdhubhirbhuvi // 254 // sAdhakaM bAdhakaM jJAtvA dravyAdinA prabodhataH / karmaNi svocite zazvat yatitavyaM manISibhiH // 255 // For Private And Personal Use Only Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 700 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. prAyazcittavidhAnAni sevyAni shaastrniititH| dharmibhizcittazuddhayarthaM pUrNotsAhasvazaktitaH // 256 // zabdArtha -gRhasthoe uparyukta citakamene nItithI karavAM joIe. sAdhuoe cita sAtvikakarmo karavAM joIe. dharmA pariprasaMge te gRhasthoe ane sAdhuoe svayaM ApaduddhAraka ApavAdika dharma AcaravA joIe. je manuSya dravya, kSetra, kAla, bhAva, utsarga ane apavAdane hRdayamAM jANatA nathI te manuSya dharmanAzaka bane che. kSetrakAlAnusAre nizcaya ane vyavahArathI utsarga ane apavAdavaDe dharmakarma karavuM joIe. sarva dharmo jJAtavya che paraMtu citakartavya karma karavuM joIe. citakarma saMtyAgathI avazya nAza thAya che. gRhasthoe ane sAdhuoe svAdhikArathI ja bhinnakarma hoya ane svAtmazakalyAdithI je bhinna hoya te karma na karavuM joIe. dravya kSetrakAlabhAvathI utsarga apavAdathI kartavyakarmomAM sAdhakabAdhakakarma jANIne manuSyae citakarmamAM yatna kara joIe. dhamagRhasthoe ane sAdhuoe zAanItithI cittazuddhayartha pUNetsAhapUrvaka svazaktithI prAyazcitta vidhAnene sevavAM joIe. vivecana -citakarmanuM jJAna karyA vinA anucita karmono tyAga thaI zakato nathI. amuka karma-amuka kSetra cita hoya che te karma-ApattikAle ApavAdika daSTie anucita thAya che ane ApatkAle ApavAdika karma-cita thAya che; mATe citakarma ane tenAthI bhinna karmonuM svarUpa avadhavA mATe AtmajJAnI sarvadaSTithI dekhanArA gurunI gama levI joIe. gRhasthane gRhastha dharmAnusAre je karma cita che te ja sAdhuone svAnucita che ane sAdhuonuM je karma cita che te karma kharekhara gRhastha dharma pramANe karavuM te anucita che. gRhasthamanuSyamAM paNa cAturvaryaguNakarmAnusAre paraspara citatva anucitatva avadhavuM. gRhasthoe ane sAdhuoe cita karmomAM nItine tyAga na karavo joIe. sAdhuoe utsargamArgathI sAtvika karmo karavAM joIe. dhamapattiprasaMge gRhastha para ane sAdhuo para ane prakAranI Apatti Ave che ane tethI dharma upara paNa aneka prakAranI Apatti Ave che tevA prasaMge sAdhuoe ane gRhasthAe ApaduddhAraka Apaddharma seva joIe. hAla jainee ApaduddhAraka dharma levo joIe arthAta dhamapattithI jaina keme paripUrNa mAhitagAra banIne ApadaddhAraka dharma sevavo joIe. AryAvartamAM prAyaH ApaduddhAraka dharmane sevavAnI AvazyakatA avAdhAya che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zudro ane tyAgIe je Apaddharma sevavAne kAla ane kSetra tathA bhAvane hRdayamAM avadhatA nathI te teo svAsti For Private And Personal Use Only Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApaduddhAraka dharmakarmayogIonI pharaja. ( 701 ) tvanAzaprati svahaste pravRtti karanAra avabodhavA. amuka dezamAM, amuka kSetramAM, amuka manuSyamAM vidyA, kSAtrakarma, vyApAra, sevA vagere zaktinA rakSaNa mATe sAdhuo vaDe ane gRhastha vaDe Apadudharma sevAya che. keI kAle dezanA upara Apatti AvI paDe che tyAre dezApa-dharmakarmane sevI. dezanI AbAdI rakSavI paDe che. keI vakhata rAjya para ane vidvAne para Apatti AvI paDe che tyAre te te dharmanI rakSA karavAne ApavAdika cikkasa kane karIne te te dharmanI rakSA karavI paDe che. A bAbatamAM jeo ajJAna rahe che teone hAthe te te dharmonuM rakSaNa thai zakatuM nathI. jene hAla tera lAkha jeTalI saMkhyAmAM AvI paDyA che. brAhmaNe kSatriya ane zudro tathA vaizyanI aneka peTAjAtivaDe jainadharma sevAto nathI. have jainenI saMkhyAmAM cAturvarya manuSyonI vRddhi na thAya te jainakomano nAza thavAne prasaMga pAse AvI lAge che. AvI sthitimAM teo janakemanI vRddhi karavA ApaddharmanuM sevana na kare te vartamAna jene pitAnA hAthe pitAno nAza kare emAM kaMIpaNa Azcarya nathI. keIpaNa dharma e nathI ke je ApakAlamAM uddhAraka zaktine sevavAmAM pratibaMdha karate hoya. manusmRtimAM brAhmaNo vagerenA Apadadhame je je karavA lAyaka che tene te dezakAlAnusAre varNana karyuM che, jainamamAM ApaduddhArakakartavya Apadudharmakartavyone te te dezakAlamAM vidyamAna AtmajJAnI gItArtho jaNAve che, te pramANe je kema varte che te te Apa uddhAra karI zake che. anyathA tene nAza thAya che. ApaduddhArakadharmakartavyane je manuSya dhamapatti prasaMge jANIne seve che, te loko sadoSa vA nirdoSa karma sevatA chatAM paNa anAsaktie karmathI baMdhAtA nathI; UlaTuM teone ApattiyomAMthI dharmanuM rakSaNa karavAthI mahApuNya tathA nirjarAnI prApti thAya che. hAlamAM jainadharmano uddhAra karavAmAM A5dUdhane je dharmAcAryo nahIM seve te teo ekadaSTithI gherAIne chevaTe svAstitvane nAza karI zakazeH-zAsanadevatAo teone jAgrata kare. ApaduddhArakadharmakarmacagIo te te dravya kSetrakAlAnusAre utpanna thAya che ane teo ApavAdika dharmakamene sevA punaH pUrvanI sthitimAM dharmane lAvI zake che. utsarga ane apavAda sahita dareka dharmakarma hoya che. sAdhuoe ane gRhasthAe ApavAdikadharmakarmo sevavAmAM gADarIyApravAhane AgaLa karI saMkucita banI dharmanAzanuM pApa pite na vahorI levuM joIe. ApaduddhArakadharmakarmacogIone ApavAdikadharmAcAra-dharmakarmo sevatAM te samayanA rUDhimArgamAM ekAntadaSTi dhAraNa karIne gADarIyA pravAha pramANe vartanAra manuSya taraphathI je je humalAo thAya che teone pAchA haThAvavA paDe che. utsargamArgathI bhinna evAM saMdeza ApaduddhAraka dharmone dharmakarmagIe seve che ane teo dharmane punaruddhAra kare che. dareka dharmanA itihAsa tapAse. prAcIna rAjyanaitika ItihAse tapAse. temAM For Private And Personal Use Only Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir === (702 ) zrI kamalega graMtha-savivecana. ApattikAle vartavAnA mArge judA judA prakAranA dekhAze. eka vakhata grIsanI rAjyadhAnI ethensamAM sarva loko kSatriya banyA hatA. te dezanI paDatInI sAthe kSAtrakamagIono nAza thayo tenI sAthe vidvAne vyApArIo ane zudrone nAza thayo. te dezanI punaH pragatimAM pazciAt Apaddharma sevIne cAre prakAranA manuSya banAvavAnI AvazyakatA svIkAravAmAM AvI. hAlamAM jarmanI vagere dezamAM lAkho puruSonA nAzathI ane strIonI saMkhyA vadhavAthI punaH asalanI sthiti prApta karavA soLa varSanI umare lagna tathA eka puruSane aneka patnIo karavAno Apadudharma sevavAno prasaMga AvI pahoMce che. IMglAMDa, kAnsa, jarmanI vagere dezonA manuSyo jo yogya A dharmakamene sevaze to te punaH pUrvanI sthitie AvI pahoMcaze. je kAmamAM pragatyarthe ApatkAle vicAramAM ane karmamAM sudhArAvadhArAnAM parivartana thatAM nathI, te kema mRtyuzaraNabhUta thaI jAya che. deza, kema, samAja, saMgha, rAjya vageree ApattikAle Apaddharma sevA joIe. Apatti dharma prasaMge jeo Apaddharmane sevatA nathI teo pApI kare che ane jeo Apaddharmane seve che teo dharma kare che. jainakomamAM vidyAbela, kSAtrabala, vaizyakarmaguNabala ane zUdrabala Adi aneka balenI jarUra che ane te ApadudharmakarmanA vicArone ane AcArane sevyA vinA prApta thAya tema nathI, mATe sarva prakAranA dharmone jANanAra dharmakarmayogIoe Apadudharmakarmane sevI jainadharmane uddhAra karavA joIe. ApaduddhAraka zAstro, ApaduddhAraka karmo vagerene jeo ApattikAlamAM svIkAratA nathI, teone ane nAza thayA vinA rahete nathI. utsarganI sAthe sadA apavAdadharma hoya che ema sarvajJaparamAtmA jaNAve che. sAdhuone ane gRhasthane utsarga dharmamArge cAlavAnA zAstromAM jeo ApavAdika dharmakarmo ke je vartamAnamAM sevavA lAyaka che teone niSedha kare che. teo dharmanA nAzakAraka rAkSasa jevA avabodhavA. sAdhuoe ane gRhasthoe dhamapattiprasaMge ApaduddhAraka Apaddharma seva joIe. dravyakSetrakAlabhAva, utsarga, apavAda vagerene jeo jANatA nathI teo aneka kartavyadharmanA nAzakAraka bane che. kSetrakAlAnusAre nizcayathI vyavahArathI utsargathI ane apavAdathI dharmakarmanuM svarUpa avabodhIne te karavuM joIe. aneka daSTivaDe kartavyadharmakarmonuM svarUpa vicAravuM joIe. paraspara sApekSa aneka dRSTivaDe je kAle je kSetre je adhikAra je karavAthI svAtmAne saMghane samAjane dezane vizeSa lAbha thAya te karavuM joIe. lehavaNiphanI piThe amuka malyuM te tyAgavuM nahIM-ema kadAgraha na karavuM joIe. vizvamAM sarva sadudhameM jANavA yogya che paraMtu karavAmAM te je karma svAcita hoya te karavuM joIe. sadharmanuM ane asadudharmonuM paripUrNa jJAna karavAthI kadApi ajJAnathI muMjhAvAnuM thatuM nathI. ekane eka dharma vastutaH eka apekSAe saddharma che ane te anya apekSAe asadudharma che. je For Private And Personal Use Only Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karmayogIo prakaTAvo. ( 703 ) apekSAe satyadharma che teja bIjI apekSAe asatya che. vyavahAradaSTie sarvasaddha paikI svayogya je kartavyadharmo hoya teonuM sevana karavuM joIe. svocitadharmakarmathI bhraSTa thavAthI svAtmAnI, saMghanI, samAjanI, dezanI ane chevaTe vizvanI paDatI thAya che mATe prANAte paNa citakarmano tyAga na karavo joIe. citavyAvahArikakame ane dhArmika karmo karIne gRhastha svapharajane adA karI zake che. svakartavyakAryone anAsaktithI karanArA manuSya karmacAgIo bane che. svAdhikArathI bhinna ane svAtmazaktithI bhinna evAM karmone na karavAM joIe. arthAt gRhasthoe ane sAdhuoe svAdhikArazaktithI bhinna karmo karavAM na joIe; kAraNa ke tethI teone adhikAra ane zakti naSTa thaI jAya che. svAdhikArazaktithI bhraSTa thaela manuSya, samAja, kema, saMgha, varNa ane rAjyanI unnatimAM bhAga ApI zakatA nathI. dravyakSetrakAlabhAvathI sAdhakabAdhakakarma jANIne gRhasthAe ane sAdhuoe citakarmamAM pravRtta thavuM joIe. sAdhaka karmo amukApekSAe bAdhakarUpa thaI jAya che ane bAdhakakarmo che te amukApekSAe dravya kSetrakAlabhAvathI sAdhakarUpe pariName che. jJAnIone AsavanAM kAraNe ke je bAdhakarUpe che te sAdhakarUpe pariName che ane sAdhakarUpa je saMvaranA hetuo che te ajJAnIone bAdhakarUpe pariName che-tat alTa jANavuM. citasAdhakakarmamAM pravRtta thavuM joIe. sAdhaka ane bAdhakakarmonuM jJAna karavAmAM arjuna jevA vIrA zaMkAspada thAya che te anyanuM zuM karavuM ? citasAdhakaka paNa kSetrakAlAntara pAmIne bAdhakarUpe pariName che, mATe sAdhakabAdhaka karmanuM jJAna karIne jJAnakarmayegI banavuM-joke e kaMI bALakone khela nathI. paNa dharmanI vRddhimAM sAdhakabAdhakakarmanuM vizAlathI jJAna karIne pravartavAthI dharmanI vRddhi karI zakAya che. jenonI saMkhyAnI hAni thaI temAM sAdhaka bAdhakajJAnanI nyUnatA ja kAraNabhUta che. Aya. vartamanuSyoe samaSTidaSTie sAdhakabAdhakakarmonuM jJAna karIne rAjakIya pravRtti sevI heta to teonI patitadazA thAta nahi. karmagIo dareka jamAnAmAM uparyukta savicArovaDe pUrNajJAnI hoya che tethI teo pramAdI banatA nathI ane koI paNa prakAranI avanati prApta karI zakatA nathI. AzkavAsI janoe keTalAka saikAthI adyaparyata uparyukta vicArathI kartavyavyAvahArikakarmonI pravRtti karI che tethI teo sarva prakAre nnatimAM AgaLa vadhyA che te pramANe A je pravRtti karaze to teo punaH pUrvanI ucca sthitine prApta karI zakaze. A vizvamAM uparyukta vicArevaDe ane AcAravaDe vizvajane Adarzavat bane evA prathama te karoDo karmayogIo pragaTe evA sadupAye AcaravAnI atyaMta jarUra che. tyAgIoe ane gRhasthoe je je anucita pApakarmo-dharmaniSiddha karmo karyA hoya te pApanI AlocanA levI joie-guru pAse te te ayogya pApakarmonAM prAyazcitto levAM For Private And Personal Use Only Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 704 ). zrI kamayoga graMtha-savivecana. joIe. cittanI zuddhi mATe prAyazcitto levAnI jarUra che. pUNetsAhathI ane AtmazakatyanusAre prAyazcitto karavA joIe. vidhavarti sarvadharmomAM prAyazcittenI AvazyakatA jaNAvavAmAM AvI che. jaina zAstromAM prAyazcitanuM vizeSataH te te kAlamAM vidhAna karavAmAM AvyuM che. prAyazcitta e AntaratA che tathApi tenuM lokavyavahAramAM bhinnatva che tethI atra tapanA zlokathI bhinnatva karyuM che. je je vicArothI ane AcArothI cittanI zuddhi thAya ane samAja saMghanI suvyavasthA jaLavAya tevI rIte prAyazcittone grahaNa karavAM joIe. prAyazcitta saMbaMdhI vizeSa lakhavAmAM Ave te eka bIje graMtha thaI jAya mATe atra atisaMkSepathI varNana karyuM che. gItArtha guru pAse dehacittazuddhayarthe tathA dharmanI zuddhi mATe prAyazcitte grahavAM joIe. avataraNa-upara pramANe kartavyakarmonuM svarUpa darzAvyA bAda svadharmomAM satyanA aMze che te jaNAve che ane tenI sAthe sarva dharmomAM satyAMzane jaNAvanAra aSTAMgayoganuM svarUpa darzAve che. zlokAH satyAMzAH sarvadharmeSu jJAtavyA nayabodhataH / bhinnanAmAdiparyAyaiAhyAH saMvyavahArataH // 257 // anekAntanayajJAnAnmatAndhyasya kSayo bhavet / satyAMzagrAhiNaH santaH sadA syAdvAdavAdinaH // 258 // sarvadharmeSu satyAMzA vicArAcArayozca ye| anekAntasamudrasya mantavyA jJAnayogibhiH // 259 // syAdvAdibhiH svakIyA~-stAnsatvAMzAn paribhAvya ca / yatitavyaM prayatnena syAdvAdadharmakarmaNi // 260 // aSTAGgAni prasAdhyAni yogasya priitibhktitH| mumukSubhirnirAsaktyA dharmakarmaparAyaNaiH // 261 // zabdArtha -nabedhathI sarvadharmomAM satyAMze che ema jANavA gya che. bhinnanAmA diparyAvaDe saMvyavahArathI sarvadharmomAM satyAMze jANavA gya che; anekAntanayajJAnathI For Private And Personal Use Only Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir satyAMzane svIkAra kare. ( 705 ) matAMdhatAnA kSaya thAya che. satyAMzagrAhI syAdvAdavAdI santA che. jJAnayAgIoe sarva dharmAMmAM vicArAnA ane AcArAnA je azA che te anekAntasAgaranA satyAMze che ema mAnavuM joie, syAdvAdIoe svakIya satyAMzane vicArIne ane te pramANe anubhavIne syAdvAdadharmAMkamAM prayatnavaDe pravartavuM joie. dharmakarma parAyaNa mumukSuoe nirAsaktivaDe cAganA aSTAMgAne prItibhaktithI sAdhavAM joIe. vivecanaH--sAta nAnA ane tenA prabhedonuM jyAre paripUrNa jJAna thAya che tyAre sarva dharmAMmAM sApekSanayaSTie satyAMze rahelA che ema avamedhAya che. satyAMzavALA vicArAnA tathA AcArAnA bhinna bhinna nAmaparyAya hAya ane arthathI eka hAya tA te sa'vyavahArathI grahavA ceAgya che. nAmabhede AkArabhede bhinnatA hAya paraMtu arthathI sApekSaSTie ekatA hoya tyAM sarve satyAMze che ema avamedhavu. zrImad AnaMdaghanajI mahArAje varzana jhinabaMga maLIne-ityAdithI sarvaMdanA che te ekeka aMgayukta hAine te jinavara agInAM aMgAbhUta che. sadharmAMmAM je satyAMzA hAya te grahavA; paraMtu dveSaSTithI ane doSadraSTithI kAi dharmanI koi darzananI nindA karavI na joie. sarva dharmAMmAM satyAMze samAyalA che te satyAMzAne saSTi dhArIne grahaNa karavA joIe ane je asatyAMze hoya tenI upekSA karavI joIe. satyAMzA vinA je je dharmAM vizvamAM jIve che te jIvI zake nahi. kAi dharma vizvamAM jIvadayAnI mukhyatAe vizvamAM jIvI zake che. keAI dharma vizvamAM parApakAranI mukhyatAe jIvI zake che. koi dharma vizvamAM janasevAnI mukhyatAe jIvI zake che. sadharmAMmAM mukhya mukhya kAI kAI mahAna satyAMza hAya che. dayA, satya, brahmaca, paropakAra, tyAga, karmayoga, jJAnayoga, bhakitayeAga, sevAyeAga, layayeAga vagere kAI mukhyAMgakhaLe kAI kAI dharma, vizvamAM jIvavA samartha bane che. syAdvAdIe satyAMzAnu sApekSa STie grahaNa karavA tarapha vizeSa lakSya Ape che. koI dharmanA vicArAthI ane AcArAthI rAjyavyavahArane sAmAjikavyavahArane vizeSa lAbha thAya che. kAI dharmanA AcArAthI ane vicAreAthI AtmAnI zuddhatA karavAmAM vizeSa lAbha * saprApta thAya che. keTalAka dharmamAM AtmabaLa ApavAnI ane AtmabhAga ApavAnI mukhyatA hAya che. pakSapAta, kadAgraha, dveSabuddhi ane saMkucitadRSTithI satyadharmanI parIkSA karavAmAM ane tenu grahaNa karavAmAM aneka prakAranI bhUlA thAya che; mATe pakSapAta kadAcAdi doSone dUra karI sa dharmAMmAMthI satyAMzane grahavA joie ane te satyAMzenA samUhavaDe yukta evA jainadharmanI ArAdhanA karavI joie. AdhyAtmikadaSTie, AcAraSTie, nItiSTie ane paropakAraSTie sarva dharmomAMthI satyAMzAne grahavAnI jarUra che. je dhI duniyAnA jIvA sarva tiyA meLavI zake che evAM je je agA hoya te jainadharmanA satyAMzA che evuM 9 For Private And Personal Use Only Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 706 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. sApekSadaSTithI jANIne satyapragatikAraka satyAMzane grahavA joIe. AcAramAM ane vicArAmAM bhinnanAmAdiparyAvaDe je satyAMze hoya te grahavA joIe. satyanI karoDe bhinna bhinna vyAkhyAo karIe haiye anantasatyane pAra AvI zakatuM nathI. dravya kSetrakAlabhAvathI satyAMzenA asaMkhya bhede anubhavAya che. A kAlamAM ajJAnIo paraspara satyAMzane nirapakSadaSTie asatyAMza rUpa mAnIne dharmayuddho karIne vizvanI dharmanA nAme pAyamAlI kare che ane tethI dharmanA nAme adharmanuM sevana karIne manuSya durdazAne paraMparAe vArasAmAM mUkI jAya che. vizvamAM kaI dharmanAM to asatya hoya che paraMtu temAM nItidharmanA AcAronuM vizeSa jora hoya che to te anItimaya AcArayukta satyatatvavALA dharma karatAM vizeSa vyApaka banIne manuSyanI unnati karI zake che. dareka dharmamAM satyAMzanuM eka mukhya aMga paDe che tethI te dharmanI vizvamAM jIvaMtadazA varte che. saMvyavahAradaSTie laukikakartavya kAryomAM brAhmaNa-kSatriya vaizya ane zudra e cAre vaNenA guNo ane karUpa laukikadharmanI AvazyakatA siddha kare che; te jyAM sudhI je vargamAM kAyama rahe che tyAM sudhI te vizvane upayogI banI zake che. sarvananI sApekSatAe vizvavartisarvadharmonA pragatikArakavicArene ane AcArone grahaNa karanAra jainadharmanI sarvadharmomAM amuka amuka satyAMze vidyamAnatA hovAthI, vyApaka daSTie jainadharma sarvatra vyApaka che evuM anubhavAya che. anara satyabrahanA aMze je je AcAmAM che te svAdvAda jainadharma che evI vizAladaSTithI jyAM sApekSananI vicAraNA karAya che evA syAdvAdIo sarvatra jainadharmane aneka satyAMzathI vikhyAta karI zake che. anantasatyAMzathI paripUrNa evA jainadharmanA anantajJAnavatvamAM vizvavarti kareDa dharmone samAveza thAya che. vizvavartivicAromAM ane AcAramAM je je satyAMze che tene kevalajJAnIe satyadharmAze kathelA che tethI te mahAvIra prabhunA siddhAMtothI aviruddha hoI grahavA lAyaka che-ema jainAcAryo DiMDima vagADIne kathe che; mATe sarvadharmone potAnA anantajJAnadharmavartuLamAM samAvanAra jainadharmane sarvatra pracAra karavAnI jarUra che. sarvananI sApekSatAe anekAntanayajJAna thAya che tyAre sarvadharmIo je matAMdhatA kare che tene kSaya thAya che. anekAntanayajJAna vinA dharma saMbaMdhI manuSyone paraspara je rAgadveSa thAya che tene kSaya thatuM nathI ane te vinA matAMdhatA paNa kSaya thatuM nathI. anekAnta jainadharmarUpa mahAsAgaranA sarvasatyAMze game te dharmanA AcAramAM ane vicAromAM hoya paraMtu te anekAnta jainadharmarUpa mahAsAgaranA biMduo che evo anubhava AvatAM jainadharmanI upayogitAne khyAla kharekhara vizvavatisarva manuSyane karAvI zakAya che. jainadharmajJAnanI AvI anantavatuM latA che ane temAM sarvadharmonA satyavicArone ane AcArene anAdikAlathI samAveza thAya che ane anantakAlaparyata thaze evuM je jainAcAryo jANe che-teo gacchakadAgraha-matakadAgraha Adi kadA For Private And Personal Use Only Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir anaMta ati tathA nArita dharma. ( 707). graha, saMkucitaSTine dezavaTe ApIne jainadharmanI vyApakatA sarvatra thAya evA vicAronA ane AcAronA saMskArathI jaina dharmane sarvatra vyApaka pracAra karI zakaze. AvI guNamaya vicAronI ane AcAranI vyApakatA sarvatra vizeSa pramANamAM karavAthI anya sarva dharmonA saddavicAronI ane sadAcAronI abhedabhAve sevA karI ema mAnI zakAya che. jainadharmamAM je je satyavicAranI ane sarva zubha pragatimaya AcAranI hAla AvazyakatA heya teone jIvaMtarUpa ApIne sevavAnI jarUra che. maMDanazailIe dharmanI upayogitA jaNAvavAthI guNAnurAgadaSTi khIle che ane kaI dharmanA satyavicArone ane satyAcArane svagaNIne anumodana ApanAra jaina dharma che ema zrI mahAvIra prabhunA siddhAMtathI avabadhAya che. jaina dharmanAM bhinna bhinna nAmabhedeAkArabhede aneka nAme hoya paraMtu te sarve jaina dharmathI aviruddha hovAthI sarve te nAme jainadharmarUpa che evuM anubhavIne vartamAnamAM jainadharmanI khubIo sarvavizvavarti manuSya samajI zake evI vizAlaSTithI pravartavuM joIe. vedomAM, upaniSadomAM, purANomAM, smRtimAM, bAIbalamAM, kurAnamAM, bauddhadharmanA sUtramAM, yogazAstromAM je je syAdvAdaSTimaya jainadharmanA AcAra ane vicAra sAnukUla-aviruddha hoya te sarve jainadharmanA satyAMze ane sadAcAre che evuM anAdikAlathI mAnI jaina dharmanI vyApaka sevA tathA ArAdhanA karavI joIe. rAga, layayoga, haThAga, maMtra, brahmayoga Adi sarva prakAranA vegono jaina dharmamAM syAdvAda daSTie samAveza thAya che. syAdvAdadaSTivALA jainadharmane sarvaduniyAnA sarvadharmomAM-sarvadarzanamAM sarvavicAromAM ane AcAramAM satya che je hoya che te sarva grAhya bhAse che. samyagRSTine mithyAtvazAstro paNa samyaga rUpe pariName che ema naMdIsUtra vagere sUtramAM jaNAvyuM che. syAdvAdIoe anya dharmomAM anya dharmaonA zAstromAM laukika vicAromAM ane pravRttimAM je je AcAranI ane vicAronI satyatA hoya te jaina dharmanA vicAro ane AcAre che ema svakIya ananta dharmarUpa Atmadharma mAnIne syAdvAda dharmakarmamAM pravartavuM joIe. AtmAnA anaMtaastidharmo che ane AtmAnA anantanAstidharmo che. anaMtaastidharmone ane anaMtanAstidharmono AtmAmAM samAveza thAya che. AtmAmAM sarvadharmono samAveza thAya che. atae anantasatyane, anantasatyAMzane AtmAnA dharma tarIke jANa AtmAnI zaktinI prakaTatA karavI joIe; AtmAnA anantaaktidharmane ane anaMtanAstidhane anekadharmavALA bhinnanAmaparyAvaDe kahe ane arthanuM apekSAaikaya hoya te temAM sApekSaSTie jainadharmatva avadhavuM joIe. A pramANe anekaapekSAo vaDe yukta jainadharmane kaI vedAnta kahe, kaI Aryadharma kahe, ke tene satyadharma the, ke tene prabhudharma kathe-kaI tene sarvajJadharma kathe, keI tene sApekSadharma kathe ItyAdi aneka nAmathI kathe te paNa tenuM vAstavika svarUpa eka ja rahe che. AtmAnI zakitane arpanAra ane vyavahAramAM sarvakAryomAM baLa For Private And Personal Use Only Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ( 708). zrI kamoga graMtha-savivecana. ardhanAra jainadharma pAmIne vartamAna jamAnAmAM sarva prakaTatI zubhazaktinA svAmI banavuM joIe. syAdvAdanayaSTithI vartamAna jamAnAmAM sarva dhArmika tathA vyAvahArika zubhazaktine dhAraNa karavAmAM apramAdI banavuM joIe. sarva prakAranI nirbalatAne tyAga karavo joIe. anaMtajJAnAdi zaktino svAmI AtmA che. AtmAnI sarvazaktine prakaTa je kare che te jainadharmI che; pachI jAtyAdibhede game te gAte hoya to paNa virodha Avato nathI. AtmAnI anaMtazakitano vikAsa karavAne mATe keganAM aSTagonI sAdhanA karavAnI jarUra che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e ganAM ATha aMgo che. amadIya gadIpagranthamAM ganAM AThe aMgenuM varNana karavAmAM AvyuM che. zrImad hemacaMdrAcArya kRta cogazAstramAM keganA AThe aMgenuM anukrame varNana karavAmAM AvyuM che. yuganAM pustako vAMcyAbAda gurugamapUrvaka aSTAMgone anubhava karavo joIe. dharmakarmaparAyaNa gRhasthoe ane tyAgI manAe prItibhakitapUrvaka veganA aSTAMganI ArAdhanA karavI joIe. AtmAmAM sattAmAM rahelI paramAtmazakitane je saMbaMdha karAve che tene yuga kahevAya che. AtmAnI anaMtazakitane AvirbhAva thAya evA A upAyane vega kahe che. AtmAnI sAthe AvirbhAvapaNe jJAnadarzanacAritrane yoga karAve tene ega kahe che. anantazakita ke je AtmAmAM astirUpa ane nAstirUpa che tenI sAthe joDAvuM te ga avadhe. egazAstra dvArA yoganuM svarUpa jANI tenI svAdhikAre AcaraNa karavI joIe. vizvavartisarvadharmIo ganAM AThe aMgenuM ArAdhana karavA zaktimAna thAya che. yogIone pAra pAmI zakAtuM nathI. gIonI yogazaktimAM paraspara bhinnatA hoya che. kaIne kaI zakti khIlI hoya che ane koIne kaI zakti khIlI hoya che. AtmajJAnI cogIgurunI kRpAvinA yogazakitanI prApti thatI nathI. aeva prItibhaktithI AtmajJAnI gIgurunI kRpA meLavI ganAM aMgonI prApti karavI joIe. dharmazAstramAM ane gazAstramAM saMbaMdhI je je lakhavAmAM AvyuM che tenA karatAM anantagaNuM lakhyA vinA rahyuM che; temAM guruparaMparAe AryagIo je yegazakti meLave che te lakhyuM lakhI zakAya tema nathI. A vizvamAM gugama grahIne ziSyae, bhaktae, manuSyae Atmazakitane prApta karavI joIe; sarvagadharmazAstronuM vidvAne adhyayana karaze te paNa teo aneka guptayogazaktithI ajJa rahI zakaze. kadApi teo gurukRpAthI roganI guptazaktine jANaze to paNa tene pustakAdi dvArA prakAza nahIM karI zake evI IzvarI AjJA che-tene mahAgI prANAMte paNa lepa karI zakato nathI e svAnubhava che. je yugya thAya che tene game te upAye gupta bheganI zaktinI prApti thAya che. avataraNa -sarvadharmomAM pahelAM satyAMzane grahIne yogI banI karmayogI sAmya For Private And Personal Use Only Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samatApUrNAMka dharmAMkanuM sevana karA. (708 ) bhAvane prApta karI dharmAMka sevIne paramAtma pada prApta karI sakamathI mukta thai kRtakRtya thAya che te prodhe che. zlokAH // 263 // // 264 // kriyAyAmakriyAyAJca yasya sAmyaM samAgatam / sAmyabhAvapratApena tasya muktirna saMzayaH sAmyabhAvapralInasya kriyAyA na prayojanam / tarhyapi tatpravRttau tu prArabdhakarmakAraNam dharmakriyAphalaM satyaM sAmyaM zAstre pratiSThitam / saMprAptAmyayogasya kartavyaM nAvaziSyate kriyAvanto'kriyAvantaH santaH sAmyAvalambinaH / pUjanIyA sadA bhaktyA sAmye muktisukhaM dhruvam // 265 // sAmprataM vedyate'smAbhirmuktisaukhyaM hi sAmyataH / ataH sAmyasya siddhyarthaM kAryaM karma nijocitam // 266 // jaTI muNDI zikhI tyAgI ko'pi yogI gRhAzramI / sAmyopAyAn samAlambya mucyate karmabandhanAt // 267 // zraddhAbhaktiM samAlambya karmayogaM karoti yaH / muktiM prApnoti so'vazyaM sarvajJAjJAnusArataH dharmayogyAni karmANi sarvakarmavimuktaye / zAzvatAnandalAbhArthaM sevasva pUrNabhAvataH // 268 // For Private And Personal Use Only // 262 // // 269 // zabdA --jene kriyAmAM ane akriyAmAM sAmyabhAva Avye tenI sAmyabhAvapratApe mukti che temAM saMzaya nathI. sAmyabhAvapralInane kriyAnuM pratyeAjana nathI teApaNu tene kama pravRttimAM tA prArabdhakarma kAraNa che. dharmakriyAnuMla vAstavikarIte sAmya che--ema zAstramAM pratiSThita che. jeNe sAmyayeAga prApta karyAM che evA samatAlIna ceAgIne kaMipaNuM kartavya bAkI rahetuM nathI, sAmyAvalakhI santA kriyAvanta hAya vA akriyAvanta hAya hAye tee sadA bhitavaDe Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 710:) zrI karmayoga graMtha-savivecana. pUjanIya che. sAmyabhAvamAM avazya munisukha rahyuM che. vartamAnamAM sAmyapaNuthI muktisukhane amArAvaDe anubhava karAya che. aeva samatAbhAvanI siddhi mATe citakarma karavAyogya che. cAhe te jaTAdhArI hoya, muMDI hoya, zikhAdhArI hoya, tyAgI hoya, yogI hoya ane koI gRhasthAzramI hoya paraMtu te samatAbhAvanA upAyone avalaMbIne karmabaMdhanathI mUkAya che. uparyukta karmacAgane je zraddhAbhakti avalaMbIne kare che te sarvajJanI AjJAnusAre avazya muktisukhane pAme che. sarvakarmavimukti mATe zAzvatAnaMdaprApti mATe pUrNa zraddhAvaDe dharmogya karmone he Atmana ! seva ! e ja tane kartavyazikSA che. vivecana-jIvanmuktamahAyogInI sAmyabhAvanI caramamAM carama dazA saMbaMdhI uparyukta zlokabhAvArtha avabodha, mATe sAmyabhAvanI pUrNadazA prApta thayA vinA Itastate bhraSTa thavAnI mUrkhatA karavI nahIM. ganI paripakavadazAe karmomAM ane akarmomAM samatA AvI che evA karmacagInI samatApratApe mukti che emAM saMzaya nathI. jJAnayoganI paripakavadazA thatAM sarvakartavyakarmomAM ane akarmomAM zubhAzubha pariNAma rahetuM nathI tethI samatAbhAva prakaTe che. samatAyegI kharekhara sarvagIomAM mahAna che. arnamuhUrtamAM samatAgI kevalajJAna pAmI muktipadane prApta kare che. samatAvaMta manuSyanI avazya mukti thAya che. samatA samAna kei ega nathI. atae samatAvata gInI kaI tulanA karavAne zaktimAnuM nathI. zarIramAM vANI tathA zubhAzubha anya sarvapadArtho para jenA hRdayamAM samatA prakaTI che tene kartavyapravRttinuM kaMI prajana rahetuM nathI; tathApi te samatAcagI je kaMI pravRtti kare che te kaMI zubhAzubha bhAvathI karato nathI, paraMtu prArabdha karmo ke je bhogavyAvinA kadApi TatAM nathI tenA yoge kare che. zubhAzubha karma bhegavavAmAM je nirAsakata banyuM che e karmayogI samatAyegI banavAne adhikArI banI zake che. zubhAzubhakamAM samatAbhAva prakaTatAnI sAthe bannenuM bhakatRtva rahetuM nathI temaja temAM karUMvAdhyAsa paNa raheto nathI. aneka janmanA saMskArathI AvI samatAgInI padavI prApta thAya che. samatAyogI zAtAmAM ane azAtA vedanIyamAM samabhAvI banIne AtmAnA ananta AnaMdane prApta kare che ane tenI ghenamAM gherAyale rahIne te prArabdha karmaprerita banI kriyAo kare che. dharmakriyAnuM phala sAmyabhAva che ema zAstromAM pratiSThita che. karmayogane sevatAM sevatAM jJAnaganI paripakavatA thatAM chevaTe samatAganI paripUrNa prApti thAya che. karmavegamAM kuzala mahAtmA chevaTe bheganI paripakavadazAe sAmyogane prApta kare che. sAmyaganI paripUrNatA thayA pazcAt karmavega sevavAnuM prayojana rahetuM nathI. rAgadveSAdi kaSAyane sarvathA kSaya thatAM chevaTe sAmyayoganI prApti thAya che. sAmya ganI prApti thatAM te karmayoganA adhikArathI mukta thaI svataMtra zuddhabuddha bane che. gajasukumAle ane metAryamunie samatA sevIne muktipada prApta karyuM. samarAditye samatAge For Private And Personal Use Only Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samatAvata mahAtmAnI asAdhAratA. (711 ) aneka upasarvAMne sahI muktipada prApta karyuM. kadhakasUrinA pAMcase ziSyeAe samatAbhAve ghANImAM pIlAvAnuM duHkha sahana karI muktipada prApta karyuM. aneka munivarA samabhAvathI anta hUmAM sarvAMkane kSaya karI muktipada pAmyA. zrIvIraprabhue samatAbhAvayeAge kevalajJAna prApta karyuM. bhUtakAlamAM jeTalA siddho thayA, vartamAnamAM je thAya che ane bhaviSyamAM je thaze te sarve samatAyeAganA pratApe avamedhavA. samatAyeAgamAM anantamaLa samAyuM che. rAgadveSa karavAmAM baLa vAparavuM paDatu nathI paraMtu tethI ulaTuM khaLanA kSaya thAya che. rAgadveSane jItavAmAM anantaguNusamatAbhAvanu vIrya vAparavuM paDe che mATe kharekharI karmayogInI khubI tA rAgadveSane jItI samatAbhAva prApta karavAmAM rahI che. anantagaNu khaLa vAparavAthI samatAbhAvarUpa yAganI prApti thAya che te anubhava karavAthI avaSeAdhAi zake che. anantagA vIryavAn manuSya hoya teA paNa samatAbhAvamAM acaLa rahI zakatA nathI mATe anantAnanta vIryane vAparI jee sAmyabhAvayeAgane prApta kare che teenI sabalatAnI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. nAcamAmA vIryaDhInena jamyaH vIhInamanuSyavaDe AtmAnI prApti karI zakAtI nathI. samabhAvarUpa vIryanI utkRSTadazAne prApta karI dharmavIrA samatAyeAgane prApta karI jIvanmukta bane che. samatAyeAgI kanyakarmomAM zubhAzubha bhAvathI yukta thaela hAvAthI anantakarmAMnI nirAkarI zake che ane anantabrahmasvarUpamaya anI jAya che tenI dazAnA khyAla tene svAnubhave AvI zake che. anya manuSyane tenI dazAnA khyAla AvI zakatA nathI. sarva dharmanA sAra samatA che, sarvadharmAMmAM jene samatAbhAva AvyA hoya che te muktipadane prApta karI zake che. zvetAMbara thavAthI vA digaMbara thavAthI mukti nathI. bauddha, AryasamAjI, vedAntI, khrIstI ane mahAmedana thavAthI mukti nathI; paraMtu krodha, mAna, mAyA, lAbhanA sarvathA kSayathI ane samatAbhAvathI game te dharmamAM rahyA chatAM muktinI prApti thAya che. pUrvajainAcArye kahyuM che ke-lecavo vA AsaMvaro vA, buddho vA ahava anno vA, samabhAvabhAvI appA, laddai mukkhaM na saMdeho || zvetAMbara hAya, digaMbara hAya, buddhadharmI hoya athavA vedadhI, prIsti, musalamAna vagere game te dharmanA hoya paraMtu jeNe samatAbhAvavaDe AtmAne bhAvI sakrodhAdikaSAyAnA kSaya karyAM che te mekSanI prApti kare che emAM sa Mdeha nathI. e pramANe anubhavI nizcaya karI samatAyAganI prApti karavA mATe zuddhopayAga dhAraNa karavAnI jarUra che ema zAstradhAre kathavAmAM Ave che. kriyAvata vA akriyAvaMta santA ke je samatAvaMta che te sadA pUjavA ceAgya che. samatAvata cegIe sarvathA sadA pUjya che. te kriyA kare vA na kare te saMbadhI teo svataMtra che. samatAvaMta mahAtmAonI sthitine samajavA mATe zAstranAM pAnAM uthalAvanArA manuSyA paNu samartha thatA nathI. samatAvata mahAtmA yogInI aneka lakSaNAvaDe paNa parIkSA karI zakAya tema nathI. samatAvaMta mahAtmAonA hRdayamAM sadhanA samAveza For Private And Personal Use Only Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 712 ) zrI kamaMga graMtha-savivecana. ST thAya che. samatAvaMta mahAtmAone kaMI paNa kartavya bAkI rahetuM nathI. teo paramahaMsa, paramanirgatha Adi anekaguNAbhidheyanAmavaDe vyavaharAya che. tyAgI guruomAM samatAnI jarUra che. samatAganI prApti vinA paripUrNa nyAyadRSTinI prApti thaI zakatI nathI. AtmAnI zuddhatAthI samatAnI prApti thAya che. samatAvaMta gIo vizvamAM agharAmAM agharI bAbatane paNa nyAya ApavA samartha bane che. samatAvaMtagIo A vizvamAM satya-zAntinAM vAtAvaraNe phelAvavAne zaktimAn thAya che tethI temanA tulya paropakAra karavAne kaI samartha thatuM nathI. samatAvaMta yogIo jevAM samatAnAM Alanene vizvamAM pracAra karavA zaktimAna thAya che tevA anya, Adolanone prasAra karavA zakitamAn thatA nathI. samatA vinA sAdhupaNuM prApta thatuM nathI. samatA vinAnI sarva dharmokiyAothI vAstavika phalanI prApti thatI nathI ema anubhava karatAM avAdhAya che. samatAbhAvathI paramAtmapadanI prApti thAya che. samatAvaMta sonI sadA ArAdhanA karavI joIe. samatAvaMta santo e kharekharA vizvanA de che. sAmyamAM muktisukha che, jeNe samatAne anubhava karyo teNe avazya muktisukhane anubhava karyo ema mAnavuM. samatAmAM mukitasukhano anubhava thAya che. muktinuM sukha kevuM haze? ema pUchanAre samatAne anubhava kare eTale te muktisukhane anubhava karI zakaze. sARtakALe amArA vaDe muktisukhane naradehamAM rahyA chatAM anubhava karAya che. jeNe atra naradehamAM vasatAM chatAM muktisukhane anubhava karyo nathI te dehotsarga pazcAt muktisukha prApta karI zakatA nathI. atae sAmyanI prApti mATe A kAlamAM je je citakartavya dharmakarma karavAnAM hoya te kamene te karavAM joIe. samatAvaMta mahAtmA munivaronI pAsamAM vasanArane muktisukhano anubhava karavAnI dizA sujhI Ave che. samatAvaMta mahAtmAonA vacananuM pAna karavAthI rAgadveSane viSamabhAva TaLe che. samatAvaMta manuSyanA sahavAsathI alaukika sukhanI prApti thAya che. samatAvaMtasatene ekakSaNamAtrane samAgama karavAthI kaTibhavonAM pApa TaLe che. samatAvaMta santa ciMtAmaNiratnasamAna ane pArdhamaNi karatAM paNa atyaMta sukhaprada hoya che. samatAvaMta sonI caraNapUlamAM AleTavAthI paNa samatAguNanI prApti thAya che. samatAnAM pratipAlaka aneka zAstronuM adhyayana karatAM samatAvaMta sonI sevA karavAthI anaMtaguNaadhikalAbhanI turta prApti thAya che. samatAvaMta santanA samAgama vinA muktisukhano anubhava thatuM nathI. dIvAthI do pragaTe che taddata samatAvaMta gInI kRpAthI samatAnI prApti thAya che. samatAvaMta vegIsatenI sevA vinA samatAne sAkSAt prAdurbhAva thata nathImATe bhavyamanuSyoe samatAvaMtasonI zuddhaprema bhaktithI sevA karavI joIe. game te jaTAdhArI kaI bAvo hoya, vedAntadarzanamAnyatAdhAraka muMDI hoya, boddhadharmI sAdhu hiya, khristI dharmane sAdhu hoya, kaI zikhAdhArI mahAtmA brAhmaNa hoya, tyAgIne veSa For Private And Personal Use Only Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthakartAnI zubha bhAvanA. (73) dhAraNa karanAra tyAgI hoya, ke I megI hoya ane koI gRhasthAzramI hoya paraMtu sarvasa vitarAgadevakathita samatAbhAva je tene prApta thaze te karmabaMdhanathI mukta thayA vinA raheto nathI. game te veSa vA AcAradhArakamanuSya hoya paNa te samatA bhAvanA upAyanuM avalaMbana karIne mukitasukhanI prApti kare che emAM aMzamAtra saMzaya nathI. bAhAdharmacAronA matabhedamAM paraspara bhinnadhamIo rAgadveSane viSamabhAva dhAraNa karIne hRdayanI kaluSitatA karI samatAbhAvane prApta karI zakatA nathI. sarvajJa vItarAgadeva kathita dharmanAM anuSThAna kare, janavedadharmanAM anuSThAna karo, paraMtu samatAbhAva AvyA vinA paramabrApadanI-mokSapadanI prApti thaI zakatI nathI. samatAbhAva jene Ave che te game te dharmane pAlaka hoya to paNa te mukitapadane pAme che-ema kahevuM te rajIsTara samAna che. zraddhAbhaktinuM samAlaMbana karIne je sarvajJanI AjJAnusAre karmavegane Adare che te avazya muktipadane pAme che. paramAtmAnI gurunI ane dharmanI zraddhAbhaktivaDe kartavya karma karavAthI cittane kartavyakarmamAM saMyama thAya che ane tethI AtmAnI karmagadazA paripUrNa pakava thatAM chevaTe samatAganI prApti thAya che. sarvajJanI AjJAnusAre kartavya karma karavAnI jarUra che. parabhASAnA sahajasUkSma vicAronA anubhavathI sarvAnI AjJAnI jhAMkhI Ave che ane tethI kartavya karma karavAmAM AtmArpaNa karI zakAya che. karmavega saMbaMdhI jeTaluM kacavAmAM Ave teTaluM kathatAM chatAM paNa anantagaNuM kathavAnuM bAkI rahevAnuM. jaina zAstromAM kriyA yAne karyA saMbaMdhI ghaNuM kathavAmAM AvyuM che. piMDamAM AtmAne tatsaMbaMdhI anubhava AvatAM brahmAMDane anubhava Ave che. karmavega saMbaMdhI vizeSa anubhava to khAsa zrI sadgurunI kRpAthI ane temanI gamathI thaI zake che. karmavega saMbaMdhI te te kAlamAM karmayogIo te te kAlAnusAre aneka pustako lakhIne aneka bhASaNe ApIne tathA aneka kartavya karmo karIne te te kAlanA manuSyane anubhava Ape che. have A saMbaMdhI vizeSa na kathatAM chevaTe sArarUpa zikSA kathavAmAM Ave che ke he manuSya !!! he Atmana !!! sarva karmathI mukta thavA ane anaMtasukha prApta karavA mATe pUrNazraddhAvaDe dharmagyakartavya kAryo karavAthI aMte parama zAnti prApta thavAnI che-ema nizcaya kara. dharmagyakartavyakarmo karavAthI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra ane antarAya e akarmone nAza thAya che. karmamAM pravRtta thayA vinA tAre chUTake thavAne nathI;- akriyadazAno adhikAra prApta thayA vinA kadApi karmayogathI mukta thaI zakAya tema nathI. brAhmaNa, kSatriyoe vaizyae ane zudroe guNakarmAnusAra kamene vyavasthita saMbaMdha na sAcavyo tathA dhAmikakamene vyavasthita saMbaMdha na sAcavyA tethI cAre varNanI paDatI thaI tathA tyAgI mahAtmAoe dhArmika kartavya kAryone pravRtti saMbaMdha je svAdhikAra hato te na sAca tethI vizvamAM sukhazAMtinI vyavasthA asta For Private And Personal Use Only Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 714 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. vyasta thaI. AryonA punaH udayarUpa sUryane udaya thAo. vizvavatI sarva manuSya anantasukhamaya prabhujIvananI prApti kare. anantasukhamaya prabhumaya jIvana karavAne svAdhikAra kArya karyA kara, kathanI karavAthI kaMI vaLavAnuM nathI. have to jAgrata thaI kAryo karyA kara. AtmAmAM svarga ane AtmAmAM mukita che. AtmasvAtaMtryane prApta karI ane sarva prakAranA duono nAza kara. zrI paramAtmA mahAvIradevanI AjJAnusAre svAdhikAre kartavya kArya kara ke jethI sarva prakAranAM zubha maMgalene tuM svAmI banI zake. sarva prakAranA dharmone sAra e che ke-kartavyakarmo karIne AtmAnI zuddhatA prApta karavI. karmayoganI dazA pUrNa thayA pazcAt samatAganI chevaTe prApti thAya che mATe caramadazAnI prAptithagya karmo chevaTe karavAyogya che. karmayoganI paripakavadazA thatAM paripUrNa samatAganI siddhi thAya che. vidhavata sarvamanuSya AtmAmAM anantajJAnadarzanacAritranI prApti kare! avataraNa-karmayogagranthanI samApti mATe caramamaMgalapUrvaka te grantha karyAnI sAla vagerenuM nivedana kare che. zlokAH khadvIpAGkadharIyukta vikramAbde site dle|| pratipajjyeSThamAse ca pUrNagranthobabhUva vai // 27 // 270I granthasyAsya prapAThAcca shrvnnaadhyynaaditH| narAH zrIvijayAnandaM prApnuvanti sadA dhruvam // 27 // mesANAnagare kRtvA, mAsakalpaM zubhaM mudaa|| karmayogaH kRto grantho buddhisAgarasUriNA // 272 // vivecanaH-saMvat 1970 nA pekamAsa sudi ekame zubha coghaDIyAmAM karmagagrantha saMskRtamAM pUrNa thaye. karma granthanA pAThana vAcana, zravaNa ane adhyApanAdithI manuSya dravyathI tathA bhAvathI zrI vijayAnandane nakakI prApta kare che. gujarAtamAM mesANAmAM saM. 1970 nA vaizAkhamAsane eka mAsakalpa karIne zrI buddhisAgarasUrie saMskRta vADumaya karmayoga grantha ra. vaktAo zretAo vigere sarvamanuSyane A granthanA sAragrahaNathI sarvazubha maMgalonI prApti thAo! sANaMda godhAvIthI jIrNajavaranI bImArI lAgu paDI hatI tethI pethApuranA comAsAmAM tathA te pachInA vijApuranA comAsAmAM karmaganuM vivecana lakhAyuM nahIM. saMvat 1971 nA jeTha mAsathI te saM. 1973 nA mAgasara sudi pUrNimA paryata karmaveganuM bAkInuM vive For Private And Personal Use Only Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthakartAnI prazasti. ( 715 ). cana lakhavAnI pravRtti thaI nahIM, pazcAt mANasAmAM saM. 173 nA mAgazara vadi 5 thI punaH karmaveganuM vivecana lakhavAnI pravRtti zarU thaI. mANasAthI vihAra karI pethApuramAM AvavAnuM thayuM. tyAM karmacaganuM vivecana lakhAyuM. tyAMthI poSa vadi sAtamanA roja amadAvAdamAM AvavAnuM thayuM. mAgha sudi pUrNimAnA reja karmaveganuM vivecana pUrNa thayuM. karma ganA 108 kaleka pachI karmaveganuM saMkSiptamAM vivecana lakhavAnI zarUAta thaI.-anya dhArmika pravRttine bejo temaja zarIranuM mAMgha tathA granthavivecananA vistArathI saMkSiptavivecana karavAnI pravRtti thaI te saheje suo avabodhI zakaze; amadAvAda nagaramAM karmayoganuM vivecana pUrNa karyuM. aneka dhArmika pravRttimAMthI navarAza laI karmaveganuM vivecana lakhAyuM. sAmAnyataH sarvadharmavALAo ekasarakhI rIte karmacAgane lAbha lai zake evI daSTine mukhya karI vivecana lakhAyuM che. keI paNa manuSya pramAdathI pravRttimAM khalana pAmyA vinA rahetA nathI tethI mArAthI paNa pramAdathI, matiSathI sarvajJaAjJA viruddha lakhAyuM hoya tenI kSamA cAhuM chuM. sanato atyaMta kRpA lAvIne je kaMI azuddhatA hoya tene sudhAre ane karmavegane sarvatra pracAra kare! jaina zvetAMbara tapAgacchIya sAgarasaMghATakIya zrIsaddaguru sukhasAgara gurunI kRpAthI vivecana pUrNa lakhAyuM. 4 jJAti: zAnitaH zAntiH zrIjainatIrtha pravaraprakartA, tIrthaGkaraH zrIpatibhUSitaH prbhuH| zrImanmahAvIrajinaH sumerudevatAnAM samabhUtsamagravid // 1 // tatpadRsaMkrAntapadAravindaH, zvetAmbarAcArya jagadguruH zriyA / vibhUSitaH sUriparamparAyAM, zrIhIrasUrivijayAdya AsIt // 2 // tatpadRsantAnaparamparAyAM, zrIsAgarakhyAtimatI suzAkhAm / vibhrakriyodvArakapuGgavo'bhUd , jJAnakriyAmArgarataH subhUtimAn // 3 // tapasvinAmagrata eva reje, vibhAvasuH svIyatapaHprabhAvAt / babhUva ziSTo muninemisAgara-staponidhAnaH samatAsudhAnidhiH // 4 // tatpaTTapUrvAcalatigmarazmiH, sudhAMzurAtmonnatibArirAzau / sumerurakSobhyanijasvarUpaH, kSitIndrabacchAsanamAnanIyaH // 5 // zrIjainatattvArthanidhAnavijJaH, saMpAditA'zepanijakriyArthaH / samyaktvacAritryavazena buddhaH, zuddhakriyoddhAraka iSTasiddhiH // 6 // rarAja bhAsA ravisAgaraH sudhI- svAnivArthaprathane smnttH|| pracAritA'dyA'pi yakena siddhidA, kriyApracirvarivartibhUtale // 7 // For Private And Personal Use Only Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . (76) zrI kamaraga graMtha-savivecana. tatpaTTaratnAcalarohaNo'bhRcchrImAnmunInduH sukhasAgaro guruH / samyakriyAtatvavizAlabuddhiH zAntaH sudAntendriyavAjivargaH // 8 // vairAgyato'vApyanijasvarUpaM, kriyAsamRddhayA paripUrNamRtiH / saMbhAvanIyocitavRttizAlI, yo mAnanIyastapasA virAjinAm // 9 // tatpadRsaMsthitenA'yaM buddhisaagrsuurinnaa| dhiyAparopakAriNyA karmayogo vinirmitaH // 10 // azeSajIvArthaviyodhabhAnu-wdhAyi yenAtmaparAyaNena / bhavyAtmanAM siddhividhAnadakSo vivecanADhyaH zumakarmayogaH // 11 // satkarmayogapragati vidhAya, nirmAnamohA bhuvi bhavyajIvAH / nijAtmabhAvaM sutarAM prayAntu, mAGgalyamAlAca vizeSa bhaktyA // 12 // maukSibA~dhya kezazAGkasaMmite, saMvatsare mAghayute sumAse / tithau zubhAyAM bhuvi paurNamAsyAM jagau samAptiM kRtirIdRzIyam // 13 // saMvat 1973 mAghazuklapUrNimAyAM prathamaprahare zubhaghaTikAyAM zrIvIraprabhupaTTaparaMparAnekaguNagaNAlaMkRta-zvetAmbara-tapogaccheza-zrIhIravijayasUrIzvarapaTTaparaMparAgatasAgaragacchAdhipatikriyoddhAraka-zrInemisAgaramunIzvaraziSya cAritracUDAmaNi zrIravisAgaramunIzvaratacchiSya zrImAn gurusuSasAgarajItatpaTTadhAraka jainAcArya-buddhisAgarasUriviracita karmayogavivecanaM samAptam // OM3 zAntiH 3 iti zrI karmayoga / For Private And Personal Use Only Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R pUravaNI. (717 ) che. ja >> 4 9 31 9 44 pa3 pa7 . pUravaNI mUla lekanA anukrama ane pRSTha. zloka pRSTa loka pRSTha leka pRSTha zloka pRSTha 1 54-55 334 198 515 160-161 638 344 10lthI112 118 162thI167 641 8 57 351 113 521 168 648 16 58 365 114 paraM2 16thI173 65 24' 59-60 373 115 para3 174-175 656 25 381 116 pa25 176thI178 659 387 117 527 - 179thI182 660 9-10 37 390 118thI120 pa28 183thI186 664 11 thI 13 392 121-122 533 187-196 665 123-124 pa34 197-202 669 15-16 403 125-126 536 203-204 dauM. 17 12thI129 539 205thI208 672 18 thI 20 416 130 para 20@Ira19 673 69 69 thI 71 437 131thI134 544 220thI226 674 135 551 27-228684 23 thI 26 100 454 553 229-230 685 27 thI 34 124 74 137-138 555 231thI 234 686 35-36 125 75-76 468 139thI143 556 235 687 37-38 135 473 144 562 23 thI 239 688 39-40 78-79 478 14pa-146 568 240-241 689 41-42 254 80-81 483 147 574 692 43 thI 45 271 82 486 148 243-244 694 46 thI 48 285 83 thI 87 487 149 582 245thI248 67 302 88 490 150 596 24thI 255 69 308 89 thI 92 491 151-152 609 256 700 93 thI 100 497 153 610 25thI261 704 322 101 thI 105 498 154-155 628 262thIra6 709 324 106-107 513 156thI159 632 271thI 272 714 22 9 72 460 77 253 242 581 For Private And Personal Use Only Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 718 ) # # * * * * 2 . zrI krayAga matha-vivecana. paMDitavara sAhityAcArya kaviratna AtmajJAnapremI sadgata gurudevakRta graMthAnI yAdI. graMthAMka. 1 adhyAtma vyAkhyAnamALA 2 bhajanasa'graha bhAga 2 jo 3 bhajanasaMgraha bhAga 3 jo 4 samAdhizatakam 5 anubhavapaccIzI 6. AtmapradIpa 7 bhajanasa graha bhAga 4 thA 8 paramAtmadarzana 9 paramAtmajyaMti www.kothatirth.org 0 10 tavRSi...du 0 11 guNAnurAga ( AvRtti bIjI) 0 12-13 bhajanasaMgraha bhAga 5 mA tathA jJAnadIpikA 0 14 tIrthayAtrAnuM vimAna (AvRtti khIjI) 0 15 adhyAtma bhajanasaMgraha 0 16 zuruSAya ( AvRtti khIjI) 0 17 tattvajJAnadIpikA 0 22 vacanAmRta , 0 18 gaDulIsaMgraha bhAga 1 0 19-20 zrAvakadharmasvarUpa bhAga 1-2 0 21 bhajanapada saMgraha bhAga 6 ThTho 23 cagadIpaka ( A bIjI ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir graMthAMka. 24 jaina atihAsika rAsamALA 0 25 Anandadhanapada (108 ) saMgraha ( A. zrIjI ) 026 adhyAtmazAnti ( AvRtti bIjI 27 kAvyasa graha bhAga 7 mA 0 28 jainadharmanI prAcIna ane arvAcIna sthiti 0 29 kumArapAla ( hiM'dI ) 0 30 thI 34 sukhasAgara gurugItA 0 35 SaDjhana vicAra 0+36 vijApura vRttAMta x 37 sAbaramatI guruzikSaNu kAvya 38 pratijJApAlana BR 0 39-40-41 jainagacchamataprabaMdha, sadhapragati, jainagItA 42 jainadhAtupratimA lekhasa Mgraha bhAga 1 43 mitramaitrI For Private And Personal Use Only 0 44 ziSyopaniSad 45 jainepaniSad 46-47 dhArmika gadya saMgraha tathA patrasadupadeza bhAga 1 48 bhajanasaMgraha bhAga 8 049 zrImad devacaMdra bhAga 1 Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 5 gayAMka. O www.kobatirth.org gurudevakRta graMthA. 50 karmaceMga 051 Atmatattvadarzana 0 para bhArata sahakAra zikSaNa kAnya 0 53 zrImad devacaMdra bhAga 2 54 gahulI saMgraha bhAga 2 0 55 karmaprakRti TIkA bhASAMtara 56 gurugIta gahulI sagraha 57-58 AgamasAra ane adhyAtmagItA 59 devavaMdana stuti stavana saoNMgraha 60 pUjAsaMgraha bhAga 1 lA 61 bhajanapada saMgraha bhAga 9 62 bhajanapada saMgraha bhAga 10 63 patrasadupadeza bhAga 2 64 dhAtupratimA lekhasaMgraha bhAga 2 65 jaina dRSTie IzAvAsyApaniSad bhAvArtha vivecana 66 pUjAsaMgraha bhAga 1-2 67 snAtrapUjA 68 zrImad devaca'drajI ane temanuM jIva caritra 69-72 zuddhopacega vi sauMskRta graMtha 4 73-77 saMghakartavya vi. saMskRta graMtha 5 78 lAlA lajapatarAya ane jainadharma 79 ci'tAmaNi 80-81 jainadharma ane khristI dharmanA mukAbalA tathA jaina khristI saMvAda 82 satyasvarUpa * A nizAnIvALA graMthA zikSakamAM nathI. graMthAMka. 83 dhyAna vicAra 84 AtmazaktiprakAza 85 sAMvatsarika kSamApanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 86 Atmadarzana ( maNicaMdrajInRta sajjhAye )nuM vivecana 87 jainadhArmika zaMkAsamAdhAna 88 kanyAvikrayaniSedha 89 AtmazikSAbhAvanA prakAza ( 719 ) For Private And Personal Use Only 90 AtmaprakAza 91 kavinAzaka graMtha 92 tattvavicAra 93-97 adhyAtmagItA vi. saMskRta pAMca graMtha 98 jaina sUtramAM mUrti pUjA 99 zrI yazeAvijayajI nibaMdha 100 bhajanapadasaMgraha bhAga 11 bhAga 1 A. 7 mI 101 "" 102 gujarAta bRhad vijApura vRttAMta 103-4 zrImad devacaMdrajI vistRta jIvana caritra tathA devavilAsa 105 mudrita jaina zve. graMthagAiDa 106 kAvalI sukhAdha 107 stavanasaMgraha ( devavaMdana sahita ) 108 patra sadupadeza bhAga 3 109 zrI smAraka graMtha 110 zrI premagItA graMtha (saMskRta) 111 ceganiSTha AcAya Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 720 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. saM. 2006 mAM taiyAra thaI--prakaTa thayela che. 101 zrI bhajana saMgraha bhA. 1-2 tathA zrI adhyAtma bhajana saMgraha. AvRtti 7 mI, kAuna 16 peja pR. 450, pAkuM pUMThuM suMdara jekeTa kIM. rU. 2-8-0. 23 zrI egadIpaka-gasamAdhi A bIjI, kAuna 16 pacha pR. 540, pAkuM paM huM suMdara jekeTa kIM. rU. 3-0-0. 111 zrI yoganiSTha AcArya. navIna apUrva graMtha, zatAdhika anekaraMgI citro sahita pAkuM pUMThuM, triraMgI jekeTa krAuna ATha pejI, pRSTha Azare 600. ane aneka pheTA-citro kI rU. 11-0-0, 50 zrI karmacaga. A bIjI, kAuna ATha pejI, pAkuM pUMThuM, suMdara jekeTa | pR. 800 ki rU. 11-0-0 crestereng chaDiTela, lithilithiuichiP:(c)chI ganika AcAryagadIpaka-bhajana saMgraha-zrI buddhisAgarasUrijI jIvanacaritra laghu-gavidyA-zrImad ropya mahotsava prasaMganAM gIta-uparAMta jIvanane pavitratAnA navIna raMge raMgI nAMkhanAra-uttamattama uparokta graMtho mATe lakhe agara rUbarU maLe. zrI. buddhisAgarasUrizvarajI kRta 111 graMthe maLavAnuM ThekANuM - zrI. adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa-zeTha maMgaladAsa ghaDIyALIne tyAM ja 347 kAlabAdevI reDa-muMbaI. zrI meghajI harajI-bukaselarsa geDIjI cAla-muMbaI zrIratilAla mehanalAla hImacaMda-pAdarA. (gujarAta) zrI. buddhisAgarasUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira-vijApura. (uttara gujarAta) thI zrI gurjaragraMtha ratna kAryAlaya-phIcIDa-amadAvAda .gu @ Bka chaprepvaNa kumAra 9906 0" rAjIva Cooleage are For Private And Personal Use Only Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GARCIA Canasena wa B SER For Private And Personal use only