Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena dRSTie yoga : lekhaka : svara satIcaMda giradharalAla kApaDiyA bI. e., elaela. bI. prakAzaka zrI mahAvIra jaina vidyAlaya muMbaI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI motIcA kApaDiyA graMthamALA thAMka 2 jaina dRSTie yoga ("AnaMdaghanapadyaratnAvalI nA vivecanane paricaya kAvanAra prAthamika rogaviSayane lekha) lekhaka sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA bI. e., elaela. bI. selisiTara ane neTarI pablIka, hAikeTa, muMbaI. prakAzaka zrI mahAvIra jaina vidyAlaya gevALIA TeMka roDa muMbaI 26. AvRtti bIjI : prata 1000 vi. saM. 2010 sane 1954 vIra saM. 2480 mUlya rUA. 2-8-0
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Each soul is potentially divine. The goal is to manifest this Divinity within, by controlling nature, external and internal. Do this either by work, or worship, or psychio control, or philosophy, by one or more, or all of these-and be free. This is the whole of Religion. Dootrines, or dogmas, or rituals, or book, or temples, or forms, are but secondary details. Raja Yoga Swami Vivekanand dareka AtmA bhAvathI paramAtmA che, aMdara rahelA A paramAtmasvarUpane sAkSAtkAra kare e dhyeya che. A theyane karmathI, bhaktithI, yogathI, taravadanathI-eka yA aneka sAdhana vaDe athavA to sarva sAdhana vaDe siddha kare. dhamane sAra A che. siddhAnto, mAnyatAo, kriyAkAMDa, dharmagraMtha, maMdira, pratIke-A badhI gauNa bAbata che. rAjayoga svAmI vivekAnaMda mukaH zAha gulAbacaMda lallubhAI, zrI mahAdaya prI. presa-bhAvanagara
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA janma saM. 1936 mAgazara vada 2 tA. 7-12-1879 vargavAsa saM. 2007 phAgaNa vada 5 - tA. 27-3-1951 mahaEN
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA eka Adya saMsthApaka hatA ane e saMsthAnI sthApanA I. sa. 1915 mAM thaI tyArathI jIvananA lagabhaga antabhAga sudhI temaNe maMtrI tarIke e saMsthAnI anekavidha sevAo bajAvI hatI. A temanI varSolaranI apUrva sevAnI kadara tarIke zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA temanA sahakAryakartAeAe tA. 20-3-49 nA roja sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTInA pramukhapaNa nIce suMdarabAI hola(muMbaI)mAM jAyelA eka bhavya saMmelanamAM zrI matIcaMdabhAIne rU. 70001) nI thelI arpaNa karI hatI. A rakamamAM pitA taraphathI rU. 5000 umerIne temaNe sAhitya pravRttimAM e rakamanuM vyAja temaja mudala kharacavuM evI bhalAmaNapUrvaka kula rUA. 75001) nI rakama zrI mahAvIra jaina vidyAlayane punaH suprata karI hatI. A rakamanA upayoga saMbaMdhamAM tA. 4-2-51 nA roja maLelI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyavasthApaka samitie je pejanA karI hatI temAM eka kalama nIce mujaba hatI sanmAna thelI dvArA vidyAlayane prApta thayelI rakamamAMthI rU. 20000 sudhInI rakama zrI motIcaMda giradharalAla kApaDiyAnA pragaTa tema ja apragaTa le che tema ja pustakomAMthI pasaMda karIne cagya lAge te lekhe tema ja pustako pragaTa karavA pAchaLa rokavI. "
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ A kalama anusAra sva0 motIcaMdabhAie lakhelA ' adhyAtmapadruma ' nIcethI AvRtti zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI AjathI DhADha varSa pahelAM pragaTa karavAmAM AvI che. tyAra bAda AjathI 39 varSa pahelAM zrI jaina dharma prasAraka sabhA (bhAvanagara) taraphathI pragaTa karavAmAM AvelA zrI meAtIcaMdabhAIracita '* jaina dRSTie ceAga ' nI trIjI AvRtti pragaTa karatAM Aje amane khUba AnaMda thAya che. A pustaka punaH pragaTa karavAnI anumati ApavA mATe ame zrI jaina dhama prasAraka sabhAnA AbhAra mAnIe chIe. Aje jyAre ceAga zuM ? te jANavA tarapha leAkaruci vadhAre ne vadhAre sateja thatI dekhAya che tyAre A pustakanuM punaH prakAzana mAtra jaina samAjanA ja nahi paNa cAganA viSayamAM abhiruci dharAvanAra vizALa ziSTa samAjanA paNa hArdika AvakArane pAtra banaze evI ame AzA rAkhIe chIe. lekhaka A pustakanA 'Amukha'mAM jaNAve che tema mULa tA jaina ceAgI Ana dhanajInA padmanA abhyAsa karatAM te paDhAnu savistara vivecana lakhavA tarapha lekhaka AkarSIyA ane e padomAM jyAM tyAM cAganA pAribhASika zabdo AvatA hAvAthI e po sugama ane te hetuthI e vivecananA upedghAtarUpe yoga upara eka nAnA sarakhA nibaMdha taiyAra karavAnI lekhakane jarUra bhAsI. pariNAme prasiddha jaina AcArcIe lakhelA aneka cegagraMthAnI tAravaNIrUpa eka nibaMdha lekhake taiyAra karyAM. lakhatAM lakhatAM e nibaMdha eTale moTA thai gayA ke tene upAdghAtarUpe " AnadmathanapadmaratnAvali "nA daLadAra graMtha sAthe joDavA e
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM eka svataMtra pustakarUpe pragaTa karavAnuM lekhakane vadhAre cogya lAgyuM. ane te rIte A pusatakane janma thaye. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI "AnaMdaghanapadaratnAvali'nA prathama bhAganI bIjI AvRtti pragaTa karavAnI vicAraNA thaI rahI che. te pragaTa thAya te pahelAM te padanI yaugika paribhASA samajavAmAM vAMcakone saraLatA prApta thAya e hatuthI taiyAra karavAmAM AvelA A pustakanI bIjI AvRtti pragaTa karavAmAM Ave te sarvathA ucita ja che. keganA viSayamAM jaina darzana eka viziSTa dRSTi dharAve che ane tene lagatI jaina paribhASA paNa ane khI che. A daSTi tema ja paribhASAne A pustaka dvArA vAcakane sAro paricaya thaze evI AzA che. gevALaA Teka roDa, ] caMdulAla sArAbhAI modI muMbaI 26, tA. 26-1-1954 - caMdulAla vardhamAna zAha 0 maMtrIo zrI mahAvIra jaina vidyAlaya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mu kha cenA saMbaMdhamAM lekemAM sAmAnya rIte bahu gerasamajUtI cAle che. yaMga zabdanI AjubAju eTalI ajJatA AcchAdita thaI gaI che ke jANe che. sAmAnya prANathI taddana agamya viSaya hoya evI lokamAnyatA thaI gaI che. yogI, jogI, saMnyAsI, verAgI e nAmathI jANItA thayelAomAM jANe kAMI jaDIbuTTIne camatkAra hoya, teo bhabhUti nAkhI denArA hoya, kudaratanI ageya sattAne vaza karanAra hoya, evo khyAla lokomAM besI gayo che. svArtha sAdhavAnI IcchAvALA, sAMsArika vastuo ke vikhyAtinI eSaNAvALA ane lekAnA vahema ane cuddazAha para AjIvikA calAvanArAoe lekanA A kheTA vicArane uttejana ApavA ghaNuM karyuM che ema paNa jaNAya che. A khyAla tadana kheTe che. roga je ekSaprAptine parama siddha upAya che tene jaDIbuTTI ke camatkAra sAthe khAsa saMbaMdha nathI ane barAbara vicAra karatAM labdhi tathA siddhio parabhAvamAM ramaNatA batAvanAra che ane AtmAne adhaHpAta karAvanAra che tema ja viziSTa puruSe tene khAsa kAraNa vagara upayoga karatA nathI, ema zAstradaSTie batAvavAnI ghaNI jarUra lAgI. sAthe ema paNa jaNAyuM ke samyakatva-samakti jevA gamAM ati utkrAti batAvanArA viSayanA saMbaMdhamAM ghaNA kharA abhyAbhyAsI prANIo eTalI ajJatA batAve che ke, teo jANe pitAne AtmA unnatikramamAM vizeSa AgaLa vadhI gayo
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ema mAnIne ja cAle che. A bAbatamAM vigatathI khulAsA AdhArapUrvaka karavAnI bahu jarUra jovAmAM AvI, ceganA viSaya sAmAnya rIte dhAravAmAM Ave che tevA agamya nathI tema ja samakti jevA ati mahattvane AtmaguNa prApta karavA te bALakanA khela paNa nathI e mane khAkhata khulAsA karavAnI jarUra hatI. A khulAseksa karavAnI caigya taka hAtha dharavA pahelAM sArI rIte te viSaya samajavA mATe e dRSTipUrvaka abhyAsa karavAnI jarUra hatI. cAlu viSaya ukta vicAra ane abhyAsanu' pariNAma che. : AnaMdaghanajInAM padmomAM yAgajJAna bhareluM che, tenu' vivecana lakhatAM tenI prastAvanA sAthe upeAtarUpe yoga sabaMdhI krAMIka vistArapUrvaka lekha lakhavAnI AvazyakatA khAsa jaNuAI. jyAMsudhI AvA viSaya para vicAra karI tenuM AMtara rahasya samajavAmAM na Ave tyAMsudhI padmAmAM rahela rahasya prApta thavAmAM ghaNI agavaDa Avaze ema dhArI ceoganA viSayane sAdA AkAramAM mUkI pado paranAM vivecanane ughAta tarIke dAkhala karavA niNaeNya thayA. jaghaDIyA yAtrAnuM sthaLa che. tyAM eka mAsa sudhI saMvata 1970 nI zarUAtamAM rahevAnuM thatAM A viSayanI rUparekhA citaravAmAM AvI ane keTalAka bhAga lakhyA. tyAra pachI te pUrA karatAM jaNAyu ke viSaya kAMIka vadhAre moTA thaye ane ukta vivecananuM kada asala cejanA karatAM vadhAre moTu thayuM. bannene eka ja pustakamAM chapAvavAthI graMtha mATA thaI jAya teA keTalIka sagavaDa ochI thAya ema dhAravAmAM Avyu ane tethI A ceganA viSaya je sadarahu graMthanA upe dhAta
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke mUkavAne hato te jude bahAra pADavAno nirNaya thaze. upoddaghAta para laMbANa prastAvanA heya ja nahi tethI ava muddAnI vAta karI viSayanI zarUAta karI daIe. gane viSaya agamya nathI e A lekha vAMcavAthI jarUra jaNAze. e lakhatI vakhate sAdI bhASAmAM pAribhASika viSaya batAvatAM bahu muzkelI jaNAI che te paNa banI zake tyAM sudhI pAribhASika zabda vivecana vagara athavA khulAsA vagara dAkhala thavA dIdhuM nathI ane bhASA jema bane tema gharagaththu rAkhavA prayatna karyo che. emAM kadAca khalanA thaI hoya te te viSayanI mahattAne aMge banavAjoga che. vaLI ati utkrAti batAvanAra vicAre sAdI bhASAmAM batAvavA jatAM keIvAra kilaSTatA thaI javA paNa saMbhava che. e banne bAbatamAM pUratI saMbhALa rAkhavA chatAM paNa khalanA thaI hoya te te kSetavya gaNI te para dhyAna kheMcavA khAsa vijJapti che. ApaNe ghaNI vakhata amuka prANanA jIvanapradezanA eka vibhAga para vicAra karI zakIe chIe, kAraNa ke ApaNuM jJAna hadavALuM hovAne lIdhe ApaNe bahu laMbANa joI vicArI zakayA nathI. AvA aMkita jJAnane pariNAme ghaNI vakhata amuka banAvIne ApaNane khulAso thatuM nathI ane tene pariNAme dharmiSTha mANasone dukhI thatAM joIne athavA adhama paMktinA mANasane sukha jogavatA Ine, moTA vihAmAM tene mATe javAbadAra vyaktine ArAma jogavatAM joIne ane nirdoSa hajArene marI jatA joIne ane evI evI aneka virodhadarzaka sthiti joIne manamAM muMjhAie chIe ane A badhA goTALAmAM koI vyavasthA haze ke nahi
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene mATe aneka vicAra Ave che. jyAre daSTi vizALa thAya che tyAre avalokanane paMtha mATe thatuM jAya che ane te vakhate ghaNuM khulAsA svataH thatA jAya che. avakanapaMtha mATe kema kare te pega bahu sArI rIte batAve che ane enI keTalIka cAvIo para vivecana A viSayamAM vAMcavAmAM Avaze. jyAMsudhI eka bhavanA AgaLa pAchaLanA banA para ja vicAra ke daSTi rahe tyAM sudhI aneka prakAranI gerasamajUtI thAya che, paraMtu vizeSa vizALa daSTi thatAM te sarva dUra thAya che. sarvathI agatyanI bAbata saddaguNa prApta karavAnI che. cetananI utsAnita karAvavA mATe aneka guNe agatyanA che ane te guNa para vicAraNA karyA pachI tene aMge tadana nIcI sthitithI prANI keTale AgaLa vadhe che, kevI rIte vadhe che, vadhavAmAM tene kevAM sAdhane maLe che te sarva para vicAra karavAnI khAsa jarUra che. khAsa karIne jyAM sudhI cetananI utkrAnti kevI rIte thAya che tene vicAra barAbara thatuM nathI tyAM sudhI vyavahAranI ghaNI bAbatamAM guMcavADe thayA kare che ane aneka vizuddha guNe vyavahAra rIte amalamAM mUkavAnuM ke AdaravAnuM rahasya zuM che ane tene AMtarahetu kaye che te samajavAnI AvazyakatA lAgatI nathI tema ja te bhAva na samajAya tyAMsudhI dhaDA vagaranuM vartana thAya che. A bAbatane rogya khulAse A viSayamAM thaI jaze. cetananI utkrAnti kevI rIte thAya che, tene vAstavika sukha kayAM ane kema maLe che, tene hAlane sukhane khyAla ke e che, tenI utkrAnti vakhate tenAmAM AtmIya guNe ke
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamasara vadhatA jAya che ane tenAM pUrva kAraNe ane pazcAt sAdhane kevI uttama rIte goThavAyelAM che, te para prAthamika vivecana A viSayamAM karavAmAM AvyuM che. A viSaya bahu UMDA hetuthI lakhavAmAM AvyuM che ane tene dareka vibhAga rahasyathI bharapUra karavA khAsa prayatna karavAmAM AvyuM che. A viSayamAM ATha dRSTi para vadhatAM cetananI pragati kema ane kayAre thAya che, te pahelAM egha daSTimAM tenI kevI sthiti hoya che ane paramadazAmAM tenI kevI vartanA rahe che, enI pUrva sevAmAM kayA sAdhane ekaThAM karavAM joIe ane gaprAptinAM keTalAM aMge che te para khAsa vivecana karyuM che. emanA judA jUdA bheda, yegIonA bhedo ane utkrAntimAM pratyekanI sthiti batAvatAM avAMtara bAbate para sahaja vivecana karyuM che. ATale viSaya vAMcatAM "ga" nI bAbata para prema thaze te AgaLa guNasthAnamAM cetananI utkrAnti, pravacanamAtA, jJAnanA ane cAritranA viSayane aMge jenenuM vaktavya ane khAsa karIne pAtaMjala yega ane jena veganI sarakhAmaNI karavAmAM Avaze. jene mAnasazAstra (Psychology) ati vizALa ane khAsa abhyAsa karavA lAyaka che. A viSaya nyAyanA niyama para lakhAyale che ane cAritra Ethios ne viSaya paNa eTalo ja uttama che. A jJAna ane cAritranA viSayane aMge aneka savAle upasthita thAya che te khAsa samajavA gya che ane tene mATe jaina graMthamAM eTaluM badhuM lakhAyeluM che ke te vAMcavA mATe eka jiMdagI paNa pUratI na gaNAya. keganA rahasyabhUta viSaya mATe bIjA pAMcase sAta pAnAM lakhI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAya teTalAM sAdhane hAla ekaThAM karyA che. A prAthamika viSaya para jijJAsuone prema thaze te Ayare A viSayanA bIjA bhAgamAM yoganuM rahasya citaravA vicAra che. manane ane gine ke saMbaMdha che, cittane nirAdha kayAre kara, kara ke nahi, viziSTa dizAmAM manane kema pravartAvavuM, viziSTa jJAnamAM mana kema pravate che, vigere aneka agatyanA prazno para vicAra karavA ane mane guptinA viSayane aMge je gerasamajUtI cAle che te dUra karavA mATe AyaM prayatna karavA IcchA che. A viSayamAM ATha dRSTinI vicAraNane aMge kutarka viSamagraha para vicAra bahu saMkSepamAM karyo che te paNa savistara samajavA yogya che. A viSaya agatyane che ema jijJAsuo dhAre che ema jaNAtAM te para vizeSa lakhavA IcchA che. yAnanA viSaya para ahIM khAsa vivecana karyuM che. e viSaya veganA madhyabindu jevuM che. e para haju paNa ghaNI vicAraNuM thaI zake tema che. mAre kahevAno Azaya e che ke, jarA vicAraNAthI vAMcavAmAM Ave ane roga zabdane artha ke tene bhAva samajavA prayatna karavAmAM Ave te jaina graMthamAM cega bharyo che. enA para pRthakkaraNa karI cagya vivecana karavAnI (jarUra che. eka ghaNu vidvAna mahAtmA sAthe vAta karatAM yoganI bAbatamAM teoe potAnI taddana ajJatA jaNAvI, paraMtu teonAM vyAkhyAna-jAhera bhASaNa sAMbhaLatAM teo bolatA hatA te sarva ganI ja vAta hatI ema jaNAtAM mAluma paDayuM ke haju leka ga zabdathI ja kare che. vegamAM AvuM kAMI DaravA jevuM nathI tema e viSaya tadana bedarakArIthI hAtha dharavA yogya paNa nathI.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 viSayane sAdI bhASAmAM mUkavA jatAM aneka skhalanA thavI sabhavita che. ati pravRttivALA dhaMdhA, abhyAsanI AchAza ane khulAsA maLI zake tevA satsaMganA alpa bhAva athavA abhAva ane tevA prasaMga hAtha dharavAnI AchI kALajIne laIne A navIna prakAranA viSayamAM DhASa thavA saMbhavita che. je lakhavAmAM Avyu che te jainanA yogaprathA paikI haribhadrasUrina cAga-STisamuccaya, upAdhyAyajI zrImadyazavijayajInI dvAtrizatlRdvAtri'zikA, zrI hemacaMdrAcAryanuM yAgazAstra, zrI zubhacadragaNanA jJAnANlRva vigere parathI tAravI vicArI samajIne lakhyuM che, zAstra anukaraNa karavAnI dRSTi cheDI nathI; chatAM pramAda, chadmastha sthiti ane viSayanA alpa paricaya dhyAnamAM rAkhI DhASa mATe kSamA karI viSayavAMcanamAM pravRtti karavA ane doSa sudharI zake tevI rIte mArI sAthe rUbarU athavA patradvArA carcA karavA vijJapti karI A laghu lekhanI prastAvanA pUrNa karuM chuM. chevaTe A lekha mahe vigatathI tapAsI ApavA mATe panyAsa zrI AnaMdasAgara gaNi tathA mArA kAkAzrI kuMvarajI ANu dajInA AbhAra mAnI levAnI A taka hAtha dharuM chuM. mauna ekAdazI. saM. } mezvatIcaMda giradharalAla kApaDiyA 1971
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya 1 sukhane khyAla-Arehama .. vikAsakramamAM nyUnAdhiya ... traNa prakAranA AtmAnuM svarUpa , eSaNa sukhaprApti prayAsa "ga" zabdArtha gujJAnanI AvazyakatA cetananI utkAti-temAM taratamatA yoga saMbaMdhI kheTa khyAla .... ATha dRSTi-unnatinI sIDI AdhadaSTi mitrAdaSTi (1) ... tArAdaSTi (2) ... balAdaSTi (3) . dIpAdaSTi (4) .... vedyasaMvela 5da. kutarka viSama graha graMthibheda ... ukrAnti apakrAntivAda sthirAdaSTi (5) . kAntA dRSTi (6) ... 35 * *
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya prabhAvRSTi (7) asaMga anuSThAna... parASTi (8) yogane aMge mahattvanA prazno yAgAbhAsa--bALa lekapa`kti krama zubhAzaya adhyAtmayAga cAra bhAvanA bhAvanAyega bAra bhAvanA dhyAnayAga samatAye ga... vRttima yayega chAyAga .. zAyAga sAmathayAga dhama sanyAsa yeAgasanyAsa kuLayAgI pravRttacakrayAgI ... ... ... yAmanAM A yama ( 1 )... ... ... ... 900 :: 080 ... ... ... ... 590 ... ... 000 cAra yamanuM svarUpa ava cakatrayanuM svarUpa yogaprAptinA upAya anuSThAnenA vibhAga... aMge.. ... OM OM OM OM OM : : : ... ; $ : : : ... 139 : 130 : : : ... 030 ... OM OM 14 : : : : : : : : 800 :: ... OM OM OM OM OM ... 642 ... : : : 630 989 638 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... H H ... 960 OM H H .80 ... ... ... ... ... 686 090 930 ... ... ... 680 ... ... ... ... ... ... ... pRSTha 70 ra s cr 79 5 87 90 ra 111 115 ne 121 rara 13 124 126 128 129 129 130 133 140 142 143
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 152 156 161 114 172 173 180 viSaya niyama (2) * * * * - paccakhANarahasya. guNa, zikSAvrata . karmAdAna ... sAmAyika rahasya svAmIvAtsalya... Asana (3) .. Asana ane sthAnanI sAdhana tarIke upayogitA prANAyAma (4) * svarodaya * nADI vijJAna pratyAhAra (5) * dhAraNA ( 6 ) * * dhyAna (7) * * jJAnArNava dhyAna vibhAga 1 ArtadhyAna... 2 raudradhyAna ... .... hemacaMdra dhyAna vibhAga ... dhyAtA lakSaNa dhyeya lakSaNa * * dharmadhyAna .. AjJAviya dharmadhyAna apAyaricaya dharmadhyAna vipAkaviya dharmadhyAna .. saMsthAnaviya dharmadhyAna .. nArakaduHkha vicAraNA devasukha vicAraNuM ..... 181 183 182 187 202 20) 212
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 233 240 viSaya piMDabhya daya padastha dhyeya .. 25stha theya ... rUpAtIta yeya .. 4 zukaladhyAna pRthaphavitarkasapravicAra ekatvavita/apravicAra tIrthaMkara Rhi . sUkSmakriya apratipAti samucchinnakriya anivRtti sihadazAmAM sukha , samAdhi (8) vicAraNA anAvazyaka 2y 243 " 245 249 249 250 250 - To ---
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dRSTie yoga sukhane khyAla Arehakama vyakta rIte athavA avyakta rIte sarva jIvonI IcchA sukha meLavavAnI rahe che. enA aMtara bhAgamAM suspaSTa rIte jiMdagInAM sukhe utkRSTa prakAre bhegavavAnI ane pitAnI bhaviSyanI sthiti sudhAravAnI utkaMThA dekhAI Ave che. pratyeka prANImAM eTale daraje vikasavAratA thayelI hoya che tenA pramANamAM tene sukhane khyAla pharate rahe che. tadana tiryaMcAvasthAmAM rahelA ane A khyAla sthaLa hoya che, manuSyatva prApta karela prANIomAM paNa sukhano khyAla ataraMga je hoya che. keTalAka prANIo iMdriyanA bhAgomAM sarvasva mAnI le che, keTalAka dhanaprAptimAM sarvasava mAnI le che, keTalAka kIrti vadhAravAnA khyAlamAM rahyA kare che-AvA jIva bAhyaraMgI kahI zakAya; tethI jarA AgaLa vadhelA cha vAMcana ne manamAM AnaMda mAnI sthaLa jIvethI UMcI paMkti para Ave che, teone mAnasika raMgI kahI zakAya, ethI sahaja AgaLa vadhelA prANIo bAhya vastuonA tyAgamAM AnaMda mAne che ane A lekanAM dekhAtAM dhana, yauvana, saMgane
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 2 : jaina daSTie vega asthira jANe che. A sarva bAhya AtmAo che. pagalika ane AtmIya vastuo vacce taphAvata samajIne pIgalikane tyAga karanAra ane AtmIya guNene satya avadha karI ruci karanAra prANIo tethI paNa alpa hoya che. e vargane aMtarAtmA dazAmAM vartanAra kahevAmAM Ave che. teone kaMI paNa kArya karatI vakhate aMtarAtmAmAMthI javAba vizuddha maLe che, ane tadanusAra teo vartana kare che. A banne prakAranA bAhyAtmA ane aMtarAtmAnAM varUpe have pachI vicAravAmAM Avaze. atra kahevAnI matalaba e che ke-sukhane khyAla judA judA vikAsakramamAM judA judA prakArane hoya che ane ArohakamamAM jeTale aMze pheraphAra hoya che teTale darajaje temAM nyUnAdhijya spaSTa rIte pragaTa thaI Ave che. kIDI dhAnyasaMcayamAM ja saMtoSa mAne che, azva ke zvAna peTapUratuM khAIne ke dhaNInA hetathI sukha anubhave che, teone ethI vadhAre pitAnI bhaviSyanI sthiti sudhAravAne vicAra bahu alpa hoya che, lagabhaga nahi je hoya che. manuSyajAtimAM ethI UlaTI rIte aneka prakAranA vikAsakama para sthita thayelA prANIo jovAmAM Ave che. keI taddana sthaLa vRtti para Aroha karI temAM ja jIvana pUrNa karanAra ane keTalAka mAnasika ane AtmIya vikAsakramamAM ghaNuM AgaLa vadhI jaI sthaLa padArthone avagaNanAra jovAmAM Ave che. A bIjA prakAranA chanAM sukhane khyAla ane tene prApta karavAnA mArgo taddana navIna prakAranA ane bahu aze vicAra kheMcanArA mAluma paDI Ave che. AthI eka vAta te sarva prANuonA saMbaMdhamAM nIkaLI Ave che ane te e che ke-sarva prANuonuM sAdhya pitAnI varta
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsakramamAM nAdhikraya : 3: mAna sthitinA karatAM vizeSa sArI sthiti prApta karavAnu' rahe che ane tene mATe peAtAnI ceAgyatA ane prakAza anusAra sAdhanA te ekaThAM karavA mathe che. vikAsakramamAM nyUnAdhikaya *vikAsakramamAM pratyeka prANIomAM nyUnAdhikya spaSTa jovAmAM Ave che ane tenu kAraNa paNa tevuM ja vicitra che. sAdhyanu ajJAna, tenuM aceAkasapaNu, tene prApta karavAmAM asthiratA, prayatnanI khAmI, avAMtara, AMtara ane bAhya pratyavAyA Ave tenI sAme thavAnI azakti ane dRDha bhAvanA tema ja viniyoganI gerahAjarIAvAM kAraNeAne lIdhe pratyeka prANInA vikAsakrama che. vadhatA spaSTa jaNAya che, chatAM evI sthiti daramyAMna pazu pratyeka prANI peAtAnA vikAsa pramANe sukhaneA khyAla karyA kare che ane tene prApta karavA sAdhanA ekatra kare che. vartamAna jIvanathI viziSTa jIvana bhAgavavAnI prabaLa IcchA tenA sthaLa athavA vipuLa AkAramAM pratyeka prANImAM hAya che eTalI vAta ATalA uparathI spaSTapaNe samajAya che. sukha zuM che * vikAsakrama eTale Stages of Evolution. ahIM pratyeka prANI vikAsamAM keTalI hade vadhela che te para vicAraNA che. UlaTI kriyA karavAthI vikAsamAM hAni thavA uparAMta adhaHpAta paNa thAya che te vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. eka dUra vikAsa AgaLa ja vadhyA kare che ema samajavAnuM nathI. Theory of Evolution utkrAntivAda ane jaina utkrAntivAdamAM A mATe taphAvata che. jaina pratimAmAM vacce UlaTI kriyA thAya te pAta paNa thAya che ane caDhela seApAna pAchA UtarI javAya che e khAnamAM rAkhavAnuM che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : jaina daSTie ema ane kayAM che? tene javAba keTalAkane lisa AtmapradezamAMthI sthaLa AkAramAM maLe che, keTalAkane kaMIka zuddha AtmapradezamAMthI madhyama AkAramAM maLe che ane keTalAkane zuddha AtmA taraphathI suspaSTa mela vagarane maLe che. AvA sukhanA khyAla tarapha derAIne te aneka prakAranAM sAdhane ADaMbara sahita ke te vagara meLavate cAle che ane pitAnI mAnyatA pramANe temAMthI sukha meLavavA mATe prayAsa kare che ane sAdhyanI spaSTatA, udyama ane bIjA saMge anukULa thAya te pramANamAM te sukha prApta kare che. bahirAtmA-aMtarAtmA AvA ati mahattvanA viSayane vicAra karatAM ApaNe sarva prANIone bAda karI mAtra manuSyane ja vicAra karIe, kAraNa ke manuSya sivAyanI jAtimAM vikAsa bahu alpa thAya che. ati sukhamAM Asakta deve athavA ati duHkhamAM rakta nArakInA cha vikAsa karavAne khyAla bahu ocho kare che ane tiryaMcane vikAsakrama bahu alpa hovAthI ApaNe have pachIne viSaya manuSyajIvanane aMge ja vicArIe te viSaya vadhAre spaSTa thaI jaze ane vAraMvAra vikAsakramamAM taddana nIcI pAyarIe rahelA cha saMbaMdhI vAta karavAnI jarUra nahi rahe, sAdhyadazA prApta karavAnI IcchAvALA manuSyanA AtmAnA be moTA vibhAga pADI zakAya. eka bahirAtamAM ane bIjA aMtarAtmAo. sAdhyasthAna prApta karelA AtmAne paramAtmA kahevAmAM Ave che je aMtarAtmAonuM lakSyasthAna che. bahirAtma dazAmAM vartatA cha zarIrane AtmA bahirAbhadazA lakSaNa je samaje che, AtmavizvamathI svasvarUpa barAbara samajatA nathI ane mehamAM eTalA badhA Asakta
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM eka svataMtra pustakarUpe pragaTa karavAnuM lekhakane vadhAre gya lAgyuM. ane te rIte A pustakanA janma thayA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI Ana ghanapada* ratnAvali 'nA prathama bhAganI trIjI AvRtti pragaTa karavAnI vicAraNA thai rahI che. te pragaTa thAya te pahelAM te paTTAnI yaugika paribhASA samajavAmAM vAMcakAne saraLatA prApta thAya e hetuthI taiyAra karavAmAM AvelA A pustakanI bIjI AvRtti pragaTa karavAmAM Ave te sarvathA ucita ja che. yAganA viSayamAM jaina darzana eka viziSTa STi dharAve che ane tene lagatI jaina paribhASA paNu aneAkhI che. A sRSTi tema ja pirabhASAnA A pustaka dvArA vAMcakAne sArA paricaya thaze evI AzA che. gAvALIA Teka rADa, muMbai 26, tA. 26-1-1954 ca'dulAla sArAbhAI mAdI caMdulAla varSa mAna zAhu
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ A su kha cAganA saMba dhamAM leAkeAmAM sAmAnya rIte bahu gerasamajUtI cAle che. yoga zabdanI AjubAju eTalI ajJatA AcchAdita thaI gaI che ke jANe cega sAmAnya prANIthI tadna agamya viSaya hAya evI leAkamAnyatA thai gai che. ceAgI, jogI, saMnyAsI, verAgI e nAmathI jANItA thayelAomAM jANe kAMI jaDIbuTTInA camatkAra hAya, te bhabhUti nAkhI denArA hAya, kudaratanI ajJeya sattAne vaza karanAra hAya, evA khyAla leAkamAM esI gayeA che. svArtha sAdhavAnI icchAvALA, sAMsArika vastuo ke vikhyAtinI eSaNAvALA ane leAkAnA vahema ane vyuAha para AjIvikA calAvanArAoe leAkAnA A khoTA vicArane uttejana ApavA ghaNuM karyuM che ema paNa jaNAya che. khyAla taddana khoTA che. yAga je mekSaprAptinA parama siddha upAya che tene jaDIbuTTI ke camatkAra sAthe khAsa saMbaMdha nathI ane kharAkhara vicAra karatAM ladhi tathA siddhi parabhAvamAM maNutA batAvanAra che ane AtmAneA adhaHpAta karAvanAra che tema ja viziSTa puruSo tenA khAsa kAraNu vagara upayega karatA nathI, ema zAstradRSTie batAvavAnI ghaNI jarUra lAgI. .. A sAthe ema paNa jaNAyuM ke samyaktva-samakita jevA cogamAM ati utkrAnti khatAvanArA viSayanA saMbaMdhamAM ghaNAkharA aAbhyAsI prANIo eTalI ajJatA matAve che ke, te jANe pAtAnA AtmA unnatikramamAM vizeSa AgaLa vadhI gayA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ema mAnIne ja cAle che. A bAbatamAM vigatathI khulAso AdhArapUrvaka karavAnI bahu jarUra jovAmAM AvI. vegane viSaya sAmAnya rIte dhAravAmAM Ave che te agamya nathI tema ja samakita je ati mahatvane AtmaguNa prApta kare te bALakane khela paNa nathI. e banne bAbata khulAse karavAnI jarUra hatI, A khulAse karavAnI egya taka hAtha dharavA pahelAM sArI rIte te viSaya samajavA mATe e daSTipUrvaka abhyAsa karavAnI jarUra hatI. cAlu viSaya ukta vicAra ane abhyAsanuM pariNAma che. AnaMdaghanajInAM padamAM gajJAna bhareluM che. tenuM vivecana lakhatAM tenI prastAvanA sAthe upadughAtarUpe vega saMbaMdhI kAMIka vistArapUrvaka lekha lakhavAnI AvazyakatA khAsa jaNAI. jyAM sudhI AvA viSaya para vicAra karI tenuM aMtara rahasya samajavAmAM na Ave tyAM sudhI pademAM rahela rahasya prApta thavAmAM ghaNuM agavaDa Avaze ema dhArI bheganA viSayane sAdA AkAramAM mUkI pade paranAM vivecanane upadughAta tarIke dAkhala karavA nirNaya thaye. jaghaDIyA yAtrAnuM sthaLa che. tyAM eka mAsa sudhI saMvata 1970 nI zarUAtamAM rahevAnuM thatAM A viSayanI rUparekhA citaravAmAM AvI ane keTaleka bhAga lakhe. tyAra pachI te pUre karatAM jaNAyuM ke viSaya kAMIka vadhAre moTe thaye ane ukta vivecananuM kada asala yojanA karatAM vadhAre moTuM thayuM. baMnene eka ja pustakamAM chapAvavAthI graMtha mATe thaI jAya te keTalIka sagavaDa ochI thAya ema dhAravAmAM AvyuM ane tethI A rogane viSaya je sadarahu graMthanA upaghAta
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke mUkavAne have te jude bahAra pADavAno nirNaya thaze. upadughAta para laMbANa prastAvanA hoya ja nahi tethI atra suddAnI vAta karI viSayanI zarUAta karI daIe. yogane viSaya agamya nathI e A lekha vAMcavAthI jarUra jaNAze. e lakhatI vakhate sAdI bhASAmAM pAribhASika viSaya batAvatAM bahu muzkelI jaNAI che te paNa banI zake tyAM sudhI pAribhASika zabda vivecana vagara athavA khulAsA vagara dAkhala thavA dIdhuM nathI ane bhASA jema bane tema gharagaththu rAkhavA prayatna karyo che. emAM kadAca khalanA thaI hoya te te viSayanI mahattAne aMge banavAjoga che. vaLI ati utkrAti batAvanAra vicAre sAdI bhASAmAM batAvavA jatAM keIvAra kilaSTatA thaI javA paNa saMbhava che. e banne bAbatamAM pUratI saMbhALa rAkhavA chatAM paNa khalanA thaI hoya te te saMtavya gaNI te para dhyAna kheMcavA khAsa vijJami che. ApaNe ghaNI vakhata amuka prANInA jIvanapradezanA eka vibhAga para vicAra karI zakIe chIe, kAraNa ke ApaNuM jJAna hadavALuM havAne lIdhe ApaNe bahu laMbANa joI vicArI zakyA nathI. AvA aMkita jJAnane pariNAme ghaNI vakhata amuka banIne ApaNane khulAse thatuM nathI ane tene pariNAme dharmiSTha mANasane duHkhI thatAM joIne athavA adhama paMktinA mANasane sukha jogavatA joIne, moTA vigrahomAM tene mATe javAbadAra vyaktine ArAma lAgavatAM joIne ane nirdoSa hajArane marI jatAM jaIne ane evI evI aneka virodhadarzaka sthiti joIne manamAM muMjhAie chIe ane A badhA goTALAmAM kAMI vyavasthA haze ke nahi
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene mATe aneka vicAra Ave che. jyAre sRSTi vizALa thAya che tyAre avaleAkananA patha mATA thatA jAya che ane te vakhate ghaNA khulAsA svataH thatA jAya che. avaleAkanapatha mATA kema karavA te ceAga mahu sArI rIte khatAve che ane enI keTalIka cAvIo para vivecana A viSayamAM vAMcavAmAM Avaze. jyAMsudhI eka lavanA AgaLa pAchaLanA manAvA para ja vicAra ke dRSTi rahe tyAMsudhI aneka prakAranI gerasamajUtI thAya che, paraMtu vizeSa vizALa dRSTi thatAM te sa dUra thAya che. sathI agatyanI khAkhata sadguNa prApta karavAnI che. cetananI utkrAnti karAvavA mATe aneka guNNA agatyanA che ane te guNeA para vicAraNA karyAM pachI tene aMge tana nIcI sthitithI prANI kaiTaleA AgaLa vadhe che, kevI rIte vadhe che, vadhavAmAM tene kevAM sAdhanA maLe che te sa para vicAra karavAnI khAsa jarUra che. khAsa karIne jyAMsudhI cetananI utkrAnti kevI rIte thAya che tenA vicAra kharAkhara thatA nathI tyAMsudhI vyavahAranI ghaNI khAkhAmAM guMcavADA thayA kare che ane aneka vizuddha guNA vyavahAru rIte amalamAM mUkavAnuM ke AdaravAnu rahasya zuM che ane tenA AMtarahetu karyA che te samajavAnI AvazyakatA lAgatI nathI tema ja samajAya tyAMsudhI dhaDA vagaranuM vartana thAya che. caiAgya khulAsA A viSayamAM thaI jaze. te bhAva na A mAmatanA cetananI utkrAnti kevI rIte thAya che, tene vAstavika sukha kyAM ane kema maLe che, tenA hAlanA sukhanA khyAla kevA khATA che, tenI utkrAnti vakhate tenAmAM AtmIya guNNA kevA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 kramasara vadhatA jAya che ane tenAM pUrva kAraNeA ane pazcAt sAdhanA kevI uttama rIte gAThavAyalAM che, te para prAthamika vivecana A viSayamAM karavAmAM Avyu che. AkhA viSaya mahu UMDA hetuthI lakhavAmAM Avye che ane tenA dareka vibhAga rahasyathI bharapUra karavA khAsa prayatna karavAmAM AvyA che. A viSayamAM ATha dRSTi para vadhatAM cetananI pragati kema ane kayAre thAya che, te pahelAM egha dRSTimAM tenI kevI sthiti hAya che ane paramadazAmAM tenI kevI vatanA raDe che, enI pUrva sevAmAM kayA sAdhanA ekaThAM karavAM joie ane cegaprAptinAM keTalAM agA che te para khAsa vivecana karyuM che. cAganA jUdA jUdA bhedA, yAgIonA bhe ane utkrAtimAM pratyekanI sthiti atAvatAM avAMtara khAkhatA para sahuja vivecana karyuM che. ATale viSaya vAMcatAM cAga' nI mAmata para prema thaze te AgaLa gurusthAnamAM cetananI utkrAnti, pravacanamAtA, jJAnanA ane cAritranA viSayane aMge jainAnu vaktavya ane khAsa karIne pAtaMjala yoga ane jaina yAganI sarakhAmaNI karavAmAM Avaze. jaina mAnasazAstra (Psyohology) ati vizALa ane khAsa abhyAsa karavA lAyaka che. AkhA viSaya nyAyanA niyama para lakhAyale che ane cAritramA~ Ethics nA viSaya paNa eTale ja uttama che. A jJAna ane cAritranA viSayane aMge aneka savAlA upasthita thAya che te khAsa samajavA yogya che ane tene mATe jaina graMthamAM eTaluM badhu lakhAyaluM che ke te vAMcavA mATe eka jiMdagI paNa pUratI na gaNAya. ceganA rahasyabhUta viSA mATe khIjAM pAMcase sAtase pAnAM lakhI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAya teTalAM sAdhane hAla ekaThAM karyA che. A prAthamika viSaya para jijJAsuone prema thaze te Ayare A viSayanA bIjA bhAgamAM veganuM rahasya citaravA vicAra che. manane ane yogane ke saMbaMdha che, cittane nirAdha kyAre kara, karo ke nahi, viziSTa dazAmAM manane kema pravartAvavuM, viziSTa jJAnamAM mana kema pravate che, vigere aneka agatyanA prazno para vicAra karavA ane mane guptinA viSayane aMge je gerasamajUtI cAle che te dUra karavA mATe AyaMde prayatna karavA IcchA che. A viSayamAM ATha daSTinI vicAraNAne aMge kutarka viSamathaha para vicAra bahu saMkSepamAM karyo che te paNa savistara samajavA yogya che. A viSaya agatyane che ema jijJAsuo dhAre che ema jaNAtAM te para vizeSa lakhavA IchA che. dhyAnanA viSaya para ahIM khAsa vivecana karyuM che. e viSaya veganA madhyabindu jevuM che. e para haju paNa ghaNuM vicAraNuM thaI zake tema che. mAre kahevAno Azaya e che ke, jarA vicAraNAthI vAMcavAmAM Ave ane roga zabdano artha ke tene bhAva samajavA prayatna karavAmAM Ave te jaina graMthamAM vega bharyo che. enA para pRthakkaraNa karI gya vivecana karavAnI jarUra che. eka ghaNu vidvAna mahAtmA sAthe vAta karatAM emanI bAbatamAM teoe pitAnI taddana ajJatA jaNAvI, paraMtu teonAM vyAkhyAna-jAhera bhASaNa sAMbhaLatAM teo bolatA hatA te sarva ganI ja vAta hatI ema jaNAtAM mAlUma paDayuM ke haju loke yoga zabdathI ja Dare che. vegamAM AvuM kAMI DaravA jevuM nathI tema e viSaya tadana bedarakArIthI hAtha dharavA paNa nathI.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayane sAdI bhASAmAM mUkavA jatAM aneka khalanA thavI saMbhavita che. ati pravRttivALA dhaMdha, abhyAsanI ochAza ane khulAse maLI zake tevA satsaMgane alpa bhAva athavA abhAva ane tevA prasaMga hAtha dharavAnI ochI kALajIne laIne A navIna prakAranA viSayamAM doSa thavA saMbhavita che. je lakhavAmAM AvyuM che te jainanA rogathe paikI haribhadrasUrine cagadaSTisamuccaya, upAdhyAyajI zrImavazeviyajInI dvAciMzadvatrizikA, zrI hemacaMdrAcAryanuM yogazAstra, zrI zubhacaMdraguNine jJAnArNava vigere parathI tAravI vicArI samajIne lakhyuM che. zAstra anukaraNa karavAnI dRSTi cheDI nathI; chatAM pramAda, chadmastha sthiti ane viSayane alpa paricaya dhyAnamAM rAkhI doSa mATe kSamA karI viSayavacanamAM pravRtti karavA ane deSa sudharI zake tevI rIte mArI sAthe rUbarU athavA patra dvArA carcA karavA vijJapti karI A laghu lekhanI prastAvanA pUrNa karuM chuM. chevaTe A lekha bahu vigatathI tapAsI ApavA mATe paMnyAsa zrI AnaMdasAgara gaNi tathA mArA kAkAzrI kuMvarajI ANaMdajIne AbhAra mAnI levAnI A taka hAtha dharuM chuM. muMbaI manahara bilDiMga ne cAtIya giradharalAla kApaDiyA mauna ekAdazI. saM. 1971
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sukhane khyAla ArAhakrama vikAsakramamAM nyUnAdhikya traNa prakAranA AtmAnuM svarUpa eSaNA sukhaprApti prayAsa * cega 'zabdA gurunAnanI AvazyakatA cetananI utkrAnti temAM taratamatA yeAga sabaMdhI kheATa khyAla ATha dRSTi-unnatinI sIDI eSaSTi mitrAdaSTi (1) tArASTi (2) viSayAnukramaNikA sthirAiSTi (5) kAntA dRSTi (6) ... ... ... khalASTa (3) DIprASTi (4) vedAsa vedya pada... kutarka viSama graha graMthibheda utkrAnti apakAntivAda ... ... ... ... ... : : : 006 .... ... ... ... OM H H OM : :: : : ... ... : OM : : : : : : 0.0 ... : : : OM : ... : : : : ... : : : : : :: ... ... ... : : ... : ... : ... : : : ... ... ... : : : ... ... : : ... ... ... 0.0 600 .. ... 900 ... 200 pRSTha 10 13 17 rasa 23 20 31 4. 4 46 re ra 54 56 6.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya prabhASTi (7) asaMga anukone.. parAdRSTi (8) cAgane aMge mahattvanA prazno yAgAbhAsa--bAla leAkapa kti krama zubhAzaye adhyAtmayAga cAra bhAvanA bhAvanAyega bAra bhAvanA dhyAnayeAga samatAye ga... vRttisa yayega chAyAga ... mAyAga . sAmarthya yAga ... dhama sanyAsa ... 46. ... ... ... 900 600 ... ... ... ... ... .30 ... 200 yeAgasanyAsa kuLayegI pravRttacakrayAgI cAra yamanuM svarUpa ava cakatrayanuM svarUpa yogaprAptinA upAya anuSThAneAnA vibhAga... cAmanAM AThe aMga... yama ( 1 )... ... ... ... 200 ... ... kaH H : : : ... ... ... ... 800 ... ... ... ees ... ... ... :: ... ... 0.0 : : : 14 : : : : OM ka ... ... 08. ... HH ... ... ... 442 ... OM OM OM ... ... 934 ... ... ... ... 009 ... ... ... ... : : : : : : : : ... ... ... OM OM OM 600 ... ... ... 030 ... ... OM OM OM OM 804 884 19. ... ... HH ... 600 ... 100 ... ... 9.0 : : : pu * * }} ge GR s ve 79 85 87 9. ra 111 115 1 121 122 ra3 124 126 128 129 129 130 133 140 142 143
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 150 152 156 161 166 167 169 172 173 177 180 181 niyama (2) * * * paccakhANarahasya. guNa, zikSAvrata karmAdAna * * * sAmAyika rahasya * * svAmIvAtsalaya * Asana (3) .. Asana ane sthAnanI sAdhana tarIke upayogitA prANAyAma (4) * svarodaya * nADI vijJAna pratyAhAra (5) .... dhAraNA (6) ... dhyAna (7) " jJAnArNava dhyAna vibhAga 1 ArtadhyAna... - 2 raudradhyAna .. hemacaMdra dhyAna vibhAga .. dhyAtA lakSaNa" * dhyeya lakSaNa * * ka dharmadhyAna ... ... AjJAvicaya dharmadhyAna apAyavicaya dharmadhyAna . vipAkavicaya dharmadhyAna saMsthAnaviya dharmadhyAna ... nArakaduHkha vicAraNadevamukha vicAraNuM 182 187 17 200 203 207 209 212
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21, 222 233 240 viSaya piMDabhya dhyeya padastha dhyeya rUpastha yeya rUpAtIta dhayeya ... 4 zukralaplAna pRthaphavitarkasapravicAra ekatvavitarkaapravicAra tIrthakara Rhi ... sUkSmakriya apratipAti samucchinnakriya anivRtti - sihadazAmAM sukha . . samAdhi (8) vicAraNA anAvazyaka... RA 24 245 249 249 250 25e.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena dRSTie yoga - - sukhane khyAla-Arehakama vyakta rIte athavA avyakta rIte sarva jInI IcchA sukha meLavavAnI rahe che. enA aMtara bhAgamAM suspaSTa rIte jiMdagInAM sukhe utkRSTa prakAre bhegavavAnI ane pitAnI bhaviSyanI sthiti sudhAravAnI utkaMThA dekhAI Ave che. pratyeka prANImAM jeTaluM daraje vikasvaratA thayelI hoya che tenA pramANamAM tene sukhane khyAla pharate rahe che. tadana tiryaMcAvasthAmAM rahelA jIvone A khyAla sthaLa hoya che, manuSyatva prApta karela prANIomAM paNa sukhane khyAla asaraMga je hoya che. keTalAka prANIo iMdriyanA bhegomAM sarvasva mAnI le che, keTalAka dhanaprAptimAM sarvasava mAnI le che, keTalAka kIrti vadhAravAnA khyAlamAM rahyA kare che-AvA ja bAraMgI kahI zakAya; tethI jarA AgaLa vadhelA cha vAMcana ne manamAM AnaMda mAnI sthaLa jIvethI UMcI paMkti para Ave che, teone mAnasika raMgI kahI zakAya ethI sahaja AgaLa vadhelA prANIo bAhA vastuonA tyAgamAM AnaMda mAne che ane A lekanAM dekhAtAM dhana, yauvana, saMgane
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga asthira jANe che. A sarva bAhya AtmAo che. paugalika ane AtmIya vastuo vacceno taphAvata samajIne padgalikane tyAga karanAra ane AtmIya guNene satya avadha karI ruci karanAra prANIo tethI paNa alpa hoya che. e vargane aMtarAtmA dazAmAM vartanAra kahevAmAM Ave che. teone kaMI paNa kArya karatI vakhate aMtarAtmAmAMthI javAba vizuddha maLe che, ane tadanusAra teo vartana kare che. A banne prakAranA bAhAtmA ane aMtarAtmAnAM savarUpe have pachI vicAravAmAM Avaze. atra kahevAno matalaba e che ke-sukhane khyAla judA judA vikAsakAmamAM judA judA prakArane heya che ane ArehakamamAM jeTale aMze pheraphAra hoya che eTale daraje temAM nyUnAdhikya spaSTa rIte pragaTa thaI Ave che. kIDI dhAnyasaMcayamAM ja sateSa mAne che, azva ke zvAna peTapUratuM khAIne ke dhaNanA hetathI sukha anubhave che, teone ethI vadhAre pitAnI bhaviSyanI sthiti sudhAravAne vicAra bahu alpa hoya che, lagabhaga nahi je heya che. manuSyajAtimAM ethI UlaTI rIte aneka prakAranA vikAsakrama para sthita thayelA prANIo jovAmAM Ave che. keI taddana sthaLa vRtti para Araha karI temAM ja jIvana pUrNa karanAra ane keTalAka mAnasika ane AtmIya vikAsakramamAM ghaNA AgaLa vadhI jaI sthaLa padArthone avagaNanAra jovAmAM Ave che. A bIjA prakAranA jInAM sukhane khyAla ane tene prApta karavAnA mArgo taddana navIna prakAranA ane bahu aMze vicAra kheMcanArA mAluma paDI Ave che. AthI eka vAta te sarva prANuonA saMbaMdhamAM nIkaLI Ave che ane te e che ke-sarva prANIonuM sAdhya pitAnI varta
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsakramamAM cUnAdhikaya * 2 3 : mAna sthitinA karatAM vizeSa sArI sthiti prApta karavAnuM rahe che ane tene mATe pitAnI egyatA ane prakAza anusAra sAdhane te ekaThAM karavA mathe che. vikAsakramamAM nyUnAdhiya vikAsakamamAM pratyeka prANIomAM nAdhikya spaSTa jovAmAM Ave che ane tenuM kAraNa paNa tevuM ja vicitra che. sAdhyanuM ajJAna, tenuM akasapaNuM, tene prApta karavAmAM asthiratA, prayatnanI khAmI, avAMtara, AMtara ane bAhA pratyavA Ave tenI sAme thavAnI azakti ane daDha bhAvanA tema ja viniyoganI gerahAjarI-AvAM kAraNone lIdhe pratyeka prANune vikAsakrama ocho vadhate spaSTa jaNAya che, chatAM evI sthiti daramyAna paNa pratyeka prANI pitAnA vikAsa pramANe sukhane khyAla karyA kare che ane tene prApta karavA sAdhane ekatra kare che. vartamAna jIvanathI viziSTa jIvana bhegavavAnI prabaLa IcchA tenA sthaLa athavA vipuLa AkAramAM pratyeka prANamAM hoya che eTalI vAta ATalA uparathI spaSTapaNe samajAya che. sukha zuM che * vikAsakrama eTale Stages of Evolution. ahIM pratyeka prANI vikAsamAM keTalI hade vadhela che te para vicAraNuM che. UlaTI kriyA karavAthI vikAsamAM hAni thavA uparAMta adhaHpAta 5zuM thAya che te vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. ekaMdara vikAsa AgaLa ja vadhyA kare che ema samajavAnuM nathI. Theory of Evolution uddhAtivAda ane jaina utkrAntivAdamAM A mATe taphAvata che. jene pragatimArgamAM vacce UlaTI kiyA thAya te pAta paNa thAya che ane caDhela so pAna pAchA UtarI javAya che e pAnamAM rAkhavAnuM che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 : jaina daSTie ema ane kayAM che ? tene javAba keTalAkane lisa AtmapradezamAMthI sthaLa AkAramAM maLe che, keTalAkane kaMIka zuddha AtmapradezamAMthI madhyama AkAramAM maLe che ane keTalAkane zuddha AtmA taraphathI suspaSTa mela vagarane maLe che. AvA sukhanA khyAla tarapha derAIne te aneka prakAranAM sAdhane ADaMbara sahita ke te vagara meLavate cAle che ane potAnI mAnyatA pramANe temAMthI sukha meLavavA mATe prayAsa kare che ane sAdhyanI spaSTatA, udyama ane bIjA saMge anukULa thAya te pramANamAM te sukha prApta kare che. bahirAtmA-aMtarAtmA AvA ati mahatvanA viSayane vicAra karatAM ApaNe sarva prANIone bAda karI mAtra manuSyane ja vicAra karIe, kAraNa ke manuSya sivAyanI jAtimAM vikAsa bahu alpa thAya che. ati sukhamAM Asakta deve athavA ati duHkhamAM rakta nArakInA cha vikAsa karavAne khyAla bahu ochI kare che ane tiryaMcane vikAsakrama bahu alpa hovAthI ApaNe have pachIne viSaya manuSyajIvanane aMge ja vicArIe te viSaya vadhAre spaSTa thaI jaze ane vAraMvAra vikAsakramamAM taddana nIcI pAyarIe rahelA che saMbaMdhI vAta karavAnI jarUra nahi rahe, sAdhyadazA prApta karavAnI IcchAvALA manuSyanA AtmAnA be meTA vibhAga pADI zakAya. eka bahirAmA ane bIjA aMtarAtmAo. sAdhyasthAna prApta karelA AtmAne paramAtmA kahevAmAM Ave che je aMtarAtmAonuM lakSyasthAna che. bahirAtma - dazAmAM vartatA cha zarIrane AtmA bahirAtmadazA lakSaNa ' samaje che, AtmavizvamathI svasavarUpa barAbara samajatA nathI ane mehamAM eTalA badhA Asakta
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahirAtmA-aMtarAtmA * : 5 : rahe che ke lagabhaga tenI cetanA jANe UMghI gaI hoya ema sAdhyasAdhana karanArAone spaSTa jaNAya che. dehAtmabuddhi enAmAM eTalI badhI heya che ke te potAnA zarIrane ja AtmA samaje che, zarIrane sukha-duHkha thAya te te pitAne thayuM ema samaje che, zarIrathI anya prANIonA AtmAne para samaje che, putra tathA aMganAne pitAnAM samaje che, dhana vigere pitAnA tAbAmAM rahelA padArtha upara svabuddhi utpanna kare che ane tevI buddhine pariNAme saMsArasthitinAM bIja te niraMtara vAvyA kare che ane pachI tenAM je phaLa bese che te sarve te sahana kare che. A bahirAtmabhAva tyAga karI AtmAmAM Atmabuddhi rAkhI jeo vikAsakramamAM AgaLa vadhelA hoya che tevA AtmAone aMtarAtmA kahevAmAM Ave che. e dazAmAM vartatA tenAmAM "mArakana ramag"i evI hoya che ke pachI tene aMtarAtmAdazA lakSaNa bAhya rUpa, raMga, vaibhavavilAsamAM AnaMda lAgatuM nathI, te svasaMvedya sthiti prApta kare che, tene pitAnI agAunI bAhya kriyAomAM keTalo bhrama hate te jaNAI Ave che, AtmasvarUpa barAbara jANavAmAM Ave che, AtmAnI aciMtya zakti ane tenA anaMta guNone khyAla Ave che ane tenAmAM eka evA prakAranI zAMti AvI jAya che ke jenuM varNana karavuM paNa muzkela thaI paDe. e aMtarAtmadazAmAM vartatA ja vikAsakramamAM ghaNuM vadhatA jAya che ane temAM teTalA mATe judA judA vikAsakramanA saMpAna para sthiti jovAmAM Ave che. A aMtarAtmadazAmAM vartatA cetanenuM sAyasthAna paramAtmadazA che. e dazAmAM vartatA cetana
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 6 : * jena daSTie vega nirlepa, niSkala ( zarIra rahita, zuddha, niSpanna, nivRtta ane nirvikalpa hoya che. e dazAmAM vartatA sarva saddaguNene ekI vakhate AvirbhAva hoya che. e sarvotkRSTa mahAuttama dazA prApta karavAnuM sAdhya sarva vizuddha mArgagAmI cetanamAM hoya che ane te mahAuttama Adarza hovAthI sAdhyamArga para pravAsa karanAra sarva jInA zuddha layasthAna para te sthita rahe che. AvI rIte sAyamAga para pravAsa karanArA jIvonA je be moTA vibhAga pADyA teo paNa pragatimAM athavA vikAsakramamAM ochA vadhAre AgaLa vadhelA hoya che. keI haju taddana prathama pagathiye hoya che ane koI tethI AgaLa vadhelA hoya che. prANIonA vartananuM barAbara avalokana karavAthI vikAsakramanA kyA pagathiyA upara te che te samajAya tevuM che. bAhA dazA ane AMtara dazAmAM paNa keTalIka vakhata mATe taphAvata mAluma paDe che ane te sarvanuM bArika avalokana karavAnI ati AvazyakatA che, nahi te keTalIka vAra taddana sthaLa dRSTithI avakana karavA jatAM vikAsakramanuM heya tethI taddana ulaTuM bhAna thAya che. sukhaprAptiprayAsa sukha prApta karavAnI sarva jIvanI IcchA sAthe tenA vikAsakamamAM-ulkAtimAM AvI rIte je mATe taphAvata rahe che te khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. sukhasAdhane prAptavya che e te have spaSTa jaNAya tevI hakIkata che, ane utkRSTa sukha sarva prANIonuM sAdhya che. sthaLa sukhamAM AnaMda dhULa sukhanA sASyamAnanArA prANIo pitAnuM sAmramukha vALAonA prayatno prApta karavA mATe vyavahAra kare che paisA kamAvA mATe aneka prakAranI dhamAdhama kare che, zatridivasa
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhaprAptiprayAsa ujAgarA kare che, sAdhAraNa zaktivALA paNa phAMTAdAra magajavALA zeThanI gulAmagIrI kare che, dhananA vicAramAM nirAMte UMgha paNa letA nathI ane tevI rIte zarIracakane eka yaMtra mAphaka calAve che. evI ja rIte viSayasukha prApta karavA mATe putra, saMtati ke strI Adi meLavavA mATe aneka prakAranA valakhAM mAre che. viSaNa, dhaauSaNa ane dAreSaNa eSaNA AvA nuM eTaluM dayAna reke che ke vitta, dhana ane dArAne ja te sAdhya athavA prApya temaja puruSArthanAM parama phaLa tarIke mAne che ane tenI khAtara te pejanA karate cAlyA jAya che. teone ane pitAne saMbaMdha vicAryA vagara ane tenI sthitine khyAla karyA vagara te maLe che temAM AnaMda mAnIne ane na maLe te tene mATe aneka prakAranA kaleza, kheda ane duryAna karIne jIvana pUrNa kare che ane aMte je sthitimAM Avyo hoya che tenA jevI athavA bahudhA tethI kharAba sthiti prApta karavA yogya karmane saMcaya karI bhavATavImAM rakhaDyA kare che. enuM sAdhyasthAna kAlpanika hovAthI ane temAM teNe je sukha mAnyuM che te vAstavika sukha na levAthI kAlpanika sAdhya prApta karavAnA prayAsamAM te anekavAra pAcho paDe che ane chevaTe je sukha hastI dharAvatuM nathI ane vAstavika sukha nathI te prApta karI zakatuM nathI ane kare che te temAM tene AnaMda Avate nathI ane pachI sahaja maLe te paNa tenI eSaNa vizeSa meLavavAnI thatI jAya che tethI te kadi paNa sthira thaIne sukhI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 8 : jaina dRSTie cAga thaine besatA nathI. sukhanuM AvuM svarUpa je samajI gayA che tevA vikAsakramamAM AgaLa vadhelA sunna puruSA tethI vAstavika sukha zuM che ane kyAM che tenI vicAraNA karI zeAdha kare che tyAre tene samajAya che ke sa'sAramAM vAstavika sukha che ja nahi ane atyAra sudhI peAtAnA sukhanA khyAla hatA te tadna sthULa hateA, asatya hateA, asthira hateA. teTalA uparathI teo peAtAnI vizeSa vivecanazaktinA upayAga karI nirNaya kare che. kru-sukha bahArathI levA javAnuM nathI, anya pAsethI lAvavAnuM nathI, te pAtAmAM ja che, pAtAmAMthI pragaTa karavAnuM che ane te pragaTa karatI vakhate, karavAnA prayAsamAM ane pragaTa thayA pachI je AnaMda-je sukha prApta thAya che te niravadhi che, nirupama che, AbhogapUrva che. AvA sukhanA khyAla thayA pachI teo tene prApta karavA ane peAtAnI utkrAMtimAM vadhAre karavAnAM mArgonI ane sAdhanAnI zeAdha kare che ane peAtAnI anukULatA pramANe te mArgone ane sAdhanAne AdarI vikAsakramamAM vadhAro karatA rahe che. koI kriyAmAM, koI bAhya abhyaMtara tapamAM, keAI janahitanA viziSTa kama ceAgamAM, koI jJAnaprAptimAM ane kAI bhaktimAga mAM AtmakalyANanuM sAdhana che evI dRSTithI Anadra mAnI te sarvane sAdhana banAvI ane temAMthI peAtAne anukULa paDatA mAgeryAM grahaNa karI sAdhyaprAptinA raste vadhArA karatA jAya che ane jeTalu' ane teTaluM sAdhyanu sAmIpya thAya tene mATe gATha kare che. sAdhanA aneka prakAranAM che ane sAdhyane prApta karavAnA prayAsamAM sAdhakanA sujJa puruSAnA sukha mATe prayatna.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ema" zabdArtha * : 9: adhikAra ane vikAsa pramANe te vadhate ocho bhAga bhajave che. sAdhya-kalyANaprAptinAM AvAM aneka sukhaprAptinuM eka A sAdhanamAM vyApaka tarIke raheluM che. eka agatyanuM sAdhana-ga " ati agatyanuM sAdhana che. vikAsakramamAM tenA adhikArIo kevI rIte pragati kare che ane tenAM judAM judAM aMge kevA prakAranAM che, te aMga para rahelA jInuM vartana kevA prakAranuM hoya che ane te vikAsanA mArga upara rahelA jInI daSTi kevI hoya che te atre prastuta che, tethI sAyaprAptinAM anya sAdhanene bAju para mUkI ApaNuM prastuta yeganA viSaya para AvI tene judI judI rIte vicAra karIe. ahIM spaSTa rIte samajavAnI jarUra che ke sAyaprApti mATe ega e ekaluM ja sAdhana nathI, paNa ghaNuM sAdhane paikI eka ati agatyanuM sAdhana che. ATale upadughAta karI ApaNe bhegane sahaja vicAra karIe. ga' zabdArtha prathama eganA viSayamAM praveza karatAM "ga" zabdane artha vicAravA lAgyA che. sunna dhAtu uparathI A zabda nIkaLe che. e dhAtune artha "jevuM" ema thAya che. je jeDe eTale je sAyanI sAthe cetanane joDe tenuM nAma ga kahevAya che. samAdhi arthamAM vaparAte eka bIje yun dhAtu che, temAMthI paNa yoga zabda bane che. samAdhi e ceganuM ja eka aMga hovAthI ane tene samAveza ga zabdamAM thatuM hovAthI e artha atra lIdhe nathI. cetananI svasthatA prApta karavArUpa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 10 : jaina daSTie yoga, samAdhi zabdano artha laine yuja dhAtumAMthI te zabda nIkaLe che ema levAmAM harakata nathI. e pramANe zabdavicAraNA karIe te yoga eTale "AtmAnI svarUpajA sthiti karAvI Ape te". e artha nIkaLe che. A banne gun dhAtu judA che. gamAM gurujJAna e ganI bAbatamAM vicAra karatAM eka ghaNI agatyanI bAbata atra zarUAtamAM ja kahI devI jarUranI che. eganAM aMge, tenA sthAnanA prakAra ane tenI lagabhaga sarva kriyAo ane khAsa karIne yuganA AgaLanAM aMgone vyavahAra karavAmAM gurunI bahu AvazyaktA che. mArgadarzaka gurumahArAja hoya che te teo dvArA saMpradAyajJAna bahu sArI rIte prApta thAya che ane pote roganA vikAsamArgamAM kayA adhikArasopAna upara che te barAbara jaNAI Ave che. gurumahArAjanI anujJA vagara ane potAne adhikAra samajyA vagara bahu UMcI hadanI pitAnI vyavahuti karavA jatAM sapta AMcaka lAgI jaI pAchA paDavAnuM thAya che athavA gaprakriyA upara abhAva ke azraddhA AvI jAya che. vaLI ganI keTalIka mudrAo ane Asane guruzikSaNanI khAsa apekSA rAkhe che ane teTalA mATe mumukSu prANIe gamArga para pragati karavAnI IcchA hoya te te viSayamAM niSNAta thayelA gurunI sanmukha te viSayanAM pratyeka aMga pratyaMgane sArI rIte abhyAsa kara ane abhyAsa karIne pachI paNa gurumahArAjanI AjJA pramANe rogamAM pragati karavI. A bAbatamAM upekSA rAkhanAra vegane badale gA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ "gamAM gurujJAna * : 11 : bhAsamAM pravRtti karI pitAne AgaLa vadhela samajavAnI bhUla kare che, jyAre vastutaH te jarA bane badale gAbhAsa paNa AgaLa vadhela hete nathI. zrImAna hemacaMdrAcArya zrI rogazAstra graMthanI zarUAta karatAM uddaghAtamAM ja kahe che ke rogazAstranI racanA teo zAstrasamudrane abhyAsa karIne, saddaguruthI prApta thayela saMpradAyajJAnathI ane AtmasaMvedana pramANe kare che. A sAmAnya lAgatI hakIkata bahu agatyanI che. ekalA zAstravAMcanathI vega jevA viSayamAM praveza thaI zakatuM nathI e khAsa samajavA lAyaka hakIkata che. A agatyanA viSayamAM anyane chetaranArane mATe atra vicAra karatA nathI, kAraNa ke teo te taddana nakAmA che; paraMtu ghaNI vAra AtmavaMcanA paNa bahu thAya che ane yegAbhAsanA eka pagalAne peganI ucca kriyA mAnI levAnI bhUla karatAM ghaNuM sAtvika paNa vimArge doravAI gayelA bhadra leka javAmAM Ave che. AthI A bAbata upara zarUAtamAM ja bhAra mUkavAmAM AvyuM che. zrI AnaMdaghanajI mahArAja ekavIzamA zrI naminAthajInA stavanamAM samaya puruSanAM aMge gaNAve che tyAM sUtra, niryukti, bhASya, zUrNi ane vRtti sAthe paraMparAne anubhava eTale sAMpradAyika jJAnane teo gaNave che ane emAMnA eka paNa aMgane chedanArane durbhaya gaNavAnuM teo jaNAve che. A uparAMta vegane kaI paNa graMtha vAMcatI vakhata athavA roganA viSayamAM sthita thayelA mahAtmAne saMga karatI vakhata ekadama jaNAvavAmAM Ave che ke-sadgurune roga karIne teonI pAse vegane abhyAsa kare. A saMbaMdhamAM ghaNI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 12 : jene dRSTie deza vakhata gaphalatI thatI jovAmAM Ave che tethI A bAbatamAM ahIM khAsa bhAra mUkavAmAM AvyuM che. keTalAka roganI niSThAmAM sthiti mAnanAranAM maMtavya AvI rIte AtmavaMcanA karatAM jovAmAM AvyAM che tenuM kAraNa paraMparAjJAnanI upekSA ane gAbhAsamAM Asakti jaNAya che. A agatyanA viSayamAM zrI AnaMdaghanajI mahArAja padamAM paNa vAraMvAra sUcanA kare che. sADatrIzamA padanI trIjI gAthAmAM A ja vicAra teozrI batAve che ane anyatra paNa jyAM jyAM te vicAra teozrI batAve che tyAM vivecanamAM te para dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. ga' vyAkhyA yoga zabdano artha vicAratAM gurujJAnanI bAbata ApaNe vicArI lIdhI. have mULa viSaya upara AvatAM ga zabdanI vyAkhyA vicArIe. tyAM pAtaMjala yugadarzanakAra ganI vyAkhyA karatAM kahe che ke-roja nivRttiniroDA eTale cittavRttinA nirodhane athavA cittavRttinI saMskArazeSa avasthAne e vyAkhyA pramANe yoga kahevAmAM Ave che. A viSayamAM pataMjalinI ega zabdanI vyAkhyA sAthe jenanI ga zabdanI vyAkhyA maLatI thatI nathI. cittavRttinA nirodhane vega kahevAne badale tenA mULa arthamAM gujarAte ti yor: sAdhya sAthe cetanajIne je jeDI de che tene ahIM ega kahevAmAM Ave che. A arthamAM jaina paribhASAmAM vega zabda vaparAye hoya ema lAge che. roga zabdanI sIdhI spaSTa vyAkhyA mArA jevAmAM AvI nathI. egadaSTisamuccaya graMthamAM vega zabdanuM varNana karatAM (gAthA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cetananI utkrAnti : 13 : 11 mI) zrI haribhadrasUri mahArAja kahe che ke-"ayogane gomAM utkRSTha roga kahevAmAM Ave che ane te mokSanI sAthe joDanAra che. "sarvasaMnyAsa" e tenuM svarUpa che." ahIM eka rIte jotAM vega zabdanuM spaSTa varNana prApta thAya che. sarva tyAgane artha ega che ane te mekSa sAthe prANIne joDe che tethI tene joDanAra tarIke roga kahevAmAM Ave che. AthI pataMjalinI vyAkhyA je upara jaNAvavAmAM AvI che te atra ghaTatI nathI ema spaSTa thayuM haze. cittanI taddana nirAdhAvasthA athavA zUnya samAdhisvarUpa jaina daSTie kaI paNa prakAre upayegI nathI e AgaLa upara spaSTa karavAmAM Avaze. samiti, guptinuM svarUpa vicAratAM A saMbaMdhI vizeSa nirNaya thaze. atra yoga zabda upara jaNAvelA ane arthamAM kaI kaI jagyA para vaparAye che eTaluM vicArI prastuta viSayane aMge ApaNe cetananI utkrAnti bahu saMkSepamAM vicArI jaIe. cetananI utkrAMti kavRtta sthitimAM nimedanI aMdara A jIva anaMta kALa rahe che. tyAM nadI pASANuLa nyAyathI akAma nirjarA thatAM kaI vakhata vyavahAra nigodamAM AvI sUkSma svarUpa cheDI bAdara sthiti prApta kare che. evI rIte vadhatAM vadhatAM A jIva pRthvI Adi ekendriya dazAmAM, tyArapachI be traNa cAra iMdriyavALI sthitimAM ane keme karIne tiryaMca paMcendriya sthitimAM * atastvayogo yogAnAM, yogaH para udAhRtaH / mohayoganamAvena, saMnyAsakSaH | gadaSTisamuccaya (11)
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 14 : jaina draSTie yAga Ave che. kAMIka zubha pariNAma thatAM karmanijaeNza vyakta avyakta rIte karI UMcA Ave che ane vaLI koI koI vAra pAchA nIce utarI jAya che. AvI rIte athaDAtAM pachaDAtAM te jyAre pace driyagatimAM Ave che tyAre te AtmasvarUpa vicAraNAnI avasthAmAM Ave che. pacendriyagatimAM paNa manuSyajAtimAM unnatikrama bahu sArA prApta thAya che te ApaNe upara joi gayA chIe. manuSyajAtimAM AvIne paNa A dezanI prApti, AyuSyanI sthiti, zarIranuM svAsthya, gurumahArAjanA ceAga, utkrAnti karavAnI IcchA, jJAna grahaNa karavAnI zakti, pRthakkaraNa karI vivecana karavAnI zakti e pramANe aneka prakAranI anukULatA prApta thAya te ja utkrAntikramamAM cetana AgaLa vadhe che, nahi tA manuSyanA lava pUrNa karI vaLI pAche sa`sAramAM rakhaDI jAya che ane bhavAMtaramAM bhaTake che. AvI sthiti hAvAthI manuSyabhavanI durlabhatA vicArI prApta thayela sAmagrIone pUrepUrA sArI rIte lAbha levAnI AvazyakatA samajavA sAthe jIvA manuSyajAtimAM paNa utkrAntikramamAM pRthak pRthak seApAna para rahelA hAya che e dhyAnamAM zakhavAnu che. judA judA unnatikramanAM seApAnA para dRSTidvArA AgaLa vivecana thaze tyAre jaNAze ke unnatikramamAM paNa keTalI taratamatA hAya che. manuSyagatimAM rahelA jIvAnuM vartana jotAM ghaNI vakhata moTo kheda thaze. ghaNAkharA manuSyo aneka prakAranAM Atta, rodra dhyAna karI, adhama vRtti AdarI aneka prakAranI dhamAdhama karI, AvyA hAya tevA cAlyA jAya che. vyavahAranAM kArDsamAM unnatimAM taratamatA .
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ cetananI ukAnti 4 15 ? AnaMda mAnI, lagna vivAhAdi prasaMgamAM sukha mAnI, maNa vicagAdi prasaMgamAM zeka karI, kAM te taddana ALasu athavA te taddana pravRttimaya jIvana vahana karI, sAya ane hetunA nirNaya vagara jIvana pUrNa kare che, dhananI eSaNAmAM, putraparivAranI vRddhi karavAmAM, teonA kheTA vedha jALavavAmAM, mAna kIrtinA acaLapaNAnI asthiratA jANavA chatAM tenI prAptinA prayAsamAM aneka prakAranI dhAmadhuma karI vyavahAra calAve che ane prApta thayela jogavAIne kaI paNa prakArane upacega karyA vagara athavA bahudhA durupayega karIne jIvanayAtrA pUrNa kare che ane ghaNuMkharuM aneka prakAranAM tIvra kama viSaya kaSAya dvArA ekaThAM karI vizeSa bhAre thaI bhavAMtaramAM cAlya jAya che ane pitAnA cetanane athavA svane evI kaDI sthitimAM mUke che ke pAcha manuSyabhava athavA temAM prApta thayela sAmagrI pharIvAra prApta karatAM aneka bhave sAmagrIno durupayoga karavA paDe. A ati viparIta sthitimAM AvI rahelA cetanajInA vyavahArane khyAla karatAM bahu vicAravA lAyaka sthiti prApta thAya tema che. ene putra nahi hoya te paNa dhananI pAchaLa gAMDe thaI jaze, putrasaMtati haze te putra dhana melI janAra pitAne keTalo AbhAra mAne che tene khyAla karyA vagara dhana pAchaLa lAgI raheze, mAna-kIrti mATe aneka prayAsa karaze ane AvI aneka rIte vicitra jIvanamAMthI tene bahAra nIkaLavAne kAMI prasaMga Avaze te tenA sagAMsaMbaMdhIo tene saMsAramAM kheMcI rAkhaze ane tevA saMgamAM kaI bIje joDAyela haze te tene paNa
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 16 ? jina daSTie yoga saMsAramAM kheMcIne laI jaze. AvI rIte aneka prakAre vicitra jIvana pUrNa karI chava saMsArane vaLagate jAya che, cATate jAya che, tenI vizeSa najIka jato jAya che ane manuSyajIvana, eka zabdamAM kahIe te, hArI jAya che. jIvana ataraMgI che te ATalA uparathI jaNAyuM haze. have AvA prakAranI manuSyajIvananI mukhyatve karIne sthiti che eTaluM jANyA pachI sAthe eTaluM paNa jaNAvI devuM joIe ke AvA mAnI lIdhelA vyavahArathI virakta thaI keTalAka zreSTha che saMsArathI UMcA AvatA jAya che, manuSyabhavanI durlabhatA uccazAhI mahAtmAe vicAre che, cetana ane pugaLane saMga kSaNika che ema jANe che, te saMbaMdhanAM kAraNe ane te kAraNene preranAra zakitane saMbaMdha manamAM lAve che, zuddha cetanajInuM svarUpa samajavA yatna kare che ane te samajI tene prApta karavA-te prakaTa karavA nirNaya kare che, vicAra kare che ane tene egya sAmagrI athavA sAdhane banatA prayAse ekaThAM karavA nirNaya kare che. Asannasiddha jIvanI AvI dazA hoya che. bhavasthiti paripakava thaI hoya ane cetanajI UMcA AvavAnI sAmagrInI ja apekSA rAkhato hoya te prasaMge AvI mahA suMdara sthiti prApta thAya che ane tevI suMdara sthitine lAbha laI AvA mahAtmAe pitAnI unnatinA kramamAM ghaNe vadhAro kare che. AvA javenI je ati udAra sthiti dhIme dhIme krama pramANe thatI jAya che tene vicAra have karavAne che. tenAM sAdhane saMbaMdhI vicAra karazuM tyAre jaNAze ke AvA ivenuM sAdhana bahudhA yogamArga para hoya che ane
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAga' sabadhI khATA khyAla* * 17 : tene aMge te bahu Atmannati kramasara karatAM cAlyA jAya che. A pramANe hakIkata hAvAthI ApaNe AvA jIvA unnatikramamAM AgaLa vadhe tyAre tenI sthiti-mAnasika ane AtmIya-kevI rIte pragati karatI jAya che te prathama ATha dRSTidvArA vicArazuM ane tyArapachI pragati karavAnAM sAdhanA paikI cAganAM aMge ane khAsa karIne dhyAnaviSaya para vicAra karazuM. 8 cAga 1 sabadhI khATo khyAla ahIM eka vAta A prasaMge kahI devI prAsagika che. sAmAnya rIte leAkAmAM 'cega ' zabdanI sAthe kaI ati vicitra khyAla prasarI rahelA jaNAya che. teo ceAgI eTale jogI ane te uparathI jaDIbuTTI jANanAra, maMtrata MtranA samajanAra, siddhidvArA leAhanu' suvaNa karanAra, vyAdhi maTADanAra ane evI asAdhAraNa camatkAra dekhADanAra vRttine khyAla karyAM kare che. AthI cAMga zabdane ane tenA mULa hetunA nAza thatA hoya ema mAruM mAnavuM che. jIvanI aciMtya zakti che ane AtmIya zaktidvArA kudaratanI keTalIka sAmAnya rIte na jannuAyalI sattAe vizuddha AtmajIvana vahana karanArane prApta thai zake che ane prApta thayelI hAya che ema mAnavAmAM AMcakA AvatA nathI ane evI aneka camatkAranI vAta sAMbhaLavAmAM Ave che; paraMtu e yoga nathI. yogane aMge thatI siddhimAM je A cetana sAI jAya tA viSayavairAgya chatAM guNuvairAgya na hAvAthI tenI pragati thatI aTakI paDe che, tenuM Atma paudgalika siddhi ane pragatinA sabadha
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 18 jaina daSTie yuga dazAmAM phasAI javAthI vadhAre unnata thaI zakatuM nathI ane tethI AvI siddhio prApta thAya te paNa tene upaga vAstavika rIte teo karI zaktA nathI. eka saLI kheMcIne sADAbAra karoDa suvarNanI vRSTi karanAra naMdiSaNane vega ghaNe utkRSTa he joIe, paraMtu emanI prakriyA karavA jatAM pIddagalika siddhine lAbha levA gayA eTale te vakhate te taddana gabhraSTa thayA gitamasvAmIe akSINamahAnasa labdhithI tApasone kSarAnna jamADyuM tene Azaya parano pratibaMdhanI tIvratA karavAnuM hatuM, nahi te teo paNa gabhraSTa ja thAta ane ApaNe sanakumAra cakravartInA kathAnakamAM teonA dIkSA pachInA prabaMdhamAM vAMcIe chIe ke teone kuNAdi vyAdhi hatA, zarIre mahAvyathA thatI hatI ane pitAnI pAse evI labdhi hatI ke pitAnA ghUMkathI zarIrane suvarNathI paNa vadhAre tejasvI banAvI zake, paraMtu evI labdhine upayoga teoe pitAne mATe kadi karyo na hato. sthaLa paugalika bAbatamAM rAcI janAra, maMtra yaMtramAM racyApacyA rahenArane teTalA mATe gI kahevAya nahi, tevA khyAlathI bheganA abhyAsamAM athavA tenI prakriyAmAM praveza kare nahi ane tevI IcchAne mAna ApavAne jene vicAra thAya temaNe sanaskumAranI pazcAt avasthAne sArI rIte vicAra kara. egazAstranA prathama prastAvanI AThamI gAthAnI TIkA karatAM A viSaya para sAro ullekha thaye che. hakIkata ema che ke-ganI prakriyAthI AvI aneka prakAranI labdhi-siddhio sahaja prApta thaI jAya che paNa te prApta karavA mATe athavA prApta thayela hoya tenA upayoga mATe gasAdhana
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ "yoga saMbaMdhI khoTo khyAla * : 19 : prApta karavAnI bhUla kadi keIe karavI nahi. paugalika dazAmAM A jIvanI Asakti eTalI badhI che ke je A saMbaMdhamAM prathamathI cagya cetavaNuM na maLe te bahu AgaLa vadhI gayA pachI paNa khalana thavAne bahu saMbhava rahe che. ATalA uparathI lemAM gInA saMbaMdhamAM je peTe khyAla besI gayuM che te kADhI nAkhavAnI khAsa jarUra che. zuddha AtmadazAne prApta karavAnI sthitimAM joDanAra sthitine vega kahevAmAM Ave che ane te sthitimAM vadhAre AgaLa pragati pAmelA prANIone vegI kahevAmAM Ave che. emAM jeTale aMze paugalika vAMchA hoya che teTale aMze gabhraSTatA samajavI. A saMbaMdhI saMsArI jInA vicArathI deravAI na jatAM zuddha tAtvika dRSTithI khyAla karI satya hakIkata samajavAnI khAsa jarUra che. siddhi ane AvI aneka prakAranI aNimA, laghimAdi gAcAryo siddhionuM varNana yegazAstramAM pU. zrI hema caMdrAcAryuM karyuM che ane pAtaMjala AcAryo gadarzananA tRtIya pAdamAM karyuM che, paraMtu chevaTe kahe che kee sarva siddhio puruSa sAkSAtkAra karAvanAra saMprajJAta yeganI pratibaMdhaka che, kAraNa ke teo kahe ke mana jyAM sudhI viSayathI atyaMta virAmane pAmyuM nathI tyAM sudhI te ekAgra thaI sAya prati sthira thatuM nathI ane e siddhine upayoga karavA viSaya gadvArA aMtaHkaraNa vihaLa thAya che, aMtaHkaraNamAM prApta thayeluM hRdayabala kSINa thaI jAya che ane aMtaHkaraNanI zuddha sAtvika avasthA krame krame jatI rahe che. sthiratA jatI rahI caMcaLatAne sthAna Ape che ane aMte te sAdhaka yuganA pariNAmI phaLane
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 : jaina daSTie vega anubhavyA vinA maraNa pAmI gabhraSTa thAya che. chevaTe tyAM kahevAmAM AvyuM che ke-custhAnadazAmAM AgaLa na vadhavAnI IcchA rAkhanArane AvI siddhio kAmanI che, paraMtu jene viveka khyAtinA uddezathI yegasAdhanA karavI hoya temaNe A siddhio upekSA karavA egya che. jaina paribhASAmAM A ja vicAra batAvIe te paudUgalika dazAnA lupI bhavAbhinaMdI jIve ja siddhimAM paripUrNatA mAnI tene lAbha levA vicAra kare che, bAkI jemanI IrachA siddhisthAna prApta karI karmamaLathI rahita thaI sAdhyadazAmAM sthita thavAnI hoya che teo A siddhionA upagane saMsAra vadhAranAra samajI parabhavamAM ramatA karAvanAra tarIke tenI anya paugalika vastuonI peThe upekSA karI pote AgaLa vadhe che. sAdhaka jIvane unnatikrama have ApaNe sAdhaka ne unnatima vicArIe. ahIM jaNAvI devAnI jarUra che ke A unnatikrama zrIharibhadrasUri mahArAjanA banAvelA zrI egadaSTisamuccaya graMtha uparathI temaja tenA lagabhaga gujarAtI padyamaya bhASAMtararUpa ATha daSTinI sajajhAya, jenA banAvanAra prasiddha mahAtmA zrImAna yazovijaya upAdhyAya che, temanA kathanAnusAra saraLa rIte saMkSepamAM sUcavyuM che. e kama bahu vicAra karI samajavA yatna kare ane jemaNe banI zake temaNe uparokta mULa graMthe jevA. * pAtaMjala yogadazana pAda trIjAnuM satra 36muM ane te para vArtika
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna-unnatinAM sApAna H 11 : guNasthAna-unnatinAM sApAna jIvane unnatikrama samajAvavA mATe cauda guNusthAnarUpa vibhAga karavAmAM AvyA che. jema jema cetana-AtmA gu sthAnamAM AgaLa vadhatA jAya che tema tema tenA AtmIya guNNA savizeSapaNe prakaTa thatA jAya che ane chevaTe jyAre caudamA guNusthAnanA cheDe te paheAMce che tyAre tene tadana tara kSaNe ja sAdhyanI pUrNa prApti thAya che. e cauda guNusthAnamAM unnatikrama kevA prakAranA thAya che te paNa bahu sArI rIte samajavA cagya che ane jaina graMthA e viSayamAM bahu sArI rIte prakAza nAkhe che, kama graMtha, kammapayaDI, paMcasa'graha vigere A viSayanA khAsa graMthA DhAvA uparAMta mULa sUtrAmAM paNa te viSayanuM varNana mahu khArika rIte aneka sthAneA para ApavAmAM Avyu che. AvA ceAganA viSayamAM praveza karanAre ka thA itA sArI rIte vAMcIne samajavA ja joIe tethI ApaNe gurusthAnanA unnatikrama batAvavA mATe ahIM rAkANu nahi. eTaluM ja jaNAvazuM ke-mithyAtva guNusthAnathI AgaLa cAlatAM catutha guNasthAne avirati samyagdRSTinI dazA prApta thAya che, te vakhate huve pachI vivecana karavAmAM AvanArI catutha STithI AgaLa vadhavAmAM Ave che. pAMcamA gurusthAne dezavirati thAya che ane tyArapachI AgaLa vadhatAM ucca guNusthAnanI prApti thatAM aneka AtmIya guNA prakaTa thAya che, kanA nAza thatA jAya che ane chevaTe sarva karmothI rahita sthiti prApta thAya che. ceAganA abhyAsIe A sthiti-guNasthAnanA krama, temAM thatA ArAhu ane avarAhu samajI zake tevAM sAdhanA sArI rIte prApya che. abhyAsa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ : RR : jaina dRSTie cema karavAnI rucithI dRDha prayatna sAthe khaMta rAkhavAmAM Ave te kanI vicitratA, tenAM adhasthAnA, tenA udayakALa, tenI sattAmAM rahevAnI sthiti vigere bahu agatyanI bAbatAnuM sUkSma jJAna maLI zake tema che. atra vAcyArtha eTaleA che ke-unnatikrama tAvavA mATe guNusthAnanI racanA ane tenuM spaSTa jJAna mahu upayogI che, tene mATe kathAdi uparokta graMthAnA Adha karavA bhalAmaNa karI ApaNe e viSayamAM eTalu jANI lezu ke karmanA agatyanA viSayane aMge jaina graMthAmAM bahu sArA ullekha thayelA che ane e viSayanuM spaSTIkaraNu bahu sArI rIte karelu che. pAMcamA guNasthAnanI AgaLa pragati karatI vakhate ahu spaSTatAthI ane sapATAbaMdha unnati thAya che. e guNusthAnanA agatyanA viSaya sRSTinA viSayanI vicAraNAmAM prasaMge prasaMge have pachI vicAravAmAM Avaze. * ATha dRSTi-nnatinI sIDI AtmAnA unnatikrama batAvavA mATe ATha dRSTinA upayoga bahu suMdara rIte karavAmAM Avyo che. e ghaNI vicAraNApUrvaka lakhAyalA viSayanA vicAra karatAM dareka sAdhaka puruSa pAte unnatikramanI kaI hada sudhI pahAMcyA che tenA vicAra karavA. zuddha zAMta avasthAmAM sthita thayelA caitanajIne pUchyA te te paNa javAba Apaze ke unnatikramamAM pAte kyAM sudhI vadhela che. have ApaNe dRSTi zabdane artha vicArIe. dRSTi zabdanI arthavicAraNA sazraddhAsa`gI meSane STi kahevAmAM Ave che. ( ceAgi
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ edhadaSTi : 23 : samuccaya gAthA 17mI). pitAnA abhiprAya upara Atmatatvane nirNaya kare te jema pratikULa che temaja aMdhazraddhA rAkhavI te paNa upayoga vagaranuM che. vicArapUrvaka zraddhA rAkhavI, nirNaya kara ane satya svarUpanuM jJAna karavuM enuM nAma "dRSTi' kahevAya che. evA prakAranI daSTithI halakI pravRtti aTakI paDe che ane zubha pravRtti tarapha gamana thAya che. jema jema daSTi ucca thatI jAya che tema tema unnatikramamAM ukta prakAranA baMdhanI prApti thatI jAya che. AvA prakAranA darzanane dRSTi kahevAmAM Ave che. jeTalI jeTalI AtmAnI visvaratA thaI hoya eTale eTale jeTale aMze tenA upara lAgelAM kama kAMIka udaya AvIne kharI gayAM hoya ane kAMIka dabAI gayAM hoya teTale aMze tene sAdhya darzana spaSTa rIte thatuM jAya che ane tenA pramANamAM te unnatikramamAM AgaLa vadhatuM jAya che. AvI rIte vicAratAM jeTalA bhede unnatisthAnanA thaI zake teTalA daSTinA bheda thAya kAraNa ke dareka cetana unnatikramamAM judI judI avasthA para sthita thayela hoya che. e darekanuM varNana karavuM taddana azakaya che tethI tenA mukhya ATha vibhAga pADI ATha daSTidvArA cetanane unnatikrama atra batAvyuM che. mitrA, tArA, balA, dIpA, sthirA, kAMtA, prabhA ane parA e ATha daSTinAM ATha nAma che. e.pratyeka daSTi para sthita thayela cetanajI keTale vikAsa pAmelA hoya che te ApaNe nIce vicArazuM. eghadRSTi uparanI ATha daSTimAM prathama mitro ane te pachInI traNa
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 24 : jaina daSTie yoga dRSTie (tArA, balA ane dIpA) mithyASTine paNa saMbhave che. misyAdaSTi cha unnatikramamAM bahu pachAta prathamanI cAra paDelA hoya che. temAM keTalAka anaMtamiyAdi saMsArI ane keTalAka te durbhavI ane abhavI paNa hoya che. AvA jIvomAM paNa mahAvizuddha cAra daSTivaMta cha kema hoI zake e sahaja prazna thAya che, kAraNa ke ApaNe have pachI jyAre e prathamanI cAra dRSTinuM svarUpa vicArazuM tyAre jaNAze ke emAM te cetanane unnatikrama ghaNe vadhI gayela hoya che. e hakIkata spaSTa karavA mATe prathama ApaNe e daSTinuM svarUpa vicAravuM paDaze. oghadaSTi eTale janasamUhanI sAmAnya dRSTi. vicAra karyA vagara gatAnugatika nyAye vaDilanA dharmane anusaravuM, bahujanasaMmata ke pUjya dharmanA anuyAyI thavuM, pitAnI akkalane upayoga na kare enuM nAma "oghadaSTi" kahevAmAM Ave che. sapta vAdaLAM AkAzamAM caDhI AvyAM hoya tyAre jema cAMdanInuM darzana ati alpa thAya ane vAdaLAM vagaranI rAta hoya tyAre vizeSa darzana thAya, vaLI bALa jIvanI, Idriya vikaLanI ane vRddha puruSanI daSTimAM jema phera hoya che, temAM paNa vivekI ane avivekI prANIonAM darzanamAM pheraphAra heya che-evI rIte meghavALI athavA bALajIvanI ke avivekI prANInI dRSTithI je sAyanuM darzana thAya te ghadaSTinuM darzana samajavuM. bahudhA evI ghadamAM rithatimAM rahelA cha sAdhyanuM darzana sAdhyadarzana karatA ja nathI, karavAno vicAra paNa karatA nathI ane karavAnI sanmukha paNa thatA nathI ane zA darzana mAM jema tema ja
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ e daSTi * 25 ? kaI sahaja vicAra kare che te tenuM darzana karmavicitratAne lIdhe AvaraNavALuM hovAthI ati aspaSTa athavA lagabhaga nahi jevuM thAya che. aneka darzane A saMsAramAM nIkaLyAM che te A oghadaSTine laIne thayelAM che ema samajavuM. teo eka lakSya dhyAnamAM rAkhI eka daSTibinduthI amuka padArtha tarapha joI rahe che ane tethI teonuM darzana kadApi AvaraNa rahitaspaSTa thaI zakatuM nathI. ekAMta daSTie amuka vastu tarapha jovAmAM Ave tyAM manamAM prathamathI dhArI rAkheluM pariNAma ja Ave ane te prasaMge pitAnAM manamAM dhArI rAkhelA pari NAmathI UlaTI kaI bAbata jovAmAM Ave che te pasAra karI devAmAM Ave ema svAbhAvika rIte ja bane che. jyAM ekAnta buddhi hoya tyAM AvuM pariNAma anivArya che ane AvI alanAe A jIve aneka prasaMge karelI vivekadRSTivaMtanA jovAmAM Ave che. A pramANe levAthI AvI eghadaSTithI upara kahelI ATha daSTiene judI pADavA mATe ATha daSTinuM samuccaya nAma egadaSTi pADavAmAM AvyuM che. anAdi kALathI mithyAtvabhAvamAM taNAte A cetana jyAre eghadaSTi tajI de che tyAre te unnatikramamAM AgaLa vadhe che. anaMta saMsAracakramAM bhramaNa karatAM jyAre tenI sAdhyasAmIpya dazA thAya che ane tenI bhavasthiti paripakava thAya che tyAre te atra kahevAmAM AvatI gadaSTi paikInI prathama daSTi prApta kare che. saMsAra anaMta che ane cetane temAM anaMta bhave karyA che, paraMtu unnatikramamAM jyAre tenI sthiti AgaLa vadhavAnI hoya che tyAre te eghadaSTi mUkI gadaSTimAM Ave che. jenA paribhASAmAM kahIe te chellA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 : * jaina daSTie yoga muddagalaparAvartamAM tenI A sthiti thAya che. anaMtAM varasonuM eka pudgalaparAvarta thAya che. anaMtAM pudgalaparAvarta karI A cetana cerAzI lakSa chavAyonimAM rakhaDyA prathama egadaSTi- kare che-e pramANe rakhaDatAM rakhaDatAM jyAre prApine kALa tene chelluM pudgalaparAvarta prApta thAya che tyAre te A gadaSTinI prApti kare che. A pramANe hakIkata hovAthI je ke prathamanI cAra dRSTimAM mithyAtvabhAva vartate hoya che chatAM oghadaSTinI apekSAe A dRSTivaMta chane unnatikrama ghaNuM AgaLa vadhI gayela heya che ane dRSTi zabdanI vyAkhyAmAM ApaNe joyuM che ke sazraddhAsaMgI bodhane dRSTi kahevAmAM Ave che evA satsaMgane yega ahIM prathamanI cAre dRSTimAM sArI rIte thaI zake che tethI mithyAbhAvamAM vartatA chane paNa yogadaSTivALA kahevAmAM AvyA che ane tethI te cAra daSTine samAveza vegadaSTimAM karyo che. e cAra dRSTimAM vartatA jInI pragati evadaSTimAM vartatA cha karatAM ghaNuM vadhAre hoya che ane krame * pudagalaparAvartanuM svarUpa jANavA mATe pravacanasArahAra graMtha je. tenuM svarUpa ahIM lakhavAthI graMthane vistAra vadhI jAya. sAdhAraNa rIte anaMtAM varase eka pudagalaparAvarta thAya che. enA sUkSma bAra ane pratyekanA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI bheda thAya che. evAM aneka pugalaparAvarta sudhI A prANI saMsAramAM rakhaDyo che. mokSanI sanmukha thAya evA chellA parAvarta saMbaMdhI ahIM vAta cAle che. A parAvata saMbaMdhI kAMIka hakIkata adhyAtmakapadumanA dasamA prastAvanI sAtamI gAthAnA vivecanamAM paNa lakhI che te juo.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrAdaSTi kame vizeSa vadhatI jAya che eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM che. jyAre pachavADenI sthirAdika cAra dRSTimAM mokSa prati javA mATe je prayANa zarU karyuM hoya te aTakatuM nathI, AgaLa AgaLa pragati thayA ja kare che, tyAre prathamanI cAra dRSTimAM vakhate patana paNa thaI jAya che, AgaLa vadhela chava pAcho paNa paDI jAya che ane ema ema karatAM AgaLa vadhe che. jevI rIte prayANa karanAra mANasa rAtrie UMgha le che, tevI rIte sthirAdika AgaLanI cAra dRSTivALe javA devagati vigeremAM jaI sukha bhogavI Ave che ane vaLI pAcho manuSyagati prApta karI mokSa taraphanuM prayANa AgaLa calAve che. ATalI hakIkata khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. have ApaNe e AThe daSTimAM vartatA jIvanI sthiti ane ene unnatikrama saMkSepamAM vicArI jaIe. 1. mitrAdRSTi prathama mitrAdaSTimAM veganuM prathama aMga "yama" prApta thAya che. ahiMsA, satya, asteya, maithunaviramaNa ane apari grahatA A suprasiddha pAMca yama che. e pAMca yame sAmAnya prakAre ahIM prApta thAya che. A daSTimAM bodha tRNanI agni je samajavo. jema khaDane tApa ekadama thaI bhaDabhaDa baLI jAya te eTale taddana sUkSma-sAmAnya prakArane-vijaLInA jhabakArA je be ahIM thAya che. e dRSTinuM lakSaNa 'akheda che. eTale A prathama daSTimAna jIvane zubha kArya karatAM jarA paNa kaMTALo Avate nathI, sArAM kAma karatAM te kadi thAkI te nathI ane zubha pravRtti karatAM tene thAka caDhI jate.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie pAga nathI. e unnatikamamAM "aSanI hada sudhI AgaLa vadhe che, eTale ene jevI rIte zubha pravRtti aSaguNanI vicAraNA tarapha akheda utpanna thAya che tevI ja rIte anya azubha kAryo karanAra tarapha "adveSa utpanna thAya che. ahIM prANIne tatva ane mukti tarapha adveSa utpanna thAya che. atyAra sudhI pudgaladazAmAM rAcate prANa pudgalane tatva gaNata hatuM ane tenA viyegane atatva gaNa ane arthapattithI prANIne tattva ane mukti tarapha TreSa hate A tene dveSa have maMda thatuM jAya che ane tethI ja AgaLa pragati karatA have pachI tene tavajijJAsA utpanna thaze. A hakIkta bahu sUkSma vicArathI samajavA yogya che. emAM tattvaruci kema pragaTe che ane vadhe che te dareka daSTimAM khAsa lakSyamAM rAkhavA yogya che. A uparAMta ene ahIM karuNAne aMza utpanna thAya che tethI te samaje che ke anya jIve je kudeva ane kuguru para devagurubuddhi rAkhe che athavA azubha kAryomAM pravRtti kare che teo bApaDA dayAne pAtra che, teo upara dveSa kara akucita che. karmane paravaza rahI jeo evI adhama dazA bhagave teo upara dveSa karavo e marelAne mAravA tulya che. AvA prakAranI karuNA bhAvanAnuM bIja tenAmAM pragaTa thAya che. karuNAne aMge AvA prakArane 8 aTheSa". guNa ahIM prANIne prApta thAya che. ghaNuMkharuM te dRSTimAM vartatA ja anyanAM kAryanI ciMtA rAkhatA ja nathI, paNa kadAca rAkhe che te tenAmAM karuNAne aMza utpanna thavAthI ja rAkhe che, paNa teo nakAmI vAte athavA nirarthaka haTha-kAgrahamAM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrAdaSTi : ra9 : paDI jatA nathI. prANa sAdhyanI samIpa AvatuM hovAthI tene kAMIka svarUpajJAna prApta thAya che ane tethI te ghaSTi mUkI daI unnatikamamAM AgaLa vadhe che eTale tenAmAM uparokta aSa guNasthAna Ave che. e bhAvane batAvanAre zabda Toleration (paramasahiSNutA) che. AvI sthitimAM rahelA prANIo paramata AdaratA nathI, paNa paramatamAM Asakta prANuonuM bhavAbhinaMdIpaNuM temane kheda karAve che, chatAM tene tenA upara dveSa AvatuM nathI. ahIM darzana taddana maMda hoya che e te tRNAgninA sATazyathI samajAyuM haze. A daSTimAM vartate prANI * "paramata sahiSNutA' zabdano artha khAsa vicAravA yogya che. koI paNa prANIne kheTe mArge dorA athavA anyane daravate joIne tenA upara dayA lAvavI ane bodhadvArA tenA uddhAranI vicAraNA karavI ane te mArga le e sahimaNutA che ane tenuM nAma addeSa che. jorajulama karI-mArIne musalamAna karavAno mArga ayogya che, paraMtu bodha ApIne samajAvavAne mArga prazasya che. e egya mArga laI bodha ApavA chatAM paNa prANI mArga upara na Ave te pachI prayatna karanAra vicAre che ke bicArA prANInI karmaparikRti hajI paripakava thaI nathI. AvA vicArathI tenA upara karaNa lAve, paNa tenA upara deSa kare nahi-enuM nAma " sahiSNutA" kahevAya che. koI paNa prANu anyano hiMsA karato heya tene hiMsA karatA aTakAvavA ane tenI potAnI hiMsA paNa thavA na devI e mArga jema AdaraNIya gaNAya che tema ke prANIne sudhAravAne prayatna karatAM koIne nukazAna thAya teve mArga levo te ayogya che, keIne nukazAna na thAya te mArga le te AdaraNIya che. AvI dhAraNA rAkhIne gya pravRtti karavI. sahiSNutA rAkhavAmAM Ave te itihAsamAM je aneka saMhAra thayA che te kadi bane nIha.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 30 jenI daSTie yoga egabIjanI vAvaNI kare che. vItarAga sarvajJa bhagavAna tarapha adveSayukta kuzaLa citta rAkhI teone namaskAra-praNAma karI teonI bhAvanA hadayamAM rAkhI temanA jevA thavAnA sAdhyane gabIja' kahevAmAM Ave che. evA prakAranA gabIjanI A dRSTimAM vAvaNI thAya che ane tenuM phaLa uttarottara daSTimAM pragati karatAM prApta thatuM jAya che. ahIM sthita thayela AtmA je zubha kArya kare che te upAdeya buddhithI kare che, saMjJAnI peThe kSayapazamanI vicitratAthI utpanna thayelA bhAvayukta kare che ane phaLanI apekSA rAkhyA vagara kAryanA zuddhatvanI khAtara ja te kAma kare che. AvI rIte arpaNabuddhi mAphaka karAyelA kAmamAM niSkAma vRtti hovAthI tenI pragati AgaLa vadhatI jAya che te paNa haju te bAhya dazAmAM vartate hoya che, chatAM tenAM kAryanuM phaLa AgaLa jatAM mekSaprAptirUpa thAya che tethI mekSanuM prayANuM tenuM vAstavika rIte ahIMthI zarU thaI mikSaprayANanI jAya che. dharmane upadeza karanAra ane zarUAta sanmArga batAvanAra vizuddha gInuM vaiyA vRtya A prANI upakArabuddhithI sArI rIte kare che ane temAM paNa te dravya AcArya athavA dravya yogI tarapha kheMcAI jatA nathI. A daSTimAM rahelA prANIne bhava taraphasaMsAra tarapha svAbhAvika rIte ja udvega Ave che. ene A saMsAranA bhege tathA dhamAdhama pravRtti tathA dhanopArjana, kIrtipAlana ane vyavahArakAryakaraNa sarvamAM eka prakAranI lUkhAza lAge, che, emAM te asthiratA, akasapaNuM ane nIrasapaNe joI zake che ane tethI jema ghaNuM kAma karIne thAkI gayelA mANasane
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrAdaSTi : 31 : kAma tarapha aprIti thAya athavA vRddhAvasthA thayA pachI strI upara udvega thAya te uddeza sAMsArika sarva kA tarapha sAdhAraNa rIte tene thAya che. e udvega prathama daSTimAM evA prakArane thaI jatuM nathI ke jethI prANInuM vatana te sarvasva tyAga karI de, paraMtu tene have saMsAra upara kaMTALe AvavA mAMDe che, matalaba tene ahIM saMsArathI AgaLa vadhI javAnA mArga para caDhavAnI dizAnuM darzana thAya che. ahIM te dravyathI keTalAMka vrata-niyame paNa le che. haju tenuM mana te vratAdikamAM bahu praveza karatuM nathI, paNa sAmAnya rIte upara uparathI dravyavratapAlana karI sAmAnya prakAre A dizAmAM vartate prANa tyAga vairAgya tarapha rucibhAva batAve che. sArAM sArAM zuddha dharmanAM pustako lakhAvavAM, puSpa vastrAdithI tenI pUjA karavI, pustaka vigerenuM pAtrane dAna devuM, pote sArAM sArAM pustakanuM vAMcana karavuM, pustako sArAM meLavavA mATe prayatna kare, pustakamAM batAvelI sArI sArI rahasyanI vAte yogya puruSa pAse samajIne prakAzavI, pustakonAM svAdhyAya, manana, nididhyAsanAdi karavA-evI rIte jude jude prakAre jJAnaprApti tarapha tene svAbhAvika rIte AkarSaNa thAya che ane tene mATe judI judI dizAmAM te prayatna kare che, vyavasAya Adare che ane te tarapha aneka rIte ruci darzAve che. te aneka moTAM kAryo kemanA, dezanA athavA jagatanA hitanAM kare che. paNa te mana vagaranAM karatuM nathI. sArI rIte pitAnI cetanAne vyakta rAkhI Atmika guNavRddhi mATe mahAna kAryo kare che, te paNa satkarSa darzAvavA abhi
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 31 : jaina dRSTie yAga mAnavRttithI bahudhA karatA nathI. vaLI tene duHkhI jIva upara dayA Ave che, guNavAna upara adveSa thAya che, matsaranA tyAga thAya che ane sarve ucita rIte vartana karavAnI Teva paDatI jAya che ane te vRttimAM dhIme dhIme paNa makkamapaNe sudhArA thatA jAya che. aneka prakAranA avacaka yogA ahIM tene prApta thAya che. vaMcakapaNu' traNa prakAranu che: ceAgAvacaka, kriyAvAMcaka, ane phaLAvacaka. manane zuddha rIte pravartAvavuM te cAgAva'caka, vacana ane kAyAne yAgya rIte zAstravihita rItyA pravartAvavAM te kriyAva cakra ane A be ava thaya ava'cakapaNAne yAge mithyAtva kaSAyAdinA tyAgathI zubha gati prApta kare te phaLAvaheMcaka; athavA satpuruSonA yAga . te cagAva caka, satpuruSone namaskArAdi karavA te kriyAvaMcaka ane satpuruSothI dharmasiddhi karavI te phaLAva'caka. A traNe avacakabhAva bhadrabhUtti mahAtmAne A sRSTimAM vattA prApta thAya che ane tene laIne sarva zubha sacegA maLatA jAya che. AvI sthiti A prathama dRSTimAM thAya che tenu kAraNa e che ke A dazAmAM vattA prANInAM bhAvamaLa alpa thayAM hAya che ane AvA prANInA Azaya ati utkRSTa-sAyaprAptinA hoya che. jevI rIte ratnAdi zubha dravya upara maLa hoya te dUra karavAthI temAMthI caiAnA mahAra Ave che tevI rIte AvA prANInA bhAvamaLanI apatA thavAthI te jarUra peAtAnuM satyasvarUpa savizeSapaNe pragaTa karatA AgaLa vadhatA jAya che. jo ke AvA prANIne hajI maLa rahyo hAya che paNa te apa hoya che tethI jema sAdhAraNa vyAdhivALA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrASTi ': 33 : prANuone vizeSa herAnagati vyavahAramAM paNa thatI nathI tevI rIte AvA alpa bhAvamaLavALA prANIo ISTasiddhi mATe AgaLa vadhyA jAya che. ahIM sAdhAraNa rIte e prazna upasthita thaze ke-AvA avaMcakatraya jevA mahAvimaLa guNane prApta karanAra prANI paNa je prathama dRSTimAM heya te pachI kaNivAna pANI para ghaNAkharA prANIone uparanAM guNasthAnake vicAraNA kema prApta thAya ? dharmanAM bIja vAvanAra, saMsArathI udvega pAmanAra ane uttama saMge prApta karanAra prANI paNa haju prathama daSTimAM hoya athavA prathama mithyAtva guNasthAnake ja vartate heya (ahIM jaNAvI devAnI jarUra che ke-A prathama dRSTimAM vartatA jIve mithyAtva guNasthAnake vartatA hoya che. ) te pachI ghaNAkharA prANIone te UbhA rahevAnuM sthAna A draSTimAM ja maLe nahi, pachI samyakatvaprApti ane caturtha ke paMcama guNasthAnakanI vAta te zI karavI? A prazna sAdhAraNa che ane kharekhara vicAramAM nAkhe teve che, paraMtu eno javAba e ja che kevastusthiti che. sAdhAraNa bAhya kriyA mAtra karavAthI potAnIjAtane unnata thayelI mAnanAra ghaNuMkharuM AtmavaMcanA kare che, ati vizALa vicAra karIne jJAnI mahArAje ahIM daSTiracanA ane tenI saMkalanA batAvI che, te uparathI potAnI jAte vicAra karavAne che ke ApaNe unnatikramamAM kaI dazAmAM vartIe chIe! pite unnata thayelA heya ema mAnanAra kadAca
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 34 jaina daSTie yoga A dIrgha vicArathI lakhAyelA daSTibhedanA sUtrajJAnathI pitAne teTalI hade vadhelA na joI zake te temAM anya deSa nathI. bhUlabharelI bhramaNAmAM rahevuM athavA dAMbhika avasthA dhAraNa karavA karatAM mULa sthiti samajI te hada sudhI cetanajIne unnata karavA vicAra kara e ja sAdhya che ane ene aMge kadAca beTI bhramaNuM cAlatI hoya te te khAsa dUra karavA gya che. ghaNAkharA oghadRSTivALA ja pitAne "samakitI mAnI levAnI bhUla kare che te have pachInI traNa daSTinuM ane A daSTimAM rahelA che saMbaMdhI vivecana vAMcavAthI pitAnI khalanA samajI jaze ane vicAraze ke mahAvimalA samyakatva jevI zuddha dazAe pahoMcavA mATe bahu karavAnI-ghaNuM sAdhane ekaThAM karavAnI jarUra che. jyAM pitAne paga mUkavAne paNa adhikAra na hoya tyAM ekadama prathamane badale pAMcamI daSTinI vAta karavI e eka rIte uddhatapaNuM che. prasaMgavazAt ApaNe anya vAta upara utarI gayA, paraMtu vegane aMge AvI aneka prakAranI bhramaNa thatI jevAmAM Ave che te dUra karavAnI khAsa jarUra hovAthI ATale viSayAMtara prAsaMgika gaNavAmAM Avela che. A prathama mitrAdaSTimAM vartatA ne bIjakathA sAMbhaLIne ne manamAM bahu AnaMda AvI jAya che, e te savega bhAvanI, anukaMpAnI, sAmyatAna, audArya zairya gAMbhIryanI kathA sAMbhaLI rAjIrAjI thaI jAya che, ene evI vAta upara eTale AnaMda upaje che ke tenuM varNana karI zakAya nahi. bIjI daSTi para vivecana karavA pahelAM ahIM jaNAvavuM ThIka
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArASTi : 3pa : thaI paDaze ke ghaNAkharA ja oghadaSTi para ja hoya che, teo gadaSTi para AvyA ja hotA nathI. bahenatAe jIvanI unnatikramamAM athavA utkrAtimAM jyAre daSTi ghaNe vadhAro thAya, bhavasthiti bahu ala5 rahe ane saMsArane cheDe najIka Ave tyAre ja A yogadaSTimAM avAya che. jenA upara mATI meTI vAta karanArA, haThAgAdinA prayoga karanArA ane samAdhi sudhIne dekhAva karanArA prANIo ghaNIkharI vakhata oghadaSTimAM ja hoya che, kAraNa ke jyAM sudhI vastutatvane zuddha zraddhAyukta baMdha thatuM nathI tyAM sudhI zarIrakaI ke mAnasika buddhivaibhavathI kAMI khAsa lAbha thatuM nathI. sAdhAraNa rIte zarIrasvAcya athavA kIrtiprasArane lAbha thAya tene atra kAMI gaNatarImAM gaNavAmAM AvatuM nathI; vastutaH te sthitimAM kaI paNa prakArane Atimaka lAbha thato nathI. A pramANe hakIkata hovAthI dravyogI ane bhAvagInI vacce taphAvata barAbara dhyAnamAM rAkhavAnI khAsa jarUra che. kevaLa bAhA kriyA karanAra egIo athavA sAdhuo athavA jati game te hoya tene dravyayegI kahevAmAM Ave che. unnatikamamAM teo prathama dRSTimAM paNa AvelA nathI ema samajavuM. jyAre tadbedhapUrvaka carcA karavAmAM Ave ane sAthe upara jaNAvelA avaMcaka yoga, bhavaudvega vigere guNe pragaTa thAya tyAre bhAvagIpaNAnI mAtra zarUAta thAya che. 2. tArAdRSTi bIjI tArAdaSTimAM veganuM dvitIya aMga "niyama prApta thAya che. niyama pAMca che-raudasaMtoSata:vATAghezva
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 : jenI daSTie yoga pAnAni nAmA zarIranI ane mananI zuddhi te zauca, prANayAtrAne nibhAvanAra padArtho sivAya anyanI aspRhA te saMteSa, aneka prakAranA tapa temaja sAthe pAMca niyama sudhA pipAsAdi pariSaha, sUtra graMtha vigere nuM adhyayana te svAdhyAya ane devagurune namaskAra karavA ane AtmatatvanuM ciMtavana karavuM te IzvarapraNidhAna. A pAMca niyame ahIM prApta thAya che. A daSTimAM badha gomayanA agninA kaNa je hoya che eTale chANanA agnine kaNa jema garamImAM vadhatuM jAya che ane te vakhata Take che tevA prakArane bedha ahIM thAya che. prathama dRSTimAM tRNanA bhaDakA jevo bedha kahyo tenAthI ahIM vadhAre baMdha thAya che, paraMtu te lAMbA kALa sudhI TakI rahe tevo thato nathI. prathama dRSTimAM jema adveSa guNa prApta thAya che tema ahIM jijJAsA' guNa prApta thAya che, eTale tatvajJAna meLavavAne mATe lAlasA athata manamAM abhilASA utpanna thAya che. jevI rIte bALakane sArAM sArAM ramakaDAM, ghaDiyALa vigere levAnI bahu hoMza thAya che ane navuM navuM jANavAnI prabaLa IcchA thAya che tevI rIte ahIM prANIne tatvabodha prApta karavAnI prabaLa jijJAsA utpanna thAya che. prathama daSTimAM je zubha kAryo karavAmAM anudvega thatuM hatuM te ahIM vizeSa spaSTa rIte thAya che ane te te kArya siddha karavA mATe aneka prakAranA niyame Adare che. mananI eka sarakhI sthiti sarva avasthAmAM TakI zakatI nathI. zubha upadezanA zravaNa vakhate je zubha vicAre utpanna thAya che tevA sarvadA banI rahetA nathI; teTalA mATe evA zubha
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAraSTi prasaMge thayelA vicArone kAyama TakAvI rAkhavA mATe khAsa jarUranuM che ke evA vakhate thayelA vicArone aMge karelA nirNane niyamanA AkAramAM pheravI nAkhavA. jene navIna leke amuka "prInsIpala" karyA kahe che te A niyama che, mAtra te karelA niyamathI avizruti thAya-yavana na thAya, te mATe tenA upara devagurunuM sIla mAravAmAM Ave che. prathama daSTivALA jIvane paNa niyama hoI zake che, paNa tenA karatAM ahIM suspaSTa rIte niyama hoya che. vaLI pAMcamI daSTie je tyAgapUrvaka viratibhAvanA samyajJAnapUrvaka niyama karavAmAM Ave che tevA ahIM detA nathI, paraMtu dravya niyama bahu sArI rIte ahIM paNa karavAmAM Ave che ane tethI veganuM eka ati suMdara aMga ahIM prApta thAya gathA prema che. A daSTimAM vartatA prANIne vegakathA upara bahu prema Ave che. ene rAjyadvArI ke saMsArI vAta upara AnaMda AvatuM nathI, paNa kaI manavacanakAyAnA pegene kevI rIte vaza karavA, kaNe vaza karyA, zA upAyathI vaza karyA evI evI vAta kare che tyAre te sAMbhaLa vAnI A prANune bahu ruci thAya che. jevI rIte prAkRta ne saMkIrNa kathAmAM athavA bahudhA te taddana viSayAnaMdanI kathAmAM AnaMda Ave che tevI ja rIte evI kathAo upara virAga AvavA sAthe samatAnI, vairAgyanI, rAgadveSanA jayanI, mahinA nAzanI ane evI evI vegakathAo upara A prANIne bahu AnaMda Ave che ane evI kathA karanAra je kharekharA gIo hoya che tenA tarapha tene bahumAna pedA thAya che. prathama
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 38 : jaina daSTie dhoga. jene te laMgaTA ke sAdhuDA kahIne tiraskAra karate hate tenA tarapha have bahu ja mAnanI lAgaNIthI te jue che. vaLI evA gIone yathAzakti annadAnAdivaDe upacAra kare che, teone pitAnI upara parama upakAra che e vAta manamAM bahu sArI rIte samaje che ane teone upacAra kare te potAnI pharaja samaje che. AvI rIte upacAra karavAnI TevathI tene pitAne aneka prakAranAM lAbhAntarAya karmo pUrvabaddha hoya che te khasI jAya che ane tenA hitano udaya thAya che temaja tenA vyAdhi vigerene nAza vabhAvataH ja thaI jAya che ane te prANI ziSTa puruSomAM cagya sanmAnane pAtra thAya che. A dRSTimAM vartatA prANIne saMsAra upara savizeSa kheda prApta thAya che, ucita kArya karavAmAM te kadi pAchuM vALIne jete nathI ane ajANapaNe paNa kadi anucita kiyA te karato nathI. tene manamAM ema thAya che ke A saMsAranI vicitratA bhAre jabarI che ane jyAM jaIe tyAM evA anubhava thAya che ke tene vicAra karatAM kAMI nirAkaraNa thatuM nathI, zA aneka che, tene pAra pAma muzkela che ane ApaNuM AyuSya ane buddhivaibhava zeDAM che tethI ziSTa puruSe kahe te pramANabhUta che. ziSTa enuM nAma kahevAya ke jemaNe saMpUrNa vicAra karIne paraspara virodha na Ave tevI vAta karI hoya athavA tevI ziSTa prAmAya vAta karatA hoya. e lakSaNa pramANenA ziSTa puruSone zedhI kADhI teo je vacana kahe te pramANa kare che. enAmAM saraLapaNuM eTaluM badhuM AvI jAya che ke jevI rIte zuddha setuM hoya te tene jema vALIe
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArASTi : 39 : tema vaLe che tevI rIte AnI pAse kaI paNa hitazikhAmaNa kahe te te bahu saraLapaNe Adare che ane te vAta je ziSTasammata hoya te te pitAne lAbha karanAra jANe Adare che. A dRSTimAM vartate prANI haTha-kadAgraha cheDI de che, tenAmAM paramatasahiSNutA AvI jAya che, pite ziSTasakhkhata mArge cAle che, paNa pitAthI viparIta mArge cAlanAra upara dveSa na rAkhatAM teone banatI rIte sumArga para lAvavA prayatna kare che ane tema karatAM je te vaLI na zake te tenA karma gADha che ema vicAra karI pote viramI jAya che, paNa tene sAMsArika ke zArIrika nukazAna karavAne vicAra karatA nathI. vaLI te satya mArganI zedha mATe pitAnI jAtane ughADI rAkhe che ane pitAnuM te sAruM e vAtane bAju upara rAkhI keI paNa prakAranA haTha-kadAgrahane tyAgI sArAnI-satyanI-kalyANamArganI zodhamAM AgaLa vadhatuM jAya che. vaLI e uparAMta A dRSTimAM vartatA prANIne unnatikrama eTale vadhI jAya che ke e prANI pitAmAM na hoya tevA guNa hevAne dekhAva kadi paNa karatA nathI. achatA guNa mATe mAna levAnI dAMbhika vRtti A kALamAM keTalI vadhI gayelI che tene khyAla karanAra A unnatimArga para potAnI keTalI pragati thAya che tene vicAra karI zakaze. prathama dRSTi karatAM A bIjI dRSTimAM unnata dazA keTalI AgaLa vadhe che te jovAmAM AvyuM haze. ahIM tatvajijJAsA thavA uparAMta sapATI uparane khyAla karatAM sahaja UMDANamAM utarAya che ane teTalA pUratI AtmajAgrati vizeSa thAya che. eTale darajaje AtmajAgRti vizeSa thAya teTale aMze unnatikramamAM vadhAre tha samaja.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 40 : * jaina dRSTie yAga 3. alAdraSTi trIjI khalASTimAM sAdhyanu dana kAMIka vizeSa dRDha thAya che. ahIM sudhImAM graMthIbhedanI najIka cetana AvI jAya che tethI have tenI utkrAnti bahu sArI rIte thAya che. saMsAracakranAM aneka parAvatanAmAM tene je khyAla thayA na hAya, je vicArA AvyA na hAya, jevuM Atmika khaLa pragaTa thayelu anubhavyuM na hoya, tevA tevA pragaTa bhAvA te svamAM ahIM spaSTa rIte jue che. A dRSTimAM prANI jyAre vartatA hAya che tyAre tenAmAM eka evA prakAranI sthiratA AvI jAya che ke tethI tene asat vastu upara tRSNA thatI aTakI jAya che. sAmAnya rIte paudgalika padArthI prApta karavA mATe A jIvane bahu tRSNA hAya che ane te tRSNAne laIne te aneka prakAranAM duHkhA sahana karIne paNa vastuprApti mATe prayatna karyAM kare che. prApti tA karmAMdhIna che. paNa tRSNAne lIdhe te aneka rIte valakhAM mAre che--AvA prakAranI tRSNA jenuM svarUpa anyatra bahu vistArathI vicAyu" che te ahIM nivRtti pAmI jAya che ane tethI tenAmAM prakRtisaumyatA evI sArI AvI jAya che ke tene ' Asana nAmanA trIjA yAgAMganI prApti thAya che. e sava cAMgAMganuM svarUpa have pachI vicAravAnuM che. prathamanI e dRSTimAM jema adveSa ane jijJAsA guNa prApta thAya che te pramANe ahIM 'zuzrUSA' zravaNunI IcchA-tattvazravaNe chA SA guNu ati suMdara utpanna thAya che. enI tattvazravaNecchA kevI prabaLa hAya che tenuM vyAvahArika dRSTAMta ApatAM zrI haribhadrasUri kahe che ke-mahu suMdara 1
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ balAdaSTi 2 41 ra yuvAna patnInI sAthe paripUrNa sAmagrIvALe sukhI prANa jema divya gAyana sAMbhaLavAnI IcchA rAkhe ane tenA zravaNamAM tene jema majA paDe tema A daSTimAM vartatA jIvane tatvazravaNanI IrachA prabaLa thAya che ane temAM tene majA paDe che. bIjI daSTimAM je tatvanI jijJAsA thaI hatI te AgaLa vadhIne ahIM zravaNechA bahu sArI rIte thAya che. vilAsabhega svAdhIna rAjyasaMpattivALe rAjA navapariNIta rANI sAthe jyAre suMdara vAtAyanamAM besI gIta zravaNa kare, ustAda gAyake hAvabhAva yukta nATaka kare ane sAthe abhinaya-mujarA karatA jAya-AvA prakAranuM gAna sAMbhaLavAnI ane nRtya jevAnI jema sarva prANIne tIvra IcchA thAya che tema A daSTine prApta thayelA jIvane tatvazravaNanI ati prabaLa IcchA thAya che. ene tattvazravaNamAM e AnaMda Ave che ke tenuM varNana thaI zake nahi. uparanuM dRSTAnta te mAtra e hakIkata samajAvavA mATe ApavAmAM AvyuM che, bAkI enA manamAM je IrachA thAya che te te ati vizALa. sadita ane niraMtara vRddhi pAmatI hoya che. A daSTimAM bodha kASTha agninA kaNa je hoya che. e badha chANAnA agnithI vizeSa che. eTalA viziSTa bodhane lIdhe tenA upara vizeSa sthiti thAya che ane tethI smRti paNa sAdhAraNa rIte vadhAre rahe che, arthaprayoga upara dhyAna vizeSa rahe che ane tethI AtmasAdhana tarapha kAMIka vadhAre yatna thAya che. ahIM je ke tene mithyAjJAna hoya che te paNa te samyodhanI najIka Avate jAya che tethI anya devAdinA karelA camatkAra vigere dekhIne te lalacAI jatuM nathI. AvI rIte lalacAI javuM tene
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kara : * jaina daSTie yoga kSepa deSa' kahevAmAM Ave che te deSa ahIM nAza pAme che. tenuM kAraNa e che ke prathama dRSTimAM prANIne kSepa cheSa zubha kArya karavAmAM je anuddegarU5 guNa prApta thayo hoya che te ahIM sudhImAM sArI rIte vikasavAra thAya che. udvegane lIdhe ja kSepa thAya che ane tene pratispadhI anukrega guNa ahIM vizeSa vikasvara thate hevAthI kSepa doSa dUra thAya che. atyAra sudhI devadarzana ane zubha kRtya karatAM A prANIne sAmAnya rIte bahu tvarA heya che, evA zubha kAryo jema bane tema jaladI ApI devAnI vRtti rahe che, paraMtu ahIM A jIvane eTalI sthiratA prApta thAya che ke jethI dareka zubha kAryamAM varA-utAvaLa karavAnI paddhati hoya che te khasI jAya che ane tenAM dareka zubha kAryamAM eka prakAranI zAMti-saumyatA dekhAya che, tenI vRttimAM rAjasI bhAva ocho thatuM jAya che ane kAMIka sAvika bhAva pragaTa thAya che. A daSTinuM khAsa lakSaNa upara jaNAvyuM tema tatvazravaNanI IrachA (zuzraSA) che. jevI rIte eka kUve bhedavAmAM Ave paNa je temAM pANInI zera AvatI na hoya te kUve nakAme thaI paDe che, pANInI sArI Avaka hoya te ja kUvAnI upayogitA thAya che tevI rIte A prANIne je tattvazravaNuIrachA ahIM thAya che te bedharUpa udakapravAhanI sirA badhapravAha sirA tulya samajavI. A zuzraSA guNane lAbha eTale badhe che ke kadAca e prANIne tazravaNane lAbha na maLe te paNa zuzruSA guNathI ja tenAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ balAdaSTi : 43 ? aneka karmane kSaya thAya che ane evA prakAranA karmakSaya tho te utkRSTa bodhanuM kAraNa che. zrAvaNa vagara A lAbha kevI rIte thAya e sahaja prazna thaze, paraMtu tene uttara taddana sAda che. zravaNanI IcchA karavAthI zubha pravRtti jarUra thAya che ane tethI zravaNa prApta thavAmAM aMtarAya karanAra karmane nAza thAya che; ene pariNAme utkrAntimAM AgaLa vadhatAM jarUra zravaNa prApta thAya che. e ati agatyanI sthiti utpanna thavAnuM kAraNa zuzraSA guNa hovAthI te pite ja mahalAbha karanAra che ema kAraNamAM kAryArepa karavAthI kahI zakAya. sAdhAraNa rIte te ghaNuM vyAkhyAne sAMbhaLavAmAM Ave che, bhASaNe zravaNa karavAmAM Ave che, upadeza karNa patha para AvI pahoMce che, paraMtu te zravaNathI jyAM sudhI manamAM asara na thAya ane zarIra ullAsa pAme nahi tyAMsudhI baherA AgaLa gAna karavA jevuM thAya che tethI ahIM zuzraSA-zravaNecchA utpanna thAya che te mahAlAbha karanArI che ane te unnatikramamAM A jIvane bahu sArI rIte AgaLa vadhAranArI thaI paDe che. A draSTimAM eka khAsa hakIkata jANavA jevI unnatikramamAM bane che ane te e che ke-zubha kArya karatAM bahudhA emAM vina thatAM nathI eTale AraMbha karela zubha kAryo sArI rIte pAra paDI jAya che. ghaNA mANase zubha kArya AdarIne jarA pratyavAya AvatAM aTakI paDe che, paraMtu ahIM bahudhA aMtarAya thatuM ja nathI ane kadi thAya che te tenuM nivAraNa karavAnuM upAyakauzalya prApta thaI jAya che tethI vighane paNa lAbhanA rUpamAM te pheravI nAkhe che. ahIM keI paNa prakArane IrachA pratibandha thatuM nathI eTale upakaraNa ke evI kaI vastuomAM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga pratibandha thatuM nathI ane AvI rIte sAvaghatyAgathI ane IcachApratibadhanA abhAvathI athavA aTakAvathI unnati kama bahu sArI rIte pragatimAM mUkAya che ane e daSTimAM vartatA prANune mahedaya thatuM jAya che. bIjI daSTi karatAM ahIM unnatikamamAM savizeSa pragati thAya che ane eTale vadhAre thAya che ke samyagabodhanuM sAmIpya spaSTa jaNAya che. sAdhAraNa rIte amuka vicAra mAtranI utpattithI potAnI jAtane samyaktvavAnuM athavA samakitI mAnanArane te ahIM UbhA rahevAnuM sthAna ja nathI, e spaSTa rIte A daSTimAM vartatA chanAM lakSaNe uparathI samajAyuM haze. 4. dIprAdaSTi cathI dIprAdaSTimAM yoganA caturtha aMga prANAyAmane lAbha prApta thAya che. e prANAyAma aMga prANAyAma caturtha saMbaMdhI vivecana have pachI thaze. paraMtu aga ahIM eTaluM jaNAvI devuM joIe ke ahIM prANAyAmane lAbha thAya che tene artha e samajavAne che ke bAhya bhAvane ahIM recaka thAya che, aMtara bhAvane pUraka thAya che ane sthiratA bhAvane kuMbhaka thAya cheH eTale ke recaka, pUraka ane kuMbhaka nAmanA prANane je AyAma thAya che te A arthamAM samajavAnuM che. AgaLa kahevAmAM Avaze tyAre spaSTa samajAze ke bAhya athavA sthaLa arthamAM je prANAyAma zabda vaparAya che tevA prakAranA prANAyAmathI Atmika unnatimAM bahu lAbha thatuM nathI. ahIM prANAyAma zabda A pramANe yaugika arthamAM samajavAne che ane AvA prakAranA prANAyAmathI graMthabheda
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIprAdaSTi turata thAya che te have pachI jaNAze. AvA prakAranA prANAyAmathI prazAMtavAhitAne lAbha thAya che. ahIM bodha dIpaprabhA je thAya che, eTale prathama traNa daSTimAM je prazAMtavAhitA tadana sAdhAraNa tRNa, gomaya ke kASThAzinA kaNa je bedha heya che tenA karatAM ahIM viziSTa baMdha thAya che, prayoga vakhate smRti paNa sArI rahe che, ane je ke roganuM utthAna ahIM thatuM nathI paNa unnati eTalI badhI thAya che ke tene lIdhe prathama guNasthAnakanI utkRSTa sthiti prApta thAya che ane jIva viziSTa unnati karavAnI bahu najIka AvI jAya che ane tene laIne utthAna cheSanA kSaya thavAnI bahu najIka te AvI jAya che. ahIM "zravaNu guNa prApta thAya che, atyAra sudhI sAMbhaLavAnI IcchA (zuSA) thaI hatI te have zravaNa kare che tethI bedha vadhAre spaSTa vyakta thAya che ane ahIM tenA prathama kahelA dharmaprItinI bIjanA aMkura phaLarUpe sahaja UgavA vipulatA mAMDe che. e dazAmAM vartatA prANIne dharma upara eTalI badhI prIti thAya che ane vyavahAranAM kArya upara eTalI badhI aruci thaI jAya che ke te dharmane mATe prANa choDe paNa dharmane tyAga karatuM nathI, keI tenA prANa le te kabUla kare paNa dharma choDavAnI athavA dharmanA niyama ullaMghavAnI hA pADe nahi evuM daDha vartana tenuM thaI jAya che. e pite samajI jAya che ke prANa jaze te bhavAntaramAM paNa bhAInI peThe dharma sAthe AvanAra che ane dharma jaze te zarIra kAMI kAma AvavAnuM nathI tema bhavAMtaramAM sAthe AvavAnuM
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ H 46 H jaina dRSTie cAga paNa nathI, tethI zarIra karatAM paNa dharmanI te vizeSa darakAra kare che. tattvazravaNu karavA upara tene prIti thAya che tethI jema khArA pANIno tyAga karI madhura jaLa grahaNa karavAthI khIjatuM vAvetara thaI jAya che tevI rIte ceAgAtthAna vagara ja tenAmAM bIja 2ApAI jAya che ane te utkrAntimAM ghaNA AgaLa vadhI jAya che. khArA pANInA jevA ahIM bhavayeAga samajavA ane tattvazravaNune madhura jaLa tulya samajavuM, ahIM khIjanA kSepaNane lIdhe cetananI unnati bahu spaSTa thAya che, tenuM kalyANa thAya che ane te AgaLa vadhavA mAMDe che, jo ke haju tene samyajJAna graMthIbhedapUrvaka thayuM nathI tethI tene sUkSma edha hAtA nathI tA paNa gurubhaktinA sAmarthya thI tene tIrthaMkaradana ISTa lAge che ane tenI tene samApatti thatAM te sAdhyaprAptinuM kAraNu thaI jAya che ane uttarAttara peAtAnI sthiti bahu sArI thatI jAya evA sayAgAmAM peAtAnI jAtane cetana mUkI de che. sUkSma Adha tA vedyasaMvedya padanI prAptithI thAya che. atra avedyasaMvedya pada hovAthI sUkSma Adha thatA nathI, chatAM zravaNecchAnuM phaLa ahIM spaSTa rIte prApta thAya che. A vedyasa'vedya pada para nIce vicAra karavAmAM AvyA che te khAsa dhyAnamAM rAkhavA ceAgya che. vedhasa vedha pada * prathamanI cAra dRSTimAM avedhasavadha pada hAya che enu lakSaNu zrImAn haribhadrasUrie yogadaSTisamuccaya graMthamAM bahu vistArathI caryuM che. bAkInI have pachI vicAra karavAnI cAra STimAM vesavedha pada hAya che. ahIM ApaNe saMkSepathI e pada para vicAra karIe, kAraNu ke caturtha ddhine cheDe .
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedyasaMvedya pada : 7 : meTo banAva bane che tene A saMvedya pada sAthe saMbaMdha che. A vicAraNAthI bane padanI utkAntimAM ataHparyata prANInI keTalo maTe taphAvata che te jaNAze. adyavatanA saMvedya padamAM mithyAtva che, badha upara upara che, saMsAra upara ruci che, pApamAM Asakti che, bhavAbhinaMdIpaNuM che, samAre payuktatA che. e prathamanI cAra daSTimAM vartate prANI kSudra(kRpaNa, yAMcAzILa, dIna (bhaviSyamAM akalyANa thaze evuM bolanAro), matsarI, bIkaNuM, mAyAvI, mUrNa ane saMsAramAM Asakta hoya che ane evAM ghaNuM kAryo kare che ke jenuM vAstavika phaLa kAMI maLe nahi. AvA prakAranA prANIne kadAca baMdha thaI jAya che te paNa te suMdara thato nathI. jevI rIte viSane sparza kareluM anna nakAmuM thaI jAya che tema pudgalAsakta prANune baMdha thAya che te paNa te nakAme thaI jAya che. A padamAM rahele prANI viparyAsa karyA kare che, hitAhita barAbara samaja nathI, nakAme kheda pAme che ane vartamAnadazI he dIrgha dRSTithI pitAne lAbha kema, kevI rIte ane zAthI thAya te joI zakatuM nathI. AvI sthiti hevAthI janma, jarA, mRtyu, vyAdhi, rega, zoka vigere upadravathI bharapUra saMsArane joIne paNa tenAthI te udvega pAmate nathI. UlaTe saMsArane cuMTate jAya che, te akRtyane kRtya samaje che, kRtyane karatuM nathI ane duHkhane sukhanI IrachAthI vaherI le che. khasa-kharaja thaI hoya tene khaNavAthI zAMti thatI nathI paNa tenA nAzathI zAMti thAya che, khaNavAthI te kharaja vadhe che, paraMtu A vAta prathamanI cAra daSTimAM barAbara samajAtI nathI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 48 : jaina daSTie yoga tethI kharajane teDavA mATe khaNavAne IlAja zodhe che paNa kharaja na ja Ave te upAya zodhavAne vicAra samyaga bodha vagara tene thatuM nathI. aneka prakAranI pApaceSTA karIne aneka prakAranuM karmamAlinya avevasaMvedya padamAM vartate prANI ekaThuM kare che ane manuSyajanmane lAbha levAne badale saMsAra vadhArI mUke che. jema mAchaluM AMkaDAmAM rahela mAMsa khAvAnA lethI prANa I bese che tevI rIte alpadaSTivaMta prANI aMdhatAmAM Asakta thaI saMsAramAM rakhaDyA kare che. viSayalega sevavA IcchA rAkhe che, paNa mahAbhayaMkara phaLa ApanAra karmane joI zakta nathI. AvA avevasaMvedya padane satsaMga ane AgamanA vegathI jItI levuM. A bhUmikA prApta karIne jarUra adyasaMvedya pada para vijaya meLavI le, nahi te tenA para jaya thatuM nathI ane pAche saMsAramAM adhaHpAta thAya che. yathApravRttikaraNa sudhI AvIne ghaNA ja pAchA saMsAramAM . paDI jAya che ane saMsAramAM rakhaDyA kare che tethI A caturtha bhUmikA prApta thatAM ja aghasavedya pada para vijaya meLavavAne vicAra jarUra rAkho ane te mATe AtmavIryanI phuraNa na karavI. A pada para vijaya meLavavAthI kutaka viSama graha aneka kutarUpa viSama graha para vijaya maLe che. kutarkane zaha A prANIne eTale Akare lAgele che ane khAsa karIne A vartamAna samayamAM tenAthI bacavAnI eTalI badhI jarUra che ke tene mATe khAsa cetavaNI ApavI e aprAsaMgika nahi gaNAya. ghaNI vakhata zAbdika laDAI eTalI cAle che ke mULa hetune nAza thata
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedyasaMvedya pada jovAmAM Ave che. jene zAstrakAra kahe che ke "tame sarva vAta layapUrvaka samajIne vicAra paNa kutarka karaze nahi. tame prathama parIkSA kare ke tamArA guru sujJa che ke nahi, teoe batAvela mArga tamane nyAyaSTithI-naitikadaSTithI ucita lAge che ke nahi, teonA kahelA dravyAnuyoganA svarUpamAM kaI paNe jagyAe virodha che ke nahi. A pramANe zodha karI, teonA ziSTatvane nirNaya karI pachI tame teonA batAvelA mArgane Adara kare. jyAM tamArI najara na pahoMcI zake, tamAruM jJAna praveza na karI zake tevA atIndriya viSamAM tamAre thoDuM ghaNuM te teonuM vacanaprAmANya mAnavuM paDaze, paraMtu je vAta teo jaNAve te tamArA tarkamAM utaratI na hoya te tapAse, pUche, manana kare, samajavA yatna kare. nakAmA kutarko karI, satyanuM nikaMdana karavAne ati liSTa mArga pasaMda karaze nahi." kutarko kevA kevA thAya che te saMbaMdhI zrI haribhadrasUrie ukta gadaSTisamuccaya graMthamAM aneka dRSTAne ApyAM che, atra te prastuta nathI athavA lakhavAnI jarUra nathI. navIna saMskAravALAo kutarka kene kahe che ane te kema utpanna thAya che te turata samajI zakAya tevI bAbata che. kutarkagrahanA peTAmAM cetanachanA aneka bhAvazatruo che. badhAga, zamamAM apAya, zraddhAbhaMga, mithyAbhimAna vigere. AvA sarva bhAvazatruone tyAga kare ucita che, kAraNa ke teo unnatine ekadama rekanAra che ane saMsAramAM pAta karAvanAra che. atIndriya viSayamAM zuSka tarkathI kAma thatuM nathI, ene mATe anumAna karavAnI zakti,
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ trita na kahevAya che * 50 ? jena daSTie yoga Agamane sArI rIte abhyAsa ane gAbhyAsamAM rasa e traNa muddAnI bAbatenI khAsa jarUra che. e traNa bAbatanI jyAM saMprApti thAya che tyAM sthaLa daSTithI na samajAya tevA padArthone paNa baMdha thAya che, paNa ekAnta daSTithI mAtra zuSka tarka kaQAmAM Ave te vastusvarUpanI prApti evA viSayamAM thatI nathI. viziSTa AgamanuM jJAna karavA mATe sarvasanI bhakti citra prakArathI karavAnI AvazyakatA che. jema citrA bhakti rAjAnA Azrita dara athavA najIka vasa nArA sava tenA dAsa kahevAya che tema sarvajJa zAstrane batAvanAra sarvajJanA dAsa kahevAya che. aneka sAMsArika devenI vicitra vyaktine mArga mUkIne sarvajJanI zamapradhAna citra bhakti karavAthI temaNe batAvelA atIndriya viSayanuM sUkSma jJAna thAya che ane tema thAya che tyAre vedyasaMvedya padanI prApti thAya che. vicitra prakAranI sevAmAM anuSThAna te lagabhaga sarakhuM ja cheSa che. temAM IcchA pUrNa vigere je bhedathI bhakti karavAmAM Ave che tevI ja citrabhakti sarvajJanI thAya che paNa Azaya jUdA prakArane havAthI phaLamAM meTe taphAvata rahe che. jema eka ja jAtanA pANIthI jAra, bAjaro, nALIera ane jUdA jUdA padArtho Uge che tema anusaMdhAnamAM phera hovAthI sarakhA prakAranI sevA paNa phaLamAM bhinnapaNe pariName che. ahIM jUdA jUdA Azaya batAvyA tenA paNa prakAranA Azaya mukhya traNa bheda thaI zake che. buddhi, jJAna ane asameha, iDhiyArthane grahaNa karIne baMdha thAya tadAzayA vRtti te buddhijanya, AgamAnusAra baMdha thAya te jJAnajanya vRtti ane sadanuSThAnavat vRtti te asaMha
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedasaMvedya 58 : pa1 : janya Azaya. jema ke pAnanI prApti te buddhine viSaya che, tenuM jJAna te jJAnajanya che ane jJAnAnusAra tenI prApti thayA pachI vyavasthA karavI, kiMmata AMkavI ane te bhAve vecavuM vigere te asaMhajanya che. zubha kiyA tarapha Adara, karavAmAM prIti, vighane nAza, tene jANavAnI jijJAsA ane tacce e zubha anuSThAna kahevAya che. AmAM prathama bheda-buddhipUrvaka karma karavAmAM Ave che te saMsAraphaLa ApanAra thAya che, jJAnapUrvaka karma thAya che te muktinuM aMga che, mArga para laI AvI mikSa tarapha prayANa karAvanAra che ane asaMmeha vRttithI kama thAya che te ati vizuddha hovAthI tatkALa nirvANa-sAdhyasthAna prApta karAvanAra thAya che. prathamanI cAra daSTimAM vartatA prANIo atI. priya viSayamAM satya hakIkata batAvI zakatA nathI, evI bAbatanuM jJAna gajJAna vagara thaI zakatuM nathI. bhartRhari jevA vidvAne paNa kahI gayA che ke-evA atIMdriya viSayamAM ekale zuSkavAda cAlatuM nathI, hetuvAdapUrvaka dIrgha kALa sudhI vicAra kare tyAre kAMIka nizcayAtmaka jJAna thaI zake che. A pramANe hevAthI ekalA kutarka upara AdhAra rAkhI atIndriya viSayamAM carcA karavA karatAM sArI rIte baMdha karavuM ane kAMIka vizeSa jJAna thAya tyAre hetuvAdanI suMdara carcA karavI ke jethI tenuM kAMI yeya phaLa bese. - A cAra dRSTi sudhI e che vadhate daraje abhiniveza heya. che, kAM to potAnI mAnyatA satya che ema cAra daSTimAM bApanA mAnIne cAlavAmAM Ave che, kAM te ziSTa prakAra puruSanI ceya parIkSA karyA vagara game tene anusaravAmAM Ave che, kAM te sUkSma bodha vagara ekalA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5ra : jaina daSTie yoga tarkathI anAsthA utpanna karavAmAM Ave che. AvA avevasaMvedya padamAM vartatA che jyAre pitAnI bhAvasthiti paripakava thAya che tyAre sUkSma bedha prApta karI vevasaMvedya pada pAme che. graMthabheda-samyakRtva ahIM jarA pAribhASika vAta paNa kahI daIe. A vedyasaMvedya padanI prApti thAya che te pahelAM apUrvakaraNavaDa graMthIbheda karI jIva samakita pAme che. A sarva jaina paribhASAmAM vAta thaI. te eTalI sUma hakIkata che ke te para A lekha lakhI zakAya ane khAsa karIne te viSayanA jANakAra pAse A ati agatyanI utkrAnti vakhate thatI sthiti je jIvanapravAhamAM maTe pheraphAra karanArI che tene abhyAsa karIne samajavA gya che. TUMkamAM kahIe te ahIM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, nAma, gotra ane aMtarAya karmanI anukrame trIza, trIza, trIza, sIttera, vIza, viza ane trIza koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya che temAMthI sarva sthiti khapAvI daI bAkI eka kroDakroDI sAgaropamanI sthitimAMthI kAMIka ochI rAkhe evA udAsI pariNAmane "yathApravRtti karaNa kahevAmAM Ave che. AvI sthiti mithyAtva dazAmAM vartatA jIva anaMta vAra kare che. tyAra pachI anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cekaDI khapAvavA, jJAnane AdaravA ane ajJAnane tyAgavA je prayAsa thAya che te sthitine apUrvakaraNa kahe che. e aMtamuhUrta sthitine khapAvI de te vakhate mahAtIvra kaSAya( anantAnubaMdhI)nI cAkaDIne nAza thAya che ane te sthitine graMthabheda karyo kahe
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tenI thIbheda-samyakatva che vAmAM Ave che. A graMthI te anAdi mithyAtvanI gAMThane cheThavA samAja ane te sthiti prApta thatAM ja trIjuM anivRttikaraNa thAya che ane pachI samyakatvanI prApti thAya che, sAdhyanuM spaSTa darzana thAya che ane te sthiti prApta thayA pachI saMsAranI maryAdA baMdhAI jAya che. prathamanI cAra daSTimAM vartatA jIvane A sthiti prApta thavAnI bhajanA che, pAMcamI sirASTi jenA para have vivecana karavAnuM che te prApta thAya tyAre ekakasa samyaga badha thAya che. prathamanI cAra daSTimAM kevA utkRSTa pariNAma vartatA hoya che te te ApaNe upara joI gayA chIe. evA ati udAtta samyakatvasAmIpya dazAmAM AvavAnI jo pitAnI cogyatA thaI che ema lAgatuM hoya te ja pitAmAM samyaktva hevAne saMbhava paNe mAnI zakAya. ghaNAkharA pitAmAM samyakatva hevAne khyAla kare che tene samyakatvane taddana sAmAnya vicAra hovAthI teo bahudhA AtmavaMcanA kare che e cAra daSTinuM svarUpe vAMcavAthI ja samajAI gayuM thathIbhedanuM mahatva haze. A graMthabheda e jIvanaparyaTanamAM athavA saMsArayAtrAmAM ati agatyane viSaya che tethI tene AMtarabhAva samajavA bahu prayAsa karavAnI jarUra che. sAmAnya rIte e ati parivartana karAvanAra sthitine khyAla paNa AvA muzkela che. graMthabheda karIne samyakatva prApta thayA pachI A jIvanI vartanAmAM eTale meTe pheraphAra thaI jAya che ke tenuM vivecana karavuM have Avazyaka gaNAze ane te para have vicAra thaze. carama puddagaLaparAvartamAM jyAre cetana vartate hoya che tyAre tene prathamanI cAra dRSTi prApta thAya ja sAtama
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 54 : jaina daSTie yoga che ane graMthabheTa karyA pachI te ardhapudgalaparAvartana kALanI aMdara jarUra mukita thAya che, sarva mahAyAtanAthI nivRtti thAya che ane parama AtmAnaMdamAM vikAsa thAya che. A graMthabheda karyA pachI keTalAka unnata AtmAonI unnati te eTalI jaldI thAya che ke antarmuhUrta jeTalA vakhatamAM teo sAdhya prApta kare che ane keTalAkanI maMda pragati thAya che, paraMtu eTaluM te cekakasa che ke eka vAra graMthabheda thayo eTale vaheluM moDuM chevaTa ardhapudgalaparAvartanI aMdara te sAdhyasthAna prApta thavAnuM kharuM ja. A pramANe hovAthI graMthIbheda e ati agatyanI bAbata gaNavAmAM AvI che. graMthabheda thayA pachI samyapha thAya tene keTalAka ja vamI paNa nAkhe che ane pAchA apakrAti pAmI saMsAramAM utarI jAya che, paraMtu ATalI dazA prApta karI pAcho paDI gayele cetana. keTalIka mudate vaLI pAcho unnata thaI pUrva sthiti para jarUra AvI jAya che ane pragati kare che. jainanA utkAntimArga Theory of EvolutionmAM eka khAsa beMdhI levA jevI bAbata e che ke utkrAnti pAmele jIva te ja dazAmAM rahe che athavA tethI AgaLa vadhe jAya che eTaluM ja nahi paNa adhama AcaraNa kare che te pAche nIce paNa utarI jAya che. drakAmAM ene ukAnti apakAtivAda athavA Theory of Evolution and Involution of Soul kahI zakAya. A ati agatyanI prastuta bAbata upara vicAra karI have ApaNe pAMcamI daSTi para vicAra karIe. ahIM eTaluM jaNAvavuM agatyanuM thaI paDaze ke-A daSTi prApta karanAra jIvana
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNIbheda-samyatva : pa5 : cekasa samyakatva prApta kare che tethI tenI mane bhAvanA ane vartanamAM ane prAkRta prANIonA dahimAna jIvanuM vartana vartanamAM, vicAramAM ane uracAramAM meTe taphAvata paDI jAya che. e vartananA UMcAmAM UMcA guNe-jevA ke nyAyasaMpanna vibhava, dAkSiNya, dayA, vaDIlane mAna vigere te tenAmAM prathamanI cAra dRSTimAM AvI jAya che eTale ke nItinAM UMcAmAM UMcA tara athavA saguNe te tenAmAM jyAre te mArgAnusArI thAya che tyAre ja AvI jAya che. tethI UMcAmAM UMcA saddaguNavALo te have ja joIe ema kahevAnI jarUra nathI, chatAM eTaluM jaNAvavuM joIe ke evA sadUguNene tenAmAM sadbhAva hoya chatAM te samyakRtvavAna hoya kiMvA na hoya, paNa jeo nItinA UMcAmAM UMcA niyama pALatA na hoya tenAmAM sarvajJakathita samyaktvane sadbhAva he asaMbhavita che. jene samyakatva prApta thayuM hoya tenAmAM uraca sadguNe avazya levA joIe. ati ucca nItinA niyama pALanAra prANu ja bhagavAnanA samyakatvane adhikArI thaI zake che e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI che, kAraNa ke zraddhAnane aMge vartanane niyama thaI jAya che. pitAnAmAM samyaktvanuM astitva mAnanAranuM DhaMgadhaDA vagaranuM vartana joI teonI mAnyatA upara kheda thAya che temAM Azcarya jevuM nathI. samyakatva ucca saddaguNa vagara hoI zake athavA TakI zake ema mAnavuM e dhRSTatA che. jo ke samyakatva te zuddha zraddhAna che paraMtu tyAM uttama guNene bahudhA saddabhAva hovAno saMbhava che. tema hoya te ja samyakatva vizeSa TakI paNa zake che, nahIM te samakitathI cuta thatAM vAra lAgatI nathI,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 56 : jenI daSTie yoga caturtha daSTine cheDe "dharmasaMnyAsa prApta thAya che. e dharmasaMnyAsa sAmagane eka bheda che ane tenA para have pachI vicAra karavAmAM Avaze. atra te dharmasaMnyAsaprApti bAbata upara khAsa dhyAna kheMcavAnI jarUra che. tavathI dharmasaMnyAsa te AThamA guNasthAnakanA kALamAM ane sAmAnya rIte chaThThA guNasthAnakanI zarUAtamAM labdha thAya che. ahIM dharmasaMnyAsanI upalabdhi thAya che te ajJAnAvaraNanA kSayopazamane upalakSIne thavI saMbhave che. pa. sthirAdRSTi pAMcamI sthirAdaSTimAM tatvabodha ratnaprabhA tulya heya che. eTale bodha thAya che teTale dIrgha kALa ba ba ja rahe che. jo ke te taddana zuddha hoI zakatuM nathI. ratnamAM jema kAMI eba hoya che tema haju temAM ekAnta zuddhi hetI nathI, paNa prathamanI cAra daSTimAM je upara uparane bedha have te karatAM ahIM baharithara baMdha thAya che ane ajJAnagraMthIne bheda thavAthI cetanane ahIM sAdhyane sAkSAtkAra thAya che. vaLI atyAra sudhI ene tatvajJAnamAM tema ja sarvajJanI ziSTatA vigeremAM kAMIka zaMkA thayA karatI hatI te atra viramI jAya che ane badha samyapha prakArane ane sUkSama thAya che. atyAra sudhI A cetananI pravRtti kriyAImAM pazupAya hatI, viSayamAM tene Asakti hatI ane pugaLamAM lupatA hatI te atra ghaTI jAya che ane tenI devI prakRtine vijaya thAya che. viSayavikAramAM Idriyane na jaDavArUpa pratyAhAra nAmanuM roganuM
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthirAdaSTi : 57 : aMga ahIM prApta thAya che. pAMca indriyanA trevIza viSaya che temAM iMdrine na joDatAM savacitta svarUpAnusArI indriyaviSaya tene banAvI devI tenuM nAma pratyAhAra, para vijaya e tene mULa artha che ane te gAMga ahIM cetanane prApta thAya che. cetana ahIM sUkSma bodha guNa prApta kare che eTale caturthI daSTi sudhI aSa, jijJAsA, zuzruSA ane zravaNa thayuM hatuM, tene aMge ahIM sUma badha utpanna thAya che. vedasaMvedya pada prApta thavAthI AvuM suMdara pariNAma Ave che ema samajI levuM. sAmAnya rIte enI carcA paNa evA prakAranI thaI jAya che ke tene aticAradoSa bahu alpa lAge che vicAra karIne cAlanAranI carcA prAyaH pApa vagaranI hoya che. jema nAnAM bALako dhULanAM ghara banAve athavA gaMjIpAnAM nAnAM ghara banAve tevI A saMsAranI diDA tene lAge che. tene ema jaNAya che ke saMsAracakramAM pharatAM A prANI bhavabhavamAM navAM navAM ghara mAMDe che, temAM aneka prakAranI racanAo kare che ane tene gharanuM ghara mAne che-e sarva bALakanI kIDA jevuM che, bALacapaLatA che, vicAratAM manamAM hAsya Ave tevI te bAbata che. ahIM tenI bhavavAsanA UDI gayelI hovAthI ane tene caitanya bAhA bhAva para guNa pragati pAmela hovAthI tene aneka vicAraNuM addhi-siddhio maLI Ave che, paraMtu A jIva samaje che ke te sarva pIddagalika che, anAmIya che, saMsArane vadhAranAra che athavA saMsAramAM phasAvanAra che. e zuddha AtmabhAvamAM ramaNa karatAM bAhya bhAve
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 58 : jaina daSTie e mRgatRSNa athavA gaMdharva nagara jevA asthira eNkrAlika che ema samajIne tenA upara jarA paNa Asakti vagara te nija savabhAvanA guNe zedhe che ane temAM zAMti pAme che, temAM maNa kare che ane temAM raMjita thAya che. te samaje che keAMtara joti je amUrta hovAthI bAdhA karanAra nathI ane pIDA vagaranI che te ja lekamAM parama tarava che ane bAkI sarva herAna karanAra duHkhamaya che ane vastutaH tyAjya che. AvI rIte vijJAna prApta thavAthI sujJa thayela cetana pratyAhAramAM cittane parovIne dharmamAM bAdhA karanAra bAbatene parityAga karavA mATe prayatna kare che. te samaje che ke dhanalakSmI e vastutaH lakSamI nathI ane buddhimAnane temAM AnaMda Avato paNa nathI ane bhegane vistAra te pApI mitra che, sujJa mitra tarIke sAcI salAha ApI sukha apAvanAra nathI. tenAmAM unnata dazA eTalI vadhI gayelI hoya che ke te samaje che ke dharmathI je bhegaprApti thAya che tene bhega bhegAvatAM te paNa saMsAravRddhi mATe ja thAya che. te samaje che ke puNya suvarNa zaMkhalA che ane tethI caMdana jevA zItaLa padArthathI utpanna thayela agni jema AkhA vanane bALI nAkhe che tema dharmajanita sukha paNa jo temAM Asakata thavAya te saMsAra vadhArI karmakSetrane vistArI mUke che. A pramANe te samajatA hovAthI dharmajanita bheganI paNa te IcchA rAkhatA nathI ane AvA vizuddha vicArone lIdhe te dhArmika kArya kare che temAM paNa bIlakula phaLanI IcchA rAkhatA nathI. AvI te nisazI bhAve karela zubha kAryo karmanI mahAnirjasanuM kAraNa thAya che. AvI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthirASTi : 57 : rIte bheganI IcchAthI virati thAya che ane tyAga suspaSTa rIte samajaNapUrvaka thAya che. ahIMthI tenA avinAzI bhAvaprAkaTyanI zarUAta thAya che ane haju che ke tenAmAM te guNanI vyaktinA thavAnI zarUAta ja thayelI hoya che chatAM tenuM astitva bahu sUkSama dRSTithI avakana karanAra sArI rIte joI zake che. vaLI A dRSTimAM vegIo je keTalAka suMdara yaugika guNaprANi guNe kahe che te sarvane cetana evadhate aMze jarUra prApta kare che. jemake tenAmAM capaLatAne nAza thAya che, sthiratA guNa vRddhi pAme che, rAga rahita zarIra prApta kare che, hadayanI kaThoratA dUra thAya che, tema ja tenA zarIranA maLAdika alpa thaI jAya che, tenA zarIramAM sugaMdhI prasare che, tenAmAM bhavyatA sArI rIte dekhAya che, tenI bhavya prasanna mUrti sarvane AkarSaka thaI paDe che, tenA svara suMdara thaI jAya che, te aneka prakAre dharmane prabhAva prakaTa kare evI sArI sthitimAM mUkAI jAya che, janapriya thaI jAya che ane tenAmAM mahAbuddhi utpanna thAya che. vigere vigere aneka zubha guNe athavA sage tene prApta thaI Ave che. uratikrama para caDhelI tenI cetanAmAM AvA zubha saMyogo svAbhAvika rIte ja jAgrata thaI jAya che. te kAMI karavAnI IrachA sakhate ja nathI, paraMtu zubha vartana karanAranA vikasita AtmAe AvA zubha sonI mahAna sAmrAjyamAM uyana kare tyAre tene svataH prApti kaI paNa prakAranI IcchA vagara paNa zubha anukULa saMge jarUra prApta thaI jAya che. pAMcamI daSTimAM cetana eTale vikAsa pAmI jAya che ke
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 60 + jena daSTie paNa cathI daSTimAM ane enA vikAsamAM meTe AMtare spaSTa jaNAI Ave che. have ahIM bhedajJAnanI prApti thavAthI, graMthIne bheda thavAthI ane zubha vAsanAnAM sAdhane prApta thayelAM hevAthI je te prApta thayelI jogavAIne lAbha laI cetanajIne pragati karAve te tene mArga sarIyAma sIdhe che ane je vaLI viSayakaSAyAdi vibhAmAM phasAI lapasI paDe te vaLI rakhaDI paDe che. AvI rIte je prANa sAMsArika bhAgamAM Asakta na thatAM cetanane vikasvara rAkhe che ane AgaLa vRddhi kare che teo chaThThI daSTi prApta kare che. e chaThThI daSTimAM cetananA bhAva kevA thAya che ane tenI pragatimAM che ane keTaluM vadhAre thAya che te have vicArIe. 6, kAntAdRSTi. chaThThI kAntAdRSTimAM cetana Ave che te pahelAM tenAmAM veganI siddhio sArI rIte prApta thaI gaI hoya che, paNa temAM prANI zacI na jatAM AgaLa pragati kare che. ahIM prANIne dhAraNa nAmanuM veganuM aMga prApta thAya che. amuka vastunA eka vibhAga upara cittanI sthiratA karavI tene dhAraNa kahevAmAM Ave che. kahevAnuM tAtparya e che ke-A daSTi prApta thatAM cetananA cittanI capaLatA ochI thAya che ane te manane vizeSa sthira karI zake che. manane jyAM tyAM rakhaDavAnI Teva hoya che te dUra thaI jaI ekAgra thavA mAMDe che. cittanI asvastha avasthA ati viSama che ane mahA azubha karmane ekaThI karanAra che te have navuM jANavAnuM rahyuM nathI. jeTalAM karmo mana asvastha avasthAmAM hovAthI grahaNa karAya che teTalAM kAyAthI thatAM nathI, kAraNa ke kamanI cIkaNAza-rasane ma ga upara bahu AdhAra che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAntAdRSTi vaLI ahIM cetanane mImAMsA guNa prApta thAya che ane saddhi cArazreNi bahu sArI rIte prApta thAya che mImAMsA guNa ane tethI nakAmA asvastha vicAre upara aMkuza AvI jAya che. A mImAMsA guNa bahu lAbha karanAra thAya che kAraNa ke tavazravaNane aMge thayela sthiratA guNa sAthe jyAre zubha vicArazreNi cAlavA mAMDe che tyAre pachI pragatimAM ekadama bahu sArI rIte vadhAre thatuM jAya che. A daSTimAM badhA tArAnI prabhA jevo hoya che eTale tArAnI prabhA jema ekasarakhe prakAza Ape che tema A dRSTimAna prANane baMdhane prakAza sthira heya che; jema tRNamaya Adine prakAza jhamaka jhabaka thAya che tevuM A prakAzamAM asthiratva nathI, paNa ekasarakhe sthira prakAza cAlyA Ave che. alabata, e prakAza caMdra ke sUryanA prakAza jeTalo tejasvI nathI paNa te saMpUrNa prakAza pAmavAnA Adi svarUpe A sthira prakAza nAnA rUpamAM prApta thAya che. ahIM tArAne prakAza ke thAya che tenuM svarUpa batAvatAM zrI haribhadrasUri kahe che ke A dRSTimAM vartatA prANInuM prakRtithI ja niraticAra cAritra hoya che, anuSThAna zuddha hoya che, pramAda rahita vartana heya che, cetanane zubha vastumAM viniga thAya che ane Azaya udAra ane gabhIra thAya che. A dRSTimAM keTale badho vadhAro thaI jAya che te AthI jaNAyuM haze." ati udAra AzayamAM vartatA cetananI mAnasika sthiti ahIM kevI thAya che te have ApaNe vicArIe chIe, paraMtu e pahelAM eka vAta jarA spaSTa karI nAkhIe. te vAta e che ke-A daSTimAM cetana vartatA hoya
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 62 : * jaina daSTie yoga che tyAre tenAmAM pramAda hete nathI tethI ApaNe ema anumAna karI zakIe ke bahudhA A dRSTimAM vartate jIva sarvavirati guNa prApta karI sakSama guNasthAnaka sudhI pahoMcele. heya che. ApaNe vevasaMvedya padanI prApti vakhate joI gayA chIe ke tyAM samyaga bodha thavA uparAMta prANuM AgaLa pragati karato jAya che. A samyaga bodha thayA pachI te yamaniyama kare che ane prathama dezathI tene Adara kare che ane pachI sarvathI AcaraNa karI vizuddha thAya che. yamane dezathI AdaravA tene dezavirati guNa ane sarvathA AdaravA tene sarvavirati guNa kahe che. prathama ane dvitIya daSTi je yamaniyamamAM thAya che te Aghe samajavA. ahIM paMcama daSTimAM samyagU jJAnapUrvaka je yamaniyama thAya che te ati vizuddha samajavA. e yamaniyamanA AcaraNathI je prANIne dezavirati, sarvavirati guNa prApta thAya che tene paMcama ane chaThTha guNasthAnaka anukrame hoya che ane jyAre tene sarvavirati bhAvamAM vartatA apramAda guNa prApta thAya che eTale idriyasaMyama Adi viziSTa guNemAM sarvathA tatparatA thAya che tyAre saptama guNasthAnaka prApta thAya che. A chaThThI kAntAdRSTimAM jyAre prANa Ave che tyAre te sAtamA guNasthAnakamAM varte che. A dRSTimAM vartatA pudaMgalasaMgane bahu viziSTa rIte tyAga thAya che ane cetanane bahudhA paugalika bAbatamAM harSa Avate ja nathI. ene mImAMsA-sadvicAraNAne vega sArI rIte thayela hovAthI ene AtmIya bAbatanI ja ciMtavanA thayA kare che ane e sthaLa-paugalika bAbatane jarA paNa vicAra bahudhA karatuM nathI. tAtparya e che ke ene moTe bhAge AdhyAtmika
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAntAdaSTi bAbatanA ja vicAra AvyA kare che. enI zubha vRtti eTalI badhI sArI thaI jAya che ane enAM bAhya AcAra ane kriyAanuSThAna paNa evAM zuddha thaI jAya che ke e svAbhAvika rIte ja sarva prANIone priya thaI jAya che, tenA upara sarvane bahu prema Ave che ane tenA tarapha kudaratI rIte ja bahu rAga thaI Ave che. enuM pitAnuM mana te dharmanI bAbatamAM ja ekAgra thaI jAya che ane te dharmanI ja athavA te saMbaMdhanI ja vAte kare che. te haju bhegane sarvathA tyAga karatA nathI ane keTalIka zvara paMcama guNasthAnake zrAddha avasthAmAM paNa vartate hoya che chatAM tenA sAdhyanI nirmaLatA hovAne lIdhe ane bhegasevanamAM guddhibhAva na hovAne lIdhe te kadAca bhege bhagave che te paNa tene lIdhe tene saMsAra vRddhi pAmatuM nathI. zubha kriyAnA phaLa tarIke tenI IcchA vagara paNa keTalIka vAra puNyakarmane udaya tene prApta thaI jAya tenAM phaLa bhegavavAM paDe che te sarve te bhagave che, paNa temAM Asakti rAkhatuM na hovAthI bhegasevanamAM sAmAnya rIte prApta thatuM jhera tenA saMbaMdhamAM AvatuM nathI ane tethI te bhegasevana karatAM chatAM paNa nimittane lAbha pragati karate jAya che. zubha puryodayajanya bhogenA Asevana vakhate vaLI te zubha kriyAo karI vizuddha nimitte ekaThAM karI te sAdhanane ISTa sAdhyaprAptimAM pragati karAvanAra tarIke pheravI nAkhe che. AvI rIte zubha puryodaya vakhate prAkRta manuSyo jyAre AkarAM karma bAMdhe che tyAre A prajJAvAna daSTimAna mahAtmA karmanI nirA karI AgaLa pragati kare che. eka ne eka ja kriyA AvI rIte
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie ga. jUdA jUdA manuSya paratve sArA ane kharAba phaLa ApanArI thaI zake che e vAta khAsa lakSyamAM rAkhavAnI che. karmane baMdha cittanI vRtti upara-AtmIya vartAnA upara AdhAra rAkhe che. zAstrakAra sadAcArane vidheya eTalA mATe batAve che ke e cittavRttine nirmaLa karanAra che. dareka kAryanuM Atmika pragatine aMge kevuM pariNAma thAya che te para sAdhya rahe che tethI sadAcArane paNa tene aMge ja upayogI gaNavAmAM Ave che. zratadharma upara ene e rAga hoya che ke jema gRhiNI gharanuM sarva kAma kare paNa lAga maLe tyAre kAmathI phArega thaI pitAnA hadayavallabha patine maLavAnuM tenuM mana rahyA kare che tema A dazAmAM vartate prANI kadAca sAMsArika kAryo kare te paNa tenuM mana zratavAMcana, zravaNa ane manana tarapha sarvadA derAyeluM rahe che. A suMdara sthiti prApta thavAnuM kAraNa jJAna uparane tene AdarabhAva ane tene prApta thayela mImAMsA guNa che ema samajavuM. vaLI A daSTimAM vartate prANuM mAyAjaLane dekhI tethI jarA paNa muMjhAI na jatAM tenA upara paga daIne cAle che, tene tarI jAya che ane tenA game bhAga mAyA mamatA teTalA kalele pitAnA upara Ave te tethI para vijayanI DarI jaI temAM DubI jatuM nathI. bhegane zarUAta te svarUpathI mAdaka jevA asAra samaje che ane temAM Asakta na thatAM tene bhagave te paNa asaga dazAmAM rahI pote Atmika unnatimAM AgaLa vadhatuM jAya che. e dazAmAM vartate prANI sAMsArika bhegane tatva mAnatA nathI ane tethI temAM kadi paNa Asakta thata
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnanAdaSTi : 65 H nathI. mImAMsA bhAvane lIdhe ene sarvadA meha vartate nathI ane mAyA mamatA A cetanane saMsAramAM rakhaDAvanAra, phasAvanAra ane bhUle pADanAra che ema samaje che tethI te tene asara karatA nathI ane kadi kare che te bahu ochI asara kare che, tethI A dRSTimAM AvyA pachI Atmika unnati bahu sArI thaI jAya che ane cetana AgaLa AgaLa vikAsa pAmate jAya che. ahIM bhavauThega bahu sArI rIte thaI jAya che ane saMsAra parane rAga lagabhaga nAza pAmI javAnI sthiti para AvI jAya che. mAyA mamatA kevI rIte prANune herAna kare che te zrI AnaMdaghanajInAM padamAM ane te paranAM vivecanamAM vAraMvAra jovAmAM Avaze, kAraNa ke enuM varNana karavAmAM zrI AnaMdaghanajI mahArAje potAnI zaktine vAraMvAra upayoga karyo che ane tene tasvarUpe batAvavA anyatra prayAsa karyo che tethI te para vivecana karavA na rokAtAM atra eTaluM ja batAvIe chIe ke te mAyA mamatA upara A prANIne ahIM aMtaHkaraNapUrvaka virAga utpanna thAya che. zratadharmamAM A dazAmAM vartatA prANInuM mana bahu Asakta rahe che te batAvavA upara hadayavallabha strInuM dRSTAMta ApyuM che, te uparAMta zrI AnaMdaghanajI mahArAje paMcANuMmA padamAM ghaNAM daSTAMta ApyAM che te sarva vicAravAM. AvI rIte kRtadharma upara AkSepaka cittavRttivALA sadaSTimAna cetana A kAntA daSTimAM rahI bahu sArI rIte pragati kare che ane sAdhya prAptinAM sAdhanane bahu sArI rIte lAbha le che. enAM karmanI pracuratA dhIme dhIme ghaTatI jAya che. kAraNa AvI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena daSTie yoga dazAmAM vartatAM kliSTa kamapatti thatI nathI ane agAu thayelI heya che tene bhega athavA parizATa thaI jAya che eTale tene nAza thatuM jAya che. AvI rIte karmanI Avaka ochI ane nAza vadhAre thavAne lIdhe cetanane bhAra ghaTatuM jAya che ane halake padArtha jema pANImAM tarIne upara Ave che tema te saMsArasamudramAM upara upara Avato jAya che ane sAdhyanI najIka ja jAya che. A dizAmAM vartate prANa viSayAdikamAM manane joDavAnA kAmane ati adhama mAne che, mAyA mamatA upara tene eTale virAga AvI jAya che ke tenAthI te bIte rahe che ane tenAthI jarA paNa AkuLavyAkuLa thaI jatuM nathI. 7. prabhASTi sAtamI prabhASTimAM bodha sUryanI prabhA je thAya che. sUryanI prajA jema lAMbA vakhata sudhI dha-dhyAnAMga prApta sthirapaNe ekasarakho prakAza Ape che tema A dRSTimAM baMdha thAya che te mahAlAbhanuM kAraNa thAya che. e badha dhyAnanuM nimitta bane che, kAraNa ke dhyAnamAM je cittanI ekAgratA thavI joIe te AvA ekasarakhA cAlu bedhathI thaI zake che; vaLI AvA tIvra riyara bedhathI anya dharmanAM zAstra vAMce to paNa tenI vAMcanAranA mana upara jarA paNa viparIta asara thatI nathI, anuSThAna bahu uttama prakAranuM ane asaMga thaI jAya che je para have pachI vivecana thaze. vaLI e uparAMta AvA suMdara bodhathI tenAmAM pAMca yamanI evI suMdara pratiSThA thaI jAya che ke te pite te vaira
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhASTi kaI upara rAkhatuM ja nathI, paNa tenI pADozamAM tenI Aju bAjumAM paNa tenA vairatyAgabhAvanuM vAtAvaraNa eTaluM daDha phelAya che ke tenI najIkamAM rahetA anya prANuo paNa pitAnuM kudaratI vaira bhUlI jaI arasparasa haLImaLIne rahe che. AvI ja rIte bIjA yamanuM paNa samajI levuM. vaLI evA bedhathI ahIM saMkalpavikalpane tyAga thAya che ane prazama sukha pravarte che. A pramANe A sUryaprabhA sadaza bedhanuM phaLa thAya che ema zrI haribhadrasUri mahArAje kahyuM che ane tenuM kevuM viziSTa pariNAma Ave che te ApaNe have pachI vicArIe chIe. A daSTimAM zAna nAmanuM sAtamuM bheganuM aMga prApta thAya che. antaryuM. hu sudhI eka vastu upara cittanI sarvathA ekAgratAne dhyAna kahevAmAM Ave che, te para vivecana AgaLa karavAmAM Avaze. yeya vastumAM ekAkAra vRttine pravAha tenuM nAma dhyAna kahevAmAM Ave che. dhAraNAmAM vRttinuM eka dezamAM sthApana karI dayeya vastunuM savarUpa racavAmAM Ave che ane te siddha thavAthI te vastumAM je vRttine ekAkAra pravAha cAle che te dhyAna che. A dhyAnamAM je pravAha cAle che te satata dhArArUpa hete nathI paNa madhye viUdavALe hoya che. e viccheda dUra thavAthI jyAre avicchinna pravAha satatarUpe cAlyA kare che tyAre te samAdhi kahevAya che. AvI rIte dhAraNuM, dhyAna ane samAdhimAM zuM taphAvata che te A uparathI spaSTa thayuM haze. samAdhi zabda je arthamAM atra vAparyo che tenI prApti AThamI dRSTimAM thavAnI che te have pachI jaNAze. ahIM tatvameghane aMge pratipatti guNasthAna prApta thAya che eTale ahIM tatvanI AdaraNA 1 racanAmanuM eka zA nAma yAna te varatuma
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 68: jene daSTie yoga bahu sUkSma rIte thAya che. agAu je vicAraNA thaI hoya che te A dRSTimAM AdaraNArUpe vRddhi pAme pratipatti guNAti che. kAryakrama ke che te A uparathI vicAraNA ja samajAze. prathama kaI paNa bAbata vicArakSetramAM Ave che ane pachI kArya kSetramAM Ave che. chaThThI dRSTimAM mImAMsA eTale vicAraNA tatvanI thaI te ahIM pratipatti eTale AdaraNurUpe thAya che. vaLI yegamAM vRddhi thavA uparAMta sarva vyAdhione ahIM bahudhA ucacheda thAya che eTale bAhya ane anyatra Adhi, vyAdhi ke upAdhi ahIM thatI nathI. ahIM zamasukha-cittanI apUrva sthiratA prApta thAya che tenuM phaLa eTaluM viziSTa thAya che ketenuM varNana karavuM muzkela che. ahIM zamasukha prApta thAya che tenuM mukhya kAraNa dhyAna-cittanI ekAgratA che, kAraNa ke e dhyAnathI thatAM sukhamAM viSayasAdhana para jIta thAya che ane temAM vivekanuM baLa eTaluM badhuM hoya che ke svAbhAvika rIte e dayAnane pariNAme zamabhAva pragaTI nIkaLe. zamasukha-sukhasvarUpa eka bAjue dhyAnanI ekAgratA, bIjI bAjue tatvabedhanI pratipatti ane vaLI tenI sAthe vivekajJAna-ene laIne je sukha thAya te aparimita ane pUrva ananubhUta thAya emAM jarA paNa Azcarya jevuM nathI. sukhane atyAra sudhI prANIne je khyAla thaye hoya che te ahIM barAbara spaSTa vyakta thAya che. samyaga bodha thayA pachI sthaLa sukhamAM kAMI sAra nathI ema te te jAte ja hoya che, paraMtu ene ahIM anubhava thatAM samajAya che ke sukhaduHkhanuM lakSaNa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustakamAM jANI hatI te anubhava thAya che para che ane lAgatuM nathI thatA aneka sAra prabhASTi vicAratAM vavaza eTaluM sukha ane paravaza eTaluM duHkha e ja buddhi prApta thAya che. atyAra sudhI A vAta teNe pustakamAM vAMcI hatI ke anumAnarUpe jANa hatI tene have ene ahIM anubhava thAya che ane te vAta tenAmAM barAbara daDha thAya che. te samaje che ke puNyagathI keTalIkavAra prANI sukha mAne hate paNa vAstavika rIte te paravaza hevAthI duHkharUpa che, kAraNa ke puNya e paNa karma che ane te AtmIya na hovAthI para che ane pArakAne vaza sukha heya ja nahi tethI puNyathI thatuM athavA lAgatuM sukha paNa duHkha ja che. A vAta tenA manamAM spaSTa thavAthI dhyAnathI thatA zamasukhanI barAbara zodhamAM te paDI jAya che ane tenI prApti mATe aneka sAdhane ekaThAM meLavI te prApta karavA te maMDyo rahe che ane ghaNe aMze zamasukha ahIM te prApta kare che. jema sukomaLa zayyAmAM patisahavAsathI thatuM paudgalika sukha kumArI kanyA samajI na zake ane zaheravAsInAM sukha gAmaDI samajI na zake tema agAunI dRSTivALA jIve A dRSTimAM dhyAnathI anubhavAtAM sukhane khyAla karI zaktA nathI. ahIM je sukha thAya che te svavaza hevAthI aparimita AnaMda Ape che. ahIM karmamaLa kSINaprAya thaI jAya che. ahIM je dhyAnamAM prANI varte che te dharmadhyAna athavA zukladhyAnanA bhedamAM AvI zake tevuM dayAna hoya che. dharmadhyAnanA prathama pAyAthI AgaLa vadhI te dhyAnamAM AgaLa vadhatuM jAya che ane zukaladhyAnanI hada sudhI AvI jAya che. vaLI ahIM asaMga anuSThAna varte che. kaI jAtinAM phaLanI IcchA vagara zAstramAM-AgamamAM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ : hae : jaina daSTie yoga batAvelI vidhiyukta anuSThAna svAbhAvika rIte thAya, tethI kriyAne asaMgata anuSThAna kahevAmAM Ave asaMga anuSThAna che. enuM vizeSa vivecana zrIpALa rAjAnA rAsamAM mayaNAsuMdarInA saMbaMdhamAM patimeLApaprasaMge upAdhyAyajI mahArAje bahu yuktipurasara batAvyuM che tyAMthI viSa, garala, tabdhatu ane amRta anuSanenI hakIkta vAMcI levI. zrI haribhadrasUri mahArAja zrI SaDazaka graMthamAM cAra prakAranAM anuSkAne batAve che. prIti, bhakita, vacana ane asaMga anuSThAna. strInuM bharaNapoSaNa jema rAgathI karavAmAM Ave che tevI rIte prItithI-rAgapUrvaka anuSThAna karavAM te prIti anuSThAna vibhAgamAM Ave che. mAtAnuM bharaNapoSaNa bhakitathI thAya che tevI rIte bhaktipUrvaka anuSThAna karavAM te bhakti anuSThAna. zAstra athavA ziSTa puruSonI AjJA pramANe anuSAne karavAM te vacanAnuSThAna. svAbhAvika rIte ziSTa vacanAnusAra vartana thaI jAya te asaMga anuSThAna. A cethA prakAranA asaMga anuSThAna para ahIM sthiti thAya che ema batAvavAno Azaya hoya ema mAruM mAnavuM che. AvI rIte sAtamI daSTimAM asaMga anukAnanI prApti thAya che. jema daMDanA pUrva prayogathI cakanuM bhramaNa thayA kare che tema asaMga anuSThAnamAM svAbhAvika rIte ziSTa vacanAnusAra anuSThAna thAya che ema samajavuM. e bahu upayogI viSaya para vivecana karavA jatAM bahu laMbANa thaI jAya tema hovAthI atra te para vizeSa ullekha karyo nathI. vaktavya eTaluM che ke ahIM je uparokta asaMga anuSThAna prApta thAya che tene lIdhe prANanI pravRtti bahu sArI thaI jAya che, mahApatha (mokSa)
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhASTi : 71 : tarapha tenuM prayANa bahu sArI rIte AgaLa vadhe che ane te nityapadanuM prApaka thaI paDe che. A asaMga anuSThAna te sAMkhyanI prazAMtavAhitA, baudhane visabhAga parikSaya, zaivane zivavArma ane bhegIo jene yuvAdhyA (dhruva mArga) kahe che tene maLatuM pariNAma upajAve che, paraMtu temAM taphAvata eTale che ke-jyAre anya mArgamAM samyaga dha na hovAthI gadaSTi vartatI hatI nathI tyAre ahIM asaMga kriyAmAM mahAutkRSTa Atmadaza vartatI hoya che. prazAntavAhitA vigere apunabaMdhakanI sthitine aMge che. agAu tenI alpa mAtrA hatI te atra uca dazAne laIne ghaNu tIvra thAya che. ATalA phera dhyAnamAM rAkhI mAnasika parivartanane aMge A asaMga anukAnane uparanI bAbate sAthe sarakhAvI zakAya. niSedha saMskAranI vRddhi athavA prAbalya ane vyutthAna saMskAranI nyUnatAne pAtaMjalagadarzanakAra prazAntavAhitA kahe che. enAthI samAdhi thaI ekAgratA thAya che ane chevaTe saMskArazeSa dazA prApta thAya che, je lagabhaga AtmAnA nAza jevI hevAthI jainanI bhedabheda daSTie upakArI nathI. ahIM vaktavya e che ke-anya gadarzanakAroe prazAntavAhitAmAM je sthiti varNavI che tevI sthiti asaMga anuSThAnathI thAya che ane temAM samyam bedhathI yayela ucca dazAnI vizeSatA che. ahIM apramatta avasthAmAM vartatA uttama dhyAnanI prApti thatI hovAthI A daSTi AtmannatimAM bahu vikAsa batAve che. ahIM sAdhya taddana spaSTa rIte samIpa dekhAya che ane tyAM pahoMcI javA mATe eTalI daDha, bhAvanA thAya che ke tenAM sukhanI kalpanA pAse devalokanAM athavA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ * R : jaina dRSTie cema anuttara vimAnamAM sukha paNa kiMmata vagaranAM lAge che. A dRSTi bahu unnata dazA prApta karela sa*sAravirakta sarvaviratibhAva dhAraNa karelA apramatta yutine ja hAvI sabhave che ane e dazAmAM apramatta yati ghaNA jaldI sAdhya prApta karI zake evI sudara sthitimAM mUkAI jAya che. 8. parASTi AThamI parASTimAM samAdhi nAmanu coganuM AThamu aMga prApta thAya che. ahIM jaina dRSTie samAdhi kAne kahevAmAM Ave che te vicAravuM prAsaMgika gaNAze, kAraNa ke jene patajali samAdhi kahe che te te Atmalaya karanAra hAvAthI tenA anna upayAga nathI. A khAkhatamAM vistArathI khulAsA karatAM zrImaghazeAvijayajI mahArAja zAsravArsamuccayanI vRttimAM he che ke--eka drazyamAM ekAgratA karavI tenuM nAma samAdhi che. myAnamAM vikSepa karanAra kAraNeAnA abhibhava thAya che, ahIM tenA sarvathA abhibhava thAya che te eTalI hada sudhI thAya che ke pachI pUrva mAgamAM pAchI gati thatI nathI. tAtpa e che ke-- pUrva avasthAmAM je vikSepanA kSApazama thayeA hAya che eTale kAMIka zAMta thayA hoya che ane kAMIka aMdara gupta rahyA hAya che tene ahIM sarvathA abhibhava thAya che. jema mATI piMDarUpa dharmanA tyAga karIne ghaTarUpa dharmanA svIkAra kare che tevI rIte ahIM samajavuM. A dRSTimAM candranI cadrikA jevA sUkSma Adha thAya che je beSa satata cAlu rahe che ane sUryanI krAMti peThe AMkhane AMjI denAra thatA nathI, paraMtu zAMti
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasadaSTi ke ha3 : ApanAra ane aMtaraMga para asara karanAra thAya che. evA sUkSama bodhane laIne cittanI ekAgratA zakikA je bAdha, bahu sArI rIte thavA uparAMta vikalpane tenI vicAraNA nAza thAya che ane utkrAnti bahu jalI thatI jAya che. ahIM tavabedhane aMge pravRtti" guNa prApta thAya che tene laIne AtmaguNamAM saMpUrNa paNe pravartana thAya che. agAunI daSTimAM je pratipatti tattvabedhane aMge thaI hatI te ahIM pravRttimAM paripUrNatA pAme che. ene laIne e prANa je kriyA kare che temAM tene kaI paNa prakAranuM dUSaNa lAgatuM nathI ane tene kriyAmAM eTalo rasa Ave che ke tenuM varNana thaI zake nahi. ahIM kriyA AtmIya guNamAM pravRttirUpa samajavI, bAhya kriyAone ahIM upayoga nathI, kAraNa ke aMtaraMga pravRtti thatI hoya tyAM bAhyAcAranI vicAraNanI jarUra rahetI nathI. e dazAmAM vartate prANu je je kriyAo kare che temAM mAnasika dUSaNa lAgatAM nathI. jema upazamaNa, kSapakazreNI vigere upara ArohaNa karavAmAM Ave che tema ahIM prANI eka guNaNI para prakAranI guNazreNI upara ArohaNa kare che ArahaNa ane aneka AtmIya guNe prApta kare che. A utkRSTa dRSTimAM vartatA tenA vacanane vilAsa, tenA zarIrane gaMdha ane tenuM sarva vartana caMdananI sugaMdhanI jema sarvatra sugaMdha vistAranAra thAya che eTale tenI AjubAjunuM vAtAvaraNa paNa tenA guNane vistAranAra thaI paDe che. tenAmAM kSamAdika dharmo eTalA UMDI asara karanAra thaI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 74 3 jaina dRSTie yAga paDe che ke tenu vaNuna sAmAnya rIte karavu muzkela paDe, ahIM tadna nirAzIbhAva prApta thAya che, kAraNa ke ene AtmIya dravyanI eTalI kiMmata skruTa rIte Ave che ke te anya koInI IcchA kare evI sthiti ahIM rahetI nathI. ahIM khedAddhi ATha dUSaNA paikI chellA doSa je sa'sAra para AsaMga che tenA nAza thAya che, AtmIya hitamAM ja pravRtti thAya che ane ISTanI prApti tarapha ekadama gati thAya che. enA vatanamAM samiti, gupti, saMyama vigere mULa uttara guNe eTalA pragaTa dekhAI Ave che ane e AtmIya zuSuprAptimAM eTaleA apramatta rahe che ke enI utkrAnti bahu jaldI thaI jAya che. ahIM pazu tenu vatana joIe te keTalIka vAra sAmAnya muni jevuM lAge paNa phaLamAM bahu bheda che, AtmIya vastusthiti samajI kriyA karanArane ane gatAnugatika rIte karanArane phaLa maLavAmAM mATu aMtara hAya che. atyAra sudhI tenI kriyAthI sauMparAyika karmanA kSaya thatA hatA te have bhavASagrAhI kA~nA kSaya thavA mAMDe che. matalaba tenA karmakSaya ahIM eTale majabUta thAya che ke pharI vAra ene sa'sAramAM AvavuM na paDe evI rIte tene chevaTane mATe dUra pheMkI Dhe che. ahIM dharma sanyAsa prApta thayA hoya che te parAkASThAne pAme che, sava DhASA kSINa thaI jAya che, aneka * saMvarAya: bAya: tena nivRttaH sAMvarAyajaH prathama samaye baMdhAya, khIje samaye bhAgavAya ane trIje samaye tUTI jAya tene irSyApathakama kahevAmAM Ave che. tevI rIte A krama saMsAra vadhAranAra hAvAthI akaSAyanAM kramathI jUdAM paDe che ane tethI tene sAMparAyika kama evu nAma ApavAmAM Ave che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ parASTa : 75 : labdhi prApta thAya che ane krarAja-mAhanIya krama upara moTA gherA ghAlavAmAM Ave che. AThamA apUva karaNa guNasthAnakathI dharma sanyAsanI prApti thAya che ane pachI temAM ekadama eTale vadhArA thai jAya che ke cetanajI aneka udAra AzayAdi guNNAne laine ekadama utkrAnti karI aneka karmI para vijaya meLavI saceAgI guNasthAnaka prApta karavA taiyAra thAya che te vakhate tenAM ghanaghAtI cAra karyAM-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya tenA sarvathA kSaya thaI jAya che. manAyeAga tene ahIM rahe che ane sAmAnya karyAM paNa rahe che. tyAra pachI vizeSa parApakAra karI te peAtAnA sarva satvane aMge aneka prANIonA aMdhakAratamasne chedI nAkhe che ane pAte AtmAnaMdamAM masta rahI svAbhAvika AnaMdanI parAkASThA anubhave che. evI utkRSTa dazAmAM keTalAka vakhata pRthvItaLane pAvana karI chevaTe manAyega Adi para pUrNa jaya meLavI zailezI avasthA prApta karI sa kAM para vijaya meLavI bAkInAM cAra aghAtI kame-ivedanIya, nAma, gotra ane AyuSnanA paNu kSaya karI acegI avasthA prApta karI nivRttisthAna prApta kare che, sAdhyasthAna prApta kare che ane tyAM sadA kALa rahe che. e sthitimAMthI vismruti nathI, qI kama kalezamaya saMsAramAM AvavAnuM nathI, janmamaraNuviyeAganuM du:kha nathI, anaMta jJAnadarzanamAM ramaNa karavArUpa cAritranA ati utkRSTa AtmIya AnaMdamAM masta rahI A sAdhyadazAmAM anaMta AnaMda anubhavavAnA che ane sapUNa tAttvika sukhanA rasane nira'tara AsvAdavAnA cheA sthiti prApta karavI e ApaNu' sarvanuM sAmya che ane ene mATe A sarva prayatna
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 76 : jaina daSTie paNa che. e sthitimAM je AnaMda che te kAgaLa para lakhI zakAya tema nathI, sthaLa AnaMdane ane ene kaI paNa prakArane saMbaMdha nathI ane evA sthaLa AnaMdane AnaMda mAnanArane A aMtara AtmadazAmAM vartatA AnaMdane ane paramAtmabhAvane pUrNa prakAza ke suMdara che, AkarSaka che, bhaktavya che te samajAya tema paNa nathI. AvA utkRSTa AnaMdanI bhUmikArUpa ATha daSTinuM vivecana cagadaSTinI vicAraNA mATe karyuM. have mane aMge upasthita thatA keTalAka agatyanA prakane ApaNe vicArIe. gane age prApta thatA keTalAka mahatvanA prazna veganuM lakSaNa batAvatAM zrImAna vijayajI upAdhyAya kahe che ke-mokSamAM athavA mokSa sAthe galakSaNa joDanAra hovAthI tene vega kahevAmAM Ave che. mekSa mukhya hetune dhyAnamAM rAkhI je vyApAra karavAmAM Ave te mekSa sAthe janAra hevAthI tene vega kahevAmAM Ave che. A kAMI tenI vyAkhyA nathI paNa atra je yoga zabdanuM lakSaNa batAvyuM che te bahu gya che ema lAge che. cittavRttine nirodha eTale lega ema je pata jali veganuM lakSaNa Ape che te ucita nathI, te vAta AgaLa spaSTa rIte rIte jaNAze. gabhUmikA para karelA vivecanathI jANavAmAM AvyuM haze ke oghadaSTi tajI gaSTimAM prANI ja ahIM mULa leka vicAravA lAgyA che. mokSeNa yojanAdeva, yogo hyatra nirucyate, lakSaNaM tena tanmukhyahetuvyApAratAsya tu ThAtrizadvArnAizikA-dazamI batrIzI-bleka prathama.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhogane ane prazno * 2 77 2 Ave te pahelAM te anaMta jugalaparAvarta karyA karatuM hoya che ane jyAre te aMtima pudgalaparAvartamAM garAsine samaya Ave che tyAre ja tene gaSTi prApta thAya che. enuM kAraNa e che ke-coga aMtaraMgane viSaya che ethI bAhya dRSTithI lekapaMkti anusAra kadAca game teTalI kriyA karavAmAM Ave ane dekhAvathI tyAga vairAgya paNuM batAvavAmAM Ave tethI gaprApti thatI nathI. mAganusArIpaNuM paNa aMtima AvartamAM ja prApta thAya che tethI saMsArarasika bhavAbhinaMdI prANane gajJAna athavA rogaprakriyA saMbhavatI nathI. upara caturtha bhUmikA prApta thayA pachI vevasaMvedya padanuM lakSaNa batAvatAM bhavAbhinaMdI jIvanuM svarUpa batAvyuM che te uparathI te jaNAyuM haze. ataHparyata prANa zudra, cAMcAzIla, dIna, matsarI, bhayavAna, mAyAvI, ajJa ane vaMdhya kriyA karanAra hoya che. e utkRSTa bhUmikAnI pahelA avedyasaMvedya padamAM jevI sthiti hoya che tethI paNa vadhAre kharAba sthiti eva dRSTimAM vartatA prANInI heca che. kena prIti prApta karavAnA hetuthI athavA potAnI mAnapUjA vadhAravAnA hetuthI aMtaHkaraNanI malinatA sAthe je bAhya daSTithI zubha kriyA karavAmAM Ave tene paNa lekapaMkti kahevAmAM Ave che ane te aMtima pahelAMnA sarva pudgalAvartamAM prANIne vartatI hoya che. AthI upara uparathI zubha kriyA karanAra paNa egabhUmikAmAM AvyA vagarane hoya che e khAsa samajavA jevuM che. ghaNA daMbhI prANIo pote bhUmikArUDha che ema batAvI lekene chetaravA prayatna kare che tenAthI bacI javAnI khAsa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 78 : jaina dRSTie vega jarUra che. jyAM sudhI aMtaHkaraNapUrvaka aMtaraMga dRSTithI viziSTa pravRtti karavAmAM AvatI nathI tyAM sudhI gabhUmikA prApta thAya e asaMbhavita che. mahAna dharmanI bAbatamAM paNa banI a5tA hoya ane moTI moTI kriyAo ke tenA ADaMbare karavAmAM Ave te tethI lAbha thatuM nathI eTaluM ja nahi paNa te sarva kriyAo viparIta phaLa ApanAra thAya che. kriyA maTI che tethI kheMcAI javAnuM nathI, te kriyAthI lAbha prApta karavA kevA vicAra uracAranI sAthe jarUra rahelI che e khAsa vicA2vA gya che ane ene aMge lakSyamAM rAkhavAnI khAsa hakIkta e che. kAcArane anusaravAne badale aMtaraMga vRtti bhedAya tenA upara bahu AdhAra rahe che. AthI A lekapaMktine samajavAnI bahu jarUra che. bAhya lepaMkti-cagAbhAsa bAhA daSTithI lekapaMkti anusAra dAna, saMbhASaNa, sanmAna vigere zubha phaLa Ape che paNa je viziSTa dharmaprAptinA hetuthI te kriyAo karavAmAM Ave che te hetu tethI jarA paNa siddha thatuM nathI. matalaba, jema keTalIka vakhata dhanaprApti mATe kaleza karavAmAM Ave che paNa yathAyogya pravRttinA abhAve kalezane pariNAme paNa dhananI prApti thatI nathI paNa kaleza thAya che, tema lekapaMkti anusAra bAhya kriyA karavAthI puNya prApti thAya che paNa gadaSTie manakAmanA adhama-paugalika hevAthI niyANa vALA sAdhuonI saMyamakriyA mAphaka dharmaprApti jarA paNa thatI nathI, tethI jenI prAptine aMge e kriyAo karavAmAM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamazubhAzayA 79 : AvI hoya che tenI apekSAe te tadana niSphaLa nIvaDe che. taddana mUrNa prANI saMmUriSThamanI peThe anAgathI kriyA kare tenA karatA A kriyA kAMIka sArI gaNAya, paNa tatvadRSTie temAM karmazubhAzayanI prApti na hovAthI e diyA taddana nakAmI che. karmazubhAza karmazubhAzaye je kriyAzuddhinA hetu che te pAMca che. gane aMge keTalI pragati thaI che tenA darzaka tarIke tenI ghaNI agatyatA hovAthI te para khAsa vicAra karavAnI jarUra che. enAthI kriyAzuddhi keTalI thaI che e bahu sArI rIte jaNAya che ane tene aMge yugamAM pragati keTalI thaI te para khAsa dhyAna rahe che. e pAMca karma zubhAzaye A pramANe che. praNidhAna, pravRtti, vidhvajaya, siddhi ane viniyoga. praNidhAna eTale kriyAnikapaNuM. te eTaluM suMdara hoya che ke vihita rIte je je kriyAo batAvavAmAM AvelI hoya che te karavAmAM Ave che ane dharmasthAnathI avicalita vAva prApta thAya che, tenI sAthe A praNidhAna AzayamAM potAnA dharmasthAnathI nIcenA sthAnamAM vartatA prANa upara tene dveSa Avato nathI, paNa karuNa Ave che. tene saMsArabhAva athavA guNahAni joIne teo upara dayA Ave che, paNa tenA upara vairabuddhi thatI nathI, parepakAranAM kAryane te bahu suMdara mAne che ane tenuM mana sAvadya vastunA tyAgapUrvaka niravaghane AcaranAra hovAthI pApathI rahita thAya che. AvI rIte prathama "praNidhAna " Azayane aMge AvA suMdara Azaya prApta thAya che. bIjA pravRtti AzayamAM adhi
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 80 : jena daSTie yoga kRta dharmaviSayamAM barAbara pravRtti thAya che. temAM eTaluM khAsa dhyAna kheMcanAruM che ke-dharmaviSayamAM pite je prayatna karate hoya che tenAthI adhika adhika prayatna karyA kare che, ane tene temAM jarA paNa kheda AvatuM nathI. vaLI e pravRtti evI sthira thAya che ke ene anya abhilASa kadApi thatuM nathI. eTale pitAnA adhikRta viSayamAM te eka manathI kAma calAvyA kare che ane temAM ja tene AnaMda Ave che. te eka viSaya. mAMthI bIjA viSayamAM mAthuM nAkhyA karatA nathI paNa sthira tAthI eka sAdhya viSayane khaMtathI sAyA kare che ane tenA mananI pariNati sthira hoya che eTale pote je viSaya upara sAdhanA mAMDe che temAM ekAgra sthiratA rahe che. AvA zubha Azayane "pravRtti" kahevAmAM Ave che. trIjA vibrajayAzayamAM bAhya aMtara vyAdhi ane mithyAtva para jya meLavavA mATe yatna thAya che. jema amuka mArge pravRtti karatAM rastAmAM kAMTA heya te dUra karavAmAM Ave che tema bAhya vyAdhio ane zIta, uSNadika para jaya meLavavAmAM Ave che. vara vigere aMdaranA vyAdhino nAza karavo te aMtara vyAdhijaya kahevAya che ane mehadizAzUnyatvarUpa mithyAtva para jaya meLave te tRtIya mithyAtvajaya kahevAya che. bAhya ane AMtara vyAdhi tathA mithyAtvarUpa vidane pragati karavAmAM bahu aDacaNa karanAra thAya che te para jaya meLavavAthI mahAna lAbha thAya che e tRtIya 'vighajaya rU5 zubhAzaya samaja cothA siddhirU5 AzayamAM * A vighajaya Azayane jarA vadhAre spaSTa karIne samajavAnI jarUra che. SaDazaka graMthamAM jaNAvavAmAM AvyuM che keI iSTa nagara tarapha
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmazubhAzaya tAvika abhyAsathI thayelA dharmanI prApti thAya che. abhyAsa karanArane thatI dharmaprApti ahIM upayogI nathI paNa abhyAsa thayA pachI thayelI prApti kAmanI che. enuM lakSaNa e che ke-emAM sAkSAt anubhava thAya che. eTale AtmAnuM AtmAvaDe AtmAmAM jJAna thAya ene anubhava kahevAmAM Ave che, te tenI prApti thAya che athavA prAptimAM anubhava sAthe sahacArI hoya che. pitAthI hIna upara kRpA-dayA gamana karatAM manuSya traNa prakAranA bhayathI sAvaceta rahevAnI jarUra paDe che. 1. mArgamAM kAMTA hoya tenI pIDA dUra karavA mATe pagamAM joDA paherI levA ke jethI tene nakAmI mArganI pIDA na thAya. 2. raste prayANa karatAM je tene javarAdi vyAdhi thaI Ave to tenuM prayANa AgaLa cAlI zakatuM nathI, zarIranI astavyasta sthiti thaI jAya che ane dhArelI gati aTakI paDe che. javarAdi vyAdhine jyAre sarvathA nAza thAya tyAre ja tenuM prayANa AgaLa thaI zake che. 3. prathamanA be prakAranAM vidgone dUra karavA chatAM paNa teNe khAsa saMbhALavAnI eka trIjI bAbata rahe che ane te e che ke-digamohathI pite khoTI dizAe athavA kumArge cAlyo jato na hoya. AthI pitAnA sAtha nagaranuM satya agyAhata hevuM joIe ane game teTalA prayatnathI paNa te dizA bhUlAya nahi evI tenI pravRtti hovI joIe. jo A bAbatamAM khalanA thAya to prathamanA be vighana karyA hoya te paNa nakAmA thaI paDe che. tevI rIte gapragati karatAM traNa vigho ahIM batAvavAmAM AvyAM che tenA para vijaya meLavavAnI AvazyakatA batAvavArUpa A trIje Azaya che. ahIM traNa prakAranAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa vigho thAya che. te A pramANe zIta, Atapa vigerethI dharmAcAramAM je kSati thAya te prathama jaghanya vigha, kuTuMba dhana dhAnyane aMge dharmAcAramAM kSati thAya te madhyamavigha ane
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 82 : jaina dRSTie pAga Ave che, madhyama prANIo upara upakAra karavAnI buddhi rahe che ane pitAthI uttama prANIo tarapha vinaya karavA ruci rahe che. A "siddhirUpa caturtha Azaya samaja. pAMcamA vinimaya zubha AzayamAM pitAthI vyatirikta prANIne dharmamAM jeThavAnI buddhi ane te mATe daDha prayatnane "viniyoga'rUpa zubha Azaya kahevAmAM Ave che. A pAMca prakAranA Azaya vagara game teTalI kriyA karavAmAM Ave te dharmaprApti mATe mithyAtva-sAdhadazAnA akhalita baMdhanA abhAvane aMge ciraparithatine dhyAghAta thAya ane potAnI pravRtti aTake te utkRSTa vigha. A traNe prakAranAM mArganA vidhano para jaya meLavavo e uparokata traNa prakArane vighajaya samaja. A traNa prakAranA vighajayarU5 Azaya hoya te ja pariNati sudharatI jAya ane pravRttinI pavitratA sAvazeSapaNe prApta thatI jAya che. ahIM khAsa lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che ke AzayabhedonA varNana prasaMge pravRtti, vighavijaya vigere para vicAraNA che. eka sAmAnya vicAra heya, eka amuka pravRttine vicAra hoya ane prArabdha pravRttine TheTha sudhI game tevAM vidane Ave te paNa tene dUra karI pahoMcADavI ane tene nirvAha kara e traNa AzA ane have pachI kahevAmAM Avaze te siddhi ane vyavasthA saMbaMdhamAM eka amuka vartana laI tene aMge ke anubhava thAya che, te karavAnI pravRti, tenA vigha vigere para kevI pravRtti thAya che ane temAM keTalI vicAraNazuddhi thAya che te vicAravAthI jaNAI Avaze. A pAMce Azayano viSaya keganA daSTibinduthI khAsa samajavA yogya che ane khAsa karIne tene samajavA mATe amuka pramANikapaNAnuM, satya balavAnuM ke evuM kaI vatana mana 5ra laI tene amalamAM mUkavAne aMge A pAMce Aza kevI rIte kAma kare che te lakSmapUrvaka vicAravAthI tenuM mahattva ane pratyekanuM vivakSita kArya layamAM AvI jaze.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kazubhAzaya thatI nathI ane keTalIka vakhata UlaTI nukazAna karanAra paNa thAya che. AvI kiyAe nukazAna karanArI kevI rIte thAya che te paNa samajavA yogya che. jyAM zubha Azaya na hoya tyAM prANa pitAnI jAtane chetarI ajJAnatAthI athavA daMbhathI ema mAne che ke pote unnatikramamAM Avela che; have jyAre tenAmAM te kAMI heya nahi tyAre te UlaTAM tIvra kameM bAMdhI saMsAra vadhArI mUke che. keI paNa prANI gabhUmikA pAmyuM che ke nahi tene nirNaya karavA mATe jema prathamanI bhUmikAomAM vivecana batAvyuM che tema A pAMca Azaye darzaka tarIke bahu pagI che. yogI, vezadhArI vigerenA saMbaMdhamAM vicAra karatAM A Azaye keTale daraje pUrNa thAya che athavA temAM temAMnuM kAMI paNa che ke nahi te khAsa vicAravAnuM che. hakIkata ema che ke jyAM sudhI aMtaraMga Azaya jene "bhAva" kahevAmAM Ave che te jAgrata thatuM nathI tyAMsudhI ulkAnti thatI nathI ane e bhAva aMtima pudgalaparAvartamAM sAdhyanI najIka prANI Ave tyAre ja thAya che. jema rasadhathI lehanuM suvarNa thAya che tema bhAvathI kriyAnuM mokSahetutva thAya che. eka kUve kheda heya te khanananA kAryane kriyA sAthe sarakhAvI zakAya, paraMtu aMdara pANInI zirAo utpanna thavI tene bhAva sAthe sarakhAvI zakAya. matalaba jaLapravAhanuM Agamana te bhAvathI ja thAya che, khAlI kUpa khaNavAthI kAMI lAbha thatuM nathI. jema tRNanI aMdara ghIne bhAva ze tema kriyAmAM yoga zedha e barAbara che. tRNa jaMgalamAM hoya temAM ghI nathI, paraMtu gAya tene khAya, pacAve, tenuM dUdha thAya, tenuM dahIM thAya, tene vAvavAmAM paNa tAraMga A ukAlinI cha mAsa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 84 : jaina daSTie yoga Ave, tenuM mAkhaNa thAya, tene tAvavAmAM Ave, tyAre ghI thAya che, tevI ja rIte aMtima pahelAnA AvartamAM prANImAM megyatA heya che te paNa te aMdara paDI rahe che, vyakta thaI zakatI nathI. A sAthe eTaluM paNa lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che ke gAya jema ghAsa khAdhA vagara jIvI zakatI nathI ane ghAsa na khAya te dUdhanI prApti paNa thatI nathI tema zubha adhyavasAya paNa kriyAnI zuddhi ane zuddha kriyAnI pravRtti vagara TakI zakatA nathI ane te vagara Icchita phaLanI prApti thatI nathI. gRhasthalige kaivalyadazA prApta karanAra athavA anya liMge te dazA pAmanAranuM AyuSya be ghaDIthI vadhAre hoya te jarUra te sAdhupravRtti ane sAdhuveza dhAraNa kare che ema zAstrakAra kahe che tenuM A kAraNa che. pravRtti ane pariNati banene arasparasa AvI rIte sApekSabhAva rahe che e vAta bahu lakSyamAM rAkhavA egya che. sAthe e paNa lakSyamAM rAkhavAnuM che ke pariNatinI zuddhi sAdhya che ane kriyAphaLane AdhAra tenA upara ja rahe che. ghAsa game teTaluM sAruM hoya te paNa rogI ke maDadA jevI gAya te khAya te tenAthI dUdhanI prApti thatI nathI. AthI gAyanI sArI sthiti dUdhane aMge jeTalI jarUrI che tevI ja rIte ane zubha adhyavasAya-sthiti samajavI. AvI rIte ApaNe veganuM lakSaNa ane tenI prAptine samaya ane tene batAvanArA Azaye vicAryA. have ApaNe bheganA bhedo saMbaMdhI vicAra karIe. ganA bheda ganI prAptine ane aneka guNo utpanna thAya che,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmayoga : 85: anukrama pramANe cAritranA bhede prApta thAya che ane bhUmikA pramANe unnatimAM vadhAre thatuM jAya che ane kamasara pragati thatI jAya che. roganuM svarUpa samajavA mATe yoganA keTalAka vibhAgo pADI tenuM svarUpa batAvavA gavijJAnIoe prayAsa karyo che tenA judI judI rIte paDelA bheda para ApaNe have vicAra karIe. tyAM khAsa karIne samyam zraddhA ane bodha thayA pachI dezathI athavA sarvathI cAritranI prApti thAya che te cegane aMge bahu agatyanI che. cAritranA jeTalA le che te eka dRSTie ganA bhede che ema samajI levuM. sadarahu cAritranI bhinnatAnAM kAraNa bIjA daSTibinduthI jotAM veganA pAMca vibhAga karavAmAM AvyA che te ApaNe vicArIe. te pAMca bheda A pramANe cheH adhyAma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttikSaya, 1. adhyAtma vega vRttiyukta prANuM aucitya jALavIne maigyAdi bhAva saMyukta ziSTavacanAnusAra tatvaciMtavana kare te ciMtavanane rogIo adhyAtma kahe che. adhyAtma saMbaMdhI ghaNI jagyAe ullekha karavAmAM Ave che, A lekhake tenA saMbaMdhamAM adhyAtmakalpadrumanA uddaghAtamAM eka lekha lakhyo che, paraMtu adhyAtma zabdanI je vyAkhyA ahIM ApavAmAM AvI che te kaMIka nUtana che. e vyAkhyA zrImAna yazovijayajI mahArAje gabhedakAtrizikAmAM ApI che. tenA darekedareka - * ThA. dvA. aDhAramI batrIzI-bleka 2.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie paNa zabda para vicAra kare egya che. vRttiyukta prANI ema je adhyAtma zabdanI vyAkhyAmAM kahevAmAM AvyuM che te samyagabodhapUrvaka aNuvrata athavA mahAvratarUpa yamane dhAraNa karanAra prANIne vyapadezIne lakhAyuM che ema samajavuM. ahIM adhyAtma zada mekSanA kAraNa tarIke siddhi pAmela vegana bheda tarIke jaNAvela che. tenI egyatA samyakatva thayA pachI ja prApta thAya che ema A vyAkhyA uparathI siddha thAya che. e pahelAnI prathamanI cAra bhUmikAmAM paNa sAmAnya prakArano vega hoya che tene atra samAveza thato nathI ane tene mATe AgaLa IcchAroga vigere bheda pADavAmAM Avaze tenA paranA vivecanathI A vAta vadhAre spaSTa thaze. yugamAM taddana nIcI bhUmikAe rahelAne vega eTale sAmAnya che ke tenA saMbaMdhamAM vaktavyatA bahu alpa che. ahIM je adhyAtmanI vAta karI che te paMcama bhUmikA-dRSTi para ArUDha thayelA prANInI che ema vyAkhyA uparathI jaNAya che. A prANa aucityapUrvaka kare ema kahyuM te ucita pravRtti kare ema samajavuM. AvA rogamAM pragata prANanI pravRtti pitAnA AgaLa vadhelA guNane anurUpa ja hoya che. A prANuM mithyAdi bhAva jenA para have pachI vicAra karavAmAM Avaze tethI saMyukta thaI mahARSioe batAvela AgamAnusAra tattvaciMtavana kare tenuM nAma adhyAtma che. jIva, achavAdi tatva, karmasvarUpa, cetanane saMbaMdha vigere aneka Atmika bAbatene zArIti anusAra vicAra-ciMtavana tenuM nAma adhyAtma che. A tatvaciMtavanane age aucitya, vratasamatatva, AgamAnusAritva ane maithyAdi bhAva saMyuktatva e
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmayoga : 87 : cAre vizeSaNa eTalAM agatyanAM che ke enA para vicAra karavAthI mahAna satya dRSTi samIpa khaDAM thaI jaze. A cAre vizeSa adhyAtma yeganI upara jaNAvelI vyAkhyAne age prApta thAya che, te sadarahu vyAkhyA pharI vAra vAMcI javAthI samajAze. ahIM maithyAdi bhAva saMyukta evuM je vizeSaNa tatvaciMtavanane aMge ApavAmAM AvyuM te maitrI, pramAda, muditA ane karuNuM e cAra bhAvanA samajavI. e cAra bhAvanAnuM svarUpa adhyAtmakalpadrumanA prathama samatAdhikAramAM sArI rIte caNyuM che tenAthI taddana judI rIte bahu saMkSepamAM atra te para vicAra karazuM. sukhaciMtA eTale maitrIbhAva. kenuM sukha IcachavuM athavA ciMtavavuM tenA cAra bheda paDe che. jeNe ApaNuM upara upakAra karyo hoya tenuM sukha IcchavuM te upakArI sukhaciMtA, je pitAnA nehI saMbaMdhI mitratA ke sagapaNa saMbaMdhathI thayelA hoya tenuM sukha IrachavuM te svajanasukhaciMtA, je prANIone pote pitAne gaNyA hoya athavA jene pitAnA pUrva puruSoe pitAnA gaNyA che tevA AzritanA sukhanuM ciMtavana te savapratipannasukhaciMtA ane upakAra saMbaMdha ke Azrayane khyAla karyA vagara sarva prANIonuM sukha IchavuM te sAmAnyasukhaciMtA. A maitrIciMtavana jenA sukhane vicAra karavAmAM Ave tene aMge karavAmAM Ave che ane tenA bhedane aMge ahIM cAra bheda batAvavAmAM AvyA che. tenA viSaya-sukhane vicAra karIe te laukika, kutIrthika, paugalika, aihika, pAralaukika, AtmIya Adi aneka prakAre pracalita sukhanA bhede karI zakAya ane tevA prakAranAM sukhanA bhede lekemAM pracalita che. ciMtavana ane upara te sAmA Ave che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 88 : jaina daSTie ema karanAra parama dazAne prApta thanAra hovAthI AtmIya sukhanI vicAraNuM atra samajavI. svajanAdine vibhAga evA prasaMgamAM leka rUDhine anusarIne batAvavAmAM Avela hoya ema jaNAya che athavA parama dazA prApta karanAra mahApuruSanI cittapariNati kevI vizALa hoya che tene khyAla ApavA sAru tevA bheda batAvyA hoya ema jaNAya che. tene Azaya evA sukhanA upAse javA tarapha prayatna karavAnuM sAdhya lakSyamAM rAkhavAnuM nidarzana hoya ema lAge che. - bIjA karuNubhAvamAM duHkha dUra karavAnI IcchA thAya che te cAra prakAranI che. ajJAnathI vyAdhigrasta prANI dayA uzkere tevA gaLagaLatA zabdathI apathya bhojana khAvA mAge tenA para khATI dayA lAvI tene bhejana ApavuM te mohajanyA karuNA, bIjI duHkhI prANune joIne tene AhAra, auSadhi vigere joItI vastu, dhana, dhAnyAdi ApavAM te dukhitadarzana janyA karuNA, sukhI prANuone joIne teonAM sukha upara dayA Ave ane teo kevI rIte evA bAhya sukhanA beTA khyAlathI bacI aparimita AtmIya sukha prApta karavA bhAgyazALI thAya evI IrachA te saMvegajanyA karuNA ane kudaratI rIte anya upara karuNa Ave jema bhagavAnane "savi jIva karuM zAsanarasI" e bhAva thAya te svAbhAvika-anyahitayutA karuNa. trIje muditA bhAva prANIonAM sukhane joI rAjI thavA rUpa che. enA paNa cAra prakAra che. dekhAvamAM suMdara paNa pariNAme atyaMta ahita karanAra rogIne apathya bhajananI peThe je viSaya sukhanI prApti bIjAne thaI hoya temAM saMteSa thave te
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmayoga sukhamAtra muditA bhAva, bIje sArA hetubhUta sukhamAM saMtuSTa vRtti jema ke A bhavanAM sukha thAya tevI rIte mitAhArAdipaNathI zarIrasvAzya thAya vigere rIte thatAM aihika sukhamAM AnaMda mAnave te sahetu muditAbhAva, trIje A bhava ane parabhava bannemAM sukha thAya tevA anubaMdha karAvanAra zubha kAryo karanArane tajajanita sukhaprApti thAya temAM saMtoSa pAme te sadanubaMdhayutA muditA ane ethe mohanIya kamadi mahAtIva karmanA nAzathI prApta thatAM avyAbAdha sukhamAM je saMtoSavRtti thavI te parA muditAbhAva. AvA prakAranAM sukhe kaMI paNa prANIo prApta kare, anya koIne te prApta thAya te joI jANI manamAM saMtoSa thAya, ati AnaMda thAya ane jarA paNa asUyA na thAya e trIje muditA bhAva. cethe upekSA bhAva mAyazcayukta hoya che. e paNa karuNAthI, anubaMdhathI, nirvedathI ane tavasArathI ema cAra prakAre thAya che. jema keI apagya khAnAra regI upara karuNuM AvavAthI tene apazya sevatAM aTakAvI zakAze nahi ema dhArIne athavA tema karavAne pitAne adhikAra nathI evA khyAlamAM tene apagyA sevavAnA kAryathI nivAraNa karavAmAM upekSA kare te karuNujanyA upekSA bhaviSyamAM zuM pariNAma thavuM saMbhavita che ema vicAra karI keI amuka pravRtti kare tene aTakAvavAmAM yatna na karatAM te jema kare tema karavA de te anubanyAlacakArI upekSA sarva sukha bhegavI zake tevA saMgamAM heya chatAM nirvedathI tenuM pariNAma joI te sukhanI upekSA kare te nirvedajanyA upekSA ane sukha dukha kevI rIte thAya che tene vicAra karI pitAthI anya
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie paga sarva prANIone kAMI paNa sukha duHkha na thAo evI IcchAthI thayelI bhAvanA te tatvasArA upekSA. niSpanna yogI A cAra bhAvanAne anulakSIne sukhInI IrSAne tyAga kare che (maitrI), duHkhInI upekSAne tyAga kare che (karuNA), puNyavAna prANI upara dveSa choDI de che (muditA) ane adharmI prANI upara rAgadveSa bane tajI de che (upekSA). upara je vyAkhyA ApelI che tevA prakAranA adhyAtmagathI karma prakRtine ane khAsa karIne pApaprakRtine kSaya thAya che, vIryane utkarSa thAya che, cittanI samAdhi thAya che, vastusvarUpane baMdha thAya che ane anubhavanI jAgRti thAya che. A prathama adhyAtma ganuM svarUpa A pramANe vicAravuM. ene mATe graMthAntaramAM bahu vivecana che te para atre ullekha karavAno avakAza nathI, paraMtu e ke mahatvane viSaya che te ATalI hakIkata uparathI samajavAmAM AvI gayuM haze. AvI rIte bheganA sarva viSaye para vivecana karavuM jarUranuM che. atra te saMkSepathI tene nAmanirdeza karI te para bahu TUMka vivecana thaze. prasaMge vaLI te saMbaMdhI vivecane bhaviSyamAM karavAmAM Avaze. vAcake pitAnI meLe sUcavelA graMtha gItArtha pAse barAbara samajaze te A viSaya bahu sArI rIte samajAze. egya prayatna karavAthI viSaya grAhAmAM ane prakriyAmAM AvI zake teve che. 2. bhAvanA ega. bhAvanA roganA saMbaMdhamAM atra laMbANathI vivecana karavAnI jarUra nathI. je adhyAtmanA viSayamAM niSNAta thayela hoya teNe
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA sAga : 21: darAja vadhAre vadhAre abhyAsa karI vicAraNApUrvaka AtmatattvanuM' ciMtavana karavuM ane azubha vicAranA tyAga karava enu nAma bhAvanA kahevAmAM Ave che. abhyAsanA saMbaMdhamAM eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavAnu che ke e dIrgha kALa sudhI, AMtarA vagara ane AdarapUrvaka sevana karavAmAM Ave che tyAre te adhyAtmane hRdayamAM sthira kare che. ahIM abhyAsa mATe traNu vizeSaNA batAvyAM je khAsa vicAravAyAgya che ane traNe eka sarakhI rIte upayAgI che. dIrghakALa sudhI bhAvanA karavAnuM kahevAnuM kAraNa e che ke-vibhAva...skArA A jIvane anAdi kALathI evA lAgI rahelA che ke jyAMsudhI tenA abhibhava zubha sa'skArAthI dIrgha kALa sudhI thAya nahi tyAMsudhI ukta vibhAvasaMskAro vAravAra prAdurbhAva thatA rahe che. vaLI abhyAsamAM AMtarA na pADavA, daza varSa abhyAsa karI adhyAtmabaLa prApta kare ane pAchA be varasa mUkI de vabhAvasa skAre tarata joramAM AvI jAya che ane Adara vagara karela ceAgakriyA aMdha paNa phaLa ApatI nathI athavA nahivat phaLa Ape che e spaSTa gamya hAvAthI A abhyAsa dvI kALa sudhI karavA, AMtara rahita cAlu rAkhavA ane te daramyAna adhyAtma upara aMtaHkaraNathI Adara rAkhavA. bhAvanA aneka prakAranI che paNa niSpanna ceAgIne mATe jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vairAgya e pAMca viSayanI bhAvanA karavA mATe ziSTa puruSA pharamAvI gayA che. e bhAvanAthI abhyAsa vadhe che, vibhAva saMskArA marda thAya che ane eka bhAvanA mIjI viziSTa bhAvanAone janma mApe che ane ema uttarAttara pragati thatI jAya che. ahIM bhAvanAcemAM te
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga Ara bhAvanA batAvI che tenuM saMkSipta savarUpa vicArI javuM prAsaMgika gaNAze. bhAvanA rogamAM bAra bhAvanA upara jaNAvyuM tema khAsa agatyane bhAga bhajave che. jyAM sudhI cittamAM bhAvanA AvatI nathI tyAMsudhI zAMtarasanI relachela thatI bAra bhAvanAnuM rahasya nathI ane sAtvika bhAva pragaTa thatuM nathI. hRdayane asara karanAra hovAthI bhAvanAo cegamAM khAsa agatyano bhAga bhajave che. aneka prakAranA mehathI cittamAM vyAkuLatA rahyA kare che, evI viSAdagrasta avasthAmAMthI cittane dUra rAkhanAra ane zAMta bhAva pamADanAra bhAvanAo vyAkuLatA dUra kare che ane svasthatA prApta kare che. Arta ane raudra dhyAnamAM Asakta prANIo jyAM sudhI A bhAvanAone abhyAsa pADatA nathI, vAraMvAra tene AdaratA nathI, niraMtara temAM Asakta thatA nathI, tyAM sudhI vibhAvamAM Asakta citta vAraMvAra saMsAra tarapha ghasaDAI jAya che, saMsAranA upara uparathI UjaLA lAgatA bhAvamAM lapaTAI jAya che ane parabhAvamAM svabuddhi karI tadrasika thaI paDe che. zAMtarasa ati addabhuta che, mokSasukhanI vAnakI che, sukhanI parAkASThA che, sthiratAnuM keMdra che, zamanuM sarovara che. e saMsAra bhAvanuM virapaNuM zAMta paNa cokkasa rIte batAvI cetanane udAtta banAve che, pragatimAM mUke che ane tene paNa pragatimAM pAcho na haThe evI majabUta pIThikA Ape che. e zAMta bhAva batAvavA sAru bAra bhAvanA para vicAra karavAnuM che. bahu saMkSepamAM tenuM svarU5 ApaNe ahIM zuM che te parathI tenI mahattA ati viziSTa che te jaNAze.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA yoga prathama anitya bhAvanAmAM prANI vicAre che ke A saMsAramAM prANI saMpatti upara rAcemAge che paNa e te cira kALa TakatI nathI, anekane saMpatti choDI 1. anitya bhAvanA cAlI jAya che te najare joyuM che, ghaNA prANIo moTI saMpattinA mAlIka heya tene bhIkha mAgatA joyA che tyAre evI asthira saMpatti upara AdhAra kema rakhAya? prANI pitAnA yauvanamAM masta rahe te paNa te kAyama TakatuM nathI, vRddhAvasthA jarUra prApta thAya che tyAre athavA te pahelAM vyAdhithI zarIra kharAba thAya che, zarIra pite anitya che, aMte paDavAnuM che ane keIne amarapaTe atre che ja nahi. AkAzamAM vijaLIne camakAro thAya teTale vakhata ja Take tevI saMpatti athavA yauvana upara AdhAra kevI rIte rAkhI zakAya? dharmazALAne gharanuM ghara mAnI temAM Asakta rahenAra prANI vastusvarUpa samajAtuM nathI; pitAnI sAdhAraNa paMchanA saravALA karyA karanAra, saravaiyAnA AMkaDA joI rAjI thanAra pitAnuM zuM che te tapAsavA UbhuM rahetuM nathI, pRthvI keInI thaI nathI, keI sAthe gaI nathI ane atyAra sudhImAM teNe aneka patio karyA che. A pramANe dareka vastu mATe vicAravuM. vastu pite nitya nathI ane nitya saMbaMdha na hoya te nakAme che, je saMbaMdhane pariNAme aMte viga jarUra thAya te kevI rIte karavA yogya gaNI zakAya? anuttara vimAnanAM apUrva sukha bhegavanAra devane aMte tyAMthI pAta thAya che ane thAya che tyAre sukha bhegaveluM hoya che te paNa kaDavuM thaI jAya che ane pAchA pharI duHkhamAM avataravuM paDe che. vIjaLI ane
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 24 : jaina daSTie yoga saMdhyAnA raMganAM daSTAMte bahu vicAra karIne samajavA gya che. e jeTalo vakhata jhabakAre kare che ke raMga Ape che teTaluM vakhata upara uparathI AnaMda Ape che paNa te TaktA nathI. Ama sAMsArika sarva vastuomAM, viSayamAM ane tenI pravRttimAM jaNAya che e bahu sUkSma rIte samajavuM. mitra, strI, vajana vigere sarvane saMbaMdha Ave anitya che, aMte jarUra viyegA thanAra che ane AlaMkArika bhASAmAM kahIe te te svama athavA ijALa jevuM che. svadhAmAM game teTaluM sukha bhagavAya, ijALamAM game teTalI ddhi khaDI thaI jAya paNa te sarva beTAM che, tevI rIte svajanasaMbaMdha aMte UDI janAra che ane UDI jAya tyAre manamAM aneka prakAranAM duHkha ApanAra thaI paDe che. sanaskumAra cakravatIne zarIraprema vicAratAM A vAta dRDha thAya che ane kaI paNa suMdara strInI vRddhAvasthAmAM zArIrika sthiti jotAM e vAtanuM rahasya samajAya che. AyuSya asthira che, jaLanA parapoTA jevuM che ane moTA mAMdhAtA jevA rAja paNa aMte sarva choDIne cAlyA gayA che e vAta vAraMvAra vicAravA gya che, vicArIne enA aMtaramAM rahela saMbaMdhanuM anityatva samajavA che ane evI rIte vAraMvAra vicAravAthI cetananA paravastu sAthenA saMbaMdhanuM anityatva hRdayamAM utarI jAya tema che. cidAnaMdaghana svarUpa AtmA mAtra nitya che ane temAMthI je sukha maLe, jene mATe anya para AdhAra rAkha na paDe, te ja mAtra nitya che ane tenI prAptine lagate udyama kartavya che. bIjI azaraNa bhAvanAmAM prANI vicAra kare che ke A saMsAmrAM cetatane kreinuM zaraNa nathI. te game tenI game teTalI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA mega paricaryAM uThAve, game teTalAM namana kare paNa koI tene jI ApanAra thatu nathI. te game te vA 2. azaraNa bhAvanA piMjaramAM pese athavA game tenA Azraya le, mukhamAM tRNu laI janAvaranI peThe dInavA tAve, paraMtu jyAre tenA samaya pUrA thAya che tyAre yamanA tAbAmAM tene gayA vagara chUTakA thA nathI. moTA cakravatI ke devatAo paNa yamanA Dhora aTakAvI zakatA nathI ane game teTalu kare tA paNu aMte maraNu kAine chetuM nathI. krama parAzrInA vRtti jyAMsudhI te saMsAramAM rahe che tyAMsudhI eTalI makhI rahe che ke game teTalA svajana sabadhIo, snehIo, strI, putra ke mAtA hAya te koI karmanI ADe AvI zakatuM nathI. kama tenI aneka prakAre asara jaNAvyA ja kare che. AvA vakhatamAM prANIne jo kAMi paNa AdhAra hAya, kAinuM paNuM zaraNu thaI zakatu hAya te te mAtra dharmanuM ja che, je kamanA bhAgakALa thAya tyAre temAM zAMti rakhAve che, navIna baMdha Ache karAve che ane ekaMdare prANIne pragatimAM TekA Ape che. sAdhAraNa rIte vRddhAvasthAnuM cAlyuM jatu. jora, saMpatti cAlI javAnA bhaya, zArIrika sthiti para cAlyA AvatA vyAdhie ane saMbaMdhIonA thavAnA vispraMga prathama vicAramAM ja prANIne sujhavI nAkhe che, thAya che tyAre mahAkTa Ape che ane thA pachI e prakAranI ati kilaSTa lAgaNI pachavADe mUkI jAya che evA vakhatamAM prANIne TekA dharma ja Ape che. evI viziSTa lAgaNI je dezamAM nathI tyAM aneka AtmaghAtanA banAvA ane che. A eka judI vAta che. ahIM prANI vicAra kare che ke A :24:
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga prANIne bahAranI kaI vastunuM zaraNa nathI, Teko nathI, tene tenAM pitAnAM karma pramANe AvavAnuM, javAnuM ane sthira thavAnuM bane che ane karma tenAM aneka prakAranA sArAM mAThAM phaLa ApyA ja kare che. je vakhate dvIpAyana RSie dvArikAne saLagAvI te vakhate je prANIoe zrI neminAtha bhagavaMtanuM zaraNa karyuM te sarva bacI gayA, bIjA baLI gayA. e pramANe A saMsAra dAvAnaLamAM anyanuM zaraNa maLI zakatuM nathI. jeo dharmanuMjinavacananuM zaraNuM kare che te bhaviSyamAM lAbha meLavI zake che. A azaraNa bhAvanA AtmAne pitAnA upara AdhAra rAkhatAM zIkhave che. moTA moTA nava naMda vigere rAjAe cAlyA gayA, paNa tenI karelI suvarNanI DuMgarIe te ahIM ja rahI gaI, cakravatIe gayA paNa teNe sAdhelA cha khaMDa ne cauda ratnAdi ahIM ja rahyAM. e sarva jotAM bahArathI keInuM zaraNa AvI zakatuM nathI e vAta spaSTa thAya che. - trIjI saMsAra bhAvanAmAM saMsAranuM svarUpa vicAre che. A prANI karmane vaza paDIne saMsAramAM kevA kevA nAce nAce che tene vicAra jarA avalokanadRSTithI 3. saMsAra bhAvanA karavA egya che. tyAM A jIvanAM bhramANe jue che te aneka kugatimAM-durgatimAM gaye che. keI vAra pRthvI, apa, agni, vAyumAM rakhaDyo, vanaspatimAM pharyo, TakAne traNa zera vecA, be traNa cAra iMdrivALA jIvamAM gaye, tiryaMcanA aneka vezo lIdhA, upara gaye, nIce Avya, manuSyagatimAM aneka nATake khelyA, nArakImAM reMsA, devatAmAM hAsyAmA-evI rIte araghaTTa
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAtha ka 07 : ghakinyA upara gaye, nIce gaye, aphaLA, kUTAya ane aneka rIte herAna thaye, dareka gatimAM aneka prakAranAM dukhe pAme, aneka prakAranI upAdhio karI, aneka prakAranA vikAre anubhavyAM paNa eka parNa jagyAe prANa karIne beThe nahi. eNe tRSNAkhAtara aneka pApakAryo karyA, anekane chatAM, anekanA prANa lIdhA, paNa enI manerathabhaTTanI khAI pUrANI nahi. eNe aneka prANa para kola karyo, aneka prakAre abhimAna karyA, dareka prakAranI halakAI karI, tucchatA vAparI ane manevikArane vaza thaI bahu bahu prakAranAM nATake keLavyAM. dareka gatimAM ane jAtimAM eNe navA navA veza dhAraNa karyA ane pitAne pATha bhajavyo. enA pratyeka bhavanAM caritre joIe te temAM vaLI teNe aneka raMga jamAvyA hoya ema dekhAI Avaze. prANIe karmane vaza thaI keTalA nisAsAo mUkayA haze, AnaMda mAnyA haze ane dhakkA khAdhA haze ene vicAra karatAM trAsa Upaje tema che. prANane A saMsAramAM eka ciMtA maTe che tyAM bIjI UbhI thAya che, eka bAbata para jarA paga sthira thAya che tyAM bIjI traNa upAdhio vadhe che. AvI rIte sAcAkheTA vyavahAramAM, bahAranA dekhAvamAM, dhAmadhUmamAM, gapATA mAravAmAM, baDAze hAMkavAmAM ane evI aneka kSullaka bAbatamAM bhavanA bhAva cAlyA jAya che ane prANI ADoavaLe paDataAkhaData saMsAranA citravicitra pavanane anubhava karyA kare che. A saMsAra bhAvanA bhAvavI eTale AkhA saMsAranuM citra AtmA pAse rajU karavuM. ema karavA mATe lekhanI jarUra nathI,
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga jarA AjubAju-AgaLa pAchaLa juo-AkhI saMsAra bhAvanA rajU karI zakAze. mAtra udAsIna bhAve vastu svarUpa oLakhavAnA vizuddha IrAdAthI emAM prayANa karatAM bahu satya samajAze, rahasyajJAna prApta thaze ane potAnuM sthAna zuM che tene khyAla Avaze. saMsAramAM gati Agati, saMbaMdhanI vicitratA, pitAnuM putra thavuM, putranuM pitA thavuM, mAtAnuM strI thavuM, strInuM mAtA thavuM ItyAdi pheraphAre, sukhane apUrNa khyAla, bALabuddhinAM kAryo vigere tathA idrinuM jora, vikArenuM sAmrAjya ane sAthe pragatinAM sarva to A bhAvanAmAM jaNAze. vicAraNapUrvaka vizALa avalokana karavAthI A bhAvanAnuM rahasya prApta thAya tema che. cethI ekatva bhAvanAmAM prANI vicAre che ke-atra saMbaMdha thayA che te para che, tenI sAthe vAstavika rIte prANIne saMbaMdha nathI. sarva saMbaMdha ja saMbaMdha vagaranA 4. ekatva bhAvanA che. cetana pate ekale che, ekale A che ane ekalo javAno che. enuM kaI nathI, e keIne nathI, bIjA tene pitAne kahe che, te bIjAne pitAnA mAne che, te sarva beTuM che, tema ja kaI vastu paNa tenI nathI. A rItane vicAra te jarA paNa dIna thayA vagara kare che. jaMgalamAM siMha eka ja hoya che. tene ema thatuM nathI ke huM ekale chuM, tene ema thAya che ? huM rAjA chuM. tema prANuM ekatva bhAvanA bhAve tyAre te ema thAya che ke-kamane lIdhe prApta thayela saMbaMdha mAtra ani che, potAne tenI sAthe kAMI lAgatuM vaLagatuM nathI. meM
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAga moTA cakravartIe paNa Akhare ekalA gayA che, keI athavA kaI teonI sAthe gayuM nathI. saccidAnaMdaghana svarUpa jJAna-darzanacAritramaya aneka saddaguNonuM dhAma aMtarAtmadazAmAM ramaNa karanAra cetana ekale che, eka che, apara che. ene para saMbaMdha thaye che te bahArane che, upara uparane che, parakUta che ane parabhAva che. ene enA svabhAvamAM ANutA te vastusvarUpamAM ramaNa karaze, parabhAvane tyAgI deze ane akhaMDa AnaMda dhAma banI ekale nIkaLI jaze. ahIM saMbaMdha kare che tyAre paNa temAM tene ekatva bhAva te saMbaMdhanA asthirapaNane aMge paNa spaSTa jaNAya che. cetananI ekatA vicAravAnI A bhAvanAmAM puruSArthane bahu mArga maLe che, cetana atyaMta udAtta dazAne anubhava kare che ane enuM sAdhya-prAptavya sthAna ene spaSTa darzana Ape che ane tyAM yogasiMhAsana para atyaMta AnaMda varSAvanAra zuddha kAMcanasvarUpI ratnatrayadhArI cetanarAjane-pitAne mULa svarUpe birAjamAna thayela te jue che. ekathI vadhAre maLe tyAM kalaha thAya che, e dAMta batAvanAra dAhanvarapIDita nami rAjarSinI pAMca so strIo jyAre kaMkaNu kADhI nAkhe che tyAre je bodha thAya che te jIvananA pratyeka banAvo batAvI Ape tema che, AMkha UghADI hadayacakSudvArA tenI vicAraNA karI jevA gya che ane karavAthI satya rahasya samajAya tema che. evI rIte vicAraNA karanAra cetanarAjane ekatvabhAva bahu sArI rIte samajI vicArI zake tema che. pAMcamI anyatva bhAvanAmAM saMbaMdhanuM parapaNuM vicAravAnuM che. upara cetananI ekatA kahI tenI sAthe tenAthI para sarva
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 100 : jaina daSTie yoga prANIonuM ane saMbaMdhanuM parapaNuM vicAravAnuM anna sthAna che. paramAM Asakta, parabhAvamAM ramaNa karanAra pa. anyatva bhAvanA cetana aneka prakAranA svArthamAM joDAI jAya che ane parane sva mAnI bese che, jene mATe aneka heza thAya che, jene mATe aneka AzA bAMdhavAmAM Ave che, jenI hoMzathI IcchA karavAmAM Ave che, jenI bIka rahe che, jene dekhavAthI AnaMda thAya che, jene mATe aneka prakAranA zAca thAya che e sarva para che, pArakA che, anerA che, emAM tArA keI nathI ane enI khAtara eTale aMze tuM tArI jAtane bhAre kare che teTale aMze tuM bhUla kare che. tIrthasthAnamAM meLa maLe, nATakamAM jenArA maLe ane jema meLe ke khela pUrA thatA sarva vIkharAI jAya tema ahIMne meLApa paNa chUTe paDI javAne e nirNata hakIkata che. ApaNe anekane cAlyA jatA najare joyA che. jenI sAthe ramyA, pelyA, hasyA, bolyA tene cAlyA jatAM ApaNe joyA che. pRthvIne kaMpAvanAra ane aneka prakAranA pachADA mAranAra cAlyA gayA. jene ApaNuM mAnatA hatA tenuM zuM thayuM te paNa ApaNe jANatA nathI. najIkanA premI paNa svArthane saMghaTTa thatAM kevA zatru thaI bese che, bhAIo paraspara kevA eka bIjAnA geLAnAM pAnuM harAma kare che, mitre kevA duzamana thaI jAya che e anubhavane viSaya che. vAta eka ja che ke je potAnA nathI tene potAnA mAnavAthI cheTA pAyA upara racela ImArata TakatI nathI ane Akhare pastA karAve che. anyabhAva vicArI, anubhavane Azraya karI zvamAM rahela sukha pragaTa karI samajavA che,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAyAga : 101 vicAravA ceAgya che, anubhavavA mAnya che. zrI gatimasvAmI, marudevA mAtA A bhAvanAnA vicArane aMge vairAgyavAsita thaI cAganI utkRSTa dazAe pahoMcyA hatA, e pratyeka bhAvanAnu cAgasvarUpa batAve che. tenI kaivalya samayanI najIkanI dazA vicArI samajavA cAgya che. teo kharAkhara sabadhatuM rahasya samajI gayA ane samajIne hRdayamAM e bhAva Atapreta dAkhala karyo ke enI tAtkAlika asara thaI. A saMsAramAM * tAruM phAI nathI ane tuM kAineA nathI' e bhAva kharAkhara vicAravA. sava para che, pArakA che, e bhAva samajavA ane tenA pariNAme sauMbadhanA nirNaya karI paramAM lapaTAvu nahi eTale rAganA mATe bhAga ghaTI jaze ane AtmAnI pragati ekdama thaze. 6 chaThThI aci bhAvanAmAM zarIranI apavitratA vicAravAnI che. bahArathI bahu suMdara lAgatA zarIramAM aneka duMgadhI padArthoM bharelA che. enA baMdhAraNamAM mAMsa, leAhI, 6. azuci bhAvanA carakhI, hADakAM vagere padmArthAMnA upayoga thayA che ane te evI vastu che ke enA para vicAra karavAthI zarIra para je nakAmA prema thatA hAya, ene vAravAra 5 pALavAnI Teva paDI hAya, e jarA mAM paDI jatAM enA para vicAraNA cAle evI sthiti thaI paDI hAya, tenA para cagya aMkuza AvI jAya che. mallikuM varIe mitrAne Adha ApavA je kanakakuvarInI cAjanA karI hatI te zarIranI zucinA acUka purAvA Ape che ane e sabadhamAM je vicAraNA karatA nathI te zarIra paranA mAhathI kevA hezana thAya che te para lakSya kheMce che. dhama sAdhanamAM madada karanAra tarIke
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 102 : jena daSTie vega tene sAdhAraNa rIte piSaNa thAya teTalA pUratuM khAnapAna ApavuM, paNa tenA para mamatva karI, tenI khAtara abhakSya bhakSaNa karI ke apeyanuM pAna karI saMsAra vadhAre e ayogya che. khAvAnA padArthanI zodhamAM, tene samAravAmAM, taiyArImAM, parIkSAmAM ane khAvAmAM kALakSepa karI zarIrapaSaNA karavI ane manuSyabhavane atyaMta agatyane vakhata AvI kSullaka bAbatamAM gALe te atyaMta nApasaMda karavA yogya che. A bAbatamAM bhUla karanAra ghaNuM prANIo jevAmAM Ave che. zarIranI azucinI AvI aneka rIte vicAraNuM karI, temAM rahela bIbhatsatA yAda lAvI tenA para rAga dUra karavAnI bhAvanA agatyane bhAga bhajave che. sAtamI Azrava bhAvanA prANIne dravyAnuyoganA eka ati agatyanA vibhAgamAM praveza karAve che. prANI aneka prakAre karma baMdha karI potAnI jAtane bhAre kare che 7. Azrava bAvanA ane saMsAramAM rakhaDe che. A AzravarUpa garanALA'nA svarUpane jANavAnI khAsa jarUra che ane tene oLakhavAthI karmapraNAlikA kevI majabUta che ane te kevI rIte prANIne trAsa Ape che tene khyAla Ave che. tyAM pAMca iddhi aneka prakAranA viSayonI lAlaca batAvI prANInuM saMsAramAM AkarSaNa kare che, parabhAvamAM rakhaDAve che ane nija bhAvathI dUra kare che. sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zravaNa A pAMca indriye pitAnuM kAma bahu jorathI karyA kare che. ene vaza paDyA pachI upara AvavuM bahu muzkela thaI paDe che. tevI ja rIte jIvavadha, asatya vacane racAra, paravastu laI levAnI buddhi, saramaNa ane dhana dhAnyAdi upara svayapaNAnI buddhi
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA yoga che. 103 sAthe tene ekaThA karavArUpa parigraha-A pAMce avate paNa aneka prakAre kamene kheMcI lAve che. krodha, mAna, mAyA, lebhacAre mane vikAre aneka kamene laI Ave che ane prANIne saMsAramAM bhaTakAve che ane e sarvane pravartAvanAra mana, vacana ane kAyAnA ge bahu rIte prANIne phasAve che. AvI rIte idhi, avrata, kaSA ane go temaja kriyAonA prakAra para vistArathI vicAra kara, tenA aneka bhe, denA bhede, teonI sthiti ane cetanajI para tenI asara kevI, kema, zAmATe ane keTalA pUratI thAya che te para vicAra kare, teonAM phaLane niradhAra karo ane temAMthI thatI ati kilaSTa bhavasaMtati samajavI e Azrava bhAvanAnuM kendra che. prathamanI cha bhAvanA karatAM judI rIte A bhAvanA tavaramaNatA karAve che ane bahu agatyanI vicArazreNI pUrI pADI prANIne varatusvarUpa tenA yathAsthita AkAramAM samajAve che. IdriyenA pratyeka viSaye ke kaSAyanA vibhAge bahu vicAra karavAnuM vizALa kSetra pUruM pADe che. pacIza kriyAo evI yogya rIte goThavI che ke A pravRttinA jamAnAmAM tene vicAra bahu lAbha kare, vastasvarUpa samajAve ane prANIne zuddha upayogamAM rAkhe. evI aneka vicAra karavA gya bAbate te samajAve che. hiMsAdinuM varUpa, tenA bheda, dareka vratanA pAMca pAMca aticAro, dareka vratanI pAMca pAMca bhAvanAo, mana vacana kAyAnA yuganA paMdara bheda vigere bAbate bahu vicAravA gya che. e sarva kevI rIte karmasamUhane kheMcI lAvIne cetanane ke bhAre kare che te bahu bahu prakAre vicArI bhAvanAne viSaya karavA gyA che. tyAM mukhyatve karIne pAMca Idriya, pAMca avata;
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 : * jaina dRSTie yoga cAra kaSAya, traNa vega ane pacIza kriyA ema beMtAlIza AzravanA bheda paDe che. A bhAvanAmAM te para vistArathI vicAra karavAne che. - AThamI saMvara bhAvanAmAM karmane AvavAnAM dvAra rekavAnI vicAraNA che. AzravarUpa garanALAnI ADA dvAra baMdha karI devAthI jIvarUpa taLAvamAM karmakSa navIna 8. saMvara bhAvanA jaLa AvatuM baMdha thAya che. te dvAre vicAravArUpa tatvaciMtavana A bhAvanA pUruM pADe che. ene mATe aneka mArgo batAvyA che. sattara prakAre saMyama karavAthI AzradvAra baMdha thAya che. pAMca idri para jaya kare, pAMca mahAvrata AdaravAM, cAra kaSAyano jaya kare ane mana, vacana, kAyAnA ego para aMkuza lAva-e sattara prakAre saMyama che. daza yatidharmo paNa e ja rIte saMvaradvAra batAve che. kSamA, mAnatyAga (mArdava ), mAyAtyAga ( Arjava), saMtoSa, tapa, saMyama, satya, zauca, akiMcanatva ane brahmacarya e daza yatidharmo che, sAdhudharmane khAsa viSaya che ane karmane rokanAra che. pAMca samitimAM hAlatAM cAlatAM, letAMmUkatAM upayoga rAkhavAnuM sUcave che ane traNa guNimAM mana vacana kAyAnA ge para aMkuza Ave che. e pAMca samiti ne traNa guNine aSTa pravacanamAtA kahevAmAM Ave che. e paNa saMvara che. A bAra bhAvanAo paNa saMvarane viSaya che. bAvIza prakAranA pariSahe sahana karavA ethI paNa saMvara thAya che. pitAnA guNa banI rahe teTalA mATe vadhAre AgaLanA guNane vicAra kare, tenI bhAvanA bhAvavI ane tene Adarza ciMtave-e guNaprApti mATe khAsa jarUrane viSaya che. mArganusArI zrAddhaguNa kayAre maLaze?
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAga 1 15 ema vicAre che, zrAddha sAdhujIvananI bhAvanA kare che, sAthe pratibhAvahanane vicAra kare che ane evI rIte uttarottara viziSTa guNenI bhAvanA cAle che. A saMvara bhAvanAnA viSaye cetanane zAMta banAvI tenI pragati bahu sArI rIte vadhArI mUke che ane tenA viSe eTalA vizALa ane agatyanA che ke jema jema tenA para UhApoha karavAmAM Ave tema tema te ghaNu navI navI hakIkata para prakAza pADatA jAya che. ahIM IrAdApUrvaka tenA lenA svarUpa para vicAraNA karI nathI, tema karavA jatAM viSaya ghaNe lAMbe thaI jAya. paraMtu enI pratyeka hakIkata bahu vicA ravA gya hakIkata pUrI pADe che. zAstramAM e para bahu vivecana che ane te sarva samajIne khAsa vicAravA gya che. pitAnA jIvananA pratyeka vibhAgane A bhAvanAonA viSaye asara karanAra che tethI tene mATe jeTale vicAra karavAmAM Ave teTale egya che, prayatna sthAne che e layamAM rAkhavuM. jIvarU5 taLAvamAM AzravarUpa garanALA dvArA karma rUpa navIna jaLa AvatuM AthI ghaNuM ochuM thaI jAya che athavA AvatuM ja nathI eTalI vAta barAbara dhyAnamAM rAkhavA yogya che. navamI nirjarA bhAvanAmAM karmane kevI rIte vikherI nAkhavAM enI vicAraNA cAle che. saMvarathI navIna karma jaLa AvatuM aTake che, paNa agAu je karma jaLa taLAvaha. nirjarA bhAvanA mAM bharAI gayuM hoya che tene zeSavA mATe-paMpa karavA mATe yaMtranI jarUra che ane te nirjarA bhAvanA pUruM pADe che. nikAcita karmone paNa kheravI nAkhanAra A bhAvanAmAM tapane mahimA khAsa vicA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 106 jema daSTie yoga ravA yogya che. jema kapaDA upara mela lAge cheya te jhApaTavAthI kharI paDe che tema tapanA prabhAvathI AtmA sAthe lAgelAM karmo kharI paDe che ane tethI tapa bahu agatyane viSaya che. ekaThAM karelAM kamene dUra karavAne tapa sivAya anya mArga nathI ane bhAre thayela AtmAne halake karavAne te sivAya anya upAya nathI. A tapanA viSayanA be mukhya vibhAga che. bAhyA ane atyaMtara. upavAsAdi tapa kara te anazana, ochuM khAvuM te UdarikA, dravyane saMkSepa kare te vRttikSepa, rasavALI vastuone tyAga te rasatyAga, cAdi kaSTa sahana karavAM te kAyakaleza ane zarIranAM aMge pAMga saMkocI rAkhavAM te saMsInatA-A cha bAhA tapa che. e zarIrane sIdhI ane ADakatarI asara kare che ane rajoguNa, tamoguNa alapa karI satvaguNa vadhAre che teTalA mATe maneyegamAM paNa agatyano bhAga bhajave che. khAsa karIne ethI iti para saMyama sArI rIte AvI jAya che. atyaMtara tapa ethI vadhAre agatyane viSaya che. karela pApa mATe pazcAttApapUrvaka prAyazcitta adhikArI vaDIla pAse levuM e prAyazcitta, vaDIlane gya mAna ApavuM te vinaya, bAla vRddha glAnanI sevA karavI te vaiyAvacca, pustaka adhyayana, punarAvartana, carcA, kathA Adi karavA te svAdhyAya, dharma zukala dayAna thAvavAM te dhyAna ane karmakSaya mATe kAyatsarga karavo te utsarga. AvI rIte bAhya ane atyaMtara tapathI aneka kI baLI jAya che, kharI jAya che, cAlyAM jAya che. e bAra prakAranAM tapanA saMbaMdhamAM bahu vistArathI vicAra kara e A bhAvanAmAM Ave che. daDhaprahArI jevA mahApApI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ NSGrA GIES bhAvanA * 107. A bhAvanAnA AzayathI pitAnuM kArya sAdhI gayA evAM chate A bhAvanAnuM rahasya batAvI Ape che. tapa ( bAhyA) kevI rIte kare te mATe zAstramAM vidhi batAvI che, e sarvanI bhAvanA thaI zake che. atyaMtara tapa vadhAre agatyane che ane khAsa vicAravA che. enA aneka bhedapabheda thAya che. e sarvane A bhAvanAmAM vicAra karavAne che. dazamI leka svarUpa bhAvanAmAM lekanuM varUpa vicAravAmAM Ave che. nIce eka bIjAthI nIce nIce sAta nArakapRthvI che, varace tiya leka che temAM manuSya 10 lakasvarUpa bhAvanA ane jyotiSI che ane upara bAra deva leka, raiveyaka ane anuttara vimAna che. sarvathI upara lekane cheDe siddhasthAna che. A sarve maLIne cauda rAjalaka thAya che, tene kaDe hAtha daI Ubhela puruSa jevo AkAra che. kaTinI nIce sAta nArakIe che, kadarAsthAne tiryam leka che, peTanA bhAge devaleke che ane mukha upara anuttara vimAna ane kapALasthAne siddhasthAna che. sAta rAja nIce pahoLAI che, tiryapha leka eka rAjapramANu pahoLo lAMbe che. pAMca rAjapramANu devalekevALA bhAgamAM vacce pahoLAI che, anuttara vimAna pAse eka rAja pahoLAI che ane 45 lAkha jana vistAravALI siddhazilA che. sarvathI nIce pahoLAImAM sAta rAja pramANa sasama nArakasthAna che, pachI eka eka rAja ghaTatuM jAya che, tiryaMga leka eka rAja pahoLo che. A cauda rAjakamAM dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, kALa, pudgalAstikAya ane jIva ema cha dravya rahelAM che. AnAthI
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 108 : jaina daSTie yoga AgaLa alekamAM mAtra eka AkAza kavya ja che. jIva ane pugaLanuM cauda rAjalaka nATyasthAna che, raMgabhUmi che. emAM eka jagyAethI bIjI jagyAe prANa ne pugaLa bhamyA kare che. nArakasthAnemAM mahAduHkha che, surAlayamAM bahu sukha che, emAM aneka prakAranA raMga niraMtara jAmyA kare che, lekamAM mahAadhama prANIo ane ugra dhyAna karanAra mahAtmAe sarva hoya che ane jeTalI jAtanAM AnaMda ane duHkha prANI jANa, anubhavI ke kalpI zake e sarva temAM hoya che. manuSyalekamAM tiryaMca ne manuSya hoya che. nArakabhUmimAM nArakI jIve ane asure hoya che. upara devakamAM sure AnaMda kare che. sarva karma rahita prANI thAya che tyAre siddhazilA para jaI anaMta AnaMdamAM anaMta kALa nivAsa kare che. aneka prakAranA anubhavanuM sthAna A coda rAjapramANa UMce leka che, te aneka prakAranA vicAranuM sthAna pUruM pADe che. enA svarUpane, emAM rahelA prANI ane bIjA pratyenA svarUpane, teonA aneka sthaLa ane tirahita bhAvane vicAratAM AkhI vizvavyavasthAnuM bhAna thAya che, ene akRtrima bhAva spaSTa thAya che ane enuM anAdi anaMta svarUpa jhaLake che. e para aneka prakAranI vicAraNA A bhAvanAmAM thAya che ane saMsAra aghaTTa para kharekhara kheda Ave che, avalokana vizALa thAya che ane vizALa vizvamAM pitAnuM sthAna karyuM che ane kevA sthAnane prApta karavAnI pitAmAM zakti che tene khare khyAla Ave che. agiyAramI bodhi bhAvanAmAM prANI vicAre che ke nidamAMthI nIkaLIne UMcA AvavuM te prathama te prANIne bahu
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAga : 19 : durlabha che. akAma nirjarA thaI jatAM nadIgaLapASANunyAyathI vyavahArarAzimAM AvI aneka rIte atha 11 bedhi bhAvanA DA-pachaDAte prANI bAdara ekedriyamAM AvI, vileMdriyamAM thaI, tiryaMca gatimAM bhama bhamate manuSyagatimAM Ave che. ahIM sudhI pahoMcavuM ja prathama daraje ghaNuM muzkela che. AvI muzkelIthI prApta thayela manuSyabhava paNa ghaNA prANIo kevI rIte gumAvI nAkhe che athavA nakAme banAvI mUke che te vicAravA lAgyA che. je anArya kuLamAM janma thAya te nakAmI rIte bhava pUrNa thAya che, suMdara deza ke uraca kuLa prApta thAya te paNa tyAM saddagurune ega tha, dharma upara zraddhA thavI, zarIranuM vAkya. rahevuM, yogya sAmagrI maLavI e sarva durlabha che. khAvApIvAnI maje uDAvavAmAM, nakAmI kuthaLI karavAmAM, rAjadvArI vAtenA gappA mAravAmAM, pArakI niMdA karavAmAM, khAvA-pIvAnAM sAdhane javAmAM, tevAM sAdhanene lAbha levAmAM ane evI aneka bAbatamAM bhAva pUrNa thAya che, saMsAranA kalaha, nakAmI khaTapaTa vigeremAM AyuSya cAlyuM jAya che, dharmanI vAta cAle tyAM kAM Ave che, dhama karavAnA prasaMga Ave tyAM mana saMsAramAM cAlyuM jAya che-AvI rIte ghaNAkharA prANIo pitAnuM kartavya zuM che te vicArI zakatA nathI, manuSyabhavanI kiMmata samajatA nathI ane prApta thayelA dharmanuM durlabhapaNuM jANI zakatA nathI. A bodhiratnanuM svarUpa vicAravuM ane khAsa karIne enuM muzkelIthI prApta thavApaNuM vicAravuM e A bhAvanAnuM khAsa varUpa che. khAsa karIne vartamAna yuga e vate che ke emAM
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 110 : jena daSTie yoga jIvanalaha vizeSa che, bAhA bhAvamAM kheMcANa vadhAre thAya tevA prasaMge che ane jIvananAM hetuo ane sAthe pAzcAtya saMsargathI pharI gayAM che-tevA vakhatamAM badhiratnanI prApti vizeSa durlabha che, e A bhAvanAmAM khAsa vicAravAnuM che. bAramI dharme bhAvanAmAM dharmathI prANIne keTaluM hita thAya che te para vicAraNA cAle che. durgatimAM paDatAM dhAraNa karI rAkhanAra dharma dukhIne Azraya che, dInane 12. dhama bhAvanA baMdhu che, ApattimAM mitra che, sukhamAM sAthI che ane ekaMdare mahAsukha ApanAra che. je je sAmagrIzreSThatA prApta thaI haya, zarIra, strI, putra, dhanAdinI vipulatA thaI haya, svarUpa samajavA yogya magaja maLyuM heya-e sarva ene prabhAva che. dharma e kalpavRkSa che, enAthI sarva prakAranAM vAMchita phaLe che ane enAthI sarva saMpatti AvI maLe che. dAna, zIla, tapa ane bhAva5, kSamA Adi daza yatidharmarUpa athavA bIjA aneka guNarUpa A dharmanuM savarUpa vicAratAM manamAM eka evA prakArane AnaMda Ave che ke je AnaMda sthaLa viSayanA anubhavamAM kadi paNa AvI zakatuM nathI. dharmane prabhAva acUka che, enA rastA sIdhA che ane enA prasaMga AMtara rasotpAdaka che, ene sevatAM ati AnaMda Ave che ane phaLa ati uttama thAya che. A dharmabhAvanAne vicAra karatAM aneka prANIone bahu lAbha tha che. A bAra paikI dareke dareka bhAvanA ati vizALa che, khAsa vicAravA egya che, pratyekathI mahAlAbha thAya che, Atmika
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnayoga : 111 : unnati thAya che ane ene utkRSTa savarUpamAM vicAravAmAM Ave te vicAramAM ne vicAramAM kaivalya jJAnadarzana prApti karAvI chevaTe siddhadazA sudhI laI jAya evuM temAM sAmarthya che. mana upara karmabaMdhane AdhAra levAthI ane bhAvanA manane ane te dvArA AtmAne sIdhI asara karanAra hovAthI e yugamAM bahu agatyanuM sthAna bhogave che ane teTalA mATe bhAvanA bhega eka judo ga gaNavAmAM AvyuM che te yathAyogya heya, ema ApaNane sAdhAraNa buddhithI paNa jaNAya che. A bhAvanAonA saMbaMdhamAM aneka daSTAnta zAstramAM ApavAmAM AvyAM che, pratyeka bhAvanAthI prANIo sAthe pAmI gayAM che te khAsa vicAravA cogya che. vicAra karatAM temAMthI baha rahasya prApta thAya tema che. 3. dhyAnaga. yAna nAmane ga bhAvanAthI paNa AgaLa pragati batAve che. sthira pradIpa sadaza jJAnamAM pitAthI viparIta bAbatane TALI daIne laya bAbatane ja udezIne je thAnaga. prazasta artha e thAya ane sUkSama bedhathI sahita hoya tene dhyAnAga kahevAmAM Ave che. enuM tAtparya e che ke-dhyAnayogamAM eka bAbatamAM ekAgratA eTalI badhI thAya che ke pachI tene anya bAbata para vicAra thatuM nathI ane baMdha ghaNe UMDe thaI jAya che. cittanA ATha dene ahIM anukrame nAza thata jAya che tethI dhyAnAga krame krame bahu vRddhi pAmate jAya che. e ATha deSa nIce pramANe cheH 1. kheda-pravRtti karavAthI thAka lAge te kheda. A kheda jene thayA kare che tene praNidhAnamAM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 112 : jenI daSTie yoga cittanI ekAgratA thatI nathI tethI khedane atra tyAga thavAnuM sUcavana karyuM che. 2. udvega-prANIone yoganA upara anAdara thAya tene uga kahevAmAM Ave che. zrImAna kuTuMbamAM janma thave vagere vegane bAdhA karavAnA nimittabhUta thAya che. ugathI pravRtti na karI zake. 3. zrama-manamAM viparyaya thavuM te, zaktimAM rUpAnuM jJAna, rajajumAM sapanuM jJAna vigere. A kAma meM karyuM che ke nahi, kyAre karyuM vigere zaMkAnI vAsanA thavI te. cogya saMskAra vagara vega karavA mAMDe ane manamAM samaje ke meM coga karyo che evI vicAraNane bhrama kahevAmAM Ave che. 4. utthAna-prazAntavAhitA jenuM upara varNana ApavAmAM AvyuM che tene atra abhAva hovAthI manane udraka thavAthI jema abhimAnI puruSa vartana kare te tyAgane maLatA atyAga-tyAgane abhAva ahIM prApta thAya che. ahIM vartana zAstravihita rIte kare che paNa ekAkAra vRttinA abhAvathI tene tyAga nakAmA je thaI paDe che. 5. kSepa-kriyA karatAM karatAM vacce bIjI kriyA karavA tarapha deravAI javuM, eka bAbatamAM cittane sthira karavuM nahi. zubha kriyAmAM paNa je vakhate amuka kriyA cAlatI hoya temAM ja ekAgratA karavAnI kahI che. je anyacitta athavA ekAgratA vagara bIjI kriyAmAM paNa mAthuM mAravAmAM Ave te dayAnabhraSTa thavAya che. evI anya bAbatamAM cittavRtti kheMcI janArane vAraMvAra ukheDela zAlinA DuMDAnI peThe rogane aMge koI phaLa prApta thatuM nathI. 6. AsaMga-Adarela anuSThAnamAM ja tatparatA rahe, AgaLa pariNAma ane pravRttimAM pragati karavAnuM lakSya rahe nahi tene
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 113 ? dhyAnama AsaMga kahe che. ahIM anAtmamAM Atmabuddhi thavAthI asaMgayiA anuSThAna thatuM nathI. e anuSThAna jene amRtakriyA kahe vAmAM Ave che ane je para gabhUmikAmAM pahelAM vivecana thaI gayuM che tethI ulaTuM che ane jyAM sudhI amRtakriyA na thAya tyAMsudhI mehane nAza thatuM na hovAthI pragati thatI nathI, mAtra sAmAnya lAbha thAya che, paNa je guNasthAnakamAM prANI vartate hoya che tyAM ja te rahe che, AgaLa vadhatuM nathI. 7. anyamuda-je vihita kriyA yathAvasara batAvI hoya tenAthI anya kriyAo upara rAga; eTale ziSTa puruSoe pratikramaNa, paDilehaNa, caityavaMdana, svAdhyAya vigere kriyAo batAvI che. temAMthI je karAtI hoya tenA upara rAga na thatAM tethI AgaLa nI bIjI kriyA karavAnI vRtti ane karAtI kriyA upara anAdara athavA abahumAna 8. rUja-samyam anuSThAnane sarvathA uchera kare, te lAbha karanAra hoI zake ja nahi e nirNaya * je vakhate je kriyA karavAmAM AvatI hoya te karavAmAM mana avyavasthita rahe ane te sivAyanI athavA tyAra pachI karavAnI kriyAmAM mana cAlyuM jAya te mATe doSa che. dAkhalA tarIke pratikramaNa karatI vakhata paDilehaNamAM mana rahe ane paDilehaNa karatI vakhata svAdhyAyamAM mana rahe ane svAdhyAya karatI vakhata vaiyAvacamAM mana rahe ane vaiyAvacca karatI vakhata vinayamAM mana rahe. AvuM sAdhAraNa rIte ghaNIkharI vakhata bane che. enuM pariNAma e Ave che ke eka paNa kriyAmAM mana cuMTatuM nathI. A deSa ane kSepa doSa je upara batAvyo che temAM taphAvata e che ke-pa dezane aMge kriyA pUrI karyA vagara ja vacce vacce jyAM tyAM anyatra mAthuM mAravAnI Teva paDe che ane A anyamud dezamAM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 114 : rena daSTie yoga kara ane anyane te upadeza Apa. A ATha prakAranI mananI sthiti jyAM sudhI vartatI hoya che tyAM sudhI kadi paNa kayAnayoganI prApti thatI nathI. je zAMta udAtta prANI cittanA A ATha dalina ja che ke rAtrI paNa sparza na thaI jAya evI bhAvanA barAbara vicArapUrvaka rAkhe che tene ja dhyAnanI prApti thAya che. A dhyAnayoganAM traNa moTAM phaLa che. e khAsa dhyAna kheMcanArAM hevAthI atra tenAM nAmanirdeza karI A dhyAnayegane viSaya pUrNa karIe. tyAM dhyAnanuM prathama phaLa sarva iDhiyAdi para saMyama thaI javAthI parataMtratA maTI jaI svAyattatA Ave che eTale atyArasudhI prANIne sarva bAbatamAM idri upara athavA anya manuSyanI kRpA, dayA ke prema upara AdhAra rAkha kriyA te cAlatI hoya te ja karavAmAM Ave che paraMtu cittanI pariNati AgalI AgalI kriyAmAM lAge che. A doSa bahu sArI rIte dareka vAMcanAre samajIne vicAravA yogya che. aneka prakAranI dharmakriyA karavA chatAM tenA daDha sarakAre aMdara paDatA nathI tenuM kAraNa te kriyAmAM ekAgratA na thatAM anya karavAnI IcchA thayA kare che te ja che ane tene laIne saMskAra daDha na thavAthI bhavAntaramAM te saMskArane udaya thavAnI AzA rAkhavI e paNa na banavAjoga che. pote dareka kriyA karavAmAM kSepa ane anyamud doSo khAsa karIne keTalI vAra kare che tene vicAra karavAthI A bAbata barAbara lakSyamAM Avaze. paM. A. * A ATha dezanuM vistArathI svarUpa caudamA cheDazakamAM jevuM. sadarahu graMtha de, lA. graMthamALAmAM chapAye che. zrImad haribhadrasUri tenA kartA che ane tenA para upAdhyAyajI tathA yazobhadrasUrino be TIkA che. bane TIkA paNa chapAI gaI che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatAyAga 115 : paDatA hAya che te sarva maTI jaI peAtAne svataMtratA prApta thAya che ane tene anya prANInI ke pudgalanI garaja paDatI nathI. ahIM tAtparya ema nathI ke-e sarva pudgalasa baMdha cheADI ke che, paNa vAta ema che ke-pugala upara gRddhi na heAvAthI ane AzIbhAvanA tyAga thavAthI tene pUrNa svatataMtratA, svavazatA, AtmAyattatA prApta thAya che. A dhyAnayeAganA bIjA phaLa tarIke ataHkaraNanA pariNAmanuM nizcaLapaNa. prApta thAya che. atyAra sudhI je mana DAmADoLa pharyAM karatuM hatuM, mananA ghoDA doDyA karatA hatA te have badha thaI jAya che, ane cittanI zAMti ane sthiratA prApta thAya che, kAraNa ke ekAgratA, e yAnanA khAsa viSaya che ane ekAgratAne pariNAme cittanI nizraLatA thAya che. e dhyAnaceganuM trIjuM phaLa. anubaMdhanA vyaccheda thAya che eTale sa`sArane vadhAranAra karmAMnA grahaNanA tethI aMta Ave che. jyAMsudhI dhyAnacega rahe che tyAMsudhI bahu ucca dazA varte che ane karmanI nirjarA thAya che ane tethI vicAraNA evI suMdara thAya che ke-karmAMrjana thAya evI sthitithI dUra rahevAnA nizcaya thaI jAya che. ATalA mATe zAstrakAra apAyavicaya ane vipAkavicaya dhyAne jenuM svarUpa have pachI vistArathI vicAravAmAM Avaze te batAve che. tethI iMdriya, Azrava, daMDa vigerenA anarthAMnuM svarUpa ciMtavuM, tenAM phaLa vicAravAM--ethI upara jaNAvelI sthiti svataH prApta thAya che, tenI asara paNa sArI thAya che ane pApathI nivRtti rahyA kare che, 4. samatAyAga. vyAvahArika dRSTithI amuka vastu dSTa ane amuka
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - : 116 : jaina daSTie paNa aniSTa thaI paDe che tevI kalpanA para vivekapUrvaka tatvanirNaya buddhithI rAgadveSaparihArakuM nAma samAga kahevAmAM Ave che. A jIvane anAdi kALathI amuka vastune ISTa mAnavAnI ane amukane aniSTa mAnavAnI Teva paDI gaI che. ene laIne e keTalIka vastu upara rAga kare che, keTalIka para dveSa kare che. tene ema zA mATe thAya che te te pite paNa samaja nathI. mAnyatAnAM sukhanI khAtara, sthaLa IcchAonI tRpti khAtara ane kapAyenA piSaNa mATe te manamAM ISTa aniSTane nirNaya karavA tatpara thaI jAya che. AvA anAdi saMskArane "avidyA" nAma ApavAmAM Ave che. jyAM sudhI nayApekSita pramANe pata jJAna thayuM na hoya tyAMsudhI AvI kuTevane sAdhya tarIke mAnavAnuM rahe che. AvA tenA manamAM mAnI lIdhelA amedane ApanAra ane na ApanAra vastu paranA bhAvane tajI daIne jyAre tenA manamAM nizcaya thAya che ke je padArthone pote eka vakhate tiraskAre che te ja padArthone vaLI pAche anya vakhate rAgathI cAhe che, tethI kharekharI rIte te kaI padArtha ISTa aniSTa nathI-AvA prakAranI samabuddhi thavI, vastune vastu tarIke oLakhavAne viveka prApta tha ane tenA saMbaMdhI tavaciMtavana karavuM, vizALa buddhithI te para vicAra kare, avalokana karavuM ane barAbara vicArane pariNAme tenuM satya svarUpa samajI tenA para tulya daSTi rAkhavI, samabhAva rAkhave athavA upekSA bhAva rAkhave ane pitAnA ISTa aniSTanA beTA khyAlane athavA kalpanAjALane dUra karavA tenuM nAma samatAga kahevAmAM Ave che. A samAgamAM avyAnuganA phaLarUpa
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcAra caraNakaraNatugane saMpUrNa samAveza thAya che ane te eTale vizALa che ke-te para jema jema vicAra karavAmAM Ave tema tema temAMthI aneka navIna satya najara AgaLa tarI Ave che, manane pramoda Ape che ane aMtarAtmA prasanna thAya che. samatA zabda mAtra jIvo upara ja kaSAyatyAga jeTalA saMkucita arthamAM vaparAya che te arthamAM ahIM samajavAne nathI. te arthamAM vaparAtA samatA zabda para adhyAtmakalpadrumanA prathama samatA adhikAramAM vivecana karyuM che. ahIM te vivekapUrvaka tatvavicAraNAnA vizALa arthamAM samatA zabda vaparAya che ane te eTale vistRta zabda che ke-temAM AkhA jaina ane jainetara tatvajJAnane samAveza thaI jAya che. kahevAnI jarUra nathI ke saMkucita arthamAM samatA zabdane je upaga anyatra thayo che te arthane paNa atra nirdiSTa karelA vizALa bhAvamAM samAveza thaI jAya che. eka khAsa muddAnI vAta e che keayAna vagara samatAga saMbhava nathI ane samatAga vagara dhyAna saMbhavatuM nathI ane bane jyAre sAthe heya che tyAre eka bIjAne vadhArI vadhAre sArI sthitimAM mUkI paraspara kAraNabhAva pAme che. AthI dhyAnaga sAdhanArane A samatAroganI pUrepUrI jarUrIAta che. A samatAgamAM je prANa AcaraNa karate hoya che tene aneka labdhio prApta thayelI hoya che paNa tenI tatvabuddhi eTalI sthira thayelI hoya che ke tevI labdhio athavA asAdhAraNa zaktione te kadi upaga karatuM nathI, te tenuM sthaLa svarUpa samaje che ane temAM kadi paNa lalacAI jatuM nathI ane tenAM sUkSama karmane paNa A
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 118 : jaina daSTie ga yogamAM kSaya thaI jAya che tethI viziSTa cAritra jene "yathA khyAta cAritra" kahevAmAM Ave che tene AvaraNa karanAra ane kevalyajJAnadarzanane AvaraNa karanAra karmone paNa A rogathI kSaya thaI jAya che ane saMsAraapekSArUpa taMtune viccheda thaI jAya che eTale saMsAramAMthI kaI paNa prakAranuM sukha meLavavAnI kAMI paNa apekSA tene rahetI hatI te sarvane A samatAyogathI cheda thaI jAya che. AvI rIte A samatAganAM traNa phaLa batAvyAM te samajavAmAM AvI gayAM haze. labdhimAM apravartana, sUkama karmane kSaya ane apekSAtaMtune vicchedae traNe A samatAganAM phaLa che e nirdiSTa thayuM. pa, vRttisaMkSayaga. anyakRta vikalpanAjALarUpa vRttione pharI vakhata uddabhava na thAya tevI rIte rodha kare tenuM nAma "vRttisaMkSayaga" kahevAmAM Ave che. A AtmA moTA samudra je che paNa tenAmAM taraMga nathI, bahArathI jyAre pavana Ave che tyAre tenAmAM saMkalparUpa taraMgo utpanna thAya che. mana ane zarIranA sagarUpe pavanathI tenAmAM aneka vikalpa UThe che. e anyakRta vikalpajALano evI rIte nAza kara ke pharI vakhata tenI utpatti ja na thAya, pharI vAra kalpanAjALa UThe ja nahi evA prakAranA sarvathA rodhane vRttisaMkSayaroga kahe che. A cuMga kaivalyajJAnadarzana prApti vakhate ane nivRttiprApti vakhate labhya che, kAraNa ke agAu paNa vRttine nirodha te thayA kare che, paraMtu temAM sarvathA rAdha thatuM nathI. A yuganAM traNa phaLa che : kevaLajJAnanI prApti, zailezIkaraNa ane mokSanI prApti. vRtti
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttisaMkSaya yoga = 119 rAdhane aMge ahIM manane rAdha kevI rIte ane zA mATe kare te saMbaMdhI mahAna prazna upasthita thAya che. anya egIo cittavRttinA nirodhane yoga kahe che tevI rIte manane mArI nAkhavAthI-dAbI devAthI kAMI lAbha thatuM nathI; teTalA mATe zAstrakAre evI suMdara vyavasthA batAvI che ke tethI amuka avasthA sudhI manane zubha upayoga thAya ane jyAre tenAthI kevalabhAsa thaI jAya ane tene khapa ja na rahe tyAre tene svAbhAvika rIte ja rAdha thaI jAya. ahIM eTaluM yAda rAkhavAnI jarUra che ke utkRSTa kRtajJAnamAM manadvArA vicAra thAya che ane jyAre pachInAM traNa zAne thAya che tyAre AtmA pote ja jANI zake che, te jJAnamAM mananI jarUrIAta rahetI nathI. AthI mane guptinI vyavasthA batAvatAM zAstrakAre batAvyuM che keprathamanA adhyAtma, bhAvanA, dhyAna ane samatAgamAM mananI zubha pravRttirUpa mane gupti prApta thAya che, manane te yuge vakhate kevI rIte zubha bAbatamAM jeDI devuM enAM sAdhane aneka rIte batAvyAM che ane nakAmI bAbatemAMthI manane nivRtta karI sthira karavArUpa-ekAgra karavArUpa gupti thAya che ane pAMcamA vRttisaMkSayagamAM manane taddana dha thAya che. AthI mane guptinA pravRtti ane sthiratApa vibhAga pADyA che te bahu vicAravA cigya che ane tene laIne je gUMcavaNa roganA lakSaNamAM anyathA prAptavya che tene jainagaramAM nikAla thaI jAya che. prathamanA cAra yugamAM uttarottara gaprApti savizeSa thatI jAya che ane bahu utkrAnti thatI jAya che. pAMcamA vegamAM * avadhi, mana:paryava, kevaLa.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 120 : jaina dRSTie cAma tenI pAkAA prApta thAya che. maneAguptine aMge traNa viSaya prApta thAya che: kalpanAjALathI vimukta, samabhAvamAM supratiSThita ane AtmabhAvamAM pratikhaddha. A traNa suMdara bhAvA prApta thAya * maneAguptinA A bhAva uparAkta pAMce yAgathI ja prApta thAya che te pratyeka ceAganI vyAkhyA vicAravAthI samajAze. AvI ja rIte pAMca samiti ane traNa gupti jenuM svarUpa vicAravA atra sthaLasa kAcathI avakAza lIdhA nathI tenI uparyuktatA paNu yogane aMge bahu che ane vAstavika rIte te ceAga ja che. anyatra te prasaganI anukULatA haze te have pachI aSTa pravacanamAtAne `ge vicAra karazuM. atra jaNAvavAnuM eTaluM che ke- mA paikI ati agatyanI manAzruti che tenI khAkhatamAM bahu sabhALapUrvaka dhyAna ApavAnI jarUra che, kAraNa ke utkRSTa yoga tenAthI prApta thAya che ane samyaktvaprApti thatAM ja te cetanane prApta thAya che. matalaba AkhA cAganA prakaraNamAM maneti ghaNA agatyanA bhAga bhajave che. aSTa pravacanamAtA e utkRSTa cAga hAvAthI tenuM svarUpa samajI levuM jarUranu` che. ati vistArathI te kahevAnA atra prasaMga tema ja avakAza nathI, paNu saMkSepamAM kahIe teA vastu levA mUkavAmAM, khelavAmAM, cAlavAmAM, gamanAgamanamAM ane vicAra vigeremAM yathAcita cAgya pravRtti athavA sthiratA e samiti guptithI prApta thAya che. cAganA ati agatyanA pAMca vibhAga para ApaNe sakSepathI vicAra karyAM. e bhedo bahu jarUranA che ane khAsa samajavA cegya che. enu vistArathI svarUpa samajavA mATe jainanA yogadRSTisamuccaya, cebindu, ceAgavIzI, cegakhatrIzI vagere yAgathI jovA.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAmanA khIjA seDhA : 111 : cAganA bIjA bhedo atyAra sukhImAM viSayanI carcA karavAmAM mekSamAM prAma thatI avyAkhAdha sthitinA vicAra karyAM. ene aMge ka kSayanAM sAdhanA athavA mokSaprApti mATe thatI pariNatine aMge cAganA bhedanA atyAra sudhI vicAra karyAM. sava prayatnanA sAdhya mekSamAM rahela ati Anadajanaka AtmIya sukhane age ceAganA bhedo ApaNe vicAryuM. have te sukhaprAptine aMge thatI pravRttine lakSyamAM lai tene aMge ceAganA bheTThAnI kAMIka vicAraNA karIe, A judA dRSTibinduthI have ApaNe yAganA bIjA seDhA jarA sakSepamAM vicArI jaIe. zrI haribhadrasUri mahArAje ceAgaSTisamuccaya graMthamAM ceAganA traNa vibhAga pADyA che ane te para saheja vivecana karI teoe ApaNe upara batAvI te ceAganI ATha bhUmikA upara ati vistArathI ullekha karyAM che. A bhe paNa samajavA cAgya hAvAthI ApaNe te para paNa dRSTipAta karI jaie, e bhedo upara jaNAyuM tema pravRttine aMge paDe che. je prANIe aneka zAstrA sAMbhaLyAM hAya, jAte pramAdI hAya, tene saMpUrNa karavAnI IcchA chatAM pUrNa vyApAra na thAya tene IcchAyAga' kahevAmAM Ave che. ' IcchAyAga ahIM prANIe zAstra sAMbhaLyAM hAya tethI tene IcchAe bahu prakAranI thayA kare, pazu peAtAne ALasa eTaluM badhuM hoya ke te jyAre tyAre vikAdika karavAmAM athavA viSayakaSAyamAM paDI jaI kAMI zubha pravRtti karatA na hAya, chatAM tenA manamAM zubha kriyA karavAnI hAMza bahu rahe ane jyAre banI Ave tyAre te karavA abhilASA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 122: jaina daSTie yoga rahe, tevA prANa vakhate kavakhate kadAca koI caityavaMdanAdi kare te paNa temAM yathAkathita vidhine DhaMgadhaDe na heya-AvA prANInA vegane zAstrakAra "IrachAyega" evuM nAma Ape che. jayAM lAMbA kALa sudhI ega karavAnuM hoya temAM pramAda karI pUrNa yogasAdhana karavAmAM na Ave, paNa karavAnI IcchA rahe tene IrachAvega kahevAmAM Ave che. temAM sAdhAraNa vaMdana, namaskAra vigere kriyAe saMpUrNa thaI jAya che tethI IcchAganI vyAkhyAmAM kaI virodha prApta thatuM nathI. irachAyegamAM je vikaLatA hoya che te ahIM dUra thAya che. zAstramAM batAvelI rIta pramANe AstikatApUrvaka abhyAsa sAthe apramAdI prANI yathAzakti kriyAo zAzvaga kare tene zAstroga kahevAmAM Ave che. IrachAyegamAM je pramAda hoya che te ahIM raheto nathI, tema ja ahIM AgaLa uparanI tIvra zraddhA sArI rIte jAgrata thAya che ane je kriyA kare che te saMpUrNa kare che. IrachAyegamAM sArI sArI IcchAo thAya che ane pravRtti karavAmAM Ave che paNa vegazuddhi thatI nathI, kAraNa ke temAM yathAvat pravRttinI khAmI rahe che. jyAre yathAvat pravRtti thAya che tyAre zAsaga kahevAya che. IcchAga ane zAstrayoga vacce taphAvata ATalA uparathI samajAye haze. IrachAyega karatAM zAsacAgamAM pragati vadhAre hoya che ane bahudhA tenI bhUmikA paNa vadhAre sArI hoya che. zAstrogamAM tyAga-vairAgya paNa vadhAre sAro hoya che. A zAga paMcama bhUmikAmAM rahela zrAddha athavA te ja bhUmikAmAM rahelA savavirati guNavAnane he
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ paganA bIjA le che saMbhave che. trIjA sAmarthyaganI vicAraNA pachI A bAbata bAbara spaSTa thaI jaze. zAstramAM yogasiddhinA hetuo batAvyA hoya te uparAMta vadhAre sAkSAtkAra thayela ane thate jAte levAthI zaktinA ukapaNAthI (vRddhithI) vizeSa hetuo sAmaga puruSArtha vAparIne zodhavA ane karavA tene sAmarthaga kahevAmAM Ave che. siddhi prApti mATe zAstrakAre aneka upAya batAvelA che paNa te taddana saMpUrNa hoI zake ja nahi, tema hoya te zAstra vAMcavAthI ja sarvajJapada prApta thaI jAya. A pramANe hovAthI ane vyaktigata sAyasAdhanamAM UghADI rIte vyakti paratve pheraphAra rahetuM hovAthI AvA hetuo zethI tene amalamAM mUkavA mATe puruSArtha karave-svavIryakuraNA karavI enuM nAma sAmarthyAga kahevAmAM Ave che. AvI ati utkRSTa jJAnadazA ane cAritramArga prAtijJAnane viSaya che. e prAtijajJAna pAMca jJAnamAMnuM ja eka jJAna che. jema sUryodaya thayA pahelAM arudaya thAya che tema kevaLajJAnarUpa sUryane udaya thayA pahelAM A jJAna thAya che. e zrutajJAna ane kevaLajJAna vaccenI mahAna sthitinuM sUcaka tIvra tavadha pragaTapaNe batAvanAra ane tevA bodhane sAkSAtkAra karAvanAra jJAna che. e anubhavathI vedya jJAna hovAthI enuM varNana sAmAnya rIte khyAlamAM AvavuM muzkela che, paraMtu emAM sAdhyanuM darzana spaSTa thAya che ane pote tenI najIka jate heya tema spaSTa dekhAya che. A mahAutkRSTa dazA be prakAranI che. dharmasacAsa ane cegasanyAsa. temAMnI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema hRSNuie poga prathama dharmasaMnyAsa dazA apramatta saMyatI jyAre Ama guNasthAnake kSapakazreNI Adare tyAre thAya che. A bIja apUrva karaNa vakhate je mahA AtmArAmatvanI sthiti prApta thAya che tene zAsakAra dharmasaMnyAsa sAmarthyagane prathama bhAga jaNAve che. A vakhate AtmapuraNA tIvra thAya che, parapariNati thatI nathI ane thavAno bhaya paNa rahetA nathI. e ati suMdara dazAne jJAnIe paNa varNavI zake tema nathI ema teo kahe che. ati AnaMdajanaka A utkRSTa sthitine anya vegagraMthakAre "trataMbharA? zAdathI bolAve che, ene jaina cogakAro pratibhAna kahe che. vyAsajI paNa kahe che ke-AgamathI, anumAnathI ane gAbhyAsanA rasathI e utkRSTa RtaMbharA prajJA prApta thAya che. evI utkRSTa prajJA je kaivalyajJAnanI pahelAM prApta thAya che te vakhate cAritra paNa utkRSTa vate che. e cAritrane yathAkhyAta cAritra evuM abhidhAna ApavAmAM Ave che. A ati utkRSTa cAritra ane jJAnadazAmAM vartatA cetananAM ghanaghAtI kamene ekadama nAza thavA mAMDe che ane te zreNuM upara ArUDha thaI bahu alpa kALamAM aneka cIkaNuM karmone bhasma karI nAkhe che. ahIM AtmapariNAmanI nirmaLatA eTalI badhI thAya che ke tenA sAmarthyathI jagatanA anaMta jInAM tamAma karmane be ghaDImAM pite ekale AtmasAmarthyathI bALI nAkhI zake, paNa kamanuM pArthakya che ane tenI e khAsI ata che ke pitAnA Azayane tapAvyA vagara te choDatA nathI. A sAmarthyAganA be moTA vibhAga karavAmAM AvelA che: dharmasacANA ane garAsa kSamA vigere dhamAM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmanA khIjA medA : 125 : maryApazasrabhAva tajIne adyuitapaNe ( kSAyika bhAve) prAsa cAya tene dhama sanyAsa kahevAmAM Ave che; eTale kSamA, mAdava, AAjava, aAbhatyAga, tapa, sayama, satya, zoca, kicanA ane brahmacarya e dRza dharyAM ane bIjA sarva tyAgabhAvanA sacamA ahIM evI sArI rIte prApta thAya che ke-te prApta thayA pachI jatA nathI. matalakha ema che ke-atyAra sudhI te dharmAM koI vAra Ave, kAI vAra cAlyA jAya ema thatuM hatuM (evA bhAvane kSAyepazamika bhAva kahevAmAM Ave che); have te dhama mAM sthiti kAyama rahe che ema thAya che (e bhAvane kSAyika bhAva kahe che) ane khIjA ceMgasanyAsamAM zarIrAdi vyApAra upara aMkuza AvI jAya che ane yathAsvarUpe cAMganI prApti thAya che. dharmasaMnyAsa caiAga AThamA nivRtti guNusthAnake khIjI vakhata apUrvakaraNa kare che tyAre prApta thAya che, eTale apramatta yati jyAre kSapakazreNI Adare che tyAre tene tAttvika rIte dharma sanyAsa prApta thAya che. tAvika rIte yathAsthita dhamasanyAsa A sthitimAM ja prApta thAya che enuM kAraNa ema che ke e pahelAM dharma sanyAsa thAya che paNa te atAttvika hAya che, jyAre prANI kSapakazreNI upara ArADhaNu kare che tyAre ja tene kSAyika bhAve te dharmo prApta thAya che. sAdhAraNa rIte te pratrajyA grahaNu kare tyAre paNa dharmaprApti thAya che paraMtu te sAdhAraNa che. A dharmasaMnyAsanI yogyatA te bhaviraktane ja zakya che. zAstrakAra dIkSAne ceAgya kANu hAI zake tenu svarUpa batAvatAM kahe che ke* A dezamAM utpanna thayela hAya, viziSTa jAti ane kuLavALA hAya, ka maLabuddhi jenI lagabhaga kSINa thaI gaI hAya tevA,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 126 : jaina daSTie cAga je pitAnA manamAM vicArate hoya ke manuSyabhava durlabha che, janma maraNa nimitta mAtra che, dhanasaMpatti caLa che, viSa duHkhanA hetu che, ega mAtrane viyegamAM aMta Ave che, pratikSaNe maraNa thayA ja kare che ane tene saMbhava paNa teTale ja rahe che, bhegane vipAka ati bhayaMkara che-AvA AvA suMdara vicAre je prANI karatA hoya ane evA vicArathI je saMsArathI virakta rahetuM hoya, jenA kaSAye a5 heya, jene hAsya vigere a5 haya, je upakArane jANakAra heya, je vinayavAna haya, je pravajyA grahaNa karavA pahelAM paNa rAjya, pradhAna, nagaravAsI vigeremAM bahumAna pAmela hoya, je keIne droha karanAra na haya, paranuM kalyANa karanAra heya, zrAddhaguNa saMpanna hoya-AvI sthitine je prANI unnatikramamAM vadhela hoya te pravajyAne regya gaNAya che, ane te vAstavika rIte dharmasaMnyAsavAna thaI zake che, kAraNa ke ahIM jJAnaganI pratipatti thAya che. e prANI na hoya te jJAnayegane ArAdhI zakatuM nathI ane je Ave hoya che te ArAdha ja nathI ema bane paNa nahi ema vicAravuM. ATalA uparathI samajAyuM haze ke upara uparane bAhya dharmasaMnyAsa te chaTTa guNasthAnake prApta thaI zake che, paraMtu tAvika dharmasaMnyAsanI prApti te AThamA guNasthAnake ja zakya che. e vakhate prANInI utkRSTa baMdha thavAnI yegyatA thAya che ane tenA kSApazamika bhAve nAza pAmI jAya che. A dharmasaMnyAsanA veganA vadhArAthI maha vigere ghanaghAtI karmone nAza thatuM jAya che ane prANuM ekadama pragati karI AgaLa vadhatuM jAya che. A bIjA apUrvakaraNa vakhate prANI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganA bIjA bhedo * : 17 : kSapakazreNI mAMDe che. prathama apUrvakaraNa vakhate graMthibheda kare che e ApaNe upara joI gayA chIe. teramA guNasthAnakanA aMtamAM dareka kevaLI AjIkaraNa kare che ane te pachInA muhurtamAM agI sthiti prApta kare che. zailezI avasthA prApta thatAM je mahAutkRSTa yuga prApta thAya, zarIra para taddana aMkuza AvI jAya tevA bhegane-agI guNasthAnaka (caudamA)nI avasthAne cagasaMnyAsa kahevAmAM Ave che. rogane aga te ega evI je veganI vyAkhyA zrI haribhadrasUri mahArAje karI che te A utkRSTa yogasaMnyAsamAM maneganA tyAgarUpa athavA ga upara aMkuzarU5 samajavI. e vegasaMnyAsayogamAM go niruddhAvasthAne prApta thAya che ane chevaTe agIbhAva prApta karI, zukladhyAnanA caturtha pAda para paMca hRsvAkSara kALasthiti karI sAdhyaprApti thAya che. A yaMgasaMnyAsa aMtima gabhUmikA (AThamI)nI utkRSTa sthiti batAve che. dharmasaMnyAsa tAvika ane atAtvika che, temAM atAtvika bAhyAcArarUpe che te paMcama bhUmikAe labhya che, tArika dharmasaMnyAsa ganI parA bhUmikA(AThamI)mAM ja prApya che, paraMtu te A bhUmikAnI zarUAtamAM prApya che ane tenI parAkASThAe gasaMnyAsa thAya che ane chevaTe aSTama bhUmikAthI paNa AgaLa gati karI cetana para mAtmabhAva pAme che. yoganA A IchAyega, zAstroga ane sAmarthyavega evA traNa bheda pADyA che te bahu vicAravA egya che. e saMbaMdhI vizeSa vivecana karavAnI jarUra che, paNa te mATe vadhAre zAsAvagAhananI AvazyakatA che. zrI haribhadrasUrie yogadaSTisamuracayamAM
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 128 : jena daSTie yoga te saMbaMdhI je vAta karI che tadanusAra ahIM kAMIka saMkSepathI vastunideza karela che. have ApaNe bhegInA bhede keTalA hAI zake te vicArI jaIe. gIonA bhedaH 1. kuLayegI. je legInA kuLamAM utpanna thayelA hoya ane tene kuLadharmane anusaranAra hoya tene kuLayogI kahevAmAM Ave che. A lakSaNa dravyathI samajavuM. bhAvathI karmabhUmimAM utpanna thayela bhavya jIne A vyAkhyAmAM samAveza thaI zake che. A kuLagInI atra je vyAkhyA ApavAmAM AvI che te jarA awNa lAge che. matalaba ke-dravyathI je vyAkhyA ApavAmAM Ave te AvA ja prakAranI hAvI saMbhavita che. ene vizeSa khyAla evA gInA svarUpa uparathI AvI zakaze. jeo keInA upara dveSa rAkhanAra na haya, jeo dharmaprabhAvanA karanAra guru ane sAdhuvarga upara prema rAkhanAra hoya ane jeo prakRtithI ja dayALu hoya tema ja jeo kuzaLa hoya ane bedhavALA hoya teo kuLagI kahevAya che. A guNa uparAMta teo jiteMdriya paNa hevA joIe, kAraNa ke temAM cAritrane saddabhAva che. A vyAkhyA pramANe jeo zrAddhapaNAnI sthitimAM rahyA hoya teone dravyathI kuLayogI kahI zakAya. kuzaLatA, dayALutA ane deva, guru ane dharma upara pratibhAva A paMcama bhUmikAmAM ja prApya che. ahIM keTalIka vAra dravyathI zrAddhaguNe jenAmAM hoya tene paNa kuLagI gaNI levAmAM Ave che tethI enI vyAkhyA paNa temane sAmela gaNI zakAya tema rAkhI che. A kuLayogIonI vyAkhyAmAM ghaNe vicAra karavAnuM che, kAraNa
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ cegInA bherA 129 : ke temAM keTalIka vakhata khAdya vartanane sthAna maLI jAya tema che, paNa tethI kAI paNa prakAranI siddhi nathI tethI kadAca bAhyasRSTi zradhdhAnA emAM samAveza gaNyA hAya ane vyAkhyA jotAM gaNyA che ema jaNAya che te temAM kAMI vAMdhA jevuM nathI, ra.pravRttacakrayAgI yama cAra prakAranA che: icchAyama, pravruttiyama, sthirayama ane siddhiyama. A cAra yama paikI prathamanA e yama jene prApta thayA hAya ane bAkInA e yama prApta karavAnI jemane IcchA hAya ane jenAmAM zuzruSA vigere guNNA hAya tene pravRttacakrayAgI kahevAmAM Ave che. jene traNa ava'caka bhAve paikI prathama yAgAvacaka bhAva prApta thayA hoya ane jene khIjA e kriyAavacaka ane phaLAvacaka bhAvanI prApti karavAnI IcchA hAya te A vyAkhyAmAM Ave che. A pravRttacakrayAgI te sa'vijJapakSInA nAmathI jaina AgamamAM oLakhAya che. A pravRttacaDhaagIonuM svarUpa khAsa vicAravA ceAgya che. pAMca yama ApaNe sArI rIte jANIe chIe : ahiMsA, satya, acoya, brahmacarya ane akiMcanatva. enA para have pachI sahaja vivecana paNa thaze, kAraNa ke te cAganuM prathama aMga che. bIjI rIte yamanA cAra vibhAga pADavAmAM AvyA che. jenAM nAma upara ApavAmAM AvyAM che. je prANIoe yama karelA hAya tenI kathA sAMbhaLavAmAM AnaMda Ave cAra yamasvarUpa ane tevA yama karavAnI icchA thAya tene IcchAyama kahevAmAM Ave che. upazamabhAvapUrvaka camanuM pAlana
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke 100 jene daSTie yoga karavuM te bIje pravRttiyama kahevAya che. IcchAthI AgaLa vadhIne ahIM pravRtti thAya che. kSapazama bhAvathI aticAranI ciMtArahitapaNe je yamanuM pAlana karavAmAM Ave tene trIje sthirathama kahevAmAM Ave che. ahIM upazama bhAvane badale kSApazamika bhAva prApta thAya che. A sthirayamavALe prANu je gaprakriyA kare che te prakRtithI ja aticAra rahita thAya che. zuddha aMtarAtmAmAM utkRSTa siddhisAdhaka yuganI aciMtya vilAsapUrvaka prakriyA karavAmAM Ave tene ethe siddhiyama kahevAmAM Ave che. A siddhiyamamAM eTalI utkRSTa yamaprApti thAya che ke tenI sAthe ja vairatyAga thaI jAya che. AvI rIte je cAra yamanI ahIM vyAkhyA karI te paikInA prathamanA be yama-IrachAyama ane pravRttiyama-jene heya ane bAkInA be yame prApta karavAnI atyaMta IrachA hoya tene pravRttacagI kahevAmAM Ave che. A sAthe ApaNe traNa avaMcakanuM svarUpa paNa avaMcakAyanuM svarUpa vicArI jaIe. jeonA darzanathI paNa pavitratA thAya evA puNyavAna mahAtmA enI sAthe saMbaMdha tha te gAvaMcaka kahevAya che. ghaNAkharA prANIone te AvA mahAtmAone saMbaMdha thave ja azakya che ane guNavAna sAthe meLApa thAya te teone tevA guNavAna tarIke oLakhavA e paNa bahu muzkela che, tethI Agha avaMcaka bhAva tarIke guNavAna mahAtmAonI guNavAna tarIke oLakhANapUrvaka teo sAthe ceDa-saMbaMdhane gaNavAmAM AvyuM che. satsaMganI keTalI jarUrIAta che te A uparathI jaNAze ane te vAtane keTaluM mahatva ApavAmAM AvyuM che tene paNa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogIonA leTA : 13 : ATalA uparathI vicAra thaze. jyAM sudhI AvA mahAtmAo sAthe coga thatuM nathI tyAM sudhI vastusvarUpane yathAsthita baMdha thata nathI ane bedha vagara-vastugata dharmonA bhAna vagara vastunI oLakhANa thatI nathI tethI pariNAme aneka prakAranAM lAbha thavAne saMbhava prApta thatuM nathI. mahAtmAone vega teTalA mATe ati upagI che ane tenI sAthe temanuM tathArUpe (guNavAna tarIke) darzana thAya tyAre bahu lAbha thAya che. AvA mahAtmA puruSane yathAgya praNAma, namaskArAdi karavAM ane te mATe aMtaHkaraNamAM pUjyabuddhi rAkhavI e bIje kriyAavaMcaka bhAva kahevAya che. vastaravarUpanA bedha pachI je kriyA thAya che te ati AhUlAdajanaka ane savarUpadarzaka hevAthI bahu lAbha thAya che, mahAaniSTa kamene nAza karanAra hoya che ane siddhi tarapha prayANa karAvanAra hoya che. cagAvaMcakatva prApta thayA pachI je kriyAvaMcakatva prApta thAya te ja te lAbha karanAra thavAne saMbhava che, kAraNa ke ega vagara sa&iyAne saMbhava ja nathI. A gAvaMcaka ane yiAvaMcapaNathI zubha anubaMdhArUpa phaLanI prApti thAya tene phaLAvaMcaka bhAva kahe che. mahAtmAonI sAthe saMga thavAthI teoe ApelA upadezane anusAre je kriyA karavAmAM Ave tenA pariNAma tarIke mahAuttama phalAvApti thAya te A trIjo avaMcakabhAva che. sAdhyaprAptirUpa mahAuttama phaLAvaMcakabhAva te bahu uraca dazAe prApta thAya che, paNa sAdhanadharmonI prAptirUpa phaLa avAMtaradazAmAM paNa prApta thAya che. ApaNe gabhUmikAnA nirUpaNa prasaMge joI gayA chIe ke A cagAvaMcakabhAvarUpa prathama yuga prathama bhUmikAe prApta thAya che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13ra : * jaina daSTie yoga atra vaktavyatA e che ke pravRttacagIne prathamanA be yama hoya che eTale teone IrachAyama ane pravRttiyama prApta thayelA hoya che ane bAkInA sthirayama ane siddhiyama prApta karavAnI teone irachA hoya che temaja prathama gAvaMcaka bhAva teone prApta thayela hoya che ane bAkInA be avaMcaka pega prApta karavAnI IcchA teone hoya che. A saMvipakSInA nAmathI oLakhAtA pravRttacakagIo bahudhA paMcama bhUmikA upara athavA tethI AgaLa sthita thayelA hoya che. zrI haribhadrasUri mahArAje gagraMthanA adhikArI tarIke A kuLagI ane pravRttacagIonuM savarUpa yogadaSTisamuccaya mAM batAvyuM che te ApaNe vivecanapUrvaka vicArI gayA. e adhUrA gavALA puruSo potAne yoga pUro karavAnI bhAvanAvALA hoya che. e uparaMta ApaNe yogIonA aneka bheda pADI zakIe. graMthibheda thayA pachI avirati dazAmAM rahenAra jIne AvatI kahI zakAya, dezathI vrata lIdhela yamI zrAddhane dezavirati kahI zakAya, sarvathA paMca yama karanAra mahAtmAne sarvavirati kahevAya che. e sarvavirati vegIomAM paNa jeo apramatta dazAmAM hoya che temAMnA keTalAka zreNI ArUDha ane zreNuM anArUDha avasthAmAM hoya che, zreNIgata gIomAM paNa keTalAka sagI kevaLI ane keTalAka Itara hoya che ane sarvoparI ayogI che. AvI rIte thegIonA aneka bheda pADI zakAya che te zAstrathI vicArI levA. atra te viSaya para vadhAre vivecana karavAnI AvazyakatA nathI. have e gaprAptinA upAya mATe prathama zuM karavuM joIe
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ thALakhAsinA upAya : 133 : te khAsa vicAravA gya che, (kAraNa ke jene gaprApti thaI na hoya teNe e bAbatanAM bahu lakSya ApavAnI jarUra che.) e vicArI ApaNe veganAM suprasiddha ATha aMgo para vicAra karI A viSaya pUrNa karazuM. te karavA pahelAM cagadarzanakAra bhagavAna pataMjali yeganuM svarUpa zuM batAve che temAM kayAM nyUnatA che? te para vivecana karavuM prAsaMgika gaNAya paNa tema karavA jatAM viSaya bahu laMbAya che tethI AgaLa upara anya prasaMge vicAra karavAnuM rAkhI hAla gaprAptinA upAyo vicArIe. egaprAptinA upAya atra je veganuM varNana karyuM che tenI prApti mATe yegyatA prApta karavA sAru keTalAka upAyo bhegAcAryoe batAvyA che jene sevavAthI rogaprApti thAya che. ene mATe cAra mukhya upAya batAvavAmAM AvyA che te para ApaNe jarA vicAra karI jaIe jethI e upAya tarapha khAsa dhyAna rahe ane te lakSyamAM hoya te tenI prakriyA karavAne udyoga thAya. A upAye vicAravAthI jaNAze ke te pratyeka prAthamika che ane khAsa jarUranA che. vyavahAramAM phatteha meLavavA mATe paNa e upAyane amalamAM mUkavAnI jarUrIAta jaNAI Avaze. 1 devagurupUjana-guru eTale vRddha mAtA, pitA, vivAcArya, vayevRddha, zrutavRddha vigere je gurujana heya tenI rIte mAnasanmAna-dAnathI pUjA karavI, teonAM vaya, jJAna *gane aMge AvA ghaNA viSe vicAravAnA che te A pustaka nA bIjA bhAgamAM vicAravAmAM Avaze.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 134 : - jaina daSTie paNa ane upakArane anurUpa teone mAna ApavuM ane teonA tarapha vinItabhAva rAkhe. devapUjana dravyathI ane bhAvathI be prakAre bane che. viziSTa varatuupacArathI teonI pUjA karavI te dravya pUjana kahevAya che ane bhAvapUrvaka manamAM teone sthAna ApavuM te bhAvapUjana kahevAya che. potAnI sArAmAM sArI vastu teone arpaNa karavI ane banI zake teTalI temanI bhakita karavI e devapUjanamAM Ave che. dhanane tIrthAdika zubha sthAnamAM vyaya kare, devA mATe suMdara maMdira karAvavAM, biMbasthApanA karavI vigere aneka rIte devapUjana thAya che. jo amuka devamAM devanA guNa che ke nahi ene nirNaya na thaI zake che te prazasta AzayavALA gRhastha sarve devanI pUjA karavI. satya devanI parIkSA vinA amuka eka ja devane namaskAra karavAnI Agrahabuddhi karatAM AvI ogha dRSTithI sarva devone namaskAra karavA te apekSAe sAruM che. ene mATe zAstrakAra cArisaMchavinI cAra nyAya batAve che. baLadarUpa thayela patine vidyAdharanA AdezathI amuka vRkSa nIcenI sarva vanaspatine AhAra karAvavAthI paNa chevaTe tenuM manuSyarUpa karanAra nava vadhUnI peThe je eka devanA devatva mATe nirNaya thaye na hoya te sarva devane namaskAra kare e mATe atre A nyAya che. ethI ogha dRSTimAM lAbha thAya che, kAraNa ke mArgadazIpaNuM tethI prApta thAya che ane tyAra pachI vizeSa dha thatAM vizeSa devatvane nirNaya thAya che eTale tene svIkAra karI zakAya che, paNa je haTha, kadAgraha ke ajJAnathI amuka devane Adarela hoya te markaTamuSTinI peThe tene tyAga thaI zaktA nathI. AvI rIte devapUjana karavuM te gaprAptine eka upAya che. tevI ja
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaprAptinA upAya ja : 135 ? rIte vRddha puruSonI sevA karavI te paNa mArgadarzakapaNuM prApta karavAmAM ati upayogI hevAthI bahu lAbha karanAra che. guNavAnanI saMgatithI, teonA saMparkathI ane teonI paryapAsanAthI guNanI oLakhANa thAya che, guNa upara rAga thAya che ane te prApta karavA prayAsa thAya che. vaLI mAtA-pitA vigerene upakAra eTale badhe che ke tene badale kaI rIte vaLI zake tema nathI. tenA tarapha pUjyabuddhi batAvIne tenuM yogya AdarAtithya karavuM te teonA upakArane mATe ghaTe che. devanA saMbaMdhamAM eTaluM khAsa yAda rAkhavA yogya che ke pote savizeSa dRSTie devatatvane yogya nirNaya karyo hoya te paNa anya deva upara dveSa te kadi kare ja nahi. paramasahiSNutA rAkhavAnI khAsa jarUra che ane tene mATe egya zabdamAM gagraMthakAre vAraMvAra ullekha karI gayA che. 2. dAna-pAtrane vakhate yogya rIte sanmAnapUrvaka ucita dAna ApavuM. A sivAya kIrtidAna pitAnI sthitine yogya ApavuM ghaTe che. dayAne pAtra prANu upara anukaMpA lAvI vastra, dhana pramukhanuM dAna ApavuM tene anukaMpAdAna kahevAmAM Ave che. dAna ApavAmAM viveka rAkhavAnI jarUra che. regIne apathya vastunuM dAna ApavuM te mUrkhAI che tema ja dIna anAthane dAna ApatI vakhate potAnAM mAtA, pitA, sI, putra vigere jenA bharaNapoSaNane AdhAra dAna ApanAra upara hoya tevA piSya varganI vRttine virodha na Ave tevI rIte dAna ApavuM. khAsa karIne jeo dIna, aMdha, kRpApAtra hoya, zarIre apaMga heya, teone vivekapUrvaka dAna ApavuM yegya
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 136 : jena daSTie yoga che. dAnanA saMbaMdhamAM keganA pUrva upAya tarIke janA batAvavAnuM kAraNa ema jaNAya che ke ethI tyAgadharmanI zarUAta thAya che. pitAnI varatu parane ApI devAne mArca sulabha nathI tethI tene jene abhyAsa paDe te vastune tyAga kema kare te sArI rIte samaje che ane tene pariNAme gabhUmikAmAM je paugalika sarva vastuone ane saMbaMdhone tyAga kare paDe che tenI atra zarUAta thAya che. Ane samAveza sadAcAra je para have vivecana karIe chIe tenA peTamAM thAya che. sadAcAra-nItinA uttama niyamane anusaravAnuM nAma sadAcAra kahevAmAM Ave che. mArgadarzaka tarIke e ati upayogI che. aneka guNane atra samAveza thAya che ane tene vistArathI nAmanirdeza karIe te paNa vivecana ghaNuM lAMbu thaI jAya. bahu agatyanA sadAcAra ApaNe vicArI jaIe. gaMbhIra dhIra prANa prakRtithI ja pArakAnuM mana rAkhI tenuM kAma karavA tatparatA batAve te sudAkSiNya, anyanuM duHkha dUra karavAnI IcchA te dayALutAduHkhI prANI upara dayA lAvI tene uddhAra karavA yatna kare te dIddhAra anya manuSya pitA upara upakAra kare tenI bUjha jANavI te kRtajJatA; lekamAM pitAnI apakIrti thAya te te mATe maraNathI paNa vizeSa bhaya lAge te janApavAdabhIrutva, guNavAna prANI upara svAbhAvika rIte rAga rAkha te guNIrAga uttama, madhyama ke adhama manuSyanI nidAne tyAga kare te nidAtyAga; game tevI vipatti Ave te temAM rAMkaDa-dIna na thaI javuM, gabharAI na javuM ane jANe pitAmAM koI puruSArtha ja nathI ema jANavA na devuM e
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagaprAptinA upAya * : 1776 anya; keIne Apela vacana athavA pote karela niyamane game teTalA bhege nirvahavA e satpatitva, game tevI athala teTalI saMpatti, bhega, vaibhava prApta thAya te paNa jarA paNa abhimAna thavA na devuM e namratA; pitAnAM vrata-niyamAdi dhane aDacaNa na kare evA kuLAcArane anusaravuM te sumulyatva; kAraNa vagara nakAmuM na bolavuM, paranuM hita thAya tevuM belivuM, parane priya lAge tevuM belivuM te mitabhASitA pitAnA prANa kaMThe Ave te paNa niMdha AcaraNa sevavuM nahi e siMghatyAga; sArAM kAma mATe daDha Agraha zubha mArgacAM dhanane thaya; lekarucine anusaravAno nirNaya pramAdatyAga vigere vigere aneka prakAranA sadAcAre che. je vartanathI vyavahAru rIte upayogI manuSyamAM gaNanA thAya, je vartanathI eka nItimAna ane sAro sadguNI manuSya gaNAya, je vartanathI UMcAmAM UMcA pramANikatAnA ane saujanyanA guNe prApta thAya te sarvane sadAcAramAM samAveza thAya che. nItinA UMcAmAM UMcA niyamonuM pAlana karavuM ane atyAre jene naitika biMdu (Moral Point of view) kahevAmAM Ave che te biMduthI utkRSTa cAritraguNa batAve te sarvane A veganI pUrvasevAmAM samAveza thAya che. gadharmane adhikArI naitika dRSTie jarA paNa utarate hiI zake e vAta taddana asaMbhavita che. pramANikapaNAmAM paNa utkRSTa vyApArI, mutsaddI ke nekara jevuM vartana rAkhe athavya hAikorTanA jajanI pAsethI je prakAranA vartananI AzA rAkhI zakAya tenAthI UMcuM naitika baLa A mArgagAmI prANIo atAvavAnuM che ane evA vartana vagara graMthibheda thAya ke ega
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 138 : jaina daSTie Aige bhUmikAnI prApti thaI zake ema mAnavuM e taddana dhRSTatA ja che. AvI dhRSTatA batAvanArA ane dharmane vagevanArA prANIo ghaNuM hoya che paNa te bAhyAcArI ja che ema samajavuM. ganI vyAkhyA ane Azaye upara agAu je varNana karyuM che te parathI paNa A vAta spaSTa rIte samajAI jAya tevI che. sadAcAra zabda eTale vistRta che ke ghaNA naitika niyamone samAveza thavA uparAMta temAM vartana ane prakriyAne paNa samAveza thaI jAya che. 3. tapa-aneka prakAranAM tapa karavAthI Indriya para saMyama thAya che. bAhya atyaMtara tapane aneka prakAre vidhi batAvela che temAM atra bahudhA bAhya tapa mATe sUcavana heya ema jaNAya che. bAhya tapane ahIM gaprAptinI pUrvAvasthAmAM ATaluM mahatvanuM sthAna ApavAnuM kAraNa e jaNAya che ke ethI sthaLa zaktio upara aMkuza AvavA uparAMta tadudvArA mAnasika vRttio upara paNa eka prakArane kAbU AvI jAya che. gabhUmikA upara ArUDha thavA mATe AvA tapanI pUrvasevA tarIke khAsa agatya che. cAMdrAyaNa vigere tapane vidhi vihitazAstramAM batAvela che te anusAre tenI prakriyA karavI. 4. mekSa aSa-A ati agatyane mAnasika upAya che. egaprAptine aMge enI bahu ja AvazyaktA che. keTalAka bhavAbhinandI prANIone saMsAra upara eTale rAga hoya che ke teo saMsAramAM rAcatA jAya che-tevA rAgane A sthitimAM tyAga thatuM nathI, paraMtu tenA manamAM makSa upara abhAva na hevo joIe. AvA yegArUDha thavAnI IrachAvALA prANane manamAM ema thavuM na joIe ke mekSamAM jaIne zuM karavuM? tyAM kema
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogaprAptinA upAya 4 139 rahevAze? tyAM rahevuM pasaMda Avaze ke nahi? atyaMta viziSTa AtmArAmapaNanAM sukhane khyAla na hovAthI mokSasukhane khyAla te A dizAmAM AvA muzkela che paNa tene mikSa upara abhAva na he joIe. eka RSi evuM lakhI gayA che ke " jyAM madavihaLa madirAkSI strIo na hoya evA mekSane karavuM che?" AvA turacha viSayavAMchAjanaka udgAre sAMbhaLIne lekamata upara ke kuzAsA upara prema AvI jAya athavA tadanusAra vartana karavAno vicAra thaI jAya te mokSa tarapha tiraskAra AvI jAya che. evI ja rIte vartamAna kALamAM aneka prakAranI jaDa sukhanI vyAkhyAo vAMcI mana bhramita thaI jAya te makSa upara TheSa AvI jAya che. keTalAke IndriyapaSaNane sukha mAne che, keTalAka hetu samajyA vagara sAdhyanI apekSA vagara nItinA niyamapAlanamAM sukha mAne che. AvAM DhaMgadhaDA vagaranA khoTA sukhanA khAlI abhyAsathI athavA khAo pIo AnaMda bhega (Utilitarianism) jevA jaDavAdanA vicArothI bhramita thaI mikSa upara dveSa na lAva, tenuM varU5 samajavA nirNaya kara, na samajAya te samajela hoya tenI pAse samajavA ziSyavRtti dhAraNa karavI ane matimaMdatAthI na samajAya te paNa tenA upara dveSa na lAva e A gaprAptine khAsa upAya che. egaprApti meDI vahelI thAya te vAta bAju upara rAkhIe, paNa mokSa upara dveSa AvI jAya te te anaMta saMsAra-paribhramaNamAM paNa pAche tene udaya thAya nahi e vAta khAsa lakSayamAM rAkhavAnI jarUra che. AvA dveSathI te mahAna anartha thAya che. e vAta bahu vicAra karIne hadayamAM utAravAnI che. A bAbata
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 140 : jaina daSTie yoga bahu bhAra mUkIne kahevAnuM kAraNa e che ke AgaLa unnatikamAM je bhakaeNga thavAnI vAta kahI che tenI zarUAta A mekSa adveSathI thAya che. je makSa adveSa hoya te ja saMsAra para nirveda thAya che ane paraMparAe te mahAvairAgyanuM kAraNa bane che. AvI rIte ApaNe gaprAptinA upAyanuM ciMtavana karI gayA. amRtaanuSThAna svarUpa je je anuSkAne mokSaprApti mATe karavAmAM Ave te sarvamAM khAsa karIne tatvadhanI bahu jarUrIAta che te gasiddhinA upAyane aMge jANI levuM jarUranuM che. zAstrakArateTalA mATe anuSkAnenA pAMca meTA vibhAga pADyA che ane tema karIne batAvI ApyuM che ke-jema eka abe (kerI) hoya te regI mANasa khAya che tethI tenA vyAdhinI vRddhi thAya che ane bIjA mANasane te baLanI vRddhi kare che tevI rIte vyakti para eka sarakhAM ja anuSThAne judA judA prakAranAM phaLa Ape che. phaLAvAptine AdhAra AMtara Azaya ane taravAvabodha para rahe havAthI amuka anuSThAna kevuM che tene bAhya daSTie vicAra karavAnuM nathI. A bhavamAM amuka labdhinI athavA zaktinI prApti thAya athavA kIrti thAya evI koI apekSAthI anuSThAna karavA tene viSa anuSThAna kahevAmAM Ave che. viSa khAvAthI tarata ja prANune nAza kare che e jANItI vAta che. vizvanI peThe AvuM anuSThAna tyAjya che. game tevI kriyA AvA aihika sukhanI IcchAthI karavAmAM Ave tethI lAbha thatuM nathI. tevI ja rIte paralakamAM deva, devendra, vidyAdhara, cakravartI paNAnAM sukhanI prAptinI IrachAthI je anuSThAna karavAmAM Ave eTale
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ amruta anuSThAna svarUpa 2141 : amuka kriyAnA phaLa tarIke evI sa*patti athavA khIjuM kAMI paNa paraleAkamAM prApta thavAnuM niyANuM karavAmAM Ave te garala anuSThAna kahevAya che, aneka jherI davAnA mizraNathI garA nAmanuM jherI dravya thAya che, te pIvAthI prANI dhIme bIme maraNa pAme che; tenA viSanA vikAra kALAntare udbhave che. koI prakAranA pAlaukika sukhAtinI IcchAthI je tyAjya anuSThAna thAya te pazu nakAmu' ja che. ThekANA vagaranA prANI sannipAtavALAnI peThe athavA ajJAnInI peThe vyagra citte anuSThAna kare tene ananuSThAna kahevAmAM Ave che. AvA prakAranu' anuSThAna paNuM nakAmuM che. tuti, stavana, dhyAna vagere pAtAthI banI zake tevAM anuSThAne pUchyuM rAgathI karavAmAM Ave tene tadvetu anuSThAna kahevAmAM Ave che. AvAM anuSThAnathI mukti upara rAga thAya che athavA adveSa thAya che ane viziSTa sanuSThAna amRta nAmanu che tenuM te kAraNarUpa hovAthI e prazasya gaNavAmAM Ave che. emAM kriyA bAhya thAya che paNa mekSa upara adveSa hAvAthI te prazasya che. emAM rAganA bhAga che te mehamUlaka che tethI teTalA pUratuM te viziSTa anuSThAnathI AchuM paDe che, paNa emAM prIti-Aga zubha vastu ane zubha kriyA upara che tethI te AdaraNIya gaNAya che. tattvAdhapUrvaka zraddhA sahita je anuSThAna thAya tene amRta anuSThAna kahevAmAM Ave che. e anuSThAnanI aMdara vastukhAdha yathAsthita hAvAthI tema ja zuddha tattvanI oLakhANa thayelI hAvAthI tyAM saMveganA raMga jAme che. A sthitimAM je anuSThAna thAya te icchita phaLa ati zIghra Ape che. mumukSu prANIe teTalA mATe je je anuSThAnA karavAM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 142 : jaina dRSTie yAga te A hakIkata dhyAnamAM laI amRta anuSThAnanI koTimAM Ave tevAM karavAM, kAraNa ke amuka anuSThAna karavAmAM pirapUNa tA thaI jatI nathI, paraM'tu vihita rIte edhapUrvaka ane rAgAhiMnA tyAga karIne AtmAthe ja karavAmAM Ave tyAre ja temAM mAnada Ave che ane te abhiSita phaLa ApanAra paNa tyAre ja thAya che; chatAM ahIM yAda rAkhavAnuM che ke-amuka bAhya phaLanI apekSAe jo anuSThAna karyu" hAya tA te turata ja viSa ke garalanA vibhAgamAM cAlyu jaze. mAtra anuSThAna khAtara ja te karavAM ane temAM kAI paNa prakAranI AkAMkSA na rAkhavI e bahu agatyanI khAkhata che ane tene aMge samarpaNunA je siddhAnta vaiSNuvA kahe che te vicAravA ceAgya che. te tA je kare te prabhune ApavAnuM kahe che, prabhune tevu kAMI levAnI. jarUra nathI ane prabhu haiAya te tenA darakhAramAM kAi vastunI kheATa nathI, paNa evA pharamAnanA Azaya ema jaNAya che ke tAre tenAM phaLanI apekSA rAkhavI nahi. gItAmAM eka prasaMge kahyuM che ke 'tArA kArya upara adhikAra che, phaLa upara adhikAra nathI, tenI sAthe tAre levAdevA nathI. ' A vAtanuM rahasya samajI amRta anuSThAna karavA yatna karavA evI yAgAcACnI khAsa bhalAmaNu che. ceAganAM AThe aMga yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhyAna, dhAraNA ane samAdhi-A ceganAM ATha maga che ema pUrvakALathI ceAgI mAne che. bhUmikAne age A ATha aMgonA AMtara Azaya samajAvI sahaja nirUpaNu ApaNe tatsaMbaMdhe
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAganAM AThe aMga * 143 : upara karyuM" che. jaina cAganAM graMthamAM e sauMbadhamAM sArI rIte vivecana Ave che. ApaNe tatsaMbadhamAM ceAgAcArya zrImAn hemaca`drasUri zu kahe che te sakSepamAM vicArI jaIe, A viSayamAM ahu lakhANu karavAnI AvazyakatA nathI, kAraNu ukta mahAtmAnuM gazAstra prasiddha thaI gayu che ane yeAgAcA A AThe aMganA vivecana upara AdhAra rAkhatA nathI. zrI hemaca'drAcAye' te aSTAMganI hakIkata batAvatAM prasa'gopAtta bIjI ghaNI vAta karI che tethI sadarahu graMtha bahu upayogI che. A suprasiddha ATha aMge paikI prathamanAM pAMca aMgA madhyamAdhikArI mATe che ane chevaTanAM traNa uttamAdhikArI mATe che, e ATha aMgAnA ApaNe jaina ceAgatrathAmAM batAvela niyama pramANe vicAra karIe. ( atra aSTAMganA nirdeza karyAM che te ukta cAgazAstra ane jJAnANu vanA sAra che. ) * 1. yama saMsArasamudranA pAra pAmavA mATe ane anirvAcya Atmika sukha nira'tarane mATe prApta karavA mATe AtmAnA sahaja guNNA jJAna, darzana ane cAritra pragaTa karavAnI samyaktva " khAsa jarUra che. e NA pragaTa karavA mATe prathama zuddha deva, zuddha zuru ane zuddha dharma upara zraddhA rAkhavI joIe. e zraddhA kharAkhara rahe teTalA mATe aneka guNNAnA AzrayasthAna rAgadveSa rahita devatattvane zeSI kADhavu' joIe, devatattvamAM khAsa e yAda rAkhavAnu che ke--deva yathAsthita vastusvarUpanA banAvanAra hovA joie ane teone koI paNa prakAranA mAha, icchA ke rAga na heAvA joie.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena daSTie yoga gurutatva zodhatAM teo khAsa nigRha hovA joIe, sAmya avasthAmAM sthita thayela joIe, zuddha dharmane bedha karanAra hovA joIe ane mahAvratane dhAraNa karanAra hoI bhikSA upara AjIvikA calAvanAra hovA joIe. AvA guru hoya te ja zarama ke spRhA rAkhyA vagara satya mArgane upadeza ApI zake kSamA, mArdava, Arjava vigere uparokta daza prakArane dharma e saddharmatatva che. A sudeva, suguru, sudharma tatvanI barAbara zodha karI tene AdaravAM tenuM nAma samyakatva kahevAmAM Ave che. e samyakatva amuka prANImAM che ke nahi tene batAvanAra pAMca liMga vegAcAryoe batAvyAM che te vicAravA gya che. e pAMca liMga A pramANe che. tIvra kaSAyanA pAMca liMga udayana tyAgathI zama, mokSanA tIvratama abhilASarUpa savega; saMsArathI vairAgya, tenA upara kheda, tenA upara anAdaravRtti e nirveda keI paNa prakAranA svArtha vagara duHkhI prANIne dukhamAMthI choDAvavAnI IchA te anukaMpA (dukha aneka prakAranAM che, sAMsArika, mAnasika, Atmika vigere.) zuddha tatva upara zaMkArahitapaNuM te Astikya. A pAMca liMga upara samyaktvanA astitvanI khabara paDe che. graMthibheda thaI samyaktva thayA pachI prANI dezaviratipaNuM prApta kare che eTale pAMca yamane amuka aMze prApta kare che, eTale hiMsA vigere pAMcane mana, vacana ane kAyAthI karavA karAvavA nahi vigere rUpe tyAga kare che. ahiM je tyAga thAya che te sthaLathI thAya che eTale sarvaviratinI peThe sarvathA tyAga banI zaktA nathI.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ yama 3 145 ahiMsA yamamAM prANI hi'sAnA tyAga kare che. ahIM tene vicAra thavA joie ke-jeTalu* peAtAnu' jIvitavya peAtAne priya che teTaluM ja sarva prANIone priya che. ekedriya vanaspatimAM jIvana che e have vijJAnanA prayAgAthI siddha thaI cUkayuM che, kAraNa ke manuSyazarIra peThe te paNa vijaLIka pravAhanA javAba Ape che, jherI padArthoM tenA para asara kare che ane uttejaka vastuo tenA para manuSyA ke deDakAnAM zarIra para jevuM kAma kare che tevI asara upajAve che. sarva jIvAne peAtAnA AtmA jevA jANI tene vadha na karavA athavA yathAzakti vinAkAraNa koinuM jIvitavya levuM nahi e prathama ahi'sAvrata che, ahi~'sAvratanA saMbadhamAM vAraMvAra bahu ullekha A zAsanamAM karavAmAM Avela che, kAraNa ke ahiM`sAne pALavA mATe zArIrika kaSTo paNu sahana karavAnI AjJA ApavAmAM Ave che ane e agatyanA vratane pALavA mATe bIjA vratAnI sakalanA che ema atAvavAmAM AvyuM che. anyanA prANa tene eTalA badhA vahAlA hAya che ke tenA nAza karatAM tene mahAdu:kha thAya che tethI A vratanA saMbaMdhamAM bahu bhAra mUkI mUkIne e saoNMbaMdhamAM bahu jAgRti rAkhavAnuM, upayAga rAkhavAnuM, sAvadhatA rAkhavAnu' kahevAmAM AvyuM che. keTalIka jagyAe dharmane nAme hiMsA batAvavAmAM AvI che te A dRSTithI tadna tyAjya che ema spaSTa jaNAI Ave che. A ahiMsA vratanA dezathI Adara karavA tene prathama yama kahevAmAM Ave che. sarva vratanI vArUpa hAvAthI A yama upara vizeSapaNe lakSya ApavAnu che. hiMsAnuM phaLa zarIramAM 10
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie yoga vyAdhi vigere thAya che ane ahiMsAthI dIrgha AyuSya, rUpa, Arogya vigere prApta thAya che. satya-A dvitIya yama che. ene aMge kaI paNa prakAranI krodhAdika turacha vRttine AdhIna na thatAM asatya na bolavuM e savaviratipadasthita sAdhuo mATe ane pAMca moTAM jUThAne te sarvathA tyAga kare, e dezaviratipadasthita anya manuSya mATe jarUratuM che. A pAMca meTAM asatya A pramANeH 1. kanyAnA vevizALAdi saMbaMdhane aMge kanyA saMbaMdhI, 2. bhUmi saMbaMdhI, 3. janAvara saMbaMdhI, 4. asatya belavuM, thApaNu(DIjhITa)ne eLavavI ane 5. sogana upara beTI sAkSI ApavI. A pAMca mahAasatyane sarvathA tyAga kara e cogAcAryone Adeza che. asatya vacanathI sAme mANasa peTe raste dorAya che ane tene satya hakIkata jaNAtAM eTaluM badhuM duHkha lAge che ke asatya vacane cAra kare e eka prakAre jotAM enA bhAvaprANane haNavA jevuM che. A pramANe hevAthI sujJa prANIe hita, mita, priya, tathya ane pazya vacana bolavuM yukta che. satya bolavAthI manamAM paNa eka evA prakAranI zAMti thAya che ke tenuM varNana karavuM muzkela che. pitAne satya balavAthI kadAca jarA ghasAre sahana kare paDe te paNa satyane tyAga karavo ucita nathI, kAraNa ke evA ghasArAthI paNa manamAM svAtmasaMtoSa thAya che ane eka pharaja bajAvI evuM lAge che. asatyanAM phaLa tarIke mUMgApaNuM, gaLApaNuM vigere mukhanA vyAdhio thAya che ane satya bolanArane keTalIka amAnuSI prakRtie paNa asara karI zakatI nathI. asteya-corIne tyAga. je vastu pitAnI na hoya tene
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma : 147 : dhaNInI rajA vagara levI tene adattAdAna kahevAmAM Ave che. koinI paDelI, visarAI gayelI, nAza pAmelI, sthira paDelI, dADhelI ke evI bIjI kAI paNa rIte anyanI mAlekIvALI vastu tenA mAlIke ApyA vinA laI levI tenA cArImAM samAveza thAya che. paradhana athavA vastu upara tenA mAlekane prANa jeTale prema hAya che .tethI te laI levAmAM tenA prANa levA jeTaluM duHkha tene lAge che. AvI bhAvahiMsAne aTakAvavA mATe cAryanA tyAga karavAnI khAsa jarUra che. A pramANe hovAthI anyanuM tRNu mAtra paNa hoya te levuM nahi e A yama batAve che. cArI karavAthI duHkha, durbhAgya prApta thAya che, dAridraya Ave che ane manamAM kaleza thAya che. tenA tyAgathI ana para parAnA nAza thAya che ane lakSmI svayameva AvI maLe che. lakSmInI pachavADe jeo doDe che tenAthI te dUra cAlI jAya che paNa je tenI pRhA karatA nathI tene te khuzIthI AvIne vare che. Ka brahmacarya-prathama aMze mana vacana kAyAthI devatA sa'baMdhI, manuSya saMbaMdhI ke tiyaOca saMbadhI bhAgonA sarvathA virAma athavA sthULathI svadyArAsa tASa karavArUpa A caturtha yamamAM viSayavAMchAnA tyAga karavA sabaMdhI sUcavana karyuM che. game tevI rUpavALI strI hoya tene tyAga karavA deDha bhAvanA karavI e gaprAptinuM eka mukhya aga che. yuddha vIryavAna pAtAnI sava iMdriyA para eTalA aMkuza rAkhI zake che ke tene sAdhya samIpa thaI jAya che ane tethI ceAganA graMthamAM brahmacarya mATe vAraMvAra ghaNu' kahevAmAM AvyuM che. ApaNe A viSayanI zarUAtamAM paNa brahmacaryanuM mahattva vicArI gayA chIe. keTalAka tuccha
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 148: jaina daSTie yoga viSayAbhilASI prANIonI strIo taraphanI ceSTA, vAtacIta tathA vartana joI teonA manmatta paNa upara manamAM hAsya AvyA vagara rahetuM nathI. mahArAjAnA prabaLa ddhA kAmadeva para vijaya meLavavAnI khAsa jarUra che, kAraNa ke sarva karmamAM mehanIya karma vizeSa baLavAna che ane saMsAracakramAM phasAvanAra ane rakhaDAvanAra paNa te ja che. viSayabhega vakhate strIsaMgathI aneka chone nAza thAya che tethI prathama yamanI apekSAe paNa A yama grahaNa karavA egya che. vaLI maiithunasevanathI jenAM nAme paNa AvA graMthamAM ApavAM ucita na gaNAya evA aneka ge thAya che ane rAtrie UMghamAM paNa zAMti maLatI nathI. A uparAMta parastrIgamanathI meTuM vaira tenA pati sAthe thavAne ane prANAMta kaSTa thavAne paNa saMbhava rahe che. strI zarIramAM zuM bharyuM che tene vicAra karavAthI viSayaga upara ekadama vairAgya Ave tema che. viSayecchAthI athavA viSayasevanathI aneka vyAdhie thAya che ane tenI zarUAtamAM sahaja sthaLa sukha lAge che, paNa pachI temAM kAMI sukha jevuM rahetuM nathI ane pariNAme mahAduHkha utpanna thAya che tema ja tenA tyAgathI zarIranuM lAvaNya, sauMdarya ane saMpatti jaLavAI rahe che ne vizeSe prApta thAya che. brahmacarya pALavAthI bhegamAM bahu jaladI pragati thAya che e suprasiddha hakIkata che. A agatyanA yama para khAsa vicAra karavA gya che. akiMcanatva-pAMcamA niSparigrahatApa yamamAM mUchane tyAga karavAno mArga batAvyuM che. dhana, dhAnya, pazu Adi kaI paNa vastuo upara mUracha karavI, atyaMta IcchAthI tene
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ yama : 149 : pitAnI karavA manasUbe kara e parigraha che. amuka vastu pAse hevI tene parigraha kahevAmAM AvatuM nathI paNa tenA upara mUracha karavI athavA vihita rIti karatAM vadhAre dhamapakaraNa rAkhavAM tenuM nAma parigraha che. mUrachathI asaMtoSa utpanna thAya che ane asaMteSathI aneka kukRtya ane kuciMtavane thAya che. saMteSathI je mAnasika sukha thAya che tenuM varNana karavuM azakya che. saMteSane gAcA kAmadhenuM athavA kalpavRkSa sAthe sarakhAve che tenuM kAraNa spaSTa samajI zakAya tema che. saMtoSathI jyAM IcchA upara ja aMkuza AvI jAya tyAM pachI kalpavRkSa paNa tene nakAmAM che. manuSyane karmane bhAra karAvanAra aneka AraMbhe che ane te AraMbhe karavAnuM kAraNa mUrachI che. mUrachane lIdhe tevA Ara karavAnI vRtti thAya che. AthI A ati utpAta karAvanAra tRSNane tyAga kare ucita che. dhananI IcchAthI prANI kevAM kevAM ayogya vartana kare che te anubhava ne viSaya che ane jarA avelekana karanAra paNa te sArI rIte joI zake tema che. A pramANe sthiti hovAthI saMtoSa rAkhave e khAsa kartavya tarIke prApta thAya che. manoratha bhaTanI khANa eTalI UMDI che ke te kadi purAtI ja nathI, tene pUra vAne upAya kare emAM mUDhatA che, saMteSa rAkhI prApta thayela saMpattimAM rAjI rahevuM e ja zreSTha vAta che. A pAMca yamone sAmAnyathI tema ja dezathI tyAga atra batAvyuM che. jyAre tene sarvathA tyAga thaI zake che tyAre temAM bahu ja AnaMda Ave che. manathI paNa hiMsAne tyAga thAya, keI paNa prakAranuM asatya vacana ke bhaLatuM saMdigdha
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 1ve + jaina daSTie vega vacana paNa na bolAya, gurunI rajA vagara, AsapuruSanA Adeza vagara ane te javanI rajA vagara adatta jIva ke vastune svIkAra na thAya, svastra upara paNa bhaginI buddhi thAya ane prAsa dhanane paNa sarvathA tyAga thAya evI rIte judI judI. rIte pAMce yamane sarvathA svIkAra thAya tyAre gabhUmikAmAM adhika pragati thatI jAya che ane mArga bahu saraLa thatuM jaNAya che. A pratyeka yamanA pAMca pAMca aticAro dezatyAgane aMge batAvyA che ane sarvathI tyAgarUpa dareka yama para pAMca pAMca bhAvanAo che. prathamanI hakIkta ati suMdara rIte arthadIpikA nAmanI zrAvakapratikramaNa sUtra paranI TIkAmAM bahu vivecana sAthe batAvI che ane bIjI hakIkta ukta yogazAstranA prathama prakAzamAM batAvI che. ahIM vistArabhayathI te para ullekha karyo nathI. jijJAsue barAbara abhyAsa karI A viSaya samajavA yogya che. A pAMca yamanuM atra varNana karyuM che te dezathI Adara karelA hoya che tyAre zrAvakanAM dvAdaza paikI prathamanAM pAMca aNuvrata bane che ane sarvathI AdarelA hoya che tyAre sAdhunAM pAMca mahAvrata bane che. siddhisAdhanA mATe zrAddha ane yati e bane mArga upayogI che. ekamAM unnati savizeSa che ane vizeSa pragatine yogya sAdhananI prApti mATe avakAza che, bIjAmAM pragati alpa ane dhImI cheparaMtu gasAdhanA mATe ane nirvANa prApti mATe ane mArga bahu upayogI hovAthI baMne para laya ApavAnI jarUra che. 2, niyama IcchA upara aMkuza lAvavA mATe aneka prakAranA niyama
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama nI vyavasthA rogamAM batAvI che. zauca, saMtoSa, svAdhyAya tapa ane devatApraNidhAna e pAMca prakAranA niyamanA saMbaMdha mAM ApaNe dvitIya gabhUmikAnA nirUpaNa prasaMge vivecana karI gayA chIe. A pAMca niyamanA saMbaMdhamAM vivecana karatAM zrI yazavijaya upAdhyAya bAvIzamI batrIzImAM kahe che kezaucathI chaThThI azuci bhAvanA bhAvavAthI zarIra upara jugupsA thAya che. mAMsa, rudhira, meda, asitha ane majajAthI bharelI carmanI kothaLI upara rAga kara ucita nathI ane evI ja paranI kAyA hovAthI tene saMsarga kare te kema ucita gaNAya? A zaucabhAvathI sAtvika guNanI vRddhi thAya che ane rajasa ane tamabhAvane abhibhava thAya che, idri para jaya prApta thAya che ane Atmadarzana karavAnI cegyatA prApta thAya che. saMtoSathI uttama prakAranuM AtmIya sukha thAya che svAdhyAyathI ISTadarzana thAya che; tapasyA karavAthI zarIra ane indriya para bahu uttama prakArane aMkuza prApta thAya che ane IzvarapraNidhAna nAmanA pAMcamA niyamathI AtmasamAdhinI prApti thAya che. niyamane A camatkAra hovAthI Iccharodha karavA mATe aneka prakAranA niyame yogAcAryoe batAvyA che. ApaNe atra gazAstranirdiSTa traNa guNavrata ane cAra zikSAvratanuM saMkSepamAM nirUpaNa karazuM. zrAddhanAM dvAdaza vratamAM prathamanAM pAMca aNuvatanuM prathama yama gAMgane aMge upara nirUpaNa thaI gayuM, e pAMcanI rakSA mATe ane AtmAne barAbara mArga para rAkhavA mATe traNa guNavate ane cAra zikSAtratAnI yejanA karI che. e pAMca aNuvata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata maLIne
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 : jena daSTie yoga bAra trata thaI jAya che ane dezavirati zrAddhAvasthAne aMge ati agatyane bhAga bhajave che, jyAre aNuvratane badale sAvAvasthAmAM pAMca mahAvrata AdaravAmAM Ave tyAre bAkInA guNazikSAtratene vega sahaja sAdhya thaI jatA hovAthI sAdhuyationA saMbaMdhamAM tenI judI vivakSA karavAnI rahetI nathI, tethI teone mATe uparokta zaucAdinI yojanA niyama nAmanA gAMgamAM Ave che, jyAre zrAddhaguNavivRddhi mATe guNazikSAtenI yojanA niyama nAmanA gAmamAM karI hoya ema mane lAge che. niyamane aMge paracakhANa levA mATe zAstramAM aneka prakAranA vidhi batAvavAmAM AvyA che, tene hetu e che ke amuka prasaMge gurumahArAjanA mukhathI pathakhANunuM viziSTa dharmopadezanA zravaNathI, satsamAAMtararahasya. gamanA phaLa tarIke athavA keI asA dhAraNa mana para asara karanAra vyAvahArika banAvathI citta vairAgyavAsita thaI jAya che, keI najIkanA saMbaMdhInA mRtyunA banAvathI athavA agnijaLakhakepathI dhananI asthiratA athavA zarIranI caMcaLatA samajAya che-AvuM jIvanamAM aneka prasaMge avAranavAra bane che. AvI rIte mananI je vizuddha sthiti thaI hoya te niraMtara banI rahetI nathI, kAraNa ke anya nimitte prApta karI saMsArarasika prANI pAchA banelA banAvone bhUlI jAya che ane saMsAramAM Asakta thaI jAya che. have je vakhate AvA banAvo bane athavA saMsArathI udvigna thaI citta vairAgyavAsita thAya te vakhate keTalAka nirNaya karavAmAM Ave, jIvana vahana karavA mATe niyama mukarara kara
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama 1 153 4 vAmAM Ave ane game teTalA bhege tene anusaravA dRDha vicAra karavAmAM Ave te banelA banAva vakhate thayela vizuddha cittasthitinuM sArthakya thAya che ane karela nirNane anusaravAmAM Ave te jIvanayAtrA saphaLa thAya che. AvA niyamane vaLagI rahevA mATe deva guru samakSa jAhera rIte viziSTa jJAnasAmarthya vAna mahApuruSoe batAvelA apavAdanA pATha sAthe sUtrauracAraNA karIne nirNaya kare tenuM nAma "paccakhANu" kahevAmAM Ave che ane e paracakhkhANa AtmAnI utkAntimAM ati agatyano bhAga bhajave che. have ApaNe guNavate para vicAra karIe. te prasaMge eTaluM jaNAvavuM ahIM prastuta che ke-A yama ane niyamane aMge paccakhANane je vidhi A pegamArgamAM batAvyA che te tenA AMtara Azaya sAthe bahu sUkSma dRSTithI samajavA gya che. vataparacakhANa kadi baLAtkAre levAtAM nathI ane tevI rIte lenAra ApanArane bhaviSyamAM lAbha thavAno saMbhava paNa bahu ja ocho che, paraMtu svecachAthI amuka nirNaya karI tenA para dharmanuM sIla karavAmAM Ave eTale deva, guru ane AtmA samakSa kaI paNa bAbatane aMge niyama-paccakhANa karavAmAM Ave te tethI ja bahu lAbha thAya che. mahAkaSTane prasaMge paNa niyama cheDatAM athavA tene tyAga karatAM bahu vicAra thAya che ane ukta rIte lIdhela niyama TakI zake che ane evI rIte Atmika ulkAntimAM paracakhANuM eka agatyane bhAga bhajave che. jyAre vipattimAM paNa niyamane vaLagI rahevAnI cIvaTa batAvavAmAM Ave tyAre cetananA vizuddha guNe vadhAre pragaTa thavA mAMDe emAM kAMI paNa Azcarya nathI.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 154 : jaina dRSTie yoga guNavata-guNavate traNa che. enAthI aneka prakAranA guNanI vRddhi thAya che e saMdeha vagaranI bAbata che. prathamanA pAMce yamane guNa karanArA hovAthI A traNa guNavrata kahevAya che. ApaNe e traNe guNavate vicArIe. prathama divirati guNavrata Ave che. ahIM cAra dizAo, cAra vidizAo ane Urva tathA adho-e daza dizAmAM vadhAremAM vadhAre keTale sudhI javuM AvavuM tene nirNaya karAya che. amuka maryAdAthI AgaLa cAlavAne ahIM niSedha thatuM hovAthI tenAthI AgaLanA jIvanI kadi hiMsA thatI nathI, tyAM rahelA kanyAdi padArtha mATe asatya belAtuM nathI ke tatsaMbaMdhI sAkSI devAnuM thatuM nathI tema ja tyAMnA padArtho nyAsa karelA hoya te tenuM apaharaNa thatuM nathI, tyAM rahela vastunI corI thatI nathI, tyAM rahela strIonA sevanane tyAga thAya che ane tyAM rahelI lakSamInI upekSA thavAthI saMtoSa paNa teTalA pUrata rahe che. jIvane ghaNIvAra AkhI duniyAnI lakSamI ekaThI karavAnI IcchA thAya che, karaDenA vaibhavathI paNa zAMti thatI nathI ane jema badhI nadInuM pANI pitAmAM vaLe chatAM samudra mAsAmAM hIna thAya che tema A jIvane pIgalika padArthane aMge vRddhi thatAM ochapa lAge che. A digavatathI tenA manamAM eka prakAranI zAMti AvI jAya che. pahelA ane pAMcamA yamane vizeSa uddIpana karanAra A guNavata Adhunika samayamAM jarA sAhasa( Adventure)nI ADe AvatuM heya ema lAge che, paraMtu ene AMtara Azaya ane vartamAna audyogika jIvanathI pAzcAtya saMsthAomAM thayelI AtmIya avanati ane vadhelI savArthavRtti tarapha je layapUrvaka zAMtithI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama : 155 vicAraNA karavAmAM Ave te A viSayanuM mahattva kharAkhara lakSyamAM Ave tema che. smRtibhaMgathI karela niyama visArI dizAnuM ulla'ghana thaI jAya, niyamita bhUmi bahAra Adeza karI anyane mAkalavAmAM Ave ane eka tarapha dizA ghaTADI khIjI taraph vadhAravAnA goTA vALavAnI vRtti thAya e sa` A dvividha trividhe uccarelA guNuvratane mATe tyAjya che, doSarUpa che ane evA deASAne jaina paribhASAmAM aticAra kahe che. bIjA guNuvratamAM bhAgaupabhoganI vastuonA saMbaMdhamAM ceAnya niyamane samAveza thAya che. eka ja vAra vaparAtI bhAgya vastu ane vAravAra vaparAtI upabhAgya vastune aMge bahu niyama karavAnI jarUra che. temAM paNa madya, mAMsa jevA ati kaniSTha padArthA, je khAvAthI buddhinI tucchatA thAya, hRdayabaLa narama paDe ane magaja bahera mArI jAya tene te ekakrama tyAga karI devA joie. evI vastunA upayegathI sa rIte hAni che. dAru pInAranI thatI mAThI sthiti para vicAra karatAM jyAre te magaja para peAtAnA kAbU khAI bese che tyAre tenA je behAla thAya che tenA khyAla karatAM ane dAru jevI vastu dararAjane mATe magajane keTalu uzkerAyaluM banAvI mUke che tene anya manuSyadvArA anubhava karatAM eka vyavahAru mANusa tarIke paNa tenA upayoga karavA ucita lAgatA nathI ane mAMsa ke je pArakA zarIrane vibhAga che tenAthI ApaNA peAtAnA zarIranuM pASaNa karavAnA ApaNane ze adhikAra che ? mAMsabhakSaNamAM aneka dUSaNA che, paNa jyAre te khAvAnA ApaNA adhikAra ja nathI te pachI tenAM AnI vicAraNA karavAnI jarUra ja zI che ? anaMta
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 156 : jaina daSTie yoga jIvALA padArtho khAvAthI paNa eTalI ja hAni thAya che. zarIrane TakAvavA mATe jagatamAM aneka padArtho che paNa AvI tuccha vastuo khAvAthI AtmAnI bahu malinatA thAya che ane ahiMsAnA pAyA kAcA paDI jAya che. rAtribhejana karavAthI zarIrane bahu nukazAna che ane vedhaka niyamathI paNa nukazAna siddha hovAthI te tyAjya che. AvI rIte bhegaupaganI vastuo mATe vicAra karI mAMsa, magha, anaMtakAya, abhakSya padArtho Adine kherAka tarIke tyAga kare, rAtribhejanane tyAga kare ane AvA prakAranA tyAgathI potAnI jAtane kabajAmAM lAvavI, tenA para aMkuza lAve ane pIgalika tyAgabhAvamAM vikAsa karI tene sarvathA tyAga karavA yogya cetanane banAvavAnI zarUAta karavI. AvA bhegopabheganI vastuonA niyama uparAMta vyApArane aMge paNa keTalIka vicAraNA karavAnI jarUra A guNavratane aMge batAvI che, tene Azaya e che ke-jyAM sudhI banI zake tyAM sudhI jemAM mahAAraMbha thAya, ghaNuM onI hiMsA thAya teve vepAra kare nahi. A prANIne game teTaluM maLe che, paNa dhanathI tRpti thavAnI nathI ane tene lAga maLe te te game tevA adhama dhaMdhAvaDe paNa dhana ekaThuM karavA lAgI jAya teve che, paraMtu teNe ahiMsAne muddo dhyAnamAM rAkhI kamadAnanA vepAra na karavA joIe. kamadAnanA vepAre tevA prakAranA che ke enAthI bahu meTe AraMbha thaI prANIne karmonI rAzithI dAbI de che-matalaba vipula saMkhyAmAM karme grahaNa karI le tevI sthiti mAM te prANIne mUke che. tyAM prathama karma pAMca che jene tyAga karavA pharamAna batAvyuM cheH aMgArakarma eTale kolasAne,
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama : 157 : kuMbhArane, bane che jemAM aMgArA sAthe bhaThThI sAthe saMbaMdha hoya che. AmAM ITa cUnA pADavAnA dhaMdhAne luhAranA dhaMdhAne tathA kaMsArAnA dhaMdhAne paNa samAveza thaI jAya che. vanakarmamAM jhADa teDavAM, pAMdaDAM teDavAM. jhADa kapAvavAM tathA phaLa kula vecavAnA dhaMdhAne samAveza thAya che. zakaTaAjIvikA gADA, ghoDAgADIo, TrAma, meTara Adi cakrathI cAlatAM vAhane ne baMdha kare, tene calAvavA vigere. bhATakaAjIvikA gADAM, bela, pADA, UMTa, gadheDAM, khaccara vigere para bhAra bharI eka jagyAethI bIjI jagyAe vahana karI tenA vaDe AjIvikA calAvavI te. pheTa,AjIvikA kUvA, taLAva bedI, aneka jInuM mardana karI tenI Avaka para jIvana gujAravuM athavA tene vyavasAya kare, tene mATe kaMTrAkaTa vigere levA te. A pAMca kamadAnanAM nAma uparathI jaNAyuM haze ke temAM ghaNAM sthAvara tathA trasa jIvene vinAza thAya che, ghaNuM prANanI hAni thAya che, ghaNu jIne paritApa upaje che ane para parAe aneka prANIonA vinAzanAM kAraNe bane che. A pachI pAMca prakAranA vANijya-vepAra Ave che te vyApAranI vastuo ati niMdanIya che, tenI utpatti niMdanIya che ane tene saMbaMdha buddhine malina karanAra che, paricaya apavitra karanAra che ane saMsarga adhapAta karanAra che. prathama daMtavANijyamAM hAthIdAMta, camarI gAyanA keza, ghakAdinA nakhe, zaMkha, keneDA, keDI, hADakAM, janAvaranAM cAmaDAM, pIMchAM, rAma vigerenA vyApArane samAveza thAya che. bIjA lAkSavANijyamAM lAkha, maNa zIla, gaLI, TaMkaNakhAra jevI vastuonA vepArane samAveza
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ A : 158 : jaina daSTie yoga thAya che. trIjA savANijayamAM mAkhaNa, carabI, madha, jevI vastuo jemAM aneka jIvo sataH utpanna thAya che tene samAna veza thAya che. manuSyane tathA tiryaMcane vecavA te kezavANijya kahevAya che. jIvatA prANIne vyApAra kezavANijyamAM Ave che ane teonAM nakha vigere aMgene vyApAra daMtavANijyamAM Ave che. viSavANijayamAM vachanAga, taravAra, haDatAla vigere vasatuone vyApAra Ave che. A pAMca prakAranA vANijyamAM vastunI utpatti ane sthitimAM ane keTalAkanA upayogamAM aneka jInI sIdhI athavA ADakatarI rIte hAni thatI hovAthI tene vyApAra tyAma gaNAya che. A pAMca vANijya thayA. have pAMca sAmAnya karmonI vAta karatAM prathama yaMtrapilaNakarma Ave che. tala, sarSava pIlavAnA saMcA, zelaDI pIlavAnA cIcuDA ane bIjA aneka prakAranA saMcAo jemAM jIvavadhanuM kAraNa mukhya ane che te tathA vartamAna mileno A prathama vibhAgamAM sAmAveza thAya che. janAvaranAM nAka viMdhavA, ghoDAne khasI karavI, belane AMkavA, UMTanI pITha gALavI tathA janAvaronAM aMgone cheda kara-ItyAdi kAryane nilaMchanakarma kahevAmAM Ave che. piTane pAMjare nAkhavA, kUtaza bilADAne pALavA, kukaDAne rAkhavA, ene asatISaNakarma kahevAmAM Ave che. jaMgala ke tharvatane saLagAvavA, khetaramAM dAha bhUka, tevA ati hiMsya kAryamAM purUya mAnIne vartavuM e davadAnakarma kahevAya che ane taLAva, kUvA vigere jaLAzane sukAvavAM athavA tenuM pANI anyatra kheMcI levuM te saroSaNakarma kahevAya che. A pAMca sAmAnya krame che. evI rIte pAMca karma, pAMca vANijya ane
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyaMtra :::: prAMca sAmAnya karyAM, kula paMdara karmAdAna kahevAmAM Ave che. tenI prakriyAmAM mahAdeSa thAya che. mahAArabha thAya che ane aneka jIveAnA prANanA nAza thAya che. anAge karavAthI sahuja doSa thAya che ane IsadApUrvaka karavAthI vratabhaMga thAya che. prathama vratanA pASaNa mATe A jana ane vyApArane lagatA dUrarAjanA upayegI guNuvratanI bahu AvazyakatA atra samajAze. ene kharAkhara lakSyamAM rAkhavAthI ahiMsAvrata ane te sAthenAM IjA vratA sArI rIte sthira thAya che ane guNavratanuM e ja kArya che. pahelA ne pAMcamA vratane te A guNuvrata atyaMta lAbha karanAra che. trIjA anaDatyAga nAmanA guNuvratamAM kAraNa vagara, lAbha vagara thatI avanatinA tyAganI vicAraNA thAya che. sva"jana kuTuMbanA pASaNa mATe je kArya karavuM paDe tene atra samAveza thatA nathI, atratA prayAjana vagara thatI hAni para vicAra thAya che ane vicAraNAthI pratijJA karI tene tyAga karavAmAM Ave che. navarA besI rAjakathA, srIkathA ane bhAjananI kathA karavI, nyUsapepara vAMcavAM, nATakA jovAM, navarA esI AntyAna raudradhyAna dhyAvAM, koi paNa jAtanA lAbha vagara anya mANasane pApanA upadeza karavA, pApamAge breDannAnI salAha ApavI, prANanA vadha kare tevAM zastro tathA sAmanA ekaThAM karI rAkhI anyane ApavAM te sarvathA niSkAraNu pApa che. bhAMDabhavAyAnA vezeA jovA, nATako jovAM, sinemA jovAM, mile kADhavAnI salAha ApavI, nyUsapeparamAM Avela laDAIo, pArlAmenTa, myunisIpAlITI Adi vAtenA taDAkA mAravA, havA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 160 : jaina daSTie yoga kavI che vigere prazna upasthita karI vAta laMbAvavI-e sarva niSkAraNa pApa che, manane dUSita karanAra che ane pariNAme koI paNa prakAranA lAbha karanArAM nathI. AvAM pApa AkhA divasamAM prANa bahu vahere che. A anarthadaMDa tyAgamAM mukhya cAra bAbate para dhyAna rAkhavAnuM che. Arta raudradhyAnane tyAga kare e prathama upayogI vAta che. enA para have pachI dhyAnanA viSayane aMge vicAraNA karavAnI hovAthI atra te para kAMI ulekha karavAmAM AvyuM nathI. pApapadeza e bIjo viSaya che, emAM AraMbhanAM kAryo karavA navI mile kADhavA, navI dukAne ughADavA, navI moTare kharIdavA, navAM makAne bAMdhavA vigerene upadeza Ape, te mATe salAha ApavI taraka bhASaNa ApavAM-ItyAdine samAveza thAya che. trIjuM anarthadaMDanAM adhikAraNe sAdhane jethI prANInI hiMsA thAya te dAkSiNyane lIdhe anyane mAgyAM ApavAne tyAga kara. ghaMTI, dAtaraDAM, khAra NIyA vigere hoya te anyane ApavAthI tene upaga hiMsAmAM ja thAya che tethI AvA hathiyAro vasAvavAM nahi athavA tene durupayoga thavA de nahi. cethA pramAdAcaraNamAM nATaka jevAM, kAmazAstranAM pustake vAMcavAM, jugaTuM ramavuM, gaMjIpe khela, madha pIvuM, jalakrIDA karavI, kekeTanA medAnamAM jovA javuM, sarakasamAM prANuo herAna thAya te jovA javuM, sAThamArI laDatA prANIone joI AnaMda pAme, kukaDA vigerene laDAvavA, ghaNe vakhata UMdhyA karavuM, divase UMghavuM athavA jyAre taka maLe tyAre UDyA karavuM-A sarva anarthadaMDa che. e sarvane tyAga kara. upayoga vagaranI sthitine laIne A bhUla thAya che ane jarA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama * 161 : samajaNu rAkhavAthI athavA avalAkanA karavAthI AvI khAmatamAM ahu sAvacetI rAkhI zakAya che. A traNe guNuvratAnA pASaNa upara dhyAna rAkhavAthI aneka guNNA svataH prApta thAya che, yAgamAM utkranti thatI jAya che ane prathamanAM pAMca aNuvrate vizeSapaNe pALI zakAya che. tyAra bAda kramaprApta cAra zikSAvrata para TUMkAmAM daSTikSepa karI jaIe. zikSAtratA zikhAmaNarUpe goThavAyalAM che ane teo sAdhya tarapha dhyAna kheMcavAnI zikhAmaNa ApatAM hoya tevAM che, pariNatinI dRDhatA mATe vAravAra karavAmAM AvatA hAvAthI te zikSAvrata kahevAya che. e cAra zikSAvratamAM prathama sAmAyika vrata Ave che. samatAnA jemAM lAbha thAya, sAdhya avasthA prApta karavAnI sthiratA jemAM maLe ane thADA vakhata sudhI Atta raudra dhyAna rahita thaI AtmA apUrva AnaMdanA anubhava kare tene sAmAyika kahevAmAM Ave che. ahIM sujJa prANI e ghaDI athavA anya maryAdita vakhata sudhI sthira citte eka jagyA para besI jAya, AtmavicAraNA ke jJAnadhyAna kare che ane teTalA vakhata sudhI koI paNuM AraMbhanAM kAryAMnA tyAga karI sAdhva vasthA anubhave che. AvI rIte sAmAyika karavAnA vidhi batA vavAmAM Avye che. bahAranI khaTapaTane tyAga karatAM ane cittanI zAMti rAkhatAM sAmAyikamAM kaivI apUrva zAMti pratyakSa thAya che te anubhavathI lakSyamAM levA cegya che. Atta, raudra dhyAna tajIne ane sAvadya karmanA tyAga karIne muhUrta sudhI samatA rAkhavI tenuM nAma sAmAyika che, ema zrI hemacaMdrAcAya
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 162 ke jaina daSTie yoga kahe che. pudgalAnadIpaNAnI TevathI atyAra sudhI je bAhya bhAvane prANa sAdhya tarIke gaNate hate tenA tyAgathI cheDe vakhata cetanajI AnaMda anubhave che, samatAsukhanI vAnakI prApta kare che ane tevA vakhatamAM dhIme dhIme AtmavicAraNa karatAM paraspara bhAvanuM ciMtavana thAya che ane vastutatvane vicAra karatAM AgaLa vadhelA guNa prApta karavA vicAra thAya che ane bhAvanAdaSTi vistRta ane vizALa thatAM te guNe prApta karavAnI sthitimAM sarvane mUkAya che. sAmAyika evI suMdara vyavasthita jaina pravRtti che ke enA saMbaMdhamAM bahu lakhI zakAya tema che ane anyatra te prayatna A lekhake karyo che. (juo zrI jaina dharma prakAza putaka bAvIzakuM.) e ati upayogI viSaya upara atra bahu lakhavAnI jarUra vistAramayathI lAgatI nathI, paraMtu sAmAyika karavAnI Teva pADI kAMI viziSTa sukhanA anubhavanI khAtarI karavAnI, tene anubhava karavAnI ane tene mATe vRddhi pAmate prayatna karavAnI bahu jarUra che. emAM sAvadha kamene tyAga thatuM rahevAthI sAMsArika khaTapaTa ochI thaI jAya che athavA taddana baMdha thaI jAya che ane manavacanakAyAnA ge para dhIme dhIme aMkuza Avate jAya che. duniyAnA aneka sapATAo vacce UbhuM rahI avakAzanA vakhatamAM samatAne anubhava kare che te jANe saharAnA raNanI garamImAM zAMti sthAna(Oases) nA jevuM lAge che ane te vakhate cetana evI vipula sukhasthiti anubhave che ke ene abhyAsa karavAthI, Teva pADavAthI, prakriyAmAM mUkavAthI bahu AnaMda Ave tema che. sAdhyanI samIpatA karavA mATe A bahu upayogI viSaya che ane ene lakSyamAM rAkhavA khAsa Agraha che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama * 163 : khIjA zikSAvratamAM dezAvagAzika matanA viSaya che. guNuvratane aMge dizAonu parimANu karyuM hoya teneA paNa ahIM amuka divasa athavA rAtrinI ke anya bIjA kAmanI apekSAe vicAra karI temAM sa MkSepa karavAmAM Ave che. matalaba A vratathI vRtti para vizeSa aMkuza Ave che ane tenI maryAdA a`dhAya che. trIjA pauSadha vratamAM sAmAyika vratanI peThe AkhA divasa mATe sAvavasthAnI tulanA karAya che, tenA anubhava karAya che ane te mATe vicAraNA thAya che. divasa mAtra ke rAtadvivasa sAvadya cegathI viramI, brahmacarya AdarI, snAnAdinA tyAga karI, bhAvAna AdarI AtmadhyAnamAM athavA adhikAra pramANe dhArmika kriyAmAM Adara karavA tene pauSadha kahevAmAM Ave che. sAmAyika mATe jeTaluM kahevAmAM AvyuM che te sa ahIM sArI rIte vizeSe karIne lAgu paDe che. eka divasa khAdya vastuonA tyAga karI, upavAsa ke ekAsaNuM karI jJAnayAnamAM mamratA karavAthI kevA AnaMda thAya che te khAsa anubhavavA cAgya che. emAM anya vastuonA tyAga karavAnI evI cegya ghaTanA karavAmAM AvI che ke enA kharAbara AdarathI saMsAramAM vatatA prANI sarvathAtyAga karavAnI dazAnu suspaSTa darzIna karI zake ane jyAre vizeSa vIyasphuraNA thAya tyAre tevI sthiti AdaravAnu` lakSyamAM rAkhI zake. je pauSadhanA kALa vizeSapaNe dhyAnamAM gALI zake teTalI hada sudhI pahoMcI zakyA na hoya temane mATe bhAvAna karavA devavadanAdina vidhi batAvavAmAM AvyA che tethI pravruttinI dizA badalAya che, jJAnadhyAnathI AtmavicAraNA thAya che ane evI rIte udghAtta aneaA AtmA peAtAnA vAstavika mAga joI AdarI zake che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 164 : jena daSTie yoga cethA atithivibhAga nAmanA zikSAvratamAM atithine Adara karI temane AhAra, vasati, pAtra tathA vaccenuM dAna karavAmAM Ave che. guNavAna prANIonuM aneka prakAre Atithya karavuM, temane bahumAna ApavuM, temanI pa pAsanA karavI e teonA guNonI kiMmata jANavA jevuM che ane guNanI kimata jANe che te tene AdaravAnI bhAvanA rAkhI zake che, pariNAme guNaprAptinI samIpa jaI zake che ane pote paNa ucca sthitie pahoMcavAne yogya thAya che. Ane mATe pauSadhane pAraNe atithine AmaMtrI teone arpaNa karavAmAM Ave te vastuone ja upavega kare e A vratane eka vidhi che. sAmAnya rIte atithine eTale viziSTa viratibhAva dhAraNa karanAra sAdhupuruSone dharma sAdhananI vastuo pUrI pADavAmAM, teonI saMbhALa rAkhavAmAM ane dharmabaMdhuo upara vAtsalyabhAva rAkhavAmAM A vratane samAveza thAya che. supAtrane dAna ApatAM pahelAM pAtra kene kahevA te samajavA gya che. tyAM aSTa pravacanamAtArUpa pAMca samiti ane traNa guptine dhAraNa karanAra, paMca mahAvrata pALanAra, upasarga pariSahanI senAne jItavAmAM subhaTa samAna, svazarIra upara paNa mamatA vagaranA, dharmopakaraNa sivAya anya vastune tyAga karanArA, dharmanA sAdhana tarIke zarIrane samajanArA ane teTalA sAru ja tene aneka doSarahita AhArathI jJAnAdinI vRddhi mATe jarUra pUratuM poSaNa ApanAra, navarApti sahita brahmacarya pALanArA, pRhA vagaranA, mAnApamAna lAbha lAbha sukhaduHkhamAM samavRttivALA sAdhue uttama pAtra che dezathI tyAga karanAra, vratadhArI ane sarvavirati AdaravAnI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyama : 165 vRttivALA gRhastha madhyama pAtra che ane samyaktvamAM saMtuSTa, virati vagaranA paNa viratinA Icchaka ane tItha prabhAvanA mATe udyamI prANIo jaghanya pAtra che. AvA pAtrAne yathAcita dAna ApavuM, teonI cogya prakAre payu pAsanA karavI e A vratamAM Ave che. apAtra athavA kupAtrane kIrtti mATe dAna ApavAmAM Ave tenA atra samAveza nahi thatAM tenI gaNanA dayA-anukapA vageremAM thAya che. AvI rIte cAre zikSAtratAnI vicAraNA uparathI jaNAyuM haze ke enAthI guNuprApti upara lakSya rahe che, mULa NunuM pASaNa thAya che ane dhIme dhIme te guNA prApta karavA tarapha bhAva thAya che. guNu tarapha lakSya rakhAvanAra, guNane pASanAra ane guNumAM vadhArA karAvanAra A zikSAvratA paNa bahu upayogI che. A khAra tratAnA aticAra ane tenuM sUkSma svarUpa ati vistArathI jaina kathAratnakAzanA cothA bhAgamAM athIpikA nAmanI zrAvaka pratikramaNusUtra(vaMdittu)nI TIkAmAM ane bAra vratanI TIpamAM chapAI gayAM che te vAMcavA khAsa bhalAmaNa che. atra te zrAddhaguNane aMge niyama nAmanA ceganA bIjA aMgane kevI rIte poSe che te batAvavA sAru tenuM sAmAnya digdazana karAyu che. sAdhuone mATe pAMca mahAvratamAM A sarvanA samAveza thAya che ane tethI tene mATe guNuvrata ane zikSAvratanI vikSA judI karavAmAM AvatI nathI e vAta upara jaNAvI che. A ceganA bIjA aMgane mATe khAsa vivecana karavAnuM kAraNa eTaluM che ke mana jyAre udAtta avasthAmAM Avela hAya che te vakhate tene cAkkasa mAga para vALavAnI
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 166 : jaina dRSTie yAga darAja maLyA kare bahu jarUra che ane tevA sArA vakhatamAM tene mATe kAMI niyama bAMdhI dIdhA hAya tA tenA lAbha che ane citta asthira avasthAmAM jyAM tyAM bhaTakatu aTakI jAya che. eka vakhata te aMkuzamAM AvI jAya te pachI te mAga para cAle che, paNa jema navIna azvane gADImAM joDavA pahelAM tene paLeATavA paDe che, tema prathama sanmArga para joDatAM manane niyamamAM rAkhavA mATe paLeATavu paDe che. mArga para AvI gayA pachI thaiyasaMpAdanamAM niyamanI bahu jarUra rahetI nathI, pazu te pahelAM manane taddana vaza karavuM joIe ane manane vaza paDavuM na joie. manane vaza karavA mATe, tenA para Adhipatya meLavavA mATe ane tenA para aMkuza lAvavA mATe niyamanI-- paccakhANunI bahu jarUra che. yAganA A dvitIya aganI jarUrIAta ane tenI vidhi mATe jaina ceAgIzvarAe ghaNu lakhyuM che. sAmAnya khAdha mATe zrI deve drasUriviracita paccakhANubhASya chapAyela che te vicArI javuM.) AvI rIte ceAganA dvitIya aMga niyama upara vicAraNA thaI. 3. Asana ceAganuM tRtIya aMga' Asana ' che. tene aMge Asana ane sthAnanI aneka prakAranI prakriyA ceAgaLa thakArAe batAvI che. zrI hemaca'drAcAya ceAgazAstramAM paryaM kAsana, vIrAsana, vajrAsana, ajrAsana, bhadrAsana, daMDAsana, utkaTikAsana, gADhahikAsana tathA kAyAtsaga mudrAnuM lakSaNa matAve che. enuM spaSTa svarUpa te cegaprakriyA jANanAra pAsethI ja jANI zakAya tema che, kAraNa ke e anubhavanA viSaya che. jJAnANu vakAra bhadrAsanane
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asana ': 167 , badale sukhAsana nAma Ape che ane daMDAsananuM nAma ApatA nathI. e uparAMta lakSaNa batAvyA vagara AmrakujAsana, kacAsana, haMsAsana, azvAsana, gajAsana vigere nAmo cAgazAstranI TIkAmAM ApyAM che. AsananI hakIkata lakhyA pachI spaSTa rIte kahe che ke-je je Asana karavAthI mana sthira thAya te te dayAnane sAdhanAruM Asana samajavuM. gaprakriyAmAM jeo AgaLa vadhI gayA hoya che teo te game te Asane AtmAnuM dhyAna kare che paNa prAthamika sthitimAM AsananI jarUra che, paraMtu tene ekasarakhe niyama nathI. Asana ane sthAna pasaMda karavAmAM pitAnI anukULatA vicAravAnI che. je sthAnake besavAthI cittanI sthiratA thAya ane ekAgratA thaI zake tyAM besavuM ane tyAM besavAnI sAthe indriyanI capaLatA na thAya evI rIte besavAne vicAra rAkha. sthAna ane AsananA saMbaMdhamAM bhegAcAryoe keTalIka bhalAmaNa karI che te je banI zake te anusaravI ane tevA prakAranAM AsanasthAna pitAne mATe meLavavA vicAra karI le. sthAna-kSetranI siddhakSetra, parvatanI uparane zAMta bhAga, yogyatA dariyAkAMThe, araNyane suMdara pradeza, jIrNa udyAna, nadIne saMgama vigere sthAne pasaMda karavAthI cittanI asthiratAnAM kAraNone nAza thAya che, tevI ja rIte payaMkAsana vigere siddha Asane besavAthI aneka mahAtmAo AtmArAmane sAdhI zakyA che tethI AvAM sthAna, Asanane sAdhavAM ane tenI vyavasthA vakhate ene pasaMda karavAnA niyame lakSyamAM rAkhavA. jyAM rAgadveSanA prasaMge ochA hoya, jyAM bahu mANasone
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 168 : jaina daSTie vega avarajavara na haya, jyAM cittanI prasannatA rahetI hoya, evuM sthAna pasaMda karavuM. tIrthakara bhagavaMta tathA kevaLI ane bhAvi tAtmA muni mahArAjAe nirvANabhUmi mATe tIrthasthAnAdi pasaMda kare che tathA gadahAsana, utkaTikAsana vigere dhAraNa kare che te paNa veganA A aMgane puSTikAraka hakIkata che. Asana siddha karela mANasa dharmakriyAmAM zarIranI nizcaLatA jALavI zake che ane sAmAyika, pisahAdikamAM sthira Asane besI zake che. Asana siddha karavAthI zArIrika capaLatAne avazya rodha thAya che, eTalA mATe enI AvazyakatA che. vyAkhyAnAdi avasare, pratikamaNAdikamAM muni sthira Asana lAMbA vakhata sudhI jALavI zake che te yuganuM eka aMga che ne tene AmAM samAveza thAya che. eka pustakamAM hagane aMge corAzI Asane batAvyAM che, tenAM citra paNa ApyAM che ane te chapAyAM paNa che. A AsanemAM zarIrane kaSTa ApavAno hetu che. manane majabUta karavAnI vizeSa jarUra hovAthI haThAga upara jena yogIo vizeSa dhyAna ApatA nathI ane tenI AvazyakatA eTalI badhI hoya ema lAgatuM paNa nathI. chatAM amuka Asane beThA pachI ane dhyAnadhArAe AgaLa cAlavA mAMDyA pachI kadAca upasarga-pariSaha thAya te paNa dhyAnaSTa na thavAya teTalA pUratuM zarIranuM vairya paNa dhyAnakALe Avazyaka che, e saMbaMdhamAM be mata nathI. lakSyamAM rAkhavAnI bAbata e che ke-Asana ane sthAna e sAdhana che, ene sAdhya mAnI levAnI athavA tene siddha karavAmAM paripUrNatA mAnI levAnI kadi paNa bhUla thavI na joIe. keTalIka vAra AvI bhUla thatI jovAmAM Ave che tethI A bAbata upara khAsa lakSaya
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAma : 169H chevAnI jarUrIAta mAnavAmAM AvI che. avikSipta manane AtmasvarUpa sanmukha karavAnAM sAdhano paikI je je sAdhana upayogI jaNAya tene sAdhana tarIke jarUra upayoga kare eTalI vAta atra batAvavI Avazyaka che ane jaina gakAroe Asana ane sthAnanI upagitA eTalA pUratI svIkArI che. 4. prANAyAma yoganA A cethA aMga para yogathamAM bahu vivecana karavAmAM AvyuM che. prANa pAMca prakAranA che. prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAna. prANavAyu nAsikAnA agrabhAga, hadaya, nAbhi ane paganA aMgUThAmAM rahe che ane lIlA varNane hoya che. apAna vAyu kALA raMgane haI gaLAnI pAchaLanI nADIomAM, gudAmAM ane paganA pachavADenA bhAgamAM rahe che. samAna vAyu sapheta raMgane hAI saMdhisthAnamAM rahe che. rakata varNane udAna vAyu hRdaya, kaMTha, tALuM ane kapALanA madhyabhAgamAM rahe che. iMdradhanuSyanA varNavALo gyAna vAyu cAmaDImAM sarvatra rahe che. A vAyunAM lakSaNa jANI teo para vijaya meLavo ene prANAyAma kahe che. zvAsanI gatine cheda kare enuM tArA prANAyAma kahevAya che ane te recaka, pUraka ane kuMbhaka e traNa prakAra che. keTalAka AcArya prANAyAmanA prakAra pratyAhAra, zAMta, uttara ane adhara e cAra prakAra uparanA traNa prakAra sAthe meLavI sAta prakAranA prANAyAma batAve che. nAbhimAMthI bahu catnapUrvaka dhImethI vAyune bahAra kADhave tenuM nAma recaka kahevAya che, bahArathI AkRSTa karelA vAyune nAbhimAM sArI rIte bharIne tyAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 17e : jena dRSTie vega tene sthApave te kuMbhaka kahevAya che ane AkarSaNa karavAnA kAryane pUraka kahevAya che. prANAyAmanA A traNa prakAra suprasiddha che. nAbhiAdi sthAnamAMthI vAyune hadayamAM kheMce te pratyAhAra, tAlu, nAsikA ane mukhathI vAyuno rodha kare te zAMta, bahAranA pavanane UMce caDhAvI hadayamAM dhAraNa karI rAkha te uttara ane tethI ulaTI rIte tene nIce lAve te adhara prANAyAma, e uparAMta jJAnArNavamAM paramezvara nAmane prANAyAma batAve che, tenuM lakSaNa batAvatAM kahe che ke-nAbhikamaLamAMthI nIkaLate vAyu hadayakamaLamAM thaIne brahmaraMdhramAM sthita thAya te ati utkRSTa paramezvara prANAyAma jANa. pAMca prakAranA prANavAyunAM je sthAne upara batAvyAM che te te sthAnakethI tenuM AkarSaNa karIne nAbhi sudhI laI AvavAne vidhi ane tenA gamAgamanAM dvArA gathamAM bahu sUkSma rIte batAvyAM che. upara batAvelA recaka, kuMbhaka ane pUrakathI A prayoga sArI rIte thaI zake che. prANavAyunA bhayathI jaTharAgninuM prAbalya thAya che, zvAsa dIdhuM thAya che ane zarIranI laghutA thAya che. samAna ane apAna vAyunA bhayathI gumaDA tathA ghAnuM rUjhAI javuM thAya che, pAcaka agni pradIpta thAya che, carabI alpa thAya che ane vyAdhine nAza thAya che. udAnanA jayathI jaLa tathA kAdavanI pIDA nAza pAme che. vyAnanA jayathI kAMti prabaLa thAya che ane zarIra nirogI thAya che. zarIramAM aneka prakAranA vyAdhio thAya che tene nAza vidhipUrvaka pavanane jya karavAthI abhyAsavarDa thaI zake che. pavananA cAra prakAranAM maMDaLa thAya che. pRthvI, am, teja, vAyu. A cAra maMDaLamAMthI kayA maMDaLamAM pavana varte che
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAma * 171 : te jANavAnI AvazyakatA che, pRthvIma'DaLa vAlAMchanayukta suvaNu vaNa vALu hAya che ane temAM jyAre prANavAyu vate che tyAre AThe aMguLapramANu zvAsa cAle che. amaMDaLa varuNu bIjanA cihnayukta adhacaMdrAkAra zukala vaNu vALuM hoya che ane temAM prANavAyu khAra aMguLa cAle che. tejama'DaLa trikANAkAra bhIma U vALAyukta pIta vaNu vALuM hoya che ane temAM prANavAyu cAra 'zuLa cAle che. vAyuma`DaLa gALa AkArayukta vAdaLAnA raMgavALu hAya che ane nira Mtara vahana karatA pavana temAM cha AMgaLa pramANu cAle che. pavananA jaya mATe prANAyAma karatI vakhata sArA sthAnamAM sthira Asane besI paganA aMgUThAthI brahmara'pra sudhI pavanane laI AvavAnA ane tema karatAM anukrame pagane taLIethI AgaLa calAvI zarIranA pratyeka avayavamAM tene pheravI tALupradeza sudhI lai AvavAnA vidhi khatAnyeA che. prANAyAmamAM AgaLa vadhelA hoya che je te kahI zake che ke evI rIte prANAyAmanA prayAga karatI vakhate vAyune kIDInI gatie eka jagyA parathI mIjI jagyA para jatA te kharAkhara anubhavI zake che. pagathI brahmara dha sudhI laI gayelA vAyune pAcha tethI ulaTI vidhie agUThA sudhI laI AvI tenu" raeNcana karavuM. AvI rIte prANAyAmamAM AgaLa vadhavA pachI dhAraNA thaI zake che ane enAthI zArIrika ane mAnasika aneka vyAdhionA nAza thAya che ane have pachI kahevAmAM Avaze tevu' kALajJAna paNa thAya che. jUdA jUdA ma DaLamAM vAyune saMcAra hoya te vakhate kyA kyA kArlR karavAM te batAvatAM kahe che ke pRthvItattva vakhate staMbhana kArya karavuM, prazasta kArya karatI vakhate jIvatattva
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 172 jaina daSTie yoga zodhavuM, malina kArya mATe vAyutatva levuM ane vaza karavAnA kArya mATe agnitattva pasaMda karavuM. DAbI vAyusaMcAra svare ya nAsikAmAM zvAsa cAle che tene I nADI kahe che, anyatra tene caMdranADI paNa kahe che. enuM sthAna caMdra kahevAya che. jamaNI bAjunI nAsikAmAMthI pavana cAle tene piMgalA nADI kahe che, anyatra tenuM nAma sUrya nADI paNa kahevAya che. enuM sthAna sUrya che. ane AjunI jamaNI tathA DAbI nAsikAmAMthI pavana sAthe cAle tene suSuNNA nADI kahe che, enuM zivasthAna che. bArIkIthI jarA avakana karavAmAM Avaze te jaNAze ke ApaNe nAsikAo eka svaramAM niraMtara vahetI nathI, paraMtu vAraMvAra pharyA kare che. e zvAsophAsa kevI rIte levAya che, tene abhyAsa karavA mATe varadayajJAnanAM pustakamAM e saMbaMdhI bahu hakIkata lakhI che. kaI nADI vahetI vakhate kayuM kAma karavuM, ethI kevA prakAranuM phaLa thAya, bhaviSyan jJAna mATe e nADIo keTalI upayogI che, enAM pRthvI Adi cAra to kevA prakAranAM che, enuM zuM phaLa che vigere aneka vAte svaradayanAM graMthamAM ane keTalAMka ganAM pustakamAM ApavAmAM AvI che. AvI bAbatanA khAsa anubhavI saddaguru maLe ane teone sAMpradAyika jJAna hoya te ja AvA viSayamAM utaravuM sahaja paNa gya gaNAya, nahi te emAM utaravAthI ghaNuM nukazAna thAya che. enuM kAraNa e che kepaugalika bAbatamAM paDI jaI je mahAna hetuthI ane viziSTa * svarAyajJAna cidAnaMdajInuM kareluM che. tevI rIte zivasvarodayajJAna vigere bIjA svaradayajJAnanAM graMtha paNa che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAma ? 173 4 sAyaprApti mATe egaprakriyA AdarI hoya che te ahIM aTakI jAya che. vegathakAre A nADajJAnamAM zuM zuM batAve che tene sahaja vicAra karI prANAyAmanA sAmAnya viSayane aMge jenA zAstrakArane zuM abhiprAya che te ApaNe have I jaIe. caMdra, sUrya ane madhyamA athavA suSuSNu e traNa nADI kone kahevI te ApaNe upara joI gayA. caMdra nADI vAma bAjue cAlanArI abhISTane ApanArI nADIvijJAna gaNAya che. sUrya nADI dakSiNa bAjue cAlanArI aniSTanuM sUcavana karanArI che ane suSaNa nADI madhyamAM cAlanArI nirvANa phaLane ApanAra che. uttama kAryomAM caMdra nADI upayogI che ane dIsa kAryomAM sUrya nADI upayogI che. amuka tithie caMdra nADIne udaya zubha gaNAya che ane amukamAM sUryane udaya zubha gaNavAmAM AvyuM che. amuka rIte keTalAka divasa sudhI cAle che tethI mRtyune kALa nakkI karI zakAya che. A uparAMta nADIthI kALajJAna paNa thaI zake che. zarIramAM vyAdhi vigere hoya te keTalIka vAra goTALo paNa thaI jAya che, tethI bAhya kALanuM lakSaNa paNa batAvavAmAM Avela hoya che. netramAM amuka vikAra thAya, mastakamAM amuka dekhAva jaNAya ane kAnamAM amuka avAja saMbhaLAya tenAthI paNa kALajJAnane nirNaya thaI zake che. A sivAya kALajJAnanA bIjA aneka prakAre che ane te varadaya vigere graMthamAM bahu vistArathI ApavAmAM AvyA che. dAkhalA tarIke amuka pakSInA darzanathI athavA amuka rIte tenA avAjathI kALajJAnane nirNaya thaI zake che, amuka Asane pavitra thaIne
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 174 : jaina daSTie yoga besIne aMtarAtmAne prazna karavAthI ivanidvArA paNa kALane nirNaya thaI zake che. ene upakRtithI kALanirNaya karele kahevAmAM Ave che. prazna mUkIne lagna dvArA paNa kALajJAna thAya che. chAyAjJAnathI, yaMtranI kalpanAthI ane yaMtramAM sUrya udaya vakhate amuka prakAra jevAthI paNa kALanirNaya thaI zake che. vaLI eka vidyApaga paNa kALanirNaya mATe batAvyuM che. e prayogamAM amuka akSaranI ghaTanA karI savAramAM chAyA lagna jevAne vidhi batAvyuM che ane temAM je dekhAya te parathI kALanirNaya thaI zake che. jaya parAjayane nirNaya karavA tathA bIjI bAbatenA bhaviSya jJAnane ane jyAre keI prazna kare tyAre nADIsaMcArathI amuka vidhie tenI kAryasiddhinuM jJAna ApI zakAya che. AvI rIte prazna mUkavAno rivAja haju paNa ghaNI jagyAe jovAmAM Ave che. nADI kyA pravAhamAM varte che tene nirNaya biMdajJAnathI thaI zake che ane abhimata nADI na hoya te tene badalavAnA rastA paNa batAvavAmAM AvyA che ane nADInI zuddhine vidhi paNa batAvavAmAM Avela che. nADI para aMkuza meLavatAM para purapraveza paNa thaI zake che eTale hAthIgheDA athavA anya manuSyanA zarIramAM praveza karI taddadvArA aneka kAma karI zakAya che, jUdAM judAM rUpa dhAraNa karI zakAya che ane aneka prakAranI kIDA thaI zake che. pApanI zaMkAthI jIvatA manuSyanA zarIramAM praveza karavAno niSedha karyo che. - A uparAMta nADI jJAnathI garbhamAM rahelA bALakanuM jJAna thaI zake che. A viSaya para lakhAyelA graMthamAM nADInuM aciMtya sAmarthya batAvavAmAM AvyuM che ane tenI zuddhine mArga
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAma : 175 : paNa bahu vistArathI batAvavAmAM Ave che. e ati vistAra vALA viSaya upara jJAnArNava ane prANAyAmaphaLa ane gazAsAmAM bahu varNana karavAmAM AvyuM kartavyavicAraNA che. pavanane vedha karI parapurapraveza karavAne je vidhi A graMthamAM batAvyA che te hoMzathI vAMcavAlAyaka che; paraMtu AvA kALajJAnanA ke zarIrasvAthyanA hetuthI kadi paNa prANAyAma kara yukta nathI. vicAra karavA egya che ke prANAyAmane hetu jo AvuM kALajJAna heya te temAM lAbha ? zarIrasvAthyane hetu paNa paugalika che ane tevI apekSAthI prANAyAma karavuM ucita nathI. vaLI kALajJAnAdimAM paNa eTale bhrama thAya che ke satya zuM che ane asatya zuM che tene nirNaya the muzkela paDe che. gagraMthakAre prANAyAmanA utkRSTa phaLa tarIke parapurapraveza jaNAve che, paraMtu sAthe ja jaNAvI de che ke-ghaNe prayatna karatA ane ghaNu vakhata sudhI tene cAlu rAkhatA chatAM paNa A parapurapraveza siddha thAya ke na paNa thAya. dhyAnasiddhine mATe jarurane dhAravAmAM Ave te ja prANAyAma kara ucita che, nahi te tethI prANavAyune dha thatAM keTalIka vAra manane pIDA thaI jAya che. tethI khAsa lAbhanuM ane sAdhyaprAptinuM tene kAraNa mAnI zakAya tema hoya te pite pitAnA saMbaMdhamAM A prANAyAmane upayoga kare, bAkI sAmAnya rIte e bahu upayogI aMga nathI. khAsa karIne nADI jJAna athavA kAlajJAnAdi mATe prANAyAmane upayoga na karavAnAM ghaNAM kAraNe che. evA viziSTa jJAnavALA gurumahArAje maLavA lagabhaga
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 176 : jaina dRSTie yAga je tenA prayoga kare che temAM daMbha ane ke azakya che, Atmava'canA eTalI badhI DrAya che satyane zodhI kADhavuM muzkela paDe che ane evI rIte kadAca nADIjJAna prApta thAya te te mATe raste utArI nAkhanAra thAya che. zarIrasvAsthya paudgalika che ane parapurapraveza bahudhA kautukAMtara hAvAthI sa'sAra vadhAranAra ja che. A pramANe hovAthI peAtAne khAsa lAbha hAya tA ja prANAyAma nAmanA yAganA aganA Azraya karavA. A viSayamAM sAmAnya rIte carcA karatAM zrImaddazevijayajI upAdhyAya AvIzamI khatrIzImAM cAthI yAgaSTi para ullekha karatAM prANAyAmanI vyAkhyA ApI jaNAve che ke* prANAyAmathI dhAraNAnI cagyatA thAya che evA pataMjali vigerenA abhiprAya che. bhagavAnanA siddhAntamAM teA zvAseAsanA rAdhathI vyAkuLatA thavAnA hetuthI tene niSedha karyAM che. amuka vyaktine upayAgI hoya te teNe prANAyAma karavA, kAraNa ke ceAgIone nAnA prakAranI ruci thAya che ane peAtAnI ruci pramANe cegane upAya karavAmAM Ave te utsAha rahe tethI prANAyAmathI paNa phaLasiddhi thaI javI tevA prANIne saMbhave che. ceAgabindumAM cAgasiddhinA cha prakAra zrI haribhadrasUrie batAvyA cheH utsAhathI, nizrcayathI, dhaiyathI, satASathI, tattvadarzanathI ane janapada(leka )nA tyAgathI. A pramANe hAvAthI je prANInI iMdriyavRttinA nirodha prANavRttinA nirAdhathI ja thai zake tema hoya tene ja A prANAyAma nAmanuM aMga upayAgI che. " ( aDhAramI gAthA para TIkA, khatrIza maMtrIzI granthanI bAvIzamI khatrIzI ). A laMbANa TAMcaNu
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyAhAra * 1774 uparathI jaNAze ke prANAyAmane mATe mukhya vRttie te tenI AvazyaktA svIkAravAmAM AvatI nathI ane jyAM Ave che tyAM paNa sAdhanavRtti tarIke ane ADakatarI rIte vyakti para tene upaga gaNavAmAM Ave che ane temAM paNa tene paugalika hetu ke Azaya na hai joIe e khAsa lakSyamAM rAkhavAnuM che. zrImAna hemacaMdrAcArya prANAyAmanA viSaya para bahu laMbANa prakaraNa lakhe che, paNa zarUAtamAM ja kahe che kemuktinA sAdhana tarIke te dhyAnamAM upayogI nathI. A uparAMta parapura praveza vigerene teo AdarathI upayogI gaNatA nathI, paraMtu ATaluM chatAM bahu vistArathI nADI jJAna vigere viSaye para vivecana ApyuM che te mArA mAnavA pramANe viSayane saMpUrNa carcavA ane te saMbaMdhI jene jJAta che ema jaNavavA ane keTalAka madhyamAdhikArInuM te dvArA paNuM zuddha mArga tarapha kheMcANa karavA mATe hovuM joIe. prANAyAma karavAnI IchAvALAe khAsa tenA anubhavI gurunI jogavAI jevI. e viSaya cepaDIo vAMcavAthI kadAca samajI zakAya paNa prakriyAmAM te mUkI zakAya te nathI ja e khAsa dhyAnamAM rAkhavuM. 5, pratyAhAra ganuM pAMcamuM aMga pratyAhAra che. prANAyAmanuM savarUpa batAvatAM spaSTa rIte kahevAmAM AvyuM che ke prANAyAmathI kadarthanA thAya che te cittanI sthiratA thatI nathI ane tevA prakArane prANAyAma upagI paNa nathI. ATalA uparathI upAdhyAyajI spaSTa kahe che ke-bAhya bhAvanuM recana karI aMtabhAvanuM 1ra .
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 : jaina dRSTie paNa pUraNa karavuM ane nizcita arthamAM kuMbhaka karavuM e bhAvaprANAyAma che. (batrIzI. 22-19) idriyane rAdha karavAmAM je kaMI paNa prakAre upayogI thAya te ja prANAyAmanI jarUrIAta teTalA pUratI svIkAravAmAM AvI che. mukhya vRttie emanA keI paNa aMgane upaga manavRttinA rodha mATe, rAgadveSanI pariNati ochI karavA mATe ane tenA sAdhana tarIke idriyavRtti para aMkuza lAvavA mATe che ane teTalA pUratuM jo ke paNa aMga amuka prANIne upayogI thaI zakatuM na hoya te tene mATe te aMga nakAmuM che. idrimAMthI manane kheMcI laI, idriyanA viSayothI virakta thaI dharmadhyAnamAM manane nizcaLa karavuM e dhyAnanA prathama pagalA tarIke pratyAhAranuM svarUpadazaka lakSaNa che. (gazAstra. 6-6) prazAMta buddhi AtmA pitAnI iddhi ane manane viSayamAMthI kheMcI pitAnI IcchA hoya tyAM sthApana kare tene pratyAhAra kahevAmAM Ave che. (jJAnArNava. 30-1). bhagavAna pataMjalinI pratyAhAranI vyAkhyA lagabhaga AvA ja prakAranI che. teo (2-54) kahe che ke-je IdriyavRtti pitAnA viSayanA viyogakALe pite jANe cittavRttine anusare che tene pratyAhAra kahevAmAM Ave che. indriyavRttio cittavRttinI sAthe yathArtharUpe anukAra karanArI thAya e te asaMbhavita che paNa jyAre citta dhayeya tarapha jAya tyAre viSaye tarapha iMdriye na jAya e gauNa anukAra idrine thaI jAya che. tAtparyA e che ke-iddhi pitAnA viSaye tarapha na jatAM cittavRtti jyAre nidhasamaye theyAbhimukha rahe tyAre temAM khalela na pahoMcADe evI sthitine pratyAhAra kahe che. sAmAnya rIte
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyAhAra : 179 H ApaNe aneka prasaMge joyuM che ke Indriye pitAnA viSa tarapha evI jorathI cAlyA kare che ke cittavRttine paNa te malina karI nAkhI viSaye tarapha kheMcI jAya che, paraMtu cittavRtti majabUta thaI jyAre dhyeya tarapha jAya che tyAre koI paNa prayatna karyA vagara idri paNa tatsammukha thaI jAya che. cittane teTalA mATe theyAbhimukha karavAnI khAsa jarUra che ane te A gAMgamAM thAya che. A pratyAhArathI iMdriye bahu sArI rIte vaza thaI jAya che, tene jaya thAya che ane te aMkuzamAM AvI jAya che. pratyAhArathI eTalI pragati thAya che ke viSayamAM je AnaMda thaye hoya che te dUra thAya che ane mananI evI avasthA dUra thavAthI sAmAnya rIte te judA judA padArtha upara athavA pari bhASAmAM kahIe te dhyeya upara sthira thAya che. dhyAnamAM sthira thavAnA pUrva pagathiyA tarIke A pratyAhAra ghaNe upayogI che ane sarva graMthakAre enI agatyatA svIkAre che. jJAnAvakAra kahe che ke-IdriyaviSayethI nivRtta thayeluM mana samabhAva pAme che, dhyAnataMtramAM joDAya che ane prANAyAmamAM je vAgye tene prApta thatuM nathI te atra prApta thAya che ane tethI chevaTe tene AtmAmAM laya thaI jAya che. vaLI vizeSamAM teo kahe che keje muni saMsAradehabhegathI virakta haya, kaSAya jenA manda thayA heya, je vizuddha bhAvayukta haya, vItarAga hoya ane jitendriya hoya tevAoe prANAyAma kara prazaMsAyukta nathI. matalaba ke te amuka aMze pagalika hevAne lIdhe ane zarIrane yAtanA karAvanAra hovAthI upayogI nathI ane keTalIka vAra te ArtadhyAna karAvanAra thAya che. A durNana che ane tenuM lakSaNa have pachI vicAravAmAM Avaze te parathI jaNAze ke te tyAga karavA yogya che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 180: jaina daSTie vega 6 dhAraNa yeganA A chaThThA aMganA saMbaMdhamAM zrImAna hemacaMdrAcArya bahu saMkSepamAM ullekha kare che. peTadeza para cittane sthApanA karI tyAM tene ekAgra karavuM tenuM nAma dhAraNA che. (3-1) bhAgavAnuM pataMjalinI dhAraNA zabdanI A vyAkhyA svIkArAyelI che. dhAraNAnA dezanI carcA karatAM tenA be vibhAga batAvavAmAM AvyA cheH bAhA ane atyaMtara. bAhya padArthomAM saguNa IzvaranuM dhyAna kahe che ane atyaMtaramAM nAsikA, jillA tathA sapta cakonI vyavasthA batAve che. AdhAra cakra, savAdhiSThAna cakra, maNipura cakra, anAhata cakra, vizuddhi cakra, AjJA caka ane ajarAmara cakranuM svarUpa batAvI tene pravega sadUguru pAsethI zIkhI levAnI bhalAmaNa kare che. pAtaMjaladarzananA trIjA pAdanA prathama sUtranuM vivecana vAMcI javAnI atra bhalAmaNa karavAmAM Ave che, kAraNa ke e viSaya jarA laMbANa che ane gurumukhanA jJAna vagara mAtra ahIM lakhI nAkhavAthI samajAya tevuM nathI. dhAraNa dezane nizcaya karatAM zrI hemacaMdrAcArya nAbhi, hRdaya, nAsikAne agrabhAga, kapAla, bhrakuTi, tAlu, AMkha, mukha, kAna, ane marataka eTalAM sthAne batAve che. ene mATe niyama eve che ke-jema dhanuSyane pravega zIkhanAra mANasa prathama sthaLa viSayane laya kare che ane uttarottara sukSama tarapha vadhatuM jAya che, te pramANe ahIM prathama bAhya viSayamAM mUrta padArthane dayeya karI dhAraNA karavI ane temAM jyAre siddhi thAya tyAre AgaLa pragati karI aMtaramAM cetanane sAkSAtkAra thAya tevI rIte pRthaka pRthaka sthAnakethI tene dayeya kara. sAlaMbana dhyAnanI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 181 : ane mUrtimAna karelA paramAtmasvarUpanI prAthamika dazAmAM keTalI jarUrIAta che te ahIM spaSTa thAya che, prathamanAM pAMca yAganAM aMgA maMdAdhikArI mATe che eTale ceAganI prakriyA na jANanArane tai mahe upayogI che. zarUAtamAM tenA upayoga jarA paNu AchA nathI e khAsa lakSyamAM rAkhavAnu che. chellAM traNa agA dhAraNA, dhyAna ane samAdhi sarvasAdhAraNa che ane madhyama tathA viziSTa adhikArI mATe paNa ghaNA upayoganAM che. e ceAganAM aMga paikI dhyAna aMga ghaNuM ja upayegI che ane tenA para cegagraMtha kArAe ane khAsa karIne jainAcACe ghaNuM lakhyuM che, te ceAganA viSayanA kendrasthAnIya aMga para have ApaNe vicAra karIe. 7.dhyAna. ceganA A ati agatyanA aMga upara bahu vicArapUrvaka lakSya ApI tenuM rahasya samajavA ceAgya che, dhAraNAmAM dhyeyanA eka dezamAM cittavRttine sthApavAmAM Ave che, dhyAnamAM ekAvratA karavAmAM Ave che. dhyAnathI krarmAnA prabaLapaNe kSaya thaI jAya che ane tenA prakAzathI rAgAdi aMdhakAra dUra thai jAya che. sAyaprAptinuM prabaLa kAraNu dhyAna che ane pApasamUhanA nAza karavA mATe te agni samAna che. dhyAnathI cittanI ekAgratA thavAthI aneka prakAranA lAbha thAya che e saMdeha vagaranI Amata para tenuM mahattva spaSTa karavA lagabhaga dareka 'jaina yAga' para vivecana karanAra AcACe lAMkhA ullekha karyAM che. A yAnanA viSaya para vivecana karatAM pahelAM jaina cagatra thAmAM tenA kevI rIte vibhAga pADavAmAM AvyA che te batAvavAthI viSaya spaSTa thaI jaze. prathama jJAnANu va nAmanA graMthamAM zrI zubhacaMdrAcAye kevI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 182 : jaina dRSTie yAga rIte dhyAnanA vibhAga pADyA che te sAmenA pRSTha para lakhelA paTa parathI vicAramAM levuM ( jue pR. 183). teoe je vibhAga pADyA che te parathI jaNAze ke teo dhyAnanA prathama durdhyAna ane zuddha dhyAna e be vibhAga kare che. durmAMna ceganuM aMga nathI, chatAM tenA jJAnanI paNa bahu jarUra che, kAraNa ke tenuM svarUpa jyAMsudhI samajavAmAM Ave nahi tyAMsudhI tenuM mAhAtmya paNa cAjavAmAM Ave nahi. A durdhyAnamAM A ane rASTra dhyAnano samAveza thAya che ane ghaNAkharA prANIo A durdhyAnamAM ja potAnA samaya vyatIta karatA hAvAthI enu svarUpa ApaNe bahu saMkSepamAM vicArI jaie. Atta dhyAnanA artha pIDA tarapha lakSe che. e ajJAnathI utpanna thAya che ane jema digmAhathI unmattatA thAya che tema tenAthI eka prakAranI gAMDAI prApta thAya che. agni, sarpa, siMhu vigerenA meLApa, zatrunA samAgama athavA bIjA dhana athavA prANane nAza karanAra prasagA prApta thAya ane tenA viyeAga mATe ciMtavana athavA prayatna ke yojanA kare tene prathama aniSTasayeAga Artta dhyAna kahevAmAM Ave che. peAtAne pasada na Ave tevA saMcAgA prApta thatAM prANI manamAM kevA kevA vicAra kare che e ApaNA dararojanA anubhavanA viSaya che. koi aniSTa vAta sAMbhaLavAthI, dekhavAthI athavA jANavAthI manamAM je kheda thayA kare che ane tevI hakIkatanA athavA tene utpanna karanArane prasaMga dUra karavA athavA tenA sabadhI kAma levAne aneka prakAranI je sakalanA manamAM thai Ave che ane tevI sthitimAM AptadhyAna
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 183H zubhacaMdra gaNine dhyAna viSaya vibhAga (jJAnArNava). dhyAna, apaSyAna. sa dhyAna. A. rauddha zukala, 1 aniSTayAga. 1 hiMsAnaMdI. 1 AjJAviya. pRthakavitarkavicAra . 2 ISTaviyega. 2 mRSAnaMdI. 2 apAyavicaya. ekatvavitarkaavicAra 3 regaciMtA 3 cauryAnaMdI. 3 vipAkavicaya, sUkSmakriyApratipAtI. 4 bhegA(agroca) 4 saMrakSaNAnaMdI, 4 saMsthAnavicaya samucchinna yi. (a) caMda rAjanuM svarUpa. (ba) traNa lekanuM svarUpa. (ka) adhe lokanAM duHkhanuM varNana. (3) Urva lokanAM sukhanuM varNana. (I) mekSanuM susthita sthAna. dhyAnanA cAra bheda. 2 padastha 3 rUpastha. 4 rUpAtIta. paMcadhAraNa. gaSabhAdi jina. samavasaraNusthita. pArthavI AgeyI zvasanA vAsaNuM tattvarUpamatI vItarAga bhAvasmaraNa dhyAnane aMge prakIrNa viSaye. 1 varNamAtRkA, 1 dhyAtAnuM lakSaNa (16-25-8 varNanuM 2 mithyAdi cAra bhAvanuM svarU5. kamaLa sthApana) 3 savIya dhyAnanuM nirUpaNa. 2 maMtrarAjanuM dhyAna (huM) 4 dhyeyasvarUpa. lakSyathI alakSya tarapha cetana ane acetana. | gamana. paramAtmatattvaciMtavana. anAhata padasvarUpa, 5 savIya dhyAna, ( 3 praNavanuM dhyAna ()... 6 bahirAtmA, aMtarAtmA ane 4 paMcaparameSThI padadhyAna 6 mahAmaMtra maraNa paramAtmAnuM svarUpa, 5 jApavidyA. aSTAkSarI. 7 mahAvidyAono jApa 7 zuddha upayAga. - (a) DarAkSarI 8 sAlaMba dhyAnathI nirAlaMbamAM (A) SaDAkSarI kSi pada. saptAkSarI vidyA pravedI, (i) caturakSarI. (I) dvacakSarI tenA bIjA aneka prakAra 8 padastha dhyAnano mahimA (3) ekAkSarI. | phaLa ane bheda.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 184 : jaina daSTie yoga vartatI vakhata manamAM je aneka khyAla, kheda, AhaTadehaTa thayA kare che te sarvane A prathama vibhAgamAM samAveza thAya che. emAM aniSTanA viyeganuM ciMtavana thayA kare che ane te mATe ghaTanA karavA manamAM dhamAdhama cAle che te sarvane atra samAveza thAya che. aizvarya, strI, putra, adhikAra, mitra vigere ISTa vastuone tathA jIvane viga thatI vakhata athavA thayA pachI manamAM je duryAna cAle che tene aSTaviyAga ArtadhyAna kahevAmAM Ave che. mehathI trAsathI, zekathI ke saMbhramathI AvA iSTavigaprasaMge prANI je vartana kare che te avalokana karanArane ati Azcarya utpanna kare tevuM hoya che. sAMbhaLavAthI, dekhavAthI athavA jANavAthI ke jevAthI je vastu AnaMda ApatI hoya te pIgalika vastuo kaI paNa kAraNathI dUra thAya athavA tene tajavI paDe ke tene nAza thAya athavA potAnA saMsArI saMbaMdhIone TUMkA vakhata mATe athavA sarvathA viyega thAya tyAre mananI je sthiti thAya che ane pachI tene saMga thaI zakate hoya te tema karavA mATe je vicAraparaMparA thAya che ane na thaI zakato hoya te je kheda-zoka thAya che te sarvane A Ichaviyoga vibhAgamAM samAveza thAya che. A ISTaviyAga ane pUrvanA aniSTasaMga vibhAgamAM janasamUhanI meTI pravRtti samAI jAya che ane barAbara jevAthI jaNAze ke-A be prakAranAM ArtadhyAnamAM ja prANIo meTe bhAge kALa vyatIta kare che. zarIrane aneka jAtanA vyAdhi thAya che temAM keTalAka sAmAnya hoya che, keTalAka rAjaroga hoya che, keTalAka cepI hoya che A kaI vyAdhi thAya te vakhate have mAruM zuM thaze evI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 18 : ciMtA-maraNane bhaya ane vyAdhi na thayA hoya tevA sArA vakhatamAM kadAcit mane zvAsa, bhagaMdara, atisAra, mahAmArI vigere kaI vyAdhi thaI jAya evA prakAranI ciMtA tene regacitA nAmanuM tRtIya AdhyAna kahevAmAM Ave che. A AdhyAna amuka prasaMge ja thAya che paNa jeTale vakhata te rahe che teTale vakhata tenuM jera paNa ghaNuM sakhata hoya che ane te koI paNa rIte manane zubha bhAvanA tarapha vaLavA detuM nathI. bhaviSyamAM mAruM zuM thaze evI ciMtAne azAca nAmanuM caturtha ArtadhyAna kahevAmAM Ave che. mane moTuM rAjya kevI rIte prApta thAya, mane amuka adhikAra kevI rIte prApta thAya, mane amuka dravyanI prApti kevI rIte thAya, mane amuka vastuonI prApti kevI rIte thAya--evA vicAra, evA vicArone aMge te te vastu meLavavAnA prayatna, prayatnane aMge sAdhane javAnI AvazyakatA, khalanAnA bhaye, tatkasaMge paDatI gUMce ane AvI AvI aneka prakAranI vyavahArika sthaLa pravRtti athazecane aMge thAya che. ghaNAkharA manuSya camakya tamaviSyati e vAta bhUlI jaI bhaviSyamAM zuM thaze tene mATe kheTI kalpanA karI meTI Apattio kalpI le che ane tenA vicArathI kaSTa pAme che, jarA kaSTa thatAM aniSTa kalpa che, sAdhAraNa bAbatamAM paNa manamAM zaMkA lAvI muMjhAya che ane AvI rIte bhaviSyanI AzaMkAthI kheda pAmI vicAraparaMparAmAM manane goThave che, pitAnA IrichatanI prApti mATe je sage teNe dhArelA hoya che te pharI jatAM vizeSa kheda pAme che. A pramANe eka prANI bhaviSyanA nakAmA vicAro karI
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 186 2 jaina dRSTie cANa artha vagaranA mAnasika prayAsamAM keTalA herAna thAya che tenA khyAla karIe ane kharAkhara avaleAkana karIe te kharekhara Azcarya utpanna kare tevuM pariNAma mAnasika citrapaTa para rajU thAya che. vaLI je vastu maLavI azakya ke duHzakya hAya tene meLavavAnA vicAra karI A prANI vadhAre herAna thAya che, kAi rIte satASa thatA na heAvAthI navI navI kalpanAe dararAja kare che ane evI dhamAdhama karI mUke che ke jANe tene ahIMthI koi divasa khasavAnu' hAya ja nahi. bhikhArI hoya chatAM cakravartI jevA rAjyanI IcchA kare che, daza rUpiyAnA pagAradAra karADAnI lAlaca kare che--AvI dhAraNAone aMge pAchA manamAM evA evA tarage calAve che ke tenA cheDA ja AvatA nathI. zAstrakAra eTale sudhI kahe che ke-sAMsArika bAbatamAM AvI rIte azAca durmAMna thAya che eTaluM ja nahi paNa je prANI zubha kriyA karI tIrthaMkarapada prApta karavA IcchA rAkhe che athavA tethI pAtAnA bAhya zatrusamUhanA uccheda karavA vicAra kare che ke zubha kriyAdvArA mAna, pratiSThA prApta karavA dhAraNA rAkhe che te paNa A ja durdhyAnamAM Ave che. zubha kriyAnAM phaLa tarIke amuka vastu prApta thaI javI e jUdI vAta che ane manamAM amuka paulika phaLa prApta karavAnI IcchAthI amuka * AttadhyAnanA khIjo vibhAga je viSayanA aviyoga nAme che temAM A bAbatane samAveza keTalAka kare che, bhaviSyat bhavate aMge AvatA vicArA ke jene niyANuM kahevAya che tene ceAthe vibhAga gaNe che. evI rIte vibhAga pADavA te pratyekanAM lakSaNa sAthe vadhAre baMdhabesatA Ave che.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 187 : kriyA karavI e judI vAta che. A agraNeca ArtadhyAna bahu herAna karanAra che ane ghaNAkharA prANuo lAbhAlAbhane vicAra karyA vagara tenA bhaMga thaI paDe che e pratyekane dararojanA anubhavane viSaya che. A cAre ArtadhyAna evAM che ke ene karavA mATe kaI pAse zikSA levA javI paDatI nathI, anAdi abhyAsane lIdhe prANa jANe te zIkhIne ja jamela hoya che ane enA saMskAra eTalA jabarA paDelA hoya che ke khAsa tene dUra karavA mATe prabaLa prayAsa na kare te te kadi khasI jatA nathI ane khase nahi tyAM sudhI A prANIne saMsArasAgaramAM pheravyA kare che ane aneka prakAre karNayAtanA ApI tene UMce AvavA detA nathI. ArtadhyAnamAM zaMkA, zeka, bhaya, pramAda, kalaha, cittabhrama, bhrAMti, unmAda, viSayautkaMThA, nidrA, jaDatA, mUracha vigere mehanAM cihno spaSTa rIte thAya che. e duryAnanA pratyeka vibhAge bahu spaSTa rIte lakSyamAM rAkhI samajavA egya che. enA pariNAme prANI ghaNuM karIne tiryam gatimAM bhaTakyA kare che. rUdra (kUra) AzayathI utpanna thatA duSyanane raudradhyAna kahevAmAM Ave che. dUra AzayavALA prANIne rUdra kahevAmAM Ave che, teNe kareluM te raudra athavA rUdra prANIne raudradhyAna karmabhAva te raudra kahevAya che. enA paNa cAra bheda che je ApaNe saMkSepathI vicArI jaIe. prathama hiMsAnaMdI raudradhyAnamAM anyanA prANa levAnA kUra pariNAma varte che. keI prANIne pIDA thAya, kadarthanA thAya, dukha thAya, prANanAza thAya e joI AnaMda Ave ane pitAthI athavA parathI anyanA prANanAzanI sAmagrI gaThavavAmAM Ave
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 188 : jaina daSTie yoga e A duSyananuM lakSaNa che. krodha kaSAyanuM jera ati vadhAre thAya, niraMtara niSkaraNa svabhAva rahe, pApamati rahe, mada sAthe uddhatatA thAya ane dayA upara anAsthA thAya e sarva rodradhyAna prathama vibhAgamAM Ave che. hiMsAnA kAryamAM kuzaLatA, pApapadeza devA tarapha ruci, prANa levAmAM AnaMda, nirdayanI sAthe saMmata ane pitAmAM svAbhAvika rIte krUratA AvI javI e sarva raudrasthAna che. pitAnA zatruone kevI rIte nAza kare, teone kema pIDA upajAvavI, teone kema halakA pADavA vigere vicAraNA cAle te sarvane atra samAveza thAya che. jaLacara, sthaLacara, becara prANIo, vanaspati tathA vikalaiMdriya ane nAza karavAnAM hathiyAre zodhavAM, prasiddha karavA ane te mATe vicAro karavA tathA batAvavA tathA kaI jagyAe laDAI cAlatI sAMbhaLI temAM meTI saMkhyAmAM kApAkApI cAlavAnA samAcAra vAMcI AnaMda mAna, pUrva vairane badale levA niraMtara manamAM ghATa ghaDyA karavA, anya prANI upara kaI paNa prakAre Apatti kevI rIte AvI paDe tenI abhilASA karavI, keIne duHkhamAM paDelA sAMbhaLI tenI vAta AnaMdathI bIjA pAse karavI, e sarva raudradhyAnanA prathama vibhAgamAM Ave che. hiMsAnAM upakaraNe karAvavAM ane kara prANanI utpatti vadhAravI, tene piSavA tathA pite nirdayatA rAkhavI e enAM bAhya cihyo che ane guNavAna upara dveSa rAkha e enuM khAsa cihyuM che. A prathama vibhAga krodhathI utpanna thAya che ane e mane vikAra AkhA zarIrane raMgI denAra "hevAthI temaja ati adhama lezyAthI utpanna thanAra hovAthI sarvathA vicAra karIne te tyAga karavA yogya che. bIjA mRSAnadI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 18 : vaidhyAnamAM asatya vAjALathI sAmA prANIne chetaravA mATe je aneka ghaTanAo karavAmAM Ave che te sarvane samAveza thAya che. aA athavA mUDha prANIone zAbdika yuktimAM phasAvI herAna karavA, teone vacanakALathI vaMcita karI trAsa Apo athavA chetaravA ane tema karavA mATe vacananI aneka yuktio goThavavI e sarva A prakAramAM Ave che. kutarka karI satyadharma para AsthA na thAya tevA vicAre phelAvavA, satya vAta je mAge siddha thatI hoya te chupAvavI ane asatya kaha5nAjALane vistArI prAkRta prANuone dharmathI parAkSukha rAkhavA, pitAnuM pUjyapaNu vadhAravA dharmanA rastAne vADA tarIke jaNAvI pitAnI mAnyatA mATe vADa UbhuM karI saMsArI chatAM tyAgIpaNanI chabIo paDAvavI, pUjAvavuM, manAvavuM, tevI IrachA rAkhavI, tene anukULa prayatna karavA ene paNa atra samAveza thaI jAya che. pitAne keI adhikArI sAthe saMbaMdha hoya tene lAbha laI agara asatya vAtethI tenA kAna bharI niSa prANIone vAgUjALathI phasAvI herAna karavA, teone halakA pADavA athavA teone ghAta karAvo ene paNa atra samAveza thAya che. aneka asatyanI hAra jyAre goThavavAmAM Ave tyAre pitAnI AvI cheTAM pATiyAM goThavavAnI buddhi mATe manamAM pramoTa pAma ane pitAnAM te cAturyanAM vakhANa karavAM e vyavahAra paNa aniSTa ane aneka durgatimAM bhamADanAra mRSAnaMdI raudradhyAnane prakAra che. pArakI vastu upADI levAmAM caturAI cerI karavAnI rItane upadeza ane tevI vAtenA vicArane trIjo cenadI paidradhyAnane prakAra kahevAmAM AvyA che. corI karavA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 190 : jaina daSTie vega mATe manamAM vAraMvAra vicAra thayA kare, cerI karyA pachI tethI maLelA lAbhane aMge manamAM vAraMvAra AnaMda thayA kare ane kaI cere paradhana haraNa karyuM athavA kare e vAraMvAra prayoga karavA mana thayA kare e sarva A durthAnanA vibhAgamAM Ave che. cerI karavAnA vicAra eTale nAnI athavA moTI pArakI vastune vagara mahenate dhaNInI rajA vagara athavA pitAnA tenA uparanA keI paNa prakAranA haka vagara laI levAnI athavA pitAnI karavAnI IcchA te sarvane A vibhAgamAM samAveza thAya che. sTezana upara pArakA khIsA kApI lenAra, tene mATe yuktio zodhanAra ane evA aneka prakAre matane mAla khAvAnI lAlaca rAkhanArane A vibhAgamAM samAveza thAya che. cethA saMrakSaNanadI raudradhyAnamAM pitAnI pUMjInuM kevI rIte saMrakSaNa karavuM, core tene harI jAya nahi, keI tene upADI jAya nahi vigere pejanA karyA karavI, dhananI gaNatarI karyA karavI, tene kevI rIte zekavuM, kaI rIte tene rokayuM hoya te vyAja vadhAre upaje ane mULa pUMchane harakata na Ave, kaI rIte paMjI jokhama vagara bevaDI ke dazagaNI thaI jAya-vigere cejanAe manamAM karavI, ghareNuM ghaDAvavAM, makAne caNAvavAM. ripera karAvavAM, dhana ghareNAMnI cerInI zaMkAthI rAtadivasa dhana para cakI rAkhavI, cerI na thAya tevA saMcA goThavavAmAM kALakSepa kara-e sarvane A vibhAgamAM bahudhA samAveza thAya che. AvAM kAryomAM je saMka95paraMparA cAle che ane temAM mana parevAya che te mananI sthitine saMrakSaNanadI raudradhyAna kahe che, e dareka raudradhyAnanA prasaMgamAM dhyAnamAM rAkhavAnuM che. paisA
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna - prApta karavA mATe aneka prakAranA saMkalpa karavA e paNa AmAM Ave che. rAjAnI sevA karavI, nIcanI cAkarI uThAvavI, parvata para tathA zaheramAM rakhaDavuM vigere dhanaprAptinAM aneka kAraNe sevavAnA saMkalpa A prakAramAM Ave che. pitAnI gayelI sthiti pAchI prApta karavA laDAIo karavI, TaMTA jagADavA, zatrune saMhAra karavo vigere aneka kAryo karavA ane te karavA mATe cejanA karavI e sarvane samAveza A raudradhyAnanA prakAramAM thAya che. pitAnI jAtane vicAra karyA kare ane tenI sthiti kema sudhare athavA heya tevI kema banI rahe e vicAra je sthaLa-sAsarika-aihika sthitine aMge heya te te sarvane samAveza A vibhAgamAM thAya che. jarA vicAra karavAthI jaNAze ke-A vibhAgane aMge prANI bahu durgAna kare che ane temAM ghaNe kALa nirgamana kare che. ene pitAnA dhanamAlanI vicAraNamAM parigrahanI jALavaNInA saMkalpamAM e AnaMda Ave che ke jyAre te karate hoya che tyAre pitAnI pharaja bajAvate hoya ema tene lAgyA kare che. A raudradhyAna aneka durgati ApanAra che, karatI vakhata bahu harSa-AnaMda Ape tevuM vaMcaka che, enAM bAhya cihnomAM netranI lAlAza, bhramaranI vakratA, bhayaM. kara AkRti, kaMpa kheda, paraseve vigere jaNAya che, enA aMtaramAM krUratA, kaThoratA, nirdayatA, parUSatA Adi hoya che. AvA durthAna tarapha prANInuM valaNa savAbhAvika rIte heya che, te tene zIkhavavuM paDatuM nathI, anAdi abhyAsathI e vibhAva ene svabhAva thaI paDyo che. A dhyAnavALA prANI prAyaH narakagatinA bhAjana thAya che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayeya. para ArAma : jaina daSTie yoga zrImAna hemacaMdrAcAryanI sadhyAna vicAraNu (gazAstra) zubha thAna, khyAtA. dhyAna. 1 saMcamI. dharmadhyAna, 1 piMThastha. 2 Atmakatha. theyabhedathI cAra prakAranuM 2 padastha. 3 parisaha sahana dhayeya. 3 rU5stha. karanAra. 1 AjJA. 4 rUpAtIta, 4 sumukSa, 2 apAya, piMDastha. 5 kaSAyajayI. 3 vipAka. 6 nilepa 4 saMsthAna, pAMca dhAraNA 7 niSkAma. zukaladhyAna. 8 nispRha, 1 cutavicArayukta pRthakavitarka T | 9 saMgI. 2 zrataavicAra amRthakacvakatva, pArthIvI AgeyI mA.vAtatra za. 8 samatAvAna 3 sUmakriya. paka. 9 karAyu. 4 utsaakiya. 1 mAtRkArasmaraNa 10 niSTha5. kamalasthApanA (aNapatra, 11 AnaMdadAyaka SoDaza patrAdi.). 1ra nisaMba. 2 mahAmaMtra padaciMtavana, 13 sudhI. parama tatvadhyAna, anAhata citavana. akSaya jAtiprAkaTaya. 3 praNava ciMtavana, 4 paMcaparameSThI namaskAra, 5 maMtrAkSara jApanA aneka prakAraaSTAkSarAdi jApa. cuSTi sAhata aAkSara madha. maMtrAlara japanA aneka prakAra. upastha. samavasaraNusthita tIrthakara dhyAna, jinamudrAnuM dhyAna. svaparamAtmarUpadarzana rUpAtIta. amUrta cidAnaMda siddha paramAtmAnuM dhyAna. paramAtmapadalInatA.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAna : 1939 have A duSyanane viSaya choDI daI saduthAnanA ati AkarSaka viSaya para AvI jaIe. e viSaya jaina gAcAryoe bahu vistArathI carce che. ApaNe tenuM - sAdhyAna ati saMkSepathI vivecana vicArI jaIzuM ke jethI saddagurune ega thatAM te viSayanA anubhava sAthe vizeSa abhyAsa karavAnI ruci UbhI thAya. A bAbatane vicAra karavA mATe sAmenA paNa upara (juo pR. 12) zrImAna hemacaMdrAcAryo saduSyAnanA viSayavibhAga kevI rIte pADelA che te jarA lakSya rAkhIne vAMcI javA vijJapti che. ApaNe zubha yAnane aMge jJAnAvamAM batAvelA ane A sarva vibhAga para sAthe ja vicAra karazuM ke jethI kALakSepa bahu na thAya ane viSayanuM rahasya TUMkAmAM samajAI jAya.' zubha dhyAnane aMge prathama dhyAtA pite ke have joIe te saMbaMdhI vicAra batAvatAM zrI hemacaMdrAcArya kahe che ke-tenAmAM keTalAka guNe avazya hovA joIe te dhyAtAlakSaNa nIce pramANe prANa nAza thAya te paNa te saMyamane tyAga karatuM nathI. vaLI te anyane pitAnA AtmA jevA dekhe che, ThaMDI garamInA savA prakAranA upasane te sahana karanAre hoya che, te mekSane atyaMta tIvra IcchAthI rAgI ane tene meLavavAnI IchAvALe hoya che, rAga, dveSa ane kaSAya upara teNe vijaya meLavela hoya che athavA tenAthI te jarA paNa vihaLa thAya te hete nathI. prAkRta yULa kAryo te kare te tenA upara Asakti na
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 194 : jaina daSTie yoga rAkhatAM nirlepa rahenAra hoya che eTale sthaLa bAbate sAthe te ekAtma vRtti kadi karatuM nathI. kAmagathI te virakta hoya che, tene anya keInI spRhA hotI nathI te eTale sudhI ke pitAnA zarIranI paNa tene spRhA hotI nathI. te vairAgyasarovaramAM nimagna thayele saMvegavAna hoya che, samatA tenAM dareka kAryomAM ane vartanamAM pratyakSa dekhAya che, rAjA ane garIbane te eka sarakhA jue che ane sarvanuM kalyANa Icche che, sarva upara ane khAsa karIne pApI upara karuNa lAvanAra hoya che, pIgalika athavA sAMsArika sukhathI virakta hoya che, meru peThe niSkapa hoya che. caMdranI peThe AnaMdadAyaka hoya che, pavananI peThe niHsaMgI hoya che ane uttama buddhine dhAraNa karanAra hoya che. AvI vRttivALe mahAtmA dhyAna karavAne cagya che. ahIM tera lakSaNa batAvyAM che je citrapaTa parathI paNa jaNAze (pR. 192). A lakSaNa bahu vistArapUrvaka batAvavAno hetu e che ke-ghaNI vakhata game tevI sthitinA mANase kyAna karavA athavA te dvArA AtmavaMcanA karavA ke bIjAone phasAvavAne DALa karavA lalacAI jAya che. tema thatuM aTakAvavAnI khAsa jarUra che ane tethI kevA prANIe dayAnanI zarUAta karavI te prathama batAvyuM che. adhikAra vagara AvA viSayamAM praveza karavAthI ghaNI hAni thAya che. jJAnAvamAM dhyAna karanAranuM lakSaNa batAvatAM kahe che ke (ra7-3) dhyAna karanAra jJAna, vairAgyathI saMpanna hoya che, tenAM Idriya ane mana vaza thayelAM hoya che, tenI cittavRtti sthira thayelI hoya che, te mumukSu hoya che, udyamI hoya che, zAMta hoya che, dhIra hoya che ane
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 15 : niraMtara maitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyamya bhAvanAne bhAvanAra hoya che. maitrI Adi bhAvanAnuM savarUpa anyatra vistArathI batAvyuM che tethI atra te para ullekha karavAnI jarUra rahetI nathI. prastuta vAta eTalI che ke-yAna karanAra prANI e sarva bhAvanAne barAbara vyavahAru rIte upayoga kare che, vicArane pariNAme adhyAtmanizcaya kare che ane viSayamAM Asakta thato nathI; pachI pitAnA sayAgane anukULa sthaLa, Asanane nirNaya karI dhyAnamAM pragati kare che ane duSyanane sarvathA tyAga kare che. sthaLa ane Asanane nirNaya karI dhyAnanI pratijJA kare che te vakhate pote ati vistArathI saMsAranuM kavarUpa vicAre che. te jue che ke sAMsArika joga anitya che, prAye duHkha denArA che ane temAM sukha lAge che te paNa mAtra mAnyatAmAM ja che, zarIra vyAdhithI bharapUra che, karma pIDA mahAduHkha utpanna karanAra che, mATe prabaLa prayatna karI dhyAnavajAvaDe karmane nAza karavAnI AvazyakatA che. AvI aneka rIte pitAnI vartamAna avasthA vicArI AtmAne ane pIgalika padArthone saMbaMdha anitya samajI, sagAo para rAga ane zatru para dveSa thAya che tenAM kAraNe ane tenAM kaDavAM pariNAma jANI laI sarva sAMsArika bhAve para tene tiraskAra chUTe che ane adhyAtma para atyaMta ruci thavAthI te tenI sanmukha prayANa karate jAya che ane tenA prabaLa sAdhana tarIke sthAna kare che jethI astavyastapaNe bhamavAnI Teva paDela AtmA ekAgra vRtti dhAraNa kare, savarUpane nirNaya kare ane svamAM sthira thAya. A vicAra karIne dhyAnanI pratijJA karavAnA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 jaina dRSTie cANa kramane jJAnANu vakAra sIya dhyAna kahe che. e vicAraNAmAM ahirAtmA, atarAtmA ane paramAtmAnuM svarUpa, peAtAne ane paramAtmAnA bheda ane te bhAva pAtAmAM vyakta karavAnI jarUrIAta para te lakSya Ape che ane khAra bhAvanAomAMthI eka yA vadhAre anukULatA pramANe bhAve che ane jema ane tema Atmanimajjana kare che. peAtAnu svarUpa vicAratAM saMsAramAM prapAta kevI rIte ane kyA kAraNeAthI thAya che te, te sArI rIte vicAre che. dhyAtA-dhyAna karanAra kevA hoya che te dhyAnamAM te kaI khAkhatA vicAre che tenA vicAryuM, sAthe krama paNa jA joIe ane sAthe dhyAnanA krama paNa vicAramAM laI laIe. sIya dhyAna kare dhyeyalakSaNa * che tyAre prANI cetana athavA acetana vastunu dhyAna kare che. vastunI sthiti, utpatti ane vinAza, tenAM bhUta amUrta svarUpa vigere jIva ajIvanA lAvA paraspara virAdha na Ave tevI rIte dhyAvavAM. kAI paNa cetana acetana padArthane dhyAnakALe dhyeya tarIke kalpI zakAya che, paNu tenI svarUpavicAraNAmAM vizeSa hAvA na joIe. jyAre dhyAnakALa pUrNa thAya tyAre dhyAtAe saMsArathI nivedya thAya tevA AdhyAtmika viSayAmAM magna thavu ane karuNAsamudramAM nimajjana karavuM, paNa nakAmA vakhata pramAdamAM kADhavA nahi; athavA para mAtmatattvanuM' ciMtavana bahu vistArathI dhyAnakALe karavuM. A paramAtmasvarUpaciMtavanathI bahu lAbha thAya tema che e svAbhAvika che, kAraNa ke e dhyeyagata svarUpa svamAM zaktirUpe vidyamAna
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna che ane tene ja vyaktirUpe karavAnuM che tethI bahu AnaMdaprada te lAge che. dhyAnakALe te jue che ke prathama te paramAtmA jinavarUpe sAkAra che, pachI siddhasvarUpe nirAkAra che, niSkriya che, nirvikalpa che, niSkapa che, AnaMdamaMdira che, vizvarUpa che, samasta zeyanA AkAre temanAmAM pratibiMbita che, kRtakRtya thayelA che, kalyANarUpa che, zAMta che, zarIrarahita che, karmamaLa kSaya thayelA evA che, zuddha che, nirlepa che, jJAnarAjyamAM sthita che, nirmaLa che, tisvarUpa che, anaMtavIrya yukta che, paripUrNa che, sanAtana che, niddha che, rAgAdithI rahita che, rogarahita che, aprameya che vigere. AvA AtmasvarUpanI vicAraNA karatAM pitAmAM ja zaktirUpe rahela paramAtmatatvanuM dhyAna karatAM dhyAtA vicAre che ke-AvA mahAna guNe mAre have vyakta karavAnA che ane te mATe prabaLa puruSArtha karavAnuM che. e paramAtmatatvanuM ciMtana vana karatAM prANuM vicAre che ke-ANuthI paNa sUkama AtmA, AkAzathI paNa vadhAre vistRta che, jagatane vaMdana karavA yogya che, enuM dhyAna karavAthI aneka karmone samUha khasI jAya che ane zuddha svasvarUpe prApta thAya che athavA prakaTa thAya che. AvA siddha paramAtmAnA svarUpamAM dhyAna karatAM, tenuM ananya zaraNa karatAM ane temAM laya pAmatAM AtmA e adbhuta AnaMda bhegave che ke tene te vakhate Atmanimajajana thAya che. pite keTalIka vAra ekAkAra vRtti anubhave che, samarasabhAvamAM lIna thAya che ane chevaTe pite paramAtmatatvamAM apRthaphapaNe lIna thaI jAya che. emanI kAnta sthiti, ATha guNe, utpatti sthiti ItyAdine krama ane pUrNAnaMda svabhAva vicAratAM
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 198: jena dRSTie thAya AtmA-cetana evI utkRSTa avasthA anubhave che ke enuM varNana zabdomAM karavuM azakya che. e utkRSTa mane vRttine savAya dhyAna kahevAmAM Ave che. dheya vibhAgamAM zrImadda hemacaMdrAcAryuM je piMDasthAdi dayeyanuM savistara savarUpa batAvyuM che te nIce vicAravAmAM Avaze. A rIte ApaNe ahIM dhyAtA, dhyAna ane yeyanuM svarUpa vicArI gayA. dayeyamAM kaI paNa vastu upara ekAgratA karI tenI varUpavicAraNA thaI zake, paraMtu upara je paramAtmatatvanI vicAraNuM batAvI che te bahu AnaMda ApanAra ane pragati karAvanAra che. jema laDAImAM janAra zuravIra laDavaiyA pAse pUrva puruSanI bahAdurInAM varNane bhATa, cAraNe kare che tyAre tene vizeSa zIrthe Ave che tema paramAtmatatvasvarUpanI vAtethI cetanajImAM vIryapuraNa thAya che ane karmakaTakanI sAme vadhAre prabaLapaNe laDe evuM vIrya A AdhyAtmika birudAvaLIthI tenAmAM utpanna thAya che, tethI paramAtmatatvanI sAdhyamUrti prathama mUrva ane pachI amUrta svarUpe adhikAra pramANe yAtAnI samakSa rAkhavI. sarva bAhya deha, Idriya, dhanasaMpatti vagerene cheDI daI temAM Atmabuddhi na rAkhatAM jJAnamaya aMtarAtmasvarUpanuM darzana karavuM, rAgAdika vikAra karanAra bhAvene heya jANavA, sarvaguNasaMpanna siddha mahAtmAnuM dhyeya karavuM e dhyAnakrama che. bAhyAtmAne tyAga karI, aMtarAtmAmAM lIna thaI paramAtmasvarUpa yAvavAne ahIM kama che. zarUAtamAM keTalIka muzkelIo paDe che ane bAhya bhAvane tyAga karatAM jarA zrama paDe che paraMtu AgaLa pragati karatAM emAM e AtmIya AnaMda Ave che ke-temAM Atmanimajajana thaI jAya che ane
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 1994 cetanajI ati udAtta avasthA anubhave che. paramAtmapadaciMtavananA kAryamAM cittanI sthiratA, ekAgratA ane acala sthiti khAsa prAptavya che ane te paNa dhyAnadhArAe vadhatAM vadhatAM savizeSapaNe prApta thatI jAya che. paramAtmapadanuM ciMtavana, paramAtmaguNenI vicAraNA, paramAtma padasthitinI mahattA vigeremAM evuM mahatva raheluM che ke-emAM AgaLa vadhatA bahu AnaMda Ave ane pitAne mATe khAsa kama paNa jarUra maLI Ave. rAjayamArga jevA dharma zukaladhyAnanA bhedonI ApaNe have vicAraNA karI jaIe. ahIM eTaluM khAsa jaNAvavuM prAsaMgika che ke-A bheda bahu vicAravA egya che, A utkRSTa dhyAnanI bhAvanA ApaNe sArI rIte karI zakIe tema chIe, temAM ritharatA thavA mATe keTalAka mahAzayanA kahevA pramANe daDha zarIranI jarUra che ane zarIrasvAzya ane zarIranuM baMdhAraNa bahu sAruM hoya tema dhyAnamAM sArI rIte pragati thaI zake che. dharmayAnanA cAra vibhAga pADavAmAM AvyA che. AgAvicaya, apAyaricaya, vipAkaciya ane saMsthAnavicaya. A kama batAvavAnuM kAraNa e che kedharmadhyAnanA bhede prANa prathama sAlaMbana dhyAna karI zake che ane temAM jyAre cittanI sthiratA thAya tyAre te nirAlaMba dhyAna karI zake che. anAdi vibhramathI, mehathI, anabhyAsathI ane asaMgrahathI prANI Atmatatva jANate heya te paNa khalanA pAmI jAya che ane AtmatatvaciMtavanamAM pragati karI zakatA nathI ane te prANa ajJAnanA athavA mithyAtvanA jethI kadAca AtmatatvanuM ciMtavana karavAne vicAra kare te
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 200 : jaina daSTie yoga paNa tenI ravamAM sthiti thaI zakatI nathI, enuM kAraNa enI mUDhAvasthA ane sthaLa varatuo uparane rAga che. AvA prANIoe nirAlaMbana AtmatatvanuM ciMtavana karavA pahelAM vastudharmanuM ciMtavana karI sthiratA prApta karavI joIe che ane jyAre te te pramANe kare tyAre ja te lakSyamAMthI alayamAM, sthaLamAMthI sUkSmamAM, sAlaMbanamAMthI nirAlaMbanamAM praveza karI zake che. AvA prANIne mATe dharmadhyAnanA uparyukta cAre bheda bahu lAbha karanAra thAya che e tenuM svarUpa samajavAthI jaNAze. AjJAvicaya dharmadhyAna A AjJAviyAdi dharmadhyAnanA cAra vibhAgone zrImAna hemacaMdrAcArya caturvidha dhyeyanA prakAra kahe che. teo piMDasthAdi cAra ceya jenuM svarUpa nIce vistArathI vicArazuM tene paNa dhyeya prakAra kahe che. A sarva dharmadhyAnanA bheda hovAthI sAlaMbana dhyAna tarIke eka ja kakSAmAM AvI jAya tema che tethI game te prakAre tenuM svarUpa vicAravAmAM paraspara virodha AvatuM nathI. AjJAviya dharma dhyAnamAM regya sthaLe cogya Asane besI sarvajJa mahArAjanI AjJAne anusarIne tatvanuM ciMtavana karavAmAM Ave che. vicayane artha ahIM vicAra thAya che. varatutatvane sUkSama bodha sarvanA vacanAnusAra thAya ane je vacana hetuthI haNAya nahi tevAnI vicAraNA atra thAya che. tIrthaMkara mahArAja kadi paNa asatya bolatA nathI, temane asatya bolavAnuM kAraNa (rAgadveSa ke meha) nathI ane teomAM kharI ApatA rahelI che ema teonA paraspara aviredhI vacanathI jaNAya che. vItarAganuM svarUpa samajI, sarvajJamAM te guNa hatA ema teonA cAritrathI nirNaya karI teoe
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna * 201 : nirdeza karelA vastuvarUpanA 'nizcaya ahIM karavAmAM Ave che. pramANu, naya ane nikSepanA jJAnamAM rahela apUrva rahasya ane tenAthI siddha thatAM tattva tema ja vastuonI sthiti, utpatti ane vinAza e sarvanuM ahIM ciMtavana thAya che. AvA agatyanA viSayamAM hetunA jJAnapUva ka tarkathI rahasyanu ci'tavana karavAmAM Ave che tyAre manamAM parama zAMti thAya che, vastudharmAnuM jJAna spaSTa bhAna sAthe thAya che ane temAM rahelA ekasarakhA krama ane tenA guNuparyAM mahu sUkSma hAvA sAthe vicAratAM manane ekAgra karI de che. draSyazrutamAM zabdajJAna thAya che jyAre bhAvazrutamAM vAstavika jJAna thAya che. ajJAnaneA uccheda karanAra, aneka dRSTibiMduthI darzita, vicitra artha ghaTanAyukta, apAra, ati gaMbhIra zrutasamudra mahu AnaMda ApanAra hAvAthI e A dhyAnanA viSaya thAya che. kathAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, gaNitAnuyAga ane dravyAnuyoga e cAra prakAranA zrutajJAnanA atra vicAra thAya che. vastunA santikrama ( tenA sthiti, utpatti ane nAzanu svarUpa), tenI sAdi, anAdi, sAhizmana'ta, anAdizmana'ta vigere vyavasthA tema ja nayanikSepanuM jJAna kasATI jevu` che ane enA syAdvAdanu rahasya ahu vicAratu. kSetra pUruM' pADe che. sajJanI AjJAne AgaLa karIne AvA AvA aneka bhAvAnuM ciMtavana karavuM ane atIdriya viSayamAM satya svarUpa samajavA mATe vItarAganI AsatA vicAravI, enA samAveza A AjJAvicaya dhama dhyAnamAM thAya che. sAdhu, zrAvaka, samatiSTi vigerene mATe paramAtmAe gu' zuM AjJA karelI che te paNa ahIM vicAravAnI che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke ra02 H jaina daSTie apAyavicaya dharmadhyAna-rAgadveSa ane viSayakavAya prANIne apAya(pIDA) karanAra che tenA saMbaMdhI vicAra kare e sarvane dharmadhyAnanA A bIjA vibhAgamAM samAveza thAya che. ahIM prANa ciMtavana kare che ke sarvajJakathita mArganI prApti na thavAthI aneka prANIo saMsArasamudramAM DUbI jAya che athavA bhavATavImAM bhaTakyA kare che ane tyAM aneka prakAranAM dukhe prApta kare che, phare che, rakhaDe che, herAna thAya che, duHkhI thAya che, kaSTa pAme che, duHkha pAme che ane aneka prakAranI upAdhione tAbe thAya che, mArA mahApuNyanA udayathI saMsAraaraNyanA cheDAnuM mane darzana thayuM che ane te cheDe te samyam jJAnasamudrane kAMThe che. have je A vivekajJAnarUpa parvatanA zikhara uparathI mAre pAta thAya te jarUra bhavATavI. rUpa khAImAM paDIne mAre nAza thayA vagara rahe nahi. ahe! anaMta kALathI prApta karela A karmane mAre kevI rIte jItI levAM? teo para sAmrAjya kema prApta karavuM? eka bAjue AkhuM kamanuM lazkara che ane eka tarapha huM ekale chuM, tethI A samarAMgaNamAM mAre bahu apramatta rahevuM joIe, nahi te duzmane kaI paNa bAjuthI ghere ghAlI de ane mane hataprahata karI nAkhe. huM pote anaMta jJAnayukta siddha paramAtmA chuM, paNa karmapaMkathI kharaDAI saMsArasAgaramAM rakhaDyA karuM chuM. prabaLa dhyAnaagnivaDe AtmasuvarNane zodhIne karmasaMghAtarUpa mATI tenA parathI jyAre kADhI nAkhyuM ane tema karavA mATe kevAM kevAM sAdhananI cejanA karuM? saMsAramAM jyAre aneka apAya che tyAre mekSamAM aneka sukhe che ane upAdhinuM nAma nathI. AvI rIte apAyanuM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 2074 ciMtavana karatAM rAga, dveSa, kaSAya, veda, mehamAMthI kaI paNa eka bhAvanuM ciMtavana kare ane eka bhAvane saMpUrNa vicAra kare tyAre tenI sAthe sarva bhAvanuM lakSaNa bahu aze samajAI jAya cha. eko bhAvastaravato yena buddhaH sarve bhAvAstavatastena buddhAH / eTale eka bhAva barAbara tatvathI jeNe jA teNe sarva bhAve tatvathI jANI lIdhA ema samajavuM. bAhA vastu sAthe jema bane tema mAre saMbaMdha e karavuM joIe, kAraNa ke tenI sAthe gADha saMbaMdha hoya tyAM sudhI teTalA pUrata va sAthe saMbaMdha thata nathI athavA ocho thAya che. AvI rIte aneka prakAranA apAyane ciMtavate ane tenA nivAraNanI jarUrIAta vicArate cetana A dvitIya dharmadhyAnanI bhAvanA kare che. karmane apAya ane Atmasiddhine upAya ciMtava e A dhyAnanuM khAsa lakSaNa che. - vipAkaviya dharmadhyAna-karmanA vicitra phaLanuM ciMtavana karavuM ane pratikSaNa te kevI rIte udayamAM Ave che tene vicAra karo e karmaphaLa ciMtavanarUpa dharmadhyAnane trIjo prakAra che. dravya, kSetra, kALa ane bhAva A cAra rUpe athavA cArane prApta karIne kameM potAnuM phaLa prANune batAve che. e cArane kevI rIte prApta karIne zubha azubha karmanuM athavA puNya pApanuM phaLa batAve che tene jarA vistAra joIe. puSpamALA, suMdara zamyA, Asana, vAhana, vastra, strI, vAjiMtra, mitra, kara, agaru, caMdana, senTa, lavanDara, attara, vajA, hAthI, ghoDA ane AhAra karavAnA suMdara khAdya ane pIvAnA suMdara peya padArtho meLavIne prANa pitAnI mAnyatA pramANe sukhane anubhava kare che, UlaTI, rIte taravAra, baMdUka, tapa, ba, sarpa, hastI, siMha, vAgha,
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 204 : jaina dRSTie ceAJa agni, kurUpa aMga, kAMTA, kSAra ItyAdi aniSTa vastuonA saMcAga prApta thatAM prANI duHkhanA anubhava kare che. sukhaduHkhanI prANInI mAnyatA satya che ke nahi te para vivecana karavAnA atra prasaMga nathI, paNa tenA zarIrane tathA manane je anukULa lAge te prApta kare che tyAre tenI mAnyatA pramANe te sukha anubhave che ane UlaTI rIte tene pratikULa lAgatA padArthanI prApti thAya che tyAre du:kha anubhave che; tevI rIte ramaNIya kSetra prApta thAya, sarva RtumAM AnaMda Ape evI bhUminI prApti thAya ane je kSetramAM kAmabhoganAM sAdhanA vizeSa maLe tevu' kSetra prApta thAya tyAre prANI sukha meLave che athavA sukha maLyuM che tema mAne che ane tethI UlaTI rIte ati bhayaMkara, bhaya klezane ApanAra, adhama kSetrane prAsa karIne prANI du:khI thayA ema mAne che, jeTalA vakhatamAM duHkhanA saMparka thatA nathI, utpAtA nAza thAya che, pavana varasAdanuM tAqAna hAtu' nathI ane vizeSa garamI ke ThaM'DI hAtI nathI tevI Rtu prApta karIne prANI sukhane anubhave che ane jyAre tethI UlaTI rIte aneka prakAranA utpAta thAya, duHkha thAya, sakhta varasAda paDe, sakhta garamI paDe, atizaya ThaMDI paDe, pANInI rela Ave, athavA varasAda khIlakula na Ave tyAre prANI duHkhanA anubhava kare che. prathama bhAvamAM prANI vatA hAya che tyAre tene bahu sukha lAge che ane karmAMjanita kAI paNa bhAvamAM vartatA hAya che tyAre tene duHkhanA anubhava thAya che. AvI rIte dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI kavipAkane vicAra karatAM karatAM prANI vicAre che ke kramanI ATha mukhya prakRti che ane tenA uttarabhedya aneka che, te sarva prANIne
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 1 205 : saMsAramAM rakhaDAve che, phasAve che, majabUta baMdhane bAMdhIne cAra gatimAM pherave che. buddhizakti ane jJAnasUryane AvaraNa karanAra jJAnAvaraNIya karma ati prabaLapaNe jJAnaguNa upara AcchAdanA lAve che ane prANane vasturavArUpane baMdha thavA detuM nathI. nava prakAranI darzanAvaraNaya karmonI prakRti prANane ISTa padArthonuM darzana thavA detI nathI, tene saMsAramAM rakhaDAvyA kare che. jJAnAvaraNIyathI jANavuM baMdha thAya che ane darzanAvaraNIyathI dekhavuM baMdha thAya che temaja bIjA nidrA vigerethI prANIne evA pramAdamAM nAkhI de che ke te AMkha ughADIne jue eTale avakAza paNa rahetuM nathI. zAtA vedanIya karmanA udayathI prANa sukhane anubhava kare che ane azAtA vedanIyanA udayathI duHkhane anubhava kare che. deva tathA manuSyAdi gatimAM zAtAdanIyanA udayathI bahu prakAranAM sukha anubhave che, jo ke te sukha taravAranI dhAra para rahelA madhubiMdunuM AsvAdana karavA jevAM che, kAraNa ke tethI pariNAme duHkha thAya che ane azAtAvedanIyanA udayathI tiryaMca tathA nAraka gatimAM aneka prakAranAM duHkha anubhave che. deva tathA manuSya gatimAM paNa azAtAne udaya thAya che te azAtA vedanIya karma samajavuM. caturtha mohanIya karmane aMge cetana vicAre che kedarzanamohanA udayathI zuddha daSTine lepa thAya che ane tema thavAthI prANa sane asadu temaja asadune sad mAnate tathA banene sarakhA mAnate ke nahi mAnate saMsArasamudramAM DUbate jAya che, samakita-zuddha zraddhAna pAmatuM nathI ane cAritramehanIyanA udayathI ravane sAkSAtkAra karI zuddha cAritramAM ramaNatA karI zakatuM nathI. saMyama prApta karIne paNa vAraMvAra pramAda thayA kare,
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene daSTie yoga alanA thAya, pAta thayA kare te sarva A cAritramohanIyane udaya samaja. AyuSyakarma paikI devAyu karmanA udayathI devagatimAM utpanna thaI tyAM aneka prakAranAM mAnI lIdhelAM sthaLa sukhene anubhava kare che, manuSyagatimAM AvI kAMIka sukha ane kAMIka asukhane anubhava kare che, tiryaMca AyukarmanA udayathI jaLacara, sthaLacara, khecara temaja vileMdriya ane ekadiyamAMthI eka thaI dukhane anubhava kare che ane narakAyunA udayathI kuMbhIpAkadi mahAtIvra vedanA ane ekAMta duHkha anubhave che. aneka gati jAtimAM surUpa, kurapAdi aneka prakAranA pAye dhAraNa kare te sarva nAmakarmanA udayathI thAya che. kIrti, lekapriyatA, vakatRtvazakti, rUpavAnapaNuM, idriyaprApti, zarIra baMdhAraNa vigere aneka vyakta rUpe ane guNe A nAmakarmathI prApta thAya che. enA uttara bahu che ane te manana karIne khAsa samajavA gya che. sArA kharAba getramAM janma prApta karavo te sAtamA gevakarmanA udayathI bane che ane amuka jagyAe janma laI tyAM dhana dhAnya, dAna zakita, bhega upaganA padArtho tathA zarIrazakti prApta karavI na bane e sarva aMtarAya nAmanA AThamA karmanA udayathI thAya che. AvI rIte A ATha karmo ane tenI uttara pravRtio prANIne aneka prakAranAM sthaLa ane mAnasika sukhaduHkhe anubhavAve che-evI karmanA vipAkanI vicAraNA A tRtIya dharmadhyAnanA loTamAM cAle che. jevI rIte jhADanAM apakava phaLa palAlAdinA sAgathI ekadama pAkI jAya che tema tapa vigerenA sAgathI apakava karyo paNa tenI sthiti paripakava thayA pahelAM bhagavAI jAya che ane
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna * 207 : tenI nirA thaI zake che. mahAyAgI puruSA ceAgya sAmagrI prApta karIne zubha bhAvavaDe ghaNAM cIkaNAM karmAMnA paNa nAza karI nAkhe che ane savektkRSTa sthAna prApta kare che. tevI utkRSTa sthiti prApta karavA mATe te sthitie pahoMcavAnA krama karyo che? guNasthAna mArAha karatAM karmonA kevI rIte aMdha paDe che? ** uyamAM Ave che? sattAmAM keTalAM rahe che ? kevI rIte tenI udIraNA thaI zake che? tenA utana, apavatana Ati kevI rIte thAya che ane tenuM jora keTaluM che? AtmAnA anaMta aLavIya pAse krAM peAtAnu phaLa kevI rIte ApI zake che ? ApatAM aTakI zake che ane kevI rIte tenA phaLane pradezedayathI lAgavI khArAkhAra dUra phekI zakAya che? AvI AvI kama vipAkane lagatI aneka khAkhatA, tenuM varasapazuM, tene udayakALa, kha"dhasvAmitva, tenA ane AtmAnA saMbaMdha, tenA vipAka vakhate thatI cetananI durdazA ane teothI dUra rahevA mATe cetanathI thaI zakatA prayatno vigere aneka mAkhatAnA khArIkIthI vicAra karatAM karatAM prANI dharma dhyAnanA trIjA lekamAM AgaLa vadhatA jAya che ane jema jema vadhAre vicAra kare che tema tema tene kakRta vartamAna cetananI dazA para bahu vicAra Ave che; vaLI aneka jIvAne krama kevI rIte nacAve che te joI khedya Ave che ane evI evI aneka prakAranI sthiti anubhavatA krama vicAraNAmAM ane khAsa karIne karmonA vipAkanI vicAraNAmAM ekAgracitta thaI manane sthira karI nAkhe che. saMsthAnavicaya dharmadhyAna A dharmadhyAnanA vibhAgamAM anAdi anata kAlasthAyI leAkanI AkRti ci'tave che. A
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 208 : jaina daSTie yoga dhyAna para sthita thatAM prANI vicAra kare che ke-AkAzamAM A leka AvI rahela che. zrImat sarvajJa mahArAje tenuM svarUpa batAvyuM che te pramANe A lekamAM rahelI cetana ane acetana varatuo sthiti, utpatti ane vinAza pitAnA niyama pramANe pAmyA kare che, tene kaI karanAra che nahi ane hajI paNa zake nahi tethI te leka anAdisiddha che. Urva leka, tiryaMga leka ane adha leka evA traNa vibhAgavALA A lekane surAsuranarane AdhAra kahevAmAM Ave che. ghane dadhi, ghanavAta ane tanu vAta e traNa apekane dhAraNa karI rAkhe che ane e sarva AkAza upara rahe che. e leka nIce trAsanakhurazI)nA AkAravALe che, vacce jhallarI jevA AkArane che ane upara mRdaMgane AkAra dhAraNa kare che. (lekanAlikAnuM citra ghaNI jagyAe citarela hoya che te jovAthI A AkAra spaSTa thaze.) enI UMcAI nIcethI madhya leka sudhI sAta rAjanI che ane madhyathI UMce sudhI sAta rAjanI che. pahoLAI nIce sAta rAjanI che, varace ghaTIne eka rAjanI thaI jAya che ane uparanA bhAgamAM vacce pAMca rAjanI thaI Akhare upara jatAM eka rAjanI thaI jAya che. (eka rAjanuM pramANa asaMkhyAtA yojana samajavuM.) AmAM nIcenA sAta rAjamAM ati bhayaMkara nArakIene vAsa che ane tenI sAta bhUmio che. sarvathI nIcenI bhUmi ati bhayaMkara, tenI uparanI jarA sArI, ema uttarattara bhUmio hoya che. keTalAMka nArakInAM kSetra ati uSNa hoya che ane keTalAMka taddana zIta hoya che. tenI garamI tathA ThaMDI evI hoya che ke tenI pAse AphrikAnA sahArAnA raNanI garamI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna * 200 5 ke uttara dhruvanA pradezanI ThaMDI kazI gaNatarImAM Ave nahi saptamAM sakhata palAdanuM loDhuM hoya tenuM paNa pravAhI thaI jAya evI sakhta garamI tyAM hoya che. AvI ati bhayaMkara pApabhUmi magha mAMsanuM bhakSaNa karanAra, paceMdriya ne vadha karanAra, mahAAraMbha karanAra, mahAasatya bolanAra, dhADa-cerI karanAra, mahAparigraha rAkhanAra, parastrIlaMpaTa ane mithyAtva tathA viSaya-kaSAya AdithI bharapUra tAraka gati dukha prANuo prApta kare che. tyAMnA pArthiva vicAraNA. vRkSanAM pAMdaDAMonI aNIo taravAranI aNI jevI che, tyAMnI bhUmi atyaMta durgadha yukata che, vaikriya carabI, lehI ane mAMsanA kAdavathI bharapUra che, vikalAM atyaMta bhayaMkara pazu pakSIo tyAM cI pADyA ja kare che. jamIna para vA jevA kAMTA paDelA hoya che. zAlmalivRkSa dekhAvamAM ja mahAbhayaMkara lAge che, AvI nArakImAM cotarapha rahelAM sAMkaDA mukhavALAM Ala-gokhalAomAM utpanna thaI vajAgnimaya pRthvItaLa upara paDe che. enAM utpattisthAna ja evAM bhayaMkara hoya che ke dareka kSaNe thavAnI vedanAnI zarUAta temAMthI ja thAya che. jeTalA na sahana thaI zake tevA vyAdhio hoya, jene upAya paNa thaI zake tevuM na hoya tevA sarva vyAdhio nArakInA jIvane zarIranA dareka rAmarAyamAM thAya che ane te janmathI ja tene lAgelA hoya che. AvA ati bhayaMkara saMgamAM janma pAmela prANa dIna thaI jAya che ane koI divasa na joyuM hoya tevuM bhayaMkara savarUpa najara AgaLa joIne zaraNa mAgavA maMDI jAya che ane cAre bAjue keI 14
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 10 : jaina dRSTie yAga madada karanArane meLavavA naja2 kare che, paNa tyAM kAI tenuM sagu` hetuM nathI, kAi tene madada karanAra maLatu nathI, je tyAM hAya che te sava niSkurujI, pApI, kara, bhayAnaka ane kheDALa zarIravALA hAya che, agninA taNukhA jevI AMkhAvALA DAya che ane caDa zAsanavALA hAya che. tyAM dekhAtI nadImAM lehI ane mAMsanA kAdava hoya che, AvI bhaya'kara bhUmimAM pAtAne Avela jANI prANI vicAramAM paDI jAya che ke A bhUmi kai ane ahIM pote kema Avye ane kANe ANye ? pachI vila'gajJAnathI tathA jAtismaraNathI tyAM AvavAnuM kAraNa jANI potAnA pApakarmAM mATe keTalAka kheda kare che paNa te bahu mATe hAya che. manuSyatva prApta karI keTalAka prANIe jyAre aneka prakAranAM zubha kRtya karI, pApakAra karI AtmAnnati kare che tyAre pate tyAM evAM mahApApakRtya karyAM ke jethI AvI bhaya'kara bhUmimAM AvavuM paDyuM e vicAraNAthI tenu mana nira Mtara khaLyA kare che. manuSya tarIke je prANIAne duHkhA ApyAM, trAsa pamADyA, herAna karyAM te sava Aje tenI sAmA thaI herAna kare che, duHkha Ape che, kathanA kare che--AvA AvA aneka anubhavo tene nArakImAM thAya che. tyAM te anya jIvA sAthe paraspara laDe che, zarIranA kaTakA thaI jAya tevI yAtanAo sahana kare che, uSNu bhUmimAM tApa khame che, zIta bhUmimAM ThaM'DI saDe che, paramAdhAmI jIvA jeo anyane duHkha devAmAM rAjI rahe che te tene aneka prakAranAM du:kho Ape che te sarva sahe che, aneka prakAranI upAdhi ane duHkho sahana kare che. zarIra vaikriya hAvAthI pArAnI peThe vizINu thayA chatAM paNa pAchuM ekaThuM
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 11 thai jAya che ane e duHkhamAMthI bacavA mATe maravAnA aneka upAya zodhe che paNa. AyuSya nikAcita vAthI tenuM kAMI cAlatuM nathI, tenuM mRtyu paNa thatu nathI ane ati lAMkhe vakhata mahAdu:kha anubhave che. viSayatRpti, iMdriyabhAge, paradhanaharaNa, jIvavadha vigere pApA karatI vakhata alpa samaya sukha lAge che paraMtu tenA pariNAmamAM AvI. bhayaMkara yAtanAo bahu dIdha kALa sudhI sahana karavI paDatI haze tene tene pApAcaraNa karatI vakhate khyAla paNa hAtA athavA rahetA nathI. tyAM gayA pachI teA bApaDA ghaNeA vicAra kare che ke-have zuM karuM ? kAne zaraNe jAuM ? kevI rIte A pIDAmAMthI chUTuM ? vigere vigere vicArA kare che paNa tenuM kAMI cAlatu' nathI. temAM keTalAka vastusvarUpa samaje tene vicAra thAya che ke pApa karIne pAyelA mitra, putra, strI, bAMdhava vigere ahIM kAI sane madada karavA AvatA nathI, mane pASakAyanI salAha ApanAra snehIo dUra gayA che ane jenAM nimitte me' Dho karyAM te te dekhAtA paNa nathI. AvA AvA vicArathI tenu mana jyAre mahAkanA pAmatuM hoya che tyAre anya jIve tenA para vera levA mATe tenI sAthe laDavA Ave che, tenI nisanA kare che, tenA zarIrane cUMTe che, tene yaMtramAM pIDe che, daLe che, zAlivRkSa sAthe ghase che ane tene kuMbhIpAkamAM nAkhe che. nArakInA jIvA kSetranA guNane lIdhe paraspara duHkha devAmAM tatpara, kajI karavAnI icchAvALA, ati kaniSTha kRSNAdi vaizyA dhAraNa karanArA ane pApI, bhayAnaka tema ja duSTa thaI jAya che ane tyAMnA pamAdhAmIe viSuvelAM leAAnI ',
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 212 : jaina daSTie thAya cAMcavALAM gIdha, tAmranA mukhavALA kAgaDA ane levAnA caraNavALAM gajaraNa pakSIo prANInA marmasthAnane vIMdhI nAkhe che. judAM judAM pApa karanArane kevI pIDA thAya che tenuM varNana karavAthI bahu laMbANa thaI jAya, paraMtu TUMkAmAM A narakabhUmimAM prANIne evI asahya pIDA thAya che ke tenuM varNana sAMbhaLatAM paNa trAsa utpanna thAya. AvI asahya vedanAo nIcenI sAte bhUmimAM prANIo bahu dIrgha kALa sudhI potAnA pApanA udayathI bhagave che. tyAM jene evI bhUkha lAge che ke AkhA jagatanuM sarva anAja khAI jAya te paNa zAMti thAya nahi, tRSA evI lAge che ke game teTaluM pANI pIe te paNa te tRpta thatI nathI, chatAM teone jarA paNa AhAra ke pIvAne TIpuM paNa pANI maLatuM nathI. vaLI jema jema nIcenI bhUmine tapAsIe tema tema tyAM yAtanA, duHkha, AyuSya, bhaya vadhAre vadhAre hoya che ane sauthI nIcenI sAtamI bhUmimAM te parAkASAne pAme che. adhe lekanI AvI sthiti che. madhya bhAga jhAlara ve che. tyAM asaMkhya dvIpa samudro che. A madhya vibhAganA madhyamAM manuSyanAM kSetra (aDhIdvIpa) che. tenA upara Urdha lokamAM devatAnAM vimAne devagati sukha vicAraNA Ave che. temAM bAra devaka che. devalokamAM rAtri divasane krama hete nathI, ratnanI prabhAthI sarvadA prakAza rahe che. tyAM varasAda tApa ke ThaMDInI RtunA pheraphAra nathI, ekasarakhe ane sarva prakAre sukha denAre vakhata hoya che. tyAM koI prakArane utpAta, bhaya ke saMtApa hete nathI. tyAM vimAnanI bhUmie ratnajaDita hoya che,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna ra3 : caMdrakAntanI zilAmaya hoya che ane vacce hIrA, paravALA vigere aneka pravezatene dekhAva hoya che. vAmAM sonAnAM pagathiyAM hoya che, suvarNamaya kamaLathI AcchAdita hoya che. kIDAvRkSamAM vizeSa kalpavRkSa hoya che. tyAM sarvatra suMdara gIta, kinnaranA avAja, yakSanAM gAna ane devAMganAnAM nupUranA avAjathI sarvatra AnaMda ja dekhAya che. asaMkhya jana sudhI ekI vakhate khabara ApavAnI saMkalanA manahara ghaMTanAda dvArA ane hariegamelI dvArA karelI hoya che. devatAo devAMganA sAthe manuSyalakanI aMdara puSpaarayamAM, parvatanA kuMjamAM ane vADIvananAM ArAmamAM kIDA karavA Ave che. devAMganAo ane kinnarIe vINA hAthamAM laI je vakhate gAna kare che te vakhate addabhuta sthaLa AnaMda thAya che. AvI rIte tyAM niraMtara utsava thayA kare che. nATaka thayA kare che, AnaMda thayA kare che ane sthaLa sukha tenI parAkASThAe pahoMce tevI rIte bhegavAtuM paNa anubhavI zakAya che. enAM vimAnanAM tathA puSkariNInAM, prAsAdanAM ane vyavasAya, utpAda ke abhiSeka vigere zALAonAM, caityanAM ane vRkSonAM varNana vAMcatAM athavA lakhatAM ati AnaMda thAya tema che. tyAMnI devAMganAo zRMgArathI bharapUra, lAvaNyanI bhUmi, suMdara zarIra ane hRdayabhAgathI ati AkarSaka, pUrNacaMdranA jevA mukhavALI, vinIta, suMdara hAvabhAvavilAsayukata ane eTalI ramaNIya hoya che ke jANe lakSamI tenAthI hArIne pavadrahamAM rahetI hoya nahi! teonAM zarIra sughaTTa, vastra barAbara zobhatAM ane besatAM, viveka vinayayukta
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 34 : jaina daSTie yoga caya ane vicAra ati vizALa hovAthI teo ekasarakhI rIte devInA nAmane sArthaka karanArI hoya che. tyAM kaI paNa dukhI, dIna, lUle, apaMga, vRddha ke regI jovAmAM ja Avate nathI. AvA surAlayamAM prANI svayaM utpanna thAya che. ati suMdara ane sughaTTa zarIra ahIM prANune prApta thAya che, janmathI be ghaDI pachI niraMtara yauvanAvasthA rahe che ane sarva idrine piSe tevA padArtho ane sukhe tene ahIM prApta thAya che. tyAM sukhazayyAmAM utpanna thaIne UThatAM ja tene yauvana prApta thAya che ane pote A zuM dekhe che? tenA vicAramAM kSaNa vAra te paDI jAya che. ene sarva vastu eTalI ramya, slAdhya, priya ane bhavya lAge che ke pote iMdrajALa ke svama te jete nathI e vicAra thAya tevuM thAya che. tyAM te devIe tene vadhAre che, prazaMsA kare che, namana kare che vigere joI pote upayoga mUkI avadhijJAnathI pitAnuM svarUpa jANuM AnaMda pAme che. devIo paNa tene kahe che ke-A amuka devaleka che, ahIM ramya vimAnamAM Apane ramaNa karavAnuM che, mahApuNyathI Apane. ahIM janma thaye che, suMdara devAMganAo ApanA AdezanI rAha jue che, A A5nuM vimAna che, A Apane besavAnuM vAhana che, A Apane ratha che, A sukhAsana che vigere vigere kahI jayanAdanI udgheSaNa kare che. navIna utpanna thayela deva te sAMbhaLe che ane pite upaga mUkI sarva jue che tyAre pote karela zubha kAryo, tapazcaraNa, pUjAdi sahakArya dekhIne mehanA AvezamAM tyAM sthita thAya che. pachI pitAnAM zubha * Abhigika de vAhananuM rUpa dhAraNa kare che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna | 21 karmanA udaya pramANe sthaLa sukhe bhagave che, mAnasika AnaMda paNa bhagave che, zAzvatA caitye jaI jinapUjA kare che, tIrtha ne bheTe che, mahevAdi prasaMge anya tIrthe tathA naMdIzvara kI jAya che ane jema manamAM Ave tema svataMtra rIte sthaLa, mAnasika ke zArIrika sukha bhogave che. te eTaluM sukha bhegave che ane AnaMdamAM e lIna thaI jAya che ke sAgarepama je asaMkhyAta kALa cAlyA jAya che tene paNa jANe jANI zako nathI. keI vakhata gIta sAMbhaLavAmAM, keI vAra nRtya jevAmAM, keI vAra vilAsinI sAthe krIDA karavAmAM ane kaI vAra naMdanavana vigeremAM besI AnaMda bheLavavAmAM samaya cAlyA jAya che. svargamAM eTaluM sukha che ke tenuM varNana karavuM azakya che, kAraNa ke tyAM sukhanAM ja sarva sAdhane ane sAmagrIo ekaThI thayelI hoya che. bAra devalokanA deve uparAMta nava raiveyakamAM je vaimAnika de che te kAtIta che ane pAMca anuttara vimAnanA deve paNa kapAtIta che. te jJAnadhyAnamAM ja magna rahe che. prAye Asannasiddha jIve A anuttara vimAnamAM ane anaMtarabhavamAM mekSe janAra ja sarvArthasiddha vimAnamAM uddabhave che. aneka vibhAga upara upara jatAM vizeSa vizeSa lezyAzuddhi thAya che ane utkrAnti paNa vizeSa thayelI hoya che ema sAdhAraNa rIte jaNAya che. AvAM sthaLa ane mAnasika sukhathI paNuM vizeSa sukhane ApanAra, ekAMta AtmaguNamAM ramaNa karAvanAra, zuddha, karmavAta rahita, cidAnaMdaghana svarUpa jInA aMtima sthAna tarIke siddhazilA tenI upara bAra yejane rahelI che, je niraMtara zAzvata che. tenuM nAma ISaprAgabhArA che. tyAM
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 216 : * jaina daSTie yoga rahelA cha AtmArAmamAM ramaNa kare che ane tyAMthI kadi paNa teonI vismRti thatI nathI. AvI rIte aleka ane UrvalekanuM dhyAna A caturtha dharmadhyAnamAM kare che. A bAbatamAM zrI hemacaMdrAcArye zrI ajitanAtha caritra( dvitIyaparva)mAM lagabhaga eka hajAra zleke lakhyA che te vAMcI javAnI khAsa bhalAmaNa che. A dharmadhyAnanA bhede para vicAra karatAM vezyAnI atyaMta zuddhi thAya che ane e suMdara vairAgya thAya che ke tene anu. bhava karavAthI ja tene khyAla AvI zake. e sukha atIMdriya hovAthI svasaMvedya ja che paraMtu bahu ja AnaMdaprada che. e dharma, dhyAnanA pariNAme jIva zukaladhyAna pAmI mekSe na jAya te devaka tathA raiveyaka vigere deva saMbaMdhI aneka prakAranAM sukhe bhegavI AnaMdamAM jIvana gALe che ane tyAMthI kALa karI, uttama kuLamAM janma laI suMdara bhego bhogave che. tyAra pachI viveka AdarIne sthaLa sukha ane AtmIya sukha vaccene taphAvata jue che ane dhyAne Azraya karIne kAmagane tyAga kare che ane zubha dhyAnathI sarva karmane nAza karIne avyayapada prApta kare che. AvI rIte dharma dhyAna bahu ja upayegI hovAthI te khAsa lakSya kheMcanAra che. e sAlaMbana kayA che e ATalA vivecana uparathI jovAmAM AvyuM haze, have pachI jyAre nirAlaMbI zukaladhyAna para vivecana karavAmAM Avaze tyAre tenI ane dharmadhyAnanI vacce taphAvata zuM che? te barAbara samajAze. dharmadhyAnanA viSayane jena vegakAroe bahu vistArathI carce che. zrImAna hemacaMdrAcArya dayeya vizeSane aMge tenA piMThastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta evA
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 217 : cAra vibhAga pADe che ane jJAnArNavamAM zubhacaMdrAcArya dharma dhyAnanA e ja cAra bhede pADe che. e cAre bhedane theyanA peTAvibhAga samajavAmAM Ave te te varatuvarUpane aMge virodha rahita lAge che. e piMDasthAdi dharmadhyAnanuM svarUpa eTaluM AkarSaNa karanAruM che ke e para jarA saMkSepathI daSTipAta karI ja e A prastuta prakaraNane aMge khAsa upagI jaze. ApaNe uparokta vegathamAM batAvela teonuM svarUpa vicArIe. e vibhAge jevAthI dharmadhyAna keTaluM sAlaMbana che ane dhyAnAdi vegamAM jyAre prAthamika sthitimAM prANI hoya che tyAre AlaMbananI keTalI jarUrIAta che te jaNAze. A uparAMta ahIM eTaluM paNa jaNAvI devAnI jarUra che ke-A dharmadhyAnanA adhikArI keTalAkanI mAnyatA pramANe apramatta avasthAmAM rahela vajI rUSabhanArA saMghayaNuvALA jIve kahyA che tethI chevaTTA saMghayaNavALA zarIre te dharmadhyAnanI bhAvanA ja rahe che. A bAbata ahIM jaNAvI devAnI khAsa jarUra eTalA mATe che ke A bAbatamAM ghaNuM prANuo pitAne adhikAra samajyA vagara, gyatAnI tulanA karyA vagara AlaMbanane choDI devA ughata thaI jAya che ne AtmavaMcanA karI AtmAne bahudhA prapAta karAve che. dhyAnanA viSayamAM jarA paNa gerasamajutI na thavI joIe enI khAsa jarUra che, kAraNa ke e AtmIya viSaya che ane AtmA je vizeSa vikasita thayo na hoya te ghaNIvAra tenA dvArA ja te mohamAM paDI jaI nIce utarI jAya che tethI A viSayamAM khAsa saMbhALa rAkhavAnI jarUra che. pitAnI yogyatA vicArI avalaMbanene tajavAM nahi, temAM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 18 : jaina daSTie ga paNa siddha avalaMbanane tajI devAthI ghaNI vAra prathama pagathiyuM ja hAthathI cAlyuM jAya che ane pite egamAM AgaLa vadhe che ema mAnanAra manuSya tadana prAthamika rithatimAM paNa have nathI e vAta lakSyamAM rAkhavI. A agatyanI bAbata para teTalA mATe lakSya rAkhavAnuM jaNAvI ApaNe piMDasthAdi cAra vibhAga para vicAra karIe. piMDasthaLeya. A vibhAgamAM pAMca dhAraNAone samAveza thAya che. piMDane artha ahIM vastu samaja. dayeya AtmAne karavAne che, paraMtu tenA prakAra jUdA jUdA che ane te jUdI jUdI rIte dhyAnaviSaya thaI zake che. e mATe pAMca prakAranI dhAraNanuM svarUpa ahIM khAsa samajavA gya che. pArthavI, AgneyI, mArUtI vANuM ane tatrabhU athavA tatvarUpavatI evI pAMca dhAraNAo che. prathama pArthavI dhAraNAmAM AtmAne dayeya kare te AvI rIte nizabda, kalela rahita, sapheda kSIra samudra jenuM pramANa madhyaka jevaDuM che tenI vacce eka hajAra pAMkhaDIvALuM, jenI kAMti tarapha phelAI gaI che ane jene raga suvarNa je che evuM kamaLa vicAre, e kamaLanI madhyamAM meruparvata jeTalI UMcAIvALI pIta raMgathI zobhatI ane dizAone zobhAvatI karNikA(dIsuM) vicAre e karNikA upara eka veta raMganuM UMcuM siMhAsana ciMtave ane te siMhAsana upara pitAnA AtmAne bha rahita, sukharUpe ane zAMta svarUpe virAjita ciMtave ane sAthe vicAre ke e suMdara cetana rAgadveSane dUra karavA samartha che ane saMsArane utpanna karanAra kamene nAza karavAnA kAryamAM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna udata thaI rahela che. AvI rIte AtmAnuM ciMtavana karI tene gasiMhAsana para beThele ciMtava e prathama pArthathI dhAraNAnuM svaryA che. emAM cetana eTaDhI vimaLa dazA bhegave che ke tene khyAla anubhavathI ja thaI zake tema che. bIjI anecI dhAraNamAM prathama te potAnA nAbhikamaLamAM seLa patravALuM kamaLa ciMtave, e soLa page Urva che ema ciMtavavAM ane te dareka upara a, A, I, I, u, U, , jha, lU, , , , e, , , A e seLa akSaranI sthApanA karavI ane vaccenI karNikAmAM huM akSara jene mahAmaMtra kahevAmAM Ave che e vicAra. e mahAmaMtra akSaranI rephamAMthI prathama dhUmADAnI zikhA cAle che, pachI agninA taNakhA UDe che ane chevaTe agninI jvALA prabaLa jorathI nIkaLe che. A nAbhistha kamaLanI sAmI bAju hRdayastha kamaLa jene ATha pAMkhaDIo hoya che tene adhomukha ciMtavavuM. e nAbhistha kamaLamAMthI nIkaLatI agninI javALA hadayastha aSTadaLa kamaLa jenI pratyeka pAMkhaDI para eka eka karmanI sthApanA karelI hoya che tene bALI nAkhe che ema ciMtavavuM. AvI rIte mahAmaMtramAMthI nIkaLelo agni ATha kamene bALI nAkhe che ema vicAravuM. vaLI e uparAMta zarIranI bahAra trikeNa agni bahu jethI baLatuM hoya ema ciMtavI te agni jANe dhUma vagarane paNa vaDavAnaLa je sakhta che ema mAvavuM. te bahArane agni aMtaraMganI maMtrAgnine dagdha kare che, zarIrane bhasma kare che ane sAthe nAbhistha seLa patravALA kamaLane paNa bhasma karI chevaTe pite zAMta thaI jAya che. A pramANe cetananuM sAmarthya
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 : jaina daSTie yoga batAvanAra AnevI dhAraNA thAya che. emAM paNa karmasamUhane nAza karanAra cetananI ati vipuLa AMtaradazA sthaLa svarUpe batAvI javAya che e khAsa lakSyamAM rAkhavuM. trIjI mArutI dhAraNAne vAyavI athavA zvasanA evuM paNa nAma ApavAmAM Ave che. emAM AkAzabhAgane pUranAra mahAvegathI gati karanAra pavananuM ciMtavana kare. ema vicAre ke pavana devanI senAne calAyamAna kare che, svargane kaMpAve che, vAdaLAne vikhere che, samudrane kSebha kare che, vaLI te lekamAM saMcAra kare che, daze dizAomAM gamana kare che ane pRthvInA taLiyAmAM pese che. AvA prabaLa vAyuthI rajane UDAvI de che (kamarajane ema lAge che, ane pachI te ja pavanane zAMta karavAne abhyAsa pADI tene narama banAvI de che. AvI rIte pavanane aMge karmarAja UDAvavAnI dhAraNA karavI te trIjI vAyavI dhAraNA che. emAM paNa udeza ane uddizya eka ja che e khAsa lakSyamAM rAkhavA yogya che. jethI vAsaNuM dhAraNamAM idradhanuSa, vijaLI, garjanAdithI yukta ane vAdaLAMo sahita AkAza ciMtave. e vAdaLAMmAMthI amRtanI peThe athavA motInAM biMduonI dhArA peThe varasAda dhIme dhIme paDe che ema vicAre. temAM ardha caMdrAkAra, manahara amRtamaya jaLane pravAha AkAzane bharapUra karI de che ema ciMtave ane te A divya dhyAnathI thayelA jaLanA aciMtya prabhAvathI samasta bhasma dhue che ema ciMtavana kare. jaLanA pravAhathI karmarAja sApha thAya che e atra vicAra karavAne che, paNa kala5nA AkAza vigerenI hovAthI bahu AnaMdaprada lAge che. jemAsAnA divasomAM jharamara
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna * 211 : azmara varasAda AvatA hAya, garamI jaze paNa DrAya nahi ane sarva dizA zAMta hAya e vicAra ja eka prakAranI zAMti Ape che. pAMcamI tatrabhU athavA tattvarUpavatI dhAraNAmAM sAta dhAtu rahita, pUrNa caMdra jevA niLa ane sarvajJa samAna peAtAnA AtmAne ci'tave. tyAM dhyAve che ke--peAtAnA cetanajI athavA pAte yAgasiMhAsana para ArUDha thaelA che, vyi atizayathI virAjamAna che, kalyANamahimA sahita che, deva ane daityathI pUjita che, chevaTe tenAM savakarmAM kSaya pAmI gayAM che--AvI rIte agagarbhamAM AtmasvarUpa dhyAvavu. e pAMcamI dhAraNAnuM svarUpa che. AvI rIte piMDastha dhyeyanuM svarUpa cAganA viSayamAM niSNAta thayelA puruSAe batAvyu che. e dhyeyamAM cetanajIne kalpanA para AdhAra rAkhI sAlamanarUpe citavavAnA che ane tenAthI tenI mahattA samajavA uparAMta cittanI sthiratA eka vastu para dhIme dhIme thatI jAya che. yogasihAsana para ArUDha thayela cetanajInu' ciMtavana karavAnuM zrImatlR AnaMdaghanajIe chatrIzamA padmamAM batAvyu' che te A pi'Dastha dhyeyanuM svarUpa samajavuM. dharmadhyAnane aMge A piDastha dhyeya bahu uttama prakAranuM AlaMbana pUruM pADe che. ahIM sAdhAraNu rIte savAla thAya ke-Atmatattvaci'tavanamAM AvI rIte pRthvI Aphri tattvanuM ci'tavana karavAnI AvazyakatA zA mATe vicAravAmAM AvI haze, teA tenA saMbaMdhamAM kahevAnuM e ke-zarIra pRthvI ADhi dhAtumaya che ane kamathI utpanna thayeluM che. enA AtmA sAthe sakhadha che. e sabadhathI AtmA malina rahe che ane jyAMsudhI enu svarUpa A prANI vicAratA nathI tyAMsudhI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI daSTie yoga tene aneka vikalpa thayA kare che ane sthiratA prApta thatI nathI. e sthiratA prApta karavA mATe prathama svAdhIna ciMtavanethI manane vaza karavuM joIe. tene mATe zarUAtamAM AlaMbananI khAsa jarUra che. pRthvI Adi tatvanI dhAraNa karavAnI jarUra che. pRthvI saMbaMdhI dhAraNAthI mana sthira thAya, aninI dhAraNAthI mana ane zarIrane tema ja kane dagdha karavAnI kalpanAthI mananuM thaMbhana thAya, pavananI dhAraNAthI zarIra ane karmanI bhamane uDAvIne manane bhAve, jaLanI dhAraNAthI rahI gayelI rajane dhaMI nAkhI manane sthira kare ane pachI AtmA pite jJAnAnaMdamaya che ane zarIra ane karma rahita che ema ciMtavI tenAmAM manane sthira kare. AvI rIte sAlaMbana dhyAnathI abhyAsa daDha thatuM jAya che ane chevaTe AvavA ziSTa dhyeyanA AlaMbanathI cetana zukaladhyAna karavAnI yogyatA prApta kare che. nirAlaMbana dhyAna kevI rIte thAya che te have pachI jevAmAM Avaze. atra piMDastha cetanane dhyeya karavAnI abhinava kapanA para vicAra karyo, have tethI AgaLa vadhIe padastha thaiyA-A dharmadhyAnanA bhedamAM judAM judAM pada laIne AtmArAmanuM dhyAna karavAmAM Ave che. AlaMbana atra padanuM rahe che. prathama varNamAtRkA nAmanuM prasiddha pada che, temAM nAbhi upara kamaLanI sthApanA karavI, tenI seLa pAMkhaDI ciMtavane pratyeka para 8 thI A paryata seLa varanI sthApanA karavI ane te sarva pharatA jAya che ema ciMtavavuM. tenI upara hadayamAM vIza pAMkhaDI ane karNikAvALA kamaLanI sthApanA karavI ane te pratyeka pAMkhaDI para ane karNikA para thaIne
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : ra3 : ka thI mAMDIne ma sudhInA vyaMjananI sthApanA karavI. vana upara ATha pAMkhaDIvALA kamaLanI sthApanA karavI ane te pratyeka pAMkhaDI para ya thI mAMDIne hasudhInA ATha vyaMjananI sthApanA karavI. AvI rIte nAbhi para aSTadaLa kamaLa, hadaya para catu. rAtidaLa karNikAyukta kamaLa ane vadana para aSTadaLa kamaLa sthApanA karI varNamAtRkAnuM dhyAna karavuM. A suprasiddha dhyAnathI zrutajJAnasamudrane pAra pamAya che. emAM 49 akSaro Ave che tenAthI naSTAdi viSayanuM jJAna thAya che ane aneka vyAdhione nAza thavA uparAMta vacanasiddhi prApta thAya che ane bhavAMtaramAM uttama gati thAya che. maMtrarAjanuM dhyAna e A vibhAgano bIjo prakAra che. emAM huM akSaranuM ciMtavana karavAnuM che. ene bIjAkSara kahe che. kanakkamaLanA garbhamAM karNikA upara sthita thayela ane zuddha candra jevuM nirmaLa, sarvatra vyApI raheluM ane daze dizAmAM gamana karatuM A pada tenuM samaraNa kare. A akSaramAM buddha, ziva, brahmA ane viSNunI kalpanA bIjAo kare che te na karatAM temAM devAdhideva zrIjinezvara bhagavAna jeo sarvajJa sarvavyApI ane zAMta che tenI kalpanA karavI. e ati viziNa bIjatatva kuMbhaka prANAyAmathI bhUlatAmAM, vadanakamaLamAM, tAludvAramAM pharatuM ane amRta varSAvatuM mare, vaLI tene netramAM jatuM. kezomAM sthita thatuM ane jAticakramAM saMcAra karatuM jue ane tevI rIte tene sarva dizAomAM gamana karatuM, AkAzamAM uchaLatuM, kalaMkane chedatuM ane bhramane bhAMgI nAkhatuM jue ane chevaTe tene paramAnamAM laI jatuM, zivazI sAthe joDatuM ane
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 224 4 jaina daSTie yoga ati Atmika AnaMda karAvatuM jue. A maMtrarAjanuM dhyAna ekAgra vRttithI karavuM, emAM skUlanA thavA devI nahi. pachI e maMgarAjanI nAsAgra tathA bhUlatAmAM sthApita karatI vakhate tenI sAthe varNanI sthApanA karavAnuM koI AcAryo kahe che. tyArapachI e maMtrarAja mAMthI mIMDuM kADhI levuM, pachI kaLA ( ardha candrAkAra) kADhI levI, pachI mAthethI re kADhI le ane chevaTe tene anakSaratva prApta karI zake evI rIte thAvavuM ane uccAra karyA vagara tenuM ciMtavana karavuM. A anaratva padane anAhata deva kahevAmAM Ave che. e caMdralekhA samAna sUma, kuraNAyamAna, sUryanI jevI kAMtivALA che. matalaba e akSaramAMthI anakSara sthitimAM athavA lakSyamAMthI alakSyamAM gamana thatuM batAve che. e maMtrarAja sUma thatAM thatAM chevaTe vAlA jeTaluM sUphama thaI jAya che ane eTalI sUkSama sthitie jatAM jagane timaya jue che. ATalI hade pahece che tyAre te nirA laMbana dhyAnathI eTale najIka AvI jAya che ke ene aNimA vigere siddhio siddha thAya che, deve enI sevA kare che ane ene ati addabhuta aizvarya prApta thAya che, paraMtu te temAM rAcI na jatAM lakSyamAMthI alakSyamAM gamana karavA, sAlabanamAMthI nirAlaMbana dhyAnane kama AdaravA ane skUlamAMthI sUmamAM javA yatna kare che. A anAhata pada ati AnaMdajanaka che, mahAkasamUhane nAza karanAra che ane zukaladhyAnanI tadana najIka mUkI denAra che. A maMtrarAjanI ciMtavanAmAM vacce parama tatvanuM ciMtavana thaI zake che je upara batAvAI gayuM che. praNava bIjanA dhyAnamAM 30 padanuM dhyAna Ave che. ari
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna hata, azarIra, AcArya, upAdhyAya ane muni e paMca para meNI che. enA prathama akSaranI saMdhi karavAthI A praNava bIja vyAkaraNanA niyamAnusAra thAya che. A praNavanA vAya parameSThI che ane e pada parameSThInuM vAcaka che tethI vAyavAcaka saMbaMdhane laIne te atyaMta nirmaLa pada che. upara je hadayakamaLa batAvyuM che tenI karNikAmAM A padane sthita karavuM ane jANe tenA para mastakamAM rahela caMdramA amRtane varasAda kare che tethI te Adrita che ane mahAprabhAvasaMpanna che evA e mahAbIja akSaya padasvarUpa % padane kuMbhaka prANAyAmathI thAvavuM. A praNavapadanuM dhyAna ati AnaMdajanaka che ane tene mATe aneka prakAre pejanA viziSTa graMthamAM bahu yukitasara batAvI che. pitAnA hadayakamaLamAM AvA ati utkRSTa guNadhAraka parameSTInI sthApanA karavI e vAta ja bahu AnaMda ApanArI lAge che. staMbhana, vazIkaraNa vigere mATe ene dhyAnavidhi batAvyA che paNa mokSAbhilASIne mATe te kAmane nathI. paMca parameSThI pada dhyAnane prakAra batAvatAM aSTadaLa kamaLanuM sthApana karavuM ane tenI varace karNikA upara namo addhitALa e padanuM sthApana karavuM. cAra dizAnA cAra page upara mahAmaMtranAM cAra padenuM sthApana karavuM ane cAra vidizAenAM cAra page upara zrImadda hemacaMdrAcAryanA mata pramANe patto para namuno Adi cAra padonuM anukrame sthApana karavuM athavA jJAnArNavakAranA mata pramANe rAjyanA nama, tathA jAnA nAma, savAranAtha nA sathavAre namaH 15
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ : rara6 : jaina daSTie yoga e cAra padanI anukrame sthApanA karavI. A mahAmaMtra ane ati addabhuta sthaLa ane AdhyAtmika phaLa ApanAra maMtrAkSarothI bahu lAbha thAya che ane AtmatatvanuM ciMtavana thAya che. tenA eTalA badhA lAbhe batAvyA che ke tenuM varNana karavuM azakya che. e padethI aneka prANIonAM sAMsArika dukhe nAza pAmI gayAnI hakIkata zAzvaprasiddha che, paraMtu te uparAMta temAM je parameSThInAM nAme che ane tenI vicAraNAne aMge je Atmika guNenuM smaraNa thAya tema che te vicAravAthI AtmAmAM eka prakAranI zAMti AvI jAya che. e ati AhUlAdajanaka mahAmaMtranuM sthApana karavAne vidhi ApaNe siddhacakranA yaMtramAM ane namaskArakalpamAM daSTigata karIe chIe. enI sthApanA hadayamAM thAya tyAre sAdhAraNa rIte paNa bahu laya thaI jAya, AnaMda Ave ane sAMsArika upAdhio visarI javAya tema lAge che. A uparAMta jApanAM aneka pade batAvyAM che. tene Azaya AtmaguNanI vicAraNA karI game te prakAre tene zuddha svarUpe ze, oLakha, ciMtava, bhAva ane sAdhya tarIke nizcaya karI aMte prApta kare te che. SaDazAkSarI (seLa akSaranI) vidyAmAM seLe akSarane jApa kara. atri dvArA kathA sarvasAdhucco nama-cha akSaranA jApamAM atidUta upara ane cAra akSaranA jApamAM ahiMta padanuM bayAna karavAnuM che. be akSaramAM sida pada ane eka akSaramAM ja akSaranuM dhyAna karavAnuM che. jene jevI ruci thAya teNe te pramANe padane jApa kare. ati gADatA e paMca parameSThI nAmanA prathamAkSarane jApa bahu uttama phaLa ApanAra che ema siddhAntamAM batAvyuM che.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 6 227 ? AvI rIte aneka prakAranA jApa karavAthI AtmaguNamAM sthiratA prApta thAya che, enA abhyAsathI bahu AnaMda thAya che, Azaya. nI sthiratA thAya che, paNa ene vidhi zarU karyA pachI niraMtara tene abhyAsa cAlu rAkhavA joIe. ene sthira citta abhyAsa karatAM pitAnA mukhamAMthI jvALA nIkaLatI hoya tema prANIne lAge che, tyArapachI tene zAMti thAya che, javALA dekhAtI baMdha thAya che ane zrImat sarvajJane zAMtithI rithara thayelA pratyakSa jue che. AvI rIte sarvajJanuM darzana karI dhIme dhIme vegamAM pite AgaLa vadhate jaI sAdhyaprAptinI samIpa Avate jAya che. AvI ja rIte rAri -mahilA maMjaruM, siddhA maMgalaM, sAhu maMgalaM, kevalipaNNatto dhammo mNgl| cacAri loguttamA - arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipaNNatto dhammo loguttmo| cattAri saraNaM pavajAmi-arihaMte saraNaM pavajAmi, siddhe saraNaM pavajAmi, sAhU saraLa ghavajJAna, vastra dharma gvAmi e arihaMta, siddha, sAdhu ane zuddha dharma mAMgalyakArI che ema thAvavuM, cAra sarvotkRSTa che ema vicAravuM, ane cArenuM zaraNa AdaravuM ema ciMtavavuM e paNa evI ja rIte dayAnane padanA AkAramAM rajU kare che ane cetananI pragati kare che. vaLI mukhamAM ATha daLavALA kamaLanuM ciMtavana karI zakAya che. enA pratipatra para 30 namo arihRtA e padanA ekeka akSaranI sthApanA karavI. pratyeka akSaranuM dhyAna karatAM vaccenI karNikAmAM jANe kezaranI paMkti hoya tema ciMtave ane temAM amRta sama zAMta mAyAbIjanuM sthApana kare. e mAyAbIja jANe tejamaya, atita, prabhAvALuM ane mukhakamaLamAM karNikA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 228 : jaina daSTie yoga upara raheluM ciMtavI, jANe kSaNamAM te pratipatra upara jatuM hoya, kSaNamAM AkAzamAM jatuM hoya, kSaNamAM manane ajJAnaaMdhakAra dUra karatuM hoya, jarA vAramAM tAlupradezamAM praveza karatuM hoya evI rIte tenuM ciMtavana kare. A mahAmaMtranA jApanI dhIme dhIme Teva paDavAthI dhyAnaviSayamAM uttarottara bahu pragati thatI jAya che, cha mAsa sudhI e padanuM dayAna karatAM niraMtara pite kRtasamudramAM vizeSa avagAhana karato jAya che, pachI ene mukhamAMthI dhUmapaMkti nIkaLatI jaNAya che, tyAra pachI vizeSa abhyAsa karatAM tene ema jaNAya che ke jANe pitAnA mukhamAMthI ane udaramAMthI agninI vALA bahAra nIkaLe che, tyAra pachI ene abhyAsa cAlu rAkhavAthI sarvajJamukhakamaLanuM darzana thAya che AvI rIte vizuddha devAdhidevanuM dhyAnamAM darzana karI bahu AnaMda pAmI zvakarmane nAza karato jaI AgaLa pragati karI chevaTe sAdhya sudhI pahoMcI jAya che. A uparAMta aneka rIte vidyAne jApa thAya che. kapALamAM li nAmanI vidyAne dhyAvavI. enuM maraNa karatAM manamAM bahu AnaMda Ave che, jANe caMdramAMthI amRta jharatuM hoya evI zAMti lAge che ane sarvatra sukha jaNAya che. caMdrakaLAne kapALamAM dhyAvavI, nAsAmAM praNava(%)nuM dhyAna karavuM, kaI vAra zUnyanuM dhyAna karavuM ane kaI vAra anAhatanuM dhyAna karavuM. e uparAMta be praNavabIjanI banne bAjue mAyAyuma ane mAthe haMsapadane jAya paNa bahu uttama gaNAya che. ra cha cha phrI iMsA athavA haMsa padane badale sohaM mUkavAthI bahu suMdara yAna thAya che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 1 228 : AvI rIte jApanA aneka prakAra che. vidyAnA aneka prakAra che. temAM paNa keTalIka rIte jApa karavAthI sAMsArika jogasAdhana maLe che, mahimA kIrti thAya che, ISTa janane prasaMga thAya che ane keTalIka rIte mikSa tarapha gamana thAya che. je padanuM dhyAna karavAthI prANu vItarAga thAya, saMsAra para bhAva ocho thAya, vastuvarUpane baMdha thAya ane Atmika guNa oLakhAya enuM dhyAna karavuM. aneka prakAranI padanI vyavasthA gagraMthakAree batAvI che te jevI, vicAravI ane pitAne anukULa lAge te AdaravI; paraMtu e padanA jApathI aNimAdi siddhio ke bIjI labdhiprApti karavAne Azaya rAkhI gabhraSTa thavuM nahi. A padastha dayAnamAM zabdanuM AlaMbana levAnuM che ane anubhavIo e saMbaMdhamAM eTaluM spaSTa rIte kahI gayA che ke e jApanA prakArathI ane kArAdi padanA dhyAnathI cittanI sthiratA, nirmaLatA ane ekAgratA bahu sArI thAya che ane nirAlaMbanatvanI pAse prANI bahu jaladI AvI jaI chevaTe pragati karI sAdhya prApta kare che. game te dhyeyaviSaya thaI zake tema che te ATalA uparathI jovAmAM AvyuM haze. pitAne karyo viSaya dhyeya kare egya che te pRthakkaraNa karIne vicArI levuM. have ApaNe rUpastha theyane vicAra karIe. e rUpastha dhyeyanA vicAramAM paNa bahu AnaMda Avaze. rUpastha theya-piMDastha ane padastha dayeyanuM ApaNe svarUpa joyuM. have rUpastha dhyeyamAM tIrthakara mahArAjanuM dhyAna karavAnuM che te A pramANe nmAkSalakSamInI najIka gayelA, ghAtI karmone kSaya karanArA, caturmukhe dezanA denArA ane azoka vRkSa,
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ra3 : jaina daSTie surapuSpavRSTi, divya ivani, cAmara, devatAdhiSita siMhAsana, sUryathI paNa vizeSa prabhAvALuM bhAmaMDaLa, AkAzamAM divyA duMdubhi ane bAjumAM Atapatra-A ATha mahAprAtihArya yukta zrI jinezvaradeva samavasaraNamAM beThA beThA bhavya prANIone dezanA Ape che, eo je pradezamAM vicare che tyAM teonA aciMtya mahimAthI Iti upadrava nAza pAme che, teonI najIkamAM sarva prANIo potAnuM kudaratI vaira bhUlI jaI eka sAthe AnaMdathI rahe che, hAthI ane siMha jevA nisarga vairabuddhivALA prANIo prabhunA atizayathI duzmanAvaTane yAda paNa karatA nathI, AkhA vizALa samavasaraNamAM jAnu pramANa puSpa pAtharelAM hoya che, aneka deva devIo ane manuSya bhagavAnanI vANIne prasAda le che ane pitAnA karNane pavitra kare che, dareka ema samaje che ke tene uddezIne zrI jagannAtha prabhu dezanA Ape che, dhIra gaMbhIra rAgathI devAtI dezanA sAMbhaLI temAM aneka bhavya prANIo lIna thatAM dekhAya che, aneka gaNadhare ne munie prabhunI vaiyAvacca karI rahyA che, cetarapha AnaMda AnaMdanI Umio uchaLI rahI che, vacce siMhAsana upara caturmukhe zrIparamAtmapada prApta karanAra AsannamokSagAmI puNyavAnuM mahAtmA sagI avasthAe pahoMcelA beThA che, sarva prakAranA vikArane nAza thayele hevAthI ati asarakAraka rIte ekAMta upakAra karavAnI buddhithI bhavyarAjane vikavara kare tevI rIte aneka guNathI bharapUra vANune vilAsa kare che, devatAo, idro, cakavartIe, manuSya ane tiya prabhu pAse mastaka namAvI pitAnA AtmAne dhanya mAne che-AvI rIte kevaLajJAnabhAsvara
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 232 atizayayukta ahaMtanA rUpanuM avalaMbana karavuM te rUpa dhyeya che. e rUpastha dayeyanuM varNana karatAM hajAre vizeSa ApI zakAya tema che. emanA eka eka prAtihAryanuM athavA guNanuM tathA deSanA tyAganuM varNana karatAM pustaka bharAya tema che. emanA tyAga vairAgya ane emaNe mahArAjAne je vijaya karyo che te para vicAra karatAM AkhuM jIvana pUrNa thaI jAya. evA aciMtya guNa mahimA kIrti ane AtmatithI pragata thayelA ane jemanAM aghAtI karmo nAmamAtra zeSa rahyAM che tevA zrI arihaMta paramAtmAne yeyane viSaya karavAthI bahu AnaMda Ave che. emane idri para saMyama, rAgAdi saMtAnane nAza, syAdvAdazastradhAraNa, nayapramANayukta gaMbhIra vacana, sarva jaMtu upara aparimita karuNA vigere eTalA AkarSaka, suMdara ane ramya che ke enA para jema vicAra karavAmAM Ave tema ati AnaMda thAya tema che. AvI rUpastha sthitimAM dhyAnane sthira karavAthI AtmA potAnuM sarvajJapaNuM anubhave che. jema sphaTika rananI pachavADe jevA raMganuM kusuma rAkhyuM hoya tevuM rUpa te dhAraNa kare che tevI rIte cetananI pachavADe je Adarza mUka hoya tevuM rUpa thaDA vakhata mATe te dhAraNa kare che, mATe jemaNe cetananI utkrAnti karavI hoya temaNe Adarza sAdhAraNa prakArane kadi rAkha nahi. barAbara tapAsa karyA vagara rAgadveSa jenA nAza pAmyA na hoya tevA Adarzane AdarI-vIkArI levAmAM Ave te joIne lAbha kadi maLatuM nathI ane eka vAra ADA mArge caDhI gayeluM vahANa pAchuM jaldI ThekANe AvatuM nathI ane AvatAM AvatAM ghaNe zaktine vyaya ane
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 32 : jaina dRSTie yAga vakhatanA nAza thAya che. ziva, zAMta, vItatRSNu, vizvarUpI, paramezvara, sanAtana, ceAgInAtha, siddha, vItarAga bhagavAnane ati uddAta Adarza rUpastha dhyeyanI parAkASThA batAve che ane ethI viziSTatara bhAvanA atyAra sudhI anyatra koi paNa sthaLe vAMcavAmAM, jovAmAM ke sAMbhaLavAmAM AvI nathI. AvI viziSTa bhAvanAne hRdayamAM rAkhI, hRdayacakSuthI tenuM darzana karI, temAM Atmalaya karavA udyata thavuM e A dhyAnanI utkRSTa sthiti batAve che. e rUpastha dhyeyanA avalakhanathI AtmAne pragata karI aneka mahAtmAe cegArUDha thaI sAdhyasthAna pAmI gayA che. A sarvajJa mahAtmAne batAvanAra zAMta, kAMta, maneAhArI zrI jinadevanI yogamudrAne khatAvanAra, prazamarasanimagna zrI vItarAga bhagavAnanI pratimAne nimaLa manathI dhyAvavI, nirnirmaSa dRSTie tenI sAmu joi rahevu e paNa rUpastha dhyeyanA viSaya che. temAM paNa peAtAne je rUpa ati AkaSa ka lAgyuM hoya evI tI sthAnanI zAMta mUrti bahu AhlAdajanaka rIte A dhyAnanA dhyeya viSaya pUrA pADe che. A dhyAna karavAmAM bahu AnaMda Ave che, kAraNa ke prabhunI atizaya vigere lakSmI sAdI dRSTine bahu khe'cANakAraka lAge che; jo ke vItarAga bhagavAnane tenA upara rAga hAtA ja nathI ane dhyAtAe chevaTe te te ja sthAna ane te ja bhAva prApta karavAnA che. AvI rIte rUpastha dhyAnamAM tIrthakara mahArAjanuM dhyAna karavAnI vAta batAvI te pAtAnI yAgyatA pramANe bhAvanAthI te jarUra AdaravI. zAMta tItha sthAnamAM jyAM gaDakhaDATa na heAya teve vakhate ekAMte besI prabhunI dRSTi sAmu eka be minITa jovu, AMkho baMdha
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 233 : karI joIe chIe ema vicAravuM ane ema karatAM karatAM cittamAM mUrtine sthira karI devI-A trATaka viziSTa plAna karavAnuM prathama pagathiyuM che. e bAbatamAM pragati karatAM karatAM AgaLa ghaNe lAbha thAya che ane viziSTa dhyAna AdarI zakavA mATe adhikAra ane regyatA prApta thAya che. A dhyAnamAM dhIme dhIme pragati karatAM niraMtara abhyAsa karavAthI sarvatra sarva avasthAmAM e ja rUpastha parameSThIne jovAnI Teva paDI jAya che. AvA utkRSTa avalaMbanathI ane tenA guNagrAmavaDe raMjana thavAnI TevathI mananI atyAkSita avasthA thAya che ane prANI chevaTe te guNa prApta karavAnI hada sudhI pahoMcI jAya che ane pachI tenAmAM eTalI sthiratA AvI jAya che ke te svapnamAM paNa dayAnathI cuta thatuM nathI. AvA traNa lekanA aizvaryane prApta thayelA paramAtmAnA guNagrAmamAM raMjana thatAM thatAM chevaTe tanmayapaNuM prApta thAya che ane te vakhate potAnA AtmAne sarvajJarUpa thayele prANa anubhave che. A vItarAga sarvajJa bhagavAnanuM dhyeyarUpe bhAvana karavAnuM rUpatha dhayeya thayuM. rUpAtIta dhayeya pastha dayeyamAM citta rUpamAM sthira thAya che, tyAra pachI AgaLa vadhatAM amUrtamAM cittane sthira karavAnI jarUra che. cidAnaMdamaya, zuddha, paramAkSararUpa amUrta AtmAnuM samaraNa kare te rUpAtIta dhyeya kahevAya che. rUpAtItane dhyeya kema banAvI zakAya evI zaMkA sahaja che, kAraNa ke dharmadhyAna sAlaMbI che tyAre rUpAtItanuM AlaMbana kema thaI zake? enA samAdhAnamAM eTaluM kahevAnuM ke siddhavarUpamAM je guNe heya tene samajI, vicArI, teonI eka bhUta avasthA
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 74 4 jene daSTie yoga kalpavI. paramAtmAmAM te guNe vyaktarUpe che ane pitAmAM e guNa zaktirUpe che ema vicArI te guNagrAmamAM lIna thavuM e rUpAtIta dayeya kahevAya che. piMDa sthAdi prathamanA traNa diyeya karatAM ahIM sAdhAraNa rIte avalaMbana alpa rahe che e kharuM che, paraMtu nirAlaMbana dhyAna karavAnI IcchAvALA ema sthaLa mUrta kayeyamAMthI mAnasikamAM na jAya te pragati thatI aTakI paDe. ethI avalaMbana dhIme dhIme a5 thatAM jAya che e dharmadhyAnanA uttarottara bhedamAM ane vibhedamAM jovAmAM AvyuM haze. A zaktigata guNe ane vyaktigata guNene barAbara oLakhavA mATe naya ane pramANa jJAnanI khAsa jarUra rahe che, kAraNa ke te vagara zaktigata dharmo ane tene vyakta karavAnI rIta, cetananuM ati vizuddha svarUpa ane pitAmAM te guNanuM astitva samajavAmAM Ave tema nathI. ATalA mATe vivekapUrvaka abhyAsa karIne cetanajIe te sarva bAbata barAbara samajavAnI khAsa jarUra che. AkAzanA AkAranuM amUrta, pudgaLa AkArathI rahita, niSpanna rUpa (jemAM vadhAre ke pheraphAra thavAnA nathI tevuM rU5), zAMta rUpa, azruta rUpa, svaghanakRta pradezasthita, lekAgrathita rUpa ane anAmaya (roga rahita) rUpa A rUpAtIta dayeyane AkRti ApIne dhyAve. AkAzane jema AkRti nathI chatAM amuka khAlI zIzImAMthI pavana kADhI letAM je rahe tene AkRti ApI zakAya che tevI rIte A amUrta paramAtmarUpanI AkRti apekSAe kalpavI. pachI pote vicAre ke-huM pote A siddha, sanAtana, zuddha, sarvajJa, sarvadezI chuM, paramAtmA, parama tirUpa, niraMjana chuM. AvI rIte dhyAna karatAM pite jANe dhyAna, dhyAtA ane
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAna : 235 ? yeyathI abheda vALa hoya, jANe svayaM sAkSAt zuddha svarUpI paramAtmamaya haya, amUrta, nizcala, niSkalaMka hoya ema tene lAge che ane evI rIte te paramAtmamaya dazA anubhave che. AvI rIte pRthaphabhAvane tyAga karI paramAtmabhAva sAthe ananya bhAvane prANI pAme che ane tene te prasaMge ekarUpatAne-vAtmasamAdhine sAkSAtkAra thAya che. keI paNa prakAranA vikalpa vagara te vakhate tene manamAM thAya che ke pite deharahita paramAtmA che, kAlokanA svarUpane jenAra che, vizvavyApI che ane savabhAvasthita che tathA vikArathI rahita che. paramapuruSane AvI rIte nizcala manathI, vikalpa rahitapaNe dhyeyarUpe sthApana karI utkRSTa avalaMbana AdaravAnI vAta atra jaNAvI te barAbara vicArI manamAM samajavA gya che. upasaMhAra ahIM dharmadhyAnane viSaya pUrNa thAya che. dayAnanA saMbaMdhamAM keTalIka sAmAnya bAbate ahIM jaNAvavI prastuta che. vItarAganuM dhyAna karavAthI vItarAga thavAya che ane rAgI dveSInuM dhyAna karavAthI rAgI draSI kAryo karavA vRtti thAya che. jevuM sAdhya rAkhyuM hoya tevI vRtti thAya che, mATe kadi paNa rAgInuM sAdhya rAkhavuM nahi. bahu vicAra karI tene nirNaya kara ane te nirNayane aMte ati viziSTa dhayeya rAkhavuM. dhyAnanI bAbatamAM je eka vakhata kumArga para utarI javAnuM banI jAya che te pAchuM seMkaDo varase paNa ThekANe AvI zakAtuM nathI. sAMsArika hetu manamAM rAkhIne jeo dhyAna karavAmAM ughata thaI jAya che eTale ke vazIkaraNa, dhanaprApti, idra cakravartInuM aizvarya vigere lakSyamAM zakhI jeo A ati vizuddha mArga para Adara kare che, teo
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI daSTie vega te sarva prApta karI zakAya tevI sthitimAM pitAnI jAtane ghaNuMkharuM mUkI zake che paraMtu tethI saMsAravRddhi thAya che, pariNAme Atmika baLanI hAni thAya che ane evI kharAba rIte cetanane saMsAramAM sarate karI devAya che ke pAchA yogya mArga para AvatAM ane te kALa cAlyo jAya che. keTalIka labdhi ane siddhio evI bAhya rIte AkarSaka lAge che ke enA mehamAM paDI jaI prANI AvA amUlya dhyAnane tenuM sAdhana banAvI de che. A bAbatamAM bahu vicAra karavAnI jarUra che. eTalA mATe sAMsArika bega upabheganI kiMmata samajI, tene suvarNanI beDI jevA gaNI tene paNa tyAga karavAnuM sAdhya mumukSue khAsa lakSyamAM rAkhavAnI bahu jarUra che. paNa prANIo A bAbatamAM lakSya na rAkhavAthI patita thaI gayA che ane amUlya khajAnAne mAla vagaranA padArtho prApta karavAnI icchAmAM vecI nAkhI Akhare mahApazcAttApa pAmyA che tethI tenAthI cetavAnI bahu jarUra che. bIju A yatranAtha cetana eTalA sAmarthyavALA che, ene prabhAva eTalo suMdara che, enI zakti eTalI aciMtya che ke e pitAnAM ane jagatanAM bIjA sarva jInAM sarva karmane ekale haThAvI zake ene barAbara lAIna para mUkavAmAM AvyuM hoya te ene kaI paNa rIte jarA paNa aDacaNa AvatI nathI, e jarA paNuM vyAghAta vagara AgaLa vadhatuM jAya che ane pitAnI zaktinA sAmarthyathI AkhA vizvane pitAnA caraNa AgaLa lIna karI zake che. e AtmAnI-cetanajInI zakti keTalI che ane atyAre te keTalI dabAI gaI che te barAbara layamAM rAkhavuM. AvI
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 237 : rIte sAMsArika saMbaMdhanuM asthirapaNuM, viSayanuM virasapaNuM, nehanuM mAdakapaNuM, vastuonuM palaTaNapaNuM ane karmanuM vipAka devApaNuM eka bAjue barAbara vicAravuM. matalaba TUMkAmAM pIgalika bAbatene saMbaMdha barAbara svarUpajJAnathI samaja ane cetanajInI aciMtya zakti vicAravI ane e be bAbata lakSyamAM rAkhI yegamArgamAM evI rIte pravartavuM, sAdhya para cittane sthira karavA pahelAM A bAbatane nirNaya eTale spaSTa rIte karo ke bhaviSyamAM ati mahenata karyA pachI, aneka prakAranA ta545 karyA pachI pAchA pudgalAsaktimAM levAI na javAya ane AtmAne visarI na javAya. ATalA mATe pega graMthakArae vAraMvAra kahyuM che ke buddhimAna puruSoe tenuM ja dhyAna karavuM, tenuM ja anuSThAna karavuM ane tenuM ja ciMtavana karavuM ke jethI jIva ane karmane saMbaMdha chUTI jAya athavA e che thatuM jAya, evI sthitimAM AtmAne mUkI zakAya. A uparAMta cittane jema bane tema cetana sanmukha sAyaprApti mATe utsuka ane pudgaLasaMgathI dUra rahe tevuM karavuM ane tene sAdhya sanmukha karavAmAM jema bane tema te avyAkuLa ane ekAgra rahe tema karavuM. AvI rIte zAMta mana je kAma karI zake che te aciMtya che ane A dharmadhyAnanA viSayamAM cittanI ekAgratA karavAnI khAsa jarUra hovAthI tene ADuMavaLuM rakhaDavA na devA mATe jyAre jyAre avakAza maLe tyAre tyAre cetanajInA anaMta guNe tenI pAse rajU karavA ane tene pudgalasaMgamAM rahela virasapaNuM spaSTa rIte batAvyA karavuM. A sAlaMbana dayAnamAM je je vastunuM AlaMbana levuM yogya lAge
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 278 : jenI daSTie yoga ane jemAM pitAnA cittanI sthiratA thAya, viziSTa sthAna mATe gyatA thAya ane cittane AtmAmAM sAlaMbanarUpe laya thAya tevI rIte vyavasthA karavIpitAnI dhyAnanI bAbatamAM gyatA keTalI che te vicAravI ane adhikAra vagara AgaLa pagaluM bharavuM nahi tema niraMtara ekaDA ghuMTayA karavA nahi. dayAnane abhyAsa aMtara rahita ane dIrgha kALa sudhI rAkhave, kAraNa anAdi kALathI cetananI evI dazA thaI gaI che ke-ene jarA paNa asvastha avasthAmAM mUkavAmAM Ave, jarA paNa enA saMbaMdhamAM pramAda thaI jAya ke e turata vibhAvamAM cAlyuM jAya che ane parabhAvamAM ramavA maMDI jAya che. A pramANe hevAthI khAsa vicAra karIne cetanajInI dazA bhaviSyamAM kema sudhare tene mATe niraMtara vicAra karavI; dhyAnakALe dhyAna karavuM ane vaccenA vakhatamAM suMdara bhAvanAo, AtmanirIkSaNa ane yogamArga nirAkaraNa karyA karavuM, viziSTa bhAvanA rAkhavI, ucagrAhI thavuM ane cetanajInI aciMtya zakita khAsa lakSyamAM rAkhavI, AvI rIte sAlaMbana dhyAna, tenA bhedavibheda ane dayeya prakaraNa sAthe vistArathI vicAryuM. vidyApravAda pUrvamAM e saMbaMdhI bahu lakhAyuM che ema ga graMthakAre kahe che te te hala labhya nathI, paraMtu haju je labhya che tene paNa barAbara abhyAsa karavAmAM Ave te bahu suMdara bAbate temAMthI prApta thAya tevuM che. A ati AkarSaka viSayane chevaTane bhAga have joIe. viziSTa dhyAnAdhikArI-upara manane zAMta karI ekAgra karavAnI vAta karI te khAsa dharmadhyAnanA viSayane aMge upayogI che. kadApi manane radda karavAnuM na banI zake te
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 239 : rAgadveSa para vijaya meLavI manane nizcaLa banAvavuM ane bhAvanAdivaDe sthira karI vasvarUpanI nirUpaNa karavI. jyAM sudhI cittanI asthiratA hoya ane tene sthira karavA jeTalI zakti na hoya tyAMsudhI zukaladhyAna dhyAvAne prasaMga thatuM ja nathI, kAraNa zArIrika baLamAM uttama saMghayaNa dhAraNa karanArane ja e dhyAna dhyAvAne adhikAra che ema megIo kahI gayA che. ATalA uparathI sAdhAraNa baLavALAe ane manane sthira karavAnI zakti vagaranAe zukaladhyAna dhyAvAne vicAra kare nahi. zarIranA kaTakA thAya te paNa jenI cittavRttimAM vikAra thatuM nathI e prANuM ja zuladhyAna dhyAyI zake, tethI dharma, dhyAnamAM sArI rIte pragati karI potAnI gyatA thAya tyAre ja zukaladhyAnamAM praveza kare. zArIrika baLa ati viziSTa prakAranuM hovA sAthe vairAgyavAsita mana hoya, nirvedapada prApta karavA tIvra IcchA hoya te ja A zukaladhyAnane adhikArI che. AvI rIte zarIrogyatArUpa bAhya sAmagrI ane nirveda pada para premarUpa aMtaraMga sAmagrInI jarUrIAta zukaladhyAna mATe che. dharmadhyAnanA phaLa tarIke prANI devagatimAM uttamattama sukha anubhavI pAcha manuSyagatimAM AvI bAkIne ega pUro karI karmane kSaya karI avyaya pada prApta kare che. jyAM sudhI zukaladhyAnanI yegyatA na thAya tyAMsudhI cetananI pragati karavA mATe dharmadhyAnamAM sthiratA karavI. ene avicaLa sthitikALa aMtarmuhUrtane che ane emAM kSApazamika bhAva che tethI avasthAtara thayA kare che. e viziSTa dhyAnanI apekSAe alpa che paNa Araudra karatAM enI sthiti ghaNI uttama che ane
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 40 : jaina daSTie yoga pragati karavAnI IcchAvALAne te ati upayogI sAdhana pUruM pADatuM hovAthI enA pratyeka vibhAganI bArikIthI avakanA karavI, carcA karavI, samajaNa meLavavI e ati Avazyaka che. have utkRSTa Atmasthiti batAvanAra viziSTa dhyAnane vicAra karIe. zukaladhyAna-zukaladhyAna uttama saMghayaNavALA zarIrathI ja banI zake che ema keTalAka yogAcArane mata che. mananI ahIM niruddhAvasthA chevaTe prApta thAya che te tenA uttarottara bheda jevAthI jaNAze. dharmadhyAnamAM jyAre mana sthira thAya eTale rAgAdi dUra thAya, IdrimAM pravRtti thatI aTake, viSaya upara citta jatuM aTake ane AkhA saMsAra para bhamatuM maTI jAya, tyAre pachI AgaLa pragati thAya che. mehano tyAga karI, viveka AdarI vairAgyabhAva dhAraNa karI, zarIra AtmAne bheda barAbara samajI dharmadhyAnamAM jyAre sthiratA thAya che tyAre pachI cetana viziSTa dhyAnamAM praveza kare che. kyiA rahita, IdriyAtIta, dhyAnanI dhAraNAthI rahita ane svarUpa sanmukha citta thAya tevA cittane "zula" kahevAmAM Ave che. kaSAyarUpa melathI rahita, prathamamAM rakta citta thAya tene zukla kahevAmAM Ave che. AthI zukala zabda barAbara sAthe rIte A arthamAM vaparAyela che. zukaladhyAnanA prathama be bheda chavAstha yogIne saMbhave che ane chevaTanA be bheda kSINudeSavALA kaivalyajJAnIne aMtAvasthAe heya che. prathamanA be bhedamAM kaI paNa vastunuM avalaMbana levuM rahetuM nathI paNa zrutajJAnanuM ane yoganuM avalaMbana rahe che ane bAkInA be bhedamAM te kaI paNa prakAranuM AlaMbana levuM rahetuM nathI (jo ke trIjA bhedamAM
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 241 coga te hoya che,) tethI eka daSTithI joIe te prathamanA be bheda sAlaMbana zukaladhyAna kahevAya ane aMtima be bheda kaivalyadazAvALAne hovAthI nirAlaMbana zukaladhyAna kahI zakAya. ApaNe A cAre bhedane barAbara vicArI jaIe. A zukaladhyAnanA cAra bhedanAM nAma anukrame A pramANe che-pRthatvavitarkasapravicAra, ekalavitarkaapravicAra, sUphamakiyAapratipAtI ane samuchinnakiya athavA vyuparatakiyA anivRtti. prathama vibhAga traNa gavALAne hoya che, bIjo vibhAga eka gavALAne heya che, trIje vibhAga tanuyegavALAne hoya che ane cothe vibhAga agIne hoya che. prathamanA be vibhAgamAM utkRSTa kRtajJAna heya che, bAkInA be vibhAgamAM kevalyajJAna hoya che. have ahIM prathamanA be bhedamAM cittanI zI dazA hoya che te jarA lakSya pUrvaka tapAsIe. ahIM je bhAva batAvavAnuM che te ati sUkSama havAthI bahu vicAra karIne te samajavA egya che. prathama pRthakRtvavitarkasapravicAra nAmanA zukladhyAnanA bhedamAM pRthakane Azrita thayelA vitarka je vicAra te thAya che. pRthapaNuM eTale jUdA jUdA hevApaNuM, vitarka eTale zrata, artha, vyaMjana ane roganA saMkramaNane vicAra kahevAmAM Ave che. eka artha eTale padArthane vicAra karIne thoDA vakhata pachI bIjA padArthane vicAra kara, eka padArtha para thoDA vakhata sudhI barAbara nirIkSA karavI e padArthasaMkramaNa kahevAya che. eka zabda para vicAra karIne bIjA zabda para saMkramaNa karavuM - 16
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ra4ra : jaina daSTie ema eTale eka zabdane barAbara vicAra karIne bIjA zabdane vicAra kare e vyaMjanasaMkramaNa kahevAya che. mana, vacana ne kAyAnA pego paikI eka pega para zeDe vakhata sthira rahI, bIjA tarapha tyArapachI saMkramaNa karavuM enuM nAma legasaMkramaNa kahevAya che. evI rIte A prathama zukaladhyAnanA vibhAgamAM eka padArthathI bIjA padArtha para, eka zadathI bIjA zabda para ane eka pegamAMthI bIjA rogamAM saMkramaNa thayA kare che. atyAra sudhI dharmadhyAnamAM bahAranI vastunuM avalaMbana hatuM te dUra thaIne have padArthanuM jJAna dvArA avalaMbana thAya che, vizuddha avelekanApUrvaka tenI AlocanA thAya che ane cheDA vakhata sudhI temAM sthiratA thAya che, tevI ja rIte yugamAMnA traNe vega para vArApharatI saMkamaNa thayA kare che. eka vastune nitya paryAya lIdhe te te para keTaleka vakhata sthirapaNe dhyAna thAya che, vaLI bIjA paryAya para vicAraNA thAya che. e pramANe vicAraparaMparA cAlyA kare che. AvI rIte amuka dravyanA paryAya para eka pachI eka vicAra cAlyA kare che. cauda pUrvadhara ane dvAdazAMgInA abhyAsI A dhyAnamAM sthira thaI zake che. ATalA uparathI A dhyAna guNasthAnazreNie caDhavA jatAM prAptavya che ema samajAya che. vAta ema che ke zrutasamudramAMthI koI vakhata eka padArtha athavA tene paryAya laI tenA para eka pachI eka payayadaSTie dhyAna kare che. A dhyAnane savitarka ane savicAra kahevAnuM kAraNa e che ke-ahIM eka pachI eka vitarko zropadezanAM avalaMbane hoya che, eka payayathI bIjA paryAya para vicAraNA cAlyA kare che ane paryAya zabdasaMkramaNa
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAna : 243 : paNa thayA kare che. AvI rIte vastutatva para vicAraNA sthira karavAthI ane eka paryAyathI bIjA para ane eka rogathI bIjA ga para gamana karavAthI prANI ekatvavicAraNA sthira kare che ane pachI zukaladhyAnanA bIjA pAyA para athavA bIjA ekatvavitarkaapravicAra bheda para ArohaNa kare che. prathama pRthaphatvapaNu upara vicAra karatAM karatAM jyAre tene sthiratA thAya che ane mananI zuddhi thAya che tyAre AtmavIryathI te ekavANune vicAra karavAne cagya thAya che. A ekatvavicAraNAmAM eka ja gathI parovAya che, vastuomAM ekatva dekhe che ane tenA para ja sthiratA thAya che. ahIM eka yegamAMthI bIjA yegamAM saMkramaNa karavAnuM rahetuM nathI. ahIM eka dravya, eka paryAya ane eka pudgalanuM te darzana kare che, dravyamAM rahela paryAyamAM bhinna hovA chatAM rahelI aMtima ektA anubhave che ane tevA viziSTa anubhavane lIdhe prathama je pRthatvanuM bhAna tene thayuM hatuM tenA karatAM ati uddAta sthiti anubhave che. A viziSTa dhyAnathI tenAmAM eTale badhe vadhAre thaI jAya che ane zuddhi eTalI sArI thaI jAya che ke atyAra sudhI sarva vastuone bedha thaI zake evuM jJAna AvaraNa pAmyuM hatuM te AvaraNa AnA prabhAvathI khasI jAya che ane AvaraNa dUra thaye aMdara rahela aciMtya prabhAtejayukta sUryane prakAza pragaTa thAya che. A dvitIya vibhAgane teTalA mATe ekatvavitarka apravicAra dhyAna kahevAmAM Ave che. ahIM pRthakatvavicAramAM ane ekatvavicAramAM dravyanI ciMtavanA thAya che te zAstrAdhArapUrvaka thAya che ane tevI sthira vegathI vicAraNA karavAnI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 244 : jenI daSTie yoga yegyatA pUrvadharane zakya che. A banne bhedamAM avalaMbana nAmanuM rahe che ane te kRtavicAranuM hoya che. jyAre utpAi, vyaya, sthiti vagere paryAnI ekagatAnuM rahasya gadaSTie paSTa dekhAya che tyAre zukladhyAnane bIjo bheda prApta thAya che. A bIjo bheda prApta thAya che eTale tenI chevaTanI rithati mAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtI kamene sarvathA udaya ane sattAmAMthI nAza thAya che ane pachI tene kevalya jJAna ane kaivalya darzana utpanna thAya che. ahIM nirAlaMbanapaNuM prApta thAya che. pachI aneka prakAranA paropakAra karI aneka jIne upadeza ApI tIrthakarapaNe athavA jina( sAmAnya kevaLI) tarIke A lekamAM vicarI chevaTe aghAtI karmo (vedanaya nAma, getra ane AyuSya)ne paNa kSaya karavAnI sthitie te Ave che. jyAre A prANuM sAmAnya kevaLI tarIke hoya che tyAre tenI je sthiti thAya che ane te ega saMbaMdhamAM tathA dhyAna saMbaMdhamAM kevI rIte vartatA hoya che te vicAravA pahelAM ApaNe tIrthaMkarapaNAnI saddhine jarA khyAla karI jaIe. kevaLa jJAnadarzana AvaraNIya karmonA nAzathI kaivalya jJAnadarzana thAya che tyAre atIta, anAgata ane vartamAna sarva vastuonA bhAve te prANI dareka samaye dekhe che ane jANe che athavA anya mate samayAMtare jJAnadarzanane upaga thayA kare che, enI sAthe pUrva bhavamAM tIrthakara nAmakarmane je baMdha karyo * baMdhamAMthI te prathama nAza thayela hoya che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 245 : hoya che tene udaya paNa thAya che. e tIrthakaranAmakarmanA udayathI aneka de, sure ane asure prabhunI sevA kare che, tene ati mAna Ape che ane tenI pUjA asAdhAraNa rIte thAya che. devatAo prabhune mATe ati addabhuta samavasaraNa kare che ane temAM pAdapITha upara besI prabhu dararoja eka prahara sudhI bhavya prANuo para upakAra karavAnI buddhithI dezanA Ape che. te vakhate bAra parSadA jemAM deva, dAnava ane manuSyo pitAnI yogyatA pramANe beThA hoya che te sarva bahu AnaMdathI sAMbhaLe che. prabhune cetrIza atizaya hoya che te sarva ati ezvarya batAvanAra, mahApuNyakarmasaMcayanuM phaLa batAvanAra ane duniyAmAM pUjA karAvanAra hoya che. samavasaraNamAM jyAre prabhu dezanA Ape tyAre caturmukhe beThelA dekhAya che, (kAraNa ke traNa bAju bhagavAnanI jevI ja mUrtie devatAo sthApita kare che ) ati bhavyatAdarzaka vANathI prabhu dezanA Ape che ane vANInA atizayathI dareka prANune pitAne uddezIne ane pitAnI bhASAmAM prabhu bolatA hoya ema lAge che. prabhunI dezanA evI suMdara rIte racAyelI ane e suMdara bedha karanArI hoya che ke enA zravaNathI aneka prANIo mithyAtva dUra karI sanmArga para AvI jAya che ane pitAnI jAtane pragatimAM mUkI de che. prabhunA jJAnAtizaya, vacanatizaya, pUjAtizaya ane apAyApagamAtizaya bahu AkarSaka hoya che. anaMta jJAna hevAthI dezanA bahu artha cukata ane vacanAtizayathI vacananA aneka (35) guvALI gaMbhIra nIkaLe che. pUjAtizayathI teo jyAM jAya tyAM temanI devAsurothI pUjA thAya che, te sAdhAraNa prakArathI ke upara upara
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 246 : jaina dRDie cAga nA dekhAvathI nahi, paNa tenI asAdhAraNa zaktithI prANInA aMtaramAMthI pUjyabhAva uzrvase che ane teenI pUjA karavI emAM jANe pAte pAtAnI pharaja bajAvatA hAya ema ataHkaraNapUrvaka samaje che. e uparAMta prabhu jyAM jyAM vicare che tyAM tyAM vyAdhinA upadrava, dukALa ke evI koI upAdhi thatI nathI. vaLI tIrthaMkaranAmakarmanA udayathI aSTa mahAprAtihArya niraMtara sAthe rahe cheH prabhunI pachavADe bhAmaMDaLa cAle che tenI prabhA sUryanI prabhA karatAM paNa vizeSa hAya che ane te sava krizAne prakAza karatu hAya che, samavasaraNamAM suMdara azAka vRkSa hAya che te prabhu vihAra kare tyAre paNa AkAzamAM cAle che ane tenI DALIe pavanathI cAlyA kare che, devatAe puSpanI vRSTi samavasaraNamAM ane prabhu vicare tyAM karyAM kare che, prabhu dezanA de che tyAre temanA svaramAM divya dhvaninA sa`cAra devA taraphathI thayA kare che, prabhu dezanA Dhe te vakhate tema ja vihAra kare tyAre pazu ane mAjI cAmara vijAyA kare che, ati viziSTa pApIThavALA siMhAsana upara prabhu Asana kare che, prabhu vihAra kare che tyAre siMhAsana paNa AkAzamAM cAle che, AkAzamAM devatAo du'dubhi vagADe che ane prabhunA mastaka para traNa chatra niraMtara rahe che. A aSTa mahAprAtihAryanI ati adbhuta zobhA bahu AkarSaka lAge che ane bALa, madhyama ane uttama adhikArI para bahu sArI judA judA prakAranI asara kare che, prabhu jyAM vicare che tyAM pavana anukULa vAya che, prabhu vicare che tyAre vRkSa paNa namatAM jAya che, prabhu je pradezamAM vicare che tyAM prANIo peAtAnu kudaratI vaira bhUlI jAya che ane sarva
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 247 4 IdriyanA artho kSaNavAramAM magna thaI jAya che. prabhunAM nakha ane rema vadhatAM nathI, prabhune AhAravihAra chastha prANI dekhI zakatA nathI ane prabhune zvAserasa kamaLa je sugaMdhI hoya che. prabhu jyAM jyAM vihAra kare che tyAM tyAM deve temanI AgaLa ratnanimita dharmavija calAve che, prabhunI sAthe jamIna para nava kamaLa cAle che temAMnAM be be dareka pagale AgaLa Ave che tenA para paga mUke che ane karaDenI saMkhyAmAM de niraMtara prabhunI sevAmAM temanA ati ujajavaLa guNethI AkarSAIne rahe che ane pitAnI zakti pramANe prabhupadanI sevA karI janmane dhanya mAne che. AvI aneka samRddhi tIrthaMkaranAmakarmanA udayathI thAya che paNa prabhu temAM alipta rahe che, emanA mana para IMdrabhUti-gautama jevAnI ekAMta prIti ane rAgadaSTie asara karI nahi, emanA para aneka devanI pUjAe asara karI nahi ane zALAnA upadrave paNa asara karI nahi e teonA cittanI ati udAtta sthiti batAve che. AvI rIte tIrthakara nAmakarmanA udayathI aneka prakAranI Rddhi prApta thAya che tenuM je varNana karavAmAM Ave te pustaka bharAya. emanA prAtihAryanuM varNana, cetrIza atizayanI mahattA ane vANanA rUpa-guNe anyanI sarakhAmaNImAM bahu utkRSTa hevAthI atyaMta AnaMda Ape che. have sAmAnya kevaLInI zukaladhyAnane lIdhe utpanna thayela jJAna thayA pachI thatI sthiti, yogane aMge thatI khAsa vartanA ane karmakSayane ane thatI ati vizuddha avasthA ApaNe vicArIe. sAmAnya kevaLIo paNa AyuSyakarma bAkI hoya te
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 248 : jaina daSTie ema pRthvI upara vihAra karI anya jIne sanmArga batAvavA dezanA Ape che. emane paNa cAra ghAtI karmone kSaya thayele hoya che ane bAkInAM cAra aghAtI karmo rahelAM hoya che. AyukarmanA pramANamAM jemane bAkInAM karmo vadhAre rahe che teo AyuSyanA chellA cha mAsa bAkI rahe te vakhate kevaLIsamudughAta kare che ane te dvArA bAkInAM nAma, gotra ne vedanIya kamene AyukarmanI samAna sthitimAM lAvI mUke che. eTale e kevaLa samudyAta dvArA vadhArAnAM karmo pradezadayathI bhogavI pheMkI de che. tIrthakara ane sAmAnya kevaLI bane samudraghAta kare che. kevaLIsamuhughAta ATha samayamAM thAya che. prathama samaye daMDa kare che eTale Urva zreNIe ane adha zreNIo kAntaparyata Atmapradezane sIdhA gaThave che, bIjA samaye kapATa kare che eTale daMDanI banne bAjue Atmapradezane vistArI lekAntaparyata laI jAya che, trIje samaye maMthAna kare che eTale maMthAnanI jema comerathI Atmapradeza vistAre che, pachI ethe samaye vacce rahelA AMtarAe AtmapradezathI pUre che, AvI rIte cothA samaye dareka AkAzapradeza para akeka Atmapradeza code rAjakamAM pUrI tenA para rahelI vadhArAnI karmavargaNAne khaMkherI nAkhe che, pAMcamA, chaThThA, sAtamA ane AThamA samaye tethI UlaTI kriyA karI aMtara maMthAna, kapATa ane daMDane saMkelI nAkhe che. AvI rIte samuddaghAta karI AThamA samaye asala sthitimAM Ave che. A kevaLa samudughAta ati Azcarya upajAve tevI hakIkata che ane te jemane Ayukarma karatAM bIjAM traNa karmanAM daLe vadhAre rahelAM hoya
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka dhyAna : ra9 : evA kevalyagAnavALAne ja thAya che. kevaLI bhagavAna aMtAvasthAe yeganirodha karatAM prathama bAdara kAyagamAM sthiti karI bAdara vacanogane sUkSama karI nAkhe che. (bAdarane kSaya kare che.) tyArapachI sUkSama vacanayoga ane maneyegamAM sthiti karI bAdara kAgane paNa sUkSma karI nAkhe che arthAt bAdara kAyavegane kSaya kare che ane chevaTe sUkSama kAyayogamAM sthiti karIne sUkSma vacanaga ane ma gane paNa nigraha kare che. A pramANenI sthitine sUmakiya dhyAna kahevAmAM Ave che. e zukaladhyAnane trIjo vibhAga che. pachI sagI guNasthAnakane cheDe Ave che ane chello paMcasvAkSarane kALa bAkI rahe eTale A zuM ka hyuM eTalA akSarene uccAra thAya teTalo vakhata bAkI rahe tyAre agI guNasthAnaka prApta thAya che. tyAM sarva rogane nirAdha prApta thAya che, samucichanna kriyA nAmane zukaladhyAnane e ce bheda che ane te vakhate dvicarama samaye karmanI 72 prakRtine kSaya thAya che ane carama samaye bAkI rahelI tera prakRtine kSaya thAya che. sarva karmo A guNasthAnakane kALa pUrNa thatAMnI sAthe pUrNa thAya che ane AtmA tenI ati vizuddha mULa sthiti prApta karatAM Urva gamana kare che ane jema bANane pUrva praga karI rAkhyuM hoya tethI bANa ekadama paNachamAMthI UDIne cAlyuM jAya che tema te AtmAnI UMce lekAnta sudhI gati thAya che. te vakhate te taddana nirmaLa, zAMta, niSkalaMka, nirAmaya, niSkriya, nirvikalpa thaI jAya che ane te utkRSTa sthitine prApta kare che. agI avasthAne sahama kALa anubhavI chevaTe sarva bhAvane tyAga
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 250 : karI ana ta sukhAtmaka cidhanAnaMda nivRtti nagarIe jatAM tene jarA jaina dRSTie yAga svarUpanA rasAsvAda levA paNa vakhata lAgatA nathI. mAkSamAM evA prakAranuM sukha che ke tenuM varNana karavuM azakya che, kAraNa ke manuSyanAM ke devagatinAM utkRSTa sukha karatAM te ana'tagaNuM vadhAre che. tyAM nidrA nathI, taMdrA nathI, DhAInA bhaya nathI, jarA paNu brAnti nathI, rAga nathI, dveSa nathI, pIDA nathI, du:kha nathI, zAka nathI, meha nathI, jarA nathI, janma nathI, maraNu nathI ane evI kAI paNa prakAranI upAdhi nathI; eTaluM ja nahi paNa tyAM kSudhA nathI, tRSA nathI, kheda nathI, mada nathI, unmAda nathI, mUrchA nathI ane vRddhi ke hrAsa nathI. teone eTalA Atmika vaibhava hoya che ke tenA khyAla karavA-tenI kalpanA karavI te paNa azakaya che. e siddha bhagavAn zarIrarahita che, iMdriyarahita che, vikalparahita che, navIna kamanA aMdhathI rahita che ane anaMta vIryathI yukta che; vaLI teo paramAtmasvarUpane pAmelA che, paripUrNa che, sanAtana che, parAjyaMtinA AvirbhAva anubhavanArA che, saMsArasAgarane tarI gayelA che, kRtakRtya che ane acala sthitimAM nira'tara rahenArA che. siddha avasthA prApta thayA pahelAM caudamA gurusthAnake aceAgI avasthA prApta thAya che ane e zukaladhyAnanI ati utkRSTa dazA che tethI ahIM samAdhinI jarUra rahetI nathI ane cegAMga tarIke samAdhinI je vyAkhyA ApI che tevI samAdhi tA zuklaSyAnanI zarUAtathI ja thAya che. pAta'jala yogakAra dhyAna ane samAdhimAM phera batAvatAM kahe che ke-dhyAnamAM dhyeyanuM
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna : 251 H ane vRttinuM pRthapha bhAna hoya che athavA dhyAnamAM dheyAkAra vRttine pravAha vichinna hoya che jyAre samAdhimAM te avicchinna hoya che. A sthiti ekatvavicAra zukaladhyAnamAM paNa prApta thAya che, AthI jaina gakAree zukaladhyAnanA caturtha vibhAgamAM dhyAnanI-ganI utkRSTa avasthA svIkArI che. kevaLajJAnI kevalAvasthAmAM vate che tyAre tenI sthAnAMtara dazA hoya che, te vakhate te kAMI yAna karatA nathI. zukaladhyAnanA be vibhAga yAyA hoya che. bAkInA be vibhAga aMtAvasthAe AvavAnA hovAthI bAkI hoya che. A pramANe zukaladhyAnanI rithati che. samAdhi nAmanA veganA AThamA aMganI paNa ahIM vicAraNuM thaI gaI. tenI judI vicAraNA karavAnI rahetI nathI.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama* anya 137 27 aSa AMkaDA pustakanAM pRSThonA che. viSaya pRSTha viSaya a, adIrdhadarzI pANuM-avevamAM... 47 akiMcanatva yama 148 akheda-mitrA 140 acazeca AdhyAna 185 aSaguNa prApti-mitrA .. 28 aghAtI karma-cAra 244 adhikaraNa-dAkSiNya 160 aghAtI karmo-parA ... 75 adhikAra ane ekaDA 238 ajitanAtha castri -216 adhikArI-zukaladhyAnane 239 aNuvrata-pAMca adhelaka varNana 208 atAtvika dharmasaMnyAsa 125 adhyAtmakalpadruma 85, 87.117 aticAradoSa alpatA - 61 adhyAmamanatAatithisaMvibhAga vrata ....164 dhyAna pachI 196 atizaya cetrIza ...245 adhyAtma yoga * 85 atizaya lakSmI ane adhyAtma gaphaLa - 90 vItarAga 270 | ananukAna (anyonyAnukAna) 141 150 ja anukrama gujarAtI akSara a thI jJa sudhI rAkhyo che. cAlumAM au pachI anunAsika lIdho che ane AthI asa sudhI dareka akSaramAM krama pUre karI tyAra pachI tenA joDAkSare lIdhA che. gujarAtI bhASAnA anukramamAM A zailI grahaNa karavI ucita gaNavAmAM AvI che. e rIti pramANe zodhanakAryamAM bahu sagavaDa thavI saMbhave che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAma viSaya pR8 anarthadaMDa akSaravapada *224 anAhata deva 224 anAhata dhyAna *227 anAhata pada dhyAnaphaLa 224 anitya bhAvanA anivRttikaraNa aniSTa saMga AdhyAna 182 aniSTa saMgamAM mAneluM duHkha ...204 anukaMpA dAna -135 anukaMpA liMga anubaMdhane vyavaheda ...115 anumAna karavAnI zakti.... 49 anaMta kALa 236 anaMta guNa rajuAta ...237 anyatva bhAvanA - 99 anyamud doSa ...11 anyazAstra vAMcana-prabhA- 66 apAna vAyu ..169 apAyavicaya dhama dhyAna 202 apAyAparAmAtizaya ...245 apUrvakaraNa-prathama apUrvakaraNa-ditIya 125 apekSA taMtune vicacheda 118 a5 maMDaLa - 171 144 : 257 : viSaya apramatta yatine prabhA daSTi. 72 abhyAsa atyaMtara tapa 106 atyaMtara deza dhAraNa 180 amUrta AtmasmaraNa 233 amRta anuSThAna amRta anuSThAnasvarUpa ...140 ayogI avasyAkALa 249 agIne cotho bheda (zukala) 241 arthadIpikA ***165 arpaNa buddhi *** 30 atarUpAlaMbana 231 aliptatA-prabhunI 247 avalaMbana ane mutavicAra 244 avirati samakitI jaghanya pAtra ....165 averane jItavAnA upAya..48 adya padamAM prANunI vartanA 48 avaMcakatraya 32-129 avaMcakanI bhUmikA ...130 avrata pAMca-Azrava ...100 azaraNa bhAvanA * 95 azuci bhAvanA azoka vRkSa 246 aSTadaLa kamaLa *219 amajadaLa kamaLa-sukhamAM ...223 A0.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ - * rapa4: jaina daSTie ema viSaya viSaya pRSTha aSTapravacanamAtA 104-120 AtmasiddhiupAyaciMtavana...203 aSTa prAtihArya .. AtmAmAMthI sukhaprAkaTya 8 asatISaNa AdarapUrvaka abhyAsa * 91 asaMga anuSThAna Adarza-tIrthakaranuM 229 asaMmehajanya Azaya Adarza nirNayamAM vicAraNA 270 asteya yama AnaMdadhana ahiMsA yama 145 AnaMdadhana ane mAyA . 65 akSINa mahAnasa ladhi 18 AmatA vicAraNuM 200 A, AyukamanuM kArya AkRti-rUpAtIta dhyeyanI 234 Arohakama Agamane abhyAsa - 50 AraMbha vyApAra 156 AneyI dhAraNA 219 ArtadhyAna 182 ATha aMge-coganAM 142 ArtadhyAnanuM pariNAma 186 ATha daSTi-unnatinI sIDhI. 22 AdhyAnamAM mohanAM cihno 186 ATha daSTinAM nAme . 23 ApaudradhyAna tyAga 159 ATha dRSTinI sajhAya . 20 AlocanA-padArthanI (zukla)242 ATha deSa-citanA 111 AvaraNanAza - 243 AtmakalyANanA sAdhane ... 8 Azaya-traNa prakAra , 50 AtmaguNa vyaktIkaraNa dhyAna 195 Azaye ane bhAva - 82 AtmajAgRti-tArAmAM . 36 AzravanA beMtALIza bheda..103 Atmanimajajana ...17 Azrava bhAvanA 102 AtmavisAraNa 237 Azrava bhAvanAmAM AtmavaMcanA - 11 taravaramaNatA 13 AtmavaMcanA ane khAna217 Asana - 166 AtmavaMcanA-samyakatvane , ane balAdaSTi - 40 aMge44-57-55-77-87 | | nA prakAra 166
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 viSayAnukrama : 255 4 viSaya viSaya Asanasiha chavonI dazA .... 16 | uccagrAhI mahAtmAo - 16 AsaMga deSa . 112 utkRSTa avasthAne anubhava 197 , nAza-parAmAM ... 74 utkRSTa Adarza vicAraNuM ...230 AjJAviya dharmadhyAna ...200 u&AtiapakrAntivAda * 54 AMtara jyoti - 58 uhAnti-nigadathI manuSya 13 AMtara rahasya-paccakhANunuM 15ra uttama pAtra-tyAgI ...164 AMtarA vagara abhyAsa ... 91 uramAdhikArI . AMtaraMga vRttibheda ... 78 uttara prANAyAma utthAna deSa - 112 icchA pratibaMdha abhAva * 47 u5tti-devanI ... irachA yama * 129 utpati-nArakImAM 209 IcchA coga - 121 utpati-sthiti-vinAza 208 iDA nADI ... 17ra udAna vAyu ... ...169 ivolyuzana ane jene ... 54 uhatapaNuM-samyaphavane aMge 34 chelyuzana jaina utkrAMtimAM phera 3 uga deSa , IzvarapraNidhAnathI samAdhi...15 unnatimAM taratamatA IzvarapraNidhAna-niyama . 36 upasaMhAra .. 25 iSataprAgabhArA 215 upAdhiparaMparA ... iSTaviyoga ArtadhyAna 184 upAyakauzalya-balA iSTasaMyogamAM mAneluM sukha 204 upekSAbhAva iSTaniSTa khyAla... 116 Idriya Azrava ... 02 RtaMbharA .. Idriya para saMyama ***114 Rtu ane AnaMda 6. DhiprApti-sthirAmAM . 57 ucita dAna - ***135 e. ucca guNabhAvanA ...104 | eka ja kriyAnAM judAM phaLa 64 112 * 14 - 43 * 124
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ aM 156 : 256 : jaina e maga viSaya pRSTha viSaya pRSTha ekaDA ane adhikAra 238 ekaDA ane pragati 238 aMgArakarma ... ekaDo ghUMTavAnI sthiti 238 aMtarAtmasvarUpadarzana 200 eka svabhAvanA .* * 98 aMtarAtmA ... ... 4 eka vavicAraNuM (zukala) 243 aMtarAya karmanuM kArya 206 eka vitarka avicAra 24 aMtaraMga AzayI che ... 2 eka bhAva jA teNe | sarva jANe 200 kamaLasthApanA-varNamAtRkA rarara eka gavALAne bIje karaNane aMza-mitrA ... 28 bheda (zukala) 240 karuNAbhAva * * 88 ekAgratA ane dhyAna 112 karmaapAya ciMtavana 202 ekAMta buddhi-dhadaSTimAM 24 karma tapana * 124 ekAkSarI vidyA 226 karma para sAmAnya vicAraNA eSaNa .. ** 7 205-206 karma para sAmrAjya vicAraNA 202 aizvaryA-tIrthakaranuM kamaprakRtinuM kArya 204 aizvaryaprApti - 223 karmaviSayanAM jaina graMtha .. 21 e, karma zubhAzA ... * 79 kamadAnanA vyApAra 156 ova ane gadaSTi . kaha5nAjALa ... 118 evadaSTi ... ... 24 kaSAya cAra-Azrava - 100 dhadaSTi ane samakita . 34 kAryakramavicAraNa - 68 odhadaSTivALAnI bahaLatA 35 kAya para adhikAra 141 3% pada dhyAna - 224 kAchagnikaNa bedha-balAmAM 41 o. kALakSepa-zarIrapaSaNAmAM 10 auciya-adhyAtmalakSaNa - 86 / kALajJAna 230 ' kALajInA 170
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka. garala anuSThAna :- N -:33 118 viSayAnukrama 257 : | viSaya viSaya kutaka ane dhyAna 187 garanALuM-AjhavarUpa 102 kutarka viSamagraha... - 48 garamI-nArakImAM 208 kumbhaka prANAyAma -169 kuLagI ... 128 guNagrAmalInatA (rUpAtIta). 233 kapakhanana ane lAva 83 guNanI mUrta ka95nA rasa kRtajJatA 136 guNavAna para dveSa 188 kevaLI ane zukaladhyAna 247 guNavivecana (tIrthakara) 230 kevaLIne yoganirodha 249 rANaverAgya ... *** 17 kevaLI samududhAta guNavrata ... 248 ...154 kezavANijya * -158 guNazikSAvrata ane sarvavirati 16 kevalya prApti . guNazreNi ArohaNa - 77 kaivalyajJAna ane zukaladhyAna 241 guNasthAna-unnatinAM sopAna..21 kenuM dhyAna karavuM ? ..237 guNajJAnanI AvazyakatA 234 kAMtAdaSTi-chaThThI ... *** 60 guNIrAga *** 136 kAMtAnuM guNasthAna *** dara gupti traNa-saMvara... kAMtAne bodha-tArA prabhA... 61 gurujana * kAtikama vicAraNA 201 gurUva DyiA pacIza-Azrava gururAna ane vega kriyAvaMcaka ... 131 gRhastha-madhyama pAtra 165 gRhiNu vallabha dAnta .65 khAsa kama-dhyAnane *019 gotrakamanuM kArya.... 206 khIsAkAtaruM 0.10 gamaya kaNagni badha-tArA 36 kheda doSa * ***111 gautamasvAmI . 11 khATI lAlaca ** 189 , ane labdhi ga, veyakanAM sukha 215 gatiomAM bhramaNa * 95 ( graMthibheda 17 103 , 5ra
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 190 245 4 258 : jena dRSTie paNa ke viSaya | pRSTha viSaya maMthibheda ane pragati cittavRttinirodha , ne samaya citrA bhakti ... - 50 cidAnaMdajI-svaradaya ghanaghAtI karmo-parA cetanajInI zakti 236 gharagharaNanA vicAro cetananI u&Ati - 13 vAtIme-cAra ... 244 cetrIza atizaya 245 ca, corAzI Asana... 168 caturmukha bhagavAna cauryAnaMdI saidradhyAna 189 caturvizati daLa kamaLa 222 caMdrakaLA dhyAna .... 228 cAra aghAtI karma caMdranADI ... 177 cAra akSarI vidyA caMdrikA tulya bodha-parAmAM 72 cAra kaSAya-Azrava myutiabhAva-dhyAnaphaLa 277 cAra ghAtI karmo cAra dRSTimAM bodha cha akSarI vilA 226 cAra maMgaLanuM dhyAna ...227 chatra gaNa . 246 cAra maMDaLa . ...170 chadmasthane zukalanA be bheda 240 cAra yamanuM svarUpa -129 cheva saMdhayaNa ane dharmadhyAna ra17 cAra lokottamanuM dhyAna 227 cAra zaraNanuM dhyAna rara7 jaghanya pAtra * 165 cAra zikSAvrata * 161 jaDIbuTTI . . 17 cAritramohanIya 205 janApavAdabhIva 136 cArisaMchavinI cAra nyAya174 jayaghoSa-surAMganAno citta ane pratyAhAra 178 jayAjayanizcaya cittanA ATha deSa 111 jApanAM aneka pado 226 cittanI zukla avasthA 240 jApa phaLa * 227 cittane rakhAvA na devuM 237 | jijJAsA guNatArA - 36 * 51
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama viSaya jIvapugaLanuM nATyasthAna jainayAranakAya... ThaMDI-nArImAM The. ... ta. ... tattvaciMtavana-adhyAtma lakSaNa 86 tattvarUpavatI dhAraNA ...221 ...223 tatrabhra dhAraNA takhetu anuSThAna... *141 tanu ceAgavALAne trIjo bheda tapa ane nirA ( zukala )...240 ...106 ..153 37 ***106 ...138 ... tapathI aMkuza tapa niyamanA bheda ... tapanA prabhAva tapa-pUtra' sevA tAttvika dhama sanyAsa tArA dRSTi-dvitIya tIthatA meLA ... tIrthasthAna tI karaguNa vivecana tIrthaMkara dhyAna... tItha karanAmaka tItha karanI hi ... pRSTha 108 ...16pa ... ...208 tItha karatu aizvaya tItha karaprabhAva ... ... ... 126 31 ...100 ...162 229 ...229 ...244 ...245 ...22 ...228 viSaya tRNumAM dhI-zAdhana tRSNAgnimAla mitrA tRSNAtyAga ane khavA teja maLa traNa tra traNa yeAga-Azrava traNa yAgavALAne prathama .... ... traNa la ... traNa jJAna ane mana trATaka dAhavara divirati vrata ... bheda ( zukala )...240 ...208 ...19 ...233 42 ... ... ... 3 259 3 pRSTha varAyAga-alAmAM ... daza name hanIya darzanAvaraNIyanuM kAya devadAna kama dAna-yAgadhama nI zarUAAta...136 dAna-pUrva sevAmAM - 136 dArUSaNA ... ca 20 40 . 101 ***246 688 13 ane sAhasa .30 ... ... ... ...201 205 ...158 ... ... G Ta .. 154 154 98 . .. 93. dInatAnA bhAva... dIpaprabhA tulya e dha-dIprAmAM...45 dImA dRSTi-catutha' dI kALa abhyAsa ... 44 31
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya | pRSTha : 26 : jaina daSTie paNa pUka viSaya dIkSAgyanAM lakSaNa -125 | kopAyana RSi - 96 durgAnanA jJAnanI jarUra 182 dubhi ... 246 dhanarakSaNa - 190 dukha-narakagatimAM 209 dhana lakSmI svarUpavicAraNA 58 duHkhI upara dayA-mitrA - dhanaiSa .. *** ... 9 daDhaprahArI ... dharmatatva . 144 daSTi-unnatinI bhUmikA ... dharmadhyAna ane cheva saMdhayaNara17 dRSTinAM nAme-ATha .. dharmadhyAnanA bheda 199 daSTivAna jIvanuM vatana - 55 | dharmadhyAnanI bhAvanA 217 daSTivA para vicAraNuM .. 33 dharmadhvaja * 240 daSTi zabdanI arthavicAraNA 22 dhamanuM zaraNu , " 96 devagatisukhavicAraNA 212 dharmane vagovanArA ..139 devagurupujana * 133 dharmaprAptinI durlaktA 19 devatatva .... dharmaprItinI vipulatA (dImAmAM) devanI vanAvasthA dharmabhAvanA - 110 devapUjana * 134 dharmasaMnyAsa ane dIprA - 56 devAMganAnAM suMdara zarIra ....214 dharmasaMnyAsane prAptikALa124 deveMdrasUri . 166 dharmasaMnyAsa lega - 12 dezAvagAsika vrata . 163 dhAraNA - 180 doSa ATha-cittanA 111 , ane dhyAna daMtavANijaya .. 158 , kAMtAmAM . dravyanI aMtima ekatA(zukala)243 , deza - 180 dravya pUjana .. 134 , dhyAna ane samAdhi... 27 divya yogI ane bhAva thegI 5 , pAMca ... ..218 dravya kRta-bhAva mRta 201 dhULanAM ghara ane saMsAraceSTA 57 dravya kSetra, kALa,bhAva ane karmo203 dhyAtA-dhyeya dhyAna abheda 234 180
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna viSayAnukama viSaya paka yAtAnA vicAre khAtAlakSaNa ... 193 - - 181 che ane kumArga -275 , ane sAMsArika hetu236 , kALa pachI adhyAtmamAnatA196 , kALe dhyAna 239 - krama .... 199 , nI mahattA..... , pratijJA ... 195 dhyAnamAM viveka 229 ,, prabhAmAM , , ga ... -111 , , nAM traNa phaLa 114 , vibhAga-hemacandra .192 che -jJAnArNave.181-183 e viSaya para yaMtre 183-192 dhyeya lakSaNa ... -196 dhyeyaviSaya-game te 229 yAbhimukha citta .181 pravAdhyAgIone - 71 1 261 : viSaya 57 nATaka-prekSaNa . ...159 nADIvijJAna - 173 nAmakarmanuM kArya ..206 nArakagati dukha vicAraNA 209 nArakInI bhayaMkaratA 210 nArakenuM zarIra 210 nAzaka yaMtrazadha ...188 nikAcita AyuSya-nArakenuM 211 nigadathI manuSya-u&Anita. 13 nimittane lAbha-tArAmAM 63 181 niyama ***150 , tArAmAM ... .... 35 , nI AvazyakatA * 36 nirAlaMbana prApti 244 nirAlaMbana zukala 240 nirAzI bhAva - 58-80 nirjarA bhAvanA *-105 nirdhAchina karma '...158 nirvANabhUmi ... 168 nirveda liMga ... ...144 nizcayAtmaka jJAna nItiniyamapAlanamAM dharmo..16 naitika biMdu .. ....137 diSaNa ane siddhi ... 18 niMdAtyAga -17 nyUsapepara vAMcana 158 na, 226 * 9 namaskAra ka5 ... nami rAjarSi -- nava naMda ... nATakane khela . 100
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 241 : viSaya ...103 5 pacIza kriyA-Azrava paccakhkhANu ane utkrAMti 153 paccakhkhANunuM AMtararahasya 152 paccakhkhANu bhASya pataMjali 12-1971-76 - ...}} - 10-180 padmavyavasthA ane yAgakArA...229 padaraca dhyeya padArthAlaMbana-jJAnadvArA ...242 ...222 paTTAtha' sakramaNa (zukaladhyAna) 241 ... parapurapraveza paramatasahiSNutA paramata-mitrA ... paramapuruSa dhyAna paramAtmatattvaciMtavana pRSTha 888 ..176 ...135 29 100 ...235 ...196 *** 170 ...{2} 72 05 ... paramezvara prANAyAma parameSThI jApa parA dRSTi-AThamI parAdRSTimAM AnaMda pariNAmanuM nizcaLapaNuM ... 115 pariSaddha khAvIza-savar ... 104 paryAya para sthira vicAraNA...242 pa dA-khAra pazupakSI--nArakImAM pazcAttApa-nArImAM ... ...245 ...20k ...21 jaina dRSTie ce pRSTha ...164 ...246 ...160 ...18 viSaya pAtranI vyAkhyA.. pAdapIThe ... pApeApadeza-ana phreMDa pAtha vI-dhAraNA... puNyabhAga ane tArA puNya-suvarNa zaMkhalA pugaLaparAvata ... ... pustaka lekhana--mitrA pUjAtizaya pUjAvAnI icchA-raudradhyAna 189 ...245 900 ... ... 63 *** 58 23 1 pUraka prANAyAma... ...17 pUrvadhara ane vicAraNA ...243 pUrva' sevA ...132 pRthakatva (zukaladhyAna) ...241 pRthakavitarka sapravicAra ...241 pRthvI Adi dhAraNAnuM phaLa...222 pRthvInA aneka pati pRthvImaMDaLa pAgalika saMbaMdha vicAraNA 236 93 ...101 pASadha vrata ..163 ...225 paMca parameSThI-pada paMcaviSaya bhAvanA 1 ...249 0.0 paMca hUvAkSara pAMkhaDI-va mAtRkAnI ...222 ...150 * 103 pAMca aNuvrata pAMca avrata-Azrava ... ... ... ... ... ...
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnuma : 13 viSaya pRSTa viSaya pAMca aMgamadhyamAdhikArI 181 prabhA dRSTi sAtamI 66 pAMca dhAraNuM 218 prabhunI aliptatA 247 pAMca mahAvrata 150 pramAda ane kAntA dRSTi ... 62 pAMca moTAM jUThAM 146 pramAda ane vibhAva237 pAMca yamanI pratiSThA-prabhAmAM 66 pramAdAcaraNa - 160 pAMca liMga ... .-144 pramANamAM uMdha... - 27 pAMca vANijya 157 pradyutacaka thegI... 129 pAMca sAmAnya karma ...158 pravRtti guNa-parAmAM ... 08 pAMtrIza guNa-vANInA 245 pravRtti pariNatinI sApekSatA 84 piMgaLA nADI ... 172 pravRti yama * 130 piMDastha roya - 218 pravRtti zubhAzaya...... 80 piMDasthAdi bheda para hemacaMdra prazama sukha ane prabhA * 67 ane jJAnasAra ...216 prazAMtavAhitA .. *** 45 pragati ane ekaDA -238 -sAMkhyanI .. - 71 praNava dhyAna - 228 prANunAze paNa dharma rAkhe 45 praNavabIja dhyAna 224 prANavAyu .. praNidhAna zubhAzaya ..105 , saMcAra pratipati guNa ane prabhA... 67 prANAyAma - pratimA rUpastha dhyAna 230 -anupayogI aMga 175 pratyAhAra ... 177 che ane yogI... nI upayogitA 179 -ayuktatA ... nI judI judI vyAkhyAo 18 , nuM pagalikatatva 177 , prANAyAma... ... 169 che ne yaugika artha * ja -sthirAmAM * * 56 , 5ra upAdhyAyajI 176 prathama ditIya (zukala)pAyAmAM -pigalika hetuthI tyAjya 176 bheda ... 248 | -balAmAM * * 44 ***169 170 ***176 *075
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 * 70 140 74 157. : 224: jaina daSTie thAya A viSaya | pRSTha viSaya prA prAtija jJAna , brahmacarya yama prAtihArya-aSTa... 246 prIti anuSThAna... bhakti anuSThAna... 70 bhartuhari phaLa sAthe saMbaMdha nathI ...14 bhavauga-kAMtAmAM - phaLAvaMcaka * * 32 bhava pUrA thavAnA prakAro109 bhavATavIduHkhavicAraNA 202 atrIza batrIzI..... 76, 85 bhaviSyaciMtA - 185 bahAvIrya ane ga . bhaga .. balA daSTi-tRtIya .. bhopagrAhI kama bahirAbhA - - 4 bhATaka AjIvikA bahenatAe chAnI dRSTi. 35 bhAmaMDaLa .. ...246 bANane pUrva prayoga 250 bhAvanAthI mukti 111 bAra parSadA . 245 bhAvanA-dharmadhyAnanI bAra bhAvanA 92 thI 111 bhAvanAne samaya ...239 -saMvara * 104 bhAvanAbAra saMvara bAhya kriyA * 98 bhAvanA yoga * * 90 bAhya tapa * 106 bhAvanA rahasya... .. 92 bAhya deza dhAraNa -180 bhAva pUjana - 14 AvaraMgI cha 1 bhAva maLanI alpatA ANa vartana ane kuLagI 128 bhAva zatru * * 49 bIjakathAmAM AnaMda ... 34 bhAva muta-dravya kRta 201 bIjAkSara - 223 bhezukaladhyAnanA 241 mahijanya Azaya * 50 bhogapabhaga - 155 bodhapravAha sirA - 42 bhramaNa-unnatine aMge - 14 bAdhi bhAvanA . 109 | zramadeSa * 112 217
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 23 'na-9nI viSayA che viSaya - pU viSaya ma. midaSTi-prathamanI cAra. 24 madabhAga mImAMsA guNa ane kAMtA... 1 madhyama varNana 208 mukhamAM aSTadaLakamaLa 227 madhyamAdhikArI ... 147, 181 muditA bhAva - 87 mana ane karmabaMdha ... 60 mUchI e parigraha ...148 mananA rAdha para vicAra ....119 mUrta kalpanA-gaNanI mananI sthiratA ane tArA.... 60 mUSAnaMdI raudradhyAna ...188 manuSyagatimAM vikAsa - 4 mitrI bhAva .. ... 87 manuSyagatimAM sAmagrI ... 15 mithyAdibhAva-adhyAtmalakSaNa 86 mane gupti para vicAraNA 119 mithunasevanathI vyAdhi 148 manerathabhaTTanI khANa 149 moTakAM ja-pAMca 146 mamatA mAyA upara virAga-64 mehanIyanuM kArya -2015 maraNa ane nArako mekSa aSa-pUrva sevA ...18 madevA mAtA - mekSaprayANanI zarUAta * 30 mallikuMvarI .... mokSa-prApti ... 119 mahAvrata-pAMca ... mekSamAM zuM karavuM? ...139 mAtApitAne mAna mekSasukhavarNana - 250 mAnyatA samyaka va ... 33 maMgaLa-cAra-nuM dhyAna mAyAjaLa-vijaya-kAMtAmAM 64 maMDaLI cAra 170 mAyAbIja .... 27 maMtra yaMtra mAtI dhAraNa... 220 maMtrarAja dhyAna, 22 mArgAnusArInA guNa - 55 mAMdhAtA mitabhASitA . mAMsatyAga ... 156 mitrA daSTi-prathama .... mitrAmAM dravya niyama ... 1 atidharma-daza-saMvara -104 mitrAmAM yogabIjasiMcana... 30 | thayAkhyAta cAritra 124 ....211 ja 'ka Taka che ke ra *** 17 ya,
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ yama * jaina daSTie ema : viSaya A viSaya pRSTha yathApravRttikaraNa.. .. 52 ] gabhUmikA ane Aye... 79 * -14 gamAM bahavIryanuM sthAna 147 yama aMga ane mitrA . 27 yoga lakSaNa .. - 77 yama-cAra prakAranA -129 ga zabdArtha .. - 9 yamane dara .. ... 95 yogazAstra .18-10-175 yazavijaya upAdhyAya. yoga-sukhasAdhanane prakAra. 8 20-70-72-85-176 dhoga saMkramaNa (zukla) 241 yaja dhAtumAMthI yoga - 9 gasaMnyAsa prAptikALa 127 yuvAna daMpatInuM dRSTAMta * 41 dhoga saMbaMdhI peTe khyAla. 17 vega ane AdhadaSTi , 25 gi siMhAsana para cetanarara3 gakathAprema-tArA .. yogAbhAsa * * 78 dhoga graMthanA adhikArI 12 , ane yoga 11 yega-traNa Azrava 103 yogAbhyAsamAM rasa * 50 gadaSTi ane paryAyanI cogAvaMcaka. 32, 100 ekAgratA .24 gIonA bheda. 128 gadaSTi prAptine kALa * 26 vegI para mAna-tArA ..135 dhogadaSTimAM sAdhyasAmIpya 25 yogika guNo-sthirAmAM paNa yogadaSTisamuccaya 12-20- yaMtra-yAna-hemacaMdra 192 120-127-132 yaMtra-yAna-jJAnArNava ..183 ganA bheda * * 84 yaMtranAthanuM sAmarthya -236 ganirodha-kevaLIne 250 yaMtrapilaNa karma.... 158 thAganI vyAkhyA - 12 yoganAM aMgane upayoga...109 rakhaDapaTTI - - 96 thAganAM ATha aMge 142 ratnaprabhA tulya bedha-sthirAmAM 56 dhogaprAptinA upAya 17 rasavANijaya - 158 pagaprAptine samaya - 77 ! rAgI dhyAna phaLa 25
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 245 157 220 viSayAma viSaya pU8 viSaya A pRSTha rAtribhojana * 156 vacanasiddhi 22 rUju doSa ... 113 vacanAtizaya * rUpastha dhyeya ... -229 vanakarma ... rUpAtIta dhyeya .. varNamAtRkA ... ...222 rUpAtItamAM avalaMbana ApatA vartana ane samyakatva ... 55 234 vANijya-pAMca... 157 recaka prANAyAma.... 169 vANInA pAMtrIza guNa 245 rogaciMtA AdhyAna 185 vAyavI dhAraNa ... 220 raudradhyAna ... 187 vAyujayanuM phaLa * * 102 ,, nuM pariNAma 191 vAyumaMDaLa . ...171 vArUNI dhAraNa laDAI ane raudradhyAna vAlAgra maMtrarAja 224 188 labdhine upayoga vAstavika sukha mATe prayatno 8 * 18 labdhimAM apravartana ...118 vikathA - 159 labdhisiddhi - vikAsamAM nyUnAdhikya ... 3 26 lakSmInuM svarUpa.. vighajaya-balAmAM - 43 149 lakSyAbhAve dhyAnathI pAta ..236 vidhrujaya zubhAzaya . lAkSa vANijaya ... 157 vicayano artha e lakanAlikA ... ...208 vitarka (zukaladhyAna) 241 lakanI UMcAI-pahoLAI..208 vidveSaNu * lekapaMkti .. .... 78 vilA-ekAkSarI... lekasvarUpa bhAvanA 107 , cAra akSarI 226 lekerama-cAranuM dhyAna 227 - cha akSarI 226 liMga-pAMca * - SoDazAkSarI 226 viniyoga zubhAzaya - 80 vacana anuSThAna * * 70 | vipAkaviya dharmadhyAna ...203 * 80 - 7 226 * 144
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ .12 1 268 : * jaina daSie ga 1 viSaya yka viSaya pRSTha vibhAva ane pramAda 208 vyAdhi vigerenI mUMjhavaNa. 95 vivekakhyAti ane siddhi 20 dhyAna vAyu ... 169 vivekajhAna-sthirAmAM - 58 vyAsajI * 124 viziSTa adhikArI 181 vyaMjana saMkramaNa (zukala). 242 viziSTa dhyAnAdhikArI 238 vizvavyavasthA vicAraNA 107 zaTa AjIvikA 157 viSa anuSThAna .. 140 zama liMga - 144 viSaya vairAgya * * 17 zaraNa-cAra-nuM dhyAna ...227 viSavANijaya ... ..158 zarIra ane dayAna .. 19 visabhAga parikSaya-behane 71 zarIrapaSaNAmAM kALakSepa 102 vItarAga ane atizaya lakSmIra31 zarIra paMpAlaNa vItarAgadhyAna phaLa ...235 zAparIkSA ane jene .. vItarAganI AtA 200 zAstrayAga ** 122 virya phuraNa 198 zivavarma-zivane ... vRttiyukta-adhyAtma lakSaNa- 85 ziSTa prAmANaya * * 38 vRttisaMkSaya ga.... ...118 ziSyavRtti 139 , nAM traNa phaLa.118 zikSAvrata - 151-161 vedanIya kamanuM kArya 205 zukaladhyAna ... 240 valasava pada - 46 , ane samAdhi ...250 vaimAnika denAM sukha 212 zukaladhyAna ane sthiratA ...240 vayAtya-mitrA.. 30 , kALa .. 240 vairAgya vAsanAne lAbha 152 nA chellA pAyA -251 vaiSNavIya samarpaNa -142 - pravezasamaya 240 vyAkhyA-adhyAtmayoganI. 85 240 vyAkhyAnI sarakhAmaNI ... 12 240 vyAdhiucheda ane prabhA - 68 | zubhacaMdrAcArya - 181
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnurAga viSaya zubha bAbatamAM ArtadhyAna 186 . zubha saMganI vataH prApti 57 zuzruSA ane karmanAza 4 zukrUSAguNabalAmAM zuSka tarka - zanya dhyAna .. zailezIkaraNa ... zithI chaThThI bhAvanA ziva-niyamane bheda zaMkAtyAga-sthirAmAM zAMta prANAyAma.. zAMta rasa mAhAsya ... 2 zravaNa guNa-dIprAmAM . 45 mRtadharma para rAga-kAMtAmAM... 64 zrutajJAna ane zukaladhyAna 240 zvasanA dhAraNuM. 220 151 . - : 26 : viSaya sanakumArane yoga sanakumAra-zarIraprema ... 94 sama cA ... 1 samatAnA artho... ...11 samatA yoga ... 115 samatayoga-dhyAnayogane saMbaMdha ...117 samatAganAM traNa phaLa ...118 samapaNa siddhAnta -142 samavasaraNa 245 samAdhi ane jena vega , 72 samAdhi ane yoga - 25 samAdhi ane zukaladhyAna-200 samAdhi-parAmAM ... *** 72 samAdhivicAraNa-anAvazyaka251 samAnavAyu ** 169 samiti-pAMca-saMvara .104 samuchina kriyA (zukala) 249 samyakatra * 143 samyaga bedha ane graMthibheda para sarazoSaNa karma ...158 sarakasa 160 saralapaNuM-tArAmAM sarva mukhakamaLAdarzana sarvArthasiddha ... 215 savIrya dhyAna . -196 sAdhaka jIvane unnati ma... 20 *** 70 226 SoDazaka che. DazAkSarI vidyA sa, saguNa Izvara dhAraNa .180 samratizatva .. 137 satya mArga zodha-tArAmAM. 39 satya yama ... satsaMgane yoga... - 26 sadAcAra 136 sayAna 193 146 228
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 15 123 258 164 roganAne A * ra70 : jaina daSTie yoga viSaya viSaya pRSTha sAdhanasAmane goTALe 168 ] siddhi zubhAzaya. 80, 82 sAdhuveza para vicAraNa - 84 sukhathI pAta * 93 sAdhyadarzana-oghamAM nahi. 24 sukhane khyAla ... sAdhyasthAna prApti-parA ... 75 sukhaprAptiprayAsa sAdhvavasthAnubhava 161 sukhasvarUpa ane prabhA - 67 sAmagrIne durupayoga sudAkSiNya ... 136 sAmaga ... supAtradAna sAmAnya karma-pAMca suroganAne AnaMda ...214 sAmAyika vyAkhyA -161 suSuNNA nADI ... 172 sAmAyika-vata - 161 sUrya nADI . 173 sAmAyika-suMdara saMsthA 162 sUryane prakAza ... 24 sAlaMbana dhyAna... 199 sUryaprabhA tulya bodha-prabhAmAM 66 sAlaMbanamAMthI nirAlaMbana sUma karmane kSaya 117 200, 217, 224 sUkSmakriya dhyAna 249 sAlaMbana zukala 240 sakSama bodha-sthirAmAM - 56 sAhasa ane digyavirati 154 soLa pAMkhaDI-varNamAlukAnI..222 sihAyaka yaMtra - 226 saMghayANa ane dhyAna 239 sihane Amika vibhava 250 saMtoSa sihazilA ... ...215 ,, kalpavRkSa, 149 siddhasvarUpe paramAtmA 197 ,, thI sukha... ...149 siddhi ane pragatine saMbaMdha. 17 che -niyamano bheda siddhi ane yogabhraSTatA 229 saMyamanA sattara prakAra siddhinA prayogathI vihaLatA. 19 saMyama-saMvara - 104 siddhine aMge je vicAra. 19 saMrakSaNAnaMdI raudradhyAna 190 siddhine anAmIya bhAva 57, saMvara bhAvanA * 104 siddhi prApti ... 224 saMvaramAM tatvaciMtavana 104 siddhi yama , 30 ] saMvipakSI 186 129
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama viSaya sarvaMga liMga saMsAra tarapha kheMcANu ... sasAra tarapha lukhAza saMsAra para kheda-tArA 38 96 ... sasArabhAvanA sasthAnaviya dhama dhyAna ...207 4 ... pRSTha ...144 15 30 ... ... svAdhyAya-niyamanA bheda svAmIvAtsalya ... ... sAMparAyika ka ... sAMsArika saMbaMdhAnuM asthiratva..236 sAMsArika hetu ane dhyAna...235 sthAnanI pasaMdagI ...17 sthiratA ane tattvaciMtavana...221 sthiratA ane zukaladhyAna ...238 sthiratAprApti--dhyAnaphaLa ... ... sthira yama sthirAdaSTi-pAMcamI sthULa sukha mATe prayatna svapnasukha phATaka AjIvikA ... svAdaya svarAya jJAna-cidAnaMdanu . 172 69 vavaza kha svAma samAdhi sAkSAtkAra...235 svAdhyAyathI iSTadarzana ...151 36 ...164 ... 800 huM ciMtavana ...233 ...130 ... ... ... ...150 . 102 ... 5 ... OM 94 viSaya ... ...phe heThelAga--tArAmAM haTha yAga haribhadrasUri..13, 20, 40, 67, ...168 121, 127, 132 ... hAIkATa jaja hitakArya karaNa-mitratA hRdayakramaLamAM parameSThI hemaca'drAcAya. 11, 19 143, ...137 31 ...225 166, 177, 180, 192, 216, 225 hiMsAnA upadeza... hiMsAnadI raudradhyAna ... kSa. kSAyika bhAva kSAApamika bhAva kSetranI yAgyatA... kSepa ane anyamud kSepa dveSa kSi vijJAjApa 900 ... ... za jJAnajanya Azaya jJAnadarzananA upayega jJAnAtizaya jJAnANuM va jJAnavaraNIyanuM kAya 271 2 ... 800 puSTha ...ee ...120 ..223 ...125 ...125 ***167 ...113 42, 122 ...228 50 ...244 ...245 ... 16, 178, 191 ...205
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
_