Book Title: Jain Dharm Ki Kahaniya Part 12
Author(s): Rameshchandra Jain
Publisher: Akhil Bharatiya Jain Yuva Federation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032261/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma kI kahAni bhAga-12 5 : prakAzaka: akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, khairAgar3ha kahAna smRti prakAzana, sonagar3ha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA saMkSipta paricaya zrI khemarAja gir3iyA zrImatI dhur3IbAI gir3iyA jinake vizeSa AzIrvAda va sahayoga se granthamAlA kI sthApanA huI tathA jisake antargata prativarSa dhArmika sAhitya prakAzita karane kA kAryakrama sucAru rUpa se cala rahA hai, aisI isa granthamAlA ke saMsthApaka zrI khemarAja gir3iyA kA saMkSipta paricaya denA hama apanA kartavya samajhate haiM - janma : san 1919 cAMdarakha (jodhapura) pitA : zrI haMsarAja, mAtA : zrImatI mehaMdIbAI zikSA/vyavasAya : mAtra prAyamarI zikSA prApta kara mAtra 12 varSa kI umra meM hI vyavasAya meM laga ge| sat-samAgama : san 1950 meM pUjya zrIkAnajIsvAmI kA paricaya sonagar3ha meM huaa| brahmacarya pratijJA : mAtra 34 varSa kI umra meM san 1953 meM pUjya svAmIjI se sonagar3ha meM brahmacarya pratijJA lii| parivAra : Apake 4 putra evaM 2 putriyA~ haiN| putra - dulIcanda, pannAlAla, motIlAla evaM premcNd| tathA putriyA~ - bra. tArAbena evaM mainAbena / donoM putriyoM ne mAtra 18 varSa evaM 20 varSa kI umra meM hI AjIvana brahmacarya kI pratijJA lekara sonagar3ha ko hI apanA sthAyI nivAsa banA liyaa| vizeSa : bhAvanagara paMcakalyANaka pratiSThA meM bhagavAna ke mAtA-pitA bne| san 1959 meM khairAgar3ha meM jinamaMdira nirmANa karAyA evaM pUjya gurudevazrI ke zubha haste pratiSThA meM vizeSa sahayoga diyaa| san 1988 meM 25 divasIya 70 yAtriyoM sahita dakSiNa tIrthayAtrA saMgha nikAlA evaM aneka sAmAjika kAryoM ke alAvA aba vyavasAya se nivRtta hokara adhikAMza samaya sonagar3ha meM rahakara Atma-sAdhanA meM bitAte haiN| Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA graMthamAlA kA 18 vA~ puSpa ) - jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga-12) ::sampAdaka: bra. harilAla jaina, sonagar3ha - sampAdaka: paNDita ramezacanda jaina zAstrI, jayapura - prakAzaka: akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana mahAvIra cauka, khairAgar3ha - 491 881 (chattIsagar3ha) aura zrI kahAna smRti prakAzana santa sAnnidhya, sonagar3ha - 364 250 (saurASTra) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abataka saMskaraNa: 10,000 pratiyA~ tRtIya saMskaraNa : 2200 pratiyA~ (21 pharavarI, 2012) zrI AdinAtha diga. jinabimba paMcakalyANaka pratiSThA mahotsava, jayapura ke avasara para nyochAvara-dasa rupaye mAtra prApti sthAna - 1. akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, zAkhA - khairAgar3ha zrI khemarAja premacaMda jaina, 'kahAna-niketana' khairAgar3ha - 491881, ji. rAjanAMdagA~va (ma.pra.) 2. paNDita ToDaramala smAraka TrasTa e-4, bApUnagara, jayapura - 302015 (rAja.) 3. bra. tArAbena mainAbena jaina 'kahAna razmi', sonagar3ha - 364250 ji. bhAvanagara (saurASTra) TAIpa seTiMga evaM mudraNajaina kampyUTarsa, e-4, bApUnagara, jayapura - 302015 phaiksa : 0141-2708965 movA. : 094147 17816 anukramaNikA 1.kSamAmUrti bAli munirAja 9 2. mahArAnI celanA 3.sundara citra kauna ? 77 4. hAya ! maiM mara gayA..... 5.bhAga 11 meM prakAzita 79 paheliyoM va praznoM ke uttara Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI dvArA prabhAvita AdhyAtmika krAnti ko jana-jana taka pahu~cAne meM paNDita ToDaramala smAraka TrasTa, jayapura ke DaoN. hukamacandajI bhArilla kA yogadAna avismaraNIya hai, unhIM ke mArgadarzana meM akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana kI sthApanA kI gaI hai| phaiDarezana kI khairAgar3ha zAkhA kA gaThana 26 disambara, 1980 ko paNDita jJAnacandajI, vidizA ke zubha haste kiyA gyaa| taba se Aja taka phaiDarezana ke sabhI uddezyoM kI pUrti isa zAkhA ke mAdhyama se anavarata ho rahI hai| - isake antargata sAmUhika svAdhyAya, pUjana, bhakti Adi dainika kAryakramoM ke sAtha-sAtha sAhitya prakAzana, sAhitya vikraya, zrI vItarAga vidyAlaya, granthAlaya, kaiseTa lAyabrerI, sAptAhika goSThI Adi gatividhiyA~ ullekhanIya haiM; sAhitya prakAzana ke kArya ko gati evaM niraMtaratA pradAna karane ke uddezya se san 1988 meM zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA kI sthApanA kI gii| isa granthamAlA ke parama ziromaNi saMrakSaka sadasya 21001/- meM, saMrakSaka ziromaNi sadasya 11001/- meM tathA paramasaMrakSaka sadasya 5001/- meM bhI banAye jAte haiM, jinake nAma pratyeka prakAzana meM diye jAte haiN| __ pUjya gurudeva ke atyanta nikaTastha antevAsI evaM jinhoMne apanA sampUrNa jIvana unakI vANI ko AtmasAta karane evaM lipibaddha karane meM lagA diyAaise bra. haribhAI kA hRdaya jaba pUjya gurudevazrI kA cira-viyoga (vIra saM. 2506 meM) svIkAra nahIM kara pA rahA thA, aise samaya meM unhoMne pUjya gurudevazrI kI mRta deha ke samIpa baiThe-baiThe saMkalpa liyA ki jIvana kI sampUrNa zakti evaM sampatti kA upayoga gurudevazrI ke smaraNArtha hI kharca kruuNgaa| taba zrI kahAna smRti prakAzana kA janma huA aura eka ke bAda eka gujarAtI bhASA meM satsAhitya kA prakAzana hone lagA, lekina aba hindI, gujarAtI donoM bhASA ke prakAzanoM meM zrI kahAna smRti prakAzana kA sahayoga prApta ho rahA hai, jisake pariNAma svarUpa naye-naye prakAzana Apake sAmane haiN| Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya prakAzana ke antargat jainadharma kI kahAniyA~ bhAga 1 se 19 taka evaM laghu jinavANI saMgraha : anupama saMgraha, caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindIgujarAtI), pAhur3a dohA-bhavyAmRta zataka-AtmasAdhanA sUtra, virAga saritA tathA laghutattvasphoTa, aparAdha kSaNabhara kA (kaoNmiksa) - isaprakAra 27 puSpa prakAzita kiye jA cuke haiN| jainadharma kI kahAniyA~ bhAga 12 ke rUpa meM bra. haribhAI sonagar3ha dvArA likhita kSamAmUrti bAli munirAja, mahArAnI celanA Adi evaM bhAga 11 meM prakAzita paheliyoM va praznoM ke uttara ko prakAzita kiyA gayA hai| jisakI abataka 10 hajAra pratiyA~ samAja meM pahuMca cukI haiN| isakA sampAdana paNDita ramezacaMda jaina zAstrI, jayapura ne kiyA hai| ata: hama unake AbhArI haiN| AzA hai purANa puruSoM kI kathAoM se pAThakagaNa avazya hI bodha prApta kara sanmArga para calakara apanA jIvana saphala kreNge| __ jaina bAla sAhitya adhika se adhika saMkhyA meM prakAzita ho| aisI bhAvI yojanA meM zAntinAtha purANa, AdinAtha purANa Adi prakAzita karane kI yojanA hai| ___ sAhitya prakAzana phaNDa, AjIvana granthamAlA ziromaNi saMrakSaka, paramasaMrakSaka evaM saMrakSaka sadasyoM ke rUpa meM jina dAtAra mahAnubhAvoM kA sahayoga milA hai, hama una sabakA bhI hArdika AbhAra prakaTa karate haiM, AzA karate haiM ki bhaviSya meM bhI sabhI isI prakaritasahayoga pradAna karate rheNge| . motIlAla jaina premacanda jaina sAhitya prakAzana pramukha adhyakSa Avazyaka sUcanA pustaka prApti athavA sahayoga hetu rAzi DrAphTa dvArA "akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, khairAgar3ha" ke nAma se bhejeN| hamArA baiMka khAtA sTeTa baiMka Apha iNDiyA kI khairAgar3ha zAkhA meM hai| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinamra AdarAJjalI janma 1/12/1978 (khairAgar3ha, ma.pra.) svargavAsa 2/2/1993 (durga paMcakalyANaka) sva. tanmaya (pukharAja) gir3iyA alpavaya meM aneka uttama saMskAroM se surabhita, bhArata ke sabhI tIrthoM kI yAtrA, paryoM meM yama-niyama meM kaTTaratA, rAtri bhojana tyAga, TI.vI. dekhanA tyAga, devadarzana, svAdhyAya, pUjana Adi chaha Avazyaka meM hamezA lIna, sahanazIlatA, nirlobhatA, vairAgI, satyavAdI, dAna zIlatA se zobhAyamAna terA jIvana dhanya hai| alpakAla meM terA AtmA asAra-saMsAra se mukta hogA (vaha svayaM kahatA thA ki mere adhika se adhika 3 bhava bAkI haiN|) cinmaya tattva meM sadA ke lie tanmaya ho jAve - aisI bhAvanA ke sAtha yaha viyoga kA vairAgyamaya prasaMga hameM bhI saMsAra se virakta karake mokSapatha kI preraNA detA rahe - aisI bhAvanA hai| hama haiM dAdA sva. zrI kaMvaralAla jaina dAdI sva. mathurAbAI jaina pitA zrI motIlAla jaina mAtA zrImatI zobhAdevI jaina ( buA zrImatI DhelAbAI phUphA sva. tejamAla jaina jIjA zrI zuddhAtmaprakAza jaina jIjI sau. zraddhA jaina, vidizA jIjA zrI yogezakumAra jaina jIjI sau. kSamA jaina, dhamatarI (5) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamAre mArgadarzaka zrI dulIcaMda baraDiyA rAjanAMdagA~va pitA - sva. phatelAlajI baraDiyA zrImatI sva. santoSabAI baraDiyA pitA - sva. siremalajI sirohiyA sarala svabhAvI baraDiyA dampatti apane jIvana meM varSoM se sAmAjika aura dhArmika gatividhiyoM se jur3e haiN| san 1993 meM Apa logoM ne 80 sAdharmiyoM ko tIrthayAtrA karAne kA puNya arjita kiyA hai| isa avasara para svAmI vAtsalya karAkara aura jIvarAja khamAkara zeSa jIvana dharmasAdhanA meM bitAne kA mana banAyA hai| vizeSa -AdhyAtmika satpuruSa pUjya zrI kAnajIsvAmI ke darzana aura ) satsaMga kA lAbha liyA hai| parivAra putra putravadhu putrI dAmAda lalita lIlA gautamacaMda botharA, sva. nirmala prabhA bhilAI anila maMju zazikalA aruNakumAra pAlAvata, suzIla sudhA candrakalA jayapura Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - granthamAlA sadasyoM kI sUcI paramaziromaNi saMrakSaka sadasya zrImatI kaMcanadevI dulIcanda jaina gir3iyA, khairAgar3ha zrI hemala bhImajI bhAI zAha, landana damayantIbena harIlAla zAha cairiTebala TrasTa, mumbaI zrI vinodabhAI devasI kacarAbhAI zAha, landana | zrImatI rUpAbaina jayantIbhAI brokara, mumbaI zrI svayaM zAha ostro vskI ha. zItala vijena saMrakSaka sadasya zrImatI jyotsanA bena vijayakAnta zAha, amerikA zrImatI zobhAdevI motIlAla gir3iyA, khairAgar3ha zrImatI manoramAdevI vinodakumAra, jayapura zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA, khairAgar3ha paM. zrI kailAzacanda pavanakumAra jaina, alIgar3ha zrImatI DhelAbAI tejamAla nAhaTA, khairAgar3ha zrIjayantIlAlacimanalAlazAhaha.suzIlAbena amerikA zrI zaileSabhAI je. mehatA, nepAla zrImatIsoniyA samItabhAyANI | bra. tArAbena bra. mainAbena, sonagar3ha mIrAyAma prazAMtabhAyANIamerikA sva. amarAbAI nAMdagAMva, ha. zrI ghevaracaMda DAkaliyA zrImatIarcanAdevIdha.pa. zrIsatIzacandajIjaina (ThekedAra) zrImatI candrakalA gautamacanda botharA, bhilAI ziromaNi saMrakSaka sadasya zrImatI gulAbabena zAMtilAla jaina, bhilAI jhanakArIbAI khemarAja bAphanA ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha zrImatI rAjakumArI mahAvIraprasAda sarAvagI, kalakattA mInAbena somacanda bhagavAnajI zAha, landana | zrI premacanda ramezacanda jaina zAstrI, jayapura zrI abhinandanaprasAda jaina, sahAranapura zrI praphullacanda saMjayakumAra jaina, bhilAI zrImatI sUrajabena amulakhabhAI seTha, mumbaI sva. lunakaraNa, jhIpubAI kocara, kaTaMgI zrImatI jyotsanA mahendra maNIlAla malANI, mATuMgA | sva. zrI jeThAbhAI haMsarAja, sikaMdarAbAda sva. dhApU devI tArAcanda gaMgavAla, jayapura zrI zAMtinAtha sonAja, akalUja bra. kusuma jaina, kumbhoja bAhubalI zrImatI puSpAbena candulAla meghANI, kalakattA zrImatI puSpalatA ajitakumArajI, chindavAr3A zrI lavajI bIjapAla gAlA, bambaI sau. sumana jaina jayakumArajI jaina Dogaragar3ha sva. kaMkubena rikhabadAsa jaina ha. zAMtibhAI, bambaI paramasaMrakSaka sadasya eka mumukSubhAI, ha. sukamAla jaina, dillI zrImatI zAntidevI komalacaMda jaina, nAgapura | zrImatI zAMtAbena zrI zAMtibhAI jhaverI, bambaI zrImatI puSpAbena kAMtibhAI moTANI, bambaI sva. mUlIbena samarathalAla jaina, sonagar3ha zrImatI hasubena jagadIzabhAI lodariyA, bambaI | zrImatI suzIlAbena uttamacaMda gir3iyA, rAyapura zrImatI lIlAdevI zrI navaratnasiMha caudharI, bhilAI |sva. rAmalAla pArakha, ha. nathamala nAMdagAMva zrIyuta prazAnta-akSaya-sukAnta-kevala, landana |zrI bizambharadAsa mahAvIraprasAda jaina sarrApha, dillI zrImatI puSpAbena bhImajIbhAI zAha, landana | zrImatI jainAbAI, bhilAI ha. kailAzacanda zAha zrI surezabhAI mehatA, bambaI evaM zrI dinezabhAI, morabI sau. ramAbena naTavaralAla zAha, jalagA~va zrI mahezabhAI mehatA, bambaI evaM sau. savitAbena rasikabhAI zAha, sonagar3ha zrI prakAzabhAI mehatA, nepAla zrI phUlacaMda vimalacaMda jhAMjharI ujjaina, zrI ramezabhAI, nepAla evaM zrI rAjezabhAI mehatA, morabI zrImatI patAsIbAI tilokacaMda koThArI, jAlabAMdhA zrImatI vasaMtabena jevaMtalAla mehatA, morabI | zrI choTAlAla kezavajI bhAyANI, bambaI sva.hIrAbAI, haste-zrI prakAzacaMda mAlU, rAyapura | zrImatI jazavaMtIbena bI. bhAyANI, ghATakopara zrImatI candrakalA premacanda jaina, khairAgar3ha sva. bhairodAna saMtoSacanda kocara, kaTaMgI sva. mathurAbAI ka~varalAla gir3iyA, khairAgar3ha | zrI cimanalAla tArAcaMda kAmadAra, jaitapura saritA bena ha. pArasamala mahendrakumAra jaina, tejapura zrI takhatarAja kAMtilAla jaina, kalakattA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI DhelAbAI ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha |sva. suzIlAbena himmatalAla zAha, bhAvanagara zrImatI tejabAI devIlAla mehatA, udayapura |zrI kizorakumAra rAjamala jaina, sonagar3ha zrImatI sudhA subodhakumAra siMghaI, sivanI zrI jayapAla jaina, dillI guptadAna, haste - candrakalA botharA, bhilAI | zrI satsaMga mahilA maNDala, khairAgar3ha zrI phUlacaMda caudharI, bambaI zrImatI kiraNa - esa.ke. jaina, khairAgar3ha sau. kamalAbAI kanhaiyAlAla DAkaliyA, khairAgar3ha |sva. geMdAmala - jJAnacanda - sumataprasAda, khairAgar3ha zrI sugAlacaMda viradhIcaMda copar3A, jabalapura |sva. mukeza gir3iyA smRti ha. nidhi-nizcala, khairAgar3ha zrImatI sunItAdevI komalacanda koThArI, khairAgar3ha | sau. suSamA jinendrakumAra, khairAgar3ha zrImatI svarNalatA rAkezakumAra jaina, nAgapura | zrI abhayakumAra zAstrI, ha. samatA-namratA, khairAgar3ha zrImatI kaMcanadevI pannAlAla gir3iyA, khairAgar3ha sva. vasaMtabena manaharalAla koThArI, bambaI zrI lakSmIcaMda sundarabAI pahAr3iyA, koTA sau. acarajakumArI zrI nihAlacanda jaina, jayapura zrI zAntikumAra kusumalatA pATanI, chindavAr3A sau. gulAbadevI lakSmInArAyaNa rArA, zivasAgara zrI chItaramala bAkalIvAla jaina TreDarsa, pIsAMgana sau. zobhAbAI bhavarIlAla caudharI, yavatamAla zrI kisanalAla devar3iyA ha. jayakumArajI, nAgapura sau. jyoti santoSakumAra jaina, DobhI sau. ciMtAbAI miThUlAla modI, nAgapura zrI bAbUlAla totArAma luhAr3iyA, bhusAvala zrI sudIpakumAra gulAbacanda, nAgapura sva. lAlacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala sau. zIlAbAI mulAmacandajI, nAgapura sau. omalatA lAlacanda jaina, bhusAvala sau. motIdevI motIlAla phalejiyA, rAyapura zrI yogendrakumAra lAlacanda luhAr3iyA, bhusAvala sau. sumana jayakumAra jaina, DoMgaragar3ha zrI jJAnacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala samakita mahilA maMDala, DoMgaragar3ha sau. sAdhanA jJAnacanda jaina luhAr3iyA, bhusAvala sau. kaMcanadevI jugarAja kAsalIvAla, kalakattA | zrI devendrakumAra jJAnacanda luhAr3iyA, bhusAvala zrI di. jaina mumukSu maNDala, sAgara zrI mahendrakumAra bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala sau. zAMtidevI dhanakumAra jaina, sUrata sau. lInA mahendrakumAra jaina, bhusAvala zrI cindrUpa zAha, bambaI zrI cintanakumAra mahendrakumAra jaina, bhusAvala sva. phephAbAI pusAlAlajI, baiMgalora zrI kastUrI bAI ballabhadAsa jaina, jabalapura lalitakumAra DaoN. zrI tejakumAra gaMgavAla, indaura sva.yazavaMta chAjer3a ha.zrI pannAlAla jaina, khairAgar3ha sva. nokacandajI, ha. kezarIcaMda sAvA silhATI anubhUti-vibhUti atula jaina, malADa ku. vaMdanA pannAlAlajI jaina, jhAbuA zrI AyuSya jaina saMjaya jaina, dillI ku. mInA rAjakumAra jaina, dhAra zrI samyaka aruNa jaina, dillI sau. vaMdanA saMdIpa jainI ha.ku. zreyA jainI, nAgapura zrI sArthaka aruNa jaina, dillI sau. kezarabAI dha.pa. sva. gulAbacanda jaina, nAgapura | zrI kezarImala nIraja pATanI, gvAliyara jayavaMtI bena kizorakumAra jaina zrI parAgabhAI harivahana satyapaMthI, ahamadAbAda zrI manoja zAntilAla jaina lakSmIbena vIracanda zAha ha. zAradAbena, sonagar3ha zrImatI zakuntalA anilakumAra jaina, muMgAvalI | zrI prazama jItUbhAI modI, sonagar3ha iMjI.AratI pitA zrI anilakumAra jaina, muMgAvalI |zrI hemalAla manoharalAla siMghaI, bonakaTTA zrImatI pAnAdevI mohanalAla seThI, gohATI sva. durgA devI smRti ha. dIpacanda caupar3A, khairAgar3ha zrImatI mANikabAI mANikacanda jaina, indaura | zrI pArasamala mahendrakumAra, tejapura zrImatI bhUrIbAI sva. phUlacanda jaina, jabalapura / zAha zrI kailAzacandajI motIlAlajI, bhilAI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 kSamAmUrti bAli munirAja sadguru kA upadeza suna, jagA dharma kA prem| tatkSaNa bAlI ne kiyA, savinaya sAdara nem|| yaha sunakara laMkeza to, hue krodha AdhIna / kSamAmUrti bAlI hue, tabhI svAtma meM lIna // isa bhUtala para yaha sarvatra vidita hai ki manuSyAdi prANiyoM ke lie upajAU bhUmi hI sadA jIvanopayogI khAdya padArtha pradAna karatI hai| sajalamegha hI sadA evaM sarvatra svaccha, zItala jala pradAna karate haiN| isI prakAra isa jambUdvIpa meM aneka khaNDa haiM, unameM se jisa khaNDa ke prANI dharma, artha, kAma aura mokSa puruSArtha ko sAdha mukti sundarI ke vallabha hote haiM, usI khaNDa ko unakI isa AryavRtti ke kAraNa AryakhaNDa nAma se jAnA jAtA hai| isI AryakhaNDa kI puSpavatI kiSkiMdhApurI nAmaka nagarI meM vidyAdharoM ke svAmI kapidhvajavaMzodbhava mahArAjA bAli rAjya karate the| eka dina sadA svarUpAnanda vihArI, nijAnandabhogI, siddha sAdRzya pUjya munivaroM kA saMgha sahita Agamana isI kiSkiMdhApurI ke vana meM huA, jinheM dekha vana ke mayUra Ananda se nAcane lge| koyaleM apanI madhura dhvani se kuhukane lagIM, mAnoM surIle svara meM guru mahimA ke gIta hI gA rahIM hoN| pakSIgaNa pramoda ke sAtha guru samUha ke cAroM ora Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 10 ur3ane lage, mAnoM ve zrI guruoM kI pradakSiNA de rahe hoM / vanacara prANI gurugambhIra mudrA ko nirakhakara apane Age ke donoM paira rUpI hAthoM ko jor3akara mastaka navAkara namaskAra karake guru padapaMkajoM ke samIpa baiTha gye| sadA vana meM jIvana-yApana karane vAle manuSyoM ne to mAnoM anupama nidhi hI prApta kara lI ho / vana meM munirAja ko dekhakara vanapAla kA hRdaya pulakita ho gayA aura vaha daur3atA huA rAjadarabAra meM pahu~cA aura hAtha jor3akara rAjA sAhaba ko maMgala sandeza detA huA bolA datt he rAjan ! Aja hamAre mahAbhAgya se apane hI vana meM saMgha sahita munirAja kA maMgala Agamana huA hai| mahArAjA bAli ne tatkAla hAtha jor3akara sAta kadama calakara mastaka navAkara guruvaryoM ko parokSa namaskAra kiyA, pazcAt vanapAla ko bheMTa svarUpa bahumUlya upahAra die| use pAkara vanapAla apane sthAna ko lauTa AyA / mahArAjA bali ne maMtrI ko bulAkara kahA - Aja nagara meM munivaroM ke darzanArtha calane kI bherI bajavA dIjie / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 mahArAja kI AjJAnusAra maMtrI ne tatkAla nagara meM bherI bajavA dI "he nagaravAsIjano ! Aja hama sabhI ko munivaroM ke darzana hetu rAjA sAhaba ke sAtha vana meM calanA hai, ataH zIghra hI rAjadarabAra meM ekatrita hoie / " bherI kA maMgala nAda suna prajAjana zIghra hI dravya-bhAva zuddhi ke sAtha apane-apane * hAthoM meM arghya kI thAlI lekara rAjadarabAra meM ekatrita hue / rAjA bAli gajArUr3ha ho apane sAdharmiyoM ke sAtha maMgala bhAvanA bhAte 11 hue vana kI ora cala diye| rAjA sAhaba dekhate haiM ki Aja to jaMgala kI chaTA hI kucha nirAlI dikha rahI hai, mAnoM guru hRdaya kI paramazAnti kA prabhAva vana ke per3a-paudhoM para bhI par3a gayA ho| ina sabake andara bhI to zAzvata paramAtmA virAjamAna hai aura AtmA kA svabhAva sukhazAntimaya hai| ye sabhI sadA duHkha se Darate haiM aura sukha ko cAhate haiM, bhale hI inameM jJAna kI hInatA se yaha jJAta na ho ki mere paramahitakArI guruvara padhAre haiM, parantu avyakta rUpa se unakI pariNati meM kucha kaSAya kI mandatAjanya zAnti kA saMcAra avazya ho rahA hai| aisA hI nimittanaimittika sambandha hai| pratyeka AtmA ko bhagavAna svarUpa dekhate hue, vicArate hue rAjA bAli sAdharmiyoM sahita pUjya guruvara ke caraNAraviMdoM ke samIpa jA pahu~ce / sabhI ne pUjya guruvaryoM ko hAtha jor3akara sASTAMga namaskAra kiyA, tIna Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 pradakSiNA dI, phira gurucaraNoM meM sabhI hAtha jor3akara unakI zAnta-prazAnta vairAgI mudrA ko dekhate hue TakaTakI lagAye hue baiTha gye| ahA hA ! jJAnavairAgyamayI paramazAnta mudrA kA/caitanya kA Antarika vaibhava bAhya jar3a pudgala para chA gayA thaa| munisaMgha mAnoM siddhoM se bAteM karate hue dhyAnastha aDola-akampa virAjamAna thaa| __dharmAmRta ke pipAsu cAtaka to baiThe hI haiN| kucha samaya bAda munirAjoM kA dhyAna bhaMga huaa| mahA-viveka ke dhanI gururAja ne prajAjanoM ke netroM se unakI pAtratA evaM bhAvanA ko par3ha liyA, ataH ve unheM dharmopadeza dene lge| "he bhavyo! dharmapitA zrI tIrthaMkara paramadeva ne dharma kA mUla samyagdarzana kahA hai| sacce deva-zAstra-guru ke yathArtha zraddhAna ko hI samyagdarzana kahate haiN| jinhoMne nijAtmA ke Azraya se ratnatraya ko prApta kara arthAt munidharma sAdhana dvArA ananta catuSTaya prApta kara liyA hai, ve vItarAgI, sarvajJa tathA hitopadezI hI hamAre sacce Apta/deva haiN| ve hI apane kevalajJAna ke dvArA jAti apekSA chaha aura saMkhyA apekSA anantAnaMta dravyoM ko, sAta tattvoM ko, nava padArthoM ko, jJAna-jJeya sambandha ko, kartA-karma, bhoktA-bhogya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 Adi sambandhoM ko arthAt tIna loka aura tIna kAla ke carAcara padArthoM ko hastAmalakavat pratyakSa eka hI samaya meM jAnate haiM evaM apanI divyadhvani dvArA darzAte haiM, ataH prabhu kI vANI hI jinavANI yA suzAstra kahalAte haiN| aise deva kSudhA, tRSA Adi aThAraha doSoM se rahita aura samyaktvAdi ananta guNoM se sahita haiN| yahI kAraNa hai ki prabhu kI vANI paripUrNa zuddha, nirdoSa evaM vItarAgatA kI poSaka hotI hai| usa vANI ke anusAra jinakA jIvana hai, jo parama digambara mudrAdhArI haiM, jJAna-dhyAnamayI jinakA svarUpa hai, jo 24 prakAra ke parigraha se rahita haiM, ve hI hamAre sacce guru haiN| bhava duHkha se bhayabhIta, apane hita kA icchuka bhavyAtmA aise deva-zAstra-guru kI ArAdhanA karatA hai| inake atirikta jo mohamugdha deva haiM, saMsAra poSaka zAstra haiM aura rAgI-dveSI evaM parigrahavaMta guru haiM, unakI vaMdanA kabhI nahIM karanA cAhie; kyoMki vItarAga-dharma guNoM kA upAsaka hai koI vyakti yA veza kA nahIM, isalie. zrI paMcaparameSThiyoM kI vItarAgIvANI aura vItarAgIdharma ke alAvA aura kisI ko namana nahIM karanA cAhie, kyoMki paMcaparameSThI aura unakI vANI ke atirikta sabhI dharma ke luTere haiM aura mithyAtva ke poSaka haiM, ananta duHkhoM ke kAraNa haiN| sacce deva-zAstra-guru, sAta tattva, hitakArI-ahitakArI bhAva, sva-para ityAdi mokSamArga ke prayojanabhUta tattva haiM, unake sambandha meM viparIta mAnyatA ko mithyAtva kahate haiN| isa viparIta abhiprAya ke vaza hokara yaha prANI ananta kAla se caurAsI lAkha yoniyoM meM bhramatA huA ananta duHkha uThAtA A rahA hai| nigodAdi paryAyoM se nikalakara mahAdurlabha yaha trasa paryAya ko prApta karatA hai, usameM bhI saMjJI paMcendriya, manuSyaparyAya, zrAvakakula, satyadharma kA pAnA atidurlabha hai, yadi ye bhI mila gaye to satsaMgati aura satyadharma ko grahaNa karane kI buddhi kA milanA atyanta Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 durlabha hai| satyadharma ko avadhAraNa karane ke liye kaSAyoM kI maMdatA honA mahAdurlabha hai| __ he bhavyottama ! itanI durlabhatA to tU mahAbhAgya se pAra kara cukA hai| isaliai sacce deva-zAstra-guruoM ke upadeza se tU aba mithyA mAnyatAoM ko tajakara vastu svarUpa ko grahaNa kara, yaha dharma hI saMsAra sAgara se pAra utArane vAlA saccA yAna/jahAja hai| zrIguru kA upadezAmRta pAnakara mahArAjA bAli kA mana-mayUra prasanna ho gyaa| aho ! isa parama hitakArI zikSA ko maiM Aja hI aMgIkAra kruuNgaa| ataH bAli apanI bhAvanAoM ko sAkAra karane hetu tatkAla hI zrIgurucaraNoM meM aMjulI jor3akara namaskAra karate hue bole-he prabhomujhe yaha hitakArI vrata pradAna kara anugRhIta kiijiye| he bhavabhayabhIrU nRpeza ! tumhArI bhalI honahAra hai ataH Aja tuma paMcaparameSThI, jinavANI, prajAjanoM kI evaM AtmA kI sAkSIpUrvaka yaha pratijJA aMgIkAra karo ki "maiM paMcaparameSThI bhagavaMtoM ko, jinavANI mAtA ko aura vItarAgI jinadharma ke alAvA kisI ko bhI namana nahIM kruuNgaa|" rAjA hAtha jor3akara namaskAra karate hue bole"prabho ! Apake dvArA pradatta hitakArI vrata ko maiM yama rUpa se aMgIkAra karatA huuN|" pazcAt guru-vandanA evaM 16 hitakA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 stuti karake rAjA apane sAdharmiyoM va nagaravAsiyoM sahita apane gRha ko lauTa aaye| kucha dinoM ke bAda pUjya guruvara AhAra-caryA hetu nagara meM padhAre aura par3agAhana hetu mahArAjA bAli evaM nagaravAsI apane-apane dvAra para khar3e the, unakA bhAgya camaka uThA aura unheM mahApAtra guruvaroM ke AhAra dAna kA lAbha prApta ho gyaa| navadhA bhaktipUrvaka mukti sAdhaka zrIguruoM ko dAtAoM ne bhaktipUrvaka AhAra dAna dekara apUrva puNya kA saMcaya kiyaa| pazcAt guru mahimA gAte hue utsava manAte hue guruvaroM ke sAtha vana-jaMgala taka gye| pazcAt sabhI apane-apane ghara ko Akara apane nitya-naimittika kAryoM ko karate hue bhI unake hRdaya meM to gururAja hI basa rahe haiM, yahI kAraNa hai ki unheM calate-phirate, khAte-pIte arthAt pratyeka kArya meM guru hI guru dikha rahe haiN| idhara mahArAjA bAli kI pratijJA ke samAcAra jaba laMkApurI nareza rAvaNa ne sune taba use aisA lagA ki mujhe namaskAra nahIM karane kI icchA se hI bAli ne yaha pratijJA lI hai, anyathA aura koI kAraNa nahIM hai| maiM abhI isako pratijJA lene kA majA cakhAtA huuN| laMkeza ne zIghra hI eka zAstrajJa vidvAna dUta ko bulavAyA aura AjJA dI- he kuzAgramate ! Apa zIghra hI kiSkiMdhApurI jAkara bAli nareza ko sUcita karo ki Apa apanI bahana zrImAlA hameM dekara evaM namaskAra kara sukha se apanA rAjya kreN| vidvAn dUta rAjAjJA zirodhArya kara zIghra hI kiSkiMdhApurI pahu~cA, usane rAjA bAli ke maMtrI se kahA - Apa apane rAjA sAhaba ko saMdeza bheja dIjiye ki laMkA nareza kA dUta Apa se milanA cAhatA hai| maMtrI ne rAjA ke pAsa jAkara nivedana kiyA - he rAjan ! laMkeza kA dUta Apase milane ke liye AyA hai, ApakI AjJA cAhatA hai| rAjA ne dUta ko le Ane kI svIkRti de dii| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 rAjAjJA pAkara maMtrI zIghra hI dUta ko mahArAjA bAli ke samakSa le aaye| rAjA ko namaskAra karate hue dUta ne laMkA nareza kA sandeza isaprakAra kahA - "he rAjan ! jagata vijayI rAjA dazAnana kA kahanA hai ki Apa aura hamAre bIca paramparA se sneha kA vyavahAra calA A rahA hai, usakA nirvAha Apa ko bhI karanA cAhie tathA Apake pitAjI ko hamane sUrya ke zatru atyanta pracaNDa rAjA ko jItakara usakA rAjya Apako diyA thA, ataH usa upakAra kA smaraNa karake Apa apanI bahana zrImAlA laMkAdhipati ko dekara unheM namaskAra kareM aura phira apanA rAjya sukha 3pUrvaka karate rheN|" / he rAjadUta ! rAjA dazAnana kA upakAra mere hRdaya meM acchI taraha se pratiSThita hai, usake phalasvarUpa maiM apanI bahana zrImAlA ko sasammAna rAjA ko samarpita karane ko taiyAra hU~, magara Apake rAjA ko namaskAra nahIM kruuNgaa| __herAjan ! namaskAra na karane se ApakA bahuta apakAra hogaa| upakArI kA upakAra na mAnane vAlA jagata meM kRtaghnI kahalAtA hai| namaskAra na karane kA kyA kAraNa hai rAjan ! he kuzalabuddhe ! itanA to Apa jAnate hI hoMge ki jinadharma meM koI pada pUjya nahIM hotA, koI vyakti yA jAti pUjya nahIM hotI, jinadharma to guNoM tathA samyagadarzana-jJAna-cAritra kA upAsaka hotA hai aura Apake PISODORE Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 rAjan avirati haiN| merI pratijJA hai ki maiM paMca parameSThI ke alAvA aura kisI ko namaskAra nahIM krtaa| he rAjan ! loka vyavahAra meM dharma nahI dekhA jAtA haiM, vyartha meM hI kaSAya bar3hAne se kyA phAyadA hai ? he dUta ! jo honA hogA vaha hogA, maiM pratijJA se bar3hakara loka vyavahAra ko nahIM maantaa| Apa apane sthAna ko pdhaariye| vidvAnadUta zIghra hI kiSkiMdhApurI se prasthAna karake kucha hI dinoM meM laMkApurI pahu~ca gyaa| rAjA sAhaba ke pAsa pahu~cakara nivedana kiyA - he mahArAja! Apake saba upakAroM kA upakAra mAnate hue bAli mahArAjA Apako apanI bahana ko saharSa dene ko taiyAra haiM, parantu namaskAra karane ko taiyAra nahIM haiN| he dUta ! namaskAra na karane kA kyA kAraNa hai ? he rAjan ! mahArAjA bAli ne zrIguru ke pAsa paMca parameSThI ke alAvA kisI aura ko namaskAra na karane kI pratijJA aMgIkAra kI hai| dhArmika pratijJA ke sAmane kucha bhI kahanA mujhe ucita nahIM lgaa| basa phira kyA thA, laMkeza to bhujaMga ke samAna kupita ho uThe, taba rAvaNa ke maMtrIgaNa ekadama gambhIra ho gye| kucha dera vicAra karane ke bAda maMtrIgaNoM ne rAjA sAhaba se nivedana kiyA - he prANAdhAra ! Apa bhI dhArmika vyakti ho, pUjA-pATha, dayA-dAna, vrata Adi karate ho, pratidina jinavANI kA svAdhyAya karate ho, ataH itanA to Apa bhI jAnate ho ki zrIguruoM se lI huI pratijJAyeM cAhe vaha choTI hoM yA bar3I, unakA jIvanaparyaMta nirdoSa rUpa se pAlana karanA caahie| prANoM kI kImata para bhI vratabhaMga nahIM karanA caahie| kisI kI yA apanI pratijJA ko bhaMga karane meM mahApApa lagatA hai| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 18 ___ ataH hama logoM kI salAha hai ki bAli nareza Apako apanI bahana dene ko to taiyAra hI haiM aura jo apanI bahana degA to ApakA Adara satkAra/sAdhuvAda to karegA hI karegA, mAtra mastaka jhukAnA hI namaskAra nahIM hai| apane hRdaya meM kisI ko sthAna degA, Adara denA bhI to namaskAra hI hai| aura bAli nareza ke hRdaya meM Apake prati Adara to hai hii| ataH Apa hama logoM kI bAta para gambhIratA se vicAra kIjiye, ekadama krodha meM A jAnA rAjya ke hita meM nahIM hotA raajn| bhaiMsa ke sAmane bIna bajAnA, mUrkha ko zikSA denA tathA sarpa ko dUdha pilAnA jaise vyartha hai| vaise hI maMtriyoM kI yogya salAha bhI laMkeza para. kucha asara nahIM kara sakI, Akhira krodha ke pAsa viveka rahA hI kaba hai jo kucha asara ho, vaha to sadA andhA hI hotA hai, sadA asura banakara bhabhakanA usakI prakRti hI hai| jaba vinAza kA samaya AtA hai taba buddhi bhI viparIta ho jAtI hai| aMtatogatvA rAvaNa ne sAma, dAma, daNDa aura bheda sabhI prakAra se kiSkiMdhApurI ko ghera liyaa| kiSkiMdhApurI ke ghira jAne ke samAcAra jaba rAjA bAli ne sune, taba ve bhI yuddha ke liye taiyAra ho gye| taba bAli rAjA ke maMtriyoM ne bahuta smjhaayaa| mahArAja ! Apake ve upakArI haiN| Apake pAsa itanI senA bhI nahIM hai| itane astra-zastra bhI nahIM haiN| rAvaNa to cAra akSohaNI senA kA adhipati hai, usake sAmane apanI senA kyA hai ? upakAriyoM kA apakAra karane vAlA rAjA loka meM kRtaghnI ginAyA jAtA hai, isalie he rAjan ! hama logoM kI bAta para Apa gambhIratA se vicAra kiijie| kitanA bhI vivekI rAjA kyoM na ho, parantu jaba koI anya rAjA use yuddhasthala para lalakAra rahA ho taba sAmane vAlA zAnta nahIM baiTha sakatA, yaha usakI bhUmikAgata kaSAyoM kA pratApa hotA hai| ataH mahArAjA bAli ne bhI maMtriyoM kI eka bhI na sunI aura apanI sampUrNa senA sahita dazAnana kA sAmanA karane ko yuddhasthala meM A gyaa| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 19 donoM ora kI senA jyoM hI yuddha ke liye taiyAra huI ki donoM ora se maMtriyoM ne unheM virAma kA saMketa kiyA aura vicAra kiyA ki laMkeza prativAsudeva haiM aura mahArAjA bAli carama zarIrI haiM, ataH mRtyu to donoM kI asambhava hai. phira vyartha meM sainya zakti kA vinAza kyoM ho ? aneka 9 mAtAyeM - bahaneM vidhavA kyoM hoM ? nirdoSa bAlaka anAtha kyoM hoM ? unheM roTiyoM ke Tukar3oM kI bhIkha kyoM ma~gavAyeM ? zreSTha to yahI hai ki donoM rAjA hI Apasa meM yuddha karake phaisalA kara leM / taba donoM ke maMtriyoM ne apane-apane rAjAoM se nivedana kiyA - he rAjan ! Apa donoM hI mRtyuMjaya ho, taba Apa donoM hI yuddha kA kucha hala nikAla leM to ucita hogA, senA kA vyartha meM saMhAra kyoM ho ? yadi Apa cAheM to sainika yuddha ko TAlakara donoM hI rAjyoM kI sainyazakti tathA usa para hone vAle koSa kI hAni se bacA jA sakatA hai| maMtriyoM kI buddhimattApUrNa salAha donoM hI rAjAoM ko ucita pratIta huI, ataH donoM hI rAjA yuddhasthala meM utara pdd'e| kucha hI samayoM meM donoM ke bIca ghamAsAna yuddha chir3a gayA / sampUrNa senA meM kucha vicitra prakAra kA udvega ho uThA, ve kucha kara bhI nahIM sakate the aura cupacApa baiThA bhI nahIM jA rahA thA / honahAra ke anusAra hI donoM ke andara vicAroM ne janma liyA / mokSagAnI mahArAjA bAli kA to vairAgya vRddhiMgata hone lagA aura narakagAmI rAvaNa kA pratisamaya krodhAsura vRddhiMgata hone lgaa| aho ! mahArAjA bAli to caramazarIrI the Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 hI, ataH unake atula bala kA to kahanA hI kyA thA, dazAnana ko bandI banAnA unake liye cuTakiyoM kA khela thaa| ___are arddhacakrI, cAra akSohaNI senA kA adhipati kSaNamAtra meM bandI banA liyA gyaa| koI zaraNadAtA nahIM hone para bhI ajJAnI jIva paradravya ko hI apanA zaraNadAtA mAnakara duHkha ke samudra meM jA giratA hai| isa loka meM jahA~-tahA~ jo hAra najara AtI hai, vaha saba saMsAra ziromaNi mithyAtva bAdazAha evaM usakI senA kaSAya kA hI pratApa hai| dhana-sampati, astra-zastra, hAthI-ghor3e, ratha-pyAde evaM senA kI hInAdhikatA hArajIta kA kAraNa nahIM hai| yaha pratyakSa pramANa maujUda hai| nikaTa bhavyajIva ke lie yuddha ke athavA yuddha meM vijaya ke nagAr3e saMsAra-deha-bhogoM se virakti/vairAgya kA kAraNa bana jAte haiN| svabhAva akSayanidhi se bharapUra zAzvata pavitra tattva hai aura jar3a sampadA kSaNabhaMgura evaM azuci hai| __ jinAgama meM pArzvanAtha aura kamaTha ke, sukamAla aura zyAlanI ke, sukauzala aura siMhanI ke, gajakumAra aura somila seTha ke ityAdi aneka udAharaNoM se prasiddha hai ki vairAgya kI sadA jIta hotI hai aura mithyAtvakaSAya kI sadA hAra hotI hai, moha-rAga-dveSa ke vazIbhUta hokara cakravartI bhI naraka meM gaye aura samyagdarzana-jJAna-cAritra kI ArAdhanA karane vAle siMha aura hAthI bhI muktipatha meM vicaraNa karake mukti ko prApta hue| bandI bane rAvaNa ko andara hI andara kaSAya prajjvalita hotI jA rahI hai, usake hRdaya ko vairAgI bAli mahArAja ne par3ha liyA thA, ataH parama karuNAvaMta mahArAjA bAli ne rAvaNa ko baMdhana mukta karate hue kSamA kiyA aura apane bhAI sugrIva kA rAjya tilaka karake use rAvaNAdhIna karake svayaM ne vana kI ora prasthAna kiyA; kyoMki unheM to aba caitanya kI paramazAnti kI lalaka jAga uThI thI, ve to apane atIndriya Ananda Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 rasa ko pIne ke lie hI Atura the| aba rAjya kA rAga hI asta ho gayA thA to rAjya kare kauna ? vairAgI caramazarIriyoM kA nirNaya apharagAmI hotA hai, jo kabhI phiratA nahIM hai| nyAya nItivaMta, dharmajJa rAjA ke rAjya meM prajA sadA sukhI rahatI thI - aise rAjA kA viyoga, are re !....hAhAkAra maca gayA, prajA ke lie to mAnoM unakA viyoga asahanIya hI ho gayA ho| ataH prajA apane prANanAtha ke pIche-pIche daur3I jA rahI hai, koI unake caraNoM ko pakar3a kara vilApa karatA hai, to koI unheM jinezvarI dIkSA lene se rokatA huA kahatA hai| "he rAjan ! hama ApakI sAdhanA meM antarAya nahIM DAlanA cAhate; parantu itanA nivedana avazya hai ki Apa apanI sAdhanA mahala ke udyAna meM rahakara hI kIjie, jisase hama sabhI ko bhI ArAdhanA kI preraNA milatI rahegI, hamAre hita meM Apa upakArI bane raheM - aisI hamArI bhAvanA hai| Apake binA hama prANa rahita ho jaayeNge| he rAjan ! hamArI itanI-sI vinatI para dhyAna diijiye|" ___ mukti-sundarI ke abhilASI ko rokane meM bhalA kauna samartha ho sakatA hai ? nija jJAyaka prabhu ke Azraya se udita hue vairAgya ko koI pratibandhita nahIM kara sktaa| carama zarIriyoM kA puruSArtha apratihata bhAva se calatA hai, jo zAzvata Ananda ko prApta karake hI rahatA hai| zIghratA se bar3hate hue mahArAjA bAli kucha hI samaya meM zrIguru ke caraNoM kI zaraNa meM pahu~ca gye| guru-pada-paMkajoM ko namana kara aMjulI jor3akara isaprakAra vinatI karane lge| "he prabho! merA mana aba Atmika atIndiya Ananda kA satata AsvAdana karane ko lalaka uThA hai| ye sAMsArika bhoga vilAsa, rAga-raMga mujhe svapna meM bhI nahIM rucate haiN| ye U~ce-U~ce mahala aTAriyA~ zmazAna kI rAkha samAna pratibhAsita hote haiM, ataH he nAtha! mujhe pAramezvarI digambara-dIkSA dekara anugRhIta kiijie|" Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 22 zrI guru dvArA munidIkSA jisa taraha phUla kI khuzabU, candramA kI zItalatA, vasaMta Rtu kI chaTA, sajjanoM kI sajjanatA, zUravIroM kA parAkrama chipA nahIM rahatA / JOYTTVA usI prakAra bhavyoM kI bhavyatA, vairAgI kI udAsInatA chipI nahIM rahatI / pUjya guruvara ne apanI kuzala prajJA se zIghra mukti sampadA ke adhikArI mahArAjA bAli kI pAtratA ko parakha liyA / jAti, kula, deza Adi kI apekSA bhI janadIkSA ke yogya haiN| isa prakAra pAtra jAnakara zrIguru ne jinAgamAnusAra prathama kSetra, vAstu Adi 10 prakAra ke bahiraMga parigraha kA tyAga karAyA / pazcAt bAli kezoM kA loMca kara, deha ke prati pUrNa nirmohI ho gye| mithyAtva evaM anantAnubaMdhI cAra kaSAyoM kA tyAga to pahale hI kara cuke the; isake uparAnta ve apratyAkhyAna, pratyAkhyAna kaSAya caukar3I evaM nava nokaSAya Adi zeSa antaraMga parigrahoM ko tyAga kara svarUpamagna ho gye| isa taraha zrIguru ne vidhipUrvaka jinezvarI digambarI dIkSA pradAna kara anugRhIta kiyA aura zrI kiSkaMdhApurI nareza bAli rAjA dIkSA aMgIkAra kara bAli munirAja banakara paramezvara banane ke liye zIghrAtizIghra prayANa karane lge| kSaNa-kSaNa meM antarmukha ho atIndriya Ananda kI gaTAgaTa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ghuTeM pIte hue siddhoM se bAteM karane lge| aho ! jame jamAye dhruvadhAma meM aba guruvara kI pariNati maMthara ho gii| caitanyAmRta bhojI guruvara aba sAdi ananta kAla ke liye parigraha rahita ho yathAjAtarUpadhArI (navajAta bAlaka kI bhA~ti antara-bAhya nirvikAra nagnarUpa) bana gye| paMca mahAvrata, paMca samiti, paMca indriyavijaya, SaT-Avazyaka evaM sAta zeSa guNa - kula 28 mUlaguNoM ko niraticAra rUpa se pAlana karate hue ratnatrayamayI jIvana jIne lge| navIna rAjA sugrIva ne mAtA-pitA, rAniyoM evaM prajAjanoM ke sAtha mahArAjA bAli kI dIkSA samAroha harSa pUrvaka manAyA tathA bhAvanA bhAI ki he guruvara ! isa dazA kI maMgala ghar3I hameM bhI zIghra prApta ho, hama sabhI bhI nijAnanda bihArI hokara Apake padacinhoM para cleN| ___ pUjya zrI munipuMgava gurupadapaMkajoM kI zaraNa grahaNa kara jinAgama kA abhyAsa karane meM tatpara ho gye| ataH pUjya zrI bAli munirAja alpakAla meM hI sampUrNa Agama ke pAThI ho gye| ___jaba kabhI guruvara AhAra caryA ko nikalate to jina 46 doSoM aura 32 aMtarAyoM ko TAlate hue AhAra grahaNa karate, ve kramazaH isaprakAra haiM- bhojana kI zuddhatA aSTa doSoM se rahita hai - udgama, utpAdana, eSaNa, saMyojana, pramANa, aMgAra, dhUma, kaarnn| inameM udma doSa 16 prakAra kA hai jo gRhasthoM ke Azrita hai jinake nAma haiM - uddiSTa, adhyavani, pUti, mizra, sthApita, bali, prAbhRta, prAviSkRta, krIta, prAmRSya, parAvarta, abhihata, udbhinna, mAlikArohaNa, Achedya, anisRSTa ye 16 doSa haiN| munimArga ko jAnane vAlA gRhastha aise doSa lagAkara munirAja ko AhAra nahIM detA hai aura yadi ina doSoM kA jJAna munirAja ko ho jAve to ve bhojana meM antarAya mAnakara vApisa vana ko cale jAte haiN| adhaHkarma - AhAra banAne meM chaha kAya ke jIvoM kA prANa ghAta Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ho vaha Arambha hai| SaTkAya ke jIvoM kA upadrava karanA upadravaNa hai| SaTkAya ke jIvoM kA chedana ho jAnA vidrAvaNa hai aura SaTkAya ke jIvoM ko saMtApa denA vaha paritApana hai| isaprakAra SaTkAya ke jIvoM ko Arambha, upadravaNa, vidrAvaNa aura paritApana dekara jo AhAra svayaM kare, anya se karAve aura karate hue ko bhalA jAne; mana se, vacana se aura kAyA se isaprakAra nava-prakAra ke doSoM se banAyA gayA bhojana adhaHkarma doSa se dUSita hai, use saMyamI dUra se hI tyAga dete haiN| aisA AhAra jo karate haiM ve muni nahIM gRhastha haiN| yaha adhaHkarma nAmaka doSa chiyAlIsa doSoM se bhinna mahAdoSa hai| prazna - munirAja to apane hAtha se bhojana banAte nahIM haiM to phira aisA doSa inheM kyoM kahA? uttara - kahe binA maMdajJAnI kaise jAne ? jagata meM anyamata ke vezI svayaM karate bhI haiM aura karAte bhI haiM aura jinamata meM bhI aneka vezI svayaM karate haiM aura kahakara karAte bhI haiM, isaliye isako mahAdoSa jAnakara tyAga krnaa| adhaHkarma se banAyA huA bhojana lene vAle ko bhraSTa jAnakara dharma mArga meM aMgIkAra nahIM karanA - aisA bhagavAna ke paramAgama kA upadeza hai| (bha.A.pR. 102) ____dhAtrI doSa, dUta, viSagvRtti, nimitta, icchavibhASaNa, pUrvastuti, pazcAtstuti, krodha, mAna, mAyA, lobha, vazyakarma, svaguNastavana, vidyotpAdana, maMtropajIvana, cuurnnopjiivn| ina solaha utpAdana doSoM se yukta jo bhojana karatA hai usakA sAdhupanA bigar3a jAtA hai| - aba eSaNA nAmaka bhojana ke daza doSa - zaMkita, mrakSita, nikSipta, pihita, vyavaharaNa, dAyaka, unmizra, apariNata, lipta aura prityjn| isaprakAra mana, vacana, kAya, kRta, kArita, anumodanA se ina doSoM kA tyAga karake tathA udgama, utpAdana, eSaNA ke biyAlIsa bheda rUpa doSa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 se rahita tathA saMyojanA rahita, pramANa sahita aMgAra tathA dhUmadoSa rahita bhojana karate haiN| __ navadhA bhakti se yukta dAtAra ke sAta guNa sahita zrI munirAja AhAra lete haiN| 1. pratigraha, 2. uccasthAna, 3. caraNa prakSAlana, 4. arcanA, 5. namaskAra, 6. manazuddhi, 7. vacanazuddhi, 8. kAyazaddhi, 9. AhAra zuddhi - yaha navadhA bhakti hai| - 1. dAna dene meM, jisake dharma kA zraddhAna ho 2. sAdhu ke ratnatraya Adi guNoM meM bhakti ho 3. dAna dene meM Ananda ho 4. dAna kI zuddhatA-azuddhatA kA jJAna ho 5. dAna dekara isa loka aura paraloka sambandhI bhogoM kI abhilASA na ho 6. kSamAvAna ho 7. zakti yukta ho- ye dAtA ke sapta guNa haiN| battIsa antarAya - kAka-aMtarAya, amedya, chardi, rodhana, rudhira, azrupAta, jAnvadhaH parAmarza, jAnUparivyatikrama, nAbhyadhonirgamana, svapratyAkhyAtasevana, jIvavadha, kAkAdipiNDaharaNa, piNDapatana, pANijaMtuvadha, mAMsadarzana, upasarga, paMcendriyagamana, bhAjanasaMpAta, uccAra, prastravaNa, bhikhAparibhramaNa, abhojyagehapraveza, patana, upavezana, daSTa, bhUmisparza, niSThIvana, kRminirgamana, adatta, zastra prahAra, grAmadAha, pAdagrahaNa aura hastagrahaNa inake alAvA aura bhI cAMDAlAdi sparza, iSTamaraNa, pradhAna puruSoM kA maraNa ityAdi aneka kAraNoM kI upasthiti hone para inheM TAlakara AcArAMga kI AjJApramANa zuddhatA sahita hI pUjya bAli munirAja AhAra grahaNa krte| __aho ! anAhArIpada ke sAdhaka munikuMjara kSaNa-kSaNa meM antarmukha ho AnandAmRta-bhojI ati-zIghratA se azarIrIdazAmaya zAzvatapurI ke liye agrasara hote jAte haiN| zrI gururAja ne dekhA ki ye bAlimuni to asAdhAraNa prajJA ke dhanI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 26 I haiM / vinaya to roma-roma meM samAI huI hai, vinaya kI atizayatA hai / mati, zruta, avadhijJAna ke dhArI haiM aura vajravRSabhanArAcasaMhanana ke bhI dhArI haiN| manobala to inakA merU ke samAna acala hai| deva, manuSya, tiryaMca ghora upasarga karake bhI inheM calAyamAna nahIM kara sakate AtmabhAvanA aura dvAdazabhAvanA ko nirantara bhAne ke kAraNa kabhI bhI Arta- raudra pariNati ko prApta nahIM hote aura bahuta kAla ke dIkSita bhI haiM / mere (zrIguru ) nikaTa rahakara niraticAra cAritra kA sevana bhI karate haiN| kSudhAdi bAIsa parISahoM para jayakaraNa zIla bhI haiN| dIkSA, zikSA evaM prAyazcita vidhi meM bhI kuzala haiN| dhIra-vIra guNa gaMbhIra. haiM / - aise sarvaguNa sampanna gaNadhara tulya viveka ke dhanI bAli munirAja ko zrIguru ne ekalavihArI rahane kI AjJA de dii| zrI guru kI bArambAra AjJA pAkara zrI bAlimunirAja aneka vanaupavanoM meM vihAra karate hue aneka jinAlayoM kI vandanA karate haiN| aneka jagaha aneka AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNadhara ye paMca pradhAnapuruSoM ke saMgha ko prApta kiyaa| jisase unake guNoM meM dRr3hatA vRddhiMgata huI, jJAna kI nirmalatA huI, cAritra kI parizuddhi huii| kabhI kahIM dharmalobhI bhavyoM ko dharmopadeza dekara unake bhavasaMtApa kA haraNa kiyaa| A hA hA ! dhyAna- jJAna to unakA jIvana hI hai| nizcala sthiratA ke liye kabhI mAha, kabhI do mAha kA upavAsa karake girizikhara para AtApana yoga dhAraNa kara lete, to kabhI AhAra caryA hetu nagara meM padhArate, kabhI AhAra kA yoga bana jAtA to kabhI nahIM bhI banatA; para samatAmUrti guruvara vana meM jAkara punaH dhyAnArUr3ha ho jAte, atIndriya Ananda kA rasAsvAdana karate hue siddhoM se bAteM karate / isaprakAra vihAra karate hue dharma kA DaMkA bajAte hue aba guruvara zrI Adiprabhu ke siddhi-dhAma kailAza zrRMgarAja para pahu~ce, vahA~ ke sabhI jinAlayoM kI vaMdanA kara parvata kI guphA jA virAjamAna hue aura svarUpagupta ho gye| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ___27 aba thor3A dazAnana/laMkezanRpa kI dazA kA bhI avalokana karate haiN| rAjAoM kI to svAbhAvika prakRti hI aisI hotI hai ki nava nidhAnoM meM se jahA~ jo nidhAna dikhA ki basa "yaha to mujhe hI milanA cAhie" kyoMki maiM rAjA hU~ aura saba nidhAnoM kA svAmI to rAjA hI hotA hai| eka bAra dazAnana saja-dhaja ke ratnAvalI nAma kI kanyA ke vivAha ke liye vimAna meM apanI paTarAnI maMdodarI Adi rAniyoM ke sAtha baiThA huA AkAzamArga se jA rahA thA, jaba usakA vimAna kailAzaparvata para, jahA~ zrI bAli munirAja tapasyA kara rahe the, vahA~ pahu~cA taba acAnaka vaha aTaka gyaa| bahuta upAya karane para bhI vimAna Age nahIM calA, laMkeza vicArane lagA isakA kyA kAraNa hai ? cAroM ora dekhane para bhI kucha kAraNa najara nahIM aayaa| AtA bhI kaise ? kyoMki vivAha ke rAga meM matavAlA ho jAne se use vaha viveka hI nahIM rahA ki jahA~ jinAlaya hote haiM, jinaguru virAjate haiM unake Upara se vimAna to kyA jagata ke koI bhI vAhana gamana nahIM krte| __usane jyoM hI nIce kI ora dRSTi DAlI to use kucha jinAlaya evaM dhyAnastha munirAja dikhAI diye, usane apanA vimAna nIce utArA; para jyoM hI usakI najara bAli munirAja para par3I, basa phira kyA thA, usake hRdaya meM krodha bhar3aka uThA usane socA nizcita isa bAli ne hI dveSa se merA vimAna aTakAyA hai; kyoMki pUrva baira yukta-buddhi meM aisA hI sUjhatA hai| sva-para vinAzaka, durgati kA hetu krodhAsura mahApApa karane ke lie rAvaNa ko uttejita karane lagA ki aba bAli muni ho gayA hai, badale meM yaha kucha kara to sakatA nahIM; ataH badalA lene kA acchA avasara hai| are re ! jise AgAmI paryAya naraka kI hI bitAnA hai - aise usa durmati sampanna dazAnana ne Adiprabhu kA siddhidhAma kailAzaparvata sahita bAli munirAja ko samudra meM paTaka dene kA vicAra kiyA aura apanI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 zakti evaM vidyA ke bala se parvata ko ukhAr3ane lagA / usakA duSkRta dekha mahAvivekI, dharmamUrti bAli munirAja ko yaha vicAra AyA ki ye tIna caubIsI ke agaNita anupama bhavya jinAlaya, aneka guNoM ke nidhAna munirAja aneka sthAnoM meM Atmamagna virAjamAna haiM ityAdi - ye sabhI naSTa ho jAyeMge tathA isa parvata ke nivAsI lAkhoM jIva prANahIna ho jaaveNge| aneka nirdoSa, mUka pazu isake krodha ke grAsa bana jaaveNge| dazAnana sarva vinAzakArI karatUta ko rokane ke TAT lie zrI bAli munirAja ne apanI kAyabalaRddhi kA prayoga kiyaa| ohi 28 -- prazna kyA munirAja bhI RddhiyoM kA prayoga karate haiM ? uttara - munirAjoM ko to apanI svarUpa ArAdhanA se phursata hI nahIM hai, parantu dharma para Aye saMkaTa ko dUra karane ke lie unheM apanI RddhiyoM kA prayoga kabhI-kabhI parahita meM karanA par3atA hai| prazna - jaba unake pAsa astra-zastrAdi kucha bhI nahIM hote, taba phira unhoMne usakA prayoga kaise kiyA aura vaha prayoga bhI kyA thA ? Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 uttara-zrI munirAjoM ko nijAtma ArAdhanA ke kAraNa aneka RddhiyA~ pragaTa ho jAtI haiN| jaise -cAraNaRddhi, vacanaRddhi, jalaRddhi, kAyaRkri aadi| zrI bAlimuni ko kAyabala Rddhi thii| unhoMne jinAlayoM Adi kI rakSA ke bhAva se apane bA~ye paira kA aMgUThA nIce ko dabAyA/muni vajravRSabhanArAcasaMhanana ke dhanI to the hI, eka aMgUThe ko jarA-sA nIce kI ora kiyA ki usakA bala bhI dazAnana ko asahya ho gyaa| usake bhAra se dabakara vaha nikalane meM asamartha ho jAne se jora-jora se cillAne lagA - mujhe bacAo, mujhe bacAo; usakI karuNa pukAra sunakara vimAna meM baiThI huI maMdodarI Adi rAniyA~ tatkAla pUjya bAli munirAja ke pAsa daur3I AIM aura hAtha jor3akara namaskAra karatI huIM apane pati ke prANoM kI bhikSA mA~gane lgiiN| he prabhu ! Apa to kSamAvaMta, dayAmUrti ho, hamAre pati kA aparAdha kSamA kIjie prabhu ! kSamA kiijie| ___ parama dayAlu munirAja ne apanA aMgUThA DhIlA kara diyA, taba dazAnana nikalakara bAhara aayaa| taba munirAja ke tapa ke prabhAva se devoM ke AsAna kampAyamAna hone lge| taba devoM ne avadhijJAna se Asana kampita hone kA kAraNa jaanaa| aho munirAja ! Apa dhanya ho, ApakA tapa mahAna hai| isaprakAra kahate hue sabhI ne apane AsanoM se utara kara parokSa namaskAra kiyA aura tatkAla sabhI ne kailAza parvata para Akara paMcAzcarya barasAye! evaM zrIguru ko namaskAra kiyaa| pazcAt dazAnana kA "rotiti rAvaNaH" arthAt royA isalie rAvaNa nAma rakhakara deva apane-apane sthAnoM ko cale gye| zrI bAli munirAja kI tapazcaryA kA prabhAva dekhakara rAvaNa bhI Azcarya meM par3a gyaa| vaha mana hI mana bahuta pachatAyA, are bArambAra aparAdha karane vAlA maiM kitanA adharmI hU~ aura ye bAlideva sadA niraparAdhI hone para bhI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 maiM inheM kaSTa detA hI jA rahA huuN| dhanya hai inakI kSamA, isa prakAra vicAra karake rAvaNa zrI munirAja ko namaskAra karatA huA apane aparAdhoM kI kSamA-yAcanA karane lgaa| ___ zrIguru ne rAvaNa ko bhI "saddharmavRddhirastu" kahakara vaha bhI duHkhoM se mukta ho aisA abhiprAya vyakta kiyaa| vItarAgI saMtoM kA jagata meM koI zatru-mitra nahIM hai| ari-mitra mahala-mazAna, kaMcana-kAca nindana-thuti krn| arghAvatAraNa asiprahAraNa, meM sadA samatA dharana // . ___ zrI guru se dharmalAbha kA AzIrvAda prApta kara rAvaNa apane vimAna meM baiThakara apane icchita sthAna ko calA gyaa| ____ aneka vana-upavanoM meM vihAra karate hue bhAvI siddha bhagavAna anantasiddhoM ke siddhidhAma kailAzaparvata para to kucha samaya se virAjamAna the hI, vaha pAvana bhUmi punaH guruvara ke caraNa sparza se pAvana ho gyii| do tIrthoM kA milana - eka bhAvatIrtha aura dUsarA sthApanAtIrtha, eka cetanatIrtha aura dUsarA acetntiirth| hameM aisA lagatA hogA ki kyA bhAvI bhagavAna tIrthayAtrA hetu Aye hoMge, are ! guruvara to svayaM ratnatrayarUpa pariNamita jIvantatIrtha haiN| pUjya guruvara dhyAnastha haiM....ahA, aise vItarAgI mahAtmA mere zISa para padhAre !.... isa prakAra harSita hotA huA mAnoM vaha parvata apane ko gauravazAlI mAnane lgaa| zrRMgarAja abhI taka yahI samajhatA thA ki isa loka meM maiM hI eka acala hU~, parantu apane se anantaguNe acala mahAtmA ko dekhakara vaha bhI Azcaryacakita raha gayA, mAnoM vaha soca rahA ho ki dazAnana kI zakti evaM vidyA ne mujhe to hilA diyA, lekina ye guru kitane akampa haiM ki jinake bala se maiM bhI akampa raha skaa| vRkSa samUha socatA hai ki kyA grISma kA tApa guruvara para apanA prabhAva nahIM DAlatA hogA? Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____31 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 itanI garmI meM bhI ye guruvara hamArI zItala pavana kI bhI apekSA nahIM krte| kitane dinoM se ye saMta yahA~ virAjamAna haiM, na kisI se kucha bolate, nacalate, na khAte, na pIte, na hilate, basa dhyAnamagna hI akRtrimabimbavat sthita haiN| bAli munirAja kA mahAbalavAnapanA Aja sacamuca jAga uThA hai, kSAyika samyaktva unakI senA kA senApati hai aura anantaguNoM kI vizuddhirUpa senA zukladhyAna dvArA zreNIrUpa bANoM kI varSA kara rahI hai, ananta AtmavIrya ullasita ho rahA hai, kevalajJAna lakSmI vijayamAlA lekara taiyAra khar3I hai, isI se moha kI samasta senA pratikSaNa ghaTatI jA rahI hai| are, dekho....dekho ! prabhu to zuddhopayoga rUpI cakra kI tIkSNa dhAra se moha ko astAcala kI rAha dikhAne lge| kSapakazreNI meM ArUr3ha ho apratihatabhAva se Age bar3hate-bar3hate AThaveM....nauveM....dasaveMguNasthAna meM to lIlAmAtra meM pahu~ca gye| aho ! aba zuddhopayoga kI utkRSTa chalAMga lagAte hI munirAja pUrNa vItarAgI ho gaye, prabhu ho gye| ahA ! vItarAgatA ke ati prabalavega ko bardAzta karane meM asamartha jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa evaM antarAya to kSaNamAtra meM bhAga gye| are, ve to tattva vihIna ho hI gye| aba ananta kalAoM se kevalajJAna sUrya camaka uThA....ahA! aba nRpeza parameza bana gaye, saMta bhagavaMta ho gaye, alpajJa sarvajJa ho gaye, aba ve bAli munirAja arahaMta bana ani gaye. Namo arhNtaannN|' indrarAja kI AjJA se tatkAla hI kubera ne gaMdhakuTI kI racanA kI, jisa para prabhu antarIkSa virAjamAna haiM, zata indroM ne prabhu ko namana kara kevalajJAna kI pUjA kii| Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 jAmaiM lokAloka ke subhAva pratibhAse saba, jagI gyAna sakati vimala jaisI aarsii| darzana udyota lIyau aMtarAya aMta kIyau, gayau mahA moha bhayau parama mhaarsii|| saMnyAsI sahaja jogI jogasauM udAsI jAmaiM, prakRti pacAsI lagi rahI jari chaarsii| sohai ghaTa maMdira maiM cetana pragaTa rUpa, aise jinarAja tAhi baMdata bnaariis|| abhI to indragaNa kevalajJAnotsava manA hI rahe the ki prabhu tRtIya zukladhyAna se yoga nirodha kara ayogI guNasthAna meM pahu~ca gye| caturtha zukladhyAna se cAra aghAti karmoM kA nAza kara pA~ca svaroM ke uccAraNa jitane kAla ke bAda prabhu aba zarIra rahita ho Urdhvagamana svabhAva se lokAgra meM pahu~ca gye| 'Namo siddhaannN|' bina karma, parama, vizuddha janma, jarA, maraNa se hIna haiN| jJAnAdi cAra svabhAvamaya, akSaya, acheda, achIna haiN| nirbAdha, anupama aru atIndriya, puNya-pApa vihIna haiN| nizcala, nirAlambana, amara, punarAgamana se hIna haiN| eka bAra zrI sakalabhUSaNa kevalI se vibhISaNa ne vinayapUrvaka pUchA - he bhagavan ! isaprakAra ke mahAprabhAvazAlI yaha bAlideva kisa puNya ke phala se utpanna hue haiM ? jagata ko Azcaryacakita kara dene vAle prabhAva kA kucha kAraNa to avazya hogaa| kRpayA hameM isakA samAdhAna ho| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 uttara yaha milA ki isI AryakhaNDa meM eka vRndAraka nAma kA vana hai| usameM eka munivara Agama kA pATha kiyA karate the aura usI vana meM rahane vAlA eka hiraNa pratidina use sunA karatA thaa| vaha hiraNa zubha pariNAmoM se Ayu pUrNa kara usa puNya ke phala se airAvata kSetra ke svacchapura nagara meM virahita nAmaka vaNika kI zIlavatI strI ke megharatna nAma kA putra huaa| vahA~ para puNya pratApa se sabhI prakAra ke sAMsArika sukha bhogakara aNuvrata dhAraNa kiye, usake phalasvarUpa vahA~ se cyuta hokara IzAna svarga meM deva huaa| vahA~ ke puNyodaya janya vaibhava meM ve lubhAye nahIM, vahA~ para bhI apanI pUrva kI ArAdhanA akhaNDa rUpa se ArAdhate hue daivI sukha bhoga kara devAyu pUrNa kara pUrvavideha ke kokilAgrAma meM kAMtazoka vaNika kI ratnAkinI nAmaka strI ke suprabha nAma kA putra huaa| eka dina use zrIguru kA sAnidhya prApta huA, phira kyA thA bhAvanA to bhA hI rahe the ki "ghara ko chor3a vana jAU~, maiM bhI vaha dina kaba paauuN|" gururAja se dharma zravaNa kara tatkAla saMsAra, deha, bhogoM se virakti jAga utthii| phalasvarUpa unhoMne pAramezvarI dIkSA aMgIkAra kara lI aura bahuta kAla taka ugra tapasyA karake sarvArthasiddhi svarga meM gaye aura vahA~ se cyuta hokara yahA~yaha camatkArI mahAprabhAvazAlI bAli ke rUpa utpanna hue| aisA nahIM hai ki usa honahAra hiraNa ne zrIguru ke mukhAraviMda se mAtra zabda hI sune hoM, usane bhAvoM ko bhI samajha liyA, use antaraMga se jinaguru evaM jinavANI ke prati bahumAna, bhakti thii| una saMskAroM kA phala yaha huA ki dUsare hI bhava meM vaha manuSya huA aura aNuvrata dhAraNa kara mokSamArgI bana gayA, itanA hI nahIM usane apanI ArAdhanA avirala rUpa se cAlU rakhI, usI ke phalasvarUpa pA~caveM bhava meM vaha bAli rAjA huA aura isI bhava se sAdhanApUrNa karake siddhatva ko prApta kiyaa| kahA bhI hai - dhanya-dhanya hai ghar3I Aja kI, jinadhuni zravana prii| tattva pratIti bhaI abakoM , mithyAdRSTi ttrii|| Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAnI celanA maMgalAcaraNa karU~ namana meM arihaMta deva ko paMcaparameSThI prabhu mere tuma iSTa ho / karU~ namana maiM siddha bhagavaMta ko paMcaparameSThI prabhu mere tuma iSTa ho / karU~ namana maiM AcArya deva ko paMcaparameSThI prabhu mere tuma iSTa ho / karU~ namana maiM upAdhyAya deva ko paMcaparameSThI prabhu mere tuma iSTa ho / karU~ namana maiM sarva sAdhu deva ko paMcaparameSThI prabhu mere tuma iSTa ho / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 prathama dRzya (jainadharma ke viyoga meM duHkhI mahArAnI celanA) 35 (raMgamaMca para sUtradhAra kA praveza ) sUtradhAra - boliye, bhagavAna mahAvIra svAmI kI jaya ! lagabhaga DhAI hajAra varSa pUrva jaba bhagavAna mahAvIra isa bhAratabhUmi meM tIrthaMkara rUpa meM vicarate the, usa samaya kA yaha prasaMga hai| mahArAnI celanA dvArA jainadharma kI jo mahAna prabhAvanA huI, vaha yahA~ saMvAda dvArA dikhAI jA rahI hai| celanA devI bhagavAna mahAvIra kI mausI, satI caMdanA kI bahana, zreNika rAjA kI mahArAnI, rAjagRhI ke rAjodyAna meM udAsacitta baiThI haiN| ve kyA vicAra kara rahI haiM, yaha Apa unhIM ke mukha se suniye / (celanAdevI vicAra magna udAsacitta baiThI haiM / vaha svayaM svayaM se hI kaha rahI haiM / ) celanA - are re ! jainadharma kI prabhAvanA binA yahA~ bahuta suna yaha sAna sA laga rahA hai| yaha rAjavaibhava .... rAjamahala..... ye upabhoga kI sAmagrI... inameM mujhe raMcamAtra bhI caina nahIM milatA hai| he bhagavAna! he vItarAgI jinadeva ! - nATaka ke pAtra 1. rAnI celanA 2. rAjA zreNika 3. abhayakumAra 4. ekAntamatAvalambI guru 5. unakA ziSya 6. dIvAnajI 7. nagara seTha 8. do sainika 9. abhaya mAra kI bahina 10. eka sakhI 11. mAlI 12. dUtI / Avazyaka sAmagrI - kRtrima nAga, munirAja kA sTecyu yA citra Adi / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 / tumhAre darza bina svAmI ! mujhe nahiM caina par3atI hai| chavi vairAgya terI sAmane A~khoM ke phiratI hai| (sakhI kA praveza) celanA- sakhI ! abhayakumAra ko bulaao| sakhI- jI mAtA ! (sakhI jAtI hai aura abhayakumAra sahita lauTa AtI hai|) abhaya- mAtA praNAma ! (Azcarya se) Apa becaina kyoM ho? celanA- (vyathA se) putra abhaya ! kahA~ jainadharma kI prabhAvanA se bharapUra vaizAlI nagarI aura kahA~ yaha rAjagRhI nagara ! yahA~ to jahA~ dekho vahA~ ekAnta, ekAnta aura ekaant| jainadharma ke abhAva meM mujhe yahA~ kahIM bhI caina nahIM hai| __ abhaya-satya bAta hai, mAtA! aho, vaha deza dhanya hai, jahA~ tIrthaMkara bhagavAna svayaM virAja rahe hoN| are re ! yahA~ to jinendra bhagavAna ke darzana hI durlabha ho gae haiN| celanA- tuma satya kahate ho, putra ! nA hI yahA~ koI jinamaMdira dikhate haiM aura nA hI dikhate haiM koI vItarAgI muniraaj| hAya ! maiM aise dharmahIna sthAna meM kaise A gaI ? . abhaya-mAtA! abhI sAre bhArata meM bihAra, baMgAla, ujjaina, gujarAta, mAravAr3a, saurASTra Adi aneka rAjyoM meM jainadharma kI prabhAvanA ho rahI hai, parantu apane isa rAjya meM jagaha-jagaha ekAnta dharma kA hI pracAra evaM prabhAva hai| noTa- abhayakumAra celanA kA putra nahIM hai, dUsarI rAnI kA putra hai, parantu dhArmika sneha hone se donoM meM sage mAtA-putra jaisA hI prema hai| isa nATaka meM bhagavAna mahAvIra kI dIkSA ke samAcAra kA praMsaga bhI saMvAda kI anukUlatA ko lakSya meM rakhakara Age-pIche rakhA gayA hai| ataH itihAsijJa puruSoM se hamArA nivedana hai ki ve isa bAta ko lakSya meM rkheN| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M AM jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA- hA~, beTA ! isalie hI mujhe yahA~ nahIM rucatA hai| jinadharmavinirmukto mA bhvetvkrvrtypi| syAtceTo'pi dridro'pijindhrmaanuvaasitH|| abhaya-isakA artha kyA hai mAtA ! celanA- suno ! isakA Azaya hai ki he prabhu ! jinadharma ke binA to mujhe cakravartI pada bhI nahIM cAhie, bhale hI jinadharma sahita daridrI ho jAU~, kyoMki isa cakra- vartI pada se to vaha daridra sevaka acchA hai, jo jaina dharma ke sAnidhya meM vAsa karatA ho| abhaya- satya hai, jainadharma ke sivAya anya koI dharma zaraNarUpa nahIM hai| celanA- mahArAja svayaM bhI ekAntamata ke anuyAyI haiN| isa rAjya meM kahIM jainadharma ke pAlanakartA dikhate nahIM haiN| he mAtA! he pitA! Apane bAlyakAla meM jinendrabhakti ke aura tattvajJAna ke jo pavitra saMskAra hamako die haiM, mujhe ve hI abhI zaraNa rUpa haiN| abhaya-mAtA! Apake pitA ceTaka mahArAja to jainadharmI ke sivAya dUsare kisI se apanI putrI kA byAha racAte hI nhiiN| celanA- pitAjI ko to abhI khabara hI nahIM hogI ki maiM kahA~ hU~ ? pitAjI ne jo jainadharma ke saMskAra DAle haiM, usake bala se aba to maiM hI mahArAja ko jaina banAU~gI aura apane jainadharma kI zobhA bddh'aauuNgii| .. abhaya- dhanya mAtA, Apake pratApa se aisA hI ho| sAre rAjya meM jainadharma kI prabhAvanA ho jaae| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA- putra! vaizAlI ke koI samAcAra nahIM Ae haiN| trizalAmAtA ke nandana varddhamAna kumAra kyA karate hoMge ? merI choTI bahana caMdanA kyA karatI hogI ? aho ! vaha deza dhanya hai, jahA~ tIrthaMkara bhagavAna svayaM hI virAja rahe hoN| are, vahA~ ke kuzalakSema ke samAcAra sunane milate to kitanA acchA rahatA ? abhaya- dekho mAtA ! dUra se koI dUto A rahI hai| (dUtI kA praveza) celanA - Ao bahana, Ao ! kyA haiM mere deza ke samAcAra ? vahA~ caturvidha saMgha to kuzala hai? varddhamAna kumAra abhI dIkSita to nahIM ho gaye? merI choTI bahana caMdanA to AnaMda meM hai na ? dUtI- mAtA ! jainadharma ke pratApa se caturvidha saMgha to kuzala hai? varddhamAna kumAra to vairAgya prApta kara dIkSita ho gye| celanA- haiM ! varddhamAna kumAra dIkSita ho gaye ? dhanya hai unakA vairAgya ! merI trizalA bahana mahAbhAgyazAlI hai| arere! bhagavAna ke vairAgya kA prasaMga hameM dekhane ko nahIM milaa| abhaya- Apa caMdanabAlA ke samAcAra to bhUla hI giiN| dUtI- (kheda se) mAtA ! maiM kyA kahU~ ? kucha dina pahale caMdanA bahana aura hama saba sAtha meM jaMgala meM khelane gae the, vahA~ caMdanabAlA hamAre se alaga hokara akelI hI munirAja kI bhakti karane lagI thI.....vahA~ koI duSTa vidyAdhara Akara caMdanA ko uThA le gyaa| celanA- (Azcarya se) haiM, kyA merI bahana kA apaharaNa ho gayA? dUtI- (dravita hokara) hA~ mAtA, bahuta dinoM se cAroM tarapha senika khoja meM lage hue haiM, para abhI taka kahIM patA nahIM lagA hai| celanA- hA.....ho pyArI bahana caMdanA ! tuma kahA~ ho ? Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 39 abhaya- mAtA ! dhairya rakho..... yahI apanI parIkSA kA samaya hai / celanA - putra ! abhI cAroM tarapha kI pratikUlatA meM eka terA hI sahArA hai| abhaya - Apa duHkhI na hoM ! Apa to aMtara ke caitanyatattva kI jAnakAra ho, parama nizaMkatA, vAtsalya aura dharmaprabhAvanA Adi guNoM zobhAyamAna ho| isalie dhairyapUrvaka abhI hama aisA koI upAya vicAreM, jisase sAre rAjya meM jainadharma kI prabhAvanA kA DaMkA baja jAe / celanA - putra ! kyA aisA koI upAya Apako sUjhatA hai ? abhaya - hA~ mAtA ! dekho, mahArAja kI Apase bahuta prIti hai, isalie Apa unako kisI prakAra se yaha bAta samajhAo ki ekAntamata kA ekAnta kSaNikavAda mithyA hai aura anekAnta rUpa jainadharma hI ekamAtra parama satya hai| basa ! eka mahArAja kA hRdaya parivartita ho jAya to hama bahuta kucha kara sakate haiN| celanA- hA~ putra ! terI bAta satya hai / maiM mahArAja ko samajhAne kA jarUra prayatna kruuNgii| abhaya- acchA mAtA, maiM jAtA huuN| (abhayakumAra calA jAtA hai|) dvitIya dRzya jinadharma prabhAvanA kA avasara ( celanA vicAramagna baiThI hai| usake pAsa eka sakhI bhI hai / ) ( rAjA zreNika praveza ) sakhI - bahana ! zreNika mahArAja padhAra rahe haiM / zreNika- kyA vicAra kara rahI ho devI ! tuma itanI udAsa kyoM rahatI ho? are, isa udAsI kA kAraNA hameM batAo? zAyada hama ApakI kucha madada kara skeN| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA- mahArAja ! ApakI isa rAjagRhI meM mujhe kahIM caina nahIM pdd'taa| zreNika- (Azcarya se) are, yahA~ Apako kyA duHkha hai ? yaha rAjapATa, yaha mahala, naukara-cAkara saba Apake hI haiN| Apa apanI icchAnusAra inakA upabhoga kro| celanA-rAjan ! mujhe jo sarvAdhika priya hai, usa jainadharma ke binA isa rAjapATa kA maiM kyA karU~ ! saMsAra meM jainadharma ke sivAya dUsarA koI dharma satya nahIM hai| jaise murde ke Upara zrRMgAra nahIM zobhatA, vaise he rAjan jainadharma binA yaha ApakA rAjapATa nahIM shobhtaa| jainadharma binA yaha mahArAjA kA pada vyartha hai| mujhe jainadharma sivAya kucha bhI priya nahIM hai| zreNika-suno devI ! Apa jainadharma ko hI uttama samajha rahI ho, parantu bhUla kara rahI ho| merA to dRr3ha vizvAsa hai ki jagata meM ekAntamata hI mahAdharma hai| yaha rAjapATa, lakSmI Adi mujhe ekAntamata ke pratApa se hI milI hai| celanA-nahIM-nahIM rAjan ! jinendra bhagavAna sarvajJa haiM, una sarvajJa bhagavAna kA kahA huA anekAntamaya jainadharma hI parama satya hai| isake sivAya jagata meM dUsarA koI satya dharma hai hI nhiiN| svAmI ! yaha rAjapATa milA, usase AtmA kI koI mahattA nahIM, ApakA ekAntamata to ekAnta kSaNikavAdI hai ekAntI guru sarvajJatA ke abhimAna se dagdha haiN| jabaki arihaMtadeva ke atirikta mokSamArga kA praNetA isa jagata meM koI hai hI nhiiN| rAjan ! isa pAvana jainadharma ke aMgIkAra karane se hI ApakA kalyANa hogaa| (abhayakumAra kA praveza) zreNika- devI! yaha carcA chor3o aura isa rAjya meM Apa icchAnusAra jainadharma kA anusaraNa karo.....jinamaMdira banAvAo, jinendrapUjana aura mahotsava karAo, Apake lie ye rAjya bhaMDAra khule haiM, isalie Apa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 duHkha chor3o ora Apako jaise prasannatA hove vaisA kro| Apako jainadharma ke lie saba kucha karane kI chUTa hai...... parantu maiM to ekAntamata ko hI pAlane vAlA hU~, maiM ekAntamata ko chor3akara, anya kisI bhI dharma ko uttama nahIM mAnatA huuN| abhaya-abhI ekAntamata ke abhimAna se Apa jaisA cAho vaisA kaho, parantu merI bAta yAda rakhanA ki eka bAra merI ina celanA mAtA ke pratApa se Apako jainadharma kI zaraNa meM AnA hI par3egA aura usa samaya Apake pazcAttApa kA pAra nahIM rhegaa| zreNika- tuma yaha bAta chodd'o| mere ekAntI guru to sarvajJa haiM, ve saba bAta jAna sakate haiN| celanA- nahIM, mahArAja ! ve sarvajJa nahIM hai, para sarvajJatA kA DhoMga karate haiN| jisako abhI taka AtmA ke vAstavika svarUpa kA hI jJAna nahIM hai, vaha sarvajJa kahA~ se ho sakatA hai ? zreNika- devI ! parIkSA kiye binA aisA kahanA ucita nahIM hai| abhaya-ThIka hai mahArAja ! Apake guru sarvajJa hoM to Aja hamAre yahA~ bhojana ke lie unako AmaMtrita kIjie, hama unakI parIkSA kreNge| zreNika- bahuta acchA, maiM abhI mere guru ko bhojana para AmaMtrita karatA huuN| (rAjA zreNika cale jAte haiN|) celanA-putra ! aba hama apane jainadharma kI prabhAvanA ke lie saba upAya kara sakate haiN| aba maiM mahArAjA ko batA dUMgI ki ekAntamata kaise DhoMgI hai, parantu mujhe itane se saMtoSa nahIM hogaa| jaba sAre nagara meM, gharaghara meM ekAntamata kI jagaha jainadharma kA jhaMDA phaharAyegA aura jainadharmakI jayanAda se pUrA nagara guMjAyamAna hogA, tabhI mujhe saMtoSa hogaa| abhaya-he mAtA ! Apake pratApa se aba yaha avasara bahuta dUra Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga -12 nhiiN| mujhe vizvAsa hai ki Apake pratApa se aba mahArAja thor3e hI samaya meM ekAntamata ko chor3akara jainadharma ke parama bhakta bana jAe~ge aura sampUrNa nagara meM jainadharma kA jayakAra guMjAyamAna ho utthegaa| celanA - vAha, putra vAha ! dhanya hogI vaha ghar3I, jaba hamAre digambara jainadharma kA yahA~ mandira hogaa| mujhe to mandira dikhAI bhI dene lagA / 42 abhaya - mujhe bhI ... / mAtA ! avazya hogaa| hama mandira banAyeMge aura sabase pahale bnaayeNge| are hA~.... abhI hama bhakti karate haiM / 60.c choTA-sA mandira banAyeMge, vIra guNa gAyeMge, vIra guNa gAyeMge, mahAvIra guNa gAyeMge, choTA-sA mandira banAyeMge, vIra guNa gAyeMge // Teka // hAthoM meM leke sone ke kalaze, sone ke kalaze, cAMdI ke kalaze / prabhujI kA nna karAyeMge, vIra guNa gAyeMge / choTA-sA mandira // 1 // hAthoM meM leke pUjA kI thAlI, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 pUjA kI thAlI, aSTadravyoM kI thaalii| prabhujI kA pUjana racAyeMge, vIra guNa gaayeNge| choTA-sA mandira // 2 // hAthoM meM leke jhAMjha majIre, jhAMjha majIre, bhAva bhriije| prabhujI kI bhakti karAyeMge, vIra guNa gaayeNge||chottaa-saa mandira // 3 // - celanA-putra abhaya ! mahArAja ne hamako jainadharma ke lie jo karanA ho, vaha karane kI chUTa de dI hai, usakA hama Aja se hI upayoga kreNge| ___ abhaya-hA~ mAtA ! hameM aisA hI karanA caahie| nahIM to ekAntI guru bIca meM vighna DAleMge, parantu hama jainadharma kI prabhAvanA ke lie kyA upAya kreNge| celanA-putra! mere hRdaya meM eka bhavya jinamandira banavAne kA vicAra AyA hai, abhI dIvAnajI ko bulAkara usakI zuruAta kara deN| abhaya- ApakA vicAra bahuta acchA hai| hama jinamandira meM zrI jinendra bhagavAna kI pratiSThA kA aisA bhavya mahotsava kareM ki jainadharma kA prabhAva dekhakara sArA nagara Azcarya meM par3a jaae| celanA- hA~ putra ! aisA hI kreNge| tuma abhI jAkara dIvAnajI ko bulA laao| abhaya- jAtA hU~ maataajii| (jAkara dIvAnajI sahita AtA hai) celanA- padhAro dIvAnajI ! Apako eka maMgala kArya sauMpane ke lie bulAyA hai| dIvAnajI- kahiye mahArAnIjI ! kyA AjJA hai ? celanA- dekho dIvAnajI, merI icchA eka atyanta bhavya jinamandira banavAne kI hai| Apa zIghra hI usakI taiyArI karo tathA usameM jinendra bhagavAna ke paMcakalyANaka pratiSThA mahotsava kI bhI yojanA bnaao| dIvAnajI- jaisI ApakI AjJA, merA dhanya bhAgya hai, jo aisA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 44 maMgala kArya Apane mujhe sauNpaa| isa maMgala kArya ke lie kitanI sone kI mohareM kharca karane kI ApakI icchA hai ? celanA- dIvAnajI ! kama se kama eka karor3a sone kI mohareM to jarUra hI kharca karane kI Apake lie chUTa hai| jinamandira kI zobhA meM, sundaratA meM kisI bhI prakAra kI kamI nahIM rahanI cAhie aura pratiSThA mahotsava to aisA utkRSTa aura bhavya honA cAhie ki sArA nagara jainadharma ke jaya-jayakAra se guMjAyamAna ho utthe| isa kArya ke lie rAjya ke bhaMDAra khule hai / dIvAnajI - jo AjJA, mahArAnI (dIvAnajI cale jAte haiM aura zIghra hI mandira nirmANa kA kArya tejI se Arambha karA dete haiM / ) tRtIya - dRzya rAnI dvArA parIkSA hone para ekAntI guru kSubdha ( maTha meM ekAntI guru Asana para baiThe haiM / ) ( nepathya se ekAntI guru) ekAntaM zaraNaM gacchAmi / ekAntaM zaraNaM gacchAmi / ekAntaM zaraNaM gacchAmi / (zreNika kA praveza ) zreNika - namo'stu mahArAja ! ekAntI guru- padhAro rAjan ! celanAjI ke kyA samAcAra haiM ? zreNika mahArAja ! celanA bahuta dinoM se udAsa thI, kala hI maiMne usako jainadharma ke lie jo karanA ho vaha karane kI chUTa de dI hai| ekAntI guru- kyA celanA ko Apane jainadharma kI chUTa de dI ? zreNika - jI hA~ ! aura dUsarA samAcAra yaha hai ki maiMne celanA pAsa ApakI khUba prazaMsA kI, jisase prabhAvita hokara usane Apako bhojana kA nimaMtraNa diyA / - ekAntI guru- bahuta acchA rAjan ! hama jarUra AyeMge aura celanA ko samajhAkara ekAnta dharma kA bhakta banAe~ge / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-1 .12 zreNika - hA~ mahArAja ! para barAbara dhyAna rakhanA, kyoMki mahArA dharmazraddhA bahuta aDiga hai / kahIM hama usake jAla meM nahIM phaMsa jaaeN| ekAntI guru - are rAjan ! isameM kyA bar3I bAta hai ? ekAntI banAnA to hamAre bAyeM hAtha kA khela hai / zreNika bahuta acchA mahArAja ! ( rAjA zreNika cale jAte haiM / ) ekAntI guru - (harSa se) Aja to mahArAnI ke yahA~ bhojana ke lie jAnA hai| - ekAntI guru kA ziSya - hA~ hA~ gurudeva ! use samajhAne kA yaha acchA avasara hai| (abhayakumAra kI bahana AtI hai|) bAlikA - padhAriye mahArAja ! mAtAjI Apako bhojana ke lie bulA rahI haiN| 45 ekAntI guru hA~ caliye / (ekAntI guru-ziSya jAte haiN| thor3I dera meM andara kA paradA khulatA hai, vahA~ celanA aura sakhI baiThI huI hai|) - - celanA - sakhI ! Aja to aisI yukti karanA hai ki ekAntI guruoM kI sarvajJatA kA abhimAna cUra-cUra ho jAe / sakhI bahana ! Apane koI yojanA vicArI hai ? - aayeNge| celanA - (kucha dhIre se) hA~ sakhI ! abhI ekAntI guru maiM jaba tumheM saMketa karU~, taba tuma gupa-cupa jAkara pratyeka kI eka-eka mocar3I chipA denA / sakhI acchA mAtA ! ekAntI guru Ate hI hoNge| ( bAlikA aura ekAntI guru Ate haiN| abhayakumAra kA pIche se praveza ) sakhI - padhAro mahArAja, yahA~ viraajo| (ekAntI guru-ziSya baiThate haiM / ) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ekAntI guru - Apake AmaMtraNa se Aja bahuta prasannatA huI hai| (bAlikA kI ora saMketa karate hue) yaha bAlikA kauna hai ? . ekAntI guru kA ziSya - acchA, bahana ! ina gurujI ko vaMdana kro| bAlikA- nahIM mahArAja ! maiM jainaguruoM ke atirikta kisI bhI anya guru ko vaMdana nahIM karatI huuN| ekAntI guru - kyoM nahIM karatI ho ? . bAlikA- kyoMki, maiM, jo vItarAgI sarvajJa haiM unheM tathA unakI vANI ko aura jo unake mArga para calane vAle nagna digambara muni haiM, unako hI namaskAra karatI huuN| __ ekAntI guru kA ziSya - yaha bhI to sarvajJa haiM, phira inheM namaskAra kyoM nahIM krtii| bAlikA - aisA ! Apa sarvajJa ho ? ekAntI guru - (vicAra pUrvaka) bahana ! tere hAtha meM sone kI muhara hai| satya hai na ? bAlikA - asatya ! bilakula asty| dekho mahArAja ! mere hAtha meM to kucha bhI nahIM hai, kyoM ? aisI hI hai kyA ApakI sarvajJatA? (ekAntI guru ke cehare para kucha vicitra-sA bhAva Akara calA jAtA hai|) celanA - are beTI ! aba yaha carcA chor3o, unako bhojana karane baitthaao| abhaya - mahArAja ! bhojana karane pdhaaro| (ekAntI guru andara jAte haiN| thor3I dera bAda bhojana karake vApasa A jAte haiN|) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ekAntI guru - mahArAnIjI ! Aja yahA~ Ane se hamako bahuta Ananda huA aura ApakI itanI dharmazraddhA dekhakara to aura bhI vizeSa AnaMda huaa| ___abhaya - (vyaMgya se) kyoM mahArAja ? Apako yahA~ bhojana karAyA, isalie kyA Apa aisA mAnate ho ki aba merI mAtAjI ekAntI guru kI anuyAyI bana gaI haiM ? ... ekAntI guru- hA~, ku~varajI ! hamako vizvAsa hai ki celanA devA jarUra ekAntamata kI bhakta bana jAe~gI aura sampUrNa bhArata meM ekAntI guru kI vijaya kA DaMkA baja jaayegaa| celanA - (teja svara meM) are mahArAja! ApakI yaha bAta svapna meM bhI saca banane vAlI nahIM hai| Apake jaise lAkhoM ekAntI sAdhu A jAe~ to bhI mujhako jainadharma se nahIM DigA skte| ekAntI guru- mahArAnIjI ! Apa jAnatI ho ki zreNika mahArAja bhI ekAntI guru ke bhakta haiN| yadi Apa ekAntadharma svIkAra karogI to zreNika mahArAja Apake Upara bahuta prasanna hoveMge aura rAjya kI sampUrNa sattA Apake hI hAtha meM rhegii| celanA- (teja svara meM) kyA rAjasattA ke lobha meM, maiM mere jainadharma ko chor3a duuN| Apa dhyAna rakhie, yaha kabhI bhI saMbhava nahIM hogaa| abhaya- (teja svara meM) mahArAja ! yaha rAjya to kyA ? tInaloka kA sAmrAjya milatA ho to vaha bhI hamAre jainadharma ke sAmane to tuccha hI hai| tInaloka kA rAjya bhI hamako jainadharma se DigAne meM samartha nahIM, to Apa kyA DigA sakate haiM ? / ekAntI guru- mahArAnIjI ! hama jAnate haiM ki Apa mahAcatura aura buddhimAna ho yadi Apa jaise samarthajana jainadharma ko chor3akara hamAre anuyAyI bane to sampUrNa deza meM hamArI kIrti phaila jAegI, isalie Apa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ceto aura hamArI salAha mAna kara ekAntamata svIkAra kro| isameM hI ApakA hita hai| yadi Apa ekAntamata ko svIkAra nahIM karogI, to Apa para bhayaMkara Aphata A pdd'egii| celanA- (krodha se) kyA Apa mujhako bhaya dikhAkara merA dharma chur3AnA cAhate ho ? aisI tucchabuddhi Apa kahA~ se lAye? jainadharma ke bhakta kaise ni:zaMka aura nirbhaya hote haiM, isakA to abhI Apako jJAna hI nahIM hai| (zAMtabhAva se) jarA suno| jainadharma ke bhakta ko jagata kA koI lobha aura jagata kI koI pratikUlatA bhI dharma se nahIM DigA sakatI hai| vItarAgI jainadharma ke bhakta samyagdRSTi jIva aise ni:zaMka aura nirbhaya hote haiM ki tInaloka meM khalabalI maca jAe, aisA bhayaMkara vajrapAta ho to bhI apane svabhAva se cyuta nahIM hote| ____ ekAntIguru- (teja svara meM) sunalo, mahArAnI ! Apako kSaNikavAda aMgIkAra karanA hI par3egA, nahIM to hama mahArAja ke kAna bhareMge aura Apako apamAnita hokara yaha rAjapATa bhI chor3anA par3egA, isalie Apa abhI bhI mAna jAo aura ekAntamata ko svIkAra kara lo| celanA - mere jainadharma ke samakSa mujhako jagata ke kisI mAnaapamAna kI cintA nhiiN| lAkhoM-karor3oM pratikUlatAoM kA bhaya dikhAkara bhI Apa mujhe mere dharma se nahIM DigA skte| hamAre dharma meM hama ni:zaMka haiM aura jagata meM nirbhaya haiM, suno niHzaMka haiM saddRSTi basa, isalie hI nirbhaya rheN| ve saptabhaya se mukta haiM, isalie hI niHzaMka haiN| abhaya - aura suno - cAhe vividha bImAriyA~, nijadeha meM Akara bseN| cAhe hamArI sampadA, isa vakta hI jAtI rhe| cAhe sage sambandhI parijana, kA viyoga mujhe bne| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 cAhe duzmana hamako ghere, brahmANDa sArA hila uThe / to bhI are jinadharma ko, kSaNa eka bhI choDUM nahIM / pratikUlatA AtI raheM, nija ramaNatA choDUM nahIM // jagata kI cAhe jinatI pratikUlatA A jAve to bhI hama jainadharma se raMcamAtra bhI Digane vAle nahIM haiM, to tumhAre jaisoM ki kyA tAkata hai ki jo hamako DigA sako ? 49 ekAntI guru - ( saralatA se) mahArAnIjI ! Apa bhale hI aMtaraMga meM jainadharma kI zraddhA rakhanA, para bAhara meM ekAnmata svIkAra kara hamako satkAra do, jisase hama ekAntamata kA pracAra kara sakeM / celanA ( teja svara meM ) mahArAja ! aba apanI bAta banda karo / jainadharma ko chor3ane ke sambandha meM aba Apa eka zabda bhI mata kahanA / aba Apako hI kSaNikavAda chor3akara syAdvAda kI zaraNa meM AnA hI pdd'egaa| abhI taka to ApakI bAta calI, parantu aba hamAre rAjya meM yaha nahIM clegaa| - ekAntI guru kA ziSya- are celanA! hamAre ekAntI guru to sarvajJa haiM, inakA Apa apamAna kara rahI ho / abhaya ThIka mahArAja ! Apa kaise sarvajJa ho isakA andAja to hameM abhI-abhI ho gayA hai, jaba hamArI bahana ke eka mAmUlI se prazna kA uttara bhI Apa sahI nahIM de pAye khaira.. . aba carcA banda karo Apa, aura zAnti se padhAro / -- ekAntI guru kA ziSya - ThIka hai ! abhI to jAte haiM, para samaya Ane para Apako mAlUma par3egA ki ekAntiyoM kA sAmarthya kitanA hai| ( ekAntI mocar3I pahanane ke lie cale jAte haiM / vahA~ doMnoM kI eka - eka mocar3I nahIM milatI hai, taba donoM eka-eka mocar3I lekara, dUsarI mocar3I khoja rahe haiM / ) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ekAntI guru kA ziSya - are, merI eka mocar3I nahIM dikhtii| ekAntI guru - hamArI mocar3I kahA~ gaI ? ekAntI guru kA ziSya - mocar3I kauna uThA le gayA ? mocar3I, mocar3I ! abhaya - kyA huA mahArAja ? ekAntI guru - kumAra ! hamArI eka-eka mocar3I koI uThA le gayA hai| celanA - kyA ApakI mocar3I koI uThA le gayA hai ? ekAntI guru - hA~, hamArI mocar3I koI le gayA hai| celanA - (jora se) are sainiko ! (do sainikoM kA praveza) sainika - (vinaya se) AjJA, mahArAnIjI ! celanA - ina ekAntI guruoM kI yahA~ se koI eka-eka mocar3I uThA le gayA hai, tuma atizIghra mocar3I kI khoja karake laao| sainika - jo aajnyaa| (sainika ekAntI guruoM kI mocar3iyoM kI khoja karane jAte haiN| celanA, abhaya aura ekAntI guru-ziSya vahI khar3e rahate haiN| kucha kSaNoM meM sainika punaH A jAte haiN|) sainika - mahArAnIjI ! saba jagaha khoja kI, para mocar3iyoM kA kahIM patA nahIM laga skaa| ekAntI guru - (khinnatA se) phira yahA~ se mocar3I gaI kahA~ ? yadi yahA~ se koI uThA kara nahIM le gayA to kyA dharatI nigala gaI ? celanA - (vyaMgya se) he mahArAja ! abhI kucha dera pahale Apa hI kaha rahe the ki hama sarvajJa haiM, phira Apa apane jJAna se hI kyoM nahIM jAna lete ki ApakI mocar3I kahA~ gaI ? Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 (ekAntI guru-ziSya yaha sunakara kSubdha hote hue eka-dUsare kI ora tAkate raha jAte haiN|) ekAntI guru - (kheda se) yaha to hama nahIM jAna skte| abhaya - (vyaMgya se) dekho, mahArAja ! sthUla vastu ko bhI Apa nahIM jAna sakate to sarvajJa hone kA dAvA kisalie karate ho ? . ekAntI guru - jarUra mocar3I tumhIM meM se kisI ne chipAI haiN| ekAntI guru kA ziSya - mahArAnIjI ! Apane dagA kara hamArA apamAna kiyA hai| celanA- nahIM nahIM mahArAja ! Apake apamAna ke lie hamane kucha bhI nahIM kiyA hai, parantu hamane to ApakI sarvajJatA kI parIkSA karake Apako yaha avazya batAyA hai ki sarvajJatA ke nAma se Apa kaise bhrama kA sevana kara rahe ho| abhaya - (vyaMgya se) hA~, aura aba Apake bhakta mere pitAjI ko bhI mAlUma par3egA ki Apa unake kaise guru haiM ? ekAntI guru - (krodha se) mahArAnI ! ghara para bulAkara Apane hamArA apamAna kiyA hai, parantu yAda rakhanA ki hama bhI hamAre apamAna kA badalA lekara rheNge| (ekAntI guru-ziSya Ape se bAhara hokara tejI se zreNika ke pAsa jAne ke lie zreNika ke kakSa meM cale jAte haiN|) zreNika - (khar3e hokara) padhAro mahArAja ! bhojana kara Ae? ekAntI - hA~ rAjan ! zreNika - mahArAja ! bhojana ke bAda Apane celanA ko ekAnta dharma kA kyA upadeza diyA ? ekAntI - rAjan ! celanA rAnI ko ekAnta dharma svIkAra karAne Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ke lie hamane bahuta kucha kahA aura dhamakiyA~ bhI dIM, parantu vaha jaina dharma kI haTha jarA bhI nahIM chodd'tii| vahA~ to ulaTA hamArA hI apamAna huaa| zreNika - kyA ? apamAna huA, mahArAja ? ekAntI - rAjan ! hamArI hI mocar3I chupAkara hameM hI ajJAnI ThaharA diyaa| zreNika - Apako ApakI mocar3I kA dhyAna kyoM nahIM AyA? ekAntI - bhojana ke svAda meM isakA khyAla hI nahIM rahA, rAnI ne hamArI sarvajJatA kI parIkSA meM hamako jhUThA siddha kiyA aura phira bhaMyakara apamAnita karake hameM vahA~ nikAla diyaa| zreNika - mahArAja ! samaya Ane para maiM bhI celanA ke guru kA apamAna karake isakA apamAna kA badalA avazya luuNgaa| ekAntI - hA~ rAjan ! yadi tuma ekAnta dharma ke sacce bhakta ho to jarUra aisA krnaa| zreNika - (dRr3hatA se) jarUra kruuNgaa| (ekAntI guru-ziSya jhuMjhalAte hue apane maTha meM cale jAte haiN|) - caturtha dRzya zreNika dvArA munirAja para upasarga evaM sAtaveM naraka kA AyubaMdha (rAjA zreNika rAja bhavana meM apane sAmantoM ke sAtha baiThe haiN| vahA~ do sainika praveza karate haiN| donoM kI vezabhUSA alaga-alaga haiN|) zreNika - calo sAmanto ! Aja to zikAra karane cleN| (tInoM jAte haiN| zreNika ekaTaka dUra se parade kI ora dekha rahe haiN| tabhI parade ke andara halkI lAiTa jalatI hai, munirAja kA citra dikhAI dete haiN|) zreNika- are, vahA~ dUra-dUra kyA dikha rahA hai ? kyA koI zikAra hAtha meM AyA ? Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 sainika - jI hA~ mahArAja ! yaha koI zikAra lagatA hai| ( dhyAna se dekhakara ) nahIM sainika mahArAja ! yaha to koI manuSya lagatA hai aura usake pAsa-pAsa tejomaya prabhAmaNDala bhI dikha rahA hai, isalie yaha jarUra koI mahApuruSa hoNge| - zreNika - calo, najadIka jAkara mAlUma kareM / sainika - mahArAja ! vahA~ to koI dhyAna meM baiThA hai| 53 sainika - ( prasannatA se ) ye to jainamuni haiM / ahA ! dekho to sahI, inakI mudrA kitanI zAnta hai ! aisA lagatA hai mAno bhagavAna hI baiThe hoM / zreNika - are ! kyA jainamuni ? celanA ke guru ? ( krodha se) basa, Aja to maiM mere baira kA badalA le hI lU~gA / celanA ne mere guruoM kA apamAna kiyA thA, Aja maiM usake guru kA apamAna karake badalA lU~gA / sainika - rAjan ! rAjan ! Apako yaha zobhA nahIM detA / munirAja kaise zAnta aura vItarAgI haiN| ina para krodha nahIM karanA cAhie / zreNika - nahIM, nahIM, maiM to apane guru ke apamAna kA badalA lU~gA hI, taba hI mujhe caina pdd'egaa| jAo sainika ! inake Upara zikArI kutte chor3a do| sainika - mahArAja ! aisA pApa kArya Apako zobhA nahIM detA / zreNika - ( krodha se ) mujhe zobhe yA na zobhe, usakI ciMtA tuma mata karo, tuma AjJA kA pAlana karo / ( sainika kutte chor3a detA hai, parantu kutte zAnta hokara munirAja ke caraNoM meM baiTha jAte haiM / ) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 sainika - (du:khI hokara) rAjan ! aba bhI ceto, are ! jinakI zAnta mudrA dekhakara kutte jaise jAnavara bhI zAnta aura namra ho gae, aise munirAja para krodha karanA Apako ucita nhiiN| zreNika - nahIM, nahIM, ye to koI jAdUgara haiM, usane jAdU ke maMtra se kuttoM ko zAnta kara diyA hai, parantu maiM Aja badalA lie binA nahIM rhuuNgaa| (kucha kSaNa rukakara, idhara-udhara dekhakara puna: kahatA hai|) sainiko! dekho, vaha bhayaMkara marA huA kAlA nAga yahA~ lAo aura isa muni ke gale meM pahanA do| (eka sainika sarpa lAkara zreNika ko detA hai|) zreNika - lAo! (vaha sarpa lekara munirAja ke gale meM DAla detA hai aura atyanta hAsya karatA hai| haa..haa...haa..| isa prasaMga se dUsarA sainika bebhAna jaisA hokara nIce baiTha jAtA hai|) zreNika-basa! mere guru ke apamAna kA badalA mila cukA hai| calo sainiko, yaha samAcAra mujhe apane guruoM ko bhI " denA hai| (tabhI parade meM se -) "arere..! dhikkAra ! dhikkAra ! dhikkAra ! parama vItarAgI jainamuni para ghora upasarga kara zreNika rAjA ne sAtaveM naraka kA ghora pApakarma bA~dhA hai|" -yaha sunakara zreNika kucha kSubdha hotA hai, phira bhI zreNika evaM eka sainika vahA~ se ekAntI guru ko yaha samAcAra dene ke lie unake maTha kI ora cale jAte haiM, parantu dUsarA sainika vahIM baiThA rahatA hai|) (ekAntI guru maTha meM baiThe haiN| rAjA zreNika Akara vaMdana karate haiN|) ekAntI guru - kyoM mahArAja ! kyA koI khuzI ke samAcAra lAe ho, jo itane harSita najara A rahe ho ? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 zreNika- (harSa se) hA~ mahArAja ! maiM Aja jaMgala meM zikAra karane gayA thA, vahA~ maiMne eka jaina munirAja ko dekhaa| ekAntI guru - aisA ? phira kyA huA ? zreNika-phira to maiMne unase Apake apamAna kA badalA le liyaa| ekAntI guru - kisa tarIke se ? kyA tumane vAda-vivAda karake unheM harA diyaa| - zreNika - nahIM mahArAja ! vAda-vivAda meM jainamuniyoM ko harAnA sarala nahIM hai ? maiMne to unake Upara zikArI kutte chor3e, parantu kauna jAne ve kutte bhI zAnta hokara vahIM kyoM baiTha ge| ekAntI guru - aisA ! phira kyA huA? zreNika - mahArAja ! phira to maiMne eka bar3A sarpa lekara unake gale meM pahanA diyaa| ekAntI guru - are rAjan ! tumane yaha kyA kiyA ? aisA ayogya kRtya tumheM kaise suujhaa| zreNika - mahArAja ! maiMne Apake apamAna kA badalA liyA hai| .. ekAntI guru - nahIM , isa tarIke se badalA nahIM liyA jaataa| ekAntI guru kA ziSya - jo honA thA,vaha to ho hI gyaa| aba yaha khabara celanA rAnI ko bhI batA denA, tAki usako bhI mAlUma ho jAe ki ekAntI guruoM kA apamAna karanA sarala bAta nahIM hai| zreNika - hA~ mahArAja ! maiM vahA~ hI jA rahA huuN| (mahArAnI celanA ciMtA meM baiThI haiM, vahA~ abhayakumAra Ate haiN|) abhaya - praNAma mAtAjI ! kisa ciMtA meM DUbI ho ? celanA - putra ! Aja mujhe aneka prakAra ke bure-bure khyAla A rahe haiM, aisA lagatA hai jaise kahIM koI aniSTa huA ho| jainadharma para Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sh jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 mahAsaMkaTa AyA ho| putra ! mere hRdaya meM bahuta vyAkulatA ho rahI hai| abhaya - mAtA ! ciMtA na kro| jainadharma ke pratApa se sarva maMgala hI hogA, sarva saMkaTa Talakara jarUra dharma kI mahAprabhAvanA hogii| celanA - putra ! sunasAna rAjya meM mere sAdharmI rUpa meM eka tU hI hai| mare hRdaya kI vyathA maiM tere sivAya kisako kahU~ ? bhAI ! Aja subaha se hI mahArAja bhI nahIM Aye, patA nahIM kauna jAne kyA khaTapaTa calatI hogI ? abhaya - mAtA ! Aja to mahArAja zikAra khelane gaye the aura jaba vahA~ se vApasa Aye, taba sIdhe ekAntI guruoM ke pAsa meM jAkara mahArAja ne unase kucha bAta kahI thI aura usako sunakara ekAntI guru bhI harSita the| celanA- hA~ putra ! jarUra isameM hI kucha rahasya hogaa| apane guptacaroM ko abhI isakI jAnakArI karane bhejo| abhaya - hA~ mAtA ! abhI bhejatA huuN| (kucha dUra jAkara guptacaroM ko AvAja detA hai|) guptacaro ! guptacaro ! (do guptacaroM kA praveza) guptacara - jI hajUra ! abhaya - tuma abhI jAo aura naI-purAnI kucha vizeSa bAta ho to mAlUma karake aura usakI sUcanA hameM do| guptacara - jaisI aajnyaa| (guptacara cale jAte haiN|) abhaya - mAtA ! khabara karane ke lie guptacara bheja die haiN| unake samAcAra AveM, tabataka isaprakAra udAsa baiThe rahane se to acchA hai, hama kucha dhArmika carcA kareM jisase mana meM prasannatA ho| celanA- hA~ putra ! terI bAta satya hai| aise duHkha saMkaTa meM dharma hI zaraNa hai| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 abhaya - mAtA ! dharmAtmAoM para bhI saMkaTa kyoM Ate haiM ? celanA-putra, pUrva meM jisane deva-guru-dharma kI koI virAdhanA kI ho, usI kAraNa use aisI pratikUlatA ke prasaMga Ate haiN| ___abhaya - he mAtA ! pratikUla saMyogoM meM bhI jIva apane svarUpa kI sAdhanArUpI dharma kara sakatA hai ? celanA - hA~ putra ! kaise bhI pratikUla saMyoga hoM, jIva apane svarUpa kI sAdhanArUpI dharma kara sakatA hai, dharma karane meM bAhara ke koI saMyoga jIva ko bAdhaka nahIM hote| abhaya - para anukUla saMyoga ho to dharma karane meM vaha kucha madada to milatI hai na ? celanA - nahIM putra ! dharma to AtmA ke AdhAra se hai| saMyoga ke AdhAra se dharma nhiiN| saMyoga kA to AtmA meM abhAva hai| abhaya - phira anukUla aura pratikUla saMyoga kyoM milate hai ? celanA - yaha to pUrva bhava meM jaise puNya-pApa bhAva jIva ne kie hoM vaise saMyoga abhI milate haiN| puNya ke phala meM anukUla saMyoga milate haiN| pApa ke phala meM pratikUla saMyoga milate haiM, parantu dharma to donoM se bhinna vastu hai| abhaya - mAtAjI ! isa vicitra saMsAra meM koI adharmI jIva bhI sukhI dikhatA hai aura koI dharmI jIva bhI duHkhI dikhatA hai| isakA kyA kAraNa hai ? celanA-putra! ajJAnI jIva ko saccA sukha hotA hI nhiiN| AtmA kA atIndriya sukha hI saccA sukha hai| aura vaha jJAnI ke hI hotA hai, ajJAnI ke to usakI gaMdha bhI nahIM hotii| adharmI jIvoM ke jo sukha dikhatA hai, vaha vAstava meM sukha nahIM, mAtra kalpanA hai, sukhAbhAsa hai| Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 ajJAnI ke pUrva puNya ke udaya se bAhya anukUlatA ho to bhI vaha vAstava meM duHkhI hI hai| jJAnI ke kadAcit pApa ke udaya se bAhya meM pratikUlatA ho to bhI vaha vAstava meM sukhI hI hai| abhaya-kyA pratikUlatA meM jJAnI kI zraddhA Diga nahIM jAtI hogI? __ celanA- nahIM putra ! bilkula nahIM, bAhara meM kaisI bhI pratikUlatA ho to bhI samakitI dharmAtmA ke samyak-zraddhA aura samyagjJAna jarA bhI dUSita nahIM hotaa| are! tInaloka meM khalabalI maca jAe to bhI samakitI apane svarUpa kI zraddhA se jarA bhI nahIM ddigte| ___abhaya-aho mAtA ! dhanya haiM aise samakitI santoM ko ! aise sukhI samakitI kA atIndriya Ananda kaisA hogA ? celanA- aho, putra abhaya ! vaha samasta indriya sukhoM se vilakSaNa jAti kA Ananda hotA hai| jaisA siddha bhagavAna kA Ananda, jaisA vItarAgI munivaroM kA Ananda, vaisA hI samakitI kA Ananda hai| siddha bhagavAna ke samAna Ananda kA svAda samakitI ne cakha liyA hai| ___abhaya - mAtA ! isa samyagdarzana ke lie kaisA prayatna hotA hai, vaha mujhe bhI vistAra se smjhaao| celanA - tUne bahuta sundara aura acchA prazna pUchA / suna, pahale to antara meM AtmA kI itanI ruci jAge ki AtmA kI bAta ke alAvA use dUsarI kisI bhI bAta meM ruci na lage aura sadguru kA samAgama karake tattva kA barAbara nirNaya kare, bAda meM dina-rAta antara meM gaharA-gaharA maMthana karake bhedajJAna kA abhyAsa kre| bAra-bAra isa bhedajJAna kA abhyAsa karate-karate jaba hRdaya meM utkRSTa Atma-svabhAva kI mahimA Aye taba usakA nirvikalpa anubhava hotA hai, vedana hotA hai| putra ! samyagdarzana prakaTa karane ke lie aisA prayatna hotA hai| isakI mahimA apAra hai| abhaya - aho mAtA ! sagyagdarzana kI mahimA samajhAne kI to Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 Apane mahAna kRpA kI hai| aba isakI bhAvanA jagAne vAlA koI preraka bhajana bhI sunAo n| celanA - jarUra beTA ? tuma bhI mere sAtha duhraanaa| abhaya - jI mAtA ! Apa zuru kiijiye| (donoM bhajana gAte haiN|) dhik ! dhik ! jIvana samakita binaa| dAna zIla tapa vrata zruta pUjA, Atamahita na eka ginaa||ttek|| jyoM binu kaMta kAminI zobhA, aMbuja binu saravara suunaa| jaise binA ekar3e biMdI, tyoM samakita binu saraba gunA // 2 // jaise bhUpa binA saba senA, jIva binA mandira cunnaa| jaise caMda bihUnI rajanI, inheM Adi jAno nipunA // 3 // deva-jinendra sAdhu-guru karuNAdharma-rAga vyohAra bhnaa| nihacai devadharamaguru Atama, dyAnata gahimana-vacana-tanA // 4 // (bhajana pUrA hone para kucha kSaNa usa para vicAra karate haiN| phira...) celanA - beTA abhaya ! abhI taka koI samAcAra nahIM Ae? abhaya - (bAhara jhAMkate hue) mAtA, eka guptacara A rahA hai| paMcama dRzya upasargavijayI munirAja kA upasarga dUra evaM rAjA zreNika dvArA jainadharma aMgIkAra (guptacara Ate haiN|) guptacara - (kheda se) mAtA-mAtA ! eka gambhIra ghaTanA ghaTa gaI hai, usake samAcAra dene ke lie mahArAja svayaM hI A rahe haiN| ___(zreNika rAjA kA praveza) celanA - padhAro mahArAja ! kyA bAta hai? Aja...? . Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 zreNika- hA~ devI ! Aja maiM jaMgala zikAra karane gayA thaa| vahA~ eka vicitra-sA banAva bana gyaa| celanA - kyA bAta hai mahArAja ! jaldI kho| zreNika - vahA~ jaMgala meM hamane eka jainamuni ko dekhaa| celanA- (prasannatA se) mere guru ke darzana hue, vAha ! bAda meM kyA huA ? zreNika- bAda meM to jaise Apane mere guru kA apamAna kiyA, vaise hI maiMne bhI tumhAre guru kA apamAna kara badalA le liyaa| celanA - (duHkhI hokara) are re, Apane ye kyA kiyA mahArAja? zreNika - suno devI ! pahale to hamane unake Upara zikArI kutte chor3e, para ve kutte to unako dekhate hI ekadama zAnta ho ge| celanA- (harSa se) vAha, dhanya mere guru kA prabhAva! dhanyavevItarAgI munirAja! zreNika-celanA ! pUrI bAta to suno| bAda meM to maiMne eka bhayaMkara kAlA nAga lekara tumhAre gurU ke gale meM DAla diyaa| celanA - haiM ? kyA ? 're guru ke gale meM Apane nAga DAlA ? arere..! dhikkAra hai tumheM, dhikkAra hai isa saMsAra ko| arere..! isase to maiMne ku~vArI rahakara dIkSA le lI hotI to acchA rhtaa| are rAjan ! Apane yaha kyA kiyA ? __ abhaya - dhairya rakho, mAtA ! aba hameM zIghra hI koI upAya karanA caahie| celanA- are bhAI ! apane gurU ke Upara ghora upasarga AyA, aisI rAtri meM hama kyA kareMge ? jaMgala meM kahA~ jAe~ge ? munirAja ko kahA~ khojeMge? are, una munirAja kA kyA huA hogA ? he bhagavan !...(kahatekahate behoza ho jAtI hai|) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 abhaya - (atizIghratA se) mAtA ! uTho, uTho! aise gaMbhIra prasaMga meM Apa dhairya khoogI, to maiM kyA karU~gA ? he mAtA ! ceto! hama jaldI hI koI upAya karate haiN| (mahArAnI celanA ko hAtha pakar3akara uThAtA hai|) celanA - calo beTA calo, hama abhI jaMgala meM jAkara munirAja ke upasarga ko dUra kreNge| . zreNika - devI ! Apa zoka mata kro| Apake gurU to kabhI ke sarpa ko dUra pheMkakara cale gae hoNge| celanA - nahIM-nahIM rAjan ! yaha to ApakA bhrama hai| kaisA bhI bhayaMkara upadrava ho jAe to bhI hamAre jainamuni dhyAna se calAyamAna nahIM hote| yadi ve sacce munirAja hoMge to abhI bhI ve vahIM vaise hI virAja rahe hoNge| ve caitanya ke dhyAna meM acala merU parvata samAna baiThe hoNge| abhaya - mAtA ! mAtA ! aba jaldI clo| apane gurU kA kyA hogA ? are ! aise zAnta munirAja ko hama saba dekheMge ? celanA- calo putra ! isI vakta hama unake pAsa jAyeM aura unakA upasarga dUra kreN| (ve calanA prArambha karate haiM aura zreNika rokatA hai|) / zreNika - are ! aisI rAtri meM tuma jaMgala meM kahA~ jAogI, apana subaha calakara mAlUma kara leMge, maiM bhI Apake sAtha cluuNgaa| celanA- nahIM rAjan ! aba hama ekakSaNa bhI nahIM ruka skte| arere! Apane bhArI anartha kiyA hai| mahArAja ! hama abhI isI samaya jaMgala meM jAeMge aura munirAja ko khoja kara unakA upasarga dUra kreNge| munirAja kA upasarga dUra na ho tabataka hamako caina nahIM par3egI, hamArI pratijJA hai ki jabataka hamako una munirAja ke darzana na hoM aura unakA upasarga dUra na ho, tabataka hamAre sarva prakAra anna-pAnI kA tyAga hai| (kucha rukakara abhayakumAra kI ora dekhate hue) putra ! clo| (calanA punaH prArambha karate haiN|) Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 zreNika - khar3I raho devI ! maiM bhI Apake sAtha AtA hai| aura Apako munirAja kA sthAna batAtA huuN| abhaya - bahuta acchA pitAjI ! clo| (sabhI lAiTeM baMda kara dI jAtI haiN| saba hAtha meM TArca lekara calate haiN| andara jAkara parade kI dUsarI tarapha se munirAja ko khojate-khojate bAhara Ate haiN| tathA maMda-maMda dhvani se nimna gIta guna-gunAte haiN| phira dhIre-dhIre prakAza hotA hai arthAt saberA ho jAtA hai aura eka citra meM munirAja dikhAye jAte haiN|) celanA-are dekho, dekho! munirAja to aise ke aise dhyAna meM virAja rahe haiN| abhaya - jaya ho ! yazodhara munirAja kI jaya ho ! celanA - kumAra ! calo, sarpa ko zIghra hI dUra kreN| (zreNika hAtha jor3akara khar3e-khar3e dekha rahe haiN| celanA tathA abhaya donoM lakar3I se sarpa ko dUra kara rahe haiN|) ra sadA samatA yA SM-15 abhaya - ahA munirAja ! dhanya hai ApakI vItarAgatA ! celanA - putra ! calo, aba munirAja ke zarIra ko sApha kreN| (pIchI se zarIra ko sApha karate haiN| bAda meM vaMdana karake baiTha jAte haiN| zreNika eka tarapha stabdha se khar3e haiN|) celanA - baiTho mahArAja ! munirAja to abhI dhyAna meM haiN| abhI unakA dhyAna pUrA hogaa| (zreNika baiTha jAte haiN|) celanA - (abhayakumAra se) hama munirAja kI bhakti kreN| Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 - abhaya jarUra mAtA ! (bhakti prArambha kara dete haiM / ) aise munivara dekhe vana meM, jAke rAga-dveSa nahIM mana meM / / Teka // grISma Rtu zikhara ke Upara, magana rahe dhyAnana meM // 1 // cAturmAsa tarutala ThAr3e, bU~da sahe china china meM // 2 // zIta mAsa dariyA ke kinAre, dhIra dhareM dhyAnana meM // 3 // aise guru ko maiM nita prati dhyAU~, deta Dhoka caranana meM // 4 // celanA - ( ( hAtha jor3a kara gadgad bhAva se) he prabho ! aba upasarga sarva prakAra se dUra huA hai| prabho ! aba dhyAna chor3o, hamAre Upara kRpAdRSTi kro| prabho ! hama bAlakoM para kRpA karo / munirAja - dharmavRddhirastu ! Apa sabako dharmavRddhi ho / ( munirAja ke ye zabda parade meM se Ate haiM / ) zreNika - are, kyA munirAja ne mujhako bhI dharmavRddhi kA AzIrvAda diyA ? - - 63 celanA hA~ mahArAja ! jainamuni to vItarAgI hote haiN| unake zatru aura mitra ke prati samabhAva hotA hai| cAhe koI pUjA kare, cAhe niMdA kare to bhI unake prati samabhAva hai| cAhe hIroM kA hAra, cAhe phaNIdhara nAga,ina donoM meM bhI unako samabhAva hotA hai / aho ! yahI to hai ina munivaroM kI mhaantaa| ari-mitra mahala - mazAna, kaMcana - kA~ca nindana - zruti karana / arghAvatAraNa asiprahAraNa, meM sadA samatA dharana // zatru -1 -mitra prati varte hai samadarzitA, mAna-amAne varte vahI svabhAva jo / jIvita ke maraNe nahiM nyUnAdhIkatA, bhava- mokSepaNa zuddha varte samabhAvajo // zreNika - aho devI ! dhanya hai ina munirAja ko / vAstava meM jaina muniyoM ke samAna jagata meM dUsarA koI nahIM / are re ! mujha pApI ne yaha kaisA mahA bhayaMkara aparAdha kiyA ? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA - nAtha ! Apane kaisA bhI upasarga kiyA, para ye vItarAgI munirAja to svayaM ke kSamA dharma meM aDiga hI rahe haiM aura Upara bhI karuNA dRSTi rakhakara Apako dharmavRddhi kA AzIrvAda diyA hai| prabho ! vItarAgI munivaroM kA yaha jainadharma hI uttama hai| Apa isa dharma kI zaraNa grahaNa kro| jainadharma kI zaraNa se kaise bhI bhaMyakara pApoM kA nAza ho jAtA hai| ___abhaya - pitAjI ! aba antara kI umaMga se jainadharma ko svIkAra karo aura sarva pApoM kA prAyazcitta kara lo| celanA mAtA ke pratApa se Apane yaha dhanya avasara pAyA hai| zreNika- (gadgad hokara) prabho! prabho! mere aparAdha kSamA karo prabho! isa pApI kA uddhAra kro| are re ! jainadharma kI virAdhatA karake maiMne bhayaMkara aparAdha kiyA, isa pApa se maiM kaba chuuttuuNgaa| prabho ! mujhako zaraNa do ! maiM aba jainadharma kI zaraNa grahaNa karatA hU~- "mujhako arihaMta bhagavAna kI zaraNa ho| mujhako siddha bhagavAna kI zaraNa ho| mujhako jaina munivaroM kI zaraNa ho| mujhako jainadharma kI zaraNa ho|" prabhu patita pAvana maiM apAvana, caraNa Ayo zaraNa jii| yo virada Apa nihAra svAmI, meTa jAmana maraNa jii| tuma nA pichAnyo Ana mAnyo, deva vividha prakAra jii| yA buddhi setI nija na jAnyo, bhrama ginyo hitakAra jii| dhana ghar3I yo dhana divasa yo, hI dhana janama mero bhyo| aba bhAgya mero udaya Ayo, daraza prabhu ko lakha lyo| maiM hAtha jor3a navAU~ mastaka, vinavU tava caraNa jii| - karanA kSamA mujha adhama ko, tuma suno tAranatarana jii| he nAtha ! maiM mana se, vacana se, kAyA se, sarva prakAra se, AtmA ke pradeza-pradeza meM pavitra jainadharma ko svIkAra karatA huuN| prabho! mere aparAdha kSamA kro|" munirAja - he rAjan ! jainadharma ke pratApa se tumhArA kalyANa ho, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 dharma kI vRddhi ho| pariNAma kA palaTanA yahI saccA prAyazcitta hai, rAjan! tumhArA dhanya bhAgya hai jo ki aise parama pAvana jainadharma kI prApti huii| aba sarva prakAra se usakI ArAdhanA aura prabhAvanA krnaa| zreNika-prabho! Apane merA uddhAra kiyA hai, Aja merA nayA janma huA hai| nAtha! aba mere sampUrNa rAjya meM jainadharma kA hI jhaMDA phaharAyegA, jagaha-jagaha jinamandira hoMge, isa mahAna jainadharma ko chor3akara dUsare kisI anya dharma kA maiM svapna meM bhI Adara nahIM kruuNgaa| celanA-(harSa se) prabho! Aja hamAre Ananda kApAra nhiiN| Apake pratApa se jainadharma kI jaya huii| prabho ! mujhako yaha batAveM ki zreNika mahArAja kI mukti kaba hogI ? munirAja - tumane uttama prazna pUchA hai| suno ! kucha hI samaya bAda isa rAjagRhI nagarI meM trilokInAtha mahAvIra bhagavAna padhAreMge, usa samaya prabhujI ke caraNa-kamala meM zreNika mahArAja kSAyika samyaktva prakaTa kreNge| itanA hI nahIM tIrthaMkara bhagavAna ke caraNakamala meM unheM tIrthaMkara nAmakarma prakRti kA baMdha hogA aura ve Ane vAlI caubIsI meM bharatakSetra ke prathama tIrthakara hokara mokSa paayeNge| celanA - aho nAtha ! Apake zrImukha se maMgala bAta jAnakara hamArA AtmA harSa se nAca uThA hai| zreNika - dhanya prabho ! Apake zrImukha se mere mokSa kI bAta suna kara merA AtmA Ananda se uchala gayA hai| prabho! mAno mere hAtha meM mokSa A gayA ho- aisA mujhako Ananda hotA hai| ___ abhaya-mAtA ! anta meM ApakI bhAvanA saphala huI aura jainadharma kI jaya huI, jisase mujhako apAra Ananda huA hai| (jaba dIvAnajI ne yaha samAcAra sunA ki mahArAja aura mahArAnI AdijaMgala meM gaye haiN| taba ve bhI jaMgala kI ora cala diye aura vahA~ pahu~ca gaye, jahA~ sabhI baiThe hue the|) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA - lo dIvAnajI ! koI maMgala samAcAra lekara Aye haiN| dIvAnajI- namo'stu guruvara ! mahArAja aura mahArAnI ko bhI merA prnnaam| maiM eka atizubha samAcAra lekara AyA hU~ mahArAnIjI ! celanA-kaho, kyA samAcAra lAe ho? kyA mandira banakara taiyAra ho gayA hai ? dIvAnajI - jI mahArAnIjI ! ApakI AjJA ke anusAra bhavya jinamandira banakara taiyAra ho gayA hai| apane rAjya meM jitane mandira haiM, una sabameM yaha jinamandira uttama hai| isako banAne meM eka karor3a sone kI mohareM kharca huI haiN| aba usake pratiSThA mahotsava kI taiyArI karanI hai| zreNika - dIvAnajI ! Aja se hI mahotsava kI taiyArI karo, sampUrNa nagarI ko sundara banAo aura jinamandira para sone ke kalaza car3hAo, jinendra bhagavAna kI pratiSThA kA mahotsava aisA dhUmadhAma se honA cAhie ki sampUrNa nagarI jainadharma kI prabhAvanA se Anandita ho uThe, rAjya bhaMDAra meM dhana kI koI kamI nahIM hai| isa mahotsava meM jitanA cAho utanA kharca karo, parantu paMcakalyANaka mahotsava ekadama apUrva honA caahie| apanA kaisA dhanya bhAgya hai ki paMcakalyANaka mahotsava ke prasaMga meM apane A~gana meM munirAja bhI virAja rahe haiN| celanA - mahArAja ! dhanya hai ApakI bhAvanA calo hama bhI mahotsava kI taiyArI kreN| abhaya - Thahariye, hama bhakti kara leN| sanmArgadarzI bodhidAtA, kRpA ati barasAvate / AzrayI karuNAbhAva se, mujha raMka ko uddhaarte|| vimala jJAnI zAMtamUrti, divyaguNa se dIpta ho / munivara caraNa meM namratA se, koTizaH mama zIsa ho| celanA - bolo, zrI yazodhara munirAja kI jaya ! zreNika - bolo, parama-pavitra jainadharma kI jaya ! Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 SaSTam dRzya zreNika dvArA jainadharma kI vijaya ghoSaNA (bar3e hI dhUmadhAma se paMcakalyANaka mahotsava sampanna hotA hai, aura jainadharma kI vizAla rathayAtrA nikAlI jAtI hai, jise dekhakara sampUrNa prajA apane ko dhanya mAnane lagatI hai aura isakA sampUrNa zreya mahArAnI celanA ko dete hue Apasa meM unakI prazaMsA karane lagate haiN| tabhI rAjA zreNika bhI khar3e hokara ghoSaNA karate haiM / ) 67 zreNika - dharmapremI samAja ! Aja maiM naI bAta vijJApita karatA huuN| Apa sabhI jAnate ho ki maiM abhI taka ekAntamata kA anuyAyI thA, parantu aba mujhako mahArAnI celanA ke pratApa se satya vastu svarUpa heta-patra 7 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 kI pahacAna huI hai aura parama-pAvana jainadharma kI prApti huI hai| zrI jinendra bhagavAna kA zAsana hI isa saMsAra meM zaraNabhUta hai| abhI taka ajJAna meM maiMne aise pavitra jainadharma kA anAdara kiyA, usakA mujhako bahuta pazcAtApa ho rahA hai| aba maiMne ekAntadharma ko chor3akara jainadharma ko svIkAra kiyA hai| Aja se sarvajJa bhagavAna hI mere iSTadeva haiM aura vItarAgI nigraMtha munirAja hI mere guru haiN| Aja se rAjadharma bhI jainadharma hI rahegA aura rAjamahala ke Upara jainadharma kA hI jhaMDA phhraayegaa| (jhaMDA hAtha meM lekara U~cA karate haiM, puSpavRSTi hotI hai, bAje bajate haiN|) . sabhAjana - dhanya ho ! dhanya ho mahArAja ! Apa dhanya ho ! (ekasAtha harSanAda) celanA - (khar3I hokara) dharmapremI bandhuo ! mahArAja ne jainadharma ke svIkArane kI sUcanA dI hai| usase mujhako apAra harSa ho rahA hai| isa jagata meM kalyANakArI eka jainadharma hI hai| isa ghora saMsAra meM sajjanoM ko zaraNabhUta ekamAtra yaha jainadharma hI hai| he bhavyajIvo ! yadi Apa isa bhava-bhramaNa ke duHkha se thaka cuke ho aura AtmA kI mokSadazA prakaTa karanA cAhate ho to isa sarvajJa praNIta jainadharma kI zaraNa meM rho| dIvAnajI - (khar3e hoka) mahArAja aura mahArAnIjI ne isa jainadharma sambandhI jo sUcanA dI hai, usase mujhako atyanta Ananda ho rahA hai| aba isa saMsAra-samudra se chUTane ke lie maiM bhI atyanta ullAsa pUrvaka jainadharma ko svIkAra karatA huuN| apane mahArAja ne aneka prakAra se parIkSA karake jaina dharma ko svIkAra kiyA hai, isalie samasta prajAjana bhI svayaM Atmahita ke lie isa jainadharma ko svIkAra kro| aisI merI anta:karaNa kI bhAvanA hai| sainika- (hAtha jor3akara) mahArAja ! maiM jainadharma ko svIkAra karatA huuN| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 sainika 69 ( hAtha jor3akara) maiM bhI jainadharma ko svIkAra karatA hU~ / (ekAntI guru Ate haiM / ) ekAntI - (hAtha jor3akara, gadgad bhAva se) mahArAja ! hamako kSamA kro| hamane abhI taka daMbha karake Apako ThagA / are re ! pavitra jainadharma kI niMdA karake hamane ghora pApa kA baMdha kiyaa| rAjan ! aba hameM hamAre pApoM kA pazcAtApa ho rahA hai| hamAre pApoM ko kSamA kro| hamArA uddhAra kro| aba hama jainadharma kI zaraNa lete haiN| - ( zreNika rAjA celanA ke sAmane dekhate haiM / ) celanA - mahArAja ! aba Apako isa satya kI saccI pahicAna huI hai, yaha ApakA sadbhAgya hai| jainadharma to pAvana hai| isakI zaraNa meM Aye pApI prANiyoM kA bhI uddhAra ho jAtA hai| ekAntI - (hAtha jor3akara) devI ! hamAre aparAdha kSamA kro| hama bhrama meM the| Apane hI hamArA uddhAra kiyA hai / kumArga se chur3Akara Apane hI hamako sacce mArga meM sthApita kiyA hai| mAtA ! ApakA upakAra hama kabhI nahIM bhUleMge / ( maMca para nagaraseTha AtA hai / ) dIvAnajI - lo, ye nagaraseTha bhI padhAra gaye / zreNika - padhAro, nagaraseTha ! padhAro ! - nagaraseTha * mahArAja ! maiM eka maMgala badhAI dene AyA huuN| celanA mAtA ke pratApa se Apane jainadharma ko aMgIkAra kiyA, isa samAcAra se sampUrNa nagarI meM Ananda phaila gayA hai, sampUrNa nagarI jainadharma ke jayakAre se guMjAyamAna ho rahI hai| mahArAja ! mujhako yaha batAte hue bahuta Ananda ho rahA hai ki sampUrNa nagarI ke samasta prajAjana jainadharma aMgIkAra karane ko taiyAra ho gae haiN| Aja se maiM aura samasta prajAjana jainadharma ko svIkAra karate haiN| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 12 zreNika - aho ! dhanya hai, eka-eka prajAjana dhanya hai / nagaraseTha - mahArAja ! dUsarI bAta yaha hai ki samasta prajAjanoM ko mahApavitra jainadharma kI prApti celanA mAtA ke pratApa se hI huI hai / isalie unakA sammAna karate haiM aura unheM samasta prajA kI dharmamAtA ke rUpa meM svIkAra karate haiM / (harSanAda) zreNika - barAbara hai seThajI ! mujhako aura samasta prajA ko mahArAnI ke pratApa se hI jainadharma kI prApti huI hai / Apane unakA sammAna kiyA hai| vaha yogya hI hai| (dUra se yA parade se vAdyayaMtroM kA nAda / ) ( sAmane se zrImAlI praveza karatA hai / ) mAlI badhAI, mahArAja badhAI ! mahArAja ! sabako Ananda utpanna ho aisI badhAI lAyA hU~ / 70 trilokInAtha devAdhideva bhagavAna 1008 zrI mahAvIra paramAtmA kA samavazaraNa sahita apanI nagarI ke udyAna meM padArpaNa huA / ( zreNika sahita saba khar3e ho jAte haiM / ) zreNika aho ! bhagavAna padhAre ! dhanya ghar3I ! dhanya bhAgya ! namaskAra ho trilokI nAtha bhagavAna kI jaya ho ! ( jarA-sA calakara ) namo'stu ! namo'stu ! namo'stu ! 1 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 celanA - aho, dhanya avatAra ! sAkSAt bhagavAna mere A~gana meM pdhaare| mere hRdaya ke hAra pdhaare| hRdaya ke hAra aao| trilokInAtha padhAro ! sevaka ko pAvana karake bhava se pAra utaaro| ___ abhaya - aho, mere nAtha padhAre ! mujhako isa saMsAra samudra se chur3Akara mokSa meM le jAne ke lie mere nAtha pdhaare| celanA - calo mahArAja ! hama bhagavAna ke darzana karane caleM, aura bhagavAna kA divya upadeza prApta kara pAvana hoveN| zreNika - hA~ devI calo ! sampUrNa nagarI meM maMgala bherI bajavAo ki saba jana bhagavAna ke darzana karane ke lie aayeN| lo mAlI ! yaha Apako badhAI kA inaam| (rAjA gale meM se hAra Adi nikAlakara dete haiM aura tatkAla hI samasta prajAjanoM ke sAtha bar3e hI dhUmadhAma se hAtha meM pUjA kI thAlI lekara prabhu darzana ko cale jAte haiN|) calo calo, saba hila-mila kara Aja, mahAvIra vaMdana ko jaaveN| calo calo, saba hila-mila kara Aja, prabhujI ke vaMdana ko jaaveN| gAje-gAje jinadharma kI jayakAra, vaibhAragiri para jAveM / - (gAte-gAte jAte haiM, parade ke pIche jAkara phira Ate haiN| rAste meM dUsare aneka manuSya sAtha mila jAte haiN| (paradA U~cA hotA hai aura bhagavAna dikhate haiN|) zreNika - boliye, mahAvIra bhagavAna kI jaya ! (saba vaMdana karake baiThate haiN| stuti karate haiN|) maMgala svarUpI deva uttama hama zaraNya jineza jii| tuma adhamatAraNa adhama mama lakhi meTa janma kaleza jii| saMsRti bhramaNa se thakita lakhi nijadAsa kI suna liijiye| samyak daraza vara jJAna cArita pathavihArI kiijiye| celanA - OM hIM zrIvardhamAnajinendrAya arghya nirvapAmIti svaahaa| Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 (thor3I dera ke lie ekadama zAnti chA jAtI hai|) zreNika - (khar3e hokara) he prabho ! AtmA kI mukti kA mArga kyA hai ? kRpayA hameM batAkara kRtArtha kreN| (parade meM se divyadhvani kI AvAja AtI hai|) o....m....! dravya-guNa-paryAya se jo jAnate arahaMta ko| ve jAnate nija AtmA dRgamoha unakA nAza ho|| aho jIvo ! dravya se, guNa se aura paryAya se arihaMta bhagavAna . ke svarUpa ko jo jIva jAnatA hai vaha AtmA kA vAstavika svarUpa jAnatA hai aura usakA darzana-moha jarUra kSaya ko prApta hotA hai| he jIvo ! ApakA AtmA bhI arihaMta bhagavAna jaisA hI hai| jaisA arihaMta bhagavAna kA svabhAva hai vaisA hI tumhArA svabhAva hai| usa svabhAva sAmarthya ko Apa pahacAno, usakI pratIti kro| yaha hI mukti kA mArga hai| samasta arihaMta bhagavaMtoM ne aise hI mArga ko apanAkara mukti prApta kI hai aura jagata ko bhI aisA hI mukti ke mArga kA upadeza diyA hai| he jIvo ! Apa bhI puruSArtha se isa mArga ko apnaao| zreNika-aho, prabho ! ApakA divya upadeza sunakara hama pAvana ho gaye haiM, hamArA jIvana dhanya huaa| abhaya - prabho ! isa saMsAra-samudra se merI mukti kaba hogI? divyadhvani - (parade meM se) he bhavya ! Apa atyanta nikaTa bhavya ho, isa bhava meM hI ApakI mukti hogii| abhaya - prabho ! mere pitAjI ko mukti kaba hogI ? divyadhvani - (parade meM se) zreNika mahArAja ko kSAyika uhaamaa| Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 samyaktva huA hai| unhoMne abhI tIrthaMkara nAmakarma kA baMdha kiyA hai| eka bhava bAda ye tIrthaMkara hokara mokSa pdhaareNge| celanA - aho ! dhanya-dhanya ! (saba khar3e hokara cale jAte haiN| paradA banda hotA hai|) saptama dRzya mahArAnI celanA aura abhayakumAra kA vairAgya (mahArAja zreNika baiThe haiM, vahA~ abhayakumAra AtA hai|) abhaya - pitAjI ! bhagavAn kI divyadhvani meM jaba se maiMne yaha sunA hai ki maiM isI bhava kA mokSagAmI hU~, tabhI se merA mana isa saMsAra se uTha gayA hai| maiM aba yaha saMsAra svapna meM bhI dekhUgA nahIM, bAhara ke bhAva to anaMta bAra kiye| aba merA pariNamana andara DhalatA hai| aba to maiM muni hokara AtmA ke atIndriya Ananda kA bhoga kruuNgaa| pitAjI ! mujhe svIkRti pradAna kro| zreNika- are kumAra ! aisI choTI umra meM kyA tuma dIkSA loge? tumhAre binA isa rAjya kA kAryabhAra va vaibhava kauna sa~bhAlegA ? beTA! abhI to mere sAtha rAjya bhogo, bAda meM dIkSA lenaa| abhaya - nahIM-nahIM, pitAjI ! caitanya ke Ananda ke sivAya aba aura kahIM merA mana eka kSaNa bhI nahIM lgtaa| aba to maiM eka kSaNa kA bhI vilamba kiye binA Aja hI cAritra dazA ko aMgIkAra kruuNgaa| zreNika - aho, putra ! dhanya hai terA vairAgya aura terI dRddh'taa| putra ! tere vairAgya ko maiM nahIM roka sktaa| terI celanA nAtA svIkRti de to khuzI se jAo aura AtmA kA pUrNa hita kro| (aba abhaya mAtA celanA ke pAsa jAtA hai| celanAdevI svAdhyAya kara rahI haiN|) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ___ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 mithyAtva Adika bhAva to cirakAla se bhAye are| samyaktva-Adika bhAva para kSaNa bhI kabhIbhAye nhiiN| aho, ratnatraya kI ArAdhanA karake maiM isa bhava-samudra se chUTUaisA dhanya avasara kaba AyegA ? ___abhaya - mAtA ! Apa jaisI Atmahita kI mArgadarzaka mAtA mujhako milI yaha merA dhanya bhAgya hai| he mAtA ! tuma merI antima mAtA ho| isa saMsAra meM maiM dUsarI mAtA banAne vAlA nahIM huuN| saMsAra meM DUbe hue isa AtmA kA aba uddhAra karanA hai| he mAtA ! Aja hI cAritradazA aMgIkAra karake maiM samasta moha kA nAza karU~gA aura kevalajJAna pragaTa kruuNgaa| isalie he mAtA ! mujhako AjJA pradAna kro| celanA - aho putra ! dhanya hai terI bhAvanA ko ! jAo putra, khuzI se jAo aura pavitra ratnatraya dharma kI ArAdhanA karake apratihata rUpa se kevalajJAna prApta kro| putra ! maiM bhI tere sAtha meM hI dIkSA luuNgii| aba isa bhavabhramaNa se basa ho, aba to isa strI paryAya ko chedakara maiM bhI alpakAla meM kevalajJAna prApta kruuNgii| abhaya - aho mAtA ! ApakA vairAgya dhanya hai| calo, dIkSA lene ke lie bhagavAna ke samavazaraNa meM cleN| (donoM gAte-gAte bhAvanA karate haiN|) calo Aja zrI vIra jinacaraNa meM banakara saMyamI raheMge nija dhyAna meN| rAjagRhI nagarI meM zrIjina virAje calo Aja zrI vIra jinazaraNa meM samavazaraNa madhya jinarAja zobhate OM dhvani suneMge zrI vIraprabhu kI raheMge munivaroM ke pAvana caraNa meM calo Aja zrI vIra jinacaraNa meM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 chor3a ke parasaMga Aja dIkSA dhareMge rAjapATa chor3i ke saMga vIra raheMge vana jaMgala meM hama vicaraNa kareMge calo Aja zrI vIra jinacaraNa meM . (gAte-gAte donoM cale jAte haiN| paradA banda hotA hai|) . sUtradhAra - (parade meM se) Apa sabhI isa nATaka dvArA jainadharma kI prabhAvanA kA Adarza leM aura.... bhArata ke ghara-ghara celanA jaisI Adarza mAtA bneN| ghara-ghara abhayakumAra jaisA vairAgI bAlaka bneN| ghara-ghara jainadharma kA prabhAva phaile| jainazAsana sarvatra jayavaMta vrte| bolo, zrI mahAvIra bhagavAna kI jaya! bolo, jainadharma prabhAvaka sarva santoM kI jaya ! bolo, jainadharma kI jaya! . binA samyaktva ke mAnava terA jIvana nirarthaka hai| aMka bina saikar3oM biMdI kA honA jima nirarthaka hai ||ttek|| deva guru zAstra kyA kahate nahIM sunatA phire aiNtthaa| janma ghara jaina ke pAkara bapautI ko bhI kho baitthaa| are tUpada prathama pAkSika samhAlA kyoM na abataka hai|binaa| jaina darzana samajha karake tujhe samyaktva lenA thaa| prathama se bhI prathama tujhako sabhI taja ye hI karanA thaa| are maukA suhAnA yaha milA tujhako amolaka hai| binaa|| bhinnatA jIva aru tana kI jise anubhava meM AI hai| usI ne mokSa mAraga meM karI samyak kamAI hai| 'prema' laukika alaukika kA vahI sacamuca meM jJAyaka hai|binaa| . - premacanda jaina, vatsala Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 sundara citra kauna? eka rAjA ne deza ke sabase catura do citrakAroM ko bulAyA aura kahA ki jo 6 mAha meM sabase sundara citra banAyegA, use mu~ha mAMgA puraskAra duuNgaa| rAjA ne donoM citrakAroM ko eka kamare kI AmanesAmane kI dIvAloM para citra banAne ko kahA tathA donoM ke bIca eka moTe kapar3e kA pardA DalavA diyaa| donoM ne apanA-apanA kAma prArambha kara diyaa| eka ne bahuta hI sundara citra bnaaye| dUsarA sirpha dIvAla ko ghoMTatA rahA, ghoMTate-ghoMTate usakI vaha dIvAla kA~ca kI taraha camakane lgii| 6mAha bAda rAjA donoM ke citra dekhane aayaa| bIca kA paradA haTA diyA gyaa| ___ camakatI dIvAla meM sAmane ke citra aise jhalakane lage the, jaise citra dIvAla ke bahuta bhItara banAye gaye hoM, kyoMki dIvAloM meM jitanA antarAla thA, ve citra utane hI bhItara dikhate the| rAjA ne isI ko puraskRta kiyA; kyoMki rAjA sacce citrakAra kI parIkSA karane hetu yaha pratiyogitA Ayojita kI thii| rAjA ne puraskAra pradAna karate samaya apane udbodhana meM kahA ki-isIprakAra "jo AtmA ko zuddha kara letA hai, usameM duniyA ke citra apane Apa jhalakane lagate haiN|" samatA-mujhe pakar3ane vAlA svayaM chUTa jAtA hai| mamatA-mujhe pakar3ane vAlA svayaM pakar3A jAtA hai| Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 hAya ! maiM mara gayA..... jisaprakAra svapna meM maranevAlA, jAgane para jIvita hI rahatA hai, usI prakAra svapna meM huA maraNa kA duHkha bhI jAgRtadazA meM nahIM rhtaa| eka manuSya gaharI nIMda meM so rahA thA usako svapna AyA ki 'maiM mara gayA hU~' - isaprakAra apanA maraNa jAnakara vaha jIva bahuta duHkhI aura bhayabhIta huA aura jora-jora se cillAne lagA- hAya ! maiM mara gyaa...| taba kisI sajjana ne use jagAyA aura kahA- are bhAI! tU jIvita hai, marA nhiiN| jAgate hI usane dekhA - 'are, maiM to jiMdA hI hU~, marA nhiiN| svapna meM maiMne apane ko marA huA mAnA, isalie maiM duHkhI huA, lekina maiM vAstava meM jIvita huuN|' isaprakAra apane ko jIvita jAnakara vaha Anandita huaa| use mRtyu sambandhI jo duHkha thA, vaha dUra ho gyaa| are, yadi vaha mara gayA hotA to 'maiM mara gayA hU~- aisA kauna jAnatA ? aisA jAnanevAlA to jivita hI hai| isaprakAra mohanidrA meM sonevAlA jIva dehAdika ke saMyoga-viyoga meM svapna kI bhA~ti aisA mAnatA hai ki maiM jIvita hU~, maiM marA hU~, maiM manuSya * ho gayA, maiM tiryaMca ho gayA' - aisI mAnyatA se vaha bahuta du:khI hotA hai| jaba jJAniyoM ne use jagAyA/samajhAyA aura jar3a-cetana kI bhinnatA btaayii| taba jAgate/samajhate hI use yaha bhAna huA ki 'are ! maiM to avinAzI caitanya hU~ aura yaha zarIra to jar3a hai| maiM isa zarIra jaisA nahIM hU~ zarIra ke saMyoga -viyoga se merA janma-maraNa nahIM hotaa|' aisA bhAna hote hI usakA duHkha dUra huA ki - 'vAha ! janma-maraNa mere meM nahIM hotA, deha ke viyoga se merA maraNa nahIM hotA, maiM to sadA jIvanta caitanyamaya huuN| maiM manuSya yA maiM tiryaMca nahIM huaa| maiM to zarIra se bhinna caitanya hI huuN| yadi maiM zarIra se bhinna na hotA to zarIra chUTate hI maiM bhI samApta ho jAtA ? maiM to jAnanahAra svarUpa se sadA jIvanta huuN|' Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 78 jJAnavarddhaka paheliyoM va praznoM ke uttara jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-11 meM prakAzita paheliyoM va praznoM ke uttara isaprakAra hai - 1. AtmA/cetana/jJAna (II) saMvaratattva, nirjarAtattva, jIvatattva 2. samyagdarzana (III) Asravatattva, baMdhatattva, jIvatattva 3. paramAtmA/ paramANu (IV) Asravatattva, baMdhatattva, jIvatattva 4. arahaMta prabhu 5. siddha prabhu (V) ajIvatattva 6. vipulAcala parvata 7. upAdhyAya 23. ayodhyA, sammedazikhara 8. sAdhu 9. kevalajJAna 10. gaNadharadeva 24. (I) galata (II) sahI 11. samyagdarzana, samyagjJAna 25. do va cAra 26. dazaratha aura samyagcAritra 27. eka jJAnavAlA 12. kailAza parvata aura AdinAtha 28. aviratasamyaktva, sayogakevalI 13. arahaMta 14. sImaMdhara bhagavAna 29. (I) eka (II) eka samaya 15. siddha 16. kAnajIsvAmI 30. mokSa meM, devagati meM, 17. ratnatraya devagati meM, tiryaMcagati meM, 18. (I) paMcamagati (II) paMcamagati 31. siddha jIva (III) manuSyagati (IV) devagati 32. vAsupUjya, mallinAtha, neminAtha, (V) devagati (VI) devagati pArzvanAtha va mahAvIra - pNcbaalyti| (VII) paMcamagati (VIII) paMcamagati 33. hamameM 10 aura bhagavAna meM 8 (IX) narakagati (X) devagati - 34. (I) cauthe guNasthAna meM (XI) paMcamagati (XII) paMcamagati (II) mithyAtva guNasthAna meM (XIII) mnussygti| (III) bArahaveM guNasthAna meM 19. mahAvIra svAmI 20. aatmaa| (IV) terahaveM guNasthAna meN| 21. aMta meM dekho 35. (I) ma (II) vi (III) na 22. (1) mokSatattva, jIvatattva . (IV) a (V) kSa papagAta Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 36. jIva, saMvara, nirjarA, mokSa 43. (I) pravacanasAra (II) chahar3hAlA 37. (I) eka manuSya ke AtmA meM (III) mokSazAstra (IV) samayasAra bahuta jJAna hai| (V) aSTapAhur3a (VI) paMcAstikAya (II) jIva lakSaNa jJAna hai| (VII) paramAtmaprakAza (III) sukha-duHkha AtmA ko hotA hai| (VIII) SaTkhaNDAgama 38. (I) dAdA-potA (II) baina-baina 44. bAhubali, padmaprabha, supArzvanAtha, (III) mA~-beTA (IV) bhAI-bhAI sudharmAcArya, munisuvratanAtha, neminAtha, (V) cacere bhAI (VI) sasura-dAmAda vRSabhasena, kundakunda, vimalanAtha, (VII) pitA-putra (VIII) jIjA-sAle (IX) tIrthaMkara-gaNadhara (X) putr-pitaa| RSabhadeva, bharata cakravartI, candraprabha, 39. jIva meM - jJAna, sukha, duHkha, rAga, ajitanAtha, samantabhadra, aranAtha,dharmanAtha, astitvaguNa, vicaar| mallinAtha, naminAtha, ajitanAtha, ajIva meM - roga, zarIra, zabda, sumatinAtha, abhinandananAtha, zreyAMsanAtha, astitvaguNa, rNg| pArzvanAtha, anaMtanAtha, zAntinAtha, vIrasena, 40. abhinna 41. bhakta puujypaad| 42. (1) do (II) tIna 45. pA~coM jJAnoM meM se eka jJAna hogA evaM (III) cAra manuSya gati meM, siddha parameSThI mokSa gati meN| eka samaya meM mokSa ho jaayegaa| pahelI naM. 21 kA uttara - 1. dIpAvalI parva 2. jJAna 3. samyagdarzana 4. siddha bhagavAna 5. pA~ca pANDava muni 6. niyamasAra 7. samavasaraNa 8. indrabhUti 9. ratnatraya 10. mahAvIra bhagavAna 3. mahAvIra prabhu kA mokSa 4. AtmA kA svabhAva 6. mokSa kA mUla 8. zarIra binA sundara vastu 1. zatrujaya siddhakSetra 2. samayasAra kA bhAI 7. dharmarAjA kA darabAra 9. gautama svAmI kA nAma 10. mokSa meM jAne kA vimAna 5. siMha ke bhava meM AtmajJAna Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-12 80 sAhitya prakAzana phaNDa 401/- ru. dene vAle - tejasa devacanda zAha, haidarAvAda 251/- ru. dene vAle DhelAbAI cairiTevila TrasTa, khairAgar3ha ha. zobhA-motIlAla jaina, khairAgar3ha zrI ojasvI bhavya ha. zraddhA jineza jaina, khairAgar3ha zrImatI candrakalA-premacaMda ha. zruti abhayakumAra jaina, khairAgar3ha zrI zvetA-umeza, vaMdanA-maheza chAjer3a, khairAgar3ha / jhanakArIbAI khemarAja bAphanA cairiTevila TrasTa, khairAgar3ha zrI kaMcanadevI-pannAlAla ha. manojakumAra gir3iyA, khairAgar3ha bra. tArAbena mainAbena jaina, sonagar3ha sau. manoramA-vinoda kumAra jaina, jayapura runajhuna cunamuna kotharA bhilAI ena.esa. lIlA caudharI, bhilAI 201/- ru. dene vAle - zrImatI dharmiSThA-jinendra kumAra jaina, durga sahaja niyati ha. zrImatI samatA-amita jaina, kAnapura zrImatI mamatA-ramezacanda jaina, jayapura 151/- ru. dene vAle - zrImatI rakSA-ravIndra kumAra jaina, durga 101/- ru. dene vAle - zrImatI sAdhanA-saMjaya DhosAnI, bhilAI prIti baina subhadrA baina, ahamadAvAda anyAya se upArjita dhana jabardastI lAI huI strI ke samAna adhika samaya nahIM ttiktaa| jaise dhanI ke guNoM se AkarSita strI hamezA rahegI, vaise hI nyAyopArjita lakSmI adhika samaya taka TikI rhegii| nIti vastroM ke samAna hai aura dharma AbhUSaNa ke samAna hai| jaise kapar3oM ke binA AbhUSaNa zobhA nahIM dete vaise nIti ke binA dharma zobhA nahIM detaa| - dRSTi kA nidhAna : pUjya zrI kAnajIsvAmI rAprapA prapa E NTIR Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7/ hamAre prakAzana 1.caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindI) 50/[528 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha ] 2.caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (gujarAtI) 40/[483 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha ] 3.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 1) 7/4.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 2) 5.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 3) 7/(ukta tInoM bhAgoM meM choTI-choTI kahAniyoM kA anupama saMgraha hai|) 6.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 4) mahAsatI aMjanA 10/7.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 5) hanumAna caritra 10/8.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 6) - 7/(akalaMka-nikalaMka caritra) 9.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 7) (anubaddhakevalI zrI jambUsvAmI) 10.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 8) (zrAvaka kI dharmasAdhanA) 11.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 9) (tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra) 12.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 10) kahAnI saMgraha 13.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 11) kahAnI saMgraha 14.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 12) kahAnI saMgraha 15.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 13) kahAnI saMgraha 16.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 14) kahAnI saMgraha 17.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 15) kahAnI saMgraha 18.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 16) nATaka saMgraha 19.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 17) nATaka saMgraha 20.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 18) kahAnI saMgraha 21.jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 19) kahAnI saMgraha 22.anupama saMkalana (laghu jinavANI saMgraha) 23.pAhur3a-dohA, bhavyAmRta-zataka va AtmasAdhanA sUtra 5/24.virAga saritA (zrImadjI kI sUktiyoM kA saMkalana) 25.laghutattvasphoTa (gujarAtI) 26.bhaktAmara pravacana (gujarAtI) 27.aparAdha kSaNabhara kA (kaoNmiksa) 10/ 10/ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamAre preraNA srota : bra. harilAla amRtalAla mehatA janma vIra saMvat 2451 pauSa sudI pUnama jaitapura (morabI) satsamAgama vIra saMvat 2471 (pUjya gurudeva zrI se) rAjakoTa dehavilaya 8 disambara, 1987 pauSa vadI3, sonagar3ha brahmacarya pratijJA vIra saMvat 2473 phAgaNa sudI 1 (umra 23 varSa) pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI ke aMtavAsI ziSya, zUravIra sAdhaka, siddhahasta, AdhyAtmika, sAhityakAra brahmacArI harilAla jaina kI 19 varSa meM hI utkRSTa lekhana pratibhA ko dekhakara ve sonagar3ha se nikalane vAle AdhyAtmika mAsika Atmadharma (gujarAtI va hindI) ke sampAdaka banA diye gaye, jise unhoMne 32 varSa taka avirata sNbhaalaa| pUjya svAmIjI svayaM aneka bAra unakI prazaMsA mukta kaNTha se isa prakAra karate the "maiM jo bhAva kahatA hU~, use barAbara grahaNa karake likhate haiM, hindustAna meM dIpaka lekara DhU~Dhane jAveMto bhI aisA likhane vAlA nahIM milegaa...|" Apane apane jIvana meM karIba 150 pustakoM kA lekhana/sampAdana kiyA hai| Apane baccoM ke lie jaina bAlapothI ke jo do bhAga likhe haiM, ve lAkhoM kI saMkhyA meM prakAzita ho cuke haiN| apane samagra jIvana kI anupama kRti caubIsa tIrthaMkara bhagavantoM kA mahApurANa-ise Apane 80 purANoM evaM 60 granthoM kA AdhAra lekara banAyA hai| ApakI racanAoM meM pramukhataH Atma-prasiddhi, bhagavatI ArAdhanA, Atma vaibhava, naya prajJApana, vItarAga-vijJAna (chahar3hAlA pravacana, bhAga 1se 6),samyagdarzana (bhAga 1se8), adhyAtma-saMdeza, bhaktAmara stotra pravacana, anubhava-prakAza pravacana, jJAnasvabhAva-jJeyasvabhAva, zrAvakadharmaprakAza, mukti kA mArga, mUla meM bhUla, akalaMka-nikalaMka (nATaka), maMgala tIrthayAtrA, bhagavAna RSabhadeva, bhagavAna pArzvanAtha, bhagavAna hanumAna, darzanakathA, mahAsatI aMjanA Adi haiN| 2500veM nirvANa mahotsava ke avasara para kiye kAryoM ke upalakSya meM, jaina bAlapothI evaM Atmadharma sampAdana ityAdi kAryoM para anake bAra Apako svarNa-candrikAoM dvArA sammAnita kiyA gayA hai| jIvana ke antima samaya meM Atma-svarUpa kA gholana karate hue samAdhi pUrvaka "maiM jJAyaka ha~...maiM jJAyaka ha~" kI dhuna bolate hue isa bhavyAtmA kA deha vilaya huA-yaha unakI antima aura sarvAdhika mahatvapUrNa vizeSatA thii| mudraNa vyavasthA: jaina kampyUTarsa, jayapura mo. 09414717816, I-mela: jaincomputers74@yahoo.co.in