Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM namaH siddhebhyaH // jaina bAla guTakA maMthama bhAga visako jaina pAThazAlAoM meM par3hAne bAva jJAnacaMdra nemAne banAkara pAyA JAIN RELIGIOUS TRACTS SERIES. No 2. 1 bIra saM0 243 va 1961 191 mUlya 10) pustaka kA patA: ba bAbU jJAnacandra jaino mAlika pustakAlaya anArakalI jainagalo laahaur| nAva ejAgomozanacA vAra meM vipara bAlA khAlI svAdhIna da A koI aura pe] [pacAra 2000
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA yaha jaina bAla guTakA jainapAThazAlAbhoM meM baccoM ko par3hAne ke , laye banAyA hai isameM 13 zlAmA puruSo 18 puNya puruSo 24 tIrtha : paroM ke 24 cinhoM ke 24 cima bhagavAna kI mAtA jo 16 svapna garbha pANaka ke samaya dere una svapnoM ke citra paMca parameSThI ke ipa chattIsI sahita 140 mala guNa vAra padArtha kA mAsA madhaM samyakta kA varNana karma kI 148 karma prakRti 4 lAkha yoniyoM kA khulAsA Adi aneka jaina mata ke kathana jo jo baccoM ko sikhAne arI maMjinane mantho ko bAdhyAya hama ne mapanI sATha varSa kI AyameM karI una sabako sArarisa] isa pustaka meM kara kATa kara bharA hai yaha pustaka hara eka jaina pAcazAlA ma hamAre yahAM se maMgAkara baccoM ko pAnI cAhiye aura hara jaino bhAI ko isakI svAnAya karanA cAhiye aisI upakArI itanI bar3I pustaka kA dAma tAhira jainI kharIda sapha, kevala rakhA hai / / pustapA milale kA patA vA zAnacandra jainI, lAhaura, vijnyaapn| isa, pustaka kA nAma jaina bAla guTakA aura yaha, pustaka donoM hamane rajisTarI karAliye haiM koI mahAzaya bhI apanI pustaka kA nAma jainavAla guTakA na rakve aura na yaha pustaka yA hamAre race hue isa ke majamUna chApe jo chApegA use lAhaurakI kacaharIkA saira karanI pdd'egii| pustaka racitA-bAdhu jJAnacandra jainI lAhaura
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA / : prathama-bhAga / atha NamokAra mantra::: NamoarahaMtANaM Namo siddhANaM Namo AiriyANaM Namo uvajjhAyANaM Namo loe savvasAhUNaM / . * noTa- jina mAiyoM ne jaina graMtha dekhe haiM athavA navakAra mAhAtmya pATha par3hA hai vaha jAnate haiM ki navakAra maMtra se kitane jIvoM ko kisa 2 prakAra siddhi huI haiM so vaha 'navakAra maMtra 46 prakAra ke haiM soM una kA kula khulAsA hAla aura unameM se mahAzakti dhAn 25 navakAra ke jaina maMtra, aura isa navakAra maMtra ke akSara makSara aura zabda zabda kA ..khulAsevAra alaga alaga eka bahuta bar3A 'artha jaina vAlaguTake dUsare bhAga meM chapA ha jo hamAre yahAM se 11) meM milatA hai / atha paMcaparameSThiyoM ke nAma arahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sarva sAdhu / OM a si A u. sA namaH / 1 12 1 noTa- asiA usI nAma paMca parameSThI kA hai isa meM a, arahanta kA 'si, siddha kI bhA AcArya kA u, upAdhyAya kA / sA, sAdhu kA hai, aura jo bAjA akSara haiM isa meM paMcaparameSThI ke nAma garmita haiM / """," atha 63 - zalAkA puruSoM ke nAma / - 24 tIrthaMkara 12 cakravartI 9 nArAyaNa 9 prati nArAyaNa 9 balabhadra yaha milakara 63 zalAkA ke puruSa kahalAte haiM /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bAlaguTakA prathama bhAga | atha 24 - tIrthaMkaroM ke nAma / 1 RSabhadeva, 2 ajitanAtha, 3 sambhavanAtha, 4 abhinandananAtha, 5 sumatinAtha, 6 padmaprabha, 7 supArzvanAtha, 8 candraprabha, 9 puSpa danta, 10 zItalanAtha, 19 zreyAMsanAtha, 12 vAsupUjya, 13 vimalanAtha, 14 anantanAtha, 15 dharmanAtha, 16 zAntinAtha, 17 kunthunAtha, 18 aranAtha, 19 mallinAtha 20 munisuvratanAtha, 21 naminAtha, 22 neminAtha, 23 pArzvanAtha, 24 varddhamAna / noTa - RSabhadeva ko RSabhanAtha vRSabhanAtha aura AdinAtha bhI kahate haiM, puSpadanta ko suvidhinAtha bhI kahate haiM / varddhamAna ko vIra, mahAvIra, atidhIra, aura sanmata bhI kahate haiN| samajhAvaTa - bahuta se puruSa tIrthakaroM ke nAma ke sAtha zrI yA jI harapha jor3akara volate haiM jaise RSabhadeva ko zrIRSabhadevajI kahanA so bolane meM to kucha dopa nahIM, balaki isa se una ke nAma kA tAz2Ima pAI jAtI hai parantu jApya karane meM zrI yA jI haragiz2a nahIM jor3ane kyoMki tIrthakaroM ke nAma eka jAtike maMtra haiM maMtroM kA harapha kama yA jiyAdA karake japanA yogya nahIM, dUsare jI harapha hiMdI bhASA hai so bhASA to hai so yadi isI prakAra hara eka javAnavAle inake nAma ke sAtha apanI bhASAke harapha jor3ane laga jAyeM to hara eka bhASA meM inake nAma anya anya prakAra ke hojAveM so jaisA karanA dUSita hai isaliye zrI aura jo harapha maMtra japane meM haragiz2a nahIM jor3ane / 12 cakravarttI / 1 bharatacakravartI, 2 sagaracakravartI, 3 maghavAcakravartI, 4 sanatkumAra cakravartI, 5 zAMtinAthacakravartI, (tIrthaGkara) 6 kunthu nAthacakravartI (tIrthaGkara), 7 aranAtha cakravartI (tIrthaGkara ), 8 subhUma cakravartI, 9 padmacakravartI (mahApadma) 10hariSeNa, cakravartI, 11 jayasena cakravartI, 12 brahmadattacakravartI //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| -nArAyaNa 1 tripRSTa, 2 dvipRSTa, 3 svayambhU, 4 puruSottama 5 puruSasiMha, 6 puNDarIka, 7 datta, 8 lakSmaNa 9 kRSNa // 6-ptinaaraaynn| 1 azvagrIva, 2tAraka, 3meraka, 4madhu (madhukaiTabha) 5 nizuMbha, 6valI,7 prahlAda, 8 rAvaNa, 9 jarAsaMdha / ha-balabhadrA 1 acala, 2 vijaya, 3 bhadra, 4 suprabha, 5 sudarzana, 6 AnaMda 7 naMdana (naMda), 8 padma (rAmacandra) 9 roma (blbhdr)| noTa-rAmacaMdra kA nAma padma aura kRSNa ke bhAI kA nAma valabhadra bhI thaa| atha 166-puNyapuruSoM ke nAma ha-nArada / 1 bhIma2 mahAbhIma 3 rudra 4 sahArudra 5 kAla 6 mahAkAla 7 durmukha 8 narakamukha 9 adhomukh| 1bhImavalI rajitazatru 3rudra (mahAdeva ). 4vizvAnala 5supratiSTha 6acala 7puNDarIka 8ajitadhara 9jitanAbhi * 10pITha 11saatyki| . 14-kulkr| 1sImaMkara rasanmati 3kSemakara 4kSemaMdhara 5sImaMkara 6sImaMdhara 7vimalavAhana cakSuSmAn 9yazasvI 10abhicaMdra 11candrAbha 12marudeva 13prasenajita 14nAbhi raajaa||
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhAga / 24-kaamdev| * 1 bAhubalI 2 amitateja,3 zrIdhara 4 dazabhadra 5 prasenajit 6 candravarNa 7 agnimukti 8 sanatkumAra. (cakravartI) 9 vatsarAja 10 kanakaprabha 11 sedhavarNa,12 zAMtinAtha (tIrthakara) 13 kuMthunAtha (tIrthaMkara) 14 aranAtha (tIrthaMkara) 15 vijayarAja 16 zrIcandra 17 rAjAnala 18 hanumAna 19 balagajA 20 vasudeva 21 pradyumna 22 nAgakumAra 23 zrIpAla 24 jNbuusvaamii| noTa-58 nAma to yaha aura 63 zalAkA puruSa aura caubIsa tIrthakaroMke 48 mAtA pitA ke nAma jo Age 24 citroM meM likhe haiM ina meM milAkara yaha sarva 169 puNya puruSa kahalAte haiM arthAt jitane puNyavAna puruSa hue haiM unameM yaha mukhya gine jAte haiN| .12 prasiddha manuSyoM ke naam| 1 nAbhi 2 zreyAMsa 3 bAhubalI 4 bharata 5 rAmacandra 6 hanumAna 7 sItA rAvaNa 9 kRSNa10mahAdeva11 bhIma12 paarshvnaath| ' noTa-kalakaroM meM nAmirAjA, dAna dene meM zreyAMsa rAjA, tapa karane meM bAhubalI eka sAla taka kAyotsarga khar3e rahe, bhAvako zuddhatA meM bharata cakravartI dIkSA lete hI kevala jJAna huvA valadevoM meM rAmacadra, kAmadevoM meM hanumAna satiyoM meM sItA,mAniyoM meM rAvaNa, nArAyaNoM meM kRSNa rudroM meM mahAdeva, balavAnoM meM bhIma, tIrthaMkaroM meM pArzva nAtha yaha puruSa jagata meM bahuta prasiddha hue haiM / .: 5-tIrthakarabAlabrahmacArI vAlupajya 2 mallinAtha 3 neminAtha4pArzvanAtha 5 varddhamAna / moTa-yaha bAlabrahmacArI hue haiM inhoMne vivAha nahIM kiyA rAjya bhI nahIM kiyA, kumAra avasthA meM hI dIkSA lii| ... 3-tIrthaMkara tonapadavI ke dhaarii| . 1 zAMntinAtha 2 kuMthunAtha 3 aranAtha / noTa-yaha 3 tIrthakara cakravartI aura kAmadeva bhI hue haiN|
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga | 16 - prasiddha satiyoM ke nAma / 1 brAhmI 2. caMdanabAlA 3 rAjala 4 kauzalyA 5 mRgAvatI 6 sItA 7 samudrA 8 draupadI 9 sulasA 10 kuntI 11 zIlAvatI 12 damayaMtI 13 cUlA 14 prabhAvatI 15 zivA16 padmAvatI / noTa-satI to aMjanA rayaNamaMjUpA mainAsandarI vizalyA Adi aneka huI haiM yaha una meM 16 mukhya kahiye mahAna satI huI haiM aura jo pati ke sAtha jala mare use anyamata meM satI kahate haiM so ina satiyoMke satopana kA vaha matalava nahIM samajhanA, jainamata meM jo jalakara mare use mahA pApa apaghAta mAnA hai usa kA phala naraka mAnA * hai jainamata meM satI zIlavAna ko kahate haiM jo kisI prakAra ke bhaya yA lobha vagairA se apane zIla ko na DigAve jaina mata meM usa ko satI mAnA hai / atIta (bhUta) (pichalI) cauvIsI // 1 zrInirvANa, 2 sAgara, 3 mahAsAdhu, 4 vimala prabha, 5 zrIdhara, 6 sudatta, 7 amalaprabha, 8 uddhara9 aMgira, 10 sanmati 19 sindhu nAtha, 12 kusumAMjali, 13 zivagaNa, 14 utsAha, 15 jJAnezvara 16 paramezvara, 10 vimalezvara, 18 yazodhara, 19 kRSNamati, 20 jJAnamati, 21 zuddhamati 22 zrIbhadra 23 atikrAMta, 24 zAnti // anAgata (bhaviSyata ) (AindA) cauvIsI // 1 zrImahApadma, 2 suradeva, 3 supArzva, 4 svayaMprabha 5 sarvAtmabhUta, 6 zrIdeva, 7 kulaputradeva, 8 udaMkadeva, 9 proSThiladeva, 10 jaya kIrti, 11 munisuvrata 12 ara, (amaMma) 13 niSpApa, 14 niHkaSAya 15 vipula, 16 nirmala, 17 citragupta, 18 samAdhigupta, 19 svayaMbhU, 20 anivRtta, 21 jayanAtha, 22 zrIvimala, 23 devapAla, 24 anaMtavIrya //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguSTakA prathama bhaag| mahAvidehakSetrake 20 vidyamAna .. 1 sImandhara, 2 yugmaMdhara, 3 bAhu, 4 subAhu, 5 saMjAtaka, 6 svayaMprabha, 7 vRSabhAnana, 8 anaMtavIrya, 9 sUraprabha, 10 vizAla kIrti, 11 vajadhara, 12 caMdrAnana, 13 candrabAhu, 14 bhujaMgama, 15 Izvara, 16 nemaprabha (nami) 17 vIrasena, 18mahAbhadra 19 deva. yaza, 20 ajitavIrya / 24 tIrthaMkaroM kI 16 janma ngriiye|| 1, 2, 4,5,14, kI ayodhyA, tIsare kI zrAvastI nagarI, chaThekI kozAMzI 7,23 kI kAzIpurI veMkI candrapurI meM kI kA. kaMdI nagarI 10 kI bhadrikApurI 113 kI siMhapurI 123 ko campApurI 13ve kI kapilA nagarI 15vekI ratnapurI 16,17,18 kA hastanApura 19, 21 kI mithalApurI 20ve kI kuzAgra nagara yA rAjarAhI 22veM kI zaurIpura yA dvArikA 24veM kI kunnddlpur| noTa-ayodhyA ko lAketA bhAvastI nagarI ko .maheTa pAma / kAzI ko banArasa campApurIko bhAgalapura / ratnaparIko naurAI aura zaurIpurako baTezvara bhI kahate haiN| tIrthakaroM kI janma nagariyoM meM phrk| 22 ve tIrthaMkara neminAtha kA janma kisI anya zaurIpura meM aura kisI anya meM zArikApurI meM 20ve tIrthaMkara kA janma kisI grantha meM kuzAgna nagara meM aura kisI grantha maiM rAjagRhI meM likhA hai so ina meM jo pharaka hai vaha kevalI jaaneN| 24 tIrthaMkaroM ke nirvaannkssetr| RSabhadevakA kailAza,vAsupUjya kA caMpApurI kA bana, neminAtha kA giranAra,varddhamAna kA pAvApura, bAkI ke 20 kA sammeda zikhara hai|
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayalAguTakA prathama bhaag| atha zrI sammedazikhara jI ke drshn| - moo RILMS RSESIDESEX T - HALASS SBE . AN . " -- . NITA . . ." .4 55cako 4 AM TEN SSERASAYARIA - - DTTA m isa zrI sammeda zikhara ke nakaze meM eka tarapha pUrvadizA meM sabase UcI Toka nambara 9zrI candraprabha kI hai dUsarI pazcima dizA meM sabase UJco Toka namvara 24 zrI pArzva nAtha tIrthaMkara kI hai isa parvata se 20 tIrthakara aura alakhyAta kevalI mokSa gaye hai parvata para 24 tIrthakaro kI cauvosa hI TIka hai / yaha cauvIsa Toka hone kA kAraNa yaha hai ki eka kalpakAla 20 koTA koTo sAgara kA hoya hai jisa meM 10 koTA koTo sAgara kA pahalA ava sarpaNI kAla 10 koTA koTI sAgara kA dUsarA utsarpaNI kAla so jitane anaMtAnaMta kalpakAla gujara cuke haiM una meM sivAya isa kAlake jitanI cauvIsI huI hai saba ilI parvata se mokSa ko gaI hai pralayakAlake vAda aura parvato kA yaha niyama nahIMki jahAM pahale thA vahAM hI phira dhane paraMtu yaha zrIsammeda zikhara hara pralaya ke bAda yahAM hI banatA hai aura cauvIso isI se mokSako jAtI hai isa liye caubIsoM Troka hI pUjanIka hai| ___ java pahAr3a para yAtrA karane car3hate haiM to sabase pahale TauMka 1 zrIkunthu nAthakI ToMka para jAte haiM phira pUrva dizA meM dUsarI Tauka zrI naminAtha kI hai, 3 aranAtha kI hai / mallinAtha kI 5zreyAMsa nAtha kI puSpadanta kI 7 padmaprama ko suni suvratanAtha kI 9 caMdraprabha kI 10 bhAdi nAtha kI 11 zItalanAtha kI 12 manaMtanAtha kI 13 sabhavanAtha kI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 14 vAsupUjya kA 15 abhinandana nAtha kI yaha 15 TauMka pUrva dizA meM haiM phira bIca meM jala mandira hai, phira pazcima dizA meM 16vIM TauMka zrIdharmanAtha ko hai 17 sumatinAtha kI / 18 zAMtinAtha kI 19 mahAvIra kI 20 supArzvanAtha ko 21 vimalanAtha kI 22 ajita nAthakI 23 neminAthakI 24 pArzvanAtha ko yaha 9 TauMka 16 se 24 taka pazcima dizA meM haiM inakA vizeSa hAla jaina tIrthayAtrA meM likhA hai johamAre yahAM le 1)meM milatI hai| atha zrIgirinAra jI ke drshn| sabhA PARIORSaree EESH S SSSS THENT pa THI INESS EK3740 ANTRA 1 . EARNORTHRA WINNEMENT PARSAATARNA ENRNI sA TERA kAra MHARE + 17.4LL RADHIROINT HINDI BREACEPARAN ADEHTAsanI SOP si7TF LIKE ARTISAR SM JHER SEX EXAANT isa zrI giranAra jI ke nakaze meM pahale pahAr3a ke nIce Thaharane kI dharmazAlA hai phira pahAr3a para jAne ko phATaka yAnI daravAjA hai phira Upara car3ha pahAipara darzana karane jAneko dUsarA phATaka yAnI daravAjA hai phira zvetAmbarI maMdira haiM isa jagaha koloraTha ke mahala gholate haiM phira thor3I dUra para do digambarI maMdira haiM yahAM hI rAjala jo kI guphA hai yahAM rAjalajIne tapa kiyA hai yahAMse Age rAste meM agvikA devI : ko maMdira AtA hai yaha isa pahAr3a kI rakSaka haiM phira jAkara 'zrI neminAthaM tIrthaMkara ke kevalajJAnakalyAnaka kI ToMka para pahuMcate haiM phira mokSa kalyANaka kI TauMka para pahuMcate hosi parvata se zrIneminAtha tIrthaMkara Adi 99 karoDa muni mukta gaye haiM isakA vizeSa ' hAla hamane jaina tIrthayAtrAmeM likhA hai zrIgiranAra jI ko Urjayanta gira bhI kahate haiN|
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayAla guTakA prathama bhaag| " dUsare siddhakSetroM ke nAma / 1 mAMgItuMgI 2 muktAgiAra (meDhagiri)3 siddhavarakUTa (oMkAra) 4pAvAgiri 5 zatrujaya (pAlItAnA) 6 baDavAnI (cUlagiri) 7 sonAgiri nainAgiri (nainAnaMda) 9 daunAgiri (sadepA) 10 tAraMgA 11 kuMthugiri 12 gajapaMtha 13 rAjagRhI paMcapahAr3I) 14 guNAvA (navAdA) 15 paTanA 16 koTizilA 17 cauraasii| moTa--isakA matalaba yaha nahIM samajhanA kitane ho siddhakSetra haiM isake ilAve aura bhI bahuta hai parantu kAladoSa se yaha mAlUma nahI rahA hai ki vaha kahAM haiM isalie 5 torthakara nirvANakSetra aura 16 dUsare jo isa samaya prasiddha haiM vahI 21 yahAM likhe he nirvANakAMDa racatAne bhI jo pATha racane ke samaya Ama mazahUra the usameM ghahI varNana kie haiM bAkI ke siddhakSetroM ko AkhIra meM tIna loka ke tINa meM namaskAra karA hai| atizaya kSetroM ke nAma 1 ahikSatajo 2 caMderI 3 thovanajI 4paporAjI 5 khajarAhA 6 kuNDalapura 7 vanar3A 8 aMtarikSa pArzvanAtha.9. kAraMjayajI 10 bhAtakulI 11 rAmaTeka 12 AbUjI13 kesariyAnAtha14 cAMdanapura . 15jainabadrI16 kAnUragrAma 17 mUlabadrI 18 kArakUla 19 bAraMganagara 20 corAsI mathurA ke pAsa hai| noTa-caurAsI ko jambUsvAmI kA nirmANa kSetra bhI kahate haiM paraMtu ghAja zAstroM meM jasyUsvAmI kA nirvANa rAja gRhI (paMca pahADI) meM likhA hai isa kAraNa se hamane isa atizaya kSetroM meM bhI likhA hai ahikSatajI ko rAmanagara jaina badrIko bhravaNa vigalora yA gomaTha svAmI mUlabadrI ko sahasra phUTa, kesariyAnAtha ko kAlA vAvA cAMdanapura ko mahAvIra bhI kahate haiM, yaha atizaya, saMyukta jaina tIrtha haiM tIrthaM se kahate haiM jisa kara bhanya jIva bhavasAgara kotire ina kA vizeSa hAla jainatIrtha yAtrA maha!
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ anabAlaguTakA prathama bhaag| 12 atha 24 tIrthaMkaroM kI mAtAoM ke 16 svapna (bhASA chaMdabandapATha) sura kubjara sama kujjaradhavala dhuraMdharo / kehari kesara zobhita nakhazikha sundaro / kamalA kalaza nhauna dou dAmasuvA vane / ravizazi maNDala madhura mIna yugpaavne| pAvana kanaka ghaTa yugmapuraNa kamala sahita sarovaro / kallola mAlA 'kulitasAgara siMha pITha manoharo / ramaNIka amara vimAna phaNipati bhavana ravi chavi chAjiye / ruciratna rAzi dipanta pAvaka tejapuJja vizajiye / (saMskRta) gajeMdra vRSa siMhapota kamalAlayA dAma ka, zazAMka ravimona kumbha nalinA karAmmo nidhi, mRgAdhipaghRtAsanaM sura vimAna nAgAlaya, maNi pracaya vanhi nAsaha vilokitaM maMgalam athaM 24 tIrthaMkaroM kI mAtAoM ke 16 svapnoM ke 16 citra | tIrthakaroM ke garbha meM Ane ke samaya jo unakI mAtAoM ko 16 svapna dikhAI dete haiM una 16 svapna ke citra isa prakAra haiN| 1 pahale svapne meM zveta varNa sura hastI dIkhe hai / Ch
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bAlaguTakA prathama bhaag| . 2 dUsara svapne meM sveta varNa vala dIkhe hai| . -ASON 3 tIsare svapna meM zveta varNa zera dIkhe hai| 4 cauthe svapne meM hAthiyoM kara hoya hai abhiSeka jisakA aisA kamaloM ke siMhAsana para lakSmIbaiThI dIkhe haiN| Entee FreeRLIAME manA SABHA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ janabAlaguTakA prathama bhaag| 5 pAMcaveM svapnese AkAzatiSe do phUla mAlAlaTakatI huI dIkheMha TER MAWAT HTN 6 chaThe khAne meM rAtrA ke samaya kiraNoM sAhata sampUrNa candramA dIkhe hai| Arcle MARA IMAR bhAsa . sAtave svapne meM jagata ko rozana karatA huvA udayAcala parvata para ugatA huvA sUrya dIkhe haiN| TAGS KIPES REASTRA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| AThaveM svapnemeM sarovarake jala viSe kela karate huye yugala (do) mIna (macchI) dIkhe haiN| MMSHIKMERATIlAbhara LTD 1 navameM svapne meM sugaMdha jalake aura do kaMcana ke kalaza jina ke mukha kamala se Dhake huye haiM to dI hai| dac VAST 10 dazaveM svapne meM mahA manohara paur3iyoM sahita svaccha jala se bharA kamaloM kara pUrNa sarovara dIkhe hai| la REA D LINE FITSELEATURE mAdhaLEUPTETVS mana FEERREEHATI EVER SE
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga 11gyArahaveM svapne meM uchalatIhuI uMcI taraMgoM sahita samudradIkhe hai| PLALTH % ER - 24 TOS A 12 bArahaveM svapne meM lakSmI kA sthAnaka mahA manohara .. siMhAsana dIkhe hai| ASSEIN MIN .... 41 4--XTheAL 15 ANDAM SON ICEXEYA 13 terahaveM svapne meM nAnA prakAra kI dhvajAoM kara zobhita AkAza viSe AvatA huvA deva vimAna dIkhe haiN| HWAR EPR... H PANCIALLERY kAna PARENTS bhAra SURESHERI SSNEED
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| 14caudahave svapna meM pAtAla se nikalatA nAgendra kA bhavana dIkhe hai DP / R MH FACERTERSATISHTHA MANASKARE 15 paMdarahaveM svapna meM aruNaje padmarAgamaNi (cunnI) (lAla) ujvala je vajramaNi(hIrA)harita je marakata maNi (pannA)zyAma je indra nIlamaNi (nIlama), aura pIta je puSpa rAga maNi (yuSarAja), ityAdi ratnoM kI bar3I UMcI rAzi dIkhe hai| ASHA gA LETESE 16 solahaveM svapne meM balatI huI nirdhUma agni dIkhe hai| E ASGE
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaage| __ atha 24 tIrthaMkaroM ke 24 cinh| / (bhASA chaMda baMda paatth)| dohA-tIrthaMkara caubIsa ke, kahUM cinha caubiis| jainagrantha meM varNiye, jaise jaina munIsa / pADI chNd| zrI AdanAtha ke vaila jAna, ajitezvara ke hAthI mahAna saMbhava jina ke ghor3A anapa, abhinadana ke bAMdara sruup| zrI samatanAtha ke cakavA jAna / zrIpA prabhuka kamala mAna, sathiyA supArzva ke zobhavaMta, caMdA ke AdhA caMda dipaMtA nAka saMyukta zrI puSpadaMta vRkSa kalapa kahI sInale mahaMta,zreyAMsa nAtha ke gaiMDA dekha, zrI vAsu pUjya ke bhaiMsA rekha vimalezvara ke sUvara bakhAna, sehI anaMta ke kara pramAna / zrI dharmanAtha ke vajra daMDa, prabhu zAMti nAtha ke hiraNa mNdd| kuthu jinake bakarA kehaMta, machalI kA ara prabhu ke lsnt| zrImallinAtha ke kalasayoga. manisuvrata ke kachavA manogAMcinakamala zrInamike kahata,zaMkha nomanAtha ke bala anaMta pArasa ke sarpa hai jaga vikhyAta, siMha sohevIra ke divsraat|| dohA-cinha biMbapara dekha yaha, jAno jina caubIsa / pauchI kamaMDalu yukta je, te biMba jaina munIsa / / nahIM cinha arahaMta kI siddha kI kahI akaash| jJAnacaMda prabhudarasa se kaTe karma kI raal|| noTa-24 tIrthaMkaroM ke 24 cinha jo hamane isa pustaka meM likhe haiM ina ko sahI samajha kara bAko ke lekha bhoso anusAra kara dene cAhiye isa kA saMzodhana hamane saMskRta prAkRta anyoM ke pramANa ke sAtha kiyA hai|
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ janabAlaguTakA prathama bhaag| atha 24 tIrthaMkaroM ke 24 cinhoM ke 24citr| 1-RSabhadeva ke baila kA cinh| . ___ pahilA bhava sarvArthasiddhi janma nagarI ayodhyA pitA nAbhirAjA, mAtAmarudevo, kAya UMcI500 dhanuSA raMga svarNa samAna pIlA Ayu 84 lAkhapUrva dIkSA vRkSa baTa ( bar3a ke nIce dIkSA lI ) gaNadhara 84 nirvANa Asana padmAsana nirvANasthAna phailAza yaha tIsare kAlameM utpanna bhae aura tIsare meM hI mokSa gae jaba yaha mokSa gae inase 3 varSasADhe ATha mahIne bAda cauthA kAla prAramma huA / aMtara inase5 lAkha koTi sAgara gepiicheajitnaathbhe|| 2-ajitanAtha ke hAthI kA cinha / pahilA bhava vaijayanta nAmA dUsarA anuttara vimAna janma nagarI ayodhyA pitA kA nAma jitazatrumAtA kA nAma vijayasenAdevI kAya UMcI450 dhanuSa raMgasvarNa samAna pIlA Ayu 72 lAkha pUrva dIkSA vRkSa saptachada (sitaunA) nirvANabhAsana khar3agAsana nirvANasthAna sammedazikhara,aMtarAnase 30 lAkha koTi sAgara gae pIche saMbhavanAtha bhae / . .3-saMbhavanAtha ke ghor3e kA cinha / - pahilA bhava graiveyaka janmanagarIzrAvastI pitAkA nAma jitAri mAtA kA nAmasuSeNA devI kAya UMcI4005nuSa raMga racarNa samAna pIlA Ayu 60 lAkha pUrva dIkSAvRkSa zAla gaNadhara 105 nirvANa mArUna khaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, bhantara inase 10lAkha koTi sAgaragae pIche abhinandana nAtha bhe|| ANNER RN Hit SHATREAN Ran
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ WASALMNEHWAR jainayAlaguTakA prathama mAga 4-abhinandananAtha ke bandara kA cinh| pahilA bhava vaijayaMtanAmA dUsarA anusara vimAna janma nagarI ayodhyA pitAkA nAma saMpara mAtAkA nAma siddhArthI kAya UMcI 350 dhanuSa, raMga svarNa samAna polA Ayu 50 lAkha pUrva dIkSA vRkSa sarala gaNadhara 103. nirvANa Asana khaDgAsana nirmANa sthAna sammedazikhara, antara inasaM 9 lAkha koTisAgara gae pIche sumatinAtha bhae / 5-sumatinAtha ke cakave kA cinha / / pahilA bhava uddhavethaka janma nagarI ayodhyA pitA kA nAma meghaprama mAtA kA nAma sumaMgalA (maMgalAvatI) kAya UMcI 300 dhanuSa raMga suvarNa samAna pIlA Ayu40 lAkha pUrva dhozA vRkSapriyaMgu (kagunI ) gaNadhara 116 nirvANa AsanakhaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtarAnase 90 hajAra koTi sAgaragae pIche padmamama bhe|| .. 6-pamaprabha ke kamala kA cinh| ' pahilA bhava vaijayaMta nAmA dUsarA anuttara vimAna janma nagarI kozAmbI pitA kA nAma dhAraNa mAtA kA nAma susImAdevI kAya UMcI 250 dhanuSa, raga kamala samAnamArakAsurakha) Ayu 30 lAkha pUrva dIkSA vRkSa priyaMgu (kaMgunI) gaNadhara 111 nirvANa Asana khaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtara ina se 9 hajAra koTi sAgara gae pIche supArzvanAtha bhae-. -supArzvanAtha ke sAthiye kA cinha / / pahilA bhava madhyauveyaka janma nagarI kAzI pitA kA nAma supratiSTha mAtAkAnAma pRthivI(SeNAdevI kAya UMcI200dhanuSa, raMga priyaMgu manjarI , samAna harA yu 20lAkha pUrva dIkSA vRkSa zirISa (sirasa) gaNadhara95 nirvANa Asana khaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, maMtara ina se 9 sau koTi sAgara gae pIche candraprabha bhae RELARINA d
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga | 8- candraprabhake ardhacandra kA cinha | pahilA bhava vaijayaMta nAmA dUsarA anuttara vimAna janmanagarI candra purI pitA kA nAma mahAsena mAtAkA nAma lakSmaNAdevI kAya UMcI 150dhanupa,raMga zveta (supheda)mAyu 10 lAkha pUrva dIkSAvRkSa nAga gaNadhara 93 nirmANa Asana khaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtara inase 90 koTi sAgara gae pIche puSpadanta bhae // .9 - puSpadanta ke nAkU (saMsAra) kA cinha | 21 pahilA bhava bhaparAjita nAmA cauthA anuttara vimAna janma nagarI kAkandI pitA kA nAma sutrova mAtAkA nAma jayarAmAdevI kAya UMcI 100 dhanuSa raMga zveta (safeda) Ayu 2 lAkha pUrva dIkSA vRkSa zAla, gaNadhara 88 nirvANa Asana khaDgAsana nirmANa sthAna sammedazikhara, aMtara ina se 9 koTi sAgara gae pIche zItalanAtha nae // 10 - zItalanAtha ke kalpavRkSa kA cinha | pahilA bhava AraNa nAmA15vAM svarga janmanagarI bhadrakApurI pitA kA nAma dRDharathamAtAkA nAma sunandAdevI kAya UMcI 90dhanuSa, raMga svarNasamAna pIlA Ayu eka lAkha pUrva dokSA vRkSa plakSa (pilakhana) gaNadhara 81 nirvANa Asana khaDgAsana nirvANesthAna sammeda zikhara aMtara inase 100 sAgara ghATakoTi sAgaragae pIche zrayAMsanAtha bhae / 11- zreyAMsanAtha ke gaiMDe kA cinha | pahilA bhava puSpottara vimAna janma nagerI siMhapurI pitAkA nAma viSNu mAtAkA nAma viSNuzrI kAya UMcI 80 dhanuSa, raMga svarNa samAna pIlA, Ayu 84 lAkha varSa dIkSA vRkSa tiMduka gaNadhara 77 nirvANa Asana khaDgA sana nirvANa sthAna sammedazikhara, antara inase54lAga ra gae pIche vAsupUjya bhae /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 jainavAlaguTakA prathama bhAga 12 - vAsupUjya ke bhase kA cinha | after re nafuSTha nAmA AThavAM svarga janma nagarI caMpApurI pitAkA nAma vAsu mAtAkA nAma vijayA ( jayavatIdevI) kAya UMcI 70 dhanuSa raMga kesU ke phUla samAna Arakta (surakha) Ayu 72 lAkha varSa dIkSA vRkSa pATala gaNadhara 66 nirvANa Asana khaDgAsana, nirvANa sthAna campApurIkA vana antara inase 30 sAgaragae pIche vimala nAtha bhae / vAsupUjya bAlabrahmacArI bhae na vivAha kiyA na rAjya kiyA kumAra avasthA meM hI dIkSA lI || 13 - vimalanAtha ke sUvara kA cinha / pahilA bhava zukranAmA 9 vAM svarga janma nagarI kapilA pitA kA nAma kRtavarmA mAtA kA nAma sugmyA (jayamAmA devI kAya UMcI 60 dhanuSa raMga svarNasamAna pIlA Ayu 60 lAkha varSa dIkSA vRkSa jambU (Amana) gaNadhara 55 nirvANa Asana khar3agAsana nirvANasthAna . sammeda zikhara, aMtara ina se 9 sAgara gae pIche anaMtanAtha bhae / 14- anaMtanAtha ke sehI kA cinha | , pahilA bhava sahasrAra nAmA 12vAM svarga janma nagarI ayodhyA pitA kA nAma siMhasena mAtAkA nAma sarvayazA (jaya zyAmAdevI) kAya UMcI 50 dhanuSa raMga svarNa samAna pIlA Ayu 30lAkha varSa' dIkSA vRkSa pIpala gaNadhara 50 nirvANa Asana khaDgAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtara isa se 4 sAgara gae pIche dharmanAtha mae // 4
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayAlaguTakA prathama bhaag| 15-dharmanAtha ke vaz2adaNDakA cinha / pahilA va puSpotara vimAna janma nagarI ratnapurI pitAkA nAma bhAnu mAtAkA nAma suprbhaadevii| kAya UMcI 45 dhanuSa raMga svarNa samAna pIlA Ayu 10lAkha varSa vIkSA vRkSa dadhiparNa, gaNaghara 43 nirvANa bhAsana khar3agAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtara ina se pauNapalya ghATa tIna sAgara gae pIche zAMtinAya bhae / 16-zAntinAtha ke hiraNa kA cinha / pahilA bhavaM puSpotsaravimAna janma nagarI hastanApura pitAkA nAma vizvasana mAtA kA nAma airAdevI(ajitArAnI)kAya UMcI 40 dhanuparaMga svarNa samAna polA Ayu eka lAkha varSadIkSA vRkSanaMdI gaNadharanirvANa Asana khar3agAsana nirvANa sthAnasammeda zikhara, antara nase Adha palya gaye pIche kunthunAthabhaye / zAMtinAthatIrthaMkaracakravartI aura kAma deva tIna padavIke dhArI bhye| 17-kunthunAtha ke bakare kA cinha / : pahilA bhava puSpottaravimAna janma nagarI hastanApura pitAkA nAma sUyaM mAtA kA nAma zrIkAMtAdevI, kAya UMcI 35 dhanuSa raMga svarNa samAna pIlA Ayu 25hajAra varSa dIkSAvRkSa tilaka gaNadhara35nirvANa Asana khar3agAsananirvANasthAna sammedazikhara,aMtara inase cha hajAra koTivarSa ghATa pAvapalya gae poche aranAtha bhye| noTa-kuMthunAtha tIrthaMkara cakravartI aura kAma deSa tIna padadhI ke dhArI bhye| S PARACETAMIN
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama mAga '18-aranAtha ke machalI kA cinha / pahilA bhava sarvArthasiddhi janma nagarI hastanApura pitA kA nAma sudarzana mAtA kA nAma mitrasenAdevI kAya UMco 30 dhanupa raMga svarNa samAna polA Ayu84 hajAra varSa dIkSAvRkSa Ana Ama) gaNaghara 30 nirvANa Asana khar3agAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, aMtara inase paiMsaThalAkha caurAsI hajAra varSaghATa hajArakoTivarpagaye mallinAtha naye noTa-maranAtha tIrthakaracakravartI aura kAmadeva tonapadavIkedhArI bhaye 19-mallinAtha ke kalaza kA cinha / pahilA bhava vijaya nAma pahilA anuttara vimAna janma nagarImithilA purI pitA kA nAma kumna mAtA kA nAma prajAvato kAya UMtrI 29 dhanuSa raMga svarNa samAna polA mAya55 hajAra varSa dIkSA vRkSa azoka gaNadhara 08 nirvANa Asana khar3agAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, antara inake pIche 54 lAkha varpa gaye zrImunisuvratanAtha bhye| noTa-mallinAtha bAlabrahmacArI bhaye na vivAha kiyA na rAjya kiyA kumAra avasthA meM ho dIkSA lI // . 20-munisuvratanAtha ke kachacekA cinha / pahilA bhava aparAjita nAmA cauthA anuttara vimAna janma nagarI kuzAnanagara athavA rAjyamahI pitA kA nAma sumitra mAtA kA nAma padamAvatI (somAnAmAdevI) kAya UMcI 20 dhanupa, raMga aJjana giri (surame kA pahADa) samAnazyAma Ayu 30 hajAra varSa dIkSAvRkSa caMpaka (caMlo gaNadhara 18 nirvANa Asana khar3agAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, * antara inaka pIche 6 lAkha varSa gaye naminAtha bhaye / 21-naminAtha ke kamala kA cinha / pahilA bhava prANata nAmA 14 vAM svarga janma nagarI mithilApurI pitA kA nAma vijaya mAtA kA nAma vamA kAya UMcI 25 dhanuSaraMga svarNasamAna pIlA Ayu 10 hajAra varSa dIkSA vRkSa caulazrI gaNadhara 17nirvANa Asana khar3agAsana nirvANa sthAna sammedazikhara, bhantara ilabe 5 lAkha varSa gaye pIche neminAtha bhaye / XNX RIGHT
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 22-neminAtha ke zaMkha kA cinha / / pahilA bhava vaijayaMta nAmA dUsarA anuttara vimAna janma nagarI zorIpura vA dvArikA pitAkA nAma samudravijaya mAtAkA nAma zivA devI kAya UMcI 10dhanuSa raMga morake kaMTha samAna zyAma AyurahajAra varSa dIkSAvRkSa meSazRMga, gaNadhara 11nirvANAsana khaDagAsananirvANa sthAna girinAra parvata antara inase paune cArAsIhajAravarSagaye pIche pAzrvanAtha bhaye // noTa-neminAtha bAla brahmacArI bhaye na vivAha kiyA na rAjya kiyA, phumAra avasthA meM hI dIkSA lii| HLA 23-pArzvanAtha ke sarpa kA cinha / pahilA bhava Anata nAmA 13vAM svarga janma nagarI kAzI purI pitA kA nAma azvasena mAtAkA nAma vAmA kAya UMcI 9hAtha raMga kAcIzAliAharadhAna)samAnaharAbhAyu sau varSa dIkSA vRkSa dhavala gaNadhara10nirvANa AsanakhaDagAsana nirvANasthAna sammedazikhara,antarAnasenadAsau varSagaye poche barddhamAna bhaye noTa-pArzvanAtha bAlabrahmacArI bhaye na vivAha kiyA na rAjya kiyA, kumAra avasthA meM hI dIkSA lI // 24-mahAbIra ke zerakA cinha / pahilAmava puSpokhara vimAna janma nagarIkuNDalapurapitA kA nAma siddhArtha mAtA kA nAma / priyakAriNIprasalA)kAyaUMcI 7 hAtha, raMgasvarNa samAna pIlA A. 72varSa dIkSA vRkSa zAla gaNadhara11 nirvANAsana khar3A / gAsananirmANa sthaanpaavaapur| yaha bAla brahmacArI bhaye na vivAha kyiA na rAjya kiyA kumAra bhavasthA meM hI 'dIkSA lI jaba yaha mokSagaye taba cauthe kAlake tInavarSa sADhe ATha mahIne bAkI rahe the| AM PR ka / - - 20 SONGS SSAGE AMDHANOlita MNIS S
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| atha baccoM ke yAda karane ko naamaavlii| nimnalikhita nAma baccoM ko yAda karalene cAhiye / nidhi| 1 kAla, 2 mahAkAla,3 pAMDuka,4 mAnavAkhya, 5 naisAkhya, 6 sarvaralAkhya,7 zaMkha, 8 padha, 9 piMgalAkhya // 14 rtn| 1 sudarzana cakra 2 sunaMdakhar3aga, 3daMDa 4 camara,5chatra, 6cUr3A maNi, 7 senApati, ciMtAmaNi kAMkaNI, 9 aMjikajayaazva, 10 vijayA parvatagaja, 11 bhajakuMDasthApita 12 vidyAsAgarapurohita 13 kAmavRddhi gRhapati, 14 subhadrAnAmaka strI // . . . 10 klpvRkss| 1 madyAMga,raturyAGga,3bhUSaNAMga,4kusumAMga,5dIptyAMga, jyoti raMga,7 gRhAMga, bhojanAMga,9 bhAjanoga, 10 vastrAMga, // 8dIpa 1 jambUdvIpa, 2dhAtukA dvIpa, 3 puSkaravaradvIpa, 4vAruNIvara dvIpa, 5 kSIravaradvIpa, ghRtavaradvIpa, 7ikSuvara dvIpa, nandIzvara dvIpa 7kssetr| bharata, 2 haimavata, 3 harikSetra, 4 videhakSetra 5ramyakakSetra, 6 airaNyavatkSetra 7 airAvata kSetra //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 jainavAlaguTakA prathama bhaaNg| 14 nttiye| gaMgA 2 siMdhu 3 rohita 4 rohitAsyA 5 harita 6 harikAMtA 7sItA 8 zItodA 9 nArI 1 . narakAMtA 11 suvarNakalA 12 rUpya kUlA 13 raktA 14 rktodaa|| 6 kuNDa (d)| 1padma, 2mahApadma,3 nigiccha 4kesarI 5 mahApuNDarIka 6 puNDarIka 7 Iti (AphateM) (musiivt)| 1 ativRSTi 2anAvRSTi (varSA bilakula na honA) 3mUsaka (anaMta mUse paidA hokara tamAma khetI khA jAveM) 4 TiDDI (TiDDI khetI khA jAveM / 5 suvA (anaMta sUvA padA hokara khetI khA jAveM ) 6 ApakA kaTaka (senA)7 parakA kaTaka // 5 anuttara vimaan| vijaya, vaijayaMna, jayaMta, aparAjita, sarvArthasiddhi / 16 svrg| 1 saudharma, 2 aizAna,3sAnatkumAra, 4 mAheMdra brahma,6brahmotara,7 lAMtava, kApiSTa,9 zukra 10 mahAzukra,11 satAra,12sahalAra, 13 Anata, 14 prANata, 15 AraNa, 16 acyuta // . 7nrk| 1 ratnaprabhA (dhammA), 2 zarkarAprabhA (vaMzA', 3 bAlukAprabhA (meghA), 4 paMkaprabhA (aMjanA), 5 dhUmapra kA (ariSTA), 6tabhaprabhA (maghavI),7 mahAtama prabhA (maaghvii)|
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga | 4 kAya ke Teva / * 1 bhavanavAsI 2 vyaMtara 3 jyotiSI 4 vaimAnika ( kalpavAsI) / 10 prakAra ke bhavanavAsI deva / 1 asurakumAra 2 nAgakumAra 3 vidyutkumAra 4 suvarNakumAra 5 agni kumAra 6 pavanakumAra 7 stanitakumAra 8 udadhikumAra 9 dvIpa kumAra 10 vikkumAra // 8 prakAra ke vyaMtara deva / 1 kinnara 2 kimpuruSa 3 mahoraga 4 gaMdharva 5 yakSa 6 rAkSasa 7 bhUta pizAca / 5 prakAra ke jyotiSI deva | 1 sUrya 2 caMdramA 3 graha 4 nakSatra 5 tAre / 16 prakAra ke vaimAnika (kalpa vAsI) deva / noTa - inake vahI nAma haiM jo 16 svargoM ke haiN| 6 dravya | 1 jIva 2 ajIva 3 dharma 8 adharma 5 kAla 6 AkAza // paJcAstikAya / cha dravyoM meM se kAladravya nikAla dene se bAkI ke pAMcoM dravya paMcAstikAya kahalAte haiM arthAt kAladravya ke kAya nahIM hai bAkI pAMcoM dravyoM ke kAya. haiN| 5 labdhi | 1. kSayopazama labdhi, 2 vizuddhalabdhi, 3 dezanA labdhi, 4 prAyoga labdhi, 5 karaNa labdhi // 1 noTa-ina meM cAra to hara jIva ke ho sakatI haiM parantu paMcamI karaNa legdhi nikaTa bhavya ke hI hoya hai / 1 A! d r
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| bhaassaa| saMskRta, prAkRta, zaurasenI, mAgadhI, paizAcika apbhrNsh| 2 prakAra ke jiiv| 1 saMsArI 2 siddha / noTa-jo jIva saMsAra meM janma maraNa karate haiM vaha saMsArI kahalAte haiM / aura jo jIva koM se rahita hokara mokSa meM cale gaye vaha siddha kahalAte haiN|' 2 prakAra ke saMsArI jiiv| 1 bhavya jIva, 2 abhavya jIva / noTa - bhavya vaha jIva kahalAte haiM jinameM kAga se rahita hokara mukti meM jAne kI zakti hai| abhavya vaha jIva kahalAte haiM jina maiM mukti meM jAne kI zakti nahIM hai aura vaha kabhI mukti meM nahIM jAveMge sadaiva saMsAra meM hI janma maraNa karate rheNge| 2 prakAra ke paMcendriya nIva / . . 1 saMjJI (sainI) 2 asaMjJI (asainii)| noTa-jo paceMdrI jIva mana sahita haiM vaha saMjJI kahalAte haiM jina ke mana nahIM hai yaha asaMzI kahalAte haiM saMkSI jIva apanI mAtA ke garbha se paidA hote haiM asaMhI vagaira garna ke hI dUsare kAraNoM se paidA hote haiM jisa prakAra caumAle meM mRtaka sAMpa kA zarIra sar3a kara usake Azraya se aneka sAMpa hojAte haiM inake mana nahIM hotA isI prakAra ke paMcadrI jIva asaMhI kahalAte haiN| saMjJI ko sainI aura asaMzI ko malainI bhI kahate haiN| atha 84 lAkha yoni| sthAvara 52 lAkha, trasa 32 laakh| 52 lAkha sthaavr| pRthvIkAya7 lAkha, jalakAya 7 lAkha, agni kAya 7 lAkha, pavanakAya 7 lAkha, banaspati kAya 24 lAkha //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| 24 lAkha bnsptikaay| pratyeka banaspati 10 lAkha, nityanigoda 7 lAkha, itara nigoda 7 lAkha // noTa-nityanigoda aura itara nigoda donoM vanaspati kAyama zAmila haiM aura yaha dono sAdhAraNahI hotI haiM phevala 10 lAkha vanaspati pratyeka hotI hai| pratyeka usako kahate haiM jo eka zarIra meM eka jova ho, sAdhAraNa usako kahate haiM jo eka zarIra meM aneka jIva ho| 32 lAkha bskaay| vikalatraya 6 lAkha, paMcedriya 26 laakh| 6 lAkha viklcy| beiMdriya 2 lAkha,teiMDiya 2 lAkha,cauiMdriya 2 lAkha / noTa-vei driva yAni do indriya vAle jIva teindriya yAti tIna indrivadhArI jova aura cAra indriya dhAranevAle jIva yaha tIno jAnike jIva vikalabhaya khlaatehaiN| 26 lAkha pNceNdriy| manuSya14 lAkha, nArakI4 lAkha, deva 4 lAkha, pshu4laakh| cAra lAkha psh| zera bagairA darinde gau vagairA carinde cir3iyA vagairA parindesAMpa goha dhagairA jo paJcendriya jIva jamInameM rahate haiM mora macchI vagairA jo paJcendriya jIva jalameM rahate haiM yaha sarva cAra lAkha pazuparyAyameM zAmila haiN| 62 lAkha tiryNc| __52 lAkha sthAvara, 6 lAkha vikalatraya, aura 4 lAkha pazu yaha sarva 62 lAkha jAtike jIva tiryaca kahalAte haiN| ___ bhoTa-viryaca zabda kA artha tirachA calane vAlA bhI hai aura kuTila pariNAmI bhI hai so sthAvaracala nahIM sake isa liye yahAM tirachA calane pAlA artha mahIM bana
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| sakatA pasa isa sthAna para tiryaMca zabdakA artha kuTila pariNAmI hai kyoMki ina 62 lAkha yoni ke jIvoM ke pariNAma kuTila hote haiM / 5sthaavr| trasake sivAya bAkI ke pAcoM kAyake jIva pAMca sthAvara kahalAte haiN| noTa-sthAvara usako kahate haiM jo cala phira nahIM sakte aura jo cala phira sakate hai vaha prasa kahalAte haiN| .prakArake vs| beiMdriya, teiMdriya, caturindriya, paJcendriya / noTa-eka indriyake sivAya vAkI sarva jIva asa kahalAte haiN| 6 kaay| 1 pRthvAkAya, 2 apa (jala) kAya, 3 teja (agni) kAya, 4 vAyukAya, 5 banaspatikAya, 6 skaay|| noTa-saMsArI jIva yaha cha prakAra ke zarIra dhAraNa karate haiN| pRthivIkAya / jo jIva calane phirane uhane vAle sUkSma yA moTe pRthivI para rahate haiM yA sAMpa Adi jamIna meM rahate haiM vaha pRthvIkAya meM zAmila nahIM haiM jina jIvoM kA zarIra khAsa maTTI yA patthara vagairA hI hai jo cala phira nahIM sakate ghahI jIva pRthivIkAya kahalAte haiM / . jlkaay| jo jIva calane phirane vAle maccho vagairA baDe yA sUkSma pAnI meM rahate haiM vaha jalakAya meM zAmila nahIM hai jina jIvokA zarIra khAlapAno hI hai jo cala phira nahIM sakate vaha jIva jalakAya kahalAte haiM, jala kA nAma apa bhI hai isaliye jalakAya ke jIva apakAya bhI kahalAte haiM / . agnikaay| / agnikAya ke vaha jIva haiM jinakA zarIra khAsa agni hI hai, vaha pala phira nahIM sakane, agni kA nAma teja bhI hai,isaliye agnikAya ke jIva tejakAya bhI kahalAte haiN|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainapAlaguTakA prathama bhaagH| ... vaayukaay| jo jIva sUkSma yA moTecalane phirane ur3ane vAle vAyu meM rahate haiM, vaha vAyukAya . meM zAmila nahIM haiM, jinajIvoMkA zarIrakhAsa vAyuhIhai vaha jIva vaayukaaykhlaatehaiN| . . bnsptikaay| jo jIva calane phirane vAle koDe vagairA darakhatoM meM yA phaloM meM hote haiM, vaha banaspatikAya meM zAmila nahIM haiM, jina jIvoM kA zarIra khAsa darakhata paude phala phUla hai vaha jIva vanaspatikAya kahalAte haiN| trskaay| jo jIva calane phirane yA uDanevAle sAMpa, vischu kIDI vagairA sUkSma yA moTe jamIna meM rahate haiM yA macchI vagairA jala meM rahate haiM yA havA meM uDave phirate rahate haiM yA kIDe ala vagairA sabajI, pAta, phaloM meM rahate haiM yaha saba prasakAya kahalAte haiM, arthAt manuSya deva,nArako pazupakSI jitane sthalacara nabhayara jalacara AdinasanADIke aMdara calane phirane vAle saMsArI jIva haiM vaha sarva trasa jIva kahalAte haiN| sajIva sthaan| koI bhI prasajIva prasanAlIle vAhira nahIM jA sakatA, hAM kisI trasajIvake prasanAlI meM tiSTate hue kucha Atma pradeza vAhira jA sakate haiM jaise kevalIke samudaghAta hone ke samaya tIna loka meM Atma pradeza phailate haiM yA jo asajIca asa nAlI se marakara basanAlI ke vAhira syAvara banate haiM yA prasanAlI se bAhira sthAvara yoni .. choDakara trasa nAlIke aMdara ghasa utpanna hote haiM maratI daphe jaba eka zarIrase dUsare zarIra taka unake Atma pradeza taMtu samAna vandhate haiM tava unake Atmapradeza vAhira bhItara jAte haiM varane pUrA asa jIva kisI hAlatamebhI prasanAlIle bAhira nahIM jaataa| prasanAlI tInaloka ke madhya eka rAjU cauDI eka rAjU laMbI 14 rAjU UMcI hai isa meM nIce nigoda meM-1 rAjU meM trasajIva nahIM Upara sarvArtha siddhi se Upara prasajIva nahIM vAkI kucha kama 13 rAjU manAlI meM usajIva bhare hue haiM isa prasanAlI meM sthAvara bhI bhare hue haiM basanAlI isako isa kAraNa se kahate haiM ki sthAvara jIva to asanAlI ke vAhira bhItara tInaloka meM bhare hue haiM basa sirapha * prasa nAlI meM hI haiM isa hI vajaha se yaha asanAlI kahalAtI hai aura isa jIva isa meM hI haiM.ghAhira nahIM // .
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainathAla guTakA prathama bhaag| .. 3 tIna loka1 alaukAkAza ke bIca meM tIna bAtavalo kara veSTita yaha tIna, loka tiSThe hai UI (Upara kA) loka madhya (bIcakA) loka,pAtAla (nIcaralA) loka, yaha tIna loka nIce se 7 rAjU caur3e 7 rAjU laMbe haiM Uparase eka rAjU caur3e eka rAjU laMbe haiM bIca meM se kahIM ghaTatA huvA kahIM se bar3hatA hucA jisa prakAra manuSya apane donoM hAtha kaTanI para rakhakara paira chIde karake khar3A hojAye isa zakala meM nIce se Upara taka tInoM loka 14 rAja UMce haiM agara caur3AI lambAI aura UMcAI ko Apasa meM jaraba dekara inakA rakavA nikAlA jAve to paimAyaza maiM yaha tInoM loka 343 mukAva rAjU haiM mukAva usa ko kahatehaiM jisake chahoM pAse ekasAM ho arthAt yadi isa lokake eka rAjU caur3e eka rAja laMbe ekahAUMcaM aise khaMDa banAyejAve to tona lokakokula paimaaysh343raajuuhai| atha madhya lok| isa madhya loka meM asaMkhyAte dvIpa, samudra haiM unake bIca lavaNa samudra kara veDhA lakSa yojana pramANa yaha jambU dvIpa hai isa jambU dvopa ke madhya lakSa yojana UMcA sumeru parvata hai, yaha sumeru parvata eka hajAra yojana to pRthvI meM jar3a hai aura 99 hajAra yojana UMcA hai sumeru parvata aura saudharma svarga ke bIca meM eka vAla kI aNI mAtra aMtara (phAsalA ) hai hama jambU dvIpa ke bharata kSetra meM rahate haiN| atha kAla cakra kA varNana / eka kalpa 20 koTA koTi sAgara kA hove hai eka kalpa kAla ke do hisse hoya haiM prathama kA nAma avasarpaNo kAla hai yaha 10 koTA koTi sAgaraM kA hoya hai dUsare kA nAma utsarpaNA kAla hai yaha bhI 10 koTA koTi lAgara kA hoya hai, java avasarpaNI kAla kA prAraMbha hoya hai usa meM pahale prathama kAla phira dUsarA tIsarA cauthA pAMcavA chaThA pravarate haiM chaThe ke pIche phira utsarpaNI kAla kA prArambha hoya hai usameM ulaTA parivartana hoya hai / arthAt pahale chaThA kAla bIte hai phira pAMcavAM cauthA tIsarA dasarA pahilA pravarate haiM prathama ke poche prathama aura chaTheke pIche chaThAkAla mAghe hai isa prakAra avasarpaNI kAla ke pIche utsarpaNI kAla mAve hai aura utsarpaNI kAla 'ke pIche avasarpaNI kAla Ave hai aise hI sadaiva se palaTanA hotI calI Ave hai aura sadaiva taka hoto huI calI jAvegI / jitane bharata kSetra aura airAvata kSetra haiM ina hI meM yaha chai kAla kI pravRti hoya hai| dUsare dvIpa mahAvideha bhoga bhUmi Adi kSetroM meM tathA svaga narakAdika haiM unameM kahIM bhI ina chai kAla kI pravRti nahIM unameM sadA eka hI rIti rahe hai mAyu kAyAdika ghaTa baDhena deva loka aura 'utkaSTa bhoga bhUmi meM
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama mAga ladA prathama sukhama sukhamA kAla kI rIti rahe hai madhya bhoga bhUmi meM jo dUsarA sukhamA kAla usakI rIti rahe hai jaghanya bhoga bhUmi meM sukhamadunamA jo tIsarA kAla sadA usakI rIti rahe hai aura mahAvideha kSetroM meM sadA dukhamasukhamA , jo cauthA kAla usakI rIti rahe hai aura aMta ke Adhe svayambhU ramaNa samudra meM tathA cAroM koNa viSe tathA anta ke Adhe dvIpa meM tathA samudroM ke madhya jitane kSetra haiM unameM sadA dukhamA jo paMcama kAla usakI rIti rahe hai ora naraka meM sadA dukhama dukhamA jo chaThA kAla sadA usakI rIti rahe hai sivAya bharata aura airAvata kSetra ke bAkI sava kSetroM meM eka hI rIti rahe haiM sirapha mAya kAyAdika kA. ghaTanA badanA rIti kA palaTanA marata kSetroM aura airAvata kSetroM meM hI hoya hai bhavasarpaNI ke chaiH kAla meM dina badina jIvoM ke sukha Ayu kAya ghaTate hue cale jAva haiM utsarpaNI ke chahoM kAla meM dinavadina bar3hate hue cale jAya haiM // 6-kAla ke nAma / / . . . 1 sukhamasukhamA, 2 sukhamA, 3 sukhama duHkhamA, 4 duHkhama sukhamA, 5 duHkhamA, 6 dukhamaduHkhamA I.. I.. 6-kAla kI avdhi| . . prathama kAla 4 koTA koTi sAgara kA hoya hai / dUsarA 3 koTA koTi sAgara kA, tIsarA 2 koTA koTi sAgara kA, cauthA.42 hajAra. varSa ghATa 1 koTA koTi sAgara kA, paMcama 21 hajAra varSa kA, chaThA 21 hajAra varSa kA hoya hai / / noTa-prathama kAla meM mahAna sukha hotA hai dUsare meM sukha hotA hai duHkha nahIM parantu jaisA sukha prathama meM hotA hai vaisA nahIM usa se kucha kama hotA hai, tIsare meM sukha hai parantu kisI kisI ko kucha leza mAtra duHkha bhI hotA hai cauthe meM duHkha aura sukha donoM hote haiM puNyavAnoM ko sukha hotA hai aura puNyahInoM ko duHkha hotAhai balki vAjavakata puNyavAnoM ko bhI duHkha hojAtA hai pAMcaveM meM duHkha hI hai sukha nahIM sukha nAma usakA hai jise duzkha na hove so paJcama kAla ke jIvoM ko kisI ko kucha duHkha hai kisI ko kucha duHkha hai jisa prakAra koI dukhI puruSa jaba so jAtA hai. use apane duHkha kA smaraNa nahIM rahatA isI prakAra jaba isa paMcama kAla ke jIva kisI viNe meM rata ho jAte haiM to jo duHkha unake antaSkaraNameM hai use bhUla apane taI sukhI mAne haiM java unako phira duHkhayAda Ave hai vaha phira duHkha mAnate haiM / isaliye paMcama kAla meM dula hI hai sukha nahIM chaThe kAla meM mahAduHkha hai|
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bAlaguTakA prathama bhaag| atha 4 anuyog| 1 prathamAnuyoga, 2 karaNAnuyoga, 3caraNAnuyoga,4 drvyaanuyog| 1 prathamAnuyoga nAma purANarUpa kathanI (tavArIkha) (History) kA hai jitane jinamata ke purANa, caritra, kathA hai jinameM puNya pApa kA bheda darazAyA hai vaha sarva prathamAnuyoga kI kathanI hai // 2 karaNAnuyoga nAma jugarAphiye (Geography) kA hai jo kucha alokA kAza aura lokAkAza Adi tona loka meM dvIpakSetra samudra pahADa darayA svarga naraka Adi. kI racanA hai saba kA varNana karaNAnuyoga meM hai // 3 dharaNAnuyoga nAma AcaraNa,cAritra (kriyA) (hunara) (Arts)kA hai grahasthiyoM kI jitanI kriyA AvaraNa hai aura gRhatyAgI jo muni unake cAritra AcaraNakA kula varNana gharaNAnuyoga meM hai // '4 dravyAnuyoga nAma padArtha viyA (ilamatavaI) (Soience) kA hai duniyA meM jo jIva (raha) (Soul),ajIva (mAdA) (Matter) padArtha haiM una ke guNa khAsiyata tAkata kA kula varNana dravyAnuyoga meM hai // noTa-yaha hamane cAroM anuyogoM kA matalaba cAlakoM ko samajhAne ko bahanahI saMkSepa rUpalikhA hai isa kA vizeSa varNana choTA ratna karaMDa 150 zloka vAlA aura vaDA ratnakaraMDajo tADa patroMpara maisUra meM bhaTTArakajI ke pAsa hai Adi prayose jAnanA / / ina cAroM anuyogameM voha kathanI hai jisako vAkaphIyatase isa jovakA kalyANa ho arthAt zAnakI vaDhavArI honese yaha jIva pApa kAryako choDa kara dharmakArya meM pravate // tInaloka meM saba se bar3I saDaka / / ina tIna loka meM Ane jAne ko pAtAla loka ke naraka se lekara urddha loka ke sarvArthasiddhi taka eka prasanAlI nAmA saDaka hai asa jIva rUpI musAphira hara dama usa para gamana karate haiM jainamata rUpI rAstA batAne vAlA kahatA hai ki una 14 guNa sthAna nAmA paur3iyoM ke mArgale Upara bAMdane kI tarapha ko jAo, nIce narapha rUpI mahA aMdherA khADA hai usa meM gira paDoge, aura mithyA mata rUpI rAhavara kahatA hai ki agara isa duniyA kI caurAso lAkha yUno rUpI gharoM kI saira kAnI hai to nIce ko jAo Uparako mata jAo Upara ko jAoge to makta rUpI piMjare meM phaMsajAoge jahAM se isa duniyA meM phira na Asakoge, vahAM khAnApInA calanAphiranA jolanAtaka kuchabhI bhavasira na AvegAvalaki yaha apanA sohanA manamohanA zarIrabhI khobaitthoge|
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlagurakA prathama maag| atha14 gnnsthaan| 1 mithyAtva 2 sAsAdana 3 mina kahiye samyakmithyAstra 4 avirata samyaktva 5 dezavata 6 pramatta saMyamI 7 apramatta saMyamI 8 apUrvakaraNa 9 anivRtikaraNa 10 sUkSmasAparAya 11 upazAMtakaSAya vA upazAMtamoha 12 kSINakaSAya vA kSINamoha 13 sayogakevalI 14 ayogkevlii| noTa-nameM paMcama guNasthAna taka gRhastha aura chaThese lekara 14 taka muni hoya haiM:1 pahalA guNasthAna mithyA dRSTiyoMke hoyaha bhavya kamI hoya amanya ke bhI hoya // 2 dUsarA lAsAdana guNasthAna jo samyaca se chUTa mithyAttva maiM nAve jaba taka mithyAtva meM na pahuMce bIca kI avasthA meM hoya hai jaise phala vRkSa se TUTe jaba taka bhUmi para nahIM pahuMce taba taka vIca kA mAraga sAsAdana kahiye isa dUje guNasthAna se lekara Upara 14 taka ke bhASa bhanyake hI hoya abhavya ke na hoya kyoMki mabhanya asAca kabhI bhI na hoya hai aura dUje se lekara Upara 14veM taka ke bhAva usI ke hoya jisake samyazva hogayA hoya, jo samyagdarzana zAna cAritra kI zuddhitA kara mola pAne ko yogya haiM vaha bhavya haiM aura mokSa se vimukha abhavya haiM aura jinake samyagdarzana zAna cAritra kI nirmalatA hoya vaha nikaTa bhavya haiN| 3 guNasthAna samyatva aura mithyAtva donoM milakara mizra hoya hai| 4 guNasthAna anata samyagdRSTi gRhasthI zrAvaka ke hoya hai| 5 guNasthAna chulaka elaka Adi pratIbhAvaka ke hoya hai / / 4 guNasthAna sarva sAdhAraNa pramatta saMyamI muni ke hoya hai| 7 guNasthAna 15 prakArake pramAda ke abhAva se apramatta saMyamI ke hoya hai| 8, 9,10, guNasthAna upazama aura kSAyakazreNI vAle muni ke hoya hai||| "11 guNasthAna upAMta kaSAya muni kai hoya hai| 12 guNasthAna kSINa kaSAya muni kai hoya hai| 13, 14 guNasthAna kevalI ke hoya hai|
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ janayAlaguTakA prathama bhaag| atha 8karma kA vrnnn| 1 karma kyA cIja hai isa jIva kA kartavya / 2 karma kitanI prakAra ke haiM karma 8 prakAra ke haiM cAra dhAti cAra adhAti / 3 cAraghAti karmaphekyA nAmaha zAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya, mohanIya / 4 cAra maghAti karma ke kyA nAma haiM / 1 Ayu, 2 nAma, 3 gotra,4 vedanIya / 5ghAti karma kisako kahate haiN| jo AtmAke svabhAvako ghAte (kmjorkreN)| maghAti karma kisa ko kahate haiN| jo AtmA ke svabhAva ko kamajora to nahIM karatA paraMtu dukha sukha kA kAraNa banAye hai| atha AThoM kammoM kA krtvy| 1jJAnAvaraNa karmakA krtvy| pahale karma kA nAma jJAnAvaraNa hai isa kA svabhAva par3ade samAna hai isa kA kartavya yaha jIva ke samyAjJAna ko AchAdita kare hai (Dhake haiM) 2 darzanAvaraNa karma kA kartavya / dUsare karma kA nAma darzanAvaraNa hai isa kA svabhAva paravAna samAna hai AsmA ko apane nija svarUpa kA.darzana na hone de // 3aMtarAya karma kA krtvy| . tIsare karmakA nAma aMtarAya hai isakA svabhAva bhaMDArI samAna hai yaha AtmA ko lAma meM maMtarAya kare yAni vighna ddaale| mohanIya karma kA krtvy| cauthe karmakA nAma mohanIya hai isakA svabhAva madirA samAnahai yaha mAtmA komarama ho upajAve usako apane zAna darzanamaya nija svabhAva kA Thoka saradhAna na hone de| 5 Aya karma kA krtvy| . pAMcave karma kA nAma Aya hai isa kA svabhAva mahAdRr3haber3I samAna hai. yaha jIva ko eka khAsa miyAda taka bhavarUpa caMdo khAne meM rAkhe hai|
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 6 nAma karma kA kartavya // chaThe karma kA nAma nAma karma hai isakA svabhAva citere samAna hai jaise citerA aneka prakAra ke citra kare aise hI yaha AtmA ko 84 lAkha yoniyoM kI taraha taraha kI gatiyoM meM bhramaNa karAve hai| 7 gotra karma kA kartavya // sAtave karma kA nAma gotra karma hai isa kA svabhAva kumhAra samAna hai jaise kumhAra choTe vaDe varatana dhanAve taise gotra karma anve noce kalameM upajAve mAtmA kA choTA zarIra yA var3A niravala yA valI upajAve jaise nAma karma ne ghor3A banAyA to gotra karma cAhe to use bahuta bar3A vailara ghoDA kare cAheM jarAlA TaTavA kreN| 8 vedanI karma kA kartavya // Ayakarma kA nAma vedanI kama hai isa kA svanAca zahada lapeTI khaDaga ko dhArA samAna hai jo kiMvita miSTha lage parantu jIna ko kATe taise jIva ko kiMcita lAtA upajAya sadA duHkha ho deve hai| . karma ko kisa taraha jIte haiM ? Izvara kI yAda Ara se isa duniyA ko phAnI jAna isa ko laz2atoM se mukha mor3a yAni tamAma dhana daulata kuTaMya Adi tamAma parigraha ko chor3a tapa aMgIkAra kara samAdhI dhyAna ghara paramAtmA kA svarUpa vitavana karate haiM lo paramAtmA ke svarUpa ke citavana le sarva karmoM kA nAza ho jAtA hai| koM ke naSTa hone se kyA hotA hai ? jaMba karma jAte rahe citavana karane vAlA Apa bhI vaisA hI paramAtmA sarva kA jAnane vAlA sarvatra hojAtA hai ! . kyA insAna bhI paramAtmA hojAtA hai ? . jaise agni meM jo lakar3I DAlo vaha agnirUpa hojAtI hai taise hI jo Izvara paramAtmA sarvakSa kA dhyAna citavana kare vaha vaisA ho hojAtA hai /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ janabAlaguTakA prathama bhaag| atha 8 karma kI 148 prakRti kA vrnnn| jJAnAvaraNa kI 5 darzanAvaraNa kI 9 aMtarAya kI 5 mohanIya kI 28 AyukI 4 gona kI 2 vedanIya kI 2 nAma kI 93 / / jJAnAvaraNa ke 5 bhed| 1 mati 2 zruti 3 avadhi 4 manaparyaya 5 kevalajJAna / darzanAvaraNake / bhed| 1 cakSu 2 acakSu 3 avadhi 4 kevala 5 nidrA 6 nidrA nidrA 7 pracalA 8 pracalApracalA 9 styAnagRddhi // antarAya ke 5 khed| 1 dAna 2 lAbha 3 bhoga 4 upabhoga 5 vIrya / sohanIya karma ke 28 bhed| darzana mohanIya ke 3 cAritramohanAya ke 25 // darzanamohanIya ke bhed| 1 samyakta 2 mithyAtva 3 mishr|| cAritra mohanIya ke 25 bhed| 4 anaMtAnuvandhi krodha mAna, mAyA lobha / 4 apratyAkhyAna krodha, mAna mAyA lobha / 4 pratyAkhyAna krodha, mAna mAyA lobha / 4 saMjvalana krodha mAna mAyA lobha 17 hAsya18 rati 19 arati 20 zoka 21 bhaya 22 jaguptA 23 strI 24 puruSa 25 npuNsk|| Aya karma ko 4 prkRti| 1 deva Ayu 2 manuSya Ayu zatayaMcAyu 4 narakAyu //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 navalapurakA prathama bhAga / goca karma kI 2 prakRti / 1 ucca gotra 2 nIca gotra / vedanIya ke 2 bheda | 1 sAtAvedanIya 2 asaataavedniiy| atha nAma karma kI 3 prakRti / piMDa prakRti 65, apiMDa prakRti 28 / atha piMDa prakRti ke 65 bheda 4 gati 5 jAti 5 zarIra 3 aMgopAMga 5 baMdhana 5 saMghAta 7 6 saMhanana 6 saMsthAna 5 varNa 2 gaMdha 5 rasa 8 sparza 4 Anu pUrvI 2 sthAna // noTa- yaha 14 prakArake bar3e bheda haiN| choTe bheda 65 haiM // 4 gati / narakagati, tiyaMcagati, manuSyagati, deva gati / 5 jAti / ekendriya, veMdriya, teMdriya, catureMdriya, paMceMdriya / 5 zarIra / f audarika, vaikriyaka, AhAraka, taijasa, kArmmaNa / 3 aMgopAMga / 1 1 audarika, 2 vaikriyaka, 3 AhAraka // 2 - 5 baMdhana / audarika, vaikriyaka, AhAraka, tejasa, kAmmaiNa //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 5sNghaat| audarika, vaikriyaka, AhAraka, tejasa, kaarmnn| 6 sNhnn| 1 vajravRSabhanArAca 2 vajranArAca 3 nArAca 4 arddhanArAca 5kIlaka 6 sphATika // 6 sNsthaan| 1samacaturastra nyagrodha svAti 4vAmana pakubjaka huMDaka // 5 vrnn| 1 zukla 2 kRSNa 3 nIla 4 rakta 5pIta // 2gNdh| 1 sugaMdha, 2 dugaMdha // paaNcrs| 1 tikta, 2 kar3avA, 3 khArA, 4 khaTTA, 5 miThA // 8 sprsh| 1karaDA ranarama 3bhArI halakA 5cikanA rUkhA 7ThaMDAgarama / 4 aanupuurvo| 1 nAraka, 2 tiryaca, 3 manuSya, deva 4 // 2 sthaan| 1pramANa sthAna, 2 nirNaya sthAna / atha apiMDa prakRtike 28 bhed| pratyeka prakRti 8,trasAdika prakRti 10,sthAvarAdika prakRti 10 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama nAgI 8pratyeka prjaati| 1 para ghAta 2 ucchvAsa 3 AtApa 4 udyota 5 aguru 6 laghu 7vihAyogati 8 upaghAta / / 10 vasAdika prjaati| 1 trasa 2 vAdara 3 paryApta 4 pratyeka 5 sthira 6 zubha 7 subhaga 8 susvara9 Adeya 10 yazaHkArti // 10 sthAvarAdika prkRti| 1 sthAvara 2 sUkSma 3 aparyApta 4 sAdhAraNa 5 asthira 6 azubha 7 durbhaga 8 dusvara 9 anAdeya 10 apayaza // noTa-yaha 8 karma kI 148 prakRti khii| __ atha7 tatva 1 jIva, 2 ajIva, 3 Azrava, 4baMdha, 5saMvara, 6nirjarA, 7mokSa / padArtha / . . . . sAta tattva ke sAtha pApa puNyAmalAne se yaha 9 padArtha kahalAte haiN| coTa-zrAvaka ko ina kA svarUpaM jAnanA jArI hai| ___ atha tava zabda kA arth| tatva zabda usa jAti kA zabda hai jo zabda to ho eka aura usake artha hoM aneka, so saMskRta koSoM meM tatva zabda ke bhI kaIka artha haiN| asaliyata bhI hai,rasano hai,rUpa bhIhai, anAsara bhI hai,padArtha mohai, paramAtmA mohai, vilambita nRtya bhI hai, aura sAMkhyamata zAstrokta prakRti bhI haiM mahata, ahaMkAra, manaH bhI hai, paMca bhUta bhI hai paMcatanmAnA bhI hai paMca jJAna idriya aura paMca karmendriya Adi kaIka haiM cUMki tatva chAna nAma brahma zAna yathArtha jJAnaM bhArimaka zAna ruhAnI ilama kA hai yAni tatva jo paramAtmA usakA jo jJAna usa ko tatva jJAna kahate haiM. tatva dazI brahmajJAnI, mAtmika zAna vAlA, asaliyata ke dekhane vAle ko kahate haiM yadyapi
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayAlaguTakA prathama bhAgA: tattva zabda kA jiyAdAtara artha paramAtmA hai parantu hamAre jaina mata ma jaba yaha kahA / jAtA hai ki tattva sAta haiM to yahAM tattva zabda kA artha padArtha hai, jaise nava padArtha kahate haiM nava meM se puNya pApa ko na gina kara bAkI ko sAta tattva isa vAste kahate haiM ki tatva zabda kA artha vo padArtha hai jisa se paramAtmA kA jJAna ho so jina . padArthoM se paramAtmA kA jJAna ho vaha padArtha sAta hI haiM parantu yahAM itanI pAta: aura samajhanI hai ki padArthoM kI saMkhyA ke viSaya meM jo sAMkhyamata vAle 25 tatvaM mAnate haiM naiyAyika vaizeSika 16 vaudha 4 tattva mAnatehaiM sojainI tattva kisa prakArase mAnatehaiM isa kA uttara yaha hai ki tattvaM zabda kA artha jo padArtha hai so sAmAnya rUpa se hai soM jaise padArtha zabda' meM do pada haiM (pada +artha) arthAt padasya arthAH yAni padakA jo ' artha yahI padArtha hai yahAM itanI bAta aura jAnanI jarUrI hai ki jagata meM bhanata padArtha haiM jainI sAta hI kyo mAnate haiM isa kA uttara yaha hai ki isa sAta padArthoM ke : andara tamAma padArtha antargata haiM ina sevAhara kucha bhI nahIM thA jina vastuvoM se jisa ke kArya kI siddhi ho usake vAste vahI padArtha kAryakArI haiM vaha unahI padArthoM ko 'padArtha kahate haiM jaisevAja vakata rasoI khAne vAlA kahatA hai Aja to khUbapadArtha khAe 'isa prakAra jinamatameM kArya mokSa kI prApti kA hai so mokSa kI prApti sAta padArthoM ke, .' jAnane se hotI hai aura kI jarUrata nahIM isa liye jinamata meM jina sAta padArthoM se , mokSa kI siddhi ho una hI sAta ko tattva mAnA hai svargAdika kI siddhi meM puNya pApa kI bhI jakarata par3atI hai isa vAste sAta se Age nau padArtha mAne haiM varanA agara / / asaliyata kI tarapha dekho to sAmAnya rUpa se tamAma duniyA meM padArtha eka hI rUpa hai meM aisI koI bhI vastu nahIM jo padArtha saMjJA se bAhira ho padArtha, kahane meM sarva vastU AgaI anyathA jIva aura ajIva rUpa se do hI padArtha haiM sivAya jIva ke jitanI aMjIva yAni acetana vastu haiM saba ajIva meM AgaI / cUMki jainamata meM abhiprAya isa jIva ko saMsAra ke bhramaNa ke duHkhoM se chuddhAya mokSa ke zAsvate suna meM tiSThAne kA. haiM to isa kArya kI siddhi ke vAste prayojana mata jo padArtha una ko hI yahAM tatva mAne haiM so mokSa kI prApti ke liye sAta tattvoM kA jAnanA hI kArya kArI hai so una ke zAnakA yaha tarIkA hai ki prathama to yaha jAne, ki jIva kyA vastu hai aura majIva pacA vastu hai, jIva kA kyA svabhAvahai, bhAra ajIva kA kyA svabhAva hai, koki jaba taka jIva ajIvake bheda ko na jAne tava taka bhajIvase minna apane AtmA kA svarUpa.. kaise smjhe| jaba yaha do bAta jAna jAve taba tIsarI bAta yaha jAne ki yaha jIva / jagata meM jAmaNa maraNa karatA duvA paMdhoM phire hai, sosakA kAraNa karma hai lo phira
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga kamme kI bAbata jAne so'karma ke jAnane kA krama yaha hai // . karmakA mAgamana kisa prakAra hotA hai / / (zubhakarmakA mAgamana rUpamAbhava meM puNya aura azubha karma kA Agamana rUpa Abhatra meM pApa mantargata hai||' karma ko bandha kisa prakAra hotA hai| karma kA bhAvanA kisa prakAra ruka sakA hai| 4. "jo karma AtmA ke pradezoM meM baMdha rUpaM hote hue bar3hate rahate haiM unakA ghaTanA kisa prakAra hotA hai yAni unako nirjarA kisa prakAra hotI hai| : 5.mAtmA se sAre karma kisa prakAra haTa sakate haiM arthAt kSaya ko prApta ho sake haiM aura jaba sAre kambha naSTa ho jAve taba isa AtmA kA kyA rUpa hotA hai pasa:pAMca vAte yaha aura do jIva--ajIva jo pahale viyAna.. kare isa liye isa jIva ko . jagata bhramaNa.se.DAvane ke liye ina sAta padArthoM ( tatvoM ) kA jAnanA hI kArya kArI hai isa liye jinamata meM sAta hI tattva mAne haiM ...:. . . . . . . ... . . 7 tattvoM kA svarUpA. . . . 1. jIva-jIva usako kahate haiM jisa meM cetanA lakSaNa ho arthAt jo. jAne hai. dekhe hai karatA hai duHkha sukhakA bhoktA hai, araktA kahiye tajane hArA hai, utpAda, vyaya, dhauvyA, gaNa sahita hai, asaMkhyAta pradezI loka pramANa hai aura pradezoM kA saMkoca vistAra kara zarIra pramANa hai use jIva kahate haiM pudgala meM anaMta guNahai paraMtu jAnanA, dekhanA, bhoganA Adi guNa jIva meM hI haiM padgala meM yaha guNa nahIM na padagala (majIva) ko samajha hai| yAni neka badakI tamIja nahIM, na pudgala ko dIkhe hai na pudagala duHkha sukha-mAlama karatA hai yaha guNa-AtmA meM ho haiM isI se jAnA jAya hai ki joSa pudgala se alaga hai.jaba isa zarIra meM seM jIva nikala jAtA hai taba zarIra meM samajhane kI dekhane kI duHkha sukha mAlUma karane kI tAkata nahIM rahatI. so jIvake do bheda haiM siddha aura saMsArI usa meM saMsArI ke do bheda haiM eka bhavya dUsarA abhavya jo mukti hone yogya hai use bhavya kahiye aura koraDU (kuDA ) uDada samAna jo kamI. bhI na sIjhe use abhanya kahiye bhagavAna ke bhASe tattvoM kA zraddhAna bhavya jIvoM ke hI hoya. bhamanya ke na hoya // 3 aMjIva-jIva adhetana ko kahate haiM jisa meM sparza rasa, gaMdha bhaura varNamAdi. bhanaMta guNa haiM paraMtu usameM cetanA lakSaNa nahIM hai arthAt jisa meM jAnane dekhane duHkha __sukha bhogane kI zakti Adi guNa nahIM vaha majIva (jar3a) padArtha hai !" , . , , .
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 3 bhAdhava-zabha aura azubha karmoM ke mAdhane kA nAma mAzraya hai arthAta jisa pariNAma(kriyA)se jIvake zabha aura azubha karmakA bhAgamanaho usakAnAma Azravahai / / 4 vandhamAtmAke pradezoM se karmakA jur3anA isakA nAma baMdha hai yahAM itanI bAta aura jAna leno ki jisa prakAra svarNa Adi padArtha ke sAtha svarNa Adi jur3a kara ho jAte haiM isa taraha karma AtmA se baMdha rUpa nahIM hotA jIva nirAkAra hai yAni mAkAra rahita hai aura ajIva (jaDa) bhAkAra sahita ha so bhAkAra rahita kI sAtha AkAra sahita jur3a nahIM sakatA isakA sambandha isa taraha hai ki kisI saMdUka meM Upara nIce Adi chahoM tarapha makanAtosa pattharake dele lagAo unake bIcamai lohA rakho so char3oM tarapha mikanAtIsakI kazizase vaha lohA idhara udhara kahIM bhI nahIM jA sakatA jahAM usa saMdUkako lejAoge cahAhI lohA jAvegA isI taraha jIvake haratarapha karma haiM. jahAM karma isako le jAte haiM vahAM ise jAnA paDatA hai jIva karmoM ko sAtha nahIM le jAtA kyoMki jIvameM to urddha gamana svabhAva hai so jo jIva karmAko sAtha lejAtA to Upara ko svargAdika meM jAtA noce narakAdika meM na jAtA so karma jIva ko le jAte haiN| 5 sambara-Avate pharmAko rokanA isakA nAma sambara hai arthAt rokana kA nAma namAne dene kA nAma sambara hai so jisa kriyA yA pariNAma se zubha yA azubha karma bhAve usa rUpa na pravartanA so sambara hai / arthAt pariNAmoM ko anya vikalpoM se haTAkara apane mAmA (nija svarUpa) ke citavana meM hI kAbU rakhanA so saMbara hai| 6-nirjarA nAma karma ke kama hone kA hai karmakA ghaTanA yA 'kamajora honA isakA nAma nirjarA hai jaise eka pakSIko dhUpa meM rakha kara usake Upara bahutaso se jala se bhigokara rakhado vaha pakSo usake bhAra (bojha) se davegA,dhUpa kI tejI se usa I kA jala kama hone se usakA bojha ghaTegA isI taraha tapa saMyama meM pravartana karane se tapa rUpI dhUpa se karma kapo jala ghaTegA isI kamI hone kA nAma nirjarA hai| : . 7-mokSanAma karmoM se chuTa jAne kA hai najAta rihAI kA hai' arthAt AtmA kA sarva karmA se rahita hojAnA isakA nAma mokSahai jaise dhUpa se kaI kAjala jaba vilakula sUka jAve taba teja havA meM ruI uDa jAne se usameM dargA thA jo pakSI vaha uDakara vRkSa para jAya baiThe isI taraha jaba kA~kA rasa tapa rUpI dhUpase ghaTa kara karma khazka hojAveM, taba AtmadhyAna rUpI teja vAyuphe pramAvase khuzka karma kapI / / kAI ke ur3a jAne se pakSI rUpo mAramA uDa kara mokSa rUpo. isa para jAya baiThegA to jIva ke jAne ko sahAI dharma damya hai jaise rela ke jAne ko sahAI sar3aka hai so jahAMtaka dharma dravya hai vahAM taka yaha calA jAtA hai so mokSa sthAnakA jo UparalA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainapAlaguTakA prathama bhaag| hissA mAkhira taka dharma dravya hai sI mokSa meM usake Akhirataka yaha mAramA balla jAtA hai usase pare alokAkAza hai usameM dharma dravya nahIM isa vAste yaha mAramA loka meM ho jAtA hai dharma dravya use kahate haiM jo gamana karane meM sahakArI kAraNaho jisa ke jariye se eka sthAna se dUsarI jagaha pahuMce, mokSa nAma isa sthAna kA bhI hai jahAM para yaha AtmA ko le rahita ho kara jAkara tiSTatA hai vaha sthAna mokSa isa kAraNa se kahalAtA hai ki jo jIva tIna loka meM haiM sabakoM ke vaza haiM paraMtu ko kari mukti, jIpa vahAM cale gaye una jIvo para ina kA~kA dheza nahIM calatA isa liye una muktijIvoM ke AdhArarUpa sthAnake hone se vaha sthAna mokSa kahalAtA hai vaha chuTA huvA sthAna (mAjAda sthAno tInaloka ke madhya jo caleya ke bhAkAra prasanADI hai usameM aparalA hissA hai usa jagaha bahI bhAramA jAte hai jo kI se rahita ho jAte haiM lo javataka isa saMsArI jIva ko samyag darzana samyAzAnaM samyaka cAritra yaha tInoM ika prApta na ho tabataka ise kabhI bhI mokSako prApti nahIM hotI 'yadina meM se do kI prApti na hojAve taba taka bhI mokSa nahIM hotI tInoM ke ikaDe prApta hone para hI mokSa ho sakatI hai jaba yaha jIva karmoM se chuTagayA athAta karmamalase * rahita hogayA taba isa kA nAma jIva nahIM rahatA kyoMki jIva usako kahate haiM jo jIye, jIvanA usa ko kahate haiM jo marane se pahalI sthira rahane vAlI avasthA hai cUMki saMsArI jova marate bhI hai aura phira janmate mohaiM isaliye maranekI apekSA saMsArI jIva * ko jIya kahate haiM siddha (mokSamAtmA) kamI marate nahIM isaliye. una kA nAma jIva , saMhAse rahita hai yaha siddha yA paramAtmA kahalAte haiM paramAtmA kA artha:parama kahiye / zreSTha, pradhAna, mahata neka, saravAra, bar3A asalo, pAka, pavitra hai so paramAtmA kA . :artha pavitra AtmA zreSTha mAtmA saba AtmAoM meM pradhAna sarva meM utkRSTa mAtmA hai / / noTa-ina sAta tatvo kA svarUpa, hara eka jainI ko samajha lenA cAhiye aura samajhakara jisase naye kau kA mAgamana na ho aura pichale kamoM kI nirjarA ho usa . rUpa parivartana karanA cAhiye tAki sarva karmoM se chaTa jAve karmoM se chaTa jAne se isa .. saMsAra ke duHkhoM se baca jAve.. iti tatvakA varNana sampUrNam // .... '.. jaina parva ke din|.. .. : . hara eka mAsa meM do aSTamI'do caturdazI yaha cAra dina jaina graMthoM meM parva ke mAne haina dinoM meM jainI prata rakhate haiM, jo prata nahIM rakha sakate vaha ina dinoM meM bhimasya nahIM khAte harI nahIM khAte rAtrIko pAnI nahIM pIte duniyAdArI ke pApa kAryoM kA svAgata kara dharma dhyAna sevana karate haiN|' '.:
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ nainavAla guTakA prathama bhAga / jaina mahA parva ke dina . na 'eka sAla meM 6 vAra mahA pArzva ke dina Ate haiM 3 bAra aThAI 3. vAra daza lAkSaNI, kArtika zukla 8 se 15 taka phAlguNa zukla 8 mI se phAlguNa zukla 15 taka ASADha zukla 8 se 15 taka yaha tIna vAra bhaThAI AtI haiM / ' mAgha zukla 5. se 14 taka caitra zukla 5 se 14 taka bhAdoM zukla 5 se 14 taka yaha tIna vAra dazalAkSaNI AtI haiM dekho ratnatraya vrata kathA chaMda nambara 10 aura solahakAraNa dazalakSaNa ratnatraya pratoM kI vidhi meM chaMda nambara 6 meM daza lAkSaNImeM bhAdo mAgha caitrameM tInoM bAra likhI haiM paraMtu bhavAra kAla doSa se, mAgha, caitra kI daza lAkSaNI meM pUjana pATha kA rivAja nahIM rahA / / 1 C7 saba se baDA parva kA dina bhAdoMmAsa kI dazalAkSaNI meM anaMta caudaza hai // ina dinoM meM dharmAtmA jainI vrata rakhate haiM velA telA karate haiM pATha thApate haiM mAMDalA pUrate haiM paMcameru naMdIzvara, dazalAkSaNI AdikA pUjana karate haiM jApa, sAmAyika, svAdhyAya, darzana, zAstrazravaNa, bhAtmadhyAna karate haiM zIla pAlate haiM brahmacarya kA sevana karate haiM duHkhita bhUkhitako dAna bAMTate haiM bhojana dete haiM vastra dete haiM davAI * vAMTate haiM bhUkhe lAvArisa pazuvoM ko sUkAcArA giravAte haiM, jAnavara pakSiyoM ko cugane ko anna DalavAte haiM dAma dekara bhaTTI, bhAr3a, taMdUra, bucarakhAnA, kasAiyoM kI dukAna baMda karAte haiM duzamana se kSamA mAMgadveSa bhAva ko tyAgana kara mitratA karate haiM, pApa kAryoM se hiMsA ke AraMbha se bacate haiM phaMdiyoM ke jAla meM. se jAnavara chur3avAte haiM jamIkaMda savajI AcAra biMdala vagairA abhakSa nahIM khAte, rAtako bhojana pAna nahIM karate rAtrI ko jAgaraNakara bhagavAna ke guNa gAte haiM pada vinatI, stotra paDhate haiM mAratI utArate haiM isa prakAra pApa karma kI nirjarAkara dharma kA upArjana kara puNya kA maMdAra marate haiN| . # :47 zrAvaka kI 53 kriyA / 8 mUla guNa, 12 vrata, 12 tapa, 1 samatA bhAva, 11 pratimA, 3 ratnatraya, 4 dAna, 1 jala chANana kriyA, 1 rAtri bhojana tyAga aura dina meM annAdika bhojana sodhakara khAnA arthAt chAnabIna kara dekha bhAlakara khAnA // noTa- yaha 53 kriyA zrAvaka ke AcaraNe yogya hai yAni ina 53 kriyAoM ko ~ > 6 karane vAloM zrIvaka nAma kahalAne kA adhikArI hai isa meM bAje-bAje bhole loga
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 48 1. jainabAlaguTakA, prathama bhAga | samatA bhAva kI jagaha tIna kAla sAmAyika karanA kahate haiM so yaha unakI galatI hai. ""sAmAyika vAraha vrata meM AcukI hai dekho cAra zikSA vrata kA pahalA bheda aura 11 : pratimA meM tIsarI pratimA isa liye jo mUla gAthA meM aisA pATha hai : (guNamayataka samapaThimA) so usa se Azaya samatA bhAva hI hai | zrAvaka ke 8 mUlaguNa / 5 udaMvara | 3 makAra || 1 } ina ATha mUlakA tyAga yAni na khAnA tilakA nAma 8 mUla guNaH kA pAlanA haiM inake nAma bhAge 22 abhazya meM likhe haiM / 12 vrata / ! 5 aNuvrata, 3 guNavata, 4 zikSAbata // 5 aNuvrata / 1 .1 ahiMsA aNuvrata, 2 satyANuvrata, 3 parastrItyAga aNuvrata 4 acaurya (corI tyAga) aNuvrata, 5 parigrahaparimANa aNuvrata // J. 3 guNavrata / 1 diganata, 2 dezavrata, 3 anarthadaMDa tyAga // 4 zikSAvrata / 1 sAmAyika, proSadhopavAsa, atithi saMvibhAga, bhogopabhoga parimANa 20 12 tapa / i 1 anazana, 2 Unodara, 3 vrata parisaMkhyAna, 4 rasaparityAga, 5 viziyyAsana, 6 kAyakleza, yaha che prakAra kA vAhya tapa ' d : . 7 prAyazcittaM, 8 pAMca prakAra kA vinaya 9 vaiyAvRtya karanA, 10 svAdhyAya karanA, 11 vyutsarga (zarIra se mamatva, chor3anA) 12 / .. #!. cAra prakArakA dhyAna karanA / yaha che prakAra kA antaraMga tapa hai // THE Sales MPS
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| 1smtaabhaav| . " krodha na karanA apane pariNAma kSamA rUpa rAkhane // 11 prtimaa| .. 1 darzana pritimA, 2 vrata, 3 sAmAyika 4 proSadhopavAsa, 5 sacittatyAga, 6 rAtri bhukti tyAga, 7 brahmacarya, Arambha tyAga,9 parimahatyAga 1* anumati tyAga, 11 udiSTatyAga // . . rtncy| 1 samyaga darzana, 2 samyaga jJAna, 3 samyagacAritra / yaha tIna ratna zrAvaka ke dhArane yogya haiM inakA nAma ratna isa kAraNa se hai ki jase svarNAdika sarva dhana meM ratna usama yAni bezakImatI hotA hai isI prakAra kula niyama prata tapa meM yaha tIna sarva meM uttama hai jaise vindiyAM aMka ke vagaira kisI kAma kI nahIM isI prakAra vagairana donoM ke sAre vrata niyama kucha mI phaladAyaka nahIM hai saba niyama ta mAninda vindI zunya) ke haiM yaha tInoM mAninda zurUke aMka ke haiM isa se inako rala mAnA hai| cAra daan| . . . 1 AhAradAna, 2 auSadhi dAna, 3zAstradAna, 4 abhayadAna / yaha cAra dAna zrAvaka. ko apanI zakti anusAra nitya karane yoga haiM ina meM. dAna ke cAra bheda hai 1 sarva dAna 2 pAtra dAna 3 samadAna 4 krunnaadaan| . sarva daan| . . . .. muni bata lene ke samaya jo kula parigraha kA tyAga so sarca dAna hai| yaha sarva dAna mokSa phala kA dene vAlA hai // pAtradAna / / .. . muni, mAryikA utkRSTa zrAvaka kahiye ailaka kSullaka (mati zrAvaka) hanako bhakti kara vidhi pUrvaka dAna denA yaha pAtra dAna hai| inako, thAhAra denA AhAra ke sidhAya kamaMDalu denApIchI denA,pustaka denI aura AryikAmoM ko vastra (sADI denii| aklaka ko usako puci ke anusAra kopIna (laMgoTI) denI cAdaraM dhotI dauhara
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama naag| paTAI denI yaha sarva pAtra dAna hai| isakA phala bhoga bhUmi meM sukha mAga svargAdika meM jAnA aura paramparAya (mokSa kA kAraNa hai| sNsaan| - - - - dekho java garIva se garIba brAhmaNa bhI kisI vaiSNava mata vAle ke pAsa jAI to baDe baDe seTha sAhUkAra pahale Apa unako praNAma kare haiM baiThane ko ucca sthAna deve haiM / isI taraha jainiyoM ko bhI cAhiye ki jaba koI garIba se garIba mo dharmAtma jainI yA jaina paMDita yA apanI jaina pAThazAlA kA bhadhyApaka apane pAsa gAve to dhana kA mada choDa pahale Apa usa ko jaya jineMdra kreN| aura vaDe satkAra se unako acchA sthAna baiThane ko deve / aura Avane kA kAraNa pUche aura apanI zakti anusAra unakI madada kare aura gau vacche samAna una leM prIti rAkhe una se jaina dharma ko carcA kare aura yAtrA jAne vAle nirdhana jainI yA vidhavA jaina strI-ho:una ko rela kA kirAyA rAste kA kharca deve| jainI paMDitoM tathA dUsare garIba jainiyoM ko bhojana deve vastra deve. AjIvikA lagavAya deve, naukarI karavAya deve: dalAlI ktAya deve, pUMjI dekara dukAna karAya deve. thoDe sUda para rakama de kara vyohAra meM sahArA lagAya deve / unako kapaDe le yA anAja se taMga dekha do cAra rupaye kA unake ghara bhijavAya deve, jo vimAra ho unheM davA deve, ilAja karAya Teve . : jo jena paMDita maMdira meM zAstra paDha kara apane ko sunAtA ho yA jaina pAThazAlA meM jo adhyApaka apane bAlakoM ko par3hAtA ho so java kamI apane ghara meM koI vyAha ho sagAI ho tyauhAra ho yA koI aura khuzI kA maukA ho yA java kanI ghAgase phala yA savajoM Ave to kucha una ko bhI bhejA kareM aura jaina bAlakoM ko cAhiye ki apane ghara meM jaba kabhI khuzI kA maukA ho to apano jaina pAThazAlA ke bhadhyApaka ko aise mauke para jarUra de AyA kreN| jaba jaina pAThazAlA meM apane ghara se kucha khAne ko lejAveM yA vahAM phala phalerI vagairA kharIde to pahale adhyApaka ke bhAge kara dekheM jaba usa meM se adhyApaka le leve tava bhApa khAveM isa prakAra sarala praNAmI jo bhagavAna kA pUjana pAu darzana svAdhyAya sAmAyika mAdi karane vAle jo garIva jainI puruSa strI bAla tathA maMdira meM zAstra sunAne vAle jaina dharma kA upadeza dene vAle jinavANI kA pracAra karane vAle je jaino paMDita tathA jaina pAThazAlAoM meM jaina pustakoMkepaTAne vAle je jaina adhyApaka tathA jainatIrtho kosane vAle je nirdhananaina puruSa strI unako dAna denA yaha samadAna hai| yaha samadAna pAtraM dAnase jarA utaratA hai yaha bhI mahAna puNya kA nAtA bhoga bhUmi aura svargAdika ke sukha dene vAlA hai / /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaMguTakA prathama bhaag| - krunnaadaan| jo duHkhita bubhukSita ko dayAbhAva kara dAna denA so karuNA dAna hai, paraMtu isa meM itanA aura samajhanA ki nIti meM aisA likhA hai ki pahale kheza.pIche daraveza' bhagara koI apanI bahana, bhAnajI, cAcI, tAI, bhAvaja, bhUSA, mAmI Adi yA bhAI bhatIje vAcA, tAU, bAbA, bAbAkA,mAI, phUphaDa, mAmA, bahanoI mAdi riztedAra yA kuTumyo taMga dasta ho to pahale una kA haka hai pahale unakI madada kare phira dUsaroM kI kre| laMgaDe lUle andhe apAhaja dhImAra kamajora bhUkhe kAla pIr3itoM ko bhojana khilAnA, zarada Rtu meM inako vastra denA bImAroM ko davAI bAMTanA tAlibailmoM ko pustake tathA vajIphA denA jisa gRhasthIkI AjIvikA bigaDa gaI ho yA berojagAra phiratA ho usa kI sahI ziphAraza kara usa ko naukara rakhavA denA yA pUMjI dekara usakI kucha AjIvikA kA jariyA banA denA, lena dena ke mAmale meM aisA mAva rakhe ki jisa prakAra kumhAra bhAve meM vartana caDhAtA hai vaha sAre hI sAvata nahIM utarate koI phUTa bhI jAtA hai / koI adhapakA bhI raha jAtA hai, isI prakAra jitanI AsAmiyAM haiM sabase rupayA ekasAM vasUla nahIM hotA kamajoroM ko adhapake vartana samAna samajhakara byAja choDa denA cAhiye / mala kI binA byAjI bahuta choTI sI AsAna kisate kara deno cAhiye jo vaha AsAnI se diye jAve tAki usakA pAla pacyA mkhaan,mre| jo AsAmI bahuta garIba taMga dasta hojAveM unakI nAliza karake unheM phai na karavAve na unakI kuDakI karavAve na unakI nAliza kare / unheM phUTA bhAMDA , samajha kara unako karajA mApha kara denA caahiye| yaha bar3A bhArI dharma hai| nirdhana vidhavA striyoM kI mAhavArI tanakhA bAMdha denI cAhiye / jaba taka vaha jIveM / dhagaira mAMge apane hAtha se unako pahuMcA diyA kre| jinake Upara jhUThA mukadamA par3ajAve unakI sahI ziphAriza va ugAhI dekara unako bacAve kisI.kA. mAtmA nahIM satAve koI kucha mAMgane Ave to use mAnachedaka bacana nahIM kahe / dekho kevalI kI vANI meM yaha upadeza hai ki jaise pAMcoM se luMjA calane kI icchA kare gaMgA bolane kI icchA kare, aMdhA dekhane kI icchA kare taise mUDha prANI dharma binA sukha kI icchA kare haiM / aura.jase megha binA varSA nahIM, vIja binA anAja nahIM, taiseM dharma, pinA sukha nhiiN| aura jaise vRkSake jar3a hai / taise sarva dharnAmeM dayA dharma mUla hai aura dayAkA mUrla dAna hai| dAna samAna dharma nhiiN| jinhoMne pIche dAna nahIM diyA yaha bhavaraMka bhaye mAMgate phira haiN| unake na kucha yahAM hai ma bhAge pAyeMge / aura jo dhana pAkara dAna nahIM dete unake yaha hai parantu mAge nhiiN| jo gAMDa meM lAye the voha bho yahA~ kho khAlo hAtha
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga 1 jaavege| bhava bhava meM nidhana ho roTI kapaDeko bhaTakate phireMge / aura je dhanapAkara dAna karate haiM. unake yahAM bhI hai jo pIche kiyAthA usakA phalapAyA aura vahAM bhI hovegA isa phala.Age bhoga bhUmi ke sukha bhoga svarga jAyeMge / phira karma mami meM bhI usa dAnakA kA phala suMdara strI suMdara makAna suMdara putra dhana daulata paayege| duniyAM meM jo kucha bhAgyavAnoM ke daulata Adi sukha kA kAraNa dekhate haiM yaha sarva pUrva bhava meM diyA jo dAna usakA phala hai| isa liye yadi AiMdA ko sukha kI icchAhai.to apanI zakti samAna dAna jarUra do dAna lamAna aura puNya nahIM jo garIba nara nArI ekaroTI bhAdhI roTI eka Tukar3A eka muTThI bhara anta bhI kisI bhUkheko dekheMge jarAsI davA bhI ksio ko dekheMge unake isakA phala bar3ake bIja samAna phalegA jaise rAI samAna. bar3a ke bIja le kitanA bar3A baiMDa kA vRkSa paidA hoya hai, isI prakAra usa eka roTI mAtra bhUkhe ko diye dAna le anaMtAanaMta gunA phala milegaa| vimAroM ko davA dAna danese anaMtA anantabhavamai nIroga zarIra sundararUpa paayeNge| dAnakA phala bhoga mUmi aura svargAdika meM cirakAla taka sukha bhoganA hai| isa liye jo AiMdA ko dhana daulata strI putrAdika sukha pAne ke icchuka haiM vaha apanI zakti samAna dAna jarUra dekheN| devegA so pAvegA varanA.khar3A khar3A lkhaavegaa| . . . atha chAna kara jala piinaa|| . . . . ' zrAvaka kI 'bAvanavI kriyA jala chAna kara pAnA hai jaina dharma meM vagaira chAnA jala pInA mahA pApa kahA hai dekho praznottara zrAvakAcAra meM aisAlekha hai| ' caupaI-bina chAno aMjuli jalapAna / ika ghaTataMkIno jina nhAna / ...to agha ko hamale nahiM jJAna / jAnata haiM kevali bhagavAna / / - yahAM praznottara zrAvakAcAra graMtha ka racatA yaha kahate haiM ki bhana chAnA eka aMjuli nara jala pIne meM itanA mahAna pApa hai ki jo hamAre dimAga meM hI nahIM samA sakatA arthAt hama apanI jivhA kara usa mahA pApa ko varNana nahIM kara sakate yaha pApa itanA bar3A hai ki isa ko kevalI bhagavAna hI kaha sakate haiN| . ''pAnI meM anaMta jIva to mahAn sUkSma jala kAya ke haiM yAni jale hI hai kAyA jinakI sivAya jalaMkAya ke jala meM anaMta jIva sUkSma prasakAya ke bhI haiM yAni kaI kisama ke kIDe hote haiM agara jala ThIka taraha se na chAnA jAya to mana chAnA jala pIne ke samaya vaha koDe bhI jala meM rale hue aMdara hI cale jAte haiM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlagaTakA mayama bhaag| yaha koDe aMdara jAkara akasara mara jAte haiM isa se jIva hiMsA kA mahApApa lagatA hai aura sivAya isa ke bAja kisama ke kIDe jaharIle hote haiM una ke piye jAne se haijA vagairA aneka kisama kI bimAriyAM zarIra meM utpanna hojAtI haiM una baharoleM kIDoM meM eka kisama kA sUkSma kIDA nAravA hotA hai manachAMnA jalaM pone vAle se vaha koDA jala meM ralA huvA piyA jAtA hai isa kisama kA kIr3A ilAke rAjapUtAnA, madarAsa, ahAtA bambaI vagairA dakSiNa deza ke jala meM bahuta pAyA jAtA hai, una prAMtoM ke inasAna jaba amachAne jala se snAna karate haiM, yA hAtha mUha dhote haiM yA kuralA karate haiM yA pIte haiM to vaha aisA bArIka huvA rahatA hai ki piyA jAne ke ilAve badana kI khAla meM bhI rAstA banA kara badana ke aMdara calA jAtA hai aura yaha isa kisama kA jAnavara hai ki piyA jAne le yA dUsarI taraha aMdara valA jAne se jisa prakAra bhagni para sirapha dAla gala jAtI hai kuDakU nahIM galatA isI prakAra yaha aMdara jAkara bharatA nahIM hai vahAM kisI jagaha khAne dAra jhillI meM dAkhala ho kara mAMsa khAtA rahatA hai aura paravariza pAne lagatA hai aura bacce detA rahatA hai ATha nau mAha taka jisma ke aMdara hI aMdara bar3hanA huvA jaba jisma ke bAhira nikalatA hai to usa jagaha jisma para khAriza sI hokara phapholA dikhAI detA hai phira khAsa usI jagaha darada aura sojiza hokara kaI dina ke bAda kIDe kA muha najara AtA hai phira jyU jyUM par3hatA rahatA hai vAhira nikalatA rahatA hai isa prakAra varSoM duHkha detA rahatA hai aura zarIra ke jisa hisse yA nasameM hotA hai usa meM sojiza hokara popa paDaM jAtI hai bhaneka inasAna isa takalIpha se marajAte haiM aura baiMcane se yaha jisma ke aMdara TUTa jAtA hai to phira jo koDe usa nArave ke bacce jisma ke aMdara hote haiM TUTa jAne ko dhajaha se jisma ke aMdara phailajAte haiM jisase inasAna ko bahuta duHkha bhuktanA par3atA hai| . . anachAnA pAne pIne vAle aneka cAra rAtrI ke samaya aMdhere meM vagaira chAnA jala pIte hue jala meM rale hue vAla, joMka ke sUkSma bacce yA gire caDhe kAna salAI kAna khajUga, vicchU caMgai pojAte haiM haspatAloM meM aise aneka kesa dekhane meM Ae haiM yaha saMgha anachAnA jala pIne kI kRpA hai isaliye sivAya jIva hiMsA ke pApa ke anachAnA jalaM pone se aura bho aneka prakAra kI takalIphe bhoganI par3atI haiN| ... sivAya isa ke dekho jisake sira para kamI TopI dekhoge usa ko tuma yaha samajhoge ki yaha musalamAna hai| jisake gale meM janeU 'dekhoge use tuma brAhmaNa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| samajhoge kyoMki yaha una jAtiyoM ke cinha haiM isI taraha jaba tuma kahIM saphara.ma rela meM sarAya meM kisI jagaha kisI ko jala chAna kara potA dekhoge to tuma phaurana yaha samajhoge ki yaha to koI jainI hai so chAna kara pAnI pInA hamArA cinha hai, dekho isa bAta ko to anyamatI bhI svIkAra kareM haiM dayAnaMda svAmIne jo prati satyArtha prakAza kI pahale pahala chapavAI thI usake samullAsa 12 avAva 175 meM yaha likhA ha ki pAnI chAna kara jo jainI pote hai yaha bAta jainiyoM meM bahuta macchI hai aura tulasIdAsa jI kA yaha kathana hai ki pAnI pove chAna kara gurU banAye jAnakara aura manusmati adhyAya 6 zloka 46 meM manujI yaha likhate haiM ki bAla aura haDaDI vAle jAnavaroM ke ilAve aura choTe choTe jIvoM kI rakSA bhartha bhI jamIna para dekha kara pAvarakkho pAnI chAna kara pIvo // isa liye hara jainI marada strI pAlaka ko apane dharma aura kula ke cinha ke asUla ke mutAvika hamezA pAnI chAna kara hI pInA cAhiye chAna kara hI slAna karo chAna karahI karalA karo chAna kara ho hAtha mUha dhovo,vagaire chAnA jala rasoI vagairA meM kabhI bhI mata varato tamAma jainiyoM ko hamezA hara mulaka meM jalachAna kara hI vartanA cAhiye / atha chane hue jala kI miyaad|| chane hue jalakI miyAda / mahUrta taka hai chane hue maiM lauMga kAphUra, ilAyacI kAlI mirava yA kasAyalI vastu kaTa kara DAlane se isa carce hue jalakI miyAda dopahara kI hai chAna kara bhoTAye hue (uvAle hue) jala ko miyAda mATha pahara kI hai| isa ke bAda phira usameM sanmarchana jIdha paidA hojAte haiN| noTa-muharta raghar3I kA hotA hai dekho mamara koSa 1 kAMDa kAlavarga zloka 11,12, tetu vizada horAtra martha tIsa mahUrtakA dina rAta hotA hai pasa eka muhurta do ghar3I (48 minaTa) kA, do pahara chai ghaMTe ke, eka dina rAtri 24 ghaMTe kA hotA hai| - . . atha rAtrI bhojana tyaag| . zrAvaka kI panavI kriyA gatrI bhojana tyAga hai so rAta ko bhojana karanA yA rAtrI kA pakA humA bhojana karanA yA jo bagaira nirakhe dekhe bhanyamatI bhojana pakAve jaisedhAja, bAja halavAI mudata kA paDI purAnI maidA 'kor3e sahita hI kI pUrI kacaurI bhAvi pakAte haiM bhaneka brAhmaNa DhAboMma (vAsA)meM mausama garamI meM purAnA poriyoM kA surasarI,vAlA mAdAsurasarI sahitahI pakA lete haiM vagaira nirale purAne cAvala koDe /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAkaguTakA prathama bhAga | 55 jahitahI pakA lete haiM rAtako kAne baiMgana miMDItorI mAdi tarakArI bagaira sodhe banAra kara kIDoM sahita hI pakA lete haiM anya matiyoM ke isa bAta ko na ghina hai na kriyA, so unake gharakA bhojana rAtri bhojana samAna hai andhere ke makAnameM dinameM bhojanakhAnAM jahAM bhojana meM vAla surasarI cAvaloM meM kor3A najara na mAve yA dina meM bhI bagaira dekhe air farabhojana pakAnA yaha saba rAtrI bhojana meM hai. rAtrI bhojana pakAne vAle bhameka vAra dAla tarakArI meM caumAse vagairA meM gire paDe bhIDako kaurA jAnavara pakA lete haiM rAtrI ko bhojana karane vAle aneka bAra bhojana meM car3hI huI kIr3I bhAdi yA gire hue macchara vagairA joSa bhakSaNa karate haiM pasa rAtrI bhojana mAMsa makSaNa samAna hai so jo jaino nAma dharAya rAtrI ko bhojana karate haiM vaha bhapane dharma aura kula ke viruddha rasa AcaraNa ke pApa se bhava bhava meM duHkha bhukate hue bhramaNa kareM haiM // yaha zrAvaka kI 53 kriyAoM kA varNana samApta huvA | 4 prakArakA AhAra / ?. 1khAdya, 2svAdya, 3legra, 1 peya, (1 anna, 2 pAna, 3 khAdya, 4svAya) 1 samajhAvaTa - bhAta roTI dAla khicar3I pUrI parodhaThA laDDU, ghevara, Adi miThAI yA Ama, seva Adi jo vastu khAiye hai khAdya hai / 2 ilAyacI supArI pAna vagairA jo apanI tabiyata khuza karane ko aisI vastu khAiye haiM jina meM svAda (jAyakA) to bhave paraMtu peTa nahIM bhare ve svAdya hai / * malAI caTanI vagairA jo cATane ke yogya cIjeM haiM ve saba lekha meM zumAra haiN| (ratnakaraNDa zrAvakAcAra ke 142 zloka ke bhartha se vicAra leveM) | 4 dugdha, zarvata, rasa, jala, Adi je vastu poIye haiM ve peya haiM // moTa - jo davA pIr3a jAve vaha peya meM hai jo khAI jAve vaha khAdya meM hai / dAtAra ke 21 guNa 9 navadhA bhakti, guNa, 5 AbhUSaNa | yaha 21 guNa dAtArake haiM arthAt pAtra ko dAna dene vAle dAvAra meM yaha 21 guNa hone cAhiyeM //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ janavAlaguTakA prathama bhAga) ". dAtAra ko navadhA bhkti| .. 1 prati graha kahiye muniko tiSThatiSTha tiSTha aise nIna bAra kaha khaDA rakhanA 2 muniko uccasthAna deve 3 caraNoM ko prAsuka jalakara dhoveM 4 pUjA kare argha caDhAve 5 namaskAra kare 6 manazuddha rakkhe 7vacana vinaya rUpa bole kAya zuddharakkhe9zuddha AhAra deve| yaha nava-prakAra. kI bhakti dAtAra kI hai dAtAra vAle ko yaha nava prakAra kI bhakti karanI cAhiye // . . . " . dAtAra ke sapta gnn| 1dAna meM jAke dharma kA zraddhAna hoya, 2sAdhu ke ratnatrayAdika guNoM meM anurAga rUpa bhakti hoya, 3 dAna dene meM AnaMda hoya 4 dAnakI zuddhatA azuddhatA kA jJAna hoya,5dAna dene se isa loka paraloka saMbaMdhI bhogAkI abhilASA jisake nahIM hoya 6 kSamAvAn hoya 7 zakti yukta hoya aise 7 guNa sahita dAna denA // . . dAtAra ke 5 aabhuussnn| .. 1 Ananda pUrvaka denA, 2 Adara pUrvaka denA, 3priyavacana kaha kara denA, 4 nirmala bhAva rakhanA, 5 janma saphala mAnanA / / dAtAra ke 5 dssnn| ' . ' bilamba se denA,vimukha hokara denA, durvacana kahakara danA, nirAdara karake denA, dekara pachatAnAM yaha dAtAra ke 5 dUSaNa hai dAtAra meM yaha pAMca doSa nahIM hone cAhiye / / .. . : ....: : zrAvaka ke 17 niym| 1 bhojana, 2 sacitta vastu,3 gRha, 4 saMgrAma, 5 dizAMgamana, " .. . .
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainapAlaguTakA prathama bhAgA, 6 auSadhi vilepana, 7tAMbUla 8 puSpa,sugandha, 9 nRtya, 10 gItazravaNa, 11 snAna, 12 brahmacarya, 13 AbhUSaNa, 14 vastra 15 zayyA, 16 auSadhi khAnI, 17 svaarii.krnaa|| noTa-ina meM se hara roja jisa jisa kI jarUrata ho usakA parimANa rAkhe ki Aja yaha kAga, bAkI pratidina tyAga kiyA kare / / , - zrAvakoM ke 21 uttara gaNa / ... 1 lajjAvanta, 2 dayAvanta, 3 prasannatA, 4. pratItivanta, 5paradoSAcchAdana, paropakArI, 7saumyadRSTI, guNagrAhI,9zreSThapaMkSI, 1. miSTa vacanI, 11dIrghavicArI, 12 dAnavanta, 13 zIla canta, 14 kRtajJa, 15 tattvajJa, 16 dharmajJa, 17 mithyAtva rahita; 18 __santoSavaMta,19syAdvAda bhASI,20abhakSyatyAgI,21SaTkarma prviinn| zrAvaka ke nitya SaT kmm| .... SaTa nAma chai kA hai 1 deva pUjA, 2 gurusevA, 3 svAdhyAya, 4saMyama, 5 tapa, 6 dAna, / yaha che karma zrAvakake nitya karaneke haiN| 57-aashrv| 5 mithyAstra, 12 avirati, 25 kaSAya,15 yoga / . . 5-mithyaatv|| 1 ekAMta mithyAtva, raviparIta mithyAtva, vinaya mithyAtva, 4 saMzayamithyAtva, 5 ajJAnamithyAtva / / . 12-avirti| .1 pRthivI, ap , (jala), 3teja, (Aga), 4vAyu, 5vanaspati, 6 prasa, ina chai kAya ke jIvoM meM adayA rUya pravartanA, sparzana,
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuddha jainavAlaguTakA prathama bhAga | ' 8 rasanA, (jilhA), 9 ghrANa, (nAsikA), 10 cakSu, (a) 11 zrotra (kAna), 12 mana, inako vaza meM nahIM rakhanA yaha 12 avirati haiM / 25- kaSAya / 148 karma prakRti meM likhI hai // . 15- yoga / - 1. satyamanoyoga, 2 asatya manoyoga, 3 ubhaya manoyoga, 4anumaya mano yoga, 5 satya bacana yoga, 6 asatyavacanayoga, ubhayavacana yoga, 8 anubhaya bacana yoga, 9 audArika kAya yoga. 10 audArika mizra kAya yoga, 11 vaikiyika kAya yoga 12 vaikiyika mizrakAyayoga, 13 AhArakakAyayoga, 14AhAraka mizrakAya yoga, 15 karmANi kAyayoga // 57-saMbara / 3gupti, 5samiti, 10dharmaM, 12 bhAvanA, 22 parISaha jaya, paMcAritra / 3- gupti 1 mano gupti 2 vacana gupti 3 kAya gupti / noTa- mana, vacana, kAya ko apane vaza meM karanA / / 5- samiti / 1 IrSyAsamiti, 2 bhASAsamiti, 3 eSaNAsamiti, 4 AdAna nikSepaNa samiti, 5 pratiSThApanAsamiti // 10 - dharma / 1 usamakSamA, 2 mArdava, 3 Arjava, 4 satya, 5 zauca, 6 saMyama, 7 tapa, 8 syAga, 9 AkiMcanya, 10 brahmacarya // ta
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaima, bAlaguTakA prathama bhAga / 12 bhAvanA / 1 anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra, 4ekatva, 5anyatvaM, 6 azuci 7 Azrava, "saMvara, 9 nijarA, 10lAka, 11 bodhidurlabha, 12 dharma // atha bAIsa parISaha | " 69 1 kSudhA, 2 tRSA, 3 zIta, 4 uSNa, 5 daMza mazaka, 6 nAgnya, 7 arati, 8 strI, 9 caryyA, 10 Asana, 11 zayana, 12 durbacana, 13 vadha baMdhana, 14 ayAcanA, 15 alAbha, 16 roga, 17 tRNasparza 18mala, 12 asatkAra, 20 prajJA (mada na karanA) 21 ajJAna, 22 adarzana // noTa - jaina muni yaha 22 parIpada sahate haiN| 6 rasa / 1 dahI, 2 dUdha, 3 ghI, 4 namaka, 5 miThAI, 6 tela / 5 cArica / 1 sAmAyika, 2chaMdApasthApanA, 3 parihAra vizuddhi, 4 sUkSma sAmparAya, 5 yathAkhyAta // noTa -- yaha 57 kiyA 57 lambara kahalAtI haiM // noTa- bahuta se nara nArI rasa kA tyAga karate haiM parantu kitane hI yaha nahIM kupar3ha loga khaTTA miThA kaDavA jAnate ki rasa kisa ko kahate haiM una ko bAje bAje kasAyalA caracarA aura khArA ina ko hai rasa batAte haiM yaha unakI galatI hai kyoMki tatvArtha sUtra ka bhaThaveM adhyAya ke gyAravai sUtra meM jo rasoM kA varNana hai vahAM khaDDA, miTThA, kaDavA, khArA, caracarA, yaha rasa vidhAna kare vaha bAbata karma prakRti ke likhe haiM so sirapha pAMca likhe haiM, cikanA zota uSNa kI sAtha sparza prakRtti meM varNana karA hai so vaha aura bAta hai / munike liye jo rasa parityAga kA varNana hai vahAM dahI, dUdha, ghI, namaka, miThAI, aura tela yahI che rasa likhe haiM dekho ratnakaraMDa zrAvakAcAra pRSTa 261, pasa janamata meM dahI, dUdha, ghI, namaka, miThAI, bhora tela yahI 6 rasa haiM jina ko koI rakha kisI dina chor3anA ho inhIM meM se hI chor3e /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALaguTakA prathama nAga ! 8 vikrathA / strI kathA, bhojana kathA, deza kathA, rAja kathA // 3 zalya | 1 mAyA, 2 mithyAtva, 3 nidAna || 6 lezyA / 1 kRSNa, 2 nIla, 3kApota, 4 pIta, 5padma, 6zukla / 7 bhayA 1 isa loka kA bhaya, 2 paraloka kA bhaya, 3maraNa kA bhaya, 4vedanA kA bhaya, 5 arakSAbhaya, 6 agupta bhaya, 7 akasmAtbhaya 8 mada / jAtikA mada, 2 kulakA mada, 3 balakA mada, rUpakA mada, 5 vidyAkA mada, 6napakA sada. 7 dhana kA mada, aizvaryakA mada // mauna dhAraNa ke 7 samaya 1 bhojana karate hue, 2 vamana (ulaTI) karate hue, 3 snAna karate hue, 4 strI sevana samaya, 5 mala mUtra tyAga karate hue, 6 sAmAyika karate hue, 7 jina pUjA karate hue noTa- yaha 7 kriyA karate hue nahIM bolanA cAhiye || 16 kAraNa bhAvanA | 1 darzanatrizuddhi, 2 vinaya saMpannatA, 3zIla prateSvanavicAra, 4 AbhIkSNa jJAnopayoga, 5 saMvega, 6 zaktitastyAga, 7 tapa, sAdhu * samAdhi, 9 vaizyAvRtya karaNa, 10 arhadbhakti, 11 AcArya bhakti,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [jainabAlaguTakA prathama bhAgA 12 bahuzrutabhakti, 13 pravacanabhakti, 14 AvazyakAparihANi, 15mArgaprabhAvanA 16pravacanavAtsalya // noTa-yaha tIrthakara pada ke dena vAlI haiM, jo ina ko bhAve yAni ina rUpa pravarte usa ke tIrthaMkara gotra kA bandha par3atA hai| . atha samyaktva kA vrnnn| he vAlako bhava hama tumheM kucha sabhyatA kA svarUpa samajhAte haiM / smyktr|| aba yaha batAte haiM ki sabhyatA kisako kahate haiM isake tInajuz2a haiM samyagdarzana 2 samyagjJAna 3 samyak cAritra so inakA alaga alaga matalava isa prakAra hai ki samyak / samyak zabda kA artha satya yathArtha, asala, Thoka hai samyaka zabda kA artha satyatA yathArthatA, asalIyata hai| - drshn| . darzana nAma dekhane kA hai paraMtu jisa prakAra bAja bAja sthAnoM para isakA artha jAnanA sonA dharma niyama netra darpaNa bhI hai anya mata meM 1 sAMkhya ra yoga 3 nyAya / vaizeSika 5 mImAMsA 6 vedAMta ina chai zAstra kA nAma bhI SaT darzana hai isI prakAra hamAre jaina mata meM darzana nAma zraddhAna kA hai ImAna lAne kA aitakAda lAne kA hai nizcaya lAne kA hai mAnane kA hai // jnyaan| zAma nAma jAnanA, pAkaphiyata tamoja liyAkata mAlUmAta samajhatathA buddhikA hai / / caaritr| cAritra nAma mAcaraNa pravartana calana Adata cAla calana kA hai| smygdrshn| samyagdarzana-nAma satya zraddhAna kA hai jisa prakAra jIvAdika padArthoM kA jo asalI svarUpa asalI svabhAva hai usa kA usa ho rUpa zraddhAna honA jaise ki apane teI aisA samajhanA ki yaha merA zarIra merI AtmA se bhinna hai yaha jar3eM hameM isa se minna cetana hUM mAna darzana merA svabhAva ha aise kaMvalI kara kahe tatvoM meM zaMkAdi dopa rahita jo macala pradhAna tisakA nAma samyagdarzana hai|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga | samyagjJAna | samyagjJAna- nAma sacce jJAna kA hai yAni sabvI vAkaphiyata kA hai yAni jisa prakAra jIvAdika padArtha tiSThe haiM una ko usI rUpa jAnanA tisakA nAma samyagjJAna hai, saMzaya kahiye saMdeha viparyaya kahiye kucha kA kucha (khilApha ) bhanaNyavasAya kahiye vastu ke jJAna kA abhAva ityAdika doSoM karake rahita pramANa nayoM kara nirNaya kara padArthoM ko yathArtha jAnanA tisakA nAma samyagjJAna hai // 1 ra samyak cAritra | samyakvAritra - nAma sacce cAritra ( yathArthacAritra) kA hai yAni satyarUpapravartane kA hai jina kriyAoMse saMsAra meM bhramaNa karaneke kAraNa jo karma utpanna hoveM vaha kriyA na karanI aura jina kriyA tathA bhAvoM se naye karma, utpanna na hoveM usa rUpa pravartanA arthAt karma ke grahaNa hone ke kAraNa je kriyA unakA tyAga kara atIvAra rahita mUla guNoM uttaraguNoM ko pAlanA dhAraNa karanA) usakA nAma samyak cAritra hai // samyagdRSTi / , samyagdRSTi-- usako kahate haiM jisake samyakca utpanna bhaI ho arthAt satyatA prakaTa bhaI ho yahAM satyatA se yaha murAda haiM ki jo apane AtmA aura para zarIrAdika ke asalI svarUpa kA zraddhAnI ho jAnakAra ho vaha samyagdaSTi kahalAtA hai sosa mfSTa doprakAra ke hote haiM ekaavirata dUsarA aviratavratI sampaSTi vaha haiM jo kevala AtmA aura parapadArtha ke asalI svabhAva kA zraghAnI aura jAnakAra haiM aura cAritra nahIM pAlate aura vrato samyakadRSTivaha haiM jo apane AtmA aura para padArthakA tathA nija svabhAvakA zraddhAno bho haiM jAnakAra bhIhaiM aura cAritra bhI pAlate haiM jinake samyagdarzana samyagjJAna samyak cAritra tInoM pAiye vaha vratI samyagdRSTi haiM / 1 yahAM itanI bAta aura samajhanI hai ki samyazva nAma samyagdarzana yA samya darzana-' samyagjJAna ina donoM yA samyagdarzana samyagjJAna samyakvAritra ina tInoM kI prApti kA hai yadi kisI jIva ke samyagdarzana na hove aura bAkI ke donoM hove to usake samyakta kI utpatti nahIM, jisa jIva ke kevala samyagdarzana hI hove aura samyagjJAna samyak cAritra na bhI hove to bhI usa ke samyattava hai jaise vRkSa ke jaDa hai usI prakAra ina tInoM kA samyagdarzana mUla hai isake binA una donoM se kabhI bhI mokSa phala kI prApti nahIM arthAt isa samnyagdarzana ke vinA jJAna maura vAritra kAryakArI nahIM prayojana jJAna to kuzAna aura cAritrakuMcAritra kahalAtA hai isaliye saMsAra ke janma maraNa rUpa duHkha kA abhAva nahIM ho sakatA // . .
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ nainavAla guTakA prathama bhaag| upshm| upazama nAma hai dayajAne kA zAMta ho jAne kA kamajora ho jAne kA jaise teja bhagni calatI huI zAMta ho jAve usako tejo ghaTa jAve usI prakAra jaba karmakA bala ghaTa jAve use upazama kahate haiN| kSayopazama / isa pada meM kSaya aura upazama do zabda haiM upazama kA artha Upara batA cuke haiM kSayakA bhartha hai naSTa ho jAnA jAtA rahanA nAza ko prApta ho / so jaba karma kI do hAlata hotI hai usa kA jora bhI ghaTa jAtA hai vaha zAMta ho jAtA hai aura kisI kadara ghaTatA bhI jAtA hai naSTa bhI hotA jAtA hai usa hAlata meM jo karma ho use karma kA kSayozama kahate haiN| kSaya kA artha naSTa honA batA cuke haiM so jaise kAphUra kI DalI paDI 2 ghaTanI zurU ho jAtI hai isa hAlata meM jaba karma ho jo ghaTatA hI calA jAve usakA nAma karma kA kSaya kahalAtA hai arthAt karma kA kSaya hotA hai| samyattava kI utptti| jaba isa jIva ke darzana moha kA upazama yA kSaya yA kSayopazama hoya taba isa ke samyaka utpanna hoya hai vagaira darzana moha ke upazama yA kSaya yA kSayopazama ke samyazva kI utpattI hotI nahIM so yaha samyaka do prakAra se utpanna hoya hai yA to svataHsvabhAva yA dUsare ke upadeza se so ina meM se eka to nisaragaMja samyaktva kahalAtA hai dUsarA adhigamaja samyaktva kahalAtA hai| nisargaja smyktv| nisargaja zabda kA artha hai (svataHstramAva) kudaratI khudayakhada so jo samyAca svataHsvabhAva khudavakhuda vagaira kisIke upadaMzake utpanna hovahanisargaja samyaktva hai| adhigamaja samyaktva / bhadhigamaja zabdakA artha hai prAptatA hAsilanA so jo samyataya kisI dUsare ke upadeza se utpanna hove yaha adhigamaja samyaktva kahalAtA hai jo samyatava par3hane se hove yaha bhI adhigamajasamyatva hai zAstra bhI dUsare kA upadeza hai kisI ko javAnI samajhAnA yA likhakara samajhAnA donoM hI upadeza haiN| bItarAga samyaktra / nijAtma svarUpakI vizuddhatA so pItarAga samyataya hai|
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhAga atha paMcaparameSThi ke 143 mala gnn| gaathaa| arahatA chiyyAlA siddhA aThThava sUra chattIsA / uvajjhAyApaNabIsA, sAhaNaM hoMti aDavIsA // martha-arahaMta ke guNa 46 siddha ke guNa 8 AcArya ke guNa 36 upAdhyAya ke guNa 25 sAdhu ke guNa 28 hote haiN| noTa-vahAM bAlakoM ko yaha samajha lenA cAhiye ki paMcaparameSThi ke ina 143 mUlaguNoM ke sivAya aura bhI aneka guNa hote haiM, pAMcau parameSThi ke guNoM ko to kyA ThikAnA sirapha muni ke hI zAstra meM 84 lAkha guNoM kA honA likhA hai / so yahAM isa kA matalaba yaha samajha lenA cAhiye ki guNa do prakAra ke hote haiM eka mUla guNa (lAjamI) (compulsary) dUsare uttara guNa (akhatyArI) (optional) hote haiM so mUla guNa usako kahate haiM jo unameM vaha jarUra hoveM aura uttara guNa usako kahate haiM ki vaha unameM hove bho yA unameM se kucha na bhI hoveM utara guNa unake zarIrako tAkata aura bhAvoM kI nilamatA ke anusAra hote haiM aura mUlaguNoM meM zarIra ko tAkata aura bhAvoMkI dRr3hatAkA vicAra nahIM yaha to unameM hone jarUrI lAjamI haiM ina vinA unakA pada dUSita hai / so kavi budhajana jo ne ina 153 mUla guNoM ko 36 chandoM meM . grantha kara usa pAThakA nAma iSTa-chatIlo rakkhA hai so vaha 143 mUla guNa artha sahita , hama yahAM likhate haiM tAki sarva bAlaka usakA matalaba samajha ske| iSTa chttiisii| maMgalAcaraNa / sortthaa| praNAma zrIarahata, dayA kathita jina dharma ko| guru nigraMtha mahanta, avara na mAnaM sarvathA // vinaguNa kI pahicAna, jAne vastu smaantaa|
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| tAteM parama bakhAna, parameSThI ke guNa kahUM // rAga dveSayuta deva, mAne hiMsAdharma puni|| sagranthini kI seva, so mithyAtI jaga bhrmeN|| martha-dayAmaya jaina dharma ko prakAza karane vAle zrIarahaMtadeva maura parigraha rahita guru ko maiM namaskAra kaI anya (devAdika) ko nahIM / / kyoMki vinA guNoMko pahivAnake samasta acchI burIvastu gharAvara mAlUma hotI hai isa liye paMcaparameSThi ko paramotkRSTa jAnakara maiM unake gaNa varNana karka hUM // jo rAga dveSa yukta deva aura hiMsArUpa dharma ke mAnane vAle haiM bhaura parigraha sahita guru kI sevA karate haiM vaha mithyAtI jagata meM bhrameM haiN| __ atha ahaMta ke 46 mala guNa (dohA) cauMtIsoM atizaya sahita, prAtihArya puni ATha / ananta catuSTaya guNa sahita, chIyAlIsoM pATha // 1 // . . artha-34 atizaya prAtihArya 4 anantacatuSTaya yaha astake 4kSmUlaguNa hote haiM 34 atizaya / dohaa| janmeM daza atizaya sahita, daza bhae kevala jnyaan| caudaha atizaya devakRta, saba cauMtIsa pramAna // 2 // ___ artha-10 atizaya saMyukta janmate haiM 10 kevala jJAna hone para hote haiM 14 deva kRta hote haiM mahaMta ke yaha 34 atizaya hote haiM / janma ke 10 atizaya / dohaa| atisurUpa sugandha tana, nAhiM paseva nihAra / priyahita vacana ataula bala, rudhira zveta AkAra // 3 // lakSaNa sahasa aru AThatana, samacatuSkasaMThAna / bajravRSabha nArAca yuta, ye janmata daza jAna // 4 // jartha-1 atyanta sundara zarIra; 2 bhatisugandhamaya zarIra, 3 paseva rahita
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama maage| zarIra 4 mala mUtra rahita zarIra 5 hitamita priya pacana bolanA 6 atulyabala 7 dugdha pat zveta rudhira 8 zarIra meM 1008 lakSaNa, 9 sama caturanasaMsthAna zarIra, arthAt bharahanta ke zarIra ke aGgoMkI banAvaTa sthiti cAroM tarapha se ThIka hotI hai kisI aGga meM bhI kasara nahIM hotI 10vajavRSabhanArAcasaMhanana yaha daza atizaya ahaMta ke janma se hI utpanna hote haiN| noTa-yahAM bAlakoM ko yaha samajha lenA cAhiye ki yaha janma ke 10 atizaya hara eka marahanya (phevalI) ke nahIM hote sivAya paJcakalyANaka ko prApta hone ghAle tIrthaMkaroM ke jitane dUsare kSatrI vaizya aura brAhmaNa muni padavo dhAra kevala zAna ko prApta hote haiM, yA jo videha kSetra meM tIna kalyANaka yA do kalyANaka vAle tIrthaMkara hote haiM unake yaha janmake 10 atizaya sAre nahIM hote unakA janma samaya khUna (rudhira) lAla hotA hai supheda nahIM hotA unake nihAra (TaTo phiranA pizAva karanA) bhI hotA hai unake pazeSa bhI AtA hai unake zarIra meM janma samaya 1008 lakSaNa nahIM hote, vaha janma samaya atula balake dhArI nahIM hote, atula bala usa ko kahate haiM jisake calakI tulanA kahiye andAjA na ho, cakravartI, nArAyaNa ke vala kA tulanA (andAjA) hotA hai paJca kalyANaka ko prApta hone vAle tIrthaMkara maiM atula (behada) bala hotA hai dekho zrI neminAtha ne nArAyaNa ko eka aMgulI se jhulA diyA thaa| pasa yaha janma ke pUre 10 atizaya unaho arahanta meM jAnane jo pahale bhava yA bhavoM meM tIrthakara padavI kA bandha bAMdha paJcakalyANaka ko prApta hone vAle tIrthakara utpanna hoya kevala jJAna ko prApta hote haiM / kevala jJAna ke 10 atizyA dohaa| yojana zata ika meM subhikha, gagana gamana mukhcaar| nahiM adayA upasarga nahi, nAhIM kavalAhAra // 5 // saba vidyA Izvara panoM, nAhi baDheM nakha kesh| animiSaDaga chAyA rahita,daza kevala ke veza // 6 // artha-1 eka lau yojana samikSa, arthAt jisa sthAna meM kevalI tipThe una se cAroM tarapha sauM sau yojana sukAla hotA hai, 2 AkAza meM gamana 3 cAra mukhoM kA dIkhanA arthAt mahaita kA sukha cAroM tarapha se najara AtA hai / bhadayA kA bhabhAva, 5 upasarga rahita 6 kavala (prAsa) AhAra varjita, 7 samastavidhAokA svAmI panA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAla guTakA prathama bhAga / 1 nakha kezoM kA nahIM bar3anA, 9 netroM ko pala ke nahIM TimakanA, 10 chAyA kara rahita | zarIra / yaha deza atizaya kevala jJAna ke hone para utpanna hote haiM / deva kRta 14 atizaya // dohA / deva racita haiM cAra daza, addha mAgadho bhaass| Apasa mAhI mitratA, nirmala diza AkAza // 7 // hota phUla phala Rtu sabai, pRthivI kAca smaan| caraNa kamala tala kamala hai, nabha se jayajaya bAna // 8 // manda sugandha bayAri puni, gandhodaka kI vRSTi / bhUmi viSe kaMTaka nahIM, harSa maI saba sRSTi // 9 // dharma cakra Age rahai, puni vasu maMgala saar| atizaya zrIarahanta ke, yaha cautIsa prakAra // 10 // artha-bhagavAna ko ardhamAgadhI bhASA kA honA, samasta jIvoM meM paraspara mitratA kA honA, 3 dizA kA nirmala honA, AkAza kA nirmala honA, 5 saya Rtu ke phala phUla dhAnyAdika kA eka ho samaya phalanA, 6eka yojana taka ko pRthivI kA darpaNavata nirmala honA, 7 calate samaya bhagavAna ke caraNa kamala ke tale svarNa kamala kA honA, 8 AkAza meM jaya jaya dhvani kA honA, 9 manda sugandha pavana kA calanA, 10 sugaMdha maya jala kI vRSTi kA honA. 11 pavanakumAra devana kara bhUmi kA kaNTaka rahita karanA, 12 samasta jIvoM kA Ananda maya honA, 13 bhagavAna ke Age dharma cakra kA calanA,14 chatra dhamara dhvajA ghaNTAdi aSTamaMgala dravyoM kA sAtha rahanA // isa prakAra 34 atizaya mahaMta tIrthakara ke hote haiN| 8prAtihAyyaM ||dohaa|| taru azoka ke nikaTa meM, siMhAsana chavidAra // tIna chatra zira para lasa, bhAmaMDala pichavAra // 11 // / divyadhvani mukha teM khire, puSpa vRSTi sara hoy| DhAreM cauMsaThi camara jakha, bAjeM duMdubhi joya // 12 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| artha- azoka vRkSakA honA jisa kaM dekhane se zoka naSTa hojAya, sarala bhaya siMhAsana 3 bhagavAn ke sira para tIna chatra kA phiranA, 4 bhagavAna ke pIche mAmaMDala kA honA 5 bhagavAna ke mukha se nirakSarI divyadhvani kA honA, devoM kara puSpa vRSTi kA honA, yakSa,devoM kara cauMsaTha cavaroM kA DholanA, 8 dundubhI bAjoM kA bajanA yaha 8 prAtihArya haiN| samavazarana kI 12 sbhaa| samavazaraNa meM gaMdhakuTI ke hara tarapha golAkara pradakSiNA rUpa 12 sabhA hoya haiN| 1-pahalI sabhA meM gaNadhara aura anya muni virAje haiN| 2-dUsarI sabhA meM kalpavAsI devoM kI devI tiSThe haiN| 3-tIsarI sabhA meM AryikA aura zrAvikAyeM niSThe haiN| 4-cauthI sabhAmeM jyotiSI devoM kI devI tiSThe haiN| 5-pAMcavI sabhA meM vyaMtara devoM kI davI tiSThe haiN| 6-chaThI sabhA meM bhavanavAsI devoM kI devI tiSThe haiN| .. 7-sAtavIM sabhA meM 10 prakAra ke bhavanavAsI deva tiSThe haiN| 8-AThavIM sabhA meM prakAra ke vyaMtara deva viSThe haiN| 9 navamI sabhA meM candra sthAdi vimAnoM meM rahane vAle 5 prakAra / ke jyotiSI deva tiSThe haiN| 10-dazA sabhA meM 16 svargoM ke vAsI indra aura deva tissttheh| 11-gyAravI sabhA meM manuSya tiSThe haiN| 12-dhArahavIM sabhA meM pazu, pakSI, aura tiryaMca tiSThe haiM / ___ noTa-samavazaraNa meM ina kA AnA jAnA lagA rahatA hai koI Ave hai, koI jAve hai koI dharmopadeza sune hai samavazaraNa kA yaha atizaya hai / ki samavazaraNa meM rAta dina kA bheda nahIM hara vakta dina hI rahe hai rAtrI nahIM hotI aura kitane hI deva manuSya AjA parantu samavazaraNa meM saba samAjAte haiM jagaha kAmabhAva kamI bhI nahIM
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTakA prathama bhaag| hotA hai aura samavazaraNa meM moha, bhaya, dveSa, viSayoM ko abhilASA, rati, adekha kA bhAva, chIMka, jammAI, khAMsI DakAra, nidrA, taMdrA (ughanA) kleza, vimArI, bhakha, pyAsa, Adi kisI jItra ke bhI makalyANa tathA vighna nahIM hotA aura jaise jala jisa vRkSa meM AtA hai uso rUpa hojAtA hai jaisa hI bhagavAna kI vANo apanI apanI bhASA meM sava samajhe haiN| ananta cataSTaya ||dohaa|| jJAna ananta ananta sukha, darazaananta pramAla / bala ananta arahaMtaso, iSTadeva pahicAna / / 13 // . artha- ananta darzana, 2 anantajJAna, 3 anantasukha, 4 ananta yorya itane guNa jisa meM ho vaha arhata haiM catuSTayanAma cAra kA hai ananta catuSTayanAmadhAra ananta kA hai bhananta nAma jisa kA anta na ho arthAt jisa kI koI hada na ho jaba yaha mAramA bharahanta pada ko prApta hotA hai taba isa ko ananta catuSTaya kI prApti hotI hai| 18 doSa vrnnn| dohaa| janma jarA tiraSA kSudhA, vismaya Arata khed| roga zoka mada moha bhaya, nidrA cintA sveda // 14 // rAga dveSa aru maraNa puni,yaha aSTA daza doSa / nAhi hota arahana ke so chavi lAyaka moSa // 15 // martha-1 janma, 2 jarA, 3 tRSA, 4 kSadhA, 5 AzvayaM ati (pIDA) 7 kheda (duHkha), 8 roga, 9 zoka, 10 mada, 11 moha, 12 bhaya, 13 nidrA, 14 cintA, pasInA, 16 vepa, 17 prIti, 18 maraNa / yaha 18 doSa arahaMta ke nahIM hote| atha siddhoM ke mUla gunn| sortthaa| samakita darasana jJAna aguru laghu avagAhanA / sUkSama vIrajavAna nirAvAdha guNa siddha ke // 16 // , ma samyaktva, 2 darzana, 3 zAna, 4 agaruladhutva, 5 avagAhanasya, 1 sUhamapanA, 7 anaMta vIrya 8 avyAyAdhatva yaha siddhoM ke 8 mUla guNa hote haiM / /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaaNg| aMtha AcArya ke 36 mala guNa / dohaa| . ___ dvAdaza tapa daza dharma yuna, pAle pNcaacaar| SaTa Avazika traya gupti guNa,AcAraja padasAra // 17 // artha-tapa 12, dharma 10, AcAra 5, mAvazyaka 6, gupti / yaha bhAcArya ke 36 mala guNa hote haiM / 12 tpaadohaa| anazana Unodara kare, vrata saMkhyA rasa chora // . . . . viviktazayana Asana dhare, kAyakleza suThora // 18 // . " prAyazcita dhara vinaya yuta, vaiyAvata svaadhyaay| : / ___ pani utsarga vicAra ke, dhare dhyAna mana lAya // 19 // ... artha-1 anazana (na khAnA),2 Unodara (thoDAsAkhAnA) 3 prataparisaMkhyAna, 4 rasa parityAga, vivikazayyAsana, 6 kAyakleza, (yaha chai prakAra kA bAhya tapa hai| 7 prAyazcitta, 8 pAMca prakAra kA vinaya 9 vaiyAghRtya karanA. 10 svAdhyAya karanA, . 19 gyutsarga (zarIra se mamatva chor3anA)12 dhyAna (yaha chai prakAra kA antaraMga tapa hai)| 10dharma (dohaa)| kSamA mAradava Arajava, satya vacana citta paag| . saMyama tapa tyAgIsaraba, AkiMcana tiya tyAga // 20 // . artha- uttama kSamA, 2 mArdava, 3 mArjava, 4 satya,5 zauca, saMyama, tapa, 8 tyAga, 9 AkiMcanya, 10 brahmacarya yaha daza prakAra ke uttama dharma haiN| . 6 Avazyaka |dohaa| . . samatAdhara bandana kare, nAnAstuti banAya) * prati kramaNa svAdhyAya yukta, kAyotsarga lagAya // 21 // .. bhartha-5samatA (samasta jIvoM meM samatA bhASa rakhanA), 2 bandanA, 3 stuti (paMcaparameSThI kI stuti karanA) 4 pratikramaNa (lage hue.doSoM kA pazcAtApa karanA) 5 svAdhyAya, 6,kAyotsarga dhyAna karanA yaha cha Avazyaka haiN| .
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bAlaguTakA prathama bhaag| 5 AcAra aura 3gupti / dohaa| darzana jJAna caritra tapa, bIraja pNcaacaar| gope mana bacana kAya ko, giNachatIsa gaNasAra // 22 // mrth-| darzanAcAra, 2 jJAnAcAra, 3caritrAcAra, 4 tapAcAra, 5 vIryAcAra, yaha pAMca AdhAra hai aura sarvasAvadha yoga jo pApa sahitamana, vacana, kAya, kI prati , usakA roSanA so gupti hai arthAt 1 manogapti mana ko vaza meM karanA, 1 vacana gapti (vacanako vaza meM karanA),3 kAya gupti(zarIra ko vazama karanA)yahatIna guptihaiN| tIna gupti ke aticaar| 1 rAgAdi sahita svAdhyAyameM pravRti tathA aMtaraMga meM bhazubha pariNAma ityAdi manoganti ke bhaticAra haiN| 2 dvepa se tathA rAga se tathA garva se maunadhAraNa karanA ityAdi bacana gupti ke bhatidhAra hai| 3 asAvadhAnI se kAya kI kriyA kA tyAga karanA tathA eka paira se khar3A rahanA tathA jIva sahita bhUmi meM tiSThanA tathA garvadhako nizcala tiSThanA tathA zarIra maiM mamatA sahita kAyotsarga karanA tathA kAyotsarga ke jo 32 doSa haiM unameM se koI doSa lagAvanA ityAdi kAya gupti ke ativAra haiM jaina ke mani ityAdi doSa TAra tIna gupti kA pAlana karate haiM / yaha AvArya ke 36 mUla guNa khe| atha upAdhyAya ke 25 mUla guNa / dohaa| caudaha pUrva ko dhare, gyAraha aMga sujAna / upAdhyAya paccIsa guNa, par3he par3hAve jJAna // 23 // martha-upAdhyAya 11 bhaMga 14 parva ke dhArI hotehai inako Apa paDhe auroMko pddh'aaveN| 11 aNg| dohaa| prathama hi AcArAMga gaNa, dUjA sUtra kRtAMga / sthAnAMga tIjA subhaga, cauthA samavAyAMga // 24 // vyAkhyAprajJaptipaJcamo, jJAtRkathA SaT aan|
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama bhaag| puni upAsakAdhyayana hai, anta kRta daza ThAna // 25 // anuttaraNa utpAda daza, vipAka sUtra pahicAna / bahuri prazna vyAkaraNa yuta, gyAraha aMga pramAna / / 26 // martha- AcApaMga, 2 sUtrakRtAMga, 3 sthAnAMga, 4 samavAyAMga, 5 vyAkhyAprApti, jJAtRzayAMga, 7 upAsakAdhyayanAMga, 8 antakRtadazAMga, 9 manuttarotpAda , dazAMga,1. prazna myAkaraNAMga, 11 vipAkasUtrAMga / yaha gyAraha aMga haiN| caudaha puurv| dohA utpAda pUrva amAyaNI, tIjo vIraja baad| asti nAsti paravAdapuni, paJca majJAna pravAda // 27 // chahA karma paravAda hai, sattapravAda pahicAna / aSTama Atma pravAda puni, navamopratyAkhyAna // 28 // vidyAnuvAda pUrava dazama, pUrva kalyANa mahanta / prANavAda kriyA bahuri, loka viMdu hai anta // 29 // martha-utpAdapUrva 2 samAyaNI pUrva, 3 vIryyAnuvAda pUrva, 4 asti nAsti pravAda pUrva, 5 jJAna pravAda pUrva, 6 karma pravAda pUrva, 7 satyapravAda pUrva, 8 AtmaprabAda pUrva.9 pratyAkhyAna pUrva, 10 vidyAnuvAdapUrva, 11 kalyANavAda pUrva,12.prANAnuvAdapUrva, 13 kriyAvizAla pUrva, 14 loka bindu pUrva / yaha14 pUrva haiM // . artha sarva sAdhu ke 28 mUla gunn| dohaa| paMca mahAvata samitipaNa, paNa iMdriyana kA raudha / SaT Avazyaka sAdhu guNa, sAta zeSa avabodha // 30 // martha-5 mahAbata, 5 samiti, 5 indriyoM kA zekanA, 6 Avazyaka, mavazeSa yaha 28 mUlaguNa sAdhu ke jAnoga paMcama mahAbata ||dohaa||. hiMsA anRta taskarI, abrahmaparigraha paae| .
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ janavAlaguTakA prathama bhaag| .' manavacatanatetyAgavo, paJca mahAbata thaap|| 31 // martha-1 mahiMsA mahAbata, 2 satyamahAnava, 3 acaurya mahAvrata, 4 brahmacarya mahA. vata, 5parigrahatyAga mahAnata yaha pAMca mahAvata haiM / / noTa-sunoM ke vAste yaha pAMca mahAvata haiM zrAvaka ke vAste yaha pAMca mAnata haiM ina pAMca vratoM ke gharakhilApha pAMca pApo kI pAMca kathA baDe sukumAla caritra meM pRSTa 22le 32 taka likhI haiM jo motI samAna chapA huvA hamAre yahAM se 1) rupaye meM milatA hai jise vaha kathA dekhanI ho usameM dekheM / / * " 5 samiti / dohaa| IrSyA bhASA eSaNA, puni kSepaNa aadaan| pratiSThApanAyuta kriyA, pAMcoM samiti vidhAna // 32 // artha- yA samiti-paramAgama kI AjJA pramANa pramAda rahita yalAdhAra se jIvoM kI rakSA nimita bhUmi ko dekha kara gamana karanA tisa kA nAmaIyAsamiti hai| 2bhASA samiti kAla ke yogya ayogya ko vicAra kara saMdeha rahita sUtra kI mAzA pramANa hita mita vacana bolanA tisakA nAma mApA samiti hai| 3 eSaNA samiti-jihA iMdriyako laMpaTatAko yAga AcArAMga sUtrake hukama pramANa unhamAdi 46 doSa 32 aMtarAya TAra AhAra karanA tisakA nAma eSaNA samiti hai| 4 AdAna nikSepaNA samiti-pramAda rahita yAnAcAra se zarIrAdika mayUra picchikA, kamaMDalu, zAstra yaha upakaraNa jIva hiMsA ke kAraNa TAra sahaja se rakhane sahaja se uThAvane tisakA nAma AdAna nikSepaNA samiti hai| 5pratiSThApanA samiti-jIva rahita bhUmi viSe tathA jahAM jIvoM kI utpatti hone kA kAraNa na ho aiso bhUmi viSe yatnAcAra se mala mUtra, kapha, nAsikA kA mala nakha,kezAdi kSepanA(DAlanA)tisa kA nAma pratiSThApanA samiti hai yaha pAMcasamiti haiM 5 samiti ke aticAra (doSa) / 1 gamana karate samaya bhUmiko male prakAra nahIM dekhanA aura dhana, parvata, vRkSa nagara, bAjAra, tathA manuSyoM kA rUpa Adi dekhate hue calanA ityAdi IryAsamiti ke ativAra haiN| 2 deza, kAla ke yogya ayogya kA nahIM vicAra karake pUrNa sune binA pUrNa jAne binA bolanA ityAdi bhASA samiti ke ativAra haiN|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nainavAlaguTakA prathama bhAga 3 uhamAdi koI doSa lagAya tathA rasakI laMpaTatA se tathA pramANa se adhika bhojana karanA ityAdi epaNA samiti ke aticAra hai| . ___ 4 mami tathA zarIrAdi upakaraNoM ko zovatA se uThAvanA meMlanA acchI taraha netroM se nahIM dekhanA tathA mayUra picchikA se bhale prakAra jhADana paMchana nahIM karanA / jalado se karanA ityAdika AdAna nikSepaNA samiti ke ativAra haiN|. ... .5 azuddha bhUmi viSe tathA jIyoM sahita bhUmi viSe.jahAM jotroM ko utpatti hone kA kAraNa ho aisI bhUmi viSe mala mUtrAdikSepanA(DAlanA)ityAdi pratiSThApanAsamiti ke ativAra haiM jaina ke muni ityAdi doSoM ko dUrakara pAMcoM samitikA pAlanakarate haiN| .. 5 indriyadamana aura bAkI dohaa| -sparzana rasanA nAsikA, nayana zrotra kA rodha / SaT-Avazi maMjana tajana, zayana bhUmi ko zodha // 33 // vastratyAga kacalauMca aru, laghu bhojana ikabAra !' dAMtana mukha meM nA kareM, ThADe leya ahAra // 34 // . . baraNe guNa AcArya meM, SaT Avazyaka saar|. . te bhI jAno sAdhu ke, ThAisa isa prkaar|| 35 // sAdharmI bhavipaThana ko, iSTachatIsI grantha / .. alpabuddhi budhajana raco, hitamita zivapura pantha / / 36 / / ' artha-1 sparzana (tvak) 2rasanA,3 ghANa, 4vakSu, 5 zrotra ina pAMca indriyoM ko vaza karanA |aur 1 yAvajjIva snAna tyAga, ra bhUmi para sonA, 3vastratyAga, 4 kezoM kA lauca karanA, 5 eka vAra ladhu bhojana karanA, 6 dAMtana nahIM karanA, khar3e mAhAra lenA sAta to yaha aura Avazyaka jo AcArya ke guNoM meM varNana kara cuke haiM isa . pukAra 28 mUla guNa sarva sAmAnya muni AcArya aura upAdhyAya ke hote haiN| tIna gapti kA prazna uttr| .. .... - yadi yahAM koI yaha prazna kare ki pAMca mahAvrata, pAMca samiti, tIna gupti yaha teraha prakAra ke cAritra pAlana vAle jo hamAre digambara guru (muni) (sAdhU), unake
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAla guTakA prathama bhAga mAnane vAle hama teraha paMthI jainI kahalAte haiM so muni ke 28 mUla garNA meM to mukti nahIM kahI so kyA jaina muni tIna gupti nahIM pAlate? " . isa kA uttara yaha hai ki jaina ke sarvasAdhu apanI zaki samAna tona mukti kA pAlana karate haiM una tIna gupti kA varNana bhAvArya, ke guNo meM hocakA hai. yahA~ sAdhu ke guNoM mai duvArA isa dhAste nahIM likhA ki bhAvArya ke to vaha mUla guNoM meM zyAmila haiM AcArya ko una kA pAlanA lAjamI hai jo bhASAvya tIna gupti ko na pAle usa kA bhAcArya pada khaMDita hai aura sAdhu ke yaha tIna gupti / uttara guNoM meM haiM agara kisI sAdhu se koI gupti kisI kAla meM na bhI pale to usa se usa kA sAdhupanA khaMDita nahIM hotA dekho harivaMza purANa saphA 572 matimukta mahAmUni aSadhi mAnI ne kaMza kI rANI jIvaMjazA ko kahA maho jIvaMjazA jisa devakI ke yaha vastra tU mujhe dikhAtI hai isake putra tere pati aura pitA ke mArane vAlA hoyagA aura bhI zreNika caritra Adi graMthoM meM muniyoM se gupti na palane kI aisI aneka kathA hai so muni ke yaha tIna gupti mUla guNoMmeM nahIM hai uttara guNoM meM haiN| sarvajaina muni ina tIna guptikAapanI zakti anusAra pAlana kareM, parantu kisI kAla. __maiM kisI sAdhu se nahIM bhI palatI isa dhAste inako sAdhuvoM ke mUla guNo nahIM liyaa| . . iti paMca. parameSThi.ke 143 mUla guNoM kA varNana samAptam // ...: . .: atha 7 vyasana kA vrnnn| - 1 juvA, 2 mAMsa, 3 madirA, 4 gaNikA, [raMDI] 5 zikAra 6 corI, 7 prstrii| noTa: inakA khulAsA isa prakAra hai / jUvA use kahate haiM jo paisA,rupaiyAM,ginI, noTa, jevara vagairA yA makAna, jamIna, asabAba, kapaDA, hAthI, ghoDAstrI para bhAMga ko dAvapara lagAkara khelanA yA tAza zataraMja caupaDa ghuDadauDa,aMTA mAdi dUsare kA dhana lene ; aura nija-dhanA denekI bAjI lagAkara khelanA, pAnIkA saSTA aphImakA sahAvA anAja sonA cAMdI bhAdi kA saSTA badhanI yaha saba jUdhAhai jisake jve kA tyAga ho vaha kisI prakAra kA sakSa yA padhanI kA saudA nahIM kara sakatA aura ne dhur3adaur3a kA TikaTa sakatA na kisI vastu kI lATarImaiM Apa hissA le sakatAhai yaha saba gayA hai jisake po jUdhe kA aiba laga jAtA hai yaha mehanata karake kamAne lAyaka nahIM rahatAvaha jo
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainabAlaguTako prathama mAgI" kamAtA hai kihA karake sadA saba jUve meM hAra AtA hai juvArI saMdA garIva dukhI rahatA hai sArI umara taDaphatA hI maratA hai jaba usake pAsa dhana nahIM rahatA taba corI karate lagatA hai dUsare ke baccoM ko jarA se dhana ke vAste mAra DAlatA hai isaliye rAjI kara sUlI diyA jAtA hai kaida kiyA jAtA hai juvArI kA koI aitabAra nahIM karatA usakI koI ijjata nahIM krtaa| - .. . ....... : : ' (2) mAMsa kA khAnA amakSya meM likhA hai yahAM duvArA isa yAste vayAna kiyA hai ki jisake muMha ke khUna lagajAve jaise rAjA ke muMha ke baccoM kA khUna laga gayA thA sAre bacce nagara ke khAgayA thA isa kA nAma mAMsa vyasana hai| . . . . . * , (6"madakA artha yaha hai ki aisI vastu khAnI jisase nazA paidA ho yonI' vehozI yA masta hone ko badacalanI karane ko naze vAlI cIja khAnI isakA nAma mada hai jaise mAjUna (mArjuma) khAMkara naI vananA bhaMga poraM nazaI bananA tAr3I pIkara nazaI bananA zeyava pokara nazaI bananA aphoma snAkara dazaI bananA yaha sarva mada meM haiM / jo manuSya apanI vAyu vAdI kA badana tandurusta rakhane kI AkhoM se pAnI cahanA kama karane ko aphIma khAna lagate haiM yA Upara vayAna ko jo vastu unameM se koI apanI jAna bacAne kI bImArI dUra karane ko khAnI, vaha mada meM zAmila nahIM mada kA matalaba hI naze bAja banane kA hai.aura yahAM yaha lekha vyasana meM hai myasana kA artha aiva kA hai jAna bacAne vImArI dUra karane ko koI nazIlI vastu khAnA peba nahIM hai parantu mAmnAya viruddha na khAveM / anyoM kelelaM aura AvAgyoM ke Azaya ko samajhanA bar3A kaThina hai eka lafajake aneka artha hote haiM jahAM jo saMbhave vahA~ vahI lenA cAhiye yaha jo jitane mata bheda huye haiM saba asaMbhava artha ke grahaNa karane se hI huye haiN| (8) raMDI bAjI karanA jisako raMDI vAjI kI lata laga jAve yAnI jisa ko yaha patA laga jAye vaha apane sAre dhana ko kho detA hai apanI strI ke pAsa nahIM jAtA usa se muhabbata nahIM rahatI jaba usa strI ko kAma satAve usa se na rahA jAve to aisI aneka strI khAviMdako vadacalana dekha usake pAsa raMDI AtI jAtI dekhakara vaha bhI aivadAra ho jAtI haiM vacalana kI sauhavata se dUsarA bhI badacalana ho jAtA hai, pasa usako strIbhI badalana hojAtI hai vaha naukaroM se saMgama karane laga jAtI hai dUsare raMDIbAja ke Atazaka hojAtI hai usakA vIrya bhune.anAja kI taraha hojAtA hai usameM hamala rakhane kA guNa nahIM rahatA tase raMDIvAja ke maulAdA nahIM hotI aura aiyo meM todhana hI jAtA hai parantu raMDI vAlI meM dhana bhI jAtAhai vaMzanI nahIM calatA - ... M -
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ janabAlaguTakA mayA mAga zarIra meM mAtazaka honese. adhaDA mArAjAtA hai javAna hI marajAtA hai: DIyAja prAre hI javAna marate haiM pala raMDIvAjI duniyA meM sakhta aiyA hai| . . .. . .(5) corI, kisI kA dhana nakaba lagAkara (paMDA dekara) thA. kisI ke ghara meM par3a kara kisI kA dhana tathA vastu le / mAnA kilI kI jeba kATa lenI kisI kA mole mAra lenA kisI kA lekara makara jAnA amAnata meM khiyAnata karanA kilI ke nAma jhUTa likhanA kisI ke Upara. jhUThI nAliza karanI kilo, ko kama bole denA dUsare kA mAla jiyAdA tola lenA kisI anajAna kA bahu mUlya dhana thor3I kImata meM lenA corI kA mAla lenA yaha saba corI hai cora kA aitavAra mAtA pitA bhI nahIM karate sArI duniyA meM jora kA muMha kAlA hotA hai aneka rAjA cora ko phAMsI dedete haiM / kaida kara dete haiN| . ... 6) kheTaka nAma zikAra khelane kA hai jIva to mAMsa ke vyasanomI mArate haiM kheTakaM usa se alaga isa kAraNa se hai ki jo panI taviyata bahalAne khuza karane ko tamAzA dekhane ke liye kisI jIvako mAranA yaha kheTaka hai yAnI jisako pesA bAlaga nAve ki dUsare jAnavaroM ko mAra kara yA mArate huSoM ko dekhakara apanI tabiyata bahalAyA kare suza huvA kare yaha saMba kheTaka hai zikAra karate huye tamAzA dekhanA yA kisI ko phAMsI dete huye katala karate huye apanI taviyata khuzakarane ke liye, dekhanA., yaha saya kheTaka hai phauja meM naukarI karanI duzamanoM ko mAranA yA rahajanoM karanA hiMsA rUpa pApa meM zAmila hai kheTaka meM nahIM jo AdamI yA jAnavara apane ko yA apanI stro dhandhoM ko mArane yA khAne ko Adhe tava apane tAI yA apane bAla pakSoM ko bacAne ke vAste usako mAranA usakA saMhAra karanA yaha kheTaka nahIM vyasana ke mAyane aiba ke hai apanI jAna bacAnA aipa nahIM hai| .. . ..(7) paranArI, paranArI kA artha jisa strI ke khAviMda ho usa ke sAtha manA tila kA nAma parastrI gamana hai isI kAraNa se raMDI ko alaga likhA hai kyoM ki usake mAra nahIM parastrI ke mAyane dUsare kI joka hai raMDI kisI kI joka nahIM magara sArI strI hI parastrI meM ho| to phira apanA byAha karanA parastrI vyasana meM hojAve so isakA matalava yahI hai ki dUsaroM kI jorUoM se ramane kA aivaM lagajAnAM jisako yaha aiba lagajAtA hai vaha apanI strI jogA. gharaghATa kA nahIM rahatA aura jo vIrya kA kharAba honA molAda paidA karane ke kAbila na rahanA mAvazaka hojAnA aMdhaDaMga mAranA jo aika raMDIbAjI meM haiM vaha bhI isameM haiM yaha bhalaga isa vAste hai ki rAmajI meM /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMbAlaguTakA prathama bhaag| vo sirapha dhana kA nAza vaMzakA kAna calanA bImArI hojAnA hI hai isameM rAjAse kvaka karajAnA kaida karanA aneka rAjA parastrI sevane vAle ko jIvate huye hI ko piMjare meM DAla kara piMjarA darabata meM laTakA dete haiM jahAM vaha tar3apha tar3apha kara sUka sUka kara maratA hai aura parastrI ke dhArisoM kara katala kiyA jAnA lAThiyoM se mApa mAmA itanA nAma isameM aura bhI phAlatU hai isIliye ise mahA vyasana jAna kara sabase pIche likhA hai ki yaha saba vyasanoM kA thApa mahA vyasana mahA aipa mahApApa hai . atha 22 abhakSya ke tyAga kA vrnnn| (AcArya racita prAkRta pATha) -- yatA paMcurI ghaDavigaI, hiMma visa karae asarvamahIye / / rayaNI bhoSaNa gaMcioM, bahubAA arNata saMghANaM // 1 // gholavaDAvAryagaNa, anuNi anAmANi phulla phlyaanni| tucchaphalaM caliarasaM bajhaha vajhANi bIvIsa // 2 // ' bhASA chaMda vaMda pATha (kRppai chNd)| cArA gholavarA nizibhojana, balubInA baeNgena saMdhAna / bara pIpara umara karTamara, pAkara phala johota ajAna / kaMdamUla bhATI vica AmiSa madhu mAkhana aura madirApAna / phala atituccha tuSAra calitarasa, jinamata yaha bAIsa akhAna / noTa-paha saba 22 mamakSya kahalAte haiN| jo ina bAIsa mamakSoM meM se saba kA yA kisI eka kA syAga kare to ina kabulasA isa prakAra hai|
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlagaTakA prathama bhaag| prAkRta pATha kA arth| paMcuMbarI-pAMca uduMvara vara, pIpara, Umara, kaThUmara, pAkara / cauvigaI-madya,mAMsa, madhu, makkhana,10 hima-varapha11 visa-jahara .12 karae-karakA [olA] 13 asana maTTIye-mAMTI, 14 rayaNI bhomaNa-rAtri bhojana 15gaMcia-kaMda mUla, 16 bahubIa-bahuvIjA 17 aNaMta saMdhANa-AcAra vagairaha 18 gholavar3A-vidala 19 pAyaMgaNa-baiMgaNa, 20 amuNi anAmANi phulla phalayAni-ajAna phala 21 tuccha phalaM-tuccha phala, 22 cliarsN-clitrs| 9) umara gullara ko kahate haiN| pIpala phala,3 vaDa phala, 8 kaThamara jo kATha phoDa kara nikale,jaise siMvalaphala kaTahalavaDhala jisake phalase pahale phUla nahIM aave| (5) pAkara phala yaha yanAna IrAna Adi meM bahuta hotA hai isa kA jikara yUnAnI hikamata kI kitAbo meM likhA hai yaha pAMcoM pAMca udaMbara kahalAte hai| (6) madya (madirA) zayava 7 mAMsa (AmiSa) 8madhu ( zahata) ina tInoM kA pahalA akSara "ma"hai isa pAste ina ko tIna makAra kahate hai| 9vorA (olA) (gaDA) jo kisI samaya bhAsamAna se varSA karate haiN| {10) vidala-ur3ada, canA, mUMga, moTha, masUra, loviyA (mahA) (sUMThA) arahara, maTara, kulathI, vagaiga aise haiM jina ko toDane se una ke alaga alaga do Tukar3e hojAve una kI dAla, bhalle, pakaur3I, pApar3a, sIvI, pUr3A, roTI, ur3adI, bUMdI, vagairA kacco pado pA chAcha kI sAtha milAkara nahI khAne yA torI, TIDe, karelA, dhIyA, khIrA, kakaDI, sema, ghagairA jitanI sabajI yA kharabUjA, tarabUja, saradA, Ama, bAdAma, dhaniyAM, cAromagaja, vagairA aise hai jina ke phala ke yA guThalI ke yA vIja ke yA girI ke tor3ane se do Tukar3e barAvara barAvara ke hojAve ina ko kaccI dahI yA chAcha meM milA kara yA sAtha nahIM khAne yaha saba vidala haiM / isa meM yaha doSa hai ki kaccI dahI yA chAcha meM aisI vastu milAne se java usa ko mukha meM do to mukha kI rAla lagate hI usa meM anaMta jIvarAzi paidA ho jAtI hai pasa liye isa ke khAne meM mahA pApa likhA hai / yahAM itanI bAta samajha lenI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlaguTakA prathama naag| cAhiye ki kaccI dahI yA kaccI chAcha kI sAtha khAne meM doSa hai pakkI kI sAtha khAne meM koI doSa nhiiN| agara dahI yA chAcha ko alaga pakAI jAve aura vesana ko alaga pakAkara phira una ko milAkara unakI kar3hI banAkara khAvo to usa meM koI doSa nahIM kaccI dahI chAcha meM kaccA vesana milA kara kar3I banAkara mata khAnA dahI yA chAcha pakAkara usa kI sAtha dAla sIvI pApar3a pakaur3I par3A vagaira eka pahara taka yAni tIna ghaNTe taka khA sakate ho usake bAda nahIM / agara eka bAra mojana kaccA dahI aura dAla vagairA khAnA cAhateho to pahale dAla yA dATako bano huI vastu khAlo phira kuralA karake maMha sApha ho jAne para pIche dahI yA chAcha khAko yA pahale dahI yA chAcha khAkara kuralAkarakephira dAla yAdAlakIvanI huI vstkhaao| (11) rAtri bhojana-isa kA khulAlA pahale bhAvakako 53 kriyAoMmeM likhA hai vahAM se dekho| (12) bahuvIjA jisa phala ke bIjoM ke alaga alaga hara vIja ke ghara nahIM hoya jo phala ko cIrate hI garaNadekara bAhira Apar3e jaise aphIma kA DoDA, dhatUre kA phala Adi yaha vaThucIje phala akasara jaharIle hote haiM isa liye yaha abhakSya haiN| (13 baiMgana(14)cArapaharase jiyAdA dera kA sadhAnA kahiye bhAcAra nahIM maanaa| * (15) jisa phala ko Apa na jAnatA ho ki yaha phala khAne yogya hai yA nhiiN| (16) jamIkaMda-jamIkaMda usa ko kahate haiM jo jamIna ke aMdara paidA ho, jaise haldI, mUMgaphalI, adarakha, mAlU, kacAlU (DiDU), aravI (gAgalI) (gulyA) mUlI kaserU mila (kavalakakar3I) sarAla, gAjara, zakarakado, ratAla, savana kAlo masalI, savaja suphauda mUsalI guleyAla kI jar3a kA AcAra, jamIkaMda, savana sAlama mizrI hAthopica, gaThA (piyAja, lasana, zalagama vITa jisa kI vilAyana se morasa (dAnedAra) khAMDa AtI hai ityAdi jitane isa kisama ke jamIna ke aMdara paidA hote haiM yaha sarva jamIkaMda haiM yaha hare (savajJa) nahIM khAne / smjhaavtt| * yahAM itanI bAta aura samajhanI ki sUke huye khAne meM koI doSa nahIM aura ina ke sabaja pave yA phala masalana mUlI ke patte yA phala magare aravI ke pave vagairA jo jamIna ke Upara lagate haiM una ke khAne meM koI doSa nahIM hai kaMdamUla kI yAvata zAstra meM yaha lekha hai ki ina sabaja meM mata jIva rAzi hotI hai isa liye ina ke khAne meM mahA pApa likhA hai parantu vaha jIvarAzi sirapha hare meM hI hotI hai sUke meM nahIM rahatI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ janabAlaguTakA prathama mAMgA isa liye haladI sUTha mUMgaphalI zAlama misarI vagairA sUke jamIkaMda ke khAne ko doSa nahIM hai cAhe to sUkA huA khAmo cAhe sUke hue ko tara karake yA pakA kara ke mAMbo koI doSa nahIM hai / maura bAja anajAna jainI jo aisA karate haiM ki yadi una ke kaMdamUla kA tyAMga hai agara una ke bhojana kI thAlI meM yA patala para koI AlU vagairA kI bhAMjI (tarakArI' sAMga rakha dekheM to yaha jo bhojana usa patala para yA thAlI meM rakhA hai sAre ko hI apavitra mAna kara uThA dete haiN| phira haTa kara dUsarI thAlI yA patala para aura bhojana rasavA kara khAte haiM so yaha una kI saMkhataM galatI haiM bhAlU vagairAkA pakkA humA lAge rakhane se tArA bhojana apavitra nahIM hojAtA muni bhI kandamUla bhojana meM AyA hurmA bhalaMga kara vAkI bhojana khAte haiN| pake hue jamIkaMda meM koI doSa nahIM hotA sirapha' ricAja vigar3a jAne vA jilA iMdriya kara kRta kArita doSa utpanna hone ke vAste una ko khAne ke liye ijAjata nahIM hai isa kAraNa se agara apane bhojana kI thAlI meM koI nAvAkipha Ala dhagairA pakA huA kaMda rasna mo deve to lAyA hI bhojana mataM uThA dIM' sirapha usa kaMda ko mata khAvo vAkI bhojana sara khA sakate ho // . (17) miTTomeM pRthvI kArya ke aneka jIva hai aura miTTI khAnele Ata kharAba hotoM haiM yaha bhItoM meM hiMsajAtI hai isake khAne vAlA jaldI mara jAtA hai isa vAste kaccI mihI nahIM khAnI jina baccoM ko kaccI maho khAne kI Adata par3a jAtI hai vaha doM cAra varSa meM jakara mara jAte haiM jina ke bacce maTTI bAnA sIkha jAve yadi unake vArisa unakI jiMdagI cAhe to jisa taraha ho una kA miTTI khAnA chur3Ave; eka baccA miTTI - sAMtA thI usa kI mAtA ne miTTI meM vArIka bahuta sI miraca DAla choTI choTI DelI' banA sunAlI vasuta sI ilI rasota DAla kara isI taraha kar3avI banAI jahA~ baccA khelatA cupake se usake sAmane eka DalI DAla devI bacce kA muMha khAte hI jelatA yA kar3avI lagatI pasa bacce ne miTTI kA khAnA chor3a diyA .... ___(8) nahara sastriyA mIThA teliyA rasaMkapUra dAlacikanA viSaphala dhatUrI aphIma kucalA asaTikaniyA gairA vastu jiMna ke khAne se AdamI marajAve beha'sarva jahara meM zAmila haiM ina ko bataura jahara ke marane ko khAnA usa kA nAma jahara abhakSya hai jo jahara davAI meM jidaMgI yecAne ko diye jAte haiM, jaise dasta baMda karane kI aphIma bAMsI gaThiyA dUra karane ko dhatUrA ke bIjoM kI golI julAva meM jamAla goTe kA julAba sUna sApha karane ko saMstriyA dila ko tAkata deneko 'sTrikaniyA darada raphai karane ko kucale bAlI golI Adi davA dI jAtI hai yaha jaharameM zAmila nahIM bhasya .
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra navalaguTakA prathama bhAga | ke mAine ho khAne yogya nahI apanI jAna bacAne ko bImArI dUra karane ko davA khAnA abhakSya nahI jahara davA bhI hai davA kA sAnA samasya nahIM eka vastu meM bhaneka guNa hote haiM sAre he (tyAjya) nahIM hote jise kabaja ho usa ke vAste aphIma kA khAnA jahara hai jise dasta laga rahe ho usake vAste aphoma kA khAnA amRta hai so jahara khAne ke kAbila nahI davA khAne ke kAbila hai | (19) tuccha phala -- tuccha phala nAma jarA se jAmate phala (nihara) kA hai yaha abhakSya isa vAste hai ki aneka phala aise hai jo choTe jaharIle hote haiM sirapha bar3e ho kara khAne yogya hote haiM agara una choToM ko khAveto khAna vAlA sakhana vimAra hojAtA hai aise aneka phaloM kA hAla yUnAnI hikamata kI kitAba meM likhA hai, miThThA hU~ jisako kaulA yA halavA kaddU vAja mulakoM meM peThA yA kAMsI phala bhI kahate haiM yaha bahuta choTA nihara kaccA nahI khAnA vimArI karatA hai bahuta choTA jarAsA hI alamI kA phala bhI bimArI karatA hai ese aneka phala haiM isa vAste tuccha phalako amazya kahA hai, parantu yahAM itanI bAta aura samajha lenIki jo phala bar3e hokara khAne kAvila nahIM rahate jaise guvAre kI phalI loviyekI phalI bhiDI ghiyAtorI ToMDe yaha choTe kacce khAnA tuccha meM zAmila nahIM yaha choTe hI bhakSya hai bar3e hokara abhasya yAnI khAne kAbila nahI rahate // (20) tuSAra nAma barapha kA hai jo AsamAna se giratI hai vaha bhamakSya hai vaha jaha rIlI hai aura usameM aneka jIva ala kAyake daba kara marajAte hai isa vAstevaha amasya hai parantu yahAM itanI bAta aurasamajhanoki kalako tharapha jaharIlI nahIM hotI hai na isameM kasa jIva gira kara marate haiM isa vAste yaha amakSya nahIM, choTe pranthoMmeM sirapha nAma hote haiM inakI tarArIha bar3e granthoM meM hotI hai ki vaha amasya yAno khAne yogya kyoM nahIM // (21) calita rasa mosama garamI meM jisa bhojana para phUhI (UlaNa) bhAjAve badabU kara jAve sar3ajAve usa kA jAyakA badala jAve yaha saba calita rasameM haiM jaise bUsI huI roTI tarakArI phUho AI huI dahI sar3A galA phala inake khAnese aneka bImArI hotI haiM inameM anantA ananta sUkSma jIva (jirama) paidA hojAte haiM aisI saba vastu abhakSya hai | noTa- jo cIjAM khamIra uThAkara banAI jAtI haiM jaise maide ko ghola kara samIra uThA kara jalebI banAte haiM, pIThI ko kaI dina taka rakha kara khamIra uThAkara khaTTI kara usa kI uDadI banAte haiM / bera khar3A kara usakA khamIra uThAkara khamIrA tamAkhu banAte hai / ityAdika vastu bhI calita rasa meM hai // (22) makkhana dahI se yA dUdha se nikala kara alahade kara ke khAnA abhakSya hai dahI meM milA huA jaise dahI kA adhariGakA pInA yaha bhramasya nadI hai // iti
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina mAlaguTakA prathama mAga atha kala jaina dharma ke zabdoM kA mtlb| aba hama cAlakoM ko kucha jaina dharma ke zabdoM kA matalaba samajhAte ha kyoMki bhaneka jaino aise haiM, apane dharma meM hararoja bolane meM Ane vAle jo aneka zabda na to una kA matalaba vaha Apa samajhate haiM aura yadi koI anya matI una se una kA matalaba (artha) pUche na usa ko batA sakate haiM isa liye hama baccoM ko yahAM samajhAte haiM, ki he vAlako yadi tumase koI yaha pUche ki tama kauna ho to tuma bhanavAla, pallIvAla, khaMDelavAla, vAkalIvAla, lamecU, humar3a sonI Adi apanI jAti yA gAMva kA nAma mata lo, sirapha ko jainii|| jainI kisako kahate haiN| ... jo jaina dharma ko pAle (mAne) jaina dharma kisa ko kahate haiN| '. jina kA upadezA jo dharma vaha jana dharma kahalAtA hai| .. jina kisa ko kahate haiN| . jo karma zatru ko jiite| . .. zrAvagI aurajainI meM kyA pharaka hai| - eka hI bAta hai cAhe zrAvaka kaho cAhe jainI / zrAvaka zabda kA kyA mtlb| sarva kA zAtA sarva kA jAnane vAlA jo sarvaza usake mAnane vAlA usake dharma meM pravarta karane vAlA sozrAvaka kahalAtA hai| ___. . . jainiyoM meM kitane phirake (thoka) haiN| .. jainiyoM meM bar3e thokado haiM eka digAmbarI dUsare shvetaambrii|' :...: zvetAmbarI kina ko kahate hai| . .. / zveta nAma hai supheda kA, anvara nAma hai kapar3e kA, lo supheda kapar3e vAle isa kA artha hai arthAt una ke sAdhu zveta vastra rakhate haiM, surana, pelA, vagairA raMgadAra nahIM rakhate una zvatAmbara sAdhuvoM ke mAnane vAle zvetAmbarI kahalAte haiN| digamvarI kinako kahate haiN| . . isa ke do artha hai bhaneka jainI to isa kA artha isa prakAra karate haiM ki dina
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAla kA prathamakSA | dizA ko kahate haiM azvara nAma hai kapar3e kA, arthAt dizA ho haiM kapar3e jisa ke yAni jisa ke pAsa koI kapar3A nahIM vilakula nagna ho usa ko digambara kahate haiM || parantu bAbU jJAnacaMda jainI lAhaura nivAsI isa kA artha isa prakAra karate haiM ki digaM (sids) (tarapha) ko kahate haiM aMbara nAma hai AsamAna kA arthAta hara tarapha yAni cAroM tarapha hai AsamAna jina ke bhAvArtha sivAya AsamAna ke aura una ke badana ke hara tarapha kapar3A jevara, bAsa, kusA, zuGgAra, par3adA, makAna, (gRha) vagairA kucha bhI nahIM yAmi, jo graha tyAgI jaMgaloM, biyAvAna, banoM meM khulI jagaha meM basane vAle bilakula nagga ho una ko digambara kahate haiM so digambara sAdhuvoM ke mAnane vAle diga varI kahalAte haiM / riyoM meM kitane thoka haiM // zvetAMvariyoM meM do thoka haiM eka sAdhu panthI una ko thAnaka panthI yA iMDiye bhI kahate haiM vaha sAdhuSoM ko mAnate hai maMdira pratimA ko nahI mAnate haiM dUsare pujere (maMdiramArgI) kahalAte haiM yaha maMdira pratimA ko bhI mAnate hai sAdhuoM ko bhI mAnate hai, DhaDiyoM ke zAstra sAdhu thalaga haiM pujeroM ke zAstra sAdhu alaga haiN| DhUMDhiye kisa ko kahate haiM / jo DhUDhe talAza kare ki maiM kyA vastu hUM merA kyA svarUpa hai merA isa saMsAra mA kartavya hai merI majAta kisa taraha hogI Izvara kA kyA rUpa hai usa kA dhyAna kaise karUM jo isa prakAra kI apanI najAna (mukti) kI bAtoM ko DhUMDhe talAza kare use dUDhiyA kahate haiM // pujere kisa ko kahate haiM / jo pratibimdha ko pUje vaha pUjere kahalAte haiM cUMki DhUMDhiye pratimA ko na mAnate na pUlate isa vAste DhUMDhiyoM ke barakhilApha pratimA ko pajane vAle jo dUsare thoka vAle haiM vaha pUjere kahalAte haiN| bhAvaDe kina ko kahate haiM / paMjAba meM zvetAMbarI jainiyoM ko bhAvaDe kahate haiM // bhAvar3e kA kyA matalava 1 pahale paMjAba meM jainI nahIM the jaba rAjapUtAne meM jainiyoM para sakhatI huI taba vahA~ se jahAM tahAM cale gaye kucha paMjAba meM bhI bhAkara vase so pahale jamAne ke jainI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM 'jainavAla guDakA prathamaM bhAgaM bar3e dharmAtmA the hararoja apanA nitya niyama karanA bhagavAna kA pUjana karanA jIva dayA pAlanA koDo mo marane se bacAnI mahA dayAvAna sahA kSamAvAna maMhA zAMta paraNAmI satya bolane vAle mAMsa zarAva vagairA samakSya ke tyAgI chala chidra na karane vAle the jaba paMjAba ke bhAdamiyoM ne ina kA aisA calana dekhA paMjAba ke AdamI ghar3e sIdhe the saya ne yaha kahA ina ke Izvara kI bhakti apane dharma niyama meM bhAva baDhe huye haiM saba yahI kahate the ki ina ke bhAva ghaDhe huye haiM so vaha zabda vigaDa kara bhAvaDe bana gayA so yaha saMsArI jIva dhana daulata kuTaMba kI muhayata meM ulajhe huye haiM isa se nikala kara jisa ke bhAva caDha jAve tarakkI pAjAveM zuddha hojAne kI yAdagAra meM laga Ave so bhAva kahalAte haiM | digambariyoM meM kitane thoka / * digambariyoM meM pahale tIna, thoka the bhaSa cAra hogaye haiM ? teraha paMthI 2 bIsa paMthI 3 samaiyA jainI 4 zuddhabhAstAya / 13 paMthI kisa ko kahate haiM / pAMca mahAvata pAMca samiti tIna gupti ina teraha prakAra ke cAritra pAlane vAle o digambara mahAmuni unake pairokAra (mAnanevAle) jo zrAvaka vaha terahapaMthI kahalAte haiM bIsa paMthI kisa ko kahate haiM / pIla paMdhI kI ghAyata somaprabha AcArya ne aisA likhA hai :- markitIrthaMkare.gurau jinamate saMghe ca hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahAdyuparamaM krodhAdyarINAM jayaM saujanyaMguNi sakamindriyadamaM dAnaM tapo bhAvanAMverAgyaM ca kuruSvanirvRtipade yadyastigaMtu manaH / artha-3 bhabya jo mokSamArga meM jAne kI icchA hai to1torthaMkara kI bhakti (pUjana) 2 guru bhakti 1 jinamatabhakti 4 saMghabhakti ina 4 prakAra kI bhakti kA to karanA aura hiMsA anRta (jhUTha) 3 steya (corI) 4 abrahA (para padArtha meM Atma buddhi) (yA parastrI bhogAdika) 5 parigraha ina pAMcakA tyAga ora 1 krodha 2 mAna 3 mAyA 4 lobha ina cAra duzamanoM kA jItanA sujanatA guNiyoM kI saMgati 3 iMndriya damana 4 dAna 5 tapa 6 bhAvanA aura vairAgya yaha kArya kara ina bIsa paMthoM ( rAstoM para cala / yaha bIsa bAtAM mAnane vAle bosa paMdhI kahalAte haiM / w 1 *** 13 paMthI 20 paMthI meM kyA pharaka // 1 teraha paMthI bosa paMthI donoM thokoM ke zAstra to eka hI haiM donoM ke digambara
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jababAla guTakA prthmmaa| ekahI AdhAra ka dhArI donoM thoka 'paraphamApasa ke caMda bAtoM meM tamAjese mAma bheda kara liyA hai| tanAjA kinabAtoM kA hai| tanAjA sirapha pUjana vagaiya kI vidhi meM hai bIsapaMthI zrAvaka jaba pUjana karate hai to prativimba ke kesara ko TokI lagAte haiM dUsare pUjana meM sabja phala phUla car3hAte haiM / laNDa ghevara pakavAna vagairA caDhAte haiM / rAtri ke samaya bhI sAmagrI baDhAkara pajana karate haiM 5 sAMjha ko dIpaka jalAkara bhagavAna ko AratI karate haiN| maMdira meM kSetrapAla bhairava padmAvatI kI thaDI banAte haiM aura unapara bhIphUla vagairA bar3hAte haiN| 13 paMthI aisI aisI bAtoM kA niSedha karate hai isa se 13paMthIbhaura vIsapaMthiyoM meM deSa bhAva yahAM taka baDhA hai ki 13 panthI bolapaMthiyoM ke maMdira meM darzana karane taka bhI nahIM jaate| 13 paMtha pahalA hai yA 20 paMtha // asala meM pahale digambara mata eka hI thA saMvat vikramI 1777 meM paMDita daulatarAma basavAnivAsI jo Agara meM rahate the una kI rAya se 13 paMtha alaga hogayA jina daulatarAma ne pada banAye yaha dUsare daulatarAma the vaha inase pahale huye hai aura eka graMtha meM yaha likhA hai ki pahile pahala yaha bheda saMvata 113 meM mAgare se mahAraka mareMdra kIrti bhAmera vAlo kI rAya ke viruddha huvA hai| samaiyA jainI kina ko kahate haiN| samaiyA jainiyoM ko dUsare thoka vAle khaphA karane ko (ciDAkara) huMDI paMthI kahate haiM saMvata 1505 meM tArakha jI kA janma huvA hai aura saMvata 1572 meM ina kA paraloka havA hai inhoMne 14 pratha race hai samaiyA jainI ina granthoM ko mAnate haiM ina pranyoM meM aura digambariyoM ke bAla mantho ke lekho meM pharaka hai| cauthAzaddha AmnAya paMtha kaunasA hai| yaha patha abhI janmA turata kA pAlaka hai abhI guDaliyAM nahIM calA parantu ummeda hai bahuta jalda taruNa hojAvegA isa kA nAma patA hama sabhI batAnA munAsiva nahIM samajhate jahAra zabda kAkyA matalaba hai| jainiyoM meM jo juhAra bolate haiM, so juhAra zabda kA matalaba isa prakAra hai|
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAla guTakA prathamamAga : zloka! jugAdivRSabhodevaH hArakaH srvsNkttaan| rakSakaHsarvaprANAnAM, tasmAjjuhAraucyate // . artha-juhAra zabda meM tIna akSara hai 1 ju 2 hA 3 ra / lo juse murAda hai juga ke Adi meM bhae jo zrIdevAdhideva RSabhadeva bhagavAna ora,hA, se sarva saMkaToM ke harane vAle aura ra se kula prANiyoM kI rakSA karane vAle una ke artha namaskAra ho / arthAt java kabhI apane se bar3e yA gharAvara kese mile to mulAkAta ke samaya 'juhAra kahane se yaha matalaba hai ki zrIRSabhadeva jo ina guNoM kara ke bhUSita haiM una ko hamArA aura tumhArA donoM kA namaskAra ho| aura vaha kalyANa karatA paramapUjya hamApa aura tumhArA donoM kA kalyANa kreN| aura dUsare kA adaba karanA mastaka navA kara usa ko tAjIma karanA yaha isa kA laukika matalaba hai // pAMca prakAra kA shriir| -audArika ra vaikriyika 3 AhAraka 4 taijasa 5 kArmANaH / :... maudArika-udArakArya (mokSakAya) ko siddha karai yAte isa ko audArika kahiye tathA udAra kahiye sthala hai yAte audArika kahiye yaha zarIra manuSya aura tiryaMcoM ke hotA hai / : vaikriyika aneka taraha kI vikriyA kare AkRti badala leve jo cAhe bana jAve moti parvata Adi meM pAra ho jA sake usa ko kriyika kahate haiM yaha deva aura nArakiyoM ke hotA hai| AhAraka-yaha zarIra chaThe guNa sthAna vartI mahAmunIzvaroM ke hoya jaba paMda vA padArtha meM muni ke saMdeha upaje tava dazamAdvAra (mastaka) se 24 vyavahArAMgula se 1hAtha parimANa vAlA candramA kI kiraNavat ujjvala hoya so kevalI ke caraNa kamala parasi Ave tava tamAma zaka raphA hojAya // taijasa-taijasa zarIra do prakAra hai eka to zubha vaijala aura dUsarA azubha tejasa zubha taijasa to zuddha samyagdRSTi jIva ke hoya hai kisI deza meM jaba pIr3A upaje tathA duHkha upaje usa samaya dAhinI bhujA se zuma taijasa prakaTa hoya aura usa pIDA ko dUra kare aura azubha taijasa mithyAiSTi jIva ke kaSAya ke, udaya se prakaTa hotA hai .
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' jainavAla guTakA prathamabhAga / aura bAraha yojana pramANa saba deza dezAMntara ko bhasma karake satra AdhAra bhUta paryAya ko bhasma karatA hai prasiddha iSTAnta DopAyana muni || " kArmANa-kArmANa zarIra ula ko kahate haiM aSTa karma saMyukta ho yaha nikhAlisa anAhAraka avasthA meM rahatA hai aura sarva jIvoM ke hotA hai / / cAra kathA / AkSepiNI -- AkSepaNI kathA usa ko kahate hai jo jinamata meM zraddhA bar3hAye yaha sAdharmI puruSoM ke samIpa karanI cAhiye // 2 vikSepiNI - vikSepiNI kathA usa ko kahate haiM jo pApa paMtha (kumArga) kA khaMDana kare paravAdiyoM ke sAtha karanI cAhiye || 3 saMveginI -- saMvegitI kathA usa ko kahate haiM jo dharma meM anurAga (prIti) ghaDhAve yA dharma ruci baDhAvane vAste kare -- 4 nirvedinI - nirvedino kathA usa ko kahate haiM jo vairAgya upajAye isa kathA ko virakta puruSoM ke nikaTa vairAgya caDhAyavAvAsta kare- 6 prakAra ke puGgala (ajIva ) // prakArakA jo dIkha sake aura tIna prakArakA jo dIkha nahIM sakatA // 3 prakArakA dIkhane vAlA puGgalaM / 1 sthUla sthUla, patthara lakar3I vagairA jo TUTakara phira juDa na ske| 2 sthUla svarNa cAMdI jala dugdha vagairA jo alaga hokara phira mila sake // 3 sthUla sUkSma jo najara to Ave para hAtha se pakar3A nahIM jAsake jaise chAyA dhUpa. rozanI vagairA // tIna prakAra kA na dIkhane vAlA pudgala / 1 sUkSma sthUla khuzabU badabU AvAja vagairA // 2 sUkSma karma vargaNA / *3 sUkSma sUkSma paramANu //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ jainavAla guTakA prthmbhaag| . . ... jaina nAmAvalI kA sNshodhn| . vidita ho ki 24 tIrthakara 12 cakravartI / nArAyaNa- 9 pratinArAyaNa 9 calabhadra 24 kAma deva Adi ghAja 2 nAma 'jaina prathama pustaka meM eka prakAra likhe haiM jainadharmAmRtasAra meM dUsare prakAra likhe haiM mudhara jainazataka meM kucha likhA hai jaina sudhA sAgara meM kucha likhA hai 3 zalAkA puruSoM kI kitAba meM kucha aura likhA hai hasta likhita bhASA granthoM va pustakoM meM kucha aura hI. darja hai. isa liye hamane vaDe 2 saMskRta vA prAkRta ke granthoM ko sahAyatA se saba galatiyAM dUra karake yaha jaina nAmAvalI isa pustaka meM zuddha likhI hai saMskRta bhaaura prAkRta granthoM meM lekha isa prakAra haiN| . . . . . . . . . saMskRta aura prAkRta granthoM ke lekh| / etasyAmavasarpiNyAmRSabho'jitasaMbhavau abhinandanaH sumatistataH padmapramAbhidhAsupArzvazcandraprabhazcasuvidhizcAyazItalAzreyAMsovAsupUjyazca vimalo'nantatIrtha kRn dharma:zAntiH kundhuraro malizca munisuvrataH naminemiH pArtho dhIrazcaturaviMzatirahatAm |Rpmo vRpamaH zreyAn zreyAMsaH syAdanantajidAnantaH suvidhistu- puSpadantI munisatata sunatI tulyau / ariSTanemistu nemirvIrazcaramatIrthakRt / mahAvIrovarddhamAno devAryozAtanandanaH . . ... ... .. Arpamibharatastana sagarastu sumitrabhU maghavA vaijayirathAzvaseno nRpanandanaH / sanatkumArotha zAntiH kanyuraro jinAmapi sumasta kArtavIryaH panaH pocarAtmajaH hariSeNo haristo jayo vijayanandanaH brahmasUnurbrahmadava srvepokhvaakuvNshjaaH| ... prAjapatyastrimaSThotha dvipRSTho brahmasambhavaH svayambhU rudratanayaH somabhUra puruSottamaH / zaiva purupasiMhotha mahAzirassamudbhavaH syAtpuruSapuNDarIko dacogni siMhanandanaH nArAyaNo dAzarathiH kRSNastu vasudevam vAsudevA mI kRSNA nava zuklAvalAstvamI / avalo vijayo bhandA suprabhazca sudarzanaH Anando nandanaH pano rAmo viSNu dvipastvamI / azyagrIvastArakazvamerakomadhurevaca nizumma. balipralhAda laMkezamagadhezvarAH jinaH saha triSaSThiH spuH zalAkA puruSA amI maha bhaNA jinnvriNdojaarismotnriNdsdulo| erisagaM ekajhArasa bhanne ho hiti gayANo 1 hohi agaromaghavaM saNaMkumAroya rAyasadulo / santIkunthuma marIhavAsabhUmoya korabyo nayamo yamahApa umoha riseNo ghetra rAya sadadUlo jaya nAmoya naravaI bAra samAyabhadatoya / hohiSatiAsudevAnava anne nIla pIyako khejjA / halamusa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jainavAla guTako prathama bhAga | lacaka johIlatAla ruLalyA do do / tiviSya duvidhya layaMbhu puri sosame puri saside | taha purisa puNDarI edatenArAyaNekara he mayale bijaye bhadade suppameya sudaMsaNe ApaNade naMdaNe paume rAme yAvizrapacchime // Asagove tAraNa meraya mahukedavai nisubheya cali palhAe taha rAvaNoya navame jarAsiMdhU / utsarpiNyAmatItAyAM caturviMzatirarhatAm / kevala jJAnI nirvANI lAgaro'tha mahAyazAH / vimala: sarvAnubhUtiH zrIdharo dasatIrthaM kRta / dAmodaraH sutejAzca svAmya'yomuni sutrataH sumatiH zivagatizcaivA'thamimIzvaraH anilo yazodharAkhyaH kRtArtho'tha jinezvaraH zuddhamatiH zivakarAH syaMdanazcA'ya sampati mAvinyAntu padmanAmaH zUradevaH supArzvakaH svayaMprabhazca sarvAnubhUtirdevazrutodayaupeDhA polizbApizatakIrtizva suvrataH / amamoniSkaSAyazca nippalAko 'tha nirmamaH / citraguptaH samAdhizvasaMvarazcayazodharaH vijayomalla devazvA 'nantavIryazca bhadrakRt / evaM sarvAvasi vyurasarpiNI pujinottamAH // * aMgarejI akSara jAne binA takalIpha aura harajA / hama meM isa jainavAla guTake meM aMgarejI akSara aura sAtha meM thoDe se aMgarejI zabda bhI roja saraha kAma meM Ane vAle isa khiyAla se likha diye haiM ki isa samaya aMgarejI akSara jAne binA, rela ke saphara meM apane TikaTa para kirAyA va mukAma na paDha sakane se aneka vAra mulApharoM ko takalIpha uThAnI paDatI hai cAla vakta dhoke se kirAyA jiyAdA diyA jAtA hai aura Thaga thoDe phAsale kA TikaTa dekara baje phAlile kA TikaTa cAlAkI se badala lete haiM aura khAsa kara jinake yahA~ cAra Ane jAne kA kAma hotA hai unako to aMgarejI akSara Anane ajahada jarUrIhai tAki apanA vAra Apa paDha lenese apane tAra kA gupta matalava dUsaroM para prakAzita hone se baca sake so jena pAThazAlAoM meM baccoM ko yaha aMgarejI akSara aura zabda jarUra sIkha lene cAhiye / aMgarejI varNa mAlA // 1 aMgarejI varNa mAlA ke 26 akSara do prakAra ke hote haiM jo akSara pustakAdi maiM chapate haiM vaha aura haiM jo likhane me mAte haiM vaha dUsare haiM aura ina meM bhI bar3e choTe akSara do prakAra ke hote hai jaba kamo kisI inasAna tathA sthAna kA nAma koI kathana yA nayA pairA likhanA zurU karate haiM to ula ke prathama zabda kA prathama akSara bar3I varNamAlA kA likha kara phira sAre akSara sarva zabdoM ke choTI varNamAlA se hI likhate haiM so bAlakoM ko lekha likhane ke samaya isa bAta kA dhyAna rakhanA cAhiye
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha aMgarejI ke akSara aMgarejI kI bar3I | aMgarejI kI choTI akSara kA nAma varNamAlA ke akSara | varNamAlA ke akSara akSarakI AvAja kisa akSarameM likhA jAtAhe tha, A,e 4 ka, I,e, bha, MOA AEos para no B FE to our EEAFABA Awa ORGA HD BAAN * NAA ya, u,ma R ya, mAi kAla meM pahale likhAI, dUsare chapAI ke akSara haiN|
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainavAlagurakA prathama bhaag| ' aMgrejA meM nimna likhita akSara nahIM hote! , sa, gha, ca, cha, a, u, da, tAtha, dha, m| . - aMgrejI ke 26 makSara hote haiM bAkI akSara unahI se kahIM do kA kahIM tIna kA saMbandha karane se likhe jAte haiM / so Uparale akSara ina akSaroM se likhe jAte haiN| Kh, a Gh, a Ch, Chb, Jh; 7 Tl, a 1, 7, Dh, 9 Th, ED, E Dh, ma Bh, se likhate haiN| aMgrejI ke adholikhita akSara ina akSaroM kI jagaha likhe jAte haiN| . (bha) tathA (bhA) ko jagaha likhI jAtI hai kahIM (e) kI jagaha bhI likhI jAtI hai| (ka) kI jagaha likhI jAtI hai kahIM (sa) kI jagaha bhI likhI jAtI hai / / * (2) kI jagaha likhI jAtI hai kahIM, (e) (a) kI jagaha bhI likhI jAtI hai / h (i) ko jagaha likhA jAtA hai| 1 () kI jagaha likhI jAtIhai, kahIM (Ara) ko jagaha bho likho jAtI hai / / . s (sa) kI jagaha likhA jAtA hai kahIM ne kI AvAja bhI detA hai| // () kI jagaha likhA jAtA hai kahIM (Da. (ma) ko jagaha bhI likhA jAtA hai / w (ba) kI jagaha likhA jAtA hai| . 7 (ya) kI jagaha likhI jAtI hai kahIM aaii| kI jagaha bhI likhI jAtI hai| . (ja) (2) kI jagaha likhA jAtA hai| mahAjanoMkI tajAratake tAroM meM rojamarraha varatAva meM AnevAle akssr| soll saila becanA tathA co| Sold lolDa vecA tathA vecdii| Buy bAI kharIdanA tathA brii| Bought ' cauTa kharIdA tathA khriidii| Purchase paraveja kharIdanA tathA khrodo| Purohased paravejDa kharIdA tathA khriidii| Purchaser parace jara kharIdAra (kharIdane vAlA) . Seller sailara becane vAlA / ' Baga baiga borI ( eka borI ke pAsa hai|
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pes Ton na Tons janapAlaguTakA prathama bhaag| vaigas boriyAM (ekale jiyAdA dhorIyoMke vAste vilAjAtAhai ( aMgarejI meM 8 akSara kisI zabda ke sAtha jor3a dene sa ravAhada se jamA vana jAtA hai arthAt ekavacana se va? ( vacana bana jAtA hai| Tana eka se jiyAvA Tana ke vAste likhA jAtA hai| , Bale bela gAMTha tathA gtthrii| eka ne jiyA velake vAste likhA jAtA hai| caisTa peTI saMdUka / bauksa saMdUka Boxes poksija eka se jiyAdA saMdUkoM ke vAste likhA jAtA hai| Thela thelA aphIma ke thele ko likhate haiN| Thelas thelAsa ekase jiyAdA theloM ke vAste likhate haiN| Handred weight iMDeDa ghaTa 12 pauMDa kA hotA hai jo parAvara 54 ra 1. chaTAMka Baler Chest Bor Rate reTa nirakha / Monds mauus mana / Silver brick silabara ki cAMdI kI IMTa ko kahate haiN| Golden bar golDana vAra sone ke pAse ko kahate haiM yaha 'vajana meM 21 tole 8 mAse kA hotA hai arthAt 1 sera ke 3 pAse parate haiN| Opium chest opIyama cesTa (maphIma kI peTI ko kahate haiN)| Guinee ginI ATha mAse sone kI hotI haiM vilAyata meM ise pauDa yolAte haiN| Shilling ziliMga pauMDa kA vIsavAM hissA vilAyata meM calatA hai|' Petiny paino yaha bhI vilAyata meM calatA hai 12 painI kA eka ziliMga hotA hai| Farthing phAradiMga yaha bhI vilAyate meM calatA hai 4 phAradiMga eka painI , meM calatA hai arthAt painI kA cauthA hissA hai| Panu 4 bahuta le bharthAt epha se jiyAdA painI ke bane diyA jAtA hai|
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ mailabAlaguTakA prathama bhaag| Rupee rUpI rupaye ko kahate haiN| Rupees rUpIz2a eka se jiyAdA rupayoM ko kahate haiN| . . Tola TolA , aMgarejo tolA aMgarejI rupaye bhara kA hotA hai| Ton 20 haMDreDa veTakA eka Tana hotA hai jo satAIsa mana ATha sera teraha chaMTAka ke varAvara hotA hai| Cotton kauTana kauTana (kATana) rUI / Wheat hITa ghuu|| Gram 1 bne| Poppyssed paupIsIDa dAnA (khshkhaas)| Opium bhopiyama aphIma / Gold golDa sonaa| Silver silavara caaNdii| Copper taavaa| Silk silka rezama Cloth klotha kpddaa| Wool H kopara meM tuma meM va ba * vairA meM # 343. Power pAvara tAkata prophiTa Note noTa . nott| . Loss . ., lausa nuksaan| Prost.. phAyadA (munaaphaa)| Pay : tanakhA (pgaar)| Dont DoNTa nahIM karo mt)| Not noTa nhiiN| Ves . yasa haaN| . Are . mAra haiN| Or aura yaa| ' And : paiDa aur| Beply .. ripalAI * jabAba tathA javAva do| Replied . riplAiDa jabAva diyA gyaa| * Send saiMDa bhejanA tathA bhejo| /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Get ghaTa jainayAlaguTakA prathama maag| Sent saiMTa bhejA tyA bhejdiyaa| Receive risIva pAnA, hAsila karanA tathA hAsila kro| Received risIvaDa pAyA hAsila kiyA milgyaa| gaiTa lo, pAmo, hAsila kro| Got goTa pAyA tathA pAI, hAsila krii| But sirapha, paraMtu / Baranee vikAja kyoki| Other bhadara. dusarA tathA duusro| Laat lAsTa aakhoge| Lost losTa khoI gii| rake meka bnaanaa| krnaa| Enquiry inasthAyarI talAza / darayAphta / Enquire inaphyAyara dryaaphtkge| tahakIkAta kro| merA tathA merii| Your namdAga tathA tumhaarii| Our avara ALAS yabhara mA His We hm| You yU tuma / Thou dAu Thiue dAin teraa| Mino meraa| uskaa| Ho voh| She ghaha strii|. hara usa strI kaa| Mereliant_magcaiTa saudAgara / ferelyandise maracainaDAija (tajArata siidgrii)| Trade deha tajArata / Business vijinala kArovAra vyaupAra / Her
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wire jainabAlaguTakA mapama mAga 'Polegraph TelIgrApha tAra ke jiriye bAvarI bhejnaa| Office bhauphisa dphtr| Telegraph Office (TelIgrApha bhauphisa) tAra ghr| vAyara tArasa Telegram TelIgrAma tAra khavara / Post posTa DAkA Man maina maadmii| Past man posTa maina ciTIrasAM / Master mAsTara aphsr| Post Master (posTa mAsTara) DAka khAne kA maphasara (skpaa)| Totter laiTara vitto| Card kArDa kaardd| Wavelope nabIlopa laphAphA Registration rajisTrezana rjiisttrii| Packet paikaTa paikaTa / Insurance inazyUresa bImA! Insure nazyU biimaakrnaa| Insured nazyUI biimaakraayaa| Money order (manImArDara) mniimaarddr| Seal sola mohara tathA mohara lgaanaa| Sealed sIlDa mohara lgaadii| Despatoh Disapaica ravAnA krnaa| , Despatohed DisapaicDa ravAnA kiyaa| Deliver Dilivara bAMTanA takasIma krnaa| Delivered DilivaI vAMTI takasIma kii| Delivery office (DilivarI bhauphisa) viTThI takasIma karane kA dphtr| Stamp sTaimpa DAka TikaTa tathA tamasuna bainAme vagairA kA sarakArI mohara pAlA kaagj'| Railway relave rel| . Lin, bAna lAnA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 Railway line relave lAina relakI sar3aka / Waggon vaigana Truck Ticket Parcel Basket Bundlo Receipt Invoice Oarriage Station Platform Room kama kamarA / Writing room veTiMgarUma ( sTezana para Thahane kA kamarA ) / TikaTa TikaTa | pArasala pArasala / vAsakaTa TokarI / vaMDala vaMDala gaTThA (gaThaDI ) / mAla lAdane kI rela kI gADI / Traka mAla lAdane kA relakA chakaDA / phairija musAphara savAra hone ko rela ko gADo / sTezana rela ke Thaharane kA sthAna / plaiTaphArama sTezana kA vadhUtarA / jainabAlaguTakA prathamaM bhAga / Class Goods Goods office Arrive Arrived 1 One 2 Two 3 Three 4 Four 5 Five Number Booking office bukiMga bhauphisa (TikaTa ghara ) | pheyara kirAyA / Fare Railway fare relave pheyara ( rela kA kirAyA ) / darajA / risITa vilaTI ( rasIda ) inavAyala taphasIla vAra kAgaja ( cAlAna ) / nambara nambara ( ginatI) / klAsa guDsa mAla / guDsa bhauphisa (mAla gudAma ) / bharAiva pahuMcanA | marAInDa phuNcii| ghana thI phora phAiva eka tIna ghAra pAMca 6 Six 17 Seven 8 Eight 9 Nine 10 Ten siksa sevana paTa nAina 4555 Tena 418 97 sAta ATha nau 1
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Greater prathama mAga | 10 Forty 20 Fifty 60 Sixty 70 Senly 80 Eighty 98 11 Eleven ilaivana gyAraha 12 Twelve baiTara bhArata 13 Thirteen tharaTIna teraha 14 Fourteen phoraTIna codaha 15 Fifteen phiphTIna pandraha 16 Sixteen siksaTIna solaha 17 Seventeen rauvanaTIna sataraha 18 Eighteen paTTIna aThAraha 19 Nineteen nAInaTIna unnIsa 20 Twenty TvainaTI bIsa 21 Twenty one TvainaTo dhana ikkIsa 22 Twenty two TveMnaTI TU vAIsa ( isI taraha Age gino ) 30 Thirty tharTI tIsa 31 Thirty one tharTI vana ikatIsa (isI taraha Age gino) 1 cAlIta phiphaTI pacAsa piksaTI saSTha secanTI sattara paTTI assI nAinTI nabve 90 Ninety 100 Hundred Da sau 200 To Hundreds TU haMDareDaja dosI 1000 Ihousand thaujeMDa haz2Ara 2000 Two ThousandsT thaujeMDaz2a do hajAra 100000 Iundred Thousands. ! "iMDareDa thaujeMDa lAkha Sell 100 Bales cotton beco 100 gAMTha ruI kii| Sold 100 Bales cotton vevadI 100 gAMTha rUI kI / Buy 100 Bag wheat, kharIdo 100 vorI gehUM / Bought 100 Bags wheat kharIdalo 100 borI gehUM / phArTI Sell 50 Tons Sarson 1ate 6/4 per hundered weight veco 50 Tana saraso nirakha 6 / 1 } Purchase 5 petty opium kharIdo 5 peTI aphIma / Dont sell my wheat bhata veco merA gehUM / Arnived 5 Bags lost 1, make enquny pahuMcI5 corI khoI gaI eka talAza karo Send 2 Bales Littha Cloth bhejo 2 gAMTha laTTe kapar3e ko / You have no power to sell my wheat tuma ko merA gehUM becane kA kucha akhatiyAra nahI | * Got 5 Thousands profit in cotton rUI meM 5 hajAra kA munAphA huvA | hu iti
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Maroh gavAraguTakA prathama bhASA aMgarajI 12 mosa (maMthas) (Months) ke nAma / January janavarI 1 dina kA hotA hai| February pharavarI 28 dina kA hotA hai cauthe sAsa dinakA rola mArca 31 dina kA hotA hai| April emala 30 dina kA hotA hai| MAY meM dina kA hotA hai| June jUna 30 dina kA hotA hai| julAI 31 dina kA hotA hai| August agasta 31 dina kA hotA hai| September saMpaTambara 30 dinakA hotA hai| October maukaTUbara 31 dina kA hotA hai| November novambara 30 dina kA hotA hai| December disambara dina kA hotA hai| noTa- aMgarejI san cAra para vaTa sake usa sAla meM pharavarI 5 mi hotA haiyAko sAloM meM 28 dina kA hotA hai| aMgarejI vakta Time TAima kI ginntii|| 1. saviDa (second) kA 1 minaTa (minute) 1 1.minaTa kA ghaMTA (hour)(avr)| 24 kA dina (day) (3) / dinakA 16phanA (week) (viik)| raphata tathA 12 mAsa tayA 365 dina kA rasAsa (year) para hotA hai| aba pharavarI 29 dina kA ho taba sAta 366 dinakA hotA hai| .35 dina ke sAsa ko (leap year) lIpa Iyara karate haiN| moTa-eka hirano deza kA nAma hai jitanI dera meM muMha se eka kahe minada utanI derIkA nAma hai jitanI derI meM sahaba se 10 gine 25 saiksiko pala paura 4 minaTa kI kamI hotI hai jitanI deramai 24 gine usa kAnAma hai|
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jamavAla guTakA prathama bhaag| 11-iMca (inches) kA 6 phuTa (font) 1 'phITa kAgaja (Jard yaardd| 21. gaja kA rapharalAMga (furlong) / 8 pharalAga tathA 1760 gala kA 1 miil| 14 gurame inakA muragyA phutt| 1 murame phuTakA 1 muramA gaja / 48. murabe gajakA eka ekara 14. ekaDa kA 1 muragye miil| 1. liMka ko tayA 22 gajako ko 1 jaMjIra (chain) ! 1. murambe jaMjIra kA tathA 4840 muragaNe gavakA 1 ekr| 15 murambe gaja tathA 225 murANe kuTakA mraa| 3. marane tathA 500 murabe gajakA 1knAlA 4 kamAla tayA 2... murabe gaja kA viissaa| 1 baudhe meM 50 gaja laMbI 4. gaja cauDI jamIna hotI hai| 1728 mavika iMca kA 1 kyubika phutt| 127 kyuvika phuTa kA ra kyuvika gaja / eka murabbe jamIna kA hisAba / / 11. phITa lavA 110.phoTacoDA kitA jamInako eka maranA kahatehaiM,jo bhandAjana 25||saaddh'e paccIsa nAla tathA 6 savA sar3asaTha bIghe jamInakA hotA hai / aMgrejI vajana kA hisaab| 15 DrAma (diams) kA 1auMsa (ounce) (1 oz) / 1 // mausakA 1 pauDa (Pound) / 16 paurakA kAraTara (qual ter) / kAraTarakA tathA 112 pauDa kA 1 haMDDaveTa (hundred weight) | 2. hundred weight kA 1 Tana (Ton) /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ .'jainavAla guTakA prthmbhaag| . . . . . Fluid patalI vastukA aMdAjA 6. da (Minims) ko 1 DrAma (Drachm) / 4 aMma kA.1 bhauMta (ounds) 2. mausakA 1 piMTa (Pinthi 12 ikAI (units) kA darajana (dozen) | 12. darajana kA 1 pros (gross) !' ... ' ... hiMdustAnI vakakA hisAba / .,. 60 anupala kI 1 cipl| ... .... . vipalaM kI,1 pala / ' 60 pala ko 1 ghaDI . . . on sADhe sAta ghaDI kA 1 phr| 6. ghaDI tathA 8 pahara ko dina rAni (dny) (Da) 7 dinakA 1 iphatA (week) biik| 15 dinako 1 pakSaM (fortnight) (phorttnaaitt)| 2 pakSa tathA 30 dina kA 1 mAsa (mahInA) (manth) (m)| 6 mAsa kI bhyn| .. . . . . . . . . 2 ayana tathA 12 mAsa kA 1 sAla ! . ... . '. 5. sAla kA 1 yug| ... .. 20. yAtayA 100 sAla ko 1 saMdI (cintury) (saMcarI) .. __ mAgha se mApADa taka jaba dina yaDhe use uttarAyaNa kahate haiN| zrAvaNa se pauSa taka jaba dina ghaTe use dakSaNAyana kahate haiN| .. 8 cAMvala tathA dhAna gharAvara 1 rkhii| 8 ratI kA 1 mAzA' , '.12 - mAzekA 1 tolA / / 5. sole kI ? chaTAka chaTAMka kA 1,pAva (paqu) !, 4. pAca kA-1-sera (seer)| .:. . 5. sera kI 1 paserI! 8. paMserI tathA 4.sera kA 1 mana (Maund) (mAMDa)...: . .
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bAla guTakA prathama mAga . jainabhASApustakaM jo hamAre yahAM vikatI hai| hamArI chapavAI huI pustkeN| . zuru paMcakalyANaka vidhiyoMke cauvIsI, 305digambaramApA janapranyoremAna) pUjana pATha saMgraha kA mahAna anya bharthAta / kuveradacakuvedacAmanA mAte) (saMskRta caubIsI pUjA pATha 5 vAIsa parISada saMpaha ) 1 bhASA caubIsI pUjA pATha rAmacaMdrAta nirvANakA saMgraha bhASA caubIsI pUjApATha maMdAvana kRtaH yaMbakalyAna maMgala citra sahita 4 bhASA caubIsI pUjApAThavakhatAvarakRta bAraha bhAvanA saMgraha yaha pAropATha eka anya khule patroM meM zuddha chahadAlA saMgraha cAlana, budhajana daulata paMcakalyANaka tithiyoM ke upa hai ) tonoM pAThoM ko ikaThI eka pustaka) bhI mahAvIra purANa mahAna grantha ) .zrI neminAtha kA byAhalA, pralocara, harivaMza purANa mahAna prastha vAraha mAsAdi rAjula nau pAThA caupAla caritra bhASA chaMda panda ) ymn sb sbnir'Ng naI jaina tIrthayAtrA tIrthoM kA mArga 1) kI vidhi sukamAla caritra baabhASAvacanakA bhUdhara jaina zatakamartha sahita jaina kathA saMgraha striyoM ke saMtAna paidA majAmasaMskRta hiMdImaya zAlArtha, hone kI vidhi maura ilAja sahita ) pArtha,bhAvArtha bhASApATha sapAkaDe jaina vAlaguTakA dUsarA bhAga 25 jaina / bhkaamrmaapaaktthinraamodnshit| mahA matra aura navakAra maMtra ke mAra | sItA pAraha mAsA saMgraha makSara aura zabda zabdakemartha sahita ) tatvArtha saba mana saMpUrNa darzana kathA bhASA chaMda banda ) pratimA cAlItI cAra dAna kyA bar3I kRpaNa pacIsI zola kathA bhASA chaMdra baMda ) jena 11 mAratI saMgraha do niza bhojanakathAvaDomaurachoTI) saMkaTa haraNa binatI 'nityaM niyama pUjA deva zAstra guru zuddha sAmAyika russ mulaa khaai , yugaany bhaal kaataale pUjA vidhamAna siha pUjA bhAdi / sthaay' maar
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'protabATa puSTakA prathama bhAga . . . dUsaroM kI chApI pustakeM bhI yaha hamAre yahA~ vikatI haiN| gnii aagaa maa dharma parIkSA . . mAnArNava mahAnagrantha - paramAmA mAsa, .. : puNyAbhaya kathA ko mahAna anya 31 pArca puSa chAMgA banA kI pampamahAnanaMdhA pazana saMgraha ebIra dazalakSaNa zAdi) bhArAdhanA sAra kazA kAya ... || mAghaTIta (mokSa zAstrI - samayasAra dhAmayAti zrAvaka panitA bethinI ) pADA pugaNa baMda the . jJAnAnandazaneka nasAvana naathuuraamkRtaa| zo ghara pariSa .. dIpa pUjA vidhAna ).. jana pada saMgraha daulana samata ) * khaTa pATuMda jaina pada saMgraha bhUdharamAsa ) rana kaDa zrAvakAcAra baDA lavAsA :jaina pada saMtrA badha janA ) hata bhASA yavana kA mahAna graMtha. 4) / janamajana ra tipayanasukhajIta ) dharma saMnada prAvakAcAra . . . 2) .. auna gajata prabhu rilAsa . . ) yAnandI dhArakara dhAra ). gupapA siddhopaya bhAgya zaryasaMdita / ) haladhuraMDa anvayArtha yA saMtrA bar3I TIza ke prAcIna graMtha pradyumana caritra.. . " ) jaina maMdIroM meM haiM. digambara jainadharma pustakAlaya lAhora ke niyama / / .. o mAdaka hamale pustaka maMgAte haiM saba kA DAka thAnele kA gahasUla hama apane / pAla se dete haiM, badala baMdhavAI silAI aura dATa ke dAma bhI nahIM lete // . : jomAdaka hamase eka mapaye se jiyAdA rakara ko pustakeM maMgAte haiM unako hasa / bhI rupayoM kamIzana kAdadete haiM parantu upayoM kI rakama para kATate haiM Ano kA nhiiN| ' / jo prAraka paka jAtiko ikALI pustayA graMtha hamase maMgAte haiM una ko ina patri" ko madhya meM , vaza malya meM 13, paMdara kelyama 20, ghIsa ke mUlya meM 28paJcIsa : komalya meM 35 pacAsa ke madhya meM 75 prati bhejane haiM yA rela kA mahasUla no ima * apane pAsa se hI dete haiM bhArI mAtozA bhokA dete| estaka milanekA patA bAbAlAjacandrajanAlAkAta
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ sana . . . . - 2 8.. - "jainavAla guTake dUsarA bhAga meM navakAra maMtra ke 25 mahAmA jainabAla guTake dUsare kAma meM naI kAra maya ke sAI zaSTa aura mAra kA salaga mananda artha aura bhatrakAra ke mahAna kAra chape haiM / ina maMtroM meM cAra rakSA meM hI honI caraNa se gAva nalavAra ko deva ko mAra sake do hameM andarakane isane kI haisahI mAtAnugajI AkAra eka ho / ... ke sparA se loga mAre 1 mA pAne ke asti mAgana ko zAMta ho jaae| bhASA lolo sAtA devI kI kAnAta kA tApa mAraNa mantra bAda meM jIta pAneko manda maile bhandA deva aura hAra jAte eviyA Ati mantra pUrva ko moziyA 9 paradana meM lAna mahAkara sarAvAca -ho, aisA munna / 1 drazya pAri mantra / santAna ro) zava polA mantra ( hamane mujhe margalAcaraNa aura usakA zabda zabdanA alaga mArya bhoisI pustaka meM chAza hai aise aneka kaMthataH yo ukAse pustakakA kAma hamane kevala ho rahA zuddha paJcakalyANaka tithiyoM kA cAra nAvIsI pUjA pATha sNgrh| . isa sapa jaina maMdiroM meM jo vAyatrI pUjA gara kamiyoM ke nAgAra "maujada hai ina meM paMcakalyANaka kI aneka tithi mAlavA ravivAra ko dUra karane kI jo sumn mukh khuNi blaa yaay' naa jaani naa muhaajel aar kaaejr tithiyoM ke pAsa ana dAra eka mahAna aMdha meM kula pandhAkAra upahAkhe haiM ki kI zuddhatA kA rakAsA hamAre sukI pAvara sadhyAra / Ipa cakA hai, jise meM usakatA hai| khoyIso pUjApATha haiM dUsa~ca nagaraccanda sAva ko asala jisakA kata, mAyA bolAI asatAMvarasiMha kRta bhASA vA~dhI jI yUjA gAra haiM jina pakA dAma piye hai timAha jena ko lAhora / sada pAThakoM ko vidita kiyA jAtA hai ki timAhI jaina patrikA jAhora) esa nAma kA imAga bhajana sara mAtA kA nayA dhamAdhama hotA hai striyoM ko garbha rahane kA ilAja jina sA pAna kI zriyoM ko kabhI na rahatA ho milI ke saMcAra pavAra hone para lAja ko vini aura hamAre vIja kaoNla ke niyama rana ke bhItara kara pAI kirA na kA patA vA janacandra jainI bAhora .' , J - .COM samaS. "-: A
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
_