Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA 15-1-2 9), saMpAdakaHpU.munirAja zrI kanakavijayajI mahArAja For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 ' s 1k - ) [ ]SJJ5 dharmanI dizA [ dhArmika vyAkhyAno ] khaMDa 1-2 vyAkhyAnakAra, pU. sakalArAmarahasyavedI paramakAruNika sva. paramagurudeva AcArya deva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja saMpAdaka, pU. vidvAna munirAja zrImad kanakavijayajI mahArAja : prakAzaka : kalyANa prakAzana maMdira bAbu bilDIMga-pAlItANA. vi. sa. ra0 03 ] mUlya 2-0-0 [ vI. saM. ra473 For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAsisthAna : somacaMda DI. zAha The. bAbu biDIMga - pAlItANA. (B. S. Ry.) [ J5x3IsrjJse 1953) 8 (1) 18 % 3 [355 353 5JFISJID E ! ISIS 1355 keda 551 4553 . YOer you jI re ke A mudraka : zAha gulAbacaMda lahalubhAI zrI mahAdaya prI. presa dANApITha Gir bhAvanagara (phAThIyAvADa ) For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1000000000000000000.00 400000 pU. sakalArAmarahasyavedI paramagItArtha sva. sUripuraMdara AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja Resses Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra For Private And Personal Use Only www.kobatirth.org sakalAgamarahasyavedI AcArya zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janma : vi. saM. 1924 --sUripada : vi. saM. 1981 Deeeeeeeeeeee zrI mahAdaya presa-bhAvanagara, dIkSA : vi. saM. 1946 kAladharma : vi. saM. 1992 de
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amadAvAdathI vihAra karI, 2001 nA cAtumosAthe ame surata khAte chAparIyA zerInA upAzraye rahyA hatA. te daramyAna pU. paramagurudeva svagIya AcArya mahArAjazrInA paramabhakarta mu zrAvaka hIrAlAla mAstara mArI pAse AvatA hatA. avasara pAmIne teoe mane jaNAvyuM ' pU0 paramagurudevazrInAM vyA khyAnA navesarathI saMpAdita karI, prasiddha karavA jevA che, Apa dhAro to karI zake tema che, hAla A kArya khAsa karavA jevuM che.' mAstara hIrAlAlanI A vAta mane te veLA gamI gaI. che. pU paramagurudevazrIe lagabhaga AjathI 30 varSa pahelAM che A pelAM dhArmika vyAkhyAna Aje saMpAdita karI vyavasthitate rIte pragaTa thAya te IcachanIya che, jethI bALajI temaja ke mArgasamukha yogya AtmAone jarUra dharmanuM AchuM svarUpa khyAlamAM Ave, A ja eka AzayathI meM prastuta kArya hAthamAM lIdhuM. vyAkhyAnanA atyAra agAu prasiddha thayelA be bhAgamAM ghaTita pheraphAra karI, dharmanI dizA" nA abhidhAnathI te ke vyAkhyAno A rIte Aje prakAzita thaI, athI AmAonAM hAthamAM mUkAya che. vaDodarA sTeTanA dhamodhikArIe, sTeTanA For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzana vibhAgadvArA A vyAkhyAnanA be bhAge pUrve pragaTa karyA hatA. pU. paramagurudeva svagIya sUrideve, vaDAdarAnareza zrImAna gAyakavADa sayAjIrAvanA khAsa AgrahathI teonA kalyANanI pavitra bhAvanAthI A vyAkhyAna ApyA hatA tyArabAda sudhArA-vadhArA sAthe te prasiddha thayA. tene pharI saMskArita karI, Aje A rIte pragaTa karavAmAM AvyA che. ' mukhyata: jainetara jijJAsuvargane jaina dharmanI oLakhANa ApavA mATe A vyAkhyAne taiyAra thayelA che. Aje paNa A pustaka prasiddha karavAmAM paNa e ja Azaya che. cAgya, AtmakalyANanA abhilASaka AtmAo, dharmanI dizAnA svAdhyAyathI zrI jinezvaradevapraNIta dharmanI dizAmAM savizeSa pragati sAdhI ! eja abhilASA. muni kanavijaya tA. 22-7-47 maMgaLavAranI pra. zrAvaNa sudi 5 : 2003 | sji lAlabAga, bhulezvara muMbaI || kAna s Serving Jinshasan 080437 gyanmandir@kobatirth.org For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pAtu 5 ha 22 ja ja 25 33 35 35 43 para 57 64 65 17 75 84 85 85 106 107 107 108 www.kobatirth.org enI sa lIMTI azuddha 24 corIyAmacchara 13 hAla 6 madairnarmuditA 20 saMpatte 24 aparAdhI 20 vastuonA 20 upayeAga zuddhipatraka 14 vakhata pramANe 8 asdvyprityaag| 5 kalaucityAt vyayakarI 13 thatA 5 makAnavAlA na hAya 1 tathI 1 tavA 7 tALavAMne 22 phalasya 23 kretAmaMnumaMtA 65 lAla, mAna, 7 ataraMga Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 sArA sArA sArA 11 kallolAtma kallolo - For Private And Personal Use Only ATS zuddha corIyamacchara hela madairna muditA saMpatte niraaparAdhI paravastuone niyama yeAgya samaye asadvyayaparityAgaH kulaucityAt vyayakarI karatA makAnavAlA hAya tethI tevA tALavAMne palasya kretAnumaMtA lAbha, mAna, harSoM aMtaraga sArA sArA kallolA tU kallolo S
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAnuM lIMTI azuddha zuddha 117 121 135 138 20 mAgi 18 pauruSeyoDamiti 1 kamApekSaH 2parAjJa yA dUSaNe bhAskaramapi pauruSeyo'yamiti karmApekSaH parAjJayA dUSaNa 146 147 154 - 24 citrama 155 159 159 vikramatvyaa kRtinA masA, zrutine skUla che ? For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA. [ dhArmika vyAkhyAne ] : vyAkhyAnakAraH pU. sakalAmarahasyavedI sva. sUripuraMdara AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja. For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pahelu devaguru ane dharmanuM sAcuM svarUpa. maMgalAcaraNam / mevabIjAGkarajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // ? // a--sa'sArarUpa khIjanA aMkurezane pedA karavAvALA je rAgadveSAdika, te jemanA kSaya thayA che--evA deva, nAmathI brahmA hAya, viSNu hAya, athavA mahAdeva hAya ke jina DAya, je hAya temane namaskAra thA. dharmAMnI vimukhatA ane pApanI rasikatAthI du:kha : A duniyAmAM jIvAne je kAMi sukha-duHkhAdika prApta thAya che, tenAM kAraNe| tapAsIzu tA pUrvakRta-karma athavA utkaTapaNe karelAM kabyA ja ApaNI najare jovAmAM Avaze. A vAta aneka mahAtmA taraphathI paNa cAkkasa thai cUkelI che, chatAM zraddhA vinAnA jIvAnAM vatana viparIta jovAmAM Ave che. kAraNa ke, ra " dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdaraH // 1 // " 1-mAnavotram, For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA dharmathI sukha ane pApathI duHkha prApta thAya che, e sarvasAmAnya siddhAMta che, chatAM leke sukhanI IcchA to jarUra kare che, paraMtu dharmanA vartanathI ghaNuM ja dUra rahe che. dukhanI IcchA karatA nathI ne pApa karatAM pAchuM vALIne jotA paNa nathI; evA lekene sukhanI prApti kyAMthI hoI zake ?, e ghaNuM vicAravA jevuM che. have sAmAnyapaNe dharmanuM kAraNa kayuM che? te ApaNe vicArIe:" zrUyatAM dharmasarvasvam , zrutvA caivAvadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni, pareSAM na samAcaret // 1 // " uparokta vacanathI ApaNe vicAravAnuM e ja che ke, ApaNu AtmAne pratikUlatAthI jevuM duHkha thAya che, tevuM pratikUlatAthI bIjA chAne paNa duHkha avazya thAya che ja. e pratikUlatAthI ApaNe temane avazya bacAvavA, eja sAmAnyapaNe dharmane sAra gaNAya. A vacanane vicAra karI letAM, rAjyanItine ane sAmAnya nItine aMgIkAra karIne, e pramANe vartavAthI gRhasthone paNa sAre lAbha thavA saMbhava che. karyA kama bhegavyA vinA chuTake nathI aparAdhI ne nyAyapUrvaka egya zikSA karavI e nIti che, paNa niraparAdhI ne ghAtAdikathI du:khI karavA, e to nItithI paNa bahAra gaNAvuM joIe. ghAtAdika karanArane tenuM phala bhegavavuM ja paDe che. rAjA hoya ke raMka hoya, paraMtu temAM kaIne kaze paNa upAya cAle tema nathI. kahyuM che ke, 1-mahAmAta. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAkhyAna paheluM jAtaH sUryakule pitA dazaratha:, kssonnibhujaamgrnnii| sItA satyaparAyaNA praNayinI, yasyAnujo lakSmaNaH / / dodaMDena samo na cAsti bhuvane, pratyakSaviSNuH svayam / . rAmo yena viDambito'pi vidhinA, cAnye jane kA kathA // 1 // arthAta je mahAtmA sUryakulamAM utpanna thayA che, jemanA pitA dazaratha che ane je sarva rAjAomAM agresara che; satyamAM tatpara evI sItA jenI strI che, tathA lakSamaNa jemanA nAnA bhAI che, pite pratyakSa viSNu rUpa che, jenI bhujAnA bala samAna bIjuM kaI balavAna nathI, evA je rAmacaMdrajI-temanI paNa karmarAjAe vanavAsAdika aneka prakAranI viDaMbanA karI, to pachI bIjAone mATe te kahevuM ja zuM? A vAkyathI paNa e ja vAta siddha thAya che ke, karyA karma Agala ke pAchala, bhegavyA vinA chUTake nathI : mATe mahAtmA e ApaNane je je anItiothI dUra rahevA pharamAvyuM che, te te anItiothI zakyatAnA pramANamAM ApaNe ApaNe bacAva kara, e ja ApaNuM kalyANane khare mArga che. rasvarUpa saMbaMdhI vicAra: te mArga tenA pravartakethI ja prApta thAya che, tethI e pravataikenA svarUpane jANavAnI AvazyakatA che. e mArganA mukhya pravartaka be che. prathama pravartaka paramAtmA tarIke oLakhAya che te ane bIjA temanA kathanAnusAra vartana karanArA tathA lokone tevI pravRtti karAvanArA gurUnAM nAmathI oLakhAya che te. A deva-gurue kathana karele mAge te dharma. e dharma zI vastu che, te A traNenuM sAmAnyapaNe spaSTIkaraNa karavAthI jANavAmAM AvI zakaze. 1 subhASitaratnabhAMDAgAra For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanA visA deva zabdane artha aneka prakAre karI zakAya che, paraMtu je paramatatvane prakAza karanAra deva, te ja zuddhadeva che. jemanA vizvAsathI, jemanAM vacanene svIkAra karI suvivekI duniyA pravRtti karI rahI che, te deva keNa haze? temanA vartana viSe tathA temanA svarUpa viSe, ApaNe kevA prakAre jANuM zakIe? kAraNa ke-te paramAtmA hAla kaI pratyakSa jovAmAM AvatA nathI. 1444" graMthanA kartA zrImadda haribhadrasUrIzvarajI mahArAje kahyuM che ke, pratyakSa = majAkamo 1 lig rAlokyate na ca haro na hirnnygrbhH| teSAM svarUpaguNamAgamasaMprabhAvAt , jJAnanA vivAra pAghavAyA ?" A vacanathI siddha thAya che ke, "zrI RSabhadeva, viSNu, mahAdeva, brahmAdi koI deva pratyakSa nathI. mAtra temanuM svarUpa, temanA guNa, temanA taraphathI pravRtta thayelAM Aga( zAstro)thI ja ApaNe jANI zakIzuM ane temanA Asa-anAma(sarvajJAsarvajJa )paNane vicAra karI zakIzuM. e vinA bIjuM kAMI. paNa sAdhana nathI.. have e devanAM sAmAnya lakSaNe kahyA pachIthI, jo nipakSapAtapaNe e saMbaMdhamAM vicAra karavAmAM Avaze te, jarUra tenA gyA-rogyapaNAno vicAra karI zakAze. have devanAM lakSaNe evAM kahyAM che ke, "gALAmamA-stromAyA kAga ! nidAsoaaliya, vynncoriiyaamcchrbhyaaii||1||" 1 kumArapAi kavanya. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAkhyAna paheluM "pANivahapemakIDA, pasaMgahAsA ya jassa iI dosA / Bsa vipaNa mAmi devi huM ne 2 " arthAta-ajJAna, krodha, mada, mAna, bha, mAyA, rati, arati, nidrA, zeka, asatya, corI, matsara, bhaya, prANivadha, prema, krIDA ane prasaMgahAsya, e aDhAra doSa jemanA nAza pAmyA che, te devAdhidevane huM namaskAra karuM chuM. vaLI, "nai yaH zulaM dhace na ca yuvatimajhe samadanAM / na zaktiM cakraM vA na hlmushlaadyaayudhdhrH| vinirmuktaM klezaiH parahitavidhAvudyatadhiyam / zaraNyaM bhUtAnAM tamRSimupayAto'smi zaraNam // 1 // arthAta- je deva trizUlane dhAraNa karatA nathI, kAmavikArane pedA karavAvALI strIne kheALAmAM dhAraNa karatA nathI ane zaktine tathA cakrane dhAraNa karatA nathI ane hAla-muzala Adi zasone dhAraNa karatA nathI ane je rAga, dveSa, ajJAna, vikArAdi sarva kahezothI rahita che, parajInuM hita karavAmAM udyamavAlI buddhine dharanArA che ane jagatanA jIvanA zaraNabhUta che, evA RSi(sAcA deva) nuM zaraNuM huM aMgIkAra karuM chuM. valI te deva kevA hoya che, "cAI jati sarvA sarva paNa, sarvAkAraM vividhamasamaM yo vijAnAti vizvam / bamA viSNurbhavatu varadaH zaMkaro vA haro vA, yasyAcintyaM caritamasamaM bhAvatastaM prapadye // 2 // " lokatatvanirNaya.. For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavArthIne jeNe yAda karyo che, parahitamAM je sadA tatpara che ane sarvarUpa, savIkAra eTale utpAda, vyaya, yuvarUpa nAnA prakAranA svarUpavAlA jagatane je sadAkAla ananya sadazapaNe jANe che tathA jenuM cAritra aciMtya ane ananyasadaza che, evA deva nAmathI brahmA hoya, viSNu hoya, athavA vara eTale pradhAna jJAnAdi-tenA ApavAvAlA (varada) bhagavAna hoya, athavA zuM eTale sukha tenA karanAra zaMkara hoya ke mahAdeva hoya, tene sAcA bhAvathI pitAnA paramAtmA pharIne huM mAnuM chuM. jagatamAM brahmA, viSa, mahAdeva, bauddha, jaiminI, jinezvara Adi aneka de che. temAMthI koI eka deva sarvajJa satyavaktA hovA joIe, kahyuM che ke, "avazyameSAM katamo'pi sarvavit , jgdvitaitivishaalshaasnH| sa eva mRgyomatisUkSmacakSuSA, vizeSamuktaiH kimnrthpNdditaiH||1||" arthAta-upara kahelA demAMthI koI eka sarvajJadeva, jagatane ekAMta hitakArI evAM vizAla zAstronA kathana karanArA hovA joIe. buddhirUpa sUma cakSuvaDe karIne ApaNe temanI tapAsa karavI joIe. bIjA anarthabhUta kathana karanArA ajJAnI paMDitAne vicAra karavAthI, athavA temanAM vacana sAMbhaLavAthI ke temane ISTadeva mAnavAthI zuM prayojana che? arthAta-kAMI paNa nathI. have e devomAMthI kayA devane sAcA mAnavA, teno vicAra tamAreja karavo joIe. kahyuM che ke - mI junA lokAya, sAmAnsena mekire che jinaM taditaraM vA'pi, svayameva vicintyatAm // 1 // " arthAta-vArtha tyAga, popakArAdi pUrve kahelA guNetathA krodha, mAna, mAyAdi dUSaNe bhegAM thaIne kene viSe For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jagyAkha paheluM che? jinezvarabhagavAnamAM ke bIjA dezamAM tene vicAra pate pitAnI meLe ja kara. A viSayamAM have vizeSa kahevAnuM kAMI prayajana nathI. mAtra sAra e ja che ke -sAMsArika padArthomAM jenAthI Asakti thAya che, tenAthI te mahApuruSe viparIta lakSaNavAlA ja hoya che. sugurunuM svarUpa : have gurUnuM svarUpa joIe. te saMbaMdhamAM kahyuM che ke - " tyaktadArAH sadAcArA, muktabhogA jitendriyaaH| vAca kuvo cho, japUtADamAravA ?" "paNo vArtA ja, mAbArjarI - sabhyo dharmazAstrArtha sevA purAte | 2." arthAta-sadAcArI, strI tathA bhegane tyAga karanAra, jitendriya ane prANImAtrane abhaya ApanAra-evA je hoya te lekamAM guru gaNAya che. vaLI-dharmanA jANakAra, dharmanA karamAra dharmanA mArgamAM pravartAvanAra ane enI AgaLa dharma. zAnuM nirUpaNa karanAra guru kahecAya che. - Atmahita icchanAre AvA ja gurunI sevA karavI. vA guru hoya teja saMsArasamudrane pAra pAmavA tathA pamADavA sa the thAya che. nAma mAtra karIne kulakamathI AvelA keI ko | guru thatA nathI. valI svArtha mAM tatpara to ghera ghera java aaN Ave che, paNa popakArI paMDite viralA ja hoya che. kahyuM che ke, "vAGmAtrasArAH paramArthazUnyAH, na durlabhAzcitrakathA mnussyaaH| te durlabhA ye jagato hitAya, dharme sthitA dharmadAharanti // 1 // " arthAta-mAtra belavAmAM ja sArasa paNa paramArthathI rahita For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanI dizA tathA citrakArI kathAo kahenAra manuSya dulabha nathI, paNa dharmamAM sthira rahIne jagatanA hitanA arthe dharmanuM kathana karanArA puruSe durlabha che. sugurunA pagathI thatA lAbha : saddagurunA saMbaMdhanuM prayojana e che ke, sebatanI asara thayA vinA rahetI nathI. kahyuM che ke, "jIvo'yaM vimalasvabhAvasubhagaH sUryopalasparddhayA, ghace saMgavazAdanekavikRti luptaatmruupsthitiH| yadyApnoti raveriveha suguroH satpAdasevAzrayam , tajAtorjitatejasaiva kurute karmendhanaM bhasmasAt // 1 // " bhAvAtha-A jIva sUryakAMta maNinI jema nirmala svabhAve suMdara che; paraMtu pAMca varNanI saMgatathI jema sUryakAMta maNi nAnA prakAranA svarUpane dhAraNa kare che, tenI peThe jIva paNa karmanA saMbaMdhane laIne nAnA prakAranI gatine dhAraNa kare che ane tethI ja teNe pitAnA zuddha cidAnaMda svarUpanI sthitine lepa karelo che, paraMtu sUryane saMbaMdha thatAM sUryakAMta maNi jema utkaTa tejavAlo thaIne saMbaMdhamAM AvelI vastuone bALI bhasma karI svarUpane prakAze che, tevI rIte sugurunA zaraNa ne Azraya prApta thavAthI jIva paNa saMbaMdhita kamene nAza karIne, potAnA svarUpane prakAzita kare che. dharmanI parIkSA karavI joIe: - have ApaNe dharmanA svarUpane vicAra karIe. kahyuM che ke, -" dhamma jaNo vimaggai, maggaMtevi ana yANai visesN| - lipAuM maLio, kathi tathA sukI thA* For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAkhyAna paheluM , arthAta-manuSya dharmanI zedha te kare che, paNa zodha karavA chatAMya, vizeSa karIne jinezvara bhagavAne kathana karele, ke jemAM sarva jene viSe dayA rAkhavAnuM kathana karela che, te dharmane jANato nathI. vaLI te dharma ke che te kahe che, "niriNA terA, haMsAmevA vistA. na ya saMti ahiMsa, taM giNha jattha sA sayalA // 1 // ". arthAta-paraspara virodhI traNaso ne tresaTha matavAlA, jemAM sarva jIvonI dayA rahI che evA ahiMsA dharmane grahaNa kare che, paraMtu dUSaNa detA nathI. ahiMsAne parama dharma kahyo che. te parIkSA karI aMgIkAra kara. kahyuM che ke, " laTuMti suMdaraM ti a, samyo ghosei appaNo paMNiyaM / jagago kara pitta, yuvA pariNitAM javuM che ? " arthA-sarva matavAlAe pitApitAnA dharmane zreSTha kahe che, paraMtu suvarNanI mAphaka parIkSA karIne sAre hoya teja grahaNa kare. suvarNanI peThe dharmanI parIkSA kevI rIte karavI, te batAve che, "yathA caturmiH kanakaM parIkSyate, nidhrssnncchedntaaptaaddnaiH| tathaiva dhammoM viduSA parIkSyate, zrutena zIlena tpodyaagunnaiH||1||" arthAta-jagatamAM dharma e zabda te bahu saMbhaLAya che, paNa jema suvarNanI parIkSA karavAmAM Ave che tema tenI parIkSA karavI. jema suvarNane kasoTI upara ghasIne, kAnasa mUkIne, tapAvIne tathA khakhaDAvIne parIkSA karavAmAM Ave che, tema dharmanI zAthI, zalathI, tapathI ane dayAthI parIkSA karIne grahaNa kara. va, guru ane dharmanuM svarUpa jANavAthI thato lAbha: deva, guru ane dharmanuM svarUpa kiciMtu mAtra kahevAnuM For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : K: vanA zA pratyeAjana e che ke, jenA upara vizvAsa karavA hAya, tenu svarUpa, tenA guNa tathA vana tarake avazya khyAla karavAnI jarUra che. khyAla karatAM, te uttama che ema lAge teA te vastu tarapha ApaNuM valaNa thAya che ane tenAM vacanA upara vizvAsa rAkhI zakAya che. vizvAsa rAkhI mahApuruSAnA kathanAnusAra te mA ne aMgIkAra karavAthI, ApaNuM zreya avazya thAya che. eTalA ja mATe dharmAMnA mukhya pravartta paramAtmA tathA sadgurU tarIkenA svarUpathI oLakhAya che. temanA kathanAnusAra svarUpane jANavAthI, temanAM dharma tattvAnA Adha thaI zake che, tathA te uparathI buddhimAna puruSA ghaNA sArA vicAra karI zake che. jo ke aneka paMthanA aneka graMthA, ekeka pakSanA AzayathI racAyelA heAvAthI buddhimAnAne sa MteSa maLI zakatA nathI; paNa satpuruSAnA mukhathI nIkaLelI niSpakSapAta vANI zrotAjaneAnA manane ghaNA ja sateASa ApanArI thai zake che, ema huM mArA TUMkA anubhavathI kahI zakuM chuM. paraMtu tevA matavALA puruSAnA vizeSa paricaya ane temanA taraphanu zravaNa, mananAdi adhika thayA vinA ekadama tevA anubhava thavA ati duTa samaju chu; ATaluM sAmAnya mAtra kahIne huM mArA viSayanI samApti karuM chuM. For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna bIjuM deva-gurunA svarUpanu vizeSa spaSTIkaraNa. maMgalAcaraNam / . rAgadveSavijetAraM, mecAraM karmabhUbhRtAm / tyA jJAtAraM vizvatazvAnAM vande tadguNalabdhaye // 1 // a--rAga ane dveSAdika AtmAnA zatruone jeNe che, ane karmarUpI patA jeNe bhedI nAkhyA che ane jagatanAM tavA jeNe jANyAM che, tevA sajJa bhagavAnane huM namaskAra karUM chuM; teTalA ja mATe ke temanA guNNAnI prApti amAne paNa thAya. utsarpiNI ane avasarpiNImAM thatA tItha rahevA: jevI rIte khIjA zAstrakArA, 1-satyuga, 2-dvApara, 3-tratA, ane 4 kaliyuga-ema cAra yuga mAne che, tevI rIte jaina zAstromAM paNa kAlanA e vibhAga kahelA che. eka utsarpiNI ( caDhatA AMTA ) ane bIjo avasarpI ( utaratA AMTA ) temAM paNa ekekanA cha cha vibhAga kahelA che, parantu temAM satayugAdikanA kAlamAnathI ghaNA pheraphAra che. te viSaya vistArayukta hAvAthI, A prasa Mge kahI zakAya nahIM. te mane prakAranA kAlane eka cakra kahevAya che. A sRSTi anAdi ana tarUpe hAvAthI, tevA anatAM cakra thaI gayAM che ane Agala paNa anaMtA cakra thaze. te utsarpiNInA ane avasarpiNInA cha cha vibhAganA madhyama kAlamAM tevA paramAtmA cAvIza ceAvIza niyamamaddha thayA kare che. For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ::: dhanI diza zrI ratnazekharasUri mahArAje kSetrasamAsa " mAM kahyuM che ke 44 44 kAladuge ticautthA, -ragesu eguNanavaipakkhe | sesa,gasiaMti, huti paDhamaMtimajiniMdA // 1 // 19 arthAt te ane prakAranA kAlamAM je cha cha vibhAga atAvyA hatA, temAM prathama avasarpiNInA trIjA vibhAgamAM nevyAsI ( 89 ) pakSa bAkI rahe te vakhate tathA cAthA vibhAganA nevyAsI ( 89 ) pakSa bAkI rahe te vakhate, anukrame pahelA ane cAvIsamA paramAtmA mAkSe jAya. eja pramANe utsarpiNInA trIjA vibhAganA temaja ceAthA vibhAganA paNa nevyAsI (89) pakSa jAya, te vakhate anukramathI pahelA ane cAvIsamA paramA mAnA janma thAya. rAjA-mahArAjAdikanA janma samaye jema ucca grahAdika yathAyeAgya malI Ave che, temaja A viSayamAM paNa samajavuM, paramAtmAnuM svarUpa : je jIva paramAtmA thAya te ekanA eka cheema na samajavuM. paNa je je jIve pUrvanA kAika uttama bhavamAM paramAtmA agara tevA gurunA kathanathI yathA tattvAnI zraddhA karI che, pachI te bhayamAM athavA te tevA bIjA aneka bhavAmAM tevA paramA mAnA athavA tevA gurunA saMyoga maLI javAthI, tevAM yathArtha tattvAnuM vizeSa jANapaNuM karIne, tevA prakAranAM kAi alaukika zubha AcaraNa AcaravAthI AtmAne adhika daraja caDhAvelA che, tevA uttama jIva, sa thA mukta thavAnA bhavamAM paNu kAika rAjyavaMzIya`uttama kulamAM janma pAme che; te vakhate paNa pUva nA bhavamAM meLavelAM je matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna hoya, te traNe jJAna sahita ja janma pAme che; tethI bhaNyA vinA paNa bIjA jIvAne ati camatkAra prApta thAya tevA jJAnavAlA ja hAya che.. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna bIjI bhagavAna zrI gaSabhadeva prabhu : cAlu avasarpiNInA trIjA vibhAgamAM prathama paramAtmA zrI RSabhadeva bhagavAna thayA. temanuM hU~ka svarUpa joIe. : *: STAND zrI RSabhadeva, bhagavAna thavAnA pahelAM teramA bhava upara canA sAthe vAha nAmanA mahaddhika vyavahArI hatA. temaNe mATI aTavInuM ulaMghana karI bIjA zaheramAM javAnI vakhate udghASaNA karAvI ke- jene vasaMtapura zaheramAM AvavAnI icchA hAya. te sukhethI Ave, temane sarva prakAranI sagavaDa karI ApIzuM, 'te avasaramAM mahAmunionA paNa javAnA vicAra thayA. zeThane tyAM e munione mAkalIne sAmAM rahevAnI mAgaNI karI. zeThe paNa kahyuM ke huM ApanI sagavaDatA rAkhIza, sukhethI padhArajo. * te vakhate zeThane tyAM kerIonuM bheTaNa AveluM hatu, temAMthI keTalIka kerIo te munione ApavA mAMDI; parantu te muniAe kahyuM ke vizeSa prakAranA saMskAra thayA vinA--khIja sahita vastune ame aMgIkAra karatA nathI. ' AthI zeThanA manamAM ati camatkAra prApta thayA, tethI AgrahapUrvaka kahyuM ke, ' Apa avazya padhArI mane pAvana karaze. ityAdi ' garamInA divaseAmAM cAlatI vakhate sAdhuo paNa sAthamAM thai gayA. rastAmAM ghaNuM| varasAda thavAthI jaMgalamAM ja paDAva nAkhavA paDyo. sAdhue paNa ekAda jhuMpaDImAM rahIne nirvAha karI rahyA che. rAtrinA samaye pharIthI varasAdanI moTI ganA vakhate zeTha vicAra kare che ke, ' mArA For Private And Personal Use Only sA mAM kANu kANu che ane kevI rIte nirvAha karatA haze? ' ityAdi vicAra karatAM te mahAmunienA tarapha lakSa pahAMcavAthI zeTha pazcAttApamAM paDI gayA ke, 'meM sagavaDatA rAkhavAnuM kaheluM, chatAM eka vAra paNa khabara lai zakayA nathI; te mahAtmAonI pAse kAI prakAranuM sAdhana paNa nathI, teA kevI rIte nirdo karyuM'haze ? huM te mahAtmAone * mukhapaNu kevI rIte dekhADI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zakuM?" e vicAra teNe pitAnA khAsa mitrane kahI bata mitre kahyuM ke, "bhUla thaI tenI harakata nathI. paNa munienI pAse te avazya javuM ja joIe. te kepa kare tevA nathI." chevaTe teNe mitranI sAthe jaIne namaskAra karyo. nIcuM mukha rAkhI aparAdhInI peThe kahevA lAgyA ke, "he mahArAja ! huM ApanI saMbhALa bIlakula rAkhI zakyA nathI, tethI mArA aparAdhanI kSamAM karaze."munioe javAba dIdho ke- tamArA sArthamAMthI amAre nirvAha sArI rIte thayA kare che, mATe keI bIjo vikalpa karaze nahi.' ityAdi aneka AlApa-salApa thatAM, zeThanA manane paNa saMtoSa thaze. pachI bhejananA mATe Agraha karI be munione laI gayA. bhavitavyatAnA rogathI bhajananI taiyArI na hovAthI, zeTha atyaMta jhAMkhA paDI gayA. ane vicAra karavA lAgyA ke, huM Aja sudhI kAMI paNa karI zaka nathI ane Aje paNa te avasara AvI banyA. pharIthI paNa mukha kevI rIte batAvI zakIza?" ityAdika vikalpa karatAM vRtanuM bhAjana najare paDayuM. temAMthI vRta ApavAnI icchA darzAvI ane munioe paNa te bhAva joIne pAtra dharyuM. harSolAsanA vazathI patra bharIne zeTha ghaNA khuzI thayA. pachI te munione vizeSa paricaya ane vAraMvAra temanA upadezanuM zravaNa karatAM adhika zraddhAvAna thaI, keTalAMka tane paNa samajyA. evI rIte dharmaviSayaka pariNAmanA vegathI uttarottara bAra bhava sudhI devatAnI gatinAM temaja manuSyanI gatinAM adhika adhika, sukhene bheLavIne, A avasarpiNInA trIjA vibhAgamAM nAbhirAjAnI mahArANI marudevInI kukSirUpe sarovaramAM haMsarUpe zrI jhaSabhadevapaNe utpanna thayA. temaNe aDhAra lIpi ane cAsaTha kalAdika A duniyAne vizeSa vyavahAra calAvyuM. temane bharatAdika se putra hatA, For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna khIjI :: jemanA nAmathI A kSetranuM nAma paNa bharata paDelu che, jemanu ciratra bhAgavatamAM paNa jaina graMthAthI pheraphArapaNuM lakhAyelu che. zrI RSabhadeva bhagavAnane pitAmahAdika aneka prakAranAM bida mahAtmAonA taraphathI prApta thayelAM che. " zrAdguNa-vivaraNa " mAM kahyuM che ke: " paNa satthavAhajamme, jaM ghayadANakathaM susAhUNaM / tALamutramaniLo, teluviyAmato nAgo / / ph || * ** arthAt dhanA sAvAha nAmanA teramA bhavamAM je uttama sAdhuone dhRtanu' dAna Apyu, te kAraNathI RSabhadeva bhagavAna traNa leAkamAM pitAmaha birUdane prApta thayA. te parama tattvAnA zraddhAnanA ane te paramAtmAnI tathA tevA mahAmunionI sevA temaja tevA alokika AcAranA pAlananeAja pratApa samajaveA. ityAdika cAvIsa paramAtmA pUrvanA bhavAmAM satya padArthonA zraddhAnanA cegathI nAnA prakAranAM sadAcaraNA sevIne paramAtmAnI padavInA adhikArIo thayA che, temanI zraddhA ane kartta byAnA vizeSa vicAra, kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAthAya kRta " triSaSTiritra" nAmanA trIsa hajAra AAkapramANavAlA graMthanA zravaNathI jANI zakAya tema hAvAthI, te graMtha vAMcavAnI bhalAmaNu karuM chuM. have te paramAtmA sarvathA mukta thavAnA bhavamAM traNa jJAne yukta heAvAthI, pUrvanA bhavAmAM anubhavelAM sAdhunAM kartta byAne aMgIkAra karatI vakhate paNa mana:paryava nAmanA cAthA jJAnane prApta karIne, pachI AtmAnA tIvra pariNAmanA yAgathI jJAnAdikanAM ghAtaka je aliSTha karmo che, tenA nAza karIne sarvataMttvAnu For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI ni yathArtha ane saMpUrNa svarUpa pratyakSa karIne, pachI sarva jIvonA hitane mATe jIvAdika yathArtha tattvanuM svarUpa batAvIne, teo sAdhudharmano upadeza ane temAMthI kaThIna bhAga bAda karIne gRhasthAnA dharmane paNa upadeza karI gayA che. sAdhunA AcAre: jIvAdika tattAno viSaya ati gaMbhIra ane mahAna hovAthI ane kahevAmAM Avaze nahi. mAtra anukramathI sAdhu ane gRhasthAne sAmAnyapaNe AcAra kahIe chIe. prathama sAdhunA AcAranuM svarUpa" mahAvratadharA dhIrA, maikSabhAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopa,-dezakA guravo matAH // 1 // " arthAtapAMca mahAvratane dhAraNa karI tenuM pAlana karanAra, aneka saMkaTamAM paNa vairyane nahi choDanArA, dhAraNa karelAM temAM dUSaNa nahi lagADanArA, pitAne mATe karAvIne bhejana paNa nahi lenArA, mAtra dharmanA sAdhanamAM upayogI thAya teTalA pUratI zarIranI rakSA mATe bhikSA dvArA nirdoSa AhArane lAvIne nirvAha karanArA, vastrAdikane paNa maryAdAthI adhikapaNe saMgraha nahi karanArA, rAga-dveSAdikanI pariNatithI rahita, madhyastha vRttine bhajanArA, mAtra nA kalyANa mATe gAmanagarAdikamAM maryAdApUrvaka rahIne paramAtmakathita dharmane yathArtha paNe upadeza ApIne dharmamAM sthira karanArA mahAmunio hoya che. pAMca mahAvratonAM nAma : te pAMca mahAvate kayA che te joIe - hiMsAlamatte jAherarijha! paMcabhiH paMcabhiryuktA, bhAvanAbhirvimuktaye // 1 // " For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAkhyAna zrIjI : At : arthAt--ahiMsA-sarva jIvanI hiMsAne tyAga, sUnRta-satya vacana, asteya--ucita vastu paNa mAlIkanA dIdhA vinA nahi levI, brahmAca-sarvathA zrIsevAthI viraktapaNuM ane aparigrahadhana, dhAnyAdikane! tyAga. e pAMcene mahAtratA kahe che. e ekekanI pAMca pAMca bhAvanAe che. e pAMca mahAvratA ane e pAMca mahAvratAnI pacIsa bhAvanAona, meAkSanA atho sAdhu avazya pAlana kare. ahiMsAnu' svarUpa : " na yat pramANyonena, nIvitavyaparovaLam / tratAnAM sthAvALAM ja, tarjisAgatuM maruM!! ? " arthAta-hAlatAcAlatA eiMdriyAdika jIvA trasapaNe kahelA che ane pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA jIvAne sthAvara kahelA che : rAga, dveSa, ajJAnAdika je pramAA che, tene va thaine ghAttAhikthI temanA nAza na karavA, tenuM nAma ahiMsA mata che. vacananuM svarUpa " priyaM vacce vastaSpa, sattutapratamukhyate / tattathyamapi no tathya - mapriyaM cAhitaM ca yat // 1 // " arthAt je vacana mAlAthI bIjA jIvane AnaMda thAya tenu nAma priya ane je vacana te jIvane sadA hitakAraka hAya, tenuM nAma pathya che. tevuM yathA vacana hAya tenuM nAma satyavrata kahelu che, paraMtu je vacana vyavahArathI satya hAya, chatAM bIjAnA hakyane bhedana karanAruM eTale apriya athavA priya chatAM ahita karanAruM hAya, tA te satyarUpe na samajavu, jemake kANAne kANA, For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra *: dharmanI dazA koDhIyAne kADhIe, ityAdrika apriyAdi vacanAne vaI ne melavu tene satyavrata kahetu che. asteyanuM svarUpa : www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tr anAdAnamadattasyA, - steyavratamudIritam / vANA kALA sukhAmI, haratA te hatA hi te za* arthAt-kAI paNa padArthane mAlikanA ApyA vinA levA nahi : kAraNa ke--dhanAdika padArtho manuSyanA khAdya prANA che, tethI khIjAnAM dhanAdikane haraNa karanAre tenA prANAnuM ja haraNa karyuM " gaNAya; tethI dIdhA vigara nahiM levAnA je niyama, tenuM nAma asteyatrata kahela che. grAvatanuM svarUpa : " hiotAniAmAmAM, tADanumatiAritai:| manovAAyatathALo, masAAcaSA mate I ? " arthAt-devatAnA zarIra sa''dhI tathA audArika zarIra (te manuSya ane tiya``ca eTale pazunA zarIra) samadhI kAmaleAJa eTale viSayasevana karavuM temaja bIjA pAse karAvavuM temaja viSayasevana karanArAne sArA che ema karIne mAnavu', e chae bhedAne mana, vacana ane kAyAthI guNIe, te aDhAra bhedA thAya. te badhAe prakArathI maithunasevana karavAnA tyAga, tenuM nAma brahmaca vrata kaheluM che. aparigrahavratanuM svarUpa : " sarjamAvelu mUrchAvA-vALaH cAritraH / cattaSi jJAyata, mUrchAyA vizavitjhavaH // 2 // " For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna bIjI kAka arthAta--nAnA prakAranA je padArtho che, tenA upara mamatvabhAva nahi karavA, tenu' nAma aparigraha vrata kahe che. tenu kAraNa e che ke vastu eTale padArtha peAtAnI pAse vidyamAna nahi hAvA chatAM paNa jIvAne tenI tIvra mUrchA lAgelI ja hAya che, ane ethI teenuM citta sadA saMkSubdha rahyA kare che. tethI je mahAtmAoe peAtAnA zarIra mAtranI upara paNa mUrchA rAkhI nathI. te ja puruSA kharA tyAgI gaNAya. jo ema kahevAmAM na Ave te kutarAM, bilADAM, Adi paNa tyAgInI gaNatrImAM AvI jAya. A rIte mahAtratAnu svarUpa kahyuM, tenAM rakSaNa mATenI bhAvanAonuM svarUpa have pachI. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna trIjuM. sAdhu ane grahasthAnA AcAro. || mAva . che hitamAninA mAdhyAritnazcita rAgAdigrahavazcitA na munibhiH saMsevitA nityazaH / / nAgA vivanihita salA sArAste zrImanmunipuMgavA gaNivarAH kurvantu no maGgalam // 1 // artha-je mahApuruSa paMDitapaNAnA madathI rahita che. ane krodhAdika zAMta karavAmAM, iMddhinuM damana karavAmAM temaja svAdhyAyanuM sevana karavAmAM tatpara che. tathA jeo rAgAdithI pIDita nathI. ane jeo munivarethI dararoja pUjAya che, vaLI jJAnAdinI prApti thavA chatAM jeo madensara paNa thatA nathI ane sadA dhyAnamAM ja magna rahe che. te zrI mahAtmA puruSe amane sadA maMgala karo! pAMca mahAvratanI rakSaka 25 bhAvanAo, Ama pAMca mahAvratanA svarUpane kahyA pachI have pacIsa bhAvRnAonuM kiMcit svarUpa darzAvIe chIe. prathama mahAvratanuM rakSaNa karavA mATe A pAMca bhAvanAo kahI che. 1 anegupti : pApa kArya saMbaMdhI vicAramAMthI manane haThAvavuM, tenuM For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAma mAgupti. sAdhu sUkSama yA skUla koI paNa prANunI hiMsAthI mukta che. teNe prathama potAnA manane avazya dabAvavAnI jarura che. je prANI mAtra mane karIne ja hiMsAnuM ciMtavana kare che ane kAyAe karI hiMsAne karato nathI, te paNa te hiMsAthI thanArA karmanuM upArjana kare che. kahyuM che ke - "mana eva manuSyANAM, kAraNaM bndhmokssyoH| . raMvAra viSayonI vacce nirvila punaH che ? " arthAta-mana jyAre iMdrinA viSayamAM Asakta thAya che tyAre karmabaMdhananuM kAraNa thAya che; ane jyAre idrinA viSayathI vimukta thaI niviSayI thAya che, tyAre mokSanuM kAraNa thAya che, mATe manuSyane mana teja karmabaMdhananuM tathA karmathI mukta thavAnuM prabala kAraNa che. te viSe prasannacaMdra rAjarSi Adi aneka daSTAMte jena siddhAMtamAM darzAvela che. vaLI eka munivare pitAnA AtmAne uddezIne kahyuM che ke, . nibadhya gADhaM narakAgnimizviram / / visAravat vakSyati jIva he manaH, kaivartakastvAmiti mAsya vizvasIH // 1 // " atha-he jIva! aneka kuvikalparUpa sUtrathI utpanna thayelI kukarmarUpa jAlethI gADha bAMdhI laI, narakarUpa agnivaDe macchanI peThe A mAchIrUpa mana tane bALaze; mATe ene " vizvAsa na karIza. : prANune kaI paNa kArya karavuM hoya che, tyAre prathama te saMbaMdhI vikalpa avazya kare che, ane vikae karI tene kahe For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : **: dhanI dizA kare che. je kAya sauMbaMdhI vikalpa thADA, te kArya karavAne Agraha paNa ghaNuM karIne thADA ja hoya che. jyAre je kA saMbadhI vikalpe adhika, te kArya karavAmAM Agraha paNa dRDha hAya che; mATe hiMsAkArI kuvikalpAmAM kadI paNa sAdhu mana pravartAve nahi, jethI tene hiMsArUpa jAlamAM phasAvAnA samaya na Ave, mATe kuvikalparUpa pravRttimAMthI manane aTakAvI, suvikalparUpa pravRttimAM joDavuM. kevA prakAranA suvikalpamAM manane joDavu, tatsa`khadhI kiMcit digdarzonarUpa, jainA prAtaHkAlamAM je zvAkAnu smaraNa kare che. temAMthI eka darzAvIe chIe:~ " zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / roSaH prayAntu nAnuM, sarvatra suthImaLatu ho ?" ', arthAt jagatanA saghalA prANIonu kalyANa thAo, sa prANI parApakAramAM Asakta he, jagatamAMthI saghalA dezanA nAza thAo ane sarva ThekANe prANIo sukhI thAo. A bhAvanAmAM te rAtri divasa peAtAnA manane pravartAve. peAte tevAM AcaraNa kare, bIjA kevI rIte tevAM AcaraNA kare, tenu cintavana karI pAtAne temanA kalyANanA je mArga draSTigeAcara thAya, temAM pravRtti karavAne upadeza de ane peAtAnI tathA paranI jIbha pravRttimAM satASa pAme. A aAka mAtra digdarzonarUpa che. evA aneka zlAkA maheApakArI pUrvAcArSyA darzAvI gayA che. AvA prakAranI pravRttimAM jenAM mana, vacana ane kAyA pravartta mAna che, te ja prANI svaparatuM te hita karavA samartha thAya che te ja prANI peAtAnI saza bIjAne jIve che; ane tethI ja te-- For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmavat sarvabhUteSu yaH pazyati sa pazyati / " --e vacanane sAka kare che. kaSTaH 2 eSaNA samiti dharma sAdhana karavAne sahAya karI zarIranuM rakSaNa karavAnI jarUra che. te jema pramaLa hAya che tema dharma sAdhanamAM vizeSa sahAya thai zake che. paraMtu tenI pramaLatA unmattatAnA mAge javI na joie, teTalA mATe nIcenAM vacanAne yAda karA 64 kAyo na kaMbalamayaM paripAlanIyo, miTai rasairbahuvidhairna ca lAlanIyaH / cittendriyANi na caraMti yathotpatheSu, vazyAni yena ca tathA caritaM jinAnAM // 1 // " bhAvArtha:--miSTAnnAdi aneka rasAS lADa laDAvI mAtra kAyAnuM ja sArI rIte pASaNa karavuM ema nahi, paraMtu jethI mana ane indriye unmArge gamana na kare ane Atmavaza rahe tevI rIte kAyAnu pASaNa karavuM, jethI tevI kAyAvarDa dharmasAdhana sArI rIte karI zakAya. sAdhu. AvA prakAranuM ci tavana karatA saMrasa AhAranI leAlupatA dUra karI je vakhate leAkAne tyAM bhAja nanA samaya thayeA hAya te vakhate gocarI karavA eTale AhArAdika grahaNa karavA nIkaLe. kahyuM che ke: - saMpatte mikkhakAlambhi, asaMmaMto amucchio, ImeNa kammajogeNa, bhattapANaM gavesa // 1 // bhASA--bhikSAsamaya prApta thayethI, mUrchA rahita tathA zrAnti rahita cakAratApUrvaka A . darzAvela krama mujakha sAdhu For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jamIDiyA AhAra pANInI AveSaNA kare, gRhasthane lera jaI guhAe. khAsa pitAnA mATe karyuM hoya temAMthI sAdhudharmanuM pAlana thaI zake tevA prakArano thADe mAtra AhAra grahaNa kare che jethI gRhasthane pitAnA mATe bIje AhAra taiyAra karavAnI jarUra na paDe, temaja sAdhu upara aprIti paNa na thAya. vaLI je ghera sAdhu AhAra levA jAya tyAM manuSyanI mukhavikArAdi ceSTAo vaDe temane manabhAva jANuM ema jANe ke AhAra devAnI IcchA che te ja te grahaNa kare, nahIM te tyAMthI pAchA pharI bIje ghera jAya. matalaba ke sAdhu kaI paNa prANune aprIti utpanna thAya tema kadI na kare. evA prakAre ghaNuM ghara bhramaNa karI AhAra saMpUrNa thayethI sthAnake jAya, tyAM jaI bhajana karatAM paNa sarasa nirasa saMbaMdhI rAga dveSa na kare. tenA denAra yA pakAvanAranI stuti ke niMdA na kare. A vidhi saMbaMdhI aneka graMtha jaina darzanamAM che. khAsa 'piMDaniryukti" nAmano graMtha 7000 kalekapramANu AhAragrahaNa vidhi upara che. 3-4 AdAna-nikSepa samitiH pAtra, daMDa, vastrAdi vastu levI paDe yA bhUmi upara mUkavAnI jarUra paDe tyAre prathama te vastu cakSuthI jaI tenA upara chavAdi hoya te prathama dUra karI pachI rajoharaNavaDe tene pramAjIne vastu grahaNa kare yA bhUmi upara mUke. jeyA chatAM rajoharaNe pramArja vAnI jarUra eTalA mATe ke keTalAka sUkSama cha daSTigocara thatA nathI tenuM rakSaNa thaI zake ane teTalA ja mATe rajoharaNa (ghA) sUma, kamaLa utanuM banAvavAmAM Ave che. aharniza rajoharaNa pAse rAkhavAnuM prajana paNa e ja che, paNa je sAdhu jeharaNane yathAvasare upayoga karatA nathI, tene jaina zAsakArA pApabhramaNa kahe che. kemake sAdhuoe sUkSama ke skUla sarva prakAranA chanI dayA pALavAnI pratijJA karI che. vaLI "maja For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAkhyA hInuM = gphAti" e vAtanuM pAlana karavAne mATe paNa AnI jarUra che. A pramANe pararakSA paNa thAya che, ane zarIrAdinI paNa rakSA thAya che. kemake jherI jaMtu vIMchI, sarpa Adi jIthI paNa pitAno bacAva karI zake che. A mAtra uparathI jovA jevuM nathI, paraMtu enA lAbhAlAvAnI parIkSA sUkSama daSTipUrvaka karavAnI jarUra che. pa karyo samiti: gamanAgamana karavAnI jarUra paDe tyAre sAdhu dhUsarA-pramANa AgaLa daSTi karato cAle, paraMtu ADIavaLI najara na kare. prakAzayukta jagyAmAM sAdhu gRhasthane tyAMthI AhArAdi grahaNa kare. ghaNuM karIne gRhasthane tyAM AhArAdi devAmAM strIone mukhya bhAga hoya che. tyAM manevikArane pragaTa karavAmAM aMdhakAra paNa eka kAraNabhUta thAya che. aMdhakAramAM zuddhAzuddha AhAranI parIkSA thaI zakatI nathI, mATe sAdhu aMdhakAravALI jagyAmAM grahaNa na kare. A pramANe prathama mahAvratanuM rakSaNa karavA mATe sAdhu dararoja pAMca bhAvanAonuM smaraNa kare. bIjA mahAvratanuM rakSaNa: -satyavratanuM rakSaNa karanAre hAsya-mazkarIne avazya tyAga karavuM joIe. kemake mazkarI karanAra asatya ja bole che, vaLI tenAthI aneka anartho avazya utpanna thAya che. hAmAM mANasanuM hRdaya dukhAya che, mATe svaparahitArthe mazkarIne avazya tyAga karavo. 2-lobhI prANI A saMsAra raMgabhUmimAM kevA kevA prakAranA veSa bhajave che, puruSo thaI strIonA veSa dhAraNa kare che. bhayaMkara aTavIomAM bramaNa kare che, gahana samudramAM gamana kare che, bhikSA mAge che, kRpaNanI sevA bajAve che, pramANikapaNane jalAMjalI de che, vizeSa zuM kahevuM ? sarva guNanemAka lebha jyAM sudhI For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA gaye nathI tyAM sudhI prANuo aneka anartho seve che. zAstrakAra koho pIiM viNAsei, mANo vinnynnaasnno| mAyA micANi nAsei, loho sabaviNAsaNo // 1 // dazavaikAlika sUtra arthakrodha prItine nAza karanAra che. mAna vinayane nAza kare che. mAyA mitratAne nAza karanAra che. lebha sarvane nAza kare che. A vacana uparathI jaNAya che ke, krodha, mAna ane mAyA, jyAre ekeka guNane nAza kare che, tyAre lebha sarva guNano nAza kare che. chevaTe prANane paNa nAza kare che. jema samudrane pAra pAmI zakAtuM nathI tema bhane paNa pAra AvatA nathI. strA ta oo jema jema lAbhanI vRddhi tema tema lAbhanI paNa vRddhi thAya che. lebhI anyanI sAthe te zuM paraMtu pitAnA sanehIo ane saMbaMdhIonI sAthe paNa jUThuM bolatAM Darato nathI. vizvAsaghAta te jene kaMI hisAbamAM nathI. mATe satyavratanuM rakSaNa karanAra muni ati sukhadAtA saMtoSanuM AlaMbana karatA lobhano tyAga kare. 3. bhayabhIta prANune gyAyegyanuM bhAna rahetuM nathI, jethI asatya bolavAne samaya Ave che, paraMtu bhayarahita prANI prANAte paNa asatya bolato nathI, mATe satyavratanuM rakSaNa karanAra prANu satyanuM AlaMbana karI bhaya dUra kare. 4. jJAnane aTakAvanAra, cAritra dharmane nAza karanAra, durgateno pakSapAtI ane narakanuM dvAra krodha che, lAMbI mudatathI saMcita karela pArjanane DI mudatamAM krodha nAza karI nAMkhe che. jene te utpanna thayA hoya tenI kharAbI kare che. eTaluM For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAkhyAna trIjuM che : ja nahIM, paraMtu sAme prANa samatAvAna na hoya te tenI paNa ati kharAbI kare che. jarA mAtra paNa agnine taNakho, pavana nanI anukULatAe AkhA nagarane nAza karanAra thAya che. tevI ja rIte krodhI puruSe paNa AjubAjune anukULa saMyega maLatAM moTA moTA rAjyanI paNa kharAbI karanAra thayA che. are ! jenA prabhAve moTA moTA munie paNa narakAvAsanA bhegI thayA che, A bAbatamAM eka mahAtmAnuM nIce pramANe vacana che. azova vAzI, kIzo yoje roja 1 vici , zo pi te vahu zA ?" atha-saNa, (devuM ) vraNa, (gumaDu) agni ane kaSAya che ke thoDAM hoya te paNa tene vizvAsa na karo. thoDAM paNa te ghaNuM thaI paDe che. vizeSa zuM kahevuM ? e saMbaMdhI kahetAM pAra AvI zake tema nathI. munioe vacanane uccAra karatAM pahelAM potAmAM krodhanA Aveza hoya to te dUra kare che, ane jyAM sudhI zAMti na hoya tyAM sudhI vacana uccAravuM nahi, kemake phodhanA AvezamAM prANIne sAmAna achata dUSaNa bolavAno prasaMga Ave che ane tethI pitAnA vratane bhaMga thAya che. : 5. pitAne zuM kahevuM che? tene prathamathI vicAra kara. vinA vicAre jema Ave tema kadI paNa bolavuM nahi. vinA vicAre belanArane asatya bolavAne prasaMga ghaNuM vakhata AvI jAya che. AvA prakAranI bhAvanA bhAve. A bAbatamAM jene siddhAMtakAree, darzAvela mukhya cAra prakAranAM vacane nIce pramANe. satya, asatya, mizra ane asatyaamRSA tathA tenA avAMtara dene samyam prakAre jANI hita, mita, ane priya vacane bele. trIjA mahAvratanuM rakSaNa: trIjA mahAvratanuM rakSaNa karanAra muni je ke eka tRNa mAtra For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI zA vastu paNa tenA svAmInI AjJA vinA rahaNa na kare te pachI bIjI vastu te kayAMthI grahaNa kare? paraMtu tenuM vizeSa rakSaNa karavA mATe nIcenA prasaMge paNa saMbhALe. 1 je makAnamAM te sAdhu rahe te makAnanA svAmInI AjJA pite prathama laI temAM rahe. ( 2 te makAnanA svAmInI vAraMvAra AjJA le. kadApi tenI IcchA na hoya to tyAMthI turata nIkaLI anya makAnamAM jAya. 3 je makAnamAM utaravuM hoya te makAnanI bhUminI prathamathI maryAdApUrvaka yAcanA kare. 4 je makAnamAM utaravuM hoya te makAnamAM je kadApi prathama keAI sAdhu utaryA hoya te temanI AjJA le. jethI temane aprIti na thAya ane sAdharmika adatta deSa na lAge. pa annapANuM, vastrApAtra, zikhyAdika je grahaNa kare te sarva gurunI AjJApUrvaka grahaNa kare. jo tema na kare te guruadata deSa lAge. A mATe jena zAstrakAroe cAra prakAranA adatta darzAvyA che. tIrthakara adatta, svAmIadatta, guruadatta, jIvaadatta. uparanA cAra prakAranA adatamAM kaI paNa prakAre dUSaNa na lAge tevI rIte saMyamapagI vastuone grahaNa kare. thA mahAvratanuM saMrakSaNa have zuM mahAvrata je saghaLA vatemAM rAjA samAna che, tenA rakSaNamAM atitIvra upaga rAkhavAnI jarUra che, kemake jenA munioe mana, vacana ane kAyAthI sarva prakAre viSayakIDAne tyAga karyo che, teo A pramANe pitAnA vatanI rakSA kare. For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkhyAna trIjuM 1 je makAnamAM strI rahetI hoya athavA sAkSAt strI te dUra rahe, paraMtu jyAM strI yA te devAMganAnI mUrti ane temanA citro hAya tathA je makAnamAM napuMsaka vedavAlAM rahetAM hoya, tathA je makAnamAM gAya, ghaDI, bheMsa, bakarI vagere rahetAM hoya, je makAnamAM viSayavilAsI zabdanuM zravaNa thatuM hoya, tevA makAnamAM sAdhu na rahe tathA je Asana upara strI beThI hoya te Asane ochAmAM ochuM be ghaDI sudhI na bese. 2 strI sAthe rAgayuta vArtAlApa kare-rAgI strI sAthe vArtAlApa na kare, strI saMbaMdhI kathA jemake temanA deza, jAti, kula, veSa, zarIra, aMgopAMga, bhASA, sneha, zRMgAra vagerene lagatI kathAo na kare. rAga yukta evI kyA karanArane avazya viSayavikAre utpanna thAya che jethI tenA mahAvratane bhaMga thAya che. 3 pUrvAvasthAmAM viSayAdi sevana karyA hoya tenuM kadI paNa spaSNa na kare, kemake tenA samaraNathI viSayavAsanA ati prajavalita thaI brahmacaryathI bhraSTa kare che; kadI tenA smaraNane saMbhava thAya te manane dharmadhyAnanA prasaMgamAM jeDI tenAthI vimukta rahe. 4. strIonAM aMgopAMga rAgayukta daSTie Akhe ughADIne abhilASApUrvaka kadI jovAM nahi. acAnaka daSTi paDe te daSTi ' kheMcI levI, paraMtu rAgapUrvaka dekhavA nahi. tathA zarIrasaMkrUra na karavA, kemake te prANane viSayavAsanAmAM lIna karI vratathI kare che. 5. praNata-rina-madhurAdi varasayukata jana vAraMvAra na kara tathA rukSa AhAra paNa pramANuthI adhika na kare. snigdhAdi . AhAra vAraMvAra karanArane avazya viSayavikAra prabala thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA ane tethI brahmacaryathI patita thavA vakhata Ave che. pramANAdhika rukSa AhArathI paNa e dazA thAya che. valI vizucikAdike karI, zarIra kharAba thaI dharmasAdhanamAM vinna thAya che. AvA prakAranI bhAvanAe vaDe bhAvita anta:karaNavALA sAdhu cothA mahAvratanuM rakSaNa kare. pAMcamA mahAvatanuM rakSaNa pAMcamA mahAvratanuM rakSaNa karavA mATe manahara zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane spazodi viSayamAM sAdhu Asakti na kare tathA tethI viparIta upara dveSa na kare. A pAMca indriyonA viSayamAM daSTAMta sahita ghaNuM kahevAnuM che, paraMtu TUMka samaya hovAthI kahyuM nathI. prasaMgepAta AgaLa kahevAze. gRhasthanA dharmanuM svarUpa, pAMca aNuvrata have sAdhudharmanA svarUpathI keTalAka bhAga bAda karIne gRhasthanA dharmanuM svarUpa jaNAvIe chIe. te gRhastha dharmane bAra vibhAge karIne jenazAstramAM jaNAvela che. temAMthI prathama vibhAganuM kiMcit svarUpazrAvakanA pahelA vratamuM svarUpa: gRhastha ahiMsAvratanuM evI rIte pAlana kare ke-je hAlatAcAlatA Adi niraparAdhI ja che, teone mAravAnI buddhithI mArA hAthe mAruM nahi temaja bIjA pAse marAvuM nahi. e rIte varte, sAdhu puruSa te ekendriyAdi sarva jIvonI rakSA karI zake che. tevI rIte gRhastha dharmane aMgIkAra karavAvAlA AmAthI banI zake nahi, mATe batAvelA niyama pramANe te pitAnA vratanuM pAlana karI zake che. ahIMyA zaMkA thAya ke, For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir okhAna bIjI : : rAjA mahArAjAthI A vrata kevI rIte pAlI zakAya?' te uttaramAM jANavAnuM ke sAdhuloko vIsa vizvA (seLa AnI) ane gRhastha che te savA vizvA (sAdhunI dayA karatAM eka AnI mAtra) dayAnuM pAlana karI zake che. te saMbaMdhI kahyuM che ke, "jIvA suhumathUlA,-saMkappA AraMbhA bhave duvihA / sAvarAhaniravarAha, saviskhA ceva niravikkhavA // 1 // " arthAta-vo be prakAranA che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati e jIvene sUkSama kahe che. ane kIDA Adi beiDhiyAdi jevA sthala gaNAya che. A banne prakAranA jIvonI rakSA sAdhu ke sArI rIte karI zake che. tethI temanI dayAne vIsa vasA (saMpUrNa rUpe) gaNelI che, ane gRhasthAthI mAtra kIDAdika je trasa jIve che, tenI ja dayA thaI zake che, tethI vIsamAMthI aDadhI thaI gaI, te dasa vizva mAtra rahI. AgaLa AraMbha (gRhAdika kartavya) karavAM, temAM yatna karatAM paNa kIDA Adi jIvane ghAta thavAne saMbhava hoya che, tethI te paNa dayA barobara paLI zake nahIM, paNa saMkalpa mAtrathI hiMsA karuM nahI. e niyama thaI zake che, tethI dasamAMthI paNa aDadhI rAI pAMca vizvA dayA rahI. temAM paNa aparAdhI nI saMpUrNa dayA paLI zake nahIM, kAraNa ke rAjyadharmAdi cAlI zake nahIM tema sAmAnya gRhasthothI paNa saMpUrNa rIte pAlI zakAya nahi. vAsta khare niyama e ja laI zakAya ke je niraparAdhI jIve che, tenI dayA huM avazya pALIza. " tethI pAMca vidhAmAMthI paNuM aDadhI gaI, eTale aDhI vizvA mAtra rahI, temAM paNa nirapekSa thaI aparAdhI jene ghAtAdika karuM nahIM, ema hAI aDhI vizvAmAMthI paNa aDadhI dayA ochI thaI eTale savA vizvA For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EX: dhanI dizA nAma eka AnA mAtra ja dayA gRhasthAthI sa`pUrNa rIte pALI zakAya che. tenI dayA pALatAM gRhasthAne kAi paNa prakAranI harakata AvI zakatI nathI. A jagyA para ahiM`sA vratanuM sAmAnya mAtra svarUpa batAvyu . AvakanAM bIjA vratanuM svarUpa : sAdhu puruSAe sarva prakArathI paNa jUThuM khelavuM nahIM, paNa gRhasthAthI tevI rIte banavuM azakaya hovAthI, pAMca prakAranAM moTAM jUThane tA avazya vavAM joie. 1 kanyAlika-eTale kanyAthI mAMDIne jeTalAM e pagavALAM mANasA tenA saMbaMdhe jUThuM nahIM khAlavu. te evI rItathI kekanyA kANI hAya, lulI hAya, laMgaDI Adi kheADhavAlI hAya paNa tenA saMbaMdha karatI vakhate tenA sAsarAvAlAne UMdhuM-cattu samajAvIne khIjAnI sAthe vaLagADI ApavI; athavA kAi nAkara, dAsa, dAsI AdinA saMbadhe paNa tevIja rIte uMdhuMcatuM bharAvIne baMdha besADI ApavuM evA prakAranuM jADuM', gRhasthadharma nA pAlana karavAvALAe avazya vavuM, kAraNa ke, evA prakAranuM jUThuM khelavAthI ghaNA leAkeAmAM, aprIti, avizvAsa ane apa yazArdika mahApApa thavAnA saMbhava thAya che. 2 gavAlika eTale gAya, gheADA Adi sarva caupadAne levA mATe athavA besavA mATe UMdhu-catu samajAvI mItanA gale na valagADe te peAtAnA vratanI rakSA kare. gRhastha A bIjI paNa jUThuM na le. 3 bhUlika-jamIna, ghara, hArTa, havelI, mAga, bagIcAdi je sthAvara mIlkata che, tene mATe paNa gRhastha jUThuM na khAle. 4 thApaNamAsA-kAi khIjA puruSe ApaNI pratIti jANIne For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna cIzuM sAkSI, lekha, patra karyA vinA pitAnI rakama Adi pitAnI rakSA karavAne mUkI hoya ane paradezAdikathI be-cAra varSe AvIne te mAgaNI karatAM taddana ajANa thaI tene niSedha kare e ceAthuM jUThuM che. te gRhastha dharmane pAlana karavAvALAe kadApi paNa bolavuM nahi 5 jUThI sAkSI pUravIe jaNanA TaMTAmAM ekanA taraphathI lAMca laIne agara zaramanI khAtara paNa jUThI sAkSI nahi pUravI temaja jUThe lekha paNa lakhavo nahIM. te ja A bIjA vratane pALI zakAya che. kadApi sUkSma jUThuM bolavAnuM bhAna sahejasAjamAM na rahI zake, to paNa, sarva lokamAM halakA paDI javA jevAM A pAMca prakAranAM jAkAM vacane te avazya belavo nahIM. AthI gRhasthane paNa sAro lAbha thavAne saMbhava che. zrAvakanA trIjA vratanuM svarUpa : meTI cerI-dhADa pADavI, rastA luMTavA, jabarajastIthI bIjAnI vastu levI, chala-kapaTAdikathI bIjAnI vastu levI, rAjyanA dANanI corI karavI, keInI amUlya vastu paDelI laIne chupAvI levI-ityAdika je kAraNuthI lekamAM bhaMDAya ane rAjyamAM daMDAya, tevI corI karavI nahIM. e je niyama pAle te trIjA vratarUpe gaNAya che. bAkI alpa mUlyavAlI sAdhAraNa vastuone sarvathA upaga gRhasthathI na paNa banI zake, paNa upayoga rAkha joIe. zrAvakanA cothA vratanuM svarUpa : - brahAvrata-sAdhuo sarvathA prakAre strIonA saMbaMdhathI vimukha ja hoya che ane gRhasthane te niyama evI rIte pAla ke-je strInuM pANigrahaNa karyuM hoya tenAthI ja nirvAha kare, For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA paNa bIje aneka ThekANe bhaTakavuM nahIM. te ja A cothuM vrata pALI zakAya che. vizeSa vicAra sAdhunA svarUpamAM kahe che ane gRhasthanA mATe paNa keTalAka vicAro kahelA che. te badhA vicAro A TUMkA dhArmika upadezamAM kahI zakAya nahIM, paNa sAdhAraNa rIte pitAnI strIthI nirvAha karavAvALAthI A cothuM vrata paNa pAlI zakAya che. zrAvakanA pAMcamA vratanuM svarUpa : 1-dhana te nAlIyera Adi-mela Adi-jhaverAta Adi, 2dhAnya te gahuM-caNa Adi, 3- kSetra te bAga-bagIcA Adi, ka-vAstuka te hATa-havelI Adi, parU te zikkA vinAnI cAMdI, suvarNa te zikA vinAnuM sonuM, 9-kupada te trAMbuM, pIttala Adi dhAtuo, 8-dvipada te dAsa, dAsI, Adi ane 9-caupada te gAya bheMsa Adi. A vastuone je pramANe ApaNe sattAmAM rAkhavAno niyama lIdhe heya, tethI adhika pramANathI rAkhavAnI IcchA na karavI. kadAca adhika vRddhi thAya te dharmanAM kAryomAM kharaca kare, kemake-puNyanA bhegathI je svabhAvika vRddhi thAya, tene keI nAMkhI detuM nathI, jyAM sudhI A padArthone niyama na kare, tyAM sudhI IcchAne nirodha thaI zakta nathI. sAdhuone to koI paNa vastu upara mUcho karavI ja nahi ane to ja tenuM sAdhupaNuM banI zake, gRhasthane sarvathA prakAre tema banavuM azakya havAthI, IcchApUrvaka pramANu karI, A vratanuM pAlana karavuM. nahIM to bIjA koI paNa prakArathI saMteSa thavo te ati durghaTa che. pramANa karyA vinA ghaNA lokone A bhavamAM paNa aneka saMkaTa bhegavavAM paDe che, te paralokamAM kema bhegavavI nahIM paDe ? evuM jANune avazya A vratanuM pAlana karavuM. For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna zrIjI : 39: sAdhuone mATe tA A sarve tratA sarvathA prakAre pAlana karavAnAM che tethI temanAM A pAMce tratAne mahAvratAnA nAmathI sahyAM hatAM ane gRhasthAnA mATe sthUla sthUla viSayane pAlana karavAnuM hAine A pAMce natA aNuvratanA nAmathI meLakhAya che. traNa guNavratA. have e tratAne guNanI vRddhi karavAvAlAM hAvAthI AgalanAM traNa tAnuM nAma paNa guNavrata tarIke Apelu che. zrAvakanA chaThThA vratanuM svarUpa : jalanA mArgomAM temaja sthalanA mArga mAM amuka amuka gAunA pramANathI Udhva, adheA, tocchI dizA sudhI ja javu. kadAca pavana AdinA kAMraNathI bhUla paDe teA vratanA bhaMga na thAya. evI rIte dizAnuM pramANa karavAthI, pUrvanAM temAM guNa thavAnA saMbhava che, tethI e vratane paNa aMgIkAra karavAnI jarUra che. zrAvakanA sAtamAM vratanuM svarUpa: zrAvakanA vratAmAM krame sAtamA ane guNuvratAmAM khIjA guNuvratamAM bhakSyAbhakSyanA viveka batAvele che. te evI rIte ke 1. madirA, 2. mAMsa, 3. madha ane 4. mAkhaNu, A cAre vastune aMgIkAra nahi karavAthI, prathamanuM je dayAvrata che, tene guNakArI thAya che. kAraNa e che ke madirA ane mAMsane svabhAve paNa duSTa mAnelAM che ane temAM te ja varNanA sUkSma jIvAnI utpatti zAstrakArIe kahelI che. te sivAya-1. vaDanAM, 2. pIpalanAM, 3. pIlanAM, 4. kachuMkhara ane 5. glara,-e pAMca vRkSAnAM klAne paNa abhakSyarUpe kahelAM che. kAraNa ke--e leAmAM, prAyaH jINAM For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kulaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samanI dizA jhINAM aneka jIvaDAM leAnAM mIjonI sAthe rahelAM hAya che; tethI te leAne paNa aMgIkAra nahIM karavAthI, prathamanAM vratAne guNu thavAnA saMbhava che. temaja ghaNA divasanAM kerI AdinAM athANAM temaja calita rasAdika vastue ane rAtri@AjanAdikane paNa vavAnuM kaheluM che. temaja ajANyAM phalAdikane paNa nahiM khAvAM, kAraNa ke, A vastuemAM svaparanA javAnA prANadhAtAkrikanA bhaya rahelA che. ItyAdika aneka bhakSyAbhakSyanA viveka darzAvelA che; tenuM paNa pAlana karavAnI AvazyaktA khatAvelI che. e rIte sAtamA vratanuM svarUpa kahI khatAvyuM. A pramANe zrAvakanAM sAta vratAnuM kiMcit svarUpa darzAvyuM. AkInAM vratAnuM svarUpa have pachI kahevAmAM Avaze. For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna ceAthuM: zrAvakadharmanAM vrata ane mAganusArInA guNe (cAlu) | baMdhAraNa puNyapAparAgadveSamuktebhyaH sarvadA satA / cIjo namajjara gyA zivajInA zA" arthAta-je puNyapApa tema ja rAgadveSathI rahita che, tevA arihaMta bhagavAnane," mekSanI IcchAvAlA puruSe haMmezAM namaskAra kare. zrAvakanA AThamA vratanuM svarUpa: sAtamA vratamAM eTale bIjA guNavratamAM bhegAdika vastuonA niyamanuM varNana karyuM hatuM te Icchita vastuo malyA pachI tene viga thatAM ane aniSTa vastuone saMga thatAM, aneka prakAranA saMkalpavikalpa karavA, tema ja zatruonA nAzAdikanA saMbaMdhI aneka prakAranA jUTha-sAcA vicAra bAMdhI, ApaNA AtmAne phegaTa phasAva, tema ja svAbhAvika gativAlAM gAya, ghoDA, dikane vinA prajane prahArAdikathI dukhI karavA, A badhAya prakArAne anarthadaMDarUpe gaNelA che. e anarthadaMDarUpa AThamuM guNavrata. For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA cAra zikSAtrate ahIM sudhI pAMca aNuvrata ane traNa guNavrata kahyAM che. have AgaLa cAra zikSAtrate kahevAmAM Avaze. pUrvanAM tratAne puSTi maLavI, e ja A vratanuM tAtparya che. zrAvakanA navamA vratanuM svarUpa: have navamuM vrata e che ke, AThamA vratamAM kahelA aneka prakAranA tema ja vyApArAdikanA aneka prakAranA vikalapine temaja rAga-dveSAdikane ghaTADIne, be ghaDI ekAMta sthalamAM besIne, jJAnadhyAnAdikanA abhyAsane vadhArI, AtmAne zAMti pamADe tene sAmAyika vratanA nAmathI kaheluM che. ene artha che ke-AtmAne vaguNane lAbha -e navamuM vrata kahyuM. zrAvakanA dazAmA vratanuM svarUpa: - prathama chaThThA vratamAM eTale pahelA guNa vratamAM Urdhva, adhe ane tIcchI dizAomAM gamanAdikanuM pramANa jIvatAM sudhI karyuM hatuM, te svAbhAvika rIte dareka vratane mATe vadhAre rAkheluM hoya che. te pramANe dararoja karavAnI jarUra paDe nahi, tethI cAturmAsAdikamAM marajI pramANe ghaTADI pAlana kareH kAraNa ke ochuM kare teTalo ocho vikapa thAya, mATe A zikSAne paNa dhAraNa kare. A vratanuM nAma dezAvagAsika ApeluM che. zrAvakanA agiyAramA vratanuM svarUpa: aSTamI, caturdazI, Adi dharmanA mukhya divasomAM AhArAdikane tyAge athavA ekAda vakhata sUkSma bhejana kare, paNa sevana temaja vyApArAdika kAryane tyAga karIne A divasa dhyAnAdikamAM ja rahIne dharmanI ja puSTi kare, tethI e vratanuM nAma pauSadhavata ApeluM che. For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 91khyAna sAthu bhAvakanA khAramAM vratanu pe agIAramA vratamAM AkhA divasa dharma dhyAnAdikamAM leAjana vyApArAdika vinA jJAna-dhyAnAdikamAM vyatIta karyAM, tenA bIjA divase peAtAnA vAste je leAjanAdika taiyAra thayela hAya, temAMthI kAi mahAtmA niHspRhI hoya, temane meTA darathI ghera teDI lAvIne ghaNA mAnapUrvaka leAjana Ape te pachI ja pati bhAjana kare. kadAca tevA mahAtmA te zaheramAM vidyamAna na hAya tA, peAtAnI sAthamAM je sAdhAraNa purUSAe jJAna-dhyAnAdikamAM vakhata vyatIta karyo hAya, temAMthI paNa jeTalI marajI hAya teTalA puruSAne pAtAne tyAM melAvIne bheAjana karAve ane peAtAnA vratane sAOka kare, tethI A vratane atithisa vibhAga nAmathI oLakhAveluM che. dharmAcAranA khAra vibhAga gRhasthanA mATe A mujaba TUMkamAM kahI batAvyA. vratavananA upasAra sAdhunAM pAMca mahAvratAdika ane gRhastha mATe pAMca aNutratAdika bAra vibhAga je sakSepathI kahI khatAvyA; tethI paNa sUkSma vicArayukta meTA darajjAthI paramAtmA thavAvALA puruSA pUrvanA bhavAmAM gRhastha hoya te vakhate gRhasthanA dharmanuM pAlana kare; ane pachIthI sarva Rddhine cheDIne sAdhupaNuM aMgIkAra karI, sAdhunA dharmane paNa ati sukSmapaNe pAlana karI, pachI paramAtmAnI padmavI ceAgya puNya upArjana karI, padavIne prApta karI, bIjA jIveAnA upagAra mATe dharmanI pravRttinA upadeza ApI jAya che; ane krIthI A duniyAnAM janma-maraNAdika saMkaTAmAM AvatA ja nathI. A sava caiA karavAnI AvazyakatA che, ke jethI ApaNA AtmAne paNa krIthI saMsAranA janma-maraNumAM paDavuM paDe nahi. For Private And Personal Use Only ar
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - dharmanI dizA A sAmAnyapaNe sAdhudharmanAM temaja gRhastha dharmanAM kartavyane sAra kahIne batALyo. bAkI A viSayanA graMtha jainazAsanamAM ghaNa racAyelA che te jovAthI ja vizeSa khAtrI thAya, paNa lakhIne ke kahIne TuMka vakhatamAM batAvI zakAya nahi. eTaluM kahIne A viSayanI samApti karuM chuM. mAnusArInA pAMtrIza guNe. Aja sudhInA vyAkhyAmAM deva, guru ane dharmanAM svarUpanI sAthe, sAdhudharmanAM temaja gRhasthadharmanAM kartavyanuM svarUpa kiMcit mAtra kahI batAvyuM, paraMtu te gRhastha dharmanA adhikArI thayA vinA tAdRza phalanI prApti thavAno saMbhava nathI. jemake AMbAne mahera keyalanA kaMThane ja ughADavAvAlo thAya che, paNa kAgaDAne kaMThane ughADavA samartha thato nathI. vaLI juo ke, caMdramAnAM kiraNe caMdrakAMta maNine ja dravIbhUta karavAne samartha thAya che, paNa bIjA pattharAone dravIbhUta karavAne samartha thatAM nathI. te ja pramANe AgaLa kahevAmAM AvatI nItionI saMbhALa karyA vinA gRhastha -dharmamAM aneka prakAranI khalanA thavAne saMbhava che mATe te kartavyAnuM svarUpa pAMtrIsa guNathI zrImad hemacaMdrAcArya mahArAje zrI kumArapAla mahArAjAne kahIne batAveluM tene kiMcit sAra kahIe chIe. pAMtrIza guNe: 1-nyAyathI dravya upArjana karavuM. 2-sAMrA puruSanA AcAranI prazaMsA karavI. 3-kula ane zIlathI sadaza anya zetrIonI sAthe lagna karavuM. 4-pApane bhaya rAkha. pa-prasiddha dezAcArane aMgIkAra karo. For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna thayuM 6-kAinA avarNavAda bAlavA nahIM, temAM paNa rAjAdikanA tA vizeSe karI avaNuM vAdya khelavA nahi. 7-atigupta tathA atipragaTa nahi tevA, tathA sArA pADAzI yukta sthAnamAM rahevu . 8-sArA AcAravALA sAthe saMbadha karavA. 9mAtApitArdikanI sevA karavI. 10-upadravavALA sthAnanA tyAga karavA. 11-nidita kAryomAM pravRtti nahi karavI. 12-AvakanA pramANamAM kharca karavA. 13-lakSmIne anusAre veSa dhAraNa karavA. 14-buddhinA ATha guNeA meLavavA. 15-niratara dharmanu zravaNu karavu. 16-ajINu heAya tyAM sudhI bheAjana nahi karavuM. 17-hamezAM vakhata pramANe pathyApathyane vicAra karI bheAjana karavuM. 18-paraspara virodha na Ave tema dharma, artha ane kAma, e traNa varganuM sAdhana karavu. 19-atithi, dIna puruSAnA cAnyatA pramANe satkAra karave. 20-koi paNa vAtamAM kadAgraha nahi karavA. 21-guNIjanAnA pakSapAta karavA. 22-deza tayA kAla viruddha AcArane tyAga karavA. 23-kArya nA prAraMbhamAM peAtAnA khalAkhalane jANavu 24-jJAnAdika guNAe karI vRddha puruSa hAya, temanI sevA karavI. 25-pASaNa karavA yeAgya janAnu pANu karavuM. 26-dareka kArya mAM pUrvApara vicAra karavA. 27-vizeSa prakAre jANavu. 28-karelA guNane jANavA. 29lAkanI prIti meLavavI, For Private And Personal Use Only BY:
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja: dhamanI aai 30-kalajajAne dhAraNa karavI. 31-dayA rAkhavI. 3ra-zAMta prakRti dhAraNa karavI. 33-popakAramAM zUravIra thavuM. 34-kAma, krodhAdika cha zatruone jItavAM. 35-indriyane vaza rAkhavI. nyAyasaMpannavibhava guNanuM svarUpa have pahelA guNamAM nyAyathI dravyanuM upArjana karavAnuM kahyuM, te te nyAya kone kahevo, tenuM kiMcit svarUpa jaNAvAya che. zreSAdikathI mAlikanA kAryamAM nukazAna pahoMcADavuM nahi; temaja mitrenAM kAryomAM paNa nukazAna pahoMcADavuM nahiH vizvAsuone ThagavA nahi, corInA mAlane grahaNa karavo nahi, sarva prakAranA vyApAramAM nyAyapUrvaka vartavuM, lAMca khAvI nahi, sAmA dhaNune chetarIne vyAja paNa vadhAre levuM nahi ane mAtra potapitAnI jAtine anusarI, nyAyapUrvaka ja dhana upArjana karavuM. evuM nyAyapUrvaka dhana upArjana kareluM hoya, te ja sukhethI bhegavI zakAya. bAkI anyAyanuM dhana te duHkhadAyI ja thaI paDe, ema zrI jinamaMDana gaNu mahArAje paNa kaheluM che. "zALAvina, vo hita hi samaje makSaNAt kAlakUTasya, so'bhivAJchati jIvituM // 1 // " arthAta-je puruSa anyAyathI meLavelA dhanavaDe, potAnA hitanI IcchA rAkhe che, te purUSa jhera khAIne jIvavAnI IcchA rAkhavA jevuM kare che. - valI nyAyathI dhana upArjana karI, ga karanAranI uttarenara paNa zuddhi thatI jAya che. kahyuM che je For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kayAkhyAna peNuM "vavahArasuddhi dhammassa, mUlaM smvnnubhaasiaa| vavahAreNa tu suddheNaM, asthasuddhi jao bhave // 1 // "su jevAze, vAdA hoda sugo . zALa tu tu, dehazuddhi no ma aa 2 . " arthAta-gRhasthanA mATe dharmanuM mUla vyavahAranI zuddhi ja sarvajJa puruSoe kahelI che. (tethI vyApAra karatAM ochuM ApavuM, vadhAre levuM, mApAM pramANathI ochAvattAM rAkhavAM, sAro mAla batAvI kharAba mAla Apa, nabaLA mAlanI sAthe sAthe mAla melavI paisA sArA mAlanA levA, vigere anyAya na kare.) kAraNa ke, vyavahAra zuddha hoya, tenuM dhana paNa zuddha heya che; ane jenuM dhana zuddha hoya, tene AhAra paNa zuddha hAya. tevA AhAranI zuddhithI deha paNa zuddha hAya. pachI te puruSa dharmane yogya thAya. kahyuM che- suddhAM re , vamanu ja vAra . jaMja kuNai kiJcannu, taM taM se saphalaM bhave // 1 // " arthAta-jemake snAna karyA pachI alaMkArane yogya thAya, tema dehanI zuddhi thayA pachI dharmarUpa ratnanA alaMkArane cagya thAya. pachI dharmanAM je je kAryo kare, te te badhAM saphala ja thAya ane chevaTe svarga tathA mekSanA phalane bhedatA paNa avazya thAya ja: paNa viparItapaNe sukhanI prApti na thAya. kahyuM che ke, jagarA karI , je jitu sau sA vavahArasuddhIrahio ya, dhammaM khisAvae jo||1||" arthAta-vyavahArAdikanI zuddhi vinA, je je dharmanAM kAryo For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA kare, te badhAM niSphaLa thAya kAraNa ke-ajJAnI leke te puruSanAM viparIta AcaraNe jaIne, dharmanI ja niMdA kare to tema karanArane ane karAvanArane zuM thAya? te mATe kahyuM che ke- "dhammakhisaM kuNatANaM, appaNo aparassa ya / ahI ramA ho, 3 sure trimAsiye ? !" arthA-dharmanI niMdA karanAra-karAvanAra puruSa pitAnA AtmAne temaja bIjAnA AtmAne dharmathI vimukha kare che. (arthAta-lAMbA kAla sudhI paNa dharmanI prApti na thaI zake tevI rIte bAdhibIjano nAza kare che) ema jenasiddhAntamAM kaheluM che. vaLI anyAyanuM dhana lAMbA vakhata sudhI TakI paNa zakatuM nathI. kahyuM che ke " anyAyopArjitaM vinaM, daza varSANi tiSThati / - rAte ja varSe, saha ta6 vinayati " atha-anyAyathI meLaveluM dhana prAyaH dasa varSa ja TakI rAke che. jyAM agIyAramuM varSa thayuM ke-jaDamUlathI game te prakAre nAza thAya che, paNa TakI zakatuM nathI. evA aneka dAkhalAo vartamAna kAlamAM paNa jovAmAM Ave che. kanyAvika AdinA dhanathI chevaTamAM duHkhI thatAja jevAmAM Ave che. kadAca keIne thoDA divasa sudhI sukha dekhavAmAM Ave, paNa chevaTa te dukhI thatA ja joIzuM. prazna- dhana upArjana karavAmAM nyAyane ja vaLagI rahIzuM te pachI amAre gRhastha dharma kevI rIte nabhI zakaze? uttara dhanAdika meLavavAmAM nyAya che te ja tamArA gRhastha For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAkhyAna dharmane nibhAva karanAra che; paraMtu anyAya keI paNa divase nibhAva karI zakaze nahIM. kahyuM che ke "ninAmA maMjara, sara pUrNapivaDA . zubhakarmANamAyAnti, vivazAH sarvasaMpadaH // 1 // " nodanvAna'rthitAmeti, na cA'bhomirna pUryate / AtmA tu pAtratA neyaH, pAtramAyAnti saMpadaH // 2 // " arthAta-jyAM pANInuM sthAna hoya, tyAM deDakAe pitAnI meLe ja Ave che ane jayAM sarevara hoya, tyAM paMkhIo paNa pitAnI meLe ja Ave che: tevI ja rIte zubha AcaraNavALAenI pAse sarve saMpadAo potAnI meLe ja AvIne male che, paNa anyAyathI dhanAdikanI prApti kaI divase paNa thatI nathI e siddhAMta che. valI juo ke samudra che te keInI paNa IcchA rAkhatA nathI, te paNa sarva nadInuM pANI temAM ja jaIne maLe che. AmAM samajavAnuM e ja che ke ApaNuM AtmAne sArA guNenuM pAtra banAve, ke jethI sarva prakAranI saMpadAo potAnI meLe ja AvIne maLe che. have prathama guNanA A viSayamAM ghaNA bhede darzAvelA che, paNa te TuMka vakhatamAM kahI zakAya tema nathI. tAtparya e che ke, gRhasthAvAsa vasAvavAmAM dravya te mukhya kAraNa che, tethI dravyanA mATe loko nAnA prakAranA anyAyane seve che. jemake - devamaMdironA dhanane choDatA nathI: jogI. saMnyAsI, lUlA, laMgaDA, - anAtha, AdinA dhanane paNa gusma karI jAya che, ane rAjyanA dANanI paNa meTI maTI cArIo kare che. te sivAya kadAca pote khAtara pADavA jAya nahIM, paNa erenA sAthIdAra thaIne temane nAnA prakArathI sahAya kare, te aDhAra prakAranI prasiddhi o karI mAsI, phUla, pa Na moTI moTI For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jarmanI rika othI lakhAya che. A badhA prakArene anyAya rUca ja gaNelA che. evA anyAye mekSamAM gamana karavAne gya thayelA puruSa hajAra bhava. pahelAM paNa karatA nathI, te pachI paramAtmAnA padanI prAptine meLavavAvAlA kevI rIte karI zake? arthA-tevA meTA anyAye temanAthI banI zake ja nahIM. vAste dharmAthI purUSoe nyAyathI dhana upArjana karavArUpa prathama guNa te avazya melave ja joIe, kAraNa e guNa AvyA pachI bIjA guNene paNa dhIre dhIre AvI maLavAne saMbhava che, te mATe ja A guNane pahele varNavyuM che. For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pAMcamuM: mAnusArInA bIjA ane trIjA guNanuM varNana nAmAkRtidravyabhAvaH, punatastrijagajanaM / kSetre kAle ca sarvasmi-barhataH samupAsmahe // 1 // arthAta-nAma, AkRti (mUrti), dravya ane bhAva e cAre prakAre karIne, sarva kSetramAM tathA sarvakAlamAM, traNe jagatanA chAne pavitra karavAvALA, evA zrI arihaMta vItarAga bhagavAnanI ame upAsanA karIe chIe. bIjo guNa ziSTAcAranI prazaMsA: gRhastha dharma aMgIkAra karavAnI bhAvanAvALAe tenA adhikAripaNAne prApta karavA mATe prathama nyAyathI dhana upArjana karavuM. tene kiMcita mAtra vicAra kahyo tevI rIte bIjA guNo paNuM saMpAdana karavA joIe. bIje guNa che ziSTAcAranI prazaMsA. sapuruSonI sevAthI prApta karelI che zikSA jeNe, evA jJAnathI vRddha te ziSTapuruSe kahevAya tevA ziSTa puruSane utsAha vadhAro, temanI lekenA Agala prazaMsA karavI ane temanAM kAryomAM paNa sahAya karavI-e vagere karanArane ziSTa puruSonI prazaMsA karanAra kahevAya che. tema karavAthI guNa puruSanI mAnyatA thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : 40: dhanI dizA tethI leAkeAmAM dharmanI vRddhi thAya che. vAste ziSTa puruSAnA AcAranI prazaMsAnA guNa paNa avazya meLavavA joie. have ziSTAcAra kAne kahevAya? 46 'hojAvavAmIA, rInAmbuddhaLAH / nRtajJatA muddAzikhyuM, sAcAra: prIAitaH zAzA " arthAta--dhI puruSA hAya te leAkeAmAM nindA thAya tevu kAma karatAM jarUra bhaya rAkhe. tAtparya e che ke, dhanAdikanA leAbhathI ke iMdriyenA vazathI dhI puruSA prAya: asatkAryamAM pravRtti kare nahIM. A lAkApavAdItA kahevAya. dInapuruSA, jAtiadhu Adi du:khI hAya tA temane duHkhArdikathI dUra karavAnA niraMtara prayAsa karavAvALA hAya A dInA raNanA Adara kahevAya. have kRtajJatA-kAie upakAra karyo hAya tene bhUle nahIM. vaLI sudAkSiNya-ApattimAM paDelAe temaja dharmokAcane karavAvAlAe, phAi. kAryanI bhalAmaNa kare teA potAnA kAryane gauNapaNe rAkhIne paNa avazya madada ApavAvAlA hAya. A cAra guNNAne dhAraNa karavAvAle! ziSTa leAkeAne dhaNuM priya thaI paDe che, tethI e karttayaiAne sadAcArarUpe gaNelAM che. vaLI " sarvatra niMdAsaMtyAgo, varNavAdastu sAdhuSu / Apadya'dainyamatyantaM tadvatsaMpadi namratA // 1 // " bhAvA--satra nidAsa tyAga, eTale deva, guru, rAjA, maMtrI tathA satpuruSo Adi kAinI paNa niMdA karavI nahIM. vaNa vAda sAdhu puruSanA elavA, eTale temanAmAM udAratA, dhIratA, nirabhimAnatA, gabhIratA, parApakAritA, pramANikatA, zauryatA, saralatA ane nipuNutA Adi je je uttama guNA jovAmAM Ave, tenI stuti karavI, ApadAmAM adainya eTale For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pAMcamu 1. < > game tevI ApadA AvI paDe teApaNu dInatA dhAraNa karavI nahIM, pazu vicAra karavA ke mArA kaI pUrvanA pApanA udayathI A banAva banyA che, te! harakata nahIM. evA vicArathI dhIraja rAkhI divaseAne gamana karavA. sapadAmAM namratA eTale dhUna tathA putrAdikanI saMpadAo maLavAthI namratAne dhAraNa karI, puNyanA kAryomAM vyaya karavA. paNa ahaMkArAdikathI viparIta vicAramAM utaravuM nahiM, nItizAstramAM paNa kahyuM che ke " namanti sajA vRkSA: aTale phalavALAM vRkSe sadA namra thaIneja rahe che. tevI rIte satpurUSA paNu sadA namrapaNe ja varte. A cAra guNAne paNa dhamAMthI puruSAe aMgIkAra karavA joie. vaLI " mastAne misamAvitra-mavisevAnuM tathA / pratipannakriyA veti kuladharmAnupAlanam // 1 // " bhAvArtha -prastAvamAM pramANyukta vacana khelavuM, kAraNa ke prasaMga vinAnu khelavuM niraka thAya che. temaja prasaMgamAM paNa vadhAre khelAya tethI paNa cAgya asara na thAya. tAtpaya e che ke, je je pUrve vacana kahyAM hAya, tenI saMbhALa rAkhIne ja AgalanAM vacana elavAM, paraMtu paraspara virodha Ave tevAM vacanA khelavA nahi. A pachI pratipannakriyA enuM tAtparya e che ke ApaNuM ke khIjAenuM je kA karavAne aMgIkAra kareluM hoya, te kArya avazya pUruM karavu. kahyuM che ke " prAramyate na khalu vighnabhayena nIcaiH prAramya vighnavihatA viramanti madhyAH / vibhaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH prArabdhamuttamananAH na paristha'nti ! ! ! ' For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA bhAvArtha-nIca purUSa vizvanA bhayathI kArya AraMbha ja karatA nathI, madhyama purUSe vighanA bhayathI kAryane AraMbha karyA pachI haThI jAya che, paNa uttama purU hoya te te game teTalAM vidane AvyAM kare, paNa AraMbhelA kAryane choDatA nathI, paraMtu puruM karavAne ja mathyA kare che. have kuladhAmanuM pAlana karavuM. kuladharmanA je prasiddha uttama AcAra hoya, tenuM pAlana karavuM paNa beTA AcAramAM utaravuM nahiM. A cAra guNene paNa ziSTAcArarUpe ja gaNelA che. vaLI- . "basa,tyiAga, thAne jaiva vidhA sahA.. pradhAnakArye nivandhA, pramAdasya vivarjanam // 1 // " bhAvArtha-asata vyayane parityAga kare lagnAdikanA prasaMgamAM dhanADhanI spardhAmAM utarI, zakti uparAMta dhanane kharaca nahIM kare ke jethI AkharamAM vipadA AvI paDe. je je kriyAo karavAnI hoya te te kriyAo yathAgya sthAnamAM sUdA karavI, paraMtu Alasa nahi karavI. pradhAna kAryamAM nibaMdha eTale je je yathAgya sthAnamAM kriyAo karavAnI kahelI che, temAM paNa vizeSa kArya hoya tene prathama karavAne prayatna kare, ke jethI te kArya bagaDe nahIM. tema na kare te te mUrkhatA gaNAya. ethI vAta pramAdane choDa ghaDI vAtamAM paNa pramAda bIlakula kare nahIM. kahyuM che ke-"pramANe hi mA;i " eTale pramAda che te che mATe zatru che kAraNa ke teNe moTA moTA RSio ane tapasvione paNa choDayA nathI. temaja rAjA tathA mahArAjAone paNa moTA moTA rAjyathI bhraSTa karI nAkhyA che. vAstu pramAdathI avazya bacavuM joIze. te pramAdane pAMca prakArathI mahAtmAoe batAvyuM che. juo ke - For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pAMcamuM " majjaM visaya kasAyA, nidA vigahA paMcamI bhnniyaa| pta vaMza pamAyA, lIva pati saMt ?" bhAvArtha-1-dhanAdikane mada (athavA madirA), 2-pAMce Iddhine viSaya, 3krodha, mAna, mAyA, lobhAdika te kaSAya, 4- ati nidrA ane 5 rAjya, deza, strI ane bhajana saMbaMdhI. vinA prayojane Apasa-ApasamAM moTe vivAda calAve tenuM nAma vikathA. pramAdanAM A pAMce kAraNe batAvyAM; te badhAe A lokanA sukhathI temaja paralekanA sukhathI bhraSTa karanAra che, mATe pramAdane vaza nahIM thanAra evA guNI purU uttamanI paMkitamAM gaNAya che. asadvyaya Adi A cAra guNene paNa ziSTAcAra rUpaja gaNelA che. vaLI "lokAcArAnuvRttizca, sarvatraucityapAlanam / - pravRttirhite naiti, prANaiH kaNThagatairapi // 1 // " bhAvArtha -le kAcArane vaLagIne rahevuM. mahAjananA AcArathI viparIta paNe cAlavuM nahi. kahyuM che je-"madAro na jA sa thA:" eTale mahAjane cAlatA hoya, te paNa eka mArga che. kAraNa ke mahAjanethI viparIta cAlavAvALa je purUSa hoya, te purUSa ApaNuM temaja bIjAnuM kArya sAdhI zakatA nathI. sarva ThekANe UMcita sAcavavuM, eTale deva, gurU, rAjA ane maMtrI, Adi lokone yathAyogya satkAra karavAmAM vivekI banavuM. Avo vivekI A lekanuM kArya temaja paralokanuM kArya sArI rIte sAdhI zake che. kahyuM che ke "vive ro. nidhi ' kaMThe prANa Ave te paNa nidita kAryamAM pravRtti karavI nahIM. rAjya virUddha, durvyasana-jugArAdi, gurUthI vimukhatA Adi niMdita kAryomAM pravRtti karavI nahIM. kahyuM che ke For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - dharmanI dizA *vipazu stheyaM padAnuvidheyaM ca mahatAM priyA navAzyAvRttimalinamasubhaMgelyasukaram / asaMto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyaH kazadhanA satAM noddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 1 // " bhAvArtha--ApadAmAM paNa UMca sthitimAM rahevuM, mahAna purUSonA pagale cAlavuM. nyAyavRttine priya karavI, prANune nAza thatAM paNa malina kArya na karavuM, durjananI pAsethI koIpaNa prakAranI mAgaNI na karavI ane pote nidhana thayA chatAM paNa mitranI pAsethI paNa yAcanA na karavI. AvI rIte khaDjhanI dhArA jevuM vrata puruSone koNe batAvyuM haze? arthAta AvA prakAranA guNo svAbhAvika rIte ja teomAM hoya che. bIjA guNanI AvazyakatA : A lokApavAdarUtA Adi je guNe pAMca dvArA darzAvyA, te sarve guNene ziSTAcArarUpe gaNelA che. te te guNe ApaNAmAM nahIM hovA chatAM paNa, je je puruSamAM hoya, te te puruSanI prazaMsA karanAra puruSe paNa gRhasthadharmanA adhikArIo avazya banI zake che. yadyapi pitAmAM guNa nathI, to paNa tevA guNanI prazaMsA karavAvALAne Agala Agala manuSya tathA devatAdikanA uttama bhAvomAM tevA guNAnI prApti zIdhrapaNe thavAne saMbhava che. kahyuM che ke, . "garvajari sapuSya, ziNAvAkAMkSA daMbhasaMraMbhamuktAtmA, prANI prAmoti tatphalam // 1 // " bhAvArtha-koI puruSa azakta hovAthI satpazyanAM kAryo karI zakato nathI ane koI purUSa aneka vipattione AdhIna thaIne. For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAkhyAna pAMcamu * ka satpuNyanuM kArya karI zakatA nathI, paNa ziSTa puruSAnAM uttama katta nyA dekhIne mAyArahitapaNe hRdayamAM je ati havAnuM thAya che, tevA puruSa puNyanAM kAryo nahi karavA chatAM paNa te puNyanA klanI prApti karI zake che. mAthI ziSTAcAranI prazaMsAnA guNu paNa avazya meLavavA ja joie. jo kadAca e guNa na meLavyeA hAya te bIjA aneka guNNA hAvA chatAM paNa, te guNanA abhAva ApaNA AtmAne A bhavamAM temaja parabhavamAM du:khI karanArA thAya che. kahyu` che keH " bibhrANo'pi guNazreNI - ranyeSu guNamatsarI / nimajjatyeva saMsAre, mugdhA duHkhAkulAzayaH // 1 // bhAvAtha--eka puruSa aneka guNNAne dhAraNa kare che, paNa bIjA puruSAnA guNA sahana na thavAthI, guNI puruSA para sadA matsara tathA dveSAdikane dhAraNa kare che. tethI du:khathI Akula hRdaya. vALA khanI, peAtAnA guNAnI vRddhine badale hAni meLavanAra te mugdha puruSa pAtAnA AtmAne sa MsArarUpa samudramAM DubADe che. tethI ziSTAcAranI prazaMsArUpa trIjA guNane meLavanAra zIghrapaNe gRhasvadharma ne adhikArI ane che. tethI uttarAttara puNyanI prAptithI mAkSa sudhInA sukhanI prAptine paNa meLavI zake che. vAste A bIjA guNune paNa khAsa meLavavAnI jarUra che. AvI rIte bIje guNu sauMpUrNa thayA. trIjA guNanu varNana : have kula ane zIlathI samAna anya geAtrIyeAnI kanyA sAthe lagna karavArUpa trIjA guNanuM svarUpa atAvIe chIe. kula eTale pittA, pitAmahAdi pUrva purUSAnA za:, zIla-eTale deva, gurU For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : No : dhamanI dizA ane dharmanI kriyArUpa athavA mala, mAMsa AdinA vajanarUpa AcAra athavA vibhava, veSAdi sarakhAM che jemanAM, teonI sAthe lagnAdika karanAra hoya. kAraNa e che ke-deva, gurU AdimAM pharaka hAya to hamezAM vivAda rahe, tethI takarAra thayA kare, bhejanAdikamAM viSamatA hoya te paNa sadA duHkha rahe. vibhAvAdikamAM viSamatA hoya te, tiraskAranAM vacane ApasamAM bolatAM sukha ke saMpa emAMthI eka paNa rahe nahIM. te sivAya vara-kanyAmAM nAnA-moTAne paNa vicAra karo. ema na thAya te lokomAM apavAda thAya. mATe A badhA apavAdane TAlIne paMcanI sAkSI sAthe ja lagnAdika karavAM. AvA prakArathI lagnAdika karavAvALAne kaI prakArane kaleza thato nathI ane tethI te pote aMgIkAra karelI nItionuM sArI rIte pAlana karI zake che. kahyuM che ke - "vivekinA dharmayazobhivRddhayai, samaM kulAcAramihAvalokya / varAya zuddhAya sutA pradeyA, neyA tathA'nyApi sukhodayAya // 1 // " bhAvArtha-vivekI purUSoe dharma tathA yazanI vRddhine mATe kulane temaja AcArane paNa sarakho jeTa tathA sabala pakSa, sarve iMdriyoe saMpUrNa ane buddhimAna evA zuddha varane pitAnI kanyA ApavI temaja tevA guNavALI kanyA levI, jethI haMmezA banne pakSavAlAo sukhI rahe. tema na kare te sukhane ThekANe dukha thaI paDe ane uttama tathA uttama jAtinI strI hoya to puruSane koI paNa prakAranI ciMtA rahe nahIM. kahyuM che ke "gRhaciMtAbharaharaNaM, mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / kiM kiM na phalati gRhiNAM, gRhiNIyaM klpvlliiv||1||" bhAvArtha-gharanI ciMtAnA samUhane dUra karanArI, sArI buddhine ApanArI ane deva-guru-atithi Adi sarva pAtrone For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pAMcasa : 40: yathAyAgya satkAra karanArI, evI zrI kalpalatAnI peThe gRhasthAne zuM zuM phUla ApatI nathI ? arthAt sarva prakAranA sukhanA phUlane ApanArI thAya che. kahyu che ke-- 66 dakSA tuSTA priyAlApA, paticittAnuvartinI / kalaucityAt = yayakarI, sA lakSmIvi cAparA // 1 // " bhAvA--dakSA eTale dareka kArya mAM vivekathI vana kara nArI, tuSTA eTale patinA vaibhavamAM sa'teASa cAnanArI, priyAlApA eTale madhura, pirimita ane samayeAcita elavAvAlI ane paticittAnuvRttinI eTale patinA cittane anusarIne cAlavAvAlI, evI strI maNi, maMtra ane auSadhInA prayAga vinA paNa peAtAnA patine vaza kare che; tathA kulane ucita kharca karavAvAlI strI badhA kuTu ane priya thAya tathA vizvAsanuM pAtra thAya. A guNeAthI yukta srI hAya, te paNa eka khIjI lakSmIrUpe ja gaNAya che. AthI yAgya strInI sAthe ja saMbadha karaveA; paNa ayeAgya nI sAthe saMba Mdha karavA nahIM. jo kare tA ghara ane gAma paNa cheDIne javuM paDe che. dRSTAMta tarIke, : koi eka gAmamAM ziva' nAmanA eka brAhmaNa rahetA hatA. tene eka sAvitrI nAmanI kajIyAkhAra strI hatI. tenA ghara AgaLa eka vatuM vRkSa hatuM. te vaDanA vRkSamAM eka vyaMtaradeva rahetA hatA. sAvitrI vaDavRkSanA mUlamAM pezAba tathA vidyA Adi nAMkhatI hatI. tathA kaleza paNa bahuja karatI hatI. te joIne te vyaMtaradeva udvega pAmIne, bIje sthAne jaine rahyo. tyArabAda sAvitrInA kalezathI thAkIne zivA brAhmaNa paNa te gAma cheDIne jyAM byaMtaradeva rahetA hatA tyAM gayA. vyaMtaradeve tene elakhIne pUchyuM ke-- huM zivA, tuM mane elakhe che? ' tyAre zive kahyuM- nA. ? pachI vyaMtaradeve potAnI sa For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hamanI dizA hakIkata kahIne kahyuM ke tArI strIne bhayathI huM ahIM AvyA chuM." tyAre zive paNa pitAnI sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. vyaMtara deve kahyuM ke-"he zivA, tAre nirvAha kevI rIte thaze?" zive kahyuM ke mAre nirvAha ApanI kRpAthI thaze." A sAMbhaLI vyaMtaradeve zivAne kahyuM ke-"huM zeThanA putrane valaNuM chuM, tuM AvIne kahADIza te huM nIkalIza. tethI tene paisAnI prApti thaze." zivAe e pramANa karavAthI tene paisAnI prApti thaI ane lekamAM te maMtravAdI tarIke prasiddha thaye. vyaMtaradeve tene bahu dravya raLAvI ApyuM. tyArapachI kaI divase koI dhanavaMta zeThanA putrane te vyaMtaradeva valagyo ane zivAne kahyuM ke have tuM mane kahADavAne upAya karIza nahi, kAraNa ke huM nIkaLavAne nathI. chatAM tuM prayatna karIza te tethI tAre apayaza, thaze." paNa zive dhananI IcchAthI, nA kahyAM chatAM paNa, te zeThIyAne ghera gaye. tyAre vyaMtaradeve kahyuM ke-"ahIM tuM kema AvyuM che. huM tane mArI nAMkhIza." A sAMbhaLI zive vicAra karI tAtkAlika buddhithI javAba Ape ke-"huM tane kahevAne A chuM, ke sAvitrI ahIM AvI che." A sAMbhalIne vyaMtaradeva tyAMthI nAsI gayA. kahyuM che ke - "kalahinyA gehinyAMtra, ke ke nodvijitA jnaaH| sA'trA''gateti zrutvaiva, tyaktvA pAtraM gato'maraH // 1 // " atha-dunIAmAM kaleza karanArI strIoe kone kone udvega pamADyA nathI? "te strI ahIM AvI che." ATaluM sAMbhaLatAMnI sAthe ja e vyaMtaradeva pAtra choDIne nAzI gaye. te pachI manuSyanuM te kahevuM ja zuM? A viSayamAM vivAhanA bhede, strIonAM lakSaNa, vivAha karavAnA For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna pAMcamuM upAye Adi ghaNe vistAra che, te TUMka samayamAM kahI zakAya nahi. sAra eTale ja ke-uttama strInA saMbaMdhathI A bhava tema ja parabhava-ema bane bhava sudhare che. kahyuM che ke"evN gRhasthaH sukalatrayogAta, janeSu zobhA labhate sukhI c| devAtithiprINanapuNyakarjinaH paratrApi gati vizuddhAM // 1 // " ' arthAta-evI rIte sArI strInA vegathI puruSa, lokamAM zebhAne pAme che ane sadA sukhI rahe che. temaja deva, gurUnI bhaktithI tathA atithi, paNa, dIna, anAthAdikane satkArathI moTA punyane upArjana karIne, paralokamAM paNa vizuddha uttama gatine pAme che. AthI gRhasthadharma aMgIkAra karanAre zuddha strIneja meLavavA prayatna rAkhe, ke jethI bane bhava zuddha thAya. A pramANe trIjo guNa kahyo. For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna chaThThuM : // maMgaLAnam // namaH vikAravRkSANAM mUlAdunmUlanAya ca / phulavAnizcalumikSa-menAya mahAmane // 2 // arthAt--kriyAnA vikArarUpa vRkSane mUlathI ukheDI nAMkhanAra ane duHkha, dAridra ane durbhikSane chedanAra mahAtmA puruSane mArA namaskAra thAe. pApathI eya leAkamAM duHkha : have cAthA guNanuM kiMcit svarUpa, pApabhIrU eTale je kamaeNnA karavAthI narakAdi gatine prApta thAya, tenu nAma kahIye, tenAthI gRhastha DaravAvAle hAya. vAdIvetAla zrI zAMtisUri mahArAje " dha ratna prakaraNa" mAM kahyuM che ke-- 66 ihaparalogAvAe, saMbhAvetto na kiraI pAve | bIha ayasakalaMkAto, khalu dhammariho bhIru // 1 // arthAta--mA lAkanA apAyA je rAjanigrahArdi tathA paraleAkanA apAya je naraka-gamanAdika, tenA vicAra karatA thakA pApamAM pravRti na kare tathA apayaza-kalakathI paNa avazya Dare. pApa karavAthI A leAkamAM paNa meATA meTAne viTaMbanA thayelI che. zrI jinama`DanagaNi mahArAje " zrAddhaguNuvivaraNa mAM kahyuM che ke-- For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna che " dhUtAdrAjyavinAzana nalanRpaH prAto'thavA pANDavA / madyAt kRSNanRpazca rAghavapitA pApayito daSitaH // mAMsAcchreNikabhUpatiSa narake cauryAddhi naSTA na ke| vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImRto raavnnH||1" arthAta-nalarAjA tathA pAMDe jugAranA vyasanathI rAjyanA nAzane prApta thayAH rAghavapitA zikAranA vyasanathI rAjyathI bhraSTa thayA? rAjagRhI nagarInA rAjA zreNika mahArAjA mAMsanA vyasanathI narakane prApta thayAH corInA vyasanIo koNa nAzane pAmyA nathI? arthacerInA vyasanIo sarve A lekamAM temaja paralokamAM duHkhI thAya cheH vezyAnA vyasanathI kRtapuNyaka nAmane zeThIo nirdhana thaI bahu dukhane prApta thaye ane parastrInA laMpaTapaNathI rAvaNa mRtyune pAtra thaze. pApanAM kAraNe ? A pramANe pApanA sevavAthI A lekamAM ne paralekamAM duHkha thAya che, mATe pApanAM kAraNene avazya tyAga kare te kAraNe mukhya sAta che. "puDhine viSe kahyuM che ke 1-jugAra rame, 2-mAMsa khAvuM, 3-madirApAna karavuM, 4-vezyAgamana, pa-zikAra, 6-cerI ane parastrIgamana jagatane viSe A sAta kuvyasananA sevavAthI prANuM gharamAM ghora narakane prApta thAya che. A rIte A loka ane paralokane bagADanAra pApanAM kAraNe pApabhIru puruSoe avazya tyAga kara joIe. zAcArane laMgha nahi have pAMcamA guNanuM kiMcit svarUpa. prasiddha dezAcAra For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAmenI nizA AyaNa nAme pAMca guNa che. je dezamAM rahetA hoya, te dezanA lene sabhyata bhejana, vastra, kriyArUpa vyavahArAdi je dezAcAra hoya, tenuM ullaMghana karavAthI, te dezanA rahevAvAlA, lekethI vidhi thAya, mATe lekavirUddha kArtha na kare. "zrAddhaguNa vivaraNamAM kahyuM che ke A "lokaH khalvAdhAraH sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 1 // athati-je kAraNathI samagra dhArmika lokene AdhAra kharekhara leka che, te mATe lekaviruddha tathA dharmaviruddhane avazya tyAga karavo. lekaviruddha sarvathA na karavuM. meTA meTA mahAtmA puruSoe paNa lokaviruddha kAryone tyAga karela che. zrI municaMdrasUri mahArAje "dharmabindunI TIka"mAM kahyuM che ke"pi sArAM thALI, chidra ti menima ! tathApi laukikAcAraM, manasApi na laMghayet // 1 // " arthAta-ogI purUSe pRthvIne chidravAlI jue che eTale jagatane dUSita jue che, to paNa laukikAcAranuM mane karIne paNa teo ullaMghana karatA nathI. dezAcAranuM ullaMghana na karavAthI lekAmAM yaza prApta thAya che. kahyuM che ke - "samAcaran ziSTamataH svadezA-cAraM yathocityavazena loke / sarvAbhigamyo labhate yazAMsi, svakAryasiddhizca gRhaashrmsthH||1" arthAta-gRhasthAzramamAM rahele purUSa, ziSTapurUSane mAnanIya evA pitAnA dezAcArane, yogya rIte AcaraNa karate, lekamAM sarvane mAnanIya thAya che. ane yaza tathA pitAnA kAryanI siddhine paNa meLave che. For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AkhyAna DuM phAInAya avaNa vA have chaThThA guNanu kiMcit svarUpa. avaLuM vAda kAinA na kahevA, e chaThTho guNu che. pArakI nidAI apayaza tathA duHkhAdikane prApta thAya che. maladhArI zrI hemaca MdrasUrijIe mAlA " mAM kahyu` che ke 66 puSpa 44 mAlavA nahi 44 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : 'suDuviguNe dharato pAvara lahuattaNaM akirtti ca / paradesa kahAnirao, ukkarisaparo a saguNe // 1 // .. " Ayaraha jaha akajaM, anno kiM tuJjha tattha ciMtAe ! | appANaM citra ciMtasu, aavi vasagaM bhavaduhANaM // 2 // paradeAsaM jaMpato, na lahai atthaM jasaM na pAveha | sajaNapi kuNa sattuM, baMdhai kammaM mahaghoraM // 3 // " samayami nigguNevi bhaNiyA majjhatthabhAvaNA caiva / paDosamAM muLa, maLiya anaiEivi niruddha // 4 // " '' arthAt--sArA guNeAne dhAraNa karavA chatAM paNa, pArakA DhoSa kahevAmAM risaka ane peAtAnA guNane garva karanAra purUSa laghutA ane apayazane pAme che. anya kAI jo karmanA vaMzathI akArya karatA hAya teA tenI ciMtA karavAnu tAre zuM prayeAjana che? tuM tA adyApi paryaM ta saMsAramAM janma-maraNanA du:khane vaza paDelA peAtAnA AtmAnI ja ciMtA kara. pArakA doSane kahevAthI tuM nathI melavatA dravya ke nathI melavatA yaza, ulaTuM, svajanAne zatru khanAve che, ane du:khadAyI mahAghAra karmIne khAMdhe che. zAstromAM nirguNIjanA upara paNa madhyastha bhAvanA rAkhavAnu kahyuM che, ane paradoSAne grahaNa karavAnu te anyamata For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA vALAoe paNa viruddha ja kahyuM che, te vItarAga bhagavAnanA mArgamAM kahevuM ja zuM? rAjanindAdi vizeSe karavI nahi? pArakI nidAmAM paNa rAjA, maMtrI AdinI nindA to vizeSa karIne na ja karavI. "dharmabindu" mAM kahyuM che ke - rivAja,-dipo para eka maritA rANAvA virabAi, -nAzAriri roSa dayAvAlA" arthAtu- duzmanAvaTanI vRddhi thavAmAM, pArakI niMdA sivAya anya koI auSadha (sabaLa kAraNa) nathI: tathA rAjA maMtrInI nidAthI te dhana ane prANIne paNa nAza thAya che mATe pArakI niMdA na karavI, eTaluM ja nahi paNa pitAnI lAghA paNa na karavI. pitAnA mukhathI potAnI lAghA karanAra, jagatamAM yazane prApta thatuM nathI. dvAdaza kulakavRtti" mAM kahyuM che ke - " pareNa parikhyAto, nirguNo'pi guNI bhavet / zakro'pi laghutAM yAti, svayaM prakhyApitaiH guNaiH // 1 // " " AtmotkarSa vinApi syAt, guNato gauravaM jne| "hi mAvANAmAsara vArita zikSati rA" arthAta-bIjAe karIne je prasiddha thAya, te nirguNa paNa guNavaMta kahevAya che ane potAnI meLe pitAnA guNenuM varNana karatAM Indra paNa laghutAne pAme che. pitAnA guNenI utkarSatA (meTAI) karyA vinA paNa lokomAM guNethI geravatAne pamAya che. daSTAMta tarIke jema sUrya potAnA prakAzane For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna chaThThuM : 19: kadApi vakhANutA nathI. A hetuthI peAtAnI stuti tathA paranI niMdA kadI paNa nahi karavI. gRhasthanu dhara : have sAtamA guNunu svarUpa. gRhastha aneka pesavA nIkaLavAnA dvArAthI rahita makAnavAlA na heAya; kAraNa ke-jo gharamAM pesavA nIkaLavAnAM ghaNAM dvAra hAya, te jeenA Agamana ane pravezanI khakhara paDatI nathI, tevA duSTa lAkAnA AvavAthI, strI vagerenA parAbhavarUpa upadrava thAya che. A ThekANe gharanAM aneka dvArAnA niSedha thavAthI, gRhastha niyamita dvArathI sArI rIte rakSaNa karAelA dharavAlA haiAvA joie, evuM ahIM tAtparya che. . tevA prakAranA gharane paNa anucita sthAnamAM nahi mAMdhatAM, ucita bhUmimAM ja AMdhavu cukta che. bhUmi A pramANe che:asthi, rAkha, khAtara vagere doSa ane niSedha karela Aya(dravya )thI rahita hoya. tathA ghaNI dUrvA, kurA, darbhane guoA, suMdara varNa, tathA gaMdhavAlI mATI hAya, sArA svAdayukta pANInA udgama hAya, ane nidhAnavAluM hAya, tene cAgya sthAna ( bhUmi ) kahe che. kahyuM che ke: " zItasparzoSNakAle yAtyuSNasparzA himAgame / naLa zomAM, sa yumA sarvalehinAm ? / / " arthAt--uSNukAlamAM zIta sparzIvALI, zItakAlamAM ati uSNu sparzavALI ane varSA RtumAM uSNu tathA zIta e anne spa vALI bhUmi zuddha gaNAya che. vaLI prathama bhUmine eka hasta pramANa khAdI pachI te khADAne te mATIthI pUrI detAM jo mATI vadhI paDe tA zreSTha, AchI rahe tA Ina ane kharAkhara thAya te sAdhAraNa s For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanI dizA (madhyama) bhUmi samajavI. vaLI je jamInamAM vAvelI DAMgara vagere traNa divasamAM ane sAta divasamAM Uge, te bhUmi anukrame uttama, madhyama ane hIna ema traNa prakAranI che; athavA je dimUDha karanArI na hoya, atha-je jamInamAM UbhA rahevAthI dizAonI cokkasa khabara paDatI hoya, cAre bAju sarakhI hAya, suMdara AkRti hoya, trIje divase bIjane ughADavAvAlI hoya ane pUrva, IzAna tathA uttara dizA tarapha jalAzaya yukta hoya, te jamIna zreSTha gaNAya che, ItyAdi sthAna mATe anya zAstrothI jANuM levuM. gharanuM sthAna : sthAnanA guNa tathA doSenuM jJAna te zakuna, svama, devaprazna ane nimitta vagerenA baLathI thAya che. sthAna saMbaMdhI niSedha te A pramANe che-je sthAnamAM vRkSa ane dhvajA vagerethI, pahelA tathA chellA pahora sivAyanI eTale bIjA tathA trIjA paheranI chAyA paDatI hoya, te te chAyA niraMtara duHkha ApanArI thAya che. khajurI, dADama, keLa, boraDI ane bIjerAnuM vRkSa, je gharamAM utpanna thAya che, te gharane mULathI nAza thAya che; tethI A vRkSanA kAne tyAga kare. keI kahe che ke-"gharanI pUrva dizAe vaDa, dakSiNa tarapha umaraDe, pazcima dizAe pIMpaLo ane uttara dizA tarapha pIpaLo hoya te te prazaMsanIya che." vaLI tIrthakaranI pITha, zaMkara, tathA sUryanI daSTi, vAsudevanI DAbI bAju ane brahmAnI dakSiNa bAjune tyAga karI gRhastha makAna baMdhAvavuM.bIje sthaLe paNa kahevuM che ke-"jinezvaranI pITha, sUrya tathA zaMkaranI draSTi ane viSNunI vAma bAjune tyAga karI joIe." caMDI sarva dizAe azubha che. ane brahmA sarvathA tyAga karavA gyA che. arihaMtanI daSTi tathA dakSiNa bAju ane zaMkaranI pITha tathA vAma bAju hoya, to kalyANa karanAra ane For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAkhyAna karyuM tethI viparIta dizAmAM hoya te ghaNuM dukha ApanAra thAya che; paraMtu je vacamAM mAga hoya te kAMI paNa deSa lAgu thatA nathI. gharanI nirdoSatA : "purisavva gihassaMga, hINaM ahi na pAvae sohN|| tanhA suddha thA, ne hiM havA viddhi ?" atha-nyUnAdhika zarIravALA puruSanI peThe, gharanuM pramANa jUnAdhika hoya te zAbhA pAmatuM nathI, tethI je ghara nirdoSa karyuM hoya te te addhi karanAra thAya che. vaLI-bIjerI, keLa, dADama, jhubIra, AMbalI, bAvala, baraDI, ane dhaMturAnA kASThane paNa tyAga kare. A vRkSanAM mULIyAM pADezane lIdhe jenA gharamAM gayAM hoya ane temanI chAyA jenA ghara upara paDatI hoya, tenA kuLano nAza thAya che. pASANamaya staMbha, pATaDA, chata, bArasAkha ane uttaraMga, e sarva gRhasthAne hAnikAraka che; paNa dharmasthAnamAM te sukha ApanAra che. pASANumaya prAsAda ke gharamAM, kASThanA staMbhAdikane aneka kASThamaya prAsAda ke gharamAM pASANanA khaMbhAdikane gRha e prayatnathI tyAga kare joIe. devamaMdira, kupa, vApikA, mazAna, maTha ane rAjamaMdiranA pASANa, ITa ane kASTha, gRhastha bAMdhakAmamAM sarasava mAtra paNa levA yogya nathI. meLAkAra, khUNA rahita, sAMkaDuM, eka be ke traNa khUNAvALuM ane dakSiNa tathA vAma bAju dIrgha hoya, evA gharamAM vAsa kare gya nathI. zubhakAraka citrAmaNa : je gharamAM dvAra ApoApa baMdha thAya ane ughaDe che, te For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : 60 : dharmanI dizA ghara azubha gaNAya che. ane gharanA mULadvAramAM citra tathA kalaza AdinI vizeSa zobhA karavI te zubha gaNAya che. jogaNInAM nATaka, bhArata, rAmAyaNa, rAjAnAM yuddha, RSinA caritra ane devanAM caritranAM citro ghara upara citaravAM cogya nathI. phaLayukta vRkSa, puSpa, velaDI, sarasvatI navanidhAnayukta lakSamI, kalaza, vadhAmaNuM ane svanenI zreNI, e makAna upara cihyAM hoya to te zubha gaNAya che. vara kayI dizAe unnata joIe? makAna pUrva tarapha unnata hoya te dvavyanI hAni karanAra, dakSiNa tarapha unnata hoya to dravyanI samRddhi karanAra, pazcima tarapha unnata heAya te vRddhi karanAra ane uttara tarapha unnata hAya te vastino nAza karanAra thAya che. nagara ke gAmanA IzAnAdika keNamAM makAna bAMdhavuM nahIM, kAraNa ke te satparuSe mATe azubha gaNAya che. paNa aMtyaja jAtine mATe te (lakSmI AdinI) vRddhi karanAra che. valI gharamAM lakSmInI vRddhi karanAre upAya A pramANe che. je gharamAM vedhAdika deSa na hoya, saghaLe kATamAla navo hAya, ghaNuM dvAra na hoya, dhAnyane saMgraha hAya, raktavarNanI yavanikA hAya, jyAM devatA pUjAtA hoya, AdarapUrvaka utsava thato hoya, sArI rIte gharano kacaro dUra thatA hoya. meTAM nAnA vagerenI sArI vyavasthA hoya, dIpaka baLa hAya, regInuM pAlana thatuM hoya ane zrama pAmelAnI cAkarI thatI hoya tevA gharamAM lakSamI vAsa kare che. gharanI vyavasthA: gharanI vyavasthA kevI hovI joIe, tene mATe kahyuM che ke, For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna DuM " pUrvasyAM zrIgRhaM kArya; - mAgneyyAM ca mahAnasam / zayanaM dakSiNasyAM tu, naiRtyAmAyudhAdikam // 1 // bhujikriyA pazcimAyAM vAyavyAM dhAnyasaMgrahaH / uttarayA gajasthAna-mIzAnyo vatAham // 2 // " arthAt----lakSmInuM sthApana pUrva dizAmAM, raseADu' agnikANamAM, zayana dakSiNa dizAmAM, zasrAdi naiRtya kANumAM, leAjanakriyA pazcima dizAmAM, dhAnya saMgraha vazyanya kANumAM, jalanuM sthAna uttara dizAmAM ane devanuM 'dira izAna kANumAM karavuM. makAnanuM sthAna: : tt: tema ja sthAna kevA prakAranuM hAvuM joie. te spaSTa rIte darzAve che ke, atipragaTa ane atizuma na hAvuM joie. emAM atipragaTa hAya tA, samIpamAM bIjA ghara na heAvAne lIdhe, ane cAre tarapha khulluM hAvAne lIdhe cArAdikathI parAbhava thAya; ane atizubha hAya tA cAre taraphanAM bIjA makAnAthI gherAyeluM hAvAne lIdhe zAbhA pAmatuM nathI. tathA agni vagerenA upadrava vakhate makAnamAM muzkelIthI pesI ke nIkaLI zakAya che, tathA jyAM suMdara zIla vagerethI alaMkRta pADAzI vasatA hAya tevA sthAnamAM makAna heAvu joie. jo kharAba zIla( AcAra )vALA pADAzI hAya tA kharekhara temanA AlApa sAMbhaLavAthI ane ceSTA vagere jovAthI sadaguNI puruSane paNa ApoApa hAni thaI jAya che. zAstrAmAM Ave che ke, uttama sAdhunA upAzrayanI pAse rahelA hAthIne sAdhunA darzanathI yAnA pariNAma thayA hatA, ane pAchaLathI sUkarInA raheThANu pAse karelI hastIzALAmAM rahevAthI, te ja hAthI dayArahita thayA hatA. vaLI gAyA cAranAra sa Mgamane sArA pADAzInA caiAga maLavAthI, te paraleAkamAM zAlibhadrapaNe For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA utpanna thayo hato. AgamamAM niSedha karelA duSTa pADozIo te A pramANe gaNAya che- "dAsI, tiyAthI piSaNa karanAra, tAlAcara (tAbeTA pADIne pharavAvAlI mazkaza), smazAnamAM mRgalAM vagerene pAsamAM nAkhanAra (porabI) vyAdha, zikArI vizeSa (janAvaranI madadathI zikAra karanAra) harikeza caMDALa vizeSa, bhiloka, mAchI, jugArI, vezyA, naTa jAti vizeSa, bhATa ane kukarma karavAvALA puruSonA ghara tathA dukAnanA pADezane ane temanI maitrIne sarvathA tyAga karavuM joIe. vaLI ghara, sArvajanika devaLa-dharmazALAnI pAse hoya te hAni, dhUrtanA makAna pAse hoya te putranAza ane maMtrInA makAna pAse hoya te dravyane nAza.thAya che. mUrkha, adhamI, pAkhaMDI, maryAdArahita, cora, rAgI, krodhI, aMtyaja, ahaMkArI, gurunI zayyA sevanAra, zatru, svAmIvaMcaka, zikArI ane sAdhu, strI tathA bALakane ghAta karanAra evA adhama puruSa:-A badhAnAM pADezane AtmAnuM hita IcachanAra buddhimAna puruSoe tyAga karavo joIe. A rIte mArgAnusArInA sAtamA guNanuM svarUpa saMkSepamAM kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna sAtamuM. [ mAganusArInA guNa (cAlu) 8thI 15] | mAyAvaraNane arhansarvArthavedI yadukulatilakaH kezavaH zaMkaro vA, bibhradgaurI zarIre dadhadanavarataM padmajanmAkSasUtram / buddho vA'laM kRpAlu prakaTitabhuvano bhAskaraH pAvanovA, rAgAdhairyo na doSaiH kaluSitahRdayastaM namasyAmi devam // 1 // bhAvArtha -sarva padArthanA jJAtA, zrI ana bhagavAna hoya, athavA yAdavakulane viSe tilaka samAna zrI kRSNa mahArAja hoya, athavA zarIramAM pArvatIne dhAraNa karanAra zivajI hAya, athavA niraMtara japamALA dhAraNa karanAra brahmAjI hoya, athavA atyaMta kRpAvaMta buddha bhagavAna haya, yA jagatane prakAza karanAra sUrya hoya ke agnidevatA hoya, paraMtu rAga, dveSa, kAma, krodha, mAna, mAyA, lobha, moha, ajJAna, nidrA, kaSAya Adi doSathI je mahAtmAonAM hadaya kaluSita nathI te paramAtmAne mArA namaskAra he ! 8 purUAne saMga : A lekanA tathA parAkanA hitane mATe pravRtti karanAra puruhano saMga karavuM, paraMtu jugArI, dhUta, viTa, bhAMTha Adi purUSone For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA saMga na karavo, kAraNa jevI sebata tevI asara thayA vinA rahetI nathI. kahyuM che ke pazya satsaMgamAhAtmyaM, sprshpaassaannyogtH| lohasvarNIbhavetsvarNayogAtkAco maNIyate // 1 // vikArAya bhavatyeva, kulajo'pi kusNgtH| jalajAto'pi dAhAya, zaMkho vahiniSevaNAt // 2 // AstAmopAdhiko doSaH, sahajo'pi susNgtH| apayAti yathA karma, jIvasya jJAnasaMgamAt // 3 // ekamAtRpitRtve'pi, zrUyate zukayodvayoH / bhillAnAM ca munInAM ca, saMgAdoSo guNo yataH // 4 // bhAvArtha -juo satsaMganuM mahAgya kevuM che? sparza (pArasa) maNinA saMgathI letuM paNa suvarNapaNAne pAme che ane kAca senAnA saMgathI maNinI gaNatrImAM Ave che. 1 jema jaLamAM pedA thayela zaMkha agninA saMgathI dAhakaguNavALA thAya che, temaja sArA kuLamAM utpanna thayelo puruSa paNa khoTI sebatathI vikArapaNAne prApta thAya che, arthAt durgaNuM thAya che. 2 te upAdhithI utpanna thayela dUSaNa te dUra he! eTale nAza pAme ja, paraMtu jJAnanA rogathI jIvanI sAthe anAdi kALathI lAgelAM karma paNa nAza pAme che, tenI mAphaka svAbhAvika dUSaNe hAya, te paNa satsaMgathI nAza pAme che. 3 ApaNe sAMbhaLIe chIe ke, ekaja mAbApanA cegathI utpanna thayela baMne pipaTemAMthI eka pipaTa bhIla lokonA sahavAsathI durgaNI che ane bIje munimahAtmAonA saMgathI saguNa thaze. che For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna sAtamu : 08: satsaMgarUpa sadguNa pApaTa jevA pakSIne ane leAha tathA kAca jevA acetana paTTA ne guNakArI thAya che, teA manuSya jevA ratnane tA tethI guNunI prApti thAya che, e vAta nisaMzaya che. temaja A jagatamAM padArtha e prakAranA che: prathama bhAvuka ane trIjo bhAvuka. temAM bhAvuka eTale pheraphAra thavAvALA, ane pheraphAra na thavAvALAnuM nAma abhAvuka che. udAharaNamAM jema AMbAnuM vRkSa hAya, ne tenI jaDamAM lIMbaDAnuM vRkSa hAya, te te AMkhAnA phaLamAM kuTukatA utpanna thAya che, ane jo caMdananu vRkSa hAya, tA sugadhI utpanna thAya che. arthAta jevI sAmata maLe, tevI asara thAya che. ane eraDa vRkSanI sAthe game te vRkSanA saMcAga thAya tepaNa tene kaMipaNu asara thatI nathI. A bhAvuka ane abhAvuka padArtha nI udAharaNa sAthe vyAkhyA karavAnuM tAtparya eTaluM ja che ke, A cetana kahe!, athavA jIva kaheA, te AMbAnA vRkSanI jema bhAvuka guNavALA che; mATe te jevA prakAranA sahavAsamAM Ave, tevA banI jatAM tene ghaNA samaya lAgatA nathI. mATe kusa'ganA tyAga karI banatA prayAse satsa`ganI prApti karavI. 9 mAtA-pitAdika vaDIlanI sevA : mAtApitA Adi vRddha puruSAnI traNe kAla namaskArAdipa sevA karavI. mAtApitAdikanI sevA karavAthI tIrthayAtrA samAna phUlanI prApti thAya che. kahyuM che ke,~ mAtApitrAdivRddhAnAM namaskAraM karoti yaH / tIrthayAtrA phalaM tasya tatkAryo'sau dine dine // 1 // bhAvArtha -mAtApitA, vaDIlaba tathA mATI bahena AdivRddha puruSAne je puruSa namaskAra kare che, tene tI yAtrAnuM For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI ni phaLa prApta thAya che mATe puruSe aharniza uparokta vRddha puruSanI namaskArarUpI sevA bajAvavAmAM cUkavuM nahIM. 1 mAtapitAdikanI pUjA karavI te te sajajana puruSonuM svAbhAvika lakSaNa che. kahyuM che ke - AstanyapAnAjananI pazUnAmAdAralAbhAca narAdhamAnAm / AgehakarmAvadhi madhyamAnAmAjIvitAtIrthamivAttamAnAm // 1 // bhAvArtha -pazuo jyAM sudhI dUdha maLe tyAM sudhI mAtAne saMbaMdha rAkhe che, ane adhama puruSa strI maLe tyAMsudhI, ane madhyama purUSe jyAM sudhI gRhasthAvAsa calAvavAnI zakti na prApta thAya tyAM sudhI ane uttama puruSa te jIvatAM sudhI paramapakArI mAtAnI pAlana kare. 1 mATe uttama puruSanA A uttama guNenuM anukaraNa karavAnI IcchAvALA puruSoe mAtApitAnI sevArUpa guNa aMgIkAra karavA lAyaka che. temaja dareka kArya karatAM pahelAM mAtApitAnI AjJA mAgavI joIe. arthAta dareka kArya mAtApitAnI AjJAthI ja karavuM, AjJA mAnavI e paNa eka uttama prakAranI sevA che. mAtApitAnI mAphaka pitAnA vidyAgurU temaja dharmagurUnI paNa avazya aharniza sevA karavI ane mAtApitA Adi vaDIlee dharmanA pavitra mA janArA. potAnA bALaka-Azritane avazya anujJA ApavI joIe. 10 upadvavavALA sthAnane tyAga kare * svacaka tathA paracakrane virodha, duSkALa, marakI Adi Itio ane prajAnA paraspara kalezathI upadravavALA nagarAdikane tyAga kare, ane je tyAga na kare te prathama upArjana karela dharma, artha ane kAmane nAza thAya che, ane navIna pedA thavA pAmatA nathI. tathA te dharma, artha ane kAma utpanna na thavAthI A leka tathA paraloka bagaDe che temaja grAmAdika jevA sthAnamAM For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gagAna sAtamu : : vAsa karavAthI buddhinA nAza thAya che, mATe tevA sthAnane paNa tyAga karavA. kahyuM che ke, yadi vAMcchasi mUrkhatvaM, vasedgrAmaM dinatrayam / apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM vinazyati // 1 // bhAvArtha:--he uttama purUSa ! jo tAre peAtAne mUkha paNAnI icchA hAya, te gAmanI aMdara traNa divasa vAsa karavA. kAraNa ke gAmamAM rahevAthI navIna vidyAnA lAbha nahIM ane prApta pharelI vidyAnA nAza thAya che. (1) mATe evA avaguNune utpanna karanAra gAmamAM vAsa na karavA, paraMtu jyAM devagurU Adi satpurUSonA samAgama tathA sadguNeAnI prApti thAya, tevA sthAnamAM vAsa karavA. kahyuM che ke, guNinaH sunRtaM zaucaM pratiSThA guNagauravam / apUrvajJAnalAbhazca yatra tatra vasetsudhI : // ? // bhASA :--je nagaramAM guNI purUSAne vAsa hoya ane satya, zauca, mAnyatA, guNanI gauravatA, apUrvajJAnanA lAbha smAdi guNeAnI prApti thAya te gAmamAM buddhimAna purUSAe nivAsa karavA e ja ucita che. 11 niMdita kAryamAM pravRtti na karI. deza, jAti, kula AdinI apekSAe je kAma niMdita hoya, te kArya satpuruSAne karavuM ucita nathI, paraMtu je kArya karavAthI sukhanI prApti thAya, te kArya karavuM. kahyu che ke, * divasenaiva tatkArya, yena rAtrau sukhI bhavet / mAsairaSTabhistatkArya, varSAsu syAdyataH sukhI // 1 // For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI hima. pUrvanacaritA , ghA suratI mA ! sarvavayasA tatkArya, yena pretya sukhI bhavet // 2 // bhAvArtha: AkhA divasamAM evA prakAranuM kAma karavuM ke, jethI rAtrI sukhI avasthAmAM nirgamana thaI zake, ane ATha mAsamAM paNa evuM uttama kArya karavuM ke, jethI varSARtu nirUpAdhipaNe vyatIta thaI zake. (1) prAraMbhanI uMmaramAM evuM kAma karavuM ke, jethI vRddhAvasthA nirAbAdhapaNe ullaMghana karI zakAya, ane saMpUrNa ummaramAM evI nItithI uttama kAryo karavAM ke, jethI parakamAM sukhanI prApti thAya. (2) uparakta zAstrakAranAM vacanene bahumAnapUrvaka aMgIkAra karI sarva rIte sukhane ApanAra evAM nItimaya kAryo karavAM, e ja sajajana puruSone ucita che. ane uparokta niMdita kAryothI nivartana thavuM, e kartavya che. 12 Avaka pramANe vyaya kare, khetI tathA vyApAra ane rAjasevAdithI je dhananI prApti thAya, tenuM nAma Avaka kahevAya che, ane svakuTuMbanuM poSaNa karavuM, tathA pitAnA sabaMdhI tathA deva atithi AdinI pUjA Adi kAryomAM dravyane upaga kara. tenuM nAma vyaya kahevAya che, evA prakArane vyaya kare te paNa pitAnI Avakane anusAre karavAnuM kAraNa ke je AvakanA pramANathI adhika vyaya je purUSa kare, te purUSa apakALamAM nirdhana avasthAne anubhava kare che. kahyuM che ke, Aye vyayamanAlocya, yastu vaizramaNAyate / acireNaiva kAlena, so'tra vai zramaNAyate // 1 // For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna sAsu : 00: bhAvArtha : je purUSa Avaka tathA kharaca vicAra karyA vinA kuberabha`DArInI mAphaka dAtAra khanI jAya che, te purUSa alpakALamAM ja A leAkamAM nidhanapaNAne prApta thAya che. "1" zAstrakArAe te gRhasthA sadAkAla dharmamAM sthira cittavALA rahI zake evA hetuthI Avakane anusAre vyaya karavA upadeza karela che. te paNa keTalA pramANamAM karaveA te batAve che. pAdamAyAnnidhiM kuryAt, pAdaM vittAya ghaTTayet / dharmopabhogayoH pAdaM pAdaM bharttavyapoSaNe // 1 // bhAvArtha AvakanA ceAtheA bhAga bhaMDAramAM sthApana kare, ane bIjo ceAthA bhAga vepAramAM kharace ane trIjo ceAthA bhAga dharma -kA mAM tathA zarIranA upaleAgamAM, ane chellA cAthA bhAga peASyavaLa (kuTu khAdika)nA nirvAha karavAmAM kharca, 1 AvakanA vicAra karyA vinA kharca karavAthI-uparAkta doSanI utpatti thAya che, ema jANIne sajjana puruSAne zAstrakAroe uparokta leAkamAM kharca karavAnI je paddhati batAvI, teja paddhati aMgIkAra karavI ucita che. 13 vaibhavAnusAra veSa dhAraNa karavA. vastra, alakAra Adi lAgyapadArthAne lakSmI, vaya, avasthA, dezakAla, ane jAtine anusAre aMgIkAra karavA; kAraNa ke anucita veSa dhAraNa karavAthI hAMsIne pAtra thavAya che. kahyuM che ke, arthAdadhikanepathyo, veSahIno'dhike dhane / azakto vairakRcchaktairmahadbhirupahasyate // 1 // bhAvArtha :-lakSmIthI adhika veza dhAraNa karanAra ane For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : 06: sunI ziA adhika dhana hAvA chatAM kRpaNutAthI phATelatUTela vastrane dhAraNa karanAra evA dhanavAna, temaja samatha puruSAnI sAthe vairane dhAraNa karanAra asamartha mANasa, A badhA; mahAna puruSAnA upahAsanu pAtra ane che; mATe sajjana purUSAe ucita veSane dhAraNa karavA e ja ucita che. 14 buddhinA ATha guNa meLavavA : buddhinA ATha guNNA zAstrakAra AAkadvArA jaNAve che; zuzrUSA zravaNaM caiva grahaNaM dhAraNaM tathA / uhApoho'rthavijJAnaM tatvajJAnaM ca dhIguNAH // 1 // bhAvArtha:----mana, vacana ane kAyAnA anya vyApArI dUra karIne zAstra sAMbhaLavAnI tIvra icchA te zuzruSA nAmanA prathama guNa 1, zAstranuM sAMbhaLavu, te zravaNa nAmanA khIjo guNa 2, sAMbhaLela zAsranA aCnu' grahaNa karavuM, te grahaNu nAmanA trIjo guNa, grahaNa karela ane visAravA nahIM, arthAt ahe. niza smaraNamAM rAkhavA, te dhAraNa nAmanA ceAthA guNa jANavA, bhaNelA arthanuM Alakhana aMgIkAra karIne sarakhA prakAranA bIjA padArthIne viSe vyApti thavAthI arthAt sadRza padArtha dekhavAthI temaja sAMbhaLavAthI te padAmAM vita karavA; jemake dUrathI dhUmADAne dekhIne tarka karavA ke, dhUmADA che, mATe agni hAvA ja joie, athavA bheAjananA samayamAM bhAjana karanAra mANuse kahyu ke, si dhavane lAvA, tyAre vicAra karavA je, siMdhavane artha ghADA ane lavaNa e che, paraMtu bhAjananA samaya hovAthI siMdhavanA artha lavaNuja thaI zake, paNu azva nahIM, mATe luNulAvavuM, evA vitarka karavA, tenuM nAma vitarka nAmanA pAMcame guNa. cukti ane zAstrathI viruddha evA jIvahiM'sA, asatya, ceArI tathA parasIgamana Adi A leAkamAM tADana, tana, apakIrtti For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khyAkhyAna sAtapu ev Adi du:khanA tathA paraleAkamAM narakAdi dutinA sAdhanabhUta jANIne tevA prakAranA NAthI dUra thavuM, te apeAhu nAmanA chaThTho guNu. ma vijJAna eTale uhApATha karavAthI thaela ane meha, sade ane viparyAsa rahita jJAna te artha vijJAna nAmanA sAtamA guNu. tattvajJAna eTale uDDA, apeAha ane vijJAna A traNa sAdhana dvArA A vastunuM svarUpa AvA prakAranu ja che. evA nizcaya karavA, ane tene anusAre vartana karavuM, tenuM nAma tattvajJAna kahI zakAya : kahyuM che ke, tajjAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuteo'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum // 1 // : bhAvAtha game tevA gADha aMdhakAranA samUha hAya, paraMtu sahasra kiraNane dhAraNa karatA evA jhaLahaLatA sUrya jyAre udaya pAme tyAre te rahevA sama nathI. kAraNa ke, a MdhakAramAM e zakti kyAM che ke jethI, sUryanAM kiraNeAnI AgaLa e TakI zake? rAgAdigaNu eTale rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, leAbhAdi zatruo; jema jJAnarUpI sUrya nA abhAve arthAt ajJAnarUpI adha kAramAM peAtAnI marajI pramANe AtmAne kanaDagata karatAM hatAM, temaja A sauMsArasamudramAM athaDAvatA hatA, tevI ja rIte jo AtmAmAM jJAnanI prApti thayA pachI rakhaDAve, temaja gAthA marAve, te pachI tenuM nAma jJAna ja na kahI zakAya, kiMtu ajJAna ja kahevAya; mATe vAstavika rIte tattvajJAna tene ja kahI zakAya ke, je dvArA A rAgAdirUpa duSTa zatruonA nAza thai zake. 1 uparokta buddhinA ATha guNNAnA je puruSanA hRdayarUpI kamalamAM vAsa hoya, te ja puruSa pravRtti karavA lAyaka evA For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamakala zikSA mArgane jANI zake, temaja aMgIkAra karI zake, mATe sajajana puruSoe A guNenI prAptine mATe yogya sAdhano jevAM ke, mahAtmAone samAgama Adi meLavI banate prayAsa kare, e ja te puruSanuM mukhya kartavya che. 15 niraMtara dharmazravaNa karavuM ? A lekamAM lakamI AdinI vRddhi temaja paralokamAM svargAdinI prAptimAM hetubhUta temaja aMtamAM anaMta sukhanAM sthAnarUpa mekSa nagaramAM pahoMcADavAne mATe eka advitIya sAdhanabhUta e je dharma tenuM zravaNa karavuM. te dharmanuM zravaNa karavAthI niraMtara dharmamAM ullAsa vadhe che. 72 For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna 8muM [ bhAganusArInA guNe 16 thI 22 ] ] 16 ajIrNa hoya tyAM sudhI bhejana nahIM karavuM ? prathama je bhejana karela hoya, te jyAM sudhI pAcana na thAya, tyAM sudhI bhejana karavuM nahIM, ane je kare, te tenAthI ajIrNanI utpatti thAya, temaja ajIrNa thavAthI nAnA prakAranA reganI zarIramAM utpatti thAya, ghaNuM karIne regatpattinuM mukhya kAraNa ajIrNa ja che. vaidaka graMthamAM paNa kaheluM che ke, prathama karela AhAra pAcana thAya pachI jojana karavuM, e saMpUrNa vaidaka zAstrano sAra che ema atreya nAmanA paMDita vasaMtapura nAmanA nagaranA chatazatru rAjAnI samakSa kahyuM che te udAharaNa A rIte eka ati ramaNIya evuM vasaMtapura nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM aneka guNe karIne alaMkRta e chatazatru nAmane rAjA rAjya karate hate. eka vakhate te rAjAne zAstra sAMbhaLavAnI IcchA thavAthI bolAvelA cAra paMDite lAkha lAkha zlekanA pramANavALA graMthe laIne AvyA, tyAre rAjAe kahyuM ke, ATaluM badhuM sAMbhaLavAne mane samaya nathI. te kaMIka TUMkamAM mane saMbhaLAve. te sAMbhaLIne te paMDitAe te lAkha hekanA pramA vALA ne bhAvArtha pacIsa pacIsa hajAra lekamAM karIne For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA teTalA pramANavALA graMtho laIne AvyA. tyAre paNa te ja uttara maLavAthI lAkha loko bhAvArtha jemAM Avela che, evA hajAra lekanA pramANuvALA banAvIne lAvyA te paNa mane vakhata nathI ema kahevAthI teo sau se lekanA pramANuvALA banAvIne lAvyA chatAM paNa vakhata nathI e uttara maLavAthI aMtamAM cAre paMDitAe bhegA maLIne eka leka banAvyA. ke, jINe bhojanamAtreyaH kapilaH prANInAM dyaa| bRhaspatiravizvAsa: pAMcAlaH strISu mArdavam // 1 // bhAvArtha -prathama Atreya nAmane paMDita kahe che ke, prathama karela bhejanuM pAcana thayA pachI bhejana karavuM e vaivakagraMthane paramArtha che. kapila nAmane paMDita kahe che ke, prANImAtranI dayA pALavI e badhA dharmazAstronuM parama rahasya che. bRhaspati nAmane paMDita kahe che ke keIne paNa vizvAsa na karavo e nItizAstrane sAra che. pAMcAla nAmane paMDita kahe che ke, strIo upara kamaLatA rAkhavI, paraMtu teno aMta le nahIM. e kAma zAstrane paramArtha che. 1 AthI vaidakazAstrane saMpUrNa sAra e ja che ke, pAcana thayA pachI jojana karavuM. tethI zarIramAM regAdika pedA thatA nathI. 17, pathyApathyano vicAra karIne bhojana karavuM : sabamAM guNamAM prathama karela bhejanuM pAcana thayA pachI jena karavuM kahyuM. te bhejana paNa bhUkha lAge tyAre ane lupatA Adine tyAga karI temaja hitakArI mitalejanA kare, paraMtu sAru ane miSTa bhajana hovAthI temAM Asakti thavAthI adhika bhejane na kare, kAraNa ke tema karavAthI vamana, For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAkhyAna AThamuM dasta Adi upadrava thAya ane keIka vakhata maraNa paNa thaI jAya, temaja atizramathI zramita thayelA mANase paNa tarata ja bhajana na karavuM, tema karavAthI paNa zarIramAM roganI utpatti thAya che. temaja potAnA zarIrane pratikUla (eTale pAcana na thAya evuM ) bhajana na karavuM, tema karavAthI paNa zarIrane ghaNuM ja hAni thAya che, mATe uparokta hAnikAraka janano tyAga karIne vidhi pramANe eTale jema rAtrimAM sUkSma jIvo dekhI zakAtA nathI tema ja aMdhakAravALA sthAnamAM paNa na dekhI zakavAthI rAtri tathA aMdhakAravALAM sthaLamAM bhejana karavuM nahIM. rAtrimAM aneka sUma nI utpatti thAya che ane te sUkSma hovAthI teone bhojananI sAthe saMyoga thAya che, ane te jIvathI vyApta evuM bhejana zarIramAM javAthI zarIramAM nAnA prakAranA vyAdhio utpanna thAya che, ane vyAdhionA prabaLapaNAthI zarIra pitAnI pharajo bajAvavAmAM asamartha banI jAya che, zarIra asamartha thavAthI AtmahitamAM sAdhanabhUta evI dharmarUpa pharaja paNa bajAvI na zake mATe pitAthI banatA prayAse rAtribhojanano tyAga karI divase temaja prakAzavALA sthAnamAM ja bhejana aMgIkAra karavuM. nAnA prakAranA jaMtuo bhejanadvArA zarIramAM javAthI aneka vyAdhio utpanna thAya che. te viSayamAM kahyuM che ke, mehaM pipIliyAo haNati, vamaNaM ca macchiyA kuNai / juyA jalodaraM tu, kAliyo koTarogaM ca // 1 // pAlo sarassa bhaMgo kaMTolagai galaMmi dAraM ca / vAlummi vidhai alI, vaMjaNamajjhammi bhujaMto // 2 // savArtha -kIDIo bhejanamAM Ave te buddhino nAza For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA kare che, ane je mAkhI Ave te vamana karAve che, temaja ju Ave te jalodara nAmane roga utpanna thAya che, ane je karoLI Ave te keTane roga utpanna thAya che, ane je vALa Ave te svarane nAza kare che, temaja beraDI Adi vRkSane kaTe temaja lAkaDAne TukaDe Ave te kaMThamAM vAge temaja pIDAne utpanna kare che, temaja zAkanI aMdara vIMchI Adi padArtha Ave te tALavAno vidhI nAkhe che. ityAdi ghaNuM duHkhonI utpatti rAtribhejanathI thAya che, mATe tene tyAga kare te ja sajajana puruSanuM kartavya che. temaja madirApAna paNa A leka tathA parakamAM dukhanuM ApanAra hovAthI koI paNa vakhata te aMgIkAra karavuM nahIM. kahyuM che ke, madirApAnamAtreNa, buddhirnazyati duurtH| vaidagdhIbaMdhurasyApi, daurbhAgyeNeva kAminI // 1 // pApA kAdaMbarIpAnavivazIkRtacetasaH / jananI hA priyIyaMti jananIyaMti ca priyAM // 2 // madyapasya zavasyeka, luThitasya ctuHpthe| mRtrayaMti mukhe zvAno byAtte vivarazaMkayA // 3 // madyapAnarase bhagno nagnaH svapiti catvare / gUDhaM ca svamabhiprAya, prakAzayati lIlayA // 4 // bhAvArtha-jema dIrbhAgyanA deSathI strI nAzI jAya che tema catura purUSa hoya to paNa madirAnuM pAna karavAthI buddhi dUrathI nAzI jAya che. madirApAnathI paravaza cittavALA pApI purUSa pitAnI mAtAne strI tarIke mAne che, ane pitAnI strIne mAtA For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna AThamuM karI mAne che temaja rAjamArgamAM madirApAnathI bebhAna thaIne mukhane paNa khulluM karIne paDelA evA mANasane kutarAo A parvatanI guphA che ema mAnIne tenA mukhamAM pezAba kare che, ane madirApAnanA rasamAM magna thaele puruSa nagna thaIne mArganI vacce sUI jAya che. ane pitAnI chAnI vAta paNa lIlAmAtramAM pragaTa kare che. arthAt madirApAnathI kRtyAkRtyanuM bhAna rahetuM nathI, mATe A bhavamAM apakIrtinA bhAjanabhUta bane che, ane e macchathI paravaza thaI na karavA yogya kAcane paNa te kare che tethI parabhavamAM paNa durgatirUpa mahAduHkhane pAme che mATe madirApAna te sajajana purUSane avazya varjanIya ja che. mAMsabhejana paNa mahApApanuM kAraNuM hovAthI tyAga karavAne cagya che. mAMsanA bhejana karavAvALA jIvamAM dayA rahe nahIM. kahyuM che ke, cikhAdiSati yo mAMsaM, prANiprANApahArataH / unmUlayatyasau mUlaM, dayAkhyaM dharmazAkhinaH // 1 // bhAvArtha - je mANasa jInA prANane haraNa karIne mAMsa khAvAnI IcchA rAkhe che te mANasa dharmarUpI vRkSanA dayArUpI mUlane ukheDI nAMkhe che. jIvane mAranAra mANasa ekale ja jIvahiMsAnA pApane bhAgIdAra nathI paraMtu mAMsa khAnAra temaja jIvahiMsA karAvanAra mANaso paNa bhAgIdAra che. kahyuM che ke, haMtA phalasya vikretA, saMskartA bhakSakastathA / kretAmanumaMtA dAtA ca, ghAtakA eva yanmanuH // 1 // lAvAtha-manue kahyuM che ke, araNyamAM rahelAM ghAsa tathA For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA sarovaranAM pANIthakI pitAnAM zarIranI puSTi karatAM ane saMtoSathI rahetA evAM niraparAdhI hariNAdi jIne ghAta karanAra tathA mAMsane vecanAra temaja mAMsane saMskAra karanAra temaja tenA bhakSaNane karanAra temaja mAMsano kharIda karanAra temaja hiMsArUpI kukarma karIne mAMsa pedA karanAranI lAghAne karanAra ane pitAne tyAM AvelA atithione mAMsa ApanAra A sAte mANase ghAtaka kahevAya che. keTalAka mAMsabhakSaNamAM rasika banelA mANase pitAnA kAryanI lAghA karAvavAnI IcchAvALA hovAthI mAMsabhakSaNamAM kaMIpaNa dUSaNa nathI, kAraNa ke jema cekhA Adi padArtho prANInAM aMga che tema A paNa prANInAM aMgothI ja utpanna thAya che ema kahe che. A tenuM kahevuM keIpaNa rIte yogya nathI. kahyuM che ke, bhakSaNIyaM satA mAMsa, prANyaGgatvena hetunA / odanAdivadityevaM, ye cAnubhImate jaDAH // 1 // gosaMbhavAtte mutraM, payovana pibati kim ? / prANyaMgatAnimittA ca, naudanAdiSu bhakSyatA // 2 // zaMkhAdizUcitAsthyAdiprANyaMgatve same yathA / odanAdi tathA bhakSyamabhakSyaM pizitAdikaM // 3 // yastu prANyaMgamAtratvAt prAha mAMsaudane sme| strItvamAtrAnmAdapanyoH sa kiM sAmyaM na kalpayet // 4 // paMcendriyasyaikasyApi, vaghe tanmAMsabhakSaNAt / yathA hi narakaprAptina, tathA dhAnyabhojanAt // 5 // For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAkhyAna AThamuM bhAvArtha- khAdikanI mAphaka prANInuM aMga hevAthI. sapuruSane mAMsa bhakSaNa karavAne gya che"--A pramANe keTalAka jaDabuddhivALA puru anumAna kare che te ucita nathI, kAraNa ke khAdi bhakSya che temAM prANunuM aMga hotuM nathI. je prANanA aMgane hetu mAnatA hoya te gAyathakI utpanna thayela dUdha temaja mUtara baMnemAM paNa prANunA aMgane hetu eka sarakhe ja che chatAM dUdhanI jema mutaranuM pAna zAmATe karatA nathI ? hADakAM tathA zaMkha Adi padArtho prANInA aMgapaNAmAM sarakhAM che paraMtu zaMkhane pavitra mAnI lo ke aMgIkAra kare che ane hADakAMne aMgIkAra karatA nathI. tenI mAphaka cekhA Adi dhAnya bhakSaNa karavA lAyaka che ane mAMsAdi abhakSaNIya che. mAMsAdi abhakSaNIya che, evuM siddha karanAra ane vaLI sarva mANasone mAnya evuM udAharaNa paNa eka vidyamAna che. jema pitAne priyamAM priya evuM mANasa je mAtApitA bhAI athavA strI ke jenA sivAya kSaNavAra paNa cAlI zakyuM na hoya te mANasanA zarIramAMthI cetana padArthane vilaya thaI jAya, ane zarIra kevaLa marela hariNAdinA sarakhuM arthAta zaba rahe, tene sparza paNa thavAthI ke snAna kare che to pachI hariNAdi marela jIvonuM bhakSaNa karavuM e kaI rIte ghaTI zake ? arthAta na ja ghaTI zake eTale te abhakSaNIya ja che. vaLI je bheLA alpajJa puruSa prANInA aMga mAtrathI cekhA Adi anAjane temaja mAMsAdine sarakhAM mAne che te purUSe dareka strIomAM strIpaNuM sarakhuM hovAthI kevaLa strIpaNAne aMgIkAra karIne potAnI mAtA tathA strIne sarakhA rUpe mAnI, jevI ceSTA potAnI strInI sAthe kare che tevI ja ceSTA pitAnI mAtA sAthe kema karatA nathI? temaja ekapaNa paMcendriya jIvanA vadhathI tathA mAMsabhakSaNa kara, vAthI jema paralokamAM narakanI prApti thAya che tema dhAnyanA For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir @ dhanI dizA bhakSaNathI narakanI prApti thatI nathI mATe mAMsa ane anAjanI sarakhAmaNI kAipaNa rIte thaI zaktI nathI; AthI ane sarakhA guNuvALA nathI paraMtu dhAnya bhakSaNIya che ane mAMsa alakSaNIya che. A mAMsa sajjana purUSAne kAipaNa rIte bhakSaNIya nathI. evA upadeza yuktipUrvaka ghaNA ja vistArathI yAgazAstramAM pUjyapAda kalikAlasarvajJa zrImAn hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje, saMsArarUpI samudramAMthI bhavya prANIenA uddhAra karavAnI khAtara karela che, mATe sajjana purUSAe A mAMsabhakSaNanA anatA prayAse tyAga karavA ane bhAjanakAlamAM pathyApathyanA ( eTale A mAre bhakSaNIya che athavA abhakSaNIya che tenA ) vicAra karI apathya sAjananA tyAga karI pazca padArthanuM bhakSaNa karavuM. AjakAla tamAku jevA padArtha ke jene pakSI, kutarAM, khilADAM, uMdara Adi jIvA paNa khAtA nathI temaja gAya, bheMsa, gheADA, gadheDAM, bakarAM, uMTa, Adi jAnavarA paNa aMgIkAra karatAM nathI. vaLI lIkAmAM paNa kahevata che ke * uMTa mUke AkaDA ne bakarI mUke kAMkarA ' arthAt bakarI teA sarva padArtha nu bhakSaNa karavAvALI che chatAM paNa tamAkunuM bhakSaNa karatI nathI. keIpaNa pazu Adi tenuM bhakSaNa nahIM karatA heAvAthI tamAkunA kSetrane vADa paNa karavAmAM AvatI nathI, temaja tenA kSetramAM caMcA purUSa rAkhavAnuM paNa kAma paDatuM nathI. eTaluM ja nahIM paraMtu Una jevI vastu ke jene udhehI jaladIthI lAge che. paNa temAM je tamAku nAkhI rAkhavAmAM Ave te udheDI lAgatI nathI. arthAt kAIpaNuM ene aMgIkAra karatu nathI ene manuSyA aMgIkAra kare che, e ucita che ? AjakAla vidyAthIo ke jeone kaipazu guNu ke doSanI khabara paDatI nathI te paNa dekhAdekhIthI pIvA mAMDe che te zu' ceAgya che? tene pInAra mANasAnA kALa For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna ThaMsu : 9. jAmAM cAMdI paDe che ityAdi ghaNA dASAnI utti tamAkuthI thAya che. ityAdi kAraNeAthI tamAku padA paNa aMgIkAra karavA lAyaka nathI. 18. paraspara vizeSa na Ave tema dhama, atha, kAma e traNa vanu sevana karavu. dharma artha, ne kAma jenAthI abhISTa kAryonA udaya ane mAkSanI siddhi thAya tenuM nAma dharma kahevAya che, jenAthI lokika kArya nI siddhi thAya, tenu N nAma artha kahevAya che, ane jenAthI abhimAnanA rasathI prerAelI indriyAne prIti thAya, tenuM nAma kAma kahevAya che. A dharma, artha ane kAmarUpa traNe varga paraspara guMthAela che. temAM eka bIjAne upaghAta na thAya tevI rIte gRhasthAe sevana karavA paraMtu kAinA upadmAta thAya tema na karavuM. jo dharma ane arthanA upaghAta karI kevaLa kAmanuM ja sevana kare te araNyamAM rahetA hAthI jema viSayasukhamAM magna thaine ApattinuM sthAna thAya che tema te mAsa paNu du:khanA sthAnarUpa thAya che. temaja je purUSa dharma ane kAmane ullaghana karI kevaLa aja upArjana karavAmAM tatpara rahe che tenAM dhananA khIjA mANasA upabhega kare che ane pAte tA hAthIne mAranAra siMhanI jema kevaLa artha upArjana karavAnI khAtara karela anIti Adi duSkarmAja bhAgIdAra thAya che. temaja je je prANI dharmanI avagaNunA karI kevaLa artha upArjana karavAmAM ane kAma (icchita puMce. ndriyAnA viSaya ) nuM sevana karavAmAM Asakta bane, teA vAvavAne ApelA bIjanuM bhakSaNa karanAra kaNabInI jema duHkhI avasthAne prApta thAya che. AthI paraspara khAdhArahita traNe vargonuM sevana karavu temAM paNa vizeSe karIne dharmanuM sevana karavuM. kAraNu dharma vinA a ane kAmanI prApti thatI nathI. kahyuM che ke, For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavA dhanI dizA trivargasaMsAdhanamantareNa, pazorivAyurviphalaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yadbhavato'rthakAmau // 1 // bhAvArtha -dharma, artha ane kAma A traNa varganA sAdhana vinA manuSyanuM AyuSya niSphaLa che. te traNa vargamAM paNa dharma te zreSTha che, kAraNa tenA vinA artha ane kAmanI prApti thatI nathI. 1 uparanA hetuthI gRhasthone traNe varganuM sAdhana karavuM ucita che. 19 atithi sAdhu, temaja dInAdi puruSane yegyatA pramANe satkAra karo. ati ujvaLa AcaraNanI pravRttivALe athavA tithi vagere divasane jene vibhAga nathI te atithi ane dharma, artha, kAmanI ArAdhanA karavAmAM atyaMta azakta evA lUlA, AMdhaLA, baherA Adi dIna, upakata atithi athavA dIna purUSa AdinI sevA karavI paNa ucita che. aucityarahita guNene samUha hAya, te te paNa gyatAne prApta thato nathI mATe atithi(sAdhu)nI puNyAnubaMdhI puNyane arthe dInAdikanI dayAne arthe yathocita sevA karavI joIe. 20. kaI paNa vAtamAM kAgraha na kare. buddhimAna purUSAe sadA sarvakAryamAM abhinivezane tyAga kare. bIjA mANasane parAbhava karavAnI khAtara anItinA kAryane AraMbha kare, tenuM nAma abhiniveza athavA durAgraha kahevAya che. e abhiniveza karanAra A lokamAM tathA paralokamAM durAgrahI evA grAmakUTanI mAphaka duHkhI avasthAne prApta thAya che. te grAmakTanuM daSTAMta A pramANe che. baherA Adi mAM ane atithi For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna AThamuM aneka jalataraMgathI ramaNIya evI narmadA nadInA dakSiNa dizAnA taTa upara aneka dhanavaMta purUSathI suzobhita evuM sAmaMta nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM atidhanavALA hovAthI prasiddhine pAmele e grAma nAmane gRhastha rahete hate. tene eka suMdarI nAme strI hatI. te zIlAdi guNekarIne vibhUSita hatI ane tene eka putra paNa hate chatAM paNa tene bIjI strI paraNavAnI IcchA thaI. te IcchA thatAM ja atidhanavaMta tathA prasiddha hovAthI tarata ja teNe bIjA keI gRhasthanI putrInI sAthe pANigrahaNa karyuM. te navIna strInuM nAma raMgI hatuM. jo ke te avaguNanA sthAnarUpa hatI chatAM navIna hovAthI tenA upara atinehane te dhAraNa karato hate. te pitAnI navIna strInI upara atirAgavAnuM hovAthI tenA kahevA mujaba pitAnI jUnI strI suzIla hovA chatAM paNa tene bhAga ApIne juduM rahevAnuM kahyuM. te strI paNa suzIlA temaja patinI AjJAmAM rahevAvALI hovAthI judI rahI. A bAju grAmakUTa potAnI navI zrI kuraMgInI sAthe aneka prakAranA viSayasukhane anubhava kare che. tevAmAM te dezane svAmIe grAmakUTane belAvavAthI grAmaTe kuraMgI nAmanI navIna strI pAse rajA mAMgI tyAre te UlaTI rajA nahIM ApatAM sAthe javA taiyAra thaI, tyAre tene ghaNuM samajAvIne kahyuM ke, "huM thoDA divasamAM pAcho AvIza." tyAre teNue kahyuM ke, he svAmI! huM tamArI AjJAthI ahiM rahIza, paraMtu sapatnInA kahevAthI ke mAre mAthe kalaMka mUkaze. A sAMbhaLIne thAkUTe kahyuM ke huM koInuM mAnavAne nathI. ItyAdi ghaNI rIte grAmakUTa, kuraMgIne rIte samajAvIne ghara seMpI rajA laIne gaye. pachI kuraMgI paNa jArapurUSenI sAthe nAnA prakAranA kAmagamAM magna thaI. ane jararUSone khuzI kastAnI khAtara pitAnA gharamAMthI dhana dhAnya ane vastrAdika sarva For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA vastuo teone ApIne gharane eka zUnya jaMgala sarakhuM karI mUkayuM. arthAt gharamAM kaMIpaNuM sArabhUta vastu rahevA dIdhI nahIM. tyArabAda zAmakUTa pitAnA svAmInuM kArya karI pitAnA nagaramAM AvavA nIkaLe. nagaranI bahAra AvIne pitAne ghera pitAnI kuraMgI nAmanI navIna strIne nokaradvArA kahevaDAvyuM ke, tamArA svAmI Ave che, mATe teone mATe uttama prakAranAM bhejane karIne taiyAra rAkhe. te sAMbhaLIne gharamAM kaMI paNa na rahevAthI nekarane sAthe laI suMdarIne ghera jaI suMdarIne kahyuM ke ApaNe svAmI ghaNI mudate paradezathI Ave che, mATe tuM meTI levAthI Aje mArA kahevAthI svAmIjI tAre ghera bhojana karaze. tuM bhajananI taiyArI kara. A sAMbhaLIne suMdarI suzIla temaja patibhaktA hovAthI tarata ja jana taiyAra banAvyuM. grAmakUTa te nagaramAM AvIne sIdhe ja potAnI priya strI kuraMgIne ghera gaye. jaIne kahyuM ke he strI! jaladI mane bhejana Apa, vilaMba na kara. Aje ghaNA divasathI tArA hAthanuM bhajana nahIM karavAthI mane ghaNI utkaMThA thaI rahI che. A sAMbhaLI kuraMgIe krodha karIne kahyuM ke mane tamArA snehanI pUrepUrI khabara che. jene ghera kahevaDAvyuM che, tene ghera jAo kuraMgI potAnI meLe suMdarIne ghera jaIne jananuM nakakI karI AvI che chatAM potAnA svAmIne mAthe deSa mUkavAthI grAmakUTa te bilADAne dekhIne jema uMdara chAnAmAne besI rahe tenI jema muMgAnI mAphaka besI rahyo che. eTalAmAM pitAnI suzIlA evI prathama strIe pitAnA putrane tenA pitAne bolAvavAnI khAtara mokalyA. putre AvIne kahyuM ke he pitAjI, padhAre, jana taiyAra thaI gaela che. te ja vakhate kuraMgIe paNa kahyuM ke, suMdarIne ghera jA, ane bhejana kara. A sAMbhaLI dInamukhavALo thaIne suMdarIne ghera gaye. pitAne svAmI ghaNe divase pitAne ghera AvatuM hovAthI suMdarI paNa For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna AThamuM pitAnA svAmIne dUrathI dekhIne UbhI thaI, temanA sAmI jaI, praNAma karI pitAnA gharamAM lAvIne snAnAdika karAvIne sArI sArI raI svAmInAthanI pAse mUkI. paraMtu kuraMgI uparanA sanehathI kuraMgInA hAthanuM bhajana nahIM hovAthI tene te bhejana sArUM nahIM lAgavAthI suMdarIne kahyuM ke kuraMgIe je kaI rasoI karI hoya temAMthI thoDI laI Ava te khAvAnuM bhAve. A sAMbhaLIe suMdarIe kuraMgIne ghera jaIne kahyuM ke te je kaMIpaNa rasoI karI hoya temAMthI Apa, ke jethI svAsIne tRpti thAya, tema bhajana paNa sAruM lAge. te sAMbhaLI kuraMgIe kaMIpaNa rAI na karelI hovAthI tAjuM gebara ApyuM. te laI AvIne svAmIne kahyuM ke, he svAmInAtha! A kuraMgIe ApyuM che. te aMgIkAra kare. te laIne te rAgAMdha hovAthI atyaMta khuzI thaIne teNe bhajana karyuM. bhejana karIne beTho che, eTalAmAM ghaNA divase AvavAthI tene mitra eka brAhmaNa hatA. te tene maLavAne mATe AvyA. tyAre grAmaphUTe mitrane pUchayuM ke-"he mitra! Aje kuraMgI kema ATalI badhI krodhAyamAna che? tyAre brAhmaNe paNa mitrAIne saMbaMdha hovAthI kahyuM ke he mitra! tArI strI durAcAriNI che mATe tArA gayA bAda tArI durAcAriNI strI aharniza jArapurUSanI sAthe viSayasukhane bhegavavA lAgI. ane e tArI strIe jApurUSonI upara ati mohita thayelI hovAthI tArA gharamAMthI sarva sArabhUta vastu teone ApI dIdhI che. ItyAdi sarva satya hakIkata kahI, chatAM paNa AgrahI hovAthI te vAta nahIM mAnatAM UlaTe pitAnA mitra brAhmaNane upAlaMbha devA lAgyuM ke he mitra? AvI AvI asatya vAta tuM mArI AgaLa zA mATe kare che? mArI strI kadApi AvI hoya ja nahIM. tyAre mitra paNa manamAM samajI gaye ke A mArA mitrane A tenI durAcAriNe strIe ghaNoja AgrahI banAvela che mATe mAruM kahyuM mAnavAne nathI ema mAnIne For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA mona the. tyArabAda grAmaTe paNa kuraMgIne ghera AvIne mitre kahelI badhI vAta jaNAvI, eTale kuraMgI bolI ke he svAmInAtha! meM tamane prathamathI ja kahyuM hatuM ke mArI patnInA kahevAthI leke mArA mAthe kalaMka mUkaze. te pramANe banyuM ke nahIM? tyAre grAmakUTa kahe ke hA, tArI vAta kahevI sAcI hatI paraMtu A mAro mitra evuM asatya kema bele? tyAre kuraMgI kahe ke huM kahuM chuM te sAMbhaLo. A tamArA mitra mahAdurAcArI che. te mArI patnInA kahevAthI mAre ghera AvIne mAruM zIla khaMDana karavAne taiyAra thayo hato. e vAta meM nahIM mAnavAthI mArA mAthe beTuM kalaMka mUkavA mATe A tamane khoTI vAta kahI che. A vAta AgrahI ane rAgAMdha evA grAmakUTe sAcI mAnIne te brAhmaNa mitrane tiraskAra karIne tenI sAthe mitrAcArInA saMbaM dhane paNa teDI nAMkhyA. A rIte kuraMgInA vazamAM paDIne durAgrahI evA te grAmakUTe tenA kahevA mujaba anItivALAM kAryo jevAM ke suzIlA evI suMdarI nAmanI egya strIne judI rAkhavI, ane satyavAdI evA brAhmaNa mitrane tiraskAra kare. Adi karIne A lekamAM apakIrti tathA parakamAM durgati Adi duHkhane paNa anubhava karyo. uparokta hetuthI kaI paNa kAryamAM kadAgraha nahIM karatAM satyAsatyanI parIkSAdvArA asatya kAryane tyAga karI satya vastune aMgIkAra kare. A sajana purU e pitAnuM kartavya mAnI legya kAryamAM pravRtti karavI e ja ucita che. ra1. guNa ne pakSapAta kare he sajajana purUSa! keIpaNa divase keInA deze nahIM jotAM guNene aMgIkAra karavA, kAraNa ke avaguNa sAMbhaLavAthI temaja bolavAthI UlaTI hAni kare che te viSe kahyuM che ke, For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna AThamuM saMto'pyasaMto'pi parasya doSAnoktAH zrutA vA guNamAvahaMti / vairANi vaktu: parivardhayati zrotuzca tanvaMti parAM kubuddhim // 1 // bhAvArtha -parapurUSanA chatA doSa athavA achatA deze bolavAthI athavA sAMbhaLavAthI keIpaNu guNa utpanna thatA nathI, paraMtu deze bolavAvALAne veranI vRddhi thAya che, ane sAMbhaLavAvALAne beTI buddhi utpanna kare che. A upara kahela hetuthI ja phUSaNavALA purUSonA de na aMgIkAra karatAM guNI purUSanA guNane pakSapAta kara. guNI purUSanA guNa grahaNa karavAnI IcchAdvArA ApaNAmAM paNa sadaguNenI utpatti thAya che ane te saguNonI utpatti thavAthI A lekamAM paNa yaza, rUpa, sukha ane paralokamAM paNa sAgatinAM: sukhanI prApti thAya che. 22. deza tathA kAviruddha AcArane tyAga kare. akALa ane adezamAM eTale niSedha karelA dezamAM tathA kALamAM gamana karavuM nahIM. niSedhadeza jevA ke kArAgRha tathA vadha karavAnA sthAnamAM, temaja jugArI lokonA sthAnamAM tathA parAbhavanA sthAnamAM ane bhaMDAranA makAnamAM ane bIjAnA aMtaHpuramAM, cora-vezyA-naTa AdinA sthAnamAM tathA niSiddha karela kALamAM eTale madhyarAtrimAM gamana, ItyAdi sajajana purU ne kadIpaNa karavAM ucita nathI. kAraNa ke te prakAranAM sthAnamAM athavA kALamAM AcaraNa karavAthI purUSane rAjA tathA cora vagejethI upadrava thAya che, mATe ayogya deza tathA ayogya kALanuM AcaraNa na karatAM deza tathA kALanuM AcaraNa karavuM ucita che. For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna 9 muM. [mAganusArInA guNa 2 thI 35] - kAju23. kAryanA prAraMbhamAM pitAnA baLA-baLane jANavA koIpaNa kArya AraMbha karatAM pahelAM buddhimAna purUSoe, sva tathA paranA baLane dravya-kSetra-kALa ane bhAvathI vicAra karo. vicAra karIne AraMbha kare te kAryanI saphaLatA nIvaDe che. mATe avazya vicAra kare. kahyuM che ke, kaH kAlaH kAni mitrANi, ko dezaH ko vyayAgamau / kazcAhaM kA ca me zaktiriti cintyaM muhurmuhuH // 1 // bhAvArtha-samaya ke che, mitre keNa che, deza keNa che, Avaka keTalI che, kharca keTale che, ane mArI zakti keTalI che? tene barAbara vicAra kare. anyathA saghaLo AraMbha niSphaLa jAya che. kahyuM che ke, sthAne zamavatAM zaktyA vyAyAme vRddhiraGginAm / ayathAvalamAraMbho, nidAnaM kSayasaMpadaH // 1 // bhAvArtha-zaktinA pramANamAM je kArya AraMbha karavAmAM Ave to samatAvALA prANuonI saMpadA vRddhi pAme che ane je zaktithakI adhika kAryane AraMbha karavAmAM Ave, te te saMpattionA vinAzamAM kAraNabhUta che. A hetuthI kAryanI saphaLatA IcchanArA sajajana purUSoe svapara sAmaryAdino vicAra karIne kAryAraMbha kare eja ucita che. For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AkhyAna navazuM C. 24. jJAnAdike karIne yukta evA vRddha puruSAnI sevA karavI. anAcArathI nivR ta thaIne sadAcAramAM vana karavuM. tenu nAma vRtta kahevAya che. ane tene pALanArA je purUSA teone vRttastha kahevAya che. jJAna eTale karavAlAyaka athavA na karavA lAyaka vastunA nizcaya karavA. tevA jJAne karIne vRddha, ( arthAt vayathI adhikapaNAthI athavA sapheda vALa utpanna thavAthI vRddha thaelA nahIM) uparokta vRttamAM rahela vRddha purUSAnI sevA karavAthI pAtAmAM paNa sadAcAra tathA nAmanI vRddhi thAya che. te thavAthI Atmahita paNa zIghra thai zake che, mATe sajjana purUSAne uparIkta mahAtmAonI aharniza avazya pUjA karavI ceAgya che. 25 pASaNa karavA cAnca nAtu pASaNa karavu. bharaNapASaNa karavAne yogya mAtA-pitA, satI strI, tathA nirvAha karavAnI zaktirahita evA mALako tathA nAkA AdinuM bharaNapASaNu sArI rIte karavuM e ja ucita che.' kAraNa ke, jo tema na kare teA A lAkamAM apayaza paNa thAya, temaja tee, peAtAnu bharaNASaNa na thavAthI zrI durAcAranuM sevana kare, putra, nAkarAdi cArI Adi kAryo kare. ethI ghaNAja ananI utpatti thAya, mATe sajjana puruSoe tA bharaNapASaNa karavA ceAgya manuSyAnu bharaNapeASaNa karavuM e pAtAnI pharaja mAnIne karavuM e ucita che. 26. dareka kAryamAM pUrvAparanA vicAra karavA. ghaNA lAMkhA kALe thavAvALuM kArya ane utpanna karaze ke anartha ne utpanna karaze evA vicAravALA hAya tenu nAma dIdazI kahevAya che. evA dIrghadazI puruSa pariNAme suMdara ane alpa phleza ane bahu lAbhavALuM evuM kArya karavAvALA hAya. kArya karatAM pahelAM anAgata kALamAM thavA yAgya lAbhAlAbhanA ha For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamI dizA vicAra na kare te ja vakhate kAdika AvI paDe, tyAre tene dUra karavAnI khAtara prayatna kare che te Aga lAge tyAre ku khodavA ane jyAre yuddha zarU thAya tyAre sainyanI taiyArI karavI, ane jyAre nadImAM pura Ave tyAre pALa bAMdhavI. tenI jema niSphaLa thAya che mATe daSTine vizALa karIne kAryanA pariNAmane vicAra kare, eja sajajana puruSone ucita che. 27. vizeSa prakAre jANavuM * vizeSajJAna eTale vastu ane avastu temaja tyAkRtya ane svapara Adi vastuomAM rahelA aMtarane pakSapAta rahitapaNe eTale madhyasthapaNAthI jANavuM. kAraNa ke pakSapAtavALe mANasa guNene deSarUpa ane dene guNarUpa mAne che, te viSe kahyuM che ke, AgrahI bata ninIpati yuktiM tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yuktiyetra tatra matireti nivezam // 1 // bhAvArtha-AgrahI puruSa je padArthamAM pitAnI AgrahavALI buddhi hoya, tyAM yuktine laI javAne I che che, ane pakSapAtarahita puruSa to je sthaLamAM yukti lAge, tyAM pitAnI matine sthApana kare che. 1. upara kahela hetuthI pakSapAtarahitapaNuM ja yogya che kAraNa ke kadAgrahI puruSa vastu jANI zakato nathI, mATe vastutatvane jANavAnI IcchAvALA sAjana puruSe pakSapAtane tyAga karIne madhyasthabhAva eTale pakSapAta rahitapaNane aMgIkAra karIne vastutattva jANavAne mATe prayatna kara, eja ucita che. 28. karelA guNane jANavA. kRtajJa eTale karelA guNane jANakAra hoya, paNa karela guNanuM jANavuM bahuja kaThIna che. For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hayAkhyAna navamuM lammai na sahassesu vi uvayArakaro vi iha naro tAva / jA mannai uvayariaM so lakkesuM pi dullaho // 1 // bhAvArtha -hajAra puruSonI saMkhyAmAM paNa A jagatamAM upakAra karavAvALA mANasanI khaLa karatAM keIpaNa nahi maLI zake, kAraNake A jagatamAM upakAra karavAvALA mANase bahu ja thaDA che. temAM paNa upakAra mAnavAvALo eTale karela upakArane jANavAvALo lAkho mANasamAMthI paNa maLave ghaNeja durlabha che. arthAta maLI zake tema nathI. 1. upara kahela hetuthI karelA guNane jANa, e te buddhimAna puruSonI pharaja che. e pharajane abhimukha thaIne A guNane prApta karavo eja cogya che. 29. lekanI prIti meLavavI. A loka, tathA paraleka saMbaMdhI viruddha kAryone tyAga karavAthI tathA dAna, vinaya, zIlAdika guNanI AcaraNa karavAthI A carAcara jagatamAM sarva lekamAM priyapaNAne pAme che. kahyuM che ke, dAnena savAni vazIbhavanti, dAnena vairANyapi yAMti nAzam / paro'pi baMdhutvamupaiti dAnAttasmAddhi dAnaM satataM pradeyam // 1 // viNaeNa naro gaMdheNa caMdaNaM somayAi rayaNiyaro / mahuraseNa amayaM appA piyattaM lahai bhuvaNe 2 | suvisuddhasIlajutto pAvaha kiti jasaM ihloe| sabajaNavallaho viya suhagaimAgI ya paraloe . // 3 // bhAvArtha -dAne karI sarva cha vaza thAya che. tathA dAnathI zatrubhAva hoya te paNa nAza thAya che temaja dAnathI para (pArake) For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 ? dharmanI dizA hoya te paNa baMdhupaNAne bhaje che mATe AvA guNe karIne alaMkRta evA dAnane sarvadA devuM. . temaja jema gaMdhathI caMdana, sAmyatAthI candramA ane madhura paNAthI amRta lokone priya hoya che, tema mANasa paNa vinayaguNathI lokapriyapaNAne pAme che. 2. atyaMta nirmaLa evuM je ziyala teNe karIne yukta e. puruSa A lekamAM yaza, kIrti tathA priyapaNAne paNa pAme che ane paralokamAM zubha gatine bhAgI thAya che, mATe uparokta guNenI prApti karIne janapriyatA meLavavI te ja sajajana puruSanuM kartavya che. 3. 30, lAlajAne dhAraNa karavI. lajA guNanI prApti avazya karavI. kAraNa ke lajajAvAna puruSa prANano nAza thAya to paNa pate aMgIkAra karelI pratijJAne tyAga karato nathI. kahyuM che ke, lajayA kAryanirvAho, mRtyuyuddheSu lajayA / caiva na pUrzikA sarva paNa che ? lajAluo akajaM vajai dUreNa jeNa tnnuaNpi| Ayarai samAyAraM na muyaha aMgIkayaM kahavi // 2 // bhAvArtha -sapuruSe lajAvALA hovAthI kAryane nirvAha kare che. temaja subhaTo paNa yuddhamAM lajajAthI pAchA nahIM haThatAM pitAnA prANune nAza kare che temaja satpaSe lajAnA vaza thayA thakA nyAyamArgamAM pravRtti kare che mATe sarvanuM kAraNa - lajajA che. 1. lajajAvALo mANasa apamAtra paNa akAryane dUrathI tyAga For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khyAkhyAna navamuM kare che. temaja sadAcArane aMgIkAra kare che ane pite aMgIkAra karela satkAryane keIpaNa vakhate tyAga karato nathI. 2. lajAthI ghaNA ne lAbha thAya che mATe lajajA - guNa ati zreyane karanAra hovAthI sajajana puruSone te avazya aMgIkAra karavA yogya che. 31. dayA rAkhavI, | sarva dharmavALA "ahiMsA vo tha;" e vAkyane mAnavAvALA hovAthI sarva dharmonuM temaja sarva zAstronuM sArabhUta, ane sarva janane mAnya temaja sarva guNemAM mukhya evo dayA dharma ja che. te dayA dharmanI lAgaNI ane tenA upara atiprema niraMtara jALavI rAkhave, kAraNake dayAne nAza thayo tenI ja sAthe sarva dharmo naSTabhUta thaI jAya che. kahyuM che ke, kRpAnadImahAtIre, sarve dharmAstRNAkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyanandati te ciram // 1 // kRpArUpI nadInA moTA tIra upara sarva dharmarUpI tRNanA aMkurAo AnaMdathI vRddhi pAme che, paraMtu te dayArUpI nadI sukAI gaye chate te aMkurAo kyAM sudhI rahevAnA che? arthAt nahIM ja rahe. kiMtu tarataja tenI sAthe naSTa pAmI jaze. 1. dayA nahiM tenuM nAma hiMsA, te jIvane vadha karavAthI thAya che ane te hiMsAthI keI sukRta karavAnI IcchA rAkhe te AkAza puSpa meLavavAnI IcchAnI jema nirarthaka che. arthAta kadApi kALe paNa sukRta thaI zake ja nahi. te viSayamAM kahyuM che ke, yadi pAvA toye tarati taraNiyadhudayati, pratIcyA saptAciyadi majati zaityaM kathamapi / For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 1024 dharmanI kiraNa yadi kSamApIThaM syAdupari sakalasyApi jagataH, prasUte satcAnAM tadapi na vadhaH kApi sukRtam // 1 // | bhAvArtha -je kadApi pASANa pANImAM tare, athavA sUrya pizcima dizAmAM udaya pAme, agni zItaLapaNAne pAme, temaja pRthvImaMDaLa saMpUrNa jagatanI upara Ave tathApi jIne vadha keIpaNa kALamAM athavA keIpaNa kSetramAM puNyanI utpatti karavAne samartha nathI. 1. A dayA guNa pedA karanAra purUSe zikAra tathA mAMsajanane avazya tyAga karavo joIe, kAraNa ke zikAra karavAmAM temaja mAMsabhAjana karavAmAM krUratA mukhyapaNe rahe che. ane jyAM krUratA hoya tyAM dayA rahI zakatI nathI. sarva jIvone jIvavAnI icchA sarakhI che. iMdrabhuvanamAM vAsa karavAvALA iMdrane jeTalA pramANamAM jIvavAnI IcchA che teTalAja pramANamAM viTTAmAM rahelA kIDAne paNa rahelI che temaja je ApaNe AtmA che tevAja sarva prANIonA AtmAo hovAthI dayAnA pratipakSIhiMsAne tyAga karIne dayArUpI mahAna guNane sarva sajajana purUe meLave yogya che. kAraNa dayA sarva dharmanuM mULa che. 32. somya prakRti hevI joIe, "kura" svabhAva rahita puruSanA aMtaHkaraNamAM somya guNane vAsa thaI zake che ane te saumya prakRtivALe purUSa pitAnA tathA bIjAnA AtmAne paNa zAMta guNanI utpattimAM sAdhanabhUta che. kahyuM che ke, payai somasahAvo, na pAvakamme pavattai pAyaM / havaha suisevaNio , pasamanimittaM paresipi // 1 // bhAvArtha- prakRtie karIne zempa savabhAvavALo purUSa prAya: divasa For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna navamuM karIne Akaza, vadha, hiMsA, cerI Adi pApakAryomAM pravarta. mAna thAya nahIM, ane sarvane sukhe karIne sevanIya thAya tathA pitAnA ane paranA AtmAne zAMtinA nimittabhUta bane che. 1. udAharaNa tarIke jue ke, zAMtaguNane sadbhAva hovAthI rAmacaMdrajInI pitAnAja zatru rAvaNanA pakSamAM gaNAtA sugrIva ane vibhISaNAdie paNa AvIne sevA karI. A udAharaNadvArA e sArAMza nIkaLI zake che ke, zAMta prakRti zatruone paNa vaza karavAmAM eka advitIya sAdhanabhUta che. uparokta rIte A zAMtaguNa sarvakArya siddhi karavAmAM samartha hovAthI avazya sajajana purUSane aMgIkaraNIya che. 33haMmezA popakAra kare. A jagatamAM paropakAra sarakhe keIpaNa guNa nathI arthAt sarva guNemAM uttamatAne bhajanAra pareDakAraja che. A jagatamAM ati muzkelIthI prApta thaI zake te manuSya janma pAmIne je manuSya saMsAranA kSaNika sukhamAM lIna banIne paropakAra kare te dUra raho, paNa pare pakAra te zuM vastu che, e jANavAnI IcchA paNa jenA aMtaHkaraNamAM utpanna thatI nathI. evA manuSya vAstavikarIte zAstrakAro kahe che ke manuSya nathI paraMtu manuSyanA svarU5dvArA hariNa sadaza che. yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM, na cApi zIlaM na propkaarH| te martyaloke savi mArabhUtA, manuSyarUpeNa mRgAbaranti // 1 // bhAvArtha -je purUSamAM mahAmahenatathI paNa durlabha evI vidyAnI prApti karavI, temaja karmakSaya dvArA zivazarmanI prAptimAM sAdhanabhUta evuM tapa karavuM, ane aneka saMpattionI For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA prAptimAM sAdhanabhUta evuM dAna devuM temaja zIlanuM pAlana ane sarvottama keTIe birAjamAna evA paropakAranuM sevana Adi guNone vAsa nathI, te purUSe A manuSyalekamAM pRthvIne bhArabhUta che. ghaNuM zuM kahevuM? paraMtu manuSyanA rUpe mRga sAza AcaraNa kare che. 1. sajajana purUSo te svAbhAvika rIte pare5kAra karavAmAM udyamavAna banI rahe che eTaluM ja nahIM paraMtu zarIra paNa pApakArane mATe dhAraNa kare che. teone koInA upadezanI temaja zikSAnI jarUra nathI. amayaM supattadANaM aNukaMpA uciya kittidANaM c| dohiMpi mukkho bhaNio tini bhogAiyaM diti // 1 // bhAvArtha-prathama abhayadAna, bIjuM supAtradAna, trIjuM anukaMpAdAna, ceAthuM ucitadAna ane pAMcamuM kIrtidAna. A pramANe pAMca prakAra dAnanA che. temAM prathamamAM abhayadAna ane supAtradAna A be prakAranAM dAna zivazarma ApavAne samartha che. ane zeSa rahela traNa dAna, bhegAdi saMpattio ApavAne zaktimAna che. 1. - A pAMca dAnamAM paNa mukhya abhayadAna karavAvALA purUSane kaI paNa prakArane bhaya rahetuM nathI arthAta nirbhaya banI jAya che. abhayaM sarvasattvebhyo yo dadAti dyaaprH| tasya dehAdvimuktasya bhayaM nAsti kutazcana // 2 // - bhAvArtha -dayA karavAmAM sAvadhAna e je purUSa sarva saMsAranI upAdhiothI upAdhivALA evA prANuone abhayadAna For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna navamuM ApI nirbhayapaNAne prApta karAve che te purUSane A bhavamAM te bhaya nathI, paraMtu A deha tyAga karIne parabhavamAM jAya, tyAM paNa tene keIpaNa jAtano bhaya raheto nathI. 1. A sthaLe abhayadAna devAmAMja jenuM citta usuka thaI rahela che evA abhayakumAra maMtrInuM eka udAharaNa che. magadha dezanA svAmI zreNika rAjA hatA. teonA maMtrI abhayakumAra nAmanA hatA. eka avasare rAjA, sabhA bharIne birAjamAna thayela che. te vakhate rAjAe sabhAmAM prazna karyo ke, AjakAla ApaNA rAjyamAM alapa mUlyathI kaI vastu prApta thaI zake che? A praznanA uttaramAM sabhAsadee jaNAvyuM ke, "alapamAM apa kiMmatathI mAMsa maLI zake che." A vAta sAMbhaLI abhayakumAra maMtrI te cakita ja banI gayA ane vicAra karyo. "phakara nahi, paraMtu e upAya kare ke jethI jo nAza thAya nahi." eka vakhata rAtrInA samayamAM abhayakumAra pote pharavA nIkaLyA. sAthe eka hajAra sonAmahAre lIdhI ane darekane ghera jaIne kahevA lAgyA ke, "Aje rAjAjI ghaNI bImAra che, ane teonI davAnA upagamAM levAnI khAtara manuSyanuM kALajuM kApIne temAMthI eka TAMkabhAra mAMsa joIe che. tenI kIMmatamAM eka hajAra nAhera huM AvuM chuM.' Ama sthaLe sthaLe kahevA chatAM ane eka hajAra senAhera ApavA chatAM paNa eka TAMka bhAra manuSyanA kALajAnuM mAMsa maLI zakayuM nahi. have bIje divase jyAre sabhA bharAIne beThI, tyAre maMtrI rAje pUchayuM ke, "bele bhAI, AjakAla alpa kiMmatathI kaI vastu maLI zake che ?" tyAre koIe paNa uttara na ApavAthI maMtrI rAja piteja belyA ke, "bhAI Aje kema bolatA nathI te divase to mAMsa maLI zake che, ema belatA hatA. A vAta sabhAsada sAMbhaLIne adhamukha thaI gayA tyAre rAjAjIe pUchayuM ke, "he For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir stH dhanI nima matrIrAja, A vAta zuM che? ke jethI sabhA kaMIpaNa khelatI nathI, ane zyAma mukhavALI jhAMkhI thayela jaNAya che.' tyAre maMtrIzvara abhayakumAra pote karela sarva vAta jaNAvI. ne sabhAne samajAvavA khAtara jaNAvyuM ke, amedhyamadhye kITasya surendrasya surAlaye / samAnA jIvitAkAMkSA samaM mRtyubhayaM dvayoH // 1 // bhAvArtha:- huM sabhAsadeA, viSTAnI aMdara rahela kIDAne ane surAlayamAM vAsa karavAvALA iMdrane paNa jIvavAnI AzA eka sarakhIja hAya che ane khanene mRtyunA bhaya paNa sarakhAja che. 1. A upadeza dvArA khIjAone paNa teoe abhayadAnamAM udyamavAna anAvyA, mATe abhayadAna sa thakI mukhya gaNatrImAM gaNI zakAya che. joke dAnanA viSaya ghaNA che, paraMtu prasaMga nahiM hAvAthI ATaluM khasa che. paMDita purUSA potAnI jiMdagIne paNa dharmane mATeja dhAraNa kare che, ane peAtAnu zarIra paNa kevaLa paropakAra karavAne mATeja dhAraNa kare che. parApakAranA bhedo Adi vizeSa svarUpa jANavAnI IcchAvALA sajjana purUSAe dharmazAstrodvArA jANI levuM. mahArAjA vikramAditya aneka jIveAnI upara upakAra karavA thakI 'paradu:kha bhajana" evA birUdathI jagatamAM prasiddhine pAmyA che. evA DhaSTAntAnu anukaraNa karIne buddhimAna temaja guNagrAhI purUSA avazya pApakAra karavAmAM pravRtti kare che ane teAe e pravRtti karavI e ucita che. 34. kAma krodhAdi aMtaraga che zatrunA jaya karavA. A jagatamAM hitecchu purUSAe kAma, zoSa, leAla, mAna, For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAkhyAna navamuM mada, A aMtaraMga zatruo jItavA gya che, kAraNake jyAM sudhI A cha zatruothI vAsita jeonuM aMtaHkaraNa hoya che teonuM Atmahita thaI zakatuM nathI. kemake AtmahitamAM pratibaMdhabhUta che. temaja A cha zatruone jaya thavAthI bahAranA zatruo te. rahI ja zakatA nathI. parastrI uparanI je Asakita te kAma kahI zakAya che. A kAmarUpI A taraMga zatrune vaza thavAthI rAvaNa jevA jabarajasta rAjAo paNa apakIrti pAmIne nAzabhUta thaI gayela che. kahyuM che ke, strIlubdho jagati yazcAtyajadhazastu taM naraM / dAsIlubdho yathA muMjo'pakIA gIyate na kim // 1 // bhAvArtha-A jagatamAM dAsInI upara Asakata thayela e je rAjA muMja zuM apakIrtidvArA nathI gavA? arthAta strImAM Asakta e rAjA apayazapaNane pAme che. arthAta jene thaze paNa tyAga karyo che tenI mAphaka je purUSa strIomAM Asakta bane che te purUSane, yaza paNa tyAga kare che. pitAnA balAbalane vicAryA vinA kepane AdhIna banelA evA sArA sArA sArA mahAtmAo paNa A saMsArasamudramAM gAthAM mAre che. arthAta krodharUpI mahAna aMtaraMga zatru A saMsAramAM rakhaDAvanAra che, mATe AtmahitAthI purUSe krodhane avazya tyAga karavo joIe. A krodharUpI zatrune tyAga kareja joIe. e upadeza nIcenA dvArA zAstrakAra jaNAve che. kahyuM che ke, kAra sarvovALAM junAM havAnA saMketo'khilakaSTAnAM kroSastyAjyo manISiNA // 1 // For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA bhAvArtha-krodha te sarva dezonI khANarUpa ane saMpUrNa guNene bALavAne mATe agnisamAna temaja saMpUrNa kadane ApavAne mATe saMketarUpa che, AvA aneka prakAranAM dUSaNethI bharapUra krodha che, mATe tene avazya buddhimAna purU tyAga kare. 1, dAnAdika egya sthAnamAM pitAnuM dhana vAparavuM nahi, tathA niSkAraNa kapaTadvArA paradhana aMgIkAra karavuM, tenuM nAma lobha kahI zakAya che, ane zAstrakAra kahe che ke joma [&Ani pati lebha te pApanuM mULa che. lebhanI tRSNa zAMta thatI nathI. paraMtu ulaTI jema jema lAbha thAya che tema tema vRddhine pAme che. kahyuM che ke, samudrasyaiva kallolAtmakallolo vardhate yathA / .. tallAbhAca lomo'pi mammaNavaNijo yathA // 1 // bhAvArtha-jema samudranA kalela AvavAthI kolanI hAni nahIM thatAM vRddhi thAya che tenI mAphaka jema jema adhika lAbha thAya che tema tema mammaNa vaNikanI peThe lebhanI paNa vRddhi thatI jAya che. - lAbhathI lebhanI vRddhi thAya che. tenA upara mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja pharamAve che ke, jIre mAre nirdhanane zata cAha zata lahe sahasa joDIe jIrejI, jIre mAre sahasa lahe lakha lAme mana koDIe jIrejI; jIre mAre koTIzvara nRpa Rddha nRpa cAhe cakrIpaNuM jIrejI, jIre mAre cakrI cAhe surabhoga sura cAhe surapati mukha ghaNaMjIrejI. A uparokta lebhI purUSanI tRSNa ghaTatI nathI, paraMtu ulaTI vRddhi pAme che, e vAta sArI rIte samajI zakAya che. For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyAkhyAna navamuM leAbhamAM Asakta banelA evA purUSAne aneka prakAranI laDAI Adi kleze bhAgavavA paDe che mATe leArUpI aMtaraMga zatrunA tyAga karavA eja zreya che. : 10: ninimitta zikAra Adi pApakAryathI aneka jIvAne 'nAza karI tene AkulavyAkula thatAM dekhIne AnaMda pAmavA, tenu nAma hu nAmanA aMtaraga zatru kahI zakAya che. tevAja prakAranA tuM karavAthI A bhavamAM paNu du:kha prApta thAya che ane paraleAkamAM paNa narakagamanAdi du:kha bhAgavavA paDe che. e vAta zreNika mahArAjAnA eka nAnA udAharaNadvArA jANI zakAya che. magadhadezanA svAmI rAjA zreNika hatA. teNe eka vakhata zikAranI krIDA karatAM eka khANane phUMkayuM, tethI eka hiraNIne te lAgyuM. e haraNI garbha vatI hAvAthI mANu lAgatAnI sAthe ja tenA peTamAMthI garbhamAM rahela tenu khaLaka eka bAjue paDayuM ane eka bAjue peAte paDI. A rIte khannenu bhinna bhinna patana dekhIne rAjA zreNika manamAM magarUrI ANIne harSa pAme che. ke, 'mArUM sAmarthya' keTalu' badhuM che,' AvA prakAranA vicArathI te rAjAe naraka gamana ceAgya karmo upArjana karyAM. te duSTa karma dvArA rAjA zreNika narakagatinA duHkhane prApta thayA. mATe A bhava temaja parabhavamAM paNa duHkhadAyI evA uparIkta hu nAmanA aMtaraMga zatrunA avazya tyAga karavA. eja buddhimAna purUSAnu ka bya che. . zivazamanI prAptimAM ja kevaLa udyamavALA evA jJAnI purUSonA kathanane peAtAnA durAgrahathI aMgIkAra na karavuM te mAna che. uparAta mAnarUpI zatrune AdhIna banelA evA purUSaSa vinayAdi zubheAthI rahita hAvAthI sArI zikSAne pAmI zakatA nathI, ane sArI zikSA nahi pAmavAthI kAIpaNa jAtanI zreSTha vidyA paNa prAsa karI zakatA nathI, tethI kAipaNu mANusanA upakAra paNu teo karI zakatA nathI. kahyu che ke, For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra : 120 : www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zikSA labhate no mAnI, vidyAMvidyAna karhicit / vinayAdikriyAzUnyaH, staMbhavatstabdhatAM gataH yaH stabdho guruNA sAkamanyasya namanaM kutaH / na chAyAyai na lAbhAya mAnI kaMtheravannRNAm dharmanA dizA // ? // // 2 // bhAvArtha:--vinayAdi ucita kriyAothI rahita ane staMbhanI mAphaka stabdhapaNAne pAmela evA mAnI purUSa koinI pAsethI paNa zikSAne prApta karI zakatA nathI. temaja keIpaNu vakhata vidyA paNa meLavI zakatA nathI. 1. je gurUnI sAthe paNa stabdha eTale akkaDa rahevAvALA hAya te anya mANusene teA namaskAra Adi kareja kyAMthI ? arthAt sajjana hai| ke duna heA para Mtu dareka mANasanI sAthe aDa rahevAvALA hAya, te ka MtherI nAmanu vRkSa jema chAyA nathI ApI zakatuM, tenI mAphaka uparAkta mAnI purUSa kaiAinA paNu lAbha mATe thatA nathI. ra. For Private And Personal Use Only uparokta anarthakAraka heAvAthI e zatruneA tyAga karavA eja ucita che. kula-khala-azvayaM tA-vidyA Adi pAtAmAM adhika hAvAthI mArA sarakhu kAinu kula nathI, ane mArA jevA phAi alavAna temaja riddhivAna temaja rUpavAna ane buddhimAna A jagatamAM koI nathI. evA prakAranA ahukAra karavA tenuM nAma mada kahI zakAya che. uparAkata vastunA adhikapaNAnA ahaMkAra karavAthI eTale jema baLanA ahaMkAra karavAthI traNa khaMDanA ghaNI evA vAsudevanA jIvA, ane rUpanA ahuMkAra karavAthI cha kha'DanA svAmI evA sanatakumAra cakravati ane vidyAne ma karavAthI siddhAMtanA pAraMgata evA sthUlabhadrasvAmI jevA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khyAna nava mahAtmAo Adi ghaNA ja dukhane AdhIna thayelA che. mATe aneka duHkhanA sAdhanabhUta evA madarUpI aMtaraMga zatrune avazya tyAga kare eja zreya che. upareta anarthanA sAdhanabhUta evA aMtaraMga cha zatrune tyAga karI pitAnA AtmAne nirmaLa banAva e kartavya che. 35 iMddhine vaza karavI, Idriyane jaya karavAthI A lokamAM sukhanI prApti thAya che ane paralekamAM paNa paramAnaMda padavI prApta karavAmAM sAdhanabhUta che. mekSa sukhanI IcchAvALA purUSone mokSasukhanI prAptine mATe sAdhanabhUta iMdriyAne jAya che. AthI vAcaka padane zobhAvanAra evA parama pUjya zrImadda yazovijayajI mahArAje "idriyajayASTakanA prathama glaeNkamAM darzAvela che ke, vimeSi yadi saMsArAnmokSaprAptiM ca kAyasi / tadendriyaM jayaM kartuM sphoraya sphArapauruSam // 1 // bhAvArtha -he mekSAbhilASI jIva, je tuM nAraka tiryaMca Adi durgatiethI bhayaMkara ane aneka prakAranI mAnasika Adhio ane zArIrika upAdhiothI bharapUra evA saMsArathakI Darate hoya ane eka advitIya sukhanuM sAdhana evuM je mokSa sthAna te prApta karavAnI tArI IcchA hoya te indriyene jaya kara. 1. - jo ke gRhasthAthI sarvathA indrine jaya kare, e na banI zake, te paNa IndriyonA viSayamAM ke jeo mahAduHkhanA sAdhanabhUta che, temAM Asaktine te avazya tyAga karo. eka eka indriyanA viSayamAM Asakta thavAthI mRgAdi pazuoe For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA pitAnA prANane paNa nAza karela che te A nIcenA lekathI sArI rIte khyAlamAM AvI zakaze - kuraMgamAtaMgapataMgabhaMgA mInA hatAH paMcabhireva paMca / ekA pramAdI sa kathaM na hanyate yaH sevate paMcamireva pNc||1|| bhAvArtha-hariNa graMdriyanA viSayamAM Asakta banIne, ane hastI spedriyanA viSayamAM lIna thaIne, ane pataMgIuM cakSuriTriyanA viSayamAM Asakta banIne ane bhramara ghrANendriyanA viSayamAM magarUra banIne ane matsya rasaneMdriyanA viSayamAM AdhIna banIne pitAnA prANene nAza kare che, te pachI je manuSya pAMca idrinA viSayamAM Asakta ane pramAdI che, te mRtyune pAme temAM Azcarya zuM ? arthAt kaMI ja nahi. 1. viSa karatAM paNa viSayarUpI viSa manuSyane adhika herAna kare che, kAraNa ke viSa bhakSaNa karavAthI te eka vakhata ja mRtyune svAdhIna kare che paraMtu viSayarUpI viSanuM bhakSaNa karavAthI te anaMta vakhata mRtyune AdhIna banAve che. arthAt viSayane jogavavAthI saMsAranI vRddhi thAya che. ItyAdi kAraNethI IndriyanA viSayomAM Asakta nahI banatAM saMsArasamudranA kAMThAne prApta karavAnI IcchAvALA purUSe indriyone jaya kare e ja zreyakArI che. uparokta pAMtrIsa guNenuM zravaNa karI tenI sAthe mananuM paNa avalaMbana aMgIkAra karavApUrvaka gyAyegyane vicAra karIne guNonI prApti karavI, e buddhimAna purUSanuM kartavya che For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharma nI dizA [khaMDa 2 jo] [tatvacarcA zaMkA ane samAdhAna]. - : samAdhAnakAra : - pU. sakalArAmarahasyavedI sUripuraMdara paramakArUNika AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda : 1 lA : pratimAsiddhi // maMtrajAvaLam || netrAnandakarIbhavocitarI zreyastarormaJjarI, zrImaddharmamahAnarendranagarI vyApallatAdhUmarI, harSotkarSazubhaprabhAvalaharI rAmadviSAM jinvarI, mUrttiH zrIjinapuGgavasya bhavatu zreyaskarI dehinAM // 1 // arthAt--netrane AnaMda karavAvALI, sa MsAra-samudrane pAra utAravAne nAva samAna, kalyANavRkSanI ma MjarI, dharmarUpI mahArAjAne vasavA mATe nagarI samAna ane aneka prakAranI ApadArUpI latAonA nAza karavAne hima samAna, hu nA utkarSanA zubha prabhAva karavAne zItaLa laherIe jevI temaja rAga ane dveSarUpI zatruone jItavAvALI, zrI jinezvaradevanI mUrtti A jagatanA jIvAtu kalyANa karavAvALI thAe. prAkAra--kayA deva mAnavA pUjavA ceAgya che ? uttara0 rAga, dveSa, mAha, kAma, ajJAna, niA, bhaya Adi dUSaNe jenA nAza pAmyAM che, te mahAna AtmAe deva tarIke ArAdhanAne ceAgya che. prakayA devamAM dUSNeA nathI ane kayA devamAM uparokta te dUSaNa che tenA nirNaya kai rIte thAya ? For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u-te te denAM jIvanacaritra, zAstro temaja teonI mUrti sthApanA ItyAdithI A badhuM jijJAsu taTastha AtmAo jANI zake che. - prahA jIvanacaritra, zAstro vagerethI tenA racayitAne jANI zakAya e barAbara che, paNa, mUrti pratimA ke sthApanA te jaDarUpa che tenAthI baMdha kaI rIte thaI zake ? u-je devanI mUrti sAthe tenA meLAmAM ke paDakhe strIonI mUrtio che, tethI, teo jarUra kAmI hatA, anyathA strIsaMga kema rAkhe? tathA je devanI mUrtinA hAthamAM gadA, dhanuSa, trizUla, Adi zastro che, tethI jaNAya che ke, te denA kaI avazya zatruo che, ke jenA bhayathI te zastra rAkhe che. jene keIne bhaya nathI, te kadApi zastra na rAkhe. tathA je devanI mUrtinA hAthamAM japamAlA che, te japamAlAthI jaNAya che ke, te devane anya keI paNa upAsya deva che, ke jenuM te maraNa kare che, ane japamAlA vinA jApa karatAM bhUlI jAya che, tethI japamALA dhAraNa kare che, AthI te deva ajJAnI siddha thAya che. kalikAlasarvajJa zrImadda hemacaMdrAcArya mahArAje kahyuM che ke, rIsaMmakAna, vAyuvasaMpradA gAmohiM rAjAzAhizo paMha ? " arthAta -strIne saMga kAmavRttine jaNAve che. zAstra, gadA, dhanuSyAdine saMgraha, dveSabhAva sUcave che. japamAlA vyAhane ane kamaMDalu azucipaNane jaNAve che, mATe je devAdhideva che, temanI mUrtimAM A lakSaNe kadApi na hoya. devAdhideva paramAtmAnI mUrti te zAMta mudrAvALI ja hoya che. pra-jinezvara bhagavAnanI mUrti te kaI paNa zAstramAM kahelI nathI. For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA u-jana zAstromAM te ThAma ThAma mUrtinuM varNana Ave che. pra-kayA kayA jaina zAsAmAM mUrtinuM varNana che tenAM nAma batAvavA kRpA karazo? u-jJAtAsUtramAM draupadIe jinezvara bhagavaMtanI pratimA pUjyAne adhikAra vistArathI jaNAvyuM che. rAyapaNuM sUtramAM sUryAla devano, jIvAbhigamamAM vijayapalIA devane, upAsakadazAMgamAM AnaMda kAmadevane, bhagavati sUtramAM vidyAcaraNa jaMghAcAraNa sAdhune ItyAdi sUtrAmAM vistArathI jinapratimAne adhikAra kahyo che. temaja nyAyAvizArada nyAyAcArya mahApAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAjazrIe, pAMca hajAra ka saMkhyAnA pratimA zataka graMthamAM pratimAnI siddhi vistArathI karelI che. prava-pratimA saMbaMdhI ke pATha bhaNAvavA kRpA karaze ? u-hA, devavaMdana bhASyamAM kahyuM che ke, nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jinnidpddimaao| davvajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samavasaraNatthA // 1 // artha:-jinezvara devanuM nAma te nAma jina, jinezvara bhagavaMtanI pratimA te sthApanA jina, tathA jinezvara bhagavaMtane je jIva te dravya jina, tathA samavasaraNamAM birAjamAna te bhAva jina kahevAya. pra-jena zAstromAM pratimA che te ThIka, paNa pattharanI gAya jema dUdha ApatI nathI tema pratimAthI paNa koI kAryanI siddhi thatI nathI. u-jema koI puruSa gAya gAya sukhathI ucAra kare topaNa tenA kAryanI siddhi thatI nathI, tema paramezvaranA nAmathI tathA For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pario 1 le tenA jApa karavAthI paNa kAMI siddhi nahIM thAya ane jyAre kaMI siddhi nahIM thAya te pachI paramAtmAnA nAma smaraNAdi paNa na karavuM joIe. pra-paramezvaranuM nAma levAthI te aMta:karaNanI zuddhi thAya che. u-paramezvaranI mUrti dekhavAthI paNa paramezvaranA svarUpane baMdha thAya che, ane tethI aMta:karaNanI zuddhi thAya che. pra-paramezvaranAM nAmathI ja jyAre Atmazuddhi thAya che te pachI pratimA paNa pUjavAnI zuM jarUra che? u-pratimAnAM darzanathI jevI AtmAnI zuddhi thAya che, tevI nAmathI thatI nathI. jema ke zAstrokta strIpurUSanAM viSayasevananAM cerAzI Asane dekhavAthI tatkALa vikAra upaje che; tevI ja rIte nirvikArI zAMta mudrAvALI arihaMta vItarAga devanI mUrti dekhavAthI je nirvikAra zAMtabhAva AtmAmAM utpanna thAya che te zAMta bhAva nAmathI thatuM nathI. tathA vItarAganI mUrtithI AtmAmAM vairAgya bhAva pedA thAya che ne rAgInI mUrtithI rAga pedA thAya che, mATe ja rAgavALI strInI mUrtine jevAne dazavaikAlika sUtramAM niSedha karyo che. kahyuM che ke, cittamittiM na nijmAe nArI vA sualaMkiyaM / bhAskarapi daDaNaM diDhi paDisamAhare // 1 // bhAvArtha- AtmAthI bhikSuo citrAmaNamAM citarelI strIne na dekhe, tathA sArA alaMkAravALI athavA alaMkAra rahita evI sAkSAta strIne paNa brAcarya dhAraNa karavAvALA evA sAdhuo na dekhe, tathA kadAcita dekhavAmAM Ave te sUryane dekhIne draSTi For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhama dizA pAchI vALe tema chIne dekhIne daSTine pAchI vALe, kAraNa strInI mUrti dekhavAthI avazya kAmavikAra pedA thAya che. mahopAdhyAya zrI suracaMdra gaNivare jena tasvasAra'mAM kahyuM che ke, "naivaM svacite pariciMtanIyamajIvasevAkaraNAtU maveta kim / yadyAdRzAkAranirIkSaNaM syAtprAyo manastad gatadharmaciMti // 1 // yathAhi saMpUrNazubhAMgaputrikA dRSTA satI taadRshmohhetuH| kAmAsanasthApanatazca kAmakelIvikArAn kalayaMti kaaminH||2|| yogAsanAlokanato hi yoginAM yogaasnaabhyaasmtiHprissyaat| bhUgolatastadgatavastubuddhiH syAllokanAleriha lokasaMsthitiH3 kUrmAhikAlAnalakoTacakaistadAzritajJaptiriha sthitAnAm / zAstrIyavarNanyasanAtsamagrazAstrAvabodhastadabhIkSakANAm // 4 // naMdIzvaradvIpapaTAttathA ca lNkaapttaattdgtvstuciNtaa| evaM nijezapratimApi dRSTA tacadaguNAnAM smRtikAraNaM syAt // 5 // bhAvArtha--"ajIva-jaDa evA pratimAjIne pUjavAthI zuM lAbha? evI zaMkA manamAM lAvavI ja nahIM, kemake, je AkAra dekhavAmAM Ave tevA AkAra saMbaMdhI dharmanuM ciMtavana manamAM ghaNuM karIne thAya che. 1. jema saMpUrNa zubha aMgavALI strInI putaLI jevAmAM AvatAM tevA prakAranA dehane hetu thAya che, kAmAsananI sthApanAthI kAmakrIDA saMbaMdhI vikAro kAmIjanane jema thAya che. 2. yogAsananA avalokanathI gIpuruSanI gAbhyAsamAM buddhi thAya che, bhUgoLanA nakazAthI temAM rahelI vastune baMdha thAya che, lekanAlikAnA citrathI lekamAM rahelI vastu samajI zakAya che. 3. kUrmacaka, ahicaka, kAlAnalacakra, (sUryakalAnacakra, caMdra For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sjIida lA :: * jAlAna cakra, ) ane kATa cakra ItyAdi AkRtiothI ahIM rahyA rahyA te te sabaMdhI jJAna pedA thAya che, zAstro soMdhI akSaranI sthApanAthI te akSarA jonAra puruSane saMpUrNa zAstranA Adha thAya che. 4. nadIzvaradvIpanA citrathI tathA laMkAnA nakazAthI temAM rahelI vastuenA beSa thAya che, evI ja rIte potAnA iSTadevanI pratimA paNa te devamAM rahelA guNlRAnI smRtinuM kAraNa thAya che. 5. A uparanA batAvelA kAraNeAthI pratimAne mAnavI, pUjavI, e yAgya che. ane pratimAne pUjA karanArA dharmazraddhALu AtmAo peAtAnA AtmAnu hita sAdhe che. pra0-kAI strInA patinuM nAma rAmacaMdra che. tenA marI gayA pachI te srI pAtAnA patinI pratimA ( chamI) anAvI pUjAsevA kare teA chuM tethI tene tema karavAthI tenI kAmaicchA pUrNa thAya ? temaja tene peAtAne te rIte putra maLe ? te rIte paramezvaranI jaDa mUrtine pUjavAthI zuM lAbha thAya ? u--peAtAnA pati rAmacaMdranA mRtyu pachI tenI strI japamALA hAthamAM laI tenAM nAmanA jApa kare teA tethI te ne zuM kAma IcchA pUrNa thAya? jo nAmanA kevaLa japathI te strIne kAMi na thAya, te pachI paramezvaranAM nAmanI japamALA gaNavAthI paNa kai kAryanI siddhi na thAya--paNa tema nathI, chatAM jyAre tame mArA che ke paramezvaranA nAmathI tA kAryanI siddhi thAya che, te pachI rAmacaMdranI mUrtinuM draSTAMta paramezvaranI mUrti sAthe lAgu kevI rIte paDaze ? vaLI rAmacaMdranI strIne paNa rAmacaMdranA nAmathI je AnaMda thAya che te karatAM rAmacaMdranI mUrtinA jovAthI AnaMda vadhAre ja thAya che, tethI nAma karatAM mUrtimAM vizeSatA vadhAre che. koi eka purUSa siMha dekhela nathI For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir R : dhamanI aai paNa nAma sAMbhaLela che. te purUSane koi ThekANe siMha dekhavAmAM Ave tA A siddha che evA khAdha thatA nathI. * paNa je purUSa sihunI mUrti rUkhI che tene sihu dekhavAmAM Ave te tarata ja siddhanA meSa thAya che. AthI nAma karatAM sthApanA-smRti b upakAraka che. pra-pratimA tA kArIgara manAve che. jo pratimA pUjavA cAmya che, te tenA kartA kArIgara paNa pUjanika thaze? u--tA zAstrone paNa laDIyAe lakhe che, teA zAstrone mAnanArAoe teone pUjavA joie. pra0--jaina darzIna-saMpradAyamAM jema mUrti mAnavAnuM kahyuM che tema vedAe paNa kahyuM che kharU ? OMhA, taittirIyeApaniSamAM kahyuM che ke, 44 " sajhAlaMbanaM brahmaNaH parasyAparasya ca pratimeva viSNoH // " bhAvArtha... paraNA tathA aparabrahmanuM Alekhana viSNunI pratimAnI peThe ekAra che.' ityAdi pATho aneka che. pra--A kALamAM koIpaNa buddhimAna purUSa pratimAne mAnatA nathI. u--buddhimAna tA sarve mAne che. jIe ke, gujarAta, muMbaiilAko, hindustAna, amerikA, AphrikA, yUrApa, AdinA nakazA tathA hATahavelI, nadI, pahADa, AdinA sa` nakazA che te dezAdi vastunI pratimAja che. tathA akArAdi akSarAnI AkRti che te paNa zabdanIja sthApanA che. tathA japamALAmAM 108 maNukA che, te paNa jainamata pramANe paMcaparameSTInA guNunI sthApanA che. tathA bIjA matAvALA paNa je kAI 108 athavA # For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parima 1 te ra7 Adi rAkhe che te paNa sahetuka hevA saMbhava che, anyathA 108 Adi rAkhavAne niyama na thaI zake. - prave-laukika mUrti te banI zake che, paNa niraMjana nirAkAra paramezvaranI mUrti kevI rIte banI zake? u-prathama e vicAra vicAraNuya che ke, vedAdi zAstranA kathana karanAra niraMjana nirAkAra mAnavA ke sAkAra? kadAca ema kaheze ke "vedana kartA koI nathI, veda apaurUSaya che. e pramANe mAnavAmAM zuM phUSaNa Ave che ? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke, veda apauruSeya kaI rIte siddha thAya nahi. . kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAyArya mahArAje "gazAstra mAM apauruSeyavacanamasaMmavi bhavedyadi // na pramANaM bhavedvAcAM bAptAdhInA pramANatA // 1 // bhAvArtha-jene saMbhavaja nathI evuM purUSa vinAnuM vacana pramANa thatuM nathI, kAraNa, vacananI pramANutA A sarvajJa)ne AdhIna che. 1. tathA "syAdvAdamaMjarImAM paNa kahyuM che ke, "tAlvAdijanmA nanu varNavargoM, varNAtmako veda iti sphuTaM c| puMsazca tAlvAdirataH kathaM syAdapauruSeyo'miti prtiitiH||1||" bhAvArtha -veda akSara svarUpa che ema pragaTa che, ane akSarane samUha te tAlu, kaMTha, daMta Adi sthAnethI pedA thAya che, ane tAluM Adi sthAne purUSane ja hoya che tethI veda arUSaya che ema pratIta kevI rIte thAya? mATe veda apauruSeya siddha thAya nahi. AthI vedAdi zAstranA kartA, A kathanathI dehadhArI ja siddha thAya che. eTale akSaro nirAkAra che, chatAM temanI AkRti banA For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhastha bhramanA kAM vavAmAM Ave che, tema nira Mjana nirAkAranI paNa mUrtti nI zake che, paraMtu paramezvaranI mUrtti te mukhyatAthI je zAstranA kathana karanAra dehadhArI izvarA thayA che, temanI banAvavAmAM Ave che. temaja vastu sAkSAt jyAre vidyamAna na hAya, tyAre te vastunA baMdha mUttithI ja thAya che, jaina tattvasAra'mAM kahyuM che ke, "yadA tu sAkSAt nahi vastu dRzyaM, tatsthApanA saMprati lokA siddhA tathA ca patyau paradezasaMsthe, kAcit satI pazyati yattadarcAm / 1 / " yadanyazAstre'pi nizamyate'da, zrIrAmacaMdre paradezasaMsthe / tatpAdukAM so'pi ca rAmavattadA-bhyapUjayat zrI bharato narezvaraH | 2 | bhAvAH--jyAre vastu sAkSAt dazya na hAya, tyAre tenI sthApanA karavAmAM Ave che. jema pati paradeza gayeA hAya tyAre satI strI peAtAnA patinI pratimAnuM darzIta kare che. tathA rAmAyaNamAM sAMbhaLavAmAM Ave che ke, rAmacaMdrajI vanamAM gayA tyAre bharata mahArAjA rAmacaMdrajInI pAdukAnI pUjA karatA hatA. sItAjI paNa mahArAjA rAmacaMdrajInI AMgaLInI mudrikA dekhI, tenuM AliMgana karI, sAkSAt rAmacaMdrajI maLyAnI sadaza sukha mAnatA hatA. temaja rAmacaMdrajI paNa sItAjIne guphuTa hanumAnajI lAvyA tyAre te dekhI sukhane prApta thayA. mudrikA, mukuTa Adi AvI ajIva vastuethI A pramANe sukha thAya che, teA pachI paramezvaranI pratimAthI sukha kema prApta na thAya ? tathA pAMDava caritramAM paNa droNAcAyanI mUtti sthApana karI, ekalavya nAmanA bhIle dhanuvidyA siddha karyAnA adhikAra che. tathA kSetramAM cADIyA purUSAnI AkRti karavAthI kSetrAnu' rakSaNa thAya che. ityAdi kAraNeAthI paNa pratimA siddha thAya che tathA A leAkamAM paNa rAjA, mahArAjAtinI mUrti e khanAvI temanA sevA pUjA, bhakti kare che e sarva leAkaprasiddha che. 1 For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hario 1 che : 1 - pra--tame je dAMta kahyuM ke, kSetramAM purUSane AkAra karavAthI kSetranuM rakSaNa thAya che. temAM pakSI Adi AvatAM nathI te satya che paNa pakSI te ajJAnI hovAthI te purUSa che ke purUSAkRti mAtra che te samajatAM nathI paNa ApaNe sajJAna ane samajadAra chIe te pratimA jaDa vastune mAnavAnI zuM jarUra che? u-ApaNane paNa jyAM sudhI paramAtmAnAM svarUpanuM paripUrNa jJAna nathI thatuM tathA paramezvaranuM dhyAna, AlaMbana vinA karI zaktA nathI tyAM sudhI ApaNe paNa ajJAnI hovAthI pratimAnI jarUra mAnI che. jyAre nirAlaMbana dhyAna thaI zake tyArapachI jarUra nathI. pra-nirAlaMbana dhyAna kayAM sudhI na thaI zake ke jethI tene pratimAnI jarUra paDe? u- jaina darzanamAM 14 guNasthAnake che. eTale, AgaLa vadhavAnA pagathIArUpa guNaprAptinAM sthAnaka che. temAM prathama zarUAtanA pAMca guNasthAnake gRhasthAne che. bAkInAM nava sAdhuonAM che. te navamAM prathama pramAda nAmanuM chaThTha guNa sthAnaka kahevAya jyAre sAtamuM apramAda nAmanuM pagathIyuM prApta thAya, tyAre nirAlaMbana dhyAna thaI zake, paNa te pahelAM nahI. AthI siMha thAya che ke, gRhasthane te sadAkALa pratimA mAnavAnI jarUra che. sAdhuone paNa jyAM sudhI pramAdapaNuM che tyAMsudhI avazya pratimA mAnavAnI jarura che. kAraNa pramAda che tyAM sudhI nirAlaMbanA dhyAna thaI zakatuM nathI. zrI ratnazekharasUri mahArAje "guNasthAnamAda graMthamAM " pramAdyAvazyakatyAgAt , nizcalabhyAnamAzrayet / yo'sau naivAgamaM jaina, veti mithyaatvmohitH||||" For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA bhAvArtha-je sAdhu pramAdI hovA chatAM avazya karaNIya gaNAtA Avazyaka-pratikramaNa, paDilehaNa, gurUvaMdana, Adi kriyAene tyAga karI nirAlaMbana dhyAnane aMgIkAra kare che, te sAdhu viparIta jJAnathI mUDha thaye thake zrI sarvajJa bhagavAnanAM zAstronAM paramArthane jANatA nathI. pra-nirAlaMbana dhyAna AjakAla thaI zake ke kema? u- AjakAla nirAlaMbana dhyAna na thaI zake. tethI moTA moTA mahAtmAoe paNa nirAlaMbana dhyAnanA mane ratha ja karelA che. kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrI hemacandrAcArya mahArAje "gazAstramAM" kahyuM che ke, " vane pAsanAsIno, kroDasthitamRgArbhakam / kadA ghrAsyanti vaktrairmA, jaranto mRgayUthapAH // 1 // za mitre ho, DAni rA mokSe bhave bhaviSyAmi, nirvizeSamatiH kadA // 2 // " bhAvArtha -vanane viSe padmAsana karI beThelA, tathA jenA kheALAmAM hariNanAM baccAMo rahelAM che, evA mane gharaDA evA mRganA svAmIo AvIne mukhathI kyAre suMghaze? zatrumAM ane mitramAM, tRNamAM ane strInAM samUhamAM, suvarNamAM ane pattharamAM, maNimAM ane mATImAM, mekSamAM ane saMsAramAM, tulya buddhivALo kayAre thaIza ? A rIte, nirAlaMbana dhyAnanA manoratha karyA che, paNa te dhyAnanI prApti apramatta nAmanA 7 mAM guNasthAnake AvanAra AtmAne thAya che. AthI AlaMbanarUpa jinapratimA, jinamaMdira, mAgamazAstro vagere zubha sthAne kalayANunA atha AtmAo mATe ArAdhanIya che. For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda rajo: jagatane kartA keI nathI - ~~ - ~jagatsambhavasthemavidhvaMsarUpai-ralIkendrajAlairna yo jIvalokaM / mahAmohakUpe nicikSepa nAtha, sa eka parAtmA gatimeM jinendrH||1 bhAvArtha-jagatane utpanna karavuM, tenI rakSA karavI, ane tene nAza kare, evI jUThI IndrajAladvArA jeNe A jIvalekane mahAmeharUpa kUpamAM nAkhela nathI; tevA eka vItarAga paramAtmA zrI jinezvaradeva mArA zaraNa hA! praznakAra-jagatane kartA keNa che? uttara-jagata anAdi che. tene kartA keI nathI. pra--kartA vinA keI vastu bane nahIM. kahyuM che ke, " gata cari no , wAna vinA vadarA vijhA vinA vilaM, zvata jIva maratA che ?" arthAta -jagatanA kartA je kaMI na hoya te kuMbhAranA vinA ghaDe, tathA citArA vinA citra paNa svayaM thAya; paNa tema thatuM nathI, mATe kartA hovAno saMbhava che. u-jagatane kaI kartA mAnIye te bahu ja dUSaNe Ave che, te dUSaNe anukramethI AgaLa kahIzuM. prathama tame ja kaho ke jagatane kartA kene mAno cho? kAraNa ke, vaivi vivini, nijI vAta Izvaraprerita kecit , kecit brahma vinirmitam // 1 // " For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmo vizA bhAvArtha jagatane keI viSaNunuM kareluM kahe che, kaI kAlakRta kahe che, keI IzvaranI preraNAthI thaela mAne che, ane kaI thAvAnuM banAvela kahe che, ItyAdi nAnA prakAranA matAvalaMbioe jagatanA suSTinA sarjaka tarIke judA judA devane pitAnI matikalpanAthI svIkAryA che, AmAMthI tame kone jagatanA kartA mAne che? - pra-jagatanA racanAra viSNu bhagavAna ja che. ane tethI ja vighaNu vinA bIjAnI upAsanAne zAstromAM niSedha karyo che. vAsudevaM varityAya, 2 35tteraivatanA tRSito jAnhavItIre, kapaM khanati durmatiH // 1 // " bhAvArtha-je puruSa viSaNu bhagavAnane choDIne, anya devanI sevA kare che te durmati puruSa tRSAtura thayele gaMgAnadInA kAMThA upara kUvAne chede che. 1. u-tamAruM kahevuM satya nathI kAraNa ke, mahAdeva-zivane mAnanArA ze AthI juduM kahe che, teo jaNAve che ke, " mahAdevaM parityajya, ya upAste'nyadaivatam / sa mUDho viSamaznAti, sudhAM tyaktvA kSudhAturaH // 1 // " bhAvArtha-je puruSa mahAdevane tyajIne bIjA devanI sevA kare che, te mUkha purUSa bhUkhe thaye thake amRtane tyAgIne viSanuM bhakSaNa kare che. 1. mATe A rIte paramAtmAne sRSTinA sarjaka mAnanArAomAM paNa paraspara vicArabheda che, te kathA Izvarane jagatanA kartA mAnavA? For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricacheda 2 je pra-viSNu bhagavAnane ja jagatanA sarjaka mAnavA, kAraNa ke teo sevakenA uddhArane mATe vAraMvAra janma le che. "zrI bhagavadagItAmAM" kahyuM che ke, "cA parA phi varA, chAnirmiti mAratA abhyutthAnamadharmasya, tadAtmAnaM sRjAmyaha // 1 // paritrANAya sAdhUnAM, vinAzAya ca duSkRtAm / gharathApanA, saMbhavAmi yuge yuge 2." bhAvArtha - he arjuna! jyAre jyAre dharmanI hAni thAya che, ane adharmanI utpatti thAya che, tyAre tyAre huM AtmAne saraju chuM, (avatAra dhAraNa karuM chuM.) (zA kAraNathI avatAra dhAraNa kare che te kahe che) sAdhuonAM rakSaNa mATe, pApIonA nAza mATe, ane dharma sthApanA mATe, huM yuga-yugamAM avatAra lauM chuM. 1-2. A pAThathI viSNu bhagavAnaja jagatakartA siddha thAya che. utamArA A kathanathI viSNu yugayugamAM avatAra dhAraNa kare che, e hakIkata che. paNa jagatanA sarjaka tarIke teo siddha thatA nathI. valI jeo avatAra le che teo karmAdhIna che, kAraNa karma ke kaSAya vinA janma saMbhavI zake nahi, ane je karmAdhIna che te paramAtmA hoI zake nahi. - prava-nA, ame suSTinA kartA brahmAjIne svIkArIe chIe, kAraNa ke "hAritamRti graMthamAM kahyuM che ke - "purA devo jagatsRSTA, paramAtmA jalopari / - sudhvApa bhogiparyake, zayane tu zriyA saha // 1 // For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : ARG: dhanI dizA tasya suptasya nAbhau tu mahatpadmamabhUt kila / padmamadhye'bhavat brahmA, vedavedAGgabhUSaNaH // 2 // sa cokto devadevena jagat sRja punaH punaH / so'pi sRSTrA jagatsarva, sa devAsuramAnuSam // 3 // bhAvA pahelAM pralayakALamAM jagatanI utpattinA ko viSNu bhagavAna jaLa upara zeSanAganA kheALArUpa zayanane viSe, lakSmInI sAthe sUtA hatA, te sUtelA devanI nAbhine viSe eka kamala pedA thayuM, te kamaLanI aMdara veda, vedAMge karIne bhUSita brahmAjI pedA thayA. te brahmAjIne devAnA deva parama brahme kahyu ke, 'jagata racA ' AthI brahmAjIe paNa deva, asura, manuSya, sahita jagatane racyuM. 1-2-3 u--jyAre jagatanA sarjaka tarIke brahmAne siddha karavA tamArA taraphathI Ama kahevAya che te Ane aMge keTalIka vAtA vicAraNIya che ke, pralayakALamAM jyAre jagata na hatu, jyAre jaLa kayAMthI AvyuM? jaLakAnA AdhAre rahyuM ? jaLa upara zeSanAga kevI rIte rahyo? nAbhimAMthI A rIte kamala keNe pedA karyu '? ityAdi. taduparAMta, brahmAjIne kANe pedA karyo? temaja jagatanI racanA karanAra te Izvarane jagata pedA karavAnI jarUra zu ? e jagatakartA kaI zaktithI jagatane sarje che? ane jagatanuM upAdAna kAraNu kANu ? pra--nnuira peAtAnI zaktithI ja jagata race che, mATe izvaranI zakti ja upAdAna kAraNe mAnIe teA zuM dUSaNa ? u--A pakSa svIkAravAmAM aneka prazno tenI hAme thaI zake che; jevA ke, izvaranI zakti izvarathI bhinna che ke abhinna che! bhinna che teA te jaDa che ke cetana ? jo jaDa che te te nitya For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 2 je 1 1rara che ke anitya ? je kaheze ke bhinna che, ne te jaDa che, tathA te nitya che te pachI tamAruM kahevuM kevala Ivara ja jagatanuM kAraNa che e satya kema banaze? je kaheze ke bhinna che, jaDa che, paNa anitya che, te pachI te anitya zakti zAthI utpanna thaI? je kaI bIjI zaktithI utpanna thaI te te paNa bhinna ke abhinna je bhinna kahe che te jaDa ke cetana? je jaDa kaho te te nitya ke anitya nitya kahe te pUrve jaNAvela duSaNa Ave, ane je anitya kahe te tenI utpatti zAthI thaI? ItyAdika anavasthA dUSaNe Ave, ane je cetana kahe te pUrvanAM ja duSaNa Ave. tathA je abhinna kahe te Izvara ja siddha thayA, ane Izvara ja jyAre pite upAdAna kAraNa thayA te sarva vasturUpa Izvara thayA, jyAre Ivara ja sarva vasturUpa bane eTale svarga, naraka, jJAnI, ajJAnI vagere svarUpa te (jagatakartA) IzvaranuM ja banaze, ane A prakAre Izvara sarvarUpa bane che te pachI veda, purANa, kurAnAdi zAstro kene mATe te Izvare banAvyAM? te sarvane vicAra karIe to zuM A badhuM ghaTe che? kadApi nahi. praha-sarvazaktimAna havAthI Izvare upAdAna kAraNa vinA ja A jagata racyuM ? u0-kAraNa vinA keI kArya thAya nahi, mATe upAdAna kAraNa vinA jagata ramyuM e tamAruM kahevuM keI buddhimAna puruSa te nahi mAne, vaLI zaktimAna mAnavAmAM cakaka dUSaNa Ave che. pra-cakra dUSaNa kone kahe che ane te kevI rIte Ave? u-prathama kevaLa upAdAnAdi kAraNa vinA Izvara hatA, e For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA siddha thAya te sarvazaktimAna siddha thAya, jyAre sarvazaktimAna siddha thAya, tyAre jagatanA kartA siddha thAya, jyAre jagatanA kartA siddha thAya, tyAre upAdAnAdi kAraNa rahita kevala ivara hatA ema siddha thAya. AnuM nAma cakaka dUSaNa che. upAdAnAdi kAraNa rahita kevala ivara te siddha thatuM nathI. vaLI jyAre Ivare jagatanA ivene racyA tyAre, 1 kevala nirmala rasyA ke 2 punyavALA. 3 pApavAlA 4 ke ardhapunya, ardha pApavAlA 5 ke ghaNuM puNya ane thoDA pApavALA. 6 ke ghaNuM pApa ane thatA punyavALA. ityAdi cha bhedamAMthI kevA prakAranA jIne Izvare racAra - pra-punya, pApa rahita kevala nirmala rasthAne prathamapakSa mAnIe to zuM duSaNa Ave ? A u-je prathama pakSa kahe te sarva jI nirmala ja rahevA joIe, ane jyAre sarva jI nirmala che, te UMca, nIca, sukhI, duHkhI, kema jovAmAM Ave che ? tathA zAstro paNa kenA mATe racela che? tathA punya, pApa nathI to svargAdika gatimAM nihetuka kema thaI zake? - zrI SadarzanavedisUripuraMdara haribhadrasUrimahArAje "zAstravAstavamuccayamAM" kahyuM che ke - "nAvike ziva, cita hisAdhA zani che tyAM ja jU na haitana? I ?!" bhAvArtha-jIva nirmala che, ane kaI karma nathI, to pachI Izvara keTalAka Ivene narakAdi gatinA phaLane ApanAra, evA akAryamAM, tathA keTalAka ane svargAdikanA sAdhana evA For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 2 je zubha kAryamAM kayA hetuthI preraNA kare che? mATe nirmala che Izvare racyA che, A pakSa siddha thato nathI. praha-bIjo pakSa kevaLa punyavAlA jene Izvare racA ema mAnIe te? u-tevA paNa sarva jI dekhAtA nathI. ghaNuM duHkhI paNa dekhAya che, tathA punya kyAM vinA jIvone punyanI prApti kayAMthI thaI? pra-trIjo pakSa pApavALA ne Izvare racA-Ama mAnIe te? u-sarvajIve A saMsAramAM kevaLa pApavALA ja dekhAtA nathI. ghaNuM sukhI, rAjA, maMtrI, dhanavaMta, Adi paNa dekhIe chIe. tathA pApa karyA vinA pApavALA ja kema rahyA? pra-ardhapunya, ane ardhapApavALAne cotho pakSa mAnIe te? u--sarva jIve tevA paNa nathI. keTalAkane ghaNuM sukha ane keTalAkane ghaNuM duHkha dekhAya che. pra-pAMcame pakSa ghaNuM punya, ane thoDA pApavALA, athavA chaThTho pakSa ghaNuM pApa ane ceDA punyavALA jIvone paramAtmAe racA Ama mAnIe to? u-ghaNuM punya, ane thoDuM pApa, athavA ghaNuM pApa, ane DuM punya, evA che paNa sarva jevAmAM AvatA nathI, mATe jagatanA kartA tarIke keI siddha thatuM nathI. pAtaranikamAM kahyuM che ke For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 12 1 'dharmanI dizA " puvjovAnI vAmade nArA puruSArthaiH kRtakRtyo, na karotyApto jagatkaluSam // 1 // " arthAta-jagatanI racanA keIe karI nathI. kAraNa ke paramAtmA pote purUSArthothI kRtakRtya che. teone jagatanI racanA karavAnuM keI kAraNa nathI. AthI teo jagatane zAmATe saraje? prava- Izvare te jIvo nirmala ja rahyA hatA, paNa che pitAnI IcchAthI vicitra karmo kare, temAM Izvara zuM kare? u-Izvara nirdoSa evA chane race e saMbhava nathI, ema upara jaNAveluM che, ane je jyAre pitAnI khuzIthI ja karma kare che te, Izvara evA AtmAone race che ema zA mATe mAnI zakAya. - zrI haribhadrasUri mahArAje "zAstravArtAsamuccayamAM " svayameva pravartante, satvAvecitrakarmaNi / nirarthakamihezasya, kartRtvaM gIyate katham ? // 1 // " bhAvArtha-jIve. svayameva nAnA prakAranA kAryamAM pravRtti kare che. te dareka kAryanI phaLaprApti jene ApameLe thaze ane tema thAya to pachI jenA kavathI kAMIpaNa phala nathI, tevA Izvarane kartA mAnavAthI zuM phAyadA che? valI te nirmala mAM sAruM athavA khoTuM kArya karavAnI zakti kayAMthI AvI? pra -sarva zaktio te izvare ja racI che, paNa Izvara keIne TA kAryamAM pravRtti karAvatA nathI. jema ke mANase potAnA putrane ramavAne mATe ramakaDuM ApyuM, jethI te bALake potAnI AMkha phADI nAkhI te, temAM tenA pitAnuM zuM dUSaNa? tevI ja For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricheda 2 je 1 1 rIte izvare hAtha, paga, Adi zaktio ne kevala dharma karavAne mATe ja ApI che. pachI ja khoTuM kAma kare te temAM Izvarane zo doSa? u -bAlanuM daSTAMta barAbara nathI. bALakane tenA pitAe je ramakaDuM ApyuM. tene mATe tenA pitAne jJAna na hatuM ke bALaka ramakaDAthI AMkha phADI nAMkhaze? paNa Izvara to sarvajJa che, chatAM khoTuM kArya karavAnI zakti kema ApI? zuM Izvara jIvane zatru che ke te AzAnI che? je jJAnI che te jANIneja Izvare jIvAnuM zuM sAruM karyuM ? tathA jagata racyuM na hatuM tyAre Izvarane zuM dukha hatuM? te racAthI zuM sukha pedA thayuM? prA-Izvara te sadA sukhI ja che, paNa pitAnuM azvayaM pragaTa karavAne jagata race che. u-te pachI jyAre jagata racyuM tyAre aizvarya pragaTa thayuM, ane jyAre jagata racyuM na hatuM tyAre aizvarya pragaTa na hatuM? ane jyAre ezvarya pragaTa na hatuM tyAre to Izvara udAsa ane pragaTa karavAnI ciMtAmAM haze ke kema? pra-Izvare jagata racyuM che te jIne dharma karavAne sukha ApavAnI IcchAthI ramuM che. u-dharma karAvI sukha ApavuM e te paropakAra che paNa je je pApa karI narakamAM gayA tenA upara ze upakAra thaye? tene duHkhI karavAthI paropakAra gaNAya che? pra-chAne AdhIna kAMI nathI. Izvara jema karAve tema karavuM paDe. daSTAMta tarIke, bAjIgara putaLIne jema nacAve tema nAce che. u -je chone AdhIna kAMI nathI, te temane sArA, For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ? 14 dhamanI dizA kheTAnuM phaLa paNa na ja thavuM joIe. jemake, kaI rAjAnI AjJAthI nekara kAMI kAma kare te pachI te rAjA nokarane zuM daMDa kare? kadApi na kare. tema jIvane jyAre Izvara ja kArya karAve che tyAre te svarga narakAdika na hovA joIe, tathA rAjA, raMka, ItyAdika paNa na hoya, tathA jyAre Izvare ja karAvyuM te pachI daMDa kevI rIte Ape? chatAM daMDa Ape te zuM nyAya gaNAya ? tathA zAstra, ane upadezake kene mATe joIe? pra-bAjIgara jema bAjI racI krIDA kare che, tema Izvara paNa jagata racI kIDA kare che? u-Izvara bAjIgaranI mAphaka krIDAne mATe ja jagata race te te cagya na gaNAya, krIDA karavI te te bALakanuM kAma che. zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja vItarAga tetramAM kahe che ke, "krIDayA cetpravarteta, rAgavAn syAt kumAravat / / kRpayA ca sRjet tarhi, sukhyeva sakalaM sRjet // 1 // " bhAvArtha - Izvara kIDA mATe jagatanI racanA karavAmAM pravRtti kare te, bALakanI mAphaka rAgavAle gaNAya, ane je kRpAthI race te, saMpUrNa jagatane sukhI ja race. pra-jI potAnI IcchA mujaba kare che. Izvara jIne karelA punya, pApane anusAre phaLa Ape che. u-A tamArA kathanathI to dareka avasthA Izvare pUrvanA karmane AdhAre karI siddha thAya. kAraNa avasthA vagarane jIva hAya nahi. ane jIvane te te avasthA pitAnA pUrvakAlIna karmane anurUpa prApta thaI, te Izvarane jagatakartA zA sArU mAnavI kahyuM che ke, For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paritA 2 jo : 934 : " jamAve yunahiM, na svatantroDamAhivat / karmajanye ca vaicitrye, kimanena zikhaNDinA // 1 // bhAvAkarmonI apekSAe Izvara jagata race che te, izvara amArA jevAja thayA, paNa svataMtra na thayA, tathA jagatanI vicitratA krama thI thAya che, teA pachI napusaka samAna (kAMI karavAnA samartha niha evA) izvarathI zuM prayeAjana che? AthI jagatanA kartA ke sRSTinA sarjaka izrvara, pramAtmA cA brahmA kAi paNa saMbhavI zakatuM nathI, paNa jagata (sa'sAra) svabhAvathI anAdina'ta che. For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 3 je jagakartRtvavAdanI carcA maGgalAcaraNa na zraddhayaiva tvayi pakSapAto na dveSamAtrAdaruciH pareSu / yathAvadAptavaparIkSayA tu tvAmeva vIra! prabhumAzritAramA bhAvArthahe vIra bhagavana! kevaLa zraddhAthI ja amane tArA viSe pakSapAta nathI, temaja SamAtrathI itaradeva viSe arUci nathI. kevaLa yathArtha vAdipaNAnI parIkSAthI ja hArA zAsanane ame svIkAryuM che. jijJAsu-pRthvI, pANI, agni, vAyu, paramANu, AkAza, Adi sAmagrI sahita Izvara jagatanI racanA kare che. A rIte mAnIe te zuM dUSaNa Ave? gurudeva--tame A pramANathI ane kevI rIte siddha kare che? ji-anumAna pramANathI. te anumAna A mujaba-pRthvI, parvata, vRkSAdika kArya hevAthI tene keIka kartA che. je kartA che te ja Izvara. dadAMta jema ghaTa kArya che te tene kartA kuMbhAra che, te A pRthvI Adi kArya che. tene kartA avazya kaI hA joIe. gula-A tamAruM kahevuM ayogya che. have tame prathama kahe ke jagatane kartA Izvara zarIra sahita che ke zarIra rahita che? For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariTa je ji-Izvara zarIravALe che. A prathama pakSa mAnIe to zuM dUSaNa Ave? | gu--zarIra sahita che te te amArA jevuM dazya zarIra che ke yaMtaradevanI peThe adazya che? ji-amArA jevA dekhAya tevA zarIravALA Izvara jagatanI racanA kare che. - gu-A tamAruM kahevuM gya nathI. pratyakSa virodha Ave che. atyAre paNa, tRNa, vRkSa, IndradhanuSya Adi kAryo zarIravAlAe banAvyA vinA paNa jovAmAM Ave che. jiTa-izvara zarIravAlA che paNa temanuM zarIra temanA mAhAmyavizeSathI athavA amArA bhAgya na hovAthI dekhAtuM nathI. guA tamArA kahevAmAM kaI pramANa nathI. tathA itaretara AzrayadUSaNa paNa Ave che. tathA saMzaya paNa kadApi dUra nahi thAya ke Ivara che ke nathI? jiitaretara Azraya dUSaNa Apa kone kahe che ? gu-prathama mAhAsya siddha thAya te adrazya zarIra siddha thAya; jyAre adazya zarIra siddha thAya te mAhAsya vizeSa siddha thAya. jika-zarIrarahita Ivara jagatanI racanA kare che. gu-A tamAruM kahevuM daSTAMtathI vidhI che, kAraNa ke, ghaTa Adika kAryane kartA te kuMbhArAdika zarIravAlA jovAmAM Ave che. tame te jagatane kartA zarIra rahita kahe che, te taNAMtanI sAthe kema malaze? tene vicAra karavA jevA che. kahyuM che ke, For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra : 8C : www.kobatirth.org dhanI sA 'adehasya jagatsarge pravRttirapi nocitA / na ca prayojanaM kiMcit, svAtaMtryAnna parAjJayA // 1 // bhAvA--zarIrasahita izvarane jagata racavAnI pravRtti paNa ucita nathI. tema kRtakRtya hAvAthI kAMi prayeAjana paNa nathI. pratyeAjana vinA mUrkha paNa pravRtti karatA nathI. taduparAMta je jagatanA kartA che te rAgAdie karIne rahita che ke sarAgI che? jiizrvara rAgAdirahita che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guru-rAgAdirahita che teA temane jIvAdi anAvavAnuM zuM prayAjana che? jo ema mAnavAmAM Ave ke, jo jIvanI utpatti mAtra pratyeAjana che te te ceAgya nathI. zrI haribhadrasUri mahArAje 'dharmasa grahaNI 'mAM kahyuM che ke, " arsi patti hto, tamartyotti ke vaLo na jIvA kuMbhakArAdIe jao, na ghaDAduSpatti tassattho // 1 // bhAvAthajIvAnI utpatti ja eka izvaranuM prayAjana che tA te yukta nathI. kuMbhArAdikAne paNa ghaTa AdinI utpatti mAtra prayojana nathI kiMtu vyAdi prayAjana che, tema Izvarane jagata racavAnuM zuM prayeAjana che? ji~izvaranA te prakAranA svabhAva che, gu0--A kahevu yogya nathI. * " dharmasaMpradaLI "mAM kahyuM che ke, esoya sahAvo se kimettha mANaM na suMdaro ya jao / takaraNa kilesassa tu, mahato aphalassa heutti // 1 // bhAvA--jagata racavAnA IzvaranA svabhAva che. temAM zuM pramANa che? atIkriya hAvAthI temAM koi pramANa nathI. athavA For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAccheda huM jo The r svabhAva che ema kalpanA karI te te suMdara svabhAva nathI, kAraNu ke jagat racavAmAM kleza te bahu ja ane kula kAMi paNa nathI. 1 ji.--jagatanA karto izvarane sAgI mAnIe te! zuM dUSaNuM Ave? gu0--jyAM sarAgIpaNuM che tyAM kartApaNuM te! dUra rahe, paNa IzvaratA ja siddha nahi thAya; kAraNa ke, jyAM rAga hAya tyAM dveSa azya hAya, ane jene rAgadveSa hAya te dhruva na kahevAya. kalikAlasarvajJa zrImad hemacaMdrAcArya mahArAje 'mahAdeva stAtra 'mAM kahyuM che ke, * rAmadevI mahAmaNo, Turnavo cena ninitau / mahAveluM tu tuM manya, rojA hai nAmaSAravAH // 2 // " bhAvA --rAgadveSarUpI duya evA meATA matlAne jeNe jItyA che, tene huM sAcA mahAdeva mAnuM chuM. khAkInA rAgI tathA dveSI je devA che, te tA nAmamAtrathI ja mahAdeva che. paNa vAstavika mahAdevapaNuM teemAM nathI. 1 rAgadveSa zarIra niMnA siddha kema thAya ? ane sazarIrI izvara jagatanA kartA mAnA te, izvaranuM zarIra tame sabyApaka mAne che ke iimata pradezamAM vyApaka ji.--izvaranuM zarIra sarva vyApaka mAnIe teA zuM dUSaNa Ave gu--ivaranuM zarIra ja sasthAnamAM rahyuM teA pachI pRthvI, pANI, parvatAdika kayA sthAnamAM rAkhIne Izrvare jagatanI racanA karI ? tene vicAra karavA jevA che. ji.izvaranuM zarIra parimita pradezavyApI hAvA sa'bhava che. gu0--apazarIravALA izvara dUra dezamAM rahela padArthonI racanA kevI rIte karI zake? ItyAdi vicAra karavA jevA che. For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ::::: Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA 6 ji-jagatanA karto izvara ja che, taittirIyeApaniSada '. mAM jagatanA katto izvara kahyA che. temAM kahyuM che ke, yasmAjjAtaM jagatsarva, yasminneva pralIyate / yenedaM dhAryate caiva tasmai jJAnAtmane namaH // 1 // 66 bhAvA --jenAthI sa pUrNa jagata pedA thayu' che, jene viSe laya thAya che. ane je jagatane dhAraNa kare che, evA jJAnasvarUpa Izvarane amArA namaskAra thAe. 1 gu0--jenAthI jagata pedA thayu, temAM ja laya thayuM, ane te ja dhAraNa kare che ?-A vAkyathI sAmagrIrahita izvara paramAtmA jagatanA upAdAnakAraNu siddha thayA, sAmagrIrahita kevala Izvara jagatanI racanA karI ja nathI zakatA e vAta atyAra agAu pUrvanA paricchedeAmAM praznottaramAM kahela che, tathA mahAcAdhyAya zrI suracandre gaNivare jainatattvasAramAM kahyuM che ke, " niraJjanaM nityama mUrttamakriyaM, saMgIrya brahmAtha punazca kArakam / saMhArakaM rAgadveSAdipAtrakaM, parasparadhvaMsi vaco styadastataH // 1 // ato vibhinnaM jagadetadasti, brahmA'pi bhinaM munibhirvyacAri / atastu saMsAragatA munIndrAH kurvanti mukkyai parabrahma cintAm // 2 // bhAvAtha--nira Mjana, nitya, amRtta, akriya, brahmane kahIne pharIthI tene ja jagakartA, hurrA ane rAgadveSanuM pAtra kahevuM, e paraspara viruddha vacana che. A kAraNathI jagata bhinna che, tathA brahmA paNa bhinna che evuM muniee vicAryuM. ane te kAraNathI ja sa:sAramAM rahelA munimahAtmAe meAkSane mATe parabrahmanu dhyAna kare che. ji.ApanuM kahevuM satya che. paNa Rgveda, manusmRti AdimAM vistArathI jagatanA koMrUpe izvarane jaNAvyA che evuM kema ? For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricheda 3 je gu-saveda, yajurvedAdimAM kamalamAMthI brahmAjI pedA thayA. manusmRtimAM IMDAmAMthI brahmAjI pedA thayA, ItyAdi paraspara ghaNe virodha che te hakIkata jijJAsuvRttithI madhyasthapaNe vicAraNIya che. ji-te jagata kevI rIte banyuM? gu-jagata anAdi che. jika-jagatamAM ghaTapaTAdika padArthonA kartA jovAmAM Ave che, te anAdi kema siddha thaze? . gu-jagatamAM je je kAryarUpa vastuo che-jemake ghaTa, paTa, sthaMbha, hATa, havelI, kUvA, vAva, talAva, ItyAdinA kartA te ame paNa mAnIe chIe, paNa AkAza, kAla, paramANa, jIva, Adi vastunA keI kartA nathI, kAraNuM ke je vastu kAryarUpa pedA thAya, tenuM upAdAna kAraNuM avazya joIe. paNa jIva, AkAza, kAla, paramANu, AdinuM upAdAna kAraNa keI nathI. te mATe te anAdi che. kahyuM che ke, "niSpAdito na kenApi na dhRtaH kenacicca saH / svayaM siddho nirAdhAro, gagane kiMvavasthitaH // 1 // " bhAvArtha-A sacarAcara leka-saMsAra, keIe banAvela nathI. tathA tene dhAraNa karanAra zeSanAgAdi kaI nathI, paNa AdhArarahita ApoApa AkAzamAM ja A jagata rahela che. 1 jagata anAdi che. tene kaI kartA nathI, tenI vicAraNA sammatitarka, tattvArtha, prameyakamalamArtaDa, syAdvAdaranAkara, ane kAMta jayapatAkA, Adi zAstromAM spaSTatApUrvaka jenadarzananI syAdvAda lIce karI che. AthI vizeSa jANavAnI IcchAvALA sAhadaya vidvAnee taTasthavRttithI te te zAstrone abhyAsa karavAnI jarUra che.' For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 4 thI vaita-advaitavAdanI carcA maGgalAcaraNa samutpattividhvaMsanityasvarUpA yadutthA tripadyeva loke vidhivam / haratvaM haritvaM prapede svabhAvaiHsa ekaH parAtmAgati, jinendrH||1|| bhAvArtha-jagatamAM jeTalA padArtho che, te paryAyAthI nayanI apekSAe utpatti svabhAvavALA, tathA nAza svabhAvavAlA, ane vyarUpe karIne nitya svabhAvavAlA che, paNa keI utpatti ke nAza karatuM nathI. AvA prakAranA jJAnane namatamAM tripadI kahelI che. AvA sajJAnane pracAra karavAthI je paramAtmAe brahmApaNuM, harapaNuM, ane viSNupaNuM, svabhAvathIja dhAraNa karyuM che, evA paramAtmA amArA zaraNu he! jijJAsu-ekaja parama brahma mAnIe te pachI zuM dUSaNa? gurUdeva -je ekaja parama brA sasvarUpa che, te pachI gAma, nagara, pRthvI, pANI, agni, gAya, bheMsa, ghoDA, mANasa, rAjA, raMka, Adi pratIta thAya che. te sarUpa kema nahi? ane e sata che te ekaja paramabrA kevI rIte siddha thaze? jijJAsu -je padArtha pratIta thAya che, te anumAnathI siddha che. juo ke prapaMca mithyA che. zA kAraNathI? te pratIta hovAthI. je pratIta thAya che te micyA che. jema chIpa cAMdIrUpa, derI sarparUpa, tema A prapaMcarUpI jagata anumAnathI mithyA che. For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricacheda 4 the gurU - A kathana buddhimAnene egya lAge tevuM nathI. prapaMca mithyA kahevAya te temithyA traNa prakAre che (1) atyaMta asat (2) bIjuM ane dekhAya bIjuM anyathA sat ane (3) anirvA. A traNamAMthI kayA bhedane mithyA mAna? jijJAsu-pahelA be mAnya nathI. trIjo anivaya pakSa mAnya che. gurU -anirvAca kone kahevuM ? anirvAcano kahevAvAlA keI zabda nathI ke zabdanuM nimitta nathI? jijJAsu -anirvAcane kahevAvAle koI zabda nathI. gurU-A kahevuM agya che. gAma, nagara, pRthvI, parvatAdi zabdo pratyakSa prasiddha che. jijJAsu -zabdate che, paNa zabdanuM nimitta nathI. gurU-zabdanuM nimitta jJAna nathI ke padArtha nathI? prathama pakSa te ThIka nathI. pRthvI, parvata, jaLa AdinuM jJAna jIva mAtrane pratIta che. bIjo pakSa kahe te, padArtha bhAvarUpa nathI ke abhAvarUpa nathI? je padArtha bhAvarUpa nathI te viparItAkhyAti AvI, ane vedAMtinA matamAM viparItAkhyAti mAnavI moTuM dUSaNa che. je abhAvarUpa padArtha nathI ema kahe te, bhAvarUpa mAnAja paDaze, tathA je bhAvarUpa mAne te advaita siddha nahi thAya. jijJAsu-bhAva tathA abhAva ane prakAre vastu nathI. gurU -bhAva tathA abhAva A baMnene artha lekaprasiddha che, teja mAnya che ke, viparIta kaI alaukika? je lokaprasiddhane bhAva mAnavAmAM Ave te abhAvane niSedha thaze, ane abhAva kahevAya te bhAvane niSedha thaze. A banne paraspara virodhI che, For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA tethI eka to avazya mAnavo paDaze, ane mAnaze, anirvAyatAne nAza thaze, je bIjo pakSa alaukika mAne te mana:kalpita mAnelA zabda tathA zabdanuM nimittabhUta padArthane nAza thavAthI amArI kAMI hAni thaze nahi. lekika zabda tathA tenA nimittane nAza thazeja nahi, te pachI anirvAe kevI rIte siddha thaze? jijJAsu-pratIta na thAya tene anirvAca kahIe te pachI zuM duSaNa Ave? - gurU -A kathanamAM bahuja vidha Ave che. pratIta na thAya tene anirvAvya kahe che, paNa prathama to tame kahela che ke, prapaMca mithyA che, pratIta hovAthI A vacanamAM pratIta hevAthI e hetu kahela che, tathA prapaMca pratIta paNa thAya che tyAre anirvAcya kevI rIte kaheze? tathA tamArA mAnelA brahmA pratIta thAya che, paNa mithyA nathI. A paNa virodha che. tathA vaLI A pramANe paNa anumAna thaI zake che. "prapaMca mithyA nathI kAraNa ke pratIta thAya che, jemake brahmAtmA je pratIta nathI tema che nahi. ane je pratIta thAya che te che. jema kharacuMga"--tathA je kaheze ke brahmAtmA pratIta nathI, te pachI vacana viSaya na hoya, ane vacanane viSaya nathI, te pachI parama brahma kevI rIte kahI zakAya? jo na kahI zakAya te mauna rahevuM paDaze. tathA tame chIpamAM cAMdInI bhrAMtinuM daSTAMta kahyuM, te te chIpa satya che ke asatya? te vicAra kare tathA derImAM sanI bhrAMti kahI te derI satya che ke asatya tathA tyAM sarpa nathI paNa anya sthAne sape che ke nahi? je satya che te pachI ata kema siddha thaze? je satya che, te pachI tame kenuM daSTAMta kahyuM? te sarva vicAra karavA gya che. jijJAsu-rAMkaradivijyamAM "nAma zabakupavAnAmiti" For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parieja ja che atha (paramAtmA je che tene ja jagatanuM upAdAna kAraNa) kaheluM che. tethI jagatamAM je vastu che te sarvarUpe Izvara paramAtmA pote banyA te pachI tame Izvarane jagatanA kartA zA mATe nathI mAnatA? gurU - A tamArA kathanathI je jagatamAM je je padArtha che. jJAnI, ajJAnI, naraka, svarga, zera, zAhukAra, rAjA, raMka, sarva eka brahmAja siddha thAya te pachI jevA saMnyAsI, tevo ja caMDAla, jevI mAtA tevI ja strI, kAMIpaNa pharaka nahi, kAraNa ke sarva brahmarUpa che. jijJAsu-eka brA tathA eka mAyA mAnIe te pachI zuM dUSaNa? guru-advaitamatane nAza thaze, kAraNa ke, mAyA satIced dvayataccasiddhirathAsatI haMta kutaH prpkssH| mAyaiva cedarthasahA ca tat kiM mAtA ca vaMcyA ca bhavat paSANa |{ } [cAttAmaM ] bhAvArtha-mAyA je sat che te, be tattva-mAyA ane brAnI siddhi thaI. eTale atane nAza thaye. je asat che te, A sarve prapaMca che te kayAMthI pedA thaye? mAyA paNa che ane arthane paNa dekhADavAmAM samartha che, to he. nAtha! he vItarAga ! tArAthI bIjA je mAyA mAne che, tenuM A mAtA paNa che ane vaMdhyA paNa che-tevuM vacana zuM yogya gaNAya? jijJAsu-A pratimAsa je thAya che te IzvaranI mAyAthI 10 For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA ja thAya che, mATe eka paramabrA ja siddha che. mAyA te vAstavika asat che. guru-mAyA IzvarathI bhinna che ke abhinna bhinna che to jaDa che ke cetana je jaDa che te te nitya che ke anitya? ItyAdi aneka prazno ane temAM ghaNAM dUSaNe Avaze. kahyuM che ke, " jAntAkSeDa, mevo vidhyate | kArakANAM kriyAyAzca, naikaM svasmAt prajAyate // 1 // karmadvaitaM phaladvaita, lokadvaitaM ca no bhavet / vidyAvidyAdvayaM na syAbaMdhamokSadvayaM tathA // 2 // hetoradvaitasiddhizcata, dvaitaM syAddhetusAdhyayo / / hetunA cedvinA siddhi dvaitaM vAGmAvato na kim ? // 3 // advaitaM na vinA dvaitAdaheturiva hetunA, saMjJina: pratiSedho naM, pratiSedhyAdRte kvacit // 4 // " (bAtamImAMsA) bhAvAtha--kAraka tathA kriyA Adine je pratyakSa :bheda dekhAya che. te ekAMta advaitapakSane viSe virodhane prApta thAya che, kAraNa ApoApa eka hoya te sarva prakArathI sarvarUpe banI zakto nathI. 1 kevala ati mAnIe to zubha azubha karma be, tathA tenAM phaLa be sArAM tathA khoTAM, tathA Aleka ane paraloka be, tathA vidyA ane avidyA che, tathA baMdha ane mekSa be, A sarva na banI zake. 2 je hetuthI advaitanI siddhi thAya che te hetu tathA sAdhya For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parika che je advaita A be padArtho siddha thayA, ane je hetu vinA ja vacanamAtrathI advitanI siddhi kare che te te rIte vacanamAtrathI daita siddha kama na thAya? 3. jagatamAM jema hetu vinA ahetu na thAya tema cheta vinA advaita siddha na thAya. pratiSedhya padArthanA vinA koI ThekANe saMjJA padArthano niSedha thatuM nathI mATe advaita siddha thaze nahIM. 4 : ji - Apa eka paramabrahmanuM khaMDana kare che te zuM Apa dvaitavAdamAM mAne che ? gu-kathaMcita drata kathaMcita advaita ame mAnIe chIe sAmAnyarUpa sattAne laIne ekapaNuM mAnIe chIe. tathA vizeSarUpa vyakitane laIne aneka paNe mAnIe chIe. paNa nizcayathI te tarUpa ja che. kAraNa ke"anekmekaatmkmev vAcyaM, dvayAtmakaM vAcakamapyavazyam / ato'nyathA vAcakavAcyaklaptA-vatAvakAnAM pratibhA kamAya che ? | bhAvArtha-vAca eTale kahevAne yogya je cetana tathA acetana vastu sAmAnyarUpe apekSAthI eka svarUpavAlI che, te paNa vizeSa vyaktinI apekSAe anekarUpa che. tathA vAcaka eTale jIvAjIva vastune kahevAvAlo zabda sAmAnyanI apekSAe karIne ekarUpa che. vizeSa vyaktinI apekSAe avazya anekarUpa che. A rIte ApekSika daSTie daitAdvaita bane siddha thAya che, mATe he nAtha! he vItarAga ! je tArA A sApekSavAdane-syAdvAda. ne tyajI anya ekAntavAdIo vAvAcaka bhAvanI kalpanA kaI ekAMta advaitarUpe, keI ekAMta daitarUpe, kahe che te temanI buddhino ja pramAda che. For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA tAtparya e che ke, sattAnI apekSAe vastu eka che. jema brAhmaNa jeTalA che te badhA brAhmaNatva jAti apekSAthI eka che tathA amuka amuka brAhmaNa vyakti apekSAe judA judA che. tema ja manuSya manuSyatvajAti apekSAe eka, paNa eka rAjA ane bIjI prajA, A apekSAe aneka tathA jevA paramabrahma che tevA ja jJAnaguNavAlA saMsArI jIve che. te jAti apekSAthI eka, tathA vyakita apekSAthI sarva jIvo judA judA che eTale che anaMta che. A daSTie vAstavika rIte advaita kadApi siddha nathI, mATe jainadarzananI syAvAda zailIe daita ane advaita bane te te apekSAe paramArtha che. '1 *. For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda : 5: jainadarzananA AtmavAda patraka // mAtram |l // // ce no khrisamAninaka jImamavAdhyAyacintAzcitaH / rAgAdigrahavazcitA na munibhiH saMsevitA nityazaH // nAkRSTA viSayairmadairna muditA ghyAne sadA tatparAH / te zrImanmunipuGgavA gaNivarAH kurvantu no maGgalam // 1 // sAvA --je mahApuruSA jJAna haiAvA chatAM saraLa che, ane hamezAM zama, dama, svAdhyAyanI vicAraNAmAM satata jAgRta che. indriyAnuM damana karavAmAM ane svAdhyAya karavAmAM sadA lIna che. temaja rAgAdi graheAthI DhagAyA nathI, ane aneka muni jenI sevA kare che tathA IndriyAnA viSayAmAM khIMcAtA nathI. jJAnAdinI prApti thayA chatAM madonmatta paNa thatA nathI ane sadA dhyAnamAM ja magna rahe che, tevA ninya mahAmunI rA amAne sadA magala kare!! jijJAsu----jainadarzanamAM navatattvAnu svarUpa zuM ? gurudeva--jainadarzananAM navatattvAnu TUMka svarUpa A mujaba che. "nIvAJIvo tathA puchyuM, pAvamAcanataMtranI / yaMtro vinivrAmolo, navatAni jJAnIyAt // 2 // " bhAvAtha--cetanA lakSaNuvALA jIva jANavA, ane tenAthI je viparIta lakSaNavALA te ajIva jANavA. te ajIvanA dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza, kALa ane pugala For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 150 ? dharmanI dizA A pAMca mukhya bhede che. je padArtho jagatanI aMdara che te sarva jIva ane achavamAM gaNAya che. jJAnAdi, rUpa, rasAdi dravya, guNa, karmAdi sukha, dukhAdi ItyAdi anya matavALAoe je ta mAnelAM che, temAMthI keI paNa jIva tathA ajIva vinA svarUpane pAmI zakatA nathI, kemake jIva ane ajIvathI ekAMta judA jevAmAM AvatA nathI. temanI pratipatti chavAivarUpe ja thAya che. jIva ajIva e be rAzImAM jagata samAya che. A be rAzimAM je na Ave te sasalAnAM zRMga samAna jANavuM. " je ke, puNya pApa AzravAdi uparokata tane paNa jIva ajIva A bemAM samAveza AthI thaI jAya, chatAM keTalAka puNya pApAdine mAnatA nathI te lokone te mata kheTe che te jaNAvavA ATalI spaSTatA karI. puNya te zubha karmanAM pugala, ane pApa te azubha karmanAM pugala, Azrava te puNya pApanA AgamananuM kAraNabhUta mana, vacana ane kAyAne vyApAra saMvara te Azravane rokanAra, baMdha te kaSAyavAlA AtmAne karmanI sAthe meLApa vizeSa, nirjarA te AtmA sAthe saMbaMdhita karmono kSaya. mekSa te sarvathA prakAre AtmAne lAgelAM karmothI alaga thavuM. - ji - AtmAnuM lakSaNa vistArathI jaNAvazo. gu-AtmAnuM lakSaNa, A. zrI haribhadrasUrijIe "zAstravArtAsamuccaya' graMthamAM A mujaba pharamAvyuM che. "tra jJAnAro , minAmo vighattima yaH kartA karmamedAnAM bhoktA karmaphalasya ca / saMsadma parinirvAtA sakhAtmA nAnyalakSaNaH // 1 // bhAvArtha-jJAna, darzana, cAritra, sukha, du:kha, virya, Adi, dharmothI jIva bhinna paNa nathI ane abhinna paNa nathI; paNa bhinnabhinnarUpe mAnela che. je jJAnAdika dharmathI jIva bhinna ja For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pati pAme 1 152 : hoya te "huM jANuM chuM. huM jouM chuM. karuM chuM. huM sukhI chuM." ItyAdi abhedapaNe buddhi je thAya che te na thavI joIe. paraMtu abheda buddhi te sarvane thAya che. ane je te pramANe sarvathA abhedaja hoya te, A dhamI che, A tenA dharmo che, evI bhedabuddhi na thavI joIe. ane tema thAya che. agara jo abhinnatA mAnIe to jJAnAdika sarva dharmonuM ekazyapaNuM thaI jAya, kemake te jIvathI sarvathA bhinna nathI. ane je temaja thAya te mAruM jJAna, mAruM jevuM -ItyAdi jJAnAdinI paraspara bhedanI pratIti je thAya che te na ja thAya mATe jIva, jJAnAdi dharmathI bhinnabhinna ja mAnele che. A jainadarzanane syAdvAda siddhAMta kahevAya. AthI samajavAnuM e che ke, je matavAlAe ekAMta bheda ja mAne che tathA je ekAMta abheda ja mAne che, te yuktiyukta ja nathI. tathA asatyamAM satya buddhi, satyamAM asatyabuddhi, tema pitAnuM khoTuM siddha karavAne mATe kuyukti Adi kare, tathA krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, maithuna, kalaha, Adi aneka prakAre jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA karmabhedene kartA, tathA zubhAzubha karmaphaleno bhe tathA kamanA vize karI narakAdi gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karanAra, tathA samyagadarzana (satyamAM je satya buddhirUpa zraddhAna) jJAna, ane cAritrane krodhAdikanA tyAgarUpa, A ratnatrayInA abhyAsathI karmamalane dUra karanAra, ane mokSane prApta karanAra AtmA che... jika-AtmA nitya che ke anitya nitya kaheze to AtmA siddha nahiM thAya, kemake nityAtma karma bhedAdikane kartA banI zakato nathI ane mAnaze te lakSaNa jUThuM karaze, kAraNa ke "aghaNutAnurAgaridhAravAmAvive nityA bhAvArtha keI vakhate jenuM nApaNuM nathI tathA keI vakhate jenI utpatti paNa nathI, te rIte ja sthira eka svabhAvarUpe hoya, For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : 8: sAnI dizA tenu nAma nitya che. te e lakSaNa AtmAmAM kema ghaTe? kAraNu ke kaMi vakhata sukhanA bhAktA, tA koI vakhata du:khanA bhaktA, ityAdi nitya pakSamAM nahIM anI zake. temaja khIjA paNa ghaNA dveSa! Ave che. te A pramANe, janma maraNAdika thAya che te paNa nahIM thAya. tathA moTA zarIramAM AtmA meATe! ane nAnAmAM nAnA thaine rahe che, te paNa nahIM anI zake. tathA jJAnanuM AchApaNuM tema adhikapaNuM te paNa nahIM ghaTe. jo anityapakSa mAnaze| te kSaNakSaNumAM vinAzI mAne che ke prANavAyu nAzAna tara nAza mAnA che? jo kSaNakSaNamAM vinAzI mAnatA haze teA bauddha matamAM praveza thaze. ane jo prANavAyu nAzAntara nAza mAnaze te nAstikanA mata siddha thayA kAraNa ke te paNa cAra bhUtathI zarIramAM caitanyanI utpatti thavAnuM mAne che. temaja " bRhadAraNyApaniSad ''mAM paNa kahyuM che ke- 44 vijJAnaghana eva etebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnuvinazyati na pretyasaMjJA'sti h bhAvArtha-jJAnasvarUpa AtmAja zrRkhyAdi cAra bhUtathI utpanna thAya che. te bhUtanA vinAza thavAthI jJAnasvarUpa AtmAnA paNa vinAza thAya che, mATe paraleAkasa'jJA nathI. A zruti paNa AtmA tathA paraleAkAdinA abhAva siddha kare che. ane tameAe paNa prANavAyu nAthAna tara nAza mAnavAthI A mata siddha karyA, mATe AtmAnI siddhimAM pUrvokta Apanu kathana sa vyartha che. gurudeva~~ame kevala nityapakSa, temaja anityapakSa paNa mAnatA nathI, kiMtu nityAnitya pakSa sAnIe chIe, kemake vyavahAranI apekSAe gamana AgamanAdi kriyAthI ka ledanA kartA che. ane nizcayanI apekSAe cidAna damaya zuddhAtmA kaleDhAnA For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 5 e kartA nathI, mATe dravyanI apekSAe AtmA utpanna paNa thatuM nathI, tema vinAza paNa thato nathI, sthira eka svabhAvavAla che tene teja che. phakta paryAyanI apekSA anitya mAnIe chIe. e mATe sukhadukhAdikane bhegavavAvAle A vizeSaNamAM paNa bAdha AvI zakato nathI, tema janma maraNadikane abhAvarUpa doSa paNa AvI zakatA nathI kAraNa ke AmA keI kAlamAM vinAza pAmateja nathI, tema karmanA saMge parivartana svabhAvavAle hAvAthI janmamaraNAdi thaI zake che. leke paNa jIvanI sAthe prANunA saMga viyegane ja janma maraNa upacArathI kahe che. jemake mAruM zarIra e upacAra che" kemake vAstavika rIte e zarIra potAnuM (AtmAnuM ) nathI. phakta zarIranI sAthe saMga hovAthI mAruM mAne che. tema prANuno saMga ane viyAga thavAthI jamyA ane marI gayo ema kahe che. temaja saMkeca vikAsa che te paNa karma vinA banI zaktA nathI. ane te karmabhedane kartA pUrve siddha karIne AvyA chIe, mATe e paNa dUSaNa AvI zakatuM nathI. tema jJAnanuM adhikapaNuM tema ochApaNuM te paNa kamabIna ja che. karma ochA thavAthI jJAna vadhe che ane karma adhika thavAthI jJAna ochuM thAya che, mATe uparokta dUSaNe AvI zakatAM nathI : tathA karmabhedane kartA siddha thaye, te tenAM phaLane bhaktA paNa te ja hovA joIe. ane te letA nitya paNa hovo joIe, anitya ja mAnIe te jeNe karma karyA che te te phaLane letA nahi ja thAya che te vinAza pAmI gaye, mATe anya jogavanAra siddha thayA paNa ema thavAthI ekanuM kareluM karma bIjAne bhegavavuM joIe. ane nahi kareluM karma paNa jogavavAmAM Avaze. akRtAgama ane kRtanAza deSa Avaze mATe karmanA vize karI parabhavamAM gamanakartA AtmA avazya mAnave joIe. For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA jijJAsa-prathama kama nathI te karmabhedane kartA ane tenA phaLane letA e jIva kema siddha thAya? gurudeva-manuSyapaNe sarva manuSya sarakhA che te eka dhanavAna, eka nirdhana, eka sukhI, eka duHkhI, ItyAdi jagatanuM vicitrapaNuM thAya che, tenuM kAraNa keNa che? je kaI kAraNa nathI te sarvadA che tevuM ne tevuM ja hovuM joIe. tevuM nathI mATe kaI kAraNa avazya che. je kAraNa che, te ja karma che. karma te paNa jIva vinA banI zakatuM nathI, kemake jIvavaDe karAya tenuM nAma-karma te jIva tathA karma avazya mAnavAM joIe ane je temAMthI eka paNa na mAnIe to jagatanuM vicitrapaNuM banI zakaze nahIM. kahyuM che ke mAmudratakayormaniSIjaDayoH sadrUpanIrUpayoH zrImadurgatayolAvalavato rogarogAyoH / saubhAgyAsubhagatvasaMgamajuSostulye'pi nRtve'ntaraM - yattatkarmanibaMdhanaM tadapi no jIvaM vinA yuktimat // 1 // bhAvArtha-rAjA ane raMkamAM, paMDita ane mUkhamAM, rUpavAna ane rUhInamAM, dhanavaMta ane nirdhanamAM, balavAna ane nirbaLamAM, regI ane nirogImAM, subhaga ane durbhAgamAM, je ke manuSyapaNuM sarakhuM che te paNa ATalI taratamatA che. tenuM kAraNa che te ja karma. kama paNa jIva vinA hoI zakatAM nathI. A karma, prArabdha, ke devanI astitAnI siddhine mATe zAstravArtAsamuccaya'mAM kahyuM che, kAmanAviziSA vize tA thArAvA narAdirUpaM taccidramadRSTaM karmasaMjJitam // 1 // bhAvArtha-AtmArUpe sarva ja sarakhA che te paNa mana For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricacheda 5 che + 15t ba, pazu Adi je vicitra dazA thAya che te adANAdhIna che. loko prArabdha, aSa, deva, bhAgya ItyAdi nAmathI oLakhe che. tene jainadarzanamAM karmanI saMjJAthI oLakha ApI che. ItaradarzanemAM paNa karma A rIte jaNAvyuM cheythaa yathA pUrvakRtasya karmaNaH, phalaM nidhAnasthamivAvatiSThati / tathA tathA tatpratipAdanodyatA, pradIpahasteva matiHpravartate // 1 // yad yad purAkRtaM karma na smarantIha mAnavAH / tadidaM pAMDavazreSTha ! daivamityabhidhIyate // 2 // paritApa triALa, vadhu hi zatratA . nahi me tatkAriSyanti, yatra pUrvakRtaM tvayA // 3 // bhAvArtha-jevI jevI rIte pUrvabhavamAM athavA pUrvakAlamAM karelA karma te, tenAM phala khajAnAmAM rAkhelA dhananI peThe malI zake che. jemake hAthamAM dI hoya che, te cAlatAM AgaLa AgaLanA padArthone jaNAve che. te ja pramANe jevAM jevAM karma karyA che te anusAre ja mati pravarte che ane vacanenA uccAra paNa tevA prakArathI ja thAya che. 1 he pAMDavazreSTha ! je je karmo pUrve karelAM che ke jenuM maraNa atyAre thatuM nathI, te paNa te te karmo AvIne avazya phala Ape che. tene loke daiva kahe che. 2 harSa pAmelA mitra, tema atyaMta krodhAyamAna thayelA zatruo paNa kAMI karavAne samartha nathI. je A AtmAe pUrve kAMI tevuM karyuM ja nathI to te mitro ane zatruo zuM karavAnA che? bauddha darzanamAM paNa karmanI siddhi mATe kahyuM che ke, ta navI pe, tyAre puruSo hatA. tena karmavipAkena, pAde viddho'smi bhikssvH| // 1 // " For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhamanI dizA bhAvArtha-AjathI 9 mAM kaha5mAM mArI zaktithI meM eka puruSane ha hatuM, te karmanA vipAkathI he sAdhuo ! huM pagamAM kAMTAe karI viMdhAyo chuM. A rIte sarvamatavAlA karmane mAne che, te kamane kartA keIpaNa mAnavo ja paDaze. je kata che teja jIva che ke darzanavALA jIvane pahelo ane karma pachI mAne che. koIka darzanakAre, karma pahelAM ane pachI jIva, tathA ke be sAthe utpanna thayAM ema paNa mAne che. ItyAdika aneka bhede che. A badhA bhedonuM temaja kamenA svarUpanuM varNana Avazyaka, paMcasaMgraha, kamaprakRti, tatvArthasUtra, Adi mahAna graMthamAM vistArathI hamajAvyuM che, je jijJAsu AtmAoe abhyAsa karavA yaMgya che. - jijJAsu - AtmAne anitya mAnavAmAM uparokta de che tenuM kema? gurudeva -anitya pakSamAM ApelA de paNa sarvathA AvI zaktA nathI. Atmadravya nitya hovAthI te doSane saMbhava nathI. je leke cAra bhUtathI caitanyarUpa AtmA utpanna thAya che tema mAne che te paNa yuktiyukata nathI. te A pramANe-je citanyarUpa AtmA utpanna thaye mAnavAmAM Ave te mRtazarIramAM citanyarUpa AtmA kema nathI? mATe mRta zarIramAM vyabhicArarUpa deva Avaze. tarka vAgIza vizvanAtha paMcAnabharacita nyAyadarzananA kArikAvalI" graMthamAM paNa kahyuM che, "Ica ra vaitanya chUpu emirAta" bhAvArtha-zarIrane cetanyarUpa AtmA mAnIe te mRtazarIramAM vyabhicAra deSa (avyApti) Avaze kAraNake, tyAM zarIra hovA chatAM cetanyarUpa AtmA nathI? tyAM zuM bhUtano abhAva thaI gayA ke jethI caitanya nathI? mATe mRtaka zarIra bhUtarUpa hovA chatAM caitanya nathI. e deSathI zarIramAM cetanA na saMbhave. For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariccheda 5 ga : 157 : jijJAsu--naiyAyika matamAM mukata AtmAmAM jJAnAbhAva che tema mRtaka zarIramAM paNa prANAbhAva hAvAthI jJAnanA abhAva mAnyA che, athavA taiyAyika matamAM AtmA sarvavyApI che, chatAM mRtaka zarIramAM jJAnAbhAva mAnyA che. te rIte nAstika matamAM pazu mRtaka zarIramAM nAnAbhAvane zu Adhaka Ave che? gurudeva~tame je muktAtmAmAM jJAnAbhAva kahyo, te te! neyAvikramatavAlAne lAgu paDe che. amA tA(jainadarzana) mukta AtmAmAM jJAnamAnIe chIe. tathA 'AtmA sarvavyApI che'-ityAdi je dUSaNa kahyAM te dUSaNa paNu taiyAyikaneja che; kemake ame te savyApI AtmA mAnatA nathI, kiMtu dehavyApI mAnIe chIe, dehavyApI pakSamAM e dASa AvI zakatA nathI. prANAbhAva eTale chu? sAmAnya vAyu kaheA che! ke vAyuvizeSane prANAbhAva kahA che. jo sAmAnya vAyu kahetA hA tA sarva pAlANamAM vAyu che, mATe mRtaka zarIramAM paNa vAyu che. tethI tyAM jJAna hAvuM joie. ane je vAyuvizeSa kahetA hA te vAyuvizeSa zuM padArtha che ? jo jJAnanA AdhAre ja prANavAyu kahe teA, te AtmA ja che. ane jo prANavAyu e angethI atirikta kaheze teA tenI utpattinu thru kAraNa? adRSTa kaheze tA te adRSTanA kartA kANu ? kartA vinA aSTa banI zake nahIM. mATe je adRSTanA kartA che, te ja AtmA che. tathA zarIramAM caitanya mAnavAthI khAlyAvasthAmAM joelI vastunuM smaraNa vRddhAvasthAmAM na thavu joie, kAraNa ke zarIranA avayaveAmAM vRddhihAni thAya che, tema thavAthI pUrva zarIrarUpa AtmAnA vinAza thayA, ane uttara zarIrarUpa AtmA utpanna. thayA, mATe Alya zarIrarUpa AtmA, vRddhe zarIrarUpa AtmAthI bhinna gaNAya tema gaNavAthI pUrvanuM smaraNa na thavuM joIe, For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jg: 58 : dhanI dizA kAraNa ke anubhava karyAM bIjAe ane smaraNa karyuM khIjAe, e kema bane? vAste tamArUM kahevu... yuktiyukta nathI. jijJAsu--zarIrane ja AtmA mAnavAmAM Ave te thru SaNu Ave? gurUdevajo zarIrarUpa AtmA mAnavAmAM Ave tA Alakane janmanI sAthe ja stanapAna karavAmAM pravRtti thAya che, te pravRtti paNa nahIM thAya; kAraNa ke, stanapAna pravRttimAM mukhya kAraNu pUrvanA abhyAsa banI zakatA nathI; zarIrathI bhinna AtmA mAnIe tA ja banI zake, jijJAsu--jo cAra bhUtanA samudAyarUpa zarIramAM caitanya mAnavAmAM Ave te thru harakata gurUdeva--AnI hAme e prarana UbhAM thAya che ke, cAra bhUtamAM pRthak pRthak caitanya ke samudAyamAM caitanya? jo judA judAmAM caitanya hAya te eka zarIramAM ghaNAM caitanya thavAM joie, tema mAnavAthI pratyakSa khAdha Ave che, ane jo samudAyamAM mAnavAmAM Ave tA, eka aMgulInA chedavAthI caitanya paNa naSTa thaze. ane emaje nahiM mAnA tA mastaka edavAthI paNa caitanya naSTa nahIM thavu joIe ? mATe zarIrathakI AtmA judA ja che. tathA jo zarIrane caitanya mAnIe teA zarIra vadhavAthI jJAna vadhavu joie. paraMtu ema paNa thatu nathI. jijJAsu--zarIra vadhavAthI jJAna vadhe che. jemake bAlyAvasthAmAM, je buddhi che te yuvAvasthAmAM zarIra vadhatAM vadhe che; mATe zarIra che te ja AtmA che. gurudeva--zarIra vadhavAthI jJAna vadhyuM mAnaze teA sthUla zarIravAlAne jJAna ghaNuM hAvu joie; paNa tema te nathI. ghaNA sthUla zarIravAlA mUkha paNa sevAmAM Ave che. tathA For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paricheda 5 me : 5e * patalA zarIravAlAne gheDuM hovuM joIe chatAM keTalAka kuza zarIravAlA ghaNA vidvAna jevAmAM Ave che, mATe zarIra vadhavAthI jJAna vadhatuM nathI, tema zarIra ghaTavAthI jJAna ghaTatuM paNa nathI. phakata jJAnAvaraNIya karmonI nyUnAdhikapaNAthI jJAnamAM vRddhi hAni thAya che. jijJAsu-te "vizAradana mUsthi samuthAra jAvAnurinarata sthAti" A zrutinA virodha Ave che tenuM kema? gurudeva-A kRti paNa AtmAne ja siddha karanArI che. nipakSapAtabhAve vicAra karavAthI jANI zakAze ke, "vijJAnana" eTale jJAnasvarUpa AtmA te A ghaTapaTAdi je bhUtanA vikAre che tenA thakI upagarUpe utpanna thAya che. ane ghaTapaTAdinA naSTa thavAthI athavA tirahita thavAthI pUrva upagarUpa je AtmA te naSTa thaye. arthAt ghaTapaTAdi upayogarUpa pUrvanI saMjJA nathI paNa AtmAne sarvathA vinAza thato nathI. "huM ghaTane jANuM chuM, huM sukhane anubhavuM chuM. *-ityAdi pakSamAM je "huM pada" teja jJAnane kartA AtmAne siddha kare che. jijJAsu-jema skUla chuM, kRza chuM.--e pratyayamAM je huM padathI zarIranI oLakha paDe che. "tema huM ghaTane jANuM chuM."ItyAdi pratyamAM paNa zarIrane jJAnane jJAtA kema na mAnI zakAya? gurUdeva-"huM sthala chuM. huM kRza chuM, e pratyayamAM je ke zarIra sthala tema kaza hoya che, te paNa huM pratyaya thAya che te te jema atyaMta upakArI pitAne mitra hoya temAM ekatvapaNuMnI buddhi rAkhI bele ke, "tuM che te ja huM chuM. ane huM chuM teja tuM che mATe ApaNe baMne ekaja chIe " A vyavahAra karavAmAM zuM ekatA sAcI che arthAtuM nathI. paraMtu pitAne upakArI hovAthI huMpaNAne upacAra mitramAM thAya che. tema AtmAne zarIra paNa dharma sAdhanAdimAM atyaMta upakArI hovAthI For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmanI dizA mArApaNane upacAra karI kahe che ke, "huM skUla chuM. huM kRza chuM." paraMtu "huM jJAnI" ItyAdi vyavahAramAM jJAnanA jJAtA tarIke thato huM pratyaya vAstavika rIte zarIrathI bhinna AtmAno che. taduparAMta bIjI rIte paNa AtmAnI siddhi thAya che. jema ke, ajIva zabda che te pratipakSa zabdavAle che. kAraNa ke vyutpattivALe jIva pada ke je eka pada che teno niSedha kare che. je je zabda vyutpattivAlA ekeka zabdane niSedha kare che te te zabdane avazya pratipakSa zabda hovo joIe. jema aghaTa zabdane pratipakSa ghaTa zabda che to te zuM ghaTa zabdathI vAca ghaTa padArtha nathI? arthAt avazya ghaTa che. tema ajIva zabdane pratipakSI jIva zabda che, te jIva zabdathI vAstha jIva padArtha avazya hovo ja joIe. tathA abhAva paNa pratiyegI vinA hoI zakatA nathI, tethI ghaTAbhAva paNa ghaTarUpa pratiyogI vinA hoI zake nahi, tema jIvano abhAva ajIva paNa jIvarUpa pratiyegI vinA banI zakato nathI. tathA je je eka pada hoya che, te te satya hoya che. jemake sukha, duHkha, ghaTapaTAdi, ane je je eka pada hotuM nathI te satya paNa na hoya jema AkAzanuM puSpa" mATe je je eka pada hoya te te satya che, te jIva paNa eka pada ja che, mATe jIva, avazya hovo joIe. evI ja rIte huM sukhI, huM dukhI, ItyAdi je kahevAya che temAM huM padathI vAcya che te AtmA che. A rIte jainadarzana AtmAnAM svarUpane svIkAre che. Ane aMge vadhu vistAra syAdvAdamaMjarI, syAdavAdaratnAkara Adi jaina nyAya granthamAMthI jANI levo. 1. je vastuno abhAva hoya te vastu tenA abhAvane pratiyogI kahevAya. pratigIrUpa vastu vinA tene abhAva heya nahi. For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AVON CASTLE ) For Private And Personal Use Only