Book Title: Dharm Dipika Vyakaranam
Author(s): Mangalvijay
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023377/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadIpikA (vyAkaraNam nyAyatrizAstra-nyAyatIce Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r namo namaH zrIprabhudharmasUraye / dharmadIpikA (vyAkaraNam ) - - ... racayitA-- nyAyavizArada-nyAyatIrthopapada vibhUSita.. ... upaadhyaayshriimngglvijyH| - Sr- bhASanagarasthazrIyazovinayajainagranthamAlAyAH . kAryavAhakena phUlacandra baida ityetena baTapradrastha 'luhANAmitra sTIma' mudraNAlaye mudrayitvA prkaashitaa| . - - - vIrasaM. 2451] prathamAvRttiH ] dharmasaM. 4 . - .. [vi. saM. 1981 [pratiH .500 mUlyam 4-0-0 - . . . - . -- - - - --- - - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaTapadre ziyApurAsthAne 'dhI luhANAmitra sTIma priM. presa" nAmani mudraNAlaye. Thakara aMbAlAla viThThalabhAI ityanena prakAzAkArtha tA. 1-10-25 dine mudritam / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90000000 00000000 0000000000000000000000 D00 zAstravizArada - jainAcArya zrIvijayadharmasUri, e. ema. e. esa. bI. 000 300000 00000000000000000000 0000000000 00000 00000 300000 00000000000000000000 0000000 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudev-pusspaanyjliH| (1) kAzyAM puyyAM zramamatitarAM sarva vidyApradeze .. kRtvA vidyAlayamanupamaM sthApayAmAsivAn yaH / dRSTvA hiMsAmapakaruNatAM kAzirAjasya yoga labdhvA zAlA pshuhitkriimpyudyprtaapH|| samutpAdya prAjJAn vizadamupanIya prakaTatAM purANAM sadgranthAvalimakRta vidyAprasaraNam / nirAkRtyA''rekA vividhaviSayAH prAcyaviduSAM tathA pAzcAtyAnAM jinapathavikAsaM vyAdhita yaH // gatvA'-bA-magadhAdiSu dUradUraM / dezeSu saMvihitavAnabhibhASaNAni / iMsAniSedhaviSaye ca sahasrasaMkhyAn . mAMsAzino'nayata yaH padavIM kRpaayaaH|| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] prAmukhye kAzirAjaH pravarakRtadhiyAM maNDalaiH sahakulAyAM dharmAcAryamahadbhirmunibhirapi parairbhUSitAyAM sabhAyAm / naikaTye jainadharmAnudhara-bahumata-zreSThicUDAmaNInAmAcAryAkhyapratiSThA-padavitaraNataHsatkRtoyobabhUvAn / (5) "A"-tIrtha jinAlayeSu bahuzo'gacchannupAnadyutAH pAzcAtyA niracIkarat tadidakaM duHkhAkRdAzAtanam / zrImajodhapure pure vyararacat " sAhitya-sammelanaM " prajJAlaradhikAribhizca bahubhiH sampUjito yo'bhavat / aneke bhUpAlAH prathitayazaso bhAratabhuvo nyapuryavyAkhyAnAmRtarasamanalpodaratayA / tathA "bombe"-netA nijanikaTamAya mahatA pramodenArcad yaccaraNa-kamale utsukamanAH // (7) IdagdharmadhurandharAya bhuvanaprakhyAtanAmne punaH zrIjainezvara-zAsanAmara pathAbhogaprabhAmAline / purIndrAya yugapradhAna-yazase bhaTTAraka-svAmine . zrIzrIzrIyutadharmasUri-gurave bhUyAnamaH koTizaH // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] (8) taba prasAdAt guru-devate ! mayA - kAzyAM tvadadhri-drutale prabhAvini / sthitvA sukhaM jJAnalabaH samarjitaH zAbdAdizAneSvapi mUDhabuddhinA // tavopakAro'yamanarUparUpaH kSaNe kSaNe me smaraNaM sameti / smRti-kSaNe'Ni patanti dRgbhyAM tvahiprayogArti nipIDitasva // (10) zalyaM punameM hRdayasthametad vizeSato mAM bhagavan ! dunoti / yathocitaM kartumapAraya na sevAM tvadIya-kramayAmalasya // (11) idaM laghu vyAkaraNAkhyapuSpa nirvApadhASTraya hi purastava stAt / AzvAsakaM me manaso'dhamaNaziromaNerdIna-vihInazakteH // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadIpikAmAM Arthika sahAyaka sadgRhasthonI zubha nAmAvalI. nakalo 125 AdarinivAsI zeTha lIlAdhara lakSmIcanda-muMbai. 85 porabandaranivAsI mAstara harakhacanda kapUracanda-muMbaI. mAMgaroLanivAsI zeTha premacanda nAgaradAsanAM mAtuzrI bAi raLIAta-muMbaI. 50 AgarAnivAsI sadgata zeTha cAndamalanI nAhaTAnAM dharmapatnI zrImatI vasantakuMvarI-AgarA. 25 nAgapura nivAsI zrImAn zeTha kezarImalajI mAnamalajI joharI. amalaneranivAsI zeTha bhavarIlAlanI hIrAlAlajI. amalaneranivAsI zeTha kastUracaMdanI tejapAlajI. AgarAnivAsI zeTha amaracandanI vaidanAM saubhAgyavantI dharmapatnI bAI udayakumArI-AgarA. 13 dhINojanivAmI zeTha ravacaMda kapUracaMDa. 25 411 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| upayogi khalu bhASAsauSThavAya sadvyavahArasiddhaye ca vyAkaraNam / saMskRta-bhAratyAH punarmadhuratayA, manoraJjakatayA, cittAkarSakatayA, santoSAnandAvahatayA ca gIrvANavANItayaiva prasiddhAyA anubhavasiddhAyAzca samadhigamo niHzreyasAyApi tatpratipAdakazAstrAnupravezakAritayA kalpate / saMskRtavyAkaraNAni jaina-netarAbhirUpapraNItAni santi sampratyapi bahUni / tatra ca jainavyAkaraNAnAmaprasiddhAvasthAyAM' patitatvena pANinIyAdivyAkaraNAni paThana-pAThanagocaratayA suvyApaka-pracAramavAptavanti / suprasiddhanAmadheya-bhagavattAdazrIhemacandrAcAryaviracita " siddhahema" nAmazabdAnuzAsanasya viMzatito varSato yadAdhyayanaM cAdhyApanaM ca samArabdhaM samabhavat jagatpUjya-gurudeva-zAstravizAgda-jainAcAryazrI 1008 zrI vijayadharmasUristhApita-saMskRtavidyAlaye kAzyAM, tadA kAzIstha vaiyAkaraNacUDAmaNivibudhAnAmantaHkaraNAni tasya sarala zailImucitapaddhati sugamAmatha ca sAGgopAGgAM pratipAdanasarI ca prati namrIbhUtAni, labdhavacca teSAM cetassu tat suyogyapratiSThAsthAnam , samArabdhavA~zca tasya mahimayazaHsambhAreNa prasaratA saha paTanapAThanapravRtterapi pracAraH / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [10] tasya cAtivistRtatayA samadhika- prajJA - samayavyayasAdhyatvena, vyAvRtterapi bRhadvRttivad aSTAdhyAyI kramasahitatayA candraprabhA - haimaraghu prakriyAbhyAmapi ca saralarItiprakAreNa saMskRta - vyutpAdanaM samabhilASukeNa nirmitaM mayedamalpaM vyAkaraNam / atra ca pUrvArdhe paJca sandhayaH, SaDUliGgAni, yuSmadasmatprakriyA, avyayaprakaraNam, strIpratyayaH, kArakANi, samAsa-taddhitaprakaraNe ca samAvezitAni / uttarArdhe punaH - daza gaNAH, yatra ca 1700 dhAtavaH prAyo nirdiza varttante, daza prakriyAH, kRtyaprakriyA, pUrvakRdantAni, uNAdayaH, uttarakRdantAni, anye'pi copayogino viSayA nivezitAHsanti / dhAtupATha - nyAya - dravya - guNa - jAtyAdilakSaNAdayo'pi viSayAH samupanyastAH santi / prAyaH 240 pRSTheSu pUrvArdham, 500 pRSTheSu cottarArdhaM samAptimApnutaH / bhASAyAH saralatAyAmapyAdito'vasAnaparyantaM yAvadupayogodayaM vihitaH prayatnaH / prakAzamadhigacchati cAdyetihAsatattvamahodadhinainAcAryazrIvijayendrasUri - susAnnidhyataH / kArye cAsmin nyAyavizArada - nyAyatIryapadAlaGkRtenAsma tsatIrthyena nirgranthenApi vihitAnekagadyapadyahRdyagranthena zrImannyAyavijayena viduSA zAntamUrtimunirAja zrIjayantavijayAdinA ca prasaGgocitAM sahAyatAM pradAyAhaM protsAhitastathA ca pruphasaMzodhanAdau Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] vizeSataH parizramavatA bhagavAnadAsazreSThitanujena paNDitalAlacandreNa vizaMdIkRtyaitad vyAkaraNaM vibhUSAM prApitam / ato'traitAn prati. kRtajJatA''viSkriyate'ntaHkaraNato dhanyavAdapurassaram / sarvAnazuddha kArya viralaM sudurlabhaM ceti tu sarvapratItam / ata eva sambhavantyasyuTyo'tra saMzodhayiSyante vidvadbhiH, ullikhya ca tA mayi preSayitumapi kRrA kariSyate, ityabhyarthanAM kurvANo viramati -mngglvijyH| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vissy-suucii| pUrvArdhe pRSThasakhyA . . . . viSayanAma mAlAcaraNam saMjJAprakaraNam svarasandhiH / prakRtibhAvaH .... vyaJjanasandhiH visargasandhiH SaDliGgaprakaraNam .. yuSmadasmatprakriyA avyayaprakaraNam strIpratyayaprakaraNam kArakaprakaraNam samAsaprakaraNam taddhitaprakaraNam .... pUrvArdha-sUtrAnukramaNikA ... . . . . . 12-13 14-19 20-24 24-87 68-96 97-99 100-110 .... 111-128 .... 129-161 .... 192-24.. . . . . .. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . . [14] uttarArdhekvAdigaNaH adAdigaNaH hAdigaNaH divAdigaNaH svAdigaNaH tudAdigaNaH rudhAdigaNaH tanAdigaNaH krayAdigaNaH curAdigaNaH dazaprakriyAH kRtyaprakriyA kRtpratyayaprakriyA uNAdigaNaH uttarakRtpratyayaprakaraNam granthakRtprazastiH ... ..... .... pariziSTe 84-107 107-114 114-130 130-137 137-149 150-155 156-158 159-169 169-183 184-268 269-274 275-315 315-366 367-403 ....404-411 .... paribhASAprakaraNam saGgrahazlokAH .... .... 413-415 416-418 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] anubandhaphalanirUpaNam vRt-gaNaphalanirUpaNam.... dhAtupAThasUcI uttarArdhasUtrAnukramaNikA zuddhipatrakam 418-419 420 421-467 469-112 513-515 A MENU LTRALIA - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 1 ] zrIvizvanAthaH zaraNam / iha khalu nAnAvidhabhAratIpramAbhAsvare bhArate'dyAvadhi paramakaruNAkrAntasvAntaiH ' parokSAparokSajJAnagauravAdharIkRtAnyaprAntajAtavipazcijjAtairmahAmahimazAlibhirvAcaspatipratiyogikasAdRzyAnuyogibhirvidvadvariSThaiH praNItA bhUyAMso jyAyAMso laghIyAMsazca zabdazAstrAraNya viharaNamAnasamanISikesarijanAnandasandohasampAdakAH zabdAnuzAsanagranthA adhyayanAdhyApanaviSayatAmupalabhamAnAH sarvatraiva pratyakSIkriyante / teSu nikhilazAstrIyaviSayAn karakamalAmalakavad vIkSamANaiH supratItanAmadheyairAIta matAvataMsa bhUtaiH zrImaddhemacandrAcAryyasUkhiyyaiH sampAditaH svopajJabRhadvRttisametaH siddhahemanAmako granthaH prAyaH sarvAn nUtanAnatizete / tasya ca tIkSNabuddhivaibhavairapi duravagAhatayA tatpraNItalaghuvRttezca sUtrakrameNa nirmitatayA saskRte pravivikSUNAM bAlAnAM sugamatayA azakyabodhaviSayatvAt paramakAruNikaiH sakalazAstraniSNAtasvAntaiH zrImanmunipravaramaGgaLa vijayaiH sakutUhalaM sampAditaH sadyaH zabdasAdhutvasampAdako'lpIyasA prayatnena hRdayagrAhyaH siddhahemapayonidhidugdhasArabhUto'yaM dharmadIpikAbhidho grantho'vazyaM saMskRtasAhityasumeruzikharArurukSUn bAlAn svAsvAdenAtitarAM santoSayedityAzAste saM. 1979 } kAzIsthaviraLAvidyAlaya-vyAkaraNasAhitya - nyAyapradhAnAdhyAkaH vyAkaraNopAdhyAyaH sabhApatiza mopAdhyAyaH Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyatIrtha - nyAyavizArada - upAdhyAya zrI maMgalavijayajI kRta anyAnya grantho. 1 jaina sAhityamAM padArthanI vyavasthA. hindI bhASAmAM saMskRta bhASAmAM 2 jaina tattvapradIpa jaina darzanamAM pratipAdita padArthoMne jANavA mATe nyAya zailImAM mukhya sAdhanarUpa che, A graMthamAM dareka padArthanuM lakSaNa pradarzita karavA pUrvaka svarUpa samajAvavAmAM Avela che, temAM sAta adhikAra rAkhavAmAM AvyA che. mUlya rU. 1 gujarAtI bhASAmAM 3 saptabhaMgIpradIpa syAdvAda - saptabhaMgInA svarUpanA bodha sivAya jainadarzanamAM praveza thavo azakyaprAya hovAthI teno dareka loko lAbha le, te khAtara navIna zailIthI gujarAtI bhASAmAM A grantha racavAmAM Avyo che. granthanA pramANamAM kiMmata ghaNI thoDI rAkhavAmAM AvI che. pRSTha 150. mUlya rU. 0/= 4 tattvAkhyAna (pUrvArdha ) gujarAtImAM bauddha, naiyAyika, sAMkhya ane vaizeSika A cAra darzanonA AcAra, padArthonI vyavasthA vigere jANavA mATe A eka Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] apUrva sAdhana che. dareka darzananI samAlocanA paNa ghaNI sarasa yuktipUrvaka karavAmAM AvelI hovAthI dareka vidvAna na mana te jovA utkaMThita thAya che. tenI upara ghaNA vidvAnonA ucca abhiprAyo paNa AvI gayA che. nakalo thoDI che ane mAgaNI ghaNI che. vhelo te pahelo. pRSTa 315 graMtha jotAM kimata ghaNI ja thoDI che. mUlya rU. 5 dravyapradIpa gujarAtImA SaD dravyarnu svarUpa nyAyazailIthI yuktipUrvaka jANavA mATe jainomAM A eka apUrva sAdhanarUpa che. graMtha nAno hovA chatAM paNa viSayo gaMbhIra hovAthI ghaNI sarala bhASAmAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. pR. 64 mUlya rU. / 6 dharmapradIpa gujarAtImAM bhinna viSayo para dravyAnuyogane lakSyamA rAkhI padyamAM covIza tIrthakarInAM stavano ApavAmAM AvyAM che. temAM khAsa paramapUjya AcArya zrIvijayadharmasUrijIkRta stavanono paNa samAveza che. sAtha sAtha teozronI aSTapakArI pajA paNa ApavAmAM AvI che. pRSTa 96. mUlya rU. - 7 tattvAkhyAna (uttarArdha) gujarAtImA AmAM vedAMta, mImAMsA ane jainadarzana A vaNarnu ghaNA vistArapUrvaka vivecana che. sADAchaso pRSTa mU. rU.4 8 dharmadIpikA (vyAkaraNa) saMskRtamAM navIna paddhatithI lakhAyela vyAkaraNa zAkhano A eka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] apUrva graMtha che. pralokapramANa lagabhaga sAta hajAra jeTaluM che. mUlya rU. 4-0-0 chapAvavAnA graMtho. 9 samyaktva pradIpa 10 dharmajIvanapradIpa (vijayadharmasUrirAsa ) 11 pradIpaprakAza. gujarAtI A "jainatatva pradIpa "nuM gujarAtI bhASAmAM taiyAra thayeluM vivecana che. lagabhaga eka hajAra pRSTa jeTalo A graMtha thaze. 12 vyutpattivAdavyAkhyA saMskRtamA e nAmanI nyAyanA graMthanI TIkA navyanyAyamA lagabhaga ke hajAra praloka jeTalI thaze. 13 zaktivAdaTippana saMskRtamAM navya nyAya zailImAM lagabhaga pAMcaso praloka jeTalu. prAptisthAnazrI yazovijaya jainagraMthamAlA. herIsaroDa, bhAvanagara. (kAThiyAvADa) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. // aham // namo namaH shriiprbhudhrmsuurye| dharmadIpikA / ----- -- natvA vIraM jagadvandhaM dharmamUri guruM tathA / siddhahemapravezAya kriyate dharmadIpikA // 1 // ahaM / 1 / 1 / 1 / 'ahaM' ityetadakSaraM paramezvarasya parameSThino vAcakaM zAstrasyAdau praNidheyam / siddhiH syAdvAdAt / 1 / 1 / 2 / / kathaMcit sarvadarzanasaMmatasadbhatanityAnityAdivastvaMzAnAM mithaH sApekSatayA vadanaM syAdvAdaH / athavA nityAnityAyanekadharmazabalaikavastvabhyupagamaH syAdvAdaH / tasmAt prakRtAnAM zabdAnAM siddhinisspttirjaatvyaa| audantAH svraaH|1|1|4| akArAdyA aukArAntA varNAH svarasaMjJakAH syuH / te ca a A i I u U R R la la e ai o au / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) ludantAH samAnAH / 1 / 1 / 7 / lRkArAntA varNA a A i I u U R RR lR lRR ityete samAnasaMjJakAH syuH / anatrarNA nAmI / 1 / 1 / 6 / avarNarahitAH svarA misaMjJakAH syuH / i I u U R R lR lR e ai o au / e ai o au sandhyakSaram / 1 / 1 / 8 / e ai o au ityete varNAH sandhyakSarasaMjJakAH syuH / aM aH anusvAravisargau / 1 / 1 / 9 / akArAvuccAraNArthau / aM iti nAsikyaH, aH iti ca kaNThyaH tau krameNAnusvAravisargasaMjJakau syAtAm / 1 ekadvitrimAtrA hrasvadIrghaplutAH / 1 / 1 / 5 / mAtrA kAlavizeSaH / eka-dvi-trayuccAraNamAtrA audantA varNAH krameNa hrasvadIrghaplutasaMjJakAH syuH / a i u R lR hrasvAH, A I U R lR e ai o au dIrghAH, A, I, U, ityAdayaH plutaaH| ardhamAtrikaM ca vyaJjanam pratipAditamanyatrApi ---- "ekamAtro bhaved hrasvo dvimAtro dIrgha ucyate / trimAtrastu pluto jJeyo vyaJjanaM cArdhamAtrakam " // 1 // "cASastve vadenmAtrAM dvimAtrAM vAyaso vadet / trimAtrAM tu zikhI brUyAd nakulazcArdhamAtrakam " ||2|| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) tathA uccasvareNopalabhyamAno varNa udAttaH, nIcaiH svareNopalabhyamAno varNo'nudAttaH, samavRtyA coparabhyamAno varNaH svaritaH / taduktam-uccairudAttaH, nIccairanudAttaH, samAhAraH svaritaH iti / kAdiya'Jjanam / 1 / 1 / 10 / kAdayo haparyantA varNA vyaJjanasaMjJakA bhavanti / ka kha ga gha Ga, ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va za Sa sa ha iti / paJcako vrgH| 1 / 1 / 12 / kAdivarNeSu yo yaH paJcasaMkhyAparimANaH prasiddhaH, sa vargasaMjJaH syAt / ka kha ga gha Ga, ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na, ta tha da dhana, pa pha ba bha ma / apaJcamAntastho dhun / 1 / 1 / 11 / vargapaJcamAntasthAvarjaH kAdivarNo dhuTsaMjJaH syAt / ka kha ga gha, ca cha ja jha, Ta Tha Da Dha, ta tha da dha, pa pha ba bha, za Sa sa ha / . AdyadvitIyazaSasA aghoSAH / 1 / 1 / 13 / vargANAmAdyadvitIyavarNAstathA zaSasAzcAghoSasaMjJAH syuH / ka kha ca cha Ta Tha ta tha pa pha za Sa sa / anyo ghoSavAn / 1 / 1 / 14 / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) Da Dha Na da dha na ba bha ma aghoSAdanye varNA ghoSavatsaMjJakAH syuH / ga gha Ga ja jha Ja ya ra laM baha iti / aM aH - ka) (pazaSasAH ziT / 1 / 1 / 16 / akapA uccAraNArthAH, anusvAravisargau vajragajakumbhAkRtI zaSasAzca varNAH ziTsaMjJakAH syuH / ya-ra-la-vA antasthA: / 1 / 1 / 15 / niranunAsika - sAnunAsikabhedabhinnA ya ra la vA antasthAsaMjJakAH syuH / tulyasthAnAsyaprayatnaH svaH / 1 / 1 / 17 / bhASAvargaNApudalaskandhasya yatra varNabhAvApattistat sthAnam / Asye mukhe prayatna AsyaprayatnaH Antarika vyApAravizeSaH / tulyau varNAntareNa sadRzau sthAnAsyaprayatnau yasya sa varNastaM prati svasaMjJakaH syAt / tatra varNAnAM sthAnAni - " aSTau sthAnAni varNAnAmuraH kaNThaH zirastathA / jihAmUlaM ca dantAca nAsikoSThau ca tAlu ca // 1 // avarNa-kavarga-ha-visargAH kaNThasthAtAH, ivarNa cavarNa-ya-zAstAlavyAH, uvarNa- pavargopadhmAnIyA oSThasthAnAH, RvarNa- Tavarga-ra-SA mUrdhanyAH, lavarNa- tavarga-la-sA dantyAH, e ai tAlavyau, o au oSThyau, vakAro dantyauSThyaH, jihvAmUlIyo jihvayaH, nAsikyos - nusvAraH, GaJaNanamAH svasvasthAnA nAsikAsthAnAzca / vargANAM paJcamairyukto'ntasyaizca yukto hakAra uraH sthAnIyaH, taduktam -- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hakAraM paJcamairyuktamantasthaizca saMyutam / uraHsaMsthaM vijAnIyAt kaNThyamAhurasaMyutam" // 1 // athAsyaprayatnaH-spRSTakaraNaM sparzAnAm , ISatspRSTakaraNamantasthAnAm , ISadvivRtakaraNamUSmaNAm , vivRtakaraNaM svarANAm / tatra ka kha ga gha Ga ca cha ja jha Ja Ta Tha Da Dha Na ta tha da dha na pa pha ba bha ma ete sparzAH / ya ra la vA ISatspRSTAH / za Sa sa hA eta USmANaH / svarA vivRtAH, tatrAkArastAvat trividhaH, udAttAnudAttasvaritabhedAt ; pratyekaM sAnunAsikaniranunAsikabhedAt SoDhA, ete hasvasya bhedAH / evaM dIrghaplutayorapi tathA cASTAdaza bhedA avarNasya jnyaatvyaaH| evamivarNAdInAmapi tAvanto bhedA vijnyeyaaH| sandhyakSarANAM hasvA na santIti teSAMdvAdaza bhedAH santi / vAH paJca paJca parasparaM svasaMjJakAH / yavalAnAM sAnunAsika-niranunAsikabhedau mithaH strau / aprayogIt / 1 / 1 / 37 / iha zAstre upadizyamAno varNastatsamudAyo vA kAryArtha gRhItaH san laukikaprayoge na dRzyate sa eti-apagacchatIti itsaMjJakaH syAt / guNo'redot / 3 / 3 / 2 / ar et ot ityete pratyekaM guNasaMjJakAH syuH / vRddhirAdaut / 3 / 3 / 1 / A Ara ai au ityete pratyekaM vRddhisaMjJakAH syuH| evaM syAdayastyAdayazca vibhaktisaMjJakAH, vibhaktyantAH padasaMjJakAH, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puro varNAnuccAraNamavamAnaM virAmaH / syamaujasaH puMstriyoH, napuMsake jaszasAdezaH zizca ghuTasaMjJakAH, saMbodhanArtha siM vinA ghuTaH zeSaghuTasaMjJakAH / antyAd varNAt pUrvo varNa updhaa| ananusvArAdiparo isvo laghusaMjJakaH / dIrgho gurusaMjJakaH, anusvAra-visarga-saMyogaparo hasvo'pi guruH / svarAnantaritavyaJjanasamudAyaH saMyogaH / zatruvad AdezaH / mitravad AgamaH / luk lup lopazca adarzanam / antyasvarAt parasya antyasvarasya ca TisaMjJA, ityAdayo'nuktA uktAzca saMjJA veditavyAH / iti saMjJAprakaraNam / atha svarasandhiH / . dadhi+atra iti sthite ivarNAderasve svare yavaralam / 1 / 2 / 21 / ivarNovarNaRvarNalavarNAnAmaskhe svare yathAsaMkhyaM yavaralA ityete AdezA; syuH, saMhitAyA viSaye / yaduktam "saMhitakapade nityA nityA dhAtUpasargayoH / nityA samAse vAkye tu sA vivakSAmapekSate // 1 // " dhya+atra iti jAte Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adIrghAd virAmaikavyaane / 1 / 3 / 32 / dIghavarjitAt svarAt parasya rakAra-hakAra-svaravarjitasya vaNasya dve rUpe vA syAtAM virAme asaMyuktavyaJjane ca pare / iti dhakArasya vA dvitve dadhya+atra iti nAte tRtIyastRtIyacaturthe / / / 3 / 49 / dhuTaH sthAne tRtIye caturthe ca pare tRtIyaH syaat| iti prathamadhakArasya datve daddhya+atra iti jAte svarahInaM pareNa saMyojyaM daddhyatra iti siddham / nahi+atra iti sthite 'ivarNAdInAmasve svare' ityAdinA yatve nay+atra iti jAte ' adIrghAd ' ityAdau rakAra-hakAra-svaravarjanAd naha ityasya na dvitvaM kintu tatra dirhakharasyAnu navA / / 3 / 31 / svarAt parAbhyAM repha hakArAbhyAM parasya repha-hakAra-svaravarjitasya varNasya dve rUpe vA syAtAm / iti yakArasya dvitve nayyatra iti siddham / evaM gaurI+atra-gauyaMtra jalAlAbunyAyena rephasyordhvagamanam , uktaM ca zAstrAntare'pi "tumbikA-tRNa-kASThaM ca tailaM jalasamAgame / , UrdhvasthAnaM samAyAnti rephANAmIhazI gatiH" // 1 // pakSe dadhyatra nahyatra gauryatra / evaM madhu+atra- maddhvatra, madhvatra / pitR+arthH-pitrthH| la+anubandhaH-lanubandhaH / lu+AkRtiHlAkRtiH ityAdInAmapi yathAsUtraprApti siddhirjJAtavyA / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) edaito'yAya / 1 / 2 / 23 / ekAraikArayoH sthAne svare pare yathAsaMkhyamayAya ityetau syaataam| ne+anam-nayanam , e+anam-ayanam , nai+akaH-nAyakaH, rai+akaH-rAyakaH / . odauto'vAva / 1 / 2 / 24 / okAraukArayoH sthAne yathAsaMkhyamavAvau syAtAM svare pare / lo+anam-lavanam , po+anam-pavanam , lo+akaH-lAvakaH, pau+akaH-pAvakaH / gozabdasya yUtizabde pare'dhvaparimANe caukArasyAvAdezaH, gavyUtiH krozadrayam / ___ svare vA / 1 / 3 / 24 / ___ avarNAt parayoH padAntasthayoryakAravakArayoH svare pare vA luk syAd na ca sandhiH / te AgatAH iti sthite ' edaito'yAm / iti ayAdeze tay AgatAH, anena vA luki ta AgatAH, tayAgatAH / paTo iha iti sthite / odauto' ityAdinA avAdeze paTavU+iha iti jAte vA luki paTa iha paTaviha / evaM tasmai idam-tasmA idaM tasmAyidam , tau iha-tA ih-taavih| . gornAmnyavo'kSe / 1 / 2 / 28 / padAntasthasya gorokArasyAkSazabde pare saMjJAyAmava ityakArAnta AdezaH syAt / go+akSaH anenAvAdeze kRte 'samAnAnAm ' ityAdinA dIrdhe kRte gavAkSaH vAtAyanaH / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svare vA'nakSe / 1 / 2 / 29 / akSazabdavarjite svare pare gorokArasyAvAdezo. vA syAt / go+ajinam-gavAjinam , go+agram -gavAgrA , 'vA'tyasandhiH ' ityanena vA prakRtibhAve ca goagram , pakSe 'edotaH padAnte'sya luka ' iti luki go'yam / go+iMgitam-gaveGgitam / indre ca / 1 / 2 / 30 / indrazabde pare padAntasthasya gorokArasya nityamavAdezaH syAt / gavendraH / avarNasyevarNAdinaidodaral / 1 / 2 / 6 / avarNasya ivarNa-uvarNa-Rvarga-lavaNaiH saha yathAsaMkhyamed ot ar al ityete AdezAH syuH / tava+idam-tavedama , mama +udakam-mamodakam ,manA+udayaH-gaMgodayaH,tava+RddhiH-tavarddhiH, mama+RddhiH-mamarddhiH, tava lakAraH-tavalkAraH, mama+lakAraHmamalkAraH / samAnAnAM tena dIrghaH / 1 / 2 / 1 / samAnAnAM tena pareNa samAnena saha dIghaH syAt / daNDa+ agram-daNDAgram , dadhi+idam-dadhIdam , madhu+udakam-madhUkam , pitR+RkAraH-pitRkAraH / aidautau sandhyakSaraiH / 1 / 2 / 12 / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) avarNasya ekAraikArAbhyAM tathaukAraukArAbhyAM saha yathAsaMkhyaM ai au ityetau syAtAm / tava + eSA - tavaiSA tava + aizvaryam - tavaizvaryam, tava+odanaH- tavaudanaH, ramA + odanaH - ramaudanaH, tava + aunnatyamtavaunnatyam, khaTvA + aunnatyam - khaTvaunnatyam / svaraisvairyakSauhiNyAm / 1 / 2 / 15 / svaira svairin akSauhiNI ityeteSu avarNasya pareNa svareNa saha ai au ityetau syAtAm / sva + IraH svairaH, sva + IriNI - svairiNI akSa+UhiNI-akSauhiNI senA / padotaH padAnte'sya luk / 1 / 2 / 27 / padAnte sthitAbhyAmekAraukArAbhyAM parasyAkArasya luk syAt / te + atra - te'tra, paTo + atra - paTo'tra / 'zakandhvAdiSu Terlopo vAcyaH' zaka+andhuH zakandhuH, karka + andhuH - karkandhuH kula+aTA-kulaTA, hala + ISA - halISA, manas + ISA - manISA, sIman + antaH - sImantaH, AkRtigaNo'yamiti etAdRzAH prayogA anye'pi mArtaNDa ityAdayaH zakandhvAdigaNe jJAtavyAH / omAGi / 1 / 2 / 18 / 1 avarNasya lopaH syAdomi AGAdeze ca pare / adya + omadyom, A + UDhA - oDhA - adyoDhA 1 RRtyArupasargasya / 1 / 2 / 9 / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RkArAdau dhAtau pare RtA sahopasargasthasyAvarNasyAr syaat| pra+Rcchati-prArcchati, upa+Rcchati-upArcchati / nAmAvayave RkArAdau dhAtau pare vA''ra jJeyaH / pra+RSabhIyati-prArSabhIyati, prarSabhIyati / __Rte tRtIyAsamAse / 1 / 2 / 8 / avarNasya Rte pare tRtIyAsamAse RkAreNa sahAra syAt / zItena+RtaH-zItArtaH / tRtIyAsamAse iti kim ? paramazcAsau Rtazca paramartaH / lataH rala RlabhyAM vA / 1 / 2 / 3 / lataH RlabhyAM saha yathAsaMkhyaM rala ityetAvAdezau vA syAtAm / la+RkAraH-rakAraH, la+lakAraH-TukAraH / ___ Rto vA tau ca / 1 / 2 / 4 / RtaH RlabhyAM saha yathAsaMkhyaM rala ityetau vilakSaNAvAdezau vA syAtAm / pitR RssbhH-pivRssbhH| hotRaalkaarH-holkaarH| tau ca RtaH RlabhyAM saha RkAralakArAvapi hotR RkAraHhotRkAraH, hotR+lakAraH-hotlakAraH, pakSe pUrvavat pitRRSabha ityAdayaH / RstyoH| 1 / 2 / 5 / tayoH lakAraRkArayoH RkAra-lakArAbhyAM saha R iti dIrghAdezaH syAt / l+RssbhH-RssbhH|hotR lkaar:-hotRkaarH| RkAre lakAre ca pare samAnasya isvo'pi vA bhavati / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) agautvoH samAse / 1 / 2 / 17 / oSThautvoH parayoH samAse'varNasya lugvA syAt / bimba + oSTha: - bimboSThaH, pakSe bimboSThaH / sthUla + otuH - sthUlotuH, pakSe sthUlautuH / iti sandhiprakaraNam / atha prakRtibhAvaH / adomumI / 1 / 2 / 35 / adazabdasambandhinau mumI ityetAvandhI syAtAM strare pare / amumuIcA, amI ashvaaH| adasa iti kim ? amI + atra - ampatra, atra amizabdo rogapratipAdakaH / Idudedvivacanam | 1 | 2 / 34 / Ita ut et ityevamantaM dvivacanAntaM svare paressandhi syAt / munI atra, bhAnU etau pacete imau / maNI vetyAdau tu ivArthakasya vasya prayogaH, na ivazabdasya / " cAdiH svaro'nAG / 1 / 2 / 36 / Avarjazca / divyayaH svaraH svare paressandhiH syAt / a Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) A" apehi, i indraM pazya, u uttiSTha, A evaM kila manyase, A evaM nuM tat / anAGiti kim ? A ISad uSNam - oSNam, Agaccha-Agaccha, A udakAntAd-odakAntAt / ISadarthe kriyAyoge maryAdAyAmabhividhau A ityavyayaM Git kathyate, anyatra : tu ati bodhyam / odantaH / 1 / 2 / 37 / okArAntazcAdiH svare paressandhiH syAt / aho atra, utAho atra / pluto'nitau / 1 / 2 / 32 / svAbhAvikoccAraNApekSayA'dhikoccAraNaM tad dUraM AmantraNamabhimukhIkaraNam dUrAdAmantraNArthe vartamAnasya vAkyasya he : saMjJA jJeyA / itivarje svare pare pluto'sandhiH syAt / bho devadatta 3 ehi, devadatta 3 atra nvasi / anitAviti kim / suzloka 3 iti - suzloketi / iti prakRtibhAvaH samAptaH / yatra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) atha vynyjnsndhiH| dhuTastRtIyaH / 2 / 1 / 76 / padAnte vartamAnasya dhuTaH sthAne tRtIyaH syAt / vAka+IzaH vAgIzaH, SaT+atra-SaDatra / tRtIyasya pazcame / 1 / 3 / 1 / padAnte vartamAnasya tRtIyasya sthAne paJcame pare Asanno vA'nunAsika: syAt / SaD mama SaNmama / pratyaye paJcame nityaM SaNNAm , vAGamayam / prathamAdadhuTi zazchaH / 1 / 3 / 4 / padAnte vartamAnAta prathamAt parasya zakArasyAdhuTi pare cho vA syAta / vAk+zUraH-vAkchraH , tata+zlokena-tacchlokena / tato hazcaturthaH / 1 / 3 / 3 / ___padAnte vartamAnAt tRtIyAt parasya hakArasya sthAne pUrvavarNasavagazcaturtho vA syAt / vAgdhInaH, vAghInaH / tad hitaM, tadadhitam / tavargasya zcavargaSTavargAbhyAM yoge caTavau~ / 1 / 3 / 60 / tavargasya sthAne zakAreNa cavargeNa ca yoge cavargaH syAt, tathA SakAreNa TavargeNa ca yoge Tavarga: syAta / tat+zete-tacchete, bhavAn+zete-bhavAzete, tat+citram-taccitram , peS+tA-peSTA, tt+ttiikte-tttttiikte| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) sasya zaSau / 1 / 3 / 61 / sakArasya sthAne zakAreNa cavargeNa ca yoge zakAraH syAt / tathA SakAreNa TavargeNa ca yoge zakAraH syAt / kas+zete-kazzete, kas+carati-kazvarati, sarpiS+su-sarpiSSu, ks+ttiikte-kssttiikte| na zAt / 1 / 3 / 62 / - zakArAt parasya tavargasya cavargo na syAt / praznaH, aznAni, viznaH / pi tavargasya / 1 / 3 / 64 / padAnte vartamAnasya tavargasya sthAne Tavargo na syAt SakAre pare / bhavAn SaSThaH / li lau|1|3 / 65 / padAnte vartamAnasya tavargasya sthAne Asanno lakAraH syAt / tada lunAti- tallunAti, bhavAn+likhati-bhavAllikhati / padAntAdRvargAdanAmanagarInavateH / 1 / 3 / 63 / padAnte vartamAnAt TavargAt parasya nAmnagarInavativarjitasya tavargasya sakArasya ca sthAne Tavarga-SakArau na syAlAm / SaDanayanam , SaT santi / padAntAditi kim ? iitttte| anAmanagarInavateriti kim ? SaNNAm , SaNNagarI, ssnnnnvtiH| na zi ca / 1 / 2 / 19 / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) . - padAnte vatamAnasya nakArasya zakAre pare c ityAdezo vA syAt / bhavAn+zUraH-bhavAJcazUraH iti jAte -- prathamAdadhuTi' ityAdinA chatve bhavALaccharaH iti siddham / inaH saH tso'zca / 1 / 3 / 18 / padAnte vatamAnAd DakArAd nakArAcca parasya sakArasya sthAne tsa ityAdezaH syAt / zcAvayavazcat sakAro na syaat| SaD+sIdantiSaDatsIdanti, bhavAn+sAdhu:-bhavAntsAdhuH / azceti kim ? SaTa zyotanti / no'prazAno'nusvArAnunAsiko ca pUrvasyAdhuTapare / 1 / 3 / 8 / . padAntasthasya prazAnvarjazabdasambandhino nasya caTateSu sadvitIyeSu adhuTpareSu zaSamA yathAsaMkhyaM syuH, anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / bhavAn+cAru:-bhavAMzcAruH, bhavAzcAruH / bhavAn chekaHbhavAMzchekaH, bhvaashchekH| bhvaan+ttk:-bhvaaNssttkH,bhvaassttkH| bhavAn+ ThakAraH-bhavAMSThakAraH, bhavA~SThakAraH / bhavAn+tanu:-bhavAMstanuH, bhavA~stanuH / mavAn+thuDati-bhavAMsthuDati, bhavAsthuDati / prazAnvarjanaM kim / prazAn+caraH-prazAzcaraH / adhuDiti kim ? bhavAna tsrukH| - ... . pumo'zivyaghoSe'khyAgi / 1 / 3 / 9 / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMszabdasya saMyogalukyanukaraNaM pum iti / pumo masya adhuT paro yasmAt tAdRzo yaH ziqhyAgvanito'ghoSaH tasmin pare rAdezaH syAt / pUrvasya cAnumvArAnunAsikau krameNa / .. .: puMsaH / 2 / 3 / 3 ... puMso rakArasya kakhe paphe ca pare s syAd / pum+kokila:kolilaH puMskokilaH / nRnaH peSu vA / 1 / 3 / 10 / _nano nakArasya pe pare rakAraH syAd / pUrvasya cAnusvArAnunAsikau krameNa / nRn+pAhi-xpAhi pAhi na pAhi naH pAhi mRnpAhi / . isvAd gaNano dve / 1 / 3 / 27 / . isvAt pareSAM padAnte vartamAnAnAM gaNanAM svare pare dve rUpa syAtAm / kruG+Aste-kruGaGAste, sugaNa+iha-sugaNNiha, pcn+aaste-pcnnaaste| - svarebhyaH / 1 / 3 / 25 / svarAt parasya padAnte'padAnte ca varvamAnasya. chakArasya dve rUpe syAtAm / tava+chatram-tavacchatramiti jAte / __ apope prthmo'shittH|1|3|50| Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) aghoSe pare ziDvarjasya dhuTaH prathamaH syAd / anena prathamachakArasya catve kRte tavacchatramiti siddham , evaM icchati gacchatI syAdayo jnyeyaaH| anAGmAko dIrghAd vA cchaH / 1 / 3 / 28 / AGamAvarjadIrghAt parasya chakArasya dve rUpe vA syAtAm / kanyA+chatram-kanyAcchatram, pakSe evam / anAGamAGiti kim / AcchAyA, mAcchidat ityAdau nityameva / tau mumo vyaane svau / 1 / 3 / 14 / . mormu ityAgamasya makArasya padAntasthasya ca makArasya vyabjane pare paravyaJjanasyaiva basaMjJAvanusvArAnunAsiko krameNa syAtAm / cakramyate, cakramyate; tvaMkaroSi, tvaG karoSi, svaM pacasi, tvampacasi; saMyantA, sayyantA; saMvatsaraH, savatsaraH; tvaM lAsi, svallA~si / .. * 'mnAM dhuvarge'ntyo'padAnte / 1 / 3 / 39 / / apadAnte vartamAnAnAM makAranakArANAM dhuTsaMjJake varge pare tasyaiva svo'ntyaH syAd / gam+tA-gantA; shn+kitaa-shNkitaa| shiddhe'nusvaarH| 1 / 3 / 4 / apadAntasthAnAM makAranakArANAM ziTi he ca pare'nusvAraH syAd kam+sa:-kaMsaH; yazAn+si-yazAMsi / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manayavalapare he / 1 / 3 / 15 / __manayavalapare hakAre padAntasthasya makArasyAnusvArAnunAsiko svau krameNa syAtAm / kiMmalayati, kimmalayati; kiMnute, kinnute; kiMvalayati, kivhaeNvalayati; kiMhlAdayati, kilhlAdayati / ssaTi smH| 1 / 3 / 12 / samityetasya ssaTi pare sakAro'ntAdezaH syAd, anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / sam+skartA-saMsskartA, sNsskrtaa| _ luk / 1 / 3 / 13 / ____samityetasya makArasya luk syAd , pRthagyogAd nAnusvAnunAsikau staH / saskartA / joH kaTAvantau ziTi navA / 1 / 3 / 17 / kAraNakArayoH ziTi pare kaTAvantau vA syAtAm / prAGa zete-prAGkzete, prAGkchete; sugaNa SaSThaH, sugaNTaSaSThaH / iti vyaJjanasandhiH / - - -- Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) atha visargasandhiH caTate sadvitIye / 1 / 3 / 7 / padAnte vartamAnasya rakArasya sadvitIyeSu caTateSu pareSu yathAsaMkhyaM zaSasA ityete AdezAH syuH / kara+carati-kazcarati, kara+TIkate-kaSTIkate, kara tarati-kastarati / . / zivyaghoSAt / 1 / 3 / 55 / - aghoSAt pare ziTi pare padAnte vartamAnasya rephasya visarga eva bhavati / kara+tsaruka:-kAtsarukaH, vAsara+saumam-vAsaH somam , sarpira+psAti-sarpiHpsAti / . vyatyaye lug vA / 1 / 3 / 56 / . ziTaH paro'ghoSa iti gatyayastasmin pare padAnte vartamAnasya rephasya lug vA syAd / kara+SThIvati-kaSThIvati, pakSe kaSTaThIvati, kaH SThIvati / zaSase zapasaM vaa|1|3|6| _ padAnte vartamAnasya rephasya rASaseSu pareSu yathAsaMkhyaM zaSasA yA syuH / kara+zete-kazzete, kaHzete; kara+vaNDa:-kaSSaNDaH, kaH paSTa kara+sAdhuH-kassAdhuH, kaH sAdhuH pakSe ' ra: padAnte visargastayoH / ityanena visrgH| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) raH kkhpphyokpau| 1 / 3 / 5 / . padAnte rephasyaka-pau yathAsaMkhyaM vA syAtAM kakha-paphayoH 'pryoH| kara+karoti-karakaroti, pakSe visargaH kaH karoti; evaM kara+khanati-ka)(khanati, kaH khanati; kara+pacati-kax pacati, kaH pacati; kara+phalati-ka-phalati, kaH phalati / kasa+sAdhuH atra 'soru: ' ityanena rutve ka+sAdhuriti jAte . . raH padAnte visrgstyoH| 1 / 3 / 53 / padAnte vartamAnasya rephasya visargaH syAd, virAme'vodhe ca pare / kaH sAdhuH / vAcaspatyAdayaH saMjJAzabdAH nipAtanAt siddhA bhavanti vAcaspatiH, bRhaspatiH divaskaraH, tat zabdasya kare pare caurArthe vAcye taskaraH ityaadyH|| ahnaH / 2 / 1 / 74 / ___ ahanzabdasya padAnte rurityayamAdezaH syAd / sa ca pare sarvatrAsan-pUrvatra ca syaadividhau| dIrdhANi ahAni yasmin sa 'dIrghAho nidAvaH / ro lupyri|2|1 / 75 / ahan zabdasya lupi satyAmarephe pare padAnte ra ityantAdezaH syAd / ahargaNaH, aharadhIte / arIti kim / ahorUpam, ahorAtram, ahorathantaramityAdau rephAdezAbhAvAd rutve utve ca kRte "avarga. ' ityAdinautve kRte rUpANi sidhyanti / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ato'ti ro ru| 1 / 3 / 20 / ... padAnte vartamAnAdakArAt parasya rorakAre pare u ityayamAdezaH syAd / kara+arthaH iti sthite kau artha iti jAte ' avarNasyetyAdinautve kRte ko artha. iti jAte ' edotaH padAnte'sya luk / ityanenAkArasya luki ko'rthaH iti siddhamevaM devo'ryaH ityAdayaH / ro re luk dIrghazvAdidutaH / 1 / 3 / 41 / rephasya rephe pare'nu luph syAd / pUrvasya cAkArasyekArasyokArasya ca dIrghaH syAd / puna+ramate-junA ramate; agni thenaamIrathena, paTu+rAjA pttuuraajaa| DhastaDDhe / 1 / 3 / 24 / DhakArasya tannimitte DhakAre pare'nu luk syAd, pUrvasya ca diirghH| linggddhm-liiddhm| ghoSavati / 1 / 3 / 21 / padAnte vartamAnasyAkArAt parasya ro ghoSavati pare u ityAdezaH syAd / kara+gata:-ko gataH, devar yAti-devo yAti / avarNabhobhago'yo lugasandhiH / 1 / 3 / 22 / avarNAd bhobhago'yobhyazca parasya roluk syAd ghoSavati pre| devAra yAnti-devA yAnti, bhora--yAhi-bhoyAhi, bhago+yAhibhagoyAhi / aghorhasasi-aghohasasi / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) - roryaH / 1 / 3 / 26 / . avarNAd bhobhago'dhobhyazca parasya padAnte vartamAnasya roH svare * pare ya ityAdezaH syAd / tasya ca 'svare vA ' ityanena vA luk| devAra+atra-devAyatra, devA atra / kara+iha-kayiha, ka iha / bhora+atra-moyatra, bho atra / oghora +atra-aghoyatra, aghoatr| magor +atra-bhagoyatra, bhagoatra / atra luki satyAM sandhina bhavatIti / vAharpatyAdayaH / 1 / 3 / 58 / aharpatyAdayaH zabdA nipAtanAt sAdhavo bhavanti vA / ahapatiH, ahaH patiH, aha patiH; gIpatiH, gIH patiH, gI-patiH, dhUrpatiH, dhUH patiH, dhUpatiH ityAdayaH / etadazca vyaJjane'nanaJsamAse / 1 / 3 / 46 / etadastadazca parasya seTuk syAda vyaJjane pre| aki pratyaye nansamAse ca na syAd / saH+carati-sa carati, eSaH+gacchati-eSa gacchati / anagiti kim / eSako yAti / anasamAse kim / aneSo yAti / tadaH seH svare pAdArthA / 1 / 3 / 45 / tadaH parasya sek syAt svare pare / sA cet pAdArthApAdapUraNI syAda / saiSa dAzarathI rAmaH saiSa rAjA yudhiSThiraH / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) . saiSa ko mahAtyAgI saiSa mImo mahAbalaH / 1 / bAhulakAdapi kiJcijJAtavyam , taduktamkacit pravRttiH kacidamavRttiH kacid vibhASA kacidanyadeva vividhAnaM bahudhA samIkSya caturvidhaM bAhulakaM vadanti // 1 // anuktaM siddhahemavyAkaraNAdavasaMyam / iti visargasandhiH atha vibhaktirnigadyate styAdivibhaktiH / 1 / 1 / 19 / atra s iti tyaktAnubandhasya sergahaNam, tIti tyaktAnubandhasya tiv ityasya grahaNam , syAdayaH supparyantAstivAdayaH syAmahiparyantAzca vibhaktisaMjJAH syuH| ... tadantaM padam / 1 / 1 / 20 / syAdyantaM tyAdyantaM ca nAma padasaMjJaM syAd / ___ adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma / . nAmno'rtho dvividhaH-bAcyo dyotyazca / tatra vAcyo'rthaH 'svArthadravyaliGgasaMkhyAzaktibhedAt paJcaprakAraH yamAzritya zabdo'rthaH Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapane pravartate sa svArthastvatalAyaminyaGgyaH jAtyAdirUpaH / dravyaM tadAzrayIbhUtaM ghaTAdirUpam / liGga puMstvAdi / saMkhyA eka tvAdikA / zaktiH kartRtvAdirUpA / dyotyo'rthaH samucayAdirUpaH / tadvacchabdarUpaM dhAtuvibhaktivAkyavarjitaM nAmasaMjJaM syAd / nAmnaH parAH syAdayaH sapta vibhaktayo bhavanti- . si bhyAm bhis os .. SaSThI ekavacanam, . dvivacanam, bahuvacanam , au prathamA o zas dvitIyA tRtIyA bhyAma bhyas caturthI paJcamI Am saptamI au jas saMbodhanam tatrAkArAntapuMliGgo jinazabdaH / jina si / iti sthite i ityasya itsaMjJAyAM satyAm / so ruH / 2 / 1 / 72 / padAnte vartamAnasya sakArasya rurityAdezaH syAd / ukAraH 'royaH / ityatra vizeSaNArthaH / tataH 'raH padAnne visargastayoH / osa sup Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) ityanena visarge sati jinaH iti siddham / dvitvavivakSAyAM jina au - jinau / bahutvavivakSAyAM jina jas iti sthite, jakAro jasIti vizeSaNArthaH / jina asU lugasyAdetyapade / 2 / 1 / 113 / apadAdAvakAre ekAre ca pare'kArasya luk syAd / iti akArasya lucaH prAptau T ata AH syAdau jasbhyAmye / 1 / 4 / 1 / syAdau jasi bhyAmi yakAre ca pare'kArasyAkAraH syAt / ityanena bAghanAdakArasya AkAre kRte dIghavisargoM jinA: / dvitIyaikavacane jina am iti sthite -- samAnAdamo'taH / 1 / 4 / 46 / samAnAt parasyAmo'kArasya luk syAd / jim, jinau / bahutvavivakSAyAM jina zas iti sthite ______ zasotA sa naH puMsi / 1 / 4 / 49 / zassaMbandhino'kAreNa saha pUrvasamAnasyAsanno dIrvAdezaH syAd, tatsaMniyoge ca puMliGgaviSaye zasaH sakArasya nakArAdezaH syAd / jinAn / tRtIyaikavacane jina TA iti sthite TAGasorinasyau / 1 / 4 / 5 / akArAt pasyoH syAdyoH TAGasoryathAsaMkhyamitasyau syAtAm / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 27 ) f avarNasyevarNAdineti sUtreNa etve kRte jinena / jina bhyAm iti sthite ' ata AH syAdau ityAdinA dIrghekRte jinAmyAm / bahutvavivakSAyAM jina bhis iti sthite / ' bhisa ais | 1 | 4 / 2 / akArAt parasya bhisa aisAdezaH syAd / ' aidauta sandhyakSaraiH' iti jinaiH / caturthyekavacane jina Ge iti sthite GeGasyoryAtoM / 1 / 4 / 6 / akArAt parayoH syAdisaMbandhinorDeDasyoH sthAne yathAsaMkh ya At ityAdezau staH / ' ata A ' ityAdisutreNa dIrghe jinAya / jinAmyAm / bahutvavivakSAyAM jina bhyas iti sthite / ed bahubhosi / 1 / 4 / 4 / . viSaye sakArAdau makArAdau osi ca pare'kArasyaikAraH syAd | jinebhyaH / paJcamyekavacane jina Gasi iti sthite 'DeDasyoryAtau ' ityanena Ati kRte dIrghe ca jinAt / jinAbhyAm / jinebhyaH / SaSThyekavacane jina sa iti sthite 'TAGasyorinasyau' ityanena syAdeze jinasya / jina om iti sthite 'ebahubhosi' ityanena ekAre ' edaito'yAya ' ityayAdeze jinayoH / SaSThIbahuvacane jina Am iti sthite / hrasvApazca / 1 / 4 / 32 / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) isvAntAdAbantAt strIdantAcca parasyAmaH sthAne samAdezaH syAd / jina nAm iti jAte dIrgho nAmyatisRcatasRpaH / 1 / 4 / 47 / tisRcatasRSakArAntarephAntavarjitasya zabdasaMbandhinaH samAnasya dIrghAdezaH syAd nAmi pare / jinAnAm / saptamyekavacane jina Gi iti sthite ' avarNasyevarNAdineti / sutreNa etve jine / jinayoH / bahutvavivakSAyAM jina su iti sthite 'eTa bahusbhosi' ityanenaitve kRte / - nAmyantasthAkavargAt padAntaH kRtasya saH ziDnAntare'pi / 2 / 3 / 15 / nAmyantAdantasthAt kavargAcca parasya padamadhye sthitasya vihitasya kRtasaMbandhino vA sakArasya SakArAdezaH syAd , ziTA nakAreNa ca vyavadhAne'pi / jineSu / saMbodhanavivakSAyAmekavacane jina si iti sthite / - adetaH syamolak / 1 / 4 / 44 / . AmaMtraNArthe vartamAnAdakArAntAdekArAntAca parayoH syamoH luk syAd / he jina / he jinau / he jinAH / evam ajita saMbhavAdInAmapi rUpANi veditavyAni / akArAntasAdInAM tu vizeSaH -parvaH / savauM / sarva jas iti sthite / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) / jasa i| 1 / 4 / 9 / : . - sarvAderakArAntasaMbandhino jasa iH syAd / 'pratyayasyaH' iti sarvAdeze sarve / sarva savauM sarvAn / sarva TA iti sthite TApratyayasyenAdeze kRte avarNasyetyAdinA etve kRte / . ravarNAd no NaH ekapade'nantyasyA lacaTatavargazasAntare / 2 / 3 / 63 / rephaSakAraRvarNebhyaH parasya raSavarNaiH sahakapade sthitasyAnantyasya nakArasya NakArAdezaH syAt / na ced nimittanimittinorantare lakAracItavargAH zasau ca santi / sarveNa / sarvAbhyAm / sarvaiH / sarva iti sthite sarvAdeH smaismAtau / 1 / 4 / 7 / akArAntasarvAdeH sambandhinoDeMDasyoH sthAne yathAsaMkhya smaismAtau / staH sarvasmai sarvAbhyAM sarvebhyaH / sarvasmAt sarvAmyA sarvebhyaH / sarvasya sarvayoH / sarva Am iti sthite / . avarNasyAmaH sAm / 1 / 4 / 15 / avarNAntasya sarvAderAmaH sthAne sAmAdezaH syAd / zeSa pUrvavat sarveSAm / sarva Gi iti sthite / ___ smin / 1 / 4 / 8 / sarvAderakArAntasambandhino De: sthAne smin ityAdezaH syAt / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) sarvasmin sarvayoH sarveSu / he sarva he sauM he sarve / sarva vizva ubha umayaT anya anyatara itara Datara Datamatvad nema, samasimau sarvArthoM, pUrvaparAparadakSiNottarAvarAdharA ete sapta vyavasthArthAH, svazabda AtmAtmIyArthaH, antaraH apUrvahiyogArthaH upasaMnyAnArthazca, tyad tad yad etad idam adas eka dvi yuSmad asmad bhavatu kim ete sarvAdayo'sajJAyAM sarvAdikAryabhAno bhavanti / ubhazabdo nityaM dvivacanArthaH ubhauM ubhau ubhAbhyAM ubhAbhyAM ubhAmyAM ubhayoH ubhayoH / nAsya sarvAdinimittakaM vibhaktikArya gaNapAThastu hetvarthaprayoge sarvavibhaktyarthaH, ubhau hetU, ubhAbhyAM hetubhyAm, ubhayoH hetvoH / ubhayaT ityatra TakAro GIpratyArthaH ubhyiidRssttiH| ubhayaTzabdasya dvivacanaM nAsti, keSAMcid mate dvivacanamapi tanmate sarvazabdavad rUpANi / ubhayaH ubhaye / ubhayam ubhyaan| ubhayena ubhyaiH| ubhayasmai ubhayebhyaH ubhayasmAd ubhysyH| ubhayeSAm / ubhayasmin ubhayeSu / anyaH anyau anye / anyam anyau anyAn ityAdayaH / tarottarapado'nyatarazabda'vyutpannaH, anyataraH anyatarau anyatare ityAdayaH / DataraDatamau pratyayau tatastadantAH katarakatamAdayaH zabdA grAhyAH etau ca svArthiko pratyayAviti prakRtigrahaNenaiva tadhaNasiddheH tayorasmin prakaraNe grahaNamanyeSAM svArthikapratyayAntAnAm niSedhArtha pRthaktvena kRtam / kataraH katarau katare / kataram katarau katarAna, katareNa. katarasmai katarasmAd katareSAm katarasmin / evaM katamaH / pUrvaH pUrvI / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) navabhyaH pUrvebhya ismAt smin vA / 1 / 4 / 16 / pUrvAdibhyo navabhyaH pare ye i smAt smin AdezA uktAste vA syuH / pUrve pUrvAH / pUrvasmAt pUrvAt / pUrvasmin pUrve / evaM parAdInAm / zeSaM sarvavat tIyaM GitkArye vA / 1 / 4 / 14 / tIyapratyayAntaM GitkArye sarvAdirvA syAd / dvitIyasmai dvitIyAya / dvitIyasmAd dvitIyAd / dvitIyasmin dvitIye | zeSaM rAmavad / nemArdhaprathamacaramatayAyAlpakatipayasya vA / 1 / 4 / 10 / nemAdIni nAmAni tayAyau pratyayau teSAM jasa irvA syAT // neme nemAH zeSaM sarvavat / ardhe ardhAH / prathame prathamAH / carame caramAH / dvitaye dvitayAH / dvaye dvayAH / alpe alpA: / katipaye katipayAH / zeSaM jinavat / akArAnta puMliGgo mAsazabdaH / mAsaH mAsau mAsAH / mAsaM mAsau / mAsa nizAsanasya zasAdau lug vA / 2 / 1 / 100 / eSAM zasAdau syAdau pare lugantAdezo vA syAd / mAsaH mAsAn / mAsA mAsena / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhiH mAsaiH / mAse 1 mAsAya / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhyaH mAsebhyaH / mAsaH mAsAt / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhyaH mAsebhyaH / mAsa: mAsasya / mAsoH Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . maasyoH| mAsAM mAsAnAm / mAsi. mAse / mAsoH mAsayoH / mAssu mAseSu / AsanA Asanena / AkArAntapuMliGgaH somapAzabda:--somapA: somapau somapAH / somapAm somapau / lugAto'nApaH / 2 / 1 / 107 / AbvarjitasyAkArasyaGIsyAdyaghuTambare pare luksyAd / sompH| somapA somapAbhyAm somapAbhiH somape somapAbhyAM somapAbhyaH / somapaH somapAbhyAM somapAbhyaH somapaH somapoH somapAm somapi somapoH somapAsu he somapAH he somapau he somapAH / evaM vizvapA zaMkhadhmA hAhA ityAdayaH / ikArAntapuMliGgo munizabdaH-muniH muni au iti sthite - iduto'kherIdRt / 1 / 4 / 21 / / strIvarjitasyedantasyodantasya ca autA saha yathAsaMkhyamIdUtAvAdezau syAtAm / munI / muni jas iti sthite / : jasyadot / 1 / 4 / 22 / / idantasyodantasya ca jasi pare yathAsaMkhyamedotau syAtAm / ayAdeze munayaH / munim / munii| munIn / muni TA iti sthite puMsi nA ? / 4 / 24 / ... idantAdudantAcca parasya TApratyayasya sthAne nA ityAdezaH svAd muninA / munibhyAma munibhiH / muni U iti sthite / hityaditiH / 1 / 4 / 23 / . Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) aditi Diti syAdau pare idantasyodantasya ca yathAsaMkhyamedotoM syAtAm / munaye / munibhyAm / munibhyaH / / ..... edodbhayAM GasiGaso rH|1|4 / 35 / .. eDodyAM parayorDasiGasoH sthAne ra ityAdeza: syAt / muneH| munibhyAm / munibhyaH / muneH / munyoH / munInAm / muni+Gi iti sthite / DinDau~ / 1 / 4 / 25 / idudantAt parasya Gipratyayasya Dau ityAdezaH syAt / ddityntysvraadeH|2|1|114|... .. Diti pare'ntyasvarAde k syAt / munau / munyoH| munissu| sambodhane muni+si iti sthite / . . . . . isvasya guNaH / 1 / 4 / 41 / .. AmantraNe vartamAnasya isvasya sinA saha. guNaH syAt / he mune / he munI / he.munayaH / evaM rvi-mi-kvi-prbhRtyH| evamukArAntAH kunthu-sAdhu-bhikSu-bhAnu-viSNu-vAyu-prabhRtayoMs pyetaireva sUtraiH sAdhanIyAH / kunthuH / kunthU / kunthavaH / kunthum / kunthU / kunthan / kunthunA / kunthumyAm / kunthubhiH / kunthave / kunthubhyAm / kunthubhyaH / kunthoH| kunthubhyAm / kunthubhyaH / kunthoH / kunyvoH / kunthUnAm / kunthau / hu~nthyoH / kunthussuH| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) he kuntho / he kunthU / he kunthavaH / sakhizabdasya vizeSaHsakhi+si iti sthite / RduzanaspurudaMzo'nehasazca se / 1 / 4 / 84 / . RkArAntAduzanasaH purudaMzasaH ikArAntasakhizabdAca parasya zeSasya se dezaH syAt / DittvAdantyasvarAderlope skhaa| zepasyeti vizeSaNAd he sakhe / sakhi+au iti sthite / sakhyurito'zAvait / 1 / 4 / 83 / 'idantasya sakhizabdasya tatsambandhini vA'nyasambandhini zivarjite zeSe ghuTi pare ekArAntAdezaH syAt / AyAdeze sakhAyau / sakhAyaH / sakhAyam / sakhAyau / sakhIn / sakhi+TA iti sthite| na nAGidet / 1 / 4 / 27 / - kevalasakhipatibhyAM parasya TApratyayasya nAdezaH, Diti pare ekArazcoktaH sa na syAt / sakhyA / sakhibhyAm / sakhibhiH / sakhye / sakhibhyAm / sakhibhyaH / sakhi+Gasi iti sthite GakArasyetsabjJAyAM satyAm ' ivarNAdeH' ityAdinA yatve sakhya+asU iti jaate| khitikhItIya ur / 1 / 4 / 36 / khitikhItIsambandhina ivarNasya sthAne yo yakArastasmAt parathoHsiGasoH syAne urAdezaH syAt / sakhyuH / sakhibhyAm / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) sakhibhyaH / sakhyuH / skhyoH| sagvInAm / sakhi+ki iti sthite / kevlskhipterau|1|4|26| idudantAbhyAM kevalasakhipatibhyAM parasya Derau ityAdezaH syaat| sakhyau / sakhyoH / makhiSu / he sakhe / he sakhAyau / he skhaayH| evaM patiH patI patayaH / patim patI patIn / patyA patibhyAm patibhiH / patye patibhyAm patibhyaH / patyuH patibhyAm patibhyaH / patyuH patyoH patInAm / patyau patyoH patiSu / kevaleti vizeSaNAt samAse tu munivad-bhUpatiH bhUpatI bhUpatayaH / bhUpatim bhUpatI bhUpatIn / bhUpatinA bhUpatibhyAm bhUpatibhiH / bhUpataye bhUpatibhyAm bhUpatibhyaH / bhUpateH bhUpatibhyAm bhUpatibhyaH / bhUpateH bhUpatyoH bhUpatInAm / bhUpatau bhUpatyoH bhUpatiSu / evaM susakhA susakhAyau suskhaayH| susakhAyam susakhAyau susakhIn / susakhinA susakhibhyAm susakhibhiH ityAdayaH / nityadvivacanAnto dvizabdaHdvi+au iti sthite / ___ A derH|2|1| 41 / dvizabdamabhivyApya tyadAdInAmantyasya tatsambandhini syAdau pare tasAdau ca taddhite pare'kArAdezaH syAt / dva+au dvauM / dvau| dvAbhyAm / dvAbhyAm / dvAbhyAm / dvyoH| dvyoH| trizabdo nityaM bhuvcnaantH| tryH| trIn / tribhiH| tribhyaH / tribhyH| tri+Am iti sthite / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) trestrayaH / 1 / 4 / 34 / AmmambandhinaH trizabdasya trayAdezaH syAt / trayANAm | triSu / katizabdo nityaM bahuvacanAntaH triSu liGgeSu sadRzazca / kRti + jas iti sthite | Datyatu saMkhyAvat / 1 / 1 / 39 / itipratyayAntamavantaM ca nAma saMkhyAvat syAt / DatiSNaH saMkhyAyA lup / 1 / 4 / 54 / DatipratyayAntAt SakArAntAd nakArAntAcca saMkhyAvAcinaH parasya jazasolup syAt / kati / kati / katibhiH / katibhyaH / katibhyaH / katInAm / katiSu / luk ityanena siddhe lubbidhAnaM sthAnivadbhAvabAdhanArtham / IkArAnta puMliGgaH suzrIzabdaH / suzrIH suzrI + au iti sthite / dhAtorivaNovarNasyeyuva svare pratyaye / 2 / 1 / 60 / 1 dhAtorivarNovarNayoH svarAdau pratyaye pare yathAsaMkhyamiyuvau syAtAm / suzriyau / suzriyaH / suzriyam / suzriyau / suzriyaH / suzriyA / suzrIbhyAm / suzrIbhiH ' veyuvo'striyAH ityanena zriyai suzriye / suzrIbhyAm / suzrIbhyaH / suzriyAH suzriyaH / suzrIbhyAm / suzrIbhyaH / suzriyAH suzriyaH / suzriyoH / suzriyAm suzrINAm / suzriyAM suzriyi / suzriyoH / suzrISu / he suzrIH Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) muzriyau suzriyaH / kromityAdInAM nityastrItmabhAvAd dai dAsa dAs dAm ityAdaya AdezA DisAmpratyayasthAne na bhavantIti yavakriye / yavakriyaH / yvkriyH| yavakriyAm / yavakriyi / zeSa suzrIvat / evaM svayambhUH svayaMbhuvau svayaMbhuvaH / svayaMbhuvam svayaMmuvau svyNbhuvH| svayaMbhuvA svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhiH / svayaMbhuve svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhyaH / svayaMbhuvaH svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhyaH / svayaMmuvaH svayaMbhuvoH svayaMbhuvAm / svayaMbhuvi svayaMbhuvoH svayaMbhUSu / . . Amo nAm vA / 1 / 4 / 31 : iyutsambandhinau yaunityastrIdUtau tAbhyAM parasya tatsambandhino vA'nyasambandhina Amo nAm vA syAt / suzrINAM suzriyAm / senAnIzabdasya vishessH-senaaniiH| . . vivRtterasudhiyastau / 2 / 1 / 58 / --- vippratyayAntenaiva yA samAsavRttistasyAH sudhIzabdAdanyasyAH sambandhinoH dhAtorivarNovarNayoH svarAdau syAdau pare yathAsaMkhya y v ityetau Adezau syAtAm / senAnyo senAnyaH / senAnyam senAnyo senAnyaH / senAnyA senAnIbhyAm senAnIbhiH / senAnye senAnIbhyAm senAnIbhyaH / senAnyaH senAnIbhyAM senAnIbhyaH / senAnyaH senAnyoH senAnyAm / senAnI+Gi iti sthite| niya Am / 1 / 4 / 51 niyaH sambandhino DerAma syAt / senAnyAm senAnyoH senA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) nISu / he senAnIH senAnyo senAnyaH / evaM grAmaNIH / yavaluH yavalvau yavalvaH / yavalvam yavalvau yavalyaH / yavalvA yAlUbhyAM yavalUbhiH / yavalve yavalUbhyAM yavalUbhyaH / yavalvaH yavalUbhyAm yaklUbhyaH / yavalvaH yavalvoH yavalvAm / yavalvi yavalvoH yavaluSu / he yavalUH yavalvau yavalvaH / dRnpunarvarSAkArairbhuvaH / 2 / 1 / 59 / .. dRnAdibhiH saha yA kinvattiH tatsambandhina eva muvodhAtoruvarNasya svarAdau syAdau pare v AdezaH syAt / inbhaH inbhvau hRnmyaH / dRnbhvam dRnmvau namvaH / inbhvA hanbhUbhyAm hanbhUmiH / hunmve inbhUbhyAm inbhUmyaH / dRnmaH inbhUbhyAm inbhUbhyaH / inbhvaH hanbhvoH inbhvAm / indhi inbhvoH inbhUSu / he inbhUH inbhvau dRmvaH / ' vivRtteH-' ityAdinA siddhe pRthagyogArambhaH muva ebhireveti niyamArthastena sAyaMbhuvAvityAdAvuvAdeza eva / ikArAnto vAtamI zabdaH-vAtapramIH vAtapramyau vAtapramyaH / vAtapramIm vAtapramyau vAtapramIn / vAtapramyA vAtapramIbhyAm vAtapramIbhiH / vAtapramye vAtapranIbhyAM vAtapramIbhyaH / vAtapramyaH vAtapramIbhyAM vAtapramIbhyaH / vAtapramyaH vAtapramyoH vAtapramyAm / vAtapramI vAtaprabhyoH vAtapramISu / he vAtapramIH vAtapramyau vAtapramyaH / UkArAnto hUdUzabdaH / huDUH hUtau hUhvaH / hUhUm ihvau hUhUn / huvA hUbhyAM hUhUmiH / ihave hUhUbhyAM hUhUbhyaH / hUtaH Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) huhubhyAM hUhUbhyaH / hUhvaH hUhvoH hUhvAm / hUhvi hUhyoH hUhuSu / he hUhUH hUtau hUH / RkArAntaH pitRzabdaH / pitR+si iti sthite 'RdunazaspurudaMzo-' ityAdinA serDA, DivAdantyasvarAdilope pitA / pitR+au iti sthite / aGau~ ca / 1 / 4 / 39 / RkArAntasya Gau ghuTi ca pare ar AdezaH syAt / pitarau pitaraH / pitaram pitarau pitRn / pitrA pitRbhyAM pitRbhiH / pitre pitRbhyAM pitRbhyaH / pitR+Gasi iti sthite / Rto Dur / 1 / 4 / 37 / / RkArAt parayoGasiGasoH sthAne DurityAdezaH syAt / pituH pitRbhyAM pitRbhyaH / pituH pitroH pitRNAm / pitari pitroH pitRSu / AmantraNe ' hUsvasya guNaH' iti guNe he pitaH pitarau. pitaraH / evaM jAmAtR-bhrAtR-prabhRtayaH / nA narau naraH / naram narau nRn / brA nRbhyAM nRbhiH / tre nRbhyAM nRbhyaH / nuH nRbhyAM nRbhyaH / nuH broH / nR+Am iti sthite naamaadeshe| nurvA / 1 / 4 / 48 / ___ nRzabdasya nAmi pare dI? vA syAt / nRNAM nRNAm / nari broH nRSu / he naH narau naraH / kartR+si krtaa| kartR+au iti thite| .. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tR-svasa-naptR-neTa-sattU-hotR-potR-prazAstro ghuTyAra / 1 / 4 / 38 / - tR iti tRc-tanorgrahaNam, tadantasya svanAdezca RtaH sthAne ghuTi pare Ara AdezaH syAt / kartArau kartAraH / kartAram kartArau kartRn / ka; kartRbhyAM kartabhiH / karne kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH koMH krtRnnaam| kartari koH krtRssu| he kartaHkartArau kartAraH evaM naptA naptArau nptaarH| neSTA neSTArau nessttaarH| kSattA kSattArau kSattAraH / hotA hotArau hotAraH / potA potArauM potAraH / prazAstA prazAstArau prazAstAraH / ityAdayaH / kroSTu+si iti sthite / kruzastunastRc puMsi / 1 / 4 / 91 / : kruzaH sambandhinastunaH zeSe ghuTi pare tRcAdezaH syAt / koSTA koThArI kroSTAraH / koSTAraM kroSTArau kroSTran / kroSTu+TA iti sthite / ___TAdau svare vA / 1 / 4 / 92 / ___TAdau svarAdau pare kruzastunastRc vA syAt / kroSTrA kroSTunA / kroSTubhyAM kroSTubhiH / kroSTre kroSTave / kroSTubhyAM kroSTubhyaH / kroSTaH kroSToH / kroSTubhyAM kroSTubhyaH / kroSTuH krossttoH| krossttvoH| kroSTu+ Am iti sthite nityAnityayonityavidhebalIyastvAt prathamamevAmo nAmi kRte kroSTUnAm / kroSTari kroSTau kroSTvoH kroSTuSu / sambodha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.1) ne sau zeSa To'bhAvAt taco'bhAvAd he kroSTo kroSTArau krossttaarH| ekArAntaH atihezabda:-atiheH atihayau atihayaH / atihayam atihayau atihayaH / atihayA atihebhyAm atihemiH / atihaye atihebhyAm atihebhyaH / atiheH atihebhyAm atihebhyaH / atiheH atihayoH atihayAm / atihAyi atihayoH atihessu| sambodhane atihe+si iti sthite / 'adetaH' ityAdinA selaki he atihe atihayo atihayaH / aikArAntaH suraizabdaH / surai+si iti sthite / ___ A rAyo vyAne / 2 / 1 / 5 / raizabdasya tatsambandhini vyaJjanAdau syAdau pare AkAraH syAt / surAH surAyau surAyaH / surAyam surAyau surAyaH / surAyA surAbhyAm surAbhiH / surAye surAbhyAm surAbhyaH / surAyaH surAbhyAm surAbhyaH / surAyaH surAyoH surAyAm / sugayi surAyoH murAsu / he surAH surAyo surAyaH / evam atirai-prbhRtyH| okArAntapuMliGgo gozabdaH / go+si iti sthite / / ota auH|1|4|74| okArasya ghuTi pare aukArAdezaH syAt / gauH gAvau gaavH| goam iti sthite / A amshso'taa| 1 / 4 / 75 / okArasya amaH zasazcAkAreNa saha AH syaat| gAm gAvI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) gAH / gavA gobhyAM gobhiH / gave gobhyAM gobhyaH / goH gobhyAM gomyaH / goH gavoH gavAm / gavi gavoH goSu / he gauH gAvau gAvaH / evaM sudyo-prbhRtyH| aukArAnto glauzabdaH / glauH glAvau glAvaH / glAvaM glAvau glAvaH / glAvA glaumyAM glaubhiH / glAve glaumyAM glaumyaH / glAva: glaubhyAM glaubhyaH / glAvaH glAvoH glAvAm / glAvi glAvoH glauSu / he glauH he glAvau he glaavH|. iti svarAntapuMliGgaprakriyA samAptA / atha svarAntAH strIliGgAH .. ... ... .... AvantaH subhadrAzabdaH-subhadrA+si iti sthite / dIrghaDyAbvyaJjanAt seH / 1 / 4 / 45 / / dIrghAbhyAM GyAvatAbhyAM vyanjanAcca parasya seTuk syAt / subhadrA / subhadrA+au iti sthite| _ autA / 1 / 4 / 20 / . Abantasya sambandhinA aukAreNa saha ApaH sthAne ekArAdezaHsyAt / subhadre / subhadrAH / subhadrAm subhadre subhadrAH / subhadrA+ TA iti sthite / Tausyet / 1 / 4 / 19 / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43 ) Abantasya ekAraH syAt TA os ityetayoH parayoH / subha dayA subhadrAbhyAM subhadrAbhiH / subhadrA +De iti sthite / ApoM GitAM yai yAsa yAs yAm / 1 / 4 / 17 / Atrantasya GitAM GeGasiGasaGInAM sthAne yathAsaMkhyaM yai yAs yAs yAm ityete AdezA bhavanti / subhadrAyai subhadrAbhyAM subhadrAbhyaH / subhadrAyAH subhadrAbhyAM subhadrAbhyaH / subhadrAyAH subhadrayoH subhadrA - NAm / subhadrAyAM subhadrayoH subhadrAsu / sambodhane subhadrA+si iti sthite / edApaH / 1 / 4 / 42 / AmantryArthe vartamAnasyAvantasya sinA sahaikArAdezaH syAt / he subhadre he subhadre he subhadrAH / evaM candanA -ramA-sulasA - yakSAzAlA - mAlA - helA - dolAssdInAM rUpANi jJeyAni / mityadidvisvarAmbArthasya hrasvaH / 1 / 4 / 43 / yebhyaH zabdebhyaH pareSAM GitAM sthAne dai- dAsAdaya AdezA nityaM syuste nityaditaH, teSAM dvisvarANAmambArthAnAmAbantAnAM cAmantraNArthe sinA saha hrasvaH syAt / he amba / he akka / he al| zeSaM subhadrAvat / ambADA - ambAlA-ambikAdInAM dvistrarAbhAvAd hrasvAbhavanena subhadrAvat sarvANi rUpANi | AIntAnoM sarvAdInAM Gitpratyaye vizeSaH / sarvA+De iti sthite / ye ityAdeza kRte / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) sarvAderDaspUrvAH / 1 / 4 / 18 / sarvAderAbantasya pareSAM DitAM sthAne ye yai-yAsa-yAsa-yAm AdezAH kathitAste DaspUrvAH syuH / DittvAdantyasvarAdilope sarvasyai / srvsyaaH| srvsyaaH| sarvAsAm / sarvasyAm / zeSaM subhadrAvat / evaM vizvAdInAmapi striyAM rUpANi bodhyAni / ubhayazabdasya TittvAd DIpratyaye ekavacana bahuvacane ca nadIvad rUpANi / tIyapratyayAntAnAM dvitIyAdInAM GitkAyeM sarvAdivad vikalpena bhavanAd dvitIyasyai dvitIyAyai / dvitIyasyAH dvitIyAyAH / dvitIyasyAH dvitiiyaayaaH| dvitIyasyAm dvitiiyaayaam| zeSaM subhadrAvad / AkArAnto jarAzabdaH / jarA / jarA+au iti sthite / jarAyA jaras vaa| 2 / 1 / 3 / svarAdau syAdau pare jarAyA jarasAdezo vA syAt / jarasau jara / jarasaH jarAH / jarasaM jarAm jarasau jare jarasaH jraaH| jarasA z2arayA jarAbhyAM jarAbhiH / jarase jarAyai jarAbhyAM jraabhyH| jarasaH jarAyAH jarAbhyAM jarAbhyaH / jarasaH jarAyAH jarasoH jarayoH jarasAM jarANAm / jarasi jarAyAM jarasoH narayoH jarAmu / he jare he jarasau jare he jarasaH jarAH / jarAmatikrAntaH atinaraH / atrApi 'ekadezavikRtamananyavad' iti nyAyAd jara ityasya jarasAdezo bhavati / atijaraH atijarasau atijarau atijarasaH atijarAH / atijarasam atinaram atijarasau atijarau atijarasaH Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) atijarAn / atijarasA atireNa atijarAbhyAm atijarasaiH atijaraiH / atijarase atijarAya atijarAbhyAm atinrebhyH| atijarasaH atijarAda atijarAbhyAm atinarebhyaH / atijarasaH atijarasya atijarasoH atijarayoH atijarasAm atijarANAm / atijarasi atijareM atijarasoH atijarayoH bhatijareSu / he atijara he atijarasau atijarau he atijarasaH atijarAH / kecittu TApratyayasya inAdeze usezcAdAdeze sati pazcAd jarasAdezamicchanti; tanmate atinarasinA / atinarasAd / iti vizeSaH / atijarazabdasya striyAmapi atijarA / tasya na jarasAdeza iti subhadrAvad rUpANi / ikArAntastrIliGgo buddhishbdH| ghuTi pare munivad-buddhiH buddhI buddhayaH / buddhiM buddhI buddhIH / buddhyA buddhibhyAM buddhibhiH / buddhi+Ge iti sthite| striyA GitAM vA dai dAs dAsa dAm / 1 / 4 / 28 / strIliGge vartamAnAdidudantAt pareSAM DitAM sthAne dai dAsa dAs dAm ityete AdezA vA syuH| dakAro nityadiditi vizeSaNArthaH / buddhacai buddhaye buddhibhyAM buddhibhyaH / buddhayAH buddheH buddhibhyAM buddhibhyH| buddhyAH buddheH buddhayoH buddhInAm / buddhyAM buddhau buddhayoH buddhiSu / he buddhe he buddhI he buddhyH| evaMdhati-mati-kIrti-kAnti-prabhRtInAmapi rUpANi / dhenu-tanu-rajju-prabhRtInAmapi taistaireva sUtraH buddhivadrUpANi siddhyanti / dhenuH dhenU dhenavaH / dhenuM dhenU dhenuuH| dhenvA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 46 ) dhenubhyAM dhenubhiH / dhenvai dhenave dhenubhyAM dhenubhyaH / dhenvAH dhenoH dhenubhyAM dhenubhyaH / dhenvAH dhenoH dhenvoH dhenUnAm / dhenvAM dhenau dhenvoH dhenuSu / he dheno dhenU dhenavaH / GIpratyayAnta IkArAnto nadIzabdaH / nadI+si iti sthite ' dIrghaGayAb-' ityAdinA sertuci nadI nadyau nadyaH / nadIM nadyau nadIH / nadyA nadIbhyAM nadIbhiH / nadI+De iti sthite / strIdUtaH / 1 / 4 / 29 / nityastrIliGge vartamAnAdIkArAntAdUkArAntAcca pareSAM GitAM sthAne yathAsaMkhyaM dai dAs dAs dAm ityeta AdezA nityaM syuH / nadyai nadIbhyAM nadIbhyaH / nadyAH nadIbhyAM nadIbhyaH / nadyAH nadyoH nadInAm / nadyAM nadyoH nadISu / he nadi he nadyau he nadyaH / evaM brAhmI - kumArI - sundarI - ubhayI - gauryAdInAmapi / striyAm / 1 / 4 / 93 / kruzaH parasya tunaH striyAM tRjAdezaH syAt / nirnimitta eva / tata RkArAntatvAda GIpratyaye kroSTrI / tasya nadIvadrUpANi / IkArAnto lakSmIzabdaH / tasya GIpratyayAntatvAbhAvAnna seluk / * lakSmIH lakSmyau lakSmyaH / he lakSmIH he lakSmyau he lakSmyaH / evam avI- tarI - tantrI - hI - dhI- zrINAM selugU na bhavati / avIH! tarIH / tantrIH / hrIH / dhIH / zrIH / zeSaM nadIvat / hrI-dhI I Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) zrINAM tu vizeSo'ye vakSyate / IkArAnto GIpratyayAntaH strIzabdaH strI / strI+au iti sthite / striyAH / 2 / 1 / 54 / - strIzabdasya svarAdau syAdau pare iyAdezaH syAt / striyau / striyH| vA'mzasi / 2 / 1 / 55 / strIzabdasyAmi zasi ca pare iyAdezo vA syAt / triya strIm / striyau / striyaH strIH / striyA strIbhyAM strIbhiH / DitAM dai-dAsAdyAdeze sati iyAdeze ca striya strIbhyAM strIbhyaH / striyAH strIbhyAM striibhyH| striyAH striyoH striinnaam| striyAM striyoHstrISu / he stri he striyau he striyH| IkArAntazrIzabdaH / jano yAM zrayate sA zrIH / svarAdau pare 'dhAtorivarNo- ityAdinA iyAdeze zriyo zriyaH / zriyaM zriyo zriyaH / zriyA zrIbhyAM zrIbhiH / zrI+De iti sthite / iti sthita / veyuvo'striyAH / 1 / 4 / 30 / iyutsthAninau yo nityastrIliGage vartamAnAvIkArokAro tadantAt pareSAM GitAM sthAne dai dAsa dAsa dAm ityAdezA vA syuH / strIzabdaM vanayitvA / zriya zriye zrIbhyAM shriibhyH| zriyAH zriyaH zrIbhyAM zrIbhyaH / zriyAH zriyaH zriyoH zrINAM zriyAm / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 48 ) zriyAM zriyi zriyoH zrISu / he zrIH he thiyauM he zriyaH / evaM hrI - dhIprabhRtayaH / ukArAnto bhrUzabdaH / bhraH / bhrU+ au iti sthite bhrU zroH / 2 / 1 / 53 / bhrU - bhoruvarNasya svarAdau syAdau pare uvAdezaH syAt / bhruvau bhravaH / bhruvau bhruH / bhruvAbhyAM bhrabhiH / OM ve bhrabhyAM abhyaH / bhruvAH bhruvaH bhrUbhyAM bhrUbhyaH / bhruvAH bhruvaH bhruvoH bhruvAM bhrUNAm dhruvAM dhruvi bhruvoH bhrUSu / he bhrUH bhruvau bhuvaH / evaM subhrUH / he subhru iti tUGantasya / UGanto vadhUzabdaH / vadhUH vadhvau vadhvaH / vadhUM vadhvau vadhUH / vadhvA vadhUbhyAM vadhUbhiH / vadhvai vadhUbhyAM vadhUbhyaH / vadhvAH vadhUbhyAM vadhUbhyaH / vadhvAH vadhvoH vadhUnAm / vadhvAM vadhvoH vadhUSu / he vadhu he va he vadhvaH / evaM karabhorU - jambUprabhRtInAM rUpANi jJeyAni / RkArAntaH svasRzabdaH / svasA svasArau svasAraH / svasAraM svasArau svataH strItvAd natvAbhAvaH / svatrA svasRbhyAM svasRbhiH / svastre svasRbhyAM svasRbhyaH / svasuH svasRbhyAM svasRbhyaH / svasuH svatroH svasRNAm / svasari svatroH svasRSu / he svasaH he svasArau he svatAraH / mAtRzabdaH - mAtA mAtarau mAtaraH / mAtaraM mAtarau mAtRH / zeSaM pitRvat / evaM nanAndR / raizabdasya surezabdavadrapANi / nauzabdasya glauzabdavad - nauH nAvau nAvaH / nAva nAvau nAvaH / nAvA naubhyAM naubhiH / ityAdayaH / 1 iti svarAnta strIliGgaprakaraNam / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) atha svraantnpuNsklinggaaH| akArAnto napuMsakaliGgaH kulazabdaH-kula+siM iti sthite / ataH syamo'm / 1 / 4 / 57 / akArAntanapuMpakasambandhinoH syamoramAdezaH syAt / kulam / kula+au iti sthite ' aurIH / 1 / 4 / 56 / napuMsakasambandhina aupratyayasya sthAne IkAra: syAt / kule| kula+jas iti sthite. napuMsakasya ziH / 1 / 4 / 55 / . napuMsakasambandhinorjas-zasoH ziH syAt / zakAraH 'zighuTra ityatra vizeSaNArthaH / kula+i iti sthite / . svarAcchau / 1 / 4 / 65 / __ jas-zasAdeze zau pare svarAntAd napuMsakAtU paro no'ntAdezaH syAt / .. ni dIrghaH / 1 / 4 / 85 / . zeSe ghuTi pare yo nakArastasmin pare pUrvasya svarasya dIrghaH syAt / kulAni / kulaM kule kulAni / zeSaM devavat / evaM dhana-vana -mUla-phala-sarva-vizvAdayaH // anya+si iti sthite. paJcato'nyAderanekatarasya dH|1|4| 58 / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) napuMsakAnAmanyAnyataretara-Datara-DatamAnAM paJcAnAM sambandhinoH syamoH sthAne d syAd , ekataraM varjayitvA / anyad anye anyaani| anyad anye anyAni / anyatarad anyatare anyatarANi / anyatarada anyatare anyatarANi / itarad itare itarANi / itarada itare itarANi / katarad katare katarANi / katarad katare katarANi / katamad katame katamAni / katamad katame katamAni / sambodhane'pi he katamad ityaadyH| atra sisthAnIyasyAmo lumvidhAnAt 'adetaH syamoTuk' iti lug na bhavati / zeSaM sarvavat // prathamaM prathame prathamAni / dvitIyaM dvitIye dvitIyAni / dvayaM dvaye dvayAni / caramaM . carame caramANi / ekataram ekatare ekatarANi ityaadyH|| ikArAnto napuMsakaliGgo'sthizabdaH- asthi+si iti sthite anato lup / 1 / 4 / 59 / akArAntabhinnasya napuMsakasya sambandhinoH syamolup syAt / asthi / asthi+au atra au ityasya 'aurIH' ityanena iikaaraadeshe| anAmsvare no'ntaH / 1 / 4 / 64 / nAmyantasya napuMsakasya AmvarjasvarAdau syAdau pare no'ntaH syAt / asthinI / asthi+jas iti sthite 'jaszasoH ziH 'svarAcchau' 'ni dIrghaH' ityetaiH asthIni / punarapi asthi asthinI asthIni / asthi+TA iti sthite Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) dadhyasthi-sakthyakSNo'ntasyAn / 1 / 4 / 63 / eSAM napuMsakanAbhyantAnAM tadatatsambandhini TAdau svarAdau pare' ntasya an syAt / ityantasyAnAdeze ___ano'sya / 2 / 1 / 108 / ano'kArasya GIpratyaye syAdyaghuTasvarAdau ca pare luk syAt / asthnA asthibhyAm asthibhiH / asthne asthibhyAm asthibhyaH / asthanaH asthibhyAm asthibhyH| asthanaH asthnoH asthnAm / asthan+Gi iti sthite IDau vA / 2 / 1 / 109 / ano'kArasya aupratyayAdeze IkAre Dau ca pare lugvA syaat| asthina asthani asthnoH asthiSu / sambodhane . nAmino lug vA / 1 / 4 / 61 / . nAmyantasya napuMsakasya syamoluMga vA syAt / lucaH sthAnivadbhAvena 'hasvasya guNaH / he asthe / lugabhAvapakSe lubbhavanAt tasya ca sthAnivadbhAvAbhavanAd he asthi asthinI asthiini|| evaM dadhi dadhinI dadhIni / dadhi dadhinI dadhIni / dadhnA dadhimyAM dadhibhiH / dadhne dadhibhyAM dadhibhyaH / dadhnaH dadhibhyAM dadhibhyaH / dadhnaH dadhnoH dadhnAm / daTina dadhani dadhnoH dadhiSu / he dadhe he dadhi he dadhinI he dadhIni / evaM sakthyakSNorapi // IkArAnto napuMsakaliGgo grAmaNIzabdaH -. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 52 ) klIbe vA / 2 / 4 / 97 / svarAntasya napuMsakasya hrasvaH syAt / grAmaNi+si / serlapi grAmaNi grAmaNinI grAmaNIni / grAmaNi grAmaNinI grAmaNIni / I grAmaNI+TA iti sthite vAsnyataH pumAMSTAdau svare / 1 / 4 / 62 / yo nAmyantazabdo'nyato vizeSavazAd napuMsako jAtaH sa TAdau vare pare puMvad vA syAt / anyato napuMsakasya 'uktapuMska' iti pAribhASikaM nAma tatsvarUpam - eka eva hi yaH zabdaH, triSu. liGgeSu vartate / ekamevArthamAkhyAti, uktapuMskaM taducyate // 1 // grAmaNIzabdo yathA puMliGge vartamAno grAmakarmakanIdhAtvarthaM kriyArUpaM svArthamabhidhatte tameva svArtharUpamarthaM napuMsake vartamAno'pIti sa uktapuMskaH / na ca pIluzabdaH, puMstre vRkSatvajAtirUpasvArthAbhidhAnAt klIve phalatvajAtirUpasvArthAbhidhAnAcca / puMvadbhAvapakSe yatvamanyatra no'ntatvam / grAmaNyA grAmaNinA grAmaNibhyAM grAmaNibhiH / grAmaNye grAmaNine grAmaNibhyAM grAmaNibhyaH / grAmaNyaH grAmaNinaH grAmaNibhyAM grAmaNibhyaH / grAmaNyaH grAmaNinaH grAmaNyoH grAmaNinoH grAmaNyAM grAmaNInAm / 'niya Am' grAmaNyAM grAmaNini grAmaNyoH grAmaNinoH grAmaNiSu / he grAmaNi he grAmaNe he grAmaNinI he grAmaNIni // yavakrIzabda:-yavakri yavakriNI yavakrINi / punarapi tadeva / yavakriyA yavakriNA puMvatpakSe 'saMyogAd ' itIyAdezaH / yavakribhyAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (93) yavakribhiH / yavakriye yavakriNe yavakribhyAM yavakribhyaH / yavakriyaH - yavakriNaH yavakribhyAM yavakribhyaH / yavakriyaH yavakriNaH yavakriyoH yavakriNoH yavakriyAM yavakrINAm / yavakriyi yavakriNi yavakriyoH yavakriNoH yavakriSu / he yavakre yavakri yavakriNI yavakrINi // pradhizabda :- pradhi pradhinI pradhIni / punarapi tadeva / pradhyA pradhinA puMva'bhAve ' kvivRtteH' ityAdinA yatvaM DyAdipare ca dai- dAsAdayaH / pradhibhyAM pradhibhiH / pradhyai pradhine pradhibhyAM pradhibhyaH / pradhyAH pradhinaH pradhibhyAM pradhibhyaH / pradhyAH pradhinaH pradhyoH pradhinoH pradhInAmi-tyekameva / pradhyAM pradhini pradhyoH pradhinoH pradhiSu // sudhIzabdasya tu ' kvivRtteH' ityAdau varjanAd yatvAbhAvena iyAdeze 'veyuvo'striyAH' ityanena vikalpena dai- dAsAdibhavanena pradhIzabdAd vizeSaH / sudhiyai sudhiye sudhine / sudhiyAH sudhiyaH sudhinaH / sudhiyAH sudhiyaH sudhinaH / ' Amo nAma vA sudhiyAM sudhInAm / sudhiyAM sudhiyi sudhini / zeSaM pradhizabdavat // AkArAntaH somapAzabdaH, tasyApi ' klIbeiti hrasve somapaM somape somapAni / somapaM somape somapAni / zeSaM kulavat / vArizabda: - vAri vAriNI vArINi / vAri vAriNI vArINi / vAriNA vAribhyAM vAribhiH / vAriNe vAribhyAM vAribhyaH / vAriNaH vAribhyAM vAribhyaH / vAriNaH vAriNoH vArINAm / vAriNi vAriNoH vAriSu / he vAre vAri vA"riNI vArINi // ukArAntaH pIluzabdaH - pIlu pIlunI pIlUni / punarapi tadeva | pIlunA pIlubhyAM pIlubhiH / pIThune pIlumyAM pIlubhyaH ' 1 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) paulunaH pIlubhyAM piilubhyH| pIlunaH pIlunoH pIlUnAm / pIluni pIlunoH pIluSu / he pIlo pIlu pIlunI pIlUni // ukArAntaH suluzabda:- / sulu sulunI suluni / sulu sulunI sulUni / vikalpena puMkadbhavanAdsulvA sulunA sulubhyAM sulubhiH| sulve sulune sulubhyAM sulubhyaH / sulvaH sulunaH sulubhyAM sulubhyH| sulvaH sulunaH sulvoH sulunoH sulvAM sulunAm / sukhi suluni sulvoH sulunoH suluSu / sambodhane pIluvat / evaM yavapu-vRkSadhu-prabhRtInAm / madhuzabdasya tu pIluvat // zobhanA rA yasya tat suri / suraizabdasya hrasvatve suri suriNI surINi / punarapi tadeva / vikalpena puMvadbhAve surAyA suriNA / surAye suriNe / surAyaH suriNaH / surAyaH suriNaH / surAyAM surINAm / murAyi suriNi / surAyoH suriNoH / zeSaM vArivat // RkArAnto napuMsakaliGgaH kartRzabdaH-kartR kartRNI katRNi / kartR kartRNI kartRNi / ka; kartRNA kartRbhyAM kartRbhiH / karne kartRNe kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH kartRNaH kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH kartRNaH koMH kartRNoH kartRNAm / kartari kartRNi koMH kartRNoH kartRSu / he kartaH he kartR he kartRNI he kartRNi // zobhanA dyauryasmin taditi klIve hUsvatve sudhu sudhunI sucUni / punarapyevam / puMvadbhAve sudyavA sudhunaa| subave sudhune / sudyoH sudhunH| sudyoH sudhunaH sudyavoH sudhunoH sudyavAM suGnAm / sudyavi sudhuni sudyavoH sudhunoH / zeSaM pIluvat / iti napuMsakaliGgaprakriyA smaaptaa| Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) atha vyaJjanAntAH puMliGgAH / hakArAnto'naDuhUzabdaH - anaDuh + si iti sthite vAH zeSe / 1 / 4 / 82 / Amantrya vihitAt seranyaH zeSaH / zeSe buTi pare'naDuha ukArasya catura ukArasya ca vAH AdezaH syAt / anaDvAh + si iti sthite anaDuhaH sau / 1 / 4 / 72 / ghuDantasyAnaDuho ghuTaH prAk sau pare no'ntaH syAt / anaDvAnUhU+si iti jAte padasya / 2 / 1 / 89 / padAnte vartamAnasya saMyogasya lugantAdezaH syAt / ' dIrghaDyAbU-' ityAdinA seluki ca anaDvAn / anar3avAhau anaDvAhaH / anaDvAham anaDvAhau anaDuhaH / anaDuhA / anaDuh+bhyAm iti sthite sraMs-dhvaMs- kvassana huho daH / 2 / 1 / 68 / saMs-dhvaMsoH santasya kvaspratyayAntasyAnaDuhazca padAnte vartamAnasya daH syAt / anaDuyAm anaDudbhiH / anaDuhe anaDudrayAm Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) anaDudbhyaH / anaDuhaH anaDudbhyAm anaDuGgyaH / anaDuhaH anaDuhoH anaDuhAm / anaDuhi anaDuhoH anaDutsu / sambodhane uto'naDuccaturo kaH / 1 / 4 / 81 / AmanvyArthe vartamAnayoranaDuccaturoruto vaH syAt / he anddvn|he anaDvAhI he anddvaahH|| hakArAnto goduhazabda:goduha+si iti sthite / seluki padAntatvAd ___ vAderdAdarghaH / 2 / 1 / 83 / bhvAderdhAtoryo dAdiravayavastasya hakArasya ghuTi pratyaye pare padAnte ca ghAdezaH syAt / godum+iti jAte gaDadavAdezcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH sdhvozca pratyaye / 2 / 1 / 77 / gaDar3havAdezcaturthAntasyaikasvarasya dhAturUpazabdAvayavasyAdeH sthAne caturthaH syAt sAdau dhvAdau pratyaye padAnte ca / godhugh iti jAte dhuTastRtIyaH / 2 / 1 / 76 / padAnte dhuTastRtIyaH syAt / godhug / atra virAme vA / 1 / 3 / 51 / virAmasthasyAziTo dhuTaH prathamo vA syAt / godhuk godhug goduhau goduhH| goduhaM goduhau goduhaH / goduhA godhugbhyAM godhugbhiH / goduhe godhugbhyAM godhugbhyaH / goduhaH godhugbhyAM godhu Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) gbhyaH |goduhH goduhoH goduhAm |goduhi goduhoH godhu rakSu, khSu / he godhuk godhug goduhau goduhaH // hakArAnto madhulihasabdaH __ ho dhuT-padAnte / 2 / 1 / 82 / ___dhuTi pratyaye padAnte ca hakArasya DhAdezaH syAt / madhuliTa madhuliD madhulihau madhulihaH / madhulihaM madhulihau madhulihaH / madhulihA madhuliDbhyAM madhulibhiH / madhulihe madhuliDbhyAM madhuliDbhyaH / madhulihaH madhuliDbhyAM madhuliDbhyaH / madhulihaH madhulihoH madhulihAm / madhulihi madhulihoH madhuliTsa madhuliThsu / he madhuliTa madhuliD he madhulihau he madhulihaH // tattvamuhazabdaHtattvamusi iti sthite muha-druha-SNuha-SNiho vA / 2 / 1 / 84 / eSAM hakArasya dhuTi pratyaye padAnte ca ghAdezo vA syAt / pakSe Dhatvam / tattvamuk, tattvamuga, tattvamuT , tattvamuD tattvamuhau tttvmuhH| tattvamuhaM tattvamuhau tattvamuhaH / tattvamuhA tattvamugbhyAM, tattvamuDbhyAM tattvamugbhiH, tttvmubhiH| tattvamuhe tattvamugbhyAM tattvamuDbhyAM tattvamugbhyaH tttvmuddbhyH| tattvamuhaH tattvamugbhyAM,tattvamuDbhyAM tattvamugmya: tttvguddbhyH| tattvamuhaH tattvamuhoH tattvamuhAm / tattvamuhi tattvamuhoH tattvamukSu,mukhchu,muTsu,muThsu / he tattvamuk, mug, muT , mur3a tattvamuho tattvahaH // mitradruhzabdasya tu mitra dhruk mitradhrug mitradhruT mitra,D Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitradruhau mitradruhaH / mitradruhaM mitradruhau mitradruhaH / mitraguhA mitradhAbhyAM, mitradhraDbhyAM mitradhragbhiH, mitradhraDabhiH / mitradhe mitradhrugbhyAM, mitradhruDmyAM mitradhrugbhyaH, mitradhruDbhyaH / mitradruhaH mitradhrugbhyAM, mitradhruDbhyAM mitradhrugbhyaH, mitradhruDbhyaH / mitradruhaH mitraQhoH mitradruhAm / mitradruhi mitradruhoH mitradhrukSu, dhrukhaSu dhruTsu, dhruThasu / he mitradhruka, dhruga, dhruT, dhruD mitradruhau mitradruhaH / evaM tattvasnuhu-celasnihAdInAM yathAyogaMrUpANi vktvyaani||rephaantshctushbdo nityaM bahuvacanAnta:-catur+jas iti sthite 'vAH zeSe ' iti vA''deze rutve visarge ca catvAraH / caturaH / cturbhiH| caturmyaH / caturyaH / caturNAm / caturSa / atra ro visarge prApte aroH supi rH|1|3|57 / roranyasya rakArasya supi pare ra eva syAd / iti na visrgH|| priyAzcatvAro yasyeti vigrahe priyacatuzabdasya sau pare vAdeze se ki visarge ca priyacatvAH priyacatvArau priyacatvAraH / priyacatvAraM priyacatvArau priycturH| atra zeSaghuTo'bhAvAd na vA''dezaH / priyacaturA priyacaturyo priyacaturbhiH / priyacature priyacaturyo priyacaturvyaH / priyacaturaH priyacaturyo priyacaturvyaH / priyacaturaH priyacaturoH priyacaturAm / atra caturo gauNatvAt tatsambandhina Amo'bhAvAd na naamaadeshH| priyANAM ca teSAM caturNAM ceti karmadhAraye tatpuruSe vA caturaH prAdhAnyAt priyacaturNA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) miti bhavatyeva / priyacaturi priyacaturoH priyacatuSu / sambodhane sau pare ' uto'naDuccaturo vaH / iti vAdeze he priyacatvaH priyacatvArau he priyacatvAraH // nakArAnto rAjanazabdaH-rAjan+si iti sthite / 'ni dIrghaH / iti dIrdhe se ki nAmno no'nhnH|2|1|91 / padAnte vartamAnasya nAmno nakArasya luk syAt , sa cedahnaH zabdasya na syAt / rAjA rAjAnau raajaanH|raajaanN raajaanau| rAjana +zas iti sthite ano'kArasya luki ' tavargasya-'ityAdinA no ntve jhoH saMyoge jJave rAjJaH / rAjJA rAjabhyAM rAjabhiH / rAje rAjabhyAM rAjabhyaH / rAjJaH rAjabhyAM rAjabhyaH / rAjJaH rAjJoH rAjJAm / 'IDau vA ' rAjJi rAjani rAjJoH rAjasu / nAmanye / 2 / 1 / 92 / / - AmantryArthe vartamAnasya nAmno nasya lug na syAt / he rAjan he rAjAnau he rAjAnaH // nakArAnto yajvanzabdaH- yajvA yajvAnau yajvAnaH / yajvAnaM yjvaanau| na vamantasaMyogAt / 2 / 1 / 111 / vakArAntAd makArAntAcca saMyogAt parasyAno'gya lugna " syAt / yjvnH| yajvanA yajvabhyAM yjvbhiH| * jvane yajvabhyAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) yjvbhyH| yajvanaH yajvabhyAM yjvbhyH| yajvanaH yajvanoH yajvanAm / yajvani yajvanoH yajvasu / he yajvan he yajvAnau he yajvAnaH / / evam AtmA AtmAnau AtmAnaH / AtmAnam AtmAnau aatmnH| AtmanA AtmabhyAm AtmabhiH / Atmane AtmabhyAm aatmbhyH| AtmanaH AtmabhyAm aatmbhyH| AtmanaH AtmanoH aatmnaam| Atmani AtmanoH Atmasu / he Atman AtmAnau AtmAnaH / / evaM sudharmA sudharmANau sudharmANaH / sudharmANa sudharmANau sudharmaNaH / ityaadyH|| zvan-yukn-maghavan-zabdAnAM ghuTi rAjanvat / zvA zvAnoM zvAnaH / zvAnaM zvAnau / evaM yuvA yuvAnau ityAdayaH / zvan+zas zvana-yuvan-maghono DIsyAdyaghuTsvare va uH / 2 / 1 / 106 / eSAM sasvarasya vakArasya GIpratyaye'ghuTsvarAdau ca syAdau pare uH syAt / zunaH / zunA zvabhyAM zvabhiH / zune zvabhyAM zvabhyaH / zunaH zvabhyAM zvabhyaH / zunaH zunoH zunAm / zuni zunoH zvasu / he zvan zvAnau he zvAnaH / evaM yUnaH / yUnA yuvabhyAM yuvabhiH / maghonaH / maghonA maghavabhyAM maghavabhirityAdayaH / maghavacchabdasya tu bhavacchabdavadrapANi maghavAn maghavantau maghavantaH / maghavantaM maghavantau maghavataH / maghavatA maghavadbhayAM maghavadbhiH / maghavate maghavadbhayAM maghavadyaH / maghavataH maghavadbhayAM maghavadbhyaH / maghavataH maghavatoH maghavatAm / maghavati maghavatoH maghavatsu / he maghavan he maghavantau he maghavantaH / vaidikasya arvanazabdasya tu nanahitasya tR ityantAdezaH Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) syAt , sibhinnavibhaktau parAyAm / arvA antau arvantaH / arva ntam arvantau arvataH / avatA arvadbhyAm arvadbhiH / avate arvadyAm arvadbhyaH / arvataH adbhayAm arvadbhayaH / arvataH arvatoH arvatAm / avati arvatoH arvatsu / anajiti kim / anarvA anarvANau anarvANaH ityaadyH|| nakArAntaH pathinzabda:--pathin . +si iti sthite __ pathinmathinRbhukSaH sau| 1 / 4 / 76 / pathyAdInAM nAntAnAM sau pare'ntasya AkAraH syAt / pathi +A+si / eH|1|4 / 77 / pathyAdInAM nAntAnAmikArasya sau pare AkAraH syAt / pathA +A+sibhatra ' samAnAnAm ' ityAdinA dIrthe / ___tho nth / 1 / 4 / 78 / pathin-mathinaHthakArasya ghuTi pare nth ityAdezaH syAt / serviso panthAH / panthAnau panthAnaH / panthAnaM panthAnau / pathin+zas iti sthite in DI-svare luk / 1 / 4 / 79 / ..... nAntAnAM pathyAdInAmino DIpratyaye'ghuTasvarAdau syAdau ca pare luk syAt / pathaH / pathA pathibhyAM pthibhiH| pathe pathibhyAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 62 ) pathibhyaH / pathaH pathibhyAM pathibhyaH / pathaH pathoH pathAm / pathi pathoH pathiSu / he panthAH he panthAnau he panthAnaH // evaM manthA manthAnau manthAnaH / manthAnaM manthAnau mathaH / RmukSAH RmukSANau RbhukSANaH / RmukSANam RbhukSANau RbhukSaH / RbhukSA RbhukSibhyAm RmukSibhiH / RbhukSe RbhukSibhyAm RbhukSibhyaH ityAdayaH // innanto daNDin zabda:- daNDin + si inhanpUSAryamNaH zi-syoH / 1 / 4 / 87 / innantasya hanAdInAM ca svarasya zau zeSe sau ca pare dIrghaH syAt / ' ni dIrghaH' iti siddhe niyamArtho'yaM yogaH, tenaiSAmanyasmin syAdau pare dIrgho na bhavati / daNDI daNDinau daNDinaH / daNDinaM daNDinau daNDinaH / daNDinA daNDibhyAM daNDibhiH / daNDine daNDabhyAM daNDibhyaH / daNDinaH daNDibhyAM daNDibhyaH / daNDinaH daNDinoH daNDinAm / daNDini daNDinoH daNDi / he daNDin he daNDinau he daNDinaH / evaM brahmA brahmaNau brahmaNaH / brahmahaNaM brahmaNau / hano ho naH / 2 / 1 / 112 / hantena iti rUpasya nAdezaH syAt / brahmaghnaH / brahmaghnA brahmabhyAM brahmahabhiH / brahmaghne brahmabhyAM brahmabhyaH / brahmaghnaH brahmahabhyAM brahmabhyaH / brahmaghnaH brahmanno brahmannAm / saptamyekavacane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 63 ) 'IGau vA' iti akArasya vA lopabhavanAd brahmani brahmahaNi brahmaghnnoH" brahmasu / he brahmahan he brahmaNau he brahmaNaH / evaM vRtrahan karmahanAdInAmapi // pUSA pUSaNau pUSaNaH / pUSaNaM pUSaNau 'ano'sya' ityakAralope pUSNaH / pUSNA pUSabhyAM pUSabhiH / pUSNe pUSabhyAM pUSabhyaH / pUSNaH pUSabhyAM pUSabhyaH / pUSNaH pUSNoH pUSNAm / pUSaNa pRSNi pUSNoH pUSasu / he pUSan he pUSaNau he pUSaNaH // evam aryamA ayamaNo aryamaNaH / aryamaNaMm arthamaNau aryamNaH ityAdayaH // saMkhyAvAcI nakArAntaH paJcana zabdo nityaM bahuvacanAntaH - 'DatiSNaH ' ityAdinA jaszasoluki paJca / paJca / paJcabhiH / paJcabhyaH / paJcabhyaH / paJcan+Am saMkhyAnAM rNAm / 1 / 4 / 33 / rakAra - kAra - nakArAntAnAM saMkhyAvAcinAM sambandhina AmaH sthAne nAmAdezaH syAt / ' dIrgho nAmya-' ityAdinA dIrghe 'nAmno ityAdinA no luki paJcAnAm / paJcasu / evaM saptan- navan - dazan ityAdayaH / aSTanuzabdasya bhedaH - aSTan + jas vASTana AH syAdau / 1 / 4 / 52 / aSTanzabdasya tadatatsambandhini syAdau pare AkAro'ntAdezo vA syAt / aSTa aurjam - zasoH / 1 / 4 / 53 / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa ityaSTanzabdasya kRtAttvasya rUpam / bhaTAbdasya jam-zasoH sthAne aukArAdezaH syAt / aSTau / AttvAma pakSe jaszasoluMki aSTa / achau, aSTa / aSTAbhiH, aSTabhiH / aSTa bhyaH, aSTabhyaH / aSTAbhyaH, aSTabhyaH / aSTAnAm / aSTAsu, aSTaSu / priyA aSTa yasyeti vigrahe tu priyASTAH, piyASTA priyASTau, priyASTAnau priyASTaH, priyASTNaH / aSTana Attve'pi aSTAzabdasambandhinojaszasorabhAvena na aukArAdezaH, iti jasi dIrghavimau / zasi 'lugAto'nApa:' ityAkAralopaH / AttvAbhAvapakSe rAjanavakAryam / priyASTA priyASTNA, priyASTAbhyAM priyASTamyAm , priyASTAbhiH priyASTabhiH / priyASTe priyASTaNe, priyASTAbhyAM priyASTamyAm , priyASTAbhyaH priyASTabhyaH / priyASTaH priyASTaNaH, priyASTAbhyAM priyASTabhyAm, priyASTAbhyaH priyASTabhyaH / priyASTaH priyASTaNaH, priyASToH priyAtRNoH priyASTAM priyASTaNAm , atrASTano gauNatvAt saMkhyAvAcinaH sambandhina Amo'bhAvAd na naamaadeshH| priyASTi priyANi, priyASToH priyASTraNoH priyASTAsu priyASTasu / he priyASTan he priyASTAH, he priyASTau he priyASTAnau, he priyASTAH he priyASTAnaH // makArAntaH sarvAdiH idamzabda:-idam+si iti sthite ayamiyaM pustriyoH sau / 2 / 1 / 38 / tyadAdisambandhini sau pare idamaH sthAne puMsi striyAM ca krameNAyamiyamau syAtAm / ayaM pumAn / idam au iti sthite Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16) 'A dveraH' ityantyasyAttve ' lugasyA-' ityAdinA pUrvasyAkArastha luki do maH syAdau / 2 / 1 / 39 / tyadAdisambandhini syAdau pare idamo dakArasya makAra: syAt / 'aidaut sandhyakSaraiH / imau / ' jasa iH / ime / imaM imau imAn / idam +TA iti. sthite ___TausyanaH / 2 / 1 / 37 / tyadAdisambandhini TAyAmoMsi ca pare'kvarjitasyedamaH sthAne anAdezaH syAt / anena / .. anak / 2 / 1 / 36 / tyadAdisambandhini vyaJjanAdau syAdau pare'kvajitasyedamo aH syAt / abhedanirdezaH sarvAdezArthaH / 'Adyantavadekasmin / iti nyAyena ' ata A:-' ityAdinA AkAre AbhyAm / ebhiH ityatra .' idamadaso'kyeca / 1 / 4 / 3 / " etayorakyeva sati bhisa aiH syAd nAnyathA iti niyamAd nasAdezaH / idam De iti sthite antyasyAttve sarvAditvAt. sma Adeze idamo'kArAdeze ca asmai AbhyAm ebhyaH / asmAd / AbhyAm ebhyaH / asya anayoH eSAm / asmin anayoH Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSu / tyadAdInAM sambodhanaM necchanti / anvAdeze tu dvitIyAyAM TAyAmosi cedama enAdezo vktvyH| enam enau enAn / enena / enayoH / makArAntaH kimzabdaH kimaH kastasAdau ca / 2 / 1 / 40 / - tyadAdisambandhini syAdau tasAdau ca pare kimaH sthAne ka ityAdezaH syAt / kaH kau ke / kaM ko kAn / kena kAbhyAM kaiH / kasmai kAbhyAM kebhyaH / kasmAta kAbhyAM kebhyaH / kasya kayoH keSAm / kasmin kayoH keSu / makArAntaH prazAmzabdaH- . mo no mbozca / 2 / 1 / 67 / . dhAtormakArasya nakArAdezaH syAt padAnte mvozca parayoH / prazAn prazAmo prazAmaH / prazAmaM prazAmo prazAmaH / prazAmA prazAnbhyAm prazAnbhiH asattvAnna nalopaH / prazAme prazAnbhyAM prazAnbhyaH / prazAmaH prazAnbhyAM prazAnmyaH / prazAmaH prazAmoH prazAmAm / prazAmi prazAmoH prazAnsu |dhkaaraant: tattvabudhazabdaH'gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH svozca pratyaye' 'dhuTastRtIyaH , 'virAme vA ' tattvamud tattvamut tattvabudhau tattvabudhaH / tattvabudhaM tattvabudhau tattvabudhaH / tattvabudhA tattvabhubhyAM tattvamudbhiH / tattvabudhe tattvabhabhyAM tattvabhudabhyaH / tattvabudhaH tattvabhudbhyAM tatvamudyaH / tattvabudhaH tattvabudhoH tattvabudhAm / tattvabudhi tattvabudhoH tattvamutsu / he tattvamud he tattvabhut he tattvabudhau he tattvabudhaH / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 67 ) akArAntaH samrAj zabdaH - kvivante rAjatau pare samo makArasya makAra eva nAnusvAro bhavati / samrAj+si iti sthite seluki yajasRjamRjarAjabhrAjabhrasjavaJzcaparivrAjaH zaH SaH / 2 / 1187 yajAdInAM dhAtUnAM cajoH zakArasya ca dhuTi pratyaye pare padAnte ca SaH syAt / ' ghuTastRtIyaH ' 'virAme vA " samrAD samrAjau samrAjaH / samrAjaM samrAjau samrAjaH / samrAjA samrADbhyAM samrAbhiH / samrAje samrADbhyAM samrADbhyaH / samrAjaH samrADbhyAM samrADbhyaH / samrAjaH samrAjoH samrAjAm / samrAjaH samrAjoH samrATsu samrADtsu / evaM mUlavRzcazabdasya mUlavRT mUlavRD mUlavRzcau mUlavRzcaH / mUlavRDbhyAmityAdayaH / jakArAnto yuj zabda:- yuj+si iti sthite 1 yo samAse / 1 / 4 / 71 / yupI yoge' ityasyAsamAse ghuDantasya ghuTaH prAg chuTi pare nontaH syAt / yunj+si iti sthite serluki jazca luki yujaJca - kruJco no GaH / 2 / 1 / 71 / yuja-kucAM nakArasya padAnte GakAraH syAt / yuG yunnau yujaH / yuJjaM yujau yujaH / yujA / 1 6 cajaH kagam / 2 / 1 / 86 / cakArajakArayoTi pratyaye padAnte ca kagau syAtAm // yugbhyAM yugbhiH / yuje yugmyAM yugbhyaH / yujaH yugmyAM yugbhyaH / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 68 ) yujaH yujoH yujAm / yuji yujoH yukSu / samAse tu yujzabdasya dharmayuk dharmayujau dharmayujaH ityAdayaH / dakArAnto dvipAdazabdaHdvipAda dvipAt dvipAdau dvipAdaH / dvipAdaM dvipAdau / khare pAdaH padaNikyaghuTi / 2 / 1 / 102 / Ni-kya-ghuT-varje yakArAdau svarAdau ca pare pAdaH padAdezaH syAt / dvipadaH / dvipadA dvipAdbhyAM dvipAdbhiH / dvipade dvipAdamyAM dvipAdbhyaH / dvipadaH dvipAdbhyAM dvipAdbhyaH / dvipadaH dvipadoH dvipadAm / dvipadi dvipadoH dvipAtsu / evaM supAd- tripAd / daMkArAntaH sarvAdistadazabdaH / sau pare'ntyasya ' A dveH' ityakAre 1 taH sau saH / 2 / 1 / 42 / 1 A dvestyadAdInAM zabdAnAM tatsambandhini sau pare takArasya sakAraH syAt / saH tau te / taM tau tAn / tena tAbhyAM taiH / tasmai tAbhyAM tebhyaH / tasmAt tAbhyAM tebhyaH / tasya tayoH teSAm / tasmin tayoH teSu / evaM tyaduzabdasya syaH tyau tye syam tyau syAn / syena tyAbhyAM tyaiH / tyasma tyAbhyAM syebhyaH / ttvasmAd tyAbhyAM tyebhyaH / tyasya syayoH syeSAm / tyasmin myayoH tyeSu / yadzabdasya- yaH yau ye / yaM yau yAn / yena yAbhyAM yaiH / yasmai yAbhyAM yebhyaH / yasmAd yAbhyAM yebhyaH / yasya yayoH yeSAm / yasmin yayoH yeSu / dakArAntasya etadzabdasyApyevam eSaH etau ete / etam etau etAn / etena etAbhyAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etaiH / etasmai etAbhyAm etebhyaH / etasmAd etAbhyAm etebhyaH / etasya etayoH eteSAm / etasmin etayoH eteSu / anvAdeze tu tyadAmenadetado dvitIyA-TausyavRttyante / 2 / 1 / 33 / ___ kiJcit kArya kartumupAttasya kAryAntaraM kartuM punarupAdAnamanvAdezaH / syadAdisambandhina etado'nvAdeze vAcye dvitIyAyAM TAyAmosi ca pare enadityAdezaH syAt / enam enau enAn / enena / enayoH / enayoH / uddiSTametadadhyayanamatho enadanujAnIta / suzIlAvetau enau guravo mAnayanti / chakArAntastattvaprAcchazabdaH-'anunAsike cchkoH zUTU' iti cchaH zakAre 'yanasUna ityAdinA zasya Satve 'dhuTastRtIyaH' iti tRtIye 'virAme vA" iti vA prathame tattvaprAT tattvaprAD tattvaprAcchau tattvaprAcchaH / tattvapnAcchaM tattvaprAcchau tattvaprAcchaH / tattvaprAcchA tattvaprADbhyAM tttvpraabhiH| tattvaprAcche tattvaprADbhyAM tattvaprADbhyaH / tattvaprAccha, tattvaprADbhyAM tattvaprAibhyaH tattvaprAcchaH tattvaprAcchoH tttvpraacchaam| tattvaprAcchi tattvaprAcchoH tattvaprAtsu tattvaprATsu / he tattvaprATDU tattvaprAcchau he tttvpraacchH| thakArAnto'gnimathzabda:-'dhuTastRtIyaH virAme vA ' agnimad agnimat agnimathau agnimayaH / agnimatham agnimathau agnimathaH / agnimathA agnimabhyAm agnimandiH / agnimathe agnimadbhyAm agnimayaH / agnimaya: agnimabhyAm agnimdRbhyH| agnimathaH agnimathoH agnimyaam| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) agnimathi agnimathoH agnimatsu / he agnimad agnimathau agnimathaH / evaM vArimathAdayaH / cakArAntaH pratyaJc zabdaHaJco'narcAyAm / 4 / 2 / 46 / anarcAyAmaJcaterno luk syAt / pratyac+si iti sthite acaH / 1 / 4 / 69 / ancaterdhAtorghuDantasya tadatatsambandhini ghuTi pare ghuTaH prAgU no'ntaH syAt / zeSaM kruncvat / pratyaG pratyaJcau pratyaJcaH / pratyacaM pratyaJcau / acc prAg dIrghazca / 2 / 1 / 104 / luptanakArasyAJcateH Nikya Tvarjite yakArAdau svarAdau pratyaye pare'caH c syAt / pUrvasya ca svarasya dIrghaH / pratIcaH / pratIcA pratyagbhyAM pratyagbhiH / pratIce pratyagbhyAM pratyagbhyaH / pratIcaH pratyagbhyAM pratyagbhyaH / pratIca: pratIcoH pratIcAm / pratIci pratIcoH pratyakSu / he pratyaG pratyaJcau pratyaJcaH / pUjArthe tu pratyaG pratyacau pratyaJcaH / pratyaJcaM pratyaJcau pratyaJcaH / pratyaJcA pratyaGbhyAM pratyabhiH / pratyazce pratyabhyAM pratyabhyaH / pratyaJcaH pratyabhyAM pratSaGbhyaH / pratyaJcaH pratyaJcoH pratyaJcAm / pratyaJci pratyaJcoH pratyakSu pratyaGkSa ' NoH kaTAvantau ziTi navA' iti vikalpena kante kRte rUpadvayam / he pratyaGa pratyaJcau pratyancaH / tiraspUrvayadasyAncatestu Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) tirasastiryati / 3 / 2 / 124 / 1 akArAdau klIvante 'Jcatau pare tirasazabdasya tiri ityAdeza:: syAta / tiryaG tiryaJcau tiryancaH / tiryacaM tiryaJcau / zasAdau svare tu acazcatve akArAderaJcaterabhAvena tiryAdezAbhAvAd tirazvaH / tirazcA tiryagbhyAM tiryagbhiH / tirazve tiryagbhyAM tiryagbhyaH / tirazvaH tiryagbhyAM tiryagbhyaH / tirazcaH tirazvoH tirazcAm / tirazci tirazvoH tiryakSu / sambodhanaM prathamAvat / asyApi arcAyAM 1 tu sarvatra tiryAdezena pratyanvadrANi / amum aJcatIti vigrahe adas+ac iti sthite sarvAdiviSvagdevAD DadriH kanyau / 3 / 2 / 122 / sarvAdiviSvagdevazabdebhyaH paro DadriH syAta kvibante'JcatAvuttarapade pare / GittvAdantyasvarAderlope advi+ac iti sthite yattve bhadryac + si iti sthite vAsdrau / 2 / 1 / 46 / adaso'drAvante sati dakArasya makAro vA syAt / atra dvau dukArAviti rUpacatuSTayam / mAduvarNo'nu / 2 / 1 / 47 / adasaH sambandhino makArAta parasya varNamAtrasyAsanna uvarNaH syAt / anu kAryAntarAt pazcAd | zeSaM pratyacvat sAdhanIyam / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 72 ) amumuyaG adamuyaG amudyaG adadyaG / atra - ' parataH kecidicchanti kecidicchanti pUrvataH / ubhayoH kecidicchanti kecidicchanti nobhayoH ' // 1 // amumuyaJcau amumuyancaH / amumuyanvam amumuyaJcau 'acc prAg dIrghazva' iti amumuIcA amumuyagbhyAm amumuyagbhiH / amumuIce amumuyagbhyAm amumuyagbhyaH / amumuIcaH amumuyagbhyAm amumuyagbhyaH / amumuIcaH amumuInroH amumuIcAm / amumuIci amumuIcoH amumukSu / adamuyacau adamuyaJcaH / adamuyaJcam adamuyancau adamuIcaH / adamuIcA adamuyagbhyAm adamuyagmiH / amudyanvau amuJcaH / amudyaJcam amudyanvau amudrIcaH / amudrIcA amudyagbhyAm amudyagbhiH / adyacau adadyaJcaH / adadyaJcam adadyaJcau adadrIcaH / adadrIcA ayagUmyAm adyagbhiH / adyakSu ityAdIni / udaczabdasya tu udaG udaJcau udaJcaH / udaJcam udaJcau / udacaH udIc / 2 / 1 / 103 / utpUrvAdaJcateH NikyaghuTvarjite yakArAdau svarAdau ca pratyaye pare udIc ityAdezaH syAt / udIcaH udIcA udagbhyAm udagbhiH / udakSu ityAdIni / saha- samaH sadhi-sami / 3 / 2 / 123 / kvivante'Jcatau pare sahasya sadhi samaH sami ityAdezau syAtAm / sadhyaG sabhyaJcau sadhyaJcaH / sabhyaJcaM sadhyancau sabhIcaH / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) strIcA sadhyagbhyAM sadhyagbhiH / sadhIce sadhyagbhyAM sadhyagbhyaH / saMdhIcaH sadhIcoH sadhIcAm / sadhIci sadhrIcoH sadhyakSu / evaM sambaG samyancau smynycH| samyaJca samyaJcau samIcaH / samIcA samyagbhyAM samthabhirityAdayaH / takArAnto marucchabdaH- masta malda mastau marutaH / marutaM marutau marutaH / marutA marubhyAM mrudbhiH| maste marudbhayAM mrudbhyH| marutaH marudbhayA mrudbhyH| marutaH mahatoH marutAm / maruti marutoH marutsu / he marut maruto mrutH| evaM kASThacit / takArAnto mahacchabdaH - RduditaH / 1 / 4 / 70 / Rdita uditazca dhuDantasya dhuTaH prAg ghuTi pareM no'ntaH syAt / smhtoH| 1 / 4 / 86 / ns ityantasya mahacchabdasya ca sambandhinaH svarasya zeSe puTi zau ca pare dIrghaH syAt / padasyeti luki mahAn mahAntau mhaantH| mahAntaM mahAntau mahataH / he mahan mahAntau mhaantH| zeSaM mruvt| sakArAntaH kaMszabdaH- kan kasau kaMsaH / kaMsaM kaMsau kaMsaH / kaMsA kamyAM kanbhiH / kaMse kanbhyAM kanbhyaH / kaMsaH kanbhyAM kanbhyaH / kaMsaH kaMsoH kaMsAm / kaMsi kaMsoH kantsu kansu / he ken kaMsau kaMsaH / udit bhavacchabdaH ... abhvAderalasaH sau / 1 / 4 / 90 / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) atvantasyAsantasya ca bhvAdivarjitasya svarasya zeSe sau pare dIpaH syAt / bhavAn bhavantau bhvntH| bhavantaM bhavantau bhvtH| bhavatA bhavadbhayAM bhavadbhiH / bhavate bhavadbhayAM bhvdbhyH| bhavataH bhavadbhayAM mkdyH| bhavataH bhavatoH bhavatAm / bhavati bhavatoH bhavatsu / he mavan bhavantau bhavantaH / amvAderiti kim / piNDaM asatIti piNDagraH ityatra na diirghH| piNDagrasa piNDagrasau piNDagrasaH / piNDagrasA piNDagrobhyAM piNDagrobhirityAdIni / zatRpratyayAntasya bhavacchabdasya tu atvantatvAbhAvAd na dIrghaH / 'RduditaH / iti no'ne 'padasya ' iti saMyogAntalope bhavan bhavantau bhavantaH / bhavantaM bhavantau bhavataH ityAdIni rUpANi / evaM paThan paThantau paThantaH / paThantaM paThantau paThataH / paThatA paThadbhayAM paThadbhiH / paThate paThadbhayAM paThadbhayaH / paThataH paThadyAM paThadbhayaH / paThataH paThatoH paThatAm / paThati paThatoH paThatsu / he paThan paThantau ptthntH| evaM kurvt-pctgdt-hrdaadyH| dadadityAdau tu dviruktAnAM jakSAdInAM paJcAnAM ca nityaM no'ntasya pratiSedhAna puMliGge no'nto na bhavati / dada dadatau dadataH / jakSad jakSatau jakSataH / jAgrat jAgratau jAgrataH / daridrat daridratau daridrataH / napuMsake tu zau vA bhavatIti dadati,dadanti ityAdIni bhavanti / zakArAnto vizzabdaH-'yajasRja-' ityAdinA Satve 'dhuTastRtIyaH' iti tRtIye viT viD vizau vizaH / viDbhyAM vitsu viTsu / SakArAnto nityabahuvacanAntaH saMkhyAvAcI SaSzabdaH-SaT / SaD / ssddbhiH| SaDbhyaH / SaDbhyaH / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) SaNNAm / SaDtsu / SaTsu / SakArAnto doSzabdaH NaSamasat pare syAdividhau ca / 2 / 1 / 60 / . itaH parakAyeM kartavye pUrvasmizca syAdividhau ca vidhAtavye NakAraSakArAvasadiva syAtAm / atra Satvasya rusvarUpe parakAyeM-- sattvAt ' so ruH / iti rutve vipsarge ca doH doSau doSaH / doSa. doSau doSaH / doSa+TA iti sthite / dantapAdanAsikAhRdayAmRgyUSodakadoryakRcchakRtodatpanasahRdasanyUSannudandoSanyakanzakan vA / 2 / 1 / 101 / dantAdInAM zasAdau syAdau pare dat ityAdava AdezA vA... syuH| doSan+TA ano'kArasya luki Natve ca doSNA pakSe doSA, doSabhyAM doAm, doSabhiH dobhiH / doSNe doSe, doSabhyAM doAm , doSabhyaH doryaH / doSNaH doSaH, doSabhyAM dordhyAm,.. doSabhyaH dor2yAH / doSNaH doSaH, doSNoH doSoH, doSNAM doSAm / .. doSNi, doSaNi doSi, doSNoH doSoH, doSasu doHSu doSu / atra nAmyantasyetyAdinA supaH Satvam, 'zaSase zaSasaM vA' iti ro vikalpena Satve pakSe visarge rUpadvayam / AdezAbhAve ekamiti. rUpatrayam / sajuSzabdaH sajuSaH / 2 / 1 / 73 / sajuSaH padAnte ruH syAt / Satvasya kRttvAbhAvena 'roruH / ityaprAptau yogArambhaH / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) padAnte / 2 / 1 / 64 / padAnte vartamAnayo de rakAravakArayoH parayostasyaiva mvAdernAmino dIrghaH syAt / sajUH sajuSau sajuSaH / sajuSaM sajuSau sjussH| sajuSA so sarbhiH / sajuSe. so sajUyaH / sajuSaH sajuSoH sajuSAm / sajuSi sajuSoH sajuHSu sajuSSu / sakArAntaH puMszabda: ___puMsoH ghumans / 1 / 4 / 73 / puMs ityuditastadatatsambandhini ghuTi pare pumans ityAdeza: syAt / 'smahatoH iti dIrdhe pumAn pumAMsau puMmAMsaH / pumAMsa pumAMsau puNsH| puMsA pumbhyAM pumbhiH puMse pumbhyAM pumbhyH| puMsaH pummyAM pumnyaH / puMsaH puMsoH puMsAm / puMsi puMsoH puNsu| he puman pumAMsau pumaaNsH| sakArAnto vidvaszabdaH-udittvAd nonte vidvAn vidvAMsau vidvAMsaH / vidvAMsaM vidvAMsau / vidvas+zas iti sthite kvasuS matau ca / 2 / 1 / 105 / NikyaghuTvajite yakArAdau svarAdau matau ca pratyaye pare kvasoH uS syAt / vidussH| viduSA 'saMs-dhvaMs-' ityAdinA dattve vidvadbhyAM vidvadbhiH / viduSe vidvadbhyAM vidvadbhyaH / viduSaH vidvadbhyAM vidvadbhyaH / viduSaH viduSoH viduSAm / viduSi viduSoH vidvatsu / he vidvan vidvAMsau vidvAMsaH / evaM tasthivAn tasthivAMso tasthivAMsaH / tasthivAMsaM tasthivAMsau tasthuSaH atra nimi Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) ttAbhAve naimittikasyApyabhAvaH' iti nyAyAd kvanivRttau tannimitasyeTo'pi nivRttiH / tasthuSA tasthivadbhyAM tasthivadbhirityAdIni |shushruvsshbdsy zasAdau svare uSAdeze sati dhAtorivoM-- ityAdinA uvAdeza iti vizeSaH / zuzruvAn zuzruvAMsau zuzruvAMsaH / zuzruvAMsaM zuzruvAMsau zuzruvuSaH / zuzruSuSA zuzruvadbhyAM zuzruvadbhiH zuzruvuSe zuzruvadbhyAM zuzruvadbhyaH / zuzruvuSaH zuzruvadbhyAM zuzravadbhyaH / zuzruvuSaH zuzruSuSoH zuzruvuSAm / zuzruvuSi zuzruSuSoH zuzruvatsu / evaM pecivAn pecivAMsau pecivAMsaH / pecivAMsaM pecivAMsau pecuSaH / pecuSA pecivadbhyAM pecidbhiH / peSuSe pecivadbhyAM pecivadbhyaH / pecuSaH pecivadbhyAM pecivadbhyaH / pecuSaH pecuSoH pecuSAm / pecuSi pecuSoH pecivatsu / jagmivAn jagmivAMso jagmivAMsaH / jagmivAMsaM jagmivAMso jagmuSaH / jagmuSA jagmivabhyAM jagmivadbhiH / jagmuSe jagmivadbhyAM jagmivadbhyaH / jagmuSaH jagmivadbhyAM jgmivdbhyH| jammuSaH jagmuSoH jagmuSAm / jagmuSi jagmuSoH jagmivatsu / he jagmivan jagmivAMsau jagmivAMsaH / sakArAntazcandramaszabdaH-abhvAderiti dI candramAH candramasau cndrmsH| candramasaM candramasau candramasaH / candramasA candramobhyAM candramobhiH / candramase candramobhyAM candramobhyaH / candramasaH candramobhyAM candramobhyaH / candramasaH candramaso. candramasAm / candramasi candramasoH candramassu candramaHsu / he candramaH candramasau candramasaH / evaM suvcs-durvcs-suvysaadyH| Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) uzanasaH sau vizeSaH 'Rduzana:-' ityAdinA serDA DittvAdantyasvarAdelope uzanA uzanasau uzanasaH / sambodhane vozanaso nazcAmantrye sau / 1 / 4 / 80 / AmanvyArthe vartamAnasyozanasaH sau pare nakAro vA syAt, zuk ca vA syAt / he uzanan luki he uzana ubhayAbhAve he uzanaH uzanasau uzanasaH / zeSaM candramasvad / purudaMzas-anehamazabdayoH uzanasUzabdavat / sambodhanaikavacane candramaszabdavat / purudaMzA purudaMzasau purudaMzasaH / he purudaMzaH he purudaMzasau he purudaMzasaH / anehA anehasau anehasaH / he anehaH he anehasau he anehasaH ityAdIni / santo'daszabdaH-adasa+si iti sthite adaso daH sestu Dau / 2 / 1 / 43 / tyadAdisambandhini sau pare'daso dakArasya sakAraH syAt , sestu Dau syAt / asau / sarvatra syAdAvattve kRte ada+au iti sthite mo'varNasya / 2 / 1 / 45 / ___ avarNAntasya tyadAderadaso dakArasya makAraH syAt / "mAduvarNo'nu' iti ekamAtrikasya sthAne Asanna ekamAtriko dvimAtrikasya sthAne ca dvimAtrika ukaarH| amU / ada+jas iti sthite jasa itve ekArAdeze ca bahuSverIH / 2 / 1 / 49 / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) bahuSvartheSu vartamAnAdadaso makArAt parasyaikArasya IkAraH syaat| amI / amum amU amUn / ada+TA iti sthite inAdeze prApThe ___prAginAt / 2 / 1 / 48 / adaso makArAt parasya varNamAtrasya sthAne inAdezAt prAga u ityAdezaH syAt / pazcAd 'TaH puMsi nA ' iti nAdeze amunA amUbhyAm amIbhiH / amuSmai amUbhyAm amiibhyH| amuSmAt amUbhyAm amIbhyaH / amuSya amuyoH amISAm / amuSmin amuyoH amISu / akpratyayAntasya tu sau .. amuko vA'ki / 2 / 1 / 44 / tyadAdInAmadasaH sau pare asuka iti vA nipAtyate / asukaH asakau amukau amuke / amukam amukau amukAn / amukena amukAbhyAm amukarityAdIni sarvavadrUpANi / iti vyaanAntapuMliGgaprakaraNaM samAptam / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) atha vyaJjanAntastrIliGgaprakaraNam / hakArAntaH strIliGga upAnacchabdaH .. nahAhordhatau / 2 / 1 / 85 / .. naherbrasthAnIyasyAharUpAdezasya ca dhAtoH sambandhino hakArasya dhuTi pratyaye padAnte ca yathAsaMkhyaM dhakAra-takArAdezau syAtAm / upAnad upAnat upAnahI upAnahaH / upAnaham upAnahI upAnahaH / upAnahA upAnadyAm upAnadbhiH / upAnahe upAnadyAm upAnadyaH / upAnahaH upAnadbhathAm upaandbhyH| upAnahaH upAnahoH upAnahAm / upAnahi upAnahoH upAnatsu / sambodhanaM prathamAvat / vakArAnto divazabdaH diva auH sau / 2 / 1 / 117 / ... divo'ntasya sthAne sau pare . aurityAdezaH syAt / yatve yoH divau divaH / divaM divau divaH / divA / upadAnte'nat / 2 / 1 / 118 / ___padAnte vartamAnasya divo'ntyasya u ityAdezaH syAt, sa cokAro dIrgho na syAta / dyubhyAM dyubhiH / dive dhubhyAM dhubhyaH / divaH dhubhyAM dhubhyaH / divaH divoH divAm / divi divoH dhuSu / hai dyauH divau divaH / evaM sudiv-priydiv-prbhRtyH| rephAnto nityaM bahuvacanAntaH strIliGgazcaturzabdaH Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43) tri- caturasti - catasR syAdau / 2 / 1 / 1 6 3 1 striyAM vartamAnayoH tri- caturoH sthAne tisR catasR ityAdezau syAtAm / tatrasthaH RkAraH Rdvad bhavatIti na arAdezaH / ctsrH| catasraH / catasRbhiH / catasRbhyaH / catasRbhyaH / catasRNAm / catasRSu / evaM trizabdasyApi tisraH / tisraH / tisRbhiH / tisRbhyaH / tisRNAm / tisRSu / striyAmiti tricaturoH vizeSaNatvena priyAstrayo: yasyA ityatra samudAyasya strItve'pi trizabdasya puMstvAd nAdezaH, tatra priyatriH priyatrI priyatrayaH / priyatriM priyatrI priyantrIH / priyatryA priyatribhyAM priyatribhiH / priyadhyai priyatraye priyatribhyAM priyatribhyaH / priyatryAH priyatreH priyatribhyAM priyatribhyaH / priyatryAH priyatreH priyajyoH priyatrINAm / priyatryAM priyatrau priyatrayoH priyatriSu iti mativadrUpANi / yadA ca priyAstisro yasyeti vigrahAvasthAyAM samudAyasya puMstve'pi trizabdasya strItvAdbhavatyevAdezaH / priyatisA nimaMtisrau priMyatikhaH / priyatitraM priyatikhau priyatisraH / priyatitrA priyatisRbhyAM priyatisRbhiH / priyatistre priyatisRbhyAM priyatisRbhyaH / priyatisraH priyatisRbhyAM priyatisRbhyaH / priyatisraH priyatitroH priyatisRNAm / 1 priyatistri priyatisroH priyatisRSu / priyAstisrI yasya taditi klIbe tu - priyati priyatri, priyatisRNI priyati sRNi / dvitIyAyAmapyevam / sambodhane priyaMtisaH priyatri, priyatisRNI priyati sRNi 6 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2) TAdau svare vikalpena puMvadbhAvabhavanA priyatisRNA ubhayatrApi sadRzam / priyatisRbhyAM priyatisRbhiH / priyatistre priyatisRNe priyatisabhyAM priyatisabhyaH / priyatisraH priyatisRNaH priyatisRbhyAM priytisbhyH| priyatisraH priyatisRNaH priyatisroH priyatisRNoH priyatisRNAm / priyatistri priyatisRNi priyatisroH priyatisaNoH priyatisRSu / evaM priyacaturzabdasyApi / gR kR pU ityAdInAM dhAtUnAM kvipi ir urAdeze gira kir pur ityAdizabdAnAM bhvAdidhAtutvAt " padAnte ' iti dIrdhe gIgirau giraH / giraM girau giraH / girA gIyo gIbhiH / gire gIryo gIryaH / giraH gI(c) gIryaH / giraH giroH girAm / giri giroH gIrSa / evaM kIH kirau kirH| pU: purau puraH / dhUH dhurau dhuraH ityAdIni / dhakArAntaH samidha zabdaH- tRtIye vA prathame ca samit samid, samidhau samidhaH / samidhaM samidhau samidhaH / samidhA samidbhayAM smidbhiH| samidhe samidbhayAM samidbhayaH / samidhaH samidbhayAM smidbhyH| samidhaH samidhoH samidhAm / samidhi samidhoH samitsu / he samit samidhau smidhH| bhakArAntaH kakubhazabdaH- kakup kakub kakumo kakumaH / kakubhaM kakubhau kakubhaH / kakubhA kakubbhyAM kakubhiH / kakubhe kakubbhyAM kakubbhyaH / kakubhaH kakubbhyAM kkubbhyH| kakubhaH kakubhoH kakubhAm / kakubhi kakubhoH kakupsu / he kakup kakuba kakubhau kkubhH| dakArAntAH tyad-tad-yad-etaddazabdAH, teSAm 'A dveraH / ityattve 'lugasyetyAdinA akAralope / 'At ' iti striyAmApi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 83) " 'dIrghayAn' iti serbuki syA tye tyAH / tyAM tye tyAH // tyayA tyAbhyAM tyAbhiH / tyasyai tyAbhyAM tyAmyaH / tyasyAH syAbhyAM syAbhyaH / tyasyAH tyayoH tyAsAm | tyasyAM syayoH tyAsu / evaM sA te tAH / yA ye yAH / eSA ete etAH / tAm ete etAH / anvAdeze enAm ene enAH / enayA / enayoH / etayA etAbhyAM etAbhiH / zeSaM tyadvat / kimUzabdasya tu kAdeze kA ke kAH / kAM ke kAH / zeSaM sarvAvat / makArAnta idamzabdaH-- -- ayamiyaM puMstriyoH sau ' iti iyamAdeze iyaM ime imAH / imAm ime imAH / anvAdeze enAm ene enAH / anayA enayA AbhyAm AmiH / asyai AbhyAm AmyaH / asyAH AbhyAm AbhyaH / asyAH anayoH enayoH AsAm / asyAm anayoH enayoH Asu / cakArAntastvaczabdaH - cajaH kagama ' iti katve svak tvaMg svacau tvacaH / tvacaM tvacau tvacaH / tvacA tvagbhyAM tvagbhiH / tvace tvagbhyAM tvagbhyaH / ityAdIni / evaM Rc / sRjzabdasya sRT sRD sRjau sRjaH / sRjaM sRjau sRjaH / sRjA sRDbhyAM sRbhirityAdIni / pakArAnto nityaM bahuvacanAntaH apUzabda: " apaH / 1 / 4 / 8 / apazabdasthasya svarasya dIrghaH syAt zeSe ghuTi pare / ApaH / apaH / adbhiH / adbhyaH / addbhyaH / apAm / apsu / zobhanA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) Apo yasyAsau svApU svApau svApaH / svApaM svApau svapaH / svapA syAm / atra apo'dbhe / 2 / 1 / 4 / azabdasya tadatatsambandhini bhAdau syAdau pare ad ityAdezaH syAt / svadbhiH / svape svadbhayAM svadbhyaH / svapaH svadbhayAM svadbhyaH / svapaH svapoH svapAm / svapi svapoH svapsu / he svap svApau svApaH / zakArAnto dizazabda:- diz + si iti sthite Rtvigdiz dRzspRztra jda vRSuSNiho gaH / 2 / 1 / 69 / eSAmantasya padAnte gaH syAt / seluki dik dig dizau dizaH / dizaM dizau dizaH / dizA digmyAM digbhiH / dize digbhyAM digbhyaH / dizaH digbhyAM digbhyaH / dizaH dizoH dizAm / dizi dizo dikSu / he dik dig dizau dvizaH / evaM dRk dRg dRzau dRshH| Rtvik,g Rtvijau RtvijH| spRk smRg spRzau spRzaH / sruk srag srajau trajaH / dadhRg dakSaka dadhUSau ddhRssH| uSNik,g uSNihau uSNihaH ityAdIni / SakArAntaH tviSAbdaH - tRtIye vA prathame ca tviT viD tviSau tviSaH / tviSaM tviSauM sviSaH / tviSA sviDbhyAM tvibhiH / tviSe tvidbhyAM tviyaH / tviSaH tvidbhyAM sviDbhyaH / tviSaH tviSoH tviSAm / tviSi tviSoH tviTsa tvitsu / he tviT sviD tviSau tviSaH / SakA 1 1 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) rAnta AziSazabda:- SatvasyAsiddhatvAt rusve padAnte' iti dIrdhe ca AzIH AziSau AziSaH / AziSam AziSau AziSaH / AziSA AzIrSyAm AzIbhiH / AziSe AzIbhyAm AzIrvyaH / AziSaH AzIrSyAm AzIyaH / AziSaH AziSoH AziSAm / AziSiH AziSoH AzI:Su aashissssuH| sakArAntaH strIliGgaH adaszabdaH- sau tu puMliGgavad asau dvivacanAdau ' A dveru, lugasyAdetyapade : At / 'samA; nInAM tena dIrghaH ' pazcAt vibhaktikAryam amU.. amUH / amum amU amUH / amuyA amUbhyAm amUbhiH + amuSya amUmyAma amUbhyaH / amuSyAH abhyAm abhuubhy| abhuSyAH amukhoH abhUSAm / amuSyAm amuyo amUSu / iti vyaanAntastrIliGgaprakaraNaM samAptam / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) atha vyaJjanAntA napuMsakaliGgAH / rakArAnto vAzabda:- vAH vArI vAri 'jas-zasoH shiH| punarapyevam / vArA vAyoM vArmiH / vAre vAryoM vaayN| vAraH vAyA vAryaH / vAraH vAroH vArAm / vAri vAroH vArSu atra rusambandhino rephasyAbhAvAd visargAmAvaH / he vAH vArI vaari| nityabahuvacanAntaH catuzabdaH- catvAri / catvAri / cturbhiH| caturthyaH / caturyaH / caturNAm / caturyu nakArAnto'hanazabdaH- syamolapi ro lupyari' iti antasya sArAdeze tasya ca visarge ahaH / 'IDau vA ' ahanI bhahanI, ahAni / punarapyevam / ' ano'sya ' ityakAralope ahnA ahomyAm ahobhiH| ahane ahobhyAm ahobhyH| ahnaH ahomyAm ahobhyaH / ahnaH ahnoH anaam| ahani ani anoH ahaHsu ahassu / he ahaH he ahnI ahanI he ahAni / nakArAnto nAmanzabdaH- nAma nAmanI, nAmnI nAmAni / nAma nAmnI, nAmanI nAmAni / nAmnA nAmabhyAM nAmabhiH / nAmne nAmabhyAM nAmabhyaH / nAmnaH nAmabhyAM nAmabhyaH / nAmnaH nAmnoH nAmnAm / nAmni, nAmani nAmnoH nAmasu / nAmno nakArasya klIbe sambodhane vA lug iti he nAman he nAma, he nAmnI he nAmanI, he nAmAni / brahman-carman-karman-prabhRtInAM 'na vamantasaMyogAt' iti niSedhAd nAno'kArasya lugiti brahma brahmaNI brhmaanni| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) brahma brahmaNI brahmANi / karma karmaNI karmANi / ityAdIni / / vyomanzabdasya tu nAmanvat / syadAdInAM tu syamoThepi seramAvAd A dveraH / ityattvaM na ' virAmai vA ' tyad tyat, dvivacanAdau attve tye tyAni punarapyevam / evaM tat te tAni / yad ye yAni / etad ete etAni / kiM ke kAni / idam ime imAni / / idam ime imAni / zeSaM puliGgavat / cakArAntaH pratyaczabda:pratyaka pratyag, ' acc prAga' ityAdinA'cazcattve pUrvasya ca dIdhe pratIcI / zau tu 'dhuTAM prAg / iti no'ntAdeze 'tavargasya , ityAdinA nakArasya prakAre pratyazci / pratyag pratIcI pratyazci / pUjAyAM tu pratyaG pratyaJcI pratyazci / zeSaM puMvat / jagad . jagataH jagatI jaganti / punarapyevam / mahata mahad mahatI mahAnti / payaH payasI payAMsi 'ziDheM ' ityaadinaa'nusvaarH| vacaH vacasI vacAMsi / yazaH yazasI yazAMsi / tejaH tejasI tejAMsi / tejobhyAM tejobhirityAdIni / sakArAnto'dasUzabdaH- adH| dvivacanAdau 'A DheraH ' ityattve ' mo'varNasya ' iti do mattve 'mAduvarNo'nu' ityuvaNe amU / 'jas-zasoH ziH ' iti zau kRte ' svarAcchau, iti nAntAdeze ni dIrghaH / iti dIrdhe ' mAduvarNo'nu , ityuvarNe amUni / punarapyevam / zeSaM puMliGgavat / . iti vyaJjanAntanapuMsakaliGgaprakaraNaM samAptam / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) atha yuSmadasmadoH prakriyA | yuSmadasmadostriSu liGgeSu samAnAni rUpANi, aliGgatvAt / yuSmad+si iti sthite tvamahaM sinA prAk cAkaH / 2 / 1 / 13 / yuSmadasmadostadatatsambandhinA siMnA saha krameNa tvam aham ityAdezau syAtAm / tau cAkaH prasaGge'kaH prAgeva syAtAm / svam aham / aupratyaye mantasya yuvAvau dvayoH / 2 / 1 / 10 / dvitvaviziSTe'rthe vartamAnayoryuSmadasmadormakArAvasAnasyAvayavasya tadatatsambandhini svarAdau syAdau pare yuva AbU ityetAvAdezau krameNa syAtAm / yuva+ad+au, Ava+a+au ' luMgasya ityAdinA pUrvasyAkArasya luki yuvad + au, Avad + au iti sthite amau maH / 2 / 1 / 16 / " yuSmadasmadbhayAM parayoH tadatatsambandhinoH am au ityetayoH sthAne m iti vyaJjanamAtrAdezaH syAt / yuSmadasmadoH / 2 / 1 / 6 / yuSmadasmadostadatatsambandhiniM vyaJjanAdau pare AkAro 'ntAdezaH syAt / dIrghe yuvAm / AvAm / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -yUyaM vayaM jasA / 2 / 1 / 13. yuSmadasmadostadatatsambandhinA jasA saha yUrya vayama ityAdezI krameNa syAtAm / yUyam / vayam / apratyaye pare . tva-mau pratyayottarapade caikasmin / 2 / 1 / 11 / / ___ekatvaviziSTArthe vartamAnayoyuSmadasmadormAntAvayavasya tadatA sambandhini syAdau pare pratyayottApadayozca parayoH kramAt tvama ityetau sasvarAvAdezau syAtAm / va+ad+am / ma+ad am iti sthite'kArasya luki amo. mAdeze'nnasya cA''ttve tvAm mAm / yuvAm / AvaoNm / . zaso naH / 2 / 1 / 17 / yuSmadasmadbhayAM parasya tadatatsambandhinaH zasaH sthAne na ityAdezaH syAt / ' yuSmadasmadoH' ityAttve yuSmAn / asmAn / baGyosi yH|2|1|7| - yuSmadasmadostadatatsambandhiSu yahi osa ityeteSu pareSu yakAro'ntAdezaH syAt / dakArasya yakAre zeSaM pUrvavat tvayA myaa| bhyAmi yuvAvAdeze'ntasya Attve yuvAmyAm / AvAbhyAm / yuSmAbhiH / asmAbhiH / .. ......... jara tubhyaM mahyaM. DyA / 2 / 1 / 14 / . yuSmadasmadoH svAnyasambandhinA caturyekavacanena pratyayena Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9.), saha tubhyaM mahyam ityAdezo krameNa syAtAm / tubhyam / mahyam / suvAmyAm / aavaabhyaam| abhyam bhyasaH / 2 / 1 / 18 / 'yuSmadasmadoH parasya svAnyasambandhinaH caturthIbahuvacanasya myaso'myam AdezaH syAt / zeSe luk / 2 / 1 / 8 / - yasmin pratyaye pare yuSmadasmadorAttvayattvAdikAryamuktaM tato'nyaH zeSaH / tasmin zeSe pare tayorantasya luk syAt / yuSmabhyam / asmabhyam / usezcAt / 2 / 1 / 19 / yuSmadasmadbhayAM parasya svAnyasambandhino sestatsahacaritapaJcamIbahuvacanasya bhyasazca sthAne ad ityAdezaH syAta / akAroM vyamjanAditvanivRtyarthaH / tva-mAdeze akAraluki zeSe ca luki puna: akAraluki tvat / mt| yuvAbhyAm / AvAbhyAm / yuSmat / asmata / - tava mama DasA / 2 / 1 / 15 / __yuSmadasmadostadatatsambandhinA usA saha krameNa tava mamAdezI syAtAm / akaH prAg / tava / mama / osi yuvAvAdeze'ntyasya ca yatve yuvayoH / AvayoH / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama Akam / 2 / 1 / 20 / yuSmadasmadbhayAM parasya svAnyasambandhina AmaH sthAne Akam AdezaH syAt / 'zeSe luk' iti dalope yuSmAkam / asmAkam / tvayi / mayi / yuvyoH| aavyoH| yuSmAsu / asmAsu / athAnayorgauNatve rUpANi nirUpyante- tvAM mAM vA'tikrAntaH iti vigrahe yuSmadasmadorekaleTa vartamAnatvena sarvatra syAdau tva-mAdezabhavanAt samAse atitvad atimad ityevaMrUpo zabdoM jJAtavyo, tato'gre syAdayaH / atitvacchabdasya rUpANi- atitvam atitvAm atiyUyam / atitvAm 2 atitvAn / atisvayA atitvAbhyAm atitvAmiH / atitubhyam atitvAbhyAm atitvabhyam / atisvad atitvAbhyAm atitvat / atitava atitvayoH atitvAkama atitvayi atitvayoH atitvAsu / atimacchabdasya-atyaham atimAm ativayam / atimAm atimAm atimAn / atimayA atimAbhyAm atimAbhiH / atimahyam atimAbhyAm atimampam / atimad atimAbhyAm atimat / atimama atimayoH atimAkam / atimayi atimayoH atimAsu / yuvAmAvAM vA'tikrAnta iti vigrahe sarvatra yuvAvAdezabhavanAd atiyuvad-atyAvad-zabdau bodhavyau / atiyuvazabdasya rUpANi- atitvam atiyuvAma atiyUyam / atiyuvAm atiyuvAm atiyuvAn / atiyuvayA atiyuvAbhyAm atiyuvAbhiH / atitubhyam atiyuvAbhyAm atiyuvmym| atiyuvad atiyuvAmyAma atiyuvd|atitv atiyuvyo| Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (990) atiyuvAkam / atiyuvayi atiyuvayoH atiyuSAsuH / atyAvacchabdarUpANi- atyaham atyAvAm ativayam / atyAvAm atyAvAm atyAvAn / atyAvayA atyAvAbhyAm atyaavaabhiH| atimahyam atyAvAbhyAm atyAvabhyam / atyAvad atyAvAbhyAm atyAvat / atimama atyAvayoH atyAvAkam / atyAvayi atyAvayoH atyAvAsu / yuSmAnasmAn vA'tikrAnta iti vigrahe yuSmadasmadorbahutve vartamAnatvAt samAse tva-ma-yuvAvAdezA na bhavantIti atiyuSmad-atyasmad-zabdau, tato'gre vibhaktayaH / atiyuSmacchabdarUpANi- atitvam atiyuSmAm atiyUyam / attiyuSmAm atiyuSmAm atiyuSmAn / atiyuSmayA - atiyuSmAbhyAm atiyuSmAbhiH / atitubhyam atiyuSmAbhyAm atiyaSmabhyam / atiyuSmad atiyuSmAbhyAm atiyuSmat / atitava atiyuSmayoH atiyuSmAkam / atiyuSmayi atiyuSmayoH atiyuSmAsu / atyasmacchabdasya-atyaham atyasmAm ativayam / atyasmAm atyasmAm atyasmAn / atyasmayA atyasmAbhyAm atyasmAbhiH / atimahyam atyasmAbhyAm atysmbhym| atyasmad atyasmAbhyAm atyasmat / atimama apasmayoH atyasmAkam / atyasmayi atyasmayoH atyasmAsu / tathA coktaM pANinIye samasyamAne dvayekatva-vAcinI yuSmadasmadI / samAsArtho'nyasaGkhyazced yuvAvau tvanmadAvapi // 1 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanmadAvApa pAyo maha // 4 // su-jas-ke-usma parata AdezAH syuH sadaivaite / . svAhI yUya-vavo tubhayaM mahyaM tava-mamAvapi // 2 // ete pavAdaH bAdhante yuvAvau biSaye svake / vanmadAvapi bAdhante pUrvavipratiSedhataH // 3 // dvayekasaMkhyaH samAsArtho balaH mussmdsmdii| tayoradvayekatArthavAda na yuvAvau tvamAvapi // 4 // atha tayorAdezA nirUpyantepadAdhugvibhaktyaikavAkye vas-nasau bahutve / 2 / 1 / 21 // dvitIyA caturthI SaSThI ca yunibhaktiH, tayA sAkaM padAt parayoryuSmadasmadoH sthAne kramAd vas-nasAvAdezau syAtAm / taccet padaM yuSmadasmado caikrasmin vAkye syAtAm / dharmo vaH pApAd skSatu; dharmo yuSmAn pApAd rakSatu / dharmo naH sadA sugati nayatu / dharmo'smAnU sadA sugati nAyatu / dharmo vo dhanaM dadAtu / dharmo yuSmabhyaM dhanaM dadAtu / evaM dharmo no jJAnaM dadAtu, asmabhyaM vA / svAmI bolalavAn dharmaH, yuSmAkaM vA / svAmI no vItarAmo devaH, asmAkaM vA / padAditi kim / yuSmAn rakSatu / ekavAkye iti kim / odanaM paca yuSmAkaM bhaviSyati / dvitve vAm-nau / 2 / 1 / 22 / ... yugviAlidvivacanaiH saha padAt parayoryuSmadasmadroH sthAne vAm Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -nau ityetAvAdezau vA syAtAm / nino'yaM vA nau pAtu, yuvAm AvAM vA / akSayasaukhyaM vAM nau dadyAd, yuvAbhyAm AvAbhyAm vaa| jinodite dhameM prasannaM mano vAM nau sadA bhUyAd, yuvyoraavyo| he-usA te-me / 2 / 1 / 23 / padAt parayoryuSmadasmadoDeM-isA saha te me ityAdezau vA syAtAm / dharmaste kalyANaM dadAtu, tubhyaM vaa| dharmo me cAritraM dadAtu, mahyaM vA / jinasevA te dhanamasti, tava vA / zIlaM me dhanamasti, .mama. vaa| amA. tvA-mA / 2 / 1 / 24 / padAt parayoyuSmadasmadodvitIyaikavacanenAmA saha tvA-mA ityAdezau syAtAm / jinastvA narakAd rakSatAt , tvAM vA, mA pAleyad, mAM vaa| - nityamanvAdeze / 2 / 1 / 31 / / - uktasyAnuvacanamanvAdezaH, tadviSaye padAt parayoyuSmadasmadoryat kAya kathitaM tannityaM syAt / yUyaM suzIlAstasmAd guravovo mAnayanti / vayaM vinItA ata upAdhyAyA no mAnayanti / asadivAmantryaM pUrvam / 2 / 1 / 25 / __ yuSmadasmadbhyAM pUrvamAmavyaM padamasadiva syAd, ato vasnasAdayo na syuH / bho AcAryA yuSmAn rakSatu dharmaH / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____jas vizeSyaM vA''mantrye / 2 / 1 / 26 / / .:. yuSmadasmadbhayAM pUrva vizeSyaM jaspratyayAntaM sambodhanavAci padaM tadvizeSaNabhUte sambodhanavAcini pade pare'sadiva vA syAt / vikapArtho yogArambhaH / jinAH zaraNyA yuSmAn zaraNaM pratipadyAmahe / pakSe jinAH zaraNyA vaH zaraNaM pratipadyAmahe / nA'nyat / 2 / 1 / 27 / . yuSmadasmadbhayAM pUrva jaspratyayAntAdanya vizeSyaM sambodhanavAci padaM tadvizeSaNabhRte sambodhanavAcini pade pare'sadiva na syaat| AcAya bhagavan tvA zaraNaM pratipadye / AcArya bhagavan vAM zaraNaM sviikuveN| dRzyarthaizcintAyAm / 2 / 1 / 30 / cintAyAM vartamAnaidRzyarthakadhAtubhiryoge vasnasAdi na syAt / manasA tvAM samIkSate dhyAyati smarati vA / paramparAsambandhe'pi na syAta / bhaktastava rUpaM dhyAyati, atra dhyAnena saha sambaddhaM rUpaM tena saha sambaddhasya tavetyasya paramparAsambaddhatvAd na bhavati / sapUrvAt prathamAntAd vA / 2 / 1 / 32 / pUrvapadasahitAt prathamAntAt padAt parayoryuSmadasmadoranvAdeze vasnasAdaya AdezA vA syuH / yUyaM vivekinastada guravo vaH sammAnayanti, tad guravo yuSmAna sammAnayanti vA / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAha-ha-vaiva-yome / 2 / 1 / 29 / ca aha ha vA eva ityetaioMge sambandhe sati padAt parayoryupadasmadoryaduktaM tanna syAt / AcAryastvAM mAM ca rakSatu / atra yogagrahaNena sAkSAt sambandhe sati niSedhaH sUcitaH, paramparAsambandhe tu syAdeva / iti paliGgaprakaraNaM samAdalam / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (97) atha avyyprkrnnm| . anyayAnyaliGagakAni, yaduktamsadRzaM triSu lineSu sarvAsaca vibhaktiH / vacaneSu ca sarveSu yatna jyeti tadavyayam // 1 // caadyo'sce|1|1|31| . sattvaM liGgasaGkhyAvad , liGga-saye na vidyate yasmin tadasad adravyam / tasminnadravye vartamAnAzcAdayo'vyayasaMkSakAH syuH| ca vA ha aha evaH evaM nUnaM pRthA vinA mAnA svasti asti doSA mRpA mithyA mithas atha atho hyas zvas uccais nIcaim iti cAdiH, aakRtignno'ym| svarAdayo'vyayam / 1 / 1 / 30 / svarAdayaH zabdA avyayasaMjJakAH syuH / svar antar prAtara purvara bhUyam Ahosvit saha namas Rte antaraNa antarA alam ArAd dUrAd bhRzamityAdiH / AkRtigaNo'yam / svarAdInAM bAcyarUpo'rthazcAdInAM ca dhotyarUpo'rthaH / : adhnn-tsvaathaashsH|1|1|32| . dhaNyarjitAstasuprabhRtayaH zasparyantA ye pratyayAstadanta nAmAvyayaM syAt / devA ajunato'bhavan, arjunaprakSe'bhavannityarthaH / tataH Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) tatra iha kva kadA etarhi adhunA idAnIm sadyaH paredyavi pUrveyuH umayeyuH parut parAri aiSamaH karhi yathA katham paJcadhA ekadhA aikadhyam dvedham dviH paJcakRtvaH sakRt bahudhA prAk dakSiNataH pazcAt puraH purastAt upari upariSTAt bahuzaH / adhaNiti kim / pathidvedhAni saMzayatraidhAni / A zasa iti kim / pacatirUpam / ye cAyatargaNabhUtAH prAdayaste dhAtoH prAgupasargasaJjakA bhavanti / pra parA ap sam anu ava nim nir dus dur vi AG ni adhi api ati su ut abhi prati pari upa zrad antar Avis ete prAdayo dhAtoH prAk prayoktavyAH / vattasyAm / 1 / 1 / 34 / vat-tasi-AmityetatpratyayAntaM nAmAvyayaM syAt / muninA tulyaM munivad vRttm| urasaikA dig urastaH / Am taddhitasyaiva grAhyaH uccstraam| .. ktvA-tumam / 1 / 1 / 35 / __ ktvA-tum-am-pratyayAntaM nAmAvyayaM syAt / kRtvA, kartum, yAvajjIvam / - gatiH / 1 / 1 / 36 / gatisankSakaM nAmAvyayaM syAt / adaH kRtvA, atrAvyayasvAd 'ataH kRkami-'ityAdinA sakAro na jAto'to visarga eva / avyayasya / 3 / 2 / 7 / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (99) vopasargasya : parayorvikalpena kalpanaH vAdezaH, avyayasambandhinaH syAderchak syAt / tathA avopasargasya tanikrINAtyoH . parayorvikalpena vAdezaH, : apyupasargasya ca dhAgnahoH parayorvikalpena pi ityAdezazca avataMsaH vataMsaH, avakrayaH vakrayaH; apidhAnaM pidhAnam, apinaddhaH pinaddhaH / kecittu sarvatraivecchanti, tathA coktam vaSTi bhAgurirallopamavApyorupasargayoH / ApaM caiva hasantAnAM yathA vAcA nizA dizA // 1 // ___iti avyayaprakaraNaM samAptam / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) atha striiprtyyprkrnnm| GOOOOO000 At / 2 / 4 / 18 striyAM vartamAnAdakArAntAd nAmnaH para Ap pratyayaH syAt / subhadrA / sItA / candanA / ykssaa| zAlA / mAlA / mAyA / dolaa| ajAdeH / 2 / 4 / 16 / anAdisambandhinyAM striyAM vartamAnebhyo'jAdibhyaH para Ae pratyayaH syAt / jAtilakSaNa-vayolakSaNAdiGyAdibAdhanArtha vyanjanAntAnAM cAprAptau vidhAnArthaM vacanam / ajA khaTvA eDakA azvA caTakA muSikA kokilA ityAdau jAtilakSaNo DIna bhavati / bAlA vatsA hoDA bhandA vilAtA eSu vayolakSaNo sIna bhavati / kumchA uSNihA devavizA eSu vyanjanAntAnAmapi Ab bhavati / jyeSThA kaniSThA madhyamA eSu puyoge'pyAp / nampUrvAd mUlAdapi Apa amuulaa| asyAyattakSipakAdInAm / 2 / 4 / 111 / yat-tat-kSipakAdivarjitasya nAmno'kArasya sthAne nidbhinapratyayAvayave Appare kakAre pare i: syAt / Appara iti Abeva paro yasmAd na vibhaktiH sa ApparaH, tasminnApUpare ityarthaH / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) sarvikA pAThikA kArikA hArikA madrikA / asyeti kima / gokA / nidbhinnakakAra pare ityeva jIvakA nandakA, atrAziSi kan pratyayaH / Appara ityeva / kArakaH / iccApuMso'nikyAppare / 2 / 4 / 107 / / .. aliGagAcchabdAt vihitasyApaH sthAne ikAro isvazca vA syAt, nakArAnubandhavarjitapratyayAvayavabhUte Appare kakAre parataH / alpA khaTvA khaTvikA khaTvakA khttvaakaa| gaGgikA gaGgakA gaGgAkA / kappratyaye tarAdau ca pare pUrvalya isvo vA bhavati / tara-uma-rUpa-kalpAdayaH traadyH| tarAdau ca puMvad vA veNyeva veNikA veNIkA / nadI eva nadikA nadIkA / atizayena prazasyA zreyasI atizayena zreyasI zreyasitarA zreyasItarA puMvadbhAve ca shreystraa| bahuvrIhI cAbantAnAbantAnAM vA hasvaH bahumAlAkaH bahumAlakaH / striyAM nRto'svasrAdemaH / 2 / 4 / 1 / ___ striyAM vartamAnAd nakArAntAhakArAntAcca svastrAdivarjitAd nAmnaH paro DIpratyayaH syAt / raajnyii| dnnddinii| krinnii| mAlinI / zUnI / kIM / hIM / asvasrAderiti kim svasA tisra zcatastrazca nanAndA duhitA tathA / ... yAtA mAteti saptaiva svasrAdaya udAhRtAH // 1 // - adhAtUdRditaH / 2 / 4 / 2 / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 102 ) dhAtuvarjo ya udit Rdicca pratyayopratyayo vA tadantAd nAmnaH striyAM GIpratyayo bhavati / bhavantI / pacantI / paThantI / vA pAdaH / 2 / 4 / 6 / pAditi kRtasamAsAntaH, tadantAt striyAM GIrvA syAt / dvipadI dvipAda / supadI supAd / Rci pAdaH pAtpadeti nipAtau tripAd Rk, tripadA gAyatrI / dvipadA / ekapadA | NasvarAghoSAd vano razca / 2 / 4 / 4 / NakArAntAt svarAntAdaghoSAntAcca vihito yo vanpratyayastadantAd nAmnaH striyAM GIH syAt / tatsaMniyoge ca vano'ntasya raH syAt / vaniti van-kvan kvanipAM sAmAnyena grahaNam / uNavan iti sthite ' vanyAG paJcamasya ' iti NakArasyAttve ukArasya ca guNevAdeze avAvA naraH, strI ceda avAvarI brAhmaNI / evaM dhAdhAtoH dhIvarI / pAdhAtoH prIvarI / hazvAtoH meruhazvarI ityAdiH / vA bahuvrIheH / 2 / 4 / 5 / bahuvrIhau tu vA syAt / priyAvAvarI priyAvAvA / tAbhyAM vAp Dit / 2 / 4 / 15 / manantAdanantAcca bahuvrIheH striyAmAbU vA syAt, saca Dit / sImA sIme sImAH, pakSe sImA sImAnau sImAnaH / bahurAjA bahurAje bahurAjA:, pakSe bahurAjA bahurAjAnau bahurAjAnaH / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1103) ... vA paadH|2|4|6|.. pAditi bahuvrIhinimittakaH kRtasamAsAntaH pAcchabdaH, tadantAt striyAM GIrvA syAt / dvipadI dvipAd / tripadI tripAd / manaH / 2 / 4 / 14 / manantAt striyAM DIna syAt / sImA sImAnau sImAnaH / ano vA / 2 / 4 / 11 / anantAd bahuvrIheH striyAM DIrvA syAt / bahurAjJI bahurADyau bahurAjyaH / pakSe DAp bahurAjA bahurAje bahurAnAH, tasyApyamAve bahurAnAnau bahurAjAnaH / nopaantyvtH| 2 / 4 / 13 / yasyopAntyalopo nAsti sa upAntyavAn , tasmAdanantAd bahuvrIheH striyAM DIna syAt / suparvA suparvANo suparvANaH / dAmnaH / 2 / 4 / 10 / saMkhyAdeman zabdAntAd bahuvrIheH striyAM GIH syaat| dvidaamnii| tridaamnii| pUrva saGkhyAvAcino'bhAve tu uddAmAnaM pazya / ___ aNabeyekaNnasnaTitAm / 2 / 4 / 20 / aN ann eya ikaN naJ snaJ Tit eSAMpratyayAntAnAM yo'kArastadantAd nAmnasteSAmevANAdisambadhinyAM striyAM vAcyAyAM GoH syAt / aupamavI / vaidI / sauparNeyI / AkSikI / strainnii| pauMsnI jAnunI / paJcatayI / ubhyii| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101.) gaurAdibhyo mukhyAna kI / 2 / 4 / 19 / * gaurAdigaNapaThitAd mukhyAda nAmnaH striyAM DIpratyathaH syaat| gaurii| shvlii| ndii| klmaassii| saarnggii| nartakI / anddvaahii| anahI / pIpalI / AkRligaNo'yam / saMkhyAdehAyanAd yasi / 2 / 4 / 9 / saMkhyAdehAyanAntAd nAmnaH striyAM DIpratyayaH syAd, vayasi gamyamAne / dvihAyanI / 'catusnehayanAd vayasi' iti nasya Nasve caturhAyaNI / trihAyaNI / puruSAd vA / 2 / 4 / 25 / pramANavAcipuruSAntAd dvigoH striyAM kIrvA syAt taddhitaluki / dvipuruSI dvipuruSA prikhaa| varuNendrarudrabhavazamRDAdAn cAntaH / 2 / 4 / 62 / ebhyo dhavavAcinAmabhyastadyoge striyAM DIH syAt, tatsaMniyoge An cAntaH / varuNAnI / indraannii| rudraannii| bhavAnI / shrvaannii| mRDAnI / mAtulAcAryopAdhyAyebhyoDIstayogevA''n cAntaH / mAtulAnI mAtulI / AcAryAnI aacaarttii| upAdhyAyAnI upaadhyaayii| AryasatriyAd vA / 2 / 4 / 66 / AbhyAM DIrvA syAt, tatsanniyoge An cAntaH svArthe / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryANI AryA / kSatriyANI dhaniyA tuH Aryasya strI dhArthI, kSatriyI / himAmayayormahallethe vAkye vIjAsaMniyoge cAn / ahada himaM himAnI, mahadAraNyAmadhyAnI / yasa viSaya yavanasya liptiH yavanAtI / yavAd doSe duSThA yA yavanI / '. vimo samAhArAt / 2 / 4 / 12 / akArAntasamAhAradvigoH striyAM DIH syAt / trayANAM lokAnAM samAhAraH trilokI / paJcarAjI / pAtrAdyantAnAM GIna paJcapAtraM tribhuvanaM catuSpatham / akArAntAditi pancAgnayaH samAhRtAH pancAgni, samAhArasya napuMsakatvaM isvasvaM ca / triphalA iti svajAdipAThAt / dhavAd yogAdapAlakAntAt / 2 / 4 / 59 / dhavo bhartA, tadvAcino'kArAntAd yogAt sambandhAt striyAM vartamAnAd nAmnaH paro DIH syAt / gaNakasya strI gnnkii| praSThasya strI praSThI / zUdrasya strI zUdrI / apAlakAntAditi kim / gopAlakasya strI gopAlikA / evam azvapAlikA / sUryAd devatAyAM vA / 2 / 4 / 64 / dhavavAcinaH sUryazabdAd yogAt striyAM vartamAnAd DIrvA syAt, tadyoge An cAntaH / sUryasya strI devatA sUryANI sUryA vA / anyatra mAnuSyAM suurii| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) - jAterayAntanityastrIzUdrAt / 2 / 4 / 54 / .. jAtivAcino'kArAntAd nAmnaH striyAM GIH syAd , na cettad yAntaM nityastrIjAtivAci zUdrazabdazca syAt / tatra jAtiranugatasaMsthAnavyaGyA ekA yathA gotvAdiH, sakRdupadezavyaGyatve satyatriliGgAnyA yathA brAhmaNI, gotracaraNalakSaNA'parA yathA kaThI; tayAcoktam AkRtigrahaNA jAtirliGgAnAM na ca sarvabhAk / sakRdupadezanirmAhyA gotraM ca caraNaiH saha // 1 // . _ kukkuTI / tttii| pAtrI / vRSalI / nADAyanI / bhvRcii| jAteriti kim muNDA, zuklA / ayAnteti kim ibhyA / gavaya-haya-mukaya-manuSya-matsyAnAM tu gaurAdipAThAd gavayI hayI mukayI mamuSI matsI / nityastrIti kim yUkA khaTvA / zudreti kim shuudraa| mahAzUdrI iti tvAbhIrajAtivizeSaH, puMyoge tu mahAzUdrasya strI mahAzUdrI / / vayasyanantye / 2 / 4 / 21 / ____ antyavayovarjitAd vayovAcino'dantAd nAmnaH striyAM DIH syAt / kumArI / vadhUTI / caraTI / taruNI / anantya iti kim sthavirA / asaha-na-vidyamAna-pUrvapadAt svAGgAdakroDAdibhyaH / 2 / 4 / 38 / saha-naJ-vidyamAna-varjitapUrvapadaM yat koDAdivarjasvAiMtadantAda Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 107) kArAntAt striyAM GIrvA syAt / sumukhI atikezI pakSe sumukhA atikezA / asahananityAdi kim sahakezA, akezA, vidyamAnakezA, kalyANIkroDA ityAdau na bhavati / atra svAGga pAribhA-- SikaM grAhyaM yaduktam avikAro'dravaM mUrta prANisthaM svAGgamucyate / cyutaM ca prANinastat tannimaM ca pratimAdiSu // 1 // tena suzophA iti vikAratvAt , susvedA iti dravatvAt, sujJAnA ityamUrtatvAd DIbhAjo na bhavanti / sukezI rathyA, sumukhI pratimA ityAdau svasyAGgatvAbhAve'pi pAribhASikasvAgatvAda kii| nAsikodarauSThajaGghAdantakarNazRGgAGgagAtrakaNThAt / 2 / 4 // 39 // ____ asahAdipUrvapadebhya ebhyo GIrvA syAt / sunAsikI sunaasikaa| kRzodarI kRshodraa| lamboSThI lamboSThA / zlakSNajaGghI zlakSNajayA / zvetadantI zvetadantA / sundarakarNI sundarakarNA / vakrazRGgI vakrazRgA / balavadgAtrI blvdgaatraa| zaGkhakaNThI zaGkhakaNThA / pUrveNaiva siddhe bahusvarasya saMyogopAntyasya ca svAGgasya yadi DIstadA eSAmeva tenAnyeSAM na bhavatIti niyamArtha sUtram / nakhamukhAdanAmni / 2 / 4 / 4 / AbhyAM svAGgAbhyAmasajJAyAmeva GIrvA syAt / sUrpanakhI sUrpanakhA / candramukhI candramukhA / ayamapi niyamArthastenaitadantayorasaJjJAyAmeveti / sUrpaNakhA saJjJAyAm / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ) ito'ktyarthAt / 2 / 4 / 32 / ksyarthapratyayAntavarjitAdikArAntAd nAmnaH striyAM GIrvA syAt / rAtrI rAtriH / dhUlI dhUliH / zakaTI zakaTiH / bhUmI bhUmirisyAdiH / bhaktyarthAditi kim kRtiH, ajananiH / manorau ca vA / 2 / 4 / 61 / manuzabdAd dhavayogAt striyAM vartamAnAd GIrvA syAt, tatsaMniyoge ca aukAra ekArazcAntAdezaH syAt / manoH strI -manAvI manAyI manuH / pUtakratuvRSAkapyagnisitakusiddhAdau ca / 2 / 4 / 60 / dhayogAt striyAM vartamAnebhya ebhyo GIrvA syAt, tatsanniyoge caikAro'ntAdezaH syAt / pUtakratoH strI puutkrtaayii| vRSAkapAyI / agnAyI / kusitAyI / kusidAyI / sapatnyAdau / 2 / 4 / 50 / patyantAd striyAM nityaM GIrnakArazcAntAdezaH / samAnaH patiryasyAH sapatnI / ekapatnI / vIrapatnI ityAdiH / pativatnyantarvatnyau bhAryA - garbhiNyoH / 2 / 4 / 53 / bhAryA jIvadbhartRkA, tasyAM vAcyAyAM patizabdAd GIH, prakRtezca prativatnAdezaH pativatnI / garbhiNyAM vAcyAyAmantarvacchabdAd GIH, antarvatnAdezazca antarvatnI / vIvAhitAyAM striyAM kevalapati Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) zabdAdapi DI ntAdezazca ktavyaH / pallI / pANigRhIti ityAdizabdA nipAtanAt mAdhavo jnyeyaaH| azizuzabdAda bahuvrIhI abhidhii| nArI-sakhI-pazU-zvazrUNAmapi nipAknAt siddhidirtnyaa| azvaH / 2 / 4 / / ancantAt simakA DIH syAt / savitA prAg gacchati yasyAM sA prAcI dig / pazcAd gacchati sA pratIcI / evam udIcI / samIcI / prAcI ityaadyH| svarAduto guNAdakharoH / 2 / 4 / 35 / svarAt paro'rthAdekavarNamAtravyavahito ya ukArastadantAt kharuvarjitAd guNavacanAd nAmnaH striyAM GIrvA syAt / paTvI paTuH / mRdvI mRduH / tanvI tanuH / sAdhvI sAdhuH / svarAditi kim paannddurbhuumiH| uditi kim zuciH guNAditi kima aakhuH| akharoriti kim kharuH / uto'mANinazcAyu-rajjvAdibhya aG / 2 / 4 / 73 / ukArAntAdaprANivAcino manuSyajAtivAcinazca nAmnaH stri-. yAmUG pratyayaH syAd, yuzabdAntaM rajjvAdizabdaM ca varjayitvA / kurUH / ikSvAkaH / alAvUH / karkandhUH / uditi kima viT / yurajjvAdivarjanAd adhvaryuH rajjurityAdau uG na / yuvanzabdAt . Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirvAcyaH yuvatiH / iyAM sarvatrAkAralopo vaktavyaH / mAjAdInAM pakvAdo 'mAjI pakvA, kabarI keshpaashH| upamAnasahitAdipUrvAdUroruGa karamorUH / sahitorUH / vaamoruuH| GI-AdadItAM ke pare hrasvaH kaci pare hrasvAbhAvazca / anuktaM sarvaM siddhahemazabdAnuzAsanAd veditavyam / iti strIpratyayaprakaraNaM samAptam / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) atha kArakaprakaraNam / kriyAhetuH kArakam / 2 / 2 / 1 / . kriyAyA hetuH kAraNaM kartR-karma-karaNAdi tat kArakasaz2a syaat| tacca zaktivizeSarUpam, zakti-zaktimatorabhedAda maitrAdInAM kArakatvam / karotIti kArakamityanvarthasaJjJAsamAzrayaNenAnAviSTavyApArANAM hetvAdInAM nimittamAtratvAt kArakasajJA na bhavati / svatantraH kartA / 2 / 2 / 2 / kriyAyAM hetubhUtaH kriyAsiddhAvaparAdhInatayA pradhAnImata prakR. tadhAtvarthavyApArAzrayatvena vivakSitaH kArakavizeSaH kartRtajJaka: syAt / jinendreNopadiSTaM prvcnm| zrAddhena kriyate jinmndirm| nAmnaH prathamaika-dvi-bahau / 2 / 2 / 31 / ekatvadvitvabahutvaviziSTe'rthe vartamAnAd nAmnaH parAt krameNa si-au-jamarUpA prathamA vibhaktiH syAt |krmaadikaarkessu anukteSu dvitIyAdInAM vidhAsyamAnatvena prakRte ca vizeSAnabhidhAnenAviziSTArthamAtre prathamA vijJeyA / tatra artho dvividhaH abhidheyarUpo dyotyarUpazca / tatrAdyaH svArthadravyaliGgasaGkhyAzaktilakSaNaH paJcakaH samagro'samagro vA nAmArthaH / zabdasyArthe pravRttau. nimittamataH svarUpa-jAti-guNa-kriyA-sambandhAdirUpaH svArthaH / yattadAdi Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) zabdAbhidheyaM sattvamU vizeSyaM dravyam / strIsva-puMstva-napuMsakatvarUpaM DI-Apa-uGAdipratyayahetubhUtaM liGgam, tacca zabdadharmo'rthadharmo vaa| saMkhyA ekatvadvitvAdirUpA / zaktiH kriyotpattau hetubhUtA kArakasvarUpA / paJcako nAmArthaH DitthaH, DavitthaH, gauH, zuklaH, kArakaH, daNDI ityAdau tvam , aham, paJca, kati ityAdau catuSkaH; aliGgatvAta / dhavazca khadirazcetyAdau cAvyayasya dhotyarUpo'rthaH / ___Amantrye / 2 / 2 / 32 / prasiddhatatsambandhasya kimapyAranyAtuM saMmuravIkaraNamAmantraNam, tadviSaya AmantryaH / tasminnarthe vatamAnAd nAmna ekadvibahutvaviziSTArthe si-au-jamulakSaNA prathamA syAt / he deva ! / he devau!| he devAH / / kartuApyaM karma / 2 / 2 / 3 / kA svakriyayA yad vyAptumiSyate tad vyApyaM sat kAraka karmasaGga syAt / tacca nivartya-vikAya-prApyabhedAt tridhA bhidyate / tadrUpanyaktyA'sat yat saAyate sadvA janmanA prakAzyate tad nirvayam kaTaM karoti, putraM prasUte / prakRtyucchedena guNAntarAdhAnena vA yad vikRtimApadyate tad vikAryam kASTha bhasma karoti, suvarNa kuNDalaM karoti / yatra tu darzanAdanumAnAd vA kriyAkRto vizeSo nApyate tat prApyam AdityaM pazyati, grAmaM gacchati / kataH kim mASeSvazvaM badhnAti, atra karmaNo'zvarUpasya vyApyA mASA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 113) nkrtuH| vIti kim payasA odanaM muGkte, atra karaNasya mA bhuut| punastat karma trividham iSTamaniSTamanubhayaM ca / yadicchAviSayIbhUtaM sadAptuM kriyAmArabhate tadiSTaM ghaTAdi / yad dviSTaM rat prApyate tadaniSTaM viSAdi viSaM bhakSayati, ahiM lavayati / yatra necchA na ca dveSastadanubhayaM yathA grAmaM gacchan tRNaM spRzati / punastad dvividhaM pradhAnetarabhedAt, tacca dvikarmakadhAtUnAM jJeyam / duhi-bhili-rudhipracchi-cig-brug-zAsvartheSu yAci-jayati-prabhRtiSu ca satsu yathA gAM dogdhi payaH, purohitaM gAM bhikSayate, vrajaM gAmavaruNaddhi, chAtraM panyAnaM pRcchati, vRkSaM phalAnyavacinoti, ziSyaM dharma brUte zAsti ca, kruddhaM zAnti yAcate, yAcirihAnunayArthastena bhikSyarthAd bheda gargAn zataM jayati, amRtamambhodhi mathnAti, devadattaM zataM mussnnaati| tathA nI-ha-vahi-kRSINAM ca grAmamajAM nayati harati bahati karSati vA, tandulAn odanaM pacati / 'smRtyarthadayezAM vyApyaM vA karma , mAtaraM smarati, mAtuH smarati pakSe sssstthii| .. kAlAdhvabhAvadezaM vA'karma cAkarmaNAm / 2 / 2 / 23 / - kAlaH muhUrtAdirUpaH, adhvA gantavyaM kSetraM krozAdiH, bhAvaH kriyA, dezoM janapadaH, akarmakadhAtUnAM yoge yaH kAlAdirAdhAraHse karmasamJo vA syAd, akarma ca karmAkarmasaMjJo yugapad bhavatItyarthaH / mAsamAste, mAsa aasyte| krozaM svapiti, krozaH supyate / godohamAste, godoha aasyte| kurUn Aste, kurava Asyante / yugapad Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114) vidhAnAd mAsamAsyate / pakSe'dhikaraNatvAd mAse Aste ityAdi / 'avivakSitakarmANaH sakarmakA apyakarmakAH syuH' mAsaM pacati, mAsa pacyate, mAse pctiityaadi| gatibodhAhArArtha-zabdakarma-nityAkarmaNAmanIkhAdyadi hvA-zabdAya-krandAm / 2 / 2 / 5 / gatyAdyarthAnAM, zabdaH kriyA yeSAM te athavA zabdarUpaM karma yeSAM te zabdakarmANasteSAmakarmakANAM cANigavasthAyAM yaH kartA sa Nau sati karmasanjaH syAd, nyAdi dhAtuM varjayitvA / gacchati maitro grAma, gamayati maitraM grAmaM caitrH| jAnAti ziSyo dharma, jJApayati ziSyaM dharma guruH / bhuGkte putra odanaM, bhojayati putramodanaM mAtA / jalpati jinadAso dravyaM, jalpayati jinadAsaM dravyaM jinadattaH / zRNoti jinapAlaH zabdaM, zrAvayati jinapAlaM zabda dhrmpaalH| nityAkarmaka:- Aste kumArapAla:, Asayati kumArapAlaM hemacandraH / kAlAdhvabhAvadezaiH sarve'pi dhAtavaH sakarmakA evetyanyApekSayA nityAkarmakatvaM jnyeym| nyAdidhAtUnAM varjanAd nayati grAmamanAM maitraH, nAyayati grAmamanAM maitreNa caitra ityAdau kartRtvAt tRtIyaiva / prayojakavyApAreNa prayojyakartuApyamAnatvAt karmasajJA siddhaiveti prayojakavyApAreNa vyApyamAnatvena karturyadi karmasajJA tadaiSAmeveti niyamArtha Arambhastena pacatyodanaM zivadattaH, pAcayatyodanaM zivadattena yajJadatta ityAdau pUrveNApi karmasaJjJAbhAvAt Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 119 ) kartari tRtIyaiva / hRkroraNikkarturNau vA karmatvam / vaherapi kvacid vahati bhAraM turaGgamaH, vAhayati bhAraM turaGgameNa brAhmaNaH / karmaNi / 2 / 2 / 40 / gauNAd nAmnaH karmaNi kArake dvitIyA syAt / AkhyAtapadenAsAmAnAdhikaraNyaM gauNatvam / ghaTaM karoti / jinendraM pazyati / guruM praNamati / tyAdi-kRt-taddhita-samAsAdibhirukte tu karmaNi prathameva 'uktArthAnAM nAnuprayogaH' iti nyAyAt / ghaTaH kriyate / jinendro dRSTaH / snAnIyaM cUrNam / dAnIyo muniH / gomAn caitraH / zatena krItaH zatyaH / natA devendrA yaM sa natadevendra ityAdi / nI- haratyAdInAmubhayakarmaNAM dhAtUnAM karmaNoH pradhAnetaratA, yasmai kriyAsstbhyate tad dugdhAdi pradhAnaM karma, yattu tatsiddhacai kriyayA vyApya gavAdi tad gauNam, gopAlo gAM payo dogdhi / yadA payaHprabhRtyarthA kartrAdeH pravRttiravivakSitA tadA gavAdereva mukhyatA / tatra duhyAdInAM gauNe karmaNi karmapratyayo bhavati / gopAlakena gauH payo duhyate / guruNA ziSyo'rthamucyate / 'nyAdInAM dhAtUnAM tu mukhye karmaNi nIyate gaurdvijairgrAmam / udyate bhAro grAmaM caitreNetyAdayaH / 1 sarvobhayAbhipariNA tasA / 2 / 2 / 35 / 'taspratyayAntai sarvAdibhiryuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syAt / sarvato grAmaM nadI vahati / abhito grAmaM nadI vahati / ubhayato grAmaM parvatAH / parito jinendramindrAH / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitve'dho'dhyuparibhiH / 2 / 2 / 34 / eSAM dvitve sati ebhiyuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syaat| adho'dho grAmaM vanAni santi / adhyadhi grAmaM kSetrANi / upayupari zrAddhaM yAcakAH patanti / gauNAt samayA-nikaSA-hA-dhigantarA'ntareNAti-yena tenairdvitIyA / 2 / 2 / 33 / ebhiyuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syAt / samayA grAma kSetrANi vartante / nikaSA grAmaM jinendrasamavasaraNam / hA jinAbhaktaM tasya zocata ityarthaH / dhig mithyAdRSTim / antarA niSadhaM nIlaM ca meruH / jinadarzanamantareNa na samyagavAptiH / ati kurUn mahad balaM kurvatikrameNa vRddhamityarthaH / yena pazcimAM gataH / tena pazcimAM niitH| lakSaNa-vIpsyetthambhUteSvabhinA / 2 / 2 / 36 / lakSaNaM cihnam, samudAyasyAvayavazaH kriyAbhiH kRtsnena prAptumicchA vIpsA tatkarma vIpsyam, kenacid vivakSitavizeSeNa bhAva itthambhUtam, eSu vartamAnAd gauNAd nAmno'bhinA yuktAd dvitIyA syAt / vRkSamabhi vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSamabhi siJcati / sAdhu jinadatto mAtaramabhi / lakSaNetyAdi kim yadatra mamAbhiSyAt tad dIyatAm / / bhAgini ca pratiparyanubhiH / 2 / 2 / 37 / . Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) svIkAraviSayIbhUto'zo- bhAgastatpatirbhAgI, tasmin lakSaNAdiSvartheSu ca vartamAnAd gauNAd nAmnaH pratiparyanubhiryuktAd dvitIyA syAt / yadatra mAM prati pari anu syAt yona mama bhAgastad dIyatAmityarthaH / vRkSaM prati pari anu vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSa prati pari anu vA secanam / sAdhu jinarakSo mAtaramanu prati privaa| ___ kAlAdhvanoAptau / 2 / 2 / 42 / svakIyasambandhinA dravya-guNa-kriyArUpeNa saha sambandhovyAptiratyantasaMyoga ityarthaH / tasyAM dyotyAyAM kAle'dhvani ca vartamAnAd gauNAd nAmno dvitIyA syaat| mAsaM guDadhAnAH / mAsaM kalyANI / mAsamadhIte / krozaM parvataH / kozaM kuTilA nadI / krozamadhIte / hetu-kartR-karaNetthambhUtalakSaNe / 2 / 2 / 44 / phalasAdhanayogyaH padArtho hetuH, dravyAdisAdhAraNatve sati nirvyApArasavyApArasAdhAraNatvaM hetutvam, kriyAsiddhau prakRSTopakArakaM niyatavyApAropabaddhaM karaNaM kriyAmAtraviSayaM vyApAraniyataM cetyarthaH, kaJcit prakAramApanna itthambhUtaH sa lakSyate yeneti ityambhUtalakSaNam , hetvAdiSu vartamAnAd gauNAd nAmnastRtIyA syAt / dhanena kulam , vratena vA / daNDena ghaTaH / puNyena dRSTo jinaH / vastupAlena kRtaM jinamandiram / kumArapAlena kRtA ahiMsAmayI medinii| dAtreNa lunAti dhAnyam / rajoharaNena jainamuniH rajoharaNajJApyajainamunitvaviziSTa ityarthaH / ... Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) yadbhedaistadvadAkhyA / 2 / 2 / 46 / - yasya bhedinaH prakAravato'rthasya bhedaiH prakAraivizeSaistadvataH padArthasya nirdezaH syAt tadvAcino gauNAd nAmnastRtIyA syAt / akSNA kANaH / pAdena khaH / zirasA khalvATaH / prakRtyA cAruH / gotreNa gAryaH / prAyeNAlasaH / prAyeNa naiyAyikaH / karmAbhipreyaH sampradAnam / 2 / 2 / 25 / karmakArakena kriyayA vA karaNabhUtena yamabhipreyate zraddhAnugrahAdikAmyayA yamabhisambadhnAti sa karmAbhipreyaH kArakaM sampradAnasamjhaM syAt / tacca trividham tyajyamAnarUpeNa karmaNA prAptaM sat prerakam- dehIti yat prerayati yAcakAya gAM dadAti / anumantRdAyakena ahamidaM dadAmItyukte 'om' ityanumanyate tat zrAddho gurave bhikSAM dadAti / yacca nAnumanyate na ca nirAkaroti tadanirAkartR- jinAyAyaM dadAti / gurave kArya nivedayati / patye zete / yuddhAya saMnadyate / yatra zraddhAdinA nAnusambandhastatra SaSThayeva / rAjJo daNDaM, rajakasya vastraM dadAti / caturthI / 2 / 2 / 53 / sampradAnasaJjakAd gauNad nAmnazcaturthI syAt / dharmAya yatate / dhanAya gacchati / jinabhuvanAya sahasraM dadAti / apAye'vadhirapAdAnam / 2 / 2 / 29 / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) apAyo vizleSo vibhAgo vA tatra yo'vadhizcalatvenAcalatvena vA vivakSitaH sa apAdAnasabjJakaH syAd , athavA sAvadhikaM gamanaM tatra yadavadhibhUtam apAyenAnAdhiSThitaM taskArakamapAdAnaM syAt / prAmAdAyAti / dhAvato'zvAt patati iti kAyiko'pAyaH / buddhijanmApAyaH- adharmAd jugupsate viramati vA, dharmAt pramAdyati, caurebhyo bibheti, yavebhyo gAM rakSati nivArayati vA, upAdhyAyAdantardhatte / paJcamyapAdAne / 2 / 2 / 69 / ... apAdAne vartamAnAt kArakAt paJcamI syAt / araNyAdAgacchati / cauramyo rakSati / kuNDAd niSkAzayati / __ zeSe / 2 / 2 / 01 / karmAdibhyo'nyaH svasvAmibhAvAdisambandhaH zeSaH, tasmin vartamAnAT gauNAd nAmnaH SaSThI syAt / rAjJaH puruSaH / pitroretat pUjanam / gurUNAM vacanaM pathyam / karmAdikArakANAmapi sambandhamAtravivakSayA SaSThI bhavatyeva mASANAmaznIyAt , subhASitasya zikSate, satAM gatamityAdau satAmapi karmAdInAmavivakSA / kriyAzrayasyAdhAro'dhikaraNam / 2 / 2 / 30 / kriyAzrayasya kartuH karmaNo vA ya AdhAraH sa adhikaraNasaJjakaH syAt / saptamyadhikaraNe / 2 / 2 / 95 / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikaraNakArakethe vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI syAt / tacca SaDvidham- aupazleSikaM vaiSayikamabhivyApakaM sAmIpyaka naimittikamaupacArikaM ca / tatraikadezamAtrasaMyoga upazleSastana bhavamopalekim- maTvAyAM zete, kaTe aaste| ananyatrabhAvo viSayastasmai prabhavati vaiSayikam- bhuvi manuSyAH, divi vaimAnikAH santi / yayorAdhArAdheyayoH sarvAvayavasaMyogastadabhivyApakam-tileSu tailama, dani ghRtam / AdheyasannidhimAtraM sAmIpyakam- gaGgAyAM ghoSaH, vaTe gAvaH / nimittameva naimittikam - zaradi puSpyanti vanAni / upacAraH prayojanaM yasya tadaupacArikam- mama muSTimadhye rAjA'sti, agulyA agre kariNAM zatam / yadbhAvo bhAvalakSaNam / 2 / 2 / 106 / yasya kriyayA'nyA kriyA lakSyate jJAyate vA tataH saptamI syAt / goSu duhyamAnAsu jinadatto gataH / deve varSati zrAddhaH smaagtH| saptamI cAvibhAge nirdhAraNe / 2 / 2 / 109 / jAti-guNa-kriyAdibhiH samudAyAdekadezasya buddhayA pRthakkaraNaM nirdhAraNam, tasmin vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI vA syAd, avibhAge avayavAvayavinoH kathaJcidaikye zabdAd gamyamAne sti| nRNAM nRSu vA kSatriyAH zUrAH / gavAM goSu vA kRSNA bahukSIrAH / gacchatAM gacchatsu vA dhAvanakriyAkartA shiighrtrH| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmIzvarAdhipatidAyAdasAkSitibhUmastaiH / 2 / 2 / 98 / ebhiryoge gauNAd nAmnaH SaSThI saptamI ca syAt / gavAM goSu vA svAmI, IzvaraH, adhipatiH, dAyAdaH, sAkSI, pratibhUH, . pRthA-nAnA paJcamI ca / 2 / 2 / 1.1.3 / AbhyAM yoge gauNAd nAmnaH paJcamI tRtIyA ca syAt / pRthag jinadattAd jinadatlena vaa| nAnA jinapAlAd jinapAlena vaa| vinA te tRtIyA ca / 2 / 2 / 115 / .... vinAyoge te dvitIyA-pancamyau tRtIyA ca syAt / vinA dharma dharmAd dharmeNa vA kutaH sukham / / Rte dvitIyA ca / 2 / 2 / 114 / Rte varjanArthakamavyayam, tadadyoge gauNAd nAmno dvitIyA phacamI ca syAtAm / Rte puNyaM nirdhanatvam / Rte samyagdarzanajJAna-cAritrebhyo na muktiH| . .. ... . . upAnvadhyAG-vasaH / 2 / 2 / 21 / upa anu adhi AG ebhiryuktasya vasatesadhAraH karmasanjJaH syAt / upavasati dharmapAlo grAmam / evamanuvasati, adhivasati, Avasati / . adheH zI-sthA''sa aadhaarH|2|2|20| Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122) adhipUrvANAM zID-sthA''sdhAtUnAmAdhAraH karma vA syAt / adhizete adhitiSThati adhyAste vA svarga svarge vA devaH / / vaabhinivishH| 2 / 2 / 22 / abhinItyetatsamudAyapUrvasya vizvAtorAdhAraH karma vA syAta / grAmamabhinivizate / 'vyavasthitavibhASAzrayaNAt kvacinna niHzreyasi abhinivizate / ___ sahArthe / 2 / 2 / 45 / sahArthaH- tulyayogo vidyamAnatA ca, tatra gamyamAne gauNAd nAmnastRtIyA syAt / putreNa sahAgataH pitaa| ziSyeNa sArdhamAgato guruH / nayanAbhyAM sAkaM zlakSNA dantAH / ziSyaiH sahAvazyaka karoti guruH / dAmaH sampadAne'dhamya Atmane ca / 2 / 2 / 12 / sampUrvAd dAmdhAtoradharmyarUpe sampradAne vartamAnAT gauNAd nAmnastRtIyA syAt, tatsaMniyoge ca dAma AtmanepadaM syAta / dAsyA samprayacchate kAmukaH / dhamrye tu bhAryAyai samprayacchati / kRtAyaiH / 2 / 2 / 47 / niSedhArthakakRtAdibhiryoge gauNAd nAmnastRtIyA syAt / kRtaM tena / alaM prasaGgena / kiM gatena / zaktArthavaSaDnamaH svastisvAhAsvadhAbhiH / 2 / 2 / 68 / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) ... ebhiryoge gauNAd nAmnazcaturthI syAt / zakto jinadattaH zivadattAya / vaSaD indrAya / namo jinendrAya / svastizabdaH kSemArthaH svasti zrIvijayadharmasuraye, AziSyapi svasti saGghAya bhUyAd / agnaye svAhA / pitRbhyaH svadhA / ruciklRpyarthadhAribhiH preyavikArottamaNeSu / 2 / 2 / 55 / rucyarthakaiH klRpyarthakairdhAriNA ca yoge yathAsaGkhyaM preye vikAre uttamaNe cArthe vartamAnAd gauNAd nAmnazcaturthI syAt / devadattAya rocate jainadharmaH tasyAbhilASamutpAdayatItyarthaH / mUtrAya kalpate yavAgUH / sahasraM dhArayati caitro maitrAya, uttama) dhanasvAmI pUrva parasya RNadAtA, RNagrAhakastvadhamarNaH / prabhRtyanyArthadikzabdabahirArAditaraiH / 2 / 2 / 75 / ___ prabhRtyarthairanyArdikzabdairbahir ArAd itara ityetairyuktA gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / kArtikyAH prabhRti / vasantAdArabhya / - anyo viSNudattAda jinadattaH / bhinnaH zivadattAd viSNudattaH / grAmAt pazcimAyAM dizi vasati / pUrvo'vasyA gonardaH / bahiAmAd vaTaH / ArAd grAmAt kSetram / itarazcaitrAt / . . . . . 'guNAdastriyAM navA / 2 / 2 / 77 / hetubhUtAd guNavAcinaH strIliGge vartamAnAd gauNAd nAmnaH paJcamI vA syAt / jADyAd jADayena vA baddhaH / prajJAyAH prajJayA / vA muktaH / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) kRtyAjya vA / 2 / 2 / 88 / / kRtyapratyayAntasya kartari SaSThI vA syAt / mayA mama vA pUjyA vinydhrmsuuryH| kartari / 2 / 2 / 86 / kRtpratyayAntasya kartari SaSThI nityaM syAt / bhavataH zAyikA / caitrasya svApaH / devadattasya bhojanam / jinadattasya paThanam / karmaNi kRtaH / 2 / 2 / 83 / . . kRdantasya sambandhini karmaNi gaugAd nAmnaH SaSThI syAt / tIrthasya kartA / grAmasya gamanam / odanasya pAkaH / tRnnudantAvyaya-kvasvAnAtRz-zatR-Di-Nakaca-khalvarthasya / 2 / 2 / 90 / ____ tRnantasyodantasyAvyayasya kvasorAnasyAtRzaH zaturNakacaH khalvaryasya ca pratyayasya karmakoMH SaSThI na syAt / vaditA janApavAdAn / zatrUn jiSNuH / devArcanaM kRtvA / odanaM bhoktum / pAyaM pAyaM payo gacchati / tapaH tepivAn / pravacanaM vidvAn / Aneti kAnazAnA''nazAM grahaNam, paTaM cakrANaH / grAma pavamAnaH / odanaM pacamAnaH / sUtramadhIyan / paTaM kurvan / parISahaM sAsahimuniH / ghaTasya pUrakaH / sukaro ghaTastvayA / dviSo vA'nazaH / 2 / 2 / 84 / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atRzantasya dviSaH karmaNi SaSThI vA syAt / caurasya cauraM kA dviSan / vaikatra dvayoH / 2 / 2 / 85 / .... dvikarmakadhAtordvayoH karmaNorekasmin SaSThI vA syAt / ajAyA grAmaM netA / ajAM grAmaM netaa| grAmasyAjAM netA / grAmamajAM netA / ktayorasadAdhAre / 2 / 2 / 91 / sato vartamAnAdAdhArAccAnyatrArthe vihitau yau kta-ktavatU tayoH karmakoMH SaSThI na syAt / kulAlena ghaTaH kRtaH / kulAlo ghaTaM kRtavAn / asadAdhAra iti kim rAjJAM jJAtaH, idameSAM zayitamityAdau SaSThayeva / 'tRptArthadhAtUnAM karaNe vA SaSThI' phalAnAM phalairvA tRptH| hetvastRtIyAdyAH / 2 / 2 / 118 / / - hetunimittaM tadarthaiH zabdairyuktAt taireva samAnAdhikaraNAd gauNAda nAmnastRtIyAdyA vibhaktayaH syuH / vidyayA hetunA, vidyAyai hetave, vidyAyA hetoH, vidyAyA hetoH, vidyAyAM hetau vA vasati / evaM nimitta-kAraNa-prayojanAdayaH prayoktavyAH / ___ sadiH sarvAH / 2 / 2 / 119 / ___ hetvarthairyuktIt taireva samAnAdhikaraNAd gauNAt 'sarvodernAmnaH sarvA vibhaktayaH syuH / ko hetuH, kaM hetum , kena hetunA, kasmeM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 121 ) heta, kasmAd hetoH kasya hetoH, kasmin hetau vA vasati / evaM nimittAdInAM yoge'pi / AGA'vadhau / 2 / 2 / 70 / AGA yuktAdavadhivAcino gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / A pATaliputrAd vRSTo meghaH pATaliputraM maryAdIkRtya tadabhivyApya vA megho vRSTa ityarthaH / A bAlebhyo jinabhaktiH / A AGglabhUmervijayadharmasUrINAM kIrtiH / paryapAbhyAM vajyeM / 2 / 2 / 71 / AbhyAM yuktAd varjanIye'rthe gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / pari trigartebhyo vRSTo meghaH, apa trigartebhyo vRSTo meghaH trigarte muktvA vRSTa ityarthaH / AkhyAtaryupayoge / 2 / 2 / 73 / AkhyAtA vaktA, niyamapUrvakavidyAdhyayanamupayogaH, AkhyAtRvAcino gauNAda nAmno niyamapUrvaka vidyAgrahaNaviSaye paJcamI syAt / upAdhyAyAdindravijayAdadhIte nidhAnavijayaH / upayoga iti kim naTasya gAthAM zRNoti / tAdarthye / 2 / 2 / 55 / kaJcit padArthaM niSpAdayituM yat pravRttaM tat tadartham, tasya vastAda sambandhavizeSa ityarthaH tasmin dyotye gauNAd nAmna Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) zcaturthI syAt / saMyamAya zrutaM dhatte / dharmAya saMyamam / dharma mokSAya / dhanaM dAnAya muktaye vaa| . .. krud-duheA'sUyArthairya prati kopaH / 2 / 2 / 27 / kradhAdyarthAnAM dhAtUnAM yoge yaM prati kopaH sa sampradAnasajJaH syAt / caitrAya krudhyati / jinadattAya druhyati / dharmapAlAyarNyati / pArzvadattAyAsUyayati / atra siMhAvalokananyAyo draSTavyaH / nopasargAt krud-druhA / 2 / 2 / 28 / upasargAt parAmyAM krud-druhibhyAM yoge yaM prati kopastat sampradAnasamjhaM na syAt / caitrmbhikrudhyti| Rssbhdttmbhidruti| gamyayapaH karmAdhAre / 2 / 2 / 74 / prayoge'paThitasya yabantasya karmavAcina AdhAravAcinazca gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / prAsAdAt prekSate prAsAdamAruhya prekSata ityarthaH / zvazurAd jiheti zvazuraM vIkSya jihetItyarthaH / AsanAt prekSate Asane upavizya prekSata ityarthaH / tadbhadrAyuSyakSemArthArthenAziSi / 2 / 2 / 66 / hitArthezca sukhArthebhadrAdyarthairyuktAd gauNAd nAmna AziSi caturthI vA syaat| hitaM jIvAnAM jIvebhyo vA bhuuyaat| sukhaM prajAnAM pranAmyo vA bhUyAt / bhadraM zAsanasya zAsanAya vA / Ayurdevadattasya devadattAya vA bhUyAt / kSemaM kalyANaM zrAddhAnAM zrAddhebhyo vA bhUyAt / arthazcaitrasya caitrAya vA bhUyAd / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) ___ladyukte hetau / 2 / 2 / 100 / tena vyApyena yukte tadyukte hetau vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI syAt / carmaNi dIpinaM hanti, dantayorhanti kuJjaram / kezeSu camarI hanti, sImni puSkalako hataH // 1 // SaSThI vA'nAdare / 2 / 2 / 108 / anAdare gamyamAne yadbhAvo yasya bhAvasya lakSaNaM tadvAcino gauNAda nAmnaH SaSThI vA syAt / rAjA bahuSvasAdhuSu vadatsu prAtrAjIt / bahuSu sAdhuSu vadatsu svayamAryo bhagavAn sAdhumArgega gatavAn / evaM bahuSu sAdhuSu vadatsu anAryo'nAryamArgeNa gtvaan| pakSe bahUnAM sAdhUnAM vadatAmiti SaSThI / kartA karma ca karaNaM sampradAnaM tathaiva ca / apAdAnAdhikaraNamityAhuH kArakANi SaT // 1 // dvitIyA karmaNi jJeyA kartari prathamA yadA / uktakartRprayoge tu prathamaiva prayujyate // 2 // yadA kartari tRtIyA karmaNi prathamA tadA / uktakarmaprayoge tu kyo na syAJca parasmaipadam // 3 // iti kArakaprakaraNaM samAptam / 1 guda-medAntarAlAGgaM sImeti procyate budhaiH / puSkalako mRgabhedaH syAd kanyo'sau gandhahetukaH / / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 129) atha smaasprkrnnm| samarthaH padavidhiH / 7 / 4 / 122 / _____ yaH kazcidiha zAstre padavidhiH zrUyate sa samartho jJAtavyaH, vidhIyata iti vidhiH padAnAM padayoH padasya vA vidhiH padavidhiH; sa punaH samAsAdiH samarthaH shktH| vigrahavAkyArthAbhidhAne yaH zaktaH sa samartho nAma zakto boddhavyaH / tacca sAmarthyamekA bhAvalakSaNam, ekArthIbhAvazca parasparAnvayitvena militAnAM padAnAmekakriyA'nvayitvarUpam / athavA samarthAnAM sambaddhArthAnAM parasparaM saMsRSTArthAnAM padAnAM vidhiH samarthapadavidhirboddhavyaH / .... nAma nAmnaikArthe samAso bahulam / 3 / 1 / 18 / nAma nAmnA saha.parasparAnvayarUpe aikArthyarUpasAmayeM sati samAsasaMjJaM. bahulaM syAt / lakSaNamadhikArazcedaM sUtraM tena yatra vizeSasanjJA'bhAvaH tatrAnenaiva samAsavidhiH / vispaSTaM paTuH vispaSTapaTuH ityAdiH / nAmeti kim ,caranti mAvo dhanamasya / nAmneti kim, caitra: pacati / kvacidanAmApi, bhAti arko yatra tad bhAtya: nabhaH / kvacidanAmnA'pi anuvyacalat / aikAyeM / 3 / 2 / 8 / / aikAryamaikapadyamekavibhaktikatvaM ca tannimittasya syAdevibhakte Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130 ) luk syAt / pUrvaM bhUtaH - bhUtapUrvaH / rAjJaH puruSaH- rAjapuruSaH / bahulAdhikArAt kvacidivena samAso vibhakteralopazca jImUtasyeva ityAdi / samAsazcaturdhA - avyayIbhAva tatpuruSa dvandva-bahuvrIhibhedAt / ayaM ca prAyovAdaH - bhUtapUrvaH, hanbhUH, kArabhUH, Ayatastu, vispaSTapaTurityAdInAM samasyamAnatve'pyasaMgrahAt / tathA'paro'pi prAyovAda:pUrvapadapradhAno'vyayIbhAvaH, uttarapadapradhAnastatpuruSaH, ubhayapadapradhAno dvandvaH, anyapadapradhAno bahuvrIhizceti; unmattagaGgamityAdAvavyayIbhAve'pi pUrvapadaprAdhAnyAbhAvAdavyayIbhAvalakSaNasyAvyApteranyapadapradhAnarUpabahuvrIhilakSaNasyAtivyAptezca, evaM sUpaprati ityatrottarapadArthaprAdhAnyAt tatpuruSalakSaNasyAtivyAptiravyayIbhAvalakSaNasyAvyAptizca, ardhapippalItyatra tatpuruSe pUrvapadaprAdhAnyAdavyayIbhAvalakSaNAtivyAptistatpuruSalakSaNAvyAptizca, dvitrA ityAdau bahuvrIhau dvayapadAthaprAdhAnyAd dvandvalakSaNasyAtivyAptirbahuvrIhilakSaNasyAvyAptizca zazakuzapalAzam ityatra samAhAradvandve samAhArarUpAnyapadArthaprAdhAnyAd bahuvrIhilakSaNAtivyAptirdvandvalakSaNAvyAptizca / tasmAnnaitAni anyaT bhAvAdInAM lakSaNAni, kintu - avyayIbhAvAdhikArapaThitatvamavyayIbhAvatvaM tatpuruSAdhikArapaThitatvaM tatpuruSatvaM, dvandvAdhikAra paThitatvaM dvandvatvaM, bahuvrIhyadhikArapaThitatvaM bahuvrIhitvam / vibhakti-samIpa - samRddhi-vyRddhyarthAbhAvAtyayAsamprati-pazcAt - krama - khyAti - yugapat - sadRk- sampat - sAkalyAnte'vyayam / 3 / 1 / 39 / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131) vibhaktyAdyartheSu yadavyayaM tad nAmnA sahakArye sati pUrvapadArthAbhidheye nityaM samasyate, sa samAso'vyayIbhAvasaGghakaH syAt / atra vibhaktipadena vibhaktyartho grAhyaH / strISvadhikRtya kathA pravartata iti vAkye'dhikaraNarUpasya saptamyA arthasya dyotakamadhi avyayaM strInAmnA saha samastam iti 'aikAya ityanena vibhaktelupi strI+aghi iti sthite prathamoktaM prAk / 3 / 1 / 148 / iha samAsaprakaraNe prathamAntapadena yaduktaM tatprAk pryoktvym| 'dvandvaikatvAvyayIbhAvau' iti liGgAnuzAsanAt klIbatvam, tatazca "klIbe' iti hrasve adhistri / evaM kumAryAmiti adhikumAri / nityasamAsAdhikAre'svapadenaiva vigrahaH, na tu samasyamAnAbhyAM padAbhyAm / samIpe- kumbhasya samIpam atrApi sarva pUrvat samuditasya tu vibhakteH- . amavyayIbhAvasyAto'paJcamyAH / 3 / 2 / 2 / / adantAdavyayIbhAvAt parasya syAderam syAt, pacarmI tyaktvA / upakumbham asti pazyati vA sarvatrAm / 'tRtIyAyAM saptamyAM ca vikalpena am kartavyaH' upakumbhena upakumbhaM kRtam, upakumbhe upakumbhaM nidhehi / RddharAdhikyaM samRddhiH- kumArapAlasya samRddhiH sukumArapAlam / RddherabhAvo vyRddhi- brAhmaNAnAM vyaddhi durbrAhmaNam / arthAbhAvo nAma vastUnAmabhAvaH- lumpakAnAmabhAvo Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) nilampakam / atyayo nAmAtItatvaM vidyamAnasyAtikramaH- atItAni zItAni niHzItaM vartate / asamprati- vartamAnakAle upabhogAbhAvaHkambalasya samprati upabhogAbhAva iti atikambalam-kambalamUrNAvastraM tasyAyamupabhogakAlo na bhavatItyarthaH / pazcAt- rathasya pazcAdanurathaM padAtiryAti / kramaH-AnupUrvI jyeSThasya krameNeti anujyeSThaM gacchantu bhavantaH-jyeSThAnupUrvyA gacchantu ityarthaH / khyAtiH-prathAitihemacandram itidharmasUri hemacandrasya dharmasUrezca khyAtirityarthaH / yogapadyamekakAlatA cakreNa sahakakAlaM gadA dhehIti sacakram, atra 'akAle'vyayIbhAve' iti sahazabdasya sAdezaH / sadRgvratena sadRzamiti savratam / sampat-anurUpa AtmabhAva:- sAdhUnAM brahmaNaH sampaditi sabrahma-sAdhUnAM sampannaM brahmetyarthaH / sAkalyamazeSatA-satRNamabhyavaharati na kiJcit tyatItyarthaH / antaHsamAptiH sapiNDaiSaNamadhIte piNDaiSaNAparyantamadhIta ityarthaH / yogytaa-ciipsaa-ntivRtti-saadRshye| 3 / 1 / 40 / eSvartheSu vartamAnamavyayaM nAma nAmnA saha samasyate, saca samAso'vyayIbhAvasaJjakaH syAt / yogyatA- rUpasya yogyamanurUpaM ceSTate / vIpsA arthamaya prati pratyartham / zaktimanatikramya paThatIti yathAzakti / zIlasya sAdRzyam-sazIlamanayoH smaanshiiltetyrthH| ythaa'thaa|3|1|41 / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 133 ) thApratyayarahitaM yathetyavyutpannaM nAma nAmnA saha samasyate pUrva'padArthAbhidheye / yathAvRddhaM zrAddhAn Amantrayasva-ye ye vRddhAstAn ityarthaH / atheti kim, yathA caitrastathA maitraH / pUrveNaiva siddhe - sAdRzyapratiSedhArthaM sUtram / 1 yAvadiya / 3 / 1 / 31 / yAvadityavyayamavadhAraNe vartamAnaM nAmnA saha samasyate sa ca * samAso 'vyayIbhAvasanjJakaH syAt / yAvadamatraM zrAddhAn bhojaya- yAvantyamatrANi sambhavanti tAvato bhojayetyarthaH / nityaM pratinA'lpe / 3 / 1 / 37 1 alpArthe vartamAnena pratinA saha nAma samasyate sa cAvyayI-bhAvaH / zAkasyAlpatvaM zAkaprati / sUpaprati / ityavyayIbhAvasamAsaprakaraNam / atha tatpuruSaH / zritAdibhiH / 3 / 1 / 62 / dvitIyAntaM nAma zritAdibhirnAmabhiH saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSasaMjJaH syAt / jinaM zritaH jinazritaH / saMsAramatItaH saMsArAtItaH / narakaM patitaH narakapatitaH / pAdaliptaM gamI pAdaliptagamI / tuhinamatyastaH tuhinAtyastaH / prAptApannau tayA'cca / 3 / 1 / 63 / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) tayA dvitIyAntena nAmnA prAptA''pannau samasyete, sa ca samAsastatpuruSasajJaH syAt / tatsanniyoge cAnayorantasyA'kArAdezaH syAt / jIvikAM prAptaH prAptajIvikaH / jIvikAmApannaHApannajIvikaH / advacanaM strIliGgArtham / prAptAjIvikA / ApabAjIvikA / zritAditvAcca jIvikAM prAptaH jIvikAprAptaH, jIvikAmApannaH jIvikApannaH / dvitIyA khaTvA kSepe / 3 / 1 / 59 / khaTveti dvitIyAntaM nAma nAmnA saha samasyate kSepe gamye / kSepo nindA sa ca samAsArthaH, tena vibhASAdhikAre'pi nityasamAsa evAyam / khaTvArohaNaM ca vimArgaprasthAnasyopalakSaNaM tena sarvAvinItaziromaNiH khaTvArUDhazabdenocyate / khaTvAmArUDhaH khaTvArUDho jAlmaH-apathaprasthita ityrthH| kArakaM kRtA / 3 / 1 / 68 / kartRkaraNarUpaM kArakaM tRtIyAntaM kRdantena nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH syAt / AtmanA kRtamAtmakRtam / kRdgrahaNe gatikArakapUrvasyApi grahaNamiti nyAyena nakhairnirbhinnaHnakhanirbhinnaH / parazunA cchinnaH-parazucchinnaH / ___ tRtIyA ttkRtaiH| 3 / 1 / 65 / tRtIyAntaM nAma tatkRtairguNavacanairnAmabhiH saha samasyate / tatkRtairiti tadarthakRtastena tRtIyAntArthakRtairguNavacanairiti grAhyam / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 135 ) zaGkulayA khaNDa: - zaGkulAkhaNDa: - ityarthaH / kiriNA kANaH - kirikANaH / tatkRtairiti kim, akSNA kANaH / zakulayA kRtaH khaNDa dhAnyenArthaH - dhAnyArthaH / caturthI prakRtyA / 3 / 1 / 70 / caturthyantaM vikRtivAci nAma prakRtivAcinA nAmnA saha mRttikA - ghaTamR yUpAya dAru samasyate sa ca samAsastatpuruSaH syAt / ghaTAya ttikA / kuNDalAya hiraNyam - kuNDalahiraNyam / yUpadAru / hitAdibhiH / 3 / 1 / 71 / caturthyantaM nAma hitAdibhirnAmabhiH saha samasyate / sAdhubhyo hitam - sAdhuhitam / zrAddhAya sukham - zrAddhasukham / zrAvikAyai rakSitam-zrAvikArakSitam / bhUtAya bali:- bhUtabalirityAdiH / tadarthArthena / 3 / 1 / 72 / caturthyantaM nAma tadarthena caturthyarthenArthazabdena saha nityaM samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH / vAcyaliGgatA / kumArapAlAyedam-kumArapAlArthamidaM rAjyam / zrAddhAyeyaM yavAgUH - zrAddhArthA yavAgUH / udakAyAyam - udakArtho ghaTaH / paJcamI bhayAdyaiH / 3 / 1 / 73 / paJcamyantaM nAma bhayAdyairnAmabhiH saha samasyate sa ca samAsaH tatpuruSaH syAt / narakebhyo bhayam - narakabhayam / dharmAdapetaH Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) dharmApetaH / sukhApetaH / klpnaaprauddhH| adharmAd jugupsuH-adhamajugupsuH / sukhapatita ityAdiH / __ ktenAsatve / 3 / 1 / 74 / asattve vartamAnA yA paJcamI tadantaM nAma ktapratyayAntena nAmnA saha samasyate, sa ca tatpuruSaH / stokAnmuktaH / antikAdAgataH / abhyAzAdAgataH / dUrAdAgataH / viprakRSTAdAgataH / kRcchrAnmuktaH / ' asattve useH / ityaluksamAsaH / ' paraHzatAdyA nipAtanAd jJeyAH ' zatAt pare, sahasrAt pare, lakSAt pare; paraH zatAH, parassahasrAH, parolakSA ityAdayaH / / SaSThyayatnAccheSe / 3 / 1 / 76 / zeSe yA SaSThI tadantaM nAma nAmnA saha samasyate, na cet sa zeSo yatnAd vihitaH syAt / karmasajJAyAM siddhAyAM pakSe ca karmAvivakSAyAM sambandhamAtravivakSayA SaSThyAM siddhAyAM satyAM yA sUtrApyasya karmasaJjJA vikalpitA pakSe ca SaSThI kRtA -sA sarvA SaSThI yatnaSaSThI, yatnAt zeSe SaSThI jAteti yatnazeSaSaSThI kathyate / ' nAthaH , ' smRtyarthadayezaH ' ityAdinA yatnAd vihitaH zeSaH-yatnazeSa ityarthaH, taM yatnazeSaM varjayitvA yA SaSThI tadantaM nAma samasyata ityarthaH / rAjJaH puruSaH-rAjapuruSaH / gRhasthAnAM gRham-gRhasthagRham / gavAM kSIram-gokSIram / ayatnAditi kim, mAtuH smArakaH, sarpiSo nAthakaH atra saMmbandhaSaSThI, na kRdntrmnimittaa| Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (137) kRti / 3 / 1 / 77 / 'karmaNi kRtaH / ' kartari / etatsUtradvayena kRtpratyayanimittA yA SaSThI ukA tadantaM nAma nAmnA saha samasyate / siddhasenasya kRtiH-siddhsenkRtiH| gaNadharANAmuktiH-gaNadharoktiH / idhmavRzcanaH / palAzazAtanaH / - saptamI zauNDAyaiH / 3 / 1 / 88 / saptamyantaM nAma zauNDAdibhirnAmabhiH saha samasyate, saca tatpuruSasajJaH syAt / akSeSu zauNDa:-akSazauNDaH, iha zauNDazabdo vyasane vartate / aMkSadhUrtaH / akSakitavaH / vRttau prasaktikriyAyA antarbhAvAd akSAdiSvadhikaraNe sptmii| bahuvacanamAkRtigaNArtham / 'kAkAdyAnAM kSepe gamyamAne samAso vAcyaH' tIrtha kAka iva-tIrthakAkaH ityAdi / 'pAtresamitAdayo nipAtanAt sAdhavaH' pAtre eva samitA na tu kAyeM iti pAtresamitAH, pAtrebahulAH, gehezUra ityaadyH| anAvAhitaH-AhitAgnirityAdau pUrvaprayogaH kvacid draSTavyaH / naJ / 3 / 1 / 51 / namiti nAma nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH syAt / naJ dvividhaH, yaduktam ubhau nau samAkhyAtau paryudAsaprasajyako / paryudAsaH sadgagrAhI prasajyastu niSedhakRt // 1 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 138 ) prAdhAnyaM tu vidheryatra pratiSedhe'pradhAnatA / paryudAsaH sa vijJeya uttarapadagato naJ // 2 // aprAdhAnyaM vidheryatra pratiSedhe pradhAnatA / prasajyapratiSedho'yaM kriyayA saha yatra naJ // 3 // na manuSyaH - amanuSyaH, na sUrya pazyantIti - asUryampazyA rAjadArAH / punarapi tatsadRza- tadviruddha-tadanya- tadabhAvabhedAt sa naJ caturdhA / na brAhmaNaH abrAhmaNa: brAhmaNasadRza ityarthaH / na dharmo'dharmaH tadviruddha ityarthaH / na vAyuH avAyuH vAyubhinnaH padArtha ityarthaH / na vacanamavacanaM vacanAbhAva ityarthaH / prathamatrayANAM paryudAse caturthasya prasajye cAntarbhAvaH / naJat / 3 / 2 / 125 / naJazabdasya sthAne akArAdezaH syAduttarapade pare / abrAhmaNaH | ahiMsA / asatyam / asteyam / nakhAdayaH / 3 / 2 / 128 / nakhAdayaH zabdA akRtanaJakArAdezA nipAtyante / nAsya khaM vidyate iti nakhaH / na bhrAjata iti namrAT / na pAtIti napAt / na vidantIti navedAH / satsu sAdhuH satyaH, na satyaH asatyaH, na asatyaH nAsatyaH / na muJcatIti namuciH / nAsya kulamastIti nakulaH / na pumAn na strIti napuMsakaH / na kSarati kSIyate veti nakSatram / na krAmatIti naH / nAsmin akaM duHkhamastIti Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkaH / na vidyante nAH zriyaH chandAMsi vA yasyeti nagnaH / na gacchatIti nagaH / na agaH nAgaH / evaM nameruH, nanAndA, nabhAgaH, nAntarIyaH / navAda ityAdayaH / / an svare / 3 / 2 / 129 / . svarAdAvuttarapade pare nanityasya anityAdezaH syAt / na vidyate anto yasyeti anantaH / na azvaH-anazvaH / ne aj:anjH| ' iti nansamAsaprakaraNam / . vizeSaNaM vizeSyeNaikArtha karmadhArayazca / 3 / 1 / 96 / bhedakaM vizeSaNaM, bhedyaM vizeSyam / bhinnapravRttinimittayoH zabdayorekasminnatheM vRttiraikArthyaM sAmAnAdhikaraNyam / vizeSaNavAci nAma vizeSyavAcinA samAnAdhikaraNena nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSasajJaH san karmadhArayasabjJaH syAt / nIlaM ca tadutpalaM ceti nIlotpalam / raktaM ca tat kamalaM ca raktakamalam / kRSNA cAsau zATI ca kRSNazATI / pumAMzcAsau gauzca puGgavaH / vizeSaNamiti kim ,takSakaH sarpaH / vizeSyeNeti kim, lohitaH takSakaH / vizeSaNa-vizeSyayoH sambandhizabdatvenaikataro. pAdAnenaiva siddhe ubhayorupAdAnaM parasparavyavacchedyavyavacchedakatve samAso yathA syAt / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) upamAnaM sAmAnyaiH / 3 / 1 / 101 / upamIyate'nenetyupamAnam / upamAnavAci nAmaikArthI sAmAnya- vAcibhireva nAmabhiH samasyate sa ca tatpuruSaH san karmadhArayaH - syAt / upamAnopameyo bhayagatasAdhAraNadharmaH sAmAnyam / zastrIva zastrI, zastrI cAsau zyAmA ca zastrIzyAmA / ghanazyAmaH / upamAnamiti kim, devadattaH zyAmA | sAmAnyairiti kim, parvatA iva balAhakAH / upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyAnuktau / 3 / 1 / 102 / upameyavAci nAma sAmarthyAdupamAnavAcibhirvyAghrAdibhiH saha samasyate sa ca tatpuruSa karmadhArayasaJjJaH syAt / na copamAnopameyayoH sAdhAraNadharmavAcI zabdaH prayujyate / vyAghra iva vyAghraH, puruSazcAsau vyAghrazca puruSavyAghraH / puruSasiMhaH / sAmyAnuktAviti kima, puruSo vyAghra iva zUraH / puMvat karmadhAraye / 3 / 2 / 57 / 1 untavarjA parataH strI karmadhAraye samAse rUyekArthe uttarapade pare puMvad bhavati / pratiSedhanivRttyarthamidam / kalyANI cAsau priyA cakalyANapriyA / madrikA cAsau bhAryA ca madrakabhAryA / mAthuravRndArikA / candramukhabhAryA / GasyuktaM kRtA / 3 / 1 / 49 / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (141) kRtpratyayavidhAyake sUtre usinA paJcamyantena nAmnA yaduktaM tad syuktam / GasyuktaM nAma kRtpratyayAntena nAmnA saha nityaM samasyate, sa ca samAsastatpuruSasaJo bhavati / kumbhaM karotikumbhakAraH / zaralAvaH / 'tRtIyoktaM tu vA samasyate' mUlakopadaMza mukte, mUlakenopadazaM bhuGkte vA / prAdayo gatyAdyarthe prathamAntena, atyAdayaH krAntAdyarthA dvitIyAntena, avAdayaH kruSTAdyarthe tRtIyAntena, paryAdayo glAnAdyarthe caturthyantena, nirAdayaH krAntAdyarthe paJcamyantena samasyate, sa ca smaassttpurussH| pragata aacaaryH-praacaaryH| khaTvAmatikrAntaH-atikhaTvaH / kokilayA avkrussttH-avkokilH| adhyayanAya pariglAna:-paryadhyayanaH / kauzAmbyA niSkrAntaHniSkauzAmbiH / saGkhyA samAhAre ca dviguzcAnAmnyayam / 3 / 1 / 99 / . anekasya kathancidekatvaM samAhAraH / salyAvAci nAma pareNaM nAmnA saha samasyate, saJjAviSaye taddhitaviSaye uttarapade ca pare samAhAre'bhidheye ca, sa ca tatpuruSaH karmadhArayazca syAd; ayameva samAso'saJjJAyAM dviguzca syAt / saJjAviSaye- paJca ca te grAmAzca-paJcagrAmAH, saptarSayaH / taddhitaviSaye-dvayormAtrorapatyaM pumAn dvaimAturaH, pancanApitiH / uttarapade- paJca gAvo dhanamasya paJcagavadhanaH, dshgraamdhnH| samAhAre-paJcAnAM pUlAnAM samAhAraHpaJcapUlI, pancaphalI / samAhAre ceti kim , aSTau prvcnmaatrH| Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (142) koH kat tatpuruSe / 3 / 2 / 130 / svarAdAvuttarapade pare tatpuruSasamAse kuzabdasya kadAdezaH syAt / kutsitamannam-kadannam / kadazvaH / ratha-cade / 3 / 2 / 131 / kuzabdasya rathe vade cottarapade kadAdezaH syAt / kadrayaH / kadvadaH / kA'kSa-pathoH / 3 / 2 / 134 / kuzabdasya kAdezaH syAdanayoH parayoH / kAkSaH / kApathaH / 'puruSe vA' kApuruSaH, kupuruSaH / 'alpArthasyApi koH kA''deza kAmadhuram alpamadhuramityarthaH / kA-kavau voSNe / 3 / 2 / 137 / - uSNe uttarapade kA-kavau vA''dezau syaataam| ISaduSNamkoSNam, kavoSNam / pakSe yathAprAptamiti tatpuruSe kdussnnm| . bahuvrIhau kuussnnH| parataH strI puMvat syekArthe'nUG / 3 / 2 / 49 / anyato vizeSyavazAt strIliGgaH striyAM vartamAne tulyAdhikaraNe uttarapade pare puMvat syAt / na tuungntH| darzanIyA bhAryA yasya sa darzanIyabhAryaH / paTvI bhAryA yasya sa paTubhAryaH / parataH strItyAdi kim , gaGgAbhAryaH, gRhiNInetraH / anUGiti kim , brhmbndhuumaaryH| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143) kyaG-mAni-pittaddhite / 3 / 2 / 50 / kyaGpratyaye mAnini cottarapade pare pittaddhite ca parata: strI puMvat syAd , anUG / zyenI ivAcarati-zyetAyate, enIvAcaratietAyate / darzanIyAM manyate-darzanIyamAnI ayamasyAH / darzanIyakalpA / ajathyaM yUtham / . nAppiyAdau / 3 / 2 / 53 / pUraNyappratyayAnte strayekArthe uttarapade priyAdau ca puMvadbhAvo na bhavati / kalyANI paJcamI yAsu tAH kalyANIpaJcamA raatryH| kalyANIpriyA yasya sa kalyANIpriyaH / evaM priyAsubhagaH, bhavyApriyaH / priyA, bhakti, manojJA, subhagA, durbhagA, kSAntA, kalyANI, 'capalA, sacivA, samA, vAmA, kAntA, bAlA, tanayA, duhita, svasa ityaadipriyaadyH| taddhitAkakopAntyapUraNyAkhyAH / 3 / 2 / 54 / taddhitapratyayasyAkapratyayasya ca yaH kaH sa upAnsyo yAsAM tAH pUraNapratyayAntAH sajJAzca parataH strI puMvad na bhavati / madrikA bhAryA yasya sa mdrikaamaayH| laakssikaabhaaryH| akakArikA bhAryA yasya sa kArikAmAyaH, haarikaamaaryH| pUraNIdvitIyA bhAryA yasya sa dvitIyabhAryaH, pnycmiibhaaryH| AkhyAdattA bhAryA yasya sa dattAbhAryaH / taddhitAkavizeSaNaM kim, pAkA mAryA yasya sa pAkabhAryaH / svAGgAda kIrjAtizcAmAnini / 3 / 2 / 56 / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) svAGgAda vihito yo Gostadanto jAtivAcI ca parataH strI puMvad na bhavati, mAnini pare na / dIrghakezI bhAryA yasya sa dIrghakezIbhAryaH / evaM cndrmukhiibhaaryH| jAtiH- brAhmaNI bhAryA yasya sa brAhmaNIbhAryaH / amAninIti kim , dIrghakezamAninI / kaThamAninI ityaadi| taddhitaH svaravRddhiheturaraktavikAre / 3 / 2 / 55 / svarasthAnAyA vRddhehetubhUto raktavikArAccAnyatrArthe vihito yastaddhitastadantaH parataH strI puMvad na bhavati / maithilI bhAryA yasya sa maithilIbhAryaH / evaM mAthurImAryaH / vaidarbhIbhAryaH / taddhita iti kim , kumbhakArI mAryA yasya sa kumbhakArabhAryaH / vRddhiheturiti kim, zobhanatarA bhAryA yasya sa zobhanatarabhAryaH / anye tu vRddhihetvostaddhitapratyayayoH bNitoreva pratiSedhamicchanti, tanmate vaiyAkaraNImAryaH ityAdirbhavati / arakteti kim , kaSAyeNa raktA kASAyI, kASAyI vRhatikA yasya sa kASAyavRhatikaH, lohasya vikAro lauhI, sA ISA yasya sa lauheSaH / iti tatpuruSasamAsapakaraNam / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (145) atha bahuvrIhisamAsaprakaraNam / ekArthe cAnekaM ca / 3 / 1 / 22 / ekaH samAno'rtho'dhikaraNaM yasya tadekArthaM samAnAdhikaraNamiti yAvad / ekamanekaM caikArthI nAmAvyayaM ca nAmnA saha samastaM bhavati dvitIyAdyantasyAnyapadasyArthe vAcye sati sa ca samAso bahutrIhisako bhavati / prAptamudakaM yamasau prAptodako grAmaH, UDho ratho yena sa UDharatho'naDvAn, upahRto baliryasmai sa upahRtabaliryakSa:, uddhRta odano yasyAH sA uddhRtaudanA sthAli, zrIsaH puruSA yasmin sa vIrapuruSo raNaH, citrA gAvo yasya sa citradevadattaH / anekaM zobhanA sUkSmA jaTA kezA yasyAsau susUkSmajaTakezaH, sulabhamajinaM vAso yasmin tat sulabhAjinavAsaH kSetram | avyayam- uccairmukhaM yasya sa uccairmukhaH, evaM nIcairmukhaH, kartukAmaH, antaraGgam / vyadhikaraNatvenAvyayasya prAptyabhAvAd capadena tadanukarSaNam / bahuvrIhirdvividhaH - tad guNasaMvijJAno'tadguNasaMvijJAnazca / pradhAnasyaikadezo vizeSaNatayA yatra jJAyate sa tadguNasaMvijJAno yathA lambakarNazcaitraH; yatra na jJAyate so'tad guNasaMvijJAno yathA pIta-samudraH / 'uSTramukhAdayo bahuvrIhisamAsAntA nipAtanAda veditavyAH " uSTrasya mukhabhitra mukhaM yasya sa uSTramukhaH, atra vyadhikaraNasamAso mukhazabdasyevazabdasya ca lopazca nipAtanAt vidheyaH / evaM 10 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hariNAkSI, manAiyodhasmin gaNe evyAH / prAdipUrva dhAtujaM padaM samasyate, vikalpena uttarapadalopazca / prapatitAni parNAni yasya sa praparNaH, na vidyamAnaH putro yasya sa aputraH, pakSe apatitaparNaH, avidyamAnaputra iti / sahastena / 3 / 1 / 24 / tulyayoge vidyamAnArthe ca vartamAnaM saheti nAma tRtIyAntena nAmnA samasyate, anyapadArthe sa ca bahuvrIhiH / tulyayogo drvygunnkriyyaa| putreNa saha gomAna saputro gomAn , putreNa saha sthUlaH satraH sthUlaH, putreNa sahAgataH saputra AgataH / vidyamAnatA-saha karmaNA vartata iti sakarmA jIvaH, salomakaH purussH| saheti kimsAkaM putreNa / ____ sahasya so'nyArthe / 3 / 2 / 143 / - uttarapade pare bahuvrIhau sahasya sa Adezo vA syaat| saputraH, scchaatrH| vizeSaNa-sarvAdi-saMkhyaM bahuvrIhau / 3 / 1 / 150 / vizeSaNaM sarvAdi saMkhyAmaci ca bahuvrIhau prAg niratati / citra, kAlakaNThaH, mokSabuddhiH, sarvazuklaH, trikRSNaH / priyazabdo . vA prAga nipatati' guDapriyaH, priyaguDaH / gar3havAdibhyaH / 3 / 1 / 156 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) ... emyaH saptamyantaM bahuvIhau vA prAk nipatati / vizeSaNatvAt saptamyantasya pUrveNa pUrva nipAte nityaM prApte yogo bikalpArthaH / kaNThegaDaH gaDakaNThaH / 'praharaNArthAdindvAdigaNAcca saptamyantaM prAk na nipatati asipANiH, indumauliH / tAH / 3 / 1 / 151 / tAntaM bahuvrIhI sarvatra prAk prayoktavyam / kRtakaTaH / 'AhitAgnyAdiSu tu ktAntaM vA prAk prayojanIyam' AhitAmiH, bhagnyAhitaH / evaM 'praharaNArthAdapi ktAntaM vikalpena pUrva pAtanIyam udyatAmiH, asyudyanaH / udyatamuzalaH, musobata ityAdi / "mAtivAci-kAlavAci-sukhAdibhyo'pi ktAntaM vA pUrva pAtanImama khajUrajagdhI, mAsajAtA, sukhnaataa| pakSe jagdhakhajUrA, nAtamAsA, naatsukhaa| .... dvipadAd dharmAdan / 7 / 3 / 141 / dharmazabdAntAda dvipadAda bahavIherana bhavati / zomano mA~ 'yasya sa sudharmA jainH| dvipadAditi kim- paramaH svo dharmoM yasya sa paramasvadharmaH / jAyAzabdasya bahuvrIhau jAnirAdezo vaktavyaH / yuvatinAniH / . . : ... ..... supUtyutsurabhergandhAdiduH guNe / 7 / 3 / 144 / / ebhvaH parAd guNAthai vartamAnAd gandhazabdAd bahuvrIho id mavati / mugandhi, pUnigandhi, udgandhi, suramigandhi vastu / guNa . . . Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti kim- dravye'theM vartamAnAd na bhavati zobhanA gandhA dravyANi yasya sa sugandha ApaNikaH / 'AhArye guNe vA id vaktavyaH' zobhano gandho yasya tat sugandhi sugandhaM shriirm| 'alpArthAd gandhazabdAd vikalpened vAcyaH' sUpagandhi, ghRtagandhi bhojanam / 'upamAnArthAt mAd gandhazabdAdapi utpalagandhi mukham / 'sampUrvAt prapUrvAcca jAnuzabdasya bahuvrIhau jujJAvAdezau vAcyau' saMjJaH, saMjJaH, prajuH, prajJaH / 'mandAlpAbhyAM parAd medhAzabdasyApi bahuvrIhau as samAsAnto vAcyaH' mandA medhA yasyAsau mandamedhA evamalpamedhAH / striyAmdhaso n / 7 / 3 / 169 / / . striyAM vartamAnasyodhaso bahuvrIhau na syAt / kuNDamivodhI yasyAH sA kuNDodhnI gauH| striyAmiti kim- kunnddodhaagomaatrH| 'khara-khurazabdAt parasya nAsikAzabdasya sajJAyAM nasAdezaH syAt kharaNAH, khuraNAH / 'upasargAt parasya nAsikAyA nasAdezo vAcyo aduvrIhau' praNasaM mukhm| 'veruSasargAttu nAsikAyA khu-kha-yA AdezA bodhyAH vigatA nAsikA yasyAsau vikhuH, vikhaH, vinaH / dhanu:zabdasya bahuvrIhau dhanvan vaktavyaH' puSpadhanvA / sakthyakSNaH svAGge / 7 / 3 / 126 / sAhAyau~ yo sakthyakSI tadantAd bahuvrIheSTo bhavati / dIrghasAthI, vizAlAkSI / svAGga iti kim- dIrghasakthi zakaTam / pramANIsaMkhyAd DA / 7 / 3 / 128 / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANyantAle satyAca jAhale mati ne strIpramANA gRhasthAH, dvitrAH / jAterIyaH sAmAnyavati / 7 / 3 / 139 / jAtyantAd bahuvrIherIyo bhavati saamaanyaashrye'nypdaayeN| vaizyanItIcA, kSavidhanAtIyaH / sAmAnyavatIti kim- bahujAtiprAmaH / 'hassyAdiva dupamAnAt parasya soH saMkhyAyAdha parasma bahumIhI pAdasya pAd vaktavyaH vyAghrapAd / supAd / dvipAd / iti bhumorismaaspkrnnm| R Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190), atha dvndvsmaasprkrnnm|... cArthe dvandvaH sahoktau / 3 / 1 / 117 // cArthe vartamAnaM nAma nAmnA saha sahoktiviSaye samasyate, sa ca samAso dvandvasano bhavati / samuccayAnvAcayetaretarasamAhArabhedAt caturvidhazcArthaH / anekasya kriyAkArakAderekasminnarthe tulyabalatayA daukanaM samuccayaH / yathA vipraH paThati pacati ca, caitro maitrazca paThati / guNapradhAnabhAvamAtravizeSaH 'samuccaya evAnvAcayo yathA he baTo bhikSAmaTa, gAM cAnaya / samuccayAnvAcayarUpe cArthe'nyonyApekSAbhAvAd na bhavati samAsaH / dvayostu itaretarasamAhArayorbhavati / anyonyasApekSANAmeva dravyANAmudbhUtAvayavabhedasamUha itaretarayogaH / ajayapAlazca vijayapAlazca jIvAdipadArtha jAnIta iti ajayapAlavijayapAlau jIvAdipadArtha jAnItaH / dhavazca plakSazca dhavalakSau, dhavazca khadirazca palAzazca dhavakhadirapalAzAH; atrAvayavAnAmudbhUtatvAt tannibandhanaM dvitvaM bahutvaM ca bhavati |nygbhuutaavyvbhedH samUhaH samAhAraH / dhavazca khadirazcAnayoH samAhAraH dhavakhadiram, ghavazca palAzazca nyagrodhazcaiSAM samAhAraH dhavakhadiranyagrodham / atrAvayavAnAM nyagbhUtatvAt samudAyasya ca prAdhAnyAt tsyaiktvaaccaikvcnm| padaiH pratyekaM padArthAnAM yugapadabhidhAnaM sahoktiH / caitramaitrau Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (151) ghaTaM kucaindro dvarthI maitrazabdo'rthaH cakAreNa tu lakSyate'yamarthaH / samAnAnAmarthenaikaH zeSaH / 3 / 1 / 118 / samAnArthAnAM zabdAnAM sahottau gamyamAnAyAmekaH ziSyate '-rthAdanye lupyante / vakrazca kuTilazva vakrau kuTilo vA / a samAnAnAmiti kim - plakSanyagrodhau / sahoktAviti kim - vakradha kuTilazca dRzyaH / syAdAvasaMkhyeyaH / 3 / 1 / 119 / / sarvasyAM syAdau vibhaktau tulyarUpANAM sahokau gamyamAnA yAmekaH ziSyate, saMkhyeyavAci zabdarUpaM varjayitvA / akSazca zakaTaH, akSazca devanaH, akSazca vibhItaka iti akSAH / evaM ghaTAH paTA devA ityAdayaH / 'tyadAdibhiranyena sahottau tyadAdirevaikaH ziSyate saca caitrazva tau / 'bhrAtrarthasya svasrarthena sahottau bhrAtrarya ekaH ziSyate " 'putrArthasya duhitrarthena sahottau putrArthazcaikaH ziSyate' bhrAtA ca svasA ca bhrAtarau putrazca duhitA ca putrau / 'mAtRzabdena sahottau pitRzabda eko vA ziSyate' mAtA ca pitA ca pitarau mAtApitarau vA / , vRddho yUnA tanmAtrabhede / 3 / 1 / 124 / vRddhapratyayAntasya yuvapratyayAntena sahokau vRddhapratyayAnta ekaH ziSyate tanmAtrabhede eva na tu prakRtibhede'rthabhede vA'nyasmin bhede Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sati / gAyava goSaNaca gAgyauM / tammAtrabheda iti kimgAryavAsyAyanau / puruSaH khiyA / 3 / 1 / 126 / puruSazabdaH prANini puMsi vartate / rUDhastrIvAcinA sahokto puruSa ekaH ziSyate, tanmAtrabhede / brAhmaNazca brAhmaNI ca brAhmaNau / 'klIva nAmAklIbena sahotAvekaM ziSyate tanmAtrabhede, taca ziSTamekArtha vA bhavati' zuklaM ca zuklazca zukle vaa| virodhinAmadravyANAM navA dvandvaH svaiH / 3 / 1 / 130 / ___ dravyaM guNakriyAMvat / virodhivAcinAmadravyAMNAM svajAtIyairevArabdho dvandva ekArtho vA bhavati / sukhaM ca duHkhaM ca sukhaduHkhe sukhaduHkhaM vA / prANitUryAGgANAm / 3 / 1 / 137 / prANitUryayoraGgArthAnAM svajAtIyArabdho dvandva ekArthoM nityaM bhavati / karNanAsikam / mArdagikapANavikam / senAGgavAcinAM kSudrajantuvAcinAM ca svairdvandva ekArtho nityaM bhavati / rathAzcAzvAzca sthAzvam , yUkAlikSam / 'yeSAmadhyetRNAM nikaTaH pAThasteSAM svairdvandva ekArthaH syAt , padakakramakam / 'jAtivairANAmapi' ahinakulam / yatibrAhmaNam / pAcyazUdrasya / 3 / 1 / 143 / yairmukte pAtraM saMskAreNa zudhyati te zUdrAH, pAtramahantIti Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (151) cAyAH / pAtrAzUdravAcinAM svairdvandra ekApatiH / tasAyaskAram / rajakatantuvAyam / ekavadbhAve napuMsakatvaM yaduktam" dvandvaikatvA'bhyayIbhAvau kriyAnyayavizeSaNe / kRtyAH ktAnAH khalaJinaH bhAve A tvAt samUhaH " // 1 // dvandvaikatvam - sukhaduHkham / avyayIbhAvaH- daNDAdaNDi / kriyAyA anyayasya ca yad vizeSaNaM tadvAci nAma-sAdhu pacati, prAga ramaNIyam / mAve vihitAH kRtyaH, tapratyayaH, Aneti kAna- Anazau, anaDapi ityete pratyayAH tadantaM ca- caitreNa kArya kartavyaM kRtaM pecAnaM pacyamAnaM lavanaM sthAnaM ityAdayaH / khalapratyayAntam- durADhyaMbhavaM maitreNa / jin sAMrAviNam / ' bhAve svatalU ' ityArabhya 'brAhmaNastvaH ' iti tvamabhivyApya ye pratyayAstadantaM ca nAma napuMsakaM bhaktItyarthaH / laghvakSarAsakhIdutsvarAdyadalpasvarAcyamekam / 3 / 1 / 1601 laghvakSaraM sakhivarjitamikArokArAntaM svarAdyakArAntamalpasvaraM pUnyavAci caikaM dvandve prAk prayoktavyam / laghvakSaram - zarazIrSam / asakhIduta- agnISomo, paTuguptau / svarAdyat - astrazastram, uSTrakharam, uSTrazazakam / azvarathendrAH indrarathAzvAH atraikasyaiva niyamaH 'spardhe param ' iti nyAyAt / alpasvaram - lakSanyagrodhau, dhavakhadiralAzAH / arcyam - zraddhAmedhe / ekamiti kim - zaGkhadundubhi vINAH, vINAdundubhizaGkhA nA'tra vINAzaGkhayoryugapat pUrvanipAtaH / A dvandve / 3 / 2 / 39 / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vidyAyonimanyAnimittAlAmRkArAntAnAM yo dvandvastasmin satyuttApale are pUrvanyAt bhavati / hotA ca potAca hotApotArau / mAtA ca pitA ca mAtApitarau / yaataannaandrau| putrazabde pare'pi dvandve RkArasyAkAro bhavati pitAputrau / vedasahazrutalavAyudevatAnAm / 3 / 2 / 41 / eSAM dvandve pUrvapadasya A bhavati uttarapade pare / yeSAM sAhavarSe loke prasiddhaM vede ca sahabhAvena nirdezaH kRtaste vedshshrutaaH| indrAsomau / indrAvRhaspatI / vAyuvarjanAd vAyavanI / I: pomavaruNe'neH / 3 / 2 / 42 / . agnizabdasyekArAdezo bhavati Some varuNe ca pare, vedasahazrutAvAyudevatAnAM dvandve / agnISomau / agnIvaruNau / divo dyAvA / 3 / 2 / 44 / - devatAdvandve uttarapade pare divo dyAvAdezo bhavati / yauzca bhUmizca dyaavaabhuubhii| 'pRthivIzabde uttarapade divasa-divaH ityetAvAdezau vA bhavataH divaspRthivyau, divApRthivyau, dyAvApRthivyau / 'mAtRpitrordvandve RkArasyAra vobhayoH padayonipAtyaH' mAtarapitarayoH, maataapitroH| parasparAnyonyetaretarasyAm syAdervA'puMsi / 3 / 2 / 1 / apuMsi prayujyamAnAnAM parasparAdInAM sambandhinaH syAdeH sthAne Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA''mAdezo bhavati / ete ca parasparAdayaH svabhAvAdekatvasvavRttayaH karmavyaMtihAraviSayAH / anyo'nyamekakriyAkaraNaM karmanyati hAraH / ime sakhyo kule vA parasparAM parasparaM vA bhojayataH / hame sakhyau kule vA'nyo'nyamanyo'nyAM vA bhojytH|aamiH sImiH itaretarAM vA itaretareNa bhojyate ityaadi| .. ... athAlupsamAsaH.. asattve useH / 3 / 2 / 10 / / asattve vihito yo Gasistasyottarapade pare lub na bhavati / stokAnmuktaH / kRcchrAnmuktaH / . ojo'saho'mbhastamastapasaSTaH / 3 / 2 / 12 / ebhyaH parasya tRtIyaikavacanasya TApratyayasya lub na bhavati / ojasAkRtam / aJjasAkRtam / sahasAkRtam / ambhasAkRtam / tamasAkRtam / tapasAkRtam / 'puMso'nuje, januSodhe, Atmanazya pUraNapratyayAnte uttarapade TApratyayasya lug na vAcyaH' / puMsA'nujaH / januSA'ndhaH / AtmanAdvitIyaH / parAtmabhyAM GaH / 3 / 2 / 17 / AbhyAM parasya caturyekavacanasyottarapade pare samjhAyAM lun na bhavati / parasmaipadam / Atmanepadam / tatpuruSe kRti / 3 / 2 / 20 / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) akArAntAd vyaJjanAntAcca parasya saptamyAH kRdantaM uttara"par3heM pare tampuruSa samAse lub na bhavati / stamberamaH / karNejapaH / manihutam / apo ya-yoni-prati-care / 3 / 2 / 28 / asmAt parasya saptamyA yapratyaye yoni - mati-careSu cottarapadeSu lub na bhavati / apsu bhavaH asabhyaH / apsuyoniH / apsumatiH / apsucaraH / 'madhyAdantAcca saptamyA gurau pare kurA na - vAcyaH' madhye guruH / anteguruH / amUrdhamastakAt svAGgAdakAme / 3 / 2 / 22 / mUrdha - mastakavarjitAt svAGgavAcino'ddvyanjanAt parasyAH saptamyAH kAmavarjita uttarapade pare lub na syAt / urasiloma | zirasizikhaH / udaremaNiH / kaNThe kAlaH / pazyad - vAg dizo hara - yukti - daNDe / 3 / 2 / 32 / hara - yukti - daNDe uttarapade ebhyaH parasyA SaSThyA lubna bhavati / pazyatoharaH / vAcoyuktiH / dizodaNDaH / ' devAnAMpriya ityaTuv nipAtyaH' / RdudittaratamarUpakalpabruvace laDgotramatahate vA hrasvazca / 3 / 2 / 63 / parataH strIliGga Rdudit zabdastarAdipratyaye buvAdAvuttarapade ca pare hrasvAntaH puMvaJca vA bhavati / pacantitarA, pacattarA, pacantI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ((.117) tarA / zreyasitamA, zreyastamA, zreyasItamA vikaSirUpha, vidvadrUpA, viduSIrUpA / pacantikalpA, pacatkalpA, pacantIkalpA / pacanti - 'bruvA, paMcabuvA, pacantIbuvA / pacanti celI, pacacelI, pacantIcelI // . pacantigotrA, pacadgotrA, pacantImotrA / pacantimatA, pacantI, pacantImatA / pacantitA, pacaddhatA, pacantIhatA / 'gauNasyAkkipo gozabdasya jyAdyantasya cAnte vartamAnasyApi hrasvo veditavyaHpaJca gAvo yasya sa paJcaguH, atikumAriH, atikhaTvaH / 'GayantasyaikasvarANAM vikalpenAnyeSAM nityaM hrasvastarAdiSu pareSu veditavyaH, tridvarA, strItarA / gaurikhamA / 'mahacchabdasyottarapade kvacid DA vAcyaH' mahAvIra, mahAkaraH / 1375 gostatpuruSA / 7 / 3 / 105. 1 gozabdAntAt tatpuruSAdaD bhavati / rAjJo gauH rAjagavI / rAjansaneH / 7 / 3 / 106 / etadantAt tatpuruSAdaD bhavati / pahacAnAM sajJAM samAhara:: paJcarAjI / rAjJaH sukhA rAjasakhaH / RkpUH pathyapo't / 7 / 3 / 76 / RgAyantAt samAsAd bhavati / ardharcaH / visma / laka panaH / dvIpam / 'dhurantAdd vAcya pUrvAkSatra rAjapurA-1 'urgAt parasyAdhvanaH samavAnvebhyazca tamaso'da prAdhvaH, santamasam, avatamasam, andhatamasam / : Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) pati-paro'noravyayIbhAvAt / 7 / / / 87 / pratyAdiparvAdayantAdamyayIbhAvAdada bhavati / pratyakSam / kolam / anvakSam / 'annantAhavyayIbhAvAdaH vAcyaH' upatakSam / giri-nadI-paurNamAsyAnAyavyayazcamakA vaa| 7 / 3 / 90 / - etadantAt paJcamavarnavargAntAccAvyayIbhAvAdad vA bhavati / antargiram, antargiri / upanadam, upanadi / upapaurNamAsam, upapaurNamAsi / upAgrahAyaNam, upAgrahAyaNi / upacam, upayuk / 'saMkhyArthAt parAbhyAM nadI-godAvarIbhyAM tu nityaM vaktavyaH / pancanadam , dvigodAvaram / jAta-mahad-vRddhAdukSNaH karmadhArayAt / 7 / 3 / 95 / ebhyaH paro ya ukSazabdastadantAt karmadhArayAdad bhavati / mAtolaH / mahokSaH / vRddhokssH| striyAH puMso dvandvAcca / 7 / 3 / 96 / strIzabdAt paro yaH pumAn tadantAd dvandvAt karmadhArayAcAd mapatiH / strIpuMsau / strIpuMsaH / 'RksAme, RgyajuSam, dhenvana ho, vAGmanase, ahorAtraH, rAtriMdivam, naktaMdivam, ahardikam , urvaSThIvam , padaSThIvam, akSidhruvam, kSAragavam / ete. adantA dvandve nipaatyaaH| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (159) cavargadahaH samAhAre 71941 samAhArArthAdetadantAd dvandvAdad bhavati / vAksvacam | saMpadvipadam / vAktitvaSam / chtropaanhm| dvigoranaT 3991 annantAdahannantAcca dvigusamAhArAdaD bhavati / paJcAnAM cakSaNAM samAhAraH paJcatakSI / dvayahaH / 'khAryantAd vA vAcyaH dvikhAram, dvikhAri / nAva: / 7 / 3 / 104 / arthAt paro yo nauzabdastadantAt samAsAt dvigozcAd bhavati / ardhanAvI / paJcanAvam / prANinaH upamAnAt / 7 / 3 / 111 8 prANyarthAdupamAnAt paro yaH zvA tadantAt tatpuruSAdaG bhavati // vyAghrazvaH vyAghra iva zvA ityarthaH / ' ahannantAt tatpuruSAdaD vAcyaH paramAhaH / sarvAzasaMkhyA'vyayAt / 7 / 3 / 118 / sarvazabdAdazArthAt saMkhyArthAdavyayAca paro yo'hanazabdastadantAt tatpuruSAdaD bhavati, aho mAdezaca sarvAha / pUrvAhnaH / inaH / atyahI / ato'sya / 2 / 3 / 73 / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rephAdimatto'kArAntAt pUrvapadAt parasyAnasya no N bhavati / parAhnaH / akSNoprANyaGge / 7 / 3 / 85 / aprANyaGgArthAdakSyantAdadanto bhavati / lavaNAkSam / shkttaakssm| saMkhyAtaikapuNyavarSAdIrghAca rAtrarat / 7 / 3 / 119 / - ebhyaH sarvAMzAdezca paro yo rAtrizabdastadantAt tatpuruSAd mavati / saMkhyAtarAtraH / ekarAtraH / puNyarAtraH / varSArAtraH / dIrgharAtraH / sarvarAtraH / puurvraatrH| dvirAtraH / atirAtraH / / naavyayAt saMkhyAyA DaH / 7 / 3 / 123 / AbhyAM paro yaH saMkhyAvAcI zabdastadantAt tatpuruSAd ho bhavati / adazAH / nistriMzaH / 'saMkhyA'vyayAbhyAM paro yo'GagulistadantAt tatpuruSAd Do vAcyaH / dvayaGagulam, nirAlam / nam-su-vyupa-trezcaturaH / 7 / 3 / 131 / ebhyaH paro yazcatuHzabdastadantAd bahuvrIheram bhavati / acaturaH / sucaturaH / vicaturaH / upacaturAH / tricaturAH / - vayasi dantasya davaH / 7 / 3 / 151 / .. ___ susaMkhyApUrvasya dantasya bahuvrIhau datu Adezo bhAti, . vayasi gamye | zobhanA dantA vyasya sa sudana kumaarH| dvidana Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9.231) bAlaH / 'supUrvasya hRdayasya bahuvIhau mitre'rthe du:pUrvasya cAmitre hRd nipAtyaH' / suhRd mitram | durhRdamitraH / inaH kac / 7 / 3 / 170 / ' innantAdbahuvrIheH strayarthAt kac bhavati / bahavo daNDino yasyAM sA bahudaNDikA senA / 'RkArAntAd nityadidantAcca bahuvrIheH kac vaktavya:' / bahukartRkaH / bahunadIkaH / zeSAd vA / 7 / 3 / 175 / uktAtiriktAda bahuvrIheH kac vA bhavati / bahukhaTvakaH bahukhaTvaH / IyasoH / 7 / 3 / 177 / IyasvantAdbahuvrIheH kaca na bhavati / bahuzreyasI sAdhvI / 'SoDaza, SoDhA, SaDDhA, SoDat ityAdayastu nipAtanAd / yatra nityasamAsastatrAspada priho vidheyo yathA striyAmiti adhini / iti samAsaprakaraNaM samAptam / 11 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) atha taddhitArthoM nirUpyate / taddhito'NAdiH / 6 / 1 / 1 / ito vakSyamANA aNAdipratyayAstaddhitasaJjakA bhavanti / pautrAdi vRddham / 6 / 1 / 2 / pautraprabhRti apatyaM vRddham / apatyavataH paramaprakRteryat pautrAdhapatyaM tad vRddhasaJjJakaM bhavati / gargasyApatyaM pautrAdi: gArgyaH / naDasyApatyaM pautrAdiH nADAyanaH / pautrAdIti kim-gargasyAnantarApatyaM gArgiH / vaMzyajyAyobhrAtrorjIvati prapautrAdyastrI yuvA / 6 / 1 / 3 / vaMzyaH pitrAdiH, jyAyAn bhrAtA vayodhika ityarthaH, sa caikapitRkaH ekamAtRko vA, prapautro mUlaprakRtezcaturthaH / vaMzye. jyeSThabhrAtari ca jIvati sati strIvarjitaM prapautrAdyapatyaM yuvasaMjJakaM bhvti| gAya'sya yuvA'patyaM gAryA yaNaH / vaMzyanyAyobhAtroritikimgArgyaH / jIvatIti kim-mRte gArgyaH / astrItikim-strI gaargii| sapiNDe vayaHsthAnAdhike jIvad vA / 6 / 1 / 4 / ___ yayoH saptama ekaH puruSasto mithaH sapiNDau stH| vayo yauvanAdi / sthAnaM pitA putrAdi c| dvAbhyAM vayaHsthAnAbhyAmadhike sapiNDe jIvati sati mUlaprakRteH strIvayaM prapautrAdyapatyaM Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (. 163 ) jIvadeva muvasa vA bhavati / gArgyasyApatyaM jIvad gArgyaH gArgyayo vA / vAtsyaH vAtsyAyanaH / saJjJA durvA / 6 / 1 / 6 / I haThAdU yA sajJA sA dusanjJA vA bhavati / caitrIyAH caitrAH / tyadAdiH / 6 / 1 / 7 / asau duso bhavati / ' dorIyaH' iti Iye tvadIyaH / tadIyaH / prAg jitAdaN / 6 / 1 / 13 / ' tena jitajayaddIvyatkhanatsu ' ityetasmAt sUtrAt prAga - ye'patyAdayo'rthAsteSvaN vA bhavatyapavAdaviSayaM muktvA / 'upagorapatyam - aupagavaH / maJjiSThena raktam - mAJjiSTham / Gaso'patye / 6 / 1 / 28 / SaSThyantAd nAmno'patye'rthe yathAvihitamaNAdayo bhavanti / * upagu + aN iti sthite Na itsajJAyAM satyAM vRddhiH svareSvAderbhiNati taddhite 17 / 4 / 1 / Jiti Niti taddhite pare prakRteH prathamasvarasya vRddhirbhavati / -ityAdisvarasya vRddhau aupa + a iti asvayaMbhuvo'v / 7 / 4 / 70 / svayaMbhUvarjasyovarNAntasyApadasya taddhite pare'v bhavati / avAdeze aupagavaH / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) dhanAdeH patyuH / 6 / 1 / 14 / / dhanAdigaNapaThitAcchabdAt paro yaH patizabdastadantAta prAjitIye'rthe'n bhavati / dhanapaterapatyaM tatra bhavo vA dhAnapataH / azvapateH AzvapataH / anidamyaNapavAde ca dityadityAdityayama patyuttarapadA jyaH / 6 / 1 / 15 / dityAdizabdAt patyuttarapadAccedamarthavarjite prAjitIye'rthe'pasmAdyarthaspe ze'No'pavAdastadviSaye ca byaH bhavati / diterapalya daityaH / aditerapatyamAdityaH / Adityo devatA yasya tad Adityayam / yamasvApatvaM yaamyH| vRhaspatirdevatA'sya vArhaspatyam / idamarthavarjanAd Adityasyedam-AditIyaM maNDalam / ___ kalyagnereyaN / 6 / 1 / 17 / AbhyAM prAjitIye eyaN bhavati / kalidevatA'sya tat 'kAleyam / Agneyam / utsAdera / 6 / 1 / 19 / asmAt prAgjitIye'nidamyaNapavAde cAJ bhavati / utsasyApatyam-aunsaH / taruNyA apatyam-tAruNaH / - a sthAmnaH / 6 / 1 / 22 / sthAmnaH prAgajitIye aH bhavati / azvatthAmaH / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 165 ) lomno'patyeSu / 6 / 1123 / asmAt prAgjitIye bahUvapatyArthe aH bhavati / ekatve dvitve ca bAhavAditvAdiJ / uDulomno'patyAni - uDulomAH / ekatve dvitve ca auDulomi; auDulomI / dvigoranapatye yasvarAderluvadviH / 6 / 1 / 24 / apatyArthAdanyatra prAgajitIye'rthe vihitasya dvigoH parasya yakArAdeH svarAdezva pratyayasya lub bhavati, na tu dviH / dvayo rathayovaDhA dvirathaH ' rathAdU sAdezva vodraGge' iti yaH / paJcasu kapAleSu saMskRtaH paJcakapAlaH / dvigoritikim - pUrvasyAM zAlAyAM mavaHpaurvazAla: / yasvarAderiti kim - paJcamyo gobhya AgataM paJcagumayam / na prAgjitIye svare / 6 / 1 / 135 / gotre utpannasya pratyayasya bahuvacaneSu yA hun vakSyate sA prAjitIye'rthe yaH svarAditaddhito vidhIyate tasmin viSaye na bhavati / gargANAM chAtrA gArgIyAH / vAtsIyAH / taddhitayasvare'nAti / 2 / 4 / 92 / vyabjanAt parasyApatyapratyayasambandhino yakArasya taddhi yakA-rAdAvAkAravarjasvarAdau ca pratyaye pare lug bhavati / gAyeM sAdhugargyaH / gargANAM samUho gArgakam / yasvara iti kim- gArgyA dAmataM mArgyamayam / anAtIti kim - gArgyAyaNaH / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (166) / ata iJ / 6 / 1 / 31 / : SaSThyantAdadantAdapatye'rthe imU bhavati / dAkSiH / gargAderyaJ / 6 / 1 / 42 / ebhyo'patye vRddhe yaJ bhavati / gargasya vRddhApatyaM gAgyaH / vAtsyaH / jAmadagnyaH / dhaumyH| dhAnaMjayyaH / 'vidAdInAmaJ' vAcyo vRddhe'patye vidasya vRddhApatyaM vaidaH / naDAdibhya AyanaN / 6 / 1 / 53 / . naDa ityAdibhyo vRddhApatye AyanaN bhavati / nADAyanaH / cArAyaNaH / vRddhagrahaNAdanantarApatye tu nADiH, cAriH ityaadiH| yavitraH / 6 / 1 / 54 / vRddhe'rthe yau yabhitrau tadantAd yuvApatye AyanaN bhavati / .. vRddhAd yUni / 6 / 1 / 30 / - yuvApatye yaH pratyayaH sa vRddhapratyayAntAd bhavati / gargasya yuvApatyaM gAAyaNaH / vatsalya vAtsyAyanaH / dakSasya dAkSAyaNA , zivAderaN / 6 / 1 / 60 / . zivAdigaNapaThitAdapatye'N bhavati / zaivaH, prauSThaH, cANDa jhyAdiH / / .. .. RSihaSNyandhakakurubhyaH / 6 / 1 / 61 / .. RSayaH prasiddhAH, vRSNayaH andhakakuravaH iti ca vaMzAcyA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' (.1-67) RSyAdivAcibhyo. nAmabhyo'patye'N bhavati / vaziSThasyApatya vAziSThaH / vaizvAmitraH / vasudevasyApatyaM vAsudevaH / AniruddhaH / zvaphalakasyApatyaM zvAphalakaH / sahadevasyApatyaM sAhadevaH / nAkulaH / saGkhyAsaMbhadrAd mAturmAturca / 6 / 1 / 66 / saMkhyAvAcinaH zabdAt saMbhadrAbhyAM ca paro yo mAtRzabdastadantAdapatye'rthe'N bhavati / mAtuzca mAturAdezaH / dvayormAtrorapatyaM dvaimAturaH / pANmAturaH / sAMmAturaH / bhAdramAturaH / / kanyAtriveNyAH kanInatrivaNaM ca / 6 / 1 / 62 / / AbhyAmapatye'N yathAsaMkhyaM ca kanInatrivazAvAdezau bhvtH| kanyAyA apatyaM kAnInaH / triveNyA apatyaM traivaNaH / ditezcaiyaN vA / 6 / 1 / 69 / , . .ditizabdAd maNDUkazabdAccApatye eyaNa vA bhavati / diterapatyaM daiteyaH, daityo vA / maNDUkasyApatyaM mANDUkeyaH, maanndduukirvaa| maNDUkasyANapi mANDUkaH / .. . ...... . yAptyUGaH / 6 / 1 / 70... . . DyantAdAbantAt tyantAdUGantAccApatye. eyaNa bhavati / supA apatyaM sauparNeyaH / vinatAyA apatyaM vainateyaH / yuvatyA apatyaM yauvateyaH / kamaNDalvA apatyaM kaamnnddleyH| pIlAsAlvAbhyAmaNapi paileyaH pailA / sAlneya sAlvaH / ... Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 168 ) dvisvarAdanadyAH / 6 / 1 / 71 / sadyarthavarjitAd dvisvarAd jyApphyUDantAdapasya eyaNa bhavati / dattAcA apatyaM dAtteyaH / nadyarthavarjanAt saipraH, vidhAnabalAtpUNApi na / 'zubhrAdInAmeyaNU vAcyaH' zaubhreyaH / kalyANAderin cAntasya / 6 / 1 / 77 / kazvANa ityevamAdInAmapatye'rthe eyaN antasya cenAdezo bhavati / kecit kalyANI iti zabdaM paThanti / kalyANasyApatyaM kAlyANineyaH / saubhAgineyaH / daurbhAgineyaH / bAndhakineyaH / 'kulaTAzabdasya vikalpena vAcyaH' kaulaTeyaH / kSudrAbhya eraNU vA / 6 / 1 / 80 / aGgahInA vA'niyatapuruSAH striyaH kSudrA iti kathyante / kSudrArthebhya: strIbhyo'ye eraNU vA bhavati / kANAyA apatthaM kAraH pakSe kANeyaH / dAsyA apatyaM dAseraH, dAseyo vA / 'bhrAtRzabdAdvya Iyazca svasRzabdAceyo vaktavyaH' AtRvyaH bhrAtrIyaH / svastrIyaH / zvazurAd yaH' zvazuryaH / " mAtRpitrAderdeyaNIyaNau / 6 / 1 / 90 / mAtR-pitRzabdAbhyAM paro yaH svasRzabdastadantAdapatye'rthe jevaNau bhavataH / mAtRsvasurapatyaM mAtRSvastreyaH, mAtRSvasrIyaH / paitRSvaseyaH paitRSvastrIyaH / mAtRpituH svasuH / 2 / 3 / 18 / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 199). AbhyAM parasya svasazabdasya satya samAle pArase parati / jAtau raakssaa||1|9| / jAtau gamyamAnAyAM rAjJo'patye'thai yo bhavati / rAjJo'patya rAjanyaH kSatriyA jAtizced / raajno'nyH| . manoryASau pazcAntaH / 6 / 1 / 94 / . manuzabdAdapatye'rthe yANau pratyayo bhavataH, jAtau gmyaayaam| tAtyayayoge pazcAntAdezaH / manorapatyaM mAnuSyo mAnuSo kaa| kumAyAM tu manoraphtyaM mUlaM mApakaH / samrAjaH kSatriya / 6 / 1 / 101 / ataH kSatriye'patye nyo bhavati / sAmrAjyaH ksstriyH| senAntakArulakSmaNAdizca / 6 / 1 / 102 / . senAntazabdAt kArvarSazabdAd lakSmaNazabdAcApAyoM ina sama bhaktaH / hAriSeSiH, hAriSeNyaH / tAntubAyiH, taantvaayH| lAkSmaNiH, lAkSmaNyaH / yjmo'jhyaaprnnaantgopvnaade|6|1 / 126 / yamantasyAmantasya ca bahugotrArthasya yaH pratyayaH syAkhiko lun bhavati / gargASAmakrayAni lagAH / bidasyAphrayAni vidAH / ekatve dvitve tu lupo'bhavanAd gAyaH gAgyau~ / kaida vaido| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1.70.) mRgvtirskRtsvshisstthgotmaatreH| 6 / 1 / 128 / ebhyo bahugotrArthasya pratyayasya lub bhavati, na tu striyAm / bhRgUNAmapatyAni bhagavaH / aGgirasaH / kutsaaH| vaziSThAH / gotamAH / atrayaH / / ___ yUni lup / 6 / 1 / 137 / yUnyutpannapratyayasya prAg nitIye'rthe svarAdau pratyaye viSayabhUte lub bhavati, lupi satyAM yaH prApnoti sa bhaved / pANTAhRtasyApatyaM pANTAhRtiH, tasya yuvApatyaM pANTAhRtaH, tasya cchAtrA iti prAganitIye'rthe svarAdau pratyaye cikIrSite Napratyayasya luba jAtastataH 'vRddhe'naH' ityanenAJ pANTAhRtAH / pANTAhati-mimatAbhyAmapatyamAtre Na AyaniJ ca vaktavyaH / rASTrakSatriyAt sarUpAdrAjApatye diraJ / 6 / 1 / 114 / ::. sarUpAbhyAM rASTrakSatriyAbhyAM yathAsaMkhyaM rAjApatye'J bhavati sa ca diH / videhAnAM rAnA apatyaM vA vaideho bahutve tu videhA: rAjAno'patyAni vA / purumagadhakaliGgasUramasadvisvarAdaN / 6 / 1 / 116 / * rASTrakSatriyArthebhyaH sarUpemya ebhyo dvisvarebhyazcAN bhavati / purorapatyaM rAjA vA pauravaH / mAgadhaH / kAliGgaH / sauramasaH / aajH| ityptyaadhikaarH| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgAhI rakte / 6 / 2 / 1 / rajyate'neneti rAgaH kusumbhAdiH, tasmAd rAgavizeSavAcinastRtIyAntAdraktamityarthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / kaSAyeNa raktaM vastraM kASAyam / maniSThena raktaM mAJjiSTham / kusumbhena raktaM kasummam / lAkSArocanAdikaNU / 6 / 2 / 2 / tRtIyAntAbhyAmAbhyAM raktamityarthe ikaNa bhavati / lAkSayA rakta lAkSikaM vastram / rocanena raktaM raucanikam / - nIlapItAdakam / 6 / 2 / 4 / tRtIyAntAbhyAmAbhyAM raktamityarthe yathAsaMkhyamako bhavataH / nIlena raktaM nIlam / pItena raktaM pItakam / uditagurorbhAd yukte'bde / 6 / 2 / 5 / udito gururvRhaspatiryasmin nakSatre tadarthAdU TAntAd yukte' bdarUpe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / uditaguruNA puSyeNa yuktaM varSa pauSaM varSam / - candrayuktAt kAle lup tvaprayukte / 6 / 2 / 6 / ....candrayuktaM yannakSatraM tadarthAd. TApratyayAntAd yukte kAle the| yathAvihitaH pratyayo bhavati / candrayuktena, puSyeNa nakSatreNa yuktaH mahaH pauSamahaH / pauSI rAtrI. mAtra dinam / . mAghI raatriH| Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171). 'kAlavAcinaH zabdasyAprayoge tu chun bhavati' adha puSyaH / adya kRtikA / zravaNAzvatthAnAmnyaH / 6 / 2 / 8 / candrayukkAta zravaNAdazvatthAt TAprayavAntA yukte kALe'rSe saMjJAyAmaH bhavati / zravaNena candrayuktena yuktA rAtriH zravaNA rAtriH / azvatthena candrayuktena yuktamahaH AzvatthamahaH / ____ dRSTe sAmni nAmni / 6 / 2 / 133 / / TApratyayAntAd dRSTaM sAmetyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / krazcana dRSTaM sAma krauJcaM sAma, atrANa / kalinA dRSTaM sAma kAleyam, atraiyaNa / tena cchanne rathe / 6 / 2 / 131 / tRtIyAntAcchanne rathe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / vastreNacchannaH - vAstro rathaH / 'pANDukamklAt tu in vAcyaH' pANDukambalena cchanno ratha paannddukmblii| sA'sya paurnnmaasii|6|2| 98 / seti prathamAntAdasyeti SaSThyarthe yathAvihitaM nAmni pratyayo mavati, prathamAntaM cet paurnnmaasii| pauSI paurNamAsI asya sapauSo mAso'rdhamAso vA / AgrahAyaNyazvatthAt tvatrAyeM nityaM, caitrIkArtikI-phAlgunI-zravaNAmbastu vikalpenekama vaktavyaH / AgrahAyakI paurNamAsyasya sa AgrAhAyaNiko mAsaH / azvatthA paurNa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsyasya sa aashvtthikH| caitrI paurNamAsyasya sa caitraH, caitriko -mAso'rdhamAso vaa| evaM kArtikaH, kArtikikaH / phAlgunA, - phAlgunikaH / zrAvaNaH, zrAvaNikaH / devatA / 6 / 2 / 101 / devatArthAt prathamAntAt SaSThayatheM yathAvihitaM pratyayo bhavati / nino devatA'syAsau jainaH / zivo devatA'syAsau zaivaH / evaM bauddhaH / zrIdevatA'sya zrAyam / 'zukrAt tu iyo vAcyaH' zukro devatA'sya zukriyaM haviH / 'zatarudrAttu iya Iyazca nityaM, mahendrAtu vA vAcyo' zatarudro devatA'sya zatarudriyaM, zatarudrIyaM haviH, . mahendro devatA'sya mahendrIyaM mAhendram / SaSThayAH samUhe / 6 / 2 / 9 / SaSThayantAt samUhe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / caSAnAM samUhaH cASam / bakAnAM samUho bAkam / strINAM samUhaH straiNam / gavAM samUho ganyam / mikSANAM samUho bhaikSam / garbhiNInAM samUho gArmiNam / gotrokSavatsoSTraTaddhAjorabhramanuSyarAjarAjanyarAjaputrAdakaJ / 6 / 2 / 12 / gotrapratyayAntAdukSAdezca SaSThyantAt samUhe'kan bhavati / garmANAM samUho gArgakam / aupagavAnAM samUha aupagavakam / auta kam / vAtsakam / auSTrakam / vArddhakam / Ajakam / aurabhrakam / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174.) mAnuNyakam / rAjakam / rAjanyakam / rAjaputrakam / 'kedArAt .Nyo'kanikaNau ca vAcyau' kaidAya,kaidArakam , kaidArikam / 'kavacihastibhyAmacittavAcinazcakaNa vAcyaH / kAvacikam / hAstikam / apUpAnAM samUha ApUpikam / zASkulikam / 'ananpUrvAda dheno rikaN vaktavyaH dhenUnAM samUha;- dhenu+ikaN iti sthite / RvarNovarNadosisusazazvadakasmAtta ikasyeto luk|7|4|71 RvarNovarNAntAbhyAM dosa isusantAbhyAM zazvadakaramAvarjAt tAntAbhyAM ca parasyekasthasyeto luga bhavati / dhenukam / brAhmaNamANavavADavAd yaH / 6 / 2 / 16 / - ebhyaH samUhe yo bhavati / brAhmaNAnAM samUho brAhmaNyam / evaM mANavyaM, vaaddvym| 'gaNikAyA Nyo vAcyaH' gaNikAnAM samUho gANikyam / 'pAzAdizabdAd gavAdezca lyo vaktavyaH pAzAnAM samUhaH pAzyA, tRNAnAM samUhastaNyA, gavAnAM samUho gavyA rathAnAM samUho rathyA, lakAraH strIliGgArthaH / .. grAmajanabandhugajasahAyAt tal / 6 / 2 / 28 / . ebhyaH samUhe tal bhavati / grAmatA / janatA / bandhutA / gajatA / sahAyatA / 'gorathavAtAd yathAsaMkhyaM balkaTayalUlaM vAcyam' gavAM samUhaH gotrA, rathakaTyA, vAtUlaH / 'vAdInAmaJ vAcyaH 'zUnAM samUhaH zauvam , ahnAM samUhaH Ahnam / 'pazuzabdAt tu DvaNa vaktavyaH pazUnAM samUhaH pArzvam / Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 175 ) ! yo yojanAd yuddhe / 6 / 2 / 113 / yoddharthAt prayojanArthAcca prathamAntAd SaSThyarthe yuddhe yathAvihitaM pratyayo bhavati / vidyAdharA yoddhAro yasya yuddhasya tad yuddhaM vaidya, evaM saubhadram | bhAvaghaJo'syAM NaH / 6 / 2 / 114 / C bhAve ghaJantAt prathamAntAdasyAmityarthe No bhavati / prakRSTaH pAto yasyAM sA prapAtA tithiH / ' zyenapAtAtailaMpAteti tu nipAtyau' zyenAnAM pAto yasyAM tithau kriyAyAM bhUmau krIDAyAM vA sA zyenapAtAtithiH bhUmiH kriyA krIDA vA, evaM tailampAtA / praharaNAt krIDAyAM NaH / 6 / 2 / 116 / prathamAntAt praharaNArthAdasyAmiti krIDAyAM No bhavati / daNDaH praharaNaM yasyAM krIDAyAM sA dANDA kriyA / "" vikAre / 6 / 2 / 30 / SaSThyantAd vikAre yathAvihitaM pratyayo bhavati / suvarNasya vikAraH sauvarNamaGgulIyam / azmanAM vikAra AzmanaH, AzmaH prANyauSadhivRkSebhyo'vayave ca / 6 / 2 / 31 / / SaSThyantebhyaH prANivAcibhya auSadhivAcibhyo vRkSavAcibhyazca vikAre'vayave cArthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / kapotasya vikAsarat vA kApotaM sakthi mAMsaM vA / dUrvAyA vikAro'vayavo vA bhasma kANDaM vA / evaM bailvam | Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (176) apujatoH Sontazca / 6 / 2 / 33 / AbhyAM vikAre'N bhavati, pazcAntaH / trApuSam / jAtuSam / uSTrAdakaJ / 6 / 2 / 36 / asmAd vikAre'vayave cAkaJ bhavati / uSTrasya vikAroDavayavo vA auSTrakam / 'zamIzabdAd lo vAcyaH' zAmIlaM bhasma kANDaM vA / ' payodroryaH / payasyam, dravyam / 'eNyA eyaJ / eNyA vikAro'vayavo vA aiNeyaM mAMsamaGgam / zuruSAt kRtahitavadhavikAre daiyaJ / 6 1 1 1 29 // puruSazabdAdeSvartheSu samUhe caiyan bhavati / puruSANAM kRto hitaM vadho vikAraH samUho vA pauruSeyo granthaH, pauruSeyaM pathyam, pauruSeyo vadho vikAro vA, pauruSeyaH samUhaH / averdugdhe soDhadUsamarIsam / 6 / 2 / 64 / avizabdAd dugdhe'rthe ete pratyayA bhavanti / averdugdhamavisoDe, avidUsam, avimarIsam / pitRmAturyaDulaM prAtari / 6 / 2 / 62 / pitRmAtamyAM bhrAtaryarthe vyaDulau bhavataH / piturdhAtA pitRvyaH / mAtu tA mAtulaH / 'pitRmAtRbhyAM pitRmAtrostu DAmahad vAcyA pituH pitA mAtA vA pitAmahaH pitAmahI, mAtuH pitA mAtA pA mAtAmahaH maataamhii| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 177 ) rASTre'naGgAdibhyaH / 6 / 2 / 65 / aGgAdivarjAt SaSThyantAdrASTre'rthe'N bhavati / zivasya rASTra zaivam / bIrasya rASTraM vairam / kumArapAlasya rASTraM kaumArapAlam / bhAratam / 'rAjanyAdInAmakaJ vAcyaH' rAjanyAnAM rASTraM rAjanyakam / nivAsAdUrabhave iti deze nAmni | 6 | 2 | 69 / SaSThyantAd nAmno nivAsAdUrabhavayoryathAvihitaM pratyayo bhavati tadantaM nAma cedraDhaM dezanAma syAt / zivInAM nivAsaH zaivaM puram / vidizAyA adUrabhavaM vaidizaM nagaram / tadatrAsti / 6 / 2 / 70 / taditi prayamAntAdatreti saptamyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / prathamAntaM cedastIti pratyayAntaM ced dezanAma / udumbarAH santi yasmin audumbaro dezaH / tena nirvRte ca / 6 / 2 / 71 / tRtIyAntAd nirvRtte'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati, dezanAmni | kuzAmbena nirvRttA nagarI kauzAmbI / madhvAdeH / 6 / 2 / 73 / emyo nivAsAdya catuSke yathAyogaM matuH bhavati, dezanAmni zikhAyAH / 6 / 2 / 76 / madhumAbU / 12 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178) atazcAturarthiko valaH bhavati, dezanAmni / zikhAvalaM puram / ro'shmaadeH|6|2 / 79 / ... asmAcAturarthiko ro bhavati, deshnaamni| azmanAM nivAsa:AzmaraH / prekSAderin / 6 / 2 / 80 / atazcAturarthika in bhavati, deze nAmni / prekSI / phalakI / tRNAdeH sal / 6 / 2 / 81 / asmAcAturarthikaH sala bhavati, dezanAmni / tRNasA / nadasA / kAzAderilaH / 6 / 2 / 82 / asmAccAturarthika ilapratyayo bhavati, deze nAmni / kAzilam / vAzilam / arIhaNAderakaN / 6 / 2 / 83 / cAturarthiko'smAdakaNa bhavati, deze nAmni / ArIhaNakam / khANDavakam / supandhyAdeyaH / 6 / 2 / 84 / atazcAturathiko dezanAmni nyo bhavati / saupanthyam / sauvandhyam / . sutaGgamAderib / 6 / 2 / 05 / asmAcAturathiko deze nAmni iJ bhavati / sautaGgamiH / mauncittiH| . . .. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) balAdeyaH / 6 / 24.86 / / atazcAturathiko dezanAmni yo bhavati / balasya mitrAso'DUMramavaM vA nagaraM balyam / . aharAdibhyo'J / 6 / 2 / 87 / / ato dezanAmni cAturarthiko'yaM bhavati / AhUnam / laumm / sakhyAdereyaN / 6 / 2 / 88 / deze nAmni cAturarthika eyaNa bhAti / sAkheyaH / sAkhidutteyaH / __ panthyAderAyanaN / 6 / 2 / 89 / ... __ atazcAturarthiko dezanAmni AyanaN bhavati / pAnyAyanaH / pAkSAyaNaH / karNAderAyaniJ / 6 / 2 / 90 / cAturathiko deze nAmni AyaniJ bhavati / kArNAyaniH / caasisstthaayniH| ___utkarAderIyaH / 6 / 2 / 91 / 'cAturathiko dezanAmni Iyo bhvti| utkarasya nivAso'dUrabhavaM utkarIyam / utkarAH santyasmin utkarIyo deshH| utkareNa nirvRttamutkarIyaM nagaram / 'naDAdInAM kIyo vAcyaH' naDakIyaH, psasakIyaH / . ..... .. kRzAzvAderIyam / 6 / 2 / 13 . Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 180 ) atazcAturarthiko deze nAmti iyaN bhavati / kAzazrIyaH / 1 AriSThIyaH / RzyAdeH kaH / 6 / 2 / 94 / cAturarthiko deze nAmni ko bhavati / RzyakaH / nyagrodhakaH / varAhAdeH kaN / 6 / 2 / 95 / cAturarthiko deze nAmni kaN bhavati / vArAhakam | pAlAzakam / kumudAderikaH | 6 | 2 | 96 / atazcAturarthiko deze nAmni iko bhavati / kumudikam / ikkaTikam | azvatthAderikaN / 6 / 2 / 97 / asmAd deze nAmni cAturarthika ikaN bhavati / Azvasthikam | kaumudikam / tatroddhRte pAtrebhyaH / 6 / 2 / 138 / pAtrArthAt saptamyantAduddhRte'rthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / zarAve uddhRtaH zArAva odanaH / 'saptamyantAt sthaNDilazabdAt zete vratItyarthe yathAyogaM pratyayo vAcyaH' sthaNDile zete sthANDilo bhikSuH / nirjIvasthAnaM sthaNDilamucyate / tad vezyadhIte / 6 / 2 / 117 / taditi dvitIyAntAd vetti adhIte vetyarthayoryathAvihitaM + Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 181) pratyayo bhavati / vyAkaraNaM vetti vA'dhIte aikAyeM , iti vimake pi vyAkaraNa aN iti sthite ____ vA padAntAt prAgaidaut / 7 / 4 / 5 / ... niti Niti taddhite pare ivovarNayovRddhiprApto satyAM tayorena sthAne yo yakAravakArau padAntau jAto tAbhyAM yakAravakArAmyAM mAm yathAsaMkhyamaidautI bhavataH / vaiyAkaraNaH / evaM nyAyamadhIte vetti kA naiyAyikaH / nyAyAderikaN / 6 / 2 / 118 / ... ato vettyadhIte vetyarthe ikaNa bhavati / naiyAyikaH / nayAsikaH / saiddhAntikaH / padakramazikSAmImAMsAsAmno'kaH / 6 / 2 / 126 / ebhyo vettyadhIte vetyarthe'H bhavati / padaM vettyadhIte veti padakaH, evaM kramakaH, zikSakaH, mImAMsakaH, sAmakaH / ___ saMkhyAkAt sUtre / 6 / 2 / 128 / saMkhyAvAcakAt paro yaH kaH tadantAt sUtrArthAda vetyadhIte vetyarthe pratyayasya lub bhavati / aSTakAH pANinIyAH / proktAt / 6 / 2 / 129 / . prokArthapratyayAntAd vettyadhIte vetyarthe pratyayasya lub bhavati / gotamena proktaM gautamam, gautama vettyadhIte veti gautamaH / Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142 ) " saMskRte bhakSye / 6 / 2 / 140 / saptamyantAt saMskRte bhakSye'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / bhraSTre saMskRtA apUpA bhrASTrA: / 'kSIrazabdAdeyaNa, dadhizabdAccaikaN bakavyaH' kSIre saMskRtA saireyI yavAgUH, dani saMskRtaM dAdhikam / 'anyatrArthe'pi kacit yathAvihitaM pratyayA bhavanti cakSuSA gRhyate cAkSuSaM rUpam, azvenodyate Azvo rathaH, dRSadi piSTA dArSadAH udukhale kSuNNaH audukhalaH, caturbhiruhyate cAturaM zakaTam, catu dazyAM dRzyate cAturdazam ityAdayaH / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 183) atha shessaadhikaarH| zeSe / 6 / 3 / 1 / so'patye' ityato'patyArthamArabhya saMskRte bhkssye| iti saMskRtabhakSyArtha yAvad ye'rthAstebhyo'nyo'rthaH zeSaH / prAganitIye zeSe'rthe ito'nukramyamANaM jJAtavyam / nadyAdereyaN / 6 / 3 / 2 / bhasmAt prAganitIye zeSe'rthe eyaNa bhavati / nadyAM bhavo jAto vA nAdeyaH / vane bhavo vAneyaH / zeSa iti kim-samUhe tu nadInAM samUho nAdikam / 'dUrAdetyaH' dUre bhavaH dUretyaH / 'pArAyArAdInaH / pArAvAre bhavaH pArAvArINaH / ghumAgapAgudapratIcoM yaH / 6 / 3 / 8 / divazabdAt prAca apAc udac pratyac ityetebhyazcAvyayAnavyayebhyaH zeSe'ya yo bhavati / divi bhava divyaM sukham, pAcyam, apAcyam, udIcyam, pratIcyam / 'grAmazabdAttu eyaka, Ina, yazca prAme bhavo grAmeyakaH, grAmINaH, grAmyaH / kulkukssigriivaacchvaa'sylngkaare|6|3 / 12 // ebhyo yathAsaMkhyaM zeSe'theM eyava. bhavati / kule jAtaH Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 184) kauleyakaH zvA / kukSau bhavaH kaukSeyako'siH / grIvAyAM bhavo aveyko'lngkaarH| dakSiNApazcAtpurasastyaN / 6 / 3 / 13 / ebhyaH zeSe'rthe tyaNa bhavati / dakSiNasyAM dizi bhavo dAkSiNAtyaH / pazcAd bhavaH pAzcAtyaH / puro . bhavaH paurastyaH / 'nizabdAd ave'the, niszabdAcca gate'theM tyac vAcyaH / nitya dhruvamityarthaH / vaNebhyo nirgato niSTyazcaNDAlaH / kvehAmAtratasastyac / 6 / 3 / 16 / ebhyastrataspratyayAntebhyazca tyac bhavati / kva bhavo jAto vA kvatyaH / iha bhavo jAto vA ihatyaH / amA bhavo'pAtyaH / tatra bhavastatratyaH / kuta AgataH kutastyaH / aipamo-hyaH-zvaso vA / 6 / 3 / 19 / ebhyaH prAgjitIye zeSe tyac vA bhavati / aiSamastyam, aiSamastanam / hyastyam , hyastanam / zvastyam , zvastanam / zakalAderyatraH / 6 / 3 / 27 / asmAd yAntAt zeSe'J bhavati / zAkalye jAtaH shaaklH| vRddhe'traH / 6 / 3 / 28 / vRddhemantAt zeSe'c bhavati / dAkSau bhavaH dAkSaH / bhavatorikaNIyasau / 6 / 3 / 30 / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 185) ataH zeSe'the ikaNIyasau bhaktaH / bhavato'yaM bhAvakA 'RvarNovarga' ityAdinekaNa ikArasya luka / bhakta idaM bhavadIyam / 'parajanarAjabhyastu akIyo vAcyaH parasyAyaM parakIyaH, jatasyedaM manakIyam , rAjJo'yaM rAjakIyaH / dorIyaH / 6 / 3 / 32 // dusaJjakAt zeSe'yeM Iyo bhavati / devadattasyAyaM devadattIyaH, tasyAyaM tadIyaH / rASTrebhyaH / 6 / 3 / 44 / rASTrabhyo dusajJakebhyaH zeSe'kam bhavati / abhisArANAmayamAbhiptArakaH / pRthivImadhyAd madhyamazcAsya / 6 / 3 / 64 / ... ato dezArthAt zeSe Iyo bhavati prakRtemadhyamAdezazca / madhyamIyaH / vA yuSmadaSmado'jInau yuSmAkAsmAkaM cAsyaikatve tu tavakamamakam / 6 / 3 / 67 / yuSmadasmadbhayAM zeSe'rthe vA'jInanau tatsanniyoge ca yathAsakhyaM yuSmadasmadoyuSmAkAsmAkAvAdezau,ekatve tu tavakamamakAvAdezau bhvaaH| yuvayoyuSmAkaM vedaM yauSmAkaM, yauSmAkINaM pakSe yuSmadIyam / taverda tAvakaM, tAvakInaM pakSe tvadIyam / AvayorasmAkaM vedamAsmAkam, bhAsmAkInaM pakSe dusajJatvAdIyaH asmadIyam, mamAya mApaka mApakInaH, pakSe madIyaH / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 186 ) amo'ntAvosdhasaH / 6 / 3 / 74 / emyaH zeSe'mo bhavati / antamaH, avamaH, adhamaH / pazcAdAdyantAgrAdimaH / 6 / 3 / 75 / pazcAd Adi anta agra ityetebhyaH zeSe'rthe imo bhavati / pazcAdbhavaH pazcimaH, Adau bhava AdimaH ante bhavo'ntimaH, agre bhavo'grimaH / madhyAd ma: / 6 / 3 / 76 / madhyazabdAccheSe'ye mo bhavati / madhyamaH / adhyAtmAdibhya ikaN / 6 / 3 / 78 / ebhyaH zeSe'theM ikaNa bhavati / AtmanItyadhyAtmaM tatra bhavamAdhyAtmikam evamAdhidaivikama, Adhibhautikam aurdhvadehikam ityAdi / " .1 varSAkAlebhyaH | 6 | 3 / 80 / varSAzabdAt kAlavizeSavAcinazca zeSe'rthe ikaN bhavati / varSAyAM bhavaM vArSikam ; mAse bhavaM mAsikama, saMvatsare bhavaM sAMvasarikaM pratikramaNam / 'nizApradoSAt AbhyAM tu vA; nizAyAM 'bhavaM naizaM naizikaM vA, evaM prAdoSaM prAdoSikam / zvasastAdiH / 6 / 3 / 84 / asmAt kAlArthAccheSe ikaNU vA syAt sa ca tAdiH / zvo bhavaH zauvastikaH / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) ciraparutparAreH naH / 6 / 3 / 85 / .. - ebhyaH kAlArthAccheSe'rthe lo vA bhavati / ciratnam, para lam, parAritnam / pUrvANAparAhNAt tanaT / 6 / 3 / 87 / AbhyAM vA tanaD bhavati / pUrvAhne bhavaH pUrvAhnatanaH atra 'kAlAttanatara-' ityAdinA saptamyA vA luk pUrvAhaNetanaH / evaM aparAhnatanaH, aparAhnatanaH / sAyaMciraMmANe ge'vyayAt / 6 / 3 / 88 / ' ebhyo'yayAca kAlArthAccheSe tanaD nityaM syAt / sAyaM.. tanam, ciraMtanam , prAgetanam , pramesanam, doSAtanam , divAtanam, hyastanam, zvastanam, sanAtanam, purAtanam, 'purAzabdAda no'pi purANam / ___bhartusandhyAderaN / 6 / 3 / 89 / nakSatrArthAhatvarthAt sandhyAdezva kAlArthAccheSe''N bhavati / puNye bhavaH pauSaH, grIpme bhavaH graSmaH, sandhyAyAM bhavaH sAndhyaH, amAvAsyAyAM bhavo'mAvAsyaH / 'hemantasya tu vA'N , tadyoge ca taTaka' hemante bhavo haimano, haimantaH pakSe haimantikaH / 'prAvRSa eNyaH' praavRssennyH| tatra kRtalabdhakrItasaMbhUte / 6 / 3 / 94 / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 188) saptamyantAda varSeSu yathAyogamaNAdaya eyaNAdayazca bhavanti / utse kRto labdhaH krItaH saMbhUto vA bhautsaH / bahiH kRtaH labdhaH krItaH saMbhUto vA bAhyaH / nadyAM kRto rabdhaH krItaH saMbhUto vA nAdeyaH / evaM rASTrIyaH, pArINaH, dAkSiNAtyaH, graiSmaH, 'prAvRSeNyaH, naizaH, naizikaH / kuzale / 6 / 3 / 95 / saptamyantAt kuzale'the yathAvihitamaNeyaNAdayazca bhavanti / mAthuraH, nAdeyaH / jAte / 6 / 3 / 94 / saptamyantAjjAte'rthe yathAvihitamaNeyaNAdayazca bhavanti / mAthuraH, autsaH / 'prAvRSastu jAte'ye iko vAcyaH prAvRSi jAto praavRssikH| kAlAd deye RNe / 6 / 3 / 113 / saptamyantAt kAlArthAd deye RNe yathAvihitamaNAdayo bhavanti / mAse deyaM RNaM mAsikam , evaM vArSikam / ___sAdhupuSyatpacyamAne / 6 / 3 / 117 / kAlavizeSavAcinaH saptamyantAt sAdhau puSyati pacyamAne vArthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / hemante sAdhu haimantikam / vasante puSyati vAsantI kundalatA / zaradi pacyante zAradAH zAlaya ute|6|3|118| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 189 ) kAlArthAt saptamyantAdupte'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / zaradi uptAH zAradAH zAlayaH / hemante uptA haimanAH, haimantAH, haimantikA yavA: 'grISmavasantAbhyAM tRpte'rthe akaJ vA vAcyaH' grIko use graiSmakaM, graiSmaM vA / vasante uptaM vAsantakaM vAsantaM vA dhAnyam / vyAharati mRge / 6 / 3 / 121 / saptamyantAt kAlArthAt vyAharati mRge'rthe yathAbhihitaM pratyayo bhavati / nizAyAM vyAharati naizo, naiziko vA zRgAlaH / . evaM prAdoSikaH, prAdoSaH / javini ca / 6 / 3 / 122 / jayaH prasahanamamyAsaH sa vidyate yasyAsau jayI / saptamyantAt kAlavAcino jayinyarthe bhavAvihitaM pratyayo bhavati / nizAsahacaritamadhyayanamapi nizA, tasyAM nayI naizo naiziko vA / bhane / 6 / 3 / 123 / : saptamyantAT bhave'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / khanne bhavaH sraughnaH nadyAM bhavo nAdeyaH, hemante bhavo haimano haimanto haimantiko vA / " dimAdidehAMzAd yaH / 6 / 3 / 124 / digAdibhyo dehAvayavavAcibhyazca saptamyantebhyo bhane yo bhavati / dizi bhavo dizyaH / mUrdhni bhavo mUrdhanyaH / ' vargAntAtu: Iyo vAcyaH kavarge bhavaH kavargIya: / 'jihvAmUlAGgulibhyAM madhya Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 190 ) - zabdAccApi' jihvAmUle bhavaH jihvAmUlIyaH aGgulau bhavaH aGgulIyaH madhye bhavo madhyIyaH / ' gambhIrapaJcajanavahirdevAt jyo - bodhyaH gambhIre bhavo gAmbhIyaH, evaM pAJcajanyaH, bAhyaH, daivyaH / tata Agate / 6 / 3 / 149 / 1 paJcamyantAdAgate'rthe yathApUrvoktaM pratyayo bhavati / kumArapAlAdAgataH kaumArapAlaH sacivaH, jinAMdAgataM jainaM zAsanam, nayA Agato nAdeyaH, grAmAdAgato grAmyaH / hetubhyo rUpyamaya vA | 6 | 3 | 156 | nRvAcibhyo hetvarthAcca tata Agate'rthe rUpyamayaTau vA bhavataH / jinadattAdAgataM jinadattarUpyam, jinadattamayam, jinadattIyaM vA / evaM samarUpyaM, samamayaM samIyam / prabhavati / 6 / 3 / 157 / paJcamyantAt prabhavatyarthe yathoktaM pratyayo bhavati / himavataH prabhavati haimavatI gaGgA, evaM kAzmIrI vitastA / ' tyadAdibhyastu 'prabhavatyarthe mayaD vAcyaH' tasmAda prabhavati tanmayam / bhavanmayI / tasyedam / 6 / 3 / 160 / SaSThyantAdidamityarthe yathoktaM pratyayo bhavati / tavedaM tvadIyama, pUrNacandrasyedam pUrNacandrIya sArasvatam upagoridamaupagavam, - nadyA idaM nAdeyam / tena prokte / 6 / 3 / 181 / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191) tRtIyAntAt prokte ityarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / bhadramAhunA proktAni vastUni bhAdrabAhavAni vstuuni| tIrthaGkaraNa prokkA tairthaGkarI tripadI / gaNadhareNa proktaM gANadharaM dvAdazAGgam / pANi ninA proktaM pANinIyam, hemacandreNa proktaM hemacandrIyam, vRhaspa tinA proktaM vArhaspatyaM zAstram / / upajJAte / 6 / 3 / 191 / / - prathamataH prAgupadezena vinA jJAtamupajJAtam / upajAte TAntAd yathAvihitaM pratyayo bhavati / pANininA upajJAtaM paanniniiym| zreyAMsenopajJAtaM zreyAMsIyaM dAnam , jinendreNopajJAtaM jainendra cyAkaraNam / kRte / 6 / 3 / 192 / - tRtIyAntAt kRte'rthe yathoktaM pratyayo bhavati / siddhasenena kRtaH siddhasenIyaH stavaH / iSTakAbhiH kRta aiSTakaH prAsAdaH / evaM mAkSikam / amo'dhikRtya granthe / 6 / 3 / 198 / dvitIyAntAdadhikRtya kRte granthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / subhadrAmadhikRtya kRto granthaH subhadrIyaH / / .. gacchati pathidUte / 6 / 3 / 203 / / - amantAd yathoktaM pratyayo bhavati / gamanakartA cet panyA dUto vA / mathurAM gacchati yaH panthA dUto vA mAthuraH, evaM srota Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) bhajati / 6 / 3 / 204 / dvitIyAntAd bhanatyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / srughnaM manati, jinaM bhanati, buddhaM bhavati, viSNuM bhajati, zivaM bhajati, kapilaM manati vA sraunaH, jainaH, bauddhaH, vaiSNavaH, zaivaH, kApilo vaa| iti zeSAdhikAraH / prAgjitIyArtho'pi samAptaH / ___ ikaN / 6 / 4 / 1 / ___ itaH 'tamarhati' yAvad ikaNadhikRto veditavyaH / adhikArArthamidam / tena jitajayaddIvyatsvanassu / 6 / 4 / 2 / tRtIyAntAdepvatheSu ikaNa bhavati / anitaM, jayati, dIvyati vA''kSikam , kuddAlena khanati kaudAlikaH / / saMskRte / 6 / 4 / 3 / / tRtIyAntAt saMskRte ikaN bhavati / dadhnA saMskRtaM dAdhikam , vidyayA saMskRto vaidhikaH / upAdhyAyena saMskRta aupAdhyAyiko vizAlavijayaH / jayantavinayen saMskRto nAyantavinayikazcamarendravijayaH / saMsRSTe / 6 / 4 / 5 / tRtIyAntAt saMsRSTe'rthe ikaNa bhvti| mizraNamAtraM sNsRssttaarthH| danA saMsRSTaM dAdhikam / 'lavaNazabdAttu a: vAcyaH' lavaNena saMsRSTo chAvaNaH sUAH / ' cUrNamudgAbhyAminaNau ? cUrNena saMsRSTA: cUrNinaH / mudrena saMsRSTA maudgii| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 193 ) vyaJjanebhya upasikte / 6 / 4 / 8 / tRtIyAntAd vyaJjanavAcina upasikte'rthe iN bhavati / vyaJjanaM sUrAdi / sUpenopasiktaH saupikaH, tilenopasikkaM tailikaM zAkam / tarati / 6 / 4 / 9 / tRtIyAntAt taratyarthe ikaN bhavati / uDupena tarati auDapikaH / tumbena tarati, taumbikaH, evaM ghATikaH, dArtikaH / ' naudvisvarAdikaH ' nAvA tarati nAvikaH / bAhubhyAM tarati bAhukaH / carati / 6 / 4 / 11 / TAntAccaratyarthe ikaN bhavati / hastinA carati hAstikaH / dadhnA carati bhakSayati dAdhikaH / ' padiko nipAtyaH pAdAbhyAM carati padikaH / vetanAderjIvati / 6 / 4 / 15 / vetanAdibhyastRtIyAntebhyo jIvatyarthe ikaNaM bhavati / vetanena jIvati vaitanikaH paNDitaH, vAdena jIvati vAdikaH, kalahena jIvati kAlahikaH / ' krayavikrayAdiko vAcyaH' krayavikrayeNa jIvati krayavikrayika AGgladezaH, krayeNa jIvati krayikA idAnIMtanI bhAratabhUH, vikrayeNa jIvati vikrayikaH jarmanadezaH / ' AyudhAdIyakSa' Ayudhena jIvati AyudhIyaH, AyudhikaH / nirvRtte'kSadyUtAdeH / 6 / 4 / 20 / 13 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194) akSayUta ityAdibhyastRtIyAntebhyo nirvRtte'rthe ikaNa bhavati / akSayUtena nivRttamAkSayUtikaM vairam , jaGghAprahatena nivRttaM jAvAprahatikam / bhAvArthAdimo vAcyaH / pAkena nivRttaM pAkimam / haratyutsaGgAdeH / 6 / 4 / 23 / utsaGgAdibhyastRtIyAntebhyo haratyarthe bhAve ikaNa bhavati / utsaGgena harati autsakim, evamauDupikam / ojaHsaho'mbhaso vartate / 6 / 4 / 27 / __ tRtIyAntebhya oja ityAdibhyo vartate'rthe ikaNa bhavati / ojasA balena vartate aujasikaH, sAhasikaH, AmbhasikaH / rakSaduJchatoH / 6 / 4 / 30 / . dvitIyAntAd rakSadubchatorikaNa bhavati / nagaraM rakSati nAgarikaH / badaramuJchati bAdarikaH / pakSimatsyamRgArthAd ghnati / 6 / 4 / 31 / / pakSyarthamatsyArthamRgArthavAcimyo dvitIyAntebhyo 'natyarthe ikaN bhavati / pakSiNo hanti paakssikH| matsyAn dhnanti mAtsyikAH / mRgAn hanti mArgikaH / hariNaM hanti hAriNikaH / paripanthAt tiSThati c|6|4|32| / . dvitIyAntAt paripathAt tiSThati prati cArthe ikaN bhavati / paripanthAn hanti pAripAdhikaH, paripanya tiSThati paaripaanthikcaurH| Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 195) avRddhagRhati garthe / 6 / 4 / 34 / / dvitIyAntAd vRddhivarnAd gRhNatyarthe ikaNa bhavati / yo'sau gRhNAti sa ced nindyo bhavet / dviguNaM gRhNAti dvaiguNikaH, traimuNikaH / avRddheriti kim-vRddhiM gRhNAtIti vAkyameva / / paradArAdibhyo gacchati / 6 / 4 / 38 / paradArAdibhyo dvitIyAntebhyoH gacchatyarthe ikaN bhvti| paradArAn gacchati pAradArikaH, gurutalpaM gacchati gaurutalpikaH, bhrAtajAyAM gacchati bhraatRjaayikH| 'pazcAtyanupadAt ' anupadaM dhAvati AnupadikaH / .. ... musnAtAdibhyaH pRcchati / 6 / 4 / 42 / susnAtAdibhyo dvitIyAntebhyaH pRcchatyarthe ikaNa bhavati / susnAtaM pRcchati sausnAtikaH, sukharAtriM pRcchati saukharAtrikaH / prabhUtAdibhyo bruvati / 6 / 4 / 43 / :: prabhUtAdibhyo dvitIyAntebhyo bruktyarthe ikaNa bhavati / pramRtaM brUte prAbhUtikaH, paryAptaM bravIti pAryAptikaH / vaipulikaH / / samUhArthAt samavete / 6 / 4 / 46 / samUhavAcibhyo dvitIyAntebhyaH samavete'rthe ikaNa bhavati / samUha samavaiti sAmUhikaH / samAnaM samavaiti sAmAjikaH / 'parSado NyaH' parSadi samavaiti pArSadyaH / . ........ / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) dharmAdharmAccarati / 6 / 4 / 49 / AbhyAM dvitIyAntAbhyAM caratyarthe ika bhavati / dharme carati dhArmikaH, adharmaM carati AdharmikaH / dharmye / 6 / 4 / 50 / SaSThyantAd dharmye'rthe ikaN bhavati / ' nyAyAnuvRtta AcAro dharmaH, tasmAdanapetaM dharmyam' zulkazAlAyA dharmyaM zaulkazAlikam / avakraye / 6 / 4 / 53 / SaSThyantAdavakraye'rthe ikaN bhavati / avakrayo bhATakam, ApaNasyAvakraya ApaNikaH / zakaTasyAvakrayaH zAkaTikaH / tadasya paNyam / 6 / 4 / 54 / taditi prathamAntAdasyeti SaSThyarthe ikaN bhavati / taccet prathamAntaM paNyaM bhavet / apUpAH paNyaM vikreyamasya ApUpikaH / zilpam | 6 | 4 | 57 / prathamAntAt SaSThyarthe ikaN bhavati / taccet prathamAntaM zilpaM bhavet / nRttaM zilpamasya sa nArtikaH / adhyApanaM zilpamasya sa AdhyApanikaH / zIlam / 6 / 4 / 59 / prathamAntAcchIlArthAt SaSThyarthe ikaN bhavati / paThanaM zIlamasya pAThanikaH / IrSyA zIlamasya sa aiSyiko brAhmaNaH / kSamA zIlamasya sakSAmiko jainamuniH / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 197 ) praharaNam / 6 / 4 / 62 / - prathamAntAt SaSThyarthe iNa bhavati / taccet praharaNaM prathamAntaM bhavet / asiH praharaNamasyAsau AsikaH, cAkrikaH, mauSTika, thAnuSkaH / ' zaktiyaSTibhyAM tu TIkaNa vAcyaH zaktiH praharaNamasyAsau zAktIka evaM yASTIkI / ' nAstikAstikadaiSTikAni tadasyetyatheM nipAtyAnaM nAsti svargapuNyAdi ityeSaM matirthasyAsau nAstiko jaganmithyAvAdI / Astiko jainamuniH, daiSTikaH / bhakSyaM hitamasmai / 6 / 4 / 69 / prathamAntAdasmai iti caturthyarthaM ikaN bhavati / taccet prathamAntaM makSyaM hitaM bhavet / apUpA bhakSyaM hitamasmai ApUpikaH, zAkulikaH tAMtrikaH / niyuktaM dIyate / 6 / 4 / 70 / prathamAntAdasmai iti caturthyarthe ikaN bhavati / taccet prathamAntaM I niyuktaM dIyate / agrabhojanaM nityaM dIyate'smai sa AgrabhojanikaH // taMtra niyukte / 6 / 4 / 74 / saptamyantAd niyukte ikaN bhavati / zulkazAlAyAM niyuktaH zaulkazAlikaH / sAdhAraNadravyarakSAyAM niyuktaH sAdhAraNadravyarakSikaH devadravyarakSAyAM niyukto daivadravyarakSikaH, rakSA nAma yogyasthAne vayaH / nikaTAdiSu vasati / 6 / 4 / 77 / saptamyantebhya emyo vasatyarthe ikaN bhavati / araNye vasati Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198) AraNyikaH / upAzraye vasati aupAzrayikaH / vRkSamUle vasati vArDamUlikaH / 'satIrthya iti tu nipAtanAt ! samAne tIrthe-gurau vasati satIrthyaH / .. candrAyaNaM ca carati / 6 / 4 / 02 / .. - ato godAnAdibhyazca dvitIyAntebhyazvaratyarthe ikaNa bhavati / candrAyaNaM carati cAndrAyaNikaH / godAnaM carati gaudAnikaH / AdityavatikaH / .... krozayojanapUrvAcchatAd yojanAcA.... . bhigamAhe / 6 / 4 / 86 / krozazata-yojanazatAbhyAM yojanAcca paJcamyantAdabhigamAhe'ye ikaNa bhavati / krozazatAdabhigamanamarhati krauzazatikaH, yojana zatAdabhigamanamarhati yau nanazatiko jainabhikSuH, yojanAdabhigamanamarhati yaujanikaH / - saMzayaM prApte jJeye / 6 / 4 / 93 / . saMzayamiti dvitIyAntAt prApte'rthe ikaNa bhavati, prAptaM ced jJeyaM bhavet / saMzayaM prAptaH sAMzayiko digambarazivabhUterarthaH / .. .. tasmai yogAdeH zakte / 6 / 4 / 94 / yogAdibhyazcaturthyantebhyaH zakte'rthe ikaNa bhavati / yogAya zakto yaugiko jayantavijayo muniH, santApAya zaktaH sAntApiko jvaraH / . Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 199) yajJAnAM dakSiNAyAm / 6 / 4 / 96 / yajJavAcibhyaH SaSThayantebhyo dakSiNAyAmarthe ikaNa bhavati agniSTomasya dakSiNA AgniSTomikI / vAjapeyikI / . kAle kArye ca bhavavat / 6 / 4 / 98 / kAlavAcinaH saptamyantAd deye kAyeM cArthe bhavavat pratyayA bhavanti / varSAsu bhavamityatra yathA ' varSAkAlebhyaH 'itIkaNaM, evaM varSAsu deyaM vA kArya tatrArthe'pi vArSikaM deyaM kAryaM vA / tena hastAd yaH / 6 / 4 / 101 / .tRtIyAntAd hastazabdAd deye kAyeM cArthe yo bhavati / hastena deyaM kArya vA hAstyam / . . .., zobhamAne / 6 / 4 / 102 / - tRtIyAntAcchobhamAne ikaNa bhvti| zIlena zobhate zailikI rAjImatI / karNaveSTakAbhyAM zobhate kArNaveSTakikam / vAstrayugika zarIram / kAlAt parijayyalabhyakAryasukare / 6 / 4 / 104 / tRtIyAntAt kAlavizeSavAcinaH parijayye labhye kArya sukare cArthe ikaNa bhavati / mAsena parijayyo rogo mAsikaH / mAsena layaM vetanaM mAsikaM vetanam / mAsena kAryaH prAsAdo mAsikaH / mAsena sukaraM mAsikaM vratam / saMvatsareNa kAryo granthaH sAMvatsariko granthaH / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200) nirvRtte / 6 / 4 / 105 / tRtIyAntAd nirvRtte'rthe ikaNa bhavati / ahA nivRttamAhnikam / mAsikam / taM bhAvibhUte / 6 / 4 / 106 / dvitIyAntAt kAlArthAd bhAvini bhUte cArthe ikaN bhavati / mAsaM bhAvI mAsika utsavaH, mAsaM bhUto mAsiko vyAdhiH / tasmai bhRtAdhISTe ca / 6 / 4 / 107 / caturthyantAt kAlavAcino bhRte'dhISTe cArthe ikaNa bhavati / mAsAya bhRto mAsikaH, mAsAyAdhISTo mAsiko'dhyApakaH / vetanena krIto bhRta ucyate, satkArapUrva vyApAritastvadhISTaH kathyate / so'sya brahmacaryatadvatoH / 614 / 116 / prathamAntAt kAlavizeSavAcino'syeti SaSThayarthe i.Na bhavati brahmacaryai brahmavAriNi cArthe / mAso'bhya brahmacaryasya tad mAsika brahmacaryam , evaM vArSikam , mAso'sya brahmacAriNo mAsiko brahmacArI / vArSiko brhmcaarii| prayojanam / 6 / 4 / 117 / prathamAntAdasyeti SaSThayarthe ikaNa bhavati / prathamAntaM prayoanaM cet / jinamahaH prayojanamasya tad jainamahikaM devAgamanam, ninazAsanoddhAraH prayojanamasyAH sA jainazAsanoddhArikI idAnItanI devadravyacarcA vijayadharmasUrINAm / samayAt prAptaH / 6 / 4 / 124 / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (201) prathamAntAt samayAdasyeti SaSThyarthe iMkaNa bhavati / prathamAnne cet prAptaM bhavati / samayaH prApto'sthAsau sAmayiko vivAdaH / triMzadvizaterDako'saMjJAyAmAIdarthe / 6 / 4 / 129 / trizadvizatizabdAbhyAmAahaMdAd yo'rtho vakSyate tatra Dakapratyayo bhavati, asajJAviSaye / triMzatA krItaM trizakam / viMzatyA krItaM viMzati+Daka iti sthite vizatesterDiti / 7 / 4 / 67 / apadasyAsya terDiti pare taddhite lugU bhavati / vizakam / saGkhyADatezcAzattiSTeH kaH / 6 / 4 / 130 / zadanta-tyanta-STayantavarjitAyAH sakhyAyA DatyantAt triMzadvizatibhyAM cAhadarthe ko bhavati / dvAbhyAM krItaM dvikam, bahubhyAM krItaM bahukam, evaM yAvatkam, katikam, triMzatkam, viMzatikam / azattiSTeriti kima-cAtvAriMzatkam, sAptatikam, pASTikam / 'vAtorikaH / yAvatikamapi / 'zatazabdAd yeko vAcyora zatena krItaH zatyaH, zatikaH / 'sUryAt tu vA'J vakavyaH' sUrpaNa kRtaM sau saupikam / anAmnyadviH plup / 6 / 4 / 141 / ___ dvigorAIdarthe jAtasya pratyayasya lub bhavati sa ca pitta anAni na tu dviH / dvAbhyAM kaMsAbhyAM krItaM dvikasam / anA mnIti kim-paJcabhiH lohitaH krItaM pAzcalohiMtikam / advi Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252 ) riti kima- dvAbhyAM sUrpAbhyAM krItaM dvisUrpamatrAna ikaNo vA lub jAtaH, punazca dvisUrpeNa krItaM dvisaurpikamatra na lub / mUlyaiH krIte / 6 / 4 / 150 / mUlyArthAt tRtIyAntAt krIte'rthe yathAvihitamikaNAdayo bhavanti / prasthena krItaM prAsthikam, triMzatA krItaM triMzakam / tasya vApe / 6 / 4 / 151 / SaSThyantAd vApe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati, vApaH kSetram / prasthasya vApaH prAsthikaM kSetram, droNasya vApaH droNikam / 'hetau saMyogotpAte / 6 / 4 / 153 / SaSThyantAd hetvarthe yathoktamikaNAdayo bhavanti / yo hetuH sacet saMyoga utpAto vA / saMyogaH - sambandhaH, utpAtaH zubhAzubhasUcako bhUvikAraH / zatasya hetuH zatyaH zatiko vA rAjasaMyogaH / samagrahaNasya heturutpAtaH saumagrahaNiko bhUmikampaH / putrAda yeyau putrasya hetuH saMyoga utpAto vA putryaH, putrIyaH / vAtapittazleSma sannipAtAcchamanakopane / 6 / 4 / 152 / " emyaH SaSThyantebhyaH zamane kopane cArthe yathoktamikaN bhavati / vAtasya zamanaM kopanaM vA vAtikam evaM paittikam, zleSmikam sAnnipAtikam / " lokasarvalokAt jJAte / 6 / 4 / 157 / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra ' : AbhyAM SaSThyantAbhyAM jJAte'rthe yathoktaM pratyayo bhavati / lokasya jJAto laukikaH, sarvalokasya jJAtaH saarvlaukikH| .... taM pacati droNAd vA'J / 6 / 4 / 161 / dvitIyAntAd droNazabdAt pacatyarthe'J vA bhavati / droNaM pacati drauNI, draunnikii| smbhvdvhrtoshc| 6 / 4 / 162 / dvitIyAntAd nAmnaH sambhavati avaharati pacatyarthe cekaNAdayoM bhavanti / Adheyasya pramANAnatirekeNa dhAraNaM sambhavaH, atirekeNa dhAraNamavaharaH / prasthaM sambhavati avaharati pacati vA prAsthikA kaTAraH / khArIkaH / kauddvikH| vaMzAderbhArAd haradvahadAvahatsu / 6 / 4 / 166 / vaMzAdiparAd bhArazabdAd harati vahati Avahati cArthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / vaMzabhAraM harati vahati Avahati : vAMzamArikA, evaM kauTabhArikaH / / .. mAnam / 6 / 4 / 169 / ... prathamAntAt SaSThayarthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / prathamAntaM . ced mAnaM bhvet| prasthaH mAnamasya prAsthiko rAziH, evaM drauNika, khaariikH| / tamarhati / 6 / 4 / 177 / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 204 ) dvitIyAntAdatyarthe pUrvoktAH pratyayA bhavanti / zvetapaTamarhati caitapaTikaH / sahasramarhati sAhasraH / zikSAmarhati zaikSikaH / ikaNadhikAraH samAptaH 1 yaH / 7 / 1 / 1 / ita urdhva yadanukramiSyAmastatra IyapratyayAdavag yo'dhikRta veditavyaH / vahati rathayugaprAsaGgAt / 7 / 1 / 1 / ebhyo dvitIyAntebhyo vahatyarthe yo bhavati / rathaM vahati rathyaH / yugaM vahati yugyaH / prAsaGgaM vahati prAsaGgyaH / ' dhuro yeyaN dhuraM vahati dhuryaH, dhaureyaH / halasIrAdikaN ' / 7 / 1 / 6 / vaha ika bhavati / halaM vahati hAlikaH, evaM sairikaH / ' zakaTazabdAdaN vAcyaH' zakaTaM vahati zAkaTo gauH / vidhyatyananyena / 7 / 1 / 8 / dvitIyAntAd vidhyatyarthe yo bhavati, na cedAtmano'nvena karaNena vidhyet / pAdau vidhyati padyaH kaNTakaH / ananyeneti kim - cauraM vidhyati caitraH / dhagaNa lubdhari / 7 / 119 / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyAntAbhyAmAbhyAM labdharyarthe yo bhavati / dhanaM labdhA ghanyaH, evaM gaNyaH / nyAyArthAdanapete / 7 / 1 / 13 / . pancamyantAbhyAmAbhyAmanapete'rthe yo bhavati / nyAyAdanapeta nyAyyam, evamarthyam / 'matamadAbhyAM SaSThayantAbhyAM karaNe yo vAcyA matasya madasya vA karaNaM matyaM madyam / tatra sAdhau / 7 / 1 / 15 / saptamyantAt sAdhAvarthe yo bhavati / sabhAyAM sAdhuH sbhyH| IyaH / 7 / 1 / 28 / A tado vakSyamANeSvartheSu Iyo'dhikRto veditavyaH / uvrnnyugaadeyH| 7 / 1 / 30 / uvarNAntAd yugAdezcAtado'rtheSu yo bhavati / zaGkave hitaM zavyam / yugAya hitaM yugyam, haviSe hitaM haviSyam / tasmai hite / 7 / 1 / 35 / caturthyantAd hite'rthe yathAdhikRtaM pratyayo bhavati / vatsAya, hitaM. vatsIyam , yugAya hitaM yugyam / 'pAdyAdhyau~ tu tadarthe yAnto nipAtyo / pAdArtha pAdyamudakam , arghArthamayaM ratnam / .. avyajAt thya, 7 / 1 / 38 / AbhyAM tasmai hite' thyab bhavati / akye hitamavizyam / banAyai hitamajathyam / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) : paJcasarvavizvAjanAt karmadhAraye / 7 / 1 / 41 / pancAdiparAjjanAt karmadhArayavRttestasmai hite'rthe Ino bhavati / sarve ca te janAzca sarvajanAH, tebhyo hitaM sarvajanInam / evaM paJcajanInam / vizvajanInam / 'mahatsarvAdikaNa / mahAMzcAsau janazca mahAjanaH, tasmai hitaM mAhAjanikam, evaM sArvajanikam / 'sarvazabdAt tasmai hite'rthe No vA vAcyaH' sarvasmai hitaH sArvaH, sarvIyo vaa| pariNAmini tadarthe / 7 / 1 / 44 / caturthyantAccaturthyarthe pariNAmini yathAdhikRtaM pratyayo bhavati / aGgArAya pariNamati AGgArIyaM kASTham / zaGkavyaM dAru / parikhA'sya syAt / 7 / 1 / 48 / syantAdataH SaSThayarthe pariNAmini eyaNa bhavati / parikhA AsAM syAt pArikheyya iSTakAH / atra ca / 7 / 1 / 49 / .. - parikhAyAH syAditi sambhAvyAyAH prathamAntAyA atreti saptamyarthe eyaN bhavati / parikhA asyAM syAt pArikheyI bhUH / tad / 7 / 1 / 50 / / :: syAditi sambhAvyAta prathamAntAt SaSThyarthe pariNAmini saptamya ca yathAdhikRtaM pratyayA bhavanti / prAkAra AsAM syAt Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) prAkArIyA iSTakAH, parazurasya syAt parazavyamayaH, prAsAdo smin syAt prAsAdIyo dezaH / IyAdhikAraH smaaptH| tasyAhe kriyAyAM vat / 7 / 1 / 51 / ' tasyeti SaSThayantAdaheM'rthe vat bhavati, arha cet kriyA mavet / rAjJo'haM rAjavaTa vRttam , sAdhorarha sAdhuvat / / syAderive / 7 / 1 / 52 / syAdyantAdivAthai sAdRzye vat bhavati / taccet sAdRzya kriyAviSayaM bhavati / zvAna iva yudhyante zvavad yudhyante, devamiva devakt pazyati munim / tatra / 7 / 1 / 53 / __ saptamyantAdivArthe vad bhavati / vArANasyAmiva vArANasIvat prayAge prAsAdaH / tasya / 7 / 1 / 54 / . . tasyeti SaSThyantAdivAthai vad bhavati / ratnalAlasyeva ratnalAlavat bhRgulAlasya svabhAvaH / bhAve tvatala / 7 / 1 / 55 / / SaSThayantAd bhAve'rthe tvatalau bhavataH / zabdasyArthe pravRttihetuguNo bhAvaH / sa ca jAtiguNakriyAdravyasvarUpAdirUpaH / gotvam, zuklatvam, kArakatvam, daNDitvam, khatvam / gotA, zuklatA, kArakatA, daNDitA; khtaa| / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 208) pRthvAderiman vA / 7 / 1 / 58 // pRthu ityevamAdibhyaH SaSThayantebhyo bhAve'rthe iman vA bhavati / pRthorbhAvaH pRthu+iman iti sthitepRthumRdubhRzakazadRDhaparivRDhasya Rto rH|7| 4 / 39 / eSAmRkArasyemni NyAdau ca pare ro bhavati / prathu+iman iti sthite jyantasvarAdeH / 7 / 4 / 43 / - tRpratyayasyAntyasvarAdezvAMzasyemni Nau iSThe Iyasau ca pare lum bhavati / ukAralope prathimA, pRthutvam, pRthutA, pArthavam / evaM nadimA, mRdutvam , mRdutA, mArdavam / bahulasya bhAvaH bahula+iman iti sthitepriyasthirasphiroruguru kasyemani ca prAsthAsphAvaragaravaMtrapadrAghavarSavRndam / 7 / 4 / 38 / . priyAdInAM yathAsambhavamimani NyAdau ca yathAsaMkhyaM prAityAdyAdezA bhavanti / vaMhimA / evaM priyasya bhAvaH premA, sthirasya bhAvaH sthemA, varimA, garimA, trapimA, drAghimA, varSi, vRndimA / bahorbhAvaH bahu+iman iti sthite bhUlukcevarNasya / 7 / 4 / 41 / horIyasau imani ca pare bhUgadezo bhavati / anayorivarNasya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 209 ) luk ca / bhUmA / pakSe sarvatra tvatalau / ' varNadRDhAdibhyaSTayaN vA zuklasya bhAvaH zauklyam, zuklimA, zuklatvam, zuklatA / ziterbhAvaH zaityam, zitimA, zititvam, zititA, zaitam / dRDhasya bhAvaH dAm, draDhimA dRDhatvam, dRDhatA patirAjAntaguNAGgarAjAdibhyaH karmaNi ca / 7 / 1 / 60 / 5. patyantAd rAjAntAd guNo'GgaM pravRttau heturyeSAM tebhyo rAjAdeva bhAve kriyAyAM ca vyaN bhavati / adhipaterbhAvaH karma vA A dhipatyam, adhipatitvam, adhipatitA / evamAdhirAjyam, adhirAjatvam, adhirAjatA / mauDhyam, mUDhatvam mUDhatA / rAjyam, rAjatvam, rAjatA / kAvyam, kavitvam, kavitA / arhatasto nt ca / 7 / 1 / 61 / atastasya bhAve karmaNi ca TyaNa bhavati / tadyoge tasya ntAdezaH / arhato bhAva Arhantyam, arhattvam, arhattA / ' sahAyazabdAttu vA vyaN bodhyaH ' sAhAyyam, sAhAyakam sahAyatvam sahAyatA / " yuvAderaN / 7 / 1 / 67 / emyo bhAve karmaNi cAN bhavati / yUno bhAvaH yauvanam yuvatvam, yuktA / varSAllaghvAdeH / 7 / 1 / 69 / samIpe yeSAm iuRvarNAnAM tadantebhyastasya bhAve karmaNi 14 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghANa bhavati / zuce vaH karma vA zaucam, zucitvam , shucitaa| ' paTorbhAvaH karma vA pATavam, paTutvam, paTutA / bandho vo vA karma bAndhavam , bandhutvam , bandhutA / piturbhAvaH karma vA paitram, pitRtvam, pitRtaa| yopAntyAd gurUpottamAdasuprakhyAdakan / 7 / 1 / 72 / -- tryAdInAmantyamuttamam, tatsamIpamupottamam , tad guru yasya tasmAd yupAntyAt suprakhyavarjAt tasya bhAve karmaNi cAkan bhavati / ramaNIyasya bhAvaH karma vA rAmaNIyakam , ramaNIyasvam, ramaNIyatA / evam AcAryakam , AcAryatvam , AcAryatA / zAkaTazAphinau kSetre / 7 / 1 / 78 / SaSThayantAt kSetre'rthe etau bhavataH / ikSUNAM kSetram ikSuzAkaTam, ikSuzAkinam , zAkasya kSetraM zAkazAkaTam, zAkazAkinam / 'dhAnyavAcibhyaH SaSThyantebhyastu kSetre InaJ vAcyaH' mudAnAM kSetra maudgInama, evaM kaulatthInam , kaudravINam / 'nIhizAlibhyAmeyaNa ' vrIhINAM kSetraM traiheyam, zAlInAM kSetraM zAleyam / ___ yavayavakapaSTikAd yH|7|1 / 81 / ebhyastasya kSetre'the yo bhavati / yavAnAM kSetraM yavyama, evaM yavakyam, SaSTikyam / 'vA'NumASAt / aNUnAM kssetrmaannviinm| aNavyam, mASANAM kSetraM. mANyama, mASINam, yo vA bhavanAt se Inan / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (211) alAbbAzca kaTo rajasi / 7 / 1 / 84 / alAvUzabdAt cakArAdumAbhaGgAtilebhyazca tasya snasyarthe kaTo mApti / alAvUnAM rajaH alAbUkaTam, evamumAkaTam , bhaGgAkaTam , tilakaTama / bIlvAdeH kuNaH pAke / 7 / 1 / 87 / SaSThayantebhyaH pIlvAdibhyaH pAke'rthe kuNo bhavati / pIlUnAM pAkaH pIlukkuNaH, evaM zamIkuNaH, karkandhUkuNaH / karNAdermule jAhaH / 7 / 1 / 88 / SaSThayantebhyaH karNAdibhyAntasya mUle jAhaH pratyayo bhavati / kAyormulaM karyAjAham , evamakSijAham / 'kulazabdAjapethe Inan vAcyaH kulasya jalpaH kaulInaH / 'pakSazabdAt mUle'rthe tirvAcyaH pakSasya mUlaM pakSatiH / himAdeluH sahe / 7 / 1 / 90 / - atastasya sahe'rthe elurbhavati / himaM sahamAno himeluH / ... ghItoSNavRSAdAlarasahe / 7 / 1192 / ... ebhyastasyAsahamAne'rthe Alarbhavati / zItasyAsahaH zItAluH, pAmuSNAluH, tRSAluH / vistRte zAlazakaTau / 711 / 12 / .ato vistRte'rthe zAlazaGkaTau bhavataH / vistRtaH vizAla, vizaGkaTaH / kaTo'pi vikaTaH / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 212) saMpronneH saMkIrNaprakAzAdhikasamIpe / 7 / 1 / 125 / ___samaH saMkIrNe'the, prAt prakAze'rthe, uto'dhike, neH samIpe ca kaTo bhavati / saMkaTaH saMkIrNaH, prakaTaH prakAzaH, utkaTo'dhikaH, nikaTaH samIpa ityarthaH / ___ avAt kuTArazcAvanate / 7 / 1 / 126 / avazabdAdavanate'rthe kuTArakaTau bhvtH| avanata iti avakuTAraH, avakaTaH / nAsAnatitadvatoSTITanATabhraTam / 7 / 1 / 127 / avAd nAsAnatau tadvati cArthe TITanATabhraTA bhavanti / nAsAyA namanam-avaTITam , avanATam , avabhraTam; tadyogAda nAsikA, puruSo'pi tathocyate--avaTITA, avanATA, avabhraTA nAsikA / araToTaH, avanATaH, avabhraTaH puruSaH / nerinapiTakAzcicicikazcAsya / 7 / 1 / 128 / nizabdAd nAsAnatau tadvati cArthe ina piTa ka ityete pratyayA bhavanti / tayoge ca neryathAsaMkhyaM cika ci cika ityete AdezA bhavanti / cikinam , cipiTam , cikaM nAsAnamanam / cikinA cipiTA, cikkA nAsikA / cikinaH, cipiTaH, cikkaH puruSaH / 'nizabdAd nIrandhe'ya nAsAnatitadvatozcArthe viDavirIsau pratyayoM vAcyau / niviDAH, nivirIsAH kezAH / niviDam, nivirIsam nAsikAnamanam, niviDA nivirIsA nAsikA, niviDaH nivirIso naraH avanatanAsikAvAnityarthaH / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 213) libAlazcakSuSi cipilacul cAsya / 7 / 1 / 130 // ... klinnazabdAccakSuSyarthe lo bhavati / tatsanniyoge ca klinazabdasya cilU pilU cul ityete AdezA bhavanti / cilam , pillam, cullaM ckssuH| ... aveH saMghAtavistAre kaTapaTam / 7 / 1 / 132 / ataH SaSThayantAt saMghAte vistAre cArthe yathAsaMkhyaM kaTapaTau mavataH / avInAM saMghAto'vikaTaH / avInAM vistAro'vipaTaH / 'upatyakAdhityake nipAtyau' upatyakA parvatAsannA bhUH, adhityakA parvatAdhirUDhA bhuuH| - pazubhyaH sthAne goSThaH / 7 / 1 / 133 / . pazuvAcibhyaH SaSThayantebhyaH sthAne'rthe goSTho bhavati / azvAnAM sthAnamazvagoSTham / mahiSIgoSTham / / tilAdibhyaH snehe tailaH / 7 / 1 / 136 / - SaSThayantebhyastilAdibhyaH snehe'rthe tailo bhavati / tilAnAM lehaH tilatailam, sarSapatailam , eraNDatailam / 'karmaNi ghaTate ityaya karmaThaH / / tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itaH / 7 / 1 / 138 / prathamAntebhyastArakAdibhyaH SaSThayarthe itaH pratyayo bhavati / cArakA saMjAtA asyeti tArakitaM namaH / puSpANi saMnAtAnyasya pusspitstruH| Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214) pramANAn mAtraT / 7 / 1 / 140 / prathamAntAt pramANavAcinaH paSThyarthe mAtraD bhavati / jAnunI pramANamAyAmo'sya jAnumAtramudakam / evaM rajjumAtrI, tanmAtrI bhUmiH / 'hastipuruSAbhyAmaNapi vAcyaH' hastI pramANamasya hastimAtram, hAstinam , hastidaghnam , hastidvayAm / puruSamAtrama, pauruSama, puruSadaghnam, puruSadvayasam / ___ vordhva danadadvayasad / 7 / 1 / 142 / UrdhvaM yat pramANaM tadarthAt prathamAntAd SaSThyarthe danavayasaTI vA bhavataH, pakSe mAtraT / aruH pramANamasya urughnam, urudvayasam, urumAtraM jalam / Urdhvamiti kim-rajjuH pramANamasyA rajjumAtrI bhuumiH| mAnAdasaMzaye lup / 7 / 1 / 143 / yaHprasiddho mAnavAcI zabdo hastavitastyAdine tu rajjvAdiH, sa lakSaNayA pramANe vartate; tasmAt parasya mAtraDAdeH pratyayasyAsaMzaye gamye lub bhavati / hastaH pramANamasya hastaH, evaM vitastiH / mAnAditi kim-urumAtram / asaMzaya iti kim-hastamAtraM syAt / 'mAnArthAntAd dvigostu saMzaye'saMzaye ca luba vAcyaH' dviprasthaH, dviprasthaH syAt / mAtraT / 7 / 1 / 145 / . Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2.16) prathamAntAd mAnavAcinaH SaSThyarthe mAtra mati saMzaye'rthe / prasthamAtra syAt / idaMkimo'turiyakiya cAsya / 7 / 1 / 148 / mAnArthe vartamAnAbhyAmAbhyAM SaSThyatha maye'bhivati / tadyoge cAnayoryathAsaMkhyamiyakiyau / idaM mAnamasya iyAn, kiM mAnamasya kiyAn paTaH / .. yattadetado DAvAdiH / 7 / 1 / 149 / mAnavRttibhyaH prathamAntebhya ebhyaH SaSThayarthe'tupratyayo bhavati, sa ca DAvAdiH / yat tad etat pramANamasya sa yAvAn tAvAn , etAvAn / yattatkimaH saMkhyAyA DatirvA / 7 / 1 / 150 saMkhyArUpamAnArthavRttibhyaH prathamAntebhyo yat tat kim ityetebhyaH SaSThyarthe DatirvA bhavati / yA sA kA saMkhyA mAnameSAM yati tati kati, pakSe yAvantaH tAvantaH kiyantaH / avayavAt tayaT / 7 / 1 / 11 / avayavavAcinaH saMkhyArthAt syantAt SaSThyarthe tayaD bhAti / catvAro'vayavA asyAH sA catuSTayI, evaM paJcatayI / 'dvitrimyAmayaD vA ' dvAvavayavAvasya tad dvayaM, dvitayam / trayo'vayavA asya traya, tritayam / saMkhyApUraNe DaT / 7 / 1 / 165 / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. saMkhyAvAcinaH saMkhyA pUryate yenetyarthe DaT pratyayo bhavati / ekAdazAnAM pUraNaH ekAdazaH, evaM dvAdazaH / dvAdazI, trayodazI, cturdshii| . . . vizatyAdevA tamaT / 7 / 1 / 156 / saMkhyAvAcino viMzatyAdeH saMkhyApUraNe tamaD bhavati vA / vizateH pUraNaH viMzaH, viMzatitamaH / triMzattamaH, triNshH| ekaviMzatitamaH, ekviNshH| ___ ssssttyaadersngkhyaadeH|7|1 / 158 / nAsti saMkhyAvAcI Adiravayavo yasya tasmAt SaSTayAdeH saMkhyApUraNe tamaD bhavati / SaSTeH pUraNaH SaSTitamaH / saptateH pUraNaH saptatitamaH / asaMkhyAderiti kim-ekaSaSTaH / - no maT / 7 / 1 / 159 / asaMkhyAdernAntasaMkhyAyAH saMkhyApUraNe maD bhavati / pancAnAM purakaH paJcamaH / evaM saptamaH, aSTamaH, navamaH, dazamaH / asNkhyaaderityev-dvaadshH| pit tithaT bahugaNapUgasaGghAt / 7 / 1 / 16 / / bahugaNapUgasaMghebhyaH pUraNe'rthe tithaT pratyayo bhavati sa ca pit / bahUnAM pUrakaH bahutiyaH, evaM gaNatithaH, pragatithaH, sngghtiyH| atoriyaT / 7 / 1 / 161 / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (217) atvantAt saMkhyApUraNe ithaT pratyayo bhavati, sa ca pit / iyatAM pUraNaH iyatiyaH, tAvatithI, yAvatithaH / SaTkatikatipayAt thaT / 7 / 1 / 162 / ebhyaH saMkhyApUraNe thaDa bhavati / SaNNAM raNI SaSThI, evaM katiyaH, katipayathaH / .. ... ___ cturH| 7 / 1 / 163 / ataH saMkhyApUraNe SaD bhavati / caturNA pUrakaH caturthaH / caturthI tithiH / yeyau caluk ca / 7 / 1 / 164 / / caturaH saMkhyApUraNe yeyo bhavataH, tadyoge casya luk / caturgA pUraNaH turyaH, turiiyH| istIyaH / 7 / 1 / 165 / dvizabdAt saMkhyApUraNe tIyo bhavati / dvayoH pUrakaH dvitiiyH| ___ prestu ca / 7 / 1 / 166 / trizabdAt pUraNe'rthe tIyo bhavati, tadyoge ca trestRrAdezaH / trayANAM pUrakaH tRtiiyH| pUrvamanena sAdeven / 7 / 1 / 167 / pUrvamityamantAt kevalAt sapUrvAcAneneti TArthe kartarIna mAti / kRtaH pUrvamaneneti kRtapUrSI kaTam, bhukaM pUrvamananati aMkaparSI dhanam / pItapUrvI payaH / . . Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (216) .... indriyam / 7 / 1 / 174 / indrazabdAdiyo nipAtyate / indrasya liGgamindriyam / tena vitte caJcucaNauM / 7 / 1 / 175 / tRtIyAntAd vitte'rthe cancucaNau bhavataH / vidyayA ktiH vidyAcancuH, vidyaacnnH| pUraNAd granthasya grAhake ko luk cAsya / 7 / 1 / 176 / puraNapratyayAntAt tRtIyAntAd granthasya grAhake'rthe ko bhvti| tadyoge ca puraNapratyayasya luk / dvitIyena rUpeNa granthasya grAhaka: dvikaH shissyH| so'sya mukhyaH / 7 / 1 / 190 / .. prathamAntAt SaSThyarthe ko bhavati / prathamAntaM ceda mukhyaM bhavet / ratnalAlo mukhyo'sya sa ratnalAlakaH tIrthapravAsaH / unmanasyatheM utkaH, utsukaH / sAkSAd draSTA saakssii| tadasyAstyasminniti mtuH|7|2|1| taditi prathamAntAdasyeti SaSThayatha'sminniti saptamyarthe vA matuH pratyayo bhavati / yat prathamAntaM taccedastIti / gAvo'sya santIti gomAn jinadattaH, vRkSA asmin santIti vRkSakAma parvataH, evaM dhanavAn , plakSavAn H / astIti vatamAnakAlopAdAna Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhatabhaviSyatonaM bhavati / gAMvo'svA''san maviSyanti veti vokka meva / itikaraNAd viSayaniyamaH-. . bhUmanindAprazaMsAsu nityayoge'tizAyini / * . saMsarge'stivivakSAyAM bhavanti matubAdayaH // 1 // . bhUmni gomAn, nindAyA~ kuSThI, prazaMsAyAM rUpavatI kanyA, nityayoge kSIriNoM vRkSAH, atizAyini udariNI strI, saMsarge daNDI / bhUmAdiviSayaniyamo'pi prAyikaH tena vyAghravAn parvata ityAdau sattAmAtre'pi / matvarthAntAd matvarthIyapratyayoM na bhavati tathA cAhuH... zaiSikAcchaSikoM neSTaH svarUpaH pratyayaH kvacit / .... samAMnavRttau matvarthAda matvarthIyo'pi nepyate // 1 // virUpapratyayastu bhavatyeva daNDimatI zAlA / virUpapratyayo'pi samAnavRttau na bhavati-daNDo'syasya daNDikaH so'sti asyeti inmatU na syAtAm / 'asanjJAbhUtAt karmadhArayAt matvarthIyo na bhavati / vIrAzca te puruSAzca vIrapuruSAste santi yasmin grAma 'guNe guNini . cArthe ye zabdA vartante tebhyo'pi matvarthIyo na mavati / zuklo varNo'syAstIti pratyayamantareNa teSAmamighAne sAmarthyadarzanAd, guNamAtravRttibhyastu bhavatyeva rUpavatI sItA hai| mAvarNAntopAntApaJcamavargAn matormoM kA / 2 / 1 / 94 // : mazvAvarNazceti mAvargau tau pratyekamantopAntau yasya tasmAt paJcamavarjavargAntAcca nAmnaH parasya matormo vo bhavati / kimasyA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) stIti kiMvAn / makAropAntyAd-zamIvAn / avarNAntAt-vRkSa vAn / avarNopAntyAtU-aharvAn / apancamavargAta-marutvAn / na staM matvarthe / 1 / 1 / 23 / sAntaM tAntaM ca matvarthe pare padaM na bhavati / marutvAn, yshsvii| nAmni / 2 / 1 / 15 / sanjJAyAM matormakArasya vo bhavati / ahIvatI, RSIktI nAma nadyau / 'carmaNvatyAdayaH saJjJAyAM nipAtyante' carmaNvatI, aSThIvAn , cakrIvAn, kakSIvAn , rumaNvAn / 'udakazabdasya matvantasyAbdhau vAcye sajJAyAM ca udanvAn nipAtyaH' udanvAn ghaTaH, samudraH, meghazca / udanvAn RSiH, Azramazca / 'rAjanvAn surAjJi ' rAjanvatyaH prjaaH| nAvAderikaH / 7 / 2 / 3 / . naurityAdibhyo matvarSe iko bhavati / nAvikaH pakSe A yavidheH matorapyadhikArAd naumAn / - zikhAdibhya in / 7 / 2 / 4 / zikhAdibhyo masvayaM in bhavati / zikhI, shikhaavaan| mAlI, maagvaan| ... brIzAdibhyastau / 7 / 2 / 5 / ... brIhyAdibhyo masvatheM inhako bhavataH / vrIhikaH, brIhI, mIhimAn / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (221) ato'nekasvarAt / 7 / 2 / 6 / / akArAntAdanekasvarAd matvarthe iniko bhavataH / daNDikaH,. daNDI, dnnddvaan| evaM chatrI, chatrikaH, chatravAn / vrIhyarthatundAderilazca / 7 / 2 / 9 / vrIhivAcibhyastundAdibhyazca matvarthe ila ikenau ca bhavataH / zAlilaH, zAlikaH, zAlI, zAlimAn / tundilaH, tundikaH, tundI, tundavAn / 'vivRddhoMpAdhikAt svAGgAt matvarthe pUrvokAH pratyayA vAcyAH' mahAntau kaNA sto'sya karNilaH, karNikA, karNI, karNavAn / evamoSThilA, oSThikaH, oSThI, oSThavAn / 'vRndazabdAdArako vAcyaH' vRndArakaH, vRndavAn / ... phalabarhAccenaH / 7 / 2 / 13 / / AbhyAM zRGgAcca matvarthe ino bhavati / phalAni santyasya phalinaH, phalavAn / bahiNaH, brhvaan| zRGgiNaH, zRGgavAn, zRGgAttu Arako'pi zRGgArakaH / . marutparvaNastaH / 7 / 2 / 15 / marutparvabhyAM matvarthe taH pratyayo bhavati / maruttaH, marutvAn / parvataH, parvavAn / ... vlivttitunndderbhH| 7 / 2 / 16 / / ____matvarthe ebhyo bho bhavati / valimaH, vaTimaH, tunnddimH| valimAn, vaTimAn , tuNDimAn / Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222) UrNA'haMzubhamo yus / 7 / 2 / 17 / . emyo matvarthe yus bhavati / UrNA'syAstIti urNAyuH, "evamahaMyuH, zubhaMyuH / kaMzaMbhyAM yustiyastutavabham / 7 / 2 / 18 / AbhyAM matvarthe yus ti yasa tu.ta va bha ityete pratyayA bhavanti / kaMyuH, kaMtiH, kaMyaH, kaMtuH, kaMva:, kaMbhaH / zaMyuH, zaMtiH, zaMyaH, zantuH, zantaH, zavaH, zaMbhaH / .. prANyaGgAdAto laH / 7 / 2 / 20 / AkArAntAt pnANyaGgavAlino matvarthe lo bhavati / cUDA'styasyeti cUDAlaH, cUDAvAna / zikhAlaH, zikhAvAn / balavAtadantalalATAdUlaH / 7 / 2 / 19 / - ebhyo matvarthe ulo bhavati / balamasyAstIti balUlaH, bala- . vAn, vAtUlaH, vAtavAn / dantUlaH, dantavAn / lalATUlaH, lalATavAn / sidhmAdikSudrajanturubhyaH / 7 / 2 / 21 / sidhmAdigaNAt kSudranantuvAcibhyo rugacca matvarthe lo bhavati / sidhmAni sannyAnya sidhmalaH, simamAn / kSudranantaHekAlaH, yukAvAn / ruk-mUla, mULavAn / prajJAparNodakaphenAla lelau| 7 / 2 / 22 / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / ebhyo malathe lailo bhavataH / prajJAlaH, prajilaH, prjnyaavaan| 'parNala:: parNilaH, prnnvaan| udakalaH, udakilaH, udkvaan| phenalaH, phenilaH, phenavAn / vAca AlAdau / 7 / 3 / 24 / / - kSepe gamye masvaH dvAkzabdAdetau bhavataH / vAcAla, baacaattH| gmin / 7 / 2 / 25 / vAkchabdAd matvarthe riman bhavati / vAgmI, vAgvAn / madhvAdibhyo / 7.12 / 26... ... ebhyo matvarthe raH pratyayo bhavati / madhuraH svaraH / mahat khaM kaNTho'styasya kharaH / mukhrH| kRSyAdibhyo balaca / 7 / 2 / 27 / / ebhyo matvarSe balac bhavati / kRSIvalaH kuTumbI / AsutI / klppaalH| ... . .... / .. lomapicchAde zalam / 7 / 2 / 28 / lomAdibhyaH picchAdibhyazca yathAkhyaM matvarthe za ilabdha sAti / chomAmi sanyasyeti lomazaH, bromavAn / evaM mirizaH, girimAn / picchilaH, picchavAn / urasilaH, urasvAn / :: mokaade|7AR Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (224) - aGga ityAdibhyo matvarthe no bhavati / aGganA / pAmanaH / vAmanaH / prajJAzraddhA vatterNaH / 7 / 2 / 33 / ebhyo matvarthe No bhavati / prajJA'styasya prAjJaH, prajJAvAn / zrAddhaH, zraddhAvAn / ArcaH, arcAvAn / vArtaH, vRttimAn / 'unnatopAdhikAd dantAd DurovAcyaH' unnatA dantAH santyasya dnturH| medhArathAd naveraH / 7 / 2 / 41 / AbhyAM matvarthe iro vA bhavati / medhiraH, medhAvAn , medhaavii| rathiraH, rathikaH, rathI, rthvaan| kRpAhRdayAbhyAmAlurvAcyaH kRpAluH, kRpAvAn / hRdayAluH, hRdayavAn, hRdayikaH, hRdayI / 'kezAd matvatha vo vA vAcyaH , kezAH santyasya kezavaH, kezI, kezavAn , keshikH| astapomAyAmedhAsrajo vin / 7 / 2 / 47 / asantebhyaH tapasAdezca matvarthe vin bhavati / tejasvI, yazasvI, tapasvI, mAyAvI, medhAvI, sragvI, tejasvAn ityAdiH / - .. AmayAd dIrghazca / 7 / 2 / 48 / / ato matvarthe vin bhavati, tadyoge dIrghazca / AmayAvI, AmayavAn / svAda minIze / 7 / 2 / 49 / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) Ize'rthe matvarthe'to min bhavati, prakRtezca diirghH| svamastyasyeti svAmI, anyastu svavAn / 'goH' gomI, gomAn / guNAdibhyo yaH / 7 / 2 / 53 / guNAdizabdebhyo matvarthe yo bhavati / guNAH santyasya guNyaH, guNavAn / himyaH, himavAn parvataH / inaH pakSe maturna bhavati / 'pUrNamAso'Na' pUrNamAso'syAmastIti paurNamAsI / nAtra pakSe mtuH| 'mAlAzabdAt kSepe in vAcyaH' mAlI, kSepAbhAve mAlAvAn / . varNAd brahmacAriNi / 7 / 2 / 69 / ..... vargazabdAd matvarthe in bhavati, brahmacAriNi abhidheye / / varNo brahmacaryamasyAstIti varNI brhmcaarii|.. - iti mtvrthaadhikaarH| ...... . prakAre jaatiiyr| 7 / 2 / 75 / ... ... .. prathamAntAt SaSThyarthe jAtIyar bhavati, yat prathamAntaM tazcet prakAro bhavet / paTuH prakAro'sya, pttujaatiiyH| evaM mRdujAtIyaH / nAnAjAtIyaH / . ......... ...... ko'NvAdeH / 7 / 2 / 76 / . egyaH prathamAntebhyaH SaSThyarthe ko bhavati, prathamAntaM cet prakAraH / aNuH prakAro'sya aNukaH, sthUlakaH / , bhUtapUrve caran / 7. / 3 / 74 / - bhUtapUrvArthe vartamAnAt svArthe canT bhavati, sa ca pit / pUrva 15 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226 ) bhUto bhUtapUrvaH, bhUtapUrva ADhya ADhyacaraH / pakAraH puMvadbhAvArthaH bhUtapUrvA ADhyA ADhyacarI / SaSThyA rUpyapcarad / 7 / 2 / 80 / SaSThyantAd bhUtapUrve'rthe etau bhavataH / jinadattasya bhUtapUrvaH jinadattarUpyaH, jinadattacaraH / vyAzraye tamuH / 7 / 2 / 81 / paSThyantAd vyAzraye gamye tasurbhavati / nAnApakSAzrayo vyAzrayaH / vidvAMso dharmasUrito'bhavan devadravyacarcAyAM-dharmasUrikSAvalambino vidvAMsa ityarthaH / rogAt pratIkAre / 7 / 2 / 82 / SaSThyantAdrogArthAt pratIkAre'rthe tasuH pratyayo bhavati / pravAhikAyA apanayanaM pravAhikAtaH kuru / evaM pracchardikAtaH kuru- rogasya cikitsAM kurvityarthaH / payabheH sarvobhaye / 7 / 2 / 83 / sarvobhayArthe yathAsaMkhyamAbhyAM tasurbhavati / paritaH sarvata ityarthaH / abhitaH ubhayata ityarthaH / AdyAdibhyaH / 7 / 2 / 84 / saMbhavadvibhaktyantebhya AdyAdibhyastasurbhavati / Adau AdeH Adaye AdinA veti AditaH / evaM madhyataH, antataH bhagrataH, pArzvataH pRSThataH, mukhateH / , Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (227) kimadvayAdisarvAdhavaipulyabahoH pit tas / 7 / 2 / 89 / kiMzabdAd dvayAdivanitebhyaH sarvAdibhyo'vaipulyArthAda bahozca 'paJcamyantAt tas , sa ca pid bhavati / kasmAditi kutaH / sarvasmAt sarvataH / vizvataH / bahubhyo bahutaH / ito'ta:kutaH / 7 / 2 / 90 / ___ete taspratyayAntA nipAtanIyAH / asmAditi idaMzabdasya ''i. Adeze itaH / etasmAditi etacchabdasya akArAdeze ataH / kasmAditi kiMzabdasya 'ku' Adeze kutaH / bhavatvAyuSmadIrghAyurdevAnAMpriyaikArthAd / 7 / 2 / 91 / bhavatu AyuSmad dIrghAyus devAnAMpriya ityetaiH saha samAnAdhikaraNebhyaH kimadvayAdisarvAdyavaipulyabahubhyaH sarvasyAdyantebhyaH pit tas vA bhavati / sa bhavAn , tato bhvaan| te bhavantaH, tato bhavataH / sa AyuSmAn, tata AyuSmAn / tamAyuSmastam, tata AyuSmantam / tenAyuSmatA, tata AyuSmatA / tasmai AyuSmate, tata AyuSmate / tasmAdAyuSmataH, tata AyuSmataH / tasyAyuSmataH, tata AyuSmataH / tasminnAyuSmati, tata AyuSmati / sa dIrvAyuH, tato diirvaayuH| sa devAnAMpriyaH, tato devAnAM priya ' ityAdiH / evamebhyastrapratyayo'pi vA bodhyaH sa bhavAn , tatra bhvaan| taM bhavantam, tatra bhavantam / sa AyuSmAna , tatrAyuSmAn / sa dIrghAyuH, tatra dIrghAyuH / sa devAnIpriyaH, tatra devAnAMpriya ityaadiH| Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 228 ) kvakutrAha / 7 / 2 / 93 / kutra atra iha ityete zabdAH RcantA nipAtyante / kasmi-nniti kka, kutra / etasminniti atra / asminniti iha / saptamyAH / 7 / 2 / 94 / / saptamyantebhyaH kimadvayAdisarvAdyatraipulyavahubhyaH trav bhavati / kasminniti kutra / sarvasminniti sarvatra / tasminniti tatra / bahuSu iti bahutra / kiyattatsarvekAnyAt kAle dA / 7 / 2 / 95 / ebhyaH saptamyantebhyaH kAle'bhidheye dAprayayo bhavati / kariman kAle kadA, evaM yadA tadA sarvadA, ekadA, anyadA / sAdhunedAnIM tadAnImetarhi / 7 / 2 / 96 / kAle vAcye ete nipAtyante / sarvasmin kAle sadA / asmin kAle'dhunA idAnIm / tasmin kAle tadAnIm / etasmin kAle tarhi / sosparedyavyahni / 7 / 2 / 97 / ete kAle nirAtyante / samAne'hi sadyaH / asminnahani adya / parasminnahi paredyavi / pUrvAparAdharo ta rAnyAnyataretarAdedyus / 7 / 2 / 98 / ebhyaH saptamyantebhyo'hni kAle'rthe evam bhavati / pUrvasmi Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 229 ) nani pUrvedyuH, evamaparedyuH, adharedyuH, uttaredyuH, anyedyuH, anyataresuH itaredyuH / ubhayazabdAda ghuse sau vAcyau ubhayadyuH, uma yedyuH / ' varSe'rthe emaH parat parAri ene trayo niMpAtyAH' / anadyatane hiH / 7 / 2 / 101 / saptamyantAdanadyatana kAlArthAt ki dvAdisarvadyo ulya hoH hiH pratyayo bhavati, anadya ne / van kAle iti karhi, evaM yarhi, etarhi, tarhi, amurhi, bahurhi / prakAre thA / 7 / 2 / 102 / prakArArthe vartamAnAt saMbhavatsyAdyantAt kipaTryAdisarvAdyavaipulyavahorthA bhavati / sarvaprakAreNeti sarvathA evaM yathA, tathA, upayathA, anyathA, aparathA / 'kathamittham ' kena prakAreNa katham, anena prakAreNa ittham / saMkhyAyA dhA / 7 / 2 / 104 / prakAre vartamAnAta saMkhyAvAcino dhApratyayo bhavati / ekena prakAreNa ekadhA / katibhiH prakAraiH katidhA / dvedhA, tredhA / 'ekazabdAd dhyamaJapi' aikadhyam - ekena prakAreNetyarthaH / vicAle ca / 7 / 2 / 105 / ekasyAne kI bhAvo'nekasya caikIbhAvo vicAraH, tasmin gamyamAne saMkhyAvAcino dhA vA bhavati / eko rAziH dvau dvighA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) vA kriyate anekamekamekavA vA karoti / 'ekAd dhyamaJapi anekamekamaikadhyaM karoti / dvitremadhau vA / 7 / 2 / 107 / prakAre vartamAnAbhyAM dvitribhyAM vicAle ca gamye etau vA bhavataH / dvaidham, dveSA, dvidhA; traidham, tredhA, tridhA bhuGkte / ekarAzi dvau karoti dvaidhaM dvedhA, dvidhA vA karoti / evaM traidhaM, tredhA, tridhA / tadvati dhaN / 7 / 2 / 108 / prakAravati vicAlayati cArthe dvitribhyAM ghaN bhavati / dvaidhAni, traidhAni / kRtvas / 7 / 2 / 109 / vAre vAre vartamAnAt saMkhyArthAd vAravati dhAtvarthe kRtvas bhavati / paunaHpunyaM vAraH / paJcavAraM bhuGkte paJcakRtvo bhuGkte / evaM SaTkRtvaH ityAdi / dvitricaturaH suc / 7 / 2 / 110 / vAre'rthe vartamAnebhya ebhyaH suc bhavati / dviH, triH, catumuGkte / ekAt sakRccAsya / 7 / 2 / 111 / vArArthAdekazabdAt suc bhavati, prakRtezca sakRdAdezaH / ekAramiti sakRd bhuGkte, karoti, gacchati / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) UrdhvAdiriSTAtAvupazcAsya / 7 / 2 / 114 / digdezakAleSu vartamAnAdUrdhvazabdAt prathamA-paJcamI-saptamyantAd ririSTAtau pratyayo bhavataH, Urdhvasya copaadeshH| UrvA dig, Uo dezaH kAlo vA ramaNIyaH, upari upariSTAda rmnniiyH| UrdhvAyA dizaH, UrdhvAd dezAt kAlAd vA''gataH upari AgataH upariSTAd vaa| U yAM dizi, Urve deze kAle vA vAti upari upariSTAd vasati / pUrvAvarAdharebhyo'sastAtau puravadhazcaiSAm / 7 / 2 / 115 / digadezakAlavRttibhyaH prathamApaJcamIsaptamyantebhya ebhyaH as astAcca bhavati, yathAsaMkhyaM caiSAM pur ava adh cAdezAH / pUrvA dig dezaH kAlo vetyAdi puraH, avaH, adhaH, purastAda., avastAd, adhastAd ramyamAgato vAso vA / parAvarAt stAt / 7 / 2 / 116 / AbhyAM digAdivRttibhyAM prathamAdyantAbhyAM stAt pratyayo bhavati / parastAd ramaNIyam , parastAdAgataH, parastAd vati / evam avarastAt / .. dakSiNottarAcAtas / 7 / 2 / 117 / AbhyAM pUrvoktArthAbhyAM svArthe'tas bhavati / dakSiNataH, uttarataH / . . agharAparAccAt / 7 / 2 / 118 / .. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232 ) , AbhyAM pUrvoktArthAbhyAM svArthe At bhavati cakArAd dakSiNojarAbhyAM ca / aparasya pazcAdezaH / adharAt pazcAt, dakSiNAt uttarAt / AhI dUre / 7 / 2 / 120 / dUradigdezArthAt prathamAsaptamyantAd dakSiNAdA Ahizva bhavati / dakSiNA, dakSiNA hi ramyaM vAso vA / ' uttarAd vA vAcyau' uttarA, uttarAhi pakSe uttarataH uttarAd ramyaM vAso vA / adUre ena: / 7 / 2 / 122 / adheradUre vartamAnAd digAdyarthe vartamAnAcca prathamAsaptamyatAd dikzabdAd no bhavati / pUrveNAsya ramaNIyam / kRbhvastibhyAM karmakartRbhyAM prAgatattacce ciH / 7 / 2 / 126 / karmArthAt karotinA yoge kartrarthAcca svastibhyAM yoge'bhUtatave gamyamAne civaH pratyayo bhavati / azuklaM zuklaM karoti zuklIkaroti paTam / azuklaH zuklo bhavati zukkIbhavati paraH / zuklIsyAd vastram / IztrAvavarNasyAnavyayasya / 4 / 3 / 111 / i avyayavarjitasyAvarNAntasya cvau pare Irbhavati / mAlIsyAt / arurmanazcakSuzvetorahorajasAM luk ccau / 7 / 2 / 127 / eSAM pare'ntasya lug bhavati / anaruH aruH karoti / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) arUkaroti 'dIrghazcviyaGyakyeSu ca ' iti dIrghaH / arUsyAt , arUbhavati / evamunmanIbhavati, syAt , karoti / cakSUsyAt, caitIbhavati, rahIsyAt , rajIsyAt / 'isuptantasya cvau bahutaM lug vAcyaH sIkaroti, sIbhavati, sIsyAt / dhanUkaroti, dhanUbhavati, dhanUsyAt / kvacicca na bhavati-sarbhivati ityAdiH / ....... vyaJjanasyAnta IH / 7 / 2 / 129 / ... vyanjanAntasya ccau pare bahulamIkAro'nto bhavati / dRssdiimvti| vyAptau ssAt / 7 / 2 / 130 / - civiSaye sAdiH sAt pratyayo bhavati |abhuuttdbhaavsy cet sarvAtmanA dravyeNa saha sambandho gamyeta / sarva kASThamanagnimaniM karoti agnisAt karoti kASTham / evagnisAd bhavati, agnisAta syAt sarva kASThapanagniragnirbhavati, syAd vetyarthaH / tatrAdhIne / 7 / 2 / 132 / / saptamyantAdadhIne'rthe kRmvastisaMpadyoge ssAt pratyayo bhavati / rAjJi AyataM rAjasAt karoti, rAjasAd bhavati, rAnasAt syAt, rAjasAt saMpadyate / 'deye trA ca ' rAjJi adhInaM deyaM karoti rAjatrA karoti, devatrA karoti / tIyazambabIjAt kugA kRSau DAc / 7 / 2 / 135 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) tIyAntAcchambabIjAbhyAM ca kRgA yoge kRSau viSaye DAc bhavati / dvitIyAkaroti dvitIyavAraM karSatItyarthaH / zambAkaroti kSetram - anulomakRSTaM punastiryak karSatItyarthaH / bIjAkarotiupte sati pazcAd bIjaiH karSatItyarthaH / priyasukhAdAnukUlye / 7 / 2 / 140 / 1 AbhyAM kRgA yoge AnukUlye gamye DAc bhavati / priyAkaroti, sukhAkaroti gurum / 'duHkhAt prAtikUlye DAc vAcyaH duHkhAkaroti zatrum / bahvarUpArthAt kArakAdiSTAniSThe prazas / 7 / 2 150 / kArakavAcibhyAM bahvalpArthAbhyAM yathAsaMkhyamiSTe'niSTe ca viSaye pit zas vA bhavati / bahu atithibhyo dadAti bahuzo dadAti dhanam / alpaM dadAti alpazo dadAti dhanaM caNDAlAya / grAme bahu bahuzo dadAti / zrAddhe alpamalpazo dadAti / saMkhyaikArthAd vIpsAyAM zas / 7 / 2 / 151 / saMkhyAvAcina ekatvaviziSTArthavAcinazca kArakArthAd vIpsAyAM zas vA bhavati / ekaikaM dadAti ekazo dadAti / dvau dvau dadAti dvizo dadAti / trizo dadAti / mASaM mASaM dadAti mASazo dadAti / saMkhyaikArthAditi kim - mASau mASau datte / varNAvyayAt svarUpe kAraH / 7 / 2 / 156 / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) svarUpArthavRttibhyo varNavAcibhyo'vyayebhyazca kAro bhavati / / akAraH, ikAraH, oMkAraH, cakAraH, namaskAraH / 'razabdAdeko vA vAcyaH' rephaH, rkaarH| nAmarUpabhAgAd dheyaH / 7 / 2 / 158 / svArthe dheyaH pratyayo bhavati / nAmadheyam , rUpadheyam , bhAgadheyam / 'navazabdAt svArthe Ina tana la ya ityete pratyayA navazabdasya ca nU Adezo vAcyaH' navInam, nUtanam, nUtnam, navyam / 'deva.. zabdAt svArthe tala' devtaa| prajJAdibhyo'N / 7 / 2 / 165 / ebhyaH svArthe'N bhavati / prajJa eva prAjJaH, vaNigeva vANinaH / vinayAdibhyaH / 7 / 2 / 169 / ebhya iva.Na svArthe bhavati / vinaya eva vai yikaH / * sAmAyikam / prakRte mayaT / 7 / 3 / 1 / / prAcuryeNa prAdhAnyena vA kRtaM prasanam / tadarthe vartamAnAt svArthe mayaD bhavati / prcurmnnmnnmym| pracura prAnaM vA dadhi dadhimayam / pUjAmayam / asmin / 7 / 3 / 2 / / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 236 ) prakRte'rthe vartamAnAdasminnityarthe mayaD bhavati / prakRtamannamasmin annamayaM bhojanam / pradhAnA apRpA yasmin tad apUpamayaM parva / nindye pAzap / 7 / 3 / 4 / nindye'rthe vartamAnAt svArthe pAzabU bhavati / nindyo kyAkaraNo vaiyAkaraNapAzaH / naiyAyikapAzaH / prakRSTe tamap / 7 / 2 / 5 / prakRSTe'rthe vartamAnAd nAmnaH tamap pratyayo bhavati / ayameSAM 1 prakRSTaH zuklaH zukRtamaH / evaM sAdhakatamaH, kArakatamaH, upakAraka tamaH / - dvayorvibhajye ca tarap / 7 / 3 / 6 / dvayorguNayorarthayormadhye yaH prakRSTastasmin dvayorvibhajye ca vartamAnAt tarap pratyayo bhavati / anayorayaM prakRSTaH paTuH paTutaraH sukumArataraH, sAGkAzyebhyaH pATaliputrakA ADhyatarAH / kvacit svArthe'pi abhinnamevAbhinnatarakam, uccaistarAm / guNAGgAd veSTheyasU / 7 / 3 / 9 / guNa evAGgaM pravRttau heturyasya tasmAt tamaptaraporviSaye yathA" saMkhyamiSTha Iyasuzca bhavataH / ayameSAmatizayena paTuriti paTiSTha: paTutamaH / ayamanayoratizayena paTuriti paTIyAn paTutaraH // ayameSAmanayorvA'tizayena prazasya iti iSTheyasau pare - " prazasyasya bhraH / 7 / 4 / 34 / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asya NISTheyasuSu pareSu zrAdezo bhavati / zreSThaH, zreyAn / vRddhasya ca jyaH / 7 / 4 / 35 / asya prazasyasya ca NISTheyasuSu jyAdezo bhavati / jyeSThaHr bayameSAmatizayena vRddhaH jyeSThaH / 'Iyasau tu anayoH jyAyAn iti nipAtyaH ayamanayoreSAM vA'tizayenAntika iti iSTheyasau pare___ bADhAntikayoH sAdhanedau / 7 / 4 / 37 / anayoAdau pare yathAsaMkhyaM sAdhanedAvAdezau bhavataH / nedIyAn , nediSThaH / ayameSAmanayorvA'tizayena yuvA iti iSTheyasau pare alpayUnoH kan vA / 7 / 4 / 33 / / - anayorNISTheyasuSu pareSu kan vA bhavati / kaniSThaH, kniiyaan| pakSe yukn+iSTha iti sthitesthUladUrayuvahasvakSipakSudrasyAntasthAderguNazca naaminH||7||4||42|| eSAmimani NISTheyasuSu ca pareSu antasthAdevayavasya luga nAminazca guNo bhavati / yaviSThaH, yavIyAn / evaM sthaviSThaH, sthavIyAna / daviSThaH, davIyAn / hasiSThaH isIyAn / kSepiSThaH kssepiiyaan| kSodiSThaH, kSodIyAn / 'NISTheyasuSu vinmatoTuMba vAcyaH ayameSAmanayorvA'tizayena sragvI rajiSThaH, sajIyAn / evaM svavidhA svacIyAn / atizayena guruH gariSThaH, garIyAn / .. : Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 238 ) tyAdezca prazaste rUpap / 7 / 3 / 10 / tyAdyantAd nAmnazca prazaste'rthe rUpapa bhavati / prazasto vaiyAkaraNo vaiyAkaraNarUpaH / naiyAyikarUpaH / pacatirUpam / pazyatirUpam / atamavAderaSadasamApte kalpapadezyapradezIyar / 7 / 3 / 11 / , ISadaparisamAptAvarthe vartamAnAt tamatrAdyantavarjitAt tyAdyantAd nAmnazca kalpapU dezyapU dezIyar pratyayA bhavanti / ISadaparisamAptaM pacati pacatikalpam pacatidezyam, pacatidezIyam / ISadaparisamAptA pavI - paTukalpA, paTudezyA, paTudezIyA ' kyaGmAnipi - taddhite ' iti puMvadbhAvaH / 'ISadaparisamApte'rthe nAmnaH prAk bahupratyayo vAcyaH' ISadasamAptaH paTuH bahupaTuH / tyAdisarvAdeH svareSvantyAt pUrvok / 7 / 3 / 29 / tyAdyantasya sarvAdInAM ca svarANAM madhye yo'ntyaH svaraH tasmAt pUrvo'k bhavati / kutsitamajJAtamalpaM vA pacati pacataki sarvakaH / yuSmadasmadossobhAdisyAdeH / 7 / 3 / 30 / anayoH zabdayoH sakAraukArabhakAra divarjitasyAdyantayoH svarANAM madhye'ntyAt svarAt prAgak bhavati / tvayakA, mayakA / yuSmAkam asmAkam / asobhAdisyAderiti kim - yuSmakAsu, yuvakayoH, yuvakAbhyAm / avyayasya ko da ca / 7 / 3 / 31 / dU Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 239) avyayasya svarANAM madhye'ntyAt svarAt prAk kapratyayo mavati, tadyoge ko d ca bhavati / uccakaiH, nIcakaiH, dhakid / kutsitAlpAjJAte / 7 / 3 / 33 / epvartheSu vartamAnAd nAmno yathAyogaM kabAdayo bhavanti / kutsito'lpo'jJAto vA azvaH azvakaH, gardabhakaH / anukampAyAM tadyutkanItau ca gamyamAnAyAM nAmno yathAyogaM kabAdayo bhavanti / anukampitaH putraH putrakaH / svapiSaki putraka / ehaki kardamakena digdhako'si putraka / ajaate|naamno bahusvarAdiyekelaM vA / 7 / 3 / 35 / ajAtimanuSyanAmno bahusvarAdanukampAyAM ete pratyayA vA mavanti / devadattiyaH, devadattikaH, devadattilaH, devadattakaH / pUrvapadasya vA / 7 / 3 / 45 / anukampAyAM svarAdau pratyaye pare pUrvapadasya lugvA bhavati / dattiyaH, deviyaH, evaM devikaH, devilaH 'dvitIyAtsvarAdUrdhvam / iti luki satyAm / 'hasve'rthe yathAyogaM kabAdayo vAcyAH svaH paTaH paTakaH / evaM pustakakama / vaikAd dvayonirdhArye DataraH / 7 / 3 / 52 / samudAyAdekadezo jAtiguNakriyAdravyairbuddhayA pRthak kriyamANo nirdhAryaH / dvayorekasmin nirdhArye'rthe ekazabdAd Dataro vA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 240 ) bhavati / bhavatoH ekataraH kaThaH paTurgantA maitro daNDI vA, pakSe ekakaH / yattatkimanyAt / 7 / 3 / 53 / emyo dvayorekara nirdhArye'rthe vartamAnebhyo DataraH pratyayo mavati / yataro bhavatoH kaThaH tataro bhavatoH paTuH / kataro bhavato. gantA / anyataro bhavato devadatto daNDI vA / bahUnAM prazne tamazra vA / 7 / 3 / 54 / bahUnAM madhye nirdhArye'rthe vartamAnebhya ebhyo Datamo vA bhavati, utarazca / yatamo yataro vA bhavatAM kaThastatamastataro vA''gacchatu / kataraH, katamaH, anyatamaH, anyataraH / pakSe yakaH, sakaH, kakaH, anyakaH / 1 / iti taddhitaprakaraNaM samAptam / iti pUrvArdha: Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham dhamadIpikAvyAkaraNasya sUtrAnukramaNikA . . (pUrvArdhasya ) a a. pA. sU. pR... aM aH anusvAravisauM / 1 / 1 / / 9 / / 2 aMH ka)( pazaSasAH ziT / 1 / 1 / 16 / 4. aH sthAmnaH / 6 / 1 / 22 / 164. akSNo'prANyane / 7 / 3 / 85 / 160 bhaghoSe prathamo'ziTaH / 1 / 3 / 50 / 17 acaH . . / 1 / 4 / 69 / 70 ac c prAg dIrghazva . . / 2 / 1 / 104 / 70 anAternanAmno-yekelaM gAH / 7 / 3 / 35 / 239 ajAdeH . . . / 2 / 4 / 16 / 100 bhazcaH .. ... / 2 / 4 / 3 / 109 aJco'narcAyAm .: / 4 / 2 / 46 / 70 aNaneyekaNUnaz2aTitAm / 2 / 4 / 20 / 103 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. sU. pR. ata AH syAdau jasbhyAmye / 1 / 4 / 1 / 26 ata iJ / 6 / 1 / 31 / 166 ataH syamo'm / 1 / / 17 / 49 ato'ti roruH / 1 / 3 / 20 / 22 ato'nekasvarAt / 7 / 2 / 6 / 221 ato'hasya / 2 / 3 / 73 / 159 atra ca / 7 / 1 / 49 / 206 adaso daH sestu Dau / 2 / 1 / 43 / 78 adIrghAd virAmaikavyaJjane / 1 / 3 / 32 / 7 adUre enaH / 7 / 2 / 122 / 232 adetaH syamoluk / 1 / 4 / 44 / 28 adomumI / 1 / 2 / 35 / 12 adharAparAccAt / 7 / 2 / 118 / 231 adhaNUtasvAdyAzasaH / 1 / 1 / 32 / 97, adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma / 1 / 1 / 27 / 24 adhAtUdRditaH / 2 / 4 / 21 101 adheH zIGsthAsa AdhAraH / 2 / 2 / 20 / 121 adhyAtmAdibhya ikaN / 6 / 3 / 78 / 186 anak / 2 / 1 / 3 / 66 anaDuhaH sau / 1 / 4 / 72 / 56 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m . ... . a. pA. sU. pR. anato lup ... / 1 / 4 / 59 / 50 anadyatane hiH. ... / 7 / 2 / 101 / 329 anavarNA nAmI . . / 1 / 1 / 6 / 2 anAGmAGo dIrghAd vA cchaH / 1 / 3 / 28 / 18 anAmasvare no'ntaH / 1 / 4 / 64 / 90 anAmnyadviH plup / 6 / 4 / 141 1 201 anidamyaNapavAde-yaH / 6 / 1 / 15 / 164 : ano. vA. . . . . . . / 2 / 4 / 11 / 103 ano'sya . .. / 2 / 1 / 108 // 61 an svareM / 3 / 2 / 129 / 139 anyo ghoSavAn aMpaH / 1 / 4 / 88.83 apakSmAntastho dhuT / / 1 / 1 / 12 / 3 apAye'vadhirapAdAnam / 2 / 2 / 29 / 118 apo'd bhe / 2 / 1 / 4 / 24 apo yayonimaticare / / 3 / 2 / 28 / 156 aprayogIt abhyam bhyataH / 2 / 1 / 18 / 90 amvAderatvasaH sau . . / 1 / 4 / 90 / 73 amvyyiimaasyaato'pnycmyaaH| 3 / 2 / / 2 / 131 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. . . a. pA. sU. pR. amA tvAmA / 2 / 1 / 24 / 94 amUrdhamastakAt-kAme / 3 / 2 / 22 / 156 amo'dhikRtya granthe / 6 / 3 / 198 / 191 amo'ntAvo'dhasaH / 6 / 3 / 74 / 186 amau maH / 2 / 1 / 16 / 88 ayamiyaM pustriyoH sau / 2 / 1 / 38 / 64. arIhaNAderakaN... / 6 / 2 / 83 / 78 armanazcakSu-cau . / 7 / 2 / 127 / 232 aroH supi raH / 1 / 3 / 17 / 18 aauM ca / 1 / 4 / 39 / 39 arhatasto ntu ca / 7 / 1 / 61 / 209 aham alAbvAzca kaTo rajasi , / 7 / 1 / 84 / 211 alpayUnoH kaMn vA . / / 4 / 33 / 237. avakraye / 6 / 4 / 53 / 196 avayavAt tayaT / 7 / 1 / 151 / 215 avarNabhobhago'gholuMgasandhiH / 1 / 3 / 22 / 22 avarNasyAmaH sAm / 1 / 4 / 15 / 29 avarNasyevarNAdinaidodaral . / 1 / 2 / . 6 / / 9. avAt kuTArazcAvanate / 7 / 1 / 126 / 212 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avRddhergRhNati ga : aveH saMghAtavistAre kaTapaTam averdugdhe soDhadUsamarIsam adhyajAt dhyap adhyayasya avyayasya ko da azvatthAderikaNa aSTa aurja zasoH asattve useH ahnaH 22 ( 5 ) A AkhyAtaryupayoge arisaat a. pA. 1 / 4 / / 7 / 1 / / 6 / 2 / / 7 / 1 / / 2 / / 3 / / 6 / 2 / / 7 / 1 / 4 / 3 / 2 asaM divAmantrayaM pUrvam asuko vAki astapomAyAmevAtrajo vin / 7 / 2 / / 7 / 3 / asmin asyAyattatkSipakAdInAm 2 / 4 / / 7 / 4 / asvayambhuvo'v aharAdibhyo'J 6 / 2 / 2 / 1 / 2 / 1 / 2 / 1 / 2 / 2 / / 2 / 2 / / / / / / sU. pR. 34 / 199 132 / 213 64 / 176 38 / 206 7 / 98 31 / 238 97 / 180 53 / 63 10 / 156 25 / 94 44 / 78 47 / 224 2 / 236 111 / 100 70 / 163. 87 / 179 74 / 21 73 / 126 *126 70 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) . a. pA. sU. pR. At / 2 / 4 / 18 / 100 AdyadvitIyazaSapsA aghopAH / 1 / 1 / 13 / 3 AdyAdibhyaH / 7 / 2 / 84 / 226 A dvandve / 3 / 2 / 39 / 153 A dveraH / 2 / 1 / 41 / 35 Apo GitAM ye yAs yAs yaam| 1 / 4 / 17 / 43 Ama Akam / 2 / 1 / 20 / 91 Amantrye . . / 2 / 2 / 32 / 112 AmayAd dIrghazca . / 7 / 2 / 48 / 224 Amo nAm vA / 1 / 4 / 31 / 37 A rAyo vyaJjane / 2 / 1 / 5 / 41 AryakSatriyAd vA / 2 / 4 / 66 / 104 AhI dUre .. / 7 / 2 / 120 / 2.32 . iccApuMso'nitkyAppare / 2 / 4 / 107 / 101 ito'taH kutaH / 7 / 2 / 90 / 227 idaMkimo'turiya kiya cAsya / 7 / 1 / 148 / 215 idamadaso'kyeva / 1 / 4 / 3 / 85 iduto'strerIdUt / 1 / 4 / 21 / 32 inaH kac / 7 / 3 / 170 / 161 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in DIsvare luk indriyam indre ca inhanpUSAryamNaH zisyoH - a. pA. sU. pR. / 1 / 4 / 79 / 61 / 7 / 1 / 174 / 218 / 1 / 2 / 30 / 9 / 1 / 4 / 87 / 62 IDau vA IzcvAvavarNasyAnavyayasya IdUded dvivacanam / 2 / 1 / 109 / 51 / 4 / 3 / 111 / 232 / 1 / 2 / 34 / 12 7 / 1 / 28 / 205 / 7 / 3 / 177 / 161 / 3 / 2 / 42 / 154 IyasoH I: SomavaruNe'gneH uH padAnte'bhUt / utto'naDucaturo vaH . . uto'prANinaH-uG . utkarAderIyaH utsAderaJ . . . . udaca udIc . uditagurorbhAdhukte'nde / 2 / 1 / 118 / 80 / 1 / 4 / 81 / 53 / 2 / 4 / 73 / 109 / 6 / 2 / 91 / 179 / 6 / 1 / 19 / 164 / 2 / 1 / 103 / 72 / 6 / 2 / 5 / 171 / 6 / 3 / 191 / 191 . / 3 / 1 / 101 / 140 upajJAte upamAnaM sAmAnyaiH . Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyAnuktau / 3 / 1 / upAnvadhyAGgavasaH / 2 / 2 / 6 / 3 / / 7 / 1 / / 6 / 2 / upte uvarNayugAderyaH uSTrAdakaJa U urNAzubhamo yu UrdhvAd ririSTAtAvupazcAsya ( 8 ) R RkapUH pathyapo't Rte tRtIyAsamAse Rte dvitIyA ca Rto dura Rto vA tau ca RtyArupasargasya Rtvijadiza - SNiho ga RduditaH / 7 / 2 / / 7 / 2 / * / 7 / 3 / 1 / 1 / 2 / / 2 / 2 / 1 / 4 / / 1 / 2 Rdudvittaratama-hastrazca Rduzanasa uruvaMzo'nehasazca serddaaH| RNavarNa- luka / / 1 / 2 / / 2 / 1 / / 1 / 4 / 13 / 2 / 1 / 4 / / 7 / 4 / sU. I. 102 / 140 21 / 121 118 / 188 30 / 205 36 / 176. 17 / 222 14 / 231 76 / 157 8 / 114 / 121 37 / 39 11 10 84 70 1. 73 63 / 116 84 / 34 71 174 4 / 9 / 69 / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) a. pA. sU. pR. / 6 / 4 / 94 / 180 / 6 / 1 / 61 / 166 RzyAdeH kaH RSivRSNyandhakakurubhyaH - R RstayoH / 1 / 2 / 5 / 11 6. / 1 / 2 / 3 / lataH rala RlabhyAM vA lU lUdantAH samAnAH / / 1 / 7 / 2 / 1 / 4 / 77 1 .. 61 e ai o au sandhya kSaram / 1 / 1 / 8 / 2 ekadvitrimAtrA hasvadIrghaplutAH / 1 / 1 / 5.3.2. ekAt sakRccAsya / 7 / 2 / 111 / 23. ekAtha cAnekaM ca / 3 / 1 / 22 / 145 etadazca vyaJjane'nagnasamAse / 1 / 3 / 46 / 23 .edApaH . - / .1 4 / 42 / 43 edaito'yAya . .. / 1 / 2 / 23 / 8 erotaH padAnte'sya luk / / 1 / 2 / 27 / 10 edodbhyAM GasiGaso ra: . . / 1 / 4 / 39 / 33 eda bahusbhosi ... / 1 / 4 / 4 / 27 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) a. pA. sU. pR. / 3 / 2 / / 129 / 1 / 2 / 12 / 9 / 6 / 3 / 19 / 184 aikAyeM aidaut sandhyakSaraiH aiSamohyaHzvaso vA o ojo'JjaHsaho'STaH ota auH odantaH odauto'vAt omAGi __ au autA audantAH svarAH maurI / 3 / 2 / 12 / 155. / 1 / 4 / 74 / 41 / 1 / 2 / 37 / 13 / 1 / 2 / 24 / / / 1 / 2 / 18 / -10 / 1 / 4 / 20 / 42 / 1 / 1 / 4 / 1 / 1 / 4 / 56 / 49 kaMzaMbhyAM yustiyastutavabham / 7 / 2 / 18 / 222 kanyAtriveNyAH kanInatrivaNaM c||| 1 / 62 / 167 karNAderAyanin . . . / 6 / 2 / 90 / 179 karNAdermUle jAhaH . . / 7 / 1 / 8 / 211 kApyaM karma / 2 / 2 / 3 / 112 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) a. pA. / karmaNi karmaNi kRtaH karmAbhipreyaH sampradAnam kalyagnereyaN array voSNe kAkSapathoH kAdivyaJjanam kArakaM kRtA kAlAt parijayyalabhyakAryasukare / kAlAddeye RNe / 2 / 2 / kAlAdhvanorvyAptau kAlAdhvabhAvadezaM vA'karma cAkarmaNAm / 2 / 2 / kAle kArye ca bhavavat / 6 / 4 / / 6 / 2 / kAzAderilaH kiMyattatsarvaikAnyAt kAle dA / 7 / 2 / kimaH kastasAdau ca / 2 / 1 kimadvayAdi - pit tas kumudAde rikaH kuzale / 2 / 2 / 2 / 2 / 2 / 2 / 6 / 1 / 3 / 2 / 3 / 2 / 1 / 1 / 3 / 1 6 / 4 / 6 / 3 / / / / / / / / / / / 7 / 2 / / 6 / 2 / kulakukSigrIvAcchravAsyalaGkAre / 6 / 3 / / 6 / 3 / sU. pR. 40 / 115 83 / 134 2 / 119 17 / 16.4 137 / 142 134 / 142 10 1 3 68 / 13.4 199 104 / 113 / 188 42 / 117 23 / 113 98+199 82 / 178 99 / 228 40 1 66 89 / 227 96/180 12 / 183 95 / 188 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) kRti kRte a. pA. sU. pR. kRtAyaiH / 2 / 2 / 47 / 122 / 3 / 1 / 77 / 137 / 6 / 3 / 192 / 191 kRtyasya vA / 2 / 2 / 8 / 124 kRbhvastibhyAM-cci: / 7 / 2 / 126 / 232 kRzAzvAderIyaNa / 6 / 2 / 93 / 189 kRSyAdibhyo valac / 7 / 2 / 17 / 223 kevalasakhipaterau / 1 / 4 / 26 / 35 koH kat tatpuruSe / 3 / 2 / 130 / 142 koNvAdeH / 7 / 2 / 76 / 225 ktayorasadAdhAre / 2 / 2 / 91 / 125 ktAH / / 3 / 1 / 151 / 147 kallItumam / / 1 / 1 35 / 98 ktvenAsatve / 3 / 1 / 74 / 136 kriyAzrayasyAdhAro'dhikaraNam / 2 / 2 / 30 / 119 kriyAhetuH kArakam / 2 / 2 / 1 / 111 krudruheAsUyA'thairya prati kopH| 2 / 2 / 27 / 127 kruzastunastRca puMsi / 1 / 4 / 91 / 40 krozayojana-gamAheM / 6 / 4 / 86 / 198 klinnAlazcakSuSi-cAtyaH / 7 / 1 / 130 / 213 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klIbe kvakutrAtreha kvasuSa matau ca . . kvivRtterasudhiyastau . kvehAmAtratasastyaca kSudrAbhya eraNa vA (13) . a. pA. sU. pR. / 2 / 4 / 17 / 12 / 7 / 2 / 93 / 228 / 2 / 1 / 105 / 76 / 2 / 1 / 18 / 37 / 6 / / 1 / 80 / 168 kha khitiravItIya ur / 1 / 4 / 36 / 34 gacchati pathi dUte gaDadabAdezca-bhyaH gaDvAdibhyaH / 6 / 3 / 203 / 181 / 2 / 1 / 77 / 56 / 3 / 1 / 156 / 146 gatiH gatibodhAhArArtha-krandAm / 2 / 2 / 5 / 114 gamyayapaH karmAdhAre / 2 / 2 / 74 / 127 gargAderyaJ / 6 / 1 / 42 / 166 girinadI-vAd vA / 7 / 3 / 90 / 158 guNAGgAd veSTheyasU ... / 7 / 3 / . 9 / 239 guNAdastriyAM navA: / .2 / 2 / 77 / 123 guNAdibhyo yaH / 7 / 2 / 53 / 225 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ a. pA. sU. pR. / guNo'redIt / 3 / 3 / 2 / 5 gotrokSavatso-dakaJ / 6 / 2 / 12 / 173 mostatpuruSAt / 7 / 3 / 105 / 157 gauNAt samayA-dvitIyA / 2 / 2 / 33 / 116 gaurAdibhyo mukhyAd GIH / 2 / 4 / 19 / 104 min / 7 / 2 / 25 / 223 grAmajanabandhugajasahAyAt tal / 6 / 2 / 28 / 174 ghoSavati / 1 / 3 / 21 / 22 DiDauM GasezcAt / 2 / 1 / 19 / 90 uso'patye . / 6 / / 28 / 163 anyuktaM kRtA / 3 / 1 / 49 / 140 styiditi / 1 / 4 / 23 / 32 / 1 / 4 / 25 / 33 DH smin / 1 / 4 / / 29 DeDasA teme / 2 / 1 / 23 / 94 uDasyoryAtau / 1 / 4 / 6 / 27 zoH kaTAvantau ziTi navA / 1 / 3 / 17 / 19 jyAptyUGaH Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (15) ca . . a. pA. sU. pR. canaH kagam ... / 2 / 1 / 86 / 67 caTate sadvitIye / 1 / 3 / 7 / 20 caturaH . . . . / 7 / 1 / 163 / 217 caturthI . . / 2 / 2 / 13 / 119 caturthI prakRtyA / 3 / 1 / 70 / 135 candrayuktAt kAle lup tvpryukte| 6 / 2 / 6 / 171 carati .. . / 6 / 4 / 11 / 193 cavargadaSahaH samAhAre . . / 7 / 3 / 98 / 151 cAdayo'sattve. . . . / 1 / 1 / 3.1 / 17 cAdiH svase'nAG / 1 / 2 / 36 / 12 cArthe dvandvaH sahoktau / / 3 / 1 / 117 / 150 cAhahavaivayoge / 2 / 1 / 29 / 96 ciraparutparAressnaH .. 6 / 3 / / 85 / 147 jayini ca jarAyA jaras vA / / 3 / 122 / 189 / 2 / 1 / 3 / 44 jasyedot / 1 / 4 / jasvizeSyaM vA''mantrye / / 2 / 1. 22 / 32 26 / 95 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. / jAtamahadvRddhAdukSNaH karmadhArayAt / 7 / 3 jAterayAntanityastrIzUdrAt jAterIyaH sAmAnyavati / 2 / 4 jAtau rAjJaH Ta TaH puMsi nA TAGasorinasyau TAyosi yaH TAdau svare vA TausyanaH Tausyet DatiSNaH saMkhyAyA p Datyatu saMkhyAt DityantyasvarAdeH DUnaH saH tso'zva dastaDDhe ( 11 ) 2 / 7 / 3 / / 6 / 1 / / 1 / 4 1 / 4 / / 1 / 4 / 1 / 4 / 2 / 1 / / 1 / 4 / / 1 / / / / / 1 / 1 / / 2 / 1 / 1 / 3 / / 1 / 3 / Na masat pare syAdividhau ca / 2 / 1 / sU. Z. 95 / 158 54 / 106 139 / 149 92 / 169 2 24 / 31 5 / 26. 7 / 89 92 / 17 / 65 19 / 42 . stoc 40 54 / 31 39 / 36 60 / Ras inv 114 / 33 18 / 16 42 / 22 79 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tata Agate tato hazcaturthaH tatpuruSe kRti tatra tatra kRtalabdhakrIta saMbhUte tatra niyukte tatra sAdhau tatrAdhIne tatroddhRte pAtrebhyaH tadatrAsti tadantaM padam tadarthArthena ry' ( 2 a. pA. / 6 / 3 / / 1 / 3 / / 3 / 2 / / 7 1 / / 6 / 3 / / 6 / 4 / 7 / 1 / 7 / / 2 / / 6 / 2 / / 6 / 2 / / 1 / 1 / 3 / 1 tadasya paNyam / 6 / 4 / tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itaH / 7 / 1 / / 7 / 2 tadasyAstyasminniti matuH tadaH se: svare pAdArthA dU taddhitayasvare'nAti taddhitaH svaravRddhi - vikAre taMdvitAkakopAntya - khyAH taddhito'nAdiH tadbhadvAyuSyamArthArthenAziSi / / / 1 / 3 / / 7 / 1 / / 2 / 4 / / 3 / 2 / / 3 / 2 / / 6 / 1 / / 2 / 2 / sU. pU. 149 / 190 3 / 14 20 / 159 53 / 207 1 94 / 187 74 / 197 15 / 205 / 233. 138 / 182 77 / 177 20 / 24. 72 / 135 54 / 196 138 / 213 1 / 218 45 / 3.3 50 / 206 92 / 169 55 / 144 54 / 143 1 / 162 66 / 127 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) a. pA. sU. pR. tayukta heto / 2 / 2 / 100 / 128 taiti dhaNa / 7 / 2 / 108 / 230 tad vettyadhIte / 6 / 2 / 117 / 180 tamarhati / 6 / 4 / 177 / 203 taM pacati droNAd vAJ / 6 / 4 / 161 / 203 taM bhAvibhUte / 6 / 4 / 106 / 200 tarati / / 4 / 9 / 193 tava mama usA davargasya zcavarga-caTavargoM / / 3 / 60 / 11 tasmai bhRtAdhISTe ca / / 4 / 107 / 200 tasmai yogAdeH zakte / 6 / 4 / 94 / 198 tasmai hite / 7 / 1 / 36 / 205 tasya / 7 / 1 / 54 / .207 tasya vApe tasyAhe kriyAyAM vat / 7 / 1 / 51 / 207 tasyedam / 6 / 3 / 160 / 190 tAdayeM / 2 / 2 / 14 / 126 tAmyAM vApa Dit / 2 / 4 / 15 / 102 tirasastiyati / 3 / 2 / 124 / 71 tilAdibhyaH snehe tailaH / 7 / 1 / 136 / 213 tIyazavabInAt kRgA kRSau ddaan| 7 / 2 / 139 / 233 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIyaM DiskAyeM vA tubhyaM mahyaM GayA tulya sthAnAsyaprayatnaH svaH tRNAdeH sal tRtIyastRtIyacaturthe tRtIyasya paJcame tRtIyA tatkRtaiH tRnnudantAvyaya-khalarthasya ( 19 ) tRsvasRnaptR - ghuTyAr tena cchanne rathe a. pA. 1 / 4 / / 2 / 1 / ! 1 1 / / 6 / 2 / / 1 / 3 / / 1 / 3 / / 3 / 1 / / 2 / 2 / 1 / 4 / / 6 / 2 / tena jitajayaddIvyatkhanatsu / 6 / 4 / tena nirvRtte ca tena prokte tena vitte cacucaNau tena hastAd yaH tau mumo vyaJjane svau taH sau saH tyadAdiH / 2 / 1 / tyadAmena deta do - vRttyante tyAdisarvA deH svareSvantyAt pUrvo'k / 7 / 3 tyAdeva prazaste rUpap / / 7 / 3 / / 6 / 2 / / 6 / 3 / / 7 / 1 / / 6 / 4 / / 1 / 3 / / 2 / 1 / / 6 / 1 1 sU. 14 / pR.. 31 14 / 17 / 81 / 178 49 / 1 / 7 14 134. 124 40 172 192 71 / 177 181 / 190 61 / 90 / 38 / 131 / 2 / 175 / 218 101 / 199 1 18 42 / 68 m mh khh 7 / 163 33 / 69 29 / 238 10 / 238. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) - a. pA. sU. pR.pujatoH So'ntazca / / 2 / 33 / 176 tricaturastisRcatasR syAdau / 2 / 1 / 1 / 81 triMza dvizaterDako'saMjJAyAm / 6 / 4 / 129 / 201 trestu ca / 7 / 1 / 166 / 217. trestrayaH / 1 / 4 / 34 / 36 vyantyasvarAdeH / 7 / 4 / 43 / 208 tvaMmahaM sinA prAk cAkaH / 2 / 1 / 12 / 68 tvamau pratyayottarapade caikasmin / 2 / 1 / 11 / 89. tho nth / 1 / 4 / 78 / 61 dakSiNApazcAtpurasastyaNa . / / 3 / 13 / 184 dakSiNottarAccAtas / 7 / 2 / 117 / 231 - dadhyasthisakthyakSNo'ntasyAn / 1 / 4 / 63 / 51 dantapAdanAsikA-zakana vA / 2 / 1 / 101 / 75 dAmaH sampradAne'dharmya Atmane c| 2 / 2 / 12 / 122 dAmnaH / 2 / 4 / 10 / 103. digAdidehAMzAd yaH / 6 / 3 / 32 / 185 ditezcaiyaNa vA / / / 69 / 167. diva au sau . / / 1 / 117 / 80 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) ___ a. pA. sU. pR. divo dyAvA / 3 / 2 / 14 / 154 dIrgho DyAbbyaJjanAt seH / 1 / 4 / 45 / 42 dI? nAmnyatisUcatasRSaH !? / 4 / 47 / 26 hampunavarSAkArairbhuvaH / 2 / 1 / 19 / 38 dRzyarthaizcintAyAm / 2 / 1 / 30 / 95 dRSTe sAmni nAmni / 6 / 2 / 133 / 172. devatA / 6 / 2 / 101 / 173 do maH syAdau / 2 / 1 / 39 / 65 dorIyaH / 6 / 3 / 32 / 185 dhuprAgapAgudakapratIco yaH / / 3 / 8 / 183 dvayovibhanye tarera / 7 / 3 / 6 / 236 dvigoH samAhArAt / 2 / 4 / 22 / 105 dvigoranapatye vRddhiH / 6 / 1 / 24 / 165 dvigoranano'T / 7 / 3 / 44 / 154 dvitIyA khaTvA kSepe / 3 / 1 / 19 / 134 dvitricaturaH suc / 7 / 2 / 110 / 230 dvitredhamadhau vA / 7 / 2 / 107 / 230 dvitve'dho'dhyuparibhiH / 2 / 2 / 34 / 116. dvitve vAm-nau / / 1 / 30 / 99 dvipadAd dharmAdan / / 1 / 141 / 147 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dviSo vA'sRzaH dvisvarAdanadyAH dvestIyaH dha dhanagaNAndhari dhanAdeH patyuH dharmAdharmAccarati dhavAd yogAdapAlakAntAt dhAtorivarNo-svare pratyaye dhuTastRtIyaH na nakhamukhAdanAmni nakhAdayaH naJat navyayAt saGkhyAyA DaH naJa naJsuvyupatrezcaturaH naDAdibhya Ayana mathAdere yaN ( 22 ) a. pA. / 2 / 2 / ! uu / 1 / 6 3 / 1 / / 6 / 4 / 6 / 4 / 2 / 4 / / 2 / 1 / / 2 / 1 / 7 / / 2 / 4 / / 3 / 2 / / 3 / 2 / / 7 / 3 / / 1 / 1 / / 7 / 3 / / 6 / 1 / / 6 / 3 / sU. pR. 84 / 124 71 / 168 32 / 185 9 / 204 14 / 164 49 / 196 59 / 56 36 14 50 / 76 / 61 / 108 128 / 138 125 / 138 123 / 160 11 / 137 131 / 160 63 / 166 2 / 183 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) __a. pA.. sU. pR.. na nAGidet / 1 / 4 / 27 / 34 napuMsakasya ziH / 1 / 4 / 85 / 49 na prAgjitIye svare / 6 / 1 / 135 / 165 navabhyaH pUrvebhya i-vA . / 1 / 4 / 16 / 31 na vamantasaMyogAt na zAt na staM matvarthe / 1 / 1 / 23 / 220 nahAhordhato / 2 / 1 / 85 / 8.. nAnyat / 2 / 1 / 27 / 95. nAppriyAdau / 3 / 2 / 13 / 143 nAma nAmnaikAyeM samAso bhulm| 3 / 1 / 18 / 129 nAmavye / 2 / 1 / 92 / 59 nAmarUpamAgAd dheyaH / 7 / 2 / 158 / 235. nAmino lug vA nAmnaH prathamaikadvibahI / 2 / 2 / 31 / 111 nAmni / 2 / 1 / 95 / 220 nAmno no'nahaH / 2 / 1 / 91 / 59 nAmyantasthAkavargAt-ntare'pi / 2 / 3 / 15 / 28 nAvAderikaH / 7 / 2 / 3 / 220 nAva: / 7 / 3 / 123 / 160 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) . a. pA. sU. pR. nAsAnati tadvato-aTam / 7 / 1 / 127 / 212 nAsikodarauSTha-kaNThAt / 2 / 4 / 39 / 107 nikaTAdiSu vasati / 6 / 4 / 77 / 197 nityadidvisvarAmbArthasya huusvH| 1 / 4 / 43 / 43 nityamanvAdeze / 2. / 1 / 25 / 94 nityaM pratinA'lpe / 3 / 1 / 31 / 133 ni dIrghaH / 1 / 4 / 85 / 49 nindye pAzapa / 7 / 3 / 4 / 236 niya Am / 1 / 4 / 11 / 37 niyuktaM dIyate / 6 / 4 / 70 / 197 nivRtta / 6 / 4 / 105 / 205 nivRtta'kSayUtAdeH / 6 / 4 / 20 / 193 nivAMsAdUrabhave iti deze naamni| 6 / 2 / 69 / 177 nIlapItAdakaJ / 6 / 2 / 4 / 171 / 1 / 4 / 48 / 39 nRhetubhyo rUpyamayaTau vA / / 3 / 156 / 190 nanaH peSu vA / 1 / 3 / 10 / 16 nemArthaprathama-katipayasya vA / 1 / 4 / 10 / 31 nerinapiTakAzcicicikazcAsya 7 / 1 / 128 / 212 no'GmAdeH / 7 / 3 / 29 / 223 nurvA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . a. .pA. sU. pR. / 2 / 2 / 28 / 127 / 2. / 4 / 13 / 103 / 1 / 3 / 8 / 16 .. nopasargAt krudruhA nopAntyavataH no'prazAno'nusvArA-pare naH zi ca. nyAyAderikaNa nyAyArthAdanapete nsamahatoH / / 6 / 2 / 118 / 181 / 7 / 1 / 13 / 205 / 1 / 4 / 86 / 73 pakSimatsyamRgArthAd nati / 6 / 4 / 31 / 194 paJcako vargaH / 1 / 1 / 12 / 3 paJcato'nyAdera-daH / 1 / 4 / 58 / 49 paJcamI bhayAdyaiH / 3 / 1 / 73 / 135 paJcamyapAdAne / 2 / 2 / 10 / paJcasarvavizvAjjanAt krmdhaarye| 7 / 1 / 41 / 206 patirAjAntaguNA-karmaNi ca / 7 / 1 / 60 / 209 pativanyantarvanyau -NyoH / 2 / 4 / 53 / 108 payinmathinRbhukSaH sau / 1 / 4 / 76 / 61 pdkrmshikssaamiimaaNsaasaamno'kH| 6 / 2 / 126 / 181 '. padasya / 2 / 1 / 89 / 55 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) * .. a. pA. sU. pR. padAdhugavibhaktyai-bahutve / 2 / 1 / 21 / 93 padAntAdRvargAdanAmanagarInavateH / 1 / 3 / 63 / 15 padAnte / 2 / 1 / 64 / 76 panthyAderAyana / 6 / 2 / 89 / 179 parataH strI puMkta svyekArthe'nUDU / 3 / 2 / 49 / 142 paradArAdibhyo gacchati / / 4 / 28 / 195 parasparAnyonye-pusi / 3 / 1 / 1 / 154 parAtmabhyAM De / 3 / 2 / 17 / 155 parAvarAt stAta / 7 / 2 / 116 / 231 parikhA'sya syAt / 7 / 1 / 18 / 206 pariNAmini tadarthe / 7 / 1 / 44 / 206 paripanthAt tiSThati ca / / 4 / 32 / 194 paryabhaH sarvobhaye / 7 / 2 / 83 / 226 pazubhyaH sthAne goSThaH / / 7 / 1 / 133 / 213 pazyadvAgdizo harayuktidaNDe / 3 / 2 / 32 / 156 payizUdrasya / 2 / 1 / 143 / 152 pitRmAturvyaDulaM prAtari / / 2 / 62 / 176 polyAdeH kuNaH pAke / 7 / 1 / 87 / 211 pumo'ziTyaghoSe'khyAgi rasa / 1 / 3 / 9 / 16 puMvat karmadhAraye / 3 / 2 / 17 / 140 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) __a. pA. sU. pR. puMsaH / 3 / 3 / 3 / 17 puMsoH pumans puruSAt kRtahitavadhaSikAre caiyny| 6 / 2 / 29 / 176 puruSAd vA / 2 / 4 / 60 / 108 puruSaH striyA / 3 / 1 / 126 / 152 pratakratuvRSAkapyagni-dAdau ca / 2 / 4 / 60 / 108 pUrvAparAdharottarA-dhus / 7 / 2 / 98 / 228 pUrvAvarAdharebhyo'sa-caiSAm / 7 / 2 / 115 / 231 pUrvANAparAhNAt tanaTa / 6 / 3 / 83 / 183 pRthag nAnA paJcamI ca / 2 / 2 / 98 / 121 pRthumRdubhRza-Rto raH / 7 / 4 / 39 / 205 pRthvAderiman vA / 7 / 1 / / 58 / 208 pRthvImadhyAd madhyamazvAsya / 6 / 3 / 64 / 186 pautrAdi vRddham / / 1 / 2 / 162 prakAre jAtIyara / 7 / 2 / 75 / 226 prakAre thA / 7 / 2 / 102 / 229 prakRte mayaT / 7 / 3 / 1 / 235 prakRSTe tamap / 7 / 2 / 5 / 136 prajJAdibhyo'N prajJAparNodakaphenAta lelo / 7 / 2 / 22 / 222 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAzraddhAcavRtterNaH pratiparo'noravyayIbhAvAt... prathamAdadhuTi zachaH prathamoktaM prAkkU prabhavati prabhUtAdibhyo bruvati prabhRtyanyArthadikzabda - ditairaiH pramANAd mAtraT pramANIsaGkhyAd DaH prayojanam prazasyasya zraH praharaNam prAginAd prAg jitAdaN prANitUryAGgANAm ( 28 ) prANina upamAnAt prANyaGgAdAto laH a. / 7 / 2 / / 7 / 3 / / 1 / 3 / / 3 / 1 / / 6 / 3 / pA. / 7 / 1 / 6 / 4 / 1 / 1 / / 6 / 1 / 3 / 1 / / 7 / 3 / / 7 / 2 / prANyoSadhivRkSebhyo'vayave ca / 6 / 2 / / 3 / 1 / prAptApannau tayAcca priyasukhAdAnukUlye / 7 / 2 / / 6 / 4 / / 2 / 2 / / 7 / 1 / / 7 / 3 / / 6 / 4 / su. pR. 33 / 224 83 / 198 84 14 148 / 131 157 / 190 43 / 195 71 / 123 140 / 213 128 / 148 117 / 200 34 / 236 62 / 197 48 / 79 7 / 163 138 / 152 111 / 159 20 / 222 31 / 176 63 / 133 140 / 234 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) priyasthirasphira-vRndam prekSAderin proktAt pluto'nito / 7 / 4 / 38 / 208 / 6 / 2 / 80 / 178 / 6 / 2 / 129 / 191 / 1 / 2 / 32 / 13 . phalabarhAccenaH / 7 / 2 / 13 / 221 balAdeyaH bahupverIH bahUnAM prazne-vA bahvalpArthAt-pzas bADhAntikayoH sAdhanedau brAhmaNamANamAr3avAdayaH / 6 / 2 / 86 / 174 / 2 / 1 / 49 / 78 / 7 / 3 / 54 / 240 / 7 / 2 / 150 / 234 / 7 / 4 / 37 / 237. / / 2 / 16 / 174.. bhakSyaM hitamasmai bhagati martusandhyAderakaN matorikaNIyasau / 6 / 4 / 69 / 197 / / 3 / 104 / 192 / / 3 / 89 / 187 / / / 30 / 184 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) . a. pA. sU. pR. bhavatvAyuSmadIrghAyu:-Ad / 7 / 2 / 91 / 227 / / 3 / 123 / 189 mAgini ca pratiparyanubhiH / 2 / 2 / 37 / 116 bhAvaghamo'syAM NaH / 6 / 2 / 114 / 175 mAve tvatalau . / 7 / 1 / 65 / 207 misa ais / 1 / 4 / 2 / 27 bhUtapUrve caraT / 7 / 2 / 78 / 225 bhUlak cevarNasya / 7 / 4 / 41 / 208 bhRgvaGgiras-gotamAtreH / / 1 / 128 / 170 / 2 / 1 / 53 / 58 bhvAderdAdeghaH / 2 / 1 / 83 / 56 . bhraznoH madhyAdmaH madhvAdibhyo raH madhvAdeH manayavalapare he manoro ca vA manoryANau SazcAntaH manaH . / 6 / 3 / 76 / 186 / 7 / 2 / 26 / 223 / 6 / 3 / 76 / 186 / 1 / 3 / 15 / 19 / 2 / 4 / 61 / 108 / / 1 / 94 / 169 / 2 / 4 / 14 / . 103 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mantasya yuvAvau dvayoH maruparvaNastaH mAtRpituH svasuH mAtRpitrAdeyaNIyau mAtraT mAnam mAnAt saMzaye lup mAvarNAntopAntA-vaH mAsanizAsanasya-vA muhadruhaSNuhapNiho vA mUlyaiH krIte mevArathAd naveraH mo no mvoca mo'varNasya mnAM dhuDvarge'ntyo'radAnte _a. pA. sU. pR. / 2 / 1 / 10 / 8 / 7 / 3 / 15 / 221 / 2 / 3 / 18 / 168 / 6 / 1 / 90 / 168 / 7 / 1 / 145 / 214 / 6 / 4 / 169 / 203 / 7 / 1 / 143 / 214 / 2 / 1 / 94 / 219 / 2 / 1 / 100 / / 2 / 1 / 84 / 57 / 6 / 4 / 150 / 202 / 7 / 2 / 41 / 224 / 2 / 1 / 67 / 66 / 2 / 1 / 15 / 7. / 1 / 3 / 39 / 15 ya yanasRjamRjarAjabhrAja-zaH SaH / 2 / 1 / 87 1 17 yajJAnAM dakSiNAyAm / 6 / 4 / 91 / 284 ymno'shyaaprnnaantgopvnaadeH| 1 / 1 / 12.6 / 169 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. sU. pR. yanimaH yattatkimanyAt / .7 / 3 / 13 / 240 yattaskimaH saGkhyAyA DatirvA / 7 / 1 / 150 / 215 yattadetado DAvAdiH / 7 / 1 / 149 / 215 yathA'yA / 3 / 1 / 41 / 132 yadbhAvo bhAvalakSaNam / 2 / 2 / 106 / 120 yadaiistadvadAkhyA / 2 / 2 / 46 / 118 yayo caluk ca / 7 / 1 / 164 / 217 yaralavA antasthAH yavayavakaSaSTikAdayaH / 7 / 1 / 81 / 20 yasvare pAdaH padaNikyaghuTi / 2 / 1 / 102 / 68 yAvadiyattve / 3 / 1 / 31 / 133 yujacakruJco no GaH / 2 / 1 / 71 / 67 yuJo'samAse / 1 / 4 / 71 / 17 yuvAderaN / 7 / 1 / 67 / 209 yuSmadasmadoH / 2 / 1 / 6 / 88 yuSmadasmado'somAdisyAdeH / 7 / 3 / 30 / 238 yUmi lup / / 1 / 137 / 170 yUyaM vayaM jasA / 2 / 1 / 13 / 89 yogytaaviipsaamitidhRttisaadRshy| 3 / 1 / 40 / 132 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) ___ a. pA. su. pR. yoddhRprayojanAd yuddhe / / 2 / 113 / 175 yopAntyAd gurUpottamA-dakaJ / 7 / 1 / 72 / 210 vRvarNAlladhvAdeH / 7 / 1 / 19 / 209 vaH padAntAt prAgaidaut / 7 / 4 / 5 / 181 rakSaduJchatoH / 6 / 4 / 30 / 194 rathavade . . / 3 / 2 / 131 / 142, raghuvarNAno Na eka-zasAntare / 2 / 3 / 63 / 29 rAgAho rakte / 6 / 2 / 1 / 171 rAjansakheH / 7 / 3 / 106 / 157 | rASTrakSatriyAt-dviran / 6 / 1 / 114 / 170 rASTraniGgAdibhyaH / / 6 / 2 / 65 / 177 rASTrabhyaH / / 3 / 44 / 185 ruciklapyarthadhArimiH-maNeSu / 2 / 2 / 65 / 123 rogAt pratIkAre / 7 / 2 / 82 / 226 ro re luga dIrghazvAdidutaH / 1 / 3 / 41 / 22 roryaH lakSaNavIpsyesbhUteSvaminA / 2 / 2 / 36 / 116 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) ladhvakSarAsakhI-mekam / lAkSArocanAdikam li lo chuk .. . chugasyAdetyapade lugAto'nApaH lomapicchAdeH zelam lomno'patyeSuH . a. pA. sU. pR. / 3 / 1 / 160 / 153 / 6 / 2 / 2 / 171 / 1 / 3 / 65 / 15 / 1 / 3 / 13 / 19. / 2 / 1 / 113 / 26 / 2 / 1 / 107 / 22 / 7 / 2 / 28 / 223 / / 1 / 23 / 165 vattasyAm vayasi dantasya dataH vayasyanasye varAhAdeH kaNe varuNendra-cAntaH varNAdabrahmacAriNi varNAvyayAt sarUpe kAraH varSAkAlebhyaH vahati rathayugaprAsaGgAt pAca AlATo: / 1 / 1 / 34 / 98 / 7 / 3 / 151 / 160 / 2 / 4 / 21 / 106 / 6 / 2 / 95 / 180 / 2 / 4 / 62 / 104 / 7 / 2 / 69 / 225 / 7 / 2 / 196 / 234 / 6 / 3 / 8. / 186 / 7 / / 2 / 204 / 7 / 2 / 24 / 223 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. su. pR. cA'dau vAnyataH pumAMSTAdau svare cA pAdaH vA bahuvrIhe: vA'bhinivizaH cA'mzasi cA yuSmadasmado-mamakam vAre kRtvas vAH zeSe vA'STana AH syAdau vAharpatyAdayaH vikAre / 1 / 4 / 62 / 11 / 2 / 4 / . 6 / 102 / 2 / 4 / 5 / 102 / 2 / 2 / 22 / 122 / 2 / 1 / 65 / / 17 / / 3 / 67 / 185 / 7 / 2 / 109 / 230 vicAle ca vidhyayananyena .. vinayAdimyaH vinA te tRtIyA ca vibhaktisamIpa-vyayam birAme vA ., virodhinAmadravyANAM-vaiH vizatesteDiti / 1 / 4 / 52 / 63 / 1 / 3 / 18 / 33 / 6 / 2 / 30 / 179 / 7 / 2 / 105 / 229 / 7 / 1 / 8 / 201 / 7 / 2 / 169 / 2.35 / 2 / 2 / 115 / 121 / 3 / 1 / 39 / 130 / 1 / 3 / 11 / 56 / 3 / 1 / 130 / 152 / 7 / / 67 / 2.1 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) . a. pA. sU. pU. vizatyAdevA tamaTU / 7 / 1 / 156 / 216 vizeSaNaM vizeSyeNai-zca / 3 / 1 / 96 / 139 vizeSaNasarvAdisaMkhyaM bahuvrIho / 3 / 1 / 150 / 146 vRddhasya ca jyaH / 7 / 4 / 35 / 237 vRddhAd yUni / / 1 / 30 / 266 vRddhirAradot / 3 / 3 / 1 / / 6 vRddhiH svareSvAdeGgiti taddhite / / / 4 / / 163 vRddhenaH / / 3 / 28 / 184 vRddho yUnA tanmAtrabhede / 3 / 1 / 124 / 151 vetanAderjIvati / / 4 / 15 / 193 vedasahazrutAvAyudevatAnAm / 3 / 2 / 41 / 154 veyuvo'striyAH / / 4 / 30 / 17 vaivistRte sAlazau / 7 / / / 123 / 219 vaikatra dvayoH . / 2 / 2 / 85 / 125 vaikAd dvayonirdhAyeM DataraH / 7 / 3 / 52 / 239 voz2a daghnaT dvayasaT / 7 / 1 / 142 / 214 vozanaso nazcAmadhye sau / 1 / 4 / 80 / 78 vaMzAderbhArAd haradahadAvahatsu / 6 / 4 / 166 / 203 vaMzyanyAyobhrAtro-yuvA / 6 / / 3 / 162 vyaJjanasyAnta IH / / 2 / 129 / 236 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaJjanebhya upasikte nyatyaye lug vA vyAptau ssAt vyAzraye tamuH vyAharati mRge bIyarthatundAderilazca brIhyAdibhyasto ___ a. pA. sU. pR. / / 4 / 8 / 193 / 1 / 3 / 66 / 21 / 7 / 2 / 130 / 233 / 7 / 2 / 81 / 226 / / 3 / 121 / 189 / 7 / 2 / 9 / 221 / 7 / 2 / 5 / 220 zakalAdeyatraH / 6 / 3 / 27 / 184 zaktArthavaSaDnamaH-svadhAbhiH / 1 / 2 / 18 / 122 zaSase zaSasaM vA so'tA sazca naH puMsi / 1 / 4 / 49 / 26 zaso naH / 2 / 1 / 17 / 89 zAkaTazAkinI kSetre / 7 / 1 / 78 / 210 zikhAdibhya in / 7 / 2 / / 4 / 220 zikhAyAH / 6 / 2 / 16 / 177 ziTyaghoSAt / / 1 / 3 / 55 / 10 zihernusvAraH / / 1 / 3 / 40 / 18 zisam / / 4 / 57 / 196 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivAderaNU zItoSNa tRSAdAra sahe zIlam zeSAd vA zeSe zeSe zeSe luk zobhAne zravaNAzvatthAnnAmnyaH zritAdibhiH zdhanyuvanmaghono-va uH zvasastAdiH SaTkatikatipayAt thaT SaSThI vADanAdare SaSTraya yatnAccheSe SaSTyAderasaGkhyAdeH SaSThyA dhamyeM SaSThyA rUpyapUcaraTau ( 28 ) a. pA. / 6 / 1 / | 7 1 / / 6 / 4 / / 7 / 3 / / 2 / 2 / / 6 / 3 / 2 / 1 / 6 / 4 / / 6 / 2 / / 3 / 1 / 1 / 2 / 1 / / 6 / 3 / / 7 / 1 / 2 / 2 / 3 / 1 L / / / / 7 / 1 / / 6 / 4 / / 7 / 2 / sU. pra. 60. / 166 92 / 211 59 / 196 175 / . 161 81 / 119 1 / 183 8 / 90 102 / 199 1 8 / 172 62 / 133 I 84 / 186 1.62 / 217 108 / 128 76 / 136 198 / 216 50 / 196 80 / 226 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) SaSThyAH samUha pi tavargasya a. pA. sU. pR. / 6 / 2 / 9 / 173 / 1 / 3 / 64 / 15 sakthakSaNaH svAGge / 7 / 3 / 126 / 148 sakhyAdereyaNa . . / 6 / 2 / 88 / 179 sakhyurito'zAvat / 1 / 4 / 83 / 34 saGkhyAkAt sUtre / 6 / 2 / 128 / 181 saGkhyADatezvAzattiSTeH kaH / 6 / 4 / 1.30 / 201 saGkhyAtaikapuNya-rAtrarat : / 7 / 3 / 119 / 16. saGkhyAderhAyanAd vayasi / 2 / 4 / 9 / 104 saGkhyAnAM rNAm / 1 / 4 / 33 / 63 saGkhyApUraNe DaT / 7 / 1 / 155 / 215 saMkhyAyA dhA / 7 / 2 / 104 / 219 saGkhyA samAhAre ca-yam / 3 / 1 / 99 / 1.41 saGkhyAsambhadrA mAturmAtur ca / 6 / 1 / 16 / 167 saGkhyaikArthAd vIpsAyAM zas / 7 / 2 / 151 / 234 saMjJA durvA / / 1 / 6 / :1622, . sadA'dhunedAnIMtadAnImetarhi / 7 / 2 / / 16 / 228 sadyo'dyaparedyanyahi . . 7 / 2. / 17 / 228 sapatnyAdau : : / 2 / 4 / 10 / 108 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) . a. pA. su. pR. sapiNDe vayaHsthAnAdhike jiivdvaa| 6 / 1 / 4 / 162 sapUrvAta prathamAntAd vA / 2 / 1 / 32 / 95 saptamI cA vamAge nirdhAraNe / 2 / 2 / 109 / 120 saptamI zauNDAyai / 3 / 1 / 88 / 137 saptamyadhikaraNe / 2 / 2 / 95 / 119 saptamyAH / 7 / 2 / 94 / 228 mamayAt prAptaH samarthaH padavidhiH / 7 / 4 / 122 / 129 samAnAdamo'maH . / 1 / 4 / 46 / 26 samAnAnAM tena dIrghaH / 1 / 2 / / 9 samAnAnAmarthenaikaH zeSaH / 3 / 1 / 118 / 151 samUhArthAt samavete / / 4 / 46 / 195 sampronneH saMkIrNa-samIpe / 7 / 1 / 125 / 212 samrAnaH kSatriye / 6 / / / 101 / 169 sarvAdiviSvagadevAda-nyo / 3 / 2 / 122 / 71 sarvAdeH sarvAH / 2 / 2 / 119 / 125 sarvAdeH smaismAtau / 1 / / 7 . 29 sarvozasaGkhyAdhyayAt / 7 / 3 / 118 / 159 sarvomayAbhiriNA tasA / 2 / 2 / 35 / 115 sasya zaSau / 1 / 3 / 15 / 61 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahasamaH sadhrisami sahastena / 3 / 1 / 24 / 111 sahasya so'nyArthe sahArthe / 2 / 2 / 15 / 122 sAdhupuSyatpacyamAne / 6 / 3 / 117 / 188 sAyaMciraMprANeprage'vyayAt / / 3 / 88 / 180 sA'sya paurNamAsI / / 2 / 98 / 172 siddhiH syAdvAdAt / 1 / 1 / 2 / 3 sidhmAdikSudrananturugbhyaH / 7 / 2 / 21 / 222 sutaGgamAderin / 6 / 2 / 85 / 178 supandhyAdervyaH / / 6 / 2 / 84 / 178 supUtyutsurabhergandhAdid guNe / 7 / 3 / 144 / 147 susnAtAdibhyaH pRcchati / 6 / 4 / 42 / 195 sUryAd devatAyAM vA / 2 / 4 / 14 / 105 senAntakArulakSmaNAdiJ ca / 6 / 1 / 102 / 169 so ruH so'sya brahmacaryatadvatoH / / 4 / 116 / 200 so'sya mukhyaH / 7 / 1 / 190 / 218 saMzayaM prApte.jJeye / 6 / 4 / 93 / 198 saMskRte . . . / / 4 / 3 / 192 saMskRte bhakSye / 6 / 2 / 14. / 182 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) __a. pA. su. pR. saMsRSTe !6 / 4 / 5 / 192 styAdivibhaktiH / / 1 / 19 / 24 striyA DitAM vA daidAsdAsdAm / 1 / 4 / 28 / 45 striyAM nRto'svasrAderjIH / 2 / 4 / 1 / 101 striyAH puMso dvandvAcca / 7 / 3 / 96 / 158 striyAmUdhaso na / 7 / 3 / 169 / 148 striyAm / 1 / 4 / 93 / 4 // nIdUnaH / 1 / 4 / 29 / 46 sthUladarayuvahasva--nAminaH / / 4 / 42 / 337 syAdAvasatyayaH / 3 / 1 / 119 / 151 syAderiva / 7 / 1 / 12 / 207 sraMsadhvaMskvassanaDuho daH / 2 / 1 / 68 / 55 svatantraH kartA / 2 / 2 / 2 / 111 svarAcchau / 1 / 4 / 65 / 49 svarAdayo'vyayam .. / 1 / 1 / 30 / 97 svarAduto guNAdakharoH / 2 / 4 / 35 / 115 svarebhyaH / 1 / 3 / 25 / 17 svare vA ... / / 3 / 24 / / svare vA'nakSe / / 1 / 2 / 29 / 9 svAGgAda kI tizcAmAnini / 3 / 2 / 11 / 143 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAda minnIze svAmIzvarAdhipati-prasUtaiH svairasvairyakSauhiNyAm . ssaTi samaH ____a. pA. sa. pR. / 7 / 2 / 49 / 224 / 2 / 2 / 98 / 121 / 1 / 2 / 15 / 10 hano no naH / 2 / 1 / 112 / 62 haratyutsaGgAdeH / 6 / 4 / 23 / 194 halasIrAdikaN / 7 / 1 / / / 204 hitAdibhiH / 3 / 1 / 71 / 139. himAdechuH sahe / 7 / 1 / 90 / 211 hetukakaraNetyambhUtalakSaNe / 2 / 2 / 14 / 117 hetau saMyogotpAte / 6 / 4 / 153 / 202 hetvastRtIyAdyAH / 2 / 2 / 118 / 125 ho dhuTapadAnte / 2 / 1 / 82 / 57 isvasya guNaH / 1 / 4 / 41 / 33 hasvAd Nano dve / 1 / 3 / 27 / 17 isvApazca / 1 / 4 / 32 / 27 Pooooo dharmadIpikAyAH pUrvAdhasya / sUtrAnukramaNikA smaaptaa| 00000000000000000000 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddham sadbha cavarNa dIghaH svare - varNastha bAka vAGa vartamAnAta tata syAta ktamAnasya hai: jJakAraH * kolilaH gaNanAM pUrvArdhasya zuddhipatrakam / zuddham sadbhU cavarga dIrghaH svaira - varNasya vAk vAG vartamAnAt tat syAt vartamAnasya TeH pU. 1 00 12 14 14 14 14 14 16 13 SakAra: 15 bhavAJzUraH, bhavAncyUraH 15 puMskokilaH GaNanAM 17 phaM... 10 17 17 .. OM 11 12 V 18 .12 3 12 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddham lupha aghor atra O kroSTroH taco'bhAvAd ghati zriya zriya bhraH bhravaH bhrabhyaH -yatra nasAdezaH lIbante dIghaH Rvad kAya yavanI ( 46 ) zuddham lukU aghora atra 1 / 1 / 27 / kroSTroH kroSTvoH tRco'bhAvAd dhRti zriyaM zriyai ind bhraH bhruvaH bhrUbhyaH priyASTAH priyASTAnaH 0 naisAdezaH kvibante dIrghaH Rdvad kArya yavAnI pR. 22 23 24 28 40 8? 45 47 47 48 48 48 19 81 94 105 25 19 18 13 18 64. 15 14 65. 17 71 2 tth 20 16 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 177 . (47) azuddham zuddham turaMgameNa brAhmaNaH turaGgamaM brAhmaNaH bahuSu sAdhuSu bahuSvasAdhuSu 128 dvitIyabhAyaH dvitIyAmAryaH 143 krazcana dRSTa kuzcena dRSTaM taNyA tRNyA 0dyartha. pAcyaM prAcyaM 183 dhrave'yeM samIpe yaSAM ladhvAdiH samIpe yeSAM 209 paraNI pUraNI 2174 SaSThayatha SaSThyarthe 21816 matvaya matvatheM 224. . 11 payaH paryaH 226 13 ki dvayAdi sarvAdyo0 kimadvayAdisarvAdyavai* 229 5 dhruve'rthe Page #311 -------------------------------------------------------------------------- Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (P) // aIm // namo namaH zrIprabhudharmasUraye / * dharmadIpikA uttarArddham / 'athAkhyAtaprakriyA nirUpyate kriyArtho dhAtuH / 3 / 3 / 3 / kiyA. pravRttirvyApAra ityarthaH so'rtho yeSAM teSAM dhAtusajJA) bhavati / te ca trividhAH parasmaipadina Atmanepadina ubhayapadi nazceti / y na. prAdirapratyayaH / 3 / 3 / 4 / cAdyantargaNo yaH prAdiH sa dhAtoravayavo na bhavati / iGitaH kartari / 3 / 3 / 22 / ikAreto GakAretazca dhAtoH phalavati kartari sati 'Atmanepar3he bhavati / iMgitaH / 3 / 3 / 95 / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkAreto gakAretazca dhAtoH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / zeSAt parasmai / 3 / 3 / 100 / pUrvoktanimittarahitAd dhAtoH kartari parasmaipadaM bhavati / navA''dyAni zatRtvasU ca parasmaipadam / 3 / 3 / 19 / sarvAsAM vibhaktInAM madhye AdyAni nava nava vacanAni zatRkvasU ca pratyayau parasmaipadaM bhavati / parANi kAnAnazau cAtmanepadam / 3 / 3 / 20 / sarvAsAM vibhaktInAM madhye parANi nava nava vacanAni kAnAnazau ca pratyayau AtmanepadaM bhavati / vartamAnAtiv, tas, anti; siv , thas , tha; miv , vas , mas / te, Ate, ante se, Athe, ve e, vahe, mahe / 3 / 3 / 6 / tivAdInAM vartamAnAsamjJA bhavati, keSAMcid mate eSAM sajJA laT / prArabdhAparisamApto vartamAnastadarthAd dhAtorvartamAnA vidheyaa| trINi trINyanyayuSmadasmadi / 3 / 3 / 17 / ... sarvAsAM vibhaktInAM trINi trINi vacanAni anyasminnarthe yuSmadarthe'smadarthe ca vAcye yathAkramaM bhavanti / prathamapuruSa-madhyama: puruSottamapuruSa iti anya-yuSmadasmadAM yathAkramaM nAmAntarANi / anyasmin vAcye-sa pacati, tau pacataH, te pacanti / yuSmadi Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) svaM pacasi, yuvA pacayaH, yUyaM pacatha / asmadarthe - ahaM pacAmi, ArvA pacAvaH, vayaM pacAmaH / evaM sarvatra / dvayoH trayANAM va yugapad yoge sUtrApekSayA parAzritameva vacanam - sa ca tvaM ca pacathaH, atra pacata iti na bhavati, sUtre yuSmadaH parapaThitatvena tadAzritasyaiva dvivacanasya bhavanAt / sa ca tvaM cAhaM ca pacAmaH / ekadvibahuSu / 3 / 3 / 18 / anyAdiSu yAni trINi trINyuktAni tAni ekadvibahuSvartheSu yathAsaMkhyaM bhavanti / arthAdekasminnarthe ekavacanaM dvayordvivacanaM bahuSu ca bahuvacanam / 'bhU sattAyAm ' bhU iti parasmaipadino dhAtoH kartari tivAdayo bhavanti / tatraikatvavivakSAyAM bhU+tiv iti sthite cakAro vitkAryArthaH / kartaryanadbhayaH zav / 3 / 4 / 71 / adAdivarjAd dhAtoH kartari zav pratyayo bhavati ziti pare / zakAravakArau zidvitkAryArthI / bhU+a+ti iti sthiteguNo'dot / 3 / 3 / 2 / .. bhar et ot ete pratyekaM guNasaJjJA bhavanti / nAmino guNo'kGiti / 4 / 3 / 1 / kiGirjite pratyaye pare nAmyantasya dhAtorguNo bhavati, sa cAsannaH / bho+a+ti avAdeze bhavati / dvitvavivakSAyAM bhavataH / bahutve bhava+anti ' kupasyAdetyapade ' bhavanti / madhyamapuruSaikava 3 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cane bhavasi, dvivacane bhavathaH, bahuvacane bhavatha / uttamapuruSaikavacane mava mi iti sthite mavyasyAH / 4 / 2 / 113 / dhAtovihite vAdau mAdau pratyaye pare'kArasyAkAro bhavati / bhavAmi, bhavAvaH, bhavAmaH / anyapuruSe'nyatvaM yuSmadasmacchabdApekSa tathA ca bhavacchabdenocyamAno na yuSmadarthaH / bhavAn bhavati, mAntau bhavataH, bhavanto bhavanti / vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznaprArthane / 5 / 4 / 28 / / vidhiH kriyAyAM preraNA, yasyAH preraNAyAH pratyAkhyAne pratyavAyastannimantraNam , yasyAM preraNAyAM pratyAkhyAne kAmacArastadAmantraNam , satkArapUrvikA preraNA adhISTam , saMpradhAraNA saMpraznA, yAcA prArthanam / vidhyAdiviziSTeSu kartRkarmabhAveSu pratyayArtheSu masamIpaJcamyauM bhavetAm / saptamI yAt yAtAM yus , yAs yAtaM yAta, yAM yAva yAma / Ita IyAtAm iran, IthAs IyAthAm Idhvam, Iya Ivahi Imahi / 3 / 3 / 7 / yAtAdInAM saptamIsamjJA bhavati, anyeSAM mate vidhilijAnjA / bhava+yAt iti sthite ." yA saptamyAH / 4 / 2 / 122 / ... akArAt parasya saptamyA yAzabdasyA iMkArAdezo bhavati / 6 . Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - . . 4 akSaNa - 4 - .... (5) * avarNasyevarNAdinA ' iti bhavet , bhavetAm / bhava+yus iti 'sthite 'yAmyusoriyamiyusau / 4 / 2 / 123 / __ akArAt parayoryAmiyusoryathAsaMkhyamiyamiyusau bhavataH / bhaveyuH / bhaveH, bhavetam, bhaveta / bhaveyam , bhaveva, bhavebha / . . . . . . . . paJcamI tuv , tAm , antu; hi, tam , ta; Aniva, Ava , Amav / tAm , AtAm , antAm ; sva, AthAma, dhvam, aiva, Aghahai, Amahain / 3 / 3 / / tuvAdInAM paJcamIsajJA bhavati / vakArA vikAryArthAH / bhavatu / AziSi tuyostAtaG / 4 / 2 / 119 / AzIrathayostuhyostAtaG vA bhavati / bhavatAt, bhavatAm, bhavantu / .ataH pratyayAlluka / 4 / 2 / 5 / . dhAtoH paro yo'dantapratyayastasmAt parasya heluga bhavati / bhava, bhavatAt, bhavatam, bhavata / bhavAni, bhavAva, bhavAma | pra bhavAni, antar+bhavAni iti sthite adurupasargAntaro gahinumInAneH / zaza:377 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duvarjitopasargasthAdantaHzabdasthAca raghuvarNAt parasya Nopadezasya dhAtoH hinumInAnInAM ca nakArasya No bhavati / prabhavANi, antarbhavANi / durvarjanAt durbhavAni / pra+ni+bhavati iti sthite akakhAdyapAnte pAThe vA / 2 / 3 / 80 / / pAThe dhAtUpadeze kakArAdiH khakArAdiH SakArAntazca yo dhAtustadanyasmin dhAtau pare adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya ne kArasya No vA bhavati / praNibhavati pakSe pranibhavati / , praiSA'nujJA'vasare kRtyapaJcamyau / 5 / 4 / 29 / nyatkArapUrvikA preraNA praiSaH, kAmacAro'nujJA, avasaraH prAptakAlatA / epvartheSu dhAtoH kRtyapratyayAH paJcamI ca bhavati / __ anadyatane hyastanI / 5 / 2 / 7 / AnyAyyAdutyAnAdAnyAyyAcca saMvezanAdaharubhayataH sArdharAtraM vA'dyatanakAlaH tasminnasati bhUte'rthe vartamAnAd dhAtoH hyastanI vibhaktirbhavati / bastanI div , tAm, an; siv, tam , ta; amb , va, ma / ta, AtAm , anta; thAs, AthAm , dhvam / i, vahi, mahi / 3 / 3 / 9 / imAni vacanAni zastanI bhavanti, pANinIye tveSAM sajJA lkuu| ekatvAvivakSAyAM bhU+a+di iti sthite Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aD dhAtorAdistinyAM cAmAGA / 4 / 4 / 29 / ... hyastanyAmadyatanyA kriyAtipattau ca pare dhAtorAdiraDU bhavati / na tu mAGo yoge / a+bhU+a+di iti sthite guNa abhavad , abhavatAm, abhavan / abhavaH, abhavatam , abhavata / abhavam, amavAvaM, abhavAma / etAH zitaH / 3 / 3 / 10 / vartamAnA saptamI paJcamI hyastanI etAH zito bhavanti zakArAnubandhA veditavyA ityarthaH / tena juhotItyAdayaH siddhAH / proksse|5|2|12| / mUtanidhAnaparokSArthAd dhAtoH parA parokSA bhavati / parokSA Nava , atus , us, thava , athus, a, gaMva, va, ma / e, Ate, ire; se, Athe, dhve; e, vahe, mahe / 3 / 3 / 12 / - ete NavAdayaH pratyayAH parokSAsajJA bhavanti, pANinIye tu liTasaMjJA / bhU+Nav iti sthite NakAravakArau nnidvitkaaryyoN| dvirdhAtuH parokSA prAktu svare svrviyH| 4 / 1 / 1 / parokSAyAM Ga ca pratyaye dhAturddhirbhavati / svara dau dvitvanimitte pratyaye pare tu svarasya ka ryAt prameva / bhU+bhU+a iti sthite dvitIyaturyayoH pUrvI / 4 / 1 / 42 / dhAtodvitve sati pUrvasya hitI sva yAne AyapUryasya ca Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAne tRtIyazca Asanno bhavati / iti bhakArasya bakAre bU+bhU+a iti sthite bhUsvaporadutau / 4 / 1 / 70 / poH parokSAyAM dvitve sati pUrvasya yathAsaMkhyamadutau bhavataH // ba+bhU+ a iti sthite 'dhAtorivaNo varNa- ityAdinA uvAdeze satibhuvo vaH parokSA'yatanyoH / 4 / 2 / 43 / vakArAntasya bhuva upAntyasya parokSAyAmadyatanyAM ca ud bhavati / babhUva / 2 1 indhyasaMyogAt parokSA vidvat / 4 / 3 / 21 / indhera saMyogAntAcca dhAtoH parA yA'vit parokSA sA ki bhavati / babhUvatuH babhUvuH / ba+bhU+thav iti sthite - strasRSTabhRstudruzrusrorvyaJjanAdeH parokSAyAH / 4 / 4 / 81 / skRgaH khAdivarjebhyaH sarvadhAtubhyazca vyaJjanAdeH parokSAyA iD bhavati / zeSaM pUrvavat babhUvitha, babhUvathuH babhUva / babhUva babhUviva, babhUvima / AziSyAzIH- paJcamyau / 5 / 4 / 38 // AzIviziSTArthAda dhAtorAzIH paJcamI ca bhavati / 9 AzIH kyAt, kyAstAm, kyAsus kyAs, kyAstam, kyAsta kyAsima kyAsva kyAsya / sISTa, sIyAstAm sIranA; sISThAsU, sIryAsthAma, sIdhvam; sIya, sIvahi, sImahi | 3 | 3 | 13| Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imAni vacanAni AzIH bhavanti, pANinIye zAstre AzIliGasanjJA / kittvAd guNAbhAvaH / bhUyAt , bhUyAkhAma, bhUyAsuna mUyA:; bhUyAstam, bhUyAsta; bhUyAsam, bhUyAsva, bhUyAsma / anadyatane zvastanI / 5 / 3 / 5 / / nAstyadyatano yasmin tasmin vaya'tyarthe vartamAnAd dhAto: parA zvastanI bhavati / zvastanI tA, nArau, tArasa : tAsi, tAsthasa, tAsthA tArima, tAsvasa, tAsmas / tA, tArau, tAras ; tAse, tAsAthe, - tAve; tAhe, tAsvaha, tAsmahe / 3 / 3 / 14 / / - imAni vacanAni zvastanI bhavanti, pANinIye mate mAM luT saJjJA / bhU+tA iti sthite stAdyazito'troNAderiT / 4 / 4 / 32 / ...... .. dhAtoH parasya sAdeH tAdezvAzita AdiriD bhavati / guNe:vAdeze ca bhavitA, bhavitArau, bhavitAraH / bhavitAsi, bhavitAsthA, bhavitAstha; bhavitAsmi, bhavitAstraH, bhavitAsmaH / . . bhvissyntii| 5 / 3 / 4 / varyadarthAd dhAtoH parA bhaviSyantI bhavati / 'kriyAyAM kriyArthAyAM tum. Nakac bhaviSyantI / 63RI yasmAd dhAtostumAdividhAnaM taddhAtuvAcyA kriyA H .. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) prayojanaM yasyAH tasyAM kriyAyAmupapade vartyadarthAddhAtoH tum-Nakac-bhaviSyantyo bhavanti / bhaviSyantI syati, syatas, syanti; syasi, syasthas, syatha: syAmi, syAvas , syAmasa / syate, syete, syante; syase, syethe, syadhve sye, syAvahe, syAmahe / 3 / 3 / 15 // bhaviSyati, bhaviSyataH, bhaviSyanti / bhaviSyasi, bhaviSyathA, bhavivyatha / bhaviSyAmi, bhaviSyAvaH, bhaviSyAmaH / / saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipattiH / 5 / 4 / 9 / saptamyA artho nimittaM hetuphala-kathanAdisAmagrI / kutazcid vaiguNyAt kriyAyA anabhinivRttiH kriyAtipattiH, tasyAM satyAM bhaviSyadarthAd dhAtoH saptamyarthe kriyAtipattirbhavati / kriyAtipattiH syat, syatAm , syan ; syam, syatam, syata syam, syAva, syaam| syata, syetAm, syanta; syathAsa, syethAma, syadhvam ; sye, syAvahi, syAmahi // 3 // 3 // 16 // imAni vacanAni kriyAtipattiH bhavanti, pANinIye laG iti snyjnyaa| 'aD dhAtorAdi' iti aDAgame iTi guNe'vAdeze ca abhaviSyat, abhaviSyatAm , abhaviSyan / abhaviSyaH, abhavipyatam, abhaviSyata / abhaviSyam, abhaviNyAva, abhaviSyAma / abhaviSyad yuddhazAntiridAnI samayaM vastu samAgamiSyat / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adyatanI 15 / 2 / 4 / bhUte'rthe vartamAna d dhAtoradyatanI bhavati / adyatanI di, tAma, an; si, tam , ta; am, va, ma / ta, AtAma, anta; thAs, AthAm, dhvam i, vahi, mahi / / 3 / 3 / 11 / ime pratyayA adyatanI bhavanti, pANinIye tantra eSAM buDiti sanjJA / bhU+di iti sthite sijadyatanyAm / 3 / 4 / 53 / dhAtoH paraH sic bhavati, adyatanyAM parasyAm / bhU++di iti sthio-' aD dhAtorAdiH / ityAdinA'DAgame abhUmi-di iti sthitepivaitidAbhUsthaH sico lup parasmai na cedd| 4 / 3 / 66 / deti dAsajJA dhAtavo grAhyAH / pib iN dA bhU sthA ityetebhyaH parasya parasmaipadasya sico lub bhavati / lubyoge na cett| siMco lupi guNe prApte.-- ____bhavateH sijlapi / 4 / 3 / 12 / bhuvaH sico lupi guNo na bhavati / abhUt , abhUtAm,abhU+ an iti sthite uvAdeze upAntyasyottve abhUvan / abhUH, amRtam, amRta / abhUvam, abhUva, abhUma / 'bhUG prAptau' iti tvAtmanepadIti bhavate, bhava+Ate iti sthite Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtAmAte AthAmAthe AdiH / 4 / 2 / 121 / akArAt pareSAmeSAmAta i: bhavati / ' avasyevarNAdinA / 'ityekAre bhavete, bhavante / bhavase, bhothe bhavadhve / bhave, bhavAvahe, bhavAmahe / saptamyAM bhaveta bhaveyAtAm bhaveran / bhavethAH bhaveyAthAm , madhvam / bhaveya, bhavevahi, bhavemahi / paJcanyAM bhavatAm, bhavetAm, 'bhavantAm / bhavasva, bhavethAm , bhavadhvam / bhavai, bhavAvahai, bhavAmahai / hyastanyAm-aDAgame abhavata, abhavetAm, abhavanta / abhavathA:, amavethAm , abhavadhvam / abhave, abhavAvahiH abhavAmahi / parokSAyAm-babhUve, babhUvAte, babhUvire / babhUviSe 'skrasRvR- itIDa , babhUvAthe, babhUvidhve pakSe ... hAntasthAnIDbhyAM vA / 2 / 1 / 81 / - hakArAdantasthAyAzca paro yo jiriD ca tAbhyAM parAsAM parokSA'dyatanyAziSAM dho Dh vA bhavati / babhUviDhve / babhUve, babhU vivahe, babhUvimahe / AziSi bhaviSISTa, bhaviSIyAstAm, bhaviSIran / bhaviSISThAH, bhaviSIyAsthAm , bhaviSIDhvam , bhaviSIdhvam / bhaviSIya, bhaviSIvahi, bhaviSImahi / zvastanyA --bhavitA,bhavitArau,bhavitAraH / bhavitAse, bhavitAsAthe, bhavitAdhve / bhavitAhe, bhavitAsvahe, bhavitAsmahe / bhaviSyantyAm-bhaviSyate, bhaviSyete, bhaviSyante / bhaviSyase, bhaviSyethe, bhaviSyadhve / maviSye, bhaviSyAvahe, bhaviSyAmahe / kriyAtipattau-abhaviSyata, 'amaviSye Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAma, abhvissynt| abhaviSyathAH, abhaviSyethAm , abhvissydhvm| abhaviSye, abhaviSyAvahi, abhaviSyAmahi / adyatanyAm-aDA. game sici iTi guNe ca abhaviSTa, abhaviSAtAm , ' abhaviSa+anta. iti sthite _. anato'nto'dAtmane / 4 / 2 / 114 / -- anataH parasyAtmanepadasyAnto'd bhavati / abhaviSata / abhaviSThAH, abhaviSAthAma , abhavidhvam abhvivm| abhaviSi, abhaH' viSvahi,abhaviSmahi / 'pAM prAne parasmaipadI, vartamAnakAlavivakSAyAM vartamAnAyAM zavi prA+a+ti iti sthite- ........ / zrautikavudhivupAghrAdhmAsthAmnAdAmadRzyatizadasadaH. zakRdhi. pibajighradhamatiSThamanayacchapazyarchazIyasIdam / 4 / 2 / 108 // atyAdau ziti pare zrautyAdinAM za ityAdayo yathAkramamAdezA bhavanti / pibAdezeH pibati, pibataH, pibanti / pibasi, pibathA, pibatha / pibAmi, pitrAvaH, pinAmaH / saptamyAM pibet / ' pibetAm , pibeyuH| pibeH, pibetam, pibeta / pibeyam, piveva pibema |pnycmyaaN pibatu pibatAt, pibatAm, pibantu / pibatAt pitra, pibatam , pibata / pibAni, pibAva, pibAma / hyastanyAmapibat, apibatAm, apiban / apibaH, apibatam, apibt| apitram, apinAka, apibAma / parokSAyAM pA+Nav iti sthite. dvitve pA+Tr+gav iti sthite Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isvaH / 4 / 1 / 3.9 / dhAtordvatve sati pUrvasya hUsvo bhvti| pa+pA+Nav iti sthite Ato Nava auH / 4 / 2 / 120 / AkArAntadhAtoH parasya Nava au ityAdezo bhavati / papau / pa+pA+atus iti smite iDetpusi cAto luk / 4 / 3 / 94 / kityaziti svare iTi eti pRsi ca pare Adantasya dhAto. rAkArasya lug bhavati / papatuH, papuH / papA+tha iti sthitesRjiziskRsvarAtvatastRnityAniTasthavaH / 4 / 4 / 78 / sRjizibhyAM skRgaH svarAntAdatvatazca tRci nityAniTo vihitasya thava AdiriD vA bhavati / AkAraluki papitha pakSe papAtha, papathuH, papa / papau, papipa, papima / AziSi-yA yAt . iti sthite gApAsthAsAdAmAhAkaH / 4 / 3 / 96 / eSAmantasya viDatyAziSi pare e: bhavati / peyAt, peyAstAm , peyAsuH / peyAH, peyAstam, peyAsta / peyAsam, peyAstra, peyAsma / zvastanyAM pA+tA iti sthite, iTi prApte ekasvarAdanusvAretaH / 4 / 4 / 56 / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) ekasvarAdanusvArato dhAtorvihitasya stAdyazita AdiriD na bhavati / pAtA, pAtArau, pAtAraH / pAtAsi, pAtAsthaH, pAtAsya / pAtAsmi pAtAsvaH pAtAsmaH / bhaviSyantyAm pAsyati, pAsyataH, pAsyanti / pAsyasi, pAsyathaH, pAsyatha / pAsyAmi, pAsyAvaH, pAsyAmaH / kriyAtipattau - apAsyat, apAsyatAm, apAsyan / apAsyaH, apAsyatam, apAsyata / apAsyam, apAsyAva, apAsyAma | adyatanyAM dipare sici aDAgame sico lupi iDAbhAve ca apAt, apAtAm, apA+an iti sthite sijvido'bhuvaH / 4 / 2 / 92 / sicaH pratyayAd vidazca dhAtoH parasyAnaH pus bhavati / na tu bhuvaH / apuH / apAH, apAtam, apAta / apAm, apAva, apAma / atha ziSyabuddhivaizadyArthamaniTprakaraNamucyate-- zvizriDIzIyurukSukSNuNusnubhyazca vRgo vRGaH / uddantayujAdibhyaH svarAntA dhAtavo'pare // 1 // pATha ekasvarAH syurye'nusvAreta ime smRtAH / dvividho'pi zakizcaivaM vacirviciricI paciH // 2 // siJcatirmucirato'pi pRcchati bhrasjimasjibhujayo yujiryajiH / buJjiraJjirunayo nijirvijjuH SaJjibhaJjibhajayaH sRjatyajI // 1 // skandividyavidla vittayo nudiH svidyatiH zadisadI midichidI / tudI pahidI khidikSudI rAdhisAdhisudhayo yudhivyadhI // 4 // ? Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bandhibudhyarudhayaH dhikSudhI sidhyatistadanu hantimanyatI / ApinA tapizapikSipichupo lumpatiH sRpilipI vapisvapI // 5 // yabhirabhilabhiyamiraminamigamayaH krshilishirushirishidishtidshyH| sazimRzativizatidRziziSlazuSayastviSipiSiviSlakRSituSiduSi puSayaH // 6 // zliSyativiSirato ghasivasatI rohati hirihI aniD gaditau / degdhidogdhilihayo mihivahatI nAtirdahiriti sphuTamaniTaH // 7 // aniTkArikAyAH saMkSepato'rthaH pradarzyate-darzitAt pare ye svarAntA dhAtavaste sarve'niTaH syuH, ye ca darzitAH zci Adayaste seTaH, dIrghokArAnte dIrghakArAnte ca yujAdau ca sarve seTaH / pAThedhAtupAThe'ryAdupadezAvasthAyAM ye ekasvarA anusvAretazca dhAtavaste sarve'niTo bhavanti / vyaJjanAnte tu ye darzitAste sarve'niTaH syuranye seTaH syuriti / nAM gandhopAdAne-vartamAnakAlavivakSAyAM tivi zavi zrautikRvu ' ityAdinA nighrAdeze nighrati, jighrataH, jighranti / jighrasi,, nighrayaH, jighratha / jighrAmi, jighAvaH, nighraamH| saptamI nighrt| paJcamI. jighratu / zastanI aDAgame ajighrat, ajighratAm , ajighran / ajighraH,ajighratam, ajighrata / anighram, ajighrAva, anighAma / parokSA-prA+Nav dvitve pUrvasya hUsve 'dvitIyaturyayoH pUrvI ' iti SakArasya gakAre camI jipratu ma, ajiprata / dvitIyaturyayoH Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gahorjaH / 4 / 1 / 40 / dvitve sati pUrvasya gakArahakArayo dezo bhavati / jaghrA+NavU iti sthite ' Ato Nava auH' iti NavaH sthAne aukArAdeze jaghrau / ' iDetpusi cAto luk' ityAkArasya luki jaghratuH, jH| jaghritha jaghrAtha, jaghrathuH, jghr| jaghrau, jaghriva, jaghrima / AziSi-- ghrA+yAt iti sthite- saMyogAdervA''ziSyeH / 4 / 3 / 95 / / saMyogAderAdantasya dhAtoH Giti AziSi ekAro vA bhavati / gheyAt , gheyAstAm , gheyaasuH| gheyAH preyAstam , gheyAsta / preyAsam, neyAsva, gheyAsma / pakSe ghrAyAta, ghrAyAstAm, ghrAyAsuH / zvastanI-ghAtA, ghrAtArau, ghrAtAraH / ghrAtAsi ghrAtAsthaH ghAtAstha / ghrAtAsmi ghAtAsvaH ghAtAsmaH / bhaviSyantIghAsyati, ghrAsyataH, ghrAsyanti / nAsyasi, ghrAsyathaH, ghrAsyatha / ghrAsyAmi, ghrAsyAvaH, ghrAsyAmaH / kriyAtipattiH-aghrAsyat, aghrAsyatAm, aghrAsyan / aghrAsyaH, aghrAsyatam, aghrAsyata / aghrAsyam, aghAsyAva, aghrAsyAma / adyatanyAm dheghAzAcchAso vA / 4 / 3 / 67 / ... ebhyaH parasya sico lub vA bhavati prsmaipde| lubyome keha na bhavati / aghrAt, aghrAtAm, 'sinavido'bhuvaH / adhuH| aghrAH abAtam, aghrAta / aghrAm, aghrAva, aghrAma / pakSe Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) yamiraminamyAtaH so'ntazca / 4 / 4 / 86 / ebhya AkArAntebhyazca parasya parasmaipade sica AdiriDU bhavati / eSAM ca so'ntaH / aDAgame aghrA+sa+i+sa+d iti sthite saH sijasterdisyoH / 4 / 3 / 65 / sijantAdastezca sakArAntAd dhAtoH parayoH disyorAdirIkAro bhavati / iTa Iti / 4 / 3 / 71 / iTaH parasya sina Iti pare lum bhavati / dIrgha ca kRte aghAsId, aghrAsiSTAm , anaasissuH| aghrAsIH, aghrAsiSTam, aghrAsiSTa / aghrAsiSam, anAsiSva, aghrAsiSma / 'dhmAM zabdAgnisaMyogayoH '-dhamAdeze dhamati / dhamet / dhamatu / adhamat / adhmAsIt , adhmAsiSTAm, adhmAsiSuH / parokSAyAM dvitve anAdivyaanasya luki hUsve caturthasya tRtIye NavazcaukAre dadhmau, AkAralope dadhmatuH, dadhmuH / dadhmitha, dadhmAtha, dadhmathuH, dadhama / dadhmau, dadhmiva, dadhmima / dhmeyAt, mAyAt / dhmAtA / mAsyati / adhmAsyat / 'ThAM gatinivRttau'-'zrautikRvu-' ityAdinA tiSThAdeza tiSThati / tiSThet / tisstthtu| atiSThat / parokSAyAM 'paH so'STayaiSThivaSvaSkaH iti satve sthA+sthA+Nav iti sthite aghoSe ziTaH / 4 / 1 / 45 / Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19 ) dvitve sati pUrvasya ziTastatsambandhinye vAghoSe pare lugbhavati / thakArasya takAre tasthau, tasthatuH, tasthuH / tasthitha tasthAtha, tasthathuH, tastha / tasthau tasthiva, tasthima / stheyAt I - sthAtA / sthAsyati / asthAsyat / adyatanyAm - asthAt, - asthAtAm, asthuH / asthAH, asthAtam, asthAta / asthAm, asthAva, asthAma / 'nAM abhyAse ' manAdeze manati / manet / mtuH| amanat / amnAsIt, amnAsiSTAm, amnAsiSuH / amnAsIH, amnAsiSTam, amnAsiSTa / amnAsiSam, amnAsiSva, amnAsiSma / manau, mamnatuH, manuH / mamniya mamnAtha / mnAyAt, mneyAt / nAtA / mnAsyati / amnAsyat / 'dAM dAne' yacchAdeze yacchati / yacchet / yacchatu / ayacchat / adyatanyAM sijluki adAt, adAtAm, aduH / adAH, adAtam, adAta / adAm, adAva adAma / dadau, dadatuH daduH / dadi dadAtha, dadathuH dada | dau, dadiva, dadima / deyAt, deyAstAm, deyAsuH / dAtA | dAsyati / adAsyat / ' jiM jri abhibhave - jayati / jayet / jayatu | ajayat / adyatanyAm sici aDAgame iti ca kRte " " sici parasmai samAnasyAGiti / 4 / 3 / 44 / samAnAntasya dhAtoH vRddhirbhavati, Gidbhinne parasmaipadaviSaye ca sici pare / Satve ajaiSIt, anaiSTAm, ajaiSuH / ajaiSIH, aSTam, ajaiSTa / anaiSam, ajaiSva, ajaiSma / parokSAyAM dvitve ' Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) jergi: sanparokSayoH / 4 / 1 / 35 / dvitve sati pUrvasmAt parasya jergirbhavati sanparokSayoH parayoH / ji+gi +a iti sthite 1 nAmino'kalihaleH / 4 / 3 / 51 / kaliha livarjitasya nAmyantasya Jiti Niti pratyaye pare vRddhirbhavati / jigAya jigyatuH, jigyu: / jigayitha jigetha-jigyathuH, jigya / jigAya, nigaya jigyiva jigyima / 1 1 dIrghazviyaGkakkyeSu ca / 4 / 3 / 108 / dhAtorantyasvarasya dIrgho bhavati, cvau yaGi yaki kyeSu yakArAdAvAziSi ca pareSu / jIyAt, jIyAstAm jIyAsuH / jetA, jetArau, jetAraH / jeSyati, jeSyataH, jeSyanti / ajeSyat ajeSyatAm, ajeSyan / jrayati / jayet / jayatu / ajrayat / ajaiSIt / jijrAya jijriyatuH jijriyuH / jIyAt / tretA / jeSyati / ajreSyat / 'kSi kSaye' kSayati / kSayet / kSayatu / akSayat / akSaiSIt, akSaiSTAm, akSaiSuH / cikSAya cikSiyatuH 1 cikSiyaH / kSIyAt / kSetA / kSeSyati / akSeSyat / 'iM gatau' ayati / ayet / ayatu / | svarAdestAsu / 4 / 4 / 31 / svarAderdhAtorvRddhirbhavati / adyatanI - hyastanI - kriyAtiSattiSu Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) "parAsu / Ayat AyatAm Ayan / aiSIt, aiSTa m, aipuH / 'parokSAyAM dvitve pUrvasyAsve svare khoriyuk / 4 / 1 / 37 / dvitve sati yaH pUrvastatsambandhinorivaNovarNayorasve svare pare iyuvau bhavataH / iyAya ' yo'nekasvarasya ' iyatuH, iyuH / iyapipha, iyetha, iyathuH, iya / iyAya, ipaya iyiva, iyima / etA / eSyati / aiSyat / 'du hU~ zuM khaM gatau' / davati / davet / davatu / adavat / dudAva, duduvatuH, duduvuH / dudavitha dudotha / dUyAt / dotA / doSyati / adoSyat / adauSIt / evaM dravati / dravet / dravatu / "adravat / dudrAva / druyAt / drotA / droSyati / adoSyat / adyatanyAm mizridrusukamA kartari GaH / 3 / 4 / 58 / NyantAt zridrunukamubhyazca dhAtoH kartaryadyatanyAM Go bhavati / adudruvat adudruvatAm , adudruvan / adudruvaH, adudravatam , adudruvata / adudruvam, adudruvAva, adudruvAma / zavati / zavet / zaktu / azavat / zuzAva / zUyAt / shotaa| zoSyati / azoSyat / azoSIt / sravati / sravet / sravatu / asravat / susrAva / syAt / strotA / sroSyati / asroSyat / asunuvata, asunuvatApa, asunuvan / 'dhuM sthairye / dhravati / dhrot.| dhravatu / adhravat / dudhAva / bhUdhAt |dhotaa |dhrossyti / adhroSyat / adhrauSIt / 'suM prsvaishcryyoH| 2 . Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) savati / savet / savatu / asavat / susAva / sUyAt / motaa| soSyati / asoSyat / adyatanyAm dhUgmustoH parasmai / 4 / 4 / 85 / __ ebhyaH parasya parasmaipadaviSaye siMca AdiriDU bhvti| asAvIt , asAviSTAma, asaavissuH| asAvIH, asAviSTam, asAviSTa / asAviSam, asAviSva, asAviSma / 'smaM cintaayaam|-smrti / smaret / smaratu / asmarat / parokSAyAM dvitve Rto't / 4 / 1 / 38 / dvitve sati pUrvasya RkArasyAdityAdezo bhavati / sasmAra / saMyogAdRdarteH / 4 / 3 / 9 / saMyogAt paro ya Rt tadantasyArtezca dhAtoH parokSAyAM guNo bhavati / na tu kopalakSitAyAm / sasmaratuH / sasmaruH / RtaH / 4 / 4 / 79 / RdantAt tRnnityAniTo vihitasya thava AdiriD naH bhavati / sasmartha, sasmarathuH, sasmara / sasmAra sasmara, sasmariva, ssmrim| kyayaGAzIyeM / 4 / 3 / 10 / saMyogAt paro ya RkArastadantasyAttezca dhAtoH kye baki Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrye ca pare guNo bhavati / smaryAt , smaryAstAm, smaryAsuH / smrtaa| hanRtaH syasya / 4 / 4 / 49 / hanteH RdantAcca dhAtoH parasya syapratyayasyAdiriD.mayati / smariSyati / asmariSyat / adyatanyAM sici 'sici parasmai samAnasyAGiti ' iti vRddhau asmArSIt, asmArTAm, asmArSuH / asmArSIH, asmASTam, asmArTa / asmArSam , asmArca, asmaarm| zRMdhU secane' / garati / garet / garatu / agarat / jagAra, jagratuH, jAH / jArthe, nAthuH, jaya / jagAra jagara, jumiva jagrima / riH zakyAzIrye / 4 / 3 / 110 / ..... Rdantasya dhAtoH RtaH ze kye AzIye ca pare riH bhvti| priyAt / gartA / gariSyati / agariSyat / agArSIt / gharati / gharet / gharatu / agharat / jghaar| ghriyAt / ghartA / ghariSyati / avariSyat / aghArSIt / ausvRM zabdopatApayoH / svarati / svret| svaratu / asvarat / sasvAra, sasvaratuH, sasvaritha, prasvariva sasvarima / svaryAt, svaryAstAm, svaryAsuH / / dhRgoditaH / 4 / 4 / 38 / dhUgdhAtorauditazca parasya stAyazita AdiriD vA bhavati / saritA svartA / syapratyaye tu paratvAd nityamiD / svariSyati / bhAvariSyat / adyatanyAmiDAgame asvArIt, asvAriSTAm , Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) asvAriSuH / iDabhAve asvArSIt, asvArtham, asvArSuH ityAdayaH // 'hUM varaNe' / dvarati / dvaret / dvaratu / advarata / dadvAra dadvaratuH, dadvaruH / dadvartha / dadvavi / dadvarima | dvaryAt / dvartA / dvariSyati / advariSyat / dvArSIt / ' suM gatau ' sarati / saret / saratu / asarat / sasAra / striyAt / sartA / sariSyati / asariSyat / sarttarvA / 3 / 4 / 61 / AbhyAmaG vA bhavati kartaryadyatanyAM parAyAm / asarat asaratAm, asaran / asaraH, asaratam, asarata / asaram, asarAva, asasama / pakSe asa rSIt, asASTam, asArSuH / asArSIH, asASTam, asASTa / asArSam, asA, asA / 'R prApaNe ca' arati / aret / astu / Arat / parokSAyAM dvitve 'Rto'd' ityattve asyAdezaH parokSAyAm / 4 / 1 / 68 / 7 parokSAyAM dvitve pUrvasyAderakArasyA''kAro bhavati / uttarasya vRddhau ' samAnAnAm' iti dIrghe Ara / AratuH ArurityAdau tu guNaH / Rnuvye'ra iT / 4 / 4 / 80 / ebhyaH parasya thava AdiriD bhavati / Aritha, ArathuH Ara / arthAt / artA / ariSyati / AriSyat / adyatanyAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) 'sartyattervA ' Arat, AratAm, Aran / pakSe ArSIt, Am, ASuH / 'tR plavanataraNayoH / tarati / taret / taratu / atarat / ttaar| ___skacchRto'ki parokSAyAm / 4 / 3 / 8 / skR-Rccha-RdantAnAM dhAtUnAM sambandhino nAmino guNo mavati parokSAyAM, na tu kopalakSitAyAm / tara+atus tatrapaphalabhajAm / 4 / 1 / 25 / .. eSAM svarasyaid bhavati avitparokSAyAM seTthavi ca pare, na tu dviH / teratuH / teruH / teriya, terathuH, tera / tatAra, tatara tekhi terima / __ RtAM kGitIr / 4 / 4 / 116 / . Rdantasya dhAtoH kiti Giti ca pare IrAdezo bhavati / tIryAt , tIryAstAm / . vRto navA''nAzI:siparasmai ca / 4 / 4 / 35 / vRbhyAmadantebhyazca parasyeTo dIrgho vA bhavati, parokSAyAmAziSi parasmaipade sici ca pare na syAt / tarItA, taritA / tarI*dhyati, tariSyati / atariSyat, atarINyat / atArIt AM tAriSTAMm , atAriSuH / 'dhe pAne / dhayati / gharaita / ghayata / * aghayata / ... Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) At sandhyakSarasya / 4 / 2 / 1 / sandhyakSarasya dhAtorAd bhavati / na ziti / 4 / 2 / 3 / 1 " " sandhyakSarasya dhAtoH zidviSaye A na bhavati / dadhau / 'iDe'tpusi cAto luk ' dadhatuH dadhuH / dadhiya dadhAtha | dadhiva / dadhima / ' gApAsthAsAdAmAhAkaH dheyAt / dhAtA / dhAsyati / adhAsyat / adyatanyAM ' TUveghAzAcchAso vA adhAt, adhAtAm, adhuH / adhAH, adhAtam, aghAta / adhAm adhAva, adhAma / sijlugabhAve adhAsIt, aghAsiSTAm adhAsiSuH / adhAsIH, adhAsiSTam, aghAsiSTa / adhAsiSam adhAsiSvaM, adhAsiSma / " dUdhezvervA / 3 / 4 / 59 / " AbhyAM kartaryadyatanyAM Go vA bhavati / adadhat adadhatAm, addhn| adhaH, addhatam addhata / adham, adadhAva, adm| pakSe pUrvavat / 'de'v zodhane' / dAyati / dAyet / dAyatu / adaayt| dadau dadatu, daH / dadi dadAtha | dAjJA'bhAvAdettvAbhAvaH / dAyAt / dAtA | dAsyati / adAsyat / adAsIt / 'dhyai cintAyAm ' dhyAyati / dhyAyet / dhyAyatu / adhyAyat / dadhyau / dhyAyAt, dhyeyAt / dhyAtA | dhyAsyati / adhyAsyat / adhyAsIt / '' harSakSaye' / glAyati / glAyet / glAyatu / aglAyat / jaglau Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) jaglatuH, jagluH / glAyAt, gleyAt / glAtA / glAsyati / aglAsyat / aglAsIt / 'mlaiM gAtravinAme' / mlAyati / mlAyet / mlAyatu / amlAyat / mamlau / mlAyAt, mleyAt / mlAtA / mlaasyti| amlAsyat / amlAsIt / 'auN nyaGkaraNe' / dyAyati / dyAyet / dyAyatu / adyAyat / dadyau / yAyAd gheyAt / yAtA / dyAsyati / adyAkhyat / adyAsIt / evaM 'maiM svapne' / ' tRptau / 'maiM haiM shbde'| kAyati / kAyet / kAyatu / akrAyat / cakau / kAyAt / kAtA / kAsyati / akAsyat / akAsIt / gAyati / gaayet| rAyati / rAyet / 'STayeM styai saMghAte ca prathamaH SopadezaH, dvitIyassvasopadezaH / styAyati / styAyet / styAyatu / astyAyat / tastyau / praSTayAyAt, praSTayeyAt / prasyAyAt, prastyeyAt / ' maiM saiM kssye'| kSAyati / kSAyet / kSAyatu | akSAyat / cakSau / kSAyAt, kSeyAt / kSAtA / kSAsyati / akSAsyat / akSAsIt / evaM ' maiM pAke' / zrAyati / zrAyet / zrAyatu / azrAyat / zazrau / zrAyAt, zreyAt / zrAtA / zrAsyati / azrAsyat / azrAsIt / veM ovaiM zoSaNe pAyati / pAyet / pAyatu | apAyat / papau / deyat / pAtA / pAsyati / apAsyat / apAsIt / vAyati / vAyet / vAyatu / avAyat / vaSaiau / vAyAt / vAtA / vAsyati / avAsyatu / avAsIt / ' veSTane' | snAyati / sasnau / asnAsIt / ' phukka 1 nIcairgatau' / phakkati / phakket / phaktu / aphakkat / paphakka, papha:, paphakkuH / phakkyAta | phakkitA / phakkiSyati / aphakviSyata / 1 1 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) aphakkIt / 'taka hasane' / takati / taket / takatu / atakat / tatAka / anaadeshaaderekvynyjnmdhye'tH| 4 / 1 / 24 // anAdezAdiyoM dhAtustatsambandhinaH svarasyAto'sahAyavyaJjanamadhyagatasya avilparokSAyAM seTi thavi ca pare ekAro bhavati / tekatuH / tekuH / tekitha tekathuH teka / tatAka, tataka tekina tekima / takyAt / takitA / tkissyti| atkissyt| adyatanyAm vyaJjanAdevopAntyasyAtaH / 4 / 3 / 47 / . vyaJjanAderdhAtorupAntyasyAtaH parasmaipade seTi sici pare vRddhirvA bhavati / atAkIt , atakIt, atakiSuH / ' taka kRcchrajIvane - - uditaH svarAnno'ntaH / 4 / 4 / 98 / / udito dhAtoH svarAt paro no'nto bhavati / taGkati / taGket / taGkatu / ataGkat / tataGka, tataGkatuH, tataGkuH / taGkyAd udittvAd 'no vyaJjanasyAnuditaH / iti lagna bhavati / taGkitA / taGkiSyati / ataGkiNyat / ataGkIt / zuka gatau' / zukati / zuzoka zuzukatuH zuzukuH / azokIt / 'bukka bhaSaNe' bukkati / abukkIt / 'ukhu rAkha lAkha drAkha prAkhU zoSaNAlamarthayoH' Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) laghorupAntyasya / 4 / 3 / 4 / dhAtopAntyasya laghornAbhino guNo bhavati, akiti aGiti ca pratyaye pre| okhati / okhet / okhatu / aukhat / uvokha ukhatuH ukhuH / uvokhie / ukhathuH / ukhyAt / okhitA bhokhiSyati / aukhiSyat / aukhIt , aukhiSTa m , aukhiSuH / RdikaraNaM mA bhavAnokhikhat ityAdau hUsva bhAvArtham / lAkhati / lAkhet / lAkhatu / alAkhat / lalAkha / lAkhyAt / laakhitaa| lAkhiSyati / alAkhiSyat / alAkhIta / 'zAkha zlAkha vyaaptau| zAkhati / zAkhet / zAkhatu / azAkhat / zazAkha / zAkhyAt / zAkhitA / zAkhiSyati / azAkhiSyata / azAkhIt / 'ukha nakha Nakha vakha makha rakha lakha makhu rakhu lakhu rikhu ikha Ikhu gatau' / nakhadhAturnopadezastena pranakhati / NakhadhAtustu Nopadezastasya 'pAThe dhAtvAdeo naH' iti nakhati / nakhet / nkhtuH| praNakhati / praNakhet / praNakhatu / 'adurupasargAntaro NahinumInAneH / iti Natvam / prANakhat / . Niti / 4 / 3 / 50 / dhAtorupAntyasyAto'kArasya vRddhirbhavati, niti Niti ca pratyaye / nanAkha / praNanAkha / nekhtuH| nekhuH / praNekhatuHT prnnenuH| praNakhyAt / prnnkhitaa| praNakhiSyati / prANakhiSyataH prANakhIt / anakhIta , anAsIt / prANAkhIt / mngkhti| mjhet| Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) malatu / amaGkhat / mAGkha / maGkhyAt / mngkhitaa| maGkhiSyati / amaGkhiSyat / amaGkhIn / Isati / Ivet / Ijatu / aisat / parokSAyAm-I+Nav iti sthite gurunAmyAderanRcchroH / 3 / 4 / 48 / gururnAmI Adiyasya tasmAdRcchRNuvarjAd dhAtoH parasyAH parokSAyA Am bhavati / AmantAcca pare parokSAntAH kRbhvastayaH prayucyante / AmaH kRgH|3|3|75 / - AmaH parAdanuprayuktAt kRga Ama eva prAg yo dhAtustasmAdina kartaryAtmanepadaM bhavati / bhavati ca na bhavatItyarthaH / AmaH prAk dhAturyadi parasmaipadI tadA'nuprayujyamAnAt kRgaH parasmaipadaM, yadi cAtmanepadI tadA''tmanepadaM, yayubhayapadI tadobhayaM bhavatItyarthaH / IGkh+Am+++Nav iti sthite 'Rto't / ityattve 'kabara zcam / iti catve vRddhau IlAJcakAra, ITAJcakratuH, ITAJcakruH / ITAJcakartha, ITAJcakrathuH, ITAJcakra / IlAJcakAra, IlAJcakara, IlAncakRva IlAJcakama / muvyanuprayujyamAne IlAmbabhUva, IkhAmbabhUvatuH, IlAmbabhUvuH / IGkhAmbabhUvitha,IGkhAmbabhUvathuH, IlAmbabhUva / IlAmbabhUva, IlAmbabhUviva, IlAmbabhUvima / asyanuprayujyamAne-IGkhAmAsa, IlAmAsatuH iilaamaasuH| IvAmAsitha, IlAmAsathuH, iilaamaas| IlAmAsa, IGkhAmAsiva, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) IlAmAsima / IGkhyAt / IJjitA / ItiSyati / aitissyt| aisId / 'valga ragu lamu tagu gu zlagu agu vagu magu svagu igu ugu rigu ligu gatau' / valgati / valget / valgatu / avalgat / vavalga / valgyAt / valigatA / valiMgaSyati / avalgiSyat / avalgIt / raGgati / raGget / raGgatu / araGgat / raraGga / raGgyAt / raGgitA / raGgiSyati / arnggissyt| araGgIta / iGgati / ingget| iGgatu / aigt| parokSAyAM gurunAmyAditvAd iGgAJcakAra, iGgAcakratuH, iGgAJcakruH / iGgAmbabhUva / inggaamaas| iGgyAt / inggitaa| igiSyati / aiGgiNyat / aigIt / uGgati / uGget / unggtu| auGgat / uGgAJcakAra / uGgAmbabhUva / uGgAmAsa / uDyAt / ugitA / uGgiSyati augiSyat / auGgIta / atra sarvatra uditatvAnnonte kRte nakAresya ' mnAM dhuDvarge' iti nimittasyaivA'ntyo bhavati, keSAMcinmate'nusvAro'pi / taGgati / taGaget / dagAtu / ataGgat / tataGga / taGgyAta / taGgitA / tazita dhyati / ataGgiSyat / ataGagIt / 'tvagu kampane caa| tvaGgati / atvaGgata / tatvaGga atvaGgIta / 'yugu jugu vugu vrnne| yuGgati / yuGget / yuGgatu / ayuGgata / yuyuGaga / yuGgyAta / yuGgitA yuGgiSyati / ayuGgiSyat / ayuGgIt / 'gagya hasane' / gagyati / gagdha / aggdhiit| 'daghu pAlane' / daGghati / dadyet / dayatu / adacat / dadava / daGkhyAt / davitA / dayiSyati / adayiSyat / adaGghIt / 'zighu AghANe' / 'madhu mnnddne| Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) laya laghu shossnne|shivti / zighet / ziGghatu / ashingght| maGghati / laGghati / laghati / lagheta / laghatu / alaghat / lalAgha, leghatuH, leghuH / leghiya, leghathuH, legha / lalAgha lalaba, leghiva, leghima / ladhyAt / lghitaa| laghiSyati / alaghiSyat / alAghIt, alaghIta / zuca zoke / zocati / zocet / zocatu / azocata / zuzoca / zucyAta / shocitaa| zociSyati / azociSyat / azocIt / 'kuca zabdatAre / 'kruJca gatau' / kruJcati / cakraJca / akruJcIt / krucyAta / 'kuJca kauTilyAlpIbhAvayoH / 'nca apanayane apanayanam-kezAdInAM dUrIkaraNam / lu-cati / luJcet / lubcatu / aluJcat / lulubca / indhyasaMyogAt parokSA kidvat / 4 / 3 / 21 // indhidhAtorasaMyogAntAcca parA vidbhinnA parokSA kidvad bhavati / luTumcatuH, lulucuH / lulumciya / lucyAt / luJcitA / luzci.. Syati / alucciSyata / aluJcIt / arca pUnAyAm / / arcati / acet / arcatu / Arcat / parokSAyAm anAto nazvAnta RdAyazausaMyogasya / 4 / 1 / 69 / .. RdAderaznAteH saMyogAntasya ca parokSAyAM dvitve sati pUrvasyAtsthAnAdanyasyAsya A bhavati, kRtAkArAd no'ntazca |aanrc, AnarcatuH, AnaSuH / Anarcitha, AnacathuH / Anarca / Anarciva, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) AnarcimaH | ardhyAt / arcitAH / atiSyati / ArciSyat / , ArcIt / ancU gatau / uditkaraNAt ktvApratyaye ivikalpaH / aJcati / anycet| aJcatu / AJcat / AnaJca, AnaJcatuH, AnannbuH / acyAt / acitA / aciSyati / AciSyat / AJcIt / vaJcU caJcU taJcUtvalcU, maJca muJcU mrucU mruc ulucU glucU gluncU Sazca gatau / vaJcati / vaJcat / vaJcatu / ava: zcat / bavaJca, vabaJcatuH, kAJcuH / vacyAt / vaJcitA / vaJciSyati / : avaciSya / akcI / / caJcati / taJcatiH / tvaJcati / maJcati / 1 C muJcati / sruJcati / zrocati / mrocet / mroRtu / amrocat / mumroca / mrucyAt / zrocitA / mrociSyati / atrociSyat / :: adyatanyAm RdicchitrastambhUmracUmlucUgucUglucUgluJcUco vA / 3 / 4 / 65 / / Rdito vAtoH vyAdezca kartaryadyatanyAM parasmaipade'G vA bhavati / amrucat / amrocIt / mlocati / mlocet / mloctu| bhocat / mumloca / sTucyAt / mlocitA / mlociSyati / amlociSyat / amlucat, amlocIt / glocati / - glocet / gloctu| aglocat / nugloca / syAt / glocitA / glociyati / AlociSyat / aglukt, amlobIt / snuSvati / budhat / tugcha / sAt / luJcitAH / T 3 P Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) gluJciSyati / agluJciSyat / aGi aglucat agluJcIt / grucU glucU steye / grocati / grocet / grocatu / agrocat / junoca / grucyAt / procitA / grociSyati / agrociSyat / agrucat , agrocIt / mleccha avyaktAyAM vAci / mlecchati / mlecchet / mlecchatu / amlecchat / mamleccha / mlecchyAt / mlecchitA / mlecchizyati / amlecchiSyat / amlecchIt / laccha lAcchu lakSaNe / lacchati / lacchet / lacchatu / alacchat / lalaccha / lacchyAt / lAJcchati / lAJcchet / lAJcchatu / alAJcchat / lalAJccha / alAJcchIt / vAcchu vAJcchAyAm / vAJcchati / vAJcchet / vAJcchatu / avAJcchat / vavAJccha / vAcchyAt / vAmicchatA / vAcchiSyati / avAJcchiSyat / avAJcchIt / Achu aayaame| AJcchati / Acchet / Acchatu / AJcchat / Accha, AcchatuH, AJcchuH / AnchyAt / AcchIt / hrIccha lajjAyAm / hrIcchati / hIcchet / hrIcchatu / ahIcchat / nihIccha / ahIcchIt / mUrchA mohasamucchrAyayoH / mUrcchati / mUchet / mUrcchatu / amUrcchat / mumUrcha / mUrdhyAt / mUchitA / mUchiSyati / amUchiSyat / amUrcIt / sphUrchA smUrchA vismRtau / yucha pramAde / yucchati / yucchet / yucchatu / ayucchat / yuyuccha / yucchyAt / yucchitA / yucchiSyati / ayucchiSyat / ayucchIt / iti chAntA dhAtavaH / dhana dhRju dhvaja dhvaju dhana dhanu vana vraja pasna gatau / dharmati / dharjet / dharnatu / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) arjat / dadharna / dhajyAt / dharjitA / dhrmissyti| adharjiSyat / adharnIt / dhRJjati / dhRjet / ' dhRJjatu / aJjat / / dhRJja / jyAt / dhRJjitA / dhRJjiSyati / adhRJjiSyat / adhaJjIt / dhvajati / dadhvaja / adhvAjIt adhvajIt / dhvaJjati / adhvajIt / dhrajati / adhrajIt adhrAjIt / dhraJjati / adhraJjIt / vnti| bajatu / vavAja, vavajatuH, vavajuH / avAjIt avajIt / vrajati / prajet / banatu / avrajat / vavrAja, vavrajatuH, vavrajuH / vrajyAt / anitA / vrajiSyati / avajiSyat / adyatanyAM 'vyaJjanAdervopAnatyayAtaH' iti vA vRddhau prAptAyAm- . __ vadavrajalUH / 4 / 3 / 48 // vadavajorlakArarakArAntayozca dhAtorupAntyasyAkArasya parasmaipade -seTi sici pare vRddhirbhavati / avrAjIt , abrAjiSTAm , abrAjiSuH / bhavAnIH, avrAjiSTam , avrAjiSTa / avrAjiSam, abrAjiSya, bhavAjiSma / sajjati / sajjet / sajjatu / asajjat / sasaja / sanjyAt / sajjitA / sjissyti| asajiSyat / asajjIt / bhaja kSepaNe ca / anati / ajet / ajatu / Ajat / aghakyabalacyajevIM / 4 / 4 / 2 / ghaJ-kyabalacvarjite'ziti viSaye ajervI ityAdezo bhavati / anusvAraH iniSedhArthaH / vivAya, vivyatuH, vivyuH / vivayiva Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivetha, vivyathuH, vivya / vivAya vikyA vivyivaH / vinyimaH / vIyAt / venA / veSyati / aveSyat / avaiSIt / tRpratyaye anapratyaye ca pare 'trane vA ' iti vikalpaH-pravetA prAjitA / anye tu anapratyaye yakArarahite vyajanAdau ca sarvatra viklpmicchnti| tanmate thavi Ajitha vivayitha 'vivetha / Ajiva, vivyiva / Anima, vityima / ajitA, vetA / ajiSyati, veSyati ityAdau rUpadvayam / kujU khujU steye / kojati / kojet / konatu / akojat / cukoja / akojIt / khojati / cukhoja / akhojiit| arja sarna arjane / arjati / Anarja / ArjIt / sarnati / sasarja / asIt / karja vyathane / kharja mArjane ca / kharjati / pakharja / akharjIt / khaja mnthe| khaju gativaikalye |khnyjti / khaJjatu / akhaJjat / cakhaJja / khaLyAt / khaJjitA / khaJjiSyati / akhnyjissyt| akhaJjIt / eja kampane ejati / ejet / ejatu / aijat / ejAcakAra / ejAmbabhUva / ejAmAsa / pUjyAt / enitA / ejipati / ainiSyat / ainIt / TvosphUrjA vajranirghoSe / TvilkaraNamathupratyayArtham / oditkaraNaM ktapratyayasya natvArtham / sphUrjati / sphUnet / sphUrjatu / asphUrjat / asphUrjIt / kSIja kUna guja-guju avyaktazabde / guJjati / guJjet / guJjatu / aguJjan / juguJja / guLyAt / guJjitA / guJjiSyati / aguJjiSyat / aguJjIt / lana laja tarna bharsane / tarnati / tat / tarjatu / atarnat / tatarna / bhatarnIt / lAna lAju, bhajane ca / lAjati llaanH| amajIt / Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs 17 ) * t nAjati / lAjet / lAjatu / alAJjat / lalAla / lAjJjyAt / makhitA / lAJjiSyati / alAJjiSyat / alAJjIt / jaja jaju mruddhe / jajati / jajAna / ajAjIt, ajajIt / jalati / jaJjetjajana 1 ajaJjIt tu hiMsAyAm / tuju klane ca / muJjati / 'tutula atuJjIt / garja gaju* gRja gRjuH muja muju mRja. mRju maja zabde / gaz2a madane ca / tmanaM hAnau / tyajati / tyajet / tyajatu // atyanat / tatyAja / tatyajitha, tatyaktha / tyajyAt / tyaktA tyaktArau tyaktAraH / tyaktAsi, tyaktAsthaH, tyaktAsthaH / tyakSyati / atyakSyat atyakSyatAm atyakSyan / 43 vyaMjanAnAmaniTi 4 / 3 / 453 vyaJjanAntasya dhAtoH parasmaipadaviSaye amiTi sici pare samAnasya vRddhirbhavati jasya catve katve sasya ca Satve kSyoge satye atyAkSIt / ghuDsvAlluganiTastathoH / 4 / 3 / 70 / dhuGantAd hrasvAntAcca dhAtoH parasyAniTaH sicau luga bhavati tAdau thAdau ca pratyaye / atyAktAm / atyAzcaH // atyAkSIH, atyAktam, atyAkta / atyAkSam, atyAkSva atyAkSma / SalaM sar3e / daMzasaJjaH zaviM / 4 / 2349 / anayorupAntyasya nasya zavi pare duga bhavati / samati / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (e) sajet / sajatu / asajat / sasaJja / sajyAt / saGkA / sakSyati / asakSyat / asAGgIt, asAGkAm | asAGkSuH asAGgIH / asAGgam / asAGka / asAGgam / asAGkSva / asAkSma / upasargapUrvAtta 'sthAsenisedhasicasAM dvitve'pi abhiSajati / abhiSaSaJja / abhyaSAGgIt / iti jAntA dhAtavaH / kaTe varSAvara - NayoH / kaTati / kaTet / kaTatu / akaTat / cakATa / kaTyAt / kaTitA / kaTiSyati / akaTiSyat / 9 na vijAgRzasakSaNa imyeditaH / 4 / 3 / 49 / zvijAgRzasrakSaNAM hakAramakArayakArAntAnAmeditazca dhAtUnAM parasmaipade seTi sici vRddhirna bhavati / akaTItU, akaTiSTAm, akaTiSuH / akaTIH, akaTiSTam, akaTiSTa / akaTiSam, akaTiSva, akaTiSma / zaTa rujAvizaraNagatyavasAdaneSu / zaTati / zaTet / zaytu / azayat / zazATa / zeTatuH / zeTuH / zeTitha / zayyAd // zaTitA / zaTiSyati / azaTiSyat / azATIt, azaTIt / vaDha veSTane / vaTati / vaTet / vaTatu / avaTat / vavATa / na zasadadivAdiguNinaH / 4 / 1 / 30 / zasidadyorvAdInAM guNinAM ca dhAtUnAmekAro na bhavati // 'anAdezAdere kavyaJjanamadhye'taH' ityasyApavAdaH / vavaTatuH, vavaTuH // vaDhyAt / vaTitA / vaTiSyati / avaTiSyat / avATIt, avaTIt kiTa khiTa uttrAse / ziTa SiTa anAdare / jaTa jhaTa saGghAte / pita Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) zabde ca / keTati / cikeTa / akeTIt / khaTati / akhATIta , akhaTIt / shettti| jttti| jhaTati / jajhATa / ajhATIt , ajhaTIt / peTati / pipeTa / apeTIta / bhaTa bhRtau / bhaTati / babhATa / abhATIt, abhaTIt / taTa ucchrAye / tati / taTet / atATIt , ataTIt / khaTa kALe / NaTa nRttau / nttti| nnaatt| anaTIt ,anATIt / haTa dIptau / SaTa avayave / luTa viloTane / loTati / loTet / loTatu / aloTat / luloTa / luloTitha / aloTIt / ciTa praissye| viTa zabde / heTa vibAdhAyAm / heTati / jiheTa / aheTIt / aTa paTa iTa kiTa kaTa kaTu kaTai gatau aiditkaraNaM ktvAktavatvori niSedhArtham / aTati / aTet / aTatu / ATat / ATa, ATatuH, aattuH| ATitha, ATathuH, ATa / ATa, ATiva, ATima / aTyAt / aTitA / aTiSyati / ATiSyat / ATIt / eTati aiTIta / kuTu vaikalye / kuNTati / cukuNTa / akuNTIt / muTa pramardane / cuTa cuTu alpIbhAve / vaTu vibhAjane / ruTu luTu steye / sphaTa sphuTTa vizaraNe / sphoTati / sphoTet / pusphoTa / asphuTat , asphoTIt / raTa paribhASaNe / iti TAntA dhAtavaH / raTha paribhASaNe / raThati / raThet / araThat / rarATha reThatuH / reThitha / arAThIt / paTha vyaktAyAM vAci / paThati / papATha, peThatuH, peThuH / peThitha / apAThIt apaThIt / vaTha sthaulye vaThati / vavATha / vakaThatuH, vavaThuH / vavaThiya / avAThIt , avaThIt / maTha mada-nivAsayozca / kaTha kRcchrajIvane / kaThati / akaThat / cakATha, cakaThatuH, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) cakaTuH / akAThIt, akaThIt / haTha balAtkAre / uTha ruTha ra upaghAte / piTha hiMsAsaklezayoH / paThati / peThet / peThatu / apeThata / pipeTha / apeThIt / zaTa kaitava / zaThati / zazATha zeThatuH zeTaH / zeThitha / azAThIt , azaThIt / zuTha gatipratighAte / kuTa luTa Alasye ca / kuNThati / cukuNTha / akuNThIt / zuddha zoSaNa / aTha rUTha gatau / aThati / aMThat / aThatu | ATha / aThyAt / aThitA / aThiSyati / AThIt / iti ThAntA dhAtavaH / pur3a pramadane / puNDati / pupunndd| apuNDIt / muDu khaNDane ca / mar3a bhUSAyAm / gaDDu vadanaikadeze / zauDa garne / yaur3a sambandhe / meDa mleDa or3a unmaade| roDagaiDa toDa anAdare / kIDa vihAre / kriiddti| krIDet / krIDatu / akrIDan / cikrIDa / krIDiSyati / akrIDijyata / tuDa noDane / hur3a har3a har3a hor3a gatau / gloDa paniyAna / viddha AkAze / ai udyame / lahavilA / lada na, unlAMtA laDet / TaDatu / alaDat / lalADa, leDatuH, le DuH / leDitha / alADIt , alaDI / / kaDu made / kaDDa kArkazye / aDu abhiyoge / cuDa hAvakaraNe / iti DAntA dhAtavaH / aga raga vaga vraNa vaNa maNa bhrUNa maga dhaNa dhvaNa dhraNa kaNa kvaNa caNa zabde / ati / aNa: / aNatu / ANat / aann| AgIta / raNati / gaNa, reNatuH, reNuH / arANIt , araNIt / vati / vavANa, vavaNatuH, vavaNuH / avANIta , avaNIt / cnnti| cacANa, ceNatuH, ceNuH / ceNitha / acANIta, acaNIt / oNU apanayane / oNati / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) oNet / oNatu / auNat / oNAJcakAra / oNAmbabhUva / oNAmAsa / oNyAt / oNitA / aniyati / auNiSyat / auNIt / zoNa varNagatyoH / zroNa zloNa saMghAte / paiNa. gatipreraNazleSaNeSu / iti NAntA dhAtavaH / citai sajJAne / cetati / cetet / cetatu / acetat / ciMcetaM / cityAt / caMtitA / cetivyti| acetivyat / acetIt / ata saattygmrne| ataMti / aMtet / ataMtu / Atat / Ata, AtatuH, AtuH / atyAt / atitaa| atiSyati / AtiSyat / AtIt / cyuta Asecane / cyottiH| cyotet / cyotatu / adhyotat / cucyota,'cucyutatuH, cucyutuH / acyutat , acyutatAm , acyutan / acyotIt acyotiSTAm, acyotiSuH / cuta cutR cyuta kSaraNe / cotati / cucota / acutat , acotIt / azcotIt azcutat / azcyutat,azcyotIt / juta bhAsane / jotati / jotet / jotatu / ajotat / - jujota / ajutat , anotIt / atu bandhane / antati / antet / antatu / Antat / aannt| antyAt / antitA / antivyti| Antivyat / AntIt / kita nivAse / ketati / ketet / kettu| aketat / ciketa / aketIt / Rta ghaNAgatispardheSu / artati / atet / artatuna Artat / Anarta, AnartatuH, . AnatuH / RsyAt / atitaaH| atiSyati / Atitryat / ArtIt / iti tAntA dhAtavaH / kuthu pRthu luthu mathu manthaM mAnya hiMsAsaklezayoH / kunyati / kunthet / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42.) kunthatu / akunyat / cukuntha / kunthyAt / kunthitA / kunthidhyati / akunthiSyat / akunthIt / punthati / lunthati / mathumanthyAd / mathyAd / iti thAntA dhAtavaH / khAdR bhkssnne| khaadti| khaadet| khAdatu / akhAdata / cakhAda / akhAdIt , akhadIt / bada sthairye / badati / badet / babAda, bedatuH, beduH / beditha / abAdIt, abadIt / khada hiMsAyAm / gada vyaktAyAM vAci / gadati / gadet / gadatu / agadat / jagAda / gadyAt / gaditA / gadiSyati / agAdIt / agadIt / 1. nemAdApatapadanadagadavapIvahIzamUcigyAtivAti drAtipsAtisyatihantidegdhau / 2 / 3 / 79 / Gmeti mAGmeGorgrahaNam / adurupasargAntaHzabdasthAd raghuvarNAt parasyopasargasthasya nernakArasya mAGAdau pare No bhavati / praNigadati / praNyagadat / prnnijgaad| praNyagadIt / rada vilekhane / khati / radet / radatu / aradat / rarAda, redatuH, reduH / reditha / arAdIt, aradIt / Nada zvidA avyakte zabde / nadati / praNinadati / nadet / nanAda nedatuH neduH / anAdIt anadIt / mitkaraNaM vartamAne ktapratyayArtham / kSvedati / cikSveda / zvedyAt / akSvedIt / arda gtiyaacnyoH| ardati / ardet / Anada / AdardIt / narda garda garda zabde / nardati aNopadezatvAt pranardati / Nopadezasya tu nardati praNardati / gardati / jagarda / agardIt / tarda Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lililili (43) hiMsAyAm / karda kutsite zabde / kharda dazane / adu bandhana andati / andet / andatu / Andat Ananda / andhAt / anditA / andissyti| AndiSyat / AndIta / idu prmaishvyeN| indati / indet / indatu / aindat / indAJcakAra / indAmbabhUva / indAmAsa / indyAt / aindIt / bidu avayave / bindati / bindet / bibinda / abindIt / Nidu kutsAyAm / nindati / praNindati / nininda / anindIt / Tunadu samRddhau / nandati / nandet / nandatu / anandat / nananda / anandId / cadu dIptyAlAdanayoH / candati / ccnd| candyAt acandIt / tradu ceSTAyAm / kadu Rdu kladu rodnaahvaanyoH| kndti| cakanda / kandyAt / akandIt / krandati / cakranda / akrandIt / klandati / caklanda / aklandIt / klidu paridevane / klindati / klindet / klindatu / aklindat / ciklinda / aklindIt / skandaM gatizoSaNayoH / skndti| skandet / skandatu / askandat / csknd| skadyAt / skantA / skantsyati / askantsyat / askAntsIt, askAntAm , askAntsuH / askAntsIH, askAntam , askAnta / askAntsam, askAntsva, askAntsma / aGi pakSe askandat, askandatAm, askandan / askandaH, askandatam , askandata / askandam , askandAva, askandAma / iti dAntA 'dhAtavaH / pidhU gatyAm / sedhati / sedhet / sedhtu| asedhat / siSedha / sidhyAt / sedhitA / sedhiSyati / asidhyAt Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 44 - ) 1 1 asedhIt / Sidhau zAstramAlyayoH / sevati / sedhet / setu / asedhat / siSedha / sidhyAt / sevitA / sedhiSyati / asedhiSyat / aseSIt / pakSe sevA / setsyati / asetsyat / asaitsIt; auditkaraNAda vikalpeneD / zundha zuddhau / zundhati / zuzundha / zudhyAt / zunvitA / zundhiSyati / azundhiSyat / azuladhIt / " iti dhAntA dhAtavaH / stana dhana dhvana cana svana vana zabde / stanati / stanet / stanatuH / astanat / tastAna / astAmIt astanIt / vanati / dadhAna / adhAnIt, adhanIt / dhvanati / dadhvAna / adhvAnIt adhvanIt / canati / cacAna, cenatu, cenuH / acAnIt acanIt / svanati / sasvAna / canati / vavAna, cavanaMtu, vavanuH / vnyaat| avAnIt, avanIt / vana Sana sambhaktau / sanati / sasAna, senatuH, senuH / asAnIt, asanIt / kanai dIptikAntigatiSu / kanati / ckaan| akAnIt, akanIt / iti nAntAH / gupau rakSaNe 1 . gupaudhUpa vicchipaNipaneyaH / 3 / 4 / 1 / ebhyo dhAtubhyaH svArthe AyaH pratyayo bhavati / gopAyati / gopAyet / gopAyatu / agopAyat / 1 azavi te vA / 3 / 4 / 4 / guMpAdibhyaste AyAdayaH pratyayA azavi vA bhavanti / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gomayAJcakAra / / mopAmAmbabhUva / gopAyAmAsa / jugopa hai jugupatuH, jugupuH / ataH / 4 / 3 / / 82 / adantAd dhAtorvihite'ziti pratyaye pare dhAtorakArasya kun bhavatiH / gopAyyAt, gupyAt / gopAyitA / audittvAdivikalpaH gopitA, goptA / gopAyiSyati, gopiSyati, gopsyati / agopAyiSyat , agopiSyat , agopsyat / agopAyIt agopAyiSTAm, agopAyiSuH / agopIt, agopiSTAm , agopiSuH / agaupsIt , amauptAm , agaupsuH / agaupsIH, agauptam , * agaupta / agopsam , agaupava, agaupsma / tapaM dhUpa saMtApe / tapati / tapet / tapatu / atapat / tatApa, tepatuH, tepuH / tepitha, / tapyAt / taptA / tapsyati / atapsyat / atApsIt , atAptAm ,, atAsuH / asApsIH / dhUpAyati / dhUpAyet / dhUpAyatu / adhUpAyat / dhUpAyAzcakAra / dhUpAyAmbabhUva / dhUpAyAmAsa dhUmyAt / dhUpAyitA, dhUpitA / dhUpAyiSyati, dhUpiSyati / adhUpAyiSyat , adhUpiSyat / adhUpAyIt, adhUpIt / rapa lapa jalpa vyaktavacane / rapati / rapet / raropa, repatuH, repuH / repith| arApIt, arapIt / lapati / lalApa, depatuH, leppuH / lepitha / alApIt, alapIt / jalAti / sot / jalAtu / - ajalpat / janatA, jabalapatuH, jajalapuH / alpIt / japa mAnase c| japati / jalApa, jepatuH, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) nepuH / jepitha / anApIta , anapIt / capa sAntvane / capati / cacApa, cepatuH, ceyuH / cepith| acapIt , acApIt / Sapa samavAye / sapati / sasApa, sepatuH, sepuH / asApIt , asapIt / sRplaM gatau sati / sapet / sarpatu / asarpat / sasarpa, sasRpatuH, samRdhaH / sasarpitha, sasRpathuH / sRpyAt / saprtA 'spRzAdisRpo vA' sptaa| sayaMti, lapsyati / asaya't , astrapsyat / adyatanyAm sRdiAtAdiSuSyAdeH parasmai / 3 / 4 / 64 / laditAM dhutAdeH puSyAdezca dhAtoH kartaryadyatanyAM parasmaipade'G bhavati / aspat / aspatAm , asRpan / aspaH, asRpatam , aspata / asRpam , asRpAva, aspAma / cupa mandAyAm / copati / cucopa, cucupatuH, cucupuH / acopIt / tupa tumpa trupa trumpa tupha tumpha trupha trumpha hiMsAyAm / topati / tutopa / atopIt / tumpati / tumpet / tumpatu / atumpat / tutumpa, saMyogAntatvAta tutumpatuH, tutumpuH / sakArajaH zakArazcet pAhavargastavarganaH / nakArajAvanusvArapaJcamau dhuTi dhAtuSu // 1 // ___ iti nalope tupyAt / atumpIt / tropati / tutropa / atropIta / trumpati / tutrumpa / iti pAntA dhAtavaH / tophati / tutopha / atophIt / tumphati / tutumpha / atumphIt / trophati / tutroph| Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) 1 I 1 1 1 1 1 atrophiit| trumphti| tutrumpha / atrumphIt / varpha rapha raphu gatau vaphaiti varphet / varphatu / avarphat / vavarpha / avarphIt / raphati / rarApha, rephatuH, rephaH / arAphIt, araphIt / ramphati / rarampha / aramphIt / iti phAntA dhAtavaH / arba karba kharba garva carca tarba narva parva barva za Sa sa bubu gatau / arbati / Ana / ArvIt / karbati / caka 1 akartrIt / cakharba / akhat / garbati / jagarja / agarbIt / carbati / caca / acarbIt / tarbati / tata / nati nanartra / anarbIt / parbati / paparva / aparvIt / zarbati / zaza azarbIt / sarbati / sasarba / asarvIt / rimbati / ririmba / rambati / raramba / arambIt / kubu AcchAdane / lubu tubu ardane / cubu vaktrasaMyoge / cumbati mukham / cucumba | acumbIt / iti bAntA dhAtavaH / sRbhU sRmbhU stribhU SimbhU bharma hiMsAyAm / sarbhati / sasarbha sasRbhatuH / sRbhyAt / sarbhitA / sarbhiSyati / asarbhiSyat / asarbhIt / sRmbhati / sasRmbha | asRmbhIt / ssrebhati / sistrebha / . atrebhIt / simbhati / siSimbha / sibhyAt / asimbhIt / zumbha bhASaNe / zumbhati / yabhaM jabha maithune / yabhati / yayAbha, yebhatuH / yabdhA, yandhArau, yandhAraH / yasyati, yapsyataH, yasyanti / ayapsyat / ayApsIt, ayAbdhAm, ayApsuH / ayApsI, ayAbdham, ayAbdha / ayApsam ayApsva, ayApsma / jabhati / jabhet / jajAbha, jebhatuH, jemuH / jebhitha / jabhyAt / jabhitA / ajAbhIt, ajamIt / iti bhAntA / Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ((48) dhAtavaH / camU chamU jamU jhamU jimU adane / camati / camet / camatu / acamat / cacAma, cematuH, cemuH / acAmIt / atramIt, AGpUbatta ' SThivukkamvAcamaH ' AcAmati / AcAmet / AcAmatuH / chamati / cachAma cacchamatuH / achAmIt, acchamIt / jamati / 1 jajAma / jhamati / jajhAma / ajhAmIt, ajhamIt / jemati / jemet / jematu / ajemat / jijema jijimatuH / ajemIt / mitA / kramU pAdavikSepe / 1 I asabhlAsa bhramakramaka patrasitru Tilapiyasi saMyaservA / 3 / 4 / 73 / ebhyaH kartari ziti zyo vA bhavati / kramo dIrghaH parasmai / 4 / 2 / 109 / meH parasmaipadanimitte ziti pare dIrgho bhavati / krAmyati / krAmyet / krAmyatu / akrAmyat / zyAbhAve krAmati / krAmet / kAmatu / akrAmat / cakrAma / kramyAt / kramitA / kramiSyati / akramiSyat / ' na zvijAgR-' ityAdinA vRddhiniSedhe akramIt / yamUM uparame-- gamipadyamazchaH / 4 / 2 / 106 / - eSAmatyAdau ziti pare cho avati / SaSThnyA'nyAnya' yacchati / yacchet / yacchatu / ayacchat / yayAma, yematuH, dhyeyaH / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yemitha / yamyAt / yantA / yasyati / ayaMsyat / ayaMsIt ayaM: siSTAm ayaMsiSuH / ayaMtIH ayaMsiSTam ayaMsiSTa / ayaMsiSam ayaMsiSva ayaMsiSma / syamU zabde / syamati / NamaM prahvatve / namati / namet / namatu / anamat / nanAma nematuH nemuH| nemitha / namyAt / nasyati / anasyat / anaMsIt anaMsiSTAm anaM: siSuH / anaMsIH anaMsiSTam anaMsiSTa / anaMsiSam anaMsiSva anaMsiSma / vama STama vaiklavye / samati / sasAma sematuH semuH / asAmIt / stamati / stamet / stmtu| astamat / kastAma tastamAtuH tastamuH / astAmIt / ama zandrabhaktyoH / amati / amet / amatu / ammat / Ama ApatuH aamuH| AmIt / ama drama hamma mImR yamlaM gatau / dramati / dadrasma / adramIt / hammati / jahamma / ahAmIt / mImati / mithiim| apImIt / 'gamitradyamaH chaH ' gaJcati / gacchet / saccanu / gamo'nAtmane / 4 / 4 / 1 / / ... samaH prAya svAsitaH sAdeziD bhavati, ma. svaatmne| gamiSyAti / agAviSyat / ayasalA-Apat avamA apaman / bhAlaH amAtama, amAva / amAm amAna ammaam| iti mAnsA cAlavaH / hArya sAmto habasi / mhaay| ahayIt / haryati / ahry| ahIt / mana Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (60) bandhane / mavyati / mamavya / amavyIt / sUryu IrSyA Ij ISyA aaH / sUryati / susUrya / asUma't asUyiSTAm asUkSyiSuH / Iya'ti / IrSyAJcakAra / IrSyAmbabhUva / IAmAsa / IrSyAt / IkSyitA / IyiSyati / aiyiSyat / aiyIt / IrNyati IrSyAJcakAra / IrSyAmbabhUva / IrSyAmAsa / aisa~t / zucyai cucyai abhiSave / zucyati / zuzucya / zucyyAt / azucyIt / cucyati / cucucya / cucyyAt / acucyIt / iti yAntA dhAtavaH / tsara chadmagatau / tsarati / tsaret / tsaratu / atsarat / tatsAra / atsArIt / kamara hucchene / kmarati / cakmAra / akmarIt / abhra vabhra madhra gatau / cara bhakSaNe ca / dhora gaticAturye / khora pratighAte / dhorati / dudhora / adhorIt / khorati / cukhora / akhorIt / iti rAntA dhAtavaH / dala triphalA vizaraNe / dalati / dadAla delatuH deluH / deliyaM / adAlIt , adalIt / phalati / phalet / paMphAla phelatuH pheluH / aphAlIt , aphalIt / mIla zmIla smIla kSmIla nimeSaNe |,miilti / mimIla / amIlIt / evaM zmIlAdInAm / pIla pratiSTambhe / pIlati / pipIla / apIlIt / NIla varaNe / nIlati / ninIla / anIlIt / zIla samAdhau / zIlati / zizIla / azIlIt / kIla bandhe / kIlati / akIlIt / kUla AvaraNe / kUlati / cukUla / akUlIt / zUla rujAyAm / zUlati / zuzUla / azUlIt / tUla : niSkarSe / tUlati / tutuul| atUlIt / pUla saMghAte / mUla pratiSThAyAm / phala Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSpattau / phulla vikasane / phullati vanaM vikasatItyarthaH / culla hAvakaraNe / cilla zaithilye ca / pela phela zela pela sela vela sala tila tilla palla vella gatau / kela kvela khela vela cela. skhala calane / skhalati / caskhAla / askhAlIt / evaM khala saMcaye ca / zvala zvalla Azugatau / gala adane iti lAntA bhAtavaH / pUrva parva marva pUraNe / pUrvati / pupUrva / apUrvIt / parvati / paparva / aparvIt / mrvti| mamarva / amarvIt / garva abhiniveshe| garvati / jagarva / agarvIt / SThivU livU nirasane SThivUlambAcamaH / 4 / 2 / 110 / - eSAM tyAdibhinne ziti pare dI? bhavati / SThIvati / SThIvet / SThIvatu / aSThIvat / tirvA SThiraH / 4 / 1 / 43 / . Thivo dvitve sati pUrvasya ti ityAdezo, vA bhavati / tiSTheva 'tiSThiktuH tiSThivuH / tiSThevitha / pakSe TiSTheva TiSThivatuH TiSThivuH / TiSThevitha / 'bhvAdernAmino dI? ya'iJjane, 'ThIvyAt / ThevitA / tthevissyti| aSTheviSyat / aSThevIt / kSevati / cikssev| akSevIt / jIva prANadhAraNe / jIvati / jijIva / ajIvIt / pIva.mIva tIva 'nIva sthaulye / pIvati / pIvet / apiiviit| mIvati tIvati / nIvati / pivu mivu nivu secne| pinvati / pipinv| apinviit| hivu divu jivu prINane / hinvati / nihinv| ahinvIta / Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) 1 dinvati / dvidiva / adinvIt / jinvati / jijinva / anivIt / iva vyAptau / invati / ainvat / invAJcakAra / invAstrabhUva / invAmAsa / aintrIt / ava rakSaNagatikAntiprItitRptyavagamanapravezazravaNasvAmyarthayAcanakriyecchAdIptyAliGgana hiMsAdahanabhAvavRddhiSu / avati / Ava / avyAt / avitA / AvIt / iti vAntA dhAtavaH / kaza zabde / kazati / cakAza / kazyAt / akAzIt, akazIt / miza maza roSe ca / mezati / mimeza / amezIt / zaza plutigatau / zazati / zazAza / azAzIt, azazIt / Niza samAdhau / nezati / nineza / anezIt / dRzuM prekSaNe / 'zrautikRbu'-ityAdinA pazyati / pazyet / pazyatu / apazyat / dadarza dadRzatuH dadRzuH / dadarziya pakSe-- 1 a: sRjidRzo'kiti / 4 / 4 / 111 / anayoH svarAt paro'danto bhavati dhur3Adau pratyaye, pare, na tu kiti / dadraSTha / dRzyAt / draSTA / drakSyati / adrakSyat / adyatanyAM tu apakSe--- RvarNaDazo'Gi / 4 / 3 / 7 // 1 RvarNAntAnAM dRzezva guNo bhavati aGi pare / adarzat adarzatAm adarzan / pakSe adrAkSIt / ' dhuDdrasvAnuganistathoH' iti sijluki adrASTAm / adrAkSuH / adrAkSIH adrAm advASTa | adrAkSam adrAkSva adrAkSma / daMzaM dazane / dazati / Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) zet / dazatu / adazat / dadaMza / dazyAt / daMSTA / dakSyati / adakSyat / adAGkSIt adAMSTAm adAGkSuH / iti zAntA mAtavaH / vRSR zabde / ghoSati / jughoSa / atruSat, aMghoSIt / SUSa prasave / uSa rujAyAm / upati / uSAzvakAra / uSAmbabhUva / uvAmAsa / USyAt / uSitA / uSiSyati / auSiSyat / auSIt / ISa unche / ISati / ISet / ISatu / aiSat / ISAkAra / IvAmbabhUva / IpAmAsa / aiSIt / kRSaM vilekhane / karSati / cakarSa cakarSitha / kRSyAt / 1 1 sAdiSo thA / 4 / 4 / 112 / spRzamRzakSatRpadRpAM sRpazca svarAt paro juDAdau pratyaye pare adanto vA bhavati, na tu kiti / kraSTA pakSe kaSTa / krakSyati pakSe karkSyati / akrakSyat akarkSyat / spRzamRzakRpatRpadRpo vA / 3 / 4 / 54 / ebhyo dhAtubhyo'dyatanyAM sij vA bhavati / akAkSat akA Tam akAkSuH / akAkSaH akArSTam akArSTa / akArtam akA akAma / akArAgame akAkSIt / sijo'bhAve 1 . iziTo nAmyupAntyA dadRzo'niTaH sak / 3 / 4 / 51 // hakArAntAd dRzibhinnAt ziDantAd nAmyupAntyAdaniTo'batanyAM sa bhavati / anukSat anukSatAm anukSan / aphRkSaH anukSatam akSata / akRkSam akRzASa anukSAma / ku Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) ziSa javaH jhaSa va mapa mudha ruSa riSa yUSa jUSa zaSa caSa hiMsAyAm / vRvU saMghAte ca / bhava bhartsane / niSU viSU miSU niSU pRSU vRSU secane / mRSU sahane ca / uSU zriSU zliSU pRSU pluSU daahe| oSati / uvodha / auSIt / ghRNU saMgharSe / hRSU alIke / gharSati / jagharSa / agharSIt / harSati / jaharSa / aharSIt / puSa puSTau / popati / pupoSa / apoSIt / bhUva tasu alaGkAre / bhUSati / bubhss| abhUSIt / iti SAntA dhAtavaH / tasati / tataMsa / atasIt / lasa zleSaNakrIDanayoH / lasati / lalAsa lesatuH / lesuH / lesitha / malAsIt / ghallaM adane / ghasati / vaset / jaghAsa / " gamahanajanakhanaghasaH svare'naGi viGati luk ......... / 4 / 2 / 44 / . eSAmupAntyasyA meM svarAdau kGiti pare lug bhavati / .." ghsvsH||2|3| 36 / / . nAmyAdeH parasya ghasvaptoH saH So bhavati / jakSatuH jakSuH / navasitha, jaghastha / ghar2yAt / yastA ghamtArau ghastAraH / / saMstaH si / 4 / 3 / 92 / ' dhAtoH santasyAziti sAdau pratyaye viSayabhUte to bhavati / ptsyti| aghatsyat / aghasat aghasatAm aghasan / aghasaH aghasatam aghasata / aghasam aghasAva aghasAma / hase hasane / hasati / mhaas| ahasIt / pisa presa vesa gatau / pesati / pipesa pi Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. . . satuH pipesuH / apesIt / zasU hiMsAyAm / zasati / zazAsa / azAsIt , azasIt / zaMsU stutau ca iti sAntA dhAtvaH / mihaM secne| mehati / mimeha / mihyAt / meddhaa| mekSyati / amekSyat / amekSata, atra sak amekSatAm amekSan / amekSaH amekSatam ameksst| amekSam amekSAva amekssaam| dahaM bhasmIkaraNe / dahati / dahet / dahatu / adahat / dadAha dehatuH dehuH / dehitha, dadagdha / dahyAt / dugdhA / dhakSyati / adhakSyat / adhAkSIt adAgdhAm adhAkSuH / adhAkSI: adAgdham adAgdha / adhAkSam adhAkSva adhokSma / raha tyAge / rahu gatau / raMhati / raraMha / araMhIt / hha dRhu bRha vRddhau / baha bRhu zabde ca / barhati / babarha / adyatanyAmaGi abRhat abRhatAm abRhan / aMGabhAve abahIt abahiSTAm abarhiSuH / bRMhati / babuMha / abRhIt / uha tuha duha ardane / ohati / auhat , auhIt / tohati / tutoha / atuhat , atohIt / dohati / dudoha / aduhat , adohIt / arha maha pUjAyAm / arhati / Anaha / AIt / mahati / mamAha mehatuH / mehuH / amahIt / iti hAntA dhAtavaH / ukSa secane / ukSati / ukSAJcakAra / ukSAmbabhUva / ukSAmAsa / aukSIt / rakSa pAlane rakSati / rarakSa / arakSIt / makSa mukSa saMghAte / mukSati / mumukSa / amukSIt / akSau vyAptau ca / vA'kSaH / 3 / 4 / 76 / akSadhAtoH kartari vihite ziti pratyaye anurvA, bhavati / / Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) unnA / 3 / 2 / - dhAtoH parayorunoH pratyayayoH sthAne guNo bhavati, akGiti pratyaye pare / akSNoti akSNutaH akSNuvanti / akSNoSi aNuyaH akSNuya / akSNomi akSNuvaH akSNumaH / aNuyAt / akSNotu, akSNutAt aNutAm akSNuvantu / aNuhi, akSNutAt / AkSNot / pakSe akSati / akSet / akSatu / aaksst| AnakSa / AnakSiya, aansstth| akSyAt / akSitA, aSTA / akSiSyati, akSyati / AkSiSyat , AkSyat / AkSIt mAkSiSTAm AkSiSuH / iDabhAve ASTAm AkSuH / ASTam ASTa / AkSam Azva AkSma / takSau tvakSau tanUkaraNe / takSati / tatasa tatakSatuH / tatakSiya, tataSTha / takSyAt / takSitA, taSTA / takSiSyati, takSyati |atkssissyt , atakSyat / atakSIt atakSiSTAm atakSiSuH / iDabhAvapakSe atAkSIt atASTAm atAkSuH / tvakSati / tatvakSa / atvakSIt , atyAkSIt / NikSa cumbane / vakSa roSe / tvakSa tvacane / sUrta anAdare / kAkSu vAkSu mAkSu kAGkhAyAm / saM gatau sarati / saret / saratu / asarat / . vege sI / 4 / 2 / 107 / vege gamyamAne sUdhAtoratyAdau ziti pare dhAvAdezo bhavati / bhAvati / dhAvet / dhAktu / adhAvat / sasAra sasratuH satruH / sartA / saribhyati / asariSyat / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saryA / 34 / - AbhyAM kartavaidyatanyAmaGkA mavati / asarat AMsaratAm asaran / pakSe asArSIta asASTIm asArSa: ityAdIni smaanni| iti bhvAdigaNe parasmaipadaM samAsam / samAja . . ayAtmanepadam / -- gAGa gatau ' iDitaH kartari ' ityAtmanepadam / zavi doSa ca gAte, gaate| anato'nto'dAtmanepade / 4 / 2 / 114 / / anataH parasyAtmanepadasthasyAnto'd bhavati / gAte / gAse gapi gAve / 'iDetyusi cAto luk' iti ge gAvahe gAmahe / geta geyAtAm geran / geyAH gethAthAm gedhvam / geya mevahi gemahi / gAtAm gAtAm gAtAm / gAsva gAthAm gAdhvam / gai gAvahai gAmahai / agAta agAtAm agAta / agAthAH agAthAm agAdhvam / age agAvahi agAmahi / jage jagAte jAgire / magiSe jagAthe jagidhve / jage jagikahe jagimahe / gAsISTa gAMsIprAstAm gAsIran / gAsiSThAH gAsIyAsthAm gAsIdhvam / gAsIya gAsIvAhi gAsImahi / gAtA mAvArI gAtAraH / gAtAse gAtAsAce Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAtAdhve / gAtAhe gAtAsvahe gAtAsmahe / gAmyate gAsyete gAsyante / gAsyase gAsyethe gAsyadhve / gAsye gAsyAvahe gAsyAmahe / agAsyata agAsyetAm agAsyanta / agAsyathAH agAsyethAm agAsyadhvam / agAsye agAsyAvahe agAsyAmahe / adyatanyAm-agasta agAsAMtAm aMgAsata / agAsthAH agAsAthAm agAddhvam / agAsi agAsvahi agAsmahi / miG ISaddhasane / zavi guNe ca smayate. smayene, 'smayante / smayase smayethe smayadhve / smaye smayAvahe smayAmahe / smayeta smayeyAtAm smayeran / smayethAH smayeyAthAm smayedhvam / smayeya smayevahi smayemahi / smayatAm smayetAm smayantAm / smayasva smayethAm smayadhvam / smayai smayAvahai smayAmahai / asmayata asmayetAm asmayanta / asmayathAH asmayethAm asmayadhvam / asmaye asmayAvahi asmyaamhi| parokSAyAm-sidhmiye siSmiyAte siSmiyire / sidhmiyiSe sidhmiyAthe siSmithitve, siSmiyidhve / sidhmiye siSmiyivahe siSmiyimahe / smeSISTa smeSIyAstAm smeSIran / smatA smetArau smetAraH / smatAse / smeSyate smeSyate smeSyante / asmeSyata asmeSyetAm asmeSyanta / adyatanyAm-asmeSTa asmeSAtAm asmeSata / asmeSThAH asmeSAthAm asmeDDhvam / asmeSi asmeSvahi asmeSmahi // DIG vihAyasAM gatau Dayate / Dayeta / DayatAm / aDayata / DiDye. DiDyAte hiDyio / DayiSISTa / DayitA / iyiSyate / addyissyt,| aDa Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19 ) I I 1 yiSTa aDayiSAtAm aDayiSata / uGa kuG guMDU ghuMGa DuG zabde / avate / aveta / aktAm / Avata / uve UvAte Uvire / oSISTa / otaa| opyte| auSyata / auSTa auSAtAm auSata / krte| cukuvai gavate / jumuve / agoSTa / ghavate / jughuve / aSTa Gavate 1. juDuve / aGoSTa / cyuMGa jyuMGa juGa puMDa pluMG gatau / cyavate / cyaveta / cyavatAm | acyavata / cucyuve / cyoSISTa / cyotA / cyoSyate / acyoSyata / acyoSTa / ruMGa roSaNe / rakte / ruruve / aroSTa / pUG pavane / pavate / paveta / pavatAm / apavata / pupuve 1 paviSISTa / paktA / paviSyate / apaviSyata / apaviSTa apaviSAtAma apaviSata / mUG bandhane / mavate / maveta / bhavatAm / amavata ! mumuve / maviSISTa / mavitA / maviSyate / amaviSyata / amaviSTa |zrRG avadhvaMsane / dharate / dadhe / adhariSTa / meM pratidAne / mayate / mayeta / mayatAm / amayata / mame / amAsta amAsAtAm amAsata / amAsthAH amAsAthAm amAdhvam / amAli amAsvahi amAsmahi / deGa Ga pAlane / dayate / dayeta / yatAm / adayata / parokSAyAm derdigiH parokSAyAm / 4 / 1 / 32 / devAtoH parokSAyAM digirAdezo bhavati, na ca dviH / digye digyAte digyire / dAsISTa / dAtA / dAsyate / adAsyata / adyatanyAm" Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) izva sthAdaH / 4 / 341 // sthAdhAtordAsaMjJakAcAtmanepadaviSayaH sic kichad bhavati / dhoge cAnayoriH / 'dhuhasvAda' ityAdinA sibluki adita aviSAtAm adiSata / adiyAH adiSAyAm adiddhvam / adiSi adiSvahi adimAha / vaiku kauttilthe| vakSate / vake / avaDiSTa / akucha lakSaNe / aise / aGkata / akSatAm / AGkata / Anathe / adviSISTa / angkitaa| aziSyate / Ari pyata / AGkiSTa / zIna secane / zIkate / zIketa / shishiike| mazIkiSTa / lokaGa darzana / lokate / luloke / alakiTa / loGa saMghAte / kaGgre zabdotsAhe / rekaG zakucha zaGkAyAm / kaki laulye| kate / kaketa / kakatAm / akakata / cakake cakakAte cakakire / kakiSISTa / kkitaa| kakiSyate / akakiSyata / akakiSTa / kuki vRki AdAne / caki tRptiprati pAtayoH / kakuG zvakuGa bakuG akuG lakula DhoG naukara vaSki vaski maski tiki Tiki TIkRG sekaG srakRG raghuGa laghuGa gatau / kaGkate / cakaGke / akaGkiSTa / Dhaukate / DuDhauke / aDhaukiSTa / laGghate / lalace / alaviSTa / aghuG vadhuG gtyaakssepe| AviSTa / avaSTi / madhuG kaitave ca / maGghate / amaviSTa / lAGa katthane / zlAghate / locUG darzane / locate / luloce| alociSTa / paci secane / sbte| kaci bandhane / kacate / ckce| akaciSTa / varci dIptau / maci mucuG kalkane / mukhate / mumuce| Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asuJciSTa / pacuGa vyaktIkaraNe paJcate / papaJce / apaJciSTa / ejuGa bhrejuGa bhrAni dIptau / ejate / ejAJcakre / ejAmbabhUve / / ___ asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / asteH saH sAdau pratyaye pare lub bhavati, eti pare tu so haH syAt / ejAmAhe / ejiSISTa / ejitA / ejiSyate / aijiSyata / aijiSTa / ijuG gatau / iJjate / ijAJcakre / iJjAmbabhUve / iJjAmAhe / iJjiSISTa / iJjitA / iJjiSyate / aiJjiSyata / aiJjiSTa / Rji gatisthAnArjanopArjaneSu / armate / aanRje| ArjiSTa / RjuGa bhRjaiG jhanane / RJjate / Anule / ArjiSTa / tini kSamAnizAnayoH kSamAyAM 'gup-tijaH ' iti titikSate ceSTi ceSTAyAm / ceSTate / aceSTiSTa / eThi heThi vibAdhAyAm / eThate / eThAJcake / eThAmbake / eThAmAhe / aiThiSTa / heThate / jiheThe / aheThiSTa / makucha kaThuka khoke / muThuG palAyane / muNThate / mumunntthe| amuNThiSTa / atula paThu gatau / Asane aannntthe| AgThiSTa / pAhate / papaNDe / apaziSTa / huDuGa piDaG saMthAle / hiDaGgato kA hiNDataH / bihiNDe / ahiNDiSTa / zaDaG rujAyAM c| rANDa / zazaNDe / azaNDiSTa / taDuG tADane / taNDate / ttnndde| alaNDiSTa / thiNuGa ghaNu ghRNuG grahaNe / ghiNNate / jividha avikSiNaSTa / paNi vyavahArastulyoH / 'gupaudhUpa-' ityAdinA''yapratyaya / anubandhasyAzAvi pare AyapratyayAntAbhAvapakSe caritAryatyAca Ayapratyaye sati AtmanepadaM ca bhavati / phNAvati / paNNA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yet / paNAyatu / apaNAyat / paNAyAJcakAra, paNAyAmbabhUva, paNAyAmAsa / peNe peNAte peNire / paNAyyAt , paNiSISTa / paNAyitA, pagitA / paNAyiSyati, paNiSyate / apaNAyiSyat , apaNiSyata / apaNAyIt , apaNiSTa / yataiG prayatne / yatate / ytet| yatatAm / ayatata / yete yetAte yetire| yetiSe yetAthe yetidhve / yete yetivahe yetimahe / yatiSISTa / yatitA / yatiSyate / ayatiSyata / ayatiSTa / yutRG juluGa bhAsane / yotate / yuyute / ayotiSTa / jotate / jujute / ajotiSTa / nAthUGa upatApaizvaryAzIHSu ca / nAthate / nAtheta / nAthatAm / anAthata / zrathuG zaithilye / anyate / prathuGa kauTilye / anyate / jagranthe / agranthiSTa / katthi zlAghAyAm / katthate / cktthe| akatthiSTa / zviduG zvaitye / zvindate / zizvinde / azvindiSTa / vaduG stutyabhivAdanayoH / vandate / vavande / avandiSTa / bhaduG sukhakalyANayoH / bhandate / bhande / abhandiSTa / spaduG kiJciccalane / spandate / paspande / aspandiSTa / kliduG paridevane / mudi harSe / modate / mumude / amodisstt| dadi daane| ddte| dadeta / dadatAm / adadata / dadade / udiSISTa / daditA / dadiSyate / adadiSyata / adadiSTa / hadi puriissotsrge| hdte| hadeta / hadatAm / ahadata / jahade / hatsISTa / hattA / hatsyate / ahatsyata / ahatta ahatsAtAm ahatsata / dhvadi svadisvAdi AsvAdane / svadate / ssvde| asvdisstt| urdi mAnakrIDanayozca / urdate / udeMta / urdatAm / aurdata / urdAzcakre / Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) urdAmbabhUve / urdAmAhe / urdiSISTa / uditA / urdiSyate / aurdipyt|aurdisstt / ghUdi kSaraNe |prdi kutsite zabde / skuduG aaprvnne| skundate / cuskunde / askundiSTa / edhi vRddhau / edhate / edheta / edhatAm / aidhata / eSAJcakre / eSAmbabhUve / edhAmAhe / edhiSISTa / edhitA / edhiSyate / aidhiSyata / aidhiSTa / spardhi saMgharSe / sprdhte| paspadha / aspardhiSTa / gAdhaG pratiSThAlipsAgrantheSu / bAdhar3a roTane / baadhte| dadhi dhAraNe / dadhate / addhisstt| nAdhRG upatApaizvaryAzIHSu ca / pani stutau / panAyati / panAyet / panAyatu / apanAyat / panAyAJcakAra / panAyAmbabhUva / panAyAmAsa / pene / panAyyAt, panimISTa / panAyitA, panitA / panAyiSyati, nissyte| apanAyidhyat , apaniSyata / apanAyIta , apaniSTa / mAni pUnAyAm / vicAre 'zAndAnmAn-' iti mImAMsate / / tepRG kampane ca / trapauSi lajjAyAm / traphte / trapeta / apatAm / atrapata / 'tRtrA phalamanAm ! vepe pAte trepire / trepile. trepAthe vepidhve ne opivahe. trepimheN| piSISTa, trapsISTa : dhUgauditaH' itiH vikalpeTa / trapitA, traptA / trapiSyate, trAyate / atrapiSyataH, atrapiyata / atrapiSTa, atrapta / gupi gopana-kutsanayoH / gardAyAM / 'gup-tijaH' iti jugupsate |abungbung shbde| ambate / Anambara AmbiSTa / rambate / rarambe / arambiSTa / kabRG varNe / klIbRA adhAye / kSIbRG mde| valbhi bhojarne / galbhi dhAye / rabhiM raamsye| rabhate / rabheta / ramatAm / arabhata / reme Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) rebhAte rebhire / raptISTa / rabdhA / rapsyate / arapsyata / arabdha arapsAtAm, arapsata / arabdhAH / DulabhiS prAptau / labhate / labheta / labhatAm / alabhata / lebhe / labdhA / lapsyate / alapsyata / alabdha / bhAmi krodhe / kSamauSi sahane / kSamate / kSameta / kSamatAm / akssmt| cakSame / kSamiSISTa, kSasISTa / kSamitA, kSantA / kSamiyate, zaMsyate / akSamiSyata; akSasyata / akSamiSTa / akSata asAtAm akSaMsata / akSasthAH akSaMsAthAm akSaMddhvam / akSasi akSasvahi asaMsmahi / kAG kAntau / kameNiG / 3 / 4 / 2 / . kameH svArthe NiG bhavati / kAmayate / kAmayeta / kAmayatAm / akAmayata / kAmayAJcakre, kAmayAmbabhUve, kAmayAmAhe / cakame cakamAte cakamire / cakamiSe / 'azavi te vaa'| kAmagviIya, kaviSISTa / kAmayitA, RmitA / kAmapiyara, amiSyate / aviSyata , amiSyata / 'mizrinukamaH katari ka' apakamata / pipakSe tu ' asapAnalope sanbalavuni ke| 'lapordIrgho'svarAdeH ' iti acIkamana / ayi vayi pani madi nadhi bi rathi gatau / ayate / pra+apale, upsrgsyaayau|2|3|10| / - upasaryasyAsya skArasyAyadhAtau pare lakAro bhavati / plAyate / calAyate / ayeta / ayatAm / Ayata / Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) dayAyAskAsaH / 3 / 4 / 47 / ebhyo dhAtubhyaH parasyAH parokSAyA Am bhavati / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / ayAcake. athAmbabhUve / ayAmAhe / ayiSISTa / ayitAse / ayiSyate / AyiSyata / AyiSTa / vayate / payate / nayate / rayate / tayi Nayi rakSaNe ca / tayate / teye / atayiSTa / nayate / neye / anayiSTa / dayi dAnagatihiMsAdahaneSu ca / dayate / dayeta / dayatAm / adayata / dayAJcakre / dayAmbabhUve / dayAmAhe / dayiSISTa / dyitaa| duyiSyate / adayiSyata / apaviSTa / kSmAyaiG vidhUMnabhe / kSmAyate / kSmAyeta / kSmAyatAm / akSmAyata / cakSmAye / mAyiSISTa / kSmAyitA / kSmAyiSyate / akSmAyiSyata / akSmAyiSTa / sphAyai opyAyaiG vRddhau / sphAyate / sphAyeta / sphAyatAm / asphAyata / psphaaye| asphAyiSTa / pyAyate / pyAyeta / pyAyatAm / anyAyata / parokSAyAm pyAyaH pIH / 4 / 1 / 91 / pyAyaH parokSAyoH pIrbhavati / pipye Apipye / adyatanyAm dIpajanavudhipUritAyiyAyo vaa|3|4 / 67 / . ; ... ebhyaH kartaryadyatanyAste pare bhijvA bhavati, taluk ca / apyAyi, apyAyiSTa / tAG saMtAnapAlanayoH / tAyate / ttaaye| atAyi, atAyiSTa / vali valli savaraNe / valate / vavale / ava Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 66 ) 1 1 liSTa / zali calane ca / zalate / zele / azaliSTa / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalate / cakale / akaliSTa / kAzRG dIptau / kAzate / cakAze / akAziSTa / klezi vibAdhane / kezate / cakleze / akleziSTa / bhASi vyaktAyAM vAci / bhASate / babhASe / 1 abhASiSTa / ISi gatihiMsAdarzaneSu / ISate / ISAJcakre / ISAmbabhUve / ISAmA | aiSiSTa / kAGa zabdakutsAyAm / kAsate / kAsAJcakre / kAsAmbabhUve / kAsAmahe / akAsiSTa / bhAsi bhrAsi TumlAsRGa dIptau / bhrAsate ' bhrAsamlAsa - ' ityAdinA vA zye kRte bhrAsyate / bhlAsate, bhlAsyate / rAsRG NAsRG zabde / rAsate / rarAse / arAsiSTa / nAsate / nanAse / anAsiSTa / Nasi kauTilye / nasate / nese / anasiSTa / bhyasi bhaye / bhyasate / babhyase / abhyasiSTa / AG zasuG icchAyAm / AzaMsate / AzazaMse / AzaMsiSTa / Ihi ceSTAyAm / Ihate / IhAJcakre / IhAmbabhUve / IhAmahe / aihiSTa / uhi vitarke / uhate / uhAJcakre / auhiSTa / gAhauGa viloDane / gAhate / jagAhe / gAhiSISTa, ghAkSISTa / gAhitA, gADhA / gAhiSyate, ghAkSyate / agAhiSyata, aghAkSyata / agAhiSTa, agADha / agAhiSAtAm, aghAkSAtAm / agAhiSata, aghaaksst| agAhiSThAH, agADhAH / agAhiSAyAm, aghAkSAthAm / agAhiDduvam, agAhijvam, agAhidhvam, aghAgvam, aghAvam / aghAkSi, agAhiSi / agAhiSvahi, avAkSvahi / agAhiSmahi, aghAkSmahi / glAhau grahaNe / glaahte| dakSi zaitrye ca / dakSate / dadakSe / adakSiSTa 1 I 1 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSi vidyopAdAne / zikSate / zikSeta / zikSatAm / azikSata / zizikSe / zikSiSISTa / zikSitA / zikSiSyate / azikSiSyata / azikSiSTa / bhikSi yAJcAyAm / bhikSate / bibhikSe / abhiviSTa / dIkSi mauNDayejyopanayananiyamavratAdezeSu / dIkSate / didIkSe / adIkSiSTa / IkSi darzane / IkSate / IkSAJcakre / IkSAmbabhUve / IkSAmAhe / aikSiSTa / ityAtmanepadaM samAptam / athobhypdinH| zriga sevAyAm 'IgitaH' iti phalavati kartaryAtmanepadamanyathA parasmaipadam / zrayate / zrayeta / zreyatAm / azrayata / zizriye / / zrayiSISTa / zrayitA / zrayiSyate / azrayiSyata / adyatanyAm"Nizri-' ityAdinA upratyaye dvitve azizriyata 1 zyati / zrayet / zrayatu / azrayat / zizrAya / zrIyAt / zrayitA / zrayiSyati / azrayiSyat / azizriyat / NIMga propaNe / nayati / nayate / nayet / nayeta / nayatu / nayatAm / anayat / anayata / ninAya / ninye / nIyAt / neSISTa / netAsi / netAse / neSyati / neSyate / aneSyat / aneSyata / anaiSIt / aneSTa / haMg haraNe / harati / harate / jahAra / jhe| ... RvarNAt / 4 / 3 / 36 / RvarNAntAd dhAtoraniTAvAtmanepadaviSayau sijAziSau kidvad Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 68 ), I bhavataH / hRSISTa ' riH zakyAzIrye ' hriyAt / hartA / hariSyati / . hariSyate / ahariSyat / ahariSyata / ahArSIt / sicaH kittve guNAbhAve sijluki ahRta ahRSAtAm ahRSata / bhRMgU bharaNe / bharati / bharate / babhAra babhratuH babhruH / babharya babhrathuH babhra / baMbhAra, bhara babhRva bhrama / babhre babhrAte babhrire / babhRSe banAye ve / babhRva / babhRmahe / zriyAt / bhRSISTa / abhASat ' I abhASTam abhArSuH / amRta abhRSAtAm abhUSata / DukuM kRgastanAderuH | 3 | 4 / 83 / kRgastanAdaizca kartari vihite ziti pare urbhavati / kR+u+ti-- uznoH / 4 / 3 / 2 / dhAtoruzroH pratyayayorakGiti guNo bhavati / kR+o+ti 'nAminaH - ' ityAdinA guNe karoti / tasi ataH zityut / 4 / 2 / 89 / aviti ziti pare ya upratyayaH tannimittasya kRgo'kArasyaH ukAro bhavati / kurutaH / kurvanti / karoSi kuruthaH kurutha / karomi kRgo yi ca / 4 / 2 / 88 / kRgaH parasyoto yAdau vami cAviti lug kurmaH / kurute kurvAkurvate / kuruSe kurvA kurudhve / kurve kurva kurmahe / kuryAt kuryAtAm kuryuH / kuryAH kuryAtam kuryAta 1 bhavati / kurvaH 1 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuryAm kuryAva kuryAma / kurvIta kurvIyAtAm kurvIran / kurvIthAH kurvIyAthAm kudhvim / kurvIya kurvIvahi kurvImahi / karotu, kurutAt kurutAm kurvantu / asaMyogAdoH / 4 / 2 / 86 / asaMyogAt paro ya ustadantAt pratyayAt parasya heDhuMga bhavati / kuru, kurutAt kurutam kuruta / karavANi karavAva karavAma / kurutAm kurvAtAm , kurvatAm / kuruva kurvAthAm kurudhvam / karake 'karavAvahai karavAmahai / akarot akurutAm akurvan / akaroH akurutam akuruta / akaravam akurva akurma / akuruta akurvAtAm akurvata / akuruyAH akurvAthAm akurudhvam / akurvi akurvahi akurmahi / cakAra cakratuH cakruH / ckry| cakre cakrAte cakrire / cakRSe / kriyAt / kRSISTa / kartAsi / kariSyati / kariSyate / akariSyat / akariSyata / akArSIt akArTAm akArSuH / akRta akRSAtAm akRvata / dhaMga dhAraNe dharati / dharate / dharet / dhareta / dharatu / dharatAm / adharat / adharata / dadhAra / dadhe / dhriyAt / dhaSISTa / dhartAsi / dhartAse dhariSyati / dhariSyate / adhariSyat / adhariSyata / aghArSIt / adhRta / DuyAcUga yAJcAyAm / yAcate |yaacti / yayAca / yyaace| ayAcIt / ayAciSTa / DupacIS pAke / pacati / pacate / pacet / paceta / pacatu / pacatAm / apacat / apacata / papAca pecatuH AN.. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .(70) pecuH / peciya, papakya / pece pecAte pacire / peciSe / pacyAt / pakSISTa / paktAsi / phaktAse / pakSyati / pakSyate / apakSyat / apakSyata / apAkSIt apAktAm apAkSuH / apakta apakSAtAm apakSata / rAjuga TubhrAnI diiptau| rAjate / rAjati / rarAja renatuH rejuH / reje rejAte renire / arAjIt / arAniSTa / bhanI sevAyAm / bhajati / bhajate / bhajet / bhjet| bhanatu / bhajatAm / abhajat / abhajata / babhAja ' tRtrapaphalabhajAm ' bhejatuH bhenuH / bheje bhejAte bhejire / bhajyAt / bhakSISTa / bhaktAsi / bhaktAse / bhakSyati / bhakSyate / abhakSyat / abhakSyata / abhAkSIt abhAktAm abhaavH| abhakta abhakSAtAm abhakSata / rakhI rAge akadinozca roH / 4 / 2 / 50 / / raJjarakaTi ghinaNi zavi ca pare upAntyasya no lug bhavati / rajati / rajate / rajet / rajeta / rajatu / rajatAm / arajat / arajata / raraJja raJjatuH rarajuH / raraje raJjAte raraJjire / ramyAt / rakSISTa / raGktA / rkssyti| rakSyate / arAGkSIt arAGktAm arAkSuH / arakta arasAtAm / reTTag paribhASaNayAcanayoH / reTati / reTate / rireTa / rireTe / areTIt / areTiSTa / neNam gatijJAnacintAnizAmanavAditragrahaNeSu / veNati / veNate / kSiNa / viveNe / aveNIt / aveNiSTa / catega yAcane / catati / catate / cacAta / cete / acatIt / acatiSTa / prothag pryaaptau| Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithag medhAhiMsayoH / methaga saMgame ca / cadega yAcane / obundagU nizAmane / bundte| bundati / bundeta / bubunda / bubunde / budyAt / bundiSISTa / abudat , abundIt / abundiSTa / NidRg NedagaM kutsAsannikarSayoH / midRg medaga medhAhiMsayo. / medhRg saMgame c| budhRg bodhane / bodhati / bodhate / bubodha / bubudhe / abudhat / abodhIt / abodhiSTa / khanUg avadAraNe / khnti| khnte| cakhAna 'gamahana-' cakhnatuH cakhnuH cakhne cakhnAte cakhnire / ye navA / 4 / 2 / 62 / khanisaninanAM ye kGiti pare AH bhavati / khAyAt', kha. nyAt / khanitA / khaniSyate / akhaniSyata / akhAnIt, akha. nIt / akhaniSTa / zapIM aakroshe| zapati / zapate / zapet / zapeta / zapatu / zapatAm / azapat / azaphta / zazApa zepatuH zepuH / zepe zepAte shepire| zapyAt / zapsISTa / zaptAsi / zaptAse / zapsyati / zapsyate / azapsyat, azapsyata / azApsIt / azapta / cAyag puumaanishaamnyoH| cAyati / cAyate / cacAya / cacAye / acAyIt / acAviSTa / vyayI gau| vyayate / vavyAya / vavyaye / avyayIt / avyayiSTa / dhAvUga gatizuddhayoH / dhAvati / dhAvate / dadhAva / dadhAve / adhAvIt / adhAviSTa / dAzRg dAne / dAzati / dAzate / dadAza / ddaashe| adAzIt / adAziSTa / laSI kAntau / lapati / lapate / lalASa / Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) leSai / alASIt , alaSId, alaSiSTa / caSI lakSaNe / chaSI hiMsAyAm / tviSI dIptau / tveSati / tveSate / titveSa / titviSe / tviSyAt / sijAziSAvAtmane / 4 / 3 / 35 / , nAmyupAntyAd dhAtorAtmanepadaviSayAvaniTau sijAziSau kidvad bhavataH / tvikSiSTa / tveSTAsi / tveSTAse / tvekssyti| tvekSyate / atvekSyat / atvekSyata / atvekSIt / atviSTa, atviSAtAm / aSI asI gatyAdAnayozca / dAsag dAne / dAsati / dAsate / dAsa / dAse / adAsIt / adAsiSTa / mAg mAne / mAhati / mAhate / mamAha / mamAhe / amaahiit| amaahisstt| guhauga saMvaraNe / gohaH svare / 4 / 2 42 / / . kRtaguNasya guheH svarAdau pratyaye pare upAntyasya ud bhavati / nigRhati / nigUhate / nigRhet / nigRheta / nigRhatu / nigUhatAm / nyagRhat / nyagRhata / nijugUha nijuguhatuH nijuguhuH / nijugUhitha / niguhe| guhyAt / gUhiSISTa audittvAdvikalpeTa kittve ca ghukSISTa / gRhitA, goDhA / gRhitAse, goDhAse / nigUhiSyati, nighokSyati / nigUhiSyate, niyokSyate / agUhiSyat , adhokssyt| agahiSyata, aghokSyata / agRhIt agUhiSTAm agUhiSuH / iDabhAvapakSe ' haziTo nAmyupAntyAd' ityAdinA sak adhukSat adhukSatAm .. adhukSan / aghukSaH... avRkSatam akSata / aghukSam aghukSAva adhukSAma / agRhiSTa arahiSAtAm Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) agUhiSata / agUhiSThAH agUhiSAyAm agUhiDDhvam / agUhiSi agUhiSvahi agUhiSmahi / iDabhAve saki ... duhadilihaguho dantyAtmane vA sakaH / 4 / 3174 / ebhyaH parasya sako dantyAdAvAtmanepade luvA bhavati / agUDha, aghukSata / adhukSAtAm aghukSanta agUDhAH, adhukSathAH aghukSAthAm aghukSadhvam , aghuDvam / aghukSi aghukSAvahi, aguhahi aghukSAmahi, agumahi / atha vRta yjaadiH| - yanI devayUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajati / yajate / yajet / yajeta / yajatu / yajatAm / ayajat / ayajata / parokSAyAm.. yajAdivazazcaH sasvarAntasthA smRt / 4 / 1 / 72 / . - yajAdervazavacozca parokSAyAM hitve pUrvasya sasvarAntasthA iuRrUpA yvRd bhavati / iyAja / ____ yajAdivaceH kiti / 4 / 1 / 79 / yajAdIna vacezca sasvarAntasthA kiti pare yvRt bhavati / Ijatu: IjuH / iyajitha, iyaSTha IjathuH Ija / iyAja, iyana iyajiva iyajima / Ije IjAte Ijire / ijyAt / yakSISTa / yaSTAsi / yaSTAse / yakSyati / yakSyate / ayakSyat , ayakSyata / ayAkSIt ayASTAm ayAkSuH / ayAkSIH ayASTam ayASTa / ayAsam ayAjhva ayAkSma / ayaSTa ayakSAtAm Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (74) ayakSata / vyaMga saMvaraNe / vyayati / vyayate / vyayet / vyayeta / vyytu| vyayatAm / avyayat / avyayata / parokSAyAm-- ... jyaavyevydhivycivytheriH| 4 / 1 / 71 / ___. eSAM dhAtUnAM parokSAyAM dvitve sati pUrvasya bhavati / - vyasthavavi / 4 / 2 / 3 / .... vyedhAtoH thavi Navi ca viSaye Ad na bhavati / * Ava sandhyakSarasya ' ityasyApavAdo'yam / vivyAya vivyatuH vivyuH / 'RvRvyeda iTa' vivyayitha kivyathuH vivya / vivyAya, vivyaya vinyiva vivyima / vivye vivyAte vivyire / vivyiSe vivyAthe vivyidhve, vivyitve / vIyAt / vyAsISTa / vyAtA / vyAsyati, vyAsyate / avyAsyat , avyAsyat / avyAsIt avyAsiSTAm avyAsiSuH / avyAsta / vega tantusantAne / vayati, vayate / vayet, vayeta / vayatu, vayatAm / avayat , akyata / vevaya / 4 / 4 / 19 / * vegaH parokSAyAM vay vA bhavati / uvAya / na vayo ra / 4 / 1 / 73 / vego vayo ya parokSAyAM vRd na bhavati / uyatuH uyuH / uyiya uyathuH uya / uvAya, uvaya ayiva Uyima / pakSe verayaH / 4 / 1 / 74 / Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) 'anantasya vegaH parokSAyAM pUrvasya parasya ca vRnna bhavati / kvau| aviti vA / 4 / 1 / 75 / / vego'ntasyAviti parokSAyAM yvRd vA bhavati / vavatuH, uktaH vavuH, UcuH |vviy, vavAtha / vavathuH ukthuH / vava, Uva / vavau vaviva, aviva vavima, Uvima / U UvAte Uvire / uye uyAte uuyire| vave vavAte vavira / UyAt / vAsISTa / vAtA / vaataa| vAsyati / vAsyate / avAsyat / avAsyata / avAsIt avAsiSTAm / avAsta / hega spardhAzabdayoH / hRyati / hUyate / huyet / huyeta / hRyatu / hayatAm / ahrayat / aharyaMta / ___dvitve hraH / 4 / 1 / 87 / . . hugo dvitvaviSaye sasvarAntasthA mvRt bhavati / juhAva juhu. vatuH juhuvuH / juhavitha, juhotha juhuvathuH juhuva / juhAva, juhava juma ba huve juhuvAve juDavire / juhuviSe juhuvAye juhuvive, juhuvidhve / juhuve juhuvivahe juhuvimahe / hayAt / hAsISTa / hAtA / hAtA / hAsyati / hAsyate / aTThAsyat / ahraasyt| haalipsicH|3|4| 62 / ebhyaH kartabadyatanyAmaGa bhavati / ahat aMhutAm ahun / ahvaH avatam ahvata / ahvam ahavAva avAma / Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) vA''tmane / 3 / 4 / 63 / hAlipsicA kartaryadyatanyAmAtmanepade vA'G bhavati / ahuta ahutAm ahunta / pakSe ahAsAtAm ahAsata / TuvapI bInasantAne / vapati / vapeta / vapet / vapatu / vapatAm / avapat / bhavapata / uvApa UpatuH UpuH / upe UpAte upire / upyAt / vapsISTa / vaptA / vaptA / vapsyati / vapsyate / avapsyat / avapsyata / avApsIt / avapta / vahIM prApaNe / vahati / vahate / vahet / vaheta / vahatu / vahatAm / avahat / avahata / uvAha uhatuH uhuH / uvahiya, uvoDha uhathuH uha / uvAha, uvaha uhiva / uhima / uhe uhAte uhire / uhiSe uhAthe UhiDhve, Uhidhve / uhe Uhivahe Uhimahe / 'uhyAt / vakSISTa / voDhA / voDhA / vakSyati / vakSyate / avakSyat / avakSyata / avAkSIt. avoDhAm avAkSuH / avoDha avakSAtAm avakSata / ityubhayapadinoM dhAtavaH / Trozci gativRddhyoH / zvayati / zvayet / zvayatu / azvayat / parokSAyAm ___ vA parokSAyaGi / 4 / 1 / 90 / ___ zveH parokSAyuDoH sasvarAntasthA yvRd vA bhavati / zuzAva zuzuvatuH zuzuvuH / zuzavitha zuzuvathuH zuzuva / zuzAva, zuzava zuzuviva zuzukmi / zivAya zizciyatuH zizciyuH / zizvayiya " . . . Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) zizviyithu zizviya / zivAya, zizvaya zizviyiva zizviyima / zUyAt ' dIrghamavo'ntyam ' iti vRto dIrghatvam / zvayitA / zvayiSyati / azvayiSyat / 'dhezvarvA' iti vikalpena De azizciyat azizviyatAm azizciyan |pksse 'RdicchvistambhUiti vA'Gi azvat azvatAm azvan / pakSe azvayIta. azvayiSTAm azvayiSuH / vada vyaktAyAM vAci / vadati / vadet / vadatu / avadat / uvAda udatuH uduH / uvaditha udathuH ud| uvAda, uvada Udiva Udima / udyAt / vaditA / vadiSyati / avadiSyat / avAdIt avAdiSTAm avAdiSuH / vasaM nivAsne / basati / vaset / vasatu / avasat / uvAsa UpatuH 'ghasvasoH' iti Satvam USuH / uvastha, uvasitha uSathuH USa / uSyAt / vastA / vatsyati / aktsyt| avAtsIt avAttAm avAtsuH / ...... iti yajAdigaNaH samAptaH / . atha bhvAdyantargaNo dyutAdiH / ___ atra sarve AtmanepadinaH / dhuti dIptau / dyotate / dyotet| dyotatAm / adyotata / parokSAyAM dudyute iti jAte-- ....... dhuteriH / 4 / 1 / 41 / . .. dhuterdvitve sati pUrvasyekAro bhavati / didyute didyutAte. didyutire| dhotiSISTa / dyotitA / yotiSyate / adyotiSyata / adyatanyAm Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) yudbhyo'dyatanyAm / 3 / 3 / 44 / dhutAdibhyo'dyatanIviSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / adyotiSTa adyotiSAtAm adyotiSata / pakSe ' ladidyutAdi-' ityAdinA parasmaipade'Gi adyutat adyutatAm adyutan / ruci abhiprItyAM ca / rocate / ruruce / arociSTa, arucat / buTi parivartane / ghoTate / jughuTe / aghoTiSTa, aghuTat / ruTi luTi luThi pratipAte / roTate / rUTe / aroTiSTa, aruTat / loTate / lulutte| aloTiSTa, aluTat / loThate / luluThe / aloThiSTa, aluThat / zcitAG varaNe / zvatate / zizvite / azvetiSTa, azvitat / jimidAG snehane / medate / mimide / amediSTa, amedat / nividAG niSvidAG mocane ca / cizvide / akSvediSTa, azvidat / siSvide / asvediSTa, asvidat / zubhi dIptau / zobhate / zuzubhe / azobhiSTa, azubhat / kSubhi saJcalane / kSobhate / cukSubhe / akSobhiSTa, akssubht| Nabhi tubhi hiMsAyAm / nabhate / nebhe nebhAte nebhire| anabhiSTa, anabhat / tobhate / tutume / atobhiSTa, atubhat / saMbhUG vishvaase| strambhate / satrambhe / astrambhiSTa, astrabhat / bhraMzU khrasUGa avasraMsane / bhraMzate / babhraMze / abhraMziSTa, anazat / sraMsate / satraMse / anasiSTa, alasat / dhvaMsUG gatau ca / dhvaMsate / dadhvaMse / adhvaMsiSTa , adhvasat / atha dyutAyantargaNo vRtAdiH / vRtUG vartane / vartate / varteta / vartatAm / avartata / vavRte / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) vRdbhayaH sysno:|3|3 / 45 / - vRtAdibhyaH paJcabhyaH syAdau pratyaye sani ca viSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / vartiSyate / na vRdbhayaH / 4 / 4 / 55 / vRtAdipaJcakAt stAdyazita AdiriD na bhavati, na cedasau AtmanepadanimittaM bhavati / vartyati / avartiSyata / aya't / avartiSTa / avRtat / syandauG sravaNe / syandate / syandet / syandatAm / asyandata / sasyande / syandiSISTa, syantsISTa / syanditA / syantA / syandiSyate, syantsyate / syantsyati / asyandiSyata , asyantsyata / asyantsyat / asyandiSTa, asyanta / asyadat / vRdhUG vRddhau / vardhate / vardheta / vardhatAm / avardhata / vavRdhe / vardhiSISTa / vrdhitaa| vardhiSyate / vaya'ti / avardhiSyata, avaya't / avardhiSTa / avRdhat / dhUG zabdakutsAyAm / zardhate / zardheta / zardhatAm / azardhata / zazUdha / zarSiSISTa / zarSitA / zarSiSyate / zaya'ti / azardhiSyata / azaya't / 'azardhit / aVdhat / kRpauG sAmarthya .. ... . Rra lalaM kRpo'kRpITAdiSu / 2 / 399 / . . .. ..kRpeM Rto lut rasya ca la bhavati, na tu kRpIThAdiviSayasya / kalpate / kalpeta / kalpatAm / akalpata / caklape / kalpipISTa, klpsiisstt| Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80). kRpaH zvastanyAm / 3 / 3 / 46 / . ___kRpaH zvastanIviSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / kaltAsi / kalpitAse, kalptAse / kalpiSyate, kalpsyate / kalpsyati / akalpiSyata, akalpsyata / akalpsyat / akalpiSTa, aklapta / aklupat / iti vRd-dhutAdigaNaH samAptaH / atha bhAdyantargaNo jvlaadiH| ---- jvala dIptau / jvalati / glet / jvalatu / ajvalat / janvAla / jvalyAt / nalitA / nvaliSyati / ajvaliSyat / anvAlIt / kuca samparcanakauTilyapratiSTambhavilekhaneSu / kocati / cukoca / akocIt / patla patane / patati / papAta petatuH petuH / adyatanyAm -' lavidyutAdi-' ityAdinA'Gi zvayatyasUbacapataH zvAsthavocapaptam / 4 / 3 / 103 / ' eSAmaGi yathAsaGkhyaM zvATyo bhavanti / apaptat / apaptAm apaptan / kvathe niSpAke / kvathate / cakvAtha / akvathIt / mathe viloDane / mathati / mamAtha methatuH methuH / amathIt / SadlaM vizaraNagatyavasAdaneSu / 'zrautikRvu-'ityAdinA siidaadeshe| sIdati / sIdet / sIdana / asIdat / sasAda sedatuH seduH / seditha / sattA / satsyati / asatsyat / asadat asadatAm asadan / 'sado'prate: parokSAyAM tvAdeH' niSIdati / niSasAda / pratiSIdati / zalaM zAtane / Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) zadeH ziti / 3 / 3 / 41 / zidviSayAcchadeH kartaryAtmanepadaM bhavati / zrautikRvu-' zIyate / zIyeta / zIyatAm / azIyata / zazAda zedatuH zeduH zediya / zadyAt / zattA / zatsyati / azatsyat / azadat / budha avagamane / bodhati / bubodha / abodhIt / TuvamU udgiraNe / vamati / jabhramavamatrasaphaNasyamasvanarAjabhrAjabhrAsabhlAso vA. / 4 / 1 / 26 / eSAM svarasyAvitparokSAseTyavorervA bhavati, na ca dviH / vavAma vavamatuH, vematuH vavamuH, vemuH / vemitha, vavamitha vemathuH, vavamathuH vema, vavama / vavAma, vavama vemiva, vavamiva vemima, vavamima / avamIt / bhramU calane / ' bhrAsamlAsabhramakrama-' ityAdinA bhrAmyati, bhramati / babhrAma babhramatuH, bhramatuH babhramaH, bhramuH / babhramitha, bhramitha / abhramIt / kSara saJcalane / kssrti| akssaariit| cala kampane / cacAla celatuH / acAlIt / jala ghAtye / jajAla jelatuH / ajAlIt, / Tala Tvala vaiklavye / Thala sthAne / tasthAla / asthAlIt / hala vilekhane / jahAla / ahAlIt / Nala gandhe / nanAla nelatuH neluH / anAlIt / bala prANanadhAnyAvarodhayoH / abAlIt / pula mhttvai| pupola / apolIt / kula bandhusaMstyAnayoH kolati / cukola / pala phala zala Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 82 ) 1 aho - tau / papAla pelatuH peluH / apAlIt / zazAla zelatuH zeluH / azAlIt / hula hiMsAsaMvaraNayozca / holati / juhola / lIt / kuzaM AhAna rodanayoH / krozati / cukroza / krokSyati / akrokSyat / saki akrukSat akrukSatAm akrukSan / kasa gatau / kasati / cakAsa / akAsIt, akasIt / ruhaM janmani / rohati / ruroha / ror3hA / rokSyati / arokSyat / saki arukSat / ramiM krIDAyAm / ramate / reme remAte remire / raMsISTa / rantA / raMsyate / astht| pahiM marSaNe / sahate / sehe / sahiSISTa / 1 1 1 1 sahalubheccharu pariSastAdeH / 4 / 4 / 46 / ebhyaH parasya styAdyazitastAderiD vA bhavati / sahitA, soDhA / sahiSyate / asahiSyata / asahiSTa / iti jvalAdigaNaH samAptaH / atha svAdyantargaNo ghaTAdiH / 1 1 ghaTiSu ceSTAyAm / ghaTate / jaghaTe / aghaTiSTa | kSajuG gatidAnayoH / vyathiSu bhayacalanayoH / vyayate / vivyathe vivyathate vivyathire / vyathiSISTa / vyathitA / vyathiSyate / avyathiSyata / avyathiSTa / prathi praravyAne / prathate / paprathe / aprathiSTa / pradiSu mardane / date / manade | amradiSTa / skhadiSu khadane / skhadate / caskhade / askhadiSTa / TuGkrduG kladuG vaikye / / krapi kRpAyAm / krapate / cakrape / akrapiSTa / JitvariS sambhrame / 1 I 1 1 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) tvarate / tatvare / atvariSTa / prasiS vistaare| prasate / paprase / aprasiSTa / dakSi hiMsAgatyoH / dakSate / ddksse| adakSiSTa / 'zrAM pAke' adAdau draSTavyaH / smR AdhyAne / smarati / smaret / smaratu / asmrt| sasmAra sasmaratuH sasmaruH / smaryAt / smoM / smariSyati / asmariSyat / asmArSIt / dR bhaye / na naye / STaka staka pratighAte / caka tRptau ca / aka kuTilAyAM gatau / kakhe hasane / aga kuTilAyAM gatau / rage zaGkAyAm / ragati / rarAga regatuH reguH / arAgIt / lage saGge / lagati / lalAga legatuH leguH / legiya / alagIt / hage lage page sage STage sthage saMvaraNe / vaTa bhaTa paribhASaNe / vaTati / vavATa vavaTatuH vavaTuH / avATIt , avaTIt / NaTa nRttau / naTati / nanATa neTatuH neTuH / anATIt , anaTIt / gaDa secane / gaDati / jagADa / agADIt , agaDIt / heDa vessttne| heDati / jiheDa / aheDIt / laDa jihvonmanthane / laDati / lalADa / alADIt , alaDIt / phaNa kaNa raNa gatau / phaNati / paphANa paphaNatuH, pheNatuH paphaNuH, pheNuH / pheNitha, paphaNitha / akANIt , akagIt / raNati / rarANa reNatuH reNuH / arANIt , araNIt / caNa hiMsAdAnayozca / caNati / ccaann| acANIt / zaNa zraNa dAne / snatha knatha kratha klatha hiMsAyAm / chada Urjane / madai harSaglapanayoH / madati / mamAda / amAdIt / STana stana dhvana zabde / svana avataMsane 1 sasvAna sasvanatuH, sasvanuH / asvAnIt , asvanIt / cana Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 84 ) hiMsAyAm / cacAna cenatuH cenuH / acAnIt, acanIt / jvara roge / jajvAra / ajvArIt, cala kampane / cacAla celatuH celuH / acAlIt / hvala hamala calane / jvala dIptau ca / iti bhvAdyantargaNaghaTAdeH samAptau samApto bhvAdigaNaH / atha adAdigaNaH / kAnubandhA adAdayaH / adaM psAM bhakSaNe / varjanAd nAtra zav / atti attaH adanti / asi atthaH attha / admi avaH admaH / adyAt adyAtAm adyuH / adyAH adyAtam adyAta / adyAm adyAva adyAma / atu, attAt attAm adantu / hudhuTo herdhiH / 4 / 2 / 83 / hoDantAcca parasya herbhirbhavati / addhi, attAt attam atta / adAni adAva adAma | adazvAd / 4 / 4 / 91 / atte rudAdipaJcakAcca disyoH zitorAdiraD bhavati / Adat AttAm Adan / AdaH Attam Atta / Adam Adva Adma / parokSAyAM navA / 4 / 4 / 18 / Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) : adeH parokSAyAM ghasla Adezo vA bhavati / Ada AdatuH AduH / 'RvRvye'da iT ' Aditha AdathuH Ada / Ada Adiva Adima / pakSe jaghAsa 'gamahana-' ityAdinopAntyalope jakSatuH jakSuH / jaghasitha jakSathuH jakSa / jaghAsa, jaghasa jakSiva jakSima / adyAt / attA / atsyati / Atsyat / adyatanyAm ghasTa sanadyatanIghabacali / 4 / 4 / 17 / . eSvaderghasla bhavati / aghasat aghasatAm aghasan / apasa: aghaptatam aghasata / aghasam aghasAva aghasAma / psAtiH / psA yAt / psAtu / apsAt apsAtAm / vA dviSAto'naH pus / 4 / 2 / 91 / dviSa AdantAca parasya zito'vito'naH sthAne pus vA bhavati / ' ir3etpusi-' iti Aluki apsuH, apsAn / apsAH apsAtam apsAta / apsAm apsAva apsAma / papsau papsatuH papsuH / papsitha, papsAtha / psAyAta, pseyAt / psaataa| psAsyati / apsAsyat / apsAsIt apsAsiSTAm apsAsichuH / bhAMk dIptau / bhAti bhAtaH bhAnti / bhAyAt / bhAtu / amAt abhAtAm abhuH, abhAn / babhau / bhAyAt / bhAtA / bhAravati / abhAsyat / abhAsIt / yAMka prApaNe / vAk gatigandhayoH / SNAMka zauce / snAti / sasnau / snAyAta, sneyAt / asnA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) sIt / zrAMka pAke / drAMka kutsitagatau / pAMka rakSaNe pAti / pAyAt / pAtu / apAt / papau papitha, papAtha / peyAt / pAtA / pAsyati / apAsyat / apAsIt / lAMk AdAne / dAbak lavane dAsajJA'bhAvAt pranidAti / khyAMka prakathane / khyAti / khyAyAt / khyAtu / akhyAt / cakhyau / khyAyAt , khyeyAt / khyAtA / khyAsyati / akhyAsyat / zAstyamUvaktikhyAteraG / 3 / 4 / 60 / ebhyo dhAtubhyaH kartaryadyatanyAmaG bhavati / Akhyat AkhyatAm Akhyan / prAMka pUraNe / mAMka maane| mAti / mmau| meyAt / mAtA / nAsyati / amAsyat / amAsIt / iMk smaraNe ayaM prAyeNAdhipUrvakaH / adhyeti / eti / itH|| ..iko vA / 4 / 3 / 16 / . iMdhAtorvidbhinnasvarAdau ziti pare ya vA bhavati / yanti, iyanti / adhiyanti, adhIyanti / adhyeSi adhIthaH adhIya / adhyemi adhIvaH adhImaH / adhIyAt / adhyetu, adhItAt adhItAm adhIyantu, adhiyantu / adhIhi, adhItAt adhItam adhIta / adhyayAni adhyayAva adhyayAma / - etystervddhiH| 4 / 4 / 30 / iNikoH astezcAdedyastanyAM viSaye vRddhirbhavati, na tu maangaa| adhyet adhyetAm adhyAyan / adhyaiH adhyaitam adhyaita / Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAyam adhyaiva adhyaima / adhIyAya adhIyatuH iyatuH 'yo'nekasvarasya' iti yatvam adhIyuH / adhIyAt / adhyetA / adhyeSyati / adhyaiSyat / iNikoI / 4 / 4 / 23 / iNikoradyatanyAM gA bhavati / adhyagAt adhyagAtAm adhyguH| iMNk gatau / eti itaH / hviNorapviti vyau / 4 / 3 / 15 / - horiNazca nAminaH svarAdAvapityaviti ziti yathAsaGkhyaM vyau bhavataH / yanti / eSi ithaH itha / emi ivaH imaH / iyAt / etu, itAt itAm yantu / ihi, itAt itam it| ayAni ayAva ayAma / ait aitAm Ayan / aiH aitam aita / Ayam aiva aima / iyAya / iNaH / 2 / 1 / 51 / .. iNadhAtoH svarAdau pratyaye pare iyAdezo bhvti| IyatuH iiyuH| iyayitha, iyetha IyathuH Iya / iyAya, iyaya Iyiva Iyima / IyAt 'dIrghanicvayaGyakyeSu ca' iti dIrghaH / upasargAt tu. . aashissiinnH| 4 / 3 / 107 / .. upasargAt parasyeNa ItaH viDati yAdAvAziSi isvo bhavati / udiyAt / etA / eSyati / aiSyat / agAt agAtAm aguH / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) vIMka prajanakAntyasanakhAdane ca / veti vItaH vIyanti / vIyAt / vetu / avet / vivAya vivyatuH vivyuH / vivayitha, vivetha vivyathuH vinya / vivAya, vivaya vivyiva vivyima / vIyAt / vetA / veSyati / aveSyat / avaiSIt avaiSTAm avaiSuH / chuk abhigamane / uta aurviti vyAne'dveH / 4 / 3 / 59 / advayuktasyodantasya dhAtorvyaJjanAdau viti pare aurbhavati / yauti dyutaH yuvanti / dyauSi dyuthaH yutha / dyaumi yuvaH dyumaH / ghuyAt / dyautu / chuhi / dyavAni / adyaut adyutAm adhuvan / adyauH adyutam adyuta / adyAvam adyuva adyuma / dudyAva / dhUyAt / dyotaa| coSyati / adyoSyat / aghoSIt / Suk prasavaizvaryayoH / sauti / suyAt / sautu| asaut / suSAva / sUyAt / sotA / soSyati / asoSyat / dhUpasustoH parasmai / 4 / 4 / 85 / ebhyaH sica AdiH parasmaipade iD bhavati / asAvIt asAviSTAm asAviSuH / tuMk vRttihiMsApUraNeSu / tauti / 'yaturu- ' iti tavIti / tuyAt / tavItu, tautu / ataut , atAvIt / tutAva tutavitha, tutotha / tUyAt / totA / toSyati / atoSyat / atauSIt / yuk mizraNe / yauti yutaH / yuyAt / yautu / ayaut / yuyAva / yUyAt / yavitA / yaviSyati / ayaviSyat / ayAvIt / Nuk stutau / nauti nutaH nuvanti / nuyAt / nautu / anaut / nunAva / nUyAt / navitA / naviSyati / Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) anaviSyat / anAvIt / kSNuka tejane / kssnnautikssnnutHkssnnuvnti| kSNuyAt / kSNautu / akSNaut / cukSNAva / kSNUyAt / kSNavitA / kSNaviSyati / akSNaviSyat / akSNAvIt / snuk prasnavane / snauti / snuyAt / snautu / asnaut / ssnau| asnot / susnAva / snUyAt / snavitA / snvissyti| asnaviSyata / asnAvIt / TukSu ru kuMk zabde / kSauti / kSuyAt / kSautu / akSaut / cukSAva / jhUyAt / kSavitA / kSaviSyati / akSaviSyat / akSAvIt / rauti 'yaGtu-' iti ravIti rutaH ruvanti / syAt / rautu araut / rurAva / rUyAt / ravitA / raviSyati / araviSyat / arAvIta / kauti / kuyAt / kautu / akaut / cukAva / kUyAt / kotaa| koSyati / akoSyat / akauSIt / rudRk azruvimocane / rutpazcakAcchidayaH / 4 / 4 / 88 / rudAdeH paJcataH parasya vyaJjanAdeH zito'yAderAdiriD bhavati / roditi ruditaH rudanti / rodiSi rudithaH ruditha / rodimi rudivaH rudimaH / rudyAt / roditu, ruditAt ruditAm rudntu| rudihi, ruditAt ruditam rudita / rodAni rodAva rodAma / 'disyorIT' ' adazcAT' arodIt , arodat aruditAm arudan / arodIH, arodaH aruditam arudita / arodam arudiva arudim| ruroda / rudyAt / roditA / rodiSyati / arodiSyat / arudata arudatAm arudan / arudaH arudatam arudata / pakSe arodIt arodiSTAm arodiSuH / bhiSvapaMk zaye / svapiti svapitaH sva Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) panti / svapiSi svapithaH svapitha / svapimi svapivaH svapimaH / svapyAt / svapitu, svapitAt svapitAm svpntu| svapihi svapitam svapita / svapAni svapAva svapAma / asvapIt , asvapat asvapitAm asvapan / asvapaH, asvapIH asvapitam asvapita / asvapam asvapiva asvapima / parokSAyAM tu ' bhUsvaporadutau ' suSvApa svaperyaGDe ca / 4 / 1 / 80 / svaperyaGi De kiti ca pare sasvarAMntasthA yvRd bhavati / suSupatuH suSupuH / suSvapitha, suSvapya suSupathuH suSupa / suSvApa, suSvapa suSupiva suSupima / nirduHsuvipUrvasya -- avaH svapaH' iti niHSuSupatuH, duHSuSupatuH, suSuSupatuH, viSuSupatuH / supyAt / svaptA / svapsyati / asvapsyat / asvApsIt asvAptAm asvApsuH / ana zvasak prANane / aniti anitaH ananti / anyAt / anitu anitAm anantu / AnIta, Anat AnitAm Anan / AnIH, AnaH Anitam aanit| Anam Aniva Anima / Ana AnatuH AnuH / Anitha AnathuH Ana / anyAt / anitA / aniSyati / AniSyat / aaniit| 'dvitve'pyante'pyaniteH parestu vA' prANiti / paryaNiti, paryaniti / zvasiti zvasitaH zvasanti / zvasiSi zvasithaH zvasitha / zvasimi zvasivaH zvasimaH / zvasyAt / zvasitu, zvasitAt svasivAm zvasantu / zvasihi / azvasat , azvasIt azvasitAm azva Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (91) san / zvasyAt / zvasitA / zvasiSyati / azvasiSyat / ashvsiit| jakSaka bhakSahasanayoH / jakSiti jakSitaH jakSati / jakSiSi jakSithaH jakSitha / jakSimi jakSivaH jkssimH| jakSyAt / jakSitu / anakSat , ajakSIt ajakSitAm / dvayuktajakSapaJcataH / 4 / 2 / 93 / dvayuktAt jakSAdipaJcakAcca dhAtoH parasya zito'vito'naH pusa bhavati / ajakSuH / ajakSaH, anakSIH anakSitam ajakSita / anakSam ajakSiva amakSima / jajakSa / jakSyAt / jkssitaa| jakSiSyati / ajakSiSyat / ajakSIt / daridrAk durgato. daridrAti / irdaridraH / 4 / 2 / 98 // .. daridro vyaJjanAdau zityavityAta irbhavati / daridritaH / . .. nazcAtaH / 4 / 2 / 96 / dvayuktanakSapaJcataH bhApratyayasya cAtaH zityaviti pare lug bhavati / anto no luk / 4 / 2 / 94 / dvayuktajakSapaJcakAt parasya zito'vito'nto no lugU bhvti| daridrati / daridrAsi daridrithaH daridritha / daridrAmi daridrivaH ridrimaH / daridriyAt / daridrAtu / adaridrAt adaridri Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) tAm adaridruH / adaridrAH adaridritam adaridrita / adaridrAm adaridriva adaridrima / parokSAyAm' dhAtoranekasvarAdAm parokSAyAH kRbhvasti cAnu tadantam / 3 / 4 / 46 / anekasvarAd dhAtoH parasyAH parokSAyAH sthAne Am bhavati / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anu prayujyante / daridrAcakAra / daridrAmbabhUva / daridrAmAsa / ' Ato Nava auH' ityatra okAreNaiva siddhe aukAravidhAnAt daridrAterAmAdezasyAnityatvAd dadaridrau dadaridratuH dadaridruH / dadaridriya dadaridrathuH dadaridra / dadaridrau dadaridriva dadaridrima ityapi siddham / azityassanNakacNakAnaTi / 4 / 3 / 77 / sAdisannAdivanite'ziti pratyaye viSaye daridrAterantasya luga bhavati / daridyAt / daridritA / daridriSyati / adaridriSyat / daridro'dyatanyAM vA / 4 / 3 / 76 / daridrAteradyatanyAM viSaye lug vA bhavati / adaridrIt, pakSe "yamiraminamyAtaH ' iti so'ntaH adaridrAsIt / jAgRk nidrAkSaye / jAgati jAgRtaH jAgrati / jAgarSi jAgRthaH jAgRtha / jAgarmi jAgRvaH jAgRmaH / jAgRyAt / jAgartu / jAgRhi / mAgarANi jAgarAva jAgarAma / hastanyAM guNe sati vyaanAd de sazca daH / 4 / 3 / 78 / " Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 93 ) vyaJjanAntAd dhAtoH parasya derlug bhavati, yathAsambhavaM dhAto: ajAgRtAm ajAgaruH atra so duzca bhavati / ajAgaH pusi ' puspau ' iti guNaH / jAgruSasamindhernavA / 3 / 4 / 49 / ebhyaH parasyAH parokSAyA Am vA bhavati / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / jAgarAJcakAra jAgarAmbabhUva jAgarAmAsa / pakSe jajAgAra / jAguH kiti / 4 / 3 / 6 / jAgRdhAtoH kiti pratyaye pare guNo bhavati / jajAgaratuH jajAgaruH / jajAgaritha jajAgarathuH jajAgara / jajAgAra, jajAgara jAgariva jajAgarima / jAgaryAt / jAgaritA / jAgariSyati / ajAgariSyat / ajAgarIt / cakAsRk dIptau / cakAsti cakAstaH cakAsati / cakAsti cakAsthaH cakAsya / cakAsmi cakAsvaH cakAsmaH / cakAsyAt / cakAstu cakAstAm cakAsatu / hevive kAdhi pakSe sodhi vA / 4 / 3 / 72 / dhAtorbhAdau pratyaye so lug vA bhavati / cakAdhi / cakAstam vAsta / cakAsAni cakAsAva cakAsAma / acakAt acakAstAm acakAsuH / seH saddhAM ca rurvA / 4 / 3 / 79 / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) ...... vyaJjanAntAd dhAtoH parasya seDhuMga bhavati, yathAsambhavaM sadadhAM vA ruzca / acakAH, acakAt acakAstam acakAsta / acakAsam acakAsva acakAsma / cakAsAJcakAra, cakAsAmbabhUva, cakAsAmAsa / cakAsyAt / cakAsitA / cakAsiSyati / acakAsiSyat / acakAsIt / zAsUk anuziSTau / zAsti isAsa: zAso'vyaane / 4 / 4 / 118 / zAsteH AsaH aGi kGiti vyaJjanAdau ca pare is bhavati / ziSTaH zAsati / zAssi ziSThaH ziSTha / zAsmi ziSvaH ziSmaH / ziSyAt / zAstu, ziSTAt ziSTAm zAsatu / zAsashanaH zAdhyedhijahi / 4 / 2 / 84 / zAs-as-hanAMhyantAnAM yathAsaGkhyaM zAdhi edhi jahi ityete bhavanti / zAdhi ziSTam ziSTa / zAsAni zAsAva zAsAma / de ki so dattve azAt aziSTAm azAsuH / azAt , azAH aziSTam aziSTa / azAMsam aziSva ashissm| zazAsa zazAsatuH shshaasuH| zazAsitha zazAsathuH zazAsa / zazAsa zazAsiva zazAsima / ziSyAt / zAsitA / zAsiSyati / azAsiSyat / ' zAstyasUvaktikhyAteraG' iti aziSat aziSatAm aziSan / vacaMk paribhASaNe / vakti vaktaH vacanti / vakSi vakthaH vaktha / vacmi vaccaH vacmaH / vacyAt / vaktu, vaktAt vaktAm vacantu / vagdhi, vaktAt vaktam vakta / vacAni vacAva vacAma / avak avaktAm Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 95 ) avacan / avag avaktam avakta / avacam avacva avadhme / parokSAyAM tu uvAca UcatuH UcuH / uvacitha, uvaktha UcathuH Uca / uvAca, uvaca Uciva Ucima / ucyAt / vaktA / vakSyati / avakSyat / avocat avocatAm avocan / avocaH avocatam avocata / avocam avocAva avocAma / mRjauk zuddhau / mRjo'sya vRddhiH / 4 / 3 / 42 / mRjerguNe satyakArasya vRddhirbhavati / mArSTi mRSTaH / RtaH svare vA / 4 / 3 / 43 / mRjeH RkArasya svarAdau pratyaye pare vRddhirvA bhavati / mArjanti, mRjanti / mAkSi mRSThaH mRSTha / mAjmi mRjvaH mRjmaH / mRjyAt / mArchu, mRSTAt mRSTAm mArjantu, mRjantu / mRDDhi mRSTam mRSTa / mArjAni mArjAva mArjAma / amArTa amRSTAm amArjan, amRjan / amArT amRSTam amRSTa / amArjam amRjva amRjma / mamA mamRjatuH, mamArjatuH mamRjuH, mamArjuH / mamArjitha mamRjathaH, mamArjathuH mamRja / mamArja, mamarja mamRjiva, mamArjiva mamRjima, mamArjima / mRjyAt / mArjitA, mASTarza / mArjiSyati, mArkSyati / amArjiSyat / amArkSyat / amArjIt amArjiSTAm amArjiSuH / amArkSIt amASTam amAkSuH / vidak jJAne / vetti vittaH vidanti / vetsi vitthaH vittha / vedmi vidvaH vidmaH / / tivAM NavaH parasmai / 4 / 2 / 117 / Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) vetteH pareSAM parasmaipadAnAM tivAdInAM parasmaipadAnyeva NavAdayo nava yathAsaGkhyaM vA bhavanti / veda vidatuH viduH / vettha vidathuH vida / veda vidva vidma / pakSe pUrvavat / vidyAt vidyAtAm vidyuH / paJcamyAH kam / 3 / 4 / 12 / vetteH parasyAH paJcamyAH kidAm vA bhavati, AmantAcca paraH paJcamyantaH kRganuprayujyate / vidAkarotu, vidAGkurutAt vidAGkurutAm vidAkurvantu / vidAGkuru, vidAkurutAt vidAGkurutam , vidAkuruta / vidAGkaravANi vidAkaravAva vidAGkaravAma / vettu, vittAt vittAm vidantu / viddhi, vittAt vittam vitta / vedAni vedAva vedAma / avet avittAm aviduH / aveH, avet avittam avitta / avedam avidva avidma / vetteH kit / 3 / 4 / 51 / vetteH parasyAH parokSAyA Am kid vA bhavati / AmantAcca kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / vidAJcakAra, vidvAmbabhUva, vidAmAsa / viveda vividatuH vividuH / vidyAt / veditA / vedipyati / avediSyat / avedIt / hanaMka hiMsAgatyoH / hanti yamiraminamigamihanimanivanatitanAdedhuTi Diti / 4 / 2 / 55 / eSAM tanAdInAM ca dhuDAdau kGiti lug bhavati / hataH / 'gamahana'-ityAdinA akAralope ' hano no naH' iti nanti / Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (97) . hathaH hatha / hanmi hanvaH hanmaH / hanyAt / hantu, hatA hatAm ghantu / jahi, hatAt hatam hata / hanAni hanAva hanAma / ahan ahatAm aghnan / ahana ahatam ahata / ahanam ahanva ahanma / parokSAyAm bigavi ghan / 4 / 3 / 101 / au Navi ca pare hantechan bhavati / jaghAna jannatuH jaghnuH / jaghanitha, jaghantha jaghnathuH janna / jaghAna, jaghana jaghniva jaghnima / hano vadha AziSyo / 4 / 4 / 21 / AzIviSaye hantervadhAdezo bhavati, na tu jiTi / vadhyAt / hantA / --hanRtaH syasya ' iti haniSyati / ahaniSyat / adyatanyAM vA tvAtmane / 4 / 4 / 22 / adyatanyAM viSaye hano vadhAdezo bhavati, Atmanepade tu vaa| avadhIt avadhiSTAm avadhiSuH / vazak kAntau / vaSTi vazerayaGi / 4 / 1 / 83 / vazeH sasvarAntasthA ayaGi kDiti yvRd bhavati / uSTaH uzanti / vakSi uSThaH uSTha / vazmi uzvaH uzmaH / uzyAt / vaSTu, uSTAt uSTAm uzantu / uDDhi, uSTAt uSTam uSTa / vazAni vazAva vazAma / avaTa , avaD auSTAm auzan / avaTa , avaDU auSTam auSTa / avazam auzva auzma / uvAza UzatuH Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) UzuH / uzyAt / vshitaaH| vaziSyati / avaziSyat / avAzIt , avazIt / asak muvi / asti :. nAstyorlak / 4 / 2 / 90 / . bhapratyayasyAstezcAkArasya zityaviti lum bhavati / staH santi / asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / __asteH sakArasya sAdau pratyaye pare lug, eti pare tu ho bhavati / asi sthaH stha / asmi svaH smaH / syAt syAtAm syuH / syAH syAtam syAta / syAm syAva syAma / astu, stAt stAm santu / edhi, stAt stam sta / asAni asAva asAma / ' etyastervRddhiH ' iti vRddhau 'saH sijasterdisyoH' iti Iti AsIt AstAm Asan / AsIH Astam Asta / Asam Asva Asma / astibruvorbhUvacAvaziti / 4 / 4 / 1 / astibruvoryathAsaGkhyaM bhUvacAvAdezau bhavataH, aziti viSaye / babhUva / bhUyAt / bhavitA / bhaviSyati / abhaviSyat / abhUt / ityadAdiparasmaipadaM samAptam / Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 99.) athAtmanepadam / iMGk adhyayane / adhIte adhIyAte 'anato'nto'dAtmane' I adhIyate / adhISe adhIyAthe adhIdhve / adhIye adhIkhe adhImahe / adhIyIta adhIyIyAtAm adhIyIran / adhItAm adhI-yAtAm adhIyatAm / adhISva adhIyAthAm adhIdhvam / adhyayai adhyayAvahai adhyayAmahai / adhyaita adhyeyAtAm adhyaiyata adhyaithAH adhyeyAthAm adhyadhvam / adhyaiyi adhyaivahi abhyemahi / gAH parokSAyAm / 4 / 4 / 26 / iGghAtoH parokSAviSaye gA bhavati / adhijage adhijagAte adhijagire / adhyeSISTa / adhyetA / adhyeSyate / vA'dyatanI kriyAtipatyorgIGga / 4 / 4 / 28 / adyatanIkriyAtipattyoriGo gIG vA bhavati / adhyaiSyata, adhyagISyata / adhyaiSTa adhyeSAtAm adhyaiSata / adhyagISTa adhyagISAtAm adhyagISata / zIGka svapne zIGa eH ziti / 4 / 3 / 104 / ziti pare zIGa erbhavati / zete zayAte / zIGo rat / 4 / 2 / 115 / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) zIGa: parasyAtmanepadasthasyAnto rat bhavati / zerate / zeSe zayAthe zedhve / zaye zevahe shemhe| zayIta zayIyAtAm zayIran / zetAm zayAtAm zeratAm / azeta azayAtAm azerata / zizye zizyAte shishyire| zayiSISTa / shyitaa| zayiSyate / ashyissyt| ashyisstt| hajuMGka apanayane nute / pUDauk prANigarbhavimocane / sUte suvAte suvate / suSe suvAthe sUkhe / suve sUbahe sUmahe / suvIta suvIyAtAm suvIran / sUtAm suvAtAm suvatAm / sUSva suvAthAm sUvam / sUteH paJcamyAm / 4 / 3 / 13 / sUteH paJcamyAM guNo na bhavati / suvai sudAvahai muvAmahai / asUta asuvAtAm asuvata ! suSuve / sopISTa, savipISTa / sotA, savitA / soSyate, saviSyate asaviSyata, asoSyata / asaviSTa,, asoSTa / pRthai pRjuG pijuki samparcane / pRkte pRcAte pRcate / pRcIta / pRktAm / apRkta / pace / pRciSISTa / parcitA / parciSyate / aparciSyata / aparciSTa / pRGkte pRJjAte pRJjate / pRkSe pRJjAthe gRgdhve / pRLe pRjvahe pRmahe / raJjIta / pRGktAm / apR kta / papRGge / pRJjiSISTa / pRJjitA / pRJjiSyate / aJjiSyata / apRJjiSTa / piJjate / pipircha / apiJjiSTa / vRjaiki varjane / NijukiM vizuddhau / niGkte / niJjIta / niktAm / aniGkta / ninircha / nikSISTa / ningktaa| nikSyate / anijhyata / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) aniGkta / zijuki avyakte zabde / ziGkte ziJjAte ziJjate / ziJjIta / ziGktAm / aziGkta / ziziLe / ziJjiSISTa / ziJjitA / ziJjiSyate / aziJjiSyata / aziJjiSTa aziJjiSAtAm aziJjiSata / IDikstu tau / ITTe IDAte IDate / IzIDa sedhvesvdhvmoH| 4 / 4 / 87 / AbhyAM vartamAnAsedhvayoH paJcamIsvadhvamozcAdiriD bhavati / IDiSe IDAthe IDidhve / IDe IDivahe IDimahe / IDIta IDIyAtAm IDIran / ITTAm IDAtAm IDatAm / IDiSka IDAthAm IDidhvam / IDe IDAvahai IDAmahai / aiTTa aiDAtAm aiData / aiTThAH aiDAthAm aiDDhvam / aiDi aiDvahi aiDmahi / IDAJcakre, IDAmbabhUva, IDAmAsa / IDiSISTa / IDitA / IDiSyate / aiDiSyata / aiDiSTa aiDiSAtAm aiddisst| Irik gtikmpnyoH| Irte IrAte Irate / IrAJcakre,IrAmbabhUva, IrAmAsa / airiSTa / Izik aizvarye / ISTe IzAte iishte|iishisse IzAthe Izidhve / IzIta / ISTAm IzAtAm IzatAm / IziSva IzAthAm Izidhvam / aiSTa aizAtAm aizata / IzAJcakre / IzAmbabhUva / IzAmAsa / aiziSTa / vasik AcchAdane / vaste / vasIta / vastAm / avasta / vavase / vasiSISTa / vsitaa| vasiSyate / avasiSyata / avasiSTa / AGaH zAsUki icchAyAm / prAyeNAyamApUrvaH / AzAste AzAsIta / AzAstAm / AzAsta / AzazAse / AzAsiSISTa / AzAsitA / AzAsiSyate / Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) AzAsiSyata / AzAsiSTa / Asik upavezane / Aste / aasiit| AstAm / Asta / AsAJcakre / AsAmbabhUva / AsAmAsa / AsiSISTa / AsitA / AsiSyate / AsiSyata / AsiSTa / kasuki gatisAtanayoH / kaMste / kasIta / kaMstAm / akaMsta / cakaMse / kNsitaa| kaMsiSISTa / kaMsiSyate / akaMsiSyata / akaMsiSTa / Nisuki cumbane / niste / anista / ninise| nisitA / animiSTa / cakSika vyaktAyAM vAci / 'saMyogasyAdau skorTk ' iti caSTa cakSAte cakSate / cakSe cakSArtha caDaDhve / cakSe cakSvahe cakSmahe / cakSIta / caSTAm cakSAtAm cakSatAm / cakSva cakSAthAm caDDvam / cau cakSAvahai ckssaamhai| acaSTa acakSAtAm acakSata / acaSThAH acakSAthAm acaDDhvam / acakSi acazvahi acakSmahi / parokSAyAM tu navA parokSAyAm / 4 / 4 / 5 / .. cakSo vAcyarthe kzAMgkhyAMgau parokSAyAM vA bhavataH / gittvAdubhayapadI cakzau cakzatuH cakzuH / cakze cakzAte cakzire / calyau cakhyatuH cavyuH / cakhye cakhyAte ckhyire| pakSe cacakSe calAte cacakSire / cakSo vAci kzAMga khyAMg / 4 / 4 / 4 / vAgarthasya cakSo'ziti viSaye kazagvyAMgau bhavataH |kshaayaat , zeyAt |khyaayaat , khyeyAt / kzAsISTa, khyAsISTa / kzAtAsi, kzAtAse / khyAtAsi, khyAtAse / kzAsyati, kzAsyate / khyA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) syati, khyAsyate / akzAsyat, akzAsyata / akhyAsyat, akhyAsyata / akzAsIt , akzAsta / aGi akhyat, akhyata / ityAtmanepadaM samAptam / ayobhypdinH| Urjugk A vornnoH| 4 / 3 / 60 / advayuktasyoorvyaJjanAdau viti aurvA bhavati / uauti, UrNoti arNataH aNuvanti / UrgauSi, urNoSi urguthaH argutha / Uaumi, UrNomi arNavaH UNumaH / urNate arNavAte arNavate / urNaSe urNavAthe UrNadhve / arNave uMvahe urNamahe / UrNayAt, UrNavIta / UrNotu, Urgautu, uNutAt UrNatAm urNavantu / UrNatAm UrjuvAtAm urNavatAm / / . na disyoH / 4 / 3 / 61 / . urNodisyoH parayorauna bhavati / aurNot auNutAm auNuvan / aurNoH auguMtam auMt| auNuta auNuvAtAm aunnuvt| parokSAyAm , svarAderdvitIyaH / 4 / 1 / 4 / svarAdevayuktibhAjo dhAtodvitIyo'za ekasro dvibhAti / anena 'Nu ityasya dvitve prApte .......... ayi ra / 4 / 1 / 6 / Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 104 ) svarAderdhAtordvitIyasyAMzasyaikasvarasya sayogAdI ro dvirna bha vati / iti rakArasya niSedhe UrNunAva UrNunuvatuH UrNunuvuH / vorNoH / 4 / 3 / 19 / I UrNoriD vA Gidvad bhavati / UrNunuvitha, UrNunavitha / UrNunuve UrNunuvAte UrNunuvire / UrNuyAt / UrNaviSTa, UrNunuviSTa / UrNavitAsi, UrNunuvitAsi / UrNanavitAse, UrNunuvitAse / UrNaviSyati, UNunuviSyati / UrNanaviSyate, UrNunuviSyate / aurNaviSyat, aurNunuviSyat / aurNanaviSyata, aurNunuviSyata / 1 | voNugaH seTi / 4 / 3 / 46 / UrNoH seTi sici parasmaipade vRddhirvA bhavati / aurNAvIt, aurNavIt, aurNuvIt / aurNaviSTa, aurNuviSTa / STuMgk stutau / stauti stutaH stuvanti / stauSi stuthaH stutha / staumi stuvaH stumaH / yaGturustorbahulam / 4 / 3 / 64 / yaGlubantAt turustubhyazca vyaJjanAdau vitiIt bhavati bahulam / stavIti, stavImi ityAdyapi / stute stuvAte stuvate / stuyAt / stuvIta / stautu / stutAm / astauta, astuta / tuSTAva tuSTuvatuH tuSTuvuH / tuSTuve / stUyAt / stoSISTa / stotAsi, stotAse / stoSyati, stoSyate / astoSyat, astoSyata / dhUsustoH parasmai' iti sici astAvIt astAviSTAm astAviSuH / astoSTa / brUgUk vyaktAyAM vAci / 1 ' Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) brUtaH parAdiH / 4 / 3 / 63 / bruva UtaH vyaJjanAdau viti parAdirId bhavati / bravIti brUtaH bruvanti / bravISi brUthaH brUtha / bravImi brUvaH brUmaH / brUgaH paJcAnAM paJcAhazca / 4 / 2 / 118 / brUgaH pareSAM tivAdInAM paJcAnAM yathAsaGakhya paJca NavAdayo bhavanti, tadyoge brUga Ahazca / Aha AhatuH AhuH / ' nahAhodhatau' Attha AhathuH / brUte bruvAte / brUyAt / bravIta / brUtAm bruvAtAm bruvatAm / bravItu, brUtAt brUtAm bruvantu / brUhi / brANi bravAva bravAma / abravIt abrUtAm abruuvn| abravIH / abrUta abruvAtAm abruvata / parokSAyAM vacAdeze uvAca UMcatuH UcuH / Uce UcAte ucire / ucyAt, vakSISTa / vaktAsi, vaktAse / vakSyati, vakSyate / avakSyat , avakSyata / avocat avocatAm avocan / avocata avocetAm avocata / dviSIMka aprItau / dveSTi dviSTaH dviSanti / dvekSi dviSThaH dviSTha / dveSmi dviSvaH dviSmaH / dviSTe / dviSyAt / dviSIta / dveSTu dviSTAm dviSantu / TeDDhi dviSTam dviSTa / dveSANi dveSAva dveSAma / dviSTAm dviSAtAm dviSatAm / adveT adviSTAm ' vA dviSAto'naH pus' adviSuH, adviSan / adviSTa advipAtAm adviSata / didveSa didviSatuH / didviSe didviSAte didviSire / dviSyAt , dvikSISTa / dveSTAsi, dveSTAse / dvekSyati, dvekSyate / advekSyat , advezyata / adyatanyAM saki advikSat advikSatAm advikSan / advikSata / Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) svare'taH / 4 / 3 / 75 / sakosya svarAdau pratyaye pare luga bhavati / advikSAtAm advikSata / duhIka kSaraNe ' bhvAderdA deghaH ' 'adhazcaturthAt tathodhaH' dogdhi dugdhaH duhanti / dhokSi / dugdhe duhAte duhate / duhyAt , duhIta / dogdhu, dugdhAt dugdhAm duhantu / dugdhi / dugdhAm duhAtAm duhatAm / dhutva duhAthAm dhugdhvam / dohai dohAvahai dohaamhai| adhok adugdhAm aduhan / adugdha aduhAtAm aduhata / adugdhAH / dudoha / duduhe / duhyAt , dhukSISTa / dogdhA / dhokSyati, dhokSyate / adhokSyat , adhokSyata / adhukSat adhukSatAm adhukSan / Atmanepade 'duhadiha-' ityAdinA dantyAdau sako vA luk adugdha, adhukSata adhukSAtAm adhukSanta / adugdhAH, adhukSayAH adhukSAthAm adhugdhvam , adhukSadhvam / adhukSi adhukSAvahi, adhugvahi adhukSAmahi, adhugmahi / dihIMka upalepe / degdhi, digdhe / dihyAt , dihIta / degdhu, digdhAm / adhek , adigdha / dideha, didihe / dihyAt , dhikSISTa / degdhA / dhekSyati, dhekSyate / adhekSyat , adhezyata / adhikSat adhikSatAm adhikSan / adigdha, adhikSata adhikSAtAm adhikSanta / lihIM AsvAdane / leDhi lIDhaH lihanti / lekSi / ' ho dhuTpadAnte : Dhatvam , ' adhazcaturthAt ' iti thasya dhatvam, 'tavargasya' iti dho Dhatvam / DhastaDDhe ' iti Dho luk dIrghatvaM ca lIDhaH lIDha / lehima lihaH lihamaH / lIDhe lihAte lihate / lihyAt / lihIta! Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) leDhu, lIDhAm / aleT , alIDha / lileha, lilihe| lihyAt, likSISTa / leDhA / lekSyati, lekSyate / alekSyat , alekSyata / alikSat alikSatAm alikSan / alIDha, alikSata alikSAtAm alikSata / alIDhAH, alikSathAH alikSAthAm alikSadhvam, alIDhvam / alIkSAvahi, alihuhi alikSAmahi alihamahi / ityubhayapadaM samAptam / ___ atha hAdayaH / hAdayo'pi kAnubandhAH / huMka dAnAdanayoH / havaH ziti / 4 / 1 / 12 / juhotyAdayo dhAtavaH ziti dvirbhavanti / juhoti juhutaH juhvati / juhoSi juhuthaH juhutha / juhomi juhuvaH juhumaH / juhuyAt juhuyAtAm juhuyuH / juhotu, juhutAt juhutAm juhvatu / juhudhi, juhutAt juhutam juhuta / juhavAni juhavAva juhavAma / ajuhot ajuhutAm ajuhavuH 'ataH' pusi guNe ca siddham / ajuhoH ajuhutam ajuhuta / ajuhavam ajuhuva ajuhuma / parokSAyAm bhIhIbhRhostivat / 3 / 4 / 50 / - ebhyaH parasyAH parokSAyA Am vA bhavati, sa ca tivvat iti ' havaH ziti / iti dvitvam / juhavAzcakAra, juhavAmbabhUva, Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) juhavAmAsa / pakSe juhAva juhuvatuH juhuvuH / juhaviya, juhotha / hayAt / hotA / hoSyati / ahoSyat / ahauSIt ahauSTAm ahauSuH / hAMka tyAge / jahAti / ' hAkaH ' jahitaH / pakSe ___ eSAmI~ane'daH / 4 / 2 / 97 / - dvayuktAnAM jakSAdipaJcAnAM znApratyayasya cAto'viti ziti pare Ibhavati / jahItaH, jahati / jahAsi jahIthaH, jahithaH jahIya, jahitha / jahAmi jahIvaH, jahivaH jahImaH, jahimaH / yi luk / 4 / 2 / 102 / yAdau ziti pare hAka Ato lug bhavati / jahyAt / jahAtu, jahItAt , jahitAt jahitAm , jahItAm jahatu / / ___ A ca hau / 4 / 2 / 101 / hAko hau At izca vA bhavati / jahihi, jahIhi, jahAhi / jahItAt , jahitAt jahitAm , jahItAm jahIta, jahita / jahAni jahAva jahAma / ajahAt anahItAm , anahitAm anahuH / ajahAH anahItam , ajahitam anahIta , anahita / ajahAm anahIva, anahiva ajahIma, ajahima / jahA~ jahatuH jahuH / jahitha, jahAtha jahathuH jaha / jahau jahiva jahima / heyAt / hAtA / hAsyati / ahAsyat / ahAsIt / jibhIk bhye| bibheti| bhiyo navA / 4 / 2 / 99 // kiyaa| Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhiyoM vyaJjanAdau zityaviti irvA bhavati / bibhItaH, bibhitaH / bibhyati / bibheSi bibhIthaH, bibhithaH bibhItha, bibhitha / bibhemi bibhIvaH, bibhivaH bibhimaH, bibhImaH / bibhIyAt , bibhiyaat| bibhetu, bibhItAt , bibhitAt , bibhItAm , bibhitAm bibhyatu / vibhIhi, bibhihi / abibhet abibhItAm , abibhitAm abibhayuH / bibhayAJcakAra / vibhayAmbabhUva / bibhayAmAsa / bibhAya bibhyatuH bibhyuH / bhIyAt / bhetA / bheSyati / abheSyat / abhaiSIt abhaiSTAm abhaiSuH / hrIMk lajjAyAm / jiheti jihItaH nihiyati / jihIyAt / jihetu / jihIhi / jihrayANi / ajihet aniyuH| ajiheH / jihayAJcakAra, jihayAmbabhUva, jihayAmAsa / jihAya jihiyatuH jihiyuH / hIyAt / hetaa| heSyati / aheSyat / ahraSIt / pUMka pAlanapUraNayoH / - pRbhRmAhAGAmiH / 4 / 1 / 58 / eSAM dvitve sati ziti pUrvasya irbhavati / piparti oSThayAdur / 4 / 4 / 117 / 'dhAtoH sambandhina oSThyAt parasya RkArasya urbhavati kngiti| pipUrtaH, pipurati / piparSi pipUrthaH pipUrtha / piparmi pipUrvaH pipuurmH| pipUryAt / pipartu, pipUrtAt / apipaH apipUrtAm apiparuH / papAra paparatuH paparuH / paparitha / pUryAt 'vRto navA'nAzIHsicparasmai ca' iti parItA, paritA / pariSyati, parISyati / aparISyat , apariSyat / Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apArIt / hUsvo'pi pR pipati pipRtaH piprati ityAdayaH / Rk gatau iyarti iya'taH iyUti / iyarSi iyUthaH iyUtha / iyarmi iyuvaH iyUmaH / iyUyAt / iyat, itAt iyatAm iyatu / iyahi / iyarANi iyarAva iyarAma / aiH aiya'tAm aiyaruH / ai: aiya'tam aiyata / aiyaram aiyuva aiyUma / Ara AratuH AruH / Aritha / ' kyayaGAzIrye ' aryAt / artA / ariSyati / 'sartyartervA ' Arat AratAm Aran pakSe ArSIt ArTAm AryuH / iti dvAdau parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam / ohAM gatau / nihIte nihAte jihate / bihISe nihAye nihiidhve| jihe nihIvahe jihImahe / nihIta jihIyAtAm jihiirn| nihItAm nihAtAm jihatAm / jihai jihAvahai jihAmahai / anihIta bhanihAtAm ajihata / ajihIthAH ajihAthAm ajihIdhvam / ajihi anihIvahi ajihImahi / jahe jahAte jahire / jhile| hAsISTa / hAtA / hAsyate / ahAsyata / ahAsta ahAsAtAm mahAsata / mAk mAnazabdayoH / mimIte mimAte mimate / mimISe mimAthe mimIdhve / mime mimIvahe mimImahe / mimIta mimIyAtAm mimIran / mimItAm mimAtAm mimatAm / amimIta amimAtAm amimata / mame mamAte mamire / mAsISTa / mAtAse / mAsyate / amAsyata / amAsta / ityAtmanepadaM samAptam // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athobhayapadam / - DudAMgk dAne / dadAti 'bhazcAtaH' ityAkAraluki dattaH dadati / dadAsi datthaH datya / dadAmi dadvaH dadmaH / datte dadAte dadate / datse dadAthe daddhve / dade dadvahe dadmahe / dadyAt dadyAtAm ddyuH / dadIta dadIyAtAm dadIran / dadAtu, dattAt dattAm dadatu / __ hau daH / 4 / 1 / 31 / dAsajJakasya hau pare erbhavati, na ca dviH / dehi dattam datta / dadAni dadAva dadAma / dattAm dadAtAm dadatAm / datsva / adadAt adattAm adaduH / adadAH / adatta adadAtAma adadata / dadau dadatuH daduH / dade dadAte ddire| deyAt / daasiisstt| dAtAsi, dAtAse / dAsyati, dAsyate / adAsyat , adAsyata / 'pibaiti-' ityAdinA sico luk adAt. adAtAm aduH / adAH adAtam adAta / adAm adAva adAma / 'izca sthAdaH' 'dhuhasvAt-' iti adita adiSAtAm adiSata / adithAH adiSAyAm adiDDhvam / adiSi adiSvahi adiSmahi / DudhAMgak dhAraNe ca / dadhAti / dhAgastayozca / 2 / 1 / 78 / .. dhAgazcaturthAntasya dAderAderdasya tayoH sadhvozca pratyayayoH parayozcaturyo bhavati / dhattaH dadhati / dadhAsi dhattha: dhatya / dadhAmi Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112) dadhvaH dadhmaH / dhatte dadhAte dadhate / dhatse dadhAthe dhaddhve / dadhe dadhvahe dadhmahe / dadhyAt / dadhIta / dadhAtu, dhattAt dhattAm dadhatu / dhehi, dhattAt dhattam dhatta / dadhAni dadhAva dadhAma / dhattAm dadhAtAm dadhatAm / dhatsva dadhAthAm dhaddhvam / dadhai dadhAvahai ddhaamhai| adadhAt adhattAm adadhuH / adhatta adadhAtAm adadhata / apatyAH adadhAthAm adhaddhvam / adadhi adadhvahi adadhmahi / dayauM dadhatuH dadhuH / dakSa dadhAte ddhire| dheyAt / dhAsISTa / dhAtA / dhAsyati / dhAsyate / adhAsyat / adhAsyata / adhAt adhAtAm adhuH / adhita adhiyAtAm adhiSata / aghiyAH adhiSAthAm adhiDDhvam / adhiSi adhiSvahi adhimahi / TuDubhaMgak poSaNe ca / 'pRbhRmAhAGAmiH ' bibharti vibhRtaH vibhrati / birSi vibhRthaH vibhRya / vibharmi vibhRvaH vibhRmaH / vibhRte bibhrAte vibhrate / bibhRSe bibhrAthe bibhRdhve / vibhre bibhRvahe bibhramahe / bibhRyAt , bibhrIta / bibhartu, bibhRtAt bibhRtAm bibhratu / bibhRhi / vibharANi bibharAva bibharAma / vibhRtAm bibhrAtAm bibhratAm / vibhRthva vibhrAthAm vibhRdhvam / avibhaH abibhRtAm abibharuH / abibhRta abibhrAtAm avibhrata / bibharAJcakAra, vibharAJcake bibharAmbabhUva bibharAmAsa / babhAra / babhre / bhriyAt / / - RvarNAt / 4 / 3 / 36 / . RvarNAntAd dhAtoraniTAvAtmanepadaviSayau sijAziSau kidvad Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 113 ). 1 bhavataH / bhRSISTa / bhartA / bhariSyati / bhariSyate / abhariSyat / abhariSyata / abhASat abhASTam abhArSuH / abhRta abhRSAtAm abhRSata / NijUMkI zauce ca / nijAM zityet / 4 / 1 / 57 / nivijviSAM ziti viSaye dvitve sati pUrvasyaid bhavati / nenekti neniktaH nenijati / nenekSi nenikthaH neniktha / nenejmi nenijvaH nenijmaH / nenikte nenijAte nenijate / nenikSe nenijAthe nenigdhve / nenije nenijvahe nenijmahe / nenijyAt / nenijIta / nektu neniktAm nijatu / nenigdhi / neniktAm nenijAtAm nenijatAm / nenikSva nenijAthAm nenigdhvam / nenejai nenejAva hai nenejAmahai / anene aneniktAm anenijuH / anenikta anenijAtAm anenijata / nineja / ninije / nijyAt / nikSISTa / nektA / nekSyati, nekSyate / anekSyat, anekSyata / anaikSIt anaiktAm anaizkSuH / anikta anikSAtAm anikSata / vijRMkI1 pRthagbhAve / veveti veviktaH vevijati / bevite vevijAte vevijate / vevijyAt / vevijIta / vevektu / veviktAm / avevek / avevikta / viveja / vivije / vijyAt / vikSISTa / vektA / vekSyati / vekSyate / avekSyat / avekSyata / RdittvAdaGi avijat / pakSe avaikSIt avaiktAm avaikSuH | avikta avikSAtAm avikSa / vi vyAptau / veveSTi veviSTaH veviSati / veviSTe / veviSyAt / veviSIta / I 1 I 8 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114) veveSTu / veviSTAm / aveTa aveviSTAm / viveSa / vivisse| viSyAt / vikSISTa / veSTA / vekSyati / vekSyate / avekSyat / avekSyata / ladittvAdaGi aviSat aviSatAm aviSan / saki avikSata avikSAtAm avikSanta / avikSathAH avikSAthAm avikSadhvam / avikSi avikSAvahi avikSAmahi / ityubhayapadaM samAptam / iti hAdigaNaH smaaptH| atha divaadignnH| anuman cAnubandhA divAdayaH / dibUca krIDAjayecchApaNidyutistutigatiSu / divAdeH zyaH / 3 / 4 / 72 / divAdibhyaH kartari vihita ziti pare zyaH pratyayo bhavati / " bhvAdernAmina:-' iti dIvyati dIvyataH dInyanti / dIvyasi dIvyathaH dIvyatha / dIvyAmi dIvyAvaH dIvyAmaH / dIvyet dIvyetAm diivyeyuH| dIvyeH / dInyatu, dIvyatAt dIvyatAm dIvyantu / dIvya / adIvyat adIvyatAm adIvyan / adIvyaH adIvyatam adIvyata / adIcyam adIvyAva adIvyAma / dideva / dIvyAt / devitA |devissyti| adeviSyat / adevIt adeviSTAm adeviSuH / lapa apaca jrsi| Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) RtAM ktiIr / 4.4 / 116 / Rdantasya dhAtoH kiti Diti ca pare RkArasya ir bhavati / dIrgha ca jIryati jIryataH jIryanti / jIryet / jIryatu / ajIryat / ajAra jeratuH, jajaratuH jeruH, ajaruH / jeritha, jajaritha jerathuH, majarathuH jera, najara / janAra, jajara jerikha, janariva jerima, jajarima / jIryAt / jarItA, jaritA / jariSyati, jarISyati / ajarISyat , ajariSyat / 'Rdicchvi -' iti vA'Gi ajast amaratAm anaran / pakSe ajArIt / jhIryati / jhIryet / jhIryatu / ajhIryat / majhAra jajharatuH / jhIryAt / jharitA, jharItA / ariSyati, jharISyati / ajhariSyat , ajharISyat / ajharat , ajhArIt / zoMca takSaNe / otaH zye / 4 / 2 / 103 / ... dhAtorokArasya zyapratyaye pare lum bhavati / zyati zyataH zyanti / zyasi zyathaH zyatha / zyAmi zyAvaH. zyAmaH / zyeta zyetAm zyeyuH / zyeH zyetam zyeta / zyeyam zyeva. zyema / zyetu zyetAt zyetAm zyantu / zya zyatam . zyata / zyAni zyAva zyAma / azyat azyatAm azyan / azyaH azyatam azyata / azyam azyAva azyAma / zazau zazatuH zazuH / zazitha, zazAtha / zAyAt / zAtA / zAsyati / azAsyat / 'TdheghAzAcchAso vA' azAt azAtAm ashuH| Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) pakSe azAsIt azAsiSTAm azAsiSuH / do choMca chedane / yati / cet / dyatu / adyat / dadau dadatuH daduH / daditha, dadAtha / deyAt / dAtA / dAsyati / adAsyat / adAt adAtAm aduH| chyati / chyet / chyatu / acchayat / cacchau / chAyAt / chaataa| chAsyati |acchaasyt / acchAt , acchAsIt / SoMca antkrmnni| syati / syet / syatu / asyat / samau / seyAt / sAtA / sAsyati / asAmyat / asAt asAtAm asuH / asAsIt asAsiSTAm amAsiSuH / bIDac ljjaayaam| bIDyati / bIDyet / brIDyatu / avrIDyat / vivrIDa / bIDyAt / viidditaa| viiddissyti| abriiddissyt| avrIDIt / nRtaic nartane / nRtyati / nRtyet / nRtyatu / anRtyat / nanata nanRtatuH nanRtuH / nanartitha / nRtyAt / nartitA / . kRtacUtanRtacchRdatRdo'sicaH sAdervA / 4 / 4 / 50 / ---- ebhyaH parasyAsicaH sAderazita AdiriD vA bhavati / nartiSyati, naya'ti / anatiSyat , anaya't / anIt / kuthac pUtibhAve / kuthyati / kuthyet / kuthyatu / akuthyat / cukotha / kuthyAt / kothitA / kothiSyati / akothiSyat / akothIt / puthaca hiMsAyAm / puthyati / puthyet / puthyatu / aputhyat / pupotha / puthyAt / pothitA / pothiSyati / apothiSyat / apothIt / gudhac pariveSTane / gudhyati / gudhyet / gudhytu| agudhyt| nugodha / gudhyAt / godhitA / godhiSyati / agodhiSyat / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agodhIt / rAdhaMc vRddhau / rAdhyati / rAdhyet / rAdhyatu / arAdhyat / rarAdha avitprokssaasettthvoreH| 4 / 1 / 23 / . rAdhehi~sArthasyAvitparokSAyAM seTi thavi ca pare ebhavati, na ca dviH / redhatuH redhuH / redhitha revathuH redha / rarAdha redhiva redhima / hiMsArthasyAbhAve ArarAdhatuH ArarAdhuH / rAdhyAt / rAdhitA / rAdhiSyati / arAdhiSyat / arAtsIt arAddhAm arAtsuH / vyavaMca tADane / jyAvyadhaH kliti / 4 / 1 / 81 / jyAvyadhoH sasvarAntasthA kiti Diti yvRd bhvti| vidhyti| vidhyet / vidhyatu / avidhyat / parokSAyAM jyAvyevyadhivyacivyatheriH ' vivyAdha vividhatuH vividhuH / vidhyAt / vydhaa| vyatsyati / avyatsyat / avyAtsIt avyAddhAm avyAtsuH / kSipaMca preraNe / kSipyati / kSipyet / kSipyatu / akSipyat / cikSepa / kSipyAt / kSeptA / kSepsyati / akSepsyat / ajhaipsIt ajhaiptAm ajhaipsuH / ajhaipsIH / puSpac vikasane / puSpyati / puSpyet / puSpyatu / apuSpyat / pupuSpa / puSpyAt / puSpitA / / puSpiSyati / apuSpiSyat / apuSpIt / tima tIma STima STImaca ArdrabhAve / SivUca ratau / sIvyati / sIvyet / sIvyatu / asIvyat / siSeva / sIvyAta / sevitA / seviSyati / asekSyit .. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) asevIt / priyac gatizoSaNayoH / ThivU livUca nirasane / chIvyati / SThIbyet / SThIvyatu / aSThIvyat / 'tirvA SThivaH' tiSTheva tiSThivatuH tiSThivuH / pakSe TiSTheva TiSThivatuH ttisstthivuH| SThIvyAt / sstthevitaa| STheviSyati / aSTheviSyat / aSThevIt / kSIvyati / kSIvyet / kSIvyatu / akSIvyat / cikSeva / kSInyAt / kSevitA / kSeviSyati / akSaviSyat / akSevIt / iSac gatau / iSyati / iSyet / izyatu / aiSyat / iyeSa ISatuH ISuH / iyessith| iSyAt / eSitA / eSiSyati / aiSiSyat / eSIt / SNasUca nirasane / snasyati / sasnAsa / snasitA / asnAsIt , asnasIt / knasUca vRtidIptyoH knasyati / caknAsa / aknasIt, aknAsIt / maica bhaye / trasyati / trasyet / trasyatu / atrasyat / trasyAt / trasitA / tramiSyati / atrasiSyat / atrAsIt , atrasIt / parokSAyAm tatrAsa tatrasatuH, vesatuH tatrasuH, tresuH| tresitha, tatramitha / 'bhrAsabhlAsabhramamatrAti' ityAdinA vA zye / pakSe trasati / traset / trasatu / atrasat / pyusaca dAhe / vaha pahaca zakto / sadyati / sahyet / shytu| ashyt| sasAha seha : sehuH / sehitha / sahyAt / sahitA, soDhA / sahiSyati / asahiSyat / asAhIt , asahIt / atha pussaadiH| puSaMca puTau / puSyati / puSyet / puSyatu / apuSyat / puposs| puSyAt / poSTA / pekSyati / apekssyit| puSAditvAdaG apuSat / Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119 ) auviSyat / * ucac samavAye / ucyati / ucyet / ucyatu / aucyat / ucoca / ucyAt / ocitA / ociSyati / aucat aucatAm aucan / luTac viloTane / vyati / luTyet / luvyatu / aluvyaMt / luloTa / luTyAt / loTitA / loTiSyati / aloTiSyat / aluTat aluTatAm aluTan / SvidAMc gAtraprakSaraNe / svidyati / svidyet / svidyatu / asvidyat / siSveda / svidyAt / svettA / svetsyati / asvetsyat / asvidat svidatAm asvin / klidauca ArdrabhAva / kliyati / . cikkeda / kleditA / aklidat / JimidA snehane / midaH zye / 4 / 3 / 5 / miderupAntyasya ye pare guNo bhavati / medyati / medyet / medyatu | amedyat / mimeda / midyAt / meditA / mediSyati / amediSyat / amidat amidatAm / JikSvidAc mocane ca / kSvidyati / akSvidyat / cikSveda / kSvidyAt / kSveditA / akSvediSyat / akSvidat / kSudhaM bubhukSAyAm / kSudhyati / kSudhyet / kSudhyatu / akSudhyat / cukSodha | kSudhyAt / kSoddhA / kSotsyati / akSotsyat / akSuvat / zudhaMc zauce / zudhyati / zuzodha / azudhat / kruc kope / krudhyati / krudhyet / krudhyatu / akrudhyat / cukrodha | krudhyAt / akrudhat / vidhUMca saMrAddhau / sidhyati / siSedha / sidhyAt / sevA / setsyati / asetsyat / abhidhat / RdhUc vRddhau / Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120) , Rdhyti| Rdhyet / Rdhyatu / Aya't / Anardha / RdhyAt / * ardhitA / adhissyti| ArdhiSyat |aardht| gRdhUca abhivaasaayaam| " gRdhyti| gRdhyet| gRdhyatu / agRdhyat / nagardha / gRdhyAt / gardhitA / gadhiSyati / agardhiSyat / agRdhat / radhauca hiMsAsarAddhayoH / .. radhyati / radhyet / radhyatu / aradhyat / ragha iTi tu parokSAyAmeva / 4 / 4 / 101 / , radhaH svarAt paraH svarAdau pratyaye pare no'nto bhavati, iTi tu parokSAyAmeva / rarandha rarandhatuH rarandhuH / rarandhitha rarandhiva rarandhima / radhyAt 'dhUgauditaH' radhitA, raddhA / radhiSyati, ratsyati / aradhiSyat / aratsyat / aradhat aradhatAm aradhan / tRpauca prItau / tRpyati / tRpyet / tRpyatu / atRpyat / tatarpa tatRpatuH tatRpuH / tRpyAt / 'spRzAdisRpo vA traptA, tA, tarpitA / trapsyati, taya'ti, tarpiSyati / atrapsyat , atarpiSyat , ata ya't / ' spRzamRzakRSatRpaDapo vA ' iti vA sici atAsIt, atrApsIt , audittvAd veTi atIt , puSAditvAGi atRpat / dRpauca harSasamohanayoH / dRpyati / dRpyet / dRpyatu / adRpyat / dadarpa dadRpatuH dadRpuH / dRpyAt / dartA, darpitA, draptA / darpiSyati, daya'ti, drpsyti| adarpiSyat , adaya'tU , adrapsyat / adrApsIt , adAsIt , adapIt , adRpat / kupac krodhe| kupyati / kupyet / kupytu| akupyat / cukop|kupyaat| kopitA / kopi Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) . Syati / akopiSyat / akupat / gupaca vyAkulatve / gupyati / jugop| gopitA / agupat / yupa rupa lupaca vimohane / Dipaca kSepe / Dipyati / DiDepa / DepitA / aDipat / STrapac smucchaaye| lubhac gAyeM / lubhyati / lubhyet / lubhyatu / alubhyat / lulobha / alubhat / kSubhaca saMcalane / Nabha tubhac hiMsAyAm / nabhyati / nanAbha nebhatuH nebhuH / nebhitha / nabhyAt / nbhitaa| nabhiSyati / anabhiSyat / anabhat / nazauca adarzane / nazyati / nazyet / nazyatu / anazyat / nanAza nezatuH neshuH| nezitha / nazyAt / - nazo dhuTi / 4 / 4 / 109 / nazeH svarAt paro dhuDAdau pratyaye pare no'nto bhavati |neNtt, nazitA / nakSyati, naziSyati / anajhyat , anaziSyat / nazernez kA'Gi / 4 / 3 / 102 / / nazeraGi pare nez vA bhavati / anezat , anazat / ue| sargAttu nazaH zaH / 2 / 3 / 78 / adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya zantasya nazo no No bhvti| kuzac zleSaNe / kuzyati / akuzyat / cukoza / akuzat / . bhRzU bhraMzUc adhaHpatane / bhRzyati / abhRzyat / bamarza / bharzitA / : abhRzat / bhrazyati / abhrazyat / babhraMza / bhrazyAt / bhrNshitaa| Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 122 ) bhraMziSyati / / abhrazat / vRzac varaNe / vRzyati / avRzyat / avRzat / kRzac tanutve / kRzyati / cakarza / akRzat / zuSaMc zoSaNa / zuSyati / zuzoSa / zuSyAt / zoSTA / zokSyati / azokSyat / azuSat / duSaMc vaikRtye / duSyati / aduSyata / dudoSa / duSyAt / doSTA / dokSyati / adokSyat / aduSat / zliSaMc AliGgane / liSyati / azliSyata / zizleSa / zliSyAt / zleSTA / kSyati / azlekSyat / zliSaH / 3 / 4 / 56 / SosnyAM sa bhavati / AkSita kAntAM ^ ani zivadattaH / AzlikSatAm AkSin / nAsatvA zleSe | 3 | 4 / 57 / aprANyAzleSArthAt zliSaH sag na bhavati / upAzliSat jatu kASThaM ca / upAzliSatAm upAzliSan / pluSUc dAhe / pluSyati / puploSa / aplusst| JitRvac pipAsAyAm / tRSyati / tRvyet / nRSyatu / atRtryat / tatarSa / atRSat / tuSaM hRpac tuSTau / tuSyati / atuSyat / tutoSa / atuSat / hRSyati / hRSyet / hRSyatu / ahRSyat / jaharSa / hRpyAt / harSitA / harSiSyati / aharSiSyata / 1 ahRSat / ruSaMc roSe / ruSyati / ruroSa / rudhyAt / roSTA, roSitA / 1 rokSyati / arokSyat / aruSat / viruc preraNe / visyati / Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 123) vivesa + avisat / kusac zleSe / kusyati kusyet / akusyt| . cukosa / akusat / asUca kSepaNe / asyati / asyet| asyatu / Asthat / Asa AsatuH AsuH / asyAt / asitr| asiSyati / AsiSyat / Asthat AsthatAm Asthan / yasUc prayatne / ' bhrAsa lAsa-' ityAdinA vA shyH| ysyti| yasyet / yasyatu / ayasyat / yasati / yaset / yasatu / ayasat / yayAsa yesatuH yesuH / yesitha / yasyAt / yasitA / yasiSyati / ayasiSyat / ayasat / jasUc mokSaNe / tasU dasUc upakSaye / vasUc stambhe / vusac utsargeH / musac khaNDane / musyati / sumosa / amusat / manaic pariNAme / zamU damUc upshme| . .... ..... zamasaptakasya zye / 4 / 2 / 111 / zamAdInAM saptAnAM zye pare dIrgho bhavati / shaamyti| shaamyet| shaamytu| azAmyat / zazAma zematuH shemuH| zemitha / zamyAt / - shmitaa| zamiSyati / azamiSyat / azamat / dAmyati / dAmyet / dAmyatu / adAmyat / dadAma dematuH demuH / damyAt / damitA / damiSyati / adamiSyat / adamat / tamUc kAGkSAyAm / tAmyati / tatAma tematuH temuH / temitha / tamyAt / - tamitA / tamiSyati / atamiSyat / atamat / zramUca khednpsoH| zrAmyati / zrAmyet / zrAmyatu / azrAmyat / zazrAma / zramyAt / 'amitA / zramiSyati / amiSyat / azramat / bhramUca anava Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) sthAne / bhrAsamlAsabhrama-'iti bhrAmyati, bhramati / bhrAmyet , bhramet / bhrAmyatu, bhramatu / abhrAmyat , abhramat / babhrAma babhramatuH, bhramatuH babhramuH, bhrmuH| babhramitha, bhramitha / bhrmyaat| bhrmitaa| bhramiSyati / abhrmissyt| abhramata / kSamauca sahane / kSAmyati / kSAmyet / kSAmyatu / akSAmyata / cakSAma cakSamatuH cakSamuH / kSamitA, kSantA / kSamiSyati, saMsyati / akSamiSyat , akSasyat / . akSamat / madec harSe / mAdyati / mAyet / mAdyatu / amAvan / mamAda medatuH meduH / meditha / madyAt / maditA / madiSyati / amadiSyat / amadat / klamUc glAnau / 'SThivUklamvAcama:' klAmyati / klAmyeta / klAmyatu / aklAmyat / klAmati klAmet / klAmatu / aklAmat / caklAma / klamyAt / klamitA / klamiSyati / aklamiSyat / aklamat / muhauca vaicitye / muhyati / muhyet / muhyatu / amuhyat / mumoha / muhyAt / mohitA, iDabhAve -- muhadruhaSNuhaSNiho vA ' mogdhA pakSe Dhatve moDhA / mohiSyati, mokSyati / amohivyat, amokSyat / amuhat / duhauca nighAMsAyAm / druhyati / druhyet / druhyatu / adruhyat / dudroha / druhyAt / drohitA, drogdhA, droDhA / drohiSyati, prokSyati / adrohiSyat , adhokSyat / adruhat / SNuhauca udgiraNe / snuhyati / snuhyet / snuhyatu / asnuhyat / suSNoha / snuhyAt / snohitA, snogdhA, snoDhA / snohiSyati, snokSyati / asnohiSyat , asnokSyat / - asnuhan / SNihauca prItau / snihyati / nihyet / snihyatu / Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125) asnihyat / siSNeha / snihyAt / snehitA, snegdhA, sneDhA / snehidhyati, snekSyati / asnehiSyat , asnekSyat / asnihata / iti puSAdiH prismaaptH| * SUDauc prANiprasave / sUyate sUyete sUyante / sUyase sUyethe sUyadhve / sUye sUyAvahe sUyAmahe / sUyeta sUyeyAtAm sUyeran / suyatAm sUyetAm sUyantAm / sUyasva / asUyata / suSuve suSuvAte suSuvire / saviSISTa, soSISTa / savitA, sotA / saviSyate, soSyate / asaviSyata, asoSyata / asaviSTa, asoSTa / dUc paritApe / dUyate / dUyeta / dUyatAm / adUyata / duduve / davitA / daviSyate / adaviSyata / adaviSTa / dIMc kssye| diiyte| diiyet| dIyatAm / adIyata / dIya dIGaH kGiti svare / 4 / 3 / 93 / dIDa: kGityaziti svare dIy bhavati / didIye didIyAte, didiiyire| ___yabakGiti / 4 / 2 / 7 / dIDo yapi cAGiti viSaye Ad bhavati / dAsISTa / dAtA / dAsyate / adAsyata / adAsta adAsAtAm adAsata / dhIMc anAdare dhIyate / dhIyeta / dhIyatAm / adhIyata / didhye| dheSISTa / dhetA / dheSyate / adheSyata / adheSTa adheSAtAm adhe-- Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 126) pt| mIJc hiMsAyAm / mIyate / miiyet| mIyatAm / amIyata / mimye / meSISTa / metAse / meSyate / ameSyata / ameSTa / lIMca zleSaNe / lIyate / liiyet| lIyatAm / alIyata / lilye / lIlinorvA / 4 / 2 / 9 / anayoryapi khalacalvanite'kDiti ca viSaye Ad vA bhvti| leSISTa, laasiisstt| letA, laataa|laasyte, leSyate / alAsthata, aleSyata / alAsta alAsAtAm alaast| aleSTa aleSata / DIc gatau DIyate / DiDye / DayiSISTa / DayitAse / DayiSyate / aDayiSyata / ajayiSTa / zrIMc karaNe / vrIyate / vidriye / veSISTa / tretAse / veSyate / aveSyata / atreSTa / iti sUyatyAdiH / pIca pAne / pIyate / pipye / peSISTa / petA / peSyate / apapyata / apeSTa / Ic gatau / Iyate / aiyata / ayAJcake / ayAmbabhUva / ayAmAsa / eSISTa / etA / eSyate / aiSyata / aiSTa / prIMc prItau / prIyate / pipriye / preSISTa / pretaa| preSyate / apresstt| yujiMca samAdhau / yujyate / yujyeta / yujyatAm / ayujyata / yuyuje / yukSISTa / yoktaa| yokSyate / ayokSyata / ayukta / sRjic visarge / sRjyte| ssRje| sraSTA / srakSyate / vRtUci varaNe / padiMca gatau / padyate / padyeta / padyatAm / apadyata / pede pedAte pedire / palsISTa / pattA / patsyate / apatsyata / bica te padaskhaluk ca / 3 / 4 / 66 / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) padyate: kartaryadyatanyAste pare nica bhavati, nimittatasya ca luk / apAdi apatsAtAm apatsata / apatthAH apatsAyAm apaddhvam / apatsi apatsvahi apatsmahi / vidic sattAyAm / vidyate / avidyata / vivide / ksiISTa / vettA / vetsyate / avetsyata / avitta akitsAtAm aktsit| khidica dainye| khidyte| cikhide| vitsISTa / khettaa| khetsyate / akhitta / yudhiMca smprhaare| yudhyate / yuyudhe / yutsISTa / yoddhA / yotsyate / ayotsyata / ayuddha ayutsAtAm ayutsata / ano rudhiMca kAme / prAyeNAyamanupUrvaH / anurudhyate / anururudhe / anurutsISTa / anuroddhA / ' anvarotsyata / anvaruddha anvarutsAtAm anvarutsaka / burSi mAnica jJAne / budhyate / abudhyata / bubudhe / bhutsISTa / bodhaase| bhotsyate / abhotsyata / mici abodhi / pakSe abuddha abhutsAtAm abhutsata / manyate / amanyata / mene menAte menire / maMsISTa / mntaa| masyate / amaMsyata / amaMsta amaMsAtAm amaMsata / anic prANane / janaici prAdurbhAve / .. jA jJAjano'tyAdau / 4 / 2 / 104 / jJAjanoH ziti jA bhavati na tvanantare tivAdau / jAyate / jAkheta / nAyatAm / ajAyata / jajJe jajJAte jajJire / janiSISTa / janitA / naniSyate / ajaniSyata 'dIpajana-' iti lici pakSe .. na.janavadhaH / 4 / 3 / 54 / / Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 128 ) ' anayoH niti Niti kRti au ca pare vRddhirna bhavati / anani, ananiSTa ajaniSAtAm ajnisst| dIpaici dIptau / dIpyate / dIpyeta / dIpyatAm / adIpyata / didIpe didIpAte didIpire / dIpiSISTa / dIpitA / dIpiSyate / adIpiSyata / adIpi, adIpiSTa adIpighAtAm adIpiSata / tapiMca aizvarye vA / tapyate / atapyata / tepe tepAte tepire / tapsISTa / taptA / tapsyate / atapsyata / atapta atapsAtAm atapsata / pUraici ApyAyane / pUryate / pUryeta / pUryatAm / apUryata / pupUre / pUriSISTa / pUritA / pUriSyate / apUriSyata / apUri, apUriSTa apUriSAtAm apUriSata / ghUraiG jUraici jarAyAm / ghUryate / aghUryata / jure / ghariSISTa / dhUritA / dhUriSyate / aghariSyata / aghUriSTa / jUryate / aryata / jujUre / jUritA / riSISTa / jUriSyate / ariSyata / ariSTa / dhUraiG gUraici gatau / tUraici tvarAyAm tUryate / tUryeta / tUryatAm / atUryata / tutUre / tUriSISTa / tUritA / tUriSyate / atUriSyata / atUriSTa / ghUrAdayo hiMsAyAM ca / cUraici dAhe / klizica upatApe / klizyate / ciklize / kleziSISTa / kleshitaa| kleziSyate / akleziSyata / akleziSTa / liziMc alpatve / lizyate / alizyata / lilize / likSISTa / leSTA / lekSyate / alekSyata / alikSata alikSAtAm alikSanta / kAzica dIptau / kAzyate / akaashyt| cakAze / kAziSISTa / kAzitA / kAziSyate / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 129 ) akAziSyata / akAziSTa / ityAtmanepadaM samAptam ||shkiiNc mrssnne| zakyate / zakyeta / zakyatAm / azakyata / zeke / zakSISTa / zaktA / zakSyate / azakSyata / azakta azakSAtAm azakSata / zakyati / zakyet / shkytu| azakyat / zazAka zekatuH zekuH / zakyAt / zaktA / zakSyati / azakSyat / azAkSIt azAktAm azAzcaH / zugaic pUtibhAve / zucyati / zucyate / azucyat / azucyata / zuzoca / shushuce| zucyAt / zociSISTa / zocitA / zociSyati / zociSyate / azociSyat / azociSyata / azucat , azocIt / azociSTa / raJjIMc raage| akadinozca rme|4|2|50| akaTi ghinaNi zavi ca pare raJjerupAntyasya no lug bhavati / ranyati / rajyate / rajyet / ranyeta / rajyatu / rajyatAm / arajyat / arajyata / raraJja raraJjatuH raraJjuH / raraje raraJjAte raraJjire / rajyAt / razISTa / rtaa| rakSyati / rakSyate / arakSyat / arakSyata / arAsIt arAtAm arAkSuH / araGka aramAtAm arasata / zapIMca aakroshe| zapyati / zapyate / azaSyat / azapyata / zazApa zepatuH zepuH / zepe zepAte shepire| zapyAt / zapsISTa / zaptA / zapsyati / zapsyate / azapsyat / azapsyata / azApsIt azAptAm azApsuH / azapta azapsAtAm azapsata / mRSIca titikSAyAm / mRSyati / mRSyate / Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130) amRSyat / amRSyata / mamarSa / mamRSe / mRSyAt / marSiSISTa / marSitA / marSiSyati / marSiSyate / amarSiSyat / amarSiSyata / amapIt / amarSiSTa / NahIca bandhane / nahyati / nhyte| nahyet / na ta / nahyatu / nahyatAm / anahyat / anahyata / nanAha nehatuH nehuH / nehe nehAte nehire / nahyAt / 'nahAhordhatau' natsISTa / naddhA / natsyati / natsyate / anatsyat / anatsyata / anAtsIt anAddhAm anAtsuH / anaddha anatsAtAm anatsata / anaddhAH anatsAthAm anaddhvam / anatsi anatsvahi anatsmahi / ityubhayapadaM samAptam / iti divAdigaNaH parisamAptaH / atha khaadignnH| TAnubandhAH svAdayaH puMgaTu abhiSave svAdeH zruH / 3 / 4 / 75 / . svAdeH kartari vihite ziti nurbhavati / 'uznoH' iti guNe sunoti sunutaH sunvanti / sunoSi sunuthaH sunutha / sunomi / vamyaviti vA / 4 / 2 / 87 / asaMyogAt paro ya ustadantasya pratyayasya lugvA bhavati Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 131 ) camAdau aviti pare / sunvaH, sunuvaH sunmaH, sunumaH / sunute sunvA sunvate / sunuSe sunvAthe sunudhve / sunve sunvahe, sunuvahe sunmahe, sunumahe / sunuyAt / sunvIta sunvIyAtAm sunvIran / sunotu, sunutAt sunutAm sunvatu / sunu, sunutAt sunutam sunuta / sunavAni sunavAva sunavAma / sunutAm sunvAtAm sunvatAm / sunuSva sunvAthAm sunudhvam / sunavai sunavAvahai sunavAmahai / asunutAm asunvan / asunoH asunutam asunuta / asunavam asunuva, asunva asunuma, asunma / asunuta asunvAtAm asunvt| asunuthAH asunvAthAm asunudhvam / asunvi asunuvahi, asunvahi asunumahi, asunmahi / suSAva suSuvatuH suSuvuH suSuve suSuvAte suSuvire / sUyAt / soSISTa / sotA / soSyati / soSyate / asoSyat / asoSyata / 'dhUgasustoH parasmai ' asAvIt asAviSTAm asAviSuH / asoSTa asoSAtAm asota | upasargAt tu-- 1 upasargAt sugsuvasostustubho'vyayadvitve / 2 / 3 / 39 // dvayuktAbhAve upasargasyAd nAmyAdeH parasya sunotyAdeH saH SU bhavati, avyavadhAne'pi / abhiSuNoti / paryaSuNot / SiMgT bandhane / sinoti / sinute / sinuyAt / sinvIta / sinotu / sitAm / asinot / asinuta / siSAya / siSye / sIyAt // seSISTa / setA / seSyati / sepyate / aseSyat / aseSyata / asai1 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 132) pIt / aseSTa aseSAtAm aseSata / ziMgTu nizAne / zinoti / zinute / azinot / azinuta / zizAya / zizye / zIyAt / zeSISTa / zetA / zeSyati / zeSyate / azeSyat / azeSyata / azaiSIt / azeSTa / DumiMgTu prakSepaNe / minoti / minute / minotu / minutAm / migmIgo'khalacali / 4 / 2 / 8 / anayoryapi khala ac alvarjite'kGiti pratyaye ca Ada bhavati / mamau mimyatuH mimyuH / mamitha, mamAtha mimyathuH mimya / mamau mimyiva mimyima / mimye mimyAte mimyire| mIyAt / mAsISTa / mAtA / mAsyati / mAsyate / amAsyat / amAsyata / amAsIt / amAsta / ciMgaTa cayane / cinoti / cinute / cinuyAt / cinvIta / cinotu / cinutAm / acinot / acinuta / ce kirvA / 4 / 1 / 36 / / samparokSayotvei sati pUrvasmAt parasya ceH kirvA bhavati / cikAya cikyatuH cikyuH / cikye cikyAte cikyire / cicAya cicyatuH cicyuH / cicye cicyAte cicyire / cIyAt / ceSISTa / cetA / ceSyati / ceSyate / aceSyat / aceSyata / acaiSIt / aceSTa / dhUgaT kampane / dhUnoti / dhUnute / adhUnot / adhUnuta / dudhAva dudhuvatuH dudhuvuH / dudhuve dudhuvAte dudhuvire / dhUyAt / dhoSISTa 'dhUgauditaH' dhaviSISTa / dhotA, dhvitaa| dhoSyati, dhaviSyati / Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 133 ) voSyate, dhaviSyate / adhoSyat, adhaviSyat / adhoSyata, adhavidhyata / adhAvIt, adhauSIt / adhaviSTa, adhoSTa / stRgUha AcchAdane / stRNoti / stRNute / astRNot, astRNuta / tastAra 'saMyogAdRdateH' tastaratuH tastaruH / tastartha / tastare tastarAte tastarire / ' kyaGAzIrye ' iti guNe staryAt / saMyogAdRtaH / 4 / 4 / 37 / dhAtoH saMyogAt paro ya RkArastadantAt parayorAtmanepadaviSayayoH sijAziSorAdiriD vA bhavati / stariSISTa, stRSISTa / startAse / stariSyati / stariSyate / astariSyat / astariSyata | astArSIt astASTam astArSuH / Atmanepade iTpakSe astariSTa astariSAtAm astariSata / astRta astRSAtAm astRSata / kRMgT hiMsAyAm / kRNoti / kRNute | akRNot / akRNuta / cakAra / cakre / kriyAt / kRSISTa / kartAsi / kartAse / kariSyati / kariSyate / akariSyata / akariSyat / akArSIt / akRta akRSAtAm akRSata / vRguT varaNaM / vRNoti / vRNute / vRNuyAt / 'vRNvIta / avRgot / avRNuta / vavAra vatratuH vavruH / vavaritha / va vA varei / triyAt / 1 iT sijAziporAtmane / 4 / 4 / 36 / vRtaH parayorAtmanepadaviSaye sijAziSorAdiriD vA bhavati / variSISTa, vRSISTa / 'vRto navA ' ityAdinA varitAsi, barItAsi / Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 134 ) varitAse, varItAse / variSyati, varISyati / varISyate, variSyate / avarISyat , avariSyat / avarISyata, avariSyata / avArIt avAriSTAm avAriSuH / avariSTa, avarISTa avariSAtAm , avarISAtAm avarISata, avariSata / pakSe avRta avRSAtAm avRSata / ityubhayapadinaH svAdayaH samAptAH / atha parasmaipadinaH svAdayaH / hiMT gativRddhyoH / hinoti| hinuyAt / hinotu / ahinot / aGe hihano ho ghaH pUrvAt / 4 / 1 / 34 / hihanoDavarne pratyaye pare dvitve sati pUrvasmAt parasya ho gho bhavati / jighAya jivyatuH jivyuH / jighayitha, nighetha jighyathuH jitrya / jighAya, jiyaya jitryiva nidhyima / hIyAt / hetA / heSyati / aheSyat / ahaiSIt ahaiSTAm ahaiSuH / zrRMTa zravaNe / 'zrautikRyu' ityAdinA '' Adeze zRNoti / shRnnuyaat| zRNotu / azRNot / zuzrAva zuzruvatuH zuzruvuH / zuzrotha / zrUyAt / shrotaa| zroSyati / azroSyat / azrauSIt / TukuMda upatApe / dunoti / dunuyAt / dunotu / adunot / dudAva / dudavitha, dudotha / dUyAt / dotA / doSyati / adoSyat / adaupIt / pRT prItau / pRNoti / pRNuyAt / pRNotu / apRNot / papAra papratuH pAH / priyAt / partA / pariSyati / apariSyat / apArSIt / smaMTa pAlane ca / smRNoti / smRNuyAt / smRNotu / Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (135) asmRNot / sasmAra sasmaratuH sasmaruH / sasmartha / smaryAt / smartA / smariSyati / asmariSyat / asmArSIt / zaklaMT zaktau / zaknoti / azaknot / zazAka zekatuH zekuH / zekitha, zazaktha / zakyAt / zaktAsi / zakSyati / azakSyat / azakat azakatAm azakan / tika tiga SaghaT hiMsAyAm / tiknoti / atiknot / titeka / atekIt / tignoti / titega / ategIt / saghnoti / saghnuyAt / sanotu / asaghnot / sasAya seghatuH seyuH| seghiya / sadhyAt / saghitA / saghiSyati / asaghidhyat / asAdhIt , asavIt / rAdhaM sAdhaMTa saMsiddhau / rAdhnoti rAdhnutaH rAdhnuvanti / rAdhnoSi rAdhnuthaH rAdhnuya / rAdhnomi rAdhnuvaH rAdhnumaH / rAdhnuyAt / rAdhnotu / arAdhnot / rarAdha reSatuH redhuH / redhiya reSathuH redha / rAdhyAt / raaddhaa| rAtsyati / arAtsyat / arAtsIt arAddhAm arAtsuH / sAdhnoti / sAdhnuyAt / sAdhnotu / asApnot / sasAdha / sAdhyAt / sAddhA / sAtsyati / asAtsyat / asAtsIt asAddhAm asAtsuH / RdhUTa vRdhau / Rdhnoti / Arnot / Anardha AnRdhatuH AnRdhuH / RdhyAt / ardhitA / adhiSyati / ArdhiSyat / ArdhIt / AplaMTa vyaaptau| Apnoti / ApnuyAt / Apnotu / Apnot / Apa ApatuH ApuH / aapith| ApyAt / AptA / Apasyati / Apsyat / ladittvAdaGi Apat ApatAm Apan / ApaH / tRpaTa prINane / tRpnoti / atRpnot / tatarpa tatRpatuH tatRpuH / Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136) tRpyAt / tarpitA / tarpiSyati / atarpiSyat / atIt / dambhUT dambhe / damnoti / dabhnuyAt / dabhnotu / adabhnot / dadambha / dambhaH / 4 / 1 / 28 / - dambhaH svarasyAvitparokSAyAmakAro bhavati, na ca dviH / debhatuH debhuH / 1 the vA / 4 / 1 / 29 / dambheH svarasya thavi pare ervA bhavati / dadambhiya, debhiya debhathuH debha / dadambha debhiva debhima / dabhyAt / dambhitA / dambhiyati / adambhiSyat / adambhIt / kRvuTu hiMsAkaraNayoH / 'zrautikRvu-' ityAdinA 'kR' aadeshe| kRNoti / kRNuyAt / kRNotu / akRNot / cakRnva cakanvatuH cakanyuH / kRntryAt / kRnvitaa| kRnviSyati / akRnvizyat / akRnvIt / dhiyuT gatau / dhinoti / dhinuyAt / dhinotu / adhinot / didhinva / dhinvyAt / dhinvitA / dhinviSyati / adhinviSyat / adhinvIt / jidhRpATa prAgalbhye dhRSNoti / dhRSNuyAt / dhRSNotu / adhRSNot / dadharSa / dharSitA / adharSIt / iti parasmaipadam / . / athAtmanepadam / STighiTa Askandane / stighnute stinuvAte stighnavate / stinuvIta / stighnutAm / astighnuta / tiSTiye tiSTiyAte tiSTighire / steviSISTa / steghitAse / steghiSyate / Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( -137 ) T 1 asteya | asteSTi / azauTi vyAptau / aznute / anuvIta / aznutAm / Aznuta / Anaze AnazAte Anazire / aziSISTa, akSISTa / azitAse, aSTAse / aziSyate, akS / AziSyaMta, AkSyata / AziSTa AziSAtAm AziSata | pakSe ASTa AkSAtAm AkSata / ASThAH AkSAthAm / ' sodhi vA ' iti sijluki 'yajasRja' - ityAdinA Satve 'tRtIyastRtIyacaturthe' iti utve ' tavargasya' ityAdinA dho Dhatve ADvam / AkSi AkSvahi AkSmahi / ityAtmanepadaM samAptam / iti svAdayaH samAptAH / atha tudAdigaNaH / tAnubandhAstudAdayaH / tudIMt vyathane / tudAdeH zaH / 3 / 4 / 81 / ebhyaH kartari vihitaM ziti zapratyayo bhavati / tudati tudataH tudanti / tudasi tudaH tuda / tudrAmi tudAvaH tudAmaH / tudate tudete tudante / tuse tudethe tudhve / tude tudAvahe tudAmahe / tudet tutAm tudeyuH / tudeH tudetam tudeta / tudeyam tudeva tudema / tude deyAtAm turan / tudethAH tudeyAthAm tudedhvam / tudeya tudevahi tudemahi / tudatu, tudatAt tudatAm tudantu / tuda, tudAt Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 138 ) tudatam tudata / tudAni tudAva tudAma / tudatAm detAm tudantAm // tudasva tudethAm tudadhvam / tudai tudAvahai sudAma hai | atudat atudatAm atudan / atudaH atudatam atudata | atudam atudAva adAma | atudata adetAm atudanta / atuthAH atudethAm atudadhvam / atude atudAvahiM atudAmahi / tutoda tutudatuH tutuduH / tutoditha / tutude tutudAtaM tutudire / tudyAt / tutsISTa / tottAsi / totsyati / totsyate / atotsyat / atotsyata / atautsIt atauttAm atautsuH / atautsIH | atutta anutsAtAm anutst| kSipat preraNe / kSipati / kSipate / kSipet / kSipeta / kSipatu / kSipatAm / akSipat / akSipata / cikSepa | cikSipa / kSipyAt / kSipsISTa / kSeptAsi / kSeptAsaM / kSepsyati / kSepsyate / akSepsyat / I akSepsyata / akSaiSmIt / akSipta / bhrarujIMt pAke / 1 1 grahatrazcabhrasjamacchaH / 4 / 1 / 84 / eSAM sasvarAntasthA vRt bhavati, kGiti pare / tataH sasya zatve zasya jatve ca bhRjjati / bhRjjate / bhRjjet / bhRjjeta / bhRjjatu / bhRjjatAm / abhRjjat / abhRjjata / bhRjjo bharz2a / 4 / 4 / 6 / 1 bhRMjateraziti viSaye bharja vA bhavati / babharja bharjatuH babharjuH / bharjitha, bama bamarjathuH babharja / babharja babharjiva babharjima / babhrajja babhratuH babhrajjuH / babhrajjitha, babhraSTha babhrujjathuH babhraja / babhrajja Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 139) babhrajiva babhrajima / babharne babhAte babharjira / babhranje vabhrajAte babhrajire / bhRjyAt , bhAt / bhISTa, bhrakSISTa / bhraSTAsi, bha oNsi / bhraSTAse, bharTAse / bhrakSyati, bhardhyati / bhrakSyate, bhayaMte / abhrakSyat , abhaya't / abhrakSyata, abhIta / abhrAkSIt abhrASTAm abhrAkSuH / abhAIt abhArTAm abhAbhuH / abhraSTa abhrakSAtAm abhrakSata / abhaTa abhAtAm abhksst| dizIt atisa. jane / dizati / dizate / dizet / dizeta / dizatu / dizatAm / adizat / adizata / dideza / didishe| dizyAt / dikSISTa / deSTAsi / deSTAse / dekSyati / dekSyate / adekSyat / adekSyata / saki adikSat adikSatAm adikSan / adikSata adikSAtAm adikSata / kRSIt vilekhane / kRSati / kRSate / akRSat / akRSata / cakarSa / cakRSe / kRSyAt / kRkSISTa / kraSTAsi, kAsi / RSTAse, karTAse / RkSyati, kartyati / RkSyate, kIte / akrakSyat , akaya't / akrakSyata, akaya'ta / akrAkSIt akrASTAm / akAIt akArTAm / pakSe saki akRkSat akRkSatAm akRkSan / akRSTa akRkSAtAm akRksst| atha tudAdyantargaNo mucAdiH / muclaMtI mokSaNe / mRcAditaphahaphaguphazubhobhaH ze / 4 / 4 / 99 / eSAM ze pare svarAnnonto bhavati / muJcati / muJcate / muzcet / muJceta / muJcatu / muJcatAm / amuJcat / amuJcata / mumoca / mumuce / mucyAt , mukSISTa / moktAsi / moktAse / mokSyati / Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) mokSyate / amokSyat / amokSyata / aGi amucat amucatAm amucan / amukta amukSAtAm amukSata / SicIMt kSaraNe / siJcati / siJcate / asiJcat / asiJcata | siSeca / 1 * siSice / sicyAt / sikSISTa / sektAsi / sektAse / sekSyati / sekSyate / asekSyat / asekSyata / aGi ascit asicatAm asican / 'vA''tmane' asicata asicetAm acinta / pakSe asikta asikSAtAm akSita / asikthAH / ' sthAsenisidhasicasaJjAm ' ityAdinA upasargAt parasya dvitve'pi aTyapi patvam / abhiSiJcati / abhiSiSeca / vidalaMtI lAbhe / vindati / vindate / vadet / vindeta / vindatu / vindatAm / avindan | avindata / viveda / vivide / vidyAt / vitsISTa / vettAsi / vattAse / vetsyati / vetsyate / avetsyat / avetsyata / avidat avidatAm avidan / avitta avitsAtAm avitsata / luptI chedane / lumpati / lumpate / lumpet / lumpeta / lumpatu / lumptaam| alumpat / alumpata / lulopa / lulupe / lupyAt / lupsISTa / loptAsi / leoptAse / lopsyati / lopsyate / alopsyat / alopsyata / alupat alupatAm alupan / alupta alupsAtAm alupsata | lipIMt upadehe / limpati / limpate / alimpat / / | alimpata / lilepa | lilipe / lipyAt / lipsISTa / leptAsi / 1 leptAse / lepsyati / lepsyate / alepsyat / alepsyata / ali I Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 141) pat alipatAm alipan / alipata alipetAm alipanta / pakSe alipta alipsAtAm alipsata / ityubhayapadinaH dhAtavaH / kRtait chedane / kRntati / kRntet / kRntatu / akRntat / ckrt| kRtyAt / kartitA / katiSyati, krtyti| akartiSyat , akaya't / akartIt akartiSTAm akartiSuH / khidat parighAte / khindti| akhindat / cikheda / khidyAt / khettAsi / khetsyati / akhetsyat / akhaitsIt akhaittAm akhaitsuH / pizat avayave piMzatiA apiMzat / pipeza / pizyAt / pezitA / peziSyati / apezidhyat / apezIt / iti mucAdigaNaH samAptaH // riM pit gatau / riyati / riyet / riyatu / ariyat / rirAya riryatuH / riyAt / retAsi / reSyati / areSyat / araiSIt / piyati / pipAya / petA / dhit dhAraNe / dhiyati / dhiyet / dhiyatu / adhiyat / didhAya didhyatuH / dhIyAt / dhetA / dheSyati / adheSyat / adhaiSIt / siMta nivAsagatyoH / SUt preraNe / suvati / asuvat / suSAva / sUyAt / savitAsi / saviSyati / asaviSyat / asAvIt / mRt praanntyaage| mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / .. asmAdadyatanyAzIviSayAt zidviSayAcca kartaryAtmanepadaM bhavati / 'riH zakyAzIyeM' mriyate / mriyeta / mriyatAm / Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142 ) 1 8 1 aniyata / mamAra manatuH manuH / mamartha / mRSISTa / martAsi / mariSyati / amariSyat / amRta amRSAtAm amRSata / kRt vikSepe ' RtAM vitIr ' kirati / kiret / kiratu / akirat / cakAra cakaratuH cakaruH / cakaritha / kIryAt / karitAsi, karItAsi / kariSyati, karISyati / akarISyat, akariSyat / akArIt akAriSTAm akAriSuH / gRt nigaraNe girati / gilati / giret / agirat / jagAra jagaratuH jagaruH / gIryAt / garitAsi, garItAsi / gariSyati, garISyati / agariSyat agarISyat / agArIt / likhat akSaravinyAse / likhati / likhet / alikhat / lilekha | likhyAta / lekhitA / lekhiSyati / alekhiSyat / alekhIt / jarca jhacat paribhASaNe / tvacat saMvaraNe / tvacati / tatvAca / atvAcIt / Rcat stutau| Rcati / Rcet / Rcatu / aRcat / Anarca / RcyAt / arcitA / arciSyati / ArcIt / otradhaut chedane / ( grahavrazcabhrasjapracchaH ' vRzcati / vRzcet / vRzcatu / avRzcat / vatrazca vatrazcatuH vatrazcuH / vRzcyAt / trazcitA, RSTA / nazciSyati, trakSyati / atrazciSyat, atrakSyat / atrazcIt atrazciSTAm atrazciSuH / atrAkSIt atrASTAm atrAkSuH / Rchat indriyapralayamUrtibhAvayoH / Rcchati / Rcchet / Rcchatu / Arcchat / Anarccha AnarcchatuH AnachuH / RcchyAt / RcchitA / RcchiSyati / AcchiSyat / Acchat AcchiSTAm AcchiSuH / vichat gatau / ' gupaudhUpa' ityAyAdeze vicchAyati / vicchAyet / I Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avicchAthat / vicchAyAJcakAra, vicchAyAmbabhUva, vicchAyAmAsa / pakSe viviccha / vicchAyyAt , vicchyAt / vicchAyitA, vicchitA / vicchAyiSyati, vicchiSyati / avicchAyiSyat , avicchiSyat / avicchAyIt , avicchIt / uchait vivAse ucchati / ucchet / ucchatu / aucchat / ucchAJcakAra, ucchAmbabhUva, ucchAmAsa / ucchyAt / ucchitA / aucchIt / prachat jhIpsAyAm / vRti pRcchati / icchet / pRcchatu / apRcchat / papraccha papracchatuH papracchuH / papracchitha, papraSTha / pRcchyAt / praSTA / prakSyati / aprakSyat / aprAkSIt aprASTAm aprAkSuH / ubjat Arjave / sRjat visrge| sRjati / sRjet / sRjatu / asRjat / sasarja sasRjatuH sasRjuH / sasarjitha, sasraSTha / sRjyAt / sraSTA / srakSyati / atrakSyat / asrAkSIt asrASTAm asrAkSuH / rujoMt bhaGge / rujati / arujat / ruroja / rugyAt / roktA / rokSyati / araukSIt / bhunoMt kauTilye / munati / amujat / bubhoja / abhokSIta / TumasjoMt zuddhau / majjati / amajat / mamaja mamajatuH mamanjuH / mamajitha, mamaSTha / manjyAt / . masje saH / 4 / 4 / 110 / - masjeH svarAt parasya dhuDAdau pratyaye pare no'nto bhavati / maGktAsi / majhyati / amajhyat / amAsIt amAGktAm / amAkSuH / jarja jhajhat paribhASaNe / udjhat utsarge juDat gatau / juDati / ajoDIt / kaDat made / kaDati / akADIt , akaDIt / Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 144 ) zRNat pINane / pRNati / paparNa / parNitA / aparNIt / tuNat kauTilye / mRNat hiMsAyAm / druNat gatikauTilyayozca / ghuNa ghUrNat bhramaNe / ghUrNati / jughUrNa / ghUrNitA / aghUrNIt / daMt preraNe / nudati / anudat / nunoda | nudyAt / nottA / notsyati / anotsyat / SalaM avasAdane / 'zrauti 1 1 I kRbudhi - ' iti sIdAdezaH / sIdati / sasAda / tRpha tRmphat tRptau / ' mucAditRphapha -' iti nakAre tRmphati / atRmphat / tatarpha / tarphitA / tRphati / atRphat / tatRmpha / tRmphitA / dRpha hamphat utkleze / hamphati / ahamphat / dadarpha / darpitA / adaphat / dRphati / aDhaphatU / dahampha / damphitA / ahamphIt / gupha gumphat granthane / gumphati / agumphata / jugopha / gophitA / guphati / aguphat / jugumpha / gumphitA / ubha umbhat pUraNe / umbhati / uvobha / ubhitA / aubhIt / ubhati / umbhAJcakAra / umbhitA / aumbhIt / zubha zumbhat zobhArthe / pUrvavat / dRbhat granthe / dRbhati / dabhet / dRtu / ahabhan / dadarbha dadRbhatuH daddabhuH / dRbhyAt / dRrbhitA / darbhitryati / adarbhiyat / adurbhIt / lubhata vimohane / lubhati / alubhata / lulobha / lubhyAt / lobhitA, lodhA / lobhiSyati / alobhIta / kurat zabde kurati / akurat / cukora / ' kuracchura: ' iti dIrghAbhAve svAderiti dIrghe kuryAt / koritaa| akorIt / kSurat vikhanane / kSurati / cukSora / kSuryAt / kSaritA / akSot / khurat chedane ca / khurati / cukhora / 1 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T (145) khoritA / akhorIt / ghurata bhImArthazabdayoH / ghurati / jughora hai ghoritA / aghorIt / purat agragamane / purati / pupora / pUryAt / poritA / aporIt / murat saMveSTane / murati / mumora / moritA : surat aizcaryadIptyoH / sphara sphalat sphuraNe / ilat gatisvapnakSepa-: geSu / ilati / ailat / iyela IlatuH IluH / ilyAt / elitA / eliSyati / ailIt / calat vilasane / calati / acalat / / cacAla / calitA / acAlIt / cilat vasane / cilati / cicela celitA / acelIt / vilat varaNe / vilati / vivela / velitaa| avelIt / milat zleSaNe / milati / amilat / mimela mimi-. latuH mimiluH / melitA / meliSyati / amelIt / spRzaMt saMsparza / spRzati |spRshet / aspRzat / pasparza paspRzatuH paspRzuH / spRzyAt / spraSTA, spA / sprakSyati, spardhyati / asprakSyat , aspaya't / asmAkSIt asprASTAm aprAkSuH / aspAIt aspArTAm aspAkSuH / pakSe saki aspRkSat aspRkSatAm / ruzaM. rizaMt hiMsAyAm / ruzati / aruzat / hoza / roSTA / rokssyti| arokSyat / arukSat arukSatAm arukSan / rizati / ariMzat / rireza / rizyAt / reSTA / rekSyati / arekSyat / arikSat / vizaMt pravezane / vizati / vizatu / avizat / viveza. vivizatuH vivizuH / viveziya / vizyAt / veSTA / vekSyati / avekSyat / avikSat avikSatAm avikSan / mRzaMt Amarzane / mRzati / amRzat / mamarza mamarziya, mamraSTha / mRzyAt / mraSTA, 10 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 145 ) ,, 1 ma / mrakSyati, markSyati / amrakSyat, amartyat / amrAkSIt, amAkSat, amRkSat / lizaM RSait gatau / lizati / alizat / lileza / lizyAt / leSTA / lekSyati / alekSyat / alikSat / iSat icchAyAm / icchati / icchet / icchatu / aicchat / iyeSa ISatuH ISuH / iSyAt / eSTA, eSitA / eSa - Syati / aiSiSyat / aiSIt / miSat sparddhAyAm / vRhat udyame / vRhati / vRhat / va / vRhyAt / varhitA, vaDha / varhiSyati, varkSyati / avarhiSyat, avarkSyat / avahat / avRkSat avRkSatAm avRkSan / tRhau hau stRhau shaut hiMsAyAm / tRhati / tRhet / tRtu / atRhat / tatarha / tRhyAt / tarhitA, tardA / tarhiSyati, tarkSyati / atarhiSyat, atarkSyat / atarhIt, atRkSat / tUMhernalope tRhati / tatRRMha / tRhyAt / tUMhitA, tRNDhA / vRMhiSyati, luGakSyati / atR'hiSyat, atRGkSyat / artRhIt, atAGkSIt / atha kuTAdigaNaH / / kuTata kauTilye / kuTati / cukoTa / kuTyAt / kuTAderDidaNit / 4 / 3 / 17 / kuTAdeH paro dvipratyayo dvid bhavati / kuTitA / kaTiSyati / akuTiSyat / akkuTIt / guMt purISotsarge / guvati / gavet / guvatu / aguvat / jugAva juguvatuH juguvuH / gUyAt / gutAsi / muSyati / aguSyat / aguSIt / dhuDhasvAdityAdinA sibo lope aguttAm aguSuH / aguSIH agutam agut| agu Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAm amuSva aguSma / dhrut gatisthairyayoH / dhruvati / adhruvat / hudhAva / dhUyAt / dhrutA / dhruSyati / adhruSyat / adhruSIt atrusAm adhruSuH / adhruSIH adhrutam adhruta / NUt stakne / zuvati / nuvet / anuvat / nunAva / nUyAt / nuvitA / nuvissyti| bhanuviSyat / anuvIt 1 dhUt vidhUnane / dhuvati / dhuvet / dhuvatAm / adhuvat / dudhAva dudhuvatuH dudhuvuH / dhUyAt / dhuviSyati / adhuviSyat / adhuvIt / kucat saMkocane / kucati / cukoca / kRcitA / vyacat vyAjIkaraNe / vyaco'nasi / 4 / 1 / 82 : vyaceH sasvarAntasthA yvRt bhavati, asvale kGiti pratyaye pare / vicati / vicet / vicatu / avicat / vivyAca vivicatuH vivicuH / vivyacitha vivicathuH vivica / vivyAca, vivyaca viviciva vivicima / vicyAt / vicitA / viciSyati / akiviSyat / avyAcIta , avyacIt / gujat zabde / gujati / agujIt / ghurat pratIpAte / ghuTati / ghuTet / ghuTatu / adhuTat / zukoTa / ghuTitA / ghuTiSyati / aghuTIt / cuTa chuTa truTat chedane / susta kalahakarmaNi / muTat AkSepapramardanayoH / sphuTat vikasane / siTati / pusphoTaH / sphuTitA / sphuTiSyati / asphuTiSyat / asphuTIt / puTa chuThat saMzleSaNe / kRDat ghasane / kuDat bAlye c| guDat rakSAyAm / guDati / jugoDa / guDitA / aguDIt / Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) juDat bandhe / tuDat toDane / luDa thuDa sthuDat saMvaraNe / vuDat utsarge ca / bruDa bhruDat saMghAte / duDa huDa truDat nimajjane / cuNat chedane / cuNati / cucoNa / cuNyAt / cuNitA / acuNIta / Dipata kSepe / churat chedane / churati / acchurat / cucchora / churitA / achurIt / sphurat sphuraNe / sphurati / sphulata saMcaye ca / iti parasmaipadaM samAptam / __ athAtmanepadam / kuMG kUt zabde / kuvate / kuveta / kuvatAm / akuvata / cukuve / kuSISTa / kutAse / kuSyate / akuSyata / akuta akupAtAm akuSata / kuvate / kuveta / cukuve / kuvitA / guraiti udyame / gurate / guritA / aguriSTa / iti kuTAdigaNaH samAptaH / / pUMta vyAyAme / priyate / priyeta / priyatAm / apriyata / patre panAte papire / pRSISTa / partAse / pariSyate / apariSyata / akRta / haDtu Adare / prAyeNAyamAGpUrvaH, Adriyate / Adriyeta / AdriyatAm / Adriyata / Adadre / AdRSISTa / AdartAse / AdariSyate / AdariSyata / Ahata AhaSAtAm ASata / dhaMstu sthAne / dhriyate / dhriyeta / dhriyatAm / adhriyata / dadhe / dadhiSA dhRSISTa / dhartA / dhariSyate / adhariSyata / adhRta / ovinaiti bhayacalanayoH / udvijate / udvijatAm / udavinata / udvivije / uddhenitA / udveniSyate / udavejiSTa / olaneGa olasnaiti vIDe / Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 149 ) sRjate / leje / lajitAse / alajiSTa / lajjate / lalajje 1 rajjitA / alajiSTa / Svati saGke 'no vyaJjanasya , ityAdinA no luki svajate / svajeta / svajatAm / asvajata / svaJjazca / 2 / 3 / 45 / upasargasyAd nAmyAdeH parasya svaJjaH sakArasya SakAro bhavati, dvitve'pi, aTyapi / abhiSvajate / abhiSvajeta / abhiSvajatAm / abhyaSvajata / svaJjernavA / 4 / 3 / 22 / parokSA dvida vA bhavati / iti nalugabhAve sasvate, pariSasvaje / pakSe sasvaje / pariSasvaje pariSasvajAte pariSasvajire svakSISTa / svaktAse / svakSyate / asvakSyata / naJA nirdiSTasyAnityatvAdiTi asvaSTi / juSaiti prItisevanayoH / juSate / anuSe / juSatAm / ajuSala / jujuSe / joSiSISTa / joSitAH // * joSiSyate / ajoSiSyata / ajoSiSTa ajoSiSAtAm ajoSiSata / 1 // iti tudAdigaNaH samAptaH // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ((890)) atha rudhAdigaNaH / pAnubandhA rudhAdayaH / rukSUMpI AvaraNe / AvaraNaM vyApitvam / rudhAM svarAcchno naluk ca / 3 / 4 / 82 / rudhAdInAM svarAt paraH kartari vihite ziti zro bhavati, tadyoge ca prakRterno luk ca yathAsambhavam / zakAraH zitkAryArthaH // GittvAd guNAbhAve nakArasya NakAre takArasya ca dhakAre dhAtordhakArasya dakAre ruNaddhi / aviti ziti nAstyorluk ' iti akArasya luki rundhaH / nanu atra NatvaM kathaM na ? ucyate ' mnAM dhuDurge'ntyo'padAnte ' ityatra ' mnAM ' iti bahuvacanatvena NatvasyApyapavAdabhUtamidaM sUtramiti jJApyate, tenAnena nasya na eva // runvanti / ruNatsi rundhaH rundha / ruNadmi rundhvaH rundhmaH / rundhe rundhAte rundhate / runtse rundhAye runddhve / rundhe he kundhmahe / rundhyAt rundhyAtAm rundhyuH / rundhyAH rundhyAtam rundhyAta / rundhyAm rundhyAva rundhyAma / rundhIta rundhIyAtAm rundhIran / rundhIthAH rundhIyAthAm rundhIdhvam / rundhIya rundhIvahi rundhImahi / ruNadadhu rundhAt rundhAm rundhantu / rundUidha, rundudhAt rundUdham rundUva / ruNadhAni ruNabhAva ruNadhAma / rundhAm rundhAtAm rundhatAm / runtsva rundhAyAm runddhvam / ruNacai ruNavA vaha rudhAma hai | aruNat arunvAm arundhan / serlope dhasya caM 1 8 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11). satve visarge aruNaH, arundham arundha / aruNadham asandhya arundhma / arunddha arundhAtAm arundhata / arundhAH arundhAthAm arunddhva m / arundhi arundhvahi arundhmahi / rurodha rukadhatuH / rurodhitha ruroddha / rurudhe / rudhyAt / rutsISTa / roddhaasiH| roddhAse / rotsyati / rotsyate / arotsyat / arotsytaa| RditvAdadyatanyAmaGi arudhat arudhatAm arudhan / pakSe bharautsIt arauddhAm arautsuH / Atmanepade arudha arutsAtAm arutsata / ricUMpI virecane / virecanaM niHsAraNam / riNakti riktaH riJcanti / rikte rizcAte. ricate / / riJcyAt / rizcIta / riNaktu / riGktAm / arinn| ariGkta / rireca / rirecitha, rirektha / ririce / ricyAt / rikSISTa / rektAsi / rektAse / rekSyati / rekSyate / arekSyat / arekSyata / aricat , araikSIt / arikta / vicUMpI pRthAbhAve / vinakti / viGkte / vincyAt / vizcIta / vivaktu viktAm / avinak / aviGakta / viveca / vivecitha, vivekth| vivice / vicyAt / vikSISTa / vektAsi / vektAse / vezyati / vekSyate / avekSyat / avekSyata / avicat , avaikSIt / avikta / yupI yoge| yunakti yuktaH yuJjanti / yuGkte yuJjAte yuJjate / yuGgyAt / yuJjIta / yunaktu / yuGktAm / ayunak / ayuGkta / yuyoja / yuyuje / yujyAt / yukSISTa / yoktAsi / yoktAse / yokSyati / yokSyate / ayokSyat / ayokSyata / Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (152) ayujat , ayokSIt / ayukta / kSudrUpI saMpeSe / kSuNatti zuntaH kSundanti / kSunte kSundAte candate / zundhAt / kSundIta / kSuNattu / kSuntAm / akSuNat / akSunta / cukssod| cukSude / kSudyAt / kSutsISTa / kSottAsi / kSottAse / kSotsyati / kSotsyate / akSotsyat / akSotsyata / akSudat / akSautsIt / akSutta akSusAtAm akSutsata / bhidaMpI vidAraNe / bhinatti / bhinte / bhindyAt / bhindIta / bhinattu / bhintAm / abhinat / abhinta / bibheda / bibhide / bhidyAt / bhitsISTa / bhettAsi / bhettAse / bhetsyati / bhetsyate / abhetsyat / abhetsyata / abhidat , amaitsIt / abhitta / chidrUpI dvaidhIkaraNe advaidhasya pRthaktve / chinatti / chinte / chinyAt / chindIta / chinattu / chintAm / acchinat / acchinta / ciccheda / cicchide / chidyAt / chitsISTa / chettAsi / chettAse / chetsyati / chetsyate / acchetsyas / acchetsyata / acchidat , acchetsIt / acchitta / uchadRpI dIptidevanayoH / kRNatti / chante / chnyAt / chandIta / chRNattu / chantAm / acchRNat / acchRnta / caccharda cacchardatuH caccharduH / cacchde / chyAt / chardiSISTa / charditAsi / charditAse / chardiSyati, yati / chardiSyate, charsyate / acchardiSyat , acchatya't / acchardiSyata , acchatya'ta / acchudat , acchadardIt / acchardiSTa / utRpI hiMsA'nAdarayoH / tRNatti / tRnte / tRnyAt / tRndIta / tRNattu / tRntAm / atRNat / atRnta / Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (153) tatarda / ttRde| tRdyAt / tardiSISTa / taditAsi / tarditAse / tardiSyati, tasyati / tardiSyate, taya'te / atardiSyat, ata ya't / atardiSyata, atayaMta / atRdat , atIt / atardiSTa / iti rudhAdigaNe ubhayapadino dhAtavaH samAptAH // . - pRcaip samparke / pRNakti / pRJcyAt / pRNaktu / apRNak / paparca pazcuH / pRcyAt / parcitA / parciSyati / aparciSyat / aparcIt / vRcaip varaNe / vRNakti vRktaH vRzcanti / vRJcyAt / avRNak / vavarca vavRcuH / varcitA / avarcIt / taJcU top saMkocane / tanakti / atanak / tatazca / tacyAt / tshcitaa| tazciSyati / ataJciSyat / ataJcIt / tanakti / atanak / tataJja / tajyAt / taJjitA, taktA / taJjiSyati, takSyati / ataJjiSyat , atajhyat / ataJjIt ., atAGkSIt / bhaJjoMp Amadane / bhanakti / abhanak / babhaJja / bhajyAt / bhaGktA / bhakSyati / abhakSyat / abhAGkSIt abhAGktAm abhAkSuH / mujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / abhyavahAro bhojanam / bhunakti muLyAt / abhunak / bubhoja / bhujyAt / bhoktAsi / bhokSyati / abhokSyat / abhaukSIt / trANAdanyatra bhunana ityAtmanepade havibhuGkte / bubhuje / amuphta 1 anjaup vyaktimrakSaNagatiSu / vyaktiH prakaTatA, mrakSaNaM ghRtAdisekaH / anakti / aGgyAt / anaktu / Anak / AnaJja / a Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAt / ajitAsi, aphtAsi / aJjiSyati, akSyati / AmiSyat / AkSyat / sico'H / 4 / 4 / 04 / aJjerdhAtoH sica AdiriD bhavati / AJjIt AJjiSTAm AJjiSuH / ovinaipa bhayacalanayoH / vinakti / viGktaH / vijcyAt / vinaktu / avinaka / viveja / vijeriT / 4 / 3 / 18 // vijeriD dvid bhavati / vivijitha / vinyAt / vijitA / viniSyati / avijiSyat / avijIt / kRtaipa veSTane / kRNatti kRntaH / kRntyAt / akRNat / ckrt| kRtyAt / kartitAsi / kartyati, katiSyati / ayat , akartiSyat / akartIt / undaiH kledane / unatti / undhAt / aunat / undAJcakAra / undAmbabhUva / undAmAsa / udyAt / unditA / undiSyati / aundIt / ziSlaMp vishessnne| vizeSaNaM guNAntarotpAdanam / zinaSTi / ziSyAt / zinaSTu / azinaT / zizeSa / ziSyAt / zeSTA / zekSyati / azekSyat / aziSat aziSatAm aziSan / piplaMpa saJcUrNane / pinaSTi piSTaH piMpanti / pinakSi / apinaT / pipeSa / piSyAt / peSTA / pekSyati / apekSyat / apiSat / hisu tRhap hiMsAyAm / hinasti hiMstaH hiMsanti / hinassi / hiMsyAt / hiMsantu / ho 'hudhuTo hedhiH ' iti herdhitve ' sodhi Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1545) vA' iti so luki hindhi pakSe hindidha / ahinat / jihiMsa hiMsyAt / hiMsitA / hiMsiSyati / arhisIt / 2 vahaH zrAdIt / 4 / 3 / 62 / tRheH znAt paro vyaJjanAdau viti pare Id bhavati / tRNedi tRNDhaH hanti / tRNekSi tRNDhaH tRNDa / tRNemi tRhaH tRlaH / tRyAt / tRNedu / tRNDhi / tRNahAni tRNahAva tRNahAma / atRNeT / tataI / tRhyAt / tarhitA / tarhiSyati / atarhiSyat / atahat / iti parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam - khirdiSu dainye / khinte khindAte khindate / khindIta / khintAm / akhinta / cikhide / khitsISTa / khettAse / khetsyate / akhetsyata / akhitta akhitsAtAm akhitsata / virdipU vicAraNe vinte / vindIta / vintAm / avinta / vivide / vitsI-1 vettAse / vetsyate / avetsyata / avitta / Jiinvaipi dIptau / indhe, indadhe evaM yathAyogaM 'ghuTo ghuTi sve vA ' iti vA daluk vidheyaH / indhAte indhate / indhIta / indadhAm / aindha / ' jAgruSasamindhernavA ' samindhAJcakre, samindhAmbabhUva, samindhAmAsa / pa kittvAt no luki samIdhe samIdhAte samIdhire / indhiSISTa / inki tAse / indhiSyate / aindhiSyata / aindhiSTa / iti rudhAdigaNaH samAptaH // " " Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) atha tnaadignnH| yAnubandhAstanAdayaH / tanUyI vistAre -- kRgtanAdeH' iti kartari ziti pare upratyaye 'ugnoH' iti akGiti pare guNe tanoti tanutaH tanvanti / tanoSi tanuthaH tanutha / tanomi / ' vamya"viti vA ' iti tanuvaH, tanvaH tanumaH, tnmH| tanute tanvAte tanvate / tanuSe tanvAthe tanudhve / tanve tanuvahe, tanvahe tanumahe, tanmahe / tanu'yAt tanuyAtAm tanuyuH / tanuyAH tanuyAtam tanuyAta / tanuyAm tanuyAva tanuyAma / tanvIta tanvIyAtAm tanvIran / tanvIthAH tanvIyAthAm tanvIdhvam / tanvIya tanvIvahi tanvImahi / tanotu, tanutAt tanutAm tanvantu / tanu, tanutAt tanutam tanuta / tanavAni tanavAva tanavAma / tanutAm tanvAtAm tanvatAm / tanuSva tanvAthAm tanudhvam / tanavai tanavAvahai tanavAmahai / atanot atanutAm atanvan / atanoH atanutam atanuta / atanavam atanuva, atanva atanuma avanma / atanuta atanvAtAm atanvata / atanuthAH atanvAyAm avanudhvam / atanvi atanuvahi, atanvahi atanumahi, atanmahi / tatAna tenatuH tenuH / tenitha tenathuH tena / tatAna, tatana teniva tenima / tene tenAte tenire / teniSe tenAthe tenidhve / tene tenivahe tenimahe / tanyAt tanyAstAm tanyAsuH / tanyAH tanyAstam dvanyAtta / tanyAptam tanyAsva tanyAsma / taniSISTa taniSIyAstAm taniSIran / tanitAsi / tanitAse / taniSyati / taniSyate / ataniSyat / ataniSyata / atAnIt , atanIt ataniSTAm atnissuH| Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 157 ) tanbhyo vA tathAsi nNozca / 4 / 3 / 68 / tanAdibhyaH parasya sicaH te thAsi ca b vA, tadyome nNozca lub na ceD bhavati / atata, ataniSTa ataniSAtAm ata niSata / atathAH, ataniSThAH ataniSAthAm ataniDDhavam, atanidhvam / ataniSi ataniSvahi ataniSmahi / SaNUyI dAne / sanoti / sanute / sanuyAt / sanvIta / sanotu / sanutAm / asa-nIt / asanuta / sasAna senatuH senuH / sene senAte senire / sanyAt / saniSISTa / sanitAsi / sanitAse / saniSyati / sani--- Syate / asaniSyat / asaniSyata / asAnIt, asanIt / 1 sanastatrA vA / 4 / 3 / 69 / sano chupi satyAmA vA bhavati / asAta asata, asaniSTa asanivAtAm asaniSata / asAthAH, asaniSThAH asaniSAthAm asanidhvam, asaniDvam / asaniSi asaniSvahi asaniSmahi / kSaNUg kSiNuyI hiMsAyAm / kSaNoti / kSaNute / kSaNuyAt / kSaNvItA TM akSaNot / akSaNuta / cakSANa / cakSaNe / kSaNyAt / kSaNiSISTa / kSaNitAsi / kSaNitAse / kSaNiSyati / kSaNiSyate / akSaNiSyat akSaNiSyata / vyaJjanAderiti vA vRddherna vi-nAmiti pratiSedhe bhakSaNIt / akSata, akSaNiSTa / akSayAH, akSaNiSThAH / kSiNoti kSiNute / kSiNuyAt / kSiNvIta / kSiNotu / kSiNutAm / ati- Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) got / akSiNuta / cikSeNa / cikSiNe / kSiNyAt / kSeNiSISTa / kSeNitAsi / kSeNiSyati / kSeNiSyate / akSeNIt / akSita / akSeNiSTa / akSethAH, akSeNiSThAH / RNUyI gatau / arNoti aNute / arNayAt / aNvIta / arNotu / aNuhi / aNutAm / bhArNot / AMta / AnarNa AnRNatuH AnRNuH / AnRNe / RNyAt / aNiSISTa / arNitAsi / arNitAse / arNiSyati / arNiSyate / ANiSyat / ANiSyata / ANIt ANiSTAm ANiSuH / Arva, ANiSTa ArthAH, ANiSThAH / tRNUyI adne| tarNoti / taNute / taNuhi / taNutAm / atarNAt / ataNuta / tatarNa / tatRNe / tRNyAt / tarNiSISTa / tarNitA / tarNiSyati, tarNiSyate / atarNiSyat / atarNiSyata / atIt / atarta, bhatarNiSTa / ataH, atarNiSThAH / ghRNUyI dIptau / gharNoti / parNate / jagharNa / jaghRNe / gharNitA / agharta, agharNiSTa / apAH , sarNiSThAH / iti tanAdigaNe ubhayapadaM samAptam / athAtmanepadamkayi yAcane / vanute / vanvIta / vanutAm / avanuta / vavane vaknAte kvanire / vaniSISTa / vanitA / avaniSyata / avata, avaniSTa / avathAH, avaniSThAH / manUyi bodhane / manute manvAte manvate / manumahe, * manmahe / manvIta manvIyAtAm manvIran / mabutAm manvAtAm manvatAm / amanuta / mene menAte menire / maniSISTa / manitA / amata, amaniSTa / amathAH, amaniSThAH / ityAtmanepadaM samAptam / iti samAptaH tanAdigaNaH // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha kryaadignnH| zAnubandhAH yAdayaH / DukrIMgazU dravyavinimaye / vinimayaH, parivartaH / kryaadeH| 3 / 4 / 79 / krayAdeH kartari vihite ziti bhA bhavati / krINAti eSAmIya'Jjane'daH ' krINItaH / bhazcAtaH ' krINanti / krINAsi krINIyaH krINItha / krINAmi krINIvaH krINImaH / krINIte krINAte krINate / krINISe krINAthe krINIdhve / krINe krINIvahe krINImahe / krINIyAt krINIyAtAm krINIyuH / krINIta krINIyAtAm krINIran / krINAtu, krINItAt krINItAm krINantu / krINIhi krINItam krINIta / krINAni krINAva krINAma / krINItAm krINAtAm krINatAm / krINISva krINAthAm krINIdhyam / kramaNe krINAvahai kriinnaamhai| akrINAt akrINItAma akrINan / akrINAH akrINItam akrINIta / akrINam akrI-- NIva akrINIma / akrINIta akrINAtAm akrINata / akrINIthAH akrINAthAm akrINIdhvam / akrINi akrINIvahi akrINImahi / cikrAya cikriyatuH cikriyuH / cikriye| krIyAt / RSISTa / kretAsi / kretAse / veSyati / veSyate / akreSyat / aveSyata / ajhaiSIt / aSTAm aSuH / akreSTa aveSAtAm akreSata / siMgara bandhane / sinAti / sinIte / sinIyAt / sinItA Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sinAtu / sinItAm / asinAt / asinIta / siSAya / siSye / sIyAt / seSISTa / setAsi / setAse / seSyati / seSyate / aseSyat / aseSyata / asaiSIt / prIMgaz tRptikAntyoH / prINAti / prINIte / aprINAt / aprINIt / piprAya / pipriye / pretA / preSyati / preSyate / apraiSIt / apreSTa / zrIMgza pAke / zrINAti / zrINIte / zizrAya / zizriye / zrIyAta / zreSISTa / zretA / azreSIt / azreSTa / mIMgaz hiMsAyAm / mInAti / pramINAti / mInIte / mInIyAt / mInIta / mInAtu / mInIhi / mInItAm / amInAt / amInIt / 'migmIgo'khalacali' iti akGiti Atve mamau mimyatuH mimyuH / mamitha, mamAtha mimyathuH mimya / mimAya, mimaya mimyiva mimyima / mimye mIyAt / mAsISTa / mAtAsi / mAtAse / mAsyati / mAsyate / amAsyat / amAsyata / amAsIt / amAsta / yuMgaz bandhane / yunAti / yunIte / yunIyAt / yunIta / yunAtu / yunItAm / / ayunAt / ayunIta / yuyAva / yuyavitha, yuyotha / yuyuve / yUyAt / yoSISTa / yotA / ayauSIt / ayoSTa / skuMgz ApravaNe / ApravaNamuddharaNam / stambhUstambhUskambhUskUmbhUskoH znA ca / 3 / 4 / 78 / stambhvAdeH sautradhAtoH skugazca kartari vihite zitinA nuzca bhavati / skunAti, skunIte / skunoti, skunute / skunIyAt, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -., - -- - - ( 161) skunIta / skunuyAt , skunvIta / skunAtu, skunItAm / skunotu, skunutAm / askunAt, askunIta / askunot, askunuta / cuskAva / cuskuve / skUyAt / skoSISTa / skotA / askauSIt / askoSTa / knUgaz zabde / knUnAti, knUnIte / cuknAva / cuknuve / knavitA / knaviSyati |knvissyte / aknAvIt / aknaviSTa / drUgaz hiMsAyAm / drUNAti / drUNIte / adrUNAt / adrUNIta / dudrAva / dudruve / drUyAt / draviSISTa / dravitAsi / dravitAse / adraaviit| adraviSTa / grahIz upAdAne / upAdAnaM sviikaarH| gRhNAti / gRhNIte 'grahazca-' ityAdinA yvRt / gRhNIyAt / gRhNIta / gRhNAtu / vyaJjanAcchnAherAnaH / 3 / 4 / 80 / : vyaJjanAt parasya znAyuktasya herAno bhavati / gRhaann| gRhNIsAt / gRhNItAm / agRhNAt / agRhNIta / jagrAha / jagRhe jagRhAte jagRhire / gRhyAt / gRho'parokSAyAM dIrghaH / 4 / 4 / 34 / graherdhAtorvihita iD dI| bhavati, na tu parokSAyAm / grahISISTa / grahItAsi / grahItAse / grahISyati / grahISyate / agrahIdhyat / agrahISyata / 'na zvi' ityAdinA vRddhiniSedhAt agrahIt 11 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 162) agrahISTAm agrahISuH / agrahISTa agrahISAtAm agrahISata / atha krayAdyantargaNaH pvaadiH| pAdeIsvaH / 4 / 2 / 105 / pvAderatyAdau ziti isvo bhavati / pUgaz pavane / pavanaM shuddhiH| punAti / punIte / apunAt / apunIta / pupAva / pupuve / pUyAt / paviSISTa / pavitAsi / pavitAse / paviSyati / paviSyate / apAvIt apAviSTAm apAviSuH / apaviSTa apaviSAtAm apvisst| lagaz chedane / lunAti / lunIte / lunIyAt / lunIta / lunAtu / lunItAm / alunAt / alunIta / lulAva / lumuve / alAvIt / alaviSTa / dhUgaz kampane / dhunAti / dhunIte / dhunAtu / dhunItAm / adhunAt / adhunIta / dudhAva / dudhuve / dhUyAt / dhaviSISTa / dhotAsi, dhavitAsi / dhotAse, dhavitAse / dhaviSyati / dhaviSyate / adhaviSyat / adhaviSyata / adhAvIt / adhoSTa, kecit susAhacaryAt tatra sUtre pvAdergrahaNAdasya adhaviSTa itIcchanti / stRgazu AcchAdane / stRNAti / stRNIte / stRNIyAt / stRNIta / astRNAt / astRNIta / tastAra tastaratuH tastaruH / tastaritha / tastare tastarAte tastarire / stIryAt / ' iT sijAziSorAtmane' iti vA iT stariSISTa, stIrSISTa / 'vRto navA'nAzI sicparasmai ca' itITo vA dIrdhe starItAsi, staritAsi / starItAse, staritAse / starISyati, stariSyati / stariSyate, starISyate / asta Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 163 ) riSyat, astarISyat / astariSyata, astarISyata / astArIt astAriSTAm astAriSuH / astariSTa astariSAtAm astariSata / astariSThAH astariSAthAm astariDvam, astarivam, astaridhvam / astariSi astariSvahi astariSmahi / pakSe dIrghaH astarISTa astarISAtAm astarISata ityAdiH / iDabhAve tu RvarNAt ' iti kitveM astISTa astIrSAtAm astIrSata / kugz hiMsAyAm / kRNAti / kRNIte / cakAra cakaratuH cakaruH / cakaritha / cakare cakarAte cakari re / kIryAt / kariSISTa, kIrSISTa / karitAsi, karItAsi / karitAse, karItAse / kariSyati, karISyati / kariSyate, karISyate / akariSyat, akarISyat / akariSyata, akarISyata / akArIt / akariSTa akariSAtAm akariSata / akarISTa akarISAtAm akarISata / akISTa akIrSAtAm akIrSata / vRgUz varaNe / vRNIyAt / vRNIta / vavAra vavaratuH vavaruH / vavaritha / vavare vavarAte vavarire / urAdeze dIrghe ca vUryAt / variSISTa, varSISTa / varitAsi, varItAsi / varitAse, varItAse / variSyati, varISyati / variSyate, varISyate / avariSyat avarISyat / avariSyata, avarISyata / avArIt avAriSTAm avAriSuH / avariSTa avariSAtAm avariSata / avarISTa avarISAtAm avarISata / abUSTa avarSAtAm avarSata / ityubhayapadam // jyAMzU hAnau ' jyAvyadhaH kGiti ' iti yvRti dIrghamavosntyam / 4 / 1 / 103 / L Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 164) vegvarjasya yvRdantyaM dIrvaM bhavati / pvAditvAd haste jinAti / jinIyAt / jinAtu / ajinAt / 'jyAvyevyadhivyacivyatheriH' iti dvitve pUrvasya itve jinyau / 'jyAvyadhaH' ityAdinA yvRti jinyatuH jinyuH / jijyitha, jinyAtha jinyathuH jijya / jinyau jijyiva jijyima / jIyAt / jyAtAsi / jyAsyati / ajyAsyat / ajyAsIt anyAsiSTAm ajyaasissuH| rIz gtirepnnyoH| riNAti / riNIyAt / riNAtu / ariNAt / rirAya riryatuH riyuH / rIyAt / retAsi / araiSIt / lIMza zleSaNe / linAti / linIyAt / linAtu / alinAt / lilAya / lIyAt / lAtA, letA / alaiSIt / vlIMz varaNe / lvIz gatau / kama zRz hiMsAyAm / kRNAti / cakAra cakaratuH cakaruH / karitA, karItA / mRNAti / amRNAt / mamAra mamaratuH mamaruH / mamaritha / mUryAt / maritAsi, marItAsi / amArIt / zRNAti / azRNAt / shshaar| R dRmaH / 4 / 4 / 20 / eSAM parokSAyAmRrvA bhavati / zazratuH, zazaratuH / zazruH, zazaruH / zazaritha / zIryAt / zaritAsi, zarItAsi / azArIt / pRz pAlanapUraNayoH / pRNAti / papAra papratuH, paparatuH padmaH, paparuH / paparitha / pUryAt / paritA, priitaa| pariSyati, parISyati / apArIt / vRz bharaNe / bRNAti / babAra babaratuH babaruH / bUryAt / baritA, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ barItA / abariSyat, abarISyat / abArIt / bhRz bhanne ca / bhRNAti / babhAra babharatuH / babharitha / bhUryAt / bharitA, bharItA / bhariSyati, bharISyati / abhariSyat , abharISyat / abhArIt / dRza vidAraNe / haNAti / adRNAt / dadAra dadaratuH, dadratuH dadaruH, druH / dadaritha / dIryAt / adaariit| z vayohAnau / nRz nye| nRNAti / anRNAt / nanAra nanaratuH nanaruH / nIryAt / naritA, narItA / bhanArIt / gRz zabde / gRNIyAt / jagAra jagaratuH / gIryAt garitA, garItA / gariSyati, garISyati / agArIt / Rz gatau / RNAti / ArNAt / Ara / ArIt / aritA, arItA / iti pvAdigaNaH samAptaH // jJAMz avabodhane / 'jA jJAjano'tyAdau ' jAnAti / jAnIyAt / ajAnAt / jajJau jajJatuH jajuH / jajJitha, jajJAtha / jJeyAt , jJAyAt / jJAtAsi / jJAsyati / ajJAsyat / ajJAsIta ajJAsiSTAm / kSiSz hiMsAyAm / kSiNAti / kSiNAtu / cikSAya cikSiyatuH cikSiyuH / kSetA / kSeSyati / akSeSyat / akSaiSIt brIz varaNe / vINAti / vivAya vitriyatuH vitriyuH / tretA / zrIz bharaNe / bhrINAti / bibhrAya bibhriyatuH bibhriyuH / bhratA / abhaiSIt / heThaz bhUtaprAdurbhAve / tavargasyeti nasya Natve / hehNAti / heThAna / aheDhnAt / jiheTha / heThitA / aheThIt / . mRDaza sukhane / mRNAti / mRDNAtu / mRDAna / mamarDa mamRDatuH / Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 6 6 ) , mamarDitha / marDitA / amaDIt / zranyazU mocanapratiharSayoH / zrathnAti / zrathnAtu / zrathAna / zazrantha ' vA zranthagranthornaTuk ca ' anena avitparokSAseTvorkhA tadyoge no luk na ca dviH iti zrethatuH, zazranthatuH / zrethuH zazrandhuH / zrethitha, zazranthiya / zradhyAt / zranthitA / azranthIt / mantha viloDane / madhnAti / 1 mathnAtu / mathAna / amathnAt / mamantha / mathyAt / manthitA / amanthIt / grantha saMdarbhe grathnAti / grathnIyAt / gradhnAtu / pradhAna / agrthnaat| jagrantha jagranthatuH, grethatuH jagranthuH, grethuH / jagranthiya, grethitha / grathyAt / granthitAsi / granthiSyati / agranthiSyat / agranthIt / kunthazU saMkleze / kuthnAti / kuthAna / cukuntha / kuthyAt / kuthnitA / akunthIt / mRdaz kSode / mRdnAti / mRdnAtu mRdAna / mamarda mamRdatuH / marditA / amardiSyat / amardIt / gudhaz roSe / gudhnAti / gudhAna / jugodha / godhitA / agodhIt / bandhaMz bandhane / badhnAti / badhnIyAt / badhnAtu / badhAna / avaghnAt / babandha | babandhiya / babandha / bandadhAsi / bhantsyati / abhantsyat / abhAntsIt abAndhAm abhAntsuH / Nabha tubhazU hiMsAyAm / nabhnAti / nabhAna / nanAbha nematuH nemuH / nebhitha / nabhitA / anAbhIt / tumnAti / tubhAna / tutobha tutubhatuH tutubhuH / tobhitA / atobhIt / klizauz vibAdhane / kliznAti / kliznAtu / klizAna / cikleza / klizyAt / klezitA, keSTA / kleziSyati, kkSyati / akkezIt, aktikSat | 1 1 Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 167 ) 1 azazU bhojane / aznAti / aznIyAt / aznAtu / ajJAna / AznAt / Aza AzatuH AzuH / azitA / aziSyati / AzIt / iSazU AbhIkSNaye / AbhIkSNyaM paunaH punyam / iSNAti / iSNIyAt / iSNAtu / iSANa / aiSNAt / iyeSa ISatuH ISuH / iyeSitha ISathuH / aiSIt / viSaz viprayoge / viSNAti / viSANa / viveSa / veSitA / veSiSyati / aveSIt / muSaz steye / muSNAti / muSNIyAt / muSNAtu / muSANa / amuSNAt / mumoSa / moSitA / moSiSyati / amoSIt / puSaz puSTau / puSNAti / puSNIyAt / puSNAtu / puSANa / pupoSa / poSitA / apoSIt / kuSaz niSkarSe / kuSNAti / kuSNIyAt / kuSNAtu / kuSANa / akuSNAt / cukroSa / kuSyAt / koSitA / koSiSyati / akoSIt / 1 | I 1 niSkuSaH / 4 / 4 / 39 / bhavati / niHpUrvAt kuSaH parasya stAdyazita AdiriD vA niSkoSTA, niSkoSitA / niSkokSyati, niSkoM SiSyati / nira kokSyat, nirakoSiSyat / nirakukSat nirakukSatAm nirakukSan / nirakoSIt / kuSira jervyApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / AbhyAM karmakartari zidviSaye parasmaipadaM vA bhavati, tadyoge ca zyaH / rogaH pAdaM kuSNAti, rogaH kim ? pAdaH svayameva kuSyati, Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 168) kuSyate vA / karmakarturabhAve rogaH pAdaM kuSNAtItyeva / atha stambhU stumbhU skambhU skumbhU ete sautrA dhAtavasteSAmapi anupakSe bhAbhavanAt rUpANi dayante-stamnAti / stamnIyAt / stabhnAtu / stabhAna / astamnAt / tastambha / . stabhyAt / stambhitA / astambhIt, astabhat / stubhnAti / stubhnIyAt / stubhnAtu / astubhnAt / tustumbha / stubhyAt / stumbhitA / stumbhiSyati / astumbhIt / skamnAti / skabhAna / askamnAt / caskambha / skabhyAt / askambhIt / skumnAti / skumnIyAt / skumnAtu / skubhAna / askumnAt / cuskumbha / skubhyAt / skumbhitA / skumbhiSyati / askumbhIt / iti parasmaipadaM samAptam // vRz saMbhaktau / saMbhaktiH saMsevA / vRNIte vRNAte vRNate / vRNIta vRNIyAtAm vRNIran / vRNItAm vRNAtAm vRNatAm / avRNIta avRNAtAm avRNata / vatre vanAte vatrire / vRSISTa vRSIyAstAm vRSIran / varitAse, varItAse / variSyate, varISyate / avariSyata, avarISyata / avariSTa avariSAtAm avariSata / avariSThAH, avariSAyAm avariTvam , avariDaDhvam / avariSi avariSvahi avariSmahi / pakSe dIrgha avarISTa avarISAtAm avarISata / avarISThAH avarISAthAm avarIDhvam , avarIDhvam / avarISi avarISvahi avarISmahi / sico'bhAve avRta avRSAtAm avRSata / Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (. 169) avRSThAH, avRSAthAm avRvam , avRDDvam / avRSi avRSvahi avRSmahi / iti samAptaH kryaadignnH| atha curAdigaNaH / meeran.. NAnubandhAzcurAdayaH / curaNa steye / curAdibhyo Nic / 3 / 4 / 17 / curAdidhAtubhyaH svArthe Nic pratyayo bhavati / ' zeSAt ' iti parasmaipade cu+i+ti iti sthite guNe kRte cori+ti iti . sthite zavi kRte guNe ca ayAdeze ca corayati corayataH corayanti / corayasi corayathaH corayatha / corayAmi corayAvaH coryaamH| corayet corayetAm coryeyuH| corayeH corayetam corayeta / corayeyam corayeva corayema / corayatu, corayatAt corayatAm corayantu coraya, corayatAt corayatam corayata / corayANi corayAva corayAma / acorayat acorayatAm acorayan / acorayaH acorayatam acorayata / acorayam acorayAva acorayAma / corayAJcakAra corayAmbabhUva / corayAmAsa / - Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) NeraniTi / 4 / 3 / 83 / aniTi aziti pratyaye geluMga bhavati / coryAt / corayitA / corayiSyati / acorayiSyat / adyatanyAM 'NizridrunukamaH kartari GaH' iti ke kRte 'Adyo'za ekasvaraH' ityanena Adyasya ekasvaravato'vayavasya dvitve co+cori+a+t iti sthite dvitve pUrvasya hrasve upAntyasyAsamAnalopizAsvRdito re / 4 / 2 / 35 / samAnalopizAsvRdidvanasya dhAtorupAntyasya Gapare Nau hastro bhavati / iti hUsve kRte Lagho?'svarAdeH / 4 / 1 / 64 / asvarAderasamAnalope upare Nau dvitve pUrvasya laghorlaghuni dhAtvakSare pare dI| bhavati / aDAgame ca Nerlope ca acUcurat acUcuratAm acUcuran / acUcuraH acUcuratam acUcurata / acUcuram acUcurAva acUcurAma / pRNa pUraNe / Nau 'nAmino' kalihaleH ' iti vRddhau ArAdeze zavi guNe ca pArayati pArayataH pArayanti / pArayet / pArayatu / apArayat / pArayAJcakAra / pArayAmbabhUva / pArayAmAsa / pAryAt / pArayitA / pArayiSyati / apArayiSyat / adyatanyAM dipratyaye ke ca kRte pAra+i+a+t Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) iti sthite dvitve tasya ca hrasvatve papA+i+a+t iti sthite : upAntyasya isve kRte papara++a+t iti jAte asamAnalope sanvallaghuni dde|4|1|63 / na vidyate samAnasya lopo yasmin tasmin Gapare Nau dvitve pUrvasya laghuni dhAtvakSare pare sanIva kArya bhavati / sani pare dvitve pUrvasyAkArasya yathA itvaM bhavati tathA'trApItyarthaH / aDAgame apipara+i+a+t iti jAte 'laghordIgha' ityAdinA dIrghe 'NeramiTi' iti Nerlope apIparat apIparatAm apIparan / ghRNa sravaNe / ghArayati / dhArayet / ghArayatu / aghArayat / ghArayAJcakAra / ghArayAmbabhUva / ghArayAmAsa / ghAryAt / ghArayiSyati / anIgharat anIgharatAm anIgharan / zvalka valkaNa bhASaNe / zvalkayati / ashvlkyt| zvalkayAJcakAra / zvalkayAmbabhUva / zvalkayAmAsa / zvalkyAt / azvalkayiSyat / parasmin laghudhAtvakSarAbhAvAt na dIrghaH azavalkat / nakka dhakkaNa nAzane / nakkayati / ananakkat / dhakkayati / adadhakkat / cakka cukkaNa vyathane / cakkayati / acacakkat / cukkayati / acucukkat / TakuN bandhane / TaGkayati / TaGkayAJcakAra / aTaTaGkat / arkaN stvne| arkayati / Arkayat / arkayAJcakAra / aAt / arkayitA / arkayiSyati / svarAdedvitIyaH / 4 / 1 / 4 / Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172) dvayuktibhAjaH svarAderdhAtodvitIyo'za ekasvaro virbhavati / iti / kiM ' ityasya dvitve praapte| ayi raH / 4 / 1 / 6 / svarAderdhAtordvitIyasyAMzasyaikasvarasya saMyogAdI ro dvirna bhavati, na tu rAdanantare yi / Arkikat ArkikatAm Arkikan / Gapare gau laghvakSarAbhAvAt na sanvatkArya dIryazca / pacuNa vistAre pnycyti| apaJcayat / paJcyAt / paJcayitA / paJcayiSyati / apaJcayiSyat / apapaJcat apapaJcatAm apapazcan / mlecchaNa mlecchane / mlecchayati / mlera chyAt / amimlecchat amimlecchatAm amimlecchan / UrjaN balaprANanayoH / prANanaM jIvanam / urjayati / aurjayat / UrdhyAt / UrjayitA / urjayiSyati / auyiSyat / aurjinat aurjijatAm aurjijan / tuju pijuNa hiMsAbaladAnaniketaneSu / tuJjayati / piJjayati / apipiJjat apipiJjatAm apipiJjan / pUjaNa pUjAyAm / pUjayati / pUjayAJcakAra / puujyaat| pUjayitA / apUpujat apUpujatAm apUpujan / tijaNa nizAne / tejayati / tejayatu / tejayAmAsa / tejyAt / atItijat atItijatAm atItijan / vaja vrajaNa mArgaNasaMskAragatyoH / mArgaNo bANastasya saMskAre gatau ca / avIvajat / avivrajat / runaN hiMsAyAm / naTaN avasyandane / avasyandanaM bhraMzaH / tuTa cuTa cuTu chuTuNa chedane / kuTTaN kutsane ca / puTa muTaNa saMcU. rnnne| luNTaNa steye / luNTayati / aluNTat / sphuTaNa parihAse / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (173) vaTuN vibhAjane / zuThaNa aalsye| zoThayati / azUzuThat / guThuNa veSTane / laDaNa upasevAyAm / lADayati / lADyAt / alIlaDat / Dasya latbe lAlayati / sphuDaN parihAse / olaDuN utkssepe| olaNDayati odidayamityanye tanmate laNDayati / pIDaNa gahane / gahanaM bAdhA / pIDayati / bhrAjabhAsabhASadIpapIDajIvamIlakaNaraNavaNabhaNazraNalaeNheTha luTalupalapAM navA / 4 / 2 / 36 / eSAM Gapare NAvupAntyasya hasvo vA bhavati / apIpiDat, apipIDat / taDaNa AghAte / kaDuN khaNDane ca / cuDuN chedane / maDuN bhUSAyAm / maNDayati / maNDayAJcakAra / amamaNDat / bhaDaNa kalyANe / bhaNDayati / ababhaNDat / IDaNa stutau / IDaM. yati / aiDiDat / caDuNa kope / caNDayati acacaNDat / cUNa tUNaNa saMkocane / cUNayati / acUcuNat / tUNayati / tUNyAt / atUtuNat / zraNaNe dAne / zrANayati / azizraNat, ashaannt| cituN smRtyAm / cintayati / acicintat . / pusta bustaNa AdarAnAdarayoH / pustyti| pustAJcakAra / pustyAt , apupustat / bustayati / abubustat / mustaNa saMghAte / kRtaNa saMzabdane / ..... kRtaH kIrtiH / 4 / 4 / 122 / . kRtaNaH kiirtirbhvti| kIrtayati / akiirtyt| kiirtyaanyckaar| Rd RvarNasya / 4 12 / 37 / Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 174) upAntyaRvarNasya Gapare Nau vA Rbhavati / acIkRtat , acikIrtat / zrathaNa pratiharSe / pRthaNU prkssepnne| parthayati / prathaNa prkhyaane| chadaN saMvaraNe / cudaN saMcodane / saMcodanaM nodanam / codayati / codayAJcakAra / acUcudat / miduN snehane / mindayati / chardaN vamane / chardayati / chardayAJcakAra / acacchardat / budhuNa hiMsAyAm / budhayati / vardhag chedanapUraNayoH / vardhayati / gardhaN abhikAGkSAyAm / gardhayati / bandha badhaNa saMyamane / bandhayati / ababandhat / bAdhayati / bAdhayAJcakAra / avIbadhat / chapuN gatau / STUpaNa smucchraaye| stUpayati / kSapuN kSAntau / DipaN kSepe / Dapa DipuN saMghAte / zUrpaNa mAne / zUrpayati / azuzUrpat / Dabu DibuNa kSepe / bu tubuN ardane / purvaN niketne| yamaNa parivepaNe / yamayati / ayIyamat / vyayaN kSaye / yatruNa saMkocane / yantrayati / yantrayAJcakAra / ayayantrat / tilaNa. snehane / nalag apavAraNe / kSalaN shauce| pulaN samucchrAye / bilaN bhede / talaNa pratiSThAyAm / tulaNa unmAne / dulaNa utkSepe / bulaNa nimajjane / mUlaNa rohaNe / kala kila pilaNa kSepe / palaNa rakSaNe / pAlayati / pAlayAJcakAra / apIpalat / ilaN preraNe / elayati / elayAJcakAra / elyAt / aililat / calaN bhRtau / sAntvaNa sAmaprayoge / dhUzaNa kAntIkaraNe / lUSaNa hiMsAyAm / ruSaNa rope / roSayati / roSayAJcakAra / roSyAt / arUruSat / rakSaNe / bhakSaNa adane / pakSaNa parigrahe / pakSayati / pakSayA Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (175) cakAra / apapakSat / lakSINa darzanAGkanayoH / lakSayati / lakSayAzcakAra / alalakSat / jJANa mAraNAdiniyojaneSu / atirIblIhIknUyikSmAyyAtA puH / 4 / 2 / 211 eSAmAdantAnAM ca Nau puranto bhavati / mAraNatoSaNanizAne jJazca / 4 / 2 / 30 / __ mAraNAdiSvartheSu vartamAnasya jAnAterdhAtoNici aNici ca Nau pare hrasvo bhavati, bhiNampare tu vA / mAraNe saJjJapayati pazUn hinastItyarthaH / toSaNe vijJapayati gurUn toSayatItyarthaH / nizAne prajJapayati zastram tIkSNayatItyarthaH / anyatra tu AjJApayati bhRtyAn AjJAM karotItyarthaH / jJapayati / ajijJapat ajijJapatAm ajijJapan / bhUNa avakalkane / avakalkanaM mizrIkaraNam |ddhnaa odanaM bhaavyti| anye tvavakalkane necchanti tanmate sAdhuH samayaM bhAvayati vicArayatItyarthaH / bhAvayet / bhAvayatu / abhAvayat / bhAvayAJcakAra / bhAvayAmbabhUva / bhAvayAmAsa / bhAvyAt / bhaavyitaa| bhAvayiSyati / abhAvayiSyat abIbhavat / liguNa citrIkaraNe / liGgayati / carcaNa adhyayane / carcayati / acacarcat / aJcaNa vizeSaNe / vizeSaNamatizayaH aJcayati mucaNa pramocane / arjaNa pratiyatne / bhanaN. vishraannne| caTa sphuTaNa bhede / cATayati / uccATayati / sphoTayati / AsphoTayA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176) nyckaar| Nico'nityatvAt caTati, sphoTati / ghaTaNa saMghAte / arthAntare ghaTiS ceSTAyAm , ayamevArthAntare ghaTAdau bodhya ityarthaH / ghaTAdehasvo dIrghastu vA bigampare / 4 / 2 / 24 / ghaTAdInAM dhAtUnAM Nau pare hasvo bhavati / bhiNampare tu Nau vA dIrghaH / ghaTayati / ghaTayet / ghaTayatu / abaTayat / ghaTayAJcakAra / ghaTayAmbabhUva / baTayAmAsa / ajIvaTat ajIghaTatAm anIghaTan / hantyarthAzca ye dhAtavo'nyatra paThitA hiMsAAsteSAmapi curAdau pATho bodhyaH / yataNa nikAropaskArayoH / yAtayati zatrUn caitraH / upaskAre yAtayati daridraH parasya dhanam / ayIyatat / nirazca pratidAne niHpUrvo yatdhAtuzcurAdau jJAtavyaH, sa ca pratidAne'rthe / niryAtayati RNam / zabdaN upasargAd bhASAviSkArayoH / zabdayati / azazabdat / vadaN AsvAdane / svAdayati / asiSvan / mudaN saMsarge / modayati saktUn sarpiSA saMyojayatItyarthaH / jamuN nAzane / amaNa roge / caraNa asaMzaye / pUraNa ApyAyane / dalaNa vidaarnne| paza paSaNa bandhane / puSaNa dhAraNe / ghuSaNa vishbdne| vizabdanaM viziSTazabdakaraNaM nAnAzabdanaM vA / ghoSayati / ajuughusst| RditkaraNAt anityo Nic curAdInAmiti jJApitaM tenAGi avuSat aghuSatAm aghuSan / arthAntare tu ghuSa zabde ghoSati caitraH zabdaM karotItyarthaH / AGaH parastu ghuSaNa krandArthe jJeyaH, AghoSayati krandate ityarthaH / bhUSa tasuNa alaGkAre / bhUSayati / Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (177) taMsayati kanyAm / avataMsayati / uttaMsayati / atataMsat / jasaN tADane / jAsayati / anIjasat / trasaNa vAraNe / trAsayati mRgAn vyAdhaH / atitrasat / vasaNa snehacchedAvaharaNeSu / vAsayati / avIvasat / dhrasaNa utkSepe / grasaNa grahaNe / lasaNa zilpayoge / arhaNa pUjAyAm / arhayati / AIyat / arhayAJcakAra, arhayAmbabhUva, ahaMyAmAsa / arthAt / arhayitA / arhyissyti| AIyiSyat / Arjihat / mokSaNa asane / loka tarka raghu laghu locU viccha aju tuju piju laju luju bhaju paTa puTa luTa ghaTa ghaTu vRta puya nada vRdha gupa dhUpa kupa cIba dazu kuzu asu pisu kusu dasu vaha vRhu valha ahu bahu mahuNa bhAsArthAH / lokayati / RdittvAdupAntyahasvAbhAve alulokat / locayati / alulocat / aJjayati / AJjijat / tuJjayati / atutuJjat / laJjayati / alala. Jjat / sayati |attrNst / ' iti parasmaipadaM samAptam / . athAtmanepadamyuNi jugupsAyAm / yAvayate / yAvayeta / yAvayatAm / ayAvayata / yAvayAJcakre / yAvayiSISTa / yAvayitAse / yaavyissyte| ayAvayiSyataM / adyatanyAM Nau kRtasya sthAnivadbhavanAd yu" ityasya dvitve ' asamAnalope sanvallaMghuni De' ityanena sanIMvaM kArye kRte asya dhAtoH sani tu 'orjAntasthApavarge'vaNe' iti 12 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178 ) pUrvayokArasyetvamiti ayiyavat / gRNi vijJAne / gArayate / vaJciA pralambhane / pralambhanaM mithyAphalAkhyAnam / vaJcayate / avaJcayata / vaJcayAJcake / vaJcayAmbabhUva / vazcayAmAsa / vaJcayiSISTa / vaJcayitAse / vaJcayiSyate / avaJcayiSyata / avavaJcata avavaJcetAm avavaJcanta / iditvAdeva NigantAdapyAtmanepade siddhe 'pralambhe gRdhivazveH / ityanenAtmanepadavidhAnaM NigantAdaphalavati kartaryapi AtmanepadavidhAnArtham / madiN tRptiyAge / mAdayate / mAdayatAm / mAdayAJcakre / mAdayiSyate / amImadata amImadetAm / vidiNa cetanAkhyAnanivAseSu / vedayate / vedayeta / vedayAJcakre / vedayiSyate / avIvidata avIvidetAm avIvidanta / maniN stambhe / stambho garvaH / mAnayate garva karotItyarthaH / mAnayAJcakre / mAnayAmbabhUva / mAnayAmAsa / amImanata / bali bhaliNa AbhaNDane / AbhaNDanaM nirUpaNam / bAlayate bhAlayate rUpaM nirUpayatItyarthaH / bhAlayAJcakre / mAlayAmAsa / abIbhalata / diviNa parikUjane / devayate / devayatAm / adevayata / devayAJcakre / adIdivata / lakSiNa Alocane / bakSayate / alakSayata / lakSayAJcakre / alalakSata / kUTiN aprmaade| zaThiNa zlAghAyAm / kUNiNa saMkocane / tUNiNa pUraNe / bhraNiNa AzAyAm / citiNa saMvedane / vasti gandhiN ardane / zamiNa Alocane / ' amo'kamyamicamaH' ityanena hrasve prApte zamo'. *darzane ' ityanenAdarzane eva Nau pare zamo hRsvatvakaraNAt zAmayate / nizAmayate / azAmayata / zAmayAJcakre / azIzamata / Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 179) gariNa udyame / gUrayate / ajUgurata / laliNa IpsAyAm / lAlayate / alIlalata / daziNa dazane / yakSiNa pUjAyAm / yakSayate / ayyksst| ityAtmanepadaM samAptam // atha adantA dhAtavaH-- * aGkaNa lakSaNe / aGkayati / AJcikat / sukha duHkhaNa tatkriyAyAm / ataH / 4 / 3 / 82 / adantAd dhAtovihite'ziti pratyaye pare dhAtorakArasya lug bhavati / sukhayati / nanvatra akAraluki guNaH kathaM na bhavatIti cet, sthAnivadbhAvAt / sukhayet / asukhayat / sukhayAJcakAra / asusukhat samAnalopitvAt sanvadbhAvadIrghatvayorabhAvaH / aGkAdInAmadanteSu pAThaH pUrvAcAryAnurodhAdeva, NijabhAve'nekasvaratvena yaGpratyayAbhAvArtha ityanye / kecittu evaMvidhAnAmadantatvavidhAnasAma * devAllopAbhAvaM manvAnAH Niti pare vRddhau pvAgame ca aGkApayati ityAdInyudAharanti / evaM sukhApayati, duHkhApayati, vaNTApayati, kathApayati, arthApayate, sUtrApayate, garvApayate ityaadiinypiicchnti| racaN pratiyatne / racayati / racayAJcakAra / aracayat / araracat / sUcaNa paizUnye / bhAjaNa pRthakkarmaNi / sabhAjaNa prItiseknayoH / kUTaNa dAhe / paTa vaTaNa granthe / kheTaN bhakSaNe / khoTaNa kSepe / Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (180) daNDaN daNDanipAtane / gaNaN saGkhyAne / gaNayati / gaNayet / gaNayatu / agaNayat / gaNayAJcakAra / gaNayitA / gaNayiSyati / adyatanyAM Ge kRte I ca gaNaH / / 1 / 67 / gaNeH upare Nau dvitve pUrvasya Irazca bhavataH / ajIgaNat ajIgaNatAm ajIgaNan / ajagaNat ajagaNatAm ajagaNan / adantatvaM sukhAdInAM Nijyoge evAto'nityatvena Nijo'bhAve jagANa jagaNatuH jagaNuH / AnaGka AnaGkatuH AnaGkuH ityAdInyeva, - nAtrAm / pataN gatau vA / vAzabdo NijadantatvayoryugapadvikalpArthaH / vAtaNa gatisukhasevanayoH / kathaN vAkyaprabandhe / kathayati / acakathat / chedaNa dvaidhIkaraNe / gadaNU garne / andhaNU dRSTayupaghAte / stanaNa garne / dhvanaN zabde / stena caurye / una parihANe / Unayati / auninat auninatAm auninan / mA bhavAn Uninat / rUpaNU rUpakriyAyAm / bhAmaNa krodhe / gomaNa upalepane / sAma sAntvane / stomaNa chAtrAyAm / vyaya vittasamutsarge / sUtraNa vimocane / sUtrayati / asusUtrat / mUtraNa prasravaNe / mUtrayati / amumUtrat / pAra tIraN karmasamAptau / pArayati / pArayAJcakAra / apapArat / tIrayati / tIrayAJcakAra / atitIrat / citra citrakriyAkadAcidRdRSTayoH / varaNa IsAyAm / zAraNa daurbalye / kumAraN krIDAyAm / kalaN saGkhyAnagatyoH / zIlaNa upadhAraNe / bela kAraNa upadeze / palyRlaNU lavanapavanayoH / gaveSaNa mArgaNe / 1 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 181) mRSaNa kSAntau / rasaNa AsvAdasnahanayoH / vAsaNa upasevAyAm / nivAsaNa AcchAdane / cahaNa kalkane / mahaNa pUjAyAm / rahaNa tyAge / spRhaNa IpsAyAm / rUkSaNa pAruSye / gurUpAntyatvena guNAbhAve siddhe'dantatvamadhye pAThaH NijabhAve'pi adantatvakhyApha nArthastenAnekasvaratvAd yaG na bhavati / iti parasmaipadaM samAptam / athAdanteSvAtmanepadam / mRgaNi anveSaNe / mRgayate / amamRgata / arthaNi upyaacne| padaNi gatau / saMgrAmaNi yuddhe / saMgrAmayate / zUra vIraNi vikraantau| satraNi saMdAnakriyAyAm / sthUlaNi parivahaNe / garvaNi mAne / gRhaNi grahaNe / kuhaNi vismApane / kuhayate / acukuhata / ityAtmanepadam ; ityadantA dhAtavaH samAptAH / atha vRt yujAdiH / yujaNa saMparcane yujAdernavA / 3 / 4 / 18 / ebhyo dhAtubhyo Nij vA bhavati / yojayati / ayojayat / yojayAJcakAra / yojayitA / ayUyujat / pakSe yojati / yojet / yojatu / ayujat / yuyuja / yuyAt / yojitA / yojiSyati / ayonIt / lIN dravIkaraNe... liyo no'ntaH snehave / 4 / 2 / 15 / Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 182) lIdhAtoH snehave gamyamAne Nau pare no'nto vA bhavati / ghRtaM vilInayati / pakSe vRddhau vilAyayati / lIlinorvA ' ityanenAttvaM kecidicchanti tanmate Attve kRte ___ lo laH / 4 / 2 / 16 / lArUpasya dhAtoH Nau pare snehadrave gamyamAne lo'nto vA bhavati / vilAlayati pakSe vilApayati ityAdIni bhavanti / vilInayet / vilAyayet / vilInayAJcakAra / vilAyayAJcakAra / vyalIlinat , vyalIlayat , vyalIlalata , vyalIlapat / prIgaNa tarpaNe / dhUgaNa kampane / gittvamubhayapadArtham / dhUgapIgonaH / 4 / 2 / 18 / ___anayoNI pare no'nto bhavati / dhUnayati / dhUnayate / priinnyti| prINayate / dhUnayAJcakAra / prINayAJcakAra / adUdhunat / apipriNat / vRgaNa AvaraNaM / vArayati / jUN vayohAnau / jArayati / cIka zIkaNa AmarSaNe / mArgaNa anveSaNe |maargyti| mArgayAJcakAra / pRcaNa samparcane / ricaNa viyojane ca / recayati / vacaNa bhASaNe / vAcayati / arciNa pUjAyAm / arcayati, pakSa idittvAdAtmanepade zavi arcate / vRnaiN varjane / mRjauNa zaucAlaGkArayoH / ' mRgo'sya vRddhau ' iti mArnayati / mArjayet / amArjayat / mAyAJcakAra / amImRjat , ammaat| NijabhAve mArjati / mAneMt / amAIt, amAnIt / kaThuNa zoke / kaNThayati / utkaNThayati / udacakaNThat / kaNThati / akaNThIt / Rtha ardiH Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) hiMsAyAm / vadiNa bhASaNe / vAdayati / vadate / avIvadat / chadaNa apavAraNe / AGaH sadaNa gatau / AsAdayati / pakSe AsIdati / saditA / asadIt / mAnaNa pUjAyAm / mAnayati / mAnati / amImanat / tapiN dAhe / tApayati, tapate / atItapat / AplaN lambhane / Apayati / prApayati / Apipat / pakSe Apati / ApitA / Apat / IraNa kssepe| Irayati / airirat / Irati / IrAJcakAra / airIt / mRSiNa titikSAyAm / marSayati / amImRSat , amamarSat / pakSe idittvAdAtmanepade marSate / amarSiSTa / ziSaNa asrvopyoge| asarvopayogo'nupayuktatvam / zeSayati / azIziSat / vipuurvstuutkrsse| vizeSayati / pakSe zeSati / zeSitA / azeSIt / - SaNa prasahane / prasahanama bhibhavaH / dharSayati / adISat , adadharSat / pakSe dharSati / adharSIt / hisuNa hiMsAyAm / hiMsayati, hiMsati / anihiMmat / garhaNa vinindane / garhayati, garhati / ajagarhat / pahaNa marSaNe / sAhayati / 'asISahat / sahati / shitaa| asAhIta , asahIt / etannidarzanaM bahulaM draSTavyaM tenAtrApaThitA api klaviprabhRtayo laukikAH, stambhvAdayazca sautrAH, culumpAdayazca vAkyakaraNIyA dhAtava udAharaNIyAH-divi grahA viklavante vicchAyIbhavantItyarthaH / upakSapayati prAvRD AsannIbhavatItyarthaH, uttabhnAtItyAdayaH / iti yunAdigaNaH samAptaH, tatsamApto smaaptthuraadignnopi| Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 184 ) atha nnigntprkriyaa| prayoktRvyApAra Nig / 3 / 4 / 20 / ___ kurvantaM yaH prayukte tasya vyApAre vAcye dhAtoH Nim vA bhavati / caitro bhavati, bhavantaM caitraM maitra: prerayatIti bhAvayati caitraM maitrH| gittvAdAtmanepadamapi bhAvayate / bhAvayet / bhAvayeta / bhAvayatu / bhAvayatAm / abhAvayat / abhAvayata / bhAvayAJcakAra / bhAvayAJcakre / bhAvayAmbabhUva / bhAvayAmAsa / bhAvyAt / mAvayiSISTa / bhAvayiSyati / bhAvayiSyate / adyatanyAM tu gau kRtasya kAryasya sthAnivadbhAvAd abubhav+i+a+t iti sthite 'asamAnalope ' ityAdinA sanvatkArye sani ca 'orjAntasthApavarge'vaNe ' itIkAre tasya ca ' labordIva-' ityAdinA dIrgha abImava+i+a+t gehUMki abIbhavat. abIbhavatAm abIbhavan / abIbhavata abIbhavetAm avIbhavanta / ju gatau / javantaM prerayati jAvayati / jAvayate / ajAvayat / anAvayata / jAvyAt / jAvayiSISTa / anIjavat ajIjavatAm ajIjavan / ajIjavata ajIjavetAm |yuNk mizraNe |yaavyti / yAvayet / yAvayAJcakAra / yAvyAt / yAvayiSISTa / ayIyavat / ayIyavata / ri gatau / rAyayati / arIrayat / ariiryt| zrRMTa shrvnne| zrAvayati / zrAvayet / zrumudraguplucyorvA / 4 / 1 / 61 / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 185) eSAM dhAtUnAM sani pare dvitve sati pUrvasyokArasya itvaM vA bhavati, avarNAnte'ntaHsthAyAM pre| 'asamAnalopesanvallayuniGe ' iti azuzravat , azibhaMvat / azuzravata, azizravata / sraavyti| khAvayate / srAvayet / asutravat , asutravata / asisravat, asisravata / adidravat, adidravata / adudravat , adudravata / apipravat , apupravat / apiplavat , apuplavat / cyAvayati / bhacicyavat , acucyavat / jiti ghAt / 4 / 3 / 100 / jiti Niti ca pratyaye pare hantervAtAdezo bhavati / ghnantaM. prayuGkte vAtayati, ghAtayate / ghAtyAt / ghAtayiSISTa / anI-. ghatat, anIghatata / zaderagatau zAt / 4 / 2 / 23 / agatyarthe vartamAnasya zadidhAtoH zAtAdezo bhavati, gau pare / zAtayati / azIzatat / zAtyAt / SThAM gatau / sthApayati / sthApayate / sthApayet / asthApayat / tiSThateH / 4 / 2 / 39 / sthAdhAtorupAntyasya Gapare Nau ibhavati / atiSThipat / sthApyAt / ghrA prApayati / brApayet / brApayeta / jighrteriH| 4 / 2 / 38 / . ghrAdhAtorupAntyasya Gapare Nau irvA bhavati / anidhipat,. ajighrapat / Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 186 ) Ud duSo Nau / 4 / 2 / 40 / dudhAtorupAntyasya Nau pare ud bhavati / dUSayati / dUSayate / adU duSat / Ge na hrasva ityanye adudUpat / dUpyAt / citte vA / 4 / 2 / 41 / cittakartRkasya duSdhAtorupAntyasya Nau vA ud bhavati / cittaM dUSayati, doSayati vA / Nau krIjIGaH / 4 / 2 / 10 / 1 eSAM dhAtUnAM Nau pare Ad bhavati / krApayati / acikrapat / jApayati / ajIjapat / adhyApayati / adhyApayate / adhyApayatAm / adhyApipat / sidhyaterajJAne / 4 / 2 / 11 / ajJAnArthe vartamAnasya sidhyateH Nau Ar3ha bhavati / mantraM sAdhayati / asISadhat / ajJAnAdanyatra tapaH tApasaM sevayati / cisphurornavA | 4 | 2 | 12 | anayoNI At vA bhavati / cApayati, cAyayati / atrIcapat, acIcayat / sphArayati, sphorayati / apispharatU, apusphurat / viyaH prajane / 4 / 2 / 13 / garbhAdhAnArthe vartamAnasya viyo Nau AttvaM vA bhavati / puro vAto gAH pravApayati, pravAyayati / prAvIvapat, prAvIvayat / ruhaH paH / 4 / 2 / 14 / Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) ruho Nau po vA bhavati / ropayati, rohayati / arUrupat ,. arUruhat / pAteH / 4 / 2 / 17 / pAdhAtANau~ lo'nto bhavati / pAlayati / apIpalat / gho vidhUnane jaH / 4 / 2 / 19 / vidhUnanArthe vartamAnasya vAdhAtoH Nau jo'nto bhavati / pakSeNopavAjayati / upAvIvajat / pAzAcchAsAvevyAhvo yH|4|2|20| eSAM Nau pare yo'nto bhavati / pAyayati / ke pivaH pIpy / 4 / 1 / 33 / / Nyantasya pAdhAtoH De pare pIpyAdezo bhavati, na ca dviH / apIpyat / zAyayati / azIzayat / chAyayati / acchicchayat / sAyayati / asISayat / vAyayati / aviivyt| vyAyayati / avivyayat / hvAyayati / __Nau Gasani / 4 / 1 / 88 / havegadhAtoH Gapare sanpare ca Nau sasvarAntaspa.yA yvRd bhvti| 'bhrAjabhAsa-' ityAdinA vA hasve ajuhAvat , ajUhavat / - sphAya sphA / 4 / 2 / 22 / Nau sphAyaH sphAvAdezo bhavati / sphAvayati / apisphavat / ghaTAdehasvo dIrghastu vA bhiNampare / 4 / 2 / 24 / Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 188) ghaTAdInAM Nau hasvo bhavati, jiNampare tu vA dIrghaH / ghaTayati / anIghaTat / jipare aghATi, aghaTi / ghATaM ghATam , baTaM ghaTam / vyathayati / avivyathat / avyAthi, avyathi / kagevanUjanaiRpanasrAH / 4 / 2 / 29 / eSAM Nau hrasvaH, aiNampare tu vA dIrghA bhavati / kagayati / acIkagat / akAgi, akagi / kAgaM kAgam , kagaM kAm / vanayati / avIvanat / avAni, avani / janayati / ajIjanat / ajAni, anani / jAnaM jAnam , janaM janam / amo'kamyamicamaH / 4 / 2 / 26 / amantasya dhAtoH Nau pare hamvo bhavati, jiNampare tu vA dIrghaH, na tu kamyamicamInAm / ramayati / arIramat / arAmi, arami / kamyamicamInAM varjanAt kAmayate / Amayati / cAmayati, AcAmayati / acAmi / cAmaM cAmam / paryapAt skhadaH / 4 / 2 / 27 / __ AbhyAmeva parasya skhadeH Nau hrasvo bhavati, bhiNampare tu vA dIrghaH / pariskhadayati / paryaskhAdi, paryaskhadi / apaskhadayati / evamadarzanArthe zamaH / zamayati / azAmi, azami / azIzamat / apariveSaNArthasya yamo'pi / yamayati / ayIyamat / ayAmi, ayami / mAraNatoSaNanizAneSvartheSu jJAdhAtorapi / jJapayati / ajijJapat / jJApaM jJApam , jJapaM jJapam / ajJApi, ajJapi / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 189) cahaNaH zAThye / 4 / 2 / 31 / zAThyArthe vartamAnasyAsya Nici Nau hasvo bhavati, bhiNampare / vA dIrghaH / cahayati / acahat / acAhi, acahi / cAhaM cAham , cahaM caham / - jvala-hala-lAla-glA-snA-vanUvamanamo'nupasargasya vA / 4 / 2 / 32 / upasargarahitAnAmeSAM Nau hasvo vA bhavati / jvalayati, jvAlayati / malayati, hyAlayati / knUyi zabde / voH pvavyaane luk / 4 / 4 / 121 / .. pau yavarjavyaJjanAdau ca pare boluMga bhavati / knopayati / acuknupat / kSmApayati / acikSmapat / - rabho'parokSAzavi / 4 / 4 / 102 / rabheH svarAt paro no'nto bhavati, parokSAzavarne svarAdau pratyaye / rambhayati / ararambhat / parokSAzavayoH Arebhe / Arabhate / - lbhH| 4 / 4 / 103 / / ___ labhadhAtoH svarAt paro no'nto bhavati, parokSAzavarSe svarAdau pratyaye / lambhayati / alalambhat / hi gativRddhayoH / hAyayati / ajIhayat / smArayati / asismarat / dArayati / adIdarat / Nau mRgaramaNe / 4 / 2 / 51 / Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 190 ) rajJadhAtorupAntyasya no Nau pare lugU bhavati, mRgANAM krIDAyAm / rajayati mRgaM vyAdhaH / arIrajat / vA STaSTaH / 4 / 1 / 66 / anayordhAtvorasamAnalope Gapare Nau dvitve sati pUrvasyAd vA bhavati / avaveSTat, aviveSTat / acaceSTat, aciceSTat / svapadhAtoH svApayati / adyatanyAm--- svaperyaGke ca / 4 / 1 / 80 / svapvAtoryaGi Ge kiti ca sasvarAntasthA vRd bhavati / asUpat / soSupyate / supyate / vizvAyayati / 1 zvervA / 4 / 1 / 89 / vidhAtoH sasvarAntasthA Gapare sanpare ca Nau viSaye vRr3ha vA bhavati / azUzavat, azizvayat / iMk smaraNe / iNk gatauNAvajJAne gamuH / 4 / 4 / 24 / ajJAnArthe vartamAnayoH iNikoH Nau gamvAdezo bhavati / adhigamayati priyam / adhyajIgamat / gamayati / ajIgamat / jJAne tu pratyAyayati zabdo'rtham / 1 iti NigantaprakriyA | Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 191 ) atha sannantaprakriyA | tumahadicchAyAM sannatatsanaH / 3 / 4 / 21 / yo dhAturiSerdhAtoH karma tatheSidhAtunA saha samAnakartRkaH satumAhaH, tasmAd dhAtoH icchArthe san pratyayo bhavati / icchAsannantAt punaricchAyAM san na bhavati / bhavitumicchati bhU+sa iti sthite / sanyaGazca / 4 / 1 / 3 / sanpratyayAntasya yaGpratyayAntasya ca dhAtorAdya ekasvaroM'zo dvirbhavati / bhU+bhU+s pUrvasya bhasya batve saH patve tivi zi ca bubhUSati / bubhUSet / bubhUSatu / abubhUSat / bubhUSAJcakAra / bubhUSAmbabhUva / bubhUSAmAsa / bubhUSyAta / bubhUSitA / bubhUSiSyati / anubhUSiSyat / abubhUSIt abubhaSiSTAm anubhUSiSuH / kartumicchati-- RvarNayugaH kitaH / 4 / 4 / 57 / RvarNAntAd zrerurNAzca dhAtorekasvarAd vihitasya kita AdiriD na bhavati / svarahangamoH sani ghuTi / 4 / 1 / 104 // svarAntasya hano gamozca dhuDAdau sani pare dIrgho bhavati / pUrveNa iniSedhe ' RtAM viGatIr ' itIrAdeze dvitve catve Satve Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192 ) 1 cikIrSati cikIrSet / cikIrSatu / acikIrSat / cikIrSAJcakAra / cikIrSyAt / cikIrSitA / cikIrSiSyati / acikIrSIt / taritumicchati' ivRdha-' ityAdinA veTi ' vRto navA ' ityAdinA vA dIrghe / titIrSati, titarIpati titariSati / atitIrSIt, atitariSIt, atitarISIt / grahItumicchati / grahaguhazva sanaH / 4 / 4 / 59 / AbhyAmuvarNAntAcca vihitasya sana AdiriGa na bhavati | rudavidamupagrahasvapapracchaH san ca / 4 / 3 / 32 // ebhyaH ktvA san ca kidvad bhavati / dinA vRti, dvitve pUrvasyAtve -- 8 grahatrazca -' ityA sanyasya / 4 / 1 / 59 / sani pare dvitve sati pUrvasyAkArasyekAro bhavati / jighRkSati / jighRkSet / jighRkSatu / ajighRkSat / jighRkSAJcakAra / jighRkSyAt / jighRkSitA / jighRkSiSyati / ajighRkSIt / praSTumicchati / RsmipUGaazaukRgRdRvRmacchaH / 4 / 4 / 48 / ebhyo dhAtubhyaH sana AdiriD bhavati / pipRcchiSati / piSTacchiSatu / apipRcchiSat / piSTacchiSAJcakAra / pipRcchiSyAt / picchiSitA / pipRcchiSiSyati / apipRcchiSiSyat / apiSTacchiSIt / rurudiSati / arurudviSIt / vividiSati / avividiSIt / mumuSi 1 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 193 ) 7 ghati / amumuSiSIt kittvAnna guNaH / svap - suSupsati / suSupset / suSupsatu / asuSupsat / suSupsAJcakAra / suSupsyAt / suSupsitA / suSupsiSyati / asussupsiit| R- aririSati / aririSet / aririSatu / AririSat / aririSAJcakAra / AririSIt / smi - sismayiSate / asismayiSata / sismayiSAJcakre / asismayiSiSTa / pUG-pipaviSate / pipaviSeta / pipaviSatAm / apipvisst| apipaviSiSTa / aJ-aJjijiSati / aJjijiSAJcakAra / AJjiniSIt / azau-aziziSate ! AziziSata / aziziSAJcakre / AziziSiSTa / kR - cikariSati, cikarISati / cikariSet, cikarISet / acikarISat / cikarISAJcakAra / acikarISIt / gR-jigarISati, jigariSati, jigaliSati | jigarISatu / ajigarISat / jigarISAJcakAra / ajigarISIt / dRDdidaSite / AdidariSate / AdidariSeta / AdidariSatAm / AdidariSata / AdidariSiSISTa / AdidariSiSTa / dhRG-divariSate / divariSeta / divariSatAm / adivariSata / didhariSitA / adidhariSiSTa / div I 1 ivRdhabhrasjadambhazriyUNubharajJapisa nitanipati vRddaridraH sanaH / 4 / 4 / 47 / ivantAd RdhAdibhyaH Rdantebhyazca dhAtubhyo daridrazca sana Adiri vA bhavati / upAntye / 4 / 3 / 34 / nAmyupAntyasya dhAtoH pare'niT san vidvad bhavati ! 13 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194 ) anunAsike cacchvaH zUT / 4 / 1 / 108 / anunAsikAdau kvau dhuDAdau ca dhAtoH cchvoryathAsaGkhyaM zUTau bhavataH / dudyUSati / duSet / dudyUSatu / adudyUSat / dyUSAkAra / duSitA / dudyUSiSyati / adudyUSIt / pakSe dideviSati / dideviSet / dideviSatu / adideviSat / adideviSIt / Rdha It / 4 / 1 / 17 / 1 RdhAtoH sAdau sani pare IrtAdezo bhavati / iti / Irset / Irtsatu / aiset / ItsaJcikAra / aitsIt / iTpakSe ardiviSati / AdidhiSIt / bhrasj - bibhakSati, bibhrakSati, bibharjiSati, vibhrajjiSati / dambhU dambhodhip dhIp / 4 / 1 / 18 / dambheH sAdau sani vipU- dhIpau bhavataH / dhipsati, dhIpsati / dhipset, dhIpset / dhipsatu, dhIpsatu / adhipsat, adhIpsat / adhipsIt, adhIpsIt / pakSe didambhiSati / didambhiSet / didabhiSatu / adidambhiSat / adidambhiSIt / zri - zizrISati - te, zizrayiSati-te / yu-yuyUSati, yiyaviSati / UrNu - proNunUSati - te, proNunaviSati - te, prorNunuviSati - te / bhR- bubhUti - te, bibhariSati - te / abubhUSat, avibhariSIt / jJapjJapyApo jJIpIp na ca dviH si sani / 4 / 1 / 16 / jJap--ApdhAtoH sAdau sani pare yathAsaGkhyaM jJIpIpau bhavataH, na ca dvitvam / jJIpsati - te / jJIpset / jJIpsatu / ajJIpsat / 1 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (195) jJIpsAJcakAra / jIpsitA / jIpsiSyati / ajJIpsiSyat / ajJIpsIt / pakSe jijnypyissti-te| ajijJapayiSIt / Ap-Ipsati / sani / 4 / 2 / 61 / khansanjanAM dhAtUnAM dhuDAdau sani AttvaM bhavati / siSAsati-te, sisnissti-te| cikhAsati, cikhaniSati / nijAsati, jijaniSati / titaMsati, titaniSati / . rabhalabhazakapatapadAmiH / 4 / 1 / 21 / eSAM svarasya sAdau sani pare ikAro bhavati, na ca dviH / ripsate, Aripsate / Aripseta / AripsiSTa / lipsate / alipsisstt| zikSati / ashikssiit| pitsati, piptissti| apitsiit| pitsate / apitsiSTa / vuvUpati, vivariSati, vivarISati / titIpati, titariSati, titarIpati / didaridrAsati, didaridviSati / zAndAnmAnbadhAd nizAnArjavavicAravairUpye dIrghazcetaH / 3 / 4 / 7 / nizAnAdyarthebhya ebhyo yathAsaGkhyaM svArthe san bhavati, dvitve pUrvasyeto dIrvazca / shiishaaNsti-te| dIdAMsati-te / mImAMsate / bIbhatsate / arthAntare na bhavati / guptijo garhAkSAntau san / 3 / 4 / 5 / gupergarhAyAM tijaH kSAntau svArthe san bhavati / 'svArthe ' iti neTa jugupsate / titikSate / anyatra prAyeNa tyAdayo na bhavanti tena sanvyavadhAne'pyAtmanepadam / arthAntare Nau gopyti| tejanam / Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) tiH saMzayapratIkAre / 3 / 4 / 6 / saMzayapratIkArArthAt kitaH svArthe san bhavati / vicikitsati me manaH / vyAdhiM cikitsati / anyatra ketayati / avyApyasya mucermog vA / 4 / 1 / 19 / akarmakasya muceH sAdau sani mog vA bhavati, na ca dviH / mokSati - te / mumukSati - te / vyApye sati tu mumukSati vatsam / mimImAdAmit svarasya / 4 / 1 / 20 / 1 eSAM dAsajJAnAM ca svarasya sAdau sani pare it bhavati, na ca dviH / mitsati / mitsate / mitsate / ditsati, ditsate / dhitsati, site / rAdhervadhe / 4 / 1 / 22 // hiMsArthasya rAdhAtoH svarasya irbhavati sAdau sani / pratiritsati / vadha iti kim / ArirAtsati gurum / iti sannantaprakriyA samAptA / Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 197) atha yngntprkriyaa| nyAnAderekasvarAd bhRzAbhIkSNye yaG vA / 3 / 4 // 9 // gauNakriyANAmadhizrayaNAdInAM kriyAntarAtryavadhAnena sampattiH phalAtireko vA bhRzatvam, pradhAnakriyAyA vikledAdeH kriyAntarAvyavadhAnenA''vRttirAbhIkSNyam ; tadviziSTArthe vartamAnAd dhAtoryaka pratyayo bhavati / bhRzaM punaH punarvA pacati iti pac+ya 'sanyaDa iti dvitve'nAdervyaJjanasya luki pa+pac+ya iti jAte AguNAvanyAdeH / 4 / 1 / 48 / yaGantasya dhAtodvitve sati nyAdyAgamavarjitasya pUrvasya AkAraguNau bhavataH / pApacyadhAtutvAt tyAdau zavi ato lope pApacyate / pApacyeta / pApacyatAm / apaapcyt| . yo'ziti / 4 / 3 / 8 / / vyaJjanAntAd dhAtoH parasya yakArasya aziti pratyaye luga bhavati / pApacAJcakre / pApaciSISTa / pApacitA / pApaciSyate / apApaciSyata / apApaciSTa / punaH punaratizayena vA bhavati bobhUyate / bobhUyeta / bobhUyatAm / abobhUyata / bobhUyAJcakre / bobhUyAmbabhUva, bobhUyAmApta / bobhUyiSISTa / bobhUyitAse / bobhUyiSyate / abobhUyiSyata / abobhUyiSTa / Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) na kavateryaGaH / 4 / 1 / 47 / yaGantasya kavaterdvitve sati pUrvamya kasya cakAro na bhavati / 'dIrghatricvayaG' ityAdinA dIrdhe kokUyate / kokuuytaam| akokUyata / kokUyAJcakre / kokUyiSISTa / akokUyiSTa / kavateriti vacanAt kautikuvatyorbhavatyeva cokUyate / : aTyatimUtrimUtrimUcyazU!H / 3 / 4 / 10 / / ebhyo bhRzAbhIkSNye yaG bhavati / aTATyate / aTATyeta / aTATyatAm / ATATyata / aTATAJcakre / aTATiSISTa / aTATighyate / ATATiSTa / ayi raH / 4 / 1 / 6 / svarAderdhAtordvitIyAMzasyaikasvarasya saMyogAdI ro dvirna bhavati, na tu rAdanantare yH| aurNonUyata / anantare ye arAryate / arAryeta / arAryatAm / ArAryata / arArAJcakre / arAriSISTa / arAritA / arAriSyate / ArAriSyata / ArAriSTa / sosUtryate / sosUtrAzcakre / asosUtriSTa / momUtryate / momUtrAzcakre / amomUtriTa / sosUcyate / sosUcAJcakre / asosUciSTa / azAzyate / azAzAJcakre / AzAziSTa / prornnonuuyte| prorNAnUyeta / prorNonUyatAm / praurNonUyata / prorNonUyAJcake / prorNonUyiSISTa / prorNonUyitA / prorNonUyiSyate / praurNonUyiSyata / praurNonUyiSTa / gatyarthAt kuTile / 3 / 4 / 11 / . Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 199 ) vyaJjanAderekastrarAd gatyarthAt kuTile evArthe dhAtoryaG bhavati / kuTilaM vrajati vAtrajyate / vAtrajAJcakre / vAtraniSISTa / avAtraji - 1 Syata / avAvajiSTa / anyatra bhRzaM vrajatItyeva vAkyam / gRlupasadacarajapajabhadazadaho garthe / 3 / 4 / 12 // ebhyo dhAtubhyo 'rthe eva yaG pratyayo bhavati / garhitaM gilati jegilyate / jegilAJcakre / ajegiliSTa / lolupyate / lolupaSyate / alolupaSTa / sAsadyate / asAsadyata / sAsadAJcakre / sAsadiSyate / asAsa diSyata / asAsadiSTa / camphalAm / 4 / 1 / 53 / eSAM yaGantAnAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya muranto bhavati / ukAra uccAraNArthaH / ticapAtyAto'noduH / 4 / 1 / 54 / yaGantAnAM caraphalAM tAdau ca pratyaye pare upAntyasyAkArasya urbhavati, tasya ca ottvaM na bhavati / caJcUryate / caJcurAJcakre / acaJcuriSTa / pamphulyate / pamphulAJcakre / apamphuliSTa / 1 japajabhadahadazabhaapazaH / 4 / 1 / 52 / eSAM yaGantAnAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya muranto bhavati / jaJjapyate / ajaJjapiSTa / dandahyate / adanda hiSTa / dandazyate / adanda ziSTa / bambhajyate / abambhajiSTa / pampazyate / apampaziSTa / Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200) na gRNAzubharucaH / 3 / 4 / 13 / ebhyo yaG na bhavati / ninditaM gRNAti / bhRzaM zobhate / bhRzaM rocte| vaJcalaMsadhvaMsadmazakasapatapadaskando'nto nIH / 4 / 1 / 50 / .. eSAM yaGantAnAM dvitve sati pUrvasya nIranto bhavati / vanIsacyate / avniivcisstt| sniilsyte| asanIsrasiSTa / danIdhvasyate / madanIdhvasiSTa / banIbhrazyate / avanIbhraziSTa / canIkasyate / acanIkasiSTa / panIpatyate / apanIpatiSTa / panIpadyate / apanIpadiSTa / canIskadyate / acanIskadiSTa / murato'nunAsikasya / 4 / 1 / 51 / At paro yo'nunAsikastadantasya yaGantasya dhAtoditve sati pUrvasya muranto bhavati / bambhaNyate / cakramyate / nanamyate / yaMyamyate / raMraNyate / caGkaNyate / ata iti kim tetimyate / anunAsikasyeti kim / pApacyate / RmatAM riiH| 4 / 1 / 55 / RmatAM yaGantAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya rIranto bhavati / narInRtyate / carIkRtyate / vriivRshcyte| jriigRhyte| parIpRcchyate / calIklapyate / . . ghazerayaDi / 4 / 1 / 83 / Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 201 ) vazadhAtoH yaGi pare vRd na bhavati / vAvazyate / vAvazyatAm / avAvaziSTa / vA parokSAyaGi / 4 / 1 / 90 / vidhAtoH parokSAyAM yaGi ca vA yvRd bhavati / zozUyate / zozUyAJcakre / azozUyiSTa / pakSe zezvIyate / azezvIyiSTa / smRsAsmaryate / asAsmariSTa / Rto rIH / 4 / 3 / 109 / RdantAnAM vyAdau pare RtaH sthAne rIrbhavati / cekrayate / jehIyate / vetrIyate / IvrvyaJjane'yapi / 4 / 3 / 97 / gApAsthAsAdAmAhAkAM dhAtUnAM yapvarje vyaJjanAdau kGityazitiM pare Irbhavati / jegIyate / pepIyate / teSThIyate / seSIyate / dedIyate / devIyate / memIyate / jehIyate / 1 1 1 ghrAdhmoryaGi / 4 / 3 / 98 / anayoryaGi pare Irbhavati / jedhIyate / dedhmIyate / yaGlupi naIrbhavati / hano nIrvadhe / 4 / 3 / 99 / 1 hiMsArthasya handhAtoryaGi ghnIrbhavati / jeghnIyate / jeghnIyAJcakre / ajeghnIyiSTa / svapdhAtoryaGi vRti sosupyate // asosu piSTa / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) vyesyamoryaGi / 4 / 1 / 85 / vyegasyamoH sasvarAntasthA yaGi svRd bhavati / vevIyate / vevIyAJcakre / avevIyiSTa / sesimyate / asesimiSTa / dvitve vaH / 4 / 1 / 87 / hegdhAtoH dvitvaviSaye yvRd bhavati / johUyate / johUyAcakre / ajohUyiSTa / pyAyaH piiH| 4 / 1 / 91 / - pyAyadhAtoH parokSAyaGi pIbhavati / pepIyate / pepIyAJcake / apepiiyisstt| 'cAyaH kIrvaktavyaH' cekIyate / acekiiyisstt| zIvAtostu zayAdeze zAzayyate / zAzayAJcakre / azAzayiSTa / sicdhAtoryaDi patvaM na bhavati / sesicyate / sesicAJcakre / asesiciSTa / iti yaGantaprakriyA smaaptaa| Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 203 ) atha yaGlubantaprakriyA / bahulaM lup / 3 / 4 / 14 / yaGo lub bahulaM bhavati / lupi satyAM tannimittakaM kAryamapi na bhavati, tena yaGlubantAt parasmaipadaM bhavati / yaGlubantAnAM dhAtUnAmadAdyantargaNAdau pAThAda vikaraNapratyayAbhAvaH / yaGturustorbahulam / 4 / 2 / 64 / I 1 yaGlubantAt turustubhyazca para Irbhavati vyaJjanAdau viti pare, sa ca parAdiH / bAhulakAt kvacid vikalpaH kvacidavikalpaH // bobhavIti, bobhoti bobhUtaH bobhuvati / bobhavISi, bobhoSi bobhUthaH bobhUtha / bobhavImi, bobhomi bobhUvaH bobhUmaH / bobhUyAt bobhUyAtAm bobhUyuH / bobhUyAH ke bhUyAtam bobhUgAta / bobhUyAm bobhUyA bobhUyAma / bobhavIta, bobhotu, bobhUtAta bobhUtAm bomuvatu / bobhUhi, bobhUtAt bobhUtam bobhUta / bobhavAni bobhavAva bobhavAma // abobhavIt, abobhot avobhUtAm abobhavuH / abobhavIH, abobhoH abobhUtam atrobhata / abobhavam abobhUva abobhUma | bobhavAJcakAra / bobhavAmbabhUva / bobhavAmAsa / bobhUyAt / bomavitA / bobhaviSyati / abobhaviSyat / abobhUvIt, abomot / pApacIti, pApakti / pApacISi, pApakSi / pApacyAt / pApacIta " Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) pApaktu / apApacIta , apApak / pApacAJcakAra / pApacyAt / pApacitA / pApaciSyati / apApaciSyat / apApacIt / TyuktopAntyasya ziti svare / 4 / 3 / 14 / dvayuktasya dhAtorupAntyasya nAmino guNo na bhavati, svarAdau ziti pare / neninIti, neneti neniktaH / nenijISi, neneti / nenijyAt / nenijItu, nenektu / aneninIt, anenek / anenijIH, aneneH / nenejAJcakAra / nenijyAt / nenejitA / nenejiSyati / anenejiSyat / anenenIt / bomunIti, bobhokti / bomujyAt / bobhunItu, bobhoktu / abomunIt , sabobhok / bobhojAJcakAra / bobhujyAt / bobhojitA / bobhojiSyati / abobhojiSyat / abobhojIt / vada vyaktAyAM vaaci| vAvadIti, vAvatti / vAvadyAt / vAvadItu, vAvattu / avAvadIt , avAvat avAvattAm avaavduH| se s-dU-dhAM ca rurvA / 4 / 3 / 79 / vyaJjanAntAd dhAtoH parasya se g bhavati, yathAsambhavaM s-d-dhAM ca rurvA bhavati / avAvaH, avAvat / vAvadAJcakAra / vAvadyAt / vAvaditA / vAvadiSyati / avAvadiSyat / avAvadIt / ghaTa ceSTAyAm / jAghaTIti, jAghaTTi / jAghaTyAt / jAghaTItu, jAgha? / ajAghaTIta , anAghaTa / jAghaTAJcakAra / jaaghttyaat| jAghaTitA / jApaTiSyati / ajaaghttissyt| ajAvaTIt / spardha sNghrsse| pAspardhIti, Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (205) pAsparci pAsparddhaH paasprdhti| pAspardhISi, pAspatti / pAspardhyAt / pAspardhItu, paasprdhaa| ho pAspardhi / apAspardhIta , apAspa apAspardadhAm apAspadhuH / apAspardhIH, apAspa , apAspAH / pAspardhAJcakAra / pAspardhyAt / pAspardhitA / pAspardhiSyati / apAspardhiSyat / apAspardhIt / gAdhU prazaMsAlipsAgrantheSu / jAgAdhIti, jAgAdi / jAgAdhISi, jAgAtsi / jAgAdhyAta / jAgAdhItu, jAgAdhu / ajAgAdhIt , anAgAt / nAthU yAJcAyAm / nAnAthIti, nAnAtti / nAnAthyAt / nAnAthItu, nAnAttu / anAnA. thIt , anAnAt / nAnAthAJcakAra / nAnAthyAt / nAnAthiSyati / anAnAthiSyat / anAnAthIt / dadhi dhAraNe / dAdadhIti, dAdaddhi / dAdadhISi, dAdatsi / dAdadhyAt / dAdadhItu, dAdadhu / adAdadhIt, adAdhat / adAdadhaH, adAdhat / dAdadhAJcakAra / dAdadhyAt / adAdadhIt / mudi harSe / momudIti, momotti / momudyAt / momudItu, momottu / amomudIt , amomot / amomudIH, amomot , amomoH| momodAJcakAra / momoditA / momodiSyati / amomodIt / kurdi gurdi (khurdi) gudi krIDAyAm / cokUrdIti, cokUrti / cokUryAta / cokUrdItu, cokortuM / cokUddhi / acokUrdIt / acokUH, acokU , acokUrdIH / cokUrdAJcakAra / cokUrditA / acokUrdiSyat / acokUrdIt / kR rirau ca lupi / 4 / 1 / 56 / RmatAM dhAtUnAM yaGo lupi dvitve sati pUrvasya rirau Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) rIzcAnto bhavati / carikarIti, carkarIti, carIkarIti, carikarti, carkarti, carIkati / carikRtaH, carkataH, carIkRtaH / carikrati, cakrati, carIkrati / carikarISi, carkarISi, criikriissi| carikarSi, carkarSi, carIkarSi / carikRyaH, carkathaH, carIkRthaH / carikRtha, cakRtha, criikRth| carikarImi, cakarImi, carIkarImi,carkarmi, carikarmi, carIkarmi / carikRvaH, cakavaH, criikRvH| carikRmaH,carkamaH, carIkRmaH / carikRyAt , cakrayAt , carIkRyAt / carikarItu, carkarItu, carIkarItu, carikatu, carkartu, criikrtu| acarikarIt , acarkarIt , acarIkarIt , arkaH, acarikaH, acarIkaH / acarikarI:, acarkarIH, acarIkarIH, acarikaH, acarkaH, acarIkaH / carikarAJcakAra, carkarAJcakAra, carIkarAJcakAra / carikriyAt , carkiyAt , carIkriyAt / carikaritA, carkaritA, carIkaritA / carikariSyati, carkariSyati, carIkariSyati / acarikariSyat , acarkariSyat , acriikrissyt| acarikArIt, acarkArIt , acarIkArIt / vR vrnne| varivarIti, varvarIti, varIvarIti, varivarti, varvati, varIvati / varivRyAt , vayAt , varIyAt / varivarItu, varvarItu, varIvarItu, varivartu, vartu, varIvartu / avarivarIt , avarvarIt , avarIvarIt , avarivaH, avarvaH, avarIvaH, / varivarAJcakAra / avarivArIt , avarIvArIt , avarvArIt / vRt-varivRtIti, vatIti, varIvRtIti, varivarti, varti, varIvati / varivRtyAt , va...tyAt , . varIvRtyAt / varivRtItu, varvRtItu, varIvRtItu, varivartu, Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) . varvartu, vriivrtu| avarivRtIta , avavRtIt , avarIvRtIta , avarivarta, avavat , avarIvat / avarivRtIH, avavRtIH, avarIvRtIH, avarva , avarivat , avarIvat , avarivaH, avarvaH, avarIvaH / varivartAJcakAra, varvartAJcakAra, varIvartAJcakAra / varivRtyAt , vavatyAt, varIvRtyAt / varivartitA, varvartitA, varIvartitA / varivartiyati, varvatiSyati, varIvartiSyati / avarivartiSyat , avarvatiSyat , akrIvartiSyat / ava rivartIt , avarvartIt , avarIvartIt / vacvanIvaJcIti -- vaJcatraMsa-' ityAdinA pUrva no'ntaH, vanIvati / vanIvaJcISi, vanIvasi / vanIvacyAt / vanIvaJcItu, vanIvaGktu / vanIvagdhi / avanIvaJcIt , avanIvan / vanIvaJcAJcakAra / vanIvacyAt / vanIvaJcitA / vanIvaJciSyati / avanIvaJcIt / gamla- jaGgamIti, jaGganti / jaGgataH 'yamirami' ityAdinA mo luk / jaGgamati / jaGgamISi, jaGgaMsi jaGgathaH jaGgatha / jaGgamImi, jaGganmi jaGgavaH jaGganmaH / jaGgamyAt / jaGgamItu, jaGgantu / jaGgahi / ajaGgamIt , ajaGgan / jaGgamAJcakAra / jaGgamyAt / jaGgamitA / ajaGgamIt / han-vadhe'rthe ghnIH jedhneti, jeghnayIti / jenIyAt / jedhnetu, jeghnayItu / jeghnIhi / ajeghnayIt , ajedhnet / jedhnayAJcakAra / ajeghnAyIt / radhAdanyatra gatau jaGghanIti, jaGghanti jaGghataH janati / jaGghanISi, jAsi jaGghayaH jaya / jaGghanImi, jaGghanmi jaGghanvaH jaGghanmaH / javanyAt / jaGghanItu, jaGghantu / hau tu jahi / Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 208 ) ajaGghanIt / ajaGghanIt, ajaGghan ajaGghatAm ajaGghnuH / jaGghanAJcakAra / ye tu ' yamirami -' iti lugabhAvaM kGiti ca ahanpaJcamasya ' iti hanterapi dIrghatvamicchanti tanmate tasi jaGghAntaH / jaGghAnthaH / hau jaGghAMhi ityAdyapi bhavati / AziSa vadhyAt / adyatanyAm avadhIt prakRtigrahaNe yaGlupo'pi grahaNAt / cara bhakSaNe caJcurIti, caJcUrti caJcUrtaH caJcurati / caJcUryAt / caJcurItu, caJcU / caJcUrhi | acaJcurI, acaJcUH / caJcurAJcakAra / caJcUryAt / acaJcurIt / skudu - coskundIti, coskunti coskuntaH coskundati / coskundyAt / coskundI - tu, coskuntu / coskundadhi / acoskundIt, acoskun acoskuntAm acoskunduH / acoskundIH, acoskun / coskundAJcakAra / coskunditA / acoskundIt / khan canti caGkhanIti | caGkhAtaH ' AH khanisanijanaH ' ityAH / caGkhanati / caGkhanISi, casi caGkhAyaH caGkSAya / caGkhanImi, canmi canvaH caGkhamaH / ' ye navA ' caGkhanyAt caGkhAyAt / caGkhanItu, caGkhantu, caGkhAtAt caGkhAtAm canatu / caGkhAhi / acalanIt, acaGkhan acaGkhAtAm acarUnuH / caGkhanAJcakAra / canyAt / caGkhanitAM / caniSyati / acaGkhanIt, acaGkhAnIt / yu-yoyavIti, yoyoti yoyutaH yoyuvati / kecittu auttvamapIcchanti yoyauti / yoyuyAt / yoyavItu, yoyotu / ayoyavIt, ayoyot / yoyavAJcakAra / ayoyAvIt / Nu 1 7 1 1 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (209 ) , 1 13 nonavIti, nonoti / anonavIt, anonota / anonAvIta / hAk-- jaheti, jahAti ' na hAko Tupi ' iti pUrvamAttvaM na / jahItaH jahati / jahIyAt / jahetu, jahAtu / ajadet, ajahAt ajahItAm ajahuH / jahAJcakAra / jahIyAt / jahitA // jahiSyati / ajahAsIt / dA-dAdeti, dAdAti dAttaH dAdati / dAdeSi, dAdAsi dAtyaH / dAdyAt / / dAdetu, dAdAtu, dAttAt dAttAm / dehi, dAttAt dAttam dAtta / adAdet, adAdAt adAttAm adAduH / dAdAJcakAra | dAdeyAt / dAditA / dAdaSyati / adAdAt / dUdhe- dAdheti, dAdhAti / dAdhyAt / dAdhetu, dAdhAtu / dhehi | adAdhet, adAdhAt adhAttAm adAdhuH / dAvAJcakAra / dAdheyAt / adAdhAt, adAdhAsIt / daiva zodhane dAMbU lavane dAdAti, dAdeti / dAdIyAt / dAdetu, dAdAtu | dAdIhi / adAdet, adAdAt / adAdAsIt / svap-yaGlupyapiM yvRti soSupIti, soSopti soSuptaH soSupati / soSupyAt / soSupItu, soSontu / asoSupIt, asoSop / soSupAJcakAra / sopyAt / soSupitA / soSupiSyati / asoSupiSyat / asoSopIt / kecid vRtaM necchanti tanmate sAsvapti / sAsvapyAt / sAsvantu, sAsvapItu / asAsvap, asAsvapIt / sAsvapAJcakAra / sAsupyAt / sAsvapitA / asAsvApIt, asAsvapIt / kRR vikSepe - cAkarIti, cAkarti cAkIrtaH cAkirati / cAkIryAt / cAkarItu, cAkartu, cAkIrtAt / cAkIhi / acAkarIt, acAkaH 1 1 14 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2.10). acAkIrtAm acAkaraH / cAkarAJcakAra / cAkIryAt / cAkaritA, cAkarItA / cAkariSyati, cAkarISyati / acAkariSyat , acAkarISyat / acAkArIt |t-taatriiti, tAtati tAtItaH / tAtIryAt / tAtarItu, tAtatu / atAtarIt , atAtaH / tAtarAJcakAra / tAtIryAt / tAtarItA, tAtaritA / tAtarISyati, tAtari* Syati / atAtArIt / R- yalupi dvitve pUrvasya Rto'ttve 'rirau ca lupi' iti rAgame ara iti rUpam ; rirI Agame ca ariR, arIR tatra 'pUrvasyAsve svare' itIyAdeze ariya / atra kecidiyAdezaM necchanti iti yatve arya iti rUpaM bhavati tato vibhaktiH / svamate tu ara-ariya-ityetayoH vibhaktau rUpANi likhyante ararIti, arati artH| anti pratyaye ara+anti iti sthite -- ivarNA deH' iti ratve -- ro re luk ' iti ro luki pUrvasya dIrghatve ca Arati / ararISi, ararSi arRthaH atha / ararImi, ararmi aravaH aramaH / agryAt arayAtAm ayuH / ararItu, arartu, arRtAt ara'tAm Aratu / arahi, arRtAt ara'tam ara'ta / ararANi ararAva ararAma / ArarIt , AraH AratAm AraruH / ArarIH, AraH Aratam Arata / Araram Arava Arama / ararAJcakAra, ararAmbabhUva, ararAmAsa / AriyAt / riH zakyAzIrye' iti riH 'ro re luk ' iti lugdIkSai ca / araritA / arariSyati / ArariSyat / ArArIt ArAriSTAm ArAriSuH / ArArIH ArAriSTam ArA Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 211 ) 1 riSTa / ArAriSam ArAriSva ArAriSma / ariyR ityasya rUpANi- ariyarIti, ariyarti ariyataH ariti / ariyRyAt ! ariyarItu, ariyartu / AriyarIt, AriyaH AriyRtAm AriyaruH / ariyarAJcakAra / ariTriyAt / ariyaritA / ariyariSyati / AriyariSyat / AriyArIt / gRha grahaNe / jarigRhIti, jarIgRhIti, jargRhIti, jarigardi, jarIgardi, jargardi / jarigRDhaH, jarIgRDhaH, jargRDhaH / jarigRhati, jarIgRhati, jagRhati / jarigRhyAt jarIgRhyAt, jargRhyAt / jarigRhItu, jarIgRhItu, jargRhItu, jarigarda, jarIgarda, jargarchu / hau jarigRDhi, jarIgRdi, jargRDhi ajarigRhIt, ajarIgRhIt, ajagRhIt, ajarigha, ajarIgharT, ajarT / jarigarhAJcakAra / jargRhyAt, jarigRhyAt, jarIgRhyAt / jarigarhitA, jarIgarhitA, jargarhitA / ajarigarhit, ajarIgahIMt, ajargahIMt / grah upAdAne ityasyApi yvRdbhavanAdevameva / gRdhU abhikAGkSAyAm / jarigRdhIti, jarIgRdhIti, jagRdhIti, riddhi, jarIgardiva, jargaddhi / jarigRddhaH, jarIgRddhaH, jagRddhaH / jarigRdhati, jarIgRdhati jargRdhati / jarigRdhyAt, jarIgRdhyAt nargRdhyAt / jarigRdhItu, jarIgRdhItu, jargRdhItu, jarigada, jarIga, jarga / ajarigRvIta, ajarIgRdhIt, ajargRdhIt, ajaridharta, ajarIgharta, ajarvarta / ajarighAH, ajarIghAH, ajarghAH, ajarighart ityAdi / jarigarvAJcakAra, jarIgarvAJcakAra, jargaJcakAra / jarigardhitA, jarIgardhitA, jargardhitA / jarigardhi 7 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 212 ) Syati, jarIgarviSyati / ajarigardhiSyat, ajarIgardhiSyat / ajarigardhIt, ajarIgardhIt, ajargardhIt / pracch jJIpsAyAm / atrApi grahadhAtoriva lupyanRllet / 7 / 4 / 112 / ityatra vRdvarjanAd yaGlupi yvRd bhavati / paripRcchIti, parIpRcchIti, papRcchati / vRti dvitve ' anunAsike ' iti cchaH zatve ' yajasRjamRja-' iti zaH Satve guNe ca pariparTi, parIpaSTi, parpaSTi / paripRSTaH, parIpRSTaH, papRSTaH / paripRcchati, parIpRcchati, papRcchati / paripRcchyAt / paripRcchItu, pariparchu / hau paripRDhi / aparipRcchIt, apariparD / paripRcchAJcakAra / pariSTacchatA / pari pRcchiSyati / aparipRcchiSyat / aparipRcchIt / hay matau / jAhayIti, jAhati jAhataH jAhayati / jAhayyAt / jAhayItu, jAhatu / jAhahi / ajAhayIt, ajAhayat / jAhyAJcakAra / ajAhayIt / harya gatikAntyoH / jAharyIti, jAharti jAharta: jAharyati / ajAharyIt / 1 mavyavizrivijvaritvarerupAntyena / 4 / 1 / 109 / eSAM dhAtUnAmanunAsikAdau buDAdau ca pratyaye pare vakArasyopAntyena sahoT bhavati / jvar- jAjvarIti, jAjUrti jAjUrtaH jAjva rati / jAjUryAt / jAjvarItu, jaajuurt| ajAjvarIt, ajAjUH / jAjvarAJcakAra / jAjvaritA / jAjvariSyati / ajAjvarIt / tvar-tAtvarIti, tAtUrti / atAtvArIt, atAtvarIt / mav-mAmavIti, 1 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 213 ) mAmoti mAmUtaH mAmavati / mAmavImi mAmomi mAmUka: mAmUmaH / hau mAmUhi / amAmavIt, amAmot / amAmAvIt, amAmavIt / tUrvI thUrvI dUrvI dhUrvI hiMsAyAm / totUrvIti / rAlukaH / 4 / 1 / 110 / rakArAt parayoH cchvoranunAsikAdau kvau dhuDAdau ca pratyaye pare lug bhavati / totorti totUrta : totUrvati / atotUrvIt, atotoH / evaM tothUrvIti, tothorti tothUrtaH tothUrvati / dodUrvI ti dodorti / mUrccha - momUcchati, momorti momUrtaH / momUcchata momo / momUrhi / amomUcchat, amomoH / momUcrchAJcakAra amomUcchat / 1 iti yaGlubantaprakriyA samAptA / Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214 ) atha naamdhaatuprkriyaa| dvitIyAyAH kAmyaH / 3 / 4 / 22 / . dvitIyAntAd nAmna icchArthe kAmyaH pratyayo vA bhavati / idamicchatIti idaMkAmyati / idaMkAmyet / idaMkAmyatu / aidaMkA* myat / idakAmyAJcakAra / idakAmyyAt / idakAmyitA atra 'yo'ziti ' iti yasya lug na dhAtorvyaJjanAt parasya yasyAbhAvAt / idaMkAmyiSyati / aiTaMkAmyiSyat / aidaMkAmyIt / putramicchati putrakAmyati / aputrakAmyat / putrkaamyaanyckaar| putrakAmyitA / aputrakAmyIt / svaH icchati svaHkAmyati / divamicchati dhukAmyati / adhukAmyIt / mAmicchati matkAmyati / yuSmAnicchati yuSmatkAmyati / rAjakAmyati / dhUHkAmyati / adhUHkAmyIt / bhavatkAmyati / ekakAmyati / dhanakAmyati / svastikAmyati / haviSkAmyati / sarpiSkAmyati / dhanuSkAmyati 'nAminastayoH Sa: ' iti SaH / tejaskAmyati / zreyaskAmyati' roH kAmye ' iti saH / amAvyayAt kyan ca / 3 / 4 / 23 / makArAntaM nAmAvyayaM ca varjitvA dvitIyAntAda nAmna icchArthe kyan kAmyazca vA bhavataH / putramicchati iti kyani Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 215) - kyani / 4 / 3 / 112 / / - kyani pare avarNasya IkAro bhavati / putrIyati / putrIyet / putrIyatu / aputrIyat / putrIyAJcakAra / putriiyitaa| putriiyissyti| aputrIyiSyat / aputrIyIt / khaTvAmicchati khaTvIyati / mAlIyati / nidhIyati 'dIrghatricca-' iti dIrghaH / paTUyati / dAtrIyati 'Rto rIH ' iti rIH / pitrIyati / mAtrIyati / svasrIyati / rAyamicchati raiyati / gAmicchati gavyati, nAvamicchati nAvyati 'yyakye ' ityavAvau / gArgyamicchati gArgIyati / Apatyasya kyaccyoH ' iti yasya luk / raajiiyti| ahaH icchati ahryti| yamicchati yadyati / tadyati / etadyati / adasyati / sarpiSyati / kSudhAtaH sannazanamicchati azanAyati, tRSArtaH sannudakamicchati udanyati, gRddhaH san dhanamicchati dhanAyati ete trayaH 'kSuttaDgadhe'zanAyodanyadhanAyam ' iti nipAtyante / anyatra azanIyati, udakIyati, dhanIyati / vRSamicchati vRSasyati, azvamicchati azvasyati 'vRSAzvAd maithune sso'ntaH' iti sso'ntH| vRSasyAzvasyazabdoM maithunecchAparyAyau manuSyAdAvapi prayujyate / lakSmaNaM sA vRSasyantI, sA tam azvasyati / maithunAdanyatra vRSIyati, azvIyati / tRSNAyAM 'as ca laulye' iti as sazcAnto bhavati / lolupaH san dadhi icchati dadhyasyati, dadhisyati / evaM madhvasyati, madhusyati / mAntAvyayaniSedhAt idamicchati, kimicchati, svastIcchatItyAdau vAkyameva / Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216 ) AdhArAccopamAnAdAcAre / 3 / 4 / 24 / mAntAvyayavarjitAdupamAnavAcino dvitIyAntAdAdhArAcca nAmna AcArArthe kyan vA bhavati / putramivAcarati putrIyati cchAtramupAdhyAyaH / prAsAde ivAcarati prAsAdayati kuTyAM bhikSuH / kartuH kviv galbhaklISahoDAta tuGi / 3 / 4 / 25 / karturupamAnavAcino nAmna AcArArthe vibU vA bhavati, sa ca galbhaklIbahoDAt Gid bhavati, tenAtmanepadam / jina ivAcarati jinati / budhati / a ivAcarati ati ataH anti / asi athaH atha / Ami AvaH AmaH / et etAm eyuH / eH etam eta / eyam eva em| atu atAt atAm antu / a, atAt atam ata / Ani Ava Ama / At AtAm An / AH Atam Ata / Am Ava Ama / A AtuH oH| itha | AthuH aa| A eva ema / yAt yAstAm yAsuH 'ataH ' ityakAralopaH / itA itArau itAraH / iSyati iSyataH iSyanti / iSyat iSyatAm iSyan / it iSTAm iSuH / ' sarvebhyo lopaH ' iti nyAyAd, anyathA vRddhau aiSyat aiSyatAm aiSyan / ait aiSTAm aiSuH / mAlevAcarati mAlAti / mAlAyAt / mAlAtu / mAlAhi / amAlAt / mAlAJcakAra / mAlitA / mAliSyati / amAlAsIt / kavirivAcarati kavayati / kavayet / kavayatu / Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 217 bhakavayat / kavayAJcakAra / kavIyAt / kavayitA / akavayiSyat / bhakavayIt / galbhate / klIbate / hoDate / paya ivAcarati . . so vA luk ca / 3 / 4 / 27 / sakArAntAt karturupamAnavAcino nAmna AcArArthe kyaG vA bhavati, tadyoge so vA luk ca / payasyate, payAyate / rAsyate, yazAyate / candramasyate, cndrmaayte| __ kyaG / 3 / 4 / 26 / karturupamAnavAcina AcArArthe kyaG vA bhavati / haMsa ivAcarati haMsAyate / . ojo'psarasaH / 3 / 4 / 28 / . . AbhyAM karturupamAnAbhyAmAcArArthe kyaG bhavati vA, sazca luka ca / ojasvIvAcarati ojAyate / apsarAyate / vyarthe bhRzAdeH stoH / 3 / 4 / 29 / karturupamAnAd bhRzAdernAmnaH ccyarthe kyaG vA bhavati / yathAsambhavaM stoH luk ca / abhUtatadbhAvazcvyarthaH / abhRzo bhRzo bhavati bhRzAyate / unmanAyate / avehat vehad bhavati vehAyate / karturityeva abhRzaM bhRzaM karoti / cyartha iti kim bhRzo bhavati / DA-lohitAdibhyaH pit / 3 / 4 / 30 / DAjantebhyo lohitAdibhyazca kartuH cyarthe Sit kyaG bhavati / paTapaTAyate, paTapaTAyati / lohitAyate, lohitAyati / Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) karturityeva apaTapaTA paTapaTA karotItyatra na bhavati / vyartha ityeva / lohito bhavati / kaSTakakSakRcchrasatragahanAya pApe kramaNe / 3 / 4 / 31 / ebhyaH pApavRttibhyaH caturthyantebhyaH kramaNe'rthe kyaGvA bhavati / kaSTAya kraMmate kaSTAyate / evaM kakSAyate, kRcchrAyate, satrAyate, gahanAyate pApAyotsahata ityarthaH / romanthAd vyApyAducavaNe / 3 / 4 / 32 / abhyavahRtaM dravyaM romanthaH, udgIrya carbaNamuccarbaNam / asmibarthe romanthAt karmaNaH kyaG vA bhvti| romanthamuccarbayati romanthAyate / uccatraNa iti kim , kITo romanthaM vartayati / phenoSmabASpadhUmAdumane / 3 / 4 / 33 / __ebhyaH karmabhya udvamane'rthe kyaG vA bhavati / phenamudramati phrenAyate / uSmAyate / bASpAyate / dhUmAyate / sukhAderanubhave / 3 / 4 / 34 / sukhAdibhyaH karmavAcibhyo'nubhave'rthe kyaG vA bhavati / sukhamanubhavati sukhAyate / duHkhAyate / ___ zabdAdeH kRtau vA / 3 / 4 / 35 / ebhyaH karmabhyaH kRtAva] kyaG vA bhavati / zabdaM karoti zabdAyate / vairAyate / pakSe Nica zabdayati / vairayati / / Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) aGgAd nirasane NiG / 3 / 4 / 38 / aGgavAcinaH karmaNo nirasane'rthe NiG vA bhavati / hastaM nirasyati hastayate / pucchAdutparivyasane / 3 / 4 / 39 / pucchAt karmaNa udasane paryasane vyasane asane cArthe Nika vA bhavati / pucchamudasyati paryasyati vyasyati utpucchyate / paripucchayate / vipucchayate / pucchayate / bhANDAt samAcitau / 3. / 4 / 40 / bhANDAt karmaNaH samAcitAvarthe NiG vA bhavati / bhANDaM samAcinoti sambhANDayate / evaM paribhANDayate / 'paridhAnArjane cIvarAdapi vaktavyaH ' cIvaraM paridhatte paricIvarayate / sNciivryte| tapasaH kyan / 3 / 4 / 36 / asmAt karmaNaH kRtAvarthe kyan bhavati / tapaH karoti tapasyati / - namovarivazcitrako'rcAsevA''zcarye / 3 / 4 / 37 / ebhyaH karmabhyo yathAsaGkhyamarcAdiSu kyan vA bhavati / namaH arcA karoti namasyati / varivasyati vijayadharmasUri siNhH| citraM karoti citrIyate / ...... kSuttuDgardhe'zanAyodanyadhanAyam / 4 / 3 / 113 / / Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (290) eSvartheSu yathAsaGkhyamete kyannantA nipAtyante / asnaayti| udanyati / dhanAyati / kSudhAdAviti kim / azanIyati, udakIyati, dhanIyati daanaay| . vRSAzcAd maithune sso'ntaH / 4 / 3 / 114 / maithunArthAbhyAmAbhyAM kyani sso'nto bhavati / vRSasyati / azvasyati / ___ as ca laulye / 4 / 3 / 115 / laulye gamye kyani pare nAmno'sa sazcAnto bhavati / lavaNasyati uSTraH / Nij bahulaM nAmnaH kRgAdiSu / 3 / 4 / 42 / kRgAdInAM dhAtUnAmarthe nAmno Nij bahulaM bhavati / muNDa karoti muNDayati / paTumAcaSTe paTayati / kRtaM gRhNAti kRtayati / vastraM samAcchAdayati saMvastrayati / lavaNaM karoti lavaNayati vyaJjanam / mizraM karoti mizrayati dhAnyam / vratAd bhujitannivRttyozca / 3 / 4 / 43 / zAstravihito niyamo vratam / vratazabdAd mujyarthe tannivRttyarthe va vartamAnAt kRgAdInAmarthe Nij bahulaM bhavati / payasA vrataM karoti payo vratayati paya evAdya mayA bhoktavyaM nAnyaditi vrataM karotItyarthaH / sAvadyAnnasya vrataM karoti sAvadyAnnaM vratayati sAvadyAnnaM mayA na moktavyamityarthaH / Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyArthavedasyAH / 3 / 4 / 44 / .. . eSAM NisaMniyoge AkAro bhavati / satyamAcaSTe karoti vA satyApayati / arthApayati / vedApayati / shvetaashvaashvtrgaalodditaahvrksyaashvtretkluk|3|4|45| ___eSAM NicsaMniyoge yathAsaGkhyamazvAdizabdasya lug bhavati / zvetAzvamAcaSTe karoti vA zvetayati / evam azvayati / gAloDayati / Ahurayati / 'priMyAdizabdAnAM Nau prAdaya AdezA vaktavyAH ' priyamAMcaSTe prApayati, apiprapat / sthiramAcaSTe sthApayati, atiSThapat / sphiramAcaSTe sphApayati, apisphapat naikasvarANAmiti niSedhAd na samAnalopitvam / uruM varayati / guruM garayati, ajagarat / bahulaM baMhayati, ababahat / tRpaM trapayati, atatrapat / dIrghamAcaSTe drAghayati, adadraghat / vRddhaM varSayati, avavarSat / vRndArakaM vRndayati, aMvavRndat / bADhamAcaSTe sAdhayati, asasAdhat / antika nedayati, aninedat / vRddhaM jyayati, ajijyat / prazasyaM zrayati azizrat-ekasvaratvAnna lugiti na samAnalopitvam / evam alpa kanayati, alpayati / yuvAnamAMcaSTe kanayati, acIkanat vA yavayati, ayayavat / pRthu prathayati, apaprathat / mRduM mradayati, amamradat |bhRshN bhrazayati, ababhrazat / kRzaM krazayati, acakrazat / dRDhaM draDhayati, adaguDhat / parivRDhaM parivaDhayati, apaparibaDhat / bahuM bhUyayati, abUbhuyat / sthUlaM sthavayati, atasthavat / dUraM davayati, adadavat / Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222) isvaM isayati, ajahasat / kSipraM kSepayati, acikSepat / kSudraM sodayati, acukSodat / paTuM paTayati 'nAmino'kalihaleH' iti kalihalivarjanAt pUrva vRddhau pazcAd aukAralopenAsamAnalopitvAt apIpaTat / uDhimAcaSTe uThayati, auniDhat / zUnImAcaSTe puMvadbhAvAd / naikasvarANAm ' iti antyasvarAdilopaniSedhAcca zvAnayati kalihalivarnanAd nAmno'pi Nau pare vRddhiH jJApiteti vRddhiH vidvAMsaM vidvayati, avividvat / udaJcamAcaSTe -- udac udIc ' ityatra NevarjanAt udayati / pratyaJcaM pratyayati / zriyaM zrAyayati / gAM gavayati / rAyaM rAyayati / nAvaM nAvayati, anUnavat / svaH svayati avyayAnAmantyasvarAderlopaH / sragviNaM sranayati, zrImantaM zrAyayati, dhImantaM dhAyayati Nau matvarthIyayoH vinmatolRk / payasvinI payayati / tvAmAcaSTe tvadayati / yuvAM yuSmAn vA''caSTe yuSmayati / sadhyaJcaM sadhyayati, asasadhyat / devadyaJcaM devadyayati, adidevadyat / adAcaM adyayati, adadyat / amumuyazcamAcaSTe amumuyayati, Amumuyayat / sadhyaMcAdau nimittApAye naimittikasyApyabhAvaH / na cintyate, anyathA sahayati vA sadhAyayati; devadAyayati, amumuAyayati ityAdayo bhaveyuH / iti nAmadhAtuprakriyA samAptA / Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (223) atha knnddvaadiprkriyaa| dhAtoH kaNDvAderyak / 3 / 4 / 8 / / ebhyo dhAtubhyaH svArthe yaka pratyayo bhavati / kaNDga gAtravigharSaNe / kaNDUyati, kaNDUyate / mahIG pUjAyAm mahIyate / mantu aparAdhe roSe ca mantUyati / valgu pUjAmAdhuryayoH valgUyati / asu asUga upatApe ca asUyati, asUyate / leT loT dhautyeM dIptau / leTyati / loTyati / iras iraj irag IrSyArthAH irasyati, irajyati, Iryati, Iryate / uSas prabhAtIbhAve, uSasyati, ved dhautya svapne ca vedyati / medhA AzugrahaNe, medhAyati / kuSubh kSepe kuSubhyati / magadha pariveSTane magadhyati / nIca dAsye nIcyati / tantas pampas duHkhe tantasyati, pampasyati / sukha duHkha tatkriyAyAm sukhyati, duHkhyati / sapara pUjAyAm saparyati / arara ArAkarmaNi aryati / bhiSaj cikitsAyAm bhiSajyati / bhiSNa upasevAyAm bhiSNajyati / iSudh zaradhAraNe iSudhyati / caraNa varaNa gatau caraNyati, varaNyati / curaNa caurye curaNyati / turaNa tvarAyAm turaNyati / bhuraNa dhAraNe poSaNe ca bhura- prayati / gadgad vAkskha lane gdgdyti| elA kelA khelA vilAse / elA yati, kelAyati, khelAyati / lekhA lekhyati / liT alpakutsanayoH liTyati / lAT jIvane lATyati / hRNIG lajjA-roSayoH hnniiyte| rekhA Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 624 ) zlAghAsAdanayoH rekhyati / dravas paritApa-paricaraNayoH dravasyati / tirama antardhI tirasyati / agad nIrogatve agadyati / uras balArthe urasyati / taraN gatau taraNyati / payas prasrutau payasyati / sambhUyas prabhUtabhAve sambhUyasyati / ambar sambhar saMbharaNe ambaryaMti, sambharyati / AkRtigaNo'yam / iti kaNvAdigaNaH samAptaH / atha pratyayamAlA | -0-CAAAAAD kaNDUyitumicchatIti sani ' sanyaGa: ' iti ekasvarasyA aagri kaNDvAdestRtIyaH / 4 / 1 / 9 / kaNDvAderdvitvabhAja ekasvaroM'zaH tRtIya eva dvirbhavati / kaNDUyiyiSati / asUyiyiSati / nAmnodvitIyAd yatheSTam / 4 / 1 / 7 / svarAdernAmadhAtodvitvabhAno dvitIyAdArabhyaikasvaroM'zo yatheSTaM dvirbhavati / azvamicchati azvIyati / azvI yitumicchati azizvIyiSati, azvIyiyiSati, azvIyiSiSati / anyasya / 4 / 1 / 8 / Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226) . vyaJjanAdernAmadhAtodvitvamAja ekasvaroM'zo yatheSTaM prathamAda dvirbhavati / putramicchati putrIyati, putrIyitumicchati puputrIyiSati, putitrIyiSati / putrIyiyiSati / putrIyiSiSati / yiH san veyaH / 4 / 1 / 11 / dvitvamAja IyaH san yizca vA virbhavati / IyiyiSati / IyiSiSati / priyamAcaSTe prApayati, prApayitumicchati piprApayipati, prApipayiSati, prApayiyiSati, prApayiSiSati / punaH punaH bhavantamicchantaM prayuyukSate arthAt punaH punaH bubhUSantaM prayuyukSate ityatra yaG san Nig san iti pratyayacatuSTayAntasya bobhUyiSayiSati dvitve kRte punaH dvitvaM na bhavatItyekameva rUpam / punaH punaH bhavantaM prayuyukSate iti yaNicsannantasya bobhUyayiSati / iti tivAvantapratyayamAlA samAtA / 16 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226) atha pdvibhaagprkriyaa| parANi kAnAnazau cAtmanepadam / 3 / 3 / 20 / sarvavibhaktInAM parANi nava nava vacanAni kAnAnazau cAtmanepadAni bhavanti / te, Ate, ante / se, Athe, dhve / e, vahe, mahe ityAdayaH / iGitaH kartari / 3 / 3 / 22 / ... idito Ditazca dhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / edhate / edhamAnaH / zete / zayAnaH / kriyAvyatihAre'gatihiMsAzabdArthahasohabahacAna nyonyArthe / 3 / 3 / 23 / anyasya kartumicchAviSayIbhUtAyAH kriyAyA anyena karaNaM kriyAvyatihAraH / tadarthAd gatihiMsAzabdArthahasavarjitAd hRvahibhyAM ca kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu anyonyetretrprsprshbdyoge| kriyAvyatihArazca vyatinA dyotyate iti vyatI prayoktavyau / vyatilunate / vyatiharante / vyativahante / gatyAdivarjanaM kim ! vyatisarpanti, vyatihiMsati, vyatijalpanti / ananyonyArtha iti kim ?-parasparaM vyatilunanti / Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 227 ) nivizaH / 3 / 3 / 24 / nipUrvAd vizerAtmanepadaM bhavati / nivizate / upasargAdasyoho vA / 3 / 3 / 25 / upasargapUrvAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM vA bhavati / viparyasyati, viparyasyate / samUhati, samUhate / utsvarAd yujerayajJatatpAtre | 3 | 3 | 26 | utpUrvAt svarAntopasargapUrvAcca yujeH kartaryAtmanepadaM bhavati, na ced yajJe yat pAtraM tadviSayo yujdhAtvarthaH / udyukte / upayuGkte / utsvarAditi kim ? saMyunakti / ayajJatatpAtra iti kim ? dvandvaM yajJapAtrANi prayunakti / parivyavAt kriyaH / 3 / 3 / 27 / ebhyaH kriyaH kartaryAtmanepadaM bhavati / parikrINIte / vikrINIte / avakrINIte / upasargAdityeva upari krINAti / parAverjeH / 3 / 3 / 28 / AbhyAM parAt jayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / parAjayate / vijayate / upasargAdityeva bahuvi jayati vanam / samaH kSNoH / 3 / 3 / 29 / sampUrvAt kSNauteH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMkSNute zastram / samiti kim ? kSNauti / upasargAdityeva AyasaM kSNauti 1 1 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) apaskiraH / 3 / 3 / 30 / apAt kirateH sassaTkAt kartaryAtmanepadaM bhavati / apAccatuSpAtpakSizuni hRSTAnnAzrayArthe / 4 / 4 / 95 / apapUrvAt kirateH catuSpadi pakSiNi zuni ca kartari yathAsaGkhyaM haSTe annArthini AzrayArthini cArthe spAdirbhavati / apaskirate gauH hRSTaH, kukkuTo annArthI, zvA AzrayAyI ca / nau vipkiro vA / 4 / 4 / 96 / pakSiNi vAcye vipUrvAt kirateH ssaDAdirvA bhvti| viSkiraH, vikiro vaa| mAt tumpatergavi / 4 / 4 / 97 / prapUrvAta tumpateH gavi kartari ssaDAdirbhavati / prastumpati gauH| udazvaraH sApyAt / 3 / 3 / 31 / utpUrvAta sApyAt carateH kartaryAtmanepadaM bhavati / mArgam / uccarate sApyAditi kim ? dhUma uccarati / samastRtIyayA / 3 / 3 / 32 / tRtIyAntena yoge sati sampUrvAJcarateH kartaryAtmanepadaM bhavati / azvena sNcrte| krIDo'kUjane / 3 / 3 / 33 / kUjanamavyaktazabdaH, tato'nyArthAt saMpUrvAt krIDateH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMkrIDate / samityeva krIDati / akUnana iti kim saMkrIDanti zakaTAni / Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 229) anvAipareH / 3 / 3 / 34 / ebhyaH krIDateH kartaryAtmanepadaM bhavati / anukrIDate / AkrIDate / prikriiddte| zapa upalambhane / 3 / 3 / 35 / upalambhanaM prakAzanaM zapatho vaa| tadarthAt zapateH kartaryAtmanepadaM bhavati / maitrAya zapate zapathapUrva svAbhiprAyaM maitraM jJApayatItyarthaH / upalambhane iti kim ? maitraM zapati / AziSi nAthaH / 3 / 3 // 36 / AziSyeva nAthadhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati, nAnyatra / sarpiH nAthate sarpirme bhUyAdityAzAste / AziSo'nyatra nAyati ISTe ityarthaH, yAcate, upatApayati vA / bhunajo'trANe / 3 / 3 / 37 / - apAlanArthAd munakteH kartaryAtmanepadaM bhavati / odanaM muGkte / munana iti kim ? oSThau nirmujati / atrANa iti kim ? mahIM bhunakti / hago gatatAcchIlye / 3 / 3 / 38 / gataM sAdRzyaM, tAcchIlyaM tatsvabhAvatA sadRzatatsvabhAva ityarthaH, tatra vartamAnAd hRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / paitRkam azvA manu'harante piturAgataM sAdRzyaM shiilyntiityrthH| mAtRkaM gaavo'nuhrnte| Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (230) gata iti kim pituH harati corayatItyarthaH / tAcchIlyAditi kim naTo rAmamanuharati / kRSNamanuharati / pUjA''cAryakabhRtyutkSepajJAnavigaNanavyaye niyaH / 3 / 3 / 39 / pUnAdiSu gamyamAneSu nayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / nayate vidvAn syAdvAde / mANavakamupanayate / karmakarAn upnyte| zizumudAnayate nayate tattvArthe / kAraM vinayante madrAH / zataM vinayate / eSviti kim anAM nayati / kartRsthAmUto''pyAt / 3 / 3 / 40 / kartRsthamamUrtamApyaM karma yasya tasmAd nayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / zramaM vinayate / kartRstheti kim ? zaivo vaiSNavasya manyu vinayati / amUrteti kim ? zleSmANaM vinayati / ASya iti kim ? buddhyA vinyti| . zadeH ziti / 3 / 3 / 41 / zidviSayAcchadeH kartaryAtmanepadaM bhavati / zIyate / zitIti kim ? zetsyati / mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / .adyatanI viSayAdAzIviSayAcchidviSayAcca mriyateH kartaryAtma, nepadaM bhavati / amRta amRSAtAm amRSata / mRSISTa / mriyate / niyeta / mriyatAm / aniyata / anyatra mamAra / Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (231) kyaGgo navA / 3 / 3 / 43 / kyamantAt kartayAtmanepadaM vA bhavati / lohitAyati, lohitAyate / nidrAyati, nidrAyate / yudbhayo'dyatanyAm / 3 / 3 / 44 / dyatAdibhyo'dyatanyAM kartaryAtmanepadaM vA bhavati / vyadhutat , vyadyotiSTa / arucat , arociSTa / aghuTat , aghoTiSTa / aruTat , arottisstt| aluTat , alottisstt| azvitat , azvetiSTa / amidat ; amediSTa / azvidat , akSvediSTa / asvidat, asvediSTa / azubhat , azobhiSTa / akSubhat , akSobhiSTa / anabhat, anabhiSTa / atubhat, atumbhiSTa / asrabhat , astrambhiSTa / adhvasat , adhvaMsiSTa / abhraMzat , abhraMziSTa / avRtat, avatiSTa / asyadat , asyandiSTa / avRdhat , avardhiSTa / azRdhata, azardhiSTa / aklapat , akalpiSTa / ___ vRdbhayaH syasanoH / 3 / 3 / 45 / ___ vRtAdeH paJcataH syAdau pratyaye sani ca viSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / vartyati, vartiSyate / syantsyati, syandiSyate, syantsyate / vaya'ti, vardhiSyate / zaya'ti, zardhiSyate / kalpsyati, klpissyte| kRpaH zvastanyAm / 3 / 3 / 46 / Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232) zvastanIviSaye kRpeH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / kalptAsi, klpitaase| kramo'nupasargAt / 3 / 3 / 47 / avidyamAnopasargAt krameH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / kramate, kAmati / upasargAttu saMkrAmati / vRttisargatAyane / 3 / 3 / 48 / vRttirapratibandhaH, sargaH utsAhaH, tAyanaM sphItatA / etadarthAt kramaH kartaryAtmanepadaM bhavati / kramate'sya buddhiH zAstre apratihatA satI zAstramavagAhata ityarthaH / sUtrAya kramate utsahata ityarthaH / namante'smin yogA vardhanta ityarthaH / / paropAt / 3 / 3 / 49 / AbhyAmeva parAt vRttyAdyarthAt krameH kartaryAtmanepadaM bhavati / parAkramate / upakramate / anyatra tu anukrAmati / vRttyAdAvityeva 'parAkAmati / ke svArthe / 3 / 3 / 50 / svArthaH pAdavikSepastadarthAt vipUrvAt kramaH kartaryAtmanepadaM bhvti| sAdhu vikramate gajaH / svArtha iti kim ? gajena vikrAmati / propAdArambhe / 3 / 3 / 51 / ArambhArthAt prapUrvAt kramaH kartaryAtmanepadaM bhavati / bhoktuM prakramate / upakramate / Arambha ityeva prakrAmati gacchatItyarthaH / Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / ( 233) ADo jyotirudgame / 3 / 3 / 52 / candrAdyudgamArthAdAGpUrvAt krameH kartaryAtmanepadaM bhvti| Akramate candraH sUryo vA / jyotiruddama iti kim ? AkrAmati kutupaM baTuH / dAgo'svAsyaprasAravikAze / 3 / 3 / 53 / svAsyaprasAravikAzAdanyatrArthe vartamAnAd dAgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / Adatte vidyAm / svAsyaprasAravikAzavarjanaM kim ? uSTro mukhaM vyAdadAti / kUlaM vyAdadAti / nu-pracchaH / 3 / 3 / 54 / ApUrvAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / Anute zRgAlaH / zrApRcchate gurUn / ____ gameH kSAntau / 3 / 3 / 55 / kAlaharaNArthAdAGpUrvAd gameH kataryAtmanepadaM bhavati / Agamayate gurum-kaMcit kAlaM pratIkSate / kSAntAviti kim ? vidyAmAgamayati / haH spardhe / 3 / 3 / 56 / - AGpUrvAd hvayateH spardhe gamye kartaryAtmanepadaM bhavati / mallo mallamAhuyate / saMniveH / 3 / 3 / .57 / Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (234) ebhyo huyateH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMhRyate / nihuyate / viTThayate / upAva / 3 / 3 / 58 / upAd huyateH kartaryAtmanepadaM bhavati / upahuyate / - yamaH svIkAre / 3 / 3 / 59 / upapUrvAd yameH svIkAre'rthe kartaryAtmanepadaM bhavati / upayacchate kanyAm / upAyaMsta mhaastraanni| vinirdezAt zATakAn upycchti| devArcAmaitrIsaMgamapathikakamantrakaraNe sthaH / 3 / 3 / 60 / ___ eSu vartamAnAdupapUrvAt tiSThateH kataryAtmanepadaM bhavati / jinendramupatiSThate / pathiko rathikAn upatiSThate / yamunA gaGgAmupatiSThate, / vArANasyAmupatiSThate panthAH / ainyA RcA gArhapatyaM nAma kuNDamupatiSThate / 'upAlipsAyAM vA vAcyam' / dAtRkulamupatiSThate upatiSThati vA bhikSukaH / udo'nUrce / 3 / 3 / 62 / * IhA ceSTA, anUA yA ceSTA tadarthAt utpUrvAt tiSThate: kartaryAtmanepadaM bhavati / mokSe uttiSThate / anUi~ha iti kim ? AsanAduttiSThati / 'saMviprAvebhyo'pi vAcyam' saMtiSThate, vitiSThate, pratiSThate, avatiSThate / jJIpsA-stheye 3 / 3 / 64 / Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (235) jJIpsA AtmaprakAzanam , stheyaH sabhyaH / zIpsAyAM stheye ca viSaye sthAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / tiSThate kanyA cchAtrebhyaH / tvayi tiSThate vivAdaH / pratijJAyAm / 3 / 3 / 65 / etadarthe sthAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / nityaM zabdamAtiSThante vaiyAkaraNAH / samo girH| 3 / 3 / 66 / sampUrvAd girateH kartaryAtmanepadaM bhavati, pratijJAyAm / syAdvAda saMgirante jainAH / 'avAdapi vaktavyam' avgirte| nihnave jJaH / 3 / 3 / 68 / nihnavo'palApaH, tadvattemadhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / shtmpjaaniite| , saMpaterasmRtau / 3 / 3 / 69 / ___ smRteranyArthAt saMpratibhyAM parAt jJAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / anekAntaM saMjAnIte, pratijAnIte / smRtau tu mAtuH saMjAnAti / ananoH sanaH / 3 / 3 / 70 / - sannantAda jJAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu anupUrvAt / dharma nijJAsate / ananoriti kim ? dharmamanujijJAsati / zruvo'nAG-prateH / 3 / 3 / 71 / Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230 ) sannantAt zRNoteH kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu AGpratipUrvAt / guruM zuzrUSate / anAGprateriti kim ? AzuzrUSati / pratizuzrUSati / smRdRzaH / 3 / 3 / 72 / AbhyAM sannantAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / sumUrSate / didRkSate / zako jijJAsAyAm / 3 / 3 / 73 / jijJAsAyAM vartamAnAt sannantAt zake: kartaryAtmanepadaM bhavati / vidyAM zikSate / jijJAsAyAmiti kim ? zikSati | prAgvat / 3 / 3 / 74 / sanpratyayAt pUrvo yo dhAtustasmAdiva sannantAt kartaryAtmanepadaM bhavati / zizayiSate / azvena saMcicariSate / AmaH kRgaH / 3 / 3 / 75 / AmaH parAdanuprayuktAt kRga Ama eva prAg yo dhAtustasmAdiva kartaryAtmanepadaM bhavati / syAcca na syAditi vidhiniSedhau / IhAJcakre / bibharAJcakre, bibharAJcakAra / kRga iti kim ? IkSAmAsa, . IkSAmbabhUva / gandhanAvakSepa sevA sAhasa pratiyatnamakathanopayoge / 3 / 3 / 76 / etadarthAt karoteH kartaryAtmanepadaM bhavati / gandhanaM droheNa paradoSodghATanamutkurute / avakSepaH kutsanam - durvRttAnavakurute / Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (237) sevA mahAmAtrAnupakurute / sAhasamavicArya pravRttiH paradArAn prakurute / pratiyatnaH guNAntarAdhAnamedhodakamupaskurute / prakathanam parApavAdAn prakurute / upayogo dharmAdiSu viniyogaH zataM prkurute| ___ adheH prasahane / 3 / 3 / 77 / prasahane vartamAnAdadheH parAt kRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / prasahanaM pareNAbhibhavaH, parasya parAjayo vA / taM hA adhicakre / prasahanaM kim ? tamadhikaroti / dIptijJAnayatnavimatyupasaMbhASaNopamantraNe vadaH / 3 / 3 / 78 // eSu gamyamAneSu vadateH kartaryAtmanepadaM bhavati / dIptirbhAsanaM vidvAn vadate syAdvAde / jJAne dhImAn tattvArthe vadate / yatne tapasi vadate / nAnAmatiH vimatiH dharme vivadante / upasaMbhASaNamupasAntvanaM karmakarAnupavadate / upamantraNaM rahasyupacchandanaM kulabhAryAmupavadate / vyaktavAcA sahoktau / 3 / 3 / 79 / vyaktavAco rULyA manuSyAdayaH teSAM sambhUyocAraNArthAda vadateH kartaryAtmanedaM bhavati |smprvdnte grAmyAH / vyaktavAcAmiti kim ? zukAH saMpravadanti / 'vivAde vA vAcyam' vipravadante, vipravadanti vA mauhrtikaaH| anoH karmaNyasati / 3 / 3 / 81 / . vyaktavAcAmarthe vartamAnAdanupUrvAd vadateH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / anuvdte| karmaNyasatIti kim ? uktmnuvdti| Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) jJaH / 3 / 3 / 82 / nAnAteH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / sarpiSo jaaniite| karmaNyasatItyeva tailaM sarpiSo jAnAti / upAt sthaH / 3 / 3 / 83 / upapUrvAt tiSThateH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / yoge yoge upatiSThate / karmaNi tu rAjAnamupatiSThati / / samo gmRcchipcchishruvitsvrtyrtidRshH| 3 / 3 / 84 / sampUrvebhya ebhyaH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / saMgacchate / samRcchate / sampRcchate / saMzRNute / sNvitte| saMsvarate / samiyate / sampazyate / karmaNi sati tu maitraM saMgacchati / , ve kRgaH zabde cAnAze / 3 / 3 / 85 / ___anAzArthAd vipUrvAd kRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati, karmaNyasati zabde ca karmaNi / vikurvate saindhavAH / kroSTA svarAn vikurute / zabde ceti kim mRdaM vikaroti / anAza iti kim ? adhyAya vikaroti / - AGo yamahanaH sve'Gge ca / 3 / 3 186 / __ AparAbhyAM yamahanbhyAM karmaNyasati sve'Gge ca karmaNi kartaryAtmanepadaM bhavati / Ayacchate, Ahate / Ayacchate Ahate bA pAdam / sve'Gge ceti kim ? Ayacchati rajjum / Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 239) vyudastapaH / 3 / 3 / 87 / AbhyAM tapateH karmaNyasati sve'Gge ca karmaNi kartaryAtmanepadaM bhavati / vitapate, uttapate sUryaH / vitapate, uttapate pANim / / pralambhe gRdhi-vaJceH / / / 3 / 89 / AbhyAM NigantAbhyAM pralambhane vartamAnAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / baTuM gardhayate vaJcayate vA / pralambha iti kim ? zvAnaM grdhyti| lIlino'rcAbhibhave cAcAkartaryapi / 3 / 3 / 90 / / abhibhava-pralambhanArthAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / AkArazcAnayorakartaryapi bhavati / rajoharaNena AlApayate / zyenaH vartikAmapalApayate / kastvAmullApayate / smiGaH prayoktuH svArthe / 3 / 3 191 / prayoktRto yaH svArthaH smayaH, tadarthAd NigantAt smikaH kartaryAtmanepadaM bhavati, AcAkartaryapi / jaTilo vismApayate / prayoktuH svArtha iti kim ? rUpeNa vismAyayati / bibheteIS ca / 3 / 3 / 92 / prayoktuH yaH svArthastadarthAd NigantAd bibheteH kartaryAtmanepadaM bhavati, AJcAkartaryapi, pakSe bhiissaadeshH| muNDo bhISayate, bhAphyate / svArtha ityeva kuJcikayA bhAyayati / mithyAkRgo'bhyAse / 3 / 3 / 93 / Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240) mithyAyuktAd NigantAt kRgaH kriyAbhyAse kartaryAtmanepadaM mavati / padaM mithyA kArayate / mithyeti kim ? padaM sAdhu kaaryti| abhyAsa ityeva sakRt paI mithyA kArayati / pariguhAramAyasapAkSevadavasadamAdarumA phalavati / 3 / 3 / 94 / ebhyo gigalnebhyaH phalnati kAryAtmanepadaM bhavati / parimohayate caitram / AyAmayate samm / AyAlayate jinaittan / pAyayate zizum / dhApayate bttum|vaadyte zizum / vAsayate pAntham / damayate azvam / Adayate caitreNa / rocayate maitram / nartayate naTam / IgitaH / 3 / 3 / 95 / Idito gitazca dhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / yjte| kurute / phalavatItyeva yajati parAya / pacanti devadattAya / jJo'nupasargAt / 3 / 3 / 96 / jJAdhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati, na tUpasargapUrvAt / gAM jAnIte / phalavatItyeva parasya gAM jAnIte / vado'pAt / 3 / 3 / 97 / / apapUrvAd vadadhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / ekAntamapavadate / phalavatItyeva svabhAvAt paramapavadati / samudAGo yameragranthe / 3 / 3 / 98 / Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 241) ebhyaH parAd yameH agranthaviSaye phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / saMyacchate vrIhIn / udyacchate bhAram / Ayacchate vstrm| agrantha iti kim ? cikitsAmudyacchati / phalavatItyeva sNycchti| padAntaragamye vA / 3 / 3 / 99 / prakrAntasUtrapaJcake yadAtmanepadamuktaM tatra phalavatkartRkatvaM yadi padAntareNa bodhyate tadA''tmanepadaM vA bhavati / svaM zatru parimohayati, parimohayate vaa| svaM yajJaMyanati, yajate vA |svN gAM jAnAti, jAnIte vaa| svaM zatrumapavadati, apavadatai vA / svAn brIhIna saMyacchati, saMyacchate vA / ityaatmnepdprkriyaa| atha prsmaipdprkriyaa| 'zeSAt parasmai / 3 / 3 / 100 / , ebhyo dhAtubhyo yena vizeSeNAtmanepadamuktaM tato'nyasmAda dhAtoH kartari parasmaipadaM bhavati / bhavati / pibati / dhayati / atti / juhoti / dIvyati / tudati / sunoti / ruNaddhi / corayati / parAnoH kugH|3|3 / 101 / , parAnupUrvAt kRgaH kartari parasmaipadaM bhavati / parAkaroti / anukaroti / 16 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (242) pratyabhyateH kSipaH / 3 / 3 / 102 / . ebhyaH parAt kSipeH kartari parasmaipadaM bhavati / pratikSipati / abhikSipati / atikSipati baTum / prAd vahaH / 3 / 3 / 103 / asmAt kartari parasmaipadaM bhavati / prvhti| . paremapazca / 3 / 3 / 104 / paripUrvAt mRSeH vRhezca kartari parasmaipadaM bhavati / primRssyti| parivahati / ___ vyAGpare ramaH / 3 / 3 / 105 / ebhyo ramateH kartari parasmaipadaM bhavati / viramati / aarmti| pariramati / ' upAd vA vaktavyam ' uparamate, uparamati bhAryAm / aNigi prANikartRkAnApyANigaH / 3 / 3 / 107 / aNigavasthAyAM yaH prANikartRko'karmakazca dhAtuH tasmAd NigantAt kartari parasmaipadaM bhavati / Asayati caitraM maitraH / aNigIti kim ? svayamevArohayamANaM gajaM prayukte Arohayate / aNigIti gakAraH kim ? cetayamAnaM prayukte cetayati / prANikartRkAditi kim ? Atapo vrIhIna zoSayate / anApyAditi kim ? kaTaM kArayate / calyAhArArthebudhayudhamudrukhanazajanaH / 3 / 3 / 108 / Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (243) calyAhArArthebhya iDAdibhyazca NigantebhyaH kartari parasmaipada bhavati / calayati / kampayati / bhonayati, Azayati caitramannaM maitrH| sUtramadhyApayati ziSyam / raviH padmaM bodhayati / yodhayati / prAvayati / drAvayati / srAvayati / nAzayati / janayati / iti padavibhAgamakriyA samAptA / atha bhaavkmprkriyaa| kyaH ziti / 3 / 4 / 70 / bhAvakarmavihite ziti pratyaye pare dhAtubhyaH kyaH pratyayo bhavati / tatsApyAnApyAt karmabhAve kRtyaktakhalAzca / 3 / 3 / 21 // - tadityAtmanepadaM kRtyaktakhalAzca pratyayAH sakarmakAd dhAtoH karmaNi, akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve bhavanti / karmaNi tu yuSmadasmadbhyAM sAmAnAdhikaraNyasambhavAd eka-dvi-bahuvacanAdi yuSmadasmatsambandhi bhavati, bhAve tu yuSmadasmadbhyAmasAmAnAdhikaraNyAt anyasambandhI eva pratyayastatrApi kriyAyAH prAdhAnyAtU tasyAzcaikatvAdbhAve ekavacanameva / 'riH zakyAzIrye' iti riH kriyate kaTaH caitreNa / gamyase tvaM maitrenn| zayyate maitreNa ityAdIni udAhartavyAni / kriyete kriyante / kriyeta / kriyatAm / akri Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (244 ) . yata / bhUyate tvayA / bhUyete bhUyante / bhUyeta / bhUyatAm / abhUyata / cakre cakrAte cakrire / cakRSe cakRTve / svaragrahadRzahanbhyaH syasijAzIHzvastanyAM jiD vA / 3 / 4 / 69 / svarAntAd grahAdezca dhAtoH bhAvakarmavihitAsu syasijAzIHzvastanISu parAsu aiD vA bhavati / kAriSISTa, kRSISTa / kAritA, kartA / kAriSyate, kariSyate / akAriSyata, akariSyata / babhUve / bhAviSISTa, bhaviSISTa / bhAvitA, bhavitA / bhAviSyate, bhaviSyate / abhAviSyata, abhaviSyata / bhAvakarmaNoH / 3 / 4 / 68 / bhAvakarmavihite'dyatanyAH sambandhini te pare dhAtoH nica bhavati, tasya ca luk / akAri akAriSAtAm , akRSAtAm akAriSata, akRSata / akAriSThAH, akRthAH / abhAvi amAviSAtAm , abhaviSAtAm abhAviSata, abhaviSata / gRhyate / gRhyeta / gRhyatAm / agRhyata / jagRhe / grAhiSISTa, grahISISTa / grAhitA, grahItA / grAhiSyate, grahISyate / agrAhiSyata, agrahIdhyata / agrAhi agrAhiSAtAm , agrahISAtAm / dRzyate / dRzyeta / dRzyatAm / adRzyata / dadRze / darziSISTa, drakSISTa / darzitA, draSTA / darziSyate, drakSyate / adarziSyata, adrakSyata / adarzi adarziSAtAm , adRkSAtAm / hanyate / hanyeta / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 245 ) hanyatAm / ahanyata / jaghne jaghnAte jaghnire / ghAniSISTa, vadhiSISTa / ghAnitAse, hantAse / ghAniSyate, haniSyate / aghAniSyata, ahaniSyata / viNavi ghana / 4 / 3 / 101 / 1 jivi pare hanterghanAdezo bhavati / aghAni / aghAniSAtAm ' adyatanyAM vA tvAtmane ' iti vA vadhAdeze avadhiSAtAm pakSe ahasAtAm / 'akarmakA api sopasargAH sakarmakA bhavanti svAminA sukhamanubhUyate / lajjAdyaryA dhAtavo'karmakAstaduktam" lajjAsattA sthitijAgaraNaM vRddhikSayabhayajIvitamaraNam / zayanakrIDArucidIptyarthaM dhAtugaNaM tamakarmakamAhuH " // 1 // lakSaNaM tveteSAM phalavyApArayorAdhArAbhede'karmakatvamAdhArabhede ca sakarmakatvam, taduktam " phalavyApArayorekaniSThatAyAmakarmakaH / dhAtustayordharmibhede sakarmaka udAhRtaH " // 2 // 'anyacca - " dhAtorarthAntare vRtterdhAtvarthenopasaMgrahAt / prasiddheravivakSAtaH karmaNoskarmikA kriyA " // 3 // evaM ca lakSaNamabhyUhya sakarmakatvama karmakatvaM ca dhAtorveditavyamiti / Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (246) Giti yi zay / 4 / 3 / 105 / ... kiti Giti ca yAdau pratyaye zIdhAtoH zayAdezo bhavati / zayyate / zayyeta / zayyatAm / azayyata / zizye / zAyiSISTa, zayiSISTa / zAyitAse, zayitAse / zAyiSyate, zayiSyate / azAyiSyata, azayiSyata / azAyi azAyiSAtAm , 'azayiSAtAm azAyiSata, azayiSata / azAyiSThAH, azayiSThAH / bhaJ-bhanyate / abhajyata / bhanauM vA / 4 / 2 / 48 / bhaJjau pare upAntyasya no lug vA bhavati / abhAji, abhaji / abhaniSAtAm , abhAsAtAm veTtvAt / jandhAto:--- ye navA / 4 / 2 / 62 / sanakhanajanAM ye kGiti pare AkAro vA bhavati / jAyate, janyate / jAyeta, janyeta / jAyatAm , janyatAm / ajAyatAm , ajanyatAm / sAyate, sanyate / sAyeta, sanyeta / sAyatAm , sanyatAm / asAyata, asanyata / khAyate, khanyate / khAyeta, khanyeta / khAyatAm , khanyatAm / akhAyata, akhanyata / jjnye| anani ajaniSAtAm / sene / asani asaniSAtAm / calne / akhAni akhAniSAtAm / tanaH kye / 4 / 2 / 63 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (947) tamdhAtoH kye pare AtvaM vA bhavati / sAyate, tanyate / tAyeta, tanyeta / tAyatAm , tanyatAm / atAyata, atanyata / atAni / bhAvyate / bhAvyeta / bhAvyatAm / abhAvyata / bhAvayAcakre, bhAvayAmbabhUve / asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / . asteH sakArasya sAdau pratyaye pare luga, eti pare tu sasya ho bhavati / bhAvayAmAhe bhAvayAmAsAte bhAvayAmAsire / bhAvayiSISTa, bhAviSISTa / bhAvayitAse, bhAvitAse / bhAvayiSyate, bhAviSyate / abhAvayiSyata, abhAviSyata / abhAvi abhAvayipAtAm , abhAviSAtAm / sannantAt bubhUSyate / bubhUSyeta / bubhuSyatAm / abubhUSyata / bubhUSAJcake / abubhUSi / yaGantAt bobhUyyate / bobhUyyeta / bobhUyyatAm / abobhUyyatAm / bobhUyAcakre / abobhUyi / yaGlugantAd bobhUyate / bobhUyeta / bobhUyatAm / abobhUyata / bobhavAJcake / bobhAviSISTa, bobhaviSISTa / abobhAvi / stUyate / astAvi / RdhAto:--' kyyngaashiiyeN| iti guNe aryate / Aryata / Are / AriSISTa, RSISTa / AritAse, artAse / AriSyate, ariSyate / Ari / smaryate / smAritA, smartA / ijyate / Ije / yakSISTa / yaSTAse / ayAni / .. sapeH karbanutApe ca / 3 / 4 / 91 / tapeH karmakartari kartari anutApe ca bhic na bhavati / Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248) anvavAtapta kitavaH svayameva / sAdhuH tapAMsi atapta / caitraNa anvatapta / anvavAtapta pApaH karmaNA / anyatra atApi pRthvI rAjJA / AdantAnAM dhAtUnAm ' Ata aiH kRau' ityanenaikAre yAdeze ca adAyi adAyiSAtAm , adiSAtAm 'izca sthAdaH' itIH / dAyiSISTa, dAsISTa / dAyitA, dAtA / dhIyate / dhIyeta / dhIyatAm / adhIyata / adhAyi adhAyiSAtAm , adhiSAtAm / dhAyiSISTa, dhAsISTa / zamyate / zamyeta / zamyatAm / azamyata / azami 'mo'kami' ityAdinA niSedhAt na vRddhiH / Nyantasya tu "zamo'darzane' iti vA dIrdhe azami, azAmi / viruNamorvA / 4 / 4 / 106 / au khNami ca pare labhadhAtoH svarAt paro no'nto vA bhavati / labhyate / labhyeta / labhyatAm / alabhyata / lebhe lebhAte lebhire / labdhA labdhArau labdhAraH / lapsyate lapsyete lapsyante / alambhi, alAbhi / yadyapi sakarmakANAM karmaNi pratyayaH, tathApi dvikarmakatve niyamaH, taduktam "goNe karmaNi duhyAdeH pradhAne nIhakRSivahAm / buddhibhakSArthayoH zabdakarmaNAM ca nijecchayA // 1 // prayojyakarmaNyanyeSAM NyantAnAM tyAdayo matAH / " iti gauH duhyate payazcatraNa, dhukssiisstt| ajA grAmaM nIyate / bodhyate mANavakaM dharmaH, mANavako vA dhrmm| bhojyate mAtrA mANavakamodanaH, Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (249) mANavako vaudanamityAdayaH / yeSAmakarmakANAM yoge kAlAdyAdhArANAM karmAkarma ca saJjJA yugapad bhavati, teSAM satyapi karmaNi bhAve pratyayo bhvti| mAsamAsyate caitreNa karmasaJjJAtvAd dvitIyA, akarma saJjJAtvAcca bhAve pratyayaH / mAsa Asyate ityapi bhavati, karmasaJjJAyA api sattvena sakarmakatvAt karmaNyapi pratyayaH / yadA tu karmAkarmasajJAyA vaikalpikatvAdabhavanaM tadA''dhAratvAd akarmakatvena bhAva eva pratyayaH mAse Asyate / NyantAt prayojye mAsamAsyate mANavakazcaitreNa / iti bhAvakarmaprakriyA smaaptaa| ...... atha krmkrtRprkriyaa| ekadhAtau karmakriyayaikAkarmakriye / 3 / 4 / 86 / ekasmin dhAtau sati pUrvadRSTayA karmasthayA kriyayA ekA abhinnA saMprati cAkarmikA kriyA yasya kartustasmin kartari arthAt karmakartari dhAtoH kyiAtmanepadAni bhavanti yathA pUrva vihitAni / caitraH odanaM pacati tatra saukaryAt kartRvyApAro na vivakSyate tadA caitraH kimodanaM pacati ? odanaH svayameva pacyate iti bhvti| evaM kriyate / kriyet| kriyatAm / akriyata / cakre / kRSISTa / kartAse / kariSyate / akariSyata / akAri / ekadhAtAviti kim / Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (260) caitraH odanaM pacati, odanaH svayameva sidhyati / karmakriyayeti kim ? caitraH asinA cchinatti, asiH svayameva cchintti| ekakriyeti kim ? sravatyudakaM kuNDikA / kuNDikAyA udakaM srvti| akarmakriya iti kim ? bhidyamAnaH kuzUlaH pAtrANi bhintti| paci-duheH / 3 / 4 / 87 / . ekadhAtau karmasthakriyayA pUrvadRSTayA akarmikayA vA sakarmikayA ekakriye karmakartRrUpe kartari AbhyAM dhAtubhyAM jikyAtmanepadAni bhavanti / patryate odanaH svayameva / pacyeta / pcytaam| apacyata / pece / pakSISTa / paktA / apakSyata / apAci / duhyate gauH svayameva / duhyeta / duhyatAm / aduhyata / duduhe / dhukSISTa / dogdhA / dhokSyate / adhokSyata / adohi, adugdha agre vikalpo vakSyate / na karmaNA bica / 3 / 4 / 88 / paciduhibhyAM karmaNA yoge anantarokte karmakartRrUpe kartari jic na bhavati / udumbaraH phalaM svayameva pacyate, apakta / duhadhAtostu kirAdau pAThAd jhikyaniSedhena dugdhe / dhokSyate / adugdha gauH payaH svayameva / karmaNeti kim ? apAci odanaH svayameva / . . anantarokte iti kim ? apAci udumbaraH phalaM vaayunaa| , rudhH|3|4|89 / Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 251 ) ruberanantarokte kartari ji na bhavati / aruddha gauH svayameva / anyatra arodhi gaurgopAlakena / svaraduho vA / 3 / 4 / 90 / svarAntAd duhezvAnantarokte kartari Jic vA bhavati / akRta, akAri kaTaH svayameva / adugdha, adohi gauH svayameva / NisnuyAtmanepadAkarmakAt / 3 / 4 / 92 / 1 NyantAt stuzribhyAmAtmanepade'karmakebhyazca karmakartari jic na bhavati / maitraH caitreNaudanamapISacat, odanaH svayamevApIpacata / prAsnoSTa gauH svayameva / udazizriyata daNDaH svayameva / vyakRta kaTaH svayameva / bhUSArthasana kirAdibhyazca vikyau / 3 / 4 / 93 / bhUSArthebhyaH sannantebhyaH kirAdibhyo NyAdibhyazca karmakartari jikyau na bhavataH / alaMkurute kanyA svayameva / alamakRta kanyA svayameva / acikIrSiSTa kaTaH svayameva / kirAdi- kirate, akIrSTa 1 1 pAMzuH svymev| agIrSTa, girate vA grAsaH svayameva / NyAdi - kAra - yate kaTaH svayameva / corayate gauH svayameva / prastute gauH svayameva / ucchrayate daNDaH svayameva / AtmanepadAkarmakasya vikurvate saindhavAH svayameva / karaNakriyayA kvacit / 3 / 4 / 94 / Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (252) ekadhAtau pUrvadRSTayA karaNasthayA kriyayA abhinnAkarmakriye kartari jikyAtmanepadAni bhavanti kvacit / parivArayante kaNTakA vRkSaM svayameva / kvacidityatra na sAdhvasiH chinatti / sRjaH zrAddhe jikyAtmane tathA / 3 / 4 / 84 / sRjaH zraddhAvati kartari bhikyAtmanepadAni bhavanti, yathA pUrva vihitAni / asarji, mRnyate, srakSyate mAlAM dhArmikaH / zrAddha iti kim ? vyatyasRSTa mAle mithunam / tapestapaHkarmakAt / 3 / 4 / 85 / / '.. tapaHkarmakAt tapateH kartari bhikyAtmanepadAni bhavanti, tathA / tapyate, tepe, anvatapta tapaH saadhuH| tapa iti kim ? uttapati svarNa svarNakAraH / karma iti kim ? tapaH sAdhuM tapati / kupirApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / . AbhyAM vyApye kartari zidviSaye parasmaipadaM vA bhavati / tadyoge ca zyaH kuSyati, kuSyate vA pAdaH svymev| ranyati, rajyate vA vastraM svayameva / vyApye kartarIti kim ? kuSNAti pAdaM rogaH / iti karmakartRprakriyA smaaptaa| Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 253) atha tyaadivibhktyrthprkriyaa| zrusadavasbhyaH parokSA vA / 5 / 2 / 1 / bhUtArthe vartamAnebhya ebhyo dhAtubhyaH parokSA vA bhavati / upazuzrAva pakSe upAzrauSIt , upAzRNot / upasasAda, pakSe upAsadat, upAsIdat / anUvAsa pakSe anvavAtsIt , anvavasat / ... adyatanI / 5 / 2 / 4 / / bhUtArthAd dhAtoradyatanI bhavati / akArSIt / .. vizeSAvivakSAvyAmizre / 5 / 2 / 5 / anadyatanAdivizeSasyAvivakSAyAM vyAmizraNe ca bhUtArthAda dhAtoradyatanI bhavati / rAmo vanamagamat / adya hyo vA'bhukSmahi / rAtrau vaso'ntyayAmAsvaptaryadya / 5 / 2 / 6 / rAtrau bhUtArthavRttervasateradyatanI bhavati, sa cedartho yasyAM rAtrauM bhUtastasyA evAntyayAmaM vyApya kartari asvaptari sati bhavati / adyatanenaivAntyayAmenAvacchinne'dyatane cet prayogo'sti, nAdyatanAntare / amutrAvAtsam / rAtrAvantyayAme muhUrtamapi svAaiM amutrAvasamiti / .. anadyatane hyastanI / 5 / 2 / 7 / A nyAyyAdutthAnAdA nyAyyAca saMvezanAdaharubhayataH sArdha Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 254) rAtraM vA adyatanaH, tasminnasati bhUtArthAd dhAtorkhastanI bhavati / kaTamakarot / khyAte dRzye / 5 / 2 / 8 / khyAte-lokavijJAte prayoktuH zakyadarzane bhUtAnadyatane'rthe vartamAnAd dhAtomustanI bhavati / mahAtmanA gAndhikamohanalAlena nirNItamasahakAradhoraNamuttIrNamakarot nAgapure bhAratIyA mahAsabhA / aruNat jarmanasamrAT phrAnsam / khyAta iti kim / kaTaM cakAra / dRzya iti kim / rurodha koNiko vizAlAm / ayadi smRtyarthe bhaviSyantI / 5 / 2 / 9 / smRtyarthe dhAtAvupapade sati bhUtAnadyatanArthe vartamAnAd dhAtobhaviSyantI bhavati, na tu yadyoge / smarasi sAdho ! svarge sthaasyaamH| ayadi kim-abhijAnAsi mitra ! yat vArANasyAmavasAma / vA''kAGkSAyAm / 5 / 2 / 10 / .. ___ smRtyarthadhAtAvupapade prayoktuH kriyAntarAkAGkSAyAM bhUtAnadyatanArthAd dhAtorbhaviSyantI vA bhavati / smarasi mitra ! kAzIpAThazAlAyAM vatsyAmaH, avasAma vA; tatra saha vyutpattivAdaM paThiSyAmaH, apaThAma vaa| kRtAsmaraNAtinihnave parokSA / 5 / 2 / 11 / kRtasyApi kAryasyAsmaraNe sati atyantanihnave vA gamye bhUtA Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (215) nadyatanArthAd dhAtoH parokSA bhavati / supto'haM kila klilApa / zatruJjaye tvayA'kArya kRtam, nAhaM zatruJjayaM jagAma / . parokSe / 5 / 2 / 12 / .. bhUtAnadyatanaparokSArthAd dhAtoH parokSA bhavati / dharma dideza tIrthaGkaraH / hazazvadyugAntaHpacchye hyastanI ca / 5 / 2 / 13 / ' hazabdaprayoge zazvati ca prayukta paJcavarSamadhye pracchye ca bhUtAnadyatane parokSe'rthe vartamAnAd dhAtoH zastanI parokSA ca bhavati / iti ha cakAra, iti hAkarot / zazvadakarod, zazvat cakAra / kimagacchastvaM siddhagirim ? kiM jagantha tvaM siddhagirim ? / avivakSite / 5 / 2 / 14 / bhUtAnadyatane parokSe parokSatvenAvivakSite'rthe vartamAnAd dhAtostinI bhavati / ahan kasaM kila vAsudevaH / vA'dyatanI purAdau / 5 / 2 / 15 / / . bhUtAnadyatane parokSe cAparokSe cArthe vartamAnAd dhAtoH purAdAvupapade sati adyatanI vA bhavati / avAtsuriha purA jainAH pakSe avasan , USurvA / tadA'bhASiSTa gautamaH, pakSe abhASata, vbhaasse| sme ca vrtmaanaa| 5 / 2 / 16 / Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256 ) * bhUtAnadyatanArthe vartamAnAd dhAtoH sme purAdau copapade vartamAnA bhavati / pRcchati sma praznAn vijayadharmasUrim / santIha purA jinaalyaaH| nanau pRSToktau sadvat / 5 / 2 / 17 / nanAvupapade pRSTasya prativacane bhUtArthe vartamAnAd dhAtoH vartamAneva vartamAnA bhavati / he cchAtra ! kimakArSIH pATham ?, nanu karomi bhoH !, pAThaM kurvantaM mAM pazyata / nanyo / 5 / 2 / 18 / __ . nanvorupapadayoH pRSToktau bhUtArthe vartamAnAd dhAtorvartamAnA vA bhavati, sA ca sadvad / kimakArSIH paTaM maitra !, na karomi bhoH ! na kurvantaM mAM pazya, nAkArSam / nu karomi, nu kurvANaM mAM pazya, nvakArSam / sati / 5 / 2 / 19 / vartamAnArthAd dhAtorvartamAnA bhavati / asti / paThati / pacati / bhakSayati / adhImahe / tiSThanti / bhaviSyantI / 5 / 3 / 4 / / bhaviSyadarthAd dhAtormaviSyantI bhavati / bhokSyate / gamiSyati caitraH / pkssyte| anadyatane zvastanI / 5 / 3 / 5 / nAstyadyatano yatra tasmin , anadyatane bhaviSyadarthe vartamAnAda dhAtoH zvastanI bhavati / kartA / hartA / paktA / anadyatane Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (267) kim ?--adya zvo vA gamiSyati grAmaM caitrH| ' anuzocane'pi " iyaM tu kadA gantA yaivaM pAdau nidhatte / puraa-yaavtorvrtmaanaa| 5 / 3 / 7 / anayorupapadayoH bhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA bhavati / purA muGkte / yAvad muGkte / kadAkonavA / 5 / 3 / 8 / anayorupapadayorbhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA vA bhavati / kadA bhuGkte, bhokSyate, bhoktA / karhi muGkte, bhokSyate, bhoktA / kiMvRtte lipsAyAm / 5 / 3 / 9 / syAdivibhaktyantasya DataraDatamAntasya ca kimo vRttaM kiMvRttam , tasminnupapade praSTulipsAyAM gamyAyAM bhaviSyadAda dhAtorvartamAnA vA bhavati / ko bhavatAM bhikSAM dadAti, dAsyati, dAtA vA / katamo bhavatAM bhikSAM dadAti, dAsyati, dAtA kaa| kiMvRtta iti kim -bhikSAM dAsyati / lipsAyAmiti kim !kaH puraM yAsyati / lipsyasiddhau / 5 / 3 / 10 / * ladhumiSyamANAd bhaktAdeH phalAvAptau gamyAyAM bhaviSyadarthAda dhAtorvartamAnA vA bhavati / yo bhikSAM dadAti, dAsyati, dAtA vA; sa svargalokaM yAti, yAsyati, yAtA vA / ___paJcamyarthahetau / 6 / 3 / 11 / 17 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 298 ) , paJcamyA arthaH praSAdistasya heturupAdhyAyAgamanAdiH tasmi - narthe bhaviSyatkAlike vartamAnAd dhAtorvartamAnA vA bhavati / upAdhyAyazcedAgacchati, AgamiSyati, AgantA vA; atha tvaM bhagavatImadhISva / saptamI cordhvamauhUrtike / 5 / 3 / 12 / , muhUrtAdUrdhvaM bhava UrdhvamauhUrtikaH tasmin paJcamyarthahetau vatsryatyarthe vartamAnAd dhAtoH saptamI vartamAnA ca vA bhavati UrdhvaM muhUrtAt cedupAdhyAya Agacchet, Agacchati, AgamiSyati, AgantA vA; atha tvaM nandimadhISva / satsAmIpye sadvad vA / 6 / 4 / 1 / samIpameva sAmIpyam, vartamAnasya sAmIpye bhUte bhaviSyati cArthe vartamAnAd dhAtoH vartamAnA iva pratyayA vA bhavanti / kar3hA vatsa ! Agato'si ?; ayamAgacchAmi, Agacchantameva mAM bitta / pakSe ayamAgamam Agaccham / kadA caitra ! gamiSyasi ; eSa gacchAmi, gacchantameva mAM jAnIta / pakSe gamiSyAmi, gantAsmi, gamiSyantaM mAM jAnIta | , bhUtavaccAzaMsye vA / 5 / 4 12 / anAgatasyArthasya prAptumicchA AzaMsA tadviSaye AzaMsyaH, tadarthAd dhAtorbhUtavat sadvacca pratyayA bhavanti / upAdhyAyazvedAgamat ; ete tarkamadhyagISmahi / upAdhyAya zvedAgacchatiH ete tarkamadhImahe / Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (259) pakSe upAdhyAyazcedAgamiSyati, AgantA vA; ete tarkamadhyeSyAmahe, adhyetAsmahe vaa| kSiprAzaMsAyobhaviSyantI-saptamyau / 5 / 4 / 3 / kSiprAzaMsAyorupapadayorAzaMsyArthAd dhAtoH yathAsaMkhyaM bhavidhyantIsaptamyau bhavataH / upAdhyAyazced Agacchati, Agamat , AgamiSyati, AgantA vA; tadA zIghraM kSipram Azu ete siddhAntamadhyeSyAmahe / upAdhyAyazcedAgacchati, AgamiSyati, Agamat , AgantA vA; AzaMse, sambhAvaye yukto'dhIyIya / sambhAvane siddhavat / 5 / 4 / 4 / hetoH sAmarthyasya zraddhA sambhAvanam , tasmin viSaye'siddhe'pi vastuni siddhavat pratyayA bhavanti / samaye cet prayatno'bhUda udabhUvan vibhUtayaH / ...... nAnadyatanaH prabandhAsattyoH / 5 / 4 / 5 / dhAtvarthasya prabandhe Asattau ca gamyamAnAyAM dhAtorandyatanavihitaH pratyayo na bhavati / yAvajjIvaM bhRzamannamadAt , dAsyati vA / yadidaM paryuSaNAparva atikrAntametasmin jinotsavaH prAvartiSTa / yeyaM paurNamAsI AgAminI, etasyAM jinakalyANakotsavaH prvrtissyte| eSyatyavadhau dezasyArvAgbhAge / 5 / 4 / 6 / dezasya yo'vadhistadvAcinyupapade dezasyaivArvAgbhAge ya Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 260 ) yadarthastatra vartamAnAd dhAtoH anadyatanavihitaH pratyayo na bhavati / yo'yamadhvA gantavyaH, A zatruJjayAt tasya yadavaraM valabhyAstatra dvikSyAmahe modakAn / kAlasyAnahorAtrANAm / 5 / 4 / 7 / kAlasya yo'vadhistadvAcinyupapade kAlasyaivArvAgbhAge yo bhaviSyadarthastasmin vartamAnAd dhAtoranadyatana vihitaH pratyayo na bhavati / na cet so'rvAgbhAgo'horAtrANAm / yo'yamAgAmI saMvatsarastasya yadavaramAgrahAyaNyAstatra jinapUjAM kariSyAmaH / anahorAtrANAmiti kim ? - yo'yaM mAsa AgAmI tasya yosvaraH paJcadazarAtrastatra yuktA dviradhyetAsmahe / pare vA / 5 / 4 / 8 / kAlasya yo'vadhistadvAcinyupapade kAlasyaivAnahorAtrasambandhini pare bhAge ya eSyadarthastadvRtterdhAtoranadyatanavihitaH pratyayo vA na bhavati / AgAminaH saMvatsarasyAgrahAyaNyAH parastAd dviH bhASyamadhyeSyAmahe, adhyetAsmahe vA / saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipattiH / 5 / 4 / 9 / saptamyA arthoH nimittaM hetuphalakathanAdisAmagrI / kutazcid vaiguNyAt kriyA'nabhinirvRttau satyAmeSyadarthAd dhAtoH saptamyarthe kriyAtipattirbhavati / asahakAraH sampUrNatayA'bhaviSyad na paradezirAjyamasmin varSe'sthAsyat / Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (261) bhRte / 5 / 4 / 10 / - bhUtArthAd dhAtoH kriyAtipattau satyAM saptamyarthe kriyAtipattibhavati / dRSTo mayA'nnArthI caMkramyamANastava putro'parazcAtithyarthI yadi sa tena dRSTo'bhaviSyadutAbhokSyata, apyabhokSyata / votAt / 5 / 4 / 11 / 'saptamyatApyorbADhe ' iti sUtre yadutazabdakathanaM tataH prAkU saptamyarthe kriyAtipattau satyAM bhUtArthAd dhAtorvA kriyaatipttirbhvti| kathaM nAma saMyataH sannanAgADhe tatra bhavAn abrahma aseviSyata, dhim garhAmahe / pakSe kayaM seveta, ghiggarhAmahe / utAt prAgiti kim?kAlo yadamokSyata bhavAn / kSepe'pijAtvorvartamAnA / 5 / 4 / 12 / - apijAtvorupapadayoH kSepe gamye dhAtorvartamAnA bhavati / api tatrabhavAn jantUna hinasti / nAtu tatrabhavAn bhUtAni hinasti, ghig garhAmahe / kathami saptamI ca vA / 5 / 4 / 13 / kathaMzabde upapade kSepe gamye dhAtoH saptamI vartamAnA ca vA bhvti| kathaM nAma tatra bhavAn videzabhavaM vastraM dhArayet ,dhArayati vA, garhAmahe anyAyyametat / pakSe adIdharat, adhArayat, dhArayAzvakAra, dhArayitA, dhArayiSyati / atra saptamInimittamastIti bhUte kriyAtipatane vA kriyAtipattiH / kathaM nAma tatrabhavAn videzamavaM Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (262) vastramadhArayiSyat / pakSe yathAprAptam / bhaviSyati kriyAtipatane tu nityameva kriyAtipattiH / kathaM nAma tatrabhavAna videzabhavaM vastramadhA- ' rayiSyat / kiMvRtte saptamIbhaviSyantyau / 5 / 4 / 14 / kiMvRtte upapade kSepe gamye dhAtoH saptamIbhaviSyantyau bhavataH / kiM tatrabhavAn anRtaM brUyAta, vakSyati vA / ko nAma, kataro nAma, katamo nAma; yasmai tatrabhavAnanRtaM brUyAt , vakSyati vaa| - azraddhA'marSe'nyatrApi / 5 / 4 / 15 / / ___ akiMvRtte kiMvRtte copapade'zraddhA'marSayoH gamyamAnayoH saptamIbhaviSyantyau bhavataH / na zraddadhe, na sambhAvayAmi tatrabhavAn nAma adattaM gRhNIyAt , grahISyati vA / na zraddadhe kiM tatrabhavAn adatamAdadIta, AdAsyate vA / na marSayAmi, na kSame tatrabhavAnadattaM gRhNIyAt , grahISyati vaa| kiMkilAstyarthayorbhaviSyantI / 5 / 4 / 16 / . kiMkile astyarthe copapade'zraddhA'marSayorgamyamAnayoH bhaviSyantI bhavati / na zraddadhe, na saMbhavayAmi kiMkila nAma tatrabhavAn paradArAn upakariSyate / na. zraddadhe, na marSayAmi asti nAma, bhavati nAma, vidyate nAma tatrabhavAn paradArAnupakariSyate / * jAtu-pad-yadA-yado saptamI / 5 / 4 / 17 / Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (263) ..... sUpapadeSu azraddhA'marSayoH dhAtoH saptamI bhavati / na zraddadhe,ne kSame jAtu tatrabhavAn surAM pibet / evaM yad yadA yadi surAM pibet / kSepe ca yacca-yantre / 5 / 4 / 18 / yaccayatrayorupapadayoH kSepe azraddhA'marSayozca dhAtoH saptamI bhavati / yacca yatra vA tatrabhavAn asmAn Akrozet / na zraddadhe, na kSame yacca yatra vA tatrabhavAn paraparivAdaM kathayet / .. . citre / 5 / 4 / 19 / Azcarye gamye yacca-yatrayorupapadayoH saptamI dhAtoH bhavati / citramAzcaryaM yacca yatra vA tatrabhavAn asevyaM seveta / zeSe bhaviSyantyayadau / 5 / 4 / 20 / yaccayatrAbhyAmanyasminnupapade citre gamye dhAtoH bhaviSyantI bhUvati, na tu yadizabde / citramAzcaryamandho nAma girimArokSyati / - saptamyuvApyo|Dhe / 5 / 4 / 21 / / bADhArthayorutApyorupapadayoH dhAtoH saptamI bhavati / uta kuryAda api vA / bADha iti kim ?-uta daNDaH patiSyati / apidhAsyati dvAram / sambhAvane'lamarthe tadarthAnuktau / 5 / 4 / 22 / alamo'rthe zaktau yat sambhAvanaM tasmin gamye alamaryAyasthAprayoge dhAtoH saptamI bhavati / api mAsamupavaset / alamartha iti Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (264) kim ?-nidezasthAyI me caitraH prAyeNa yAsyati / tadarthAnuktAviti kim ?-zaktaH siddhaputro dharma kariSyati / ayadi zraddhAdhAtau navA / 5 / 4 / 23 / sambhAvanArthe dhAtAvupapade'lamarthaviSaye sambhAvane gamye dhAtoH saptamI vA bhavati, na tu yacchabde / zraddadhe, saMbhAvayAmi muJjIta bhavAn , pakSe bhokSyate, amuphta, amukt| ayadIti kim ? sambhAkyAmi yad mujIta bhavAn / zraddhAdhAtAviti kim ?-api zirasA parvata bhindyAt / satIcchArthAt / 5 / 4 / 24 / . sadarthe icchArthAd dhAtoH saptamI vA bhavati / icchet , icchti| vaya'ti hetuphale / 5 / 4 / 25 / hetubhUte phalabhUte ca bhaviSyatkAlArthe vartamAnAd dhAtoH saptamI thA bhavati / yadi gurUnupAsIta zAstrAntaM gacchet / yadi gurUnupAsiSyate, zAstrAntaM sagamiSyati / vaya'tIti kim ? dakSiNena ced yAti zakaTaM na paryAbhavati / kAmoktAvakaJciti / 5 / 4 / 26 / ___ icchApravedanagamye saptamI bhavati, na tu kccitpryoge| kAmo me muJjIta bhavAn / akaccitIti kim ? kaccid jIvati me maataa| icchArthe saptamIpaJcamyau / 5 / 4 / 27 / Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (265) - icchArthe dhAtAvupapade kAmoktau gamyamAnAyAM dhAtoH saptamIpaJcamyau bhavataH / icchAmi muJjIta, muktAM vA bhavAn / vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznapArthane / 5 / 4 / 28 / vidhyAdiviziSTeSu kartRkarmabhAveSu pratyayArtheSu dhAtoH saptamIpaJcamyau bhavataH / vidhiH-kriyAyAM preraNA / kaTaM kuryAt , karotu bhavAn / preraNAyAmeva yasyAM pratyAkhyAne pratyavAyastannimantraNam dvisandhyamAvazyakaM kuryAt , karotu vaa| yatra preraNAyAmeva pratyAkhyAne kAmacArastadAmantraNam / iha AsIta, AstAM bhavAn / satkArapUrvikA preraNA'dhISTam vrataM rakSatu, rakSet |sNprshnH-smprdhaarnnaa / kinnu bhoH pUjyAH ! ahaM vyAkaraNamadhIyIya, adhyayai; uta siddhAntamadhIyIya, adhyayai / prArthanaM yAJcA / prArthanA me tarkamadhIyIya, adhyayai / bhaiSAnujJA'vasare kRty-pnycmyau|5|4|29 / praiSAdiviziSTe karnAdAvarthe kRtyAH paJcamI ca bhavanti / nyatkArapUrvikA preraNA praiSaH / bhavatA khalu kaTaH kAryaH / bhavAn kaTaM karotu / bhavAn hi preSito'nujJAtaH, bhavato'vasaraH kaTakaraNe / saptamI cordhvamauhartike / 5 / 4 / 30 / praiSAdiSu gamyeSu urdhvamauhartike ca vartamAnAd dhAtoH saptamIpaJcamyau kRtyAzca bhavanti / UrdhvaM muhUrtAt kaTaM kuryAt , karotu, kaTaH kRtyazca / bhavAn hi preSitaH, anujJAtaH;.bhavato'vasaraH kttkrnne| sme pazcamI / 5 / 4 / 31 / Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (266) sma upapade praiSAdiSu gamyeSu UrdhvamauhUrtikAd dhAtoH paJcamI bhavati / UrdhvaM muhurtAd bhavAn kaTaM karotu sma / bhavAn hi preSito'nujJAtaH; bhavato'vasaraH kttkrnne.|| adhISTau / 5 / 4 / 32 / / sme upapade'dhyeSaNAyAM gamyamAnAyAM dhAtoH paJcamI bhavati / aGga sma he vidvan ! aNuvratAni rakSa / saptamI yadi / 5 / 4 / 34 / yacchandaprayoge kAlAdikhUpapadeSu dhAtoH saptamI bhavati / kAlo yad adhIyIta bhavAn / velA yad bhuJjIta / samayo yac chyIta / ... aashissyaashii:-pnycmyau|5|4|38 / AzIviziSTArthAdAzI:- paJcamyau bhavataH / jIyAt bhavAn / jayatu rAjan / AzipIti kim ? ciraM jIvati siddhaputraH / mAGayadyatanI / 5 / 4 / 39 / mAGi upapade dhAtoradyatanI bhavati / mA kArSIt / mA gmH| sasme hyastanI ca / 5 / 4 / 40 / smayukte mAGi upapade dhAto hyastanyadyatanyau bhavataH / mA sma karot , mA sma kArSIt / dhAtoH sambandhe pratyayAH / 5 / 4 / 41 / dhAtvarthAnAM sambandhe vizeSaNavizeSyabhAve sati ayathAkAlamapi Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (267) pratyayA bhavanti / vizvadRzvA asyAH putro bhavitA / bhAvi kRtyamAsIt / gomAn AsIt / .. bhRzAbhIkSNye hisvau yathAvidhi tadhvamau ca tayuSmadi / 5 / 4 / 42 / bhRzAbhIkSNye sarvakAlArthe vartamAnAd dhAtoH sarvavibhaktisarvavacanaviSaye hisvau bhavataH, yasmAdeva dhAtoryasminneva kArake hisvau tatkArakaviziSTasyaiva tasyaiva dhAtoH anuprayoge sati / tathA paJcamyA eva tadhvamau tayoH sambandhini bahutvaviziSTe yuSmadarthe hisvau ca bhavataH, yayAvidhi dhAtoH sambandhe'nuprayoge sati / lunIhi lunIhi ityevAyaM lunAti, imau lunItaH, ime lunnti| tvaM lunAsi, yuvAM lunIthaH, yUyaM lunItha / pakSe lunIta lunIteti yUyaM lunItha / ahaM lunAmi, AvAM lunIvaH, vayaM lunImaH / lunIhi lunIhi ityomayaM laviSyati, alaaviidityaadiinypi| adhISva adhISva ityevAyamadhIte; adhIyAte, adhIyate / adhISe, adhiiyaathe| yuSmadbahutve tu adhISva adhISva iti yUyamadhIdhve vA adhIdhvamadhIdhvamiti yUyamadhIdhve iti prayogadvayam / adhIye adhIvahe adhImahe / yathAvidhIti kim ? lunIhi lunIhItyevAyaM lunIte chinatti lUyate iti dhAtoH sambandhe na bhvti| pracaye navA sAmAnyArthasya / 5 / 4 / 43 / dhAtvarthAnAM samuccaye gamye sAmAnyArthasya dhAtoH sambandhe sati dhAtoH parau histrau tadhvamau ca tayuSmadi vA bhvtH| zrIhIna Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (268) pa, chunIhi, punIhi ityeva yatate yatyate vA / sUtramadhISva, niyuktimadhISva, bhASyamadhISva iti adhIte, paThyate / pakSe sUtramadhIte, niyuktimadhIte, bhASyamadhIte ityeva, adhIte paThyate / vrIhIn vapata chunIta punItetyeva ytdhve| brIhInaM vapa lunIhi punIhItyeva ceSTadhve pakSe trIhIn vapatha ThunItha punItha ityeva yatadhve / sUtramadhIdhvam , niyuktimadhIdhvam , cUrNimadhIdhvamityevAdhIdhve pakSe sUtramadhIdhye, niryuktimadhIdhve,bhASyamadhIdhve ityeva adhIdhve / sAmAnyArthasyeti kim ? brIhIna vapa lunIhi punIhi ityeva vapati lunAti punAtIti mA bhuut| iti vibhaktyarthaprakriyA smaaptaa| ityaakhyaatprkriyaa| iti samAptA zrIdharmadIpikAyA dvitIyA vRttiH / Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. ( 239) namo namaH zrIpramudharmasUraye / atha kRdntprkriyaa| atha kRtpratyayAntargatA kRtyaprakriyA / .. A tumo'tyAdiH kRt / 5 / 1 / 1 / tumabhivyApya tyAdi varjayitvA ye pratyayAste kRtsaMjJakA bhavanti / dhndhaatyH| RvarNavyadhanAntAd ghyaN / 5 / 1 / 17 / RvarNAntAd vyaJjanAntAca dhAtoH ghyaNa bhavati / kRtyatvAt 'tatsApyAnApyAd' iti karmaNi bhAve ca kriyate yat tat kAryam / pacyate iti pAkyam ' kte'niTazcanoH kagau ' iti sUtreNa casya katvam / pANisamavAbhyAM sRjaH / 5 / 1 / 18 / - - .." AbhyAM sRjdhAtoH dhyaNa bhavati / pANibhyAM sRnyate pANisaryA rajjuH, samavasaryo / uvarNAdAvazyake / 5 / 1 / 19 / uvarNAntAdAvazyake gamye ghyaN bhavati / avazyaM bhUyate avazyabhAvyam / AsuyuvapirapilapitrapiDipidamicamyAnamaH / 5 / 1 / 20 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 270) AGpUrvAbhyAM sugnamAbhyAM yautyAdezca ghyaN bhavati / AsAvyam / pAvyam / vApyam / rApyam / lApyam / trApyam / Depyam / dAbhyam / AcAmyam / vA''dhAre'mAvasyA / 5 / 1 / 21 / amApUrvAd vasdhAtoH AdhAre ghyaNa bhavati, hrasvazca vA / amA saha vasataH sUryAcandramasau yasyAM tithau sA amAvasyA, amAvAsyA vA tithiH / saMcAyyakuNDapAyyarAjasUyaM katau / 5 / 1 / 22 / ete kratAvarthe ghyaNpratyayAntA nipAtyante / saMcAyyaH / kuNDena pIyate yasmin sa kuNDapAyyaH / rAjabhiH sUyate rAjasUyaH yajJaH / praNAyyo niSkAmAsammate / 5 / 1 / 23 / prapUrvAd nayateH ghyaNaAyAdezazca bhavataH, niSkAme'sammate cArthe / praNAyyaH ziSyaH, cauro vaa| ghAyyApAyyasAnATyanikAyyamRgmAnahavirnivAse / 5 / 1 / 24 / ete RgAdyartheSu dhyaNantA yathAsaMkhyaM nipAtyante / dhAyyA Rk / pAyyaM mAnam / sAnAyyaM haviH / nikAyyo nivAsaH / paricAyyopacAyyAnAyyasamrAcityamagnau / 5 / 1 / 25 / ete agnAvarthe nipAtyante / paricAyyaH, upacAyyaH, AnAyyaH, samUhyaH, cityo'gniH / Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (271) yAjyA daanrci| 5 / 1 / 26 / karaNedAnaya'bhidheyAyAM yandhAtoH ghyaN nipatyite / yAjyA : tavyAnIyau / 5 / 1 / 27 / dhAtoH parau bhAve karmaNi etau bhavataH / kartavyam / hartavyaH paThanIyam / ya eccAtaH / 5 / 1 / 28 / svarAntAd dhAtoH yaH pratyayo bhavati, AkArasya caikAraH / ceyam / heyam / dheyam / deyam / peyam / zakitakicatiyatizasisahiyajibhAjapavargAt / 5 / 1 / 29 // ebhyaH pavargAntebhyazca dhAtubhyo yo bhavati / zakyaH / takyam / catyaH / yatyaH / zasyaH / sahyam / yajyam / bhajyam tapyam / gamyaH / kSayya-jayyau zaktau / 4 / 3 / 90 / etau zaktau gamyamAnAyAM yAntau nipAtyete / kSayyo vyAdhiH / jayyaH zatruH / zaktAviti kim ? kSeyaM pApam / jeyaM manaH __ krayyaH krayArthe / 4 / 3 / 91 / krayArthe kayya iti nipAtyate / krayyaH gauH / krayyo iti kim ? kreyaM dhAnyaM na ca prasAritam / yamamadagado'nupasargAt / 5 / 1 / 30 / upasargarahitebhya ebhyo yaH pratyayo bhavati / yamyam / madyam / gadyam / Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 272 ) carerAGastvagurau / 5 / 1 / 31 / anupasargAccarateH AGpUrvAt tu agurAvayeM yo bhavati / caryaH / Acaryo dezaH / gurau tu AcAryaH / 1 varSopasaryAvadyapaNyamupeyartumatI garhya vikreye / 5 / 1 varyA 1 upeyAdiSvartheSvete yathAsaMkhyaM nipAtyante / upasaryA gauH / avadyaM garhyam / paNyA gauH / svAmivaizye'ryaH / 5 / 1 / 33 / svAmivaizyayorvAcyayoH RdhAtoH yaH pratyayo bhavati / svAmI, vaizyaH / Aryo'nyaH / / 32 / kanyA / aryaH vahAM karaNe / 5 / 1 / 34 / vaheH karaNe yo bhavati / vahyaM zakaTam / anyatra vAhyam, 1 nAno vadaH kyap ca / 5 / 1 / 35 / anupasargAd nAmnaH parAd vadateH kyapyau bhavataH / brahmodyam / brahmavadyam / 'bhAve hatyAbhUyau nipAtyau' brahmahatyA, devabhUyam / agnicityA / 5 / 1 / 37 / agneH parAt strIbhAve cinoteH kyab bhavati / agnicityA / kheya - mRSodye / 5 / 1 / 38 / etau kyantau sAdhU bhavataH / kheyam / mRSA udyate mRSodyam / kupyabhidyodhya sidhyatiSyapuSyayugyAjyasUrya nAmni | 5 | 1 | 39 | Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ete saJjJAyAM kyabantA nipaatynte| kupyaM dhanam / bhidyaH uddhyaH / sidhyaH / tiSyaH / puSyaH / yugyaM vAhanam / AjyaM ghRtam / sUryo rviH| dRgastujuSatizAsaH / 5 / 1 / 40 / ebhyaH kyab bhavati / AityaH / AvRtyaH / stutyaH / juSyaH / ityaH / ziSyaH / isvasya taH pitkRti / 4 / 4 / 113 / hasvAntasya dhAtoH piti kRti pare to'nto bhavati / tathA codAhRtAni / RdupAntyAdakRpicUdRcaH / 5 / 1 / 41 / kRpivRtiRcivanitAd RdupAntyAd dhAtoH kyab bhavati / vRtyam / gRdhyam / vRdhyam / akRpItyAdi kim ? kalpyam / cartyam / aya'm / kRSimRjizaMsiguhiduhijapo vA / 5 / 1 / 42 // .. ebhyaH kyab vA bhavati / kRtyaM, kAryam / vRSyaM, varNyam / mRjyaM, mAryam / zasyaM, zaMsyam / guhyaM, gohyam / duhyaM, dohyam / nayaM, jApyaM vaa| jivipUnyo halimuJjakalke / 5 / 1 / 43 / jayateH vipUrvAbhyAM pUnIbhyAM ca yathAsaMkhyaM halimuJjakalkarUpeSu karmasu vAcyeSu kyab bhavati / jityo haliH / vipuyo muJjaH / vinIyaH kalkaH / 18 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 274) padAsvairibAhyApakSye grahaH / 5 / 1 / 44 / - eSvartheSu vAcyeSu gRhNAteH kyab bhavati / pragRhyaM padam / gRhyAH paratantrAH / grAmagRhyA bAhyA ityarthaH / guNagRhyA guNapakSyA ityarthaH / bhRgo'saJjJAyAm / 5 / 1 // 45 // asaJjJAyAM bhRgaH kyab bhavati / bhRtyo yojyaH / saMjJAyAM tu bhAryA ptnii| samo vA / 5 / 1 / 46 / sampUrvAd bhRgaH kyab vA bhavati / sambhRtyaH, sambhAryaH / te kRtyAH / 5 / 1 / 47 / / ... vyaNa tavya anIya ya kyav ete pratyayAH kRtyasaMjJakA bhavanti / ete sakarmakAt karmaNi, akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve bhavanti, tathaivodAhRtAH / . iti kRtpatyayAntargatA kRtyaprakriyA samAptA / Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 275 ) atha kRtyabhinnakRtpratyayaprakriyA / bahulam / 5 / 1 / 2 / nirdiSTAdarthAdanyasminnarthe kRtpratyayA bahulaM bhavanti / pAdAbhyAM hriyate pAdahArakaH / muhyate AtmA'nena mohanIyaM karma / samprabIyate'smai sampradAnam / kartari / 1 / 1 / 3 / arthavizeSokti vinA kRtpratyAH kartari veditavyAH / karotIti kartA, kArakaH / vyApye ghurakelimakRSTapacyam / 5 / 1 / 4 / ghura - kelimau pratyayau kRSTapacyazca vyApye kartari bhavanti / bhajyate svayameveti bhaGguraM kASTam / bhiduram / viduraH / pacyante svayameveti pacelimA mASAH / bhidelimAH / kRSTe svayameva pacyanta iti kRSTapacyAH zAlayaH / ' saMgate'rthe ajaye nipAtyam ' ajaryamAyasaMgatam, anyatra ajaraH paTaH / rucyA vyathyavAstavyam / 5 / 1 / 6 / ete kartari nipAtyante / rocate iti rucyo dharmaH / na vyathate iti avyathyo muniH / vasatIti vAstavyaH / bhavyageyajanyaramyA pAtyA plAvyaM navA / 5 / 1 / 7 / Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276) ete kartari vA nipAtyante / bhavatItibhavyaH, pakSe bhvymnen| gAyatIti geyaH sAmnAm , pakSe geyAni sAmAni / evaM janyaH, janyamanena / ramyaH, ramyamanena / ApAtyaH, ApAtyamanena / AplAvyaH, AplAnyamanena / . pravacanIyAdayaH / 5 / 1 / 8 / ete'nIyapratyayAntAH kartari vA nipAtyante / pravaktIti pravacanIyo guruH zAstrasya, pakSe procyate iti pravacanIyaM zAstraM gurunnaa| evamupasthAnIyaH ziSyaH guroH, upasthAnIyo guruH ziSyeNa / zliSazIGsthA''savasajanaruhajubhajeH ktaH / 5 / 1 / 9 / ebhyaH ktapratyayaH kartari vA bhavati / AzliSTaH caitraH kAntAm , AzliSTA kAntA caitreNa / atizayito guruM ziSyaH, atizayito guruH ziSyeNa / upasthito guru ziSyaH, upasthito guruH ziSyeNa / upAsitA guruM ziSyAH, ziSyairupAsito guruH / anUSitA guruM ziSyAH, ziSyairunUSito guruH / te tAmanujAtAH, taiH sA'nujAtA / caitro'zcamArUDhaH, caitreNAzca ArUDhaH / te kAmukAstAmanujIrNAH, taiH sA'nujIrNA / te dhanaM vibhaktAH, taiH dhanaM vimaktam / __ Arambhe / 5 / 1 / 10 / ArambhArthAd dhAtoH bhUtAdau yaH ktaH sa kartari vA bhavati / te kaTaM prakRtAH, pakSe taiH kaTaH prakRtaH / Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 277 ) gatyarthAkarmakapitrabhujeH / 5 / 1 / 11 / bhUtAdau yaH ktaH sa ebhyaH kartari vA bhavati / sa grAma - gataH / asau AsitaH / te payaH pItAH / te'nnaM bhuktAH / pakSa tena grAmo gata ityAdi / arthAccAdhAre / 5 / 1 / 12 / AhArArthAd gatyarthAdezva yaH ktaH sa AdhAre vA bhavati / - idameSAM jagdham / idameSAM yAtam / idameSAM zayitam / idameSAmAsitam // idaM gavAM pItam / idaM teSAM bhuktam / pakSe tairasmin jagdham / etairasmin yAtam / ebhirasmin zayitam Asitam / gobhirasmin pItam / tairasmin bhuktam / gatyarthAdInAM pakSe kartaryapi bhavanAt ete'smin yAtAH / ete'smin zayitAH / gAtro'smin bhuktA ityAdi / bhImAdayo'pAdAne / 5 / 1 / 14 / bhImAdayaH zabdA apAdAne nipAtyante / bibheti asmAditi bhImaH, bhayAnakaH / asarUpo'pavAde botsargaH prAk kteH / 1 / 1 / 16 / 'etatsUtrAdArabhya 'striyAM ktiH' iti sUtrAt prAg yo'pavAdastadviSaye asarUpa utsargo'pi pratyayo vA bhavati / avazyalAvyam, avazyalavitavyam / Naka - tRcau / 1 / 1 / 48 / Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (278) dhAtoH parAvetau bhavataH / karotIti kArakaH, kartA / hArakaH / khAdakaH / pAcakaH / hartA / khAditA / paktA / .. ahe tRc / 5 / 4 / 37 / ___ aheM kartari dhAtostRc bhavati / bhavAn chedasUtrasya voDhA / kanyAyA voDhA / ___ ac / 5 / 1 / 49 / dhAtoH kartari ac bhavati / karaH / haraH / pacaH / bhavaH / ___Nin cAvazyakAdhamaNye / 5 / 4 / 36 / avazyaM bhAva Avazyakam , RNe'dhamaH adhamarNastasya bhAva AdhamarNyam / AvazyakA''dhamaryayoH gamyamAnayoH dhAtoH kartari Nin kRtyAzca bhvnti| avazyaM karotIti kaarii| hArI / avazyaMkArI / avazyageyaH sAmnAm / zataM daayii| sahasraM daayii| lihAdibhyaH / 5 / 1 / 50 / ebhyo dhAtubhyaH kartaryac pratyayo bhavati / leDhIti lehaH / zeSaH / aci / 3 / 4 / 15 / aci pratyaye pare yaGo lub bhavati / cecyaH / nenyaH / . na vRddhizcAviti viGallope / 4 / 3 / 11 / . .' aviti pratyaye pare yaH kito Gitazca lopastasmin sati Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 279.) guNavRddhIna bhvtH|nenyH / cecyaH / marImRjaH / 'brUgo'ci bruvAdezo vaktavyaH' brAhmaNabruvaH / nandyAdibhyo'naH / 5 / 1 / 52 . . . . . ebhyo gaNadRSTebhyaH kartaryanaH pratyayo bhavati / nandanaH / vAzanaH / sahanaH / saMkrandanaH / sarvadamanaH / nardanaH / grahAdibhyo Nin / 5 / 1 / 53 / ebhyaH kartari Nin pratyayo bhavati / grAhI / sthAyI / daayii| nAmyupAntyaprIkRgRjJaH kaH / 5 / 1 / 54 / nAmyupAntyebhyaH prIkRgAbhyazca kartari ko bhavati / vikssipH| priyaH / kiraH / gilaH / jJaH / gehe grhH|5|1|55 / gehe'rthe vAcye grahadhAtoH kaH pratyayo bhavati / gRham / gRhAH dArA ityarthaH / .. upasargAdAto Do'zyaH / 5 / 1 / 56 / zyaivarjitAdupasargAt parAdAdantAd dhAtoH DaH pratyayo bhavati / AhvaH / prahvaH / upasargAditi kim ? dAyaH / azya iti kim ? avazyAyaH / vyAghrAdhe praanninsoH|5|1 / 57 / etau yathAsaMkhyaM prANini nAsikAyAM cArthe nipAtyete / vyAvaH prANI / AmA nAsikA / Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (280) ghrAdhmApA dazaH shH|5|2| 58 / ebhyaH kartari zaH pratyayo bhavati / zittvAd jighrAdyAdezAH / nighaH / uddhamaH / pivaH / dhayaH / utpazyaH / sAhisAsivedyudejidhAripAriceteranupasargAt / 5 / 1 / 59 / ___ anupasargebhyo Nyantebhya etebhyaH zo bhavati / sAhayaH / sAtayaH / vedayaH / udejayaH / dhArayaH / pArayaH / cetayaH / limpa-vindaH / 5 / 1 / 60 / ___ anupasargAbhyAmAbhyAM zo bhavati / limpatIti limpaH / vindatIti vindaH / nigavAdernAmni / 5 / 1 / 61 / nipUrvAd limpeH gavAdipUrvAJca bindeH saJjJAyAM ko bhavati / nilimpA devAH / govindaH / kuvindaH / vA jvalAdidunIbhUgrahAsroNaH / 5 / 1 / 62 / jvalAdibhyoH dunotyAdibhya AsrozcAnupasargebhyo NaH pratyayo vA bhavati / jvalaH, jvAlaH / cAlaH, calaH / dAvaH, davaH / nAyaH, nayaH / bhAvaH, bhavaH / grAho makarAdiH, grahaH sUryAdiH / AsrAvaH, AsravaH / avahasAsaMsroH / 5 / 1 / 63 / avapUrvAbhyAM hasAbhyAM sampUrvAJca srozca NaH pratyayo bhavati / avahAraH / avasAyaH / saMsrAvaH / Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 281 ) tanavyadhIzva sAtaH / 9 / 1 / 64 / emyo dhAtubhya Adantebhyazca Napratyayo bhavati / tAnaH // vyAdhaH / pratyAyaH / zvAsaH / avazyAyaH / nRta-khana - raJjaH zilsinyakada / 1 / 1 / 65 / ebhyo dhAtubhyaH zilpini vAcye akTU pratyayo bhavati / nartakaH / nartakI / khanakaH / ' akaTU - ghinozca raJjaH " iti naluki rajakaH / zilpinItyeva nartikA / ' gasthakaH / 5 / 1 / 66 / gAdhAtoH zilpini thakaH pratyayo bhavati / gAthakaH TanaN / 5 / 1 / 67 / zilpini vAcye gAdhAtoSTana bhavati / gAyanI / haH kAlavrIhyoH / 1 / 1 / 68 / hAhAGa vA kAtrIhyorvAcyayoH kartari TanaN bhavati / hAyana: varSam | hAyanA trIhayaH / goatsH sAdhau / 5 / 1 / 69 / ebhyo dhAtubhyaH sAdhAvarthe akaH pratyayo bhavati / sAdhu prava iti pravakaH / sarakaH / lavakaH / anyatra prAvakaH / AziSyakan / 5 / 1 / 70 / AziSi gamyamAnAyAM dhAtoH kartaryakan pratyayo bhavati / "vitAta jIvakaH / AziSIti kim ? jIvatIti jIvikA / - Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 282) tikkRto nAmni / 5 / 1 / 71 / AzIviSaye sajJAyAM gamyamAnAyAM dhAtoH tik kRtsaMjJakAzca pratyayA bhavanti / zAntiH / vIrabhUH / vardhamAnaH / karmaNo'N / 5 / 1 / 72 / karmaNaH parAd dhAtoH aN pratyayo bhavati / kumbhaM karotIti kumbhakAraH / zIlikAmibhakSyAcarIkSikSamoNaH / 5 / 1 / 73 / / ___ karmaNaH parebhya ebhyo dhAtubhyaH kartari NaH pratyayo bhavati / dharmazIlA / dharmakAmA / vAyubhakSA / kalyANamAcarati kalyANAcArA / sukhapratIkSA / bahukSamA / ___ gAyo'nupasargAt Tak / 5 / 1 / 74 / karmaNaH parAdanupasargAd gAyateSTak pratyayo bhavati / vkrgii| upasargAttu kharusaMgAyaH / murAsIdhoH pitrH|5|1|72 / AbhyAM karmabhyAM parAdanupasargAt pibateSTaka bhavati / suraapii| siidhupii| Ato Do'hAvAmaH / 5 / 1 / 76 / karmaNaH parAdanupasargAd hAvAmAvarjitAdAdantAd dhAtoH kartari Do bhavati / gAM dadAti godaH / ahAvAma iti kim ? svargahAyaH, tantuvAyaH, dhAnyamAyaH / Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (283) samaH khyH|5|1| 77 / * karmaNaH parAt sampUrvAt khyAteH Do bhavati / gAM saMkhyAti gosNkhyH| dazcAGaH / 5 / 1 / 78 / karmaNaH parAdAGpUrvAd dAgaH khyAtezca Do bhavati / dAyamAdadAti dAyAdaH / strayAkhyaH / prAjjJazca / 5 / 1 / 79 / karmaNaH parAt prapUrvAja jJo dazca Dapratyayo bhavati / pathiprajJaH / prpaaprdH| AziSi hanaH / 5 / 1 / 80 / karmaNaH parAd hanteH AziSi gamyAyAM kartari Do bhavati / zatru vadhyAt zatruhaH / klezAdibhyo'pAt / 5 / 1 / 81 / ___ klezAdikarmaNaH parAd hanteH kartari DaH pratyayo bhavati / klezamapahanti klezApaho muniH / tamAMsyapahanti tamo'pahaH sUryaH / kumArazIrSANNin / 5 / 1 / 82 / - AbhyAM karmabhyAM parAd hanterNin pratyayo bhavati / kumAra, ghAtI / shiirssghaatii| acitte Tak / 6 / 1 / 83 / ...' karmaNaH parAd hanteracittavati kartari Tak bhavati / vAtaghnaM tailam / acitta iti kim ? pApaghAto yatiH / Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 284) jAyApatecitavati / 5 / 1 / 8 / / ... AbhyAM karmabhyAM parAd hanteH cihnavati kartari Tak pratyayo mavati / jAyAghnaH / patighnI knyaa| brahmAdibhyaH / 5 / 1 // 85 / ebhyaH karmabhyaH parAd hanteH Tak pratyayo bhavati / brahmaghnaH / goghnaH paapii| hastibAhukapATAcchaktau / 5 / 1 / 86 / ebhyaH karmabhyaH parAd handhAtoH zaktau gamyamAnAyAM kartari Tak pratyayo bhavati / hastighnaH / bAhughnaH / kapATanaH / 'rAjagha iti nipAtyaH' rAjAnaM hanti rAnaghaH / nagarAdagaje / 5 / 1 / 87 / asmAt karmaNaH parAd hanteragaje kartari Tak pratyayo bhvti| nagaraghno vyAghraH / agaja iti kim ? nagaraghAto hastI / ' zilipani pANighatADau nipaatyau'| kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH / 5 / 1 / 90 / ebhyaH karmabhyo bhRgaH khiH bhavati / kukSimbhariH / AtmambhariH / udrmbhriH| ___ arho'c / 5 / 1 / 91 / . karmaNaH parAdahaterac pratyayo bhavati / pUjAmahatIti pUnAre vItarAgamUrtiH / pUjArho'rhan / Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1216) dhanurdaNDatsarulAGgalAGkuzaSTriyaSTizaktitomaraghaTAd grahaH / 5 / 1 / 92 / ebhyaH karmabhyaH parAd aherac pratyayo bhavati / dhanurgrahaH / daNDagrahaH / tsarugrahaH / lAGgalagrahaH / aGkuzagrahaH / RSTigrahaH / yaSTigrahaH / zaktigrahaH / tomaragrahaH / ghaTagrahaH / sUtrAd dhAraNe / 5 / 1 / 93 / sUtrAt karmaNaH parAd gradhAtoH grahaNapUrvakadhAraNArthAd aca bhavati / sUtraM gRhNAti sUtragrahaH prAjJaH sUtradhAro vA / AyudhAdibhyo dhRgo'dnnddaadeH| 5 / 1 / 94 / daNDAdivanitAdAyudhAdeH karmaNaH parAd dhago'c bhavati / dhanudharaH / bhUdharaH / daNDAdipUrvAt tu daNDadhAraH, kuNDadhAraH / / hago vayo'nudyame / 5 / 1 / 9 / karmaNaH parAd harateH - vayasi anudyame ca gamye'c bhavati / asthiharaH zvazizuH / aMzaharo dAyAdaH / manoharA mAlI / _ AGaH zIle / 5 / 1 / 96 / / ... karmaNaH parAdAGpUrvAd hagaH zIle gamye'c pratyayo bhavati / puSpAharaH / zIla iti kim ? puSpAhAraH / .. dati-nAthAt pazAviH / 5 // 1 // 97 / ... AbhyAM karmabhyAM parAd harateH pazau kartari i. pratyayo bhvti| dRtihariH zvA / nAthahariH siNhH| .. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 285) rajaH-phale-malAd grahaH / 5 / 1 / 98 / ebhyaH karmabhyaH parAd graddhAtoH i: pratyayo bhavati / rajograhiH / phalepahiH / malagrahiH / deva-vAtAdApaH / 5 / 1 / 99 / AbhyAM parAdApadhAtoriH pratyayo bhavati / devApiH / vAtApiH / zakRtstambAd vatsatrIhau kRgaH / 5 / 1 / 100 / AbhyAM karmabhyAM parAt kRgo yathAsaMkhyaM vatsatrIhyoH koriH bhavati / zakRtkariH vatsaH / stambakariH vrIhiH / 'kiMyattadbahubhyaH kRgaH aH vAcyaH' kiMkaraH, yatkaraH, tatkaraH, taskaraH caurazcet, bahukaraH / saMkhyAhardivAvibhAnizAprabhAbhAzcitrakAyantAnantakArabAha rurdhanurnAndIlipilivibalibhaktikSetrajaGghAkSapAkSaNadAra... janidoSAdinadivasAhaH / 5 / 1 / 102 / ebhyaH karmabhyaH kRmaH Ta: pratyayo bhavati / saMkhyAkaraH / dvikaraH / ahaskaraH / divAkaraH / vibhAkaraH / nizAkaraH / prabhAkaraH / bhAskaraH / citrakaraH / kartRkaraH / AdikaraH / antakaraH / anantakaraH / kArakaraH / bAhukaraH / aruSkaraH / dhanuSkaraH / nAndIkaraH / lipikaraH / livikaraH / balikaraH / maktikaraH / kSetrakaraH / jaGghAkaraH / kSapAkaraH / kSaNadAkaraH / rajanikaraH / doSAkaraH / dinakaraH / divasakaraH / saMkhyAkarI / Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 287) hetutacchIlAnukUle'zabdazlokakalahagAthAvaracATusUtra- mantrapadAt / 5 / 1 / 103 / zabdAdivarjitAt karmaNaH parAt kRgaSTak pratyayo bhavati, hetutacchIlAnukUleSu kartRSu / yazaskarI vidyA / zrAddhakaro brAhmaNaH / preSaNAkaraH / zabdAdivarjanaM kim ? zabdakAraH / zlokakAraH / kalahakAraH / gAthAkAraH / vairakAraH / cATukAraH / sUtrakAraH / mantrakAraH / padakAraH / bhRtau karmaNaH / 5 / 1 / 104 / karmaNaH karmaNaH parAd bhRtau gamyamAnAyAM kRgaSTak bhavati / karmakarI daasii| kSema-miya-madra-bhadrAt khAN / 5 / 1 / 105 / __ ebhyaH karmabhyaH parAt kRgaH kho'Nazca bhavataH / kSemaGkaraH, kSemakAraH / priyaGkaraH, priyakAraH / madraGkaraH, madrakAraH / madraGkaraH, bhdrkaarH| meghartibhayAbhayAt khaH / 5 / 1 / 106 / ebhyaH karmabhyaH kRgaH kho bhavati / meghaGkaraH / RtiGkaraH / mayaGkaraH / abhyngkrH| priya-vazAd vdH|5|1 / 107 / .. AbhyAM karmabhyAM vadateH kartari khaH pratyayo bhvti| priyNvdH| kzaMvadaH / dviSantapa-parantapau kartari Nyantasya tapeH nipAtyau' dviSataH tApayati dviSantapaH / evaM parantapaH / Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 288 ) parimANArthamitanakhAt pacaH / 5 / 1 / 109 / parimANArthAt mitanakhAbhyAM ca karmabhyaH parAt paceH kho bhavati / prasthampacA / nakhampacaH / kUlA bhrakarIpAt kaSaH / 1 / 1 / 110 / ebhyaH karmabhyaH kaSateH kho bhavati / kUlaGkaSA / abhraGkapaH karISaGkaSaH / sarvAt saha / 1 / 1 sarvazabdAt parAt saheH kaSezva khaH saho muniH / sarvaGkaSaH khalaH / / 111 / pratyayo bhavati / sarva bhRvRjitRtapadamezca nAni / 1 / 1 / 112 / I karmabhyaH parebhya ebhyaH sahatezca saMjJAyAM kho bhavati / vizvabharA medinI / pativarA kanyA / zatruJjayaH adriH / rathantaraM sAma / zatruntapo rAjA / balindamaH kRSNaH / zatrusaho rAjA / nAmnIti kim ? kuTumbabhAraH / dhArerdhara ca / 1 / 1 / 113 / karmaNaH parAda dhAreH saJjJAyAM kho bhavati, dhAreH dharAdezazca / vasundharA pRthvI / purandara - bhagandarau / 1 / 1 / 114 / etau saJjJAyAM nipAtyete / puraM dRNAti purandaraH zakraH / bhagaM yati bhagandaro vyAdhiH / ' vrate gamye vAcaMyamo nipAtyaH' vAcaMyamI vratItyarthaH Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 289 ) manyANNin / 5 / 1 / 116 / karmaNaH parAt manyaterNin pratyayo bhavati / paNDitamAnI bandhoH / kartuH khaz / 5 / 1 / 117 / pratyayArtharUpAt kartRrUpAt karmaNaH parAt manyateH khaz pra tyayo bhavati / AtmAnaM paNDitaM manyate iti / khityanavyayAruSo monto hrasvazca / 3 / 2 / 111 / svarAntasyAvyayabhinnasyAruSazca khitpratyayAnte uttarapade pare mosnto yathAsambhavaM hrasvazca / paNDitammanyaH / jJammanyaH / aruntudava 'karmaNaH parAdeH khaz vAcyaH' janamejayo nAma rAjA / zunIstanamuakUlAsya puSpAt dadheH / 5 / 1 / 119 / ebhyaH karmabhyaH dUdheH kartari khaz pratyayo bhavati / zunindhayaH // stanandhayaH / muJjandhayaH kalandhayaH / AsyanvayaH / puSpandhayaH / nADIghaTI kharI muSTinAsikAkAtAd dhyadha / 5 / 1 / 120 / ebhyaH karmabhyo bhramateH dhayatezca kartari khaz pratyayo bhavati / nADindhamaH / nADindhayaH / ghaTindhamaH / ghaTindhayaH / kharindhamaH / svarindhayaH / muSTindhamaH / muSTindhayaH / nAsikandhamaH / nAsikandhayaH / vAtandhamaH / vAtandhayaH / pANi - karAt / 5 / 1 / 121 / AbhyAM dhamateH khaz pratyayo bhavati / pANindhamaH / karandhamaH 19 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 290) kUlAdudrunodvahaH / 5 / 1 / 122 / / asmAt parAbhyAmAbhyAM khaz bhavati / kUlamudrunaH / kUla. mudrahaH / vahAbhrAllihaH / 5 / 1 / 123 / __vahAbhrAbhyAM karmabhyAM parAt liheH khaz bhavati / vahalihaH / bhabhraMlihaH / bahuvidhvarustilAt tudaH / 5 / 1 / 124 / ebhyaH karmabhyaH parAt tudateH khaz bhvti| bahuntudaH / vidhu. ntudaH / aruntudaH / tilantudaH / lalATa-vAta-zarthAt tapAjahAkaH / 5 / 1 / 125 / ebhyaH karmabhyaH parebhyo yathAsaMkhyaM tapAjahAbhyaH kartari khaz pratyayo bhavati / lalATantapaH sUryaH / vAtamajaH mRgaH / zardhAhaH / . .. asUryogrAd dRzaH / 5 / 2 / 126 / .. AbhyAM parAd dRzeH kartari khaz pratyayo bhavati / na sUrya pazyantIti asUryampazyA rAjadArAH / ugrampazyo rAnA / irammadaH / 5 / 1 / 127 / / irApUrvAd mAdyateH kartari khaz pratyayo bhavati / irayA mAdyatIti irammadaH / nAmno gamaH khaDDau ca vihAyasastu vihH| 5 / 1 / 131 // nAmnaH parAd gacchateH ete khaDDakhAH syuH, vihAyasastu vihA Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (291) dezazca / turaM gacchatIti turaGgamaH / vihAyasA gacchatIti vihaGgamaH pakSI / sutaGgamo muniH / turagaH / vihagaH / turaGgaH / vihaGgaH / suga-durgamAdhAre / 5 / 1 / 132 / suduryo parAd gamerAdhAre Dapratyayo bhavati / sukhena gamyate'sminniti sugaH / evaM durgaH / nirgo deshe| 5 / 1 / 133 / nirapUrvAd gameH deze'rthe Dapratyayo bhavati / nirgo deshH|| zamo nAmnyaH / 5 / 1 / 134 / zamo nAmnaH parAd dhAtoH saJjJAyAmaH pratyayo bhavati / zAmbhavo nAmAIn / pArdhAdibhyaH zIGaH / 5 / 1 / 135 / ebhyo nAmabhyaH parAt zIGaH apratyayo bhavati / pArzvazayaH / - UrdhvAdibhyaH kartuH / 5 / 1 / 136 / ebhyaH kartRvAcibhyaH parAt zIGaH apratyayo bhavati / UrdhvazayaH / uttAnazayaH / AdhArAt / 5 / 1 / 137 / ..AdhAravAcino nAmnaH parAcchIGaH aH pratyayo bhavati / khe zete khazayaH / ... careSTaH / 5 / 1 / 138 / AdhArAccarateSTaH pratyayo bhavati / kuruSu carati kuruvarI / pUrjaracarA munyH| Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 292 ) bhikSA - senA -dAyAt / 5 / 1 / 139 / ebhyaH parAcarateSTaH pratyayo bhavati / bhikSAcarI / senAcaraH / AdAyacaraH / puro'grato'gre sarteH / 5 / 1 / 140 / ebhya AdhArebhyaH parAt sarateSTaH pratyayo bhavati / pura:saraH / agrataH saraH / agresaraH / pUrvAt kartuH / 5 / 1 / 141 // 1 kartrarthe vartamAnAt pUrvAt parasya sarateSTo bhavati / pUrvaH san sarati pUrvasaraH / sthA-pA-snA - traH kaH / 5 / 1 / 142 / nAmnaH parebhya ebhyaH kaH pratyayo bhavati / samasyaH / kacchapaH / nadISNaH / dharmatraM chatram / zokApanuda- tundaparimRja-stamberama-karNejapaM priMyAlasahasticake / 5 / 1 / 141 / ete priyAdyartheSu yathAsaMkhyaM kapratyayAntA nipAtyante / zokamapanudati zokApanudaH priyajanaH / tundaM parimArSTi tundaparimRjo'lasaH / stambe ramate stamberamo hastI / karNe japati karNejapo'tikhalaH / mUlavibhujAdayaH / 5 / 1 / 144 / ete kapratyayAntA nipAtyante / mUlavimujo rathaH / kumudaM / kairavam / Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 193 ) duherbudhaH / 5 / 1 / 145 / nAmnaH parAd duheH DughaH pratyayo bhavati / kAmAna dogvi kAmadudhA gauH / bhajo viN / 5 / 1 / 146 / I nAmnaH parAd bhajaterviNu pratyayo bhavati / ardha bhajate ardhabhAk / manavankvanivica kvacit / 5 / 1 / 147 // nAmnaH parAd dhAtorete pratyayA bhavanti / indrazarmA / devazarmA | jinazarmA / vijAvA / ghvAvA / avAvA / sudhIvA / zubhyAH / kvip / 5 / 1 / 148 / nAmnaH parAd dhAtoH kvib bhavati / kArya karoti kAryakRt / haratIti hRt / spRzo'nudakAt / 5 / 1 / 149 // udakavarjAd nAmnaH parAt spRzate: kviv bhavati / ghRtaspR anudakAditi kim ? udakasparzaH / ado'nannAt / 5 / 1 / 150 / annavarjAd nAmnaH parAdadeH kviM bhavati / AmAt / anannAditi kim ? annAdaH / kravyAt- kravyAdAvAmapakvAdau / 5 / 1 / 151 / kravyapUrvAdatteretau yathAsaMkhyamAmAdapakvAdayoH sAdhU bhaktaH [ kravyAt AmamAMsabhakSaH / kravyAdaH pakvamAMsabhakSaH / Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 294 ) tyadAdyanyasamAnAdupamAnAd vyApye dRzaSTaka - sakau ca / 5 / 1 / 152 / upamAnarUpavyApyebhya ebhyaH parAd dRzeH vyApye'rthe eva Taksau kvi ca bhavanti / sya iva dRzyate tyAdRzaH, tyAdRkSaH, tyAdRk / tAdRzaH tAdRkSaH, tAdRk / anyAdRzaH, anyAdRkSaH, anyaadRk| amUdRzaH, amUdRkSaH, amUdRk / sadRzaH, sadRkSaH, sahaka karturNin / 5 / 1 / 153 | karturupamAnAt parAd dhAtorNin pratyayo bhavati / uSTra iva kozati uSTrakozI / ajAteH zIle / 1 / 1 / 154 / ajAtyarthAda nAmnaH parAd zIle'rthe Nin bhavati / uSNaM muGkte tacchIla uSNabhojI / sAdhau / 1 / 1 / 151 / nAmnaH parAt sAdhvarthAd dhAtoH Nin bhavati / sAdhukArI // sAdhupAThI / brahmaNo vadaH / 1 / 1 / 156 / brahmaNaH parAd vaderNin bhavati / brahmavAdI | vratAbhIkSNaye / 5 / 1 / 157 / tratAbhIkSNyayoH gamyayoH nAmnaH parAd dhAtorNin pratyayo bhavati / sthaNDile vartate sthaNDilavatIM / kSIraM punaH punaH pibanti kSIrapAyiNa uzInarAH / Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 295 ) karaNAd yajo bhUte / 5 / 1 / 158 / / karaNArthAd nAmnaH parAd bhUtArthAd yajadhAtoH Nin bhavati / agniSTomena ayAkSIt agnissttomyaajii| ... nindye vyApyAdina vikriyaH / 5 / 1 / 1.59 / vyApyAd nAmnaH parAd bhUtArthAd vipUrvAt kriyaH ninche kartari in pratyayo bhavati / somavikrayI / 'vyApyAt parAd hanteH bhUtArthAd Nin vAcyaH, nindye kartari sati' pitRghAtI / maatRghaatii| brahma-bhrUNa-vRtrAta kvip / 5 / 1 / 161 / ebhyaH karmabhyaH parAd bhUtArthAd hanteH' kvib bhavati / brahmANaM hatavAn brahmahA / bhrUNahA / vRtrhaa| kRgaH supuNyapApakarmamantrapadAt / 5 / 1 / 162 / ... ebhyaH parAd bhUtArthAd kRgaH kvib bhavati / sukRt / puNyakRt / pApakRt / karmakRt / mantrakRt / padakRt / somAt sugH| 5 / 1 / 163 / / somAt karmaNaH parAd bhUtArthAt sugaH kvib bhavati / somasut / 'agneH karmaNaH parAd bhUtArthAt cinoteH kvika vaacyH|' agniM citavAn agnicit / karmaNyagnyarthe / 5 / 1 / 165 / ___ karmaNaH parAd bhUtArthAt cinoteragnirUpe karmaNi kvin bhavati / zyenacit / Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ( 29) dRzaH kvanip / 5 / 1 / 166 / / vyApyAt parAd bhUtArthAd dRzeH kvaniv bhavati / bahudRzvA / saha-rAjabhyAM kam-yudheH / 5 / 1 / 167 / AbhyAM karmabhyAM parAbhyAM bhUtAryAbhyAM kRgyudhibhyAM kvanim bhavati / sahakRtvA / sahayudhvA / rAnakRtvA / raamyussyaa| ___ anojaneMDaH / 5 / 1 / 168 // karmaNaH parAdanupUrvAjaneH bhUtArthAd DA pratyayo bhavati / pramanujA saptamyAH / 5 / 1 / 169 / __saptamyantAt parAd bhUtArthAjaneH DaH pratyayo bhavati / mandurAyAM jAtaH mandurajaH / ___ ajAteH pazvamyAH / 5 / 1 / 170 / - ajAtyarthAt paJcamyantAt parAd bhUtArthAd janerDaH pratyayo bhavati / buddhermAtA buddhijA klpnaa| AtyarthAt parAttu gajAjAtaH ityeva, na DapratyayaH / kvacit / 5 / 1 / 171 / uktAdanyatrApi kvacid DaH pratyayo bhavati / kiJjaH / anujaH / ajaH / strIjaH / brahmanyaH / varAhaH / suyajo vanip / 5 / 1 / 172 / AbhyAM bhUtArthAbhyAM vanip pratyayo bhavati / sutvAnau / yajvA / Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (297) bhUSotaH / / 1 / 173 / bhUtArthAd japeratRH pratyayo bhavati / jaratI / naran / nagnapalitapriyAndhasthalamubhagAyatadantATavya: cverbhuvaH khiSNu-khukanau / 5 / 1 / 128 / nagnAdibhyaH kevalebhyastadantebhyazca vyarSe vartamAnebhyaH bhASyantebhyaH parAd muvaH viSNu-khukalau bhavataH / anamo nagno mavatIti nagnamaviSNuH, nagnaMbhAvukaH / palitamaviSNuH, palitaMbhAvukaH / priyaMbhaviSNuH, priyaMbhAvukaH / andhabhaviSNuH, andhabhAvukaH / syUlabhakiNuH, sthUlaMbhAvukaH / subhagaMbhaviSNuH, subhagaMbhAvukaH / AtyaM maviSNuH, ADhyaMbhAvukaH / tadantaH sunagnaMbhaviSNuH / kRgaH khanaT karaNe / 5 / 1 / 129 / __accyantebhyazcyarthavRttibhyo nagnAdibhyaH parAt kRgaH karaNe khanaT pratyayo bhavati / anagno nagnaH kriyate'neneti na karaNaM dyUtam / palitaMkaraNam / priyaMkaraNam / andhaMkaraNam / sthuulNkrnnm| subhagaMkaraNam / ADhyaMkaraNam / bhAve cAzitAd bhuvaH khaH / 5 / 1 / 130 / AzitAt parAd bhUvAtoH bhAve karaNe ca khaH pratyayo bhavati / mAzitambhava odnH| zatrAnazAveSyati tu ssyau||2|20| Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 298 ) vartamAnArthAd dhAtoH zatrAnazau bhavataH, bhaviSyati tu syayuktau bhavataH / gacchatIti gacchan / yAtIti yAn / zete iti zayAnaH / pacamAnaH / gamiSyatIti gamiSyan / yAsyan / zayiSyamANaH / pakSyamANaH / ' mAGyupapade Akroze'pi vaktavyau' mA pacan vRSala ! jJAsyasi / mA pacamAno'sau martukAmaH / vA vetteH kvasuH / 5 / 2 / 22 / vartamAnArthAd vetteH kvasurvA bhavati / vettIti vidvAn, vidan 1 tattvam / pUG - yajaH zAnaH / 5 / 2 / 23 / AbhyAM vartamAnArthAbhyAM paraH zAnaH pratyayo bhavati / pavate iti pavamAnaH / yajamAnaH / vayaH - zakti-zIle / 5 / 2 / 24 / vartamAnArthAd vAtoH paraH zAno bhavati, eSu aryeSu gamyeSu / striyaM gacchamAnaH / samaznAnaH / nindamAnaH / dhArI Go'kRcchre'tuz / 9 / 2 / 25 / vartamAnArthAd vAreriGazca paraH akRcchre'rthe'dRz pratyayo bhavati / dhArayan AcArAGgam / adhIyan / sudviSAIH satrizatrustutye / 5 / 2 / 26 / vartamAnArthebhya ebhyo yathAsaMkhyaM satrizatrustutye'rthe kartari az pratyayo bhavati / sarve sunvantaH / cauraM dviSan / pUjAmarhan / 1 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRn zIla-dharma-sAdhuSu / 5 / 2 / 27 / vartamAnakAlArthAd dhAtoH zIlAdyartheSu tRn pratyayo bhavati / karoti tacchIlaH kartA kaTam / muNDayitAraH zrAviSThAyanAH / gantA khelH| ... bhrAjyalaMganirAkRgabhUsahirucikRttiddhicariprajanApatrapa . : iSNuH / 5 / 2 / 28 / :vartamAnakAlebhya ebhyaH zIlAdyartheSu iSNuH pratyayo bhavati / bhrAniSNuH / alaMkariSNuH / nirAkariSNuH / bhaviSNuH / shissnnuH| rociSNuH / vartiSNuH / vardhiSNuH / cariSNuH / prananiSNuna apatrapiSNuH / / udaH pci-pti-pdi-mdeH| 5 / 2 / 29 / zIlAdisadarthebhya ebhya iSNuH pratyayo bhavati / utpaciSNuH / utpatiSNuH / utpadiSNuH / unmadiSNuH / / bha-jeH SNuk / 5 / 2. / 30|aabhyaaN zIlAdisadAbhyAM SNuka bhavati / bhUSNuH / niSNuH / sthAglAmlApaciparimRjikSeH snuH / 5 / 2 / 31 / ebhyaH sadarthebhyaH zIlAdau snuH bhavati / sthAstuH / slAsnuH / mlAsnuH / pakSNuH / parimANuH / kSeSNuH / trasi-gRdhi-dhRSi-kSipaH knuH| 5 / 2 / 32 / / zIlAdisadarthebhya ebhyaHknuH bhavati / trasnuH / gRdhnuH / dhRssnnuH| kSiNNuH / Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 100 ) sanabhikSA''zaMseruH / 5 / 2 / 13 / zIlAdisadarthebhyaH sannanta bhikSA''zaMsibhya uH pratyayo bhavati / lipsuH / cikIrSuH / mikSuH / AzaMsuH / vindvicchra / 5 / 2 / 34 / zIlAdisadaryAbhyAmAbhyAM vettIcchibhyAM yathAsaMkhyaM nuSAnsyachAntAdezau ca nipAtyete / vetti tacchIlaH vinduH / icchuH / zR-vanderAruH / 5 / 2 / 35 / zIlAdipadarthAbhyAmAbhyAmAruH bhavati / zarAH / viMzarAruH / sandA / dAve - si-zada - sado ruH / 1 / 2 / 36 / zIlAdisadarthebhya ebhyo ruH pratyayo bhavati / dAruH / dhAruH / joruH / zaduH / sadruH / zrI zraddhAnidrAtandrAdayipatigRhispRherAluH / 5 / 2 / 37 / zIlAdisadarthebhya ebhya AluH pratyayo bhavati / zayAluH / zraddhAluH / nidrAluH / tandrAluH / dayAluH / patayAluH / gRhayAluH / spRhayAluH / Gau sAsahivAvahicAcalipApati / 1 / 2 / 38 / ete yaGantA DipratyayAntA nipAtyante / sAsahiH / vAvahiH / cAcaliH / pApatiH / satri- cakri- dadhi - jajJi - nemi / 9 / 2 / 39 / ete yaGantA DipratyayAntA nipAtyante / satriH / cakriH / dadhiH / jajJiH / nemiH / Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 301' ) vRkamagamahana vRSabhUstha ukaN / 5 / 2 / 40 zIlAdisadarthebhya ebhya ukaN bhavati / zArukaH / kAmukaH gAmukaH / ghAtukaH / varSukaH / bhAvukaH / sthAyukaH / kaSa-pata--pada: / 5 / 2 / 41 / ebhyaH zIlAdisadarthe ukaN bhavati / abhilASukaH / pAtukaH pAtukaH / bhUSAkrodhAryajusRgRdhijvalazucazcAnaH / 1 / 2 / 42 // bhUSArthebhyaH krodhArthebhyo jvAdibhyo laSAdibhyazca zIlAdisadurthebhyaH anaH bhavati / bhUSaNaH / krodhanaH / kopanaH / javanaH // saraNaH / gardhanaH / jvalanaH / zocanaH / laSaNaH / patanaH / padamaH / calazabdArthAdakarmakAt / 9 / 2 / 43 / calanAryAdArthAdakarmakAt zIlAdisadarthe ano bhavati K basanaH / svagaH / akarmakAditi krim 3 paThitA vidyAm / iGito vyaJjanAdyantAt / 9 / 2 / 44 / vyaJjanamAMdi bhantaM ca yasya tasmAdidito vittazca zIlAdisadarthe ano bhavati / spardhate tacchIlaH spardhanaH / vartanaH / 'yaGantAbhyAM dramukamAbhyAmano vAcyaH' / daMdramaNaH / caMkramaNaH / na yi-sUda-dIpa- dIkSaH / 5 / 2051 NiGantAd yantAt sudAdibhyazca zIlAdisadarthebhya anaH Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (302) pratyayo na bhavati / bhAvayitA / kSmAyitA / sUditA / dIpitA / diikssitaa| . yaji-japi-daMzi-vadAdUkaH / 5 / 2 / 47 / ebhyo yaGantebhyaH zIlAdisadarthebhyo ukaH bhavati / yAyajUkaH / brajapUkaH / dadazUkaH / vAvadUkaH / 'jAgRdhAtorapi uko vaktavyaH' jAgarti tacchIlo jAgarUkaH / . zamaSTakAd ghinaN / 5 / 2 / .49 / ... ebhyaH zIlAdisadarthebhyo ghinaN bhavati / zamI / dmii| tmii| zramI / bhramI / kSamI / mAdI / lamI / yuja namajatyajaraadviSadupadruhaduhAbhyAhanaH / 5 / 2 / 50 / zIlAdisadarthebhya ebhyo ghinaN pratyayo bhavati / yogI / mogI / bhaagii| tyAgI / rAgI / dveSI / doSI / drohI / dohI / abhyaaghaatii| AGpUrvAbhyAM krIDa-bhUSAbhyAmapi vaktavyaH' AkrIDI, AmoSI / 'prapUrvAbhyAM matha-lapAmyAM ghinaNa vAcyaH' pramAthI, prlaapii| 'AGpUrvAbhyAM prapUrvAbhyAM ca yama-yasAbhyAM ghinaN kartavyaH' prayAmI, AyAmI / prayAsI, AyAsI / / vevicakatthasambhakaSakasalasahanaH / 5 / 2 / 59 / / vipUrvAdebhyo ghinaN zIlAdisadarthe bhavati / vivekI vikatthI / visrambhI / vikASI / vikAsI / vilAsI / vighAtI .... vyapAbherlaSaH / 5 / 2 / 60 / Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (303) ebhyaH parAd laSeH zIlAMdisadarthe ghinaN bhavati / vilASI / aphlASI / abhilASI / 'saMprAbhyAM parAd vasAd ghinaNa vAcyaH' saMvAsI, prvaasii| smtypaabhivymeshvrH| 5 / 2 / 62 / ebhyaH parAJcarateH ghinaN bhavati / saMcArI / aticaarii| apacArI / abhicArI / vyabhicArI / ... samanuvyavAd rudhaH / 5 / 2 / 63 / ebhyaH parAd rudheH zIlAdisadarthe ghinaN bhavati / sNrodhii| anurodhii| virodhI / avarodhI / 'vipUrvAd daheH, paripUrvAd devimuhi-dahi-kSiA-raTibhyazca ghinaNa vAcyaH' / vidAhI, paridevI, parimohI, paridAhI, parikSepI, parirATI / __vAdezca NakaH / 5 / 2 / 67 / paripUrvAt kSipa-raTibhyAM vAdezca NakaH pratyayo bhvti| parikSepakaH / parirATakaH / parivAdakaH / . ninda-hiMsa-kliza-khAda-vinAzivyA-bhASAsUyAneka svarAt / 5 / 2 / 68 / / ebhyaH zIlAdisadarthe Nakapratyayo bhavati / nindakaH / hiNskH| klezakaH / khAdakaH / vinAzakaH / vyaabhaasskH| asUyakaH cakAsakaH / 'upasargAt parebhyo deva-devi-kruzibhyaH zIlAdisadarthe gako vAcyaH' AdevakaH, paridevakaH, AkrozakaH / Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (304) bhitiluNTijalpikuTTAt yakaH / 5 / 2 / 70 / ebhyaH TAkapratyayo bhavati / varAkI / bhikSAkaH / luNTAkI / jalpAkaH / kuTTAkaH / sR-ghasyado marak / 5 / 2 / 73 / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo marak bhavati / sRmaraH / ghasmaraH / amaraH / bhani-bhAsi-mido ghuraH / 5 / 2 / 74 / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo ghuro bhavati / bhaGguram / bhAsuraH / . . . . . vetti-cchida-bhidaH kit / 5 / 2 / 75 / ebhyaH zIlAdisadarthe ghuro bhavati, sa ca kit / vidurH| chiduraH / bhiduraH kuThAraH / bhiyo ru-ruka-lukam / 5 / 2 / 76 / asmAcchIlAdisadadete bhvnti| mIruH / bhIrukaH / bhiilukH| sa-jINa-nazaSTvaram / 5 / 2 / 77 / zIlAdisadarthebhya ebhyaH Tvarap bhavati / mRtvarI / jitvaraH / itvaraH / nazvaraH / 'gameSTrapi gatvara iti nipAtyate ' gtvrii| smyajasahiMsadIpakampakamanamo H / 5 / 2 / 79 / / bhyaH zIlAditadarthe raH pratyayo bhavati / smeram / analam / hiMsraH / dIpaH / kampraH / kanaH / namraH / Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.5) tRSi-dhRSi-svapo najiG / 5 / 2 / 8 / ebhyaH zIlAdisadarthe najiG bhavati / tRSNak / dhRSNak / / svapnak / stheza-bhAsa-pisa-kaso varaH / 5 / 2 / 81 / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo varaH bhavati / sthAvaraH / IzvaraH / / bhaasvrH| pesvrH| kasvaraH / 'yaGantayAdhAtoH yAyAvara iti nipaatyH| prAt suu-jorin| 5 / 2 / 71 / prAt parAbhyAmAbhyAM zIlAdisadAbhyAmin pratyayo bhvti| prasavI / prjvii| jINDakSivizriparibhUvamAbhyamAvyathaH / 5 / 2 / 72 / ebhyaH zIlAdisadarthe in bhavati / jayI / atyyii| AdarI / kSayI / vizrayI / paribhavI / vamI / abhyamI / avythii| didyud-dadRjjagajjuhU-bAk-pAD-dhI-zrI-drasra jvAyatastUkaTaprU-parivAD-bhrAjAdayaH kvipaH / 5 // 2 // 43 // ete kvibantA nipAtyante / didyat / dadRta / jagat / juhUH / vAk / zabdaprAT / dhIH / zrIH / zatadrUH / stUH / jUH / AyatastUH / kaTaprUH / parivAD / vibhrAD / bhAH / zaM-saM-svayaM-vidhAd bhuvo DuH / 5 / 2 / 84 / ebhyaH parAt sadAd bhavateH DuH pratyayo bhvtiH| zaMbhuH / saMbhuH / svayaMbhuH / vibhuH| prabhuH / 'pUdhAtoritro vaktavyo daivate'rthe / 20 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ( 306) pavitro'rhan / 'RSAvarthe saJjJAyAM ca pUdhAtoH karaNe itro vaktavyaH' / putAtyaneneti pavitraH RSiH, darbho vA / luu-dhuu-suu-khn-cr-shaarteH| 5 / 2 / 87 / ebhyaH sadarthebhyaH karaNe itro bhavati / lavitram / pavitram / savinam / khanitram / caritram / sahitram / aritram / nIdAMkzasUyuyujastutudasisicamihapatapAnahastraT / 5 / 2 / 88 ebhyaH sadarthebhyaH karaNe traD bhavati / netram / dAtram / zastram / yotram / yoktram / stotram / totram / setram / sektram / mer3ham / pattram / pAtram / nadhI / 'pUdhAtoH halAsye kroDAsye ca karaNe traT vAcyaH' potraM halamukhaM kroDamukhaM vaa| 'daMzaH karaNe daMSTrA nipAtyate' 'dhAdhAtoH karmaNi dhAtrI nipAtyate' / ___kta-ktavatU / 5 / 1 / 174 / bhUtArthAd dhAtoH kta-ktavatU bhavataH / kRtaH / bhUtaH / pakvaH / edhitaH / bhUtavAn / kRtavAn / uAta zavarhAdbhyaH ktau bhAvArambhe / 4 / 3 / 26 / ukAropAntyebhyaH zavahebhyo'dAdibhyazca dhAtubhyaH parau bhAvArambhe vihitau kta-ktavatU seTau vA kidvad bhavataH / kucitam , kocitamanena / prakucitaH, prakocitaH / prakucitavAn, prakocitavAn / ruditam , roditaM taiH / praruditaH, praroditaH / praruditavAn , praroditavAn / na DIzIphUdhRSikSvidisvidimidaH / 4 / 3 / 27 / Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 307) ebhyaH parau seTau kta-ktavatU kiddhad na bhavataH / DayitaH / DayitavAn / zayitaH / zayitavAn / pavitaH / pvitvaan| dhrssitH| dharSitavAn / sveditaH / zveditavAn / sveditaH / sveditavAn / meditaH / meditavAn / seTAvityeva DInaH / DInavAn / mRSaH kSAntau / 4 / 3 / 28 / kSamArthAd mRSdhAtoH seTau kta-ktavatU kidvad na bhavataH / marSitaH / marSitavAn / hAdo hRd ktayozca / 4 / 2 / 67 / hlAdaH ktayoH ktau ca pareSu hRd bhavati / hRnnaH / hRnnavAn / hRttiH / RlvAdereSAM to no'paH / 4 / 2 / 68 / / pRvarjAd RdantAd lvAdibhyazca pareSAM kta-ktavatu-ktInAM tasya no bhavati / tIrNaH / tIrNavAn / tINiH / lUnaH / lUnavAn / lUniH / dhUnaH / dhUnavAn / dhUniH / apra iti kim / pUrtaH / pUrtavAn / pUrtiH / - radAdamUrcchamadaH ktayordasya ca / 4 / 2 / 69 / mUrcchimadivarjitAd rakArAntAd dakArAntAca dhAtoH parayoH ktaktavatvoH to no bhavati, tatsaMniyoge dhAtordasyApi no bhavati / pUrNaH / pUrNavAn / gUrNaH / gUrNavAn / bhinnaH / bhinnavAn / chinnaH / chinnavAn / amUrcchamada iti kim ? mUrtaH, mUrtavAn / mattaH, matta-. vaan| radAditi kim ? caritam , muditam atreTA vyavadhAnAnna bhvti| Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (308) suuytyaayoditH| 4 / 2 / 70 / navabhyaH sUyatyAdibhya odidbhyazca parayoH ktayoH to no bhavati / sUnaH / sUnavAn / dUnaH / dUnavAn / lagnaH / lagnavAn / udvignaH / udvignavAn / pInaH / pInavAn / zUnaH / zUnavAn / vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH / 4 / 2 / 71 / khyAdhyAvarjasya dhAtoryad vyaJjanaM tasmAt parA yA'ntasthA tasyAH paro ya AkAraH tasmAt parayoH ktayoH to no bhavati / styAnaH / styAnavAn / vyaJjaneti kim ? yAtaH / antasthA iti kim ? snAtaH / Ata ityeva cyutaH / akhyAdhya iti kim ? khyAtaH, khyAtavAn ; dhyAtaH, dhyAtavAn / AtaH parasyeti kim ? daridritaH / . pUdivyazca zAGtAnapAdAne / 4 / 2 / 72 / - ebhyo yathAsaMkhyaM nAzAdyarthebhyaH parayoH ktayoH to no bhavatiI pUnA yavAH / AyUnaH / samanau pakSau / nAzAGtAnapAdAna iti kim ? pUtam , dyUtam , udaktam / seAse karmakartari / 4 / 2 / 73 / seH parayoH ktayoH grAse karmakartari to no bhavati / sino prAsaH svayameva / karmakartarIti kim ? sito grAso maitreNa / kSeH kSI cAdhyArthe / 4 / 2 / 74 / Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. (309) ghyaNo'rtho bhAvakarmaNI, tato'nyasminnarthe ktayoH taH kSeH parasya no bhavati, tadyoge kSeH kSI ca / kSINaH |kssiinnvaan / adhyArtha iti kim ? kSitamasya / vA''kroza-dainye / 4 / 2 / 75 / Akroze dainye ca gamye kSeH parayoH ktayoH to no vA bhavati, tadyoge kSI ca / kSINAyuH, kSitAyurjAlma / kSINakaH, kSitakaH tpsvii| R-hI-ghrA-dhrA-tronda-nuda-vintervA / 4 / 2 / 76 / . ebhyo dhAtubhyaH parasya ktayoH takArasya vA nakAro bhavati / RNam , Rtam / hINaH, hItaH / ghrANaH, ghrAtaH / dhraannH,dhraatH| trANaH, trAtaH / samunnaH, samuttaH / nunnaH, nuttaH / vinnaH, vittaH / RNavAn , RtavAn / hINavAn , hItavAn / ghrANavAn , ghAtavAn / trANavAn , jAtavAn / vinnavAn , vittavAn / dugorU ca / 4 / 2 / 77 / . anayoH ktayoH takArasya nakAro bhavati, tadyoge'nayorukArazvAntAdezaH / dUnaH / dUnavAn / gUnaH / gUnavAn / -zuSi-paco ma-ka-cam / 4 / 2 / 78 / ... ebhyaH parayoH ktayoH yathAsaMkhya makavA bhavanti / kSAmaH / kSAmavAn / zuSkaH / zuSkavAn / pakvaH / pakvavAn / 'avAve kartari nirvANo nipAtyaH' nirvANo muniH / vAte kartari nirvAtaH / Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 310 ) anupasargAH kSIvollAgha - kuza - parikRza - phullotphull-sNphullaaH| 4 / 2 / 80 / upasargarahitA ete ktAntA nipAtyante / kSIvR made kSIvaH / lAghR sAmarthyaM ullAghaH / kRza tanukaraNe kRzaH, parikRzaH / JiphalA vizaraNe phullaH, utphullaH, saMphulaH / bhittaM zakalam / 4 / 2 / 81 / bhideH parasya ktasya zakalaparyAye natvAbhAvo nipAtyate // bhittaM zakalamityarthaH / vittaM dhana - pratItam / 4 / 2 / 82 / vindateH parasya ktasya dhanapratItarUpe paryAye natvAbhAvo nipAtyate / vittaM dhanamityarthaH / vittaH pratIta ityarthaH / anyatra 1 vinnaH / prAdu dAgasta Arambhe kte / 4 / 4 / 7 / pUrvAdArambhArthasya dAgaH kte pare tto vA bhavati / prattaH, pradattaH / ni-vi-svanvavAt / 4 / 4 / 8 / ebhyaH parasya dAgaH kte pare to vA bhavati / nIttam ) nidattam / vIttam vidattam / sUttam sudattam / anUttam , , anudattam / avattam avadattam / svarAdupasargAd dasti kityadhaH 14 / 4 / 9 / 1 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (311) svarAntAdupasargAt parasya dAsajJakasya tAdau kiti pare to bhavati, dhAdhAtuM varjayitvA / prattaH / prattavAn / dat / 4 / 4 / 10 / dhAvarjitasya dAsaGghakasya tAdau kiti pare dat bhavati / dattaH / dattavAn / do-so-mA-stha iH / 4 / 4 / 11 / eSAM tAdau kiti pare irbhavati / nirditH| sitvA / mitiH / sthitaH / sthitavAn / chA-zorvA / 4 / 4 / 12 / anayoH tAdau kiti pare ikAro vA bhavati / avacchAtaH, avacchitaH / nizitaH, nizAtaH / hAko hiH kvi / 4 / 4 / 14 / hAkaH ktvApratyaye pare hiH bhavati / hitvA / klvIti kim ? hInam / - dhaagH|4|4|15 / dhAgastAdau kiti pare hiH bhavati / hitaH / vihitaH / hitvA / . uvarNAt / 4 / 4 / 58 / .. arNAntAdekasvarAd dhAtovihitasya kita AdiriDa na bhavati / yutaH / lUnaH / DIyazvyaiditaH ktyoH| 4 / 4 / 61 / Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (312) DIcdhAtoH zve aividyazca dhAtubhyaH ktayorAdiriD na bhavati / DInaH / DInavAn / zUnaH / zUnavAn / trastaH / trastavAn / veTo'pataH / 4 / 4 / 62 / vikalpeneD yebhyastebhyaH pallavajebhya ekasvarebhyaH ktayorAdiriD na bhavati / raddhaH / raddhavAn / apata iti kim ? patitaH / saM-ni-verardaH / 4 / 4 / 63 / ebhyaH parAdaH ktayoH AdiriD na bhavati / samaNNaH / samarNavAn / nyaNaH / nyarNavAn / vyarNaH / vyarNavAn / avidUre'bheH / 4 / 4 / 64 / abheH parAdarderavidUre'rthe ktayorAdiriD na bhavati / abhyarNaH / abhyarNavAn / vartevatvaM granthe / 4 / 4 / 65 / NyantAd vRtteH ktapratyaye granthaviSaye vRttamiti nipAtyate / vRtto gunnshchaatrenn| dhRSa-zasaH pragalbhe / 4 / 4 / 66 / - AbhyAM ktayorAdiriD na bhavati pragalbhe'rthe / dhRSTaH / vizastaH pragalbha ityarthaH / kaH kRcch-gahane / 4 / 4 / 67 / Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 313 ) kaSdhAtoH parayoH kRcchre gahane cArthe ktayorAdiriDa na bhavati / kaSTo'gniH / kaSTaM vanam / ghuSeravizabde / 4 / 4 / 68 / avizabdArthAd SeH ktayorAdiriD na bhavati / ghuSTA rajjuH / ghuSTavAn / bali-sthUle dRDhaH / 4 / 4 / 69 / balavati sthUle cArthe dRhe: hervA ktAntasya dRDha iti nipAtyate / dRDhaH balI sthUlo vA / balisthUla iti kim ? hitam hitam / kSubdhaviribdhasvAntadhvAntalamamliSTaphANTabATa parivRDhaM manthasvaramanastamaHsaktAspaSTAnAyAsabhRzaprabhau / 4 / 4 / 70 / , ete ktapratyayAntA manyAdiSvartheSu nipAtyante / kSubdhaH saritpatiH / viribdhaH svaraH / svAntaM manaH / dhvAntaM tamaH / lagnamAsaktam / mliSTamaspaSTam / phANTamanAyAsasAdhyam / bADha bhRzam / parivRDhaH prabhuH / AditaH / 4 / 4 / 71 / Adito dhAtoH parayoH ktayorAdiriD na bhavati / minnaH // - minnavAn / navA bhAvArambhe / 4 / 4 / 72 / ArambhaH prathamA kiyaa| Adito dhAtoH Arambhe bhAve cArthe Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 314) tayorAdiriD vA bhavati / minnamanena, meditaM vaa| praminnaH, prameditaH / praminnavAn , prameditavAn / zakaH karmaNi / 4 / 4 / 73 / zakeH karmaNi ktayorAdiriD vA bhavati / zaktaH, zakito vA SaTaH kartuM caitreNa / No dAntazAntapUrNadastaspaSTacchannajJaptam / 4 / 4 / 74 / damAdInAM dhAtUnAM Nau sati kte pare etAni nipAtyante vaa| dAntaH, damitaH / zAntaH, zamitaH / pUrNaH, pUritaH / dastaH, dAsitaH / spaSTaH, spAzitaH / channaH, chAditaH / jJaptaH, jJapitaH / zvasajapavamaruSatvarasaMghuSAsvanAmaH / 4 / 4 / 75 / - ebhyo dhAtubhyaH ktayorAdiriD vA bhvti| zvastaH, shvsitH| japtaH, japitaH / japtavAn , japitavAn / vAntaH, vamitaH / vAntavAn , vamitavAn / ruSTaH, ruSitaH / ruSTavAn , ruSitavAn / tUrNaH, tvaritaH / tUrNavAn , tvaritavAn / saMghRSTam , saMghuSitam / saMdhuSTavAn , saMghuSitavAn / AsvAntaH, AsvanitaH / abhyamitaH, abhyAntaH / huSeH kezalomavismayapratIpAte / 4 / 4 / 76 / hRSeH kezAdyartheSu ktayorAdiriDU vA bhavati / kezalomakartakA kriyA kezalomazabdenocyate / hRSTAH, hRSitA vA kezAH / hRSTAni, hRSitAni vA lomAni / hRSTaH, hRSito vA jinadattaH / Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (315) hRSTAH, hRSitA vA dantAH pratihatA ityarthaH / 'apapUrvAt cAyadhAtoH ktAntasyeDAbhAvaH cizcAdezo nipAtyate / apacitaH / 'anupasagaisya pyAyateH ktayoH pI' iti pInaH / pInavAn / pInavad mukhm| athonnaadignnH| kuvApAjisvadisAdhyazaudRsnAsanijanirahINbhya uN // 1 // satyarthe vartamAnebhyaH karotyAdibhyo dhAtubhyaH sampradAnApAdAnAbhyAmanyasmin kArake bhAve ca saJjJAyAM viSaye bahulamuNa pratyayo bhavati / karoti kRNoti vA kAruH nApitAdiH, indrazca / vAti vAyati vA dravyANi vAyuH nabhasvAn / pibati tailAdi dravyamanena pAyuH apAnamupasthazca / jayati rogAn zleSmANaM vA'nena jAyuH auSadhaM pittaM vA / svadyate'nenedaM vA svAduH rucyaH / sAnoti uttamakSamAdibhiH tapovizeSaiH bhAvitAtmA svaparakAryANIti sAdhuH, vA samyagdarzanAdibhiH sAdhnoti paramaM padaM sAdhuH saMyataH, ubhaya lokaM sAdhayatIti sAdhuH dharmazIlaH / aznute tejasA sarvamiti - AzuH sUryaH / aznute AzuH zIghragAmI / darati dRNAti vA dAru kASTham / snAyati snAyuH asthinahanam / sanati sanoti vA mRgAdIniti sAnuH parvataikadezaH / jAyate AkuJcanAdi Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316 ) anena jAnu urujaGghAsandhimaNDalam / rahati gRhItvA sUryAcandramasau svazarIraM vA rAhuH saiMhikeyaH / etItyAyuH puruSaH zakaTam auSadhaM jIvanaM purUravaH putro vA / evaM jarAyuH garbhaveSTanam / jaTAyuH pakSI / dhanAyuH dezaH / rasAyuH bhramaraH // 1 // aH // 2 // sarvadhAtubhyo yathAyogamakAraH pratyayo bhavati / bhavaH / taraH / varaH / zayaH / stavaH / plavaH / paraH / karaH / caraH / vaduH ityAdi // 2 // namaH kramigamiza mikhanyAkamibhyo Dita // 3 // naJaH parebhya ebhyaH aH pratyayo bhavati, sa ca DiT / na krAmati nakaH jalacaro grAhaH / na gacchati nagaH parvataH vRkSazca / na zAmyati nazaH yakSaH pizAco vA / na khanati nakhaH karajaH / nAtrAkamastIti nAkaH svargaH // 3 // kugo dve ca // 7 // karoteH dipratyayo bhavati, dhAtozca dvitvam / karotIti cakraM rathAGgamAyudhaM ca // 7 // puM-palibhyAM Tit pip ca pUrvasya // 11 // AbhyAmaH pratyayo bhavati sa ca TidU, anayozca sarUpe dverUpe pUrvasthAne pipAdezazca bhavati / pRNAti cchAyayA pipparI vRkSajAtiH / palati AturaM pippalI auSadhajAtiH // 11 // Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (317) dRkRnasazadhamRstukukSulavicaricaTikaTikaNTicaNicaSipha--- livamitamyavidevibandhikanijanimazikSArikUritivalli mallisallayalibhyo'kaH // 27 // ebhyo dhAtubhya akaH pratyayo bhavati / NAti darakaH bhiiruH| karakaH jalabhAjanam kamaNDaluzca / karakA varSapASANaH / narakaH nirayaH / sarakaH madyavizeSaH / sarakA madhupAnavAraH / bharakaH gauNyAdiH / dharakaH suvarNonmAnaniyuktaH / varakaH vadhUnAtisahAyaH vRkSajAtivizeSazca / marakaH janopadravaH / stabakaH puSpagucchaH / kavakam abhakSyadravyavizeSaH / kSavakaH rAjasarSapaH / laGghakaH raGgopajIvI / carakaH muniH / caTakaH pakSI / kaTakaH valayaH / kaNTakaH taruroma / caNakaH muniH dhAnyavizeSazca / caSakaH pAnabhAjanam / phalakaH kheTakam / vamakaH krmkrH| tamaka; vyAdhiH krodhazca / avakA zaivalam / devakA apsarAH / devikA nadI / bandhakaH cArakapAlaH / kamakaM suvarNam / janakaH sItApitA / mazakaH kSudrajantuH / kSArakaM bAlamukulam / korakaM prauDhamukulam / vartakA vartikA vA zakuniH / vallakI vINA / mallakaH zarAvaH / mallikA puSpajAtiH dIpAdhArazca / sallaH sautro dhAtuH sallakI vRkSaH / alakaH kezavinyAsaH / alakA purI // 27 // kIcakapecakamenakAkadhamakavadhakalaghakajaharakaiDakAzmaka-. lamakakSullakavaTvakADhakAdayaH // 33 // kIcakAdayaH zabdA apratyayAntA nipAtyante / kavi Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (318) bandhane kIcakaH vaMzavizeSaH / pacIMS pAke pecakaH karijaghanabhAgaH / maci kalkane mecakaH varNaH / maniMca jJAne menakA apsarAH / R gatau arbhakaH bAlaH / dhmAM zabdAgnisaMyogayoH dhamakaH kITaH karizca / hanaka hiMsAyAM vadhakaH hantA vyAdhizca |vdhkN padmabIjam / vRtravadhaH zakraH / laghuG gatau laghakaH asmiikssykaarii| jahakaH nirmocakaH kAlaH kSudrazca / Irik gati-kampanayoH erakA udakatRNajAtiH / IDik stutau eDakA avijAtiH / azauTi vyAptI azmakA janapadaH / ramiM krIDAyAM lamakaH RSivizeSaH / kSudrUpI saMpeSe / kSullakaM bhram / kSudhaM lAtIti kSullaH, kSulla evaM kSullakaH / vaTa veSTane vaTvakA tRNapuJjaH / AGapUrvAd DhokateH ADhakaM mAnam / AdigrahaNAt kalA ApibantIti kalApakAH zAstrANi / kathayatIti kathakaH toTakAnAmAkhyAyikAdInAM ca varNayitA // 33 // zalibalipativRtinabhipaTitaTitaDigaDibhandivandimandinamiku dupUmanikhajibhya AkaH // 34 // ebhyo dhAtubhya AkaH pratyayo bhavati / pala phala zala gato, zali calane vA zalAkA eSaNI pUraNarekhA dyUtopakaraNaM sUcI ca / bala prANanadhAnyAvarodhayoH balAkA jalacarI zakuniH / patla gatau patAkA vaijayantI / vRtUG vartane vartAkA zakuninAtiH / Nabhac hiMsAyAM nabhAkaH cakravAkajAtiH tamaH kAkazca / paTa gatau paTAkA vaijayantI pakSijAtizca / taTa ucchAye taTAkaM saraH / taDaNU AghAte Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (319) taDAkaM saraH / gaDa secane gaDAkaH zAkajAtiH / bhaduG sukhakalyANayoH bhandAkaM zAsanam / vaduG stutyabhivAdanayoH vandAkaH cIvarabhikSuH / maduG stutyAdiSu mandAkA auSadhI / NamaM prahutve namAkA mlecchajAtiH / kuMG zabde kavAkaH pakSI / TuduMTa upatApe davAka: mlecchaH / pUG pavane pavAkA vAtyA / manic jJAne manAkA hastinI / khaja manthe khajAkaH AkaraH manthAH darviH AkAzaM. bandhakI zarIraM pakSI ca // 34 // mavAka-zyAmAka-vArtAka-vRntAka-jyontAka-gUvAka bhadrAkAdayaH // 37 // ete AkapratyayAntA nipAtyante / mavya bandhane mavAka: reNuH / zyaiG gatau zyAmAkaH jaghanyo vrIhiH / vRtUGa vartane vArtAkI zAkavizeSaH tatphalaM vArtAkam / svarAnnontazca vRntAkI uccavRhatI tatphalaM vRntAkam / jyuG gatau svidyamAno jyavate'sminniti nyontAkam svedasadmavizeSaH / guMt purIpotsarge, guG zabde vA gUvAkaM pUgaphalam / bhaduGa sukhe kalyANe ca bhadrAkaH akuttilH||37|| krIkalyalidalisphaTidUSibhya ikaH // 38 // ebhya ikaH pratyayo mavati / DukIMga dravyavinimaye krayika: kretA / kali zabda-saMkhyAnayoH kalikA korakaH / utkalikA UrmiH / alI bhUSaNAdau alikaM lalATam / dala vizaraNe dalika dAru / sphaTa sphuTTa vizaraNe sphaTikaH mnniH| duSaMca vaikRtye dUSikA netramalaH // 38 // Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (320) '.AGaH paNi-pani-padi-patibhyaH // 39 // AGgrebhya ebhya ikaH pratyayo bhvti| paNi vyavahArastutyoH ApaNikaH pattanavAptI vyavahArajJo vA / pani stutau ApanikaH stAvakaH indanIlaH indrakIlo vA / padiMca gatau ApadikaH indranIlaH indrakIlo vA / patla gatau ApatikaH pathi vartamAnaH mayUraH zyenaH kAlo vA // 39 // . nasi-vasi-kIsabhyo Nit // 40 // ebhyo Nid ikaH pratyayo bhavati / Nasi kauTilye nAsikA ghrANam / vasaM nivAse vAsikA mAlyadAmavizeSaH / kasa gatau kAsikA vanaspatiH // 40 // pAlikRSikruzivazcibhyaH kit // 41 // ebhyaH kid ikaH pratyayo bhavati / pA pAne pikaH kokilaH / pula mahattve pulikaH maNiH / kRSIt vilekhane kRSika: pAmaraH / kruzaM AhAnarodanayoH kruzikaH kroSTukaH ulUkazca / obazvaut chedane vRzcikaH saviSaH kITa: rAzizca nakSatrapAdanavakarUpaH / . prAGaH paNi-pani-kaSibhyaH // 42 // * prAG etasmAdupasargasamudAyAt parebhya ebhyaH kidikaH pratyayo bhavati / paNi vyavahArastutyoH prApaNikaH vaNik / pani stutau prApanikaH pathikaH / kaSa hiMsAyAM prAkaSikaH vAyuH khalaH nartakaH mAlAkArazca // 42 // Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (321) mRNIkAstIkapratIkapUtokasamIkavAhIkavAlIkavalmIkakalmalIkatintiDIkakaGkaNIkakiGkiNIkapuNDarIkacaJcarIka pharpharIkajhajharIkaghargharIkAdayaH // 50 // .. - ete kidIkapratyayAntA nipaatynte| sR gatau sRNIkaH vAyuH agniH azaniH unmattazca / sRNIkA lAlA / asUk muvi astIkaH jaratkArusutaH / prAMka pUraNe prAti zarIramiti pratIkaH vAyuH avayavaH sukhaM ca / supratIkaH diggajaH / pUGa pavane pUtIka tRNajAtiH / iN gatau saMyanti asminniti samIkaM sNgraamH| vahIM prApaNe, vahla gatau vAhIkaH vAhlIkaH etau dezau / vala saMvaraNe valmIkaH nAkuH / kala saMkhyAne kalmalIkaM jvAlA / timaH tintiDIka: pakSI vRkSAmlazca / casaNyateH kaGkaN ca kaGkaNIkaH ghaNTAnAlam / kimaH parAt kaNateH kiGkiNIkA ghaNTikA / puNeH puNDarIkaM padmaM chatraM vyAghrazca / caJceH cazcarIkaH bhramaraH / pipaterdvitvaM guNaH pakArayoH phatvaM razca pUrvasyAntaH pharpharIkaM pallavaM pAdukA mardalikA ca / jhIryate: dvitvaM tRtIyAbhAvaH pUrvasya razcAntaH jhajharIkaH dehaH / jharjharIkA vAdinabhANDam / gharateH ghargharIkA ghaNTikA // 50 // kaJcukAMzukanaMzukapAkukahibukacibukajambukaculukacUcuko lmukbhaavukpRthukmdhukaadyH|| 57 // ete kidukapratyayAntA nipAtyante / kaci bandhane, azauTi 21 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 322 ) - vyAptA, nazauc adarzane eSAM svarAnnontazca kaJcukaH kUrpAsaH / aMzukaM vastram / naMzukaH raNareNuH pravAsazIlaH candraH prAvaraNaM ca / paceH pAkU ca pAkukaH laghupAcI sUpaH sUpakAraH adhvaryuzca / hino - ticinotinamatInAM tro'ntazca hibukaM lagnAccaturthasthAnaM rasAtalaM ca / cibukaM mukhAdhobhAgaH / jambukaH zRgAlaH / culumpaH sautro dhAtuH antyastrarAdilopazca culukaH karakozaH / catezzrUc ca cUcukaH stanAgrabhAgaH / jvalerulm ca ulmukam alAtam / bhAtervontazca bhAvukaH bhaginIpatiH / prathiS prakhyAne pRthukaH zizuH vrIhyAdyamyUpazca / maci kalkane dhantAdezazca madhukaM yaSTimadhu // 17 // mRmanyaJjina livalitalima limallibhAlimaNDibandhibhya UkaH // 58 // ebhyo dhAtubhya ukaH pratyayo bhavati / mRtU prANatyAge marUkaH mayUraH mRgaH nidarzanebhaH tRNaM ca / maniMca jJAne manUkaH kRmijAtiH / aJjaup vyaktimrakSaNagatiSu ajjUkaH hiMsraH / jala ghAtye jalUkA jalajantuH / bala prANanadhAnyAvarodhayoH balukaH utpalamUlaM matsyazca / talaN pratiSThAyAM talUkaH tvakkumiH / mali dhAraNe malukaH sarojazakuniH / malli dhAraNe mallUkaH kRmijAtiH / bhaliNU AbhaNDane bhAlUkaH RkSaH / maDu bhUSAyAM maNDUkaH durduraH / bandhaMzU bandhane bandhUkaH bandhujIvaH // 98 // zambUka zAmbU kaTadhUkamadhU kolUkoruvUkavarUkAdayaH // 61 // Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (323) .: ete upratyayAntA nipAtyante / zamUc upazame zambUka, zAmbUkaH zaGkhaH / vRz varaNe vRdhUka: mAtRvAhakaH / vRdhUkaM jalam / madeH madhUkaH vRkSaH / aleH ulUkaH kAkAriH / urupUrvAd vAte: usbUkaH eraNDaH / vRdheH varUkaH tRNajAtiH // 61 // ___ jIverAtRko jaiva ca // 67 // . jIva prANadhAraNe ityasmAdAtRkaH pratyayo bhavati, jaiv ityAdezazca / naivAtRkaH AyuSmAn candraH AmraH vaidyaH meghazca / jaivAtRkA jIvadvatsA strI // 67 // kRni-puti-lati-bhidibhyaH kit // 76 // - ebhyaH kit tikaH pratyayo bhavati / kRtait chedane kRttikA nakSatram / putilatI sautrau puttikA madhumakSikA / lattikA vAdyavizeSaH gauH godhA ca / gopUrvAd golattikA gRhgolikaa| avapUrvAd avalattikA godhA / AlattikA gAnaprArambhaH / bhidaMpI vidAraNe bhittikA kuDyam mASAdicUrNa zarAvatI nadI ca / / 76 // caNDi-bhallibhyAmAtakaH // 82 // AbhyAmAtakaH pratyayo bhavati / caDuG kope caNDAtakaM nartakyAdivAsaH / bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu bhallAtakaH vRkSaH // 82 // zleSmAtakAmrAtakAmilAtakapiSTAtakAdayaH // 83 // ete AtakapratyayAntA nipAtyante / zliSeH zleSmAtakaH Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (324) kakeluH / amaNa roge AmrAtakaH vRkSaH / nampUrvAt mlaidhAtoH milAdeze amilAtakaM varNapuSpam / piSeH piSTAtakaM varNacUrNam // 8 // gampamiramyajigadyadichAgaDikhaDigRbhvasvRbhyo gaH // 22 // ebhyo gaH pratyayo bhavati / gamlaM gatau gaGgA devanadI / am gatau aGgam zarIrAvayavaH / aGgaH samudraH vahniH rAjA ca / aGgA janapadaH / rami krIDAyAM raGgaH nATyasthAnam / ana kSepaNe ca vegaH tvarA retazca / gada vyaktAyAM vAci gadgaH vAgvikalaH / adaMka bhakSaNe adH samudraH agniH puroDAzazca / choMca chedane chAgaH bastaH / gaDa secane gaDgaH mRgajAtiH / khaDaN bhede khaDgaH mRgavizeSaH asizca / gat nigaraNe gargaH RSiH / TuDubhaMgk poSaNe ca bhargaH rudraH sUryazca / vRkuTa varaNe vargaH saMghAtaH / ausvR zabdopatApayoH svargaH nAkaH // 92 // pati-tami-tR-pR-kR-za-vAderaNaH // 9 // - ebhyo'GgaH pratyayo bhavati / patla gatau pataGgaH pakSI zalabhaH sUryaH zAlivizeSazca / tamUca kAGkSAyAM tamaGgaH harmyaniyUhaH / tR plavanataraNayoH taraGgaH UrmiH / pRz pAlanapUraNayoH paraGgaH khagaH vegazca / kut vikSepe karaGgaH karmazIlaH / zuz hiMsAyAm zaraGgaH pakSivizeSaH / lUgaz chedane lavaGgaH sugandhivRkSaH // 98 // manermat-mAtau ca // 10 // manic jJAne ityasmAd dhAtoH aGgaH pratyayo bhavati, matmAtI Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125) cAdezau bhavataH / mataGgaH RSiH hastI ca / mAtaGgaH hastI antyajAtizca // 100 // pizerAcak // 116 // pizat avayave ityasmAdAcak pratyayo bhavati / pizAca vyantarajAtiH // 116 // mriyaterIcaNa // 118 // mRt prANatyAge ityasmAdIcaNa pratyayo bhavati / mArIcaH rAvaNamAtulaH // 118 // .. tudimadipadyadigugamikacibhyazchak // 124 // . ebhyaH chak pratyayo bhavati / tudIt vyathane tucchaH stokaH / madaic harSe macchaH matsyaH pramattapuruSazca / macchA strii| padica gatau paccha: zilA / adak bhakSaNe acchaH nirmalaH / guMG zabde gucchaH stabakaH / gamlaM gatau gacchaH kSudravRkSaH / kaci bandhane kacchaH kUrmapAdaH kukSiH nadyavakuTArazca / kacchA janapadaH // 12 // pI-pUDo isvazca // 125 // AbhyAM chak pratyayo hasvazca bhavati / pIc pAne picchaM zakunipatram / picchaH guNavizeSaH, yadvAn picchila ucyate / pUja pavane pucchaM vAladhiH // 12 // . viyo jk|| 127 // vIMka prajanakAntyasanakhAdaneSu ca ityasmAd dhAtoH jA pratyayo bhavati / bIjam utpattihetuH // 127 // Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 326) bhiSerbhipa-bhiSNau ca vA // 131 // bhiSerajaH pratyayo bhiSabhiSNau cAdezau vA bhavataH / bhiSiH sautro dhAtuH bhiSajaH, bhiSNanaH vaidyaH / bheSajamauSadham // 131 // murvemura ca // 132 // muvai bandhane ityasmAdanaH pratyayaH, asya ca murityAdezazca bhavati murajaH mRdaGgaH // 132 // uTajAdayaH // 134 // uTanAdayaH zabdA ajapratyayAntA nipAtyante / vaTervasyottvaM ca uTanaM muniphuTIraH / AdizabdAd bhUnaH bharuja ityAdayo'pi // 134 // divyavizrukukaviMzakikaGkikRpicapicamikamyedhikarkimarki kakkhitakasabhavabhyo'TaH // 142 // ebhyo dhAtubhyo'TaH pratyayo bhavati / dibUc krIDAdau devaTaH devakulavizeSaH zilpI ca / ava rakSaNAdau avaTaH prapAtaH kUpazca / zrRMTa zravaNe zravaTaH chattram / kuMk zabde kavaTaH ucchiSTam / karva gatau karbaTa kSudrapattanam / zaklaMTa zaktau zakaTam anaH / kakuG gatau kaGkaTaH sannAhaH / kaGkaTaM sImA / kRpauGa sAmarthya karpaTeM vAsaH / capa sAntvane capaTaH rasaH / camU adane camaTaH ghasmaraH / kmaGa kAntau kamaTaH vAmanaH / edhi vRddhau eghaTaH valmIkaH / karki- sautrau dhAtU karkaTaH kapilaH kulIrazca / karkaTI trpusii| Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (327) markaTaH kapiH kSudrajantuzca / kakkha hasane kakkhaTaH karkazaH / tU plavanataraNayoH taraTaH pInaH / DukaMga karaNe karaTaH kAkaH karikapolazca / saM gatau saraTaH kRkalAsaH / TuDubhaMgA poSaNe ca bharaTaH bhRtyaH kulAlaH plavavizeSazca / vRkuTu varaNe varaTaH kSudradhAnyaM prahArazca // 142 // kapaTa-kIkaTAdayaH // 144 // kapaTAdayaH zabdA aTapratyayAntA nipAtyante / kampenalopazca kapaTaM mAyA / kakerata Icca kIkaTaH kRpaNaH / AdizabdAt laghaTaH, parpaTaH ityAdayaH // 144 // tR-kR-kRpi-kampi-kRSibhyaH kiittH|| 151 // ebhyo dhAtubhyaH kidITaH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH tirITaM kUlavRkSaH mukuTaM veSTanaM ca / kRt vikSepe kirITaM mukuTa hiraNyaM ca / kRpauG sAmarthya kRpITaM hiraNyaM jalaM ca / kapuG calane kampITaM kampaH kampraM ca / kRSIt vilekhane kRSITaM jalam // 151 // bandheH // 157 // bandhaza bandhane ityasmAt kidUTa: pratyayo bhavati / vadhUTI prathamavayAH strI // 157 // kR-zak-zAkheroTaH // 160 // ebhago dhAtubhya oTaH pratyayo bhavati / DuiMga karaNe karoTa: Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (328) bhRtyaH ziraH kapAlaM ca / karoTaM bhAjanavizeSaH / zaklaMT zaktI bhakoTaH bAhuH / zAkha zlAkhu vyAptau zAkhoTaH vRkSavizeSaH // 16 // vani-kaNi-kAzyuSibhyaSThaH // 162 // ebhyo dhAtubhyaH ThaH pratyayo bhavati / vana bhaktau vaNThaH aniviSTaH / kaNa zabde kaNThaH kndhraa| kAza dIptau kASThaM dAru / kASThA dik avasthA ca / udhU dAhe oSThaH dantacchadaH // 162 // po-vizi-kuNi-pRSibhyaH kit // 163 // ebhyaH kit ThaH pratyayo bhavati / pIc pAne pITham Asanam / vizaMt pravezane viSThA purISam / kuNat zabdopakaraNayoH kuNThaH atiikssnnH| pRSU secane pRSThaH aGkuzaH zarIrakaidezazca // 163 / / kuServA // 164 // ___kuSz niSkarSe ityasmAt ThaH pratyayo bhavati, saca kiddhA kuSThaM vyAdhiH gandhadravyaM ca / koSThaH kuzUlaH udaraM ca // 164 // zamelak ca vA // 165 // zamUca upazame ityasmAt ThaH pratyayo bhavati, antyasya ca vA luk / zaThaH dhUrtaH / zaNThaH dhUrtaH napuMsakaM ca // 165 // mRjazakamyamiramirapibhyo'ThaH // 167 // ebhyo dhAtubhyaH aThaH pratyayo bhavati / mRt prANatyAge maraThaH atidravIbhUtaM dadhi kRmijAtiH kaNThaH prANazca / jaSca Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 329 ) narasi jaraThaH kaThoraH / zuz hiMsAyAM zaraThaH AyudhaM pApaM krIDanazIlazca / kamUG kAntau kamaThaH bhikSAbhAjana kUrmAsthi kacchaMpaH mayUraH vAmanazca / ama gatau amaThaH prakarSagatiH / ramiM krIDAyAM ramaThaH dezaH kRmijAtiH krIDanazIlaH mlecchaH devazca vilAtAnAm / rapa vyakte vacane rapaThaH vidvAn maNDUkazca // 167 // pazcamAt DaH / / 168 // paJcamAntAd dhAtoH DaH pratyayo bhavati / SaNa bhaktau SaNDaH vanaM vRSabhazca / bhaNa zabde bhaNDaH prahasanakaraH bandI ca / caNa zabde caNDaH krUraH / paNi vyavahArastutyoH paNDaH zaNThaH / gaNaN saMkhyAne gaNDa : pauruSayuktaH puruSaH / maNa zabde maNDaH razmiH agram annavikArazca / vana bhaktau vaNDaH alpazephaH nizvarmAzinazca / zamU damUc upazame zaNDaH utsRSTaH pazuH RSizca / daNDaH vanaspatipratAnaH rAjazAsanaM nAlaM praharaNaM ca / ramiM krIDAyAM raNDa: puruSaH, raNDA strI, raNDamantaHkaraNam etat trayamapi svasambandhizunyamevamucyate / tamestanervA taNDaH RSiH / vitaNDA tRtIyakathA gameH gaNDaH kapolaH / bhAmi krodhe bhANDamupaskaraH // 168 // kuguhunIkuNituNipuNimuNizunyAdibhyaH kit // 170 // ebhyo dhAtubhyaH kid DaH pratyayo bhavati / kuG zabde kuDaH ghaTaH halaM ca / guMGa zabde guDaH gola: ikSuvikArazca / guDA sannAhaH / DuMk dAnAdanayoH huDaH mUrkhaH meSazca / NIMg prApaNe nIDaM kulAyaH // Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 330 ) kuNata zabdopakaraNayoH kuNDaM bhAjanaM jalAdhAravizeSazca / kuNDa: bhartari jIvati jAreNa jAtaH apaTvindriyazca / tuNat kauTilye tuNDaM mukham / puNat zubhe puNDaH bhinnavarNaH / muNat pratijJAne muNDa : parivApitakezaH / zunat gatau zuNDA surA hastihastazca / Adi-grahaNAdanyebhyo'pi bhavati // 170 // zami-SaNibhyAM DhaH // 179 // AbhyAM DhaH pratyayo bhavati / zamUc upazame zaNDhaH napuMsakam / paNa bhaktau SaNDhaH sa eva // 179 // kuNeH kit // 180 // kuNat zabdopakaraNayorityara mAt kiddaH bhavati / kuNDhaH dhUrtaH // 180 // naJaH saheH SA ca // 181 // pUrvAt pahi marvaNe ityasmAd DhaH pratyayaH, pA cAsyAdezo bhavati / ASADhA nakSatram // 181 // iNurvizAveNi kRvRtaz2ahasRpipaNibhyo NaH // 182 // ebhyo NaH pratyayo bhavati / iMka gatau eNaH kuraGgaH / u hiMsAyAm urjA meSAdiloma bhruvorantarAvartazca / zauMca takSaNe zANaH parimANaM zastra tejanaM ca / demRga gatijJAnacintAnizAmanavA ditragrahameSu veNNA kRSNaveNNA ca nAma nadI / pRza pAlanapUraNayoH parNa Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (331) patraM zirazca / kRt vikSepe karNaH zravaNaM kaunteyshc| vRz karaNe varNaH zuklAdiH brAhmaNAdiH akArAdiH yazaH stutiH prakArazca / tR plaka nataraNayoH tarNaH vatsaH / RSaca jarasi jarNaH candramAH vRkSaH karkaH kSayadharmA zakunizca / dat Adare darNaH parNam / suplaM gatau saparNaH sarIsRpajAtiH / paNi vyavahArastutyoH paNNaM vyavahAraH // 182 / / tRkazapabhvazrururuhilakSivikSicukibukitaGgya GgimaGkikAti-- carisamIreraNaH // 187 // ebhyaH aNaH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH taraNam / kRt vikSepe karaNam / zRz hiMsAyAM zaraNaM gRham / pRza pAlanapUraNayoH paraNam / TuDubhaMgak poSaNe ca bharaNam / vRgaTu varaNe varaNaH vRkSaH setubandhazca / varaNaM kanyApratipAdanam / zrRMTa zravaNe zravaNaH karNaH bhikSuzca / ruk zabde, ruMG reSaNe vA ravaNaH karabhaH agniH damaH vAyuH bhRGgaH zakuniH sUryaH ghaNTA ca / ruhaM janmani rohaNaH giriH| lakSINa darzanAGkanayoH lakSaNaM vyAkaraNaM zubhAzubhasUcakaM rekhAtilakAdi aGkanaM c| cakSika vyaktAyAM vAci vicakSaNaH vidvAn / cukkaNa vyathane cukkaNaH vyAyAmazIlaH / bukka bhASaNe bukkaNaH zvA vAvadUkazca / tagu gatau taGgaNAH janapadaH / agu gatau aGgaNam ajiram / makuG maNDane maGkaNaH RSiH / kakuG gatau kaGkaNaH prtisrH| cara bhakSaNe ca caraNaH pAdaH / Irik gatikampanayoH sampUrvaH samIraNaH vaatH|| - kRpiviSiSidhRSimRSiyuSidbuhigraherANak // 191 // .. Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 332) ebhyo dhAtubhya ANak pratyayo bhavati / kRpauG sAmarthya kRpANaH khaDgaH / viSU secane viSANaM zRGga karidantazca / vRSU secane vRssaannH| niSAT prAgalbhye dhaSANaH devaH / mRSU sahane ca mRssaannH| yuSi sevane sautro dhAtuH yuSANaH / druhauca nighAMsAyAM chaihANaH mukharaH / grahIz upAdAne gRhANaH / viSANAdayaH svaprakRtyarthavAcinaH kartari kArake jJeyAH / 191 // paSo Nit // 192 // paSI bAdhanasparzanayoH ityasmAd ANak pratyayaH, sa ca Nida bhavati / pASANaH prastaraH // 192 // su-si-tani-tuserdIrghazva vA // 203 // ... ebhyaH kit taH pratyayo dIrghazca vA bhavati / DuMgaTa abhiSave sUtaH sArathiH / sutaH putraH / piMgTa bandhane sItA janakAtmanA sasyaM halamArgazca / sitaH varNaH bandhazca / tanUyI vistAre tAtaH pitA putreSTanAma ca / tataM vistIrNa vAdyavizeSazca / tus zabde sUstAni vastradazAH / tustA: jaTAH pradIpanaM ca // 203 // hR-zyA-ruhi-zoNi-palibhya itaH // 210 // ebhya itaH pratyayo bhavati / haMga haraNe haritaH varNaH / zyaiGa gatau zyetaH varNaH mRgaH matsyaH zyenazca / ruhaM bIjajanmani rohita: varNaH matsyaH mRgajAtizca latve lohitaH varNaH / lohitam ask| zoNa varNagatyoH zoNitaM rudhiram / pala gatau palitaM shvetkeshH||210 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ ( 333) kuli-mayibhyAmUtak // 215 // AbhyAmUtak pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulUtAH . janapadaH / mayi gatau mayUtA vasatiH // 215 // kaberotaH ca // 217 // .. kabRG vaNe ityasmAd otaH pratyayaH, pazcAntAdezo bhavati / kapotaH pakSI varNazca // 217 // siimnt-hemnt-bhdnt-dussyntaadyH|| 222 // ete antapratyayAntA nipAtyante / sinoteH sIm ca sImantaH kezamArgaH grAmakSetrAntazca / hantehinotervA hem ca hemantaH RtuH / bhandateH naluk ca bhandataH nirgrantheSu zAkyeSu ca pUjyaH / . duryo'ntazca duSyantaH rAjA // 222 // . zakeruntaH // 223 // zaklaMTa zaktau ityasmAd untaH pratyayo bhavati / zakuntaH pakSI // 223 // kami-bhu-gA'rtibhyaH yaH // 225 // ____ ebhyaH thaH pratyayo bhavati / kamUG kAntau kanthA prAvaraNaM nagaraM ca / pruGa gatau prothaH priyaH yuvA zUkaramukhaM ghoNA ca / - zabde gAthA zlokaH AryA vA / gatau arthaH jIvAjIvAdipadArthaH prayojanam abhidheyaM dhanaM yAcJA nivRttizca // 225 // Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (334) avAd go'cca vA // 226 // . avapUrvAd gAyateH thaH pratyayaH, accAntAdezo vA bhavati / avagathaH, avagAthaH akSasaMghAtaH prAtaHsavanaM rathayAnaM sAma panthAzca // 226 // nInUramitRtadivaciricisivizvinipAgopAvogAbhyaH kit // 227 // ebhyaH kit thaH pratyayo bhavati / NIMga prApaNe nIthaM jalam / sunIyo nAma rAjA nItimAn dharmazIlaH brAhmaNazca / NUt stavane nUthaM tIrtham / ramiM krIDAyAM rathaH syandanaH / tR plavanataraNayoH tIrtha jalAzayAvagAhanamArgaH punnykssetrmaacaaryshc| tudIMtU vyathane tutthaM cakSuSyo dhAtuvizeSaH / vacaM bhASaNe ukthaM zAstraM sAmavedazca / ukthAni sAmAni / ricuMpI virecane rikthaM dhanam / SicIt kSaraNe sikyaM madanaM pulAkazca / Tvozvi gativRddhyoH zUthaH yajJapradezaH / inak hiMsAgatyoH hathaH panthAH kAlazca / pAM pAne pIthaM bAlaghRtapAnam ambhaH navanItaM ca / pIthaH makaraH ravizca / gopUrvAd gopIthaH tIrthavizeSaH gonipAnaM jaladroNI kAlavizeSazca / meM zabde avagItham yajJakarmaNi prAtaHzaMsanam / udgIthaH zunAmUrdhvamukhAnAM virAvaH sAmagAnaM prathamoccAraNaM ca // 227 // ..... nyudbhyAM zIGaH // 228 // . nyutpUrvAt zIphU svapne ityasmAt kit thaH pratyayo Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 335 ) bhavati / nizIyaH ardharAtraH rAtriH pradoSazca / ucchIthaH svapnaH TiTTibhazca // 228 // saM gatau // 230 // sarterNit // 230 // ityasmAt Nit thaH pratyayo bhavati / sArthaH samUhaH 1 pathayUthagUtha kuthatithanithasUrathAdayaH // 239 // ete thAntA nipAtyante / palate: lo luk ca pathaH panthAH / yauterguvazca dIrghazca yUthaM samUhaH / gUtham amedhyaM viSThA ca / kirateH karotervA kuzca kuthaH kuthA vA AstaraNam / tanoteH tiSThatervA tizva tithaH kAlaH / timyateH tithaH prAvRTkAlaH / nayateH hasvazca nithaH pUrvakSatriyaH kAlazca / supUrvAd rameH sUrathaH dAntaH // 231 // bhRzIzapizamiga miramivandivaJcijIvimANibhyo'thaH // 232 // ebhyaH athaH pratyayo bhavati / TuDubhRMgak poSaNe ca bharathaH kaikeyIsutaH agniH lokapAlaya / zIkU svapne zayathaH ajagaraH pradoSaH matsyaH varAhazca / zapIM Akroze zapathaH pratyayakaraNamAkozazca / zamRc upazame zamathaH samAdhiH AzramapadaM ca / gamlaM gatau gamathaH panthAH pathikazca / ramiM krIDAyAM ramathaH praharSaH / vaduG stutyabhivAdanayoH vandayaH stotA stutyazca / kancU gatau vaJcayaH adhvA kokilaH kAkaH dambhazca / jIva prANadhAraNe jIvathaH Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336) arthavAn jalam annaM vAyuH mayUraH kUrmaH dhaarmikshc| anak prANane prANathaH balavAn IzvaraH prajApatizca // 232 // - Apo'p ca // 238 // AplaMTa vyAptau ityasmAd daH pratyayo bhavati, asya cApa aadeshH| abdaM varSam // 238 // goH kit // 239 // guMt purISotsarge ityasmAt kina daH pratyayo bhavati / gudam apAnam // 239 // kumuda-bubudAdayaH // 244 // ete udapratyayAntA nipAtyante / kameH kum ca / kumudaM kairavam / bundeH kit vo'ntazca bubudaH jalasphoTaH / bubudaM netrajo vyAdhiH / AdizabdAd dohadaH abhilASaH // 24 4 // skandhamibhyAM dhaH // 251 // AbhyAM dhaH pratyayo bhavati / skandaM gatizoSaNayoH skandha bAhumUrdhA kakudaM vibhAgazca / ama gatau andhaH cakSurvikalaH // 251 // . neH syateradhak // 252 // nipUrvAt ghoc antakarmaNi ityasmAd adhak pratyayo mavati / niSadhA janapadaH / niSadhaH parvataH // 252 // parAcchro Dit // 255 // Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... parapurvAt zUz hiMsAyAmityasmAd Did vadhaH pratyayo bhvti| parazvadhaH AyudhanAtiH // 255 // . korandhaH // 297 // kuMG zabde ityasmAd andhaH pratyayo bhavati / kavandhaH chinnamUrdhA dehaH // 257 // pyAdhApanyanisvadisvapivasyajyatisivibhyo naH // 258 // ebhyo naH pratyayo bhavati / pyai vRddhau pyAnaH samudaH candrazca / DudhAMgk dhAraNe ca dhAnA bhRSTo yavaH aGkurazca / pani stutau pannaM nIcaiH karaNaM sannaM jihA c| aneka prANane annaM bhaktam AcArazca / dhvadi AsvAdane svannaM rucitam / bhiSvapaMk zaye svapnaH manovikAraH nidrA ca / vasaM nivAse vasnaM vAsaH mUlyaM mer3ham Agamazca / ana kSepaNe ca venaH prajApatiH dhyAnI rAjA vAyuH yajJaH prAjJaH mUrkhazca / ata sAtatyagamane atnaH AtmA vAyuH meghaH prajApatizca / SivUca utau syonaM sukhaM tantuvAyasUtrasaMtAnaH samudraH sUryaH razmiH AstaraNaM ca / / 258 // . . SaserNit // 259 // .. . SasA svapne ityasmAd Nid naH pratyayo bhavati / sAtrA mokaNThAvalambi carma nidrA ca // 259 // ... jINzIdISudhyavimIbhya kit // 261 // ebhyaH kid naH pratyayo bhavati / ni abhibhave ninaH bharhan 22 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338) buddhazca / iMNk gatau inaH svAmI sannipAtaH IzvaraH rAjA sUryazca / zIk svapne zInaH pIluH / dIc kSaye dInaH khinnaH kRpaNazca / budhica jJAne budhnaH mUlaM pRSThAntaH rudrazca / ava rakSaNAdau Unam aMparipUrNam / mIc hiMsAyAM mIna matsyaH rAzizca // 261 // sorU ca / / 263 // puMgaTu abhiSave ityasmAd naH pratyayaH, UkArazcAntAdezo bhavati / sUnA ghAtasthAnam duhitA putraH prakRtiH AghATamthAnaM ca // 263 // - ramest ca // 264 // rami krIDAyAm ityasmAd naH pratyayaH, tazcAntAdezo bhvti| ratnaM vajrAdi / / 264 // basirasirucijimasjidevisyandicandimandimaNDimadida hivAderanaH // 269 // . ebhyaH anaH pratyayo bhavati / yuk mizraNe yavanAH janapadaH / yavanaM mizraNam / asUca kSepaNe asanaH bIjakaH / rasaNa AsvAdanasnehanayoH rasanA jihA / ruci abhiprItyAM ca rocanA gopisam / rocanaH candraH / vipUrvAd rocateH virocanaH agniH sUryaH induH dAnavazca / niM abhibhave jayanam UrNApaTaH / Tumasnot zuddhau majanaM snAnaM toyaM ca / devRG dekne devanaH akSaH kitavazva / myandauG sravaNe syandanaH rathaH / cad dIptyAhlAdayoH candanaM gandhadra Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 339) vyam / maduG stutyAdau mandanaM stotram / maDu bhUSAyAM maNDanam alaMkAraH / madaic harSe madanaH vRkSaH kAmaH madhUcchiSTaM ca / daha bhasmIkaraNe dahanaH agniH / vahIM prApaNe vahanaM nauH / Adigraha NAt paceH pacanaH agniH / punAteH pavano vAyuH / bibharteH bharaNaM sAdhanam / nayateH nayanaM netram / dhuteH dyotanaH AdityaH / raceH racanA vaicitryam / zRGkhaH gRJjanam abhakSyadravyavizeSaH / praskandanaH / prapatanaH ityAdayo bhavanti // 269 // paTherNit / / 287 // paTha vyaktAyAM vAcItyasmAd Nid InaH bhavati / pAThInaH matsyaH // 287 // pizi-mithi-kSudhibhyaH kit // 290 / / ebhyaH kidunaH pratyayo bhavati / pizat avayave pizunA khalaH / pizunaM maitrIbhedakaM vacanam / mithuG bhedhAhiMsayoH mithuna strIpuMsaddhandvam rAzizca / kSudhaMca bumukSAyAM kSudhunaH kITakaH // 29 // phaleo'ntazca / / 291 // .. phala niSpattau ityasmAdunaH pratyayaH, gazcAnto bhavati / phalgunaH arjunaH / phalgunI nakSatram // 291 // vI-pati-paribhyaH tanaH // 292 // ebhyaH tanaH pratyayo bhavati / vIka prajanAdau vetanaM bhRtiH / patla gatau pattanam / paTa gatau paTTanaM dvAvapi nagaravizeSau / / 1921 Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) pR-pUbhyAM kit // 293 // AbhyAM kit tanaH pratyayo bhavati / tU vyAyAme pRtanA khenA / pUgaza pavane pUtanA rAkSasI // 293 // kRtyazaubhyAM snak // 294 // AbhyAM snak' pratyayo bhavati / kRtait chedane kRtsnaM sarvam / azauTi vyAptau akSNaM nayanaM vyAdhiH rajjuH tejanam akhaNDaM ca // 294 // bhASAca NicamiviSiSTapRtRzItalya lizamiramivaSibhyaH paH // 296 // ebhyaH paH pratyayo bhavati / bhAMka dvIptau bhASaH AdityaH jyeSThazva bhrAtA / pAMkU rakSaNe pApaM kalmaSam / pApaH coraH / caNa hiMsAdAnayozca / caNpA nagarI / caNpaH vRkSaH / camU adane campA nagarI / 'vilaM kI vyAptau vepaH paramAtmA svargaH AkAzazca / nipUrvAda 'niveSpaH apAM garbhaH kUpaH vRkSajAtiH antarikSaM ca / suM gatau sarpaH ahiH / pRz pAlanapUraNayoH parvaH plavaH zaGkhaH samudraH zastraM ca / 'lavanataraNayoH tarpaH uDupaH nauzca / zIkU svapne zeSaH puccham / taNU pratiSThAyAM talpaM zayanIyam aGgaM dArAH yuddhaM ca / alI bhUSaNAdau alpaM stokam / zamUc upazame zampA vidyut kAJcI c| vipUrvAd vizampaH dAnavaH / ramiM krIDAyAM rampA carmakAropakaraNam / TuvapI bIjasaMtAne vappaH pitA // 296 // Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (341) . yumukurutucyustva derUcca / / 297 // ebhyaH pa, UkArazcAntAdezo bhavati / yuk mizraNe yUpaH yajJapazubandhanakASTham / DuMgaTa abhiSave sUpaH mudgAdibhittakRtaH / kuMk . zabde kUpaH prahiH / ruka zabde rUpaM zvetAdi lAvaNyaM svabhAvazca / tuka vRttyAdau tUpaH AyatanavizeSaH / cyuGa gatau cyUpaH AdityaH vAyuH saMgrAmazca / STuMgA stutau stUpaH bodhisattvabhavanam upAyatanaM jinanirvANasthAnopari cihnavizeSaH // 297 // ___ kR-za-sabhya Ur cAntasya // 298 / / ebhyaH paH pratyayo bhavati, antasya ca Ur / kRt vikSepe. kUrpa bhrUmadhyam / zaz hiMsAyAM zUrpaH dhAnyAdiniSpavanabhANDaM saMkhyA ca / saM gatau sUrpaH bhujaMgamaH matsyajAtizca // 298 // niyo vA // 302 // ___NIMga prApaNe ityasmAt paH pratyayo bhavati, sa ca kid vaa| nIpaH kadamba / nepaH nayaH purohitaH vRkSaH bhRtakazca / nepam udakaM yAnaM ca // 302 // zaMseH za iccAtaH // 306 // - zaMsU stutau cetyasmAdapaH pratyayaH, tAlavyaH zakAroM'ntAdezaH, akArasya cekAro bhavati / zizapA vRkSavizeSaH 306 viSTapolapa-vAtapAdayaH // 307 // Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 342) . viSTapAdayaH zabdAH phidapapratyayAntA nipAtyante / viSesto'ntazca / viSTapaM jagat sukRtinAM sthAnaM ca / valerula ca ulapaM parvatatRNaM paGkanaM jalaM ca / ulapaH RSiH / vAtesto'ntazca vAtapaH RSiH / AdigrahaNAt kharapAdayo bhavanti // 307 // kalerApaH // 308 // kali zabdasaMkhyAnayoH ityasmAda ApaH pratyayo bhavati / kalApaH kAJcI samUhaH zikhaNDazca // 308 // dalerI dil ca / / 310 // dala vizaraNe ityasmAdIpaH pratyayo bhavati, dil cAsyAdezaH / dilIpaH rAjA // 310 // ___ uDerupak // 311 // uD saMghAte ityasmAt sautrAduSka pratyayo bhavati / uDupaH plavaH / japAditva d vatvaM uDDuvaH // 311 // ____aza UpaH pazca // 312 // azauTi vyAptau ityasmAd UpaH pratyayaH, pazcAntAdezo bhavati / apUpaH pakvAnnavizeSaH // 312 // sarteH SapaH / 313 // saM gatau ityasmAt SapaH pratyayo bhavati / sarSapaH rakSoghnaM dravyaM zAkaM ca // 313 // rI-zaMbhyAM phaH // 314 // Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 343 ) AbhyAM phaH pratyayo bhavati / rIMca stravaNe rephaH kutsitaH / zIka svapne zephaH meDhUH // 314 // - kali- galerasyocca // 319 // AbhyAM phaH pratyayaH, akArasya cokAro bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH, gala adane kulphaH, gulphaH jaGghAGghrisandhiH / gulphaH padoparigranthiH // 395 // zapha - kapha - ziphA - zophAdayaH // 216 // zaphAdayaH zabdAH phapratyayAntA nipAtyante / zyateH kAyatezca hrasvazca / zaphaH khuraH priyaMvadazca / kaphaH zyateritvamotvaM ca ziphA vRkSajaTA / zopha zvayathuH AdizabdAd riphA- naphA-sunaphAdayaH // 316 // 4 zleSmA / khurazca / zamya merNid vA / / 318 // AbhyAM vaH pratyayaH, sa ca Nid vA / zamUc upazame zambaH vajraH karSaNavizeSaH veNudaNDaH totram astriM ca / zamba - zAmbau jAmbavateyau | ambA mAtA / AmtraH apahnavaH // 318 // zalyaleruccAtaH / / 319 / AbhyAM baH pratyayaH, akArasya cokAro bhavati / pala phala zala gatau zulvaM tAmram | alI bhUSaNAdau ulvaM rajataM garbhaveSTanam / zulvaM babhruH tarakSuzca // 319 // kR- kaDi - kaTi - vaTerambaH // 321 // Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344) ebhyo'mbaH pratyayo bhavati / DukaMga karaNe karambaH dadhyodanaH dadhisaktavaH puSpaM ca / kaDat made kaDambaH jAtivizeSaH janapadazca / kaTe varSAvaraNayoH kaTambaH pakvAnnavizeSaH vAditraM ca / kaDambakaTambau vRkSau ca / vaTa veSTane vaTambaH zailaH tRNapuJjazca // 321 // DInIvandhizRdhilibhyo DimbaH / / 325 // ebhyo DidimbaH pratyayo bhavati / DIG vihAyasA gatau DimbaH rAjopadravaH / NIMga prApaNe nimbaH vRkSavizeSaH / bandhaMza bandhane vimbaM praticchandaH dehazca / bimbI valijAtiH / zadhUr3a zabdakutsAyAM zimbaH mRgajAtiH, zimbI niSpAvavallI ca / cala, kampane cimbA yavAgUjAtiH // 325 // gadaramihanijanyatidalibhyo bhaH // 327 // ebhyo bhaH pratyayo bhavati / gat nigaraNe garbhaH jaTharasthaH prANI / dRz vidAraNe darbhaH kushH| ramiM krIDAyAM rambhA apsarAH kadalI ca / hanaM hiMsAgatyoH hambhA godhenunAdaH / janaici prAdurbhAve jambhaH dAnavaH dantazca / jammA mukhavidAraNam / kraMka gatau arbhaH zizuH / dala vidAraNe dalbhaH RSiH valkalaM vidAraNaM ca // 327 // iNaH cit // 328 // iMNaka gatau ityasmAt vid bha; pratyayo bhavati / ibhaH hastI // 328 // Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 345) kRzRgRzalikalikaDigardirAsiramivaDivallerabhaH // 329 // ebhyo'bhaH pratyayo bhavati / kRt vikSepe karabhaH trivarSaH uSTraH / zaz hiMsAyAM zarabhaH zvApadavizeSaH / gat nigaraNe garabhaH udarastho jantuH / pala phala zala gatau zalabhaH ptnggH| kali zabdasaMkhyAnayoH kalabha yauvanAbhimukho hstii| kaDat made kaDabhaH hastipotakaH / garda zabde gardabhaH kharaH / rAsRG zabde rAsabhaH kharaH / ramiM krIDAyAM ramabhaH praharSaH / vaDa: sautro dhAtuH vaDabhI vezmAgrabhUmikA, latve ca vlbhii| valli saMvaraNe vallabhaH svAmI dayitazca // 329 // RSi-vRSi-lusibhyaH kit // 331 // ebhyaH kidabhaH pratyayo bhavati / RSait gatau, vU secane RSabhaH, vRpabhazca puGgavaH bhagavAMzcAditIrthaGkaraH / RSabhaH vAyuH / lusiH sautraH lusabhaH hiMsraH mattahastI vanaM ca // 331 // si-TiphibhyA mabhaH saira-TiTau ca // 332 // . AbhyAmibhaH pratyayo bhavati, dantyAdiH sairaH TidRzcAdezI yathAsaMkhyaM bhavataH / piMgaTa bandhane sairibhaH mahiSaH / Tiki gatau TiTTibhaH pakSI // 332 // artIhi muhurakSiyakSibhAvAvyAdhApAyAvalipadinI bhyA maH // 338 // Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (346) - ebhyo maH pratyayo bhavati / Rk gatau armaH akSirogaH grAmaH sthalaM ca / Irik gatikampanayoH ImaiM vraNaH / STuMgA stutau stomaH samUhaH yajJaH stotraM ca / dhuMgTa abhiSave somaH candraH vallI ca |huNk dAnAdanayoH homaH AhutiH / saM gatau sarmaH nadaH kAlazca / sama sthAnaM sukhaM c| dhru secane dharmaH grISmaH |dhRt sthAne dharmaH uttamakSamAdiH nyAyazca / zRz hiMsAyAM zamaM sukham / kSit nivAsagatyoH kSemaM kalyANam / yakSiNa pUjAyAM yakSmaH vyAdhiH / bhAMk dIptau bhAmaH krodhaH / bhAmA strii| vAM gatigandhanayoH vAmaH pratikUlaH savyazca / vyaMga saMvaraNe vyAmaH vakSomujAyatiH / DudhAMgaka dhAraNe ca dhAmaM nilayaH tenazca / pAM pAne pAmA kacchuH / yAMka prApaNe yAmaH praharaH / vali saMvaraNe valmaH granthiH / padiMca gatau padmaM kamalam / NIMga prApaNe nemaH ardhaH samIpazca // 338 // grasi-hAgbhyAM grA-jihau ca // 339 // AbhyAM maH pratyayaH, anayozca grAjihI Adezau yathAsaMkhyaM bhavataH / grAma: samUhAdiH / nimaH kuTilazca // 339 // vilibhilisidhIndhidhamazAdhyArusivizuSimuSISimuhiyudhi dasibhyaH kit // 340 // ebhyaH kid maH pratyayo bhavati / vilat varaNe vilmaM prakAzaH / bhiliH sautraH bhilbhaM bhAsvaram / SidhU gatyAM sidhmaM rikSam / zyaiG gatau zyAmaH varNaH / zyAmaM namaH / zyAmA rAtriH auSadhizca / Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (357) dhyai cintAyAM dhyAmaH avyaktavarNaH / ruk zabde rumA lavaNabhUmiH / SivUc utau syUmaH razmiH dIrghaH sUtratantuzca / syUmaM jalam / zuSaMca zoSaNe zuSmaM balaM jalaM saMyogazca / muSaza steye muSmaH muSikaH / ISa unche ISmaH vasantaH bANaH vAtazca / Suhac zaktau sujhAH janapadaH / sumaH raajaa| yudhiMca saMprahAre yudhmaH zaratkAlaH zUraH zatruH saMgrAmazca / dasUca upakSaye dasmaH hInaH vahniH yajJazca // 340 // kSu-hibhyAM vA // 341 / / AbhyAM maH pratyayaH, sa ca kid vA bhavati / TukSuk zabde kSumA atasI / kSomaM vastram / hiMTa gativRddhayoH himaM tuSAraH / hemaM suvarNam // 341 // sthAchAmAsAsamanyanikaniSasipalikalizalizakI syisahibandhibhyo yH||357|| ebhyo yaH pratyayo bhavati / SThAM gatinivRttau sthAyaH sthaanm| sthAyA bhUmiH / doM choMca chedane chAyA tamaH pratirUpaM kAntizca / mAMka mAne mAyA chadma divyAnubhAvadazanaM ca / SoMca antakarmaNi sAyaM dinAvasAnam / SUt preraNe savyaH vAmaH dakSiNazca / maniMc jJAne manyA dhamaniH / anak prANane anyaH prH| kanai dIptyAdiSu kanyA kumArI / Sasaka svapne sasyaM kSetrasthaM godhUmAdi / pala gatau palyaH kaTakusUlaH / kali zabdasaMkhyAnayoH kalyaH nIrogaH / Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (348) pala phala zala gatau zalyam antargataM lohAdi / zaklaMTa zaktau zakyamasAram / IyiH IrSyArthaH Iya'ti Iya'NaM vA IrSyA mAtmaryam / Sahi marSaNe sahyaH pazcAdarNavapArzvazailaH |bndhNsh bandhane bandhyA aprasUtiH // 357 // nabo hali-pateH // 358 // napUrvAbhyAmAbhyAM yaH pratyayo bhavati / hala vilekhane ahalyA gotamapatnI / patla gatau apatyaM putrasantAnaH // 358 // .. sa dh ca / / 359 // SanaM saGge ityasmAd yaH pratyayaH, dhakArazcAntAdezo bhavati / sandhyA dinanizAntaram // 359 // mR-zI-pasi-vasyanibhyastAdiH / / 360 // ebhyara takArAdiH yaH pratyayo bhavati / maMt prANatyAge martyaH manuSyaH / zIphU svapne zetyaH zakuniH saMvatsaraH ajagarazca / pasi nivAse sautro dantyAntaH pastyaM gRham / vasaM nivAse vastyaH guruH / anaka prANane antyaH niravasitaH caNDAlAdizca // 360 / / Rzi-jani-puNi-kRtibhyaH kit // 361 // .. . ebhyaH kina yaH pratyayo bhavati / Rz gatau stutau vA sva. rAdistAlavyAntaH RzyaH mRgajAtiH / janaici prAdurbhAva janyaM saMgrAmaH / jAyA patnI ye navA ' ityAttvam / puNat zubhe puNyaM satkarma / kRtaita. chedane kRntati kRtyA durgA // 361 // Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuleDU ca vA // 362 // kula bandhusaMmtyAnayoH ityasmAt ki yaH pratyayaH, DakArazvAntAdezo vA bhavati / kuDyaM bhittiH / kulyA sAraNI // 362 / / aga-pulAbhyAM stambheDit // 363 // - aga pula ityetAbhyAM parasmAt stambheH sautrAt Did yaH pratyayo bhavati / agastyaH pulastyazca RSiH // 363 // kuguvalimalikaNitanyAmyakSerayaH // 365 // : ebhyaH ayaH pratyayo bhavati / kuMk zabde kavayaH RSiH puroDAzazca / guMG zabde gavayaH gavAkRtiH pazuvizeSaH / vali saMvaraNe valayaH kaTakaH / mali dhAraNe malayaH parvataH / kaNa zabde kaNayaH AyudhavizeSaH / tanUyI vistAre tanayaH putraH / amaNa roge Nici ca AmayaH vyAdhiH / akSau vyAptau ca akSayaH viSNuH // 365 // ... .. . .... cAyaH kek ca // 366 // . . .. cAyag pUjAnizAmanayoH ityasmAdayaH pratyayaH, asya ca kek ityAdezo bhavati / kekayaH kSatriyaH // 366 // -li-luli-kali-kaSibhyaH kAyaH // 372 // ebhyaH kidAyaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 310 ) kulAyaH nIDam / luliH sautraH lulAyaH mahiSaH / kali zabdasaMkhyAnayoH kalAyaH tripuTaH / kaSa hiMsAyAM kaSAyaH kalkAdiH // 372 // vestAdiH // 378 // vak prajanAdAvityasmAt takArAdirNidAlIyaH pratyayo bhavati / vaitAlIyaM chandojAtiH // 378 // ghAgrA jiramiyAjyarttaranyaH // 379 // bhyo'nyaH pratyayo bhavati / DudhAMgak dhAraNe ca dhAnyaM sasyajAtiH / rAjag dIptau rAjanyaH kSatriyaH jyotiH agnizca / zRz hiMsAyAM zaraNyaH trAtA / ramiM krIDAyAM ramaNyaM zobhanam / yajIM devapUjAdau yAjanyaH kSatriyaH yajJazca / Rk gatau araNyaM vanam // 379 // vadi - sahibhyAmAnyaH // 381 // AbhyAmAnyaH pratyayo bhavati / vada vyaktAyAM vAci vadAnyaH dAtA guNavAn cArubhASI vA / Sahi marSaNe sahAnyaH zailaH // 381 // bhIvRdhirudhivajyagiramivamivapijapiza kisphAyibandIndipadimadimandicandidasiyasi nasi hasya sivAsidahisa hibhyo raH // 387 // Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (351) ebhyo raH pratyayo bhavati / jibhIk bhaye bheraH bhedaH karabhaH zaraH maNDUkaH dundubhiH kAtarazca / RphiDAditvAt latve bhelaH cikitsAgranthakAraH zaraH maNDUkaH prahINaH aprAjJazca / vRdhUna vRddhau vardhaH carmavikAraH candraH meghazca / rudhUpI AvaraNe rodhaH vRkSavizeSaH / vana gatau vajraM kulizaM ratnavizeSazca / aga kuTilAyAM gatau agraH prAgbhAgaH shresstthshc| rami krIDAyAM ramraH kAmukaH / TuvamU udgiraNe vanaH dharmavizeSaH dhUmazca / vamrI upadehikA / TuvapIM bIjasaMtAne vapraH kedAraH prAkAraH vAstubhUmizca / japa mAnase ca japraH brAhmaNaH maNDUkazca / zaklaMTa zaktau zakraH indraH / skAyai vRddhau sphAram ulbaNaM prabhUtaM ca / vaduG stutyabhivAdanayoH vandraH bandI ketuH kAmazca / vandraM samUhaH / idu paramaizvarye indraH zakraH / padic gatau padraM prAmAdinivezaH zUnyaM ca / madaic harSe madrAH janapadaH kSatriyazca / madraM sukham / maduG stutyabhivAdanayoH mandraH madhuraH svaraH, mandraM gabhIram / cadu dIptyAhlAdayoH candraH zazIH suvarNa ca / dasUca upakSaye dasraH ziziraM candramAH azvinonyeSThazca / dalau azvinau / ghaslaM adane ghasraH divasaH / Nasi kauTilya natraH nAsikApuTaH RSizca / hase hasane hasraH dinaM ghAtukaH harSulazca / havaM balAdhAnaM saMnipAtazca / sahasraM daza zatAni / asUca kSepaNe alam azru / vAsic zabde vAstraH puruSaH zabdaH saMghAtaH zarabhaH rAsabhaH pakSI ca / vAstrA dhenuH / daI bhasmIkaraNe dahaH agniH zizuH sUryazca / pahi marSaNe sahaH zailaH / / 387 // Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 352) RjyajitazcivaJciripisRpitRpipicupikSipikSupiAdimudidichidibhidikhiAndidambhizubhyumbhidaM zicisivahivisivasizucisidhigradhivIndhizcitivRtinIzIsu sabhyaH kit // 388 // ebhyaH kid raH pratyayo bhavati / Rji gatisthAnArjano. janeSu RnaH nAyakaH indraH arthazca / aja kSepaNe ca vIraH vikrAntaH / ta-cU ka-cU gatau takram udazcit / vakraH kuTila: aGgArakaH viSNuzca / ubhayatra nyavAditvAt katvam / ripiH sautraH ripraM kutsitam / sRplaM gatau sRpraH candraH / supraM madhu / saprA nadI / tRpauca prItau tRpaM meghAntarghamaH AjyaM kASThaM pApaM duHkhaM vA / dapauca harSamohanayoH dRpraM balaM duHkhaM ca / dRprA buddhiH / cupa mandAyAM gatau cupraH vAyuH / kSipIta preraNe kSipraM zIghram / kSupi sAdane sautraH zupraM tuhinaM kaNTakigulmakazca / kSuddaMpI. saMpeSe kSudram aNu jalagatazca / kSudrA madhukaryaH / kSudraH hiMsraH / mudi harSe mudrA cihnakaraNam / ruTTaka azruvimocane rudraH shmbhuH| chipI dvaidhIkaraNe chidraM vivaram / bhipI vidAraNe bhidram adRDham / bhidraH zaraH / khidat parighAte khidraM vighnaH / khidraH viSANaM viSAdaH candaH dInazca / undaip kledane udraH RSiH matsyazca / sampUrvAt samundanti ArdIbhavanti velAkAle nadyo'smAditi samudraH sAgaraH bhImAditvAdapAdAne / dambhUTa dambhe dabhraH alpaH candraH kuzaH kuzalaH sUryazca / Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ( 353) zubha dIptau zubhraH avadAtaH / umbhat pUraNe ubhro meghaH pelavazca / dazaM dazane dazaH dantaH sarpazca / ciMgaTa cayane ciram azIghram / piMgT bandhane sirA rudhirasrotovAhinI nADI / vahIM prApaNe uhaH anaDvAn / visac preraNe vinam Amagandhi / vasaM nivAse unaH razmiH / usrA gauH / zuca zoke zukrI grahaH mAsaH zuklazca / zukraM retaH / latve zuklaH varNaH, katvaM tu nyaGakvAditvAt / SidhU gatyAM sidhraH sAdhuH vRkSaH mAMsaprabhedazca / gRdhUca abhikAGkSAyAM gRdhraH zyenaH lubdhakaH kaGkazca / jiindhaipi dIptau vipUrvAt vIdhraH agniH vAyuH nabhaH nirmalaH pUrNacandramaNDalam / zcitAGa vaNe zvitraM zvetakuSTham / vRtUG vartane vRtraH dAnavaH balavAn ripuzca / vRtraM pApam / NIMga prApaNe nIraM jalam / zIG svapne zIraH ajagaraH / dhuMgaTa abhiSave suraH devaH / surA madyam / pUDauca prANiprasave sUraH AdityaH razmizca // 388 // ... . iN-dhAgbhyAM vA // 389 // AbhyAM raH pratyayo bhavati, sa ca vA kit / iMNk gatau irA madanIyapAnavizeSaH medInI ca / erA eDakA / DudhAMgk dhAraNe ca dhIraH sattvavAn dhRtimAMzca / dhArA jalayaSTiH khaDgAvayavaH azvaH gativizeSazca // 389 // bhandervA // 391 // bhaduGa sukhakalyANayoH ityasmAd reH pratyayaH, nakArasya ca luga vA bhavati / bhadraM bhandraM ca kalyANaM sukhaM ca // 391 // 23 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (394) cijizusimitamyamyarderdIrghazca // 392 // ebhyo raH pratyayo dIrghazcaiSAM bhavati / ciMgaTa cayane cIraM jIrNa vastraM valkalaM ca / jiM abhibhave jIraH ajAjI agniH vAyuH azvazca / jIram annam / latve jIla: carmapuTaH / zuM gatau zuraH vikrAntaH / piMgaTa bandhane sIraM halam / sIrA halavilekhitA lekhaa| humiMgTa prakSepaNe mIraH samudraH / mIraM jalam / mIrA mAMspacanI devasImA ca / tamaca kAGkSAyAM tAmraH varNaH zulvaM ca / ama gatau AmraH vRkSaH / arda gatiyAcanayoH AI sarasam // 392 // ave ca vA // 398 // ___ ava rakSaNAdAvityasmAd * araH pratyayo dhakArazcAntAdezo vA bhavati / adharaH hInaH uparibhAvasya pratiyogI dantacchadazca / avaraH parapratiyogI // 398 // mRdhundipiTikurikuhibhyaH kit // 399 // ebhyo'raH pratyayaH kid bhavati / mRdaz kSode mRdaraH vyAdhiH atikAyaH kSodazca / undaip kledane udaraM jaTharaM vyAdhizca / piTha hiMsAsaMklezayoH piTharaM bhANDam / kurat zabde kuraraH jalapakSijAtiH / kuhaNi vismApane kuharaM gambhIragataH // 399 // vAzyasivAsimasimathyundimandicaticaGkyatikarbica kibandhibhya uraH // 423 // Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (355) ebhya uraH pratyayo bhavati / vAzic zabde vAzuraH zakuniH gardabhazca / vAzurA rAtriH / asUca kSepaNe asuraH dAnavaH / vAsaN upasevAyAM vAsurA rAtriH masurA ca / masaic parimANe masurA paNyastrI / masuraM carmAsanaM dhAnyavizeSazca / mathe viloDane mathurA nagarI / undaipa kledane unduraH muSikaH / maduG stutyAdau mandurA vAjizAlA / catega yAcane caturaH vidagdhaH / caGkiH sautraH caGkati ceSTate caGkuraH rathaH anavasthitazca / akuG lakSaNe aGkuraH prarohaH tarupratAnabhedazca / ghanyupatargasya bahulamiti bahulavacanAt dIrghatve aGkaraH / karba gatau karburaH zabalaH / caki tRptipratighAtayoH cakuraH dazanaH / bandhaMz bandhane bandhuraH manojJaH namrazca / / zvazurakukunduradardaranicurapracuracikurakukurakukkurakurkurazarkura... nUpuraniSThuravithuramadguravAgurAdayaH // 426 // .. ete kidurapratyayAntA nipAtyante / AzupUrvAt zupUrvAd vA anAteH aznotervA AkAralopazca / zvazuraH jampatyoH pitA 1 kupUrvAt skuduG ApravaNe ityasmAt saluk ca / kukundarau nitambakUpau / dRNAterdo'ntazca darduraH maNDUkaH meghazca / nipUrvAt prapUrvAt cinoteH caratervA Dicca nicuraH taruvizeSaH / latve niculaH / pracuraM prAyaH / cakericcAsya cikuraM yuvatInAmIpanimIlitamakSi / cikurAH kezAH / kukeH ko'nto vA kukuraH yAdavaH / kukkuraH zvA / kiraH kur ko'ntazca kurkuraH zvA / Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (356) zRz hiMsAyAM guNaH ko'ntazca zarkaraH trunnH| NUt stavane po'ntazca nUpuraH tulAkoTiH / nipUrvAt tiSThateH niSThuraH karkazaH / niSThuraM kAhalam / vyathervith ca vyathate'smAjjanaH ityapAdAne'pi vithuraH rAkSasaH / madivAtyorgo'ntazca madguraH matsyavizeSaH / vAgurA mRgAnAyaH / AdigrahaNAd manyatedhazca madhuraH rasavizeSaH ityAdi // 426 // mImasipazikhaTikhaDikharjikarjisarjikRpivallipaNDibhya. UraH // 427 // ebhya UraH pratyayo bhavati / mIc hiMsAyAM mayUraH shikhii| mahyAM rautIti vA mayUraH pRSodarAdiSu saJjJAzabdAnAmanekadhA vyutpattiM lakSayati / masaica parimANe masUraH avaradhAnyajAtiH carmAsanaM ca / paziH sautraH pazyate gamyate iti pazUraH grAmaH / khaTa kAjhe khaTUraH maNivizeSaH / khaDaN bhede khaDUraH khurliisthaanm| kharja mArjane ca khajUraH vRkSavizeSaH / karna vyathane karjUraH sa eva malinazca / sarna arjane sarjUraH ahaH / kRpauG sAmarthya karpUraH gandhadravyam / valli saMvaraNe vallUraH zuSkaM mAMsam / maDu bhUSAyAM maNDUraH dhAtuvizeSaH // 427 // ___aznoterIcAdeH // 4 42 // ___azauTi vyAptI ityasmAd varaT pratyayaH, IkArazcAderbhavati / IzvaraH vibhuH / IzvarI strI // 442 // T // 446 // Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 357) . sarvadhAtubhyaH traTa pratyayo bhavati / chAdayatIti chatraM chattrI vA dharmavAraNam / pAtIti pAtram UrjitaguNAdhAraH sAdhvAdiH / pAtrI bhAjanam / snAyate snAnaM snAnam / rAjate iti rASTra dezaH / ziSyate'neneti zAstraM ganthaH / asUca kSepaNe astraM dhanuH // 44 6 // strI // 450 / / syateH sUteH styAyateH stRNAtervA braT bhavati, sa ca Dit / strI yoSit // 450 // zAmAzyAzakyambyamibhyo laH // 462 // ebhyo laH pratyayo bhavati / zoMca takSaNe zAlA sbhaa| mAMka mAne mAlA srak / zyaG gatau zyAlaH ptniibhraataa| zaklaMTa zaktI zaklaH manojJadarzanaH madhuravAk zaktazca / abuG zabde, ama gatau amlaH amlazca rasaH // 4 62 // zuka-zI-mUbhyaH kit // 463 // - ebhyaH kit laH pratyayo bhavati / zuka gatau zuklaH sito varNaH / zI svapne zIlaM svabhAvaH vrataM dharmaH samAdhizca / mUGa bandhane mUlaM vRkSapAdAvayavaH AdiH hetuzca // 463 // nahi-laGgerdIrghazca // 466 // - AbhyAm alaH pratyayaH, anayozca dIrgho bhavati / NahIca bandhane nAhalaH mlecchaH / lagu gatau lAgalaM halam // 4.66 H.. R-jaleo'ntazca // 467 // . . .' Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (368) AbhyAmalaH pratyayo gakArazcAnto bhavati / Rk gau argalA parighaH / janaici prAdurbhAva jaGgalaM nilo dezaH // 467 // kulipilivizibiDimRDikuNipIpIbhyaH kit // 476 // ebhyaH kidAlaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulAlaH kumbhakAraH / pilat kSepe pilAlaM zliSTam / vizaMt pravezane vizAlaM vistIrNam / biDa Akroze biDAla: mArjAraH / latve bilAlaH sa eva / mRNat hiMsAyAM mRNAlaM bisam / kuNat zabdopakaraNayoH kuNAlaH kRtamAlaH kaTavizeSazca / kuNAlaM nagaraM kaThinaM ca / pIca pAne piyAlaH vRkSaH, piyAlaM zAkaM vIrucca / prIc prItoM priyAlaH piyAlaH // 476 // kalyanimahidramijaTibhaTikuTicaNDizaNDituNDipiNDibhUkukibhya ilaH // 481 // ebhya ilaH pratyayo bhavati / kali zabda-saMkhyAnayoH kalilaM gahanaM pApam AtmAdhiSThitaM ca zukrArtavam / anaka prANane anilaH vAyuH / maha pUnAyAM mahilA strI / drama gatau dramilAH trairAjyavAsinaH / jaTa jhaTa saMghAte jaTilaH jaTAvAn / bhaTa bhRtau bhaTilaH zvA sevakazca / kuTat kauTilye kuTilaM vakram / caDuG kope caNDilaH zvA krodhanaH nApitazca / zaDuG rujAyAM zaNDilaH RSiH / tuDuGa toDane tuNDilaH vAgjAlI / piDuGa saMghAte piNDilaH meghaH hiMsraH himaH gaNakazca / bhU sattAyAM bhavilaH muniH samarthaH gRha bahunetA ca / kuki AdAne kokilaH parabhRtaH // 481 // Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (369) gupi-mithi-dhrubhyaH kit // 483 // ebhyaH kid ilaH pratyayo bhavati / gupau rakSaNe gupilaM gahanam / mithag medhAhiMsayoH mithilA ngrii| dhuM sthairye ca dhruvilaMH / RSiH // 483 // __ maherelaH // 492 // maha pUjAyAmityasmAdelaH pratyayo bhavati / mahelA strI // 492 // kaTipaTikaNDigaNDizakikapicahibhya olaH // 493 // ebhya olaH pratyayo bhavati / kaTe varSAvaraNayoH kaTola: kaTavizeSaH vAdinavizeSazca / kaTolA oSadhiH / paTa gatau paTolA vallIvizeSaH / kaDu made kaNDolaH vidalabhAjanavizeSaH / gaDu kdanaikadeze gaNDolaH kRmivizeSaH / zaklaMTa zaktau zakolaH shktH| kapiH sautraH kapolaH gaNDaH / caha kalkane caholaH upadravaH // 493 // grahyAdbhyaH kit // 494 // graherAkArAntebhyazca dhAtubhyaH kidolaH pratyayo bhavati / grahIza upAdAne gRholaH bAlizaH / kAyateH kolaH badarI varAhazca / gAyateH golaH vRttAkRtiH / golA godAvarI bAlaramaNakASThaM ca / pAteH polA tAlAkhyaM kapATabandhanaM parikhA ca / lAteH lola: capalaH / dadAterdayatedyatervA dolA prekSaNam // 494 // Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 360) zami-kami-palibhyo balaH // 499 // .. ebhyo balaH pratyayo bhavati / zamUc upazame zambalaM pAtheyam / kamUGa kAntau kambalaH UrNApaTaH / pala gatau palvalam akRtrimodakasthAnavizeSaH // 499 // / laTikhaTikhalinalikaNyazausazakagRhapRzapizyAzAlApadiha sINabhyo vaH // 505 // ebhyo vaH pratyayo bhavati / laTa bAlye laTvA kSudracaTakA kusumbhaM ca / khaTa kAjhe khaTvA zayanayantram / khala saMcaye ca khalvaM nimnaM khalInaM ca / khalvA datiH / Nala gandhe nalpaH bhuumaanvishessH| kaNa zabde kaNvaH RSiH / kaNvaM pApam / azauTi vyAptau azvaH turagaH / saM gatau sarvaH zambhuH / zaz hiMsAyAM zarvaH zambhuH / kRt vikSepe karvaH AkhuH samudraH niSpattikSetraM ca / gRt nigaraNe garvaH ahaGkAraH / dRz vidAraNe darvA janapadaH / darvaH hiMsraH / pRz pAlamapUraNayoH parvaH rudraH kANDaM ca / zapI Akroze zapvaH aakroshH| zyaiG gatau zyAvaH varNaH / zoMca takSaNe zAvaH tiryagbAlaH / lAMk AdAne lAvaH pakSijAtiH / padic gatau padaH rathaH vAyuH bhUrlokazca / isa zabde hasvaH laghuH / iNk gatau evaH kevalaH / eva ityavadhAraNe nipAtazca // 505 // zIDApo isvazca vA // 506 // AbhyA vaH pratyayaH, isvazca vA bhavati / zIk svapne ziva Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 361) kSema sukha mokSapadaM ca / zivA harItakI / zevaM dhanam / zevaH anagaraH sukhakRcca / zevA pracalA nidrAvizeSaH medazca / AplaMTa vyAptau apvA devAyudham / ApvA vAyuH // urde ca // 507 // urdi mAnakrIDayozcetyasmAd vaH pratyayaH, dhazcAntAdezo mavati / UrdhvaH udvA / Urdhvam upari / UrdhvaM parastAt // 907 // liherjiG ca // 513 // lihIMka AsvAdane ityasmAd vaH pratyayaH, asya ca jiha ityAdezo bhavati / jihA // 513 // maNi-vaserNit // 516 // AbhyAM Nid avaH pratyayo bhavati / maNa zabde mANavaH ziSyaH / vasaM nivAse vAsavaH zakraH // 516 // .. male 517 // mali dhAraNe ityasmAdavaH pratyayaH, sa ca Nid vA bhavati / mAlavA janapadaH / malavaH dAnavaH // 517 // pratherivaT pRth ca // 521 // prathiSa prakhyAne ityasmAd ivaT pratyayaH, asya ca pRthU ityAdezo bhavati / pRthivI bhaH // 521 // pA-dA-vamyamibhyaH zaH // 527 // Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (362) ___ ebhyaH zaH pratyayo bhavati / pAMka rakSaNe pAzaH bandhanam / DudAMgk dAne dAzaH kaivartaH / TuvamU udgiraNe vaMzaH veNuH / ama gatau aMzaH bhAgaH // 527 // kR--bhR-nibhyaH kit / / 528 // ebhyaH kit zaH pratyayo bhavati / DukaMga karaNe kRzaH tanuH / vRgaTa varaNe vRzaM zRGgaveraM mUlakaM lazUnaM ca / DuDu,gaka poSaNe ca bhRzam atyartham / vana bhaktau vazaH AyattaH // 528 // korvA // 529 // __kuMGa zabde ityasmAt zaH pratyayaH, sa ca kid vA bhavati / kuzaH darbhaH / kozaH sAraM kuDmalaM ca // 529 // klizaH ke ca // 530 // klizauz vibAdhane ityasmAt zaH pratyayaH, asya ca ke ityAdezo bhavati / kezAH mUrdhanA- // 530 // kaleSTit // 532 // kali zabdasaMkhyAnayorityasmAt Tid azak pratyayo bhvti| kalazaH kumbhaH / kalazI dadhimanthanabhAjanam // 532 // palerAzaH // 533 // pala gatAvityasmAdAzaH pratyayo bhavati / palAzaH brahmavRkSaH // 533 // kanerIzcAtaH // 534 // Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (363) kanai dIptyAdAvityasmAdAzaH pratyayaH, IkArazcAkArasya bhvti| kInAzaH karSakaH varNasaMkaraH kadaryazca / tathA 'lubdhaH kInAzaH syAt kInAzo'pyucyate kRtaghnazca / yo'nAti vA''mamAMsaM saca kInAzo yamazcaiva // 534 // . kulikanikaNipalivaDibhyaH kizaH // 535 // ebhyaH kid izaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulizaM vajram / kanai dIptyAdau kaNa zabde kanizaM kaNizaM ca sasyamaJjarI / pala gatau palizaM yatra sthitvA mRgA vyApAdyante / vaDa AgrahaNe sautraH baDiza matsyagrahaNam // 535 // baleNid vA // 536 // bala prANanadhAnyAvarodhayorityasmAt kizaH pratyayaH, sa ca Nid vA / bAlizaH, balizaH mUrkhaH / balizaM baDizam // 936 // marajyaktibhyAmuzaH // 138 / - aamyaamusho| bhavati TumasjoMt zuddhau 'nyadgameghAdayaH' iti gaH madguzaH nakulaH / akuG lakSaNe aGkuzaH sRnniH||538|| -kR-ta-mIG-mAbhyaH ssH|| 540 // - ebhyaH SaHpratyayo bhavati / vRgaTa varaNe varSaH bhartA / varSa sNvtsrH| varSA RtuH / kRt vikSepe karSaH unmAnavizeSaH / ta plavanataraNayoH tarSaH pvaH harSazca / mIGc hiMsAyAM meSaH urabhraH / mAMka mAne mASaH dhAnyavizeSaH hemaparimANaM ca // 54 // Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (364) yorUca vA // 541 // .. yuk mizraNe ityasmAt Sa pratyayaH, UkArazcAntAdezovA / yUSaH peyavizeSaH / yUSA chAyA / yoSA strI // 541 // mahyavibhyAM Tit // 547 // AbhyAM TidiSaH pratyayo bhavati / maha pUjAyAM mahiSaH saribhaH rAjA ca / mahiSI rAjapatnI saribhI ca / ava rakSaNAdau aviSaH samudraH rAjA parvatazca / aviSI dyauH bhUmiH gaGgA ca // 947 // vidi-pRbhyAM kit // 558 // AbhyAM kiduSaH pratyayo bhavati / vidaka jJAne viduSaH vidvAn / pRz pAlanapUraNayoH puruSaH pumAn AtmA ca // 558 // kalermaSaH // 562 // kali zabdasaMkhyAnayoH ityasmAt maSaH pratyayo bhavati / kalmaSaM pApam // 562 // . mAvAvadyamikamihanimAnikaSyazipacimuciyajivRtRbhyaH - saH // 564 // ebhyaH saH pratyayo bhavati / mAMka mAne mAsaH triMzadrAtraH / vAMka gatigandhanayoH vAsaH ATarUSakaH / vada vyaktAyAM vAci ktsaH sarNakaH RSiH priyasya ca putrasyAkhyAnam / ama gatau aMsaH mujazikharam / kamUGa kAntau kaMsaH lohanAtiH viSNorarAtiH hira Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 366 ) 1 NyamAnaM ca / hanaMkU hiMsAgatyoH haMsaH zvetacchadaH / mAni mAMsaM tRtIyo dhAtuH / kaSa hiMsAyAM kakSaH tRNaM gahanAraNyaM zarIrAvayavazca / azauTi vyAptau akSAH prAsakAH / akSANi indriyANi rathacakrANi ca / DupacIMS pAke pakSa: ardhamAsaH vargaH zakunyavayavaH sahAyaH sAdhyaM ca / mucalaMtI mokSaNe mokSaH muktiH / yajIM devapUjAdau yakSaH guhyakaH / vRgz varaNe varsaH dezaH samudrazca / ta plavanataraNayoH tarsaH vItaMsaH sUryazca // 164 // sR-vayibhyAM Nit // 570 // AbhyAM NidasaH pratyayo bhavati / sUM gatau sArasaH pkssivishessH|| vayi gatau vAyasaH kAkaH // 970 // . ku - kuribhyAM pAsaH // 583 // AbhyAM pAsaH pratyayo bhavati / DukuMga karaNe karpAsaH picuprakRtiH vIrucca / kurat zabde kUrpAsaH kaJcukaH // 983 // kali- kulibhyAM mAsa // 584 // AbhyAM ki mAsaH pratyayo bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH kalmAsaM zabalam / kula bandhusaMstyAnayoH kulmAsaH avasvinnaM mASAdi // 184 // lUgo haH // 586 // lunAteH haH pratyayo bhavati / lohaM suvarNAdi // 986 // Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 366 ) kito ge ca // 587 // .. kita nivAse ityasmAd haH pratyayaH, asya ca ge ityAdezo bhavati / gehaM gRham // 587 // anerokahaH // 595 // __ ana prANane ityasmAdokahaH pratyayo bhavati / anokahaH vRkSaH // 595 // iti siddhahemavyAkaraNata uddhRto'yamuNAdisaMkSepaH smaaptH| .. tatsamAptau ca samAptamidaM pUrvakRdantaprakaraNam // O Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (365) athottarakRdantaprakaraNam / tatra vasu-kAnau tadvat / 5 / 2 / 2 / sarvadhAtubhyaH parokSAviSaye kvasukAnau bhavataH, tau ca parokSAvat syAtAm / pecivAn , pecAnaH / zuzruvAn , zuzravANaH / sedivAn / uSivAn / bhAvayAmbabhUvAn / veyivadanAzvadanUcAnam / 5 / 2 / 3 / ete bhUtArthaviSaye kvasukAnAntAH kartari vA nipAtyante / samIyivAn / anAzvAn / anUcAnaH / pakSe / agAt / ait / jhyAya / nAzIt / nAbhAt / nAza / anvavocat / anvavaka / anvabravIt / anUvAca / vaya'ti gmyaadiH| 5 / 3 / 1 / bhaviSyadarthe gamyAdayaH zabdA innantA yathAyoga sAdhavo bhavanti / gamI grAmam / AgAmI jinamuvanam / bhAvI putraH / kA hetusiddhau ktaH / 5 / 3 / 2 / ... vartyadarthAd dhAtoH dhAtvarthahetoH siddhau satyAM katapratyayo vA bhavati / meghazced vRSTaH, sampannAH sampatsyante vA zAlayaH / kriyAyAM kriyArthAyAM tum Nakac bhaviSyantI / 5 / 3 / 13 / ... vAha Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 368) yasmAd dhAtoH tumAdistavAcyA kriyA arthaH prayojana yasyAH kriyAyAH, tasyAM kriyAyAmupapade satyAM dhAtoH tum Nakaca bhaviSyantI bhavanti / kartuM yAti / kArakaH yAti / kariSyAmIti yAti / kriyAyAmiti kim ? yAciSye ityasya pustakam / kriyArthAyAmiti kim ? dhAvataste vAsaH patiSyati // karmaNo'N / 5 / 3 / 14 / kriyAyAM kriyArthAyAmupapade karmaNaH parAd bhaviSyadarthAd dhAtoH aN pratyayo bhavati / kumbhakAro gacchati / kANDalAvo yAti / bhAvavacanAH / 5 / 3 / 15 / 5 ... kriyArthAyAM kriyAyAmupapade bhaviSyadarthAd ghAtoH bhAvavacanA vatrAdayaH pratyayA bhavanti / pAkAya brajati / paktaye gacchati / pacanAya yAti / pada-ru-javiza-spRzerSa / 5 / 3 / 16 / ebhyo dhAtubhyo ghaJ pratyayaH kartari bhavati / padyate patsyate apAdi vA iti pAdaH / rujatIti rogaH / vizati vezaH / spshH| __ bhAvAkoMH / 5 / 3 / 18 / - sarvadhAtubhyo bhAve kartRvarjite ca sarvasmin kArake vAcye ghaJ pratyayo bhavati / pAkaH / rAgaH / iDo'pAdAne Tid vA / 5 / 3 / 19 / Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (369) idhAtoH bhAve kartRbhinnakArake ca ghaJ bhavati, sa cApAdAne Tid vA bhavati / adhyayanam adhyAyaH : adhIyate ityadhyAyaH / upetyAdhIyate'smAdityupAdhyAyaH / upAdhyAyI, upaadhyaayaa| nirabheH pU-vaH / 5 / 3 / 21 / nirabhipUrvAbhyAmAbhyAM yathAsaMkhyaM bhAvAkoMH ghaJ bhavati / niSpUyate iti niSpAvaH / abhilavanamabhilAvaH / albAdhanArtham / ___rorupasargAt / 5 / 3 / 22 / upasargapUrvAdasmAd bhAvAkoMH ghaJ bhavati / saMravaNaM saMrAvaH / upasargAditi kim ? ravaH atrAl / . bhU-zyado'l / 5 / 3 / 23 / bhU zri ad ityetebhya upasargapUrvebhyo bhAvAkoMH alU bhavati / prabhavanaM prabhavaH / vibhavaH / pratizrayaH / saMzrayaH / praghasaH / vighsH| saMnivyupAd yamaH / 5 / 3 / 25 / ebhyaH parAd yamdhAtoH bhAvAkoMH al pratyayo vA bhavati / saMyamaH, saMyAmaH / niyamaH, niyAmaH / viyamaH, viyAmaH / upayamaH, upayAmaH / nenNd-gd-ptth-svn-kvnnH| 5 / 3 / 26 / nipUrvebhya emyo bhAvAkoMH al vA bhavati / ninadaH, 24 Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ninAdaH . nigadaH, nigAdaH / nipaThaH, nipAThaH / nisvanaH, nisvAnaH / nikvaNaH, nikvANaH / vaiNe kvnnH|5|3 / 27 / vINAyAM bhavo vaiNastasmin vartamAnAdupasargapUrvAt kvaNeH bhAvAkoral vA bhavati / prakvaNaH, prakvANo vA vINAyAH / evaM nikvaNaH, nikvANaH / yuvaNevazaraNagamRdgrahaH / 5 / 3 / 28 / ivarNAntebhya uvarNAntebhyo vRdRvazaraNagamibhyaH RkArAntebhyo grahazca bhAvAkoral bhavati / ghano'pavAdaH / cayaH / nizcayaH / jayaH / kSayaH / yavaH / ravaH / pavaH / stavaH / lavaH / varaH / daraH / vshH| raNaH / gamaH / avagamaH / vigamaH / karaH / garaH / taraH / grahaH / samudo'jaH pazau / 5 / 3 / 30 / AbhyAM parAdaneH pazuviSayadhAtvarthe sati bhAvAkoral bhavati / samanaH pazUnAm samUha ityarthaH / udajaH pazUnAM preraNamityarthaH / anyatra samAjaH / . sR-glahaH prajanAkSe / 5 / 3 / 31 / prajanaviSaye'kSaviSaye ca dhAtvarthe yathAsaMkhyam AbhyAM bhAvAkoral bhavati / prajano garbhagrahaNaM tadartha strISu puMsAM prathamaM saraNam upasaraH / akSANAM glahaH grahaNamityarthaH / paNermAne / 5 / 3 / 32 / Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 371) mAne vartamAnAt paNeH bhAvAkoral bhavati / mUlakasya paNaH / zAkapaNaH / mUlakAdInAM vyavahArArtha parimito muSTiH ityarthaH / 'saMmaMdapramadau harSe nipAtyau' / saMmadaH kokilAnAm / pramadaH kanyAnAm / anyatra saMmAdaH, pramAdaH iti ghaJ / hano'ntarghanAntarghaNau deze / 5 / 3 / 34 / antaH pUrvAd handhAtoH al pratyayaH ghanaghaNAdezau ca deze'bhidheye bhAvAkoMH nipaatyete| antarhanyate'sminniti antardhanaH antarghaNo vA vAhIkeSu dezavizeSaH / anyatra tu antardhAtaH / - praghaNa-praghANau gRhAMze / 5 / 3 / 35 / prapUrvAd handhAtoH gRhAMze'bhidheye al pratyayastadyoge ca ghaNaghANau nipAtyete / prahanyate'sau praghaNaH, praghANo vA gRhadvArAlindakaH / anyatra praghAtaH / nighodghasaMghodghanApaghanopaghnaM nimitaprazastagaNAtyAdhAnA- . ::.. gAsannam / 5 / 3 / 36 / handhAtoH nighAdayaH yathAsaMkhyaM nimitAdiSvartheSu vAcyeSu alpratyayAntA nipAtyante / samantato mitaM tulyaM vA'vizeSeNa mitaM nimita tulyArohapariNAhamityarthaH / nighA vRkSAH, nighA: zAlayaH tulyArohapariNAhavanta ityarthaH / yad vA nirvizeSaM nizcayena vA hanyante jJAyante iti nighA vRkSAH nizcayena nirvizeSeNa vA jJAtA ityarthaH / nighA bRhatikA / nighaM vastram / udghaH Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 372) / prazastaH / gaNaH samUhaH / saMhatiH saMghaH / atyAdhIyante chedanArtha kASThAdIni yatra tadatyAdhAnaM udghanaH / kASThodghanaH / aGgaM zarIrAkSavaH apahanyate'nenetyapaghanaH aGgam / upahanyate samIpe jJAyate ityupanaH AsannaH / gurUpannaH / grAmopanaH / mUrtinicitAbhre ghanaH / 5 / 3 / 37 / mUrtyAdiSvartheSu hanteral pratyayaH, ghanAdezazca nipAtyate / mUrtiH kaatthinym|abhrsy ghanaH kaatthinymityrthH| nicitaM nirantaram ; ghanAH kezAH / ghanA: zAlayaH / abhraM meghaH; ghanaH meghaH / vyayodroH karaNe / 5 / 3 / 38 / vi ayas dru ityetebhyaH parAd handhAtoH karaNe'l , ghanAdezazca nipaatyte| bhAvasya kArakAntarasya ca niSedhArtha karaNagrahaNam / vihanyate timiramaneneti vighanaH / vayaH pakSiNo hanyate'neneti vA vighanaH / ayo hanyate'neneti ayodhanaH / druH hanyante'neneti drudhanaH kuThAraH / striyAM tu paratvAdanaDeva vihanyate'nayA vihananI / ayohananI / druhnnii| stambAd ghanazca / 5 / 3 / 39 / stambazabdAt parAd handhAtoral pratyayaH, ghna-ghanau cAdezau karaNe nipAtyete / stambaH hanyate'nena stambaghnaH daNDaH / stamcaghano yaSTiH / striyAmanaDeva / Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 373) nyabhyupAzcot / 5 / 3 / 42 / ni-abhi-upa-vibhyaH parAd huyateH bhAvAkoral, tatsaMniyoge ca vAzabdasya ukAro bhavati / nihavaH / abhihavaH / upahavaH / vihavaH / anyatra prahvAyaH / Acho yuddhe / 5 / 3 / 43 / ____ ApUrvAd hvayateH yuddhe'rthe bhAvAkoMH al bhavati, vAzabdasya cokAraH / AhUyante yoddhAro yasmin AhavaH yuddham / AhAvo nipAnam / 5 / 3 / 44 / nipibantyasminniti nipAnam pazu-zakunInAM pAnArthaM kRtaH jalAdhAraH / ApUrvAd huyateH bhAvAkorala AhAvAdezazca nipAtyate nipAne'bhidheye / AhUyante pazavaH pAnArtha yasminnityAhAkaH pazUnAm / AhAvaH zakunInAm nipAnamityarthaH / anyatra AhAyaH / bhAve'nupasargAt / 5 / 3 / 45 / . anupasargAd huyateH bhAve'l pratyayaH, vAzabdasya cokAro bhavati / akartarItyasyAnupravezaniSedhArtha bhAva iti / hAnaM havaH / karmaNi hAyaH, upasargAdapi AhvAnam AhAyaH / ____ hano vA vadh ca / 5 / 3 / 46 / anupasargAd hanterbhAve'l vA bhavati / tatsanniyoge cAsya vadhAdezaH / hananaM vadhaH, ghAtaH / anupasargAdityeva saMghAtaH / Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 374) vyadha-japa-madbhyaH / 5 / 3 / 47 / ebhyo'nupasargebhyo bhAvAkarloral bhavati / vyadhaH / japaH / "madaH / anupasargAdityeva AvyAdhaH / upajApaH / unmAdaH / navA kvaNa-yama-hasa-svanaH / 5 / 3 / 48 / / anupasargebhya ebhyo bhAvAka!rala vA bhavati / kvaNaH, kvANaH / yamaH, yAmaH / hasaH, hAsaH / svanaH, svAnaH / varSavighne'vAd grahaH / 5 / 3 / 50 / avapUrvAd ahevarSavighne vAcye bhAvAkorala vA bhavati avagrahaH, avagrAhaH vRSTeH pratibandha ityarthaH / go vastre / 5 / 3 / 52 / prapUrvAd vRNoteH vastravizeSe vAcye bhAvAkorala vA bhavati pravaraH, prAvAraH / yu-pU-drorghaJ / 5 / 3 / 54 / utpUrvebhya ebhyo bhAvAkoMJ bhavati / udyAvaH / utpAvaH udmAvaH / 'samAya iti dyUte, Ahuya iti ca sajJAyAM nipAtyau' samAvayaH dyUtam / AyaH nAma / citidehAvAsopasamAdhAne kazcAdeH / 5 / 3 / 79 / citiH yajJe'gnivizeSaH, tadAdhAro vA / dehaH zarIram / AvAsaH nivAsaH / upasamAdhAnamuparyupari rAzIkaraNam / eSvayeSu Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 375) cinoteH bhAvAkaLarghaJ tatsaMniyoge cAdeH kakArAdezo bhavati / AkAyamagniM cinvIta / dehe kAyaH zarIram / AvAse RSinikAyaH / upasamAdhAne gomayanikAyaH / gomyprikaayH| mAne / 5 / 3 / 81 / / mAne gamye dhAtoH bhAvAkoMH ghaJ bhavati / mAnamiyattA, sA ca dvedhA saMkhyA parimANaM ca / eko nighAsaH / dvau nighAsau / samitsaMgrAhaH / taNDulasaMgrAhaH muSTirityarthaH / madhye'pavAdAH pUrvAn vidhIn bAdhante nottarAniti ala evAyamapavAdaH, ktyAdibhistu bAdhyate / ekA tilocchUitiH / dve prsRtii| sthA''dibhyaH kaH / 5 / 3 / 82 / sthAdibhyo dhAtubhyo bhAvAkoH kaH pratyayo bhavati / AkhUnAmutthAnam AkhUtthaH vartate / zalabhotthaH / pratiSThantyasminniti prasthaH sAnuH / saMtiSThante'syAmiti sNsthaa| vyavasthA / prapibantyasyAmiti prapA / vidhaH / AvidhaH / vighnaH / divto'thuH| 5 / 3 / 83 / Tvito dhAtoH bhAvAkorathuH pratyayo bhvti| vepathuH / vamathuH / zvayathuH / sphUrjathuH / bhrAsathuH / nandathuH / kSavathuH / davathuH / vitastrimA tatkRtam / 5 / 3 / 84 / Dito dhAtoH bhAvAkoMH trima bhavati; tena dhAtvarthena Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 376 ) 1 kRtaM nirvRttamityasminnarthe / pAkena nirvRttaM pavitramam / kRtrimam / labdhimam / yAcitrimam / yajisva pirakSiyatipraccho naH / 5 / 3 / 85 / emyo bhAvAkartrIH naH pratyayo bhavati / yajJaH / svapnaH / rakSNaH / yatnaH / praznaH / upasargAd daH kiH / 5 / 3 / 87 / upasargapUrvAd dAsaJjJakAd dhAtoH bhAvAkartrIH kiH bhavati / AdiH / pradhiH / AdhiH / nidhiH / saMdhiH / samAdhiH / vyApyAdAdhAre / 5 / 3 / 88 / karmaNaH parAd dAsajJakAd dhAtoH AdhAre kArake kirbhavati / jalaM dhIyate 'sminniti jaladhiH / zaradhiH / iSudhiH / bAladhiH / zevadhiH / abhivyAptau bhAve'nan / 5 / 3 / 90 / kriyayA svasambandhinaH sAkalyenAbhisambandho'bhivyAptiH / tasyAM gamyamAnAyAM dhAtoH bhAve'nacin ityetau pratyayau bhavataH / samantAd rAvaH saMravaNam / sAMrAviNaM vartate senAyAm / striyAM ktiH / 1 / 3 / 91 / dhAtoH bhAvAH striyAM ktibhavati / striyAmiti pratyayArthavizeSaNam / kRtiH / hRtiH / citiH / nItiH / nutiH / vibhUtiH / Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (377) zvAdibhyaH / 5 / 3 / 92 / zaNotyAdibhyo dhAtubhyaH strIliGge bhAvAkoH tirbhavati / vakSyamANaiH vivAdibhiH saha samAvezAtha vacanam / zrutiH, pratizrut / stutiH, pratistut / saMpattiH, saMpat / vipattiH, vipad / AsattiH, saMsad / saMvittiH, saMvit / paktiH, pcaa| iSTiH, icchA / matiH, manyA ityaadi| ___ samiNAsugaH / 5 / 3 / 93 / ___ sampUrvAdiNaH AGapUrvAt sugazca striyAM ktiH bhavati / kyapo'-- pavAdaH / samitiH / AsutiH / anyatra ityA, sutyA iti kyabeva / sAtihetiyUtijUtijJaptikIrti / 5 / 3 / 94 / ete ktipratyayAntAH striyAM nipAtyante / sinoteH sunote. ta tipratyayAntA syatervA AtvamitvAbhAvazca nipAtyate sAtiH / hinote: hantervA hetiH / yauteH yUtiH / javateH juutiH| jJapayateH jJaptiH / kIrtayateH kIrtiH / jJapi-kIryoH NyantAmaNo'no na bhavati / gA-pA-paco bhAve / 5 / 3 / 95 / - ebhyo bhAve'rthe striyAM ktirbhavati / saMgItiH / pibateH prapItiH / paktiH / bhAvagrahaNAdanyatra kartRbhinne kArake ktibAdhako'Deva bhavati gApacoH; pAdhAtostu AdhAre sthAdibhyaH kaH, apAdAne upasargAdAtaH ityaG / 'sthAdhAtoH bhAve vA ktirvAcyA Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (378) prasthitiH / upasthitiH / pakSe'pi prsthaa| AsthA / vyavasthA upasthetyAdayo'pi / AsyaTi-vraj-yajaH kyap / 5 / 3 / 97 / ebhyo bhAve striyAM kyab bhavati / aasyaa| aTyA vrajyA / ijyaa| bhRgo nAmni / 5 / 3 / 98 / bhRgaH paro bhAve'rthe striyAM sajJAyAM kyaJ bhavati / bharaNe bhRtyA / nAmnIti kim ? bhRtiH / bhAva ityeva bhriyate iti bhAryA vadhUH / samajanipaniSadzIsuvidicarimanINaH / 5 / 3 / 99 / ebhyo dhAtubhyo bhAvAkoH striyAM kyab bhavati / samajanti asyAmiti samajyA / nipatantyasyAmiti niptyaa| evaM niSadAI zete'syAM zayyA / sutyA / hitAhitaM vidanti tayeti vidyA / caryA / manyA / ityA / ___ kRgaH za ca vA / 5 / 3 / 100 / kRdhAtoH bhAvAkoH striyAM zaH pratyayo vA bhavati cakArAt kyap ca / kriyA, vRtyaa| pakSe kRtiH / mRgayecchAyAcyAtRSNAkRpAmAzraddhA'ntardhA / 5 / 3 / 101 ete striyAM nipAtyante / tatrecchA bhAve, zeSAH bhAvAkoM: mRgayateH mRgyaa| icchateH icchaa| anayoH zaH pratyayaH Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) yAcitRSyoH nanau yAcyA / tRSNA / kraperaG rephasya ca RkaarH| kRpaa| bhAteraG bhaa| zratpUrvAd antaHpUrvAcca dadhAteH aru zraddhA / antardhA / - pareH mR-creyH| 5 / 3 / 102 / ___paripUrvAbhyAM sRcaribhyAM bhAvAkoMH striyAM yaH pratyayo bhavati / paritaH saraNaM parisaryA / paricaryA / vA'TATyAt / 5 / 3 / 103 / yaGantAdaTateH striyAM yaH pratyayo vA bhavati bhAvAkoMH / aTATyA pakSe aTATA / jAgurazca / 5 / 3 / 104 / jAgRdhAtoH bhAvAkoH striyAmaH yazca pratyayo bhavati / jAgarA, jaagyo| zaMsipratyayAt / 5 / 3 / 105 / zaMsdhAtoH pratyayAntAcca dhAtoH bhAvAkoMH striyAmaH pratyayo bhavati / prazaMsA / gopaayaa| RtIyA / mImAMsA / cikIrSA / putrakAmyA / putrIyA / kteTo gurovyaMjanAt / 5 / 3 / 106 / ktasyeT yasmAt tasmAt kteTo gurumato vyaJjanAntAddhAtoH bhAvAkoMH striyAmaH pratyayo bhavati / IhA / uhA / IkSA / zikSA / bhikSA / dIkSA / vyatIhA / kteTa iti kim ? trastiH / dhvstiH| AptiH / guroriti kim ? sphuurtiH| vyaJjanAditi kim ? sNshiitiH| Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 380) pito'G / 5 / 3 / 107 / SiddhAtubhyaH bhAvAkoMH striyAmaG bhavati / DupacIM pAke pacA / kSamA / ghaTA / tvarA / vyathA / prathA / jarA / bhidAdayaH / 5 / 3 / 108 / bhidAdayaH zabdAH striyAmapratyayAntAH bhAvAkoH nipAtyante / bhedanaM vidAraNaM bhidA / evaM chidA / vidaa| mRjA / dyaa| runA / anukampA / pRcchA / kSipA / cuuddaa| bhISibhUSicintipUjikathikumbicarcispRhitolidolibhyaH 5 / 3 / 109 / ___ ebhyo NyantebhyaH bhAvAkoMH striyAmaG bhavati / NyantatvAdane prApte vacanam / bhISA / bhUSA / cintA / pUjA / kathA / kumbA / carcA / spRhA / tolA / dolA / ___ upasargAdAtaH / 5 / 3 / 110 / upasargapUrvAdAkArAntAd dhAtoH bhAvAkoH striyAmaG bhavati / upadA / upadhA / prdhaa| vidhA / saMdhA / pramA / pramitistu ,vAditvAt / NivettyAsazranthaghaTTavanderanaH / 5 / 3 / 111 / Nyantebhyo vettyAdibhyazca dhAtubhyaH striyAM bhAvAkoMH anaH pratyayo bhavati / kAraNA / vAraNA / dhAraNA / kAmanA / bhaavnaa| Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 381) vedanA / AsanA / zranthanA / ghaTTanA / vandanA / vettIti tinnidezAd jJAnArtha eva parigrAhyaH / iSo'nicchAyAm / 5 / 3 / 112 / anicchAyAM vartamAnAdiSeH bhAvAkoMH striyAmano bhavati / eSaNA / anveSaNA / piNDaiSaNA / anicchAyAmiti kim ? iSTiH / vittaiSaNA, prANaiSaNA, paralokaiSaNA ityAdayastu bahulAdhikArAt / paryadhervA / 5 / 3 / 113 / paryadhipUrvAdiSeH bhAvAkoMH striyAmanicchAyAM vartamAnAd ano vA bhavati / paryeSaNA, parISTiH / adhyeSaNA, adhISTiH / krutsampadAdibhyaH kvip / 5 / 3 / 114 / anupasargapUrvebhyaH krudhAdibhyaH samAdipUrvebhyazca padAdibhyaH striyAM bhAvAkoH kvib bhavati / krut / yut / kSut / tRD / ruk / zuk / mut / sampad / vipad / Apad / pratipad / saMsat / pariSat / bhAzIH / pratizrut / upAnat / samit / AkRtigaNo'yam / bhyAdibhyo vA / 5 / 3 / 115 / vimetyAdibhyo dhAtubhyaH striyAM bhAvAkoH kvip vA bhvti| bhIH, bhItiH / hIH, hItiH / lUH, lUniH / bhUH, bhUtiH / kaNDaH, kaNDUyA / kRt, kRtiH / bhid, mittiH / dRk, dRssttiH| nak, naSTiH / nvareH jUH, juurtiH| Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382) vyatihAre'nIhAdibhyo naa| 5 / 3 / 116 / anyonyasya kRtapratikRtiH vyatihAraH / vyatihAraviSayebhyaH dhAtubhyo IhAdivanitebhyaH striyAM naH pratyayo bhavati / parasparamAkrozanaM vyAvakrozI / vyAvamoSI / vyAvahAsI / vyAvalekhI / vyAvacarcI / vyAtyukSI / vyAticArI / IhAdivarjanAd vyatIhA / vytipRcchaa| / namo'niH zApe / 5 / 3 / 117 / naJaH parAd dhAtoH zAnye bhAvAkoMH striyAmaniH bhavati / anananiH te vRSala bhUyAt / evam ajIvaniH, agamaniH, akaraNiH, apryaanniH| glA-hA-jyaH / 5 / 3 / 118 / . ebhyo bhAvAkoH striyAmaniH bhavati / glAniH / hAniH / jyAniH / praznAkhyAne ven / 5 / 3 / 119 / prazne AkhyAne ca mamye striyAM bhAvAkoMH dhAtoH in pratyayo vA bhavati / prazne kAM tvaM kArimakArSIH ? / kAM kArikAM kriyAM kRtyAM kRtiM vA'kArSIH ? / AkhyAne sarvo kArimakArSam / sarvA kArikAM kriyAM kRtyAM kRti vA'kArSam / paryAyAINotpattau ca NakA / 5 / 3 / 120 / . praznAkhyAnayoH gamyamAnayoH eSu. cArtheSu striyAM bhAvAkoM: Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 383) toH NakaH pratyayo bhavati / ktyAdyapavAdaH / paryAyaH kramaH pariTiritiM yAvad / bhavataH AsikA, zAyikA, agragAmikA : situM zayitumane gantuM ca bhavataH krama ityarthaH / ahaNamahaH yo-: ptaa| arhati bhavAn ikSubhakSikAm , odanabhojikAm , payaHpAyinam / RNaM yat parasmai dhAryate ikSubhakSikAM me dhaarysi| utpattiH nma ikSubhakSikA me udpaadi| prazne kAM tvaM kArikAmakArSIH / nAkhyAne sarvo kArikAmakArSam / . nAmni puMsi ca / 5 / 3 / 121 / dhAtoH striyAM bhAvAkoMH saJjJAyAM NakaH pratyayo bhavati / yathAdarzanaM puMsi ca / pracchardanaM pracchadyate'nayA vA prcchrdikaa| evaM . vAhikA / vicarcikA / vipAdikA / etA rogasajJAH / uddAlakapuSpANi bhajyante yasyAM sA uddAlakapuSpabhaJjikA / evaM vaarnnpusspprcaayikaa| abhyoSakhAdikA / zAlabhaJjikA / evaMnAmAnaH krIDAH / puMsi arocanaM na rocate'sminniti vA arocakaH / anAzakaH / utkandakaH / utkarNakaH / ....... - ..... bhAve / 5 / 3 / 122 / . bhAve dhAtvarthanirdeze striyAM dhAtoH NakaH pratyayo bhavati / AsikA / zAyikA / jIvikA / kaarikaa| . klIbe ktaH / 5 / 3 / 123 / napuMsakaliGge bhAve'rthe dhAtoH kaH pratyayo bhavati / hasitaM. Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 384) chAtrasya |nRttN mayUrasya / vyAhRtaM kokilasya / gataM gjsy| klIva iti kim ! hasaH / hAsaH / anaT / 5 / 3 / 124 / klIbe bhAve'rthe dhAtoH anaT pratyayo bhavati / gamanam / vacanam / hasanam / yatkarmasparzAt karbaGgasukhaM ttH| 5 / 3 / 125 / yena karmaNA saMspRzyamAnasya kartuH aGgasya sukhamutpadyate tataH karmaNaH parAd dhAtoH klIve bhAve'naD bhavati / pUrveNa siddhe nityasamAsAthai vacanam / payaHpAnaM sukham / odanabhojanaM sukham / karmeti kim ? tUlikAyA utthAnaM sukham / sparzAditi kim ? agnikuNDasyopAsanaM sukham / katriti kim ? ziSyeNa guroH snApanaM sukham / aGgeti kim ? putrasya pariSvaJjanaM sukham / sukhamiti kim ? kaNTakAnAM mardanaM sukham / ramyAdibhyaH kartari / 5 / 3 / 126 / ramyAdibhyo dhAtubhyaH kartaryanaD bhavati / rmnnii| kmnii| nndnii| kAraNam / 5 / 3 / 127 / kRgadhAtoH kartaryanaT pratyayo vRddhizca nipAtyate / karotIti kAraNam / aji-patyAdibhyaH karmApAdAne / 5 / 3 / 128 / Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujyAdibhyaH patyAdibhyazca dhAtubhyo yathAsaMkhyaM karmaNyapAdAne cAnaD bhavati / mujyate iti bhojanam / niradanti taditi niradanam / apAdAne prapatatyasmAditi prapatanaH / praskandanaH / nirjharaNaH / apAdAnam / karaNAdhAre / 5 / 3 / 129 / karaNe AdhAre cArtho dhAtoranaD bhavati / karaNe eSaNI / lekhanI / vicayanI / idhmatrazcanaH / palAzazAtanaH / zmazrukartanaH / AdhAre godohanI / saktudhAnI / tilapIDanI / zayanam / Asanam / adhikaraNam / AsthAnam / nAmni ghaH / 5 / 3 / 130 / ' ___puMsaH nAma puMnAma, tatra gamyamAne karaNAdhArayoH dhAtoH ghaH bhavati / karaNe pracchadaH / uracchadaH / dntcchdH| AdhAre aakrH| bhavaH / layaH / viSayaH / gocarasaMcaravahanajavyajaMkhalApaNanigamabakabhagakaSAkapa _ nikaSam / 5 / 3 / 131 / - ete karaNAdhArayoH ghapratyayAntA nipAtyante puMnAmni / gAvazcarantyasminniti mocaraH dezaH / idaM vyutpattimAtraM viSayasya tu sajJA / sarvasaMvidAmanekAntAtmakaM vastu gocaraH / saMcarante'neneti saMcaraH / vahanti yena vahaH vRSaskandhadezaH / vrajantyasminniti vanaH / vyajatyaneneti vyajaH / khalantyasminniti khalaH / etya 25 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (386) paNAyanti yasmin sa ApaNaH / nigacchanti yatreti nigamaH / vaktIti bakaH / bhanyate'sminniti bhagaH / bhagamiti tu bAhulakAt klIbe'pi ghe siddhe siddham / kaSatyasminniti kaSaH / evamAkaSaH / nikaSaH / vyaanAd ghaJ / 5 / 3 / 132 / vyaJjanAntAd dhAtoH puMnAmni karaNAdhAre ghaJ bhavati / vidantyaneneti vedaH / ceSTate'neneti ceSTaH balam / evamApAkaH / ArAmaH / lekhaH / bndhH| vegaH / raagH| raGgaH / prAsAdaH / apAmArgaH / avAt tRstRbhyAm / 5 / 3 / 133 / avapUrvAbhyAM tRstRbhyAM karaNAdhAre puMnAmni ghaJ bhavati / avatarantyasminniti avatAraH / avastRNantyasminniti avastAraH bAhulakAdasaJjJAyAmapi / avatAro nadyAH / nyAyAvAyAdhyAyodyAvasaMhArAvahArAdhAradArajAram / 5 / 3 / 134 / ete zabdA ghanantAH puMnAmni karaNAdhArayoH nipAtyante / ghasyApavAdaH / nipUrvasyeNaH nIyate'neneti nyAyaH / etya vayanti yasminniti avAyaH / adhIyate'nenAsminniti vA'dhyAyaH / udyuvanti yenetyudyAvaH / saMharanti yena saMhAraH / avaharanti yenAvahAraH / Adhriyate yatretyAdhAraH / dIryante ebhiH dArAH / Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 387 ) jIryate'neneti jAraH / dArayantIti dvArA ityapi / 'jAle vAcye AnAyoH nipAtyaH ' AnAyo jAlaM matsyAnAM mRgANAM vA / udaGko'toye / 5 / 3 / 135 / utpUrvAdaJcateH puMnAmni karaNAdhArayoH ghaJ nipAtyate, atoye toyaviSayazcad dhAtvartho na bhavati / tailodaGkaH / ghRtodaGkaH / atoya iti kim udakodaJcanaH / khano DaDarekekavakathaM ca / 5 / 3 / 137 / khaneH puMnAmni karaNAdhArayoH DaDaraikaikavakaghaghaJ ca pratyayA bhavanti / AkhAyate Akhanyate vA'nenAsmin vA AkhaH / AkharaH / AkhanikaH / AkhanikavakaH / AkhanaH / AkhAnaH / ikistiv svarUpArthe / 5 / 3 / 138 / dhAtoH svarUpe'rthe'bhidheye ca ikistiv ityete pratyayA bhavanti / bhaJjiH / krudhiH / budhiH / maniH / arthe yajeraGgAni / mujaH kriyate / pacatirvartate / gacchatiH / duHsvISataH kRcchrAkRcchrArthAt khal / 5 / 3 / 139 // kRcchraM duHkham, akRcchraM sukham kRcchrArthavRtteH dura: sAmaryAdakRcchrArthavRttibhyAM svISadbhyAM parAd dhAtoH bhAvakarmaNorarthayoH pratyayo bhavati / duHkhena zayyate iti duHzayama, sukhena zayyate iti suzayam, ISacchayaM bhavatA / sukhena kriyate iti sukaraH, * : Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (388 ) duHkhena kriyate iti duSkaraH, ISatkaraH kaTo bhavatA / duSkaram , sukaram , ISatkaraM bhavatA / ccyarthe ka pyAd bhUkRgaH / 5 / 3 / 140 / . kRcchrAkRcchrArthebhyo duHsvISadbhyaH parAbhyAM cyarthe vartamAnAbhyAM kartRkarmavAcibhyAM zabdAbhyAM parAbhyAM yathAsaMkhyaM bhUkRgbhyAM paraH khal pratyayo bhavati / duHkhenAnADhyenADhyena bhUyate durADyaMbhavaM tvyaa| sukhenAnADhyenADhyena bhUyate svADyaMbhavaM mayA / ISadADhyaMbhavaM bhavatA / duHkhenAnADhyaH ADhyaH kriyate durADhyaMkaraH maitro bhavatA / sukhenAnADhyaH ADhyaH kriyate svADhyaMkaro maitro bhavatA / IpadADhyaMkaro maitro bhavatA / vIraNAni sukhenAkaTaH kaTaH kriyante iti sukaTaMkarANi vauraNAni / mRt sukhenAghaTaH ghaTaH kriyate iti sughaTakarA mRd / cvyartha iti kim ? durADhyena bhUyate / svADyena bhUyate / ISadADhyena bhUyate / ADhya eva kiJcid vizeSamApadyate / evaM durADhyaH kriyte| zAsUyudhidRzidhRSimRSAto'naH / 5 / 3 / 141 / / kRcchrAkRcchrArthakaduHsvISatpUrvebhyaH zAsUprabhRtibhya Adantebhyazca dhAtubhyo bhAvakarmaNoranaH pratyayo bhavati / duHkhena ziSyate iti duHzAsanaH / sukhena ziSyate suzAsanaH / ISacchAsanaH / evaM duryodhanaH / durdarzanaH / durdharSaNaH / durmarSaNaH / AdantaH durutthAnaM tvayA / sUtthAnaM caitreNa / ISadutthAnaM bhavatA / duSpAnaM dugdhaM kaNTharogavatA / supAnaM payaH bhavatA / ISatpAnamityAdi / Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 389) niSedhe'laM-khalvoH ktvA / 5 / 4 / 44 / niSedhArthayoralaMkhalvorupapadayoH dhAtoH ktvA pratyayo vA bhavati / alaM kRtvA / khalu kRtvA / na kartavyamityarthaH / pakSe yathAprAptam / alaM vatsa rodanena / alaM ruditena / - parAvare / 5 / 4 / 45 / parAvarayoH gamyamAnayoH dhAtoH ktvA pratyayo vA bhavati / atikramya valabhI zatruJjayaH, valabhyAH paraH ityarthaH / yauvanamatikramya vArdhakam yauvanAt paramityarthaH / avare aprApya nadI parvataH nadyA arvAgityarthaH / aprApya yauvanaM bAlyam / nimIlyAdi-meGa tulyakartRke / 5 / 4 / 46 / . dhAtvarthAntareNa tulyaH kartA yasya sa tulyakartRkaH, tasminnarthe vartamAnebhyo nimIlyAdibhyoH meGazca dhAtoH sambandhe sati ktvA vA bhavati / netre nimIlya hasati / mukhaM vyAdAya svapiti / dantAna prakAzya jalpati / apamAya apamitya yAcate / nimilyAdInAM samAnakAlArthaH, meGaH parakAlArthazcArambhaH / pUrva hi yAcate pshcaadpmyte| prAkAle / 5 / 4 / 47 / parakAlena dhAtvarthena tulyakartRke prAkAle'thai vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe ktvA vA bhavati / AsitvA bhuGkte / bhuktvA vrajati / snAtvA bhuGkte / pItvA vrajati / pakSe Asyate bhoktu mityAdi / prAkAla iti kim ? Asyate, bhujyate, piiyte| Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (390) ruNam cAbhIkSNye / 5 / 4 / 48 / AbhIkSNyayukte parakAlikadhAtvarthena saha tulyakartRke prAkkAle'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe khNam cakArAt ktvA ca vA bhavati / bhonaM bhoja vrajati / bhuktvA muktvA vanati / pAyaM pAyaM gacchati / pItvA pItvA gacchati / pUrvAgre prathame / 5 / 4 / 49 / pUrvAdiSUpapadeSu prAkkAlArthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati / anAbhIkSNyArthaM vacanam / pUrva bhonaM vrajati / pUrva bhuktvA vrajati / agre bhojaM yAti / agre bhuktvA yAti / prathama bhojaM gacchati / prathamaM muktvA gacchati / pUrva bhojanaM kRtvA tataH etItyarthaH / anyathaivaMkathamitthamaH kRgo'narthakAt / 5 / 4 / 50 / ebhyaH parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt karoteranarthakAd dhAtoH sambandhe ruNam vA bhavati / anyathAkAraM bhuGkte / evaMkAraM muGkte / kathaMkAraM bhuGkte / itthaMkAraM muGkte / pakSe ktvA anyathA kRtvA mukte ityAdi / karoteranyathAdibhyaH pRthagarthAbhAvAdanarthakatvam / yAvatA anyathA bhuGkte ityucyate, tAvatA anyathAkAramityapyucyate / atra samAso'pi nityaH GasyuktatvAt / yathA-tathAdIyottare / 5 / 4 / 51 / Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (391) yathAtathAbhyAM parAt tulyakartRke'tha vartamAnAd anarthakAt kRgaH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati, Iya'zceduttaraM karoti tatra / katha bhavAn bhokSyate ? iti pRSTaH san asUyayA tamuttarayati yathAkAramahaM bhokSye, tathAkAramahaM bhokSye kiM tavAnena ? / zApe vyApyAt / 5 / 4 / 52 / karmaNaH parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt kRgaH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati, Akroze gamyamAne / cauraMkAramAkrozati-cauraM kRtvA caurazabdamuccAryAkrozatItyarthaH, cauro'sItyAkrozati iti phlito'rthH| __svArthAdadIrghAt / 5 / 4 / 53 / svAdvarthe vartamAnAdadIrghAntA vyAkhyAt parasmAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt karoteH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati / svAduMkAraM mukte / miSTaMkAraM bhuGkte / pakSe svAduM kRtvA, miSTaM kRtvA mukte / adIrghAditi kim ? svAdvIM kRtvA yavAgU bhuGkte / vid-dRgbhyaH kAtsnye Nam / 5 / 4 / 54 / kAyayuktavyApyAt parebhyastulyakartRke vartamAnebhyo vidibhyaH dRzezca dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / atithivedaM bhojyti| yaM yamatithi jAnAti labhate vicArayati vA taM taM bhojayatItyarpaH / kanyAdaza varayati yAM yAM kanyAM pazyati tAM sarvA varayatItyarthaH / bahuvacanAt trayo'pi vido gRhyante / Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 392) yAvato vinda-jIvaH / 5 / 4 / 55 / kAtsyayuktavyApyAd yAvacchabdAt parAbhyAM vindajIvibhyAM tulyakartRke vartamAnAbhyAM dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / yAvadvedaM bhukte yAvallabhate tAvad bhuGkte ityarthaH / yAvajjIvamadhIte yAvaj jIvati tAvadadhIta ityarthaH / / carmodarAt pUreH / 5 / 4 / 56 / / carmodarAbhyAM vyApyAbhyAM parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt pUreH Nam pratyayo vA bhavati / carmapUramAste carma pUrayitvA Aste ityathaH / udara raM zete udaraM pUrayitvA zete ityarthaH / dRSTimAne Uluka cAsya vA / 5 / 4 / 57 / karmaNaH parAt pUrayaterdhAtoH dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / asya ca pUrayaterUkArasya lug vA bhavati / samudAyena ced vRSTeriyattA gamyate / goSpadanaM goSpadapUraM vA vRSTI meghaH / gaGgApraM gaMgApUra vA vRSTo devaH / yAvatA goSpadAdiH pUraNo bhavati tAvad vRSTa ityarthaH / celArthAt knopeH / 5 / 4 / 58 / celArthAd vyApyAt parAt tulyakartRkArthAt knopayateH vRSTi- - mAne gamye dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / celaknopaM vRSTo devH| ' evaM vastrasnopaM vasanaknopaM vA vRSTo meghaH / yAvatA celamArdIbhavati tAvad vRSTa ityarthaH / Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 393) gAtra-puruSAt snaH / 5 / 4 / 59 / gAtrarUpAt puruSarUpAcca vyApyAt parAdantarbhUtaNyarthAt snAvestulyakartRke'rthe vartamAnAd vRSTimAne gamye dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / gAtrasnAyaM vRSTo devaH / puruSasnAyaM vRSTo meghaH / yAvatA gAtra puruSazca snApyate tAvad vRSTaH / . . . . . . - zuSka-cUrNa-rUkSAt piSastasyaiva / 5 / 4 / 60 / ebhyo vyApyebhyaH parAt piSeH tasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / zuSkapeSaM pinaSTi / cUrNapeSaM pinaSTi / rUkSapeSaM pinaSTi / zuSkaM cUrNa rUkSa vA pinaSTItyarthaH / .. kRg-graho'kRta-jIvAt / 5 / 4 / 61 / . akRta-jIvAbhyAM vyApyAbhyAM parAbhyAM kRg-ahibhyAM yathA-. 'saMkhyaM tasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / akRtakAraM karoti "akRtaM karotItyarthaH / jIvagrAhaM gRhNAti jIvantaM gRhNAtItyarthaH / nimUlAt kssH| 5 / 4 / 62 / nimUlA vyApyAt parAt kaSestasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhvti|nimuulkaass kaSati nimUlaM kaSatItyathaH / pakSe nimUlasya kA kaSati / hanazca samUlAt / 5 / 4 / 63 / samUlAd vyApyAt parAd hanteH kaSezca tasyaiva dhAtoH sambandhe Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 39.4 ) Nam vA bhavati / samUlakASaM kaSati samUlaM kaSatItyarthaH / samUlaghAtaM inti samUlaM hantItyarthaH / karaNebhyaH / 5 / 4 / 64 / karaNAt kArakAt parAd hanteH Nam vA bhavati tasyaiva dhAtoH sambandhe / pANighAtaM kuDyamAhanti, pANinA kuDyamAhantItyarthaH, bahuvacanAt karaNapUrvAda hiMsAdapi hanteranenaiva Nam, na tu ' hiMsArthAdekApyAt' ityanena / asyupaghAtamarIn hanti / anena Nami nityasamAsaH / svasnehArthAt puss-pissH| 5 / 4 / 65 / karaNavAcinaH svArthAt snehArthAcca parAda yathAsaMkhyaM puSaH piSazca tasyaiva sambandhe sati Nam vA bhavati / svapoSaM puSNAti / AtmapoSaM puSNAti / svazabdasyAtmAtmIyajJAtidhanArthatvena gopoSa mahiSIpoSaM mAtRpoSaM dhanapoSaM ca puSNAtItyAdyapi / svAdibhiH guSNAtItyarthaH / snehArthAd udapeSaM pinaSTi / ghRtapeSaM tailapeSaM kSIrapeSaM vA pinaSTi / udakAdinA pinaSTItyarthaH / hastArthAd graha-varti-vRtaH / 5 / 4 / 66 / hastArthakakaraNavAcinaH parAd grahavartivRtaH tasyaiva sambandhe Nam vA bhavati / hastagrAhaM gRhNAti / karagrAhaM gRhNAti / pANigrAhaM gRhNAti / hastena gRhNAtItyarthaH / hastavata vartayati hastena vartayatItyarthaH / hastavate vartate / karavata vartate / hastena vartata ityarthaH / vartivRta iti vRterNyantasyANyantasya ca grahaNam / Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 395) - bandhernAmni / 5 / 4|67|bndhiH prakRtiH nAmavizeSaNaM ca, bandhanasya yad nAma tadvipayAt bandhyarthasya bandheH karaNavAcinaH parAt tasyaiva sambandhe Nam vA bhvti| krauJcabandhaM baddhaH / markaTabandhaM baddhaH / mayUrikAbandhaM bddhH| krauJcAdyAkAro bandhaH krauJcAdizabdenocyate, tena bandhena baddhaH / krauJcAdyAkArakeNa bandhena baddha ityarthaH / . __ AdhArAt / 5 / 4 / 18 / AdhAravAcinaH parAd bandhestasyaiva sambandhe sati gam vA bhavati / cakrabandha baddhaH / cArakabandhaM baddhaH / guptibandhaM baddhaH cakrAdiSu baddha ityarthaH / karturjIva-puruSAd nsh-vhH|5|4|69 / ... kartRvAcibhyAM jIva-puruSAbhyAM parAbhyAM yathAsaMkhyaM nazi -bahinyAM tasyaiva bhAtoH . sambandhe Nam vA bhavati / jIvanAtaM . nazyati jIvan nazyati / puruSavAhaM vahati puruSaH preSyo bhUtvA vahatItyarthaH / UrdhvAt puuHshussH| 5 / 4 / 70 / kartRvAcakAUrdhvazabdAt pUraH zuSazca tasyaiva dhAtoH sambandhe 'sati Nam vA bhavati / UrdhvapUraM pUryate / UrdhvaH pUryate ityarthaH / UrdhvazoSaM zuSyati urdhvaH shussytiityrthH| ..... ...- vyApyAccevAt / 5 / 4 / 71 / Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 396) upamAnArthAd vyApyAt kartuzca parAda dhAtoH tasyaiva sambandhe Nam vA bhavati / suvarNanidhAyaM nihitaH suvaNamiva nihita ityarthaH / ratnanidhAyaM nihitaH / odanapAkaM pakvaH / kartuH kAkanAzaM naSTaH / kAka iva naSTa ityarthaH / jamAlinAzaM naSTaH / abhravilAyaM vilInaH abhramiva vilIna ityarthaH / upAt kiro lavane / 5 / 4 / 72 / lavane'rthe vartamAnAdupapUrvAt kirateH anyadhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / lavanagrahaNAt tasyaiva saMbandhe iti nivRttam / upaskAraM madrakA lunAnti vikSipantaH lunanti ityarthaH / / dazestRtIyayA / 5 / 4 / 73 / tulyakartRke'rthe vartamAnAdupapUrvAda daMzestRtIyAntena yoge sati 'anyasya dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / mUlakenopadaMzaM muGkte / atra ' tRtIyoktaM vA ' iti samAsasya vikalpanAda mUlakopadaMzaM bhuGkte ityapi / pakSe mUlakenopadazya bhuGkte / evamAko padaMzam , ArdrakeNopadaMzam , Ardrakamupadazya bhuGkte ityaadi| hiMsA dekApyAt / 5 / 4 / 74 / 1. hiMsAd dhAtoH sambadhyamAnena dhAtunA sahaikApyAt tRtIyAntena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd Nam vA bhavati / daNDenopaghAtaM daNDopaghAtaM gAH sAdayati / khaDnena prahAraM khaDgaprahAraM zatrUn vija Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (397) yate / daNDenAtADaM daNDAtADaM gAH kalayati / pakSe daNDenopahatyetyAdi / hiMsAditi kim ? candanAdinA mahAvIraM jayati / ekApyAditi kim ? daNDenAhatya caitraM gopAlaH dhanU : kheTayati . upapIDa-rudha-karSastatsaptamyA / 5 / 4 / 75 / tRtIyAyuktA saptamI tatsaptamI / tRtIyAntena saptamyantena ca yoge sati upapUrvebhyaH pIDarudhakarSabhyastulyakartRke'rthe vartamAnebhyo dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / pArdhAbhyAmupapIDaM pArthopapIDaM zete / pArzvayorupapIDaM pArthopapIDaM zete / brajenoparodhaM vanoparodhaM gAH sAdayati / vraje uparodhaM vrajoparodhaM gAH sthApayati / pANinopakarSa pANyupakarSa dhAnAH pinsstti| pANAvupakarSa pANyupakarSa dhAnAH gRhNAti / karSateH zavo nirdezAdai bhauvAdikasya grahaNaM na taudAdikasya / tena bhUmau upakRSya tilAn vapati iti vilekhanArthasya na Nam / ............ pramANa-samAsattyoH / / 4 / 76 / . ... AyAmamAnaM pramANam , samAsattiH saMrambhapUrvakaH sannikarSaH, tayoH gamyamAnayoH tRtIyAntena saptamyantena ca yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / dvayAlenotkarSa vyaGgulotkarSa gaNDikAH chinatti / dvayagule utkarSa dvayagulotkarSa gaNDikAzchinatti / samAsattiH kezaiAha kezagrAhaM yudhyante / kezeSu grAhaM kezamAhaM yudhyante / pakSe dvayagulenotkRSya vyaGgule utkRSya gaNDikAH chinatti ityaadi| Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 398) paJcamyA tvarAyAm / 5 / 4 / 77 / tvarA autsukyam , tasyAM gamyamAnAyAM paJcamyantena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / zayyAyA utthAyaM zayyotthAyaM dhAvati / pakSe zayyAyA utthAya dhAvati / dvitIyayA / 5 / 4 / 78 / dvitIyAntena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati tvarAyAM galAyAm / loSThAn grAhaM loSThayAhaM yudhyante / evaM yaSTIH grAhaM yaSTigrAhaM yudhyante / daNDamudyAmaM daNDo.. dyAmaM dhaavti| evaM yoddhaM tvarante yadAyudhagrahaNamapi naadriynte| yatkizcidAsannaM tad gRhNanti / pakSe loSThAn gRhItvA yudhyante ityAdi / ___ svAGgenAdhruveNa / 5 / 4 / 79 / vyAkaraNazAstroktaM svAGgamatra grAhyam 'avikAro'dravamityAdilakSaNam , yasminnaGge cchinne prANI na mriyate tadadhruvam , adhruveNa svAGgena dvitIyAntena yoge sati tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / bhravau vikSepaM bhrUvikSepa jalpati / akSiNI nikANam akSinikANaM hasati / kezAn paridhAyaM kezaparidhAyaM nRtyti| pakSe dhruvau vikSipya jalpati / svAGgeneti kim ? kaphamunmUlya jalpati / adhruveNeti kim ? ziraH utkSipya kathayati / Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 399 ) pariklezyena / 1 / 4 / 80 / paripIDyamAnena dvitIyAntena svAGgena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / urAMsi pratipeSam uraH pratipeSaM yudhyante / zirAMsi cchedaM zirazchedaM yudhyante / pakSa urAMsi pratipiSya zirAMsi chittvA yudhyante / viza- pata-pada- skando vIpsA''bhIkSNaye / 5 / 4 / 81 / kriyAbhiH padArthAnAM vyAptumicchA vIpsA, prakRtyathasya paunaHpunyenAsevanam AbhIkSNyam, dvitIyAntena yoge vizAdibhi - stulyakartRke'rthe vartamAnebhyo dhAtubhyo vIpsAyAmAbhIkSNye ca gamyamAne dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / gehaM gehamanupravezaM gehAnupravezamAste / gehamanupravezamanupravezaM gehAnupravezamAste / gehaM gehamanuprapAtaM gehAnuprapAtamAste / gehamanuprapAtamanuprapAtaM gehAnuprapAtamAste / evaM gehaM gehamanuprapAdaM gehAnuprapAdamityAdi / gehaM gehamavaskandaM gehAvaskandamityAdi / pakSe gehaM gehamanupravizyAste / gehamanupravizyAnupravizyAste / gehAnupravezamityatra vIpsa / yAmAbhIkSNye ca na dvitvaM, zabdazaktisvAbhAvyAt samAsenoktatvAd, na ca svabhAvaH paryanuyogamarhatIti / vikalpenopapadasamAsArthaM vacanam / kAlena tRSyastraH kriyAntare / 5 / 4 / 82 / kriyAmantarayati vyavavatta iti kriyAntaraH, tasminnarthe vartamAnAbhyAM tRSyasUbhyAM dhAtubhyAM dvitIyAntena kAlavAcinA yo Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ toH sambandhe Nam vA bhvti| dvayahaM tarSa dvayahatarSa gAvaH pibanti / dvaMyahamatyAsaM dvayahAtyAsaM gAvaH pibanti / adya pItvA vyahamatikramya pibantItyarthaH / nAmnA grahAdizaH / 5 / 4 / 83 / dvitIyAntena nAmazabdena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH graherAdizazca dhAtoH sambandhe Nam vA bhvti| nAmAni grAhaM nAmagrAhamAhuyati / nAmAnyAdezaM nAmAdezaM dadAti / pakSe nAma gRhItvA''hayati, nAmAdizya datte / . . kRgo'vyayenAniSToktau ktvaa-nnmau| 5 / 4 / 84 / ___avyayena yoge kRgdhAtoraniSToktau gamyAyAM tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam ktvA ca vA bhavataH / brAhmaNa ! putraste jAtaH, kiM tarhi vRSala ! nIcaH kRtvA nIcaiH kRtya nIcaiH kAraM nIcaiH vRSala ! kAraM kathayasi / priyaM nAmoccairAkhyeyam / he brAhmaNa ! kanyA te garbhiNI jAtA kiM tarhi zUdra ! uccaiH kRtya uccaH kRtvA uccaiH kAram uccaH. nAma kAraM kathayasi / apriyaM hi nIcairAkhyAtavyaM bhavati / aniSToktAviti kim ? uccaiH kRtvA''caSTe he brAhmaNa ! tava putraH jAtaH, nIcaiH kRtvA''caSTe kanyA te garbhiNI jAtetyatra na bhavati / tiryacA'pavarga / 5 / 4 / 85 / kriyAsamAptirapavargaH, vA kriyAsamAptipUrvakastyAgaH / tasmin Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamye tiryac ityavyayena yoge karoteH tulyakartRke'rthe ktvA Nam ca vA bhavataH / tiryak kRtvA, tiryakkRtya, tiryakAramAste / samApya viramya utsRjya vA''sta ityarthaH / svAgata: parthe nAnAvidhAdhArthana bhuvshc| 5 / 4 / 86 / taspratyayAntena svAGgena cyarthavRttibhiH nAnAvinAbhyAM dhArthapratyayAntaizca yoge bhuvaH kRgazca tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe ktvA Nam ca bhavataH / nAtra yathAsaMkhyaM vacanabhedAt / mukhato bhUtvA, mukhatobhUya, mukhatobhAvamAste / mukhataH kRtvA, mukhataH kRtya, mukhataH kAramAste / pArzvato bhUtvA, pArzvatobhUya, pArzvatobhAvaM zete / pArzvataH kRtvA, pArzvataH kRtya, pArzvataH kAraM zete / cvyarthe anAnA nAnA bhUtvA gata iti nAnAbhUtvA, nAnAbhUya, nAnAbhAvaM gataH / anAnA nAnA kRtvA gataH iti nAnAkRtvA, nAnAkRtya, nAnAkAraM gataH / evaM vinAbhUtvA, vinAbhUya, vinAbhAvaM gataH; vinAkRtvA, vinAkRtya, vinAkAraM gataH / dhArthaH na dvidhA advidhA advidhA dvidhA bhatvA yAtaH iti dvidhAbhUtvA, dvidhAbhUya, dvidhAbhAvaM yAtaH / evaM dvidhAkRtvA, dvidhAkRtya, dvidhAkAraM yAtaH / aikadhyaM bhUtvA, aikadhyaMbhUya, aikadhyabhAvaM gataH / dveSAkRtvA, dvedhAkRtya, dvedhAkAraM gataH / svAGgeti kim ? - sarvato matvA''ste / tasiti kim ? mukhe bhUtvA gataH / vyartha iti kim ? nAnA kRtvA bhakSyANi mukte| 26 Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (402) tUSNImA / 5 / 4 / 87 / tUSNIMzabdena yoge bhuvoH dhAtoH sambandhe ktvANamau pratyayau bhavataH / tUSNIbhUtvA, tUSNIbhUya, tUSNIMbhAvamAste / tUSNIMzabdasya maune maunavati ca vartamAnatvena maunena saha bhUtvA vA maunavAn bhUtvA''ste ityarthaH / Anulomye'nvacA / 5 / 4 / 88 ! paricittArAdhanamAnulomyamanukUlatA ityarthaH / anvacavyayena yoge bhUdhAtoH tulyakatRkArthasya dhAtoH sambandhe ktvA Nam ca bhavataH Anulomye gamye / anvagbhUtvA, anvagbhaya, anvagbhAvamAste / anukulo bhUtvA tiSThatItyarthaH / Anulomya iti kim ? anvag bhUtvA zatrun jayati-pazcAd bhUtvA jayatItyarthaH / zakaSajJArabhalabhasahArhaglAghaTAstisamarthArthe ca tum zaktyAdyarthakeSu dhAtuSu samarthArthakeSu ca nAmasu cakArAdicchAthakeSu ca dhAtuSUpapadeSu karmabhUtAd dhAtoH tum pratyayo bhavati / zaknoti bhoktum / pArayati bhoktum / dhRSNoti bhoktum / adhyavasyati bhoktum / bhoktuM vetti vA jAnAti / prakramate Arabhate vA bhoktum / labhate vindate vA bhoktum / sahate kSamate vA bhoktum / arhati prApnoti vA bhoktum / glAyati mlAyati vA bhoktam / ghaTate yujyate vA bhoktum / asti bhoktum / vidyate Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (403) moktum / samarthaH bhoktum / alaM bhoktum / prabhavati bhoktum / . ISTe bhoktum / icchArtheSu icchati bhoktum / vAJchati paThitum / abhilaSati jinaM pUjitum / AkAGkSati pratiSThApyamAnAM zrIvijayadharmasUrermUrti draSTuM pUjituM vA / iti samAptamuttarakRdantaprakaraNam / tatsamAptau ca samAptaM dharmadIpikAvyAkaraNam / X XX(0.%X60X61] HEX (...)XC......XXXXXXX iti nanda-RSi-graha-bhUmimite vikramIye'nde nayanamite ca zrIvinayadharmIye'bde vijayadazamyAM zAstravizAradajainAcArya-zrImad vijayadharmasUrIzvaracaraNAravinde bhRGgAyamANena zrImannyAyavizAradanyAyatIrthetyupAdhiyuktena racitanyAya-dharmaviSayAnekazAstreNa pravartakena sAmprataM samupajAtopAdhyAyapadena munirAjazrImaGgalavijayena racitA dharmadIpikA samAptA / OM zAntiH / zAntiH / zAntiH / . MARKEXXXXKamXex. xxxcomxxaxanaxse BrowXESxxcomXDXCORREEKS BXXXXXXXXXXX88 Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartuH prshstiH| [1] cetazcamatkaraNakAritayA vipazcitAM tattvaprabodhanavidhau samatA-vikAsane / vibhrAjate kaliyuge'pi yadIya-zAsanaM tasmai namo bhagavate " trizalAGgajanmane " {k [2] jIyAd gaNezo'sya mahezvarasya " zrIindrabhRti " hatavighnanAlaH / payonidhilabdhi-taraMgiNInAM dAvAnalaH kaSTavanAvanInAm // [3] nandyAt sudharmA bhagavAn " sudharmA " shriiviirpttttaadimsuutrdhaarH| yadIya ekAdaza-saMkhyakAGga dIpo jagad dIpayate'dhunApi // Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (809) [ 4 ] capaTTarAno'jani nAma " jambU svAmI, mahAsundara - rUpadheyam / AsAdya yaM nirvRti - sundarIha nAdyApyaho ! kaMcana saMvRNIte / [ 5 ] tato babhUvatsu mahAmahassu sUriSvanekeSu tadIyapaTTe / kramAd babhUvAn prabhu - " hIrasUriH sUrIndramaulImukuTAyamAnaH // [ 6 ] mahIbhujaH zrImadakabbarAdayo' svanamramaulImukuTaprabhAmbunA "" neke yadIyaM pada-padmacAmalam / tadIyapaTTe paramparAyAM prakSAlayanti sma muhurmuhurmudA // [7] tapodhanApresarapUjitAMghriH / 99 niHzeSadRSTyA''gamapAradRzvA kramAd babhUvAn guru- " vRddhicandraH " // Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (406) [8] Arcacca " bhAvanagarA " vaninAyako yaM sadbhaktibhAvabharanirbharamAnasena / cAritra-saMyama-zamAH subhaTAH kaSAyAn naiva praveSTumadadurnikaTe yadIye // [9] tadIya-sampannidhi-pAdanIrajo pAsti-prabhAvoditagauravazriyaH / svanAma-dhanyA gururAjazekharA jayanti vizve prabhu-" dharmasUrayaH " // [10] iMglIzavAGmayavigAhasamarthabuddhiH sAhitya-zodhaka-purAgatatattvavettA / prAptetihAsaviSayaprakharaprabhutvo dedIpyate kSititale " vijayendrasariH" // [11] dharmopadezAdbhutazaktizAlI samprApta-" paM0nyAsa" padapramutvaH / saiddhAntikaH zAsanadIpradIpa zvakAsti " bhaktevijayo " mahAtmA // Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 407 ) [12] pracaNDavaktRtvabala -- prasAri yazaH prabhoddIpitadiGmukhAbjaH / vidvanmaNiH prauDhanibandhakarttA + vibhAti " vidyAvijayo " munIndraH || [13] kavitvazaktiprasaradyazaH zrIstarkaprabandhApratighAtimedhaH / nyAye gatastIrtha - vizAradatve nyAyAdimo'sau vijayo nabhasti // [ 14 ] gaMbhIrazAstrAnubhavAgragaNyaH paropakAra pravaNAntarAtmA / zAnteSu dAnteSu matallikA ca. zrImAn " jayantAd - vijayo " maharSiH // [ 16 ] " " " zrIratna "--" siMhau " zramaNau, " mahezvara "-- stathA " mRgendra " pramukhA munIzvarAH / adRSyavaiduSyajuSAM vizeSakA satpradezaM katicit samAzrayan // Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) naiyAyikAH kecana ke'pi zAbdikA ..... jyotirvidazcAgamikAzca kecana / - ' kavitvasAhitya-dhurandharAH pare sugranthakArAzca mahopadezakAH // [17] tapasvinaH ke'pi nivRttisaGginaH . kaNThIravAH kecana vAdi-kumbhiSu / , IdRg yadIyaH parivAra uttamo bhamaNDale garnati visphuratprabhaH // [18] teSAM prajJAvijitadiviSannAyakAcAryadhInAM saccAritroJjvalarucisamAkRSTabhUmIdhavAnAm / sphUrnattAzugabharaparAbhUtavAdIzvarANAM cazcaJcandradyutisitayazovyAptavizvAvanInAm / / .. [19] . jagadarcitapAdAnAM mAhAtmyazrImaNIpayodhInAm / " zAstravizArada-jainAcAryazrIvijayadharmasUrINAm " // Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (409) [20] pAdvayenaiva mahodayenA' bhyudatya mAhaka jaDatAtmapaGkAt / IdRkkRtivyAracanasya bhI samprApito nAma kimatra citram ! // ( ekAdazabhiH kulakam / ) . [21] yataH ravisaMtApitvAd rajaniramaNo lAJchanitayA payodhiH kSAratvAt suramaNirapi prastaratayA / pazutvAt svardhanurvibudhaphalinaH kASThakatayA na yatsAmyaM dhatte sacapalatayA vArimugapi // [22] " lIMca"-grAma udAra " gUrjara" bhuvAmarhanniketojjvale "mhesANA " bhidha-pattanasya nikaTe yasya pratiSThAspadam / zreSThI "zrIbhagavAna" bhUjanayitA janendramArgAdhvagaH "zrIambA" zucizIlazIlanaparA suzrAvikA'mbA punaH [23] yaH " zrIkAzyAM" gurupadayugaM sevamAno'STavarSoM .. zAbda-nyAya-prabhRti-viSayapranya vidyAM paThitvA Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 410 ) nyAye " tIrtha " - sthitimupagataH kAlikAtA- nagaya "vaizAradya" prathanamapi sampAdito " baGga" - vijJaiH / [ 24 ] zrImadgurUNAM kRpayA prabhUtayA " pravarttakatve " viniyojito yakaH / svabandhu -vAtsalyamapi sphurattaraM vyadhAd " upAdhyAya " padAnvitaM ca yam // [ 25 ] sattAmanucaraH so'hametad bAlaka - cApalam / yathAzakti zubhaM kAryamityabhiprAyato vyadhAm // [ 26 ] jAnAmyahaM vyAkaraNasya nirmitiH ( caturbhiH kalApakam ) kAThinyapUrNA, tadapIha ceSTitam / vyutpattisiddhayai saralAdhvayojanA -- prAduScikIrSAvazato mamAbhavat // [ 27 ] doSAn samIkSA - sulabhAn vilokya saMzodhayiSyanti kRpArdacittAH / Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 411 ) paropakArA''zayanoditasya ghASTrrya mamopekSya manISiNo'tra // [ 28 ] idaM laghu vyAkaraNaM paThantu vyutpitsavo'lpazramataH saharSam / zAbda prabodhaM pratipadya samyak kalyANalakSmIM ca samudvahantu // iti prazastiH / Page #723 -------------------------------------------------------------------------- Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam / [1] paribhASAprakaraNam / svaM rUpaM zabdasyAzabdasaMjJA // 1 // Adyantavadekasmin // 2 // ekadezavikRtamananyavat // 3 // bhUtapUrvakastadvadupacAraH // 4 // bhAvini bhUtavadupacAraH // 5 // yathAsaMkhyamanudezaH samAnAm // 6 // vivakSAtaH kArakANi // 7 // apekSAto'dhikAraH // 8 // arthavazAdvibhaktipariNAmaH // 9 // arthavadagrahaNe nAnarthakasya // 10 // lakSaNapratipadoktayoH pratipadoktasyaiva grahaNam // 11 // nAmagrahaNe liGgaviziSTasyApi // 12 // prakRtigrahaNe yaDUlubantasyApi // 13 // saMnipAtalakSaNo vidhiranimittaM tadvighAtasya // 14 // asiddhaM bahiraGgamantaraGge // 15 // gauNamukhyayomukhya kAryasaMpratyayaH // 16 // kRtrimAkRtrimayoH kRtrime // 17 // kvacidumayagatiH // 18 // siddhe satyArambho niyamArthaH // 19 // dhAtoH svarUpagrahaNe tatpratyaye kAryavijJAnam // 20 / / uktArthAnAmaprayogaH // 21 // nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvaH // 22 // sanniyogaziSTAnAmekApAye'nyatarasyApyapAyaH // 23 // niranubandhagrahaNe na sAnubandhakasya' // 24 // ekAnubandhagrahaNe na dvayanubandhakasya // 25 // pUrve'pa Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414) vAdA anantarAn vidhIn bAdhante nottarAn / / 26 // madhye'navAdA: pUrvAn vidhIn bAdhante nottarAn // 27 // balavannityamanityAt // 28 // upapadavibhakteH kArakavibhaktiH // 29 // lubantaraGgebhyaH // 30 // sarvebhyo lopaH // 31 // nityAdataraGgam / / 32 // utsargAdapavAdaH // 33 / / apavAdAt kvacidutsagoM'pi // 34 // nAniSTArthA zAstrapravRttiH // 35 // prakRtigrahaNe svArthikapratyayAntAnAmapi grahaNam // 26 // pratyayApratyayoH pratyayasyaiva / 37 // varNagrahaNe jAtigrahaNam // 38 // varNaikadazo'pi varNagrahaNena gRhyate // 39 // tanmadhyapatitastadgrahaNena gRhyate // 40 // AgamA yadguNIbhUtAstadgrahaNena gRhyante // 4 1 // svAGgamavyavadhAyi // 42 // upasargo na vyavadhAyI // 43 // RkArApadiSTaM kArya lakArasyApi / / 44 // sakArApadiSTaM kAryaM tadAdezasya zakArasyApi // 45 // hasvadIrvApadiSTaM kArya na plutasya // 46 // zrutAnumitayoH zrauto vidhirbalIyAn // 47 // antaraGgAnapi vidhIn yatrAdezo bAdhate // 48 // pUrva pUrvottarapadayoH kArya kArya pazcAt sandhikAryam // 49 // sApekSamatamartham // 50 // Nau yatkRtaM kArya tatsarva sthAnivad bhavati // 11 // Atmanepadamanityam // 12 // anityo NiccurAdInAm // 53 // Nilopo'pyanityaH // 14 // Nicsanniyoge eSa curAdInAmadantatA // 55 // dhAtavo'nekArthAH // 11 // gatyA jJAnArthAH // 57 // uNAdayo avyutpannAni nAmAni // 18 // yena dhAtunA yuktAH prAdayastaM pratyevopasargasaMjJA Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (415) // 59 // sambhave vyabhicAre ca vizeSaNamarthavat // 10 // sarva vAkyaM sAvadhAraNam // 61 // dvau nau prakRtamarthaM gmytH||12|| vyAkhyAto vizeSArthapratipattiH // 63 // zit svasya // 64 // SaSThyA nirdiSTasya tadantasyaiva grahaNam // 65 // taparaH tatkAlasya // 66 // saptamyA nirdiSTasya tadavyavahitapUrvasya / / 67 // paJcamyAH parasya // 68 // sakRduccAritazabdaH sakRdevArtha gamayati // 69 // nirdizyamAnasyaivAdezA bhavanti // 70 // kRdgrahaNe gatikArakapUrvasyApi grahaNam // 71 // sUtre liGgavacanamatantram // 72 // prakRtivadanukaraNam // 73 // tivA zavA'nubandhena nirdiSTaM yad gaNena ca / ekasvaranimittaM ca paJcaitAni na yalupi // 74 // samAsataddhitAnAM vRttirvikalpena vRttiviSaye ca nityaivApavAdavRttiH // 79 // dvirbaddhaM subaddhaM bhavati // 76 // kvivantA dhAtutvaM nonjhanti zabdatvaM ca pratipadyante / / 77 // nAmagrahaNe prAyeNopasargasya na grahaNam // 78 // sAmAnyAtideze vizeSasya nAtidezaH // 79 // pratyayalope'pi pratyayalakSaNaM kArya vijJAyate // 8 // nyAyAH sthaviraSTiprAyAH // 81 // Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 416 ) [2] atha sNgrhshlokaaH| / saMhitAnirUpaNam / saMhitaikapade nityA nityA dhAtUpasargayoH / nityA samAse vAkye tu sA vivakSAmapekSate // 1 // / mAnanirUpaNam / urdhvaM mAnaM kilonmAnaM parimANaM tu srvtH| AyAmastu pramANaM syAt saMkhyA bAhyA tu sarvataH // 2 // / svAMganirUpaNam / avikAro'dravaM mUrta prANisthaM svAMgamucyate / cyutaM ca prANinastattannimaM ca pratimAdiSu // 3 // |jaatiniruupnnm| AkRtigrahaNAjAtiliGgAnAM na ca sarvabhAk / sakRdAkhyAtanihyA gotraM ca caraNaiH saha / / 4 // / guNanirUpaNam / sattve nivizate'paiti pRthagjAtiSu dRzyate / AdheyazcAkriyAjazca so'sattvaprakRtirguNaH // 5 // Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (417) / idamAdharyanirUpaNam / idamastu sannikRSTaM samIpataravarti caitado rUpam / adasastu viprakRSTaM taditi parokSe vijAnIyAt // 6 // . / anusvAranirUpaNam / nakArajAvanusvArapaJcamau dhuTi dhAtuSu / sakArajaH zakArazca TTivargastavargajaH // 7 // |dhaatvrthvishessniruupnnm / upasargeNa dhAtvartho balAdanyatra nIyate / vihArAhArasaMhAraprahArapratihAravat // 8 // dhAsvartho bAdhate kazcit kazcit tamanuvartate / tameva vizinaSTyanyo'narthako'nyaH prayujyate // 9 // |akrmktvniruupnnm / phalavyApArayorekaniSThatAyAmakarmakaH / dhAtustayordharmibhede sakarmaka udAhRtaH // 10 // dhAtorarthAntare vRtterdhAtvartheno saMgrahAt / prasiddharavivakSAtaH karmaNo'karmikA kriyA // 11 // / dvikarmakagaNanAnirUpaNam / nIhavahikRSo NyantA duhipRcchibhikSicirudhizAsvarthAH / paciyAcidaNDikRgrahamathijipramukhA dvikarmANaH // 12 // 27 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) / gauNamukhyakarmanirUpaNam / nyAdInAM karmaNo mukhyaM pratyayo vakti karmajaH / nayate gaurdvijairgAmaM bhAro grAmamayodyate // 13 // gauNaM karma duhAdInAM pratyayo vakti karmanaH / gauH payo duyate'nena ziSyo'tha guruNocyate // 14 // dhAtUpasargajanyabhedaprakAzanirUpaNam / ' bInakAleSu sambaddhA yathA lAkSArasAdayaH / varNAdipariNAmena phalAnAmupakurvate // 15 // buddhisthAdapi sambandhAt tathA dhAtUpasargayoH / abhyantarIkRto bhedaH padakAle prakAzyate // 16 // nipAtAzvopasargAzca dhAtavazcetyamI trayaH / anekArthAH smRtAH sarve pAThasteSAM nidarzanam // 17 // [3] anubndhphlniruupnnm| , uccAraNe'styavarNAdya AsktayoriniSedhane / ikArAdAtmanepadamIkArAccobhayaM bhavet // 1 // uditaH svarAnnontazcoraktAdAviTo vikalpanam / rupAnsye je pare hasva RkArAdavikalpakaH // 2 // Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (419) lakArAdaG samAyAsyeH sici vRddhiniSedhakaH / aisktayoriniSedhaH syAdoraktayostasya no bhavet // 3 // aukAra iDvikarapArthe'nusvAro'nivizeSaNe / lUkArazca visargazcAnubandhe bhavato nahi // 4 // ko'dAdirna guNI proktaH khe pUrvasya mumAgamaH / genomayapadI prokto ghazca canoH kagau kRtau // 5 // Atmane guNArodhe Gazvo divAdigaNo bhavet / mo vRddhau vartamAne ktaH TaH svAdiSThAkArakaH // 6 // trimagartho DakAraH syANa NacurAdizca vRddhikRt / tastudAdau nakArazcecApuMsIti vizeSaNe // 7 // rudhAdau nAgame po hi mo dAmaH sampradAnake / yastanAderakAraH syAt puMvadbhAvArthasUcakaH // 8 // strIliGgArthe lakAro hi uta aurviti vo bhavet / zaH krayAdiH kyaH ziti proktaH SaH pito'GavizeSaNe // 9 // padatvArthe sakAro hi noktA atra na santi ca / dhAtUnAM pratyayAnAM cAnubandhaH kathito mayA // 10 // // ityanubandhaphalam // Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 420 ) [ 4 ] vRt gaNaphalanirUpaNam / tAderadyatanyAM cAGAtmanepadamiSyate / vRdAdipaJcakebhyo vA syasanorAtmanepadam // 1 // jvalAderNI bhaved vRddhiryanAdeH saMprasAraNam / ghaTAdInAM bhaved hrasvo Nau pare'jIghaTat sadA // 2 // adyatanyAM puSAditvAdaG parasmaipade bhavet / svAditvAcca ktayostasya nakAraH prakaTo bhavet // 3 // vAdInAM gadito hrasvo lvAdestaktayozca no bhavet / yujAdayo vikalpena jJeyAzcurAdike gaNe // 4 // mucAdernAgamaH ze ca kuTAditvAt sici pare / guNavRddherabhAvazca kathito masUriNA // 5 // adantAnAM guNo vRddhiryaGcurAde zva no bhavet / saMkSepeNa phalaM caitadISitaM vA nareNa hi || 6 || Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] dhaatupaatth-suucii| pRSTa 3 bhU sattAyAm pR. 11 bhUG prAptau pR. 13 pAM pAne nAM gandhopAdAne pR. 18 dhyAM zabdAgnisaMyogayoH SThAM gatinivRttI bhvaadignnH| pR. 21 du, DhuM, , mu gato dhaM sthairya ca suM prasavaizvaryayoH pR. 22 smaM cintAyAm pR. 23 gU, 5 secane ausvaM zabdopatApayoH pR. 24 - varaNe saM gatau * prApaNe ca pR. 25 tR plavana-taraNayoH dhe pAne mnAM amyAse dAMm dAne ni, jiM abhibhave pR. 20 siM kSaye iM gatau Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva zodhane pR. 26 cintAyAm glaiM harSaye pR. 27 lai gAtravinAme. dhai nyaGkaraNe maiM svapne maiM tRptauM kaiM, maiM reM zabde STrayeM, sssaMghAte ca ,, seMkSaye maiM pAke veM, o zoSaNe veSTane phaka nIcairgatau pR. 28 taka hasane taku kRcchrajIvane zuka gatauM bukka bhA(bha)SaNe ( 422 ) okhu, rAkha, lAkha, dAkha, dhAkhu zoSaNALamarthayoH pR. 29 zAkhu, zlAkha vyAptau ukha, nakha, Nakha, vakha, makha, rakha, lakha, makhu, rakhu, lakhu, rikhu, ikha gatau pR. 31 balUga, ragu, lagu, tagu, zragu, lagu, agu, vagu, magu, svagu, igu, ugu, rigu, ligu gatau tva kampane ca yugu, jugu, vugu varjane gagdha hasane dadhu pAlane zighu AghrANe madhu maNDane laghu zoSaNe zuca zoke pR. 32 Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaca zabde tAre kucha gatau kruzca ca kauTilyArapIbhAvayoH apanayane arca pUjAyAm pR. 33 abcU gatau ca vacU, caJcU, taJcu, svaJca, maJcU, mubcU, cU, jhucU, ca, glucU, Saraca gatau pR. 34 jhuma, glucu steye mleccha avyaktAyAM vAci lacha, lADa lakSaNe vAchu vAJchAyAm Alu AyAme hIccha lajjAyAm mUrcchA mohasamucchAyayoH sphUrcchA smUca vismRtau cha pramAde ( 423 ) dhRja, dhRju, dhvaja, dhvaju, dhama, aju vaja, vraja, Saraja gatau pR. 35 aja kSepaNe ca pR. 36 kujU, khunU steye arja, sarja arjane karja vyatha kharja mArjane ca khaja manthe ez2a kampane sphUrjA vajranirghoSe kSIja, kUja, guja, guju anya ke zabde laja, laju, tarja bhartsane lAja lAju bharjane ca pR. 37 jaja, jaju yuddhe tuja hiMsAyAm tuju balane ca garja, gaju, guja, guju, Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 424) maja pAbde : muna, muju, mRju, gana madane ca syamaM hAnI SajaM saGge pR. 38 kaTe varSAvaraNayoH ghATa, runAvizaraNagatyavasAdaneSu vaTa veSTane kiTa, khiTa uttrAse ziTa, SiTa anAdare jaTa, jhaTa saMghAte piTa zabde ca . pR. 39 bhaTa bhRtau taTa ucchrAye khaTa kALe gaTa nRttau haTa dIptau SaTa avayave suTa viloTane | ciTa praiSye viTa zabde heTa vivAdhAyAm aTa, paTa, iTa, kiTa, kaTa, kaTu, kaTai gato kuTu vaikalye muTa pramardane cuTa, cuTu alpIbhAve vaTu vibhAjane ruTu, luTu steye sphaTa, sphuTa vizaraNe raTa, raTha paribhASaNe paTha vyaktAyAM vAci vaTha sthaulye maTha mada-nivAsayozca kaTha kRcchrajIvane haTha balAtkAre uTha, ruTha, luTha upaghAte piTha hiMsA-saMklezayoH zaTha kaitave ca Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuTha gatipratIghAte kuThu, kuThu Alasyeca zuThu zoSaNe aTha, ruThu gatau pramardane mUDa khaNDane ca maDu bhUSAyAm gaDDu vadanaikadeze zaur3a ga yaur3a sambandhe meDa, breDa, mleDU, lor3a unmAde ror3a, raur3a, taur3a anAdare krIr3a vihAre tur3a toDane huDa, hUDa, hUDa, hauDa tau khoDa pratIghAte far Akroze aDa udyame laDa vilAse kaDu made kaDDa kArkazye ( 425 ) aDDa abhiyoge cuDDa hAvakaraNe aNa, raNa, vaNa, vraNa, baNa, bhaNa, bhraNa, maNa, dhaNa, dhvaNa, dhaNa, kaNa, kvaNa, caNazabde o apanayane pR. 41 zoNa varNagatyoH zroNa, loNa saMghAte paiNa gati - preraNa -zleSaNeSu citai saMjJAne ata sAtatyagamane cyuta Asecane cutR, zcuta, zcyuta kSaraNe jutR bhAsane atu bandhane kita nivAse Rta ghRNAgatispardheSu kuthu, pRthu, luthu, madhu, mantha, mAntha, hiMsA - saMkrezayoH Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (429) pR. 42 khAha makSaNe bada sthairye khada hiMsAyAM ca gada vyaktAyAM vAci rada vilekhane Nada kSvidA avyakte zabde arda gati-yAcanayoH narda, garda, garda zabde tarda hiMsAyAm pR. 43 karda kutsite zabde khada dazane adu bandhane idu paramaizvarya vidu avayave Nidu kutsAyAm kadu, du, kladu rodanAhvAnayoH skandaM gatizoSaNayoH pidhU gatyAm pR. 44 Sidhau zAstramAGgalyayoH zundha zuddhau stana, dhana, dhvana, cana, svana, vana zabde vana, pana bhakto kanai dIpti-kAnti-gatiSu gupau rakSaNe pR. 45 tapa, dhUpa saMtApe rapa, lapa, jalpa vyakte vacane japa mAnase ca pR. 46 capa sAntvane Sapa samavAye sRplaM gatau cupa mandAyAm tupa, tumpa, trupa, trumpa, tupha, Tunadu samRddhau cad dIptyAhAdayoH klidu paridevane pradu ceSTAyAm Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tumpha, trupha, trumpha hiMsAyAm pR. 47 varpha, rapha, raphu gatau arba, karba, kharba, garba, carca, tarka, narba, parva, barba, zarba, dharma, sarba, ribu, rabu gatau kubu AcchAdane lubu, tubu ardane cubu vaktrasaMyoge sRbhU, sRmbhU, stribhU, SimbhU, bharbha hiMsAyAm zumbha bhASaNe ca yamaM, jabha maithune pR. 48 camU, chamU, jamU, jhamU, nimU adane kramU pAdavikSepe yamUM uparame syamU zabde NamaM prahRtve ( 427 ) pR. 49 Sama, STama vaikadhye ama zabda - mattayoH ama, druma, hamma, mImR, gamlaM gatau haya, harya kAntau ca pR. 50 mavya bandhane surkSya, I, IrSyA ISyArthAH zucyai, cucyai abhiSave sara chadmagatau kamara hUrcchame abhra, vabhra, matra gatau cara bhakSaNe ca ghora gaticAturye khora pratighA dala, JiphalA vizaraNe mIla, zmIla, smIla, kSmIla nimeSaNe pIla pratiSTambhe NIla varNe zIla samAdhau kIla bandhe Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) kUla AvaraNe zUla rujAyAm tula niSkarSe pUla saMghAte mUla pratiSThAyAm phala niSpattau phulla vikasane culla hAvakaraNe cilla zaithilye ca pela, phela, zela, Sela, sela, vehala, sala, tila, tilla, palla, vella gato kela, vela, khela, vela, cela, skhala calane khala saMcaye ca zvala, zvalla Azugatau gala adane pUrva, parva, marva pUraNe garva abhiniveze SThivU, kSivU nirasane jIva prANadhAraNe pIva, mIva, tIva, nIva sthaulye pivu, mivu, nivu secane hivu, divu, jivu prINane pR. 52 ibu vyAptau ca ava rakSaNa-gati-kAnti-prItitRpti-avagamana-praveza-zravaNasvAmyarthayAcanakriyecchAdIptyavAptyAliGganahiMsAdahanabhAvavRddhiSu kaza zabde miza, maza roSe ca zaza plutigato Niza samAdhI dRzaM prekSaNe daMzaM dazane pR. 53 ghuSa zabde khUSa prasave USa runAyAm Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (429) ISa unche zaMsU stutau ca kRSaM vilekhane mihaM secane kaSa hiMsAyAm dahaM bhasmIkaraNe pR. 54 raha tyAge ziSa, jaSa, jhaSa, vaSa, maSa, rahu gatau muSa, ruSa, riSa, yUSa, jUSa, zaSa, dRha, dRhu, vRha vRddhau caSa hiMsAyAm bRha, bRhu zabde ca vRSU saMghAte ca uhR, tRha, duhU ardane bhaSa bhartsane arha, maha pUnAyAm niSU, viSU, miSU, niSU, ukSa secane pRSU, vRSU secane rakSa pAlane mRSU sahane ca makSa, mukSa saMghAte sU, zriSU, zliSU, , pluSU dAhe | akSau vyAptau ca ghRSa saMgharSe pR. 16 hRSu alIke takSau, tvakSau tanUkaraNe puSa puSTau NikSa cumbane bhUSa, tasu alaGkAre lasa zleSaNakrIDanayoH tvakSa svacane ghaslaM adane hase hasane sUkSa anAdare pisa, pesa, vesa gatau kAkSu, vAkSu, mAkSu kAGkSAyAma saM gato zasaM hiMsAyAm | iti parasmaipadam / vakSa roSe Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAtmanepadam lokRG darzane pR. 57 zlokaGa saMghAte gAMG gau dekRG, dhekRG zabdotsAhe pR. 58 rekRG, zakaG zaGkAyAm miG ISaddhasane kaki laulye DIG vihAyasAM gatau kuki, vRki AdAne pR. 59 caki tRpti-pratIghAtayoH uGa, kuMGa , guMGa, ghuGa, kuMGa zabde kakuGa, zvakuG, bakuG, zrakuG, cyuGa, jyuG, juMGa, praMGa,plaMGa gatau zlakuG, DhokRG, trokRG, pvAka, varika, maski, tiki, Tiki, raMDreSaNe ca TIkRG, sekaG, nekRG, raghuG, pUG pavane laghuG gatau mUG bandhane aghuGa, vadhuG gatyAkSepe dhRG avadhvaMsane madhuGa kaitave ca meMG pratidAne zlAghRG kasthane deMG, traiG pAlane locUGa darzane pR. 6. paci secane vakuG kauTilye kaci bandhane akuG lakSaNe varci dIptau zIkRG secane | maci, mucuGa karakane . . Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pR. 61 patruG vyakatIkaraNe ejaG, brez2aG, bhrAji dIptauM ijuG gatau Rji gatisthAnArjanorjaneSu RjuG, bhRnaiG bharjane tiji kSamAnizAnayoH eThi, heThi vibAdhAyAm maThuG, kaThuG zoke mRThuG palAyane aThuG, paDuG gatau huDuG, piDuG saMghAne taDuG tADane zaDuG rujAyAM ca hiDuGa gatau ca ghiNuG, ghuNuG, ghRNuG grahaNe paNi vyavahAra - stutyoH pR. 62 yataiD prayatne yutRG, jutRG bhAsane nAthuG upatApaizvarSAzIHSu ca ( 411 ) zrathuG zaithilye prathuG kauTilye katthi zlAghAyAm zviduG vaDhuG stutyabhivAdanayoH bhaduGa sukhakalyANayoH spaduG kiJciJcalane kliduG paridevane mudi harSe dadi dAne hardi purISotsarge Svadi, svardi, svAdi AsvAdane urdi mAna - krIDanayozca pR. 63 bUdi kSaraNe pardikutsite zabde skuduG ApravaNe edhi vRddhau spardhi saMgharSe gAvaD pratiSThAlipsAgrantheSu Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (432) bAdhRG roTane cayi, rayi gatau dadhi dhAraNe pR. 65 nAdhUGa upatApaizvaryAzIryAcAsu tayi, gayi rakSaNe ca pani stutau dayi dAna-gatimAni pUjAyAm hiMsA-dahaneSu ca tepRG kampane ca kSmAyaiG vidhUnane trapauSi lajjAyAm sphAyaiG opyAyai vRddhau gupi gopana-kutsanayoH tAyuGa saMtAnapAlanayoH abuG, rabuG zabde vali, valli saMvaraNe kabRG varNe klIbRG AdhASTye zali calane ca kSIbRG made kali zabda-saMkhyAnayoH valbhi bhojane kAza dIptau garima dhAzye bhASi vyaktAyAM vAci rami rAmasye ISi gatihiMsAdarzaneSu kAsRG zabdakutsAyAm DulabhiS prAptI bhAsi TubhrAsi TumlAsaG dIptau bhAmi krodhe rAsaG NAsRG zabde kSamauSi sahane Nasi kauTilye kamUDU kAnto bhyasi bhaye ayi, vayi, payi, mayi, nayi, | AGaH zasuG icchAyAm Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ihi ceSTAyAm Uhi takeM gAhoG viloDane glAhauG grahaNe dakSi zaidhye ca pR. 67 zikSi vidyopAdAne bhikSi yAJcAyAm dIkSi mauNDyejyopanayananiyamavratAdezeSu IkSi darzane ityaatmnepdinH| (433) pR. 69 dhuMg dhAraNe DuyAg yAbcAyAm DupacI pAke pR. 70 rAjaga TubhrAni dIptau bhanI sevAyAm raJjI rAge reTrA paribhASaNa-yAcanayoH veNUg gati-jJAna-cintA nizAmana-vAditragrahaNeSu catega yAcane prog paryAptI athobhypdinH| zriga sevAyAm NIMga prApaNe . hUMg haraNe mithug medhAhiMsayoH methaga saMgame ca cadega yAcane ubundRg nizAmane Nihaga, Nehag kutsAsaMnikarSayoH mihag, mehaga medhAhiMsayoH | meghag sagame ca. . ga bharaNe iMga karaNe 28 Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (434) budhag bodhane khanUg avadAraNe zapI Akroze cAyag pUjAnizAmanayoH vyayI gatau dhAvUg gatizuddhayoH dAzRg dAne laSI kAntau pR. 74 vyag saMvaraNe veMga tantusaMtAne pR. 75 haeNg spardhAzabdayoH / TuvapI bIjasaMtAne vahIM prApaNe Trozci gativRddhayoH pR. 77 vada vyaktAyAM vAci vasaM nivAse vRt yjaadyH| dyuti dIptau caSI bhakSaNe chapI hiMsAyAma tviSIM dIptau aSI, asI ganyAdAnayozca dAsRg dAne mAhRga mAne guhoga saMvaraNe ityubhypdinH| pR. 78 ruci abhiprItyAM ca ghuTiM parivartane ruTi, luTi, luThi pratIghAte zvitAG varaNe . nimidAG snehane nividAGa, nividAG mocane ca zubhi dIptau pR. 73 yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (435) zumi sancalane Nami, tubhi hiMsAyAm / srambhUG vizvAse bhrAG, tresuG avalaMsane dhvaMsuG gatau ca vRtuG vartane pR. 79 syandauG sravaNe vRdhUG vRddhau zRdhUG zabdakutsAyAm kRpauG sAmarthya vRt dyutaadyH| pR. 80 jvala dIptau kuca samparcanakauTilya pratiSTambhavilekhaneSu patla gatau mathe viloDane padlaM vizaraNagatyavasAdaneSu zadalaM zAtane . pR. 81 budha avagamane Tuvam udgiraNe bhramU calane kSara saMcalane cala kampane jala ghAtye Tala, Tvala vaiklavye SThala sthAne . hala vilekhane Nala gandhe bala prANanadhAnyAvarodhayoH pula mahattve kula bandhusaMstyAnayoH pala, phala, zala gatau pR. 82 hula hiMsAsaMvaraNayozca kruzaM AhAnarodanayoH kasa gato ruhaM janmani | rami krIDAyAm Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (436.) pahi marSaNe ut jvlaadyH| ghaTiS ceSTAyAm kSajuG gatidAnayoH vyathiSu bhayacalanayoH prathiS prakhyAne mradiS mardane skhadiS khadane kaduG, RduG, kladuGa vaiklavye Rpi kRpAyAm jitvariS sambhrame . aka kuTilAyAM gato. kakhe hamane aga kuTilAyAM gato rage zaGkAyAm lage saGge hage, halage, page, sage, STage, sthage saMvaraNe vaTa, bhaTa paribhASaNe | paTa na(na)tau . gaDa secane heDa veSTane laDa nihonmanthane phaNa, kaNa, raNa gato caNa hiMsAdAnayozca zaNa, zraNa dAne snatha, knatha, kraya, klatha hiNsaayaa| chada Urjane madai harSaglapanayoH STana, stana, dhvana zabde svana avataMsane cana hiMsAyAm . pR. 83 prasiS vistAre dakSi hiMsAgatyoH zrAM pAke smaM AdhyAne dR bhaye na naye STaka, staka pratIpAte caka tRptau ca Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMk smaraNe (437) - pR. 84 .| khyAMka pratha(kathAne jvara roge prAMka pUraNe cala kampane mAMka mAne hvala hamala calane jvala dIptau ca vRta ghaTAdayaH / iti bhvAdigaNaH / pa. << vIMk prajanakAntyasanakhAdane ca atha adaadignnH| dhuk abhigamane adaM, ptAMka makSaNe , puMk prasavaizvaryayoH tuMka vRttihiMsApUraNeSu bhAMka dIptau | yuk mizraNe yAMka prApaNe : ... / Nuk stutau bAMk gatimandhanayoH pR. 89 SNAMka zauce . snuk prasnavane zrAMka pAke...... TukSu, ru, kuMk zabde. drAMk kutsitamatau rudRk azruvimocane pAMka rakSaNe bhiSvapaMka zaye : lAMka AdAne dAMva lavane / ana, zvasak prANane kSNuk tenane Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakSaka bhakSahasanayoH daridrAk durgatau pR. 92 jAgRk nidrAkSaye pR. 93 cakAsRk dIpto pR. 94 zAsUk anuziSTau vacaM bhASaNe pR. 95 mRnauk zuddhau (438) | zIphU svapne pR. 100 . DhuMGka apanayane ghRDauk prANigarbhavimocane pRcaiG, pRjuG , pijuki samparcane vRki varjane Nijuki zuddhau pR. 101 zijuki avyakte zabde IDik stutI Irik gatikampanayoH Izik aizvarye vasik AcchAdane. AGaH zAsUki icchAyAm pR. 102 Asik upavezane kasuki gatizAtanayoH . Nisuki cumbane .. . cakSika vyaktAyAM vAci pR. 103 uNugak AcchAdane vidak jJAne pR. 96 hanaMka hiMsAgatyoH vazak kAntau . pR. 98 asaka bhuvi . .. athaatmnepdinH| iMDak adhyayane Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (439) ohAM gatau mAMDUk mAnazabdayoH . pR. 104 . STuMgak stutI bUMgk vyaktAyAM vAci pR. 105 dviIMk aprItI pR. 106 duhIka kSaraNe / dihIM upalepe / lihIk AsvAdane . DudAMgak dAne . DudhAMgak dhAraNe ca pR. 112. TuDubhaMgk poSaNe ca pR. 113 NijukI zauce ca vikI pRthagbhAve viSlaMkI vyAptI atha hAdayaH / huMk dAnAdanayoH atha divaadignnH| ohAMka tyAge jimIk bhaye pR. 109 hrIMk lajjAyAm pRk pAlanapuraNayoH divUca krIDAjayecchApaNidyutistutigatiSu jRS a'Sac jarasi . zoMca takSaNe Rk gatau doM choMca chedane Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44.) pyusaca dAhe paha, Suhac zaktI puSaMca puSTI poc antakamaNi brIDacU lajjAyAm nRtaic nartane kuthac pUtibhAve puthaca hiMsAyAm gudhac pariveSTane pR. 117 rAdhac vRddhau nyadhaMca tADane kSipaMca preraNe puSpaca vikasane tima, tIma, STima, STImaca AdrabhAve pivUca utau ucac samavAye luTac viloTane vidAMca gAtraprakSaraNe klidauca ArdrabhAve jimidAca snehane nividAca mocane ca kSudhaca bubhukSAyAm zudhaMca zauce krudhaMca kope vidhUc saMrAddhau RdhUc vRddhau * pR. 120 gRdhUc abhikAsAyAm raghauca hiMsAsarAdhdhyoH | tRpauc prItI hapauca haSamohanayoH | kupaca kroghe zrivUca gatizoSaNayoH SThivU zivUcU nirasane ipac gatau SNasUc nirasane knasUca havRti-dIptyoH ghasaica bhaye Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gupac vyAkulatve yupa, rupa, lupaca vimohane Dipac kSepe yUpaca samucchrAye lumac gAyeM zubhac saMcalne Nama, tubhac hiMsAyAm nazauca adarzane kuzac zleSaNe bhRza, aMzUc adhaHpatane | visacU preraNe .... . pR. 123 kRsac zleSe asUca kSepaNe yasUc prayatne nasUc mokSaNe tasU, dasUc upakSaye vasUca stambhe. vusac utsarge . musac khaNDane masaica pariNAme zamU, damUca upazame tamUc kAGkhAyAm zramUc khedatapasoH bhramUca anavasthAne vRzac varaNe kRzac tanutve ... zuSaMc zoSaNe duSaMca vaikRtye zliSaMca AliGgane pluSUc dAhe jitRSac pipAsAyAm tuSaM, hRSaca tuSTI kSamauca sahane madaica harSe klamUca glAnI muhauca vaicitye druhauca nighAMsAyAma ruSaca roSe Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SNuhoca uddiraNe SNihauca prItI pR. 125 dhUDoc prANiprasave duc paritApe dIDac kSaye dhIca anAdare mIMc hiMsAyAm lIMc zleSaNe DIc gatau bIMc varaNe pIDc pAne Ic gatau prIc prItI yujic samAdhau sunica visarge vRtUci varaNe padic goM pR. 127 vidica sattAyAm (442) khidic dainye yudhiMcU saMprahAre ano rudhiMca kAme budhiM, maniMca jJAne anic prANane janaici prAdurbhAve pR. 128 dIpaici dIptau tapic aizvarye vA raici ApyAyane ghuraiGa, raici jarAyAm dhUraiG, gUraici gatau sUraici tvarAyAm ghUrAdayo hiMsAyAm ca cUraici dAhe klizic upatApe liziMca alpatve kAzica dIptau pR. 129 zakIMca marSaNe zucagaic ,tibhAve Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 134 hiMTa gativRdhdhyoH raJjIMca rAge zapIMca Akroze mRSIca titikSAyAm pR. 130 NahIca bandhane iti divAdigaNaH / zrRMTa zravaNe TuduMTa upatApe pUMTa prItI smRT pAlane ca pR. 135 atha svaadyH| dhuMgaT abhiSave pR. 161 piMgaTU bandhane pR. 132 ziMgaT nizAne DumiMgTa prakSepaNe ciMgaT cayane dhU gaTu kampane pR. 133 stuMgaT AcchAdane iMgada hiMsAyAm vRgaT paraNe zaklaMT zaktI tika, tiga, SaghaT hiMsAyAm rAdhaM, sAdhaMTa saMsiddhau RdhUTa vRddhau AplaMT vyAptI tRpaTa prINane - pR. 136 dambhRT dambhe kRvuT hiMsAkaraNayo dhivuT nato nidhRSAT prAgalbhye TipiTa Askandane Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 137 azauTi vyAptI iti svaadyH| (444) | khidaMtu parighAte pizat avayave riM, pit gatau dhit dhAraNe kSit nivAsagatyo t preraNe mRt prANatyAge pR. 142 kRt vikSepe gat nigaraNe atha tudaadignnH| turdIt vyathane pR. 138 kSipIt preraNe bhrasjIta pAke pR. 139 dizIta atisanana kRSIt vilekhane mulaMtI mokSaNe pR. 140 vicIt kSaraNe vilaMtI lAbhe luplaMtI chedane lipIt upadehe likhat akSaravinyAse jarca, jharcatU paribhASaNe tvacat saMvaraNe Rcat stutI okhrazcaut chedane Rchat indriyapralayamUrtimAvayoH vichat gato pR. 143 uchat vivAse - prachat jJIpsAyAm / kRtait chedane Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (445.) ubjat Arjave sRjat visarge rujot bhaGge . bhujoMt kauTilye Tumasnot zuddhau . jarja, jharsat paribhASaNe udjhat utsarge nuDat gau kaDat made zubha, zumbhat zobhA dRmait pranthe Thumat vimohane kurat zabde kSurat vikhanane khurat chedane ca pRNat prINane tuNat kauTilye mRNat hiMsAyAma guNat gati-kauTilyayozca ghuNa, pUrNat bhramaNe NudaMta preraNe. palaMta avasAdane tRpha, tRmphat tRptau dRpha, dRmphat utkaleze gupha, gumphat granthane uma, ummat pUraNe . ghurat bhImArthazabdayoH purat agragamane murat saMveSTane surat aizvaryadIptyoH sphara, sphalat sphuraNe ilat gatisvapnakSepaNeSu calata vilasane cilata vasane vilat varaNe milat zleSaNe spRzat sasparza . ruzaM, rizat hiMsAyAma vizaMt pravezane mRzaMta Amarzane. Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kRDat ghasane lizaM, RSait gatau . kuDat bAlye ca iSat icchAyAm guDat rakSAyAma miSat sparddhAyAm pR. 148 vRhautu udyame juDat bandhe tRhau, tRhau,stRhau,stuhauta hiMsAyAm tuDat toDane luDa, thuDa, sthuDat saMvaraNe kuTata kauTilye vuDat utsarge ca guMt purISotsageM bruDa, bhruDat saMghAte pa. 147 dhrut gatisthairyayoH duDa, huDa, truDat nimajjane gut stavana cuNat chedane dhUt vidhUnane Dipata kSepe kucat saMkocane sphurat sphuraNe vyacat vyAjIkaraNe sphulat saMcaye. ca gujatU zabde athAtmanepadinaH / . ghuTat pratIpAte kuMG, kUr3at zabde cuTa, chuTa, truTat chedane guraiti udyame tuTat kalahakarmaNi pRGat vyAyAme muTata AkSepapramardanayoH huMDtu Adare sphuTat vikasane dhaMt sthAne puTa, luThat saMzleSaNe ovinaiti bhayacalanayoH Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (447) olaphreMDU, olasnaiti vrIDe | vRcaipa varaNe taJcUM , tajaupa saMkocane / dhvanjit saGge bhajoMpa Amardane juSaiti prItisevanayoH bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH . iti tudaadignnH| anaupa vyakti-mrakSaNa-gatiSu pR. 154 atha rudhAdigaNaH / ovinaipa bhayacalanayoH pR. 150 kRtaipa veSTane . rudhUpI AvaraNe undai kledane / pR. 151 ziSlaMpu vizeSaNe : ricupI virecane . piSlaMpa sacUrNane vicUpI pRthagbhAve hisu, tRhap hiMsAyAm yujUMpI yoge pR. 152 khidipa dainye zudapI saMpeSe vidiSu vicAraNe bhiMDapI vidAraNe bhiindhapi dIptau chidaMpI dvaidhIkaraNe iti rudhAdigaNaH samAptaH / uDhapI dIptidevanayoH utRdRSI hiMsA'nAdarayoH .. pR. 156 atha tanAdigaNaH / pRcaipa saMparke ... tanUyI vistAre Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUgA pavane (448) pR. 157 . | skuMgUz ApravaNe SaNUyI dAne kSaNam, kSiNUyI hiMsAyAm ktUgaz zabde pa. 158 dUgara hiMsAyAm RNUyI gato grahIz upAdAne tRNUyI adane ghRNUyI dIptau lugaz chedane vayi yAcane manUyi bodhana dhUgaz kampane stagaz AcchAdane iti tnaadignnH| pR. 163 gaz hiMsAyAm atha kryaadignnH| vagara varaNe jyAMza hAnI pR. 159 DukrIgara dravyavinimaye rIz gatireSaNayoH piMgz bandhane lIMz zleSaNe vhIM varaNe prIz tRptikAntyoH vAza gatau zrIMgaza pAke ku, mU, zaz hiMsAyAm mIMgasa hiMsAyAm pRz pAlanapUraNayoH muMgazu bandhane ..: . . | vRza ma(va)raNe Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUz marjane ca dara vidAraNe nRz vayohAnau naz naye gRza zabde Rz gato jJAMza avabodhane kSiSz hiMsAyAm nIz varaNe zrIz bharaNe heThara bhUtaprAdurbhAva mRDara sukhane (449) | Nabha, tumaz hiMsAyAma klizoz vibAdhane pR. 167 azaz mojane iSaz AbhIkSNye viSaz viprayoge muSaz steye puSaz puSTau kuSaz niSkarSe pR. 168 vRz saMmakto iti kryaadignnH| atha curaadignnH| pR. 169 curaNa steye. zranthaz mocanapratiharSayoH manthaz viloDane pranthaz saMdarbha kunthara saMkleze mRdA kSode pRNa pUraNe pR. 171 ghRNa sravaNe zvalka, vakaN bhASaNe gudhaz roSe bandhaMza kadhane 29 Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (450) nakka, dhakkaNa nAzane | vaTuN vibhAjane cakka, cukkaNa vyathane zuThaNa Alasye kuNU bandhane guThuNa veSTane arkaN stavane laDaN upasevAyAm pR. 172 sphuDuN parihAse pacuN vistAre olaDuN utkSepe mlecchaN mlecchane pIDaN gahane urjaN bala-prANanayoH taDaNa AghAte tuju, pijuN hiMsAbaladAnaniketaneSu, kaDuN khaNDane ca pUjaNa pUnAyAm cuDuN chedane tijaN nizAne maDuN bhUSAyAm vaja, vajaNa mArgaNasaMskAra-gatyoH bhaDuN kalyANe rujaNa hiMsAyAm IDaN stutau naTaN avasyandane caDuN kope tuTa, cuTa, cuTu, chuTaNa chedane | cUNa, tUNaNa saMkocane kuTTaNa kutsane ca zraNaN dAne puTa, muTaNa saMcUrNane cituNa smRtyAm luTaNa steye pusta, bustaNa AdarAnAdarayoH sphuTu(Ta)Na parihAse mustaNa saMghAte pR. 173 kRtaN saMzabdane Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (451) pR. 174 zrayaN pratiharSe pRthaNa prakSepaNe prathaNa prakhyAne chadaN saMvaraNe cudaN saMcodane miduN snehane chardaN vamane budhuN hiMsAyAma varSaNa chedana-pUraNayoH gardhaNa abhikAGkSAyAm bandha, badhaN saMyamane chapuN gatau kSapuN kSAnto TUpaNa samucchrAye DepaNa kSepe pu, DipuN saMghAte tarpaNa mAne bu, DibuNa kSepe tabuNa ardane : vaNa nikatane yamaNa pariveSaNe vyayaNa kSaye yatruNa saMkocane tilaN snehane jalaNa apavAraNe kSalaN zauce pulaNa samucchrAye bilaNa bhede talaNa pratiSThAyAm tulaNa unmAne dulaNa utkSepe bulaNa nimajjane mUlaNa rohaNe kala, kila, pilaN kSepe palaNa rakSaNe ilaN preraNe calaN bhRtau sAntvaNa sAmaprayoge dhUzaNa kAntIkaraNe lUSaNa hiMsAyAm rupaNa roSe - : Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492) jasuNa rakSaNe jabhuN nAzane bhakSaNa adane amaNa roge pakSaNa parigrahe caraNa asaMzaye pR. 175 pUraNa ApyAyane lakSINa darzanAGkanayoH dalaN vidAraNe jJANa mAraNAdiniyojaneSu paza, paSaNa bandhane bhUNa avakalkane puSaNa dhAraNe liguNa citrIkaraNe ghuSaNa vizabdane carcA adhyayane bhUSa, tasuNa alaGkAre aJcaNa vizeSaNe pR. 177 mucaN pramocane jasaNa tADane ajaNa pratiyatne trasaNa vAraNe majaN vizrANane vasaNa snehacchedAvaharaNeSu caTa, sphuTaN bhede dhrasaNa utkSepe pR. 176 asaN grahaNe ghaTaNa saMghAte lasaN zilpayoge yataNa nikAropaskArayoH arhaNa pUnAyAm zabdaN upasargAd bhASAviSkArayoH mokSaNa asane pvadaNa AsvAdane | loka, tarka, raghu, laghu, locU, mudaN saMsarge .. viccha, aju, tuju, piju, laja, Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (453) - suju, bhaju, paTa, puTa, luTa, ghaTa, bhrUNiNa AzAyAma ghaTu, vRta, putha, nada, vRdha, gupa, / citiNa saMvedane dhUpa, kupa, cIva, dazu, kuzu, basu, | vasti, gandhiN ardane pisu, kusu, dasu, vaha, vRhu, valha, | zamiNa Alocane ahu, vahu, mahuN bhAsArthAH pR. 179 athaatmnepdinH| gUriNa udyame yuNi jugupsAyAm laliNa IpsAyAm daMziNa dazane pR. 178 athaadntaaH| gaNi vijJAna yakSiNa pUjAyAm vaJciNa pralambhane aGkaN lakSaNe madiNa tRptiyoge sukha, duHkhaN taskriyAyAma vidiNa cetanAkhyAnanivAseSu racaN pratiyalne maniNa stambhe sucaNa paizUnye bali, bhaliNa AbhaNDane mAjaN pRthakkarmaNi diviNa parikUjane sabhAjaNa 'prItisevanayoH lakSiNa Alocane kUTaNa dAhe kUTiN apramAde paTa, vaTaN granthe zaThiNa zlAghAyAm kheTaN makSaNe kuNiNa saMkocane khoTaNa kSepe tuNiNa pUraNe pR. 180 Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (454) daNDaN daNDanipAtane gaNaNa saMkhyAne pataNa gatau vA vAtaNa gatisukha-sevanayoH kathaNa vAkyaprabandhe chedaNa dvadhIkaraNe gadaN garne andhaN dRSTyupaghAte stanaN garne dhvanaN zabde stenaNa cauyeM unaN parihANe rUpaNa rUpakriyAyAm bhAmaNa krodhe gomaNa upalepane sAmaNa sAntvane stomaNa zlAghAyAm vyayaNa vittapamutsarge sutraNa vimocane mUtraNa prasravaNe pAra, tIraNa karmasamAptau citraNa citrakriyA-kadAcidRSTyoH varaNa IpsAyAm zAraNa daurbalye kumAraNa krIDAyAm kalaN saMkhyAna-gatyoH zIlaNa upadhAraNe vela, kAlaN upadeze . patyUlaNa lavana-pavanayoH gaveSaNa mArgaNe pR. 181 mRSaNa kSAntI rasaNa AsvAdana-snehanayoH vAsaNa upasevAyAm nivAsaNa AcchAdane cahaNa karakane mahaNa pUjAyAm rahaNa tyAge spRhaNa IpsAyAm rUkSaNa pAruNye mRgaNi anveSaNe : Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athaNi upayAcane padaNi gatau saMgrAmaNi yuddhe zara, vIraNi vikrAnto satraNi saMdAnakriyAyAm sthUlaNi paribRMhaNe garvaNi mAne gRhaNi grahaNe kuhaNi vismApane yujaNa saMparcane lIN dravIkaraNe pR. 182 prIgaNa tarpaNe dhUgaNa kampane vRgNa AvaraNe . jaNa vayohAnau cIka, zIkaNa AmarSaNe mArgaNa anveSaNe pracaN samparcane ricaN viyojane ca bacaNa bhASaNe ( 495) arciNa pUjAyAm / vRnaiN varjane mRnauNa zaucAlaGkArayoH kaThuNa zoke kratha, ardiN hiMsAyAma pR. 183 vadiN bhASaNe chadaN apavAraNe AGaH sadaN gatau mAnaN pUjAyAm tapiN dAhe AplaN lambhane IraNa kSepe mRSiNa titikSAyAm ziSaNa asarvopayoge dhRSaN prapsahane hisuNa hiMsAyAm garhaNa vinindane SahaNa marSaNe iti curaadignnH| ET Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (456) atha NigantaprakriyA / / nAtha yAJcAyAm dadhi dhAraNe pR. 184 mudi harSe yuk mizraNe kurdi, gurdi (khurdi), gudi krIDAyAm ri gatau zrRMT zravaNe pR. 185 pR. 209 ju gatau pR. 206 vR varaNe chAM gato ka vikSepe pR. 189 . knUyi zabde pR. 190 iMk smaraNe 12 daiva zodhane dAMv vane pR. 211 gRha grahaNe graha upAdAne iNk gatau iti nnigntprkriyaa| praccha jIpsAyAm haya gatau aya ynglubntprkriyaa| pR. 204 spardha saMgharSe pR. 205 gAdhU pratiSThAlipsAgrantheSu harya gati-kAntyoH pR.213 | tUrvI, dhUrvI, dUrvI, pUrvI hiMsAyAm / iti ynglubntprkriyaa| - Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (467). atha knnddvaadignnH| caraNa , varaNa gatau pR. 223 curaNa caurye kaNDUg gAtravigharSaNe turaNa svarAyAm mahIG pUjAyAm muraNa dhAraNe poSaNe ca valgu pUjA-mAdhuryayoH gadgad vAkskhalane asu, asam upatApe ca elA, kelA, khelA vilAse leMTa , loT dhautyeM dIptau liT alpakutsanayoH iras , iraja, irag IrSyArthAH lATa jIvane uSam prabhAtImAve hRNIG lajjA-roSayoH ved dhautya svapne ca rekhA zlAghAsAdanayoH medhA AzugrahaNe pR. 224 kuSum kSepe dravas paritApa-paricaraNayoH magadh pariveSTane tiras antardhI nIca dAsye agad nIrogatve tantas, pampas duHkhe uras balAyeM sukha, duHkha taskriyAyAm taraNa gatI sapara pUjAyAm payas prasRtau arara ArAkarmaNi sambhUyas prabhUtamAve miSan cikitsAyAm ambara, sammara sambharaNe miSNa upasevAyAm iti knnddvaadignnH| iSudh zaradhAraNe - samAzo'yaM dhAtupAThaH Page #769 -------------------------------------------------------------------------- Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // arham // dharmadIpikAyA uttarArdhasya sUtrAnukramaNikA / a akakhAdyaSAnte pAThe vA akaTU ghinozvaraH agnicityA aghaJkyabalacyajervI aghoSe ziTaH aGAd nirasane NiG ahino ho ghaH pUrvAt a. pA. bhRtaH bhataH pratyayAt lukU / 2 / 3 / / 4 / 2 / / 5 / 1 / / 4 / 8 / / 4 / 1 / / 3 / 4 / / 4 / 1 / 5 / 1 / 3 / / 5 / 1 / ac aci acitte Tak ajAteH zIle aTyarttisUtrimUtrisUcyazUrNoH / 3 / 4 / 5 / 1 / / aD dhAtorAdihyastanyAM cAmAGA / 4 / 4 aNigi praannikrtRkaanaapyaannigH| 3 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 2 / / 1 / / . sU. pR. 80 / 50 1 70 37 / 272 2 / 35 45 / 18 " 38 / 219 34 / 134 49 / 278 15 / 278 83 / 283 154 / 294 10 / 198 29 / 7 107 / 242 82 / 179 85 / 5 Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (460) a. pA. sU. pR. amaH zityut / 4 / 2 / 89 / 68 adazcATa / 4 / 4 / 90 / 84 adurupasargAntaro NahinumInAneH / 2 / 3 / 77 / 5 ado'nannAt / 5 / 1 / 150 / 293 adyatanI / 5 / 2 / 4 / 11, 253 adyatanyAM vA tvAtmane / 4 / 4 / 22 / 97 adyarthAccAdhAre / 5 / 1 / 12 / 227 adhISTau . / 5 / 4 / 32 / 266 anaTU / 5 / 3 / 124 / 384 anato'nto'dAtmane / 4 / 2 / 114 / 13 anadyatane zvastanI / 5 / 3 / 5 / 9 anadyatane hyastanI anAto nazcAnta RdAdyazausaMyogasya / 4 / 1 / 19 / 32 anAdezAderekavyaJjanamadhye'taH / 4 / 1 / 24 / 28 anunAsike ca cchvaH zuTa / 4 / 1 / 108 / 194 anupasargAH kSIvollAgha-kRza-parikRza phullotphullasaMphullAH / 4 / 2 / 80 / 310 anoH karmaNyasati / 3 / 3 / 81 / 237 Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (461) __ a. pA. su pR. anojaneDaH / 5 / 1 / 168 / 296 anto no luk / 4 / 2 / 94 / 91 anyathaivaMkayamitthamaH kamo'narthakAt / 5 / 4 / 50 / 390 anvApareH / 3 / 3 / 34 / 229 apaskiraH / 3 / 3 / 30 / 228 amivyAptau bhAve'najin / 5 / 3 / 90 / 376 amAvyayAt kyan ca / 3 / 4 / 23 / 214 amo'kamyamicamaH / 4 / 2 / 26 / 188 ayadi smRtyarthe bhaviSyantI / 5 / 2 / 9 / 254 ayi raH / 4 / 1 / 6 / 103 atirIblIhroknUyikSmAyyAtAM / 4 / 2 / 21 / 175 aheM tRc / 5 / 4 / 37 / 278 a)'c / 5 / 1 / 91 / 284 avahasAsaMsroH / 5 / 1 / 63 / 280 / 5 / 3 / 133 / 386 aviti vA / / 1 / 75 / 75 bhavitparokSAseTyavoreH / 4 / 1 / 23 / 117. bhavivakSite / / 5 / 2 / 14 / 255. puH Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (462) ___ a. pA. sU. pR. avyApyasya mucermog vA / 4 / 1 / 19 / 196 azavi te vA / 3 / 4 / / 44 azityassanNakacNakAnaTi / 4 / 3 / 77 / 92 azraddhA'marSe'nyatrApi / 5 / 4 / 15 / 262 asamAnalope sanballaghuni De / 4 / 1 / 63 / 171 asarUpo'pavAde votsargaH prAk / / 5 / 1 / 16 / 277 asa ca lauraye / 4 / 3 / 115 / 220 asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / 98 asyAderAH parokSAyAm / 4 / 1 / 68 / 24 asaMyogAdoH / 4 / 2 / 86 / 69 kteH A AGaH zIle / 5 / 1 / 96 / 285 AGo jyotirudramane / 3 / 3 / 52 / 233 AGo yamahanaH sve'Gge ca / 3 / 3 / 86 / 238 AGo yuddhe / 5 / 3 / 43 / 373 A ca hau / 4 / 2 / 101 / 108 AtAmAte AthAmAthe AdiH / 4 / 2 / 121 / 12 A tumo'syAdiH kRt / 5 / 1 / . 1 / 269 Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ a. pA. sU. pR. Ato Do'hAvAmaH / 5 / 1 / 76 / 282 Ato Nava auH / 4 / 2 / 120 / 14 At sandhyakSarasya / 4 / 2 / 1 / 26 AditaH / 4 / 4 / 71 / 313 AdhArAccopamAnAdAcAre / 3 / 4 / 24 / 216 AdhArAt / 5 / 1 / 137 / 291 AdhArAt / 5 / 4 / 68 / 395 AmaH kRgaH / 3 / 3 / 75 / 236 AyudhAdibhyo dhRgo'daNDAdeH / 5 / 1 / 94 / 285 Arambha / 5 / 1 / 10 / 276 AziSi tuhyostAtaG / 4 / 2 / 119 / / 5 AziSi nAthaH / 3 / 3 / 36 / 229 AziSi hanaH / 5 / 1 / 80 / 283 AziSINaH / 4 / 3 / 107 / 87 AziSyAn / 5 / 1 / 70 / 281 AziSyAzI:-paJcamyau / / 5 / 4 / 38 / 8 AzIH kyAt kyAstAm kyAsusAsumuvapirapilapitrapiDipidabhicamyAnamaH / 5 / 1 / 20 / 219 Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsyaTi-baja-yajaH kyap AhAvo nipAnam ___ a. pA. su. pR. / 5 / 3 / 97 / 378 / 5 / 3 / 44 / 373 ikistiva svarUpArthe / 5 / 3 / 138 / 387 iko vA / 4 / 3 / 16 / 86 iDitaH kartari / 3 / 3 / 22 / 226 iDito vyaJjanAdyantAt / 5 / 2 / 44 / 301 iDo'pAdAne tu Tid vA / 5 / 3 / 19 / 368 icchArthe saptamI-paJcamyau / 5 / 4 / 27 / 261 iTa Iti / 4 / 3 / 71 / 18 iT sijAziSorAtmane iDet pusi cAto luk / 4 / 3 / 94 / 14 iNaH / 2 / 1 / 51 / 87 iNikorgA / 4 / 4 / 23 / 87 indhyasaMyogAt parokSA kidvat / 4 / 3 / 21 / 32 irammadaH / 5 / 1 / 127 / 290 idaridraH / 4 / 2 / 98 / 91 izva sthAdaH / 4 / 3 / 41 / 60 iSo'nicchAyAm / 5 / 3 / 112 / 381 isAsaH zAso'vyaJjane / 4 / 4 / 118 / 91 Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (199) IgitaH I ca gaNaH Iya'jane'yapi IzIDaH sedhvesvadhvamoH / 4 / 1 / 17 / 180 / 4 / 3 / 97. / 201 / 4 / 4 / 87 / 101 uta aurviti vyanjane'dveH / 4 / 3 / 59 / 88 uti zavahadbhyaH katau bhAvArambhe / 4 / 3 / 23 / 306 utsvarAd yujerayatataspAtre / 3 / 3 / 26 / 227 udaH pacipatipadimadeH / 5 / 2 / 29 / 299 udako'toye / 5 / 3 / 135 / 387 uditaH svarAno'ntaH / 4 / 4 / 98 / 28 udo'navehe / 3 / 3 / 62 / 234 upapIDa-rudha-karSastatsaptamyAH / 5 / 4 / 75 / 397 upasargasyAyo / 2 / 3 / 100 / 64 upasargAt sumsuksostustubho'Tyapyadvive / 2 / 3 / 39 / 131 upasargAdasyoho vA / 3 / 3 / 25 / 227 upasargAzAtaH: / 5 / 3 / 110 / 38. 30 Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (466) - a, pA. sU. pR. upasargAdAto Do'zyaH / / 1 / 56 / 279 upasargAd daH kiH / 5 / 3 / 87 / 376 upAt / 3 / / 3 / 58 / 234 upAt kiro lavane / 5 / 4 / 72 / 396 upAt sthaH / 3 / 3 / 83 / 238 upAntyasyAsamAnalopizAstra dito De / 4 / 2 / 35 / 170 / 4 / 3 / 34 / 193 uvarNAt / 4 / 4 / 98 / 311 uvarNAdAvazyaka / 5 / 1 / 19 / 269 ubhoH / 4 / 3 / 2 / 56 upAntye ud duSo gau arthAt pUHzuSaH aAdibhyaH kartuH / 4 / 2 / 40 / 186 / 5 / 4 / 70 / 395 / 5 / 1 / 136 / 291 / RtaH RtaH svare vA Rto'tra / 4 / 4 / 79 / 22 / 4 / 3 / 4.3 / 91 / / 1 / 38 / 19 : Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) . a. pA. . . . Rto riiH| / 4 / 3.1:109 / 201 Rd RvarNasya / 4 / 2 / 37 / 173 RdupAntyAdakRpicUdRcaH / 5 / 1 / 41 / 273 Rdha It . / 4 / 1 / 17 / ' 194 RmatAM rIH / 4 / 1 / 15 / 20.. RralalaM kRpo'kRpITAdiSu / 2 / 3 / 99 / 79 RtvAdereSAM to no'praH / 4 / 2 / 68 / 307 RvarNadRzo'Gi RvarNavyaJjanAntAd dhyaN / 5 / 1 / 17 / 269 RvarNa,yUguMgaH kitaH / 4 / 4 / 17 / 191. RvRnye'da iT / 4 / 4 / 80 / 24. RsmipUGaJjazaukRgRdhRpracchaH / 4 / 4 / 44 / 193 RHzadapraH / 4 / 4 / 20. / 164 R-hI-ghrA-dhA-trondanud-vintervA / 4 / 2 / 76 / 309 / 4 / 4 / 116 / 29 Rtau viGatIra dichistambhU cUmchAcU Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (468) ladiDhyatAdipuNyAdeH parasmai / 3 / 4 / 64 / 46 kriye ekadvibahuSu / ekapAtau karmakriyayaikAkarma / 4 / 4 / 86 / 249 ekasvarAdanusvAretaH / 4 / 4 / 56 / 14 etAH zitaH / 3 / 3 / 10 / 7 etyastervRddhiH / 4 / 4 / 30 / 86 eSAmILaJjane'daH / 4 / 2 / 97 / 108 eSyatyavadhau dezasyArvAgbhAge / 5 / 4 / 6 / 259 o bhono'psarasaH otaH zye oSThyAdur / 3 / 4 / 28 / 217 / 4 / 2 / 103 / 115 / 4 / 4 / 117 / 109 kagevanUnanaiRSakasrajaH kaNDvAdestRtIyaH kathami saptamI ca kA / 4 / 2 / 25 / 188 / 4 / 1 / / 9 / 224 / / 4 / 13 / 261 Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. su pR. kadAkonavA / 5 / 3 / / / 257 kamarNika / 3 / 4 / 2 / 64 karaNakriyayA kacit / 3 / 4 / 94 / 251 karaNAda yajo bhUte / 5 / 1 / 158 / 295 karaNAdhAre / 5 / 3 / 129 / 385 karaNebhyaH / 5 / 4 / 64 / 395 kartari / 5 / 1 / 3 / 275 kartaryanadbhyaH zat kartuH kvin galbhaklIbahoDAt tuGit / 3 / 4 / 25 / 216 kartuH khaz / 5 / 1 / 117 / 289 karturnIva-puruSAd naz-vahaH / 5 / 4 / 69 / 395 kaNin / 5 / 1 / 153 / 294 kartRsthAmUrtA''pyAt / 3 / 3 / 40 / 230 karmaNo'Na / 5 / 1 / 72 / 282 karmaNo'N / 5 / 3 / 14 / 368 karmaNyagnyarthe / 5 / 1 / 165 / 295 kaSeH kRcchU-gahane / 4 / 4 / 67 / 312 kaSTakakSakRcchrasatragahanAya pApe kramaNe. / 3 / 4 / 31 / 214 Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470) . a. pA. sU. pR. kAmoktAvaJciti / 5 / 4 / 26 / 264 kAraNam / 5 / 3 / 127 / 384 kAlasyAnahorAtrANAm / 5 / 4 / 7 / 260 kAlena tRSyasvaHkriyAntare / 5 / 4 / 2 / 399 kiMkilAstyarthayobhaviSyantI / 5 / 4 / 16 / 262 kiMvRtte lipsAyAm / 5 / 3 / 9 / 297 kiMvRtte saptamIbhaviSyantyau / 5 / 4 / 14 / 262 kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH / 5 / 1 / 10 / 284 kuTAdedvidagit / 4 / 3 / 17 / 146 kupyabhidyodhyasidhyatiSyapuSyayugyAjyasUrya nAmni / 5 / 1 / 39 / 272. kumArazIrSANNin / 5 / 1 / 82 / 283 kuSirabjeApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / 167 kUlAdudrunodvahaH / 5 / 1 / 122 / 290 kUlAbhrakarISAt kaSaH / 5 / 1 / 110 / 288 kRgaH khanaTa karaNe / 6 / 1 / 129 / 297 kRgaH za ca vA / 5 / 3 / 100 / 378 kRgaH supuNyapApakarmamantrapadAt / 5 / 1 / 162 / 295 kRgastanAderuH / 3 / 4 / 83 / 68 kRgo yi ca / 4 / 2 / 8 / 68 Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRraH zvastanyAm kRvRSimRjizaMsigRhiduhi japo vA ktaktavatU To gurorvyaJjana' t kyaH ziti kyo navA kyani kRgo'vyayenAniSToktau kvA mau kRtacUnanRtacchrutRdo'sicaH sAdervA / 4 / 1 kRtA smaraNAtinihatre parokSA / 5 / 2 / / 3 3 / kyaGAzIrye kramo dIrghaH parasmai kramo'nupasargAt krayArthe krayyaH kyAdeH ( 471 ) kanyAt-krayAd vAvAvipArtho dhAtuH a. pA. / 5 / 4 / / 5 / 1 / / 5 / 1 / / 5 / 3 / / 3 / 4 / sU. pR. / 5 / 1 / / 3 / 3 / 84 68 1-800 50 / 116 11 / 254 46 / co 42 / 273 174 / 306 106 / 379 70 / 243 43 / 231 112 / 215 10 / 22 / 3 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 2 / 109 / 48 47 / 232 / 3 / 3 / / 4 / 3 / 91 / 271 / 4 / 79 / 199 151 / 293 38 Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. kriyAvyatihAre'gatihiMsA- / 3 / 3 / krIDo 'kUnane / 3 / 3 / kutsaMpadAdibhyaH kvip / 5 / 3 / klIbe ktaH / 5 / 3 / / 5 / 1 / 5 / 1 / kvacit vip sva khato uDare kekavakavaM ca khityanavyayAruSo montaH (807) ruNam cAbhIkSNaye khyAte dRzye ga gatyarthA karma kapivabhujeH gatyarthAt kuTile gandhanAvakSepa sevA sAhasapratigamahanajanakhanaghaH svare' gamiSadyapazcchaH gameH kSAta mo'nAtmane / 5 / 3 / / 3 / 2 / / 5 / 4 / 5 / 2 / / 5 / 1 / / 3 / 4 / / 3 / 3 / 14 / 2 / / 4 / 2 / / 3 / 3 / 34 / 4 / su. pU. 16 / 226 33 / 228 114 / 381 123 / 383 171 / 296 148 / 293 137 / 387 111 / 289 48 / 390 8 / 254 1 / 277 1 / 198 76 / 236 44 / 103 / 54 48 55 / 233 51 / 49 Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha. pA. . su. pR. gasyakA / 5 / 1 / 66 / 281 gahoH / 4 / 1 / 40 / 17 gAtrapuruSAt snaH / 5 / 4 / 19 / 393 gApApaco bhAve / 5 / 3 / 95 / 377 gApAsthAsAdAmAhAkaH / 4 / 3 / 96 / 14 gAH parokSAyAm / 4 / 4 / 26 / 99 gAyo'nupasargAt Tak / 5 / 1 / 74 / 282 guNo'redot / 3 / 3 / 2 / 3 gupaudhUpavicchipaNipanerAyaH / 3 / 4 / 1 / 44 guptino gardAkSAntau san / 3 / 4 / 5 / 195 gurunAmyAderanRcchUrNoH / 3 / 4 / 48 / 30 gRhNo'parokSAyAM dIrghaH / 4 / 4 / 34 / 161 gRlupasadacarajapanamadazadahaH- / 3 / 4 / 12 / 19e / gehe grahaH / 5 / 1 / 15 / 279 gocarasaMcaravahabajavyajakhalA- / 5 / 3 / 131 / 385 gohaH svare / 4 / 2 / 42 / 72 grahaguhazca sanaH / 4 / 4 / 19 / 192 grahavazvabhrasjapracchaH / 4 / 1 / 84 / 138 grahAdibhyo Nin / 5 / 1 / 53 / 279 glo-hA-cyA / 5 / 3 / 118 / 382 Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTAdehasvo dIrghastu vA- ghaslaMsanadyatanIghanacali (474) a. pA. su. , / 4 / 2 / 24 / 176 / 4 / 4 / 17 / 176 / 2 / 3 / 36 / 54 / 4 / 4 / 68 / 313 / 5 / 1 / 18 / 280 / 4 / 3 / 98 / 201 ghasvasaH / ghuSeravizabde ghrAdhmApATdhedRzaH zaH ghrAdhmoryaGi * pitraH pIpya / 4 / 1 / 33 / 187 Dau sAptahivAvahicAcalipApati / 5 / 2 / 38 / 300 cakSo vAci kazAMga khyAMga / 4 / 4 / 4 / 102 gharaphalAm / / 4 / 1 / 53 / 199 carerAGastvagurau / 5 / 1 / 31 / 272 careSTaH / 5 / 1 / 138 / 291 carmodarAta pUreH / 5 / 4 / 56 / 392 calyAhArArthebudhayudha- / 3 / 3 / 108 / 242 cahaNaH zAThye / 4 / 2 / 31 / 189 citidehAvAsopasamAdhAne- / 5 / 3 / 72 / 374 citte vA / 4 / 2 / 41 / 186 Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citre . . cisphuro vA curAdibhyo Nica ceH kirvA celArthAt knopeH dhyarthe ka pyAd bhUkRgaH cyarthe bhRzAdeH stoH / 5 / 4 / 19 / 236 / 4 / 2 / 12 / 186 / 3 / 4 / 17 / 169 / 4 / 1 / 36 / 1 / 5 / 4 / 58 / 392 / 5 / 3 / 140 / 388 / 3 / 4 / 29 / 217 chAzo / 4 / 4 / 12 / 311 jAguH kiti jAgruSasamindhernavA jAjJAjano'tyAdau jAtuyadayadAyadau saptamI jAyApatezcinhavati jighrateriH nivipUnyo halimujakarake abhramavamatrasaphaNasyamasvana- RSo'tR: / 4 / 3 / 6 / 93 / 3 / 4 / 49 / 93 / 4 / 2 / 104 / 127 / 5 / 4 / 17 / 262 / 5 / 1 / 84 / 284 / 4 / 2 / 38 / 185 / 5 / 1 / 43 / 273 / 4 / 1 / 26 / 81 / 5 / 1 / 173 / 297 Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jergi:sanparokSayoH jyAvyadhaH kGiti jyAvyevyadhinyacivyatheriH JiruNamo Jic te JiNavin jvala-havala-hAla-glA-snA vanU - / Ja padastaTuk ca Niti ngiti ghAt Ta TUveghAzAcchAso vA vezvervA Tvito'yuH DAclohitAdibhyaH pit sheroyaiditaH ktayoH ( 471 ) Dita strimak tatkRtam Naka-tRcau a. pA. / 4 / 1 / / 4 / 1 / / 4 / 1 / 4 / 2 / 4 1 4 / 3 / 4 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 3 / 5 / 3 / / 3 / 4 / / 3 / / 3 / 4 / / 4 / 4 / / 4 / 3 / / 5 / 1 / 1 sU. {. 35 / 20 81 / 113 71 / 74 32 / 189 / 248 6 6 / 126 0 01 / 97 50 / 29 184 100 / 67 / 17 59 / 25 83 / 379 30 / 217 61 / 311 84 / 375 48 / 277 Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (477) a. pA. sU. pR. NAvajJAne gamuH / 4 / 4 / 24 / 190 Nij bahulaM nAmnaH kRgAdiSu / 3 / 4 / 42 / 220 Nin cAvazyakAyamaNyeM / / 5 / 4 / 26 / 278 NivettyAsazranthaghaTTavanderanaH / 5 / 3 / 111 / 380. NizridrukamaH kartari GaH / 3 / 4 / 58 / 21 NisnuzyAtmanepadAkarmakAt / 3 / 4 / 92 / 251 NeraniTi / 4 / 3 / 83 / 170. jau krIjIGaH / 4 / 2 / 10 / 186 gau Gasani Nau dAntazAntapUrNadastaspaSTacchannajJaptam / 4 / 4 / 74 / 314 gau mRgaramaNe / 4 / 2 / 11 / 189. tatra vasu-kAno tadvat / 5 / 2 / 2 / 267 tatsApyAnApyAta karmamAve- / 3 / 3 / 21 / 243 tanaH kye / 4 / 2 / 63 / 246 tanavyadhIzvasAtaH / 5 / 1 / 64 / 281 tanbhyo vA tathAsi nNozca / 4 / 3 / 18 / 297 1. tapasaH kyan / 3 / 4 / 36 / 219 Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to: kanutApe ca * tapastapaHkarmakAt tavyAnIyau tikkRtau nAmni ti copAnnasyAto'noduH tiryacApavarge tirvA SThivaH tivAM NavaH parasmai tiSThateH tudAdeH zaH tumarhrAdicchAyAM sannatatsanaH tRSidhRSisvapo naji tRhaH zrAdIt ( 478) a. pA. / 3 / 4 / / 3 / 4 / / 5 / 1 / / 5 1 / / 4 / 1 / / 5 / 4 / / 1 / / 4 / 2 / / 4 / 2 / / 3 / 4 / / 3 / 4 / / 5 / 2 / / 4 / 3 / / 4 / 1 / tatrapaphalabhajAm te kRtyAH tyadAdyanya samAnAdupamAnAd- / 1 / 1 / trasi - gRdhi - dhRSi - kSipaH kanuH / 5 / 2 / trINi trINyanyayuSmadasmadi / 3 / 3 tha ye nA : / 5 / 1 / sU. 91 / 247 85 / 252 27 / 271 61 / 282 54 / 199 85 / 400 43 / 51 117 / 95 39 / 185 81 / 137 21 / 191 80 / 305 62 / 155 25 / 25 47 / 274 152 / 294 32 / 299 17 / 2 pR. / 4 / 1 / 29 / 133 Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .da ... a. pA. sU. pR. dat. .. / 4 / 4 / 10 / 311dambhaH . / 4 / 1 / 28 / 136 dambhI dhipa dhI / 4 / 1 / 18 / 194 dayAyAskAsaH / 3 / 4 / 47 / 65 daridro'dyatanyAM vA / 4 / 3 / 76 / 92 dazcAGaH / 5 / 1 / 78 / 283 daMzasamnaH zavi / 4 / 2 / 49 / 37 dazestRtIyayA / 5 / 4 / 73 / 296 dAgo'svAsyaprasAravikAze / 3 / 3 / 53 / 231. dA-dhe-si-zada-sadoruH / .5 / 2 / 36 / 300 didhud-dhjjgjjuhuuvaamaadd-| 5 / 2 / 83 / 306divAdeH zyaH / 3 / 4 / 72 / 114dIpajanabudhipUritAyipyAyo vaa| 3 / 4 / 67 / 65 dIya dIGaH kiti svare / 4 / 3 / 93 / 125 dIptijJAnayatnavimatyupasamA- / 3 / 3 / 78 / 237 dIrghamavo'ntyam / 4 / 1 / 103 / 161 dIrghazcciyayasyeSu ca / 4 / 3 / 18 / 20 duyorU ca / 4 / 2 / 77 / 309 dAvihaligahoinnyAtmane vA :- ...... .... sa . ...... / 4 / 1 r t..73 Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480) ___ a. pA. sU. pR. duherDeghaH / 5 / 1 / 145 / 293 duHsvISataHkRtchrAkRcchrArthAt khl| 5 / 3 / 139 / 387 dRti-nAthAt pazAviH / 5 / 1 / 97 / 285 davRgastujuSaitizAsaH / 5 / 1 / 40 / 273 dRzaH kvanip / 5 / 1 / 166 / 296 derdigiH parokSAyAm / 4 / 1 / 32 / 59 deva-vAtAdApaH / 5 / 1 / 99 / 286 devArcAmaitrIsaMgamapathikartRkama ntrakaraNe sthaH / 3 / 3 / 60 / 234 dyuteriH / 4 / 1 / 41 / 77 yubhyo'dyatanyAm / 3 / 3 / 44 / 78 dvitIya-turyayoH pUrvI / 4 / 1 / 42 / 7 dvitIyayA / 5 / 4 / 78 / 398 dvitIyAyAH kAmyaH / 3 / 4 / 22 / 214 dvile hAH / 1 / 1 / 87 / 76 dvirdhAtuH parokSA prAk tu svare svaravidheH / 4 / 1 / 1 / 7 dvayuktalakSapaJcataH / 4 / 2 / 93 / 91 dvayuktopAntyasya ziti svare / 4 / 3 / 14 / 204 Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (481) _____ a. pA. sU. pR. dhanurdaNDatsarulAGgalAGkuzarTiya TizaktitomaraghaTAd grahaH / 5 / 1 / 92 / 285 dhAgaH / 4 / 4 / 15 / 311 dhAgastathozca / 2 / 1 / 78 / 111 dhAtoH kaNDvAderyak / 3 / 4 / / 223 dhAtoranekasvarAdAm parokSAyAH kRmvasti cAnu tadantam 3 / 4 / 46 / 92 dhAtoH sambandhe pratyayAH / 5 / 4 / 41 / 266 dhAyyApAyyatAnAyyanikAyya mRgmAnahavirnivAse / 5 / 1 / 24 / 270 dhArIGo'kRcchre'tara / 5 / 2 / 25 / 298 dhAradhar ca / 5 / 1 / 113 / 288 dhuhasvAraluganiTastathoH / 4 / 3 / 70 / 37 dhUgauditaH / 4 / 4 / 38 / 23 dhUguprIgonaH / 4 / 2 / 18 / 182 / 4 / 4 / 85 / 22 dhRSazasaH pragalbhe / 4 / 4 / 66 / 312 dhUgasustoH parasmai na karmaNA nica / 3 / 4 / 250 Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na kavateryaGaH nagarAdagaje ( 482 ) a. pA. / 4 / 1 / / 5 / 1 / / 3 / 1 na gRNAzubharucaH nagnapalitapriyAndhasthUlasubhagADhyatadantAccyarthe'cyerbhuvaH khiSNu khukaJau na janavadhaH naJo'niH zApe na DhIzIpUrdhRSividikhidi mida: / 5 / 1 / / 4 / 3 / / 5 / 3 / / 4 / 3 / na NiG-yasUda-dIpa-dIkSaH / 5 / 2 / na disyoH / 4 / 3 / / 5 / 2 / nau pRSToktadvat nandyAdimyo'naH / 5 / 1 / navorvA / 5 / 2 / / 3 / 3 / na prAdirapratyayaH namovarivazcitraGo 'sevA''zcarye / 3 / 4 / / na vayo y navA kvaNa-yama- isa-svanaH navA parokSAyAm / 4 / 1 / / 5 / 3 / / 8 / 8 / su. I. 47 / 198 87 / 284 13 / 200 128 / 297 54 / 127 117 / 382 27 / 306 45 / 301 61 / 103 7 / 256 52 / 279 18 / 216 4 / 1 37 / 219 73 / 74 48 / 374 5 1102 Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (483) __ a. pA. sU. pR. navA bhAvArambhe / 4 / 4 / 72 / 313 na vRddhizcAviti kiDallope / 4 / 3 / 11 / 278 na vRdbhayaH / 4 / 4 / 15 / 79 na zasadadivAdiguNinaH / / 4 / 1 / 30 / 38 nazaH zaH / 2 / 3 / 78 / 121 nazeneza vA'Gi / 4 / 3 / 102 / 121 nazo dhuTi / 4 / 4 / 109 / 121 na zivajAgRzasakSaNamyeditaH / 4 / 3 / 49 / 38 nADIghaTIkharImuSTinAsikAvAtAd dhmazca / 5 / 1 / 120 / 289 nAnadyatanaH prabandhAsattyoH / 5 / 4 / 5 / 259 nAmino'kalihaleH / 4 / 3 / 51 / 20 nAmino guNo'kDiti / 4 / 3 / 1 / 3 nAmnA grahAdizaH / 5 / 4 / 83 / 400 nAmni puMsi kaH / 5 / 3 / 121 / 383 nAmno gamaH khaDDau ca vihAyasastu vihaH / 5 / 1 / 131 / 290 nAmno dvitIyAd yatheSTam / 4 / 1 / 7 / 224 nAmno vadaH kyap ca / 5 / 1 / 35 / 272 'nAmyupAntyaprIkRgRjJaH kaH / 5 / 1 / 14 / 289 Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (484) __ a. pA. su. pR. nAsattvAzleSe / 3 / 4 / 17 / 122 nigavAde mni / 5 / 1 / 11 / 280 nighodghasaMghodyanApaphnoSaghnaM ni mitaprazastagaNAtyAdhAnAGgAsannam / 5 / 3 / 36 / 361 nijAM zityet / 4 / 1 / 57 / 113 ninda-hiMsa-kliza-khAda-vinAzi vyAmASAsUyAnekasvarAt / 5 / 2 / 68 / 303 nindye vyASyAdin vikriyaH / 5 / 1 / 159 / 295 nimIlyAdi-meGaH tulyakartRke / 5 / 4 / 46 / 389 nimUlAt kaSaH / 5 / 4 / 62 / 393 nirameH pU-vaH / 5 / 3 / 21 / 369 nirgo deze / 5 / 1 / 133 / 291 nivizaH / 3 / 3 / 24 / 227 nivisvanvavAt / 4 / 4 / / 310 niSkuSaH / 4 / 4 / 39 / 167 nihave jJaH / 3 / 3 / 18 / 235 nIdAMkzasUyuyujastutudasisicami hapaMtapAnahastraTa / 5 / 2 / 88 / 306 nupracchaH / 3 / 3 / 54 / 233 Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (485) __ a. pA. sU. pR. nRt-khan-raJjaH zilpinyakaTa / / / 1 / 15 / 281 neAdApatapadanadagadavapIvahIzamUcimyAtivAtidrAtipsAtisyatihantidegdhau / 2 / 3 / 79 / 42 nernada-gada-paTha-svana-kvaNaH / 5 / 3 / 26 / 369 nyabhyupavezciot / 5 / 3 / 42 / 373 nyAyAvAyAdhyAyodyAvasaMhArAvahArAdhAradArajAram / 5 / 3 / 134 / 386 paciduheH / 3 / 4 / 87 / 250 paJcamyarthahetau / 5 / 3 / 11 / 257 paJcamyAH kRm paJcamyA tvarAyAm . / 5 / 4 / 77 / 398 paNermAne / 5 / 3 / 32 / 370 pada-runa-viza-spRzerghaJ / 5 / 3 / 16 / 368 padAntaragamye vA / 3 / 3 / 99 / 241 padAsvairibAhyApakSye grahaH / 5 / 1 / 44 / 274 parANi kAnAnazau cAtmanepadam / 3 / 3 / 20 / 2 parAnoMH kRgaH / 3 / 3 / 101 / 241 Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 486) a. pA. sU. pra. parAvare / 5 / 4 / 15 / 389 parAvejeH / 3 / 3 / 28 / 227 pariklezyena / 5 / 4 / 80 / 399 paricAyyopacAyyAnAyyasamU hyacityamagnau / 5 / 1 / 25 / 270 parimANArthamitanakhAt pacaH / 5 / 1 / 109 / 288 parimuhAyamAyarUpa dhevadavAda mAdaracanRtaH phalavati / 3 / 3 / 94 / 240 parivyavAt kriyaH / 3 / 3 / 27 / 227 parema'Sazca / 3 / 3 / 104 / 242 pare vA / 5 / 4 / 8 / 260 pareH sa-coryaH / 5 / 3 / 102 / 379 parIkSA Nav atus us, thava athum a, Nav va ma, e Ata ire, se Athe dhve, e vahe mahe / 3 / 3 / 12 / 7 parokSAyAM navA / 4 / 4 / 18 / 84 parokSe / 5 / 2 / 12 / 7 paropAt / 3 / 3 / 49 / 232 parvA / 5 / 3 / 113 / 341 Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (487) ___ a, pA. sU. pR. paryayAt skhadaH / 4 / 2 / 27 / 188 paryAyAhaNotpattau ca NakaH / 5 / 3 / 120 / 382 pANikarAt / 5 / 1 / 121 / 289 pANisamavAbhyAM sRjaH / 5 / 1 / 18 / 269 pAteH pArdhAdibhyaH zIGaH / 5 / 1 / 135 / 291 pAzAcchAsAvevyAhvo yaH / 4 / 2 / 20 / 187 pibaitidAbhasthaH sico lup parasmai na ceTa / 4 / 3 / 66 / 11. pucchAdutparivyasane / 3 / 4 / 39 / 219 punAmni ghaH / 5 / 3 / 130 / 385 purandara-bhagandarau / 5 / 1 / 114 / 288 purA-yAvatorvartamAnA / 5 / 3 / 7 / 257 puro'grato'gre sarteH / 5 / 1 / 140 / 292 pUGa-yanaH zAnaH / 5 / 2 / 23 / 298 pUjA''cAryakabhRtyutkSepajJAnavigaNanavyaye niyaH / 3 / 3 / 39 / 230 pUdivyazca zAGtAnapAdAne / 4 / 2 / 72 / 308 pUrvasyAsve svare voriyut / 4 / 1 / 37 / 21 pUrvAgre prathame. . / 5 / 4 / 49 / 390 / sataH Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAt kartuH pabhRmAhAGAmiH pyAyaH pI pravaNa- prANau gRhAMze pracaye navA sAmAnyArthasya praNAyo niSkAmAsammate pratijJAyAm pratyabhyataH kSipaH pramANa - samAsattyoH prayoktavyApAre Niga pralambhe gRdhi - vaJcaH pravacanIyAdayaH praznAkhyAne veJ prAkkAle prAgvat prAjjJazca prAt tumpanegavi prAt sU-norin prAd dAgasta Arambhe ke prAd vahaH ( 488 ) a. pA. / 5 / 1 / 4 / 1 / / / 4 / 1 / / 5 / 3 / / 3 / 3 / 5 / 4 / / 5 / 1 / / / 3 / 3 / / 5 / 4 / / 3 / 4 / / 3 / 3 / / 5 / 1 / / 5 / 3 / / 5 / 4 / / 3 / 3 / / 5 / 1 / / 4 / 4 / / 5 / 2 / / 4 / 4 / / 3 / 3 / sU. pa. 141 / 292 58 / 109 91 / 65 35 / 371 43 / 267 23 / 270 / 235 102 / 242 76 / 397 20 / 184 89 / 239 8 / 276 119 / 382 47 / 389 74 / 236 79 / 283 97 / 228 71 / 305 7 / 310 103 / 242 Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - a. pA. sU. pR. priyavazAda vadaH / 5 / 1 / 107 / 287 pusRtvo'ka: sAdho / 5 / 1 / 69 / 281 praiSA'nujJA'vasare kRtyapaJcamyau / 5 / 4 / 29 / 6 propAdArambhe / 3 / 3 / 51 / 232 . bAdehUsvaH / 4 / 2 / 105 / 162 phenomabASpadhUmAdudvamane / 3 / 4 / 33 / 218 bandhernAgni balisthUle dRDhaH bahulaM lup bahuvidhvarustilAt tudaH bibheteISa ca brahmaNo vadaH brahma-bhrUNa-vRtrAt vip brahmAdibhyaH brUgaH paJcAnAM paJcAhazca / 5 / 4 / 7 / 395 / 4 / 4 / 69 / 313 / 5 / 1 / 2 / 275 / 3 / 4 / 14 / 203 / 5 / 1 / 124 / 290 / 3 / 3 / 92 / 231 / 5 / 1 / 156 / 294 / 5 / 1 / 161 / 295 / 5 / 1 / 85 / 284 / 4 / 2 / 118 / 105 / 4 / 3 / 63 / 105 bUtaH parAdiH Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (490) bha a. pA. sU. pR. bhano viNa / 5 / 1 / 146 / 293 bhanji-mAsi-mido ghuraH / 5 / 2 / 74 / 304 bhabjenauM vA / 4 / 2 / 48 / 246 bhavateH sijlupi / 4 / 3 / 12 / 11 bhaviSyantI / 5 / 3 / 4 / 9 bhaviSyantI syati syatas syanti, syasi syathas syatha, syAmi syAvasa syAmas / 3 / 3 / 15 / 10 bhavyageyajanyAmyApAtyAplAvyaM navA / 5 / 1 / 7 / 275 bhANDAt samAcitau / 3 / 4 / 40 / 219 bhAvakarmaNoH / 3 / 4 / 68 / 244 bhAvavacanAH / 5 / 3 / 15 / 368 bhAvAkoMH / 5 / 3 / 18 / 368 bhAve / 5 / 3 / 122 / 383 bhAve cAzitAd bhuvaH khaH / 5 / 1 / 130 / 297 bhAve'nupasargAt / 5 / 3 / 45 / 373 mittaM zakalam / 4 / 2 / 81 / 310 bhidAdayaH / 5 / 3 / 108 / 180 Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 491 ) bhiyo navA miyo ru-ruka - lukam bhImAdayo'pAdAne bhISibhUSicintipUjikathikuvicarvispRhitolido libhyaH / bhI hI ho tivvat bhuji - patya dibhyaH karmApAdAne / 5 / 3 / bhujotrA bhuvo vaH parokSA'dyatanyoH bhU-jeH pNuk bhUtavacca zaMsye vA bhUte bhU- zyado'l bhUSAkrodhArthajusRgRdhijvalazu a. pA. / 4 / 2 bhRgo nAmni bhRgo'saMjJAyAm bhRjjo bharja / 5 / 2 / / 5 / 1. / 5 / 3 / 3 / 4 / 3 / 3 | 4 / 2 / 5 / 2 / / 5 / 4 / / / / / 1 / 5 / 4 / / 5 / 3 / cazcAnaH / 5 / 2 / bhUSArthasana kirAdibhyazca nikyau / 3 / 4 / bhUsvaporadutau / 4 / 1 / / 5 / 3 / / 5 / 1 / 1.8 1 8 1 su. pR. 99 / 108 76 / 304. 14 / 277 109 / 380 50 / 107 128 / 384 37 / 229 43 / 8 30 / 299 2 / 258 / 261 23 / 339. 1 O 42 / 301 93 / 251 70 / 8 98 / 378 45 / 274 6 / 138 Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (492) .. a. pA. su . pR. bhRtau karmaNaH / 5 / 1 / 104 / 287 bhRvRjitRtapadamezca nAmni / 5 / 1 / 112 / 288 bhRzAbhIkSNye hisvau yathAvidhi tadhvamau ca tadyuSmadi / 5 / 4 / 42 / 267 bhyAdibhyo vA / 5 / 3 / 115 / 381 bhrAjyalaMkRgnirAkRgbhUsahirucivRttivRddhicariprananApatrapa iSNuH / 5 / 2 / 28 / 299 bhrAnabhAsabhASadIpapIDanIvamIlakaNaraNavaNamaNazraNaDheheThaluTalupalapAM navA / 4 / 2 / 36 / 173 bhrAsa lAsabhramakramaklamatrasitruTilaSiyasisaMyaservA / 3 / 4 / 73 / 48 manvankvanisvica kvacit / 5 / 1 / 147 / 293 manyANNin / 5 / 1 / 116 / 289 mavyavidhividharitvarerupAntyena / 4 / 1 / 109 / 212 mavyasyAH / 4 / 2 / 113 / 4 masjeH saH / 4 / 4 / 110 / 143 mAGayadyatanI 1.5 / 4 / 39 / 266 Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (493) a. pA. sU. pR. mAraNatoSaNanizAne jJazca / 4 / 2 / 30 / 175 migmIgo'khala cali / 4 / 2 / 8 / 132 mithyAkRgo'bhyAse. / / / 3 / 93 / 239 midaH zye / 4 / 3 / 5 / 119 mimImAdAmit svarasya / 4 / 1 / 20 / 196 mucAditaphahaphaguphazubhobhaH ze / 4 / 4 / 99 / 139 murato'nunAsikasya / 4 / 1 / 51 / 200 mUrtinicitA ghanaH / 5 / 3 / 37 / 372 mUla vibhunAdayaH / 5 / 1 / 144 / 292 mRgayecchAyAcmAtRSNAkRpAmAzraddhA'ntardhA / 5 / 3 / 101 / 378 majo'sya vRddhiH / 4 / 3 / 42 / 95 meghartibhayAbhayAt khaH / 5 / 1 / 106 / 287 mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / 141 ya eccAtaH yaturustorbahulam yanAdivaceH kiti yajAdivazavacaH sasvarAntasthA / 5 / 1 / 28 / 271 / 4 / 3 / 64 / 104 / 4 / 1 / 79 / 73 vRt / 4 / 1 / 72 / 73 Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (494) ___ a. pA. sU. pR. yaji-japi-daMzi-vadAdUkaH / 5 / 2 / 47 / 302 yanisvapira kSayatipraccho naH / 5 / 3 / 85 / 376 yatkarmasparzAt karRGgasukhaM tataH / 5 / 3 / 125 / 384 yathAtathAdIottare / 5 / 4 / 11 / 390 yabakiGati / 4 / 2 / 7 / 125 yamamadagado'nupasargAt / 5 / 1 / 30 / 271 yamaH svIkAre / 3 / 3 / 19 / 234 / 3 / yamiraminamigamihanimanivanatitanAdedhuTi kGiti / 4 / 2 / 55 / 96 yamiraminamyAtaH so'ntazca / 4 / 4 / 86 / 18 yaH saptamyA: / 4 / 2 / 122 / 4 yAjyAdAnarci / 5 / 1 / 26 / 271 yAmyumoriyamiyuso / 4 / 2 / 123 / 5 yAvato vinda-jIvaH / 5 / 4 / 55 / 292 / 4 / 2 / 102 / 108 yiHman veyaH / 4 / 1 / 11 / 225 yujabhunabhanatyajAadviSaduSaQhaduhAmyAhanaH / 5 / 2 / 10 / 302 yunAdernavA / 3 / 4 / 18 / 181 yu-pU-drorghana / 5 / 3 / 54 / 374 yi luk Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvarNavRddhavazaraNagamRdgrahaH (495) ____ a. pA. sU. pR. / 5 / 3 / 28 / 370 / 4 / 2 / 62 / 71 / 4 / 4 / 121 / 189 ye navA khoH pvay vyajane luk rajaHphalemalAd grahaH / / 5 / 1 / 98 / 286 radAdamUrcchamadaH ktayordasya ca / 4 / 2 / 69 / 307 radha iTi tu parokSAyAmeva / 4 / 4 / 101 / 120 rabhalabhazakapatapadAmiH / 4 / 1 / 21 / 195 rabho'parokSAzavi / 4 / 4 / 102 / 189 ramyAdibhyaH kartari / 5 / 3 / 126 / 384 rAtrau vaso'ntyayAmAsvaptaryadya / 5 / 2 / 6 / 253 rAdhervadhe / 4 / 1 / 22 / 196 rAllukaH / 4 / 1 / 110 / 213 rirau ca lupi / 4 / 1 / 56 / 205 riH zakyAzIya / 4 / 3 / 110 / 23 rucyAvyathyavAstavyam / 5 / 1 / 6 / 275 rutpaJcakAcchidayaH / 4 / 4 / 88 / 89 rudavidamuSagrahasvapapracchaH san ca / 4 / 3 / 32 / 192 ruSaH . / 3 / 4 / 89 / 250 Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (496) a. pA. sU. pR. rudhAM svarAcchno naluk ca / 3 / 4 / 2 / 150 ruhaH paH / 4 / 2 / 14 / 186 romanthAd vyApyAducaNe / 3 / 4 / 32 / 218 rorupasargAt / 5 / 3 / 22 / 369 laghorupAntyasya / 4 / 3 / 4 / 29 laghordIrgho'svarAdeH / 4 / 1 / 14 / 170 lamaH / 4 / 4 / 103 / 189 lalATavAtazardhAt tapAjahAkaH / 5 / 1 / 125 / 290 lipsyasidhdhau / 5 / 3 / 10 / 257 limpavindaH / 5 / 1 / 60 / 287 liyo no'ntaH snehave / 4 / 2 / 15 / 181 lihAdibhyaH / 5 / 1 / 10 / 278 lIlino'rcAbhibhave cAcAkartaryapi / 3 / 3 / 90 / 239 lIGlinorvA / 4 / 2 / 9 / 126 lupyamvRllenat / 7 / 4 / 112 / 212 lU-dhU-sU-khana-cara-sahArteH / 5 / 2 / 87 / 306 lo laH / 4 / 2 / 16 / 180 Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 497 ) . a. pA sU. pR. vaJcatraMsadhvaMsadmazakasapatapadaskando'nto nIH / 4 / 1 / 5. / 200 vadabajalaH / 4 / 3 / 48 / 35 vado'pAt / 3 / 3 / 97 / 240 vamyaviti vA / 4 / 2 / 87 / 13 . vartamAnA tiva tas anti , siv thas tha, miva vas masa, te Ate ante, se Athe dhane, ra vahe mahe / 3 / 3 / / 2 vartevRttaM granthe / 4 / 4 / 35 / 312 vaya'ti gamyAdiH / 5 / 3 / 1 / 367 vaya'ti hetuphale / 5 / 4 / 25 / 264 varyopasaryAvadhapaNyamupeyartumatIgahavikreye / 5 / 1 / 32 / 272 varSavighne'vAd grahaH / 5 / 3 / 50 / 374 vazerayaGi / 4 / 1 / 83 / 97 vahAbhrAllihaH / 5 / 1 / 123 / 290 vA karaNe / 5 / 1 / 34 / 272 vA''kAGkSAya m / 5 / 2 / 10 / 254 vA''krozdainye / 4 / 2 / 75 / 309 32 Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) ___ a. pA. ma. pra.. vA'kSaH / 3 / 4 / 76 / 55 vA jvalAdidunIbhUgrahAsroNaH / 5 / 1 / 62 / 280 vA'TATyAt / 5 / 3 / 103 / 379 vA''tmane / 3 / 4 / 63 / 76,201 vAdezca NakaH / 5 / 2 / 67 / 303 vA'dyatanIkriyAtipattyorgIG / 4 / 4 / 28 / 99 vA'dyatanI purAdau / 5 / 2 / 15 / 255 vA dviSAto'naH puMs / 4 / 2 / 91 / 85 vA''dhAre'mAvasyA / 5 / 1 / 21 / 270 vA parokSAyaGi / 4 / 1 / 90 / 76 vA vetteH kvasuH / 5 / 2 / 22 / 298 vA veSTaceSTaH / 4 / 1 / 66 / 190 vA hetusiddhau ktaH / 5 / 3 / 2 / 367 vijeriTU / 4 / 3 / 18 / 154 vittaM dhara-pratItam / 4 / 2 / 82 / 310 vid-dRgbhyaH kAtsnyeM Nam / 5 / 4 / 54 / 391 vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznaprArthane / 5 / 4 / 28 / 4 vindvicchU / 5 / 2 / 34 / 300 viyaH prajane / 4 / 2 / 13 / 186 Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 499 ) . a. pA. sU . viza-pata-pada-skando vIptA''bhIkSaNye / 5 / 4 / 81 / 399' vizeSAvivakSAvyAmizre / 5 / 2 / 5 / 253 vRgo vastre / 5 / 3 / 52 / 374 vRbhikSiluNTinali kuTTAt TAkaH / / 5 / 2 / 70 / 304 vRttisargatAyane / 3 / 3 / 48 / 232 vRdbhayaH syasanoH vRSAzcAd maithune sso'ntaH / 4 / 3 / 114 / 220 vRSTimAne Uluk cAsya vA / 5 / 4 / 57 / 392 vRto navA''nAzIH siparasmai c| 4 / 4 / 35 / 25 'vege sarterdhAt / 4 / 2 / 107 / 56 veTo'pataH / 4 / 4 / 62 / 312 vetticchidamidaH kita / 5 / 2 / 75 / 304 . vettaH kit veyivadanAzvadanUcAnam / 5 / 2 / 3 / 367 verayaH / 4 / 1 / 74 / 74 / 4 / 4 / 19 / 74 vervicakatyastambhakaSakasalasahanaH / 5 / 2 / 59 / 301 veH kRgaH zabde cAnAze / 3 / 3 / 85 / 238 E . vevay Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veH svAyeM baiNe kavaNaH votAt voga: seTi vorNoH vorNoH vo vidhUnane jaH bau viSkirovA vyaktavAcAM sahotau vyaco'nasi vyaJjanAcchUnA herAnaH vyaJjanAdevapAntyasyAtaH vyaJjanAd ghaJ vyaJjanA deH sazca daH vyaJjanAnAmaniTi 2. vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH vyatihAre'nIhAdibhyo JaH vyadha- jaba madbhayaH vyapAmeSaH vyayodroH karaNe ( 500 ) a. pA. / 3 / 3 / / 5 / 3 / 5 / 4 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 2 / / 4 / 4 / 1 3 / 3 OC / 1 / / 3 / 4 / / 4 / 3 / / 5 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 8 / 2 / / 5 / 3 / / 5 / 3 / / 5 / 2 / / 5 / 3 / Ta / 232 7 / 370 11 / 261 46 / 104 50 19 / 104 60 / 103 19 / 187 96 / 228 79 / 237 82 / 147 80 / 161 47 / 28 132 / 386 78 / 92 45 / 37 71 / 308 116 / 382 47 / 374 60 / 302 38 / 372 Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasthavraNavi vyAghra ghe prANinazoH vyApare ramaH vyApyAccevAt -vyApyAdAdhAre vyApye ghurake limakRSTapacyam vyudastapaH vyeyamAryaGi nAbhIkSNaye ( 501 ) za a. pA. 2 / 4 / / 5 1 / / 3 / 3 / / 5 / 4 / / 5 / 3 / / 5 / 1 / / 3 / 3 / 4 / 1 / / 5 / 1 "zakaH karmaNi zakti kicatiyatizasisahiyajibhAjapavargAt zakRtstambAd vatsavrIhau kRgaH / 5 zako jijJAsAyAm zatrAnazAveSyati va sasyau tu -zadeH ziti zaveragatau zAt zapa upalambhane / / / / 4 / 4 / / 5 / 1 / 1 / / 3 / 3 / / 5 / 2 / / 3 / 3 / / 4 / 2 / / 3 / 3 / Ta. 3 / 74 57 / 279 105 / 242 71 / 395 su. 88 / 376 / 275 87 / 239 85 / 202 157 / 294 73 / 314 29 / 271 100 / 286 73 / 236 20 / 297 41 / 81 23 / 185 39 / 229 Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAdeH kRtau vA zamaSTakA ghinaNU zamasaptakasya zye ( 102 ) zamo nAnyaH zAndAnmAnavadhAd nizAnArjava vicAravairUpye dIrghazcetaH / 3 / 4 / / 5 / 4 / zApe vyApyAt zAsahana: zAdhyedhinahi zAsUyudhidRzidhRSimRSAto'naH / 1 / 3 / / 4 / 2 / zAstya sUtraktikhyAteraG / 3 / 4 / / 4 / 3 / zIGa e: ziti zIzraddhAnidrAtandrAdayipatigRhispRherAluH zIlikAmibhakSyAcarIkSikSamoNaH 5 / 1 / 5 / 2 / / zunIstanamunnakUlAsyapuSpAt TUtheH zuSka cUrNarUkSAt piSastasyaiva a. pA. / 3 / 4 / / 5 2 / / 4 / 2 / / 5 / 1 / zRkramagamahana vRSabhUstha uRN zRtranderAruH zeSAt parasmai / 5 / 1 / / 5 / 4 / / 5 / 2 / / 5 / 2 / / 3 / 3 / sU. pR 35 / 218 49 / 302 111 / 123 134 / 291 7 / 199 52 / 391 84 / 94 141 / 388 60 1 86 104 / 99 37 / 300 73 / 282 119 / 289 0 / 393 40 / 301 35 / 300 100 / 2: Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 503 ) ___a. pA. sU. pR. zeSe bhaviSyantyayado / 5 / 4 / 20 / 263 zokApanuda-tundaparimRna-stamberama-karNenapaM-priyAlasa- : -hastisUcake / 5 / 1 / 143 / 292 zaMsipratyayAt / 5 / 3 / 105 / 371 zaM-saM-svayaM-vi-prAd bhuvo dduH| 5 / 2 / 84 / 305 znazcAtaH / 4 / 2 / 96 / 91 nAstyo k / 4 / 2 / 90 / 98 zruvo'nAG-prateH / 3 / 3 / 71 / 235 zrasadavasbhyaH parokSA vA / 5 / 2 / 1 / 253 zrudraguplucyorvA / 4 / 1 / 61 / 184 zrautikRvudhivupAghrAdhmAsthAmnAdAma dRzyartizadasadaH zRkRdhipibajighradhamatiSThamanayacchapazyachazIyasIdam / 4 / 2 / 108 / 13 vAdibhyaH / 5 / 3 / 92 / 377 zliSaH / 3 / 4 / 56 / 122 zliSazIthA''savasajanaruhajubhajeH ktaH / 5 / 1 / 9 / 276 zvayatyasUvacapataH shvaasthvocpptm| 4 / 3 / 103 / 80 Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (504 ) - a. pA. sU. pR. zvasana viruSa varasaMdhuSAsvanAmaH / 4 / 4 / 75 / 314 zvastanI tA tArau tArasa, tAsi tAsthas tAstha, tAsmi | tAsvas tAsmas, tA tArau tAs , tAle tAsAthe tAdhye, tAhe tAsvahe tAsmahe / 3 / 3 / 14 / 9 zvetAzvAzvataragAloDitAhuraka myAzvatotakaluk / 3 / 4 / 45 / 221 zve; / 4 / 1 / 89 / 190 Sito'G SThivUklAbAcamaH / 5 / 3 / 107 / 380 / 4 / 2 / 110 / 51 saMkhyAhArdivAvibhAnizAprabhAbhAzcitraka ghantAnantakArabAharudhanurnAndIlipilivibalibhaktikSetrajaGghAkSapAkSaNadArajanidopAdinadivasAH / 5 / 1 / 102 / 286 saMcAyyakuNDapAyyarAjasUyaM Rtau| 5 / 1 / 22 / 270 Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sati satIcchArthAt satyArthavedasyAH satsAmIpye sadvad vA sanastatrA vA sani saMniveH saM-ni-verardaH saMnvyuipAdyamaH samikSAzaMseruH ( 505 ) a. pA. / 5 / 2 / / 5 / 4 / / 3 / 4 / 5 / 4 / 4 / 3 I . / / / 4 / 2 / / 3 / 3 / / 4 / 4 / / 5 3 / / 5 / 2 / / 4 / 1 / / 5 / 3 / / 5 / 4 / sanyaGazca saptamI cordhvamauhUrtike saptamI yadi saptamI yAtyAtAM yum, yAsa yAtaM yAta, yAM yAtra yAma, Ita IyAtAm Iran, IthAsUIyA - " thAm Idhvam I Ivahi Imahi / 3 / 3 / saptamyarthe kriyAtipattau kriyA tipattiH saptamyAH / 5 / 4 / / 5 / 1 / sU. pR. 19 / 256 24 / 264 44 / 221 1 / 258 69 / 157 6:1 / 199 57 / 233 63. / 312 25 / 369 33 / 300 3 / 191 12 / 218 34 / 266 / 4 9 / 1 169 / 296 Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamyutApyo Dhe samajanipanniSadzIsuvidicarimanINaH samatyapAbhivyamezvaraH samastRtIyayA samiNA sugaH samudAyamegranthe samudo'naH pazau samo gamRcchipracchivitsvaratyartidRzaH samo giraH samo vA samaH kSNoH samaH khyaH sampraterasmRtau sambhAvane'lamarthe tadarthAnuktau ( 506 ) satyattervA sarvAt sahazca sastaH si sasme hyastanI ca a. pA. / 5 / 4 / / 5 / 3 / / 5 / 2 / / 3 / 3 / / 5 / 3 / / 3 / 3 / / 5 / 3 / / 3 / 3 / / 3 / 3 / / 5 / 1 / / 3 / 3 / / 5 / 1 / / 3 / 3 / / 5 / 4 / / 3 / 4 / 5 / 1 / / 4 / 3 / / 5 / 4 / sU 3. 21 / 263 99 / 378 62 / 303 32 / 228 93 / 377 98 / 240 30 / 369 84 / 238 66 / 235 46 / 274 29 / 227 77 / 283 69 / 235 22 / 263 61 / 24 111 / 288 54 92 / 40 / 266 Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tri- catri - dadhi jajJi - nemi sahalubheccharuSariSastAdeH sAtihetiyUtijUtijJaptikIrti sAdhau sici parasmai samAnasyAGiti sijadyatanyAm sijAziSAvAtmane lijvido'bhuvaH sidhyaterajJAne sukhAderanubhave sugadurgamAdhAre ( 107 ) sudviSArhaH satrizatrustutye suyajo nip surAsIghoH pitra: sUteH paJcamyAm sUtrAd dhAraNe sUyatyAdyoditaH sR-glahaH prajanAkSe sUtrasyado marak a. pA. / 5 / 2 / 4 / 4 / / 5 / 3 / / / / 5 / 1 / 4 / 3 / 3 / 4 / / 4 / 3 / / 4 1 / 4 / 2 / / 3 / 4 / 5 / 1 / 5 / 2 / / 5 / 1 / 5 / 1 / / / / / | 4 / 3 / / 5 / 1 / / 4 / 2 / / 5 / 3 / / 5 / 2 / sRjaH zrAddhe nikyAtmane tathA / 3 / 4 / * su. pU. 39 / 300 46 / 82 94 / 377 155 / 294 44 / 19. 11 53 / 35 / 72. 92 / 15. 11 / 186. 34 / 218 132 / 291 26 / 298 172 / 296 75 / 282 13 / 100 93 / 285. 70 / 308 31 / 370 73 / 304 84 252 Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ) sRjidRzi kRsvarAttastRnityAniTasthavaH sR-jINnazaSTravarap segra se karmakartari se: suddhAM ca va sovA somAt sugaH so vA luk ca saMyogAdRtaH saMyogAdRdateH saMyogAdervA''ziSyeH saH sijasterdisyoH skRcchrato'ki parokSAyAm stambAd ghnazca a. pA. / 4 / 4 / / 5 / 2 / / 4 / 2 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 5 1 / 1 / 4 / 4 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 4 / 3 / / 5 / 3 / / 4 / stambhU-stumbhuskambhU-skumbhU : znA ca / 3 / 4 / skoH stAdyazito'troNAderiT striyAM ktiH / 4 / 4 1 / 5 / 3 / sthAglAmlApaciparimRjikSeH stuH / 5 / 2 / sthA''dibhyaH kaH / 5 / 3 / su. 78 / 14 77 / 304 73 / 3.8 79 / 93 72 / 93 163 / 295 27 / 217 37 / 133 9 / 2. 22 17 18 <1 25 39 / 372 95 65 / 78 / 160 32 / 9 91 / 376 31 / 299 82 / 379 Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (609 ) a. pA. sU. pR.. sthA-pA--traH kaH / 5 / 1 / 142 / 290 stheza-bhAsa-pima-kaso varaH / 5 / 2 / 81 / 305 spRzamazakRpatRpadRpo vA / 3 / 4 / 54 / 53 spRzAdisRpo vA / 4 / 4 / 112 / 53 spRzo'nudakAt / 5 / 1 / 149 / 293 sphAya sphAv / 4 / 2 / 22 / 187 smiGaH prayoktuH svArthe / 3 / 3 / 91 / 239 sme ca vartamAnA / 5 / 2 / 16 / 255 sme paJcamI / 5 / 4 / 31 / 265 smya nasahiMsadIpakampakamanamo rH| 5 / 2 / 79 / 304 svajazva / 2 / 3 / 45 / 149. svabjernavA . . / 4 / 3 / 22 / 149 svaperyaDU-De ca / 4 / 1 / 80 / 90 svaragrahadRzahanbhyaH syasijAzI: zvastanyAM niDvA / 3 / 4 / 69 / 244 svaraduho vA / 3 / 4 / 90 / 251 svarahan-gamoH sani dhuTi / 4 / 1 / 104 / 191 svarAdupamargAd dasti kityadhaH / 4 / 4 / 9 / 310 svarAdedvitIyaH / 4 / 1 / / 4 / 103 svarAdestAsu / 4 / 4 / 31 / 20 Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svare'taH svasnehArthAt pariSaH svAGgenAdhruveNa svAdeH nuH svAdvarthAdadIt svAmivaizye'ryaH ha hanazca samUlAt hanRtaH svastha hano nIrvadhe hano'nantau deze - hano vadha AziSyanau hano vA vadhU ca havaH ziti gy ( 110 ) dazo'niTaH sak hastArthAd graha-varti-vRtaH hastibAhu kapATAcchaktau hAko hniH kvi a. pA. / 4 / 3 / / 5 / 4 / / 5 / 4 / / 3 / 4 / / 5 / 4 / 5 / 1 hazazvadyugAntaH pracchye hyastanI ca / 5 haziTo nAmyupAntyAda / / 5 / 4 / / 4 / 4 / / 4 / 3 / 5 / 3 / / 4 / 4 / / 5 / 3 / 4 / 1 / / 2 / / 3 / 4 / / / 5 / 4 / / 5 / 1 / / 4 / 4 / sU. 2. 75 / 106 65 / 394 79 / 398 75 / 130 53 / 391 33 / 272 63 / 393 49 / 23 99 / 201 34 / 371 21 / 97 46 / 373 12 / 107 13 / 255 55 / 53 66 / 394 86 / 284 14 / 311 Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAntasyAJI myAM vA hiMsArthAdekApyAt To hei ho gaMtatAcchIlye padAt hau daH haH kAlavrIhyo : ( 111 ) a. / 2 / anta, thAs AthAm dhvam, i vahi mahi hrasvaH hrasvasya taH pitkRti hlAdo hRd ktayozva hnaH spardhe hAlipsicaH / 5 / 4 / 4 stanI diva tAm anU, siv tam ta, ambU va ma, ta AMtAm qT. 1 / / 3 / 3 govayosa / 5 / 1 / hRSeH kezalomavismayapratIghAte / 4 / 4 / hetu tacchIlAnukUle'zabdazlokakalahagAthAvairacATusutramantra / / 2 / - / / 5 1 / / 4 / 1 / / 5 / 1 / / 3 / 3 / / 4 / 1 / / 4 / 4 / / 4 / 2 / / 3 / 3 / / 3 / 4 / T. l sU. 81 / 12 74 / 396 83 / 84 38 / 229 95 / 285 76 / 314 103 / 287 31 / 111 68 / 281 9 / 39 / 6 14 113 / 273 67 / 307 56 / 233 62 / 79 Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (512) a. pA. / 4 / 3 / hiNorapvitivyo sU. pR. 15 / 87 kSiprAzaMsAyorbhaviSyantIsaptamyau / 5 / 4 / 3 / 259 kSuttuDgardhe'zanAyodanyadhanAyam / 4 / 3 / 113 / 219 kSubdhaviribdhasvAntadhvAntalagnamiSTa phANTabADhaparivRDhaM manthasvaramanastamAsaktAspaSTAnAyAsabhRzaprabhau / 4 / 4 / 70 / 313 kSepe ca yacca-yatre / 5 / 4 / 18 / 263 kSepe'pinAtvovartamAnA / 5 / 4 / 12 / 261 kSemapriyamadrabhadrAt khAN / 5 / 1 / 105 / 287 kSeH kSI cAdhyArthe / 4 / 2 / 74 / 308 :-zuSa-paco ma-ka-3m / 4 / 2 / 78 / 309 jJapyApo jJa pIp na ca dviH sisani jIpsA-stheye jJo'nupasargAt / 4 / 1 / 16 / 194 / 3 / 3 / 64 / 234 / 3 / 3 / 96 / 240 / 3 / 3 / 82 / 238 Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : d : uttarArddhasya zuddhipatrakam / --05azuddham" . zuddham NidvitkAryArthI NidvitkAryAyau~ phuhi| spRzi jighrat niSet skacchRto'ki. skRcchRto'ki tatrapaphalamanAM: tRtrapaphalamanAM prathamaH.. prathamastu bhavati cana) bhavati na 'bhavatItyarthaH / bhavati cetyrthH| cakraca : cakrudha gujatu lalati askandat ityAdi askadad ityAdi 43 asidhyAt asedhiSyat bubhaSa bubhUSa paspadha paspardha bhavyAsyat anyAsyata . guJjetu Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (514) azuddham / 75 1 anantasya vegontasya hUyAt syandet zuddham ayantasya vego'yantasya veyAt syandeta . zazudha zazudhe azudhata re 105 5 120 144 15 aVdhat rI yathAsaMkhya gRdhUc amivAMkSAyAM ummati umati damet irmitA vAdagrahaNAt maSa tasuNa IsAyAM acahata tumAhaH bhUyate tvayA yathAsaMkhya gRdhac abhikAMkSAyAM umati ummati hamet darbhitA svAdergrahaNAt bhUSa tasuN IpsAyAM acacahat tumarhaH svayA dhanaM bhUyate / 11 162 176 180 189 191 prApyata ityarthaH / 244 Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddhama mAM vitta ityobhayaM J zrIvatAt kSiNNuH bhyaH pada-ru-naviza0 spezaH samAvezAtha mAgayA pardanaM sukha kunAnti maMDale gaNIM nanaye ( 115 ) zuddham mAM viddhi ityayaM nAnAmgham jIvatAt kSipnuH 250 281 299 ebhyaH 304 pada - ruja - viza- spazerghaJ 368 sparzaH samAvezArthaM jAgaryA zApa ityarthe mardanaM lunanti bhUmaNDale bhUmIM nR pR. 298 267 naye "" 377 379 382 384 196 806 409 436 paM. 13 12 i 18 21 19 13. 11 11 8 13 Vw 17 Page #827 -------------------------------------------------------------------------- Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STI