Book Title: Dhandhero Athva Gurumantra
Author(s): Sagranandsuri
Publisher: Ratanchand Shankarlal Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023157/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. saM. 2008 nA cAturmAsamAM thayelI jJAna khAtAnI upajamAMthI zrI jaina zve0 saMgha dAvaNagere taraphathI sAdhu sAdhvIone bheTa DhaMDhero athavA gurU maMtra vika che. AgamAddhAraka svastha AcArya deva zrI sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAjanA AcArAMga" sUtra ane SoDazaka'nA vyAkhyAna CO2 INGEZOko eta S2921222 ollo@ ljhAda 29/9lOQl9Iesellalaiaiailololol@ lQ/Ta2i222 969696969696969696969ovIe%3a%solossesqleleasI. (SCISSASAS SSC SC SSSASIBdiWSSASASASASASASASASASSTa daASN93 mITI mI Disembara 1951. ) ka [ kiMmata traNa rUpiyA Lalal669692lealal 89salololol 99#socles: -904998998969459 SASASASAS & SASASASASS Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka723704747220028984 DhaMDhero athavA gurUmaMtra S << MILL. Agama ddhAraka svargastha AcAryadeva zrI sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAjanA AcArAMga sUtra ane DizanA vyAkhyAno EAvyA che bALakI cha bIchAvI che. jI hA D ESjaDSSSSSSS > S&, B.N.JddhaNIR , AjanA 1 Disembara 1951.]. 8 kiMmata traNa rUpiyA .. s& jarjassssnnakanAM kaasjhasssssssssss & No. No. 8&... S S SSSSSSSSSSSSS&S&, "U Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : zA ratanacaMdra zakaralAla 124 bhavAnI peTha, pUnA 2 : mudraka : Ana -presa E bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA AyahiyapariNNA bhAvasaMvaro navanavo ya saMvego / * nikampayA tavo nijarA ya paradesiyattaM ca // 1162 // bR. ka.sa. zAstrakAroe zAstra adhyayanathI Atmahita, hAne pAdAna, bhAvasaMvara, navanave saMvega-mokSAbhilASA, sadAcAramAM aDagatA, tapa, karmanirjarA ne paropadezadAna ema ATha guNo jaNAvyA che, chatAM zAstranuM adhyayana badhA karI zaktA nathI, mATe bALa jIvonA hitArtha lokabhogya bhASAmAM upakArioe AgamonA viSayono upadeza Apyo che, jeno aMza A pustakarUpe prasiddha thAya che. AnA prathama adhyathanamAM jIvanuM chavanikAyamAM utpanna thavuM, bIjAmAM krodhAdine vijaya, trIjAmAM zItauSNamAM aDaga rahevAne siddhAMta varNavI ahi samyaphava nAmanA cothA adhyayanathI zarUAta thAya che. temAM samyakatvanA pathamika Adi bhede ane jJAnacAritranA prakAranuM vistArathI varNana che, prasaMgavazAt sukhAvaraNIya karma kema nathI ? derAsaramAM mULa nAyaka kema ? Adi bAbatoya varNavyA pachI samyaktvanAM svarUpa tarIke mAnya rAkhavAne tIrthakarene koI jIvane haNavA vigerene Ine adhikAra nathI e DhaDhero mukhyatayA jaNavyo che, ke je A pustakanuM ja nahi paNa dvAdazAMgInuM hArda gaNAya. DhaDherAne darzAvatAM hiMsAnuM svarUpa, hiMsAnA ochAvattApaNAnA kAraNe, te jaNAvanAra ja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudeva, tene mAnya rAkhanAra ja samakitI, na rAkhanArA mithyAtvI, tevAonI devagurudharmanI mAnyatA, Iti, mana, karma, ene teDavA mATe bhedanIti, kSaNikavAda, niyativAda, ardhamAgadhInI prAcInatA, nava ta, mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya yoga vigere khAsa bAbatone ullekha spaSTatayA karAyo che. - sarva aMgomAMnI bAbate bAramA daSTivAda nAmanA aMgamAMnA cauda pUrvomAM che, paNa pUrve bhaNavA jeTalI je jIvonI zakti nathI teonA mATe agiyAra aMgenI racanA che. dvAdazAMgInI racanA panna vA vime vA yuveda vA A tripadI prabhumukhathI sAMbhaLI gaNadhara bhagavaMtoe karI che. tripadIthI ja pravacana puruSano janma che. temAM AcArAMga sUyagaDAMga be paga, sthAnAMga samavAyAMga be jaMghA, jJAtA bhagavatI be sAthaLa, upAsakadazAMga vAMsa, anuttaropapAtika praznavyAkaraNa be bAha, vipAka Theka, ne daSTivAda e pravacana puruSanuM mastaka che. bAra aMgemAM prathama AcArAMgane sthAna che, kAraNa temAM sAdhune AcAra varNavyo che. pahelA AcAra sudhare pachI vicAra. AcAra e kriyA che. anekAMtavAda hRdayamAM jyAre ahiMsA pAlanamAM e ApaNuM vyavasthA che, mATe ja koInI hiMsA karavAno koIne adhikAra nathI ema bhagavAna mahAvIra mahArAjAe traNa lokanI zAMti ane nirbhayatA mATe DhaMDhero jAhera karyo, AtmAone AnaMdam banavAne rasto darzAvyo, ke je jaina zAsanane gumaMtra che. A pustakamAM A viSaya ja mukhya-prANabhUta hovAthI pustakanuM nAma paNa anvarthaka rAkhavAmAM AvyuM che. A pustikAmAM "peDaka nA rA: pati si. e maleka uparanA keTalAka vyAkhyAna paNa chapAvyA che. tene viSaya devadharmanI parIkSA, bAla, madhyamabuddhi ane paMDita kaI kaI rIte Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che e mukhya heI kAThiyA, dhama dhaNuM ke pApI ? jIve bhADe rAkhela khoTa, mokSamArganA barDo Adi prAsaMgika paNa kahevAyuM che. A dezanAkAra mahAtmAnI vidvattA, akhaMDa abhyAsa Adi guNe mATe aneka hiMdI gujarAtI patrikAomAM bahuM UMcA abhiprAya prakAzita thayA ja che. hamaNuM ja lakhanaumAM maLelI ola inDiyA orieMTala konpharansanA prAkRta ane jainavibhAganA adhyakSa ane vidvatnamALAnA aNamela javAhara paMDitapravara zrI. sukhalAlajI saMghavI paNa pitAnA adhyakSIya bhASaNamAM A svargastha AgamedAra mATe jaNAve che ke-" * * * teoe potAnuM AkhuM jIvana aneka prakAranA pustakaprakAzanamAM vItAvyuM, teonI ja ekAgratA ane kAryaparAyaNatAthI Aje vidhAnane jaina sAhityane bahu moTo bhAga sulabha thayo che. teo potAnI dhUnamAM eTalA pAkA hatA ke, zarU kareluM kAma ekale hAthe pUruM karavAmAM te kadI acakAyA nathI. xxx ApaNe badhA sAhityasaMzodhana premIo teonA kAryanuM mUlyAMkana karI zakIe chIe. ApaNe emanA samAhita AtmA pratye ApaNe hArdika Adara pragaTa karIe." A pustakanI presakopI muni guNasAgarajI pAsethI prAyaH jevI maLI tevI ja ane "SoDazaka"nA vyAkhyAnanI teoe jeTalI ApI teTalI, te paNa truTita-chApI che. koIkeI ThekANe alpa pheraphAra phakta vAkyaracanAmAMne deSa dUra karavA pUrato ja karyo che. tema karatAM dezanAkArane Azaya matimatAthI badalAyo hoya, temaja chapAvatAM yathAzakya sAvacetI rAkhavA chatAM daSTidoSathI koI bhUla rahI gaI hoya te te mATe huM pravacanakAranI ane vAMcakonI kSamA mAguM chuM. A ane stavana sajajhAya saMgraha pustaka chapAvavA mATe be hajAra jevI moTI rakama udAratApUrvaka zeTha moTAcha raganAthajI lAka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAnA vepArI bhavAnI peTha pUnAvALAe ApI te badala teo dhanyavAdane pAtra che. AmAMthI bacelI rakamamAMthI "prabhu sAthe ekAMtamAM karavAnI vAto ... eTale ja stavana-sajhAya saMgraha chapAya che. mahinAo sudhI gUMcavAyelA kokaDA jevuM upekSaNIya thaI paDeluM - A pustaka prakAzana kArya moDe moDe paNa banatI tAkIde pUruM thayuM tenuM badhuM zreya A. zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja sAheba ane AnaMda presanA mAlika zrI. gulAbacaMdabhAI tathA harilAlabhAIne ghaTe che, te mATe temano ja AbhAra mAnavo joIe. ' " bIjA pustakonI jema A pustakanI rakama paNa jJAnakhAtAmAM kharcAze ane teno paNa hisAbe zeTha moTA ane zeTha jetAjI sAMkaLA pUnAvALA saMbhALe che ke je bahAra paNa pADaze. prakAzaka kArataka vada - . saM. 2008. = Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zAsanasIdhastambha AgameddhAraka paramapUjya svagata AcArya deva zrI sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAja sAheba. janma saM. 1931 ASADha vada 10 kapaDavaMja. satjhAya svargArohaNa saM. 2006 surata. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja = 0 = DhaMDhare athavA gurumaMtra anukramaNikA siddhapaNuM rokaDiyuM ane arihaMtapaNuM udhAriyuM arihaMtapadanuM vivecana ' 3, 62, 64, 85, 93 parAmika (komaLa) samyaphava - 8, 21, 28, 48 kSAyika ane kSApazamika samyaphava 10, 30 "huM koNa ? " . bahirAtmA ane aMtarAtmA paraleka mATe muslima zuM mAne che ? idhei jugArakhAnAnA dalAlo che ? aMgaupAMgonuM svarUpa "": samakitInA pariNAme karmane haNavA bhedanIti AtmAnI oLakhANa janma-maraNanI jenAjaina mAnyatA ' samyaktva jJAna ane cAritra 39, 67, 87, 86, 118, 149 sukhAvaraNIya karma kema nathI ? 47 opazamika jJAna nahi. 50, 58, dA, zIla, tapa, bhAva. - - - w w x cha ja . Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 80 8e 0 ka bhavane bALakALa derAsaramAM mULanAyaka kema? naraka kema manAya ? narakamAM vadhu duHkhI koNa ? daSTAMte kenA mATe ? paMcAtiyAnA chekarA bhUkhe mare kuTuMba, dhana, ane viSayarUpa beDI anaMtIvAra dravyacAritra pachI bhAvacAritra nAstika paNa bhavabhava utpanna thanAra mAne che. mokSanI huMDI pudgala mATe na vaTAvAya 104 sthA0 vAsionI "tirahuto nI pATI 108 navA jamAnAnuM samakita ane tenuM khaMDanA 108 utpatti, sthiti ane nAza e traNa padathI sUtra racAyA 113, 117 gaNadhara nAmakarma 113 jinezvaranI vANI ane digaMbara 124 purANo ane smRtimAM pUchavAnuM nahi 126 pUchavAnuM ane hetuyuktithI samajAvavAnuM jemAM ja 127 tIrthakarenI ahiMsAne DhaMDhero 128, 178, 188 191, 241, prANa, java, sattva ane bhUta koNa? 129 prANanI adhikatAe hiMsA vadhu , 132 eka jIva bIjAnuM jIvana che? 133 'hiMsA" ne artha 144 duHkhanuM jhADa 146 karma te saMsAra ane jIva vaccene lAla 147 janA devagurudharmanI viziSTatA 15. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajaeNnAnI devAnI mAnyatA jaitAmAM hiMsA TALavAnA sAdhane sthA. vosIAnuM kasAikhAnuM dhAgApathInI melI ramata dha karatAMya virAdhanA na nabhe janmathI ghaDapaNa sudhInuM saravaiyu * su' ane 'ku' devAdinuM svarUpa saMsAramAM rakhaDAve paramezvara ke iMdriyA ane mana ? meAkSamAnuM mULa sammekcAritra 151 152 153 153 154 155 160, 166 162 16 5 172 172 173 sanI AbAdI cAhanArA sudeva jinezvaraja, te cAra jIvanasta bhA 195 176 181 luccA sathavArAne rokI rAkhe teja dharma AtmAnu bhAna bhulAvanAra iMjekzana pADozI te gharadhaNI ane gharadhaNI te nekara * sAme sAma, daMDa, bheda AtmAnI AbAdIne mA 183 194 186 190 192 tIrthaMkara ane sAmAnya kevaLImAM kraka DherAnA aMge ItarAnI mAnyatA jamanI pIDA vItarAgane kevaLajJAnanA mA vahetA kANu kare? e mAkSabhUmi jJAna iMdriyAnA ghare gIro mUkAyuM che. vAgha jevA mana ane iMdriyA mananA vikalpAne rAkavAmAMja dhama ahirAtmA, aMtarAtmA, paramAtmA avadhijJAnI paNa prabhune pUje lUTAru paNa kabUle teja samyagdarzona 194 200 3.0 201 203 203 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 brahmAnI maherabAnIthI brAhmaNAtuM jagat samakitanA lakSaNa utthitaanutthita ve tripadInA AdhAre pravacana dhanI kaSa cheH ane agnithI parIkSA auddonA kSaNikavAdanuM khaMDana savatI kareAnI ekaja prarUpaNA gozAlAnA matAde kSAyeApazimaka bhAva ane audiyakabhAva 158mAM traNa prakRtija zubha kALanuM anAdianaMtapaNu vartamAna kALamAM jadhanya utkRSTa tI karo ahiMsA eja samakita aneka pakSA hoya tyAM sAce kayA mAnave ? ghara phUTe tyAre zuM karavuM ? meLavavAnI cIjo kai ane keTalI ? prabhupUjAmAMnI hiMsAnuM zuM ? -zatrunA vadha karanArane deva mAnavA samakatIja 10 pUrva pUrA to bhaNI zake a mAgadhI bhASA prabhunA vacanane mahimA DhaDhA na mAne te Asrava jaina zAsananA gurumaMtra DhaDhA DhaMDherAnI bhASA sarva jANe tevI ahiMsAnA rakSaNa mATe satya Adi vrate manusmRtimAM mAMsAhAranI ane dArU prIvAnI chUTa 201 205 201 208 214 215 216 218 220 221 225 226 228, 237 231 234 235 238 238 239 242 243 243 245 246 248 248 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249. 25 25 252 255 259 259 ripha 262 nava tamAM ejene keTalA mAne? mokSaja maLe" ane "mokSa paNa maLe " ajene karmabaMdha mAne to lIlAne dhakko pahoMce DhaDherAne kaNa mAnI zake ? chavajIvanuM nirUpaNa Asrava-saMvaranuM nirUpaNa mokSamArgane nizcaya te samyaktva AtmAne AnaMdamaya banAvavAno rasto DhaMDhere nuM bhAnave te mithyAtva. leka sthiti, dhArmika sthiti ane parama dhArmika sthiti virati eTale zuM? kaSAyonuM varNana pramAda ane yoga paDazaka prakaraNanI anukramaNikA sagIra koNa? jIvanuM svarUpa sagIranA vAlI tIrthakara sagIranA traNa bheda dharmanI kiMmata ne jarUra dharmanA traNa parIkSako ajenenI jIvAdi mAnyatA na virame te DUbe . ' manuSyapaNuM pachI udhama : liMga, vartana ane tatvathI parIkSA manuSyabhavanI muzkelI 2.4 12, 35 14. 19 25 26, 35 I Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha3 46 53 - 55 | pa7 1 ALasa kAThiyA Izvara sukhI duHkhI karatuM nathI tIrthakara batAvanAra che. dhamAM ghaNuM ke pApI ? dhamane sUkSmabuddhithI tapAsa ApaNe jelamAM ke mahelamAM ? jIve bhADe rAkhelo haTa dharmIe karavAnI traNa vastu mokSamArganA beDuM 'IriyAvahiyAne daMDa konA mATe ? bAhya saMyogika sudhArAne dekhanAra bALaka mAnusArI budha tattvane tapAse te paMDita jana ane daSTie dharmasvarUpa paMDita koNa? gocarI vihAra Adi asAra che? janmavA chatAM karma na bAMdhavuM e hAthanI vAta che dharma kayAM maLe ? gurunI parIkSA tapa ane manuSyabhava 73 9 88 kara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipatraka ALa 12 sAyika ' zarUthI aruha kSAyaka samUthI sukAyuM. jaNAvaze kAcane khAe jana jaNAze sukAthI jaNAvAra kAyane kharAba jaina javAze 12 * 11 prayAzcita mAta ? daTAMta * vyavAsthata ahI naDiyA AcAryAdi prAyazcitta mati daSTAMta vyavasiyata ame danakriyA AcAryAdi gaNanI samApti samA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ra 99 101 103 105 106 10x 1degdeg 11:1 124 1ra6 128 148 142 153 153 152 10 165 165 165 49 170 178 4 22 23 12, 15 OM OM OM 21 11 1618; 200 3 16. - 13 25 18 129 *2 2 12: 18. 19 thavAvALA caritra kriyA-cAAtra mAlikI jaNAvaze zAme pAgalphi gazALAnA tejolakSyA temane jaNAvaze save yajJamA ni thI sAre pITAva che dhu dhaMdhAnI kAMtivALA na pAmI na akusa te tA manAve *dAcityanA khatenu thavAvALA cAritra kriyA-cAritra mAlika jaNAvAze thA paulika gauzALAnA tejalezyA temaNe. jaNAvAze sarva yajJamAM aniSTathI have ? tyAre. pITAve che sAdhu dhaMdhAnI kAMtivALA na pAmI kura tA manAze kAdAcitanA anaeNnI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 , 182 195 kharA DhaMDhero karyo " 210 213 218 222 khare Dhore keyAM banAvanAra ravArane zraya pitanA sUtranA A AtmAne pratya - 23 banAvanAra svaparano zraya potAnA sUtranI AtmAne pravarlDa 223 225 -235 1 235 22 AtmA zatrunA AtmAne zatrune pa 239 241 kAyelA mAnapaNe 241 254 259 261 kAlo maunapaNe pAtra viveka potAnI avirati mithyAtva karmarahita vive pAtAnI avirita mathyAva karmasahita 262 214 214 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ru. be hajAra jJAnakhAte ApanAra zeTha moTAjI raghunAthajI lAkaDanA bepArI bhavAnI peTha pUnA 2. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Namo'tthu NaM bhagavao suhammasAmissa zrIAcArAMgasUtra (adhyayana 4 : sabhyapa) -ayvyAbhyAna : bhAga 2 . : zAra: AgamavAraka AcArya zrIAnandasAgarasUrIzvarajI vyAkhyAna 21 anAdimithyAdRSTerakRtatripuJjasya yathApravRttakaraNakSINazeSa'karmaNo dezonasAgaropamakoTikoTIsthitikasyApUrvakaraNabhinna nyamithyAtvAnudayalakSaNamantarakaraNaM vidhAyAnivRttikaraNena thimaM samyaktvamutpAdayata aupazamikaM darzanam, uktaM caUsaradesaM dahellayaM ca vijjhAi vaNadavo pappa / iya micchatAgudae uvasamasammaM lahara jIvo // 1 // " upazamazreNyAM caupazamikamiti 1 (bhAcA. TI. pR. 176) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kaDi ane ughAri vyApAra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja AcArAMgasUtranA cethA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke bhagavAna jinezvara mahArAja jagatanA uddhArane mATe bhavobhavathI taiyAra thayelA hoya che. AgaLa ApaNe sAmAnya kahI gayA chIe ke-eka bhavanI mahenate siddhapaNuM, AcAryapaNuM, upAdhyAyAdipaNuM maLe paNa jinezvarapaNuM eka bhavanI mahenatathI na ja maLe. A bhavamAM je mahenata kare che tethI siddhAdi cAre pado maLe eTale eka bhavanI mahenatanAM te phaLo che, paNa je arihaMta-pada te te eka bhavanI mahenatathI na ja maLe. tIrthaMkarapaNuM e evI vastu che ke mahenata bIje tyAre phaLa paNa bIje. eTale eka bhavanI mahenatathI phaLa te bIjA ja bhavamAM maLe. ahIM siddhAdi mATe phaLa bIjA bhavamAM nathI paNa mahenatanI sAthe phaLa paNa te ja bhavamAM che. mAtra AhaMtapaNA mATe Ama ja eTale upara kahyuM te mujaba che. have siddhAdipaNuM mATe te rokaDiye vyavahAra che. kAraNa te ja bhavamAM phaLa maLe, ane ArahetapaNuM mATe te udhAriyo vyApAra gaNAya, kAraNa ke phaLa te bIjA bhavamAM che. - kAchigyA ane jhaverInA vyApAra vacce pharaka have AkhA bajAramAM vyApAra udhAriyo cAle. nANAvaTIne dhaMdha-vyApAra haMmezAM udhAriye ja cAle. rokaDiyA vyApAranI kiMmata ochI che. te te kAThyiA lokonuM kAma. have jene aMge mahenata vadhAre tene aMge mudata paNa vadhAre. have kAchiyAnI dukAne zAka levA jAo te be miniTamAM sedo pate paNa jhaverI ke cekasInI dukAne jAo te vastu mATe bae kalAka TAIma kADhe. kema ? te kahe ke vastunI kimatanA pramANamAM tenI pAchaLa TAImane bhoga vadhu Apa paDe che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva paMca parameSThImAM arihaMta-padanI ghaNI moMdhI kiMmata have paMcaparameSThImAM arihaMta-padanI kiMmata ghaNI ja meMvI che ane tethI te eka bhavamAM na ja maLe paNuM ochAmAM ochA traNa bhava te joIe. have jeo te tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe teo siddhine sarADe lAve. eTale vIsasthAnaka tapa ArAdhIne jeo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe te siddhine sarADe lAve je. eTale saMsAra mAtra je anaMte rakhaDavAne che te sarvane lucchedaSkarI mAtra traNa bhavane saMsAra bAkI rAkhe, tyAre ja tIrthaMkara nAmakarma bAMdhI zake. ' trANuM bhavathI vadhAre saMsAra hoya te te karma baMdhAya ja nahi. vaLI siddhine saraDe lAve eTale trIje bhave tAre mane maLavuM paDaze. e nakkI karyA pachI ja tIrthaMkara nAmakarmane nikAcita kare. A vAta nathI karyA pachI tIrthakara nAmakarmane nikAcita karanArane traNa bhava hoya tethI AgaLano saMsAra na ja heya. evI rIte je bhavamAM tIrthakarapaNuM tene bIje bhava na hoya, paNa mokSa ja heya.. | tIrthakara nAmakarma aMge vadhu spaSTIkaraNa : A vAta kyAre nakkI mAnavA lAgyA ? siddhine prathama sarADe- osIke lAvyA mATe ja mAnIe chIe, have siddhine sarADe mUke tyAre ja tIrthaMkara nAmakarmane nikAcita kare. ATalA mATe zAstrakAroe tIrthakara nAmakarma mATe traNa bhavothI AgaLano sarve saMsAra kApI nAkhIne nikAcita kare ema kahyuM. have AvI tAkAta trIjA bhavamAM hatI. eTale saMsArane succheda ane siddhine sarADe mUkI te pachI mokSa ja laI levo hato ne ? vAta kharI. mokSa meLavavAmAM vAMdho nahoto paNa je tIrthakarane jIva hoya te cAhe teTalo bhUkhyo hoya chatAM bIjAne jamADyA sivAya pite jame nahi. dharmanI pariNativALe te cAhe teTalA upavAsa hoya to paNa atithisaMvibhAgane sparyA vinA pAraNuM na ja kare. tema ahIM tIrthakaranA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna jIve te - jagatanA jIvone siddhie laI javA che mATe te jagatanA chonA uddhArane mATe pote karma bAMdhela che. have ahIM pitAne mekSa meLavavA mATe A jagatanA uddhAranuM karma baMdhAya che ane te trIje bhave bhogavAya ane te bhagavAyA pachI avazya mokSa thAya. - tIrthakaranA bhavamAM baMdhAtAM karmo kevAM hoya? have tIrthakara mahArAjane upadeza daIne kaMI meLavavAnuM nathI. AcArya, upAdhyAyAdi upadeza daIne garaja rAkhe che. zAthI? A upadezathI koIbhavyAtmA tare te mArAM karmonI nirjarA thAya. bhavya jIvone tAravAnA vicAradhArA potAnA karmanI nirjarA thavArUpa garaja emane che, paNu tIrthaMkara mahArAjane evI garaja nathI. temane to eka jIva tare ke. asaMkhyAta tare tethI matalaba nathI. have ahIM koI zaMkA kare che ketIrthakarane jIva jamyA pachI ane kevalajJAna thayA pahelAM je karmo bAMdhe te bhegavavAM te paDe ja ne ? vAta kharI, paNa te karmo bAMdhelAM kevAM te samaje. prathama jema AyuSya bAMdheluM hoya te sopakrama che. nirupakrama heya to te gatimAM laI jAya paNa tIrthakaranA bhavamAM AyuSya parivartana na thAya eTale emanuM AyuSya evI cIja che ke phare nahi. daDhaprahArI sarakhAe game tevAM nidha karma karyA chatAM AyuSyane baMdha na hote thayo, kAraNa ke te kSe javAnA hatA. tema ahIM A jIva prathama bhavathI samaktivALo, traNa jJAnavALo hovA chatAM aviratipaNe pravRtti kare te paNa te kevA karmo bAMdhe agara ke sAvaceta hoya ? kaho ke evuM lUkhuM karma bAMdhe ke je AgalA bhavane vadhAranAra ke TAMko mAranAra te na ja thAya. nirdaya evA daDhaprahArIne jyAre TAMkArUpa karma na thAya te pachI prabhune te tevuM karma hoya ja kayAMthI ? have bAMdhe te evAM ke taddabhave ja guTe.. tIrthakara nAmakarma pachI traNa ja bhavane saMsAra * have bhagavAna jinezvara mahArAjane prathama bhAvamAM siddhi hAthamAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsamuM] adhyayana ja sAmyatra 5 AvelI che chatAM teo sabUrI rAkhe che, kAraNa ke traNa bhava rAkhIne bAkIne saMsAra kApe te ja te tIrthakara nAmakarma nikAcita kare. vadhAre saMsAravALo nikAcita na ja kare. jyArathI nikAcita kare tyArathI bhava gaNAya. pachI deva ke narakane, eka AMtarAne bhava ane pachI tIrthakarane bhava-Ama traNa bhavanI gaNatarI che. have traNa bhavathI vadhAre saMsAra kApe che tene traNa bhavano saMsAra kApatAM vAra na lAge, chatAM ahIM tIrthaMkara nAmakarma mATe traNa bhave joIe tethI traNa bhavathI bAkIne adhika saMsAra kA. - traNa bhava pachI mahenatanuM phaLa makSa - have AcAryAdi cAre sthAnemAM te bhavamAM ja mahenatanuM phaLa maLe paNa arihaMta-pada mATe te te bhavanI mahenata phaLe nahi. trIjA bhavathI mahenata zarU thAya te ja tIrthaMkarapaNuM maLe. AvI rIte jagatanA uddhAra mATe aneka bhauthI mahenata karI, vaLI jeNe siddhine rokI che ema kahIe to cAle. kAraNa? traNa bhava rAkhyA che. tethI, AgaLapAchaLa jotAM zIkha : : - have te tIrthakara jagatane tAravA mATe kaye raste batAve te kahe che ke-mahAnubhAva! AgaLapAchaLa jotAM zIkhe. huM uddhArane mATe je koI vAkya kahuM te A eka ja. kayuM ? te kahe che ke AgaLapAchaLa jotAM zIkhe. kenI AgaLa.? te kahe che ke zarIranI nake paNa tamArA A manuSya-bhavanI AgaLapAchaLa juo, te ja tame sanmArge AvI zakaze. je tame bhavanI AgaLapAchaLa jenArA nahi bane to tamane sanmAga maLa muzkela che. have jyAre tame jonArA banaze tyAre khyAla Avaze ke huM cAramAMthI Avyo chuM ane sAkaramAM haju dhUmavAne chuM. A saMsAracakane khyAla tyAre ja Ave che. jyAre najara bhatranI AgaLapAchaLa nAkhe. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna - bhathane pichAnI bacavA udyama kare - have je bhayane pichAne te ja bacavAnA udhama kare. have tame tamAro AtmAne cakkaramAM paDele jANe nahi, agara bhAvImAM paDaze e jANe nahi, te bacavAne udhama na kare. paNa prathama cakkarane jANavuM joIe ane te jaNAvavAnuM mAruM pitAnuM kAma che." Ama tIrthakara bhagavAna kahe che. have tame sAvaceta na thAo te bhaviSyamAM tamAre upara cakkara pharI vaLaze. kayuM cakkara ? ye kAyanA chone chorUpe jANyA nahi, mAnyA nahi, gaNyA nahi, temaja tene lAyakanI pravRtti na karI eTale sarva prANIo, cha, bhUta, sa e tamArA sarakhA che tethI tene haNavA nahi, pIDA karavI nahiM; hukama kare nahi temaja tAbe paNa na karavA. Avo jagatane. sAmAnya niyama che. . . . . . . , - mithyAtvanA melarUpa paravALA AmA - Ama chatAM asara kone thAya ? jema kAca cekho chatAM pratibiMba kayAre paDe? upara mela na hoya te. kAca svabhAve cokho chatAM chANanI rAkhanA lepavALA kAcamAM kaMI pratibiMba na paDe. tema A AtmA svabhAve ce chatAM pitAne ajJAna ke mithyAtvane mela hoya te pitApaNuM na dekhI zake, paNa pitApaNuM jANe kayAre ? mithyAtvane mela ane ajJAnane lepa khase tyAre ja joI zake. A AtmArU5 ArasAnI mAlikI ApaNI potAnI che. te jovA mATe sAdhana AMkha paNa ApaNI. ja che. mukha paNa potAnuM che, chatAM kAca upara lepa lAgela hoya te dekhI na zakAya. tema ahIM AtmAne mithyAtvanA melarUpa paDa ane ajJAnane lepa jovA na de. tIrthakarane zuddha upadeza ane ApaNe malina AtmA jinezvara mahArAjane zuddha upadeza e che ke-jIve che. zuddha svarUpa che." sArApaNAnI jIvane icchA che. upadeza paNa sAre che. Ama Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsamuM] adhyayana 4: samyakatva chatAM A jIva te dhArI zakatuM nathI. AtmAmAM raheluM zuddha svarUpa jevA AtmA mAge chatAM na ja dekhI zake tenuM kAraNa zuM? te kahe che ke A AtmA upara lepa lAgelo hoya te tIrthakara mahArAja kahe te paNa AtmAne zuddha svarUpa na joI zakIe. have jovAya kayAre ? lepa ke paDa khase tyAre. AssAmAM tAkAta evI che ke parvata, gAmane paNa jhaDapI le, paNu lugaDuM khaseDvAnI tAkAta tenI nathI. have je A AtmA nirmaLa hoya te paNa tene lAgela mela kAdava tene muzkela paDe che. eTale AtmA tAkAta dharAve che chatAM te paTane khaseDI zakato nathI. A levuM levu nuM anAdi kALanuM darada have paTanuM khasavuM tenuM nAma ja samyaktva. tenA traNa bheda kAle jaNAvyA che. pathamika, kSAyika ane kSApathamika. have UlaTInA daravALAne prathama laTI baMdha karavAnI kyA ApavI paDe. jaTharA narama thayelI hoya to tene dIpta karavA davA pIvI paDe. tema A AtmAne anAdi kALathI UlaTInuM darada che. AthI tene tyAga caDe ja nathI. UlaTInA daradavALAne elacIne dANuM na Take. tema "levuM, levuM" e ja siddhAMta jene adine hoya tene choDuM' e zabda kayAMthI sAMbhaLe che ? ane te ruce paNa kema ? dhanamAla, kuTuMba Adi chUTe te na game. tethI anAdithI tyAga zabdanI UlaTI A jIvane rahelI che. UlaTIne daravALAne kaThe vAyuthI bharAya tema ahIM lAva ane leunA vAyuthI bharAyele A jIva che. kIDI paNa dANuM lAvIne daramAM bhegA kare paNa te khAvAnI kayA janmamAM ? kahe ke khAya ke na khAya paNa "lAva, leuM' vicAra anAdine rahelo ja che. tyAga te aMzamAtra paNa jIvane racatuM nathI. kahe ke anAdi koLathI "lAva, leuMnA vAyuthI kaThI bharAyele che tene tyAgane zabda kyAMthI ruce.? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [vyokhyAna zrIcArAMgasUtra jIvananA aMte tA sa ADavAnuM che have AvA samaye tIrthakara mahArAjanA upadeza sAMbhaLavA maLe temAM jaNAve ke-A 'lAva, le" tuM sukha mATe karatA hoya to te sukha kayAM sudhI tenI hada to tapAsa. lAva, leu' karIne meLavelI cIja A jIvananI AgaLa tA rahevAnI nathI. tane cheDavuM gamatu nathI paNa chUTavAnuM / lakhelu che. tane te eka paNa cheDavAnu nathI gamatuM paNa A jIvananI pelI pAra tA A sa` cheDI devuM paDaze. nakhanA eka agrabhAga paNa cheDavA na game paNu lakhAi gayuM che ke jIvananA aMte sarje cheDavAnu che, have jenA aMge tu * lAva, leu' kare che te sava ahIM che. pachI javAya kANu Apaze? mATe mahAnubhAva! temAM sukhanA rastA nathI. sukhanA rastA tArI pAse che. . bhava palaTe pachI pote na palaTAya tevI cIja AtmAnA svabhAvanI che. anatA bhavA kare paNu svabhAvamAM palaTA na thAya. jizvamanA upadeza ace tyAre zuM thAya ? have lAva, leu' cheADI de. Ave jinezvarane upadeza sAMbhaLavAmAM Ave ane ruce tyAre thAya zuM ? lAva, leuM'nI je kharAba buddhi hatI te baMdha thAya. eTale haiya padArtho--chAMDavA lAyaka padAni AdaravAnI buddhi ane AdaravA lAyaka paddAni cheDavAnI buddhi eTale tyAgathI bhAgavAnI buddhi pravatelI hatI, tenA upara aMkuza paDe. have prathama aMkuza mUkAya tyAre sthiti kevI hoya ? ApaNe aMNasamaju hoie chIe tyAre bhAgamAM sukha ja mAnIe chIe. have tyAgane mAne tyAre samajavu ke prathama samyaktva. prathama janmelA baccA jevu. kAmaLa samyaktva pratyeka darada zame kharuM paNa jema gUmaDAnI rUjha Ave paNa pA tene nakha vAge to e pArka ane cAmaDI phATe, te pAchI rasI Ave, pazu kharekhara rUjhAyA pachI pAkavA AdinA bhaya na hoya. prathama rUjha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsasu] adhyayana 4: sabhyatva te kAmaLa hAya: prathama kharcu janme te kAmaLa ja hoya. kharaTa padA nA sparze na game. are, upavAsanA pAraNe paNa kAThI kAmaLa hAya. tema ahIM samyaphala pAmavAvALA jIvanuM samyaktva paNa kAmaLa hAya. kAmaLa kema ? gUmaDuM jema jhela che te mAtrapAka khaMdha thavA pUratuM che paNa cAmaDImAM tA tAkAta hajI AvI nathI. cheAkareA janma pAmyA paNu zarIranI majabUtI nathI, pAraNuM thayuM paNa koThAnI majabUtI nathI. tema ahIM aupamika samyaktva eTale samaktinA guNu ja nahi ema kahIe te cAle. tA pachI samakita kema ? to kahe che ke mithyAtvarUpI avaguNu nathI mATe samakita. have je mithyAtvanA avaguNu hatA te baMdha che. UlaTInA daradamAM prathama jAyaphaLa pAyu te zarIrane pASaNu na ja Ape, paraMtu emAM e tAkAta che ke UlaTIne vikAra je vAyunA lIdhe hatA te baMdha karI de. tema ahIM samakita Avyu` ke mithyAtvanA vikAra tUTayA. auparAmika sabhyanI ALakhANu have ahIM samakitanA thuchu kema nathI ? te kahe che ke samakita, mitra-mAhanIya nathI. tema mithyAla-meAhanIya tA paDelu ja che. have jAyaphaLa letAMnI sAthe turata UlaTI baMdha na thAya paNa vAyuM upara jora kADhe. oDakAra, vATa Adi dvArA vAyu vAyu kaDhAze. prathama te jAyaphaLanA kavAthathI vAyunA uchALA rokAya. tema ahIM aupazamika samyaktvanA samaye mithyA te tema ja paDelu che, vevAnu badha che, mAtra uchALA aMdha karAya che. anAdi kALathI jIva mithyAtvI hoya chatAM prathama mithyAtvanA vikAra khAya tyAre ja sAmAnya rIte aupazanika sabhyatva thAya. a UlaTI zakanAra jAyaphaLarUpa jitavacanA have vAyunuM ghvANu thAya eTale te traNa prakAre nIkaLe ja. vATa, AkAra ke pezAbathI nIkaLe ja. tema ahIM mithyAtvanA vikAra khAya eTale tenA paNa traNa bhAga paDe ja. have vATArA nIkaLe tA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nirAMta, oDakAra ke pezAbathI teTalI nirAMta na gaNIe. have mithyAtva-mehanIyanA traNa bhAga karIe. temAM je zuddha te samakita, ardhazuddha te mizra, ane hatA tevA rahevA de te mithyAtva. have pezAbadvArA ke oDakAradhArA je vAyunI gati thAya tenAthI te pAcho Ubho thavAne bhaya, paNa vAchUTadvArA nIkaLela vAyu punaH Ubho na ja thAya. tema ahIM paNa mithyAtvanAM puganAM traNa bhAga paDe che. kayAre ? to kahe che ke-jema jAyaphaLanA kavAthe UlaTI rekAya te ja bhAga paDe. have oDakAra, pezAba ke vAchUTakAra khulAse kavAtha le te ja thAya. have vAyunA jema vibhAga thAya che tema A jIva jyAre jinezvaranAM vacanarUpa jAyaphaLa pAme ane mithyAtvavAyunA traNa bhAga kare tyAre ja A samyaktvanA bhAga paDe. : kSANika ane kSApazAmaka samyakRtva have jema khArI jamInamAM Avelo dAvAnale cUpa rahe tema ahIM paNa pathamika samiti pAme te mithyAtvane udaya nathI ethI ja. have mithyAtvano udaya na hoya te rUpa je samakti Ave tenuM nAma ja pazamika samyaphata kahevAya. te AvatAMnI sAthe traNa bhAge kare. zuddha, mizra ane azuddha-enAM ja nAme samakti-mehanIya, mizra ane mithyAtva-mohanIya, e traNa nAme bhede che. UlaTInA daradavALAne jAyaphaLathI ArAma thAya paNa je kupathya Ave te pAchI UlaTI thatAM vAra na lAge, tema A pathamika samyakatvanI sthiti evI che ke je sIdhe raste jAya te mokSe pahoMce paNa je kuraste jAya te pAche gabaDe. have kSAyika ane kSAyopathamika samyakta paNa che. sIdhe raste pahecADe te kSAyika ane vacce pADe, vaLI vacce UMce caDhAve tenuM nAma kSAmamika. AvI rIte A traNa prakAranAM sabhyaphata kahyAM. temAM prathama pathamika zuM kAma kare ane tenAthI zuM phAyado uThAva te vagere jaNAvI, kSAyika ane kSAyopathamikathI zuM kAma thAya te vagere adhikAra atre jaNAvAze. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvIsamu'] 1 adhyayana 4 : samyaktva vyAkhyAna 22 tame tamane samajA zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAyajI mahArAja bhavya vonA upakArane mATe AcArAMga sUtratA cAyAM adhyayananI vyAkhyA karatAM zrakA ..AgaLa jaNAvI gayA ke . dareka tIya karanA zAsanamAM tItha kara mahArAjA pahelavahelAM je upadeza kare che. temAM e kahe. che ke-tamA tamane samajo. A . jIva AkhA jagatane padArthone samajavAnu karatA AvyA che paNa potAne mATe vicAra karavAnA prasaMga AvyA ja nathI. tene zarIra, dhana, mAla, indriya, kuTuMbakakhIlAnAM vicAra karavo sAMpaDyo che paNa potAne vicAra karavo sUjhayo ja nathI. have bIjAnA vicAra mATe zIkhavavAnI jarUra nathI. kUtarIne 6 vAlaNane kAi. zIkhavatuM nathI ke tArA baccAMne tuM dhavaDAva. are ! jAnavaranAM baccAMne te tenA mukhane pakaDIne paNa manuSya dhavaDAve, paNa vANunA baccAMne pakaDIne dhavaDAvatAM kANu zIkhave ? arthAt zarIra, indriyAdine pALavAnAM sAdhane te jIva ApeAApa karI le che temAM upadeza ke zikhAmaNanI jarUra paDatI nathI. " nAnA accAMne duHkha thAya ke te raDe ane sukha maLe e kANu zIkhave che? kahe ke e bAjI te upadeze Ave che. ke rAjI thAya.' anAdithI vagara - - huM kANu cIja chuM ! have AtmAne jANavAnI khAjI te zIkhavela paNa AvatI nathI. tethI tIrthaMkara jaNAve che ke-peAtAnA AtmAnu jJAna thavu te muzkela che. duniyAnrInA padArtho jANavA mATe teTalI muzkelI nathI arthAt zarIrAdine mage je je jarUrI sthiti te te banavarate paNa. maLI jAya agara te meLavI le, paNa pAtAne jANavA te nAna Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * zrI AcArAMgasUtra | [ vyAkhyAna koI dhAraNa karatuM nathI. koI bhAgyazALI hoya te ja tevuM jJAna dhAraNa karI zake. koI bhAgyazALIne ja vicAra hoya ke huM keNa cIja chuM ? sahIo kare paNa teNe samajavuM joIe ke A koNa ? jenA nAmanI sahI kare tenI oLakhANa na hoya te te sahInI kiMmata zI gaNavI? have sukhI, duHkhI e pite jANe khare, paNa huM te koNa ? tene khyAla nathI. arthAta keTalAka bhAgyazALIone khyAla heya paNa keTalAkane te tene khyAla ja nathI, mATe tIrthaMkara upadeza Ape che ke tuM koNa te oLakha. " vAyarA samAna apratibaddha AtmA - have kadAca te devadatta, paNa te pacIsa ke pacAsa varSa sudhI paNa te pahelAM tuM nahotuM ane tethI AgaLa tuM rahevAne nathI ? have kahe ke tuM A pacAsa varSa sudhInuM ja jIvane mAne che ? devadattanA jIvanathI pacAsa varSa, paNa cheva kaMI pacAsa varSane nathI. tuM devadatta hoya che eTale vakhata tuM rahe eTale vakhata devadatta rahe ja, paNa ahI devadatta nAma te pacAsa ke so varSa sudhI belAze, paNa te nAmanA nAzathI tAre nAza nathI ja? have jenI utpattie jenI utpatti ke jenA nAze jene nAza heya te ThIka paNa ahIM tevuM nathI. meM te mAtra bhADUtI devadattapaNuM lIdhuM che. jema havA pUrvathI nIkaLI pazcima tarapha cAlI jAya, uttarathI nIkaLe ane dakSiNanA cheDA sudhI cAlI jAya, eTale jema havA-pavana apratibaddhapaNe cAlI janAra che, tema A jIva vAyarAnI mAphaka koI sthAnanA saMbaMdhavALo nathI. jema pavanane oLakhAvavA dizAsucana karavuM paDe che tema ahIM jIvane oLakhAvavA mATe utpanna thavAnuM sthAnakuTuMbakabIla Adi kaMI niyata nathI, paNa -je vakhate je bhAvamAM utpanna thayo teTalA mArAthI te bhavane gaNAya che, mATe prathama AtmAne oLakhavA mATe kahe che ke "tuM tane oLakha." Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIzamuM ] adhyayana 4H samyaktva 13 pAMjarAne ghara mAnanAra pipaTa [1] - have jema kAle kahyuM tema munIma zeThanA nAnA chokarAne tenI mAlamilakata batAve tyAre milaktanI vyavasthA sujhe, tema A AtmA ApaNuM ja mAlikIne che, te bhagavAna jinezvaranI mAlikI nathI, chatAM tenI mAlikInI khabara na hoya te vyavasthA zI rIte bane ? mATe kahe ke khabara paDe te ja vyavasthA thAya. prathama vyavasthA na kahI, temAM kAraNa e ja ke milakatanI khabara ja nahatI. jema zeThiyAne cheka lAkhanI milaktane mAlika chatAM, kaI jagyAne kabajAvALo chatAM, tenI mAlikInI khabara na hoya te tenI kaMi paNa vyavasthA na ja karI zake, tema A jIva A paMca bhUtamaya mATInA pAMjarAmAM rakhaDyA kare che, pachI cAhe ekeMdriyathI laI ciMdriyanI jAtimAM ke cAre gatimAM rakhaDe, chatAM tyAM pote samaje che ke- tene mAlika chuM.. jema popaTa pAMjarAmAM haLI jAya eTale pAMjarAne ghara samaje. lagAra bahAra bhaya lAge te pAMjarAmAM ghUse. kharekhara jAo to pAMjare popaTa mATe te keda ja che, chatAM te tenI sAthe haLI gayela hovAthI pAMjarAmAMthI bahAra nIkaLavuM te tene meta lAge. tema A chava zarIrarUpI pAMjarA sAthe haLI javAthI tene bahAra nIkaLavuM gamatuM nathI. are! bahAra nIkaLavuM tene e mota ja samaje che. zarIranAM raMgaDhaMge raMgAyele AtmA " A jIvanA zarIrane agni lAge te baLe, pANImAM DUbe to. piote paNa DUbe. kahe ke ivarUpI popaTa zarIrarUpI pAMjarAmAM pUrAyelo che chatAM tene keda na mAne ane UlaTo ghara ja mAne. ajJAna avasthAmAM A badhuM kare. have tene keda lAge kyAre ? pAMjarAnA AdhAre ja pipaTanuM jIvana che. pAMjarAnA nAze popaTane nAza che. tema ahIM A zarIranA raMga-ge jIva raMgAyele che. hAthamAM cappa vAge ke tarata duHkha bhogavAya. A AtmAne khyAla nathI ke huM svataMtrapaNe Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna jaMgalamAM vicaranAro chatAM A zarIrarUpI pAMjarAmAM pUrAyela chuM. tenA mATe bhagavAna upadeza Ape che ke bIjuM kaMI bhAre kahevuM nathI ke saMbhaLAvIne samajAvavuM nathI, mAtra tame tamane samaje ke oLakhe. bahirAbhA ane aMtarAtmAvALA ja have keTalAka ajJAnI che-bahirAbhA eTale zarIrane mAne. aMtarAtmA-aMdaranA jIvana ane siddhipada pAme tyAre paramAtmA mAne. have bahAranI cIjane nukazAna thAya ke marI gayo, tene lAbha thAya te rAjI thAya. evAne bahirAtmAvALA jANavA. have vartAvamAM majabUta na rahe paNa jANe kharA te aMtarAtmAvALA. jema dArUDiyAo dArU pIe ane tene naze na caDhe tyAM sudhI tenA durguNo gAIne kAnapaTTI pakaDe ane DAhI vAta kare paNa jyAre pIe tyAre te badhuM bhUlI ja jAya, tema keTalAka DAhyA jevo che ke jeo AtmAne svabhAva-tene nizcaya Adi jANe kharAM paNa jyAM moharAjA AvI paDe tyAre teo paNa tenA mULa svabhAvane bhUlI jAya. 'saMnipAtamAM paMDita ane mUrkha baMne samAna have paMDita ane mUkhane saMnipAta thAya tyAre baMne sarakhA ja hoya. tema AtmAne samajanArA vAta kare tyAre pUrI DAhI kare. avirativALA, dezavirativALA teo AtmAne jANe, mAne kharA chatAM bhAnane bhUlI jAya. have jema kahI gayA chIe ke eMsI varasane Deso kahetA hatA ke pANImAM bAcakAM bharyAthI zuM kAma thAya ? paNa bolanArane jyAre pANImAM paDavuM thAya ane te vakhate bAcakAM bhare tyAre prathamanuM DahoLeluM DahApaNa zuM kAma lAge ? have samaju chatAM keTalAka jIvo badhuM korANe mUke tethI prathama AtmAne jANavAnuM tIrthakaro kahe. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva dayApAtra keNa ane elabhApAtra keNa? - have eka vAta dhyAnamAM rAkhajealla vinA hoya ane bhUla kare che te dhyAne pAtra paNa jANakAra bhUla kare to eLabhAne pAtra. jema AMdhaLo athavaya to te dayApAtra paNa kaI dekhate athaDAya te tene te kahevuM paDe ke jete nathI ?" ema kahIne oLaMbhe apAya. .. . . . ' ' * * hindupaNuM zI cIja che? have je AtmAne jANe, tene gatipariNamI mAne. are ! tethI ja hiMdumaNuM che. have hiMdupaNuM zI cIja te ahIM saheja samajAvI dauM. hiMdupaNuM suslimone kema kanaDe che ane tethI muslime tamane kAphara zakyI kema navAje che ? divhare para avatarita hivhu' arthAta eka bhavathI bIjA bhave. hiMDanAra je AtmAne mAne te ja hiMdu ane te kuLavALAo te hiMdu arthAta punarjanma mAne te ja hindu. | muslimonI mAnyatA have muslimenI mAnyatA e che ke-A bhava pUratuM ja sukhaduHkha che. maraNa pAmaze tyAre kabaramAM dATaze. have nyAyane dina Avaze ane Izvara cukAdA mATe korTe besADaze tyAre A kabaremAMthI te muDadAM UbhAM thaIne tyAM nyAya pAmaze. have A rIte mAnyatAmAM ja mIMDuM che. te kabaramAMthI kone UbhA karaze ? jyAre khodIe tyAre mArI ja hoya che. Ama chatAM mAnI laIe ke jeNe sArA karmo karyA haze tene to devagati paNa kharAba karma karanAra te dojakha ke jahannamamAM jaze have tyAMthI nIkaLI te kayAM jaze ane kayAre nIkaLaze! tene uttara nahi ApatAM taravAra ugAmaze. kAraNa tenA payagaMbare tethI AgaLa kaMI jaNavyuM nathI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcAsaMgasUtra [ vyAkhyAna muslimo mATe sarva darzanakAre "kAphara' cara bI jAgatA zAhukArane kAra kahe che. zAthI? pitAne pratikULa che mATe. AthI punarjanma mAnanArA sarve darzanakAro muslimone mATe te pratikULa che arthAta "kAphara" che. AtmAne vaLagelA jugArakhAnAnA dalAla " have A vAtane jatI karI mULa vAtamAM AvIe ke AtmA dareka janmamAM bhaTakavAvALo che tethI hiMdu mAne te pachI jainane mAnavAmAM vAMdhe ja che ? pitAne puNyanA phaLe ane pApanI javAbadArI pitAne ja bhogavavAnI che ema mAnavA chatAM sthiti zI che ? udharasa sajjaDa thavA chatAM, telamaracuM ne khAvA mATe mitra, kuTuMbI ke sajajana nA pADe chatAM, cAra AMgaLanI A bharUpI lAlaNane utpAta che. peTa gharAka che. ahI A bharUpI lAlaNane kaMI levAdevA nathI. Ama chatAM te ApaNuM jANeluM che tene bhamAvI de. udharasa thavAthI telamaracAM khAvAthI nukasAna thAya e jANavA chatAM A lAlaNa jIbhaDI ApaNane lalacAve che. kuTuMbanuM kaheluM kahovaDAvI de che. vedhanuM belaDuM vahevaDAvI de che. A eka ja Idriya jyAre ATalo kAbU meLave che te pachI pAMca Itine kAbU tamArI upara hoya te tamArI zI dazA thAya ? mATe A AtmAne A jugAra khAnAnA lAlo vaLagelA che tene je tame kabajAmAM le te ja tame AtmAne samajI zakaze ane tamAruM dhAreluM karI zakaze; mATe bIje upadeza bhagavAnane e Apavo paDe che ke-tame A dalAlone kabajAmAM le eTale kavijaya kare. idhei, krodhAdi, daDe, Azrave Adine kabajAmAM le. luccA dalAlethI sAvaceta rahe have lu lAla reja gAdIe besata thaye pachI tenAthI sAvaceta kema rahevAya? duniyAnA se zatrathI bacI zakAya paNa gharanA - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsamuM] adhyayana 4H samyakatva eka zatruthI bacavuM muzkela thaI paDe. have A Iki, Azravo, krodhAdi te gharamAM ghUselA che. tenAthI bacAya kema ? pADozIne cheka kharAba hoya te paNa gharamAM Avate rokAya nahi, kAraNa ke AbarUdArane kare che tethI nA na paDAya, tema bharose paNa na rahevAya, tethI sAvaceta rahevuM paDe. have mana, vacana ane kAyA temaja IdriyAdi jo ke che luccAM, chatAM netarethI AvelAM che mATe sAvacetI rAkhavI paDe. eTele jinezvara mahArAje trIje upadeza e Ape kejo cAhe tevA anukULa prasaMgamAM UchaLIza nahi, tema pratikULa prasaMgamAM tuM gabharAIza nahi te te AvelA luccAe tAro bAla paNa vAMke karI zakaze nahi. jinezvarane trIje upadeza - jeNe AtmAne samajI rAkhavo hoya teNe te uzkerAvuM nahi, tema gabharAvuM paNa na joIe. te pADozI luccAo chatAM vasati che. bahAra luccAo beThelA heya te kuTuMba kahevAya ke mANasanuM ToLuM paNa beTheluM kaheze. have tuM ahIM ekake indriyanI vAhavAhe jaIza nahi, temaja krodhAdi uchALavA mAge ke gabharAvavA mAge che temane anukULa vartana karIza nahi, mATe bhayathI sAvaceta rahevA trIjo upadeza Ape. jIpaNuM ane daDhapaNuM te bane kayAre ? je sArI vastu AtmAne hAtha Ave ane tene te pakaDe te ja bane. have jakkIpaNAmAM ane dRDhapaNamAM kaMI pharaka nathI eTale baMnenA vartanamAM pharaka nathI. majabUtane duniyA hajAra vAra kahe to paNa na mAne. tema haThavALAne paNa duniyA kahe te paNa na mAne, te chatAM suMdara grahaNa karIne temAM majabUta rahe te da paNa kharAba pakaDIne makkama rahe te jakkI kahevAya. tyAM "Dha" zabda Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIAcArAMgasUtra vyAkhyAna na vaparAya. mATe tame kahe che ke A cAhe tema kahe te paNa gaNakArIza nahi. arthAta mananA vikAra, Ide ke kuTuMba vagere kahe ane huM na mAne te pachI jakkI ja kahevAuM ne! te kahe che kenahi. huM pakaDIne na cheDe te jakkI paNa sAruM pakaDIne na cheDe te jakkI na kahevAya paNa dRDha kahevAya. kharAba vastu pakaDIne na cheDe te jakkI ja kahevAya. have ahIM pakaDa sArI joIe te ja badhuM zobhaze. eTale sArI vastu na pakaDI hoya ane choDavAnI vAta na mAne te jakkIpaNuM gaNAya. cAthuM adhyayana "suMdaratA" sArI vastu kaI e te kaho ? tene samajavA mATe cothuM adhyayana "suMdaratA " nAme kahyuM eTale suMdarane samajIne pachI tene pakaDa. tenuM nAma ja samyaktva. arihaMtAdi e deva ane temaNe kahelA te guru ke dharmane mAnIe eTale ja samyakata kahevAya che. zAha kAra taravArane dekhe te bacAvanI dRSTie, jyAre cora taravArane ghAnA sAdhana tarIke jue. ekanI eka taravAra chatAM dRSTie judI che. tema ahIM AtmA jANavo paNa te judI judI daSTie jaNAya eTale jyAre AtmA che evuM je A lokonuM jJAna che tene kema khaseDI dauM? AvI bhAvanA thAya pachI zuM samajavuM ? vAdI-prativAdInA vakIlanI daSTi vAdI ke prativAdInA vakIlo eka bIjAnA paraspara purAvAo jovAmAM khAmI na rAkhe, chatAM jotI vakhate dRSTi e ja rahe ke "tene teDavo kema? A prakAranI dRSTi baMne pakSamAM hoya che. eTale vAdIne vakIla vAdInA purAvAM jue te majabUta karavA mATe, tevI ja rIte prativAdIno vakIla prativAdIne purAvA jue te paNa majabUta karavA mATe. baMnenI dhAraNa eka ja che. tema ahIM AtmAne jANavA chatAM tenA zreya tarapha-kalyANa tarapha na vaLe paNa AtmAnA astitvane Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsamuM] adhyayana 4H samyaktva 19 uDAvavA mAge te zuM karavuM ? arthAta suMdara dRSTie upayoga thAya tevI rIti rAkho. darzana, jJAna ne cAritra te zuM? have AtmAne suMdara sthitie jANavo, pADozIne paNa tevI rIte rAkhavA te bane zI rIte ? lUgaDAnA eka ja cheDAmAM badhI gAMTha hoya, ane sIdhI rIte nAkhIe to nIkaLI jAya. ahIM AtmAmAM A kaI che ? te. gAMThe na pADe tevI rIte cheDe joDavo tenuM nAma ja suMdara. have gAMThe pADavAnuM ane choDavAnuM kema ane che ? te mATe kahe che ke suMdarano nizcaya, pachI tene bodha ane pachI te raste pravRtti-A traNa vastu kare te badhuM suMdara. have te traNa vastuo bane kema ? tenuM nAma ja darzana, jJAna ane cAritra che. je suMdara karavAno nizcaya te ja samyakatva ane tene jANavuM te samyajJAna ane tenI pravRtti tenuM nAma ja cAritra. - jIvane mithyAtva mehanIyanA ADa. . duniyA mAtrane sAruM game che chatAM AkhI duniyAne suMdaratA kema prApta thatI nathI ? suMdaratA jANune kema te raste pravRtti thatI nathI ? vAta kharI. skUlamAM-zALAmAM bhaNatA vidhArthIo badhA pAsa thavA ja abhyAsa kare paNa ramatiyALa chekarAone pAsa thavAne ke abhyAsa karavAnuM vicAra hoya te paNa ramavAnI IcchA ADI AvavAthI pAsa na thavAya. tema A jIvane mithyAtvamohanIya ADuM AvavAthI zuddha nizcaya na thAya. jJAnAvaraNIya ADuM AvavAthI zaddha baMdha na thAya. tema cAritra-mohanIya ADuM AvavAthI zuddha pravRtti na ja bane. have bhADUtI makAna-vagara mAlikInuM hoya ane te bAra varSe ke trIsa varSe nAma mAlika banI jAya che, te pachI A ajJAna te anAdi kALanuM che, te pitAnuM ghara choDe kema ? are ! mithyAtva ane avirati anAdi kALathI ghara karIne beThela te chUTe kema ? vAta kharI. duniyAmAM e kAyadA che paNa zarIramAM trIsa varSa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna rahyo eTale A zarIra nahi choDavuM paDe ne ? kema kabajo thaze ne ? duniyAdArInA kAyadA badhe lagADAtA nathI. A zarIra mATe te e kAyado lAgu na paDe. pudgalanA svabhAvane vaza paDele AtmA are palyopama ke sAgaropama sudhI e ja zarIramAM samaya vyatIta karyo hoya paNa kSaNavAramAM javuM paDe tene kaMI nizcaya na heya. reDAM ke kUkA mATe kAyadA che. A zarIra te cAmaDuM che, ane A AtmA te havAIrUpa che. tenA mATe kAyado na hoya. bhale anAdi kALathI AtmAmAM ajJAna, avirati, mithyAtva rahelAM hoya chatAM te AtmAnA mAlika na ja bane. bhale mAlika na bane paNa kabaje khare ne? vAta kharI. jenA kabaje je cIja thaI hoya pachI te cAhe teTalI rADa pADe che te kAma na lAge. A AtmAne mithyAtva, aviratie kabaje karI lIdhuM che, tethI te ajJAnapaNe kahe che ke huM hakadAra nathI paNa kabaje to mAre che. avirati, mithyAtva Adi pudgalanA svabhAva che, te AtmAnA svabhAva nathI, chatAM te AtmA mithyAva, aviratinA kabaje to che ne ? kAgaLanI taravArathI keTa kabaje na thAya vAta kharI, paNa so varSane bhADavAta hoya ane dareka varSe bhADuM bharate jAya ane tenI bhADAciThThI lakhAtI hoya te te se varSa sudhI paNa mAlika na ja bane. tema A AtmAe ajJAna, avirati Adi rahevA dIdhAM che e vAta kharI, paNa tenI pAse bhADAciThThI che eTale AtmAnA madhya ATha pradeze ke je rUcaka nAme oLakhAya che, te tenA AdhIna nathI. eTale mithyAta, avirati, kaSAyAdithI lepAyelA hotA nathI. ahIM AgaLanI taravArathI koTa kabaje na thAya eTale keDe bAMdhelI kharI taravAra ja koTane kabaje kare. tema ahIM siddha samAna ATha pradeza che. AthI ja tene kabaje kara Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIzamuM | adhyayana 4H samyaktva 21 vAmAM vAra na lAge, paraMtu je taravAra laIne sAme UThe te ja krUra ane ghAtakI paNa UbhA cAlyA jAya. apUrvakaraNarUpI seya hiMduoe hiMdupaNuMnI rakSA mATe bAIone e ja jaNAvyuM ke-eka seya zIvavAnI pAse rAkhe. e ja tamArA rakSaNa mATe basa che. tema ahIM taravAra levA mATe AtmAne vAra che. te te kSepaka zreNie caDhatAM kAma lAge, paNa hAla apUrvakaraNarUpI soya je AtmA le to basa che. eTale atyAra sudhI ghaNuM karmo bAMdhate AvyA che ane cheDate paNa Avyo che, chatAM mithyAtvanAM pudgalone hAMkI kADhavA mATe te hAla ya ja le. loDhAnI nahi paNa ahIM mithyAtva anAdi kALathI ghara karI besela che tenA mATe vajanI soya le. tenI sAme khAMDaNiyo ke paththara Ave te paNa te vaLe nahi paNa te paththarAdi bhedAI jAya. eTale tArA pariNAmone tuM sajjaDa kara ke jethI je Ave te bhUdAI jAya ane tevA pariNAma tArA prathama thayA nathI mATe te seyanuM nAma apUrvakaraNa ApyuM. AvI seya je tuM le te basa che. aupazAmika sabhyatva AvI soya tIrthaMkara mahArAjanA upadezathI AtmAnA hAthamAM Ave tyAre mithyAtvarUpI jhADa tADa jevuM UMcuM lAge paNa tenA mastake soyanI aNI vAgI ke A tADa sukAyuM. tema ahIM mithyAtvamohanIya 69 koDAkoDI jeTalI sthitinuM e apUrvakaraNarUpI soyanA godAne sahana karI zake tema nathI. aMte tene nAza thayA vinA chUTako nathI. have apUrvakaraNanI seya mAratI vakhate te mithyAtva jIvatuM hoya te phikara nahi. jema tADanA jhADane soya mAratAM te paDI na jAya paNa sukAI jAya, tema ahIM mithyAtvane apUrvakaraNanI soya vAgatAM te ADuM na Ave. arthAta mudde thaIne paDelA zatrunAM aMgapAMga kApI nAMkhe te pachI te vacamAM kaMI na karI zake. tema ahIM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mithyAtvanA traNa bhAge karAya. zuddha bhAga, azuddha bhAga ane mizra. have jema zatrune pADIne tenA bhAga kare te vakhate je jusso ke jesa hoya te prathama paNa na hoya, pachI paNa na hoya tema ahIM ane tAnubaMdhIne teDI nAMkhatI vakhate je jusso hoya te pahelAM ke pachI na hoya. tene toDI nAMkhe pachI jera na hoya. lAkaDAM paNa khaseDavAmAM na hoya. anaMtAnubaMdhIne toDI nAMkhI mithyAtvane bhayabeMguM karI nAMkhe tenuM nAma pazamika sabhyatva. upazama zreNi e zI cIja ? jyAre prathama jIva sAvaceta thAya tyAre Aja hoya. cAritrane mATe upazama zreNi mAMDe tyAre paNa pathamika samyaktva hoya. have tevA jIvane UMcAM bIjAM be samakita na letAM upazama ja kema lIdhuM ? tenI zI jarUra? kSAyika kema na hoya ? upazama zreNi zI cIja vagere adhikAra agre jaNAvaze. vyAkhyAna : 23 tIrthakarane jagatane upadezamAM saMdeza zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya chanA upakArane mATe AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI TIkA karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke dareka kALe, dareka kSetre bhavobhavathI jagatanA uddhAranuM jhADa jeNe piSeluM che, ane jagatanA uddhArane mATe jeNe tIrthakara nAmakarma bAMdheluM che, te tIrthakara kevalajJAna pAmyA pachI, jagatane upadezamAM saMdezA e Ape che ke tamee jagatanA padArtho, tenAM sAdhana meLavavAnI ane jANavAnI mahenata karI che. cAhe jevI gatimAM tame gayA che te sarva gatimAM AhAra, zarIra, IkiyAdi mATe prayatna karyA vinA tame nathI rahyA; paNa eka prayatna tamoe koI bhavamAM karyo Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamuM] adhyayana 4H samyakatva 23 nathI. tamane pitAne jANavAno prayatna tamoe koI paNa bhavamAM karyo nathI. have jagatanA cho ema kahe che ke "huM chuM. mAre Ama karavuM che," e sarva A bhavanI vAta kare che, paNa gayA bhavanI ke AvatA bhavanI vAta koI karatA nathI. kuTuMbakabIlA ke tenA sAdhana mATe prayatna thAya te A ja bhava pUratA thAya che mATe jinezvara kahe che ke-tame tamArA AtmAne bIjA koIrUpe na oLakhe to paNa te anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta cAritra, vIryAdivALe, hovA chatAM, te svarUpavALe hovA chatAM tene bhale na oLakha; paNa eTaluM to jarUra poLakho ke AtmA eka gatimAMthI bIjI gatimAM bhaTakavAvALo che. bhavabhava utpanna thavAvALe AtmA che A eka ja hukamamAM keTaluM mahatva haze ke jenI upara caudapUvaneA eka ja hukama upara AkhuM uvavAI nAmanuM sUtra racavuM paDayuM. mutaravie A aupapAtika upAMganI racanA karI te zA mATe ? bhabhava utpanna thavAvALo AtmA che. AvA kathanane uddezIne AkhuM sUtra zratasthavirAe racyuM. aMganA eka vAkayane anusarIne je sUvaracanA thAya tenuM nAma upAMga kahevAya. tema ahIM bhagavAna jinezvara mahArAjanuM eka vAkaya ke A "mAre AtmA cAre gatimAM utpanna thanAra che ane te jJAna jarUrI che. " AthI te vAta upara ja zrutasthaviree ujavAI sUtranI racanA karI. . " gata bhava ane AvatA bhavanI vicAraNA AtmA koi vakhata ema vicAre che ke-parabhavamAM zuM thaze ? gayA bhavamAM zuM hatuM ? A vAta AstikomAM paNa vicArAya che, paNa te dharmasthAnakomAM vicArAya ane dharmAnuSThAna karIne UThayA ke te vAta ja AkhI bhUlI javAya! kAraNake sUryane thayela prakAza hoya paNa vAdaLAMnI ghaTA ADI AvI che te prakAza baMdha thAya. tema Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna dharmAnuSThAnanA samaye AtmAne gata bhava ke AvatA bhavanA vicAro Ave. te Take jyAM sudhI ? jyAM sudhI AvaraNarUpI vAdaLAM ADAM na Ave tyAM sudhI. have tene mATe kahyuM ke krodha, mAna, mAyA ane bharUpI vAdaLAM jyAM ADAM Ave ke te jJAna cAlyuM jAya. Astikone gata bhava ke AvatA bhavanuM jJAna thAya, paNa te dharmakSiAnA samaye derAsara ke upAzrayamAM; paNa tyAMthI nivatya ke pAchA bhAnabhUlA banI javAya che. kharuM zikSaNa kayAre maLyuM gaNAya? paDachAyAne koI divasa TakanAra na ja gaNIe. lAla paDadA upara je taDako paDe ane tenI chAyA bIjA upara paDe. tethI te lAlAza kasuMbalanI kiMmata na ja lAvI de. tema dharmasthAnakamAM dharmabhAvanA Ave ke huM rakhaDate rakhaDate Avela chuM. AvatA bhava mATe puNyarUpI bhAtuM ekaThuM karavAnuM che. Ama vicAro Ave. AthI have kahevA zuM mAge che ? dharmasthAnamAM ke dharmakriyAmAM javuM ja nahi ? nA, ema nahi. nAne cheka nizALamAM mAstaranI soTI sAme palAkhu pUchAya ke turata javAba de, paNa vagara Dare te bhUlI jAya che. mATe bharyo tyAre ja gaNIe ke jyAre vagara Dare paNa javAba Apate rahe. tema ahIM upAzraya, deruM, sAmAyika, pratikramaNAdi te mAstaranI hAjarIvALuM che, paNa kharuM zikSaNa te mAstaranI gerahAjarIMmAM koi paNa, agara mAtApitA ke anya koI pUche ane te javAba Ape tyAre ja bharyuM kahevAya. tyAre teja chokaro bhaNelo gaNAya. ahIM upAzraya Adi sthAne te saMskAra nAkhavAnI cIja che, cheDavAnI nathI. mAstaranI hAjarImAM palAkhAM pUchAya ane AvaDe pachI vagara hAjarIe paNa AvaDavAM joIe. tevA saMskAra mATe ja prathama hAjarInI jarUra kharI. samakitadaSTi jIvanA pariNAme kevA heya have dharmasthAnomAM je vairAgyAdivALo na thAya te tene te Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamuM ]. adhyayana 4 : samyaktva 25 ToLAmAM besavA ja na deve? have kharuM kAma kayAM che ? bahAra. zAstrakAra kahe che ke--dharmAnukAnomAM ke dharmasthAnomAM jema bhavasaMbaMdhI vicAra Ave te sArA che, kADhI nAkhavA jevI nathI, paNa te covIse kalAka ceTI javA joIe; kAraNa ke je jIva samyagdaSTi thayo te vaimAnika sivAya bIjuM AyuSya bAMdhe ja nahi. have AyuSya bAMdhavAne niyama nathI, kAraNa ke jema maraNano niyama nathI. arthAta maraNane aMge manuSyane niyama nathI, tema parabhavanuM AyuSya kayA TAIme bAMdhe teno niyama paNa nathI. game te pravRttie te AyuSyane bAMdhI zake che. have AyuSya bAMdhavAno niyama nathI to jema hallo amuka sarahade Avaze e niyama na hoya to taiyArI cAre tarapha rAkhavI paDe. IglAMDanI cAre tarapha dariye che eTale kAMThe taiyArI rAkhavI paDe ja. IrAna, aphaghAnistAna Adi dezane killebaMdhI ke bacAva dareka sarahada para rAkhavAM paDe. tema ahIM parabhavanuM AyuSya bAMdhavAne halle kyA TAIme kaI pravRttie Avaze tene niyama nathI. aniyama che, te pachI tenI taiyArI sarva kALe ane sarve pravRttie rAkhavI ja joIe. ema che te samakitadaSTi jIva mAnika sivAyanuM AyuSya na bAMdhe e niyama kema ? te kahe che kesamakitadaSTi jIvanI lemyA eTale pariNAma bagaDavAvALA na ja hoya. samakitadaSTi jIvanA AyuSyane baMdha parvatithine ArAdhanAranA pariNAma sArA ja hoya che. jema trIje lIlotarI Adi hAthamAM laIne pUche ke Aje bIjA te nathI ne ? temaja cothe lIlotarI khAtAM vicAre ke pAMcama Aja nathI paNa kAle che, eTale kAle lIlotarI nahi khAIe. AvA pariNAma thAya che ane tethI rAomA rahetA nathI. AvI rIte dasa tithinI ArAdhanA karanArane prathama ane pachInA divasanA aMge pariNAmanI tIvratA rahe che ke-tithi heya te na karIe. tithi haze te nahi Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra { vyAkhyAna karIe. AvA vicAro vagara tithinA divase thAya che, tema ahIM sAmAyika pratikramaNAdinI pAchaLa paNa vicAre tevA ja AvavA joIe. have telemyA eTale kedha arthavAcaka nahi paNa ahIM sArA pariNAmavALI je lesyA te tejalezyA kahevAya. samakitadaSTi jIva samakti pAmyA pachI temAM je Takelo hoya ane sattare pApasthAnamAM rAcate hoya te paNa tenI legyA sArI hoya, tethI te AyuSya sAruM bAMdhe. have teje, padma ke zukala lesyAmAM je AyuSyane baMdha kare te tevI leNyAnA pariNAmamAM ja utpanna thAya. je A nakkI che te pachI samyagdaSTi jIva vaimAnika sivAya bIjuM AyuSya na bAMdhe. | magajane kAbU rAkhavAne upadeza jyotiSkanA ne paNa tejolesyA che. tenA karatAM asaMkhyAtaguNI zuddha lesyAmAM samakitadaSTi jIva have joIe. are, sattara pApasthAnakomAM rAcatAM chatAM tenI tejalezyA sArI hevI joIe. jyotiSka deva karatAM paNa adhika sArI lesyA hevI joIe. magajane kAbU Iza ane krodhAdine AdhIna thaIza te tAruM jANeluM taNAI jaze, mATe bIje hukama e ja kahyo ke magajane kAbU rAkhaje, nAnA chokarAne pUchIe ke tuM gAMDa ke DAhyo ? te te gAMDa kahevAne taiyAra nathI. arthAta magajane kAbU gumAvavA koI taiyAra nathI. chatAM gumAvI devAya che. zAthI? anukULa saMjogothI rAcI jaI javA pitAnA svabhAvane bhUlI jAya che, tema pratikULa saMjogomAM trAsa pAme tyAre te mULa svabhAva bhUlI jAya che, mATe kahe che ke-cAhe tevA saMjogemAM magajane kAbU rAkhaje ane tethI ja tamAre siddhAMta Takaze. tethI, zItANa nAme trIjuM adhyayana karyuM, eTale sthira rahevA mATe trIjo hukama karyo. prathama bhavobhavanI utpatti jANo. magajane kAbU gumAve nahi ane sthira rahe. suMdara vastu pakaDI na zakIe to ? A traNa vAnAM chatAM suMdara vastu pakaDI na zakIe to ? loDhAnI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamuM] adhyayana 4H samyaphava sAthe vaLagelo kATa paNa TIpAya temaja ene bhaThThImAM javuM paDe, chatAM ghATa kono bane ? kahe ke loDhAno ja bane. kATano ghATa na bane, paNa judo ja paDe. tema ahIM nizcaya batAvavAvALA, magajane kAbU rAkhavAvALA, saMjogomAM sthira rahevAvALA hovA chatAM jeoe AtmAne na pakaDo hoya-jema abhavya ke mithyAdRSTi jIvo A sarva vAnAM kare, are utkRSTa cAritra pALIne navagreveyaka sudhI jAya. are, devalokanI IcchAe te dharmanuM AcaraNa kare che ane tethI teo parabhava mAne che. vaLI krodhAdinA AvezamAM Ave te devagatinuM AyuSya ne bAMdhe ane tethI magaja upara kAbU rAkhe che. temaja anukULa-pratikULa saMjogomAM sthiratA rAkhe che, chatAM tene AtmA UMce caDhI zakato nathI. jIva potAnI suMdaratAne jANato nathI jAsUsI karatAM prajA pALavAne uddeza UMce rAkhavo paDe. have A jIva kalyANane tyAre ja sAdhe ke jyAre te suMdarane saMgrahI zake. jeo suMdarane saMgrahI zaktA nathI teo kalyANane sAdhI zakatA nathI. koIe boranuM gADuM bharyuM ane dilahI laI jAya. tethI vaLe zuM ? are, musApharI karI TADhataDake veThe tethI kothaLI na ja bharAya. tema ahIM jeoe potAnA AtmAmAM suMdaranI vasAvaTa karI nathI, te AtmAo beranA gADAvALo dihI pahoMce ane musApharI kharca paNa na nIkaLe, tenI mAphaka potAnA phaLane pAmI zakatA nathI. eTale prasaMgane aMge majabUta rahI suMdarano vasavATa AtmAmAM kare te ja dhAryuM meLavI zake. have suMdara zabda pokAro che paNa te suMdara kahevuM kone ? jagatamAM dareka jIva suMdaranI IcchAvALA che. mAruM bhUMDuM thajo ema te koI bolanAra nathI. hajI kadAca paranuM bhUMDuM IcchanAra haze paNa ahIM AkhuM jagata suMdaranI cAhanAvALuM che ane tene ja mATe athavAvALuM che, chatAM suMdarane na oLakhe to kare zuM ? have nAnuM bacce kAcane kaTaka laine hIre samajI peTImAM mUke, koI levA Ave te Ape Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nahi ane laDe, eTale ahIM bALaka kAcane hIra samaje, tema A AtmA bahAranI cIjone suMdara mAnI tene ja pitAnAmAM vasAve che, paNa AtmAnI suMdaratAne vasAvatuM nathI. jagatanI suMdaratAne jANe che paNa khATale moTI khoDa che ke pitAnI suMdaratAne jANatA nathI. nizcaya, dha ane pravRtti jagatanA sparzAdi dareka padArthane suMdara mAne, jANe ke dekhe paNa pitAnuM suMdara zuM ? tenA mATe zAstrakAre traNa suMdara " batAvyAM. (1) nizcaya (2) bodha ane (3) pravRtti, eTale AtmAne AtmAnA svarUpane nizcaya, tenA sAdhanane bedha ane tenI ja pravRtti. e traNanAM judA pAribhASika nAma kahIe te samyagdarzana, samyagajJAna ane samyaphacAri. AtmAnuM sAdhya te ja darzana, tenuM jANavuM te ja jJAna ane tenI pravRtti te ja cAritra. A traNa pAribhASika -zabdone korANe mUkIe ane A traNa vastu magajamAM le. AtmAmAM nirmaLa zuM ? ane tenA sAdhanane bedha ane tenI ja pravRtti zuM ? ahIM A traNane pakaDe eTale basa. eTale AtmAnI nirmaLatArUpI sAdhya hovuM joIe. A traNamAM prathama samyagdarzane. epathamika saphava eTale zuM? e samyagdarzana keTalA prakAre che ? prathama e vAta cokkasa che ke vAyunA vikAre UlaTI thAya che paNa jema UlaTI ane vAyune vadhAre cAlyA kare tema AtmA mithyAtva bAMdhe ane bhagave, vaLI pAcho badhe. jema duniyAdArInA padArthomAM rAo ke mA te eka bIjA padArthanI paraMparA cAle, tema ahIM mithyAtvanuM bAMdhavuM ane bhogavavuM e cAlyA ja kare. te pachI cheDe zI rIte Ave ? have kUtaruM jema zerInA cheDe AvIne bhase tenI phikara nahi paNa vacamAM te na ja heivuM joIe. arthAta rastA vacce kUtarAnuM ToLuM na hoya te ja bahAthI gati karI zake. tema A jIva jyAre UMcI eNie javA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamuM ] adhyayana 4: samyakRtva mAge tyAre mithyAla ekadama tA khasI javuM joie. kUtarA khasIne khUNAmAM te na ja bharAya paNa zerImAM gaMdhe nAzI jAya. have ahIM khasI jAya tenuM nAma ja samyaktva. jema kUtarAM khasI gayA pachI tene vibhAga karIne je rIte mAravA heAya te rIte hAthI mAre. tema ahIM A anAdine mithyAtvI hoya to te prathama mithyAtvane khaseDI nAMkhe. te pachI vaheMcavAnI vAta. te khaseDe tenuM nAma ja prathama aupamika samyaktva. 29 hAthInI gadhe raheze. vAdhanA aupamika zatrunA nAza mATe bhedanItinI jarUra prathama aupazamika samyaktva pAmyA eTale paththara nIce AveleA hAtha. te hAya teA prathama hAtha kADhavAnI keziza karavI paDe. te pachI ja paththaranI vyavasthA thAya. tema ahIM v upara paDela mithyAtvane pahADa hAya teA te pahADa nIcethI khasI javuM paDe. tenuM nAma ja aupanika samyaktva kahevAya. eTale pATA bAMdhIne pachI ja paththaranI vyavasthA karAya. tema ahIM je vaLageluM mithyAtva hatuM temAM bhedanIti zarU kare. jyAM mANasamAM sAmarthya ochuM hoya ane zatrune sAmane karaveA hoya te bheknIti sivAya bIjo rasto ja na heya. arthAt adhika ziktavALA zatru bhedinati sivAya nAza pAmI zake ja nahi. ahIM aupazamika samyaktvavALA mithyAtvanuM jera jotA tenA traNa bhedA karI nAMkhe. zuddha, azuddha ane mizra. have te bhedo pADyA pachI zatrunA pakSane paNa potAnA pakSamAM levo paDe. jema tIrthaMkara mahArAjA karmanA zatru chatAM puNyarUpI kane pakSamAM ja le ane tethI puNyanAM je kAryo tene pAtAnI joDe madadarUpe rAkhe. gasakAya, paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM, lAMbuM AyuSya Adi je puNyanAM kAryAM cheH tene pakSamAM laIne pApanA khAMDA kADhe. pachI puNyane khAMDe| kADhavA mATe tA samuddhAtanA AThe samaya ja basa che. pachI punyanI tAkAta nathI ke te TakI zake, ahIM puNyanA khAMDA kADhavA mATe khuda tItha kara a Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mahArAje karmanI sAme bhedanIti zarU karI. tema ahIM mithyAtvane puMja haThAvavA mATe temAM bhedanIti karavI paDe. kSAyika, kSAyopathamika ane aipizAmika sabhyatva ahIM traNa bhedo karyA pachI konA pakSe cAlavuM? kaho ke je bhaviSyamAM kAma karavA mAMgatA hoya te zatrune madadarUpa na bane ane ApaNane nukasAnakAraka na hoya te je samyakatva-mohanIyana ja che tene pakSamAM le ke je AtmAnA guNane nukasAna na pahoMcADe. have ahIM AtmAe samaphata-mohanIyanAM pudagalo je ke mithyAtvanA gharanAM che paNa zuddha che tethI tene levAM eTale samyaktvanAM pudgalo je zuddha che te tenA TekArUpa thAya. jema mitrarAjya, zatrurAjya ane taTastha rAjya hoya. tema ahIM mithyAtvanAM pudgalo tarIke-je mitra rAjya tarIke che te samyaktvane puMja che, temaja je zatrurUpa ja che te mithyAtvamehanIya ane je taTastharUpa che te mizramehanIya. A traNa uparathI kSAyika, kSApazamika ane aupazamika bheda samajAze. - samyakatvanA bhedanI vadhu samajaNa kSAyika ane pathamika sabhyatva te paudgalika nathI paNa AtmIya che, kAraNa ke te baMnenI vakhate mithyAtvanAM pulone madadamAM lIdhAM nathI. have je pathamika samyaktva che te zuddha AtmasvarUpa che ane kSApazamika samyaktva che te pigaeNlika che. have jyAre pathamika samyakatva AtmIya che te pachI tyAM sTezana kema na karavuM ? vAta kharI, paNa gherAnI sthitine chuTakAre kyAre ? yuddha karIne nikAla lAvAya te ja. ahIM pathamika samyapha vakhate AmA pitAnA jore ja jhajhUme, chatAM gaNe mehanIyanAM pula vaDe te gherAyelo che. ethI be ghaDImAM teno nikAla lAvavo ja joIe, have je te be ghaDImAM kSApazamika samyaktva lAvanAra samyaphava-mehanIyane Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trevIsamuM ] adhyayana 4 : sabhyatva phADIne peAtAnA pakSamAM na karI le ane mithyAtvanA dharanuM saMgrahavAvALA thAya eTale zatrunI jALamAM savAvALA thAya to mAra khAI ese, paNa samyaktva mehanIyanu jora karI le te pachI tenuM jora na ja rahe, have ahIM je pakSa peAtAne anukULa che, nukasAna na kare ane jhajhumavA bese tevA che. tenuM nAma ja aupamika samyaktva eTale samyaktva meAhanIyanAM puddagalonA AdhAre AtmA jhajhumavA bese tevu nAma ja aupamika sabhyazrva che. kSAyika samyaktva kayAre ? 31 ajavALI hoya chatAM jAte te rAtri ne ? ahIM samyaktva mAhanIya che. tenAM pudgalA cAkhkhAM che, chatAM jAta. te mithyAtvanI che, mATe zatrune saMhAra karyA pachI tene paNa garadana to mAravI joie. have samyaktva mAhanIyArA mitrane, mithyAtvane potAnA pakSarUpa karIne pachIthI nA khAMDA kADhe. samyaktva, mizra ane mithyAtra mehanIyarUpI traNa bhAgo karAne traNene eka rUpe karI chevaTe mithyAtvanA gherAvAthI rahita ane tyAre kSAyika samyaktvI ane. cAritranI tAkAtavALA manuSya A sa` vAta karI paNa eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. chokarAnu sTeTanu nAmuM lakhelu hoya paNa te kothaLImAM koDIya lAve nahi. kothaLImAM kaI na ja lAve. sleTamAM nAmuM saravALAthI sAcuM che, chatAM te lAkhAnuM nAmu kothaLImAM kADI na ja lAve. tema ahIM A samyaktva zI cIja che? chokarAnu nAmuM. tenAthI keLImAM kADI na Ave. have samyaktva ane jJAna hoya to tethI mekSa Ave eve niyama nathI. naraka ane tiya canI ke devagatimAM jJAna ane sabhyazrva chatAM mekSa nathI thate!. ahI AvaData che chatAM kathaLImAM koDI AvatI nathI. have te dhA mAtra manuSya ja karI zake, kAraNa ke tenAmAM cAritranI tAkAta che. sabhyazrva batAvI tenA je bhedo jaNA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna vyA te AtmAne jarUrI che. tevI rIte vartananI jarUra hovAthI tenA bheda vagere agre jaNAvAze. vyAkhyAna : 24 tathA samyaktvapudgalopaSTambhajanitAdhyavasAyaH kSAyopazamikaM 2, darzanamohanIyakSayAta kSAyikaM 3, cAritramapyupazamazreNyAmaupazamikaM 1, kaSAyakSayopazamAt kSAyopazamikaM cAritraM 2. cAritramohanIyakSayAtkSAyikaM 3, zAne tu bhAvasamyag dvidhA jJAtavyaM, tadyathA-kSAyopazamikaM kSAyikaM ca, tatra caturvidhajJAnAvaraNIyakSayopazamAt matyAdi caturvidhaM kSAyo. pazamikaM zAnaM, samastakSayAtkSAyikaM kevalajJAnamiti / tadevaM trividhe'pi bhAvasamyaktve darzite sati parazcodayati / tIrthakarenuM jagatanA uddhAranuM kArya zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe AcArAMga sUcanA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke sarvakALanA, sarva kSetranA sarva tIrthakaro kelavajJAna pAmyA pachI jagatanA uddhAranuM je kArya zarU kare che. temAM upadezamAM mukhyatAe e jaNAve che ke-mahAnubhAvo tame anAdikALathI AhAra, zarIra, indriya, dhana, mAla, kuTuMba-kabIlAdine tapAsatA AvyA che, paNa tamoe pitAne koI dina tapAse nathI. jAnavara paNa pitAnA sthAna zarIrAdine tapAse che. manuSya paNa te sarva tapAse che paNa pitAne koI tapAsatuM nathI. prathama AtmAnI oLakhanI jarUra have jagatamAM durlabhatA paNa tenI ja che ke je pitAne tapAse. dareka gatimAM jIva zarIra, Ikiya, tenA viSayo ke sAdhanenI tapAsa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM ] adhyayana 4H samyakatva 33 kare che. are, eka paNa bhAva te vinAno nathI rahyo. have pitAne tapAsanA jIva koI dina banyuM nathI, mATe prathama tame tamArA AtmAne tapAse. have tapAsavAmAM be daSTi che. eka bAhya ane bIjI atyaMtara. have koIne jema uttaradhruvane tAre dekhADavA joDenA jhADanI Toca ke DALa dekhADIne te batAvIe chIe, eTale dhruvanA tArA upara ekadama daSTi na jAya tethI arundhatIne tAre dekhADIne uttaradhruvanA tArAne batAvIe. tema ahIM AtmAne oLakhavA mATe, tenA jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNane oLakhavA taiyAra ke lAyaka thayo nathI, chatAM AtmAnI oLakha te karAvavI. have AtmAnA bIjA guNo rahevA de, paNa prathama A mAre AtmA A bhavamAM utpanna thayelo che. ahIM sadA A bhavamAM rahevAvALo nathI. AgaLa paNa utpanna thaze ane prathama paNa utpanna thayela hatuM. have mane pacIsa varSa thayAM, paNa te A bhava pUratAM. bAkI to tu anAdine che, mATe mAre AtmA prathama bhavathA AvIne ahIM utpanna thayeluM che ema jJAna karI le. vaLI AgaLa paNu utpanna thaze eTale bhavanA hisAbe A AtmA acala besI zakato nathI, AvuM svarUpa prathama tuM samajI le. A pramANe prathama tIrthaMkara mahArAjAe jagatane upadeza Ape che ke tAre AtmA utpanna thavAvALo che, eka bhavamAM sthira rahevAvALo nathI. jamAMtara te ISTatAnuM pariNAma ke bhUlanuM ? have A nakkI thayA pachI jema be dina pahelAM hiMdupaNA mATe vivecana karyuM hatuM ke punarjanmane te hiMdu sivAya bIjA koI mAnatA nathI. eka vakhatanA janmane Itaro mAne kharA paNa vAraMvAra-punarjanmane te hiMduo ja mAne che ane tethI teo AtmAne utpanna thavAvALo mAne. paNa have te potAnI meLe utpanna thAya che ke koI bIje tene utpanna kare che, kAraNa ke utpatti svataH thAya ane parataH paNa thAya. eTale je utpatti svataH thatI hoya ane svataH bhavAMtaramAM javAnuM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna thatuM hoya te te AtmAne ISTa hoya agara tenI bhUlane badale paNa hoya. arthAt janmAMtaramAM javuM te ISTatAnuM pariNAma ke bhUlanuM pariNAma ? have kahe che ke saMsAracakramAM utpanna thavAnuM cheva pite karavA mAgatA nathI. sAmAnya rIte ahIMthI maravA koNa mAge ? saMsArI sarva jIvo jIvavAne icche che : jagatanA sarva jI IcchAne mATe vaikalpika che. eTale dhanabhAlane Icche paNa kharo ane jaMgalamAM te dhanamAlane aMge lUTAru Ave ane teno mAra khAvo paDe tevuM lAge che te dhanane aniSTa gaNIne pheMkI paNa de.sukhanA sAdhana pUratI vastu saMgraha ane je vastu duHkhanuM kAraNa mAlUma paDe te choDe. paraMtu jIvana evI vastu che ke te aniSTa thAya ja nahi. jIvana koI dina aniSTa thatuM nathI. mAnavI AvezamAM AvIne pANImAM paDe kharo chatAM paDatAMnI sAthe bole ke kAje, kADhaje. ahIM jIvana kharekhara akAruM na thaI zakyuM paNa vahAlAmAM vahAluM lAge che tethI zAstrakAra kahe che ke-saMsArI sarva jIvo jIvavAne Icche che. koI dina bharavAne koI icchatuM nathI. A jIvana haMmezane mATe darekane ISTa che, paNa aniSTa nathI. jIvanamaraNa icchA AdhIna banatuM nathI have jIvavuM ISTa che te pachI mare kema? kaho ke jIvana e hAthanI bAjI nathI, tema maraNa paNa hAthanI bAMjI nathI. have te baMne jyAre hAthanI bAjI nathI te pachI AvatA bhavamAM utpanna thavuM te paNa hAthanI bAjI nathI, chatAM jIvanamaraNa bane zAthI? nAstiko bIjI bAbatomAM judA paNa paDe. puNya, pApa, sadgati AdimAM judA paDe paNa cheDavuM che, maravuM che emAM te nAstiko paNa judA paDatA nathI. arthAta jIvana ane maraNa mATe te nAstikothI judA paDAya tema nathI. ahIM Astika ane nAstika baMne jIvanamaraNane mAne che chatAM te jIvanamaraNa IcchAne AdhIna banatuM nathI. je icchAne AdhIna thatuM hoya te koI jIvana ochuM karavA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM ] adhyayana 4H samyaphava na ja mAge. tema maraNa paNa na Icache. have jyAre te icchAne AdhIna nathI te pachI utpatti te AdhIna hoya ja kyAMthI ? - kAraNene AdhIna utpatti have e utpatti AdhIna kone ? eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI ke ApaNane nIrogI banavuM hoya te te IcchA mAtrathI na banAya. tema rogI paNa IcchAmAtrathI na thavAya. rogI ke nIrogI banavAnuM AdhIna chatAM kAraNa dvArA ja banI zake. eTale nIragIpaNAmAM kAraNe meLavIe ja nIrogIpaNuM meLavAya, temaja roga thavA mATe tenAM kAraNe meLavavAM paDe ja ane tyAre ja te bane. arthAta reca karo ane tene baMdha karavo te pitAne AdhIna paNa sIdhI rIte nahi. kAraNa ke sAdhanadhArA te AdhIna che. ajavALuM e AdhIna kharuM, svataMtra nahi paNa dIpaka vagere ajavALuM karavAvALA padArthadvArA ja te banI zake. ahIM ajavALA upara sIdho kAbU nathI paNa tenAM kAraNoThArA ajavALuM lAvavAno kAbU che. have ajavALa kADhavA mATe sUpaDe ulecIe te nIkaLe nahi paNa dIpakane bahAra kADhavo joIe. ahIM ajavALuM e AdhIna hovA chatAM ene sIdhI rIte kADhavAnI tAkAta nathI. kAraNa ke tenAM kAraNone ja ApaNe khaseDI zakIe. jene ane itanI mAnyatAmAM phera evI rIte ahIM A jIvana paNa ApaNe AdhInanI cIja che, temaja bharaNa ke bhavAMtaranI utpatti te paNa AdhInatAnI cIja che, chatAM te sIdhI rIte lAvavA mATe pAchA tAkAtadAra nathI, paNuM sAdhano lAvavAdhArA e bane. tema ahIM jIvana, samaraNa ke utpattine aMge sAdhana kayAM ? te sIdhI rIte ApaNA hAthamAM nathI paNa kAraNedArA jIvana Adi thAya che. AyuSya khatama karavAdhArA maraNa karI zakIe. bhavAMtaranuM AyuSya bAMdhavAdhArA utpatti karI zakIe. AyuSya lAMbuM bAMdhavA dvArA jIvana TakAvI zakIe. have ItaronI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mAnyatA che ke Izvaraprerita jIva jAya che. Izvara svargamAM ke narakamAM mokale tyAM jIva jAya. AvI mAnyatA jaina dharmanI nathI. jaina dharma te mAne che ke jIvana, bharaNa ane utpatti mATe jIva svataMtra che.. paNa te svataMtratA sIdhI nathI. - jIvana, maraNa ane hatpattinI javAbadArI kenI? jema ajavALAne A ge sIdhI svataMtratA nathI paNa tenAM kAraNe dvArA te banI zake. tema A jIvanI jIvana, maraNa ane bhavAMtaranI utpatti mATe svataMtratA che paNa te sIdhI nathI, paraMtu kAraNadAro che. gayA bhavamAM je pramANe AyuSya bAMdhyuM te pramANe ja bhogavavAnuM. jeTaluM bAMdhyuM teTaluM ja bhogavavAnuM, temaja A bhavamAM jeTaluM ane jevuM bAMdhe teTaluM ja ane tevuM AvatA bhavamAM bhegavavAnuM che. tethI jinezvare kahela che ke tamArI meLe ja tamAruM chavana, maraNa ane utpatti che tethI koI bIjA padArtha upara tame Aropa mUkI zako tema nathI. tamAruM jIvana, maraNa ane bhavAMtaranI utpatti mATe tame tamArI pitAnI ja javAbadArI samaje. A bhavane aMge, jIvana, maraNane aMge ke AvatA bhavanI utpatti aMge javAbadArI che te pachI bhUla kayAM karIe chIe ? sArI IcchA mAtrathI kAryanI siddhi thatI nathI dareka manuSya sArA ja akSare lakhavA mAge. keI khAba lakhavA mAgatA nathI, paNa jene hAtha kAbUmAM hoya, jeNe abhyAsa karyo hoya te ja sArA akSare lakhI zake. paNa jeNe abhyAsa na karyo hoya, zarIra na keLavyuM hoya to pachI sArA akSaro na ja Ave. eTale sAra thavAne lAyakanI kriyA karI hoya tenA ja akSara sArA Ave. tema ahIM dareka jIva sukhane, lAMbA jIvanane Icche che. koI duHkha ke maraNane IcchatA nathI. paNa sArI IcchA mAtrathI te kAryanI siddhi thatI nathI paNa sArA akSara kADhavAnI IcchA sAthe tene abhyAsa karyo hoya te ja siddhi sAMpaDe. tema ahIM paNa sukhanI icchAvALAe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIzamuM | adhyayana 4: samyakatva 37 satkarmo karelAM hoya te ja te meLavI zake. duHkha kADhavA mATe pupArjana karela hoya te ja duHkha TaLe. have sukhanA kAraNarUpa puNya na meLaveluM hoya ane sukhanI IcchA kare tene maLe te duHkha ja, kAraNa ke sArI IcchA karavA mAtrathI te pramANe phaLa na maLe. jevI rIte puNyopArjana karela hoya tevI rItanAM ja sukha maLe. jinezvare kahela jagata karatAM jude ja dhama ' have jinezvara bhagavAne AkhA jagata karatAM kaMI paNa judo ke alaga dharma kahyo hoya, bIjA lokone arucikara dharma kahyo hoya te te A che. A jIva jIvana, maraNa ke utpattine aMge svataMtra che. bIjAnI javAbadArI temAM nathI. itara jIvana, maraNa ane utpattimAM bIjAnI javAbadArI manAve che te uDADI dIdhI. sAthe e jaNAvyuM ke jIvanI jIvana, maraNa ke utpattine aMge javAbadArI che kharI paNa te sIdhI rIte mAlika banato nathI, paraMtu te puNya, pApa dvArA mAlika banI zake che. ajavALA mATe tenuM sAdhana vasAvavuM paDe ja. aMdhArA mATe paNa sAdhana vasAvavuM ja paDe. tema A jIva dareka kAryamAM svataMtra che khare paNa te svataMtratA sAdhano upara AdhAra rAkhe che. jema eka manuSya leDhAno thAMbhalo eka veMta jADe heya te te kApavA samartha che paNa tenA hAthamAM seya Apo te te kApaze kharo ? nahi, kAraNa ke sAdhanamAM samazera rAkhI hoya te kApI nAkhe. ahIM zUravIra zUrAne sAdhana paNa majabUta joIe. have sAdhananI khAmIe sAdhana sAdhyanI siddhi na ja karI zake. A jIva sukhanI IcchA rAkhe ane tenAM sAdhana na meLave ane duHkhane dUra na kare te pachI sukhanI IcchAnuM phaLa kayAMthI maLe ? have ahIM pitAnI zakita ke svAdhInatAne upayoga sIdhe na thAya paNa sAdhana dvArA ja thai zake. sAdhana para ja sAdhyanI siddhine AdhAra ' have te sAdhane kayAM ? krodhAdi cAra, rAga dveSa ane ATha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna karmopa je sAdhane che tenA upara kabaje rAkho to ja tame sukhaduHkha upara kAbU rAkhI zakaze. A uparathI jinezvara mahArAje navI vastu ApI hoya te te A eka ja che. tame tamArA jIvanamaraNa ane bhavAMtarane mATe ke sukhaduHkhane mATe svataMtra cho paNa tame sAdhanane keLo eTale sadgatinAM sAdhano meLavo te jagatamAM koinI tAkAta nathI ke tamene durgati Ape. tema ja tamee durgatinAM sAdhane meLavyAM hoya te koIpaNa sadgati ApavA samartha nathI, mATe tamArAM kRtyo mATe tame javAbadAra che. je tamArAM kRtyo sArAM haze te tame sadgati pAmaze ane jo tame kharAba kAryo karyA haze te durgati meLavazo. have sAdhano dvArA je sadgati, durgati maLe che te pachI AkhuM jagata zA mATe sadgati mATe prayatna nathI karatuM ? jyAre sarve svAdhIna che. jIva mAtrane janma, maraNa, sukha, du:kha ke utpatti svAdhIna che te pachI zA mATe te sadgatinAM sAdhano mATe tUTI na paDe ? temaja zA mATe durgati tarapha dhakko mAravA kUdI na ja paDe ? sadgatinAM sAdhane kaNa meLavI zake ? have te sadgatinAM sAdhano kaNa meLavI zake ? te kahe che ke dunyavI sAdhanonI lAlacamAM je phasAya nahi, lalacAya nahi temaja dunyavI bhayanAM kAraNoe trAsa pAme nahi te. ahIM lAlaca ane trAsa A be vastune jeNe dezavaTo Ape hoya te ja sukhanAM sAdhanane meLavI zake. bAkI je lAlacamAM levAI gayA hoya, bhayamAM bhAgI gayA hoya teo kadApi sadgati meLavI zake nahi. arthAt bhAgyAthI saddagati na ja maLe. arthAta duniyAmAM je anukULa saMjoge dekhAtA hoya tene AdhIna na bane, temaja pratikULa saMjogomAM AdhIna na thavAvALA hoya, teo ja sadgatinAM sAdhanone niyamita meLavI zake, ane te ja sadgati ane sukhane ja meLave; tene duHkha ane durgati hoya ja nahi. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAvIsamuM ] adhyayana 4: sabhyatva A svayaM tra che pazupati ane trileAkanAtha vacce bheda jaina darzanamAM gulAmI dUra karavAnA siddhAMta che. itarAmAM izvarane pazupati kahyo che. jagatanA jIve pazurUpa gaNAvyA che. gAye ke bakarIone jema govALiyo vADAmAM pUre ane kADhe tema A jagatanAjIvone chatarAe pazurUpa mAnyA che paNa te pazupaNAnA kApa je koie mUkayA hoya tA te trileAkanAthe. teo kahe che ke jIva, jIvanamaraNu ane bhavAMtara jevA sthAna mATe ane tethI gulAmInI jaMjIrane te khaseDI nAMkhe che ane tethI e ja gAkhavA jaNAvyuM ke mAre AtmA mArI javAbadArIthI jIvavAvALe, maravAvALeA ane utpanna thavAvALe che. AvI rIte je mAne te ja jaina dharmamAM lAyaka che. AthI traNa upadeza thayA-eka tA janmamaraNanI javAbadArI ane te pachI tenAM sAdhanA je karmarUpa che te ane te pachI dunyavI anukULa ke pratikULa kAI paNa saMjogomAM sapaDAvuM nahi. AvI rIte AcArAMganA traNa adhyayanA jaNAvyAM. jaina zAsananA sAmyavAda * 39 have AcArAMganA traNa adhyayaneAmAM prathamamAM ye jIvanikAyamAM utpanna thavArUpa, khIjAmAM krodhAniA vijayarUpa ane trIjAmAM zIteAdhyu upacArAmAM ekaniSTha rahevArUpa siddhAMta kahyo. A traNa prakAranA siddhAMta jinezvara mahArAje jaNAvyeA. saMsAranI rUe janmamaraNanA siddhAMta batAvyA, paNa tamArA ane mArAmAM pharaka nathI ema jaina zAsana kahe che eTale sAmyatAdhama jo kAine paNa varela hoya, agara kAie AgaLa karela hoya te te jaina dhame ja karela che. jitezvara bhagavAna jyAM upadezaka ane zrotAe kevaLajJAnI hoya ke mati, zrutanAM paNa ThekANAM na hoya tevAnI sAthe paNa sAmyatA batAvanArA jo koI paNa hoya te te trileAkanAtha che. bIjA koipaNa zAsanamAM sAmyavAda che nahi. tee te prathama peAtAne rajisTara kare. tIrthaMkara mahArAjA jaNAve che ke AvI rIte vIsasthAnakanI ArAdhanA karIne Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna huM tIrthaMkara thayela chuM ane tamArAmAMthI je AvI rIte ArAdhanA karaze te mArA jevA thaze. AvI rIte temaNe sAmyavAda batAvyo eTale tame paNa tIrthakara banI zake. prajAnA zAsanamAM heDa paNa presiDanTa prajAnA zAsanamAM DheDa paNa presiDanTa thaI zake che. lokazAhI zAsanane aMge, prajAtaMtrane aMge joI zakIe chIe ke zudra jAtine mANasa paNa presiDanTa banI zake che, paNa izvarapaNuM te jaina zAsana sivAya dareke rajisTara karela che. zeva ke vaiSNavane pUche ke Izvara thavAnuM tamArA koI paNa zAstramAM kema batAvyuM nathI ? paramezvara thayelAe paramezvara thavAnAM sAdhane batAvyAM heya, tenAM sAdhana batAvI tenI preraNA karI hoya to te jaina zAsane ja, paramezvaranI rajisTarI jana sivAya bIjA koI mate cheDI ja nathI. paramezvara thavAnA daravAjA baMdha hoya te jainadarzana sivAya darekamAM che. have presiDanTa badhA thatA nathI, jenI lAyakAta hoya te ja thAya. tema ahIM paramezvara banavAnI chUTa kharI paNa jeo vIsasthAnakanI ArAdhanA karaze te ja paramezvara banI zakaze. Abhyantara daSTie AtmAnI suMdaratA have ahIM gulAmInI jaMjIramAM jakaDavA mATe ItironA mate hatA, paNa A jinezvara mahArAja evA vicAravALA hatA ke dareka jIva gulAmInI dhUMsarImAMthI chUTo emAMthI nIkaLavuM te pitAnI bharajI rUpa che. AvuM jaNAvanAra zAsana je koI paNa hoya che te A jaina zAsana che. tene aMge A cethA adhyayanamAM AtmAnuM suMdarapaNuM jaNAvyuM. prathamanA traNa adhyayanamAM bhavanuM asuMdarapaNuM jaNAvyuM ane tethI bAhya duniyAdArInI vastu jaNAvI, tene kabaje jaNAvyo. have Abhyantara daSTie vicArAya che ke koIpaNa AtmA AtmIya suMdaratA vinAne nathI. dareka AtmAmAM suMdaratA vaselI ja che. Itaroe Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM] . adhyayana 4 H samyakatva 41 AtmAmAM jJAna mAnyuM che paNa te bhADUtI. svataMtra nathI mAnyuM. vaizeSikae ke naiyAyikae AtmAmAM je jJAna mAnyuM che te bhADUtI. have jaina zAstrakAre AtmAmAM rahela jJAnane gharanuM gamyuM che. bhADUtI nathI gayuM. have te zAthI ? vaizeSika ane jaina darzanakAranI daSTie jJAna vaizeSiko jJAnanI utpatti zarIra, IkiyAdithI mAne ane pachI zarIranA abhAve jJAna-sukha na hoya. are mokSamAM paNa jJAna na hoya ema teo kahe che. AtmAmAM jJAna-sukha tene te bhADUtI mAne. jaina darzanakAra mAne che ke yidvArA jJAna utpanna thatuM nathI paNa AbhAmAM pragaTa thAya che. utpannavAda nahi paNa pragaTavAda eTale te dvArA pragaTa thavAnuM mAne che. tethI azarIrI banI siddhadazAmAM jIva jAya tyAM paNa saMpUrNa jJAna AtmAmAM manAya che. | darzana, jJAna ane cAritranI vyAkhyA 'have AtmAnA suMdarapaNane dekhADatAM AtmAnA suMdarapaNAnA traNa prakAra kahe che-(1) nizcaya, (2) bodha ane (3) vartana. A traNa prakAre AtmAnI suMdaratA che. A traNa zabdone pAribhASikarUpe laIe te darzana, jJAna ane cAritra. zuddha padArthane zuddhapaNe nizcaya te ja darzana. padArthanuM yathAsthita svarUpa jANavuM tenuM nAma jJAna. AtmAnI yathAsthita sthiti mATe zuddha vartana karavuM tenuM nAma cAritra, AvI rIte traNemAM AtmA suMdara rahe te ja AtmAnI suMdaratA ane bagaDe te AtmAnI asuMdaratA samajavI. AvI rIte cothA adhyayananuM nAma rAkhela che. traNa prakAranAM sabhya have nizcayamAM tapAsIe te keTalAka evA nizcayavALA hoya che ke eka kSaNamAM nizcaya kare tyAre bIje kSaNe DhaLI paDe. jyAre keTalAka maMda nizcayavALA rahe che ane keTalAka nizcaya karIne TheTha sudhI makamapaNe rahe che. prathama nizcaya hoya ane kSaNamAM DhaLI paDe te apa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna zamika samyaphala. maMda, Dagumagu ane lAMbA kALano nizcaya tenuM nAma kSAyopathamika. have je nizcaya majabUta ane sarva kALa rahe tenuM nAma kSAyika samakti che. ahIM pAribhASika zabda sAMbhaLIne tamane kadAca gabharAmaNa chUTatI hoya agara muzkelI lAgatI hoya to tene tame korANe mUko paNa duniyAdArInA hisAbe lo te nizcaya kare paNa kSaNamAM DagamagI jAya. yuddhamAM jema prathama zUravIre vAjAM vagADIne raNanI Toce jAya kharA paNa ghere Avelo dekhe tyAM hathiyAra mUkI de. ahIM nizcaya majabUta chatAM pAchaLa mIDuM hoya te nakAme. have vyApArI nizcayamAM dezadezamAM pharI amukano vyApAra teDI nAMkhavA dhAre, tema ahIM lAyopathamika nizcaya bane, eTale ghaDIkamAM vadhaghaTe. AvA nizcaye tenuM nAma ja kSApazamika zA che. have amuka lazkaramAM vIjaLIka jhaDapa hoya eTale jItavuM, pAchA haThavuM nahi ane maravuM paNa nahi. AvA daDha nizcayavALAone AtmAnA kalyANa mATe, durgatine TALavA mATe je nizcaya thAya tenuM nAma ja kSAyika samyaktva. eTale tevA kAryamAM jhaMpalAve ane te pUrNa ja kare. auyamika, kSAyika ane kSApazAmika cAritra AvI rIte traNa samyapha nizcayane aMge jaNAvyAM chatAM te vAstavika jyAre gaNAya ? nizcaya karanAra te pramANe sAdhane meLave tyAre te zekhacallInI gaNatarImAM na Ave. paNa sAdhana na meLave to te zekhacallImAM gaNAya. have sAdhana evuM UbhuM karela hoya ke te kSaNika heya. keTalAMka evAM hoya ke Dagamage ane cAlyA kare. keTalAMka sAdhane evAM hoya ke jANe ekasarakhI vIjaLIka lazkarI TukaDIe. ahIM A traNanuM nAma Apazamika, lAyopathamika ane kSAyika cAritra. A traNe traNa prakAranAM yuddha jevAM samajavAM. A duniyA dArInI sAthe vAta karI laIe tema AtmAnI sAthe pratibaMdha karanArA koNa? samakakSAnA yuddhane aMge cAhe tevI vAta kare te cAle paNa AtmAne sAme pakSa koNa? nirjIva pakSanI sAme laDavAnuM bane kema? Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM] adhyayana 4: samyaktva 43 te te vagara sthAne che. AtmAnI sAme koI paNa sAme AtmA nathI paraMtu e dhyAna rAkhavuM ke zatruo jeTaluM nukazAna na kare teTaluM dezamAM ghuselA jAsUsa nakheda vALe. jema hAla pAMcamI katAra kahIe chIe ne? ahIM dhyAna rAkhajo ke karmarAjAnA jAsUso eTalA badhA ghUsI gayA che ke te potAnuM kAma karIne tamane nirbaLa karI rahyA che. inamehanIya ane cAritramehanIyarUpI jAsUsa ahIM darzanamohanIya ane cAritramohanIyarUpI be jAsUsone karmarAjAe ghusADI dIdhA che. AthI eka paNa jagyA ke AtmAne eka paNa pradeza e nathI ke jemAM mahArAjAe pitAnA jAsUsone ghusADyA na hoya. phakta ATha rUcaka pradezane rahevA dIdhA che. have zAstrakAra kahe che ke tAre bahAranA yuddhathI kAma nathI paNa AtmAnI sAthe tuM yuddha karI le. pachI tuM ApoApa svataMtra banIza. have prathama mAnyatA cekhI na thavA de, vartana cekhuM na thavA de evA be prakAranA jAsUso ghuselA che. te baMnene dUra karavA, mAnyatAne bagADavAvALa jAsUsone dUra karavA tenuM nAma ja darzana ane vartanane bagADavAvALA jAsUsane dUra karavA tenuM nAma ja cAritra. AvI rIte darzana ane vartananA traNa traNa bhedo che. have te kaI rItie che, sAthI dUra karAya ane AtmAnuM zuddha svarUpa kevI rIte thAya te aMge jaNAvaze. vyAkhyAna; 25 mokSanI vAnagIrUpa cAritrane mAga zAstrakAra mahArAjA zrImAn zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya jIvonA upakArane mATe AcArAMga sUtranI TIkA karatAM thakA cothA adhyayanane saMbaMdha jaNAvatAM AgaLa traNa adhyayanamAM jaNAvI gayA ke tIrthakaro hamezAM bhavAMtarathI jagatanA jInA uddhArane mATe taiyAra thayelA hoya che. siddha, AcAryAdi eka bhavana praya na hoya te thaI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyA zake, paNa tIthaMkarapaNuM eka bhavathI na maLe, paNa ghaNAM janmothI bhAga Ape tyAre ja te pAme ane chevaTe jyAre kevalajJAna pAme te pachI peAtAnu kA zarU kare; kAraNa ke garbhamAM traNa jJAna hAya, dIkSA le tyAre ceAthuM pAme, ane kaivalajJAna tA chevaTe pAme te pachI ja upadeza Ape. have traNa jJAnanA dhaNI chatAM upadeza kema na Ape ! have jene dRSTAMtarUpe banavuM hoya te pUNaeN thayA pachI ja upadeza Ape, eTale A cAritranA bhAga te mekSanI vAnaMgIrUpa che ane te ja tamane kevalajJAna ke tI karapaNu` meLavI Apaze. have tene dAkhaleo zA? te tIrthakara mahArAja kahe che ke-huM pote ja, have se vakhata jugAra naha ramavA mATe kahIe chatAM dalIla ApIe teA baMdha thAya. " mAtra mahenatate kArANe mUkI cAnsa upara javuM' tenu nAma jugAra che. seA vakhatanu kahela vAkya jeTalI asara na kare te asara phlIlathI thAya ane te paNa na thAya teA dAkhaleA kAma kare. mahenatanA bharAme thAya che te AmanA (tIthaMkaranA) dRSTAMtathI . kevalajJAna ja sarva vAtu sAdhya have pAtAne traNa ke.cAra jJAna thayAM te sAdhya nathI. kevalajJAna ja sa` vetu sAdhya che ane te nidda karI batAve tyAre kahevAya ke jo A mArge cAlye ane A phaLa meLavyuM. Ave dAkhaleA kevalajJAna pAme tyAre ja apAya. traNa jJAnavALA ke cAra jJAnavALA dAkhalArUpena apAya, mATe bhagavAna jinezvara mahArAja kevalajJAna thayA vinA dezanA na ja Ape. have jagatanA uddhArane mATe devAtI dezanAmAM te kahe zu? dareka tIthaMkara prathama e upadeza Ape ke tuM tane samaja' cAhe tevuM mukha zaNagAravA mATe prathama arIsA ke cATalu joe. mukhane DAdha jovA mATe, mADhu cekhkhuM karavA mATe jema cATalAnI AvazyakatA che, tema ahIM tIrthaMkaranAM vacane te arIsA che. temAM dekhADavAnuM zuM ? te kahe che ketu tane jo. arIsA DAdheA lagADanAra ke sApha karanAra nathI paNa AbehUba je rUpa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 pacIsamuM] adhyayana 4H samyaktva heya tenuM pratibiMba te batAvI Ape. arthAta jema mukhane ApaNe joI zakatA nathI paNa arIse te batAvI Ape che, tema ahIM arIsArUpa kAma karanAra jinezvara mahArAjano upadeza che te jInI sthitine dekhADe che. tIrthakaranA vacanarUpa arIsAmAM zuM dekhAya? have te sthitimAM zuM zuM dekhADe ? prathama vacana-arIsAmAM e jaNAve ke tuM bhavobhava utpanna thanAra che. janma, jarA, maraNa, Adhi vyAdhi, upAdhithI tuM duHkha pAme che, herAna thAya che, bhavabhava tArI pAchaLa lAgela che, chatAM te jokhamadArI konI ? bhabhava bhaTakavAnI ane garbhamAM ke durgadhI sthAnamAM AvavAnI, nava mAsa UMdhe mAthe laTakavAnI jokhamadArI koI bIjAnA zire nathI paNa tAre ja mAthe che. have jaga tamAM leNadeNanA havAlA naMkhAya che paNa A karma eka evI cIja che ke jene havAle nahi. ekanAM puNya ane ekanAM pApone havAle. naMkhAtuM nathI. have rAjAne tyAM AMdhaLo chokaro janma pAme, ahIM puNyanA lIdhe rAjAne tyAM ja kharo paNa pApane lIdhe AMdhaLe banyo. AthI puNya-pApane havAle eka AtmAmAM naMkhAte nathI te pachI bhinna AtmAmAM te naMkhAya ja kayAMthI ? huMDInAM nANuM be mathALAmAM paNa hoya che, eTale eka na bhare te bIje; paNa ahIM karmanI bAbatamAM koI bIjo bharI na zake. mA, bApa, bhAI ke bahenanAM karelAM teo ja bhegave, bIje na bhogave. tethI pitAnAM karmone lIdhe A jIva bhavobhava utpanna thanAra che, bhavobhava janmamaraNa e pitAnAM kRtyonuM ja phaLa che. bhavAMtaramAM javuM ane jIvananuM TakavuM te sarva svakRtyanuM phaLa che. AvI rIte potAnI javAbadArInuM jIvane bhAna karAvI kahe che ke-A je herAnagati tuM mAne che te tArI karelI che. tuM temAMthI nirALo thavA dhAre te thaI zake che. AtmA saMpUrNa sAmagrIvALe che have paradezIno saMbaMdha teDI deve tene pAlave ke jenI pAse Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna pUrNa sAdhana heya. have potAnI unnatinAM sAdhano na hoya tevAne paradezane saMbaMdha toDavo na pAlave tema ahIM AtmAne pudgalane saMbaMdha jaDarUpa che te teDave kayAre pAlave ? tArA AtmAmAM badhI cIjo svataMtra hoya te ja pAlave, nahi te UlaTI rIte gherAvAnA sthitimAM Ave. mATe kahe che ke AtmA saMpUrNa sAmagrIvALo che. jagatanI aMdara je sAmagrI joIe te sarva che-jagatamAM jANavuM, dekhavuM ane tene upayogamAM laI bhogavaTe kara-A jagatamAM pudgala dvArA A traNa vastunI upayogitA gaNatA he te pachI pudgalano saMbaMdha toDavAthI, jANavA, jovA ane bhogavavAnI sthitithI benasIba rahe, paNa have AtmAme svataMtra tAkAta jANavA jovA ke bhogavavAnI na hoya te pulano saMbaMdha cheDI nirAdhAra sthitimAM rahevuM na pAlave. paNa ahIM nizvara mahArAja pharamAve che ke-tuM jagatamAM je jANavA, jevA mAge che te tArI AMkha pahoMce teTaluM tuM jANIza, kAraNa ke AMkhathI jovuM te ogaLa pramANe che, paNa tArA AtmAmAM rahela kevalajJAnanA khajAnAthI tuM jevA bhAge te AkhA lokAzane joI zake. cakSudhArA je jovAya te amuka jojana paNa asaMkhAtAM nahi. have tAro AtmA svataMtra bane. pudgalanI apekSA na rAkhe te tethI jovAnI tAkAta anaMtaguNa AtmAmAM maLe che. * bhogavyA vinA jANyA ane joyAnI kiMmata zI? have jANavA, jevAnuM baMdha te tamAsagIra paNa kare che. rAjAnI rIti, sthiti ke Rddhio jANavA chatAM te bhagavaTAmAM AvatI ja nathI. tethI jANavA ane jevA chatAM paNa je bhogavaTAmAM na Ave tenI kiMmata ApaNe gaNatA nathI. keI koTayAdhipatinA ghare kroDa rUpiyA jevA chatAM te bhagavaTAmAM na Ave. tema ahIM jagatanA anaMtA padArtho kevalajJAnathI jANIe, kevaladarzanathI dekhIe chatAM bhogavaTAmAM na Ave te jANyA ane jayAthI baLatarA thAya. kuMvArIne raDavAnuM na hoya, paraNelIne raDavAnuM thAya. tema ahI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM] adhyayana : samyakata 47 kevalajJAna sarakhuM lokAloka svabhAvavALuM jJAna ane darzana AtmAmAM rahela che ema tame jANo cho chatAM bhogavaTo zo ? vAta kharI. paNa eka vAta dhyAnamAM rAkha ke gharanA AMgaNA AgaLa je kadAca madha maLI jAya te pachI pahADamAM javAno matalaba zI ? e phere kaNa kare ? paNa ahIM jagatanA padArthone bhogavaTAthI tuM sukha meLavavA Icche che te te sukha tArA AtmAmAM svabhAvathI anaMtagaNuM raheluM che. eTale A AtmA anaMta jJAnamaya, anaMta darzanamaya, anaMta vIryamaya ane anaMta sukhamaya che. AmAnA anaMta sukhane rokanAra keNa? have AtmAnA guNane jJAnAvaraNIye rokela che, tene kSaya kare tethI anaMta jJAnamaya bane. have eka manuSya loDhAne thAMbhale kApe teTalI tAkAtavALo che chatAM sAdhanamAM je seya ApIe te kaMI na thAya. eTale sAyanuM sAdhana maLavAthI adhika zakti chatAM kArya na thAya. tema ahIM AtmAmAM anaMta zakita chatAM pudgala dvArA sukha bhogave che tethI pudgalanI jevI tAkAta hoya tevuM ja sukha bhogave. have AtmAnAM anaMta sukha bhogavavAnI zakti chatAM sAdhana pudgalanuM maLela che, tethI te anaMta sukha bhogavI zakato nathI. have te anaMta sukhane rokanAra koNa? ATha karmamAM sukhAvaraNIya nAme karma ja nathI. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya Adi ATha karmo che. vItarAgatA svabhAvavALo hovAthI cAritrAvaraNIya karma che, paNa sukhAvaraNIya nAme karma nathI. ane te karma nathI te pachI tene rokanAra koI nathI ane tethI AtmAmAM anaMta sukha na rahyuM ? have cakSune lAMbe sudhI dekhavAnI zakita chatAM UtaratA naMbaranAM ke nahi lAgatAM cazmAM lagAvavAthI ochuM dekhAya-jhAMkhuM dekhAya paNa dekhAtuM baMdha na thAya. tema ahIM satAvedanIya karma evuM che ke vadhAre sukha na bhogavavA de. tema jeTalI puNyanI tAkAta hoya teTaluM sukha bhogavavA de. AthI AtmAmAM jANavAnI dekhavAnI tAkAta saMpUrNa che. temaja bhogavaTA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrIAcArAMgasUtra { vyAkhyAna rUpe je sukha meLavAya che te sukha meLavavAnI tAkAta paNa anaMtaguNI che. AvI zaktine paNa tamAro AtmA che tene tame oLakhe. - nizcaya samRddhinA traNa prakAra " have AtmAnI samRddhine oLakhAvatAM zAstrakAre traNa bhedo gaNavyA. eka nizcaya samRddhi, bIjI badhI samRddhi ane trIjI vartananI samRddhi have je sukha che te phaLarUpa che. A traNa vastune aMge jaNAvatAM kahyuM ke AtmAne aMge A traNa vastu suMdara che. darzana, jJAna ane cAritra. A traNa rUDha zabdo dekhIne tenI kiMmata ochI AktA nahi. tene bhAvArtha samaje te nizcayane jANavAnI tAkAta, sAdhane jANavAnI tAkAta ane vartanane jANavAnI tAkAta. A traNanAM zAstrIya daSTie anukrame nAme darzana, jJAna ane cAritra rUpe che. have te traNanA traNatraNa bhede che. nizcaya thAya kharo paNa kSaNamAM khasI jAya eTale tatkALa nizcaya kare paNa khasI jAya. keTalAka nizAyamAM DagamagavAvALA hoya. ane koI jage nizcayanI sthiti evI hoya ke eksarakho UMce heya ane chevaTa lagI temAM makkama rahe. A nizcayamAM koI jAtane vAMdho na Ave. have paDavAvALe UMcAmAM UMce nizcaya tenuM nAma Apazamika samyaphata. have je DagamagavAvALo, vadhevaTe evA rUpavALA je nizcaya tenuM nAma sAthe parAmika samyaktva. have je nizcaya bane temAM kALAMtare paNa phera na paDe. ahIM kALAMtara duniyAdArInAM be pAMca varSane nahi paNa cAhe palyopama, sAgaropama ke anaMtA pudgalaparAvarte cAlyA jAya tevA kALAMtare paNa phera na paDe, tenuM nAma kSAyika saphava.' - vatananA traNa prakAra jevI rIte nizcayane aMge traNa prakAra jaNAvyA tevI rIte vartanane aMge paNa traNa prakAra che. have keTalAka pravRtti karanArA jIvananA bhoge paNa taiyAra thAya paNa temAM je sarIosarI jAya te pAchA balAtAM vAra paNa na lAge. arthAta bIjI kSaNe eka DagaluM paNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva AgaLa na cAle, arthAta pravRtti UMcAmAM UMcI thaI jAya paNa pAchaLa aMdhAruM hoya tenuM nAma ja pazamika cAritra. have A vAta dhyAnamAM lezuM te cArajJAnI, caudapUrva Adi paNa bIjA ja bhave nigodamAM jAya-bhavAMtaranI vAta nahi. are ! agiyAramA guNaThANAmAM bIjA bhave eTale anaMtara bhavamAM cAre gatimAM jAya. kahe ke nirmaLattinI Toce caDhelo eTale kevalajJAnI mahArAjanA jevA cAritrane pAmela eTale yathAkhyAta cAstrine pAme. agiyArame te hoya che, tevA chatAM te jIva gabaDe te TheTha nigehasudhI cAlyo jAya. AvI je sthiti tenuM nAma ja upazamaNi. evI rIte lApazamika eNimAM caDhe, khase, pAme, ghaDIkamAM vartAva sAro kare, na paNa kare, vegamAM Ave eTale ghaDI ghaDImAM vartAvanA dekhAva kare tenuM nAma kSApazamika cAritra. have kSaNamAM rAga, kSaNamAM krodha ane kSaNamAM zAntine dariyo bane. A kSaNika banAve kSApazamikanA samajavA. kakSAyika cAribanI samajaNa have kSAyika yAtrimAM je UMcAmAM UMce vartAva ke vItarAgatA Ave te javAnI vAta nahi paNa ochAza paNa na thAya. " jagatamAM koI nA pahece tene peTa pahecetema zAstramAM kahevata che ke jene koI na pahoMce tene kALa pahece." jema sukha ke moja hAla be ghaDI che. paNa pachI vIMchI karaDe te te meja nahi rahe ane te vIMchInI venAne pAcho be ghaDI pachI khyAla na Ave. AvI rIte kALa khAI jAya. darekanA koLiyA karanAra kALa che paNa te ja kALane kaLiye karanAra jo koI hoya to te kSAyika bhAva che. kevalajJAna jene thayuM che tene kALane koLiye ochuM karI zake tema nathI. temaja anaMtA pudgalaparAvarte thavA chatAM paNa jene kevalajJAna thayela che tene ochuM thAya tema nathI. AtmAmAM je vItarAgANuM thayuM, niraMjana nirAkArapaNuM je jIvamAM thayuM te kSAyika bhAvanuM hovAthI kAyama rahe. AvI rIte Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna vartAnanA traNa prakAra bane. ucuM vartana je khase paNa nahi te kSAyika, vaLI khase te pazamika ane khase, Ave te kSAyopathamika bhAva. " jJAnanA be ja bheda kema ? - have AtmAne svabhAva jevI rIte ramaNatAne che tema jANa vAno paNa svabhAva che. dIvAno svabhAva prakAza karavAnuM che, temAM preraNA ke jeranI jarUra nathI hotI. tevI rIte A AtmA jJAnasvabhAvavALe che. tethI lokAlokane prakAza karanAra che, svabhAve jyotisvarUpa che ane tethI lokAloka jJAnanA svabhAvavALo che. AthI jJAnanA be prakAra rAkhyA. nizcaya ane vartananA rANa gaNa prakAra rAkhyA che tema bodha eTale jJAnanA traNa bheda kema nahi ? ane be bheda kema rAkhyA ? ahIM jJAne bagADayuM zuM ? kayA be bheda ? kSAyika ane kSAyopathamika. have tene pathamika nAmane bheda kema nahi ? have gaNa bhede jJAnanA na rAkho ane be ja bheda rAkhe te pachI darzana ane cAritranA paNa be be bheda " ja rAkho ne ? AvA praznanA samAdhAnamAM tenuM kAraNa jaNAve che ke-je mANasane je padArtha jovA maLe tenuM jJAna te karI zake. eTale jevI pravRtti thAya tevuM jJAna maLe. have AtmAnuM jJAna paNa tenI pravRtti ke pariNati upara AdhAra rAkhe che. tethI have pariNatine rokanAra khase te ja jJAnane rokanAra karmo khase. meDA upara gayA sivAya tyAM rahelA padArtho jANI zakAya ja nahi. bajAramAM gayA sivAya ke bheMyarAmAM gayA sivAya te padArtho jANI zakAya nahi. have AtmAnI pariNati thayA vinA AtmAnuM jJAna thAya nahi, mATe prathama pariNatine dUra karanAra karmone rokavAM joIe. tethI prathama mehanIya kSaya, pachI kevalajJAnAvaraNIyano kSaya hoya. jJAna aMge be prakAranI tAtvika suMdaratA - have mohanIyanA kSayane aMge vartananI zuddhi, vicArenI zuddhi joIe. have te kSaNika thAya te jJAnanI zuddhi kSaNika kema nahi ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva pa1 vAta kharI, paNa vicAra ke vartananI je kSaNika zuddhi che, temAM jJAnanI zuddhi karavA jAya te TAIma ja pUro thAya, kAraNa ke pazamikane kALa aMtarmuhUrta mAtra che. te bhAve thayela nizcaya ke vartanano kALa pUrNa thAya tethI jJAnane upazama karavAne vakhata ja na Ave. tenA upazamane aMge jJAnAvaraNIya khaseDavA mATe prathama mohane udaya AvI jAya, mATe jJAnane be ja bheda rAkhyA. eTale te jJAnane aMge tAttvika suMdaratA be prakAre eka lApazamika ane bIjI kSAyika suMdaratA. ema be bheda pADavA chatAM ame jJAnanA pAMca bhedo jANIe chIe. temAM kyAM jJAna kSAyika ke kSAyopathamika ? vaLI mati Adi cArane kSAyika bhAvanAM kema na mAnavAM ? kevaLajJAnane lAyopathamika kema nahi? e vagere adhikAra jaNAvI samyaphata zI cIja ? zAstrakAre traNa samyaktva chatAM ekane ja samyaktva kema kahe che ? tene khulAso age jaNAvAze. vyAkhyAna : 26 dAna-zIla-tapa ne bhAvadharma anAdi kALathI jIvanI pudgalanI gulAmI zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkasUrijI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe AcArAMga sUtranI TIkA karatAM thakI AgaLa cothA adhyayanane saMbaMdha jaNAvatAM prathama traNa adhyayanano saMbaMdha joDatAM jaNavI gayA ke bhUtakALamAM je koI tIrthakaro thayA, vartamAnamAM vicare che ane bhaviSyamAM thaze te tamAma tIrthakara zuM kAma karavAnA? duniyAmAM jarUrI padArtha te gaNAya che ke je nahi AvavAthI aDacaNa UbhI thAya. jema kharAka, pANI, vastra, makAna Adi jarUrI che. te badhI vastu evI che ke AvavAthI phAyado, na AvavAthI nukazAna mATe te jarUrI che. paraMtu ene e khyAla nathI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna ke gulAmazeThane maLyuM eTale maLyuM gaNe ane zeThanuM gayuM eTale pote paNa gayuM gaNe, paNa temAM gulAmane kaMI levAdevAnuM rahetuM nathI. tema A jIva pudagalanI gulAmI anAdi kALathI kare che, jethI pugalane aMge je jarUrI khAnapAna, vastrAdi che te sarvane A jIva kare che ane te pramANe cAle che, te chatAM potAne jarUra zAnI che tene khyAla A AtmAe karyo nathI. eTalaM ja nahi paNa evA paNa keTalAka gulAma hatA ke je gulAmIne mAza karanAra hoya tenI sAme laDe. tema A jIva paNa anAdithI gulAmImAM paDela hatuM, tethI te gulAmI choDavAnuM vacana paNa sAMbhaLI keta nathI. zeThane tyAM TevAI gayele gulAma gulAmInA succhedanuM vacana sAMbhaLe tyAM Akara bane. tema A jIva pudgalanA viyoganI vAta, 'sAMbhaLe te enAthI sahana na thAya. bhakta bALakALa A vAta vicAravAthI mAlama paDaze ke jinezvara mahArAjanAM vacane mArgathI dUra rahevA mATe te siMhanA trAsa samAna che. jema mRgalAMnA ToLAne siMha avAja tharatharAve che. tema A jIva tyAganA vacanathI, choDavAnI vAtathI tharathare che. enuM nAma ja bhavane bALakALa ke baccApaNAne kALa che, ke je kALamAM tyAganI vAta sAMbhaLatAM gAsa chUTe. have kudevane deva, kugurune guru ane kudharmane dharma mAnavA jaya tethI tene mithyAtvI mAnIe chIe. te zabdo sAcA paNa tenA hasyane samaje. dAnane dharma kema ? dAna, zIla, tapa ane bhAve-A cAra prakArane dharma nAnA "baccAne khyAlamAM heya, paNa maTAo jyAM ema mAne ke sAdhu mahAtmA Ave ke tene eka cIja ApIe ke dAna thayuM te kema ? tenA UMDA rahasyane samaje te khyAla Ave ke dAnane dharma kema gaNyo ? ahIM khissAmAM hatuM ane pAtrAmAM mUkyuM tethI dharma-zuM 'pAMgAmAM dharma hatuM ke denAranA hAthamAM ke vastunA bele dharma? ahIM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavvIsamuM ] adhyayana 4H samyakatva 53. kaI jaga para dharma gaNe te batAvazo kharA ? UMDA UtaravAthI mAlama paDaze ke dAna devAmAM dharma kahe che temAM muddo eka ja che-A jIva anAdithI levAnI buddhimAM hatuM. koI paNa bhavamAM devAnI buddhi na hatI. devAmAM kalyANanI buddhi ekTa bhavamAM na hatI. ahIM lauM, lauM rUpe je buddhi hatI tenA upara kuhADe, A dAnarUpa dharma mAne che. je vastu mamatAnA sAdhanarUpa hatI, saMsArane vadhAravArUpa hatI, te saMyamanA sAdhanarUpa bane, mekSanA sAdhanarUpa je saMyama tene madadarUpa bane. saMyamamAM joDanArI bane te mATe ja dAnane dharma gaNyo. ahIM nirmamatva bhAva ane mekSamArganuM piSaNa A baMne hovAthI dAna dharma che. ahIM khare artha samajavo muzkela hatuM. . bhAga Apa te ja zIla zIla dharmarUpa zabdane badhA mAne kharA chatAM tene dharma kema kahyo ? te kahe che ke anAdi kALathI A jIva Idriya, mana, kuTuMba ane sAmagrIomAM mana cAle tema nAcate hate. evo eka paNa bhava nahote ke jemAM te IkiyAdinA pratApe nAcate rahela na hoya. dinA nacAvyA nAcavAnuM, mananA kudAvyA kUdavAnuM te baneluM ja che. ahIM jinezvaranuM zAsana pAmI tyAgIne guru ane tyAgane dharma mAnyA pachI indriyanA e nAcanuM baMdha karavuM muzkela paDe che, te pachI bIjI jage ikiyenA bale nAo nahote evI kalpanA paNa zI rIte karI zakIe ! mATe kahevuM paDaze ke A jIva mananA pari@Ama pramANe varyAM che mATe te indriya, mana ke sAdhana pramANe na ja vartavuM tenuM nAma zIla che. bhega Apa te ja zIla, ahIM anAdinI je cAla hatI te jaDane ukheDI nAMkhI mATe zIla te dharma. tapamAM dharmanuM tAtparya zuM? have tapasyArUpa dharmane paNa mAnIe chIe. ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa, chaThTha Adi tapa karIe chIe, paNa temAM dharmanuM tAtparya zuM che? ahIM khAvApIvAmAM bhagavAnane kaMI ApavuM paDatuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nathI, chatAM te baMdha karavAthI tapa kahevAya che ane te dharma che. ahIM tapa karavAthI khare phAyado ze ? pArake ghare bacavAthI bhagavAnane ghera pahoMcatuM hoya te te khAdhA vinAnA rahevAnuM kahevuM ane peTa bALavAnuM kahevuM, tene dharma zI rIte gaNo ? vAta kharI. paNa jarAka UMDA Utare. tapa karavo zA mATe ? ekedriyathI mAMDIne paMcaeNpriya sudhInA temaja naraka, tiryaMca ke deva gatinA jIvanamAM koI jage tapa che nahi. mAtra manuSya gatimAM tapanuM vidhAna che. have sarva jIvo pitAnuM zreya e rAkhe che ke-pitAnA zarIranI rakSA. kraramAM krUra vAgha hoya te paNa te pitAnA zarIranuM rakSaNa ke piSaNa kare ane te dhyeya anAdi kALanuM che ane tethI A jIva ema ja bole che kehuM eTale zarIra ane zarIra eTale huM. e baMnemAM bhinnatA nathI samajyo ane abhinnatA paNa mAnatuM nathI, tethI zarIranA rakSaNa ke poSaNane mATe A jIve aneka pApakarmo karyA che. karelAM pApAnI zikSA mATe tapasyA ke jagatanA sarva jI pApa zA mATe kare che ? phakta zarIra mATe. ema kahevuM paDaze. AvAM karelAM pApanuM prayazcitta-daMDa paNa te zarIradhArA ja bhogavavo joIe. jyAM sudhI zarIra dvArA daMDa na bhagavAya tyAM sudhI te pApa javAnAM nathI; mATe zarIrane kasavA mATe tapa karavo joIe. have jagatamAM je piSaNe thAya cheAraMbha-samAraMbhAdi karAya che. te mATe zarIrane kase eTale pApane piSavAnuM nahi bane. ATalA mATe ja tapa karavo joIe. have vaidha jema UMcAmAM UMcI davA jANatA hoya chatAM pitAne thayelo roga te davA khAya te ja jAya. vAMcavA mAtrathI vaidhane paNa rega na maTe. samakitadaSTi che karmanI prakRtio, svarUpAdi jANe kharA. are, tIrthakare paNa karmanA svarUpane sArI rIte jANe che kharAM paNa sAthe samaje che ke davA jANavA mAtrathI guNa na kare, paNa vAparavAthI guNa kare. tema A karmo karelAM che, tenI zikSA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavvIsamu'] adhyayana 4H sabhyazrva 55 bhogavIe tA ja te khase. ATalA mATe karelAM pAponI zikSA mATe tapasyA kahI che. zikSA bhAgavyA pachI gutA UbheA rahetA nathI. zarIra dvArA pApAnI zikSArUpa tapa thAya tyAre te tapa dharmArUpa gaNAya. bhAvanA dharma kema ? tevI ja rIte bhAvanAne dharma kahevAmAM kAIne aDacaNa nathI. Ama chatAM bhAvanA dharma kema ? jema ahIM khAyaDI che.karAM ke bhagavAna paNa sArA che, evAM jenA mananAM vamaLeA che tethI tene dharma mAnI lepAya paNa ahIM kAraNa eka ja che ke-A jIva anAditho anityane nitya, khAdyane abhyatara mAnatA rahyo che, paNa acine azuci mAne, anityane anitya, mAghane khAdya mAne tyAre ja vicAranI zuddhi kahevAya ane te ja bhAvanA. dAna, zIla, tapa ane bhAva nimatvapaNuM te dAna, iMdriyAdi upara kAbU te zIla, karelA pAponuM prAyazcitta te tapa ane karelA kharAba vicAronu parivatana te bhAva. A cAra dharmAM sAmAnya rIte kahevAya chatAM tenI jaDa ke tAtparya ne vicAravAnI sthiti dhaNA echAmAM hoya. vene mAthe bhaveAbhavanI rakhaDapaTTIrUpa mATI Apatti have je tI karAdi thayA, thaze ane vicare che te sa tI kare jagatane udhAravA mATe thayA, thAya che ane thaze. te sivAya bIjuM dhyeya temanu hotuM nathI. have tee upadezamAM prathama ApattinuM bhAna karAve. pachI sa MpattinuM bhAna karAve che. kema ke dharane mAlika banAvanArane ekaluM devu gabharAmaNa kare ane ekalu leNuM cakkara khavaDAve, tethI A AtmAne kaI kaI Apattio che te samajAvavA sAthe saMpattie paNa samajAve. banne vastu samajAvavA mATe prathama tIrthaMkara jIvAnI Apattine samajAve che ke tamAre mAthe bhaveAbhavanI paTTIrUpa moTI Apatti che. janma, jarA, maraNa, rakhaDa Adhi, vyAdhi, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna upadhi, saMga, viyoga Adi Apattio ghaNI che, paNa te bhavacakanI pAchaLa che. mATe prathama rakhaDapaTTIne samaje. ratnatrayIrUpa AtmA A samajAvavAnuM tIrthakaronuM kartavya hovAthI teo prathama upadeza e Ape che ke-tAre AtmA bhavacakramAM bhavobhava utpanna thavAvALo, karmathI gherAyelA, ane tenA vamaLamAM guMcavAyelo che. ahIM rakhaDavAnuM bhAna thavAthI mULa svarUpa karyuM tenI jijJAsA thAya, tethI svarUpa jaNAvyuM ke te ghaNuM suMdara che. tuM viSTAnI guNa, mUtarane thele ke hADakAMnuM pAMjaruM nathI. tuM hADakAMnuM pAMjaruM ke cAmaDAnI kothaLI nathI. paNa tuM te jema hIro teje jhagamage tema jagatamAM jJAna, darzana ane cArigarUpa je ratnatrayI che te rUpe che, eTale samyagurzana, jJAna ane cAritranA teje jhagajhagate tuM che. mATe cethA adhyayanamAM traNa ja suMdara cIjo kahI; te sivAya jagatamAM suMdara cIja nathI. | masAdhanAmAM nizcayanI jarUra A jainonA pAribhASika zabdo hovAthI tenI kiMmata tamArA magajamAM nahi Ave, paNa jarAka UMDA Utaro te sAdhyane nizcaya, tenAM sAdhanone bodha ane tene amala karavA mATe bAdhakothI dUra ' rahevu. A dareka kArya sAdhakane mATe jarUrI che. koI paNa kArya sAdhyanA nizcaya, bedha ane pravRtti vinA na ja banI zake. have nizcayanI jarUra zI? cUlA upara tapelI mUkI. have te miniTa miniTane aMtare tapelI nIce mUke ane cUlA upara mUke te rasoI paripakava kayAre thAya ? aDatALIsa miniTe paNa rasoI thAya kharI ke ? je ke ahIM aDatALIsa vakhata cUlAne tApa lAgela che chatAM rasoI na thAya, kAraNake traTa kALa raseIna pakave, te pachI ahIM ghaDIkamAM mokSa sAdhavAne, ghaDIkamAM paisA kamAvAne nizcaya hoya eTale te nizcayamAM parivartana thayA kare. pachI sAdhya sadhAya kevI rIte ? jayAM miniTe miniTa magajanuM cakkara pharyA kare tyAM vaLe zuM? mATe kahe che ke nizcaya eTale (1)makSa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavIsamuM ] adhyayana 4H samyakRtva pa7 ja sAdhya che, (2) meAkSasAdhya ja che ane (3) mokSa sAdhya che ja. eTale pahelAmAM mokSa sivAya bIjuM kazuM sAdhya nathI. bIjAmAM mekSamAM sAdhyapaNuM na hoya, evuM bane ja nahi eTale te sAdhyamAMthI khase ja nahi. vaLI mokSa sAdhya che ja, A trIjA prakAramAM jyAre AvIe tyAre ja A AtmA suMdara vicAramAM Avyo gaNAya. eTale samyaphavA pharamyuM gaNAya Avo nizcaya e ja samyaktva ane tethI AtmAnuM suMdarapaNuM e ja samyaphava. cAritra eTale zuM? hIrAnI kiMmata tejanI sAthe gaNIe, tema tenA telane paNa gaNIe chIe. tema ahIM jIvanuM suMdara svarUpa eTale nizcaya laIe chIe. vaLI ahIM AtmAnuM sadvartana ke svAbhAvika vartana bAhya paudgalika padArtho dekhIne je vartAva thato hoya te baMdha karIne AtmAnA svAbhAvika vartana tarapha pravRtti-tenuM nAma ja cAritra ke vartAva. AmAM traNa traNa bheda batAvyA. pazamika, zAyika ane kSAyopathamika. have tIvra nizcaya te aupathamika, nizcaya ghaDIkamAM rahe ane ghaDIkamAM jAya tenuM nAma kSAyopathamika. tatra dazAne vicAra ke nizcaya te kalpAMte paNa palaTe ja nahi, AtmasvarUpamAMthI bahAra jAya nahi, padgalika dazAmAM kalpAMte paNa derAya ja nahi tenuM nAma ja kSAyika. jJAna lekAlekanI javAbadArInI cIja che have samyaktva ane cAritranA traNa traNa bhedo jaNAvyA paNa jJAne zuM bagADayuM ke tenA tamoe be ja bheda rAkhyA ? tenA paNa traNa bheda karI nAMkho. pazamika, kSAyika ane lAyopathamika jJAna ema traNa bhedo karI gho ne ! bIjA judA bheda pADavAnuM kahetA nathI. vAta kharI, paraMtu eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke samyapha te AtmAnI javAbadArInI cIja che. cAritra paNa AtmAnI javAbadArInI cIja che, tyAre jJAna lokAlokanI javAbadArInI cIja che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna samyaktva ane cAritra te a Mge mahApuruSanA vacane pravRtti karI zakAya, paNa jJAna e bhADUtI cIja nathI paNa potAne prakAza thAya te ja banI zake. nizcaya ane vartAva te zuddha ane kSaNika banI zake, paNa A jJAna tevI rIte na khanI zake. kAraNa ke te lokAlAkaprakAza banIne maTI jatuM nathI. 18 jJAnamAM Apamika bhAva kema nahi ? have tema na banavAnuM kAraNa e ja ke je nizcaya ane vartAva che tene bhagADanAra mAhanIya ka che ane te evI cIja che ke a Mdara rahe ane bahArane dekhAva judo ja karI zake, jema duniyAnA pracI manuSyA bahAranA DALa judo kare ane aMdara bhAvanA kaiM judI ja rAkhe. have A jJAnAvaraNIya karyuM tevA svabhAvanuM nathI eTale aMdara rahe ane bahAra na dekhAya e na bane. aMdara hoya to ahAra na ja thavA de-mehanIyamAM. saMpUrNa kSAyika samyaktva thai jAya temaja sa MpUrNa vana paNa mAhanIyanI sattAe thAya. A te ane kharA paN jJAnAvaraNIya te. evI sthitinu che ke aMdara hoya te bahAra AvyA vinA na ja rahe. have kSaNa mAtramAM zuddha jJAna thAya ane pachI temAM paDI jAya e na bane tethI teneA aupazamika bhAva nathI. C bhAvanI apekSAe jJAnatA e ja prakAra A vAta karI tyAre khIjI bAju vicArIe-aupazabhika nizcaya ane cAritra ane e ghaDInAM che tethI vadhAre Take nahi. jyAM mehatA kSaya karavA jAya tyAM jJAnAvaraNIya udhyamAM Ave. AthI jJAnAvaraNIyane upazama na hoya. ahIM Dagumagu cAlatu nathI, temaja kSaNamAM thatuM nathI. te te saMpUrNa ane sa kALane mATe jJAna thAya che. ahIM bhAvanI apekSAe jJAnanA e ja prakAra-kSAyeApazamika jJAna ane kSAyika jJAna. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavIsamuM] adhyayana 4H samyakatva 59 kSApathamika ane kSAyika jJAna darzana ane cAritrane aMge traNa traNa prakAra jaNAvyA, ane jJAnanA be ja prakAra jaNAvyA chatAM savAla e rahe che ke tyAM je darzanane bheda te ja aparAmikane have tema cAritrane aMge paNa pathamika, kSAyikAdi hoya. eTale darzana ane cAritranA te ja padamAdika traNa traNa bhedo hatA paNa jJAnane aMge mati, mRta avadhi ane mana:paryava te kSApathamika bhAve che ane kevalajJAna ja kSAvika rUpe che. have kSApazamika samyaphata te darzana, cArikAnA aMge kaMI judI cIja nahotI paNa jJAnane aMge niyama che eTale kevalajJAna te kSAyika ja hoya ane mati Adi cAra te kSAyopazamika ja hoya. AvaraNe khase tyAre zI sthiti? have dezavirati te pathamika bhAvanI laIza ke kSAyika bhAvanI mAnIza? sAmAyika, chedo pasthApanIya, parihAra, sUkSma Adi cAramAMthI koIpaNa cAritra kSAyika bhAvanAM mAnIza kharAM ? kahe ke temAMnAM koI paNa cAritrane kSAyikanAM gharanAM nahi manAya. are ! pathamikanA gharanAM paNa nahi mAnI zake ? have temAM bheda zI rIte ? to kahe che ke-je je vakhate je je AvaraNe khase te te vakhate te te sthiti jaNAvavAmAM Ave che. mati, kRta, avadhi, mana:paryava ane kevalajJAna have Idriya ane manadvArA je bodha thAya tene matimRta kahela che. have te ikiyAdimAM lokAlokanuM jJAna karAvavAnI tAkAta nathI te pachI tenAthI saMpUrNa jJAna thAya ja zI rIte ? vaLI Idriya ane mana te haMmeza rahevAvALI cIja nathI. avadhijJAnane svabhAva upayoga devAnuM che, te upayoga kaMI haMmezAM eksara rahetuM nathI. vaLI tIrthakara mahArAjane je avadhijJAna ne darzana hoya che te upayoga dvArA * Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna sAdhI zake. have te cAra jJAne AtmAne sAdhanovALAM che. phakta kevalajJAna eka ja evuM che ke jemAM ikiyAdi sAdhana ke bIjo upayoga devAnI jarUra nathI paNa satatapaNe upayoga rahela che, tethI tene kSAyikapaNe mAnyuM ane cAra jJAne prathamanAM che te kSAyopathamika bhAve che. prathama cAra jJAna kSAyopathamika, mAtra kevalajJAna kSArthika have jagatamAM koI paNa java cetanA vinAno nathI. te sarvane IdriyadvAra vattAochA aMze bodha to mAnavo ja paDaze. have vadhaghaTa thaze te pachI kSAyopathamika bhAva mAno rahyo ane tethI ati Adi prathamanAM cAra jJAna kSAyopathamika bhAvanAM che. te cAranAM AvaraNa khasavAthI te jJAna thAya. have kSAyika bhAvanuM jJAna je che te sarva AvaraNanA kSaye thAya che. ahIM ja kevalajJAna kevalajJAnAvaraNIyanA kSaye levuM hatuM chatAM samasta jJAnAvaraNIya karmane kSaye ema kahI kevalajJAna kema lIdhuM? vAta kharI, lodra TIpAya tyAre tenI sAthe kATa paNa TIpAya ja, tema ahIM mati AdinAM AvaraNe te kevalajJAnAvaraNIyanA tUTavAnI sAthe tUTI ja jAya. have sarva AvaraNone kSaya thAya te ja kevalajJAna kSAyika bhAvanuM thAya. ahIM jJAnAdinuM samyaphapaNuM jaNAvyuM "chatAM covihIvalIyegathI rUDhi baLavAna che. koI zabdArthathI khasI jAya tethI duniyA na mAne. duniyA zabdArthane mAnavA sAthe rUDhine paNa mAne che. tema ahIM lAMbuM lAMbu kahIne samyagdarzana, jJAna ke cAritrane suMdara bhale kahyAM chatAM rUDhi zI che ? ekalA samyagdarzanane ja samyapha kahe che. jJAnAdi mATe samyapha zabada vaparAtuM nathI. jo ke te jJAna ne cAritramAM sabhyapaNuM rahela che chatAM tene "samyapha zabda kahevAtuM nathI. AkhI duniyAe "samyapha' zabda darzana mATe ja rUDha karela che, te zAthI ? tenuM kAraNa agre batAvaze ane chevaTe daSTAMta batAvI samyagdarzananuM samyaphapaNuM sAbita karI AkhuM adhyayana jaNAvaze. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM ] adhyayana 4: samyakatva vyAkhyAna : 27 musApha ane khalAsInuM caya zuM hoya? svakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkarijI mahArAjA 4 AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke bhUtakALamAM je tIrthaMkara thaI gayA, vartamAnamAM je vidhamAna che, bhaviSyamAM je thAvAmAM che te sarva keI bhavothI eka ja dhyeyavALA ane kevalajJAna pachI teja dhyeyanI siddhi mATe vartavAvALA ane tene ja bhATe mathavAvALA hoya che. have dhyeya kayuM ? jagatamAM uddhAranuM. have nAvaDImAM besIne samudranI pAra musAphara ne khalAsI baMne jAya kharA. musApharanuM dhyeya e ke mAre pAra javuM. khalAsInuM dhyeya e ke musApharone pAra utAruM. have je khalAsI pote DUbate heya te musApharone bIje kAMThe laI jaI zakatA nathI, paNa khalAsInuM je dhyeya nAvaDImAM besavuM che te musApharone tAravAnI daSTie ja. jo ke pite DUbavAnA dhyeyavALa nathI, taravAnI ja bhAvanA rAkhe che, chatAM tenuM mukhya dhyeya musApharone tAravAnuM che. ne tAravAnuM tIrthakaranA jIvananuM dhyeya | tIrthakaMranA jIvonA ane bIjA jIvonA samyagdarzanamAM taphAvata che. have khalAsI cAlate cAlate nadInA kAMThe Ave te paNa vicAre e ke musApharone kema jaladI pAra utAruM ane musApharo e vicAre ke huM pAra kema UtaruM, ane je tIrthakarane jIva samyaphatva pAme ane temAM paNa varabodhi pAme tyAre sthiti e ja hoya ke A jIvone pAra kema utAruM. pitAnI taravAnI vAtane AgaLa na ja kare paNa jagatanA jIvone uddhAra karavAnA ja vicAramAM heya. khalAsInuM dhyeya nAvaDImAM besI tarIne sAme kAMThe UtaravAnuM na hoya paNa musApharone sAme kAMThe utAravAnA AzayathI potAnuM sAme kAMThe javAnuM svAbhAvika bane che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna - tIrthakarapaNuMnuM bIja zuM ? have tIrthaMkarapaNAnuM bIja zuM ? bIjA jIvone saMsArasamudathI pAra utArI mokSamArge laI javA. AthI tIrthaMkarapaNuM prApta thAya tyAre vidhi ja hoya ane tethI haribhadrasUrijIne kahevuM paDayuM ke jyAre varabodhi eTale apratipAti samyaktva thAya tyArathI teo vAgha10 eTale paranA upakAramAM satatapaNe tatpara hoya. have tIrthaMkaranuM samyaktva bIjAnA samyaphavathI juduM paDe. kAraNake bIjAnA samyaphomAM huM kema saMsArasamudrathI taruM ema hoya, tyAre tIrthakaranA jIvanuM samyakatva paranA jIvane tAravAvALuM hoya, jagata kema tare e bhAvanAvALuM hoya. have tIrthaMkarapaNuM te vIsasthAnakathI maLe ema kahevAya che te zuM che te paNa vAta sAcI che. namaskAra, japa, dhyAnadvArA ArodhAtAM vIse sthAne paNa AtmAne uddhAra kare, kAraNa ke zAstrakAroe jinezvaranI pUjAmAM paNa pare pakArane agrapada Apela che. te derAsaramAM mULanAyaka kema ? have pUjAmAM agrapada kema? prathama te mUlanAyaka kema? ema kaI prazna kare eTale mahAvIra mahArAjanuM ke RSabhadeva bhagavAnanuM deruM hoya temAM bIjA paNa tIrthakaronI mUrtio birAjita hoya to te nAme kema derAnuM nAma nathI letA ane mUlanAyakanA nAma tarIke kema saMbaMdhe che ? AmAM bIjA tIrthakarenuM apamAna thAya che ? kAraNake sarva tIrthakarene kSAyika bhAva sarakhe che. UMcAnIcApaNAnuM tyAM kaMI che ja nahi. jema nATakiye judA judA khela karI batAve ane uccanIca sthAna bhajave, tema ahIM kare che ? te kahe che ke-nA. bhAI tArI vAta sAMbhaLI. temAM aDacaNa nathI. kAraNa ke jainazAsana zaMkAkAranI jabAna baMdha karavA mAMgatA nathI. je tenI jIbha baMdha karIe te te mArga ja na pAme ane bhramanuM samAdhAna na thAya tethI bhAge na Ave, mATe prathama zaMkAnuM samAdhAna karavuM joIe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsacuM] adhyayana 4 : samyaktva bhavyeAnA upakArane mATe ja mUlanAyakanI kalpanA have tIMkara mahArAja khudanu dhyeya zuM ? sarvAMnuM dhyeya jagatanA uddAra mATenu che. tenI UMcInIcI daSTi ahIM ame rAkhIe temAM jagatanA uddArane zo saMbaMdha ? je kAi devadarzana karaze te prathama zuM dekhaze? kahe ke mUlanAyakane. have tI kara bhagavaMtanI apekSAe mUlanAyaka che nahi, paNa na karanAranI apekSAe mUlanAyakapaNu che. ahIM jijJAsAbuddhithI zakA kare tene te paheoMcAya paNa koinI bahekAvaTathI patharo pheMkavo e hisAbe zaMkA karavI te nakAmI che. have A je mULanAyakanI geAThavaNa te UMcAnIcApaNe ke svAmI--sevaka Adi maryAdA mATe nathI, paNa madiramAM praveza karanArAnI prathama dRSTi karyAM javAnI ? mUlanAyaka upara. mATe temUlanAyaka gaNAya. have AvI rIte mUlanAyakapaNAnI kalpanA te bhavyAnA upakArane mATe che. temane tAravAne mATe ja che. te vAta lakSyamAM rAkhazu te pUjAmAM paNa jaNAvela che ke pUjAnI sAmagrI je viziSTa hoya te prathama mUlanAyakane caDhAvo. pachI paheAMcatI hoya to khIje caDhAvo. have khUAnA bhagavAnane AMgI race tethI bhakti te thAya paNa mUlanAyakajIne caDhAvavAmAM hetu e ja ke AvanAranI dRSTi mUlanAyaka upara paDe. koi vastu tyAM ja prathama dharavI, te kevala bhabyAnA kalyANane mATe. kAraNake temanA hRdyanA ullAsa dekhatAM sAthe vadhe te mATe. 3 prabhupUjA ane sAdhana-sAmagrInA viveka have prathama je prabhupUjA thayelI hoya temAM sAdhanasAmagrI ochI hoya ane pAte vizALa sAmagrI lAvyo hoya to mULathI prakSAla karIne kare. paNa jo prathamanI pUjA sArI rIte thai hoya to khIje pUjAdi karI levI ane tethI mUlanAyakanI pUjA cheDavI paDe tenI phikara nahi. kAraNa temAM lAgu thAya tevI sAmagrI nathI, agara tenAthI vadhe tevI sAmagrI nathI, te mATe ema karavu, ahIM koI ema kahe ke mUlanAyakajInI pUjAno vicAra hoya to tenA vicAra ke bhAvane dhakko Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna lAge ne? vAta kharI. tArI bhAvanA hatI temAM nA nathI, paNa sAthe jagatanA bhAne vicAra te karavo paDe. ahIM pUjamAM, sAmagrImAM pratibaMdha karyo. mUlanAyakvaNuM tIrthaMkarane aMge aMgIkAra karyuM. have te badhuM zAne mATe che ? te kahe che ke kevaLa jIvonA uddhArane mATe | tIrthakarapadanI ArAdhanAmAM lakSya zuM ! have ahIM A sarva niyama tyAre ja rahe ke jyAre jIvonA kalyANanuM dhyeya rAkhIe ane tenI anukULatA mATe saMdhane-AcAryAdine paNa dhyAna ApavuM paDe. mUlanAyaka-sAmAnya Adine bheda paNa pAThavo paDyuM. ahIM tattva e che ke je manuSya jagatanA kalyANane bhATe arihaMtAdinI pUjA, prazaMsA, satkArAdi bahumAna kare, te phakta jagatanA kalyANanA eyane mATe che. ahIM tIrthakara padanI ArAdhanA mAM lakSma jagatanA jIvonA uddhAranuM che. jo ke ahIM ArAdhanA che, tema arihaMta padanI navakAravALI Adi gaNe temAM kalyANabhAva svaAtmAnuM ja kalyANa che. namana, vana, japa, guNagAna dvArA thatI arihaMta padanI ArAdhanA AtmAne ja tAre. . vAsAnI sAthe jAtane uddhAravAnuM dayeya : have mULa vAta upara AvIe ke je vidhinI sAthe jagatane uddhAravAnuM dhyeya rAkhe te ja tIrthakara bane. have prathama koI vastunI siddhi mATe akhataro karyA pachI te sabhA AgaLa mUkAya. cekasI senAne akhataro kapa, tApa, cheda ApyA pachI cekasIo AgaLa mUke. jyAre pitAne akhatare pUrepUro lIbhUta thayo hoya te ja cekasI AgaLa - mUkAya. ahIM ekasIsenAno bhaMDAra karAvavAvALA nahi. tene bhaMDAra to rAjA, mahArAjA ke zeTha zAhukAre karAve, paNa cokasIe te parIkSA ja kare. have tIrthaMkara mahArAja mta AgaLa je dharmane akhataro mUke che, te kyAre bane? jagatane dharmanuM pUrepUruM phaLa batAvI zake te ja jagatane dharma dekhADI zake, tyAre ja dezanA Ape. kevaLajJAna na thayuM hoya te dezanA na Ape. kaivalya upaje tyAre ja dharmane akhataro Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM | adhyayana 4H samyaktva pUro thAya. tethI je dharmanI dezanA Ape te parIkSAnI kaTimAM, AcaraNanI koTimAM mUke te akhatare pUrNa thayA pachI ja mUke. have akhatarA karavAvALA badhA pUrI zodhane na ja meLave, paNa tIrthakare te akhataro pUrNa karIne ja dharmamArga batAve. . AcAryAdi kahe ke "niurqupatta tatta have AcAryAdie dharmopadeza Ape kharA, paNa te huM kahuM chuM ema nahi paNa jinezvare kahela dharma kahuM chuM ema kahe. e TreDamArka. mukhya hAtha te jinezvarane che, temanA nAme dharma rajisTara thayela che tethI nipipA tatta' eTale sAdhu, upAdhyAya ke AcArya bole te kahe ke jinezvare kahela dharma che. ahIM dharma jinezvare jagatanI AgaLa rajU karyo tyAre e ja kahyuM ane kahe che ke huM paNa tamArI jema cAre gatimAM rakhaDate, corAsInA cakkaramAM cagadAyela hatuM. hAla kevalajJAna pAmele lokokaprakAzarUpa paNa A mAro AtmA che. A durghaTa sthAnamAMthI ucca sthitimAM AvyuM, te mArA AtmAnA pratApe nahi paNa A dharmanA pratApe ja prApta thayuM che. sAmAnya mANasa potAnI gupta vAta na kare. nItikAre nava vAtane gupta rAkhavA kahe che. have mahAvIra mahArAjA kevalajJAnI-tIrthaMkarapaNe vicaratA hatA chatAM potAnAM chidro sabhAne kahe tene artha zuM ? are, marIcinA bhavamAM huM AvI rIte dharmathI bhagna thayA hatA, meM ahaMkAra karyo hate, huM viruddha bolyo hato. A sarva pote ja kahetA. . . sajajana ane durjananI vicAraNuM : ahIM bIjAo ema kahe che ke mahAvIra mahArAja sarakhA dharmathI dUra rahe, ahaMkAra kare, viruddha prarUpaNa paNa kare te pachI amArA sarakhAnI vAta zI karavI ? Ama duja bole. sajane tevuM bole ja nahi. durjane jagatanI eka paNa cIjane bhUMDI kya vinA na rahe. ahIM tIrthakaranA jIvoe potAnuM jIvanacaritra kahyuM tethI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna sajjana e vicAre ke A moha kevo jabarajasta che ke prabhu vIra jevAne paNa hacamacAvI de che. are, abhimAne temane paNa thApaTa lagADI ane prarUpaNAmAM eka vacana cekhuM na bolAyuM temAM te A tIrthakarane jIva koDA kroDa sAgaropama sudhI bhame, to pachI ApaNe bolavAmAM upayoga rAkhavo ema sajjano vicAre, tyAre durjana viparItapaNe vicAre. have ghuvaDo, dujane lappaDa mAre tethI sUraje potAne prakAza baMdha karavAnuM na hoya, paNa te te potAne prakAza Ape ja. tema durjana sArI ane sAcI vastune durupayoga kare tethI sajjanathI sArI vastune sArApaNe kahevAnuM baMdha karAya ja nahi.' dharmane pUrNapaNane akhataro - ahIM Avo ahaMkAra karanAra, mehamAM rAcanAre jIva adhama dazAmAMthI jyAre dharmanA prabhAve tIrthaMkarapaNuM pAme te tame Avo dharma karavAvALA na thAo te pachI tamArA jevA benasIba koNa? have prabhu vIra cAhe tevA durgaNavALA hatA ane temaNe te jAhera karyA te eTalA ja mATe ke dharmanuM mahattva batAvAya. ahIM jinezvara mahArAjA dharmane akhatare mUke che te pUrNapaNAne akhataro che. mULasthitithI chellI sthiti sudhInI rIti - vaLI te dharma kiMmatI che. kuMbhAra ghaDe banAve temAM kaI mATI, tenI meLavaNa, raMga Adi sarva batAve. mULa sthiti paNa jaNAve. arthAta sabhA samakSa akhatare mUkanAre mULasthitithI chellI sthiti sudhInI rIta jaNAvI. tema ahIM tIrthakare mULasthitithI yAvata tIrtha karapaNAnI sthiti sudhInI vAta jagatane batAvI. te zAthI? te kahe che ke-dharmanA prabhAve A badhuM banyuM che. have je tame dharmanA raste nahi Avo te hajI rakhaDavuM paDaze. dareka tIrthakaranA cAritramAM nigama nAmanuM niryuktinuM dvAra jaNAve che. have siddhi rU5 UMcuM sthAna jyAre tIrthakarone maLe tyAre ja teo dharmane sabhA samakSa mUke. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattArIsamuM adhyayana 4: samyapha da7 ApattinuM nivAraNa ane saMpattinI prApti have ahIM dareka tIrthakara sabhA samakSa dharmanI parIkSA jaNavatAM sAdhu zuM batAve ? ApattinuM nivAraNa ane saMpattinI prApti. have Apattine nivAraNamAM, janma, jarA, maraNa, zeka, Adhi ne vyAdhirUpa Apatti jagatanA sarva jIvone lAgelI che, tethI prathama tame e samajo ke bhAre AtmA dareka bhavamAM bhaTakavAvALo, utpanna thavAvALo hovA sAthe janma, jarA, maraNanA cakkaramAM cagadAyelo che, mATe aniSTa tatva jagatamAM je koI hoya to te janma, jarA, maraNa Adi che. Ane aMge prathama traNa adhyayana kahyAM chatAM saMpattinI prApti na thAya te pachI aniSTanA nivAraNa artha ? AtmAnA traNa akhUTa bhaMDAra have cekIdAra rAkhavA te kyAre zobhe ? je mAla hoya te ja. vagara mAle cokIdAra rAkhavA te mUrkhAI gaNAya. have ahIM AtmAmAM samRddhi hoya te tenA cekIdAre kAmanA. ahIM AtmAnA traNa akhUTa bhaMDAra che. have te keLavatAM na AvaDe te zuM kAma lAge ? te AtmAnuM svarUpa evuM che ke eka vakhata paNa maLe, joItA pramANamAM paNa maLe ane akhUTapaNe paNa maLe. enAM ja zAstrIya nAme. pathamika, kSApazAmaka ane kSAyika rUpe che. have ahIM eka vakhata. maLe te pathamika ane joItA pramANamAM maLyA kare tenuM nAma kSApazamika, ane maLela bhaMDAra akhUTa rahe te ja kSAyika che. AvI rIte zAstrIya paribhASAnA traNa zabdo che. have AtmAnA nizcayamAM eka vakhata majabUtI Ave tenuM nAma ja pazamika samyaktva, nizcayamAM DagamagatA Ave tenuM nAma kSApazamika ane jemAM cAhe tevAM ane cAhe teTalAM DagamagavAnAM sthAne Ave te paNa Dagamage ja nahi, kazI khAmI na Ave tenuM nAma ja kSAyika. AvA traNa traNa prakAre darzana ane cAritramAM bane, paNa jJAnamAM traNa prakAra na thAya. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna AtmAnI aSTa samRddhi have jagatamAM eka vakhata khyAlamAM AvyA pachI vastu jatI nathI. jema "agni bALanAra che' evI pratIti thayA pachI temAM koI AMgaLI na nAMkhe. are, so mANase kahe ke tuM nahi baLe chatAM koI AMgaLI nAkhavA taiyAra na thAya. kAraNa ahIM muddala baMdha thAya paNa thayA pachI na jAya eTale ahIM AtmAnI aSTa samRddhi che, siddhi che. apathamika, kSAyika ane kSAyopathamika samyaphava, tevA ja traNa bhedo cAritranA ane jJAnanA kSAyika ane kSApazamika e be bheda maLI kula ATha bhede AtmAnI samRddhinA che. vA ja kharI, paNa kAma cokhkhuM karyA vinA dUdhapAka banAvAya che te sAro na ja lAge. vastu e kiMmatI hoya chatAM dheyA vagaranA ThAmamAM karelo hovAthI vastunI kiMmata ghaTADe ane vastune Adara na thavA de, tema ahIM AtmAmAM khAI joIe. pachI te dUdhapAkarUpI vastune Adara thAya. senApatinI tarakIbathI ja yuddhamAM jIta ahIM tAruM cokhkhuM zuM ? dareka AcAryAdie mane e jacAvyuM che ke-ekalA darzanane samakita kahevuM, jJAna ke cAritrane samyakatva kahevAnuM koIe mane jacAvyuM nathI. are ! meM evuM sAMbhaLyuM paNa nathI. zraddhAne samyaktva kahevAya, paNa jJAna ane cAritrane samyaphava kahevAnuM tame kaho che. vAta kharI, paNa zurA saradArane lAkhonA lazkarathI ja jIta maLe che. eka saradAra lazkara vagara kaMI na karI zake. lazkaranA jore, prajAnA sAdhano ane piSaNe jIta meLavI te AgaLa vadhe che, chatAM itihAsa te phalANe che ema kahe che. itihAsamAM lazkarIonuM ke prajAnuM lisTa vAdI na apAya. emAM te zurA saradAranuM ja nAma Ave che. pAMDavo ane kauravo laDyA, tyAM jItyA pAMDavo, paNa vacamAM jenI madade laDAyuM ane chatAyuM hatuM te koInuM nAmanizAna paNa letA nathI te kema? kahe ke prabhAva ene che. sAdhana tarIke lazkara Adi sAmagrI che paNa te sarvamAM tarakIba konI? kema Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM ] adhyayana 4: samyakRtva 69 lazkara levu kevI rIte taiyAra karI kayA kSetramAM prathama javu, e tarakIkha konI? kahe ke janaralanI--senApatinI. ahIM jema janarala sa tarakIbane karanArA hoya che pachI temAM jIta sahAyakonA pratApe ke sAdhanAnI vipulatAe maLI hoya, chatAM nAma to janaralanuM ja Ave. ahIM cAritranA pratApe kano kSaya thAya kharo paNa cAritrane jaNAvanAra, tenA sAdhanane lAvanAra vagere koNa ? sabhyana. ahIM samyajJAna samyak bhale hoya, samyakcAritra paNa samyak bhale hoya chatAM nizcaya je che te ja samyak kahevAya. AvI rItanI zaMkA vAdI kare che tenuM samAdhAna paNa zAstrakAra Ape che. darzanane ja samyak kema kaheA che? have ATha samRddhi kaho ke traNa suMdara padArtho AtmAnA kaho, tenA aMge vAdI zaMkA kare che ke traNenu' suMdarapaNuM che te pachI samyagnane ja eTale nizcaya, pratIti, zraddhA, daDhatAne ja kema samyak kahe che ? traNene samyak kema nathI kahetA ? koI gra MthakAra ke AcAya jJAna ke cAritrane samyajJAna ke samyakcAritra kahetA nathI. mAtra samyak zabdathI zraddhA, nizcaya, dRDhatA ke rucine kahevAya che. ahI cAritramAM ke jJAnamAM sabhyapaNuM chatAM satipaNu koI kahetuM nathI. AcAryAdi sa samakitapaNuM nizcayamAM lai beThA che. ahI enuM apamAna karI ekane UMcu caDhAvyuM. A te anyAya kahevAya. have ene samakti nathI kahetA te zAthI banyuM? mArI jAte hu gheADA bAMdhuM tyAre ja huM baMdhanakAraka gaNAuM. te vinA huM aMdhanakAraka nathI. vAta kharI- ahIM adhyayananA jokhame tame jokhamadAra che, kAraNa ke vyAkhyA tameA karo. kesamAM phAyado ke nukazAna asIlane hoya che. vakIlane kaI levAdevA nahi, chatAM vakIlonI sabhAmAM AbarU kAnI vadhe? vakIlanI. kyAre ? kesa jIte te, paNa halakA kesa le ane hAre teA pachI vakIleAnI sabhAmAM AkharUnI jamAvaTa na jAme, eTale privIkAunsila sudhI paheoMcAya tevo kesa jo hAthamAM le te te vakIlanI AbarU vadhe, paN Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna eka be korTamAM hAre tevo kesa je vakIla le te tenI AbarU na ja vadhe. ahIM TIkAkAra kahe che ke tame A adhyayananA vakIla banyA che te TheTha pahoMcADajo. * * zarA saradAranuM daSTAMta ' A AkhA adhyayanamAM samyagurzanane samakti kahevuM e ja jaNAvavAnA che. jJAna ke cAritranuM samakita tame bolI gayA che kharA paNa tame jaNAvavAnA nathI. vakIla aNaghaTata ke jUThA purAvo Ape te tenI sanaMda korTamAM rada thAya. have ahIM sabhAnI AgaLa je ekalA samyagadarzananuM samakitapaNuM jaNAvo che te brIphamAM te tamo A sabhAne avaLe raste dorI rahyA che. vAta kharI, paNa ahIM je kahevAya che te jarA sAMbhaLo. je manuSya hRdayamAM AvelI vAtane khullI kare tene khulAso thAya, paNa je khullI na kare tenuM zuM thAya? ahIM teM tAro vicAra jAhera karI mArA upara je AkSepa mUkyo che te vAjabI che, paNa tane pUchIe chIe ke sAdhanane je bodha te nizcaya pahelAM hoya ke nahi? ramatA chokarAo taravAra, baMdUka Adine AMkhe dekhe che, chatAM AMkhe pATA nathI bAMdhatA. are, saradAranA nekare hathiyArane sApha rAkhe. tethI subhaTa nokara ke subhaTa saradAra ? ahIM cAkara hathiyArane sApha kare te saradAranI maheranajara mATe paNa jIta meLavavA mATe hathiyArane sApha karatA nathI. have zUrA saradArane aMge cAkaranuM hathiyArapaNuM kAmanuM nathI. tene zrere saradAra pite hathiyArane taiyAra kare te kAma lAge. samakitamAM ja mekSa lAvavAnI tAkAta che have anaMtI vakhata A jJAna, cAritrane vartAva jIvane maLela che. navaveyaka sudhI jAya tevuM cAritra anaMtIvAra maLela che paNa jema khetaramAM dhare UgelI hoya che chatAM te koI phaLanA kAmanI nathI. phaLa ja hoya nahi. game teTalI phAlephUle chatAM svabhAva phaLa ApavAne nathI. tema A jIvane jJAna ne cAritra anaMtIvAra Avela che paNa te Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattAvIsamuM ] adhyanana 4: sabhyatva samakita sAthe Ave tyAre ja mAkSane denAra ane. samati vagaranu cAritra ke jJAna kaMi kAmanuM nathI. meAkSa lAvavAnI tAkAta jJAna ke cAritramAM nathI. te tAkAta teA samatimAM che. mekSa nahi AvavAmAM nyUnatA mAtra samyagnanI hatI. jJAnacAritra chatAM samakti Ave ane te pachI meAkSa maLe. te zAthI ? samakitanA ja pratApe. bIDamAM varasAda cAre tarapha varase chatAM bAjarIne cheDavo nathI UgatA. kahe ke vAvetara nathI. vagara vAvetare thayelA varasAda khIjane pedA na karI zake. tema ahIM samyaktvarUpI khIja vinA jJAna ke cAritra kAma na karI zake. have nAnA sarakhA rAine dANA vavAyA hoya teA tenA cheDavAne UgyA vinA na ja cAle. tekha ahIM nAne sarakhA paNa meAkSane nizcaya eTale aupamika bhAvane nizcaya thayA hoya to ja jJAna anecAritra kAma lAge, jamIna rasALa hoya, bharapade varasAda hoya, chatAM vAvetara na karyuM. te dhAsa ja utpanna thAya. tema ahIM samyajJAnarUpI kSetra ana tIvAra maLela che, temaja cAritrarUpI kSetra paNa maLela hatuM chatAM darzanarUpI khIjanu vAvetara thayuM na hatu` mATe phaLa na maLyuM. have dhauM, caNA ke bAjarInA dANA kaheo che paNa mATI ke pANIne dANA kheAlatA nathI. have mATI ke varasAda vinA dANA thayA nathI chatAM dANAno jaza teA khIjateja thAya. samyagdarzananA pratApe jJAna, cAritra ahIM jJAna te cAritra vinA meAkSa nathI thatA chatAM te jo kai paNa bIja gaNIe te! te sati ja che. dANA khIjanA nAme eLakhAya paNa mATI ke pANInA nAme na oLakhAya. tema ahIM meAkSanA khI tarIke samakita ja che. jJAnacAritranI jarUra to kharI. mATI, pANI svataMtra cIjo che, paNa e bIja tarIke na gaNAya. have .A samyagnAna ke cAritra te te samyagUnanA prabhAve thavArUpa hovAthI te svata Mtra na ja gaNAya. eTale samyagdarzananA pratApe jJAna, cAritra che. have A zraddhA, nizcaya, pratIti te A anene samyak karanAra che AthI te samakitarUpa gaNAya. A vAta kharI paNa yuktithI samajAvelI 71 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna vAta dAkhalAthI na samajAvAya te tyAMsudhI gaLAmAM Utare nahi. jema bhAvanagara ane zihera vacce. A pAlitANa vagere sthAne che te kAThiyAvADamAM che. A vAta mukhathI kahevAya te na mAne ke na samaje paNa nakazAthI turata ja mAnI le. tema ahIM yuktithI samyagdarzananA pratApe jJAna ke cAritra batAvo kharA paNa je te dAkhalAthI samajAvo te ja kAma lAge. tene mATe prathama vastunuM svarUpe ane pachI eka daSTAMta batAvaze ke je zrotAone kabUla karavuM paDaze ane te samaktine sAbita paNa karaze. vyAcyAna: 28 yadyevaM trayANAmapi samyagvAdasambhave kathaM darzanasyaiva samyaktvavAdo rUDho ? yadihAdhyayane vyAvaya'te, ucyate, tadbhAvabhAvitvAditarayoH, tathAhi-mithyApTeste na staH, atra ca samyaktvaprAdhAnyakhyApanAya andhetararAjakumAradvayena bAlAGganAdyavabodhArtha dRSTAntamAcakSate tadyathA-udaya senarAzo vIrasenasUrasenakumAradvayaM, tatra vIraseno'ndhaH, sa ca tatprAyogyA gAndha dikAH kalA grAhitaH, itarastvabhyastadhanurvedo lokazlAghyAM padavImagamat, etacca samAkarNya vIrasenenApi rAjA vijJapto yathA'hamapi dhanurvedAbhyAsaM vidadhe, rAjJA'pi tadAgrahamava. mamyAnuzAtaH, tato'sau samyaguNAdhyAyopadezAt prajJAtizayAda. bhyAsavizeSAcca zabdavedhI saJjajJe, tena cArUDhayauvanena svabhyastadhanurvedavijJAnakriyeNAgaNitacakSurdarzanasadasadbhAvena zabdave. dhitvAvaSTambhAtparabalopasthAne sati rAjA yuddhAyAdezaM yAcitaH, tenApi yAcyamAnena vitere, vIrasenena ca zabdAnuvedhitayA parAnIke jajambhe, paraizcAvagatakumArAndhabhAvairmUkatAmAlambyAso jAhe, sUrasenena ca viditavRtAntena rAjAnamApRcchya nizivazara. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 aThThAvIsamuM ] adhyayana 4: samyaphavA zatajAlAvaSTabdhaparAnIkena mocitH| tadevamabhyastavijJAnakriyo'pi cakSurvikalatvAnnAlamabhipretakAryasiddhaye iti / (mArA dITha go 276) AtmAne lAgelA ragane vicAra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya jIvonA upakArane mATe AcArAMga sUtranA cethA adhyayananI TIkA karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke cAra vibhAga je pADavAmAM AvyA che temAM samyakatva che, te ja AtmAnI samRddhi che. anAdi kALathI A AtmAe potAnI mikta dhanamAla, kuTuMbakabIlA Adine gaNela che. tethI tene jJAna, darzana ke cAritrarUpI milkatane khyAla na hoya. nAnA baccAne duniyAdArInI cIjone khyAla na hoya. tethI magajamAM AvelI cIjone ja khyAla heya. tevI rIte A jIvane paNa dareka bhavamAM e dazA thaI ke bhavamAM joitI cIjone khyAla karyo. zarIra, Idriya, dhana, kuTuMba, mAlamilkata Adi upayogI vastuo je bhavamAM thAya tene ja khyAla karyo. tethI prathama upadezamAM bhagavAne e jaNAvyuM ke-tamArI A bahAranI Aphatane jue. A mAre AtmA bhavobhava utpanna thavAvALe che eTale janma, jarA, maraNa, roga, zoka, Adhi, vyAdhi, upAdhi naDI rahela che tenA nivAraNane raste koI dina karyo nathI. ApaNane jagatamAM koI pIDA Ape te tenA nivAraNane raste karIe, paNa AtmAne karyo rega lAgelo che, tenA aMge tapAsa sarakhI karI nathI. aMtarakAraNone tapAsyAM nathI. mAtra AMgaNe rahelA bAvaLiyAne kATa lAge ane kADhe paNa te vAgatA baMdha kema thAya tene raste na vicAre. reganAM mULa kAraNe tapAsavAnI jarUra have jema nAnAM baccAMo bAvaLiyAne kAMTe vAge te te kADhIne saMteSa mAne, paNa bAvaLiyA kADhavAno vicAra na kare. tema A jIva rega, zeka AdinAM kAraNe bhavobhava Ave tenuM te te bhavamAM nivAraNa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIAcArAMgasUtra vyAkhyAna karavA prayatna kare, paNa tenAM mULa kAraNone tapAse nahi. pachI tene pheMkavAne udhama te thAya ja kyAMthI ? have anAdi kALathI A jIve kAMTAo kADhavAne udhama karyo kharo, paNa bAvaLiyA kADhavAne vicAra nathI karyo. tethI tIrthakara mahArAja upadeza che ke A AtmA eka chatAM navA navA bhavamAM judAM judAM rUpo le che. pApanA udaye nAraka ke tiryaMcanA rUpe utpanna thAya, madhyama puNyanA yoge manuSyapaNe utpanna thAya ane utkRSTa puNyanA pratApe devagati pAme. have A badhAM duHkhe pAme khare paNa te thayAM zAthI ? ane tenuM nivAraNa zI rIte thAya? narakane zI rIte manAya ? " - have vaida roga jaNAve ane davA Ape te vaiduM kAmanuM. tema ahIM jIvane janma, maraNAdi kharA rogo che, paNa tenA upAya na batAve te te vastu na jANavI sArI. aniSTa vastu jANyA pachI tenA upAyo jarUra jANavA joIe. jema jAgatA manuSyanI pAse sarpa Ave ane UMghatA pAse sarSa Ave, te baMnenA bhayamAM pharaka che, eTale aniSTa vastu jANatAM tenA nivAraNa mATe upAya te jANavuM joIe. have nArakInuM jJAna hoya ? koI kahe ke tiryaMcAdine najare dekhIe chIe eTale mAnIe. devane jyotiSkanA hisAbe mAnIe, paNa narakane to manAya ja zI rIte? te mAnavA sAru koI paNa pagathiyuM nathI. manuSya ke tiryaMca pratyakSa ane vyavahAramAM che. sUrya, caMdra graha, nakSatra, tArA Adi pratyakSa che. tethI temAM rahenArA devo mAnavA paDe. nArakInA aMge to koI dizA nathI. mATe mAnavI zAthI? gunA karatAM sajA vadhu hoya have kudarata kudaratanuM kAma kare che, jema loka lokasvabhAvanuM kAma kare. have jema manuSya gune kare tenA karatAM sajA vadhuM ja hoya. pAMca rUpiyAnI corI karanArAne sajA pAMcathI vadhu ja hoya. tema ahIM zAstrakAra kahe che ke-eka vakhata ApaNe je pApa karIe, bIjAne duHkha daIe, herAna karIe, tene udaya ochAmAM ocho ApaNe dasa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 75 vakhata bhogavavo paDe. mATe gunA jeTalI zikSA heya nahi paNa gunA karatAM dasagaNI zikSA ochAmAM ochI heya. vyAje rUpiyA ATha varSe bamaNuM ane soLa varSe cAra gaNuM thAya. ahIM pApa bAMdhIe ane tenuM vyAja gaNIe te te keTalI vakhata bhogavavAM paDe? eka bhavamAM karelAM pApo dasa guNa te bhogavavAM ja paDe. jagatamAM kudaratanI hadanI tapAsa have jagatamAM kudaratanI hada tapAsIe. zerImAM be jaNane anyAya thayo hoya te zerIne zeTha nikAla lAve. gAmanI paMcAta mukhI patAve. dezanI paMcAta rAjA patAve. khaMDa khaMDane rAjAnI paMcAta cakravartI patAve, paNa have te cakravartInA anyAyanI paMcAta koNa patAve ? kaho ke kudarata tenI paMcAtane patAvaze. eTale je sattAdhIzo hoya te sattAnA bahAne je anyAya kare tenuM phaLa koNa Apaze? te kahe ke kudarata jarUra phaLa Apaze. gharamAM mANasa anyAya kare che tenuM phaLa te zeTha ja Ape. paNa ahIM rAjA anyAya kare ane te te sauthI moTo che. have tene sajA karanAra koI nathI paNa kudarata tene choDatI nathI. mATe kudaratane mAnavI paDaze. je kudaratane na mAnIe to sattA upara aMkuza koI dharAve ja nahi. khUnanI paraMparAnI sajA kyAM bhegavAya ? * ahIM sajA upara aMkuza dharAvanAra kudarata che, te pachI vadhAremAM vadhAre anyAya karanAranuM jIvana keTaluM ? cakravatI kadAca adhama ke anyAyI hoya te kreDa pUrva sudhI tema kare. vadhAre te nahi ne ? pachI tenI dazA zI thAya? have ahIM koDa pUrva sudhI anyAya karanArane tenuM phaLa dasagaNuM karIe te keTaluM thAya? prAcIna kALamAM lAye lagADAtI hatI ane te vedanAthI jIvo marI gayA, tenAthI te lAya lagADanArane dasaguNI lAyanI vedanA bhogavavI te paDe. have tenI vedanA vedAya kayAM? kaho ke A dArika zarIra ke je tiryaMca, ke manuSyanAM che te dasagaNuM vebAne sahana karI zake ja nahi. have koI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrIAcArAMgasUtra | vyAkhyAna mANusa dasanAM khUna kare tethI tene phrAMsInI sajA kare, paNa bAkInAM nava khUnAnI sajA zI rIte ? tyAM zarIra ja nathI pachI sajA kevI rIte karavI ? pharI jIvatA thAya te phAMsI devAya. ahIM manuSya bhavamAM lAkhA vone mAryA hoya, tevAne venA mATe karADA vakhata mArIe te paNa na mare, agnimAM khALavA chatAM jIvatA thAya, pANImAM DubADatAM DUbe nahi, kapAtAM kapAya nahi, evI sthiti bhAgavavAnu koI sthAna mAnA, pachI 'naraka' zabda bhale na ja mAnA. have tevA kudaratI kAIka sthAnane mAnyA vinA chUTako ja nathI. phAMsI paNa bhAnamAM heAya tyAre ja devAya phAMsI devAya che. te vakhate khUnIne cakarI Ave te kAMsI na devAya, paNa DAkaTarane khelAvI bhAnamAM lAvyA pachI ja phrAMsI de. ahIM mAravAnA che chatAM bhAnamAM lavAya che te zAthI ? kahyuM ke hAziyArIthI gunA karyo tethI sAvacetImAM ja tenI sajA bhAgavAnI hoya, tyAM kalAfAma sudhADAtuM nathI. jagatamAM pAMca prakAre samajaNa have jagatamAM samajaNu pAMca prakAre che. pAMca indriya ane mana-temaja matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevalajJAnathI paNu samajaNu Ave. mAta, zruta, avidha, mana:pava ane kevalajJAna ema jJAnanA pAMca prakAra gaNyA che. have kevalajJAna ane manaHpavajJAnanI samajaNu te to pApavyApAra nathI. paNa prathamanAM traNa jJAnanI samajaNamAM pApaneA sabhava che. avaLI rIte laie to mati AditraNa ajJAnathI paNu samajaNuM thAya. manaHpava tyAgI thayA vinA ane kevalajJAna pApanA kSaya vinA nathI banatuM, eTale tyAM pApane saMbhava nathI. have prathamanAM traNa jJAnanI samajaNu vinA pApanA bhAgavaTA na thAya ane tethI nArIne mati Adi traNa jJAna ke ajJAnA jarUra hoya ja. aNasamajaNamAM pApa bhAgava Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamuM ] adhyayana 4H samyakatva 77 vAnuM hoya ja nahi. pApa karatI vakhate jevo khabaradAra hoya tevI ja rIte bhagavatI vakhate paNa khabaradAra ja hovo joIe. narakamAM vadhAre duHkhI samakitI ke mithyAvI ? narakamAM vadhAre duHkhI samaktiI ke mithyAtvI? te kahe che ke zarIranI daSTie samaktiI duHkhI che ane mithyAtvI duHkhI vadhAre, paNa mananI daSTie samakitI duHkhI vadhAre ane mithyAtvI duHkhI o che. jema kejadAra koI mANasane mAre temAM zAhukAra mANasa manamAM duHkha veThe tyAre enA saMbaMdhI bahArathI duHkha batAve paNa kharI vehnA te mananI gaNAya che. ahIM samakitI jIva hoya te vicAre ke mAre mATe je taravAnAM sAdhana hatAM tene meM DubADavA tarIke lIdhAM" AvI daSTi samakitInI hoya. eTale mananI apekSAe e vadhAre duHkha bhogave. ahIM nArakIne je vibhaMga ke avadhijJAna hoya tethI tene paramAdhAmI cAra gAuthI mAravA Ave tyArathI tenI chAtI gabharAya. ahIM aniSTane nivAravAvALuM jJAna na hoya te te vedanA vadhAre thAya. have aniSTanA nivAraNa mATenA upAyo batAvanAruM jJAna hoya to te vedanA ochI jogavavI paDe. - pudagalanI kedamAM purAyelA AtmAne upadeza anAdi kALathI jIva bhUpe tarasyo rahe tene vicAra kare, paNa A pudgalanI kedamAM ke pAMjarAmAM kema pUrAyo tene vicAra nathI karate. pudgalanA pAMjarAmAM kedI tarIke purAyelo che tenuM bhAna karavArUpa upadeza tIrthakara Ape che. tethI tIrthakara kahe che ke-A tamAre AtmA * bhavobhava utpanna thanAra che. have Avo upadeza te ja Ape ke bIjA paNa Ape kharA ? bIjA paNa Ape kharA paNa te zraDachAyo laIne kevalajJAnIe prathamanA bhavanI utpattinI zaMkAnAM samAdhAna kare. tethI zrotAone je samaja Ave ane saMskAre jAme te judAM ja hoya. ahIM veda roga hahe tenI sAthe davA Ape te ThIka. tema ahIM A AtmAne janma, jarA, maraNadi rogo bhavobhava herAna karI rahyA che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna paNa tene kADhavA mATe koI sattAdhIzane hukama cAlatuM nathI. rAjAmahArAjA, vAsudeva ke cakravatI ke idro paNa nirupAya che. anAdinI Apatti nivAravAnA upAyo - have te nirupAya Apatti TALavA mATe upAya che khare. vaLI te bahAra levA javAno nathI. are ! gharane AMgaNe kalpavRkSa chatAM je daridratAmAM janma pUro kare tene zuM kahevuM ? te benasIba ja gaNAya. tema ahIM A AtmA janma, maraNAdi Apattione bhogavyA kare ane tene dUra karavAne upAya potAnI pAse che, bahAra levA javo paDe tema nathI. samyagdarzana,jJAna, cAritrarUpa traNa vastu pitAnA atmAmAM ja che. te traNa vastuo ja rogone dUra kare. janma, jarA, bharaNAdi Apattine dUra karanAra A ratnatrayI ja che, te bahAranI nathI paNa tamArA AtmAmAM che. te traNa cIjomAM darzana ane cAritranA traNa traNa bhedo jaNAvyAM ane jJAnane aMge be bheda jaNAvyA. A traNe ya prakAranI suMdara cIjo tamArA AtmAmAM jaNAvI. ' samyagdarzana hoya te ja samyaga jJAna hoya ' have ahIM ziSya zaMkA kare che ke-traNa samakita sAMbhaLatAM nathI. mAtra samakita to eka ja sAMbhaLIe chIe. jJAna ane cAritrane sAMbhaLIe chIe kharA, paNa tene samakita zabdathI kahetA nathI. have tame AgaLa adhyayanamAM ekalA samyagdarzanane samakita kahevAnA che te pachI ahIM samakita to traNemAM che. jJAna ke cAritramAM paNa samakita che chatAM ekalA darzanane tenI mahorachApa kema? vAta kharI. paraMtu jagatamAM zeTha Ave tenI pAchaLa vANotara Ave. chatAM tame zeTha AvyA ema bele paNa vAtara Avyo ema na bole. zeThanA AvavAthI vANotarA AvI ja jAya. have jyAM samyagdarzana hoya tyAM ja samyajJAna ke sammacAritra heya. have samyagdarzana na hoya to samyajJAna ke samAritra na gaNAya. tethI TIkAkAra kahe che ke-samyajJAna heya kyAre ? to kahe che ke samyagdarzana hoya to ja. cAritra aMge Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAvIsamu' ] adhyayana 4: samyakRtva 79 paNa samyagdarzana hoya to ja cAritranuM sabhyapaNuM kahevAya. ahIM jJAna ne cAritra samyagdarzana vinA manAya ja nahi. zAthI? duniyAmAM samajaNavALA che chatAM samyagnAnavALA kema na kahevAya? tema pApathI DaravAvALA che chatAM samyakcAritravALA kema na gaNAya ? jAsUsanI samajaNa ke pravRttithI rAjyanuM satyAnAza jAsA ane vastu kare. eTale rAjyanA TekSa-kara paNa Ape ane hunnaraudyoganI tarakIba paNa kare, paNa temAM rAjyanu satyAnAza ja hoya. jAsUsanI pravRtti AzIrvAdarUpa na hoya. vAdAranI samajaNa ke pravRtti te ja rAjyane AzIrvAda samAna ane, jAsUsanI samajaNa ke pravRtti te rAjyane zrApa samAna che. tema ahIM jene AtmakalyANanuM dhyeya na hoya, vAdika tattvo tarapha, jJeya, upAdeya tarapha vicAra na karyo hoya, tevAnI samajaNu AtmakalyANane mATe zrAparUpa ja che. AtmAnA kalyANane mATe konI samajaNu AzIrvAdarUpa bane ? jeNe AtmakalyANa karavAnA nizcaya karyo heAya tenI. vaphAdAranI samajaNa ke pravRtti rAjya mATe AzIrvAda have samajaNanuM sArApaNuM ke pravRttinuM sArApaNuM te vajrAdArIne aMge gaNAya. have jene AtmakalyANanI samajaNu nathI, tevAnI pravRtti AtmAne zrAparUpa ja bane, paNa jeNe meAkSa sAdhavAno nizcaya karyA hoya tevAnI pravrutti AtmAnA kalyANane mATe AzIrvAdarUpa bane. tema ahIM jJAna ane cAritra AtmakalyANane mATe kacAre. bane ? samyagdarzana hoya to ja. have jene IMdriyAnA pASaNamAM dhyeya che, pudgalane ezaArAmamAM rAkhavAnI bhAvanA che tenI pravRtti suMdara kema gaNIe ? jJAna ke cAritranu samakitapaNa te samyagdarzananA pratApe gaNAya. jainI dRSTi kharAba hoya tenu jJAna ke cAritra te paNu kharAba ja gaNAya. jAsUsanI pravRtti ke samajaNu te rAjyane phAyadAkAraka nathI, paNa vadhAdAranI samajaNu ke pravRtti phAyadAkAraka hoya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna baccAMo ke strIo mATe daSTAMtanI jarUra have tenA mATe koI daSTAMta che kharuM ? to kahe che kekAlpanika ane baneluM ema be daSTAMta heya. temAM kAlpanika te khaDuM kareluM ane baneluM te carita kahevAya. have ahIM vaphAdArInuM daSTAMta te kAlpanika gaNAya, paNa carita daSTAMta koI batAvaze? ahIM mokSamArgane aMge samyaphatanI mukhyatA jaNAvavA mATe. tema jagatamAM vaphAdArI jaNAvavA mATe rAjAnA be kuMvaranuM dRSTAMta Ape che. eka kuMvara aMdha che. bIjo kuMvara dekhato che. A kathA ahIM zI? kathAo to bAyaDI chokarAo ja kare. moTAo na kare. vAta kharI, paNa zAstrakAre sarvane bodha karavAnI bhAvanA rAkhe eTale je jevI rIte samaje tene tevI rIte samajAvavA pharaja pADe che. eTale hukama dAkhalA, dalIlothI samajAvavA paDe. ahIM daSTAMta te samaju mATe nathI. samaju mATe to hetu, lIlo kahI gayA paNa je baccAMo ke strIo che te hetu, yuktimAM ke orDara-hukamamAM na samaje paNa dAkhalAthI teo samaje mATe temanA baMdha mATe ahIM dAkhala Apavo jarUra che. rAjAnA be kuMvaranuM dRSTAMta [ ] ' tethI kahe che ke udayasena nAmanA rAjAne vIrasena, sUrasena nAmanA be putra che. udyasena nAmano artha e che ke jenI senAne ulya che. tethI udayasena rAjA nAma che. prAcIna kALamAM senAnA baLe rAjyanuM baLa gaNAtuM. putranuM nAma vIrasena ane sUrasena che. tAkAta te zArIrika cIja che. utsAha e mAnasika cIja che. ahIM vIrasenanuM nAma rAkhavAthI tenA vIryanA parAkramavALI hoya. zIrvavALI senA hoya. AvAM nAme pAztAmAM paNa buddhi joIe. AjakAla nAma pADavAmAM kAMI khyAla ja nathI rakhAto. have nAma vyavasthita pADyAM hoya to pitAnI pravRtti karavAmAM vicAra thaI zake. have bIjA lako pApane haDasele che. zAthI? puNyathI. paNa jene puNya-pApa baMnene bhogavavAnuM mAne che. pApa nirjarAthI, nirjarAnAM kAraNathI, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasamu ] adhyayana 4H samyaktva 81 tapAdithI nAza pAme, paNa puNya pApa ThelAya' e mAnyatA jaina zAsana nathI dharAvatuM. kArelAnA zAkamAM goLa nAMkhe tethI kaDavAza ane mIThAza baMne jIbhe lAgavAnI che. jema kaDavAza ke mIThAza e baMne svataMtrapaNe rahevAnAM. tema ahIM puNyapApa baMne bhogavavAnAM ja. punyathI pApa na ThelAya ahIM rAjAnA ghare kuMvara ja, paNa AMdhaLe che. ahIM puNyathI pApa na ThelAyuM. nahi to aMdhatva na Avata. have pApa ThelAya kharuM paNa te nirjarAthI, puNyathI nahi. pApane nAza karanAra nirjarA che, paNa puNyathI pApano nAza na thAya. puSya-pApa baMne svataMtra cIje che. tethI te baMne te temaNe bhogavavAM ja paDe. tethI ahIM vIrasena kuMvara AMdhaLo che. ahIM rAjAnA ghare janmavuM te puNyathI che. te puNyathI have AMdhaLApaNuM jatuM heta to ahIM aMdhApo na heta. ahIM puNya ne pApa baMnene bhogavaTo chavane levo paDe che. aMdhamAM dekhatA karatAM vadhu akakala ane abhyAsa - ahIM duniyAne jene anubhava haze tene khyAla haze ke dekhatAo jeTalo abhyAsa kare tenA karatAM AMdhaLo vadhu abhyAsa kare. dekhatAo AMkhane upayoga kare tethI zaktine vyaya paNa thAya. have akSa ane abhyAsa AMdhaLAmAM vadhu hoya che. ahIM AMkhe apaMga evA kuMvaranI zI dazA thaze? e vicArathI rAjAne dayA AvI tethI teNe tene gAyanAdinI kaLAo zIkhavI. have je sUrasena che te rAjakuMvaranI gAdIne lAyaka che. tene rAjya calAvavA lAyaka kaLAo dhanabanI, bANAvaLI vagerenI kaLA zIkhavI. A vAta sAMbhaLIne AMdhaLA kuMvare rAjAne vinaMti karI ke pitAjI mane dhanurvedanI vidhA zIkhavo. ahIM baMne putra sarakhA chIe tethI milkata ApavAmAM bheda na kare. mane saMgIta zIkhavo ane ene dhanurveda kema ? kALAmAthAne mAnavI zuM na kare ? mATe mane paNa dhanurveda to zIkhavo ja, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna gAyananI kaLA to tenA jIvana mATe che; paNa ahI dhanuveda zIkhavAne Agraha che tethI zikSakone kheAlAvI tene zIkhavavA lAgyA. 82 dArUnA kerarUpa jIvAnI adha vIrasenane upAdhyAya paNa sArA maLyA. have potAnAmAM akkala na hoya to upAdhyAya zuM kare? vaLI upAdhyAya sAro hoya, prajJA paNa ThIka hoya chatAM abhyAsa na kare, geDIkDA rame tyAM kAma zuM lAge ? ahIM vIrasenane adhyApaka, buddhi ane khaMta traNe sArAM vAnAM che, tethI caDhato caDhato zabdavedhI banyA. jagatamAM tAkIne, joine khANu vIMdhe paNa ahIM AMkhe pATA bAMdhIne khaDakhaDa zabdanA anumAne bANune vadhanArA A vIrasena banyA. have koika vakhata zatrunuM sainya tyAMthI taiyAra thaIne nIkaLyuM che, tyAM rAjasabhAmAM khabara paDI. A sabhAmAM vIrasena, sUrasena Adi kheThA che, tyAM AMdhaLA vIrasena UbhA thaine kahe che ke--A zatrusainyane huM haThAvu to kema ? have jIvAnI evI cIja che ke vagara dArUe ke, Ave. dArUDiyAne keka tA dArU pIe tyAre Ave, paNa ahIM vagara dArUnI kerUpa jIvAnI che. temAM paNa rAjakuMvara, eTaluM ja nahi paNa dhanurvedanI kaLAne teNe zAstrayI ane kriyAthI abhyAsa karela che. have te keTalA AgaLa vadhyA haze ? ahIM juvAniyA che. abhyAsI dhADA caDhe ane temAM A zAsra ane kriyA tenIvidhAmAM pAsa thayelA che, paNa pote AMdhaLeA che. tenI sAne khabara che. AsAna baDA ke hathiyAra ? koivAra akabara pAkzAhe bIrabalane prazna karyo ke hathiyAra che. ke nahi ? vaLI AsAna baDA ke hathiyAra? evo paNa prazna karyo. bIrabala kahe che ke esAna khaDA. have te zAthI ? to kahe che ke vakhata Ave to khabara paDe. have koivAra eka gAMDA hAthI hAthIkhAnAmAMthI chUTA thayA. ahIM darabAragaDhanu khAraNuM ane kaMpAunDanuM bAraNu adha karela che. ahIM khIrakhalane khIjuM kaMI na jaDayu tethI teNe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avIsamuM] adhyayana 4: samyava 83 rastAmAM paDela kUtarAne hAthInA lamaNuM para pheMkayuM. ene osAnarUpe kAme lagADayuM. tema ahIM vIrasena kahe che ke-AMkha zuM kAma lAge? te to tenI najIkamAM rahelI vastune batAve tyAre zabda to dUrathI paNa saMbhaLAya. ahIM cheTethI AvelA avAjane huM sAMbhaLuM chuM. pachI najIkamAM dekhanAra evI AMkha che ke nahi te vicAravAnuM che ja nahi. have mArAmAM jemane bharoso eTale badhe che. zAne ? zabdavedhIpaNAne. TAMkaNuM khakhaDe tene avAja A zravaNendriya jANuM le che. ahIM zatrusainya Avela che, tyAre yuddhane Adeza rAjA pAse mAMge. have dareka jage para sarasenane A vIrasena pAcho pADe tethI rAjAe tene atizaya jANI yuddhane Adeza AMdhaLA evA vIrasenakumArane Ape. zabdavedhI bANethI zatrusenAmAM hAhAkAra have zabdazravaNathI AMdhaLA evA vIrasene zatrunA lazkaramAM hAhAkAra macAvya. zAthI ? te zabdavedhI bANane upayoga karavAthI. have A dRSTAMta pUruM thayuM ? to kahe che ke-nA, prAcInakALamAM carapuruSa hatA te mAtra banAva jaNAve. paNa nukazAna karavAnuM ke UthalapAthalanuM kAma tenuM nahi. jAsUsa to khabara kADhaane UthalapAthala paNa kare. ahIM zatrunA sainyane AMdhaLo vIrasena zabdavedhI bANathI mAre che te sAmA pakSane khabara paDI, eTale zabda karavo ja baMdha karyo. ahIM cUpa thaIne lazkare laDavA mAMDyuM ane tenI cAre tarapha pharI vaLyuM. A khabara rAjasabhAmAM paDI tyAMthI surasena kuMvara yuddhanA morace pahoMcyo. zatrusainyane haThAvIne teNe vIrasenane choDAvyA. ahIM bANone varasAda varasAvyuM. A jage para dRSTAnta kayuM ? ahIM vIrasenanI kathAmAM tattva zuM jaNAvavuM che ? to kahe che ke jema vIrasenamAM dhanurvedane abhyAsa pUrNa ane kriyA paNa pUrNa hatI, are, zabdavedhIpaNuM hatuM, chatAM darzanAkrayAnA abhAve te zatrune AdhIna banyo. | darzanakriyAnuM mahatva ahIM sUrasena darzanakriyAvALo hato. tene ala ochI chatAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna zatrune parAjaya karI teNe jIta meLavI mATe prathama nirUpI kriyA jenA hAthamAM hoya te ja AgaLa meAkSamArge jai zake. AthI navuM samakitapaNa' kema kahyuM ? jJAna ne cAritranu samakitapaNuM kema nahi te paNa samajAze. ahIM niyuktikAra AgaLa zrotAe zaMkA kare ke eka lIdhelI vAtane duniyAne kema samajAvavI tenA aMge kAlpanika kathA goThavAya, paNa ahIM kalpanAnI kathAdvArA siddhAMta sAbita karavA mAMguM chuM ema nathI paNa niyuktikAra pote ja A dRSTAMtanA pASaNamAM gAthA kahe. che ane tethI sabhyaznane samakita kahevu e adhikAra agre jaNAvAze, vyAkhyAna : 29 kuNamANo'vi ya kiriyaM pariccayaMtAvi sayaNaghaNabhoe / dito'di duhassa uraM na jiNai aMgho parANIyaM // (AvA ni. 22} jagatane DhAravA prathama phaLadarzananI jarUra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcA jI mahArAja bhavya jIveAnA upakArane mATe AcArAMgasUtranA cothA adhyayananI TIkA karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke koipaNa bhUtakALanI aMdara, vamAnamAM ke bhAvikALamAM tA karA thayA, thAya che ane thaze te sa tI karo AtmAnA uddhArane upadeza ja karavAvALA hotA nathI. teonuM bhavAM tarathI e dhyeya ja hoya che ke jagatanA jIvone uddAra kema thAya? khalAsIne vicAra nAvathI taravAnA hoya kharo paNa tenuM dhyeya te musAkarAne tAravAnu hoya che. ahIM tIrthaMkara mahArAjA ane sAmAnya kevalI paNa meAkSamA le, paNa tIrthaMkaranI dIkSA, upasa sahana yAvat kevalajJAnanI prApti te paNa jagatanA uddhArane mATe hoya che, kAraNa ke dareka tIrthaMkara samaje che ke jagatanA jIvone uddhAranA upadezanu phaLa lAvyA ke dekhADyA vinA kAma na lAge. jagatane doravA mATe prathama phaLa batAvavu paDe. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNatrIsamuM] adhyayana 4H samyakatva duniyAnA uddhAra mATe ja tIrthakaranI dezanA have duniyAne je deravAnI che te atIndriyajJAnadhArA, mATe prathama AtmajJAna eTale atIndriya jJAna joIe. have je pote atIndriya jJAnavALo hoya te ja jagatane dorI zake. jagatane doravA mATe atIndriya jJAna joIe ane te jJAna ghAtikarmanA kSayathI maLe ane ghAtikarmane kSaya upasargAdi sahana karyA vinA ke mohanIyAdinA kSaya vinA thAya nahi, mATe te sarva karavAnI jarUra che. eTale dIkSA, parISahaupasarganuM sahana, mohane nAza, ghAtikarmane nAza, kevalajJAnanI utpatti Adi sarva vAnAM jagatanA uddhArane mATe che. have je tIrthakaranI dezanA te paNa jagatanA uddhArane mATe ja che. AcAryA traNanI dezanA sva-paratAraka have AcAryAdi traNanI dezanA sva-para tAraka che. pote tare ane bIjAne tAre. tIrthakaranI dezanA te parane tAraka che, pite te tarI gayelA che. AcAryAdi traNamAM te pitAne taravuM bAkI che, tethI dezanAdhArA pitAne taravAnuM ane pArakAne tAravAnuM paNa kare che, tIrthakaro je dezanA Ape te niHsvArtha paropakAra mATe ja che, pitAne svArtha temAM kaMI nathI, AcAryAdi popakArI kharA paNa teo pitAnuM sAdhya paNa sAthe sAdhe. tIrthaMkaranI dezanAmAM potAne kaMI paNa meLavavAnuM na hoya. | tIrthakara nAmakarmane kSaya zaMkAtIrthakara mahArAje tIrthakara nAmakarma bAMdhela che tenA kSaya mATe teo dezanA Ape che ane tethI te karmanA kSayarUpa phaLa te che ja ne? samA-mahAnubhAva! vAta te kharI. mela kADhavA lUgaDAmAM sAbu nAkhe, tethI sAbu devA gayA ema bolatA nathI, paNa mela kADhavA gayA belAya. arthAta ahIM lagaDAnA melanI sAthe sAbu nAMkhelo paNa kADhIe chIe, chatAM sAbu kADhavA gayA hatA ema bolatA nathI. ahIM sAbu pitAnI meLe peThe nahote, ApaNe nAMkhyo hate. tema Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra | vyAkhyAna ahIM tIrthakara mahArAjAne dezanA detAM te karma bhogavAya kharuM, paNa te karma prathama hatuM kayAM? tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnuM kAraNa | tIrthaMkara nAmakarma jJAnAvaraNIyAdinI jema baMdhAtuM nathI. te tIrthakara nAmakarma jagatanA uddhArane mATe bAMdhela che, ema ne ema baMdhAtuM nathI ane te jagatane uddhAra karatI vakhate khape. tenuM phaLa te che nahi, arthAta dezanA detAM pitAnA AtmAmAM eka paNa guNane vadhAro karavAnuM nathI. AvI rIte sarvakALanA tIrthakare jagatanA nA uddhAra mATe mathI rahelA che ane te bhavAMtarathI maLelA hevAthI jagatanA jIvone uddhAranI dezanA Ape che. paMcAtiyAnAM chokarAM khyAM mAre - have aMdhAruM maTI ajavALuM thAya te sarva kriyA karavI sUjhe. tema ahIM jagatanA chevo aMdhArAmAM kayAM kheMcI rahelA hatA ? te kahe che ke AhAra, zarIra, iMdriya ane tenAM sAdhane, te rUpI cAranI cAvaTamAM A jIva anAdi kALathI guMcavAyelo che. te cAranI vaTa sivAya teNe bIje dhaMdhe karyo nathI. paMcAtiyAnAM chokarAM bhUkhyAM mare" ema lokokti paNa che. tema A jIva cAranI cevaTane aMge anAdi * kALathI rakhaDela che. tethI tenA uddhAra mATe jaNAvyuM ke "tuM tAruM vicAra" "asthi che AvA vevAi" mAro AtmA utpanna thavAvALA. che. dareka bhavamAM utpanna thavAvALo, bhavobhava bhaTakavAvALo che." e sarva bIjA upadezamAM jaNAve che. cAranI cAvaTarUpI cakkaramAM ghumate jIva zaMkA-ghara te oLakhA? bahAranA khAI jAya che te oLakhAvyuM paNa gharamAM zuM che ? mAla milkata zI che te te jaNAvo, AtmArUpI gharanuM kuTuMba zuM? samA -kahe che ke samyagdarzana, jJAna ane cAritrarUpI traNa suMdara vastu te AtmAnA gharanI che, tene tuM saMbhALatuM nathI. ane cAranI sevaTarUpI cakkaramAM tuM ghUmela che. A traNanAM samakita Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNatrIsamuM | adhyayana 4 : samyakatva cothA adhyayanamAM jaNAvatAM ziSya zaMkA karI ke tame kaMI navIna ja lAvyA. jaina darzana ke zAstramAM samyagdarzanane ja samakti badhA kahe che, paNa jJAna ke cAritrane "samAkata zabdathI koI kahetA nathI. vAta kharI, paNa na kahe tethI na hoya ema na samajavuM ? je je prasaMga hoya te te prasaMge vastunuM kathana thAya, paNa kathana na thavAthI vastu ja nathI ema na bolAya. have samyajJAna ke cAritra te samakita nathI ema na belAya. samakita jJAna ane mithyAjJAna have te samyajJAna ane cAritramAM samakita che ema mAnavAmAM vAMdho nathI, paNa te samakti che kevI rIte? te samajAvaze kharA? samakti jJAna ujaLuM thayuM ema duniyAmAM te belAtuM nathI, tame traNene samati kahe che tyAre A saMdha ke zAstra elA samyagadarzananuM samakitapaNuM, kahe che. rUDhi tema che tethI loko bole che, paNa have te rUDhi sAcI che ke khoTI che ? te kahe che ke rUDhi beTI nathI paNa kharI che. te have tene samakti kema kahevAya ? jJAna ekane eka rUpe che paNa te samyagdarzanavALAne thAya te samakita jJAna ane mithyAdarzanavALAne jJAna thAya te mithyAjJAna kahevAya. AzIrvAda ane zrAparUpa cAlAkI cAlAkI ekanI eka chatAM zAhukAra ane cAranA magajamAM Ave te tene upayoga judI judI rIte thAya. zAhukAramAM rahelI cAlAkI AzIrvAdarUpa nivaDe ane ceramAM rahelI cAlAkI duniyAne zAparUpa nivaDe. zAhukAramAM AvelI cAlAkI ahIM AzIrvAdarUpa thaI. tema akla, hoziyArI te jJAnarUpa che paNa te suMdara kayAre ? samyagdaSTi hoya che. samyaggadaSTi na hoya te maLelI cAlAkI suMdarapaNAne pAmatI nathI. samyagdarzana heya te ja jJAna suMdara ane samyagdarza na hoya to jJAna suMdara na gaNAya. piolIsa majabUta ane cAlaka hoya to lokone AzIrvAda rUpa nivaDe ane cera majabUta ane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna cAlAka heya to lokone zAparUpa nivaDe. tevI rIte pravRtti sArI eTale je zAhukAranI heya to lekone AnaMdarUpa nivaDe, paNa pravRtti je ceranI hoya te zrAparUpa bane. jJAna ane cAritramAM darzananA AdhAre ja samakita ahIM tapasyA, jJAna Adi karanAranI daSTi samyarUpa hoya te te AzIrvAdarUpa bane. AthI jJAnanuM suMdarapaNuM samyagdarzananA suMdarapaNAne lIdhe che. jJAna ane cAritra baMnemAM suMdarapaNuM che, paNa te svataMtra nathI. cAritra ke jJAnanAM gharanAM nahi paNa samyagdarzananAM gharanAM jJAna ane cAritra suMdara che. arIsA tejasvI rAkhIe te jhagamage tyAM je teja jhagajhage che te pitAnA gharanuM nahi paNa dIvAnA gharanuM che. je dIvo na hoya te jhagamagavuM baMdha thAya. tema ahIM jJAna ke cAritramAM svayaM samyaphapaNuM nathI, paNa samakite visAveluM samyaphapaNuM jJAna ane cAritramAM che. tethI ekalA samyagUdarzanane ja samakti kahevAmAM Ave che. jJAna ane cAritrane samakita nahi kahevAmAM tAtparya e ja che ke pitAnAmAM svataMtra samakita nathI paNa darzananA AdhAre samakita rahela che. samyagdarzanamAM je suMdaratA che te svataMtra svAdhIna che, paNa parAdhIna nathI. arthAta samyagradarzana te svayaM samyapha che, paraMtu jJAna ne cAritra parAdhIna samyarUpe che. mokSa mATe samyagdarzananI jarUra | have A vAta tame yuktithI kahe che paNa daSTAMta jaNAvaze. kharA? te kahe che ke-gaI kAle daSTAMtathI jaNAvyuM ke vIrasena dareka vidhAmAM heziyAra chatAM AMkhe apaMga hovAthI zatrunA kabajAmAM gayo ane sarasena dRSTivALo hovAthI teNe zatrune haThAvyuM ane bhAIne cheDA. ahIM yuddhanA kAmamAM cakSu vinAnI tAkAta kAma na lAge, tema ahIM paNa devalokAdi meLavavA mATe jJAna, cAritra ke kriyA kAma lAge ane te dvArA te bane paNa AtmAnI siddhi ke mokSa samyagadarzana vinA na ja banI zake. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNatrIsamuM] adhyayana 4H samyakatva 89 jagatanA je aMge traNa beDI have jene siddhAMta eka vastu upara rahela che. emAM kalpanAne sthAna nathI. je vacana kahevuM te prathamanA puruSanI pramANitAne AdhIna. ItaramAM pUrva pUrvanA AdhAre vAtane satya mAne, paNa ahIM niryuM. klikAra zrutakevalI bhagavAna bhadrabAhu svAmI mahArAja vIrasena ane sUrasenanI vAta dhyAnamAM rAkhIne kahe che ke vIrasene potAnuM zUrAtana ajamAvavA mATe kriyA karavAmAM kaMI kamInA rAkhI na hatI ane tethI ja rAjAe yuddha mATe Adeza Apela hato. ahIM vIrasenA yuddhamAM janAra hatuM, paNa prathama ghara tapAsavuM joIe. jIvananA bhoge ja yuddhamAM javAnuM zobhe. yuddhamAM jaIne je pitAnA kuTuMbakabIlA tarapha dRSTi rAkhe teo yuddhamAM jaya na ja meLave, tethI kahe che ke-jagatanA jIvone traNa beDI che. -kuTuMba te paganI beDI. temaja 2-dhana ane 3-IdrinA viSaye paNa jagatanA manuSyone paganI beDIrUpa che. dhAryuM karavAmAM A traNa vastu naDe. eTale A traNa vastu sivAya bIjuM kaMI naDanAra nathI. have ahIM vIrasena jyAre yuddhamAM joDAyA tyAre teNe traNe vastuo cheDI che. traNemAMnI eke upara laganI nathI. kuTuMba, dhana ane sukha e traNa uparathI jeo mamatA cheDe, mana uThAve teo ja yuddhamAM jaI zake, mATe vIrasene ahIM traNe vastune tilAMjali ApI che. AvI rIte pite udyamI che, beDIne jalAMjali ApI che, ema chatAM e pAcho kayAM phare che ? AtmAnI pragatimAM mananA jeranI jarUra jeone jIvananI mamatA hoya che teo yuddhamAM nAzabhAga kare che. athavA jIva vahAla hoya ke thAya te vakhate laDavAnI kriyA, kuTuMbakabIlAdi ane sukha pAchuM yAda Ave che te ahIM nathI. duHkhane sAmI chAtIe ja UbhuM rAkhe che. tenAthI lAgatuM nathI, paNa sukhanI sAme paDe che. AvI duSkara sthiti chatAM pote zatrunA sainyane chatI zake nahi. kAraNa ke te bicAro hato AMdhaLo. ahIM kriyA karanAra, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna bhAgane ApanAra, du:khane sahana karanAra, ane maraNane bhAga manavA taiyAra anelA chatAMna jItyA. kAraNa ke te AMkhe apaga hatA, tethI tenI sa kriyA niSphaLa nivaDI ane pote keda thayA. Ama duniyAmAM bane eTale duniyAmAM mananuM jora kAma na lAge. tyAM te kuTuMba ke kAthaLInu jora kAma lAge. AtmAmAM te mananA jore vadhavAnuM che tyAM duniyAnuM jora jovAnu nathI. tAkAta chatAM adhanI duniyAmAM paNa hAra have e vAta joDIne kAma zuM ? tA kahe che ke kuTuMba kothaLIvALA hovA chatAM akkala vinAnA hoya to te phAvI na zake, paNa ahIM vIrasena alavALA che. have pANImAM taranArA kuzaLa chatAM taravAnI kriyA na kare teA pachI DUbI ja jAya. mAthe eja vadhAre lAgyA hoya te pachI taranArA paNa zuM kare? ahIM taravAnI kriyAvALA pratibadha vinAnA hoya teA ja tarI zake. kuTuMba, dhana ane khAdya sukha A traNa cIjo jagatanA jIvAne bhArarUpa che. parabhavanuM sAdhana karavAmAM A traNa aMtarAyabhUta che, tethI traNe vastune cheDe che, kriyA paNa kare che, vaLI te du:kha na thAya e rIte nahi paNa sAmI chAtIe duHkhane sahe che. Ama chatAM AMdhaLA vIrasena zatrusainyane na jItI zakayA. ahIM mananuM jora nathI cAlatuM. tema duniyAdArImAM, paNa AtmAnI bAbatamAM to mananuM ja jora joie, te mATe niyutikAra dRSTAMtanI sAthe ja te vAtane dhaTAve che. anatI vakhata dravya-cAritra pachI ja bhAva cAritra teo kahe che ke-A dharmImAmAM paN sava sAvadha-AraMbhaparigrahanI nivRtti karI gayela hoya-ahI nivRtti karI eTale paccakkhANa karyAM -have te karyAM pachI pAchAM bhegAM thavAnuM ema nahi, paNa svajana, mana, mAla Adi cheDI de che. mahAvratAne aMgIkAra karI du:khanI kriyAmAM kre che. cAritranAM kaSTo sahana kare, paNa jene sAdhyane nizcaya nathI, are, tene khyAla nathI te i dine siddhine pAmI zake nahi. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNatrIsamuM] adhyayana 4: samyaktva ahIM be vAta dhyAnamAM levAnI che. samyagadarzana vinAnA jJAnavALo jaina darzanane mAnavAvALo chatAM nizcaya na hovAthI tene mithyAdaSTi kahIe. temaja jaina zAsanathI judI pravRtti hoya tene paNa mithyAdaSTi kahIe. have zAstrakAra judI ja vAta kare che ke jenA darzananuM jJAna ane cAritra hAla judI rIte hoya, chatAM kAlAMtare te jaina darzananA ja jJAna ane cAritrane pAmaze. jema chokaro khoTo ekaDe seMkaDo vakhata kare pachI ja sAce kare. tema A AtmAne pudgalAnaMdIpaNuM, iMdriyArAmApaNuM anAdi kALathI lAgela che, tethI AtmArAmIpaNuM lAvavuM muzkela che. haribhadrasUrijI kahe che ke anaMtI vakhata dravya-cAritra Ave tyAre ja bhAva-cAritra Ave. tevI ja rIte jJAna mATe paNa samajavuM. madevI mAtAne ekAeka mekSa kyAMthI maLyo? A siddhAMta karyA pachI ziSya zaMkA karI ke marudevA mAtAne trapaNuM maLyuM nathI. teo manuSyapaNuM pAmyA nathI. teo te anAdi nigodamAMthI nIkaLIne AvyA hatAM, temane kyAMthI mokSa maLyo ? temane dravya-cAritra ke jJAna anaMtI vAra Avela nathI. phakata bhAva jJAna ane cAritra ekI sAthe AvI gayAM hatAM. A zaMkAthI siddhAMtane ziSya teDyo, paNa bIju daSTAMta ziSyane pUchyuM te te mauna dharI gaye. bIju dRSTAMta gotyuM paNa maLatuM nathI. kahe ke koIka ja jIva evo hoya ke je anAdi nigodamAMthI Avyo hoya ane anaMtIvAra dravya jJAna ke cAritra pAmyA sivAya sIdhe bhAva-jJAna ke bhAva-cAritra pAmI jAya. dasa accherAnI vAta sAMbhaLIe chIe ke tIrthakarane kevalIpaNe upasargAdi banyAM nathI te anaMtI utsarpiNa ke avasarpiNue banyAM. tevI ja rIte anaMtI utsarpiNa ane avasarpiNIe ja A marudevA mAtAnI siddhine banAve che. tethI te AzcaryarUpa hovAthI dRSTAMta rUpa na levAya. - mithyASTinAM jJAna-caritranI zI kiMmata ? ' have dareka jIva priyakamAM anaMtIvAra utpanna thaye te dravya cAritra Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna pAmIne ja. have ahIM jenuM mithyAdaSTipaNamAM jJAna ke cAritra hoya te te anaMtakALa pachI paNa samyaphapaNe pariNamavAne prasaMga che. mithyAdaSTipaNAmAMnA jenA jJAna ke cAritra dvArA samyajJAna ke cAritra AvavAno saMbhava che, paNa mithyAdaSTinA jJAnadhArA samyagUjJAna na ja Ave. ahIM niryuktikAra kahe che ke - kuNamANo'vi nivittiM paricayaMto'vi sayaNadhaNabhoe / dito'vi duhassa uraM micchaTTiI na sijjhai u / ( AcAni220 ) kurvannapi nivRttim-anyadarzanAmihitAM, tadyathA-paJcayamAH paJca niyamA ityAdikAM, tathA parityajannapi svajanadhanabhogAn paJcAgnitapAdinA dadadapi duHkhasyoraH mithyAdRSTirna sidhyati, (govATI. pR. 177) - svajanAdine bhega ApanAra, dhanamAlane choDanAra, sukhane tilAMjali ApanAra e mithyAdaSTine jIva te siddhi na ja pAme. anya darzananI pratijJA lIdhI hoya-anya darzananI cAhe tevI pratijJAo heya. temAM cha kAya saMbaMdhI pratijJA na hoya. kAraNake te cha javanikAya mAnatA nathI. have itaramAM yama pAMca mAne che. sAMkhyAdi niyama tarIke mAne che. teo niyamana kare, svajanAdine choDI de. temAM du:kha veThayAnuM kyAM che ? te kahe che ke-paMcAgni tapa Adi karIne duHkhanI sAme javAnuM che. Ama ItimAM hovA chatAM te karmakSaya karI siddhi na pAme. have mokSe na javAmAM kAraNa zuM ? te kahe che kedarzana nathI eTale sAdhya ja nathI. jainee mAnela kevalajJAnasvarUpa AtmA * jainamAM jIva mAne che te kevalajJAna svarUpa. tethI sAdhavAnuM e rahe ke kevalajJAna ke darzana kema utpanna thAya? te ja sAdhya rahe. ahIM jyAM kevalajJAnasvarUpa AtmA ne manA hoya tethI jJAnAvaraNIyAdi, darzanAvaraNIya Adi na manAya. temaja vItarAga svarUpa AtmA na Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIzam ] adhyayana 4: mya mAnavAthI cAritrameAhanIya Adi karmAM ja na manAyAM. " phovizaSsvAt, anya mAttvam asamayaH vAliyai." (trAcA. TI. pR. 277) ahIM AMdhaLA vIrasena jabarajasta dhanuvedavALA, yudghamAM jhajhumavAvALA chatAM kAnI siddhi mATe na thayA, tema ahI na vinAnA kAryanI siddhi mATe na ja bane. 93 jJAnakriyA chatAM darzana vinA siddhi azakaya have ahIM amAre zu karavu te batAveA. tArA manamAM ema zaMkA thAya ke na vinAnA jJAnakriyAvALA chatAM siddhine na pAme. tethI amAre ahIM zuM karavuM te jaNAve. tA kahe che ke kaCvyanI sIDI batAvI samyaktvane adhikAra zI rIte levA te agre jaNAvAze. vyAkhyAna: 30 tamhA kammANIyaM jeumaNo daMsaNaMmi payaijjA | daMsaNavao hi saphalANi huMti tavanANacaraNAI (AcA0 ni0 221) / yasmAtsiddhi mArgamUlAspadaM samyagdarzanamantareNa na karmakSayaH syAt, tasmAt kAraNAtkarmAnIkaM jetumanAH samyagdarzane prayateta, tasmiMzca sati yadbhavati taddarzayati-darzanavato hi 'hi' hetau yasmAtsamyagdarza ninaH saphalAni bhavanti tpeojnyaanacaLAnyatattanuM cahnavatA mAghyamiti / (mAtra. TI. pR. 297) jainA tI karane kema mAne che? srakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja zAAcArAMga sUtranA ceAthA adhyananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke je kAI tIthaMkara mahArAjA bhUtamAM thayA, bhAvimAM thaze ane vamAnamAM che te sanuM tI karapaNuM zAthI ? janma Ape, Rddhi Ape tethI nahi, te! pachI tene tIrthaMkara mAnIe zAthI ? duniyAdArIno koI paNa cIjathI na bane evI vastune Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra | [ vyAkhyAna lIdhe emanuM tIrthaMkarapaNuM mAnavAmAM AvyuM che. duniyAnI tamAma vastuo jagatanAM kAraNothI maLe paNa je jagatanI pAsethI ke bIjA pAsethI na maLe tevI vastu kaI ke je tIrthakara mahArAjA Ape che ane tethI ApaNe temane tIrthakara mAnIe chIe? | tIrthakara dharma batAve che, banAvatA nathI have jene tIrthakarane kartA tarIke, janmadAtA tarIke mAnatA nathI chatAM temane mAne che kharA paNa kaI rIte? te kahe che ke jagatamAM sUrya udhota karI upakAra kare che. tema tIrthaMkara mahArAjA jagatane je upakAra kare che te mArga batalAvavA tarIke kare che. zuM karavAthI AtmA gherAyA che ane saMsAramAM rakhaDe che, ane zuM karavAthI bhavano cheDo pAmI, saMsArathI tarI, bhAvi sukhane pAme che, A be rastAone upadeza teo Ape che. have A be rastA pite banAvatA nathI paNa batAve che. jinezvara mahArAje kahyuM tyAre ja pApa thavA mAMDayuM ke rokAvA mAMDayuM ema nathI. temanA upadeza pahelAM paNa chavo hiMsAdi karIne pApa te bAMdhatA hatA ane hiMsAdi na karIne karmanI nirjarA paNa karatA hatA. hIre che ke kAMkaro te kaMI dI banAvatuM nathI, paNa dIve te mAtra te vastune batAvI de. jema dIpaka hIre ane kAMkaro batAvI Ape che, tevI rIte jinezvare paNa dharmane batAvI de, dharmane banAvatA nathI, temaja adharmane batAvI de paNa banAvI na de. dIpaka, sUrya samA upakArI jinezvara have jevI rIte jagatamAM dIpaka, sUrya upakArI padArtho che, tevI rIte prabhu paNa dharma-adharma batAvIne dharmamArgano upadezadharmamArge javAne upadeza Ape tethI upakArI che. have lAkhane hIre dhULamAM khevA hoya te te meLave zAthI ? bhale dIvAsaLInI keDInI kiMmata hoya chatAM tenAthI te maLe, eTale upakAra to tene ja. have jinezvara mahArAja ApaNA jevA zarIrAdivALA che paNa sAthe dharmamArga Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIzamuM ] adhyayana 4H samyaphava prakAzavAnI zaktivALA che ane te batAvavAne upadeza paNa teo ja ApI zake che. A cIja jagat mAtramAM na ja maLe. jagatamAM bIjI cIjo maLe. mAtra dharmanuM svarUpa jagatamAM jANavA na maLe. have dharmanuM svarUpa batAvanArA tIrthakare ja che, tethI temane paramezvara tarIke mAnIe chIe. teo prathama e saMdezo Ape che ke tame tamArA AtmAne oLakhe. tamArA darekanA AtmA utpanna thavAvALA che. - nAstika paNa autpAtika mAne che have nAstika paNa autpAtika mAne che. tyAtika eTale zuM ? utpAta eTale paMca mahAbhUtamAMthI utpanna thAya te atpAtika kahevAya. parabhava ke zarIrathI jIvane jeo judo nathI mAnatA te paNa utpAtane mAne che kharA, paNa ahIM utpAtano artha zo thAya ? jene upajavAnuM che, arthAta je AmAM utpanna thavAvALo che-upajavAvALo che. A vAkyathI gaNadharanA saMzo kema kapAyA ane tethI A vAkyane agrapada kema ApyuM ? iMdrabhUtine prazna e hatuM ke-jIva che ke nahi ? prabhue samAdhAnamAM jaNAvyuM ke-jIva che ane te utpanna thavAvALo che. ATalI vAta kahI. agnibhUti karmane na mAnanAre te tenA saMzayanA chedane mATe jIva che ane te potapotAnA karma pramANe utpanna thAya che ema jaNAvyuM. vaLI vAyubhUti AdinA saMzayane mATe paNa jIva autpAtika eTale bhavobhava utpanna thavAvALo che ema kahyuM. gaNadharanA saMzonuM chedana - have jIva jevo A bhavamAM heya te ja parabhavamAM utpanna thAya che? te kahe che ke ne. paNa jevAM karmo karelAM hoya tevI rItane utpanna thAya. je te dizAmAMthI Avele utpanna thAya. AvI rIte cAre dizAmAMthI ke Urdhva adhe dizAmAMthI AvIne paNa utpanna thavAvALA jIva heya. arthAt puNya pApanA AdhAre ja jIvo utpanna thAya. have je ekalA puNya mAnanArA ane pApa na mAnanArA ane Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna pApa mAnanArA ane puNya na mAnanArA evA je aNudharI hatA te sarvAMgadharAnA saMzaya TALavA mATe A jIva autpAtika eTale bhaveAbhava utpanna thavAvALA che ema jaNAvyuM. jIvA utpanna thavAvALA zA mATe ? have pApa kRtrima che. tethI teneA nAza thAya, mATe zuddha svarUpavALA je AtmA te niLa AtmAnu potAnA svarUpamAM je rahevuM te ja meAkSa. AvI zakAnA samAdhAna mATe prathama e ja. udgAra tItha kare bahAra pADayA ke cha ye dizAmAMthI A jIva AvIne utpanna thavAvALA che. have te zAthI ? judI gati, judI jAti paNa zAthI ? mana ikriyAdinA vikArane AdhIna khanelA hovAthI jIva te te rUpe karavAvALA thAya. jo IMdriya ane mananA vikArA upara te kAbU mUke, tenA sarvathA nAza kare te te bhavAMtaramAM pharavAvALA na thAya. have te mana ane iMdriyAnA vikArA thAya zAthI? anukULa padArthothI lalacAya, pratikULa vikArothI bhaya pAme, tethI mana ane IMdriyanA vikArAne AdhIna ane. have te lalacAya nahi ke bhaya pAme nahi tA vikArAne AdhIna na bane. AvI rIte utpAtanAM traNa adhyayana jaNAvyAM. kevalajJAnI puruSanA AtmA kevA hoya ? have A sarva vAta kRtrima che. AtmAne teA tevA svabhAva ke svarUpa nathI paNa have te AtmAnuM mULa svarUpa kayuM ? tenA mATe ja A ceAthA adhyayanamAM samyaktva jaNAvyuM. samyagdarzana, jJAna ane caritra A traNa AtmAnAM suMdara svarUpe che. have AtmAne svabhAva khATI mAnyatA karavAnA nathI. je kAMi khATI mAnyatA thAya temAM kAraNa AtmAnI vikRti che. jevo padArtha hoya tevI ja mAnyatAne svabhAva AtmAneA che. jema kAcanA svabhAva vastu pramANe pratibiMba karavAnA che, tevI ja rIte AtmAnA svabhAva nirmaLatAnA che. pachI kAcamAM jema nAnA moTApaNuM thAya, te tenA vikArane age Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamu'] adhyayana 4H samyakRtva 97 thAya. tema ahIM AtmAmAM mithyAtva-mAhanIyanA . puddagalAnA vikAra thAya tethI jIva tattvane atattva mAne. have zuddha mAnyatA AvavI te ja AtmAnA svabhAva che. tevI rIte jANavu te paNa AtmAnA svabhAva che, sUnA svabhAva prakAza devAnA che, tema AtmAnA svabhAva lokAlokanI vastune jANavAnA che. kAca paNa jevA hoya tevuM pratibiMba Ape. sUrya paNa vAdaLa rahita hoya tA prakAza saMpUNaeN Ape, paNa ahIM AtmAmAM te sthiti nathI. potAne jJAna svabhAva che te leAkAlAkane jANavAne che. have jagatamAM je UMcA nIcI, AdhA pAchI thayA kare temAM kka che. jema vezyAnA dharanA dIvAne ane jinezvara mahArAjanA dharanA dIvAne pAtAne koi jAtanA lepa lAgatA nathI. tema ahIM kevalajJAnI puruSane AtmA jJAnathI AkhA jagatane jue khare chatAM rAgadveSanA aMza emanA AtmAne na lAge, eTale vItarAga svabhAvavALA A AtmA che. AvI rIte zuddha mAnyatA, vItarAgatA, lokAlAka jANavAnA svabhAva, A paNa samyagrUpa che ane te AtmAnA svabhAveA che. jJAna, cAritranuM suMdarapaNuM' kRtrima ke svAbhAvika ? have jJAna ke cAritrane samakita kAI kahetuM nathI. mAtra sabhyanane ja samakita kahe che. tame traNane samakita zAthI kahe che? vAta kharI. huM tenA svarUpane aMge sakita kahuM chuM. eTale jJAna ke cAritramAM suMdarapaNuM te kareluM che ke svAbhAvika che te vivarIne jaNAvela nathI. meM prathama traNamAM samakitapaNuM mAtra jaNAvela che, paNa te jJAna, cAritramAM je samakitapaNu` che. te peAtAnA dharanu` che ke kAIthI Avelu che ? have je pote sakitarUpa hoya ane bIjAne samakitarUpe kare tevI tAkAta mAtra samyagdarzanamAM che. jJAna ke cAritramAM tevI tAkAta nathI. peAte samaktirUpe rahe ane bIjAne tevA banAve tevI zakti mAtra samyagdarzanamAM ja che. have jJAnamAM ke cAritramAM je suMdarapaNuM che te potAnA gharatuM nathI, samyagda ne kareluM suMdarapaNuM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna jJAnamAM che. tevI rIte cAritramAM paNa suMdarapaNuM samyagdarzane je kareluM che. ' lADavAnI mIThAza ane goLanI mIThAza * have samyagdarzanamAM suMdarapaNuM koNe karyuM? te kahe che ke svayaM te pite suMdara chatAM bIjAne suMdara banAve che, tethI samyagdarzanane samakita kahIe chIe. traNemAM suMdarapaNuM hovA chatAM ekalA samyagdarzanane ja samakita kema kahe che? have lADavo mIThe khare paNa te goLanA prabhAve. have geLa je mIThe te koinA prabhAve nahi paNa svayaM mIThe che. tema ahIM samyagdarzana samakita kharuM, paNa te pitAnA prabhAve ane jJAna ke cAritramAM samakti che paNa te samyagdarzananuM kareluM che. arthAta samyagdarzana vinAnuM jJAna ke cAritra te mithyAjJAna ke mithyAcAritra gaNAya. have jJAna ke cAritra vinAnuM samyagdarzana te mithyAdarzana na gaNAya. ATA ane ghI vinA kaMI geLanI mIThAza na jAya, paNa geLa vinA lADavAnI mIThAza cAlI jAya. ATalA mATe samyagdarzana pote samaktirUpa rahe che ane jJAna ne cAritrane te rUpe banAve che, mATe tene samaktirUpe kahe che. samyagdarzana vinAnAM jJAna, cAritra, ta5 have te keTaluM jabarajasta che tene aMge daSTAMta jaNavyuM. vIra sena ane sUrasenanA daSTAMtamAM darzana vinAne vIrasena cAhe teTalA jabarajasta hovA chatAM laDAImAM phasAI maryo ane jabarajasta na hovA chatAM mAtra dazanavALo hovAthI sUrasena laDAImAM jIta meLavI zakyo. mATe karmarUpI sainyane jItavA mATe mANase sabhyazanane prApta karavA prayatna kare joIe. have jenAmAM samarzana heya tenuM ja jJAna, kriyA cAritra ke tapa saphaLa thAya che. samyagdarzana vinAnAM jJAna, cAritra ke tapa kaMI kAma ApatAM nathI. mokSane Acho khyAla have ahIM kema zuM ? sainya zuM ? tene samudAya zuM ? tenI chata kevI rIte ? e vagere samajAvyA vinA tene jItavAno prayatna Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva zuM kAma lAge ? te kahe che ke-AtmAnuM je zuddha svarUpa tene Astikoe mokSa kahela che. mokSazabda koIne na game te AtmAnuM suMdara svarUpa meLavavuM ema le. have A janmamAM koI evuM sarTiphikeTa Ape tema nathI ke A jIvane rega nahi thAya ke pharI janma paNa nahi thAya. AvI jagyA paNa koI batAvaze nahi. cauda rAjalokamAM evI eka paNa jagyA nathI ke jemAM roga, zoka ke janma na heya. phakta mokSa nAmanI eka jagyA che ke jemAM gayA pachI anaMtA kALacakra pachI paNa janmavAnuM ke bharavAnuM na thAya. roga, zokAdi paNa na thAya. AvuM sarTiphikeTa tyAM ja maLe. ' prathama karma rAjAne jItavAnI jarUra have pAdazAhanA mahelamAM pAdazAha ane nekara baMne jAya. paNa ahIM pAzAha jAya te mAlikI tarIke ane nokara jAya te nekaranA hisAbe. tema ahIM mekSe be rIte javAya. AtmAnI svataMtratAe paNa javAya ane karmanA baLe paNa javAya. pAdazAhanA mahelamAM nokara jAya te parAdhInatAe. tema ahIM siddhanA sthAnamAM mAlikI tarIke koNa jAya? karmarAjAnA zatrune je jIte te ja jaI zake. have rAjA ane kedI vacce jagatamAM pharaka che? te ane siMhAsane beme te rAjA ane hAre te kedI. tema ahIM AtmAne aMge karmanI sAthe yuddha khelavA mAMDyuM ane tenA tAbAmAM AvyA te kedI ane te kamane chatIe te mAlika banIe ane rAjA thavAya. bIjAne haka khaseDIe nahi tyAM sudhI ApaNe haka na thAya tevI rIte A jIvanI sthiti upara karAjAe anAdino haka karI tene tAbe karela che. mATe prathama karmarAjAne jItavAnI jarUra che. A karma ekaluM nathI paNa ekanI pAchaLa bIjuM lAge che, ethI enuM sainya che. jema ' jivA Idriya aMge rAga lAgela che tema. mokSamArganuM mULa zuM? have sArI cIja vAvo pachI tenI gati AgaLa vadhatI jAya, Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 - zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mATe kahe che ke siddhi eTale mokSa je che tenuM mULa zuM ? karmarUpa sainyane jItavuM te. te karma lazkarane jItIne tenI hAra karyA vinA siddhibhArga maLI zake tema nathI, mATe prathama karmakSaya kare te ja * mekSamArganuM mULa che. have te karmakSaya samyagdarzana vinA na ja banI zake, te pachI samyajJAna ke cAritra vinA paNa te mokSa nahi ja bane. have samyagdarzana kaI dina jJAna ke cAritrane kharAba rahevA na ja de. te jJAnane samyapha banAvI de paNa cAritrane samyapha zAthI karaze ? . te kahe che ke cAritrathI rahita mokSe jaze paNa darzana rahita mokSa nahi ja jAya. eTale samyagdarzana vinA mokSa thatuM nathI. . jJAnane samyapha banAve che. cAritranI darakAra rAkhatuM nathI. AvuM A samyagdarzana hovAthI te karmakSayanA kAraNarUpa ane siddhinA mULarUpa che. mATe je mokSanI IcchA hoya te karmarUpa sainyane jItavA taiyAra thavuM joIe, ane tema taiyAra thavA mATe prathama samyagUrzana mATe taiyArI karavI paDe. ' ' . . AtmAmAM samyagdarzana thayA pachI zuM zuM bane? have samyagdarzana AtmAmAM thAya te pachI zuM zuM bane? te kahe che ke je samyagdarzanavALo hoya te jJAna, tapa, cAritra kare te sarva saphaLa ja thAya. jema duniyAdArImAM vaphAdAra hoya tenI akkala ApaNane AdhArarUpa bane paNu luccAnI cAlAkI ke pravRtti trAsarUpa bane. jyAre vaphAdAranI cAlAkI ke pravRtti ApaNane maMgaLarUpa thAya che. tema ahIM samyagdarzanavALo jIva je kaI heya tenuM jJAna, tapa, cAritra e badhuM ja saphaLa ja thAya. eTale bIjI rIte kahI zakIe to thatA jJAnane niSphaLa thatuM bacAvavuM hoya te samyagdarzanamAM udhama karavAnI jarUra che. tevI ja rIte tapa ane cAritra paNa niSphaLa thatAM aTake che, paNa te samyagdarzanathI saphaLa bane che. mATe karmakSayanI IcchAvALAe samyagdarzana mATe prayatna karavo joIe. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamu] adhyayana 4: sabhyazrva prathama samyagdarzana, te pachI ja karma para jIta have ahIM ziSye zaMkA karI ke--prathama samyagdarzana karavAnI jarUra ke karmanuM lazkara jItavAnI jarUra ? samyagdarzana ka lazkarane jItyA vinA anavAnuM nathI ane te samyagdarzana vinA kanu jItAvAnuM paNa manavAtu nathI. kAvaDamAM e bAju gALa hAya paNa te eka bIjAnA AdhAre hoya che. paraspara AdhArarUpa hoya che. tema ahIM paNa e ja zA che. have te khatemAM prathama zuM? te kahe che ke-karmAMzatrunI laDAI karavA pahelAM samyagdarzana lAvavAnA rastA gaNAvelA che. have kalazkara hAryo. pahelAM te kane prathama niLa zAthI banAvavAM ane te vakhate vicAra ze| Ave ane te vakhate kama keTaluM tUTe? kazatrune jItyA, eTale sAMbhaLavA dharmanI AkAMkSAthI meAkSa sudhInA itihAsa jema jagatamAM prathama dhamazravaNunI icchA dhare thai. pachI sAMbhaLavA javAnuM thAya. ahIM prathama IcchA thai te ja have te IcchA marI na gaI eTale te cAlu rahI mATe cAlavu zarU karyuM. ahIM kazatrunA kSaya mATe kevI kevI sthitie che. jemake zravaNecchA, gamanecchA, praznapRcchA, dharma zI cIjuM ? tenuM svarUpa jANI tenuM phaLa jANyA pachInI IcchA vagere sthitie kevI che, te TheTha mekSa pAme nahi tyAM sudhInA AkhA itihAsa zAstrakAre jaNAvavA joie. ahIM samyagdarzanathI nirmaLatA thAya ane ka*kSaya thAya ane tenAthI ja mekSa thAya. AvI rIte dhamanI AkAMkSAthI mokSa sudhIne itihAsa agre jaNAvaze. 101 vyAkhyAna : 31 AhArauvahi ADhosu ya gAravesu kahataviyaM / emeva bArasavihe tami na hu kAtave samaNo // (AvA. nA 227) AddAztra upadhiya pUnA ca ciaamcyaadikaa AhAropadhipUjarddhayastAsu nimittabhUtA su Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna zAnacaraNakriyAM karoti, tathA gAraveSu triSu pratibaddho yatkaroti tatkRtrimamityucyate, yathA ca zAnacaraNayorAhArAdharthamanuSThAnaM kRtrimaM sanna phalavadbhavati evaM sabAhyAbhyantare dvAdazaprakAre tapasyapIti, na va kRtrimAnuSThAyinaH zramaNabhAvo, na cAzramaNa syAnuSThAna guNavaditi, tadevaM nirupadherdarzanavatastapojJAnacaraNAni saphalAnIti sthitamato darzane yatitavyaM, darzanaM ca tattvArthazradvAnaM, tattvaM cotpannApagatakalaGkAzeSapadArthasattAvyApikSAnaistIrthakRdbhiryadabhASi, tadeva sUtrAnugamAyAtena sUtreNa drshyti(AvA vR0 %) ( anAdi kALathI rakhaDapaTTIvALe jIvatA strakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkasUrijI mahArAja nA AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke bhUtakALanA anaMtA tIrthakare, vartamAnakALanA saMkhyAtA ane bhaviSyakALanA anaMtA tIrthakare, je zAsananI sthApanA kare che, te bhavya jenAM upakArane mATe zuM jaNAve che? te kahe che ke-to pitAne oLakhatAM zIkhe. dareka bhavamAM tame zarIra, Idriya, AhAra, viSayAdi che tenAM sAdhanane oLakhatA hatA. eka paNa bhava tene oLakhyA vinA rahyo nathI. anAdinA bhavacakramAM tame e je koI paNa cIja na oLakhI hoya che te tamArA A tmAne ja. ekeMdriyathI paMcaeNbhi sudhInI jAtine oLakhavAmAM prathama eka ja sAdhana jANe ke huM ahIM utpanna thavAvALo chuM ane AvIne javAvALo chuM. huM ahIMnI cIja nathI. bIjA bhavamAMthI AvIne utpanna thaye chuM. vaLI mAro AtmA ahIMthI bIjA bhavamAM utpanna thavAvALe che. arthAta rakhaDapaTTIvALe ja huM chuM. eka ' , rakhaDapaTTI maTADavA mATenAM kAraNe mA - have te rakhaDapaTTI maTADavA mATe kAraNe joIe. vaLI te kayAM? te kahe che ke-pAMca ikiyenA viSayone tame AdhIna na bane. mananA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamu ] adhyayana 4: samyaktva 103 viSayAne AdhIna na aneA. jo tenA viSayAne AdhIna aneAtA ja rakhaDapaTTI thAya. have indriya ane mana vaLagAvavA na dhArIe to paNa vaLagI ja jAya. vaLI te hAsAgrahAsAnA mAdaLiyAnI jema vaLage. hAsAprahAsA mATe te DeDa dvIpamAM bhaTakayA. have A jIva prathama tejasa kANunI bhaThThInA jore AhAranI IcchA karI ane te lIdhA pachI zarIra vaLagyuM ane temAM iMdriyA phUTI. pachI tenAM sAdhane ane viSayeAmAM rAcyA. have te sadAne mATe vaLagI. ahIM prathama AhAra levA jatAM eka pachI khIjA badhAM kramazaH vaLagyAM. have AvI rIte vaLagavAnuM kAma eka paNa bhava ke gatimAM na hoya tema banyuM ja nathI. have IMdriyAthI chUTA paDI zakavAnA nathI, manathI chUTA paDavAnA nathI. e cAkkasa che chatAM tenA gulAmImAM na rahe. bhale mana ane iMdriya tamArA gulAma thaine rahe, paNa tame tenA gulAma na aneA, tethI trIjA adhyayanamAM jaNAvyuM ke-mana ane iMdriyanA sabadhAthI tameA anukULa saMjogomAM khuzI na thAo, pratikULa sa MjogAmAM nAkhuza na thAe, teA ja mana ane IMdriya jItIne tene tame gulAma banAvaze. samyagdarzananuM mAhAtmya * ! AvI rIte traNe vastu batAvI chatAM AtmAnuM zuM ? AtmAnI evI kai moTI kiMmata che ke jenA sATe mahenata mATI chatAM phaLa zuM? khAve! DuMgara ane kADhave! uMdara' enA jevu lAge che. kAraNa ke AtmAmAM rahelI vastu jANyA vinA mahenata ke kriyA karavI te nakAmI che, mATe ceAthA adhyayanamAM jaNAve che ke-AtmAmAM traNa meTAmAM meTI cIjo che-samyagdarzana, jJAna ane cAritra. traNa duniyAmAM ki MmatI gaNAya che. vaLI te traNe AtmAnI cIjo che, bahAranI nathI. AvI rIte traNa cIjo ceAthA adhyayanamAM ALakhAvI: have A traNanI suMdaratA che paNa temAM eka cIja evI che ke pote suMdara bane ane khIjAte suMdara kare. bAkInI be cIjo pote suMdara nathI paNa khInna tene su Mdara kare, have eka je sabhyazna A Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna che te pite suMdara che ane bIjAne suMdara kare. jJAna evI cIja che ke tene darzana suMdara kare. jema leTane svabhAva che ke gaLathI maTe thaI zake. tema ahIM jJAna ane cAritrane svabhAva che ke te darzanathI sArAM bane ane tethI jene samyagdarzana hoya tenAM mRta, cAritra, tapa e svasvabhAve thAya. have jene samyagdarzana na haiyA tenAM mRta, cAritra ke tapa AtmIya daSTie saphaLa na thAya. darzana vinAnuM jJAna, cAritra ke tapa te kapaTa ja kema? ' have te saphaLa kare koNa? mUrkha manuSya paNa prayajana vinA pravRtti na kare. temAM vaLI A zAstra bhaNavAnuM, cAritra pALavAnuM, tapa karavAnuM e niSphaLa kema hoya ? zuM tenAM mATe juduM ja phaLa che ? niryuktikAra kahe che ke--keTalAkone AhAra, upAdhi Adi mATe-jJAnacAritra-tapa hoya che. keTalAkane pUjA mATe, vikriyAdi labdhi mATe cAritra tapAdi hoya, are! abhimAna mATe paNa jJAna, cAritrAdi hoya. AvI rIte jJAna, cAritra ke tapa karAya te AtmAnI dRSTie saphaLa thaI zakatAM nathI. duniyAdArInI dRSTie te kapaTa gaNAya che. eTale darzana vinAnuM jJAna, cAritra ke tapa karAya te 5Ta rUpa che. have je dhArmika daSTie kriyA Adi kare, jJAna prApta kare, cAritra pALe ke tapa kare, tene tame kapaTarUpa kahe che te hada vALI emaja gaNAyane? vAta kharI, paNa eka vAta dhyAnamAM rAkho ke zeThe munImane pAMca hajAranI ciThThI ApI ke amuka jagathI laI amuka jage bharavA. ahIM munIme lIdhA kharA paNa bharavAmAM sthAnAntara karyuM. ahIM munIme lIdhA, ciThThI : zeThanA hAthanI che, chatAM munIma beImAna thaze. kAraNa ke teNe bIjA sthaLe bharyA. tema ahIM paNa A jJAnakathana karyuM keNe? cAritra, tapa Adi vAta samajAvI koNe bhagavAna jinezvara mahArAje je te jJAna, cAritra ke tapa nirUpaNa karyA che, te kahe ke ciThThI lakhanAra te jinezvara ja karyo ne? ' 'mokSanI huMDI pudagala mATe na vaTAvAya che ke : have temaNe je dvAdazAMgInI racanA karI. sAmAyikAMdi cAritra Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsacu' ] adhyayana 4 : sabhyazrva 105 ane tapamAM yAvat navakArazI jaNAvI-te sa kahela che te zAne mATe ? kahe ke kevaLa mokSa mATe ahIM jitezvare lakhelI nAnAdinI ciThThI mokSa mATe ja hatI. A ratnatrayInuM pragaTa karavu te paNa mokSa mATe, chatAM tamAe te jJAnAniI ciThThI vaTAvIne pudgalamAM bharI. arthAt prabhue kahelAM jJAna, cAritra ke tapane ArIe chIe ema kahIe chatAM tenuM phaLa zuM dhAryuM ? AhAra, Rddhi, sanmAna, abhimAna AdimAM te huMDInAM nANAM nAkhyAM. ahIM prabhue te te nAnAdinI rakama tA mekSamAM ja bharavAnuM jaNAvyuM hatuM. tenI jage AhAra, RSi, mahaddei ke pUjAmAM bharI tethI vizvAsadhAta thayA ne ? polika phaLe eTale eka jAtanA prapaMca have duniyAdArInI apekSAe pAlika phaLA thAya te eka jAtanA prapaMca che. Ave! praca karIne dhyAnamAM rAkhajo ke keTalAka prapaMce zikSAne pAtra hoya, keTalAka mArIne lAyaka hoya, paNa ahIM tenAthI dutirUpa daMDa nahi ja thAya. jema munIma rakama bIjA sthAne bharI AvyeA tethI rakama teA zeThanA nAme ja jame thaze, paNa munImanA dhare rakama jame nahi thAya, tema ahIM jinezvare kahelu nAna, pUjA, upadhi, sanmAnAdi ke Rddhi mATe kare chatAM te Ave te khAtAmAM ja. tenI nizAnI zI? eka koyaDArUpa abhavya jIva 'nameA arihaMtANuM' padanA 7 ane 'karemibhaMte' padano ja e khelavAnA adhikAra kANu meLavI zake? aMtaHkATakATi sAgaropamanI mithyAtvanI jeNe sthiti karI hoya te ja AhArAdi mATe paNa tItha kare pharamAvelAM jJAna, cAritra ke tapane pAmI zake. ahIM... kahevu paDe che ke-` abhavya jIva eka kAyaDArUpa che. cAhe teTalI vakhata kAya uN hAMllAmAM raMdhAya pazu te sIjhe nahi, tema A abhavya ana tI vakhata jaina zAsananA saMsargamAM Ave, mAhanIyanI 69 koDAkoDInI sthiti toDI nAkhe, chatAM tene samyakatva na ja thAya, eTale mekSanI mAnyatA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIranA nAme ja UbhA bAhaya te 106 zrIAcArAMgasUtra [vyAkhyAna ke IcchA thAya ja nahi. have jene jene jinezvare kahelA mekSanI mAnyatA ke IcchA thaI te sarva jI bhavya ja heya. arthAt mokSane mAnanAra ke mAganAro koI dina abhavya heya ja nahi. evAne bhavyapaNAnI chApa maLe. have ahIM mAne kaMI ane pApa kaMI judAM ja kare, pachI te bhavya heya kayAMthI ? emAM Azcarya na pAmavuM. gozALA je pApI abhavya kema nahi? bhaguvAna mahAvIra khuda kevalIpaNe hatA, tIrthakara hatA, zaizALAnA aMge guru hatA, te mahAvIranA nAme ja carI khAnAro gazALe che, chatAM te ja gozALa prabhu vIrane UbhA ane UbhA bALI nAMkhavAnI sthiti vicAre che. duniyAmAM khUnIne paNa phAMsI devI hoya te bALIne nathI devAtI. ahIM kevelI mahArAjane bALI nAMkhavA taiyAra thAya, te pApa kaI adhama sthitinuM gaNavuM? have je gunnA pratApe pote bahAra Avyo che, bae che, chatAM tevAne aMge AvI nIca pravRtti kare che te vicAre. tejolesyAthI sarvAnubhUti ane sunakSatra prathama baLI gayA che, eTale zALAne pitAnI tejelazyAnI khAtarI che ane tethI praga ajamAve che. vaLI te telazyA takALanI che. jUnI ke kaTAI gayelI nathI. dAsInI vAta te jAtI paNa kahevAya. ahIM tejelazyAnA dAhakapaNAnI tatkALanI khAtarI che. te prayogathI prabhune bALI nAkhavAnI vAta che, chatAM tene zAstrakAro abhavya nathI kahetA, paNa samyaktva pAmI ardhapudagalaparAvarta pachI mokSa janAre bane che. AvI sthitinA pAyavALe paNa bhavya thAya, temAM Azcarya nathI. ahIM mULa muddo e che ke-jinezvara bhagavAnanA zAsanamAM kahe mekSa mAne ane Icache tene mATe bhavyapaNAnuM sarTiphikeTa che. ' alavyane meLAnI mAnyatA ke IcchA kadI na thAya , have je abhavyo che ke je atI vakhata tIrthakaranA saMjogomAM Ave, aMtAkaTAkeTi sAgaropama sudhI anaMtI vakhata toDe paNa kharA. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrIsamuM ] adhyayana 4: samyakatva 107 chatAM tevA jIvone mokSanI mAnyatA ke IcchA kadApi thavAnI ja nathI, jema koyaDuM zarUthI te TheTha sudhI rahe, chatAM na ja sIjhe. tema A abhavyane jIva anaMtI vakhata mehanIyanI 68 koDAkaDInI sthiti toDe, chatAM tene samyagdarzana na ja spaze. samyagdarzana vinAnuM jJAna ke cAritra prapaMcarUpa che. have "name arihaMtANuMne kAra ane karemi bhaMtene jayAre pAme ? te kahe che ke 69 koDAkoDInI mohanIyanI sthitine teDe te ja te pAmI zake. have AhAra, pUjA, Rddhi mATe karAtAM jJAnAdi ke cAritrAdi sarvathA nakAmAM che ema kahevA mAMgatA nathI, paNa jinezvare je jJAna, cAritra ke tapanuM nirUpaNa karela che, temAM e muddo nathI ke A jJAna, cAritrathI te mAMgI khAya, agara lokomAM vAhavAha belA. temane muddo te mokSane ja che. te mATe e kahelAM che. have te jJAna, cAritrano upayoga ApaNe te AhAra, Rddhi AdimAM karela che, ane temanI murAdane bagADI nAkhI che-veDaphI nAMkhI che. arthAta jagatanA jIvonA uddhArane mATe te tapa, jJAna ke cAritrane upayoga karyo nathI, tethI te prapaMca gaNAya. eTale samyagdarzana vinAnuM jJAna ke cAritra te prapaMcarUpa che taMdriyAnI jema mAtra zabda pakaDavAno nahi have jyAM prapaMca heya tyAM sAdhupaNAnI sthiti na gaNI zakAya, tethI niryuktikAre nakkI karyuM ke jJAna grahaNa kare paNa joDe samya kzanane le. cAritra pALo paNa sAthe samyagdarzanane rAkhe. tame karo paNa sAthe rzanane mAne ane prapaMcI traNamAM na kare. je darzanane joDe rAkhaze to te jJAna, cAritra ke tapamAM prapaMca nahi ja rahe. have saMkhyagdarzananI A guNastuti ke prazaMsA kahI paNa tenuM ekaMluM nAma ja pakaDIe eTale jJAna-tapa karIe temAM sAthe belI daIe ke te kzana sahita ja che tethI cAlaze ne? te kahe che ke nA, ahIM samyagdarzana vastu hovI joIe paNa tene zabda Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nahi. jema huMDhiyAo zabda pakaDe che tema nahi. jema guru mahArAja Ave tyAre pradakSiNA, satkArAdirUpa je kriyA karavAnI kahI che, tenI jagAe te lokoe bolavAnuM rAkhyuM che. jyAM vastu kriyArUpe karavAnI heya, tenI jage bolI devuM ene artha zo ? tema ahIM darzana zabda bolavA mATe kahetA nathI, arthAta dareka vAtamAM te zabda bolavAnuM nathI, paNa tene marma samajavAne che. niravutonI pATInI jema karavAnuM nathI. | mRSAvAdaviramaNa mahAvata rAkhavAnuM kAraNa ! ApaNAmAM "samyagdarzana vinA badhuM nakAmuM che," ema bolanAra che kharA, paNa temaNe te zabdanA artha ke marma ke cIjane samajavI joIe. have AjakAla sAcuM mAnavuM tenuM nAma samakti kahe che, paNa te bicArAone khabara nathI ke sAcuM zuM ? jema guphAmAM rahe. nArane sUrajanA astavyanI khabara na hoya, tema evAone sAcuM zuM enI ja khabara na hoya. have sAcuM kahevuM ane te ja mAnavuM e samyagdarzana nahi. mahAvratanI vyAkhyAmAM te khabara paDaze. mRSAvAda viramaNa e mahAvata rAkhyuM, paNa satya vacana e rUpe mahAvrata kema na rAkhyuM ? lAMbuM rAkhIne kAma zuM "guNavAyAgo re ma" e pathI zuM ? te kahe che ke ajJAnIne paNa sAcuM bolavuM e niyama na rahI zake, te pachI vaLI jJAnIne te te rahI zake ja kema ? jagatanA jene aMge ke kuTuMbIjane aMge, jeTaluM jANe teTaluM belyA karavuM te jJAnIne na ja pAlave, tema sAcuM bolavuM te mahAvata hoya te muzkelImAM Ave ane na bese te mahAvratamAM khAmI Ave.' " zuM sAcuM bolavuM te samyagdarzana? ' " ajJAnI te dekaDe mAtra sAcuM jANe, te bele paNa je manaHparyAvajJAnI sarakhA hoya, teo sarva jIvonAM sarva karmone jANe, chatAM prathama te bolavuM asaMbhavita thAya. kevalajJAnI samaya samayanA darekanA vRtAnta jANe paNa te bele zI rIte ? eTaluM ja nahi paNa koInuM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsamuM ] adhyayana 4H samyatva 109 nAma lakSmIpati che paNa aMdarakhAne te daridrI che. have tene belAvanArane jADo gaNavo ? kahe ahIM jJAnInI zI dazA thAya? te jANe che ke e lakSmIpati nAmano manuSya aMdarathI daridrI che. ahIM satya vastu zuM che? vyavahAra zI cIja che? te samaje nahi ane sAcuM belavuM te samyagdarzana ema kahyA kare paNa samaje nahi, tethI zAstrakArone ema rAkhavuM paDayuM ke bolavuM to te jUThuM na ja bolavuM. eTale vyavahAranI tamAma bhASAmAM tamane vadhe nahi ja Ave. ahIM vyavahAra bhASA ane satya bhASA baMne balavAnI - eka padArthamAM rahelA aneka dharmo : gaLane koI mIThe kahe te zuM temAM mAtra rasa ja che? zuM raMgAdi nathI ? kaho ke ekalA satya upara jAo te eka padArthamAM rahelA aneka dharmo ekI sAthe na bolI zakAya, tenA mATe vAMdhe Ave. tema ahIM samyaktvamAM sAcuM mAnavuM e lakSaNa rAkhe to prathama duniyAnA padArtho kyA sAcA te jANyA vinA bane kema ? zAstrakAro paNa satya padArthonuM zraddhAnarUpa samyagdarzana nathI rAkhatA, paNa temaNe e kahyuM che ke-je padArthanuM je svarUpa hoya te svarUpe te padArtha ApaNI mAnyatAmAM rahe joIe, ane tema mAnIe te ja samajavuM ke samyagdarzana che. have e ThIka paNuM padArthamAM jyAM amAruM samajavuM muzkela hatuM tenI jage padArthanA svarUpamAM tame gayA eTale prathama padArtha pachI tenuM svarUpa jANIe, mAnIe pachI ja samyagdarzananI prAptinI AzA rAkhI zakIe. vAta kharI. koI paNa prakAre tAruM kahevuM khoTuM nathI ke jagatanA tamAma padArtho ane tenA svarUpane jANo, mAne tyAre ja samyagdarzananI AzA rAkhI zako. A vAta tamane azakya lAge che kharI paNa te kone ? sarvajJa mahArAjanA vacanane AdhAre nahi cAlanArAne . potAnA magajanA vicAroe mAne ke jANe te ne te na bane paNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIAcArAMgasUtra : [ vyAkhyAna jinezvara mahArAje padArtho jANuM, tenuM svarUpa nirUpaNa karela che, te mAre mAnavA che" evA vicAravALAne te muzkela nathI. ." tIrthakara mahArAjAoe je kaheluM te ja tattva , - jema hIre kiMmatI che. te daridrI pAse che, chatAM tene paDachAyo te daridrI, laI zake. tema A jIva ajJAnImAM ajJAnI, kamaakkalano hoya te paNa te jIvane jinezvara mahArAje kevalajJAnathI jANelA padArtho svarUpe tene tattva tarIke mAnavAno nizcaya karavAmAM aDacaNa na ja AvavI joIe. ane tethI "jinezvara mahArAje kaheluM tattva e vAta zAstromAM jagejage para Ave che. ahIM padArtho ane tenA svarUpamAM ApaNuM jANavAnuM jJAna pahoMcI zake tema nathI, mATe ja kahe che ketIrthaMkara mahArAjAoe je kaheluM te ja tattva. kevaLajJAnavALA tIrthakaree kahela te ja tattva - ahIM tIrthakara te nAmathI, sthApanAthI, dravyathI paNa hoya te sarvanuM kaheluM tatva kahevuM ke narakamAM rahela zreNika ke ahIM rahelA zreNika je bele te sarva tatva gaNavuM ? te kahe che ke nA. prathama ame kahIe chIe ke vyApaka evA je tIrthakara heya, arthAta te kevalajJAnavALA je tIrthakare hoya teo je kahe te tattva. have te jJAna temanI sAthe ja joDAyeluM che ke bIjAne paNa kharuM? te kahe che ke temane paNuM jJAnAvaraNIyAdi karma lAgeluM ja hatuM, te temaNe dUra karyuM che ane kevalajJAna pragaTa karyuM che ane tethI je kAMI temane kahela che te ja tatva che. tuMbaDImAM kAMkarA nAkho ke bIjI cIja nAMkho, te badhAne avAja sarakho lAge. tema ahIM bhagavAne, kevalajJAnIe kaheluM te ja mAnavuM, emaja prarUpyA karavuM ke belavuM. e samajavuM zI rIte ? koI prazna kare ke-jIva zuM ? ajIva zuM ? te kevalajJAnIe kahela che ta, ema belavAnuM kahetA nathI, paNa te te rasto che. paNa temaNe je kahela che te paNa sAthe jaNAvIe chIe. sUtranI vyAkhyAmAM je sUtrA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM ] adhyayana 4: samyakatra 111 nagama che te sUtradhArAe karyuM tattva bhagavAne kahyuM, te have jaNAvatAM prathama AtmAnA svarUpa mATe je ratnatrayI jaNavI che tene adhikAra atre jaNAvaze. vyAkhyAna: 32 - jIva sivAya ke padArtha utpanna rUpa nathI - strakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya tAjInA upakArane mATe AcArAMga sUtranA sabhyaphava nAmanA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke bhagavAna sudharmAsvAmI bhagavAna tIrthaMkara mahArAjathI traNa vastu pAmyA. have nATakiye kayuM rUpa na le? bahurUpI jema ghaNuM rUpone kare, paNe aMte manuSya te manuSya ja. tevI rIte jagatamAM kAcamAM paDelA pratibiMbathI kAcamAM kaMI paNa asara na thAya, pharaka na ja paDe. have jema kAcamAM paDelA pratibiMbane lIdhe pharaka na paDe, tema jagatamAM cAhe tevA padArthanI cAhe tevI avasthA thAya, jIvana aMge cAhe tevI gati thAya, ajIvana aMge ThIMkarUM mATI Adi thAya paNa temAM kaMI phera nathI. have utpatti te banAvaTI cIja kahe ke dravyane aMge che. have jagatamAM jIvonuM gatirUpe utpanna thavuM, ajIvanuM ghaTAdi rUpe utpanna thavuM, te jIva, ajIvane aMge lAgu thayela che. jIva sivAya koI padArtha utpanna rUpa nathI. jIve karelAM karmane lIdhe ja utpanna thavAya che. kAcamAM cAhe te pratibiMba paDe tethI te khuza ke nAkhuza thavAne nathI. kAca mAna, apamAna pAmavAne nathI. pachI pratibiMba rAjAnuM ke gadheDAnuM hoya tenI sAthe ene nisbata nathI. have kAca chAyAne jhaDape che. kAcamAM rAjAnI chabI hoya te hajAra rUpiyA ane gadheDAnI chabIvALA kAcanI kiMmata te vecavA mAge paNa kazI na upaje. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra * utpanna thanArA padmA Aropita ke kalpita nathI ! ahIM te aMge nArakIpaNA ke tiya capaNAne a Mge adhamatA ane deva-manuSyanA aMge uttamatA rahelI che. tethI utpanna thavAnA aMge saMbaMdha rahelA che. mATe gaNadhara mahArAjane kahe che ke utpatti je padAnI thAya te nATakiyAnI jema kalpita ke ArApita nathI, paNa vastu-sthiti rUpa che. mATe AthI je nityavAda mAnanAra hatA, temanA dhvaMsa thayA. brahmaleAkamAM kaMI paNa utpanna thavAnuM nahi, evo temanA magajanA vAyarA dUra karavA mATe bhagavAne gaNudharAne jaNAvyu ke jagatamAM je utpanna thanAro padArtha che te Aropita ke kalpita nathI. have keTalAke! ema mAnanArA che ke je janme te nAzane joDe laIne ja janme-manuSya janme te amuka varSo pachI maraNa pAme. janma sAthe maraNu joDela che. dhaTanI utpatti sAthe tenA nAza paNa amuka mudata pachI hoya ja. have pANImAM thayelA parapoTA prasaMkSa viSayabhUta che. te utpanna thAya che ane nAza pAme che. have je vastu pratyakSa hoya tene aMge DAhyA mANasathI nA na ja kahI zakAya. tenAthI krama dhaTe evo prazna na ja karI zakAya. zuM nAza eTale abhAva? agni ThAratA nathI, te pANIne prema ThAraze? vaLI je pANI khALatu nathI te agni kema karaze? AvI za MkAnA jevu e gaNAya. duniyAmAM padArthonI zaMkA thAya, e bane paNa huM chuM.' enI zakA koIne thatI nathI. kAraNa pratyakSa temaja anubhavanI vastu che, mATe emAM za'kAne sthAna nathI. have parapoTAnI utpatti pratyakSa dekhyA pachI mAnavI paDe, paNa nAza evI koi cIja nathI. nAza eTale abhAva. dIvo utpanna karavA mATe koDiyu, dIvela, vATa, saLI Adi joie, ane tenA thavA mATe te dhasIe eTale thAya. paNa nAza kAI evI cIja nathI. jo parapoTA nAza pAmyA tA tene kaTakA nathI, aja vALuM nAza pAmyuM te! tenA kaMi kaTakA nathI. " 112 vyAkhyAna Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva 113 AvI rIte avayavanA nAzamAM jaIe te nAza evI cIja nathI. nAza e paNa padArtha AvI mAnyatAvALa mATe gaNadharane jaNAvavuM paDyuM ke nAza e paNa padArtha che. kevI rIte ? parapaTa nAza pAme eTale prathama parapoTa polA AkAre hatuM te gayo ane pANI to che ja. utpattie jema dravyanI avasthA che, tema nAza paNa dravyanI avasthA che. have utpatti paNa prathama paryAyanA nAza vinA bane nahi. AMgaLImAM vAMkA5NuM te sIdhApaNAnA nAza pachI ja che. have nAza je kalpita padArtha heta to utpatti bane ja nahi. utpatti e AkArarUpa che ane te AkArane nAza te paNa padArthanuM svarUpa che. have ghaDAne banAvavAmAM daMDa e kAraNa che, tema nAzane mATe paNa kAraNa che tethI te paNa vastu che. have sarvamAM AgaLa jaIe te samagra karmane nAza enuM nAma ja mokSa, - saMvara, nirjarA, mekSa eTale zuM ? have saMrvara, nirjarA e cIja kaI ? ahIM mekSamAM sarva karmane nAza, nirjarAmAM alpapaNe karmane nAza ane saMvaramAM AvatA karmanuM rokAvuM. A sarvemAM nAza nAmanuM tattva che ane tethI ja mokSAdi che. have jagatamAM eka paNa padArtha e nathI ke je utpanna thatuM na hoya. tevI ja rIte eka paNa padArtha evo nathI ke jeno nAza na hoya. kALa, AtmA, AkAzAdi je ke nityapaNe gaNAtA A padArtho che, chatAM te utpanna ane nAzarUpa ja che. varNa, gaMdha, rasa, rUpapaNe, guNa ane paryAyarUpe padArtho badhA palaTAya che. jema AkAza A AMgaLIne avagAhanA daI rahela che, te jAya eTale tene nAza thayo. ahIM AMgaLI UbhI karI tethI te AMgaLInA avagAhanA rUpe pariNamyuM. ahIM je avagAha devAne svabhAva hato te te rahyo, ghaTAkAza ke maThAkAza kahevAne avakAza nathI. ahIM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 - zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna utpatti ane nAza dareka padArthamAM rahela che. "AMdhaLo vaNe ane vAcharaDuM care" tenA je ghATa che. kAraNa ke ahIM utpanna ane nAza thAya. jema doraDuM vadhe nahi ane padArtha rahe ja nahi, tema ahIM jagatamAM eka paNa padArtha rahe nahi, eTale utpatti ane nAza be ja padArtho kahuM chuM tema nathI. paNa dareka padArtha jIva, ajIva Adi koI paNa vastu pote potapotAnA svarUpe sthira ja che. - traNa pada parathI bAre aMganI racanA * " A traNa vastuo jyAre dhyAnamAM AvI, tyAre gaNadhara mahArAjAo ke jeonuM sthAna uttamottama buddhinuM che, evI uttama buddhivALA gaNadhara mahArAjAonuM yauda pUrvomAM anaMtaguNavRddhi tarIke sthAna che, AvI buddhivALA gaNadharoe dareka padArthane aMge utpatti, dhruva ane nAza ema utAryA. A traNa padathI ja kharekhara bAra aMganI racanA karI che. have te Azcarya nahi lAge. jagatanA dareka padArthane aMge A traNa vastu vicArAya, teM bAra aMgamAM kaMI navIne vizeSatA rahetI nathI. have bhagavAna jinezvara mahArAjathI tripadI pAmIne jagatanA dareka padArthane aMge aMtarmuhUrtamAM gaNadhara bAra aMgenI racanA kare. have eka savAla thaze ke tIrthaMkara traNa pada kahe ane tenA upara gaNadhara bAra aMga race, tenA karatAM tIrthakaro sIdhA belI nAkhe te zuM mukha duHkhe che? tIrthakara mahArAjA anaMtajJAnI ane anaMta vIryavALA che ne? vAta kharI, paNa eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI ke prabhunI tripadI mAtra nIkaLe tyAM gaNadhare dvAdazAMgIne dhAre ja che. "3rug vAlimerU ghA pura ghA" A traNa pada nIkaLatAM tenI vyApakatA thatAM gaNadhara mahArAjAone kSayapazama thAya ane teo racanA kare. . - saMbaMdhInA maraNa pachI tenuM zuM thaze? - have tIrthakara nAmakarma ane gaNadharapada paNa zAthI baMdhAya? jeo bhavAMtarathI e mAnyatAvALA hoya ke AkhA jagatane huM ekSa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsamuM . adhyayana 4H samyakRtva 115 mArge de, zA mATe koI mokSamArgathI vaMcita rahe, nigraMtha pravacanamAM kema na joDAya AvI bhAvanAvALAo tIrthaMkara nAmakarma upAje. have jeonI evI tAkAta na hoya teo vicAre ke mArA kuTuMbamAM ke saMbaMdhamAM je hoya te te AvA dharmathI vaMcita na ja rahe, zAsanamAM joDAyA vinAno na ja heya. have saMsAramAM kuTuMbonA aMge ApaNA maraNa pachI zuM thaze te vicArIe, paNa tenA maraNa pachI tenuM zuM thaze e vicAra AvatuM nathI. A bhava pachI AgaLanA bhave zuM banaze ? prathama bhavamAM bAMdhelAM puNyone bhogavavA mATe A ahIM AvelA che. kayArAmAM vAveluM tene choDavA rUpa A bhoga : bhogavIe chIe. kArtike khetaro khAlI heya. navI phasala(sama) mATe kaMI kharuM ? tema ahIM A jIve puNya karela tethI A , haLukama che tethI te mArA saMbaMdhamAM Avyo. mATe teno Avato bhava sudhare tevuM kaMI karavuM paDe. abhayakumAranI AdrakamArane bheTa [ ] abhayakumAranA aMge vicAra jeze te khabara paDaze ke anArya devAmAM rahelA AkumArane bApane dUta zreNika mahArAja pAse jAya che. ahIM AdrakumAra pUche che ke dUta tuM kyAM jAya che? ahIM zreNika ane mArA pitAne jabarajasta saMbaMdha hovo joIe. tethI A bhaTaNuM laIne jAya che, paraMtu keLa e evI cIja che ke eka vakhata phaLa Ape pachI nakAmI, paNa Agra vagere dara varSe phaLa Ape. ahIM mAre vaMza te keLa tarIke ke Amra tarIke ? ahIM amAre ane zreNikano saMbaMdha AgaLa vadhe tevuM kaMI karavuM joIe, eTale AmravRkSa jevI sthitimAM thavuM joIe, ahIM dUtane pUche che ke tuM zreNika pAse gaye che kharo ?" "hA, ghaNI vakhata. tyAMnA mANaso paNa ahIM Ave che." "tene koI putrAdi che?" "hA, che te kharA, cAra buddhine nidhAna abhayakumAra nAmane putra che. ahIM AdrakumAre eka cIjo dUtane ApIne abhayakumArane meklI. pitAnA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nAmathI mokalI. cIje abhayakumAra pAse AvI. have duniyAmAM cAMllo Ave tene prasaMga Ave devo paDe. tema ahIM dUte bheTayuM abhayakumArane ApyuM, paNa sAme mekalavuM zuM ? khAIne besAya nahi ane bheTayuM paNuM devuM. abhaya vicAre che ke have bheTayuM tevuM dau ke tene uddhAra thAya. ApaNe rUpiyA dIdhA ane rUpiyA lIdhA enI jema nahi. ahIM bheTayuM, parigraha saMjJA te pApane vadhAranArI cIja che. kalyANa te nirmamatva karanArI. cIja che. have ahIM gaSabhadevajI mahArAjanI ratnanI pratimA bharAvIne moklAvI. ahIM ratna mekalyAM paNa te pratimA rUpe banAvI pratiSThita karI ekalI ne sAthe abhaye saMdeze paNa kahevaDAvyo. kAraNa tyAM anArya deza che, eTale mUrtinI khabara na paDe. abhayakumArane nizcaya thayo ke pUrvabhavamAM ArAdhanA karatAM, virAdhanA thatAM e anArya dezamAM anAryapaNe upaje che, chatAM mArI sAthe saMbaMdha ane maitrIbhAvanA e batAve che ke jarUra pUrvabhavane saMbaMdha haze. pUrvabhavanA saMskAranuM kheMcANa jagatamAM dekhIe chIe ke jJAtimAM hajAre kanyAo ane hajAre chokarAo chatAM amuka kanyA mATe amuka ja chokaro pasaMda paDe. tenuM kAraNa zuM ? kahe ke pUrvabhavanA saMskAre ja kheMce che. ahIM mArI sAthe je saMbaMdha karavA mAge che, te jarUra saMbaMdhavALe ane sAre jIva haze. A vicAra abhayakumAra kare che. ahIM kharekhara dharma pamADavAvALo jIva Avo vicAra kare che. A bharose rAkhIne kahe che ke mArI sAthe saMbaMdha bAMdhanAre jIva najIkamAM mekSe janAre joIe. tevA kAraNanA yoge tyAM anAryamAM upaje che. have kAraNa maLe te avazya chUTI AryamAM AvI; AgaLa vadhI, najIkamAM ja mokSe jAya. ahIM AraMbha samAraMbhamAM rAcelA A abhayakumAra che, dIkSita nathI, chatAM AvI ucca bhAvanA kare che. have dUtane ratnanI bharAvelI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batrIsu ? adhyayana 4H samyaktva 117 mUti ApI, te tyAM gaI. tyAM judA judA sthAne mUkatAM devanI mUrtino khyAla AvatAM, pUrvabhavanu jAtisma upajyuM ane virAdhanAnA pratApe ahIM upajavAno khyAla AvyA. gaNadhara nAmakarma kayAre aMdhAya? have eka vakhata khattA khAdhelA jIva pharI vakhata bhUla kare te kUtarAnA karatAM paNa bhUMDe che.' ahIM pAMcase subhaTa tathA rAjAne paNa raMgIne AkumAra tyAMthI nIkaLI gayA. ahIM abhayakumArane e khyAla hatA ke mArI sAthe je joDAya te jarUra meAkSamArge AvanArA ja hoya. tema ahIM gaNadhara namaka te bAMdhe ke je kuTubIjanAne dharmomAmAM joDe. ahIM prabhujI tripadI kahe te gaNadhara mahArAjanA AbhAmAM Atapreta ane ane tethI drAkzAMgI ce. ahIM a thakI tIrthaMkaro kahe, sUtrathaka gaNadharo race evI rIte sudharmAMsvAmIjI jinezvara pAsethI tripadI pAmIne hrAzAMgInI racanA karatA prathama utpAda nAmanA padAthate aMge jaNAvatAM kahe che ke-A jagatanAM jANutA nathI ke mAro AtmA upanna thanArA che. ve utpatti te sahetuka ke niSetuka ? ahIM A eka ja utpatti te sahetuka che ke niSetuka ? kAraNa vinA kArya thatu ja nathI. have jo ema na bane te| mizrasA Adi zI rIte bane? manuSyAdi prayojana kAraNAthI janya-utpanna thanAra na hoya te mitrasA kema ? have ahIM utpatti kAraNavALI ke kAraNu vinAnI? teA kahe che ke kAraNavALI che. tethI mana, iMdriya AditI gulAmI ja bhavamAM rakhaDavAnuM kAraNa che, AthI te khIjA adhyayanamAM jaNAvI gayA. utpattinA kAraNeA zI rIte rokAya ? have te kAraNeA rokAya zI rIte ? anukULa viSayeA hAya tA temAM lalacAvuM nahi, pratikULamAM nAkhuza na thavuM. eTale rati ane Don Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna arati nAmanA e viSayAne jo AtmA khaseDe te iMdriyA ane mananI tAkAta nathI ke te tamane calAyamAna kare. have bhavamAM rakhaDatA aTakAvavA mATe je padArthoM batAvyA, tenI sAthe AtmAnA guNe samyaktva nAmanA cothA adhyayanamAM kahyA. AtmAnI sAthe rahevAvALA traNa guNe! have paryAye kSaNika hoya paNa guNA kSaNika hoya eve niyama nathI. je kSaNika paNa nahi, sathA dhruva paNa nahi eve pA te guNa, gaMdha, rasa ke sparzI vinAnA na hoya, eTale ke tenA guNA ane paryAya che. AtmA dravya ane paryAyarUpe judo rahelA che. have te padAtha karyo ? te! kahe che ke samyagdarzana, jJAna ane cAritra. A traNa kSaNika nathI, tema sa kALa mATe sarakhAM rahevAvALAM paNa nathI. tyAre have A AtmAnI sAthe rahevAvALA A traNa guNA jaNAvatAM kahe che ke samyagdarzana e mahAviSaya rUpa che. pote suMdara che ane khIjAne paNa suMdara banAve. samyagdarzana kahelu keAne? have te samyagdana kahe kAne ? gaNadhara mahArAja kahe che ke te ja huM melu rahyuM. ahIM te ja huM, kema ? te kahe che ketIrthaMkara mahArAjAnA utpatti, vigama ane dhruva e traNa padArthone sAMbhaLIne, jagatanuM vyApakapaNuM jANIne, je huM sudharma khelu chuM, te mArI zuddha matipUrvaka ja kheolu chuM. jagatamAM dastAveja lakhAvatAM akksa heziyArI pAchaLathI lakhAvAya che, tema ahIM gaNadharo prathamathI ja kahe che. puruSavizvAse vacanavizvAsa have je puruSanA vizvAse vacanamAM AvelA che, temane jaNAvatAM kahe che ke jo tIrthaMkara mahArAjAnuM kahelu ane gaNadhara nAmaka dhAraNa karIne khelanArA mAtA te puruSavizvAse vacanavizvAsa thAya. te zraddhAnusArI manuSyAne mATe kahe che ke mane tame mAnatA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM ] adhyanana 4: sabhyatva 119 he tA huM tIthaMkara mahArAjanA Adeza tamane kahuM. jagatamAM DhaMDhero pITavAvALA khele che ke A DhaMDherA khAzAhI che. te ema AgaLathI ja khele che. pAchaLathI kAI khelatA nathI. AvI rIte pAdazAhe ke zahenazAhe mokalI ApelA DhaMDherA kahI saMbhaLAvuM chuM. jyAM era-hukamane aMge kahevAnuM hoya te prathamathI ja hoya.-keI paNu prathama ja pharamAve, pAchaLathI nahi. prathama bhareAsAnA sthAnanuM kathana tema ahIM paNa prathama bharAsAnuM sthAna brahmAnusArIne jaNAvavu paDe che ke huM te gaNadhara kahuM chuM. ahIM ne' pada kema ? te kahe che ke huM je kehuM chuM te mArI matikalpanAe nahi, paNu tIrthaMkara mahArAja pAsethI je jANavA maLyuM te kahuM chuM. ahIM huM kahuM chuM evA adhikAra tIrthaMkara sivAya khIjAte na hoya. tIrthaMkara mahArAjanA vacanathI edha pAmI drAkzAMgInI racanA karI ane tI karAe jenA upara chApa mArI, te ja huM kahuM chuM. ahIM tIrthakara mahArAjanA vacane ke bharese jagatane kahe che. zuM kahe che ? jagatane tAravAnA upadeza. ahIM prathama je traNa AdezA batAvyA. te AtmAnI Apatti TALavA mATe ane have je Adeza kaheze te sAMsArika Apatti je mithyAtvanA jore thai hoya tene TALavA mATe, era jaNAve che. have sasathI thayelI Apattine TALavA mATe keve era te agre jaNAvAze. vyAkhyAna : 33 se bemi-je aIyA je ya paDupannA je ya AgamissA arahaMtA bhagavaMto te savve evamAikvaMti evaM bhAsaMti evaM viMti evaM parUviMti / ( AcA0 TI0 pR0 178 ) tu pAtAne jonAro ana zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAkAcA jI. bhana jIveAnA ;' Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna upakArane mATe AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AMgaLa jaNAvI gayA--khAra aMganI vAcanA ja bhUsvAmIjI AgaLa ApatAM thakA prathama AcArAMgAdinA traNa adhyayanamAM zu jaNAvyuM ? to kahe che ke prathama adhyayanamAM tItha karo paropakArane mATe je dezanA Ape che, temAM kahe che ke tu tane oLakha. jIva iMdriyAnA viSayAne te mAnatA ja AvyeA che, eTale spa, rasa, gaMdhAti jANavAmAM te anA kALa thayA, paNa have tuM potAne jonArA bana. te jonAsa tu thayA nathI. have potAne jovuM zuM ? potAne jovAthI kai vadhavAnA ke ghaTavAno nathI ja. have AtmAnA je asa Mkhya pradeza che te jovAthI anaMtA thavAnA nathI, tema na levAthI te asakhyAtA pradezo kaMi saMkhyAtA thavAnA, nathI, eTale jANavAthI kAyado ane na jANavAthI nukazAna hoya, tevu jANyu paNa kAma lAge, paNa ahIM AtmAne anAdikALathI nathI jANyA, e paNa tameA ka che, te sAthe te AtmAnA pradeza asakhyAtA che te rahevAnA che, temAM vadhadhaTa jANavA ke nahi jANavAthI thavAnI nathI ? vAta kharI, paNu jagatamAM ApaNe duHkhAthI dUra jaie, te duHkhA kai mArI nAkhanArAM hAtAM nathI. tenAthI dUra kema khasAya ? sukhA kaMi savAyAM karatAM nathI, chatAM du.kha AtmAnI herAnagati kare che, tethI dUra bhagAya che ane sukhA savAyAM karatAM nathI, paNa te AtmAne herAna karatAM nathI, chatAM te AtmAne prANapriya che. kSaNika sukha khAtara hajArA vAnA saMhAra have niyama e thaye ke sukhanAM kAraNeAmAM pravRtti karavI ane du:khanAM kAraNeAthI hamezAM dUra rahevu. have jagatamAM jIvane mAnanArA prANIo nathI paNa potAne mAnanArA che. have cAkasIne tyAM kAi zuddha sAnu laIne jAya. tene bhAva paise tAlA kahyo. have cokasInA dharamAM rahelA sAnAnA bhAva tAlAnA rUpiyA 24 hAya, te ahIM cekasIpaNa zI rIte gaNavuM ? A to sapheda lUTArApaNuM gaNAya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM] adhyayana 4: samyaka 121 pArakA senAnI kiMmata ochI ane pitAnA mAlanI kiMmata ghaNI batAvavI te vAjabI na gaNAya. cekasInI dukAne te pAvalI ke be AnAne pharaka hoya. have ahIM pRthvI, apa, agni Adi pAMce bhUtane jIva mAnIe kharA paNa pitAnA kSaNika sukhanI khAtara hajAro ke lAkho cho nAza ke saMhAra thAya, tenI ApaNane kaMI kiMmata ke arerATI paNa thatI nathI. jema tarasa lAgI te kSaNika duHkha che. have kAcuM pINuM pItAM asaMkhyAtA apukAyanA jIvonI virAdhanA thaI. te chAnA jIvanane nAza thayo. ahIM kSaNika sukha mATe ATalI moTI virAdhanA. have ahIM apUkAyane jIva mAno ane tenI virAdhanA kare e kema pAlave te mATe kahe che ke pitAnA AtmAne je rIte gaNe che te rIte jagatanA jIvonA AtmAne mAna ane te pramANe vata batAva. anAdinI rakhaDapaTTI maTADavAne upAya pitAnA jIvane bacAvavA, sukhI karavA, duHkha dUra karavA mATe je prayatna kare che, tevA ja prayatna para jIvo mATe karAya che kharo ? have AvI sthiti thayA vinA AtmAne oLakhavAnuM kahevuM te zabda mAtra che. capu ke loDhuM kApavA mATe senAne DAbaDa na hoya. have duHkha hamezAM dUra karavA lAyaka gaNAya che ane sukha hamezAM prApta karavA vicArAya che. sukha ke duHkha AtmAnA pradeza vadhAravA ke ghaTADavAnuM kAma karatA nathI. ahIM AtmAnA pradeza asaM khyAtA che te anaMtA ke saMkhyAtA bane tema nathI, chatAM saMsAramAM thatI rakhaDapaTTInuM duHkha dUra karavA mATe jinezvara jaNAve che ke tAre AtmA bhavabhava rakhaDavAvALo hoI, utpanna thavAvALe che ane te mana ke IdriyanA vikArane lIdhe che. have te Idri ane mana AtmAne vaza kema thAya? te kahe che ke te mATe raste che. sAruM lAge tyAM rAjI na thAya, kharAbamAM berAjI na thAya te iMdriya ane mana tArA kabaje Avaze, ane tArI rakhaDapaTTI maTI jaze. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna svayaM suMdara ane bIjAne paNa suMdara banAvanAra samyagdarzana AvI rIte duHkhanAM kAraNe jaNAvyAM ane sukhanA kAraNamAM AtmAmAM rahelI traNa cIjo jaNAvI. kai? samyagdarzana, jJAna, cAritra. e traNa cIja che te saMpUrNa sukha devAvALI che. have eka cIja svayaM suMdara che. je pote suMdara che ane bIjAne paNa suMdara kare te samyane. have jJAna ane cAritra svayaM suMdara nahi paNa darzanathI suMdara bane. e suMdara karanAra cIja nathI paNa suMdara thanArI cIja che. ghauMne loTa goLa bhaLavAthI mIThe bane khare paNa emAM svataMtra mIThAza nahi. geLanA pANImAM kAMkarI bhIMjAvIne kADhI le te te kAMkarImAM mIThAza na ja Ave. have ghauM evI cIja che ke te mITho thAya kharo. goLa pote mATho che ane bIjAne mAThe banAve, tevI ja rIte darzana paNa pote suMdara che ane bIjAne paNa suMdara banAve. A kAraNathI zAsanamAM ene samakti nAmathI bolAvAya che. samakti zabdathI koI samyajJAna ke cAritrane belAvAtAM nathI, paNa samyagdarzanane ja belAvAya che. tethI A cethA adhyayanamAM samyagdarzanane adhikAra lIdho. ane temAM jinezvare zuM jaNAvyuM te huM kahuM chuM. sudharmAsvAmI prabhu vIranA ADatiyA ke jainazAsananA? ahIM te koNa? zuM kahe che ? te kahe che ke zAstrakAre dareka sUtranI AdimAM "gurtha che bAkavi mAvA dareka sUtranI adimAM AvakhuMe levAya. AyumAna bhagavaMte je kahyuM te meM sAMbhanyuM ane tethI "se cemi' te kahuM chuM ane tethI TIkAkAra tinavani ema lakhe che. have ahIM tIrthakaronI buddhine anusarI, temanA upadezanA anusAre kahuM chuM. paNa svayaM buddhithI huM kahetA nathI. dareka padamAM te AyuSmAna bhagavaMte je kahela te meM sAMbhaLela che ne te ja huM kahuM chuM. Ama arthe susaMgata lAge che, vyAjabI che. have je huM sAMbhaLanAra te ja huM pote ema sudharmAsvAmI jabUsvAmI AgaLa kahe che. kaNe karIne sAkSAta prabhu vIranI pAse sAMbhaLanAra ane temaNe Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamu' ] adhyayana 4: samyaktva 123 ja mane kahela ane me te sAMbhaLela e ja kahuM. A uparathI sudharmAMsvAmI prabhu mahAvIranA ADatiyA ne? te kahe che ke-prabhu vIranA e ADatiya nathI, prabhu vIra te trilokanAtha tIrthaMkara che. tene vaLI ADatiyA zI rIte ? jinezvara mahArAjanA zAsananA te ADatiyA ja che, kAraNa ke zAsananI sevAthI maLela che ane vaLI zAsananI sevA mATe kahela che. have sudharmosvAmIjI je kahe che te vIranA ADatiyA tarIke nahi paNa zAsananI sevA mATe kahe che. pratyutpanna' zabdaprayAganuM kAraNa have atIta kALanA tIthaMkaronA cAhe teTalA guNA gAe temAM zuM? jema khatama thayelI dheDIne aMge tame mahimA gAe temAM navAi nathI. marelAnA dekha kai na mele, guNA ja khele, tema ahIM tIrthaMkarAne mATe guNu khAlA te nA nahi. vAta kharI, paNa atIta kALanA tIrthaMkaro che, temanA ja nahi paNa je vartImAna kALanA che temanA pazu guNA kahuM chuM. have ahIM vata mAna zabda nahi kholatAM pratyutpanna zabda kema melyA ? ne cA ne vaTTamALA ne AmiranA ema kema na kholyA ? ahIM vamAna kALa levo che kharA paNa te eka kSetrane nathI levAne ane te pramANe laie to bhUta kALamAM thai gayA ane bhaviSyamAM je bharatakSetramAM thaze te paNa sarva utpattivALA che. arthAt jee nirvANa pAmelA nathI, tenI prathama avasthA ane janmanI prathama avasthA e sarva gaNatarIte karIne 'pratyutpanna' zabdane upayoga karelA che, eTale janmathI mAMDIne nirvANu sudhI tamAma kALa jinezvara mahArAjane levAne che. vartamAna kALathI teA mAtra te ja kALa levAya paNa janmathI nirvANa sudhIne tamAma kALa na levAya. kevalajJAnathI nirvANa sudhI ekasarakhI dezanA ahIM kAi kahe ke Avu lAMbu karIne kAma zuM?vamAnathI paNa te Avata. vAta kharI, paNa prathama ajJAna dazAvALA jIvo hoya che. teo potAne kSaNe kSaNe thatI judI judI samajaNA ane vAkayenA ' "7 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 - zrIAcArAMgasUtra [, vyAkhyAna hisAbe bele, tevI nirUpaNa ahIM nathI. ahIM te prabhujIne kevala jJAna thAya te vakhate je dezanA devAya te TheTha nirvANa sudhI ekasarakhI - dezanA, ane jJAna heya. tAratamyatA na hoya. hAlamAM jADuM hoya, sUkSmajJAna na hoya ane pachI sUkSmatara thAya, tevA jJAnanI vAte * kare tevAM jJAna tIrthakaromAM na hoya. jagatamAM jIvone jevI rIte baMdha thAya ane samaja Ave ane teo bole, te ahIM tIrthaMkaromAM na hoya. eTale kevalajJAnanI prathama kSaNe je dezanA te je dezanA nirvANunA chellA samaye heya. have "paMgua" eTale kevalajJAnathI mokSa sudhInA kALamAM je tIrthakare vicAre che te seve levA. kevalajJAna eTale jANe so TacanuM senuM have vartamAnamAM aMdhAruM cAlatuM hoya ane bhaviSyamAM te aMdhAruM dUra karavAno avakAza jagatanA jIvomAM che, paNa tIrthakaronA kALamAM tevA sudhArAne avakAza ja nathI. jema duniyAmAM se TacanuM senuM heya te temAM kasane vadhavAne prasaMga ja na hoya, pachI te bhUtakALanuM ke bhaviSya kALanuM senuM hoya, temAM sudhArA ke vadhArAne avakAza ja nathI. tema ahIM tIrthakara mahArAjanA jJAnamAM-zAsanamAM eTalI badhI saMpUrNatA che ke je saMpUrNatAne aMge atIta kALamAM ke bhaviSya kALamAM ke cAlu kALamAM paNa sudhArAne avakAza nathI. ' tIrthakaranI janagAminI vANI - have "je aA te ca upajA" eTale kevalajJAnathI mokSa sudhInI avasthAmAM vartavAvALA sarva jIvo AvI rIte bole che. have AvI rIte nirUpaNa kare che, tenA mATe " la" ne "bA" upasarga joDIne kAma zuM? te "gharamAvati ' padamAM je upasarga joDIne kahe che tethI jaNAve che ke maryAdita temanI dezanA eka jojanagAminI hoya che. vaLI te AkhA jagatanA jIvanA hitanA vyAptine khyAlamAM rAkhanArI hoya temanI dezanA gAu, be gAunI ke Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamu' ] adhyayana 4 : samyakRtva 15 tethI echA pramANavALI na ja hoya. je je dezanA hoya te sa AkhA jagatanA javAnA hitane karanArI hoya. digambaronI anakSaraznatanI mAnyatA AkhA jagatanA jIvAnA hitane karanAruM temanuM kathana hoya. tenA be prakAra che. me kahyuM ke UTho. khIjAe pUchyu` ke kema UThayA ? ahIM IsArAthI je UThADavA te anakSarazruta che ane tethI kahyuM tethI UThavA te sAcu ja gaNAya. nathI kahyuM ema na kahevAya. ceSTA karIne agara koipaNa prakAranA AkAro karIne khelAvAya temAM kathana tarIkenI jokhamadArI hoya che. te hArmoniyamanA svara jevI gaNAya. suMdara ane khIbhatsa gAyaneAmAM vAjAne svara sarakhA ja hoya. have tItha karo anakSarazrutArA kathana kare che ema nahi. A vAta ahIM kema ? tA kahe che ke je ApaNA bhAie potAnaidigambara ke nAgA tarIke oLakhAve che. teo ema mAne che ke tIthaMkarA mukhathI khelatA nathI, temanI vANI anakSara che. Ama digambaro tIrthaMkarAne jagadguru upa dezaka, sarvAMtattvaprarUpaka che. mAnavA chatAM pAchA mAne zuM ? teA kahe che keeka akSara paNa tItha kara khelavAnA nahi, temanI vANI anakSaradbhuta che. jaina zAsanamAMthI nIkaLelA zuM kahe ? have jAnavaranI bhASAne samaje kANu ? jAnavaranI bhASAne samajanArA. have tItha karanI bhASAne phakata gaNadharo ja samaje ane gaNadharo pAchaLathI padAne kahe ane te samaje. ahIM gaNudharA dubhASiyA tarIke samajAve eTale te bhagavAna Ama kahe che ema kahIne khele, have akSara vinAnI vANI kAI samaje nahi, phakta gaNudharA ja samaje. AvI vANI tIthaMkaranI hoya che ema dvigambarA mAne, tethI 'ttva mAthuMtti' eTale bhASApaNe bhASAvAnAM puddagalAne grahaNa karIne bhASApaNe mele. ahIM have jagatanA jIvono udhdhAra karanAra tItha kara ke gaNadhara ? kAraNa gaNadhara mahArAjA padAne samajAve ane te jagadguru paNa gaNudhara ja kahevAya. AvI dazA jainazAsanamAM nathI, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna paNa jaina zAsanathI nIkaLelA ema mAne che. te mATe mArtari pada mUkahyuM ke pote ja kahe che. ( purANe, manusmRtimAM vidhAne ' have tripadI paNa tIrthakare ja kahe che te gaNadharanA kSayo pazabhanA kAraNabhUta che, ane tethI tIrthakaronI tripadI uparathI ja gaNadhare kAzagInI racanA kare. ane tethI bIjA padArtho kahetA nathI ema mAnavuM nahi. khUba bhASAThArA sarvakALanA tIrthakara nirUpaNa kare che. have temAM niyama ze? "purA mAnava dharma " kahI kahuM chuM ke mAnI lo. savAla javAba karavAnA nahi. AvI rItanuM kathana koI kare che? te kahe che ke hA. itaronA aDhAre puNemAM je vAta karI che te sIdhI mAnI levI. emAM hetu yukti lagADavI nahi. praznottaro na karavA. have purANane jANanArA e kathAne jANatA haze ke sUryane sUryavaMzI rAjAnI chokarI paraNAvelI paNa gai nahi. kAraNa sUryanuM teja khamAyuM nahi. ahIM suthAra pAse chAla utArAvI, cIsa na paDe vagere vAta purADAmAM Ave temAM pUchavvAnuM nahi. mAnI levu. manusmRtinA aMge paNa kahIe te ja mAnI levuM. na mAnIe te ? kahela che ke yajJamAM joDAyela chatAM paNa jo mAMsa na khAya te ekavIsa kalpo sudhI Dhorane avatAra Ave. Ama manusmRtimAM kahela che. vaLI AgaLa kahe che kebhUkha lAgavAthI chokarAne mArI khAnArane pApa na lAge. A bhUkha lAge tyAre chevone mAravAnuM, mAMsa khAvAnuM, vaTalAvavAnuM, e badhuM cAle. na karavAnuM ema nahi, savAla nahi, hetu, yuti nahi, mAnI ja levAnuM. have aMge pAMga sahita je veda che, temAM je kahela che te mAnI levAnuM. jAnavarone brahmAjIe yajJa mATe ja banAvyA che. sattvavAna jAnavaro baporanA TAIme hemavAM. A vAkya paNa mAnI levAM, paNa prazna nahi karavo. - cikitsaka nAmane mata - have cikitsaka nAme mata che. te vaidyakhAtuM nahi paNa jagatamAM ekane tAva Avyo tyArathI darekane tAva jagatamAM lAgelo che. te zAthI? te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetrIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 127 kahe che ke bolavAnuM nahi. mAnI lo. prazna na karAya. AjJAsiddha A cAre vastu che. tene hetuyuktidhArA dhaTADavA taiyAra thavuM nahi. ahIM tIrthakara bolI gayA, temAM hetuyukti na lagADavAM ema nathI. ahIM prabhu vIra kahenArA, prazna karanAra prabhu gItamasvAmI, "se Tre aMte," ema pUchI zake ane tene javAba hetu, yuktithI samajAve. vastune sAbita karavAmAM Ave. dArU niSedhake ke pIThanA upAsake? have AjakAla sudhArakane joIe chIe ke dArUniSedhane mATe lAMbA bhASaNo apAya, sabhAo bharAya, hetuyuktithI niSedha mATe kahevAya. chatAM pote ja pIThA para jaI AcaraNa karavA lAgI jAya. ahIM tIrthaMkaro je kahe te pote prathama Acare. hiMsA, jUTha, cerI Adine sarvathA niSedha karela hoya ane pALela hoya. A vAta kayAM sudhI vadhI ? lohakhaMDA sarakhA roga, tejolesyA jevA dAhaka saMyogane aMge thayelo roga, vaLI cha mAsa sudhI cAlele roga, A roga te letuM, patthara, ITa sarvano rAkheDe ja banAve. have te Agano vikAra paNa lehIbaMDArUpe karAvanAro ane te cha mAsa sudhI ekadhAro rahyo. AvI sthitimAM revatI zrAvikAe karelo pAka pitAnA mATe na kaho. kaho, prabhu vIranI kevI sthiti che ? te vicAro ! du;khanI sImA nathI, chatAM zAMti mATe AdhAkamI nahi khape. Ama kevalI thavA chatAM pote vItarAga che. amone kayAM karma lAgavAnAM che, ema tIrthaMkaranA zAsanamAM TAMbArAM nathI. prathama upadezakanI ahIM javAbadArI che. phaLa sudhI saMpUrNapaNe rahevuM ja joIe, pachI ja bIjAne kahe, eTale phaLa vinA dezanA na de. niSkaSAyapaNAnI javAbadArI AvyA vinA niSkaSAyapaNanI vAta karI zakAya nahi. have pote javAbadArI uThAvavA tAkAtadAra bane tyAre ja dezanA Ape. have sarvakALanA tIrthakaro vacanathI, hetuthI balI jAya che ema nahi paNa AcAramAM mUkavA, mukAvavA dvArA nirUpaNa kare che Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 : zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna have kaI vastunuM nirUpaNa kare che? have sudharmAsvAmIjI kaI vastu jaMbusvAmIjI AgaLa kahe che te aMge jaNAvAze.. vyAkhyAna : 34 ___savve pANA savve bhUyA savve jIvA savve sattA na haMtavvA na ajjAveyavvA na paricittavvA na pariyAveyavvA na uhaveyavvA, esa dhamme suddhe niie sAsae samica loyaM kheyaNNehiM pavehae (AcA0 TI0 pR0 178) * tIrthakarane ahiMsAne upadeza strakAra mahArAjA zrImAna sudharmAsvAmIjI jaMbusvAjAmIjI AgaLa AcArAMgasutranA cothA adhyayananI racanA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke he jabU! bhagavAna mahAvIra mahArAjanI pAse meM pote ja sAMbhaLyuM che, huM je tane kahuM chuM, te kaNekaNuM Avela kahetuM nathI paNa sAkSAta sAMbhaLeluM ja kahuM chuM. have prabhu mahAvIre je kaheluM che te temanA elAnuM ja vacana che, ema nahi paNa bhUta kALamAM je tIrthaMkaro thayA che. vartamAna kALamAM vicare che ane bhaviSya kALamAM je thavAnA, te sarvenuM A kathana che, ane te ja kathanane aMge prabhu vIre A pramANe kahela che. A cothA adhyayanamAM samyaphatvane adhikAra lIdhela che. temAM mukhyatAe cAritrane adhikAra che. AgaLa kahI gayA ke sarve prANIo, bhUta ke jIvone mAravA nahi, temane duHkha devuM nahi, paritApa karavo nahi. A sarva hakIkta cAri tranA aMge che, ema gaNavA chatAM samyaphalanI A hakIkata che, tenI khAtarI AgaLa thAya che. ' vakIla te mAtra phIne gharAka * have ahIM prabhu vire ceSTAthI ke isArAthI kahela nathI, paNa bhASAvargaNanA pulothI spaSTapaNe kahela che. have vakIla keso le che paNa temAM vAdInI vAtane puravAra-siddha kare, temAM naphe ke nukazAna vAdIne Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 129 mAthe paNa vakIlane kaMI nahi. javAbadArI, jokhamadArI te vAdInI hoya. vakIla te mAtra ne gharAka. have ahIM pote AcaravA dvArA . nirUpaNa karI batAve che eTale hetuyuktidvArA phaLa jaNAvavA sAthe pote anubhaveluM che e sAkSAta kahe che. AvI rIte sarva tIrthakare hetayukitadvArA vastunuM pratipAdana karI potAnA AcAramAM anubhaveluM siddha karI batAve che. prANa, cha, sattva ane bhUta eTale? * have jIva mAtrane aMge bhUta, jIva, prANa ane sattva A cAra " zabdo che. have jagatanA muddAne aMge laI AvIe tyAre pAribhASikapaNe tene artha judo thAya che. prANAH eTale beIdriya, teIndriya, uriMdriya A traNa prANa zabdathI kahevAya, je jaina paribhASAmAM vileMdriya kahevAya. paceMdriyo te jIva kahevAya. pRthvI Adi sarva kahevAya, ane vanaspati te bhUta kahevAya. ahIM sAmAnya rIte sarva zabdo jIvane kahenArA levA paDe che. * tamAma prANuo zvAsanI kriyAvALA che prANa kone kahevA ane prANane haNavAne prasaMga ka ?. ke jene lIdhe prANa na haNavAnuM vidhAna karavuM paDe. have prANane samajavAmAM na Ave, tene haNavAthI zuM nukazAna e na jANavAmAM Ave tyAM sudhI tenA niSedhane prasaMga khyAlamAM na Ave. have prANa haNavAthI thatuM nukazAna khyAlamAM Ave te ja niSedha karyo kAma lAge. have prANu zabdathI zuM ? sad ane eTale zvAsa dhAraNa karanArA jeTalA jIvo te sarva prANIo che. je ke duniyAmAM ApaNe je zvAsa oLakhIe chIe te pragaTa thayelo. AjakAla navI zodhe paNa vanaspatine zvAsa nakkI karyo che, te zvAsozvAsa le che ane tenI kriyA paNa kare che tevI rIte pRthvI, pANI Adi sarve jIvomAM zvAsanI kriyA che. AthI tamAma prANuo zvAsanI kviAvALA che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna prANIo zvAsanI kriyA kayAre pAmyA? - have te prANIo zvAsanI kriyAne pAmyA kayAre ? prathama zvAsa grahaNa karavA lAyakanI, te pariNamyA pachI choDavA lAyakanI kriyAne lAyaka puNyane meLave tyAre ja te rUpe karI zake. have jagatamAM jema kherAkanAM pudgala hovA chatAM ane khAvA chatAM je jaharA majabUta heya te ja te rAkane maLa ane dhAtupe pariNamave. paNa jaTharA narama heya te te khorAka rUpethI maLarUpe na pariNumAve paNa saMgrahaNu garUpe pariNamave. have jIvone je tAkAta maLelI hoya te tAkAtavaDe AkAzamAM rahelAM bArIka pudagalone grahaNa karI zvAsapaNe pariNumAvI tene cheDI zake. AvI tAkAta dharAvanArA chavo ja zvAsozvAsane grahaNa karI zake. have AvI tAkAta jene maLelI hoya tevA jIvone nAza karIe ane tene pApa na gaNIe te pApanuM sthAna ja nathI. " dasa prakAranA prANe jhave pApanuM sthAna ja e che ke jIvone maLelI zaktine nAza karaze. tethI kahevuM paDayuM ke jagatamAM je koI zvAsane laI zakanArA che te sarva jIvo gaNAya. have manuSyamAM paNa keTalIka vakhata ApaNe na dekhIe tevo zvAsa hoya che tema je jIvone zvAsa na dekhI zakIe tevAne jIva vinAnA kahevAnI vAta karavI te nakAmI che. AthI sarva jIvo zvAsane dhAraNa karanArA che tethI te prANu kahevAya. have prANane dhAraNa karavAthI jIva che te pachI sIdhe chava zabda kahone ? ahIM je prANa zabda prathama vAparela che tenuM kAraNa e che ke vaiyAkaraNe prANu zabdathI mAtra zvAsozvAsa le che. paNa ahIM bIjI kriyA levA mATe eTale sparza, rasa jANavA mATe je judI Indriye che te zvAsozvAsathI khabara paDe che. vicAra karavAnuM sAdhana mana, pravRttinuM sAdhana kriyA ane AyuSyanuM sAdhana vacana AvI rIte dasa prANe che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIsamuM]. adhyayana 4 : samyakRtva 131. jagatamAM be prakAranA artho have jagatamAM be prakAranA artho che. eka vyutpattiartha, jema kacchati vRtti nau e hisAbe. bIjA artho na laIe te vAyare, bheMsa, dhULa vigerene gI kahevAne prasaMga Ave. paNa te vyutpatti karavA mATe dhAtu lIdhela che, paNa vyutpattinI sAthe pravRtti karavAnI nathI paNa lakSaNa laIe chIe, tAmiva zo eTale gaLe laTakatuM kaMbala jene hoya te ja gAya. cAlavA mAtramAM gAya zabda vAparavo nahi. tema ahIM ekalA zvAsamAM prANa zabda na paratAM sparzadine jANanArI je dasa zakti che te prANa zabdarUpa che. have prANunI hiMsA thatI nathI te pachI jIvanI svataMtra hiMsA kahI dho ne ? vAta kharI paNa tattvane samaje ! prANanI mukhyatAe virAdhanAnuM pramANa - ahIM jIvahiMsAnA niSedha mATe kahevAya. pachI sarva jIvo sarakhI keTinA che. vanaspatInA AhArI ane mAMsanA AhArI e baMne sarakhA gaNAya. pharaka na rahe to pharaka Ave che kyAM ? prANamAM have vanaspatimAM je prANe che te ghaNA ochA che, ane mAMsanA kAraNabhUta je padArtho te jabarajasta prANavALA che tethI vadhu nuksAna che. AthI baMnene sarakhA na mUkAya. have prANuno nAza vadhAre bhayaMkara che temAM paNa jema jema vadhAre prANe, tema tema nukasAna paNa vadhAre. beIndriya, teIndriya AdinI virAdhanAnA prAyazcitta judA ane ochAvattA rAkhyA, kAraNa ke jyAM prANune nAza ocho tyAM prAyazcitta paNa ochuM, ane prANanI adhiktA tyAM prAyazcitta vadhu. ahIM prANanI mukhyatAe virAdhanA paNa adhika hoya che. puNyAnusAra IdrinI prApti have ahIM eklA prANa kema kahyA ? ahIM paNa ekendriyanI virAdhanA karI teNe cAra prANane nAza karyo ne? tevI rIte eka paMcendriya manuSyanI hatyA karI tenA dasa prANune nAza thaye tethI daza Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra zrIAcArAMgasUtra { vyAkhyAna prANanuM prAyazcitta ane pelAne cAranuM prAyazcittane ? te kahe che ke nA sparzanendriyanA prANanI je kiMmata gaNAya tenA karatAM rasaneMdriyane prANu asaMkhyAtaguNa kiMmatavALe gaNAya, tevI ja rIte ghANa, cakSu ane zrotrendriyanA prANanI kiMmata vadhu aMkAya tenA karatAM manobaLa asaMkhyAtaguNI kiMmata dharAve che. have jyAM asaMkhyAtaguNe kSayopazama sparzanendriyane prANa prApta karatAM thAya tenA karatAM asaMkhyAtaguNo kSapazama thAya tyAre ja rasanendriyanA prANanI prApti. maLe evI ja rIte uttarottara asaMkhyAtaguNa kSayapazama gaNI AgaLa vadhatA javuM te yAvata saMjJIpaMceMdriya sudhI. have vadhAre puNya hoya te ja rasaneMdriya maLe ane tenAthI adhika puNya heya te ja dhrANendriya AdinI prApti thAya. | sparzaneMdriya karatAM rasaneMdriyamAM vadhu tAkAta A bAju duniyAdArIthI vicArIe ke jhADamAM vanaspatinA - asaMkhyAta jIvo. heya, kaMdamULamAM anaMtA chavo hoya chatAM rasaneMdriyanI tAkAta enAmAM nathI tethI kaDavuM pANI maLe to paNa te jhADa pI jAya, pachI bhale te pANI pIvAthI sukAI jAya. rasaneMdriyanI tAkAtavALo chava kharAba pANI pIe ja nahi. have rasaneMdriyanI tAkAtavALA zaMkha, karamiyA Adi dhrANedriyanA viSayone jANI na zake tethI kharAba vAsathI maraNane zaraNa bane. AMkhamAM avAja, jANavAnI tAkAta nathI tethI bhalabhalA avAjathI te khase ja nahi. have duniyAgharIthI sparzaneMdriyI cAhe teTalI tAkAta hoya to paNa rasoMdiyAdine na ja jANI zake. prANune AdhAre ja jIvanI kiMmata ahIM prANane AdhAre ja kiMmata ane tenA AdhAre ja hiMsAnuM pApa lAge, ane tethI zuddhine mATe je prAyazcitta Ape te prANane AdhAre ja Ape, tethI jaNAvyuM ke jagatamAM prANune dhAraNa karanAro je jIvo che te sarvano bacAva karavo joIe. AthI cAstrinI, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetrIzamuM adhyayana 4H samyaphavA vAta thaIne ? ke prANanI hiMsA na karavI. ahIM kharekhara jIvonI hiMsA na karavI te cAritrane viSaya ane te samajAvavuM te jJAnane viSaya, paNa ahIM te samyagdarzana ke samaktine viSaya zI rIte ? jJAna ke cAritrane viSaya kahe te vyAjabI che. vAta kharI, paNa ahIM jarAka vicAra ! daMtavyA e zabdane artha keTalo? ahIM e nathI kahetA ke mA vadha, e cAritrano viSaya che. hRzA zabdamAM 2 pratyaya mUkela hovAthI te yaMgya ke zakya arthamAM Ave che, haNavAne lAyaka ema tene artha thAya, ra IMtavyA ane ve vIvaraya jJAnanI mAnyatA have jagatanA itara mate ke je jainarzanane samajatA nathI, teo koI paNa jIvanI darakAra karyA vinA ApaNuM upayogamAM Ave tene bephikarapaNe upayoga karI le pachI te koI paNa jAti ke IdiyavALo jIva hoya te ApaNe mATe ja che, eTale jagatanA sarve padArtho ApaNuM mATe ja ema mAne che. keTalAko te kahe che ke ApaNuM mATe banAvyuM che ne? pRthvI, pANI yAvat beikriyAdithI hAthI gheDA sarva ApaNuM mATe che, mATe pRthvI Adine upayoga yathAyogyapaNe kare ja joIe. AvI rIte jeo e padArtho upayogamAM levAnI mAnyatAvALA che tene mATe kahe che ke, samyajJAnavALo AtmakalyANanI IcchAvALe ema na dhAre ne na mAne ke mArA mATe A upayogamAM levAnA nathI paNa je mATe upayogamAM levAnA che evI mAnyatA te AtmAne anartha karanArI ane adhogatimAM pahoMcADanArI che. tethI kahevuM paDyuM ke vyA eTale eka paNa jIvane upayoga karavAne haka nathI. karavuM paDe te vAta judI, ane haka judI vAta che. ahIM jeo haka tarIke kahe che teonuM kahevuM che ke na vaMza jIrA ! enA mATe kahyuM ke koI paNa jIve chavadhArA jIvavAnuM mAMgavuM te anyAya che, haka nathI. jagatanA sarva prANuone hiMsAthI dUra rAkhavA ane tamAre hiMsAthI dUra rahevuM e tamArI pharaja che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra prANAnI hiMsA karavAnA haka koine nathI have eTalA dUra na rahA e vAta judI, paNa tethI tamArA tame haka samajatA he,' gerakAyadedya nathI ema samajatA ho te te A jaina zAsanamAM cAle tema nathI. AthI jagatamAM koIpaNa prANI havA lAyaka nathI; tethI kahevu paDayuM ke jagatamAM koIpaNa prANI haNavA lAyaka nathI. te aMge sattA ke haka nathI. jainazAsana kahe che ke jagatamAM je anaMtA jIvA che temAMnA kAinA paNa prANAnA bhAga levAnA tamArA haka nathI. A uparathI samajaze ke A sUtra samaktinuM ke cAritranuM! hiMsA na karo, hiMsA karavAthI anatha thAya che A cAritrarUpa che, chatAM ahIM jagatanA chavAnA je judA judA rUpe prANA che temanI hiMsA karavAnI lAyakAta ke haka kAne paNu nathI. have je hiMsA karavAnu mAne tene samyaktva che ja nahi, paNa jagatanA anaMtA javAnA judA judA prANA te haNavA lAyaka nathI. abhayanI yogyatA mAnI tenuM nAmaja samakita che. 134 [ vyAkhyAna jIva ane prANa tenA prayAga kema ? have prANanA aMge hiMsAnA niSedha lAyaka rItie jaNAvyA chatAM lavye nIvA ema zA mATe ? prANa sivAya jIva nathI ane jIva sivAya prANa nathI, ane tethI jIva zabdanA prayAgathI prANA AvI ja jatA hatA, chatAM jIva ane prANa tenA prayoga kema ? lo nIvA na hatA evuM khIjuM vAkaya zA mATe ? vAta kharI, paNa eka vAta zAstrakAra RtAve che ke vartamAnakALanA praNene aMge niSedha karyo chatAM jIvanI zraddhA mATe bhUta ane bhAvI kALanA upara ja AdhAra rahevAnAM. nAstikA vatamAnakALanA prANAne mAne che. sparzI, rasa, ghrANu Adi indriyAne mAne che. are, sa prANAne to nAstikA mAne che kharA paraMtu te prANA na haNavA te tene mAnya nathI, Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsamuM] adhyayana 4H samyakatava 135 prANene na haNavAnuM kAraNa zuM? - prANane na haNavAnuM kAraNa zuM ? bIjAnA prANone haNavAthI pApa baMdhAya ane tethI bhaviSyanI jiMdagImAM prANane nukazAna thAya. sonI saMkhyAmAMthI AgaLano ekaDo nIkaLe tyAre zuM rahe ? kaMI nahi. tema ahIM prANane nAza thayA pachI tene vipAka tarIke bhavAntaranA prANane mAnavAnuM nathI. have te mAne koNa? je jIvane mAne te ja prANanA nAzanuM nukazAna-pApa mAne ane te ja vipAka ke phaLa tarIke bhavAMtaramAM mAnI zake. have jeo chava mAna, prabhu mAne ane tenA nukazAnane. mAne kharA paNa tenAthI rokavAnuM na heya te zuM kAma lAge che prANane dhAraNa karanArA keNa? have A prANane dhAraNa karanArA koNa? pAMca bhUtanuM pUtaLuM UbhuM thayuM ane tethI sparzAdinA jANavAnI tAkAta AvI gaI ema nathI. have jema cakSuthI rUpa dekhI AMdhaLA thayA pachI dekhelA rUpano khyAla te Ave ja che. have prathama je AMkhe dekhela te AMkhane te nAza thayela che paNa tene khyAla kaMI ja nathI. tevI ja rIte zrotraMdriya ke dhrANediyAdine aMge paNa samajI levuM. arthAta prathama je sparzAdi karela hoya tene khyAla Ave. paNa te zAMthI ? vaLI darekamAM meM dekhyuM, sAMbhaLyuM, cAkhyuM, huM aDakyo emAM huM keNu? ahIM pAMca indriyathI koI judo padArtha na hota to huM zabda prayoga ja na heta. kadAca kahevAya ke mana che-paNa nahi-lAgyuM tyAre mane bhAna hetuM agara mArA vicAre AvA thayA, mAruM mana Ama hatuM ke thayuM vigere je bolAya te mana karatAM paNa koI judI cIja aMdara na hoya te A vicAronA parivartanane aMge koI judI cIja mAnavI ja paDaze. have ahIM prANanA nAzanuM bhayaMkarapaNuM gaNavAmAM AvyuM te jIva padArtha mAnavAthI. * * * * * Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIAcArAMgasUtra [vyAkhyAna Yor ane rAtre navA e be pada kema? - have tethI prANane dhAraNa karanArA je anaMtA jIve che te mAravA lAyaka nathI. hiMsA karavA lAyaka paNa nathI. tethI jo navA ja hatA ema ja rAkhe. kA nAme bIjuM pada kema ? vAta kharI. sarve jIvo prANa vinAnA nathI, mATe pharaka nahi paDe. paNa pharaka kayAM paDe che te juo. prANAvALA ekeMdriya ane paMcaeNkriya baMne jIvonI hiMsAmAM sarakhuM pApa na thaI jAya te mATe lakhavuM paDayuM. prANanI adhikatAe tenA nAzanuM adhika ja pApa bhegavavAnuM rahe. have koInAM hAtha kApI nAMkhyA tethI ApaNe paNa hAtha kApavAthI e pApa bhogavAze ema nathI. paNa prANa dvArAja te bhegavavAnuM raheze. java dvArA ja bhogavavAnuM bane. mATe rAtre zALA ane have navA e pada mUkayuM. - jIvanane dhAraNa kare te jIva * have ahIM je ja pada kahela che temAM jeo jIvanane dhAraNa kare te jIve. ahIM jaina zAsanamAM paryApta ane aparyApta rUpe ema be prakAre jIvo kahelA che. paryApti eTale zakti te AhArAdi rUpe che. have koIkane keTalI te koIkane keTalI. emAM kazuM niyamita nathI, paNa te cha zakti vinAne ane sarve prANamAMnAM eka paNa prANa vinAne chava che, eTale atyantaramAM rahelA chavane prANa, zvAsa ke Idriya paNa nathI. " sa tarIke gaNutA siddha mahArAjA '- ", have bhUta zabdamAM prANa che ke nahi ? thaI he, bhAvi thanAra hoya, ane vaLI te thavAnI lAyakAta hoya tevA koI paNa jIvane haNavA lAyaka gaNu nahi. A vAta kharI, paNa je siddha mahArAjA te dasa prANamAMthI kyAM prANane, kayA zvAsane dhAraNa kare che te juo. nathI te prANu ke nathI zvAsa, chatAM te jIvapaNe vidhamAna hevAthI temane satvarUpe gayA ane tethI te paNa te hatA kahevAyA. AthI sarva jIvo, prANa, bhUta ane sarve tenI hiMsa na karavI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIzamuM] adhyayana 4H samyaktva 137 ane tenI hiMsAthI haMmezAM dUra rahevuM. A uparathI A sUtra viparIta zraddhAne khaseDI jainazAsananI zraddhAne majabUta kare che tethI have A adhyayananuM nAma "samyakatvaadhyayana' rAkhyuM ane te jInI hiMsAthI zuM anarthAdi thAya te vagere adhikAra agre kahevAze. vyAkhyAna : 35 ekaDA vinAnA mIMDAnI kiMmata na hAya . zAstrakAra mahArAjA zrImAna sudharmasvAmIjI mahArAja jabUsvAmIjI AgaLa AcArAMgasUtranI racanA karatAM thakA AgaLa jaNavI gayA ke-AcArAMganA prathama adhyayanamAM kahI gayA ke prabhu vIre AkhA jagatane e saMdeza Ape ke mahAnubhAvo ! tame AhAra, zarIra, iAinI tajavIja karI rahyA che, tenAM viSaya ane sAdhanAnI tajavIja karI rahyA che, chatAM ekaDA vinAnA mIMDAnI kiMmata na hoya tema AtmAnI tajavIja karyA vinAnI bIjI taiyArI nakAmI che. koIpaNa jAti ke gati evI nahatI maLI ke jemAM ApaNe AhAradinI tajavIja na karI hoya. vaLI AtmAnI oLakha paNa jyAM nathI karI tyAM pachI enA aMge bIjA vicAre heya ja zAnA? gAmaje nahi te pachI sImADe kayAMthI hoya?, * AtmAne jANyA pachI ja akhaMDa sukhanI prApri . * AgaLa daSTAMta dIdhuM che ke A AMkha evI cIja che ke te duniyAnI tamAma cIjone tapAse, are, kaNIthI mAMDIne pahADa sudhInI cIjone te tapAse, have pitAnAmAM je kALAza, ratAza Adi hoya te ne joI zake. tema ahIM A AtmA janmajanma AhArazarIrAdine jete AvyA paNa pitAne te te jue ja nahi, pachI rakhaDe temAM navAI zI? haprathama tame pitAne oLakhatAM zIkhe ! are, jANe Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIAcArAMgasUtra [vyAkhyAna have ahIM ame te chIe te chIe ja. jJAnavALA thavAthI anaMta pradeze thavAnA nathI ane nahi jANavAthI kaMI saMkhyAtA pradezavALA thavAnA nathI. mAtra asaMkhyAta pradezavALA sadA rahevAnA chIe, te pachI jANyAthI ke na jANyAthI phaLa zuM ? AtmA asaMkhyAta pradezavALo ekeMdriyamAM ane siddhamAM eka sarakhe ja rahevAne che. have AtmAnA pradezamAM ghaTADo ke vadhAre thavAne nathI chatAM parIkSA ryA pachI tenI kiMmatamAM te jarUra vadhAro ghaTADo thAya. lenAro jANIne le te ja kiMmatI tarIke rakSaNa kare. have ahIM AtmAnA pradezomAM vadhaghaTa banatI nathI e vAta kharI paNuM AtmAne jANyA pachI akhaMDa sukhanI prApti karI zakAya mATe AtmAne jANavAnI jarUra che. . aniSTathI verAyele ane ISTathI dUra rahelo AtmA - have te AtmAne be prakAre jANavuM joIe. A AtmA aniSTamAM gherAyeluM ane ISTathI dUra rahe che. have kyAM aniSTathI gherAyeluM che te te mATe prabhuvIre e saMdezo kahyo ke-dareke dhyAnamAM rAkhavuM ke, mAro AtmA bhAbhavathI rakhaDavAvALo che. A aniSTa jAyuM kharuM, paNa te thAya zAthI? te jANyA pachI ja te aniSTa dUra karAya. have aniSTanAM kAraNe jaNAve che. te aniSTa keIe vaLagADayuM nathI. te tamArI jokhabhadArI ane javAbadArIthI tamee vaherela che eTale janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhinA cakkaramAM tamane koIe nAMkhyA nathI paNa jANI joIne tame e lIdhela che. have tame gAMDA che ema kahevAnI jarUra nathI paNa DAhyA thAo e kahevAnI jarUra che, te te zI rIte thavAya?.. ' ke parAdhIna jIvanI dazA have tamArI javAbadArIthI tame kevI rIte cAra vahe te batAve che. jema duniyAmAM dastAveja karelo hoya te marajIe ke kamara e pUro karyo ja Take, tema ahIM ajJAna dazAmAM tame e karma - - Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 4: samyakatva 139 rAjAjInI sAthe karAra karyo hoya pachI te pUre karyo ja chUTake. have te vakhate akkala, hoziyArI chatAM manane vegamAM ane IdriyonA viSayomAM te gherAyelI hovAthI karmarAjAnA-devAdAranA kabAlAmAM joDAyA ane tethI janma, jarA, maraNa Adi rUpa saMsAracakramAM bhaTakavuM paDe che. have jenI sattAmAM rahyA hoIe ane je ApaNuM upara mAlika hoya tene rAjIthI ApIe ke te baLAtkArathI le, te Ape ja chUTake. pitAnI marajI vAparavAnuM kAma cAlatuM nathI. - AtmA upara mana ane iMdriAnI sattA have eka paNa bhava, jAti ke gati nahotI ke jemAM Idriya ane manane AdhIna na banyA hoIe, arthAt e koI bhava che nahi, have nahi ane thavAne paNa nahi. sarakArI menejamenTavahIvaTa-bese tyAre sarakArI lapharAM jeTalAM nAMkhe teTalAM ochAM, tema ahIM AtmA upara mana ane indriyanI sattA heya eTale lapharAM nAMkhe te rAkhe ja chUTako. have akala hoMziyArI ThekANe rAkhIne kAma kare te yogya rIsIvarane pote nImI zake. have te samajadAra hoya te Idriya ke mananuM menejamenTa hoya te paNa te sattA uThAvI zakaze, eTale je bacyuM samajadAra hoya te devAdAra tarIkenI sahI akSarathI nahi ja Ape. have samajadAra thayela sahI nathI karate, tema ahIM je tuM samajadAra banyuM hoya te sahI na kara. eTale mana ane IdriyanA anukULa vartananI sahI kara ja nahi! prathama vicAra kara ke hita mATe che ke nahi? tapAsa karyA pachI ja sahI karavI. ahIM sahIM karavA samaja rAkha! " ' ' | mana ane Idriyone AdhIna na bane * pachI bIjA adhyayananI aMdara te jaNAvyuM ke mana ane idriyane AdhIna na bane. have Idriya ane mana je kAMI kare tenA anukULa viSamAM khuzI na thavuM tema pratikULa maLe temAM nA khuza na thAo. jo ke mana ane indriya potapotAnI pharaja bajAve Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna chatAM tame sahI na kare te tenuM kaMI na ja cAle. rAjA jyAre yogya umara lAyaka thAya pachI te pitAnA rAjyavahIvaTanI tapAsa karAvI zake che, ane temAM thayelI geravyavasthAne yogya ba laI zake che. koTe kADhavA soyanA godA kema vaherAya che! ' have trIjA adhyayanamAM jaNAve che ke sahI karatAM pahelAM vicAre ke e tane anukULa che ke nahi? tArA geralAbha mATe heya to tuM sahI ApIza nahi, tethI zISNanAme adhyayana kahI jaNAvyuM ke anukULamAM rAjI na thavuM, pratikULamAM nAkhuza na thavuM. have dukhAvA thayelA hoya te sau koI maTADavA mAge che paNa te marIne maTADavA nathI, tema dukhAvAthI DarIne maravAnuM koI icchatuM nathI. have aniSTa dUra karavA sI che paNa te ISTanI prAptinI sAthenuM hoya che. kAMTe kADhavA mATe sAyanA godA vahorI laie te gadA ISTa nahi hovA chatAM, aniSTa hovA chatAM, vahorI laIe chIe kAraNa ke kAMTAnuM nIkaLavuM iSTa che. ' - aniSTanA nissaraNanI sAthe ISTanI prApti have A bhavabhramaNa nivAravAne mana, ikiya upara kAbU, anukULa-pratikULamAM rAI nAkhuzI na karavI ane tethI aniSTa nivAraNa karavA mATe cethA adhyayanamAM traNa suMdara cIjo batAvI eTale samyagdarzana, jJAna ane cAritra, A traNa jaina bhASAnA pAribhASika zabdo che. duniyAdArInA zuddha nizcaya vinA, sAdhanA zuddha bodha sivAya ane sAdhanane zuddha amala karyA sivAya kArya banI zake ja nahi tevI ja rIte A AtmAne aMge paNa jinezvara mahArAja eja traNa vastu rAkhavA kahe che. zuddha darzana, jJAna ane cAritra. A traNa zuddha samakti chatAM tamAma AcAryo ke zAstrakAre ekalA samyagUrzanane ja samakti kahe che, paNa jJAna ane cAritrane samakita zabdathI letA nathI. jJAna ane cAritramAM samakti chatAM te samakti zabdathI lAtAM nathI. mA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMauzamu' adhyayana 4 : sabhyazrva ekalA samyagdarzanane ja samakita kema kahyuM ? ghauM ke bAjarI goLanA saMsage ke tenA pANIthI mIThA bane tema chatAM ghauMne mIThA ke bAjarIte mIThI koi kahetuM nathI, kAraNa temAM je mIThAza AvI che te ghauM ke bAjarInA dharanI nathI, paNa goLanA bhAve e mIThAza che, tethI mIThApaNAne vyavahAra ghauM ke bAjarImAM thato nathI. zuM ahIM ghauM bAjarI mIThA thatA nathI ? mIThA thAya kharu, paNa te tenA dharanI mIThAza nathI paNa goLanI karelI te mIThAza che. tema ahIM samati je jJAna ke cAritramAM che te samyag nanA dharanu che. have samyagdana vinAnuM jJAna ke cAritra te samyak na ja kahevAya, ahIM jJAna ane cAritramAM je sabhyapaNuM vaselu che te samyagdarzananu che paNa peAtAnA dharanuM nathI. have dareka zAstrakAra ane AcAya je ekalA samyagdarzanane samakti kahe che te vAjabI che. samyagdarzana vinA paNa dhArmika pravRtti karAya te lAbha 141 have traNe sudara cIjone AdhakAra A cothA adhyayanamAM levAne che chatAM ekalA samyagdarzanane ja sudarapAneA adhikAra Apela che. ghauMnA loTamAM geLa bhaLe tethI te mITho thAya paNa te mIThAza ghauMnA dharatI nathI paNa goLanA gharanA che. tema ahIM jJAna ane cAritramAM samyapaNuM Ave che kharuM, paNa te potAnA gharanuM nathI, te samyagdarzananuM vasAveluM che, have samyagdarzanavALAnA ja jJAna ane cAritra ke tapa saphaLa bane, have samyana vagaranA jJAna, cAritra ke tapa karIne kAma zuM? jenAM phaLa na maLe tevI pratti koNa kare ? have samyagdarzana vinAne jIva jJAna ke cAritramAM pravRtti na ja kare. ne ? vAta kharI paNa eka kAraNa che ke samyagdarzana vinA paNa pravrutti kare. kasturIthI jevI kiMmata maLe tevI sugaMdhI paNa maLe tema ahIM samyagdarzana vinA paNa pravRtti kare te AhAra, Rddhi, upadha, devalAka Adi paNa jJAna ane cAritrathI maLe kharA paNu je suMdaratA joi e te na ja maLe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra sarva tIrthaMkaronA eka ja sarakhA DhA have samyagdarzana zabda kahyo paNa te cIja zI ? jema sasalAnA a Mge vAta karIe paNa chevaTe paga keTalA ema pUchIe to kahe ke traNa, ahIM svarUpane ja khyAla na hoya evAnI sAkSI mUkIe te enA atha ze ? jema ratnanI cerInA aMge gamAra sAkSI mATInA piMDa banAvIne Ape pachI sAkSI kevI gaNAya ? ahIM kara mate jema vastu nahi jANavAne aMge pheMsalAnI AkhI bAjI palaTAI gaI tethI ahIM samyagdarzana zI cIja che te prathama jaNAvo teA samyagdarzana cIja khyAlamAM levAya, te mATe sudha svAmIjI jakhUne kahe che ke huM tane mahAvIra mahArAjAne DhaMDherA kahu' chuM. te prabhu vIranA ekalAnA che ema nahi, paNa bhUtamAM thayA, bhAvi thaze ane vata mAnamAM thAya che te sarva tItha karAtA A eka ja sarakhA DhaDherA che. vaLI te sAkSAt kahelA che, vaLI te hetuyuktithI kahelA che. vaLI AcarIne phaLa prApta karIne batAvelA che. parajIvanA sukha-du:khanI paNa ki`mata AMkI "" kare. jhaverI metI have jo duniyAmAM have te sa MdezA kayA ? te kahe che ke "saaALA nIvA sattA bhUtA na hatavvA / cokasI sAnAnI kiMmata jANe. te potAnA ke pArakA ane sonAnI kiM Mmata sarakhI ja nI kiMmata potAnI ane pArakAnI sarakhI ja kare. cokasI ane jhaverI mAlanI kiMmata kare teA sarakhA ja bhAva kahe, tema ahI tame ne mAnatA ho to pachI tamArA sukhaduHkhate aMge jevI kiMmata karo tevI ja haMmata tameA para jIvanA mATe paNa karA ! ahIM jo te tenI kiMmata na AMke te pachI tamA mAtra potAnA sukhadu:khanI kiMmata AMkanArA gaNAze. potAne du:kha Ave yAre parvanI kiMmata na gaNeA te pachI tame parvanI kiMmata gaNatA ja nathI. have jema chekarAe pAMca hIrA kahe te kAcanA kaTakA hoya ane jhaverI hIrA zabdanA prayoga kare te tejadAra hoya 142 [ vyAkhyAna Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrIsamuM] adhyayana 4: samyaktva 143 ane padArtha paNa judA ja heya. ahIM baMnene zabda eka che paNa padArtho judA che tema ahIM bhagavAna jinezvara mahArAjA jIva, prANa, bhUta ane satta zabdo vApare che te judA padArthone aMge ja vApare che, ane duniyAdArInA manuSya te zabdone prayoga kare te bIjA dhyeyathI. | itanA saMsarganI kharAba asara jinezvare pRthvI Adi bhUtane sarva kahe che. have hAle cAle te chava eTale trasane ja jIva mAnanArA Itire che, ane tenA saMskAro ApaNumAM AvyAM tethI ApaNuM baccAMne tevI oLakhANa ApI samajAvIe chIe. jinezvara mahArAjanA zAsananA saMskAra hoya te pRthvI Adi vanaspatinA jIvone paNa jIva mAnIe. mithyAtvInA saMsargane aMge evA kharAba saMskAra paDelA che ke putrano janma prasaMge, jaNanAra jerU, lagnaprasaMge paMDa eTale ame evo nirNaya karyo che. have jyAM gamagInIne prasaMga banyuM hoya tyAM chevaTamAM paramezvarane gamyuM te kharUM. pIDAmAM paramezvarane rAkhyA. A zAthI? kahe ke kharAba saMsarganA pratApe ja ema bane che. pitAne lAge te paramezvaranA mAthe nAMkhe. paramezvarano belI koI che? vakIla che ? pachI cAhe tevuM : temanA mAthe nAMkhe. tamane koI pUchanAra nathI. ahIM paNa mithyAvIne saMsargathI evuM zIkhyA chIe ke hAle cAle te jIva. paNa te trasanA aMge. have te Itare sthAvarane jIva mAnatA nathI ane tethI ApaNuM baccAne kahIe ke jIvahiMsAnAM paccakhANa le to te taiyAra thaIne leze, kAraNa ke te kIDIma koDIne chava gaNe che, paNa pRthvI Adine jIve gaNatA nathI tethI te jainazAsanane pagathiye paNa Avyo nathI. ; chaye jIvanikAyanI thatI hiMsA dUra karavI joIe have ye kAyanA jIvo mAravA lAyaka nathI. ahIM "tavya pratyaya mUkIne jaNAve che eTale gyArthamAM mAravA lAyaka artha karavo paDe. have je bhAravA lAyaka che tene na mAre tethI ghAtaka prANIone Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mAravA joIe. AvuM jeo gaNutA hatA tene mATe jinezvara mahArAjAe DhaMDhero pITAvIne kahyuM ke-A haNavA lAyaka ja nathI. pachI prasaMge haNAya te vAta judI. ahIM zarIramAM bagADa thavAthI DaoNkTara kape kharA, paNa te zarIra kApavuM ke kApavA yogya che ema te DokaTare na ja kahe. prajAmAM guno karanAra cerane phAMsI paNa devI paDe tethI prajA phAMsIne lAyaka che ema te rAjAthI na ja kahevAya, paNa prajAmAtra rAjAne pALavA lAyaka che. have koIka vakhata koIne keda karavA paDe ke phAMsI paNa devI paDe. rAjAne uddeza prajA pALavA lAyakanI ja heya, tevI rIte ahIM tIrthakarane Adeza eja heya ke chae javanikAnI thatI hiMsA dUra karavI. tenAthI dUra rahevuM joIe. pramAdanA yogathI prANune viyoga tenuM nAma hiMsA have hiMsA eTale temane prANane viyoga pramo prAthapi pi" (tavAi 0 7, sU0 8) ahIM bIjAnA prANane viga na thAya tevI rIte hiMsA nahi karIe, paNa mAravuM phUTavuM temAM vAMdhe zo ? vAta kharI, paNuM AgaLa "jorIcAnA ge zabdathI gAya, baLada baMne Ave chatAM balavanda zabda judo mUkela hovAthI gone artha gAya ja thAya, tema ahIM paNa dhAtune artha maraNa sudhI jAya che, chatAM ahIM mAravuM, tADavuM vageremAM hanana karavuM AvI jAya, eTale ghA karavo ke tenA kAraNe meLavavA te tamane lAyaka nathI. have ahIM ekaluM mAravAnuM ja baMdha karavuM ema nahi, paNa "vAyavyA" eTale AjJA na karavI. "ra parigheDyA " tAbe na karavA temaja pIDA na karavI, tema mArI paNa na nAMkhavA. AvI rIte pAMcane niSedha kema ? eka ja haNavAnA niSedhathI niSedha AvI jAta, chatAM pAMca niSedha kema karyA? vaLI kayA kayA matavALAo kaI kaIrItie jIvone mAne che, ane tethI pAMca prakAre niSedha kema ane samaktinuM lakSaNa zuM te aMge jaNAvAze. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 chatrIsamuM ] adhyayana 4: sabhyatva vyAkhyAna: 36 sarva jIvone eka sarakhe du:khane Dara : zAstrakAra mahArAjA zrImAna sudharma svAmIjI mahArAja bhavya jA jIvonA upakArane mATe ja bhUsvAmIne AcArAMgasUtra kahetAM thakA jaNAve che ke-zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAje kahela ane meM sAkSAta sAMbhaLela che paNa koMskaNuM sAMbhaLIne huM jaNAvate nathI. ahIM sAkSAt sAMbhaLIne jaNAvuM chuM. temAM prathama prabhu mahAvIre jagatanA upadezane mATe e upadeza karyo ke mahAnubhAvo, tamo duHkhI sadA Daro cho, jagatanA jIvonA mane judI judI jAtanA hoya che paNa eka evI cIja nakkI che, jethI tenA manorathamAM ke koI paNa jIvanA mane rathamAM pharaka paDato nathI, pachI te java ekeMdriya heya ke. paMcaMdriyane heya agara koI paNa gatine hoya. kaI cIjamAM pharaka paDatuM nathI ? te kahe che ke-duHkhane Dara. sau koIne eka sarakho che. mIThuM khAvAthI pAMcapacIza ni rAjI thAya. te sadAkALa khAvAnI IcchA na thAya, du:khanAM dada mATe jIvamAtranA prayatna - have IcchA mAtrathI koI kAryo thatA nathI. kAryo ane kyAre ? nItikAra kahe che ke-koIpaNa dina kAraNa sivAya kArya banatuM nathI.. vaLI bIjAnuM kAraNa te kArya banI jAya nahi. mATI ke tAMtaNe che, kAraNa che tethI mATI te kApaDa na bane ane tAMtaNAmAM ghaDo na bane. ahIM anya kAraNathI kArya na bane. jema kAraNa vinA kArya na bane. tema anya kAraNathI paNa kArya na bane. have kAraNa maLavuM joIe ane te paNa yogya kAraNa maLe to ja kAryanI utpatti thAya. have duHkhanA nAza mATe sau koI jIva mAtra mathe che, paraMtu jagata kare che zuM? bAvaLiyAno kAMTe vAge tethI kAMTA tarapha jue che ane te Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kAMTAnA rajeraja cUrA kare tethI nahi vAge ne ? kahe ke tethI kaMI ne vaLe. jyAM sudhI bAvaLiye Ubho haze tyAM sudhI tame kAMTAthI na ja bacI zake, | dukhanuM jhADa kApavAnI jarUra have tamane je duHkha Ave tene dUra karavA mathe kharA paNa te duHkhanuM jhADa kayuM ? have kAMTAne tapAsyA vinA duHkha maTe ja nahi. je kaMI darda thAya tenA nAza mATe prayatna karIe paNa tenuM je jhADa te lakSamAM lIdhuM nathI. have jIve sarva bhavomAM duHkhanA nAza mATe prayatna karyA che chatAM duHkhone nAza thayo nathI. je duHkhane nAza thayo hoya te duHkha raheta paNa nahi, paNa ahIM te dareka bhavamAM duHkha te rahe che, mATe te du:khanA kAraNabhUta je jhADa che tene kApavA mATe, dUra karavA mATe prayatna karavo joIe. ' bhavobhavanI utpatti te ja duHkhanuM jhADa have duniyAmAM AMbA, lIMbaDA ke pIpaLAnA jhADe dekhAya che paNa duHkhanuM jhADa te dekhAtuM nathI. te mATe mahAnubhAva, tIrthaMkara kahe che ke-te duHkhanuM jhADa tamArI pAse khulluM ja che. have te karyuM jhADa? gathi che A vevAI A saMsAramAM tamArI bhAbhavanI utpatti te ja duHkhanuM jhADa che. have duniyAmAM maraNa e duHkhanuM jhADa kahevAya che. vaLI maraNu baMdha thatuM nathI. tene baMdha karavAnAM kAraNe paNa nathI, chatAM te baMdha karavAnA vicAre karavA te zekhacallInA mAM mAthA vinAnA vicAro sarakhuM che. ApaNe paNa je motathI DarIe to pachI te meMmAthA vinAnA zekhacallInA vicAra jevuM che. jaga AkhuM motathI Dare. A matane tIrthakaro. paNa rokI zakatA nathI. janma rekAya te ja maraNa rekAya samyagdaSTine maraNane bhaya heta nathI. samyagdaSTine janmavAno ja bhaya hoya che. je janma zekAya te ja maraNa rokAya. jo Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM ] adhyayana 4H samyakatva . 147 te te maraNa pAmavAne che ja. have je vastu rokAya tevI nathI tenA mATe bhaya rAkhavo te nakAme che. have janma e utpattivALI cIja che, ane te rokAya tema che. maraNa te niyamita thavAvALI cIja nathI. "nArI hi vo mRtyuH " janmelAne mRtyu avazya che ane tethI hajI rekAya te janma ja rekAya. ghArtho janma levA nathI. vaLI siddha mahArAjanI gatine mATe apunarAvRtti kahIe chIe. apunarmaraNa bolatA nathI. kAraNa janma rokAya te ja maraNa rokAya. ane janma na rokAya te maraNa na rokAya, tethI apunarAvRtti eTale pharIne janmavuM evuM sthAna siddhagati che. have A mAre AtmA dareka bhavanA janma kare che tethI AtmA janma levAvALo che, e samajAyA pachI te janma le che zA mATe? have dhAryo janma levA nathI. jema jagatanI apekSAe vicArIe to mAe chokarAnA jIvane pasaMda karIne kUkhamAM lIdhe nathI tema kare kaMI mAne pasaMda karIne A sthI. tema bApe kuLamAM chokarAne pasaMda karIne lIdhe nathI. ahIM koInI pasaMdagIe koIne AvavAnuM banatuM nathI. ahIM mAbApa ke cheka koI paNa prathama dekhIne, pasaMdagI karIne kukSI ke kuLamAM AvatA nathI. chatAM e bane che kema? kahe ke karmanA saMbaMdhane aMge A sarva bane che. karma te saMsAra ane jIva vaccene dalAla jema zera bajAramAM devAvALo levAvALAne jANatA nathI ane levAvALo devAvALAne jANatA nathI paNa te sarve dalAla jANe tevI rIte ahIM paNa karma A saMsAra ane jIvanI vacce dalAluM kare che. ApaNe AgaLa vicArIe ke jJAtimAM seMkaDe ghare ane temAM seMkaDe chekarA chokarIo hoya chatAM amuka vara ane amuka - kanyA AnI sAthe ja vare tenuM kAraNa zuM ? kaho ke pUrvanA saMskAro ahIM duHkhanuM jhADa karma ane saMsAra ane jIvanA lAla te karma. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna karma notaryA vinA AvatuM nathI have pArakA hAthanI bAjI che temAM ame zuM karIe? ahIM karma du:kha ApanAra, bhavobhava bhaTakAvanAra chatAM tamArI javAbadArI tenAthI khasI jatI nathI. have karma evuM mUchovALuM che ke bolAvyA vinA, taryA vinA Ave ja nahi. notarA vinA paga mUke ja nahi. vagara netare karma vaLagI zakyuM hota te siddha mahArAja ke kevali mahArAjane paNa vaLagI jAta, chatAM karma muchALyuM che tethI te netara vine vaLage ja nahi. have netA be prakAranA hoya che. vahIvaMcAne notaruM na devuM paDe. e te ghare vAta karI ke te te heya je. vahIvaMcAne juduM na devuM paDe. nAtIlAne notaruM teDuM karavuM paDe. tema ahIM muchALuM karma kharuM paNa te vahIvaMcAnI jAtanuM che. Idriyane AdhIna jIvane karmane vaLagADa tame ahIM ikiyenA viSayane AdhIna bane, mananA vegamAM AdhIna bane tyAre ja A rma AvIne vaLage. pachI te karma choDe nahiM. nAta jamADe ane vahIvaMcAne na ApavuM e na bane, nAta na jamADe e tamArA hAthanI bAjI mana ane indriyane AdhIna na bane e tamArA hAthanI bAjI. paNa je tenA vikAra ke vegane AdhIna banyA ke karma lAgavAnuM ja. have paMcAta thaI. moTA gharanA lagna hoya eTale nAta karyA vinA chUTako nahi ane temAM vahIvaMcA, AvyA vinA rahe nahi. ahIM idriya ane mananA bhANuM te vaLagelA ja che. dareka bhavamAM te ikiye vaLagelI ja hatI. eka bhavamAM eNe tamane choDyA nathI. ahIM te ikiya cheTI rahI nathI. have saMjJI paMceMdriyanA bhavamAM mana paNa lAgeluM ja hoya che. have AvI rIte mana ane Idri baMdha thAya nahi ane tethI karmabaMdha thAya nahi * ane tethI bhavacakra paNa rokAya nahi. | mAyakAMgalA banI nAhiMmata nA bane !' bacIne AMkha kema nathI ane tenAthI zuM vadhAre phAyado nathI ? Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM ] adhyayana 4: samyaphava 149 chatAM te saMbaMdhI vicAra karatA nathI. have je vastu aMge prayatna thAya nahi ane prayatna karavA chatAM phaLa ja nathI tenA aMge vicAra ja na hoya, tema ahIM Idriya ane mana sadA rahevAnAM ane tethI karma thAya, tethI bhavacakramAM rakhaDIne duHkha pAmavAnuM. eTale have, zo prayatna ? vAta kharI. tIrthakara kahe che ke-tamo mAyakAMgalA banI nAhiMmata na bane ! bhale mana ane indriyanI joDe tame rahe chatAM karma na lAge e paNa rasto che. jJAtinI goThamAM jamADe paNa temAM vahIvaMcAne lAge na hoya. zeThanI jJAtimAM te te UDI ja jAya. tema Ikiye tamArI joDe rahe ane tame paNa tenI joDe rahe chatAM karma na lAge te raste A trIjA adhyayanamAM jaNAve che. kAma, krodha ke lobha mAna vacce nA kude ! bIjA adhyayanamAM karma lAge che te jaNAvI have trIjAmAM zItoSNa nAma rAkhIne kahe che ke anukULa ke pratikrULa viSaye A jIvane maLe temAM nAro ke nAre na bana ! mananA kAma, krodha ke labha mAnanI vacce tuM dinAro na bana! have Ama kahIne trIjA adhyayanamAM mana ane indriyono paricaya chatAM karmathI dUra rahevA mATe jaNAvyuM paNa have potAne samajavAno bAkI rahyo. ( cetananA traNa khajAnA . ahIM cothA adhyayanamAM jaNAve che ke cetananA traNa khajAnA che. te samyagdarzana, jJAna ane cAritrarUpa che. te khodIne kADhavA joIe. have te traNa khajAnAmAM eka khuda ratvane che paNa bIjo eka khajAno dekhIte kolasA je lAge paNa temAM amuka cIja nAMkhe ke ratna bane. have trIjo khajAne loDhAne che paNa amuka rasa nAkhavAthI te paNa ratnarUpa bane. have darzana te svarUpe suMdara che paNa jJAna ane cAritra te svarUpe suMdara nathI paraMtu samyagdarzana tene suMdara banAve. :: , samyagdazananuM mahattva . have A jIvame anaMtIvAra nyUna dasa pUrve jeTaluM zAka Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrIAcArAgasUtra [ vyAkhyAna maLI gayuM. e nava caitreyake jaI AvyA chatAM kAma na sayuM, kAraNa ke sabhyaznarUpI davA chaMTANI nahatI. have samyagjJAna * cAritra te samyagdarzananA pratApe ja kAmanA che. samyagdarzana vinAnA jJAna ke cAritra kAma lAgatA nathI. have sakti zabdathI ekaluM na ja levAya che, kAraNa ke samyagdarzanamAM je samaktipaNu che te potAnA gharanuM che, parAyuM nathI. jJAna ane cAritramAM jesamatipaNu levAya che te khuttuM nathI, paNa samyagnanu karelu che. devanA ijArA ekalA jinezvarane ja kema ? nigraMtha have samyagdana cIja zI? jinezvara mahArAjane deva tarIke, paMcamahAvratadhArI gurumahArAjane guru tarIke ane jinezvare kahelA dharmane dhama tarIke mAnave te ja samyagdarzana kahevAya. have te vAta jaina darzanavALA mAne paNa khIjA matavALAe te mATe zI rIte ? ahIM tame jinezvarane mAnavAmAM samakita kahA tema huM brahmA, viSNu, zaMkara ke mahAdevane paNa deva mAnavAmAM samaSThita kahI zakuM. devanA ijArA ekalA jinezvarane zI rIte ? cAhe tene deva mAnavA ema nahi. phakta jinezvara mahArAjane ja deva mAnavA, bIjAne nahi. ahIM devapaNa, rajisTarDa kema ? temaja paMca mahAvratadhArI gurune ja guru ane jinezvare kahelA dharmo te ja dhama kahevAya. bAkIne nahi ema kema ? jainAnA deva, guru ane dharmanI viziSTatA ' have je dastAveja rajisTara na thayA hoya tenI kiMmata kaI nahI. ahIM deva, guru ane dhama jinezvare kahela te ja rajisTaravALA che. have ahIM rajisTara thavAnu kAraNa zuM ? jitezvara mahArAjamAM paNa, temaNe kahelA guruenu gurupaNuM... ane temaNe prarUpelA dhama te ja dhama e traNanu rajIsTara kema ? to kahe che ke bhUtamAM thayA, bhAvimAM thaze ane vata mAnamAM che te sarva tItha karAtA eja Adeza ke lavye mULA nIvA pALA lAnaphesA / have *" ', Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 11. pitAnA dAgInAne se koI sAro ke caDhiyAto kahe kharA, paNa tethI kaMI na vaLe, paNa jene kasa sAro Ave te ja dAgIne uttama gaNAya. vaLI ahIM devapaNAmAM kasa ko ? te kahe che ke sarve prANIo na haNavA. vANu dvArA jagatamAM jema kuLa oLakhAya tema ahIM prathama devanI vANuM le. jagatamAM dharmo ghaNuM che paNa koI dharmamAM prathama A vastu kahevAmAM AvI che kharI? anya koI deva, guru ke dharme A vAta karI che kharI ke jagatanA jeTalA prANIo, bhUta, cha ke sarve che temAMthI koIne paNa mAravAne adhikAra keIne paNa nathI? AvuM bolanAra zaiva, vaiSNavAdimAM heya te batAvo! ' brAhmaNa ane vaiSNavonI mAnyatA - have brAhmaNane vicAra karIe. teo mAne che ke yajJane mATe ja brahmAjIe A jAnavare banAvyA che. have ahIM pazune homavA lAyaka gaNe te kyA mukhe bole ke sarva che haNavA lAyaka nathI ! vaLa bekaDAmArU dhAgApaMthIo je joI rAkhe che te koI li ema nahi bele ke sarva prANuo svataMtra che. ane te haNavA lAyaka nathI, ema ahIM belaze ja nahi. vaiSNavane aMge vicArIe to teo viSayAnaMdathI ja paramAnaMdI mAnanArA che. teo viSayamAM eTalA badhA rAcelA che tethI teo kema bele ke sarva prANIo haNavA lAyaka nathI ? vaLI je hathiyAra ane strIone pAse rAkhanArA che tevA zaMkarAdi kema bole ke jagatamAM koI paNa prANI ke IthI paNa haNavA lAyaka nathI ? have ahIM rajisTara vinAnuM devapaNuM che strI rAkhanArAne tyAM. hathiyAra rAkhanArAne tyAM je devapaNuM manAya te potAnA gharanuM che. sarva jIvo na haNavA evuM teo AcarI zake nahi, bolI paNa nahi zake. ahiMsA paramo dharmaH / have ahIM "hA rUmo cha' e vAta te sarva kaI mAne che. vaLI haMzAta sarvabhUtAni' e paNa mRtivAkya che, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zrIAcArAMgasUtra [ vyApathAna chatAM jaina dharmamAM ja A devAdi pade rajisTara kema ? vAta kharI, paNu jagatamAM eka vastune aMge koI kahe ke mArI ane bIjo kahe ke mArI paNa te maLe kone ? purAvAthI jenI sAbita thAya, puravAra thAya tene ja te maLe. vaLI je purAvAthI sAbita na kare ane mArI kahIne Avela hoya te gaLe paDanAra gaNAya. tema ahIM ahiMsA parama dharma e pada elIne Itiro gaLe paDanAra che. kharekhara te te mAlika nathI. te zI rIte ? dhAro ke eka dAgInA aMge takarAra thaI hoya te pachI pUbAmAM Ave ke A dAgInAnuM sapanuM lIdhuM kathAre ? te banAvyo kyAre ? A vigere pUchatAM sAcI vAta khyAlamAM AvI jAya. jaina zAsanamAM hiMsA DhALavAnA sAdhane have hiMsA TALavAnAM sAdhane kayA vaiSNava ke brAhmaNa paMthamAM lIdhA che ? jaina zAsanamAM hiMsA TALavA mATe eka muhapatti, kAsaNa, pallAM Adi vasAyelAM ja che. zrAvako aMge lAkaDAM chANAM javA, caMdaravA rAkhavA, gaLaNA rAkhavA, A sarva cepaDAno dAkhalo che. ahIM mArA ja dAgInA che ema kahIne bese te kAma na lAge, te mATe te purAvA joIe. koIpaNa Itara dharmamAM tyAgI ke bhAgIne aMge thayAnuM sAdhana heya te belo. ahIM jena zAsanamAM IciAsamiti Adi pAMce samitio dayAne mATe ja rAkhelI che, jema dayAne mATe jenazAsane AcAra batAvI sAdhane batAvyA che tevI rIte itara koI paNa bhate tenA sAdhane ke rasto batAvyA hoya to batAvo! sAdhana ke AcAra kahyA vinA kayA pakAvI te te eka potAno mata jALavavA pUratuM che. sthAnakavAsIomAM vikalejiyanuM kasAIkhAnuM ! sthAnakavAsIomAM Ama cIsa pALavA mATe dahIM gAMThiyA prathama vApare. ahIM vidriyanuM kasAIkhAnuM AvuM kALavyatIta thayeluM khAvAnuM mujhe che kema ? vaLI gAMThiyA ane dahIM khAvA ane Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM ] adhyayana- 43 sthava 153 yA pALavI ema kahevuM te kevaLa zabdamAtra che. tema ahIM 'dayAnA sAdhana ke AcAro kahyA vinA ahiMsApa gha "pada bele te gaLapaDu che. je temane sAkSAta ahiMsA dharma pALavo hoya te tenA sAdhano ane AcAre batAve, ahIM jaina zAsanamAM hiMsAthI thatAM nukasAnanAM daSTAMte seMkaDe maLaze. vaLI phAyadAnA draSTAMte paNa joIe teTalA maLI Avaze. have ItimAM sAdhanA, AcAra dayA pALavAnA nathI, tema nukasAna ke phAyadAne duSTatA nathI. tethI gaLepaDuo dayA mATe haka karavA Ave tenA jevo bIjo mUrkha koNa ? dhAgApaMthIonI melI ramata . have jene taraphathI dayAnuM je dekhyuM tyAM dhAgApaMthIo samajyA ke ghUsya chUTako, eTale buddhane avatAra ane trASabhadeva paNu avatArI che evuM, ane muslimenuM jora vadhe allA upanipad vigere te dhAgApaMthIoe ghusADI dIdhuM. tema ahIM jenAM baLe paNa ahiMsA parame dharma e pada ghUsADI dIdhuM. have prathamathI ja dayAne mAnatA hatA te te dayAnA sAdhane-AcAre ke te aMgenA daSTAMta Adi heta ne ? paNa kaMI ja nathI. tethI kahIe chIe ke devapaNuM ahIM jaina zAsanamAM ja rajIsTara thayela che tethI sarve prANIo haNavA lAyaka nathI ema DhaMDhere piTAva che. sAdhue nadI utare pachI IriyAvahiyA zA mATe ? have samajI zakIzuM ke sAdhuo saMyamanA pAlanane mATe vihAra karI nadI Utare temAM IriyAvahiyA kahI micchAmi dukkaDa bhAge, ahIM viSaya mATe ke rAjyAdi mATe vihAra nathI karyo chatAM micchAmi dukkaDa kema ? vAta kharI, paNa mULa siddhAMta e che ke koI paNa prANu koI paNa jIvane na haNe. have e siddhAMta hevAthI nadI UtaratAM thayelI virAdhanA jANune karelI che eTale IriyAvahiyA kare. have se DagalAM cAle te paNa iriyAvahiyA paDikame. gurumahArAjane maLazuM ema belanArA ghaNuM che paNa temaNe ema vicAravuM joIe ke darzane Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna jaIzuM, vyAkhyAna sAMbhaLIzuM. have se DagalAM cAle temAM ajANatAM virAdhanA thaI. je marI gayA te jIvatA thavAnA nathI chatAM iriyAvahiyA kema kahe che ? te kahe che ke siddhAMta che ke jagatanA sarva prANIo haNavA lAyaka nathI e huM nakakI svIkAruM chuM ane sAthe mAnuM chuM, tethI IriyAvahiyA kahIne mAphI mAguM chuM. te paNa konI te kahe ke ajANapaNe thayelI virAdhanAnI, have je kAcA pANI ke lIlotarIne saMghado thayo hoya te tenI te pAchI AloyaNa le. are, prAyazcitta lo che, mATe koI paNa prANI haNavA lAyaka che e mAnyatA na rahevI joIe. jo - virAdhanA mATe AyaNa ane prAyazcitta A vAta khyAlamAM rAkhazo tyAre jaNAze ke khuda bhagavAnanI pUjAmAM haribhasUrijIe kahyuM ke-pUjAthI pApa thAya che te zuM pUjA na karavI ? have chekare jyAM janme tyAM vivAhanuM kharca Ave. have AgaLa vaMza TakavAnI je kiMmata che tenI AgaLa vivAhAdinA kharcanI kaMI paNa kiMmata nathI. tema ahIM tIrthakara mahArAjanuM bahumAna ke tenA sanmAnane mATe je zubha pariNAma te asaMjamathI thAya chatAM te bahu phaLane ApanAra che tethI karmabaMdhavALI paNa pUjA karavI. ahIM pUjA jevA dharmakAryamAM ke saMyamanA pAlanamAM thatI hiMsA tene mATe vaLI prAyazcitta. ahIM AleyaNa ne prAyazcitta baMne karavA paDe. nadI utarIe temAM saMyamAdi mATe virAdhanA thAya ane phaLAdi laIe temAM pUjAdi mATe virAdhanA thAya. have AvA dharmakAryamAM vaLI prAyazcita zuM ? vAta kharI. tame uttama kArya karo temAM je virAdhanA thAya te tyAga karavA lAyaka che tethI prathama iri yAvahiyA kahI paDikame ema zAstrakAre rAkhela che. temAM siddhAMta e che ke jagatamAM je je prANIo che te sarvane keIthI ghAta thAya nahi, ke temane pIDA karI zakAya ja nahi. vAta kharI, mArIe nahi, paNa dAbI rAkhIe. te tenA mATe kahe che ke koIne hukamamAM paNa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamu adhyanana 4: samyaktva - 155 rakhAya nahi. jagatamAM sarva prANIo svataMtra che tethI kASThanI pazu tAkhedArImAM kAine rAkhavAnA nathI. koIne paNa tAbedArImAM na rAkhavAtu jaitazAsananuM pharamAna have gurune vaMdana karI temAM sIdhu ja matyaeNu vAmi' kahe te cAle te? tA kahe che ke nA. prathama Aimi...pa6 melI AjJA mAge che ne ! sukhazAtA pUchavAmAM prathama cchikAra......pa6 khelI AjJA mAge che. te zu ? kaho ke praznanA uttara levA jeTaluM khANu paNa nathI. ApanI IcchA hoya te ja uttara ApeA. ahI vicAro ! phakta sukhazAtAnA uttaranI pharaja pADavA taiyAra nathI. mAtra sukhazAtAnA praznanA uttara devA ke na devo tenI pharaja nahi, mana mAne te ja javAba Ape ! ahIM khIjA upara hukama nAMkhavA mATe zAstrakAra keTalI sAvacetI rAkhe che. dasa sAmAcArImA prathama IcchAkAra nAmanI batAvI che, eTale je kaI kare karAvo te hukamathI nahi. jema riyAvahiyAmAM paNa icchakAreNa sadisaha........kholIne paDikkame' kahe tyAre pAchA cchi pada khAle che, tevA pado jaina zAsanamAM jage jagA para mUkelA che ane tethI A eka ja zAsana evu che ke koInI upara koI paNa hukama na kare. evA siddhAMtane mAnanAruM A jaina zAsana che. sacitta parigraha pado rahyA che. :: jaina zAsanamAM tamAma kriyAmAM phaccha...vigere are, sAmAyika levAmAM paNa te pade rAkhyA che. have na anhA *thavyA" padane je na samaje tene krUjyuM 54 na game paNa je manuSya khArIka dRSTivALA hAya ane jitezvara mahArAjane kharekharA devapaNAtA siMddhAMta abAdhRitapaNe samajatA hoya tene dareka vacana jaina zAsananI nizAnIrUpa lAgaze. AthI kAie kASThanI paNa AjJAmAM rahevAnuM che ja nahi tema AjJA calAvavAnI paNa nathI. have gAyA, besA para AnA kANu calAve che temaja tee AjJA kayAM mAne vAta kharI pazu jene vADA ke makAna hoya tenA kabajAmAM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna te kahevAya tethI kahevAya che ke "ra kveitakaar" eTale duHkhI na karavA, ane tethI sacitta parigraha judo kahevuM paDe. jAnavarone tADanatarjananI manAI jagatamAM sacitta ane mizra e be ja parigraha kahelA che. je jIva heya te zarIravALe heya, te mizra heya ane ekaluM zarIra te acitta gaNAya. A be prakAre ja parigraha heya. arUpI jIva te grahaNa karI zakAya ja nahi. ahIM pudagala joDe jIva rahela hevAthI jIvane sacitta parigraharUpe mAnya che. zarIranA puduMgalene mitratA na gaNI, paNa te zarIranA pulone sacetana tarIke mAnyA che, kAraNa ke siddhAMta e che ke koI paNa chava zarIrane dhAraNa karanAra hoya tene kabajAmAM rAkhI zakAya nahi. AthI tADanatarjananI manAI, hukama karavAnI manAI. pitAnA tarIke gaNunI paNa manAI have amArAM paNa nahiM gaNIe paNa khADe khAdI daIe ane Ave tema emAM paDe te cAlene? AmAM ame hukamAdi karatA nathI. vAta kharI. ene lAkaDIthI na mAro, hukamamAM na lo, kabajAmAM na le tethI jaina zAsanane siddhAMta mAnya ema nathI paNa evo koI paNa prayatna na karavo ke je prayatnathI e jene paritApa-du:kha utpanna thAya. picakArI daIne prANa na kaDhAya, ' '' jagatane sarva je kilAmanA karavA lAyaka nathI ane tethI kliAmanA na karavI te prabhune hukama che. have jema picakArI mAravI temAM hukama, tAbedArI ke pIDA kaMI paNuM nathI, telamAM mAkha paDe ke khalAsa thAya tema karI le, picakArI daIne prANa kADhI nAMkhe te sthiti A zAsanamAM nathI mATe kahe che ke "ra devadA" chavitano nAza kaI paNa prakAre na thAya. nAza thAya tevo upayoga koI paNa jIvane na kare. AvI rIte pAce prakArathI chanI hiMsA aTakAvavI. A pAMca vastu prANa, bhUta, jIva ane sarva rUpanI samajaNa ane tIrthakaranuM devapaNuM, paMcamahAvratadhArInuM ja gurupaNuM kema ane temane Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM adhyayana 4: samyakRtva 157 prarUpeleA ja dharma kema ? A sava vAta sudharmAsvAmI konI AgaLa kevI rIte kaheze te aMgre jaNAvAze. nyAkhyAna: 37 dharma pAmyA agAunI jIvanI pravRtti srakAra mahArAjA zrImAna sudharma svAmIjI jaMbUsvAmIjI za AgaLa AcArAMga sUtranI racanA karatAM thakA AmaLa jaNAvI gayA ke bhagavAna mahAvIre jagatanA upakArane mATe je saMdezA ne Adeza kahelA te ja saMdezA ne Adeza huM ahIM kahuM chuM. e meM upajAvelA nathI. bhaktoe temanI mahattA khATI gAi nathI. sAkSAt bhagavAna mahAvIre cokhkhI bhASAmAM te yuktithI jagatane sa MdezA jaNAvyA. kyA saMdezo ? pahelAM bhagavAna mahAvIra mahArAjA jaNAve che ke dareka bhavamAM, dareka jAtimAM AhAra, zarIra, kriyA ane tenA viSayA jANavAmAM, tapAsavAmAM, meLavavAmAM A jIva tatpara thayA che. jIvanA badhA bhavA vicArIe, dharmAMte nahi jANanArA jIvo tarapha najara karIe te zuM mAlUma paDe ? ApaNe dhama nhAtA jANatA tyAre ApaNe savAre UThIne rAte sUie tyAM sudhI zu karatA hatA te pravRtti tapAsA ! ApaNe zI pravRtti karatA hatA ? AhAra, zarIra, iMdriye! vigere pAMca pravRtti cAlu hatI. je pravrutta jagatanA jIvAnI che te pAMca pravruttimAM pravRtta rahetA hatA. ApaNe dhama nhotA pAmyA tyAM sudhI A pAMca pravrutti hatI, te sivAya chaThThI na hatI. janmathI ghaDapaNa sudhInA pravRtti bhagavAne jaNAvyu ke AhAra, zarIra, chidrayA, tenA viSayA ane sAdhatA e pAMcane jANavAnu, sAdhavAnu ApaNe anAdi kALathI rAkhyu che. chekaruM janme tyArathI dhAvaNuM hoya tyAM sudhI * mA, mA' kare paNa jyAre goThiyAmAM joDAya tyAre mA tene khALavA jAya. je " Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna jIva pahelAM "mA, mA, mA karate ane AgaLa gAyAmAM joDAte, te jyAre bhaNavA beTho tyAre mAne temaja gaThiyAne cheDIne teNe mAstarane pakaDyA ane be akSara bharyo tyAre vepAramAM joDAyA. pachI gharaDe thayo tyAre mA, gaThiyA, mAstara ke dhaMdhAnI gaNatarI na karatAM bhAre Ama ne mAre tema" ema kahe che. - bhAbhavanI rakhaDapaTTIthI ceto ! A jagatamAM dinacaryA, mAsacaryA, varSacaryA na dekhatAM jiMdagInI caryA dekhe. anAdi kALathI tame ahAra, zarIra, Idi tenA viSaya ane sAdhanomAM evA te paloTAI gayA che ke tenA tarapha jovAnuM mana thatuM nathI. tenAM sAdhane te dUra rahyAM paNa tene jANavAne thaIma paNa tamane maLatuM nathI mATe bhagavAna mahAvIre pahelo Adeza e kahyo ke A jagatamAM tame tamane juo ! huM A bhava rakhaDate chuM te juo ! huM bhabhava rakhaData chuM te joze te tarata cetaza ! . khasa khaNue ne baLatarA thAya temAM nakha javAbadAra ? * jagatamAM be prakAre cIja bane. kAM te pitAnI ne kAM te pArakI. tema A jagatanAM jIva kAM te potAnI meLe bhaTake ke pArako bhaTakAve. ApaNe khasa khaNIe ne baLatarA thAya temAM nakha javAbadAra che. khasa khaNavAthI je lehI vikAra thayo temAM ApaNI icchA nathI, bIjAe te karela nathI. ApaNe hAtha kabajAmAM na rAkhyA tethI ApaNe ja ApaNuM kRtya karyA che. mana ane IdriyonA kabajAmAM phasAyelo AtmA A jIva pitAnI meLe bhavacakramAM khaDe che. bIjo koI ene rakhaDAvate nathI paNa pitAnA kRtyathI ja e rakhaDe che, mATe zAstrakAre bIjA adhyayanamAM jaNAvyuM ke mana tathA pAMca ikiye pADozInI cAle ja cAle che te te zuM ukALavAnA che? A mana mAMkaDuM che. vaLI uddhata paiDA para caDavuM che te pachI mAMkaDAnI ane uddhata gheDA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADatrIsamuM adhyayana 4H samyaphavA 1pa0 nI mAphaka ja thAya. have bIjA adhyayanamAM batAvyuM ke jo tAre AthI bacavuM hoya te mana tathA idriyanA kabajAmAM na jA! A AtmA mana ane indriyanA kabajAmAM phasAI paDe che temAM tenI vArI kayAM Ave ? AtmA idri ane mananI sobata na kare to tene phasAvAnuM nathI. paNa tenI pAse eka paNa cIja nathI ke te mana ane indrimAM phasAI na paDe. jema vANiye bAMDiyAnA ToLAmAM "A phasA bhaI A phasA bole che tema saMjJI paMcendriya jIva mana ane IdriyamAM phasela hoya tyAM sudhI te e phAMsAmAMthI nIkaLavAnuM nathI e cesa che. mATe zAstrakAre kahyuM ke Ikine anukULa viSaye maLe te nAkhuza thavuM nahi, saMjJI paMcendriya mana vagara cAlI zakatA nathI, koI paNa jAtivALo chava Idriya vagara cAlI zakato nathI. IdriyanI pravRtti ane mananI pravRtti hamezAM rahevAnI che. idhine anukULa viSaya hoya te paNa "A phasA" ema tuM kahe, | karmanI bAjIne samaja! - have saMvegamAM mokSAbhilASA thAya. nivedamAM cAre gatinA sukha Ave te phasAmaNa ane duHkha Ave te paNa phasAmaNa anukULa hoya te paNa phAMse ne pratikULa hoya te paNa phAMsa. AtmAne jANanAre sarva pravRttimAM A phasA gaNe tene ja samakti hoya. mATe trIjA adhyayanamAM kahyuM zItoSNa. cAhe te anukULa maLe, cAhe te pratikULa maLe te paNa tuM phasA nA ! anukULa maLe che ane pratikULa maLe te paNuM te tArI bAjI nathI. have tuM karmanI bAjIne samaja ! keine kroDa maLe te koIne koDa jAya paNa cepaDAmAM lakhavAnuM nathI ne ? AtmAne sarvArthasiddha jevA sukha maLe athavA to nArakInAM duHkha maLe te paNa AtmAnA copaDAmAM lakhavAnuM nathI. * AtmAnI pitAnI traNa cIjo AtmAnI pitAnI traNa cIjo che. samyagdarzana, samyajJAna, samyaphacAritra. samyagdarzana suMdara che tethI te samakti kahevAya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna samakti zabda je zAstrakAra ane ApaNe kahIe te te sammAnaneja kahIe chIe. samyagdarzana hoya teA jJAna ane cAritranu suMdarapaNuM che, paNu samyagdarzana na Ave tyAM sudhI sabhyazUjJAna ane samyak cAritranuM kAMI nahi ? sabhyagnAnamAM suMdarapaNu che te potAnA dharatu nathI. samyak cAritranuM suMdarapaNuM te potAnA dharanuM nathI paNa samyagdarzananuM je su MdarapaNuM te potAnA dharanuM che. sudeva, suguru ane sudhanI ja mAnyatA tame jinezvara bhagavAnane deva mAnyA, sugurune guru mAnyA ane bhagavAne kahelA dharma mAnyo, te ceksa tamArA kulAcAre ja, A mAnyatAe samakti che. khIjAne eTale kudeva, guru ane dharmAMte samajIne kudeva, guru ane kuma tarIke mAneA ane sudeva, suguru ane sudhane samajIne sudevAdi mAne to samakti, bALaka ramakaDA tarIke sAcA hIrAne pakaDIne pachI kAcane hIrA tarIke pakaDe che. kAi vakhata baLAtkArathI ke game te rIte kudeva, kuguru ane kudharmAMte mAnIe chIe. paNu kharI vAta e che ke sudeva, suguru ane sudharmane kiMmatI samajIne sAcA mAne to ja samakitI. kudeva, guru ane kudharmAMte kudeva, kuguru ane kudharmanI kiMmata pramANe ja samaktiI mAne. jeee UThore murAri' kahI, mUra nAmanA daityane mAryo tethI paramezvara mAnyA teoe mArajhUDa, cArI cakArI vigerethI potAnI mahattA gavarAvI che. govALiyAnI srIonA cIra cAranArA paramezvara ! muktAvalinA maMgalAcaraNamAM kRSNane vidvAne namaskAra karyAM che, temAM jaNAvyu` che ke navA aSADa mahinAnA kALA varasAdanA vALA jevI kAMtivALA, govALiyAnI juvAna strIenA paheravAnA sIra ( dhAdharA, sAllA ane ceALIe ) cAranArA. temane paramezvara mAnyA ? zu paramezvaranI mahattA govALiyAnI strIonA dhAdharA ane sAllA vagere cAravAmAM che? kaye raste paramezvarapaNuM mAnyuM ? jaina Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM ] adhyayana 4H samyakatva 161 zAsane jagatanA devothI vilakSaNanI rItie paramezvarapaNuM mAnyuM che. jagatanA jIvane bacAvavAnI rItie ja paramezvarapaNuM mAnyuM che. udeva ane devanuM svarUpa : nATakiyA tarIke zeSanAgane gaLe vIMTALavAmAM mahattA jaNAvI. evAne te kudeva ja mAnavA paDe. jenI mahattA AkhA jagatanA jIvone aMge ahiMsA kahevAnI che tethI temane sudeva mAnavA ane jenI aMdara AvI ahiMsA nathI temane kudeva mAnavA saMgama je upasarga karanAre, jeNe AbarU upara hAtha nAMkhe, jeNe tapasyAnA pAraNA aMge ADakhIlI nAMkhI, tevA pratye paNa tIrthakara bhagavAna zuM vicAre che ? A bIcArA jIvanI gati zI thaze? jene jagatanA rakSaNane aMge mahattA levI che ane jene jagatanA DhaDherA tarIke mahattA levI che te tenI mahattA konI mAnavI ? je karmane nAza karavAne mudo koI paNa jagAe rahela hoya te te sudevamAM ja che, tethI temane paramezvara kahevA te pramANe ahIM samyaktvanuM svarUpa jaNAvyuM. te pachIne adhikAra AgaLa jaNAvAze. - vyAkhyAna : 38 - tamArA saMsArane cheDe kema AvatuM nathI ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna sudharmasvAmIjI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI racanA karatAM thakA ja bUsvAmIjIne kahe che ke-trilokanAtha tIrthakara bhagavAnazrI mahAvIre je kahyuM te pite AcarI, phaLa prApta karIne yukti, dalIlathI samajAvI, jaNAvyuM te meM sAMbhaLyuM che ane te huM kahuM chuM. tyAM kahe che ke prathama e saMdezo kahyo ke mahAnubhAvo, tame anAdikALathI AhAra, zarIra, IkiyAdi mATe kALajI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna rAkhanAra te che ja. tenI kALajI koI bIjo karAvatuM nathI. ApoApa tame dareka bhavamAM khuda pite tenI kALajI rAkhe che. have te kALajImAM je tattva maLI zakatuM hoya te tame kaho ! anaMtAnaMta vakhata anaMta bhavomAM AhAra, zarIrAdi temaja ikriya ane tenA viSayanI kALajI rAkhavA chatAM tene cheDe AvyuM nahi. bhavasAgaramAM rakhaDAvanAra kezu? - temAM prathama vicAro ke AhArAdinI kALajI rAkhavAthI saMsArane cheDe Avate heta te te kayArano ya AvI jAta. kaI kALajI rAkhavAthI saMsArano cheDe Ave ? A mAro AtmA bhavabhava rakhaDavAvALe che, AthI tenI kALajI karUM te ja saMsArane cheDe Ave, paNa te kALajI tame koI dina karI ja nathI. have jamInathI khetI kharI paNa ekalI jamIna levAthI kaMI na vaLe. eTale jamIna laIne besavAthI vagara khetIe kaMi keIne nibhAva na thAya. have jamIna levI jarUrI che paNa sAthe kuTuMbanA nibhAva mATe khetI Adi kriyAo karavI paDe. have ahIM huM kALajI karuM paNa te ekalI kALajI kAma na lAge. tenI sAthe huM bhavasAgaramAM rakhaDuM chuM ane te zAthI? rakhaDAvanAra koNa? e vigere vicAravuM joIe. mAruM mana ane Idriye ja mane rakhaDAvanAra che. * prabhune mAthe ja janmamaraNAdanI javAbadArI ? have anya sarva mate e sthitimAM che ke prabhu janma Ape, sukhaduHkha paNa prabhu ja Ape, dhanamAla paNa e ja Ape, mAMdAsAjA paNa e ja kare, mAre te paNa bhagavAna ja! paNa jaina zAsanamAM eka paNa cIja bhagavAnanI jokhamadArIvALI nathI. have ahIM jokhamadArI konI ? tira matamAM te paramezvaranI jokhamadArI hatI te khaseDI paNa ahIM tame jokhamadArI konA upara nAMkhaze ? koIne koIe paththara mAryo ane temAM nAma bIjAnuM levAya te pachI te mANasa lucco gaNAya eTale pote tophAna kare ane nAma bIjAnuM levAya te julama Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM] adhyayana 4 : sabhyazrva 163 mAM jIlama gaNAya. tema ahIM janmamaraNAdinI javAbadArI ane jokhamadArI potAnA ziranI hovA chatAM bhagavAnanAM zire nAMkhavI te te moTAmAM moTA jIlama gaNAya. ahIM sAmAnya manuSyanu' nAma levAmAM thoDI jokhamadArI ane khIjA moTA manuSyanA nAma upara Aropa mUkavAthI vadhu jokhamadArI ane prabhunuM nAma levAthI te jokhamArI vadhu bane che. ahIM janma, maraNa, ka, sukha, duti ke sadgati A sarva vAtA. potapotAnA kamate lIdhe ane che ane te prabhunA nAme je nAMkhe tenuM nAma ja mithyAtvI. samitI jIvanuM lakSaNa A saMsAra have je jokhamadArI pAtAnI hoya te potAnA upara caDAve te samajavuM ke A vaDe samakitI che. have cakramAM AvatI upAdhie ane te aMge karavA paDatA janmAdi aMge anya kAI paNa javAbadAra nathI paNa ApaNe pote ja javAbadAra ane jokhamadAra chIe. have jema kAine dastAveja karI ApIe temAM javAbadAra ane jokhamadAra ApaNe ja chIe tema ahIM ApaNA karelA karmAMne aMge javAbadArI ane jokhamArI ApaNI potAnI ja gaNAya. have te aMge jAvyuM ke-tu A bhavacakramAM je rakhaDe che temAM tArI ja javAbadArI ane jokhamadArI che. ahIM ane kema ? tA kahe che ke--karavAnA vakhatanI javAbadArI tArI che tema bhogavavAnA vakhatanI javAbadArI paNa tArI ja che. IkriyA ane mananA cALAnu pariNAma have ahIM peAtAne zireja javAbadArI ane jokhamadArI che to pachI ema karyuM. kema ? to kahe che ke mANasa niddhi thAya, gAMDA thAya, tyAre potAnuM mAthuM pote ja phADe che ane chAtI paNa pote ja phUTe tema ahIM te karmo tuM pote ja karanAro hovAthI javAkhadAra ane jokhamadAra tu' ja che. have te javAbadArI ane jokhamadArI me kema uDDAvI ? to kahe che ke-iMdriyA ane mananA cALAnA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kAraNe? ikiye ane mananA cALAe tuM cAlyo, viSayane AdhIna banI te pramANe tuM varyo ane mananA vikalpoe caDhayo mATe ja javAbadArI ane jokhamadArI uThAvIne bhogavavI paDe che. have ahIM jIvane janmamAM bhaTakavAnI javAbadArI ke jokhamadArI vahoravI paDe che te phakta mana ane Idriyone AdhIna banavAthI ja vahoravI paDe che. jagatamAM be prakAranA zIta, uSNa have jagatamAM keTalIka vastuo koInI karelI hoya che paNa keTalIka te sAdhAraNa banelI hoya che. jema tApaNuM karavAthI garamI thAya te banAvelI kahevAya, paNa garamInI sIjhanamAM-RtumAM te garamI svAbhAvika thAya che tenA aMge zuM thAya ? te UkaLATamAM te mAtra pitAne bacAva karIe paNa duniyAnA ukaLATa mATe kaMI na banI. zake. have jagatamAM TADha, taDake, zIta ane uSNu te baMne prakAranA che, eka te navA thatA ane bIjA Rtune AdhIna banatAM. have temAM tune AdhIna thanArA je TADha taDako tene nAbUda na karI zakIe paNa je ApaNane zaradI lAge te ukALo pIIe, garamI lAge te - paMkhAne paNa upayoga karIe; paraMtu jagatanA aMge kaMI na bane. have ahIM mana ane Idriyo te RtunI mAphaka che eTale te jagatamAM lAgelA mana ane idine khaseDI zakIe tema nathI. ISTa mAM rAjI na thavuM, aniSTamAM nokhuza na thavuM ' - have je mana ane Ikiye che e te vaLagelA ja che. tene khaseDavA mAMgIe te paNa khase tema nathI, have cAre gatimAMthI koI paNa gati manaIdriya vinAnI nathI, temaja koI jAti evI nathI ke jene Idriya na hoya. have ahIM AtmAne mana ane Idriya lAgelA che tenI javAbadArI ke jokhamadArI zI rIte baMdha karavI? te kahe che, ke-mahAnubhAva, jema Rtune aMge thatA banAvone aMge ApaNo bacAva karI zakIe chIe tevI rIte ahIM paNa mana ane iMdriyane tuM rokI nahi zake paNa tAre tene bacAva karavAne. have Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM] adhyayana 4H samyaDva 165 te kai rIte? te kahe che ke iMdriyAne anukULa viSayA Ave tyAre tuM kUdIza nahi temaja tene pratikULa viSayeA maLe tyAre tu nAkhuza thaiza nahi. eTale jo tuM rAjI ane nAkhuza nahi thAya to te vAMdhA nahi ja Ave. eTale iSTamAM rAjI nahi thAya, aniSTamAM tAjI nahi kare to pachI tArA AtmAne tu sthira rAkhI zakIza, mAkSamAmAM prathama mULa kAraNa zuM? have meAkSane pAmavA aMge AvatA aMtarAye khatAvI tene dUra karavAnA rastA batAvyA paNa meAkSanA raste to khatAvyA ja nahi. have dhADa ke lUMTAru baMdha thavA chatAM sAme gAma pahoMcI gayA ema te nahi. e to javAnA prayatna karIe te ja khane. have ahIM iMdriya ane manarUpI lUMTAru ane dhADDapADuone jItI na zakIe tyAM sudhI ApaNe meAkSamAM na pAmI na zakIe. have prathama mokSamA mATe jaNAvyuM ke--prathama samyagdarzana joie. ATalA badhA zAstrAmAM ekalA nane ja samyak kahevAya che paNa jJAna ke cAritrane koi samyak kahetuM nathI. samyajJAnuM AvyA chatAM meAkSane vAra lAge che. sabhyazcAritra AvyA pachI mokSamArgane vAra lAgatI nathI. jagatamAM khyAla che ke dANo te bIja, aMkurA ke cheDamAMthI na thAya paNa te te te phaLamAMthI thAya, chatAM jagatamAM to dANAnu kAraNa bIja ja kahevAze. ahIM khIjanuM sthAna go che paNa te sarvanuM kAraNa bIja che. have ahIM meAkSanA aMge kAraNa samyajJAna ke samyakcAritra bhale hAya paNa te baMne vAnAM thAya zAthI? tA kahe che ke--samyagnAna paNa samyagdarzana vinAM anatuM nathI, have samyacAritra te paNu samyakttAna vinA na ja bane. ahIM mULa kAraNu samyagdarzana che, ane te ceAthA adhyayanamAM jaNAvyuM. sudevane oLakhavA zI rIte ? have sAmAnya rIte sambaMgazananuM lakSaNa karatAM kahyuM ke sudevAdine mAnavA te, vAdi tavAne te rUpe mAnavA tenu nAma Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrIAcArAMgasutra [ vyAkhyAna samyagdarzana. A vAta kahIe chIe ane tenI nA nahi paNa jinezvara mahArAja janme tyAre kapALamAM ema te! lakhela hetu nathI, ke sudeva. hAthI, dheDA, svastikAdi laIna hoya che. paNa tIrthaMkarane sudeva tarIkenuM laMchana nathI. pachI oLakhavA zI rIte ? ahIM kudarate sudeva tarIkenA akSare temanA kapALamAM lakhyA nathI. have te ja sudeva ane khIjA kudeva e kema bane ? have rekhAne te! je jANavAvALA hoya te ja jANe. sudeva tarIke . je tIrthaMkara hoya tene rekhA 1008 hAya ane te jANavAvALA hoya te ja jANe. have ahIM tu jANe tevI rekhA batAvIe. ahiMsAnI eka sarakhI prarUpaNA kare te ja sudeva jenI A prarUpa hoya ke jagatanA je sa bhUtA, prANA, veA, saaA e koine koie mAravA lAyaka nathI. tAbedArI lAyaka aLAtkAra karavA lAyaka ane duHkhI karavA lAyaka paNa nathI. Ave siddhAMta jeneA hoya tevA je kAi paNa hoya te sarvamAnya che. amAre kRSNa, buddha, mahAdeva Adi vyaktithI vera nathI. bhagavAna tIrthaMkara sudeva che ane te kudeva thaI jAya ane brahmAdi je kudeva che te sudeva thaI jAya tenI amane paDI nathI. paNa darekanI prarUpaNA eka ja sarakhI hoya. kai prarUpaNA ? je upara kahI te ja prarUpaNA jenI hoya te ja sudeva, amAre mAnya che. pachI te kRSNu hoya ke mahAvIra hoya tenI phikara nathI, tItha karazanI stavanA zAthI? have ahIM jagatanA ma` prANIo jIvavAne mATe hakadAra che. kAine paNa tene aMge baLAtkAra karavAne, tene tAbedAra karavAne ke mAravAnA haka nathI. have ame tItha kara mahArAjane stavIe chIe. zAyI ? jenA vacanamAM abhayapaNAnA Adeza che, tADana-tanane nAza karavAnA, pIDA baMdha karavAnA ane aMtamAM maraNu baMdha karavAnA Adeza che tethI ja ame emane stavIe chIe. ahIM vyakita upara Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva 167 saMbaMdha nathI paNa AvAM vacanonI prarUpaNa karanAra koI paNa hoya te te sarva mAnya che. jinezvara devanI pUjAne virodha nathI have ahIM keTalAko kahe che ke-sarva bhUte, prANIo, Adine mAravA nahi, temane kilAmanA karavI nahi, temane tAbedAra karavA nahi ema kahIe te pachI pUjA karavAnuM bane ja kyAMthI? paNa vicAra ke koI paNa pUjA karanAro ema to nathI ja kahetA ke mane A jene mAravAne haka che ane tema mAnIne koI pUjA karatA nathI. itaromAM te yajJane mATe pazuo mAravAne haka che kAraNa ke yajJamAM homavA mATe ja pazuo Izvare banAvyAM che. ema te haka che ema manAya che tyAre ahIM jaNAve che ke-jagatanA sarva jI paikI kaI ne koIe mAravAne haka nathI, koIne tAbedAra karavAne ke pIDA karavAne ke baLAtkAra karavAne haka ja nathI. have je AnAthI pUjA viruddha hoya te A sUtra pANImAM palALavA kAma lAgaze. kevI rIte pANImAM palALavuM vAta te samajAvo ! - ahaMta bhagavaMtamAM ahata eTale zuM ? atIta kALamAM thayela ane vartamAnamAM che ane bhAvi thaze. te sarva ahaMta bhagavaMte. ahIM ahata zuM? te kahe che ke-ATha prAtihAryarUpI pUjA je Idro viMgere kare tene lAyaka, have je pUjA A sUtrathI viruddha heta te "ahaMta' zabda kahevAnuM banata ja nahi. vaLI azaka vRkSa, divya dhvani, Asana, cAmara, siMhAsanAdi A sarva vAyu AdinI hiMsAmAM ke parigrahamAM Avaze. pachI ahaMta" zabda bolavAne vakhata kayAM rahyo ? kahe tattva emAM che ke jeo jagatanA jIvone haNavA AdimAM haka dharAve che tenA niSedha mATe A sUtra che ? ane tethI "haMtavyomAM tavyapratyaya zAstrakAre vAparela che, eTale haNavAne lAyaka che ema nahi. paritApa karavAne lAyaka che ema nahi te je lAyakAta mAnelI hoya te tenA aMge ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna te kahe che ke hiMsAdinA aMge lAyakAta ane haka mAnelA hatA tene niSedha karyo mArI nAMkhavA AdinA hakene niSedha have ahIM saMjamanA mATe nadI UtaravI paDe te pachI nadI UtaravAno niSedha paNa A sUtra ja karaze ne ? " rabdha pANIvALo smA" nAM paccakakhANa karelA sAdhuo nadI UtarI zI rIte zake ? A sUtra vidhirUpa che, ane tethI je yegyatA hatI tene niSedha karyo. ItaromAM te kRSNa mahArAje kaMsane mAre ja joIe, mAryo te ThIka karyuM ema manAya che. ahIM tema nathI. ahIM te mArI nAMkhavA AdinA hakone niSedha karela che. vaLI kudevAdinI vAtane na samaje tene zuM kahevuM ? samyakata te ekalA devanuM ke guru ane dharmanuM paNa kharuM? have ahIM samyaphata kahevAnuM che te pachI te ekalA devanuM ja ke ? guru ane dharmanuM paNa kharuM ke nahi? vAta kharI. devanuM samakti jaNAvyuM paNa tevI rIte guru ane dharmanuM paNa samaphata kahela che ane tethI adhyayananuM nAma samyaktva rAkhela che. have vAta kharI che paNuM eka vAta dhyAnamAM rAkho ke prathama jagatamAM apekSA konI ? devadArA dharmanI utpati ke dharma dvArA devanI agara gurudvArA devanI utpatti ke devaThArA gurunI utpatti ? A traNa tattvatrayImAM prathama utpatti konI ? te kahevuM ja paDaze ke deva jayAM utpanna thayA hoya teo zuddha AcArane prakAze ane tenuM AcaraNa thAya tenuM ja nAma dharma. zuddha AcArane kahe te deva. deve kahelA AcArane pracAra kare te guru ane tevA zuddha AcAranuM pratipAdana tenuM nAma ja dharma deva, guru ane dharma eTale zuM ? have jagatanA sarva jI eka sarakhA che ane koI koInA upara baLAtkAra karavA hakadAra ke tene tAbedAra karavA svataMtra nathI. have AvA dhamane kahenArA te ja deva che, ane tene pracAranArA te ja " Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADatrIsamuM ] adhyayana 4H samyava guru che. have ahIM dharmanI kiMmata vadhu che ke ? motInI kiMmata pA ne aMge, hIrAnI kiMmata tejane aMge. senAnI kiMmata kakSane aMge che, ahIM pANI, teja ke kaSa levA devAmAM kAma nathI lAgatA paNa te metI, hIrA ke senuM je AdhArarUpa padArtho che te ja kAma lAge che paNa AdheyarUpa gaNAtA pANI, teja ke kaSanI levaDadevaDa kAma na lAge. have dharmane AdhAra guru ane deva che tethI prathama devanuM svarUpa batAvyuM tyAra pachI ja dharmanuM svarUpa kahyuM ane gurunuM svarUpa Ape Apa AvI gayuM, kAraNa ke devanA kahelA AcAra pramANe varta te ja guru kahevAya. khare dharma kayo? have ahIM sarva jI paikI koIne mAravA nahi kahe te ja khare dharma che. dharmane mATe te sAmAyika, pratikramaNa ke piSadhAdi gaNAya che paNa A dharma kyAMthI kADhyo ? vAta kharI paNa sAmAyikAdi dharma zAthI? te kahevuM paDaze ke AvatA karmo rokavA ane AvelA karmone rokI devA. jema koI mUrkha kahyuM ke AMbAnI kerI khAvA kAma lAge. mora kAne mUkavA kAma lAge, lAkaDuM pATiyA mATe ane pAMdaDA teraNa mATe vaparAya, paNa A je mULiyAM che te binajarUrI che. koIne paNa khAvAnA kAmamAM ke bIjA koI paNa kAmamAM A mULiyAM AvatAM nathI. have mUrkha ahIM Ama ja bele. samaju che ke pAMdaDAM, phaLa, mera Adine kAmavALI cIjo gaNe khare paNuM mULa vinAnA jhADamAM te te pAMdaDAM, mora ke phaLa kaMI ye na rahe, e samaje. je mULiyuM na hoya te phaLa karamAI jAya, mora ke pAMdaDAM ke jhAMkharAM kAMI paNa na rahe. - dharma binajarUrI kezu kahe che : - ahIM jagatamAM koI AvuM vicAre te tene mUrkha ja kahIe. kevuM vicAre te mUrkha kahIe ? kherAka, pANI, vastra, makAna Adi " sarva jarUrI cIje che te kAma lAge paNa A dharma ja evI cIja Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna che ke je khAvA, pIvA, paheravA, oDhavA, pAtharavA ke bIjA koI paNa kAmamAM lAgatI nathI tethI te binajarUrI che. AvuM bole koNa ? ahIM khAvApIvAnuM, oDhavApAtharavAnuM ane vAvata dhanamAla, makAnAdi maLe che ke puNyathI ane te jarUrI cIja che, binajarUrI nathI. dharma jarUrI chatAM phaLa zuM? Ama dharma jarUrI chatAM tenuM phaLa zuM ? khAvApIvAnuM meLavI Ape tethI jarUrI kahe che ? te kahe che ke gheDe zabda padArtha rUpa che tema te jarUrI hevA sAthe potAnuM svarUpa jaNAve tema ahIM dharma zabda pitAnuM svarUpa kahI Ape che. samaju samajI zake ke durgatie javuM nahi ane sadagati maLe eTale mAre Avate janma bagaDe nahi. Avate bhava sudhare e dareka vivekInI jijJAsA ke icchA heya. AvI be IcchAne tRpta karanAra dharma ja che. te vinA bIjI koI cIja nathI ke je e be icchA tRpta kare. have te "dharma" zabda zAthI ane kyA dhAtuthI bane te aMge javAze. vyAkhyAna: 39 : . "huM keNa" e jANavA prayatna karyo nathI.. zAstrakAra mahArAjA zrImAna sudharma svAmI zrI aMbU svAmIjIne AcArAMgasUtranA adhyayanane jaNAvatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke "he jaMbU, trilokanAtha tIrthakara mahArAje jagatanA uddhArane mATe je Adezo ApelA che te meM sAMbhaLelA che te kaNekaNuM sAMbhaLyA che ema nahi paNa sAkSAta sAMbhaLyA che. vaLI te temaNe hetu, yukti, daSTAMtAdithI kahIne sAbita karyA che. vaLI tene AcAramAM mUkIne phaLaprApti sudhI AcaraNa karIne te saMdezA jaNAvelA che. prathama saMdeze e Apyo Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM | adhyayana 4: samyaktva 171 ke tame anAdi kALathI AhAra, zarIra, iMdriya ane tenA viSaya ane sAdhanane jANe che ane tenA aMge ISTa-aniSTarUpa pravRtti kare che paNa tame koIpaNa bhavamAM tamane potAne jANavAno prayatna karyo nathI. "huM koNa? e jANavAno prayatna tame eka bhavamAM karyo nathI. | sarva sthaLe anaMtI vAra janma maraNa, have tamane tame jANo. emAM. jANavAnuM zuM ? te kahe che ke- - mAro AtmA judA judA bhavamAM judI judI rIte utpanna thavAvALo, che. dareka bhavamAM utpatti dhyAnamAM le te jaNaze ke A jIva keTalI jage para utpanna thaye tene pAra nathI. tethI kahIe chIe ke AkhA jagatamAM tevuM sthAna ke kula, nathI ke vaLI vALa ke tene agra bhAga ke temane khUNe paNa e nathI ke jyAM sarve jIva utpanna thayA na hoya agara maryA paNa na hoya. arthAt jagatanA sarva jIvo cauda rAjalokamAM vALanA agra bhAganA khUNA jevA sthAnamAM na gayA hoya, vaLI te anaMtI vakhata na janmyA hoya ke maraNa na pAmyA hoya evuM koI sthAna ja nathI. - hAthanA karyA haiye vAge che. - A AtmA anaMtI vakhata utpanna thayuM che. have te thayo zAthI? zuM te baLAtkArathI janme ke baLAtkArathI cIda rAjakamAM khaDe? te kahe che ke-nA. A jIva potAnAM kRtyanA pratApe ja rakha ane janme che. A jIvanA aMge koI kuTuMbI, Izvara ke anya koI jokhamadAra nathI. sArAM ke narasAM kRtyone aMge javAbadArI ke jokhamadArI jIvanI potAnI che paNa anya koinI ke paramezvaranI. nathI. have jyAM jIvanI pitAnI jokhamadArI che te pachI A . rakhaDavAnuM kAma zA mATe karyuM ? vAta che kharI. jIva aDavAnuM kAma , kare nahi, paNa jema ravaiyAne svabhAva lAkaDAne hovAthI cIkAzane pakaDe paNa huM tene vaLagIne bhamAve tyAre cIkAza maLavI te. dUra Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna rahI paNa te dahIMne ja mathI nAMkhe. arthAta raye deraDAnI cAle cAlIne dahIMnI goLIne mathI nAMkhe, tema A jIva janmamaraNanA svabhAvavALo nathI tema tene tevI Teva keIe pADI nathI paNa hAthanA ryA haiye vAge eTale mana ane Idriyane tuM kabaje rAkhatuM nathI ane tenA pariNAme teM anaMtA janma ane anaMtA maraNe karyA che. have A jIva mananA vege ane indriyonA cALe na cAlyo hota to A janmamaraNa karavAnuM baMdha thAta paNa ahIM te mana ikiyanA cALe cAlavAthI khaDavAnuM banyuM che. have eka paNa janma e nathI ke jemAM te mana ane indriya lAgelAM na hoya. IdrinA ghare gIra mUkAyela jJAnaguNa have jJAna te AtmAne guNa che paNa te gIra mUkela che. AtmAne guNa hovA chatAM gIro mUkavAnuM kAraNa zuM? te kahe che ke sparzanedriyanA pudgale maLe te ja sparzanuM jJAna thAya tevI ja rIte rasaneM. kiya, ghrANediya, cakSurindriya ke zrovendriyane pugalo maLe te ja te te viSayanuM jJAna thAya. ahIM jJAna AtmAnA gharanI cIja che chatAM idrinA ghare aDANe ke gIra mUkAyelI che, tethI tenI maherabAnIe tene upayoga thAya. AvI rIte AtmA mana ane ikiye sAthe joDAyela che. have koI paNa jAti evI nathI ke jyAM sparzanendriya vinA sparzanuM jJAna thAya. have je Ikiyane khaseDIe te jJAna cAlyuM jAya. jJAna jevI cIja ja na rahe. vAta kharI, paNa ahIM Indriyane khaseDavAnuM kahetA nathI. jema nakha e nakAmA vadhe che tethI kApe chatAM tene ugADanAra je AMgaLI te kyAya nahi. tema ahIM mana ane IdrithI cauda rAjalamAM janmavAnuM ke rakhaDavAnuM bane che kharUM. vaLI te julama karanArA che tethI temane khaseDavA jaIe paNa te khaseDAya tema nathI. - bagIcAnA pAMjarAnA vAgha jevA mana ane Idri * have eka vAta dhyAnamAM lo ke, bagIcAnA pAMjarAmAM vAgha rAkhela Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 173, hoya tene mATe paNa na karAya ane bhUkhe paNa na rahevA devAya tethI tene jIvanapUrate ja kherAka devo paDe. tema ahIM zarIrarUpI bagIcAmAM mana ane IdriyarUpI vAgho pUrAyelA che te mare nahi ane mAtA paNa na thAya tevI rIte varta ke jethI Idriya ane mananA cALe cAlavuM nahi. mana ane Idrayane kAmamAM le kharA paNa tenA cALe na cAlo ! have cALe cAlavuM nahi te zuM ? iyine anukULa viSayo maLyA ane rAjI thAya te samajavuM ke tenA cALe cAlyA, ane te Idriyone pratikuLa viSe maLyA ke itarAjI thaI te ahIM tenA cALe cAlyA ema samajavuM. | manamAM vikapane rekavAmAM ja dharma have ahIM vivekIonuM kRtya zuM ? mananA vikalpane rokavA.. IdrinA viSayane AdhIna na banavuM, paNa ahIM koI kahe ke mananA vikalpa pramANe vartavuM ane tethI zAMti maLe ane te ja dharma, paNuM zAstrakAra tene dharma kahetA nathI, manane rokavAmAM dharma che. sAmAyikamAM paNa aticAra kahIne micchAmi dukkaDa kahela che. mana, vacana ane kAyAnA duSpaNidhAnane aticAra gaNAvI micchAmi dukkaDaM-dIdhA. have mananA vicArane anukULa thavAnuM hota te duSpaNidhAna ane e aMge aticAra na hota. mATe kahe ke mananA vikalpone rokavAmAM ja dharma rahela che. have ahI anukULa ke pratikULa viSayomAM rAjI ke itarAjI na thAya te mana ane Idriya nukazAna karI zake nahi. have je mana ane indriyone kabajona lIdhe hoya te nukasAna kare tethI te mana ane indriyanA cALe na cAlavuM ane tethI cothA adhyayanamAM traNa cIjo meLavavA mATe jaNAvyuM. " . koIne paNa mAravAmAM moTAI zI ? " have samyajJAna ane samyaphacAritra svataMtrapaNe meLavyuM, maLavAnuM nathI eTale nahi maLavAvALI cIja che ema nahi, paNa ema kahevA mAgIe chIe ke samyagdarzana vinA te jJAna ane cAritra maLatA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna nathI. `prathama je sabhyana meLavyuM hoya teA ja jJAna ane cAtri meLavyA kAma lAge che. have te samyaktvane majabUta karavA mATe tezI cIja che te jANavu joie, chatAM jinezvare kahelA deva, guru ane dharmane mAnavA tenuM nAma sakti, lAkamAM vadhAre pracalita che paNa tarA brahmA, viSNu, ziva ke gesAMIjI vigerene mAnavAmAM samakita kahe che te emAM kayA samaktine sAcu gaNavuM? vaLI jinezvarane ja deva kema ? nigraMtha gurune ja guru kema ? ane temanA kahelA dharmane ja samyagdha kema kahyo? te kahe che ke-bhagavAna jitezvara mahArAja jagatamAM A eka ja vAtane jANanArA che ke cauda rAjalAkamAM je anatAnaMta vo che te aMge huM kahuM chuM ke koIpaNa jIvane kAie paNa mAravAnA haka nathI. itarA mAravAnuM kahetA hoya, temAM sArApaNuM jaNAvatA hoya to bhale jaNAve paNa jaina nakAre tA hakanI ja manAI karI che. pazu tirAmAM kresa, jarAsaMdha vigerene mAravAmAM kRSNajInI meATAI, rAvaNane mAravAmAM rAmanI moTAi gaNuAi che. Ama mAravAmAM moTAi gaNAvIne . jakharApaNuM kahela che tyAre ahIM jaina nakAra mAravAmAM prathama haka nathI rAkhatA. sarva jIvAnI AbAdI cAhanArA jinezvarA have sanI AkhAdI cAhevI tevI rIte vicArIe to coda rAjalAkanA jvonI AbAdI koIe paNa IcchA hoya te A zrliokanAtha tItha kara mahArAje ja. khataro to nIvo nIvaNya nIma jIva jIvanu bhakSaNu che kahI khAya temAM navAI zI? Ama jyAM kahe, vAmAM Ave tyAre khuda bhagavAna jinezvara mahArAja e kahe che kecauda rAjalokamAM sa`. jIvo paikI koine kAie paNa mAravAnA haka -nathI. have eka mAravAnI ja khAkhata nahi paNa hukama karavAnAya haka nathI: AjakAla to khelanArA khele che ke amane rAjya calAvavA paramezvare mAkalyA che. vaLI kAIne tAbedAra rAkhavAnA haka nathI, tema pIDA karavAno paNa haka nathI. mAravu, khalAtkAra karavo, tAmedAra Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 175 banAvavA, pIDA devI, yAvat upadrava karavo evo kaI paNa haka ke jIvane ke koInA aMge nathI. AvI rItano jinezvara mahArAjano DhaMDhera sarva jIvane aMge che. jinezvara ja sadeva kema ? have A vastu tapAsavAthI kayA deva sudeva gaNAya te samajAze. ziva zivajIne, vaiSNava viSNune ane Itire paNa pitapotAnA devane sudeva gaNAvavA cAhe che paNa AvI rIte sarva jIvone svAtaMtrya ke sarakhI rIte jIvavAne haka phakata jinezvara mahArAje ja Apelo che ane A uparathI prabhu jinezvaranuM ja sudevapaNuM manAve ane temanuM ja vacana dharma tarIke lekhAze. jagatamAM che pitAnAM bALabaccAM berane vicAra kare che, sAmAnya rIte "huM na hoIze tyAre AvuM zuM thaze? ema vicAra kare che. paNa huM AgaLa jaIza tyAre mAruM zuM thaze ? ene vicAra sarakheya koI dina karyo che khare? jIvane A vicAra AvatuM nathI. potAnA bALakanA aMge "bha nathI, zuM thaze? bAyaDI AMdhaLI che tenuM zuM thaze ?' "mAtA apaMga che tenuM zuM thaze ? A vicAra Ave paNa ahIMthI gayA pachI pitAnuM zuM thaze tene vicAra AvatuM nathI. kaMcana, kAminI, kuTuMba ane kAyArUpI jIvanaspaMbhe have bhaviSyamAM pitAnuM zuM thaze evo vicAra jene Ave tenAmAM kaMIka dharma che ema samajavuM. have je DAhyo hoya te pitAne vicAra kare ke huM cAra thAMbhalAnI dIvAlamAM rahyo chuM. have bhUkharI mATImAM, havAmAM havAnI zaradI pese te nIkaLavA mAMDe tema A jIva cAra thAMbhalAnI banelI ImArata upara AdhAra rAkhe che. kaMcana, kAminI, kuTuMba ane kAyArUpI cAra thAMbhalA jagatamAM potAnA jIvana ke vyavahArane aMge sai keI gaNe che. A sivAya bIja thAMbhale che kharo? vaLI te thAMbhalA kaI sthitinA che te vicAra karyo che kharo ? jema musApharImAM koInI oLakhANa thavAthI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 176 zrIAcArAMgasUtra | [ vyAkhyAna te sTezane utaratAM pleTaphorma sudhI paNa vaLAvavA Ave, paNa ahiM te AkhI jiMdagI je dhana meLavavA mATe tanatoDa mahenata karI chatAM maraNa samaye te dhana eka DagaluM paNa vaLAvavA na Ave. have AvA dhanane AdhAra tarIke zI rIte gaNavuM ? aMtima vATe vahetA A jIvane sAthI keNu? vaLI strI paNa gharathI nIkaLIne cakSA sudhI rUkAvaTa kare paNa pAchI ghare ja Ave. kuTuMbIo pelAne laI jAya. ahIM strInI sAthe cAhe tevI mAyA te janmanI nahi paNa karelI sagAI gaNAya. mAbApanI sagAI te banAvaTI na gaNAya. janmanI sagAI gaNAya. have ahIM strImAM te banAvaTI sagAI che eTale pAchI vaLe paNa kuTuMbanI sagAI te janmanI che ne ? paNa citAmAM Ave pachI zuM? kAkA mAmA kahevAnA, gharamAM hoya te khAvAnA, paNa te kaMI sukhaduHkhanA bhAgIdAra te nahi. e sukhaduHkhanA bhAgIdAra tarIke te kAyA che eTale AtmAnA sukhaduHkhe sukhI ke duHkhI rahenArI mAtra kAyA ja che. te sivAya bIjI koI cIja nathI. have ahIM anya dareka karatAM kAyA vadhI kharI, paNa aMte te baLIne te rAkha thanAra che. have jyAM jIva vATe vATe vahevA mAMDyo tyAM dravya, kuTuMba, kAminI ke kAyAmAMthI koI joDe jAya nahi. have doranAra nasIba rahyuM. have jo nasIba sAruM hoya te sadgati ane je nasIba ja kharAba hoya te durgati ja Ave.. - luccA sathavArAne rokI rAkhe tenuM nAma ja dharma .. : ' , Ama chatAM ahIM kuTuMbane, gharabArane ke strIputrane vicAra Ave che paNa tAruM pitAnuM zuM thaze tene vicAra kara ! tAre sathavAro sAro thAya, lucce na thAya tevI gaSaNa tuM karato raheje! lucce sathavAre AgaLa na thAya tenI sAvacetI rAkha! tenuM nAma ja dharma, e kema ? te kahe che ke cha durgati tarapha dhasI rahyA che. pise pedA karIne pApa meLavyuM, strI, kuTuMba ke kAyA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNacAlIzamuM | adhyayana 4 : samyaphava 177 nA mamatvane aMge paNa pApa ja meLavyuM che. A cAre meLavavAmAM dhaMdhe te pApane ja karyo che, mATe kahe che ke-jIva durgati tarapha dhasI rahyo che. have tene baMdha kare eTale luccA sathavArone rokI rAkhe tenuM nAma ja dharma. dharma zAne aMge jarUrI che? have dharma zAne aMge jarUrI che? te kahe che ke-dravyane aMgenahi. te te che ke rAjAnI vAhavAha kare ke hAjI hA kare te paNa maLe. A aMge dhama karatA ho te tema paNa nathI. e te vasa ke jANe karo te mane. kuTuMba ke kAyAne aMge paNa dharma karatA nathI, e paNa paricaya ane DAkaTarathI nADI sArI rahe, have A dharma cAra vAnAM aMge nathI, paNa te che H durgatine baMdha karatrA mATe, eTale dugati thatI re ke tenuM nAma ja dharma. niyamapUrvaka covIse kalAka nitya vicAravAno dhama. have tene dharma kahe ? te mATe ahIM jaNAve che ke-khuda tIrthakara mahArAje je svAtaMtrya, AjhAdI ke AbAdIne haka jaNAvyuM che te ja dharma kayo ? jagatanA sarva jIvomAMthI koine mAranAra, tADana karanAra, pIDA karanAra, baLAtkArathI dukhI karanAra tarIke haka nathI. A temane mULa pAyo che. A pAyo kabUla karavo joIe. AnuM nAma ja dharma. vaLI te kadAcikane nahi. sAmAyibradi te be ghaDI rU5, pauSadha te amuka dine kare te ja divasa pUratA. atithisaMvibhAga vrata te amuka vakhate ja. A sarva amuka vakhata pUratA che. paNa A DhaMDhero tevI rIte samajavAne nathI ke amuka dine ke varSamAM amuka tahevAre vicAravo. A dharmane te niyamapUrvaka covIse kalAka nitya vicAravAnuM che. sAmAyikAdinI jema aniyamitapaNe nahi. 12 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kAnanA praznane aMge keDe hAtha de te mUrkha - have suMdaratA hoya te ja nityapaNanI suMdaratA. tethI kahe che ke A gharma sarvathA nirdoSapaNe kare, have jema sAdhu mahArAje mRgalAM jatAM joyAM ane vyAdhe AvIne pUchyuM paNa temaNe te joyAnI nA kahI. ahIM dekhela vastune aMge nA kahI tethI mRSAvAdane dhakake khare, paNa te kSamya che. kAraNa ke maranAra ane mAranAra baMnena sAdhu mahArAjanA satya bolavAthI durgati thanArI hatI. tethI temane jUThuM bolanuM paDavuM, have " pRSTa itravAti" eTale kAnanA praznane aMge keDe hAtha de te mUrkha gaNAya. tema ahIM hakanA aMge prazna che. koI paNa sAdhu ema bolatA nathI ke AvI rIte nadI UtarIne bhAre jIvo mAravAno haka che. trilokanAtha tIrthakare jAhera karela chavAnA hakone paTTo. have samakitI che te avirativALo hovAthI sarva pApa karI hiMsA kare che tethI tenA samaktimAM zuM vAMdho ? ahIM jagatamAM auI paNa jIvane mAravAno, tAbedAra karavAne ke hukama karavAne haka nathI. jaina zAsanamAM koIne . evo haka nathI. AmAM kSamya avakAzane sthAna nathI, eTale A jaina zAsanamAM mAravAnA ke pIDA karavAnA haka tarIke koIpaNuM jIvana aMge banatuM nathI. evo haka koIne paNa apAyo nathI. ahIM A vAta kRtyane aMge nathI. tame karo che te vAta judI, azakya parihAra che e vAta judI, paNa tame tamArA haka tarIke mAne che ema nathI. binahaka tarIkenI je tamArI kabulAta te ja zuddha dharma. have chonI hiMsAdi ke virAdhanAdi je thAya che te binahaka tarIke. have mAne ke mithyAtvI deva ke gurune mAnavA paDe te te sakAraNa hoya ane tethI A hakane vAMdhe na Ave. sarvane sarakhI rIte rahevAno haka che. tAbedArImAMthI mukta rahevAno, pIDArahita rahevAno ane maraNa rahita rahevAno haka che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaNacAlIsamu... | adhyayana 4 : samyaktva 19 AvI rIte hakono paTTo jo kAI jAhera karatuM hoya te te mAtra traleAkanAtha tIrthaMkara che, mATe kahe che ke A ja dharmo, zuddha eTale sarvathA nirdoSa ja dharma joie * * vaLI te dharma kevo che? to kahe che ke emAM kSamya avakAzane sthAna ja nathI. zuddha eTale sarvathA nirdoSa ja dhoie. have vIjaLI jema tatkALa ajavALuM karI Aja ghaDIe aMdhAruM kare tenA jevo zuddha dharma hoya to zuM kAma lAge ? have sekaDo dIvAsaLIo khALIe chatAM te vIjaLInA prakAzane pahoMcI na vaSaeN. tema dharma zuddha chatAM AvyA ne gayA tema hoya to zu kAma lAge ? vAta kharI, paNa te nitya eTale kAI paNa kALa cA evo nahoto ke bhUta, bhAvi ke vartamAnamAM A hakanA paTTo jagatane tItha karIe ne ApyA hoya. maraNurahita rahevAnA, tAbedArI vinAnA haka sau koi jIvane sa kALane mATe sa tItha karAe ApelA che, eTale sava ceAvIsImAM ane sa kSetromAM tenA ApelA che. pAMca bharata ane pAMca avatAmAM dumAdumA nAmane chaThTho Aro tA jarUra thatA AvyA che eTale te rahevAnA che. vaLI te zAzvatA che. mahAvideha kSetramAM sa kALamAM niyamitapaNe cAlatA ja A paTTo hoya che. banAvelI nahi paNa batAvelI vastu, mATe nitya ahIM zAzvatI have niyamita cAle che teA pachI ha MmezanI vastu che, to pachI te kAinI banAvelI na hoya ne? vAta kharI, jema AMdhaLAne ane dekhatAne virAdha gaNAya tema ahIM haMmezanI hoya teA banAvelI na hoya ane banAvelI hoya teA haMmezanI na rahI. che te pachI paTTaka sAthe jinezvarane zuM vaLage? vaLI jo jinezvare e paTTo kahIne batAvyA te pachI te zAzvatA na rahe te ? vAta kharI, paNa batAvelI vAtane nityapaNu kahevAmAM vAMdho nathI. banAvavAmAM anityapaNuM Ave paNa batAvavAmAM anityapaNuM na Ave Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa zrIAcAsaMgasutra vyAkhyAna samaktiI tItha karee batAvelu mAne tyAre mithyAtvI tA anAvelu mAne. anAdinA pahekanuM nirUpaNa have ahIM paTTo zAzrvatA hoya teA banAvelA kema ane jo anAvelA hoya tA zAzvata kema? tenA aMge samAdhAna kare che keje paTTo vaMcAne jAhera thatA baMdha hato tene ja jAhera vAMcana tarIke khullA: mUfanAra tItha kara ja che. prathamanA rAjyanI je chApa ke paTTA hoya te khalAi jAya, teMthI navesaranA paTTakanI jAtI mAlikane khAdha na Ave. have ahIM paTTane nirUpaNu karyo tethI te anAdine che. have je paTTakane nirUpaNu karyAM te ThIka paNa vastune, tenA kAyadAne ke rItarivAjane samaje nahi ane jo tenA aMge kAyo kare te sAta sAMdhe ane. tera tUTe, tema gajare jagatanA jIvone aMge je kAyado karyo te jANI ke vagara vicAre ? to kahe che ke--A kAyado temaNe zreNI ja khArIkAithI karelA che. have te kone mATe karyo che te vagere aMgre jaNAvAze. vyAkhyAna 40 6 'cArAsInA cakkaramAM bhamI rahelA jIvA zIsrakAra mahArAjA zrImAna sudharmasvAmIjI bhagavAna ja bhUsvAmIjIne AcArAMgasUtranI racanA jaNAvatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke he jammU ! huM tArI AgaLa je kathana karuM chuM. te prabhu mahAvIra mahArAje mane kaheluM che, te isArAthI nahi paNa sAkSAt kathana karela che. vaLI te hetu, yukti ke lIlathI sAbita karela che. vaLI te nATakiyAnI jema nahi paNa pote AcarIne saMpU` phaLa meLavIne te kathana karela che. ' have prathama prabhu vIre e jaNAvyuM. kesa javo prathama corAsInA cakkaramAM bhamI rahelA che. have Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM ] adhyayana 4H samyakRtva 181 taLAvamAM pANI pIIne DUbele mANasa kayAM paDyo che tene khyAla tene pitAne heya nahi, tema dArUnA ghenamAM caDhelo manuSya hoya tene paNa pitAnI khabara na ja hoya. tevI rIte A jIvane paNa ajJAnanA pravAhamAM taNavAnuM hovAne lIdhe, mohamadirAne chAka lAgeluM hovAthI pitAnI sthitine khyAla heta nathI. AtmAnuM bhAna lAvanAra Ijekazana have aMga bahera mArI jAya to te sthAne Ijekazana lagAve te khabareya na paDe, paNa sArA aMgamAM te ijekazana lagAve te khabara paDe. have ahIM duniyAmAM sparzanendriyAdinA viSe jANavAmAM jIvanuM pitAnuM DahApaNa che, tyAM samajaNa che. moharAjA pote samaje che ke A badhuM AnA pratApe mAre vadhavAnuM che. zarIramAM Ijekazana lagAve, kALajuM baMdha karavAnuM ke zvAsa baMdha karavAnuM Ijezana lagAve te A jIva hA pADe. ahIM mana ke IdriyanA viSayanuM Ijekazana lagAve te mehanI jaDa UDI jAya ane tethI AtmAnuM bhAna na thavA de tevuM Ijekzana mAre. have kahe che ke dArU pIIna cakacUra banelo hoya tene te UMdhavAne ja raste, tema ahIM AtmA ajJAnamAM DUbele che, mohamAM chAkele che ane mehanuM jhera temAM vyApeluM che, tene jagADavA mATe te je tene UMdhe mAthe laTakAvIe te ja kAma lAge. tene mATe kahe che ke-je mehamallane jItI gayA che evA jinezvara mahArAjane eka ja seTe basa che. eka ja vacanathI caMDAzayAne pratibaddha : caMDakoziyAne "guja, yu " samaja samaja ! kahevuM paDela che. e sarSa hate. jAtane jaMgalI hate. vaLI te daSTiviSavALo hate. evAne paNa bUjhavavA mATe eka ja vAkaya. AvA daSTiviSa jagalI bhayaMkara jAnavarane je eka ja vacanathI chadmasthapaNAmAM samajAvI zake che, temanuM ahIM " ya che ka " e vacana ApaNane gaLe kema na Utare ? ahIM kevalIpaNAmAM A mahApuruSa ApaNane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kahe che te ApaNe samajavuM joIe, ane je na samajIe te, pachI ApaNe sarSa karatAM paNa bhUlI jAtanA chIe ema ja gaNuya. have sarSane kaMI kAraNa samajAvAyuM nathI, paNa tene pUrvabhavanuM smaraNa thayuM. have je mahApuruSane aMge huM Arthika, zArIrika vagere tamAma prakAranA bhoge ApI cUkyo chuM, te mahApuruSane saMjoga ane maLyo ane huM temane ja DaMkhavA gaye. have je ciMtAmaNi gheraghera bhamavA chatAM na maLyo hoya, ati udyamanA pariNAme paNa na maLyo hoya te mahAbhAgyayoge anAyAse maLI gayA pachI zuM tenAthI AMkha. DAya ke cakkaramAM caDhIne kapALa phelAya ? jo Ama karAya che tevA, jIvanA kamanasIbanI sImA ja nathI. have ahIM tIrthakaranA vacana upara je pitAnA kuTuMbakabIlAne tyAga karI zarIranA tamAma bhogene. tyAga karanAra hatA, tevAne sAkSAta prabhu malyA. te vakhate temane phAyado karavAnI vAta te dara rahI paNa ulaTo DaMkha devA gayo. khare-- khara, e kamanasIbI ja gaNAya. ahIM caMDaziyAne bhAna karAvavA mATe phakta bUja, bhUja kahyuM che. ahIM e sarpa caMDakazi samaja. zake ke te pUrvabhavamAM jabaradasta sAdhu hatA. potAnI bhUlanA pariNAme ja rAsInA cakkaramAM rakhaDapaTTI. ahIM ApaNuM je rakhaDavuM thAya che te jANI joIne thAya che ema nathI, temaja koI sattA e karAvatI nathI, paNa A rakhaDapaTTI te pitAnI bhUlanuM ja pariNAma che. jema bhUla karavAthI uMbarAnI Thasa, vAge ane paDIe tethI mAthuM phUTe ke kapALamAM vAge temAM javAbadArI ApaNuM pitAnI ja che. AMkhathI joIne cAlyA hatA te A uMbaro jevAnI javAbadArI aMge karelI cUnuM pariNAma je venA te bhaga vavI na paData. have tame bhavobhava samudramAM rakhaDe che te koInuM kareluM ke lAdeluM nathI, paNa tamArI bhUlanuM ja e pariNAma che. A bhava, bamaNuM, are, cerAsInA cakkaramAM rakhaDadI te tamArI bhUlanuM ja parisuma che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] . adhyayana 4H samyaktva 183 pADozI te gharadhaNu ane gharadhaNuM te kara! " have te bhUla kaI ? e paNa samajAvavI paDe ne! vidyArthIne prazna na AvaDe te DepyuTI cokaDI mUkIne calAve, paNa mAstarane cekaDIthI calAvAya nahi. bhUla kema ? huM kema ? sAcuM kayuM ? e badhuM samajAvavuM paDe. tema ahIM jagatanA jIvone tIrthaMkara mahArAjA evuM jAhera kare ke A bhavasamudramAM bhaTakavuM te bhUlanuM pariNAma che. to pachI te bhUla kaI te samajAvavI paDe. have bhUla kyAM? pADozIne pADozI tarIke samajatA nathI. A jIva pADozIne gharadhaNuM samaje che ane gharadhaNIne nokariyAta tarIke mAne che. have to pADozIne pADethI tarIke mAne, gharadhaNu tarIke na mAne te bhUla na thAya. have gharadhaNI nakara thAya te bhUla kharI, paNa te kema te sAbita te karaze ne ? AmAM gharadhaNI kaNi ane nekara koNa? pitAnA hAthe sahI karI Apela gulAmIne dastAveja . te mATe bIjA adhyayanamAM jaNAvyuM ke-mana ane pAMca Ikriye te AtmAnA pADozI che. te leNadeNamAM, khAvApIvAmAM, oDhavA pAtharavAmAM sAthe ja rahenArA. pADozI ne kuTuMbIne saMbaMdha sukhaduHkhane ke Arthika saMbaMdha hotuM nathI. tema A mana ane idhi AtmAnI sAthe ghaNuM vakhatathI rahe che, chatAM te idriya ane manarUpI jaDa padArthamAM cetanA na AvI ane cetanarUpI AtmAmAM jaDatA paNa na AvI. have ahIM A baMnene kaMI lAgatuM vaLagatuM nathI, chatAM A AtmAnI zA zI thaI che ? mana derAya tyAM ApaNe derAIe, Idriene anukULa vartae. have gulAmIne dastAveja AtmA potAnA hAthe Idri ane manane sahI karI de, pachI bhUla konI gaNAya ? AtmAnI ja. have sahI karI te karI, paNa have thAya zuM? paththara nIce hAtha Avya heya te kADhI levo joIe ne ? tema ahIM tuM paNa pADozInA paMjAmAM barAbara sapaDAya che ane tenuM ja A pariNAma che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna cauda rAjalakamAM karmarAjAne ekasarakhe keyaDa have A pADozInA paMjAmAMthI nIkaLI zakAya tema che ke nahIM ? jema miyAM choDavA mAge paNa bIbI na ja choDe, tema ahIM A. Ikiye ane mane dareka jAtimAM ochAvattA pramANamAM sAthe lAgela ja che. bhUla karI ane AtmA pADozIne e khare, paNa have te cheDe tema nathI. have jabarA zatru AgaLa baLakaLa kAma lAgatA nathI. jabarA zatru AgaLa zAma kAma na lAge. ochI zaktivALA AgaLa daMDa kAma lAge. paNa A zatru e che ke enAmAM lagIra paNa dhyAnuM nAma nahI. jema eka duHkha upara bIjuM ane bIjA upara trIjuM ema du:kha upara du:khanuM AvavuM bane ja che te kese rAjAne pratApe che-karma rAjAne dayA nathI. te karma rAjAne koyaDa cauda rAjalamAM eka sarakhI rIte cAlI rahyo che. have tenA upara tame baLa zI rIte ajamAvo ? tene daMDa kema karI zake ? zAmane mATe, daMDane mATe te karma rAjA lAyaka nathI. vaLI te dAmane aMge paNa lAlacu nathI. harve A zatrune aMge karavuM zu ? ahIM karma rAjArUpI zatru ane mana ane IdhirUpI pADIne karavuM zuM? zAma, dAma, daMDa ne bhedanIti - ahIM mana ane Ini halAthI A jIva zAMta rahe che ane ene AdhIna bane che. have ahIM sparza, rasa, gaMdhArinuM jJAna paNa te Idriyo dvArA ja levAnuM che, pachI dAna te devAya zI rIte? ahIM daMDa te tamArI pAsethI levAya ja nahIM. jema Idriya upara daMDa nAMkhe te bhogavo te tamAre ja paDe, kAraNa ke javAbadArI te tamArI ja che ne ? jene munImanA hAthamAM zeThanI huMDI hoya ane zeTha ne phADe te nukazAna zeThane ke munImane ? kahe ke zeThane. tema ahIM karma rAjane aMge zAma, dAma ke daMDa kAma lAge tema nathI. tema pADozIne aMge paNa te nIti kAma na lAge. vAta kharI, paNa cotho bheda te kAma lAgaze ne? samRddha baLavALA vyApelA zatrune nAza Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] adhyayana 4H samyaktva 183 karavA mATe je koI upAya hoya te bheda ja che. bhedanIti akhatyAra karavAthI ISTaphaLaprApti A vAta khyAlamAM lezo te mAlama paDaze ke zAstrakAra mahArAje paNa karmanA be bheda pADavA che. eka puNyakaMvara ane bIje pApakuMvara, have temAM paryAptA, trasa, manuSyapaNuM, vajaRSabhanArA saMdhayAdi puNya prakRtione pakSamAM laIne pApane pachADavuM, pachI puNya te pachADAya ja. have ghAtI karmarUpI pApane kSaya karyA pachI puNya aDhaLaka heya. are, cauda rAjalokamAM ekaThuM thayeluM puNya eka ja AtmAmAM hoya te paNa te khapAvavA mATe ATha samaye basa che. dhAti karma sivAyanA karma pudagalone khapAvavA mATe ATha samaya basa che. A zakti zAthI ? pApane teDI pADela che tethI. have kevaLajJAnanI tAkAtathI puNyane paDakhe levAthI ane pApane nabaLuM pADyAthI chevaTe puNyane paNa ThekANe pADayuM. AvI bhedanIti akhatyAra karAya tyAre ja ISTa phaLa pamAya che. " rAdakapAlaNaparA " e pada navakAramaMtramAM rAkhavAnuM kAraNa ja e che ke sarva karmane kSaya karanAra te hatA, paNuM A bhenIti karmarAjA sAthe rAkhavAnI hatI, tethI puNyane paDakhe rAkhavAthI ja pApane kSaya karI zakaze. iMdriya ane mananA aMge bhedanItithI chata have ahIM Idriya ane manane aMge paNa bhedanIti kare te ja pahoMcI vaLaze. sAmAvaLiyAmAM sAmAdinItinA upayogathI bacAze nahi, paNa tenI sAme eka bhedanIti ja kAma lAgaze. have temAM karavuM zuM ? Idriyone bAMdhavI nahi, tene nAza na kare, kAne baherA na thavuM, AMkha phaDavI nahi. AvuM kArya kaMI bhedanIti na kahevAya. tene pratti te karavA devI. jema ghaDA upara besanArAe lagAmane kabaje rAkha. temAM ahIM tenuM pUchaDuM pakaDayuM nathI, tema tenA paga bAMdhyA nathI, paNa jyAM calAvIe tyAM e cAle. tema ahIM mana ane ikiyenI -lagAmane cheDe pakaDIe eTale cAhe teTalI te kUdAkUda kare te paNuM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna tuM emAM kUdIza nahi. tene anukULa viSaye maLe te huM rAjI thaIza nahi. pratikULa viSaye maLe te ItarAcha karIza nahi, AvI rIte mana ane Ijiyane lagAmane cheDe laI le. AvI rIte bhedanIti karavAmAM temane nAza nahi karatAM phUvA nAcavAnA prasaMgamAM ApaNe bhaLavuM nahi, taja ApaNe kharekhara jItyA chIe. tethI jaNAvyuM ke zItoSNa prasaMgomAM tuM eka sthira rahe, rojI ke itarAjIpaNAmAM na jA! ' AmAnI AjhAdI ane AbAdInA rastA, have AtmAmAM AjhAdI ane AbAdI na Ave te pachI A badhuM karyAnuM phaLa zuM? muslima rAjyamAM hiMdu nokarIe pitAnA hiMdu dezanuM nakhoda vALyuM hatuM. je deza pitAnI AjhAdI ke A bAdInuM dhyAna na rAkhe te cAhe tevI nIti rAkhe te paNa te zrAparUpa bane. tema ahIM mana ane Inei kabajAmAM rAkhI AtmAnuM dhyAna rAkhe te AtmAnI AjhAdI ke AbAdImAM vadhe na Ave. have AjhAdI hovA chatAM AbAdI na hoya te zuM kAma lAge ? teTalA mATe AtmAne tame AbAdIvALo-samRddhivALo banAvo. have te mATe traNa rastA che. sAce nizcaya, sAcuM jJAna ane sAcuM cAritra. eTale nizcaya, samajaNa ane vartana A traNe vastu sAcI heya. have zAstramAM tenA sAMketika zabdo che te samaje ! samyagdarzana, samyajJAna, samyaphacAritra samyakzana, samyajJAna ane samyaphakyAritra. have sAce nizcaya tenuM nAma ja samyagdarzana ane sAcI samajaNa teja samyajJAna che. vaLI sAcuM vartana tenuM nAma ja samyaphacAritra che. A traNa AtmAnI AbAdInA rastA che. have sAcA nizcaya vinA sAcI samajaNa Ave nahi ane sAcA nizcaya vinA sAcuM vartana paNa Ave nahi. tethI prathama AtmAne akhaMDa khajAnAvALo banAvavA mATe sAce . nizcaya joIe, have sAce nizcaya karyo? te kahe che ke dezanA aMge kahyuM ke deza AbAda thavo joIe, tema ahIM jagatanA jIvone Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlIsamuM] adhyayana 4H samyaktva 187 pIDA karavAne haka koIne che ja nahi, A eka ja nizcaya jinezvara mahArAjA prathama jaNAve che. sarve prANe, bhUta, cho ke sattvo paikI keIpaNa koIne haNavA, koIpara baLAtkAra karavA, koIne tAbedAra karavA, mAravA ke kilAmanA karavA hakadAra nathI. A pAMca vastu koI koIne na karI zake. A jinezvaranuM zAsana che. ' . svataMtravAda aMge badhA hake yuropane ! ' AjakAla svataMtravAdane aMge bolAya che ke badhA haka sarvane maLavA joIe paNa chevaTe kahe ke te yuropane mATe. ahIM eka ja zabdathI AkhI sabhA cakti thAya. tema ahIM cauda rAjalokamAM jeTalA chevo heya, koI paNa jAtino ke koI paNa gatine jIva hoya, paryomAM ke aparyApta hoya tene haNavAne, mAravAnA ke tAbedAra karavAne e vigere pAMce bAbatane haka ja nathI. have "nakAmApaNe eTalo zabda mUke, te kAma na hoya te mAravA AdipaNane haka nathI ema artha thAya. ahIM dastAveja Akhe karIne pAchaLathI luccAI. thI bIjA zabdo naMkhAya te ThIka na gaNAya. e vartamAna ane bhAvi jiMdagInI AjhAdI ane AbAdI - " have prabhu vire je DhaMDhero pITayo che temAM dUSaNa karanArI eka paNa kalama nathI, paNa sarva jagatane samAna gaNIne A DhaDhere kahela che. AyaMde tamArI jiMdagI bagaDe nahi, gati sudhare, UMcAmAM UMcI rahe te mATe ja A DhaMDhere jinezvara mahArAje pITayo che. ahIM AkhI bhaviSyanI jiMdagI na bagaDe te mATe tene rajisTara kare che ke A DhaMDhere mAnanAre, are, tene zirasAvaMgha gaNanAro heya tenI bhaviSyanI jiMdagI kharAba nathI ja AvavAnI. have kharAba jiMdagI na Ave eTaluM ja ne ? te kahe che ke nA. A DhaDherAne mAnIne tene jAhera karI vistRta karavAvALA bhaviSyanI jiMdagI AjhAdI ane AbAdIvALI meLavanArA banaze. vaLI bhayanI mukti, tema ja AjhAdI ane AbAdIne raste rajisTara karanAra A DhaDhare che. vaLI emAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kALabhede kalaMka nathI, jAti, deza ke kulabhede paNa kalaMka nathI. vaLI aMtaranA DhaMDherAmAM kalaMkanI kAlimA lAgelI hoya che tevI kAlimA ahIM lAgelI nathI, dhruva, nitya ane zAzvata DhaMDherA have moTA adhikArIone ema kahevuM paDe che ke vakhata Ave tyAre vacanane paNa vetarI kADhavu. zuddha vacana khelelA hoie te te vakhata pUratuM ja, pachI nahi. zuddha DhaMDherA svarUpe zuddha, kalaMka vagaranA hoya. paNa te vakhate vahevaDAvI devAya tevA DhaMDherA tIrthaMkarAne nathI paNa nitya che. sa kALane mATe A DhaMDherA che. kAI paNa kALe, koi paNa deze, kAi paNuM jJAtie ke kule emAM pheraphAra karAya ja nahi, AvA DhaDharo hovA chatAM emAM sudhArA karI nAMkhavAmAM Ave to zuM thAya ? te kahe che ke sava jAti temaja kulane te lAgu paDe paNa sarakArane lAgu na paDe to ? ahIM jagatanA jIvAnA uddAra mATenA tI karatA je DhaDhero che temAM sudhArA mATe ke pheraphAra mATe avakAza nathI. te DhaMDherA dhruva che, nitya che. vaLI jagatamAM jenI maryAdA na bAMdhI hoya ane yAvacca dradivAkara jevu lakhela hAya tA pachI temAM dezakALanI maryAdA gaNI levI paDe tevA DhaDherA A nathI, paNa A DhaMDherA zAzvata che. kAMI ni na hoya ama nahi. A DhaDhA te ja dharma, ane te dhruva, nitya, zAzvatA che. have A DhaMDhero koNe jAhera karyo, zuM samajIne kyA muddAthI jAhera karyo? vaLI potAnI lAyakAta, surAda, tenA phAyadAne jaNAve tyAM sudhI tenI kiMmata na kAya, mATe ahIM DhaDhero jAhera karanAra tItha kara mahArAja keTalA lAyaka che? tenuM phaLa zuM? kone uddezIne kahe che e vagere adhikAra agre jaNAvAze. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatALIsamuM] adhyayana 4H samyakatva vyAkhyAna: 41 prabhu vIrane jagatanA uddhArane saMdeza >>AkAra mahArAja zrImAna sudharma svAmIjI mahArAja hAjabUsvAmIne AcArAMgasUtranI racanA jaNAvatA thakAM AgaLa jaNAvI gayA ke-prabhu vIrane saMdeze huM tane kahuM chuM. te temaNe sAkSAta zabdathI, hetu, yukti ane daSTAMtapUrvaka jaNAvela che. vaLI pite AcarIne saMpUrNa phaLa pAmIne ja jaNAvela che. zuM jaNAvela che ? te kahe che ke jenI utpatti, mana ane IdrinuM AdhInapaNuM, temAM rAI ane ItarAjI na thavAnuM jaNAvavA sAthe AtmAnI traNa akhUTa vastuo jaNAvyA bAda samyagdarzana vinAnA jJAna ane cAritra te samyapha na gaNAya, mATe jJAna ane cAritra e. enI aMdara suMdaratA lAvanAra darzana nAmanI cIja che. have te samyagdarzana zI cIja che? to kahe che ke-je duniyAne haka eka sarakhI rIte mAnava tenuM nAma ja samyagdarzana, eTale deva, guru ane dharma tene AdhAre. samyagdarzana te hakane AdhAre. vaLI Azrava, saMvara, nirjarA ke mokSa paNa te hakane AdhAre ja mAnavAnA che. have chone amuka haka che te hakane AdhAre tatvatrayI ane AzravAdinI mAnyatA rahelI che. ahiMsAne sarva jIvone haka have e haka kayo ? jagatanA sarva che tADana, mAraNa, tAbedArI, Adi pAMca hakothI rahita che. arthAta sarva jIvo paikI koI koIne mAravAno hakadAra nathI. baLAtkAra karavAne, temaja mArI nAMkhavAno kaI jIvane koI paNa jIva aMge haka nathI. A hako mAnavA aMge ke te jALavavA aMge vikSepa karavAne koine paNa haka nathI. have AvI je mAnyatA te ja samyaphata. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrIAcArAMgasUtra tI kara mahArAjA kevalI zAthI ? have tI kara mahArAjA kevalI zAthI ? aDhAra doSathI rahita thayA mATe. jevI rIte tItha kara kevalI aDhAre doSa rahita hoya tevI ja rIte khIjA kevalIone paNa aDhAre doSa hotA nathI. aMtemAMthI koine paNa aDhAra doSamAMnA eka paNa doSa hotA nathI. vaLI kAine vartamAnamAM e deSe gayA ane bIjAne bhaviSyamAM janArA hoya ehuM nathI. bIjAM keline bhUtamAM doSo hatA paNa vamAnamAM nathI ane bhaviSyamAM thanArA paNuM nathI. tevI ja rIte tItha kara mahArAjanA AtmAne bhUtamAM doSa hatA paNa vata mAnamAM ke bhAvimAM te deSA che nahi ane thanAra paNa nathI. [ vyAkhyAna tIrthaMkaro ane sAmAnya kevalI vacce phero ? *1 have ahIM sarva tItha kare kevalajJAnavALA ane aDhAre doSa rahita che, chatAM temAM eka muddo che ke Avo je DhaMDhare pITavo te tIrthaMkarAmAM ja hoya che paNa sAmAnya kevalImAM te hateA nathI. jagatanA sarva chyo tADana-tanathI rahita rahevA mATe hakadAra che. tAkhedArI vinA, pIDA vinA jIvavAnA temane haka che. are, nirbhayapaNe jIvana jIvavA mATe te hakadAra che. have jagatanA sa` jIvo koinA paNa A hakanI ADe Ave nahi. vaLI Avo DhaDhero pITAvI devamanuSyamAM pahoMcADanAra kAi hoya te te tIrthakara mahArAja che, eTalu ja nahi paNa jagatane jitezvara devano A saMdezA jaNAvavA gaNudhara mahArAja ja mUsvAmIne kahe che ke-manuSyamAtra peAtAnI bhaviSyajiMdagI na agaDe te mATe kaTibaddha hoya paNa maraNu pachInI pAtAnI bhaviSyanI jiMdagI kevI thaze tenA mATe teo vicAra karatA nathI. A cAlu jiMdagInA bhaviSyane mATe vicAra kare tenA karatAM AcaraNa pachInI bhaviSyanI jiMdagInA vicAra kare tenuM nAma ja dharmo, A sivAya dharma nAmanI bIjI koi paNa cIja nathI. ir Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamu ] adhyayana 4: samyaphUtva bhaviSyanI ji MdagI suMdaratara karanAra dha A jIvana pachI bhaviSyanI jiMdagI suMdaratara rahe evu jisTara karavAnI je ephisa tenuM " nAmaja dharma. have tame mullAjInI mAphaka sattA hAthamAM rAkhA che ema jaNAya che, ema kAi kahe te A kAinI sattAthI ApelI cIja nathI, paNa te pote potAnA hAthe ja nakkI karI zake che. bhaviSyanI jiMdagI mArI ceokhkhI ja nivaDe tenA mATe kayuM kArya karavu je kArya tamane dharma tarIke oLaAvela che te. vaLI bhaviSyanI jiMdagI sudhAre te kArUpe meM je oLakhAvela che te A Dha Dhera ja che, paNa te rAmerAma Atapreta thavA joie. te DhaMDherAnI ADe AvavAnA kAine haka nathI, ane tenuM nAma ja dhama che. t* gaDInI cArI ane sAyanI zAhukArI " 191 have trilokanAtha tIrthakara mahArAjanA vacanarUpa je A DhaDhA / / te ja dharma che. jo tamArA rAmarAmamAM A DhaDharA otaprota na thAya, to pachI cAhe teTalA dharmakAryo kare paNa te vAstavika dharma nathI, eTale gADInI corI ane sAyanI zAhukArI jevuM che. kAinI sAya paDI hoya te lai levA kahe ane pApane Dara batAve, paNa AkhI gADI hajama karI jAya. have je chaThThA jagatanA jIveAnAM hakane kabUla na kare ane tenI ADe Ave te te zAhukAra nathI, paNa gADInA cAra jevA dekhAtA cAra che. veAnA pAMca haka rUpa A dharmanI viziSTatA have jinezvare kahelA je DhaMDhero tenI mAnyatA te ja dharma che, have AkramaNu karanArAne mArI nAMkhavAne kSatriyenA dharmo che, tema amuka amuka apekSAe kAI dharma gaNutA hoya, tema ahIM jAti, kuLa ke kALane aMge upAdhirUpa A dharma gaNavAmAM AvyA nathI. jagatanA jIvAnA pAMca hakarUpa je A dharma che te dhruva nizcaya rUpa che. temAM jAti, kuLa ke anyane aMge kazA vAMdhA nathI. have Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - zrIAcArAMgasUtra : [ vyAkhyAna nizcaya rUpe ema kahe khare, paNa dhruva eTale lAgalAgaTa amuka muktanI ja maryAdA gaNAya che, saMvacharIe gAyanA rUMvADAthI vadhu vALa sAdhune mastake na rahevA joIe. ahIM juvAnane cAra bhAse ane sthavirane cha mAse loca karavAnI che, paNa jinaka9pI sAdhue te haMmezAM loca kara. have ahIM rajeraje loca kare kema bane? te kahe che ke Aje hAthamAM AvyA tene Aje, kAle hAtha Ave tene kAle eTale cAra mAsa sudhI vadhatA jatA vALane leca kare te dhruva zabdazI kahevAya, tevI ja rIte amuka gag sudhI rahe te paNa dhruva zathI kahevAya. ThaMDI ane garamIne aMge paNa lAgalagATa hoya teme dhruva zabdathI kahevAya. ahIM tevA dhavarUpe A Dhora nathI paNa nizcaya rUpe che, eTale zrAvaka ke jAnavarane ke nArakI ke devane mAnavAne jarUra nathI ema nahi, paNa sarve jAti ane gatimAM haka mAnavAnuM nakkI ja che. ' Avo ghANAH e ItanI mAnyatA che. - bIjAmAM kahevAya che ke "hine 7 tA" temaja jo zahilA" ahIM bIjAone mAravAne haka rakhAya ane brAhmaNa mATe chUTa che evuM ahIM jaina zAsanamAM nathI. ahIM jaina zAsanamAM te sarva che mATe eka sarakho haka che. have ahIM nitya zabda vivakSAne AdhIna che. jIva prathama siddhapaNAmAM jAya tyAM nitya paNuM kema ? kAraNa ke prathama siddhanA jIve te saMsArI hatA chatAM have siddhapaNAmAM rahenAra che tethI nitya kahIe. temaja tIrthakara mahArAjA visarAvI che kAyA jemaNe evA che, te ahIM prathamathI saMsArIpaNamAM kAyA vasarAvI nahatI, chatAM nitya. mATe jeNe kAyA vasarAvI che ema kema bolAya che temaja jevo anAdinA zuddha hotA nathI, chatAM kahI zakIe ke nicovaTTA eTale karmane sarvathA kSaya karIne siddhapaNane pAmyA che te siddhapaNuM kai dina janAra nathI. tethI nitya che. tevI ja rIte tIrthaMkara mahArAje zarIranI darakAra choDIne Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva " 1lDa zarIrane vosirAvyuM che ane have pachI paNa zarIranI darakAra karanAra nathI tethI nitya zabda prayoga karAya che. - dhruva, nitya ane zAzvata jIvanaka have tevI ja rIte sarva jIvone tADanA-tarjana pAmyA vinA baLAtkAramAM AvyA vinA, tAbedAra banyA vinA ke jiMdagInA aMta sudhInuM mAravAnuM banyA vinA jIvavArUpe pAMce prakArane je haka che te amuka RtunA aMge ke kALane aMge che ema nahIM, paNa A hakarUpa je dharma te dhruva ane nitya hovA sAthe amuka kALane mATe vivakSita nathI paNa zAzvata che, eTale amuka kALe nathI ke nahote, agara nahI rahe tema nathI, paNa A pAMce haka sarva-atItakALamAM hatA, vata. mAnamAM sarva kSetromAM che ane bhaviSya kALamAM sarva kSetromAM raheze. deva, guru, dharma tathA Azrava, saMvara, ' . AvA hakone mAne ane tene dharma kahe te deva, ane tene pracAra kare ane amalamAM mUke tenuM nAma guru, ane tene ja sAco mAnave tenuM nAma dharma che. have ahIM A hakone mAnavA, te pramANe vartavuM tenuM nAma saMvara. tene na mAnavA tenuM nAma Azrava. vaLI te hakone na mAnIe ane tenAthI viruddhapaNe vartIe tenuM nAma AAva. AvI rIte traNe tatve, traNa ratnone AdhAra A hakanI kabUlAta upara che. A sarve kahenAra ke? have A sarvane kahenAra che? jene jeTalI khabara hoya teTalI vAta kahe te prAmANika manAya, paNa be copaDI bhaNele berisTarapaNAnI vAta kare te na manAya. tevI ja rIte ahIM sarva anAdi kALamAM A jIvone A haka che, bhAvimAM paNa haka che. AvuM kahevAnI sattA ne ? jeo bhUta ane bhaviSyakALane sArI rIte jANI zakatA hoya 13 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrIAcArAgasUtra [ vyAkhyAna te ja AvuM kahevAne hakadAra che, paNa jene bhUta ke bhAvi kALanuM jJAna nathI teo babaDe to koI paNa mAne nahIM. have ahIM sarvakALane na jANe, tenA hako, phaLa ke nukazAnane na jANe teo sarvakALanA hakanI vAta kare te nakAmI che. kevalajJAnI tIrthakare jaNAvela dharma have A pavitramAM pavitra DhaDhare te ja dharma. vaLI te dhruva, nitya ane zAzvata hovA sAthe koI reMciyApaeNciyAe jaNAvela nathI, paNa jeoe cauda rAjalokanA anaMtAnaMta jIvonuM sarva prakAre jJAna meLaveluM che, vaLI anAdi anaMta sthiti tarIke teTalA kALanA paryAya tarIke jene jJAna che temaNe e jaNAveluM che. - " ra" zabda mUkavAnuM kAraNa have ahIM lokane jANela che, te pachI "ji " na kahetAM " ra" zabda nA kema vAparyo ? ahIM sama zabda ekIbhAvamAM che, tenA kavya, guNa, paryAnuM tanmayapaNuM jaNAve che. eTale dravya paryAya judA nathI ema jaNAvavA mATe, samyapha jANavA mATe " va" zabda mUkela che. tethI kevalajJAna pAmIne cauda rAjalokane jANela che. have anaMta kALanA anaMta dravya paryAyone teja jANI zake ke jene kevalajJAnanI prApti thaI hoya tethI ahI AkhA lekane, sthAvara ane jaMgama baMne prakAranA cha-padArthone sarva kALanA avasthAe jANIne tIrthaMkara mahArAje dharmarUpe A DhaDhere kahela che. vItarAga ane sArA gAmanI pIDA e kema? have ahIM tIrthakara mahArAjane pachI zI paDI heya ? AkhuM jagata mare ke che athavA jagatanI UthalapAthala thAya tethI temane zuM? pArakI paMcAtamAM paDe tethI zuM phAyado ? gharadhaNI gharanuM, dezadha dezanuM saMbhALe paNa ahIM AkhA jagatanuM saMbhALIne kAma zuM ? Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM] adhyayana 4H samyaphavA 15 temane haka hoya ke nahI ? koI ADA Ave ke na Ave, maMjUra kare ke na kare temAM temane zuM ? kAjI kayAM dUbaLA? te sAre gAMvakI pIDA. ahIM vitarAga mAnava ane sArA gAmanI pIDA e kema bane ? gharavALAne gharanI paDI hoya, kuLavALAne kuLanI paDI hoya tema ahIM vItarAgane AkhA jagatanI paDI hoya che. have je kuTuMbanuM ke jJAtinuM hita karavA taiyAra thayelo hoya tene bIjAnI darakAra na heya tene pitAno rAga teTalAmAM ja che. ahIM vItarAga paramAtmAne svaparane pakSa nathI tethI AkhA jagatanA hitanI kAmanA varte che, tema AkhA jagatanI dayA AvavAthI temaNe A dharma-nirUpaNa karela che tenI temaNe upAdhi vahorI nathI. jagatanA sarva jIvonI dayA A jagatane janma, jarA, maraNathI pIDAyeluM dekhIne pitAne vyA AvI tethI jinezvare Avo dharma nirUpaNa karela che. vaLI A jagata mAtra pIDAya che ema nahIM, paNa duHkhIduHkhI thaI rahela che. ahIM vaLI jagatamAM sAra paNa nathI. tevA jagatanA uddhAra, bacAva ke rakSaNane mATe jeo taiyAra thayA che te ja vItarAga tIrthaMkara che. have sarAgapaNuM hota te amuka kuTuMba, ghara ke jAti mATe taiiyAra thAta, paNa ahIM AkhA jagatamAM thayela kheda, du;kha ke pIDA agara tenA hakane thate lepa-te pIDA jANIne prabhu tIrthakare A hakane paTTo nirUpaNa karela che. padraka bana vanAra nahi paNa batAvanAra jinezvara have ahIM padaka anAdine kahe che, vaLI prabhu vire lakhela che. A be vAta kema bane ? vAta kharI. prabhu vire te nakla karI che. korTamAM prathamanA dastAvejanI nakala kArakUna karI de tethI dastAvejanI tArIkha kaMI nakalanA dinanI nahi ja gaNAya. tema ahIM haka anAdino che. prabhu vIre te te jAhera karIne mAtra nakala karI dIdhI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna che. jagatanA sarva vote AvI rIte jIvavAnA haka che' e paTTakanI temaNe nakala karI dIdhI. pavuccai " eTale jaNAvela che. arthAt tItha karI dhamane karanAra-banAvanArA nathI. adhamane paNa banAvanArA nathI paNa teo matAvanArA che. jagatamAM svAbhAvika rIte je prakAre sava thatuM hatuM, paNa lokone jANumAM nahetu tethI temaNe te batAvyuM. dIvAe hIro khatAbyA tethI te dIpaka hIrAnA utpAkka nathI paNa aeka che. tema ahIM prabhu vIre paTTaka karI dIdhA nathI, paraMtu temaNe te te jAhera karela che. amane e paTTaka sAthe zuM lAgevaLage ? have te paTTakane mAnavo te ja dharma, te pramANe cAlavu tenuM nAma gurUpaNuM, ane jo te padmaka jagatamAM lupta thayA hoya te tene jAhera karavo tenuM nAma ja devapaNuM. ahIM paTTaka anAdita che. tenI nakala prabhu vIre karI. have ahI eka mANase jajUnA dastAvejanI nakala karI ApI tethI nakala karanAro mAlika banatA nathI, jeNe jene lakhI ApyA hoya te ja hukamanAmu bajAvI nANAM vasula karI zake paNa khIjo na ja karI zake. ahIM prabhu vIre jete A haka kahyo hoya te ja hakadAra. prabhu vIre gautamasvAmIjI ke sudharmasvAmIjIne kahela che teo te pramANe cAlavAne hakkadAra, paNa amane zu lAgevaLage! jema rastAmAM cAlanArane khIjAnA dastAveja sAthe hakka hAtA nathI, tema ahIM prabhu vIre kahelA hakka sAMbhaLe tethI khIjAne zu ? samAsaraNamAM hAjara ke gerahAjara badhAya mATenA huka. have upayukta praznanA samAdhAnamAM jaNAvAya che ke prabhu vIre A hakapaTTo kahela che te kAne uddezIne kahela che ? ekalA gautama ke kadilAdi mATe nahi, temaja ANaMdAdi zrAvaka mATe ke caMdanA Adi sAdhvIjI mATe ke revatI Adi zrAvikA mATe kahela nathI, paNa jee Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatAlIsamuM ] adhyayana 4H samyaktva 197 hakapaTTAne amala karavAvALA hatA teo kahe che ke "cchA ag " kahIne "vi tara" ema kahIne UThela. AvA gaNadhara mahArAjAone paNa A haka che. vaLI je gaNadhara padavIne lAyaka nathI tevAo mATe paNa A haka che. have te kema ? te kahe che ke samudAya tarIke je jAherAta karAya temAM eka bole te paNa te sarvane mAnya gaNAya, paNa te samudAyamAM je ekaThA thayela hoya te ja te mAnya rAkhe, paNa ahIM prabhu vIranI sabhAmAM ke pariSadamAM hoya teo te hakane mAne e vAjabI che, paNa jeo te kALamAM te sabhAmAM nahetA temane zuM? have je prabhu vIra AgaLa UbhelA hoya ke UbhelA na paNuM hoya eTale sasaraNamAM anupasthita hoya tevAne mATe paNa A haka che. na - virati ane avirati sI mATe sarakho hakapaTa have je rAjagRhI nagarImAM hoya ane prabhu vIrane pitAnAM manavacana paNa ApI cUkelA hoya teo to ema kahe ke-prabhu vIra. Apa dharmane kahe ! jema ApaNuM bahuvela saMdisAha Adi padamAM zuM tattva che? A mArA manavacanakAyAnA cage je che tenI pravRtti Apane pUchayA vinA na karAya, paNa je pravRtti kSaNe kSaNe thanArI che te pUchavAne rAIma-vakhata nathI, te AjJA vinA karI levI paDe, tenI chUTa maMgAya che. AMkhanI pAMpaNanuM calana, zvAsanI gati, nADInI gati e parAdhIna che ane samaye samaye pUchAya tema nathI, tethI te sivAyanI sarva pravRttimAM pUchavAnuM rAkhela che. ahIM sarva sattA eTale mana, vacana, ane kAyAnI AdhInatA je gunA kabajAmAM na mUkIe to loDhAnI tijorI upara khAlI cAvIo soMpavA jevuM che. ahIM jeoe go soMpelA che tenI AgaLa A dharmapaTTa kahe te ThIka, paNa jemaNe mana, vacana ane kAyAnA ge soMpelA nathI eTale viratidharmamAM jeo AvyA nathI temane mATe paNa A hakapado sarakhe che. . Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna samasta jIvone lAgu paDato kAyade " have jJAtine kAyado potAnI ja jJAtimAM cAle. osavALanI jJAtimAM thayelA TharAvane vartAva paNa e jJAtie ja karavAnuM nahi ke zrImALIne. tema ahIM nirgatha ane acelaka evA prabhu vIre kAyadAmAM kahyuM ke A kAyado ApaNe pALavAne che tethI jeo sacelaka hoya temane A kAyadA sAthe saMbaMdha nathI. tethI kahe che ke-je sAdhuo upadhivALA che, je upadhi vinAnA che, je jIvo sAdhana sAmagrIvALA che ke sAmagrI vinAnA che te sarvane aMge A kAyado che. tyAM usthitaanusthita, upasthita-anupasthita ema baMne prakAranA chane A kAyado lAgu paDe che. have upadhivALAne ane upadhivinAnAne e kAyado lAgu paDe e vAta kharI, paNa ahIM vItarAga temAM je vItarAgamAM upadhivALA hoya agara upadhivinAnA hoya tene A kAyado lAgu thAya paNa vItarAga ja nathI tene zuM ? kahe che ke-jeo cauda prakAranA atyaMtara saMjogavALA saMgavinAnA heya te sarvane A kAyado lAgu paDe che. upasthita ke anupasthita, kaDavALA ke daMDa vinAnA te sarva jIvone lAgu paDe che. - jagatamAM satyarUpa-tattarU5 re A vAta kharI, paNa jayAM rAjyanI reta ja na hoya eTale je kAyado rAjya kArabhAra, karacAkara ke prajAjanane lAgu paDe, paNa je tenA DisTrikaTa-jillAmAM ke rAjyamAM na hoya tene zuM lAgevaLage ? pararAjayamAM gayelAne te kAyadAthI zuM thAya ? ahIM A kAyado ati, kula ke saMyogavizeSane aMge nathI paNa te sarvane aMge che. A te gaLe vaLagADavA jevI vAta che emAM koI kahe te kahe che ke nA, tema nathI. kharekhara jagatamAM je satya-sAcesAcuM kaMI hoya, tatvarUpa je kaMI paNa hoya te A DhaDhero che ane te tatvarUpa che, ane tenA aMge je AdhakArIo te akeka kema lIdhA, vaLI te DhaMDhere sAce ane tavarUpa kema che te atre jaNAvAze. *, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM ] adhyayana 4H samyakRtva vyAkhyAna : 42 itare navo Izvara thavAnuM mAnatA nathI zAstrakAra mahArAjA zrImAna sudharmasvAmIjI mahArAja jaMbusvAmIjIne AcArAMgasUtranI racanA jaNAvatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke " he jaMbU! trilokanAtha tIrthakara bhagavAna mahAvIra mahArAje je nirUpaNa karyuM, sAkSAta yukti, dalIla ke daSTAMtathI sAbita karyuM, ane je vastu AcarIne phaLa sudhInI tenI ArAdhanA karI te ja vastu teo duniyA AgaLa kahe che.', have prabhu vIre jagatane zuM ApyuM ? hIrA, motI ke rane ApyA nathI, sonuMrUpuM ke hATahavelI ApyA nathI, paraMtu bhagavAna mahAvIra mahArAje e ja ApyuM che ke A AtmAne oLakhatA zIkho. have jagatamAM AtmAne keIpaNa oLakhI zakatuM hoya te te tIrthaMkara mahArAja oLakhI zake. have jagatamAM jema itara matavALAone tyAM Izvara thavAne aMge rajisTarapaNuM che tema ahIM zuM rajisTara che ? ItaranA guruone pUchAya ke Izvara thavAne raste tamArA zAstromAM batAvo ne ? te teo emaja kaheze ke bIje Izvara thaI zake nahI. Izvara che teja che. navo na thAya. tethI te IzvarapaNuM itaramAM rajisTara che, tema ahIM tIrthakara prabhue pitAnA ghare AtmA oLakhAvavAnI rIti rajisTara karI che ke zuM ? AtmAnI oLakhANa tItha kare ja karAve ? A praznakAranA samAdhAnamAM kahevAya che ke tema nathI; eTale ekalA tIrthakare ja AtmAne oLakhAvI zake tema nathI. eTale rajisTara nathI. to pachI ema kema bole che ke tIrthakare ja AtmAnI oLakhANa karAve ? baMne rIte kema belAya che ? rajisTaranI nA paNa kahevAya ane vaLI rajisTaranI vAta paNa karAya. A baMne vastu kema Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna khane ? teA kahe che ke te evI rIte bane che ke je vastu bIjAne oLakhAvavA mAge te vastune prathama pote to ALakhavI joie. je vastunuM jJAna prathama potAne na hoya te vastu bIjAne eLakhAvavAne dAvo karavo te nakAmo. have je peAtAnA AtmAne jANe tyAre ja te khIjAne jANe ane temanI malinatAne jANe. tethI jee AtmAne oLakhatA nathI teenA AtmAne oLakhAvavA mATe AtmAne jJAna karAvavuM paDe. have tethI AtmAne oLakhanAra bIjAnA AtmAnI oLakha karAvI zake. AthI tItha kare ja khIjAnA AtmAnI oLakha karAvI zake, kAraNa ke kevalajJAna thayA vinA khIjAnA AtmAne dekhI na zakAya ane tethI kevaLajJAna thAya tA AtmajJAna pachI tenA AtmAnI malinatA paNu jaNAya. have kevalajJAna dvArA potAne, bIjAne ane tenI mAlinatAne jANI tee eLakhAvI zake. kevaLajJAnanA mAga vahetA kare kANuM ? have kevalajJAnI je tIrthaMkara heya te ja bIjAnA AtmAnA nAnane karAvI zake ke tIrthaMkara na hoya tevA kevalajJAnI paNa tema karAvI zake ? tA kahe che ke kevalI mAtra AtmAne oLakhe che e vAta kharI, emAM nA nahi, paNa eka vAta khyAlamAM le ! kevalajJAnane rasto. udhADe koNa ? ane vaLI kevalajJAnano mA vaheto kare koNa? kaheA ke tIrthakara mahArAja ja kevalajJAnano mAga vaheto kare. atI. siddha thAya, ajinasiddha thAya. tI praryA vinA paNa keTalAka jIvo mekSe jAya. ajinasiddha bane eTale mAkSe jAya. tIrthaMkaro tIrtha sthApe tenI pahelAM paNa keTalAka vo mAkSe jAya. tethI atI ajinasiddha ane kharA paNa, mA vahe nahi. atI'siddhathI mA vaheto na hoya. mane vaheto mUkanAra to tI karo ja hoya, ane te puNya ke bhAgya temanA ja hAthamAM hoya. kaI vastu ? mekSa mAte vaheto mUkavA te. meAkSane pAmavA te to atIsiddha ke ajinasiMhanAya hAthamAM hoya, paNa mAkSamA vahetA mUkavAnu Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAlIsamuM] adhyayana 4H samyakrava .201 kAma to tIrthakara sivAya bIjA koIthI na ja bane. tIrthakaranI be prakAranI mokSabhUmi kalpasUtramAM tIrthakaranI mekSabhUmi be prakAranI kahI che. paryAya mokSabhUmi ane paraMparA mokSabhUmi. paryAyamAM evuM che ke tIrthakaranA kevaLajJAna pachI amuka kALe ja mokSamArga pravarte, ane bIjI amuka pATo sudhI mokSamArga vahete rahe. A vAta magajamAM lezuM to AtmAnI oLakha karAvavAnI yogyatA ke sattA mAtra tIrthakarone ja che e samajAI jaze ane tethI ja prabhu vIra jagatane AtmAnI oLakha Ape che. AtmA e zI cIja che? have e oLakhamAM prathama e jaNAvyuM ke A AtmA te zarIra, Indriya, dhanamAla ke kuTuMbakabIle na hoya, eTale A sarva vAnAM te AtmA nathI. AtmA e aMdara AvIne rahelI, utpanna thavAvALI, bhavacakramAM janma levAvALI evI eka nekhI cIja che. bAhya AtmAthI judo pADI atyaMtara AtmAne oLakhAvavAnuM kAma A jinezvara mahArAjanuM che. bhavabhava utpanna thavAvALe eka judo padArtha tuM che eTale mana, Idriye, zarIrAdithI bhinna padArtha che. vaLI tuM karmane AdhIna che. eTale eka bhavathI bIje bhave rakhaDavAvALo che. have te karmothI tAre mana ane indriyone AdhIna thavAnuM thAya che, tethI baMdhAya che. have ikiyenI AdhInatA eTale anukULa ane pratikULa evA IniA viSayomAM rAjI thavuM ke ItirAjI dhAraNa karavI. enuM nAma ja AdhInatA. bahirAbhA, aMtarAtmA ane paramAtmA che AvI rIte bahirAtmAne tyAga oLakhAvavA chatAM aMtarAtmA cIja zI ? bahirAtmA te mithyAtvI hoya. je samyagdaSTi hoya te aMtarAtmA ja hoya. ApaNe AtmA traNa prakAre lIdhA che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA. dhana, zarIra, kuTuMbAdine "huM' tarIke gaNanAra hoya te bahirAbha, bhabhava utpanna thavAvALo "huM' chuM, AvI rIte je gaNe te aMtarAtmAM. have ahIM aMtarAtmAvALo je che te le zuM? vepArI jema kothaLI cheDe tyAre aMdara zuM che te gaNuM le. tevI rIte aMtarAtmA thavAvALo AtmAmAM zuM che te tapAse. have ahIM A AtmAmAM traNa ratnabhaMDAro che. eka samyagdarzanarUpI, bIje samyajJAnarUpI ane trIje samyaphacAritrarUpI bhaMDAra che. A traNa ratnanA bhaMDArone khyAla na Ave tyAM sudhI AtmAno khyAla na ja Ave. pArasamaNi je samyagdarzanarUpI ratnabhaMDAra " have samyagdarzanarUpI ratnabhaMDAra te pArasamaNi jevo che. pArasamaNi pote suMdara rahe ane bIjAne tevA kare. tevI ja tAkAta samyagdarzanamAM che eTale pite suMdara rahe ane bIjAne suMdara banAve. jJAna ane cAritrane samyagdarzana suMdara banAve che. jJAna ke cAritramAM evI tAkAta nathI ke pote suMdara rahe ane bIjAne suMdara banAve. A samyagadarzanamAM evI tAkAta che ke te ajJAnane jJAna banAve, aviratine virati banAve. have te samyakzana cIja zI ? tenuM rUpa, raMga, gaMdha kaMI che ke nahi ? te rUpa ke AkAravALI cIja nathI. are, emAM gaMdhAdi paNa nathI, te vaLI e vastu zI haze ? jagatamAM vastu te ja manAya ke jene AkAra, rUpa, rasa, gadhAdi hoya ahIM samyagdarzanane temAMnuM eke nathI pachI mAnavA zI rIte ? have ahIM tArAmAM akkala jevI cIja che ke nahI ? je ala jevI cIja mAnate heAya te pachI tene raMga,rUpa, AkAra bola! have jo tuM akkalanA AkAra, rUpAdi nahi bole te pachI aksane manAvIza kaI rIte ? zoka e cIja che ke nahi ? sukha-duHkha che ke nahI ? tenuM rUpa, AkAra ke raMga kyAM ? te pachI kahe ke jaDa cIjo, padkagalika cIjo rUpa, raMga ke AkArAdivALI heya, paNa ahIM arUpI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etAlIsamu adhyayana 4 : sabhyazrva 203 evI AtmAnI cIja che, tenA vaLI rUpa, rga ke AkAra levA jAya te te kema ? avadhijJAnI paNa samyagdarzananA aMge prabhune pUche che H ahI samyagdarzanamAM rUpa, rga ke AkAra nathI te pachI te che ke nahi, thayuM ke nahi te jANavuM zI rIte? vAta kharI. temAM navAi nathI. have te kAraNathI avadhijJAnI puruSone paNa prazna karavA paDe che.sUryAbhadeva avidhajJAnI chatAM prabhu vIrane prazna kare che ke - prabhu, huM samyagdaSTi ke mithyAdaSTi ?' ahIM AvA dhruva prazna kare tethI te rUpa, rgAdithI nathI jaNAtI mATe agamya evI samyagdarzana nAmanI cIja mATe prazna karyo te ? have te rUpa, rgAdi vinAnI cIja che ema mAnavuM ane te amAre che ke nahi te vaLI jJAnIne pUchyuM e kema khate ? ahIM have akkala, sukhadu:kha e anubhavAnI cIjo che tethI manAya. pachI tenA raMga, rUpa ke AkAra na hoya te paNa mAnavAmAM harakata nathI. sukha, du:kha ke buddhi thAya che tyAre temAM hakAra bhaNAya che, paraMtu A samyagdarzana anubhavanI cIja kayAM ? cetanA, sukha, du:kha te anubhavavALI cIjo ane raMgAdi vinAnI hovAthI tenu astitva manAya paNa A samyagdarzana anubhavavALI cIja nathI tethI manAya kema ? lUTArupaNuM kabUlA te ja samyagdarzana samyagdarzana e ja cIja che ke jagatamAM sarva jIve je lUMTArApaNuM karI rahyA che, temane lUTArApaNuM karIe chIe tenuM bhAna thAya ane te baMdha kare te prathama nabare jarUrI che. have e ja samyagdana che. sUtrakAra mahArAja paNa uparanI vAtane ja samyagdarzana kahe che. have akkala jema anubhavanI cIja che tema AvI vAtanA anubhava thAya tenuM nAma sabhyana, have jagatamAM cArI karavI ane cAra zabdathI bhaDakavu te cArI upara zirorI karanArane zele. tema ahIM tamAre jagatanA javAnA hakA lUTavA, lUTArANuM karavuM ane Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna pachI koi lUTAru kahe temAM cIDavu e kema khane ? ahIM lUMTArupaNuM kabUlA te ja samyagdarzana. kai sattAthI anya jIvAnuM sukha lUTA che? have yu lUMTArupaNuM te sAbita kare te pachI ame te nahi karIe ! te mATe prabhu vIra jagatane kahe che ke-tamA zu lUTA che ? dhADapADuo dhana, milkatAdine lUTe che. te vaLI kevI mita ? je ahArathI meLavI zakAya, te paNa tame te evI mitane lUTA che ke je khIcAro phrI na meLavI zake. tame A jagatanI aMdara khIjA jIvAne herAna karo temAM tamane ka zA che ? kabUla karI ke herAna karavAnA amane haka nathI ane sAthe ameA herAna karyA vinA rahetA nathI, kAraNa ke eka paNa bhavamAM ye kAyanA jIvAne mAre herAna na karavA evI pratijJA karI nathI. have jo tame kahe ke nathI pratinA karI, tema nathI herAna karatA budha thayA, vaLI parahejI paNa rAkhI nathI. have kaho ke tameAne kai sattA ? bIjA jIvAne mAravAnI, haNavAnI, du:khI karavAnI, tAbedAra banAvavAnI, zekavAnI ke pIsavAnI Adi sattA tamane che kharI? kaI sattAnI rUpe . tame ema karyuO agara karI che? kahe! jIvanuM je sukha te sukhanA lUMTAruM tame che! ke nahi ? veAne mAravAnA haka nathI evI mAnyatA te samakti '. ahIM jagatanA jIvAne ye kAyanA jIvAmAMthI kAine paNa mAravAnA, kAInA para baLAtkAra karavAnA, hukama karavAne, pIDA karavAnA ke mArI nAMkhavAnA haka nathI. Ama haka nahi chatAM je Dagale ne pagale chace kAyanA jIvAne tADana-tarjana karavAmAM Ave, temanI pAse parANe pravRtti karAvavAmAM Ave, temane kabajAmAM rAkhavAmAM Ave, are, temane du:khI karavAmAM Ave ane prANuviyeAga karavAmAM Ave te kayA hisAbe ? mATe ye kAyanA veAne tADanAdi karavAnA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM ] adhyayana 4H samyakrava 205 koIne haka nathI evuM je mAnavuM tenuM nAma samiti. AvuM jJAna te ja samyajJAna ane tevI pravRtti te samyapha cAritra. brahmAnI maherabAnIthI brAhmaNonI mAlikInuM jagata! have koInA gherathI corI karIne cIja upADI lAvavI ane vaLI te cIja pelA mANasanI che ema je nathI mAnate e kAma konuM? bharADI ceranuM kAma. eTale koInI cIja uThAvI lAve ane tenI mAlikIya mAne nahi. tema ahIM paNa pRthvI Adi chaye kAyone mAre, herAna kare chatAM tene jIva tarIke ja na mAne, eTale jema brAhmaNe kare tenA jevuM thayuM. brAhmaNa je koInuM upADIne khAI le te te corI nathI, kAraNa te potAnuM hatuM. koInA lUgaDAM laIne brAhmaNa paherI le to te potAnAM ja che, e corI nathI. temaja koInuM upADI bIjAne Ape temAM paNa corI nathI. ahIM sarvamAM pitAnuM kema ? te kahe che ke brahmAnI maherabAnIthI ja A AkhuM jagata utpanna thayela che. ane tenI maherabAnIthI A sarva bhagavAya che. ahIM brAhmaNa paNa mAlika bane che. - bharADI cera jevuM vartana have evI ja rIte chaye kAyanA jIvone aMge tADanAdi karIe ane chevaTamAM kahIe ke te jIva ja kyAM che ? eTale bharADI cAra corI karIne UlaTo gaLe paDe tema ahIM jIvonI virAdhanA karIne tene jIva tarIke ja na mAnavA e bharADI cora jevuM che. sidhasenadivAkarajIe kahelA samakitanA lakSaNe have siddhasena divAkarajI samaktinA lakSaNamAM jaNAve che ke ye kAyanA jIvone jIva tarIke mAne tenuM nAma ja samakti. A mAne kyAre ? bhagavAna jinezvara mahArAjanA vacananI pratIti ke zraddhA thayA vinA pRthvI, pANI Adine jIva mAnavAnuM bane ja nahi. pRthvI Adine jIva tyAre ja mAne ke jyAre jinezvaranA vacana upara pUrNa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna zraddhA hoya. cha ye jIvanikAyane mAnIe te pachI tene " tADana, mArazudi karavAne ApaNe hakadAra nathI" ane e ja mAnyatA samakita che. | itare karatAM jainadarzanamAM vadhu zuM che? rUpa, raMga ke AkAra vinAnuM A samyagdarzana che. chatAM te prabhu vIre oLakhAvyuM. " jagata chae kAyanA jIvonA hakone lUMTI le che" evI mAnyatA thAya tyAre ja samyagdarzana. tenAthI ja sAcA deva, guru ke dharmane mAnIzuM, chae kAyanA jIvonuM lUTArApaNuM na mAnIe te samakita ja nathI, ane tethI jinezvarAdine devAdipaNe manAya ja nahi. hiMsA, jaTha ke mAyAne tyAga Adi sarva matavALAo bolI rahyA che. mana ane Idriyane damavAnI vAta paNa dareka matavALA kare che, chatAM jainazAsanamAM vadhu zuM che ? jevuM itaromAM che tevuM ja jainadarzanamAM che ne? te kahe che ke-nA, chae jIva nikAyane mAnavI ane tenuM lUMTArApaNuM mAnavuM te vAta jainarzana sivAya bIjAmAM nahi maLe. itare hiMsA kIDI maMkoDInI gaNe che, paraMtu pRthvI AdinI hiMsA gaNatA nathI, tethI chae dhvanikAyanuM astitva jenarzanamAM che ane tenuM lUMTArApaNuM mAnavuM tenuM nAma ja samyagdarzana che. samyagdarzananI mAnyatA kenA mATe ? have A samyagdarzananI mAnyatA konA mATe ? te je UThelA hoya tenA ja mATe ke? dharma karanArA jIvo be prakAranA che. eka dharma tarapha lAgaNavALA thayelA te usthita eTale taiyAra thayelA, ane jemane dharma pratye lAgaNI nathI te anutthita kahevAya. tevAone paNa A samyagdarzananuM svarUpa jaNAvyuM. ahIM ema prazna thAya ke-tame nItine paNa oLakhatA nathI. kharekhara, je manuSyane vAyune roga thayo che te labADa kare tema ahIM A belanAro paNa labADe ja kare che. malabADAmAM paNa aMdaranA je saMskAra hoya te ja kAma kare. tenA kulAdinuM je varNana thayuM hoya te ja nIkaLe. labADAmAM prathama saMskAra Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khetAlIsamuM ] adhyayana 4 : samyakUva 2007 ja kAraNa che. bhUta vaLagyuM che ema kahevAya to pachI sa MskArone saMbadha na rahe. ane jema tema khele paNa kharA. ahIM kayA manuSyane vAyurAga ke bhUta vaLagyAnu jaNAvyuM ? tA kahe che ke--je sAMbhaLavAvALA athI thayA nathI tenI AgaLa khelavuM te vAyurogavALA ke bhUta vaLagyAvALe ja mele. AvI rIte nItine niyama che te pachI dharmane mATe taiyArI nahi thayelAne paNa dhanAdeza ApyA kema ? ahIM taiyAra nahotA thayA tene taiyAra paNa A saMdezAe karyo. krodhathI nukazAna ane kSamAthI phAyadA jema prabhu vIre 'ghuttta mukhta' ema cakAziyAne kahyuM, temAM krodhathI thatuM nukazAna ane kSamAthI thatA phAyado jaNAvyo. tema ahIM dharmane mATe je taiyAra nahAtA thayA temane taiyAra karyo ane sAthe A saMdezA ApyA. kayo ? to kahe che ke jagatanA jIvAne tADana, mAraNa Adi karAya te lUTArApaNuM che ane tevI je mAnyatA tenuM nAma ja samakti. sthita ane anutthita dharmI ve gautamasvAmI, agnibhUti Adi to prabhu vIrane jItavA mATe AvyA hatA paNa samajavA mATe nahi; jyAre vAyubhUti vagere gaNadharo jItavA mATe nahotA AvyA paNa samajavA ja AvyA hatA. prathamanA e jItavA AvyA hatA ane bAkInA nava samajavA AvyA hatA ema samajavAnu che. prathamanA e anutthita hatA ane bAkInA utthita hatA, kAraNa ke * cAleA jaie, ApaNA mananuM samAdhAna karIe. ' e bhAvanAthI te AvelA hatA. prathama e jIta meLavavA AvelA hovAthI te dharmane mATe anutthita hatA. tethI jaiva dharma karavAne mATe taiyAra thayelA hoya agara ALasu hovAthI taiyAra na paNa thayelA hAya to tevA anene sarakhI rIte dhamanA sa Mdeza ApyA ke-- upapanne vA vigame vA dhuvei vA. . " Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Poc zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna usthitamAM paNa be prakAra che. je tamArI pAse na AvavAvALA che te kaMI dharmane mATe taiyAra nathI ema nahi kahI zakAya, tema jeo pAse AvelA che te sarva kaMI dharma mATe taiyAra che ema paNa nahi kahI zake. prabhu varanI pariSadamAM kALiye kasAI paNa AvatuM hatuM ne ? jema neminAthanI paNa pariSaddamAM sAMba na AvyA temaNe ghare rahIne jANIne vaMdana karyuM eTale teo dharma karavA taiyAra hatA ane pradyumna AvIne rUbarU vaMdana karyuM. prabhu vIranI pAse AvIne dharmane pratibodha tyAre vinayapUrvaka agiyAra gaNadharoe pradakSiNuM karIne pUchyuM ke " prabhu ! tattva zuM ? " te " panIra vA vinA vA dhura vA" ema prabhue kahyuM. AvI rIte traNa pradakSiNa karI traNa prazno pUchyA tenA niSadhArUpa traNa uttara te ja tripadI che. tripadInA AdhAre pravacana puruSa - jinezvara mahArAjane traNa prazno karyo ane tenA je niSadharUpa uttaro maLyA te tripadInA AdhAre gaNadhara mahArAjAe eka manuSya khaDo kare che. ke puruSa ? pravacanarUpa puruSa khaDo kare che. ahIM puruSa kema ? te kahe che ke AcArAMgAdi subene cheDe "aMga" zabda mUkyo che te puruSa mAnyA vinA aMga kahevAne haka zI rIte? mATe kahevuM paDaze ke bhagavAna pAsethI gaNadhara mahArAjAo tripadI sAMbhaLIne pravacanapuruSa UbhuM kare. temAM AcArAMga-sUyagaDAMgate be page, ThANAMga samavAyAMga te DhIMcaNarUpa che. upasthitanA be prakAra ahIM prabhu vIranI pariSaddamAM agiyAra gaNadharonI joDe 4400 ziSyo hatA te sarvee pradakSiNa daIne niSadhA lIdhI nathI, eTale e sarva anupasthita che, te paNa te sarvane eka sarakhe saMdeze A che. ka? te kahe che ke-jagatanA chAnuM thatuM je luMTArApaNuM te Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ betAlIsamuM.] adhyayana 4: samyakrava 209 baMdha kare ! temAM upasthitanA be prakAre che. keTalAka hukamane mAnIne amalamAM mUke. keTalAka hukamane mAne kharo paNa amalamAM na mUke. gautamAdi agiyAra gaNadharee hukamane mAnI chae kAyanI jIva virAdhanAne baMdha karI ane AnaMdAdi zrAvakoe hukama mAnya khare paNa Acaryo nahi. jeNe hukama mALe, sAMbhaLe ane Thokare paNa mAryo tevAone hukama pAcho kare kema? te kahe che ke-tevAone paNa prabhu vIre saMdeza Ape, eTale je gRhasthapaNAmAM rahyA che temane paNa saMdeza Apyo. jeo daMDanA tyAgI nathI temane paNa saMdeze A . * jinakadApI ane sthavirakalpI sAdhu gharamAM jenuM cAlatuM hoya tene hukama sarva mAne kharA, paNa be varSanA chokarAne hukama de te na paNa mAne.ahIM gharamAM hukama cAle ema kahevAya chatAM be varSane cheka na mAne tethI gharamAM hukama nathI cAlate ema na ja kahevAya, kAraNa ke je hukmane ja samajAte nathI te mAne nahi ane amalamAM paNa na mUke temAM navAI nathI. te mATe kahe che ke-sAdhu be prakAre che. jinakalpI te nirupAdhika ane virakalpI te sopAdhika che. AvA baMne prakAranA sAdhuone A ja saMdezo Ave. - A te gADA hAthI je hakama ! jeone jinezvara mahArAjanI pAse rahevuM hoya tene te A hukama mAgye ja chUTakone ? te kahe che ke nA. have je gacchanI maryAdAvALA hoI saMyogavALA ke saMyoga vinAnA hoya te sarva mATe A hukama prabhu vIre pharamAvela che. have A badhuM karavAnI prabhu vIrane zI jarUra ? sAme ke che te joyA vinA sIdhe hukama ja pharamAva te gAMDA hAthI jevuM gaNAya. evo hAthI mahAvata, zeTha ke nekarane na dekhe ane ekasarakhI rIte pravarte. ahIM gAMDAnI nIti nirapekSa hoya che. tene 14 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 210 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna ravaparane viveka hotuM nathI. nirvivekANane bAda karIe te vItarAga mahArAjanI pravRtti paNa tevI ja che. eTale sva-para ke pAdhika nirupAdhivALAne jatA nathI. jagatamAM lUMTArApaNuM baMdha thAya te ja tattvarUpa temanA manamAM che. " jainazAsanamAM ja chaekAyanA lUMTArApaNAnA tyAgane upadeza " have tattva e zI cIja ? jema jugArI jUgaTAmAM ja tattva mAne. capaTamAM ja tattva gaNe tema ahIM A saMdeza tattvanI sAthe satya vastu che. evA satyanA oLakhavAvALAo te ghaNuM Ave ane belatA kone nathI AvaDatuM ? jema belatA sarvane AvaDe kharuM, paNa hisAba nahi AvaDarane hisAba pUchAya te te na ja bole. kahe ke jagatamAM batA sarvane AvaDe paNa bolatAM te na ja AvaDe. A satya saMdeza te jagatamAM bIjo koI na ja bele. chae kAyanI aMge thatuM luMTArApaNuM jaNAvI, manAvI tene tyAga te aMge upadeza bIjA keI paNa zAsanamAM kahevAyela nathI paNa jaina zAsanamAM ja che, ane te aMge sudharma svAmIjIe jabUsvAmIjIne je kahyuM tenI TIka zIlAMkAcAryajI zI rIte karaze te aMge jaNAvAze. vyAkhyAna: 43 gautamasvAmIjI ane sudharmasvAmIjInI ekasarakhI vAcanA kAkAra mahArAjA zrImAna sudharma svAmIjI mahArAja ja bhavyajInA upakArArthe mULamAM AgaLa jaNAvI gayA tevI ja rIte TIkAkAra zrImAna zIlAkAcAryajI mahArAja AcArAMga sUtranA cethA adhyayananI TIkAmAM jaNAvI gayA ke re cemi artha A pramANe che. "re coma' eTale zuM ? te huM kahuM chuM. mAgadhI bhASAmAM tene artha te thAya. ahIM "tat " zabdanA arthamAM "" laIe, atha zabadanA arthamAM te laIe to zo artha thAya ? te baMne Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetAlIsamuM] adhyayana 4H samyapha 211 arthe ahIM TIkAkAra jaNAve che, paNa A kahe che gaNadharo, kAraNa gaNadharone ja aMge racavAno adhikAra che. gaNadharomAM jema sarakhA buddhizALIono padArtha eka sarakhI rIte nIkaLe tema agiyAre gaNadharanI dezanA ekasarakhA adhikAravALI che tethI gautamasvAmIjInI vAcanA ane bhagavAna sudharma svAmIjInI vAcanA eka sarakhI hoya che. jema bhagavatIsUtramAM "he goyamAM ane jJAtAjImAM "he dharma !" A rIte vAcanAo cAlelI che tethI baMne ekasarakhA adhikAramAM hoya che. ahIM baMnemAMthI koI paNa bole te kahe che ke se mi eTale "roDam' eTale ahIM "a " kyAMthI lIdhuM ? vAta kharI, paNa 'trarIni" eTale huM e arthane kahenAra mada6 zabda levo paDe ane tethI ahIM "oDaduM vrarIni' ema kahIne " te huM beluM chuM ema kahe che. ahIM potAnA ziSya AgaLa kahevuM temAM vaLI te" "huM" e badhuM bolIne kAma zuM ? vAta kharI paNa huM jyAM kahenAra chuM tethI vastusthitine nizcaya karIne huM kahuM chuM. - Apta eTale bharesAdAra puruSa duniyAmAM Aptane eTale bharosAdAra puruSane jANavA mATe kaMI tilaka hotuM nathI, mUkhane ziMga hotuM nathI. chatAM te bharosAdAra ane mUrkhane oLakhavA zAthI ? te zAstrakAra jaNAve che keduniyAmAM ApaNe "mithe raju thazavacita nA?" eTale kahevA yogya padArtho yathAsthitapaNe jANIne pachI bele te ja bharesAdAra gaNAya, AjakAla duniyAmAM badhA mANaso adhikArI thavA Icche che, paNa te adhikArIo be bAjunuM joIne pheMsalo Ape. vAdIpativAdInuM jANuM, sAMbhaLI potAnI buddhi sAthe tulanA karIne pachI ja jajamenTa-cukAdo Ape. ApaNe te vagara jANe ke sAMbhaLe cukAdo ApIe tethI bharosAdAra na ja gaNAIe. bharosAdAra te ja gaNAya ke je athathI iti sudhInI tamAma bAtamI jANIne pachI ja vastunA nirNayane jAhera kare. ahIM paNa Akha Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna bharosAdAranA lakSaNamAM zAstrakAre e ja jaNAvyuM ke-je vastu pitAne jaNAvavAnI ke bolavAnI che tene athathI iti sudhI jANe, pachI yathAvasthita jANe eTale kahevA yogya vastune satyapaNe prathama jANe, pachI jANyA pramANe ja kathana kare tenuM nAma ja Apta. AvA puruSonA vacane sarvane kabUla karavA lAyaka thAya. ' gautamasvAmIjInuM abhimAna nahi paNa tIrthakara mahArAjanI stuti ahIM gautamasvAmIjI pitAnI AptapaNanI sthiti jaNavavA mATe ziSya AgaLa kahe che ke tIrthakaranI sevAthI jema mArga pAmyA ane je rIte mArga sevyuM che eTale temanI pAsethI jevI rIte pAmyA chIe tevI ja rIte kahuM chuM. eTale gautamasvAmIjI kahe che ke "sApauM travAnite huM kahuM chuM. ahIM tata zabda prathamanI vAtane AgaLa kare che. te" zabda prathamanI vAtanA parAmarza vinA kAma nathI lAgatuM. ahIM tatazabdane parAmarza zI rIte? je huM tIrthakara mahArAjanA vacanathI saMpUrNa tane jANuM zakyo chuM e je saMpUrNa tane jANanAra huM gItamAM kahuM chuM. ahIM kahevAze ke gautamasvAmIjI ghoDe ja caDyA ne ? eTale abhimAnamAM AvyA ne? te kahe che ke-nA, AmAM ghoDe caDhavAnuM nathI paNa tIrthakara mahArAjanI prazaMsA che. je tIrthakaranA vacanane AdhAre ja huM pAmela chuM ane tenA nizcayathI zaMkAvagaranuM, nyUnatAvinAnuM, vaLI saMpUrNa evuM je che te ja huM kahuM chuM. ahIM zradheya vacananA hetu tarIke A badhuM che. ahIM saMpUrNa satya zaMkA vinAnuM jANanArA tame che. te saMpUrNa satya niHzaMkapaNe jANavAmAM mAruM potAnuM svAtaMtrya nathI paNa khuda tIrthaMkara mahArAjane pratApa che. AthI tIrthaMkara mahArAjanI stuti thaI, nahi ke pitAnuM abhimAna. tIrthakara mahArAjanA vacanano ja anuvAda kahe che have "te huM tamane kahuM chuM." te koNa? jeNe tIrthakara mahA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetAlIsamu* ] adhyayana 4: sabhyazrva 213 .. rAjanA vacanathI saMpUrNajJAna thayela che te ja huM kahu chuM. ATaluM adhuM lAMbuM kheAlIne zuM kAma ? " pIno dhaivatto vivA na mujhe eTale larupuSTa zarIravALA devadatta divase khAtA nathI eTale arthApattithI saheje samajAya ke rAtrie khAya che ane tema na hoya te puSTapaNuM na saMbhave. paNa sa jIve arthApattithI samajanArA hotA nathI. tema ahIM paNa tIrthaMkaranA vacanane AdhAre ja gautamasvAmIjI khelanArA che tethI arthApattithI huM prabhunA vacanene AdhAre khelanAro chuM, eTale huM vizvAsapAtra chuM ema AvI jAya, chatAM je na samaje te mATe kahe che ke--huM zraddheya chuM, mAruM kahevu mAnajo. ahIM zraddheyapaNu potApaNAne AdhIna nathI rAkhatA. mAruM vacana mAnavA lAyaka che, mAnavu joie, huM zradaya ja chuM. A badhuM khAle kharA chatAM ka zu ? mArA tarIke jo tame vacana mAnatA ho eTale mArI svata tratAe ke mahimAe mAnatA hai| / mAnavAnuM nathI. ahIM ghaDIkamAM kahevu che ke mAnA, vaLI mArA tarIke na paNa mAne ema kema ? ahIM je saMpUrNa padAne jaNAvanAra vacana kahu chu te mArA tarIke kahetA nathI paNa tIrthaMkara mahArAjanA vacanane anuvAda karIne kahuM chuM eTale mArA dharanu` kahetA nathI. Ama gautamasvAmIjI tathA sudharma svAmIjI kahe che. svarUpamAM gautamasvAmIjInu paNa arthApattithI tI karatu ja vacana have ahIM satya, saMpU, niHzaMka AvuM je vacana mane tIthaMkarathI jANavA maLyuM che te ja kahuM chuM. ahIM svarUpamAM vacana mAnavAnu gatamasvAmIjInu paNa bhASAmAM te arthApattithI tI karatuM ja vacana mAnavAnu Thare che. ahIM tIrthakara mahArAjanA vacanathI tattvane mAnanAro huM kahuM chuM ke temanuM kahevuM tattvarUpa vacana tamAre mAnavA lAyaka che te huM tamone kahuM chuM. ahIM 'prIti 'eka ja pada kahela hota tA paNa cAlata. eTale atIta anAgatanA tIrthaMkaro Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kahe che te huM kahuM chuM eTalAthI ja cAlata. chatAM "saMta" zabda mUkIne kAma zuM? tIrthaMkaranA vacanathI tattvane mAnanAre tatvane saMpUrNa satya ane nizaMkapaNe mAne ema jaNAvyuM che, tevI ja rIte bIjA prakAre kahe che ke jaina darzanakAre jema pitAne anusaranArAone upadeza Ape che tevI ja rIte dareka matavALA ahiMsAdi pAMca vastuo pavitra tarIke kahe ja che. khuda haribhadrasUrijI jaNAve che ke dareka matavALAne e kahevuM paDe che ke hiMsA, jADa, cerI, strI ane parigraha te pAparU5 che, choDavA lAyaka ja che. Ama dareka matavALA bole che kharA. paNa pharaka kayAM ? te kahe che ke jagatamAM kaSanI zuddhiveLA sarva dharmo heya te sarvamAnya. sAcA suvarNanI kapa, cheda temaja agnithI parIkSA jema suvarNanI parIkSA mATe karATI upara kaSa Ave te ja tene suvarNa mAne. pittaLa ke trAMbA upara suvarNa hoya eTale banAvaTI dAgInA upara kaSa lAvavA suvaNuM joIe. tema dareka matavALAne kaNa pUrate te dharma rAkhavo ja paDe. kalarUpa padArthamAM jyAM chINuM. mUkavAmAM Ave te maDhelA ke raselA hoya te na Take. nakkara hoya te ja chINI lAgatAM suvarNarUpe TakI zake. raselA ke maDhelA suvarNa kaSamAM Take paNa chINImAM na Take. Itara matakAro te kapamAM nIkaLI jAya paNa keTalAka mate tamArA ja saMsargamAM rahelA heya. jema niddanavo te kaSamAM cokhkhA nIkaLaze, chedamAM jAo te AcAra paNa e ja belaze. mahAvratanA AcAro ke sAdhane paNa te ja balavAnA. jamAli ke gauzALA sarakhA kaSa ke chedamAM nApAsa nathI ja thavAnA eTale tevAomAM pharaka kyAM paDavAno ? te kahe che ke-tattvavAdamAM pharaka paDe. agnimAM nAMkhavAmAM Ave tyAre te senAnI lagaDI ja Take paNa raseluM, maDheluM ke bheLaseLavALuM paNa suvarNa na ja Take. cekhe khuM hoya te ja rahe. kharekharUM suvarNa ja bhaThThImAM rahe Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetAlIsamuM] adhyayana kaH samyaktva 215 kSaNikavAdanA pariNAme goTALe ahIM hiMsAdinI virativALA eTale niSedhavALA AcAravicArane prarUpavAvALA hatA chatAM mAnyuM zuM? tattvavAdanI apekSAe kSaNikavAdamAM UtaryA eTale kSaNamAM upaje ane kSaNamAM nAza pAme. bhUkhyo koNa thAya ane khAya kaIka bIjo ! eka ja dravyanI aMdara tene aneka guNe ke paryAno samAveza karavAne vakhata ja na Ave. jamAlinA aMge jema " nA re ema na mAne, tethI AzavAdi sarva tattvomAM goTALo ja thAya. kevaLa jaina matavALo heya te ja ema bolI zake ke " te huM ', eTale atIta anAgatakALane mAnanAro hoya te ja ema bolI zake ke te ja huM". ahIM bhUta ane bhAvinA paryAyarUpa AtmAne jANe ke mAne te ja belI zake. arthAta prabhunI pAsethI je tane huM pAmI zakayo hato te ja huM gotama ke sudharma svAmI kahuM chuM. je kSaNe kSaNe dravyane nAza mAnanArA che temanAthI A rIte belI zakAya ja nahi. boddhamatanuM khaMDana : samyakatvanI ke mithyAtvanI zA paNa A ja AtmAmAM hatI. vaLI tIrthaMkaranA vacanathI saMpUrNa tatva pAmI je dvAdazAMgInI racanA karI te paNa A ja AtmAmAM hatI arthAt zrotAvaktArUpa je A . AtmA che te ja A che. AthI "te huM' ema gautamasvAmIjIe, kahyuM. ahIM bauddhoe mAnela je kSaNikapaNuM te jagatamAM che nahi, cAlyuM nathI temaja cAlavAne yogya paNa nathI; kAraNa ke AtmAne jJAna ja na thAya. jema eka zabda bolyo. temAM samaya asaMkhyAtA heya pachI te kSaNavAramAM te nAza pAme tethI bIje sAMbhaLe nahi. pachI tenuM jJAna paNa na thAya. upadeza paNa na bane. ahIM baddhamatanuM khaMDana karAyuM.. kevI rIte ? te kahe che ke prathama meM bAra aMge kahyAM che. arthAta traNa adhyayane kahyA te ja huM, bIje nahi. tenA aMge jaNAvatAM kahe che ke-te ja huM kahuM chuM. eka bAju jaNAvatAM kahe Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna che ke tIrthakaranA vacane pAmIne je kahenAre ane bIjI bAju bAra aMgane kahenAre ane traNa adhyayane kahIne kahenAro te ja huM. ahIM gautamasvAmIjI zimAM pitAnA vartAva dvArA chApa te evI pADI cUkyA che, chatAM zabdathI pite te ema kahIne kAma zuM ? ane tethI tenI TIkA na paNa karIe ema TIkAkAra kahe che, kAraNa ke khuda prabhu vIrathI pratibodha pAmelA A gItamasvAmIjI che. samyakatva prAptirUpa tatva jaNAvanAra tata zabda tethI ahIM phare ne artha tat zabdamAM che. ahIM tata zabdane artha te kare. ahIM ja zabdathI gautamasvAmIjIne saMbaMdha nathI. kSaNikavAdano paNa saMbaMdha nathI kAraNa zraddhAne aMge je A zabda hoya te dareka adhyayanamAM te have joIe. kSaNikavAdane aMge A te zabda hoya te bIjo adhyayanamAM te zabda kema na belyA? AthI gautamasvAmIjInA svarUpanA mATe ke kSaNikavAdanA khaMDanane mATe te sai zabda che ema manAya nahi, te pachI te zabda konA mATe? tata zabda napuMsakaliMgavALe ahIM che te vAta" huM kahuM chuM. ahIM te vAta eTale je. vAta. eTale kaI ? te kahe che ke-he mahAnubhAva! je padArthanI mAnyatA karavAthI samyakta thAya te padArtha tattvarUpa che tene ja huM kahuM chuM. ahIM yata ane tata zabdano paraspara saMbaMdha che. duniyAmAM je DAhyo te kAmakare ane je kAmakara de. te DAhyo. AthI ahIM je te zabdo paraspara saMbaMdhavALA che. ahIM te vAta kahuM chuM. emAM te kaI ? tenA aMge jaNAvyuM keje tattvanI zraddhA karavAthI samyakatva thAya te ja vastu kahuM chuM. ahIM chevaTe tata zabda svarUpa mATe, kSaNikavAda mATe na rahyo paNa samyakatvanA kAraNarUpa je bane te tattvane jaNAvanAra A tata zabda che. sarvakALanA tIrthakaronI eka sarakhI prarUpaNa - have jene mAnavAthI samyaphata thAya tevI vastu kaho che, paNa A vAkyathI jaina zAsanane A pAyo mAryo jAya che, pApana Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetAlIsamuM | adhyayana 4H samyaktva - 217 satta koI jagyAe kahevAyuM nathI, paNa "vijApana satta" "vaTirine dAvo ghA ema jinezvare kahelA ja ta che te vAjabI nahi rahe. vAta kharI, paNa huM " " zabdanA arthamAM AgaLa jaNAvI gayo hato ke je huM kahuM chuM te tIrthaMkara mahArAjanA vacananA AdhAre ja kahuM chuM. ahIM je tattva samyaphavanA kAraNarUpa che te ahIM gaNadhara pitAnA gharanuM kahetA nathI paNa khuda tIrthaMkara mahArAje kahela kahe che. ahIM atIta kALamAM thayelA ane vartamAnakALamAM vidyamAna che tevA tIrthakare temaja je bhaviSyamAM padmanAbhAdi tIrthakare thavAnA che te sarva tIrthakara AvI rIte prarUpaNa kare che. eTale vartamAna kALanA tIrthakaro A prarUpe . che, e vAkya vAjabI gaNAya, paNa bhUta ane bhaviSyanA tIrthakare mATe " A prarUpe che " e vAkaya kema vAjabI gaNAya ? A vAta tame mULamAM paNa kahI gayA che. TIkAmAM te traNane vartamAnakALa zI rIte joDyo ? bhUtanA kahI gayA, bhaviSyanA kaheze ema kahe to ThIka, paNa A traNe kALanA kahe che e zI rIte ? atItakALAdi traNane bhegA karyA ane kriyApadamAM "prarUpe che" ema vartamAna kALanuM kriyApada kema ? vyAkaraNa aMge praznanuM samAdhAna - ahIM hAla bhUta ke bhAvinA tIrthakara vidyamAna nathI e vAta kharI, paNa dhAtune saMbadhI pratyaya lagADAya che "mAna " eTale jenI pAse gAye che te govALiyo. e dhAtunA AgaLa bhUtakALano pratyaya lagADe, tenI apekSAe che ane ApaNI apekSAe hato e kALa lIdhe. ahIM je atItakALanI apekSAe ane bhaviSyakALanI apekSAe paNa je vartamAna lIdhela che te te kALanI apekSAe ja vartamAnakALa lIdhe che. A sarve AvI rIte prarUpaNuM kare che. bhUtakALanA tIrthakaro keTalA ? te sarva eka sarakhA prarUpaNuM kare che ke matabheda hoya? tevI ja rIte bhaviSyakALanA tIrthakaro keTalA ? Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna vaLI te sarva sarakhA matavAlA ke temAM matabheda kharo? te vigere TIkAkAra mahArAja agre jaNAvaze. vyAkhyAna: 44 bhagavAna vIra mahArAjanI prarUpaNA ja kahuM chuM strakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkasUrijI mahArAja " AcArAMgasUtranI TIkA karatAM thakA cothA adhyayananuM paheluM satra samajAvatAM AgaLa jaNAvI gayA ke bhagavAna gautama svAmIjI ane sudharma svAmIjI jevuM kahe che teja huM kahuM chuM. bhagavAna sudharmasvAmIjI jabUsvAmIne kahe che ke "te kahuM chuM." se veni' eTale zuM ? bhagavAna vIra mahArAjanI prarUpaNuM ja huM kahuM chuM. bhagavAna vIra mahArAjanI prarUpaNane jANanAro koI bIje ja hato ane huM koI bIjo ja chuM ema nahi. gazALAne parimatavAda(Ine paDadA gazALAnI apekSAe ge zALAne mukhya mata parimatavAdavALo hate. jema bIjA matavALAone Izvarane bacAva karavA mATe lIle paDado kare paDe che, tema gozALA pitAnI jAtanA-kuLanA bacAva mATe-bhikSAcaraNAnA bacAva mATe parimatavAdane paDade ADe karate hate. AvI rIte parimatavAda e lokoe AgaLa karelo hato. ApaNe parimatavAdamAM chIe ja nahI. huM" ahaMkAradarzaka nathI have bhagavAna sudharmasvAmIjI temaja gautamasvAmIjI je huM kahuM chuM" vageremAM huM zabda vApare che te potanA ahaMkArane mATe nahI paNa kSaNikavAdanA nAza mATe kahe che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana 4: samyakRtva praznA ane tenA uttarA prazna: tI kara mahArAjanI dezanA pahelA pahere hoya ane bIjA paheAre gaNadhara mahArAja dezanA Ape temAM bhagavAna thAkI gayA ? zuM tI kara cummAlIsamuM ] 219 uttaraH zuM ana'tajJAnanA dhaNI thAkI jAya mahArAja pAse tItha kara je dezanA devaDAve che te zA vIya cAlatuM nathI ema nahiM. jagatamAM guruziSya gaNadhara emAM pharaka nathI, e khate eka ja tattvane batAvavA. ahIM tIthaMkara ane gaNadharamAM phera hoya te zake ja nahi. tIrthaMkara ane gaNadharamAM ekamana pravatuM hoya te ja zAsana cAlI zake. tIrthakara mahArAja nirUpaNa kare che temaja gaNadhara mahArAja nirUpaNa kare che. zAsana cAlI kharA ? gaNudhara mATe? peAtAnuM ane tIrthaMkara kahenArA che e prazna: e tenA nirUpaNamAM bhale krUraka na hoya paNa pahelA pahere AvelA ane Aje paheAre AvelA temanI zaMkAnuM zuM thAya ? zrutakevalI ne kevalI mahArAja tattvanI prarUSaNA kare temAM krUraka na ja hoya, paraMtu saMzayatA cheH je kevalI mahArAja karI zake te zrutakevalI kema karI zake ? uttara: kevalI mahArAja pratyakSa jJAnavALA che ane zrutakevalI mahArAja parokSa jJAnavALA che, tethI teo chadmastha hovAthI temanI pAsethI zaMkAnuM samAdhAna thAya ja nahi. gaNadhara mahArAja ane saMkhyAtA bhaveAnI vAta jANe eTaluM ja nahi paNu nirUpaNa paNa karI zake. asaMkhyAtA bhavAnI nirUpaNa karavAnI vAta gaNadhara mahArAjanA jJAnamAM rahelI che. vaLI ekalA asaMkhyAtA bhavAnuM nirUpaNu kare. tema nahi paNa zrotA je pUche te sanuM nirUpaNa kare che. jagatamAM sava che. tethI badhA tattvanuM nirUpaNa, bhavatu nirUpaNu evI padArtho AdharUpe AvI gayA. rIte kare ke ene kevalajJAna Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrIAcArAMgasUtra | [ vyAkhyAna nathI ema bIjA jANe nahi. A chadmastha che ema jANe ja nahi evI rIte teo tatvanuM nirUpaNa kare che. sagara, brahmadatta, subhUma e cakravartI thavAnA hatA, te ema kahetA hatA ke huM cakravartI chuM? ane cakrIpaNAne teo zodhavA gayAM hatA ? nahi ja. sarva jIvonA asaMkhyAtA bhavane jANanAra ane zaMkAnuM samAdhAna karanAro huM tamane kahuM chuM te ja huM. prazna: AkhuM AcArAMga zarU karatAM to kahevuM joItuM hatuM te A vacce kema kahyuM? 1-2-3 adhyayanamAM "tha nahi ane cothA adhyayanamAM "jaLa kema kahyuM ? uttara: prathama adhyayana zarUAtanuM che mATe vize" "have" na kahevAya. pahelAnA traNa adhyayane aniSTa nivAraNavALA hatA. cothA adhyayanamAM A ISTaprApti jaNAvI. samyagdarzana, jJAna, cAritranI prarUpaNuM jaNAvI temAM pahelA traNa adhyayanamAM te ekanI eka ja vastu jaNavavAnI hatI tethI ja kahevAnI jarUra nahatI. ' "tIrthakaronuM kaheluM ja sAcuM" e samakti mAnavuM. zraddhA e ja samakita kahyuM. praznaH bhUtakALamAM tIrthakaree kahyuM, vartamAnamAM tIrthakaro kahe che te ThIka, paNa bhaviSyakALamAM kaheze te kema manAya ? - uttara: te te kALanI apekSAe vartamAnapaNuM laI kRdanta karavuM paDe che tethI ahIM te te kALanuM vartamAnapaNuM laI vartamAnakALane prayoga karyo che. te bhaviSya tathA bhUtakALamAM paNa temaja prarUpaNa kare che. kSApathamika bhAva ane audayikabhAva have je je matavALA pitAnA mAlikane kartApaNuM mAne tene tIrthakara tarIke laI levAya nahi te ahIM kyA levA te mATe kahe che ke siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhupaNAne prApta karavAnI koI karmanI prakRti nathI, paNa te kSAyopathamika bhAvathI ja prApta thAya che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cummAlIsamuM ] adhyayana 4: samyaktva 221 tIrthakarapaNuM e eka ja pada dAyikabhAvanuM che. karmane vaza karavAmAM, dAbavAmAM siddha, AcArya, upAdhyAya ne sAdhu-paNuM te dayika nathI. prama: dayika bhAvanuM tIrthakarapaNuM tene tame paheluM mUke tene artha zuM ? uttara : jagatanA svabhAve teone tIrthakarapaNuM AveluM che. kSAyikapaNuM te pitAnA udhamanI vAta, kSAyopathamikapaNuM e pitAnA udhamanI vAta te pramANenuM tIrthakarapaNuM nathI paNa tIrthakarapaNuM to. jagatanA svabhAve ja Ave che. jagatanA svabhAve tIrthaMkara kUkhamAM AvatAnI sAthe ja mAtAne cauda svapna Ave. tIrthakara mahArAjA kALa kare tyAre AkhA jagatamAM aMdhAruM, ane janma thAya tyAre nArakImAM sahe ja TAIma sudhI ajavALuM thAya, evA jagatanA , svabhAvavALuM tIrthakara pada . 158 karmaprakRtimAM traNa ja baMdha, sattA ane udaye zubha 158 karmaprakRtimAM traNa ja prakRti evI che ke je baMdha zubha, sattAe zubha ane udaye paNa zubha che. bAkInI 155 prakRti baMdhe azubha, sattAe azubha ane udaye azubha che. paraMtu A traNa baMdha, sattA ane udaye zubha kahI tema AhAraka zarIra ane AhAraka aMgepAMga te baMdha, sattA ane udaye zubha. te saMyamanA jore bAMdhI zake, TakAvI zake ne pheravI zake che, te be prakRti saMyama mULabhUta tathA te saMyama hetuthI hovAthI baMdha ne sattAe zubha. vaLI trIjI prakRtti tIrthaMkara- * nAmakarma te paNa baMdhe, sattAo ane udaye paNa zubha ja che. A tIrthakaranAmakarma zubha ja che. te baMdha, sattAo ane udaye zubha che. azubha to che ja nahi. anaMtA tIrthakaronI vAtathI Itane maMjhavaNa caturvidha saMghanI sthApanA, dvAdazAMgInI racanA karanArA je je thaI gayA te keTalA ? te kahe che ke anaMtA tIrthakara thaI gayA. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna A jagyAe nahi samajanArA itare bicArA kahe ke---jaitAne tA anatA zabda ThIka lAgyA, tethI jyAM hoya tyAM anatA te anatA zabda khUba ja vApare che, jenuM bhaviSya phUTelu che te jenA saMsArane ArA AvavAnA nathI tevA manuSyane anaMtA tIrthaMkarA zabdonA a na samajAya. evAnu bhaviSya svAbhAvika rIte ja bagaDeluM samajavuM, A caturvidha saMdhane sthApanArA thayA te te nakkI ja che ne? bhale te game te rIte sthApyA, paNa sthApyA e vAta teA nakkI ja che ne ! have A vamAnamAM catuvidhadha sthApanArA thayA tevA bhUtakALamAM na hatA tenA purAvA zu ? vamAnamAM sthApyuM te bhaviSyamAM sthApyuM ja che. A bIja che te nirvivAda che. A saMsAra anAdinA hovAne lIdhe dareka avasarpiNI ane utsarpiNImAM dareka vakhate tIrthaMkaro thaI gayA che. anantI avasarpiNImAM anaMtA thayA ja che ane bhaviSyanA anaMtA kALamAM anaMtA tIrthaMkara thavAnA che, koi paNa avasarpiNI ane utsarpiNImAM cAvIsa tIrthaMkarA thAya ja che tethI je dareka avasarpiNI ane utsarpiNI anaMtI thai gai temAM tIrthaMkaro thayA ane je anaMtI avasarpiNI ane utsarpiNI thaze temAM paNa anaMtA tIrthaMkaro thaze te vigere adhikAra TIkAkAra mahArAjA AgaLa kaheze. vyAkhyAna : 45 aniSTa nivAraNa pachI iSTaprAptinI jarUra zA akAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja AcArAMga sUtranA vyAkhyA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke pahelA, bIjA ane trIjA adhyayanamAM A jIvane aniSTa kayA kAraNathI vaLageluM che te jaNAvyA pachI tene nivArIe kaI rIte e adhikAra jaNAvyA, eTale ke aniSTa dUra karavAnA adhikAra jaNAvyo. temAM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pistALIsamuM ] adhyayana 4: sabhyazrva 223 iSTaprApti jaNAvavAmAM na Ave te te saMpUrNa na gaNAya tethI cothA adhyayanamAM prApti jaNAvI. A AtmAne iSTa zuM che? A A AtmAne a Mge kharekhara sAthe rahenArI traNa ja vastu che. samyagdarzana, jJAna ane cAritra ane temAM akhaMDapaNe rahenArI, sa kALamAM rahenArI je mukhya cIja te samyagdarzana che. e samyagdarzana pote suMdara che ane jJAna temaja cAritrane suMdara banAve che. samyagdarzana na hoya tA jJAna ane cAritra suMdara banI zake ja nahi, A ja samyagdarzana; e ja sAcI zraddhA. zI ? jinezvarane ahiMsAne DhaMDhero. sarva jIveAnI bhAvayAvALA jinezvaradevA jagatamAM jeTalA jIvA che tene A haka che. sa vene pAMca prakAranI Apatti vagara jIvavAne haka che. koine paNu kAI paNa vane e pAMca prakAranI ApattimAM mUkavAnA haka nathI. jinezvara mahArAja sarve vAnI bhAvayAvALA tathA temane bacAvavAvALA' kema kahevAya che ? bIjA koi paNa matavALAe upayukta haka svIkAryAM ja nathI. koine mAravA, baLAtkArathI AdhIna banAvavA, AjJAmAM rAkhavA, pIDA karavI ane mArI nAMkhave e prakAranA haka koine ya nathI. AnuM nAma ja samyaktva che. Ane lIdhe ja tIrthaMkarA tathA gurue temaja dharmanu jainA bahumAna kare che. je cauda rAjaleAkamAM ahiMsAne A haka kabUla na kare te samakitI nathI. A haka kabUla kare te ja sakitI. je A hakanA DhaMDherA piTAve te ja guru. je A hakane pahelavahelA jAhera kare te ja deva. anaMtA tI karAtA eka ja DhaMDherA gautamasvAmIjI temaja sudharmasvAmIjI kahe che ke--A cauda rAjaleAkanA DhaMDherAnI ane hakanI je vAta huM karuM chuM te mArI kapelI nathI, mArA gharanI nathI kahetA. tyAre zuM te mahAvIra mahArAje kahI ? te kahe che ke nA. atItakALamAM thayelA, vartamAnakALamAM vicaratA ane bhaviSyamAM thanArA tIrthaMkarA Aja DhaDhero Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna pITanAra thayA che. thaI gaelA tIrthakare keTalA ? cakravartInI apekSAe bamaNuM, paNa kALanuM anaMtapaNuM levAthI anaMtA tIrtha kare thaI gayA che. apAra, anAdi, anaMta e badhuM zuM? jemAM ApaNuM pUrI zakti heya nahi, jene ApaNe pAra pAmI zakIe nahi tene aMge ApaNe apAra zabda vAparIe chIe. ApaNe jene pAra na pAmIe tene apAra kahIe. jagatamAM apAra zabda kahevAvALAnI ja nyUnatA jaNAvAya che, tathA kahenAramAM pUruM jJAna nathI tethI te apAra kahe che. tame paNa apAra zabda vAparIne tamArI nyUnatA jaNAvI. tame Adi na jANavAthI anAdi kahe che te tamArA jJAnamAM nyUnatA che. kAMI Adi jANo cho kharA? je anAdi tame kahe che temAM te tame sarvane Thage che. tema bhaviSyamAM tIrthaMkare anaMtA che tema bhaviSya paNa anaMte che. tamArA jJAne tame cheDe jANe che khare? je cheDe jANe nathI te anaMtA kahI zako ja nahi. jene cheDe nathI te anaMta kahevAya che. ahIM anAdi ne anaMta A be zabdo jage jage para vApare che te te tamArA jJAnano DhaDhere che. ghaDiyALanA valayAkAramAM Adi ne aMta kayAM? " anAdi ne anaMta zabdo ane anAdi anaMta zabda vAparyA che te te jenee ja. jene kabUla kare che ke "amAruM jJAna pahoMcyuM nathI ane amAruM jJAna pahoMcyuM hoya te ame cheDAne zodhI kADhata paNa tema nathI." AvuM keTalAko jainonI viruddhamAM bharamAve che. have A bharamAvelu kayAM sudhI rahe ? jyAM sudhI te jage jANanAro na hoya tyAM sudhI te rahe. ghaDiyALane valayAkArane saMpUrNa jANe che ane dekhyo che, temAM enI Adi ane aMta kyAM che te I kahe che ? je cIja ApaNuM jovAmAM ne jANavAmAM AvI hoya tenI Adi ne aMta kahevA ja joIe ema Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pistAlIsamuM adhyayana kaH samyatva rara. nathI. jema padArtha anAdi che tema jJAna paNa anAdi jANavAvALuM che. jema padArtha anaMtA che tema kevalajJAna paNa anaMtatAne jANavAvALuM che temAM leza mAtra pharaka ja nathI. eka eka samaya vartamAna banela heya te ja atIta kahevAya. je vartamAnapAne pAmaze te anAgata. ema vartamAna upara atItane ane bhaviSAne AdhAra, ne vartamAnapaNuM te Adi ne aMtavALuM che tema cAlu samaya paNa Adi ne aMtavALo che je vartamAna kALanA samayamAM Adi ne aMtavALI vastu che tenAthI bhaviSyano ane te kALa banyo zI rIte ? ane atItakALa banyo zI rIte? je vartamAnapaNuM vahyuM, anAdikALathI vatyu--pachI bhale te Adi ne aMtavALuM hoya chatAM te vartamAnapaNuM vatyuM ane pravaya". anAdikALathI pravarte che ane anAdikALa pravartaze tethI bhaviSyakALane temaja atItakALane anaMta kahevAya che. kALanuM anAdi-anaMtapaNuM jeo kALane anAdi na mAne tene mAthe javAbadArI che. Izvarane, jIvane te anAdi mAvA joIe ne ? izvara ane jIva tAreya navA thayA nathI mAnavA, tethI anAdi mAnavA joIe. prAbhAvane avAdi mAne che. pradhvasane anaMta mAne che. A be zabdo sUcaka ja che. ahIM tIrthaMkaranuM anAdipaNuM batAvavA mATe Izvarane anAdi tathA" dharmane anAdi mAnavAmAM nA pADaze paNa kAlane anAdipaNuM mAnavAmAM koIpaNa nA pADI zake tema nathI, cAhe te taiyAyika hoya, nAstika heya ke game te hoya, temaNe kALane te anAdi mAnavo ja paDaze.' dareka matavALA kALane anaMta mAne che, ane bhaviSya anaMto mAne che tevI rIte bhaviSyamAM thavAvALA tIrthakaro paNa anaMtA mAnavA paDaze, tema anaMtA tIrthakare atItakALamAM thaI gayA te paNa mAnavuM paDaze. vartamAnakALa anaMta kema nahi ? pRthvI, apakAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya e pAMca Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna kAyanA ne AvI rIte jIvavAne haka che. kevI rIte? bIjAnI AdhInatA vagara, pIDA pamADyA vagara, duHkha dIdhA vagara, tADanA kya vagara jIvavAno haka che. A dero trilekanAtha tIrthaMkara devano ja che. bhUtakALanuM anAdipaNuM hovAthI, bhaviSyakALanuM anaMtapaNuM hevAthI bhUtakALa ne bhaviSyakALanA tIrthakaronI vAta jaNAvIne vartamAnakALa uDADI dIdhe tenuM zuM? ahIM atItakALanuM anAdipaNuM hovAthI bhaviSyanuM anaMtapaNuM hovAthI anaMtA jaNAvyA tema vartamAnane paNa anaMtA zabada lagADavAnuM nathI. ahIM vartamAnane eTalA mATe judo pADyo ke vartamAna tIrthakara konI apekSAo je vastune je mANasa kahetA hoya tene mATe vartamAnakALa, bhUta ne bhaviSyanuM anaMtapaNuM sarvapaNe sarakhuM paNa vartamAnanI saMkhyA sarakhI nathI te kema ? jema bhagavAna AdIzvara prabhu vicaratA hoya tathA bhagavAna ajitanAtha prabhu vicaratA hoya tathA mahAvIra bhagavAna vicaratA hoya te te apekSAe ja vartamAnanA tIrthaMkare gaNavA ane te vakhatanI apekSAe ja vartamAnanA tIrthaka gaNAya. vartamAna kALamAM utkRSTathI tIrthakaronI saMkhyA 170 - vartamAna kALa prarUpaNa karanAranI, vyAkhyA karanAranI prarUpaNa para AdhAra rAkhe che tethI tene niyama nahIM. tethI vartamAnakALe vadhAremAM vadhAre tIrthakare keTalA ane ochAmAM ochA keTalA te kahe che. utkRSTathI je tIrthakaronI saMkhyA laIe te ahI hIpanA badhA levA joIe, ane te badhA laIe tyAre kula 70 saMkhyA hoya, tethI vadhAre kadApi hoya ja nahi. ahIM utkRSTa tIrtho lekamAM tathA cauda rAjalokamAM kahe paNa tema nahi. jemAM divase jAgavuM ane rAte uMghavuM thAya che tevA kALanA samayakSetramAM je tIrthakaro thAya che te 630 thAya che, pAMca mahAvideha ne bharata eravatanA che. mahAvideha akhaMDa che. temAM vacce meruparvate be bhAga karyA ane AjubAju sItA ane sItA e be nadIe paNa be bhAga karyA. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pistAlIsamuM adhyayana 4H samyakatva 227 temAM vacce aMtaranadIo tathA vakSaskAre ATha ATha bhAga pADyA tethI kula 32 vija gaNAya. tethI paNa mahAvidehamAM 160 vijaya thAya tethI temAM 160 tIrthakaro tathA pAMca bharata ane pAMca eNravatamAM bhaLI 170 tIrthaka utkRSTathI thAya. kaI paNa kALa laIe ane vivakSA laIe te 100thI vadhAre na hoya, jaghanyathI vartamAnakALanA 20 tIrtha kare ochAmAM ochI tIrtha kare keTalA? ochAmAM ochA tIrthakaro vIsa heya. koI paNa kALa e gayo nathI ane jaze paNa nahi ke vIsathI ochA tIrthaMkara hoya. sItA-sodAnA uttara-dakSiNamAM cAra tethI pa mahAvidehamAM kula 20 tIrthakaro thAya, AmAM bharata aravatano hisAba ja nahi ke? nA, ema nahi. paNa ahIM bhAratamAM utsarpiNI temaja avasaMpiNamAM amuka ArAmAM ja tIrthaMkara hoya che. bAkInA ArAmAM hetA nathI tethI te vakhate na hoya * .> viharamAnane arthe vidyamAne ke - " ekeka tIrthaMkara pAse 84 tIrthakaro levA joIe evuM keTalAka kahe che paNa temAM tIrthakALa rahetA nathI. tethI kevaLApaNe sAdhupaNe vicaravuM tevuM mAnanArAonuM mAnavuM che... nathI paNa vidyamAna hoya te viharamAnane artha kare-pachI cAhe to janma tarIke ke dhasthapaNe hoya paNa vidyamAna zabda le tethI utkRSTathI vartamAnamAM 10 tIrthakare hoya ane baMdhanyathI 20 hoya. atItakALamAM anaMtA ane bhaviSyanA anaMta, vartamAnamAM te 170 utakRSTathI ane 20 jAnyathI heya teo evo ja paDehe vagADe che. - ' TIkAkArenuM nirAgrahapaNe kathana '' eka bAju ApaNane zraddhAmAM hacamacAvaze ane bIjI bAju zraddhA manAvaze te AmAM sAcuM zuM mAnavuM? TIkAkAra niSpakSapaNe * je vastu je rUpe temane mAluma paDe te pramANe jaNAve tethI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna TIkAkAra jaNAve, temAM jenuM bhaviSya avaLu hoya tene " AmAM kAMI nahi ", ane jenuM bhaviSya sAruM haze temane vhIka'ema lAgaze. jenuM bhaviSya jAgatuM hoya tenuM mana Dha thAya, tethI TIkAkAro nirAgrahapaNe kahe che ke A vastu ame AvI rIte kahIe chIe. bIjA AvI rIte kahe che, temAM tattva tA kevaligamya vagere pote nirAgrahapaNe kahe che. TIkAkAra 20 vistAna jinanI saMkhyA vagere tA DhaMDherAnI vyAkhyA vagere kaheze, te have pachI jaNAvAze. vyAkhyAna 4 A dharma kahevAnuM kAraNa ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya javAnA upakArane mATe zrI AcArAMgasUtranI vyAkhyA karatAM cakA AgaLa jaNAvI gayA ke pahelA, khIjA, trIjA adhyayanamAM aniSTanu nivAraNa karavAnuM kAraNa jaNAvyuM ane ceAthA adhyayanamAM sRSTinI prApti jaNAvavA mATe 'atha' zabda vAparyo che. tethI jeNe bhagavAnanA vacanathI bhAre aMganI racanA karI te jeNe tI kara bhagavAne gaNadharanI pachI ApI te huM kahuM chuM, vaLI je huM ( sudha svAmI ) kahu N chuM. te bhagavAna mahAvIra mahArAjAe kahyuM che te ja kahu chuM. tamArI ne mahAvIrapaNAnI ekatAnA kAraNe ja A dharma jaNAvyA che. veAnI ahiMsAnuM nAma ja samakita je atItakALamAM anatA thai gayA ane bhaviSyamAM anaMtA thaze ane vartamAnakALamAM je tIrthaMkaro che te bhagavAna mahAvIra mahAje kahelI vastunuM nirUpaNu karanArA che. AkhA jagatamAM je kAi Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chetAlIsamuM ] adhyayana 4: sabhyatva 229 paNa jIva che tene kAinI paNa tADanA, tanA vagere pAMca vastu vinA jIvavAnA haka che. kAI paNa jIvane kAi paNu anya jIvane mAravAnA, pIDA upajAvavAnA, tADanA karavAnA, tAkhedAra karavAnA ke haNavAnA haka nathI. A pramANe mahAvIra mahArAjAe tathA bIjA tI karAe paNa jaNAvyuM che tethI tenuM nAma samakti che. brAhmaNane na mAravA vagere maMtavyanuM nirasana jIva chavArA ja jIve che paNa brAhmaNane na mAravA ane anya vone mAravA yevu je ItarAnuM mantavya hatuM te mantavyanA nirasana mATe ahIM jaNAvyuM ke koi paNa jAtino, koI paNa gatinA, kAi paNa vaNunA cAhe te jIva hoya tA paNa tene anyanI tAbedArI, tADanA, ta nA, mAra ke pIDA vinA jIvavAne haka che. A pramANene dha atItakALanA tIrthaMkaro temaja bhaviSyakALanA tItha karo ane vamAnakALanA tI karoe jaNAvyA, jaNAvaze ane jaNAve che. AnuM nAma ja samakita. A ja pUrI ne sAcI zraddhA jaNAvI. mahAvidehamAM viharamAna tIrthaMkarA 20 atItakALa ana tA che ane bhaviSyakALa anatA che, mATe tIrthaMkaro anaMtA che teA bhale tema hA paNa vamAnakALamAM tema nathI ne ? atItakALa sane anA AvavAnA ane bhaviSyakALa sane ana te! AvavAne paNa vartamAnakALa te niyama vagarane che, mATe aniyamita che. ahIM tIrthaMkaranI apekSAe vartamAnakALa aniyamita che. vartamAnamAM utkRSTathI 170 ane jadhanyathI 20 tIrthaMkarA hoya. mahAvidehamAM 160 ane 5 bhatamAM tathA 5 eravratamAM maLI kula utkRSTathI 170 tIrthaMkarA hAya. jyAre jyAre ahIM tIrthaMkarA hoya tyAre tyAre 170 hoya tema nathI, paNa te 170 tA ajitanAthane yAre ja hatA. temAM eka paNa ochA na hatA, tethI utkRSTakALe 170 ja hoya temAM eka paNa echA na hoya. jadhanyathI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna 20 tIrthakare hoya te sarva kALe heya. dareka mahAvidehamAM che eTale 5 mahAvidehamAM maLI kula 24 tIrthakaro te jarUra hoya tethI ochA hoya ja nahi. viharamAna tIrthakara 10 nI mAnyatAnuM zuM? AvI rIte sUtranI vAcanAkArA vIsa viharamAna tIrthakara jaNAvyA. keTalAka AcAryo 20 ne badale 10 mAne che ane te kaI rIte mAne che? mahAvidehanI pUrva dizAmAM eka ane pazcima dizAmAM eka tIrthakare che tethI pratyeka mahAvidehamAM be tIrthakara gaNatAM kula 5 mahAvidehamAM 90 tIrthaMkara tevI vyAkhyA kare che, te manasvI che ke temanI pAse koI AdhAra che ? " " gAthAmAM utkRSTathI 170 tIrthakara hevAnuM jaNAvyuM che. yuvA phira...gAthAmAM jadhanyapadamAM 10 tIrthakara hoya ema kahyuM che. AmAM mesane pUrva bhAga Akhe laIe temAM 10 ' Ave tevuM hatuM, chatAM ahIM badhA maLIne dasa gaNatarI karatAM dareka mahAvidehamAM 2 tIrthakara lIdhA che. te jabUdvIpamAM 34, ghAtakIkhaMDamAM 68 ane - puSparAvarta dvIpamAM 68 : samartha hitti vimA gAthAmAM aDhI dvIpamAM A pramANe che. mahAvidehanA 32+1 bharata+1 eravata=34 ema jaMbudvIpamAM 34, dhAtakIkhaMDamAM 68 puSparAvartadIpamAM 68 kula 170 utkRSTa tIrthakara thayAM. AvI rIte gAthAthI teo 10 tIrthakara mAne che. zAstrakAra te je vastu hoya te jaNAvI de che. "tara ra4 tiraM hihiM paNa teja sAcuM, zaMkA vinAnuM je jinezvare prarUpeluM che. koIpaNa jaina matavALo A vastu mAnyA sivAya rahetuM ja nathI. savA . A pramANe sAcuM mAne te sarvane samati ja che ema ahIM nathI " paNa ahIM zaMkA TALavAnI che mATe samakti nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chetAlIsamu adhyayana 4: samyaktva mahAna AcAryAnI judI judI mAnyatA pUchavAmAM AvyuM kayuM sAcuM mAnavuM ? kevalajJAna ane bIje AnA mATe bhagavatIjIma e ja prakAre ke je vakhate e sarakhA manamAM Ave tyAre zrI jinabhagaNi kSamAzramaNa pahele samaye samaye kevala na ema samaye samaye kevalajJAna ane kevalarzana mAne che. zrI sidhdhasenasUrinI mAnyatA e che ke labdhikALanA upayoga hoya ja nahi mATe te ja samaye jJAna ane teja samaye dana hAya. mavAdISTa mAne che ke jyAre vizeSanA mukhyatAvALA odha thai jAya tyAre sAmAnya mAMdha thai gayelA che. vizeSa medha te jJAna ja. tema vizeSa dha thayA eTale sAmAnya te sAthe samAI gayuM ja gaNAya. kevalajJAnathI sarvavyApaka jJAna tha jAya * tyAM kevalana juduM paDatuM nathI. 231 traNamAMthI cA pakSa sAcA mAnave ? ApaNane A traNenA zAstronA spaSTa khulAsAvALA vAkAM maLI jatA hoya tyAre zuM karavuM ? janabhagaNi-jJAna na emAMthI eka samaye eka ja upayoga hoya tethI eka samaye e upayAga naM hoya, sidhdhasena : saMsArI-chadmastha jeTalA javeA hoya to emAMthI eka ja upayAgavALA che. keliene tA e upayAga sAthe ja hoya. malavAdI : jyAre e upayoga sAthe hoya tyAre jJAna sAthe na samAI jAya, mATe eka jJAnanI ja mukhyatA che. jinezvare kahela kahe te ja sAcA pakSa jyAM sudhI spaSTa khulAsAvALA pADI kahevAvALA pUrvadharA na hAya ke pAThe maLatA na hoya tyAre zuM karavuM ? jinezvara bhagavAne kahyuM e ja sAcuM mAnavuM. tyAre zuM A traNe vastue jitezvara bhagavAne jaNAvI haze ? A traNamAMthI te sAcu ke je jinezvara bhagavAne kahyuM hoya eTale nirdezathI jaNAvavAnA padArtho Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna AvI gayA hoya tene nirdhAra karavA paDe. A traNamAM te eka pakSa sAce ke je jinezvare kahyo heya. - jyAre eka AcArya kahe ke jaghanya 20 tIrthakara hoya ane bIja AcArya kahe ke jaghanya 10 heya te ahIM paNuM zIlAMkAcAryajI te pramANe jaNAve che. che . ahaMta zabdane artha zuM? ' ., "aha" jeo AgaLa pAchaLanA vicAra vagara mAtra dhAtune a karanArA ya teo pUjanArA, pUjA karanArA e artha kare che tyAre tame te pUjA karavAne lAyaka ema kahe che. ahIM lAyakane yogya pratyaya nathI ane tamAre artha paNa lAyakapaNAne lAve che tenuM zuM kAraNa ? " dhAtumAM je 2AtR" pratyaya Ave te ja ne artha Ave. jyAM "kAgra pratyaya kartA tarIke tyAM pUjanArA evo artha thAya. je pUjAne lAyaka che, te paNa ahaMtu kahevAya. devatA, asuro vagerenI pUjA Adi sakArone je lAyaka bane . te ahaMta. vaMdana ane namaskArane je lAyaka bane te ja ahaMta kahevAya, aSTa prAtihAryarUpI nitya pUjA, bIjI pUjA anitya. aSTa prAtihAryanI pUjA nitya hovAthI te prAtihArya kahevAya. jema 24 kalAka, ATha pahora hoya te prAtihArya paheragIranuM kArya karanArA, AThe prAtihArya evI cIja ke je vIsa kalAkamAM eka paNa minITa evI na hoya ke te sAthe na heya. tethI te guNamAM dAkhala karyA. * navakAramAM prathama arihaMta pada kema ? | navakAramaMtramAM prathama arihaMta pada kema rAkhyuM? karmanI 150 prakRtimAM jinanA karmane badale ahaMta nAmakarma rAkhavuM hatuM ne? jema ahaMta zabdane jina zabda tIrthakarone jaNAvanAra, tIrthakara zabdatIrtha karavArUpa kriyA eka vakhata thaI gaI ema jene jaNa te tIrthakara jinezvarapaNuM levAnI apekSAe sAmAnya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIsamuM ] adhyayana 4: sabhyatva 233 kevalI paNa Ave. ahIM' aNu jinanAma karmanA phaLarUpa hovAthI te pada prathama lIdhuM. ATalA mATe navapadanI aMdara namA arihaMtANuM pada rAkhela che. avadhi, mana:paryava ane kevalajJAna dharAvanArA aMta kahevAya che ne? ahIM aizvaryAdi sahita evA astita levA, azokavRkSAdi sahita levA, rUDha arthAMmAM na levA. tIrthaMkarAe nirUpaNa karelA adhikAro atItakALanAM tathA bhaviSyakALanA temaja vartamAnakALanA tI - kare A pramANe ja jaNAve che. zuM jaNAve che ? koI paNa jIvane koI paNa jIve mAravA nahi e vagere pAMca vastuonA hakkanI bAbata jaNAvI te ja adhikAro tItha karoe nirUpaNa karyAM che te kevI rIte nirUpaNa kare che te vagere AgaLa kahevAmAM Avaze. nyAkhyAna 47 saMsAracakranA bhramaNanI Apatti zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja AcArAMgasUtranA cothA adhyayananI vyAkhyA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke-bhagavAna jinezvara mahArAjAe mAkSamArga batAvatAM bhavya jIvone ApattinuM nivAraNa ane saMpattinI prApti e e vastu jaNAve che. temAM te moTAmAM moTI Apatti kai ? to kahe che ke sasAracakranuM bhramaNa. kAraNa ke enA upara kAithI paNa kabajo meLavI zakAto nathI. cAhe cakravatI hoya, vAsudeva ke khaLadeva ya pa saMsAracakranA bhramaNa upara tenAthI kabajo meLavI zakAtA nathI. e bhramaNa baMdha karavAnI tAkAta koInAmAM nathI. maraNu saune lAgela che. saMsAracakramAM bhagavAvALAne janma ane maraNa lAgelA che tethI roga, zAka, vyAdhi te upAdhi paNa lAgelI ja che. keAIthI na vArI zakAya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrIAcArAMgasUtra vyAkhyAna evI e Apatti AkhA jagatane gherI rahelI che. Ama chatAM te Apatti evI nathI ke khaseDI na zakAya. e khaseDI zakAya tevI che. ghara phUTe tethI ja Apatti thAya che te Apatti thAya zAthI? ghara phUTe che tethI ja Apatti thAya che. ahIM pAMca iMdriyo ane mana te ApaNuM dhara che. iMdriyA vikAranA mArge ane mana AvezanA mArge jAya te ja jIvane bhaTakavAnuM ane che. jo jIvanI kriyA ane mana bhaTake nahi te jIvane bhaTakavAnuM adha na thAya tethI AcArAMganA prathama adhyayanamAM jaNAvyuM ke mArA jIva bhavAbhava bhaTakavAvALA che, bIjA adhyayanamAM kahyuM ke-A iMdriyA ane manathI vikAra thavAthI te AvezamAM jAya che.. zrotrapriye Avele! zabda saMbhaLAyA vinA raheze nahi tema bIjI khIjI ciAthI thavAvALA viSayA AvelA haze te nivAryA baMdha thaze nahi, pAMca kriyA ane mananA utpAtane lIdhe vane rakhaDavu thAya che. vaLI te pAMce joDe rahela che. rastA o karavA ? to kahe che keene rastA che. ikriyA ane mana gAMDA thAya te zu karavuM ? iMdriyAnA viSayA bhale Ave, iMdriyA paNa bhale Ave. te rakavAnuM kAma tArI zaktinuM nathI, paNa eka vAta tArI zaktinI che. sArA viSayA Ave tyAre khuza na thavuM ane pratikULa viSayAmAM nAkhuza na thavuM. jo tuM Ama karaze te tAre bhavacakramAM rakhaDavu paDaze nahi. dharamAM chatAM AyaDI, chekarAM AMdi gAMDA thAya tyAre tijorIe tALuM vAsI cAvI kabaje rAkhIe teA pachI nukasAna thAya ja kathAMthI ? ahIM gAMDA thayelA khAlI oraDAmAM zuM kare ? tete mATe nukasAna karanArI je cIjo hoya tene kabajo lae te nukasAna na thAya tema ahIM mana ane IMdriyA gAMDI thayelI che te sAsanaramAte jIe ja nahi. ane bAbate karavAmAM tene koA vicArabheda hoya ja nahi, mATe ApaNe karavuM zuM ? nukazAna thAya te cIjone! kabajo Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIsamuM | adhyayane 4H saMkhyatva 235 le. te InTi ITa ke aniSTa viSayone grahaNa kare paNa tuM tenI pAchaLa te thaIza nahi. gharamAM bAyaDI chokaro gAMDA bane tethI gharadhaNa gAMDa bane te gharanuM khedAnamedAna ja thAya. ahIM Idri ane mana gAMDA bane chatAM je AtmA sAvaceta rahe te kaMI paNa na thAya. te mATe trIjA adhyayanamAM kahyuM ke-anukULa ne aMge rAjI thayA vinAne ane pratikULanA aMge itarAjI karyA vinAne tuM rahIza, eTale ke tuM rAgadeSano kabajo laIza te tAre bhavacakramAM bhaTakavAnuM thaze nahi. badhuM ahIM mUkIne javAnuM che. ATaluM badhuM karavuM zA mATe ? kaMI maLavAnuM che? maLavAnuM heya te makake ja vAya, paNa kaMI na maLavAnuM hoya to bhAgoLe paNa na javAya. AtmAnuM ATaluM badhuM makkamapaNuM rAkhavAnuM kahyuM te tethI maLavAnuM zuM ? tenA mATe cothA adhyayanamAM jaNAvyuM kejagatamAM je suMdara cIje gaNAya te meLavAya che. mahAmahenatathI paNa mUkAya che miniTamAM, jema ke ApaNuM zarIra. tene se varSa sudhI pALIpALI-pavIpoSIne moTuM karIe paNa cheDavAmAM te eka ja minITa basa. tevIja rIte dhamAla, kuTuMba saMbaMdhI samajavuM. tijorImAM kare rUpiyA hoya tethI zAhukArI tijorInI nahi paNa zeThanI ja gaNAya. tema ahIM A zarIra, kuTuMba hovA chatAM AtmArAmanI kiMmata zI? kaMI nahi, mIMDuM mAtra. jemane mUkIne javAnuM tenI ane AtmAnI kazI gaNatarI ja nahi. ahIM te AtmA sivAya sarva mUkIne ja javAnuM che.. AtmA meLavavAnI cIjo kaI ane keTalI? AtmAne meLavavAnI cIjo keTalI ane kaI? to kahe che ketraNa ceo nirNaya, cekhe bedha ane cokhkhuM vartana, A traNamAM je ke cekhApaNuM che, paNa temAM ekanA gharanuM khApaNuM pitAnuM che, ane benA gharamAM cokhkhApaNuM bhADUtI Avela che. samyagUdarzananuM khApaNuM te tenA gharanuM che. paNa jJAna ane cAritramAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna AveluM cakhApaNuM te darzananA gharanuM AveluM che, mATe te bhADUtI che. anaMtIvAra odhA muhapatti karyA chatAM mokSa kema nahi ? anaMtI vakhata deza pUrva sudhI bhaNI gayA chatAM mIMDuM, temaja navacaiveyake pahoMcI zakAya tevuM ucca cAritra pALyuM chatAM mIMDuM kema ? kahe ke te jJAna ane cAritra samyagdarzana vinAnA hatA tethI te jJAna caritra gaNAyA. ja nahi, mATe cothA adhyayanamAM samyagadarzanane adhikAra lIdhe. prathamamAM bhaTakavAne, bIjAmAM mana ikiyane ane trIjAmAM rAjI itirAne lIdhe. sAruM kahevuM temAM nahi, paNa sAruM thayuM temAM navAI che. ' , cothAmAM samyagdarzana zI cIja che? jene mAtra tene pokAre che. bIjA matavALAo paNa pitAnA darzanane mithyA mAnavAne taiyAra ja nathI. potAnuM darzana samyapha ane ItaranuM mithyA ema tame belo te mAnavA taiyAra nathI. pitAnI "mA"ne sarva koI sArI ja kahe, tema sarva matavALAo pipitAnA darzanane sArA kahe temAM navAI nathI, paraMtu sAruM hovuM temAM navAI che. sAre hoya zAmAM ? ane te thAya zI rIte ? te kahe che ke-te mATe eka ja rasto che. samyagUdarzane. konuM nAma zuddha deva, guru ane dharmane je mAnIe te samyagUrzana vaLI nava tattvane mAnIe te samparzana. zuddha deva janmathI kapALe tilaka sAthe avataratA nathI. kudevane kaMI ziMgaDA hotA nathI. tevI ja rIte gurumAM samajI le. bIjAnA kudeva, kuguru kema? vAta kharI. dareka manuSya potAnA sonAne so TacanuM sonuM kahevA mAge, paNa kasoTIe mUke te temAM koIne besavAnuM rahe ja nahi. Ape Apa sI koIne nirNaya thAya. : ' suvarNanI jema AtmAnI kaTI - jema senAnA nirNaya mATe vagara pakSapAta siddhAMta karAvavAvALI kasoTI che, tema tane tArA AtmAnI kasoTIe utArIe. tane koI mAre to te tene sAruM lAge che? tArA para koI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suDatAlIzamuM | adhyayane 4 sabhyatva 37 balAtkAra kare, hukama kare, pIDA kare ke tane mArI nAMkhe, A sarva paikI kaMI tane sAruM nathI lAgatuM te te kasoTI mUkIne tuM vicAra kara, ke je dharma ema kahetA hoya ke cauda rAjalakamAM rahelA sarva jemAM pRthvI Adi pAMca sthAvara, beIndriyAdi trasa temaja paniyAdi che je koI hoya temane haNavAne koine haka nathI tema temane pIDA karavAne, mAravAnuM ke temanA para baLAtkAra karavAne koIne haka nathI, A DhaMDhero cauda rAjalomAM jeo eka sarakho kabUla rAkhe tenuM nAma ja samparzanI. samyagdarzanane aMge kaMI tilakAdi kahevA nathI mAgatA. hiMsAnA tyAgarUpa samyagdarzana A mATe sUtrakAre jaNAvyuM ke bhUtamAM je thAya, vartamAnamAM je vicAre che ane bhaviSyamAM je vicaraze te sarva tIrthakaro A samyakatvane jaNAvanArA che. kayA samyapha vane? te kahe che ke haNavAne, tAbe karavAne, baLAtkArane, hukamane ke mAravAne haka koI paNa jIvanA aMge koIne paNa nathI. ahIM A upadeza denArA sAdhuo nadI utarIne asaMkhyAtA avanI virAdhanA paNa kare che te kema ? vaLI Tekaro UtaratAM kadAca vRkSanI DALane paNa pakaDe che tenuM zuM ? mahAnubhAva, vAta samaja. ahIM hakanI vAta thAya che ane tame laI jAo che kSiAnI vAtamAM. kriyAmAM Apattidharmane sthAna che. hakamAM. te ApattidharmanuM sthAna nathI. jema DokaTara hAtha paganuM oparezana zastrakriyA kare tethI te jagatane kApavA taiyAra nathI thayA. haka to sAjA karavAne rAkhela che. prayatna paNa tevA che chatAM aMga saDe che,. bIjAne nukasAna kare che tyAre kApavuM paDe che ema kahe che. ahIM kApavuM paDe che e judI vAta che ane kApavAno haka che e judI cIja che. e zirajorI kahevAya. kApavuM paDe che te Apattidharma. gaNAya. sAdhune saMyama nirvAha kara paDe che ane tethI nadI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna UtaratAM virAdhanA thAya te sayamanirvAha mATe, nahi ke virAdhanAno haka che tethI. prabhupUjAmAM thatI hiMsAnuM zuM ? AvA samyakatvane mAnanArA zrAvako prabhunI pUjA zI rIte kare? pRthvI Adi bhUtonI ane trasakAyanI paNa hiMsA pUjAmAM jANatAM ke . ajANatAM thAya che te? vAta kharI, paNa haka judI vastu che, vana judI vAta che. pUjA karanArA haka gaNIne javAnI virAdhanA karatA nathI paNa bhakti karatAM virAdhana thAya che ema mAne che. have bIjA darzanakArI ema mAnI le te temane pAlave tema nathI. tee te mAte che ke brahmAe je jAnavara banAvyA te ma yajJamAM homavA mATe che. jAnavarAte mAre te haka buddhie, jyAre jainazAsanamAM Avu mAnanAra kAi nathI. kriyA vastu judI che. ane hraka vastu judI che. te zatrunA vadha karanArane dhruva kema manAya jee jAnavarane mAravAnA haka mane che ane temAM ja potAnI uttamatA mAnavA sAthe tevAne deva mAne. evAe kRSNane deva kema mAne? kasanA vadha karyA, jAkuLano nAza karyA emAnA gANAM gAtAM bele che ke " cIra kANu kheMcaze? jaina darzanamAM devAdita mAnavAmAM koI paNa jIvanI virAdhanAne sthAna ja nathI. vyAkaraNane samajanArA samajaze ke yogya ane zakayAmAM AvatA tavya ' pratyaya mUkIne . maiM phntavyA " eTale haNavAne lAyaka nathI ema jaNAvyuM. ahIM sava` jIvAne havAnI mAnyatA nathI. AvA DhaDharA trilokanAthane che." sarva jagatanA vezane aMge koine hiMsA karavAne haka ja nathI. Anu nAma ja samyagdarzana, AnuM nAma ja sudeva, eTale AvA Dha DherA pITanArA te sudeva ane tene pracAra karI te pramANe vanArA te suguru, Ave! je DhaMDhero ane te mATe prayatna te ja sudharma. A traNathI je viruddha tenuM nAma ja kudeva, kaiguru ke dudharma che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM] adhyayana 4H samyaktva - 239 - ekathI vadhu kriyApade kema joyAM ? | sarva kALanA tIrthakare sarva bhUte, cha, sone mAravAnuM ke tAbedAra kAne koIne haka nathI ema kahetA hatA te vAta kharI, paNa eka vAtane Akhe dina belavI te samajIne na zobhe, tema ahIM "pavarAvavatti' kahyuM te basa hatuM paNa "vuM mAnti " Adi kriyApade joDAyA kema? te kahe che ke te jovAnuM kAraNa che, ane tethI A DhaMDherAnI keTalI majabUtI che te aMge jaNAvAze. " vyAkhyAna 48 . 'dasapUrva ane tenI uparanuM jJAna te samyak zrata kema? . zAstra bhaNAvavAmAM Ave ane kaMIka nyUna dasa pUrva sudhInuM jJAna thAya to paNa te samyagdarzana vinAnuM hoya to te samyajJAna na ja kahevAya. jJAnamAtrane jyAre samyagadarzanathI sudhAravAnuM hoya te saMpUrNa caudapUrva, 11, 12 Adine sudhAranAra koNa ? te svayaM samyapha che ke nahi ? te kahe che ke-buta svayaM samyaka nathI, te pachI zAstrakAro niyama kema bAMdhe che ke caudapUrvanuM mRta yAvata utarate saMpUrNa dazapUrvanuM buna nakkI samyapha ja che ? cauda ke dasa pUrvavALAne aMge paNa samyapha vyuta mithAmRta evA bhAge pADe ! tevA bhAge te pADatA nathI. jyAM dasa pUrva che tyAM miyAmRta na rAkhatAM samyapha zrata ja rAkhe, te kema ? ahIM prazna vyAjabI che eTale cIda pUrvavALAne ane saMpUrvavALAne samyapha zrata hoya che paNa mithyAzrata na hoya. dasa pUrvanI aMdaravALAnA mATe bhedo paDe, paNa tenAthI AgaLavALA mATe te samyapha mRta ja kahevAya. ' samyagdarzana vinAnAne keTaluM jJAna thAya? - ahIM zAstrakAra vastu jaNAve che ke eka pUrvanuM jJAna vagara, zraddhAe paNa thaI jAya. dasapUrvamAM nyUna evuM jJAna abhavya ke Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mithyAtvIne paNa thAya, paNu thI AgaLanA je jJAno che te samya gdarzana vinAnAne thAya ja nahi, jagatamAM bhAgyazALI na hoya tene caDhatA khajAre vecavAnuM mana ja na thAya, ane utaratA bajAre levAnuM mana paNa na thAya. ahIM vecavu levuM te bhAgya upara AdhAra rAkhe che, jenA AtmAmAM samyagdarzana vaseluM hoya tene samuM pUrUM thAya. bAkInAne dasa pUrvanuM jJAna thAya ja nahi. mATe tevA sa pUrvanA ke tethI AgaLanA jJAno paNa samyag nivALAne ja hAya tethI te jJAne samyagnAna kahevAya. te caude pUryA suMdara che te samyagdarzananA pratApe che khIjA jJAneA to samyagdarzana vinA paNa thAya. dasa pUrvAdinA jJAne je thAya te samyagdarzana vinA na ja bane. ahIM jJAnaMmAM ane cAritramAM je sudaraNuM che te samyagdarzananA gharanuM che ane tethI zAstrakAre kSaSakoNi ke upazamazreNimAM prathama dAna meAhanIyane kSaya kare e viklpa na lIdho; kAraNa ke sabhyana vinA cAritranI suMdaratA che ja nahi. tema ahIM samyakRtva nAmanuM guThANuM laine pAMcamuM ke chachUMkuM guNuThANuM samyaktvanA nAme na lIdhuM. kAraNa ke samyana vinA dezavirati ke sarvaviratinI suMdaratA nathI. dezivarati ke saviratinI suMdaratA samyagdarzanane ja AbhArI che. samyagdarzana kahevu" kAne ? Ave paDo ke sa deze jene majabUra hoya tene ja zuddhadevAdi ArAdhavAnA adhikAra che ane tene ja vAdi tattvo mAnavAne adhikAra che. te pAhA kayA ? jagatanA sarva jIvone mAravAnA haka kone che ja nahi. Avo jinezvara mahArAjanA DhaDhA jemane kabUla hoya te ja zuddha deva, guru ane AzravAdi tattvone mAnanArA gaNAya. jemane A DhaMDherA kabUla na hoya tevAe cAhe teTalA devAne mAne ke tattvAne gokhe te paNa te mArgomAM ke samyaktvamAM AvI zakatA nathI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM ] athathana 4: samyakatva ra41 prazna pUche tenA uttaramAM A haro AvI rIte je mULa Dhero jaNAvyo temAM TIkA karatAM zIlAMkAcAryajI kahe che ke-A koIe upajAvI kADhelA nathI. are, khuda vIra bhagavAna kahe che ke-A amuka TAIma mATene DhaDhere nathI. jema makAnanA aMge bhADAciThThI lakhAya tema A nathI. atItamAM thayA. vartamAnamAM thAya che ane bhAvi je tIrthakara thaze te sarva A ja DhiDherAne jaNAvanArA che. have kevI rIte ? to kahe che ke-parapraznane aMge. je koI tattva pUche tenA uttaramAM tIrthakare e ja javAba de ke jagatanA jIvomAM evI sarakhAvaTa hovI joIe ke koI koIne mAravAne, tAbe karavAne, pIDA karavAne hakadAra nathI e DhaDhero jaNAve jaNAvavAnA be prakAra have jaNAvavAmAM be prakAra che. jema koI vakhate maunapaNe jaNAve jema bhejana mATe AmaMtraNa ApIe tyAM sAme manuSya mukhe hA na bhaNe paNa kabulAta Ape. na Ave te ThapakArUpe paNa kahevAya. tema A jinezvara mahArAja zuM maunanI kabUlAtavALA che ? te kahe che ke jyAM sudhI temanuM chadmasthapaNuM che te vakhatanA je AcAro ke pravRtti che te mananI che ane tethI je upasargo paDe che ane sahe che te aMge maniyaNe jaNAve che ke kalyANanI IcchAvALAe parISahe, kyasargo sahana karavA. ahIM Dhaheze jAhera pITa nathI paNa maunapaNe te jaNAvela che. AvI rIte maunapaNe keTalIka kabUlAta hoya che tevI rIte A maunapaNAne DhaDhero nathI paNa haMmezAM cokhkhA zabdomAM e DhaMDhero jAhera karyo che. jAhera karavAmAM koI manuSya jaMgalamAM jaIne UMce svare bole temAM paNa jAherAta te che ne ? te kahe che ke nahi. sAMbhaLanArAonI sanmukha jaIne UMce svare bele te kAmanuM, paNa pahADa upara jaIne jAhera rIte, UMce svare bole te kAma na lAge. jinezvaro je DhaMDhero jAhera kare che Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna te manuSyanI parSadAmAM jAhera kare che. jaMgalamAM ke pahADa upara nahi.' aDhAre dezanI bhASAmAMthI banAvelI ardhamAgadhI bhASA ahIM parSadA kharI paNa jema kegresamAM be mata paDyA tyAre kIDa-siddhAMta-upara sahI levI paDI ke jene AnI kabUlAta hoya te ja sabhAmAM Avajo ! ahIM pitAnI mAnyatA mujabanI sabhA bharIne bolAya te tenI kiMmata na aMkAya tema ahIM devo ane manuSya sarva ekaThA thayelA che tethI parSadamAM beselA che. gujarAtI A varga Ubho kare ane koI navIna bhASAmAM bole che tethI leko na samaje te pachI te belavAnI kiMmata zI ? to kahe che ke tema nahi. A DhaMDherAnI bhASA sarva jIvone avagata che. aDhAre dezanI bhASA bhegI karIne je bhASA banAvavAmAM AvI che tevI ardhamAgadhI bhASA je sarva dezavALA samajI zake tevI bhASAe karIne prabhu bele che. prabhunuM vacana sarva jIne pasatAnI bhASApaNe pariName bhale prabhu ardhamAgadhI bhASAmAM bele. te bhASA te Arya dezavALAnI samajamAM Ave paNa prabhunI parSadAmAM ekalA Aryo ja hatA ema nahi. pradeza rAjA vagerenI sAthe AvanArI rANIonI sAthe AvanArI dAsIomAM cIna, arabastAna Adi dezonI paNa hatI ane tevIo A DhaDherAthI benasIba ja rahene ? kAraNa ke temane bhASAne khyAla nathI. tethI teo ema belene ke ame DhaDherA vakhate gayA tyAre A bolAyuM nathI ! te kahe che ke-nA, parSadAmAM je che AvelA che te Arya che ke anArya he, cAhe manuSya che ke pazujAnavara che te sarva jIvone prabhunuM vacana pitApitAnI bhASA paNe pari. me che. te kema bane? te mATe ja ame kahIe chIe ke A kaMI samAdhAna na kahevAya, kAraNa ke jagatanI daSTie vastu banavA pAme tema nathI, kAraNa ke manuSya bele ane jAnavara samaje te kema bane ? vAta kharI. paNa atizaya konuM nAma te samaje. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDatAlIsamuM ] adhyayana 4 : samyaphTa tIrthaMkara dhruvanA vacanAtizayanA prabhAva atizaya eTale amuka bhAgyazALInA bhAgyathI ja ane te, ane tevA atizaya ahIM prabhune hovAthI ardhamAgadhI bhASAe khele chatAM cAhe te hoya te sane potapotAnI bhASAmAM te pariName. have tIrthaMkara devoe sarva jIvAne potapotAnI bhASArUpe parimavAvALI evI ardhamAgadhI vANIe karIne A DhaMDhero jAhera karyA che. prabhu ke izvara tarIke pote je jAhera kare te mAnavAne sabhA taiyAra ja hoya AnaMda kAmada kaMi na jANu, zeTha vacana paramANe " eTale ke zeThe kaheluM. nAkarane pramANa ja hoya, tema ahIM jinezvare kahelo DhaMDhero bhale kabUla thayA paNa khAtarI vinA mana kabUla na kare. jema AzAthI, bhayathI, trAsathI lokonI jIbha 'rAjI' kahI de paNa aMdarathI mana koI dina khAtarItranA kabUla kare ja nahi, tema ahIM paNa jinezvara mahArAjanA vacanane koi AzAthI, bhayathI ke trAsathI kaMpyUla kare to zuM samajavuM ? to kahe che ke-khuda bhagavAna kahe che ke mArI moTAthI tame A vacana grahaNa na karo ! he sAdhue ! huM je kahu chuM te parIkSA karIne tapAsIne lejo ! mArU gaurava samajIne ke mane moTA gaNIne tamA A vacana leze nahi ! praznakArane uttara devAnI prabhunI pharaja ahIM mahAvIra mahArAjA sarakhA kevalI kahenArA ane gautamasvAmIjI sarakhA sAMbhaLanArA chatAM prazna pUchAya che ke " te meLa keLa aMte! hava 326 " ema gautama prabhujIne pUche che. ahIM mArIne manAvavAnuM nathI. zaMkA karIne samAdhAna meLavavAnA haka che ke nahi ? ahIM jene je kaMI paNa zaMkA thAya te zaMkA pUchavA haka darekane che. jIvate cetanA ane cetanA te . va. Ama paNa pUchI zake ane uttara paNa prabhu te ja pramANe Ape, tethI bhagavatIjImAM prazna thayo eTale uttara devAnI prabhunI pharaja paNa che. 243 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna bhUlI gAyanA gharAka jevuM nahi ahIM gAyanA gharAka jevuM nahi. eka manuSyane gAyane khapa hatuM tethI te vecAtI levA gaye che. eka lUlI thayelI gAyanI bahAra kharIdI karI paNa pote phasAye tevI rIte bIjAne phasAvavA gayA. tyAM sAmAvALAe UbhI karI batAvavA kahyuM. tyAM pelAe kahyuM ke meM te beThelI ja kharIdI che. tema ahIM nathI. ahIM te prabhunA vacane sAMbhaLelA ke lakhelA kahevAtA nathI paNa jene je saMzaya hoya te. kahI devo, samAdhAna karavuM ema che. sAta tanuM nirUpaNa A je DhaDharo huM kahuM chuM te kaya ? baLAtkAranA, pIDAnA ke mArI nAMkhavAnA saMbaMdhamAM huM je DhaMDhere kahuM chuM temAM koI paNa. chava koIne paNa mAre te tenA pApa bAMdhe. pApathI bace kayAre ? A DhaDherAnA pariNAma kahI tenI kabUlAta Ape to ja bace. evI kabUlAta Ape tyAre ja saMvara gaNAya ane e DhaDhere na mAnave tenuM nAma Azrava. jIva, ajIva, Azrava (karmabaMdhanAM kAraNe) baMdha ( AtmA ane karmanuM ekameka thavuM. ) evI rIte chavakarmanuM ekameka thavAnuM rahe te saMsAramAM karmanAM pudagalo ja na rahe ane tethI bAMdhavAnuM bane ja kema ? te kahe che ke-mahAnubhAva, kaI che evA che ke jemane karmane saMvara hevAthI navAM karmo lAgatA nathI. vArU, paNa lAgelA te che ne ? vAta kharI, paNa lAgelA karmo amuka mudate chUTA paDe che. duHkha bhogavAtAM karmo chUTA paDe tenuM nAma nirjarA karmo Ave, rekAya, vedAya ane chUTA paNa paDe che. jIvanI evI paNa dazA che ke jemAM karmanuM AvavuM nathI, baMdhAvuM nathI, rakavAnI ke teDavAnI kyiA paNa karavAnI nathI paNa mAtra AtmasvarUpa ja che. evI dazAnuM nAma mokSa che. ziSyAnI zaMkAnA nirasana mATe kahevAtA tane AvI rIte sAta tana jinezvara mahArAjane prarUpavA paDe che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM ] adhyayana 4 : samyaktva 245 zAne mATe ? ziSyanI zaMkAnA nirasana mATe A ta kaLAM paDe che. mekSa te Dharone uddeza che. DhaDharA pramANe vartana thAya evo niyama mekSamAM ja rahI zake. bAkI teramA guNaThANa sudhI te cogathI virAdhanA thAya ja. mokSa mATe tenA sAdhane nirUpaNa karatAM pitAnI prarUpaNa nakkI karI, te prarUpaNa kaI ane te kyA ane tethI DhaDhare samajAya tevI prarUpaNa kevI rIte karI te aMge jaNAvAze. vyAkhyAna 49 jainazAsanano gurUmaMtra zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja AcArAMgasUtranA cothA adhyayananI vyAkhyA karatAM thakA AgaLa samyaphalanA adhikAramAM jaNAvI gayA ke jenazAsananuM samyakata te ahiMsAne DhaDhe ja che. kaImAM prema-bhakti e gurumaMtra heya che. koImAM parabhavanI ciThThI levArUpa gurumaMtra heya che tyAre narzanamAM prema-bhakti ke gurumaMtra Adi prAsaMgika hoya che. jenarzanamAM gumaMtra tarIke je koI paNa gaNavAmAM AvatuM hoya te te mAtra eka ja che. sarvajIe sarvajIvone mATe te siddhAMta kabUla karave. koI paNa jIvane mAravAne, hama karavAne, tAbe karavAne, pIDA karavAnuM ke mArI nAMkhavAne haka koIne paNa nathI Aja siddhAMta, A ja gurumaMtra ane A ja samyaktva che. A kaMI ghaDI kADhelo gurumaMtra nathI paNa anaMtA atIta kALanA tIrthakoe, bhaviSyakALanA tIrthakaroe ane vartamAnakALanA tIrthakaroe paNa A siddhAMtane jAhera karyo che. samajadAranI bhASAmAM pITele Dhare ja kAmane je dezamAM DhaMDhero pITa heya te te dezanI bhASAmAM ja te pITavo joIe. de jude ane bhASA judI e DhaTe kAma na lAge. jema "rAvata rAvata sama suhA nita" AvI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 246 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna : - rIte cele madada mATe be paNa ahIM samajanAra koI nathI. tenI bhASA saMskRta hatI. te kahe che, "dehe deDa, mArA guru kUvAmAM paDI gayA che." kaI na samajuM tethI vidyArthIne avAja tenA mukhamAM ja rahyo. jagatane na pahae. tema ahIM samajadAranI bhASAmAM DhaDhare pITAya te kAma lAge ane jagatane te pahece paNa khare. ahIM kevaLajJAna avasthAmAM je dezanA de temAM eka atizaya niyamita heya. kaye ? sarvane te te bhASApaNe temanuM vacana pariName. ahIM je DhaDhare pITa che te tamAma jAtinA jIva ane jagata mATe che. te sarva samajI zake te DhaDhare tevI ja bhASAmAM pITAvavo joIe. jinezvaranA DhaDherAnI sarvagamya bhASA kAyado haMmezA cAra vaTiyA bhegA maLIne kare. pachI je kaI paNa ema kahe ke huM kAyado nathI jANate te te bacAva kAma nahi lAge. evuM chevaTe lakhe te tene artha che ? ahIM jinezvara mahArAjane DhaDhere deva, manuSya, Arya, anArya sarva jIvo potapotAnI bhASAmAM samaje ane tethI bhagavAnanI dezanA te sarva bhASAne anusaravAvALI manAya che. have A DhaMDhere duniyAne jANavA ke jaNAvavAne mATe paTelo hovAthI jema zahenazAhI DhaDhere dareka bhASAmAM TrAnsalezanatarajAme anuvAda karIne kalAya che tema ahIM jaNAvyuM ke sarva che A hakane maMjUra kare. koIne mAravA, tAbedAra karavA, hukama karavA, pIDA karavA ke mArI nAMkhavArUpa kaMI paNa na karI zakAya. A pAMca vastu DhaDharArUpe samajAvI che, jaNAvI che tethI darekane te pitApitAnI bhASAmAM ja pariName tevI bhASAmAM ja kahyo. jAhera karavAne muddo che ? ahIM zAstrakAra kahe che ke atre evI zaMkA thAya ke DhaDhero jAhera karavAnA muddo che? khodyo DuMgara ane kADhayo uMdara enA jevuM che. ahIM ramAya, anArya, deva, manuSya sarvane ekasarakhI bhASAmAM samajAya te DhaDhero pITavAnuM kAraNa zuM? to kahe che ke-8DherAnA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamaM ] adhyayana 4H sakhyatva 247 phaLa ke hetune aMge ke svarUpane aMge je saMzaya thAya tenA mATe kahe che. e DhaDhere jhIle zA mATe ? tamane ane duniyAne AmAM phaLa zuM? tenA nivAraNa mATe samAdhAna na thAya tyAM sudhI DhaMDherAnI kiMmata koDInI paNa na ja thAya. eka vaLI bIjAne saMbhaLAvIe ane temAM zaMkAnuM samAdhAna na thAya te vAtanI kiMmata ja nathI. ahIM jagata ke tamane nisbata zI? aneka bhavonA bhogenuM pariNAma te aMge jaNAvatAM tIrthakara pharamAve che ke A DhaMDherA mATe meM mArI jiMdagIo khatama karI. aMtaH koTAkoTi sAgaropama sudhI tIrthakaranAmakarma cAle che, te nikAcita bhale trIjA bhave thAya chatAM ahIM aMtaH koTAkoTi sAgaropama sudhInA kALamAM je bhavo thayA te sarva tIrthakara nAmakarmanA pApaNumAM ApelA che ane tethI ja aneka bhanA bhogenuM A pariNAma che. zuM ? ke badhA mAruM boleluM vacana samajI zake che.' Arya, anArya ke deva, manuSya badhA tIrthakaranuM beleluM vacana samaje che paNa tamAruM beleluM vacana to manuSya jAtinA tamArA bhAIo paNa na samaje, are gaNadhara mahArAjA tenuM te vacana bole te badhA te na ja samaje paNa caturvidha saMghanI parSadA ja samaje. tyAre tIrthaMkare bele te te jAnavara, nArakI, manuSa ane deya samaje. jJAnanI kiMmata gaNavAmAM AvI che ke je akkala ane jJAna mekSanA sAdhanane jANavA tarapha vadhatA jAya, vaLatA jAya tenuM ja nAma samyajJAna che. te sivAyanA jJAnane samyajJAna na manAya. sArI akta, sAruM jJAna tene ja kahevAya je mekSanA sAdhana tarapha vaLeluM hoya. A hakanI rUe vartAya te ja sadavartana gaNavuM. mokSanA aMge pITAyele DhaDho tenI anukULa rItie vartAya te ja sadvartana eTale cAritra Ape. AvI jAherAta jo koIe karI hoya te te jaina darzana ja che. itara rzanamAM mekSamArganA sAdhana sivAyanI akla, buddhi ke jJAnane ajJAna tarIke gaNavAmAM AvyuM nathI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna ahiMsA rUpI anAjanA rakSaNa mATe vADarUpa satyAdi A uparathI samajaze ke pAMca mahAvratomAM prathama prANAtipratanu sthAna kema ? A DhaMDhA " vacce vALA satre mUtrA nIvA lA na hatA e prathama mahAvratanA che, vaLI haribhadrasUrijI jaNAve che ke satya zAne mATe che ? ahiMsAnA pAlanane mATe ja satya che. cerI nivAravI te zAne mATe ? hiMsAnA tyAgane mATe. have ahIM ahiMsA te anAja che ane tenA rakSaNane mATe vADarUpa satyAdi che. vADanuM banAvavuM ke rakSaNa karavu ane tene TakAvavu te vAnA rakSaNanA muddA mATe nathI paNa anAjanA rakSaNanA muddAe che. tema ahIM satya satyanA muddAe nathI paNa hiMsAnA tyAganA muddAe che. ahIM ahiMsA anAja che ane bAkInA vrata te vADarUpa rIzune mATe che. ahiMsA prathama mahAtrata rUpe lIdhI. A sarva jIvane ageDherA che. sada manusmRtimAM mAMsAhAranI chUTa have DhaDherAnA vivecanamAM ke navatattvanA satyamAM AvIe, samyagrAnAdi ratnatrayI te mokSamArga che. smAta loko jevu thAya to zuM thAya ? te kevI rIte ? te kahe che ke manusmRti eTale jene dhArApathIe jainanItine graMtha manAve che te zuM kahe che ? te kahe che ke-mAMsa khAvAmAM doSa nathI, khAvAjI khelyA khAra varSe temAM phaLa pUchyuM to kahe-jAyaphaLa. ahIM manusmRtimAM jaNAvyuM che ke mAMsa khAvAmAM doSa nathI, muLajIbhAie mAnyuM. eTale ahIM mULajI khAbaDA hato. bApAe khelavA nA pADI hatI. ahI lAkaDemAMkaDuM vaLagADavu cheeTale cArImAM khelyA ke bApA bau. ema karatAM khAbaDAnA khyAla AvyA eTale ahI chAkamAM Avyo. ahIM dArU pIvAmAM paNa zreSa nathI. A manusmRtikAra dhAmApathI jene mAne che. te kheAle che. vaLI maithunamAM paNa doSa nathI ema manusmRtikAra kahe che. Ama kahIne tame karavA zuM eThA che ? jagatamAM je duSTamAM duSTa cIja che temAM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM ] adhyayana : saccasva ' 249pApa na mAne tenuM kAraNa? evA praznanA javAbamAM teo kahe che ke-A te chAnI pravRtti che ane temAM ja rakhaDatA rahyA che. kharI vAta e che ke-mathunathI nivartavAmAM phAyado che, pravartavAmAM . phAyado nathI. ahIM samyagdarzana, jJAna ke cAritra maLe te mekSano phAyado che, na maLe te nukazAna nathI ema ahIM nathI, - mithyAni karmabaMdhanuM kAraNa ' samyagdarzana na hoya ane mithyAdarzana heya te karmabaMdhanuM kAraNe tevI ja rIte virati na thAya ane avirati cAlu rahe te paNa karma baMdha. vaLI yogenI je pravRtti thAya temAM paNa kamabaMdha thAya che. ahIM samyagdarzanAdi mokSanA kAraNe che e jaNAvavA sAthe mithArzanAdi karmabaMdhanA paNa samaje te phakata temanA bhogenuM pariNAma che. - tanuM nirUpaNa karavAnuM kAraNa - ahIM lokone phaLa zuM? zA mATe tenuM nirUpaNa karavuM paDayuM ? eTalA mATe ke A hakathI viruddha janAre karma bAMdhe che eTale Azrava, te hakane anusaranAra karmathI bace che eTale saMvara kare. prathamanA bAMdhelA teDe tethI nirjarA ane teDatAM teDatAM jyAM chava AgaLa vadhe ke AtmAnA svasvarUpamAM AgaLa pahoMce che tyAre mokSa meLave che. A DhaDherAnA aMge thayelI zaMkAnA samAdhAnane mATe chava, ajIva, Azrava, saMvara, baMdha, nijaro ane mokSarUpI sAta ta kahevA paDyA. ahIM zrotA ane ziSyanI zaMkAnA nirasana mATe A to kahevA paDyA, kAraNa ke parama phaLa kayuM ane parama aniSTa karyuM te jaNAvavA mATe sAte satvonuM nirUpaNa karavuM paDe che. nava tanI sAcI parakha . . A sAta tattvomAM anya matavALA kayuM tatva nathI mAnatA ? Astika matavALo dareka jIva, jaDa, karmanuM AvavuM, baMdhAvuM temAM nAmatavALo thAya tema nathI. tema karmanuM rokAvuM, tUTavuM ane mAvata Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna mokSa meLave temAM te nAmaMjUra thAya tema nathI. A sAta to phakta tIrthakarane tyAM rajIsTarDa nathI, paNa dareka matavALA te sAte tattvo mAne che. A sAta puNyapApa sAthe meLavatAM nava to te kaMI tIrthakarane tyAM rajisTarDa thayA nathI. to ane ApaNe baMne kahIe chIe. vAta kharI, paNa daridrane chokaro kAcane hIro laIne rame to paNa hIre ja bele tema jhaverIne chekare je hIrAthI rame to hIre ja bele. ahIM daridrane chokaro rame kAcathI ane bole hIre tema ahIM itara darzanakAro jIva, ajavAdi nave tane bele khare paNa te kAcA ane paththarane bole che. jaino, jhaverIne chokaro jema sAcA hIrA zabdane ja hIre kahe tema sAta ke nava tattvone sAcA pArakhIne ja bole.. mekSa ja maLe ane mokSa paNa maLe eTale zuM ? dareka jIve mokSa pAmavA kaTibaddha thavuM joIe. mokSa sivAya jagatamAM bIju kaMI sAdhya nathI. te sAdhya be prakAre che. mokSa ja maLe ane mokSa paNa maLe. ahIM mokSa ja maLe te khaDAutAranI huMDI gaNAya eTale dekhADanI sAthe svIkArAya. mokSa paNa maLe evI mAnyatAnA jIve paNa che eTale dhana, mAla, kuTuMba, kabIla paNa maLe ane sAthe makSa paNa maLe, tevAne eka pudgalaparAvarta pachI mekSa maLe. je mokSa ja joIe evI mAnyatAvALA ja hoya tevAne ardhapudagalaparAvartamAM mekSa maLe. AvI rItanI mAnyatA je koI dharAvatuM hoya te te jainanzana ja dharAve che. Itara darzanakAromAMthI koI paNa AvI mAnyatA dharAvatA nathI. A DhaMDhere paNa mAnatA nathI tyAre kahe ke temanA jIvAdi tane je mAnavAnuM te kAcanA kaTakAne hIrA motI kahevA jevuM che. ahIM hIrA Adine mAnavAnuM je che te sAcA tarIkenA. . . kaI ala ane kayuM jJAna kImatI ? " dezona pUrve kroDa sudhInuM jJAna thaI jAya paNa ahIM te ala ane kAraNo che e pArakhu jampAvyuM. khATI mAnyatA. sAce raste na pravartAvuM, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNapacAsamuM ] adhyayana 4H samyakatva 251 vyasanAdi ke krodhAdimAM pravartavuM te karmabaMdhanuM kAraNuM che ane tame bolo cho, te pachI temane ema bolavAmAM vAMdho zo? e loko paNuM karmabaMdhanA kAraNa tarIke bolI zake. praznakAranI AvI zaMkAnA samAdhAnamAM kahe che ke bolavAmAM vAMdhe che. eka mANasa vilAyatamAM ema belyo ke vilAyatanI badhI strIo kharAba che. ahIM mArI "mA" ane eka strI e sAre che. mAne kharAba nathI kahete. kema? ema kahe te jAta vagovAya. bAyaDIne koI kharAba kahe to te cheDIne ' cAlI jAya. itare karmabaMdha mAne to lIlA kyAMthI ke ? " ahIM mithyAtva, avirati, yoga ane karmabaMdha mAnavAmAM Itirone aDacaNa nathI. temane paDadAbIbI tarIke kAma karavuM che. eTale bAyaDI sAthe rahe, zastrAdi rAkhe te kahe ke e te lIlA che. ahI ' mithyAtvAdithI karmabaMdha mAne te tenA bhagavAnanA ghare je lIlA thayelI che tene dhakko pahece. jAdavakuLanI lIlA eTale gopIonI sAthenI je ramata tene karmabaMdha tarIke mAne che te lIlA Take ja nahi. jene sivAya bIjAe paramezvara mAnyA che eTale jeNe jagata banAvyuM, janma Apyo, sukhI karyA, pRthvI, pANI Adi ApyA tevA paramezvarane mithyAtvAdiSTa hoya ja nahi! have te paramezvarane mithyAtvAdi na hoya paNa te sivAyanAne te lAge ema ahIM jenazAsanamAM bhANAnuM AMtaruM nathI. ahIM te cAhe paramezvara hoya ke jagatane koIpaNa jIva hoya te mithyAtvI, avirata, kaSAyI ke yogavALo hoya te te sarva karmane bAMdhe. jagatamAM AvI rItane vyApaka siddhAMta jainene ja che. DhaDherAnuM athathI iti sudhI nirUpaNa . te siddhAMta Take kyAre? te kahe che ke jIvanuM svarUpa palaTAya * che ane nathI paNa palaTAtuM. eTale svarUpe dareka tattvanuM parivartana thAya che. zuddhanuM sattva ane azuddhanuM asatva dareka jIvamAM rahela che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapara zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna IzvaramAM zuddhanuM sattva ane azuddhanuM asattva lAvavuM kayAMthI ? ane tethI Itie syAdAne Akhe uDAvI dIdho. zuddha, azuddha, satya, asatya, bhinna bhinna Adine mAne ane sAthe mithyAtvAdi cArane mAne te ja DhaDherAne mAne. zarIrathI AtmAne nityanitya, bhinnaabhinna mAne te ja A DhaDherAneke tenI sthitine mAne. te sivAyanA jIve A tane na mAnI zake. A uparathI bhagavAnane ta prarUpavA paDyA che. AvI rIte AkhA DhaDherAnuM athathI iti sudhI jeo nirUpaNa kare teo ja prarUpaNa karanArA kahevAya. ane AvI prarUpaNa tIrthakaroe karelI che. jenanakAre A DhaDherAno "je pAchA mUA." e viSaya rAkhele che, tema chatara zanakAra evo DhaDhere rAkhe ke "ra kALA sUca: "te te kAma na lAge. maryAdAvALo ja draDha zobhe. te DhaMDherAne aMge TIkAkAra ke vyAkhyAkAra zuM kahe che te aMge jaNAvAze. nyAkhyAna : 5s . bhavAMtarathI sAdhele sarvajIvahitakara sa deze zAstrakAra mahArAjA zrImAna zIlAMkAcAryajI mahArAja AcArAMgasUtranA cothA adhyayananI TIkA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke-samyakatvaadhyayananI aMdara mULa sUtrakAre jaNAvyuM ke atIta, anAgata ane vartamAnakALanA sarva tIrthakare evI rIte kahe che, bele che ane nirUpaNa kare che. kaI rItie? jagatanA sarva che sarva jIvonI sAthe tADanA, tarjana nahi karavArUpa hakadAra che. koI paNa jIvane mAravo te hakanI rUe yogya nathI. A prarUpaNA je karavAmAM AvI che te mULa satrakAre kahI che. bhUtanA, vartamAnakALanA vIsa, vIsa ke ekaso sittera e sarve tIrthakare A pramANe kahe che. ane bhavAMtarathI A saMdeze jANune Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM ] adhyayana 4H samyakatva ra3 ja-laIne ja janme che. koI paNa ne koI paNa chave mAravA vigerene haka nathI. A saMdezo kahe ke samyakatva kahe te prathama bhavathI laine ja Ave che. te saMjogone AdhIna ke svArthane AdhIna nathI paNa bhavAMtarathI sAdhelo, sarva jagatanA hitane mATe dhArele A saMdeze che. zaMkAnA samAdhAna mATe tenuM nirUpaNu , te kahe che temAM " caMti Adi cAra zabdo kema ? mAtra kahe che ema kahene ? saMdeze kahevAmAM e vAta coksa che ke je zrotAnA saMdehanuM samAdhAna na kare tenuM phaLa na thAya, tene amala na thAya. phaLa tyAre ja maLe ke jeTalI zaMkA thAya te darekanuM samAdhAna karAya. karavAthI phAyada, na karavAthI nukasAna Adi sarva jaNAve tyAre ja zrotAone tenI asara thAya ane tene AdhAre teo pravartI zake. tyAM sudhI Apelo saMdeze kArya karanAra thAya ja nahi. TIkAkAra kahe che ke- tattvonuM nirUpaNa te A saMdehanA nirAkaraNa mATe che athavA tenI siddhi mATe ja che. te vinA saMdehanI siddhi na thAya. jIvatatva sAbita karavAnI jarUra je jIva che ema mAne te ja te aMge upadezapaNuM, zrotApaNuM rahe, paNa jIva ja na mAnavAmAM Ave te pachI mAravADuiM thAya ja kyAMthI ? mATe prathama jIva padArtha ja A DhaMDherAne aMge sAbita karavo paDe. te vinA adhikArI ke adhikAranuM varNana karI zakAya nahi eTale AjJA karanArA ane AjJA pALanArA nakkI kyAre thAya ? jIvatatva nakkI karAya te ja. je jIvatatva nakkI na karAya te temane tADanAdi na karavAno adhikAra vigere kahevAnuM kaMI prajana nathI. AthI have prathama vatattva sAbita karavAnI jarUra che. jIva padArthanuM nirUpaNa ekaluM jIvatA sAbita karavAmAM pariNAma e Ave ke DAMgaranA badalAmAM cekhA ApavA jevuM thAya. ahIM ekalA jIva Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna padArthane mAne te saMdezA upara chINuM ja pharI vaLe. jIvane mAnavo kevo? anaMta jJAnadarzanAdivALo, amUrta ke je bele nahi, mAre nahi, ene marAya nahi, e sAMbhaLe nahi. itare kahe che ke A chavane hathiyAro chetAM nathI, agni bALa nathI, ene bhedI zakAya nahi, emAM vikAra thAya nahi. AvI rIte jIvanA svarUpamAM tamArA hakanI vAta ja UDI gaI eTale koIthI koIne tAbedArI, pIDA kavA paNuM vigere thatuM ja nathI. ahIM AvapadArtha saMdezAne teDanAra bane. kAraNa ke pite arUpI I bhAre nahi ane mare nahi. itara kahe che ke huM ene mAruM chuM athavA maruM chuM ema je kahe te mUrkha che. e be bharatA ja nathI. kAraNa ke jIva evI cIja che ke koI dina haNatI nathI ane haNAtI paNa nathI. ahIM saMdezAnI - siddhi mATe jIvapadArthanuM nirUpaNa te te saMdezAne jaDamULathI ukheDI nAMkhe che. kAraNa ke jIva arUpI che. bhedAya chedAya nahi, pachI kahevAnuM rahe ja kema ke, " koIne mAraze nahi ! " AkAzanA cUrecUrA thavAnuM kahenAra hAMsIne pA' koI kahe ke AkAzanA cUrecUrA thavAnA che ane tethI sAvaceta rahe. ema kahenAra vaktAne loko hAMsIpAtra gaNe. tema ahIM je jIva : keIne mArato nathI ke pite maratA nathI tevAne aMge mAraNa, tADana, tarjanAdi kahe te bane kema ? ahIM bIjAne pIDA kare ke bIje pIDA pAme te sarva vAte ajIva padArthane aMge che. dArikAdi zarIra je avarUpe che te jIvane lAgelA che tethI AjJA, pIDA, baLAtkAra, mAraNa, tADana Adi thAya ja che. A sarva ava upara che. jIva ekalo hota to A saMdezAnI jarUra nahotI, paNa ajIva padArtha mAne che, jagatamAM siddha che ane AtmAne vaLagelA che tethI tADana, tarjanAdi mAnavAM paDe che. ajIva padArtha kahevAnI jarUra zI ? ' kahe ke ajIva padArtha na manAya te saMdezAnI siddhi thAya Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM ] adhyayana 4H samyapha va 255 nahi, mATe saMdezAnI siddhi mATe ajIva padArtha mAnavo rahyo. jIva, ajIvane ta mAnavAthI bhagavAnane bolavA lAyakapaNuM thayuM. A je hakkane viSaya kahyo che ane sAMbhaLanArA cho paNa che e be vAta banI. - aniSTanivAraNa ane iSTaprApti mATe kAyadA jagatamAM pravRttimAtra ISTanI sAdhaka che. nivRttimAtra aniSTane sAdhanArI che, koIpaNa manuSya kAryanI nivRtti tyAre ja ke jyAM Apattine saMbhava hoya. tevI ja rIte pravRtti paNa je ISTane ApanArI hoya te ja kare. ahIM saMdezA pramANe cAlanArane zuM phaLa ke nukasAna thAya te jaNAve. jema zAhukArI ane corI baMnemAM phaLa ke nukasAna na hoya te koI phera na rahe ane pravRtti paNa na kare. jagatamAM pravRtti ISTanI siddhi dekhIne ja karAya ane tethI jagatamAM kahevAya ke je kAyadAnI pAchaLa tenA bhaMganI zikSA na hoya te te kAyado kAgaLanuM cIMtharuM ja gaNAya. athavA kaMIpaNa rAjyanA hitanuM karavAnuM hoya temAM phAyado na jaNAvAyuM hoya te te hukamane kaMI artha ja nathI. je kAyado pALavAthI aniSTanivAraNa, ISTaprApti na hoya te kAyadAne kaMI artha ja nathI. be to kahevAthI kAma na sarata? cauda rAjalokanA cha anaMtAnaMta che, temAMthI koIne paNa mAravA Adine koIne ya haka nathI. je hukamanuM khaMDanAdi karavAmAM nukasAna na hoya ane pAlanamAM phAyado na hoya te hukamanI kiMmata ja nathI. je hukamanA aMge pAlanamAM jabarajasta phAyado hoya ane bhaMgamAM geraphAyado hoya tenI ja kiMmata che. A jinezvara mahArAjano DhaDhere che temAM pravRtti karavAthI phAyado na hoya ane tenAthI viruddha vartanArane nukasAna na hoya te pachI te DhaMDhero havAmAM ja UDI jAya. Azrava, saMvara mAno ! A DhaMDherAmAM e be tatte mAnyA sivAya eka DagaluM paNa AgaLa cAlI zakAya tema nathI. ahIM koI kahe ke Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI AcArAMgasUtra [ vyAkhyAna va, ajIva e e ja tattvomAM satattvo AvI jAya che. e e tattvanI bahAra tA kaMi nathI. jeTaluM vadhAre vetare teTalA vadhAre bakhiyA devA paDe. ahIM tattva vadhAre mAnA tA darekanI sthApanA karavI paDe. ahIM sAta ke nava kahIne kAma zuM? jIva, ava e ene ja tattvA kaheA. jaDa ane cetana e enI pariNati thayA pachI jagatamAM rahe ke vanamAM. jagatamAM evo koI kAyado na hoya ke kAyadA karo paNa tenA phaLanukasAnate na ja jaNAvA e bane ja nahi. tema ahI' jIva, aMjIva e tattvAnA saMdezA tADana, tajanAdi baMdha karavA mATe che. Azrava savara tattva eTale zu? te DhaMDherAthI viruddha vanArane nukazAna zu? te pramANe vanArane kaLa zuM ? tenuM nirUpaNa karyAM vinA te e tattvA nakAmAM cAya, tethI tenA phaLa mATe e tattvA jaNAvavA paDayAM. have DhaMDherAthI viruddha vana kare te traNe prakAranA pApa bAMdhe eTale manathI viAE varte, vayanathI, ke kAyAthI DhaMDherAnI viruddha varte te samayesamaye anaMtAM karmAM lAvavAvALA thAya. jema pelA vAMdarAe kahyuM ke huM dhara kuruM nahi paNa karelu bhAMgI te nAMkhu, tema ahIM je na mAne tene karmAMdha thAya paNa je DhaMDherA mAne tene pAdhmadha thAya kharA ? to kahe che ke nA, te pApa badhe ja nahi tethI tene savara thAya. ahIM DhaMDherA pramANe mana, vacanane kAyAthI varte tenuM nAma ja savara. muslima krizciyana mAnyatA pApa bAMdhe tethI gune, tenI zikSA ane cheDe| hoya. tema ahIM karma bAMdhelAM hoya te du:khA bhogavIne paNa cheDI zake che. karmIadha karyA pachI te chUTI zake ja nahi ema muslima ke krizciyana jevu nathI. teo mAne che ke duniyAnA ya thaze tyAre payaga Mbara Avaze. kabaramAMthI darekane uThADIne sArA karmo karanArAne svargAmAM ane kharAba kAryo karanArAone jahannama eTale narakamAM mokalaze. paNa Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAsamuM | adhyayana 4H samyaktva 257. pachI tyAMthI cheDe kayAre Avaze ? AvuM koI pUche te kaheze ke tuma kAphara he. mogalAI rAjyamAM " sAruM che ne ? ema ahIM nathI. karmo bhogavAya teTalI nirjarA thAya eTale AvelA karmo AtmA sAthe baMdhAya, pachI te bhogavAya eTale chUTe. mela karavatiyA karavata ke mocIDAnA mocIDA eka mocI kAzI karavata mUkAvavA gaye. dhAgApaMthIone dhaMdhe . e hatuM ke jAtavALAone kAzImAM phADavA ane strIone satI tarIke bALavI. hajI kAzImAM karavata che. ane tyAM lAkho manuSyanI hatyA e karavatathI thayelI che. dhAgApaMthIonA aMge doravAyelA mecI kAzInI karavatathI marI jAya che tene dhArele janma maLI zake tema manAtuM hatuM. AjakAla phAMsI detI vakhate adhikArI pUche ke tAre kAMI jarUra che? tene tyAM karavata AgaLa macI gaye, tyAM tene karavatavALAe pUchyuM tyAre mocI vicAre che ke-jora hoya tyAM sudhI rAja ane jora ghaTe te kedI thavA mATe te te nakAmuM. laDAI vinA vicArIe to pitAnuM cAle tyAM sudhI rAjA, pachI to nAsabhAga karIne bhAgI gaye ja chUTako thAya che. hAlanA rAjAo ke mahArAjAo je je kahe te sarva prathamavALAone khAMDe ja kADhe mATe ApaNe rAjApaNuM nahi joIe paNa pradhAna thaIe, kAraNa ke calAvavuM hoya tyAM sudhI calAvIe paNa pachI e pada soMpI paNa devAya, paNa pradhAnanuM sthAna levAya toya rAjAne hukama thatAM kALI rAtre jyAM te kahe tyAM javuM paDe to nagarazeThanI padavI le. phakata gAmanuM saMbhALAya paNa ahIM te bInA kUtarA jevuM thAya che. kAraNa ke prajAnuM sAruM karIe to rAjI kharAba kahe ane rAjAnuM sAruM karIe to prajA upAlaMbha Ape. mATe teNe aMte vicAra karyo ke aMte mocIDe ne mecIDe thavA de. AvI 17 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna IcchA te mAcIe karI. tema. A DhaMDherA mAnavA chatAM vanI za ne enI e rahetI hoya to te DhaMDherAnuM phaLa zuM? bhayarahita mAkSanI sthiti DhaDherAnA bhayane prasaMga Ave nahi, pApanu jora cAle naha tevI eka sthiti meAkSanI che. ahIM sAta tattva nirUpaNa na kare to sadezA koi ni cekhkhA na ja thAya. ahIM saMdezAne sudhArAnA krUriyAM lAgI jAya paNa A nava tattvonI kalameAthI sudhArAyelA saMdezA gAdAne lAyaka na thAya. atevAsIone A sa MdezA samajAvavA mATe jIva, aAdi sAte tattvo samajAvyA. vaLI temAM zaMkAnuM samA dhAna karavu tenuM nAma prajJApayanti prajJApana karavuM, sane sa` bhASA pramANe pariName tevu khelavuM kahevAya. zaMkAnA samAdhAnapUrvaka kahevu te prarUpavuM. ahIM pAlana, bhAMga Adi ane cheDe jaNAvyA te prarUpaNA kahevAya. ahIM sAdhana prApta karavA dvArA tattvanuM svarUpa jaNAvavA dvArA A saMdezA sAthe| harAvavA mATe te bhagavAna kevI rIte jaNAve che te agre kahevAze. vyAkhyAna : 51 samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH // akAra mahArAjA zrImAna. zIlAMkAcAryajI mahArAja bhavya zA vAnA upakArArthe AcArAMga sUtranA cothA adhyayananI samyagdarzanajJAna 66 TIkA racatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke cAritrANi mokSamArgaH " " mithyAtvAviratipramAda kaSAyayogA svAtriANi " " anyahetavaH / " jagatamAM jJAna e su MdaramAM suMdara cIja, paraMtu tenI suMdaratA, buddhi, ala, hoziyArI ne prAmANikatAne aMge ja rahelI che, jo te aprAmANika manuSyamAM Ave to te zrAparUpa gaNAya che, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamuM ] adhyayana 4: samyakRtva 259 paNa prAmANika puruSanI ja buddhi, akta vakhaNAya che. tevI ja rIte jagatamAM vinaya, vivekanI kiMmata che paNa te prAmANikane aMge ja, jeo beImAna heya teone vinaya, vive. nakAme gaNAya. jagatamAM buddhi AdinI suMdaratA kone AdhIna ? upara kahyuM tema prAmANiktAne AdhIna. e suMdaratA prAmANiktAne AbhArI che, ImAnadArIne AbhArI che. aprAmANika puruSanI buddhi, akkala imAnadArI ke suMdaratA na gaNAya. mekSamArge javAne nizcaya te ja samyagdarzana ahIM e ja vAta zAstrakAra jaNAvIne kahe che ke je manuSyane AtmakalyANanI, mokSa meLavavAnI, ke pApane Dara rAkhavAnI, puNyanuM athIpaNuM meLavavAnI buddhi thaI nathI temaja karmabaMdha teDavAnI jeonI buddhi thaI nathI tevAonuM vartana suMdara gaNAya nahi, suMdara kone kahevAya ? je AtmA nirmaLa thavAnAM pagalAM le, mAre AtmA mokSarate ja joIe evo nizcaya jene hoya tenuM nAma ja samyagdarzana. te samyagdarzanavALA je hoya tenuM jJAna te saddajJAna, tenuM vartana te ja samyakyAritra. AtmAne karma rahita AnaMdamaya banAvavAno raste . samyagdarzanano DhaDhere pITanAruM peluM tamAruM sUtra karyuM hatuM ? jagatanA sarva jIva, prANe, bhUte ke sarve A haka na dhArI zake. ke ? cha tADana tarjana karavA lAyaka nathI, mAravA lAyaka nathI, tAbedAra banAvavA lAyaka nathI, AjJA karavA lAyaka nathI ke pIDA karavA lAyaka nathI. e je pAMca hakko koI paNa jIvane aMge koIpaNa jIva dhAraNa karavAne hakadAra nathI. A mAraNa tADana tarjana Adine kaI jIvane koI paNa jIva aMge haka nathI. evI mAnyatA te ja samyagdarzana. te zAstranuM jJAna meLave te manuSya samyajJAnI kahevAya, ane A manuSya je vartana kare te sammacAritra kahevAya. mAravA, Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna - - baLAtkAra Adine haka nathI e je saMdeza mAne tenuM nAma samyagdarzana. tenuM jJAna te ja samyajJAna ane tenuM vartana te ja sakhyadyAritra. AthI vaLyuM zuM ? te kahe che ke "mokSamA" A traNa varatu ja mokSane mArga che. AtmAne karmahita AnaMdamaya banAvo heya te A rasto che. - mithyAtva kene kahevAya? samyagdarzana, samyajJAna ane sammAritra Ave ke mekSamArgamAM A gaNAya ane te mArga maLe. tenA mArge na AvyA tethI mekSa nahi maLe ne? bIjuM te kaMI nukasAna nathI ne ? mokSa maLavArUpa arthakAryanI siddhi nahi thAya eja ne? mahAnubhAva ! hajI tuM jenA thIarI-siddhAMta samajyo nathI. mokSa na maLe eTaluM ja nahi paNa AtmA karmathI baMdhAya ane lepAya, tethI karmabaMdhanAM kAraNe jaNAvavAM paDe. prANIo parasparane mAre ke AjJA kare, baLAtkAra kare, pIDA kare ke yAvat haNe te temane haka che-cha, sarve bhUta paNa AvI rIte kare te temane haka che-ema mAnavuM tenuM nAma mithyAtva. jeo e hakane nathI vicAratA tenuM nAma mithyAtva nathI. mAravA vigerene haka che evI je mAnyatA tenuM nAma mithyAtva, koI paNa prANIne koIne paNa mAravA vagerene haka nathI evA DhaMDherAne na mAne tenuM nAma ja mithyAtva che ema nathI paNa saMdezane na mAna tenuM nAma paNa mithyAtva che, vaLI haribhadrasUrijI kahe che ke tatvanI zraddhA na thAya tenuM nAma mithyAtva che. karmabaMdhanuM prathama kAraNa mithyAva karmabaMdhanuM prathama kAraNa mithyAtva che. mithyAtva te karmabaMdhanuM kAraNa kema ? samyatva nirjarAnuM kAraNa bhale heya. sAcI mAnyatA te AtmAne guNa che ke nahi? je te sAcI mAnyatA AtmAne guNa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamuM ] adhyayana : samyaktva 266 manAya te pachI sAcI mAnyatA na thavA devI e paNa AtmAnA guNanuM rokANa che. jJAna e AtmAne guNa che ane te jJAna na thAya te karmane doSa gaNAya, tema ahIM paNa sAcI mAnyatA na thAya te karmane ja doSa che, ApaNe rItasara khorAka letA hoIe, havAnI anukULatA chatAM khorAka pace nahi tyAre jaTharAne doSa ja kaheve paDe. tema ahIM paNa sAcI mAnyatA AtmIya guNa che ane te na thAya te te karmane doSa che ema mAnavuM paDe. rasoLI ane gUmaDuM thAya tyAranI dazA sAmAnya niyama che ke rasoLI thaI hoya te pachI khAnArane ema nathI thatuM ke huM A khorAka lauM chuM tenuM parU thAya. rasIne viMdhI lagADIne baMdha na karAya tyAM sudhI khorAkano rasto jarUra pAka tarapha jaze ja. thayela vikAra pitAne hisse vagara IcchAe lIdhA vinA rahe ja nahi. jema raLI ke gUmaDuM pAtAnI meLe tamArI anicchAe paNa pitAne bhAga le che tema ahIM sAcI mAnyatA mAnavA aMge tamArA AtmAmAM jyAre vikAra thAya tethI e khoTI mAnyatAne rokavAne vikAra paNa thAya. khoTI mAnyatA na thavI te pAparUpI vikArone netaruM denAra, tethI AgaLa cAlIe tyAre lokasthiti ane dhArmika sthiti e baMnemAM AMtaruM. loka sthiti dhArmika sthiti, parama dhArmika sthiti lokasthitimAM kare te gunegAra jema corI karanArane pakaDAbe temAM gunegAra te cera ja. tene na pakaDyA hoya to caranuM AkhuM kuTuMba te corIne mAla khAya, paNa pakaDAya tyAre daMDAya cera ja. lokaDitimAM phaLa bhogavanArane ke anumodanArane koI gunegAra gaNatuM nathI. dhArmika sthitimAM karanAra, karAvanAra ane yAvat anumodanAra eTale vakhANanAra paNa gunegAra. A sAmAnya dhArmika sthiti. parama dhArmika sthitie vicArIe to rAjInAmuM Ape nahiM. tyAM sudhI gunegAra Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna enArTisTanI TukaDI pakaDAya ane temAM koI membara varSamAM eka dina paNa hAjarI na Apate heya chatAM te gunegAra gaNAya. jo ke te rAjInAmuM ApIne chUTA thavAnuM jAhera kare te ja te binagunegAra gaNAya. - virati eTale zuM ? A jIva anAdithI pApamaya TeLImAM ja rahyo che. eka paNa bhavamAM pApathI judo paDyo nathI. aDhAre pApasthAnakone karanArI A duniyAdArInI TaLI che temAM ApaNe sAmela hatA. temAMthI rAjInAmuM ApIe-virati karIe te ja bacAva thAya. avirita eTale pApathI nivRtti na karavI te. bUrI mAnyatA khoTI mAnyatA karmabaMdhanuM kAraNa che. tema paccakakhANa na levAya te paNa karmabaMdhanuM kAraNa che. dhAro ke ahIM vAgha AvyuM hoya to te eka bene ja zikAra karaze, sarvanuM bhakSaNa nahi kare. Ama chatAM hiMsaka prANuM dekhIne darekanuM kALajuM dhamadhame. vAgha ApaNuM hiMsA karavA tatpara thAya, tema ApaNe paNa hajAra ke lAkhe prANuonA hiMsakarUpa vAdha banIe chIe. jema siMhane aMge ke vAghane aMge tene paMje na cAle tevI jagAe jaIe te ja nirbhaya banIe ane bhayakAraka prasaMgathI chUTIe tenuM nAma ja virati. bhayakAraka dazAnuM pANI melavuM tenuM nAma ja virati. avirati, kaSAya e paNa karmabaMdhanAM kAraNe jenI virati na thAya te sarvanuM pApa baMdhAya. AthI avirati, e paNa karmabaMdhanuM kAraNa che. mAnyatA sAcI hoya ane sarvathA paccakkhANa karyA hoya te te manuSya bae ne? te kahe che ke ne. hajI ghaNI vAra che, kAraNa ke kaSAyakAko aMdara hoya eTale ke dhamadhamate hoya, mAna upara caDyo hoya, mAyAmAM ApaNane mUMjhavI nAMkhate heya. lebhane aMge samudramaMthana karate heya. jema caMDakoziyAnI kedhinI sthiti joIne. bAhabaLajI bAra mAsa abhimAnamAM Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamuM 1 adhyayana 4H samyaphava - 263 UbhA ne UbhA sUkAya ! mallinAthajIno prathama bhava vicAre ! teoe chanI sAthe dIkSA lIdhI. pote meTA che. vicAra Avyo ke mArI moTAI rahevI joIe. te ghaTavI na joIe. te AvatA bhave kema rAkhavI? ghaNe vadhu dharma A badhA karatAM karuM te tema bane. dharma kara kevI rIte ? prathama chaenI pratijJA che ke badhAe sarakhuM karavuM paNa mAre ahI adhika dharma tArUpa kare che. ahIM lUMTavAnuM nathI. jara, jamIna ke jerU nathI joItI, mAtra dharmagrahaNa adhika karavuM che. pratijJA paNa che, chatAM rasto kADho ke pAraNanA dine mane Aje ThIka nathI, mATe nathI vAparavuM ema karI pAraNuM na kare ane bIje divase pelA lokonI sAthe upavAsa kare eTale amo kare che. zAstrakAra AnuM nAma mAyA kahe che. e mAyAe mallinAthanA jIvane mithyAtvamAM laI jaI veda baMdhAvyo. AvI dharmarUpI mAyA paNuM strIveda baMdhAve, te pachI bIjI mAyA zuM na kare ? kahe ke julama ? ahIM ThagIne tapa karyo temAM prathama guNasthAnake paTakAyA. strIveda bAMge kahe ahIM samyakatva, virati chatAM A kavAyanA pariNAme nIca dazAe AvyA. dharmanA upakaraNanA lAbhanuM pariNAma evI rIte lebhane aMge vicAre zAstrakAra kahe che ke agiyArame guNaThANe sAdhu caDyA che. temAM kayo lobha karyo ke jenA pratApe AvIne prathama guNasthAnake. paTakAyA. "bhAre muhapatti sArI joIe. dAMDo sAre joIe " AvA mamatvabhAvanA pratApe agiyAra mAMthI paTakAya, te pachI bIjA lobhanI te vAta ja zI karavI ? dharmanAM upakaraNane aMge karele lebha Ama kare, te pachI mithyAtva avirati TALyA chatAM kapAyarUpI kAkAne ne TALe te aMte mocIDAne mecaDe rahe. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrIAcArAMgasUtra [ vyAkhyAna . pramatta, apramattadazA ane yoga sarva jagyAe mithyAtva, avirati ane kaSAya e traNa ja kahe, paNa guNaThANAnI apekSAe pramatta apramattadazAnI apekSAe vicAre che tyAre emane paNa karmabaMdhanuM kAraNa mAne che. dasame guNaThANe kavAyane kSaya mAne che ane agiyArame guNaThANe paNa karmabaMdha te mAne che ne ? te kahe che ke prathamanA mithyAtvAdi na heya paNa veganuM calana thAya eTale AtmAne sthiratA bhAva na rahyo tethI karmabaMdha thAya. Ane A ja jIva ane Ane A ja ziva AvI rIte karmabaMdhanA kAraNe samajAvyA chatAM mithyAtva te jIvanA gharanuM ke jaDanA gharanuM tevI ja rIte samyapha konA gharanuM ? jaDanA gharanuM mithyAtva kaho te te jIvane kema hoya, ane jIvanA gharanuM hoya te te siddhane ja hoya ? ahIM mathyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane vega te paNa jIvanA gharanAM ke jaDanA gharanA ? tene mATe kahe che ke vAta kharI, paNa je svarUpe sattva ane pararUpe asattva mAnanArA che temane A cAra mAnavAmAM vAMdho nathI. jIva karmasahita hoya tyAre te saMsArIpaNe asata ane siddhapaNe sata thAya. svaparabhAve karI eTale svapaNAnI apekSAe mithyAtvAdi sahita hoya tyAre karmabaMdha che. siddhadazAe jaze tyAre mithyAtvAdinI apekSAe karmabaMdhapaNuM nahi rahe. Ane A ja jIva ane Ane A ja ziva. vastune sAmAnya vizeSa svarUpathI oLakhe ! ahIM karmabaMdha kema ke saMsAramAM chavarUpe kamanuM asatya ane siddhapaNumAM varUpe sattva, AvI rIte svarUpe sattva ane pararUpe asattva mAnavAmAM Ave tyAre ja baMdhanA hetuo manAya. te bIjA rUpe sattava ane bIjA rUpe asatva heya te jIva ajIva bane ane ajIva te Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAvanamu adhyayana 4 : samyaktva 265 jIva thAya. ahIM zivasvarUpa jIva avarUpe mane ane kALAMtare ajIva paNa jIva thAya ane jIva paNa ajava thAyane? vAta kharI, paNa joDe eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke, sAmAnyavizeSa svarUpathI vastu oLakhavI. duniyAmAM je manuSyapaNuM te sarvasAmAnya, temAM puruSapaNuM, strIpaNu, te vizeSa. ApaNAmAM ahIM manuSyapaNuM ane purUSapaNuM e bane sAmAnyavizeSa dharmAM eka ja vyakitamAM rahelA hoya che, jene aMge sAmAnyapaNuM na hoya temAM palaTA na thAya. jIvane aMge sAmAnyapaNuM nathI, tethI te ava thAya ja nahi. ahIM sa MsArI ane siddhadazAne aMge vapaNuM sAmAnyapaNe rahela che. ahIM sAmAnya ane vizeSa rUpe tattva na hoya te jIva avanA bheda ja na hoya. samaSTi ane vyaktisvarUpa dareka padArtha samaSTi ane vyaktisvarUpa dareka padArtha che. Aya svarUpa manuSyasvarUpa, anAsvarUpa manuSyasvarUpa jAtipaNe levAya, eTale vyakitarUpe paNa che ane samaSTirUpe paNa che. ahIM sAmAnyavizeSarUpa, hovAthI ajJAnI jJAnI, avirati virati khanI zake che, kaSAyI maTIne akaSAyI mane che. A sa kayAre bane? dareka padArtha sAmAnyavizeSapaNe manAya te ja. AvI rIte sa MdezA nirUpaNa kare tyAre ApyAna prarUpaNu ane prajJApana e badhI vastue judA rUpe kahevI paDe, te na vicArIe te ApyAnAdi eka ja azrvamAM che, te atItakALanA, vamAnanA ke bhaviSyakALanA tIrthaMkaro eka ja vAtane kahe che, jaNAve che. te vAta kai ane kevI rIte jaNAve che te atre jaNAvAze. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Namo'tthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa SoDazaka-prakaraNa - (0) - dezanAkAra Agama dvAraka AcAryazrI AnandasAgarasUrIzvarajI vyAkhyAna 1 bAlaH pazyati liGgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam / / sAmata tu yudhaH parIkSare pho, hyo2) duniyAnA che eTale sagIra zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUrijI mahArAja bhavya jIvonA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA sucavI gayA ke- A jagatamAM potAnI mAlikInI je cIja tene je na samajI zake te tene sadupayoga zI rIte kare ? tathA tene durupayoga paNa zI rIte karI zake ? kAraNa ke hakkadAra ke mAlika chatAM paNa vastu zI cIja che te vAta samajanArA bahu ja ochA hoya che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka vyAkhyAna arthAta svataMtra mAlika chatAM paNa tene vastunA mAlika tarIke jagatamAM svIkAranArA ochA hoya che ane khAthI sagIra zabda vAparIe chIe. jema sagIra e milakatano mAlika chatAM kabUla karAto nathI ane mAlika chatAM kabajo sapAto nathI. kAraNa ke milakatane sadupayoga ke durupayogane nathI samajAto mATe mAlIkI tene soMpAtI nathI. jyAre te sadupayogAdi samaje tyAre ja tene mAlikI soMpAya. ahIM vyavasthA karavAno hakka mAlika chatAM paNa raheto nathI. A duniyAnI vAta. jyAre bIjI bAju duniyAnA jIvane sagIra gaNavA, paNa uMmara lAyaka na gaNavA ema haribhadrasUrijI kahe che. bharavADa ne motInuM pANuM duniyAnA jIvone maLelI milakatane ja khyAla nathI. kAraNa? koI paNa manuSya janme che te sarva khAlI mahIe ja avatare che. balake bharelI mUDIe janmatA nathI. have keTalAo "laIne janme che, ema kahe che te vAta kharI che paNa te vicAravA jevuM che. jemAM cAra jhaverI che. jAya che. eka rastAmAM bIla bhegA thayA che, tyAM jhaverIe vAta kare che ke A matImAM pANIne te dariye che. A sAMbhaLI bhIlo parIkSA kare che. lUgaDuM mUkI bhIjAvavA gayA paNa bhIMjAyuM nahi. ahI hakIkata e che ke bhIla taLAva ke nadInA pANIne pANI samaje che paNa te metInuM pANI samajato nathI. tema A duniyA paise-se-ghara-makAna Adine ja milakata samaje che, bIjI koI paNa cIjane te milkata tarIke samajato nathI. chava AgaLa kema vacce ? prathama te chava mana, vacananI kaMpanI vinAno hato. kAyA paNuM sUkSma, te paNa kevI te AgaLanA asaMkhyAta mA bhAge ja hatI. vaLI te anaMtA chanI milakata hoya che. anAdithI A jIva AvI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelu saddhama parIkSaka 3 mikakatavALA hatA. sUkSma-AMgaLanA asAtamA bhAgatI. temAM ana tameA bhAgIdAra A jIva che, temAMthI puNyajoge vadhyA tyAre ja eka zarIrane svataMtra bhAgIdAra thayA eTale pratyeka thayA. daSTie dekhI zakAya tevA banyA, tenAthI AgaLa vadhyA eTale rasa jANavAnI zaktivALA banyA. jo pAchaLa paDayA hota teA pAchI te ja dazAmULanI Ave. jema dariyAnA vaLamAM je cIja gume te pAchI kAMThe AvavI muzkela bane. tema ahIM paNu samajavu. puNyayeAge eindriyamAM ane tenAthI AgaLa vadhe te teIndriyamAM AvI jAya, tyAre ghrANu eTale gaMdha jANavAnI tAkAta maLe, te vakhate jo pAche cakkaramAM paDe te pAche ekendriyAdimAM Ave ane jAya, paNa kAika puNyasa joge te rakhaDapaTTImAMtha cakSurindriyanI tAkAtavALA-cAra iMdriyavALA ane. tyAM paNa cakrAvA khAya tA pAche ekendriyAdimAM jAya ane vaLI kadAca pAche zrAtrendriyanI tAkAtavALe bane. A pAMca zaktie kAI paNa baccu janme che tyAre sAthe laine Ave che. khAdI roDAM ke rokaDA tA bhale nahi lAvatA Aya. e te enA bhAgyamAM haze tevAM maLaze. manuSyapaNuM kyAre ? A pAMca tAkAta chatAM paNu jema varasAdanAM vicAranI tAkAta eTale mana nathI. ahIM pa Mcendriya khAlaka janame che, te vicAranI zakti vinA janmatuM nathI, eTale pAMca zakti sAthe mana laine avatare che ane tethI manuSyatvanuM phulabhapaNuM batAvyuM che. ApaNe joIe chIe ke agnimAM praveza karanArA dhA marI jatA nathI paNa eka be jIvI paNa jAya. temaM pANImAM taranArA badhA DUbI na jAya. ahIM seMkaDe eka ene acanArA jANIe chIe, chatAM tyAM bhaya nathI lAgatA ? ahIM anata! deDakAM che, tene manuSya rUpe je Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka vyAkhyAna - chamAMthI eka be cho manuSyapaNe Ave che ema cokkasa nathI, paNa anaMtAmAMthI anaMtame bhAga bacavAvALA hoya che, tenI gaNuMtrImAM ApaNe AvelA chIe. je ema na hota te A manuSyapaNAmAM AvI zakata ja nahi. AvuM paMcendriyayukta mana sahitapaNuM je ApaNA jevA bhAgyazALIone maLeluM che te bhAgyayoge AvI sthiti jyAre jIvone aMge dekhe che tyAre kahe che ke-na hoya tene thaze nahi paNa hAya tenuM jazo nahi, tenA karatAM zAstrakAra kahe che ke-mitane avaLe raste phanA kare tenA karatAM bIjI rIte jAya te bahu ja kharAba gaNAya. vyApAramAM khoTa jAya te hajI vyApAramAM gayA ema kahevAya, paNa je raDAmAM ke jUgaTAmAM khee te te bahu ja kharAba gaNAya. sagIranA vAlI tIthakara kaTivajane chokaro durvyasanamAM milakatane uDAve, tethI sajajanane to dayA ja Ave. jema gadheDe pArakA khetaranI drAkSa khAya chatAM sajajanane to dayA ja Ave, tema ahIM paNa bhavya jIvo pitAne maLelI apUrva cIja je pAMca zakitarUpI Indriya, mana temaja manuSyapaNuM Adine durgatimAM javArUpe upayoga kare, agara te maLelI milaktane samaje nahi, temaja pitAnI milkatanA sadupayoga ke durupayogane samaje nahi teo bIjAnA vacananA AdhAre pravartavAvALA gaNI zakAya. have je samaje teone paMcendriyapaNA Adi, saMgIpaNuM Adino upayoga sadgatimAM karavA mATe upadeza devAvALA taraNatAraNahAra tIrthaMkara mahArAja heya che. jema sagIranI mAlamilaktane vahIvaTa kare paDe paNa sagIrane te jevA pUratuM hoya, dhyAna to te rAkhe. ahIM pitAnI jAta ane mAla mATe bIjo ja. uparI heya, tema ahIM ApaNuM jAtamilakatanA mAlika tIrthakara . mahArAja che. je trilekanA nAtha tIrthaMkara mahArAja mAlika Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . paheluM sadudhamaparIkSaka 5 banyA che to pachI teoe pitAnA kabajAmAM AvelA sagIrane UMcI sthitie lAvo joIe. vAlInuM kAma zuM? sagIranuM hita tapAsavuM te, nahi te vAlIpaNuM rada karAya. je sagIranuM hita na sacavAya to vAlIpaNuM rada karAya. tema ahIM saMsAranA chanA vAlI koNa? tIrthaMkara mahArAjA. kema ? chone milkatane khyAla nathI, temaja sadupayoga ke durupayogane paNa khyAla nathI. have je je avasthAmAM je vAlI hoya tene te te avasthAnuM hita jALavavuM joIe. je rIte hita jaLavAya te rItie vAlIe jALavavuM. bhagavAna jinezvara mahArAja traNa jagatanA mAlika tarIke vAlI hovAthI yogyatA pramANe jIvonA hitane mATe temane dhyAna rAkhavuM joIe. temanA hitane mATe kaTibaddhapaNuM na rahe to navuM na maLe ane maLeluM hoya to te jatuM rahe. tema ahIM tIrthakara mahArAja jagatanA jIvonI milakata ane mAlikI samajAvI tene je sadupayoga na karAve te vAlIpaNuM na rahe. sarva maLe tyAMsudhInA vAlI tIrthakara mahArAja sUrya dayA lAvIne ajavALuM khUba pheMke paNa AMkha ja na udhADe tyAM zuM thAya? tema ahIM jinezvara mahArAje to AkhA jagatanA jIvonA uddhArane mATe zAsananI pravRti karI paNa je zAsanamAM ja na rahe tenuM zuM thAya che tema ahIM A jIva sagIra hoya paNa vAlInA kabajAmAM na rahe tyAM zuM vaLe ? kaMIka sagIra kanjAmAM rahe te hoya, kathA pramANe cAle tevo heya te kAma lAge, paNa vAlInA mAthAnA vALa kADhe te sagIra hoya te pachI tenuM hita na thAya. jema vAlIne amukanuM ja saMbhAravuM. pAMca ke dasa varSa sudhI saMbhAravuM ane pachI nahi, ema nahi paNa kAyadA pramANe nImAyelo vAlI ekavIsa varSa sudhI saMbhAre-nahi te Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka vyAkhyAna . aDhAra varSe svataMsagIra thavAthI pachI jarUra na ja rahe. ekavIsa pachI to lAyakAta hoya ke na hoya te paNa cAle-svataMtra gaNAya. ahIM tIrthaMkara mahArAjanuM vAlIpaNuM tevuM nathI. ahIM te mita saMpUrNa paNe, sarva kALa sthAyIpaNe, temAM jarA ye ochuM na kare to ja sagIrapaNamAMthI chUTe. duniyAmAM ekavIsa varSa pachI sagIratA TaLe tyAre tIrthakaranA vAlIpaNAmAM saMpUrNa mikta meLave, koI dina AtmAnA guNemAM nyUnatA nahi thAya, AtmAnA saMpUrNa guNe maLelA che evI khAtarI thAya to ja te tIrthakaranA vAlIpaNAmAMthI nIkaLI zake. rasta tanmayatAne AvI akSaya, avyaya, avasthita milakata meLave tyAre ja tIrthaMkara mahArAjanA vAlIpaNAmAMthI ravataMtra thAya. tethI upAdhyAya kahe che ke-pitAnAmAM sarva gurupaNuM na AvyuM-prApta na thayuM te tenA prApti zAthI? tIrthakaranAM je vacane-upadezo ke zikSAmAM A AtmA tanmaya bane che. have tanmaya zI cIja ? te dukAne gharAka kApaDa mATe Ave. te rAtrie ravaMAmAM Ave to paNa tamo chAtI ThokIne e ja baperano bhAva kahe. ahIM gharAka nathI, kApaDa vecavAnuM nathI, chatAM tanmayatA tenI che. ApaNane bebhAna avasthAmAM ke zUnya upagamAM paNa tIrthakaranA vacanane, AcArane ke upadezane ke zikSAne khyAla Ave tyAre tanmayatA. A tanmayatA thAya to ja mAlikI maLe. pachI pitAnA AtmAnuM saMpUrNa tAva tene khyAla Ave ane jyAM sudhI AtmAne khyAla na Ave tyAM sudhI uttama guruonI sevA karavI ja joie. ahIM tIrthakara mahArAjanA vAlIpaNAnI vAta cAle che. temAM saMpUrNa jJAnavALA tame na thAo tyAM sudhI tIrthaMkaranA vAlIpaNAmAMthI svataMtra nahi thAo. duniyAdArImAM paNa ekavIsa varSa sudhI vAlIpaNAmAM rahevuM ja paDe. have je manuSya potAnA AtmAnuM Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paheluM saddhamaparIkSaka jJAna meLave nahi ane vAlI paNuM paNa na rAkhe, tyAM zuM thAya ? to jaMgalIpaNumAM kuTAya. milakatanI marAmata ke rakSaNa na hoya to jaMgalIpaNAnI sthiti gaNAya. tema ahIM AtmAnI sthitine aMge tIrthakaranA vAlIpaNuM vinA jaMgalI tarIke gaNAya. ahIM have eka ja mAge che, konA mATe ? sarva jIvo mATe tIrthaMkara mahArAjarUpI vAlInA kakkAmAM rahevuM te, te sivAya te jagalIpaNanI sthiti samajavI. sagIranA traNa prakAra have sagIre badhA eka avasthAvALA hotA nathI. tAje janmela hoya, dUdha pIte heya, koI valI dhULamAM ramate heya, tema kaI zikSaNavALo heya. tema ahIM zAstrakAre paNa sagIranA bheda pADe che. piDazakanA kartA zrImAna haribhadrasUrijI jaNAve che ke-badhA sagIre sarakhI rIte rakhAtA nathI. jema rabArI badhA bakarAone lAkaDIe na ja hAMke. jevA Dhere chetevI ja rIte hake. tema ahIM tIrthakara mahArAja eka lAkaDIe anaMtA jIvone hAMkatA nathI. tema hAMkI paNa na ja zake, mATe tenA traNa prakAra che. jema duniyAmAM bALa, juvAna ane vRddha che. tema ahIM paNa sagIranA traNa mede che. kyA ? temAM eka vAta to cokakasa che ke dareka jAnavaro caravAnA samukha che. have dehamAM jADA, madhyama, dubaLA e sarva caravAnA to svabhAvavALA che. have ahIM jIve paNa dhamanI sanmukha che eTale bAla, juvAna ke vRddha e 5NuM dharmanA svabhAvavALA che. dharmanI kiMmata kene?' khAvA pIvA oDhavA vagere cIjone upayoga pratyakSapaNe dekhAya, paNa A dharma evI cIja che ke jeno vaparAza ke upayoga jaNAtA nathI. khAvA-pIvA-oDhavAdinI jarUra Dagale ne pagale joie, paNa Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADazaka dharmAM te! te cAramAM upayega AvatA nathI. aDacaNune bhAMgatA nathI, pachI te dharmanI jarUrI zI rIte gaNAya? duniyAmAM jarUrI. te ja che ke je khAvA pIvA oDhavA paheravAnI aDacaNune nAbUda kare. have je cAra aDacaNane bhAMge te vastunI upayeAgitAtA jAnavara paNu gaNe. A dharma te| kAi paNa aDacaNune bhAMganAra jaNAtA nathI. tene upayAgI ke jarUrI zI rIte gaNIe ? phakta tamArA kahevAthI mAnI laie e ja ke khIjuM kharuM ? mahAnubhAva ! vAta kharI, paNa prathama je kahela che te bheMsa AgaLa bhAgavata ke khIjuM kaMI? kAraNa ? zrotrendriya ke rasanendriyAdinI tAkAta i cIjathI maLI ? tevI ja rIte prANa ke cakSurindriyanI tAkAta paNa karyAMthI maLI ? AvI rIte jo jagatamAM cakSurindriyanI tAkAtavALI koI cIja hoya ane te thrIDIne aDakAva ke jethI te dekhatI thAya? kahe ke kAi evI cIja nathI. phakta A dharUpI cIja che ke jene pratApe A sava iMdriyAnI prApti thai zakI che ane tethI te` jaNAvela sa` A bheMsa AgaLa bhAgavata jevu lAgyuM. dharmanA pratApe ja sava duniyAdArInI sAmagrI maLI Ave che. jema gamAre ja meAtInA pANI upara lUmaDuM, pheravyuM pa kheDA bIne| na ja thayeA ane tethI jhaverIne gappIdAsa ja mAne, tema ahIM khAvA pIvA eDhavAne jarUrI mAnanArA dhamane nirupayogI mAne temAM Azcaya nathI. jema jhaverI metInA pANIne samaje, tema ahIM jee samajI che, AtmAnA tattvane vicAranArA che, tenA sadu5yAga, durupayeAga ke anupayeAgane samajanArA che teo teA dhane upayAgI gaNe paNa duruSayeAgI ke nirupayeAgI te na ja gaNe. jarUrI cIja kaI ? . vyAkhyAna have eka vAta khyAlamAM rAkhIe ke cAra jaNA rastAmAM jatA hatA. vacamAM eka jhADa Avela tyAre dareke phaLa, phUla, pAMdaDA, thaDane ! Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paheluM sadudhamaparIkSaka upayogI gaNAvyAM, paNa tenA mULADiyAM zuM kAma lAge? kahe Ane zuM kahevuM? mUrkhanA saradAra sivAya zuM kahevAya ? A thaDa, pAMdaDA ke phaLa konA pratApe ? kahe ke mULADiyAnA pratApe ja. te cAramAM mULADiyA nakAmAM kahenAro mUrkha gaNAya. tema arzI khAvApIvAmAM kAma na lAge te A dharma che tethI te nakAmo che ema kahenAra manuSya mUkha che, paNa te nathI samajato ke khAvA pIvA ke oDhavAnA saMjoge anukULa karanAra koNa? kahe ke puNyanA pratApe. eTale ja dhama: tame tapAso to khAtarI thaze ke puNyanA pratApa vinA keTalAka jIvo khAvA pIvA vinAnA, are oDhavA pAtharavA vinAnA hoya che. zAthI? kaho ke puNyanI ochAzane laI vastunI prApti thaI nathI. AthI duniyAmAM jarUrI cIja dhama ane puNya ja che. ' parabhavanI beMka kaI? zAstrakAra kahe che ke jema vilAyatamAM benka hoya che tethI ahIM rUpiyA bharo ke tyAMnI slIpa maLe. paradezI benko nANAMnI herapherI karavAmAM saphaLatA meLave che. tema A dharma e paNa paradezI beMkanI jema parabhavanI beMkarUpa che. ane je paradezI beMkamAM nANAM jame na karAve te vyApAra na ja karI zake. tema A dharma e paNa paradezI beMka parabhava mATe che. temAM jeTaluM jame teTaluM ja malavAnuM che, mATe A jIvane aMge puNya e ja parabhavanI beMka che. te vinA parabhavanI beMka ja nathI. amuka dezanuM nANuM bhegu thayeluM jame karAvyuM hoya to ja tyAM maLe. have puNya, pApa, svargane narakAdi keTalAka mAnanArA che ane keTalAka mAnanArA nathI, paNa uThAMtarImAM matabheda nathI. eTale dareka jIvane maravAnuM che emAM matabheda nathI. have kahe ke ahIM kAyade che-jema amerikAmAM senAnI levaDadevaDa badhI tyAM kare paNa baMdare to pratibaMdha. eka tela paNa enuM laIne na ja AvavA de. jema Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThazaka vyAkhyAna rAjyAe daramAM pratibaMdha karyA,temakama rAjAe paNa pratibaMdha rAkhelA che. vhAya jeTalI milakata, strI, dhana heAya teA pazu te sava cheDIne javAnuM. rahAya te| abajonI milkata heya ke pachI strIo ghaNI hoya teA paNu laI na ja zakAya, paNa ekamAM jame karAvI zakAya. ahIM parabhavamAM meLavavA mATe dharmAMrUpa ekamAM jame hoya teA ja maLe. prathama tamA ahIM ja vicAre ke A paMcendriyapaNuM, dhana, mAlamilkata Adi zAthI meLavyAM ? kahe! ke parabhavanI dharUpa beMkamAM nANuM che tethI, vicArA je dharUpI e ke tamArA cekane svIkArI dadhA che, tene mAnavAne tameA taiyAra na thAo, te pachI dekhelA phaLane na mAne! evI dazA AvIne ? A sava pratyakSa joi rahyA che. kahezeA ke mAtapitAnA kulamAM AvyA che, paNa temaNe janmavA pahelAM pArakhIne kUkhamAM lIdhA ema nathI. tema tameA mAtApitAne joi vicArone te nathI AvyA ne ? kahe ke annee pArakhyA nathI chatAM tyAM lAvyuM' kANu ? emAM nathI mAtAne prayatna ke nathI tamArA prayatna. mATe kaheA ke vImAvALI dhamanI ka MpanI tamAne lAvI de che. jema vImA utarAvelA hAya chatA nukasAnI mATe mAlika na laDe, paNa vImA kaMpanavALA ja nukasAnakArakathI bacAvI le, tema ahIM prathamanA puNya sivAya kai vastu bacAvI zakAtI nathI. have je ekamAMthI kSaNe kSaNe nANAM maLe che te ekane na mAnA teA pachI kramaakkala sivAyanI zI vAta karavI ? kSaNe kSaze kheMkanuM dIdhelu nANuM je che tene ja upayAga karIe chIe chatAM dhama zI cIja ema thAya che ? dharma e mutiyA eka keTalAka| sudatiyA ekane nAme tene vAve che. rAMkaDI beMka nathI. jAha, cerI sava` A bhavamAM karIe paNa bhogavIe paraMbhavamAM. A mutiyA kheMkanA meTAmeTALeA che. ahIM sarakAre Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahela saddhama parIkSaka 11 jema vaoNranA aMge leAna kADhI che, tame vacamAM vyAja khAo paNa naNA teA eka varSe ja maLe, tema ahIM paNa dha`rAjAe yutiyA le!nA rAkhI che, te ja pAMcAta che. savAre hi...sA karI ke sAMje mA~, la paTapaNuM' karyuM' ke napuMsaka thayeA, enI tatkALa zikSA thAta te te duniyA baMdha karI ja deta. nANAM mudatiyA bhare teA pachI rokaDiyA hisAba kayAMthI maLe ? amuka tArIkhe nANAM maLe tevI rIte ceka lakhA, pachI nANuM te ja muddate maLe, tema puNya pazu amuka sAgare pamanuM bAMdhe, pachI teTalA samaye ja maLe. vItarAga mahAtmA ja rADiyuM nANu meLave che eTale prathama samaye bAMdhe, khIje samaye bhagave. sutiyuM bharAve ane kaDiyuM mAge te te mAMganAranI mUrkhAine ? have prathama bhavanAM je nANAM muddatanAM mUkyAM che te vedAya, pachI ja parabhavanAM vedatrAnAM thAya. jema duniyamAM ApaNe bacapaNumAM paDI gayA, coTa lAgI, pachI ArAma thayA. juvAnI AvI tyAM sudhI khabara na paDe paNa leAhInuM josa gayu` ke pachI ghaDapaNu Ave, tyAre te kaLatara Ave, te kayAre AvI? jema bAlapaNAmAM vAgelA dhAnI phaLatara juvAnImAM hoya nahi, paNa dhaDapaNamAM ja Ave. tema ahIM parabhavanA bAMdhelAM vedAyAM na hoya tyAM sudhI mA bhavanAM bAMdhelAM bhAgatravAne prasaga na ja Ave, ane tethI dharmanI enI rIti samajyA sivAya have rahezeA nahi. zabda, AkAra, ne vartAvathI mAnanArA bALako eka vAta cesa che ke dareka bALaka peAtAnI mA sAme dRSTi rAkhe pazu taddana nAnu` baccuM' zabdane samaje paNa AkArane na samaje. madhyama bALaka zabdane, AkArane samaje paNa vartAvane na samaje, paNa trIna naMbaranuM bALaka zabda, AkAra ne vartotrane paNa samaje. jevI rIte ahIM traNe bALaka mATe mApaNe ja jIve che tevI ja rIte ahIM paNu dhane Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Dazaka vyAkhyAna dekhavAvALA je traNa prakAranA che. keTalAka bALa vartAvane dekhanArA che, tyAre keTalAka sAdhune ke khuda tIrthaMkaranA zArIrika vartAvane dekhavAvALA che, tyAre keTalAka devagurunI pariNatine jevAvALA heya che. enA mATe haribhadrasUrijI kahe che ke-hAya te deva, guru ke dharmanI parIkSA karavAvALA ja hoya, te paNa te traNa prakAranA heya che. jema mAtAnI parIkSAne aMge traNa varatu jovA maLI, tema ahIM tatvatrayInI parIkSA judA judA rUpe kare che. dharmaparIkSAmAM bALaka koNa? have kayA kayA manuSya kyA kyA rUpe kare che. bajAja: jarAti Dhi" eTale gheDiyAmAM sunAro nahi paNa madhyama vicArane je nathI thayo te bAlaka le, asaMsI nahi levA, paNa je madhyama buddhi paNa dharanArA na thayA hoya, jema hajAra kone kahevAya? te lAkha na thAya tyAM sudhInI saMkhyAne, tema ahIM bAvaka managamatA na levA, paNa jeo madhyama buddhine pazu dhAraNa na karI zakyA hoya te ja bALaka. AvAone devaguruvarmanI parIkSAmAM liMgane eTale ba ha vartAva je tapasyAdi tene jue. liMga zabdathI bhekha laIe chIe paNa ahIM AgaLa te liMga zabdathI vihAra-tapa Adi paNa kahevAze ahIM AgaLa bahAranI rItibhAtine dekhanAra bALaka hoya che. pAMca samiti jonAra madhyama "madArapurvivAdathati vRtti "--lAkha pUrepUrA thayA eTale hajAra nahi. eTale tatvane vicAravALo na thAya tyAM sudhI madhyama kahevAya. te khudanA cAlavAnA, khAvA-pIvAnA vartAvane jue. zAstranA zabdo tamane bhAre nahi lAge, kAraNa cAlavAnA haMgane jue eTale iriyA samiti, belavAnA vartAvane Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paheluM saddhamaparIkSaka 13 jue eTale bhASA samiti ane bhojanano vartAva eTale eSaNasamiti. levA mUkavAnI vAta eTale viveka te ahIM AdAnabhaMDamaMtanivaNa samiti. katAM paNa AvaDavuM joIe. jema kacaro gharamAMthI pheMkatAM vAyare sAme Ave to AMkhamAM paDe ane AMdhaLo thAya. tethI akkala pheMkavAmAM paNa joIe. AthI pArikA panikA samiti che. A zAstrIya zabda tamane kilaSTa lAgaze. jene cAlatAM, mUkatAM ane pheMkatAM vageremAM vyavasthA AvaDe tene guru mAne, tevI ja rIte tIrthakaramAM ane dharmamAM paNa vartAvane madhyama buddhivALo dekhe. AgamanA aMge tavaSTi have tattvadaSTivALo zuM kare che to A sAruM che. emAM koithI nA kahevAya nahi. hArane tyAga, vartAva sAro che emAM nA nahi, paNa karmane baMdha ane nirA thavI temAM bAhya AcAra sAthe sagAI che ke nahi ? te sagAI che paNa te rabArInI nAta jevI nahi. jo tArI cholI, A to huM cAlI." tene jIvananA jokhame bharatAra ke ghara na hoya. anukULatAnA abhAve ghara ene choDavAnuM bane. ahIM A cIja vartAvane aMge sArI hoya, UMcAmAM UMcI sthitine vartAva hoya paNa AtmAnI pariNati na hoya to zuM vaLe ? jema abhavya jIvana vartAva TheTha navacaiveyaka sudhI javAno che paNa saravALe to mIMDuM ! tatvadaSTivALe jue zuM ? Agamane aMge keTalA vicAravALe che! te joi tapAsIne pachI ja deva, guru ane dharmane mAne. Agamaviraha te traNemAMthI eka paNa nahi. pariNati jJAnavALo ja tavadaSTie vastu ke mAgane jAe. AvI rItanA traNa prakAranA cha traNe tatvanI parIkSA kare che. have temAM deva, guru ane dharmane aMge judI judI rIte zI parIkSA karAze te aMge jaNAvAze. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna 2 milkatano khyAla na heAya te sagIra zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUrijI mahArAjA peDazaka prakaraNatI racanA karatA cakA jaNAvI gayA ke-vAsaH paryApta him--bhavya jIvAmAM je zrotAe che teoe peAtAne maLelI milkatane vicAra karavA joie. peAtAne maLelI milkatane sadupayeAganA vicAra karI zakatA nathI, agara tenA sadupayoga ke nirupayeAgane vibhAga na karI zake te sagIra gaNuAya. tema ahI je bhavya jIve! te AtmAnI svAbhAvika Rddhine samajatA nathI te pachI tene meLavIne tenA rakSaNu mATe sadupayeAga vagere teA samaje ja zI te! kAraNa ? jene milkatane ja khyAla nathI. Astika darzanA jude raste paNa nava tA mAne sAmAnya rIte dareka AstikA navuM tattva mAne. vaiSNavA pazu jIva, ajIvAdi cIjo nathI ema kahevAne taiyAra nathI. puNyanA daLiyAM AvavAM ane baMdhAvavAM, e nathI thatuM ema kahevAne te te pazu taiyAra no. have bhAgavavAthI puNya, pApanA kSaya thAya che ema paNa mAne che. e rIte savarane arthAntara tarIke, temaja mekSane paNa mAne che. eTale rAva ke vaiSNuva vagere kAi paNa Astika vargane age vicArIe te dareka nave tattvane mAne che. yu' tattva e astika Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM saddhamaparIkSaka vaga nathI mAnate kahe ke navene mAne che. nava taronI zraddhAne tame samyaphavarUpe kaho cho ke jenA pachI saMsAra ardha-pumalaparAvata rahe che. te nave tane to dareka Astika varga mAne ja che. ochuM mAnanAro nathI, temaja ochuM mAne pAlave tema paNa nathI. kAraNa-nave to sAra grahaNa karyA vinA chuTakAre nathI. are ! bo paNa te tane mAne ja che. buddhanA page kAMTa vAge tyAre zive pUchayuM ke zAthI vA ? te budde kahyuM-A ekANuMmo kapa che. te pahelAM he jIvane mAryo hate. te karmo karI kAMTo vAgyo. A bhogavavo paDyo. ahIM kSaNika mAnIne paryAyone mAne. have sarva Astika matavALAne nave to mAnavAM ja paDe che, to tame ja ijAro kema laI beThA ? bIjA badhA miyAtrI ema kema bolo che ? nave tavene mAne eTalAthI hA ane samyakatva kahe to dareka nava tane mAnavAvALA Astika matavALAne samyakatva hoya ja, chatAM mithyAtrI kema kahe che ? . baccAne ane jhaverIne hIra vAta kharo, paraMtu nAnu baccuM ramatAM kAcanA kaTakAne hIrAM kahe tethI jhaverI kAcanA kaTakAne hIre na kahe ane tene saMgrahe. nahi. are! peTImAM mUkI tALuM na ja mare. nAnuM baccuM pitAnA kAcanA TukaDAne peTImAM mUkI saMgrahe tethI te jhaverI na gaNAya. kAraNuM ? sAcA hIrAne hIrArUpe jANe ane gaNe to ja jhaverI kahevAya. peTImAM mUkavA mAtrathI jhaverIpaNuM nathI AvatuM, paNa hIre svarUpe hoya ane te rUpe oLakhe, hiMmata karI le ane pachI rakSaNa kare te jhaverI gaNAya. jJAnamaya AtmA svarUpe A jIva kevaLajJAna ne darzanavALo che, te rUpe bIjA darzana Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazake vyAkhyAna kAro mAnatA nathI. AvA ravarUpavALA jIvanI mAnyatA mAtra jana darzanakAre ja karI che, arthAta chokarAnI mAphaka kAcanA kaTakAne hIrI kahevA rUpe nathI. kevaLajJAnasvarUpa A AtmAne jaina dazanakAre ja mAnya che. bIjAo jJAnano AdhAra chava kahe che. jema tijorI te hIrAno AdhAra. jJAnamaya AtmA nathI mAnatA. koNa?vaizeSika ane naiyAyika, arthAt jJAnane AdhAra AtmA eTale jJAna utpanna thAya to AmAM ja thAya. jema tijorImAM hIre mukAya tema dareka darzanakAra jIvane mAne paNa jJAnanuM sthAna, jJAna vagaranA AtmAne mAne. ApaNe jene jJAnamaya AtmAne mAnIe chIe. jIva che e mAnyatA sarva tatvakAranI sarakhI che, paNa jIvanA svarUpamAM bheda che. hIrAnuM svarUpa jANavuM, tenI parIkSA karavI, e bALakamAM na heya. tema ahIM jIvane jANa kharA paNa tenA svarUpane na mAnavuM. AtmAno je anaMta jJAna, darzana, cAritra, vIryarUpa lakSaNe te mAnanAra to jenA darzana ja che. jIva nAmanI zraddhAne samyapha kahIe te dareka darzanakAra sabhyatvI bane, paNa tema nathI. ahIM to "taravAtrakAra " eTale svarUpe karIne je jIvAdika padArthonI zraddhA karavI tenuM nAma samyakuva, tyAre have kahe ke Itara darzana-nAyika, sAMkhya, baiddha, ziva ke vaizeSika Adi kaI paNa danamAM kevaLajJAnavALo chava mAnavAmAM Avyo nathI. kevaLajJAnavALe jIva jeNe mAnyo hoya teNe jJAnane rokanArA karmo mAnyAM hAya. dIvAne tejasvarUpa mAne te ja tenA AcchAdanane mAne. have phakata-jenee jIvane kevaLajJAnasvarUpa mAnya che, tethI jJAnAvaraNIya karma mAnyuM che ane tethI itara darzanamAM AvAraka karmo che ja nahi ane tethI ja kevaLajJAnasvarUpa jIvane mAnatA nathI ema nakkI thayuM. have AvaraNe mAnatA nathI tema kevaLajJAnasvarUpa jIvane mAnatA nathI. mAtra jIva zabda pakaDI ke maryAdA karanAre padArtha kaIka che. zAnI maryAdA ? to gatinI. have Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM ] saddhamaparIkSaka . - 17 rAkhyo che tethI svarUpe zraddhA thai na gaNAya. AthI samyaktva paNa na hoya. jema baccAe kAcanA kaTakAne hIro zabda kahIne peTImAM rAkhe tethI jhaverI na gaNAya. tema ahIM paNa jJAna rahita-kevaLajJAnasvarUpa vinAnA jIvane mAnavAvALA te samyakRtva vinAnA che. Itara ne ajIva padArtho have ajIva padArthane to sau mAne che. are ! nAritaka paNa pratyakSa dekhAtA bhUtomAM pRthvI, pANa Adi padArthone mAne che. tema ghaTapaTAdi padArthone paNa dareka darzanakAra mAne che, paNa dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, pudagalAstikAya ane kALa e pAMca ajIvanA bheda mAnavAnI rIti koinAmAM nathI. have je itara darzanakAre dharmAstikAyAdine mAne to pachI vyavasthA loka, alokanI karavI paDe. zaMkA- jIva arUpI hovA chatAM sukha, duHkharUpa anubhavo thavAthI mAnI laIe. ajIvatattvamAM paTapaTAdinuM pratyakSa hAMI mAnIe, paNa A dharmAstikAyane to manAya zI rIte ? kAraNa te pratyakSa che ja nahi. e te gharanI bAjI che. koinI sAkSI maLI zake tema nathI. vaiSNava, zaiva, sAMkhya Adi koI paNa darzanamAM dharmAstikAyAdi ajIvato manAyelAM ja nathI. are! koI nAmathI paNa jANatuM nathI, chatAM te manAvavA hoya to tame kaho te ja mAnIe. samA-vAta kharI, paNa jarAka zAMtithI vicAra karo ke dharmAstikAya, adhamastikAyanI sthiti jevI koIka cIja che. kAraNa? anaMtA yugalo ekaThAM thaIne eka Tebala banela che, temAM anaMtA paramANuo ekaThAM thayelAM che. emAM koinAthI nA paDAya tema nathI. ane temAM dharmAstikAya AvI gayo. jagatane cheDe che ane tevI maryAdAvALI jagyA hovAthI temAM ApaNe rakhaDavuM paDe che. je maryAdA na hoya to paramANune ke jIvane bheLA thavAne prasaMga Ave ja nahi, paNa AvuM niyamita sarakala che. eTale Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 . SoDazaka [ vyAkhyAna temAM ja bhaTakavAnuM thAya che ane bhegA thavAnuM bane che. AthI kaMdharUpe bhegA thavAya che. basa mAIlano dariyo hoya ane temAM pUrva-pazcima be bAjue deDakAM be mUkyA hoya te kyAreka bhegAM thAya, paNa A anaMta lokanA cho bhegA kevI rIte thAya ? je loko che ja na heta to AgaLa ne AgaLa cAlyA jAta ane bhegA na thAta, paNa kahe ke bhegA thavAnuM bane che, skaMdharUpe thavAya che. eTale mAne ke maryAdA karanAra padArtha koI che. zAnI maryAdA? to gatinI. je gatinI maryAdA kare te pachI sthitinI maryAdA karanAra paNa koIka bIjo padArtha joIe. gatinI maryAdA karanAranuM nAma jyAre dhamastikAya che, tyAre sthitinI maryAdA karanAranuM nAma adhamastikAya che. ajIvatavanI zraddhA e samyaktva A dharmAstikAyAdi bhedarUpe ajIvane mAne tyAre ja samyakUva sAcuM gaNAya, nahi te sAmAnya ajIvane mAnanAra te dareka darzanakAra che, paNa AvI rIte-dharmAstikAyAdi pAMca jaDa padArthone paNa ajIvatatva tarIke mAne tyAre ja samyakUvI gaNuM zakAya. jema kAcanA TukaDAne hIro kahenAra chokare jhaverI na gaNAya, tema ghaTapaTAdi padArthone ajIva mAnanAre samyaphUlI na gaNAya. tave karIne padArthanuM zraddhAna vAstavikapaNue-svarUpe karI padArthonuM zraddhAna tenuM nAma ja samyaktva che. nAma mAtra karI samyaktva na hoya. arthAta dharmAstikAyAdi bheda e karI achava padArthonuM zraddhAna thAya to ja samyapha va. jIva ane ajIva e be padArthonuM svarUpa juduM ane nAma paNa juduM che. jema hIrAnuM svarUpa juduM ane nAma juduM ane kAcanA TukaDAnuM nAma paNa hIrArUpe juduM. virame nahi te DUbe dareka Astika darzanavALA sukhanA sAdhanane puNya mAne ane duHkhanA sAdhanane pApa mAne emAM be mata nathI, temaja pharaka paNa nathI. jevo chavanA svarUpane aMge pharaka hato tevo spaSTa daSTie Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM ] saddhama parIkSaka vicAra puNya-pApamAM pharaka nahi lAge, paNa jarAka duniyA kahe che ke--karaze te bhegavaze, karaze te pAmaze, danane prathama pagathiye bhAgavaze ke bharaze. have caDhelA manuSya tema na Azraya thaze ke tyAre jee nahi virame te vAMdhA tyAM ja che. paccakkhANa nahi kare-virati nahi kare te DUmaze e teA anyamatamAM che. " te 19 kare ! jema paNa jaina le ke karaze te jainA zu` khele ? DUbaze. ' eTale kare te DUme' * ja. henArakIsTanI TAnI daSTAnta tarIke DeAnArIsTanI TALImAM jenuM nAma hoya ane membara thai gayai haiAya, pachI te dhare besIne kai paNa na kare tA pazu te gunegAra che, paNu te khace kayAre ? teA rAjInAmu* ApIne nAma peza ( bATala ) karela hoya tyAMre, je TALIne gerakAyadesara gaNI che te TALImAMthI rAjInAmu ApI khasyA na heAya teA tenI paNu dharapakaDa thAya ja. arthAt sapaDAya, tema ahIM ApaNe keANu chIe ? aDhAre pApasthAnakanI TALInA membara chIe, kayA bhavamAM te TALImAMthI nIkaLyA hatA, te teA kahe ? hiMsakapaNAnI ke jAhanI TALImAMthI ke uThAugIranI TALImAMthI kayAre nIkaLyA hatA ? kahA ke aDhAre pApasthAnakAnI TALImAM rahyA hatA. have te manuSya dhare esI rahyo hoya chatAM tene gupte| AvyethI pakaDe ja chUTakAro thAya. arthAta TALImAM rahevAvALAne hAthakaDI thAya ja. na Ape tyAM sudhI gunegAra ja gaNAya, tema ahIM sthAnakanI TALImAMthI rAjInAmu`na Ape te dhama rAjAne tIrthaMkarone paNa rAjInAmAM jema rAjInAmu A vAta jyAre dhyAnamAM leze| tyAre zAstrakAro jaNAve che ke-tIthaMkaranA jIvAne paNa rAjInAmAM peza karavAnI jarUra paDI che. mahAnubhAve ! dareka paryuSaNumAM kalpasUtra tame sAMbhaLeA che temAM kahe che ke " anAmo maLavAtriM varSa " eTale. gheratho nIkaLIne aDhAre pApagunegAra che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADazake | vyAkhyAna sAdhupaNuM lIdhuM ' ema kema khAle che| ? sIdhuM kahe ke sAdhupaNuM lIdhuM ema nahi kahetAM gRhasthapaNAnuM rAjInAmuM ApIne sAdhupaNa lIdhuM ema kahe cheA. AvI rIte tIrthaMkaranA jIvAne paNa rAjInAmuM aDhAre pApasyAnakanuM ApavuM paDe che. A vAta kudarate paNu svIkArI che. jema mahAvIra mahArAja pUjya rAjakumAra che. devadevendrothI pUjAyelA che. jenI sevAmAM janmathI caMDaUota, udAyana, zreNika Adi rAjAe hAjara che. te rAjakumAra e pratijJA le ke- " mArA nimitte karelA khArAka nahi khAvA. are ekake dina snAna nahi karavu. are brahmacayanI pratijJA pALavI. tema sacitta pANI pIvuM nahi eTalu` ja nahi paNa vAparavu ke spaza paNa nakaravA." AvI aDaga pratijJAe jemaNe be varSa sudhI satatapaNe pALI che, chatAM kudarata nAkabUla kare che ke nahi? kAraNu ? mana:paryava jJAna thayuM nahi tethI. jo kudaratane te tyAga kabUla hota, te sAdhupaNu' kabUla heta te manaHva jJAna thAta. are ! zAstrakAre paNa gRhasthaparyAyanAM 28 varSa nahi mAnatAM trIsa varSa mAnyAM. kAraNa ? rAjInAmu` peza thayuM nathI tethI. zAstrakAro tyAga tyAre ja mAne ke aDhAre pApasthAnakanI TALImAMthI rAjInAmu` peza kare tA ja. have keTalAka| kahe che ke-ghare tyAgadhama zuM nathI thatA ? are! kudarata paNa dharanA yAMgane tyAga mAnatI nathI. khuda tIrthaMkara mahArAje dhare tyAga karelA haiAvA chatAM kudarata kabU lAta rAkhatI nathI. are ! rAjInAmA vinA lekhuM' na gaNAyuM. have zAstrakArI paNa rAjInAmA vinA tyAgane lekhe gaNutA nathI, tethI ja gRhasthaparyAya aThThAvIsa na mAnatAM trIsa ja mAnyo. pUjya rAjakuMvaranI avasthAmAM tyAdhane svIkAryAM, chatAM gRhasthaparyAya trIsa vanA gaNyA ane tethI ja baLApo bAjhe ema lakhyuM ane kahyuM. puNya-pApa AkhI duniyA mAne che. have puNyapApa jaina darzana svIkAranArane bhogavavu paDe ema nahi, paN paccakUkhANu na kare te sa Mte bhe!gavavu paDe. have jeTalu viramAya nahi te sava 20 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM ] saddharmaparIkSaka 21 karmanuM kAraNa che. pApathI na viramAya tethI karmabaMdha. je anyamatanA hisAbe ' karaze te bharaze" ema laIe te AkhI jaina "thIarI', marI jAya. nigAdi hiMsAnuM kAraNa na bane nigodanI vAta UDI jAya. nigadanI vAta tyAre ja kabUla karAya ke "virame nahi te kamabaMdha kare ema thAya tyAre. anAdinA nigodiyA jIvanI kAyA sukSma che. eNnI kAyAmAM kevaLajJAnInI kAyA paNa banIca' gaNAya. ahIM apekSA dhyAnamAM rAkhajo. kevaLI mahArAjanI kAyA ayogIpaNAmAM hoya, te paNa tenAthI jIvanI virAdhanA thAya. bhale pachI pitAnA prayogathI virAdhanA aTakelI che, paNa A sUkSma nigadanI kAyA kAInA ghAtamAM kAraNa na bane. ajavALuM koIne dhakko na mAre. tenAM pudgalo ApaNuM bahArano pulothI bArIka che eTale dhakko lagADI zaktAM nathI. tema A sUkSma nigodanA jIvanAM pugale kenI athaDAmaNamAM Ave nahi ane bIjAnI hiMsA paNa na ja karI zake. AvI ucca sthiti kAyA je koInI hoya to te sUkSma ekendriyanI che. kAraNa? tenAthI para chavonI hiMsA na thAya. tema bIjA jIvone hiMsAnA kAraNurUpa pote na ja bane. A vAta sUkSma ekendriyamAM ghaTe. bIjAmAM te pote hiMsA kare ane hiMsAnA kAraNa paNa bane. AthI ucca kAyAnI sthiti mAtra sUkSma ekendriyanI che. AvI sthiti kevaLI mahArAja ayogI thAya tyAM paNa nathI, te pachI AvI ekendriyanI sthitimAM-nigodamAM kema paDI rahyA che ? puNyabaMdha zAmAM ? vacana, mana te che ja nahi ane kAyA te sUkSma che. eTale kare te bhare " e itaranA mate te A atiucca gaNAya, chatAM nIcenA sthAnamAM kema ? jaina darzanakAra to mithyAtvanI mAphaka aviratipaNAne kamabaMdhanuM kAraNa mAne che. sarva darzanakAro pApane mAne che Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka [ vyAkhyAna paNa "pApathI na virame te paNa pApa baMdhAya" evuM mAnanAra te jaina darzanakAra ja che. "pratijJA na kare te baMdhAya ja" evuM mAnanAre jainamata che, ane tevA svarUpe pApa mAnanAro Itara darzanakAra nathI. pApanI jema puNayamAM to vAMdho nathI ne ? te duniyAe je puNyabaMdhana mAnyuM che te zAmAM ? vajhapAtrAdinA dAnamAM, paNa AzravanA rokANane laI yoganI zubhatA, tene lIdhe puNya baMdhAya evI mAnyatA koinI nathI. evI mAnyatA mAtra jaina darzananI che. saMvara, nirjarA ApaNe zuddha cAritranA pAlanathI vaimAnikapaNuM yAvata pAMca anuttaravAsI banI zakAya che. sarva saMvaravALA pogamAM UMcAmAM uccapaNuM manAyuM che. je saMvarane na mAne te pachI UMcAmAM uccapaNuM rahe ja kyAMthI ? jJAnI traNa guptivALo-eTale mana, vacana ane kAyAnA rakSaNavALA e jJAnI-kSaNamAM sAgaropamanAM pApa khapAve che," evI nirjarAnI vAta koNa mAne ? kahe ke evI nija rAnI mAnyatA anyAnI nathI. jainadarzanane mekSa zaMkA-bhale te na hoya, paNa mekSanI mAnyatA to che ne ? skAya jevA raste paNa mULa dhyeye to Avyo ne ? eTale mokSa nakakI che, pazu saMvara nirA game te rItanAM mAne tethI zuM vAMdhe ? mukhya dhyeya sAcuM hoya te basa ? samAdhAna-ATalA mATe kahe che kemokSanuM dhyeya mAnyuM paNa bIjAoe mokSa ke mAnya che? jemAM jJAna-darzana, vIrya ke sukha anaMtAM hoya teve mekSa koIe mAnya nathI. AtmAnAM janma-maraNa na thAya tevI rItane mokSa Itaroe mAnyo che. paNa sarva kALa akSaya ane avyAbAdha havA sAthe anaMta Rddhisiddhino dhaNI jemAM thAya, te mekSa koIe mAnya nathI. ane tethI kahevuM paDe che ke "rAva mokSa" Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIjuM] saddhama parIkSaka 23 e lakSaNa meAkSanuM bAMdhavu paDe che, eTale sa` ka`nA kSaya che jemAM tevA mAkSa hAya. AvA lakSaNavALA meAkSa kAi darzanakAre mAnyA nathI. bALaka paNa bhAgyazALI AthI AtmAnI Rddhi kevI che tene jeNe eLakhI ke jANI nathI, ke samajyA nathI, te pachI teneA sadupayeAga ke duruSacAgane te zI rIte jANe ! sadupayeAga ke durupayegane na jANe ke na samaje te pachI tene sagIra ja kahevA paDe. milkatanA mAlika ane hakkadAra chatAM chekarAne uMmara lAyaka na thAya tyAM sudhI sagIra gaNIe. zAne mATe? vyavasthA mATe. chekarAne jema vyavasthA mATe nAlAyaka gaNIe chIe, tema ahIM A AtmAnI Rddhi je anya dana kArAe jANI, mAnI ke kahI paNa nathI, tevI AtmAnI Rddhine jANyA, mAnyA ke vyavasthA karyA vinAnA hoie teA pachI sagIramAMthI ApaNe chUTatA nathI. sagIra bALaka paNa .janmatAM nasIma lakhane ja Avela che. nahi te ucca kuLamAM Ave ja kayAMthI ? bhale te bALaka milkatane ke tenI vyavasthAne ke sadupayeAga ke durupayeAgate na samajatA hoya paNa janmyA mATe bhAgyazALI che. tema A jIva paNa bhAgyazALI che. kAraNa ? bAdara ekendriyamAM AvyA tyAre teM tene vicAra na heAtA karyAM. yAvat manuSyapaNA sudhI AvA mATe te vicAra na heAteA karyA, chatAM ahI. kudarate tane te raste joDayA ane AvI pahoMcyA. manuSyapaNuM paNa tiya capaNa kema nahi ? kaSAyanI pariNati maMda karI, pariNAmo suMdara banAvyA, ane tethI manuSyAyuSya baMdhAyuM che. kaSAyanI tIvratA hoya te naraka, tiya ca gati baMdhAya ane kaSAyatI maMdatAe thAya. zaka-e zAthI kaheA che? " bAbAvAkaya manuSya ke devagati pramANu - nahi " Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADazaka [ vyAkhyAna ane. tamA kaho tA mAnI laie, paNa kai rItee te samajAvA tA ThIka. samAdhAna-vAta kharI. eka vAta dhyAnamAM rAkho ke jene aDDINunuM vyasana che tene dhare jamavA khelAvA, tene pAMca pakavAnna Ape ane aINune kADho na Ape to badhu phAka, paNa khINanA kADhe ApIne chAzane reTalA jamADe! te paNa te sAruM' ja kaheze. kAraNa ke te potAnI Tevane rasiyA hatA ane te cIja tene maLI che. tema ahI' tIvra kraSAdivALA keNu hAya ke jeNe magajane kAbU gumAvye hAya. ahIM manuSyapaNu!mAM te magajane! kAbU game te bhayathI rAkhavA paDe. kAbU na rAkhave! hAya teA sarpAdinI gatimAM javuM paDe, eTale tiM ke naraka gatimAM javuM paDe, gAya, gheADA Adi kruratAvALAM kahevAya, te cheAkarAne zIMgaDuM mAryA vinA na rahe. dhruve cheAkarA lAkaDI mAre teA gAyane keTaluM nukazAna' AvA vicAra jAnavarane na heya, paNa manuSyane hAya che. ene te mamaja upara kAbU che ja nahi. gussA kare ke pachI zuM pariNAma Ave tene vicAra na kare, te jIvAnuM sthAna nIca gati haiAya. arINiyAnI beThaka teA kAva;khAnAmAM eTale jyAM AkhA dina apINu ja dhai LAtuM hAya. krodhane AdhIna thAya tevAenu dhara kayAM haiya? krodhAdi hoya tyAM. have tevI jAti kai? teA naraka ane tiryaMca. have krodhAdi ka Mika matAvALA hoya ane AyuSya bAMdhyuM, tethI manuSyaSaNAmAM AvyA. A kudarate karyuM. manuSyapaNAthI AgaLa kudarata nahi lai jAya " have anyamatanuM pakaDAne ke kudarata ahIM sudhI lAvI te| have DeDe pahoMcADaze. - jete dAMta ApyA te cAvavAnuM paNa Apaze ja,' paNa khetaramAM kASTa jagAe reTalA pakavyA ? jema varasAde anAjane pakavyuM, tema daLIne roTalA paNu te karI deze ? varasAdanuM kAma tA anAja vAveluM hoya tene phUla tarIke karI devAnuM. anAjane laNavuM vagere kAma to manuSyanuM che. tyAM kudaratanuM kAma natha, kadAca 24 tema je jIve kAbU vinAne Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mInuM ] sama parIkSaka 25 anAja sudhI kudarate karyu. paNa roTalA tA kudarata nahi ja kare. have tame mAne ke manuSya sudhImAM kudarate lAvI dIdhA, eTale AgaLa paNa lai jaze ema nahi bane. A eka vacana bhagavAna mahAvIranu vicArazA teA khyAla Avaze. manuSyapaNA pachI udyamanI jarUra ja " bhagavAn mahAvIra mahArAja ughoga, niyati, karma, kALa ane svabhAva ema pAMca vastune mAnatA hatA chatAM "asthi he AdithI eka ja kema melyA? lAve' Adi kema na khelyA ? kahA ke pAMce kAraNeAne mAnanArA chatAM ekanA ja pAkAra kema ? "te rahe, te vI"i ema pilmasUtramAM kheAlIe chIe, paNa te saMjJava' e kema nathI khelatA ? kAle, svabhAve karI jIve kama karavAnuM karI lIdhuM che, temAM atyAre tArI sAdhyatA nathI rahI. jIvAmAM trasapaNa... temAM paNa paMcendriyapaNuM, temAM manuSyapaNuM, ucca kuLa, sAmagrI, baLa Adi maLelAM ja che. te sarva kudaratanA pratApe thavAnuM thayuM, paNa have je khATTI che te tA tAre ja karavAnu che, jema khetaramAM varasAda tA varasI gayA paNa kheDIne vAvavu, lajIvuM ke daLAvI 'roTalA' banAvI khAvuM, te te puruSane AdhIna che. tema ahIM sa` vastu kudarate ApelI che, paNa have te tAre karavAnuM rahyuM, ane tethI bhagavAna mahAvIra mahArAjane kALasvabhAva-niyati-bhAvi e cAra kabUla chatAM vAta eka ja kaha che ke asthi vahe. puliA vAnma' UThavAnI kriyA, icchAnI kriyA--baLa--ka--vIya-puruSakAra kriyAnuM mULa vagere tamArAmAM che, mATe tamAre saphLa karavAnI jarUra che, eTale A uparathI tamArA vIya ne fAravA e ja upadeza che. A tamAruM kanya bhAjI che, tethI ci thaOM' Adi vacane AvyA. A uparathI te udyoga, niyati Adi mAnanArA na hatA tema nathI. eka veMtanI jagAmAM kAlasA hoya ane cAre bAju cAra cAra AMgaLa rAkhADA che. vacamAM Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka [ vyAkhyAna . kolasA che temAM agni nAkhIe te kalasA ja baLaze, paNa rAkhaDo nahi baLe. kAraNa ke agnino svabhAva che ke nahi baLelAne bALavuM, tema upadezakone svabhAva che ke-nahi siddha thayelAnI siddhi mATe ja upadeza Apavo. tema ahIM A manuSyapaNu sudhI kudarate lAvI dIdhA. temAM AvatAM keTalI muzkelitA AvI che tene khyAla karI, temAM AtmAnI Rddhi jANuM tene sadupayoga ke durupayoga samajavA sAthe vyavasthA karatAM zIkhIe to ja kharA mAlika gaNAIe. maLelI maheramAM paNa traNa varga kudarate jene sAdhana meLavI ApyAM, temAM traNa kalAsanA vidyA thao heya. jema kalAsamAM traNa varga heya. tema ahIM kudarate jenA upara saMpUrNa mahera karI che, tenAmAM paNa traNa vaga che. bALa, madhyama buddhi ane buddha ema traNa vargo che. liMga, vartana ane tatvathI bALadi. koine bAla ke madhyama rahevuM nathI gamatuM. sahune budha ke paMDita thavuM game che. bALakone kahe, te samajIne AtmA te sthitimAM che ke nahi te vicAro. tevI ja rIte madhyama buddhivALA ane budha kone kahevA te vicAre. draSTA ane darzanIyanA svarUpanA aMge vicArIe to bAhya vartananA aMge vicAranArA badhA bALaka: . zArIrika pravRtti dvArA vicAranArA te "madhyama ane tatva daSTie vicAranArA te "tatvanuM " eTale uttama tarIke gaNAvyA. A badhA darzanIya tarIke joyA. deva, guru ane dharmane aMge bAhya pravRtti Adi joIne je gaNuM le, te darzanIya padArthane aMge bALa, madhyama ane uttama paNa e rIte kahevAya. have svarUpe gaNIe te kevI rIte ? dharmamAM liMga, vartana ane mArgadvArA e parIkSA che. temAM guru ane devamAM paNa samajavuM eTale dekhavAnI je cIja tenI apekSAe bheda thayA. have dekhanArAonI apekSAe bheda pADIe. jema lIlA kAcanA cazmAM paheryA hoya tethI te cIjo lIlI dekhAya. ahIM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM ] saddhamaparIkSaka - ra7 mULa bheda kyAMthI? casmAthI che. kAraNa? jevA casmA tevA padArtho dekhAya. tema ahIM bALa, madhyama ane budha e traNamAM je pharaka heya to darzanIyamAM pharaka thAya. have bAlakAdi traNanuM svarUpa kevuM gaNavuM ? to te mATe jaNAvyuM ke daSTipradhAna bAlaka hoya, te liMgakArAe parIkSA kare. madhyama buddhivALo vicArapradhAnavALo hoya ane tatvavALe to mArga upara daSTi rAkhI parokSApradhAna heya tethI budha gaNAya. A traNa bheda svarUpe pADayA. darzanapradhAna mATe bALa, vicArapradhAna mATe madhyama ane parIkSAbuddhi hevAthI buddha. have te traNa zuM? liMga, vRtta ane tAva e traNa darzanIyanA bhede che, tema ahIM darzana, vicAra ane parIkSA e traNa bhedo zI rIte? te aMge samajAvAze. * vyAkhyAna : 3 tera kAThiyA jANyA vinA tenAthI bacavuM muzkela zAstrakAra mahArAja zrImAna haribhadrasUrijI mahArAja paDazaka prakaraNane karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke je koI bhavya jIva A manuSya kSetramAM AvI paMcendriya, saMsIpaNuM, ucca kuLa, deva, guru ane dharmanI jogavAI pAmela che te have tera kAThiyAothI gherAyelo na heya, te ja deva, guru ane dharmanI parIkSAmAM joDAya. ane tenA svarUpane jANe paNa kharA. sAmAnya rIte "tera kAThiyA" e zabda. ApaNAmAM prasiddha che, paNa te kayAM? e pUche to kahevA koI taiyAra nathI. are ! Dagale ne pagale tene vyavahAra karatA hoIe, paNa tene na jANuM che. te na jANue tyAM sudhI tenAM nivAraNane upAya zI rIte ? jema graha jANyA vinA tenI pIDAthI dUra rahI zakIe nahi, paNa jyAM graDA ja na jANatAM hoIe tyAM zuM thAya? tema kAThiyAe mAthA upara AvIne rAjya karI jAya tyAM Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 SoDazaka [ vyAkhyAna sudhI khabara paNa na paDe, kAraNa ? kAThiyA kayA te jANatA nathI. mATe kADhiyAne jANavAnI jarUra che. saMkhyA manuSyapaNuM muzkela AthI manuSyapaNA AdinI dulabhatA jaNAvatAM jaNuAvyuM che ke caude rAjalAkamAM A vastu atimuzkela che. kai ane kema ? teA nArakI, tiya capaNAmAM muzkela kaheA te ThIka ? paNu devagatimAM muzkeliMtA. kema ? te manuSyapaNuM devagatine meLave. eTale devapaNuM maLavu sahelu che. duniyAdArInI dRSTie manuSyapaNuM saheluM lAge, pazu jenI jagyA mATI te sheje maLI zake,' paNu ' jenI jagyA ochI te maLavAnI muzkelI'. A vAta duniyAmAM dekhIe, samajIe ane mAnIe paNa chIe, te have devanI saMkhyA eTalI badhI ara jasta che ke manuSya karatAM saMkhyAtaguNI. tyAre gaja manuSyanI saMkhyA egaNatIsa AMkavALI che. A hisAbe kahe ke manuSyanI saMkhyA dhaNI ja ochI, veDhe gaNAya tevI. tyAre devanI saMkhyA asa'khyAtI, AthI devapaNuM maLavu sahelu che. sthAnanI apekSAe manuSyapaNuM maLavuM muzkela kaLA devanA umedavAra keTalA ? eTale te pAmavAne lAyaka keTalA ? te! kahe| ke ekendriya te! nahija ne ? temaja vikale driya paNa nahi ja ne ? devatA ke nAraSTrIe paNu marIne devagatimAM na ja upaje. kukata rahyA manuSya, tiyaMca pa Mcendriya. jyAre devanAM upanna thavAnAM sthAnA asakhyAta guNAM. tyAre umedavAra mAtra e ja. paMcendriya tiya ca ane manuSya e be ja che. A e ja umedavAra devagatinA che. ahIM manuSyanAM sthAne veDhe gaNAya teTalAM chatAM umedavAro dhaNu, devagativALA, narakagativALA temaja ekendriyAdi pazu manuSyapaNAne meLI zake, eTale sa` gativALA lAyaka che, jenA umedavAra ghaNA hoya te jagyA meDI te maLavI muzkela ke jenA umedavAra ocho ane sa MkhyA ghaNI te maLavuM muzkela ? A bannemAM muzkela karyuM ? Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 trIjuM ] . saddhamaparIkSaka have manuSyaNuM saMkhyAmAM ochuM hovAthI ane umedavAra ghaNuM hevAthI maLavuM muzkela che tyAre deva5NunuM sthAna meTuM ane umedavAra ochA eTale te maLavuM saheluM che. tethI manuSyapaNuM cauda rAjalokamAM maLavuM muzkela che. muzkela evuM-AryapaNuM, uttama kula, paMcendriya saMpUrNapaNuM te manuSyapaNuM pAmyA chatAM AryapaNuM muzkela che. batrIsa hajAra dezamAM 25 deza mAtra Aryo che. hajAramAM bhAga karatAM paNa Aryana deze ochA che. tevuM AryapaNuM pAmyA chatAM uttama kuLamAM AvavuM muzkela. kadAca adhama kuLamAM gayA to sIMgamAMthI ja maLyA. have uttama kuLamAM AvavA chatAM gaLathuthI paDatI hoya te te mAtA taraphathI. tenAthI bAlyapaNumAM saMskAra paDe, kAraNa ke samajaNuM AvyA pachI te pitAnA saMskAro paDe, mAtA je uttama saMskAravALI na hoya te uttama saMskAra bALakamAM na Ave, tema chatAM paMcendriya saMpUrNapaNe maLavuM muzkela e maLavA chatAM tera kAThiyAo maLe to muzkela. kyA ? Alasya, moha Adi je tera che te. A tera kAThiyAo jyAM sudhI hadayamAM vasyA hoya tyAM sudhI deva, guru ne dharma pratye jhukavAnuM mana na thAya. keTalAka jIvo evA bALasu hoya che ke jarAka haravuMpharavuM hoya to ghaNuM ja muzkela thAya. ALasu jAMbu khAnAra ? jema jAMbu mATe joDesvArane eka musAphare bolAvyo. zA mATe ? peluM paDeluM jAMbu laI mukhamAM nAkhavA mATe. have pele kahe che keALasupIranA "pIra'. tyAre pelo kahe che tame ke huM. vADa oLaMgI khetara vaTAvI ahIM AvyA ane eka najIkamAM rahelA jAMbune ApatAM zuM thAya che ? traNa coge ALasa karAvanAra kAThiye "ALasa AvA manuSya deva, guru ane dharmanI parIkSA zI rIte karI zake ? have jeo manuSyapaNuM Adi pAmelA heya paNa kAThio evo Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 SoDazaka [ vyAkhyAna jabarajasta heya che ke UThavA ja na de. ApaNe zuM ? karaze te bharaze' e ApaNe vicAravAnuM na hoya. Ama ALasa potAnI dazAne batAve. AvI rIte kAyAnI ja dazA che ema nahi paNa vicAramAM ya te "ALasa' nAmane kAThiyo AgaLa thAya ja. kAThiyo ekalo kAyika ALasa kare tema nahi paNa vAcika ane mAnasika paNa ALasa kAThiye kare. AvI rIte kAThiye karAve. A badhuM ka karAve? to ALasa' nAmane kAThiye ja karAve. eTale dharmathI dUra ja rAkhe, (1) karmanA phaLamAM IzvaranI jarUra nathI Alasya cheDayuM ane parIkSAmAM Utare tyAM buddhi parovavI paDe tyAM mUMjhavaNa thAya. sIdho rasto na kADhI zake. jema jata paramezvare karyuM haze to? have je jagatane paramezvare banAvyuM haze te jaina dharma mAne nakAme, ane je paramezvare nahi banAvyuM haze te Itara dharmo mAnavA nakAmAkAraNa Izvara ja sarva cIjono ane karmone kartA bane che. potAnI javAbadArI hotI nathI, ema itara dharmamAM pharamAvyuM che, tyAre jaina darzana to pitAnI javAbadArI rAkhavA sAthe-kamanA kartA tamo pote ja che ane sadgati ke durgatinA bhAjana tame pote . tamArA karmanA hisAbe tame sukhI-duHkhI thayA cho. Avato janma ke levo e pitAnA hAthamAM che, eTale "jevI karaNI kare tevo janma maLaze. tamo karaNI sArI kare tevI kharAba janma Izvara Ape ema banatuM nathI. jo karaNa sArI karI haze te sadgati ja maLaze, eTale karaNanI javAbadAra potAnA zire ja che. zaMkA-kune gArane Apa Apa sajA ja thatI nathI, tene mAjIsTreTa ke rAjA hoya te ja sajA kare, nahi te bane zI rIte? tema ahIM karma karanArane sajA karanAra koIka bIje joiene ? samAdhAna-vAta kharI, paNa tuM maracuM khAya che ane tane baLatarA baLe che. te sajA karavA koNa AvyuM ? tema haraDe khAvAthI re. ghI sAkara khAvAthI ThaMDaka-A Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIju ] - sadudhamaparIkSaka 31 koNe karI ? kahe ke nyAyAdhIza vinA A banyuM zAthI? tArA hisAbe te jhADe karavA paNa nyAyAdhIza joizene? jagatanA padArtho pitAnI meLe pitAnuM kArya kare ja che. tema zubha ke azubha pudgalo baMdhAya te pitAnuM kArya kare ja, temAM nyAyAdhIzanI jarUra na hoya. jo tuM kamamAM nyAyAdhIzane lAvIza, to pachI baLatarA, ThaMDaka AdimAM paNa joizene? kahe ke padArtha jaDa hovA chatAM teno svabhAva che ke te te rUpe pariName che. tema ahIM kamene svabhAva che ke je je rUpe hoya te te rUpe pariName. eTale pApanA pugaLane svabhAva che ke te duHkharUpe pariName ja. tevI ja rIte puNyanA pudgaLane svabhAva che ke te sukha rUpe ja pariName. are ! kSaNe kSaNe ApaNI pariNati pheraphAra thAya che. temaja kSaNamAM keInA pratye dhi thayo ane tene gALa dIdhI. tethI izvare gALa kahevaDAvI ema kahevAya che? bIjAnA saMskAra-bhUMDAmAM bhagavAna have jene loko pAsethI bhagavAnanA nAme dhUtI khAvuM che te loko ja izvarane kartA kahe che. izvaranA dalAlarUpe vacce rahevAthI brAhmaNe zrAddha AdimAM kamAI khAya che ane tethI ja pitAnA kuTuMbanA nibhAva mATe vacce Izvarane goThave, eTale javAbadArI badhI tenA zire nAkhe. sArAM-narasAM karavAnuM kAma bhagavAnane mAthe. ApaNuMmAM paNa tevA saMskAro che. jema "bhagavAna karaze." kALiyAnI joDe dhULiye rahe te sAna na le paNa vAna te le. eTale tame mithyAtI bhale na thayA paNa vAna te tenI lIdhI. jeo niraMjana nirAkAra che, jeNe jagatane pitAnA karmothI uddhAra karavAnA rastAmAM ja joDayuM che, tene mATe javAbadArI sukha-duHkhanI naMkhAya ja kema? kAgaLa lakhavAmAM paNa juone- paraNAvavAmAM paMDa, jaNavAmAM joru ane bhUMDAmAM bhagavAna jema koinI kaLotarI lakhe tyAre lakhe ke marI gayA, pAchaLa Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 SoDazaka [ vyAkhyAna bALa saMtAna che, koI bIjuM che nahIM, "bhagavAnane gamyuM te kharuM? have ahIM mithyAtvInA paricayamAM AvavAthI mizrAvI na thayA paNa saMskAro lIdhA. kahe ke mUMDAMmAM ja bhagavAnane AgaLa karavA che. paraNAvavAmAM paMDane AgaLa dhare. jANavAmAM strIne AgaLa kare che. ahIM jainamatamAM pitAnI karaNI mATe pote ja javAbadAra che, temAM izvarane kaMI saMbaMdha nathI. have tame kaheze ke- je izvara kaMI sukha, duHkha ke sadgati ke durgati nathI karatA to pachI tene mAnave zA mATe? tIrthakara mahArAja kumArga, sumArgane batAve mAstare skUlamAM je zikSaNa Ape che te zA mATe? mAstarano adhikAra zikSaNa ApavAne ane te paNa uttama. paNa pachI jIvananirvAha kema kare te vidyArthIne adhikAra che. mAstare te upAyo kIrti meLavavAnA kahyA hatA, paNa vidyArthI pachI kIti meLave ke apakIrti meLave, temAM mAstaranI javAbadArI na gaNAya. sUrya ke ajavALAnI javAbadArI keTalI ? kAMTo ke kAMkarAne batAvI Ape teTavI, paNa te tyAMthI upADI bIje na mUke. khADe, Tekaro ke kUve Adi te batAve, paNa tenAthI dUra rahevuM ke bacavuM, e kAma dekhanAranuM - che. tema ahIM trilokanAtha tIrthaMkara mahArAja mAstaranI jema kumArga, sanmArga batAve, ane tenA phAyadA jaNAve. balavAnuM DahApaNu eTale mekANu vAlavA beThelI bAI - bolavAnuM DahApaNa sahune AvaDe. have cerIne mAla pakaDAyo ane keTe paNa vAta sAcI mAnI, chatAM gunegAre te potAne bInagunegAra kahI, purAvA vakIlane ja bhaLAve che, eTale koipaNa vacanathI devALiyo thavA mAMgatA nathI, Aje bhIDa paDI che paNa kAle to ApIza" ema kahI vacananI zAhukArI te lokoe rAkhI che, tema sanmArgane upadeza to sarva kaI Ape ja che. unmArge javA koI manuSya preraze nahi, mATe duniyAmAM te sarve koI prakRti upara Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saduparIkSaka 33 { vyAkhyAna 3jAnuM bAkInuM meTara na maLavAthI adhUruM rahela che.] vyAkhyAna 4 kheData vagere dharma gaNAya ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUri ma. bhavyAnA upakArane mATe paDazaka prakaraNanI racanA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke- "vAra pati ttii " manuSya mAtra dharmane lAyaka, paNa dhamane lAyaka chatAM te dharmane meLave kevI rIte ? potapotAnI draSTie parIkSA karIne meLave. sAmAnya rIte dharmanI prIti AkhA jagatane rahelI che. jagatamAM je vastu hAlI tenA jUThA paNa zabdo prIti karanArA thAya che. jagatamAM addhi samRddhi vahAlI heya teya brAhmapunA AzIrvAdathI maLI jAya ema nathI hotuM, chatAM tethI khuza ja thAya, nAkhuza na ja thAya. koI aSTasiddhi ke navanidhAna ke ciraMjIvI kahI de, tethI bhaMDAra ke mRtyu thavAnuM haze to bacaze nahiM, chatAM khuzI ja thAya vaLI koI kALe bele tethI nakhoda thatuM nathI. eTale tenA kahevA pramANe banavAnuM nathI, chatAM jUThA zabdo aniSTavAcaka hovAthI pitAne kodha karanArA nivaDe che. AvI jAtanI sthiti che, eTale ka9pelA ja zabda paNa aniSTa lAge che. tevI rIte ahiM paNa AyamAtrane chi-dhamI kahe to rAjI rahe. jema ja akhaMDa tivALA thAo che ema bele che, kAraNa samRddhi karavAnuM tenA hAthamAM nathI chatAM te kahevAthI krodha caDhato nathI. tema ahi dharmanuM AcaraNa na karato hoya chatAM jA paNa dharmiSThapaNAne zabda koMdha karAvanAra thato nathI. tevI ja rIte adhamI zabda kahe vAmAM Ave to krodha caDhe che, kAraNa aniSTa zabda che. mATe puNyavAna kahevAthI rAjI thavAya, pApI kahevAthI nAkhuza thavAya che. Ama Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Dazaka vyAkhyAna kema bane che ? te dharma iSTa che, pApa aniSTa che. have te dharmane karI zake ke nahi, pApane cheDI zake ke nahiM te vAta judI. Arya manuSyamAtrane dharma iSTa che. pApa aniSTa che te cekasa thayuM. AcaraNa sahAya jevuM karato hoya te jovAnuM nathI, paNa mAnyatA te upara pramANe che. Ama chatAM badhAM dhamI che te na kahI zakAya, paNa dharmane sAro gaNanArA che. dhamane sAro kevI rIte gaNe ? zreNika rAjAnI sabhAmAM loko vAta kare ke, " loke adhama thayA, pApa karatAM DaratA nathI, dharmanuM nAma paNa nathI." tyAre abhayakumAre kahyuM ke A loko mAtra saphAInI ja vAta kare che. pachI vicAryuM ke eka vakhate svapnamAM "huM rAMDaco " evuM mane lAgyuM, eTale bAyaDI kahe ke huM mArI enA karatAM tame ja mane ! ahiM duniyA adharmI che, eTale huM to dhamI ne ! abhayakumAre kahyuM ke jainadharmane muddo e che kepite pApathI virame na hoya tyAM sudhI te pitAne pApI ja gaNe, A vicAra nathI AvatuM tethI pitAne dhama mAne, ane lokone pApI mAne che te vAta samajAvavI kevI rIte? mATe eka koyaDA karyo. eTale abhayakumAre kahyuM ke pApI DA hoya che ane dhamI ghaNu hoya che. pradhAna tarIke ahiM abhayakumAra che. eTale be mAsa gayA pachI lake kArtika mAse occhavanI ujavaNI karavA jAya che. tyAM be mahela raMgANa. eka sapheda, bIje mALe. je loko dharmiSTa hoya te saphedamAM jAya ane adhamI hoya te kALAmAM jAya, ema jAhera karAyuM. badhA dhaLA mahelamAM gayA. phakta cAja zrAvaka kALA mahelamAM gayA. ahiM khetIvALo sapheda mahelamAM game che. tene dharma mATe pUchyuM, te kahe che ke khetI karavAthI anAja thAya te leke khAya ane jIve che te dharma che, khATakI Ave tene pUchayuM ke tuM ahiM kema ? te hiMsaka prANuM eTale mAMsAhArI prANIonuM huM piSaNa karuM chuM, nahi te temanuM zuM thAya ? have cera Avela tene pUchayuM ke tuM kema dhamapaNAmAM Avyo ? to darekane upakAra mAre che. kAraNa Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothuM ! sadudhamaparIkSaka 3STa amArA lIdhe loka jAgatA rahe. vaLI suthAraluhArane te amArA lIdhe kamANa che. je cAra na hoya to pachI kamANI zAnA upara thAya? emaNe dharma sAro mAnyo, paNa kathA ? potAnI dRSTino. ahiM sarva vAnAM karavAnA che pitA mATe chatA kahevo dharma. have ahiM kALA mahela upara AvI joyuM to cAra zrAvaka hatA. pUchayuM ke-ahiM kema ? te ame pApI chIe-aDhAre pApasthAnakamAM pravartelA chIe. pachI ame dhamI zI rIte hoIe ? A banne uparathI tene dharmaadharmanI khabara paDI. tema ahiM dharmanI daSTidaSTimAM pharaka hoya. bALajIvenI bAhya liMgathI devaparIkSA ahiM je "bALaka" zabda sAmAnya duniyAdArImAM vaparAya che, paNa zAstrakAra kahe che ke rAga ane dveSathI bharAyele eTale rAgadezanI pravRti upara kAbU na rAkhI zake te bALaka. jumalIyA prathama jema Ane pakaDavA gayA hatA, paNa temAM anartha zuM thaze tenI khabara na paDe. bALaka kAma paDe to mAnA paNa jhIyAM kheMce, eTale rAga ane deSe karIne vyApta hoya, paNa tene dUra karavAno avasara na hoya tenuM nAma bALaka. eTale vicAra pramANe vartana karanAra, pari@Ama juve nahi te. arthAt jenI rAgadepavALI azubha pravRtti tenuM nAma bALa. have tevo bALaka dharmanI pravRtti ke devaguru ArAdhanAnI pravRtti kare te vyavahArathI. vyavahAra pUratI daSTi hoya. have madhyama buddhivALo zuM vyavahArane nahi dekhe? tatvadRSTivALe zuM vyavahArane nahi dekhe ? te te vyavahArane jarUra joze. madhamabuddhivALo mukhyatAe vartanane dekhe ane vyavahArane to sahAyaka tarIke ja dekhaze, temaja budha tatvane ja jaze. eTale devane aMge vyavahAra, vartana ane tatvane jaze. have prathama devane aMge zuM joze? cAra atizaya ane ATha prAtihArya. cotrIsa atizaya vagere bAhya lakSaNe jemAM hoya tene ja deva tarIke mAne. te sivAyanAne deva tarIke na mAne. ATha prAtihArya te zuM che? bAhya lakSaNe ja che. bAhyadaSTivALAne devapaNanI parIkSA Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika . vyAkhyAna mATe uparanI cIjo ja jovAnI hoya, ane te dvArA ja devane pArakhI zake. A devanuM bAghalaga thayuM, tethI zAstrakAre e paNa bAhyalakSaNavALA devane namaskAra karavA jaNAvyuM che. vaLI-barakatIrA, rayagbA aTTamahAnidevacaraNo" evuM vizeSaNa Apae chIe. vaLI cauda svapna sahita, tIrthakara kuLamAM avataryo hoya teja vItarAga thaI zake. have ka9pasUtramAM jema gozALAne aMge vAta cAvI che tyAM "gauzALA mAM janmele che-eTale ja gauzALAmAM janmele heya te. eka sadagRhastha jevAnA ghare paNa nahiM-sumaMgaLA, ane maMkhalinA ghare janmelo hato. have bhagavAna mahAvIra mahArAja gazALAnuM tattvajJAna ke vartana kevuM kharAba che te jaNAvavuM jarUrI hatuM, te ja jaNAvatA tenA janmanuM sthAna, mAbApanuM daridrapaNuM vigere jaNAve che. kema? te temanuM tIrthaMkaranuM gRhasthapaNAnuM bahAranuM liMga je hoya te tapAsavAnuM heya. eTale rAjakuLamAM jene janma nathI te AvI rIte tIrthakara banI zake nahi. vaLI gabhara saMharaNa vakhate IdramahArAjA bole che ke rAjyaphaLAdi je UMcA kaLA, hoya ane rAjyalakSmI vadhatI hoya tyAM ja tIrthakaranuM gRhasthapaNAmAM pAlana thAya. are! khuda vItarAgapaNamAM azokAdi prAtihAryanA cinhA hAya. vaLI uvavAIjhamAM tIrthaMkaranA vihArane aMge jaNAvAyuM keAkAzamAM cakrAdi vigere lakSaNe yuktaja tIrthakara heya. A uparathI digambaro kahe che ke-tyAgane mAnIe, bhogane na mAnIe. te pachI tIra"kara kevalIne dariyAne kinAre ekalavA, kAra prAtihAryAdi vinAnA je hoya te sAmAnya kevalI che tene tIrtha karathI yaucca mAna. prAtihAryAda sahita je tIrthakara hoya che temane tuM tyAgI mAnIza nahi. ane tethI "namo arihaMtALa pada tuM mAnIza nahi ke japIza nahi. vaLI tethI K no kevalaNa e pada bolavuM paDaze, kAraNa karmAdi zatruone jItelAne namaskAra nahI karAya, kAraNa tIrthakaramAM AdyasamRddhi jarUra hoya. atizaye dezanA vakhate heAya ane prAtihAryo Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAthuM saddhama parIkSaka 37 66 te kevalajJAnathI te TheTha meAkSa sudhI huMya. paheregIra jema AThe pahora hAjarI Ape tema A prAtihAryA cAvIse kalAka hAjara rahe, ane tethI ja tenu nAma prAtihAryuM. AvI rIte devatattvanI parIkSA mATe bALaka je bAliga jue te ATha prAtihAryuM ane cotrIsa atizaya Adi. tethI vaLI haribhadrasUrijIne kahevu paDayuM' ke ramya saMkrezananoro nAsta" arthAt sa kalezajanaka rAga nathI, eTale AtmAne duSkRtamAM lai janArA rAga chadmasyapaNAnI dazAmAM paNa na ja huMya. pleTale AvI sthiti jenI chA sthapaNAmAM haiya che. bhagavAn tIkara mahArAjA je deva, temanuM ahAranuM liMga prAtihAryAdi che. have vana kevuM ? te " prazamarasanimagna dRSTiyugma prasanna " eTale-bhI ke rAga, ajJAnathI vimukta, hathiyArAdithI rahita, ane banne draSTi jenI zAMtarasamAM lagna hAya. te mATe hemacaMdrasUrijI kahe che ke-jagatamAM nATakIyA je hoya te mUla pramANe vana te kare, eTale zivAjI thaIne AvanAre dakSiNI pADI Adi paherIne anukaraNa kare. paNa A khIjA matavALAe tA sAcA deva tarIke na khate e teA ThIka, paNa nATakIyA deva paNu nathI batI zakatA. puSyabinendramudrA tavA- AtmakalyANanA Ade`rUpa banavuM hoya te. bahAranA zarIranA avayave teA ThIka rAkhavA paDe. jemane Adha nathI, ema kahenAranA hATha phaphaDatA heAya, AMkha lAla haiya, teA pachI krodha nathI e kema manAya ! vaLI, ahIM zarIranA je avayave hastAdi te UMcA kema ? krodha, rAga, leAba, hAsyAdi nathI te! zarIrane dekhIne Aje kema mAnI zakaze ke AmAM krudhAdi nathI ? vaLI zarIra pUchyuM kAsane joIe te che nahI', eTale hAtha pagAdi U~yA che. prathama tA zarIranI je vItarAgapaNAnI dazA te paNa nathI. vaLI draSTi-te je mANasane kai levAdevA na hoya tenI dRSTi sthira hoya, tenI jaMge A nAsikA upara draSTi ja nathI, AvI je devapaNAnI mudrA te pazu 97 A Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka [ vyAkhyAna zIkhyA nathI. are ! AtmAne Adarza rU5 rAkhI zakatA nathI eTale nATakiyo jema DhabachabamAM dAkhala thaI te veza bhajave, paNa A to vezane bhajavI jANatA nathI. pachI temane deva kevI rIte kahevA ? eTale zarIra-nAsikA-daSTi Adi mudrAne jeo na sAcavI zake tene deva manAya kema ? AnA vartananI parIkSA thaI. mukharUpI kamala jemanuM prasanna hAya, vaLI jeno eLe grI vinAno hoya, A vartanadhArA vItarAga devanI parIkSA thai. ema prathama liMga dvArA devanI parIkSA thaI. madhyamabuddhi ane budhanI devaparIkSA have thI AgaLa vadhelA jIvo kahe che ke ema nahIM. kAraNa rAjakuTuMbamAM kei evA avatare che. kriyabuddhi phore, DhoMgIo paNa heya, tethI kahe che ke-AgamatatvavALo azekavRkSAdinA lIdhe devatattva na mAne. te levA joIe e vAta judI. vyatireka khare, anvaya nahIM eTale jyAM jyAM azokAdi hoya tyAM tyAM deva ema na mAne, paNa jyAM jyAM azoka na hoya tyAM deva nahIM ema to mAne. vaLI madhyama daSTivALAnI apekSAe prazamarasanima, deva vagere vartanane jue kharA, paNa te vinAnAne deva na mAne. mALA, hathiyAra, strI Adi cihno pauSadhavatI zrAvakane ke sAdhune paNa na hoya, tethI temane deva na manAya, paNa jyAM devapaNuM hoya tyAM prazamAdi heya. vaLI sarvajJo "lokayajitaka" A vAta jyAM hoya tyAM ja devapaNuM badhA sarvajJa heya te kevalIo hoya che. A sarva judI jAtanA. kevalajJAna jyAre eka prakAranuM mAne che to pachI kevalipaNAnA e bheda kema ? vAta kharI, paNa eka guphAmAM badhA gayA che. aMdhAruM dhAra che tyAM eka dIvAsaLI saLagAvI kAkaDe karyo, tenAthI bIjAoe paNa kAkaDAo karyA. ahiM kAkaDAnA svarU5mAM bheda nathI chatAM badhAne tAraka kAkaDe prathamavALAne ja gaNAya. te svarUpe judo nathI, chatAM tarika te te mukhya gaNAya. nahitara navANuM kAkaDAvALA guphAmAM herAna thAta, tema ahiM mokSa mAga pravartela nahato, eTale Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothu ] sakSama parIkSaka 39 duniyAmAM tyAgamAM sukha e svapne paNa khyAla nahotA paNa bhAgamAM ja mukha e vAta manamAM hatI. bhagavAna RSabhadevajI janmyA hatA te pahelAM aDhAra kADAkoDI sAgarApama sudhI leAkAnI e ja mAnyatA hatI ke meLavavAmAM sukha, majhA-cheDavAmAM, tyAgamAM sukha ke majhA ! e thIarI kADhI kANe ? bahAranA padArthone cheDavAmAM ja sukha nirUpAdhikapaNa karA temAM ja majA. AvI vAta ubhI karanAra kANu ? prathama joi ke sAMbhaLI hoya te vAta judI. svapnAmAM nAMhu evI tyAgamAM dharma e vAta jeNe UbhI krarI tene upakAra keTale ? vaLI caritra lakhane sapAnu dRSTAMta pUruM` pADanAra tIrthaMkara sivAya bIjo koi nahi. prathama dRSTAnta tarIke A tIrthaMkara che, ane tethI tenuM savanuM paNa te draSTAntarUpa che. have pahelavahelAM sattupaNuM prathama tI``karatu che. have pAnAtha prabhu pachI kevalajJAnanI zarUAta thAya teA te mahAvIra prabhu ja, ATalA mATe zAstrakAroe meAkSanI sthiti e prakAranI, eTale eka tIrthakara mahArAjanI pArTanI paraMparAe ane khIjI amuka kALasudhI, ema e prakAranI bhUmi vaLIpaNA mATe kahI che. vaLI rAga, dveSa ane mAha e traNanA sathA kSaya jo prathama kAI kare te te tItha kara ja. vaLI traileAkaya pUjita: '' arthAt rAgAdinA kSaya karI sapaNuM meLavavAthI duniyAmAM pUjya bane ane na paNa bane, jema jhaverInA hAcamAM badhA hIrA AvI gayA hoya evA niyama nathI. tema je guNI hoya te devendrothI pUjAyA hoya evA niyama nathI ane tethI te guNI nahi ema te nahi te ? jema khadhakamuni Adi kevalI thayA paNu devendrothI pUjAyA nahi eTale te kevathI nahiM ? have ahIM kANu tIrthaMkara rAga, dveSa ane me!hanA kSaya karIne thayelA hAya tA te devendrothI pUrjAyelA ja hAya. ahiM guNI dhaNA hoya paNa devendrothI pUjAyA hoya te| guNI " evA niyama nathI, paNlR tIrtha karA mATe te| devendrothI pujAyAnA niyama che, ane tethI kevalajJAna thAya tyAre eka krADa nene prathama samavasaraNa banAvavuM ja paDe, pA te Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 SADazaka | vyAkhyAna hoya ke na hoya ane tethI RjIvAlukAmAM jaine prabhunuM sAsaraNu banAvavuM paDayuM, tyAM nathI sabhA ke pA. vaLI mahAsena vanamAM samAsaraNa karyuM. te vyAjabI, kAraNa tyAM gadharAdinI sthApanA thaI. ahiM RjuvAlukAmAM samesarano racanA thai te vakhate sAdhu sAdhvI ke zrAvaka zrAvikA naheAtA thavAnA te prabhu jANavA chatAM kheDA kema ? kahe ke tItha pravate ke na pravate tema ja sAdhu, sAdhvI ke zrAvaka ke zrAvikA bane ke na ane paNa tIthara thayA eTale devAthI pUjanika anyA ane tethI samAsaraNanI racanA thAya ja, hIrA jhaverInA hAthe paDayA eTale cApaDe te nAMdhAya ja, tema ahi kevalajJAna thAya eTale tIrtha kare| davendrothI pUjAya, ane te niyamita pUjAya. tethI jevu haMmezA dhamamAM mana che tene devA paNa pUje che te kAnI apekSAe ? tIrthaMkaranI apekSAe, sapUNa' kevathI thavA chatAM bicArA upAdhimAM gherAyelA hAya che, jema araNika munivara kevalI thavA chatAM devAthI pUjAyA nahi. kevalI pUjaya ja eve niyama te mAtra tIrthakara mATe ja levAya. kei paNa tItha kara devethI pUrjAyA vinA hoya ja nahi. eTale janmAbhiSekathI lakhate yAvat mekSa sudhI pUjAya che. tattvadaSTivALA vaLI, "yathAsthita" eTale zAsana pravartAvavu, meAkSa mAga pravartAvavA tenA aMge padArthAMnI yathArtha dezanA Ape. bIjAe! kahe te yathAsthita nahi ane tame kahe te padArtho adhA yayAsthita che tenI khAtarI zI ? vaLI dareka Astika navuM tattvane mAte che. kAi paNa Astika vAdi tattvane mAnyA vinA rahI zakatA nathI, te pachI te yathAsthita tattvavAdI nahi ane tame sAcA khelA e zI rIte ? khelavAmAM kuka kema paDe che ? jaina zAstrakAra jIvAdi tattve khAle tyAre khIjAe pramANuAdi te drAdirA tattvone kahe che. AmAM kAraNa zuM ? te anyatara dRSTi ane bhAvadaSTi vAdarUpe oLakhe te atyaMtara dRSTie ane bAhya dRSTie mele tyAre dravya di. eTale tame! guNatu vivecana karatAM spardhAdi kaheze, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothuM ! sadudhama parIkSaka 41 tyAre jene sparzadi guNe bolaze. eTale jJAnAdi guNe je AtmAnA sAdhvarUpa che, tene mukhya rAkhe che. bIjAone Azrava sarvathA choDa, saMvara Adara te pAlavanuM nathI. tenuM nirUpaNuM ja nathI. tyAre jene AjhAva choDa, saMvara Adara vigere pAlave che ane tenI prarUpaNa sAcI gaNuM. tethI yathAsthita rUpe jIvAdi tarAnI prarUpaNa karanArane deva. AvI rIte bALa ke madhyamabuddhie ane budhe paNa parIkSA traNa rUpe karI, chatAM bALaka ne madhyama buddhimAM pharaka kayAM paDe ? te bALaka te prAtihAryuM hoya tyAM ja deva mAne, prAtihAryA vinA deva na ja mAne, madhyama buddhivALe zAMtarasAdi jue tyAM ja deva mAne. jyAre budha sarvajJapaNadine mukhyatA e jue tyAM ja deva mAne. budha cAra mULa atizAmAM Ave. apAyApanamAtizaya, jJAnAtihAya, vacanAtiyAdine tapAse. guru ane dharmanI parIkSA. AvI rIte devatatvanI parIkSAne aMge traNe jaNa judI rIte tapAse tevI rIte gurutavane aMge traNe jaNa judI rIte ja tapAse. bALaka gurupaNuM sAmAM gaNe? veza hoya, vihAra karatA hoya, gocarI lAvatA haya, mAsamaNAdi tapa, pratikamaNAdi karatA hoya ke leca karAvatA hoya. A tyAga jene sAdhu tarIke mAne. jayAre madhyama buddhi jo ke e dekhe, paNa sAthe bolavA-cAlavAnI vyavasthA temaja gocarI lAvavAmAM paNa vyavasthA che ke nahi ? eTale pArikApanikA samiti sAcave che ke nahi, temaja mane mukti Adi traNa sumi pALe che ke kema? arthAta ATha pravacana mAtAne joIne madhyama buddhivALo guru tarIke mAne. have budha-bAhya tyAgane jarUra mAne, IriyAsamiti Adi paNa jue. e be hevA mAtrathI mAne ema nahi; chatAM zAstravacana mAnavA sAthe utasarga apavAdane mAnanArA che ke nahi. e vigere tapAsIne guru tarIke mAne. AvI rIte traNe judI judI daSTie gurutarara mAne, ane zAstrakAre kahyuM che ke sAdhuoe Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka [ vyAkhyAna traNe vAta dhyAnamAM rAkhavI. devane aliMga, vartana ane tattva; tema guru ane dharmane aMge paNa samajavuM. dharmanA liMgamAM kahevAya che zuM? aDhAre pApasthAnakono tyAga che ke nahi? vaLI adhyayanAdi che ke nahi ? ema joine bALaka dharmane mAne. vaLI "jaba laga ghaTameM prANa" tyAMsudhI dayA pALavI ema nahi, paNa dayAnA sAdhano zA ? koIpaNa dharmamAM dayAnA sAdhano nathI. phakata jaina dharmamAM ja dayAnA sAdhano che. rajoharaNa, muhapatti, kAMbaLI, pallAM vigere. are! zrAvakane aMge paNa caravaLA, gaLaNuM vigere dayAnA sAdhana che. "ja bilI kuka mAra," ema belyA mAtrathI jema banatuM nathI, paNa prathama dayAnA sAdhana batAve, pachI jaba laga ghaTameM prANu bole te yathArtha gaNAya. bIje dayAnA sAdhana na hoya ane tenI kriyA na hoya, paNa jemAM iriyAsamiti Adi sAdhana hoya, temaja pALavAnA upAya hAya mATe jaba lagaema bolatAM vicAra karI le, jyAM mAtra vacananuM kathana che, paNa sAdhana, upAya nathI tene dharma na kahevAya. have madhyama buddhivALe sAdhanAdine tapAse ane budha tattva dvArA dharmane tapAse. niddana badhuM rAkhe che. mahAvIranA sAdhuo ane jamAlinA sAdhuomAM Lpharaka zuM ? kahe ke te pratikSmaNAdi karatA, temaja gocarI Adi lAvavA sAthe ATha pravacana mAtAne vartAva paNa karatA hatA. A badhuM rAkhatA chatAM khATale meTI kheDa zI? jemA rahe. karyA pachI karyuM kahe paNa karAtuM hoya te karyuM na kahe. sthala daSTivALAne karyA pachI karyuM kahevuM game, paNa bArIka daSTie vicAre to khyAla Ave ke samaya pachInI vAtomAM zubha pariNAma Ave ane nirjarA thaze ke pariNAma pUrNa thayA pachI nijarA thaze ? kaho ke je zAkArane siddhAMta che ke bagaDI gayo. eTale si madhara je jIva je je samaye zAka agara azoka pariNAmamAM Ave te vakhate zubha azubha kamene bAMdhanAra che. eTale AkhI nave tavanI sthiti bagaDI jAya. jANavA Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothuM ] saddhama parIkSaka - 43 . mAMDayuM te vakhate jANyuM na kahevAya te pachI bIje samaye darzana thayuM. eTale AkhA kevaLajJAna ane darzananI sthiti palTAi jAya. ATha kama sahita thAya te vakhate mokSa nahi paNa bIje samaye mokSa thAya ema mAnavA jatAM AkhA zAsananI paristhiti badalAya. have samaya judo laIe to pachI kevaLajJAna ke darzanane levA na paDe. ahi budha puruSa tatvane vAMdho paDe to na ja mAne, kAraNa tavane vAMdho AvyA. ahiM liMga ke vartanane vAMdho nathI. AvI rIte deva, guru ane dharma e traNanI liMga vRtta ane tattva dArA tapAsa karanAra bALaka, madhyama ane budha hoya che, Ama chatAM hari, bhadrasUrijI ekalA gurutatvane aMge liMga, vRta ane tattava che kema kahe che ? eTale sAdhune aMge kema kahyA? je have ekalA sAdhune aMge heta te "papAsA"i e pada mUkyuM te na mUkata, paNa sadgunI parIkSA karanArA karata. have pitAne iSTa ghama ane dharmanI parIkSA AvI jAya ane tenI ja pratijJA karelI che, chatAM guru mATe traNa kahyA tenuM kAraNa che. jagatamAM gurune AdhAre ja deva. ke dharma che. tame e jinezvarane deva zAthI mAnavA lAgyA ? kahe ke * tamane gurue zIkhavyuM. kadAca zaiva ke vaiSNavane mAnatA hota to te gurue mahAdevane deva tarIke manAvata. deva ane dharma e bolanArI cIjo nathI. deva bolanArA hoya paNa temanI hayAtI mAM e pitAnA kSetramAM bele. pachI te guruo ja kahe ane tethI adhyAtmaka9pa mAmAM munisundarasUrijIe kahyuM-sarva tane lAvanAra gurumahArAja che. ane tethI liMga, vRta ane tattvaparIkSA gurudvArA ja che. tenA AdhAre deva ane dharma samajAze. temAM bALakAdi gurutatvanI parIkSA zI rIte kare ? te adhikAra age jaNAvAze. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Dizaka [ vyAkhyAna vyAkhyAna 5 dhana, strI ane kuTuMbanuM svarUpa zAstrakAra mahArAja zrImAna haribhadrasUrijI ma. bonA upakArArthe aSTaka prakaraNane racatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke "vAra utti "i A saMsAramAM sAmAnyarIte corAsI lAkha chavAyoni kahevAya, paNa bhramaNanI apekSAe gaNIe te saMkhyAno pAra nathI. sAta lAkha pRthvIkAya kahyA paNa temAM keTalI vakhata AvyA teno pAra nathI. e rAsI lAkha chavAyoni te te jatinI apekSAe che. sAta lAkha pRthvI Adi sthAno che tevI rIte anaMtI pudgalaparAvartAnI sthiti sudhI rakhaDayo che. rakhaDatAM rakhaDatAM koIka bhavitavyatAne yoge bAdaramAM yAvata trasamAM paNa manuSyapaNuM paMcendriya saMjJapaNuM yAvata uttama kuLa Adi sava bhavitavyatAe AvyuM paNa jema varasAdanuM kAma anAja pakavavAnuM che paNa roTalo thaI keLiyo karavAnuM nahIM arthAta AgaLa prayatna khAvAvALAne joIe tema ahIM paNa manuSyapaNuM sudhInI lAyaka sAmagrIe mUkayA te kema bhavitavyatAnuM hatuM. have ApaNuM kAma che te zuM ? manuSyamAtrane siddhAMta sukhanI icchA. koI paNa sthitimAM jIvanuM sAdhya sukha ja hoya che. kuTuMba ke dhananuM sAdhya hoya te paNa pariNAma te sukha ja sarajAyeluM hoya che. eTale sAdhya sukhanuM ja hoya. te mAne kevI rItanuM ? gaLyuM khAtAM mukha thAkI jAya to khAruM ke tIkhuM khAvAnI IcchA thAya paNa A sukhane be gavatAM anaMta kALa vyatIta thavA chatAM tenA vaLAviyA tarIke sAthe koine icchato nathI. are ! lAgalAnaTa sukha bhe gavavAnI vocchA kare che arthAta sukhane cheDe nathI. tene ADe hAtha na devAya, bhajana pANImAM te ADe hAtha devAya. TADha tApane mATe ADe hAtha khare paNa sukhamAM ADe hAtha nathI tevuM sukha joie-eTale duHkha na Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamu saMdhama parIkSaka thAya tevuM. have tevuM sukha che kayAM te vicAryuM ? hIrAnI icchA hoya to khANa tarapha javuM joIe. prathama khAjIne khyAla na hoya te dhIre kayAMthI maLe? duHkha na thAya, nAza na pAme ane saMpUrNa tevuM sukha che kayAM? sthAnanA nizcaya vinA upAyano nizcaya kare koNa? upAya nizcaya vinA pravRtti paNa koNa kare? dhana mAla milakata Adi je duniyAmAM meLave che tenA mATe sarTiphikeTa che ke te mUkI javAnuM. te (mUkAvavA rUpe kAyade ADe Avaze. je kaI vastunI prApti A duniyAmAM karI te sarve melI javAnuM, paNa laI javAnuM nahIM. dhanamAlarUpa je sukhanAM sAdhane te to mUkI javAnAM che eTale pAchA nirAdhAra banyA. vaLI kahIe chIe ke " ni dikari ru eTale karaDe bhegA karyA ane mammaNa zeTha jevAe Aje bhegA karyA, tAM rahe to ghare. be divasamAM koInI sAthe evI mahebUta thAya che ke te vaLAvavA Ave paNa A dravya to maratAM samaye ghare ja rahe che. jenI pAchaLa tamAe tamArI jiMdagI veDaphI nAkhI che. "Avaje' kahevA paNa nathI AvatuM. have te jaDa che eTale na bole paNa cetana hoya to vicArene. te mATe kahe che ke "nA vizrAmamUka:"strI cetana che eTale te paNa eka Ave ke pAchI vaLe. cakalAthI pAchI ja kare. strI sukhaduHkhanI bhAgIdAra che. AbarUnI bhAgIdAra te nahi paNa kuTuMba che. khAvA pIvAnI bhAgIdAra strI che. "amAruM kuLa vaMza ke kuTuMba" kahenAra to kuTuMbI ja nIkaLe, paNa te smazAna sudhI ja Ave. have te koika AbarUnA-bhoganA bhAgIdAra che paNa sukha duHkhanA bhAgIdAra koI nathI, aMguTho kapAya tenI vedanAnuM phaLa te mAtra zarIra ja bhogave. dhana, strI ke kuTuMba na le. zarIra te janmathI joDAyuM ane maraNanI chellI ghaDI sudhI rahyuM ane chevaTe citAmAM baLI gayuM, badhAmAM matabheda che. eTale puNya pApa mAne ane na paNa mAne, paNa melavuM emAM matabheda nathI. nAstika paNa samaje che ke je meLavyuM te melavAnuM ja che. ApaNe dhanamAla kuTuMba Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hazaka te vyAkhyAna kabIlAnA rahevAnA nathI tema te paNa ApaNA hamezAM rahevAnA nathI. jiMdagImAM je pote karmo karelo che tene anusAra ja jIvane javuM paDe che. eTale AvatI gatine mATe deranAra koNa? eTale zarIrabhavadhana-mAla, kuTuMba ke strI judAM pahaze te vakhate ApaNAM karmo ja AgaLanI gA mATe doraze. karmo vinA koI bIjuM deranAra nathI. sarva melIne javAnuM che. tenA upara sukhanI IcchA rAkhI te A bhava pUratI-jiMdagInA cheDA sudhI. paNa AgaLa zuM ? kahe ke sukha joIe sarvakALanuM ane sAdhana meLave che A bhavanuM, to e kema bane? te sAdhana evuM meLave che sarvakALa mATe sukha eka sarakhuM rahe. te sAdhana kayuM? to dharmanI baeNkra. je AvatA bhavamAM javAba deze, dhana-mAla, kuTuMba, strI Adi parabhavamAM javAbadAra nathI mATe dharma ja parabhavamAM javAbadAra che ane temAM lekonI lAgaNI dharma pratye thAya te Azcarya nathI ane tethI Aye mAtra dharmazAbda sAMbhaLI khuza thAya che, kaMdhe bharAtuM nathI. have dharma ATalo vahAle chatAM eka vAta dhyAna rAkhavI ke jema vastu kiMmatI vadhAre tema ThagAIne Dara vadhAre. hIrA, motI, sonA-cAMdI sarva banAvaTI thayA paNa trAMbuM, loDhuM ke dhULa banAvaTI nathI thatAM kAraNa ke kiMmatI nathI. jenI kiMmata vadhAre hoya te vadhAre banAvaTavALuM hoya. have ahiM dharma kiMmatI che. kiMmatI kema? te paisAnI traNa pAIo heAya to temAM kiMmatI paise ja gaNAya, kAraNa ekathI aneka thayo temaja rUpIAnA AnAmo-rUpIo kimatI. jenAthI vadhAre maLe te vadhu kiMmatI gaNAya, tema ahiM paNa A dharma e manuSyapaNuM, paMcendriyapaNuM, AryakSetra, uttama kuLa, jAti, dhanamAla, zrI kuTuMba ane tamAma sukhanI sAmagrI meLavI de eTale te dharmane pachI kiMmatI kahevo ja paDe. have jenA thI aneka vastu maLatI hoya te mULa vastu kiMmatI lekhAya. sAmAnya daSTie vicArIe te paNa dharma kiMmatI lAgyA vinA na ja rahe. have dharma ja parabhavamAM sAthe AvanAra ane te dharma ja bhavabhava mATe Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcasu' ] saddhama parIkSaka ekarUpa che. hIrAmAM jeTalA dagA na heAya tenAthI vadhu gAmamAM rahelA che, kAraNa tenI kiMmata sazreSTha che. pArkamAM gayA te pAi gai. paisA nA ke rUpIAmAM ThaMgAyA tA teTaluM ja nukazAna paNa dhamamAM jo ThagAyA tA bhaveAbhavanuM nukasAna thAya. zAkamAM DhagAyA te dina paNa bAyaDImAM gAyA te| jiMdagI bagaDe paNa dhamamAM ThagAyA nA bhaveAbhava khagaDe. tyAre karavuM zuM? teA dharmanI parIkSA karavI. have zAkabhAjI, kApaDa ke dAgInA lAvavA mATe bIjAne bhaLAve. paNa mAtI jevI kiMmatR vastu lAvavAnI hoya ane ThagAvAnu jaNAtuM heya te pAte ja jAya. jyAre pAi pasA ke rUpaiyA DhagAvAnu hoya tA sAvaceta thaIe chIe te| jenAthI bhaveAbhava sudhI ThagAvAnuM thAya te parIkSA karavI joie. haribhadrasUrijI kahe che ke-dharmAthI prANIe sUkSma buddhie dharmane tapAsavA joIe. sUkSmavu nA zepaH hIrAmotI pArakhavAmAM je buddhi rAkhA tenA karatAM paNu ati kSma buddhithI dhamane jANavA joie. zA mATe? kAraNu bhavitavyatA sArI haze teA dhama sArI maLaze ane bhavitavyatA vAMkI haze tA kharAba prApta thaze. vaLI sArA maLavA chatAM bhavitavyatA vAMTI haze teA pAche kharAba prApta thaze, mATe bhavitavyatA upara ja AdhAra rAkhava te kahe che ke nahiM. bhavitavyatAnuM kAma tA yAgya sthAne pahoMcADI devuM. pachI pravRtti jIve pAte karavAnI che. yayApravruttikaraNa sudhI bhavivyatatA paNa pUrvakaraNa te AtmAnA uttama sivAya ane ja nahi. apUrvAMkaNu bhavitavyatAne na ja banAve. pachI anivRttikaraNu tA vitavyatAne manAve ja kayAMthI ? te sa puruSa prayatnanAM kAryo che. tame mAne che ke bhavitavyatA anukULa thaze paNa tema nahi bane. buddhi vinA dharmAMnA pariNAma chatAM adharma thaze. sUkSmabuddhi e dha'ne tapAsA. have 'kriyAe ka` ' ane ' pariNAme dharma' ahiM amArA pariNAma dhanA haze eTale kama baMdha nahi thAya ne? zAsrakAra kahe che ke e pariNAma kAma nathI lAgatA te 47 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vyAkhyAna vAkya anupayogI che? to nA, che to upayAgI, paNa prasaMge. ' kaIka Akasmika page jIvahiMsA thAya tyAre pariNAma sArA hatA tethI karmabaMdha thAya paNa dhamI ja gaNAya. have koIka javane mAravAnA hisAbe viSa ApyuM paNa tenA zarIramAM roga hato ane tethI bacI gayo, paNa ahiM Akarimaka yoge bhavya che, chatAM te dharma na gaNAya, paNa karmabaMdha ja gaNAya. Akasmika mAge "kiyAe kama" ane pariNAme baMdha" e vAkaya sarva jage AgaLa karAya te muslImo gAyanI katala kare te paNa dharma gaNAya. ahiM tenA pariNAma te dharmanA gaNAya, chatAM dharma na ja gaNAya. tema dhAgApaMthIo bakarA ke je gadheDAnA heme kare, teNI pariNAma te dharmanA che, chatAM te dhamAM na ja gaNAya. AvA vicAro upara dhAraNa nahiM rAkhavuM paNa samabuhie dhamane tapAso. have je nahiM tapAsIye to phala nahiM maLe ne ? nA. buddhi dharmanI sevA chatAM e pramANe vartavAthI dharmano nAza thaze. bIjI rIte dhamanI buddhie rahelA chatAM dharmane nAza Dagale ne pagale thaze te kevI rIte banaze ? tyAre haribhadrasUrijI mahArAje be dAkhalA ApyA che. temAM eka e che ke-koSTaka rAjA mahArAjA che. te jaMgalamAM gayA che. tyAM koika garIba bhUkhyA tarasya bhaTakatA hatA. te garIbane sAdhana mAnyuM che tevAmAM pele rAjA hatA tene devo paNa te mUchAMgatA hatA. mane bhaTakatAM bhaTaktAM eka vakhata garIbane rAjAe vAdhavarUthI bacAvyo. AMha garIba vicAra karyo ke- jagatamAM anAja e khAvAnI cIja kharI paNa upakAra to vALavAnI cIja che, khAvAnI nathI. have A rAjane. upakAra zI rIte vALuM ? kAraNa A to che rAjA. have teNe vicAra karyo -kAIka bhavitavyatAe A rAja padabhraSTa thaI garIbapaNe jaMga lamAM rakhaDe ane huM rAjAnI sthitimAM AvI tene upakAra kare che, sarakhA upakAra vaLe. ahiM AvA vicAravALAne hitaciMtaka gaNave ? je ke daSTi te upakAranI che paNa upakAranI jagyA ahi Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamu'] sadhama parIkSaka ahitacitanane zAthI ? pharI svarUpa banI ahiM paNa apakAranA apakAra vicAravAmAM kaI kamInA che ? ahi pAra nathI. kema ? bArIka buddhi nathI. yAne tIrthaMkara. mahArAje ApaNane dhama ApyA che paNa temane upakAra vaLe pAchA te saMsAramAM Ave, rakhaDatA thAya ane hu dha tItha karaNe thai dezanA ApuM te badlA upakAranA vaLe, vicAra upakAranA banneA thavArUpa che, paNa dRSTimAM pAra nathI. have eka AcAya vihAra karatA gAmamAM gayA che. tAM vyAkhyA calAvI che ke-eka jJAna evI cIja che ke apratipAtI che, samatha jJAnIe ema vicAryuM ke huM kyAM A bhaNyA ? A te vAsaparANA badhA kare che. A vicArathI bIjA bhave jJAnanA chAMTA na Avyo ane mUkha banyA. apUrva zraddhAvALA hoya, cAritra paNa pratipAtI hoya chatAM agIAramA guNaThANethI paDI jAya. aprati pAti kASTa guNu hoya to vaiyAvacca che. vaiyAvacca karyAM pachI tenu gaNu, ni Mdana kare to paNa tene te tenu la maLyA vinA na ja rahe, abhimAne jJAna jAya. krodhe tapanu phaLa jAya paNa vaiyAvaccanu mULa to abhimAne krodhe ke mAyAthI paNa na jAya, tenu phaLa tA jarUra maLe, maLe te maLeja, eTaluM ja nahi paNa bhagavAna mahAvIra mahArAja gautamane jaNAve che ke je bImAra sAdhunI mAvajata karanArA te ja mane mAnanAro, ane mane mAnanAra te avazya mAMdAnI mAvajata karanArI hoya ja. have cakravartI duniyAmAM zUravIramAM zUravIra, paNa tene cUrI nAMkhavAnI tAkAta kAnAmAM ? kahe ke bAhunnAjImAM paNa bAhualajImAM e tAkAta zAthI ? kahe ke vaiyAvaccanA prabhAve. ahiM jo ke cakravatI paNAnA prabhAve mUThI paDI nahi, ane kadAca upADatAMnI sAthe te paDI hAya, tA :bharata ane cakra bannene dhAbu vaLI jAta, ahi AvI tAkAta vaiyAvaccanA guNe ja maLI che. have AvI rIte vyAkhyA karI tyAre kAIka bhadrika paccakakhANa mAgyAM ke mAre vaiyAvacca karavI, . 49 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50, Dazaka [ vyAkhyAna ahiM guru Ape ane pele paccakakhANa le. eTale upAzraya ghaNuM. hoya, sAdhunI jogavAI hoya eTale heje lAbha maLe, paNa koIka dina evo Avyo ke jyAM koI mAMde ja nahiM. sAdhu ahiM vicAre che, ke AcArya mahArAje vaiyAvaccanuM phaLa keTaluM badhuM batAvyuM hatuM, mAro uttara abhigraha paNa che, chatAM koI sAdhu mAMdo na paDe. ahi buddhi viyAvaccanI hovA chatAM koI sAdhu mAMdo na paDe ane tethI huM, nirbhAgI chuM. " ho dhanyatA" ema bele che. ahiM, sAdhu mAMdA na thayA tethI pitAnuM vAMchita na thayuM. eTale vaiyAvaccane vakhata na maLe. ahiM AnI buddhi viyAvaccanI eTale zreSTha abhigraha pALavAnI, chatAM zAstrakAra tene adharma ja kahe che. kAraNu bImAra sAdhu thAya, temAM pitAnuM bhAgya mAne che. ahiM dharmanI buddhi chatAM dharmaneja nAza thAya che. hiMduo bIjAne mAre tyAre dharmanuM kAma samaje paNa thAya che adharma. kema ? tethI kahe che ke-je tamane dharmanI chA hoya te dharmane bArIka buddhithI, je paDaze. buddhi dharmanI chatAM dharmane nAza karanArA thaze. A upasthI e nakkI karyuM ke--dharmanA athIoe dharmanI parIkSA karavI joIe. dharma te rakhaDatI cIja nathI ke vagara parIkSAe te AvI jAya. vaLI dharmabiMdumAM. paNa lakhyuM che ke dharmanI parIkSA karIne grahaNa karaze. dharmanI parIkSA karavAmAM, cha badhA eka sarakhA hetA nathI. keTalAke bALaka jevA liMgaDArAe parIkSA kare. madhyama varNanathI ane tamArAe budha loka parIkSA kare. eTale pariNAma, tattva ane bhAvanAe dharmanI parIkSA paMDite kare. A kaMI dhyAnamAM utaryuM nahi, kAraNa A AkhuM zAsana liMga upara ja AdhAra rAkhIne beTheluM che. bhagavAna RSabhadevajI "so e putrone se rAjya ApIne vihAra kastA bhikSAne mATe bhame che, chatAM koI bhikSA nathI ApatuM. have temanI sAthe cAra hajAra sAdhu hatA, te bhikSA nahi maLavAthI eka ja varSamAM badhA khasI gayA ane tApase thayA. chatAM zreyAMse, bhagavAna RSabhadeva Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamuM sidhamaparIkSaka ane pAraNuM karAvyuM temAM hetu ze? pAraNAmAM te samajo. zI rIte? kaho ke bhagavAna gaSabhadevajIne bAhyatyAga ke cinha dekhane teNe vicAryuM ane tethI jAtismaraNa thavuM. pachI sAdhu AcAra je ane rasa vahorAvyo. A sarvanI jaDa bAliMga che. A zAsanamAM je dAnAdi dharmo sAdhupaNAnI lAInanA pravartAvyA che te bAMdhaliMganA pratApeja. vaLI zAsana kahe che ke-tattva hoya paNa bahAranAM liMga na jaNAtAM hoya to mAnavA nahi. jema bharata mahArAjane ArisA bhuvanamAM kevaLajJAna daMryuM. idro devalokamAMthI AvyA chatAM vaMdana na karyuM. ahiM kevaLajJAna jevI tAtvike zA chatAM bahAranA tyAganAM cinho na hovAthI vana na karyuM. ane mukhe jaNAvyuM ke, tame tyAga karo to je vaMdana karuM. jyAM sudhI tyAga na karo tyAM sudhI vaMdanane lAyaka nathI ane huM paNa vedana karavAne lAyaka nathI. aMhi bAhya liMgane zAstrakAroe keTaluM badhuM prAdhAnya ApyuM ? kahe kevaLajJAna chatAM paNa hArano tyAga vinA na ja mAnyA. tema zreyAMsakumAranuM tIrthakaranA tyAgadharma pratye lakSa gayuM. pachI ja jAtismaraNuM thayuM ane dAna dharma pravarte. nyAyanI daSTie vicAra rIe te sAthe hoya tyAM sAdhana haya, na paNa hoya; paNuM sAdhana hoya tyAM sAdhya heya ja. anumAnanI daSTie dhicAraze te dhUmADo hoya tyAM agni jarUra hoya paNa aMgni hoya tyAM to dhUmADo hoya ke na paNa heya. jema lAkaDA chANanA agnimAM dhUmADe heya paNa loDhAnA agni mAM dhUmADo na hoya. tema ahiM samyakatva hoya tyAM pramAdi cihai hoya ane na paNa hoya, paNa pramAdi heya tyAM samyapha jarUra heya eTale sAdhana ke hetuM hoya tyAM sAdhya jarUra hoya. have sAdhana kAra sAdhyane mAnanArAne to bALaka zI rIte kahe che sAdhya zivAya sAdhana hotuM nathI. niyama hovA chatAM bALakapaNuM kema ? paNa ame ekalA liMga dhArAe bALaka kahIe chIe ema nahiM paNa daSTi pradhAne che, eTale zreyAMsakumAra ekalA dekhavA mAtrathI ghana nathI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' para SoDazaka [ vyAkhyAna mArtha sAga Apyu', paNa vicAryuM ane jANyu. pachI dAna dharma zarU thayA. tyAga te bAra mAsathI leAkAe dekhyo hatA paNa kAie dAna dharma na pravartAvyeA. paNa kahe ke vicAra ane parIkSAne avakAza khIjAte nahAtA maLye, te vicAra ane parIkSAne avakAza te zreyAMsane ja maLyA. tema ahIM iMdramahArAje tyAga mATe bharatane kahyuM. have ahi' bharata pAse iMdra AvyA kema ? ane dIkSAdinI vina ti karI kema ? kaho ke bAtha tyAgarUpa tattvadaSTi dhyAnamAM che. mATe vicAra vagaranA ne nathI jotA. have khAlaka mAtra dekhe ane tethI pavRtti kahyuM, ane tethI vicAra ke parIkSA khAlakane na hoya. duniyAmAM nhAnAM accAM DhIMgalIne mArI choDI ke vhena kahI upADI pherave. mAtra ahiM Adya AkArane ja joine pherave che. jIvana ke prANu jotAM nathI. tema dharmanI parIkSAmAM je bAhya tyAgane tattva tarIke gaNIne tenA AdhAre vicAra ane parIkSA karanAra hoya te ja budha gaNAya, paNa jee vicAraparIkSA karyA vinA mAtra bAhya liMgane ja jue te bALaka. sAdhana dvArAe sAdhyane nizcaya karanArA che tene bALaka kema ? anvayavyatireka vyApti vicArI ane kAya kAraNu na vicAyA tethI thayu zu ? dhUmADA che eTale agni che eTalA vicAra tA khoTA nathI ne ! vAta sAcI paNa have cinho be prakAranAM che. eka abhya tara bIjI khAdya. abhyatara kayA ? jema rAjAnA rAjyanI pApti ane saMcAlana zakita te abhyatara ane chatra cAmarAdi te bAhya cinha, nATakIyAmAM paNa agha cinha hoya tethI rAjA na gaNAya. tema ahiM dharmoMmAM paNa abhyaMtara cinho hoya che. je vicAra ke tattvarUpa abhyaMtara cinha na jue, te mAtra khAdya cinha jue te khALaka. jema gautamasvAmIjI bahArathI dhamadhamI prabhu vIra pAse AvyA tyAM gautama e zabda kahyo te zAthI ? duniyA jANe che. mAtra ahiM zaMkAnuM jJAna thAya tethI prabhu vIranA sanapaNAnA niNya kare che. tethI khAlaka gaNavAne ? kyA liMga dvArAe bALaka ? khAdya liMga dvArA. rAjAnA aMge khAla Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamuM ] saddhamaparIkSaka ane atyaMtara cinha hoya che. tema ahiM bAlaka tenuM nAma ke je dekhavA mAtrathI sAdhya mAne. te bAhya liMga dvArA jue, vicAra ke parIkSA na ja kare mATe bAlaka. ahiM bAhya liMga levuM che te dharma sAthe saMbaMdhavALuM nathI. madhyama ke budha kevI rIte dharmane mAnanArA hoya te agre vartamAna. vyAkhyAna 6 ApaNe jelamAM ke mahelamAM! zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUrijI ma. bhavya jIvonA upakArArthe zaka prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke "vAra pratikriA saMsAramAM jIva sparza, rasa, rUpa, gabdha ane sArA zabdovALA padArthonI parIkSA keI kALathI karato AvyuM che. jyAre jyAre tiryaMca paMcendriya thaye ke saMpatti paMcendriya manuSya thayo tyAre sArAsArA sparzadine ja rahyo che, paNa pitAnI tapAsa karI nathI. duniyAmAM AMkha ratna gaNAya paNa te kamanasIba gaNAya che. kAraNa te AMkha AkhA jagatane jue paNa pitAne na joI zake. pitAnI AMkhamAM ratAza hoya chatAM te Arise le te ja joI zake, nahiM te nahiM. have pitAnuM kALuM dhaLuM je na joI zake ane duniyAnI tamAma pratyakSa thatI vastuone joI zake che tethI A jIva, dareka bhavamAM kamanasIba rahyo. kAraNa janme tyAre mAM, mA", jarAka moTo thayo tyAM "geDIyA," ane te pachI vyApAramAM jeDA ke gaThIyAne vicAryA ane chevaTe kuTuMbakabIlAmAM mAcatAM yavata chellI ghaDIye "huM jIvuM" e AzA rahe chatAM te chava pitAne jevAvALo na thayuM. dareka bhavamAM bIjI trIjI cIjone . . . Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 { vyAkhyAna eTale padagalika padArthone ja jue che. have potAne jatA nathI. hive pitAne joI zake kyAre ? dharmiSTa thAya te ja pitAne joI zake. have ahIM dharmiSTa prathama thavuM joIe. gaNadhara mahArAjA sudhama svAmIjIe jyAre aMgenI racanA karI tyAre prathama AcArAMganA prathama zrutaskaMdhanuM prathama satra racyuM. huM bIjethI AvIne ahiM Uge e khyAla dharAvavAvALA ja bahu ja ochA che. have keda ane mahelamAM pharaka keTalo? kedamAM jagatane jovAnuM na hoya. je ke temAM oraDA-oraDI, bArI-bAraNuM sarva haya, chatAM jagatanI sAthe vyavahAra na hoya. ane jyAM jagatanI sAthe vyavahAra hoya tenuM nAma chUTApaNuM ane te ja mahela kahevAya. have A AkhuM jagata janmamaraNanI bhIMtanA vacce keda thayeluM che. te phakata janmamaraNanA AMtarAne ja dekhe che. jAnavara heya ke manuSya heya te AgaLane vicAra kare paNuM te meta sudhIne parabhavamAM zuM thaze tene vicAra jagatamAM kaI nathI karatA. juvAnI-ghaDapaNanA Adi sarva vicAro karAya paNa te janmamaraNanI bhIMta vaccenA samajavA. tenI bahAranA vicAre AvyA nathI ane AvatA nathI te mATe sudharmasvAmIjIe DhaMDhero pITa ke je tame kedI tarIke na ho, sadgahastha tarIke che te bahAra javAnI chUTa, arthAta karmarAjAnI kedamAM na ha te janmamaraNanI bhIMtanI bahAra juo eTale aMhi huM kayAMthI Avyo ? ane have marIne pachI huM kayAM jaIza AvI rIte je jue tapAse te ja jANakAra. AvAne sudharmasvAmIjI jANakAra kahe che. janmamaraNanA pahelAMnI sthiti upara jenI daSTi jAya te ja jANakArasthaLane nizcaya na thAya e kabUla, paNa bIjA cihnothI mANasa jANI joI zake ke huM A gatimAMthI Avela chuM ane amuka gatimAM janAra chuM. A vizeSa jJAna bhale na hoya paNa ATaluM jJAna te jarUra hevuM joIe ke huM kayAMthI Avela chuM, ane kayAM javane chuM are ! ahiM bhADuta tarIke Avela chuM. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddharma parokSaka bhADuta jIve bhADe rAkhelA pleTa A jIvanu kamanasIba che ke Avu bhADe rAkhe che, kamarAjAe ApaNI pAse bhAcIThThI lakhAvI che ke huM je ploTa Apu chuM temAM mArA ApelA nakazA pramANe makAna karavuM. vaLI dareka kSaNe, divase ke mahine tene vadhAravuM te samAravu. jo gaphalata thAya to daMDa tarIke vasula karavuM, ane te te na jaNAvavuM. vaLI bhADAciThThI pUrIthAya ke khAlI karAvuM ane neTIsa paNa na ApuM, vaLI pachI tuM vhAya jembu vadhAre bhADuM Ape aa tane tyAM te na ja rahevA dauM, AvI zarata -pramANe karAA ApaNane plATa Ape. neTIsamAM te aThavAAi paMdara ninI muddata ke maryAdA hoya. paNa ahi te je samaye huM te samaye khAlI karavAnuM. vaLI tenA rAjakamAlA je kaMI sagavaDa UbhI karI hoya tenA upara tamArA hakka nahi, AvI rItane plATa tamane bhADe ApavAnA che. have jo Ave pleTa saskAra pAsethI levAne hAtha tA krANu kabUla kare ? kA ke kAi na nIkaLe, chatAM A java nIDhyA che. eTale A jIva mAtAnI kUkharUpa plATamAM rahyo che. kSaNe kSaNe vadhAre ane navu banAve. AyuSya / prathamathI ja bAMdhela che. eTale bhADu te prathamathI ja bharavAnuM che. vaLI te AyuSya pUruM thavAnu che te jANavAnu nahi paNa je kSaNe pUruM thAya te ja kSaNe nIkaLavAnuM zarIranA aMge je pApasAdhana karyu hoya ane je rasAlA ke kuTuMba sAmagrI vasAvI hoya te levAnuM nahi. are ! tamArA hakka nahi. Ave ploTa sarakAra ApavA mAMTe te duniyAmAM kAI na le, chatAM ahi makAna lIdhu che tA have kaika sAka to karavuM joie ne? jema relvenAM bhADAM kharacIe chIe te zAne mATe ? bIjA moTA vyApArAmAM phaLa dekhIe chIe mATe. tema ahiM manuSyapaNAmAM Avu bhAre zarIra maLavA chatAM, jo, eka phaLa sema to chu te saphaLa che. kyuM phaLa meLave. ema suvarNasvAmIjI pUche che. to hAradiSTa sudhI te.. bahAra te kathAM ? teA janmanI vhelAM ane macchunI AgaLa je dRSTi A . : Z* } } J papa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -Dazaka [ vyAkhyAna kare te ja bhAgyazALI. AvI rItanuM hAra AcArAMganA pahelA adhyayana prathama uddeza, prathama zrutaskaMdha ane pahelA ja sUtramAM jaNAve che. have ApaNI cIja hoya ane te khovAI gayelI che, paNa te koine jaDelI mAlama paDe te pachI lIdhA vinA na ja rahIe. mAlama na paDe te vAta judI, paNa mArI che ema mAlama paDI eTale te levAnI ja. tema ahiM agni jANyA pachI tenA upara koI paga nahiM ja mUke. kAraNa tenAthI baLavAnuM ja che mATe, tema ahiM sudharma, svAmIjI kahe che ke-janmamaraNanI bhIMtanI vhAra jAo ane juo te basa che. jema jANyA pachI agni upara paga mUka muzkela che tema ahiM janmatA pahelAMnI sthiti, maraNa pachInI sthitine je jANe te tame dharma karyA vinA ane pApathI dUra khasyA vinA rahe nahi. agni jANyA pachI bIje mANasa hAtha nAMkhavA jAya te paNa kheMcI le. tema pitAne dAgIne pAcho maLatuM hoya te levA keTalA usuka bane che ? ahiM janmamaraNanI dIvAlanI hAra daSTi gaI eTale pApathI DaravAnA ane dharma karatA thaze. je jovAnuM na bane te kaMI na thAya. jema kedakhAnAnA kedIo bhegA besIne khAya, uThe, bele cAle tenA jevuM samajavuM. je janmanI ke maraNanI bhIMtathI bahAra jue, tene AtmA koI prakAre pApathI baMdhAze nahiM ane dharmanuM AcaraNa karyA vinA raheze nahiM. duniyAmAM virAgyanI vAte badhA kare che. paNa eka ja virAgyane zabda gekhI rAkhe te virAgyanI kharI jaDa samajAya. jaDa zI ? javuM. kyAM che eTale ja AgalA bhavamAM javuM che eTaluM nizcita rAkhe che te kharekhara virAgyanuM sthAna che. janmamaraNanI bhIMtamAM kANuM rAkhIne jotAM zIkho, ane huM AvyuM te javAne chuM A nizcaya kare te tame keIni deva, guru ane dharmane vaLagyA sivAya rahezo nahi, paNa temAM keTalAka bALabuddhivALA, jhilAka madhyama buddhivALA ane keTalAka vicakSaNo hoya che. badhA bALake ke badhA vicakSaNo hotA nathI. jema mAtAne ka-13-23 varSanA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he saddhama parIkSaka karA hoya chatAM badhAne pALavA paDe. 23 vALAe jema pIraselI cALI pheMkI dIdhI hoya chatAM tene samajAvIne khavarAve. tevALA hAya ke traNavALA hoya chatAM poSaNa karavuM e ja mAtAnI bhAvanA hoya. jeo AtmakalyANunI bhAvanA rAkhe te (tIrthaMkarI) tA darekanA udhAra karavAnI bhAvanAvALA hoya e Atmatattva samajavu hoya te samajo, na samajo to kaMi nahi" evI rIta akhatyAra karavI te mane na pAlave, eTale. khALa, madhyama ke vicakSaNamAMthI je kAI hoya te darekane dhamamArge joDavA ane dhama pamADavA zAstrakAra kaTibaddha rahe che, ane tethI traNe cIjo rAkhavI paDI. dharmIe karavAnI traNa vastu 17 jo tamA dharmI TharAvavA mAMgatA ho te traNa vastu karavAnI jarUra che. sayogI pravrutti. zArIrika pravRtti ane AtmIya pravRttine sudhArA. kAraNa zAstrIya daSTie vicArIe to sayAgI pravRttine sudhAro kema na rahe? AtmAne svabhAva kopaNa traNa pravRttimAM zuddha rahevAnA che. jo AtmAne saMyoganI pravRttimAM zuddha rahevAnA svabhAva hoya te cAritra mAhanIya karma mAnavAnu hata ja nahiM. cAritramAhanIya ka` zAne AdhAre, zA rUpe mAnavu ? kaheA ke pahelavahelAM samyaktva eTale zuddha zraddhA. eTale spAya jevA saMjogo hoya, IMDI zake ke na cheDI zake paNu dharmane dhama ane pApane pApa mAnanAro thA ! saMyogo upara kAbU rAkhavA. eTale pApamAM prasaMgavazAt pravatavuM thayuM hoya to paNa pApane pApa mAna! tema meAkSamArgane aMge zakAkAre zaMkA karI hatI ke jagatamAM evu koi kAma nathI karatuM ke je thayuM ke nathI thayuM. tevu kAma karavA koi taiyAra thatuM nathI. strIe rAMdhavA bese tyAre kAcu, a pakava, ke pU` pAkuM samaje te ja rAMdhavA khese. jene sIjhayuM na sIjhayu" ke kAcu` rahelanI khabara na hoya te rAMdhavA na ese, tA pachI tamA amane zI rIte dohA che..? meksa mekSa khele che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 58 chazaka che [ vyAkhyAnana te zuM ? amane khabara nathI ke A mokSamArganI zarUAta che ke A vacalo gALe che !- mokSanuM sthAna karyuM che te paNa khabara nathI, te hAle mokSa mArge kaho e zI rIte bane? jevuM karAvavA tame mAMge che te te AMdhaLIyA lAge che. have jema hAnI choDIne mAtA radhAve. te sIjhayA na sIjhayAnI khabara paDe. tene rAMdhavA bAbata samajaNa ke mAhitI Ape. eTale mAtAnA kahevA pramANe chokarI kare. tema ahi amane choDInI sthitimAM mUke che? kAraNa ame mekSamArga saMbaMdhI kAMIpaNe jANatA nathI. * * cAra bITAemAMthI ApaNe kyAM? have ame khIMTA ThokI dIdhA che, chatAM na dekhe te amAre upAya nathI. jema amadAvAdathI ANaMda javA mATe mAIle mAIle khIMTA ThekelA che chatAM na joIe te vAMka kono? na jonArane ja vAMka kahevAya. saDakavALAne ke khIMTA ThakanArane vAMka na ja gaNAya. tIrthakara mahArAje mokSamArge javA mATe borDe lagAvelAM ja che, paNa te na joIe te vAMka kono? prathama khITa e The che ke aDhAre pApane pAprasthAnaka tarIke mAne to prathama khIre AvyA gaNuo. cheDe ke ne cheDe te vAta dUra rAkho. prathama pApanA dareka kArya ke pravRttine pApa tarIke mAne. saMvaranA dareka kAryane saMvara tarIke mAne tyAre ja mokSamArganA prathama khATe AvelA kahevAo. bIjA saMyogamAM joDAyA eTale pApapravRttimAM joDAyA che, chatAM tene pAparUpa na mAne te na bane. jema aphINIyAne tyAM kAvAkhAnuM thAya che ane temAM je kharca thAya che tenuM phaLa zuM ? ema divAne bAdazAhane pUchyuM. kAraNa kaI saMpattithI te calAvAya che? bAdazAha zArIrika, kauTumbika ke prajAkIya saMpattithI paNa kahI zake tema nathI. ahiM traNamAMthI eka kAraNa nathI, paNa phegaTa kharce che. eTale jenAthI eka paNa phAyado jaNAtA nathI te nakAmuM che, paNa have tene baMdha karavuM joIe. pheMkavAmAM paNa ala joIe nahi te aMdha thAya. jema kacare gharamAMthI nIkaLyo Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - chaThuM ]. ' sadudhamapirIkSaka ane hAmA pavanamAM nAMkhavA jAya te pAche AMkhamAM paDe ane aMdha thAya. eTale pheMkavAmAM paNa akkala joIe. akkala vinA pheMkI devuM temAM te nukazAna che. tema ahi kAvAdAvAkhAtuM baMdha karavuM vyAjabI che. paNa te AsAnIthI karavuM. je maNae AmAM kAma karIne pitAnuM jIvana gALyuM che tenuM zuM thAya ? vAta sAcI che paNa prathama Apa baMdha karavAnI vAta kabUla kare, pachI te mANasonI vyavasthA huM karIza, ema kahI rAtrinA samaye lAkaDAnI bhArIo lAvIne divAne mUkAvI. ane saLagAvI tyAM adhakacarAo te piTakI laine cAlatA thayA, paNa je makkama hatA teo hAyane moTI' 'dIvALI gaNanAro che tethI mejhamajhAha mAne che. ahi jIva pApanA saMjogethI DUbavA chatAM mAne che hA...za ! jema kAvAdAvAmAM keLavAyela hAyane AnaMdarUpa mAne che, tema A jIva mehamadirAmAM cakacUra banela heya tyAre pApanI pravRttione hAza kahenAra hoya che. tethI saMgI saMbaMdhamAM sAvaceta thAo. zArIrika ke Atmika saMbaMdhonI vAta dUra rAkhe, paNa prathama aDhAre pApamAMthI koIpaNa pApanI pravRttine pAparUpa mAnyA zivAya na ja rahe. sAdhu saMyamanirvAha mATe ahiMthI se DagalA upara gaye, jJAna mATe ke devadarzana mATe gaye. A sarvamAM dharma sivAya bIjuM kaMI nathI, chatAM Avo eTale IriyAvahiyA paDikkame. kahe ke sAdhunA pavitra AcArane lIdhe paNa thayelI. virAdhanA zAstrakArone kSamya nathI. vAta dhyAnamAM la. jete cAlyuM che, jJAnAdika kAraNanA aMge cAlavuM thayuM che, chatAM paNa so DagalAMnI aMdara virodhanAnI saMbhAvanA che. tyAM paNa IriyAvahiyA karavA paDe. kahe kema? zAnA aMge ? jJAnAdika kAraNane aMge ja AvassahI kahIne nIkaLyo che. AgaLa gurumahArAja che, chatAM tyAM jaIne iriyAvahiyA paDikkamavA paDe eTale jaina zAsana, ajANe thayelI paNa jIvanI virAdhanAne khamAvyA " vinA na ja cAle ema mAne che. ahiM IriyAvahiya paDime eTale ja daDa thaye. samitiguptipUrvaka vartelo chatAM ane jJAnAdika mATe nIkaLI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zika * [ vyAkhyAna te ja kArya bAve chatAM paNa "je jIvA virAhiyA edi pade besavA paDe. tethI jenazAsana dharmane nAme paNa virAdhanAne kSamya nathI gaNatuM. virAdhanAnA bhaye dharmanA kAryo baMdha karavA nahi ja kahe. joke dharmapravRtti sarva virAdhanAvALI che, tethI tene baMdha karavA nahi ja kahe. nahi kare te daSaNa mAtra lAgavAnuM ema zAstrakAra kaheze. te je jJAnAdinI pravRtti zAstrakAra karAve ne na karavAmAM dUSaNa kahe, tevI prattimAM lAgatI virAdhanAne phajula gaNatA nathI. pratikramaNa karavAmAM paNa IriyAvahiyA paDijhamavI joIe. se, basa ke tethI paNa vadhAre DagalA AgaLa jAo teTalAmAM vaheMllAsa vadhAre gaNAya, paNa daMDa tarIke te IriyAvahiyA sarvane karavAnI. AvI virAdhanA paNa jaina zAsanamAM kSamya nathI. have koI vakhata vacanane daMDa Ape eTale mAphI maMgAve ane kAyika daMDamAM kAryotsarga karAve. je muhe te daMDa ApI zake. jyAre AvI rIte virAdhanA niyamita nathI, te pachI tenuM kArya zuM ? khAvA mATe hAtha dha paDe ane eMTho paNa karavuM paDe, kAraNa khAdhA vinA piSaNa nathI. e vAta nakkI hovAthI hAtha dhovarAvavAnA ja che. baccAnuM piSaNa temAM che. eTale piSaNane vicAra ane dhavAne orDara mAbApa jarUra karaze. have jJAna, darzana ane cAritranA mArgo AtmAnA uddhAra mATe kahevAze tenI sAthe virAdhanAnI mAphI mATe iriyAvahiyA paNa karavAnAM raheze. vaLI bIjI bAju paNa zAstrakAra kahe che ke jagatamAM paga uThAvo ApaNA hAthamAM che, paNa uThAvyA pachI to te vakhate hAthanI vAta nathI. kAraNa AkhA zarIrane be tenA upara AveluM che mATe UMce nahi ja rakhAya. ahiM iriyAsamitithI prathama paga jeele che. vaLI nakAme paga Ama kare che ema nahiM paNa AgaLa javA mATe saMkramaNa thAya che. tyAM koI jIva AvyuM. jemAM cAlatAM khisakolI AvI te moTe jIva levAthI kadAca bacI jAya, paNa koI nahAna jIvanI virAdhanA thaI, te te paga paDavAthI marI ja jAya, chatAM tene tenA nimitte uttama, Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddhamaparIkSaka 61 baMdha ja nathI. kAraNa ke pragathI te niravadhe che eTale baMdha nathI. chatAM tame IriyAvahiyA karavA kahe che eTale lAgelA pApanuM AlovavuM. ahiM pApa lAgavAnIja nA pADe che te pachI baMdha ja nathI te AlovavAnuM kema? vAta kharI, paNa temAM be prakAre che. bhavAMtare hiMsAnA phaLo bhegavavAM paDe e sAMparAyika je baMdha che te A IriyAsamitivALAne thatuM nathI, paraMtu eka vAta joDe judI. samajAve che ke-IriyAsamitivALAne IriyAvahiyA mAtrathI virAdhanA cAlI jAya ane artha zuM ? bhavAMtare bhegavavo paDe tevo baMdha nahi paNa IriyAvahiyA paDijhamavAthI te virAdhanAnA baMdhane nAza thAya. kevaLI hoya ane tenAthI virAdhanA thaI te prathama samaye bAMdhe, bIje samaye vede ane trIje samaye kSaya kare. ATalA mATe IriyAvahiyA rAkhI. have mULa vAta upara AvIe ke aDhAre pApasthAnakone pApa tarIke mAnavA ane zraddhA karavI te mane prathama khITe che. A khaTa jyAre tamAro AtmA Ave tyAre samajaje ke prathama khIre AvyA. tenA be prakAre che. keTalAka evI sthitinA hoya che ke mahAjane mArA mAthA upara paNa khIMTI bhArI khase nahi. eTale zArIrika, kauTumbika Adi saMyogenA kAraNe sivAyanA pApasthAnakothI niva. bIjo varga zarIra ke jIvananA bhoge paNa sarvathA hiMsAdine tyAga kare. pahelo prakAra sagI chatAM zArIrika, jyAre bIje AtmIya. te vitarAga ne kSINamehI bane jenuM hAya jevA saMjogomAM rUvAMTuM na pharake. prathama khITe pAMpasthAnakone te rUpe mAne. bIje Arthika, zArIrika saMjoge chADIne pApa nahi kare. trIjo khIMTa zarIra ke jIvananA, bhoge paNa tyAga, ane e manathI paNa hiMsA na ja kare. AvI, rItanA cAra khIMTAmAMthI kyAM khITe ApaNe chIe te vicAre. . ( bAhya liMgathI parIkSA karanAra bALaka kema? apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnInI cekaDI je che te zA mATe? kahe ke dezathI ke sarvathI pApane rokavA mATe ja che. je bALaka che Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. - peDika [ vyAkhyAna te bAhya saMganI sudharelI sthitine dekhe. ane te zAstrakArone iSTa che ane tethI apratyAkhyAnAvaraNIya ane pratyAkhyAnAvaraNayanI cekaDIo mAnavI paDI, tethI e zAstrakAre e nakkI karyuM ke- bAlaH pazyati liMga " eTale saMganI sthitine ja jue. te traNamAM nirNaya che? jema "rUpI pudgalaeTale varNAdi vinA pudgalo heya nahi. je rUpavALA hoya te ja pudagalo ane pudgalo ja rUpI. A be nizcaya jema karyo tema ahiM bALakanA aMge traNa vastu che. temAM kone nirNaya ? bALaka ja liMgane dekhe ema kahe te zAstrakAre sAdhupaNAne aMge je vezAdinuM niyamitapaNuM rAkhyuM, tethI bALakaja liMgane dekhe e na rahyuM. vidyAne paNa liMgane jue che. tIrthakare paNa sarva sAvadhanA tyAgane ja jue che. kevaLajJAnAdi' pachI ahiM te saMsAratyAga ja mAtra che. bALaka liMbane ja jue che eTale bALakane dekhavAnuM ja hoya, vicAravAnuM ke parIkSAnuM na hoya. "pa" kAra "paMcati "mAM mUkavAne che. saMgika sudhArAne dekhanAra bALaka heya. e vAta cekasa chatAM bahArane saMga te kharekhara kArya che. jema agninuM kAryAdhUma, jemAM agninI pahelAM dhUmADo na hoya paNa pachI ja heya. tethI dhUmADAne AdhAre cAlanAre hoya te akhithI ThagAya nahi. tema ahiM bahAranI pravRttine bagADa zAthI? AtmAne pApane udaya che mATe kahe ke te kArya che. tene sudhAre te dharmio nuM kArya che. AvI rIte kAryakaroe deDanAre che te bAya kema ? vicAra karI doDanAra nahi ja bAya e niyama nathI. kAraNa vastu kayA rUpe hoya ane vicAra kaI rIte?' temAM aniyamitapaNuM che, tema parIkSAmAM paNa jenI jevI buddhi hoya te pramANe thAya. vicAra ane parIkSA upara AdhAra rAkhanArane tame UMcA gaNe ane bALakane nIce gaNo te kema ? liMga e kArya che. kArya dvArA nizcaya karanAro , ThagAya ja nahi, paNa vicAradhArA ke parIkSA dvArA pravartavAvALo - Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThuM ] saddhamaparIkSA te ThagAya. vAta sAcI, paNa zAstrakAra kahe che ke cAhayAto vizeSArthasaMpattiH ! phalANAbhAi chANInA. e vAta bolanAre je belyo tene khulAse karyo tyAre sAcI vAta khyAlamAM AvI. pratyakSa beThelA nagInabhAI chatAM chANI kema? te te judA. have ahiM liMgakArAe parIkSA karavAnuM kahela che te bAhya liMga paNa aniyamita. jema agninI sAthe dhUmADe te aniyamita ciha. paNa tApa ke ajavALuM te niyamita. cihna gaNAya, agninuM sthAna sagaDI e niyamita nathI. ekabIjAnA pArasparika saMbaMdhe che. cUlAmAM ja agni haya, sthAna vagara, agni na hoya, AdhAramAM ja hoya. paNa te saMbaMdha hArane hAya, kAryarUpa liMga na le te bAghasiMga levuM eTale bAhya liMgane asAra kaheze ane tethI bALaka hAranA saMyogonI pravRttine joIne tene ja dharmanuM sthAna gaNe. madhyama buddhivALA vicArone joIne dharmapravRtti kare, paNa te parIkSakanA vicAra nathI letA, paNa dhamakonA vicAro levAnA che eTale khAvApIvAmAM, mUkavAmAM, belavAmAM mane, vacana ane kAyAmAM kevA vicAra rAkhe che tenA aMgenA vicAre. levAnA che. jema parIkSAne aMge paNa parIkSyamAM rahela je tattva hoya tenI parIkSA. je tapAse tenuM nAma budha. tenA vicAra sudhI pahoMce te adhyama buddhi ane bAhya liMgane jue te bALaka have bAhya vartAvathI dekhanArAne bALaka kema gaNAya ? te bALaka je vastu dekhe tene ane dharmane keTale saMbaMdha che, te madhyama ane budhanA aMge keTale dharma sAthe saMbaMdha che te tapAsa. bAhya pravRtti, vartana ane tattva AdinI tapAsa kema karavI te anne jaNAvAze. ' vyAkhyAna 7. jAnavara eka gharanA gulAma, ApaNe aneka gharanA gulAma. zAstrakAra mahArAja zrImAna, haribhasUrijI ma. - bhavya " Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDazaka . [ vyAkhyAna jenA upakArane mATe SoDazaka prakaraNane racatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke "budhastu mAnusArI ya:" A saMsAramAM anAdikALanI rakhaDapaTTI karatA karatA manuSyabhavanI prApti thavI muzkelI hatI chatAM te prApta thaye, paNa muzkelIo maLelI cIjane upayoga na kare te te muzkelI veThI nakAmI. jema eka manuSya deDI daDIne sTezane pahoMcI pleTaphorma upara besI rahe ane TIkITa na le, te tenI buddhinI khAmI gaNAya. tema A manuSyabhava muklIthI maLela che ane jo tene upayoga na thAya te mUrkhAI gaNAyane! A manuSyabhavamAM khAnapAna, mejazekha sarva thAya che te ja tene upayoga che ne ema mAnanArA bhUla khAya che, kAraNa tamAre joItA hatA viSaya, teNe tamane kabajAmAM rAkhyA. jemAM strIne aMge manuSya bharaNapoSaNanI javAbadArI uThAve tyAre viSayavAsanA vasa kare, enA karatAM jAnavarane te viSayane aMge javAbadArI ja hetI eTale temAM tuM hota te sAruM. ahiM manuSyamAM to strI chekarAnI javAbadArI veThavI paDe che. zAnA aMge ? viSayane aMge paNa je jAnavaramAM hatA te te javAbadArI na bhogavavI paData. paNa vidhAtAe bhUla karI ke tane manuSyapaNAmAM nAMkhyo. rasanendriyanA aMge vicArIe te mahenata karI paisA kamAvIe pachI khAvA pAmIe. paNa kIDI makoDAmAM janmyA hatA te vAMdhe ja nahi. dhrANendriyane aMge vicArIe te sugaMdhI padArtha mATe paisA kharacIe te bhanuSyapaNAmAM meM thAya, paNa je bhramararUpa banyA heta te heje rAjamahelanA bagIcAmAM sUryavikAsI kamaLa upara besI zata. temaja paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thayo hota te pipaTa AdirUpe rAjamahelamAM rahI zakata, paNa A manuSyabhavane aMge sAdhya je viSayabhoganuM hiya te sAruM zuM ? kahe ke evI koI sthiti kevI joIe ke jyAM dharma agara puNyapApane vicAra Ave. ekendriya Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM ] saddhama parIkSaka 5 paNAmAM atatA janme thAya te paNa tyAM Ave nahi, are ! dharmanI sAdhanA kevaLa manuSya janmavALe karI zake, khIjAthI dhama sadhAtA ja nathI. have jema yuddhamAM taravAra ja kAma kare tema dhasAdhanamAM manuSya ja kAma kare, dhAsane teA dAtaraDuM paNu kApe ane taravAra pa kApe, tema ahiM manuSyapaNAmAM viSayasAdhanAnuM kAma to sahu koi kare paNu dhasAdhanAnuM kAma kare te ja sAka, manuSyapaNA sivAya dharmanI utpatti thaI zakatI nathI ane tethI tiya canI gatimAM tIyakazuM na mAnyA. are ! devagati ke naragatimAM paNa na mAnyA. phkta manuSyapaNAmAM ja tIthaMkarA mAnyA ane tethI dharmanuM AcaraNAdi manuSyagatimAM ja thaI zake, je sAdhI zakAya ja nahiM. jema yuddhamAM jIta taravArathI thAya. tema dharmanI siddhi manuSyagatithI ja thAya. dharmanI sAdhanA ke siddhi karanArA manuSyabhavathI, je viSayanI sAdhanA ke khAvApIvAnA padArthanI siddhi karI tene sALa gaNIe teA mUrkhA ja chIe, kAraNu taravAranuM kAma taNukhalu kApavAnuM nathI, taNukhalu tA cappAthI paNa kapAya. jAnavaro paNa pAMce viSayAne sAdhe che, paNa manuSya tarIke kAma hoya to dhasiddhi. je jenAthI ane te tenuM ja prayojana, eTale dhama manuSyapaNAthI ja ane ane tethI manuSyapaNAnuM sAdhya paNa dha ja hoya. puNya pApa paNa manuSyapaNAmAM ja samajAya. eka AMdhaLA mANusa vAre ghaDIye athaDAya che. eTale AMkhaDhArA kAma nathI karI zakatA. tema have zAstrakAra vicAravALA kAne gaNe ? kIDI gandhrarasanA vicAravALI che. jAnavaro paNa kuTuMbakabIlAnA vicAravALA che. kUtaruM sthAna ane zerInI paNa rakSA kare che. A sava jAnavaro paNa kare che. tethI manuSya vadhAre zuM kare ? kahe ke kSAyeApazamika saMjJAvALA jIvA sava` kaMI karI zake che. mananI sattAvALA chatAM mananu kArya na kare te asanI, kayu kAya ? potAnA hitanA vicAre karavA. have je zarIra kuTuMbanA vicAra kare paNa AtmakalyANanA ya Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAka [ vyAkhyAna vicAra na kare tethI asaMsI kahevo paDe. gulAmI eTale zeThanI anujJAe cAlavuM. zeThanuM hita jemAM thAya tevuM vartana karavuM, potAnA hita ahitanI darakAra karyA vinA zeThanA kahevA pramANe vartavuM tenuM nAma gulAmI. tema ahiM AtmA dhana kuTuMba ane bAyaDI chekarAnI gulAmI kare che, tenuM hita tapAse che paNa pitAnuM hita na jue ane tethI te jAnavarano avatAra che ema mAno. jema ApaNA ghare gAya ke ghoDe hoya te cAra care, dUdha Ape agara bhAra vahe ane chevaTe jiMdagI khatama kare, tema ahiM ApaNe kuTuMbamAM jAnavararUpa chIe. kAraNa veTha karIne dahADA pUrA karIe chIe. gAya ke ghoDe potAnuM hita na jue paNa dUdha Ape, kAma kare ane jiMdagI pUrNa thaye jAya, tema ApaNe paNa gulAma ja chIe. gAya ghaDe te eka gharane gulAma, paNa ApaNe te aneka gharane gulAma chIe. kAraNa pitrAI-kuTuMba saMbaMdhI darekanI veThe karIe chIe ane chevaTe marI jaIe chIe paNa kaMI meLavatA nathI mATe kaMI pharaka nathI. tethI jeo puNya pApane vicAra na kare. AtmakalyANane vicAra na kare, tema ja janma-maraNanI bhIMtamAM kANuM na hoya eTale janmanI prathama dazA ane maraNa pachInI dazA upara dhyAna na rAkhe, te saMjJI paMcendriya chatAM zAstrakAra kahe che ke te asaMjJIja che, pachI te kaI paNa gativALA hoya. ane tethI daSTivAdyapadezikI saMjJAnA hisAbe ame saMnI judA kahIe chIe. saMjJI koNa? jeo dharma, puNya, pApa, jIvAdi tattane samaje ke jANe te ja saMsI hoI zake. jene dharmane ke puNyapApane vicAra nathI, AtmakalyANane vicAra na hoya te saMjJI gaNAtA ja nathI, manuSyapaNuM eka apUrva cIja che te ApaNane maLI, chatAM tenAthI sAdhya na sAdhI zakyA. te pachI aThThama karI devanI ArAdhanA karI ane varadAna mAMgavA jaNAvyuM hoya ane cintAmaNi prApta karavA chatAM mAMgavA vakhate bAvaLIye bhAgIe te zuM kahe ? jema durlabha manuSyabhava maLavA chatAM chevaTe viSayonI ja Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM ? saddhamaparIkSaka mAgaNI, ke je saMsArabharamAM rakhaDAvanAra che, AthI bhIMta ja bhUlyo che. manuSyapaNuM meLavyA pachI dharmanI sAdhanA rAkhI, chatAM mAnyatA eka sarakhI rahe paNa buddhi kSaye pazamanI vicitratAne lIdhe judI rahe che. bArame guNaThANAne cheDe zrutajJAnanuM keTaluM jJAna hoya ? te aSTa pravacanamAtA jeTaluM ja hoya. kevaLajJAna thavAnA prathama samaye koIne traNa cAra paNa hoya eTale buddhinI tIvratA maMtA bAramAnA cheDA sudhI hoya, ane tethI ethe ke pAMcame guNaThANe buddhinI tIvratA maMdatA hoya to temAM Azcarya zuM ? jaghanyathI bArame keTaluM jANe te aSTa pravacanamAtAnAM nAma mAtra, AkhuM tenuM adhyayana nahiM. keTalAko ema kahe che ke tenuM adhyayana paNa jANe, ahiM te nAma mAtraja bArame cheDe koIka jANe. eTaluM hoya to paNa kSINamohanIya hoya. ahiM bAramAnA cheDA sudhI jJAnanI tIvratA ane maMdatA hoya. eTale traNa ane cAra jJAnavALA ane zuddha kevaLI temaja aSTa pravacana mAtAnA nAma mAtravALe paNa bAramAne cheDe hoI zake. dharma sAdhavAne taiyAra thayelA manuSyamAM tIvratA maMdatA hoya temAM navAI nathI. ane tethI zAstrakAre traNa prakAra karyA, eTale bAla, madhyama ane budha paNa hoya. eka ja prakAranA hoya e niyama nathI. navamAthI zreNInI zarUAta kare tene paNa vicAra e ja hoya ke mArAthI bIjA jIvane virAdhanA na thAya. jema annaka munine deve uchALyo che. kevI rIte? jANe pheMkIne, ane tethI lohInI dhArA apakAya upara paDe che ane tethI jIvanI virAdhanA thatI hovAthI temane AtmA kaMpe che. AvI para jIva upara anukaMpA che, tethI dharmane sAdhavAvALA sarva jIvo sarakhA na hoya. jamAlInA mate nave tavAmAM muzkelI. badhA budha na hoya, judA judA hoya tethI te oLakhavA zI rIte ? te bALaka hoya te saMgike rivAjone joIne dharmane mAne, zArIrika saMyogone joI vicArIne dharmane mAne te madhyama, ane Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 paDazaka [ vyAkhyAna zAstrIya vicArone joI tapAsIne Agama tattvane mAne te budha, eTale parIkSAmAM pradhAna hoya te budha, AtmIya parIkSAmAM utare te budha. AvI rItanA traNa prakAre AgaLa paNa jaNAvI gayA chIe. Ama hevAnuM kAraNa? bALaka AvuM jue ane A ja jue, tema madhyama ane budha mATe paNa niyama bAMdhavAnuM kAraNa zuM? zuM tame rokavA mAMge che ? te ame bALakane vicAra karavA jato hoya te raktA nathI tema niSedha paNa karatA nathI, paraMtu e kahe ja nahiM enI e tAkAta ja nathI. kAraNu bALaka kahevAya tyAM sudhI ke jenA prayatnomAM suMdaratAno niyama nahi. jema haLIne dahADe dhULa uchALe ane dIvALInA dine lugaDAM lattA zaNagArIne pahere. teno prayatna sarvathA. zubha ja hoya e na bane. tema ahiM je bALaka dharmaparIkSAmAM utarate hoya chatAM tenA prayatnanuM suMdarapaNuM na hoya, eTale jenA vicAronI suMdaratA na hoya te pariNamavALe to heya ja kayAMthI? tene te mAtra vhAranA saMge jaIne kahevuM paDe. jema ke tapavALa, cauvihAravALo, rAtribhojana tyAgavALo dekhIne dhanyavAda Ape. mAtra hAranA saMyoga joIne dhanyavAda Ape paNa aMdarakhAnAnI koI paNa bAbata na jue, ane tethI te paMcAgni tapasyAdinI phasAmaNamAM AvI jAya. tamArI tapasyA dekhIne duHkha thAya, tenA karatAM paMcAgni tapa jue te vadhAre duHkha dekhI tene dharma mAne eTale bALaka suMdara ja prayatnamAM hoya e niyama nahi. eTale bAhya saMgika AcArane dekhI jyAM dhasavAnuM thAya tyAM dhase. prabhuvIranA vakhate, eka gAmamAM taLATI che tene chokare vaDeranI sevAnA siddhAMtavALe che, jyAM mAbApanI sevA kare che tyAM abhayakumAra AvI caDyA, tyAre A abhayakumAranI sevAmAM paDyo. kAraNa mAbApa paNa temanI sevA kare che. tema zreNikanI sevAne prasaMga AvyA yAvat prabhu vIranI sevA karI. jenI sevA karavI hoya tenA gharanI maryAdA jALavIne thAya, nahi te balADIne bagalA jevuM thAya. balADIe thALImAM pIrasIne bagalAne khAvA kaheluM te kAma na Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM | sadudhamaparIkSaka 69 lAge. lAyaka sAdhana apAya te ja bhakti thAya, tema ahiM jene gharanI sevA karavI hoya tenA cinho levA paDe, ahiM sevA karavI che e siddhAMta hatuM eTale cinho prabhu vAre AvyAM te lIdhAM. talATImAMthI pradhAna ane yAvata rAjApaNe AvyuM teTaluM tenuM bhAgya hatuM, chatAM bALakane suMdara ja prayatna thAya e niyama nathI. je madhyama buddhivALo hoya te AcAramAM madhyama rahe, eTale niyamita suMdara AcAravALo heya kharo ane na paNa hoya. eTale IriyAsamiti Adi nitvamAM na hoya ema na kahI zakIe. tethI madhyama jue ke che, ane tethI zArIrika saMjogomAM sAdhupaNuM jue eTale khAvApIvAmAM, bolacAlamAM, vartanamAM, paraThavavAmAM jue, paNa tene e khyAla na Ave ke paccakakhANa, upavAsa karelA jue paNa bIje dine savAre cAra vAge cUlo saLagAve. eTale tattvajJa AcAra, bahAranA saMjoge ane aMdaranuM paNa jue, jema senAnI kasoTI mATe kasa ane pataruM paNa jue, tema ahIM hAra vicara, saMge, cindha-piMDavizuddhi Adi tapAsavA sAthe aMdaranuM paNa jue eTale mArgane anusare. ene mArga kevo che eTale jinezvare kahelA mArgane anusare che ke nahi? IriyAsamiti Adine jue, hArano tyAgane paNa jue, chatAM kharI kasoTI kayAM ? to mArgane anusare che ke nahi. have jema ja mAlI ane mahAvIramAM pharaka zo ? konI apekSAe jamAli meTa. kAraNa karyA pachI karyuM kahe ane vIra paramAtmA karavAnI zarUAtathI karyuM kahe. have karyuM te te cokkasa che paNa je karavA mAMDayuM te te thAya te ja karyuM gaNAya, nahi to adharAruM gaNAya. zarU karyAne karyuM kahIe te adhUruM rahyuM hoya tyAre muzkelI, jema muMbaI javAne nIkaLelo vacamAM rokAya te muMbaI gaye e vAkaya khoTuM paDe ane saMdigdha rahe. ahiM jamAlInA muddA pramANe sthUladaSTie ApaNane karyA pachI karyuM bolIe te ThIka lAge, paNa sonA cAMdI, kaMI telanA mApavALA trAjavAe na tolAya, e te ratI ke cavathI telAya. jarA sUkSmadaSTithI AgaLa Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 Dazaka [ vyAkhyAna - - cAle te jamAlinA mata pramANe nave to bagaDI jAya. jema manuSya marIne devamAM upaje, te maratAMnI sAthe devapaNe thayo ane AyuSya bhogavyuM tethI devapaNe na kahe ne? kAraNuM ahiM manuSyanuM AyuSya che nahi ane devapaNe hajI thayo nathI te pachI tene kahe che ? utpanna thayA pachI ja deva kahevAne ? nArakImAM ke tiryacapaNamAM utpanna thAya tyAre ja te gativALo kahIe te muzkelI. jema achava kacaNuka Adi je samaye bhegA thAya te samaye aNuka na kahIe. kaho jIvatattvamAM muzkelI. avatatvamAM paNa muzkelI. puSyamAM sArA pariNAma thavA mAMDayA tyAre na baMdhAya, paNa te pariNAma pUrA thaI jAya pachI ja puNya baMdhAya ane tevI ja rIte pApamAM samajavuM. " mAne " na mAne te muzkelI. AzravanA ane saMvaranA aMge temaja saMvara nijarane aMge paNa samajavuM. yAvata mokSa te AThe karmo chUTe te samaye mekSa nahi paNa chUTayA pachI mokSa. e rIte eka paNa tatva jamAlinA mate TakatuM nathI. ahiM bAhya saMjogomAM vihAra, piMDavizuddhi, samiti, gupti Adi AThe pravacanamAtA ane AvazyakAdi bAhya anukAne jamAline paNa hatAM, chatAM eka tatvamArge khasI gayelA hovAthI zAsana bahAra gaNyA. tAtvika daSTivALo bhAgavAna jinezvara mahArAje batAvela samparzanAdi rU5 ratnatrayI je batAvelI che tene tapAse teja paMDita ke budha kahevAya. bALaka, madhyama ane budha e rIte traNa prakAra nA dharmanI ArAdhanA mATe jaNAvyA. jamAlI sarva bAhya kriyA karavA anusaratA rahetA kSaNa ane lava paNa pramAda na Avo joIe, ane tethI mahAvIramahArAje je upadeza Apela che te ? asaMbhavita, eTale he gautama ! eka samaya mAtra paNa pramAda karIza nahi. A upadeza vagara vicAryonakAme bheMsa AgaLa bhAgavata je. kema ? khATale meTI khoDa kema ? te gatimane samayanuM jJAna hatuM ? samaya ke pradeza Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM che. saddhamaparIkSaka 71 - - - nuM jJAna te kevaLIne hoya. arUpanuM jJAna te sarvajJa zivAya bIjAne hoya ja nahi. vyavahArika kALAdinuM pramANa chadmasthAne hoya. samaya te sarvajJa sivAya bIjAne jaNAya temaja hete, chatAM prabhu vIre gautamasvAmIjIne samayane paNa pramAda na karavA upadeza kema Apyo? samayanuM jJAna te che nahi. chadmasthane upayoga paNa aMtarmuhUrtane heya, samaya arUpI che. A uparathI prabhu vIra jaNAve che ke samaya paNa pramAda na thavuM joIe. jema duniyAmAM kahIe chIe ke eka badAmane paNa pharaka na paDe joIe tema ahiM kSaNa ke lavamAM ya apramattapaNuM rahevuM joIe, tethI samayane pagu pramAda karIza nahi tema pharamAvyuM ane tethI vIsa sthAnakamAM tIrthakarapaNane bAMdhavAnI vAta karI che tyAM paNa kSaNa ke lavanI vAta karI paNa samayanI na karI. ahiM gautamasvAmIane samayane upaga che tethI upadeza Apyo che ema nahi paNa kSaNa lava paNa pramAda na kare te mATe jaNAvyuM che. have budha AvI rIte tattvane jue eTale kSaNalava jeTalo kALa paNa pramAdamAM jaIza nahi. ahiM viSayanA aMge samaya zabda nathI kahyo tethI budha te mArgane anusare, te pramANe cAle. A uparathI eka samayanA zubha pariNAma AtmAne nijerA karAvavAvALA ane puNya baMdhAvanArA che, ane temAM prathama pariNAma thAya ane pachI puNya baMdhAya, te zAstrakAre kahela che ke je je samaye duniyAmAM jevo vyavahAra hoya tevuM belAya. kAchiyo pisAbhAra paNa ochuM nathI Apato. dANuMvALo adheLa, ane motI hIro ke sonAnA vyApAravALo ratithI vAta karaze. tema jaina zAstrakArone vyavahAra samayathI che tethI je je samaye jIva Azrava, saMvara, nirjarA ke baMdhanA bhAvamAM praveza kare che te samayamAM (samayAntara nahi) "kaDemaNe kaDe" na mAne te te anaMtara samaye thaI jAya, tethI zAstrakAra cekakhA zabdamAM kahe che ke te te samaye zubha azubha karmone bAMdhI le che. je vakhate jevA pariNAma thAya te te vakhate tenAM karmo baMdhAya che. baMdhAya Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka vyAkhyAna che kema kazuM ? te jIva jyAM sudhI yAgamAM pravatelA che tyAMsudhI badha che ane tethI sayAgIpaNAmAM yoganI pravRtti che ane baMdha paNa che. tethI je je samaye je je bhAvamAM pravarte te te samaye badhe vigere, jamAlI sava khAdya anuSTAtAne karatA. pacasamiti ane traNa guptine paNu AcaratA hatA, chatAM mAne anusaravAnu tenAmAM nhotu, mATe kahe che ke tAttvika mAnI aMdara AvIne tene ja anusare te ja paMDita. eTale riyAsamiti Adi ke tyAgAdi na paNa hoya te paNa mAnavAmAM vAMdho nathI. jema eka sAdhu nadImAM utare, bIjo kAMThe che, bannemAM utare che te sayama pAlananI dRSTimAM che. ane kAMTAvALA paNa tevA che. je tattvadaSTivALA che te vicAre ke mArgomAM che ane tethI te paMDita gaNAya. 72 dharmanI svarUpathI parIkSA prathama traNene aMge babbe niyA karyA hatA. liMgamAtrane dekhavAvALA bALaka, vicAravALA madhyama buddhi, tattvane tapAse te budha. AvI rIte parIkSya ane parIkSA dvArAe vibhAga karyA hatA tema ahi svarUpa dvArAe nirNaya karyA che. eTale dekhavuM, vicAra ane mAnI tapAsa. e traNavALAnuM bAla, madhyama ane budhanuM svarUpa jaNAvyu chatAM Ane bAlaka kema kahevA ? jema eka manuSya kasahArA, tAladvArA ke agnidvArA pArakhe te paNa sAnu` kahevAya tema bAlaka sayeAgadvArA pArakhI devagurudharmanI tapAsa kare. tema madhyama ane budha bIjI rItie pArakhIne devagurunI tapAsa kare, paNa te badhAne chevaTamAM sAdhya deva, guru ane dharmanI sAdhanAne ! koI cAlIne, koi dheDA upara ke gADImAM AvyA te badhAnuM sAdhya makAnamAM javuM te. tema ahiM traNamAM karaka zo ? ATaluM piMjaNa kema ? AvI paMcAtathI zuM kAma che ? roTalA thayA eTale basa. TapaTapathI matalaba zI ? devaguru ke dharmanI prApti thAya eTale basa. bIjI paMcAta karIne kAma zuM ? vAta kharI. devaguru ane dharmanI parIkSA upara ja tattva che paNa je parIkSA karavAnI dRSTi Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamuM ] sadudhamaparIkSaka 73 che temAM koI manuSya kALA cazmA paherIne ghaDe dekhe to te kALApaNane ja jue, kAraNu casmA kALA che. jevuM sAdhana dekhavAmAM maLe tevuM dekhAya. lAla ke pILA casmA hoya to temAM tevuM dekhAya. kAca UMce nIce hoya ane ghaDe ADe rAkhela hoya to pratibiMba kAcanA jevuM paDe, eTale kAcanA svarUpa upara pratibiMbano AdhAra rahe che. tema ahiM paNa deva, guru ane dharma eka ja svarUpe che. dekhanAra AtmA dharmiSTha che. temAM pharaka nathI, paNa dekhavAnI dRSTi judI hoya tethI pharaka paDe. liMgakArAe dekhe te bALaka, vargane vicAravA dhArAe jue te madhyama ane tattvakAroe dekhe te budha. have traNe kaI zAnuM dekhavA mAge che, te zI rIte, ane te saMgika Adi traNe sthiti kevI hoya, e traNe parIkSAmAM phera jaNAvI, budhapaNuM samajI dezanA devAvALe kevI rIte dezanA devI te adhikAra agre vartamAna. vyAkhyAna 8 jaina ane ajenenI daSTie dharma svarUpa zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUrijI ma. bhavyanA upakArArthe zaka prakaraNane racatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke - "jA rati "i A saMsAramAM Arya mAtra dharmanI IcchAvALA che. keIpaNa Arya dharmanI IcchA vagarane nathI ane tethI pote dharma karate hoya ke na karate hoya paNa tene dharmiSTa kahe tyAre te khuzI thAya, ane adhamI kahe te nAkhuza thAya. eTale ja ho e paNa hAle zabda sAMbhaLI khuza thAya che. vaLI pApa aLakhAmaNuM hovAthI pApI kahevAthI pite nAkhuza thAya che. Aryone pApa aniSTa che ane puNya ISTa che. have jema jema vastu kiMmatI tema tema tenAmAM goTALe heya. dhULa, leTuM, tAMbA vigerenI banAvaTa koI na kare. kAraNa tenI kiMmata che ja nahiM. je kiMmatI hoya tenI ja Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. joDazaka [ vyAkhyAna loko banAvaTa kare. cAMdInA aMge jarmana silvara temaja senA, hIrAmotI mATe banAvaTa thaI pa, dhULa loDhA mATe banAvaTa na thaI. kAraNa zuM banAvaTa nahiM thavAnuM ? kAraNa te kiMmatI nathI. banAvaTa ke nakalIne bhaya kiMmatanI pAchaLa che. A bAju dharma e kiMmatImAM kiMmatI cIja che. kema? te pitAnI traNa pAI maLe te paise pAI karatAM kiMmatI. tevI ja rIte AnA rUpiAnA seLa Ave tethI AnA karatAM rUpio kiMmatI. have dhana, mAla, kuTuMbakabIla Adi tamAma vastu dharmathI maLe che. duniyAmAM na maLatI cIjo paNa dharmathI maLe che ane maLatI cIjo paNa dharmathI ja eTale puNyathI ja maLe che. pAI laIne koI paise na Ape paNa traNa pAIe laI jA te paiso Ape tema paisAthI traNa pAIo paNa Ape. ahiM eka puNya ja evI uccatama cIja che ke jenAthI sarva cIjo maLe. jagatamAM koI evI cIja nathI ke ivane paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM ane lAMbI AvaradA te sarva dharmathI ja maLe che. duniyAmAM maLatI cIja dhanamAla kuTuMba Adi paNa tenAthI ja maLe che. eka zeThiyAne jazanI IcchA paNa pitAne apajazane udaya che tenuM zuM thAya? nAta jamADavI te hAthanI bAjI che, temAM covaTIyAne bolAvI nAtanuM kharca pUchayuM te deTase kahyA. paNa zaThe base maMjUra karyA ane jaza khATavAnI vAta karI. A bAju taiyArI karI. kAle nAta jamavAnI che. "hAthanuM bALyuM" ane "gharanuM samAyuM'." ahi cavaTIyAmAM koI mAlika nathI chatAM joI AvuM te khare. ziyALAne dina hovAthI ghIthI kaThaNa thayelA lADuo joyA. ahiM zeTha khIjayA, ane ghI pAchuM naMkhAyuM. ghInI tapelI sAthe dIvelanI tapelI hatI te paNa nakhANuM ane rAtre lADavA te vaLAI gayA. savAre jamavA TANe oraDI lADavAnI khelI tyAre leke dIvelanA lADavA ema belavA lAgyA tethI zeThane jaza na maLe. ahiM bhAgya vinA jaza paNa maLatuM nathI. have sarva vastu puNya ke dharmane AdhIna che ane tethI jagatamAM kiMmatImAM Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamu saddha parIkSaka kiMmatI cIja dharma che ane te kiMmatI thayA, to pachI tenI pAchaLa jarUra nakkI thavAnA. ane tethI ja dharmanA kAMTA dhaNA che, jo A ki`matI na hota to kAMTA thAta ja nahi. jene joie te AMkha ughADI rAkhe teA ja asalI mAla maLe. khabaradArI rAkhavI joie. eTale jenI sekaDA nakala thaI hoya asalI mAla levA hAya te khabaradArI rAkhavI neie. ahiM dhama Aryane iSTa che, paNu te khabaradArI rAkhe to ja laI zake, te vinA asalI dhama na ja maLe. nakArA dhane tapAsIne levAnI vAta kahe che, paNa sArA gaNavAne kaSTa dRSTie ? chokarA chApanA raMga sArA dekhe, paNa chApa barAbara na nirakhe. enAthI caDhiyAtA hAvabhAva tapAse. trIjAe koinI chabI tapAsI, jenI chabI che te barAbara che ke nahi e paNa jIe. tema ahiM dharmAM levAvALA judI judI dRSTie vicAra kare. jemane lAMbI buddhi nathI, akala ke vicAra nathI te mAtra khAdya liMga mAtra dekhIne dharmanI tapAsa kare, eTale sAdhumahArAjanA khAda vana-locAdi, gocarI, riyAsamiti Adi sarvane tapAse. madhyama buddhivALA e tapAse ke tyAga levAmAM DUbI javAnuM thAya te sAruM. ema kema ? to prAcInakALamAM eka zeThe bahAragAma javA mATe eka sAvAha lIdho. eka mANasa bhIkhArI rastAmAM maLyA, ane tene rastAmAM khAvAnu sAruM maLyuM. eTale te bIje dine bhikSA mATe karyo nahi. khIje dine ethI sAruM khAvAnuM ApyuM. ahiM sA vAhe dekhyuM ke ANe jarUra chaThThu karyo haze. ahiM pele vicAre che ke meM e dina na khAdhuM eTale peleA bhakti kare che. ahiM e dinane AMtare chaThTha kare che. ahiM iMdranAthe vicAra karyo ke have mAre ahiM rahI kAma zuM? sAnuM kAma zuM che? bhAragAmanI bhAgoLe jhUMpaDI bAMdhI rahyo. badhA bhakatA thayA. bhAjana paNa pelA eka lAve che tene lAbha maLe che, bIjAne AMTA mAravAnA thAya che tethI je te ahiM jhAlara mAMDe ahiM A sAdhunu nAma ekapiDiyA. bhAjana karAve 75 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka [ vyAkhyAna tevAmAM prabhu vIra padhAryA. tyAre sAdhuo kahe che ke-gocarI jaIe. tyAre prabhue nA pADI. kema ? te pelA badhA sAmA laIne AvyA hatA. pachI vIre anumati ApI. tyAre gItamasvAmIjIe pUchayuM ke kema prathama manAI karI hatI ane have kema javAnuM kaho che? eTale AkhI vAta samajAvI. ane chevaTe kahyuM ke-tuM IndranAthane kahe ke-he ekapiMDyiA ! tane anekapiMDi jevAne Icache che. AvI rIte gautamasvAmIjIe kahyuM. pachI pite vicAramAM Ave che ke mane kahevAnuM tattva zuM ? krodha zamyA pachI paNa vicAra Ave tenuM nAma ja mANasAI. te vicAre che ke-te sAdhuo te ghaNe ghare jaIne le che, mAre mATe pAraNAnI taiyArI ghaNI jage thAya che tethI huM azuddha piMDa levAvALe chuM. teo mAdhukarI vRttithI le che. bALakanA pAraNAnI vATa ja jue, gocarI zuddha che ke azuddha te paNa na tapAse. bALaka mAtra bAhya saMgene jue paNa niyamane na tapAse. bALaka dhamanI parIkSA bahAranA saMjogothI kare tyAre madhyama saMyoga ane niyamane paNa tapAse. niyame kayA ? pAMca samiti ane traNa guptine paNa pALe che. have te samiti zuM? pAribhASika zabdone artha kahIe to cAlavAmAM, bolavAmAM, khorAka levAmAM, vastune mUkavAmAM ane tene choDavAmAM paNa maryAdA. AnuM ja nAma pAMca samiti. pAMcanI maryAdA sAthe mana, vacana ane kAyA upara kAbU hoya eTale saMgika sthiti sArI hevA sAthe A zArIrika sthiti sArI hoya te ja dharma gaNAya. je zArIrika sthiti sArI na hoya te dharma na gaNAya. madhyama A bannene jue, ane budha puruSa bane jevA sAthe siddhAMta sAre che ke nahi e mukhyatayA tapAse. hiMsAdi pAMcane tyAga te sarva darzanakAe mAnyo che, paNa keIe tene otara karyo nahiM. anya matavALAe nava tattvo mAnyA. paNa mukhyamAM jIvAdi nahi letAM dravya-pramANa-prakRti-aMdhAdi rUpe tene vibhAga karyo. jaina dharmamAM karmane AvavAnuM kAraNa tenuM nAma Ava. karmane rokavAnAM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamu"] saddha parIkSaka kAraNa tenuM nAma savara. karmone toDavA tenuM nAma nirA. A tA. jaitAe mAnyAM che, ItarAmAM dravyAdikanI mukhyatA che tyAre jainamAM mukhyatA vAdinI che, have tattvA bhASyakAre paNa jIvAdi tattvA kahyA, paNa dravyAdi na kahyA. jo ke jagatamAM sarvAM dravyaparyAyeA che kharA, paNa sAdhya ane sAdhanadaSTi jemAM hoya te ja tattva kahevAya. tevA vibhAga vinAnA tattvA meAkSa mATe upayogI na thAya. taiyAyikAe pramANu dipe, sAMkhyAe prakRtti rUpe, auddoe vedArUipe tattvAnA bhedo karyAM. pazu jenAthI bAlaka-sAdhaka mAlama paDe, tene dUra karavAnA sAdhanA hoya tevI tattva tarIkenI vaheMcaNI to jainazAsane ja karI che. nAnA chokarA kAcanA kaTakAne mUke teA paNa hIro karIne kabATane tALuM vAse che. ahiM nAma mAtrathI hIrA che, vastuthI nahi. zabdamAtra che. jhaverI hIrA laine peTImAM mUkI tALuM vAse che, ane tethI te zabdarUpa hIro hovA chatAM vAstavika che. jIvatattvane sa` Astiko mAne che, paNa te jIva kevaLajJAna svarUpavALA che evI rIte mAnavAvALA eka paNu va nathI, kevalajJAna svarUpavALA jIva nathI, te te jJAnane utpanna karavAnuM athavA jJAnAvaraNIyAdine teADhavA mATe sAdhanA paNa mAnavAnuM kayAMthI khane anya matAmAM sayogika ke zArIrika sthiti sudharavA chatAM, tattvamAM zUnya, eTale kevalajJAna svarUpavALA ke vItarAga svarUpavALA jIva na mAne. tethI pharaka zuM? tethI nAstika kahevAya eja ne ? paNa nAstika pApa nathI ema kahe, ane pApa kare tethI durgaMti javAnuM aTakI paDavAtu nathI. pote mAne ke na mAne paNa satkAryonu phaLa tA maLe ja. mithyAdaSTi devalAkane tA mAnene? gRhasthavezavALA mithyAdaSTi ane sAdhu paNa nava caiveyaka sudhI jai zake che, jenI sugandha AvI te cAlI javAnI nathI. kULa mAtA ke na mAne. evI ja rIte puNya pApa mAne te paNu phaLa tA bhAgavavAnA che. na mAnavAthIya tenA phaLa te bhAgavavAnA ja che. tethI Astika nAstikamAM kuraka ? jarAka lagIra AgaLa : :: ' 77 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazaka [ vyAkhyAna Ava ! vanA svarUpane jANe tyAre tene pragaTa karavA udyama kare, ane tene rokanArAM karmane have je jANaze ja nahIM te kevalajJAna svarUpavALA mAne, tene rokanArA karmAM mAne te ja pragaTAvavA udhama kare, bAkInAe te udyama ja nahi kare, tethI paMDitA traNe prakAranI sthitithI tattva tarIke tapAsa kare, eTale siddhAMtadvArA baMdhu tapAse. bALaka, khAdya saMjoga jue, madhyama zArIrika sthitine vicAra kare. je paMDita te zAstranA tattvatI parIkSA kare. AvI rIte traNene parIkSAnuM sAdhana kayuM? ane parIkSya kayuM ekane dRSTie vicAre ane parIkSAe sAdhana. parIkSya sayeAga, zArIrika ane tattva e traNa che, paNa mULanuM svarUpa kayAM jaNAvyu` che? eTale Alaka kALu, madhyama kANu ane budha paNu kANu ? tenuM svarUpa zuM ? to bALakanI sthiti e hoya Tru--prayatna karavA, paNa phaLa thaze ke nahi te vicAravAnu bALakane na hoya. buddhizALIonA prayatnA kULanA anumAne hoya. kaLArAe prayatnano nizcaya kare. eTale phaLanI apekSAe je prayatnAnI maMdatA tIvratA rahelI hoya che. jaMgalamAM gayA hoie, ane hAthamAM mAra, rUpI ane hIrA hoya to traNene bacAvavAnA prayatnA judA judA hoya che. kAraNa, kiMmata ekabIjAnI tAratamyatAvALI che. have ahiM rUpiyAnI, mahAranI ane vanamUDInI kiMmata samajI nukazAna keTalu thaze te uparathI ja prayatnanu tIvra, mada ane madhyamapaNuM thAya che. te kAne ? buddhizALIte, paNa bALakane to phaLa ke tenA sAdhanone nizcaya karIne pravRtti karavAnI na hoya. bALakane to mAtra dha karavA e eka ja dhyeya ke lakSya hAya. phaLa tapAsavAnuM bALakane na ja hoya. madhyamapuddhitu madhyamAcAraH madhyama buddhivALA madhyama AcAranAM pravrutti kare. je paMDita che, te phaLa, sAdhana tarapha pravRttine na dekhe paNa meAkSane mA` che ke nahi e eka ja dhyeya rAkhe. duniyAmAM gAMdhIvAdavALAne 78 tene jANI udhama aa rAkavA ghama kare. karaze ? ahaM javane Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamuM] saddhamaparIkSaka 79 - :: pUchIzuM te kaheze ke-dhyeya zuM ? te dezanI AbAdImAM ahiMsA. tema ahiM tilakavALAo AbAdI ja che. hiMsA thAya ke na thAya te jue, tema ahiM paMDita purUSa te prabhunA mArgane ja tapAse. dravyavirAdhanAnA tyAgarUpe mArga hoya te tenuM AcaraNa kare. ATha pravacana mAtAmAM paNa mokSanI daSTi nI hoya te paMDita mokSamArga sivAya bIjuM dhyeyaja na hoya. sarva pravRtti mokSamArga mATe ja. koI paNa pravRtti mATe siddhAMta eka ja, pachI te nadI UtaravAnuM heya ke vihAra karavAnuM hoya paNa mArga te mokSano ja che. zArIrika, saMgika sthitio paNa mArga vadhAranArI hoya te ja kAma lAge. te vinA te paNa kAme nathI lAgatI. koI kahe ke savAranuM pratikramaNa karuM. ane temAM cAra pAMca kalAka kADhuM. ahiM te pratikramaNanA sUtronI zuddhinI sthitimAM che, saMvaramAM ja che. temaja vihAranA aMge huM dhIme dhIme karIne jAuM. ahIM bhikSA karIne gAmamAM phare ke bahAra phare tenuM mane tatva nathI. mokSamArga vyavasthita thAya, ApaNuM AtmAne caDhAve. IriyAsamiti te paNa mArga mATe. mArgane bheda thatuM hoya to te kAma ne lAge. te kema ? to koI TekarA uparathI sAdhune cakkara AvyAM. ahIM je IriyAsamitimAM dhIme dhIme cAlIne jAya te javA pahelAM cakarI khAI pelo paDI jAya te kAma na lAge. tema ja bhASAsamitine aMge koI khoTI vAta kare ane temAM ghaNuM ja sAruM kahIe te ThIka nahi. kAraNuM mArga bhedAya. tevI ja rIte paMcasamiti ane traNa guptimAM paNa mArganI daSTi jenI hoya te paMDita heya. AvI rIte parIkSA karanArA traNa, tenI rItio paNa traNa jaNAvI. gocarI vihAra paThimaNuM tApanAdi asAra che? bALaka dekhavAdhArA parIkSA kare. zAthI ? saMgika sthiti, madhyama vicAradhArA parIkSA kare te zArIrika sthitie, ane budha Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 Dazaka [ vyAkhyAna parIkSA kare te Atmika sthitie jue. je saMgika sthiti che te AtmAnI zuddhi vinA thatI nathI. vihAra-tyAgaAtApanA Adi je karyo che te AkhI duniyA karatI nathI. paNa sAdhuo kare che. ane tene dekhanArA te bALaka ja kema ? saMgika sthiti be prakAre utpanna thAya che. jema agnine aMge, uSNutA, dAhakatA, prakAzatA e paNa cinha che, tema sagaDI e paNa cinha che. kAraNa ziyALAmAM koI sagaDI laIne jAya te kahI zakAya ke AmAM agni che. paNa te sagaDI bAhya sAdhana che. ahiM bALaka je saMyogika sthitine tapAse te bahAranAM cinha tapAse. eTale jema rAjAne aMge mukuTa, kaMDala. te rAjA hoya to paNa dhAraNa kare ane nATakIye paNa dhAraNa kare. bAhya sthiti te asAra che. te kema ? to te nava greveyaka sudhI bahAranI sthiti laI jAya. jaina dharmamAM paLAtAM mahAvrato mokSabuddhie na le paNa kevala devalokanI prApti mATe sarva vartane rAkhe. are! pUjAvA mATe rAkhe. jenAthI devaloka maLe te sthitine asAra kema kahevAya? ahiM puNya karIne sAra maLe che, te asAra nathI; paNa AtmIya daSTie-mokSamArganI apekSAe ahiM vAta che, eTale saMyogika sthitithI puNya baMdhAya paNa dharma utpanna thavAne AdhAra nathI. vihAra, gocarI, AtApanA, pahimaNAdi je bahA2nI saMgika sthiti te bhagavAne kahI che. chatAM asAra kema? te eka ja muddAthI ke tenAthI dhamIpaNuM AvavuM muzkela che. tenI sAthe dharma utpanna thavAne saMbaMdha nathI. - vAcharaDAne raMge ane zobhe paNa sAre, paNa tenAthI dUdha utpanna thavAno saMbaMdha nathI. te to gAyanI sAthe che, tema ahiM - gika sthitine dharma utpanna thavAno niyama nathI. kAraNa te bAhya saMgika sthitine dharmAo dhAraNa to kare che. paNa temAM aviDaMbako hoya che, chatAM tevI rIte vartavAvALA-aviDaMbakoja heya ema nahiM paNa viDaMbakIya heya che. viDaMbaka zAstramAM kone kahyA che ? abhaya ane durbhavya Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamuM ] saddhamaparIkSaka have lAje ke zarame pravRtti thatAM pAcho mArge AvI jAya. paNa A viDaMbakane te atyAre bhAvazUnya pravRtti che ane AgaLa paNa bhAva nahi thAya. tevA abhavya sarakhA viDaMbako eTale zAsananI viDaMbanA karanArAo paNa A saMyogika sthitine dhAraNa kare che. temane vaLI tapasyA, vihArAdi karavAnuM kAma zuM ? te kAryavaza- eTale jinezvara mahArAja je vakhate vicaratA hoya te vakhate devanuM AvavuM thAya tevI abhavyAdine ema thAya ke A keka samartha jIva haze tyAre ja deva Ave che. AvuM samarthapaNuM te te sAdhupaNAnA AcAra sivAya na ja maLe. AvI vAta deva pAsethI paNa sAMbhaLe ke ame sAdhu AcArathI devapaNane pAmyA chIe. temaja gAmanamAM 5 kahevAya. pachI zaMkAne sthAna na ja rahe. A cAritra devalekanuM kAraNa che ema mAnI abhavya ane durabhA paNa saMyogika sthitine sudhAravA mAge. bAhya saMgika sthitinA sudhArA upara dharmanA nizcaya nathI ema haribhasUrijI kahe che, zAthI niyama nathI? to duniyAmAM jema dhUma heya tyAM agni hoya paNa ami hoya tyAM dhUma hoya e niyama nathI. jema loDhAnA geLAmAM. AvI rIte bAhya saMgika sthiti sudharI hoya tyAM dharma hevAno niyama nahi, paNa dharma jyAM hoya tyAM te bahAranI saMyegika sthiti sudharelI ja heva ema be nizcaya karavAnA. dhama hoya tenI ja bAhya sthiti sudharelI heya. jo AtmA sudharelo na haiyA te bAhya sthiti sudharelI na hoya. gRhiliMga ke anyaliMge siddha kANa? jene bahAranA AcAranI mAnyatA hoya tenI tIvra bhAvanA thai hoya. te levAnI taiyArImAM Akasmika bhAvanA vicitra thai hoya to te ja liMge sAdhu thaI mokSe jAya. anya liMge siddha paNa kevaLajJAna pachI be ghaDI ja AyuSya hoya to. vadhAre hoya to sthAvaramAM AvI ja jAya. marudevI mAtAne jema kevalaNa na thavuM Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 vADazaka [ vyAkhyAna ane AyuSya paNu tUTayu.. eTale atIya siddha thayA. anyaliMge siddha thAya te bhAvanAthI banyuM che. ahiM tyAgatI bhAvanA sArI hatI mATe kevalajJAna thAya. nakAmA tyAga'vALAne kevaLajJAna thayeluM sAMbhaLyuM che jene tyAga nakAme lAge te mA'mAM rahI zakatA nathI, pachI kevaLajJAna te DhAya ja kayAMthI ? have sayAgika sthiti sudhare ane bhAvanA na paNa sudhare te khane, paNa bhAvanA sAro hAya teno sayAgika sthiti sArI hoya ja. viDakA cAritra kema sAruM' pALe che. are ! mAkhInI pAMkha paNa na dUbhAya tevuM cAritra pALe, khAvAnA nAnA baccAM paNa dhUNIe ja bese. " tema sarvAM bhagavAna zAsananA verI tarIke zAnane calAvatA hoya te vakhate sAdhuonA AcAra karyA ? kaho ke kSINumehanA, te vakhate abhavya ke durabhavya paNa joDAya te jJAthI ? devalAkAdinI IcchAe. ane tethI te vibakA saMcaiAgika sthitine dhAraNa karanArA hoya che, mATe temanA dharmanA niyama na gaNAya eTale bALaka sayAgika sthitine nirakhIne dharmo tapAse che. zarIramAMthI aNusamajIpaNe nIkaLeluM jhera jarUra jIvADanAruM che. tame teA hiMsA, cerI, jU Adi kAvaze kyAM ke mekSane mArTa mAM paNa tethI tamArI sadgati tA thavAnI ja che te? abhayaiAne icchA pudgalanI, dhyAna ArttadhyAna che, chatAM tevI rIte pALeluM sAdhupaNuM paNa nava caiveyaka sudhI lai jAya, mana bhale na sudharyu hoya to ATalI ucca sthitie sAdhupaNuMAnA bAhya saMgaiAga lai jAya che. tyAga pAte tyAga chatAM tyAganuM satyAnAza vALe. jema subhrama brahmadatta jevA cakravattA~ sarakhAe prathama bhavamAM sAdhupaNAM lIdhAM te tyAga kharA, paNa pariNAma zuM ? tyAganA satyAnAza thayA te ? eTale khIjA vAsudevanA bhavamAM pratyAkhyAna ja na pAme. vaLI eka tyAga pAte tyAganuM jha.Da ja ugADe, jema vAsvAmIjI AgaLa pADAzI AvelA te kahe che ke Ana: bApe dIkSA na lIdhI hAtA te mahotsava karata. '' ahiM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamuM ] sadudhamaparIkSaka dIkSAne dhikkArate zabda kahevo te vajasvAmIjInA ravADe rUvAMDe saLagI rahyo che. je A mA potAno rAga cheDe te mArI dIkSA thAya. "mA"ne rAga choDAvavA mATe cha bahinA sudhI ruve che. cha mAsanI uMmare sAdhune Ape che tyAre rAte baMdha thAya che. ahiM keTalAka tyAga evA hoya che ke AvatA bhave tyAganuM jhAha UbhuM kare che, ahiM be prakAranA tyAgamAM bALaka kathA tyAgane dekhe che. pitAne lAge na vaLage te tyAga na ja heAya. tyAgane aMge lAgI hoya te pachI dharmane aMge pratibaMdha na hoya. jANIne kare eTalA mAtrathI tyAga kahete heya to te tyAga. tenA phaLa vigerene na jue, te sAce tyAga na gaNAya vigere agre kaheze. vyAkhyAna 9 janmavA chatAM karma na bAMdhavuM e hAthanI vAta che. zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhadrasUrijI ma. bhavyajInA upakArane mATe SaDazaka prakaraNanI TIkA karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAramAM ghaNathalyANa Adi anAdikALathI A jIva rakhaDapaTTI karato Avyo che. kadAca kahevAmAM Ave ke amane A janmanI ke bhavanI paNa khabara nathI. dareka manuSya garbhamAM nava mAsa rahyo. vaLI tiryaMca karatAM vicitra sthitimAM raho. tiyAnI garbhasthiti koinI traNa mAsa ke cAra mAsanI ane te avasthA sIdhI, paNa ahiM te nava mAsa durgadhInI sthitimAM ane UMdhe mAthe. janmyA pachI durgadha sahana na thAya, paNa tyAM te nava mAsa sudhI rahyo, tene khyAla kyAM Ave che je dareka jANe che ke ame janmA chIe. gheDIyAmAM hIMcyA chIe ane mAtAnuM dUdha paNa pIdhuM che. e vAta kharI paNa kaI jage ghaDiyuM hatuM temaja kaI dAiyaNa hatI Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDezaka . [ vyAkhyAna vigere garbhamAM AvyA che ane jamyA pachInI bALakanI avasthAnA paNa khyAla nathI. jene A bhavanA janma saMbaMdhI hevAlane khyAla nathI tene gayA bhavanI vAta muzkela che, te pachI anAdinI rakhaDapaTTInI vAta karavI te bheMsa AgaLa bhAgavata che. vAta kharI, paNa nahi rakhAyele padArtha paNa cihnadhArAe manAya che. jema dAdAnA dAdA dekhyA nathI te paNa te mAnavA paDe che, kAraNa ke nahiM te pitAdi hota ja nahi. eTale dAdAnAM dAdAnAM nAme paNa keTalI vakhata na jANIe to pachI dekhavAnI ke oLakhavAnI vAta ja zI karavI che chatAM ApaNI hayAti che eTale pitAdinI khAtarI mAnavI paDe che. vagara khyA khyAlamAM na Ave tevI cIja kAryadhArA mAnavI paDe. tema ahiM paNa janma ane karma e benI paraMparA che. bIja ane aMkurAnI jema paraMparA che eTale bIja vinA aMkurA na hoya ane aMkurA vinA bIja paNa na hoya, tethI anAdinI tenI utpAdaka zakti mAnavI paDe. je bemAMthI ekanI zarUAta karIe to bane nahi. banenI paraMparA anAdinI che. koInI paNa Adi kahI zakIe tema nathI ane tethI bane anAnniA che. paraspara kAryakAraNuvALA te bane che. eTale prathamanA bIne aMkurA te kArya ane bIjA aMkurAnuM bI te kArya che. tema ahiM zarIradhArAe janma mAne che ke nahi ? ane je mAne te kamajanmanI paraMparA mAnavI paDe. prathama kama mAne to kama vinA janma thaye kema! karma vagara janma thAya tema nathI, kAraNa chava te pratyakSa siddha che. hAya je mUrkha ema nahi kahe ke huM nathI. paNa sarva koI huM chuM ema ja kaheze. sukha duHkhI paNa sarva koI kahe che tethI ja janma che e mAnavuM paDe ane janma te karma vinA heya nahi ane karma te prathamanA janma vinA hoya nahi. AvI rIte janamanI paraMparA anAdinI che ane tethI chava karma dvArAe anAdinI rakhaDuM paTTI kare che. jema bIja ane aMkurAnI paraMparA anAdinI mAnavI paDe che tema karma ane jIvanI Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamuM ] sadUdhamaparIkSaka samajavI, chatAM keTalAMka bI cavAI jAya-bhuMjAI jAya to aMkura na thAya. eTale aMkurAne utpanna karavAnI zakti pIjamAM naSTa thAya che. tema ahiM A AtmAmAM janma karavAnI zakti karmadhArAe che tema ahiM karmane vAta karavAno raheze. bIjanA nA aMkurAne nAza ane aMkurAnA nAze bIjane nAza thAya che te tema ahiM janmanA nAze kamano nAza thAya emAM nA nahi, paNa karmane nAza tha joIe. eTale prathama karmane nAza thavo joIe. niyAyikoe paNa janma vItarAgatA sivAyane mAnya che, eTale janma samaye vItarAga hoya ja nahi. eTale karma sivAya janma thavAno nathI. ane tethI janma kama baneno nAza thAya paNa temAM prathama kamane nAza joIe. janma te karma vinA thato nathI. kema chatAM janmane nAza thAya ja nahi. paNa janma chatAM karmane nAza zakya che. janma chatAM karma na bAMdhavuM te ApaNA hAthanI vAta che, paNa karma chatAM jamavuM nahi te ApaNuM hAthanI vAta nathI. A vAta jyAre dhyAnamAM Avaze tyAre zAstrakAra kahe che ke-AvatA bhavanuM AyuSya jeNe bAMdhyuM te kSapakazreNi mATe nakAmo kSapakazreNivALAthI parabhavanuM AyuSya baMdhAya nahi. kSapakazreNie caDhanAra te ja hoya ke je AvatA bhavanuM AyuSya na bAMdhe tethI kama heya to janma rokavo zakya nathI, paraMtu janma thavA chatAM navuM karma na bAMdhavuM te zakya che. kama te IcchA mAtrathI rokAtuM nathI. je icchA mAtrathI rokAya tema hota to jagatanI sthitithI koI dukhI thAta nahi. tema koine pApa bAMdhavAnI icchA nathI. ane tethI icchA pramANe kama baMdha thato hoya te koI kama bAMdhata nahi. IcchA hoya ke na hoya paNa mAdhane heya eTale karmabaMdha thAya. jema nAnA baccAne cakarI khAvAnI IcchA na hoya tethI cakarI khAvAthI magaja paNa vegamAM rahe che ane pRthvI jhADAdine vegamAM pharatAM jue che. tema ahiM karmanA vegamAM rahyA chatAM karma bAMdhavA nathI e na banI zake Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dizaka [ vyAkhyAna maracAM khUba khAya ane kahe ke mAre baLatarA na joIe e na bane. tema ahiM pApakarma bAMdhe, azubha pravRtti kare ane kahe ke huM pApa na bAMdhuM, dukhI na thAuM e kema bane ? jene pApa na bAMdhavuM hoya teNe tenA rastA baMdha karavA joIe. AnuM nAma ja dhama che. bIjI koI cIjanuM nAma nathI. temaja tene rUparasaganyAdi nathI. huM pApa bAMdhanAra na thAuM ema dhArIne pApanA kAraNene dara karavAM tenuM nAma ja dharma. pApanA kAraNene dUra na kare tenuM nAma adharma adharmane kaMi zIMga-pUcha nathI. jAnavarane to zIMga-pUMcha paNa hoya che. ahiM pApanI pravRtti karavI tenuM nAma ja adhama, bIjuM cihna nathI. rUpa, rasa, gadhAdi paNa temAM nathI. AvI rIte anAdi kALathI A jIvanI thatI rakhaDapaTTIne TALanAra jo koI cIja heya te pApanI pravRtti baMdha thavI joIe ane dhamane Adara e joIe, paNa dharma maLe kayAM ? ' kAchIyAnI vakhAramAM jAya ane motI mAge kyAMthI maLe ? tema jeo gurutatvane oLakhI zake nahi te dhAmane pAmI na zake. guruone kema dharmanA ApanAra kahe che ? dharmanA utpAdaka, denAra, cakravatI te deva che. zuddha deva maLe te ja zuddha guru ane dharma maLaze. mATe kahe ke traNenI jaDa ja devatatva che. vAta kharI, paNa utpattinI apekSAe traNe tatvanI jaDa devatatva che, paraMtu bedhanI apekSAe ke jJAnanI apekSAe vicArIe to traNe temAM mukhya tatva gurutattva che. kAraNa kenA paricayamAM konI sevAmAM rahevAnA ? kahe ke gurunA. AkhuM zAsana gurumahArAjane AdhIna che ane temanA ja paricayathI dhamane samajavAnA. utpattinI apekSAe devatatva che. paNa pratibodhanI apekSAe ke zAsananI apekSAe je zarUAta thAya to kayAMthI thAya? gustatvathI. have vicArIe ke janmathI jainadharmamAM chIe ane jaina sAdhunA ja paricayamAM AvelA chIe tethI vItarAgane ja deva mAnI Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S navamuM ] sadudhamaparIkSaka e chIe ane paMcamahAvratadhArIne ja sAdhu mAnIe chIe, paNa kadAca DhIMgalA paMthImAM ke bIjA koI darzanamAM janma pAmyA hota to te ja mAnata. paNa ApaNane jaina guru maLyA eTale ja zu devAdine mAnavA lAgyA. ahiM sarvanA kAraNe guru che. tethI munisundarasUrijI jaNAve che ke-sarve karavAmAM gurutatva ja mukhya che, Ama kahIne devatatvane halakuM kahe che agara apamAna kare che ne ? te halakuM pADavA gurutatvane mukhya nathI kahetA paNa hitanA atha thavuM, hitanAM je kAryo te gurumahArAjanA vacanathI ja sadhAya. temanA vacana sivAya hitakArya karI zakIe ja nahi, sAMbhaLIne ja jANI zakIe chIe. avirati, dezavirati, sarvavirati paNuM Adi sarva vAna gurumahArAjanA mukhathI sAMbhaLIne ja jANI zakIe. sAMbhaLyA sivAya jANavAno hakka tIrthaMkara sivAya bIjAne che nahIM. tIrthakaramAM svayaM jANavAnuM na laIe to svayaMsaMbuda kahevAya nahi. tIrthakare to svayaMbuddha hovAthI temane guru na hoya. zAstrakAra kahe che ke-guo vagara jANI zakAya nahi paNa guru eTale kuLaguru, vidyAguru Adi nahi paNa je mokSamArga pravartAve, AtmakalayANamAM magna, pApathI dUra rahelA tevA guNanA bhaMDAra te ja guruo hoya. jagatamAM aMdhakAra hoya to vastune jovA AMkha kAraNa che. paNa dIvA zavAya dekhI zakAtuM nathI tema dharmanA pratibodha ke devatattvane pratibodha paNa guruThArA ja maLe che. temanA vinA jaNAya ja nahi. A kAraNathI bhagavAna haribhakasUrijI bALaka, madhyamabuddhi ane budha mATe deva, guru ane dharma e traNa tatvane samajAvatA hatA paNa chevaTe dharma ke devanI parIkSAnuM sAdhana na jaNAvyuM paNa gurunI parIkSAnuM sAdhana jaNAvyuM, tenA traNa bhAgo che. koIka bAla, kaI madhyama ane budha, te kevI rIte? te mATe kahe che ke-bALaka hoya te phaLa dekhIne pravRtti na kare paNa prayatna karyA kare. nAnAM bALaka dhULanA makAna pUrA vAvaDIo kare paNa temAM phaLa na hoya e daSTi paNa na hoya. moTAone mahela Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 paDazaka [ vyAkhyAna vAvaDI karatA jue tethI teo retInA paNa banAve che paNa phaLane na ja vicAre. kAraNuM bALakane potAnI pravRttinuM zuM phaLa thaze te vicAravAnuM hetuM nathI. anarAma eTale phaLane nizcaya karI pravRtti kare te sadAraMbha. paNa tevI prApti jenI na hoya te bALake samajavA. tevA bALako hevAthI te gurunI parIkSA karavAmAM tyAgane dekhe, eTale saMyogika sthiti jue, tenA be prakAra, eTale veza ane bAhya vartana dekhe. veza joI je guru ke dharmane mAnanArA hatA tene aMge kahI gayA ke-A bahAranuM liMga te asAra che. liMga bAhya cIja che, asAra che. te kevI rIte ? A vAta be prakAre che. eTale dharma hoya tyAM bAhya liMga hoya ke bAhya liMga heya tyAM dhama hoya ? te kahe che ke dharma hoya tyAM bAhya liMga heya, paNa bAhya liMga heya tyAM dhama heya e niyama nahi. dhUmADe heAya tyAM agni hoya e niyama kharo paNa agni hoya tyAM dhUmADe heya e niyama nahi, jema ayogelaka. tema ahiM bAhya liMga ke tyAganI sAthe (saMgika sthitinI sAthe ) dharmane pratibaMdha nathI. jo ke dharmanA ke deva, gurunI sAthe bAhyano pratibaMdha che. nahi to vagara tyAgIne paNa guru mAnavA paDe. bAhya hathiyAravALAne paNa deva mAnavA paDe ane AraMbha parigrahavALAne paNa guru mAnavA paDe, paNa ahiM bAhya vartana to joIe. tethI strI hathiyAra che tene deva mAnavAnuM kahetA nathI ane te na hoya tethI devapaNuM AvI jAya ema nathI, paNa jyAM devapaNuM heya tyAM stra, hathiyAra ke mALA heya ja nahi. AraMbha parigraha na hoya tethI guru mAnI levA ema nahi. paNa jyAM jayAM gurupaNuM hoya tyAM AraMbha-parigraha na ja hoya. tevI ja rIte dharmane aMge paNuM AraMbha-parigrahane abhAva hoya tyAM ja dhama heya ema nahi, paNa dharma tyAM AraMbhaparigraha na ja hoya. kahe ke Avazyaka kriyA, tapa, kAtsarga Adina aMge gurupaNane pratibaMdha nathI paNa jyAM gurupaNuM che tyAM Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamuM ] sadudhamaparIkSaka Avazyaka kriyA tapa kAyotsargAdi heya ja. eTale bAhya saMyogika sthitinI sAthe dharma vyApele nathI paNa dhama hoya tyAM te vyApelAM che. jyAM jyAM kaSa hoya tyAM tyAM senApaNuM ane senApaNuM hoya tyAM tyAM kaSapaNuM hAya. bAhya vartana hoya tyAM dharma heya e niyama rAkhIe kayAre? ke bIjA koI nartana na karatA hoya te. jema nATakIyA nATaka bhajavavA rUpa banAve, jema bahurUpI bahurU5 karI AjIvikA calAve che. eka vakhate sAdhumahArAja te gAme padhAryA che te vakhate te vicAre che ke mAruM nAma bahurUpI, tethI A sAdhupaNuM e paNa eka rU5 che, tethI te karavA mATe temanI pAchaLa pharyo. sAdhunI dareka pravRtti pote joI ane te pramANe karI. chevaTe veza levA taiyAra thayo. e bhajavavA mATe niSNAta banyo. te bIjA gAmamAM jaI rAjA AgaLa sAdhune veza bhajavavA lAgyA.' ahiM dAna devA khuza thayo che paNa tethI bIjA rUpa jANavA nahi maLe. moha rAjAe sarvarUpa jANavA navANuM karAvyo. chevaTe sAdhunuM rU5 AvyuM. ahiM carapuruSoe rAjAne jaNAvyuM che ke A chelluM rUpa che. te pachI have nathI. tethI sAdhu dharmalAbha daI padhAryA pachI rAjA bhaMDArIne dasa hajAra ApavA kahe che. ahiM sAdhu nA pADe che. amAre khapa nathI. dharmalAbha daI pAchA gaye sthAne AvI veza utArIne 5 che A. rUpabA mAgyA. rAjAe kahyuM te vakhate kema na lIdhA ? to rU5 lajavavA nathI Avyo. rU5nI kiMmata na rahe. pachI rAjAe ApyA. bAhya saMjogane AdhIna je gurune mAnIe to bahurUpI jevA gurune paNa mAnI levA. AjakAla nATakamAM kRSNanA rUpa Ave tethI tene deva tarIke mAnavA lAgI jAya che paNa te devarUpe nathI. jema strI-hathiyAra ke mALAnA tyAga sAthe devapaNuM baMdhAyeluM nathI paNa devapaNAnI , sAthe tene tyAga te baMdhAyele ja che. eTale jyAM devapaNuM hoya tyAM strI, hathiyAre ke mALAno abhAva baMdhAyelo che. temaja gurune Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 SoDazaka [ vyAkhyAna aMge vihAra, piMDa vizuddhi baMdhAyelA che ema nahi. mAtra sumurane aMge te baMdhAyelA che. tevI ja ra te dharmane aMge jANuM baMdhAyelI che paNa jayaNAne aMge dhama baMdhAyela nathI. devaguru ke dharmane aMge sogika sthiti baMdhAyelI nathI. padapaMDita, zvekapaMDita, gAyApaMDita ke piyA paMDitathI jJAnI kahevAIe chIe te pachI je janmathI traNa jJAna laine AvanAra che temane saMsAra choDavAnI jarUra zI? kahe temaNe kema choDayo ? ahiM saMsAra choDe teTalA mAtrathI sAdhu hoya e niyama nahi. paNa je sAdhu hoya te saMsAranA tyAgI ja heya e niyama che. jema prabhuvIra 28 varSa pachI rAjakuMvara chatAM snAnAdi na karavA, prAsuka khAnapAnAdi levA, brahmacarya pALavuM, A gRhavAsamAM sarva tyAga kare che chatAM temane gRhastha gaNIe chIe. ane tethI temane gRhasthaparyAya trIsa varSanA gaNAya che. jo ke pithApaMDito to aThThAvIsa ja mAnatA haze. be varSa sudhI tyAgadharma sArI rIte pALyo che chatAM zAstrakAre ke kudarate aThThAvIsa varSa sudhInuM gRhasthapaNuM na mAnyuM, kAraNa tIrthakarane mana:paryava jJAna sAdhupaNAnI sAthe ja heya. mana:paryava kudaratathI 28 mA varSe ke trIzamA varSe thayuM. kaho ke trIzamA varSe ja mana paryAva thayuM. be varSa bhAganA hatA chatAM kudarate te tyAga na ja svIkAryo. A uparathI kahevuM joIe ke sAdhupaNAnI sAthe bAhya tyAga hovo ja joIe, tevI ja rIte jANuM hoya tyAM dharma hoya ja e niyama nahi paNa dharma hoya tyAM te jayaNuM hoya ja. kAryane aMge-devaguru. ane dharmane choDIne bIjA kei kAryane aMge jemAM bahurUpI Adi kArya hoya, svaprapaMca pUrNa karavA mATe paNa vezane udAyIpa mAraka jevA viDaMbaka dhAraNa kare che. jeo jAvajIvana mATe tyAga karanArA che. eTale hiMsA, jUTha, corI AdinA bhAga sAthe tenuM pAlana te jiMdagI sudhI bane kare tyAM zuM samajavuM ? kaho ke tene te sAdhu mAnavo ne ? bAhya saMyogika sthitinI sAthe paNa sAdhupaNuM Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamuM ] sadUdhamaparIkSaka 91 baMdhAyeluM che ne ? mahAnubhAva, eka vakhata mAnI paNa le ke-AvatA bhavane mATe bAhya sthiti sudharelI hoya, pachI te bhavya ke abhavya hoya, samyagdaSTi hoya ke miyAdaSTi hoya, ane te jiMdagI sudhI sAdhupaNuM pALanArA hoya. chatAM ame tene sAdhu tarIke mAnatA nathI. to kema? AjakAla kAyado che ke sAdhupaNuM le te hakakanI apekSAe bharelo. duniyAdArIne hakka gayo. pAcho Ave te paNa na ja maLe. teNe yAvachava sudhI dhanAdinI mAlikI choDelI che tevAne guru mAnavA ke nahi? vAta kharI, paNa bAhya saMgika sthitino tyAga je AtyaMtara sthitinA tyAga vinAno hoya to te nakAme ja che. pulAka, bakarA, kuzIlAdi pAMcane nigraMtha kahIne graMthanA tyAgamAM ja sAdhupaNuM kahe che, temAM amArI nA nathI, paNa graMthanA tyAgane ja sAdhupaNuM nahi kahe. kAraNe bANa graMya je dhana, kuTuMbAdine tyAga. te to parama tyAgI puruSe mAtra kare che. jema raMge senuM kahevAthI kaze senuM nathI ema te nahi. paNa tethI vastuno raMga mAtra ja ahiM suvarNana levAno che. tethI raMga sivAya bIjuM kaMi 5Na suvarNanuM na maLe. veze sAdhu kahevAthI vartAnAdi na hoya, tema ahi graMtha mAtrano tyAga nahi kahetAM bAhya graMthatyAganI vAta karI. eTale atyaMtara graMthanA bhAganI vAta ja na karI. paNa bAhya tyAga je vihAra, AvazyakAdi ke kAyotsarga Adi karavAthI manaharapaNuM AvatuM nathI. kAraNa A jagatamAM ApaNe joIe chIe ke bAhya tyAga to je sAcAyuo nathI temane paNa hoya che. jema "lAguwArarayAta nahi nirdhA mAta" sarve kAMcaLI utArI tenA tyAgathI dADha vinAne thayuM ane nahi karaDe ema manAya nahi, jhera vagarane gaNAze nahi, tema ahiM bAhya vartana mAtra rAkhavAthI, pariNati thayA vagara sAdhu, dharma ke deva thaI zakatA nathI. strI, hathiyAra ke mALA na hoya paNa kevalajJAnAdi to devanAM lakSaNa hAvAM ja joIe. have, jayAM de5NuM hoya tyAM zrI hathiyArAdi na ja heya. gurU hoya tyAM Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Dezaka [ vyAkhyAna lecAdika heya ja. dharmabuddhi hoya tyAM jANuM paNa hoya. AvI rIte sarpanI kAMcalI jevA bAhya saMjoge mAtrathI devaguru ke dharma na manAya. tevI rIte AraMbha samAraMbhAdinI pravRtti na hoya tethI gurupaNuM AvatuM nathI. ane tethI ja kahyuM ke kAMcalI mAtra choDavAthI sarSa nirvaSa thato nathI tevI ja rIte bAhya saMyogika sthiti sudharavAthI devaguru ke dharmapaNuM AvatuM nathI, to have te Ave kyAre ? jema sarpamAM dADha tUTe to. ja nirviSapaNuM Ave tema devamAM mahAdi tUTe to ja Ave, gurumAM apratyAkhyAnI ke pratyAkhyAnAvaraNIya tUTe to Ave, tema dharmamAM pApabuddhi mATe to ja Ave. bAhya saMyogika sthiti joyA vagara devaguru ke dharmane mAnavA te zI rIte bane ? te karavA mAtrathI sAdhupaNuM nathI. paNa sAdhupaNA AdithI te to che ja. ena thI sAdhupaNuM utpanna nathI thatuM paNa sAdhupaNuM hoya tyAM te to hoya ja. ekalAM bAhya cinha hoya tyAM devAdi na ja mAnavA. jagatanA padArtho mAM mAyAvI paNuM na ja hAya. jema senA, cAMdImAM mULamAM ke chevaTamAM je pILAza ke saphedAI hoya te AkhA bhAgamAM ja hoya. eTale jevuM aMdara tevuM bAhya ane jevuM hAra tevuM aMdara, A jaDa padArthamAM hoya che. paNa A cetana padArthomAM cakrAve che. kAraNa aMdara kaMi to bahAra juduM. ane bahAra juduM to aMdara kaMI trIjuM ja hoya. jaDa padArthothI ThagAvAno saMbhava ja nathI. mAtra cetanathI ThagAvAne saMbhava hoya che. kAraNa tenI bahAra ane aMdaranI sthiti bhinna hoya che. bIjAomAM bahAra ane aMdara eka ja hoya che. tamArAmAM khAnuM cAritra dekhAvA chatAM abhavya ke dUrabhavya mAnIe. vAta kharI, paNa bIjAnI tane khabara sarakhI paNa nathI. khabara hoya ane bele tenI kiMmata, paNa vagara khabare je bole te deDhaDAhyo kahevAya. kAraNa itaramAM paNa bAhya ke aMdaranA be vibhAga rAkhelA che. te kathA ane kevI rIte vigere adhikAra agre jaNAvAze. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM] sadudhamaparIkSaka vyAkhyAna: 10 bhaNavAnA nhAne tapane rokanAra dIkSAnA ya bahAne rokaze zAstrakAra mahArAjA zrImAna haribhasUrijI ma. bhAgya jIvonA upakArArthe, paDazaka prakaraNanI racanA karatAM thakA AgaLa jaNAvI gayA ke-A saMsAra samudramAM manuSyane bhava prApta thaze eja muzakela hato. kAraNa ApaNe AgaLa sAmAnya samajAvI gayA ke devabhava pAmavo sahele che paNa manuSyabhava pAmavA dahIlo che. kAraNa deva5NuM pAmavAnAM sthAno asaMkhya che. paNa manuSyapaNuM pAmavAnA sthAne to gaNatrInAM eTale 29 veDhA kahe ke chajju sudhI gaNatrI kare teTalAM ja che. A uparathI devapaNuM saheluM che. vaLI devapaNAnA umedavAre thaDa che eTale manuSya ane tiryaMca paMcendriya ja meLave. pRthvI Adi ke nAraka, de paNa devapaNe na upaje. manuSyane aMge umedavAro ghaNA che. eTale ekendriyanA sarva jIvo eTale anaMtakAyapaNu manuSyapaNe upajI zake-eTale tenA umedavAro anaMtAnaMta che. jenA umedavAro anaMtAnaMta che ane sthAne veDhe gaNAya teTalA che. jenA sthAne asaMkhya che ane umedavAre ceDA che tevuM deva5NuM te pAmavuM saheluM che ke manuSyapaNu ? kahe ke devapaNuM saheluM che. eka baLada tRSAthI vyApta che tyAM pANI bharIne bAIo jAya che chatAM koI pAtI nathI. sarvanI AzAe rahe che tevI ja rIte ghAsane aMge AzA rAkhe che. A sthitimAM bhUkha tarasane je veThI tenAthI je kamanI nirjarA thaI tenuM phaLa maLe ja che. A uparathI tapasyAnA je kaTTAzatruo che te zuM bole ke peTane bALavAnuM sAdhana che. have bahAranA cerathI bacavuM saheluM paNa dharanA duzmanathI bacavuM kaThina che. kAraNa bahAranA te tamane lAMghaNu kahIne rahe, paNa gharavALA te kahe ke- "karmanuM bAMdhavuM te pariNAma upara AdhAra che. pachI tame upavAsa karIne khAvAnI icchA karI tenA karatAM upavAsa na kara Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka [ vyAkhyAna sAre. eka mANase khAvA pIvAnI icchA na karI ane upavAsa karyo tene puNya thayuM. AvA vicArothI tapasyAnuM nikaMdana kADhe che. vaLI mane koIe khAtAM roka nahote paNa mArA manathI ja khAdhA vinA rahyo chuM tethI upavAsa che. ane tethI bhUkhane vicAra hato tene mAryo kANe e kahe ne? pANiyAruM ke dAbhaDo taiyAra hato. tenI AgaLa koinI cAkI paNa nhotI. eTale icchA thatAM khAI zakato hato, chatAM na khAdhuM tenuM kAraNa zuM ? kahe ke manathI baMdha karI manathI pALavuM che ne? to eka bAju bhUkha lAge che chatAM bIjI bAju "mAre upavAsa che " evuM kahevuM te keTaluM badhuM sAruM che? ahi je bhUkhane toDavAnI vAta kare che te tapasyAne toDavAnA irAdAvALA che. ahiM tapasyAnA vicAre bhUkhane dAbI dIdhI. tapa karavA pahelAM bhUkhane jANato hato, tethI AvI paDelI bhUkhane dabAvI che. aNasamajathI nathI karato, ane tethI tenA tapa dvArA karmanI nijA thaze. tapanI buddhithI tapa kare te sakAma nijA hevAthI "sva" kahetAM pitAnA kamane kSaya kare che. je upara baLada jIve te (vAsa-pANI)nI AzAmAM che chatAM kaMI meLavI zakato nathI, ane bhUkha-tarasanI pIDA veThI te mAtrathI deva thayA. vagara icchAe ke viruddha icchAe bhUkha ane tarasanuM duHkha veThayuM. tenAthI paNa AvI karmanI nirjarA thAya ane devakapaNAnuM phaLa pAme te pachI IcchAe karelI tapasyA ane tethI je sakAma nija rA tenuM phaLa AtmakalyANarUpa sarva karmane kSaya kema na thAya ? AtmaglAni karavArUpa tapa karanArane zAstrakAre khoDayA che. tethI tapasyAnA kaddA duzmane ja AvuM bole che. keTalAka tapasyAne aMge nA na kahe, paNa svAdhyAya bagaDe che ema kahe. svAdhyAya te kAraNanuM kAraNa che. tapasyA te nirjarAnuM anantara kAraNa che. mokSane mArga jANe ane Adara pachI te nijArAnuM kAraNa, paNa tapasyA te sIdhI nirjarAnuM kAraNa zAstrakAre amuka tapa na thAya to prAyazcitta jaNAvyuM che. jema pakakhIne Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM ] sadudhamaparIkSaka 95 upavAsa, mAsIne chaThTha, paryuSaNane aThThama Adi niyamitapaNe karavA kaheluM che. cAre kALa svAdhyAya na karI hoya to Alocana che. eTale bhaNavuM jarUrI che e vAta mAnI che, paNa AyArogAdi sane jo na bhaNe to prAyazcitta, ema che nahi. paNa tapane na karavAthI to prAyazcitta jaNAveluM che. Aje bhaNavAnA nAme tapane kizo to kAle vaLI koIka bhaNavAne nAme dIkSAne paNa rokaze. ane temAM ema paNa kahezo ke dIkSA nahi le te hajArene bodha Apaze paNa dIkSA leze te te samudAyane agara ceDA ghaNA bIjAene bodha Apaze, mATe dIkSA roko ema paNa belaze. zAstrakAre tapa karavAnuM kahyuM che te yuM ? jenAthI A dhyAna ke glAni na thAya, Idriyo nirbaLa na thAya ane yoga paNa nakAmA na thAya evI tapasyA karavI kahI, paNa tapanA niSedha mATe kahe che ? zAstrakAra tapanA niSedha mATe to kaMI kahetA ja nathI. akAma nijerA eTale icachA vinA. ane icchA sahita eTale mArA karmanI nirjarA thaze ema mAnI dukhane sahana kare te sakAmanija rA. ahiM viruddha icchAe baLada bhUkha ane tarasanuM dukha sahana kare che tethI AvuM devalokapaNuM pAme che, to pachI sakAma nijArAe tapasyA karI AtmakalyANa kema na sAdhe ? jJAnadarzanane mATe jema upasaMpadAo lIdhI che, tema tapasyA ane vaiyAvacca nAmanI be upasaMpadAo cAritrane mATe lIdhI che. je tapasyAnA mATe ga7mAM Azraya karIne rahevAnuM che te tapasyA ApaNune kaDavI lAge te samajavuM ke mArga bhUlyA chIe. jyAre tapasyA upara anAdara ke aruci thAya te samajavuM ke mAga ja bhUyA chIe. khAvA pIvAnI IcchA thatAM tene rokI hoya te paNa nirjarA ja che. eTale akAma nijerAmAM Ave ane tethI devapaNuM maLe. vagara icchAnA ke viruddha IcchAnA duHkhothI devapaNuM meLavAya paNa manuSyapaNuM vagara icchAnA duHkhathI meLavAya nahi. manuSyapaNuM mATe A traNa vastu hoya te ja meLavI zakAya. traNa vastu kaI ? manuSyane sAmAnya je Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dazaka [ vyAkhyAna vyasana hoya te vastu maLe teja AnaMda. jema rAjAne jItanI icchA hoya ane te vakhate praja, rAjya pAyamAla thaine paNa jIta meLave te te AnaMda pAme, tema ahiM paNa je manuSya ke, mAna, mAyA ane lobha upara kAbU meLavanAra heta nathI tene manuSyapaNuM maLatuM nathI. A manuSyapaNunI jAti evI che ke krodhAdine dabAvI zake. eTale koine saphaLa karavA pahelAM tenA pari. NAmanA vicAra karavA paDe. eTale rastAmAM jatAM koI adhikArInI kANI vAgI hoya tyAre ApaNe ja mAphI mAgIe. ahiM vagara joIne e cA chatAM tenA adhikAranA hisAbe ApaNe ja mArI mAgIe. kAraNa rakhene bhaviSyamAM te ApaNane herAna kare ! jema gAmamAM 9hAya lAgelI hoya ane babara jatAM rastAmAM koIne ekasIDenTa thAya to paNa te bebara gunhegAra gaNAto nathI, kAraNa daraje maTe che. gAya bheMsAdi rastAmAM kaMI vagADe to samajavuM ke tene krodhAdi kAbUmAM rahI zake tema nathI. mAtra manuSya jAtimAM ja krodhAdi kAbUmAM rahI zake. eTale krodha Ave te magaja upara kAbU rAkhave ja paDe. jeNe Teva pADI haze, zAnI ? to krodha upara dAbanI. te ja prANI A manuSyagatimAM Avaze. nArakI ane tiryaMcanI gatimAM ja krodha upara kAbU nathI. palyopamanA popama sudhI yAvata sAgaropamanA sAgaropama sudhI laDyA kare. koNa? nArakI Adi. tamAre to laDatAM laDatAM bAra vAgyA te khAvAnA ja matamAM jAya ane krodhAdine choDe. krodhamAM kAbU na levuM paDe ke na rAkhavo paDe te tiryaMca ane narakanI gati che, bAkI manuSya ane devamAM te krodha upara kAbU rAkhavo ja paDe. devatAomAM sarvane Idrane AdhIna rahevuM paDe, tenI maryAdA pALavI paDe. manuSyane rAjA ke kuTuMba agara jJAti AdinA kabajAmAM rahevuM paDe. phakta jAnavarAdine kAbU na hoya. jene manuSyagatimAM javuM hoya te krodhAdi cAra upara kAbU meLave, te ja lAyaka bane. ahiM karmanI cierI paNa e ja kahe che ke-jenI jhedhAdinI svAbhAvikapaNe maMdatA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM ] sadudhama parIkSaka 37 hAya te ja manuSyapaNuM meLavI zake. jenA krAdhAdinI tIvratA hoya te manuSyapAne na meLavI zake. akAma nirae manuSyapaNuM na maLe. magaja upara kAbU rAkhavAthI maLe che. manuSyanuM jIvana padArthanI apekSAe gulAmIbharyu che. duniyAmAM pRthvI-pANI-agni cAvat eindriyAdi jIvAne manuSyanI garaja nathI paNa manuSyane to sarvanI garaja che. pRthvI-pANI--agni-vanaspati ke jAnavarAdi vinA na ja cAle. AthI jAnavara AdinA jIvana svataMtra eTale darakAra vinAnA che, jyAre manuSya jIvana darakAravALuM che. jIvana manuSyanuM maLyuM, paNa sAdhana na maLe to zuM karavu' ? jema tAnasena gavaiyAne hAthI eka bheTa to ApyA, paNu te hAthInA khArAka mATe koi gAma paNa na ApyuM. tethI te hAthrIne kare zuM ? ahi. hAthIne traNeka dina bhUkhyA rAkhyA, paNa have te hAthIne gaLe teAbarA bAMdhIne bajAramAM cheDyo. tyAMka dekha AdinI dukAnamAM paDyo. saphAcaTa karI nAMkhato gayA. ahiM leAkA rAjA pAse jaI kahyuM. tAnasenanA hAthI julama karI rahyo che. tAnasenane kheAlAyeA. tArA hAthIe zuM karyu? kayAM gayA hAthI? to sAheba te mAgavA gayA che. zuM ? to te khAvAnI cadI mAgavA gayA che. huM paNa mAgIne ja khAuM chuM. A hAthI to mAgIne ja peTa bharaze. Apa jo gAma Ape teA khAi zakaze. ahiM manuSya jIvana maLavA chatAM tenAM sAdhanA . na maLe to te TakAvavuM zI rIte ? jema hAcI tAnasenane maLavA chatAM. khArASTrI vinA hAthIne rakhAya kema ? A manuSyapaNuM khIjA pazu kAraNathI maLe che. levu levu' e ja vicAra jenA magajamAM rahelA hoya che. jema thrIDI makADI laIne gharamAM ja mUThThI rAkhe. duniyAmAM sarva jIva svaga naraka mAi mAne ke na mAne agara matabheda rahe, paNa je 7 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. cheDazaka [ vyAkhyAna meLavIe chIe te mUkIne javAnA chIe emAM matabheda nathI, chatAM je meLavavAnuM te melavAnuM hovA chatAM ApaNe keTalA lobha vagaranA chIe ? sADA traNa hAtha jagyA, zera anAja ane eka joDa kapaDAM joIe, chatAM lobha AkhI duniyAne che, kAraNa karmanA udayane lIdhe jIvane levAnI ja Teva paDelI che, jema nAnA baccAnA hAthamAMthI jAgrata avasthAmAM AvelI koI paNa cIja na laI zake, paNa nidrAvasthAmAMthI te cIja agara kapaDAM utAro to paNa levA de, dhamAla na kare, tema A jIvanI AMkha mIMcAya tyAre sarva cheDe, chatAM pote lobhane thobhAvI zakato nathI. vaLI levAnI daSTi ja jyAM mukhya hatI, tenA karatAM devAmAM kalyANa, dIdhuM teTaluM kalyANa AvI daSTi jaNAM Ave tyAre manuSyapaNAmAM AvavA lAyaka. payuMSaNamAM meghakumAranA daSTAntamAM sAMbhaLIe chIe ke mArA jIvananA bhoge paNa huM ene jIvavA dauM. ahiM pitAnA jIvananA bhoge paNa bIjAne chavADavAnI IcchA thAya to ja manuSyapaNuM maLe eTale hAthIne jIva manuSyapaNe ca. dAnanA svabhAvavALo hoya te manuSya thAya, ahiM dAna devAvALe kahone? nahi, pharaka che. jema gAmamAM eka zeThI che. te dAna devAne che. 250 nA kAma mATe prathama sethI vAta kare. chevaTe 201 mAM se de thayA tyAre zeTha kahe ke pacAsa bacyA. ahiM basane eka je AyA te eLe gayAne ! duniyAmAM kahe che kezekIne vAve tethI manuSyapaNuM na Ave. ahiM to dAnarUci hoya. eTale yogya pAtra, yogya sAdhana chatAM na dIdhuM. tethI parigraha uparanI mamatAne tyAga karavAno vicAra kare, te pheNa kare ? to dAnasacivALe heya te ja. te kaSAyanI maMdatAne lIdhe. manuSya jIvana bAMdhI zako. temaja dAnarUcine aMge manuSya jIvananA sAdhana meLavI zako, paNa upaghAta baMdha na thAya te, vastu maLelI hoya paNa tene TakAvavAnuM sAdhana na maLyuM hoya te nAza ja thAya. have manuSyajIvananA upa Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM ! sadharmaparIkSaka ghAta karanArA je duberano Adi che te na hovA joIe, eTale madhyamaguruvA heya te jIvananA upavAtone dUra karI zake. AvI traNa vastuo jene pUrvabhavamAM maLI hoya te ja manuSyapaNuM meLavI sake. ApaNe paMcendriya manuSyapaNuM pAmI uttama phaLa, jAti ane devaguru dharmanI sAmagrI pAmavA chatAM dedhAdi upara kAbU rAkhave muzkela che to pachI bIjA jIvone muzkelI paDe temAM navAI zI? AthI manuSyapaNuM meLavavuM te vagara IcchAe, duHkhane sahana karavAthI nahi maLavAnuM, paNa dhAdi upara kAbU, dAnarUci, madhyastha vagere guNa hoya to ja maLe te A manuSya paNAthI kacarA sATe kohInUra meLavavA jevuM che. jema eka jamA evI ke rajavADA che, temAM mATI baha bharelI che, tethI hukama karyo ke bahAra jAya te eka maNa mATI laI jAya. AgaLa jatAM bIjo deza e che ke kevaLa dariyAne kIcaDa, tyAM ema rAkhela che ke ahiMthI je koi jeTalI mATI vahe teTalA sonAnI ciThThI lakhI devI. tevAmAM be musAphare nIkaLyA. tene hukama karyo ke A mATI je laine nAMkhe tene sonuM maLe che. eka vicAra karyo ke AgaLa kadAca tenA karatAM vadhu kiMmatI cIja nahi maLe ? ema mAnI ardhI nAMkhI, bIjAe rAkhI. tene AgaLa mane bIje deza. tene hukama thayuM ke ahiMthI maTI laI javAnI manAI che. ahiM sonuM ApyuM, lenArA be jaNa thayA. trIje mATI nAMkhIne sonuM lIdhA vinA rahyo, tema ahiM karAjAe ce kI besADI che ke dareka jIvane zarIranI mATI baMdhAvavI. koI jIva zarIra vinAne che ja nahi. AvI kama rAjAnI ekI che. ahiM dharmarAjAe ce kI rAkhI che ke je pramANe jJarIrane kase tene puNyanI ciThThI lakhI ApuM. eTale mahAtmAoe sarva zarIra kasavAnI ciThThI lakhAvI. tyAre dezaviratizaLa e badhI kAyA kasavAnI vAta lakhAvI eTale dhanamAla saMbhALavA rekANA. trIjA naMbaranA mANaso te zarIra Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 Dazaka [ vyAkhyAna * ne ja piSavAmAM samajyA che. jyAM jIvanane cheDo Avyo tyAM te yamarAjA Avyo. ahiM traNe prakAranA cha zarIrane choDavAnA che. saMpUrNa puSyavALA, adhakacarA ke pApIo e traNe prakAranA cha yamarAjAnI pAse jAya che. narakamAM gayelA samyagdaSTie to jhare ja devalokamAM gayelA jIvo paNa jhUre che ke ame sAdhupaNuM na lIdhuM. tyAga na karyo, adha bhATI kyA peTe gayelI hoya tene aphasosa thAya. tema zrAvakone devapaNAmAM jaIne paNa Asisa thAya. ahiM manuSyapaNAmAM kayarA sATe kohinUra levAno che. eTale devaguru ane dharmanI parIkSA karI zake te ja sAcA kohinUrane pAmI zake. e parIkSA liMga, vartana ane tatvArA kare. parIkSA sahAya te rItie kare, paNa sarvane AvavAnuM sthAna to eka ja ne ? koI vyAkhyAna sAMbhaLavA pAMca DagalAthI, kaI se Dabala thI AvyA te sarva sAMbhaLavAnA A vAta kharI, paNa keTalIka vakhata bharose bhU pIvaDAvAya che. eTale A bAhya saMgika sthiti kaIka vakhata bhUlamAM pADe che. A hAranI sthiti tatvavALI nathI. ene asAra kahe cho te pachI prabhue AvI nakAmI vastu kahI kema ? vihAra, loca, gocarI Adi sarva vAnAM-hArane tyAga jaNavyo che te nakAme kahyo nathI, paNa te karanArA nakAmA hoI zake. te mATe jaNAvyuM kebAhya saMyogika sthiti sudhArI le !eTale aMdaranA tyAga vinA AtmapariNati thayA vinA hArano tyAga, bIjAne phAyado nahi kare, tevA vhAranA tyAgathI sadgati, akAma nijaro bhale thAya, paNa sAcuM rUpa je mekSanuM te na ja maLI zake. kocalI utaravA mAtrathI sarpajhera vinAne thato nathI, tema bAhya saMgika sthiti sudhAravA mAtrathI dharma nathI, jo ke dharmIoe te e pramANe vartavAnuM ja che. je koI choDe che te vicAra vinA te na ja cheDene ? vihAra, loca, bhUmizayana Adi kArya vicAryA vinA na ja bane. vAta kharI, paNa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamuM] saddhamaparIkSaka 101 atyaMtara viruddha IcchA jyAM paDI che tyAM zuM thAya? jema miyAdaSTi ke abhavya jIva sAdhupaNuM le paNa zA mATe ? to devaloka mATe. so varSano dIkSA paryAya, paNa pariNAma to devalokanA che. ahiM so varSanA tyAgamAM palyopama ke sAgaropamano lepa (devabhavanI icchA) che. AvA tyAge kAmanA nathI, ane bIjAoe paNa te mithyAcAranuM ja phaLa batAvyuM che. bAhya tyAga jarUrI che, dharma mATe che, paNa kone ? to jenA zubha bhAve che tenA mATe. jeno vadhAre meLavavA mATe bAhya tyAga che, te azubha mATe che mATe nakAme. bagalAne bAhya tyAga sthiratAmAM ke che! paNa manamAM to kyAre matsya Ave tene ghATa ja joI rahyo che. tema ahiM bahAranA tyAgavALAo manathI devalokanA sukhanI vAMchA karyA ja kare. ahiM bagalA je tyAga che, eTale devatAI Rddhi-kurAinI yAcanA kare tethI mithyAcAranuM phaLa che. AvI rIte sUtra siddhAMtamAM kahevuM che ke bahArano tyAga saMpUrNa hoya to paNa te jaina zAsanano ukaraDo. abhavyane saMpUrNa tyAga hoya toya tenAthI devagurudharmanI parIkSA na ja thAya, atizayo ke prAtihAryathI deva gaNavAnA nathI, mAsakampAdithI guru gaNavAnA nathI, to pachI " aThThamaviudde kuttA" vigere be kema? vihAra kare to sAdhupaNuM Take prAtihAryane aMge devapaNuM jarUrI nathI. paNa devapaNAne aMge prAtihAryAdinI jarUra che. ane tethI " saghatirapha 2 eTale bAhya cihnone aMge dharma baMdhAyela nathI. paNa dharmane aMge te cihno hoya ja, tevI rIte devagurumAM samajavuM. ekalA cihane tapAse paNa tatvamAM na utare te mATe aTalI bhalAmaNa karI che. jema mArgamAM janAra musAkarane AgaLa be phAMTA paDatA mArgane samajavo jarUrI che. tema ahiM dharmAdine aMge zubha bhAvanuM dhyAna rAkhavuM joIe, nahiM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 paDazaka | [ vyAkhyAna te pariNAma juduM Ave. A badhuM bAla saMgika sthiti jonArA mATe kahyuM, paNuM vartana mATe to vAMdho nathIne ? kAraNuM vatana to covIse kalAka sarakhuM heyane ? liMgamAM to pratikramaNa, loca ke gocarI koI vakhate heAya, paNa A madhyama te ce vIse kalAkanI cIja dekhIne devagurudharmane mAne. have vIse kalAkanI cIja kai ke je dvArA parIkSA karAya ? te aSTa pravacanamAtA, te covIse kalAka rahenArI che. jema cAlavA mAMgo ke iryAsamiti, temaja balavAmAM bhASAsamiti, gocarI mATe eSaNasamiti Adi joIe, tevI ja rIte dharmane aMge saMsArano bhaya covIse kalAka hoya, devane aMge kevaLajJAna Adi guNe satata hoya, AvI rIte madhyama buddhivALo devAdi traNane jue, paNa budha tenA khuda svarUpane jue, eTale devane mArgadarzaka hoya to ja mAne, gune utsarga-apavAda sahita AmaramANutAmAM heya tyAre mAne, dharmane jayaNApUrvaka vrata-paccakakhANa-sAmAyika-pauSadhAdinI pariNati heka te ja mAne. AvI rIte traNe jaNA deva, guru ane dharmanI parIkSA karIne zuddha devAdine meLave. chatAM zAstrakAra kahe che ke-dezanA devAvALAe lAyaka dezanA devI, ane zrotAo sAMbhaLavI, jethI ja samatvane pAme ne kalyANanI mALAne bhaje che. samAnta Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i te * ma 3 0 m y ra to - ra 9 v us 8 8 + : paMkti 5 12, 13 19 1 20 25 4 14, 15 . rA 1 23, 24 pa 1 14 20 . SoDazaka prakaraNa. azud mAlIkI mUDIe samajA mikalkatavALA vaLamAM gume janame che lAgatA ? zakata ja sajjanane tene temane kaMika kabjAmAM saMbhAravuM sabhAMre svata trasagIra kabjAmAM te tenA AchAzane zuddha mAlikI muDIe samajatA milkatavALA vamaLamAM ghUme janme che lAgatA. zakata jaM sajjanane teNe temaNe kASTaka kabajAmAM saMbhALavuM sabhALe sagIra svataMtra kabajAmAM te tenA ochapane Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra? kuLamAM ja che bIdhe, che . ' malavAnuM maLavAnuM kulamAM nuksAnakArathI nukazAnathI naNA nANuM bAMdhe, . mAMganAranI mAganAranI kahevAze kahevAze. ba0 bAhya * milakatane mitanA lakSaNe te lakSaNa che te AkhI lIMTI bhUlathI chapAI che te na vAMcavI. mAnanara mAnanAra 1ii 26 13 12. henArakIsTanI piza (bATala) tyAre are kabUlAta pakavyA ? kAle, . muzkelitA enArakIsTanI bAtala tyAre aDhAre kabUla tevA pakavyA che ? kALe, muzkelI mahera samajAvAze muzkelI 5 2 2 samajAvAzo. muzkelitA . vaLI 2 vaLa Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 35 39 43 guNa gaNuM ALasupIranA ALasunA tamAM - tame vAlavA vALavA lAke che karavAnA karavAnAM bALa bALaka savarNapaNuM sarvajJapaNuM pAlavanuM pAlavatuM tapa , kama kAma gAta ', gati beMka beMka sUkSmabuddhacA sUkSmabudhya mUThI muDI . putrane ArIsA arIsA thayuM thayuM. dhUmADa, dhUmADe te Arisa arIso . satra sUtra khoTAomAMthI khIMTAomAMthI khATe iriyAvahiyA iriyAvahiyA chADIne cheDIne dharmiSTho ne dharmikonuM 47 pa . putrone pa4 58 58 : ' 59 : * Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kabajAmAM kamAIe thAya, mAgavA mAgavA bhAge kAmAM kamAvIe thAya. mAMgavA mAMgavA mAMge - balADIne balADIe gatama gatimane tIrthakarapaNAne durabhavya saMgika dUrabhavya " chaTha bilADIne bilADIe gItama gautamane . tIrthaMkarapaNAne durbha saMyogika : durbhavya . jhADaja vAta kharI? aMkuranI aMkurane rIte : ra vita kharI 11,12,16,26,7 aMkurAnI 2, 4, 5 aMkurAne * rAte gurUhAya + gurU hoya mazala muzkela sUtrane jA sUtrene je * thierI '' thiarI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMcatA bahu AnaMda Avaze ane ghaNuM ghaNuM jANavA maLaze, mATe A pustaka tamArA mATe bahu jarUrI che AmaranA mahattA, nkSapAta 7 vIronuM rahasya, junI prAkRta ke saMketa ? guNavratanI jarUra zI ? pattharanI gAya dudha de ? A viSaya uparAMta caMDakezIyA ane kUragaDunA jIvana upara ajaba prakAza pADanArA sva. A. zrI sAgarAnandasUrIzvarajI ma.nA vyAkhyAna temaja A. zrI. vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI ma. nI AtmAnI oLakhANa, mokSa, sAMvatsarika kSamApanA vigere jenaajene mATe suMdara vicAraNAvALI paryuSaNa parva lekhamALA ema bannenA saMyoga eTale mahAvrato ane adhyAtmika lekhamALA kiM. rUpiyA che. sukhe jIvavAnI kaLA kiM. rU. 1 zA, ratanacaMda zaMkaralAla 1246 bhavAnI peDa. pUnA 2,