Book Title: Bruhat Sangrahani Prakaran Sarth
Author(s): Amrutlal Purushottamdas Shravak
Publisher: Amrutlal Purushottamdas Shravak
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023097/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArAya satAM vibhUtayaH zrI. bRhatsaMgrahaNI prakaraNasArtha e zabdArtha, gAthArtha, upayogI vivecana, prazno, 4 citre, 70 yaMtra, mUla gAthA ane ahI hIpanA nakazA sahita kacchaka bUtravAhaka bakarI kasi prasiddha kartA zA zAMtilAla purUSottamadAsa. dezIvADAnI poLa-amadAvAda. je AvRtti pahelI. sarva haka svAdhIna. saMvata 1992. mUlya 1-8-0 mudraka : pRSTha 209 thI 336 sudhI dhIrajalAla TokarazI zAha jyoti mudraNAlaya. gAMdhIreDa-amadAvAda. te sIvAya-maganalAla bakerabhAI paTela. sUryaprakAza prI. presa, pAnakora nAkA-amadAvAda. ka Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakane jema tema rakhaDatuM mUkI AzAtanA karavI nahi. prastAvanA. dareka manuSya sarvajJa bhASita jJAna (dhArmika jJAna) meLavavAno avazya udyama kare, kAraNake te jJAnathI AtmA kAlemAM rahelAM sarva dravyo jANI zake che, eTaluM ja nahi paNa tadanusAra vartana karI karma khapAvI AtmA amRtapada (mekSa) meLave che. eka dharmAbhilASiNI zrAvikA taraphathI A bRhatsaMgrahaNI prakaraNanuM bhASAntara karI prasiddha karAvavAnuM kAma mane soMpavAmAM AvyuM, te meM mArI yathAmati atyAra sudhI chapAyela pustakethI judI zailIe tenuM bhASAntara karI bhaNanArane atyaMta saraLa paDe, tevI rIte gAthA, chUTA zabdArtha, gAthArtha, vivecana, 70 yaMtro ane prazno sahita presa kepI taiyAra karI chapAvIne prasiddha karyuM che. A bRhatsaMgrahaNI prakaraNamAM deva nArakI manuSya ane tiryaMca gatinA chevanAM AyuSya, avagAhanA, upapAta viraha, vana viraha, upapAta saMkhyA, cyavana saMkhyA, gati, Agati tathA deva ane nArakInAM bhavana, temaja te uparAMta devAdikanAM ciha, zarIrane varNa, sAmAnika, AtmarakSaka, 3 parSadA, 7 prakAranAM sainya, avadhi jJAna, lezyA, traNa prakAranA aMgulanuM svarUpa, veda, yoni, kulakeDI, AyuSya saMbaMdhI 7 bela, paryApti ane 24 daMDaka vigere aneka bAbatonuM svarUpa jaNAvavAmAM AvyuM che. te anukramaNikA vAMcavAthI Apane mAluma paDaze. mati maMdatAthI ke presa deSathI kAMI bhUlacUka ke azuddhi thaI heya, te mATe trikaraNa yoge miyA duSkata dauM chuM, tathA sajajane sudhArIne vAMcaze ane jaNAvavA kRpA karazo. tA. 1-7-36 dezIvADAnI poLa. prasiddha kartA amadAva da. zrAvaka amRtalAla purUSemadAsa. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. viSaya maMgalAcaraNa, abhidheya (34 dvAra), prajana, saMbaMdha ane adhikArI. 1 1. devonuM AyuSya dvAra. (devAdhikAra. ) bhavanapatinuM jaghanya AyuSya. ... bhavanapatinA deva ane devInuM utkRSTa AyuSya. .. bhavanapatinA deva devIonuM Ayu saMbaMdhI yaMtra. 1 vyaMtaranA deva devIonuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya. A , , , , , , nuM yaMtra. 2. 5 jyotiSI ,, ,, utkRSTa , jaghanya AyuSya -prazno 4 ... tiSI deva devIonuM utkRSTa ane jaghanya AyuSyanuM yaMtra. 3. 8 vaimAnika devenuM utkRSTa AyuSya ... *** 9 vaimAnika devanuM jaghanya AyuSya vaimAnika devonA utkRSTa ane jaghanya AyunuM yaMtra. 4 ... vaimAnika devIonuM janya ane utkRSTa AyuSya. ... sAdharma IzAna devaloke devIonuM jaghanya utkRSTa AyunuM yaMtra. 5. 11 56 iMdronI 270 paTarANIo. ... ... 13 bhavanapatyAdikanA IdriAnI agramahiSIonI saMkhyAnuM yaMtra. 6. 14 vaimAnika devalokanA 62 pratare. ... saudharmanA tere prataranI utkRSTa sthiti. 16 saudharma ane IzAna devalokanA tere prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 7. 16 sanakumArAdi devalokanA dareka prataranA devanuM utkRSTAyu. 17 sanakumAra ane mAheMdra devalokanI bAre prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 8.18 brahma devalokanA 6 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra 9. ... 19 lAMtaka devalokanA 5 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra 10. 15 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAzukra devalekanA 4 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 11. sahastrAra devalokanA 4 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 12. Anata prANatanA 4 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 13. AraNa amyutanA 4 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 14. 9 raiveyakanA 9 prataranuM utkRSTAyunuM yaMtra. 15. ... anuttara vimAnanA 1 prataranA AyuSyanuM yaMtra. 16.... vaimAnika iMdra ane lepAlenuM sthAna. cAre lokapAlanuM AyuSya -prazno 5 ... - 2. bhavana dvAra. bhavanapatinI 10 nikAyanAM nAme ... bhavanapatinI 10 nikAyanA 20 IdronAM nAmo . dakSiNa dizAnA idronAM bhavane. .. uttara dizAnA iMdronAM bhavane. bhavanapatinA IMdronAM nAma ane bhavananuM yaMtra 17.... bhavanapatinA bhavananuM sthAna ane pramANa. daze bhavanapatinAM cihno. daze bhavanapatinA zarIrano varNa. ... asurakumArAdinA vastrane varNa. .. asura kumArAdikanA sAmAnika ane AtmarakSake. . bhavanapatinAM cihna, zarIra ane vastrano varNa, sAmAnika ane AtmarakSakanuM yaMtra 18. -prazno 2 ... ... vyaMtaronAM nagare keTalAM ane kyAM AvyAM ? .. bhavanapati ane vyaMtaranA ikonA bhavanano AkAra.. vyaMtaronA kALanuM vyatItapaNuM. ... vyaMtaranA bhavananuM pramANa ane tenA 8 bhede . vyaMtaranA 16 idronAM nAme 26 27 28 29 ra ja che ) ja che ) 35 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " . 35 40 41 41 43 43 dhvajAne viSe vyaMtara devonAM cihno ... vyaMtara devonA zarIrane varNa .. ... vANuvyaMtaranA 8 bheda ane temanuM sthAna vANavyaMtaranA 16 IMdronAM nAmo ... vyaMtara ane jyotiSInA IdronA sAmAnika ane AtmarakSaka deva.39 vyaMtaranA Ika, cinha, varNa, sAmAnika ane AtmarakSakanI saMkhyAnuM yaMtra 19... 39 vANavyaMtaranA Idrio, sAmAnika ane AtmarakSakanuM yaMtra 20. 40 -prazno 3 ... *** * daza prakAranA deva * ... sAta prakAranuM sainya .. iMdranA trAyadgizaka, parSadA ane lokapAlAdikanI saMkhyA vyaMtara ane jyotiSImAM 8 prakAranA devo ... jyotiSI devanuM sthAna ... samabhUtalAthI jyotiSI devanAM vimAne keTalAM dUra che ? samabhUtalAthI jatiSI vimAnenA aMtaranuM yaMtra 21. -prazno 3 ... merU parvata ane alekathI jyotiSI vimAnanuM aMtara. jyotiSI vimAnane AkAra ane te keTalAM ? ... tiSInAM vimAno zenAM che? . cara jyotiSInA vimAnanI laMbAI pahoLAI ane uMcAI 49 manuSya kSetranuM pramANa ane sthira jyotiSInAM vimAnanI laMbAI pahoLAI ane uMcAI 51 tiSI devAnI gati, Rddhi tathA tenA vimAnane vahana karanAra devanAM vikula vaiyi rU. 5ra -prazno. 4 .. *** * ** . *** 54 jyotiSInA vimAnonuM pramANa ane vimAna vAhakanI saMkhyAnuM yaMtra. 22. 55 Y4 47 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka caMdranuM sainya. . . . . . 55 manuSya kSetramAM tArAnA vimAnanI A ja che. saMkhyAnA samAvezanuM samAdhAna. ... ' pada rAhunA vimAnanuM varNana. ... ... . ' 57 merU parvatanA vyAghAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa aMtara 58 merUnI vyAghAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa aMtaranuM yaMtra. 23. 19 tiSInAM vimAnane parvatanA vyAghAte jaghanya aMtara tathA nivyadhAte utkRSTa ane jaghanya aMtara ... 60 manuSya kSetramAM vyAdhAta ane nirbhAdhAte tArAnA vimAnanuM , A jaghanya ane utkRSTa aMtaranuM yaMtra. 24. .. niSadha parvatanI vyAghAte tArAnA vimAnanuM jaghanya aMtaranuM yaMtra. 25. ... ... 62 sthira caMdra ane sUryanA vimAnanuM paraspara aMtara. 62 'sthira caMdrathI caMdranA ane sUryathI sUryanA .. A vimAnanuM paraspara aMtara sthira caMdra ane sUryanA vimAnanA aMtaranuM yaMtra. 26. sthira caMdra ane sUryanI eALakhANa... ... -prazno. 4 ... ... .. dvIpa samudro keTalA, kevaDA ane kevA AkAranA... pahele dvIpa ane chelle samudra ko ? dIpenAM nAma : " samudronAM nAme ... * keTalAka dvIpa samudronAM nAme .. samudranAM pANuM ane matsyanuM pramANa samudranAM pANI ane matsyanA pramANanuM yaMtra. 27.. 75 dvIpa ane samudrane viSe caMdra sUryanI gaNatrI ... 76 aDhI kapa ane be samudranA caMdrAdikanI saMkhyAnuM yaMtra. 28.77 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetramAM caMdra ane sUryanI paktinI manuSyakSetramAM grahAdikanI paktinI sakhyA -prazno. 4 caMdra ane sUryaMnAM mAMDalAM ane temanuM cAra kSetra... caMdra ane sUryanA dareka maMDalanuM aMtara. 81 jaddIpa ane lavaNu samudramAM caMdra sUnAM mAMDalAM keTalAM? 83 lavaNa samudramAM ane jamUdrIpamAM caMdra sUryane pharavAnuM kSetra 84 dvIpa samudramAM graha nakSatra ane tArAnI saMkhyA jANavAne upAya.85 --praznatA. 2 ... vaimAnika devalAkanAM vimAnAnI saMkhyA. udhva leAkamAM vimAnAnI saMkhyA tathA madhyamAM IMdraka vimAnAnI saMkhyA. ... * * * ... 80 8 0 traNa daravAjAvALA trikhuNIyA vimAnanI sthApanA. 33. pakitagata tathA puSpAvakI vimAnanuM aMtara ... 3333 88 re 90 pratare pratare dareka dizAmAM paktigata vimAnanI sakhyA. paMktine viSe trikhuNAM Adi vimAnane krama. patine viSe trikhuNAM Adi vimAneAnA kramanI sthApanA. 29. 91 pahelA prataranA IMdraka vimAnanI cAre dizAe 62 vimAnanI paMkitanuM sthAna 86 86 91 93 uparanA dareka pratarAmAM vATalAdi vimAnAnI samazreNi urdhvalAke eka dizAmAM zreNigata vimAnAnI sthApanA. 30. vATalAdika vimAnenAM dvAra 93 94 94 kayA vimAneAne gaDha ane kayA vimAnane vedikA heAya ? eka daravAjAvALA geALa vimAnanI pharatA gaDhanI sthApanA. 31. 95 cAra daravAjAvALA cAkhaDA vimAnanI pharatI vedikAnI sthApanA 32.95 trikhuNAM vimAnanI kai bAjue gaDha ane kaI bAjue vedikA 96 praznA. 3 96 90 97 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAnAnuM ramaNikapaNuM... kyA IMdranAM kaI dizAnAM patigata vimAne dareka devalAka zreNinAM vimAnAnI sakhyA jANavAnA upAya. prazna. 1 ulAkanA dareka devalokanAM zreNigata vimAnAnI 103 sakhyAnuM yaMtra. 34. devalAkanA dareka prataranAM paMkitagata vAdralAkrika vimAnAnI saMkhyA karavAnA upAya. devalAkanA dareka prataranAM paMkitagata vimAnAnI saMkhyAnuM yaMtra.35.105 saudharmedranAvATalAM trikhuNAM ane cAkhuNAM vimAnAnI sakhyA. izAne dranAM vATalAM trikhuNAM ane cAkhuNAM vimAnAnI saMkhyA. devalAkanAM trikhuNAM Adi vimAneAnI sakhyA jANavAnuM yaMtra. 36. prazna. 1 ... tamaskAyanuM svarUpa khAhera ane aMdaranI kRSNurAjI tathA leAkAntikanuM svarUpa. vaimAnikanA 10 iMdronA sAmAnika ane AtmarakSaka. prazna. 1 ATha kRSNarAjInI sthApanA. 37. saudharmAdi bAra devalAkanA devAnAM cihno. ujvalAkanAM vimAnA kAne AdhAre rahyAM che? te kahe che. vaimAnika devalAke pRthvInA piMDa ane vimAnanI uMcAI devAnAM vimAne ane bhavatAne va ... ... 98 88 100 101 ... 102 107 107 108 108 * 109 110 112 112 113 113 114 116 118 119 prazna. 1 saudharmAdikanA sAmAnika, AtmarakSaka, cihna, vimAnanA AdhAra, pRthvIpiMDa, vimAnanI uMcAI ane vanuM yaMtra. 38. 120 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saudharmAdikamAM vimAnanuM lAMbapANuM, pahoLapaNuM, mAMhenI, ane bahAranI paridhi mApavAnI rIti. 120 vimAnanuM pramANa mApavA mATe kalpanA karelI devAnI gatinuM yaMtra. 39. 123 prazna. 1 ... ... 126 pahelA ane chellA iMdraka vimAnanI laMbAI ane pahoLAI. 127 ( 62 prataranA madhya bhAge 62 iMdraka vimAnanAM nAmo. 127 45 lAkha yojana ane 1 lAkha yojana pramANanuM zuM zuM ? 131 14 rAjalakanI gaNatrI. ... ... 132 kyA che keTalA rAjalaka sparze tathA 14 rAjanI vyavasthA. 133 3. avagAhanA dvAra. devenI avagAhanA ... * *** 135 sanakumArAdi dene viSe sthiti tathA ekeka sAgaropamanI vRddhie zarIranuM pramANa. 136 prazno 3 ... 138 dareka sAgarepame vaimAnika denA zarIranA pramANanuM yaMtra 40. 139 vikavela vaikriya zarIranuM utkRSTa pramANa. mUla vaikriya ane vikala vaikriya zarIranuM jaghanya pramANa. 140 devagatyAdikane viSe utkRSTathI upayata ane cyavana virahakAla 141 bhavanapatyAdi devane viSe utkRSTathI upapAta viraha kAla. 142 devone jaghanya upapAta ane vana virahakAla saMthA upapAta ane vana saMkhyA. 143 prazna. 1 .. *.. 144 devonA upapAta viraha ane vana virahakALanuM yaMtra. 41. 145 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 '' 146 kayA che devagatija pAme... ... 147 samUchima tiryo marIne bhavanapati ane vyaMtaramAM keTalA AyuSya upaje. 148 jIva kayA kAraNothI bhavanapatimAM upaje, . 149 jIva kayA kAraNothI vyaMtaramAM upaje... ... .150 pra. 2 .. .. . .. *** 150 kyA cho utkRSTathI kayA devaloka sudhI jAya .. 151 mithyAdaSTinuM lakSaNa ... * * kenuM kenuM raceluM sUtra kahevAya. ... ... chaghastha sAdhuonI utkRSTathI utpatti ane temanA zrAvakenI jaghanyathI utpatti kyA devaleka sudhI. 153 caudapUva ane tApasanI jadhanyathI utpatti kayA deva sudhI hoya ? 154 prazno 2 ... . .. *** 155 6 saMdhayaNanuM svarUpa ... - 15 - kayA kyA jIvone keTalAM saMdhayaNa heya? 156 kyA saMghayaNathI marIne utkRSTathI kayA devaloka sudhI gati hoya? 157 6 saMsthAnanuM svarUpa ane kyA ne keTalAM saMsthAna hoya ? 158 devatAnI gati .. . . *** 160 devane devIonI sAthe je rIte saMbhoga che athavA . sarvathA nathI te prakAra kahe che. 162 vItarAganuM sukha ... ; . * 164 devIonI utpatti tathA devI ane devenuM gamanAgamana. 164 kibISiyAnuM AyuSya ane utpatti sthAna. .. 166 saudharmamAM aparigrahItA devInAM vimAna, AyuSya ane te devI kyA devane upabhoga yogya. 167 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna 1 ..... ... ' . . . . . . . 168 IzAnamAM aparigrahItA devInAM vimAna, AyuSya ane ': che te devI kaya devone upabhega yogya. 169 6 lesyAmAMthI kayA devone keTalI vezyA hoya? tathA vaimAnika devanA zarIrane varNa. 170 saudharma ane IzAnamAM keTalA AyuSyavALI aparigrahItA kayA dene kevI rIte bhogya tathA vaimAnika . devone lesyA ane zarIranA varNanuM yaMtra. 42. 172 prazna 2 ... ... ... ... 173 jaghanya AyuSyavALA devane AhAra ane zvAsozvAsanuM svarUpa. 173 mudata ane ahorAtrinA zvAsozvAsa keTalA ? tathA sAgarepama AyuSyavALA devone zvAsozvAsa ane AhAranuM svarU5. 174 kALanAM pramANanuM kASTaka. 43. ... ... 178 jadhanya AyuSyathI adhika ane sAgaropamathI jUna AyuSyavALA devane AhAra ane zvAsozvAsanuM svarUpa. 176 saudharmanA lokapAlonuM kartavya. gAthA 18 mIne vadhAre 107 prazno 2 ... ... ... ' ... 177 devone AyuSya upara AhAra ane ucchesanA pramANanuM . . yaMtra 44. 178 AhAranA 3 bheda ... ... 179 traNe AhAra kayA jIvone kaI avasthAne viSe hoya... 180 bIjI rIte 3 prakAranA AhAra, ... ... ' 181 vikeleMdriya. nArakI tiryaMca ane manuSyane AhArane viSe : - kAlanuM pramANa. 182 kyA che aNuhArI ne kayA cho AhArI. 184 devanuM svarUpa. 184 kyA kAraNathI devatA manuSyamAM Ave. ... 187 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 191 193 kyA kAraNathI devatA manuSyalekamAM na Ave. . manuSya lekanI durgadha keTalA jana sudhI uce uchaLe ? 189 vaimAnika deva avadhi jJAnathI utkRSTa keTaluM kSetra dekhe ? 190 raiveyaka ane anuttara devanuM avadhi jJAna. ... bhavanapatyAdi devonuM avadhijJAna. ... ... 192 avadhijJAnanuM jadhanya viSayakSetra tathA nArakI ane devane avadhijJAnane AkAra kayA cho avadhijJAnathI kaI dizA tarapha vadhu jue 195 gAthA 44 ane 55 ne vadhAre ... ... 196 bhavanapatyAdi denA bhavapratyayika avadhijJAnanA kSetrAdikanuM yaMtra. 45. 197 (narakAdhikAra) 1. AyuSya dvAra sAte naraka pRthvInA nArakInuM utkRSTa ane jaghanya AyuSya 198 " " jaghanyAyunuM yaMtra. 46. 199 ratnaprabhAnA 13 prataranA nArakInuM , , pramANa 199 ,, ,, pramANunuM yaMtra. 47. 200 zarkarA prabhA Adi naraka pRthvIne viSe utkRSTa sthiti jANavAne mATe karaNa 201 -prazno 4 ... zarkarA prabhA Adi pRthvInA dareka prataranuM utkRSTa jaghanyAyu yaMtra. 48. 203 10 prakAranI kSetra vedanA, *. .. 24 bIjI rIte 10 prakAranI kSetra vedanA ... ... 205 3 vedanAmAMthI kaI vedanA keTalI naraka sudhI hoya... 2. bhavana dvAra. sAte naraka pRthvImAM gotra 209 sAte narakanAM nAma tathA AkAra: ... 202 207 .. 210 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAte naraka pRthvIne piMDa tathA tene AdhAra . 211 ->>zno 3 ... 212 narakanAM nAma gAtra pRthvIpiMDa madhyabhAge ghodadhi Adi valayonA pramANanuM yaMtra. 49. 213 naraka pRthvInA cheDe cAre dizAe ghanodadhi Adi 3 valayano vistAra 213 dareka naraka pRthvInA narakAvAsA ... *** 215 dareka pRthvInA pratiro... 216 naraka pRthvInI cAre dizAe cheDe ghanodadhi Adi 3 valayanA vistAranuM yaMtra. 50. 217 IMdraka narakAvAsA thakI nIkaLelI 8 zreNione viSe narakAvAsA 218 dareka pratare dizi vidizinI zreNinA maLelA sarva narakAvAsAnI saMkhyA jANavAna upAya. 219 pahelI pRthvInA dizi vidizinA paMkitagata narakAvAsAnuMyaMtra.51.221 " >> , trIjI ane 30 " ,, para. 232 >> >> , , , ,, 53. 223 pAMcamI chaThThI ane sAtamI , ,, , , , , 54. 224 sAte pRthvInA paMkitagata narakAvAsAnI gaNatrInuM , 55. 225 , , AvalikAgata nArakAvAsA ane - puSpAvakIrNa narakAvAsA. 226 sAte narakanA narakAvAsAnI kula saMkhyAnuM yaMtra. 56. 227 narakAvAsAnuM uMcapaNuM pahoLapaNuM ane lAMbANuM.. 228 sAte naraka pRthvIne viSe narakAvAsA rahita kSetra... 229 naraka pRthvInA dareka prataranuM aMtara ... ... 229 naraka pRthvInA piMDanA AMtarAnI gaNatrInuM yaMtra. 57. ratnaprabhA pRthvI piMDanI gaNatrInuM yaMtra. 58. ..234-235 bIjI , , " " 233 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 juM avagAhanA dvArA sAte naraka pRthvIne viSe nArakIonA zarIranuM utkRSTa pramANa 236 ratnaprabhAnA 13 prataranA nArakInuM utkRSTa dehamAna : 236 , , ,nuM yaMtra. 59. 237 prazna 1. ... .. ... 237 zarkarAmabhA vigerenA dareka pratare nArakInA utkRSTa zarIranuM pramANa 238 prazna. 1 ... ... ... ' ... 240 zarkarAdika pRthvInA dareka pratare nArakInA utkRSTa dehamAnanuM yaMtra. 60. 241 nArakInA uttara vaikriya zarIranuM jadhanya ane utkRSTa A pramANa tathA mUla zarIranuM jaghanya pramANuM. 24ra. sAte nArakIne utkRSTa ane jaghanya upapAta viraha ane cyavanaviraha, upapAta ane cyavanasaMkhyA tathA Agati 24ra kyA kAraNathI chava narakA, bAMdhe .. .. 244 sAte naraka pRthvInA nArakInuM zarIra, virahAkAla, upapAta saMkhyA, cyavana saMkhyA ane gatyAgatinuM yaMtra. 61. 245 kayA jIvo utkRSTathI marIne keTalI naraka sudhI jAya. 246 keTalAka tiryanI prAyaH Agati ane gati ... 247 kayA saMghayaNavALe marIne keTalI naraka sudhI jAya ? tathA nArakIne lezyA keTalI ? 248 ratnaprabhAdi pRthvInA nArakIne viSe lesyA. ... 249 dravya ane bhAva lesyAnuM svarUpa ane te lesyA cAre " gatimAM kevI rIte hoya ? 250 nArakInI gati ane AgAmI bhavamAM vadhumAM vadhu prApti para sAte nArakInuM utkRSTa ane jaghanyathI avadhi kSetra... 254 anArakIne lesyA avadhikSetra gati ane labdhinuM yaMtra. 62. 255 256 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 manuSyAdhikAra 256. manuSyanuM AyuSya ane avagAhanA dvAra manuSyanA utkRSTa ane jadhanya uSapAta ane cyavana virahukALa tathA upapAta ane cyavana saMkhyA 250 258 259 260 261 262 265 prazna. 1 265 cakrI ane vAsudevanAM ratnAnAM nAma tathA aDhI dvIpamAM jadhanya ane utkRSTathI ekI vakhate thayela tIrthaMkarAdikanI saMkhyAnuM yaMtra. 64. 266 manuSyanI gati ane 1 samaye mekSamAM keTalA jAya ? 267 3 veda ane 3 liMgane AzrayIne 1 samaye meAkSamAM keTalA jAya ? 26 7 avagAhanA dizA ane jalane AzrayIne 1 samaye manuSyanI Agati manuSyanAM 8 dvAranuM yaMtra. 63, cakravarti khaladeva vAsudeva ane arihaMtanI Agati ... 14 ratnAnI Ata 14 ratnenAM nAma ane pramANa vAsudevanAM 7 ratnAnAM nAma ... '..'. 268 meAkSamAM keTalA jAya ? samaye meAkSe keTalA jAya 269 dareka gati AdimAMthI AvelA 1 prazna. ra ''' * 201 ... veda AzrayIne 9 bhAMgAmAMthI kayA bhAMge keTalA meAkSe jAya ? tathA siddhi gatine viSe jadhanya ane utkRSTa upapAta virahakAla. 272 keTalA samaya sudhI keTalA jIvA niraMtara meAkSamAM jAya ane pachI atara paDe 274 manuSyamAMthI 1 samaye utkRSTathI keTalA siddha thAya tenuM yaMtra. 65. 275 nira Mtara siddh thAya tenuM yaMtra. 66 208 siddhanu kSetra prajJe. ra 208 279 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 284 287 288 (tiryaMcAdhikAra) AyuSya dvArA ekedriya vikalaeNkriya ane padriya tiryaMcanI utkRSTa sthiti 280 pRthvIkAyanA bhedo ane temanuM utkRSTa AyuSya , 281 garbhaja paMcadriya tiryacanA bhedonuM utkRSTa AyuSya ... 281 pUrvanuM pramANa ... 282 samUchima pakiya tiyAnuM utkRSTa AyuSya .... pRthvIkAyAdi cAranI kAyasthiti ... vanaspati vileMdriya paMkiya tiryaMca ane manuSyanI kAyasthiti 285 sarvanI jaghanya bhavasthiti ane kAyasthiti tathA tiryaMca gativALA jenA utkRSTa zarIranuM pramANa 286 ekedriya jIvonI utkRSTa avagAhanA ... ... vanaspatikAyanuM utkRSTa dehamAna kyAM hoya ? te kahe che. vileMdriya ane samUchima tiryanuM utkRSTa dehamAna. 289 garbhaja tiryaMca javAnA zarIranuM pramANa. .. baMne prakAranA becaranuM utkRSTa dehamAna ane tiryaMca chanuM jaghanya dehamAna 290 vikaseMdriya asaMtI ane garbha ja chene utkRSTa ane jaghanya virALa tathA saMkhyA 290 pra . 2 ... ... *** ekedriyAdi jene jadhanya ane utkRSTa upapAta viraha ane vana virahakAlanuM yaMtra 67. 292 epriya jIvonI upapAta ane vana saMkhyA ... 293 nigAnuM svarUpa che. kyA karmathI chava ekeMdriyapaNuM pAme ?... ... 296 tiryaMcanI Agati tathA devatA ane nArakInI gati ra06 289 " *** ... 291 294 tiryaMcanI gatimAMthI maraNa pAmIne kyAM upaje ane tyAM temane zI prApti thaI zake ? 298 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 ba ba 0 305 cha 0 3 07 cha 0 tiryaMca gati ane manuSya gatine viSe leyA ... kyA bhavanI lemyA vaDe jIva maraNa pAme? tiryaMcagati ane manuSyagatine viSe 7 dvAranuM yaMtra. 68. tici ane manuSyane viSe lesthAnI sthiti ... 304 prazna. 2 ... ... ... ... 304 gatyAdikamAM rahelA jIvone veda keTalA ? te kahe che... traNa prakAranA aMgule karIne zuM mApI zakAya? te kahe che. sUkSma paramANunuM svarUpa... ulledhAMgulAdikanuM svarUpa... pramANAMgula ane AtmAgulanuM svarUpa... 3 08 84 lAkha yonimAMthI kayA jIvonI keTalI yoni ... 310 nimAM kulakaDI .. 311 prazna. 1 312. pRthvIkAyAdi jIvonI ni ane kula koDInuM yaMtra da9. 313 traNa rIte 3 prakAre ni kahe che. ... 314 manuSyaNunI 3 prakAre yoni 17. AyuSya saMbaMdhI 7 dvAre... AyuSyano baMdhakALa ... .. 19 AyuSyane abAdhAkALa ane aMta samaye gati ... 320 rUjugatimAM AhArane udaya kyA samaye ? ane baMne gatimAM parabhavanA AyuSyane udaya kyA samaye ? 321 vakagatimAM parabhavano AhAra kayA samaye heya ? tathA keTalA samaya sudhI jIva aNahArI hoya ? 323 apavartanIya AyuSya ... 324 anapavartanIya AyuSya ... 325 kyA jIvo nirUpakramI ane kayA 9 sepakramI ... 326 ba ba 0 che, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sepakama ane nirUpakramanAM kAraNuM .. . 37 sepakramI chanAM AyuSya 7 prakAre ghaTe, te kahe che. . 328 w % sarva jIvone paryApti kahe che. ... ... paryAptinuM lakSaNa ... 330 ekadiyAdika ne prANu keTalA? te kahe che. ... 330 A graMtha kyA graMthamAMthI uddha, te kahe che. - 331 covIza ThAra... , , 332 24 daMDakane viSe 24 dvAranuM yaMtra. 70 : 334 A graMthanA racanAra keNa? te kahe che... (336 -prazno 10.... - 337 prakSepa gAthAo 18 .. 338 hRhatsaMgrahaNI bhUla .. *** * 1 thI 32 pAnuM. 22 adhika caMdranA zuddhi patraka. lITI. azuddhi. Adhaka cadranA veke 16jahannAThaI 24 savArtha 50 palyA nAgakumAranA dizAno ? ja ? I 8 17 15 veke jahannaThiI sarvArtha 5palyo, nAgakumAradinA dizAno Idro hiTavari adRhiM IdrA ahiM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 10 54 - 13 papa 57 dika 69 13 23 - 19 77 1 77 2 81 2 19 4 upara ane 4 madhya bhAga 4 - | madhya bhAge upara ane 4 sasudramAM samudramAM atyata : " atyaMta pahoLAI pahoLAI hiTA hiddA krAMcavarAvabhAsa krauMcavarAvAsa catya : caitya ane dvIpa dvIpa ane 8 che. sUryo sUryo pUvanA pUrvanA (mAMDala). (mAMDalA) tige hiTA tige hiddA sattara zabdAtha-sAdharmAdika zabdArtha - - saudharmAdika praveyakanAM veyakanAM pAcchameNuM pariNa sAdharmendranAM saudharmendranAM khuNAthA khuNAthI vaDaI praveyake pRthvIpaDa raiveyake pRthvIpiMDa tattA . tatto praveyaka ukkAmuM ukkorsa dha. nyodha 87 10 sasuttara 87 88 - 7 17 101 111 116 117 13 0. 140 24 13 veyaka 15ra 158 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 sava 158 161 165 16 6 18 egiTiesa deve. (AnatAda) (2yakAdikamAM) sAdharma AhayA thI mAMDIne samyakata egirie su devo. (AnatAdi) (raiveyakAdikamAM) saudharma ahiya pUrI thayA pachI samyakatva 180 186 GM 15 186 100 11 cethI 199 jiddA, 15 19 212 19 229 235 242 243 23 ca thI jiTA, prakA nI bha IyA 1158 ] narasue cAsa saghayaNe jahaNa kama egasamaaNuM 248 256 prakAranI bhAIyA 11583 naesa mAsa saMghayaNe jahannaNuM kAma egasaeNuM 333 parNidiya pariNayahiM IyarageNAvi sajINuM zruta 264 267 278 298 300 18 16 333 3 18 327 pAdiya pariNayAti IyaNAvi saNanI mRta 329 2 0 3 23 24 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avazya vAMce ane bIjAne zuddha pustakamAMthI bhaNavAnuM jaNAve, kAraNake azuddha bhaNavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che ane lAbhane badale nukazAna thAya che. bRhatsaMgrahaNI sAtha-70 yaMtra, 4 citra ane aDhIdvIpanA nakazA sAthe. 1-8-0 svAdhyAya oNAtrAdi saMgraha maLa-jemAM navasmaraNa, tetre, causaraNa payo, Aura paccakhANa, zatrujaya laghuka95, ghaMTAkarNa, grahazAnti, jIvavicArAdi cAra prakaraNa, traNubhASya, cha karmagraMtha, siMdUra prakara, yegazAstra sarga-3, verAgya zataka, Idriya parAjaya zataka, bahasaMgrahaNa, kSetra samAsa, tavA thodhigamasUtra, kula, dazavaikAlika, sAdhunAM Avazyaka sUtre, paccakakhANa vigere. agAuthI grAhaka thanAra | mATe kIMmata. 1-0-0 paMcapratikramaNa sAthe-aneka upayegI bAbate sahita bahAra paDaze.agAuthI grAhaka thanAra mATe 1-0-0 prAkRta bhASAmAM joDAkSare bAvana nIce mujaba ja Ave che. ka kukha ga ghu hUkha lga gha cca cha ja jha cca cha ja jha Tu 6 DuM huM Ta Tha Da Dha Nu ha ta tya dR da ta ntha % % % ja naha 5 papha ba bha spa pha ba blyu ha raha la 9ha va sTa azuddha pustakonI gAthAonA keTalAka joDAkSara kha huM ththa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya giri ane SakAya. A zatruMjayanA citramAM 1. pRthvIkAya,2. apakAya3.teukAya.vAukAya 5. vanaspatikAya ane 6. trasakAya batAvavAmAM AvI che jemake - 1. A zatruMjayAdi parvata tathA jamIna te pRthvIkAya. 2. zatruMjI nadInuM jaLa, tathA zatruMjI nadI samudrane maLe che, te samudranuM pANI apakAya che. 3. temAM ugelAM vRkSe te vanaspatikAya che. 4. sukuM ghAsa ane saLagatAM lAkaDAM lAla raMganAM dekhAya che te agnikAya che. 5. samudramAM vahANa vAyune lIdhe cAle che tathA agnine dhumADe vAyune lIdhe amuka dizA tarapha jAya che 6. parvata upara cAlatAM manuSya, temaja uDatAM pakSI e trasakAya che. - jyAM pRthvI hoya tyAM jaLa avazya hAya, ane jyAM pRthvI ane jaLa hoya tyAM avazya vanaspati uge, ane jyAM vanaspati hoya tyAMja agni pragaTe che. ane jyAM agni hoya, tyAM tene vRddhi karanAra vAyu paNa sAthe hoya che. zetruMjayano bloka prasiddha kartAe tharA nivAsI pitAnA pitAthI purUSottamadAsa nathubhAInA smaraNArthe karAvyo che, vikaleMdriya ane pacaeNkiyanA bloko amadAvAda nivAsI rAvasAheba mehanalAlabhAI vADIlAlanI Arthika sahAyatAthI prakAza karAvyA che tethI temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. jIvavicAra sAthe sacitra. * 0-3-0 nava tatva sAthe aDhI dvIpanA nakazA sAthe. 0-5-0 daMDaka ane ladhu saMgrahaNuM sArtha aDhI dvIpanA nakazA sAthe. 0-pa-0 jIvavicArAdi cAra prakaraNa sAthe citro ane aDhI dvIpanA nakazA sAthe pAkuM pUMThuM, bahAsaMgrahaNI sAthe jemAM mUlagAthA, zabdArtha, vivecana, kechake, prazna vigere sahita kiMmata rUA. 1-4-0 pAkuM pUMThuM ane ucA glejha kAgaLamAM taiyAra thaze. agAuthI grAhaka thavA cUkaze nahi. zrAvaka amRtalAla purUSottamadAsa. dezIvADAnI poLa, amadAvAda.. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A epa LEAD/ALL %80, zrI zatruMjaya giri, taLeTI, kadaMbagiri, hastagiri ane zatru che | nadIno dekhAva. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be Idhiya jIvo te Idriya jIva kAnakhajurA zrama che TINY HTTTTTTTTT koDA, mAkaNa, jU - lIkha , karamIyA moTA jaLo kIDI udhaI maMkoDA caMdana IyaLa aLa,IyAM nAmanI savA lAkaDAnAkIDA gIMgaDA pIjhA nADA , SlNanA - kaDA' hamIA dhaneDA kanatha vA khAMDano IyaLa para vALI chApa bharavADa (bu mela) cAMcaDa jAe. ma . 22 kara Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIMchI cariMdriya jIvo ThAMsa Co bagAI bhamaro bhamarI tIDa macchara kaMsArI kALIyo khaDamAMkaDI pataMgIyuM mAMkhI zrAvakaamRtalAla purUSottamadAsa PTR RAVAL Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asa F nArakI (paMcadiyajIvo) (jala22) susumAra. matsya kAcabA jhUDa mAra S 2 gAya(catuSpada) sarpa (uSTa parisarpa) noLIo (bhuja pArasa popaTa (khecara)gAmAcIDIyuM manuSya deva tai Page #28 -------------------------------------------------------------------------- Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhat saMgrahaNI prakaraNa sAthe maMgaLAcaraNa ane 34 dvAra. namiuM arihaMtAI, ThiI bhavagAhaNa ya paya sura-nArayANa , nara tiriyANuM viNA bhavaNuM. 1 uvavAya-cavaNa-viraha, saMkhe Iga-samaIyaM gamA-gamaNe namiunamaskAra karIne. | naratiriyANuM-manuSya ane arihaMtAI-arihaMta bhaga- tiryaMcAne. vAna vigerene. viNu bhavaNuM-bhavana vinA. kiI-sthiti, AyuSya. uvavAya-utapAta, janma. bhava-bhavana ke vimAna. cavaNa-ccavana, maraNuM. AgAhaNuMzarIranuM pramANa. viraha-viraha. patayaM-darekanI. saMbaM-saMkhyAe gaNatAM. sura nAyANa-deva ane | Iga samaI-ekasamaye. nArakInuM. gamAgamaNe-gati ane luccha-kahIza. Agati. zabdArtha -arihaMta bhagavAna vigerene namaskAra karIne devatA ane nArakInuM, 1 AyuSya. 2 bhavana. 3 avagAhanA. ane manuSya ane tiryaMcane bhavana vinA ( be dvAra ). 4 upapAta viraha. 5 ecavana viraha. 6 eka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye sakhyAe gaNatAM upapAta. cha eka samaye sakhyAe gaNutAM cavana. 8 gati ane 9 Agati e darekanI kahIzuM. vivecana--ariha'tAdi pAMca parameSThIne namaskAra karIne devatA ane nArakInuM AyuSya, bhavana ane zarIranuM pramANu kahIzuM. tathA manuSya ane tiryaMcAne bhavana vinA e dvAra kahIzuM. kAraNa ke manuSya ane tiryaMcAnAM ghara acetana hAvAthI azAzvatAM che tathA devatA ane nArakInAM bhavanAmAM ekeci jIvAnI utpatti thatI hAvAthI te bhavanA zAzvatAM hAya che. eka deva utpanna thayA pachI bIjo deva keTalA kALane AMtare upaje te upapAta viraha, tathA eka deva maraNa pAmyA pachI bIjo deva keTalA kALane AMtare maraNu pAme te cyavana viraha. eka samaye saMkhyAe gaNatAM keTalA deva upaje te upapAta saMkhyA. eka samaye saMkhyAe gaNatAM keTalA daiva cave te cyavana saMkhyA. devAdi marIne kai gatimAM jAya te gati. ane kaI gatimAMthI nIkaLelA jIvA daivAdi gatimAM Ave te Agati e pramANe devatAnAM 9, nArakInAM 9, manuSyanAM 8 ane tiryaMcanAM 8 maLI kula 34 dvAra kahIzuM. e 1. abhidheya ( graMthanA viSaya ) kahyo. 2. pracAjana e prakAre graMtha kartA tathA zrotAnuM anaMtara ane para'para. temAM graMtha kartAnuM anaMtara ( tAtkAlika ) pratyeAjana prANIo upara anugraha karavA ane zrotAnuM anaMtara pratyeAjana devAdikanuM svarUpa jANavuM. graMthako ane zrotAnuM paraparAe prayAjana jJAnAvaraNIyAdika nA kSaya karI meAkSanI prApti karavI, e para para prayeAjana. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. saMbaMdha e prakAre--sAdhya sAdhana ane gurU parva krama lakSaNa. temAM A saMgraheNI graMtha te sAdhana ane tethI thatuM jJAna te sAdhya. tathA gurU parva krama lakSaNa te A graMtha arthathI mahAvIra svAmIe kahyo tathA sudharmAsvAmIe dvAdazAMgImAM guyeA. temAMthI zyAmAcAryAdike pannavaNAdi sutrAmAM uddharyAM, temAMthI jinabhadraMgaNI kSamAzramaNe meTI saMgrahaNImAM kahyA temAM anya anya gAthA nAMkhavA vaDe 400-500 gAthA vALI thaI tethI caMdrasUrie te ane saMkSepIne alpabuddhivALAone mATe A saMgrahaNI racI. 4. adhikArI--A saMgraheNIne jANavAnI icchAvALA caturvidha saMgha. bhavanapatinuM jadhanya AyuSya. dasa vAsa sahassA, bhavaNavaINuM jahanna Dii. 2 bhavaNavai -bhavanapatinI, jahena-jaghanya. phii-sthiti. zabdA--bhavanapatinuM jaghanya AyuSya 10 hajAra dasa-za vAsa-va. sahassA hajAra. vanuM hAya che. vivecana--bhavanapatinA daze nikAyanA devA tathA devIonuM jadhanya AyuSya daza hajAra varSanuM hAya che. bhavanapati deva ane devInuM utkRSTa AyuSya. camara bali sAra-mahiaM, taddevINuM tu tinni cattAri paliyA sardrA, sesANa navanikAyANa dAhiNa diva paliya, uttarae hanti dunni desUNA taddevI-maddha paliya, desUNuM AuM-mukkeAsa, 3 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amara bali-camareMdra ane dAhiNa-dakSiNanA. balIMdranuM. diva paliya-Dha palyopama sAra-sAgarepama. uttara-uttaranAnuM. ahiyaM-adhika. hanti-hoya che. tadevINuM-teonI devIonuM. duni desUNu-kAMIka ochA tu-vaLI. tini-traNa. tavIma-tenI (dakSiNa navacattAri-cAra. nikAyanI devInuM). paliyAI- papama. addhapaliya-ardha pAma sA-aDadhA sahita. desUNuM-deze uNuM 1 palyopama. sesANuM-bAkInA. | Au-sukkasaM-utkRSTa navanikAyANuM-navanikAnuM AyuSya. zabdArtha--amareMdra ane balInuM AyuSya anukrame 1 sAgara0 ane 1 sAgare thI adhika che. teonI devIonuM AyuSya anukrame 3 papama ane kA palyopama che, bAkInA (bhavanapatinA) dakSiNa nava nikAyanA devenuM (AyuSya) nA palyopama ane uttara dizAnA nava nikAyanuM deze uNuM be palyopama che. dakSiNanI navanikAyanI devInuM che papama ane uttaranI navanikAyanI devInuM kAMIka ochA eka palyopama AyuSya utkRSTathI hoya che. vivecana-devAmAM jyAM adhika ane eAchuM Ayu kahyuM hoya tyAM palyopamane asaMkhyAtamo bhAga adhaka ane e jANa hI zrI dhRti kIrti buddhi ane lakSmI e cha devIonuM AyuSya 1 palyopama che mATe te asura kumAra nikAyanI jANavI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati dakSiNa utkRSTa AyuSya uttara utkRSTa Ayuba , 10 hajAra varSa jaghanyAyu asurakumAra | amaredra | 1 sAgarepama | baladra 1 sAgareTa adhika ,, amareMdranIdevI kA palyopama bilIMdranI devIkA palyopama nAgAdi le Idro nA palyopama uttara dizAnAra palyopamAM || IdronuM dezanA | | | IdronI devI mA palyopama uttare dronI 1 palyopama | devI | dezonA ja ahI jaghanyAyu IMdra sivAyanA bhavanapati deva ane devInuM samajavuM. vyaMtara deva ane devInuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya. vaMtariyANa jahanna, dasa vAsa sahassa paliya-mukkasa devINa paliyaddha, vaMtaricANa-vyaMtaronuM. [ paliya-pApama. jahanna-jaghanya AyuSya. | ukakesaM-utkRSTa AyuSya. dasa vAsa sahasa-10 hajAra devINa-devIonuM. - varSa. | paliya-ardha palyopama. zabdArtha-vyaMtare (deva ane devIo) nuM jaghanya AyuSya 10 hajAra varSa ane utkRSTa AyuSya (devenuM) 1 palyopamanuM hoya che. temanI (vyaMtara devAnI) devIonuM utkRSTa AyuSya va pApamanuM hoya che. | vyaMtara._) jaghanyAyu. | utkRSTAyu. vyaMtara deva 1 palyopama vyaMtaranI devI - popama vANavyaMtara devanuM jaghanyAyu ane utkRSTAyu vyaMtaranI jema jANavuM. hAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiSI deva ane devInuM utkRSTa ane jaghanya AyuSya paliyaM ahiyaM sasi-ravINuM. 5 lakheNu sahassaNaya, vAsANa gahANa paliya-meesiM kiI addha devINe, kaNa nakhatta tArANuM. 6 paliyaddha caubhAgo, cau aDa bhAgAhigAu devINuM ca8 jule caubhAge, jahanna-maDa bhAga paMcamae. 7 paliya ahiyaM- papama | nakhatta tArANuM-nakSatra. adhika. ane tArAnuM. sasi ravINa caMdra ane paliyardu-ardha palyopama. - sUryanuM. caubhAge-popamano lakheNa-lAkha. bhAga. saheNu-hajAra. cau aDa bhAga-cethA ane AThamA bhAgathI. vAsANa-varSanuM. gahANu-grahanuM. ahiga-adhika. paliya-palyopama. Au-AyuSya. devINuM-e benI devInuM. eesiM-e traNenI. ca9 juale-cAra yugalanuM. kiI ada-ardha sthiti, jahanna-jaghanya AyuSya. devINuM-devIonI. aDabhAga-AThamo bhAga. kemeNu-anukrame | paMcamae--pAMcamA yugalanuM. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha caMdranuM 1 palyopama adhika lAkha varSanuM, sUryanuM 1 pApama adhika 1 hajAra varSanuM, ane grahonuM 1 papama AyuSya hoya che. e traNe ( caMdra sUrya ane graha)nI devIonuM AyuSya (emanAthI) aDadhuM che. anukrame nakSatra ane tArAnuM ardha pAma ane palyopama che. te (baMne nakSatra ane tArA ) nI devIonuM AyuSya anukrame vA palyopamathI adhika ane pApamanA AThamAM bhAgathI adhika che. cAra yugala (caMdra, sUrya graha ane nakSatranA vimAnavAsI deva ane devIo)nuM na pacepama ane pAMcamA (tArAnA) yugalanuM palyopamane AThame bhAga jaghanya AyuSya hoya che. vivecana--tiSI denA be bheda che. eka cara ane bIjA sthira. aDhI dvIpamAM tiSI devonAM vimAne cara che ane aDhI dvIpanI bahAranA jyotiSI devanAM vimAne sthira che. caMdra ane sUrya e be jotiSInA iMdro che. tathA bAkInA traNa vimAnanA dhaNI che, tethI IMdro ane vimAnanA dhaNIonuM utkRSTa AyuSya ja hoya che. bRhatasaMgrahaNInA prazno. 1. A bRhatsaMgrahaNamAM maMgaLa kone karyuM che ane te karavAnuM kAraNa zuM? 2. abhidheya, saMbaMdha, prayojana ane adhikArInuM vivecana kare. dakSiNa ane uttara dizAnA daze bhavanapati deva ane devIonuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya kahe. vyaMtara ane pAMce tiSI deva ane devIonuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya kahe. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAtiSInu caMdra ane caMdranA vimAnavAsI deva 66 sUrya ane sUryanA "" graha ane grahanA nakSatra ane nakSatranA nA tArA ane tArAnA 99 59 "" ,, 99 ,, $9 .. 1 utkRSTa AyuSya 1 palyeApama ne 1 lAkha varSa nA patyeApama ne 50 hajAra varSa 1 palyeApama ne 1 hajAra varSI nA pApama nepAMcaso varSa 1 palyeApama nA patyeApama nA pakSeApama ba deva na palyApama devI pApamanA AThamA bhAgathI adhika 27 devI deva devI. deva devI deva devI patyeApamathI adhika jaghanya AyuSya 0 palyApama ,, ,, ,, ,, .. ,, 30 kaiM patyeApama 99 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAnika devonuM utkRSTa AyuSya. de sAhisatta sAhiya dasa caudasa sattara ayara jA suddha i%i-mahiya-mittA, ja igatIsuri gevijaje. 8 tittIsa-guttaresa, sehammAisa ImA Dii ji. de-e sAgaropama. ! jA-cAvata, sudhI sAhibe sAgarepamathI adhika IgatIsa-ekatrIza. satta-sAta. uvari-uparanA. sAhiya-sAtathI adhika. gevije-caveyake. dasa-daza. tittIsa-tetrIza. caudasa-cauda. aNuttamu-anuttarane viSe. sattara-satara. sehammAIlsa-saudharmAdikane ayara-sAgaropama. viSe. jA sukko-mahAzuka sudhI. chakkarka-eka eka sAgarepama. ImA-A. ahiyaM adhika, | Dii-sthiti, AyuSya. ino-e pachI. ji-utkRSTa. zabdArtha-saudharmanuM be sAgaropama, IzAnanuM be sAgaropamathI adhika, sanaskumAranuM 7 sAgara, maheMdranuM 7 sAgaropamathI adhika, brahmadevalokanuM 10 sAgaro, lAMtakanuM 14 sAgare, mahAzukanuM 17 sAgara0 sudhI, e pachInA devalokanuM ekeka sAgarepama adhika karavuM ke uparanA navamA praveyakanuM 31 sAgarepama thAya. anuttarane viSe 33 sAgare che. saudharmAdi devalokanI A utkRSTa sthiti kahI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika devenuM jaghanya AyuSya. sehame isANe, jahanna kiMI paliya-mahiyaM ca. 9 do sAhi satta dasa caudasa, sattara ayarAI jA sahastAro, taparao ikrirka, ahiyaM jAguttara-cauke. 10 igatIsa sAgarAI, sava6 puNa jahanna Dii natyi. ehamedharmanI. | Ikirka-eka ekasAgarepama IsANe-IzAnanI. aheya-adhika. jahannaThiI-jaghanya sthiti. jAyAvata, sudhI. paliyaM-palyopama. aNutara caukaLe-cAra ahiya-papama adhika. anuttarane viSe. sAhi-be sAgaropamathI igatIsa sAgarAI-31 sAgarepama. ayarAI-sAgarepama. savya-sarvArtha siddhane viSe jA sahassAra-sahastrAra puNa-vaLI. sudhI. jahAThaI-jaghanya sthiti. taparao-te pachInA. nalthi-nathI. | zabdArtha-saidharmanI jaghanya sthiti 1 palyopama ane IzAnanI 1 pApamathI adhika che. sanaskumAranI be sAgaropama, mAhedranI be sAgareTa adhika, brA devalokanI sAta sAgara lAMtakanI daza sAgara0, mahAzukanI 14 sAgare, sahastrAranI 17 sAgareTa sudhI thAya. te pachInA devake ekeka sAgare adhika karIe. yAvat cAra anuttarane viSe 31 sAgare thAya. savArtha siddha vimAnane viSe jaghanya sthiti nathI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 vaimAnika de utkRSTa AyuSya "jaghanya AyuSya 2 sAgarepama 1 pApama 2 sAgaro, adhika 1 palyopama adhika 7 sAgare 2 sAgara, 7 sAgare adhika ( 2 sAgaro adhika 10 sAgaro, 7 sAgara, 10 14 izAna sanakumAra mAhedra brahma devaloka lAMtaka mahAzaka sahu sAra Anata prANata AraNa ayuta 1 lI vecaka 4 5 thI mI , che 7 mI >> 8 mI . vijayAdi 4 sarvArtha siddha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vaimAnika devIonuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya. parignehiyANi-carANi ya, sehammI-sANa devINe.11 paliyaM ahiyaM ca kamA, ThiI jahannA e ya ukesA paliyAI satta pannAsa, taha ya nava paMcavannA ya. 12 parigahiyANi-parigrahItA. kiI jahannA-jaghanya sthiti. IyarANi--aparigrahItA. | Ie--e pachI enI. ukesA-utkRSTa. sehammasANu-saidharma paliyA-pApama. ane IzAnanI. satta-sAta. devINuM-devInuM. pannAsa-pacAza. paliya-pApama. taha-temaja. ahiyaM-adhika. nava-nava. kamA-anukrame. paMcavanA-paMcAvana. zabdArtha-sAdharma ane IzAnanI parigrahItA (paraNelI) ane aparigrahItA (vezyA sarakhI) devInuM jaghanya AyuSya anukrame palyopama ane pApamathI adhika che. e pachI eonuM utkRSTa AyuSya saudharmanI parigrahItAnuM 7 palyopama ane aparigrahItAnuM 50 pApama, temaja IzAnanI parigrahItAnuM 9 palyopama ane aparigrahItAnuM 55 palyopama che. vivecanaparigrahItA eTale paraNelI kulAMganA sarakhI ane aparigRhItA eTale vezyA sarakhI. saudharma devalekamAM aparigRhItAdevInAM vimAna cha lAkha che ane te devI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-57-9-11 mA devakanA devane bhega cagya che. temaja IzAna devake aparigrahItA devInAM vimAna 4 lAkha che ane te 2-4-6-8-10 ne 12 mA devalokanA dene bhega gya che. saudharma-IzAna devaloke devIonuM jaghanya AyuSya utkRSTa AyuSya sadharma devaleke parigrahItAnuM | 1 papama cha palyopama aparigrahItAnuM , pa. patyA IzAna devaloke | parigrahItAnuM palya adhikAra patra aparigRhItAnuM papa po| pa6 IMdronI 270 paTarANIo. paNa chacau cau a6 ca, kameNa paya-magnamahisIo asura nAgAI vaMtara, jeIsa kapa duniMdANuM. 13 paNa cha-pAMca, cha. asura-asurakumAra. cau cau-cAra, cAra. nAgAI-nAgakumAradi. aTa-ATha vaMtara-vyaMtara. kemeNu-anukrame. Isa-tiSI. pattayaM-darekane. agamahisI-paTa ka5duga-be devalokanA. rANIe. idANuM-iMdrone. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zabdA--asura kumAranA camare ane khIM e darekane pAMca paTarANIo che. nAgakumArAdi huM nikAyanA 18 iMdro e darekane cha paTarANIo che. vyaMtaranA 16 ane vANuvyaMtaranA 16 maLI 32 iMdro e darekane 4 paTarANIo che. jyAtiSInA caMdra ane sUrya e e IMdrone cAra cAra paTarANIo che. e devaleAkanA iMdra sAme dra ane IzAnedrane anukrame ATha ATha paTarANIo che. kula 270 vivecana--e devaleAkanI uparanA devaleAke devIonuM upajavuM nathI, mATe tyAM pagRihItA devIe nathI. asaMkhyAtA dvIpa samudramAM asaMkhyAtA caMdra sUryAM che, te darekane cAra cAra paTarANIe hAvAthI asa khyAtI paTarANIo thAya che. paNa ahI cadra sUryane jAtinI apekSAe cAra cAra paTarANIo kahI che. bhavanapatyAdika iMdrAnI agramahiSIonI saMkhyA. cAra nikAyanA iMdronI paTarANIe kula. asura kumAranA nAgakumAranA jaMtaranA vANu vyaMtaranA jyAtiSInA saudhama izAna ra X 18 X 16 16 2 1 1 X 4 X 4 * 4 X ' x ' = 10 = 108 = = = = 4 64 8 8 8 270 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vaimAnika devalAkanA 62 pratarA. dusu terasa dusu khArasa, cha paNa ca cau duge duge ya u gevijaja-bhuttare dasa, khiTTa payarA uri lAe. 14 kusu-e devalAkanA. tarasa-tera. bArasa-mAra. dasa-6za. che paNa-7, pAMca. carcA caDDa-cAra cAra. bisarlRi pacarA-12 pratara. duge duzekhae devalAkanA.| uvAra lAe-urdU leAkamAM. cau-cAra gavija traiveyaka. aNuttare-anuttaramAM maLIne. zabdA--e devalAkane viSe tera, e devalAkane viSe mAra, cha, pAMca, cAra, cAra, e devaleAke cAra ane e devalAke cAra, traiveyakanA 9 ane anuttaranA eka maLI deza ema 62 pratara uddhRlAkamAM che. vivecana-pratara eTale uparA uparI valayAkAre mAla. saudharma ane izAna devaleAkanA maLIne 13 pratara, sanahyumAra ane mAhe e e devalAkanA maLIne 12 pratara, brahma devalAkanA 6 pratara, lAMtakanA pAMca pratara, mahAzukranA cAra pratara, sahasrAranA 4 pratara, Anata prANuta e e dhruvaleAkanA maLIne 4 pratara, AraNu ane acyuta e e devalAkanA maLIne 4 pratara, navagreveyakanA 9 ane anuttara vimAnanA 1 maLIne daza ema 62 pratara uddhRlAkamAM che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saidharmanA tere prataranI utkRSTa sthiti. sehamukkasa Diniya para vihatta Iccha saMguNio payarakasa ThiIe, savvastha jahannae paliya. 15 sehama-saudharmanI. payara-prataranI. ukkosa kiI-utkRSTa sthiti. ukkosa Diie-utkRSTa niya payara-pitAnA pratara sthiti. sAthe. savastha-sarvatra, sarva prare. vihatta-vaheMcIye. bhAgIe. iccha-Icchita pratara sAthe. jahanna-jaghanyathI. saMguNio-guNIe. paliya-palyopama. . | zabdArthasaidhamanI utkRSTa sthiti (be sAgaropamane potAnA pratara (tera) sAthe bhAgIe. pachI Icchita pratara sAthe guNavAthI prataranI utkRSTa sthiti Ave. sarva (tere) prataranI jaghanya sthiti 1 palyopama che. saidharma ane IzAnadevaloke tere prataranuM utkRSTa AyuSya. pratara [ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 sA| tra 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 2! bhAga | 2 4 6 810/12 1 3 5 7 11 | terIyA 13/133 13131313 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 vivecana-pahelA be devalanI utkRSTa sthiti 2 sAgarepamane tera pratare bhAgatAM je sAgaro sthiti pahelA prataranI Ave, te pachI be bhAgane jeTalAmAM prataranI sthiti kADhavI hoya teTalA e guNatAM te prataranI utkRSTa sthiti Ave. siAdharmanA tere prataranuM jaghanya AyuSya eka palyopama che. IzAna devalokanA dareka pratare saudharma devaloka karatAM jaghanya ane utkRSTa sthiti palyopamana asaMkhyAtamo bhAga adhika kahevI. sanakumArAdi devalokanA dareka prataranA devonuM utkRSTa AyuSya. sarakayaThiivise, saga payara vihatta Iccha saMgaNio hiThilla kiI sahie, ikyi payagaMmi usA. 16. suraka5-devalokanI. | saMguNio-guNIe. ThiI-sthitine. | hiThilaThii-heThalI sthiti. vise-vileSa karIe. sahie-sahita. sagapayara-pitAnA pratara vaDe. | icchiya-Icchita. vihatta-bhAgIe. payami -pratarane viSe. icchaIcchita pratara sAthe. | ukkosA-utkRSTa sthiti. zabdAtha-devalokanI sthitine vizleSa karIe (adhikI sthitimAMthI ochI sthiti kADhavI) pachI potAnA pratara vaDe bhAgIe ane Icchita pratara sAthe guNIe. pachI pAchalI sthiti sahita karIe te Icchita pratarane viSe utkRSTa sthiti Ave. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana--jemake saudharma devake utkRSTa AyuSya 2 sAgarepama che ane sanaskumAra devake utkRSTa AyuSya 7 sAgaropama che temAMthI heThalI sthiti sAdhama devakanI be sAgarepama sthiti bAda karIe eTale pAMca sAgaropama rahe tene sanakumAranA bAra pratare bhAgIe eTale bArIyA pAMca bhAga na Ave te bhAgane jeTalAmA prataranuM AyuSya kADhavuM hoya teTalAe guNavA. pachI heThalI sthiti be sAgarepama umeravI eTale icchita prataranI sthiti Ave. evI rIte uparanA sarva pratare utkRSTa sthiti kADhavAne upAya kahyo. sanaskumAra ane mAheMdra devalokanA bAre prataranuM utkRSTa AyuSya. 7-ra=pa sAgarepama vileSa. sA0 |2 2 3 34 4 4 5 5 6 67 bhAga. | 5101381 6 11|4|9|2|7 bArIyA 1ra1ra1212 12 1212 1212121212 sanaskumAranA bAre pratara karatAM mAheMdra devalokanA bAre pratare utkRSTa sthiti adhika jANavI. sanaskumAranI jaghanya sthiti 2 sAgaropama ane mAheMdranI tethI adhika sthiti bAre pratare kahevI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & brahma davalAkanA 6 prataranuM utkRSTAyu. lAMtaka devakanA pAMca prataranuM utkRSTAyu. 10-7=3 sAgarA vizleSa. 14-10=4 sAga2 vizleSa. pratara ! 1 2 3 4 5 6 pratara | 1 | 2 3 4 5 | sAgare 7 8 | sAgaro 10 11 12 13 14 | bhAga. | 3 | 9 | 3 | 9 | 3 1 0. bhAga. | 4 3 | 2 | 1 | 0 chaThThIyA | 6 | 6 | pAMcIyA 5 5 5 5 5 | jaghanyAya 7 sAgaropama chae prataranuM jaghanyAyu 10 sAgaropama pAMce prataranuM. mahAzukanA cAre prataranuM utkRSTAyu. sahassAranA cAre prataranuM utkRSTAyu. 17-14=3 sAga. vizleSa 18-17=1 sAga. vizleSa. pratara | 1 2 3 4 | pratara | 1 2 3 | 4 sAgare 14 15 16 17 sAgaro17 17 17 18 bhAga. | 3 | 2 | 1 0 bhAga | 1 | 2 | 3 0 cArIyA | 4 | 4 | 4 | 4 cArIyA | 4 | 4 | 4 4 jaghanyAya 14 sAga cAre prataranuM. jaghanyAya 17 sAgaropama cAra prataratuM. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Anata prANatanA cAra prataranuM utkRSTIyu.AraNa acutanA 4 prakaranuM utkRSTAyu. 20-18=2 sA. vileSa, 22-20=2 sAga vizleSa. pratara | 1 | 2 | 3 | 4 pratara | 1 | 2 | 3 4 6 sAgara 18 19 19 20 sAgare. 20 21 21 bhAga. | 2 | 9 | 2 | 0 bhAga. | 2 | 9 | 2 | 0 cArIyA | 4 | 4 | 4 | 4 cArIyA 4 | 4 | 4 | 4 jaghanyAyu cAre prataranuM 18 sAgaro jaghanyAyu cAre prataranuM 20 sAgara 9 raiveyakanA 9 prataranuM utkRSTIyu. anuttara vimAne 1 prakara. pratara | 1 | 2 | 3 4 5 6 7 8 | la. pratara sAgara. 23 24 25 26 27 28 29 30 31 utkRSTAyu utkRSTAyuM sAgara. 3 sAgarA 22 23 24 25 26 27 28 29 31 jaghanyAyu jighanyAyu sAgare 0 31 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 . vaimAnikanA kayA pratare avataMsaka vimAnamAM Idra rahe che. kapalsa aMtapayare, niya kapa-vasiyA vimANAo. iMda nivAsA tesiM, caUdisi legapAlANuM. 17. kempasa-devakanA. Ida-iMdrane. aMtapayare-chelA pratare. | nivAsA-nivAsa. niyaka5-pitAnA deva tesiM-temAM tenI. kanA nAme. vaDiyA-avataMsaka. caudisi-cAre dizAe. vimANuo-vimAne. legapAlANuM-lepAlane. zabdArtha-devalokanA chellA pratare potAnA devalokanA nAme avataMsaka vimAne che temAM Idrane vAsa che. ane tenI cAre dizAe lokapAlane vAsa che. vivecana-sAdharma ane IzAna devakanA 13mA pratare siAdharmAvalaMsaka ane IzAnAvataMsaka vimAna che. sanaskumAra ane mAhedranA 12mA pratare sanaskumArAvataMsaka ane mAhedrAvatasaka. evI rIte dareka devalokanA chellA pratare potAnA devalekanA nAmanI sAthe avataMsaka zabda jeDa. paraMtu eTaluM vizeSa samajavuM ke Anata prANuta devaleke eka Idra che. tenA cothA pratare prANutAvataMsaka vimAna che. ane AraNuM azruta devake eka iMdra hovAthI tenA cothA pratare ayutAvataMsaka vimAna che. ane temAM iMdrane nivAsa che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra leAkapAlanuM AyuSya. sAma jamANa satibhAga, paliya varUNasa dunni deNA vesamaNe dA paliyA, esa Dii lAgapAlANa, 18, sAma jamANu-sAma ane dunni desaNA-kAMika ochA e (palyApama). vesamaNe vaizramaNane viSe. dA paliyA-e paDhyApama. esai-A sthiti. lAgapAlANa-le kapAleAnI. yamanuM. zabdA--sAma ane yamanuM AyuSya 1 pakSeApama ane tenA trIjA bhAga sahita che. varNanuM AyuSya kAMika AchA e patyeApama che. vaizramaNanuM AyuSya e pakSepama che. A sthiti ( AyuSya ) leAkapAlAnI che. satibhAga-trIjA bhAga sahita. paliya-patyeApama. varNasa-varUNanuM. 22 vivecana--seAma pUrva dizAnA, yama dakSiNa dizAne, varUNa pazcima dizAnA ane vaizramaNa ( kubera ) uttara dizAnA leAkapAla ( kATavALa ) che. prazno 1. saudharma ane izAna devalAkanI parigRhItA ane aparigRhItA devIenuM jadhanya ane utkRSTa AyuSya kahe.. 2. nAgakumAra, jyAtiSI ane iMzAna iMdronI paTarANIe kaheA. 3. prataranI vyAkhyA kaheA tathA bAra, pAMca, cAr ane eka pratara kayA devalAkanA che te kaheA. 4. 5. 8-12-20-28-36-4ra-50 ne 56mA prataranuM janya ane utkRSTa AyuSya tathA te kayA devalAkanA keTalAmA pratara che te kaheA. dura pratAmAMthI kayA kayA pratarAmAM iMdrA rahe che, te kaheA. tathA cAra leAkapAlAnuM AyuSya kahe|. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 . 10 bhavanapati (bhavanapatinI 10 nikAya.) asurA nAga suvannA, vijaju abbI yadIva udahI A disi paNa thaNiyaviha, bhacaNavai tenu dudu IMdA.19. dasaviha-daza prakAre. . te su-teone viSe. | zabdArtha--asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra, vidyakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizikumAra, pavanakumAra, ane svanitakumAra, e daza prakAre bhavanapati de che. teone viSe babbe iMdro che. - vivecana -bhavanapati devonI daza jAto che ane teo kumAranI mAphaka krIDA karanArA hovAthI kumAra kahevAya che. bhavanapatinI 10 nikAyanA 20 IMdro. camare balI e dharaNe, bhUyANude ya veNudeve ya tattA ya veNudAlI, harivaMte harissaha ceva. 20. agisiha agnimANava, putra visirTo taheva jalaka te jalapaDu taha amiagai, miyavAhaNa dAhikuttara. 21 laMbe ya pasaMjaNa, ghosa mahAghosa esi-bhannayara jabudIva chad, meruM daMDa pahu kAuM. 22. tattote pachI. anayarekoI paNa eka. ceva-nicce. jabudIva-jaMbudvIpane. taha-temaja. chatta-chatra. dAhiNa-dakSiNa dizAmAM. meruM-merU parvatane. uttara-uttara dizAmAM. pahu-zaktimAna. samartha. esiM-emAMne. kAuM-karavAne Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-dakSiNa ane uttara dizAmAM anukrame camare ane balIM, dharaNendra ane bhUtAne, te pachI veNadevedra ane vAlIM, harikAMte ane harihe, nice che. agnizikheMdra ane agnimANa, puNendra ane viziodra temaja jalaka, ane jalapraleMdra temaja amitagatIMdra ane amitavAhane vela, ane prabhaMjanaMdra, ghauMdra ane mahASetra che. emane koI paNa eka jabUdvIpane chatra ane merU parvatane daMDa mAphaka karavAne zaktimAna che. vivecana-je zakita pheravI na hoya te zakti viSayI kahevAya. temaja A iMdroe keIpaNa vakhata AvI zakti pheravI nathI pheravatA nathI ane pheravaze nahi, mATe zakitaviSayI kahevAya. camaranI camacaMcA rAjadhAnIthI jaMbudvIpa sudhI asuradeva ane devIonAM vaikiyarUpa vaDe pUravAne je camareMdra zakitamAna che. tethI balIMdra adhika zaktimAna che. nAgakumAra eka pheNavaDe jaMbudvIpane AcchAdana kare, suvarNakumAra pAMkha vaDe DhAMke, vighukumAra vijaLI vaDe prakAza kare, agnikumAra agninI vAlA vaDe bALe, dvIpakumAra eka hAtha vaDe sthApe, udadhikumAra eka urmInA jala vaDe bhare, dizikumAra paganI pAnI vaDe kaMpAve, vAyukumAra eka vAyunA zabda vaDe baherI kare ane svanitakumAra megha vaDe bUdvIpane AcchAdana kare eTalI te IddhionI zakti che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapatinA dakSiNa dizAnA IMdronAM bhavana. cautIsA caucattA, atIsA ya catta paMcaNahuM pannA cattA kamase, lakhA bhavaNANa dAhiNa. 23. cautIsA-trIza. catA-cAlIza. caucattA-cuMmAlIza. kamase-anukame. adratIsA-ADatrIza. catta-cAlIza. lakhA-lAkha. paMcataM-pAMcanAM. bhavaNANu-bhavane. pannA-pacAza. dAhiNuo-dakSiNa eNinA. zabdArtha--bhavanapatinI dakSiNa eNinA iMdronAM bhavane anukrame (camareMdranAM) cetrIza lAkha, (dharaNaMdranAM) cuMmAlIza lAkha, veNudeveMdranAM) ADatrIsa lAkha, (harikAMteMdra, agnizikheMdra, parNaka, jalakAMte, ane amitagatIMdra e) pAMcanAM cAlIza lAkha, (velabeMdranAM) pacAsa lAkha ane (reMdranAM) cAlIza lAkha che. bhavanapatinA uttara dizAnA iMdronAM bhavane. cau cau lakhi vihaNa, tAvaIyA ceva uttara dizAe sava sattoDI, bavattari hanti lakhAya. 24. cau cau lakakha-cAra cAra | save vi-saghaLAM paNa. lAkha. satta keDI-sAta phoDa. vi huM-paNa nice uNA ochA. bAvari-bahotera. tAvaIyA-teTalA. hanti-thAya che. uttara disAe-uttara dizAe. lakhA-lAkha. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zabdAthe-dakSiNa zreNimAMthI paNa nice cAra cAra lAkha bhavane ochA karIe, te teTalAM bhavane nice uttara dizAnAM thAya. saghaLAM (baMne zreNinAM maLIne ) paNa sAta kroDa ane bahotera lAkha bhavana thAya che. bhavanapatinAM dakSiNanA bhavato | uttaranA Idro bhavane nAma. | asurakumAra camareMdra 34 lAkha baladra 30 lAkha nAgakumAra dharaNendra | 44 lAkha bhUtAnendra 40 lAkha suvarNakumAra | veNadeveMdra 38 lAkha veNudAlIMdra 34 lAkha vidyuta kumAra harikAMdra 40 lAkha harisaheMdra || 36 lAkha agnikumAra agnizikhaMdra 40 lAkha agrimANa || 36 lAkha kaMpamAra | pUrNadra | 40 lAkha viziSTa | 36 lAkha udadhikumAra | jalaka | jalapratye 36 lAkha dazikumAra amitagatI | amitavAhaneMka 36 lAkha vAyukumAra 50 lAkha prabhaMjanaMdra | 46 lAkha stanitakumAra ghedra | 40 lAkha mahA | 36 lAkha 3 keDa ane 40 lAkha '0 lAkha 40 lAkha 66 lAkha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhavanapatinAM bhavanA kayAM AvyAM ane te bhavanAnuM pramANu. racaNAe dhruivari, joyaNu sahassa vimuttuM te bhavaNA jabuddIva samA tahe, saMkha-masakhijja vitthArA. rapa. jamuddIva samA-jaMbudrIpa rayaNAe-ratnaprabhAnI. hi dhruvari-haeNThe ane upara. joyaNa-ceAjana, samAna. sahassa-hajAra. vimuktta-mUkIne. te bhavaNA-te bhavane saMkha-saMkhyAtA ceAjana. asakhija-asaMkhyAtA yeAjana. visthArA-vistAravALAM. zabdA-ratnaprabhA pRthvInI haiThe ane upara eka hajAra jojana mUkIne te bhavanA che. nAnAmAM nAnAM ja khUDhIpa samAna temaja madhyama sakhyAtA keADI ceAjananAM ane utkRSTa asaMkhyAtA kADAkeADI ceAjananA vistAravALAM che. vivecana---ratnaprabhA pRthvInA piMDa 1 lAkha ne 80 hajAra ceAjana che, temAMthI upara ane nIce 1 hajAra ceAjana mUkIne bAkInA 1 lAkhane 78 hajAra ceAjanamAM bhavanapatinAM bhavanA che. keTalAka AcAryA kahe che ke 90 hajAra ceAjana nIce bhavanA che. ane upara nIce eka hajAra yeAjana mUkIne sa ThekANe AvAsa che ema kSetra leAkaprakAzamAM kahyuM che. bhavanapati keTalIka vAra bhavana ane AvAsamAM rahe che. AvAsA peAtAnA dehapramANa uMcA ane samacArasahAya che ane bhavaneA samacArasa hAtAM nathI uMcAimAM vadhu pramANavALAM hAya che. paNa lakhAI ane asurakumAre ghaNuM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 karIne AvAsomAM vase che ane keIka vakhata bhavanamAM vase che. nAgakumArAdi ghaNuM karIne bhavanamAM ane kaMIka vakhata AvAsomAM vase che. 10 bhavanapatinAM cinho. cuDAmaNi phaNi garuDe, vaje taha kalasa sIha asse ya gaya mayara vaddhamANe, asurANuM muNasu ciMdhe. ra6. cuDAmaNi-cUDAmaNi. mukuTa. | mayara-magara. phANasanI pheNa. vakramANesarAva saMpuTa. garUDe-garUDa. asurAIthuM-asura kumArAvaje-vA. dikanAM. ase-azva, ghoDe. muNasu-mAna, jANa. gaya-hAthI. cidhe-cinhAne. zabdArtha--asura kumArAdinAM cinha anukrame cuDAmaNi, sapanI pheNa, garUDa, vaja, temaja kalaza, sIMha, gheDo, hAthI, magara ane sarAva saMpuTa tuM jANe. vivecana-asura kumArane mukuTane viSe cuDAmaNi (mukuTa)nuM cinha hoya che ane bAkInA 9 nikAyanA devene AbharaNamAM cinho hoya che. nAgakumArane sarpanI pheNanuM cinha, suvarNakumArane garUDanuM cinha, vighukumArane vajanuM cinha, agnikumArane kalazanuM cinha, dvIpakumArane siMhanuM cinha, udadhikumArane ghaDAnuM cinha dizikumArane hAthInuM cinha, pavana (vAyu) kumArane magaranuM cinha, ane svanita kumArane vardhamAna (sarAvasaMpuTa) nuM cinha hoya che. te cinhathI A devatA amuka nikAyana che ema oLakhI zakAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 . 10 bhavanapatinA zarIrano varNa. asura kAlA nAgu-dahi, paMDurA taha suvanna disi thaNiyA kaNagAbha vijaju siha dIva,arUNa vAUpiyaMganibhA.27 asurA-asurakumAra. sihi-agnikumAra. nAga-nAgakumAra. dIva-dvIpakumAra. udahi-udadhikumAra. arUNu-rAta, lAla. paMDurA-gAra, veta. vAu-vAyukumAra. keNugAbha-senAnA jevA. picaMgunibhA-rAyaNanI jevI vijajI-vidRkumAra. lIlI kAntivALA. | zabdArthaasurakumAra zarIre kALA raMganA che. nAgakumAra ane udadhi kumAra gaura (atyaMta zveta) vaNe che. temaja suvarNakumAra, dizikumAra ane svanitakumAra sonAnA jevA (pILA) vaNe che. vidyuskumAra, agnikumAra ane dvIpa kumAra lAla raMge che. vAyukumAra rAyaNanA vRkSanI jevI lIlI kAntivALA che. asurakumArAdinA vastrane raMga. asurANa valya rattA, nAgo-dahi vijaju dIva sihi nIlA disi caNiya suvannANuM, dhavalA vAuNu saMjha-I. 28, asurANu-asura kumAranAM. | suvannANuM-suvarNa kumAranAM. vatha-vastra. dhavalA-dhoLAM. rattA-lAla, rAtAM. vANi-vAyu kumAranAM. sihi-agnikumAranAM. saMjharUI-saMdhyAnA raMga nIlA-lIlAM. sarakhAM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha--asura kumAranAM vastra rAtA vaNe che. nAga kumAra, udadhikumAra, vidyukumAra, dvIpakumAra ane agnikumAranAM vastra lIlA raMganAM che. dizikumAra, svanitakumAra ane suvarNakumAranAM vastra dhoLA raMganAM che. vAyukumAranAM vastra saMdhyAnA raMga sarakhAM che. (ghaNuM karIne AvAM vastronuM paheravuM teone priya hoya che.) asurakamArAdikanA sAmAnika ane AtmarakSake. cau-saddhi siddhi asure, chacca sahassAI dharaNamAIzuM sAmANiyA ImesiM, cauguNA AyarakhA ya. 29 causakri-cosaTha. | sAmANiyA-sAmAnika sakri-sAeTha. deva thiI). asure-asurakumAranA be | imesi-eo (20 iMdra) nAIdronA. cauguNa-cAra guNa. chacasahassAI-cha hajAra. | AyarakakhA-AtmarakSaka de, dharamAIzuM-dharaNuM AdinA.| aMgarakSaka de. zabdArtha -asura kumAranA camareMdrane cosaTha hajAra sAmAnika de che ane balIMdrane sATha hajAra sAmAnika de che. dharaNaMdra vigere (aDhAra Idrane) darekane cha hajAra sAmAnika de che. eo ( 20 iMdro ) nA sAmAnika devethI cAra guNa AtmarakSaka deva hoya che. vivecana-sAmAnika eTale iMdranA sarakhI rUddhi ane kAtivALA ane AtmarakSaka eTale idronA zarIranI rakSA karanAra de. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapatinAM cinha asurakumAra nAgakumAra suvarNa kumAra gaDa vidyuta kumAra | vajra agnikumAra kaLaza sahu dvIpakumAra uSikumAra dizikumAra cUDAmaNi kALA sarpanI pheNugAra (zveta) azva hAthI zarIranA vaNa vAyukumAra magara stanitakumAra vimAna vasanA varNa rAtA lIleA suvarNa jevA pILA rAtA rAtA rAtA gAra suvaNa jevA dhALA rAyaNunI jevA (lIlo) saMdhyA jevA suvarNa jevA dhALA dhALA lIlA lIle lIlA lIlA sAmAnika AtmarakSaka dakSiNanA uttaranA dakSiNanA uttaranA 64000 | } 0000 256000 240000 1000 6000 | 24000 24009 ,, "" "" " ,, "" .. 59 232000 . .. ,, 36 ,, "" "" "" ,, "" ,, ,, ,' ,, 14 928000 ,, .. 36 "" .. ', 35 > 31 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 . prazno 1. suvarNakumAra, udaSikumAra ane vAyu kumAranA IdronAM nAma, bhavanasaMkhyA, bhavananuM pramANa, ciha, zarIra ane vastrane varNa tathA sAmAnika ane AtmarakSaka devonI saMkhyA kahe. 2. bhavanapati deve kayAM rahe che te kahe. tathA AvAsa kone kahe. vyaMtaranAM nagaro keTalAM ane kyAM che. rayaNAe paDhama joyaNa, sahaste hiddavasiyasayavihaNe vaMtariyANuM rammA, mA jayarA asaMkhijA. 30. rayaNue-ratnaprabhAnA. vaMtariyANuM-vyaMtaronAM. paDhama joyaNu sahasse ramA-ramaNaka, manahara. pahelA hajAra jejanamAMthI. hiTUMvariM-heThe ane upara. mA-pRthvIkAya saMbaMdhI. saye saya vihUNe-so so | navarA-nagara. jana ochA karyo chad. | asaMkhajA-asaMkhyAtAM. zabdArtha-ratnaprabhAnA uparanA hajAra jejanamAMthI heThe ane upara se sau jana ochA kaye chate A janamAM vyaMtara devanAM ramaNIya pRthvIkAyanAM nagaro asaMkhyAtAM che. vivecana-manuSyakSetrathI bahAra asaMkhyAtA dvIpa ane samudra jaIe tyAM paNa asaMkhyAtAM vyaMtara devanAM nagare che. bhavanapati ane vyaMtaranA IMdronA bhavanono AkAra. bAhiM var3hA aMte, cariMsA a ya kaNiAyArA bhavaNavaIrNa tahavaMtarANa, iMda bhavaNuo nAyavA.31. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAhiM-mahArathI. vaTTA-vATalAM, gALa. atA aMdarathI, caura'sA-cAkhuNAM. ahA-nIce. kaGgiAyArA-karNikAnA AkAre. 33 bhavaNAo-bhavanA. nAya.vA-jANavAM. zabdA--bhavanapati tathA vyaMtaranA IMdro ( devA) nAM bhavanA mAherathI gALa, aMdarathI cAmuNAM ane nIce kamaLanI kaNikAnA AkAre jANavAM. bhavaNa vaINuM-bhavanapatinA taha temaja. vaMtarANu-vyaMtarAnA. IMdu-iMdronAM. vyaMtarAnA kALanuM vyatItapaNuM. tahiM devA vaMtariyA, vara taruNI gIya vAIya raveNu nicca suDhiyA pamuiyA, gaya pi kAla na yANuti. 32. tAha-te bhavaneAmAM, devA vatariyA-vyaMtara deza. vara taruNI-pradhAna devAMganA nicca nira'tara. suhiyA-sukhI. pamuiyA-DurSita thayelA. gaya pi kAla-gayelA kALane AnA. gIya vAiya--gIta ane vAjIMtranA. paNa. - na yANuti jANatA nathI. zabdA --te bhavanAmAM vyaMtara devA, pradhAna devAMganAenA gIta ane vAjiMtranA nAda vaDe niraMtara sukhI ane harSita thayelA, gayelA kALane paNa jANatA nathI. raveNu-nAda vaDe. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vyaMtaranAM bhavaneAnuM pramANa ane tenA 8 bhedo, te ja buddIva bhAraha, videhu sama gurU jahanna majhimagA vatara puNa adbhuvihA, pisAya bhUyA tahA jakhkhA. 33. rakbasa kiMnara kiMpurisA, maheAragA arjumA ya gaMdhavA dAhiNuttara bhaiyA, sAlasa sasa ime IMdA, 34. te-te bhavanA. ja khuddIva-ja dvIpa. bhAraha-bharatakSetra. videha-mahAvideha. sama-sarakhAM, jevaDAM. guru-meTAM. jahana-janya, nAnAM. majgimagA-madhyama. vatara-tara. puNa-vaLI. a%0vihA--ATha prakAre. amA-AThamA. dAhitruttara-dakSiNa ane uttaranA bhaiyA bheda karIne. sAlasa-sALa. tesi-teenA. ime IMdA-A iMdrA. zabdA--te bhavanA meTAM jaMbudrIpa jevaDAM, nAnAM bharatakSetra jevaDAM ane madhyama mahAvideha kSetra jevaDAM che. vyaMtarA vaLI ATha prakAre che. 1. pizAca, 2. bhUta, temaja 3. yakSa, 4 rAkSasa, 5. kinara, 6. kapurUSa, 7. maheAraga ane AThamA gA~dhava. dakSiNa ane uttaranA seDhe karIne tenA A seALa IMdro che. vivecanama taranAM bhavanA meATAmAM moTAM ja khUdvIpa jevaDAM eTale 1 lAkha ceAjana vistAravALAM, nAnAmAM nAnAM bharatakSetra jevaDAM eTale 526 ceAjana ane 6 kalAnA pramANavALAM tathA madhyama mahAvideha kSetra jevaDAM eTale 33684 ceAjana ane 4 kalAnA pramANavALAM hAya che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 : vyaMtaranA 16 iMdronAM nAma. kAle ya mahAkAle, susava paDiva punnabhaTTe ya taha ceva mANibhade, bhIme ya tahA mahAbhIme. 35. kinara kipurise sapurisA, mahApurisa taya akAye mahAkAya gIyarai, gIyajase duni dunni kamA. 36. surUva-surUpe. akAye-atikAya. paDirUva-pratirUpe. | gIyarai-gItarati. punnabhaTTe-pUrNabhadra. taha ceva-temaja nice. gIyajame-gItayaza. mANibhade-mANibhadra. duni duni-babbe. sapurisA-sapuruSa. kamA-anukrame. zabdArtha-pizAcanA koleMdra ane mahAkAleMka, bhUtanA surupeMdra ane pratirupeMdra, temaja nicce yakSanA pUrNabhadra ane mANibhadra, tathA rAkSasanA bhIma ane mahAbhIma, kiMmaranA kinara ane purUSa, kiMpurUSanA sapuruSa ane mahApurUSa, tathA mahAraganA atikAya ane mahAkAya, ane gaMdharvanA gItarati ane gItayaza. ema babbe Iko anukrame (dareka vyaMtara nikAyanA dakSiNa ane uttara dizAnA) che. ' dhvajAne viSe vyaMtara devonAM cihe. ciMdha kalaMba sulaze, vaDa khage asaga caMpayae. nAge tuMbarU a jhae, khaga vivajjiyA raphakhA. 37. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMdha-cinha. nAge-nAgavRkSa. kalaMba-kadaMba. jhae-dhvajAmAM. khaTTage-khaTavAMga. vivajiyA-varjita. capayae-caMpaka sakhA-vRkSo zabdArtha-pizAcAdikanI dhvajAne viSe anukrame kadaMbavRkSa, sulavRkSa, vaDavRkSa, khaTvAMga (tApasanA upakaraNanuM cinha), azokavRkSa, caMpakavRkSa, nAgavRkSa ane tuMbavRkSanuM cinha che, khaTvAMgane varjIne bAkInAM vRkSa che. vivecana-pizAcane kadaMbavRkSanuM cinha, bhUtane sulasavRkSanuM cinha, yakSane vaDavRkSanuM cinha, rAkSasane khaTvAMga (khapara) nuM cinha, kinarane azoka vRkSanuM cinha, kiMpurUSane caMpakavRkSanuM cinha, mahAragane nAgavRkSanuM cinha, ane gaMdharvane tuMbarUvRkSanuM cinha hoya che. A cinha vyaMtara devenI dhvajAne viSe jANavAM. vyaMtara devonA zarIrane varNa. jamukha pisAya mahAraga, gaMdhavA sAma kinarA nIlA rekhasa kiMmparisA viya, dhavalA bhUyA puNo kAlA. 38. jakha-yakSa. vi-paNa. sAma-kAMIka kALA. dhavalA-LA. nIlA-lIlA. puNe-vaLI. | zabdArtha-cakSa, pizAca, maheraga ane gaMdharvanA zarIrane varNa kAMIka kALo che. kinAro lIlA vaNe che. rAkSasa ane kiparUSa dhoLA vaNe che. bhUta vaLI atyaMta kALA che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 vANuvyaMtaranA 8 bheda ane temanuM sthAna. aNapannI paNapannI, isivAI bhUyavAIe ceva kadIya mahAmaMdI, kehaDe ceva payaMge ya. 39 iya paDhama jeyaNa sae, rayaNAe a6 vaMtarA avare, tenuM Iha selasiMdA, suyaga aho dAhiyttara. 40. IsivAI-baSivAdI. a-ATha. [vANavyaMtara.] bhUyavAIe-bhUtavAdI. vaMtarA avare-bIjA vyaMtara kaMdIya-kaMdita. te su-teone viSe. mahAmaMdI-mahAkaMdita ha-ahIyAM payaMge-pataMga. selasa-seLa. IdA-Idro, I-A pramANe. syaga-samabhUtalAnI, rUcakathI. paDhama-prathamanA, uparanA. ahe-nIce. joyae-se jojanamAMthI dAhiNa-dakSiNa. rayaNue-ratnaprabhAnA. | uttara-uttara dizAe. | zabdArtha--aNapannI, paNa pannI, RSivAdI, nize bhUtavAdI, kaMdita, mahAkadita, kehaMDa (kumA3) ane nice pataMga. ahIMyAM ratnaprabhAnA uparanA sajejanamAMthI upara nIce daza daza jojana mUkIne bAkInA 80 jejanamAM ATha vANuM vyaMtara de che teone viSe rUcakathI daza jana nIce dakSiNa ane uttara dizAe soLa Idro A pramANe che. vANavyaMtaranA 16 iMdrionAM nAma. saMnihie sAmANe, dhAI vihAe IsIya IsIvAle Isara mahesare viya, havaI suvache visAle ya. 41. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 hAse hAsarai viya, see ya bhave taDA mahAsee payage payaMgavai viya, sAlasa dANu nAmAd. sanihie-saMnihita. hAse-hAsya. hAsaraI-hAsyarati. sAmANe-sAmAna. thAi-dhAtA. vihAe-vidhAtA. isI-RSIMdra. iMsIvAleRSipAla, isara-izvara. mahesara-mahezvara. havai che. suvacche-suvatsa. visAle-vizAla. vi-paNa. see-zveta. bhave-hAya. mahAsee-mahAzveta. payage-pataMga. paya gavaI-pataMgapati. iMdANa-IMdronAM nAmA"--nAmeA. zabdA --sanihita IMdra IMdra ane vidhAtA iMdra, RSIMdra ane ra. ane sAmAna IMdra, dhAtA RSipAle, izvara I Mdra ane mahezvara iMdra, suvatsa IMdra ane vizAla Idra che. hAsya IMdra ane hAsyarati iMdra, zveta IMdra tathA mahAzveta iMdra, pataMga I Mdra ane pata Mgapati iMdra. e (dakSiNa ane uttara dizAnA vALu vyaMtaranA) seALa iMdronAM nAmeA che. vivecana--bhavanapatinA vIza iMdra, jaMtaranA seALa, vANu vyaMtaranA seALa, jo ke asaMkhyAta dvIpa ane samudramAM asaMkhyAta sUrya ane caMdro che tApaNu jAtinI apekSAe caMdra ane sUrya e e ja jyAtiSInA IMdra gaNIe tathA vaimAnikamAM bAra devalAkanA daza iMdra che, kAraNa ke navamA ane dazamA devaleAkanA prALuta iMdra temaja agIyAramA ane kharamA devalAkanA acyuta iMdra che kula maLIne 64 IMdro che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM . vyaMtara ane nyAtaSI IMdronA sAmAnika ane AtmarakSaka devA. sAmANiyANu carI, sahassa sAlasaya AyarANa patteya' sanvesi', va'taravai sisa ravINuM ca. sAmANiyANu-sAmAnika. 43. santhesi-sa. carA sahassa-4 hajAra. vataravaI-vyaMtara ane vANa vyaMtara IMdra. sAlasa-sAla (hajAra.) AcakkhANu-AtmarakSakA. | sisa ravINa-caMdra ane patteya-darekane. sUryamAMnA. zabdA--sarva vyaMtara ane vANavyaMtaranA IMdra, caMdra ane sUrya mAMnA dareka (iMdra)ne sAmAnika devA cAra hajAra ane AtmarakSaka devA seALa hajAra che. vyaMtaranA IMdra, cinha, varNa ane sAmAnikAdinu yaMtra. vyaMtaranA dakSiNe dra ttareka cinha zarIranA sAmA vaNa nika |sulasakSa kAlA vaDavRkSa zyAma pizAca kAla mahAkAla kada bavRkSa | zyAma 4hajAra 16 hajAra bhUta supa pratirUpa yakSa pUrNa bhadra mANibhadra rAkSasa bhIma mahAbhIma kinnara kinnara | kiMpurUSa kipurUSa satpurUSa mahApurUSa maheAraga atikAya mahAkAya ga Mdha | gItati gItayaza khaTyAMga dhALA azokavRkSa lIlA capakavRkSa dhALA nAgavRkSa zyAma tuMbarUvrukSa zyAma .. "2 ,, "" "" .. Atma rakSaka "" ,, ,, ,, ,, ,, 39 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANu vyaMtaranA idro, sAmAnika ane Atma rakSakanuM yaMtra. vANuvyaMtaranI dakSiNeka uttareka sAmAnika, AtmarakSaka aNupannI saMnihita sAmAna | 4 hajAra | 16 hajAra paNupatnI dhAtA vidhAtA isivAdI rUSi rUSipAla mahezvara bhUtavAdI Izvara suvatsa vizAla kaMdita mahAkadita hAsya hAsyarati kehaMDa ta mahAta pataMgapati pataMga pataMga prazno. 1. bhavanapati ane vyaMtaronAM bhavane keTalAM? kayAM AvyAM, tene AkAra tathA pramANu kaho. 2. bhUta, kiMnara ane mahAraganA idronAM nAma, cinha, zarIrane varNa, | sAmAnika ane AtmarakSaka kahe. 3. pazupannI, kaMdita ane kohaMDanA inAM nAmo, sAmAnika ane AtmarakSaka kahe. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 daza prakAranA devo. iMda sama tAyatIsA, parisatiyA rakha legapAlA ca aNiya paInnA abhigA, kibisaM dasa bhavaNa mANa. 44. Ida-IMdra. paThana-prakIrNa, prajA. sama-sAmAnika. tAtIsA-trAyadgizaka. abhiyegA-cAkara,nekara. parisatiyA-traNa parSadA. kiribasaM-kiTibaSika. 2kha-AtmarakSaka. dasa-daza prakAranA de. legapAlA-lokapAla bhavaNa mANuM-bhavanapati aNiya-anika, sanya. | ane vaimAnikamAM. | zabdArtha-1. iMdra, 2. sAmAnika (Idra sarakhI RddhivALA de,) 3. trAyadgizaka ( gurU sthAnIya-iMdrane salAha pUchavA yogya de,) 4. bAhya madhyama ane atyaMtara rUpa traNa parSadAnA de, 5. aMgarakSaka de, 6. lokapAla (keTavAla), 7. sinyanA deva, 8. prajAnA deva, 9. nekara dave, ane - 10. kilbiSika deva. e daza prakAranA deva bhavanapati ane vaimAnikamAM hoya che. sAta prakAranuM sainya. gaMdhava naTTa haya gaya, raha bhaDa aNiyANi sava iMdANuM mANiyANa vasahA, mANasA e anivAsINuM. 5. gadhazvagaMdharva, mRdaMga vagA- | haya-azva, ghoDAnuM. DanAranuM. gaya-hAthInuM. naTTa-nATaka karanAranuM raha-rathanuM. - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mahisA-pADAnuM. bhaDa-subhaTanuM. aNiyANi-sainya. savva IdANa -sarve iMDhone, aheAnivAsINa-adhA niyAvesANiyANa-vaimAnika iMdrone. sIne ( bhavanapati ane vasahA-vRSabha, maladanuM. vyaMtara indrane zabdA --1. mRdaMga vagADanAra, 2. nATaka karanAranuM, 3. gheADAnuM, 4. hAthInuM, pa, rathanuM, 6, subhaTanu sainya sarva iMdrone hAya ane vaimAnika ( ane jyAtiSInA ) iMdrone sAtamuM vRSabhanuM ane adheAnivAsI ( bhavanapati ane vyaMtara indrA ) ne pADAnuM sainya hAya che. vivecana--A sAta sainyamAMthI prathamanAM e sainya upabhAgane mATe ane bAkInAM pAMca sainya saMgrAmane mATe hAya che. devAmAM hAthI vigere hAtA nathI, parantu nAkara devA peAtAnA svAmIne besavAne mATe tevA prakAranAM vaikriya rUpe viSuve che. IMdranA trAyatri'zaka,padA ane leAkapAlAdikanI saMkhyA. tittIsa tAyatIsA, parisatiyA lAgapAla cattAri aNuiANi satta sattaya, aNiyAdviva savadANa 46. tittIsa-tetrIza. satta-sAta prakAranuM. satta-sAta. tAyatIsA-trAyatrizaMka parisatiyA-traNa padA. lAgapAlacattAri-cAraleAkapAla aNaANu-sainya. aNiyAhiva-sainyanA adhipati. savva IMdA-sarva Indro. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-tetrIza trAyadgizaka deve, traNa parvadA. cAra leyAla ane sAta prakAranuM sainya che ane sAta sinyanA adhipati sarva indro hoya che. - vyaMtara ane jyotiSImAM 8 prakAranA de. navara jaMtara jeisa, IMdANa na hanti legapAlAo, tAyattIsa-bihANA, tiyasA vi yatesiMha hati.47. navara-vizeSa. tAyattIsa-trAyadgizaka. vetara-vyaMtara. alihANuM-nAmanA. jeisa-jyotiSInA. tiyasA vi-devatA paNa. IdANu-Indrone. na hutti -nathI. tesiM-teone. loga pAlAelekapAla. | hu-nirmace. | zabdArtha-eTaluM vizeSa che ke vyaMtara ane jatiSInA Idrone lokapAlo nathI ane teone (vyaMtara Idrone tathA jyotiSInA Idrone ) trAyaviMzaka nAmanA devo paNa ni*ce nathI. vivecana--vyaMtara ane jyotiSImAM IMdrAdi ATha prakAranA deva hoya che. te vyaMtara IMdro ane tiSInA Idro saudharma ane IzAna IdranA tAbe havAthI lepAla ane trAyadgizaka deve teone hetA nathI. jyotiSI devonuM sthAna. samabhUtalAo ahiM, dasUNa jeyaNa sahiM Arakhabha uvari suttara joyaNa, sayaMmicikruti IsiyA. 48. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samabhUtalAo-samabhUtalAthI. uvari-upara. dasUNajoyaNa-daza jana ! dasuttara-dasa adhika ochAthI. jeyaNa saMyami-eka ahiM sahi-AThase |_| ejanamAM. janamAMthI. cinti-rahe che. Abha-AraMbhIne. joIsiyA-tiSI de. zabdArtha-samabhUtalAthI AraMbhIne AThaso janamAMthI dazAjana eAchA (sAtase nevujana)thI upara eka adhika daza (ekaso daza) ejanamAM tiSI devo rahe che. vivecana-merU parvatanA 4 upara ane 4 madhyabhAge nIce ema 8. rUcaka pradeza che tenuM nAma samabhUtalA. tenAthI uparaM900 ejana ane nIce 900 pejana maLI 1800jana pramANa tilaka che. te vistAramAM 1 rAjalaka pramANa che. samabhUtalAthI jyotiSI devAnAM vimAne keTalAM dUra che ? tattha ravI dasa joyaNa, asAItaduvari sarasIyariplesa aha bharaNi sAI uvari, bahiM mUle bhitare abhiI.49 tattha-te upara. bharANi-bharaNI. ravI-sUrya. sAI-svAti. dasa joyaNa-dasa bhejane. uvari-upara. asI-eMsI. tadavari-tenI upara. bahiM-bahAranA. sasI-caMdra. mUla-mUla. rikhe su-nakSatramAM. abhiMtare-aMdaranA aha-nIce. abhii-abhijita. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha--te sAtase nevu jana upara daza pejane sUrya, tenI upara eMsI cejane caMdra, tenI upara (cAra pejane nakSatro che.) nakSatromAM sauthI nIce bharaNi nakSatra cAle che, upara svAti nakSatra cAle che, bahAranA maMDale mUla nakSatra cAle che ane sAthI aMdaranA maMDale abhijit nakSatra cAle che. tAra ravI caMdariFkhA, buha sukkA jIva maMgala saNiyA saga saya nauya asiI, cau cau kamase tiyA cIsu. 50. tAra-tArA. saga saya naula sAtamonevuM ravI-sUrya. dasa-dasa caMda-caMdra. asIIegrI. rikhA-nakSatra. cau-cAra ? buha-budha. cau-cAra. sukA-zukra. jIva-bRhaspati. kamase-anukrame. maMgala-maMgala. tiyA-traNa ejana. saNiyA-zanicara. causu-cAra grahone viSe. zabdArtha -790 pejane tArA, tenI upara 10 cejane sUrya, tenI upara 80 pejane caMdra, tenI upara cAra cejane nakSatra, tenI upara cAre pejane budha graha, tenI upara zuka, bRhaspati, maMgala ane zanIzcara che. e cAra cahene viSe anukrame 3 ceAjana aMtara che. (A mApa pramANu cejane jANavuM.) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samabhUtalAthI jyotiSI vimAnenuM aMtara. 790 nakSatra samatalAthI tArAthI 10 pejane sUryathI 80 0 caMdrathI 40 nakSatrathI 4 budhathI 3 zukrathI 3 yo0 gurathI 3 yoga maMgaLathI 3 0 bRhaspati (guru) maMgaLa zani - pra . 1. bhavanapati vyatara jotiSI ane vaimAnikamAM devonA prakAra keTalA ane kyA kyA. 2. trAyatrizaka lopAla ane parvadA keTalI ? . tiSI denAM vimAne keTalA yojanamAM che tathA te vimAnanuM mAMhamAMhe aMtara keTaluM che ane samabhUtavAthI keTalA jana uMce che te kahe. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 merU parvatathI keTale dUra cara jyAtiSInAM vimAna ane alAkathI keTale dUra sthira jyotiSInAM vimAna. ikkArasa joyaNa saya, igavIsikkAra sAhiyA kamasA meru alAgA-khAM, joIsa ca` carai hAi. 11. ikArasa saya-agIyAra sA. merU-meru parvatanI, alAga-alAkanI. amAha-akhAdhAe, aMtare. joisa ca+--jyAtiSI caka. caraI cAle che. hAI-sthira rahe che. joyaNa-jojana, igavIsa-ekavIza. ikkArasa-agIyAra. ahiyA adhika. kamasA-anukrame. zabdA-merU parvatanI amAdhAe (dUra) agIAra sA ekavIza ceAjana ane aleAkanI akhAdhAe agIAra se agIAra ceAjana anukrame jyAtiSI cakra cAle che ane sthira rahe che. vivecana--manuSyakSetramAM merU parvatathI 1121 ceAjana cheTe jyotiSI cakra (tArA) cAle che. tathA aleAkathI leAkamAM 1111 ceAjana cAre tarapha AvIe tyAM (svayaMbhUramaNa samudramAM rahelA chellA) janmyAtiSInAM vimAnA sthira che. eTale aleAkathI 1111 yojana dUra jyAtiSInAM vimAna sthira che. jyAtiSInAM vimAnAnA AkAra ane te keTalAM. ahaM kavidnAgArA, liDumayA ramma joisa-vimANA vatara nayarehatA, sakhijja guNA Ime hunti para. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 addha kavi-ardha keTha | vatara-caMtanA. phaLanA. nayahite-nagarathI. AgArA-AkAravALAM. saMkhijAja-saMkhyAta. phalihamayA-sphaTikaratnanAM. guNa-guNa. rasma-ramaNIka, manahara. | Ime-A (jyotiSInAM Isa-tiSInAM. vimAne.) vimANu-vimAne. hanti-che. nAnA | zabdArtha--addha keTha phaLanA AkAravALAM, sphaTika ratnanAM, manohara A tiSI denAM vimAne vyaMtaranA ( asaMkhyAta) nagarothI saMkhyAta guNa che. * vivecana--tiSInAM vimAne udaya ane astakALe tiryagU paribhramaNa karatAM ardha kaTha phelAkAre dekhAtAM nathI paNa upara rahyA chatAM goLAkAra dekhAya che. tenuM kAraNa zuM? te vimAnI pITha ( taLIyuM-nIceno bhAga ) ardha kaTha phalAkAre che ane tenI upara caMdrAdika devenA prAsAde che. te pITha sahita prAsAda vartulAdika kaI paNa AkAre rahyA chatAM vATalAkAra dekhAya che kAraNake vastune vAMke AkAra paNa dUrathI goLAkAra dekhAya che, te mATe darathI vimAna vATaluM dekhAya che. jayotiSInAM vimAne zenAM che? tAI vimANaI puNa, savAI hati phAli-mayAI daga-phAliha mayA puNa, lavaNe je jeIsa vimANA. pa3. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA"-te. visANA"--vimAnA. puNa-vaLI. savvAI sava. hanti-che. phAlihamayAI sphaTika ratnanAM. 49 darza phAliha mayA--udaka sphaTika ratnamaya lavaNe-lavaNu sasudramAM. 08-08. joIsa khyAtiSI devAnAM. vimANA-vimAne. zabdA--te sarva vimAnA vaLI sphaTika ratnanAM che. paraMtu lavaNu samudramAM je jyAtiSI devAnAM vimAne che, te vaLI udaka Tika ratnanAM che. vivecana--nadyAdi pravezamAga rUpa atyaMta nIcA bhUminA bhAga te gAtI kahevAya che. ja mUddIpa ane dhAtakIkhaMDanI vedikAthI 95 hajAra ceAjana sudhI gAtIrtha che. te pachI lavaNu samudranI zikhA 10 hajAra ceAjana paheALI ane 16 hajAra ceAjana uMcI che, ane jyAtiSInAM vimAnA uMcAM 900 yAjana sudhI zikhA mAMDe cAle che, para`tu udaka sphaTika ratnanA prabhAvathI pANI phATIne meAkaLuM thaI jAya che, tethI vimAnAne pANImAMhe karavAmAM bAdhA thatI nathI, tathA vimAnAmAM pANI bharAtuM nathI, temaja vimAnAnA tejanA prakAzane pANIthI aMtarAya thatA nathI. cara jyAtiSInA vimAnAnI laMbAi pahoLAI ane cAI. joyaNi--garlRi bhAgA, chappanna aDayAla gAu du iga-dva caDhAI vimANA-cAma, vitthaDA adra-muccatta, 54. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhoyaNujananA. caMdAI-caMdrAdikanA. igasa-ekasaTha. vimANu-vimAnanI. bhAgA-bhAgamAMthI. AyAma-laMbAI. chapana-chappanna. aDayAla-aDatAlIza. visthatA-vistAra, pahoLAI. gAu du Igadda-be, eka | addha-ardha. ane ardha gAu. | uccatta-uMcAI zabdArtha-caMdrAdikanA vimAnanI laMbAI ane paheLAI anukrame(caMdranI) ekajananA ekasaTha bhAgamAMthI chappanna bhAga, (sUryanI) ekajananA ekasaTha bhAgamAMthI aDatAlIza bhAga, (grahanI) be gAu, nakSatranI) eka gAu, ane (tArAnI) ardha gAu che. (jotiSInA vimAnanI) uMcAI te (laMbAI) thI ardha hoya che. vivecana-manuSyakSetramAM caMdranA vimAnanI laMbAI pahelAIka yojana ane uMcAI 6 ejana, sUryanA vimAnanI laMbAI paheLAI phUDa ceAjana ane uMcAI , jana, grahanA vimAnanI laMbAI pahoLAI 2 gAu ane uMcAI 1 gAu, nakSatranA vimAnanI laMbAI pahoLAI 1 gAu ane uMcAI be gAu, tathA utkRSTa sthitivALA tArAnA vimAnanI laMbAI pahoLAI nA gAu ane uMcAI dha gAu hoya che. jaghanya sthitivALA tArAnA vimAnanI laMbAI pahoLAI gAu (500 dhanuSya) ane uMcAI 250 dhanuSyanI hoya che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 manuSya kSetranuM pramANa ane sthira jyotiSInAM vimAnanI laMbAI pahoLAI ane uMcAI. paNuyAla lakha joyaNa, nara-khitta tathime sayA bhamarA narakhittAu bahiM puNa, aDha-pamANA DiA nircApA paNuyAla lakakha-45 lAkha. narakhitAu-manuSyakSetranI. joyaNa-jananuM. bahiM-bahera. nakhatta-manuSya kSetra. puNa-vaLI. tattha-temAM. apamANu-adha pramANaime-A. vALAM. sayA-hamezAM. ThiA-sthira. bhaairA-bhamanArAM, pharanArAM. | nircA-nitya. zabdArtha-45 lAkha ejananuM manuSya kSetra che. temAM A tiSInAM vimAne hamezAM bhamavAnA svabhAvavALAM che. manuSyakSetranI bahAra vaLI sthira jyotiSInAM vimAne (te cara jyotiSInAM vimAnathI) ardha pramANavALAM niraMtara che. ( jaghanyAyuvALA tArAnA vimAnanI laMbAI pahoLAI 250 dhanuSya ane uMcAI 1rapa dhanuSyanI hoya che.) vivecana-manuSyakSetramAM 15 karmabhUmi 30 akarmabhUmi ane pa6 aMtadvIpamAM manuSyanAM janma maraNa thAya che. paraMtu samudra ane varSadhara parvatAdine viSe prAyaH janma thato nathI, paraMtu maraNa te saMharaNa thakI athavA vidyAlabdhithI tyAM gayelAonuM thAya che. manuSya kSetrane vIMTIne rahela suvarNamaya mAnuSyottara parvata che. te 1721 jana uMce eTale beThelA siMhanI jema aMdaranA bhAgamAM uMce Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ane bahAranA bhAgamAM nIcA che. pUrvabhavanuM vaira levAnI buddhithI koI deva dAnava ke vidyAdhara garbhiNI strI ke manuSyane advI dvIpanI bahAra mUke, tApaNu janma maraNu tyAM thatuM nathI ane thaze paNa nahi, kAraNa ke te devAdikane athavA bIjA kAi devArdikane evI buddhi thAya ke tene saharIne pAche manuSya kSetramAM lAvIne mUke. vaLI jaMghAcAraNa ( tapasyAnA aLathI ! cAlanArA ) rUcaka dvIpa sudhI ane vidyAcAraNa (vidyAnA maLathI cAlanArA ) munie nIzvara dvIpa sudhI cAtrA mATe jAya che. paraMtu teonuM maraNu te manuSya kSetramAM ja thAya che. jyotiSI devAnI gati, Rddhi tathA tenA vimAnane vahana karanAra devAnAM vikuvela vaikriya rUpA. sisa riva gahu nakSattA, tArAe hanti jahuttara' sigmA vivarIyA u mahaai, vimANu-vahugA karmaNe-siM, 56. sAlasa sAlasa aDa cau,dA sura sahussA pura dAhi pacchima uttara sIhA, hatthI vasahA haiyA kamaseA. 57. singhA-utAvaLI gativALA. vivarIyA u-viparIta, vaLI, mahasia--RddhimAM. vimANu vahagA-vimAnane vahana karanArA. sasi-caMdra. ravi-sUrya . gahe-graha. nakSattA-nakSatra. tArAo-tArA. hanti che. jahuttara -yathAttara, anukrame. kameNa-anukrame. esi-eenA. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sAlasa-sALa. ahe-AThe. cau-cAra. do-e. pacchima-pazci uttara-uttaramAM sIhAsi hathI hAthI vasahA-vRSA hayA--gheADAnA masA-anukra sura sahassA-hajAra devA. purae-pUrvamAM. dAheiA-dakSiNamAM. zabdA--caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane vA anukrame utAvaLI gativALA che ane RddhimAM vaLI viparIta che. anukrame enA vimAnane vahana karanArA seALa hajAra, sALa hajAra, ATha hajAra, cAra hajAra ane be hajAra devA che. pUrvamAM siMhanA rUpe, dakSiNamAM hAthInA rUpe, pazcimamAM baLadanA rUpe ane uttaramAM gheADAnA rUpe anukrame vahana kare che. vivecana-sarvathI maMdagativALA caMdra che, tethI sUryanI gati utAvaLI, tethI grahanI gati utAvaLI, tethI nakSatranI gati utAvaLI ane tethI tArAnI gati utAvaLI che. tathA graheAmAM budhathI zukra utAvaLI gativALA, tethI maMgaLa utAvaLI gativALA, tethI haspati utAvaLI gativALA ane tethI zani utAvaLI gativALA che. rUddhimAM tethI viparIta jANavA eTle sa thI aparUddhivata tArA, tethI nakSatra vadhAre rUddhivALAM, tethI graha vadhAre rUddhivALA, tethI sUrya vadhAre rUddhivALA, tethI caMdranI rUddhi sarve jyotiSI karatAM vadhAre che. tArA pAMca varNa vALA che ane bIjA jyAtiSI tapAvelA seAnAnA jevA (lAla) vaNu vALA jANavA. jyAtiSI devA sArAM gastra, AbhUSaNeA ane mukuTa vaDe zebhita mastakavALA che. caMdramA sete -jihanning) LOW THE MENE kramAMka Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : ene cA vimAnavAsI devane mukuTane viSe caMdrAkAre cinha, sUrya ane sUrya vimAnavAsI dene sUryAkAre cinha, graha ane huM vimAnavAsI dene grahAkAre cinha nakSatra ane nakSatra vimAnavAmI devane nakSatrAkAre cinha, tathA tArA ane tArAnA vimAnavAsI devene tArAkAre cinha mukuTanA agrabhAge hoya che. gisvabhAve caMdrAdikanA vimAna nirAlaMba AkAzane viSe potAnI meLe cAle che, paNa Abhigika de tevA prakAranA karmanA udayathI pitAnA paricita ke aparicita, samAna jAtIyake rahImati devAmAM pitAnI prabhutA vadhAravAne arthe ane huM A prasiddha nAyakane sammata chuM, e pramANe samRddhi dekhADavAne athe vimAnanI nIce rahIne pUrvamAM siMhanA rUpe, dakSiNamAM hAthInA rUpe, pazcimamAM vRSabhanA rUpe ane uttaramAM ghoDAnA rUpe atyaMta harSathI vahana kare che. jema keI manmatta strIne ghaNAM ghareNAM paheravAthI bhAra lAgatuM nathI, tema te Abhiyogika dene vimAna vahetAM bhAra lAgatuM nathI. jyotiSInAM vimAnane vahana karanAra deve dareka dizAe cothe bhAge hoya che. - prazno. 1. merU parvata ane alakathI jyotiSI vimAnenuM aMtara keTaluM ? teno AkAra ane saMkhyA kahe. 2. uga sphaTikamaya tiSInAM vimAne kayAM hoya che ? ane tyAM tevA prakAranAM hovAnuM kAraNa zuM ? 3. cara ane sthira tiSInA vimAnanI laMbAI paheLAI ane uMcAI kahe. 4. caMdra ane grahanI gati ane rUddhi konAthI vadhAre che ? tathA tenA vimAnane vahana karanAra deva dareka dizAmAM keTalA ane kevA rUpe vahana kare che ? tathA tenuM cinha ane varNa kaho. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paya ' jyotiSInA vimAnanI laMbAI, pahoLAI, uMcAI ane vimAna vahana karanAra de. manuSya kSetranI aMdaranA. manuSya kSetranI bahAranA. nAma. lAMbAI pahoLAi uMcAi vAna labAi pahoLAi uMcAi. caMdra | jana ! TUMka jana 160001 6 ejana 26 yojanA phu yojanA | yojana16000 2 yojana | yojanA graha. 2 gAu 1 gAu | 800 1 gAu | | gAu nakSatra. 1 gAu gAu | 400 che. gAu gAu tArA. be gAu | | gAu 2001 gAu 250 dhanuSya sUya. eka caMdranuM sainya. gaha alasI nakhatta, aDavInaM tAra keDi-koDINuM chAsaddhi sahasa navasaya, paNahattari ega sasi sinna 58 gaha-graha. chAsa sahassa-66 hajAra. aphasI-aThayAsI. nava saya-navase. nakakhata-nakSatra. paNahattari-paMcotera. ahevI saM-ayAvIza. eka sasi-eka caMdramAnuM tAra-tArA. keDi keDI-keDAcheDI. | sinaM-sainya. parivAra, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -aThayAsI graha, aThayAvIza nakSatra ane chAsaTha hajAra navaso potera kaDAkaDI tArA (e sarva) eka caMdramAnuM sanya che. | vivecana--otiSImAM be iMdra che. caMdra ane sUrya. caMdranuM sainya sUryane upagamAM Ave che mATe tene juduM sainya na hoya. manuSyakSetramAM tArAnA vimAnonI saMkhyAne samAveza. koDA keDI sanna-taraM tu mannati khitta-vatayA keI ane use-haMgula-mANeNa tArANuM. 59. kaDAkaDI-keDAcheDIne. | kaI-keTalAka. sanaMtara-anya saMjJA. ane bIjA tu-vaLI. usehaMgula-utsadhAMgulanA. mananaMti-mAne che. khitta thavatayA-kSetranA thoDA mANeNu-pramANa vaDe. paNathI. | tArANuM-tArAonuM zabdArtha -kSetranA thoDApaNAthI keDIkeDIne anya saMjJA (kroDa) tarIke AcAryo mAne che. bIjA keTalAka AcAryo tArAonA vimAnanuM mAna usedhAMgulanA pramANu vaDe kahe che. vivecana-manuSyakSetra pIstAlIza lAkha jejana che ane temAM 13ra caMdramAMthI darekane 66975 keDADI tArA che te ATalA kSetramAM pramANagule badhA tArAnAM vimAne zI rIte samAI zake ? jema keDI eTale vIza. evI rIte keDIkeDI eTale koDa. e saMjJA pUrvAcAryomAM prasiddha che. tethI eka Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrane parivAra da6975 kroDa tArA. e rIte gaNavAthI pramANa yojanavALA 45 lAkha yajana manuSya kSetramAM tArAnAM vimAne samAI zake. bIjo mata e che ke tArAnA vimAnanuM pramANa use dhAMgulathI gaNavuM ane tArAo da6975 kroDAkoDa samajavA tathA manuSya kSetranuM pramANu pramANagulathI gaNavuM, 400 usedhAMgule 1 pramANugula thAya, e rIte gaNatAM manuSya kSetramAM tArAnAM vimAna samAI zake. rAhunA vimAnanuM varNana. hiM rAhu vimANuM, nicaMdeNu hoI avirahiyaM cariMgulamapatta, hila caMdasya taM caraI. 60. kihe-kALuM. | cariMgula-cAra AMgaLa. rAha vimANu-rAhunuM vimAna a5ttaaprAsa, dUra nircA-niraMtara. hiya-heThaLa, nIce. caMdeNa-caMdranA vimAnathI. caMdasa-caMdranI. hAI-che. taM-te. (rAhunuM vimAna) avirahiyaM-AMtarA rahita. caraI-cAle che. zabdArtha-rAhunuM vimAna kALuM che. niraMtara caMdranA vimAnathI AMtarA (keTa) rahita che. te rAhunuM vimAna caMdranI nIce cAra AMgaLa dUra cAle che. vivecana-rAhu be prakAre che. nitya rAhu ane parva rAha. temAM parva rAhu pUrNimAe athavA amAvAsyAe kadAcita akasmAt AvIne jaghanyathI cha mAse caMdramA ane sUryane grahaNa kare che, eTale potAnA vimAne karIne temanA vimAnane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avare che. utkRSTathI caMdrane dara mahine ane sUryane 48 varSe grahaNa kare che. rAhunI mAphaka ketugraha paNa koI vakhata grahaNa kare che. nitya rAhunuM vimAna vaNe kAluM che. ane jagasvabhAve caMdramAnA vimAnanI nIce 4 AMgaLa che cAle che. caMdramAnA maMDalanA 15 bhAga karIne temAMthI ekeka bhAgane ajavAlA pakSane viSe rAhunuM vimAna khulle kare che ane aMdhArA pakSane viSe Avare che. tevAre caMdra maMDalanI vRddhi hAnine bhAsa thAya che. prazna-caMdranuM vimAna ke yojana pramANu hovAthI tene mA jana pramANanuM rAhugrahanuM vimAna kevI rIte DhAMkI zake? grahanAM vimAne che ejananAM ghaNuM karIne hoya che paNa rAhunuM vimAna (1 yojana pramANu) meTuM che, tethI DhAMkI zake che. athavA rAhunuM vimAna nAnuM chatAM kALuM hovAthI DhAMkI zake che. jema masInA eka TIpAthI sphaTikano badho bhAga kALo dekhAya che, tema rAhanA kALA vimAnane lIdhe caMdramAnuM vimAna kALuM dekhAya che. parvatanA vyAghAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa aMtara. tArassa ya tArassa ya, jaMbuddIrvAmi aMtare gurya bArasa joyaNu sahassA, dunni sayA ceva bhAyAlA. 61. tArassa-eka tArAthI. bArasa-bAra. tArasa-bIjA tArAnuM. jeyaNa-cejana. sahassA-hajAra, jabuddIvami-jaMbudvIpamAM. | duni sayA-baseM. aMtara-aMtara. ceva-nice. guDhya-utkRSTa. bAyAlA-beMtAlIza. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-jabUdvIpamAM eka tArAthI bIjA tArAnuM utkRSTa aMtara bAra hajAra baseM ne beMtAlIza jana nice che. vivecana-merUparvatane viratAra samabhUtalA pAse 10 hajAra yojana che, tenI baMne bAjue 1121 jana che. tArAnAM vimAne upara cAle che eTale tArAthI merUnuM aMtara 1121 jana, merUne vistAra 10 hajAra jana ane methI tArAnuM aMtara 1121jana. e traNe (1121+10000+1121) saMkhyA ekaThI karIe te jaMbudvIpamAM merUparvatanI vyAghAta eka tArAthI bIjA tArAnuM utkRSTa aMtara 12242 cejana thAya. merUnI vyAghAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa aMtara. tArAnuM vimAna 1121 0 dUra tArAvimAna 0 - 10000 merU -0 tArAnuM vimAna 1121 ' '1121 tArAnuM vimAna 1121 yA dUra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jyAtiSInAM vimAnAne parvatanA vyAdhAte jadhanya aMtara ane nirvyAdhAte utkRSTa ane jadhanya aMtara. nisaDhA ya nIlavatA, cattAra saya ucca paMca saya kuMDA, ahaM va irikSA, carati ubhaya-l mAhAe. 6. chAvaDhDhA dunni sayA, jahanna-meya' tu hAi vAdhAe, nizvAdhAe guru lahu, dA gAu ya dhaNu sayA paMca. 63, chAvI chAsaTha. dunti sayA-khase. jahanna-jaghanya. eyaM-A, e. tu-vaLI. hAi-DAya che, thAya che. vAghAe-vyAdhAte. nivvAghAe nirvyAghAte. guru-utkRSTa. lahu-jadhanya. dAgAu-e gAu. dhaNu-dhanuSya. sayA paca- pAMcaseA. zabdA--niSadha ane nIlavaMta paryaMta cArasA yAjana uMcA che ane tenI upara phUTa pAMcaseA ceAjana uMcAM ane mULamAM vistAre che. tenuM adha (ahIsA jina ) upara 1 nisaDha niSadha. nIlavatA-nIlavaMta cattAri saya-cArase (yAjana) ucca-uMcA. pacasaya-pAMcase (yAjana.) kUMDA-kUTa, zikhara. ad--aya. vara-upara. rikhA-nakSatra. cati-cAle che. ubhaya ane bAjue. arju-ATha (yAjana.) amAhAe dUra, cheTe. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistAra che. te (zikhara) nI baMne bAjue nakSatra ATha yajana dara cAle che eTale base ne chAsaTha jana e jaghanya aMtara vyAghAte (parvata vacamAM AvavAthI) thAya che. nivvaghAta ( parvatAdinA aMtara vinA ) utkRSTa aMtara be gAu ane jaghanya aMtara pAMcase dhanuSya hoya che. vivecananiSadha ane nIlavaMta parvata cAraso jana uMcA che ane tenA upara 9-9 phUTe pAMcazo ejana uMcAM che eTale nava yajana thayA te kUTe mULamAM 500 jana vistAre, madhyamAM 375 jana vistAra ane upara 250 jana vistAre che. te kUTanA uparanA bhAganI baMne bAjue nakSatro ane tArAnAM vimAne 8 yeAjana dUra cAle che. eTale nakSatrathI 8 pejana dUra niSadhanuM zikhara, niSadhanA zikhara uparane vistAra 250 ejana ane zikharathI nakSatranuM aMtara 8 ejana ema traNe saMkhyA ( 81250+8 ) maLIne 266 jana eka nakSatrathI bIjA nakSatrane jaghanya aMtara parvatanI vyAghAte hoya che. manuSya kSetramAM | tArAnuM utkRSTa aMtara | jaghanya aMtara tArAnuM vyAghAte 12242 jana 26 jana tArAnuM | | nivyaghAte | 2 gAu 500 dhanuSya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara niSadha parvatanI vyAghAte tArAnA vimAnanuM jaghanya aMtara. tArAnAM kara tArAnAM kara tArAnAM tArAnAM vimAne phUTa vimAna phUTa vimAna phUTa vimAna che 0. vimAna 8 zuM? jana cheTuM 0 vimAna 8 yojana cheTuM 0 vimAna 8 82 yojana cheTuM , 0 vimAna 8 922 jana cheTuM che *vAjanI ja yojana * yiAjanA ja AvI rIte niSadha parvata upara 9 zikhare che tyAM be tArAnA vimAnanI vacce phUTa AvavAthI 8-2510=296 jana vyAghAte jaghanya aMtara thAya ema samajavuM. sthira jyotiSImAM (caMdra ane sUrya)nA vimAnanuM paraspara aMtara, mANasa-nagAo bAhiM, caMdA sUrassa sUra caMdarasa, jeyaNa sahassa patrAsa, pUNagA aMtare di6. 64. mANasa nagAo-mAnuSa | caMdasya-caMdrane. stara parvatanI. joyaNu-yojananuM. bAha-bahAra. sahassa pannAsa-50 hajAra. caMdA-caMdrathI. apUNagA-anyUna, saMpUrNa. sUrassa-sUryane. aMtara-aMtara, dUra. sUra-sUryathI. dijeyuM che. zabdArtha-mAnuSyottara parvatanI bahAra caMdrathI sUryane ane sUryathI caMdrane saMpUrNa pacAsa hajAra yojanAnuM aMtara ( tIrthakara ane gaNadharo vigere e ) joyuM che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecananmanuSyakSetranI aMdara samazreNie rahelA caMdra ane sUryonuM AMtaruM niyata nathI paraMtu aDhI dvIpanI bahAranA caMdra ane sUryo ghaMTAkAranI mAphaka (sthira rahelA che ane paraspara caMdrathI sUryane ane sUryathI caMdrane 50 hajAra yojananuM aMtara hoya che. sthira caMdrathI caMdranA ane sUryathI sUryanA vimAnanuM paraspara aMtara. sasi sasi ravi ravi sAhiya,jeyaNa lakheNuM aMtara hoI ravi aMtariyA sasiNo, sasi aMtariyA ravi dittA.65. sasi-caMdramAthI. he Ihoya che. sasi-caMdramAne. ravi-sUryanA. ravi-sUryathI. aMtariyA-AMtare. ravi-sUryane. sasiNe-caMdramA. sAhitya-adhika. sasi-caMdramAnA. jayaNa lakheNa-lAkha . ' aMtariyA-AMtare. janathI. ravi-sUrya. aMtaraM-aMtara. divA-dedIpyamAna, tejavALA. zabdArtha -(eka) caMdramAthI (bIjA) caMdramAne ane (eka) sUryathI (bIjA) sUryane anukrame eka lAkha yojanathI adhika ( 1 yoga ane 6 0) aMtara che. (be) sUryanA aMtare caMdramA ane (be) caMdramAnA AMtare sUrya tejavALA che. vivecana-aDhI dvIpanI bahAra eka caMdramAthI bIjA caMdramAne 1 lAkha yojana ane eka yojananA 61 bhAga karIe temAMthI 24 bhAganuM (sUryanuM vimAna madhyamAM hovAthI) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 AMtara thAya che. eka sUryathI bIjA sUryane 1 lAkha yojana ane eka yojananA 61 bhAga karIe temAMthI 28 bhAganuM (caMdranuM vimAna madhyamAM heAvAthI) aMtara thAya che. caMdrathI sUnuM sUnuM vimAna sUryathI caMdranuM caMdrathI cadranuM aMtara aMtara atara 100000' sUryathI caMdranuM cadranuM vimAna caMdrathI sUryanu sUrya thI sUnuM aMtara aMtara aMtara. 50000 24 61 50000 50000 roldeul sthira caMdra sUryanI ALakhANa. ahiMyA u mANumuttara, caMdA sUrA avid-urjAyA caMdA abhii-jIttA, sUrA puNa hanti pussehiM. 66. abhi'-abhijita nakSatravarDa. ahiyA-mahAra. mANumuttarao-mAnuSyottaranI ca'dA-caMdramA. sUrA-sUrya. ava iA-avasthita, nizcala. ujja joyA-udyota karanArA, cadA caMdramA. 50000 100000 jIttAyukta. sUrA-sUca. puNa-vaLI. hanti che. pussehi-puSya nakSatra vaDe. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zabdArtha-mAnuSyottara parvatanI bahAra caMdramA ane sUrya nizcala (sthira) ane udyota karanArA che. caMdramA abhijit nakSatra vaDe yukta che ane sUrya vaLI puSya nakSatra vaDe yukta che. vivecana--mAnuSyottara parvatanI bahAra caMdra atyaMta zItaLatA karatA nathI ane sUrya atyaMta tApa karatA nathI, paNa baMne udyota ( prakAza ) kare che. praka 1. eka caMdrano parivAra keTale ? ane manuSya kSetramAM ATalA badhA tArA kaI rIte samAI zake tenuM samAdhAna karo. 2. rAhunA vimAnanuM varNana karo. manuSya kSetramAM vyAghAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa ane jaghanya aMtara keTaluM ? ane zI rIte ? tathA nirbhAdhAte tArAnA vimAnanuM utkRSTa ane jaghanya aMtara kahe. 4. sthira jyotiSImAM caMdrathI caMdrane ane sUryathI caMdrane aMtara keTaluM ? cara ane sthira tiSInA caMdra sUryamAM zuM phera? te kaho. dvIpa samudro keTalA, kevaDA ane kevA AkAranA. uddhAra sAgara duge, sarva samaehe tulla davuhi, huguNa guNa pavitthara, valayAgArA paDhama vajja. 67. uddhAra sAgara-uddhAra sAga- duguNa duguNa-bamaNuM repamanA. bamaNa. pavitthara-vistAravALA. duge se-aDhI. valayAgArA-valayanA AkArasamaliM -samayanI. vALA. tula-tulya, sarakhA. paDhama-prathamane, pahelAne. dIdahi-dvIpa ane samudra. | vajaja-mUkIne, choDIne. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha--aDhI uddhAra sAgaropamanA samayanI tulya dvIpa ane samudra bamaNuM bamaNuM vistAravALA che. pahelA jabUdvIpane mUkIne bAkInA seve ( samudra ane dvIpa ) valaya (cUDI)nA AkAravALA che. vivecana-jabUdvIpa pramANAMgule karIne 1 lAkha jana vistAre che. lavaNa samudra be lAkha, dhAtakIkhaMDa 4 lAkha, kAlodadhi 8 lAkha, puSkaravara dvIpa 16 lAkha ane pukharavara samudra 32 lAkha cIjana vistAre che. evI rIte svayaMbhUramaNa samudra sudhI bamaNA bamaNa vistAre dropa ane samudro che. pahela dvIpa ane chello samudra karyo? paDhame joyaNa lakakhaM, vaTTo te veDhiG Ai sesA paDhame jabuddI, sayaMbhUramaNadahI caramo. 68. paDho-pahele. | sAbAkInA. yaNa lakhaM-lAkha jana. pa -pahelo. va-LAkAra. jabudI-jaMbudvIpa, taM-te (jabUdvIpa)ne. sayaMbhUramaNa-svayaMbhUramaNa. veDhiIM-vIMTIne. udahI-samudra. hiArahelA che. | carama-chelo. zabdArtha-pahele jaMbUdvIpa lAkha ejanane goLAkAra (pUDA sarakha) che. tene vIMTIne bAkInA samudra ane drIpe rahelA che. pahele jaMbudvIpa che ane chelle svayaMbhUramaNa samudra che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 phrIpeAnAM nAmeA. jagU dhAyai pukhkhara, vAruNIvara khIra dhaya khAya naMdisaca aruNa-rUjIvAya kuMDala, saMkha yaMga bhuyaMga kusa kucA. 69. ja ba-ja khUddIpa. thAyaI-dhAtakI khaMDa. sukSmara-puSkaravara. vAruNIvara-vANIvara. khIra-kSIravara. thaya-ghatavara. khAyaivara. nadIsarA-na dIzvara. aruNa-aruNu. aruNuvAya-aNNApapAta. kuMDala-kuM Dala. sama-sakha. yaga-sUcaka. bhayaga-bhujaMga. phusa-kusa. OM cA DhAMca. zabdA--1 jamRdvIpa, 2 dhAtakIkhaMDa, 3 puSkaravara dvIpa, 4 vArUNIvara dvIpa, pakSIravara dvIpa, 6 dhRtavara dvIpa, 7 impruvara dvIpa, 8 naMdIzvara dvIpa, 9 aruNa dvIpa, aruNApapAta eTale aruNathI mAMDIne samIpe vara ane avabhAsa zabdanuM paDavuM che jemAM evA dvIpA jemake:-10 aruNu vara, 11 aruNuvarAvabhAsa. 12 kuMDala dvIpa, 13 kuMDhalavara ane 14 kuMDalavarAvabhAsa. 15 sa`kha dvIpa, 16 17 sa`khavarAvabhAsa. 18 rucaka dvIpa, 19 20 rucakavarAvabhAsa, 21 bhujaMga dvIpa, 22 23 bhuja gavarAvabhAsa. 24 kusa dvIpa, 25 kusavara ane 26 kusavarAvabhAsa. 27 kAMcadvIpa, 28 kaiMcavara ane ra saMkhavara ane krAMcavarAvabhAsa. rucakavara ane bhuja gavara ane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudronAM nAme. paDhame lavaNo jalahI, bIe kAleya pukharAIsu ' divesu hanti jalahI, dIva-samANahiM nAmehiM. 70 paDhame-pahele. dIvesu-dvIpane viSe. lavaNe jalahI-lavaNa samudra, hanti che. mIe-bIje. jalahI-samudro. kAlaya-koledadhi. dIva samANe hiM-dvIpanA samAna. pukharAIsu-puSkaravara Adi. nAhiM-nAma vaDe. | zabdArtha-pahele lavaNa samudra che, bIjo kAledadhi che, ane puSkaravara Adi dvIpane viSe dvIpanA samAna nAmavALA samudro che. vivecana-jabUdvIpamAM ghaNAM jAMbUnAM vana ane jAMbUnA khaMDe nitya phulavALAM ane zobhAvALAM che. eka jAtanAM vRkSane samuha te vana ane judI judI jAtanAM vRkSane samuha te vana khaMDa. uttara kurUkSetramAM jaMbudvIpanA adhipati anAdata devanA sthAnabhUta jaMbU vRkSa che, tethI jaMbudvIpa tarIke oLakhAya che. A dvIpa ane samudronAM mAme zAzvatAM che. lavaNa eTale khAruM pANuM che jemAM te mATe lavaNa samudra. tene adhipati susthitadeva che. ghaNuM dhAvaDInAM vRkSe hevAthI tathA pUrva ane pazcima ghAtakI khaMDamAM dhAtakI ane mahAdhAtakI vRkSo anukrame sudarzana ane priya darzana devanAM che mATe dhAtakI khaMDa. kALuM pANI hovAthI tathA kAla ane mahAkAla adhipati hovAthI kAle Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ didhi. puSkara=kamala. svaccha jala ane ghaNuM kamaLanAM vane hevAthI tathA paddha ane puMDarika adhipati hovAthI puSkaravA dvIpa, svaccha ane pacca jala hovAthI puSkaravara samudra. pradhAna madirA sarakhuM vAvamAM pANI hovAthI tathA varUNa ane varUNaprabha adhipati hovAthI vArUNuMvara dvIpa. pradhAna varUNa sarakhuM pANI hovAthI vArUNuMvara samudra. sAkaramizrita kSIra (dUdha) sarakhuM vAvamAM pANI hovAthI kSIravAra dvIpa ane dUdhanA jevuM pANI hovAthI zoravara samudra. vratanA jevuM vAvamAM pANI hovAthI ghatavara dvIpa. gAyanA ghI jevuM pANI hovAthI dhRtavara samudra. kSeda=Izurasa. zeraDInA rasa jevuM vAvamAM pANI hovAthI IkSuvara dvIpa. traNa bhAga zeraDIno rasa tathA eka bhAga taja elacI marI ane kezara sAthe mizrita kareluM pANI hovAthI IkSuvara samudra. naMdIzvara dvIpanI cAre dizAe aMjana ratnamaya cAra aMjanagiri che. te dareka aMjanagirinI cAre dizAe 4-4 vAva hovAthI 16 vAvanA madhya bhAge phaTika ratnamaya 16 dadhimukha parvata che. 16 vAnA 16 AMtarAne viSe be be ratikara parvata hovAthI 32 ratikara parvata che. e dareka ( 4+16+32 ) parvata upara eka eka catya hovAthI bAvana catya thAya che. tene viSe deva jinezvaranA kalyANa ane 6 aIomAM aSTAblikA mahotsava kare che. evA prakAranI samRddhivALo hevAthI naMdIzvara dvIpa. naMdIzvara dvIpane lAgyuM che pANI jenuM te naMdIzvara samudra. sarva varatnamaya parvatAdinI prabhA vaDe lAla thavAthI arUNa dropa. tathA arUNa samudranA adhipati subhadra ane sumanebhadra devanA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbharaNanI prabhA vaDe kAMIka rAtuM pANuM thavAthI arUNa samudra, AvI rIte dareka ane dvipa samudra yathArtha nAmavALA che. dareka dvIpa ane samudranA adhipati deve vyaMtara hovAthI temanuM AyuSya 1 palyopamanuM hoya che. keTalAka dvIpa samudranAM nAme kevAM kevAM che te jaNAve che AbharaNu valtha gadhe, u5la tilae ya pauma nihi rayaNe vAhara daha naIo, vijayA vakhAra kapidA. 71. kura maMdara AvAsA, kUDA nakakhatta caMda sUrA ya anevi evamAI pattha-vatthaNa je nAmA. 7ra. AbharaNu-AbhUSaNa. IdA-Idro. vastha-vastra. ka-devaku uttaraku. gadhe-gaMdha. maMdara-meru parvata. upala-caMdravikAsI kamala. AvAsA-bhavana. tilae-tilaka vRkSa. kuDA-zikhara. pauma-sUrya vikAsI kamala. nakhatta-nakSatra. nihi-nidhi. caMda-caMdramA. yaNa-ratna. sUra-sUrya. vAsaharavarSadhara parvata. anevi-bIjAM paNa. daha-draha, sarevara. evAmAi-e vigere. naI-nadIo. pasastha-prazasta, zreSTha. vijayA-vijaye. vadhUNu-vastuonAM. vakhAra-vakSaskAra parvata. ka5-12 devaloka. | nAma-nAma. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 A zabdArtha -AbhUSaNa, vastra, gaMdha, caMdra vikAsI kamala, tilakadi vRkSa, sUrya vikAsI kamala, navanidhi, ratna, varSadhara parvata, draha, nadIo, vijaya, vakSaskAra parvata, bAra devaloka, IMdro, devakuru-uttarakuru, meru parvata, bhavana, zikhare, nakSatra, caMdramA ane sUrya e vigere zreSTha vastuonAM bIjAM paNa je nAme che. ( te nAmavALA dvIpa samudro che.) vivecana-hAra, ardhahAra, ratnAvalI vigere AbharAnAM je nAmo che te nAme dvIpa samudro che, evI rIte kaicAdi (rezamI vastrAdi)ne nAme, keSThapuTAdi gaMdhanA nAme, nIletpala vigere caMdra vikAzI kamalane nAme, vRta tilakAdi vRnA nAme eTale bIjA paNa sArAM vRkSenA nAme, padya puMDarikAdi sUrya vikAsI kamalanA nAme, mahApadmAdi navanidhinA nAme, karkatanAdi ratnanA nAme athavA vAsudeva ane cakravatinAM ratnanA nAme, himavaMtAdi varSadhara parvatane nAme, padmAdi drahone nAme, gaMgAdi nadIonA nAme, kacchAdi vijayenA nAme, citrAdi vakSaskAra parvatane nAme, saudharmAdi devalokanA nAme, zakAdi iMdrone nAme, devakurU uttarakurUnA nAme, merU (sumerU) parvatanA nAme, iMdronA AvAsane nAme, himavata Adi zikharonA nAme, kRtikAdi nakSatranA nAme, caMdra ane sUryanAM je nAme che te nAme, evI rIte bIjI paNa zubha vastuonA je nAma che tannAmA dIvudahI, tipaDAyAyAra hanti aruNAI jabU- vaNAIyA, paoNya te asaMkhijA. 73. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tANunatama sUravarA-vabhAsa jalahI paraMtu ikkiA deve nAge jakhe bhUe ya sayaMbhUramaNe ya. 74. tannAmAte nAmavALA aMtima-chello. dIvadahI-dvIpa ane samudro. | sUravarAvabhAsa-sUryavarAvAsa tipaDeyAcAra-trapratyavatAra. jalahI-samudrahati-thAya che. paraM ta-AgaLa te. aruNAI-aruNAdi. IkikakkA-eka eka nAmavALA. jaMbU-jaMbudvIpa, deve-deva. lavaNAIyA-lavaNa samudra vigere. nAge-nAga. pattayaM-dareka. jakhe-cakSa. asaMkhijajA-asaMkhyAtA. | bhU -bhUta. tANa-temAMne. sayaMbhUramaNe-svayaMbhUramaNa. zabdArtha -te nAmavALA dvIpa ane samudro che. tripratyavatAra aruNa Adi dvIpathI thAya che. jaMbudvIpa ane lavaNa samudra vigere dareka (te dvipa ane samudro) asaMkhyAtA che, temAMne chelle sUryavarAvabhAsa samudra che. te pachI AgaLa te deva, nAga, yakSa, bhUta ane svayaMbhUramaNa e (pAMca) eka eka nAmavALA che. teone tripratyavatAra thato nathI.) vivecana-arUNathI mAMDIne kaica sudhI tripratyavatAra kahyo temaja AbharaNAdimAM tripratyavatAra dekhADe che, jemake hAraM dvIpa, hAra samudra, hAravara dvIpa, hAravara Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudra, hAravarAvabhAsa dvIpa, hAravarAvabhAsa samudra, evI rIte sUryavarAvabhAsa samudra sudhI tripratyavatAra kahe. jabUdvIpa ane lavaNa samudra vigere dvIpa samudro dareka asaMkhyAtA che. temAMne chelle sUryavarAvabhAsa samudra che, te pachI devAdi pAMca dvIpa ane samudro ekekA nAmavALA che, eTale temano tripratyavatAra thatuM nathI, temaja te dareka asaMkhyAtA paNa nathI. jemake deva dvIpa, deva samudra, nAga dvIpa, nAga samudra, yakSa dvIpa, yakSa samudra, bhUta dIpa, bhUta samudra, svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra. tathA sarve dvIpa samudro vijayAdi 4 daravAjAvALA ane vajI ratnamaya jagatI vaDe vIMTAelA che. te jagatI 8 yojana UMcI, mUlamAM 12 jana pahelI ane upara 4jana pahelI che. tenA upara madhya bhAge 2 gAu uMcA ane 500 dhanuSya pahelI padyavovedikA che. tenI baMne bAjue dezana (aDhIso dhanuSya ochAM evAM) be jana pramANa vanakhaMDa che. samudronAM pANI ane matsyanuM pramANu. vAsaNavara khoravare, ghayavara lavaNe ya hutni bhinnarasA kAleya pukha-dahi sayaMbhUramaNo ya udagarasA. 75. iskurasa sesa jalahI, lavaNe kAloe carimi bahumacchA paNa saga dasa joyaNa saya, taNu kamA thAva esesa. 76. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAruNIvara-vAruNIvara, khAravarA-kSoravara. 74 ghayavara-dhatavara. lavaNA ya-ane lavaNu. haeNnti che. bhinnarasA-judA svAdavALAM. kAleAya-kAleAda, kAle diye. pukSmarAhi-puSkaravara samudra. sayabhamaNeA-svayaMbhUra maNu. uddagarasA-pANI jevAM svAdavALAM. lavaNe-lavaNa samudra. kAlAe-kAleAdhi. carimi-chelA(svayaMbhUramaNu)mAM bahumacchA-ghaNAM mAchalAM. paNa saya-pAMcaze. saga saya-sAtase. dasasaya-daza seA, joyaNa-yeAjananA. taNu-zarIravALAM. kamA-anukrame. _rasa-zeraDInA rasa jevAM. theAva-gheADAM. sesajalaDI-bAkInA samudronAM. sesesu-bAkInA (samudro)mAM. zabdA vAruNIvara, kSIravara, dyUtavara ane lavaNu samudra e cAra samudranAM pANI bhinna svAdavALAM che. kAleAdhi, puravara samudra ane svayaMbhUramaNa e traNanAM pANI varasAdanA pANI jevAM svAdavALAM che. khAkInA samudronAM pANI zeraDInA rasa jevAM svAdavALAM che. lavaNu samudra, kAleAdadhi ane svayaMbhUramaNa samudramAM ghaNAM mAchalAM che ane anukrame pAMcasA, sAtase! ane hajAra ceAjana pramANa zarIravALAM che. khAkInA samudromAM thADAM mAchalAM che. vivecana- vAruNIvara samudranuM pANI madirAthI susvAdiSTa, kSIravara samudranuM pANI traNa bhAga gAyanuM dUdha ane eka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga sAkara sAthe mizrita jANavuM. vRtavara samudranuM pANI gAyanA thI karatAM atyaMta svAdiSTa, lavaNa samudranuM pANI khAruM. e cAra samudranAM pANI potAnA nAmanA jevA guNavALAM che. kAledadhi, puSkaravara samudra ane svayaMbhUramaNa samudra e traNanAM pANI varasAdanA pANI jevAM che. bAkInA naMdIzvara samudrathI mAMDIne bhUta samudra sudhInA sarva samudranAM pANI traNa bhAga zelaDIno rasa ane 1 bhAga taja marI elacI ane kezara e cAra cIjonI sAthe mizrita jANavuM. lavaNa samudramAM 500 ejana pramANu, kAledadhimAM 700 ejana pramANa ane svayaMbhUramaNa samudramAM 1000 ejana pramANu zarIravALA matsya hoya che. temaja temanI kulakeTI (judI judI jAto) 7 lAkha lavaNa samudramAM, 9 lAkha kula koTI kAledadhimAM ane 12aaaa lAkha kula koTI svayaMbhUramaNa samudramAM hoya che. samudranAM nAma masyanuM pramANa vArUNIvAra madirA jevuM vividha pramANa phoravara dUdha jevuM vividha pramANu dhatavara gAyanA ghI jevuM vividha pramANa lavaNa samudra khAruM 500 yojana. kAledadhi varasAdanA pANI jevuM | u00 yojana. puSkaravara varasAdanA pANI jevuM | vividha pramANu svayaMbhUramaNa varasAdanA pANI jevuM | 1 hajAra yojana. bAkInA samudro ! zeraDInA rasa jevuM | vividha pramANa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 . dvIpa ane samudra uparanA caMdra sUryanI gaNatrI. do sasi do ravi paDhame, huguNA lavaNami dhAyaI saDe bArasasibArasaravi, tapabhiI nidisasiraviNo.77. tiguNa puvila jyA, aNutarA-taraMmikhitRmi, kaloe bAyalA, bisattarI pukharaddhami. 78. do sasi-be caMdra | nidi kahyA che. de ravi-be sUrya. | sasiraviNe-caMdra ane paDhame-pahelAM jaMbudvIpane sUryo. viSe. tiguNu-traNa guNa. duguNa-bamaNuM. parivalla jayA-pUrvanA yukta lavaNumi-lavaNa samudrane aNutarANutarama-pachI viSe. pachInA. dhAyaisaDe-dhAtakI khaMDane khittami-kSetramAM. viSe. kAlae-kAledadhine viSe. bAyAlA-beMtAlIza bArasa sasi-bAra caMdra. bisattarI-bahetara. bArasa ravi-bAra sUrya. pukharakrami-addha puSkaravAra ta5bhiI-tyAMthI mAMDIne. dvIpane viSe. | zabdArtha-pahelA jaMbudvipane viSe be caMdra ane be sUrya che. lavaNa samudrane viSe bamaNuM eTale cAra caMdra ane cAra sUrya che. dhAtakIkhaMDane viSe bAra caMdra ane bAra sUrya che. tyAMthI mAMDIne pachI pachInA kSetramAM traNa guNa ane pUrvane yukta karavAthI caMdra ane sUryo. kahyA che. jemake -kAledadhine viSe beMtAlIza ane ardha puSkaravara dvIpane viSe bahetara caMdra ane sUrya che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 . - vivecana-dhAtakI khaMDamAM 12 caMdra ane 12 sUyo che tene 3 guNa karatAM 12*3=36 tenI sAthe pUrvanA ja bUdvIpanA be ane lavaNa samudranA 4 ema 6 umeratAM 36+=42 caMdra tathA sUyI kAledadhimAM thAya che. te 42 caMdra sUryone 3 guNa karatAM kararU=126 tathA pUrvanA jabUdvIpanA be, lavaNa samudranA cAra ane dhAtakI khaMDanA 12 maLI 18 caMdra sUryo umeratAM 126+128=144 puSkaravara dvIpanA thAya, paNa adhapuSkaravara dvIpanA tenAthI aDadhA eTale 72 thAya che, sarva dvIpa ane samudranA caMdra sUryo jANuvAne mATe A rIti che. aDhI dvIpanI aMdara caMdra ane sUryo samaNie rahelA che, paNa tenA AMtarAnuM pramANa aniyata che. tathA aDhI dvIpanI bahAranA caMdrathI sUryanA AMtarAnuM pramANa 50 hajAra cojana che paNa teo sama zreNi ke vartala (gALa) paMktimAM rahyA che evuM caMdraprajJaptimAM jaNAvyuM nathI. aDhIdvIpa ane be samudranA caMdrAdikanI saMkhyA. dvIpa samudra | sUrya graha nakSatra tArAnI kaDAkoDI| jabUdIpe 176 pa6 1,33,950 35ra 112 2,67,900 lavaNasamudra dhAtakIkhaMDe kAlodadhi | 1056 336 8,03,700 686 1176 28,12,950 puSkaravarAdhe 2016 48,22,200 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 manuSyalAkamAM caMdra ane sUryanI patinI sakhyA. de| sisa de vipa'tI, egatariyA chatlRi saMkhAyA meruM payAhiSNutA, mANusa-khitta pariaDanti. 79. chasa sa`khAyA--chAsaThanI TI si-e cadranI. do vi-e sUryAMnI. patI-5kti. agariyA-eka ekane AMtare. saMkhyAvALI me-meru pa tane. payAhiNa tA-pradakSiNA detI. mANasakhitte-manuSyakSetramAM. pariati-bhame che. zabdA--chAsaThanI e sUryanI pakti eka ekane pradakSiNA detI manuSya kSetrane viSe bhramaNa kare che. vivecana--ja mUddIpanA merUnI dakSiNa dizAe eka caMdra ane uttara dizAe eka caMdra cArcare che (gALAkAra kare che) tevI ja rIte lavaNu samudranI eka dizAmAM e cadro, dhAtakI khaMDamAM 6 cadro, kAleAdhimAM 21 cadro ane ardha puSkaravara dvIpamAM 36 cadro cAle che. 1+ra+6+21+36=66 caMdrAnI eka pakti dakSiNa dizAthI cAle che ane 66 cAnI mIjI paMkti uttara dizAthI cAle che te ane paktine AMtare pUrva dizAmAM da sUryanI eka pakti ane pazcimadizAmAM 66 sUryanI bIjI paMkti che. samazraNae rahelI A caMdra ane sUryanI khabbe paktie ja budvIpanA merU parvatane pradakSiNA detI gALAkAra sakhyAvALI be caMdra ane AMtare, meru parvatane Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bramaNa kare che. baMne paMktinA chAsaTha chAsaTha caMdvo maLIne 13ra caMdro ane 13ra sUryo aDhI dvIpamAM hoya che. manuSyakSetramAM prahAdikanI paMkitanI saMkhyA. evaM gahANa vi ha, navaraM dhuva pAsavatti tArA te ciya payAhiSNutA, tatthava sayA paribhamati. 80. evaM evI rIte. tArA-tArA. gahAINuM vi-grahAdikanI ta-tene paNa. ciya-nize. ja. ha-nice. pAhiNutA-pradakSiNA detA. naivara-eTaluM vizeSa. tathaiva-tyAMja. dhuva dhruva tArAnI. sayA-hamezAM. pAsavattiNe-pAse vartatA. | paribhamaMti-bhame che. | zabdArtha-evI rIte grahAdikanI paNa ni paMktio che paNa eTaluM vizeSa che ke dhruva tArAnI pAse vartatA (saptarSi Adi tArAo te dhruvatArAne ja pradakSiNa detA tyAMja hamezAM bhame che. vivecana-eka caMdra ke sUryanI pAchaLa 88graharUpa eka paMkti ane 28 nakSatra rUpa eka pakti hoya che. ane aDhI dvIpamAM ekekI dizAe chAsaTha caMdra athavA sUrya hoya che, mATe chAsaTha grahonI paMktio ane chAsaTha nakSatronI paMktio paNa merU parvatane pradakSiNuM de che. jaMbudvIpamAM cAre dizAe 4 dhruva tArA sthira hoya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ p ane tenI pAse rahelA cha RSinA tArA vigere dhruvatArAneja pradakSiNA de che paNa merU paryaMtane pradakSiNA detA nathI. praznA 1. dvIpa ane samudro keTalA, kevaDA ane kevA AkAranA che. tathA pAMcamA, AThamA, vIzamA ane pacIzamA dvIpanAM nAma kaheA. 2. 3. dvIpa ane samudranAM nAmeA kevA prakAranAM che ? tathA te samudranAM pANI kevAM che ? ane temAMnA matsyanuM pramANu kaheA. 4. puSkaravara dvIpa upara pAMce jyAtiSInAM vimAnA keTalAM che tenI gaNatrInI rIta kahe|. merU paryaMta ane dhruvanA tArAne kaiAnA vimAne pradakSiNA de che te kaheA. caMdra ane sUryanAM mAMDalAM ane temanuM cAra kSetra. pannarasa culasI i saya', I hu sasa-ravi maDalAIM takakhitta joyaNa paNa--saya dasahiya, bhAgA aDayAla gasadeza.81. pattarasa-panara. culasIsaya-ekasesa ceArAsI iha-aDhIyAM, AmAM. sisa riva maDalAI-caMdra ane sUryanAM mAMDalAM, tikSmatta tenuM kSetra. joyaNa-yeAjana. paNasaya-pAMcasA dasahiya-adhika deza. bhAgA--bhAga. aDeyAla-aDatAlIza. igI-ekasaTha bhAgamAMthI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha-A (jaMbadvIpa)mAM caMdra ane sUryanAM mAMDalAM anukrame paMnara ane ekaso corAsI che. te (mAMDavAM) nuM kSetra pAMca daza je jana ane eka jojananA ekasA. bhAgamAMthI aDatAlIza bhAga che. vivecana-eka sUrya dakSiNa dizAthI cAlI uttara dizAe Ave, tyAre ahorAtrimAM addha maMDaLa kSetra ullaMgha, tevIja rIte bIje sUrya uttara dizAthI cAlI dakSiNa dizAmAM Ave, tyAre ahorAtrimAM addha maMDala kSetra ulaMgha, bane maLIne eka maMDaLa thAya. | caMdra ane sUryanA maMDalanuM aMtara. tIsi-gasaddA caura, Iga Isakssa satta bhaIyassa paNutIsaMca du jeyaNa,sasi-raviNe maMDalaM-tarayaM 82. tIsa-trIza bhAga. paNutIsa-pAMtrIza. igasA-ekasaThamAMthI. ca-ane. caura-cAra bhAga. du joyaNu-be jojana. iga-eka. sasi raviNe-caMdra ane IgasadRssa-ekasaThIyA bhA suryanAM. ganA. satta bhaIyassa-sAta bhA maMDela-mAMDalAMnuM. gamAMthI. aMtarayaM-AMtarUM. zabdArtha -caMdra ane sUryanA mAMDalanuM aMtara anukrame pAMtrIza jojana, eka jejananA ekasaThIyA trIsa bhAga ane ekasaThIyA eka bhAganA sAta bhAgamAMthI cAra bhAga (35 je. 26-) ane be jana che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 vivacana--sUryanAM 184 mAMDalAM che, tenA 183 AMtarA thAya che, te dareka AMtAnuM pramANa e ceAjana che. tethI 1893ne e guNA karatAM 366 yAjana AMtarAnA thAya, ane sUryanA vimAnanI 'paheALAi rat yeAjana' che, tene 184 mAMDale guNIe, te 8632 ceAjana, tenA' 1449'cAjana cAya te tarAnA 366 yAjanamAM umerIe, teA 51048 cena sUryane vicasvAnuM kSetra pettAnA vimAna sa~skruta cAya che. B : caMdranAM 15 mAMDalAM che, tenA 14 AMtarA thAya che, te dareka AMtarAnuM pramANa 350 ceAjana ane ekasaThIyA 1 bhAganA sAta bhAMga karIe tevA 4 bhAge che. tethI tene ja khatarAe kuvA ane caMdranAviAnanI paDALA 16 ceA che, tema 15mAMDale zuNudhA. te pachI te khagemsa saravALA karIe te 5106 cAjana: cadrane vicaravAnuM kSetra peAtAnA vimAna sahita thAya. 183 kara 366; 144-46 51nai yAjana re x14 61)8832(144 |$L|$$7= Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ejana 35 x14 . *14 414 415 420 140 354 +8 280 pa64 61)840(1a 490 oche 61)428(7 Y 23. 183 jana 13-47 510- caMdra sUryanAM keTalAM mAMDalAM jaMbudvIpamAM ane keTalAM lavaNa samudramAM che? te kahe che. maMDala dasagaM lavaNe, paNagaM nisaDhami hAI caMdamsa, maMDala-aMtara-mANe, joNuM pamANu purA- kahiya . paNI nisaDhamiya, duAya bAhA dujoyaNuM-tariyA, IguNavIsuM tu sayuM, sUrassa ya maMDalA lavaNe 84. maDala dasagaM-daza mAMDala.. | jANuM te jANa lavaNe-lavaNe samudramAM. pamANuM-vimAnanuM pramANa paNaga-pAMca purAM pahelAM. ' nisami-niSadha parvata kahiya-kaheluM paNa sI-pAMsaTha. upara.. nisaDhama-niSadha parvata upara. i-che. dunna-be mAMDalAM. thadasya-caMdranAM. bAhA-bahAra, bAhA upara. maMDela aMtara mANuM-mAMDa- dujoyaNu-be jojananA. lAnA AMtarAnuM pramANa | aMtariyA-AMtare. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iguNavIsa -ogaNIza. tu-vaLI, saya-eka se. 84 sarasa sUya nAM. maDalA-mAMDalAM. lavaNe-lavaNa samudramAM zabdA--caMdranAM deza mAMDalAM lavaNu samudramAM ane pAMca mAMDalAM niSadha paryaMta upara che. mAMDalAnA AMtarAnuM pramANa (35 0 1--4) ane vimAnanuM pramANa ( rRk 20) pahelAM kaheluM tu jANu. sUryAMnAM babbe jojananA AMtare pAMsaTha mAMDalAM niSadha parvata upara, temAMthI e mAMDalAM (harivaSa kSetranI) bAhA upara che ane vaLI ekase AgaNIza mAMDalAM lavaNu samudramAM che. sUnuM. lavarNAma-lavaNa samudramAM. joyaNa-jojana. saya tinni-traNase. tIsa ahiyA"-trIzathI adhika. lavaNa samudramAM ane jaMbudvIpamAM caMdra sUryane pharavAnuM kSetra. sasi-raviNA lavaNumi ya, joyaNa saya tinni tIsa ahiyA asIyaM tu joyaNa saya', jabuddIva'mi pavisanti 85, sisa rivaNA-cakra ane asIya-esI. tu-pa. joyaNu-jojana sudhI. saya- ekasA. ja'buddIvami-ja khUdrIpamAM. pavisanti-praveza kare che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-caMdra ane sUryanuM pharavAnuM kSetra lavaNa samudramAM traNa trIza jejanathI adhika 6 jana che, paNa (pAchA pharatAM) jaMbUDhApamAM ekaso eMsI jana sudhI praveza kare che. vivecana-jaMbudvIpanA caMdra ane sUryanuM chelluM maMDala lavaNa samudramAM 3306 pejane che ane sarva atyaMtara maMDala jabUdvIpanI jagatIthI 180 ejana dUra niSadha parvata upara che. nakSatra ane tArAo potapotAnA maMDaLamAM ja phare che. graho aniyamita cAle che, eTale koI vakhata savaLA ke avaLA goLa phare che. dvIpa samudramAM graha nakSatra ane tArAnI saMkhyA jANavAne upAya. gaharikakha tAra saMbaM, jaLechasi nAu-muda-dIvA tasyasiha ega-sariNe, guNa saMpna hoI saTva--. 86 gaha-graha. vA-athavA, ke. rikUkha-nakSatra. tatsasahi-te (dvIpa ke satAra-tArAnI. mudranA) caMdronI sAthe. saMbaM-sa khyAne. ega sariNe-eka caMdranI. jaltha-jene viSe. icchasi-tuM Iche. guNa-guNatAM, guNo. nAu jANavAne. saMbaM-saMkhyAne. uda-samudra. hAI-thAya che. dIva-dvIpamAM. saravarga-sarva saMkhyA. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -je dvIpa ke samudramAM graha nakSatra ane tArAnI saMkhyAne jANavAne mATe tuM Iche, te te dvIpa ke samudranA caMdronI sAthe eka caMdranI saMkhyAmAM (parivAre) guNatAM sarva (graha, nakSatra ane tArAnI) saMkhyA thAya che. - vivecana-jemake - lavaNa samudramAM 4 caMdramA che ane eka caMdramAno parivAra 88 graha, 28 nakSatra ane 66975 kaDAkaDI tArA che. tethI te caMdrone teTalAe guNatAM graha nakSatra ane tArAnI saMkhyA te samudramAM Ave. evI rIte sarvatra samajavuM. 488 xal 46 6975 kaDAkaDI. 35ra graho 112 nakSatre 2,67,900 kaDakaDI tArA. prazno 1. sthira caMdra ane sUryanuM svarUpa kaho. je bUdvIpa ane lavaNa samudramAM caMdra sUryanAM mAMDalAM keTalAM? tenuM kSetra keTaluM ? ane mAMDalAnA AMtarAnuM pramANa keTaluM? 2. dvIpa ane samudramAM graha nakSatra ane tArAnI saMkhyA jANavAnI zI rIti che? te kahe vaimAnika devalokanAM vimAne. battIsa-TrAvasA, bArasa aDa cau vimANa lakhAI pannAsa catta cha sahassa, kemeNa sahabhyAsu. 87. hasu saya-cau kusu saya-tiga, migArasahiyaM sayaM tige hila majhe sattattara-sava, muri tige saya-muvaripaMca 88. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ battIsa-batrIza. aThThAvIsA-aThayAvIza. Arasa-bAra. aDa-ATha. cau-cAra. vimANa-vimAna. lakhAI-lAkha. 5nAsa-pacAza. catta-cAlIza. cha-cha sahasa-hajAra. kemeNu-anukrame. sehamAIsu-saudharma dikane viSe. dumu-be devalemAM. saya cau-cAra se. dasa-be devalokamAM. saya tiga-traNase. igA sahiyaM saya-eka so agIyAra, tige hira-heDalI trikane viSe. ma -madhyanI trikane viSe. satupura sayaM-ekaso sAta. uvari tige-uparanI trikane viSe saya-eka se. uvari-upara. 5 ca-pAMca. zadAtha-sadharmAdika (8devaka)ne viSe anukrame batrIza lAkha, aThayAvIza lAkha, bAra lAkha, ATha lAkha, cAra lAkha, pacAsa hajAra, cAlIza hajAra, cha hajAra vimAne che. te pachI be devalokamAM cArasa, be devalokamAM traNaso, helI trikane viSe ekaso agIyAra, madhyanI trikane viSe ekaso sAta ane uparanI trikane viSe ekaso ane upara pAMca vimAno che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana-sAdharma devale ke 32 lAkha, izAna devaleke 28 lAkha, sanaskumAre 12 lAkha, mAhe 8 lAkha, braNa devaleke cAra lAkha, lAMtake 50 hajAra, mahAzuke 40 hajAra, sahasAre 6 hajAra, Anata prANata e be devalokanAM maLI cAra sa, AraNa ayyata e be devakanAM maLI traNaso, pahelI (heDalI) traNa praveyakanAM eka agIyAra, vacalI traNa pravecakanAM eka sAta, uparalI traNa praveyakanAM ekase, ane upara pAMca anuttaranAM pAMca vimAne che. urvalokamAM vimAnanI saMkhyA tathA madhyamAM IMdraka vimAnonI saMkhyA. culasIi lakha sattANavaI, sahassA vimA tevIsa savagra-mu lAgaMmi, IMdayA bisaTi paheresa. 89. culasII lakha corAzI | sadvarga-sarva saMkhyA lAkha ulegama-uddha lekamAM. sattANuvaI sahassA-kaccha IdayA-Idraka vimAna. hajAra. bisa-bAsaTha. vimANa-vimAnanI. payare su-pratarane viSe. tevIsatevIza. zabdArtha corAzI lAkha sattANuM hajAra ne trevIza vimAnanI sarva saMkhyA udghalekamAM che. bAsaTha pratarane viSe bAsaTha iMdraka vimAna che. vivecana-IMdraka vimAna paMkti ane prataranA madhya bhAgamAM hoya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 pratare pratare dareka dizAmAM pakitagata vimAnanI saMkhyA. cau sicau patIe khAsati vimANiyA paDhama payare uvari ikka hINA, aNuttare jAva ii 90. caudisi-cAre dizAe. ca patIo-cAra 5ktie. khADi-bAsaThe. viJANiyA-vimAnanI. padmama payare-pahelA prata rane viSe. uri-upara. ikika hINA-eka eka AchuM. aNuttare-anuttarane viSe. jAvayAvat. i iekeka. zabdArtha --pahelA pratarane viSe cAre dizAe cAra paktie bAsaTha vimAnanI che, uparanA pratarane viSe eka eka AchuM vimAna che. yAvat anuttarane viSe ekeka vimAna cAre dizAmAM che. vivecana--pahelA prataranA madhya bhAge uThu nAmanA iMdraka vimAnanI cAre dizAe khAsaThe mAsaTha vimAnanI cAra pakti che, uparanA dareka pratarAmAM ekeka ochA vimAnanI pakti che. jemake:-bIjA pratare 61 vimAnanI pakti. ema pratare pratare paktimAMthI ekeka vimAna ghaTADatAM sarvo siddha nAmanA khAsaThamA prataranI cAre dizAe ekeka vimAnanI pakti dhruvadvIpa upara che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMktine viSe tribuNa Adi vimAna krama. Idaya viThThA paMtI, te kamase taMsa cauraMsA vaTTA vivihA puSkavakinnA, tayaMtare mutta puzva-dasiM. 91 Idaya-iMdraka vimAna. vA-vATalAM. vaTTA-vATalAM. gaLa. vivihA-judA judA. paMtIsu-paktione viSe. puvakinnA-puSpAvakIrNa. te-te pachI. tayaMtare-tenA AMtarAmAM. kamase-anukrame. munta-mUkIne. tasa-trikhuNa. puthvadasiM-pUrva dizAne. cariMsA-khuNAM. | zabdArtha -paMktione viSe iMdraka vimAna goLa che. te pachI anukrame trikhaNa, cekhuNa ane vATalAM vimAna che. te (paMktio)nA AMtarAmAM pUrva dizAne mUkIne bAkInI (traNa) dizAmAM judA judA AkAravALAM puSpAvakIrNa vimAne hAya che. vivecana-dareka paMktionA madhya bhAge iMdraka vimAna LLa hoya che, te pachI anukrame vakhaNuM, cekhuNe ane vATaluM vimAna jyAM sudhI pAktigata vimAnanI saMkhyA hoya, tyAM sudhI vAraMvAra kahevuM. pupanI mAphaka chUTAM chUTAM vikharAelAM te puSpAvakIrNa vimAna naMdAvarta svastika vigere AkAra vALAM hoya che. te pupAvakIrNa vimAne te paMktigata vimAnanA AMtarAmAM pUrva dizA mUkIne bAkInI traNa dizAe ane vidizAomAM paNa hoya che. madhyanA iMdraka vimAnanI cAre dizAmAM traNa traNa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAna batAvelAM che, paNa dareka dizAe bAsaTha bAsaTha vimAna samajavAM. uttara gaLa 0 co. tri. A 2 iMdraka * D 0 ge. ce. tri. : * vimAna tri che. ] ge. 0 dakSiNa pahelA prataranA Idraka vimAnanI cAre dizAe paMktigata 62 vimAna kyA kyA sthAnake che? te kahe che. egaM deva-dIve, have ya nAgadahIsuM bedha, carAri jakha-dI, bhUya-samudsu ava. 6ra. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R selasa saya bhUramaNe, dIvesu paTTiyA ya surabhavaNA. igatIsa' ca vimANA, sayaMbhUramaNe samudde ya. 3. ega-eka (vimAna.) dhruva dIve-deva dvIpa upara. duve-e ( vimAna. ) nAgAdahIsu-nAga samudra ava-ATha ja (vimAna.) sAlasa-seALa (vimAna.) sayabharamaNe--svayaMbhUramaNu. dIvesu-dvIpa upara. payA rahelAM che. upara. surabhavaNA--deva vimAne. igatIsa -ekatrIza. edhave jANavAM. cattAri-cAra (vimAna jakhkhadIve-yakSa dvIpa upara. vimANA-vimAnA saya bhUramaNe-svayaM bhUramaNu samud-samRdra upara. zabdA--eka vimAna deva dvIpa upara, e vimAna nAga samudra upara jANavAM. cAra vimAna cakSa dvIpa upara, AThe ja vimAna bhUta samudra upara, seALa vimAna raya bhUramaNa dvIpa upara ane ekatrIza devavimAna svayaMbhUramaNu samudra upara rahelAM che. vivecana--upara kahelAM AvalikA(pakti)gata vimAnA sarva' (1+2+4+8+16+31) meLavatAM 6ra thAya che, te vimAna prathama prataranA uDDa nAmanA IMdraka vimAnanI cAre dizAe che, te pachI uparanA dareka prataranA cheDethI paMktigata vimAna ghaTADIe teA bAsaThamA pratare iMdraka vimAnanI cAre dizAe deva dvIpa upara ekeka tripuNuM vimAna Ave. vATalAM vimAna valayAkAre, trikhuNAM vimAna si MgheADAnA AkAre ane cekhuNAM vimAna nATakanA akhADAnA AkAre hAya che. sUrya samu su-bhUta samudra upara. + anukrame tripuNuM cAkhuNu ane vATaluM vimAna che, e rIte dura vimAnA sudhI kahevuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparanA dareka pratarAmAM vATalAdi vimAnAnI samadreNi dekhADe che. va' vaTTastuvara, tasa ta sassa uvarima hAi, carase carasa, urdU tu vimANu seDhIe. vaTTa-vATaluM vimAna. caura se-cAkhuNA upara. cAmuN caursa u -urdhva, upara. tu-vaLI. visANu-vimAnanI. seDhIo-zreNi,patie. vaTTamsa-vATalAnI. uri-upara. tasa-tripuNuM. ta sassa-trikhuNAnI. urisa-upara hAi-hAya che. [] 4 [] ta 3 zabdA--vATalA vimAnanI upara vATaluM vimAna hAya che. tripuNA vimAnanI upara trimuNu vimAna haiAya che. cAkhuNA upara cAkhuNuM vimAna hAya che. ema upara vaLI vimAnanI pakitao che. urdhva leAke eka dizAmAM zreNigatavimAnAnI sthApanA, b iMdraka chaThThA prataranuM iMdraka vimAna, pAMcamA "" "" cAthA O trIjA khIjA 4 0 pahelA 99 "" "" "7 "" ,, 4 "" 36 ,, 99 99 99 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je ke pahele pratare eka dizAnI zreNinA vimAne kare che, paNa samajavA mATe iMdraka vimana pachI che vimAnI sthApanA karI che. vATalAdika vimAnonAM dvAra. save varu-vimANA, ega-duvArA havanti nAyavA, tikinna ya saMsa vimANe, cattAriya hati caurase 95 save-sarve. taMsa vimANe-tripuNA vivaTTa vimANu-vATalAM vimAne ! mAnane viSe. ega duvArA-eka dvAravALAM | cattAri-cAra bAraNuM. havanti-heAya che. hanti-hAya che. nAyavA-jANavAM. tini-traNa bAraNa. carise-khuNAne viSe. zabdArtha-sarve vATalAM vimAne eka bAraNuvALAM heya che, ema jANavAM. vikhuNa vimAnane viSe traNa bAraNAM ane khuNuM vimAnane viSe cAra bAraNuM hoya che. A kayA vimAnane gaDha ane kaMyA vimAnane vedikA heya, te kahe che. " pAgAra-parikhittA, vaTTavimANa havati salaeNvi causa vimANANuM, caudisi veiyA heI. 6. pAgAra-prAkAra, gaDha, keTa vaDe. carasa-khuNA. parikhittA-vIMTAyelA. | vimANuNuMvamAnanI vaTTavibhANa-vATalAM vimAne. caudisiM-cAre dizAe. havanti-heAya che. veIcA-vedikA, sAde keTa. save vi-sarve, paNa. | hAI-Aya che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-sa vATalAM vimAne gaDha (kAMgarAvALA keTa) vaDe vITAelAM hoya che. paNa cAkhuNe vimAnI cAre dizAe vedikA (sAda koTa athavA kAMgarAM vinAne keTa) hoya che. . . eka daravAjA vALA geLa vimAnanI pharatA gaDha. daravAjo [, geLa vimAna cAra daravAjAvALA cokhaMDA vimAnanI pharatI vedikA vedikA daravAje vedikA , . daravAje cakhaMDa vimAna daravAje vedikA daravAjo vedikA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tranuNAM vimAnane kaI bAju gaDha ane kaI bAjue vedikA hoya te kahe che. ja vaTTa vibhANA, to tasassa veiyA hAI pAgAre bedha, avarosesuM tu pAsetu. jo-je dizAe. | | pAgAra-gaDha. vaTTavimANu-vATaluM vimAna. | badho -jANo. taro-te dizAe avasemesuM-bAnI. tasamsa-tribuNa vimAnane. | tu-vaLI veIyA-vedikA pAse su-ba ne viSe. heinhAya che. | zabdArtha je dizAe vATaluM vimAna hoya che, te dizAe tripuNuM vimAnane vedikA hoya che. bAkInI bAjune viSe vaLI gaDha jANa. vivecana-trikhuNIyA vimAnanI je dizAe vATaluM vimAna hoya che te dizAe ka garA vinAne keTa hoya che ane bAkInI baMne bAjue kAMgarAvALe keTa heAya che. 1. urdhva lekamAM vimAnanI saMkhyA tathA IMdraka vimAne keTalAM? pupAvakIrNa vimAnane AkAra ane te kayAM heya? te kahe pahelA teramA ane pacIzamA prataranAM paMktigata vimAne kayA dvopa ane samudra upara keTalAM AvyAM che? te kahe. 3. goLa trikhaNa ane khuNA vimAnane daravAjA keTalA? gaDha ane vedikA kone kahe? tathA trikhuNA vimAnanI traNe bAjue zuM hoya? te kaho. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa daravAjAvALA trikhuNIyA vimAnanI samajaNa be bAju kAMgarAvALo koTa. daravAjo daravAje daravAje eka bAju vedikA. paMkitagata vimAne tathA puSpAvakIrNa vimAnanuM aMtara. Avaliya-vimANANuM, aMtare niyamase asaMkhijja saMkhijja-masaMkhinna, bhaNiyaM puphAvakinnANuM 98. Avaliya-paMkitagata. [ saMkhija-saMkhyAta. vimANuNuM-vimAnuM. akhijaja-asaMkhyAta. aMtaraM-AMtaruM. niyama-nizcayathI. bhaNiya-kahyuM che. asaMkhija-asaMkhyAta | pRSphavakisANuM-puSpAvakIrNa jana. vimAnanuM. zabdArtha-paMkitagata vimAnanuM AMtaruM nizcayathI asaMkhyAta jana che ane puSpAvakIrNa vimAnAnuM AMtaruM saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA ejananuM kahevuM che. 7. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana--pUrvadiza mUkIne bAkInI traNa dizAmAM ane vidizAmAM puSpAvakINu vimAna che temanuM paraspara aMtara keTalAeka vimAnAmAM sakhyAtA yeAjananu ane keTalAeka vimAnAmAM asaMkhyAtA ceAjananuM che. vimAnAnuM ramaNIkapaNuM. accata-suraddhi gaMdhA, phAse navaNIya-maya suhaphAsA niSNunteyA rammA, sayaM paDA te virAyaMti. 99. accata--atyaMta surahiMgadhA-sugadhavALAM. kAse-sparzImAM. navaNIya-mAkhaNanI jema. saya-kAmaLa. suhAsA-sukhakArI spa za vALAM. nica-nitya. ujjayA-udyotavALAM. rammA-ramaNIka, manAhara. saya pahA-peAtAnI prabhAthI. te-te vimAnA. virAya ti-zAbhe che. zabdA --atyaMta sugaMdhavALAM, spardhA mAM mAkhaNunI jema kAmaLa ane sukhakArI spavALAM, nira'tara udyotavALAM ramaNIka te vimAnA peAtAnI prabhAthI zAle che. kayA IMdranAM kaI dizAnAM 5ktigata vimAnA je dakSiNeNa iMdA, dAhriNae AvalI muNeyavA, je paNa uttara iMdA, uttara AvalI muNe tesa, 100 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakipaNeNa-dakSiNa dizAe. | puNa-vaLI. uttaradA-uttara dizAnA idro. idA-idro. uttara-uttara dizAnAM. dAhiNuo-dakSiNa dizAnI. AvalI-AvalI, paMkti. AvalI-AvalikA-tavimAne suNe-mAnavAM. jANavAM. suNeyavA-jANavAM. | tesiM-teonAM. | zabdArtha-je dakSiNa dizAe iko (sadharma ane sanakumAra) che, teonAM dakSiNa dizAnI AvalikAgata vimAne jANavAM. je vaLI uttara dizAnA Idro (IzAna ane mAhedra) che. teonAM uttara dizAmAM AvalikAgata vimAne jANavAM. puvaeNNa pachimeNa ya, sAmannA AvalI muPyavA, je puNa vaTTa vimANa, mArajhallA dAhiNalANuM. 101. pu Na-pUrva dizAnAM. | je-je. pacchimeNa-pazcima dizAnAM. | puNa-vaLI. sAmanA-sAmAnyathI. vavimANa-vATalAM vimAne. AvalI-paMkitagata vimAne. | jillA-madhyanAM. muNeyavA-mAnavA, jANavAM. | dAhidvANuM-dakSiNa vALAnAM. zabdArthapUrva ane pazcima dizAmAM AvalikAgata vimAne sAmAnyathI (baMnenAM) jANavAM. je vaLI madhyamAM vATalAM vimAne che, te dakSiNa dizAnA iMdronAM jANavAM. vivecana--pUrva ane pazcima dizAmAM AvalikAgata (tripuNa ane khuNA) vimAna sadharma ane IzAna iMdranAM sarakhAM jANavAM. ane je vaLI pUrva ane pazcima dizAnAM AvalikAgata vATalAM vimAne che, te dakSiNa dizAnA IMdra ( sAdharma ke sanaskumAra ) nAM jANavAM. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puvaeNNa pa7ime ya, je vA tevi dAhiNilassataMsa caraMsagA puNa, sAmA hanti duhu pi. 12 puNa-pUrva dizAmAM. ( taMtrikhUNuM. pAcchamaNa-pazcima dizAmAM. | cauraMsagA-cekhuNuM. jevaTTA-je vATalAM. puNa-vaLI. te vi-te paNa. sAmanA-sAmAnyathI. dAhiNilasa-dakSiNa hanti -hoya che, che. dizAnA. | duhaMpi-baMne (idronAM paNa. zabdArthapUrva ane pazcima dizAmAM je vATalAM vimAne che te paNa dakSiNa dizAnA iDanAM jANavAM. tripuNa ane khuNAM vimAne vaLI sAmAnyathI (ardha ardha ) bane dizAnA idronAM paNa hoya che. dareka devaloke zreNinAM vimAnanI saMkhyA jANavAne upAya. paDhamaMtima parAvali, vimANu muha bhUmi tamsamAsaddha payara guNa-milkape, savaguM pupukilsiyare103 58ma-pahelA. addha-adha. aMtima-chellA. payara guNu-pratire guNatAM. patharAvali-prataranAM paMktigata. Idra kape-vAMchita devaloke. vimANa-vimAno. savyagna-sarva saMkhyA. muha-mukha. puSkakinna-puSpAvakIrNa bhUmi-bhUmi. iyare-bAkInAM. tasamAsa-tene saravALe karIne Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zabdA--pahelA ane chellA prataranAM paktigata vimAnAne anukrame sukha ane bhUmi kahIe, tenA saravALA karIne adha karIe, pachI vAMchita devalAkanA pratare guNatAM sa (paMkitagata vimAnAnI ) saMkhyA Ave, ane bAkInAM puSpAvakINuM vimAna jANavAM. vivecana- jemake sAdhama ane IzAnanA pahelA prataranI ekeka dizAe 62 vimAnanI paMkti che, tA cAra dizAnAM 6244248 vimAnA thAya, tenI sAthe madhyabhAganuM eka iMdraka vimAna meLavatAM 249 vimAnA thAya, te sukha kahevAya. tathA tenA teramA prataranI ekeka dizAe 50 vimAnanI 5kti che te cAra dizAnAM 50x4=200 vimAnA thAya, tenI sAthe madhyabhAganuM eka IMdraka vimAna meLavatAM 201 vimAnA thAya tene bhUmi kahIe. te mukha vimAna 249 ane bhUmi vimAna 201nA saravALeA karIe tA 450 vimAnA thAya, tenuM ma karatAM 225 vimAnA thAya, te e devalAkanA maLIne tera pratara chetethI 225 ne tere guNutAM 2925 AvalikAgata vimAnA thAya. tathA sAdharmendranAM 32 lAkha ane IzAnanAM 28 lAkha maLI 60 lAkha vimAnA che, temAMthI 2925 zreNinAM vimAnA khAda karatAM AkI rahelAM pa9,97,075 puSpAvakI vimAna jANavAM. 1. paktigata vimAtA ane puSpAvakI vimAnanuM aMtara keTaluM? sAyamendranAM vATalAM vimAneA kai dizAnAM hAya tathA trikhuNAM ane cekhuNAM vimAnAmAM ardhAcya bhAga ' dizAmAM che. te kahe. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udghalokanA dareka devaleke zreNigata vimAnanI saMkhyA lAvavA mATe upAya. nAma | mukha bhUmi| samAsa ardha pratara zreNInAM puSpAvakIrNa vimAna pahelo sarva 6 8 102 saudharma-izAna sanakumAra-mAheMdra brahma devaloka lAMtaka mahAzukra sahastrAra Anata, prANata. AraNa, ayuta, pahelI trika bIjI trika trIjI trika 2219 1815 249 201 45040=225x13=2925 1997075 60 lAkha 197 153) 35040 = 75412=2100 1997900 20 lAkha 149 129 | 278405=13946=834 39916 6 | 4 lAkha 3127 125 109 23448=1745=585 29415 50 hajAra 2623 105 19840=994 4=396 396 04 40 hajAra 77. | 1664 =83*4=3 32 5668 6 hajAra 1344 gI=67*4=368 132 1411 / 10240 51443204 300 : | 74401=3743=111 111 5040=254375 107 2640=1343039 100 A A A 2 2 8 8 8 8 nathI. pA 4 2 17 anuttara, 1 = pa nathI | 5 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 devalAkanA dareka prataranAM patigata vATalAdika vimAnAnI saMkhyA karavAnA upAya. iMgakrisi-pati vimANA, tivibhattA taMsa caura'sA vaTTA, tasesu sesa-megaM, khiva sesa dugassa i+-i, 104. tasesu cara sesa ya, te rAsi tigapi caguNu kA vaTTesa iMya khiva, payara dhaNa mIliya kampe. 105. *disi-eka dizAnAM. pati vimANA-paMkitagata vimAnAne. ti vibhattA-traNe bhAgatAM. tasa-tribhuAM. car'sA-cAmuNAM. vaTTAvATalAM. tasesu-trikhuNAmAM. sesa-bAkI rahela. ega-ekane. bhiva-nAMkhA. sesa dugassa-khAkI rahela emAMnA. muki ekekane. tasesu-trikhuNAmAM caura sesu-cAkhuNAmAM. tAte pachI. rAsatigapi-traNe rAzine paNa. caguNa-cAraNA. kAu-karIne. vaDhesu-vADalAmAM. dhRdaya-iMdraka vimAnane. khiva-nAkhIe. payara-prataranAM. dhaNu-vimAnAnI saMkhyA. mIliya-meLavatAM. kalpe devalAkane viSe. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 thayadAthe eka dizAnAM paMkitagata vimAnene traNe bhAgatAM vikhaNAM cekhuNa ane vATalAM vimAna Ave, bAkI rahela ekane trikhUNAmAM nAMkho ane bAkI rahela bemAMnA ekekane vikhuNA ane khuNAmAM nAkhe. te pachI traNe rAzine paNa cAraguNa karIne vATalA vimAnamAM iMdraka vimAnane nAMkhIne (traNa rAzine) meLavatAM devalokane viSe prataranAM (AvalikA gata) vimAnanI saMkhyA thAya. vivecana-jemake -saidharma ane izAna devalokanA pahelA pratare eka dizAe dara vimAna che tene traNa bhAgIe, to 20 vikhuNA 20 khuNa ane ra0 vATalAM vimAna Ave, bAkI be vadhe temAMthI eka vikhuNAmAM ane eka cekhuNAmAM nAkhatAM 21 trikhUNAM 21 khuNAM ane 20 vATalAM vimAna thAya. tene cAre guNatAM 84 trikhuNAM, 84 khuNAM, ane 80 vATalAM. te vATalAM vimAnamAM 1 iMdraka vimAna nAkhatAM 81 vATalAM vimAna thAya che. bIjA pratare eka dizAe 61 vimAna tene traNe bhAgatAM 20 tribuNAM, 20 khuNa ane 20 vATalAM Ave, bAkI na vadhe te trikhuNAmAM nAMkhatAM 21 vikhuNAM, 20 khuNa ane 20 vATalAM vimAna thAya. te traNe rAzine cAre guNatAM 84 tribuNA, 80 khuNa ane 80[vATalAM. te vATalAM vimAnamAM 1 iMdraka vimAna nAkhatAM 81 vATalAM. evI rIte sarva pratone viSe vikhaNAM khuNa ane vATalAM vimAnanI saMkhyA vicAravI. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokanA dareka prataranAM paNita vimAnanI saMkhyA. vaka pratara vikhaNakhaNa gALa ! hA rAkhyA ja e 84 248 244 240 che 80 M 236 M 232 228 224 220 6 kare 212 208 204 200 68 64 64 ja ja brahma devalokanA pratara he sanamAra ane mAhedranA pratara. 12 siMdharma ane izAna devalokanA pratara 13. 6 0 192 188 184 180 176 17ra 168 164 160 para 156 48 48 48 48 48 44 48 48 48 44 44 15ra 148 144 140 136 1ra 128 48 44 XX XX 40 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraNa IS -Prince sahasAra anuttara mahAzukra | lAMtaka devaloka paravA raiveyaka trIchatrika/bIchatrika pahelItrika kata jana | sahassAra | mahAma p Frozete prANata 0 * -. .. | 1 che ? e - 8 + 8 = cha & Jra che PIR cha tha K K K A 8 = 9 0 = KKR 8 8 8 8 8 8 thI vika pratara trikhuNAcAkhuNa goLa | kula saMkhyA 124 * * * * 1 2 3 4 ki = = = { {KAR B 8 8 8 ja 0 0 0 8 9 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 - 1 Ta ka huM zaka & R = 8 = = = = = = = . 104 108 112 116 120 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 saidharmedranAM vATalAM trikhuNa ane khuNa vimAnanI saMkhyA. satta-saya sattAvIsA, cattAri-sayA ya hanti caunauyA cAri ya chAsIyA, sohame hati vaTTAi106. sattasaya-sAtase. chAsIyA-chayAsI. sattAvIsA-satyAvIza. sehame-saudharma devakane cattAri sayA-cAraso. hanti-heya che. viSe. caunayArANuM. hanti-heAya che. cAri-cAra se. vaTTAI-vATalAM Adi. | zabdArtha -saudharma devalokane viSe vATalAM Adi anukrame sAtaso satyAvIza ( vATalAM ), cAra cArANuM (trikhuNAM) ane cAraso chayAsI (cekhuNa ) paMktigata vimAne che. IzAneMdranAM vATalAM trikhUNAM ane khuNAM vimAnonI saMkhyA. emeva ya isANe, navaraM vaTTANu hoI nANAM do saMya atIsA, sesA jaha ceva sehamma. 107 emeva-e pramANeja. de saya-ase. IsANe-IzAna devaleke. atIsA-ADatrIza. navara-eTaluM vizeSa. senA-bAkInAM. valaNa-vATalAMnuM. jaha-jema. hAI-che. ceva-nize. nANu-bhinna paNuM. hame-saudharma devalokamAM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha- e pramANe ja (sAdharma devalonI mAphaka) IzAna devalekamAM paMktigata vimAne che. eTaluM vizeSa che ke vATalAM vimAnanuM jUdApaNuM che, kAraNa ke vATalAM vimAna baseM ne ADatrIza che. bAkInAM (trikhUNAM 494 ane khuNe 486) jema saudharma devalekamAM che, tema nice che. vilekanAM vikhuNA Adi vimAnanI saMkhyA jANavAnuM yaMtra. co zreiNiI devakanAM , | tri khuNe khuNA vATalA vi. puSpAvakIrNa kula vimAna mAne | 0 izAna 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 = 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * 6 siMdhama 4 | 486 7271707 3198293 3200000 494 486 238 1218 ra798782 2800000 sanakumAra 356 348 para2 1226 1198474 1200000 mAheMdra 356 348 170 87 769126 800000 brahma devaka 284 276 274 834 399166 400000 lAMtaka 49415 50000 mahAzukra 39604 40000 sahastrAra 5668 Anata, prAkRta 92 88 268 132 AraNa, ayuta 72 300 pahelI jhaveyaka [ 40 nathI 111 bIjIgaiveyaka 32 107 trIjIgaiveyaka 100 anuttara nathI vikhuNAdinI 26882602582 7874 8489149 8497023 kula saMkhyA 400 0 0 28 61 1 brahmadevaloka ane AraNa ayyatanI mukha, bhUmi, puSpAvakIrNa ane kula vimAna keTalAM? tathA temanA dareka prataranAM trikhuNAM khuNa ane gaLa paMktigata vimAnanI saMkhyA kahe. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 109 1. taAktanuM svarUpa che A jabUdvIpathI tirtho asaMkhyAtA dvIpa samudra oLaMgIe te vAre aNavara dvIpa Ave te dvIpanI vedikAnA cheDAthI 42 hajAra yojana arUNavara samudramAM jaIe, tyAM pANInA uparanA talIyAthI uce aSkAyamaya mahA aMdhakArarUpa tamaskAya nIkaLyo che. te 1721 jana sudhI bhIMta sarakhe thaIne, ti vistAra pAmate saidharma IzAna sanakumAra ane mAheMdra e cAra devalokane AvarI, ucA bahya devalAke riSTa nAmanA trIjA pratare jai rahyo. A tamaskAya nIce sarakhI bhItarUpa vartala AkArapaNe, madhyamAM zarAvavAnA AkAre ane upara kukaDAnA pAMjarAnA AkAre che. te nIce saMkhyAtA jana uMce ane vistAre che, te pachI vistAramAM asaMkhyAtA jana pramANa che. ahIMthI asaMkhyAtame samudra tamaskAya utpanna thavAthI te tamaskAyanI paridhi asaMkhyAta jananI jANavI. Agamane jANanAra gItAthe tamaskAyanA mahatvane A pramANe kahe che. keIka mahaddhika deva traNa capaTI vagADIe, teTalA vakhatamAM jabUdvIpane ekavIza vAra pradakSiNA karIne Ave, teja deva teja gativaDe cha mAsa sudhI tamaskAyanA saMkhyAtA ejananA vistArane ullaMghe, paraMtu upara rahela asaMkhyAtA ejananA vistArane ulaMghe nahi, 1 baLavAna devanA bhayathI nAsatA devane saMtAvA mATe A aMdhakAravALI jagyA atyaMta anukula che, kAraNa ke devatA avadhi ke vilaMga jJAnathI zoSavAne mATe upayoga mUke teTalAmAM te bhaya pAmela devatA bIje nAsI jAya. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :110 bAhera ane aMdaranI kRSNarAjI ane leAkAntikanuM svarUpa. puvA--varA cha lasA, taMsA puN dAhittarA ajja, ablintara carasA, savA-vi ya kahrAi.108. yuvvAvarA-pUrva ane pu- asamAheranI, bahAranI. zcimanI. abhintara-aMdaranI. chalasA-cha khuNAvALI. ta'sA-traNa khuNAvALI. puNa-vaLI. dAhitruttarA-dakSiNa uttaranI. caura'sA-cAra khuNAvALI. savvAvi--sa paNa. ane kaharAio-kRSNarAjIe. zabdA--pUrva ane pazcima dizAnI bahAranI kRSNarAjI che khuNAvALI che. dakSiNa ane uttara dizAnI maheranI kRSNarAjI vaLI traNa khuNAvALI che. ane aMdaranI sarve paNa kRSNarAjIe cAra khuNAvALI che. vivecana--pAMcamA devalAkanA trIjA riSTa pratarane viSe riSTa nAmanA vimAnanI cAre dizAe sacitta acitta pRthvImaya e e kRSNarAjI che. temAM pUrva ane pazcimanI e be kRSNarAjI dakSiNa uttara dizAe lAMkhI che. tathA uttara ane dakSiNa dizAnI che e kRSNarAjI pUrva pazcima dizAe lAMkhI che. pUrva dizAnI abhyatara kRSNarAjI dakSiNa dizAnI bAheranI kRSNarAjIne sparze, dakSiNa dizAnI abhya tara kRSNarAjI pazcima dizAnI bAheranI kRSNarAjIne sparze, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 pazcima dizAnI atyaMtara kRSNarAjI uttara dizAnI bAheranI kRSNarAjIne spaze, uttara dizAnI atyaMtare kRSNarAjI pUrva dizAnI bAharanI kRSNarAjane spaze, e rIte nATakanA akhADAnA AkAre cAre dizAnI ATha kRSNarAjI che. e AThe kRSNarAjI vistAramAM saMkhyAtA jana tathA laMbAI ane paridhimAM asaMkhyAtA hajAra jana che. e AThe kRSNarAjInA ATha AMtarAne viSe 1. arci, 2agnimAlI, 3. varecana, 4. prazaMkara, 5. caMdrAbha, 6. sUryAbha, 7 zukAbha, 8. supratiSThAbhi nAme 8 vimAne IzAna khuNAthA anukrame che, ane navamuM riSTha nAme vimAna kRSNarAjInA madhyabhAge che. te vimAnamAM lekAntika de rahe che temanuM AyuSya 8 sAgaropama che. brahma devalokanA samIpe vase tene kAtika kahIe athavA navamA riSTa vimAnanA deve ekAvatArI ja hovAthI leka eTale saMsAra. tenA aMte thayA mATe kAntika. bAkInA 8 vimAnanA deva ekAMte ekAvanArI na hoya. e nave vimAnamAM anukrame rahenArA lokAtika devenAM nAma. 1 sArasvata, 2 Aditya, 3 vahi, 4 varUNa, 5 gaya. 6 tuSita, 7 avyAbAdha, 8 Agneya, (marUta) ane 9 rijha. te devane parivAra-sArasvata ane AdityanA sAta de ane sAta devane parivAra. vani ane varUNanA 14 devo ane 14 hajAra devenA parivAra. gAya ane tuSitanA sAta de ane 7 hajAra devene parivAra. avyAbAdha marUta ane riSTanA 9 de ane navase dene parivAra che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vamAnikanA 10 IdronA sAmAnika ane AtmarakSaka, culasI asiI bhAvattari, sattari saTrI ya panna cattAlA, tula sura tIsa vIsA, dasa sahassa Ayarakakha cauguNiyA. 19 culasI-84 hajAra. ' | tula sura-sAmAnika de. asiI-80 hajAra. tIsa-30 hajAra. bAvari72 hajAra. vIsA-20 hajAra. sattA2-70 hajAra. saTI-60 hajAra. dasa sahassa-10 hajAra. panna-50 hajAra. Ayaraphakha-AtmarakSaka. cattAlA-40 hajAra. | | cauguNiyA-cAra guNa. zabdArtha-sAdharmanA sAmAnika deva 84 hajAra, IzAnanA 80 hajAra, sanakumAranA 72 hajAra, mAheMdranA 70 hajAra, brahma devakanA 60 hajAra, lAMtakanA 50 hajAra, mahAzukanA 40 hajAra, sahasAranA 30 hajAra, prANutanA 20 hajAra ane acutanA 10 hajAra che. te sAmAnika devAthI temanA AtmarakSaka deve cAra guNA che. vivecana-jemake saidharmedranA sAmAnika deve 84 hajAra tene cAre guNae eTale 3 lAkha 36 hajAra AtmarakSaka devo che. evI rIte dareka vaimAnika idronA AtmarakSaka jANavA. 1 tamakAya, kRSNarAjI ane kAntikanuM svarUpa kaho. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 ATha kRSNarAjInI sthApanA. uttara izAne. N. bAhya L] atyaMtara " | atyaMtara bAhya pazcima .1] atyaMtara atyaMtara Aa. Vel hec dakSiNa saidharmAdi bAra devalokanA devonAM cinho. kapesa ya miyA mahise, varAha sIhA ya chagala sAlurA, haya gaya bhuyaMga khammI, vasahA viDimAI ciMdhAI.110, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kapesu-12 devalokamAM. hiya-ghaDe. miya-mRga. gaya-hAthI. mahisa-pADe. bhuyaMga-sape. varAha-bhuMDa. khagI-guMDe. sIhA-siMha. vasahAbaLada. chagala-bakaro, bekaDA. viDimAI-mRga vizeSa. sAlUrA-deDako. ciMdhAi-cihe. zabdArtha devalokanAM (anukrame) cinha 1. mRga, 2. pADA, 3. bhuMDa, 4. siMha, 5. bakara, . deDake, 7. ghoDe, 8. hAthI, 9. sarpa, 10. geDe, 11. baLada, ane 12. mRgavizeSa che. vivecana-12 devaleka mATenA sAdharma devalokanA devene mRganuM cinha, IzAna devalokanA devene pADAnuM cinha, sanaskumAra devalokanA devane bhuMDanuM, mAhe devalekanA devone siMhanuM, bA devalokanA devene bekaDAnuM, lAMtaka devalokanA devane deDakAnuM, mahAzuka devalokanA devane ghaDAnuM, sahastrAra devalokanA dene hAthInuM, Anata devalekanA devene sarpanuM, prANata devalokanA dene geMDAnuM, AraNa devakanA devene baLadanuM ane amruta devalokanA devone mRga vizeSanuM cinha hoya che. A cinha teonA mugaTamAM hoya che. A cinhathI A devatA amuka devalokane che ema oLakhAya che. udgalokanAM vimAne kene AdhAre rahyAM che ? te kahe che. hasu tisu tisu kapelsa, ghaNudahi ghavAya tadubhayaM ca kamA, sura-bhavaNu-paryANuM AgAsa pAyo uvari. 111, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusu-e (devalAka)nAM. tisu-traNa (daivaleAka)nAM, tisu-traNa. kalpesu-devalAkanAM. ghaNuddhi-dhane diSa. pa tadubhaya-te ane kamA-anukrame, sura bhavaNa paIkANa vi. mAnAnA AdhAra. AgAsa AkAzanA. payiA-rahyAM che. urvAra-uparanAM. ghaNuvAya-ghanavAta. zabdA --e ( sAdhama ane IzAna) devalAkanAM vimAnAnA AdhAra ghanAdhi che. traNa ( sanatkumAra, mADe ane brahma) devaleAkanAM vimAnAnA AdhAra ghanavAta che. traNa (lAMtaka, mahAzukra ane sahasrAra) devaleAkanAM vimAnAnA AdhAra anukrame te ane ( ghanASi ane ghanavAta ) che. uparanAM vimAnA AkAzanA AdhAre rahyAM che. vivecana--sAdhama ane IzAna devaleAkanAM vimAne ghaneAdhine AdhAre rahelAM che. ghanAdidha eTale jAmeluM pANI, te svabhAve hAle cAle nahi, temaja tene AdhAre rahelAM vimAna paNa nAza pAme nahi. sanatkumAra, mAhe ane brahma devalAkanAM vimAnA ghanavAta ( jAmelA vAyu )ne AdhAre rahelAM che. lAMtaka mahAzukra ane sahasrAra devalokanAM vimAne ghanA i ane ghanavAtane AdhAre rahelAM che. uparanAM AnatAdi devalAkanAM vimAnA AkAzane AdhAre rahelAM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 vaimAnika devaloke pRthvIne piMDa ane vimAnanI uMcAI. sattAvIsa samAI, puDhavI-piMDa vimANa-uccatta paMca sayA kapa duge, paDhame to ya IjhiM. 112 hAyaI 5DhavAsu sayaM, vaI bhavaNesu du dudu kapesa cauge navage paNage, taheva jAguttare su bhave. 113 IgavIsa sayA puDhavI, vimANa-miskAraseva ca sayAI battIsa jeyaNa sayA, miliyA savatha nAyavA, 114. sattAvIsa sayAI satyA- | bhaNe su-vimAnamAM. vIza so. dudu du kanvesu-be be be DhavI piMDe-pRthvIne piMDa devalekane viSe. vimANa-vimAnanuM, vimAnanI. | kAlizA rahe) ti cauge cAra devalokane viSe. uccata-ucapaNuM, uMcAI. navage-nava praveyakane viSe. paMca sayA-pAMcase. paNage-pAMca. kazya duge-be devakane viSe. paDhame-pahelA. taheva-temaja. taro-ta pachI. jA-cAvatuM. IkkiE saya-ekeka so. aNuttare su-anuttarane viSe. hAyahIna thAya che. bhave-thAya. putavAsu-pRthvI piDamAMthI. igavIsa sayA-ekavIza se. vaI vadhe che. | guDhavI-pRthvI piMDa. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 vimANu-vimAna. jeyaNa-cejana. IskAraseva sayAjI-agI- 1 miliyA-meLavatAM. yAra se. savatha-sarva ThekANe. battIsa sayA-batrIza se. nAyakavA-jANavA. | zabdArtha-pahelA be devalemAM pRthvIpiMDa 2700 jana ane vimAnanI uMcAI 500 ejana che. te pachI pRthvI piMDamAMthI ekeka se jana hIna thAya che ane vimAnamAM ekeka se jana vadhe che. be devaleke, be devaleke, be devaleke, cAra devaloke, nava daiveyake temaja yAvat pAMca anuttara sudhI karatAM 2100 ejana pRthvI piMDa ane vimAnanI uMcAI 1100 ejana thAya che. sarva ThekANe meLavatAM 3200 yojana jANavA. - vivecana-pahelA be (sAdhama ane IzAna) devalokamAM pRthvI piMDa satyAvIza so jana ane vimAnanI uMcAI pAMcase jana che. te pachI pRthvI piMDamAMthI ekeka se cojana hIna thAya che ane vimAnamAM ekeka so jana vadhe che. jemake -be ( sanat kumAra ane mAheMdra). devake pRthvIpiMDa 2600 ejana ane vimAnanI uMcAI 600 ejana, be (brahmaleka ane lAMtaka) deva ke pRthvIpiMDa 2500 ejana ane vimAnanI uMcAI 700 ejana, be (mahAzukra ane sahasAra) devaleke pRthvIpiMDa 2400 ejana ane vimAnanI uMcAI 800 jana, AnatAdi cAra deva ke pRthvIpiMDa 2300 ejana ane vimAnanI uMcAI, 900 jana, nava praveyake pRthvIpaDa 2200 ejana ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 vimAnanI uMcAI 1000 ejana ane pAMca anuttarane viSe pRthvIpiMDa 2100 yojana ane vimAnanI uMcAI 1100 jana thAya che. sarva ThekANe pRthvIpiMDa ane vimAnanI uMcAI ekaThI karatAM 3200 jana jANavA. sadharma devaleka karatAM IzAna devalokanAM vimAnanI uMcAI 1 hAtha vadhu jANavI. eTale 500 ejana ne 1 hAtha. tevI ja rIte mAheMdranA vimAnanI uMcAI 600 pejanane 1 hAtha jANavI tathA IzAna ane maheMdra devakanA pRthvIpiMDamAMthI eka hAtha ocho kara. devonAM vimAno ane bhavanane varNa. paNa cauti du vanna vimANa, sadhaya kusu su ya jA sahassAre uvari siya bhavaNa vaMtara, jeisiyANuM viviha vannA.115 paNu-pAMca. jA sahassAre-sahastrAra cau-cAra. sudhI. uvari-uparanA deva ke. ti-traNa. siya-ta. vana-varNavALAM. bhAvaNa-bhavana, bhavanapati. vaMtara-vyaMtara. vimANu-vimAne. IsiyANa-jyotiSInAM. sadhaya-dhvajA sahita. viviha-judA judA. dusu durmu-abe devalokamAM. | vannA-varNavALAM. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 zAradArtha-sahasAra devaleka sudhI bae devalokamAM dhvajA sahita vimAne anukrame pAMca, cAra, traNa ane be varNavALAM che. uparanA devalokanAM vimAne dhoLA varNavALAM che. bhavanapati vyatara ane jyotiSI devonAM vimAne judA judA varNavALAM che. vivecana-sAdhama ane IzAna devalokanAM vimAna dhvajA sahita kALa-lIlA-rAte-pILo ne dhoLo e pAMca varNanAM, akhat kumAra ane mAheMdranAM vimAne kALe vaIne 4 varNanAM, brA ane lAMtakanAM vimAna kALo ane lIlo vajIne varNanAM, mahAzukra ane sahastrAranAM vimAne kALe lIlo ane rAte vaI. ne be varNanAM, AnatAdi devaka, 9 raiveyaka ane 5 anuttaranAM vimAne dheLA varNanAM che. je vimAnane varNa heya teja dhvajAne varNa sarvatra jANa. bhavanapatinAM bhavana, vyaMtaranAM nagara tathA sthAtiSInAM vimAna vividha prakAranA varNavALAM che. eTale keIka vimAna kALA varNanuM, keIka lIlA varNanuM, keIka rAtA varNanuM, keIka pILA varNanuM ane kaika dheALA varNanuM jANavuM. 1IzAna lAMtaka prANuta ane ayyata IMdranA sAmAnika, AtmarakSaka, ciha, vimAnane AdhAra, pRthvIpiMDa, vimAnanI uMcAI ane vimAnane varNa kahe. sadharmAdikanAM vimAnanuM lAMbANuM, paheLapaNuM, vimAnanI mAMhenI paridhi ane bAharanI paridhi mApavAnI rIti. raviNo udaya-vyaMtara, canivaI sahassa paNa saya chavIsA, AyAla sardi bhAgA, kaDa-saMmaMti diyaemi. 116 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokanA sAmAnika AtmarakSaka cinha AdhAra pRthvIpiMDa jana (vimAnanI uMcAI yojana vimAnane vaNa vanodadhi ra70 0 [ 50 0. 336 hajAra 320 ,, 288 mRga pADA dhanavAta { 2600 | 280 s siAdharma IzAna sanakumAra mAhedra brahma lAMtaka. mahAzukra sahastrAra Anata-prAkRta | 20 AraNa-ayyata | 10 - - - 48 70 0. 2500 | vinodadhi-ghanavAta! 200 160 cheDe 2400 800. 120 120 hAthI 2300 90. 40 sapa, geDe AkAza baLada. mRgAvazeSa : Us = 516 hajAra 2064 hajAra) veyaka-9 x x anuttara-5 2200 1000 2100 1100 x x = = kula 3200 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 eyaMmi puNe guNie, ti paMca saga nava ya hAI kama mANa tiguNami ya do lakhA, tesII sahassa paMca sayA.117 asIIcha sadi bhAgA, jayaNa cau lakha bisari sahassA, chacca sayA tettIsA, tIsa kalA paMca guNiyami. 118 raviNa-sUryanA. kama-paganuM. udayatva-udaya ane astanuM. mANuM-mAna. aMtara-aMtara. ti guNumi-traNe guNe chate. caunava sahassa-94 do lakakhA-be lAkha. hajAra. tesAI sahassa-tyAsIhajAra. paNasaya-pAMcaso. paMca sayA-pAMcase. chavIsA-chavIsa. asII-eMsI bAyAla-beMtAlIza. che-cha bhAga. saphribhAgA-sAeTha bhAgamAMthI. saribhAgA-sATha bhAgamAMthI. kakkaDa saMkati-karka saMkrA- joyaNa-jananA. ' tinA. cau lakha-cAra lAkha. diyama-pahelA divase. bisattara sahassA-7ra eyaMmi-e aMtarane. 1 hajAra.' puNe-vaLI. chaca sayA-cho. guNie-guNe chate, guNatAM. terIsA-tetrIza. ti paMca saga nava ya-traNa tIsa kalA-trIza kalA(3 bhAga) pAMca, sAta ane nave. paMca-pace. hAI-thAya che. guNiyami-guNe chate, guNatAM. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara zabdArtha ke saMkrAtinA pahelA divase sUryanA udaya ane astanuM aMtara carANuM hajAra pAMcaso chavIsa ejana ane eka jananA sATha bhAgamAMthI beMtAlIza bhAga che. (94para6 3 0) e aMtarane vaLI traNa pAMca sAta ane nave suNatAM devanA paganuM (eka paga upADI bIje mUke tenuM) mAna thAya. traNe guNatAM be lAkha tyAsI hajAra pAMcaso eMsI ane eka yojananA sATha bhAgamAMthI cha bhAga. (2835800) pAMce guNatAM cAra lAkha boMtera hajAra chaso tetrIza jana ane (upara) eka jananA sATha bhAgamAMthI trIza bhAga. (47ra633 0) vivecana-(azADa mAsamAM) karka saMkrAMtinA prathama divase sUrya udaya pAme tyAMthI 94para64 yojana che. asta thAya (eTaluM sUryanuM tApakSetra). te (tApakSetra) thI ardha (472632 jana) kSetramAM rahela vastune bUdvIpanA manuSya jue che. satta gaNe cha lakhA, Inasaddhi sahassa cha saMya chAsIyA caupanna kalA taha nava, guNaMmi aDalakha sa . 119 sattasayA cattAlA, aDhArasa kalA ya Iya kamA caure, caMDA cavalA jayaNa, vegA ya tahI gaI caura. 120 sataguNe-sAte guNatAM. chAsIyA-chayAsI. cha lakakhA-cha lAkha. caupanna kalA-54 kalA. Igasadrisahassa-61 hajAra. | taha-tathA. cha saya-cho. " | nava guNa mi-nave guNatAM. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 aDa la -ATha lAkha. ure-cAra prakAre. sao-ardha lAkha sahita. caDA-caMDA. sara sayA-sAtameM. civalA-capalA. cattAlA-cAlIza. jayaNA-cavanA. arasa kalA-aDhAra kalA. vegA-vegA. Ica-e pramANe. tahA-tathA. mA-anukrame, gati. gaI caure-cAra gati. | zabdArtha sAte guNatAM cha lAkha ekasaTha hajAra chaso chayAsI temaja cepanna kalA (661,6864 0 ) nave guNatAM sADA ATha lAkha sAtase cAlIsa ane aDhAra kalA. (8,50,7406 0 ) e pramANe cAlavAnI gati anukrame cAra prakAre che. (tenAM nAma.) caMDA, capalA, yavanA, ane vegA. tathA e cAra gatio anukrame zIdhra zIdyatara jANavI. vimAnanuM pramANa mApavA mATe kalpanA karelI devenI gati. | kaI saMkrAMtinA prathama | 94,5264 jana sUryanA udaya divase astanuM aMtara. caMDAgativALA 2,83,580janathI vimAnanI pahedevanuM pagaluM LAI mapAya capalAgativALA che 4,72,633 | jalaMbAI mapAya yavanA gativALA 6,61,6864 che ke e atyaMtara vegI gativALA, 850,7406 , bAhya ) che ! Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 Itha ya gaI cautyiM, jayaNayari nAma keImannati, ehiM kamehi-mimAhi, gaThahiM caure surA kamase.121 vikakhaMbha AyAma, parihiM abhiMtaraM ca bAhiriye. jugavaM miNuti chammAsa, jAva na tahAvile pAra.122. I0-ahIMyAM. | parihiM paridhine. gaI caurthAi-cethI gatine. | abhiMtara-aMdaranI. jayagyariM-javanatarI. bAhiriyaM-bahAranI. ke--keTalAka jugavaM-ekI vakhate. mannati-mAne che. miNuti-mApe. ehiM kamaeNhiM-e krama rUpa. chamAsa-cha mAsa. ImAhiMga IhiM A gati vaDe. | jAva-sudhI. caure surA-cAra de. na-na pAme. kema-anukame. tahAvi-te paNa vikhaMbha-pahoLAI. te-te devo. AyAma-laMbAI. pAraMpArane. | zabdArtha--ahIMyAM keTalAka AcAryo cothI gati (gA)ne javanatarI mAne che. e krama (pagalAM) rUpa A gati vaDe cAra vaimAnika deva anukrame paheLAI, laMbAI, aMdaranI paridhi ane bahAranI paridhine ekI vakhate cha mAsa sudhI mApe, to paNa te deve vimAnane pAra na pAme. - vivecana-cethI vegAgatinuM bIjuM nAma javanatarI che e pramANe keTalAka AcAryo mAne che. A pagalAMvALI cAra gatiomAMthI caMDAgati vaDe eka deva vimAnanI pahoLAIne, capalA gati vaDe bIje deva vimAnanI laMbAIne, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 javanAgati vaDe trIje deva vimAnanI aMdaranI paridhine ane vegAgati vaDe the deva vimAnanI bahAranI paridhine ekI vakhate cha mAsa sudhI mApe, te paNa te vaimAnika deva keTalAMka vimAnano pAra na pAme. kAraNa ke caDAdi gati vaDe saMkhyAtA ejanavALA vimAnane pAra pamAya, paNa asaM khyAtA janavALA vimAnane pAra na pamAya. pAvaMti vimANANuM, kesiMpitu ahava tiguNayAIe, kama cauge patteya, caMDAI gai u jaIjA. 123. tiguNa kapa cauge, paMca guNeNaM tu asu muNijA gevije satta guNeNaM, nava guNe-muttara caukake 124, pAvaMta-pAra pAme. ti guNa-traNe guNavAthI. vimANANuM-vimAnene. ka5 cauge- devalokanAM. kesiM-keTalAMka. paMca guNeNaM tu-pAMce pihu-paNa nize. guNavAthI vaLI. Ahave-athavA. asu-ATha (devaloka)nAM tiguNuyAI e-traNa guNa muNijajA-jANavuM. Adi vaDe. gevije-raiveyakanAM.' kama-pagalAM rU5, anukame. cauge-cAra. satta guNekhuM-sAta guNavAthI. pattaya-dareka. nava guNe-nave guNavAthI. caDAI gati-caMDAdi gatine aNuttara cauke-4 anujeIjajA-jeDatAM. - ttaranAM. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha athavA cAra pagalAM rUpa caMDAdi dareka gatine traNa guNa Adi vaDe joDatAM keTalAMka vimAnene paNa nizca pAra na. traNe guNavAthI cAra devakanAM, vaLI pAMce guNavAthI ATha devalokanAM, sAte guNavAthI 9 kaiveyakanAM ane nave guNavAthI 4 anuttaranAM vimAnane pAra pAme. ema jANavuM. vivecana-caMDAdi cAre gatine traNe guNatAM cAra devakanAM vimAnanI paheLAI, laMbAI, atyaMtara paridhi, ane bAhya paridhine pAra pAme. evI rIte caMDAdi cAre gatine pAMce guNatAM brahmadevalokathI amRta devaloka sudhInAM keTalAMka vimAnene pAra pAme ane caMDAdi cAre gatine sAte guNatAM 9 greveyakanAM vimAnane pAra pAme ane caMDAdi cAre gatine nave guNatAM sarvArtha siddha vajIne 4 anuttara vimAnane pAra pAme. A krama ( pagalAM ) rU5 caMDAdi gati vaDe cha mAsa sudhI niraMtara cAlatAM deve keTalAMka vimAnene pAra na paNa pAme. devonI ATalI ja gati che ema na samajavuM, kAraNake sadharmAdi devalokamAMthI deva jinezvaranA kalyANakAmAM teja divase teja samaye manuSyakSetra atyaMta dUra hovA chatAM paNa Ave che, tenuM kAraNa e che ke devatAo bhava svabhAvathI aciMtya zaktivALA hovAthI zIgha gativALA hoya che. jema palyopamanuM pramANu kalipata che, tema A kalpita gAtanuM pramANa paNa bALa ne samajAvavA mATe dekhADayuM che. 1 sUryanuM tApakSetra keTaluM ? caMdAdi cAra gatinuM varNana kare. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 pahelA ane chellA iMdrakavimAnanI laMbAI pahelAI. 5Dhama payaraMmi paDhame, kape uDu nAma Idaya vimANuM, paNuyAla lakha joyaNa, lakhaM saraghuvIra savaTuM 125. paDhama payami-pahelA ] payAla lakakha-45 lAkha. pratarane viSe. | joyaNa-jana. patame kape-pahelA devalokanA | lakhaM-1 lAkha. uThu nAma-uDu nAmanuM. | saraghuvari-sarvanI upara. Idaya vibhANuM-iMdraka vimAna. | savya-sarvArtha siddha. zabdArtha-pahelA devakanA pahelA pratarane viSe uDu nAmanuM IMdraka vimAna pIstAlIza lAkha jananuM ( lAMbuM paheluM) che ane sarvanI upara sarvArtha siddha vimAna eka lAkha jananuM che. 62 prataranA madhyabhAge 62 iMdrika vimAnanAM nAme. sIdhama IzAna develekanA 13 prataranAM IMdraka vimAnanAM nAme. uDu caMda rayaya vagu, variya varuNe taheva ANaMda, khaMbhe kaMcaNa ruI, caMda aruNe ya varuNe ya. 126. uDu caMda-uDu, caMdra, aMbhe kaMcaNa-brahma, kAMcana. raya vacca-rajata, valsa ! rUIre-cira. vIriya varUNe-vIrya, varUNa | caMda aruNe-caMdra, aruNa taheva ANaMde-temaja AnaMda. | varuNe-varUNu. | zabdArtha-1, uDu, 2. cadra, 3. rajata, 4. valsa, 5. vaya, 6. varuNa, temaja 7. AnaMda, 8. brA, 9. kAMcana, 10. rucira, 11. caMdra, 12. aruNa ane 13. varuNa (e tera iMdraka vimAne pahelA bIjA devalokanAM che.) Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 sanatkumAra mAhendra devalAkanA khAra prataranAM IMdraka vimAnAnAM nAmeA. vailiya caga ruire, a ke lahe taheva tavaNije, mehe agdha dulille, naliNe taDu lAyi ya. 127 veliya-vaidu . mehe megha. agdha-a. yaga-sUcaka. ire-rucira. 'kai--aMka liDeTika taheva-temaja. tavaNijaje-tapanIya. zabdA--1 vaiDu', 2. rucaka, 3. rucira, 4. aka, 5. sphaTika, temaja 6 tapanIya, 7. megha, 8. ardha, 9. hAlidra, 10. nalina tathA 11. leAhita:kSa ane brahma devalAkanAM 6 ane lAMtaka devalAkanAM 5 iMdraka vimAnAnAM nAme. halide-hAli. naliNe-nalina, taha--tathA. leAhiya khe-aAhitAkSa. ya-ane. vare ajaNa varamAla, ritu deve ya sAma maMgalae, alabhadre cakra gayA, sAvathiya Na kriyAvatta, 128 vaIre-va aMjaNa-aMjana. vasAla-varamAla, viSNu-STi. deva-deva sAma-sama magalae-maMgaLa. alabhade-balabhadra cacaka. gayA--gadA. sAvasthiya-svastika NudiyAvatta-naMdAvata . Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 zabdAtha-12. vaja. A bAra iMdraka vimAna sanakumAra ane mAheMdra devaloke che. 1 aMjana, 2 varamAla, 3 riSTa, 4 deva, 5 soma ane 6 maMgaLa e cha IMdraka vimAna brahmA devaloke che. 1. balabhadra, 2. caka, 3. gadA, 4 svastika ane 5. naMdAvarta. e pAMca iMdraka vimAne lAMtaka devake che. sAtamA devalokanAM 4 ane AThamA devalokanAM 4 IMdrika vimAnanAM nAmo. AzaMkare ya giddhI, keU gale ya hAI bedhave khaMbhe khaMbhahie puNa, baMbhuttara vaMtae ceva. 129 AzaMkare-AzaMkara. aMbhe-brahma. giddha -ddhi. baMbhahie-brahmahita. kevA-ketu. puNa-vaLI. gale-garuDa. baMbhuttara-braznottara. bodha-jANavAM. laMta e-lAMtaka. | zabdArtha-1 AzaMkara, 2. gRddhi, 3. ketu ane 4. garUDa e cAra Idraka vimAne mahAzukra devake che. 1 brahma, 2 brahmahita, vaLI 3. brahmottara ane nice 4. lAMtaka. e 4 iMdraka vimAne sahasAra devake jANavAM. Anata prANata devalokanAM 4 ane AraNa acuta - devalokanAM 4 iMdraka vimAnanAM nAme. mahasu% sahAre, ANaya taha pANae ya bodha puNe-laMkAra AraNa, mahA viya agrue ceva. 130 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahasukra-mahAzuka. puske-puSa. sahassAre-sahastrAra. alaMkAra-alaMkAra ANaya-Anata. AraNa-AraNa. taha-tathA. aSNue-acuta. pANa-prANata. ceva-nize. | zabdArtha-1. mahAzuka. 2. sahastrAra, 3. Anata tathA 4. prANuta. e cAra idraka vimAno Anata prANata devaleke jANavAM. 1. puSpa, 2 alaMkAra, 3. AraNa temaja nice 4. aSNuta. e cAra iMdraka vimAna AraNa ane azruta devaleke jANavAM. 9 raiveyaka ane anuttaranAM IMdraka vimAnanAM nAme. sudaMsaNa supaDibakke, marame ceva hAI paDhama tige, tattA ya savabha, visAlae sumaNe ceva. 131. semaNase pIikare, AIe ceva hoI taIya tige, savasiddhi nAme, IMyA eva bAsaTrI. 132 sudarasaNa-sudarzana. | visAlae-vizAla. supahibadhe-supratibaddha. sumaNe-sumana. maNerame-mane rama. semasesomanasa. ceva hAI-ane nice che. pIkare-prItikara. pahama tige-pahelI trikane AIcace-Aditya. viSe. taI tige-trIjI trikane taro-te pachI. viSe. savabhade-sarvate bhadra. | sabyuThThasiddhi-sarvArtha siddha Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma-nAme. iMdayA-iMdraka vimAna. 131 1 eva-e pramANe. bAsaTrI-bAsaTha. zabdArtha-1. sudarzana, ra. supratibaddha, ane nizce manArama. (e traNa IMdraka vimAnA traiveyakanI) pahelI trikane viSe che. te pachI 4. sarvA bhadra, 5 vizAla ane nizce 6. sumana (e traNa) bIjI trikane viSe che. 7. sAmanasa, 8 prItikara ane nizce 9. Aditya trIjI trikane viSe che. 1 sarvArtha sidhdha nAme iMdraka vimAna e pramANe khAsaDa IMdraka vimAneA che. 45 lAkha yAjana ane 1 lAkha yeAjananuM zuM zuM che? te kahe che. paNayAlIsa lakhkhA, sImaMtaya mANusaM uDu siva ca apayadnANA savvas, jabUdIvA ima' lakSma, paNacAlIsa-pIstAlIza. 133 ca-ane. lakSmA-lAkha. sIma taya-sIma taka. mAsa-manuSya kSetra. uDDa-uDu vimAna. siva-sidhdha zilA. apayANA-apratiSThAna, sava%0--sarvArtha sidhdha, jAdIvAja *opa. isa e traNa. lakSma'-lAkha. zabdA--( ratnaprabhAnA pahelA prataranA) sImaMtaka narakAvAsa, manuSya kSetra. uDu vimAna ane siddha zilA e (cAra) pIstAlIsa lAkha jojananA vistAre che. (sAtamI narakanA) apratiSThAna narakAvAsa, sarvArtha siddha vimAna ane jakhUdvIpa e (traNe) lAkha bejananA vistAre che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra 14 rAjalokanI gaNatrI. aha bhAgA saga puDhavIsa, rajaju ikki taheva hame mAhikalaMta sahassAra, amyua gevija legate.134 aha-nIce, adholokanA. | mAhida-maheMdra. bhAgA saga-sAta bhAga. | saMta-lAMtaka. sagapuDhavIsu-sAta pRthvImAM. | sahassAra-sahastrAra. raju-rAjaloka acuaamyuta. ikrike-ekeka. gevija-vaiveyaka. ehame-sAdharma. lagata-lekanA aMta sudhI. zabdArtha--alekanA sAta bhAga sAta pRthvIne viSe ekeka rAjalaka pramANa che, temaja saudharma, mAhe, lAMtaka, sahastrAra, acuta, caiveyaka ane lekAnta sudhI sAta rAjalaka ( "uddhake) che. vivecana-merUparvatanA madhya bhAge gostanAkAre 4 upara ane 4 nIce ema 8 rUcaka pradeza che. tyAMthI sAta rAjalaka upara udghaleka ane sAta rAjaleka nIce alaka maLI 14 rAjaka uMcapaNe kAkAza che. ratnaprabhAnA uparanA talAthI zarkaraprabhAnA uparanA talA sudhI asaMkhyAta yAjanA pramANa 1 rAjalaka che, tenI aMdara ratnaprabhA pRthvI, ghodadhi, ghanavAta, tanavAta ane AkAza che. evI rIte sAte naraka pRthvIoe karIne adholeka 7 rAjalaka pramANa uMcapaNe thAya che. ratnaprabhAnA uparanA talA(samabhUtalA)thI mAMDIne saudharma devakanA teramA prataranA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 vimAnanI dhvajAnA aMta sudhI eka rAjaleAka, mAhedranA khAramA prataranA vimAnanA aMta sudhI bIjo rAjaleAka, lAMtanA pAMcamA prataranA vimAnanA aMta sudhI trIjo rAjaleAka, sahasrAranA cAthA prataranA vimAnanA aMta sudhI cAthA rAjaleAka, acyutanA chellA prataranA vimAnanA aMta sudhI pAMcamA rAjaleAka, traiveyakanA navamA prataranA vimAnanA aMta sudhI chaThTho rAjaleAka ane leAkAnta sudhI sAtame rAjaleAka thAya che. kayA jIvA keTalA rAjaleAka sparze, tathA 14 rAjaleAkanI sthApanA. sammatta caraNa sahiyA, savva lAga puse niravasesa sattaya caudasa bhAe, paMca ya suya desa viraie. 135 sammatta caraNa-samyakatva satta-sAta. ane cAritra. caudasa-cAdIyA. sahiyA-sahita. bhAe-bhAga. paca-pAMca bhAga. savvu lAgyuM-sa rAjaleAkane. kuse-sparze . niravasesa --samasta. suya-zrutajJAnI. desa viraie dezivarati. zabdArtha--samyakatva cAritra sahita ( kevaLa jJAnI ) samasta sa ( 14 ) rAjaleAkane ( kevaLI samuddAte ) sparze . samyakatva cAritra sahita zrutajJAnI cAdIyA sAta bhAga (7 rAjaleAka) sparze, ane samyaktva sahita dezaveti cAdIyA pAMca bhAga (5 rAjaleAka ) spaze. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 vivecana--kevaLI bhagavAna kevaLI samuddAta kare, te vakhate peAtAnA ekeka Atmapradeza ekeka AkAza pradezane viSe sthApana kare, kAraNa ke dharmAstikAya, adharmAstikAya, leAkAkAza ane eka jIva e cArenA pradeze| sarakhA che. samya kRtva cAritra sahita zrutajJAnI marIne je vAre anuttara vimAne ilikA gatie upaje, te vAre sAta rAjaleAka spaze, tathA pUrve narakAcu khAMdhyuM hAya, ane te pachI samyagdgaSTi zrutajJAnI cAritra sahita thayA hAya, te marIne chaThThI nArakImAM ilikA gatie upaje, te vAre pAMca rAjaleka sparze, kAraNa ke cAdarAja lAnA madhyabhAga, ratnaprabhAnI nIce asaMkhyAta kaiADI ceAjana gayA pachI ja thAya che. eTale chaThThI narakapRthvI mAMhe paNa asaMkhyAta kADI ceAjana jaIe, tyAre pAMca rAjaleAka thAya che. dezavirati acyuta devalAke ilikA gatie ( AgaLanA sthAnakane pAmIne pachInA bhAga mUke tema ) upaje, teA pAMca rAjaleka spaze. 14 rAjalAkanI vyavasthA-merUnA madhyabhAge trasanADI 1 rAjaleAka paheALI ane 14 rAjaleAka uMcI che, temAM trasa jIvA utpanna thAya che. rUcaka ( samabhUtalA )nI nIce 7 rAjaleka kAMIka adhika che ane uparanA 7 rAjaleAka kAMIka Ache che. sAtamI naraka pRthvI tale (page) tikhkhu vistAra 7 rAjalAkathI kAMika AchA, madhyabhAge ( nAbhinA sthAne ) 1 rAjaleAka, brahmadevalAke (kANInA sthAne ) pAMca rAjaleAka ane upara ( mastake ) 1 rAjaleAka pramANu titi vistAra che. eTale 14 rAjaleAkanA AkAra keDe hAtha daIne tathA paga paheALA karIne ubhelA, valeNuM lAvatA manuSyanA AkAre che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 deveAnI avagAhanA ( zarIranI uMcAI ) bhavaNa vaNa joi sAhummI-sANe satta hattha taNu--mANu haiM huM huM cauke gevi~Nuttare hANi ikkA, 136, 6 6 du-e e e devaleAke cau-cAra ( devale ke ). gavijaja-caiveyake. saMvaNa-bhavanapati. vaNu-nya tara. joi-jyAtiSI. sAhastra-sAdha. isANe izAna devAnA. satta hatca-sAta hAtha. taLu mANuM-zarIranuM pramANu. aNuttare-anuttarane viSe. hANi-hAni. ikieka eka hAthanI. zabdA--bhavanapati vyaMtara caiAtiSI sAdhama ane izAna devAnA zarIranuM pramANu sAta hAtha che. ( te pachI anukrame ) e e e devalAke, cAra devaleAke, traiveyake ane anuttarane viSe eka eka hAthanI hAni karavI. vivecana--bhavanapati vyaMtara vANunyatara jyAtiSI sAdhama ane izAna devAnA zarIranI uMcAI 7 hAtha, sanakumAra ane mAhedra devAnI 6 hAtha, brahma ane lAMtaka DhavAnI 5 hAtha, mahAzukra ane sahasrAra devAnI 4 hAtha, Anata prANata AraNu ane acyuta devAnI 3 hAtha; 9 grevecakanA devAnI 2 hAtha ane anuttara vimAnavAsI devAnI 1 hAtha zarIranI ucAi che. e rIte sAmAnyapaNe devAnA zarIranuM mAna kahyuM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 sanakumArAdi devane viSe sthiti tathA ekeka sAga ropamanI vRddhie zarIranuM pramANu. kalpa duga du duhu cauge, navage paNage ya jidu-ThiI ayarA do satta cauda-drArasa, bAvasiMgatIsa tittIsA.137. ka5 duga-be devalokanI. | do-be. du du du-be be be devaloke. satta-sAta. cauge-cAra devake. cauda-cauda. navage-nava priyake. arasa-aDhAra. paNuge-pAMca anuttarane viSe. bAvIsa-bAvIza. ji Thii-utkRSTa sthiti. igatIsa-ekatrIza. ayarA-sAgarepama. | tittIsA-tetrIza. zabdArtha-be devakanI utkRSTa sthiti 2 sAgarepama, be devaleke 7 sAgaro, be devaloke 14 sAgare, be devaleke 18 sAgaro, 4 devake 22 sAgara0, 9 vaiveyake 31 sAgaro ane pAMca anuttarane viSe 33 sAgareTa che. vivecana-je ke IzAna devalokanA devenI 2 sAgarapamathI adhika sthiti che. temaja mAheMdra devakanA devenI 7 sAgarepamathI adhika sthiti che. te adhika sthiti A sAgaropama upara zarIranuM pramANa kADhavAmAM upayogI na hevAthI gaNavI nahi. vivare tANi puNe, irasagA u pADie sesA hathikkAra bhAgA, ayare ayare samahiyami. 138. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 caya purava sarIrAo, kameNa IguttarAIvIe evaM Dii visA, saNakumArAI taNu-mANuM. 139 vivara-bAda, vizleSa. sahiyami-vadhAre chate. tANuM-te sthitine. caya-ochI kara. ikka-eka. putva sarIrAo-pUrvanA uNe-ochA. - zarIramAMthI. iSkArasagA-11 bhAga. kameNu-anukrame. pADie-pADIe. guttarAI-ekeka bhAganI. yue-vRddhine. saMsA-bAkI rahelA. evaM-e pramANe, hatya-hAthanA. ThiI-sthitinA. ikkAra bhAgA-agIyArI- virosA-vizleSathI. yA bhAge. sarNa kumArAI-sanakumArAare ayare-sAgaropama sAgaropama. taNumANuM-zarIranuM pramANa zabdArtha -te sthitine vizleSa karIe (meTI sthitimAMthI nAnI sthiti bAda karIe) temAMthI 1 ocho karIne agIyArIyA bhAga pADIe, te bAkI rahelA 1 hAthanA agIyArIA bhAge jANavA. sAgaropama sAgaropama vadhAre chate pUrve kahelA zarIranA pramANamAMthI anukrame ekeka bhAganI vRddhine te ochI kara. e pramANe sthitinA vileSathI sanakumArAdi denA zarIranuM pramANa thAya. vivecana-jemake -saudharma ane IzAna devonuM zarIra sAta hAthanuM ane AyuSya 2 sAgaropamanuM che, tathA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sanaskumAra ane mAheMdranuM zarIra 6 hAthanuM ane AyuSya 7 sAgaropamanuM che, mATe moTI sthiti 7 sAgaropamamAMthI nAnI sthiti 2 sAgaropama bAda karatAM pAMca vadhe, temAMthI 1 ocho karIe to cAra bAkI rahe. sidharma ane IzAna devanuM 7 hAtha zarIra che, temAMthI cha hAtha pUrA rAkhIe, ane sAtamA hAthanA agIyAra bhAga karIe, temAMthI 4 bhAga rAkhIe, ane bAkI rahelA 7 bhAga paDatA mUkIe pachI ekeka sAgaropamanI vRddhi karavI ane bhAgamAMthI ekeka bhAga ghaTADo eTale sanaskumAra ane mAheMdra devalekanA 3 sAgaropama AyuSyavALA devenuM zarIra 6 hAtha ne agIyArIyA 4 bhAga. cAra sAgaropama AyuSyavALA devenuM zarIra 6 hAthane agIyArIyA 3 bhAga, pAMca sAgarepama AyuSyavALA devenuM zarIra 6 hAthane agIyArIyA 2 bhAga, cha sAgaropama AyuSyavALA devenuM zarIra 6 hAtha ne agIArI 1 bhAga ane 7 sAgaropama AyuSyavALA devonuM zarIra 6 hAtha pUrNa jANavuM 1. nIcenAM Idraka vimAne kayA devalokanA keTalAmA prataranAM che te kahe. caMdra, rUcira, nalina, sema, balabhadra, garUDa lAMtaka, saha sAra, alaMkAra, sumana ane Aditya. 2. 45 lAkha jana ane eka lAkha jananuM zuM zuM che? dhUma prabhAnA uparanA talA sudhI ane ayyatanA cothA prataranA vimAnanA aMta sudhI keTalA rAjalaka thAya ? . kayA jIvo cida, sAta ane pAMca rAjalaka paze. 14 rAja lokanuM svarUpa kahe. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 , dareka sAgaropame vaimAnika devonA zarIranuM pramANu. sAgata che | agIyArIyA, bhAga | "|sAgara0 hoya bhAga. | h mh>> sh lh Daa 0 w h h 0 4 w lh w 6 F A A + ta ka ba ya m m 0 0 lh w h m w = 0 0 X m m m - = m 0 4 m = = h h 27 m 5 = m O m m = m = h m P - 7 WWW m m ra >> h m my - 0| my da 33 vikula vakriya zarIranuM utkRSTa pramANa. bhava dhAraNija esA, uttara UMvi jayaNA lakhuM gejija-muttaresu, uttara uviyA nathi. 14 bhava-bhavane viSe. | lakakha-lAkha. dhAraNijaja-dhAraNa karavA gevijaja-vayaka. cAgya. aNusu-anuttaramAM. esA-A. uttara urivayA-uttara kriuttara uriva-uttara vaikriya. ya zarIra. -jejana. | na0i -nathI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zabdArtha--A bhavadhAraNIya zarIranuM pramANuM kahyuM ane uttara vaikriya zarIra (devenuM) lAkha jejana hoya che. praveyaka ane anuttarane viSe uttara vaikiya zarIra nathI. vivecana--devatA potAnA bhavamAM jIve, tyAM sudhI je zarIra dhAraNa kare te bhavadhAraNIya zarIra kahevAya ane kAMIka kArya karavA mATe anya zarIra viku te uttara kriya zarIra potAnI zaktinA anusAre utsadha jane, Atma yojane athavA pramANa bhejane 1 lAkha jana pramANa vadhumAM vadhu thAya che. priyaka ane anuttaravAsI devene uttara vikiya zarIra karavAnI zakita hovA chatAM paNa kAryane abhAve teo uttara kriya zarIra karatA nathI. maLa vaikriya ane vikala vaikriya zarIranuM jaghanya pramANa. sAhAviya veuviya, taNa jahannA kameNu pAraMbhe aMgula asaMkha bhAgo, aMgula saMkhija bhAgo ya.141 sAhAviya-svAbhAvika aMgula-aMgulane. urivaya-uttara vaikriya. asaMkhabhAga-asaMkhyAtaNu-zarIra, tamo bhAga. jahannA-jaghanyathI. aMgula-AMgaLane. kameNa-anukame. sakhijajabhAga-saMkhyApArale-AraMbhatI vakhate. | zabdArtha -AraMbhatI vakhate svAbhAvika vaikriya zarIra ane uttara vaikriya zarIra jaghanyathI anukrame aMgulane asaMkhyAtamo bhAga ane aMgulane saMkhyAmAM bhAga hoya che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 vivecana-bhavadhAraNIya zarIra karavA mAMDe tyAre te zarIra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che ane uttara vaikriya zarIra karavA mAMDe te vakhate te zarIra aMgulanA saMkhyAtamA bhAganuM hoya che. devagatine viSe utkRSTathI upapAta virahakAla ane vyavana virahakAla. sAmaneNuM cauviha, suresu bArasa muhura ukasA uvavAya virahakole, aha bhavaNaIsu paryA. 142. sAmaneNuM-sAmAnyathI. | uvavAya-upapAta. cauviha-cAre prakAranA. | | viraha kAle-viraha kAla. sure su-devane viSe. aha-have. bArasa muhuta-12 muhUrta. | lavaNAIsu-bhavanapati uosA-utkRSTathI. Adikane viSe. pattiya-darekane. zabdArtha sAmAnyathI cAre prakAranA devane viSe 12 muhUrta utkRSTathI upapAta viraha (aMtara) kAla che. have bhavanapati Adi dene viSe darekane upapAta viraha kahIzuM. vivecana-eka devatA utpanna thayA pachI bIje deva utkRSTathI bAra muhUrtanuM aMtara paDayA pachI upaje. garbhaja tiryaMca ane manuSya tathA deva ane nArakIne utkRSTathI upapAta viraha kAla 12 muhUrtane, samUrchAima manuSyane 24 muhUrtane, vikaseMdriya ane asaMzI ticine aMtamuhUrtane hoya che. tathA ekeMdriyane upapAta virahakAla nathI, kAraNa ke teo niraMtara upaje che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 bhavanapatyAdi devAne viSe utkRSTathI upapAta virahakAla, bhavaNa vaNa joi sAhamnI, sANeSu muhutta cavIsa, tA navadaNa vIsa muhu, bArasa hi~Na dasa mutyuttA ya.143 AvIsa sarlR diyahA, paNayAla asII diNa sayaM tattA sakhi dusu mAsA, dusu vAsA tisu tigesa kamA.144 vAsANa sayA sahassA, lakSa tahu causu vijayamAisu paliyA asaMkha bhAgeA, savvae saMkhabhAgA ya. 145 bhavaNa-bhavanapati. asIi diNa-e'sI divasa, saya-sA (divasa) tatto te pachI. sakhijjA-saMkhyAtA. dusu-e devaleAka (9-10)ne viSe. vaNa-vyaMtara. joI yAtiSI. sAhama-sAdha . IsANesu-izAnane viSe. murhutta cavIsa'-24 muhUrta. tA te pachI. nava diNu-nava divasa. vIsa muhu-vIza muhUta, khArasadiNa-bAra divasa. dasa murhuttA ya-ane daza mu. mAsA-mAsa. dusu-e devalAka (11-12) ne viSe. vAsA-va. tisu tigesu-traNa traNa greveyakane viSa. AvIsa sahU-sADI khAvIza. kamA-anukrame. diyahA-divasa. paNacAla-pIstAlIza. vAsANlR-va. sayA-se kaDA. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSe. 143 sarassA-hajAra. paliyA-pApamane. lakakha-lAkha. asaMkhabhAge-asaMkhyAtataha-temaja. meM bhAga. caumu-cAra. sava-sarvArtha sidhdhane viSe vajayamAIsu-vijayAdikane | saMkhabhAge-saMkhyAtame bhAga ca-ane. 'zabdArtha--bhavanapati vyaMtara tiSI sadharma ane IzAnane viSe upapAta virahakAla 24 muhUrta, te pachI sanakumArane viSe 9 divasa ane 20 muhUrta, mAheMdrane viSe 12 divasa ane 10 muhUrta, brahama devaleke sADI bAvIsa divasa, lAMtake 45 divasa, mahAzuke 80 divasa, sahastrAre se divasa, te pachI be devaleke ( Anata ane prANata ) saMkhyAtA mAsa (varSa pUrNa na thAya tyAM sudhI), be devaleke (AraNa ane ayuta) saMkhyAtA varSa (so varSa purA na thAya tyAM sudhI), traNa traNa raiveyakane viSe anukrame saMkhyAtA so varSa (hajAra varSa pUrNa na thAya tyAM sudhI), saMkhyAmAM hajAra varSa (lAkha varSa pUrNa na thAya tyAM sudhI), saMkhyAmAM lAkha varSa ( koDa varSa pUrAM na thAya tyAM sudhI), tathA 4 vijayAdikane viSe palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane savartha sidhane viSe palyopamane saMkhyAtamo bhAga che. jaghanya upapAta virahakAla ane vana virahakAla tathA upapAta ane vana saMkhyA. sasiMpi jahane, samao emeva cavaNa viraha vi, Iga Tu ti saMkha-masaMkhA, iga samae hanti ya cuvaMti. 146 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sarvesipisarva (deva) | iga du ti-eka be traNa no paNa. saMkha-asaMkhA-saMkhyAtA jahane-jaghanya. ane asaMkhyAtA. sama-samaya. iga samae-eka samaye. emeva-e pramANe cavaNa-cyavana. hanti-utpanna thAya che. virahovi-viraha paNa. | avanti-mare che. | zabdArtha-sarva deve paNa jaghanyathI upapAta virahakAla samaya hoya che e pramANe cyavana viraha paNa jANa eka samaye deve eka be traNa saMkhyAtA ane asaMkhyAtA utpanna thAya che ane mare che. vivecana-bhavanapatithI mAMDIne sarvArtha siddha sadhInA dene jaghanya upapAta virahakAla 1 samaya che. bhavanapati vigere devano jaghanya cyavana virahakAla paNa upapAta viraha kAla pramANe 1 samaya jANu. bhavanapatithI mAMDIne sahastrAra sudhInA devAmAM jaghanyathI eka be traNa upaje ane mare, tathA utkRSTathI saMkhyAtA ke asaMkhyAtA upaje ane mare, kAraNa ke asaMkhyAtA tiryaMcA, marIne sahastrAra devaloka sudhI utpanna thAya che. AnatAdi demAM manuSyaja utpanna thAya che ane manuSya saMkhyAtA hovAthI tyAM AnatAdi devAmAM saMkhyAtAja upaje tathA te deve paNa manuSyamAMja upaje mATe saMkhyAtAja eve (mare). ke 1. 5-10-15-20-25 ane 32 sAgaropama AyuSyavALA devanA zarIranuM pramANu kahe. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA upapAta viraha ane cyavana viraha kALanuM yaMtra, utkRSTa nAma. | uccha. huM nAma bhavanapati 24 muhUrta sahastrAra 100 divasa saMkhyAtA mAsa (1 varSanI aMdara) baMtara nita jyotiSI prANuta saMkhyAtA mAsa (AnatathI vadhAre) saudharma AraNa saMkhyAtA varSa (se varSanI aMdara) IzAna saMkhyAtA varSa acuta 1(AraNathI vadhAre) sanakumAra 9 dinarabhu darekane upapAta ane vana viraha kALa 1 samaya pahelI trika | saMkhyAtA so varSa | | (hajAranI aMdara) darekano u5pAta ane avana virahakALa 1 samaya mANaMda 12dinAmu bIjI trika saMkhyAtA hajAra varSa (lAkhanI aMdara) brahmadevaloka rarA divasa lAMtaka | 45 divasa | trIjI trika saMkhyAtA lAkha varSa (krAMDanI aMdara). sUkSmaaddhA pathepavijayAdi kAmane asaMkhyAtame bhAga sUkSmaaddhA pApa sarvArtha siddha mane saMkhyAtame mahAzukra | 80 divasa bhAga Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 devatAnI Agati. nara paMciMdiya tiriyA-NupattI surabhave pajarANuM ajhavasAya viselA, tesiM gai tAratamma tu. 140 nara-manuSya. ajajhavasAya-adhyavasAya. paMciMdiya-pacaMdriya. | vise sA-vizeSathI. tiriyANa-tirthanI. tesiM-teonI. upattI-utpatti. gaI-gatimAM. sura bhave-devatAnA bhavamAM. tAratamma-taratamapaNuM 5jajarANu-paryAptA. | tu-vaLI, paNa. | zabdArtha--paryAptA paceMdriya manuSya ane tiryAnI utpatti devatAnA bhavamAM thAya che paNa adhyavasAya vizeSathI teonI gatimAM taratamapaNuM hoya che, (eTale eka deva maTI addhivaMta ane bIjo alpa baddhivaMta thAya che. ) | vivecana-devatA, nArakI, ekedriya, vikalaiMdriya, aparyApta tiryaMca ane aparyApta manuSya, devagatimAM na upaje. adhyavasAya eTale manane vyApAra. te traNa prakAre che, azuddha, zuddha ane atyaMta zuddha. azuddha adhyavasAyathI narakAdi gatine baMdha thAya che, atyaMta zudhdha adhyavasAyathI mokSanI prApti thAya che ane zuddha adhyavasAyathI devagatine baMdha thAya che. temAM paNa tIvra tIvratara tIvratama adhyavasAyane lIdhe eka moTI addhivALAmAM ane eka a5 trAddhivALAmAM tathA eka meTA AyuSyavALA ane eka ochI AyuSyavALA devamAM utpanna thAya che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 . kayA jIva devagatija pAme. nara tiri asaMkha jIvI, save niyameNu jati devesu niya Auya sama hINA-uesu isANa aMtesu 148 nara tiri-manuSya ane devesu-devAmAM. tiryaMco. niya Auya-pitAnA asaMkhajIvI-asaMkhyAta AyuSyanA. varSanA AyuSyavALA. sama-sarakhA. hiNauesa-ochA Asalve-se. yuSyavALA. niyameNa-nize. isANu aMte su-IzAna jati-utpanna thAya che. | sudhInA. zabdArtha--asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA sarve manuSya ane tiryaMce (yugalika) nice potAnA AyuSya sarakhA athavA ochA AyuSyavALA IzAna sudhInA devAmAM utpanna thAya che. vivecana-palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSya vALA tiryaMca paceMdriya pakSI, aMtadvIpanA tiryaMca (catuSpada) ane manuSya, bhavanapati ane vyaMtaramAM potAnA sarakhA ke ochA AyuSya utpanna thAya che, paraMtu jyAtiSI Adi devAmAM utpanna thatA nathI, kAraNa ke jyotiSI devenuM to jaghanyathI AyuSya 55mane AThamo bhAga che. bIjA yugalike potAnA sarakhA athavA ochA AyuSya IzAna sudhInA mAM utpanna thAya che, paraMtu sanatkamArAdi devAmAM upajatA nathI, kAraNa ke yugalikenuM utkRSTa AyuSya 3 palyopama che ane sanaskumAranuM te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jaghanya AyuSya paNa 2 sAgaropama che, mATe pitAnA AyuSyathI adhika AyuSyavALA devamAM yugalike marIne upajatA nathI. samaSThima tiryaMco marIne bhavanapati ane vyaMtaramAM keTalA AyuSya upaje. jati samucchima tiriyA, bhavaNa-vaNesu na joImAIsa ja tesiM uvavAo, paliyA-saMkhaMsa Ausa. 149 jati-jAya che. utpanna ! je-je mATe, je kAraNathI. thAya che. tesiM-teonI. sacchima tiriyA-samU cchima tiryaMce. uvavAo-utpatti. bhavaNa vaNesu-bhavanapati paliyA khaMsa- patyeane vyaMtaramAM pamanA asaMkhyAtamA na-na utpanna thAya. bhAganA. joImAIsu-tiSI Au-AyuSyavALAne AdimAM. viSe. zabdArtha-samUmi ti bhavanapati ane vyaMtaromAM utpanna thAya che, paNa jyotiSI Adi (deve) mAM utpanna thatA nathI. je kAraNathI teonI utpatti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALAmAM thAya che. vivecana--samUrNima tirthane mana nathI, paNa teo saMjJAvizeSa rUpa adhyavasAye karIne bhavanapati ane vyaMtara devAmAM utpanna thAya che, paNa jyotiSI Adi devAmAM upajatA nathI, kAraNa ke jyotiSI devonuM jaghanya Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 AyuSya pAmano AThamo bhAga che. eTale popamanA asaMkhyAtamA bhAga karatAM ghaNuM ja vadhAre che, mATe temAM samUcchima tiryaMco upajatA nathI. . jIva kyAM kAraNothI bhavanapatimAM upaje. bAlata paDibaddhA, ukkaDasA taveNa gAraviyA vereNu ya paDibaddhA, mariuM asuresa jayaMti. 150 bAlaveajJAna tapamAM. | veNuvairamAM. paDibaddhA-Asakta. paDibaddhA-Asakta. ukkaDasA-utkRSTa reSa mariuM-marIne. - vALA. taNa-tapavaDe. asure su-asurakumAramAM. gAraviyA-ahaMkAra karanArA. | jAyaMti-jAya che. zabdArtha--1. ajJAna tapamAM Asakta, 2. utkRSTa reSavALA, 3. tape karIne ahaMkAra karanArA, 4. vaira levAmAM Asakta (jI) marIne asurakumArAdikamAM utpanna thAya che. vivecana--arihaMta bhagavAnanI AjJA rahita, tatva jJAne zUnya te bAla eTale mithyAtvI, tenuM je paMcAgni pramukha tapa te ghaNuM jIvanuM ghAtakArI che tevA tapane viSe (kamaThanI jema) Asakta, tapasvI thayA thakAM utkRSTa roSane dharanArA, tapasyA karIne ahaMkAra karanArA, ane dvaipAyane jema niyANuM karIne agni kumAramAM utpanna thaIne dvArakA nagarI bALI hatI, tema keIka jIvanI sAthe vaira levAmAM Asakta cha marIne asurakumAra (bhavanapatinI 10 nikA) mAM utpanna thAya che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 kayA kAraNAthI jIva vyaMtaramAM upaje. rajjugaDu-visa bhakkhaNa-jala-jalaNa-pavesa-taNDa chuha-duha girisira paDaNAu muA,suhubhAvA huti vatariyA.151 duhae-duHkhathI. girisira-parvatanA agra bhAga (zikhara) uparathI. rajjugaha-dAraDAnA phrAMsA khAvAthI. visa bhakSaNa-viSanuM bhakSaNa karavAthI. jala jalaNa pavesa-pANI ane agnimAM praveza karavAthI. taha-tRSAthI. chuha-bhUkhathI. paDAu-paDavAthI. suA-marelA. suhabhAvA-zubha bhAvathI. hanti-thAya che. vatariyA-vyaMtara. zabdArtha--1. doraDAneA phrAMseA khAvAthI marelA, 2. viSanA bhakSaNathI marelA, 3. pANI ane 4. agnimAM praveza karavAthI marelA, pa. tRSA (tarasa) ane 6. bhUkhathI marelA, virahAgninA du:khathI marelA, 8. parvatanA zikhara uparathI paDavAthI marelA, maMda zubha bhAvathI (zUlapANi yakSa vigerenI jema) vyaMtara (devAmAM utpanna) thAya che. 1. vaimAnika devAnuM jadhanya ane utkRSTathI mUtra ane uttara vaikriya zarIranuM pramANa keTaluM ? tathA temaneA upapAta ane cyavana virahakALa temaja upapAta ane cyavana saMkhyA kaheA. ra. devAmAM echI vadhatI RRddhi thavAnuM kAraNa zuM ? kayA jIvA nizce devagatimAMja upaje. samUrcchima ti caiA marIne devagatimAM kayAM ane keTalA AyuSye upaje. kayA kAraNeAthI jIva bhavanapati ane vyaMtaramAM upaje, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA jIvo utkRSTathI kayA devaloka sudhI jAya. tAvasa ja joisiyA, caraga parivAya gaMbhalege jA jA sahassAre paMciMdi, tiriya jA agruo saM.15ra. tAvasa-tApase. jA sahassAre-sahastrAra jA-cAvat, sudhI. sudhI. isIyA-jyotiSI. paMciMdi tirica-pacaMdriya caraga-caraka. parivAra-parivrAjaka tiryaMca. khaMbhalege jA-brahma devaloka jA azruo-azruta sudhI. sudhI. | saDaDhA-zrAvake. zabdArtha - utkRSTathI ) tApasa jyotiSI sudhI, caraka ane parivrAjaka brA devaloka sudhI, paMceMdriya tiryaMca sahastrAra devaleka sudhI ane zrAvako ayuta devaleka sudhI utpanna thAya che. vivecana-kaMdamUla ane phalane AhAra karanArA vanavAsI tApase pitAnA dharmamAM kahelI kriyApaNe vartana nArA marIne bhavanapatithI mAMDIne jyotiSI sudhInA devAmAM utpanna thAya che. cAra pAMcanuM ToLuM bheLuM thaIne bhikSA mAge te caraka ane kapila matane anusaranArA tridaMDIyA marIne bhavanapatithI mAMDIne brahma devaloka sudhI utpanna thAya che. samyakatva dezavirati sahita paryApta paMceMdriya tiryaMca sahasAra devaloka sudhI tathA dezavirati zrAvake ane gazALAnA matane anusaranArA AjIvikA mithyAdaSTie marIne utkRSTathI bAramA devaleka sudhI utpanna thAya che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra mithyA daSTinuM lakSaNa. jaI liMga miccha TriI, gevijA jAva jati ukAsa payamavi asahRhato, surae micchAdiTTIo. 153. jailiMgapatinA vezavALe. paramavipadanI paNa. miccha jiddI-mithyAdaSTi. | asaha-azradhdhA karate. gevijAnaiveyaka. sunnatyaM-sUtra ane artha jAva-sudhI.. saMbaMdhI. aMti-utpanna thAya che. ukkosaM-utkRSTathI. | | chidiThThIo-mithyAdraSTi | zabdArtha-patinA veSavALuM mithyASTi utkRSTathI raiveyaka sudhI utpanna thAya che. sUtra ane artha saMbaMdhI padanI paNa azraddhA karanAro mithyAdaSTi che. vivecana-sAdhunI daza prakAranI cakavAla sAmAcArInA prabhAve aMgAra maIkAcAryanI jema sAdhuno veSa dhAraNa karanAra mithyASTi utkRSTathI navamA kaiveyaka sudhI upaje che. mithyAdaSTi be bhede che, dezathI ane sarvathI. dvAdazAMgI sUtramAMthI eka pada ke akSaranI azraddhA rAkhe ane jene bIjuM badhuM rUce, te dezathI mithyAtvI tathA dvAdazAMgI sUtra ane tenA artha upara sarvathA azraddhA rAkhe te sarvathI mithyAtvI kahevAya. - kenuM kenuM raceluM sUtra kahevAya. sutta gaNahara-raIyaM, taheva patteya buddha-raIyaM ca suya-kevaliyuM raiyaM, abhinna-dasa-pRviNa raIyaM 154. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 suttasUtra. gaNuhara raiya-gaNadharanuM raceluM. taheva-temaja. pattaya pratyeka budhdhanuM. raIya-raceluM. suya kevaliNA-zruta devaLI e (14 pUrvadhare) raiya-raceluM. abhinna-saMpUrNa . dasapurNajvaNA-dazapUrvI e. raiya-raceluM. zayadA --gaNadhara mahArAjanuM raceluM, temaja pratyeka budhanuM raceluM, zruta kevalInuM ( cAda pUrvI nuM) raceluM ane saMpUrNa. dazapUrvInuM raceluM te sUtra kahevAya che. vivecana--1. sudharmA svAmI pramukha gaNadharanAM racelAM AcArAMgAdi te sUtra, tathA 2. nemirAjA pramukha pratyeka yudhdhanAM racelAM nemi pratrajyAdika te sUtra, 3. cAda pUdhara ( zruta kevalI) zayya'bhavasUri pramukhanAM racelAM daza vaikAlikAdika te sUtra ane 4. saMpUrNa daza pUrvadharanAM racelAM te sUtra kahevAya. chadmastha sAdhuonI utkRSTathI utpatti ane temanA zrAvakeAnI jadhanyathI utpatti kayA devalAka sudhI. chaumartha saMjayANuM, uvavA uzkeAsae A sabvaTuM tesi sANuM pi ya, jahannae hAi sAhasme. 155. satya-chadmastha sajayANa sAdhuonI. uvavA-utpatti. ukrosao-utkRSTathI. hAI hAya che. sava-sarvo siddhane viSe sAhasse-sAdhana viSe. tesi-teonA, teonI. sApi--zrAvakonI paNu. jahannaA-jadhanyathI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zabdArtha--chadmastha sayatA ( sAdhue ) nI utpatti utkRSTathI sarvAtha sidhdha vimAnamAM hoya che ane te ( chadmastha sAdhu ) ane zrAvakAnI paNa utpatti jaghanyathI sAdhama devaleAkane viSe hAya che. vivecana--utkRSTathI chadmastha sAdhu sarvArthasiddhamAMja jAya ane sAdhu kama rahita thaine mekSe paNa jAya. sAdhama devalAkamAM utpanna thayela sAdhunI jaghanya sthiti patyeApama pRthakatva ane zrAvakanI jaghanya sthiti 1 palyeApamanI jANavI. caiAda pUrvI ane tApasonI jadhanyathI utpatti kayA deveA sudhI heAya ? te kahe che. lata'mi caurdu publisa, tAvasAi vataresu tahA, esi vavAya viddhi, niya kiriya kriyANu savvAvi.156 esi-enI. uvavAya vihi-upajavAnI lami-lAMtakamAM. cauda pulvisa-cAda pUrvInI. tAvasAiNa-tApaseAnI. vataresu-bya tarAmAM. tahA--tayA. vidhi niyokariya-peAtAnI kriyAmAM.. ThiyANa-rahelAone. savvAvi-sarva pazu. (jaghanyathI utpatti) tAMtaka zabdA cAdapUInI devalAke tathA tApaseAnI (jaghanyathI utpatti) vyaMtarAmAM hAya che. eenI sarva pazu upajavAnI vidhi pAtapeAtAnI kriyAmAM sthita (peAtapeAtAnA AgamamAM kahelI kriyAmAM rakta) thayelAone jANavI. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 vivecana--cadapUva pramAdathI nigAdamAM paNuM jAya, te bhaNeluM bhUlI janArA jANavA. prajJApanA sUtramAM kahyuM che. ke tApase jaghanyathI bhavanapatimAM upaje, kAraNake te dezanI paNa jaghanya sthiti vyaMtaranI mAphaka 10 hajAra varSanI che. 1. kayA cho marIne utkRSTa ane jAnyathI kyA devaloka sudhI upaje. 2. mithyAdaSTinuM lakSaNa kahe ane kAnuM raceluM sUtra kahevAya. 6 saMdhayaNanuM svarUpa. vajarisaha nArAyaM, paDhamaM bIyaM ca risaha nArAyuM nArAya-nArAya, kIliyA taha ya che. 157. ee cha saMghayaNuM, risaho paTTo ya kIliyA vajaja ubhao maDa baMdha, nArAo hAI vine. 158 vajarisaha nArAyaM-vaja | cha saMghayaNa-6 saMghayaNa. RSabhanArAca. risaha paTTo-rASabha eTale pahama-paheluM. pATo. Aya-bIjuM. risahanArAyaM-SabhanArAca kIliyA vaja-vajaeTale nArAya-nArAca, khIlI. addhanArAya-ardhanArAca. ubhae-baMne bAjue. kIliyA-kIlikA. makkaDabaMdha-markaTa baMdha te. taha-temaja. nArAo-nArAca. chevaE-cheva. hAI-che. ee-e. vinee-jANavA cogya. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zabdArtha-paheluM vajI, trASabha nArAca, bIjuM iSabha nArA, 3. nArA, 4. ardhanArA, 5. kIlikA temaja 6. chevaTuM e 6 saMghayaNa che. 26Sabha eTale pATe, vA eTale khIlI, baMne bAjue markaTabaMdha te nArAca che ema jANavuM. vivecana-zarIranA hADakAne daDha daDhatara baMdha te saMghayaNa, be pAsA markaTabaMdha te upara pATe ane te traNe hADakAne bhede tevI hADakAnI khIlI hoya te hADakAne daDhabaMdha te vraja trASabha nArAca, markaTabaMdha ane pATe hoya te aSabhanArA, be pAsA markaTabaMdha te nArAca, eka pAse markaTabaMdha ane bIje pAse khIlI hoya te ardhanArA, be hADakAnI vacce khIlIne baMdha te kalikA ane mahAmahe hADakAM aDIne rahelAM hoya te che, tenuM bIjuM nAma sevArya saMghayaNa che, kAraNake te saMghayaNa sneha mardanAdi sevAnI apekSA rAkhe che. kayA kyA jIvone keTalAM saMghayaNa hoya? te kahe che. cha gammatirinarANuM, samucchima parNAidi vigala cheva6 sura neraiyA eciMdiyA ya sarve asaMghayaNA. 159. cha-cha saMghayaNa. cheva-chevaTe gabha-garbhaja. sura neraThayA-devatA nArakI. tiri nArANuM-tiryaMca ane | ebiMdiyA -ane eke' manuSyane. samucchima paNidi yi. samUchima paMceMdriya. sarave-sarve. vigala-vikaleMdriyane. asaMghayaNu-saMghayaNa rahita. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 zabdArtha--garbhaja tiryaMca ane manuSyone 6 saMghayaNa hoya che. samUchima paMceMdriya (tiryaMca ane manuSya) (tathA) vikalaiMdriyane chevaTuM saMghayaNa hoya che. sarve devatA nArakI ane eneMdriya saMghayaNa rahita hoya che. vivecana-karma prakRtimAM samUcchima tirthIne e saMghayaNa kahyAM che. saMghayaNa zaktivizeSa. e arthathI te devatAmAM cakravarti karatAM paNa ghaNI ja zakti che, mATe devatAmAM vajI rASabha nArAjI saMghayaNa kahIe ane ekeMdriyamAM thoDI zakti che mATe chevaTuM saMghayaNa kahIe. paNa asthi (hADakAM) rUpa saMghayaNa teone hetuM nathI. kayA saMghayaNathI marIne utkRSTathI kayA devaloka sudhI gati hoya. te kahe che. chevaDheNuM u gammai, caura jA kapa kIliyAIsa causu du du ka vaThThI, paDhameNuM jAva siddhI vi. 160 chevaONuM-chevA vaDe. ( da da ka5-babe devakanI. u-vaLI. vaDhI-vRddhi. gamaI-javAya che. caure-cAra. paDhameNuM-pahelA saMghayaNa jA kapa-devaleka sudhI. vaDe. kIliyAIsa-kAlikAdi. | jAva siddhI vi-mokSa sudhI ca6su-cAra saMghayaNane viSe. | paNa. zabdArtha -chevadrA saMghayaNa vaDe vaLI 4 devaloka sudhI javAya che. kalikAdika cAra saMghayaNane viSe babe devalokanI vRddhi karavI. pahelA saMghayaNavaDe mekSa sudhI paNa javAya che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana-chevA saMghayaNa vaDe adhyavasAya vizeSathI marIne bhavanapatithI mAMDIne vaimAnikamAMnA cethA mAhedra devaloka sudhI jAya. kalikA saMghayaNe karIne brahmA ane lAMtaka devaka sudhI jAya, ardhanArAca saMghayaNe karIne mahAzuka ane sahastrAra devaloka sudhI jAya, nArA saMghayaNe karIne Anata prANata devaleka sudhI jAya, rUSabhanArAca saMghayaNe karIne AraNa ane azruta devaloka sudhI jAya ane vajI rUSabhanArAca saMghayaNe karIne sarvatra bhavanapati vyaMtara jyotiSI bAradevaka nava raiveyaka ane pAMca anuttara yAvat mokSa sudhI utkRSTa zubha adhyavasAye karIne jAya. 6 saMsthAnanuM svarUpa ane kayA chene keTalAM saMsthAna che. te kahe che. samacaurase nageha, sAI vAmaNu ya khujja huMDeya jIvANu cha saMDANa, savvastha sulakhaNuM paDhamAM. 161. nAhIe uvari bIyaM, tai-maho piTri uyara ura vaja sira gIva pANi pAe, sulakhaNuM te cauatu. 162. vivarIya paMcamAM, savvastha alakhaNuM bhave che gabhaya nara tiriya chahA, surA samAM haMDyA sesA. 163. samacaurese-samacaturasa | nageha-odha. jIvANa-jIvone. cha saMThaNa-saMsthAna sAI-sAdi. savatha-sava ThekANe. vAmaNu vAmana. suvaphamaNuMsArA lakSaNa khujaja-kuja. vALuM, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmama -paheluM. nAhIe-nAbhinI. uri-uparanuM. yaMkhInu taiya-trInu. ahe-nIcenuM. piTTui--pITha. ucara-udara, peTa. ura vajaja-chAtI vaIne. sira gIva-mastaka, DAka. pANi pAe-hAtha, paga. sulakSaNa--sulakSaNavALuM. ta caeMtu te vaLI cAlu. vivarIya-viparIta. 159 pacamaga-pAMcamuM. sannatya-sarva ThekANe. alakSNu-alakSaNavALu bhava-hAya. chUTyuM- u. gabhaya-gabha ja. nara tiriya-manuSya ane tiryaMcane. chahA-cha prakAranAM sasthAna. surA-devatA. samA-samacaturasra saMsthAna vALA. huMDayA-hUMDaka saMsthAnavALA. sesA-khAkInA. zabdA --samacaturasa, nyagrodha, sAdi, vAmana, kukhta, ane huDaka e cha saMsthAna ( zarIranI AkRti jIvAne hAya che. sarva ThekANe sArA lakSaNavALuM paheluM ( samacaturasa ) saMsthAna che. nAbhinI uparanuM sArA lakSaNavALuM te khIju (nyatreAdha), trIjI (sAddi ) te nAbhinI nIcenuM aMga sArA lakSaNavALuM, pITha peTa ane chAtI vaIne mastaka DAka hAtha ane paga sArA lakSaNavALA hoya te vaLI ceAthuM ( vAmana ), pAMcamuM ( kubja ) te tethI viparIta (pITha peTa ane chatI sArAlakSaNuvALI hAya ane mastaka DAka hAtha ane paga kharAba lakSaNavALA hAya), sarva avayavA azubha lakSaNavALA hAya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 te cha huM (haMDaka) saMsthAna che. garbhaja manuSya ane tiryaMcane cha saMsthAna hoya che. devatA samacaturastra saMsthAnavALA ane bAkInA (ekedriya, vikalaeNkiya, asaMsI manuSya ane tiryaMca tathA nArakI) huMDaka saMsthAnavALA hoya che. vivecana-karma prakRtimAM asaMjJI tiryaMcane jIe saMsthAna kahyAM che. ekendriyamAM huMDaka, temAMthI pRthvIkAyanuM saMsthAna masUranI dALa ane caMdramAnA AkAre, apakAyanuM pANunA parapoTA jevuM, teukAyanuM seyanA agrabhAga jevuM, vAyukAyanuM dhvajA jevuM ane vanaspatikAyanuM judA judA prakaranuM sthAna hoya che. vAyukAya vaikriya zarIra kare te paNa dhvajAnA saMsthAne kare che. tiryaMca, manuSya, ane bAramA devaleka sudhInA devatAnuM uttara kriya zarIra judA judA prakAranuM hoya che. devatAnuM mULa zarIra samacaturastra saMsthAne hoya che. nArakInuM mUla ane uttara kriya zarIra huMka saMsthAne hoya che. devatAnI gati. aMtisurA saMkhAu ya, gambhaya patta maNaya tirienuM pamttasu ya bAyara, bhU-daga-pattayaga-vasu. 164. tathavi sarNakumAre, pabhiI eniMdiesu no jaMti, ANaya pamuhA cavivuM, maNuesu ceva gacchati.165. jati-jAya che, upaje che. | gabhaya-garbhaja. surA-devatA. pajajA-paryAptA. sakhAu-saMkhyAtA Ayu maNua tirasu-manu SyavALA, dhya ane tiryamAM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamoNsu-paryAptA. egidiesa-ekendriyamAM. bAyara-bAdara. ne jati-upajatA nathI. bhU-pRthvIkAya. ANuya pamuhA-Anata ga-akAya. vigere deva. paoNyaga vasu-pratyeka caviu-cavine, marIne. vanaspati kAyamAM. tathavi-temAM paNa. maNuesa-manuSyane viSe. sarNakumAraM-sanakumAra | ceva-ni , ja. pabhiI-vigere, AraMbhIne. | gacchanti-jAya che, upaje che. zabdArtha-saMkhyAtA (varSanA) AyuSyavALA gaja paryApta manuSya ane tiryamAM (tathA) paryApta bAdara pRthvI kAya, apakAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM (IzAna sudhInA) devatA upaje che. temAM paNa sanaskumAra vigere (sahastrAra sudhInA) deve eke driyamAM upajatA nathI. Anata vigere devo marIne manuSyamAM ja upaje che. vivecana-sUkSma ekendriya, teukAya, vAyukAya, aparyAptA pRthvI a... ane pratyeka vanaspatikAya, vikalendriya, devatA, nArakI, samUcchima tiryaMca ane manuSya tathA yugalikomAM devatA upajatA nathI. sanakumArathI mAMDIne sahastrAra sudhInA deva sakhyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja paryAptA tiryaMca ane manuSyamAM ja upaje che. AnatathI mAMDIne anuttara vimAna sudhInA deva saM khyAtA varSanA AyuSyavALA garbhaja paryApta manuSyamAM ja upaje che, paraMtu bIje ThekANe (ekaeNkiyAdikamAM) upajetA nathI. 11 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devane devIonI sAthe je rIte saMbhoga che athavA | sarvathA nathI, te prakAra kahe che. do kapa kAyasevI, de do de pharisa rUva sahiM caure maNeNu-varimA, apaviyArA aNutasuhA.166, de ka5-e devalAka sudhInA | sahi-zabda vaDe. deve . cau-cAra (AnatAdi). kAyasevI-kAyasevI. maNeNu-mana vaDe. de do do-be be be deva- urimA-uparanA de. lekanA de. a5viyArA-avikArI pharisa-sparza. aNutamuhA-anaMta sukha rUva-rUpa. vALA. | zabdArtha-be devaloka (sadharma ne IzAna) sudhInA de kAyAvaDe maithuna sevanArA che te pachInA) be devaka (sanakumAra ane mAhe)nA deve sparza sevI, tepachI) be devaleka (brA ane lAMtaka) nA devo rUpa sevI, (te pachI) be devaka mahAzukra ane sahastrAra)nA de zabda sevI, cAra devaka (AnatAdi)nA deve mana vaDe ane uparanA devo alpavikArI ane anaMta sukhavALA hoya che. vivecana-bhavanapati, vyaMtara, jatiSI, sadharma ane IzAna devonA deve manuSyanI peThe kAmaga kare. kAyasevA vinA devAMganA paNa tRptina pAme. devatAne manuSyanI peThe vIrya hoya che, paNa kezAdi hotAM nathI. sanakumAra ane mAheMdra devalokanA deve potAne bhega egya aparigra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 hatA devAMganAnI kAyAnA avayavo (stana bhujA vigere) ne sparza karavAthI saMbhoga sukha anubhave. brahma ane lAMtaka devalokanA de devAMganAnuM rUpa dekhIne kAmasukha anubhave. mahAzukra ane sahastrAra devalokanA deve devAMganAnAM gIta hAsya vilAsa bhASaNa ane jhAMjhara vigerenA zabda sAMbhaLI kAmasukha anubhave. AnatAdi 4 devalokanA deva pitAne sthAnake rahelA potAne ramavA gya devIne manamAM ciMtave, te vakhate te devI pitAnA sthAnake besI, zRMgAra karI, burI kAmaceSTAne manamAM dharI, bhegane mATe sAvadhAna thAya, tethI te deva mane saMkalpa karI pUrNa sukha pAme. kAyasevInI jema sparzAdi sevI devanAM vIrya pukale devAMganAnA zarIramAM deva zaktithI saMcare, tethI devAMganAne sukha upaje, paraMtu devanA vaikiya puddagalAthI garbha upaje nahi. cakravartinA vaikriya pugelethI garbha upaje, kAraNa ke tenuM mUla zarIra AidArika che, tethI te cakravati vaikriya zuka pudagalone AdArikapaNe pariNamAve tethI garbha upaje. upara uparanA devone anaMtaguNa sukha jANavuM. jemake kAyasevI karatAM spezasevIne anaMtaguNa sukha jANavuM. raiveyaka ane anuttara vimAnavAsI devo viSaya sevA rahita che, te teo brahmacArI kema na kahevAya? aviratinA udayathI teone cAritranA pariNAmane abhAva hovAthI teo brahmacArI na kahevAya. zakAdi deve sudharmA sabhAmAM mANavaka cityanA DAbaDAmAM rahelI jinezvara bhagavAnanI dADhAnI AzAtanAnA bhayathI cAM devInI sAthe saMbhoga na kare, vaLI sAdhama ane Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 IzAna devalokanAM vimAnanI takarArane lIdhe paraspara zastrAdi vaDe laDAI thavAthI iMdrAdikanA zarIre lAgela ghA vigerenI pIDA paNa e dADhAnA nhavaNanuM jaLa chAMTavAthI zAnta thAya che, eTaluM ja nahi paNa temane krodha paNa zAnta thAya che. * vItarAganuM sukha. jaM ca kAmasuhaM lee, jaM ca divaM mahAsuhuM vIyarAya-suhasa ya, kuMtabhAge pi naththaI 167. ja kAmamuhaM-je kAmasukha. suhassa-sukhanA. lie-lekane viSe. aNuta bhAgapi-anaMtamAM je divaM-je deva saMbaMdhI bhAgane paNa. mahAsuha-mahAsukha. | naghaI-( nAte ) gya viyarAya-vItarAganA. 1 thatuM nathI. - zabdArtha lekane viSe je kAma sukha che ane je deva saMbaMdhI mahAna sukha che. te sukha vItarAganA sukhanA anaMtamA bhAgane paNa yogya thatuM (pAmatuM) nathI. devIonI utpatti tathA devI ane devonuM gamanAgamana. uvavA devINuM, kapa durga ja parao sahassArA, gamaNagamaNuM nathI, acuya parao surANupi. 168 uvavAo-utpatti sahassArA-sahastrAra. devINuM-devIonI. gamaNugamaNuM-gamanAgamana. kapadaga-be devaka. nathI-nathI. jA-yAvat, sudhI. accaya-ayutathI. parao-parata:, AgaLa. surANuMpa-devanuM paNa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 * zabdArtha --devIonI utpatti be devaleka sudhI hoya che ane AgaLa sahastrAra devaleka sudhI (aparigrahitA devIenuM) gamanAgamana hoya che. azrutathI AgaLa devenuM paNa gamanAgamana nathI. - vivecana-devIonI utpatti bhavanapati vyaMtara jyotiSI saudharma ane IzAna devalokamAM hoya che, paraMtu devIe uparanA devalekamAM upajatI nathI. saidharma ane IzAna devalakamAM utpanna thayelI aparigrahItA devIonuM gamanAgamana sahastrAra devaloka sudhInA devanA bhegane mATe thAya che. tethI uparanA devaloke devIonuM gamanAgamana nathI. AnatAdi devaloka egya devIne kAyasevAnI vAMchA upaje, te te potAnI IcchA mujaba manuSya, saidharma athavA IzAna devalokanA devanI sAthe kAyasevA kare. kadAca bAramA devalokane deva mana sevI manuSya lokamAM AvI manuSyanI strI sAthe kAyasevA kare, to te deva marIne teja strIne peTe upajavAne hoya, tyAre ja tene evI kubuddhi upaje. azruta devaka thakI upara devenuM gamanAgamana nathI, kAraNa ke nIcenA dene upara (geyakAdikamAM javAnI zakita nathI ane uparanA devane ahIM AvavAnuM prayojana nathI. jinezvaranA janmAdi kalyANakemAM paNa tyAM beThA thakA zaiveyakAdi deva namaskArAdi bhakti sAcave che, tathA saMdeha utpanna thAya, te te de tyAMthI ja tIrthakara bhagavAnane mane vargaNAe prazna pUche ane tIrthakara bhagavAna kevaLajJAnathI temane prazna jANuM mane vargaNAe uttara Ape, eTale te deva tIrthakare mane vargaNAthI ApelA uttarane avadhijJAnathI jANI potAne saMdeha dUra kare.' Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 kilkhoSiyAnuM AyuSya ane utpatti sthAnaka, (ta paliya ti sAra terasa, sArA kappa dvega taica lata ahIM kimmisiya na haeNnti uvari',azrcaya para tipaliya-3 patyeApama. kimmisiya-kilmISiyA. bhae gAi tisAra-3 sAgarApama. tesa sArA-13 sAgaropama. paduga-e devaleAkanI. taiya-trIjA (devalAka)nI. laMta-lAMtakanI. ahA-nIce. na hunti-upajatA nathI. na uri*-upara. azruya-azrutathI, parao-AgaLa, upara. abhiegAi abhiyArNakAdi -2 zabdArtha-3 paceApama, 3 sAgare pama ane 13 sAgarApama AyuSyavALA kilhISiyA (anukrame pahelA) e devaleAkanI nIce, trIjA devalAkanI nIce ane lAMtaka devalAka nIce upaje che. kilbhISiyA uparanA devalAke upajatA nathI. acyuta thakI AgaLa abhiyAgikAdi devA nathI. vivecana--azubha karmanA udaye karI devatAmAM caMDAla sarakhA devA te kilbhISiyA kahevAya che. traNa patyeApamanA AyuSyavALA pahelA kilbhISiyA sAdhama ane IzAna devaleAkanI nIce utpanna thAya che. traNa sAgarApama AyuSyavALA bIjA kilmISiyA sanatkumAra devaleAkanI nIce utpanna thAya che ane tera sAgarApama AyuSyavALA trIjA kilmISiyA lAMtaka devalAkanI nIce utpanna thAya che. kilbhISiyA devA uparanA devalAkamAM upajatA nathI. acyuta devalAkathI upara Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (yaka ane anuttara vimAna)mAM abhiyogikAdire upajatA nathI. temAM Adi zabdathI gAthA 44 mAM kahela sAmAnikAdi 9 prakAranA de samajavA, kAraNa ke huM preveyaka ane 5 anuttara vimAnavAsI de sarve ahamiMdra che. sidharmamAM aparigRhitA devInAM vimAna, AyuSya ane te devI kayA devone upabhegA yogya che, te kahe che. aparigruha devINuM, vimANa lakhA cha huMti sahamma, paliyAi samayAhiya, kiMI jAsiM jAva dasa paliyA.170 tAo sarNakumAra, sevaM vati pAlaya dasagehiM, jA bhaMbha sukka ANuya, AraNa devANa pannAsA. 171. aparigraha devINuM-a- | sarNakumArANu-sanakumAparigrahItA davAnAM. 2 dene. vimANa-vimAna evaM e pramANe, evI rIte. cha lAkhA-6 lAkha. vanti -vadhe che, vadhAratAM. hanti-che, hoya che. paliya dasagehiM-10 hame-sadharmadevalekamAM. pApama. paliyAI-palyopamAdikathI. jA-cAvat, sudhI. samayAhaya-samaya adhika. aMbha-brahma. ThiI-sthiti. sukra-mahAzukra. ANaya-Anata. jasiM-je devoonI. AraNa devANa-AraNa jAva dasa paliyA-10 dene. palyopama sudhI. 5nAsA-50 palyopama tAo-te devIe. sudhI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 zabdArtha--aparigRhitA devInAM 6 lAkha vimAna sAdhama devalAkamAM che. patyeApamathI mAMDIne samaya adhika yAvat 10 palyeApama sudhI je daivIenI sthiti che, te devIe sanatkumArane upalega ceAgya jANavI, evo rIte 10-10 palyeApama vadhe che. (vadhAratAM anukrame) brahma, mahAzukraM, Anata ane AraNu devAne yAvatu 50 pakSepama sudhI upabhAga yAgya devIe hAya che. vivecanasAdhama devaleAkane viSe 1 pApama AyuSyavALI aparigRhitA devI sAdharma devAne upalega ceAgya jANavI.te (50)thI eka be traNa saMkhyAtA asaMkhyAtA samaya adhika yAvat 10 palyeApama sudhInA AyuSyavALI devI sanatkumAra devAne upabhAga ceAgya jANavI. uparanA devA tevA prakAranA svabhAvathI te devIone IcchatA nathI, evI rIte 10 palyeApamathI adhika ane 20 palyeApama sudhInA AyuSyavALI devI te brahma devaleAkane upabhAga ceAgya jANavI; tathA 20 palyApamathI adhika ane 30 pachyApama sudhInA AyuSyavALI devI te mahAzukra devAne upabheAga yAgya jANavI, tathA 30 palyeApamathI adhika ane 40 palyopama sudhInA AyuSyavALI devI te Anata devene upabheAga yogya jANavI, tathA 40 palyopamathI adhika ane 50 palyeApama sudhInA AyuSyavALI devI te AraNu devalAkanA devene upabA cagya jANavI. ''' 1. saMyaNa ane saMsthAnanA artha kaheA. kayA jIvAne keTalAM saMdhayaNa ane saMsthAna hAya tathA kayA saMdhayathI marIte kayA devaloka sudhImAM upaje, vyaMtara, mAhe ane prANuta devAnI gati kaheA. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzAnamAM aparigRhitA devInAM vimAna, AyuSya ane te devI kayA dene upabhega . IsANe calakhA, sAhitya paliyAI samaya AhayakiI ja pannara paliya jAsiM, tAo mAhiMda devANuM.17ra. eeNa kameNu bhave, samayAhitya paliya dasaga vuDIe, laMta sahassAra pANaya, acuya devANa paNapannA. 173. isANe-IzAna devaleke. eeNu kameNu-e kama cau lakhA-4 lAkha. vaDe. sAhitya paliyAI-sAdhika | bhave-thAya. palyopamAdi. samayAhiya-samaya adhika. samaya ahiyaThii-samaya paliya dasaga vuDDIe-10 adhika sthiti. papamanI vRddhi vaDe. jA-cAvat laMta-lAMtaka. 5nara paliya-15 sahassAra-sahastrAra. palyopama sudhI. pANaya-prANata. jAsiM-jeonI. acuya devANu-azruta tAo-te. devone. mAhiMda devANuM-maheMdradevane. pazupanA-paMcAvana pAna | zabdArtha IzAnane viSe 4 lAkha aparigRhItA devIonAM vimAne che. sAdhika palyopama (AyuSyavALI devIo te izAna devene upabhaga egya che. te) thI samaya adhika yAvat 15 palyopama sudhInI je (devI)onI sthiti che, te mAheMdra devone upabhoga cagya che. e krama vaDe samaya adhika yAvat 10-10 palyopamanI vRddhi vaDe lAMtaka, saha Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 sAra prANata ane acyuta devAne upaseAga yogya hoya che; (chevaTe) 55 palyopamanI aparigRhItA devIo acyuta devAne upabhAga yogya hoya che. vivecana izAna devaleAke patyeApamanA asaMkhyAtamA bhAgathI adhika 1 pApama AyuSyavALI aparigrahItA devI te izAna devAne upabhAga yAgya jANavI. tathI eka e traNa sa MkhyAtA asa MkhyAtA samaya adhika yAvat 15 pahyApama sudhInA AyuSyavALI devI mAheMdra devaleAkanA devAne upabhAga yAgya jANavI. 15 palyopamathI adhika ane 25 palyopama sudhInA AyuSyavALI devI lAMtaka devAne upabhAga yAgya jANavI. 25 palyopamathI adhika ane 35 paceApama sudhInA AyuSyavALI devI sahasrAra devAne upa bhAga cASya jANavI. 35 patyeApamathI adhika ane 45 patyeApama sudhInA AyuSyavALI devo prANata devAne upabhAga yogya jANavI. 45 paLyeApamathI adhika ane 55 patyeApama sudhInA AyuSyavALI devI acyuta devAne upabhega ceAgya jANavI. 6 lezyAmAMthI kayA devAne keTalI lecyA haiAya, tathA vaimAnika devAnA zarIranA varNa . kilhA nIlA kAU, teU pamhA ya su lessA, bhavaNa vaNu paDhama caU lesa, joisa kappa durga teU.174 kalpa tiya pamDa lesA, latAisu suklesa hanti surA, kaNagAbha pama kesara, vannA ha~su tisu vari dhavalA. 175. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kilhA kRSNa. nIlA nIla. kANa kApAta. teUtejo. pahA-padma. su-zukala. lessAo-lezyA. bhavaNa-bhavanapati. vaNu-vyaMtarane. padmama-prathamanI. caulesa-4 lezyA. joisa-jyAtiSI. paduge-e devalAke. teNa-tejovezyA. ter patiya-traNa devalArka. pahalesA-padmalezyA. latAsu-lAMtakAdine viSe, sulesa-zukala lezyAvALA. hanti-hAya che. surA-DhavA. kaNagAbha-kanaka (sAnA) jeveA. pauma kaisara-padmanI kesarA jevA. vannA-va vALA. dasu-e devalAke. tisu-traNa devale ke. upara-uparanA devaleAke dhavalA-dhALA. sAdha zabdA--kRSNe nIla kApAta tejo padma ane zukala vezyA che, temAMthI) prathamanI 4 lezyA bhavanapati ane vyaMtarane hAya che. jyotiSI ane e devalAka ( ane izAna devalAkanA devo) ne viSe tejo lezyA, traNa devaleAka (sanatkumAra, mAhe ane brahma devalAkanA devA) ne viSe padma vaizyA ane lAMtakAdi devalAkane viSe zukala lezyAvALA devA hAya che. e devaleAkane viSe (devAnA zarIrane vaNu) seAnA jevA (rAtA) che. traNa devalAkane viSe (sanatkumAra mAhe ane brahma devaleAkane viSe) padmanI kesarA jevA (gAra) ane uparanA (devavlAke) devA dheALA vaNu vALA hAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D]h let-3 sAdhama ane izAnamAM aparigRhItA devIonAM vimAnanI saMkhyA, AyuSya ane kayA devAne kevI rIte bhAgya tathA vaimAnika devene lezyA ane zItA va keTalA AyuSyavALI vimAna 6 lAkha 4 lAkha ell-tle lb? pleic]hhe | devAnuM gamanAgamana khAra devaloka sudhI 1 palyeApama. 1 palyeApamaco adhika 1 palyeApama thI 10 palyeA 1 palyeA adhikatho 15 paye|0 paklyA adhikathI 20 paklyA pathe|0 adhikathI 25 klyA0 paklyA0 10 15 20 25 30 35 40 45 patyeA0 palyeA0 patyeA palye|0 patye|0 "" "" "5 .. "" "" 30 paklyA0 35 patyeA 40 palyeA 45 patyeA 50 paklyA 55 pakSo O kayA devAne bhAgya | kevI rIte ? lezyA. } saudhama izAna sanatkumAra mAhedra brahmadevalAka lAMtaka mahAzukra sahasrAra Anata prANata AraN acyuta 9 grevayaka 5 anuttara kAyAthI tejo rAtA sparzathI "" rUpathI ,, zabdathI 19 manathI ', ,. '' apravIcAra pharmana .. zukala " ' .. .. "" zarIranA va " gAra .. ,, dhALA ra "" ,, "" , "" "" 172 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 vivecana---jIva kaeN sAthe jenA vaDe AzleSa pAme te lephyA tenA be bheda 1. dravya lezyA ane ra. bhAva vezyA. AtmAnA zubhAzubha pariNAma te bhAvalezyA; ane tenuM kAraNe kALAM lIlAM ityAdi pudgale te dravya lezyA. paramAdhAmIne kRSNa azyA ja hAya, bhavanapatithI mAMDIne jaiveyaka sudhInA DhuvAne bhAvathI chae lezyA hAya ane pAMca anuttaranA DhavA bhAvathI zukala lesthAvALA ane prAyaH vizuddha dravya lezyAvALA hAya che. 1 devIonI utpatti ane gamanAgamana yA devaloka sudhI DhAya ? sAdhama~ mAhedra, mahAzukra ane acyuta devAne keTalA AyuSyavALI devI kevI rIte upabhAga yAgya hoya tathA te devAne lezyA ane zarIranA varNa kaheA. 2. bIjA kilbhISiyAnuM AyuSya ane utpatti sthAna kaho. jadhanya AyuSyavALA devAne AhAra tathA zvAseAzvAsanuM svarUpa. dasavAsa sahassAi, jahanna-mAM dharati je devA, tesiM cautthAhArA, sattahiM thAyehi UsAseA. 176 dasavAsa sahassAI-10 tesi-temane. cAhArA-ceAtha bhakate AhAra. sattahi thavehi-sAta stAke, UsAsA-zvAseAzvAsa. hajAra varSanuM. jahanna-jaghanya. AuM-AyuSyane. dharati-dhAraNa kare che. je devA-2 devA. zabdA--10 hajAra varSanuM jadhanya AyuSyane je devA dhAraNa kare che, te devAne cAthabhakate ( AMtare divase ) AhAranI icchA thAya ane 7 stAke zvAseAvAsa thAya. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 vivecana--bhavanapati ane vyaMtara devomAM je deve 10 hajAra varSanA AyuSyavALA hoya, te devane eka aherAtrine AMtare AhAranI IcchA upaje. te IcchA upajyA pachI sarva Idvione AhAdakArI manejha pudgale karIne te deva tRpti pAme. 7 staka gaye chate zvAsozvAsa le. (7 stakane AMtare usa levAnuM pravarte che. ) teTalA kALanA vacamAM nizcala rahe. maharta ane aherAtrinA zvAsozvAsa keTalA? tathA sAgaropama AyuSyavALA devane zvAsozvAsa ane AhAranuM svarUpa, Ahi vAhi vimumsa, nIsAsUssAsa egage, pANu satta Ime the, sevi satta guNo la. 177 lava sattaettarIe, hoI muha mami usAsA, sagatIsa saMya tihattara, tIsa guNa te ahorajo. 178 lakhe terasa sahasA, nauyasayaM ayara saMkhayA deve pahiM UsAse, vAsa sahastehiM AhAre. 179 Ahi-Adhi. pANa-prANa. vAhi-vyAdhithI. satta-sAta prANe. vimukkasa--mukta (manuSya) ime-A. | ne, rahitane. the -staka. nIsAsussAsa-zvAsozvAsa. | sovi-te (staka) paNa. egagaeka. | saraguNe-sAtaguNA karatAM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 lA-lava. lakhaMterasasahasA-1 lAkha lava sattaharUrIe-77 lave. 13 hajAra. hAi-thAya. nauyasaya-eka navuM. mutto-muhurta. ayarasaMkhayA-sAgaropamanI imaeNmi-A (muhUrta)ne viSe. saMkhyAvALA. UsAsA-zvAsozvAsa. deve-devane viSe sagatIsasayatihuttara-3773 pakakhehiM-pakhavADIe. tIsaguNa-30 guNA karatAM. tete zvAsozvAsa. UsAe-zvAsozvasa. ahera-te-rAtri divasamAM vAsasahaseliM-hajAra varSe | AhAra-AhAra. zabdArtha -Adhi ( mananI pIDA ) ane vyAdhi ( zarIranI pIDA ) vaDe vizeSe karIne (ciMtA ane zramathI) rahita evA manuSyane eka zvAse zvAsa te prANa. sAta prANe vaDe A 1 oNka. te staka paNa sAta guNA karatAM 1 lava thAya, 77 lave 1 muhUrta thAya. A muhUrtane viSe 3773 zvAsozvAsa thAya. tene 30 guNA karatAM eka ahorAtrine viSe 1 lAkha 13 hajAra ekase nevuM vAsavAsa thAya. sAgarepamanI saMkhyAvALA devane viSe pakhavADIe zvAsozvAsa ane hajAra varSe AhAranI IcchA thAya. vivecana-je devanuM jeTalA sAgaropama AyuSya hAya, te devene teTalA pakhavADIe zvAsozvAsa ane teTalA hajAra varSe AhAranI IcchA upaje. jemake sarvArthasiddha vimAnanA devanuM 33 sAgaropama AyuSya che, te te devane 33 pakhavADIe zvAsozvAsa ane 33 hajAra varSe AhAranI IcchA upaje. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 176 kALanA pramANanuM kASTaka. 7 prANa = 1 stAka 7 oNke = 1 lava. 77 la = 1 muhUrta = 3773 zvAsozvAsa. 30 muhUrta = 1 divasa = 1,13,10 zvAsozvAsa. 30 divase = 1 mAsa 12 mAse = 1 varasa 84 lAkha varSe = 1 pUvaga 84 lAkha pUrvIge= 1 pUrva jaghanya AyuSyathI adhika ane sAgaropamathI nyuna AyuSyavALA devane AhAra ane zvAsozvAsanuM svarUpa. dasavAsa sahassavari, samayAI jAva sAgara UbhuM divasa muhatta puhurA, AhAsAsa sesANuM. 180 dasavAsasahassa-10 hajAra divasa-divasa. varSanI. muDa-muhUrta. uvari-upara. juhurA-pRthapha. samayA-samayAdikathI. AhAra-AhAra. jAva sAgaraM-sAgaropama sudhI UbhAsa-zvAsozvAsa. UNuM-nyUna, kAMIka ochA. | sesANuM-bAkInA devone. zabdArtha-10hajAra varSanI upara samayAdikathI mAMDIne Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 kAMIka ochA sAgaropama sudhInA bAkInA dene divasa pRthaphatve AhAra ane muhuta pRthapha zvAsozvAsa thAya che. 'vivecana-je devatAnuM 10 hajAra varSanI upara samaya, AvalI, muhUrta, divasa, pakSa, mAsa, saMvatsara, pAMca varSa pramANu yuga, popama evI rIte yAvat sAgaropamathI kAMIka ochuM AyuSya hAya, te devane divasa pRthakUve (2 thI 9 divase) AhAranI IcchA thAya ane muhUrta pRthaphatve (2 thI 9 muharta ) zvAsozvAsa thAya. evI rIte AyuSyanI vRddhie AhAra ane zvAsozvAsamAM anukrame divasa ane muhUrta tyAM sudhI vadhAravAM ke 1 sAgaropama AyuSyavALA devane pakSe zvAsozvAsa ane 1 hajAra varSe AhAranI IcchA thAya. gAthA aDhAramI vadhAro dharmanA lokapAlanuM kartavya-ahIM banelA akasmAt banAvene sema jANe che. dakSiNa dizAne adhipati yama che, te rogo ane maraNane jANe che tethI karIne ja ahIM maraNa samaye amuka mANasane levAne mATe yama AvyA ema kahevAya che. varUNa jalathI banelA banAvane jANe che ane vizramaNa dhana saMbaMdhI jANe che tathA jamInamAM daTAelAM dhaNuM vinAnAM te dhanene tIrthakarAdikanA puraNayathI temane ghera deva mAraphate mUkAve che. 1. jaghanya ane utkRSTa AyuSyavALA bhavanapati, jyotiSI, lAMtaka, AraNa ane jayanta devone AhAra ane zvAsozvAsanuM pramANu kahe. zvAsozvAsanI vyAkhyA kahe tathA muhUrta ane divasanA zvAsozvAsa keTalA ? 12 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lee devAne AyuSya upara AhAra ane ucchvAsanA pramANanu yaMtra. } asurakumAra tathA sAdha, prazAna 1 saudhama, ra izAna 3 sanatkumAra, 4. mAheMdra 5 khAdevalAka 6 lAMtaka 7 DhavAnAM nAma. bhavanapati vyaMtara bhavanapatithI prazAno 10 hajAra varSa'thI 2thIdivase rathI 8 mukte sudhInA devA adhikanyUna sAgare pama sudhInA mahAzukra sahasrAra Avata prANata AraNa acyuta sudarzana 2 supratiSuddha 3 matArama 10 11 12 satAbhadra suvizAla sumana sAmanasa prItikara Aditya avaparanA vAsAvAsa AyuSya AhvAra 10 hajAra varSa aheArAtrIe 7 stAke. 1 sAgarApama ra 7 10 14 17 18 19 20 23 24 26 27 28 29 30 31 33 .. dr 22 ',,, "" .. .. 23 "" d. .. "2 "" "" "" .. ,, 39 39 1 hajAravaSe 7 10 14 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 33 .. . ,, .. "2 ,, "" "" 29 "" .. .. "" .. 22 "" 22 "" 39 19 1 pakSe ja. 10 14 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3. 31 33 ra, ,, .. ,, ,, 99 .. 23 .. dw .. 95 . .. ', ,, . .. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAranA 3 bheda, sarIre oyAhAre, tayAI phAsaNa lema AhAre pakhevAhAro puNa, kAvalio hei nAyo. 181 sarINu-kAzmaNa zarIra vaDe. | pakhevADA-prakSepAhAra. yAhAre-ojAhAra. puNa-vaLI. tayA-tvacAnA kAvalio-keLIyA saMbaMdhI. phAseNu-sparza vaDe. hAI-che. lema AhAre-lemAhAra. | nAyo-jANa. | zabdArtha taijasa kAmaNa zarIra vaDe je AhAra levAya te jAhAra tathA tvacA (sparzendriya) nA rapa vaDe je AhAra levAya te mAhAra, prakSepAhAra te vaLI keLIyA saMbaMdhI che ema jANu. vivecana-vigraha gati athavA avigraha (jI) gativALe jIva, utpattinA prathama samaye tejasa kAmaNa zarIra vaDe je dArikAda zarIra yogya pagale grahaNa kare ane te pachI bIjA samayathI mAMDIne kAmaNa sAthe dArika (dArika mizra) kAya mege AhAra kare, te jyAM sudhI zarIra paryApti pUrNa na thAya, tyAM sudhI sarva ejAhAra jANa. tathA zarIre tela copaDavAthI cIkAza thAya, ane unALAmAM pANuM chAMTavAthI tRSA maTe te mAhAra jANave. temaja mukhane viSe keLIyA nAMkhavA vaDe thayela AhAra te prakSepAhAra jANa. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 traNe AhAra kayA jIvone kaI avasthAne viSe hrAya ? AyAhArA sabve, apajjatta patta leAma AhArA sura niraya igidiviNA, sesAbhavatthA sapavA.182 AyAhArA-AjAhArI. niya-nArakI. santhe-sa. apajjattA-aparyAptA. paMjattaparyAptA. lAma AhArI-lAmAhArI. sura-devatA. iMgi'di ekedriya. viNA-vinA. sesA-mAkInA. bhavasthA--bhavastha, sasArI. sapaDvA-prakSepAhAra sahita zabdArtha--sava aparyAptA jIvA ejAhArI hAya che ane paryAsA thavA leAmAhArI hAya che. devatA, nArakI ane ekedriya vinA bAkInA sasArI jIvA prakSepAhAra sahita hAya che. vivecana--zarIra paryAptie aparyApta ( jyAM sudhI zarIra paryApta pUrNa na karI hAya, tyAM sudhInA) sarve ekendriyathI mAMDIne pacaraMdriya sudhInA jIvA ejAhArI aNuvA. zarIra paryAptithI mAMDIne jIva aMga pratyaMge karI cAre taraphathI pudgaleAne leAmAhArathI grahaNa kare che. devatA, nArakI ane ekendriya vinA zeSa bhavastha (bAkInA saMsArI) jIva (vikale driya tiryaMcane manuSya) kavalAhArI hAya che. te jIvA asaMkhyAta pradezamAM rahelAM, anaMta paramANuvALAM, azubha varNAdivALAM, chae dizAomAMthI, peAtAnA Atma pradezeAnI lagolaga rahelAM pudgaleAnA asaMkhyAtamA bhAganA prakSepa ( kALAyA vaDe) AhAra kare che ane tenA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 anaMtamA bhAgane AsvAda le che. devatA nArakI ane ekeMdriya jIne kavalAhAra heta nathI, paratuM zarIra paryApta pUrNa thayA pachI te ja mAhArI hoya che. devatAne mana kapita zubha pagale sarva kAyAe AhArapaNe pariName che. nArakIne azubha pudgale AhArapaNe pariName che. te devatA ane nArakInAM AhAra karAyelAM pudgalene vizuddha avadhijJAnI evA pAMca anuttaravAsI devo dekhe tathA jANe, paraMtu nArakIthI mAMDIne raiveyaka sudhInA devatA avadhijJAnathI te AhAra karAyelAM pagale na dekhe. vaLI bIjI rIte 3 prakAranA AhAra kahe che. sacittA-citta-bhaya, rU AhAra sava tiriyANuM sava-narANuM ca tahA, sura-neraIyANa acitta. 183 sacitta-sacitta, jIvavALa. | salvanarANuM-sarve manuSyane. acitta-acitta, niI. | tahA-temaja, tA. 17 ubhayarU-sacittAcitta " (mizra) rUpa, sura nerayANu-devato ane AhAra-AhAra. nArakIone satiriyANuM-sarva tiryaca. agni-acitta. | zabdArtha-sarva tiryaMca ane sarva manuSyane sacina, acitta ane mizra rUpa AhAra hoya che tathA devatA ane nArakIone acitta AhAra hoya che. AbhegA-NAbhegA, savaeNsiM hAI lema AhAre, nirayANuM amaNune, pariNamaI surANa samaNunno. 184 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAga-jANatAM. aNAbhAgA-ajANatAM. savaeNsi -sava ne. hAI-hAya che. lAmaAhArA-lAmAhAra. 182 nirayANuM -nArakIone. amaNu nA-amaneAjJa, azubha. pariNamai-pariName che. surANa-devAne. samaNunnA-samaneAjJa. zabdA--sava (aparyAptA ane ekendriya jIvA)ne ajANatAM AhAra pariName che, ( tathA ) paryAptA jIveAne jANatAM ane ajANatAM lAmAhAra hAya che. nArakIne amaneAjJa (manane azubha lAge tema) AhAra pariName che; ane devAne samaneAnA (AhAra lIdhA pachI manane tRpti [satA] thAya tema) pariName che. vivecana--AdArika zarIrI manuSya ane tiryaMca gAMDAvALA tathA nArakI maneAlakSI ( manathI iSTa aNune meLavIne khAnArA) nathI, paNu devatA manathI iSTa aNuone meLavIne khAnArA che. vikaledriya, nArakI, tiryaMca ane manuSya(yugaliyA) ne AhArane viSe kAlanuM pramANu. tahu vigala nArayANu, aMtamuhuttA sa hAi ukkosA 5cikri tiri narANuM, sAhAvie chaThThuM arjumaA. 185 taha-tathA, temaja. pachI. vigala nArayANuM -vikaledriya ane nArakIone. aMtamuhuttA-aMtamu hata sa-te AhAra. hAi-hAya che. ukkosA-utkRSTathI. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacidi-paMcaeNhiya. sAhAvio-svAbhAvika tiranArANuM-tiryaMca ane | cha-chaThTha. manuSyone. amao-aThThama pachI. zabdArtha vikapriya ane nArakIone te AhAra utkRSTathI aMtarmuhUrta pachI hoya che, tathA paMcaMdriya (yugaliyA) tiryaMca ane manuSyane (anukrame) svAbhAvika chaThTha ane aThThama pachI hoya che. vivecana-vikalaiMdriya ane nArakI chane ekavAra AhAra lIdhA pachI utkRSTathI asaMkhyAtA samayanA aMtamuhUrta pachI AhAranI abhilASA upaje. ekedriya jIvane AhAranI IcchA niraMtara upaje. paMceMdriya tiryaMcane regAdikanA abhAve svAbhAvika AhAranI abhilASA e ahorAtrine AMtare ane manuSyane traNa ahArAtrine AMtare upaje, te IcchA devakurU, uttarakurU tathA bharata ane aravata kSetranA suSama suSama ArAmAM 3 palyopama AyuSyavALA cugalika tiryaMca manuSyane jANavI. tapa AcaranAra manuSyane rUSabhadevanA zAsanamAM 1 varSa sudhI ane mahAvIra svAmInA zAsanamAM 6 mAsa sudhI utkRSTathI AhAranI abhilASA na thAya. nArakIone niraMtara zvAsozvAsa hoya che. eka yi, vikalaiMdriya, tiryaMca ane madhyame zvAsozvAsanuM pramANe aniyamita hoya che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA che aNAhArI ne kayA che AhArI? te kahe che. vigraha gaI-mAvatrA, kevali samuhayA agI ya, siddhA ya aNahAra, sesA AhAragA chavA. 186 vigahagaI-vigraha gatine. | siddhAya--ane siddha paramAtmA. AvazvA-pAmelA. aNahArA-aNAhArI. kevaliNe samuhayA-kevalI esA-bAkInA. samughAtavALA. AhAragA-AhArI. ajogI-agI. chavA-jI. zabdArtha-1 vigraha gatine pAmelA, 2 kevalI samudyAtavALA, 3. agI guNaThANAvALA jIvo ane 4. siddhanA jIvo aNAhArI che. bAkInA jevo AhArI che. vivecana-samazreNi mUkIne vizreNie upaje, te vigraha gatine pAmelA jIva utkRSTathI 3 samaya sudhI aNuhArI hoya che. ATha samaya pramANa kevaLI samughAtanA trIjA cethA ane pAMcamA samaye kArpaNa kAryane vartatAM jIva aNAhArI hoya che. aMtarmuhUrta pramANa agI guNaThANavALA jI zilezI karaNe aNahArI hoya che ane siddhanA jIvo sAdi anaMta kAla sudhI mokSamAM aNuhArI jANavA. te sivAya bAkInA saMsArI ja AhArI jANavA. devanuM svarUpa. kesari maMsa naha roma, sRhira vasa camma mutta purisehiM rahiyA nimmala dehA, sugaMdha nIsAsa gaya levA. 187. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa-keza. mutta purisehi-mUtra ane alphi-hADakAM - viSTA vaDe. . ' masa-mAMsa. rahiyA-rahita. naha-nakha. nimaladehA-nirmaLa deharAma-rUvATAM, rema. : vALA. ' hira-lehI. sugaMdha nIsAsa-sugaMdhI zvAsozvAsavALA. . vasa-vasA, carabI. gaya levA-(raja ane parasecazma-cAmaDI. ' vAdi) lepa rahita. zabdArtha-1. keza, 2. hADakAM, 3. mAMsa, 4. nakha, 5. rama, 6. lehI, 7. carabI, 8. cAmaDI, 9. mUtra ane 10. viSTAthI rahita, 11. nirmaLa dehavALA, 12. sugaMdhI zvAsozvAsavALA tathA 13. (raja ane parasevAdi) lepa rahita de heAya che. vivecana-devanA mULa zarIrane viSe kezAdi hatAM nathI, paNa uttara vaikriya zarIramAM to teo temanI IcchAnusAra kezAdika kare che. aMtamuttarNa ciya, pajanA taruNa purisa saMkAsA. savaMga bhUsaNadhara, ajarA niyA samA devA. 188 aMtamuhurNa-aMtarmuhUrta, bhUsaNudharA-AbhUSaNa dhAraNa vaDe. karanArA. . ciya-nize. ajarA-ghaDapaNa rahita. pajajatA-paryAptA. niyA-rega rahita, taruNa purisa-taruNu purUSa. | samA-samacaturansa saMsthAna saMkAsA- sarakhA. vALA. savaMga-sarva aMgane viSe | devA-de. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdothe aMtamuharta vaDe nizca paryAptA, tarUNa purUSa sarakhA, sarva aMgane viSe AbhUSaNa dhAraNa karanArA, ghaDapaNa rahita, regarahita ane samacaturasta saMsthAnavALA de hoya che. vivecana-kalpAtIta vinAnA dareka devalokamAM pAMca sabhAo hoya che. temAMthI 1. upa2Ata sabhAmAM devaduSya vaDe haMkAelI zayAmAM deva upaje, 2. abhiSeka sabhAmAM snAna kare, 3. alaMkAra sabhAmAM AbhUSaNa pahere, 4. vyavasAya sabhAmAM dhArmika pustaka vAMce, utpatti vakhate keIka IMdra mithyAdraSTi paNa hoya, paraMtu vyavasAya sabhAmAM dhArmika pustaka vAMcavAne temane AcAra hovAthI te IMdra avazya tyAM samyakatva pAme ja. jemake IzAna devalokamAM mithyASTi tAmalI tApasa IMdrapaNe utpanna thaIne pachIthI vyavasAya sabhAmAM dhArmika pustaka vAMcatAM samyaktva pAmyA. tyAra pachI pa. sudharmA sabhAmAM siddhAyatanane Se jina biMbane pUje. aNimisa nayaNa maNa, kajaja sAhaNuM pupapha dAma - amilANa, cariMguleNa bhUmi, nachivati surAjiNA biMti. 189 aNimisa nayaNa-nimeSa cariMguleNa-cAra AMgaLa rahita netravALA. maNa kajaja sAhaNa-mane bhUmiM-pRthvIne, bhUmine. karI kAryane sAdhanArA. na chivanita-aDakatA nathI, surA-de. puSka dAma-kulanI mALA. jiNA-jInezvare. amilANu-na karamAya evA.1 biti-kahe che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-nimeSa rahita netravALA (AMkha ughADe ane mIMce nahi tevA ), mane karI kAryane sAdhanArA, (lAMbI) kulanI mALa na karamAya evA deve bhUmine cAra AMgaLa vaDe aDakatI nathI (bhUmithI 4 AMgaLe upara cAle che.) ema jinezvara kahe che. kayA kAraNathI devatA manuSyalokamAM Ave. vasu jikalyANesa, ceva maharisi tavANubhAvAe, jammatara neheNa tha, Agacchati surA IharyA. 19 paMcamu-pAMca. jammatara-janmAktaranA, jinuM kalyANe su-jinezva- anya janmanA. ranA kalyANakane viSe. | neheNanehathI. ceva-nice. ya ane dveSathI maharisi-moTA RSinA. AgacchAnti-Ave che. surA-devatAo, de. prabhAvathI. ' IhiyaM ahIM. zabdArtha-1. jinezvaranA pAMca kalyANakane viSe, 2. moTA RSinA tapanA prabhAvathI, 3. janmAntara (pUrva bhava)nA nehathI ane 4. dveSathI devatAo ahIM (manuSya kSetramAM) nizca Ave che. vivecana-tIrthakaranA puNya prabhAvathI temanA garbha, janma, dIkSA, kevalajJAna ane mokSa e pAMca kalyANakane viSe de Ave che. meTA rUSinA tapanA prabhAvathI deva Ave che. zAlibhadranA pitAnI jema pUrvabhavanA snehathI ane ca zabdathI TheSathI saMgama devatAnI jema ahIM (manuSya kSetra) mAM deva Ave che. tavANA sarakAranA pAMcara(jayAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 kayA kAraNathI devatA manuSya lokamAM na Ave. saMmaMti diva-pamA, visaya-pasattA-samatta-karavA, aNahINuM bhaNaya kajajA, narabhava-masuhaM na iMti surA. 191. sakaMti-saMkrAnta thAya, maLe. | aNahINa maNuya kajajAdivapemA-divya prema. nathI AdhIna manuSya visaya pasattA-viSayamAM ! yogya kArya jemane evA. Asakta. narabhavaM-manuSyabhava pratye. amuhaM-azubha. asamatta karavA-nathI ! na Iti-AvatA nathI. samApta karyuM kArya jemaNe ' surA-devatAo. zabdArtha (deva ane devInA) divya preme paraspara maLe. (pAMca idhinA ra3) viSayomAM Asakta, nathI samApta karyuM (deva saMbaMdhI) kArya te jemaNe, nathI AdhIna manuSyane yegya kArya te jemane evA devatAe azubha evA manuSya bhava pratye AvatA nathI. - vivevana-utpatti thayA pachI devIne prema deva upara ane devane prema devI upara thAya. rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabdanA viSayane viSe atyaMta Asakta evA, tathA majjana, nATaka prekSaka, vanavihAra vigere deva saMbaMdhI kArya jemaNe samApta karyuM nathI evA, ane manuSya saMbaMdhI jemane keI kAma karavAnuM bAkI nathI evA, devo azubha gaMdhavALA manuSya leka pratye AvatA nathI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 manuSya leAkanI durgaMdha keTalA bejana sudhI uMce uchaLe ? cattAri paMca joyaNa, sayAIM gadhA ya maNuya legassa udbha vaccai jeNuM, na hu devA teNu Avanti. 192 cattAra-cAra paMca-pAMca (sA). joyaNa-ceAjana. sayAI-sA. gayA--gadha. (seA). udbha-ce. vaccai-jAya che. jeNa-je kAraNathI. hu-nizce. devA-devA. maya lAgasa-manuSya leAkanI. teNu-te kAraNathI. na Avanti-AvatA nathI, manuSya lAkanI gaMdha cArasA athavA pAMcasA yeAjana uce jAya che, te kAraNathI nizce devA AvatA nathI. zabdA --je kAraNathI vivecana--manuSyanA mRta kalevara, mUtra ane maLanI durgaMdha 9 ceAjana sudhI uMce mULagAM pudgaleAnI jAya che ane ghrANeMdriyane viSaya paNa teTalA ja ceAMjananA che te pachI te durgaMdhavALAM pudgaleA bIjA pudgalAne aDavAthI tene durgaSita kare che, ema paraparAe 400 ceAjana sudhI durgaMdhI avasarpiNInA pahelA bIjA ane trIjA ArAmAM pavRkSathI meLavelA AhAra karanArAM yugaliyA hAya tyAre uchaLe che ane cAthA pAMcamA ane chaThThA ArAmAM dhAnyAdikanA AhAra hAvAthI 500 ceAjana sudhI durgaMdhI uMcI uchaLe che; athavA jyAre manuSya ane tiryaM cAnAM mRta kalavarA ghaNAM hAya tyAre 500 ceAjana sudhI ane mRta kalevarA AchAM hAya tyAre 400 ceAjana sudhI uMce dudha uchaLe che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 100 vaimAnika devo avadhi jJAtathI utkRSTa keTaluM kSetra dekhe? te kahe che. dekapa paDhama puDhavi, do do do bIya taIyagaM cauthiM cau uvarima AhIe, pAsati paMcamaM DhaviM. 13. do kapa-be devalokanA | cau---cAra. paDhama purvi-pahelI pRthvI | uvarima-uparanA. sudhI. ehIe-avadhi jJAnathI. de do do-be be be devalokanA. bIya-bIjI. pAsani-juve che. taiyAM-trIjI. paMcama-pAMcamI. caundhi -ca tha. 1 puDhaviM-pRthvIne, pRthvI sudhI. zabdArtha_e devaleka (saidharma ane IzAna) nA devo pahelI pRthvI sudhI, te pachI be devaloka (sanakumAra ane mAhedra) nA devo bIjI pRthvI sudhI, te pachI be (brahma ane lAMtaka) devakanA de trIjI naraka pRthvI sudhI, te pachI be (mahAzuka ane sahastrAra) devalokanA deve cothI naraka pRthvI sudhI uparanA cAra (Anata prANata AraNa ane amyata) devakanA devo pAMcamI naraka pRthvI sudhI avadhijJAnathI juve che. vivecana-sAdharma ane IzAna iMdra tathA tenA sAmAnikAdi utkRSTAyuvALA deva ratnaprabhA pRthvInA nIcenA bhAga sudhI dekhe, temAM eTaluM vizeSa che ke upara uparanA devakanA de Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhi jJAnathI atyaMta vizuddha ane bahu paryAyavALI te pRthvIne juve che. jemake -Anata karatAM prANuta de atyaMta vizuddha rIte ane adhika pRthvIne avadhijJAnathI dekhe che. greveyaka ane anuttara devenuM avadhi jJAna cha icha gevijA, sattaramIyare aNuttara sura u kiMcaNa leganAliM, asaMkha dIvudahi tiriyaM tu 194 chadi-chaThThI. leganAliM-trasanADIne. cha gevijA-cha greveyaka. asaMkha-asaMkhyAta. samI-sAtamI. dIludahi-dvIpa samRdo. ci-bAkInI 3 caiveyaka. aNura surA-anuttara devo. | tiriyaM-tirlDa kiMcUNu-kAMIka ochI. | tu-te. zabdArtha - zaiveyakanA deva chaThThI naraka pRthvI sudhI, bAkInI 3 greveyakanA deva sAtamI naraka pRthvI sudhI, ane anuttara (vimAnanA) deve kAMIka ochI vasanADIne (avadhi jJAnathI) juve. ane tihu~ asaMkhyAtA dvIpa samudro juve. vivecana-vaimAnika devo uMce potAnA vimAnanI cUlikAnI dhvajA sudhI juve che. ane anuttara vimAnanA deva kAMIka ochI 14 rAjalaka pramANa UMcI trasanADIne juve che. jaghanyathI avadhijJAna utpatti vakhate aMgulano asaM. khyAtame bhAga vaimAnika dene hoya che, te pUrvabhava (manuSya ane tiryaMcanA bhava) nA avadhijJAna sahita avatare, tene heya che, te pachI devabhava saMbaMdhI avadhijJAna utpanna thAya che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 192 bhavanapatyAdi devonuM avadhijJAna. bahuaragaM uvaramagA, uDa savimANa caliya dhayAI Uddha sAgare saMkha, jayaNA tatpara-masakhA. 195 bahuaragaM-atyaMta ghaNuM | addha sAgare-addha sAgaurimagA-uparanA de. repamathI. u-uddha bhAge, uMce. saMkha-saMkhyAtA. savimANa-potAnA vimAnanI. | joyaNuM-jana. cUliya-cUlikAnI. ta5raM-tethI vadhu (AyudhayAI-vajA sudhI. SyavALA) UNa-ochA. asaMkhA-asaMkhyAtA. zabdArtha -uparanA deva tirlDa atyaMta ghaNuM juve. uce pitAnA vimAnanI cUlikAnI dhvajA sudhI juve. addha sAgarepamathI ochA AyuSyavALA devo saMkhyAtA jana dekhe ane tethI vadhu AyuSyavALA asaMkhyAtA jana dekhe. vivecana-10 hajAra varSanA AyuSyavALA bhavanapati ane vyaMtara jaghanyathI 25 jana avadhithI dekhe. asura kumAra vajIne 9 nikAyanA de ane vyaMtaro utkRSTathI saMkhyAta jana sudhI avadhithI dekhe. jotiSI de jaghanya ane utkRSTathI saMkhyAtA jana sudhI dekhe, kAraNa ke ardha sAgaropamathI eAchA AyuSyavALA saMkhyAta yAjana dekhe, temAM nAgAdi 9 nuM AyuSya dezona be pApama Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 vyaMtaranuM AyuSya 1 palyeApama ane jyAtiSInuM utkRSTa AyuSya lAkha varSa adhika patyeApamahAvAthI sakhyAtAja ceAjana dekhe, asurakumArAnuM AyuSya sAgare pama adhika hAvAthI utkRSTathI asaMkhyAtA ceAjana sudhI UMce adhi jJAnathI dekhe. avadhijJAnanuM jadhanya viSaya kSetra tathA nArakI ane deveAne avidhajJAnanA AkAra. paNavIsa joyaNa lahu, nAraya bhava vaNu joI kakhANu gevijaja-NattarANa ya, jahusaMkha` AhuiM AgArA,196. takhAgAre pallaga,paDahaMga jallari muha~ga pulpha jave, tiriya maNuesa Ahi, nANuviddha saei bhaNue. 197. paNavIsa-pacIsa. joyaNa-ceAjana sudhI. lahu-jaghanyathI. nAraya-nArakI. bhavaNa-bhavanapati. vaNu-vyaMtara. joi-jyAtiSI. kapANa-12 devalAkanA gevi-traiveyaka. aNuttarANu-anuttara deveAnA. jahaMsa kha-anukrame. Ahi-avadhi jJAnanA. AgArA-AkAra. tapa-trApAnA. AgAre-AkAre. pallaga-pAlAnA. paDehaga-DhAlanA. jalari-jhAlaranA. muhaga-mRda MganA. pu--puSpa bharelI chAbaDInA. jave-gala kacukanA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiriya mANue su-tiryaMca nANuviha-judA judA prakA ranA. ane manuSyane viSe. saMThio-saMsthAnI sthita ehI-avadhine AkAra) | bhaNio-kahyuM che, kahyo che. | zabdArtha--bhavanapati ane vyaMtara jaghanyathI 25 jana sudhI dekhe. nArakI, bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI, 12 devaleka, raiveyaka ane anuttara devonA avadhijJAnane AkAra anukrame trApAnA AkAre, pAlAnA AkAre, DhelanA AkAre, jhAlaranA AkAre, mRdaMganA AkAre, pupe bharelI chAbaDI (caMgerI)nA AkAre ane galakaMcukanA AkAre che. tiryaMca ane manuSyane viSe avadhijJAna judA judA prakAranA saMsthAna (AkAra)thI saMsthita che. ema kahyuM che. vivecana-nArakIne avadhijJAna trApAne AkAre hoya che, trApa lAMba ane trikhuNe heya che. bhavanapatinuM avadhijJAna pAlAne AkAre hoya che, dhAnya bharavAne pAle te UMce sudhI lAMbe, upara kAMIka sAMkaDe ane nIce pahoLo hoya che. vyaMtaranuM avadhijJAna DhelanA AkAre hoya che, Dhela upara nIce sama pramANavALa, lAMbe ane goLa hoya che. tiSI devanuM avadhijJAna jhAlara nAmanA vAjiMtranA AkAre hoya che, te jhAlara cAmaDAvaDe maDhelI, vistIrNa valayAkAre hoya che. 12 devakanA devenuM avadhijJAna mRdaMga nAmanA vAjiMtranA AkAre hoya che, te mRdaMga nIce vistAravALuM ane upara kAMIka pAtaLuM gaLAkAre hoya che. raiveyakanA devanuM avadhijJAna aMgerI (. pupe bharelI chAbaDI ) nA AkAre hoya Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 , che ane anuttara vimAnavAsI devAnuM avadhijJAna galakaMcuka (gaLethI paherAta ane nIce sudhI lAMbA pharAka ke tUrakaNuM pahiraNA)nA AkAre hoya che. kayA jIvo avadhijJAnathI kaI dizA tarapha vadhu juve. uThuM bhavaNa vaNANuM, bahuge mANiyANa ho ehI, nAraya ItiriyaM, nara tiriyANuM aNagavihe.198. u-uMcuM. nAraya-nArakI. javaNabhavanapati. Isa-tiSIne. vaNuNa--vyaMtarane. tiriyaMtichu. bahugo-vadhAre. moNiyANa-vaimAnikane. | naratiriyANuM-manuSya ane ahe-nIce. tiryaMcane. ohI-avadhijJAna. akhegavihe-aneka prakAre. | zabdArtha--bhavanapati ane vyaMtarane uMcuM avadhijJAna vadhAre hoya ane vaimAnikane nIce avadhijJAna vadhAre hoya che. nArakI ane jatiSIne tirlDa avadhijJAna vadhAre hoya che. manuSya ane tiryaMcAne avadhijJAna aneka prakAre hoya che. vivecana-bhavanapati ane vyaMtarane avadhijJAna uMcuM vadhAre hAya, tiSNu tathA nIcuM hoya che. vaimAnikane nIcuM avadhijJAna ghaNuM heya, tiSNu tathA ucuM thatuM hoya che. nArakI ane jyotiSIne tiSNu avadhijJAna vadhAre hoya, uMcuM tathA nIcuM thavuM hoya che. manuSya ane tiryaMcane ava Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dhijJAna aneka prakAre hAya che; eTale kAine cu' ghaNuM hAya, kAIne nIcuM ghaNuM hAya, koI ne tiSNu ghaNuM hAya che. A avadhijJAnamAMthI jeene kSetrathI lAkanA saMkhyAtamA bhAganuM ane kALathI paceApamanA saMkhyAtamA bhAganuM avidhijJAna hAya che, teo kevaLI bhagavAnA maneA dravyane jANe che. gAthA 44 nA vadhAre. vivecana--khAdya padA iMdra pAse nitya AvanAra ane svabhAve uddhata che, madhyama padA koika vakhata AvanAra kAMika uddhata ane kAMika zAnta che, abhyaMtara padA kAryanA javAma ApavAmAM zAnta che, A traNe padAnA deva devIe sAthe iMdra masalata karIne pachI ja laDAi karavAnA vicAra jAhera kare che. gAthA 55 mInu' vivecana. jaMghAcAraNu eka utpAta vaDe cakadvIpa sudhI jAya che, pAchA vaLatAM eka utpAta vaDe naMdIzvara ane bIjA utpAta vaDe svasthAnamAM Ave che. eka utpAta vaDe pAMDukavana upara caDe che pAchA vaLatAM eka utpAta vaDe naMdanavana ane bIjA utpAta vaDe svasthAne ja dhAcAraNa Ave che. vidyAcAraNu eka utpAta vaDe mAnuSyAttara, bIjA utpAta vaDe naMdIzvara jAtrA karIne, pAchA pharatAM eka utpAta vaDe svasthAne Ave che. eka utpAta vaDe naMdanavana, bIjA utpAtavaDe pAMDukavana, vaLatAM eka utpAta vaDe svasthAne vidyAcAraNa pAchA Ave che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapatyAdi devonA bhavapratyayika avadhijJAnanA kSetrAdinuM yaMtra. nAma udaya utkRSTathI utkRSTathI AkAra urva avadhi adhA avadhi | tihu~ avadhi asura kumAra saudharma sudhI trIjI nArakI sudhI saMkhyAta, asaMnAgakumArAdi khyAta jana vyaMtara saMkhyAtA yojanavANuvyaMtara). nAma jaghanya pAlAnA ja saMkhyAtA yojanA saMkhyAtA yeAjana sudhInA dIpa| 2ane samudro jyotiSI | saMsthAnA ejana jhAlara sAdharma izAna ritnaprabhAnA sarva asaMkhyAta ejana nIcenA bhAga sudhI le- sanaskumAro zarkarA prabhAnA bIjA devalokathI mAhedra | sarva nIcenA adhika bhAga sudhI | trIjA , brahma deva vAlukA prabhAnA cothA , , lAMtaka sarva nIcenA ! pAMcamA ,, ,, bhAga sudhI mahAzukra paMka prabhAnA | chaThA sahastrAra sarva nIcenA | sAtamA bhAga sudhI Anata dhUma prabhAnA prANata sarva nIcenA | navamA ,, ,, bhAga sudhI AraNa upara pramANe dazamAM , , ayuta agIAramA ,, 6 caveyaka tama:prabhA sudhI bAramA ,, ,, 7 thI 9 tamastamaprabhA | chaThThA saiveyaka karatAM greveyaka - sudhI ! adhika 5 anuttara kAMIka nyUna | loka nAlinA | svayaMbhUramaNa samu lokanAlikA | aMta sudhI | 8 sudhI svavimAnanI vajA sudhI asaMkhyAtA jana sudhI AThamI bharelI chAbaDI galakaMcuka Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 sAte narakapRthvInA nArakInuM utkRSTa ane jadhanya AyuSyanuM pramANa. iya devALuM bhaNiya, kiMi pamuhuM nArayANa vucchAmi iga tinni satta dasa sattara, ayara bAvIsa tittIsA.199 satta ya puDhavIsu ii, jiA-varibhAI hiTTa puDhavIe hAI kameNu kadiA, dasavAsa sahasa paDhamAe, 200 iya-e pramANe. devALu devAnI. Niya-kahyAM tittIsA-taMtrIza. kiMi pamuha sthiti vigere. nArayANu-nArakIenAM. gucchAmi-kahIza. iga-eka. tinni-traNa. satta-sAta. dasa-daza. sattara-sattara. ayara-sAgarApama. bAvIsa-bAvIza. satta-sAte putavIsu-pRthvIone viSe, {I jina-utkRSTa sthiti. urvAramAi-uparanI pRthvInI. hi? puDhavIe heThaLa (nIce) nI pRthvInI. hAi-hAya che. kameNu-anukrame. kaNiA-jaghanya (sthiti.) dasavAsa sahasa-10 hajAra va. paDhamAe-pahelAnI. zabdA --e pramANe dezanI sthiti pramukha (vigere) 9 dvArA kahyAM. (have) nArakIonAM kahIzuM. 1-3-7-10-17 22 ane 33 sAgarApama utkRSTa sthiti sAte naraka pRthvIAne viSe anukrame che. uparanI pRthvInI utkRSTa sthiti te nIcenI pRthvInI anukrame jaghanya sthiti hAya che. pahelAnI (pahelAM prataranI) jaghanya sthiti 10 hajAra varSanI che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArInuM naraka pRthvIe ratnaprabhA. zarAprabhA vAlukAprabhA paprabhA dhUmaprabhA tama:prabhA tamastama:prabhA utkRSTAyu. 1 sAgarApama. 3 G 10 17 22 33 jAnyAva 199 navai lA-90 lAkha. putrANa kADI-pUrva kroDa. ayara1 sAgaropamanA dasabhAga-dazamA bhAga. iSTi-ekeka. bhAgavuDhDhI-bhAganI vRddhi. "" ,, 22 "" ,, ,, jaghanyAyu. 10 hajAra varSa 1 sAgarApama 3 7 10 17 22 99 99 ,, 97 ratnaprabhAnA 13 prataranA nArakInuM utkRSTa ane jadhanya AyuSya. 201. navai sama sahusalamAA, puvvANu kADI ayara dasa bhAga ikrizna bhAga vuDDI, jA ayara terase payare. Ia jirR jahannA puN, isavAsa saharasa lakhapayara duge sesesu uvari jI, aheA kaThThiAu paI puDhiva 202 navai sama sahesa-90 hejAra varSa. ayara-1 sAgarApama terase payare terame pratare, ia-e pramANe. ja-utkRSTa sthiti. jahannA-jaghanya sthiti. puN-vaLI. 99 dasavAsasahassa-10hujAravava dasavAsa 5-10 lAkha va. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payara duge--e prataranI. sesesu-bAkInA pratarAne viSe. uvari-uparanA prataranI. jidde-utkRSTa sthiti. pratara 1 paipuddhavi'-dareka pRthvI pratye. zabdA--90 hajAra varSe, 90 lAkha varSo, pUrva kroDa, 1 sAgarApamanA dazame| bhAga. (eka sAgarApamanA 10 bhAgamAMthI eka bhAga pachI) ekeka bhAganI vRddhi (karatAM) cAvat terame pratare (10 bhAge) 1 sAgaropama thAya. e pramANe utkRSTa sthiti kahI. jaghanya sthiti vaLI(pahelA) e prataranI anukrame 10 hejAra varSa ane 10lAkha varSa che. bAkInA pratarAne viSe uparanA prataranI utkRSTa sthiti te vaLI nIcenA prataranI jadhanya sthiti dareka pRthvI pratye jANavI. ratna prabhAnA dareka pratare utkRSTa ane jadhanya Ayu. utkRSTa sthiti | 3 4 200 ra che ja 10 11 12 13 ahA-nIcenA prataranI. kaNiTTA-jaghanya sthiti. u--vaLI. 90 hajAra varSa 90 lAkha varSa 1 pUrva kroDa va kai sAgarA sAga sAga OM sAga0 sAga sAga sAga 16 sAga0 jUThThuM sAga0 1 sAga jaghanya sthiti 10 hajAra varSa 10 lAkha varSa 90 lAkha varSa pUrva kroDa varSa sAga sAga sAga sAga sAga sAga sAga sAga sAga [cold lcc Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizleSa. 201 zarkarAmabhA Adi narakapRthvIne viSe utkRSTa sthiti jANavAne mATe karaNa kahe che. uvari khii Dii vise, saga payara vihatu iccha saMguNio, urima khiI hiI sahio, icchiya payarami ukkosA. ra03 uvari khiI-uparanI pRthvInI saMguNie-guNavAthI, guNIne kiI vise-sthitine | urima khiI-uparanI pRthvInI. sagapayara-pitAnA prataranI kiMi sahio-sthitisahita. sAthe. Izyi payaraMbhi-Icchita vihatta-vahecIne, bhAgIne. | pratarane viSe. iccha-Icchita pratara sAthe. | ukesA-utkRSTa sthiti, zabdArtha-uparanI pRthvInI sthitine vizleSa (bAdabAkI) karI, pitAnA prataranI sAthe vaheMcIne (bhAgIne), IcachelA prataranI sAthe guNIne, uparanI pRthvInI sthiti sahita karatAM Icchita pratarane viSe utkRSTa sthiti Ave. vivecana-zarkarAmabhAne viSe utkRSTa sthiti 3 sAgarepama che ane ratnaprabhAnI utkRSTa sthiti 1 sAgaropama che, tene vizleSa ( moTI rakamamAMthI nAnI rakama bAda ) karatAM 2 sAgaropama rahe, tene zarkarA prabhAnA 11 pratare bhAgatAM 1 sAgarepamanA agIyArIyA be bhAga Ave, te Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ' be bhAgane vAMchita pahelA prataranI sAthe guNatAM agIyArIyA be bhAga ja Ave, tene uparanI pRthvI ratnaprabhAnI utkRSTa sthiti 1 sAgarepama sahita karatAM 1 sAgaropama ne agIyArIyA be bhAga pahelA prataranI utkRSTa sthiti jANavI. e rIte dareka pratare bae bhAga vadhAratAM tathA agIyAra bhAge sAgaropama karatAM zarkarA prajAnA 11mA pratare 3 sAgaropama utkRSTAyu thAya. tathA dareka pRthvInA chellA prataranI utkRSTa sthiti te tenI pachInI pRthvInA prathama prataranI jaghanya sthiti jANavI. 1, AhAra keTalA prakAranA che ane kayA kayA jIvene ka AhAra hAya tathA utkRSTathI kavalAhAra kayA ne keTalA kAla pachI hAya tathA kayA che aNahArI hoya te darzAve. 2, denA zarIranuM svarUpa kaho, de manuSya lekamAM kayA kAraNathI Ave athavA na Ave. 3, bhavanapati tiSI azruta raiveyaka ane anuttara devenuM utkRSTathI uddha adha ane tira avadhi tathA jaghanyathI avadhikSetra ane tene AkAra kahe. 4, ratnaprabhA vAlukA prabhA ane tama prabhAnA dareka prataranuM utkRSTa ane jaghanya AyuSya kahe. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarkarA prabhA 3-1=2 vileSa pakaprabhA 10-7=3 vizleSa. utkRSTAyu pratA utkRSTAyu | jaghanyAyu mAMthI mAthI sA0 bhAga bhAga pratara jadhanyAya 7 mAMthI bhAga , sA0 | sA. 7 mAMthI sI0 bhAga | - ja - 5 0 8 9 0 0 0 - 4 hm mm mm m ` ` ` ` ba - 8 - - - - 0 2 K 0 | se = 8 9 - che - dI i. 6 dhUmaprabhA 17-10=7 vilepane pAMca " pratere bhAgatAM -1re sAru utkRSTAyu | jadhanyAya T5 mAMthI T5 mAMthI vAlukAprabhA 7-3=4 vikaileSa |*| 11 sA | bhAga utkRSTAyu 6 pratara bhAga 1 jaghanyAyu 0 pratara 9 mAMthI) 0 sA . bhAga | sA. 9 mAMthI bhAga 0 | 0 0 5 en esa a www che % + + 8 8 8 9 0 tamaprabhA rara-17=pa vileSane traNa pratare bhAgatAM 43=13 sAru ukA | jaghanyAyuM 3mAMthI | bhAga ? prata sA. sADa 3 mAMthI bhAga 17 - ii tamastamaH prabhA utkRSTAyu | jadhanyAya 3 3 22 apratiSThAnanuM jaghanyAya nathI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 10 prakAranI kSetra vedanA. adhaNa gai saThANA, bhaiyA vannA ca Jadha rasa phrAsA, agurU lahu sa dasahA,asuhA viya puggalA nirae.ra04 aMdhaNu-mahArAdi pudgalAnuM phAsA-spa. dhana. gai-gati. agurUlahu-agurulaghu. sadda-zabda. dasahA-daza prakAranAM. sANA-sasthAna. leyA-le. vannA-vaNuM. gadha-gadha. rasa-rasa. asuhA--azubha. vi-paNuM. puggalA-pudgalA. nirae-narakamAM. zabdA -1. AhArAdi pudgalAnuM badhana, 2. gati, 3. saMsthAna ( huMDaka), 4. bheda, 5. ( azubha ) varNa, 6. gaMdha, 7 rasa, 8 spa, 9 azulaghu, ane 10. zabda. e daza prakAranAM azubha pudgalA paNa narakamAM che. vivecana--dareka samaye nArakIne AhArAdika pudgaleAnuM baMdhana pradIpta thayelA agni karatAM paNa atyaMta bhayakara hAya che. nArakIenI cAlavAnI gati uMTa ane gadheDAM jevI azubha hAya che; tapAvelA lAhu sarakhI dharatI upara paga mUkavAthI je vedanA thAya, tenA karatAM atyaMta duHkha nArakInA jIveAne cAlatAM thAya che. nArakInuM saMsthAna pAMkha chedAyelA pakSInI jema atyaMta jaghanya huMDaka hAya che. bhIMta Adi pudagalAthI nArakInA zarIranA pudgalAnuM juduM thavuM te zastranI dhArA karatAM paNa atyaMta pIDAkArI che. dvAra Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 ane jAlIyAM vinAnA narakAvAsAne varNa aMdhakAravALo bhayaMkara ane malina che, vaLI A nArakAvAsAne taLIyAne bhAga zleSma viSTA mUtra ane kaphAdi dave lepAyelAnI je che; tathA mAMsa, keza, nakha, hADakAM, dAMta ane carma vaDe AcchAdana karAyelI mazAna bhUminA jevuM che. saDI gayelAM bilADA vigerenAM mRta kalevaranI gaMdha. karatAM atyaMta azubha gaMdha tyAMnI pRthvImAM hoya che. lImaDA ane ghASAtakInA rasa karatAM atyaMta kaDo rasa tyAM hoya che agni ane vichIM AdinA sparza karatAM atyaMta bhayaMkara sparza tyAM hoya che, agurulaghu pariNAma paNa atyaMta pIDA karanAro che. pIDAthI AkAnta thayelA teonA duHkhanA kAraNarUpa vilApane zabda paNa sAMbhaLavAthI karUNA upaje tevo che. e daza prakAranAM azubha pagale naraka pRthvImAM hoya che. bIjI rIte 10 prakAranI kSetra vedanA. nayA dasaviha veNa, sI UsiNa khuha pivAsa kaMhi paravarlsa jara dAhaM, bhaya segaM ceva veyaMti. 205 narayA-nArakI. paravarsa-paravazapaNuM. dasaviha-daza prakAranI. jara-javara, tAva. veyaNa-vedanAvALA. dAha-dAha. sI-zIta. bhaya-bhaya. UsiNa-uSNa. khuha-kSudhA, bhUkha. soga-zoka.. pivAsa-tRSA, tarasa. ceva-nize. kahiM-kharaja. yaMti-vede che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zabdArtha-nArakI 10 prakAranI ( kSetra ) vedanAvALA hoya che. 1 zIta, 2 uSNa, 3, kSudhA, 4 tRSA, 5. kharaja, 6. paravazapaNuM, 7 tAva, 8 dAha, 9 bhaya ane 10 zeka nice nArakInA cha vede che. (bhegave che. ) vivecana-paSa mAsamAM rAtrie hama paDato hoya, vAyu vAte hoya, tyAre vastra vinAnA manuSyane himAlaya parvata upara je duHkha thAya, te karatAM anaMta guNa duHkha te nArakIne zIta vedanAnuM hoya che. te zIta vedanAvALI naraka thakI upADIne nArakIone pUrvokta manuSyanA sthAne rAkhavAmAM Ave, to te nArakI anupama sukha bhogavatA nidrAne pAme. grISma rUtumAM madhyA samaye meva hita sUrya mAthA upara tapato hoya tathA cAra dizAe cAra agninI jvAlA saLagatI hoya evI rIte paMcAgnithI yukta, pittanA prakapavALA, chatra rahita manuSyane je vedanA thAya, tethI anaMta guNa duHkha nArakIne uSNa vedanAnuM hoya che, te nArakIne upADIne ahIM baLatA kheranA aMgArAmAM kaI mUke, te te nArakI sukhethI nidrA le. aDhIdvIpanAM dhAnya khAya te paNa nArakInI bhUkha zame nahi. badhI nadI, samudra ane sarevaranAM pANI pIe, topaNa nArakInuM gaLuM tAla ane heTha te sukAtAMja rahe. charI vaDe khaNatAM paNa nArakInA zarIre khasanI khaMjavALa maTe nahi. nArakInA cha sadA paravaza hoya che. ahIMnA tAvavALA manuSya karatAM anaMta guNa tAva hamezAM nArakInA zarIre hoya che. aMdarathI baLI jAya te dAha paNa nArakane hoya che. nArakInA jIvana paramAdhAmI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 ke anya nArakI taraphathI vadhu bhaya hoya che, kAraNa ke teo avadhijJAna ke vibhaMga jJAnathI uddha adhe ke tiga dizAthI AvatA duHkhane agAuthI ja jANe che, tethI bhayathI sadA vihuvala ja hoya che ane tene lIdhe ja teo zekavALA hoya che. ema bIjI rIte paNa 10 prakAre kSetravedanA kahI. prathamanI traNa pRthvInA narakAvAsAnI bhUmi zIta ane bAkInI bhUmi uSNa che. paMka prabhAne viSe ghaNuM narakAvAsA uSaNa ane thoDA zIta che. dhUmaprabhAne viSe ghaNuM narakAvAsA zIta ane thoDA uSNa che. chaThThI ane sAtamI pRthavImAM narakAvAsAnI bhUmi uSNu ane bAkInI bhUmi zIta che. nArakInA be bheda-samyagdaSTi ane mithyASTi. temAM samyaSTi nArakI pUrvakRta karmane saMbhALIne anya thakI utpanna thayela duHkha samyak prakAre sahana kare ane mithyASTi nArakI eka ke saMkhyAmAM sarakhAM saMbaddha mudagaranAM vaikriya rUpe grahaNa karIne athavA svAbhAvika pRthvI saMbaMdhI hathIAre grahaNa karIne paraspara laDe che. 3 vedanAmAMthI kaI vedanA keTalI naraka sudhI hoya. sattasu khittajaviyaNa, annanna kayAvi paharahi viNA paharaNa kayA vipaMcasu, tisu paramAhasmiya kayAvi. ra06 sattasu-sAte naraka pRthvImAM. | viNa-vinA. pittaja viya-kSetravedanA. | paharaNa kayAvi-praharaNa kRta annanna kayAvi- anya kRta paNa. paMcasu-pAMca naraka pRthvIne paharaNehi-praharaNa, zastra. | viSe. paNa. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisu-traNa naraka pRthvIne viSe. 208 paramAhasmiya-paramAdhAmI va. yAvi-karAela pazu. zabdA--sAte naraka pRthvImAM kSetra vedanA ane praharaNa vinA anyAnyakRta (paraspara jIvA vaDe karAyela ) vedanA paNa hAya che, pAMca naraka pRthvIne viSe praharaNa kRta vedanA paNa hAya che, ane traNa naraka pRthvIne viSe paramAdhAmI vaDe karAyela vedanA paNa hAya che. 2. vivecana--chaThTho ane sAtamI narakamAM nArakI jIvA vaikriya rUpA vidhruvI ne eka bIjAnA zarIramAM praveza karIne vedanA uddIre che. nArakI jIveA AlA (geAkhalA jevA AkAra) mAM utpanna thAya che, te temanI ceAni jANavI. tyAM utpanna thayA pachI aMtarmuhUte AlA nAnA ane zarIra mATuM thavAthI samAya nahi tethI nIce paDe, ke tarataja paramAdhAmI tyAM AvIne pUSkRta karmAMne anusAre du:kha Ape. jemake:--madya pInArane uMnuM sIsu` pAya, parastrI lapaTIne agnimaya leADhAnI putaLInuM AliMgana karAve, phrUTa zImalAnA vRkSa upara besADe, leADhAnA ghaNuM karI ghAta kare, vAMsalAthI chede, ghA upara khAra nAkhe, unA telamAM nAkhe, bhAlAtho zarIra pAve, bhaTTomAM zeke, ghANImAM pIle, karavatathI vahere, pakSo sisanAM rUpa vikUvIne pIDA upajAve, vaitaraNI nadImAM jhakheALe, asipatra vana ane takhta retImAM DhADAve, vAmaya kubhImAM tIvra tApe pacatAM nArakI 500 ceAjana uMcA uchale, tyAMthI nIce paDatAM AkAzamAM pakSIo ane nIce vAgha vigerenAM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 rUpe vikrvIne piDA upajAve. te nArakIone laDatA dekhIne paramAdhAmI khuzI thAya, adRDha hAsya kare, temanA upara vastra nAMkhe ane traNavAra pagalAMnuM AsphAlana kare. nArakIone paraspara laDatA jovAmAM jevI prIti paramAdhAmIone hoya che, tevI prIti teone atyaMta ramya vastunA jovAmAM hotI nathI. e paramAdhAmI paNuM paMcAgni pramukha kaSTa kiyAthI prApta thAya che. paramAdhAmI hamezAM bhavyaja hoya, te paNa marIne IgaLIo malya thAya, tenA dehamAM evAM ratna hoya che ke te ratnane joIne bIjA jalacara ja bhaya pAmIne nAsI jAya, te ratnane levAnI khAtara macchImAre tene mAMsanI lAlacathI loDhAnI ghaMTImAM sapaDAvI chamAsa sudhI pIle tyAre te marI jAya, mATe bIjAne pIDA karavAthI pitAne duHkha bhegavavuM paDe, ema samajIne keI jIvane duHkha devuM nahi. sAte naraka pRthvInAM gotra. rayaNapaha sakkarapaha, vAluyapaha paMkapaNa ya dhUmapahA, tamapahA tamatamapahA, kameNa puDhavINa gorAI. 207. caNapaha-ratnaprabhA. | tamatamapahA-tamastama sakkarapaha-zakarA prabhA. prabhA. vAlaya paha-vAlukAprabhA. paMka paha-paMkaprabhA. kameNu-anukrame. dhUmapahA-dhUmaprabhA. puDhavINa-pRthvInAM. tamapahA-tama:prabhA. genAI-va. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra10: zabdArtha - 1. ratnaprabhA, 2. zarkarA prabhA, 3. vAlukAprabhA, 4 paMkaprabhA, 5. dhUmaprabhA, 6. tama prabhA ane 7. tamastamaprabhA e anukrame sAte pRthvInAM gAtra (guNa uparathI banelAM nAme) che. vivecana : ratnaprabhAnA traNa kAMDa (bhAga) che. pahele kharakAMDa 16 hajAra janane, temAM ratna ghaNAM hoya che. bIje paMka bahala kAMDa 84 hajAra janane, temAM kAdava ghaNe hoya che. trIje jala bahala kAMDa 80 hajAra yojanane, temAM pANI ghaNuM hoya che. bAkInI chae pRthvI pRthvIkAyamaya che, zarkarA prabhAmAM kAMkarA ghaNuM hoya; vAlukA prabhAmAM retI ghaNI hoya, paMkaprabhAmAM kAdava ghaNe hoya, dhUmaprabhAmAM dhUmADe ghaNe hAya, tamaH prabhAmAM aMdhakAra ghaNe hoya ane tamastama prabhAmAM atyaMta ghaNe aMdhakAra hoya che. sAte narakanAM nAma tathA AkAra. ghammA vaMsA selA, aMjaNa riTA maghA ya mAghavaI, nAhiM puDhavI, chattAIchatta saMDANA 208. ghamA-gharmA. mAghavaI-mAghavatI. vasA-vaMzA. nAme hiM-nAma vaDe. selA-zilA. puDhavIe-pRthvIo. aMjaNa-aMjanA. chattAIchatta-chatrAtichatra. ri-riSTA. saMThANa-saMsthAna(AkAra) maghA-maghA. vALI. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zabdArtha- 1. gharmA, 2. vaMzA, 3. zilA, 4. aMjanA, 5. riTA, 6. maghA ane 7. mAghavatI nAma vaDe pRthvIo chatrAtichatra ( uMdhA rAkhela chatranI nIce moTA moTA chatravALA) AkAravALI che. vivecana- nIcenI dareka pRthvIo uMdhA rAkhela chatranA AkAre ane nIce nIce vistAramAM moTI moTI che. jemake -vistAramAM sauthI nAnI ghama, tenI nIce vaMzA vistAramAM moTI che, ema sarvatra samajavuM. sAte naraka pRthvIne piMDa tathA tene AdhAra. asIya banIsa aDavI, visA, ara sola aDasahasA, lakhuvari puDhavipiDe,ghaNudahi ghaNavAya taNavAyA. 209 asIya-esI. sahasA-hajAra. battIsa-batrIza. lakakhuvari-lAkha upara. aDavIsa-aThayAvIza. vIsA-vIza. puDhavipiMDe-pRthvInepiMDa. ara-aDhAra. ghaNudahi-dhanedadhi. sela-sela. ghaNuvAya-ghanavAta. aDa-ATha. | | taNuvAyA-tanavAta. | zabdArtha- (sAta) naraka pRthvIne piMDa anukrame pahelIne 1lAkha 80 hajAra, bIjIne 1lAkha 32 hajAra, trIjIne 1lAkha 28 hajAra, cethIne 1lAkha 20 hajAra, pAMcamIne 1lAkha 18 hajAra, chaThThIne 1lAkha 16 hajAra ane sAtamIne 1lAkha 8 hajAra che. ane te ( dareka) nI nIce ghanedadhi ghanavAta tanavAta ane- Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra12 yukata. gaNuM ca pa durNa, vIsa sahassAI ghaNudahI piMDe, ghaNata vAyAgAsA asaMkhya joyaNa juyA piDe. 210 gayaNuMAkAza. . taNuvAya-tanavAta. paIlUNuM-raheluM che. AgAsA-AkAzane. vIsa sahassAI-20hajAra. asaMkha-asaMkhyAtA. ghaNudahi-ghane dadhine. - piMDe-piMDa, jaththa. jeyaNa juyA-jana vaDe ghaNa-ghanavAta. zabdArtha-AkAza raheluM che. (madhyabhAge) ghanedadhine piMDa 20 hajAra yojana che. ghanavAta tanavAta ane AkAzane piMDa asaMkhyAtA yojana vaDe yukata che. vivecana-dareka naraka pRthvInI jADAInA madhya bhAga nIce ghane dadhinI jADAI 20 hajAra yojananI che. tenI nIce ghanavAta asaMkhyAta ejana, tenI nIce tanavAta asaMkhyAta jana ane tenI nIce AkAza asaMkhyAta jana madhya bhAge che, te pachI ghane dadhi Adi traNe vala ghaTIne cheDe keTalA yojana vistAre hoya? te kahe che. pra . 1. baMne rIte 10 prakA nI kSetra vedanAnuM vivecana kare. 2. 3 prakAranI vedanAmAMthI kai vedanA keTalI naraka sudhI hoya? nArakIone bhaya kayA kAraNothI heya? 3. pahelI, trIjI ane chaThThI narakanAM nAma, gotra, AkAra, pRthvIpiMDa ane madhyabhAge AdhAra rU5 ghodadhi Adi valayonI jADAI kahe. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 pRthvInAM | narakanAM nAma. | nAma. zviI vanodadhi. ghanavAta! tanavAta. AkAza. ratnaprabhA. | ghamAM. 180,000 zarkarAmabhA. vaMzA. vAlukAprabhA zilA. paMkaprabhA | aMjanA dhUmaprabhA | rijha. |1,18000 tamaprabhA | maghA. | 1,16 madhya bhAge vIsa hajAra yojana. madhya bhAge asaMkhyAtA ejana. madhya bhAge asaMkhyAtA yojana. madhya bhAge asaMkhyAtA yojana. ooo tamastabhaH- mAdhavatI. 1,08000 prabhA anaMta ejana naraka pRthvInA cheDe cAre dizAe ghane dadhi Adi 3 valayane vistAra. na kusaMtialaga caudisaMpipuDhavIya valaya saMgahiyA rayaNAe valayANuM, chaddha paMcama jeya sa. 211. vikhabhe ghaNuudahI, ghaNu taNavAyANa heIjahasaMbaM, satibhAga gAUya, gAUyaMcatahagAuyatibhAga.212. paDhama mahIvalaecuM, khivija eya kameNu bIyAe, duti cau paMca cha guNuM, taIyAIsu taMpi khiva kamase. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 na kusaMti-sparzatI nathI. satibhAga gAUyaM-trIjA alaga-alakane. bhAga sahita eka gAu, caudisaMpi-cAre dizAe (13 gAu) paNa. gAya-1 gAu. puDhavI-pRthvIo. taha-temaja, tathA. valaya-vala vaDe. gAu-1 gAune. saMgahiyA viMTAelI. tibhAge-trIjo bhAga. raNue-ratnaprabhAnA. paDhamamahI-pahelI pRthvInA. valayANuM-valane. valae suM-valamAM. cha-cha (jana) khivijaja-nAMkhIe,umerIe. addha paMcama-pAMcamuM | eyaMe pramANe. aDadhuM (kA) . kemeNu-anukrame. yaNa-jana. bIyAe-bIjhane viSe. sa-deDha (jana). da ti cau paMca chagaviFkhaMbhe-vistAra. be traNa cAra pAMca ane ghaNu udahI-ghane dadhi. ghaNutaLu vAyANa-ghanavAta taIyAsu-trIjI Adine viSe. ane tanavAtanA. tapi-tene paNa. hoI-che. | khiva-nAkhe, nAkha. jahasaMbaM-anukrame. | kamase-anukrame. zabdArtha - ghanedadhi ghanavAna ane tanavAtanA) vala vaDe viMTAelI (sAta) pRthvIo cAre dizAe paNa alakane sparzatI nathI. ratnaprabhAnA ghane dadhi ghanavAta ane tanavAtanA valayane vistAra (cheDe) anukrame cha ejana, sADAcAra jana ane deDha jana che. pahelI pRthvInA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 (traNe) valamAM anukrame 1 gAu ane eka gAune trIjo bhAga (13 gAu), 1 gAu, tathA eka gAune trIjo bhAga (3 gAu)nAMkhIe (umerIe). e pramANe anukrame bIjI pRthvIne viSe (valonuM pramANa Ave). te (nAMkhavA gya bhAga) ne paNa bamaNuM, traNagaNe, cAragaNe, pAMcagaNe ane cha guNe karIne anukrame trIjI Adi (pRthvIo)ne viSe nAMkho. majhe ciya puDhavI ahe, ghaNudahi pamuhANa piMDa parimANuM, bhaNiya tao kameNuM, hAyai jA valaya parimANuM. 214. majhe-madhya bhAge. bhaNiyaM-kahyuM che. ciya-nice. tao-te pachI. muvI -pRthvInI. ahe-nIce. kameNuM anukame. ghaNudahi-ghanodadhi. hAya-ghaTe che. pamhANa-pramukhanA,vigerenA jAyAvat, sudhI. piMDa parimANupiMDanuM | valaya-valayanuM pramANa. | paramANuM-pramANa.. zabdArtha pRthvInI nIce nice madhyabhAge ghanadadhi vigerenA piMDanuM pramANa kahyuM che, te pachI anukrame thAvat valayanuM pramANa cheDA sudhI) ghaTe che. 216. dareka naraka pRthvInA nArakAvAsA. tIsa paNavIsa pannarasa, dasa tikti paNuNa ega lakhAi, paMca ya nayA kamaso, culasI lakhAI sattasu vi. 21pa. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsa-trIsa lAkha. | paMca-pAMca. paNavIsa-paccIza lAkha. naracA-narakAvAsA. pannarasa-paMnara lAkha. kama-anukrame. dasa-daza lAkha. tini-traNa lAkha culasI-corAzI. lakhAI-lAkha.. paNaNa (paNa+uNu)-pAMca ochA. sattasu-sAtene viSe. ega lakhAI-eka lAkha. | vi-paNa. zabdAtha-(pahelI naraka pRthvInA) 30 lAkha, (bIjInA) 25 lAkha, (trIjInA) 15 lAkha, (cethInA) 10 lAkha, (pAMcamInA) 3 lAkha, (chaThThInA) pAMca ochA eka lAkha ane (sAtamInA) pAMca narakAvAsA anukrame che. paNa sAte pRthvIne viSe (sarva maLIne) 84 lAkha narakAvAsA thAya che. vivecana-narakAvAsA eTale nArakI jIvone utpanna thavAnAM sthAne. dareka pRthvInA prata. teriskArasa nava saga, paNa ti#iga para saviguNavannA, sImaMtAI apaI-ThANutA IdayA maja. 216. tera-tera. sava-sava. IkArasa-agIAra. IguNavannAogaNapacAsa. navanava. sItAisImaMtaka saga-sAta. AdithI paNa-pAMca. apaThANuM tA-apratiSThAti-itraNa. na sudhI. iga-eka. IdayA-Idraka narakAvAsA. payara-pratara. maja-madhyabhAgane viSe. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha-(pahelInA) tera, (bIjInA) agIyAra, (trIjInA) nava, (cothInA) sAta, (pAMcamInA) pAMca, (chaThThInA) traNa, ane (sAtamIne) eka pratara che. sarva maLIne ogaNapacAza pratara che. te (pratara) nA maya bhAgane viSe sImaMtakathI mAMDIne apratiSThAna sudhI (49) Idraka narakAvAsA che. naraka pRthvInI cAre dizAe cheDe ghanodadhi Adi traNe valayano vistAra naraka pRthvI vinodadhi ghanavAta tanavAta 2 pachI narakA ja vAsA prata ratanaprabhA zi0 gAu jana 0i gAuTa gAu || 6 | 4 | 1 | 12 /30 lAkhaha 15 | 12aa 25 lAkha 11 1 DuM | 1 |15 lAkha 9 zarkarA prabhA vAlukAprabhA paMprabhA 15 | 14 10 lAkha 7 dhUmaprabhA 13] 14 3 lAkha 5 tamaHprabhA 1u3] 157 99995 tamatamaH prabhA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 IMdrakanarakAvAsAthakInIkaLelI8zreNIoneviSenarakAvAsA. tehiMtA disi vidisi,viNiggayA a%0niraca AvalIyA, paDhame payare dasi guNa-vanna vidisAsu aDayAlA. 217, mIyAisu payaresu, iMga IMga hINA u huti patIo, jA sattamI mahI pare,disiddhiA vidisinasthi, 218. tehi tA-te iMdraka narakAvAsAo thakI, disi-dizA. vidisi vidizA pratye. viNiggayA-nIkaLI che. aTTe niraya-ATha narakA vAsAnI. AliyA-pakitae. padmame payare pahelA. pratarane viSe, disi-dizAmAM. guNavanta-ogaNapacAza. vidisAsu-vidizAmAM, aDeyAlA-aDatAlIza. bIyAIsu-bIjA Adi. payaresu-pratarAne viSe. iMga IMga hINA-ekeka ochI. Dunti che. patIo-5kitae. -yAvat. sattamI mahI-sAtamI pRthvInA. payare pratarane viSe. disi-dizAmAM. kikA-ekeka, viiisa-vidizAmAM. nalthi-nathI. zabdArtha-te iMdraka narakAvAsAe thakI dizA ane vidizA pratye ATha narakAvAsAnI paktie nIkaLI che. pahelA pratarane viSe dizAmAM AgaNapacAza ane vidizAmAM aDatAlIzanI pati che. bIjA Adi pratarAne Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 210. viSe eka eka ochI (narakAvAsAnI) paMkitao che. thAvat sAtamI pRthvInA pratarane viSe dizAmAM ekeka (narakAvAsa) che ane vidizAmAM (narakAvAsa) nathI. dareka pratare dizi vidizinI zreNinA maLelA sarva - narakAvAsAnI saMkhyA jANavIne upAya. I payagadisi,saMkha aDaguNa cauviNA sAMgasaMkhA, jaha sImaMtaya payare, eguNanayA sayA tini, 219, apANe paMca u, paDhamo muha-maMtima havaI bhUmI, muhabhUmI sabhAsaddha, payaraguNuM hAI savadhaNuM. 220 I6 payara-vAMchita prataranI. apaNe-apratiSThAnane iMgadisi-eka dizAnI. ! viSe. saMbaM-saMkhyAne. paMca u-pAMca vaLI. paDho -pahele. aDaguNA-AThaguNA karI. muha-mukha. cau viNa-cAra vinA. aMtima-chelle. saigasaMkhA-eka saMkhyA havai- che. sahita. bhUmi-bhUmi. jaha-jema. muha bhUmi samAsa-mukha sImaMtaya-sImaMtaka. ane bhUmine saravALo karI. addha-adha. payare-pratarane viSe. pacaraguNa-pratare guNatAM. eguNanaphayA-nevyAsI. hAI-thAya che. sayA tiksi-traNaso. | savarNa-sarva saMkhyA. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zabdA vAMchita prataranI eka dizA(nA AvalikAgata narakAvAsA)nI saMkhyAne ATha guNA karI, (temAMthI ) cAra ochA karI, eka (IMdraka narakAvAsAnI sakhyA sahita karIe, jema sImaMtaka pratarane viSe traNasA nevyAsI thAya. apratiSThAnane viSe pAMca vaLo narakAvAsA che. pahelA prataranA AvalikAgata narakAvAsA te mukha ane chellA prataranA AvalikA gata narakAvAsA te bhUmi kahevAya, mukha ane bhUmine saravALo karI, tenuM adha karI, pratara sAthe guNatAM sarvAM (AvalikA gata narakAvAsAnI ) sakhyA thAya che. vivecana--jemake ratnaprabhAnA pahelA pratara sImatakanI eka dizAnA narakAvAsAnI saMkhyA 49 che tene ATha guNA karIe eTale traNasAne khANuM thAya, temAMthI cAra echA karatAM traNasA aThayAsI thAya, temAM eka iMdraka narakAvAse umeratAM traNusA nevyAsI AvalikAgata narakAvAsA thAya. ema dareka pratare AvalikAgata narakAvAsA gaNatAM chellA prataranI eka dizAnA narakAvAsAnI sakhyA eka che, tene AThe guNatAM ATha thAya, temAMthI cAra echA karatAM cAra rahe. temAM eka IMdraka narakAvAsA umeratAM pAMca thAya. prathama prataranA AvalikAgata narakAvAsA 389ne mukha kahIe ane chellA prataranA AvalikAgata narakAvAsA 5 ne bhUmi kahIe, te banne (389+5=394 )nA saravALo karI tenu a 197 thAya, tene 49 pratara sAthe guNatAM 9653 AvalikAgata narakAvAsA thAya ane kula 84 lAkha narakAvAsAmAMthI AvalikAgata 9653 narakAvAsA bAda karatAM 83, 90, 347 puSpAvaNuM narakAvAsA jANavA. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelI pRthvInA tere prataranA dizi vidizinA paMktigata vikhuNAdi Ika sahita narakAvAsAnuM yaMtra, pratae. prataranAM nAma, vilc guNyAMka drakavinA trikhUNuM cokhuNuM iMdraka 388 389 1 dizAmAM trikhUNA cAkhuNa gALa te vidizAmAM trikhuNA cA khuNa gALa vikhuNa cekhuNA. che ke zuM che ? ke je che & ? A A S S . dizAvidiza _ | K - 8 381 373 I 365 L357 ra1 T349 sImataka 497 16 164816 16 16933 132 1281281 1 rorUka 4816 16 16716 16 1palpakara 32 128 12812 1 bhrAnta 4716 16 154616 1515933231 128 124121 1 ubrAnta 46/16 1515451515151/31 30 4 36 124 12012 saMbhrAnta pa15151544151514830 30 | 4 356 120 120 116 asaMbhrAnta 4415 15 14315 414870 2928] 120 116 112 1 vibhrAnta 4351414ra14141485ra928 28] na 340 116 112 112 1 tapta 4ra141414114141383ra8ra8 raNa | 332 112 112 108 1 zIta 141413 4.14131381ra8ra7ra6/ 4 324 112 108104 vikAnta 4014 131 3393 13 179ra7ra6 26 316 108 10410 avakrAnta B9131313381313127ra6ra6ra5 4 308 104 104 100 2 vikrAnta | |3813131237131212chapAra dIraparA 4 300 104 100 96] rarUka |131212312121273rapa14ra4 292 101 96 9 I 341 333 325 317 ja 309 je re. 301 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI pRthvInA narakAvAsAnuM yaMtra. prata. nAma khuNA khuNA. vidizAmAM. khuNA. trikhUNo. goLa. kula. u cha ja dizAmAM. dizA vidiza nAM trikhuNA. kula. | cekhuNA. IMdraka vinA. guNyAMka. | gaLa. trikhuNA. | cAkhuNa. geLa. A A 1 stanika - stanaka - 22 - manaka vanaka ghaTTa saMgha - 1ra/1ra/1ra3pa12/12/111242423 / 284969692 1 285 35121211341211/11/69ra4ra3 22 mAM 2769692881 1 277 312 11/11/3/1111/11/67232222| sa 26892 8888) 1 268 331111/11/32/11111kapararararara1 4 26 1888884 1 261| kara11111111110/ 1 3221ra ja 2528884 80[ 1 253 31/11111 10 11.1ra1ra0 ra la 2484 80 8 1 245 | 10 11,ra9 10 11 9pa9ra0 20 19 4 232808076 1 237 ra910 11 9810 9 pa7/ra01918 2287672 1 22 ra810 ra7 9 | papa191818 mAM 227672 72 1 221 ram 9 lAra6 9 9 8pa318 181 mAM 2127272 68 1 21 ra6/ 9 98rapa 9 8 8pa1/18171 | na 2002 68 64 1 205l 4 apajihuM | | lola lolAva 11 ghanaloluka - Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI ane cothI pRthvInA narakAvAsAnuM yaMtra. pratara.. nAma. 1 dizAmAM nia Frik) cokhuNA. "ole tripuNa. cAkhuNI. gALa. 1 dizA. 1 vidizAmAM. vikhuNA. latile LRP 1 8 + 8 = vvvvgg Turvo 9 9 % A K 46 8 8 8 8 8 tapita 3 tapana : tApana nidAdha prajvalita ujavalita - saMjavalita saMprajavalita 1 Ara tAra mAra Prvo og an N = 9 0 = ~ ~ 223 . o o o K K K Jda ~ ~ ha ha ha - o K o 11616 4 196686464 1 197 161615 ka. 18864646 1 1 183 16151 / 1806605/ 1 181 141 4 172605656/ 1 173 141413 4 164pa6pa6pa2 1 165 141312 4 15656 para 1 157 131212 ka148para 48481 1 149 1ra1ra11 4 140484844 1 141 12 11.11 4 132484441 1 133 1110 11 4 1244040 1 125 ra9 10 10 la na 11640/40 36 1 11 8) A 108403632 1 107 8 ja 100363ra3ra 1 101 che : 9ra3ra3rara8 1 93 nA 83rara8ra4 1 85 che u6ra8ra4ra4 1 7. 19 7 6 18 6 6. 18 6 6 61 6 6. 17 6 6 516 6 5 pI 16 6 5 515 5 5 15 5 5 5 5 5 14 5 5 13 pa ja 5 ja karI 4 4 4 4 11 4 4 Ta . % + 2 = 0 0 1 A varca tama. khaDakhaDa khaDakhaDa 6i 8 8 0 8 2 K 3 3 la 3 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratara 1 n 3 4 5 2 3 . pAMcamI chaThThI ane sAtamI pRthvInA narakAvAsAnuM yaMtra. khAta tamaka Usa adha timizra hIma vAIla lakSa nAma apratiSThAna 1 dizAmAM trikhuNA 9| 7| 3 2 2 6 2 = 3| 3| 3| file tole o ja 2 2 ' 2 1 4 2| 1| 1| 3 1 1 1 8| 3 3 2 7 3 2 2 15 6 1 vidizAmAM . . 8| trikhuNA p 3| 4 2 ~ " 1 2 2 1 1 0 0 0 6| 2| | 2 17 thehlg m - . " 1 olle O 0 0 le1d3Je}-a3} @nk] idnig olle 1 11 2 17 6 6 5 468242420 1 . 1 9 4 0 . . 5 4 J 1 7 3 2 5 4 4 1 1 7 4 4 7 2 guNyAka Rk >>] kramRri haz] lidalg 0| 0| 4 60 2420 16 olle 452 20 16 16 44416 16 12 2 2| 1 420| 436 16 12 8 3 2 1| 0 412 IMdraka kula 4 4 4 0 1 1 1 2 428 12 | 8 1 29 . 1 69 1 13 45 8 8 4 1 21 | 1 37 8 4 0| 1/ 13 ra ra 224 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka pRthvI 2 2 0 ? 2 ja che | 1 dizAmAM ? cha = | 1 vidizAmAM 0 0 pahele pratare 1 dizAmAM - - - - ra ba | 1 vidizAmAM chelle pratare je | je he 125 | ra9 13 jarI 9| 69 37 106 77 202 sAte pRthvInA paMktigata narakAvAsAnI gaNatrInuM yaMtra. bhUmi 133 330 205 490 293 682 che . | samAsa 53 101 165 245 ardha 341 guNAMka 2 65 707 1485 2695 4433 narakAvAsI paMktigata Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAte pRthvInA AvalikAgata narakAvAsA ane puSpAvakIrNa nArakAvAsA. channaI saMyatinnA, sattasu puvIsu AvalInirayA, sesatiyAsI lakukhA,tisayasiyAlA navasahasA. rara1, channaI saya-insa. | sesa-bAkInA. tivajA-tapana. tiyAsI lAkhA-tyAsI sattasu pukavIsu-sAte lAkha. pRthvIne viSe. ti saya-traNaso. AvalI-AvalikAgata. siyAlA-suDatAlIza. nirayAnarakAvAsA. navaI sahasA-nevuM hajAra. zabdAthe-sAte pRthvIne viSe (maLIne) AvalikAgata nArakAvAsA chanuM ne tepana che ane bAkInA (puSpAvakIrNa) narakAvAsA tyAsI lAkha nevuM hajAra traNa suDatAlIza (83, 90, 347) che. vivecana-badhA iMdraka narakAvAsA gALa che. te pachI cAra dizA ane vidizAmAM rahelA AvalikAgata narakAvAsA anukrame vikhuNA, cekhuNA ane vATalA che. ema AvalikAnA cheDA sudhI kahevuM. puSpAvakIrNa nArakAvAsA judA judA AkAre che. te badhA narakAvAsA mAMhethI geLa, bAherathI cokhuNA ane nIce astrAnI dhAra jevA che, ke jenA upara page cAlavAthI atyaMta vedanA thAya. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAte narakanA narakAvAsAnI kula saMkhyAnuM yaMtra. gALa. trimuNAM cokhuNAM puSpAvI | kula narakAvAsA. naraka pRthvI. ratna prabhA zarkarA prabhA vAlukA prabhA paka prabhA dhUma prabhA tamaH prabhA tamatamaHprabhA 1453 15081 1472 924 516 25. 875 [60608 227 77 15 3121 100 28 4 3332 896 492 232 (8 20 . 3200| yukti gata. 4433 29,95,5677 30,00000 25,00000 15,00000 10,00000 3,00000 99,995 26959 24,97,305 14850 14,98,515 707 9,99,293 265 2,99,735 637 99,932 pa 96532 83,90,34 . 84,00000 227 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 narakAvAsAnuM... uMcapaNuM' paheALapaNu' ane lAMkhapaNu kahe che. ti sahasuccA santhe, sa`khamasakhijja vitthaDAyAmA, paNayAla lakha sImaMtaya lakSma' apaTThANA. 222. ti sahassa-traNa hajAra. uccA-cA. savva save. sa'kha'-saMkhyAtA. asakhijaja-asaMkhyAtA. vithaDAyAmA-- paheALAi ane lakhAIvALA. payAla lakSma-pIstAlIza lAkha. sIma'ta-sIma taka. lakha--1 lAkha yAjananA. apaThThANA--apratiSThAna. zabdArtha-sarve narakAvAsA traNa hajAra yeAjana uMcA ane sakhyAtA ke asakhyAtA ceAjana paheALAI ane lakhAIvALA che. sImaMtaka (IMdraka narakAvAsA) 45 lAkha ceAjananA ane apratiSThAna (IMdraka narakAvAsA) 1 lAkha ceAjanane lAMbA paheALA che. vivecana-dareka narakAvAsAnI pITha (nIcenA bhAga), madhya bhAga ane skUpikA (zikhara) e traNe ekeka hajAra yeAjana pramANa hAvAthI save narakAvAsA 3 hajAra ceAjana uMcA che; tathA apratiSThAna narakAvAsAnI pUrva dizAmAM kAla, pazcima dizAmAM mahAkAla, dakSiNa dizAmAM rAka ane uttara dizAmAM mahArArUka e cAre narakAvAsAnI laMbAI, paheALAi ane paridhi asakhyAtA kADAkADI ceAjananI jANavI. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 sAte naraka pRthvIne viSe narakAvAsA rahita kSetra. chasu hiDDIvari jocaNa, sahasya Avanna sarvAM carimAe, puDhavIe naraya rahiya, narayA sesa~mi savAsu. 223, su--cha pRthvIne viSe. hiovari-heThe ane upara. joyaNa-yAjana. puDhavIe-pRthvIne viSe. naya rahiya -narakAvAsa rahita. sahassa-eka hajAra. bAvana sadgu-sADI bAvana hajAra. carimAe-chellI (sAtamI) ne viSe. puDhavI--pRthvI. tisahasa-traNa hajAra vaDe. guNiahi -guNAelA. niyaya payarehi-peAtAnA pratarAnA. nayA--narakAvAsA sesa'mi--bAkInA (Aaa vibhAga) ne viSe. savvAsu-sa pRthvIemAM. zabdA cha pRthvIne viSe heThe ane upara eka hajAra yeAjana ane chellI (sAtamI) pRthvIne viSe sADI Avana hajAra ceAjana narakAvAsa rahita (kSetra) che, bAkInA (kSetra vibhAga)ne viSe sava pRthvIomAM narakAvAsA che. naraka pRthvInA dareka prataranu aMtara. bisahasyUNA puDhavI, tisahasaguNiaihi niyaya payarehiM, UNAvaNa niya paMcara, bha icA. patthaDa taraya'. 224, bisahassaNA-e hajAra UNA ochA. ochI. svaNu-eka rUpa ochA. niya payara-peAtAnA pratara vaDe. bhAiyA-bhAgavAtho. pattharDa taraya--prataranuM AMtar Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zabdArtha-be hajAra jana ochI pRthvI karAya che, temAMthI traNa hajAra vaDe guNAelA pitAnA pratanA ochA karavA eka rU5 ochA pitAnA pratara vaDe bhAgava thI prataranuM AMtarUM Ave. vivecana-cha naraka pRthvInA piMDamAMthI upara ane nIcethI ekeka hajAra jana ochA karavA ane sAtamI naraka pRthvInA piMDamAMthI upara ane nIcethI sADI bAvana hajAra jana ochA karavA. pachI je pRthvIe jeTalA pratara hoya, tene traNa hajAra guNIne te ( pRthvI piMDa ) mAMthI ochA karavA. te vAra pachI te bAkI rahela pRthvI piMDane eka ochA pitAnA pratara vaDe bhAgavA eTale eka pratarathI bIja prataranuM mAMhamAMhe AMtaruM Ave. jemake - ratnaprabhA pRthvIne piMDa 1 lAkha 80 hajAra jabane che, temAMthI be hajAra jana ochA karatAM 1 lAkha 78 hajAra yojana rahe. ratnaprabhAnA tera pratara che, te dareka pratara 3 hajAra jana uMce che, tethI 13 pratarane 3 hajAre guNatAM 39 hajAra jana thAya. te 1 lAkha 78 hajAramAMthI ochA karIe, te 1 lAkha 39 hajAra ejana rahe tene tera prataranI vacamAM 12 AMtarA hovAthI bAre bhAgatAM 115 83 jana Ave; teTalA jananuM aMtara ratnaprabhAnA dareka prasare jANavuM. zakarA prabhA pRthvIne piMDa 1 lAkha 32 hajAra janane che, temAMthI be hajAra yojana ochA karatAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 1 lAkha 30 hajAra jana rahe. zarkaraprabhAnA 11 prakara che, te dareka pratara 3 hajAra jana uMco che, tethI 11 pratarane 3 hajAre guNatAM 33 hajAra jana thAya. te 1 lAkha 30 hajAra janamAMthI ochA karIe, te 7 hajAra jana rahe; tene 11 prataranI vacamAM 10 AMtarA hovAthI daze bhAgatAM 700 pejana Ave, teTaluM aMtara zarkarA prabhAnA dareka pratare jANavuM. vAlukAprabhA pRthvIne piMDa 1 lAkha 28 hajAra yejanane che, temAMthI be hajAra jana ochA karatAM 1 lAkha 26 hajAra jana rahe. vAlukA prabhAnA 9 pratara che, te dareka pratara 3 hajAra jana uMce che, tethI 9 pratarane 3 hajAre guNatAM ra7 hajAra yojana thAya. te 1 lAkha 26 hajAra ejanamAMthI ochA karIe, te 9 hajAra yajana rahe, tene nava prataranI vacamAM 8 AMtarA hovAthI AThe bhAgatAM 12375 pejana Ave, teTaluM aMtara vAlukA prabhAnA dareka pratare jANavuM. paMkaprabhA pRthvIne piMDa 1 lAkha 20 hajAra janane che, temAMthI be hajAra jana ochA karatAM 1 lAkha 18 hajAra jana rahe. paMkaprabhAnA 7 pratara che, te dareka pratara 3 hajAra jana uce che, tethI 7 pratarane 3 hajAre guNatAM 21 hajAra ejana thAya. te eka lAkha 18 hajAra ejanamAMthI ochA karIe, te 7 hajAra jana rahe. tene sAta prataranI vacamAM 6 AMtarA hevAthI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 chae bhAgatAM 16166 ceAjana Ave, teTaluM pa`kaprabhAnA dareka pratare aMtara jANavuM. dhUma prabhA pRthvInA piDa 1 lAkha 18 hajAra ceAjananA che, temAMthI be hajAra yeAjana echA karatAM 1 lAkha 16 hajAra ceAjana rahe. dhUma prabhAnA 5 pratara che, te dareka pratara 3 hajAra ceAjana uMcA che, tethI pAMca pratarane 3 hAre guNatAM 15 hajAra ceAjana thAya. te 1 lAkha 16 hajAra yojanamAMthI echA karIe, te 1 lAkhane 1 hajAra ceAjana rahe; tene pAMca pratanI vacamAM 4 AMtarA hAvAthI cAre bhAgatAM 25250 yAjana Ave, teTaluM dhUma prabhAnA dareka pratare aMtara jANavuM. tamaprabhA pRthvIne piDa 1 lAkha 16 hajAra yeAjananA che, temAMthI be hAra yeAjana AchA karatAM 1 lAkha 14 hajAra ceAjana rahe. tamaHprabhAnA 3 pratara che, tereka pratara3 hajAra yeAjana ucA che, tethI 3 pratarane 3 hajAre guNatAM 9 hajAra yeAjana thAya. te 1 lAkha 14 hajAra ceAjanamAMthI echA karIe, te 1 lAkhane 5 hajAra yeAjana rahe; tene traNa prataranI vacamAM be AMtarA hAvAthI bee bhAgatAM para500 ceAjana Ave, teTaluM tamaHprabhAnA dareka pratare aMtara jANavuM. tamastamaHprabhA pRthvInA piMDa 1 lAkha 8 hajAra ceAjananA che temAMthI upara nIce para500 yeAjana echA karatAM 3 hajAra yeAjana rahe. tamastamaHprabhAneA 1 pratara che, mATe tenI uMcAi traNa hajAra yeAjananI jANavI. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka pRthvInA piMDanA AMtarAnI gaNatrInuM yaMtra. I nAma upara nIcenI prataraguNitArA dareka pRthvInA prata| pRthvIpiMDa | pRthvInA zeSa jana. nArakAvAsanA giNa 2 AMtarAnuM yojana. | pRthvI rU| yojana. | pramANa 1 ! ratnaprabhA 14 0000 2000 178000 | 39000 1390001 11583 0 zarkarA prabhA 13ra000 2000 233 vAlukAprabhA 128000 | 20 0 130 8 00 97000 9700 che. 12 6000 | 27000 | 990018 1237pa 0 118000 21000 97006 1616 63 coTha 116000 15000 1010004 2550 0 | paMkaprabhA 120000 | 2000 dhUmaprabhA 118000 - 0 0 0 tamaprabhA | 116000 | 2000 114000 10500rapara500 . 7 | tamastama:prabhA 108000 1 105000 | 300 0. 3000 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnaprabhA pRthvIpiMDanI gaNatrInuM yaMtra. dakSiNa eNi. sama bhUtalAnI nIce. uttara zreNi. zUnyaviMDa | rUcakathI | 10 ejana nIce ! zUnya pRthvI piMDa 8 pataMga | pataMga 15 10 ejanamAM | | pataMga patIMdra 16 cha kohaMDa | veta 13 10 mahA teMdra 14 6 mahAkadita hAsya 11 hAsya ratIMdra 12 5 kaMdita ] suvatsala vizAla Idra 10 4 bhUtavAdI Izvara Idra ba 10 mahezvara Idra 3 sivAdI RSI paNa 10 rUSi pAleMdra ra paNapI dhAtA idra 3 10 vidhAtA idra 4 1 aNapatrI saMnihita 1 10 sAmAnaMdra za piMDa | adhabhAge | 10 ,, pRthvIpiMDa samabhUtalAthI 100 co. 8 gaMdharva nItaratI dra1pamAM 100 che janamAM. gItayA~dra 16 7 maheraga atikAya.1 100 mahAkAyeMdra 6 kiparU purUSeka 11 100 mahA purUSeka 12 5 kinara | kinareMdra 9 100 jiMpurUSeka 10 4 rAkSasa | bhImeM bI mahA bhImeM 8 3 yakSa pUrNabhadra paNa bhANibhadraMka 6 2 bhUta | surUpedra 3 100 pratirUpeMdra 1 pizAca| kAleMdra 1 100 mahA kAleMdra 2 zUnyapiMDa. | adhebhAge | 100 , pRthvIpiMDa samabhUlAthI 1000 co. 14 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 dakSiNa zreNi samabhUtalAnI nIce | uttara zreNi 3000 yojanA 11583 jana 3800 11583 3000 ) 11583 3000 1158 flh fyh ( 3000 111 fyh ( o o flh o prathama pratara mAna pratara aMtara mAna ditIya pratara mAna aMtare ghe . tRtIya prataramAna aMtare velabeMdra 17 caturtha prataramAna aMtare amitagatI 15. paMcama prataramAna aMtare jalakAMte 13 Sama prataramAna | aMtare pUNaMdra 11 saptama prataramAna | aMtare agnizikheMdra 9 | aSTama prataramAna aMtare harikAMteMdra che navama prataramAna aMtare veNuka 5 dazama prataramAna aMtare dharaNaMdra 3 ! ekAdaza prataramAna aMtare camareMdra dvAdaza prataramAna zUnya aMtara trayodaza prataramAna adhabhAge pRthvI piMDa ) fy >> hm bh m : hn`hn w narakAvAsAnI uMcAI zUnya aMtara narakAvAsAnI uMcAI mahA ghoSedra 20 narakAvAsAnI uMcAI prabhaMjane 18 narakAvAsAnI uMcAI amita vAhanaeN 16 narakAvAsAnI uMcAI jalapraleMdra 14 narakAvAsAnI uMcAI viziThe 12 narakAvAsAnI uMcADI agnimANaveMdra 10 | na kAvAsAnI uMcAI harisaheMdra - narakAvAsAnI uMcAI veNudAlI 6 narakAvAsAnI uMcAI bhUtAnaMdra 4 narakAvAsAnI uMcAI balI - narakAvAsAnI uMcAI. zUnya aMtara narakAvAsAnI uMcAI nArakI rahita kSetra o qb@ o o 11583 VcV00V VO V V V V 00 o 1158 3 o by 1158 Ko ml@ hfnh hmrh hmrh w hlh h o ) o gy s o kh (o s 0 10 0 0 h } ratna prabhA pRthvI piMDa 1 1 lAkha 80 hajAra | sama bhUtalAthI nIce Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 sAte narakapRthvIneviSenArakIonA zarIranuMutkRSTa pramANu, paNa dhaNu cha a'gula, racaNAe dehamANu-mukkeAsa', sesAsu durguNa durguNa, paNa dhaNu saya jAva caramAe,225. paNa+ dhaNu-pANA ATha sesAsu-bAkInI pRthvIe ne dhanuSa. viSa. duguNadurguNa-amaNuM bamaNuM, paNadhaNusaya-pAMcase dhanuSa, jAva-yAvat. caramAe-chellIne viSe. cha a'gula-cha AMgaLa. rayaNAe-ratnaprabhAnA. dehamANu-dehanuM pramANa, ukakAsa-utkRSTa. zabdA--pANA ATha dhanuSane cha AMgaLa ratnaprabhAnA (nArakInA) daihanuM pramANa utkRSTa che. bAkInI pRthvIene viSe bamaNu khamaNu zarIra jANavuM, yAvat chellI pRthvIne viSe 500 dhanuSa dehanuM pramANa thAya. vivecana-ratnaprabhAnu' aa dhanuSane 6 AMgaLa, zarAprabhAnu` 155 dhanuSane 12 AMgaLa, vAlukAprabhAnu' 315 dhanuSa, paMkaprabhAnu' dA dhanuSa, dhUmaprabhAnu 125 dhanuSa, tamaH prabhAnu 250 dhanuSa ane tamastamaH prabhAnu 500 dhanuSa utkRSTa dehamAna che. 24 AMgaLA 1 hAtha ane 4 hAthanA 1 dhanuSa thAya. ratnaprabhAnA tere prataranA nArakInuM utkRSTa zarIranuM pramANu racaNAe paDhama pare, hasthatiya dehamANu-maNupayara, chappanna gulasardrA, vuDDI jA terase punna. 226. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNAe-ratnaprabhAnA. padmama payare-pahelA prata rane viSe. pratara vuDDI-vRddhi. jA-yAvat. hadghatiya-traNa hAtha. dehamANu -dehanuM pramANa, terase-teramA pratarane viSe. aNupayara-dareka pratare. putra-pU. zabdA --ratnaprabhAnA pahelA pratarane viSe traNa hAtha dehanuM pramANa che (te pachI) sADI chapanna AMgaLanI vRddhi dareka pratare karavI, yAvat teramA pratarane viSe pUrNa ( chAAA dhanuSane 6 AMgaLa) pramANa Ave. vivecana--56A AMgaLa eTale 2 hAthane tA AMgaLanI vRddhi dareka pratare kavI. ratnaprabhAnA tere prataranA nArakanuM utkRSTa dehamAna. 3 hAtha 3 ma 7 10 12 10 14 185 17 3 19 115 9 21 10 24 jAA 11 26 12 28 13 31 5 Inlelke . TA 17 15 20 13 21 6 vRddhi 237 *lalcle_12_kalp e TreSTha ka chappaRgulasI-sADI chappanna AMgaLanI. cAra hAthane eka dhanuSa mATe 31 hAthane cAre bhAgatAM chAA dhanuSa Ave, tethI ratnapra OM utkRSTa dehamAna chAA dhanuSane 6 AMgaLa thAya. 1. sAte naraka pRthvIenA pahelA chellA ane madhyanA pratAnAM nAma, te pratAnA paMkitagata trikhuNA cAkhuNA ane gALa IMdraka sahita narakAvAsA kA. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 | | IS S zarkarA prabhAvigerenA dareka pratare utkRSTa zarIranuM pramANa ja deha pamANa uvarimAe, puDhavII aMtime pare, taM ciya hima puDhavI, paDhama payaraMmi bodhavaM. rara7 tuM caguNaga saMga payara, bhaIyaM bIyAI payara nu bhave, tikarati aMgula karasatta, aMgulAsa iguNavIsaM. 228. paNa ghaNu aMgula vIsa, panarasa dhaNu dunnei hatha sa ya, bAsa ghaNuha , paNa puDhavI payara vu ImA. 229 ja -je. ti kara-traNa hAtha. deha pamANu-deha pramANa. ti aMgula-traNa AMgaLa. uvarimAe uparanI. kara satta-sAta hAtha. puDhavII-pRthvInA. a gulA-AgaLa. aMtime payare- chellA sa iguNavIsa-sADI - ogaNIza. taMciya-te nize. paNa dhaNu-pAMca dhanuSa. hima puDhavI-nIcenI aMgula vIsaM-vIza AMgaLa, A pRthvInA. paDhama payarami-pahelA panarasa dhaNu-paMnara dhanuSa. pratarane viSe. dunni haltha so-aDhI bodhavaM jANavuM. hAtha. taMca-ane te mAna. bAsa dhaNuha sa-sADI eguNaga-eka ochA. bAsaTha dhanuSa. saga payara-potAnA pratara vaDe. paNa-pAMce. bhaIyaMbhaLAya che. puDhavI--pRthvInA. bIyAI-bIjI AdinA. payara-pratone viSe. payara yu-prataramAM vRddhi. | yunivRddhi. bhave-thAya. ImA-A. pratare. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 zabdArtha-je deha pramANa uparanI pRthvInA chellA pratare hoya, teja nice nIcenI pRthvInA pahelA pratarane viSe jANavuM ane te mAna eka ochA potAnA pratara vaDe bhagAya che, teTalI vRddhi bIjI AdinA prataramAM thAya che. (zakarA prabhAnA dareka pratare) 3 hAtha ne 3 AMgaLa; (vAlukA prabhAnA dareka pratare) 7 hAtha ne 1lA AMgaLa, (paMka prabhAnA dareka pratare) 5 dhanuSa ne 20 AMgaLa, (dhUma prabhAnA dareka pratare) 15 dhanuSa ne rA hAtha ane (tama prabhAnA dareka pratare) darA dhanuSa. ema pAMce pRthvInA pratane viSe A vRddhi thAya che. vivecana-zarkarA prabhAnA pahelA pratare uparanI (ratnaprabhA) pRthvInA chelalA pratara jeTaluM eTale zA dhanuSa ne 6 AMgaLa dehamAna che. te chApA dhanuSanA hAtha karavA mATe cAre guNIe eTale 31 hAtha ne 6 AMgaLa, tenA AgaLa karavA mATe vIze guNatAM 744 AMgaLa thAya, temAM 6 AMgaLa meLavatAM 750 AMgaLa thAya, tene zarkarA prabhAnA 11 pratara che, temAMthI eka ocho karI deze bhAgatAM 75 AMgaLa eTale 3 hAtha ne 3 AMgaLa athavA mA dhanuSa ne 3 AMgaLa Ave, teTalI vRddhi zarkarA prabhAnA dareka pratare karavI. vAlukA prabhAnA pahelA pratare (zarkarA prajAnA chellA pratara jeTaluM) 1pA dhanuSa ne 12 AMgaLa dehamAna che. te 1pA dhanuSane cAre guNatAM 62 hAtha thAya, tene cAvaze guNatAM 1488 AMgaLa, temAM 12 AMgaLa umerIe, te Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 1500 AMgaLa thAya; tene vAlukA prabhAnA 9 prataramAMthI eka ocho karI AThe bhAgatAM 18LA AMgaLa eTale 7 hAtha ne 1lA AMgaLa athavA nA dhanuSa ne 1 AMgaLa thAya, teTalI vRddhi vAlukA prabhAnA dareka pratare karavI. paMka prabhAnA pahelA pratare (vAlukA prabhAnA chellA pratara jeTaluM) 31 dhanuSa dehamAna che. tene cAre guNatAM 125 hAtha thAya, tene covIze guNatAM 3000 AMgaLa thAya; tene paMkaprabhAnA 7 prataramAMthI eka che karI che e bhAgatAM 500 AMgaLa eTale 20 hAtha ne 20 AMgaLa athavA 5 dhanuSane 20 AMgaLa thAya, teTalI vRddhi paMkaprabhAnA dareka pratare karavI. dhUma prabhAnA pahelA pratare (paMka prabhAnA chellA pratara jeTaluM) darA dhanuSa dehamAna che tene cAre guNatAM 250 hAtha thAya, tene dhUma prabhAnA 5 prataramAMthI eka ocho karI cAre bhAgatAM darA hAtha eTale 15 dhanuSa ne mA hAthe thAya teTalI vRddhi dhUmaprabhAnA dareka pratare karavI. tamaraprabhAnA pahelA pratare (dhUmaprabhAnA chellA pratara jeTaluM) 125 dhanuSa dehamAna che. tene tama prabhAnA 3 prataramAMthI eka che karI bee bhAgatAM darA dhanuSa thAya, teTalI vRddhi tamaHprabhAnA dareka pratare karavI. 2. zarkarA prabhA paMkaprabhA ane dhUmaprabhA e traNe narakapRthvI kenA jenA AdhAre rahelI che, te AdhAronuM pramANa adhe ane tirlDa cheDe keTaluM che? te vigatavAra kahe. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratara Y__ 10 10nA 115 19 125 8 135 14 1 zarkarAprabhAnA dareka pratare nArakanuM utkRSTa dehamAna. dhanuSa AMgaLa vRddhi 9 10 14 / / 11 11aaaa 19 chA!! 9 jIvana 21 1aaaa 17aaaa 1915 rA 235 pA 27 291 315 i 87 0 vAlukA prabhAnA dareka pratare nArakInuM utkRSTa dehamAna. 12 chAA 3 rA 18 1gA 9 jA ha 241 4 " *lolt]ke_PS_ThThk_ll. Tre kaTTa lalclke lla h 1pappA dhanuSane nAhAtha tamaHprabhAnA dareka pratare nArakanuM utkRSTa dehamAna. karA dhanuSa tamaratamaH prabhAnA eka pratare nArakInuM utkRSTa dehamAna. 500 dhanuSa nathI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 nArakInA uttara kriya zarIranuM jaghanya ane utkRSTa pramANe tathA mUla zarIranuM jaghanya pramANa. ie sAhAviya deha, uttara veuvio ya taduguNe, duvihAvi jahanna kamA, aMgula asaMkha saMkhaMse. 230 Ia-e pramANe. duvihe-baMne prakAranuM. sAhAviya-svAbhAvika vi-paNa. (mULa). jahanna-jaghanyathI. deha-deha. kamA-anukame. aMgula-AMgaLane. uttara vezvie uttara asaMkha-asaMkhyAta. vekiya. saMkha-saMkhyAtamo. taguNe-tethI bamaNuM. aMse-bhAga. zabdArtha-e pramANe svAbhAvika (bhavadhAraNIya) dehanuM pramANa kahyuM ane uttara vaikiya te svAbhAvika zarIra) thI bamaNuM hoya che, baMne prakAranuM (svAbhAvika ane uttara vaikiya) zarIra paNa anukrame jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane aMgulane saMkhyAmAM bhAga hoya che. sAte narakIno utkRSTa ane jaghanya upapAta viraha ane cyavanavirahakAla,upapAta ane cyavana saMkhyA tathA Agati. sattasu cauvIsamuhu, saga pannaradiNega du cau chambAsA, uvavAya cavaNu viraha, oha bArasa muhatta gura. 231, lahu duhAvi sama,saMkhA puNasura samA muNeyavyA saMkhAu5jjatta paNidi tirinarAjaMti narasue ra3ra, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 sAsu-sAte pRthvIne viSe. | lahuo-jaghanya virahakAla. cauvIsa muhu-24 muhUta. duhAvi-baMne prakAre paNa. saga-7 divasa. samae-samaya. pannara Nu-15 divasa. saMkhA-saMkhyA. Iga-eka mAsa. puNu-vaLI. du-be mAsa. sura samA-devanI sarakhI. cau-cAra cAsa. muNeyavA-jANavI. sakhAu-sa prakhyAtA AyuchamAsA-cha mAsa. SyavALI. uvAca-upapAta (janma). pajajata paryAptA. cavaNa-vana (maraNa ). paNi di-paMcaeNkriya. viraha-viraha. tiri-tiya"ca. he-sAmAnyathI. nA-manuSya. bArasa muhura-12 muhUrta. | jati-jAya che, upaje che. gu-utkRSTa. naraesu-narakamAM. | zabdArtha-sAte pRthvIne viSe anukrame utkRSTa upapAta viraha ane cyavana viraha ( kAla ) 24 muhUrta, 7 divasa, 15 divasa, 1 mAsa, 2 mAsa, 4 mAsa ane 6 mAsa che. sAmAnyathI (sAte narakane bhege) utkRSTa u5pAta ane cyavana virahakAla bAra muhUta che. jaghanya virahakALa baMne prakAre paNa ( sAte narakane bhege ane darekane jude) 1 samaya che. (upapAta ane vyavana) saMkhyA vaLI devanI sarakhI jANavI. saMkhyAnA AyuSyavALA paryAptA paMcepriya tiryaMca ane manuSya narakamAM upaje che. vivecana-sAte narakane viSe nArakI prAyaH niraMtara upaje che ane eve che, paraMtu kayAreka viraha paDe, te jaghanyathI sAte narakane bhege viraha kAla 1 samaya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 eTale 1 samaya gayA pachI sAtamAMthI kAi paNa narakamAM avazya nArakI upaje ke ve; tathA dareka narakane viSe jathanya virahakAla 1 samaya che. utkRSTa virahakALa sAte narakane viSe bhege! sAmAnyathI 12 muhUta che, eTale 12 mudbhUta sudhI koipaNa jIva sAte narakamAM upaje ke vyave nahi, te vAra pachI upaje ke vyave, temAM paNa eTaluM vizeSa che ke khAra muhUta sudhI utpatti ane maraNa sarakhu thAya, eTale ra4 muhUrta sudhI naraka pRthvImAM jIvAnI vadhaghaTa thatI nathI. nArakIonI upapAta ane cyavana sakhyA devAnI jema 1 samaye eka, be, traNathI mAMDIne saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvAnI jANavI. nArakInI Agati ( gabhaja ) saMkhyAtA AyuSyavALA paryAptA pa Mce driya tiryaMca ane manuSyAmAMthI jANavI. kayA kAraNothI jIva narakAyu bAMdhe. micchii? mahAra'bha, pariggahA tibvakAha nissIle, narayAu' niba'dhai, pAvamai rU pariNAmeA. 233. micchiidbha-mithyAdaSTi. mahAra bha-mahAra bhI. pariggahA-parigrahI. titva kAha-tIkodhI. nissIlA-zIla rahita. narayAuM-narakAyune niSa dhaI-bAMdhe che. pAvasaI-pApanI mativALo. rUda pariNAme-raudra pariNAmI ( jIva) zabdA -1. mithyAdaSTi, ra. mahArabhI, 3. parigrahI, 4 tIvra krodhI, 5. zIla rahita, 6. pApanI mativALA ane 7. rodra pariNAmI ( jIva ) narakAyune khAMdhe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAte naraka pRthvInA nArakInuM zarIra, virahakAla, upapAta saMkhyA, cyavana saMkhyA ane gatyAgatinuM yaMtra. mUla zarIranuM T. T uttara kriya | utkRSTa | jaghanya viraha kAla | viraha kAla - na ke pRthvI utkRSTa mAnA zarIranuM utkRSTa kula | - - mAna. zaranuM utkRSTIzarIrane zarIranI. upapA ta saMkhyA vyavana saMsthA gati Agati - jaghanyaT. - - jadhanya 131 | sAgavI AgaLa na mAna | judo bhego /judo bhego ratnaprabhA, 6 lapA 1 - hsamaya TET 25 zarkarA prabhAva pA 12 31 vAlukAprabhAkalA 0 karo 0 125 paMkaprabhAdarA AraMbhatI vakhate aMgulane asaMkhyAtamo bhAga. AraMbhatI vakhate aMgulano saMkhyAtamo bhAga. sAte nako bhege 12 muhUrta. sAte narakane bhege 1 samaya. sa khyAtA ke asaMkhyAtA saMkhyAtA ke asaMkhyAtA garbhaja saMkhyAtA AyuSyavALA paryApta paMcediya tiryaMca ane manuSyamAM gabha ja saMkhyAtA AyuSyavALA paryApta paMcaeNthi tiryaMca ane manuSyamAMthI dhUmaprabhA 125 25 - 0 | I tamaprabhA rapa0 tamastamaH prabhA 0 0+ 0 0 0 0 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 kayA jIvA utkRSTathI marIne keTalI naraka sudhI jAya. asanni sarisiva pakkhI, sIha uragisthi janti jAi kamasA uAseNa', sattama puvi maya macchA. 234. agni-asanI. iisava-bhujaparisapa pakhI-pakSI. sIha siMha. jA iPage #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka sudhI, garbhaja uraH parisarSa (sarpa ajagara vigere) pAMcamI naraka sudhI, strI vedI ( strI ratnAdi ) chaThThI naraka sudhI, garbhaja manuSya ane matsya utkRSTathI sAtamI naraka sudhI atyaMta raudra (hiMsAdi) adhyavasAyathI upaje che ane jaghanyathI to upara kahelA sarve ratnaprabhAnA pahelA pratare upaje. keTalAka tiryaMconI prAya: Agati ane gati. vAlA dADhI pakUkhI, jalayara narayA-gayA u adhUrA, jati puNe narasu, bAhuleNuMna uNaniyamo. ra3pa, vAlA-vyAla, sa5. | jati-jAya che, upaje che. dADhI-dADhIvALA. puNe-vaLI. pakukhI-pakSI. narasu-narakamAM. jalayara-jalacara. bAhuleNu-ghaNuM karIne. narayAgayAu-narakamAMthI na-nathI. AvelA. uNa-vaLI. aIkUra-atikUra. | niyama-niyama. zabdArtha-1. ati dUra ( adhyavasAyavALA ) sa5, 2. dADhIvALA (siMhAdi), 3. pakSI ane 4. jalacara narakamAMthI AvelA ane (marIne) vaLI ghaNuM karIne narakamAM upaje che, paNa vaLI upaje, (e) niyama nathI, (kAraNa ke keIka jIva narakamAMthI nIkaLI manuSya bhava, samyakatvAdi pAmI vaja rUSabha nArAjI saMghayaNe meze paNa jAya.) Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 kayA saMghayaNavALA marIne keTalI naraka sudhI jAya, tathA nArakIne lezyA keTalI hoya ? de| paDhama puDhavi gamaNuM, chevaTTe kIliyAi sa yayaNe, ikrizna puDhavivuThThI, AitilessAu naraesa'. 236. dA che. padmama puva-pahelI pRthvI sudhI. | puva vuDhDhI-pRthvInI vRddhi. gamaNuM-gamana kare, jAya. Ai-AdinI, prathamanI, cheva-deva u' saMghayaNa chate. ti lessAu-traNa lesyA. kIliyAi-kIlikArdi naesu-narakamAM. saMghayaNe-saMghayaNa chate. ijhika-ekekI. zabdA--cheva u' sa'ghayaNa chate pahelI e naraka pRthvI sudhI marIne jAya, kIlikAdi saMghayaNu chate ekekI pRthvInI vRddhi karavI. narakamAM prathamanI traNa lesyAe hAya che. vivecana--chevaY=A saghayaNa vALA marIne sali adhyavasAye karIne bIjI naraka pRthvI sudhI jAya, kIlikA saMghayaNe IjI naraka pRthvI sudhI, anArAce ceAthI naraka pRthvI sudhI, nArAce pAMcamI naraka pRthvI sudhI, rUSabhanArAce chaThThI naraka pRthvI sudhI ane vA rUSabha nArAce. marIne utkRSTathI sAtamI naraka pRthvI sudhI jAya. jaghanyathI teA chae sa`ghayaNathI pratara sudhI ane tenI vacamAM je upaje te madhyama gati jANavI. ratnaprabhAnA prathama Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 . ratnaprabhAdi pRthvInA nArakIne viSe lezyA. dusu kAU ta yAe, kAU nIlAya nIla pakAe,dhUmAe nIla kiNDA, duru su-e narakane viSe. kAU-kApAta. chhA hunti lessA. 237, dhamAe-dhUma prabhAne viSe. nIlakaNDA-nIla ane kRSNa. taiyAe-trIjIne viSe. kAU nIlA ya-kApAta ane dusu-e pRthvIne viSe kiNDA-kRSNa. hanti-che, hAya che, lessAo-lezyAM. nIla. . nIla-nIla. 5kAa-5kaprabhAne viSe, zabdA--e naraka pRthvIne viSe kApAta lezyA, trIjIne viSe kApeAta ane nIla, paMka prabhAne viSe nIla, dhUma prabhAne viSe nola ane kRSNa lesyA, be pRthvIne viSe kRSNa lezyA hAya che. vivecana--pahelI e narake kApAta lezyA hAya che. temAM eTaluM vizeSa ke ratnaprabhA karatAM za`rAprabhAmAM atyaMta malIna kApAta lesyA jANavI, trIjI narakanA prathama pratarane viSe patyeApamanA asakhyAtamA bhAga adhika traNa sAgarApama sudhInA AyuSyavALA nArakIne kApAta lesyA, ane tethI uparAMta AyuSyavALAne nIla lesyA; paka prabhAe nIla lephsAja hAya; dhUma prabhAnA prathama pratarane viSe patyeApamanA asa`khyAtamA bhAga adhika 10 sAgaropama sudhInA AyuSyavALA nArakIne viSe nIla lesyA ane tethI uparAMta AyuSya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNa-vaLI. - 250 vALAne kRSNa lezyA, chaThThI ane sAtamI narakane viSe kRSNa lezyA ekalI ja hoya, paNa chaThTho karatAM sAtamI narake atyaMta malIna kRSNa lezyA jANavI; dravya ane bhAva leyAnuM svarUpa ane te leNyA cAre gatimAM kevI rIte hoya? sura-nArayANatAo, dava lesA avakUiA bhaNiyA, bhAva parAvarIe, puNaesiM huti chaesA.238 sura nArayaNa-devatA ane | bhAva parAvatIe-bhAvanI nArakIne. parAvati vaDe, tAo-te. davyalesA dravya lezyA. esiM-eene. avaAi -avasthita. hanti -heAya che. bhaNiyA-kahI che. | chalesA-cha lehyA. zabdArtha-devatA ane nArakIne te dravya lezyA avasthita (te deva nArakInA bhAvamAM jIve tyAM sudhI rahe tevI) kahI che. bhAvanI parAvati (adhyavasAyanI pheraphArI) vaDe vaLI eene cha lesyA hoya che. vivecana-saidharmAdi devane te vigere traNa vezyA ane nArakIone kRSNAdi traNa lezyA kahI, te vezyA dravya avasthita jANavAM, paNa akuttA vADhiA ItyAdi zarIranA bAhya varNa rUpe na jANavAM. dravya kSetra ane kAlAdi sAmagrI pAmIne bhAvanI parAvatie (adhyavasAya badalAvavAthI) eo (devatA ane nArakI) ne viSe che e lezyA heAya che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 tiryaMca ane manuSyane bhavAMtare (devatA ane nArakInA bhAvamAM upajatAM) athavA zeSa kALe mULagI lezyAnA tyAge ane navI lezyAnA saMyoge navI lezyA thAya. jema dhaLuM vastra majIThAdikanA saMyoge potAnuM mULabhUta svarUpane gamAve ane tarUpa (rakatAdi varNa rU5) paNe pariName, tathA lesthAne kALa utkRSTathI aMtamuhUrta sudhI teone hoya che. devatA ane nArakIne mULagI lehyA navI vezyAnA saMyoge pragaTapaNe athavA apragaTapaNe teno AkAra mAtra pAme, paNa taddarUpa paNe na thAya. jemake -sphaTika te jAsudanA kula saMyoge pragaTa tenuM pratibiMba pAme ane nIlamaNi kALA dere parovIe, to te nIlamaNi apragaTapaNe kALA dorAnA raMga jevA AkAra mAtrane pAme, paNa baMne dRSTAMtamAM tadurapa paNe na thAya. tevIja rIte kRSNAdi leDyAnA dravya te nIlAdi lesthAnA dravyanA samUDane pAmIne, keIka vakhata pragaTa tenA pratibiMbane pAme ane koIka vakhata apragaTa tenA AkAra mAne pAme, paraMtu kRSNAdi lezyAnA varNAdi pariNAma pAmIne nIlAdi lezyAnA dravya rUpe na thAya. - sAtamI nArakIne sadA avasthita kRSNa lehyA che. te jyAre te lezyAdi dravya saMga pAmIne tenA pratibiMba ke tadAkAra mAtrane pAme, te vAre te jIvane zubha pariNAma upajavAthI samyakatvanI prApti thAya. evI rIte saMgama devatAne avasthita teje lehyA kahevI ane AkAra mAtrathI kRSNa lezyA thavAthI vIra prabhune upasarga karavApaNuM thayuM che ema jANavuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para kRSNAdi traNa lezyAne varNa baMdha rasa ane sparza azubha jANa tathA teje Adi traNa lesyAne vadika zubha jANo. sAtamI narakane nArakI utkRSTa AyuSya bheLavIne masyaja thAya ane jaghanya ke madhyama AyuSya bhogavIne garbhaja paryAptA tiyacamAM avatare. jemake -kamaThane jIva sAtamI narakamAM madhyama AyuSya bhegavI marIne siMha thaye hate. nArakInI gati ane AgAmI bhavamAM vadhumAM vadhu prApti. nirauDyUTTA gabbaya, pajajatta saMkhAu laddhi eesiM, cakki hari juala arihA, jiNa jai disi sabhya puhavi kamA. 239. nirauvaTTA-narakamAMthI hari juala-vAsudevanuM yugala nikaLelA. arihA-arihaMta. gambhaya-garbhaja. jiNa-jina, sAmAnya kevaLI, pajajata-- paryAptA. jayati, sAdhu. saMpAu-saMkhyAtA disi-deza virati. AyuSyavALA, ladiladdhi, lAbha, prApti. sanma-samyakatvI. pahava-pRthvInA eesiM-eone. cakri-cakavati kamA-anukamathI, kamathI. zabdArtha -narakamAMthI nikaLelA [jIve AgAmI bhavamAM garbhaja paryAptA saMkhyAnA AyuSyavALA ( manuSya ane tiryaMca) thAya, eone [ AgAmI manuSyanA bhavamAM] 1. cakavati, 2. vAsudevanuM yugala Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa3 (vAsudeva ane baladeva), 3. arihaMta, 4. sAmAnya kevaLI, 5. yati, 6. dezavirati, ane 7. samyakatvanI prApti (ratnaprabhAdi) pRthvInA anukamathI thAya che. vivecana-narakamAMthI nIkaLelA jIva AgAmI bhavamAM garbhaja paryAptA saMkhyAnA AyuSyavALA manuSya ane tiyacamAM upaje paraMtu aparyAptA, sAmUrNima ke yugaliyA manuSya ane tiyacamAM tathA deva ane nArakImAM na upaje. pahelI narakamAMthI nIkaLelA ja cakravatti thaI zake. paNa thAyaja, evo niyama nathI. A pramANe bIjI Adi pRthvImAM samajavuM. bIjI naraka pRthvI sudhInA nIkaLelA jIvo anaMtara manuSya bhavamAM vAsudeva ke baLadeva thaI zake. zreNikAdikanI jema jeNe pUrve narakAyu bAMdhIne, pachIthI darzana vizuddhi vigere kAraNothI tIrthakara nAma kamane baMdha karyo hoya, tevA ja trIjI naraka sudhI utpanna thAya che, ane tyAMthI nIkaLIne anaMtara manuSyanA bhavamAM tIrthakara thaI zake. ethI naraka pRthvI sudhInA nIkaLelA jIva anaMtara manuSyanA bhavamAM jina [ sAmAnya kevalI] thaI zake. pAMcamI naraka pRthvI sudhInA nIkaLelA ja anaMtara manuSya bhavamAM sarva virati sAdhu thaI zake. chaThThI naraka pRthvI sudhInA nIkaLelA manuSya ane tiryaMca paMcaMdriyanA bhavamAM deza viratipaNe pAmI zake ane sAtamI pRthvImAMthI nIkaLelA jIve anaMtara tiryaMcanA bhavamAM samyakatva pAmI zake, paNa deza virati Adi upara kahela lAbha na pAme ema sarvatra jANavuM. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 54 sAte nArakInuM utkRSTa ane jaghanyathI avadhi kSetra. rayaNAe ohi gAuA, cattAria gurUlahu kameNa, paI puDhavi gAuddha, hAyaI jA sattami Igaddha. ra40 rayaNue-ratnaprabhAne viSe | paIputravi-dareka pRthvI pratye. Ahi-avadhijJAna. gAuddha-ardhagAu. gAu agAu. hAI-ghaTe che. cattAra-cAra. jA-cAvat a-sADAtraNe. sattami-sAtamIne viSe. gura-utkRSTa. Iga-eka gAu. lahu-jaghanya. kamaeNNa-anukame. addha-ardha gAu. | zabdArtha-ratnaprabhAne viSe utkRSTa ane jaghanya avadhijJAna anukrame 4 gAu ane 3 gAu che. dareka pRthvI pratye ardha gAu ghaTe che, yAvat sAtamI (pRthvI) ne viSe utkRSTa (avadhi jJAna) 1 gAu ane jaghanya (avadhi jJAna) ardha gAu hoya che. vivecana-sAtamI narakamAM utkRSTa avadhi jJAna 1 gAu che, to sAtamI narakamAM utpanna thaela brahmadatta cakravatI "hA kurmati" ema piokAre che ane chaThThI narakamAM utpanna thayela brahmadattanI strI kumaMtI "hA (Iti khede) brahmadatta" ema pokAre che, te kevI rIte potAnA bhartArane jANe? jAti smaraNa jJAnathI jANe, paNa avadhi jJAnathI jANe nahi. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ratna prabhA 2 | zarkarA prabhA 4 naraka pRthvI 7 nArakIne lezyA, avidha kSetra, gati ane labdhi. tig" avadhikSetra adhikSetra utkRSTa uMce | nIce kSezyA tamatama prabhA kApAta 99 vAlukA prabhA kApAta, nIla paka prabhA nIla dhUma prabhA nIla, kRSNa tamaH prabhA kRSNa 99 4 gAu zA 3 zA r 15 - 99 99 99 99 rA 99 : "" jadhanya gA gAu thoDuM thoDuM 3 15 36 bhA dd 99 35 ,, 99 99 66 36 99 "9 3:5 39 36 "" Prem k][h vDle E 36 99 gati 99 AyuSyavALA manuSya ane tiyaOcamAM tiryaMca labdhi. cakrI vAsudeva baLadeva arihaMta kevalI ti dezivarita samyakatva 255 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 prakano 1. bIjI cethI ane chaThThI naraka pRthvInI mukhya bhUmi goLa, trikhuNA, cekhuNe, paMkitagata, ane kula narakAvAsAnI saMkhyA tathA prataranA AMtarAnuM pramANa rIti sAthe kaho. 2. 6-12-18-24-30-36-42 ne 48 mAM prataranA nArakInuM utkRSTa dehamAna kaho; tathA trIjI ane pAMcamI pRthvInA dareka pratire dehamAM keTalI vRddhi karavI te rIti sAthe kahe. 3. zarkarAmabhA paMkaprabhA ane tame prabhAna nArakInA mULa ane uttara vaikiya zarIranuM jaghanya ane utkRSTa mAna, virahAkAla, upapAta ane vana saMkhyA tathA gati Agati kahe. 4. jalacara catuSpada khecara ura parisarpa ane bhujaparisarpa kyA kayA saMdhayaNavALA utkRSTa azubha adhyavasAyathI bharIne kaI kaI narakamAM upaje tathA tyAM tene lesyA kaI hoya? temaja uddha a ane tirachu avadhi keTaluM? ane AgAmI bhavamAM gati ane labdhi kaho. narAdhAra samAd. manuSyanuM AyuSya ane avagAhanA dvAra. gambha nara ti paliyAU, ti gAu ukAsa te jaheNa muchima duhAvi aMtamuhu, aMgula asaMkha bhAgataNa, 241 galpha nara-garbhaja mana | muchima-samUcchima tipaliya-3 palyopamanA.| duhAvi-baMne prakAre paNa. AU-AyuSyavALA. aMtamuha-aMtamuhUrta.. ti gAu-3 gAu. aMgula-AMgaLanA. ukrosa-utkRSTathI. asaMkha bhAga-a saMkhyAte-te garbhaja manuSya. tamo bhAga. jaheNuM-jaghanyathI. | taNa-zarIravALA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 zabdArtha -garbhaja manuSya traNa patye pamanA A yuSya vALA ane 3 gAu (nI avagAhanAvALA ) utkRSTathI hoya che. te garbhaja manuSya jaghanyathI ane sAmUchima manuSya (utkRSTa ane jaghanyathI ema) baMne prakAre paNa aMtamuhUta AyuSyavALA ane AgaLanA asaMkhyAtamA bhAganA zarIravALA hoya che. vivecana-samUchima manuSya garbhaja manuSyanA maLa mUtra Adi 14 azuci sthAnakamAM upaje che, ane teo traNa paryApti pUrNa karIne maraNa pAme che. saMkhyAtA AyuSyavALA garbhaja manuSyanuM ja ghanyathI vaikiya zarIra aMguDIno asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI 1 lAkha janane 4 AMgaLa hoya che. jaghanyathI AhAraka zarIra dezena (4 AMgaLa uNa) 1 hAtha ane utkRSTathI 1 hAtha pUrNa hoya che. tejasa ane karmaNa e be zarIra sarva saMsArI jIvane dArika vaikiya ane AhAraka zarIrane saMge tadupapaNe pariName che. manuSyano utkRSTa ane jaghanya upapAta ane cyavana virahakAla tathA upapAta ane cyavana saMkhyA. bArasa mahatta garbhe, Iyare cauvIsa viraha ukeso, jamma-maraNasu sama, jahanna sakhA surasamANa. 242. bArasa muhutta-12 muhUrta. janma maraNe su-janma maragabhe-gajane viSe. Nane viSe. iyare-Itara [samUchima] sama -1 samaya. ne viSe. | jahanna-jaghanya. cauvIsa-24 muhUrta. sakhA-saMkhyA. viraha-virahamAla. sura-devatAnI. ukosA-utkRSTa. samANa-sarakhI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zabdA--garbhaja manuSyane viSe 12 mur3ata ane samUmi manuSyane viSe 24 muhUta utkRSTa virahakAla janma maraNane viSe hoya che. ane jadhanya virahakAla 1 samaya hAya che.[manuSyeAnI upapAta ane cyavana saMkhyA devatAnI sarakhI [saMkhyAtA ke asaMkhyAtAnI ] hAya che. vivecana--eka garbhaja manuSya upajyA pachI bIjo gaja manuSya utkRSTathI 12 muhUne AMtare upaje. temaja eka gaja manuSya vyavyA [maryA] pachI bIjo gUbhaja manuSya utkRSTathI 12 mune AMtare mare. samUcchima manuSyano upapAta ane cyavana virahakALa utkRSTathI 24 munA che tathA gA~ja ane samUmi manuSyanA jaghanyathI upapAta ane cyavana virahakAla 1 samayane che. garbhaja manuSyA 1 samaye eka be traNathI mAMDIne sakhyAtA upaje ane cyave tathA garbhaja manuSya utkRpRthI ekaDAne 96 vAra ThANu khamaNeA karIe eTale 29 AMkanI saMkhyA pramANu haiAya; ane jyAre samUcchima manuSyA upaje tyAre asaMkhyAtA manuSyeA pAmIe. manuSyanI Agati. sattattama mahi neraie, teU vAU asaMkha nak tirie, mu sesa jIvA, uppanjati narabhava'mi. 243, sattattama mahi-sAtamI nara tirie-manuSya ane pRthvInA. tiya cAne neraIe-nArakI. teU -teukAya. vANa-vAyukAya. asa`kha-asakhya AyuSya vALA. suTMNa-mUkIne. sesa-bAkInA. jIvA-jIvA. upaja ti-upaje che. narabhami-manuSyabhavamAM, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 zabdAtha-sAtamI pRthvInA nArakI, teukAya, vAukAya, asaMkhyAtA AyuSyavALA manuSya anetiyA(yugaliyAo) ne mUkIne bAkInA cha manuSya bhavamAM upaje che. - vivecana-cha pRthvInA nArakI, teukAya ane vAukAya vinAnA ekedriya, vikaleMdriya, samUrichama ane garbhaja saMkhyAtA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMca tathA devo manuSyamAM upaje che. manuSyanAM 8 dvAranuM yaMtra. upapAta ane AyuSya avagAhanA cyavana viraha manuSyanuM ( u kRSTa jadhanya utkRSTa jadhanya utkRSTa ? jadhanya garbhaja manuSya palyopamAM 3 gAu 12 muhUrta 1 samaya{ aMtarmuhUrta aMgulano asaMkhyAtame bhAga. samRmi aMtarmuhUrta aMgulano asaM.bhAga 2 ra4 muhUrta 1 samaya upapAta ane vyavana saMkhyA Agati gati manuSyanI utkRSTa | jadhanya garbhaja manuSya saMkhyAtA eka | cAre gatimAMthI cAra gatimAM jAya samRmi , a- ] asaMkhya . manuSya manuSya ane . , JsaMkhyAtA 'I ane tiryaMcamAMthI | tiryaMcamAM : ' 1' Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 cakravita baladeva vAsudeva ane arihaMtanI Agati. sura neraiaihiMciya, huvati hari ahi cakri baladevA, caUviha sura ca ikhalA, vemANiya hunti hari arihA. sura deva. neraiahi -nArakIthI. ciya-nizrca. hati thAya che. hari-vAsudeva. ariha-arihaMta. kri-cakravarti . baladevA-baLadeva. 244. cavihasura-cAre prakAranA deveA. caddhi-cakravati . alA-maladeva. vesANiya-vaimAnika, hanti-thAya che. hara-vAsudeva. arihA-arihaMta. zabdAtha-devatA ane nArakIthI AvelA nice vAsudeva arihaMta cakravati ane khaladeva thAya che. cAre prakAranA deveAmAMthI AvelA cakravarti ane baladeva thAya che; ane vaimAnika devAmAMthI (cyavIne) AvelA vAsudeva ane arihata thAya che. vivecana-vAsudeva arihata cakravati ane baladeva e cAre, devagati ane naraka gatimAMthIja AvelA hAya, paNa manuSya ane tiyaca gatimAMthI AvelA na heAya. temAM paNa eTaluM vizeSa ke cakravati ane khaladeva ( bhavanapati vigere ) cAre prakAranA devAmAMthIja cyavIne manuSyamAM AvIne utpanna thayela hAya tathA vAsudeva ane arihaMta vaimAnika devAmAMthI cavIne manuSyamAM utpanna Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 thayelA hAya che. arihaMtAdikanA prabhAvathI tathA leka svabhAvathI lavaNu samudra ja zrRdvIpane DubAvatA nathI. 14 ratnanI Agati. hariNA maNussa rayaNAi, hanti nANuttaraeNhi devehi', jaha sa'bhava-muvavA, haya gaya egi dirayANuM. 245. hirA-vAsudeva ke krinAM. maNussa-manuSya. rayaNA"-ratna. hanti-upaje. ja-yathA. saMbhava -sa'bhava. uvavA-upapAta, utpatti, haya-gheADA, azrva. gaya-hAthI. egi di-ekendriya. rayANa-ratnAnI. na-na. aNuttarehi "anuttara. dehi devA thakI. zabdA --vAsudeva ane cakravatinAM manuSya rahnA ane ekendriya ratnA anuttara devA thakI na upaje. azrva hAthI ane ekendriya ratnAnI utpatti yathA sabhava hAya. vivecana-vAsudeve anuttara vane vaimAnika devA ane nArakImAMthI AvelA thAya. cakravartinAM 14 ratnA che, temAM cakrAdi cha ekedriya ratnA ane purAhitAdi cha 5'ce'driya ratnA che, temAMthI hAthI ane azva vane AkInAM 5 manuSya rahnA sAtamI nArakI, teukAya, vAyukAya, asakhyAta vaSaeNnA AyuSyavALA yugalika manuSya ane tiyacA tathA anuttara devA vane bAkInA sthAnamAMthI AvelA DAya. nArakI, saMkhyAtA AyuSyavALA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 manuSya ane tiryaMca tathA sahastrAra sudhInA devamAMthI AvelA hAthI ane azva ratna hoya. saMkhyAnA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMca tathA IzAna sudhInA devomAMthI AvelAM sAte ekedriya ratna hoya. 14 ratnanAM nAma ane pramANa. vAMma paramANuM cakka, chatta daMDa duhasthaya camma, battasiMgula khago, suvannakAgiNicariMguliyA.ra46. cariMgulo duaMgula-pihalo ya maNi purehi gaye turayA, seNuvaI gAhAvaI, va indI cakki rayaNAI. 247. vAma-dhanuSa. | cariMgula-4 AMgaLa 5mANuM-pramANu. lAMbuM. caka-caka. 6 aMgula-be AMgaLa. chatta-chatra. pihule-paheLuM. maNi-maNi. daMDa-daMDa. purohi-purohita. duhasthaye-be hAtha. gaya-hAthI. cammu-cama. tarasyA-ghoDe. battIsaMgula-32 AMgaLa, eNavaI-senApati. khage-khaDyuM. gAhAvAi-gAthApati, suvannakAgiNi-suvarNa gRhapati, va-vardhakI, suthAra. kAkiNI. IthI-sI. cariMguliyA-4 AMgaLa cakkI-cakavatine. pramANu. | raveNAI-ratno. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha-1. caka, 2. chatra, ane 3. daMDa ratana vAma (bane hAtha ticcha prasArela pramANa, 4. carmaratna be hAtha lAMbuM, 5. kha ga ratna batrIza AgaLa lAMbuM, 6. suvarNa kAkiNuM ratna cAra AMgaLa pramANa, 7. maNiratna 4 AMgaLa lAMbuM ane be AMgaLa paheluM hoya che. 1. purohita, 2. hAthI, 3 gheDe, 4, senApati, 5. gRhapati (bhaMDArI) 6 suthAra 2 ane 7 strI (e 7 paMcaMdriya ratane maLI 14) rane cakavatine hoya che. vivecana--sAta ekeMdriya rane cakravatine AtmAMgule jANavAM. sAte paMceMdriya ratno je kALe jevuM zarIranuM pramANa hoya, te kALe te paNa tevA pramANamAM heya. code ratnanA guNa kahe che. 1. cakaratna anya gotravALA vairInuM mastaka chede. 2. chatraratna cakravatinA hasta spaze 12 jana vistAra pAme ane vaitADhaya parvatanI uttara dizAmAM rahenArA pleccha tenA devatAo megha varasAve, tene rokavAne samartha thAya. 3. daMDaratna vAMkI bhUmine samI kare ane kAma paDe 1 hajAra jana bhUmine khede. 4. carmaratna cakavatinA hasta spaze 12 jana vistAra pAme ane prabhAta kALe bIja vAvIe te saMdhyA kALe upabhoga karavA cogya zAli pramukha dhAnyane utpanna kare. 5. khaDuMgaratna saMgrAmamAM atyaMta zaktivaMta hoya. 6. jAtya suvarNamaya kAkaNuM ratna te vaitADhaya parvatanI guphAmAMhe e kekI bhIMte 49-49 mAMDalA karavA gya hoya. 7. maNiratna nIce carmaratna ane upara chatra ratananI vacce chatra tumbA para rAkhyuM chatu Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA tamisA ane khaMDa prapAtA guphAmAM hastinA mastaka upara rAkhyuM chatuM 12 jana prakAza kare ane hAthe athavA mastake bAMdhyuM hoya te samasta roga hara kare. 8. purohita ratna zAnitakarma karanAra hoya. ' 9. gajaratna ane 10. azva ratna mahA parAkramI heya. 11 senApati ratna gaMgA siMdhunI pelI bAjue 4 khaMDa jItanAra hAya. 12. gRhapati (bhaMkrArI) ratna gharanA yogya ka ma kare. 3. vardhakI (suthAra) ratna ghara caNe ane vaitADhaya parvatanI gupha mAMhe ugnagA ane nignagA nadInA pUla bAMdhe. 14. zrI ratna atyaMta addabhUta rUpavaMta ane cakavatine bhega yogya hoya. caka chatra daMDa ane khaga e cAra raste Ayudha zALAmAM utpanna thAya che. carma maNi ane kAkiNI e 3 rane cakInA bhaMDAramAM utpanna thAya che; senApati gRhapati purohita ane suthAra e ja rane pitAnI rAjadhAnImAM utpanna thAya che, strI ratna rAjakuLamAM utpanna thAya che, tathA hastI ane azva ratna vaitADhaya parvatanI samIpe utpanna thAya che. e cAde ratna ekeka hajAra yakSee adhiSThita hoya che ane be hajAra yakSa cakavatinI be bAjue hoya che, evI rIte 16 hajAra yakSe cakavatinI sevA kare. jaghanyathI jabUdvIpane viSe 4 caka vati hoya, tyAre pa6 ratna hoya ane utkRSTathI bharata aravata ane mahAvidehanI 28 vijayane maLIne 30 cakavati haya, tyAre 420 rane heya. jaghanyathI jabUdvIpamAM vAsudeva Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 heya ane utkRSTathI 30 hoya; je vijayamAM vAsudeva heya te vijayamAM cakavati na hoya. vAsudevanAM cha ratnonAM nAma. cakka dhaNuhaM khaggo, maNuM gayA taya hAIvaNamAlA saMkhe sattA ImAI, rayaNAI vAsudevasya. 248. cakka-caka. | hAi-hAya che. dhaNuha-dhanuSya vaNamAlA-vanamAlA. khage-khaka. saMbo-zaMkha. maNI-maNi. satta-sAta. gayA-gadA. | mAI-A, e. taha-temaja, tathA. racaNAI-ratno. ca-ane. vAsudevasya-vAsudevanAM ne zabdArtha-1. caka, 2. dhanuSya, 3, kha, 4. maNi, 5. gadA, temaja 6. vanamAlA ane 7. saMkha e sAta ratna vAsudevane hoya che. vivecana-kamudikI nAmanI gadA, vanamAlA eTale dee ApelI mALA, je koI vakhata karamAya nahi tathA jyAM vAsudeva jIte, tyAM pAMcajanya zaMkha phu ke, jene dhvani 12 jana sudhI saMbhaLAya. 1. manuSyanuM jaghanyane utkRSTa AyuSya avagAhanA, upapAta ane vana viraha, upapAta ane vana saMkhyA, gati ane Agati kaho.. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakrI ane vAsudevanAM ratnanAM nAma tathA aDhIdvipamAM jaghanya ane utkRSTathI ekI vakhate thayela tIrthakarAdikanI saMkhyAnuM yaMtra. cakravartinAM 14 ratna : 1 9 5 jaMbudvIpamAM dhAtakI khaMDamAM puSkarArdhamAM | kula ekiya ratnanAM 7 paMcaeNpriya nAma ane pramANa. ratnonAM nAma vAsudevanAM 7 ratnonAM nAma jadhanya cakra senApati tIrthakara 4 34| 8 | 8 | vama pramAha hellov v v 17 | $ ja che ja dhanuSya | cakravati ja gRhapati suthAra kha" | vAsudeva ja ! ra66 ek9 | 8 re re re re ? ja ! 30 [ 8 hAtha - A purohita | maNi | baLadeva strI | gadA cakkInAM ra kha pa6 4ra0/112 840 4028 0 10. hAthI vanamAlA| vAsudevanAM che,,,, '28 210 56 420' 56 420,147 105 ratno | ghoDo | saMkha Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167. manuSyanI gati ane 1 samaye mekSamAM keTalA jAya ? saMkha nA causu gaIsu, jati pAMcamuvi Dhama saMdhayaNe, Thaga kruti jA aEsayaM, igasamae jatite siAddha 249 saMkha-saMkhyAtA AyuSyavALA, paDhama saMghayaNe paheluM narA-manuSyeA. saMghayaNa te. iMgati-eka be traNathI jA a'saya-108 sudhI. gasamae-eka samayamAM, jati-Aya che. te-te ( manuSyeA ). siddhi -meAkSa pratye, meAkSamAM. paNa. zabdArtha- sakhyAtA ( varSanA ) AyuSyavALA man pyA cAre gatimAM upaje che ane paheluM saMghayaNa chate pAMcamI gita ( meAkSa ) mAM paNa jAya che. 1 eka be traNathI mAMDIne ( utkRSTathI ) 108 sudhI te ( manuSya gatimAM rahelA ) manuSyA meAkSamAM jAya che. samayamAM veda ane kaliMgane AzrayIne 1 samaye meAkSamAM keTalAjAya? vIsisthi dasa napu saga, purisa-ksayaM tu agasamaaNu, sinDjhaigihi anna saliMga,caudasaaDDA yisacaca.250 vIsa-vIza. sijajhaisijhe, siddha thAya, sthi-strIo. gihi-gRhasthali'gI. sa-daza. anna-anyali`gI. sali ga-svali'gI. casu gaisu-cAre gatimAM, jati-jAya che, upaje che. pa'casuvi-pAMcamI gatimAM napu saga-napu sake. purisa-purUSo. asaya-ese ATha. tu-vaLI. egasamaeNu-1 samaye. ca-cAra. dama-za. alTrAhiyasaya -ekase A Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zabdArtha - ( utkRSTathI ) strIe vIza, ( kRtrima ) napu'sake deza ane purUSo vaLI ekase ATha eka samaye siddha thAya (mAkSamAM jAya.) gRhasthali`gI cAra, anyali'gI daza ane svaliMgI( sAdhunA veSe) 1 samaye ekaseA ATha siddha thAya. avagAhanA, dizA ane jalane AzrayIne 1 samaye meAkSamAM keTalA jAya ? gulahu majhima dA cau, adRsaya udde| tiriyalAe cau bAvIsa (saya, kru samudde tinni sesa jale. 251. ca-cAra. AvIsa-bAvIza. adRsaya-ekasAne ATha, gurU -ukaSTa. lahe-jaghanya. majhima-madhyama. dA cau-becAra. asaya -ekase ne ATha uDDa-uddha` lAkane viSe. ahA-adhAlAkane viSe. tiriyalAe tirthyaleAkamAM du-be. samud-samudrane viSe. tinni-traNa saisajale-bAkInAM jalane viSe. zabdA--utkRSTa avagAhanAvALA be, jaghanya avagAhanA vALA cAra ane madhyama avagAhanAvALA eka sAne ATha, udgha leAkane viSe cAra, adheA leAkane viSe bAvIsa ane tirthAMlAkamAM ekaso ne ATha, samudrane viSe e ane bAkI ( nadI xhu vigere)nAM jalane viSe utkRSTathI traNa meAhye jAya che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana-500 dhanuSa pramANu utkRSTa avagAhanAvALA ane 7 hAtha pramANa jaghanya avagAhanAvALA tIrthakara mokSe jAya ane sAmAnya kevaLI te pa2pa dhanuSa pramANa utkRSTa avagAhanAvALA marUdevI mAtAnI jema ane 2 hAtha pramANa jaghanya avagAhanAvALA kUrmA putranI jema mese jAya. marUdevI mAtA hAthI upara beThelAM levAthI zarIra saMkecAeluM hatuM, tethI 500 dhanuSanI avagAhunAvALAM mokSe gayAM ema bIjo mata che. utkRSTathI 500 dhanuSanI avagAhanAvALA 1 samaye be mokSe jAya, te rUSabhadeva bhagavAna 1 samaye 108 ( rUSabhadeva, rUSabhadevanA 9 putro ane bharatanA 8 putro maLI 108) nI sAthe mokSe kema gayA? anaMta kAlacaka gayA pachI huMDA avasarpiNuM Ave che ane temAM 10 AzcaryakAraka banAva bane che mATe A paNa Azcarya samajavuM urvaloka naMdanavanathI upara merUnI cUlIkA sudhI jANavuM. samabhUtalAthI navaso jejana nIce adhalaka. temAM pazcima mahAvidehanI chellI be kubaDI vijaya samabhUtalAthI kamekame pRthvI ghaTatI 1 hajAra jana nIcI che,te adhogrAma tarIke oLakhAya che te adhiloka jANo. nadImAMhe eTale gaMgA nadI utaratAM arNikAputra AcAryanI mAphaka mekSe jAya. dareka gati AdimAMthI AvelA 1 samaye keTalA mokSe jAya ? naraya tiriyA-gayA dasa, naradeva gaIu vIsa asayaM, dasa yaNa sakkara vAyAu, cau paMka bhU dagao. 5ra. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chacca vaNassaI dasa tiri, tiri thI dasa maNuya - vIsa nArIo, asurAI vaMtarA dasa, paNa taddaviu patteya. 253. jaI dasa devi visa, vemANiya-saya vIsa devIo, naraya-naraka gati. | tiristhI-tiryaMcanI strI thakI. tiriya tiya gatimAMthI. dasa-daza. AgayA-AvelA. maNua-manuSya purUSa thakI. dasa-daza. vIsa-vIza. nara-manuSya gatimAMthI. nArIo-manuSyanI strI thakI. deva gaI-devagatimAMthI. asurAI-asurAdi. vIsa-vIza. vaMtarA-vyaMtaramAMthI. asamaM-ekase ATha. dasa-dasa. dasa-daza. paNa-pAMca. yaNa-ratnaprabhA. tadevIu-tenI devIo thakI, sakkara-zarkarA prabhA. pattiyaM-dareka nikAyanA.. vAlayAu-vAlukA prabhAmAMthI. joI-jotiSI deva thakI. u-cAra. paMka-paMkaprabhA. dasa-daza. bhU-pRthvIkAya. devi-jyotiSI devI thakI. daga-apakAyamAMthI. vIsa-vIza. cha -ane cha. mANiya-vaimAnika deva thakI, vaNasaI-vanaspatikAyamAMthI| aksaya-ekane ATha. dasa-daza. vIsa-vIza. tiri-tiya"ca purUSa. | devIo-vaimAnika devI thakI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 zabdArtha -naraka gati ane tiryaMca gatimAMthI AvelA 10, manuSyagatimAMthI AvelA 20, (vaimAnika) devagatimAMthI AvelA 108, ratnaprabhA zarkarA prabhA ane vAlukA prabhAmAMthI AvelA 10, paMka prabhA pRthvIkAya ane apakAyamAMthI AvelA 4, ane vanaspatikAyamAMthI AvelA 6, tiryaMca purUSa ane tiyaca strIthakI AvelA 10, manuSya purUSa thakI AvelA 10, manuSyanI strI thakI AvelA 20, asurAdi (10 bhavanapati) ane vyaMtaramAMthI dareka nikAyanA AvelA 10, te [bhavanapati ane vyaMtaranA dareka nikAyanI devIo thakI AvelA pAMca, jyotiSI deva thakI AvelA 10, - tiSI devI thakI AvelA 20, vaimAnika deva thakI AvelA 108 ane vaimAnika devI thakI AvelA 20 eka samayamAM mokSe jAya che. vivecana-narakagatimAMthI nIkaLIne manuSyagatimAM AvelA 1 samaye utkRSTathI 10 mekSe jAya. e pramANe sarvatra samajavuM, kAraNa ke manuSya gatimAMthI ja jIva mekSe jaI zake, paNa bIjI gatimAMthI mele jaI zakAya nahi. 1 kayA jIvo 1 samayamAM 4-20 ne 108 mekSe jAya? 2. cakravati ane vAsudevanAM stanonA nAma pramANa kayAMthI AvelAM hoya ane te zA kAmamAM Ave tathA jadhanya ane "utkRSTathI aDhI dvIpamAM cakravarti tIrthakara vAsudeva ane te baMnenAM rano keTalAM hoya te samajA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda AzrayIne 9 bhAMgAmAMthI kayA bhAMge keTalA meAkSe jAya tathA siddhi gatine viSe jadhanya ane utkRSTa upapAta virahakAla, tahu puveehiMtA, purisA hAUNu aEsaya: 254, sesaE bhaMgaesa, dasa dasa sibjhanti ega samaaNa', virahe chamAsa gurU, lahu sama cavaNa-miha nalthi. 255. puriseA-purUSa. hAUNa-thaine. taha-tathA. kuMveehi tA-purUSa veda thakI. virahA-virahakAla cha mAsa-6 mAsa. gurU-utkRSTathI. lahu-jaghanyathI. samae-1 samaya. cavaNuM-cavavAnuM. iha ahIMtho. asaya-ekaso ne A. sesa-bAkInA. arju bhagaesu-ATha 272 bhAMgAne viSe. dasa dasa-daza deza. sinDjhanti-meAkSe jAya che. ega samaeNu-1 samaye natthi-nathI. zabdArtha-tathA purUSa veda thakI purUSa thaIne (mAkSe jAya, teA ) eka samaye 108 meAkSe jAya che, bAkInA 8 bhAMgAne viSe 1 samaye daza daza mekSe jAya che, (mAkSe javAne ) utkRSTathI virahakAla cha mAsa ane jaghanyathI virahakAla 1 samaya che, ahIMthI ( mekSamAMthI ) vyavavAnuM (maravAnuM) nathI. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 vivecana-purUSavedI deva manuSya ane tiryaMca e traNa gatimAMthI nIkaLI, manuSyamAM AvI, koI purUSa thAya, koI strI thAya, keI napuMsaka thAya; evI rIte strIvedI devI vigere traNa gatimAMthI nIkaLI koI strI thAya, keAI purUSa thAya, ane koI napuMsaka thAya; evI rIte napuMsaka vedI nArakI tiryaMca ane manuSyamAMthI nIkaLI manuSyamAM koI napuMsaka thAya, keI strI thAya ane keI purUSa thAya; ema nava bhAMgA thAya. temAM je purUSa veda thakI AvI manuSyamAM purUSa thaIne mokSe jAya, to utkRSTathI 1 samaye 108 mekSe jAya ane bAkInA 8 bhAMgAmAMthI dareka bhAMge 1 samayamAM 10 mokSe jAya. huM bhAMgA A pramANe. 1. purUSa vedI vaimAnika devomAMthI AvIne manudhyamAM purUSa thaIne mokSe jAya, to te samaye 108 mekSe jAya. 2. purUSa veda thakI AvIne manuSyamAM strI thaIne mokSe jAya, te eka samaye 10 mokSe jAya. 3. purUSa veda thakI AvIne manuSyamAM kRtrima napuMsaka thaIne mekSe jAya, to 1 samaye 10 mokSe jAya. 4. strI veda thakI AvIne manuSyamAM purUSa thaIne mokSe jAya, te 1 samaye 10 mokSe jAya. 5. strI veda thakI AvIne manuSyamAM strI thaIne mokSe jAya, to 1 samaye 10 mokSe jAya. 6. strI veda thakI AvIne manuSyamAM kRtrima napuMsaka thaIne mokSe jAya, to 1 samaye 10 meze jAya. 7. napuMsaka veda thakI AvIne manuSyamAM purUSa thaIne mokSe jAya, to 1 samaye 10 mokSe jAya. 8. napuMsaka veda thakI AvIne manuSyamAM strI thaIne mokSe jAya, te 1 samaye 10 mokSe Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya. 9. napuMsaka veda thakI AvIne manuSyamAM kRtrima napuMsaka thaIne mokSe jAya, te eka samaye 10 mekSe jAya. vaimAnika devI, tiSI devI ane nArI thakI AvelA 20 mokSe jAya ema kahyuM che, temAM samajavAnuM e che ke strI veda thakI AvIne manuSyamAM keIka purUSa thAya, keIka strI thAya ane koIka napuMsaka thAya, ema sarve maLIne 20 mokSe jAya. bhadrazAla naMdana ane saumanasa vanamAMthI tathA svayaMbuddha 1 samaye 4 mekSe jAya, pAMDuka vanamAMthI 1 sAthe be mokSe jAya, ekekI mahAvidehanI vijayamAMthI 20 mokSe jAya, ekekI akarmabhUmimAM saMharaNathI 10, tathA karmabhUmimAM saMharaNathI 10,utsapiNInA 1-24-5-6ThThA Are ane avasarpiNInA 1-2-3-4 Are saMharaNathI 10; atIrthasiddha ane pratyekabuddha siddha 1 samaye 10 mese jAya. dareka karmabhUmimAMthI eka samaye 108 male jAya. utsarpiNanA trIjA Are ane avasarpiNInA cothA Are 1 samaye utkRSTathI 108 mekSe jAya, avasarpiNInA pAMcamA Are dareka bhArata ane airavatamAMthI 1 samaye 20 mokSe jAya, utsarpiNInA pAMcamA chaThThA Are ane avasarpiNInA pahelA bIjA Are yugaliyAM hoya, te mATe siddhi na hoya. keTalA samaya sudhI keTalA vo niraMtara mokSamAM na jAya ane pachI aMtara paDe. aDa saga chapaMca cautikti, dunni I ye sinkamANesa, battIsAsu samayA, niraMtara aMtare uvari. ra56, Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 manuSyamAMthI 1 samaye utkRSTathI keTalA siddha thAya tenuM yaMtra, eka siddha vAlukA prabhAmAMthI AvelA 10 gurU avagAhanA vALA re tica gatimAMthI , 10 , purUSamAMthI ,, pAMDuka vanamAMthI 10 ,, strImAMthI , samudramAMthI manuSya purUSamAMthI zeSa jalamAMthI asurAdi devamAMthI gRhastha liMge baMtara , jaghanya avagAhanAvALA jyotiSI ,, urdhvala kamAMthI purUSamAMthI strI thaIne paMkaprabhAthI AvelA pRthvIkAyamAMthI ,, , napuMsaka ,, apakAyamAMthI , strImAMthI purUSa , 10 bhadrazAla vanamAMthI ,, strI , saumanasa , napuMsaka che, 10 naMdana napuMsakamAMthI purUSa ,, svayaM buddha che strI - 1 asuranI devIthI AvelA 5 , napuMsaka , 10 vyaMtaranI , 5 akarmabhUmimAM saMharaNathI 10 vanaspati kAyamAMthI , 6 karmabhUmimAM saMharaNathI 10 napuMsaka vede avasarpiNInA 1-2-3-6 Are 10 anyaliMge utsarpiNInA 1-2-4-5-6 Are 10 narakagatimAMthI AvelA | tIrtha pravaryA pahelAM ratnaprabhAmAMthI , 10 pratyeka buddha zakarA prabhAmAMthI 10 strIvede 1 0 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 108 108 1 08 manuSya gatimAMthI AvelA 2 madhyama avagAhanAvALA 108 manuSyanI bArImAMthI ,, 20] ticha lokamAMthI 108 jyotiSI devImAMthI , 20 devagatimAMthI AvelA 108 vaimAnika devImAMthI ,, 20 vaimAnika devamAMthI ,, 108 ekekI mahAvidehanI vijayamAMthI 20 purUSamAMthI purUSa thaine 108 avasarpiNInA pAMcame Are dareka karmabhUmimAMthI 108 utsarpiNInA trIjA Are 108 5 bhArata ane 5 aravatamAMthI 20 avasarpiNInA cothA ,, 108 jina (tIrthakara) siddha 20 tIrtha pravaryA pachI 108 adhelo ke adhogrAmamAMthI 22 atIrthakara 108 purUSavede 108| buddhabe dhita svasiMge aneka siddha battIsA aDyAlA, sI bAvattarI ya bodhabbA, culasII chaHvaI, durahiya-maThattara sayaM ca. rapa7 aDa-ATha. a tUra-aMtara. saga-sAta. uvari-upara. cha-cha. battIsA-batrIza sudhI. paMca-pAMca. aDayAlA-aDatAlIza sudhI. ca-cAra. sahI-sAeTha sudhI. tiksi-traNa. bAvattarI-bahetara sudhI. duni -be. bodhavyA-jANavA. -eka. culasIIcorAsI sudhI. sijajamANe su-siddha thaye channaIchanu sudhI. chate. durahiyaM-ekaso be sudhI. battIsAsu-bagIzAdi. | attara-ATha adhika. samaya-samaya sudhI. saya-se. niraMtaraM-niraMtara. ca-ane. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 zabdArtha -ATha sAta cha pAMca cAra traNa be ane eka samaya sudhI anukrame bIzAdi sidhdha thaye chate upara niraMtara aMtara paDe. jemake -ATha samaya sudhI siddha thAya te 1 thI mAMDIne 32 sudhI, 7 samaya sudhI 33 thI 48 sudhI, cha samaya sudhI 49 thI 60 sudhI, 5 samaya sudhI 61 thI 72 sudhI, cAra samaya sudhI 73 thI mAMDIne 84 sudhI, 3 samaya sudhI 85 thI mAMDIne 96 sudhI, be samaya sudhI 97 thI mAMDIne 102 sudhI, ane 1 samaya sudhI 103 thI mAMDIne 108 mokSe jAya, ema jANavA. vivecana-1 thI mAMDIne 32 sudhI niraMtara mele jAya, te utkRSTathI 8 samaya sudhI, eTale pahele samaye 1 thI mAMDIne 32 sudhInI saMkhyAmAMthI mele jAya, bIje samaye paNa teTalI ja saMkhyAmAMthI mokSe jAya, ema utkRSTathI 8 samaya sudhI ja mele jAya, pachI avazya aMtara paDe. 7 samaya sudhI siddha thAya, te 33 thI mAMDIne 48 sudhInI saMkhyAmAMthIja, pachI avazya aMtara paDe. je 6 samaya sudhI siddha thAya, te 49 thI mAMDIne 60 sudhInI saMkhyAmAMthI ja, pachI avazya aMtara paDe je 5 samaya sudhI sidadha thAya, to 61 thI mAMDIne 72 sudhInI saMkhyAmAMthI ja, pachI avazya aMtara paDe. je 4 samaya sudhI sidhdha thAya te 73 thI mAMDIne 84 sudhInI saMkhyAmAMthI ja, pachI avazya aMtara paDe. je 3 samaya sudhI siddha thAya, te 85 thI mAMDIne 96 sudhInI saMkhyAmAMthI ja, pachI avazya aMtara paDe. je 2 samaya sudhI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 sidhdha thAya, te 97 thI mAMDIne 102 sudhInI saMkhyAmAMthIja, pachI avazya aMtara paDe. je 1 samaya sudhI sidhdha thAya, to 103 thI mAMDIne 108 sudhInI saMkhyAmAMthI ja, pachI avazya aMtara paDe. niraMtara siddha thAya tenuM yaMtra. keTalA samaya sudhI keTalA | keTalA sUmaya sudhI keTalA siddha thAya siddha thAya. 8 samaya sudhI | 1 thI 30 sudhI 4 samaya sudhI 73 thI 84 sudhI cha samaya sudhI 33 thI 48 sudhI 3 samaya sudhI 85 thI 96 sudhI 6 sabhya sudhI | 9 thI 60 sudhI 2 rAmaya sudhI 87 thI 12 sudhI 5 samaya sudhI 61 thI 7ra sudhI 1 samaya sudhI 103thI 108 sudhI siddhanuM kSetra paNayAlalakhayaNa vikhaMbhA siddhasilaphilihavimalA, taduriga joyaNuM te, lagate tatya siddhaThiI ra58, paNuyAla lakakha-45 lAkha. taduvari-tenI upara. jeyaNa-AjananA. Iga joyaNa-ekajananA. vikakhaMbhA-vistAravALI. aMte-aMte, cheTe. siddhisila-siddhazalA lagata-kAnta. viha-sphaTikanA jevI. tattha-tene viSe, tyAM. nara -nirmaLa. . ! siddha ThiI-siddhanI sthiti." Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 , zabdArtha -45 lAkha ejananA vistAravALI siddha zilA sphaTikanI jevI nirmaLa (dhaLA sonAnI) che, tenI upara 1 jananA cheDe lokAnta che, tyAM siddha jIvanI sthiti (rahevuM) che. vivecana-sarvArtha siddha vimAnanI dhvajAthI upara 12 yojana cheTe siddhazilA che. te uttAna chatrane AkAre 45 lAkha jana pramANa lAMbI pahoLI sphaTikanI jevI nirmaLa dheLA suvarNanI che. tenuM bIjuM nAma ISad prAmbhArA che. te siddhazilA madhya bhAge 8 jana jADI che. te pachI dizA ane vidizAmAM ghaTatI ghaTatI cheDe mAkhInI pAMkha jevI pAtaLI che, tenI upara utsadhAMgulavaDe jana dUra lokAnta che. tyAM siddhAnI sthiti eTale rahevAnuM sthAna jANavuM. potAnI avagAhanAne trIjo bhAga pilANane pUravAthI siddhanI avagAhanA Ave. jemake - utkRSTa zarIra 500 dhanuSa pramANane trIjo bhAga bAda karavAthI 3331 dhanuSya pramANu utkRSTa siddhanI avagAhanA ane jaghanya 2 hAtha pramANa zarIrane trIjo bhAga bAda karavAthI 1 hAthane 8 AMgaLa jaghanya avagAhanA siddhanI heya. sarvArtha siddha vimAnanI davajAthI upara 12 jana cheDe lokAnta che. e bIje mata jANa. 1. keTalA samaya sudhI aMtara rahita mekSamAM keTalA cho jAya? ane pachI niyamA aMtara paDe te jaghanya ane utkRSTathI keTaluM paDe? ane mokSamAM gayelA jIvanI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA keTalI? 2. siddhazilA ane siddhanuM varNana kare. - manuSyAdhara samApta Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya, vikalendriya ane pace Mdriya tiya canI utkRSTa sthiti. AvIsa sagati dasa vAsa,sahasa gaNitidiNa beiMdiyAisu, Arasa vAsu paNa diNu, chammAsa tipaliyaDii jiEA.259 AvIsa-bAvIza. beidiyAisu-eiMdriyAdi saga-sAta. ti-traNa. dasa-daza. vAsa-varSa . sahasa-hajAra. 280 aNu-agnikAyanuM, ti diNa-traNa divasa. kane viSe. Arasa vAsa-bAra varSa. upadiNa-49 divasa, mAsa-7 mAsa. tipaliya-traNa patyeApama. phii-sthiti. jina-utkRSTathI. zabdA-pRthvIkAyanI utkRSTa sthiti khAvIza hajAra va, apkAyanI 7 hajAra varSa, vAukAyanI traNa hajAra varSI, vanaspati kAyanI 10 hajAra varSa, agnikAyanI 3 divasa, eIMdriyAdikane viSe anukrame 12 varSI, 49 divasa ane 6 mAsa, manuSya ane tiya canI3 52eApama che. vivecana--tiryaMcagatimAM ekedriya ( pRthvI-pANIagni-vAyu ane vanaspatikAya ) vikalendriya (eIMdreya teidriya ne cauridriya) ane paMcendriya tiryaMca [gabha ja ane samRghdhi] hoya che, temAMthI gaja paceMdriya tiryaMca sivAyanA bAkInA jIvA. samUmi jAya che. upara kahela utkRSTa sthiti prAyaH nirUpadrava sthAnane viSe jANavI ane e sarvAMnI jaghanya sthiti aMtarmuhUta jANavI. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 pRthvIkAyanA bhedo ane temanuM utkRSTa AyuSya. sahA ya suddha vAluya, maNasilA sarA kharapuDhavI, iga bAra cauda selasa, dUrasa bAvIsa sama sahasA ra60 saNahA-suMvALI pRthvI. iga-eka suda-zuddha pRthvI. bAra-bAra. vAlaya-retI. cauda-coda. elasa-seLa. maNesilA-manazila. aphUrasa-aDhAra. sakkarA-kAMkarA bAvIsa-bAvIza. khara puDhavI-kaThIna pRthvI. sama sahasA-hajAra varSa. | zabdArtha-suMvALI pRthvI, zudhdha pRthvI, retI, manaHzila, kAMkarA ane kaThIna pRthvInuM anukrame 1-1214-16-18 ane 22 hajAra varSanuM utkRSTa AyuSya che. vivecana-mAravADa dezanI suMvALI mATInuM utkRSTa AyuSya eka hajAra varSanuM, zudha (gepIcaMdana) pRthvInuM 12 hajAra varSanuM, nadI pramukhanI retInuM 14 hajAra varSanuM, manaHzilanuM 16 hajAra varSanuM ane zarkarA (kAMkarA haDatAla suramA vigere)nuM 18 hajAra varSanuM ane kaThaNa pRthvI (pASANa ratnAdikanuM 22 hajAra varSanuM utkRSTa AyuSya jANavuM garbhaja paceMdriya tiryaMcanA bhedonuM utkRSTa AyuSya. gabhabhUya jalaya-bhaya, gabbaragapuva keDi uosA, gammacauSaya pakhisutipaliya paliyA asaMkhase.261 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 gabha-garbhaja. gabha-garbhaja. bhuya-bhuja parisarSa. cau5ya-catuSpada. jalayara-jalacara pakikhamu-pakSIonuM. ubhaya-baMne prakAranA. gAga-garbhaja uraH tipaliya-3 papama. parisarpanuM. | palaya-palyopamane. puvakoDi-pUrvakroDa varSa asaMkhaMsA-asaMkhyAta ukakosA-utkRSTathI. zabdArtha-garbhaja bhuja parisarpa, baMne prakAranA (samUrNima ane garbhaja) jalacara, garbhaja uraH parisarSanuM AyuSya utkRSTathI pUrvakroDa varSanuM che, garbhaja catuSpada ane pakSionuM AyuSya anukrame 3 papama ane palyoamane asaMkhyAta bhAga hoya che. pUrvanuM pramANa pulvessa u parimANuM, sayari khalu vAsa keDi lakUkhAo. chappanna ca sahassA, bodhabbA vAsa keDINuM. 262, puravasya-pUrvanuM. lakakhAo-lAkha. u-vaLI chappanaM-chapanna. parimANuM-pramANa. siyariM-sIttera. sahassA-hajAra. khalu-nicce. bodhavA-jANavAM. vAsa-varSa. vAsa-varSa. keDi-koDa. keDINuM-koDa. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 zabdArtha-pUrvanuM vaLI pramANa nicce 70 lAkha kroDa varSa ane 56 hajAra koDa varSa jANavAM. vivecana-84 lAkha varSe 1 pUrvaga thAya, tene 84 lAkhe guNatAM 70 lAkha pa6 hajAra koDavarSe 1 pUrva thAya che. samariSThama paMcaMdriya tiryanuM utkRSTa AyuSya. samucchi parNidi thala khayara, uraga bhayaga jikiMIkamase, vAsasahassA culasI, bisattari tipanna bAyAlA. ra63. samucchi-samUcchima. jiduThiI-utkRSTa sthiti. paNidipacaMdriya. kamase-anukrame. thala-sthalacara (catuSpada.) vAsa sahassA-hajAra varSano. culasI-corAzI. khayara-khecara, pakSI. bisari-bahoMtera. uraga-uraH parisarSa. tipanna-tepana. bhuyaga-bhuja parisarSanI. | bAyAlA-beMtAlIza. | zabdArtha-samUrchAima paMcedriya catuSpada, becara, ura:parisarSa ane bhuja parisaparanI utkRSTa sthiti anukrame 84 hajAra varSa, 72 hajAra varSa, 53 hajAra varSa ane 42 hajAra varSanI che. ' vivecana-samUrNima paMcaMdriya catuSpada gAya vagere nuM 84 hajAra varSanuM, sAmUrNima khecara bagalA vigerenuM 72 hajAra varSanuM samUrNima ura parisa ajagara vigerenuM pa3 hajAra varSanuM ane samUriSTama bhuja parisarpa noLiyA vigerenuM 42 hajAra varSanuM utkRSTa oyuSya hoya che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 pRthvIkAyAdi cAranI kAyasthiti. esA puDhavANuM, bhavaThiI saMparya tu kAyaThiI, cau eniMdisaNayA, ussapiNio asaMkhijA.ra64, esA-e. kAThiI-kAya sthiti. puThavAINuM-pRthvIkAyAdikanI. | cau egidimu-cAre. bhavakiI-bhava (AyuSya)nI ekedriyane viSe. sthiti. ! ByA-jANavI. saMparyA-sAMprata, have. ussapiNio-utsarpiNI tu-vaLI. asaMkhinijA-asaMkhyAtI - zabdAtha- e pRthvIkAyAdikanI bhava (AyuSya)nI sthiti kahI. have vaLI kAyasthiti kahIzuM. cAre ekeMdriya (pRthvIkAya, apakAya, teukAya ane vAyukAya)ne viSe kAya sthiti asaMkhyAtI utsarpiNI jANavI. vivecana-kAyasthiti eTale marIne teja kAyamAM upaje. jemake -pRthvIkAyane jIva maraNa pAmIne vAraMvAra pRthvIkAyamAM upaje, te utkRSTathI asaMkhyAtI utsarpiNa avasarpiNuM sudhI upaje. 10 kaDAkoDI sAgaropame 1 utsapiNI ane 10 ke DAkoDI sAgaropame 1 avasapiNI tathAvIza keDA keDI sAgarepame 1kAlacaka thAya. A kAlamAna bharata ane eravata kSetranI apekSAe jANavuM. kSetrathI asaMkhyAtA kAkAzanA pradeza pramANa te cArenI kAyasthiti jANavI. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 vanaspati, vikalaiMdriya, paMceMdriya tiryaMca ane manuSyanI kAyasthiti. tAo vami aNutA, saMkhijijA vAsa sahasavigalesa, paMcidi tiri naresa, satta6 bhavA u uosA 265. tAo-te utsapiNI). | paciMdi-paMcaeNkriya. varNami-vanaspatine viSe. | tiri-tiryaca. aNutA-anaMtI. nare su-manuSyane viSe. saMkhajajA-saMkhyAtA. vAsa sahasa-hajAra varSa | sakubhavA-7 ke 8 bhava. vigale su-vikalaiMdriyane viSe. | ukkosA-utkRSTathI. zabdAtha-vanaspatine viSe utkRSTathI kAyasthiti te anaMtI utsarpiNI, vikaseMdriyane viSe saMkhyAtA hajAra varSa, paMcaMdriya tiryaMca ane manuSyane viSe 7 ke ATha bhava hoya che. vivecana-A kAyasthiti vyavahAra rAzi jIvane saMbhave, kAraNake vyavahAra rAzivALa jIva maraNa pAmIne nigodamAM jAya, te anaMtI utsarpiNI avasarpiNI sudhI rahIne pachIthI te jIva vyavahAra rAzimAM Ave. marUdevA mAtA sAthe vyabhicAra nahi, kemake marUdevA anAdi kALathI nigadamAM rahelAM hatAM. garbhaja paMcaeNkriya tiryaMca ane manuSyanI utkRSTathI kAyasthiti 7 bhAva pUrva kaDI varSanA ane AThamo bhava traNa pApamanI sthitivALA yugaliyAne, samUcchima tiyacanI utkRSTa kAyasthiti pUrva koDI pRthakatva varSanI ane samUrNima manuSyanI utkRSTa kAyasthiti muhUrta pRthakatvanI jANavI. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 sarvanI jaghanya bhavasthiti ane kAyasthiti tathA tiryaMca gativALA jIvonA utkRSTa zarIranuM pramANu. sasiMpi jahannA, aMtamuharaM bha ya kAye ya, jeyaNa sahassa-mahiyaM, egidiya deha-mukkAsaM. 266 biti cauridisarIra, bArasAyaNa tikesa caukAsa, jeyaNa saha paNidiya, he vuchuM visaMtu. 267. sasipi-savanI paNa titeIdriya. jahannA-jaghanyathI. | cauriMdi-cauriMdriyanuM. aMtamuhuta-aMtamuhUrta. sarIra-zarIra. bhave ya-bhavasthiti ane. bArasa joyaNa-12 jana. kAe-kAya sthiti. vikAsa-3 gAu. jayaNa sahassa-hajAra ca ke saM-4 gAunuM. janathI. joyaNu sahasa-hajAra - jananuM, ahiyaM-adhika. ebiMdiya-ekedriyanuM. paNidiya-padriyanuM he-sAmAnya vicAradeha-zarIra. NAne viSe ukesaM-utkRSTa. luccha-kahIzuM. bi-beIdriya. 1 vaiise saMtu-vizeSa te. | zabdArtha-sarva (pRthvIkAyAdika tiryaMca gativALA)nI paNa jaghanyathI bhavasthiti ane kAyasthiti aMtamuhUrta hoya che. ekedriya (pratyeka vanaspati kAya) nuM utkRSTa zarIra hajAra janathI adhika hoya che. beidriya, teidriya ane cauriMdriyanuM zarIra anukrame 12 jana traNa gAu ane 4 gAunuM che. paMceMdriya (tiryaMca) nuM zarIra eka hajAra ejananuM che. (A sarvanA) zarIranuM pramANa sAmAnya vicAraNAne viSe che, vizeSa te (AgaLa) kahIzuM. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 " vivecana-deva ane nArakI mArIne potAnI gatimAM upajatA nathI, te mATe te baMnenI kAyasthiti hotI nathI. ekedriya jIvonI utkRSTa avagAhanA. aMgulaasaMkhabhAge, suhama nigao asaMkha guNavAU, te agaNi tao Au, to suhumA bhave muDhavI. 268. te bAyara vAu gaNuM, AU puDhavI nigAya aNumase, patta avaNa sarIra, ahiya joyaNu sahasse 1. 269 aMgula -AMgaLa, aMgu- | te-te pachI. - lo . bAyara-bAdara. asaMkha bhAga-asaMkhyA vAu-vAyukAya. - tamo bhAga. suhuma-sUma. agaNuM-agnikAya. nio-nigoda. AU-apakAya. asaMkha guNa-asaMkhyAta puDhavI-pRthvIkAya. gaNuM nigAya-nigeda. vAu-vAyukAya. aNukkamase-anukrame. te-tethI, te pachI. pattea vaNa-pratyeka vanaagaNi-agnikAya. spatikAyanuM. tao-tethI. AU-apakAya. sarIra-zarIra. tA-tethI. ahiye adhika. suhamA-sUkSma yaNajanathI. bhave-hoya che. sahassa-hajAra. puDhavI-pRthvIkAya. tu-paNa. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zabdArtha-sUkSma nigodanuM zarIra aMgulane asaMkhyAtamo bhAga che. te pachI anukrame sUkSama vAyukAyanuM zarIra asaMkhyAta guNa che, tethI sUkSma agnikAyanuM zarIra asaMkhyAta guNa che, tethI sUkSma apakAyanuM zarIra asaMkhya guNa che, tethI sUkSma pRthvIkAyanuM zarIra asaMkhya guNa hoya che, tethI bAdara vAyukAyanuM zarIra asaMkhya guNa hoya che, tethI bAdara agnikAyanuM zarIra asaMkhya guNa che, tethI bAdara apakAyanuM zarIra asaM khya guNa che, tethI bAdara pRthvIkAyanuM zarIra asaMkhya guNa che, tethI bAdara nigodanuM zarIra asaMkhya guNa che. paNa pratyeka vanaspati kAyanuM zarIra te 1 hajAra yejanathI adhika che. vanaspatikAyanuM utkRSTa dehamAna kyAM hoya? te kahe che. usehaMgula joyaNa, sahassamANe jalAsae neya, te valli pamapamuhaM, ao para puDhavIvaMtu. ra70. usehaMgula-utsadhAMgulathI | vahila-velaDI. yaNu sahassa-hajAra pahema-padma. pamuhaM-pramukha. mANe-pramANavALA. ao-ethI. jalAsae-saphevaramAM. paraM-AgaLa, vadhAre. necaM-jANavuM puDhavI sarva-pRthvIkAya rUpa. taM-te. tu-vaLI, tA. zabdArtha--utsadha AMgulathI hajAra jana pramANa vALA sarovarane viSe te velaDI tathA kamala pramukhanuM jana. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 pramANa jANavuM. ethI vadhAre tA pramANu pRthvIkAya rUpa (kamaLanuM) che. ( zrI devInAM kamaLa padmadrahamAM che, te pRthvIkAyanAM che. ) vikaledriya ane samUcchima tiryaMcAnuM dehamAna. Arasa joyaNu sa`kho, tikAsa gummIya joyaNuM. bhamarA, mucchima upaya bhaya,guragagAU-dhaNu-joyaNu-puDutta 201 bArasa joyaNa-12 yojana. caupaya-catuSpadaMtu, sakhA-zakha. tikAsa-3 gAu. bhuyaga-bhuja parisa'nu. uraga-uraH parisanu gummI-kAnakhajurA. joyaNuM-1 ceAjana. bhamarA-bhamarA. succhima-samU ima. gAU puhurtta-2 thI 9 gAu. dhaNu puhetta-rathI huM dhanuSya, joyaNa puhtta-ra thI 9 ceAjana. zabdAtha--12 ceAjana pramANu zaMkha, traNa gAu pramANa kAnakhajurA ane 1 ceAjana pramANu (zarIravALA) bhamarA hoya che. samUSTima catuSpadmanu zarIra 2 tho 9 gAu, samUmi bhujaparisanuM zarIra 2 thI 9 dhanuSya ane samUmi uraHparisa5nuM zarIra 2 thI 9 ceAjana che. gajatiyA~ca veAnA zarIranu pramANa. gae caDDaya chaggAucAi bhuyagAu gAya puhurtta, joyaNu sahassa-muragA, macchA Ubhaye vi ya sahassa'. ra7ra. uragA-uraH parisapanu. gA-garbha ja. caupaya-catuSpadrunuM, agAuyAda-6 gAu. bhuyagAu-bhujaparisanu'. gAuyapuhurtta-2 thI 9 gAu. joyaNu sahassa-hunnara yAjana. macchA-matsya. ubhaye-mane. (gaja ane samUmi). vi-paNa. sahassa-hajAra ceAjana, Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha-garbhaja catuSpadanuM zarIra 6 gAu pramANa, garbhaja bhuja parisarSanuM zarIra 2 thI 9 gAu, garbhaja uraH parisarpanuM zarIra hajAra ejana, baMne paNa (samUriIma ane gabhaja) matsya 1 hajAra ejananA zarIravALA hoya che. baMne prakAranA khecaranuM utkRSTa dehamAna ane saMva tiryaMca jIvanuM jaghanya dehamAna. pakikhadugadhaNu puhuraM, savvANuM gula asaMkha bhAga lahu, pakikha duga-baMne prakAranA | aMgula-AMgaLane. pakSInuM. asaMkha bhAga--asaMkhyAdhaNupuha-dhanuSya pRthakatva. | tame bhAga savvANa-sarvanuM. lahu-jaghanya zarIra. zabdArtha-baMne (samUrNima ane garbhaja) pakSInuM zarIra rathI 9 dhanuSya hoya che, sarva (ekedriya beIdriya teidriya cauriMdriya ane pa ceMdriya tiryaMca) nuM jaghanya zarIra aMgulane asaMkhyAtame bhAga [ upajatAM=zarIra paryApti veLAe ] hoya che. vivecana-paryAptA vAukAyanuM vaikiya zarIra jaghanya ane utkRSTathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che, paMcaMdriya tiryaMcanuM vikiya zarIra jaghanyathI aMgulane saMkhyAta bhAga ane utkRSTathI 900 ejana hoya che. vileMdriya, asaMjJI ane garbhaja jIvane utkRSTa ane jaghanya virahakALa tathA saMkhyA viraha vigalAsa%INa, janma maraNesu aMtamuhU. 273 gambha muhura bArasa, gurUo lahu samaya saMkhatura tulA, Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 viraha-virahakALa. muhura bArasa12 muhUta, vigala-vikapriya. gurUo-utkRSTathI. asatrINa-asaMjJIne. lahu-jaghanya. janmamaraNasu-janma ane maraNane viSe. | samaya- 1 samaya. aMtamuha-aMtamuhUta. saMkha-saMkhyA. gaNe-garbhajane viSe. | suratulA-devenI tulya. | zabdArtha vikalekriya ane asaMzI tiryaMcane janma ane maraNane viSe virahakAla utkRSTathI aMtamuhUrta hoya che. garbhaja (paMceMdriya tiryaMcone upapAta ane cyavana virahakALa utkRSTathI 12 muhUrta hoya che. sarvane jaghanya virahakALa 1 samaya hoya che. eo beiiTriyAdika)nI u5pAta ane cyavana saMkhyA devonI tulya (saMkhyAtA ke asaMkhyAtA) eka samaye hoya che. vivecana--ekedriya jIvo prati samaye upaje che ane mare che, te mATe teone upapAta virahakAla ane cyavana virahakAla na hoya. 1. pRthvIkAya jenA bhedanAM nAma tenA AyuSya sAthe kaho. tathA pUrvanuM svarUpa kahe. ra pAMca prakAranA samUchima ane garbhaja paMcaeNkiya tiryaMcanuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya avagAhanA svakAya sthiti, upapAta ane cyavana viraha, upapAta saMkhyA ane cyavana saMkhyA, gati Agati ane lesyA kahe. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeDhiyAdi jIvane jaghanya ane utkRSTa upapAta viraha ane cyavana virahakala. dareka jIvono | upajAta cyavana virahakAla utkRSTa dareka jIvone upapAta vana virahakAla utkRSTa | jaghanya jaghanya 12 mudata | aviraha pRthvIkAya apakAya teukAya. vAyukAya vanaspatikAya nathI . 292 naraka tiyA manuSya deva ratnaprabhA zakarAbhA vAlukAprabhA paMkaprabhA dhrumaprabhA ta:prabhA tamastamaprabhA 7 divasa 15 divasa 1 mAsa 2 mAsa 4 mAsa 6 mAsa e darekano 1 samaya upapAta ane cyavana virahakALa. : vikaseMdriya asaMzI tiryaMca garbhaja tiryaMca asaMsI manuSya garbhaja manuSya aMtarmuhUrta 12 muhUrta 24 muddata 12 muhUrta I 1 samatha Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekedriya jIvonI upapAta ane cyavana saMkhyA, aNasamayamasaMkhijA,eniMdiyahuti ya avaMti. ra74, vaNakAI aNutA, IkikakakAo vi ja niyAo, nicca masakhe bhAge, aNuta cha cayaIeI ra75, ANusamaya-dareka samaye. | vipaNa. asakhijaja-asaMkhyAtA. | ja-je kAraNathI. egidiya-ekedriya. nigeyAo-nigaithI (ne) huti-upaje che. nircA-nitya, niraMtara. ya-ane asaMkhe bhAgo-asaMkhyAavaMti-cave che, mare che. tamo bhAga, vaNukAIo-vanaspatikAya. | aNuta jI-anaMta jIva. aNutA-anaMtA. cayaI-ve che, mare che. ikikakkAo-ekekI. eI-Ave che, upaje che. zabdAtha--dareka samaye ekedriya (pRthvI Adi 4) asaMkhyAtA upaje che ane mAre che. sAdhAraNa vanaspati kAya anaMtA upaje che ane mAre che. je kAraNathI ekekI nigadane asaMkhyAtamo bhAga anaMta jIva rUpa niraMtara mare che ane upaje che. vivecana-dareka samaye pRthvI apa tela ane vAu svasthAnathI ke parasthAnathI AvIne asaMkhyAtA upaje ane mare che. vanaspatikAyamAM svasthAnakathI AvIne anaMtA jIve ane parasthAnathI AvIne asaMkhyAtA jI upaje che Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ane mAre che. ekekI sUkSma athavA bAdara nigodane eka asaMkhyAta bhAga anaMta jIvarUpa dareka samaye dareka nigodamAMthI nIkaLe che (mare che) ane upaje che. anaMtA januM eka sAdhAraNa stibukAkAre (pANInA parapoTAnA AkAre) dArika zarIra tene mizeda kahIe. te anaMtA jIvo sAthe zvAsozvAsa le che ane sAthe AhAra le che, te mATe tenuM bIjuM nAma sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya che. nigodanuM svarUpa. gelA ya asaMkhijA, asaMkhaniya havaI gele, irkimi nigae, aNuta jIvA murNapavA. 276, gelA-gaLA. gele-goLe. akhijA-asaMkhyAtA. | Iddhikakami-ekeka. asaMkha-asaMkhyAta. | nigee-nigodane viSe. nigAyao-nigodathI, | aNuta-anaMtA. nigode.. jIvA-jIvo. havaI-thAya che | mukheyavA-jANavA. zabdArtha-asaMkhyAtA goLA che. asaMkhyAta nigode eka gALe thAya che. ekeka nigodane viSe anaMtA jIve jANavA. . " vivecana-nigodanA chanA be bheda che. sAMvyavahArika ane asAMvyavahArika anAdi sUkSama nidathI nIkaLIne pRthvI Adi zeSa jIvane viSe upaje, te sAMvyavahArika. kadAca te sAMvyavahArika jIva pharIthI sUma nigada Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM upaje, paNa te ekavAra vyavahAramAM Avela hovAthI sAMyavahArika ja kahevAya che. tenI sthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI asaMkhyAta utsarpiNuM avasarpiNI sudhInI hoya che, tethI je ja anAdi kALathI sUkSma nigadamAM ja hoya che, teo asAMvyavahArika kahevAya che. jeTalA ja mokSe jAya, teTalAja jIve sUkSma nigadamAMthI nIkaLIne sAMvyavahArika (pRthvI Adi) mAM upaje che. asthi aNutA jIvA, jehiM na patto taNAI pariNAme, u5ti cayati ya, puNe vi tathaiva tatthava.277, aMOiche. pariName-pariNAma. aNutA-anaMtA. upajajati-upaje che." jIvA-jI. cayati-ve che, mare che.. jehiM-jeo vaDe. puNe vi-pharIthI paNa. na patA-pamAyo nathI. tathaiva-tyAMne. tasAI-vasAdi. | tatthava-tyAMja. A zabdArtha-anaMta jIvo che ke jeo vaDe trasAdi pariNAma (rUpapaNuM) 5mA nathI; tevA ja pharIthI paNa tyAMne tyAMje (niMdamAMja ) upaje che ane mAre che. sovikisalakhalu,ugAmamANe asaMtabhaNio so ceva vivana, hAI paritta aNa vA. 278. sa vi-sarve paNa. | ceva ane nice. kisala-kisalaya. vivanta-vRddhi pAmato. khalu-nice. i-che. ugamamANe-ugato. | paritA-pratyeka. aNuo-anaMtakAya. aNatAanaMta kAya, bhaNi -kahyo che. sAdhAraNa. so-te. vA-athavA. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 rAdAtha-sa paNa (sAdhAraNa athavA pratyeka vanaspatikAyano ) ugato kisalaya (prathama pAMdaDAnI avasthAne prApta thayelo) nice anaMtakAya kaho che ane te nize vadhate (aMtamuhUrta pachIthI) pratyeka athavA sAdhAraNa vanaspatikAya thAya che. vivecana--ugate kisalaya aMtamuhUrta pachI je pratyeka thavAne heya, te temAMthI bIjA cha cyavI jAya che. kayA kamathI chava ekedriyapaNuM pAme? jayA mehada ti, annANuM khu mahambhayaM, parva veNu tu, tayA egiThiyattaNuM. 29 jayA-jyAre. pelava-asAra. mahedae-mohane udaya. veNacaM-vedanIya. ti -tIvra, suvaLI. annANuM-ajJAna. tayA tyAre khunika eciMdiyattaNuM-ekediyamahambhayaM-mahAna bhayarUpa paNuM. zabdArtha-1. jyAre mahine udaya tIvra heya (maithunAbhilASa atyaMta thAya.) 2. mahAn bhayarUpa nicce ajJAna thAya (jeNe karI sacetana jIva paNa acetana je thaI jAya.) 3. asAra evA asAtA vedanIyane udaya thAya, tyAre jIva ekedriyapaNAnuM AyuSya bAMdhe. devatA ane nArakInI gati. tiriesa jati saMkhAu, tiri narA jA duka5 devAo, panmatta saMkha gambhaya, bAyara bhU daga parioNsu. 280 te sahasAvaMta surA, nirayA patta saMkha gabhesa, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirie su-tiyAne viSe. bAyara-bAdara. jati-upaje che. ! bhU-pRthvIkAya. daga--apakAya. saMkhAu saMkhyAtAM Ayu parite su-pratyeka vanaspati - vyavALA. kAyamAM. tiri-tiyaca. to-te pachI. nara-manuSya. sahasAvaMta-sahastrAra jAdukapa-be devaloka sudhInA. sudhInA. devA -de. surA-de. 5jA-paryAptA. nirayAnArakIe. pAra-paryAptA. saMkha-saMkhyAtA Ayu sama-saMkhyAnA AyuSyathavALA. vALA. gabba-gaja (tiya"ca gabhesu-garbhaja [tiyaca ane manuSya) . ane manuSyo mAM. sA--saMkhyAtA AyuSyavALA tize ane manuSya, tiya (ekedriya vikapriya ane pakriya tiyA )mAM upaje che. e devaleja sudhInA (bhavanapati caMtara viSa dharma ane IzAnavAsI) de, paryApta saMkhyAnA AyuSyavALA garbheja (tiryaMca ane manuSya) tathA paryAptA bAdara pRthvIkAya akAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM upaje che te pachI sahasAra sudhInA de ane nArakIo paryAptA saMkhyAnA AyuSyavALA carmaja (tiryaMca ane manuSya) mAM upaje che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMca gatimAMthI maraNa pAmIne kayAM upaje ane tyAM temane zI prApti thai zake ? saMkha pANakriya tiriyA,mari causavi gaIsujanti,281, thAvara vigalA niyamA,sa'khAu yatiri naresu gacchanti, vigalAlablijja viraI,samma pinateuvAu cuyA.282. sakha-saMkhyAtA AyuSya vALA. paNi diya-pace driya. tiriyA-tiryaMcA. 298 ri-marIne. casuvi-cArepaNu. gaIsu-gatine viSe. jati-jAya che, upaje che. thAvara sthAvara. vigalA-vikale'driya. niyamA-nizce. sa`khAu-sakhyAtA Ayu yavALA. tiri-tiryaMca. naresu-manuSyane viSe. gacchanti-jAya che, upaje che. vigalA-vikale driya. lablija-pAme. viraIsa viratine samapi-samyakatva paNa, na-na pAme. teu-teukAya vAu-vAukAyathI. cuyA-cavelA zabdAsa khyAtA AyuSyavALA paMcadriya tiryaMceA marIne cAre paNa gatine viSe upaje che, sthAvara ane vikalendriya nizce sakhyAtA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSyane viSe upaje che. (AgAmI bhavamAM) vikaleMdriya sarvavirati paNAne pAme. (paNa) teukAya ane vAyukAyathI cyavelA jIvA ( AgAmI bhavamAM ) samyakatva paNa na pAme. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : vivecanasaMkhyAnA AyuSyavALA paMcaMdriya tiNce maraNa pAmIne mokSa vinA naraka tiryaMca manuSya ane deva rUpa cAra gatimAM upaje che. sthAvara (ekedriya) ane vikeleMdriya marIne nice saMkhyAnA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSyane viSe upaje che, paraMtu devatA, nArakI, asaMkhyAtA AyuSyavALA yugaliyA (tiryaMca ane manuSya) mAM ekeMdriya ane vikaseMdriya na upaje. vikaleMdriya marIne manu5 gatimAM sarva virati cAritra pAmI zake, paNa mokSe na jAya. teukAya ane vAukAya marIne manuSya to na thAya, paNa kadAcit paMcendriya tiryaMca thAya, to paNa bhava svabhAvathI samyakatva na pAme. bAkInA tiryaMca gatimAM samUchima ane garbhaja paMcaeNkriya tiryaMco tathA pRthvI apU ane vanaspatikAya che maraNa pAmIne manuSya gatimAM cAritra pALI teja bhave marUdevAnI jema mokSe paNa jAya. tiryaMcagati ane manuSyagatine viSe lezyA. puDhavI daga parittavaNa, bAyara panjana hanti caulesA, gabhaya tiriya nANuM, chahalesA titti sesANuM. ra83. puDhavI-pRthvIkAya. caulesA-cAra vezyAvALA. raMga-apakAya. gabhaya-garbhaja. parivaNu-pratyeka vanaspa- tirica-tiryaMca tikAya. narANuM-manuSyane. bAyara-bAdara. chalesA-cha lehyA. pajajana-paryAptA, tini-traNa. hani-hoya che. sesANuM-bAkInAone. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zabdArtha-badara paryAptA pRthvIkAya apUkAya ane pratyeka vanaspatikAya 4 lephsAvALA hoya che. garbhaja tiyaca ane manuSyone 6 lesyA hoya che ane bAkInA chone traNa lezyA hoya che. vivecana-bhavanapati vyaMtara jotiSI sAdharma ane IzAna sudhInA teje lezyAvaMta de marIne bAdara paryAptA pRthvIkAya apUkAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM upaje; te jIvane aMtamuhUrta sudhI tene leNyA hoya, kAraNa ke je lesyAe jIva mare teja lezyAe upaje, eTale teone 4 leDyA hoya che. garbhaja tiryaMca ane manuSyane chae leDyA hoya, kemake te baMnene asthira lezyA hoya che, bAkIna (pRthvI Adi 5 sUma, sarva aparyApta , bAdara teukAya, vAukAya, vikaleMdriya tathA samUcchima tiryaMca ane samUcchima manuSyane prathamanI traNa lezyA hoya che. kayA bhavanI leNyA vaDe jIva maraNa pAme. aMtamuhami gae, aMtamuhartAmi sesae ceva, lesAhi pariNayAha, jIvAvaaiti paralayaM 284. aMtamuhuttami-aMtamuhUrta. | bhesAhi-lezyA vaDe. gae-gaye chate. pAriyAliM-pariNAmapAmelI, aMtamuhartAmi-aMtamuhUrta. | jIvA-jI. esae-bAkI rahe chate. ! vaccanti-jAya che. ceva-nice. paralaya-paraleka, | zabdAtha tiryaMca ane manuSyane) AgAmI bhavanI lezyAnuM aMtamuhuta gaye chate ane deivatA ane nArakIne Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301. potAnA bhavanI vezyA aMtamuhUrta bAkI rahe chate nizca pariNAma pAmelI lekyA vaDe ja paraloka jAya che. (mare che.) vivecana-tiryaMca ane manuSyane AvatA bhavanI lezyA AvyA pachI aMtamuhUrta gaye chate maraNa pAme, tathA deva ane nArakIne potAnA bhavanI vezyAnuM aMta- - muhUta bAkI rahe, te vAre maraNa pAmIne parabhavamAM upaje. tiri nara AgAmi bhava, lessAe eIgaye surAriyA, puva bhava lensa sese, aMtamuhure maramiMti. 285. tiri-tiryaMca. puravabhava-pUrvabhavanI. nara-manuSya. lesTa-lezyAnuM. AgAma bhava-AgAmI bhavanI. sese bAkI rahe chate. lessAe-lesthAnuM. aMtamuha-aMtamuhUrta. agace-gaye chate. maraNuM-maraNa. surA nirayA-devatA ane nArakI | Iti-pAme che. zabdArtha_tiryaMca ane manuSya AgAmI bhavanI lezyAnuM aMtamuhUta gaye chate maraNa pAme che tathA deva ane nArakI pUrvabhavanI vezyAnuM aMtamuhUrta bAkI rahe chate maraNa pAme che. vivecana--tiya"ca ane manuSyane parabhavanI vezyA levA Ave ane deva nArakIne pitAnA bhavanI vezyA mUkavA jAya. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarmuhUrta chu asaMkhyAta utsaVNI. anata u0 ekeyi. | sUkSma ekiya. ane sUkSma ekeDiyanuM aMtarmuhUrta 302 ane vana virahakALa nathI. tiryaMcagati ane manuSyagatine viSe 7 dvAre. tiryaMcagati vALA| AyuSya | kAyasthiti | avagAhanA, upa0 vi0upapAta | vira 5 ane I jIvanuM che vana 7 tiryaMcagatinA bhedI utkRSTa paNa u0 gi utkRSTa ja u0 zuM pRthvIkAya asaMkhyaguNa. 5 asaMkhyAta.7 - apUkAya 3] teukAya rAM vAyukAya sAdhAraNa vana aMgula. saM. ane tA. saMhAlI pRthvI 100 12004 14000 - manaH zila 16000 zarkarA 18 0 0 0. kaThaNa asaMkhyaguNa. 8 asaMkhyAtA akAya teukAya vAukAya pratyeka vanaspati T 100 1 0 0 0 .a. | | aMtarmuhUrta.F= anaMta u0 | asaMkhyaguNa.11 anaMtA iacken Herre - * & Kda - ekeMdriyano upapAta ane vana virahakALa nathI. 1 asa gyAtamo bhAga, bhava hovAthI be aMtarmadUta. asa khyAtA asaMkhyAta utsapiNI. 22000 | 7000 ekeMdriyane upapAta Adara Jra 3000 varSa sAdhAraNa ? Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beIdriya cha teIkriya cauriMdriya | bAra varSa = 49 divasa | 4i 6 mAsa "ca vikaseMdriya, 12 jana| 3 gAu 1 jana 1 samaya ja aMtarmuhUrta siMkhyAtA ke asaMkhyAtA jha | - - jalacara rapUrva koDa varSa catuSpada _cka palyopama | khecara | pasaM. uraH parisarpa | pUrva keDa varSa ke) bhuja parisarSe || * * * samaya gatinA sarva jIva ne aMgulano tiryaMca gatinA dareka jIvanA ochAmAM ochA | samUrNima paMcaeNkiya | garbhaja paMcaeNkiya | vikalaeNkiya. hajAra varSa 7 bhAva pUrvakoDa varSanA ane AThama | saMkhyAtA bhava yugaliyAno 3 palyopamane 100 ojana 6 gAu ] thI dhanuSya | jai 1000janA rathIe gAu | - 12 muhUrta saMkhyAtA ke * asaMkhyAtA - - | 303 jalacara cha catuSpada 840 ja 72000 100 jana para thI 8 gAu 2 2 thI9 dhanuSya rathI jana rathI dhanuSya 1 samaya aMtarmuhUrta | samUrNima ane saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. = uraH parisarpa ka bhuja parisarpa jara0 0 Ollc & - garbhaja manuSya 4 3 palyopama samUrNima manuSya para aMta be aMtamuhUrta che ke 8 bhava sudhI. aMguTha asaMkhyA aMgulane asaMkhyAta Raa bhAga 3 12 musaMkhyAtA | | - 24, asaMkhyAtA, R Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 tiryaMca ane manuSyane viSe leyAnI sthiti. aMtamuhatta kiMIo, tiriya nANuM havAilesAo, carimA narANa puNa nava, vAsUNA puvakeDI vi. 286 aMtamuhura-aMtamuhUtanI. | carimA-chellI zukala lezyA. kiMIo-sthitivALI. nANuM-manuSyane. tiriya-tiyaca. puNa-vaLI. nava vAsa-nava varSa. narANuM-manuSyane. uNA-ochAM. havani che. puakeDIvi-pUrva koDa varSa lessAo-lezyAo. paNa. zabdArtha-tiryaMca (pRthvIkAyAdi gativALA ane manuSyane aMtamuhUtanI sthitivALI lezyAo che. manu ne vaLI chellI zukala lezyA (nI utkRSTa sthiti) 9 varSa ochAM pUrva koDa varSa paNa hoya che. vivecana-zukala lezyAnI utkRSTa sthiti kevaLIne teramA guNaThANe hoya che, kAraNake 8 varSe cAritra pAme ane te pachI ja kevaLa jJAna pAme, eTale pUrvakoDa AyuSyavALA manuSyane zukala lesthAnI utkRSTa sthiti pUrvakoDa varSamAMthI kAMIka ochAM 9 varSanI jANavI. yugalikane lesthAnI sthiti aMtamuhUtanI hoya che. 1 nigoda eTale zuM? nigada ane gaLAmAM zI vizeSatA ? temAM cha keTalA heya ? tenA zarIranuM pramANa keTaluM? nigedamAMthI nIkaLI jIva anaMtarabhava pAmI siddha thAya ke nahi ? thAya te daSTAMta ApI samajAve. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 2. parabhavamAM jatAM jIAAne kayA bhavanI lesyA hoya ? tathA te lessAne kALa keTaleA ? tiriyANa vi Ii dhamuha',bhaNiya-masesa' pisa paI vuccha', abhihiya dAra-blahiya', caugai jIvANu sAmatraM, 287 tiriyANa vi-tiya "conI abhihiya-kahelAM. paNa. ii pasuha-sthiti vigere. bhaNiya' kahyuM, kahyAM. asesa'pi-samasta pazu. sapaI-have. vuccha'-kahIzuM. dAra-dvArAthI. ambhahiya -adhika. cagai-cAre gatinA. jIvANa-jIvAne. sAmanta-sAmAnya. zabdA--tiya cAnI paNa sthiti vigere samasta (8 dvAra) paNa kahyAM. have kahelAM dvArAthI adhika cAre gatinA jIvAne sAmAnya kahIzuM. gatyAdikamAM rahelA veAne veda keTalA ? te kahe che. devA asakha nara tiri, ItthI pu veya gakhza nara tiriyA, saMkhAyA ti veyA, napuMsagA nArayAIA. 288. devA-devA. tiriyA-tiya co. asakha-asakhyAta vanA AyuSyavALA. nara tiri-manuSya ne tiryaMco. InthI-strIveda. kuMveya-purUSa vedavALA. gabbha-ga ja. nara-manuSyA. sa`khAyA-sa`khyAtA vaSa nA AyuSyavALA. ti vaiyA-traNa vedavALA, napuMsagA--napuMsaka. nATya-nArakI. AiyA-vigere. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zabdAtha-de, asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tirtha (yugaliyA) strI ane purUSa vedavALA hoya che. garbhaja manuSya ane tirya saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA traNa vedavALA hoya che. nArakI vigere (ekedriya, vikalaiMdriya, samUcchima tiryaMca ane samUcchima manuSya) napuMsaka (davALA) hoya che. traNa prakAranA aMgule karIne zuM mApI zakAya? te kahe che. AyaMguleNa vahyuM, sarIra-museha-aMguleNa tahA, naga-puDhavi-vibhANAi, miNasu pamANuM-guleNuMtu.289 AyaMguleNu-AtmAMgula naga-parvata. vaDe. | pRDhavi-pRthvI. vahyuM-ghara, hATane. vimANA-vimAnAdine sarIraM-zarIrane. miNusu-mApa. useha-ulledha. pamANuMguleNuM-pramANaaMguleNu-aMgula vaDe. gula vaDe. tahA-temaja, tathA. tu-vaLI. zabdArtha-AtmAgula vaDe hATane tathA utsadhAMgula vaDe zarIrane ane pramANugula vaDe vaLI parvata pRthvI vimAnAdine tuM mApa. vivecana-AMgula traNa prakAre che. AtmAMgula, utsadhAMgula, ane pramANAMgula. AtmAgula eTale je kALe jeTaluM zarIra hoya, tene anusAre pitapotAnA aMgulathI dhavala gRha, bhUmigRha bhiyarU] kuvA talAva pramukha mApIe. jemake -bharata cakravatina vakhate temanA AMgaLanA pramANe ane mahAvIra svAmInA vakhate mahAvIra svAmInA Aga Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307. Lane pramANathI loko ghara hATa karatA hatA. atyAre cAlatuM mApa 24 AMgaLane 1 hAtha. te utsadhAMgulanA mApathIja devAdikanAM zarIra mapAya; ane pramANagula [bharata cakravatinA AMgula)thI parvata, sAta naraka pRthvI, saudharmAdika devakanAM vimAne, bhavanapatinAM bhavane, narakAvAsA, dvIpa ane samudra mapAya. sUkSma paramANunuM svarUpa. satyeNa sutikukhe vi.chi bhirUca ja kira na sakkA, te paramANuM siddhA, vayaMti AI pamANANuM. ra90 satyeNu-zastra vaDe. | na sakkA-na zaktimAna thAya sutikakheNu-atyaMta tIkSaNa taM-te. vi-paNa. paramANu-paramANune. chi-chedavAne. sidhdhA-siddha kevaLIo] bhig-bhedavAne. vayaMti-kahe che. ja-jene. AI-Adi, mUlakAraNa kira-nize. pamANuNuM pramANenuM. | zabdArtha-atyaMta tINa evA zastra vaDe paNa jene chedavAne (be bhAga karavAne) ane bhedavA (chidra karavAne) nice purUSa zaktimAna na thAya, te paramANune kevaLI bhagavaMte (aMgula Adi) pramANenuM mULa kAraNa kahe che. vivecana-paramANunnA be bheda. 1. sUkSma paramANu ane 2. bAdara vyavahArika paramANu. anaMtA sUphama paramANu visasA pariNAme ekaThA thAya, te bAdara vyavahArika paramANu kahevAya che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 ulledhAMgulAdikanuM svarUpa. paramANu sareNu, rahaNa vAlaaSNa likhAya, jUya je aguNe, karmaNa ugneha aMgulaya. ra91. aMgula chakka pAo, duguNavihatyi sAduguNa hatyA, cauhae dhaNu dusahasa, keso te joyaNuM caura. ra9ra, paramANa-paramANu se-te. tasaNa-traNa duguNa-bamaNa karatAM. rahaNa-rathareNu. vihasthi-veMta. vAlaagna-vAlAjha. sAte. likhA-lIkha. duguNa-bamaNu karatAM, be veMte. jAya. hastho-1 hAtha. jaye-java. cau hatyaM-cAra hAthe. aguNe-ATha guNa karatAM. | dhaNu-1dhanuSya. kameNu-anukrame. du sahasa-be hajAra. useha-ulledha. kese-1 gAu. aMgulacaM-AMgula. te-te. aMgula chaE-6 AMgaLe. joyaNuM- jana. pAo-pagane madhyabhAga. | cau-cAra. zabdArtha--anaMta sUkSama paramANuo 1 bAdara paramANu thAya. ATha bAdara paramANuo 1 trasareNu, ATha trasareNue 1rathareNu, ATha rathareNue 1 vAlAjha, ATha vAlAge eka lIkha, ATha lIkhe 1 ju, ATha jue 1 java ane ATha ja anukrame 1 ulledhAMgula, 6 AMgaLe pagane madhyabhAga, te (paganA be madhyabhAgane) bamaNuM karatAM 1 veMta, te che te eka Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 hAtha, 4 hAthe 1 dhanuSa, be hajAra dhanuSe 1 gAu ane te 4 gAue 1 jana thAya che. vivecana-chidramAM praveza thayelA sUryanA taDakA vaDe dekhAtI ane vAyu vaDe uMce nIce ane tichIM cAlavAnA svabhAvavALI trasareNu che. rathanA paiDAthI uDADelI raja te rathareNu kahevAya che. 8 jue javane madhyabhAga pramANagula ane AmAMgulanuM svarUpa. causayaguNuM pamANe, gula mussehaM-gulAu bedhavuM, usmahaM-gula duguNuM, vIrassAyaM-gula bhaNiyaM 293, causayaguNa-cArase guNa. | usehaMgula-ulledhAMgulathI. pamAgulaM-pramANAMgula. duguNa-bamaNuM. ugnehaMgulAu-utsadhAM- vIrassa-vIra bhagavAnanuM. - gulathI. AyaMgalaMAbhAMgula. bodhavaM-jANavuM. bhaNiyaM-kahyuM che. | zabdAtha-ulledhAMgulathI cAraseM gaNuM pramANagula (meTuM) jANavuM. ulledhAMgulathI bamaNuM vira bhagavAnanuM AtmAgula kahyuM che. vivecana-zrI rUSabhadeva ane bharata cakravartinuM zarIra AtmAgula vaDe 120 AMgaLa ucuM hatuM. bharata cakravatinA AbhAMgulanI barAbara pramANagula jANavuM. 1 pramANagule 400 ulledhAMgula thAya, to 120 pramANagule 48 hajAra utsadhAMgula thAya. 96 AMgaLane 1 dhanuSa thAya, mATe 48 hajAra ne e bhAgatAM 500 dhanuSa pramANa bharatanuM dehamAna thAya. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 mahAvIra svAmInuM zarIra AtmAgula vaDe 84 AMgaLanuM hatuM, tene bamaNuM karatAM 168 utsadhAMgula thAya. 24 AMgaLane 1 hAtha, mATe 168 AMgaLane vaza AMgaLe bhAMgatAM 7 utsadha hAtha mahAvIra svAmInuM zarIra jANavuM. 84 lAkha yonimAMthI kyA jIvanI keTalI yoni ? puThavAIsu patteya, saga vaNa patteya kuMta dasa cauda, vigale dudu sura nAmya tiri cau cAu caudasa resa-294 puThavAImu-pRthvIkAyAdine | vigale-vikalaiMdriyane viSe. dudu-babe lAkha. pattayaM-darekanI. sura-devatA. saga-sAta lAkha. nAraya-nArakI. vaNa-vanaspatikAyanI. paoNya-pratyeka. tiri-tiryaMcane viSe. aNuta-sAdhAraNa. cau cau-cAra cAra lAkha. dasa-daza lAkha. caudasa-14 lAkha. cauda-cauda lAkha. nasu-manuSyane viSe. zabdArtha-pRthvIkAyAdi (cAra) ne viSe darekanI . sAta lAkha yoni, pratyeka vanaspatikAyanI 10 lAkha, sAdhAraNa vanaspatikAyanI 14 lAkha, vikaseMdriya (beindriya teIdriya ane cauriMdriya) ne viSe babbe lAkha, devatA nArakI ane tiryaMca paMceMdriya ne viSe cAra cAra lAkha ane manuSyane viSe 14 lAkha yoni hoya che. vivecana-ni eTale utpatti sthAna, je utpatti sthAnane varNa gaMdha rasa ane sparza eka sarakho hoya te eka yoni ane bhinna hoya te judI eni. eneMdriyanI 7+7+7+7+10+1 = para lAkha eni. vikaleMdriyanI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311. 6 lAkha yAni ane paMcendriya jIvAnI 4+4+4+14-26 lAkha ceAni che. kula sa` maLIne 84 lAkha ceAni thAya che. yonimAM kula kADI. eiidaesa pa'cakSu, bAra saga ti satta arRvIsA ca, vigalesa satta aDa nava,jala khacaupaya uraga bhuyage.295 adda terasa Arasa, dasa dasa navaguM narAmare nirae, bArasa chavvIsa paNavIsa, hanti kula keADi lakkhAi. 296, IMga keDi satta navaI, lakSA sI kalANa kADINuM, egidiesu-ekedriyane Arasa-mAra. pacakSu-pAMce. mA--mAra. saga-sAta. ti-traNa. satta-sAta. viSe. dasa daza. adrevIsA-aThyAvIza. vigalesa-vikale driyane viSe. satta-sAta. aDa-ArTa. nava nava. jala-jalacara. maha-khecara. capaya-catuSpad. uga-uraH parisa'. bhuyage-bhujaparisarpane viSe. advaiterasa-sADAmAra. dasa-daza. navarga-nava. nara-manuSya. amare deva. nirae-nArakIne viSe. mAsa-mAra. chavvIsa-chavvIsa. paNavIsa-paccIsa. hunti-hAya che. kula kArDi-kula kATI. lakakhA"-lAkha. igakAhi-1 kroDa. sattanavai lakakhA-97 lAkha, saGgA-adhalAkha sahita. kulANa kADINu -kula keATI, Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zabdArtha-pAMce ekedriyane viSe anukrame bAralAkha, sAta lAkha, traNa lAkha, sAta lAkha ane aThyAvIza lAkha, vikaleMdriyane viSe sAta, AThane nava lAkha. jalacara, becara, catuSpada, uraH parisarpa ane bhuparisarSane viSe anukrame sADAbAra lAkha, bAra lAkha, daza lAkha; daza lAkha ane nava lAkha che. manuSya devatA ane nArakane viSe anukrame bAra lAkha, chavIsa lAkha ane paccIza lAkha kula keTI che. sarva maLIne 1 koDa ane 9 lAkha kula keTI che. vivecana-ekaja yonimAM judI judI jAtanA ja utpanna thAya, te judAM judAM kula kahevAya. jemake -gAyanA chANamAM vIMchI kRmi kIDA pramukha je judI judI jAtanA jIne samuha te judAM judAM kula kahevAya. kaDI keDa. pRthvIkAyanI 12 lAkha kula keDI, apakAyanI 7 lAkha kula keDI, teukAyanI 3 lAkha koDI, vAukAyanI 7 lAkha keDI, vanaspatikAyanI 28 lAkha koDI, beIdriyanI 7 lAkha keDI, teIdriyanI 8lAkha keDI, cauriMdriyanI 9 lAkha koDI, jalacaranI 1rA lAkha koDI,khecaranI 12 lAkha keThI, catuSpadanI 10 lAkha keDI, uraH parisarpanI 10 lAkha keDI, ane bhujaparisarSanI 9 lAkha keDI, manuSyanI 12 lAkha keDI, devatAnI 26 lAkha keDI, ane nArakInI 25 lAkha kula keDI che. sarva maLIne 1 koDa ane lA lAkha kula keDI che. 1. teukAya ane vAukAya marIne kaI gatimAM jAya? ane tyAM avirati dezavirati sAmAyika ane chede pasthApanIya rU5 kayuM sAmAyika prApta kare ? te kahe. * Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIkAyAdi jIvonI yoni ane kula keTInuM yaMtra. nAma. yoni | kulakeTI lAkha lAkha. nAma yoni | kulakeTI lAkha lAkha pRthvIkAya 1ra jilacara. 1rA apakAya 9 catuSpada. teukAya & becara. ura parisarpa. 4 lAkha tiryaMca paMcaeNkriya. 313. vAyukAya 8 pratyeka bhujaparisarpa sAdhAraNa * 1 ka28 lAkha tiryaMcagati. naraka gati. beIdriya ikiya cauriMdriya manuSya gati. ja ? ja devagati. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 traNa rIte 3 prakAre yoni kahe che. saMvuDoNisuregiri,nArayAviyaDa vigala nabhubhayA.297 acitta jeNi sura niraya, mIsa garbhe tibheya sesANuM, sI usiNu niraya suragabha,mIteusisesatihA.298 saMvuDa jeNi-saMvRta ni., tibheya-traNa bhedavALI. sura-devatA. sesANuM-bAkInAnI. egidi-ekedriya. sI-zIta. nArayA-nArakInI. usiNu-uSNa. viyaDa-vivRta yoni, nira-nArakInI. vigala-vikalaiMdriyanI. sura-devatA. gabha-garbhajanI. gakabhagabhaMjanI, ubhayA-baMne prakAranI mAsa-mizra. acitta jeNi-acitta teu-agnikAyanI. sura-devatA. cini. nira-nArakInI. usiNu-uSNa. mIsa-mizra yuni. | sesa-bAkInAnI. gable-garbhajane viSe. (nI) | tihA-traNa prakAre. * zabdArtha-devatA, ekeMdriya ane nArakanI yoni (utpatti sthAna) saMvRta (DhAMkelI) hoya che. vikalaiMdricanI ni vivRta prigaTa) hoya che. garbhaja paMcaMdriya minuSya ane tiryaMcInI ni baMne prakAranI ( DhAMkelI ane pragaTa) hoya che. devatA ane nArakInI yoni acitta (nirjIva) hoya che. garbhaja ( manuSya ane tiryaMca)nI ni mizra (jIvavALI ane jIva vinAnI ) Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 hAya che. bAkInAnI ceni traNa bhedavALI hAya che. nArakInI ceni zIta ane uSNu hAya che; devatA, gabhaja tiya ca ane manuSyanI ceAni mizra (zIteASNu) hAya che. agnikAyanI ceAni uSNa hoya che; ane mAkInAnI traNe prakAre [ zIta uSNu ane zIteASNa ] ceAni hAya che. vivecana--devatAnI zayyA deva duSye DhAMkelI hAya, tenI vacamAM devA utpanna thAya che. ekedriya jIvA pRthvI pANI vageremAM upaje che ane nArakI jIvA DhAMkelA geAkhanA AkAre AlAmAM upaje che, mATe e jIve [ dhruva ekendriya ane nArakI] nI ceAni dekhAya nahI, tethI saMvRta ceAni kahevAya che. vikalendriya samUcchima pace driya tiya ca ane samUcchi ma manuSyanu utpati sthAna jalAzaya vigeremAM pragaTa dekhAya che, te mATe teono vidyuta yAni. gaja pacendriya tiya ca ane gaja manuSyanI savRta vidyuta ceAni, kAraNa ke garbha aMdaranA svarUpathI dekhAya nahI, paNa mahArathI peTa meATuM dekhAya che. devatA ane nArakInI ceAni acitta jANavI. jo ke sUkSma jIva sakala leAka vyApI che, tApaNuM te kSetramAM sUkSma ekedriyanA jIva pradezeAnI sAthe upapAta sthAnanA pudgalAne paraspara sabaMdha nathI, mATe acitta (nirjIva) yAni jANavI. gaja tiryaMca ane gaja manuSyanI yoni sacittAcitta jANavI, temAM ceAni vaDe je zukra mizrita rUdhira pudgaleA grahaNa karAyAM, teTale bhAga sacitta ane bAkInA bhAga acitta jANuvA. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 bAkInA (ekedriya, vikaleMdriya, samUcchima ciMdriya tiryaMca ane samUcchima paMceMdriya manuSya)nI ni traNe prakAranI jANavI. temAM je jIvatI gAya vagerenA zarIramAM kRmI vigere upaje teonI sacitta ni. sukA lAkaDAmAM ghuNa vigere upaje teonI acitta ni. gAyanA zarIranA kSatAdikane viSe kRmi upaje tathA ardha sukA kASTramAM ghuNa upaje, teonI mizra (sacittAcitta) ni jANavI. prathamanI traNa pRthvInA nArakAvAsAne viSe zIta ni, cothImAM uparanA ghaNA narakAvAsAne viSe zIta ni ane nicenA thoDA narakAvAsAmAM uSNu yoni, pAMcamInA ghaNuM narakAvAsAmAM uSNa cani ane thoDA narakAvAsAmAM zIta ni. chaThThI ane sAtamInA narakAvAsA uNa nivALA che. jyAM zIta yoni hoya, tyAMnA nArakI ane bAkI (narakAvAsA vinA) nI bhUmimAM uSNa vedanA hoya che ane jyAM uSNu yoni hoya, tyAMnA nArakIone zIta vedanA hoya che. devatA garbhaja tiryaMca ane garbhaja manuSyanI mizra ( kAMIka zIta ane kAMIka uSNa rUpa baMne svabhAvavALI ) yoni hoya che. teukAyane uSNa ni hoya che. ane bAkInA jIva ( pRthvI, apU, vAyu, vanaspati, sAmUcchima tiryaMca ane samUThThima manuSya)ne traNa prakAranI ni hoya che eTale keIne zIta, keIne uNa ane keAIne mizra (zISNa) yoni hoya che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317, manuSyaNInI 3 prakAre yoni. hayagambha saMkhavattA, jeNuM kumunnAI jAyaMti, ariha hari caSThirAmA, vaMsI parAIsesa nA. 29 hayagammu-hatagarbhA. hari-vAsudeva. saMkhavattA-saMkhAvata. cakrika-cakravati. jeNa-ni. rAmA-baladeva. kusuyAi-kurmonnatA nimAM. | | vaMsIpattAI-vaMzIpatrA jAyanti-upaje che. nimAM. ariha-arihaMta. sesa narA-bAkInA manuSya. zabdArthahatagarbhA (jemAM rahele garbha haNAI jAya) te zaMkhAvarta coni. kurmonnatA ( kAcabAnI pIThanI mAphaka ucI) nimAM arihaMta vAsudeva cakravati ane baLadeva upaje che; ane bAkInA manuSyo vaMzI patrA (vAMsanA pAMdaDAne jeDalAnI jevI) yonimAM upaje che. vivecana-zaMkha sarakhe jemAM AvatI hoya te zaMkhAvarta, jemAM rahela garbha prabaLa kAmAgninA tApe haNAI jAya, te zaMkhAvata ni cakavatinI strI ratnane hoya che. pravacana sAradvAramAM kahyuM che, ke "utkRSTathI garbhanI utpattine kAla 12 muhUta sudhIno hoya che. tiyAmAM 8 varSa sudhI ane nArInA udaramAM garbha vadhumAM vadhu 12 varSa sudhI siddharAja jayasiMhanI peThe rahe che. strI papa varSa pachI ane purUSa 75 varSa pachI abIja thAya eTale te pachI teone saMtati na thAya. vadhu AyuSyavALA potAnA AyuSyanA ardha bhAga pachI ane pUrva koDI AyuSyavALA potAnA AyuSyane vaza bhAga bAkI rahe tyAre prasava na kare. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 AyuSya saMbaMdhI 7 dvArI. AuTsa baMdha kAlo, abAhakAlo ya aMta samaya, apavaraNa-NavattaNa, uvakrama--guvakramA bhaNiyA. 300 Aumsa-AyuSyane. | aNapavattaNu-anAvartana. baMdhakolabaMdhakAla. uvakama-upakama. abAhakole-abAdhAkAla. aNuvakamA-anupakama, aMtasamao-aMta samaya. nirUpakama. bhaNiyA-kahyAM che. - zabdArtha-1. AyuSyane baMdha kAla, 2. abAdhAkAla, ane 3. aMtasamaya, 4. apavatana, 5. anAvartana, 6. upakrama ane 7. nirUpakama kahyAM che. - vivecana-1. AyuSyane jeTalo bhAga bAkI rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe, te AyuSyane baMdhakAla. 2. parabhavanuM AyuSya bAMdhyA pachI jeTalA kAla sudhI udayamAM na Ave te abAdhAkAla. 3. bhagavatA Ayuvyane chelle samaya (bhogavavAnuM AyuSya je samaye pUrNa thAya ) te aMta samaya. 4. lAMbA kAla sudhI vedavA gya AyuSyane thoDA kAlamAM bhegavavuM. jemake - se varSanA AyuSyane aMtamuhUrtamAM bhogavI levuM te apavartana. 5. jeTalI sthitinuM AyuSya pahelAM baMdhAyeluM hoya, teTalI ja sthitinuM AyuSya bhegavavuM, paraMtu sthiti ochI na thAya te anapavartana. 6. jene apavartana kAraNane samUha maLyAM thakAM AyuSya ochuM thAya te sopakama. 7. jene kAraNe maLyAM thakAM paNa AyuSya ghaTe nahi te nirUpakama.. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 AyuSyane baMdha kAla. baMdhanti devanAraya, asaMkha nara tiri chamAsa sesAU, parabhAviyAU sesA, nirUvama tibhAga sesAU. 301 sovamAuyA puNa, sesatibhAge ava navama bhAge, sattAvIsaIme vA, aMtamuhuraM-time vA vi. 302, baMdhatti-bAMdhe che. | sevakukamAucA-pakramI deva nAraya-devatA nArakI. | AyuSyavALA. asaMkha-asaMkhyAta puNu-vaLI. AyuSyavALA. sesa tibhAge-zeSa trIje nara nirimanuSya ane tiryo. bhAge. ahava-athavA. cha mAsa-cha mAsa. esAU-bAkI AyuSya. navama bhAge--navame bhAge. parabhavacAu-parabhavanuM sattAvIsaime-satyAvIzame AyuSya. bhAge. esA-bakInA. vA-athavA. nirUvakama-nirUpakamI. aMtamuhurta-aMtamuhUrto. ti bhAga-trIjo bhAga. aMtima-chellA. saMsA-bAkI Ayu. zabdArtha-devatA, nArakI, asaMkhyAta AyuSyavALA manuSya ane tiya (petAnA bhavanuM) cha mAsa bAkI AyuSya hoya, tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. bAkInA nirUpakamI ( manuSya ane tiya"ca gativALA ) vi-paNa. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 (pitAnA bhavane) trIjo bhAga bAkI Ayu rahe, tyAre AyuSya bAMdhe. sopakamI AyuSyavALA vaLI (pitAnA AyuSyanA) zeSa trIje bhAge athavA navame bhAge athavA satyAvIzame bhAge athavA chellA aMtamuhUte paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhe. vivecana-devatA nArakI ane aMsakhyAtA AyuthavALA manuSya ane tiya (yugalIyA) pitAnA bhavanuM AyuSya chamAsa bAkI rahe, tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe ane teo nirUpakamIja hoya. bAkInA jI (ekeMdriya, vikaleMdriya, paMcedriya tiryaMca ane manuSya) nirUpakamI ane sepakamI ema be bhede che. temAMthI nirUpakamI ja pitAnA AyuSyane trIjo bhAga bAkI rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe ane sopakamI jI potAnA Ayune trIjo bhAga bAkI rahe chate athavA navamo bhAga bAkI rahe chate athavA satyAvIzame bhAga bAkI rahe chate parabhavanuM AyuSya bAMdhe; ane keTalAka AcAryo te te pachInA bhAgane paNa traNe traNe guNIe teTalAme bhAge (81 mA bhAge, 243 mA bhAge) thAvat chelA aMtamuhUte paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhe ema kahe che. AyuSyane abAdhAkAla ane aMta samaye gati. jaIme bhAgebaMdho, Ausse bhave abAha kAla se, aMtejijugaIiga, samaya vacaupaMcasamayaMtA. 303, jaIme-jeTalAme. aMte--maraNa vakhate. bhAge-bhAge. ujajugaI-jugati. baMdho-baMdha. Iga samaya-eka samaya. Ausa-AyuSyane. bhave-heya. vaka-vakagati. abAhakole-abAdhAkALa. cau paMca-cAre ke pAMca. so-te. samayaMtA-samaya sudhInI. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha-jeTalAye bhAge AyuSyane baMdha hoya (te baMdhathI udayanI vacamAM je kALa) te abAdhA kALa. maraNa vakhate (maraNanA chellA samaye) rUjugati eka samaya sudhInI hoya che ane vakragati cAra athavA pAMca samaya sudhInI hoya che. vivecana-jeTalAye bhAge eTale chamAsa bAkI rahe chate athavA trIje, navame ane satyAvIzame bhAge athavA aMtamuhUrta bAkI rahe chate parabhavanA AyuSyane baMdha thAya; tyAMthI AraMbhIne jyAM sudhI parabhavanuM Ayukhya udayamAM na Ave, tyAM sudhIno kALa te abAdhAkALa. aMtasamaya eTale AyuSyane chelle samaya. jenA pachI parabhavanuM AyuSya udayamAM. Ave che, te aMtasamaye parabhavamAM jatA jIvanI be gati hoya che. 1. rUjugati ane 2. vakagati. temAM rUjugati eka samaya pramANa che, kAraNake samazreNimAM rahyo chato kALa karIne ekaja samayamAM utpatti sthAnake upaje che ane vakragati utkRSTathI cAra samaya sudhI ane koIka vakhata pAMca samaya sudhInI paNa hoya che. rUjugatimAM AhArane udaya kayA samaye? ane baMne gatimAM parabhavanA AyuSyane udaya kayA samaye? ujajugaI paDhama samae, parabhaviyaM Aurya tahA-hAre, vakukAIbIya samae, parabhAviyAuM udaya-mei. 304 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara ujajugaI-RjugatinA. | vikAI-vakragatinA. paDhama samae-pahelAsamaye. | bIya samae-bIjA samaye. parabhAviyaM-parabhavanuM (saMbaMdhI parabhAviyAu-parabhavanuM Auya-AyuSya. AyuSya. tahA-tathA. udayaM-udayamAM. AhAra-AhAra. eI Ave che. zabdArtha-rUjugatinA pahelA samaye parabhavanuM AyuSya tathA parabhava saMbaMdhI AhAra udayamAM Ave che ane vakagatinA bIjA samaye parabhavanuM AyuSya udayamAM Ave che. vivecana-1 samayanI vakagatimAM jIva bIje samaye upaje, kAraNake jIva vakagati kare, te pahelAMne samaya rUjugatine hoya che; eTale prathama samaye rUjugati ane bIje samaye vakagati. be samayanI vakagatimAM trIje samaye upaje. 3 samayanI vakagatimAM cothe samaye upaje ane 4 samayanI vakragatimAM pAMcame samaye upaje. 1 samayanI rUjugati-vasanADImAM maraNa pAmIne urvakamAM sIdho upaje. 1 samayanI vakragati-sanADImAM sAtamI naraka tale maraNa pAmIne, urvalokamAM eka samaye jAya ane bIjA samaye game te dizAmAM upaje. 2 samayanI vakragati-adhelekanI dizAthI 1 samaye trasanADImAM Ave, bIjA samaye udghalekamAM jAya ane trIjA samaye game te dizAmAM upaje. 3 samayanI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 vakragati-pahele samaye adhelokanI vidizAmAMthI dizAmAM Ave, bIjA samaye sanADImAM Ave, trIjA samaye urvalokamAM jAya ane cothA samaye game te dizAmAM upaje. 4 samayanI vakagati-pahelA samaye adholekanI vidizAmAMthI apekanI dizAmAM Ave, bIjA samaye trasanADImAM Ave, trIjA samaye urvalokamAM jAya, cothA samaye game te dizAmAM jAya ane pAMcamA samaye vidizAmAM utpatti sthAnake upaje. vakragatimAM parabhavano AhAra kayA samaye heAya? tathA keTalA samaya sudhI jIve aNAhArI hoya ? IgaducivikkAsu, dugAIsamaesuparabhavAhAre, duga vikkAIsu samayA, Iga do titriya aNahArA. 305 Iga du-eka be, 1 phuga vAIsue Adi ti cau-traNa cAra samayanI, samayanI vakragatiomAM. vakAsu-vakragatiomAM. samaya-samaya sudhI. ' dugAI-bIjA Adi. samayesu-samayane viSe. Iga de-eka be. parabhavAhA-parabhavane tiksi-traNa. AhAra. ! aNuhArA-aNahArI. | zabdArthaeka be traNa ane cAra samayanI vakragatiomAM bIjA Adi samayane viSe parabhavane AhAra udathamAM Ave. be Adi samayanI vakragatiomAM eka che ane traNa samaya sudhI jIva aNAhArI hoya che. -=-. ' Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vivecana--maraNa samaye AyuSyanA atya samaye keTalAka sa'sArI jIvAnI prathama samaye rUjugati ane keTalAka sa'sArI jIvAnI pahelA samaye rUjugati ane te pachInA samayeAmAM vakragati hoya che. saMsArI jIva peAtAnA bhavanA atasamaye te AhAra karIne 1 samayanI rUttugati kare ane te pachInA 1 samayanI vakragatimAM jyAM upaje, te samaye parabhavanA AhAra kare eTale 1 samayanI vakragatimAM bIjA samaye parabhavanA AhAra uddayamAM Ave. e samayanI vakragatimAM trIjA samaye parabhavanA AhAra udayamAM Ave. 3 samayanI vakragatimAM ceAthA samaye parabhavanA AhAra udayamAM Ave. 4 samayanI vakragatimAM pAMcamA samaye parabhavanA AhAra udayamAM Ave. ahIMyAM sarvAMtrarUjIgatinA prathama samaye jIva AhAra karIne nIkaLe, mATe AhArIja hAya ane te pachInI vakragatinA chellA samaye parabhavamAM jyAM upaje, tyAM AhAra kare mATe AhArI jANavA, ane vacalA 1-2-3 samaya sudhI jIva aNuAhArI jANavA eTale e samayanI vakragatimAM prathamanA 1 samaya sudhI aNAhArI, traNa samayanI vakragatimAM prathamanA ra samaya sudhI aNAhArI, cAra samayanI vakragatimAM prathamanA 3 samaya sudhI jIva aNuAhArI jANavA. apavartanIya AyuSya. ahukAla vecaNijja, kamma' apeNa jaminha kAle', veIjjaI jIgava' ciya, unni sava-paesagga', 306. apavattaNijja-meya, A ahavA asesa-kamma'pi, adhasamae viddha, siDhila' ciya ta jahA oga' 307, Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rapa . bahukala-ghaNa kAle. | eyaM-e, A. veyaNijaja-davA cegya. Au-AyuSya. ja karma-je karma, ahavA-athavA, * apeNa kAleNuM-thoDA asesakarmapi-samasta kAla vaDe. Iha-ahIMyAM. karma paNa. veIjaI-vedAya. baMdha samaye vi- baMdha samaye paNa. jugavaM-ekI vakhate. ciya-nice. baddha-bAMdhela, baMdhAyela. unna-udIrIne. siddhila-sithila. ciya-ni. savapaesa-sarva pradezanA. aga-agrabhAge. ta-te (AyuSya ane karma) apavattaNi jaja-apava | jahAjoga-yathAyogya, , nIya. | yegyatA pramANe jevAM kAraNa) | zabdAtha-ghaNA kAle davA yogya evuM je kama te ahIMyAM thaDA kAla vaDe (AtmAnA) sarva pradezanA agrabhAge udIrIne ( udayamAM lAvIne ) ekI vakhate nice vedAya, e apavatanIya AyuSya athavA to A AyuSanI mAphaka samasta karma paNa apavatanIya hoya. baMdha samaye paNa te (apavatanIya AyuSya ane karma) yathA yogyapaNe ( jevAM adhyavasAyAdi kAraNa hoya te pramANe) nicce zithila baMdhAyela che ( tethI thoDA kALe vede.) anapavartanIya AyuSya. je puNa gADha nikAyaNa, baMdhaNuM puvameva kila baddha, te hoI apavaraNa, jugaeNkama veyaNijaja phale. 38 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja-je (kama) puNa-vaLI. gADha atya'ta. nikAyaNa-nikAcita. badheNuM-madha vaDe. puLvameva-pahelAMja kila-nizce. ad-bAMdheluM hoya. 326 sura-devatA. neraIyA-nArakI. asa`kha-asa khyAta ta-te. hAihoya che. aNupavattaNu-anapavatana, jIgga-yAgya. kama-anukrame. veryANajaja-vedavA cegya phala-lavALu. zabdAje kama vaLI atyaMta nikAcita (avasya bhAgavavApaNuM sthApana kareluM evA) aMdha vaDe karIne pahelAMja nizce bAMdheluM hAya, te anapavana ceAgya hAya che. ( ethI) anukrame vedavA ceAgya phaLavALu hAya che. kayAjgyA nirUpakamI ane kayA jIvA sApakramI. uttama carama sarIrA, sura nerayA asa`khanara tiriyA, hanti niruvamAe, duhAvi sesA muNeyavA. 309 uttama-uttama purUSA. nara tiriyA-manuSya ane carama sarIrA-te ja bhave tirthaMcA mAkSe janArA. hanti-hAya che nirUvamAe-nirUpakrama, duhAvi-baMne prakAre paNa. sesA-bAkInA. AryuvALA. sujJeyavA-jANavA. uttama purUSa (24 tIrthaMkara, 12 cakravarti, he vAsudeva, huM prativAsudeva ane hu baladeva), carama zabdA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 zarIrI (teja bhave mokSe janAra), devatA (cAre nikAyanA), nArakI, asaMkhyAta AyuSyavALA manuSya ane tiIMca (yugaliyA) nirUpakrama AyuSyavALA che. ane bAkInA [9] baMne prakAre [sopakamI ane nirUpakamI ] paNa jANavA. vivecana-devakurU vigere kSetramAM yugalika manuSya che prakAranA hoya che. 1. padma jevI gaMdhavALA, 2. kasturI jevI gaMdhavALA, 3. mamatva vinAnA, 4. tejasvI ane rUpALA, 5. sahanazIla, ane 6. zanaizcArI. sepakrama ane nirUpakramanAM kAraNa, jeNaumuvamijaI agya samuENa iyagaNAvi, so ajhavasANuI, uvakrama-muvamo iyaro. 310 jeNu-je vaDe. so-te. Au-AyuSya. ajajhavasANA-adhyauvakRmijAja I-upakrame, ghaTe vasAyAdi. apa samugheNu-AtmAthI | vikama-upakrama. utpanna thayela. | aNuvakame-anupakrama. IcaraNAvi-bIjA kAraNe | i -Itara, tethI viparIta, zabdArtha AtmAthI utpanna thayela je (adhya vasAya) vaDe athavA bIjA kAraNe AyuSya ghaTe, te adhyavasAyAdi upakrama jANu ane tethI viparIta te anupakrama jANa. vivecana-AtmAthI utpanna thayela je adhyavasAya vaDe athavA viSa, agni zastrAdi bIjA kAraNe AyuSya Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 ghaTe. eTale ghaNuM kAla sudhI davA yogya je AyuSya hoya, tene apakAlamAM bheLavIe, te apavartananA kAraNa rUpa adhyavasAyAdi upakama jANavo ane tethI viparIta te anupakrama jANa. sepakramI jIvonAM AyuSya3 prakAre ghaTe, te kahe che. akjhavasANa nimitte. A DAre veyaNa parAghAe, phAse ANapA, sattavihaM jhinjae AuM. 311. agnavasANa-adhyavasAya. | phAse-sparza nimitte nimitta.. ANapALu-zvAsozvAsa. AhAre-AhAra. sattavahaM-sAta prakAre. veyaNA-vedanA. jhijae-ochuM thAya che. parAghAe-parAghAta. | | AuM-AyuSya | zabdArtha-1. adhyavasAya, 2. nimitta, 3. AhAra, 4. vedanA, 5. parAghAta, 6. sparza, ane 7 zvAsozvAsa e sAta prakAre AyuSya kSaya pAme che. (ochuM thAya che.) vivecana-adhyavasAya 3 prakAre che. rAga, sneha ane bhaya. rAgathI AyuSyane kSaya A pramANe -jema koI parabane viSe pANI pAnArI strI tarUNa purUSane anurAgathI jetI chatI, te purUSanI prApti nahi thavAthI maraNa pAmI. nehathI AyuSyane kSaya A pramANe jema ke I sAthevAhIne pati dezAMtarathI Ave chate sArthavAhanA mitre sneha parIkSA nimitte, sArthavAhanuM maraNa kahe chate sArthavAhI maraNa pAmI, strIne maraNe sArthavAha paNa maraNa pAmyo. bhayathI AyuSyane kSaya A pramANe -- Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 kRSNane dekhIne gajasukumArano sasare semi maraNa pA, 2. nimitta te daMDa cAbuka zastra deraDAdikanA prahArathI maraNa pAme, 3. atyaMta sarasa AhAra ghaNuM karavAthI maraNa pAme. 4. zalAdikanI vedanAthI maraNa pAme. pa. parAghAta te khADAdikamAM paDavAthI maraNa pAme. 6. agni viSa ane sarpAdikanA sparzathI maraNa pAme. 7. adhika zvAsozvAsa vahetAM athavA zvAsozvAsa rokavAthI maraNa pAme. A sAta upakramathI AyuSya ghaTe che. zrI kRSNa ane skaMdhakAcAryanA ziSyonuM bAhya upakrame AyuSya purUM thayuM, paraMtu aMtaraMga vicAratAM temanuM nirUpakrama AyuSya teTaluM ja hatuM, paNa sapakrama AyuSya na hatuM. | sarva jIvone paryAsi kahe che. AhAra sarIra iMdiya, pajatI ANa pANa bhAsa maNe, caupaMca paMcachampiya, Iga vigalA-sannisattIrNa. 312. AhAra-AhAra. cau paMca-cAra, pAMca. sarIra-zarIra. paMca chapi ya-pAMca ane cha. iMdiya-iMdriya. Iga-ekeMdriya. pajattI-paryAti. ANapANa-zvAsozvAsa. vigala-vikaseMdriya. bhAsa-bhASA. asanni-asaMjJI. maNe-mana. 1 saNa-saMjJIne. - zabdArtha---1. AhAra paryApti, 2. zarIra paryAmi, 3. Idriya paryApti, 4. zvAsozvAsa paryApti, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 [ 5, bhASA paryApti ane 6. mana paryAti emAMthI prathamanI ] 4 paryApta ekedriyane, 5 paryApti vikaledriyane, 5 paryApti asaMjJIne ane 6 paryApti sannIne hAya che. vivecana--labdhi aparyAptA jIva ochAmAM ochI traNa paryApti pUrNa karI, parabhavAyu bAMdhI, aMtamuhUta abAdhA kAla bhAgavIne maraNa pAme che. dareka jIvA peAtAne yogya paryAptie sAtheja AraMbhe che, paNa pUrI anukrame kare che. paryAptinuM lakSaNu. AhAra sarIra IMdiya, UsAsa vaU maNeAbhinivRttI. hAi jaA daliyAU, karaNa' pai sAu 5jjattI, 313 daliyANa-daliyAMthI. varSa-vacana. maNA-mananI. abhinivvattI niSpatti, saMpUrNa tA. jaAje. zabdA--AhAra, zarIra, iMdriya, zvAseAzvAsa, vacana ane mananI sapUtA je daliyAMthI thAya, te AhArAdikanI niSpatti pratye je karaNa [ jIva sabaMdhI zakita vizeSa ] te vaLI paryApti kahevAya, karaNa'-karaNa [zakita] pai-pratye. sAu jajattI-te vaLI paryApti. ekendriyArdika jIvone prANa keTalA ? te kahe che. paNi'diya timalUsA-sAU dasapANu cau cha sama a, igavruti caUriMdINa', asannisannINa nava dasaya. 314 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kukara paNidiya-pAMca Idriya, aga-ekedriyane. tibala-traNabala. du-beIdriyane. UsAsa-zvAsozvAsa, ti-teIdriyane. Au-AyuSya. cau-cauriMdriyane, asanni-asaMjJIne. dasa pANa-daza prANa sanINa-saMjJIne. cau-cAra. nava-nava. cha saga a6-cha, sAta, ATha | dasa ya-ane daza. | zabdArtha -5 iMdri, 3 baLa (ga), zvAsozvAsa ane AyuSya e 10 prANI che, temAMthI ekedriyane 4, beiMdriyane 6, teIdriyane 7, caurikine 8, asaMzI ( tiryaMca)ne 9 ane saMjJI ( nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva)ne 10 prANe heAya che. A graMtha kyA graMthamAMthI uddharyo, te kahe che. saMkhittA saMghayaNI, gurutara saMghayaNi majhao esA, sirisiricaMdamuNideNanimbiyA apapaDhaNuddA.315. sakhittA-saMkSepa. siri-jJAnAdi lakSamIyukta. saMghayaNI-saMgrahaNa. siri caMda-zrIcaMdra. gurUtara-atyaMta moTI. | murNideNu-sUrie. saMghayaNi-saMgrahaNa. nizkiyA-banAvI. majha-mAMthI. a5-pitAne esA-A. pa86-bhaNavAne mATe | zabdArtha---A saMkSepa saMgrahaNuM atyaMta moTI (400-500 gAthAvALI) saMgrahaNI mAMthI jJAnAdi lakSmIyukta zrI caMdrasUrie potAne bhaNavAne mATe banAvI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra vivecana-pitAne bhaNavAne mATe banAvI A vAkyamAM AcAryazrIe potAnI laghutA ane nirabhimAnatA darzAvI che. covIsa dvAra, saMkhittacarI u ImA, sarIra-mogAhaNA ya saMdhacaNA, sanA saMDANa kasAya, lesiMdhiya du samugdhAyA. 16, di daMsaNa nANe, jegu-vage-vavAya cavaNa kiMI pakjhatti miAhAre, sannei gaI AgaI e. 317. saMkhiyarI atyaMta saMkSepa. dasa-darzana (). umA-A (saMgrahaNI vaLI. | nANe--jJAna (5+3). sarIra-zarIra (5). je.--yoga (15). ogAhaNa-avagAhanA, viga-upaga (12). saMghayaNa-saMghayaNa (2). uvavAya-upapAta, janmasannA--saMjJA (4-10-16). cavaNa-cyavana, maraNa. saMDANu-saMsthAna (6). Thai--sthiti, AyuSya. kasAya-kaSAya (4). pajajatti-paryApti. [6] lesalezyA (6). kimAhAre-kimahAra. Idiya-Idriya (5). sannI-saMjJA (3). du samucchAyA--be bhede samu- gai-gati. dudhAta. | AgaI-Agati. diI -daSTi (3). vee-veda (3). zabdArtha-A saMgrahaNa vaLI atyaMta saMkSepa che. zarIra 5, avagAhanA, saMghayaNa 6, saMjJA 4, 10 ke 16, saMsthAna 6, kaSAya 4, lesyA 6, iMdriya pa, [jIva ane ajIva e be bhede samudraghAta, daSTi 3, darzana 4, jJAna Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 5 ane ajJAna 3, yoga 15, upayoga 12, upapAta saMkhyA, cyavana saMkhyA, AyuSya, paryAmi 6, kimAhAra saMjJA 3, gati, Agati ane veda 3. vivecana-zarIra pa, dArika vaikriya AhAraka taijasa ane kAmaNa. avagAhanA [ zarIranI uMcAI ke labAI]. saghayaNa , vaja rUSabhanArAca, rUSabhanArAca, nArAca, ardhanArAca, kAlikA ane chevaTuM. saMjJA 4 ke 10, AhAra bhaya maithuna ne parigraha; kedha mAna mAyA lobha ogha ane zeka. saMsthAna 6, samacaturastra nyagrodha sAdi kuja vAmana ane huDaka. kaSAya 4, krodha mAna mAyA ne lebha. leNyA de, kRSNa nIla kApata teje padma ne zukala. iMdriya 5, sparzanA rasanA prANa cakSu ne zrotra. jIva samudaghAta 7, vedanA kaSAya maraNa vaikriyA tejasa AhAraka ane kevalI, temAMthI vedanA ane kaSAya samuddaghAta potAnA zarIra pramANa kare, maraNa samudraghAta jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTathI asaMkhyAtA jana pramANu kare, vaikriya taijasa ane AhAraka samuddaghAtamAM saMkhyAtA yojana pramANa daMDa kare ane kevaLI samuddaghAtanA prathamanA ja samayamAM anukrame daMDe--kapATa-maMthAna kare ane AMtarA pUre tathA pachInA 4 samayamAM AMtarA maMthAna kapATa ane daMDa saMharIne svabhAvastha thAya. daSTi 3, samyagdaSTi mizradaSTi ne mithyASTi. darzana 4, cakSu acakSu avadhi ne kevala. jJAna 5, mati zruta avadhi manaH paryAvane kevala jJAna. ajJAna 3, mati ajJAna zrata ajJAna ne virbhAgajJAna. yoga 15, 4 mananA 4 vacananA dArikaddhika kriyaddhika AhAraddhika ne kAmaNa. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAukAya teukAya vanaspatikAya apakAya pRthvIkAya vaimAnika jyotiSI nArakI vyaMtara bhavanapati. 10 | daMDakanuM nAma. dvAranuM nAma zuM ? teIkiya caurikiya garbhaja tiryaMca beIdriya garbhajamanuSya || 3 gAu|| 31 jana | | 3 gAu|1| 3 1rayojanA 1 W W | K o o o o o o o o zarIra 5 | 7 hAtha 7 hAtha 9 hAtha |3pa00dhanuSa avagAhanA gula ha ta aMgula. uM ? | asaMkha0 asaMkha0 deg deg | | | | | | 1 1 sarva daMDake 4-10 ane 16 saMjJA hoya che. 7 hAtha |-| deg 1 1 |saMdhayaNa. 6 siMjJA. 4-10 JsaMsthAna. 6| kaSAya. 4 sarva daMDake krodha, mAna, mAyA ane lebha o o o T o o ja na ja * * T ` h ` h ` my [ my my my my e kaSAya heya che. 0 0 da da - 8 2 - w w 35TY 9 2 24 daMDakane | O ( 6 1 ka 8 w ha che. I lesyA. 6 I Idriya. 5 samudyAta 7 ! darzana. 4 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha cha | A ` h m o ha ` ` o cha 33 IS o cha o | jJAna, 5. ajJAna. 3 ga. 15 * Iupaga. 12 2 2 ha cha cha che e e * * saMkhyAtA athavA viSe 24 dhAra. asaMkhyAtA. asa lo saMkhyAtA ke asaMkhyAtA. upayata ane cyavana. | 5] 1pa1ra saMkhyAtA 3 palyopama || 6 | 2 | 3 palyopama|| 6 6 mAsa || 49 divasa || 12 varSa | 20 varSa |ka ahorAtri 10000 varSa 7000 varSa rara000 varSa/4| 33 sAgaroe 6 150 adhika | 1 palyopama 6 sAadhika 3 sAgare 6 [ sthiti. (Ayu) bm ny ny | - 2 - 3-4-5-6 dizAne. paryApti 6. kimahAra. * * * * * , hetUpadezikI. 6 6 dIrgha kAlikI saMjJA. 3 bira 31 1ra1 13 nathI 1ra3/1/12 thiADA a. a= adhika. a.| 1 w a. a. a. A, a. w a. a. w a. ? a. Agati. : veda. 3 alpa bahutI Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 upaga 12, 5 jJAna 3 ajJAna ne ja darzana. upapAta janma1 samaye saMkhyAe gaNatAM keTalA ja upaje. cyavana [maraNa 1 samaye saMkhyAe gaNatAM keTalA jIvo mare. sthiti [AyuSya) utkRSTa ane jaghanya. paryApta 6, AhAra zarIra iMdriya dhAsozvAsa bhASA ne mana. kimahAra kiTalI dizAne AhAra dareka jIva le). saMjJA 3 hetupadezikI dIrghakAlikI ne daSTivAde padezikI. gati 24 daMDakanA cha marIne kyAM jAya che. Agati kayA daMDakane cha marIne kyAM AvI upaje, veda 3 purUSada strIveda ne napuMsakaveda. A graMthanA racanAra koNa? te kahe che. malahAri hema sUraNa, sasa seNu viraIyaM samma, saMghaNi raNa-meya, naMdau jA vIrajiNa tirthaM. 18 malahAri-maladhArI gacchanA. | saMghayaNa-saMgrahaNI rUpahemasUrINa-hemacaMdrasUrinA. rayarNa-ratna. eyaM-A. sIsa-ziSyamAM. naMdau-samRddhi pAme. leNa-leza samAna. jAyAvat. virayaM-racyuM. vIrajiNa-vIra svAmInuM. samma-rUDe prakAre. tirthaM-tIrtha. zabdArtha-maladhArI gacchanA hemacaMdrasUrinA ziSyamAM leza samAna evA (caMdrasUrie) A saMgrahanuM rUpa ratna rUDe prakAre racyuM. te jyAM sudhI vIrabhagavAnanuM tIrtha che, tyAMsudhI [caturvidha saMgha bhaNatAM AnaMda pAme. - zrI vRkSo sAthe samApta . Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 1. napuMsaka vedavALA cha kayA ? aMgulanA bhede keTalA ? ane kyA aMguMlathI kaI vastu mapAya tathA te darekanuM svapara pramANa keTaluM ? kulakeTI eTale zuM ? apakAya vanaspatikAya teIdriya ane bhujaparisarpanI kulakeDI keTalI ? ' 3. acitta ane mizra ni kone hoya tathA acitta nivALA jIvonI kulakeDI keTalI ? parabhavanuM AyuSya kayAre baMdhAya ? baMdhaka muninA ziSyanuM AyuSya kevA prakAranuM hatuM ? 4. apavartanIya AyuSyanuM svarUpa tenA kAraNe sAthe kahe. anapa vartanIya AyuSya kone heya ? vakragati kone kahevI? te keTalA samayanI che? ane temAM parabhavanA AyuSyano udaya kayAre hoya? nirUpama AyuSya kayA kayA ne hoya ? te vistArathI kaho. AyuSyane upakrama keTalA prakAre hoya tenA bhedanuM vivecana kare. 5. bRhatsaMgrahaNInA kartA koNa ? te kayAre thayA ? ane temanA gurUnuM nAma zuM ? 6. nIcenA zabdano artha vistArathI samajA." sukevalI, pulva, vajI rUSabha nArAca, huMDa, palaga, saMvattA, vigrahagaI, nivrAdhAe, tipaDeyAyArA, pAjatti, sannA, hayagabba, abhinna dasaputhvI, uvakkama, pANu, abAhakA ane kAvalio. 7. jaMbudvIpamAM be caMdronI vacce utkRSTa ane jaghanya aMtara keTaluM? siha zilA upara siddhanA jevo sivAya bIjA kayA cho hoya? te kaho. 8. sarvathI mAruM zarIra svAbhAvika kenuM hoya? 1 samaye jIva keTalA jana jAya? te kahe. 8. be prakAranA azrayI keTalA samaya sudhI cha aNuhArI hoya? kayA cho manuSya gatimAM ja upaje re nArakI jIve - zvAsozvAsa ane AhAra keTalA kALe le che. te kahe.. 10. zikSake keTalIka bhUla gAthAo ane tenA artha pUchavA. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 upayogI prakSepa gAthAo. paMca sayA bAvIsA, tinneva sayA u huti chapannA, tikti sayA aDayAlA, sarNakumArassa vaDhAI. " zabdArtha-sanakumAranAM vATalAM vigere vimAne anukrame para goLa, 356 trikhUNAM ane 348 cokhuNa che. sattarisamaNuM, tinneva sayA havati chappanA, tini sayA aDyAlA, vaDhAI mAhiMda sagnalsa. zabdArthamAhedra devalanAM vATalAM vigere vimAno anukrame saMpUrNa 100 geLa, 356 trikhUNuM ane 348 khuNa (vimAno) che. cevari culasIyA, chasuttayAM duve duve sayAo, kapaMmi baMbhaloe, viTTA taMsA ya cariMsA. zabdArtha-bahAdevalokane viSe vATalAM vimAne ra74, trikhuNAM 284 ane khuNAM ra76 vimAne che. . ti nauya ceva sayaM, do ceva sayA sayaM ca bANuuryA, kapaMmi saMtagaMmi, vA taMsA ya caurasA. 4 | zabdAthI-lAMtaka devakane viSe 193 nice vATalAM, 200 nice trikhUNAM ane 19ra khuNAM vimAne che. te aThThAvIsaM ca sayaM, chattIsa--sarSa sayaM ca battIsa, kapaMmi mahAsuke, vaTTA taMsA ya caherasa. ' ' A zabdArtha- mahAzukra devakane viSe 128 vATalAM, 13 tribuNa ane 132 khuNAM vimAne che. aktarasa salasa-saya puNa a kuttara sayaM purNa kaMmi sahassAre, vadyA taMsA yaM carisA. zabdArtha-sahastrAra devalokane viSe 108 vATalAM, vaLI 116 trikhuNa ane saMpUrNa 108 cokhuNA vimAno che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDasI bANuuI adAsIIya hei bedhabbA, ANaya-pANaya kape, vaTTA tA ya cauresA. 7 zabdArtha-Anata ane prANuta devalokanAM ( maLIne ) 88 vATalAM vimAna, 92 vikhuNa ane 88 khuNa vimAno che ema jANavAM. causadI bhAvattari, aDasaThThI ceva heI nAyavA, AraNa acuya kape, va taMsA ya caurasA.. zabdArtha-AraNa ane agruta devalokamAM 64 vATalAM, chara vikhuNAM ane 68 cokhuNa vimAna ja che ema jANavAM. paNatIsA cattAlA, chattIsA hedirmAmi gevije, tevIsA adbhavIsA. covIsa ceva makjhimae. 9 zabdArtha -helI traNa praveyakamAM 35 goLa, 40 vikhuNa ane 36 cekhuNe vimAna che. madhyanI traNa saiveyakamAM 23 goLa, 28 vikhuNA ane 24 nice khuNAM vimAne che. IkkiArasa selasa, bAraseva gevintha uvarie huMti, ekka vA taMsA, caure ya aNuttara vimANe. 10 zabdArtha-uparanA traNa raiveyakamAM 11 goLa, 16 vikhuNuM ane 12 nidai khuNuM vimAna che. anuttara vimAnamAM 1 gaLa ane 4 trikhuNa vimAne che. agni tahAgnimAlI, vacharAyaNa pathaMkara ya caMdAbhaM, murAbha sukkAbha, supaiTTAbha ca riTAbhaM. sArasmaya-mAicA, vahI varUNa ya gayA , tusiyA avvAbAha, agni taha ceva riDhAya. 12 zabdArtha-1 arci, temaja 2. arcimAlI, 3. vaiocana 4 prabhaMkara, 5. caMdrAbha, 6. sUryAbha, 7. zukrAbha, 8. supratiSThAbha ane 9. rijhAbha ( A 9 vimAne lokAntika devAnAM che.) | zabdArtha -1. sArasvata, 2. Aditya, 3, vahi, 4, varUNa, 5. gateya, 6. tuSita, 7. avyAbAdha, 8. agni, temaja nice 9. ariSTa. ( A 9 kAtika devanAM nAme che.) Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3e nANassa kevalINuM dhamAyariyassa savvasAhUNuM, bhAI avarNavAI, kimbisiya bhAvaNuM kuNaI. - zabdAtha-jJAnanA kevaLInA dharmAcAryanA ane sarva sAdhunA avarNavAdane belanAre, tathA mAyI jIva pApI bhAvanAne kare che eTale kibiSika devapaNe upaje che. keUya bhUIkae, paziNapasiNe nimittamAjIve. rasa sAya garUo, abhiga bhAvaNuM kuNaI. 14 | zabdArtha kautuka karanAra, bhUtikarma karanAra, praznathI ke prazna vinA nimitta kahenAra, nimittathI AjIvikA karanAra, rUDhi rasa ane zAtA gArava karanAre jIva abhiyogika bhAvanAne kare che (nAkara devapaNe upaje che. ) tesIyA paMcasayA, dhakkArasa ceva jayaNu sahassA, rayaNAe patthaDatara, mege ciya joyaNa vibhAge. 15 zabdAtha-ratnaprabhA pRthvImAM prataranuM aMtara 11583yojana ni che. sattANuvaI sayAI, bIyAe patthaDaMtare heI, paNahattari titri sayA, bArasa sahasa taiyAe. 16 zabdAtha-bIjI pRthvImAM prataranuM aMtara 97 se jana che ane trIjI pRthvImAM 12,3,7pa jana che. chAdi sayaM selasa, sahassa ego ya vibhAgAi, aIja sayAI, paNavIsa sahasa dhUmAe. | zabdArtha -cethI naraka pRthvImAM 16,1,663 ejana che ane dAmaprabhAmAM 25 hajAra aDhIse jana che. . bAvanna sahassAI paMceva havati joyaNa sayAI, , patthaDamaMtara meya, chaThThI puDhavIe nevuM. zabdArtha- chaThThI pRthvImAM bAvana hajAra pAMcase jana e prataranuM aMtara che ema jANavuM.. - - Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhat saMgrahaNI prakaraNa mULa. 2. nami" arihaMtAi, ii bhavaNA-gADhaNA ca patteya, sura-nArayANu vuccha', nara tiriyANa viNA bhavaNa. 1. uvavAya-cavaNu-viraha, sa kha* iga-samaiya... gamA-gamaNe, dasa vAsa sahassAI, bhavaNavaRNu jahanna i. camara ali sAra-mahiaM, taddevINa tu tinni cattAri, paliyA" sadbhAU, sesANuM navanikAyANuM, dAhiNa diva' paliya, uttarae hanti dunni deNA, tadevI-madhda pakSiya, desaNa Aumusa'. 3. 4. 6. vaMtariyANu jahenna, dasa vAsa sahasya paliya-mukkAsa, daivINuM paliya, paliya* ahiya* sasi-ravINa. lakheNu sahastreNa ya, vAsANa gaDhANu paliya-meesi, Ii adda devINuM, kameNu nakSatta tArANuM, paliya caubhAgA, cau aDe bhAgAhigAu devINa, cau jIale caubhAgegA, jahanna-maDa bhAga pa`camae. 7. dA sAhi satta sAhiya,dasa caudasa sattara ayara jA sukko, i-imahiya-mittA, jA iMgatIsuvari gevije. 8. tittIsa-Nuttaresu, sAhasmAisu imA ii jiA, sAhasmai isANe, jahanna ii paliya-mahiya' ya. 5. 9. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dosAhi satta dasa caudasa, sattara ayarAI jA sahassAre, tapUrao ikki, ahiyaM jANuttara-cauke. 100 IgatIsa sAgarAI saadde puNa jahanna kiI narthIi, parigrahiyANiyarANiye, sehammI-sANa devINa, 11. paliyaM ahiyaM ca kamA, kiMI jahannA io ya ukesA, paliyAI satta pannAsa, taha ya nava paMcavannA ya. 12. paNa che caucau a ya, kameNa patteya-magnamahisIo, asura nAgAI vetara, joIsa kapa duniMdANuM. 13. kusu terasa kusu bArasa, cha paNa cau cau duge duge ya cau, gevijaja-ghuttare dasa, bisapiyarA uvari loe. 14. sehamaksa Dii, niya payara vihata Icha saMguNio, yayakAsa Thio, savastha jahanna paliye. 15 surakapIDii visero, sagapayara vihata iccha saMguNio, hiThille ThiI sahie, Icchiya payaraMmi umphosA. 16. kapamsa aMtapayare, niya kapa-vaDiyA vimANAo, iMda nivAsA tesiM, caUMdisi legapAlANuM. 17. sema jamANuM satibhAga, paliya varUNassa dunni desUNA, samaNe do paliyA, esa kiMI legapAlANuM. 18. asurA nAga suvannA, viju agnI yAdIva udahI a, disi pavaNaNiya dasaviha, bhaNavaI tenuM dudu Ida 19. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. camare khalI a dharaNe, bhUyANa de ya veNudeve ya, tattA ya veNudAlI, harikate harisahe ceva. agnisiha agnimANava, punna visiSThe taheva jalaka te, jalapahu tahu amiagaI, miyavAhaNa dAhiNuttaraA.21. vela be ya pabha jaNa, dheAsa mahAdheAsa esi-mannayarA, jabuddova chatta, meru' daMDa... pahu kA 1. 24. catosA cacattA, adbhutIsA ya catta paMcaNDa', pannA cattA kamasA, lA bhavANa dAhiNae. 23. ca cau lakha viThThA, tAvaiyA ceva uttara disAe, sabdevi sattakADI, Avattari hanti lakSA ya. rayaNAe hivara, joyaNu sahassa' vimuttu te bhavaNA, jaMbuddIva samA taha, saMkha-masakhijja vitthArA. 25. cuDAmaNi phaNi garuDe, vajje taha kalasa soha asse ya, gaya mayara vamANe, asurAiNuM mukSu cidhe. 26. asurA kAlAnAgu--dahi, paMDurA tahasuvanna disi thaNiyA, kaNagAbhavittu sihidIva, arUNAvAU piyagu nibhA.27 asurANa vattha rattA, nAgeA-dahi vijjI dova siddhi nIlA, disi thayi suvannANu, dhavalA vANu sa`jha-ruI. 28. cau-TTi safe asure, chacca sahassAI dharaNumANu, sAmANiyA imesi, caugguNA AyarakSA ya. 29. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayaNAe paDhamajoyaNa, sahaste hikvariya saya vihaNe, vaMtariyANuM rammA, mA nAyarA asaMkhijA. 30. bAhiM vaTTA aMte, cariMsA aho ya kaNiAyAre, bhaNavarNa tahavaMtarANaiMda bhavaNao nAyabrA. 31tahiM devA vaMtariyA, vara taruNa gIya vAhaya raNuM, nircA sahiyA pamuiyA, gayaM pi kAlaM na yAti. 3ra. te jaMbuddIva bhAraha, videha sama gurU jahanna majhimagA, vaMtara puNa avihA, pisAya bhUyA kahA jakhA. 33. rakakhasa kinara kipurisA, mahAragA amA ya gaMdhavA, dAhiSNuttara bhaiyA, selasa tesiM ame IdA. 34. kAle ya mahAkAle, suva paDiva punnabhaya, taha ceva mANibhade, bhIme ya tahA mahAbhame. 35. kinara kipurise saMpurisA, mahApurisa takya aUkAye, mahAkAya gIyaraI, gayajase dunni dubhi kamA. 36. ciMdhaM kalaMba sulase, vaDa kharphe asaga caMpayae, nAge tuMbarU a jhae, khaDuMga vivajijyArUkhA. 37. japha pisAya mahAraga, gaMdhavA sAma kinarA nIlA, 2phakhasa kipurisA viya, dhavala bhUyA puNe kAlA. 38, aNapatrI paNapannI, IsivAI bhUyavAIe ceva, kaMdIya mahAmaMdI, kehaDe ceva payaMge ya. 39, Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I paDhama jeyaNa sae, ramaNae adR vaMtarA avare, tesa Iha selasiMdA, ayaga aho dAhiyttara. 40. saMnihie sAmANe, dhAI vihAe isIya isIvAle, isara mahesare viya, havai suvache visAle ya. 41, hAse hAsaraI viya, see ya bhave mahA mahAse, payaMge payaMgavai viya, selasa IdaNa nAmAI kara, sAmANiyANu ure, sahassa salasa ya AyarakhANuM, pattayaM sanvesiM, vaMtaravaI sasi ravINuM ca. 43. iMda sama tAtIsA, parisatiyA rakha legapAlA ya, aNiya paInnA abhiogA, kikhisaM dasa bhavaNa mANuM 44. gaMdhazva naTTa haya gaya, raha bhaDa aNiyANi sava IdANuM, mANiyANa vasahA, mahisA ya ahonivAsINuM 45. tittIsa tAtIsA, parisatiyA legapAla cattAri, aNiANi satta sattaya, aNiyAtiva savaIdANuM 46. navaraM vaMtara jeisa, IdaNa na huti legapAlAo, tAyattIsa-bihANu,tiyasAvi ya tesiM na hu huti 47. samabhUtakAo ahiM, dasUNa jayaNa sahiM Arambha, uvari dasuttara joyaNa, sayaMmi citi joIsiyA. 48, tatva ravI dasa joyaNa, asIi tadurisasIya rikhesu, aha bharaNi sAI uvari, ahiM mUlo bhiMtare abhiI49 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAra ravI caMda rikhA, buha sukkA jIva maMgala saNiyA, saga saya naya dasa asiI, cau cau kamotiyA causu. 50. bArasa jeyaNa saya, igavIsikkAra sahiyA kamase, meru alagA-bAha, jeIsa cakkacaraI ThAI. pI. addha kavidgArA, phalihamayA ramma Isa-vimANA, vaMtara nahiMta, saMkhija guNa ame huti. para. tAI vimANAI puNa, savvAI hanti kAliha-mayAI, daga-phAli mayA puNa, lavaNe je jeIsa vibhANA. pa3. jeyaNi-gasadbhAgA, chapanna adhyAta gAu du Iga-ddha, caMdAIvimANa-cAma, viODA addha-muccatta. 54. paNayAla lakhajoyaNu, nara-khitta tasthime sayA mirA, narakhittAubahiM puNa, addha-mANADiA nirce 55. sasi ravi gahanakhattA, tArAo huti jahuttaraM sigyA, vivarIyA u mahaDie, vimANa-vahaga kameNe siM. pa6. salasalasa aDacauda surasahassA puradAhiNa, pazlima uttara sIhA, haOI vasahA hayA kamaso. pa7. gaha addAsI nakhatta, aDavInaM tAra koDi-koDIyuM, chAsaTi sahassa navasaya, paNahattariega sasi sinna. 58, keDA kaDI sanna-tare tu mannati khitta-thAvatayA, keI ane use-haMgula-mANeNa tArANuM. 59. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiNahaM rAhu vimANuM, nicaM caMdeNa hoI avirahiya, ' cariMgulamapatta, hi6 caMdasya te cara. 600 tArassa ya tArassa ya, jabudovami aMtare gurya, bArasa joyaNu sahassA, kutri sayA ceva bAyAlA. 61. nisaDha ya nIlavaMte, cattAri saya ucca paca saya kuDA, adda uvari riphakhA, caraMti ubhaya-6 bAhAe. dera. chAva6 dakti sayA, jahanna-meyaM ta hAI vAghAe, nivrAdhAe guru bahu do gAu ya dhaNu sayA paMca. 63. mANasa-nagAo bAhiM, caMdA sUrassa sUra caMdamsa, jayaNasahassa pannAsa, guNagA aMtaraM di, 64. sasi sasi ravi ravisAhiya, joyaNalakaNa aMtare hoI, ravi aMtariyA sasi, sasi aMtariyA ravi dittA.65. bahiyA u mANasura, caMdA sUrA avaTri-ujajoyA, caMdA abhiI-juttA, sUrA puNa hanti pussehi. 66. uddhAra sAgara duge, sarve samaehiM tulla davudahi, huguNA duguNa pavitthara, valayAmArA paDhama vaje. 67. paDhame joyaNa lakhaM, vo tuM veDhiuM DiA saMsA, paDha jaMbuddI, sayaMbhUramaNe dahI caramo, 68, jabUdhAyaI pukhara, vAsaNavara khIra ghayAyanaMdIsarA, aruNa-rUyvAya kuMDala saMkha yaga bhuyaga kusa kucA.69, Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhame lavaNe jalahI, bIe koleya pukharAIsu, divesu hanti jalahI, dIva-samANehi nAmehi. 70. AbharaNa vantha gadhe, upalatilae ya paumanihi rayaNe, vAhara daha naIo, vijyA vakhAra karSidA. 71. kura maMdara AvAsA, kaDA naphakharU caMda sUrA ya anevi evamAI, pattha-vadhUNa je nAmA. 7ra. tannAmAM dIvadahI, tipaDayAyAra hanti aruNAI, jabU-lavaNAIyA, pattayaM te asaMkhijA. 73. tANa--tima sUravarA-vabhAsa jalahI paraMtu ikkiA , deve nAge jakhe, bhUe ya sayaMbhUramaNe ya. 74. vANIvara kharavare, ghayavara lavaNo ya hanti bhinnarasA, kAleya pukha-dahi, sayaMbhUramaNe ya udagarasA. 75. Ikhurasa se jalahI, lavaNe kAlee carimi bahumacchA, paNa saga dasa jeyaNa saya, taNu kamA theva sesesa. 76. de sasi de ravi paDhame, huguNA lavaNumi dhAyaI saMDe, bArasasi bArasa ravi,tapabhiI nidisasiraviNe 77 tiguNa puvila jyA, asaMtarA-taraMmikhimi, kAlee bAyalA, bisattarI pukharami. 78 de sasi de ravipatI, egaMtariyA chasaTi saMkhAyA, me pAhiNatA, mANasa-khinne pariaDati. 7. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM gahAI vi , navaraM dhruva pAsavattiNe tArA, taM ciya payAhiSNutA, taLeva sayA paribhramanti. 80. pannarasa culasI I sayaM, Iha saci-ravi maMDalAI takakhatta jeyaNa paNa-sadasahiya, bhAgA aDayAla I.sa.810 tIsi-gasa cauro, ige igalsa satta bhaIyassa, paNIsaM ca dujoyaNu, sasi-raviNe maMDalaM-tarayaM.82. maMDala dasagaM lavaNe, paNa- nisaDhami heI caMdamsa, maMDala-aMtara-mANe, jANa pamANu purA kahiya. 83. paNI nisaamiya, duni ya bAhA duyaNuM-tariyA, iguNavIsa tu sayaM, sUrassa ya maMDalA lavaNe. 84. sasi-raviNelavaNamiyAyaNasayatikritIsa ahiyAI asImaM tu jeyaNa sayaM, jabuddIvami pavisati. 85. gaha rikha tAra saMbaM, jaltha-chasi nAu mudahido vA, tassasihi ega-sasiNa, guNa saMpna hAI savagaM.86. battIsa-vIsA, bArasa aDa cau vimANa lakhAI 5nAsa catta cha sahassa, kameNa sahammAilsa. 87. kususayacau dusu saya-tiga,migArasahiyaM sayaMtigehi, majhe sattara-saya, muvari tige saya-muvaripaMca. 88. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 89. culasIi lakh sattANuvai, sahassA vimANa tevIsa, savaga-mu, lAga mi, dayA bisaTTa payaresu, cau disi cau pa tIo, khAsaTriviANiyA paDhama pacare, vari i+-i hINA, aNuttare jAva ii 90. hRdaya vaTTA patIsu, teA kamaseA taMsa cara sA vaDhDhA, vivihA puvakinnA, tayaMtare muttu puva-disi 91 ega deve dIve, ve ya nAgeAdahIsu dhabbe, cattAra jakkha-dIve, bhUya-samuddesa aheva. sAlasa sayaMbhUramaNe, dIvesu paiTriyA ya surabhavaNA, igatIsa' ca vimANA, sayabharamaNe samudde ya. vaTTa' va%0suvara', ta'sa' ta'sassa uvarima' hAi, cara'se cauraMsa, uM tu vimANa seDhIe. sattve vaDhDha-vimANA, ega-phuvArA havanti nAyaLyA, timni ya tasa vimANe, cattAra ya hanti carase. 95. pAgAra-parakhittA, vaTTavimANA havanti santhevi, cara'sa vimANANuM, caudisi veiyA hAi. jattA vaTTa vimANA, tattA tasamsa vecA hAI, pAgArA dhanvA, avasesesu tu pAsesu. Avaliya-vimANANa', aMtara` niyamasA asakhijja, sakhijja-masa'khijja, bhaNiya` pupsAvakinnANuM, 98, 97. 92. 93. 4. 9. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ accata-surahi gaMdhA, phAse navANIya-mauca suhaphAsA, * niSNujoyA rammA, sayaM pahA te virAyaMti. 9. je dakipaNeNa Ida, dAhiNao AvelI muPyavA, je paNa uttara Ida, uttaramAM AvelI muNa tesiM, 100 puvaeNNa pacchimeNu ya, sAmannA AvalI muNeyavA, je puNa vaTTa vimANa, majhilA dAhiNallANuM. 11puvaeNNa parichameNa ya, je vaTTA te vi dAhiNillamsa, taMsa cariMsagA puNa, sAmannA huti duhaM pi. 102. paDhamaMtima payAvali,vimANa muha bhUmiTamsamAsaddha payara guNa-mi kape, savagaeN puphikiniyara. 103. igadisi-tivimANA, tivibhattAtaMsa caurasA vaTTA, tasesu sesamegaM, khiva sesa dugasTa Ikki 104. tasesa cau sesu ya, te rAzi tigaMpicauguNuM kAu, vasa IdayaM khiva, payara dhaNuM mIliyaM kape. 105. satta-saya sattAvIsA, cattAri-sayA yahuti caunauyA, cattAri ya chAsIyA, sohamma hanti vaDrAi. 106. emeva ya IsANe, navaraM vaTTANu hAI nANAM, do saMya atIsA, sesA jaha ceva sehamma. 107 yuvA-varA cha saMsA, taMsA puNa dAhiyttarA bajajha, abhintara cariMsA, savA-vi ya kaNaharAI. 108. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ culasI asiI bAvattari, sattari saTrIya panna cattAlA, tulla sura tIsa vIsA, dasa sahassa Ayarakha cauguNiyA 109. kapesa ya miya mahisa, varAha sIhA ya chagala sAllurA, haya gaya bhuyaMga khammI, vasahA viDimAI ciMdhAI 110. kusu tisu tisu kapelsa, ghaNudahi ghaNavAya tadubhayaM ca kamA, sura-bhavaNa-paUANe, AgAsa pATiyA uvari. 111, sattAvIsa sayAI puDhavi-piMDa vimAsa-uccatta, paMca sayA kapa duge, paDhame tattA ya ikki , 112, hAyaI puDhavIsu sayaM, vaIbhavaNesu du du du kanvesu, cauge navage paNage, taheva jAguttaresa bhave. 113. igavIsa sayA puDhavI, vimANa-miskAraseva ya sayAI, battIsa joyaNa sayA, miliyA savaO nAyavA. 114. paNa cauti vana vimANa, sadhaya dusu dusuya jA sahassAra, uvari siyabhaNavaMtara, jeisiyANuM viviha vannA.115. raviNe udaya-vyaMtara,caunavaI sahassa paNa satya chavIsA, bAyAla sadi bhAgA, kakka-saMkati diyahami. 116. eyami puNe guNie,ti paMcasaganavaya hAI kamAmANe, tiguNumi ya de lakhA, tesAI sahassa paMca sayA.117. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asII cha sadi bhAgA, jayaNa calikha bisarUri sahassA, chacca sayA tettIsA, tIsa kalA paMca guNiyami. 118. satta guNa cha lakhA, Igasadi sahassa che saMya chAsIyA, caupanna kalA tahanava, guNaMmi aDalakha saTTAo.119. sattasayA cattAlA, arasa kalA ya Iya kamA rAu, caMDA cavalA jayaNA, vegA ya tahA gaI cau. 120. Intha ya gaI cautyiM, jayaNayari nAma kaI mannati, ehi kamehi-mimAhiM, gaIhiM caurAsurA kamase.121. vikhaMbha AyAma, parihiM abhiMtaraM ca bAhiriye, jugavaM miti chammAsa, jAva na tahAvi te pAraM. 1rara. pAvati vimANANuM, kesiM pihu ahava tiguNayAIe, kama cauge pattayaM, caMDAI gaIu jeijajA. 123. tigaNeNa ka5 cauge, paMca guNeNaM tu asu muNijajA, gavijaje satta guNeNaM, nava guNe-muttara cau 124. paDhama payarami paDhame, kape uDu nAma Idaya vimANuM, paNuyAla lakakha joyaNa, lakakhaM saraghuvari sava6 125. uDa caMda rAyaya vaSNu, variya varuNe taheva ANaMda, aMbhe kaMcaNa sudhare, caMda aruNe ya varuNe ya. 126 verUliya yaga saire, aMke phalihe taheva tavaNijaje, mehe azva halide, naliNe taha lohiyae ya. 127 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 129. 131. 132. vaire aMjaNa varamAla, rirdU deve ya sAma ma'galae, alabhadre cakka gayA, sAvasthiya NadiyAvatta Alakare ya giddo, keU garule ya hAi odhave, abhe 'bhahie puNa, abhuttara latae ceva. mahasu sahassAre, ANaya tahu pANae ya dhabbe, pulphe laMkAra AraNu, tahA viya accue ceva. 130, suda'saNa supaDikke, maNeArame ceva hAi paDhama tige, tattA ca savvabhardU, visAlae sumaNe ceva. sAmaNase pIikare, Aicce ceva hAI tAya tige, savalsiddhi nAme, idayA eva khAsaTrI. payAlIsaM lA, sImaMtaya mANursa uDu siva' ca, apayANA sava%0, jabUdIvA ima' lakSma, ahu bhAgA saga puDhavIsu, rajI imprizna taheva sAhumme, mAhida laMta sahassAra, accua gevinja lega te. 134 sammatta caraNa sahiyA, savva lAga puse niravasesa, satta ya caudasa bhAe, paca ya suya desa viraie. 135. bhavaNa vaNa joi sAhammI-sAthe satta hattha taNu--mANu, huM huM du caukke gevija-ghuttare hANi iskri 136, kalpa duga huM chu hu cauge, navage page ya jiY=-I 133. 128. ayarA, dA satta cauda-fArasa, mAvIsigatIsa tittIsA. 137, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vivare tANi kukaNe, IkkArasagA u pADie sesA, hatyirasa bhAgA, ayare ayare samahiyami. 138. caya purva sarIrAo, kameNa IguttarAI vuDI evaM kiI visasA. sarNakumArAi taNu-mANe 139. bhava dhAraNija esA, uttara uvi joyaNu lakakhaM, gevija-muttare, uttara urivayA nalthi. 140, sAhAviya veurivaya, taNuM jahannA kameNa pAraMbhe, aMgula asaMkha bhAge, aMgula saMkhijaja bhAgoya.141. sAmaneNuM cauviha, susu bArasa muhura ukasA, uvavAya virahakAle, aha bhavAIsa pattaye. 142. bhatraNa vaNa joI sahammI,-sAsu mahatta cauvIsa, te navadiNa vIsa muhu, bArasadiNa dasa mahattAya. 143. bAvIsa sa diyahA, paNayAla asIi diNa sayaM tatte, saMkhijA dusu mAsA, dusuvAsA tisutigesu kamA.144. vAsANa sayA sahassA, lakhu taha causu vijayabhAI, paliyA asaMkha bhAge, sagavad saMkhabhA ya. 145. savaeNsiMpi jahane, samao emeva cavaNa viraha vi, iga duti saMkha-masakhA, Iga samaehutti yavaMti. 146. nara paMciMdiya tiriyA-gukhyattI surabha pajattANuM, ajhavasAye vizesA, tesiM gaI tAratamma tu. 147. nara tiri asaMkha jIvI, salve niyameNujati devesu, niya Auya sama hINA-uesu isANa aMtesu. 148. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jati samucchima tiriyA, bhavaNa-vaNesu na joImAisu, ja tesi. uvavA, paliyA-sakhasa Ausu. 149, Alatane paDiaTThA, uDerosA taveNa gAraviyA, vereNu ya paDiyA, maria asure jAyaMti. rajajIgaDha-visa bhakSmaNa-jala-jalaNa-paresa-taNDa 150. 153. chuH-duhuA, girisira paDaNAu muA, suddhabhAvAhutiva tariyA 151. tAvasa jA joisiyA, caraga parivAya abhalAgA jA, jA sahassAra pa`ci'di, tiriya jA accue saDDA.1para. jai liMga miccha diTrI, geviA jAva jati Asa', payamavi asahRtA, suttastha micchAdaTIe sutta' gaNahara-raiya, taheva yajJeya buddha --raiyaM ca, suca-kevaliNA raya, abhinna-dasa-puviNAraca.154chaumartya sajayANa, uvavA uAsae a savvaTTe, tesiM sadbhANuM pi ya, jahannae heAi sahammu 155. la'ta'mi cauda purniMsa, tAvasANa vataresu tahA, esi` vavAya vihi, niya kiriya yiANa savvAvi. 156. vajjarisaha nArAya, paDhama zrIyaM ca risaha nArAya, nArAya--mA~ nArAya, kIliyA tahu ya cheva. ee cha sadhayaNA, risahA paTTA ca kIliyA vajja, ubhae maDa badhA, nArAe hAI vinnee 157. 158. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 159. cha gakhzatiri narANuM, samucchima paNi di vigala cheva, sura nerayA egi'diyA ya sattve asaMghayaNA. chevaoNa' u gammai, caurA jA kappa kIliyAIsu, causuM du du kappa vuDDI, paDhameNuM jAva siddhI vi. 160. samagraurase naggAha, sAi vAmaNu ya khujja huDeya, jIvANu cha sadANA, savvattha sulak khaNu paDhama'. 161. nAhIe vira bIya, taica-mahA piTTi uyara ura vajja, sira gIva pANi pAe, sulakkhaNa ta` catthaM tu. 162. vivarIya' pAMcamaga', savvastha alakSmaNa bhave chaThThuM, gabbhaya nara tiriya chahA, surA samA huMDayA sesA.163. jati surA saMkhAuM ya, gabhya panjatta maLuya tiriesa, pajjattasu ya mAyara, bhU-daga-pattayaga-vaNesu. 164. tatvavi saNuMkumAra', pabhiSTha egidiesa nA jati, Aya pamuhA cavi, maNuesa ceva gacchanti. 165, dA kapsa kAyasevI, de| de| de| risa va saEhi, carA maNeNu-varimA, appaniyArA aNuta suhA.166, ja ca kAmasuha' lAe, ja' ca diva mahAsuha, vIyarAya-suhassa ya, huMtabhAga pi nagdhai. uvavA devISNu, kappa durga jA para gamaNAgamaNuM nathI, acya para 167. sahassArA, surANa'mi. 168. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ti paliya ti sAra terasa, sArA kapa daga taIya saMta ahe, kibisiyana hutiuvariM, aspRya parao-bhiogAI. aparigraha devANuM, vimANa lakhA cha huMti sehamma, paliyAI samayAhiya, DiI jAsiM jAva dasa paliyA.170. tAo sarNakumAra, varRti paliya dasagehi, jA baMbha sukka ANaya, AraNa devANa pannAsA. 171. IsANe cau lakhA, sAhitya paliyAI samaya ahiya ThiI, jA pannara paliya jasiM, tAo mAhiMda devANuM. 17 eeNa kameNa bhave, samayAhitya paliya dasaga laMta sahassAra pANaya, amyuyadevANa paNapannA. 173. kirahA nIlA kAU, teU pA ya su lessAo, bhavaNa vaNa paDhama ca9 lesa, joIsa kapa duge teU.174. kapa tiya pahalesA, kaMtAIsa sulesa hanti surA, kaNagAbha 5mi kesara, vannA dusu tisu uvaridhavalA.175. dasavAsa sahassAi, jahanna-mAu dhati je devA, tesiM cautthAhAre, sattahiM thevehiM UsAso. 176. Ahi vAhi vimuksa, nIsAsUssAsa egage, pANu satta imo the, sovi satta guNe la. 177. lava sattaharUrIe, haiI mahattA maMmi UsAsA, sagatIsa saya tihunnara, tIsa guNa te ahAra, 178, Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 179. 180. 181. lakSma terasa sahasA, nayasayaM ayara saMkhayA deve, pahi... UsAme, vAsa sahastehi. AhArA. dasavAsa sahastuvara, samayAi jAva sAgara UNuM, divasa murhutta purhuttA, AhArusAsa sesANuM. sarIreNa AyAhArA, tayAi phAseNa lAma AhArA, yakhevAdArA puNa, kAvalie hAi nAyabdo. AyAhArA sabve, apajjatta 5jjatta leAma AhAra, sura niraya igidi viNA, sesA bhavatthA sapakhevA 182. sacittA-cittA-bhaya, rUvA AhAra savva tiriyANu, sa-naNaM ca tahA, sura-neraiyANa accittA. 183. AbhAgA-NAbhAgA, sanvesi` hAi lAma AhAra, nirayANa' amaNunnA, pariNamaI surANa samaNunnA 184. tahu vigala nArayANu, aMtamuhuttA sa hAi uddeAsA, paMcadi tiri narANuM, sAhAvie chaThThuM amae.185. viggaha gai-mAvannA, kevaliNA samuhayA ajogo ya, siddA ya aNuAhArA, sesA AhAragA jIvA. kesaTrU ma'sa nahe rAma, hira vasa camma mutta purisehi, rahiyA nimmala dehA, sugaMdha nIsAsa gaya levA. 187. aMtamuhutteNu' ciya, pattA taruNa purisa saMkAsA, savvaga bhUsadharA, ajarA niyA samA devA. 188. 186. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNimisa nayaNa maNa, kaja sAhaNa pupha dAma amilANA, cariMguleNa bhUmiM, na chivanti surAjiNA biMti. 1890 paMcasa jiNaka lANesu, ceva maharisi tavANubhAvAo, jammatara nehaNaya, Agacchati surA IhayuM. 1900 saMmaMti divya-pamA, visaya-pasattA-samatta-kattavA, aNahINamaNuya kajajA, narabhava-masuhana iti surA. 191 cattAra paMca jeyaNa, sayAI gaMdhe ya maNaya legasTa, u vaccaI jeNuM, na hu devA teNa Avanti. 12. dokappa 5Dhama puDhaviMdodo do bIya taiyarga cautyiM, cau virama AhIe, pAsati paMcamaM puDhaviM. 193 chachi gevijajA, saramIyare aNuttara surA u, kiMcaNa leganAliM, asaMkha dIvudahi tiriyaM tu. 194. bahuaragaM uvaramagA, urdU sarimANa cUliyadhayAI, UNaddha sAgare saMkha, joyaNa tapUra-masaMkhA. 15. paNavIsa joyaNa laha, nAraya bhavaNa vaNa joI kapAyuM, gevija-muttarANa ya, jahasaMkhe ohi AgArA. 196 taprAgAre palaga, paDahaga jalsari muhaMga pupha jave, tiriyAmaNuesaohi, nANuviha saMThio bhaNio. 197 urdu bhavaNa vaNANuM, bahugo vemANiyANa he ehI, nAraya jeIsa tiriyaM, nara tiriyANuM aNagavi. 18 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 I devANuM bhaNiye, ThiI pamuhaM nArayANa gucchAmi, iga tikti satta dasa sattara, ayara bAvIsa tirosA. 19, satta ya puThavIsu kiMi, ji-varimAI hiMdu puDhavoe, hAI kameNa kaNiddA, dasavAsa sahassa paDhamAe. 200. nava sama sahasa lakakhA, puvANuM kaDI ayara dasa bhAga, ikvijha bhAga vuDI, jA ayAre terase payare. 201. ia ji9 jahannA puNa, dasa vAsa sahassa lakha payara duge, sese uvari jiA, aDo kaNiu paI puDhaviM. 202. uvari khiI Dii vise, saga payara vihag iccha saMguNio, uvarima khiI kiMI sahi, - Ichiya payaraMmi ukesA. 203. baMdhaNa gaIsaMDANa, bheyA vannA ya gaMdha resa phAsA, agurulahusaddasahA, asuhA viya puggalA nirae 2040 narayA dasavila veyaNa, sI UsiNa khuha pivAsa kaMpnahiM, paravarksa jara dAhaM, bhaya sega ceva veyaMti 205. sattasu khittaja viyaNa, annanna kayAvi paharaNehi viNA, paharaNa kayA vi paMcasu, tisu paramAhamiya kayAvi 206 - rayaNauha saraha, vAluyapaha paMkapaha ca dhUmapahA, tamapahA tamatamapahA, kameNa puDhavINa gattAI. 207. ghammA vaMsA selA, aMjaNa riphala maghA ya mAdhavaI, nAmehiM puDhavIo, chattAi chatta saMThANA. 208. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 asIya khattIsa aDavIsa, vIsA aAra sela aDasahasA, lakjhuvira puDhiva pa`DA, ghaNudahi dhaNavAya taNuvAyA. 209, gayaNaM ca paTTANu, vIsa sahassAI dhaNudahI piDA, dhaNataNu vAyAgAsA, asaMkha joyaNa jIyA piMDe 210 na pusa`ti alAga, caudisapi puDhavI ya valaya sa`gaDhiyA, racaNAe valayANuM', chaThThu pAMcama joya saddha 211 vikkhabhA dhaNaudahI, dhaNu taNuvAyANa hAi jahusa'kha, satibhAga gALaya, gAUyaMca tahu gAuya tibhAgA.212paDhama mahIvalaesa', khivijja eya kameNu khIyAe, dutica pAMca cha guNa', taiyAisu tapi khiva kamaseA.213, majheciya puDhavI ahe, dhaNudaddhi pamuDhANa piMDa parimANa, bhaNiya` ta kameNuM, hAyai jA valaya parimANa'. 214, tIsa paNavIsa pannarasa, dasa tinni paNa ega lakhAI, pacaya narayA kamasA, culaso lakhkhAI sattasu vi. 215 teri+-Arasa nava saga, paNa tinniga payara sagviguNavA, sImaMtAi appai-hANatA dayA majhe. 216. tehi tA disi vidisi, viNiggayA aniraya AvalIyA, paDhame payare disi guNa-vanna vidisAsu aDayAlA. 217. yAsu payaresu, iMga iga hINA u hunti patIo, jA sattamI mahI paya,disi ikrikreA vidisi nathi.218. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i parega disi,saMkha aDaguNA cauviNA saIgasaMkhA, jaha sImaMta pare, eguNanaphayA sayA tiksi. 219. apANe paMca u, paDho muha-maMtime havai bhUmI, muhabhUmI sabhAsaddha, pacaraguNe hAI savadhaNuM ra20. channaI saya tinnA, sattasu puDhavIsu AvalI nirayA, sesatiyAsIlakhA,tisaya siyAlA navai sahasA.221 ti sahassaccA savaeN, saMkha-masaMkhijaja vitthaDAyAmA, paNayAla lakha sImaMta ya lakhuM apaI. rarara. chasa hizvari jayaNa, sahasa bAvana sarNa carimAe, puDhavIe naraya rahiyaM, narayA sesaMmi savAsu. 223. bisahasraNa puDhavI. tisahasa guNiehiM niyaya parehiM, UNa vRNa niya payara, bhAIyA patthaDaMtarayaM. ra24. pauNa dhaNu cha aMgula, rAyaNue dehamANa-mukkAsaM, sesAsu duguNa guNe, paNa dhaNu saya jAva caramAerara5. rayaNAe paDhama payare, hatyatiya dehamANu-maNupayaruM, chappannagulasa, vuDDI jA terase pu. rara6. ja deha pamANu uvarimAe, puDhavII aMtime pare, te ciya hiTrima puDhavI, paDhama payaraMmibodhavuM. 227. te guNaga saga payara, bhaiyaM bIyAI payara vu bhave, tikara ti aMgula karasatta, aMgulA sa iguNavIsaMrara8. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raka paNa dhaNu aMgula vasaM, panarasa dhaNu dunnihitya sa ya, bAsa idhaNuha saTTa, paNa puDhavI payara vuDi imA. rara9. ia sAhAviya deha, uttara vekavio ye tadguNo, duvihAvi jahanna kamA, aMgula asaMkha saMkha. 230. sattasu cakavIsa muhU, saga pannara diga ducauchammAsA, uvavAya cavaNa viraho, he bArasa muhura guru. 231, lahu duhAvi samAo, saMkhA puNa sura samA muNeyavA, saMkhAu pamta paNiMdi, tirinA jaMti narae sura3ra. micchiira mahAraMbha, parigraho tivrakoha nissIle, narayAuAM nibaMdhaI pAvamAM rUdu pariNAme. 233. asani sarisiva pakhI, sIha uragijini jA che kamase ukeseNaM, sattama puDhavi maNuya machA. 234. vAlA dADhI pakakhI, jalayara narayA-gayA u aAMkarA, jati puNe narasu, bAhulleNuMna uNaniyama. 235. do paDhama puDhavi gamaNuM, chevaTuM koliyAI saMghayaNe, ikiDaka puDhavi varTI, Ai tilessAu narasuM. 236. dusu kAU taIyAe, kAU nIlAya nIlapaMkoe, dhUmAe nIla kihA, dusu kihA huti lessAo. 237. sura-nArayANa tAo, davalesA avaTiA bhaNiyA, bhAva parAva7Ie, puNa esiM huti chaesA. ra38. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 niravA gamaya, pajata saMkhAu lakti eesiM, cakki hari juala arihA. jiNa jai disi samma puhavikamA. 239. rayaNue ehi gAuA, cAri adbhaH gurU lahukamaNa, paI puDhavi gAuyaThuM, hAyaI jA sattami Igaddha. 240, gabha nara ti paliyAU, ti gAu ukAsa te jahannaNuM, muchima duhAvi aMtamuhu aMgula asaMkha bhAgata241. bArasa muhud gabbe, Iyare cauvIsa viraha use, janma-maraNenuM samae, jahanna saMkhAsura samANA ra4ra. sattami mahi nerAe, teU vAU asaMkha nara tirie, muNa sesa jIvA, upanaMti narabhavaMmi. 243. sura neraIhiM ciya, havaMti hari ari ca ibaladevA, caUviha sura ca ibalA, mANiya huti hari arihA. hariNe maNussa rayaNAI huti nANurehi dehi, jaha saMbhava-muvavAo,haya gaya eniMdi rayaNANuM. 245. nAma pamANuM cakka, chatta daMDa duhasthayaM camma, battIsaMgala kha, suvannakAgiNi cauraMguliyA. 246. cariMgule du aMgula-pihule yamaNi purehi gaya turayA, seNAvaI gAhAvaI, va iOI ca irayaNAI 247. cakka dhaNuTuM page, maNa gayA tava ca heIvaNamAlA, saMkhe satta ImAI rayAI vAsudevassa. ra488 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkha narA causugaIsu, jati paMcasuvi paDhama saMghayaNe, iga du ti jA asayaM, igasamAe jaMti te siddhi ra49. vIsisthi dasa napusaMga, purisa-sayaM tu egasamAM , sijhaI gahianna saliMga cau dasa ahiya sayaMca.250 gurUlahu majhima do cau, asaya urphaho tiriyalee, cau bAvIsa-kUsayaM, du samude tikti sesa jale. 251. naraya tiriyA-gayA dasa, naradeva gaipha vIsa alsayaM, dasa rayaNA sakkara vAluyAu, cau paMka bha daga. ra5ra. chacca vaNassaI dasa tiri, tirithI dasa maNuya vIsa nArIo, asurAI vaMtarA dasa, paNa tadevile patteya. 253joI dasa devi vIsaMvemANiya-dUsaya vIsa devIo, taha puehiMte, puriso hAUNa asamaM. 254. sesa6 bhaMgaesa, dasa dasa sikjhati ega samaNuM, virahA chamAsa gurUo, lahu sama cavaNasiha naOi. aDa saga cha paMca cau tigni,dakti cha ya sijajamANesa, battIsAsu samayA, niraMtara aMtara uvari. 25 battIsA adhyAlA, sI bAvattarI ya bedhavA, culasII channavaI, durahiya-marduttara sayaM ca. 257. paNuyAla lakhajoyaNa, vikhaMbhA siddhasilalihavimalA taduvariga jayate, legaMte tattha siddha-Thii. 258. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 262. AvIsa sarga ti dasa vAsa,sahasa gaNitidiNa e diyAsu, bArasa vAsuNa paNa diNa,chammAsa tipaliya ii jirRA.259. sahA ya sudhda vAluya, maNeAsilA sarAya khara puDhavI, iMga khAra cauda sAlasa, frArasa khAvIsa sama sahasA 260 gabha bhuya jalayare -bhaya,ga-bhAraga puLva kArDi u AsA, makhza caupaya pakhisu,tipaliya paliyA asaMkhaMsA.261 punnasa parimANa,sara' khalu vAsa keDa lakSAe, chappanna ca sahassA, bAdhavA vAsa kADINuM. samucchi paNi di thala khayara,uraga bhuyaMga ji? kiMi kamasA, vAsa sahassA culasI, khrisattari tipanna mAyAlA. 263. esA puDhavAiNa, bhavai sapaya' tu kAyaii, cau egi'dikSu NeyA, utsapiNie asa'khijjA,264 tAe vaNumi aNuMtA, saMkhinnA vAsa sahasa vigalesu 5'ci'di tiri naresu, sattaolR bhavA u uDDAsA, 265. santhesipi jahannA, aMtamuhutta' bhave ya kAye ya, joyaNu saharasa-mahiyaM, egidiya deha-mukkAsa. 2660 miti cari di sarIra,bArasa joyaNa tikAsa caukAsa, joyaNu sahasa paNidiya, Ahe vuccha visesa tu. 267. aMzula asa kha bhAgA, suhumanigAe asaMkha guNuvAU, tA agaNi tama Au, tattA sahumA bhave puDhavI. 268 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te bAyara vAu gaNI, AU puDhavonigaya aNumaso, patteiavaNa sarIraM, ahiyaM joyaNu sahasaM tu. ra69. usehaMgula joyaNa, sahasramANe jalAsae neryA, taM valli pauma pamuhaM, ao paraM puDhavIve tu. ra70. bArasa joyaNa saMkha, tikesa gummIya joyaNuM bhamare, muchima caupaya bhuya,guragagAUghaNu-joyaNa-puhunaM.271 gababha caupaya chaggAuyAI bhayagAu gAuya patta, jayaNa sahassa-muragA, macchA Ubhaye vi yasahasse.ra7rapakikha dugadhaNu puhurta,saravANuM-gula asaMkha bhAga lahu, viraho vigalAsagrINa, janma maraNenu aMtamuhU. 273. garbhe bArasa, gurUo lahu samaya saMkha sura tullA, aNusamaya-masakhijA,eniMdiya hRti ya avaMti. 274. vaNakAIo ahaMtA, iAio vi ja niyAo, nicca-masakhA bhAgo, asaMta cayaI eI. ra75. golA ya asaMkhijA, asaMkha nigaya havaI gele, ijhiMmi nigee, aNaMta jIvA khuNeyavA. ra76. asthi asaMtajIvA, jehiM na pattA tarasAI pariNAme, upajaMti cayaMti ya, puNe vi tathaiva tatyeva. ra77. savikisala khalu,uccamamANo atao bhaNio, se ceva vivanta, hAI paritti aNu te vA. ra78. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayA mahada ti, annANuM khu mahAbhayaM, pelavaM vecaNIyaM tu, tayA egidiyattaNuM. 279. tiriesa jaMti saMkhAu, tiri narA jA dukapa devAo, pajatta saMkha gambhaya, bAyara bhU daga parisaM. 280. te sahasArata surA, nirayA pajajatta saMkha gabhesu, saMkha paNidiya tiriyA,mariuM causuvigaIsu janti.281 thAvara vigalA niyamA, saMkhAu ya tiri naresa gacchati, vigalAlablijaja viraI, sammapinateuvAucuyA.ra82. puDhavI daga parittavaNA, bAyara pajA hanti caulesA, gambhaya tiyi nANuM, halesA tini sesANaM. 283. aMtamuhurtAmi gae, aMtamuhurtAmi sesae ceva, lesAhi pariNayahiM, jIvA vaccati paraloyaM 284. tiri nara AgAmi bhava, lessAe agaye surA niyA, putva bhava lessa sese, aMtamuhutti maraNa miMti. 285. aMtamuhatta Diie, tiriya nANuM havanti lessAo, carimA narANa puNa nava, vAsUNa puvADI vi. 286. tiriyANavi pimuhaM, bhaNiya-masesaMpi saMpaI luccha, abhihiya dAra-blahiye, caugai jIvANu sAmanna. 2878 devA asaMkhanara tiri, IthI puveya garbhe nara tiriyA, saMkhAuyA ti veyA, napuMsagA nAyAIA. 288 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 290. Aya'guleNa vahyu', sarIra-musseha-aMguleNa taDhA, naga-yuddhavi--vimANA, miNasu pamANu -guleNa tu. 289, sattheNa sutikNa vi, chintu bhittuM ca ja kara nasakkA, taM paramANuM siddhA, vayati AI pamANANuM, paramANu tasareNaM, rahareNu vAlaagga liA ya, jAya jayA aguNA, kameNu usneha-aMgulaya:. 291. aMgula cha* pAe, sA durguNa vihatyi sA durguNa hatyA, cahatya dhaNu dusahasa, kAsA te joyaNuM cara. 292. causayaguNuM pamANa, gula musneha-gulAu bAdhava, uskeDa -gula duguNa", vIrasAya -gula bhaNiya. 293. puDhavAIsu patteya, saga vaNu pattaya chuMta dasa cauda, vigale 66 sura nAraya,tira caOM cau caudasa naresu * 24. egidiesa paMcasu, bAra saga ti satta adbhuvIsA ya, vigalesu satta aDa nava,jala khaDucaupaya uraga bhuyage.ra5 ah terasa khArasa, dasa dasa navarga narAmare nirae, Arasa chavvIsa paNavIsa, hunti kula keADi lakhAI 296iMga kArDi satta navai, lakkkhA sA lANa kADoNa, saMghuDoNi suregi di,nArayA viyaDa vigala gajjubhayAra acitta joNi mura niraya, mIsa gabne tibheya sesANa, sI usiNu niraya sura gabba,mIsa te'siNa sesa tihAra Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 302. hayagambla saMkhavattA, joNI kumunnayAI jAya'ti, ariha ra ya rAmA, vasI pattAi sesa narA. 299. Aussa badha kAlA, abAhakAlA ya aMtasamae ya, apavattaNu-pavattaNu,uva-jIvamA bhaNiyA. 300. adhanti deva nAraya, asa`kha nara tiri chamAsa sesAU, parabhaviyAU sesA, nirUvama tibhaga sesAU~. 301. sAva+-mAyA puN, sesa tibhAge ahava navama bhAge, sattAvIsaime vA, aMtamuhurtta-time vA vi. jaime bhAge madhA, Aussa bhave amAha kAle sA, a Mte ujjugai IMga,samaya vakra cau paca samaya tA.303. ujjugai paDhama samae, parabhaviya AuyaM tahA-hArA, vAi mIya samae, parabhaviyAe~ udaya-mei. 34. iMga du ti cau va+-Asu, dugAisamaesa parabhavAhArA, duga vakrAisu samayA, iga de| titriya aNuAhArA. 305. ahukAla veyaNijja, kamma apeNa jamiha kAle, veii jIgavaM ciya, uinna sava-paesagga 306. apavattaNijajameya, AuM ahavA asesa-kammapi, adha samae vi ardha,siDhilaM ciya tajahA joga. 307. ja puNu gADha nikAyaNa, adheNaM pukhvameva kila ada, taM hAi aNupavattaNu,jIgga' kama veyaNija la. 308, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama carama sarIrA, sura neIyA asaMkha nara tiriyA, hati nisavamAo, duhAvi sesA muPyavyA. 309. jeNuu-muvacchamijaI apa samutthaNa IyarageNAvi, so ajhavasANAI, uvakkama-muvame Iyare 310 ajhavasANa nimitta, AhAre veyaNa parAghAe, phAse ANApANa sattavihaM jijae AuM. 311, AhAra sarIra diya, pajattI ANapANabhAsa maNe, caupaca paMca chapiya, iga vigalA-sAtri sannINuM 312, AhAra sarIra Idiya, UsAsa vaU maNe-bhinivRttI, hAI jao daliyAU, karaNuM paI sAu pajatI. 313. pasiMdiya tibalasA-sAUM dasaMpANa cau cha saga aTha, igaduti caUriMdINuM, asannisannINu nava dasaya. 314, saMkhittA saMghayaNI, gurUtara saMdhayaNi makjhao esA, siri siricaMdamuNideNa,nimbiyA a5 paDhaNa. 315. saMkhittayarI u Ima, sarIra-megAhaNa ya saMghayaNa, sannA maMDANa kasAya, lesiMdiya du samugdhAyA. 316. didrI daMsaNa nANe, jegu-vaogo-vavAya cavaNa Dii, pajajatti kisAhAre, sani gaI AgaIe. 317. malahAri hema sUraNa, sasaleseNa viraiyaM samma, saMghayaNirayaNa-meyaM, naMdau jA vIrajiNa tirthaM. 318.