Book Title: Bruhad Jain Thoak Sangraha
Author(s): Kantilal Jagjivandas Shah, Jashwantlal Shantilal Shah
Publisher: Sudharm Prachar Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022935/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya nama: zrI bRhada jaina thoka saMgraha (jaina sUtronA sArarUpa 101 thokaDAno saMgraha che) saMgrahaka-saMpAdaka kAntilAla jagajIvanadAsa gAMdhI jazavaMtalAla zAMtilAla zAha prakAzaka sudharma pracAra maMDaLa (gujarAta zAkhA) C/o. bAyokema phArmAsyuTIkala InDasTrI jha aiduna bilDIMga, pehalI dhobI taLAva, muMbaI-400 002. trIjI AvRtti prata :3000 paDatara kIMmata rU|. 40 jJAna pracArArthe rU|. 30 vIra saMvata 2520 vikrama saM vata 2050 juna 1994 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH zrI bRhada jena thoka saMgraha (jaina sUtronA sArarUpa 101 thokaDAno saMgraha che) * saMgrahaka-saMpAdaka : kAtilAla jagajIvanadAsa gAMdhI jazavaMtalAla zautika prakArika sugharma pracAra maMDaLa (gujarota zAkhA) C/o. bAyokema phArmAsyuTIkala InDasTrIjha eduna bilDIMga, pehalI dhobI taLAva, muMbaI-400 002. trIjI AvRtti ja prata 3000 vIra saMvata 2520 vikrama saMvata 2050 juna 194 paDatara kImata rUA. 40 jJAna pracArArthe rUA. 30 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAntilAla jagajIvanadAsa gAMdhI 7, nArAyaNa nivAsa, pa20bI, Ara. pI. masAnI roDa, mATuMgA (C. R.) muMbaI-19 phona : 4126137 - * jazavaMtalAla zAMtilAla zAha 5/8, avaMti epArTamenTasa, phalenka roDa, muMbaI-400 022 phona: 484223, 485947 mudraka: nItina je. badANI arihaMta prInTIMga presa, bhAM Du 5, muMbaI-400 078 phonaH 560013, 511 9152 ahiMnto bhagavanta ImahitA: siddhAzva siddhisthitA ! AcAryA jinazAsanonnatikara pUjyA upAdhyAyakA: zrIsiddhAntasupAThakA munivarA ratnatrayarAghakA: pasthite parameSThina: pratidina kuvaitu ve magalam | Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 prakAzakanuM nivedana (tRtiya AvRtti) AgamanuM dohana ane maMthana karI AyAryoe meLaveluM amRta eTale thoka saMgraha (thokaDA). A thokaDAno svAdhyAya ane tenI samajaNa prApti karavI e ja ApaNA sthAnakavAsI jaina dharmanAM zrAvako mATe suMdara samayano sadupayoga ane mahAna karmanirjarAnuM kAraNa che. AthI ja zrI bRhada jaina thoka saMgrahanI be AvRtti chapAI gaI hovA chatAM khUba ja TuMka samayamAM alabhya thaI gaI hatI. ane pustakanI navI AvRtti pAvavAnuM kArya sudharmapracAra maMDaLe hAtha dharyuM. ane TuMkA samayamAM temAM rahelI truTione sidhdhAMta no AdhAra laI sudhArI A navI AvRtti prastuta karatA sudharma pracAra maMDaLa AnaMda anubhave che. khUba sahelAI thI samajI zakAya tevI zailInAM AdhAre abhyAsIone khUba sugamatA raheze. evI AzA che. sarva abhyAsI sAdhakone vinaMtI che ke pustaka no upayoga karatAM pahelAM jarUrathI zudhdhipatraka no upayoga kare. kAraNa Agamika saMzodhana dvArA pheraphAra thayela hovAthI prinTIMga samaye ghaNu ghyAna ApyuM hovA chatAM skhalanA rahI javA pAmI che te mATe sUtra zrAvako bhUlacUka kSamya karaze evI AzA che. sudharma pracAra maMDaLa gujarAta zAkhA A uparAMta gujarAtamAM ghaNI suMdara zAsana prabhAvanAnI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pravRtti karI rahela che. zreNI 1 thI 12 sudhIno suMdara abhyAsakrama banAvI gujarAta, saurASTra ane kaccha jevAM bahoLA vistAramAMthI aneka abhyAsIonI parIkSA levAnuM temaja samagra jenazALA tathA maMDaLanuM saMcAlana karI rahela che. jaina zALAnAM zikSako tathA zikSikAonuM vArSika saMmelana bolAvI vidyArthIne suMdara abhyAsa karAvavA protsAhita karavAno prayatna kare che. te uparAMta jyAM pU. sAdhu - sAdhvIjI onAM cAturmAsano lAbha na maLI zake tyAM svAdhyAyI one taiyAra karI paryuSaNa parvA2AdhanA karAvavA mokalavAnuM bhagIratha kArya paNa kare che. A pustakanAM prinTIMga mATe arihaMta prinTIMga prese Apela sahakAra badala AbhAra mAnIe chIe temaja pU. sAdhu - sAdhIjIo tathA vidvAna zrAvakoe Agamika sudhArA tarapha dorela dhyAna mATe tathA Apela sahakAra badala AbhAra mAnIe chIe. zakya teTalo upayoga rAkhavA chatAM skhalanA thaI javA saMbhava che. pustaka no abhyAsa karatAM bhUlo dhyAnamAM Ave to tarata amone lakhI jaNAvavA vinaMtI che. jethI navI AvRti mAM sudhAro thaI zake, ajANatA skhalanA rahI jatA jJAna tathA jJAnI nI azAtanA thaI hoya to aMta:karaNapUrvaka kSamA cAhIe chIe. lI. jazavaMtabhAI zAMtilAla zAha pramukha sudharma pracAra maMDaLa tA. 1.6.94 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 kramAMka 0 na ja che ke 8 9 2 8 163 1 anukramaNikA viSaya zrI nava tatva ra5 kriyA chakAyanA bola zrI pacIsa bola moTA pAMtrIsa bola siddha dvA2 covIsa daMDaka ATha karmanI prakRti 135 gatAgati 149 cha ArAnA bhAva daza dvAranAM jIvasthAnaka 176 zrI guNa sthAna dvArA 194 tetriza bola naMdI sUtramAMthI pAMca 241 jJAnanuM vivecana jheviza padavI 265 pAMca zarIra 275 pAMca Indriya 281 rUpI arUpInA bola 285 zrI moTA bAsaThIyo 288 bAvana bola zrotA adhikAra 317 aThThANuM bolane alpabadutva . 324 0 10-a 219 304 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 3ra 33 34 35 36 37 38 39 40 x 2 4 4 4 6 viSaya pudagala parAvarta jIvonI mArgaNAnAM 563 prazno cAra kaSAya zvAsocchavAsa asajjhAyo khatrIsa sUtronA nAma aparyAptA tathA paryAsA dvAra garbha vicAra nakSatra paritraya pAMca deva ArAdhaka virAdhaka traNa jAgarikA kAyanA bhava avidha paMda dharmadhyAna cha lezyA yonIpada ATha AtmAno vicAra vyavahAra samaktinAM 67 khola kAya sthiti yogono alpa bahutva pudgalono alpa bahatva AkAza zreNI baLano alpa bahutva samakti 12 dvAra pRSTha 333 341 372 393 374 376 377 381 395 397 401 403 406 407 409 417 422 424 428 432 440 442 444 446 448 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMka 46 50 47 48 50 463 52 paDe viSaya pRSTha kheDA joyaNa dharmanI sanmukha thavAnAM 465 15 kAraNa mArgAnusArInAM 35 guNa 466 zrAvakanA 21guNa 467 helA mokSa javAnAM 23 bola tirthaMkaranAma bAMdhavAnAM 468 20 kAraNo parama kalyANanAM 40 bola 470 tirthakaranAM 34 atizaya 472 brahmacaryanI 3ra upamA 473 zramaNa nigraMthanA sukhanI tulyatA 475 SaTadravya 52 31 dvA2 476 cAra dhyAna 484 ArAdhanApada 486 saMjJA 56 488 vedanA pada 490 samudraghAta pada 491 upayoga pada 498 upayoga - adhikAra niyaMThA 500 saMkhyA (saMyati) 511 aSTapravacana bAvana anAcAra 523 AhAranAM 106 doSa 525 paDa 58 6 65 520 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4 kramAMka 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 : viSaya sAdhu samAcArI ahorAtrinI ghaDIono yaMtra dina pahora mApano yaMtra rAtri pahora jovAnI rIta 14 pUrvano yaMtra samyaka parAkramanAM 73 bola 14 rAjaloka nArakI bhavanapati vANavyaMtara jyotiSI deva vaimAnika deva saMkhyAdi ra1 bola arthAta DAlApAlA pramANa-neya bhASApada AyuSyanAM 1800 bhAMgA sopakama nirUpakrama hiyamANa vaDumANa sovacaya sAvacaya kata saMcaya dravya (jIvAjIva) saMsthAna dvA2 saMsthAnanA bhAMgA khetANavAI pRSTha 533 pa35 536 537 539 540 52 55 549 - papa3 557 562 568 571 582 587 6 7 : 2 = 8 S S $ $ $ 589 590 591 592 593 pa94 595 596 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamAMka pRSTha 93 600 84 viSaya avaghaNAno alpa bahatva carama pada ' caramA rama jIva pariNAma pada ajIva pariNAma bAra prakAranA ta5 rohA muninAM praznottara daza paccakakhANa karma prakRtionI sthiti tathA AbAdhAkALano thokaDo 603 606 607 609 610 616 620 624 caubhaMgI 63ra Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 abhyAsa karatAM pahelAM avazya upayoga karavo zudhdhi patraka pAnuM lITI azudhdhi kensala zudhdhi/umero . . ~ ~ 3 IF 2 ~ 3 3 2 13 30 31 39 41 65 30 51 59 59 22 61 10 73 75 . & & & & ^ 76 77 2 587 96 102 19 7/10 3 >> 66 6 5 pramANa 12 tapasvI 10/11 paMcendriya ra 10 ** . kartA tathA karavo 19 vinDi chedA ma atyaMtara aNuya adhavakaruM jJAnathI kharuM jANapaNe sarastrA 2 lAkha zAMti UMghanI pare lIlo (ThA.pa sU...) utsedha AvagAranA karavAvALo vanDi chaMdo chAdUma AtyaMtara aNuvaraya adhavadharuM vacanathI muha jADapaNe sahastrAra 4 lAkha svAti pariNAma tapasyA tiryaMca paMcendriya 12, saMmucchima manuSya 13, UdhanI pere nIlo (eka ja vakhata samajavuM) utsedha avagAhanA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 yAnuM lITI azudhdhi/kensala zudhdhi/umero 120 23 bAyAlAsa bAyAlIsa 130 21 (thoDuMka vaccethI chApavuM) 131 9 56 aMtara dvIpanAM manuSyanI ava. ja. a. asaM. bhAga, utu. 800 dhanuSyanI guNa.30 guNa.3. - 135 20 je karma karmaNa je kArpaNa 140 13. pramANe upara pramANe 14 19 pahelI pahele 15ra 9/10/11sidhdhamAM...saMpUrNa (pAnA naM. 153nI 15mI lITI pachI umeravuM) sidhdhamAM.. saMpUrNa 155 11 bAdara pratyeka vanaspatikAya vanaspatikAya. 165 chellI te Agamika nathI tevI paNa eka . dhAraNA che. 169 10 ekAeka paNe ekAkIpaNe. 170 4 sUtra raheze , sUtra raheze.) 174 chellI che 175 9 TADhathI rAtrinI TADhathI 181 22 lu lu 182 20 kharuM te benuM kharuM te 155 173 17 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 12 pAnuM lITI 183 183 chellI 184 189 6 190 18 bheda 203 204 23 204 24 208 10 209 3 azudhdhi/kensala zudhdhi/umero tene karIne 24 tene karIne 23 pratyAkhyAnI pratyAkhyAnAvaraNIya cAra cAra naM. 9, 10, 11 pAnAnuM 215 lITI 9 nAM zabdo barAbaranathI pramANe samajavA ghaNA bheda laIne Ave are sarva 1 rahita sarva doSa rahita joga 2 satya 2.joga satya karmanI udIraNA athavA 10 karmanI udIraNA zreNIvALAne 4 bhAva audayika, upazama, kSayo pazamika, pAriNAmika ane kSAyika samakitI upazama zreNI vALAne pAMca bhAva. . AgaLa baMdha paDe AgaLa paDe saMkhyAtamo asaMkhyAtamo pariNAma parimANa, pote kartavya pote tevA kartavya zAdika Adika anAdi 218 211 25 15 223 11 228 12. 237. 11 - 251 13 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 309 pAnuM lITI azudhdhi/kensala zudhdhi/umero 258 19 vardhamAna 261 10. asaMkhyAta . asaMkhyAtamo 287. kAmIyA kArnIyA ra96 5 (4 thI 13) (2, 4 thI 12) 309 3 4. vedaka 4. kSayopazama samadRSTimAM samadRSTimAM 309 18 vIrya pa. vIrya 3 329 1 lezyA -4 lezyA 3, 3ra9 15 vAyukAya paryApta vAyukAya aparyApta 337 20 vAyukAya vAyukAya paryApta 339 23 eka uvAsa nizvAsa 373 6 jhAjhero jhAjhero kALe 374 7 dAha1 374 8-9-10 AkAzamAM 2 AkAzamAM 2 375 punama 3 12 madhyAhana4 madhyAhana 375 20 akALa svAdhyAya kALa sUryodayane sUryAsta divasa ane rAtrino 397 13 puSpa puSya 397 20 uvAe uvavAe 397 saMcikANA saMciThaNA aga-upAga aMga-upAMga 378 6 jIva eTale sadA jIva sadA 385 16 batrIsamuM sutra Avazyaka sUtra dAha pUnama 3 375 375 OU . 376 che " Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pAnuM lITI azudhdhi/kensala zudhdhi/umero 401 7 bhaviSya bhaviya 402 14 aMkhaDa aMbaDa 404 Indriya 404 16-19 sitterA sittarI 411 7 nIce kAMIka adhika nIce. 412 12 Asava Azrava 417 6 kheDaNahA2 khevasaMhAra 419 8 mAThI mATho 4ra1 10 sAgara ne sAgara aMtamuharta adhika 21 chellI 25 tmAnI niyama niyamo 425 12. tmAnI bhajana bhajanA ThANA (ra jI lAIna)-- 427 5-6 15 lAbha darzana 15 lAbhe vajIne 10 (4thI) ra7 pa-6 kevaLajJAnane kevaLa kevaLajJAnane kevaLa (patrI) darzana vajIne 10 432 19 kAya paratanI kAyaparata eTale vyAkhyA pratyeka zarIrI 432 23 kAya aparatanI kAyaaparata eTale vyAkhyA sAdhAraNa zarIrI jIvo 436 18 deva Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM lITI 438 17 15 azudhdhi/kensala zudhdhi/umero ne saMyata no no saMyata ne asaMyata asaMyata " no saMyatAsaMyata 43 444 Ta 439 1 1-2-3 samaya ja. 2 samaya nyUna eka kSullaka bhava (256 AvalikA) 439 11 u. sAdi anaMta 439 16 saMsA2 parata saMsA2 aparata 43 12 dravya pradeza tethI dravya pradeza paraspara tulya tethI, anaMta anAdi anaMta M 45 11 z 50 9 -- mAraNAMtika samudughAtu AzrI spara 16 eka eka... zake 53 13 - bharatakSetravatuM 55 11 238 yo. 238 co. 3 kaLA 55 11 3 kaLA bAhA nathI 55 12 uttara uttara bhArata 55-6 25-15 vRttala vRtta 56 6 nilana nalIna 458 10 ATha devI ATha dikumArI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 . 1ra mULa pAnuM lITI azudhdhi/kansala zudhdhi/umero 58 17 cotarapha cotarapha valayA kAMra athavA 59 7 nikAya prakA2 59 mULamAM UMco UMce (Toca upa2) 460 2 467(e uparanAM kUTono saravALo che.) 460 6 252 pa25 (e baMdhA kUTono saravALo che.) 461 18-19 34 cakravartI cakravartI thaI zake che. na thaI zake 464 toDIne nI nIcethI 465 14 brahmacarya brahmacaryanAM 469 6 kALa-akALa UbhayakALa pratikramaNa Avazyaka karavAthI karavAthI 470 23 akhaMDa aMbaDa 17 21 utta. sUtra graMtha 474 24 mahAvIra dareka jina 473 478 avadaza. asadaza. 476 12 mUrti 480 22 mUrta 482 19 paratala. parata2 486 11 zo karI mAno adhikAra 488 chellI kriyAne IcchAne 495 bhUtakALamAM mUrti bhUtamAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 496 lITI 17 495 21 496 chellI 501 21 501 108 514 516 22 . 517 para1 parada 527 para8 24 511 11-12 jAvajIvanAM. lIdhelAM 17 ja 17 ^? < & & azudhdhi/kensala zudhdhi/umero ghaNA nArakAdi nahIM karanArA jIvo samaya (11, 12mA ekaka narakAdi vagara je mare te samaya(1 samayanuM chadmasthapaNuM jaine AkI hoya) samaya (1 samaya thIvadhu samaya jene chadmasthapaNuM bAkIhoya) AhA2 no...mATe guNa. no chello samaya) samaya (11mA 12 mA guNa. mAM eka samayathI vadhAre samaya bAkI hoya) apramatta hovAthI AhAra Adi saMjJAmAM upayoga na hoya tevA madhyanAM rara tirthaMkaranA tathA mahAvidehanAM sadA paNa pahelAM traNa saMyati.. tulya che saMyama choDe ochuM tethI purvya ajJAna sAmAyika saMyama choDe vadhu athavA purvya ajJAnathI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 phA. - 18 pAnuM lITI azudhdhi/kensala zudhdhi/umero 538 4 ghaniSThA uttarASADhA uttarASADhA ghaniSThA pa38 8-9 azvatI azvinI pa38 15 hasti hasta pa38 13 pa39 15 pratipAda pratipAdana 543 13 ane vANavyaMtara tathA jyo 546 5 AMtara AMtarA 547 23 ghanodadhi, ghanavAyu ane... papara 20 kArya kAya 553 12 jyotiSInuM uparanuM 564 2-4 paratara varNa alaga nahI 10-12 paNa tenI uparanI lITI pramANe samajavA pa65 10 zakenadra zakendra pa65 12 88000 2,88000 567 7. badhA Indro badhA devo 567 14 pAtALa kaLaza 567 16 sparza AdicAra 567 17 rUpa AditraNa pa67 17 zabda Adibe 571-8 22-5 vigame vigane 585 1 akharakha abarakha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 586 587 574 lITI ?" 23 584 chellI 586 chellI 591 14 611 18 617 3 618 9 626 10 627 11 629 25 630 1 630 11 630 v U 630 631 631 633 16 633 17 634 7 634 8 638 5 638 5 25 chellI 19 azudhdhi/kansala zudhdhi/umero prakAra parathI nAma para kahevA, I, nirUvacayA eka pratyAkhyAnI dharmAstikArya ,, 35 pahelI durgacha nArakI Aharaka khaTo 4/28 8/28 yAvata 4-28 sAgaranI "" (nikSepA pramANanI vyAkhyA no thokaDAmAM samAvezanathI) kahevA) * I.) mAge tene mAge nahIM tene nirUvacaya bhakta pratyAkhyAna dharmAstikAya durgachA nArakI ane devatA AhAraka khATo 8/28 7/28 yAvata 8/28 bhAganI Iti asajjhAya saMpUrNa - utu. gargAcAryanA AcAryanI jaghanya gargAcArya ane AcArya ane jarUriyAta vALAne ajarUriyAta vALAne vimAna prathama devaloka nAme prathama narake Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tatva (1) atha zrI nava tattva vivekI samadaSTi jIvoe nava tattva jevA che tevAM tathArUpa buddhi pramANe guru AmanyAthI dhAravA te nava tattvanAM nAma kahe che. 1. jIvatattva, 2. ajIvatattva, 3. puNyatattva, 4. pApatattva, 5 Azravatattva, 6. saMvaratattva, 7. nirjarAtattva, 8. baMdhatattva, 9. mokSatattva. vyavahAranaye karI je zubhAzubha karmono kartA, hartA tathA bhoktA che ane nizcaya naye karI jJAna, darzana tathA cAritra) rUpa nijaguNono ja kartA tathA bhoktA che athavA duHkha sukha jJAnopayoga lakSaNavaMta cetanA sahita hoya tene prathama jIvatattva kahIe; tethI viparIta je cetanArahita, jaDasvabhAvavALo hoya tene bIjuM ajIvatattva kahIe, jeNe karI zubha karmanA puNyano saMcaya tathA udaya thavAthI sukhano anubhava thAya che tene trIjuM puNyatattva kahIe; tethI viparIta jeNe karI azubha karmanAM pApano saMcaya tathA udaya thavAthI duHkhano anubhava thAya che tene cothuM pApatattva kahIe; jeNe karI navAM karma baMdhAya che, zubhA-zubha karmopAdAna hetu hiMsAdika tene pAMcamuM Azravatattva kahIe; jeNe karI AvatAM karma rokAya arthAt pAMca samiti ane traNa gupti teNe karI je Azrava nirodha karavo tene chaThuM saMvara tattva kahIe; jeNe karI AtmapradezamAMthI dezathakI karma judAM thAya che, athavA pUrve karelAM karmo je kSaya thAya che eTale tapa pramukhe karI karmanuM nirjaravuM thAya che tene sAtamuM nirjarAtattva kahIe; je navAM karmonuM grahaNa karIne tenI sAthe jIvanuM baMdhana thavuM, kSIranIranI peThe maLI javuM tene AThamuM baMdhatattva kahIe. je AtmapradezathakI sarvathA karmono kSaya thavo tene navamuM mokSatattva kahIe. je nava tattvarUpa 1. kartA = karavAvALo, 2. hartA = nAza karavo 3. bhoktA = bhogavanAra 4. sIranIra = dUdhamAM pANInI jema ekameka thaI javuM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha vastunuM yathAsthita svarUpa je pramANe siddhAMtone viSe kahyuM che temaja samyagadaSTi jIvone e navatattva te "jJa parijJAe karI jANavA yogya che ane keTalAM eka pratyAkhyAna parijJAe karI chAMDavA yogya e navatattva mAMhelA jIva ane ajIva e be tattva mAtra jANavA yogya che; puNya, saMvara, nirjarA, ane mokSa e cAra tattva grahaNa karavA yogya che; paraMtu emAMnuM puNya tattva vyavahAranaye karI zrAvakane grahaNa karavA yogya che ane nizcayanaye tyAga karavA yogya che, temaja munine utsarga tyAga karavA yogya che ane apavAde grahaNa karavA yogya che tathA pApa, Azrava ane baMdha e traNa tattva to sarvathA sarvane tyAga karavA yogya ja che. e navatattvanAM nAma kahyAM. anyathA saMkSepathI to jIva ajIva e be tattva ja zrIThANAMgamAMhe bIjA ThANe kahyAM che, kemake jIvane puNya tathA pApano saMbhava che tathA karmano baMdha paNa tAdAtmika che ane karma je che te pudgala pariNAma che ane pudgala te ajIva che tathA Azrava je che te paNa mithyA darzanAdirUpa upAdhie karI jIvano malina svabhAva che. e paNa AtmAnA pradeza ane pudgala vinA bIja kAMI nathI tathA saMvara je che te paNa Azrava nirodha lakSaNa deza sarva bheda AtmAno nivRttirUpa svabhAva pariNAma jJAnAtmaka che tathA nirjarA je che te paNa jIva ane karmane pRthaka upajAvavAne kAraNe dadhi maMthana nyAye karI karmano paripAka che tathA sarva zaktie karI sakala karma duHkhano kSaya navanItagata dagdha jala nirmaLa vRta pragaTarUpa daSTAMte cidAnaMdamaya AtmAnuM pragaTa thAvuM te mokSa tattva che, te mATe jIva ane ajIva e be tattva ja kahIe 1. "za' parijJAe = zAnathI jANavuM. 2. utsarga =mukhyamArga kAyamImArga, dhorI mArga 3. , tAdAtmika = ekarUpa jevo. 4. navanIta.. vRta = mAkhaNamAM rahela pANIno aMza bALI nirmaLa ghI pragaTa karavA rUpa. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva tathA anyatra matAMtare sAta tattva paNa che. kemake puNya ane pApa e be tattvano aMtarabhAva Azrava tatvamAMhe ja thAya che, kAraNa ke zubha prakRtikarma baMdha te puNya ane azubha prakRtikarmabaMdha te pApatattva che. mATe puNya pApa rahita sAta tattva kahIe. temaja vaLI pAMca tattva paNa kahyAM che. ItyAdika ghaNo vistAra vizeSAvazyaka tathA tattvArtha ane loka prakAzAdi graMtho thakI jANavo. navatattvanA rUpI arUpI bhedonI saMkhyAno tathA heya yAdino maMtra nIce pramANe che. joya to nave tattva che. aMka | nAma | rUpI bheda | arUpI bheda | heya joyAdi jIva 14 siddha joya ajIva 10 zeya 42 upAdeya; heya heya puNya ! 42 pApa | 82 Azrava | 42 saMvara | 0 nirjarA | 0 baMdha 0 | 0 | 2 | 3 heya upAdeya | 12 upAdeya heya * | mokSa upAdeya 0 joya =jANavA yogya, heya = choDavA yogya, upAdeya = AdaravA yogya. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha da na jAva tatva caitanya lakSaNa, * sadA saupayogI, asaMkhyAta pradeza, sukha duHkhano jANa, sukha duHkhano vedaka, arUpI hoya tene jIva tattva kahIe. jIvanA bhedo vistArathI kahe che jIvano eka bheda che, sakaLa jIvonuM caitanya lakSaNa ekaja prakAre che te mATe saMgrahAye karIne eka bhede jIva kahIe, be prakAre paNa jIva kahIye, 1 Tasane 2 sthAvara tathA 1 siddha ane 2 saMsArI. traNa prakAre jIva. 1 strI veda, 2 purUSa vedane 3 napuMsaka veda tathA 1 bhava siddhiyA, 2 abhava siddhiyA, 3 nobhava siddhiyAno abhavasiddhiyA, cAra prakAre jIva. 1 nAraka, 3 tiryaMca, 3 manuSyane 4 devatA tathA 1 cakSudarzanI 2 acakSudarzanI 3 avadhidarzanI, 4 kevaLadarzanI pAMca prakAre jIva 1 ekedriya, 2 beIdriya, 3 teIdriya, 4 caureMdriya, pa paMcaMdriya tathA 1 sogI, 2 mana jogI, 3 vacana jogI, 4 kAya jogI, 5 ajogI, cha prakAre jIva 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAukAya, pa vanaspatikAya, 6 trasakAya, tathA 1 sakaSAyI, 2 krodhakaSAyI, 3 mAnakaSAyI, 4 mAyAkaSAyI, 5 lobhakaSAyI, 6 akaSAyI, sAta prakAre jIva 1 nArakI, 2 tiryaMca, 3 tiryaMcaNI, 4 manuSya, 5 manuSyaNI, 6 devatA, 7 devI ATha prakAre jIva 1 salezI, 2 kRSNalezI, 3 nIlazI, 4 kApota-lezI, 5 tejulezI, 6 padmalezI, 7 zuklalezI, 8 alezI, nava prakAre jIva 1 pRthvI, 2 apa, 3 tela, 4 vAu, 5 vanaspati, 6 ! beIdriya, 7 teIdriya, 8 caurendriya, 9 paMcendriya. * jema goLano guNa mIThAza tema jIvanA guNa caitanya. jema goLa ane mIThAza eka tema jIva ane caitanya eka. 1. mokSa pAmavAnI lAyakAta 2. mokSa pAmavAnI lAyakAta vagaranA 3. siddha bhagavAna Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva daza bhede jIva 1 ekendriya, 2 beIdriya, 3 teIDhiye 4 caureMdriya, 5 paMceMdriya, e pAMcanAM aparyAptA ane paryApta maLI daza thAya. agyAra bhede jIva 1 ekeMdriya 2 beIndriya 3 teIndriya 4 caureMdriya, pa nArakI, 6 tiryaMca, 7 manuSya, 8 bhavana pati, 9 vANavyaMtara, 10 jyotiSI, 11 vaimAnika. bAra bheda jIva 1 pRthvI 2 apa, 3 tela, 4 vAuM, 5 vanaspati, 6 trasakAya, e chanA aparyAptA ane paryApta maLI bAra thayA. tera bheda jIva 1 kRSNalezI, 2 nIlalezI 3 kApotalezI, 4 teju lezI, 5 pAlezI, 6 zukalalezI, e chanA aparyApta ne paryAptA maLI bAra ne eka alezI maLI kula tera thayA. jIvanA cauda bheda kahe che-1 sUkSma ekendriyano aparyApo, 2 sUkSma ekendriyano paryAyo, 3 bAdara ekendriyano aparyApto, 4 bAdara ekendriyano paryAyo, 5 beIdriyano aparyApto, 6 be Indriyano paryAyo, 7 teIdriyano aparyApto, 8 teIdriyano paryApto, 9 caureMdriyano aparyApto, 10 caureMdriyano paryAyo, 11 asaMjJI paMceMdriyano aparyApto, 12 asaMjJI paMceMdriyano paryAyo, 13 saMjJI paMceMdriyano aparyApto, 14 saMjJI paMceMdriyano paryApto e cauda bheda jIvanA kahyA. vyavahAra vistAranaye karIne pAMcase tresaTha bheda jIvanA kahe che-temAM traNaseM ne traNa bheda manuSyanA, ekaso aThANuM bheda devatAnA, aDatAlIza bheda tiryaMcanA, cauda bheda nArakInAM ema 563 bheda thayA. manuSyanA 303 bheda kahe che- 15 karmabhUminA manuSya, 30 akarmabhUminAM manuSya, pa6 aMtaradvIpanAM manuSya ema 101 thayA, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha te kSetranA garbhaja manuSyanA aparyAptA tathA paryAptA ema 202 ane 101 kSetranA saMmUrchAima manuSyanA aparyAptA e sarva maLI kula 303 bheda manuSyanA thayA. karmabhUmi te kone kahIe ? -1 asi, 2 masI, 3 kRSi, e traNa prakAranA vepAra karI jIve che. te karmabhUminA kSetra keTalA ane kayAM che te kahe che-5 bharata, 5 dharavata ane 5 mahAvideha e 15. te eka lAkha jojanano jaMbudvIpa che (te thALIne AkAre che, tathA bAkInA dvIpa samudra cUDIne AkAre che, temAM 1 bharata, 1 Iravata, 1 mahAvideha e traNa kSetra karma bhUminAM jaMbudvIpamAM che. tene pharato be lAkha jojanano lavaNa samudra che, tene pharato cAra lAkha jejanano ghAtakIkhaMDa dviIpa che, temAM 2 bharata, 2 iravata, 2 mahAvideha che tene pharato ATha lAkha jojanano kALodadhi samudra che, tene pharato ATha lAkha ojanano ardha puSkara dvIpa che, temAM 2 bharata, 2 dharavata, 2 mahAvideha che. ema saghaLAM maLIne paMdara karmabhUminA manuSya kahyAM. have akarmabhUmi te kone kahIe? traNa karma-vyApArarahita, daza prakAranAM kalpavRkSa karI jIve te keTalAM ane kayAM che, te kahe che, 5 hemavaya, 5 hiraNavaya, 5 harivAsa, pa ramyaaAsa, 5 devakurU, 5 uttarakuru e trIza akarmabhUminAM nAma kahyA. 1 hemavaya, 1 hiraNavaya, 1 harivAsa, 1 ramyajvAsa, 1 devakurU, 1 uttarakurU e cha kSetra budvIpamAM che. 2 hemavaya, 2 hIraNavaya, 2 harivAra, 2 ramyajvAsa, 2 devaku, 2 uttarakura, e bAra kSetra dhAtakI khaMDamAM che. 2 hemavaya, 2 hiraNavaya, 2 harivAsa, 2 ra kvAsa, 2 devaku, 2 uttarakura, e bAra ardhapuSkara dvIpamAM che. e saghaLAM maLI kula 30 akarmabhUminAM manuSya kahyAM. asi=zastra calAvavA, masi = kalama calAvavI, vyApAra karavo, kRSi = khetI karavI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva chappana bhede aMtaradvIpanAM manuSya kahe che. jaMbudvIpamAM bharatakSetranI maryAdAno karaNahAra cula himavaMta nAme parvata che te sonA jevA pILo che, so jejanano uMco che, so gAuno UMDo che, eka hajAra bAvana jana ne bAra kaLAno pahoLo che, covIsa hajAra navaso batrIsa jojanano lAMbo che, tene pUrva pazcimane cheDe babe dADhA jevAM AkAra che ane te corAsIso corAsIso jojananI jhAjherI lAMbI che. banne bAju dADhAnA AkAre sAta sAta aMtaradvIpa che. cUla himavaMta parvata sAthe A dvipo joDAyelA nathI paraMtu badhA svataMtra dvipa che. phakta AkAra dADhA jevo che. te aMtaradvIpa kayAM che te kahe che. jagatanA koTathakI traNaso jejana lavaNasamudramAM jaIe te vAre pahelo aMtaradvIpa Ave, te 300 jojanano lAMbo ne pahoLo che. tyAMthI cAraso jojana jaIe tevAre bIjo aMtaradvIpa Ave, te 400 jejanano lAMbo ne pahoLo che. tyAMthI pAMcaso jojana jaIe te-vAre trIjo aMtaradvIpa Ave, te 500 jojanano lAMbo ne pahoLo che. tyAMthI chaso jojana jaIe tevAre cotho aMtaradvIpa Ave, te 600 jojanano lAMbo ne pahoLo che. tyAMthI sAtaso jojana jaIe tyAre pAMcamo aMtarIpa Ave te 700 jojana lAMbone pahoLo che. tyAMthI AThaso jana jaI te tevAre cho aMtaradvIpa Ave. te 800 jojanano lAMbo ne pahoLo che. tyAMthI navaso jojana jaIe te-vAre sAtamo aMtaradvIpa Ave, te 900 ojanano lAMbo ne pahoLo che, ema banne bAju sAta sAta aMtaradvIpa Ave, kula cAra tarapha maLI 28 aMtaradvIpa jANatA. AvI ja rIte iravata kSetranI maryAdAno karaNahAra zikharI nAme parvata che, te cula himavaMta sarakho ja jANavo. tyAM paNa 28 aMtaradvIpa che ema saghaLA maLI kula 56 aMtaradvIpa jANavAtene aMtaradvIpanAM 1 yojana = 19 kaLA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha manuSya zA mATe kahIe? samudranI madhyamAM dvIpomAM rahenArAM che mATe aMtaradvIpanAM manuSya kahIe. sukha akarma bhUminA jevuM. ekaso ne eka kSetranAM saMmUrchAima manuSya cauda sthAnakamAM upaje che te kahe che 1 uccAresu vA kahetAM vaDInItamAM upaje, ra pAsavarNasu vA kahetAM laghunItamAM upaje, 3 khelesu vA kahetAM baLakhAmAM upaje, 4 siMghANesu vA kahetAM lIMTamAM upaje, 5 vaMtesu vA kahetAM vamanamAM upaje, 6 pittesu vA kahetAM lIlA pILA pittamAM Upaje. 7 pUesa vA kahetA parUmAM upaje 8 soNiesu vA kahetAM rUdhiramAM upaje, 9 suketu vA kahetA vIryamAM upaje, 10 suraka pogala parisADIesu vA kahetAM viryAdikanAM pudgaLa sukANAM te pharI bhInAM thAya temAM upaje, 11 vigaya jIva kalevaresu vA kahetAM manuSyanA kalevaramAM Upaje, 12 IndhIpurISa saMjogesu vA kahetAM strI purUSanAM saMjogamAM upaje. 13 nagara niddhamaNesu vA kahetAM nagaranI khALomAM upaje, 14 savvasucava asuI ThANesu kahetAM manuSya saMbaMdhI upara kahela azuci sthAnako bhegAM thAya temAM upaje, e cauda sthAnakanAM nAma kahyAM. te 101 kSetranAM saMmUrchAima manuSyanA aparyAptA. e sarve maLI kula 303 bheda manuSyanA kahyA. 198 bheda devatAnA kahe che. daza bhavanapatinAM nAma-1 asurakumAra, 2 nAkumAra, 3 suvarNakumAra, 4 vidyutakumAra, 5 agnikumAra, 6 dIpakumAra, 7 udadhikumAra, 8 dizAkumAra, 9 vAyu (pavana) kumAra 10 stanatakumAra, paMdara paramAdhAmInAM nAma-1 aMba, 2 aMbarisa, 3 sAma, 4 sabala, 5 rUdra, 6 vairudra, 7 kALa, 8 mahAkALa, 9 asipatra, 10 dhanuSya, 11 kuMbha, 12 vAlu, 13 vaitaraNI, 14 kharasvara, 15 mahAghoSa. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva soLa vANavyattaranAM nAma-1 pizAca, 2 bhUta, 3 jakSa, 4 rAkSasa, 5 kinnara, 6 DiMpurUSa, 7 mahoraga, 8 gaMdharva, 9 ANapatrI, 10 pANapatrI, 11 IsIvAI, 12 bhuIvAI, 13 kaMdIya, 14 mahAkaMdIya, 15 kohaMDa, 16 payaMgadeva. daza juMbhakAnA nAma-1 ANajIMjakA, 2 pANajhuMbhakA, 3 layaNajIMjakA, 4 sayaNajIMjakA, 5 vattharjubhakA, 6 puSpavRMbhakA, 7 phaLajhuMbhakA, 8 bIyarjubhakA, 9 vijurjubhakA, 10 aviyata jaMbhakA. daza jyotiSInA nAma-1 caMdra, 2 sUrya, 3 graha, 4 nakSatra, 5 tArA, e pAMca cara te aDhI dvIpamAM che ne e ja nAmanA bIjA pAMca sthira te aDhI dvIpa bahAra che ema maLI daza. traNa kilviSInAM nAma-1 traNa palIyA, 2 traNa sAgarIyA, 3 tera sAgarIyA. nava lokAMtikanAM nAma-1 sArasvata, 2 Aditya 3 vinDi, 4 varUNa, 5 gaItoyA, 6 toSiyA, 7 avyAbAdhA, 8 agicyA, 9 riThA. bAra devalokanAM nAma-1 sudharmA, 2 IzAna, 3 sanatakumAra, 4 mAheMdra, 5 brahmaloka, 6 lAMtaka, 7 mahAzukra, 8 sahastrAra, 9 ANata, 10 prANata, 11 AraNa, 12 azruta. nava raiveyakanA nAma-1 bhade, 2 subhade, 3 sujAe, 4 sumANase, 5 priyaMdaraNe, 6 sudaMsaNe, 7 Amohe, 8 supaDibaLe, 9 jazodhare. pAMca anuttara vimAnanAM nAma-1 vijaya, 2 vijayaMta, 3 jayaMta, 4 aparAjita, 5 sarvArthasiddha. saghaLA maLI 99 jAtanA devatA aparyAptA ne 99 jAtanA paryAptA kula maLI 198 bheda devatAnA kahyAM. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 48 bheda tiryaMcanA kahe che. 1 pRthvI, 2 pANI, 3 teu, 4 vAu e cAra sUkSmane cAra bAdara e AThanA aparyAptA ne paryAptA maLI soLa thAya. vanaspatinA traNa bheda-1 sUkSma, 2 pratyeka ne 3 sAdhAraNa e traNanA aparyAptA ne paryAptA maLI 6 badhA maLI 22 ekeMdriyanA, traNa vikaleMdriyanA, te 1 beIdriya, 2 teIdriya, 3 cauridraya e traNanA aparyAptA ne paryAptA e cha maLI 28 thayA. 1 jaLacara, 2 sthaLacara, 3 3252, 4 bhujapara, 5 khecara e pAMca saMmUrcchima ne pAMca garbhaja e maLI 10 nA aparyAptA ne 10 nA paryAptA e maLI 20 kula maLI 48 bheda tiryaMcanA kahyA. cauda bheda nArakInA kahe che. sAta narakanAM nAma-1 dhamA, 2 vaMzA, 3 zilA, 4 aMjaNA, 5 riTThA, 6 maghA, 7 mAghavaI, e sAtanAM nAma kahyAM. have tenA gotra kahe che-1 ratnaprabhA, 2 zarkarAprabhA, 3 vAluprabhA, 4 paMkaprabhA, 5 dhUmaprabhA, 6tamaprabhA 7 tamastamaprabhA e sAtanA aparyAptA ane paryAptA maLI cauda bheda nArakInA kahyAM. nArakIno vistAra kahe che. 1 1. pahelI narakano piMDa eka lAkha eMzIhajAra jojanano che. temAMthI eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe te vacce eka lAkha aThayotera hajAra jojananI polANa che. te polANamAM 13 pAthaDA che ne 12 AMtarA che. te pAthaDA madhye trIsalAkha narakAvAsA che. asaMkhyAtI nArakIne upajavAnI kuMbhIo che. asaMkhyAtA nArakI 1. pAthaDA = te bilDIMgamAnA mALanA polA sleba samAna = bhAga karanArA bhAga jyAM nArakI rahe che. 2. AMtarA = vaccenI khAlI jagyA jayAM bhavanapati rahe che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 11 che. tenI nIce cAra bola che. (1) 20000 jojanano ghanodadhi` che, (2) asaMkhyAtA jojanano ghanavAre che. (3) asaMkhyAtA jojanano tanavA che, (4) asaMkhyAtA jojanano AkAza che. e cAra bola thayA. tenI nIce bIjI naraka che. 3 bIjI narakano piMDa-eka lAkha batrIza hajA2 jojanano che temAMthI eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha trIza hajAra jojananI polANa che te polANamAM 11 pAthaDA ne 10 AMtarAM che; te madhye pacIza lAkha narakAvAsA che. asaMkhyAtI nArIne upajavAnI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che te nIce pahelI narakamAM kahyA te ja cAra bola che, tenI nIce trIjI naraka che. trIjI narakano piMDa-eka lAkha aThAvIsa hajAra jojanano che. temAMthI eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha chavvIza hajAra jojananI polANa che te polANamAM 9 pAthaDA che ne 8 AMtarA che te madhye paMdara lAkha narakAvAsA che, nArakIne upajavAnI asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che te nIce upara kahelA cAra bola che, tenI nIce cothI naraka che. cothI narakano piMDa-eka lAkha vIza hajAra jojanano che. temAMthI eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha aDhAra hajAra jojananI polANa che. te polANamAM sAta pAthaDA che ne cha AMtarA che te madhye daza lAkha narakavAsA che, nArakIne upajavAnI asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che. te nIce upara kahelA cAra bola che. tenI nIce pAMcamI naraka che. nakkara thaI gayelo vAyuM 3. 1. thanodadhi nakkara pANI- barapha jevuM. 2. ghanavA tanavA = pAtaLo thaI gayelo vAyuM = Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pAMcamI narakano piMDa-eka lAkha aDhAra hajAra jojanano che. temAMthI eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe, te vacce eka lAkha soLa hajAra jojananI polANa che. te polANamAM 5 pAthaDA che ne 4 AMtarA che temAM traNa lAkha narakavAsA che. asaMkhyAtI kaMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che. tenI nIce upara kahelA cAra bole che. tenI nIce chaThThI naraka che. - chaThThI narakano piMDa-eka lAkha soLa hajAra jojanano che temAMthI eka hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanano daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha cauda hajAra jojananI palANa che. te palANamAM 3 pAthaDA che ne 2 AMtarAM che. temAM eka lAkhamAM pAMca ochA narakAvAsA che. asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che. te nIce upara kahelA cAra bola che. tenI nIce sAtamI naraka che. sAtamI narakano piMDa-eka lAkha ATha hajAra jojanano che temAMthI sADI bAvana hajAra jojanano daLa upara mUkIe ne sADI bAvana hajAra ejanano daLa nIce mUkIe te vacce traNa hajAra jojananI polANa che. te polANamAM pAMca narakAvAsA che. asaMkhyAtI kuMbhIo che ne asaMkhyAtA nArakI che. te nIce upara kahelA cAra bole che. tenI nIce anaMto aloka che e nArakIno vistAra saMpUrNa thayo. jIvanuM lakSaNa kahe che. jJAna te matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna tathA kevalajJAna e pAMca jJAna samyakta AzrayIne kahyA che. enI sAthe matiajJAna, RtaajJAna tathA virbhAgajJAna e traNa ajJAna mithyAtvAzrayI che, te letAM AThanI saMkhyA thAya che. emAnuM game te eka athavA adhika jJAna athavA ajJAna jemAM hoya vaLI darzane te cakSu, acalsa, avadhi tathA kevaLa, e cAra prakAranA darzanamAMnuM game Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 13 te eka athavA adhika darzana jemAM hoya tathA cAritra te sAmAyika, chedApasthApanIya, parihAravizuddha, sUkSma saMparAya, yathAkhyAta, dezavirati tathA avirati, e sAta prakAranA hiMsAdika azubha pariNAmathI nivRtti tathA vyavahArathI kriyAnirodharUpa cAritramAMnuM game te eka athavA adhika cAritra hoya tathA tapa be prakAranuM kahyuM che, eka dravyathI, enA bAra bheda che, tenA nAma nirjarA tattvamAM kahevAze, bIjuM IcchAnirodharUpa bhAvathI, emAMnuM game te eka athavA adhika tapa jemAM hoya, temaja karaNa tathA labdhirUpa athavA baLa parAkramarUpa e be prakAranAM vartamAnuM game te eka athavA vadhAre jemAM hoya tathA upayoga te pAMca jJAna, traNa ajJAna tathA cAra darzana e bAra prakAranA sAkAra tathA nirAkArarUpa upayogamAMno game te eka athavA vadhAre upayoga jemAM hoya, tene saMsArI athavA siddha jIva kahIe. e guNa jIva vinA bIjA koImAM hoya nahi. e prakAre jIvanuM lakSaNa jANavuM. Iti jIvatattva. re ajIva tattva jaDa lakSaNa caitanya rahita hoya tene ajIva tattva kahIe. have ajIvatattvanA cauda bheda kahe che 1 dharmAstikAyano skaMdha, 2 deza, 3 pradeza, 4 adharmAstikAyano skaMdha, 5 deza, 6 pradeza, 7 AkAzAstikAyano skaMdha, 8 deza, 9 pradeza, 10 addhAsamayakALa, e daza bheda arUpI ajIvanA kahyA. rUpI skaMdha deza-pradezanI samajaNa. * pradezanA samUhane astikAya kahe che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya lokavyApaka ane AkAzAstikAya lokAloka vyApaka che. e traNe saMpUrNa dravyone skaMdha kahevAya che. tethI kAMIka ocho hoya athavA sakaLa pradezAnugata sAmAnya pariNAmanI pere avayava dharmAstikAya AdinA je buddhi parikalpitAdi prakRSTa deza, ane ati Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha ajIvanA cAra bheda kahe che. 11 pudgalastikAyano skaMdha, 12 deza, 13 pradeza, 14 paramANupudgala e maLI 14 bheda kahyAM. (bhaga. zataka 2. u. 10) vyavahAra vistAra naye karI 560 bheda 14 * * ajIva tattvanA kahe che. dharmAstikAya-1 dravyathakI eka, 2 kSetrathakI AkhA loka nirvibhAjya avibhAjya hoya te pradeza kahevAya che. akhaMDa dravyarUpa AkhA padArthane athavA anaMtAdi paramANunA maLelA samUhane saMdha kahe che. skaMdhano keTalo eka bhAga jeno skaMdhanI sAthe saMbaMdha hoya tene deza kahe che. jeno skaMdhanI sAthe nirvibhAjya kalpanA karI chatAM skaMdhanI sAthe abhinna saMbaMdha hoya tene pradeza kahe che ane te ja pradeza jo skaMdhathI bhinna thAya evo nirvibhAjya bhAga eTale jenA kevaLInI buddhie eka bhAganA be bhAga thaI zake nahi tene paramANu kahe che.* cAra dravyonI daSTAMtathI samajaNa jema mAchalAne gati karatAM pANIno AdhAra ane pAMgaLAne lAkaDIno AdhAra tema jIva pudgaLane gati pariNamyAne dharmAstikAyano AdhAra. 2 jema uSNakALe tRSAe pIDita paMkhIne vRkSanI chAyAno AdhAra tema sthita pariNamyA jIva pugaLane adharmAstikAyano AdhAra. 3 jema oraDAmAM eka dIvAnI jyotinA paramANu samAya che ane hajAra dIvAnI prabhA paNa samAya. athavA bhIMtamAM khIlo pese tenuM kAraNa AkAzanI avagAhanA dAna zakti che. (4) jema koIka bALaka janmyo hoya, te bAlyAvasthAvALo thAya, pachI yuvAna thAya, pachI vRddha thAya, jo ke jIvato sadAya sarakho che, paNa bALa, yuvAna tathA vRddhano karanAra kALa che. pudgaladravyanuM aupAdhika lakSaNa kahe che. citta. acitta. ane mizra e traNa prakAramAM game te prakArano zabda. aMdhakAra tathA ratna pramukhano prakAza tathA caMdramA pramukhanI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tatva 15 pramANe. 3 kALathakI anAdi anaMta, 4 bhAvathakI avarNa, agaMdha, arase, aphAse, amUrti, 5 guNathakI calaNasahAya. adharmAsti kAya 6 dravyathakI eka. 7 kSetrathakI AkhA loka pramANe. - 8 kALathakI anAdianaMta, 9 bhAvathakI avarSe agaMdhe arase aphAse, amUrti, 10 guNa thakI sthira sahAya, AkAzAstikAya 11 dravyathakI eka, 12 kSetrathakI lokAloka pramANe, 13 kALathakI anAdi anaMta 14 bhAvathakI avarSe, agadhe, arase, aphAse amUrti, 15 guNathakI avagAhanAdAna, kALa 16 dravyathakI jyoti tathA chAyA ane sUrya pramukhano AtApa, varNa gaMdha, rasa, sparza evA guNovALo hoya ane je cauda rAjalokamAM vyApaka, saMkhyAta pradezI, asaMkhyAta pradezI tathA anaMta pradezano pUraNa, galana svabhAvavAna evo akhaMDa pudgalAstikAyarUpa aMdha. te skaMdhano eka bhAga athavA kAMIpaNa nyUna bhAgarUpa deza tathA je kevalInI buddhie paNa eka bhAganA be bhAga thaI zake nahi evo ati sUkSma skaMdhano abhinna bhAga nirvibhAjyarUpa te pradeza. tenI ja jyAre aMdhathI bhinna kalpanA thAya tyAre te paramANu kahevAya che. e pudgalonuM nizcayapaNe lakSaNa che. kALadravyanA bheda darzAve che. eka kroDa saDasaTha lAkha; satyotera hajAra, base ane sola upara eTalI AvalikA eka mUhUrtamAM thAya che. eno bhAvArtha kahe che - AMkhanA eka phuraNamAM athavA eka capaTI vagADavAmAM yA jIrNa vastra phADavAnA vakhate eka taMtuthI bIjo taMtue jAya tathA kamaLanA pAMdaDAnA samUhane yuvAna purUSa bhAlA vaDe vIMdhatA eka pAMdaDAthI bIje pAMdaDe bhAluM pahoMce, eTalA vakhatamAM asaMkhyAtA samaya thaI jAya, eTale vastra athavA patra phADavAnA AraMbhamAM sUkSmAta sUkSma kSaNarUpa je kALa hoya che, jenA vibhAga thaI zake nahi, jeno bhUta ane bhaviSya viSe vicAra thAya nahi, eTale vastra athavA patra phADatAM prathama vartamAna kALarUpa ati sUkSma kALanuM ullaMghana thaIne te kayAre bhUtakALa thayo ? kyo vartamAna kALa che ? ane kayo bhaviSyakALa thavA yogya che ? tenuM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI bRhad jaina thoka saMgraha anaMta, 17 kSetrathakI aDhIdvIpa pramANe 18 kALathakI anAdi anaMta, 19 bhAvathakI avarNo, agaMdhe, arase aphAse, amUrti, anumAna thaI zake nahi. tene sarva laghukALarUpa samaya kahe che. evA asaMkhyAta samayane AvalikA kahe che. evI basone chappana AvalikAno eka kSullaka bhava hoya che. e karatAM bIjA koI paNa nAnA bhavanI kalpanA thaI zake nahi.evA kAMIka adhika sattara kSullaka bhavamAM eka zvAsozvAsarUpa prANanI utpatti hoya che. evA sAta prANotpatti kALane eka stoka kahe che. evA sAta stoka samaye eka lava thAya che, satyotera lave be ghaDIrUpa eka muhUrta thAya che. trIza muhUrte eka ahorAtrarUpa divasa thAya che, paMdara ahorAtrie pakhavADiyuM thAya che, be pakhavADiye eka mahino thAya che, bAra mahine eka varSa thAya che, temaja asaMkhyAtA varSe eka palyopama thAya. tevA daza kroDAkroDI palyopame 1 sAgaropama thAya. tevA daza kroDAkroDI sAgaropame 1 utsarpiNI ane bIjA daza kroDAkroDI sAgaropame 1 avasarpiNI thAya. e be maLI vIza kroDAkroDI sAgaropame eka kALacakra thAya, evA anaMta kALa cakra eka pudgala parAvartana thAya. e sarva manuSya lokamAM vyavahArathI kALa jANavo. pUrvokta je kALanA bheda kahyAM, tethI vaLI bIjA paNa kALanA bheda ghaNA che. jemake be mAse eka Rtu thAya che. traNa Rtue eka ayana, be ayane eka varSa, pAMca varSe eka yuga, corAzI lAkha varSe eka pUrvAMga, te eka pUrvAMgane corAzI lAkhe guNatAM eka pUrva thAya che. 1 pUrve 70, 560 abaja varSa. vyavahAra kALa to aDhI dvIpanAM caMdra sUrya cAle che. tethI samaya, ghaDI, prahara yAvata sAgaropama sudhI gaNAya che. aDhIdvIpanI bahAra caMdra, sUrya sthira che. tethI tyAM rAtri, dina vi. kaMI nathI. naraka ane devalokamAM paNa rAta-divasa nathI. mATe aDhIdvIpanI bahAra sarva sthaLe kALanuM parimANa nathI. chatAM aDhIdvIpanAM kALanI gaNatarI pramANe jIva vi.nI dareka jagyAe sthiti batAvI che. 1 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 17 20 guNathakI vartanA lakSaNa; e viza ane upara je arUpI ajIvanA daza bheda kahyA te maLI kula 30 bheda arUpI ajIvanA jaNavA. pa30 bheda rUpI ajIvanA kahe che temAM varNa 1-1 kALo, 2 nIlo, 3 rAto, 4 pILo, 5 dhoLo, ekekA varNamAM vIza viza bheda lAbhe, te 2 gaMdha, pa rasa, pa saMDANa", 8 sparza e maLI vaza ne pAMcamAM thaIne so thayA. be gaMdha-1 surabhi gaMdha; 2 durabhi gaMdha, ekekA gaMdhamAMthI trevIza trevaza bheda lAbhe. 5 varNa, 5 rasa, 5 saMThANa, 8 sparza e trevaza bannemAM maLI cheMtAlIza bheda jANavA. pAMca rasa-1 tIkho, 2 kaDavo, 3 kasAyalo, 4 khATo, 5 mITho, ekekA rasamAM vIza vaza bheda lAbha, 5 varNa, 2 gaMdha 5 iThANa, 8 sparza; e maLI vIza ne pAMcamAM thaI so thayA. pAMca saMThANa-1 parimaMDaLa saMThANa, cUDInA AkAre), 2 vaTTa iThANa, (vartuLa lADavA jevuM), 3 tresa, (trikoNa), 4 cariMsa, (corasa), 5 Ayata saMThANa (lAkaDI jevuM) e pAMca. ekekA iThANamAM vIza vIza bheda lAbhe. 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparza e maLI vIza ne pAMcamAM thaIne so thayA. ATha sparza-1 kharakharo, 2 suMvALo, 3 bhAre, 4 haLavo, 5 TADho, 6 unho, 7 copaDayo, 8 lUkho, e ATha ekekA sparzamAM trevaza trevaza bheda lAbhe. 5 varNa, 2 gaMdha, pa rasa, 5 saMThANa, 6 sparza e trevIza bheda lAbhe. kharakharAmAM kharakharone suMvALo be varjavA. ema banne sparza varjavA. ema trevIzane ADe guNatAM 184 thayA. e sarve maLIne pa30 bheda rUpI ajIvanA kahyA. ema saghaLA maLIne kula 560 bheda ajIvanA jANavA. iti ajIvatattva. 1. saMDANa = AkAra chu-2 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 3 puNyatattva | zubha kamANIe karI, zubha karmanA udaye karI, jenAM phaLa AtmAne bhogavatAM mIThAM lAge tene puNyatattva kahIe. nava bheda puNya uparAje te kahe che. 1 annapurA, 2, pANaputre, 3 layaNaputre, 4 sayaNapura, 5 vatthapu, 6 manapua, 7 vacanaputra, 8 kAyapu, 9 namaskAra putre, e navA bhede puNya uparAje tenAM zubha phaLa 4ra bheda bhogave te kahe che. 1 zAtA vedanIya-zAtAno anubhava karAve. 2 uMca gotra 3 manuSya gati. 4 manuSyAnupUrvI-manuSyanI gatimAM dorI janAra karma, 5 devatAnI gati, 6 devAnupUrvI-devatAnI gatimAM dorI janAra karma, 7 paMceMdriyanI jAti. 8 audArika zarIra-dArika zarIrane yogya pudagaLa grahaNa karIne tathA tene zarIrapaNe pariNamAvIne jIva potAnA pradezanI sAthe meLave te manuSya tiryaMcanuM zarIra. 9 vaikriya zarIra-be prakAranuM che. 1 aupapAtika te devatA tathA nArakIne hoya. 2 labdhi pratyayI te tiryaMca tathA manuSya labdhivaMtane hoya che. 10 AhAraka zarIra-caudapUrvadhArI munirAja tirthaMkaranI Rddhi pramukha jovAne arthe eka hAtha pramANa deha kare che te. 11 taijasazarIra-AhAranuM pAcana karanAra tathA tejulezyAno hetu A sarva saMsArI jIvane hoya che. 12 kArpaNa zarIra-karmanAM paramANu AtmapradezanI sAthe maLyAM che te ja jANavuM. A zarIra paNa saMsArI sarva jIvane hoya che. 13 audArakanAM aMga upAMga-audarika zarIranA saghaLA avayavo pAmavAM. vaikriyanAM aMga upAMga - 15 AhArakanA aMga upAMga 16 vajaRSabhanArAcasaMghayaNa-loDhAnA jevuM ghaNuM ja majabUta 4. aupapAtika = mULa zarIra (utpanna thatAM ja prApta thAya che.) 1 sthAnaka Adi. 2 zaThA, pATa, pATalA Adi 3 vastra. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 19 saMghayaNa. 17 samacaurasasaMThANa-palAThI vALI besatAM cAre bAju sarakhI AkRti thAya ane potAnA aMgula pramANe 108 aMgula pramANa zarIra bharAya te. 18 zubha varNa. 19 zubha gaMdha. 20 zubharasa. 21 zubha sparza. 22 agurU laghu nAma-madhyama vajanadAra zarIranI prApti thAya eTale loDhAnI peThe ati bhAre nahi ane kapAsanI peThe ati halakuM nahi ane madhyama pariNAmI hoya. 23 parAghAta nAma bIjA baLavAna je ati duHsahanIya chatAM pote game tevA baLIAne jItavA samartha thAya evA baLanI prApti thAya te. 24 ucchavAsa nAma - sukhethI zvAsocchavAsa laI zakAya. 25 sUryanA biMbanI peThe parane tApa utpanna karavAnA heturUpa tejayukta zarIranI prApti thAya. 26 udyota nAma caMdrabiMbanI mAphaka zItaLa prakAza Ape che. 27 zubha cAlavAnI gati. 28 nirmANa nAma-potAnA aMganA sarva avayavo yogya sthaLe goThavI zake te, 29 trasanAma. 30 bAdara nAma. 31 paryAptA nAma. 32 pratyeka nAma. 33 sthira nAma. 34 zubha nAma. 35 saubhAgya nAma. 36 susvara nAma. 37 Adeya nAma. 38 jazokIrti nAma. 39 devatAnuM AukhuM. 40 manuSyanuM AukhuM. 41 tiryaMcanuM AukhuM. jugalavat 42 tirthaMkara nAma karma; ema beMtAlIsa bheda puNyanA jANavA. iti puNyatattva. AtApa nAma (puNya tattvanI 42 prakRti karmanAM krama pramANe : vedanIya-1 (zAtAvedanIya), AyuSya-3 (deva, manuSya, tiryaMca), nAma-37 (deva, manu. gati, paMce. jAti, 5 zarIra, 3 aMgopAMga, vajra. saMghayaNa, samaca. saMThANa, zubha varNa, gaMdha, rasa, sparza, vihAyagati, devAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, 7 pratyeka prakRti (agurUlaghu, parAghAta, ucchavAsa, AtApa, udyota, tirthaMkara, nirmANanAma), trasano dazako (10), gotra-1 (UMcagotra). kula 1 + 3 + 37 + 1 = 42) - - - Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha pApatattva azubha karaNIe karI, azubha karmanA udaye karI, jenAM phaLa AtmAne bhogavatAM kaDavA lAge tene pApatattva kahIe. aDhAra prakAre pApa uparAje te kahe che. 1 prANAtipAta, 2 mRSAvAda, 3 adattAdAna, 4 maithuna, 5 parigraha, 6 krodha, 7 mAna, 8 mAyA, 9 lobha, 10 rAga, 11 dveSa, 12 kalaha, 13 abhyAkhyAna, 14 paizunya, 15 para parivAda, 16 rati arati, 17 mAyAmoso, 18 micchAdaMsaNasalla, e aDhAra prakAre pApa uparAje. te vAzI prakAre bhogave. te nIce mujaba 1 matijJAnAvaraNIya-pAMca Indriya tathA manodvArAe je niyata vastunuM jJAna thAya evA matijJAnanuM AcchAdana, eTale buddhi nirmaLa na hoya. 2 zrutajJAnAvaraNIya - zrutajJAna pAme nahi, 3 avadhijJAnAvaraNIya - IdriyAdikanI apekSA vinA Atmadravya drArA sAkSAt rUpI dravyane jaNAvanArUM je jJAna te pAme nahi. 4 mana:paryavajJAnAvaraNIya-saMjJI paMcedriyanA manogata bhAva jaNAvanArUM jJAna pAme nahi. 5 kevaLajJAnAvaraNIya - pUrvokta cAra jJAna rahita je ekaluM nirAvaraNa jJAna hoya evA kevaLajJAnanuM AcchAdana eTale kevaLajJAna pAme nahi. 6 dAnAMtarAya chatI zakti dAna ApI zake nahi. 7 lAbhAMtarAya - lAbha meLavI zake nahi. 8 bhogAMtarAya - bhoga bhogavI zake nahi. 9 upabhogAMtarAya - vAraMvAra bhogavavAnI vastu bhogavI zake nahi. 10 vIyatarAya - potAnuM baLa phoravI zakAya nahi. 11 niMdrA - sukhethI jAgRta thAya tevI uMgha. 12 nidrA niMdrA - duHkhathI jAgRta thAya tevI uMgha, 13 pracalA - uThatA besatAM niMdrA AvyA kare. 14 pracalA - pracalA-haratA pharatA niMdrA Ave. 15 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 21 17 18 19 32 thINahi~nidrA - divasanuM ciMtaveluM kArya rAtre uMghamAM ne uMghamAM karI Ave te, A nidrAvALo vAsudevanA ardha baLayukta hoya che te narakAgAmI samajavo. 16 cakSudarzanAvaraNIya. acakSudarzanAvaraNIya. avadhidarzanAvaraNIya. kevaLadarzanAvaraNIya. 20 nIca gotra. 21 azAtAvedanIya. 22 mithyAtvamohanIya. 23. sthAvarapaNuM. 24 sUkSmapaNuM 25 aparyAptapaNuM. 26 sAdhAraNapaNuM. 27 asthiranAma - zarIra kaMpyA kare. 28 azubhanAma. 29 durbhAgyanAma. 30 dusvaranAma. 31 anAdeyanAma tenA bola koI mAne nahi. ajazokIrtinAma. 33 narakanI gati. 34 nakanuM AukhuM. 35 narakAnupUrvI. 36 anaMtAnubaMdhI krodha-anaMto saMsAra baMdhAya tevo jIvatAM sudhI krodha rahe te. 37 anaMtAnubaMdhI mAna. 38 anaMtAnubaMdhI mAyA. 39 anaMtAnubaMdhI lobha. 40 apratyAkhAnI krodha - eka varasa sudhI rahe evo krodha. 41 apratyAkhAnI mAna. 42 apratyAkhAnI mAyA. 43 apratyAkhAnI lobha. 44 paccakkhANAvaraNIya krodha cAra mAsa sudhI 2he te. 45 paccakkhANAvaraNIya mAna. 46 paccakkhANAvaraNIya mAyA. 47 paccakkhANAvaraNIya lobha. 48 saMjvalanano krodha - paMdara divasa sudhI 2he te. 49 saMjvalananuM mAna. 50 saMjvalananI mAyA. 51 saMjvalanano lobha. para hAsya. 53 rati. 54 arita. 55 bhaya. 56 zoka. 57 dugaMchA-aNagamo. 58 strIveda. 59 puruSaveda. 60 napuMsakaveda. 61 tiryaMcanI gati. 62 tiryaMcanI anupUrvI. 63 ekeMdriyapaNuM. 64 beIndriyapaNuM. 65 teIndriyapaNuM. 66 caurendriyapaNuM. 67 azubha cAlavAnI gati. 68 upaghAta nAmakarma potAnA aMgopAMga potAne vAge. 69. azubha varNa. 70 azubhagaMdha. 71. azubharasa. 72. azubhasparza 73. RSabhanArAca saMghayaNa be pAsA markaTabaMdha - - - Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ane upara pATo e be hoya te. 74 nArAjI saMghayaNa - markaTabaMdha hoya te. 75 ardhanArAca saMghayaNa - eka pAsuM markaTabaMdha hoya te. 76 kIlakuM saMghayaNa - mAMhomAMhe hADakAM ane khIlIno baMdha hoya te. 77 chevaTuM saMghayaNa - khIlI na hoya ane hADakAM mAMhomAMhe aDADI rAkhyA hoya te. 78 nyagrodha parimaMDaLa saMThANa - vaDavRkSanI peThe nAbhinI upara sulakSaNayukta ane nIce nilakSaNayukta hoya te. 79 sAdi saMDANa - nAbhinI nIcenuM aMga sAruM ane uparanuM aMga narasuM hoya te. 80 vAmana saMThANa - udara lakSaNopeta ane hAtha, paga, mAthuM, kaTi pramANa rahita (ThIMgaNuM) hoya te. 81 kuja saMDANa - hAtha, paga, mAthuM, kaTi pramANopeta ane udara pramukha hIna hoya te. 82 huMDa saMThANa - sarva avayava azubha hoya che. e vyAsI bheda pADatattvanA jaNavA. (pApa tattvanI 82 prakRti karmanAM krama pramANe - jJAnAvaraNIya - 5 (mati, zruta, avadhi, manaH paryava, kevaLa jJAnAvaraNIya) darzanAvaraNIya-9 (cakSu, acalu, avadhi, kevaLa darzanAvaraNIya, nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalA pracalA, thINaddhi nidrA). vedanIya-1 (azAtA), mohanIya-26. (anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNIya, saMjvalanano coka, 9 nokaSAya, (hAsya, rati, arati... napuM. veda) mithyAtva mohanIya,) AyuSya-1 (nArakInuM) nAma-34 (naraka, tiryaMca gati, eke. beI.eI. caure. jAti, 5 saMghayaNa, 5 saMThANa, azubha varNa, gaMdha, rasa, sparza, vidAyagati, narakAnupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, upaghAta nAma, sthAvarano dazako (10)). gotra-1 (nIcagotra), aMtarAya - 5 dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, viryAntarAya) kula 5 + 9 + 1 + 26 + 1 + 34 + 1 + 5 = 82) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 5 Avatatva avrata ne apaccakSmaNe karI, viSaya kaSAyane sevave karI AtmArUpa taLAvane viSe, indriyAdika gaLanALe chidra karI, karma puNya-pAparUpa jaLano pravAha Ave, tene Azravatattva kahIe. AzravatattvanA sAmAnya prakAre viza bheda kahe che. 1 mithyAttva 2 avrata 3 pramAda 4 kaSAya 5 azubha joga 6 prANAtipAta 7 mRSAvAda 8 adattAdAna 9 maithuna 10 parigraha 11 zroseMdriya asaMvare 12 cakSuIndriya asaMvare 13 brAdriya asaMvare 14 raseMdriya asaMvare 15 sparzendriya asaMvare 16 mana asaMvare 17 vacana asaMvare 18 kAyA asaMvare 19 bhaMDa upagaraNa upadhi jema tema le mUke 20 zuci kusagna kare. (DAbhanI (ghAsanI-) aNI upara pANI rahe teTaluM pApa kare te.) vizeSe 42 bheda kahe che (pAMca vratanA) 5 Azrava, 5 indriya mokaLI mUke, 4 kaSAya ane 3 azubhajoga e maLIne 17 ne 25 kriyA te nIce pramANe che. 1. kAIyA kriyA - kAyAne ajatanAe pravartAve. 2. ahigaraNiyA - hathiyArothI jIvanuM damana thAyate. 3 pAusiyA - jIva ajIva upara dveSa rAkhavAthI. 4. pAritAvaNIyA -- potAne tathA parane paritApa upajAvavo te. 5. pANAIvAIyA - potAnAM tathA paranAM prANa hare te. 6. AraMbhiyA - jIva tathA ajIvanAM nimitte cha kAyano AraMbha kare che. 7 parigdahiyA - jIva tathA ajIvano parigraha meLavI moha karavo te. 8. mAyAvattiyA - kapaTathI koIne ThagavuM te. 9. apaccakakhANa vattiyA - koI jAtanAM paccakhkhANa karyA vagara lAge che. 10. micchAdaMsaNa vattiyA - jina vacanathI ochI adhika tathA viparIta prarUpaNA karatAM lAge che. 11 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - zrI bRhad jaina thoka saMgraha diDhiyA - kutuhalatAthI jIva tathA ajIvane jovuM te. 12. pukiyA - rAga vaza jIva tathA ajIvane sparza karavAthI lAge che. 13. pADacciyA - jIva tathA ajIvanuM mAThuM Icche tathA IrSyA karavAthI lAge che. 14. sAmaMto vahivAIyA - jIva tathA ajIvano saMgraha kare, prazaMsA sAMbhaLI AnaMda pAme. tathA dUdha, dahIM, ghI telanAM vAsaNa ughADAM mUkavAthI jIvahiMsA lAge che. 15. sAhaWiyA - jIva tathA ajIvane aMdaro aMdara laDAve, abhimAnathI potAne hAthe kare te. 16. nesalviyA - jIva tathA ajIvane ayatnAthI pheMkavAthI, zastra karAvavA, vAva kuvA khodAvavAthI lAge che. 17. ANavaNiyA - jIva tathA ajIvane AjJA vagara grahaNa karavAthI lAge te. 18. vedAraNiyA - jIva tathA ajIvane kaSAyavaza thaI kaTakA karatAM lAge te. 19. aNAbhogavattiyA - upayoga vinA. ke pUMjyAM vagara vastu levA mUkavAthI. 20. aNavataMkhavattiyA - potAnAM tathA bIjAnAM hitanI upekSA karIne hAni pahoMcADavAthI lAge che. 21. pejjavattiyA - rAgavaza mAyA tathA lobha karavAthI. 22. dosavattiyA - Savaza krodha, mAna karavAthI lAge che. 22. Luga - mana, vacana, kAyAnAM yoga azubha karavAthI. 24. sAmudANiyA - AraMbhajanya kAryo ghaNAM jaNa sAthe maLIne karatAM lAge che. 25. IriyAvahiyA kriyA - vItarAgIne yoganAM pravartanathI lAge te. . i. saMvaratattva jIvarUpa taLAvane viSe karmarUpa jaLa AvatAM, vrata paccakakhANAdi dvAra deve karI rokIe tene saMvaratattva kahIe. saMvaratattvanA sAmAnya prakAre viza bheda kahe che. 1 samakita te saMvara, 2 vrata paccakmANa, 3 apramAda, 4 akaSAya, 5 zubhoga, 6 jIvadayA pALavI, 7 satya vacana bolavuM, 8 dAvrata grahaNa karavuM, 9 ziyaLa pALavuM, 10 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 25 aparigraha, e daza, 5 Indriya 3 joga, e maLI AThanuM saMvaravuM te saMvara, e maLI aDhAra. 19 laMDa upakaraNa upadhi jatanAe le mUke te 20 zuci kusagna na kare e vIza bheda kahyA. vizeSe pa7 bheda kahe che 1 iriyA samiti - jayaNA rAkhI upayoga sahita dhuMsarA pramANe jamIna najare joI cAlavuM te. 2 bhASA samiti - samyaka prakAre niravadya bhASA bolavI. 3 eSaNA samiti - samyaka prakAre nirdoSa AhAra vastra, pAtra vagere bhikSAnI gaveSaNA karavI. 4 AyANabhaMDamataniberaNAsamiti - jatanAe levuM mUkyuM te. 5 uccAra pAsavaNa khela jalla saMghANa pAriThAvaNiyAsamiti - paraThavavAnI vastu jatanAe paraThavavI te. e pAMca samiti tathA 1 mana gumi - mana gopavavuM. 2 vacanagumi - vacana gopavavuM. 3 kAyagupti kAyA gopavavI. e ATha pravacana mAtA AdaravA tathA bAvIsa parISaha (upasarga) sahana karavA te kahe che. 1 sudhAno - bhUkhano 2 tRSAno - tarasano 3 zItano - TADhano 4 uSNano - taDakAno 5 dasamasano - DAMsa macchara karaDavAno 6 acelano - phATAM tuTAM vastrano 7 aratino - duHkhano 8 strIno - strIthI thavAvALo 9 cariyAno - cAlavAno 10 besavAno - besI rahevuM paDe 11 sejAno - rahevAnA sthAnakano 12 Akrozavacanano - AkarAM vacano sAMbhaLavAM paDe teno 13 vadhano - mAra khAvo paDe 14 jAcavAno - mAgavAno 15 alAbhano - koI vastunI icchA thatAM te vastu na maLe 16 rogano - roga, roganAM kAraNathI thavAvALo 17 tRNasparzano - taNakhalAM vagerenA sparzathI duHkha thAya te 18 melano - melane dUra 1: dhuMsarA pramANa = 3 1 hAtha jeTaluM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI bRhad jaine thoka saMgraha karavAnI icchAthI nhAvAno 19 satkAra puraskArano - Adara satkAra maLavAno 20 prajJAno - jJAnanA garvano 21 ajJAnano jJAna na caDe teno 22 daMsaNano - samakita sUkSma vicAra sAMbhaLIne dharmane viSe asadhaNA karavAno e maLI kula trIza thayA. tathA dasa prakArano yatidharma ArAdhavo te kahe che. 1 khaMti - kSamA, (krodhano abhAva) 2 mukti - nirlobhatA. laghutA, haLavApaNuM, alpaupadhi 3 ajjave - kapaTa rahitapaNuM 4 madave - mAnano tyAga 5 lAghave - laghutA 6 sacce - satya bhASaNa karavuM 7 saMjame - sattara bhede saMyama pALavo 8 tave-IcchA nirodha - bAra prakAre tapa karavo 9 ciyAe athavA akiMcaNe - samasta parigraha tyAgarUpa mUccha rahita thavuM 10 baMbharcaravAse - maithunano tyAga e daza. bAra bhAvanA bhAvavI te kahe che 1 anityabhAvanA - saMsAranA sarva padArthane anitya, asthira jANavA. 2 azaraNabhAvanA - koI koIne zaraNa nathI, eka dharmanuM ja zaraNa che. 3 saMsArabhAvanA - saMsAramAM ghaNA kALa thatA rajhaLyAM kare che - mA te strI thAya, strI te mA thAya, pitA te putra thAya, putra te pitA thAya ItyAdi bhAvano anubhava karavo. 4 ekatva bhAvanA - A jIva ekalo Avyo, ekalo jaze ane ekalo sukha duHkha bhogave che paNa tenuM koI sAthI nathI evI bhAvanA. 5 anyatvabhAvanA - jIva kAyAthI judo che ane karme karI judI judI kAyA dhAraNa kare che. temaja dhana tathA svajanAdi paNa anya che evI bhAvanA. 6 azucibhAvanA - rasa, rUdhira, mAMsa, meda, asthi, majja, vIrya, parU tathA AMtaraDAM pramukhe karI A zarIra baneluM che ane jenA nava dvAra sadA vahetAM rahe che. e zarIra koI kALe paNa pavitra thavAnuM nathI evI bhAvanA. 7 AzravabhAvanA - pAMca Azrave karI pApa baMdhAya che ane tethI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 27 jIva duHkha bhogave che teno vicAra. 8 saMvarabhAvanA - vrata paccakakhANothI Azrava rokavo ane saMvara Adaravo. 9 nirjarAbhAvanA - bAra prakAranA tape karI karmane khapAvavuM arthAt pUrvanAM saMcelA karmanuM toDavuM te. 10 lokabhAvanA-lokanuM svarUpa ciMtavavuM jemake A jIve sarva loka sparzI mUkyo che. 11 bodhibhAvanA - yathA pravRtti karaNane yoge karI akAma nirjarA vaDe puNyanA prayoge manuSyabhava, Arya deza, nirogIpaNuM tathA dharmazravaNAdi prApti thaI tathApi samyatva prApta thavuM durlabha che evI bhAvanA karavI te. 12 dharmabhAvanA-dustara saMsAra, samudramAMthI pravahaNa samAna te zrI jinapraNIta dazavidha kSamAdika zuddha dharma tathA jJAna, darzana, cAritrae ratnatrayAtmaka dharma pAmavo te durlabha che temaja te dharmanA sAdhaka arihaMtAdi devo pAmavA te paNa durlabha che evI bhAvanA karavI. e bAra bhAvanA. pAMca prakAranA cAritra - 1 sAmAyika, 2 chedopasthApanIya, 3 parihAra vizuddha, 4 sUkSmasaMparAya. 5 yathAkhyAta cAritra. paheluM sAmAyika cAritra kahe che - sama ane Ayika e zabdano eka sAmAyika zabda thayo che, sama eTale rAga dveSa rahitapaNAne mATe Aya eTale gamana prApta che jyAM te sama kahIe te jyAM utpanna thAya tene sAmAyika kahevAya che. vaLI sama te jJAna, darzana, cAritra teno Ayika te lAbha jyAM thAya che, eTale jeNe karI jJAna, darzana tathA cAritra e traNenI prApti thAya tene sarva sAvadya yoga tyAgarUpa ane niravadya yoga sevanarUpa sAmayika kahIe ene samyaka cAritra paNa kahe che e sAmAyika cAritra jIvane prApta thayA vinA bIjAM cAritrono lAbha thAya nahi mATe ene AdimAM kahyuM che. bIjuM chedopasthApanIya cAritra te pUrvokta sarva virati sAmAyika cAritrane ja chedAdi vizeSapaNe vizeSIe te vAre Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI bRhad jaina thoka saMgraha zabdathI tathA arthathI nAnA (vividha) prakArapaNuM bhaje te vAre chedopasthApanIya cAritra thAya, cheda eTale pUrva paryAyano cheda karavo ane upasthApana eTale gaNAdhipe ApeluM paMcamahAvratarUpapaNuM je mahAvratane viSe hoya te chedopasthApanIya cAritra kahIe. jyAM navA paryAyonuM sthApana karavuM tathA pAMca mahAvratano uccAra karAvavo, tenA be bheda, eka sAticAra te mULa ghAtine prAyazcittarUpa ane bIjo niraticAra, te Itvara sAmAyikavaMta nava dIkSita ziSyane jIvaNiyA adhyayana bhaNyA pachI hoya tathA bIjA tIrtha AzrayI te jema pArzvanAthanA tIrthathI vardhamAna svAmInA tIrthe AvI cAra mahAvratarUpa dharma tyAgIne paMca mahAvratarUpa dharma Adare tene hoya. trIjuM parihAra vizuddha cAritra - tapa vizeSa teNe karI vizuddhi eTale karmanI nirjarA je cAritrane viSe hoya tene parihAra vizuddha cAritra kahIe te be bhede che, temAM paheluM je cAra jaNa vivakSita cAritranA Asevaka e kalpamAM pravartatA hoya tenuM cAritra te nirvizamAna parihAra vizuddhika cAritra jANavuM. ane bIjuM je cAra jaNa tenA anucArI hoya te nirviSTakAIka parihAra vizuddhaka cAritra jANavuM. te A rIte - nava jaNAno gaccha judo nIkaLe te tIrthaMkara pAse athavA pUrve jeNe tIrthaMkara pAsethI e cAritra paDivabharyuM hoya, tenI pAse e cAritra parivarSe. have te nava sAdhumAM cAra jaNa parihAraka eTale tapanA karanArA thAya te nirvizamAna jANavA ane cAra tenA vaiyAvaccanA karanArA thAya te nirviSTakAyika jANavA tathA ekane vAcanAcArya : gurUsthAnake TharAve. pachI te cAra parihAraka cha mAsa sudhI tapa kare, temAM uSNa kALe jaghanya thI eka upavAsa madhyamathI chaThTha ane 1.chajIvaNiyA = cha kAyanuM varNana (dazavaikAlikanuM cothuM adhyayana) 2. vivakSita = amuka kahela te. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 29 utkRSTathI aThThama evo tapa kare ane zIta kALe jaghanyathI chaThTha, madhyamathI aThThama ane utkRSTathI cAra tathA varSAkALe jadhanyathI aThThama, madhyathI cAra ane utkRSTathI pAMca kare, pAraNe AyaMbila kalpasthitapaNe nitya kare. ema cha mahinA tapa kare, te pachI pharI cAra tapasyAnA karanAra te vaiyAvaccIyA thAya ane vaiyAvacca karanAra tapiyA thAya te paNa cha mAsa lagI tapa kare, te vAra pachI gurU vAcanAcArya cha mAsa lagI tapasyA kare te vAre te aDhAra mahinA sudhI tapa saMpUrNa karI pachI jinakalpa Adare athavA gacchamAM paNa Ave. e tapa je prathama saMghayaNI, pUrvadhara labdhivaMta hoya te pracura karmanI nirjarA arthe aMgIkAra kare. e cAritra pAMca bharata, pAMca airavatamAM pahelA ane chellA tIrthaMkaranA tIrthamAM hoya. e parihAra vizuddha cAritrano saMkSepathI vicAra kahyo. cothuM sUkSmasaMparAya cAritra-sUkSma che kaSAya jyAM tene sUkSmasaMparAya cAritra kahIe. te upazamazreNIe karma upazamAvatAM athavA kSapakazreNIe karma khapAvatAM hoya tyAM navame guNaThANe lobhanA saMkhyAtA khaMDa karI tene upazama zreNIvALo je hoya te upazamAve tathA kSapakazreNIvALo hoya te khapAve, te saMkhyAtA khaMDa mAMhelo je vAre chello eka khaMDa rahe tenA asaMkhyAtA sUkSma khaMDa karIne dazame guNaThAme upazamAve athavA kSapaka hoya te khapAve, te dazamA guNaThANAnuM nAma sUkSmasaMparAya ane cAritryanuM nAma paNa sUkSmasaMparAya jANavuM. e cAritra be bheda che, eka zreNI caDhatAne vizuddha mAnasika hoya. bIjo upazama zreNIthI paDatAne saMkilaSTamAnasika jANavuM. e cAritra AkhA saMsAramAM eka jIvane vadhumAM vadhu nava vAra ane eka bhavamAM vadhumAM vadhu cAra vAra Ave. pAMcamuM yathAkhyAta cAritra te jyAM tathAviSe karIne akaSAyapaNuM arthAt jyAM saMjvalanAdike karI sarvathA rahitapaNuM kahIe. te yathAkhyAta cAritra jANavuM. tenA be bheda che. eka - Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. zrI bRhad jaina zoka saMgraha chaghasthika ane bIjo kevaLika, chabasthika te chabastha upathamikane agiyArame guNaThANe hoya, ane kSepakane bArame guNaThANe hoya, bIjo kevaLIka te terameM ane caudame guNaThANe hoya. te e cAritra samasta jIvalokane viSe prasiddha che. te kevI rIte prasiddha che te kahe che. je cAritra AcarIne suvihita sAdhu te ajarAmara sthAnaka pAme eTale janma, jarA ane maraNa rahita evuM je mokSarUpa sthAnaka te pAme. Iti saMvara tattva. 7 nirjarAtattva. AtmAnA pradezathI, bAra bhede tapasyAe karI, dezathakI karmanuM nirjaravuM, jharIne dUra thavuM tene nirjarAtattva kahIe. nirjarA be prakAre che. 1 dravya nirjarA. 2 bhAva nirjarA. tathA akAma ane sakAma evA be bheda paNa che. pudgaLa karmanuM je chUTA paDavuM te dravya nirjarA ane AtmAnA zuddha pariNAme karI karmanI sthiti je potAnI meLe pAke athavA bAra prakAranAM tape karI nIrasa karyA evAM je karma paramANuM te jenAthI chUTA paDe evA je AtmAnA pariNAma thAya te bhAva nirjarA. tiryaMcAdikanI mAphaka icchA vinA kaSTa sahana karatAM karma pudgala nuM je sapanA thAya che, te dravya athavA akAma nirjarA. bAra prakAranA tape karI saMyamI thakA kaSTa sahana karyAthI je karma paramANuM nuM sapana karavuM athavA chUTA pADavuM te bhAva athavA sakAma nirjarA. A 1.akAma nirjarA - AtmazuddhinAM lakSya vinA, samaja vinA, bAvA - jogI, bAla-tapasvI ke ekendriya paNAmAM, samakitanI hAjarI vinA sahana karavAthI thatI karma nirjarA. 2. sakAma nirjarA - AtmazuddhinAM Azaya pUrvaka, tapa Adi karIne samaja, samabhAva pUrvakanI samakitanI hAjarImAM kaSTa sahana karavAthI thatI karma nirjarA. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 nava tattva baMne nirjarAmAM bhAva athavA sakAma nirjarA zreSTha che. te nirjarAtattva, bAra prakAranA tapanA bheda karI kahe che. eTale bAra prakArano tapa karavAthI anAdi saMbaMdha sarva karmo chUTA paDe che. tene ja nirjarAtattva kahe che. bAra prakAranA tapathI karmonI nirjarA thAya che. te tapanA be bheda che. eka bAhya tapa ane bIjo AtyaMtara tapa. cha prakAranAM bAhya tapa kahe che. 1 anazana - AhArano tyAga, 2 uNodarI - nyUnatA karavI - upakaraNa athavA AhAra pANImAM ochuM karavuM, 3 vRttisaMkSepa - dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI AjIvikAno saMkSepa karavo eTale abhigraha tathA niyamAdika dhAravA. 4 rasaparityAga - vigayAdika sArA sArA rasano tyAga. 5 kAyakaleza - tapa, locAdika zArIrika kaSTanuM sahana karavuM. 6 pratisaMlInatA - aMga upAMganuM saMvaravuM gopana karavuM. e cha prakArano bAhya tapa te sarvathI tathA dezathI evA be bheda jANavo. je kaSTane mithyAtvIo paNa tapa karI mAne che, jene loka paNa dekhI zake che (jethI kaSTa ghaNuM ne lAbha alpa te atyaMtara tapanI apekSAe thAya) ane bAhya zarIrane tapAve tethI e cha prakArano bAhya tapa kahyo. cha prakAranA atyaMtara tapa kahe che. 1 prAyazcita - karelA aparAdhanI zuddhi karavI, kapaTa rahitapaNe lAgelA doSa gurU AgaLa pragaTa karI tenI AloyaNA levI. 2 vinaya - gurUAdikanI bhakti karavI tathA AzAtanA TALavI. 3 vaiyAvacca - anna, pANI, vastra tathA auSadha pramukhe karI yathAyogya sevA - bhakti karavI. 4 sakjhAya - 1 pote bhaNavuM, ziSyAdikane bhaNAvavuM tathA vAMcavuM, 2 saMdeha paDavAthI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI bRhad jaina zoka saMgraha gurnAdikane pUchavuM. 3 zikheluM pharI saMbhAravuM. 4 dhAreluM ciMtavana karavuM, 5 dharma saMbaMdhI kathA kahevI tathA upadeza karavo e pAMca bheda. 5 dhyAna - Arta, raudra, e be dhyAna TALI dharma ane zukala e be dhyAnathI mananI ekAgratAe avalaMbana karavuM. 6 kAussagna - kAyA halAvavI nahi. te kAussagga dravya tathA bhAve e be bheda che. e cha bhedane samyaka dRSTi jIva tapa karI mAne. ema bAra prakAranA tape karI nirjarA tattva kahyo. iti nirjarAtattva AtmAnA pradezone karma pudugaLanAM daLa khIra nIranI peThe, lohapiMDa agninI peThe, lolIbhUta thaI baMdhAya tene baMdhatattva kahIe. baMdhatattvanA cAra bheda kahe che. 1 prakRtibaMdha - karmano svabhAva tathA pariNAma. 2 sthiti baMdha - je karmanI jeTalI sthiti che te. 3 anubhAgabaMdha - karmano tIvra maMdAdi rasa pariNAmarUpa. 4 pradeza baMdha - karma pudgaLanA pradeza. cAra prakArano baMdha lADavAne daSTAMte kahe che. 1 prakRtti baMdha suMTha pramukha padArtha nAkhI lADavo karyo hoya te vAyu rogano nAza kare che. jIrUM pramukha TADhI vastu nAkhI lADavo karyo hoya te pittarogano nAza kare che, ItyAdika je dravyanA saMyoge karI te lADavo nIpajyo hoya te dravyanA guNAnusAra te lADavo vAta, pitta tathA kaphAdika rogano nAza kare che te teno svabhAva jANavo. tema jJAnAvaraNIya karmano jJAna apahAraka svabhAva che. sAmAnya upayogarUpa je darzana tene nAza karavAno darzanAvaraNIya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva 33 karmano svabhAva che, anaMta avyAbAdha sukhane TALavAno vedanIya karmano svabhAva che, samyaktva tathA cAritrane TALavAno mohanIya karmano svabhAva che, akSaya sthitine TALavAno Ayu karmano svabhAva che, amUrtatAne TALavAno nAma karmano svabhAva che, AtmAnA agurU laghu guNane TALavAno gotra karmano svabhAva che ane anaMta dAna, anaMta lAbha, anaMta bhoga, anaMta upabhoga tathA anaMta vIryane eTaleke anaMtarAya guNa TALavAno aMtarAya karmano svabhAva che. 2 sthiti - baMdha jema te ja lADavAne pakSa, mAsa, be mAsa, traNa mAsa tathA cAra mAsa sudhI rahevAne kALanuM mApa che, tema koIka karmanI jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTI sItera kroDAkroDI sAgaropamanI sthiti hoya, te sthitinI vacamAM je karma jeTalI rahevAnI sthitie bAMdhyuM hoya te karma jeTalo kALa rahe tene kALanuM avadhAraNa eTale nizcaya karavA rUpa sthiti baMdha kahIye. - 3 anubhAga - baMdha te ja lADavo koI mITho hoya, kaDavo hoya ane koI tIkho hoya temaja koIka lADavAno ekaThANIo rasa hoya, koIno beThANIo rasa hoya, ityAdi aneka prakAre alpavizeSa hoya che; tema koI karmano zubha, tIvra, maMda vipAka hoya che ane koI karmano azubha, tIvra, maMda vipAka hoya che. jema zAtAvedanIyAdikamAM koIkano azubha 2sa alpa hoya ane koIkano azubha rasa ghaNo hoya, tene trIjo anubhAga baMdha kahIye. 4 pradeza - baMdha te ja lADavo koI alpa daLathI thayo hoya, koI bahu daLathI thayo hoya ane koI bahutara daLathI thayo hoya tema koI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI bRhad jaina thoka saMgraha karma pudgaLanAM daLa thoDAM hoya che ane koInAM vadhAre hoya che. tenuM parimANa te pradeza baMdha. ATha karma upara prakRti tathA sthiti 1. jJAnAvaraNIya karma - AMkhanA pATA samAna, tenI pAMca prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTI trIza kroDAkroDI sAgaropamanI. 2. darzanAvaraNIya karma poLIA samAna, tenI nava prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI trIsa kroDAkroDI sAgaropamanI. - 3. vedanIya karma madhe tathA aphINe kharaDayA khaDaga samAna, tenI be prakRti, sthiti jaghanya 2 samayanI, utkRSTI trIsa kroDAkroDI sAgaropamanI. - 4. mohanIya karma - madirAnA nazA samAna, tenI aThAvIza prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI sItera kroDAkroDI sAgaropamanI. 5. AyuSyakarma - heDa samAna, tenI cAra prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI tetrIsa sAgaropamanI. traNa 6. nAmakarma citArA samAna, tenI ekaso prakRti, sthiti jaghanya ATha muhUrtanI, utkRSTI vIza kroDAkroDI sAgaropamanI. - 7. gotrakarma - kuMbhAranA cAkaDA samAna, tenI be prakRti, sthiti jaghanya ATha muhUrtanI, utkRSTI vIsa kroDAkroDI sAgaropamanI. 8. aMtarAya karma - bhaMDArI samAna, tenI pAMca prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI trIsa kroDAkroDI sAgarapamanI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva rAgAdikagrasta 3. anubhAgabaMdha saMkSepathI batAve che jIva, abhavya jIvanI rAzithI anaMta guNA ane siddhanA jIvonI rAzine anaMtame bhAge eTale paramANue niSpanna karma skaMdha samaya samaya pratye grahaNa kare che te daLIAne viSe paramANu dITha kaSAyanA vazathI sarva jIvanI rAzithI anaMta guNA rasa vibhAganA pariccheda hoya, te rasa tIvra, tIvratara, tIvratama tathA maMda, maMdatara, maMdatamAdi aneka prakAre hoya. tyAM azubha byAzI pApa prakRtino tIvrarasa saMkaleza pariNAme karI baMdhAya ane zubha beMtAlIsa puNya prakRttino tIvrarasa vizuddhie karI baMdhAya tathA maMdarasAnuM baMdha tethI viparyaya hoya te AvI rIte - zubha prakRtino maMdarasa saMkaleza pariNAme karI baMdhAya ane azubha prakRtino maMdarasa vizuddhie karI baMdhAya. 35 - - 4. pradezabaMdha saMkSepathI kahe che te lokane viSe 1. audArika 2. vaikriya, 3. AhAka, 4. taijasa, 5 bhASA, 6. zvAsocchavAsa, 7 mana ane 8 kArmaNa e ATha jAtinI pudgalanI vargaNA che. te ekekI vargaNA jIvane grahaNa yogya tathA agrahaNa yogya evA be prakAre che. prathama be pradezathI mAMDIne abhavyathI anaMta guNAdhika pradeza lagI audArika vargaNA te thoDo pradeza ane sthULa mATe jIvane agrahaNa yogyavargaNA jANavI. bIjI audArika grahaNa karavA yogya te paNa anaMtI vargaNA jANavI. tyAra pachI ghaNA pradeza ane sUkSma pariNAma mATe audArikane agrahaNa yogya tathA vaikriyanI apekSAe thoDA pradeza ane sthULa pariNAma mATe vaikriyane paNa agrahaNa yogya ema beune grahaNa karavAne ayogya te paNa abhavyathI anaMta guNAdhika vargaNA jANavI. tyAra pachI vaikriyane grahaNa yogya vargaNA jANavI. ema sarva ATha jAtinI vargaNA te viSe grahaNa yogya ane agrahaNa yogya vargaNA jANavI. iti baMdhatattva. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ us zrI bRhad jaine thoka saMgraha [ 9. mokSatatva sakaLa AtmAnA pradezathI, sakaLa karmanuM chUTavuM, sakaLa baMdhanathI mUkAvuM, sakaLa kAryanI siddhi thAya tene mokSatattva kahIe. paMdara bhede siddha thAya che te kahe che. 1. tIrtha siddhA-tIrthakare tIrtha sthApyA pachI je mokSe jAya te gaNadhara pramukha. 2. atIrtha siddhA - tIrthakare tIrtha sthApyA pahelAM tathA tIrtha viccheda thayA bAda je mokSe jAya te, marUdevI mAtA pramukha. 3. tIrthaMkarasiddha - tIrthaMkara padavI pAmIne mokSe jAya che, te RSabhAdika arihaMta bhagavAna. 4. atIrthaMkara siddhA - tIrthaMkara pada pAmyA vinA sAmAnya kevaLI thaI mokSe jAya te. 5. gRhasthaliMgasiddhA - gRhasthanA veSe rahyA thakA mokSe jAya te marUdevI mAtA pramukha. 6. anyaliMgasiddhA - yogI, saMnyAsI pramukha tApasanA veSe mokSa jAya te, valkalacIrI Adi. 7. svaliMgasiddhA - sAdhunA veSe mokSe jAya te, zrI jaMbusvAmI vagere sAdhu munirAjo. 8. strIliMgasiddhA- strI liMge mokSe jAya te, caMdanabALA Adi. 9. purUSaliMgasiddhA - puruSa liMge mokSe jAya te gautamAdika. 10. napuMsakaliMgasiddhA - napuMsaka liMge mokSe jAya te gAMgeya aNagAra pramukha. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tatva 37 11. pratyekabuddhasiddhA - koI padArtha dekhIne pratibodha pAmavAthI potAnI meLe cAritra laI mokSe jAya te, karakaMDu pramukha. 12. svayaMbuddhasiddhA - gurunA upadeza vinA potAnI meLe jAtismaraNa Adi jJAnathI pratibodha pAmI mokSe jAya te, kapila Adi. 13. buddhabohasiddhA - guruno upadeza sAMbhaLI vairAgya pAmI mokSe jAya te. 14. eka siddhA - eka samayamAM eka ja jIva mokSe jaya te. 15. anekasiddhA - eka samayamAM ghaNA jIva mokSe jAya te, RSabhadeva svAmI pramukha. e paMdara bheda siddhanA jANavA. yadyapi tIrthasiddha ane atIrthasiddha e be bhedamAM bIjA tera bheda AvI jAya che, tathApi vizeSa dekhADavA sArUM paMdara bheda kahyA. 4 kAraNe jIva mokSe jAya te kahe che. jJAna, darzana, cAritra, tapanA saMyojanathI jIva mokSe jAya. mokSanA nava dvAra kahe che. 1 sAdaprarUpaNA dvAra, 2 dravyadvAra, 3 kSetradvAra, 4 sparzanAdvAra, 5 kALAra, 6 aMtaradvAra, 7 bhAgadvAra, 8 bhAvadvAra, 9 alpabahuvaidvAra e navanAM nAma kahyAM. (1) satpadaprarUpaNAdvAra te mokSa gati pUrva kALe hatI, hamaNAM paNa che, AvatA kALe haze, te chatI asti che, paNa AkAzanA phUlanI pere nAsti nathI. (2) dravya pramANe te siddha anaMtA che, abhavya jIvathI anaMtaguNA adhika che, vanaspati vajIne 23 daMDakathI siddhanA jIva anaMtaguNA adhika che. (3) kSetradvAra te siddhazilA pramANe che, siddhazilA 45 lAkha jojananI lAMbI pahoLI che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ane triguNI jhAjherI paridhI che tyAMthI eka jojana UMcapaNe 333 dhanuSya ne 32 AMgaLa pramANe eTalAM kSetramAM siddha rahyA che. (4) sparzanAdvAra je siddha kSetrathI kAMIka adhikI siddhanI sparzanA che. (5) kALadvAra te eka siddha AzrayI sAdi anaMta, sarva siddha AzrayI anAdi anaMta (6) aMtaradvAra - te pharI siddhane saMsAramAM AvavuM nathI ane eka siddha tyAM anaMtA siddha che ane anaMtA siddha tyAM eka siddha che eTale be siddhamAM aMtara nathI. (7) bhAgadvAra te siddhanA jIva saghaLA jIvane anaMtame bhAge che, lokane asaMkhyAtame bhAge che. (8) bhAvaDhAra te siddhamAM kSAyikabhAva, kevaLajJAna, kevaLadarzana kSAyika samakti che ane pAriNAmika bhAva te siddhapaNuM jANavuM. (9) alpabahuvaidvAra te sarvathI thoDA napuMsaka siddha, tethI strI saMkhyAtaguNI siddha. tethI purUSa saMkhyAtaguNA siddha. eka samaye napusaMka 10 siddha thAya, strI 20 siddha thAya, puruSa 108 siddha thAya. ' ogaNIsa bola kahe che. 1. trasapaNe, 2 bAdarapaNe, 3 saMjJIpaNe, 4 vajaSabhanArAca saMghayaNapaNe, 5 zukaladhyAnapaNe, 6 manuSyagati, 7 sAyikasamakita, 8 yathAkhyAta cAritra, 9 paMDitavIrya, 10 kevaLajJAna, 11 kevaLadarzana, 12 bhavyasiddhika, 13 paramazukala lezI, 14 carama zarIrI 15 paryAptA, 16 avedI, 17 apramAdI, 18 akaSAyI, 19 snAtaka. e 19 bolano dhaNI mokSe jAya. jaghanya be hAthanI avaghaNAvALo utkRSTI pAMcaso dhanuSanI avaghaNAvALo, jaghanya nava varasano, utkRSTa pUrvakroDInA AyuSyavALo, karmabhUmino hoya te mokSamAM jAya. iti mokSatattva. iti navatattva saMpUrNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsa kriyA 39 maMgaLa stotram * ahaMto bhagavaMta Idra mahitAH siddhAzca siddhi sthitA, AcAryA jinazAsanonnatikarA : pUjyA upAdhyAyakA : zrI siddhAMta supAThakA munivarA, ratnatrayArAdhakAH paMcate parameSThine pratidina, kurvanta vo maMgalam (1) brAhmI, caMdanabAlikA bhagavatI, rAjamatI, draupadI, kauzalyA ca mRgAvatI ca sulasA sItA subhadrA, zivA, kuMti, zIlavatI nasyadayitA, culA, prabhAvayapi, padmAvatyapi, suMdarI pratidina, kurvanuM vo maMgalam (2) vIrA sarva surA sureMdra mahito, vIra budhAH saMzritA, vIreNAbhihataH svakarma nicayo, vIrAya nitya namaH vIrAttIrthamidaM pravRttamatula, vIrasya ghora tapo, vire zrI vRti kIrtikAMti nicaya, zrI vIrabhadra diza. (3) | (2) pacIza kriyA (ThANAMga za. 2 u. 1, za. 5 u. 2). karmabaMdhanI kAraNabhUta ceSTA te kriyA. jenAthI karma Ave te kriyA. 1. kAIyA kriyA tenA 2 bheda. 1. aNucya kAIyA te vrata paccakhkhANa dvArA jemaNe Azravano nirodha karyo nathI tene lAge. 2 dupattikAIyA te vrata paccakhkhANa karyA bAda paNa AyatnAe zarIra pravartAve tene lAge. 2. ahigaraNiyA kriyA tenAM 2 bheda - 1. saMjojanA higaraNiyA te je zastro (cAku, charI, talavAra I.) adhUrAM hoya te pUrAM karavAM athavA tUTelAM hoya tene sarakhAM karIne AraMbhanAM kAryamAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI bRhad jaina thoka saMgraha levA. 2. nivrataNAhigaraNiyA te navAM zastro banAvI ekaThA kare ane vece tenI kriyA lAge. 3. pAusiyA kriyA 1 jIva pAusiyA te manuSya, pazu Adi koI paNa jIva para IrSyA, dveSa-krodha Adi rUpa azubha pariNAma karavAM. 2 ajIva pAusiyA te vastra, ghareNAM, makAna Adi ajIva vastu para dveSa karavo. 4. pAritAvaNiyA kriyA. 1 sahaththa pAritAvaNiyA. te potAne hAthe potAne tathA parane mAra-pITa kare, kaThora vacana kahIne du:khI kare, kaSTa Ape. 2. parahaththa pAritAvaNIyA. 1 te paranA hAthe potAne tathA parane mArapITa karI kaSTa ApatAM lAge te. - 5. pANAIvAIyA kriyA. 1 sahaththa pANAIvAIyA te potAnAM hAthe potAnA (ApaghAta) tathA paranAM prANa hare (zikAra khele) 2. parahaththa pANAIvAIyA te paranAM hAthe potAnAM tathA paranAM prANa hare. 6. AraMbhiyA kriyA. 1 jIva AraMbhiyA te jIvanAM nimitte cha kAyanAM jIvono AraMbha - hiMsA kare te. 2 ajIva AraMbhiyA te kapaDAM, kAgaLa, mRta zarIrAdi ajIvane naSTa karavA nimitte AraMbha kare. 7. parigdahiyA kriyA. 1 jIva parigRhiyA te kuTuMba, nokara, gAya, bheMsAdi trasa ane anAja, phaLAdi sthAvara jIvono parigraha mamatvabhAvathI rAkhe tenI kriyA lAge. ajIva parigdahiyA te vastra, pAtra, AbhUSaNa, makAna Adi ajIvano parigraha mamatva bhAvathI rAkhe. 8. mAyAvattiyA kriyA. 1 AyabhAva vaMkaNayA te pote mAyAyukta vicAra kare, dagAbAjI kare ane potAnAM AtmAne ja chetare tenI kriyA lAge. 2 parabhAva vaMNayA te khoTAM tolAM, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIza kriyA 41 bheLaseLa karIne parane chetaravA vAMkA AcaraNa kare. 9. apaccakhkhANa vattiyA kriyA. 1 jIva apaccakhkhANa kriyA te jIva jevI ke manuSya, pazu, pakSI AdinI mAlikInI maryAdAnAM ke sarvathA pratyAkhyAna na kare. 2 ajIva apaccakhkhANa kriyA te sonA, cAMdI, madirA Adi ajIvanAM pratyAkhyAna na kare tenI kriyA lAge. 10. micchAdaMsaNa vattiyA kriyA. 1 uNAIrita micchAdaMsaNa vattiyA te jinezvara devanAM jJAnathI ochuM, adhika zraddhA tathA prarUpaNA kare. jemake jIva aMguThA mAtra che ke eka jIva sarva loka brahmAMDa mAtramAM vyApI rahyo che. 2 tavAIrita micchAdaMsaNa vattiyA te jinezvara devanAM jJAnathI viparIta zraddhA prarUpaNA kare jemake AtmA che ja nahIM athavA jIvane ajIva, ajIvane jIva mAne. 11. dikriyA kriyA. 1 jIva diDhiyA te hAthI, ghoDA, sarakasa, bagIcA vi. jovA javAthI lAge. 2 ajIva diDhiyA te mahela, citrAmaNAdine jovA javAthI tenI kriyA lAge. kutuhalavRtti pUrvaka) 12. pukiyA kriyA. 1 jIva puDhiyA te strI, purUSa, pazu Adi jIvonAM aMgopAMganA sparzathI udbhavatI rAgadveSanI pariNatithI kriyA lAge. 2 ajIva pukriyA te vastra, AbhUSaNa Adi ajIvanAM sparzathI thatI rAgadveSanI pariNatithI kriyA lAge che. 13. pAcciyA kriyA. 1 jIva pADucciyA te kuTuMbIjano, ziSya, gurU Adi jIvanuM mAThuM Icche, moTI sAhebI ke vadhAre guNA joI IrSyA karavAthI kriyA lAge che. 2 ajIva pADucciyA te makAna vastrAdi ajIva cIjonuM mAThuM Icche IrSyA kare che. 14. sAmaMto vaNivAIyA kriyA. 1 jIva sAmaMtovaNivAIyA te nokara, ghoDA, hAthI vi. jIvano saMgraha kare, tenI prazaMsA sAMbhaLI AnaMda pAme. 2 ajIva sAmaMto vahivAIyA te mahela, vastra, AbhUSaNAdi ajIvano saMgraha kare tenI prazaMsA sAMbhaLI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI bRhad jaina thoka saMgraha AnaMda pAme. (dUdha, dahIM, ghI, tela vi. nA vAsaNa ughADA rahI jatAM jIvahiMsA thAya tenI kriyA lAge tevo artha paNa karavAmAM Ave che.) 15. sAhalviyA kriyA. 1 jIva sAhatyiyA te kUkaDAM, sarpa, hAthI vi. jIvone potAne hAthe haNe athavA paraspara laDAve tathA manuSyone kustI karAve, cADI cUgalI karI jhaghaDAM karAve tenI kriyA lAge che. 2 ajIva sAhasthiyA te ajIva vastune sAmasAme aphALIne toDe (talavArathI lAkaDI toDe vi.) 16. nesalviyA kriyA. 1 jIva nesalviyA te jU, lIMkha, mAMkaDa jevA jhINAM athavA moTAM jIvone pheke temaja phUvArAmAMthI pANI choDavAthI, vAva kUvA khodAvavAthI tenI kriyA lAge. 2 ajIva nesandhiyA te talavAra, bANa, lAkaDI, pustaka, pena Adi ajIva vastu ayatnAthI pheke tenAthI lAgatI kriyA. 17. ANavaNiyA kriyA. jIva ANavaNiyA te sajIva vastu maMgAve athavA AjJA vagara grahaNa kare. 2 ajIva ANavaNiyA te ajIva vastu maMgAve athavA AjJA vagara grahaNa kare. 18. vedAraNiyA kriyA. 1 jIva vedAraNiyA te zAka, anAja, pazu Adi sajIvanAM TukaDA karavAthI lAge. 2 ajIva vedAraNiyA te makAna, lAkaDAM, vastra. kAgaLa Adi toDe athavA kaSAya vaza thaI kaTakA kare tenI kriyA lAge. (jIva-ajIvanAM vyavahAramAM - be vyaktine samajAvI sodA karavAthI athavA koIne ThagavA mATe koI vastunI prazaMsA karavAthI lAge.) 19. aNAbhogavattiyA kriyA, 1 aNautta AyaNatA te vastra, pAtrAdikane upayoga rati, asAvadhAnapaNe, atnAe grahaNa karavAthI ane pratilekhana " karavAthI, rAkhI mUkavAthI kriyA lAge. 2 agAuttapamajjatA te upayoga vinA vastra, pAtrAdine pUje, asAvadhAnIthI pratilekhana karavAthI lAge. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsa kriyA 43 20. aNavataMkhavattiyA kriyA. 1 Aya zarIra aNavataMkhavattiyA te potAnAM hitanI upekSA karI zarIra Adine hAni pahoMcADavAthI lAge. 2 para zarIra aNavataMkhavattiyA kriyA te bIjAnAM hitanI upekSA karIne bIjAne hAni pahoMcADavAthI lAge. (Aloka-paralokanI paravA na karI ane loka bagaDe tevA kArya karavAthI kriyA lAge.) 21. penjavattiyA kriyA. 1 mAyAvattiyA te rAgavaza mAyA kapaTa karavAthI lAge. 2 lobhavattiyA te rAgavaza lobha karavAthI lAge. 22. dosavattiyA kriyA. 1 kkohe te dveSa vaza krodha karavAthI lAge. 2 mANe te Savaza mAna karavAthI lAge. 23. Luga kriyA. 1 maNa Luga kriyA te manamAM yoga azubha karavAthI, 2 vayappauga te vacananAM yoga azubha karavAthI. 3 kAyapyauga kriyA te kAyAnAM yoga azubha karavAthI kriyA lAge. 24. sAmudANiyA kriyA. eka kAma ghaNAM jaNa bhegAM maLIne kare jemake vepAra, jAtrA, mahotsava, nATaka, sinemA jovuM vi. prasaMgomAM A kriyA lAge. 1 aNaMtara sAmudANiyA. te aMtara rahita kriyA lAge. 2 paraMpara sAmudANiyA te aMtara sahita kriyA lAge. 3 tadubhaya sAmudANiyA te aMtara sahita ane aMtara rahita kriyA lAge che. 25. IriyAvahiyA kriyA. kaSAya rahita jIvone (vItarAgIne) mAtra yoganAM pravartanathI lAgatI kriyA. tenAM traNa bheda. 1 upazAMta moha vItarAga, 2 kSINa moha vItarAga, 3 sayogI kevalI. Iti paccIsa kriyA saMpUrNa. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI bRhad jaine thoka saMgraha (3) cha kAyanA bola (pannavaNA sUtra-pada-1) chakAyanAM nAma 1 iMdra sthAvara kAya, 2 brahma sthAvara kAya, 3 zilpa sthAvara kAya, 4 sumati sthAvara kAya, pa prajApati sthAvara kAya, 6 jaMgama kAya. chakAyanA gotra 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 tejaskAya, 4 vAyukAya, pa vanaspatikAya, 6 trasakAya. prathama pRthvIkAyano vistAra pRthvIkAyanA be bheda 1 sUkSma, 2 bAdara, sUkSma te AkhAM lokamAM bharyA che, haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi, agnimAM baLe nahi, pANImAM DUbe nahi, najare dekhAya nahi, be bhAga thAya nahi, tene sUkSma kahiye. bAdara pRthvIkAya. lokanA dezabhAgamAM bharyA che, haNyA haNAya, mAya mare, agnimAM baLe, pANImAM DUbe, najare dekhAya, be bhAga thAya, tene bAdara kahiye, te bAdara pRthvInA be bheda. 1 suMvALI 2 kharakharI. suMvALInA sAta bheda. 1 kALI mATI, 2 nIlI mATI, 3 rAtI mATI, 4 pILI mATI, 5 dhoLI mATI, 6 gopIcaMdananI mATI, 7 parapaDI mATI. kharakharInA bAvIsa bheda. 1 khANanI mATI, 2 maraDIyA pASANanI mATI, 3 moTI veLunI mATI, 4 paththaranA kaTakAnI mATI, 5 moTI zilAonI mATI, 6 khArAnI mATI, 7 lUNanI mATI, 8 jasatanI mATI, 9 loDhAnI mATI, 10 sIsAnI mATI, 11 trAMbAnI mATI, 12 rUpAnI mATI, 13 sonAnI mATI, 14 vaja hIrAnI mATI, 15 harIyAlanI mATI, 16 hIMgaLokanI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 45 mATI, 17 maNasIlanI mATI, 18 pArAnI mATI, 19 saramAnI mATI, 20 pravAlAnI mATI, 21 abarakhanI mATI, 22 abarakhanA rajanI mATI, aDhAra jAtinAM ratna, 1 gomIca ratna, 2. rUcaka ratna, 3 aMka ratna, 4 sphaTIka ratna, 5 lohitAkSa ratna, 6 makata ratna, 7 masAragala ratna, 8 bhUImucaka ratna, 9 IMdranIla ratna, 10 caMdranIla ratna, 11 gerUDI ratna, 12 haMsagarbha ratna, 13 polAka ratna, 14 saugaMdhika ratna, 15 caMdraprabha ratna, 16 vairya ratna, 17 jalakAnta ratna, 18 suryakAnta ratna. e 47 jAtanI pRthvIkAya. e uparAMta pRthvIkAyanA ghaNA bheda che. sAta jAtanI suMvALI pRthvI, bAvIza jAtanA kAMkarA Adi jAtanI ane aDhAra jAtanAM ratna, ityAdi 47 jAtanI pRthvI siddhAMtamAM kahI che. te pRthvIkAyanA juvAra tathA pIlu jeTalA eka kaTakAmAMhI asaMkhyAtA jIva bhagavaMte kahyA che. temAMthI ekeko jIva nIkaLI pArevA jevaDI kAyA kare to eka lAkha jojanano jaMbudvIpa che temAM samAya nahiM. eka paryAptanI nezrAe asaMkhyAta aparyApta che1. tenI dayA pALIe to A bhava ne parabhava nirAbAdha parama sukha pAmIe. pRthvIkAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM utkRSTa juduM juduM che tenI vigata. sukumALa mATInuM AyuSya eka hajAra varSanuM. zuddha mATInuM AyuSya bAra hajAra varSanuM. veLuM retInuM AyuSya cauda hajAra varSanuM. maNasIlanuM AyuSya soLa hajAra varSanuM. varSanuM. kAMkarAnuM AyuSya aDhAra hajAra = 1. eka paryAptAnI nizrAe asaMkhyAta paryAptA - eka jIva paryApto thAya tyAre tyAM ja bIjA sAthe utpanna thayelA asaMkhyAtA jIvo aparyAptA ja mare. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha vajra hIrA tathA dhAtunuM AyuSya bAvIza hajAra varSanuM. e rIte che. pRthvIkAyanuM saMsthAna masuranI dALanA AkAre che. pRthvIkAyanA kuLa bAra lAkha kroDa che. iti pRthvIkAyanA bheda. bIje apakAyanA bheda. 4 apakAyanA be bheda. 1 sUkSma, 2 bAdara. sUkSma te AkhA lokamAM bharyA che, haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi. be bhAga thAya nahi, agnimAM baLe nahi. pANImAM DUbe nahi, najare dekhAya nahi tene sUkSma kahiye. bAdara te lokanA deza bhAgamAM bharyA che, haNyA haNAya, mAryA mare, agnimAM baLe, najare dekhAya, pANImAM Dube tene bAdara kahiye. te bAdaranA 17 bheda. 1 ThAranuM pANI, 2 himanuM pANI, 3 dhUyaranuM pANI, 4 megharavAnuM pANI, 5 tRNa upara jAme te pANI, 6 karAnuM pANI, 7 AkAzanuM pANI, 8 TADhuM pANI, 9 unuM pANI, 10 khArUM pANI, 11 khATuM pANI, 12 lavaNa samudranuM pANI, 13 madhura rasa sarakhuM pANI, 14 dudha sarakhuM pANI, 15 ghI sarakhuM pANI, 16 zelaDInA rasa sarakhuM pANI, 17 sarva rasada sarakhuM pANI. e uparAMta apakAyanA ghaNA bheda che. te eka pANInA biMdumAMhI asaMkhyAta jIva zrI bhagavaMte kahyA che. temAMthI ekeko jIva nIkaLI sarasavanA dANA jevaDI kAyA kare to eka lAkha jojanano jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. eka paryAptanI nezrAe asaMkhyAta aparyApta che. tenI dayA pALIe to A bhava ne parabhava nirAbAdha paramasukha pAmIe. apakAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhartanuM utakRSTa sAta hajAra varSanuM, saMsthAna pANInA parapoTA jevuM che. kuLa sAta lAkha kroDa che, iti apakAyanA bheda. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 trIje teukAyanA bheda. teukAyanA be bheda. 1 sUkSma, 2 bAdara. sUkSma te AkhA lokamAM bharyA che. haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi, agnimAM baLe nahi, pANImAM Dube nahi, najare dekhAya nahi, be bhAga thAya nahi; tene sUkSma tejaskAya kahiye. bAdara teukAya te aDhI dvIpamAM che. haNyA haNAya, mAryA mare, agnimAM baLe, pANImAM Dube, najare dekhAya, be bhAga thAya, tene bAdara kahIe. te bAdara agnikAyanA 14 bheda. 1 aMgArAnI agni, 2 bharahADanI agni, 3 tUTatI jvAlAnI agni, 4 akhaMDa jvAlAnI agni, 5 uMbADAnI agni, 6 cakamakanI agni 7 vIjaLInI agni, 8 tArAnI agni, 9 araNInI agni, 10 vAMsanI agni, 11 kATakAnI agni, 12 sUryasAmAM cazmA dhare temAMthI jhare te agni, 13 dAvAnaLanI agni 14 nIMbhADAnI agni. e uparAMta agninA ghaNA bheda che. te eka agninA taNakhAmAM bhagavaMte asaMkhyAtA jIva kahyA che. temAMthI ekeko jIva nIkaLIne khasakhasanA dANA jevaDI kAyA kare to eka lAkha jojanano jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. eka paryAptanI nezrAe asaMkhyAta aparyApta che. tenI dayA pALIe to A bhava ne parabhava nirAbAdha parama sukha pAmIe. teukAyanuM AyuSya jaghanya aMtamUhUrtanuM utkRSTa traNa ahorAtrinuM che. tenuM saMsthAna soyanA bhArAnA AkAre che. teukAyanA kuLa traNa lAkha kroDa che. cothe vAyukAyanA bheda vAyukAyanA be bheda. sUkSma, 2 bAdara sUkSma te, AkhA lokamAM bharyA che, haNyA haNAya nahi, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI bRhad jaina zoka saMgraha mAryA mare nahi, pANImAM DUbe nahi. agnimAM baLe nahi, najare dekhAya nahi, be bhAga thAya nahi tene sUkSma kahiye. bAdara te, lokanA deza bhAgamAM bharyA che. haNyA haNAya, mAryA mare, agnimAM baLe, pANImAM DUbe, najare dekhAya, be bhAga thAya tene bAdara kahIe, te bAdara vAyarAnA 17 bheda, 1 pUrva dizAno vAyaro, 2 pazcima dizAno vAyaro, 3 uttara dizAno vAyaro, 4 dakSiNa dizAno vAyaro, 5 urdhva dizAno vAyaro, 6 adhodizAno vAyaro, 7 tiryaka dizAno vAyaro, 8 vidizAno vAyaro. 9 vAyu jhAmI vAyaro, 10 ukalIyo vAyaro, 11 maMDalIyo vAyaro. 12 guMja vAyaro, 13 jhuMjha vAyaro, 14 saMvartaka vAyaro, 15 ghana vAyaro, 16 tanu vAyaro, 17 zuddha vAyaro. e uparAMta vAyukAyanA ghaNA bheda che. te vAyarAnA eka pharakavA mAMhI asaMkhyAtA jIva zrI bhagavaMte kahyA che. temAMthI ekeko jIva nIkaLIne vaDanA bIja jevaDI kAyA kare to eka lAkha jojanano jaMbudvIpa che, temAM samAya nahi. eka paryAptanI nezrAe asaMkhyAta aparyApta che. te ughADe moDhe bolatAM, capaTI vagADatAM, TAcakAM vagADatAM, vIMjaNe vA nAMkhatAM, reMTIyo pheravatAM, phALako phuMkAratAM, supa sotAM, khAMDaNiye khAMDatAM, ghaMTIe daLatAM, kalabalIyAM vagADatAM, DholakuM vagADatAM, pIpUDuM vagADatAM, ityAdika aneka prakAre vAyarAnA asaMkhyAtA jIvanI ghAta thAya che, evuM jANIne vAyarAnA jIvanI dayA pALIe to A bhava ne parabhava nirAbAdha parama sukha pAmIe. vAyukAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM utkRSTa traNa hajAra varSanuM che. vAyukAyanA kuLa sAta lAkha kroDa che. pAMcame vanaspatikAyanA bheda Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 49 vanaspatikAyanA be bheda. 1 sUkSma 2 bAdara. sUkSma te, AkhA lokamAM bharyA che. haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi, agnimAM baLe nahi, pANImAM DUbe nahi, nare dekhAya nahi, be bhAga thAya nahi tene sUkSma kahIe. bAdara, te lokanA deza bhAgamAM bharyA che. haNyA haNAya, mAryA mare, agnimAM baLe, pANImAM DUbe, najare dekhAya, be bhAga thAya tene bAdara kahIe. te bAdara vanaspatikAyanA 2 bheda. 1 pratyeka, (eka zarIramAM eka jIva rahe te.) 2 sAdhAraNa. (eka zarIramAM anaMta jIva) temAM pratyekanA bAra bheda, te 1 vRkSa, 2 gucha, 3 gulma, 4 latA, 5 velA, 6 pAvaga, 7 tRNa, 8 vaLIyA, 9 harItakAya, 10 auSadhi, 11 jalavRkSa, 12 kosaMDa, e bAra. 1 vRkSa. vRkSanA be bheda. 1 ekaa4i, 2 bahuaDhi. ekaaDhi te eka phaLamAM eka bIja hoya tene ekaaDhi kahIe. te 1 haraDAM, 2 beDAM, 3 AMbaLAM, 4 arIThA, 5 bhIlAmAM 6 AsopAlava 7 AMbo, 8 mauDo, 9 rAyaNa, 10 jAMbu, 11 bora, 12 lIMboLI e Adi ekaaDhi (asthi)nA ghaNA bheda che. bahuaDhi te eka phaLamAM vadhAre bIja hoya tene bahualTi kahIe. te 1 jAmaphaLa, 2 sItAphaLa, 3 dADama, 4 bIlAM, 5 koThAM, 6 kerAM, 7 lIMbu, 8 vaDanA TeTA, 9. pIpaLanAM TeTA e Adi bahuazvinA ghaNA bheda che. 1. bIje gucha te, je nIcAM ne goLa jhADa hoya tene gucha kahIye. 1 rIMgaNI, 2 bhorIMgaNI, 3 javAsA, 4 tuLasI, 5 AvacIbAvacI, ItyAdi guchanA ghaNA bheda che. 2, trIje gulma te phUlanI jAtane gulma kahIye, te. 1 jAI, 2 juI, 3 Damaro, 4 maravo, 5 ketakI, 6 kevaDo, e Adi gulmanA ghaNA bheda che. 3. cothe latA te, 1 nAgalatA, 2 azokalatA, 3 caMpakalatA, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 4. 4 bhoMIlatA, 5 padmalatA, e Adi latAnA ghaNA bheda che. pAMcame velA te, je vanaspatinA velA cAle tene velA kahiye. te 1 AriyAnA velA, 2 turIyAnA velA, 3 kArelAnA velA, 4 kaMkoDAnA velA, 5 koLAnAM velA, 6 koThiMbaDAnA velA, 7 tuMbaDAnA velA, 8 dudhInA velA, 9 caNaka cIbhaDInA velA, 10 caNoThInA velA, e Adi velAnA ghaNA bheda che. 5. 50 chaThe pAvaga te, je gAMThALAM jhADa hoya tene pAvaga kahiye. te 1 zeraDI, 2 eraDI, 3 sarakaDa, 4 sAMTho, 5 netara, 6 vAMsa, e Adi pAvaganA ghaNA bheda che. 6. sAtame tRNa te, 1 DAbhaDAnAM tRNa', 2 ArAtArAnAM tRNa, 3 kaDavALInAM tRNa, 4 jhejhavAnAM tRNa, 5 dharonAM tRNa, 6 kAlIyAnAM tRNa, e Adi tRNanA ghaNA bheda che. 7. AThame valIyA te, uMcA ne goLa jhADa hoya tene valIyA kahiye. te. 1 sopArInAM jhADa, 2 khArekanAM jhADa, 3 khajuranAM jhADa, 4 keLanAM jhADa, 5 tajanAM jhADa, 6 elAyacInAM jhADa, 7 lavIMganA jhADa, 8 tADanAM jhADa, 9 tamAlanAM jhADa, 10 nALIyerInAM jhADa, e Adi valIyAnA ghaNA bheda che. 8. navame haritakAya te, bhAjInI jAtine haritakAya kahiye. 1 muLAnI bhAjI, 2 methInI bhAjI, 3 tAMdaLajAnI bhAjI, 4 suvAnI bhAjI, 5 luNInI bhAjI,6 aphINanI bhAjI, e Adi haritakAyanA ghaNA bheda che. 9. 2 dazame auSadhi te, covIza jAtinAM dhAnyane auSadhi kahiye. te dhAnyanA be bheda; 1 lAsA, 2 kaThoLa; temAM lAsA te 1 ghauM, 2 java, 3 juvAra, 4 bAjarI, 5 DAMgara 6 vI, 7 baMTI, 8 1. tRNa = ghAsa 2. auSadhi = roga maTADe, bhUkha maTADe, te dhAnyane auSadhi kahe che Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola bAvaTo, 9 kAMga, 10 cippojhiNo, 11 kodarA, 12 makAI e Adi lAsAnA ghaNA bheda che. bIje kaThoLa te, 1 maga 2 maTha 3 aDada, 4 tuvera 5 jhAlara, 6 vaTANA, 7 coLA, 8 caNA, 9 lAMga, 10 kaLathI, 11 masura, 12 aLasI e Adi kaThoLanA ghaNA bheda che. e lAsAne kaThoLanA ghaNA bheda che. e lAsAne kaThoLa maLIne 24 jAtinAM dhAnya tene auSadhi kahIye. 10. agiyArame jalavRkSa te, 1 poyaNA, 2 kamala poyaNA, 3 vItelA, 4 siMghoDA, 5 sevALa, 6 kamaLakAkaDI e Adi jalavRkSanA ghaNA bheda che. 11. bArame kosaMDA te, 1 bilADInI balI, 2 bilADInA Topa e Adi bhUmi bhedI bahAra nIkaLe tevA kosaMDAnA ghaNA bheda che. 12. e bAra bheda jANavA. pratyeka pAkAmAM saMkhyAtA jIva che. adhavadharAmAM asaMkhyAtA jIva che. kumaLAmAM, ugatAmAM, cakra paDe temAM anaMta jIva che. pratyeka vanaspatinA vRkSa daza bole karIne zobhe, te daza bola-1 mULa, 2 kaMda, 3 aMdha, 4 tvacA, 5 zAkhA, 6 pravAlA 7 patra, 8 phUla, 9 phaLa 10 bIja, e daza bole karIne zobhe. e pratyeka vanaspatinA bheda kahyA. bIje sAdhAraNa vanaspatinA bheda. kaMdamULanI jAtine sAdhAraNa vanaspati kahiye. te 1 lasaNa 2 DuMgaLI, 3 Adu, 4 sUraNa, pa ratALu, 6 paMDAlu, 7 baTATA 8 theka, 9 sakarakaMda, 10 mULAnA kaMda, 11 nIlI haLadara, 12 nIlI gaLI, 13 gAjara, 14 aMkurA, 15 khurasAMNI, 16 kuMvara, 17 mocca, 18 amRtavela, 19 thohara, 20 bIDa, 21 aDavInA gAMThIyA, 22 garamara, e Adi kaMdamULanA ghaNA bheda 1. adhavaka-kAcuM, jyAM jyAM lIlAza che tyAM. dA.ta. kothamarInAM pAna, phaNasI AdizAkanI uparanI chAla Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI bRhad jaina thoka saMgraha che, tene sAdhAraNa kahIe. kaMdamULa eka soyanI agra upara rahe, eTalAmAM asaMkhyAtA pratara che. ekekA prataramAM asaMkhyAtI zreNI che, ekekI zreNImAM asaMkhyAtA goLA che, ekekA goLAmAM asaMkhyAtA zarIra che, ekekA zarIramAM anaMta anaMta jIva che; e sAdhAraNa vanaspatinA bheda jANavA. e vanaspatikAyanI yA pALIe, to A bhava ne parabhava nirAbAdha paramasukha pAmIe. vanaspatikAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM, utkRSTa dazahajAra varSanuM, temAM nigodanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM utkRSTa aMtarmuhUrtanuM, cave ne upaje, vanaspati kAyanuM saMsthAna vividha prakAranuM che. tenAM kuLa 28 lAkha kroDa jANavA. iti vanaspatikAyanA bheda. chaThe trasakAyanA bheda trasakAya te, je jIva (trasa eTale hAlI cAlI zake) taDakethI chAMye jAya ne chAMyethI taDake jAya tene trasakAya kahiye. tenA cAra bheda. 1 beIndriya, 2 teindriya, 3 caurendriya, 4 paMcendriya. beiMdriyanA 2 bheda aparyAptA ane paryAptA' beIdriya te 1 kAya 2 mukha, e beIndriya hoya tene beIdriya kahIe. tenA jIva te, 1 zaMkha, 2 koDI, 3 chIpa, 4 jaLo, 5 kIDA, 6 porA, 7 vALA, 8 aLasIyAM 9 karamIyAM, 10 caramiyAM, 11 kAtarA, 12 cuDela, 13 mera, 14 eLa, 15 vAMtarA, 16 lALIyA, e Adi beIdriyanA ghaNA bheda che. beIdriyanuM AyuSya jaghanya ataMrmuhUrtanuM, utkRSTa bAra varSanuM. tenA kuLa sAta lAkha kroDa che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 53. bIje teIdriyanA 2 bheda "aparyAptA ane paryAptA" teIdriya te 1 kAya, 2 mukha, 3 nAsikA, e traNa Idriya hoya tene teIdriya kahIe tenA jIva te, 1 jU ra lIkha, 3 mAMkaDa, 4 cAMcaDa, 5 kaMthavA, 6 dhaneDA, 7 udhaI, 8 jhimela 9 bhuMDa, 10 kIDI, 11 makoDA, 12 jIMdhoDA, 13 juA, 14 gadheyAM, 15 kAnakhajurA, 16 savA, 17 mamolA, e Adi teIdriyanA ghaNA bheda che. tenuM AyuSya jaghanya aMtarmuhartanuM, utkRSTa ogaNapacAsa divasanuM. tenA kuLa ATha lAkha kroDa che. trIje caureMdriyanA 2 bheda aparyAptA ane paryApta caureMdriya te 1 kAya, 2 mukha, 3 nAsikA 4 cakSu, e cAra Idriya hoya tene caureMdriya kahiye; tenA jIva 1 vAMdA 2 bhamarA 3 bhamarI 4 viMchI, 5 mAkhI, 6 tIDa, 7 pataMga, 8 macchara, 9 masalA 10 DAMsa, 11 maMsa, 12 tamarAM, 13 karoLiyA, 14 kaMsArI 15 tIDa goDA, 16 judAM 17 khapeDI, 18 bagAI, 19 rUpelI e Adi caurendriyanA ghaNA bheda che. tenuM AyuSya jaghanya aMtarmuhutanuM utkRSTa cha mAsanuM tenA kuLa nava lAkha kroDa che. cothe paMcendriyanA bheda. paMceIdriya te 1 kAya, 2 mukha 3 nAsikA, 4 netra, 5 kAna, e pAMca Idriya hoya tene paMcendriya kahIye tenA cAra bheda. 1 nArakI, 2 tiryaMca 3 manuSya, 4 deva. prathama nArakInA bheda. nArakInA sAta bheda. te sAta narakanA nArakI. sAta narakanAM nAma. 1 dhamA, 2 vaMzA, 3 zilA, 4 aMjanA 5 rISTA, 6 maghA, 7 mAghavatI, e sAta narakanA nAma. sAta narakanAM gotra. 1 ratnaprabhA, 2 zarkaraprabhA 3 vAlukaprabhA 4 paMkaprabhA, 5 dhUmaprabhA, 6 tamasa prabhA 7 tamatamat prabhA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI bRhad jaine thoka saMgraha e sAta narakanAM gotra guNa niSpannathI che te zuM zuM guNa che, te. 1 ratnaprabhAmAM ratnanA kuMDa che. 2 zarkaraprabhAmAM maraDIyA pANA che. 3 vAlukaprabhAmAM veLu che. 4 paMkaprabhAmAM lohI mAMsanA kAdava jevA pugalo che. 5 dhUmraprabhAmAM dhUmADo che. 6 tamaprabhAmAM aMdhakAra che. 7 tamatamam prabhAmAM aMdhakAramAMhi aMdhakAra che. nArakInI sthiti, jaghanya daza hajAra varSanI, utkRSTa 33 sAgaropamanI tenAM kuLa pacIsa lAkha kroDa jANavA. iti narakano vistAra saMpUrNa, bIje tiryaMcano vistAra. tiryaMcanA pAMca bheda. 1 jaLacara, 2 sthaLacara, 3 uraparisarpa, 4 bhujaparisarpa, 5 khecara, e pAMca bheda. ekekAnA babbe bheda te, saMmUrNima, 2 garbhaja, e be bheda. prathama jaLacaranA bheda. je jaLamAM cAle tene jaLacara kahiye. te jIva, 1 maccha, 2 kaccha, 3 magaramaccha, 4 kAcabA 5 grAha, 6 deDakA, 7 susumAla, ItyAdika jaLacaranA ghaNA bheda che. tenA kuLa sADAbAra lAkha kroDa che. bIje sthaLacaranA bheda. sthaLa upara cAle tene sthaLacara kahiye. te sthaLacaranA cAra bheda. 1 eka khura, 2 be khura, 3 caMDIpada, 4 zvAnapada; temAM eka khura te jenA page eka kharI hoya te jIva; 1 ghoDA, 2 gadheDAM, 3 khaccara gadheDAM, ItyAdi Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola eka khuranA ghaNA bheda che, . be khura te jenA page be kharI hoya che, tenA jIva; 1 gAya, 2 bheMsa, 3 baLada, 4 bakarAM, 5 haraNa, 6 rojha, 7 sasalAM, ItyAdika be khuranA ghaNA bheda che. caMDIpada te jenA paga goLa hoya te jIva. 1 hAthI, 2 geMDA, ItyAdika gaMDIpada nA ghaNA bheda che. 3. thAnapada jenA paga noravALA hoya te jIva. 1 vAgha. 2 siMha, 3 cittA, 4 dIpaDA, 5 kutarA, 6 bilADI, 7 lAlI 8 ziyALa, 9 jarakha, 10 rIMcha, 11 vAMdarAM, ItyAdika zvAnapadanA ghaNA bheda che. e sthaLacaranA bheda saMpUrNa. tenA kuLa daza lAkha kroDa che. - trIje uraparisarpanA bheda. uraparisarpa te haiyAbhara cAle te (sarpanI jAta) ne uraparisarpa kahiye. tenA 4 bheda. 1 ahi, 2 ajagara, 3 azAliyo, 4 mahuraga, e cAra. prathama ahi, te pAMcavarNA sarpa. 1 kALo, 2 nIlo, 3 rAto, 4 pILo, 5 dhoLo. bIje ajagara te, manuSyane gaLI jAya te. trIje azAliyo te, be ghaDImAM 48 gAu lAMbo thAya, cakravartInI rAjyadhAnI taLe, athavA nagaranI khALa heThe upaje. tene bhasma nAmA dAha thAya, te 48 gAunI mATI gaLI jAya, teTalAmAM kUvo pADe tene azAliyo kahiye. cothe mahuraga te, eka hajAra jojanano lAMbo sarpa aDhI dviIpa bahAra rahe tene mahuraga kahiye. - uraparisarpanA kuLa daza lAkha kroDa che iti uraparisarpanA bheda saMpUrNa. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5s zrI bRhad jaina thoka saMgraha cothe bhujaparisarpanA bheda. je bhujAe karI cAle tene bhujaparisarpa kahiye. te jIva, 1 koLa, 2 noLa, 3 uMdara 4 khisakolI, 5 brAhmaNI, 6 garoLI, 7 kAkIDo, 8 caMdana gho, 9 pATalA gho ItyAdika bhujaparisarpanA ghaNA bheda che tenA kuLa nava lAkha kroDa che. - pAMcame khecara. je jIva AkAze uDe tene khecara kahiye. te khecaranA 4 bheda. 1 cama paMkhI, 2 roma paMkhI, 3 samudga paMkhI, 4 vatata paMkhI. 1 came paMkhI. te cAmaDA sarakhI pAMkha hoya tevA jIva. 1 vAgolo, 2 cAmAcIDiyAM (kAnakaDIyAM) ItyAdika carma paMkhInA ghaNA bheda che. 2 roma paMkhI te suMvALI pAMkhanA paMkhI hoya tene roma paMkhI kahiye. te jIva, 1 mora, 2 kabutara, 3 cakalAM 4 kAgaDA, 5 kAbara, 6 menA, 7 popaTa, 8 samaLI, 9 bagalAM, 10 koyala. 11 Dhela, 12 zakarA, 13 holA, 14 zuDA, 15 tetara, 16 bAja, ItyAdi roma paMkhInA ghaNA bheda che. e be paMkhI aDhI dvIpanI aMdara che ane bahAra paNa che. 3 samudraga paMkhI te DAbalAnI peThe jenI pAMkha bIDela rahe tevA jIva. 4 vItata paMkhI, te jenI pAMkha pahoLI ja rahe, tevAM paMkhI. e be paMkhI aDhI dvIpa bahAra che. tenA kuLa bAra lAkha kroDa che. garbhaja tiryaMcanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTa traNa palyopamanI; saMmUrNima tiryaMcanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTa pUrva kroDanI*. vistAra daMDakathI jANavo. Iti tiryaMcanA bheda saMpUrNa. * kroDa pUrvathI adhika sthitivALA tiryaMca paMcendriya ane manuSyane jugaliyA kahe che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 cha kAyanA bola trIje manuSyanA bheda manuSyanA be bheda. 1 garbhaja, 2 saMmUrNima. garbhajanA traNa bheda. 1 paMdara karmabhUminA manuSya, 2 trIza akarmabhUminA manuSya, 3 chappana aMtaradvIpanA manuSya. saMmUrNima manuSyanA bheda manuSya saMmUrNima te manuSya garbhajanA 101 kSetramAM, 14 sthAnakamAM upaje che; 1 garbhaja manuSyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTa traNa palyopamanI. 2 saMmUrNima manuSyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTa paNa aMtarmuhUrtanI. manuSyanA kuLa bAra lAkha kroDa che. Iti manuSyanA bheda. cothe devanA bheda devanA cAra bheda. 1 bhavanapati, 2 vANavyaMtara, 3 jyotiSI, 4 vaimAnika. prathama bhavanapatinA bheda. bhavanapatinA 25 bheda. 1 daza asura kumArAdika, 2 paMdara paramAdhAmI, evaM 25. 1 daza asura kumArAdikanAM nAma. 1 asura kumAra, 2 nAga kumAra, 3 suvarNa kumAra, 4 vidyut kumAra, 5 agni kumAra, 6 lIpa kumAra, 7 udadhikumAra, 8 dizA kumAra, 9 vAyu (pavana) kumAra, 10 svanita kumAra, 2 paMdara paramAdhAmInAM nAma. 1 aMba 2 aMbarisa, 3 zAma, 4 sabala 5 rUdra, 6 vairUdra, 7 kAla, 8 mahAkAla, 9 asipatra, 10 dhanuSa, 11 kuMbha, 12 vAlu, 13 vaitaraNI, 14 kharasvara, 15 mahAghoSa, evaM paMdara. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI bRhad jaina thoka saMgraha evaM kula pacIza jAtinA bhavanapati kayAM rahe che ? pahelI narake eka lAkha ne aThotera hajAra jojananI polAra che, te madhye bAra aMtaro che, temAMnA nIcenA daza aMtaromAM bhavanapatine rahevAnAM bhavana che. bIje vANavyaMtaranA bheda. vANavyaMtaranA 26 bheda. 1 soLa jAtinA deva, 2 daza jAtinA jaMbikA, evaM 26. 1 soLa jAtinA vyaMtara deva te, 1 pizAca, 2 bhUta, 3 yakSa, 4 rAkSasa, 5 kinnara, 6 kipurUSa, 7 mahoraga, 8 gaMdharva 9 ANapatrI, 10 pANapatrI, 11 isIvAI, 12 bhUIvAI, 13 kaMdIya, 14. mahAkaMdIya, 15 kohaMDa, 16 payaMgadeva. evaM soLa jAtinA vyaMtaradeva. 3 daza jAtinA jaMbhikA te, 1 ANa bhikA, 2 pANa jaibhikA, 3 layana bremikA, 4 zayana jhuMbikA, 5 vastra bremikA, 6 phUla jaMbhikA 7 phala jaMbikA, 8 bIya jaMbhikA, 9 vidyuta jaMbhikA 10 aviyata (gharavakharInAM) jaibhikA, evaM daza jAtinA jaMbhikA e 26 jAtinA vANavyaMtara kyAM rahe che ? pRthvInuM daLa eka hajAra jojananuM che, te madhyethI so jojananuM daLa heThe mUkIe, so jojana daLa upara mUkIe, vacce AThameM jojananI polAra che. te madhye soLa jAtinA vyaMtaranAM nagara che te nAnAM bharatakSetra jevaDA che, tethI moTAM mahAvideha kSetra jevaDAM che, tethI moTA jaMbudvIpa jevaDAM che, te vyaMtaranA nagara jANavAM, je daza jAtinA phraMbhikA deva che te, pRthvInuM so jojananuM daLa uparanuM che, temAM daza vRMbhikA deva che te, pRthvInuM so jajananuM daLa uparanuM che, temAM daza jojana nIce mUkIe, daza jojana upara mUkIe, vacce eMzI ejananI polAra che temAM rahe che te jaMbhikA saMdhyA veLAe, madhya rAtrie savAre, bapore, astu, astu karatA * chaMbhakA-mAlika devo Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 59 phare che, (je hasatuM hoya te hasatuM rahejo, rotuM hoya te rotuM rahejo, ema kahe che.) mATe te vakhate jema tema na bolavuM; pahADa, parvata, jhADa upara tathA jhADa nIce e Adi ghaNI sArI manane game tevI jagyAe vANavyaMtara devo Ave che tathA vase che. trIje jyotiSInA bheda. jyotiSInA 10 bheda. 1 caMdra, 2 sUrya, 3 graha, 4 nakSatra, 5 tArA, e pAMca jyotiSI aDhI dvIpa mAMhI cara che; aDhI dvIpa bahAra pAMce sthira che; te jyotiSInI gAthA tArA, ravi, caMda, rikhkhA, bahu, sukA; jUva, maMgala, saNIA; saga saya neuA, dasa, asiya cauM, cauM, kamaso tIyA causo. 1 artha - pRthvIthI sAtaseM ne nevu jojana uMce jaIe, tyAre tArAonAM vimAna Ave, pRthvIthI AThaso jojana jaIe tyAre sUryanuM vimAna Ave, pRthvIthI AThaso eMsI jojana jaIe tyAre caMdranuM vimAna Ave, pRthvIthI AThaso corAzI jojana jaIe tyAre nakSatranAM vimAna Ave, AThaso aThayAzI jojana jaIe tyAre budhano tAro Ave. AThaso ekANuM jojana uMce jaIe tyAre zukrano tAro Ave, AThaso corANuM jojana uMce jaIe tyAre bRhaspatino tAro Ave, AThaso sattANuM jojana jaIe tyAre maMgaLano tAro Ave, e pRthvIthI navaso jojana jaIe tyAre zanizcarano tAro Ave e rIte 110 jojana jyotiSa cakra jANapaNe che. pAMca cara che, pAMca sthira che, pAMca ca2 te kone kahiye ? aDhI dvIpa mAMhI che te phare che. tene pAMca cara kahiye. pAMca sthira te kone kahiye ? aDhI dvIpa bahAra che. pharatA nathI, sthira che. jyAM sUrya tyAM sUrya che. jyAM caMdra tyAM caMdra che. tene pAMca sthira kahIe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zrI bRhad jaina zoka saMgraha cothe vaimAnikanA bheda. vaimAnikanA 38 bheda. traNa kilpiSI bAra devaloka, nava lokAMtika, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna. evuM 38. prathama kilviSInA bheda. 1 pahelAM kilviSI traNa palyanI sthitivALA, pahelA bIjA devalokamAM nIce rahe che. 2 bIjA kilpiSI traNa sAgaranI sthitivALA, trIjA cothA devalokamAM nIce rahe che. 3 trIjA kilpiSI tera sAgaranI sthitivALA chaThThA devalokamAM nIce rahe che. je deva, gurU, dharmanI niMdA karanAra ane tapa saMyamanI corI karanArAM marIne kilpiSI deva thAya che. jema manuSyamAM nIca, caMDAla jAti hoya che tema devomAM teo kurUpa, azubha, mithyAtvI ane ajJAnI hoya che. bIje bAra devaloka. 1 sudharmA devaloka, 2 izAna devaloka, 3 sanatakumAra devaloka, 4 mAhendra devaloka, 5 brahma devaloka, 6 lAMtaka devaloka, 7 mahAzukra devaloka, 8 sahastrAra devaloka, 9 ANata devaloka, 10 prANata devaloka. 11 AraNa devaloka, 12 azruta devaloka, evaM 12 devalokanAM nAma. bAra devaloka keTalA uMcA, kevA AkAre ne keTalAM vimAna, teno vistAra jyotiSa cakra upara asaMkhyAtA bhojananI kroDA kroDI pramANe uMce jaIe tyAre paheluM sudharmA ne bIjuM izAna e be devaloka Ave, te be chAlukAnA AkAre che. ekaluM ardha caMdramAne AkAre che, banne maLI pUrNa caMdramAne AkAre che. pahelAMmAM batrIsa lAkha ne bIjAmAM aThAvIza lAkha vimAna che. tyAMthI asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe uMce jaIe tyAre trIjuM sanatakumAra ane cothuM mAheMdra e be devaloka Ave, te be lagaDAne AkAre che; ekeke ardhacaMdramAne AkAre che, banne maLI pUrNa caMdramAne Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 61 AkAre che. trIjAmAM bAra lAkha ane cothAmAM ATha lAkha vimAna che. te uparAMta asaMkhyAtA jojananA kroDA kroDI pramANe uMce jaIe tyAre pAMcamuM brahma devaloka Ave, te pUrNa caMdramAne AkAre che, temAM cAra lAkha vimAna che. te uparAMta asaMkhyAtA jojananI kroDAkroDI pramANe uMce jaIe, tyAre chaThuM lAMtaka devaloka Ave, te pUrNa caMdramAne AkAre che. temAM 50 hajAra vimAna che. te uparAMta asaMkhyAta jojananI kroDAkroDI pramANe uMce jaIe, tyAre sAtamuM mahAzukra devaloka Ave, te pUrNa caMdramAne AkAre che, temAM 40 hajAra vimAna che. te uparAMta asaMkhyAta jojananI kroDAkroDI pramANe uMce jaIe tyAre, AThamuM sahastrA devaloka Ave, te pUrNa caMdramAne AkAre che. temAM cha hajAra vimAna che. te upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkroDI pramANe uMce jaIe, tyAre navamuM ANata, ne dazamuM prANata e be devaloka Ave, te lagaDAne AkAre che, ke ardha caMdramAne AkAre che. banne maLI pUrNa caMdramAne AkAre che. bannemAM maLI 400 vimAna che. te upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkroDI pramANe uMce jaIe, tyAre agiyAramuM AraNa ane bAramuM acyuta e banne devaloka Ave. te lagaDAne AkAre che. akekuM ardha caMdramAne AkAre che. banne maLI pUrNa caMdramAne AkAre che, bannemAM maLI 300 vimAna che, evuM bAra devalokanA sarva thaIne 84,96,700 vimAna che. trIje nava lokAMtika pAMcamA devalokanAM trIjA ariSTa nAme prataranI pAse dakSiNa dizAmAM pRthvI pariNAmarUpa kALA raMganI akhADAne AkAre nava kRSNarAji che. temAM 4 dizAe 4, 4 vidizAe 4 ane eka madhyamAM ema nava vimAna che temA nava lokAMtika deva rahe che. tenA nAma - 1 sArasvata 2 Aditya, 3 vanti, 4 varUNa, 5 gardatoyA, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 6 toSiyA 7 avyAbAdhA. 8 agIccA 9 rikA e nava lokAMtika devatA jyAre tIrthaMkara deva dIkSA lenAra hoya, tyAre (teo loka (trasanALa)nAM kinArA (aMta) para rahetAM hovAthI lokAMtika kahevAya che.) AvIne ema kahe, aho ! trilokanAtha ! tIrthamArga pravartAvo, mokSa mArga cAlato karo evI rIte kahevAno nava lokAMtikano jIta paraMparA vyavahAra che. tenI sthiti jaghanya utkRSTa ATha sAgaranI che. teo samakitI hoya che. cothe nava raiveyaka (gAthA) bhadde, subhade, sujAe, sumANase, pIyadesare; sudaMsaNa, Amohe, supaDibadhdha, jaso dhare, artha-bAramA devaloka upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe uMce caDIe tyAre nava raiveyakanI pahelI trIka Ave. te gAgara beDAMnA AkAre che. tenAM nAma. 1 bhade, 2 subhadde 3 sujAe e pahelI trIke 111 vimAna che, 1. te upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe uMce jaIe tyAre bIjI trIka Ave, te gAgara beDAMne AkAre che, tenAM nAma 4 sumANase, 5 priyadaMsaNe, 6 sudaMsaNe, e bIjI trIke 107 vimAna che. 2. te upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe uMce jaIe tyAre trIjI trIka Ave; te gAgara beDAMne AkAre che; tenAM nAma 7 Amohe, 8 supaDibaLe, 9 jazodhare trIjI trIke 100 vimAna * pAMcame pAMca anuttara vimAna navamI raiveyaka upara asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe uMce jaIe. tyAre pAMca anuttara vimAna Ave. tenAM nAma, 1 vijaya, 2 viyaMta, 3 yaMta, 4 aparAjIta, 5 sarvArthasiddha, e sarva thaIne 84,97,023 vimAna thayAM. devanI sthiti jaghanya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 63 daza hajAra varSanI, utkRSTa 33 sAgaropamanI. devanA kuLa 26 lAkha kroDa jANavA. siddhazilAnuM varNana te sarvArthasiddha vimAnanI dhvajA patAkAthakI 12 jejana uMce jaIe. tyAre siddhazilA Ave. te 45 lAkha jojananI lAMbI ne "pahoLI che. vacce ATha jojana paDI che. utaratA cheDe mAkhInI pAMkha karatAM pAtaLI che, sApha sonAnA patarAthI adhika ujaLI, gokSIra sarakhI, zaMkha, caMdra, aMtaratna, rUpAnA paTa, motInA hAra, kSIrasAgaranA pANI thakI paNa ghaNI ujaLI che. te siddhazilAnAM bAra nAma. 1 iSat 2 ISat prAgabhAra, 3 tanu, 4 tanu tanu, 5 siddhi, 6 siddhAlaya, 7 mukti, 8 muktAlaya, 9 lokAgra, 10 lokastubhikA, 11 lokapratibodhikA, 12 sarva prANIbhUta jIvasatva saukhyAvahikA, e bAra nAma. te siddhazilAnI pharatI paridhi1,42,30,249 jojana, eka gAu sataraso chAsaTha dhanuSya, poNA cha AMgaLa jhAjherI che. te siddhazilA upara eka jojana uMce jaIe, te eka chellA jojananA (mADhere, sIDInAM AkAre) eka gAunA cha bhAga karIe temAM pAMca bhAga heThe mUkIye, bAkI eka bhAga rahyo, temAM siddha bhagavaMta birAje che. te pAMcase dhanuSyanA siddha thayA hoya te; 333 dhanuSya ne 32 AMgaLa kSetra avagAhIne rahyA che. sAta hAthanA siddha thayA hoya te, cAra hAthane soLa AMgaLa kSetra avagAhIne rahyA che. be hAthanA siddha thayA hoya te, eka hAtha ne ATha AMgaLa kSetra avagAhIne rahyA che. te siddha bhagavaMta kevA che ? avarSe, agaMdhe, arase, asparza, janma maraNa rahita, Atmika guNe karI sahita che. tevA siddha bhagavaMtane mArI samaya samayanI vaMdaNA ho. iti siddhazilAnuM varNana. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 lAkha zrI bRhad jaina zoka saMgraha che kAya svarUpa kuLanI naM. nAma | kroDAkroDI |u.AyuSya varNa siMhANa 6. janma maraNa jIvAyonI 1|pRthvIkAya 12 lAkha kroDa 2000 varSa pILo |masuranI dALa 12824 | 7 lAkha | apakAya 7 lAkha kroDa | 7000 varSa sapheda pANIno parapoTo 12824 3|teukAya 3 lAkha kroDa | 3 ahorAtra lAla soyanI bhArI 12824 7 lAkha 4 vAukAya |7 lAkha kroDa | 3000 varSa nIlo dhvajA-patAkA 7 lAkha pavanaspati kAyaT 28 lAkha kroDa pratyeka 10000 varSa vividha vividha 32000 | 10 lAkha sAdhAraNa ja.u.aMtamuhUrta |vividha vividha 65536 trasakAya : beIndriya 7 lAkha kroDa 12 varSa vividha vividha 8 lAkha kroDa ! 49 divasa vividha vividha 2 lAkha caurendriya 9 lAkha kroDa | 6 mAsa vividha vividha 2 lAkha I12824 14 lAkha 8O 2 lAkha teIndriya 60 40 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 lAkha 4 lAkha 65 urapara nArakI | |25 lAkha. kroDa ja.10000 varSa vividha vividha u. 33 sAgaropamAM tiyacaH garbhajanI saMmuzkeimanI 2 lAkha u. sthiti . sthiti jaLacara 12aaaa lAkha kroDA pUrva kroDa vividha pUrvakoDa sthaLacara 10 lAkha kroDa traNa palya vividha vividha84000 varSa : 1 10 lAkha kroDApUrvakoDa vividha vividhapa3000 varSa bhUjapara 9 lAkha kroDa ,pUrvakroDa vividha vividha42000 varSa khecara | |12 lAkha kroDapalyano asaM,bhAgavividha vividha72000 varSa 12 lAkha kroDa traNa palya vividha vividhaaMtarmurta 14 lAkha devatA ra6 lAkha kroDaji. 10000 varSa vividha vividha | 4 lAkha u. 33 sAgaropama kula8i4 lAkha kula 1llA lAkha kroDakuLa che. + devatA-nArakI sivAya bAkI badhAnuM jaghanya AyuSya aMtarmuharta jANavuM. * tamAmano jaghanya 1 bhava jANavo. Iti chakAyanA bola saMpUrNa manuSya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zrI bRhad jaina zoka saMgraha [ atha zrI pacIsa bolano thokaDo 1 pahele bole mahAvIra prabhue ekAkI dIkSA lIdhI ane mokSa paNa ekalA ja gayA. Urdhvaloke sarvArtha siddha vimAna eka lAkha jejananuM che, tIrachA loke jaMbudvIpa eka lAkha jojanano che. adho loke sAtamI narake apaIThANa narakAvAso eka lAkha jojanano che, citrA nakSatra, zAMti nakSatra, ArkA nakSatra e traNa nakSatrano ekeko tAro kahyo che. 2 bIje bole dharmakaraNI karatI vakhate be dizA sanmukha besI karavI te pUrve ane uttara. be prakAre dharma kahyo che; gRhastha dharma ane sAdhu dharma. be prakAre jIva kahyA che, siddhanA jIva ane saMsArI jIva. be prakAre duHkha kahyuM che, te zArIrika duHkha ane mAnasika duHkha. pUrvAphAlyunI nakSatra, uttarAphAlyunI nakSatra, pUrvA bhAdrapadra ane uttarAbhAdrapadra e cAra nakSatranA babbe tArA kahyA che. 3 trIje bole zrAvaka traNa, manoratha ciMtave te evI rIte ke he bhagavAna ! huM AraMbha ane parigraha kayAre chAMDIza ? he bhagavAna ! huM paMcamahAvratadhArI kyAre thaIza ? he bhagavAna ! huM AloyaNA karI saMthAro kayAre karIza ? te vakhatane dhanya che. traNa prakAranA jina kalyA; 1 avadhijJAnI jina, 2. mana:paryavajJAnI jina. 3 kevaLajJAnI jina, traNa prakAranA pAtra sAdhune khape te 1. mATInuM, 2. tuMbaDAnuM, 3. kASThanuM, sAta nakSatranA traNa traNa tArA kahyA che. abhica, zravaNa, azvinI, bharaNI, mRgazara, puSya, jayeSThA e sAta nakSatra. 4 cothe bole zrAvakane cAra visAmA kahyA che. bhAra vahenArane dAMte. evI rIte ke bhAra eka khabhethI bIje khabhe le te eka visAmo. 1, koI jagyAe oTalo ke cotare bojo mUkIne laghunIta karavA jAya ke vaDInIta karavA jAya te bIjo Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 67 visAmo. 2, gAma dUra hoya, rastAmAM dharmazALA ke yakSanuM devaLa Ave tyAM rAta rahe te trIjo visAmo. 3, potAne ke dhaNIne tyAM bhAra mUke te cotho visAmo. 4. have e daSTAMta zrAvakanA upara utAre che. te jema bhAra lIdho tema zrAvakane bojo te aDhAra pApa rUpa. tenA cAra visAmA nIce pramANe; zrAvaka AThama, pAkhI upavAsa, ekAsaNuM kare te pApa rUpa bojo, eka khAMdhethI bIje khAMdha levA rUpa te pahelo visAmo. kemake upavAsa karyo te potAnI jAtane mATe khAvAnuM baMdha karyuM athavA pApa baMdha karyuM. paNa bIjane mATe karavuM paDe che, tethI pahelo visAmo jANavo, 1. zrAvaka eka sAmAyika, be sAmAyika athavA be ghaDInuM cAra ghaDInuM dezAvagAsika kare te bIjo visAmo jANavo. kemake eTalo vakhata pApamAMthI rokAyo, 2. zrAvaka AThama pAkhInA pauSadha kare te rAta rahevA rUpa trIjo visAmo, 3. zrAvaka AloyaNA karI saMthAro kare tyAre sarva pApathI nivatyo e bhAra ghera mUkavA rUpa cotho visAmo, 4. zrAvakane cAra prakAranuM bhojana karyuM che te jemake rAtrIe rAMdhe ane divase khAya te azuddha. 1. divase rAMdhe ane rAtrIe khAya te paNa azuddha. 2, rAtre rAMdhe ane rAtre khAya te paNa azuddha, 3, divase rAMdhe ane divase khAya te zuddha. 4, vaLI e ja cAra bhAMgA bIjI rIte kahe che; aMdhArI jagyAe rAMdhe ane ajavALe khAya te paNa azuddha, 1. ajavALAmAM rAMdhe ane aMdhArI jagyAe khAya te azuddha, 2. aMdhArI jagyAe rAMdhe ane aMdhArI jagyAe khAya te azuddha, 3. ajavALI jagyAe rAMdhe ane ajavALI jagyAe khAya te zuddha, 4. pUrvASADhA nakSatra, uttarASADhA nakSatra, anurAdhA nakSatra, e traNanA cAra cAra tArA kahyA che. 5, pAMcame bole samakitanA lakSaNa pAMca zama 1, saMvega 2, nirveda 3, anukaMpA 4, AsthA 5. pAMca samakitanAM dUSaNa kahyA che mithyAtvIe bolAvyA pahelAM pote tene bolAve te Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fe zrI bRhad jaina thoka saMgraha 1. mithyAtvInA sAmuM vAraMvAra jovuM te 2. mithyAtvIne pahoMcADavA javuM te 3. kAma vinA tenA makAna upara javuM te 4. vAraMvAra tenA makAna upara javuM te 5. e pAMca dUSaNa. pAMca samakitanA bhUSaNa kahe che. dharmane viSe caturAI rAkhe te 1, jinazAsanane aneka rIte dipAve te 2, sAdhunI sevA kare te 3, dharmathI DagatAne sthira kare te 4, sAdhu svadharmInI vaiyAvacca kare te 5, e pAMca bhUSaNa jANavA. zarIramAMhethI pAMca ThekANethI jIva nIkaLe te kahe che. paga ne taLIyethI nIkaLe te narake jAya, 1. jAMgethI nIkaLe te tiryaMcamAM jAya, 2. chAtIethI nIkaLe te manuSyamAM jAya 3. mastakethI nIkaLe te devalokamAM jAya, 4. ane sarvAMgathI nIkaLe te mokSamAM jAya. pAMca prakAre jIva dharma na pAme te kahe che. ahaMkArI 1, krodhI 2, rogI, 3, pramAdI 4 ALasu 5, pAMca nakSatranA pAMca pAMca tArA kahyA che te rohiNI 1, punarvasu 2, dhaniSThA, 3, vizAkhA 4, hasta 5, 6 chaDhe bole cha prakAre sAdhu AhAra kare te kahe che. kSudhAvedanIya zamAvavAne mATe, 1. vaiyAvacca karavAne mATe, 2, iryAsamiti zodhavAne mATe, 3. saMyamanA nirvAhane mATe, 4.AyuSya nibhAvavAne mATe, 5. rAtrIe dharma jAgaraNa karavAne mATe, 6. cha dharmanA deva gurunA nAma kahe che. jaina dharmamAM deva arihaMta, gurUnigraMtha, 1. bauddha matamAM deva buddha, guru zruMgI, 2. zIva matamAM deva rUdra, guru yogI, 3. devI matamAM devI dharma, guru vairAgI, 4. nyAya matamAM deva jagat kartA, guru saMnyAsI, 5. mImAMsakamatamAM deva alakha, guru daraveza, 6. samakitanI cha jatanA kahe che. anyatIrthInA guNagrAma na kare, 1. anyatIrthIne mAne, vAMde ne pUje nahi, 2. anyatIrthInA bolAvyA vinA pote bole nahi, 3. vAraMvAra enI sAthe AlApa saMlApa kare nahi, 4. anyatIrthIne taraNatAraNa mAnI anna pANI Ape nahi, (dayA, buddhi, anukaMpAno AgAra) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 cha kAyanA bola 5. anyatIrthIne dharmabuddhie vastra, pAtra Ape nahi. zAtA nimitte Ape, 6. cha lazyAnA vicAra kahe che. kRSNa lezyAvALAne jIva hiMsA karavAnI icchA hoya, 1. nIla lezyAvALAne corInI icchA hoya, 2. kAputa lezyAvALAne maithunanI icchA hoya, 3. teju vezyAvALAne tapazcaryA karavAnI icchA hoya, 4. paghalezyAvALAne dAna devAnI icchA hoya, 5. zukala lekSAvALAne mokSanI IcchA hoya, 6. kRtikA, azleSA e be nakSatranA cha cha tArA che; sAtame bole sAta kAraNe chadmastha jANavo. prANAtipAta lagADe, 1. mRSAvAda lagADe, 2. adattAdAna lagADe, 3 zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza teno svAda le, 4. pUjA satkAra vAMche, 5. nirvadya prarUpe paNa sAvadya lAge, 6. jevuM prarUpe tevuM karI zake nahi, 7. e sAta vAnAM jenAmAM hoya te chadmastha jANavo. sAta prakAre AukhuM tUTe te kahe che. 1. adhyavasAya ati harSa, zoka, bhayathI, 2. nimitta - zastra daMDa vi. nimittathI, 3. AhAra - vadhAre ke pratikULa AhArathI, 4. vedanA - prANanAzaka pIDA thavAthI, 5. parAghAta - khADAmAM paDavAthI ke vRkSa, makAna parathI paDI javAthI ke vIjaLI paDavAthI, 6. sparza - sApa vi. jherI prANInAM karaDavAthI, 7. khvocchavAsa rUMdhAvAthI mare. e 7. have sAta naya kahe che. naigama naya, 1. saMgraha naya, 2. vyavahAra naya, 3. Rju sUtra naya, 4. zabda naya, 5. samabhirUDha naya, 6. evaMbhUta naya, 7. e sAta prakAre naya kahyAM. maghA nakSatranA sAta tArA kahyA che, 8. AThame bole AcAryanI ATha saMpadA, AcAra saMpadA, 1. zarIra saMpadA, 2, sUtra saMpadA, 3. vacana saMpadA 4, prayoga saMpadA, 5. mati saMpadA, 6. saMgraha saMpadA, 7. vAcanA saMpadA, 8. ekalavihArI sAdhusAdhvInAM ATha avaguNa kahyAM che tenAM nAmaH krodhI hoya te ekalo rahe, 1. ahaMkArI hoya te ekalo rahe, 2. kapaTI hoya Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. zrI bRhad jene thoka saMgraha te ekalo rahe, 3. lobhI hoya te ekalo rahe, 4. pApa karavAmAM Asakta hoya te ekalo rahe, 5 kutUhalI mazkaro hoya te ekalo rahe, 6. dhutAro hoya te ekalo rahe, 7. mAThA AcArano ghaNI hoya te ekalo rahe, 8. ATha guNano dhaNI ekalo hoya tenAM nAmaH saMyamano deDha pramANano dhaNI gurunI AjJA laI ekalo rahe, 1. ghaNA sUtrano jANa ekalo rahe, 2. jaghanya daza pUrvano bhaNelo, utkRSTa cauda pUrvano bhaNelo ekalo rahe, 3. cAra jJAnano dhaNI ekalo rahe, 4. mahAbaLano dhaNI ekalo rahe, 5. kaleza rahita hoya te ekalo rahe, 6. saMtoSI hoya te ekalo rahe, 7. dhairyavaMta hoya te ekalo rahe, 8. ATha ThekANe manuSyane ghelApaNuM utpanna thAya te kahe che: nara-nArI. paraspara vAto kare tyAre ghelA, 1. bALakane ramADe tyAre ghelA, 2. kaleza kare tyAre ghelA, 3. dArU, bhAMga; kephI padArtha pIe tyAre ghelA, 4. pecabaMdha pAghaDI bAMdhIne phare tyAre ghelA, 5. arIsAmAM mukha jue tyAre ghelA; 6, zayana samaye ghelA, 7. hoLImAM puruSo ane aSADhI pUname strIo. 8. dekhatA ATha prakAre aMdha kahyA che te kahe che, kAmAMdha 1; krodhAMdha, 2. kRpamAMdhA 3, mAnAMdha, 4. maghAMdha, 5, corAMdha, 6. jugaTayAM, 7, cugalyAMdha, 8. e ATha AMdhaLA jANavA. ATha mahApApI kahe che. AtmaghAtI mahA pApI, 1. vizvAsaghAtI mahA pApI, 2. guNa oLavanAra mahA pApI, 3. guru drohI mahA pApI, 4. kuDIsAkSI pUre te mahA pApI, 5. khoTI salAha Ape te mahA pApI, 6. paccAsa vAraMvAra bhAMge te mahA pApI, 7. hiMsAmaya dharma parUpe te mahA pApI. 9. navame bole nava prakAre zarIramAM roga upaje te kahe che. ghaNuM khAya to roga upaje, 1. ajIraNamAM khAya tathA ghaNuM besI rahe to roga upaje, 2. ghaNuM udhe to roga upaje, 3. ghaNuM jAge to roga upaje, 4, dizA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 cha kAyanA bola roke to roga upaje, pa. pezAba roke to roga upaje, 6. ghaNuM cAle to roga upaje, 7. aNagamatI vastu bhogave to roga upaje, 8 vAraMvAra viSaya seve to roga upaje, 9. nava bola samajavAnA kahyA te kahe che. rajapUtane krodha ghaNo, 1. kSatriyane mAna ghaNuM, 2. gaNikAne mAyA ghaNI, 3. brAhmaNane lobha ghaNo, 4. mitrane rAga ghaNo, 5. zoMne dveSa ghaNo, 6. jugArIne zoca ghaNo, 7. coranI mAtAne ciMtA ghaNI, 8. kAyarane bhaya ghaNo, 9. dazame bole nArakInA jIvane daza prakAranI vedanA kahe che. anaMtI bhUkha, 1. anaMtI tarasa, 2, anaMtI TADha, 3. anaMtI garamI, 4. anaMto dAha 5. anaMto bhaya, 5. anaMto jvara, 7. anaMtI kharaja, 8. anaMtuM paravazapaNuM, 9. anaMtozoka, 10. dazaprakAre zrAvakane pastAvuM paDe te kahe che. sAdhunI jogavAI hoya ane praznAdika pUche nahi to sAdhu vihAra karyA pachI pastAvuM paDe, 1. vakhANavANI sAMbhaLe nahi to pastAvuM paDe, 2. sAmAyika-pratikramaNa kare nahi to pastAvuM paDe, 3. AhAra pANI asujhato hoya to pastAvuM paDe, 4. bhaNavAnI jogavAI hoya ane bhaNe nahi to pastAvuM paDe, 5. svadharmInI khabara le nahi to pastAvuM paDe, 6. dharma jAgaraNa jAge nahi to pastAvuM paDe, 7. sAdhunI vinayabhakti kare nahi to pastAvuM paDe, 8. sAdhunI sAra saMbhALa le nahi to pastAvuM paDe, 9. sAdhu vihAra karI jAya ne khabara na paDe to pastAvuM paDe, 10. daza kAraNe devatAnuM AyuSya baMdhAya. 1. alpakaSAyI hoya, 2. nirmaLa samyakatva pALe, 3. zrAvakanAM vrata zuddha pALe, 4. gata vastu - ISTa viyoganI ciMtA kare, 5. dharmAtmAnI bhakti kare, 6. dayA-dAnanI vRddhi kare, 7 jaina dharmAnurAgI hoya, 8. bAlatapa kare, 9. akAma nirjarA kare, 10, sAdhunAM vrata zudhdha pALe. daza prakAre jJAnamAM vRddhi karanAra nakSatranA nAma : mRgazara, 1. ArkA, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 2. puSya, 3. pUrvA bhAdrapad, 4. pUrvASADhA, 5. pUrvAphAlgunI, 6. mULa, 7. azleSA, 8. hasta, 9. citrA, 10. e daza nakSatramAM jJAna bhaNe to vRddhi thAya ne vighna jAya, 11. agiyArame bole mahAvIranAM 11 gaNadharanA nAma kahe che iMdrabhUti, 1. abhUiti, 2. vAyubhUti, 3. vyakta, 4. sudharmA svAmI, 5. maMDita putra, 6. mauryaputra, 7. aMpita, 8. acaLa bhrAtA, 9. metArya, 10. prabhAsa., 11. agiyAra bole jJAna vadhe te kahe che. udyama karatAM jJAna vadhe, 1. nidrA taje to jJAna vadhe, 2. uNodarI kare to zAna vadhe, 3. thoDuM bole to jJAna vadhe, 4. paMDitanI sobata kare to jJAna vadhe, 5. vinaya kare to jJAna vadhe, 6. kapaTarahita tapa kare to zAna vadhe, 7. saMsAra asAra jANe to zAna vadhe, 8. mAMhomAMhI carcA-vArtA kare to jJAna vadhe, 9. jJAnI pAse bhaNe to zAna vadhe, 10. iMdriyonA viSayano tyAga kare to zAna vadhe, 11. mULa nakSatranA agiyAra tArA che, 12. bArame bole bAra kAraNe AtmAnuM parama kalyANa thAya te kahe che. samakita nirmaLa pALe to AtmAnuM parama kalyANa thAya. zreNika rAjAnI pere, 1. niyANArahita karaNI kare to parama kalyANa thAya-tAmalI tApasanI pere, 2. mana vacana kAyAnA joga kabaje rAkhe to parama kalyANa thAya. gajasukumAra muninI pere, 3. chatI zaktie kSamA kare to parama kalyANa thAyaparadezI rAjAnI pere, 4. pAMca iMdriyanuM damana kare to parama dharmarUci aNagAranI pere, pa. sAdhuno zuddha kalyANa thAya AcAra pALe to parama kalyANa thAya dhannA aNagAranI pere, - 6. dharma upara zraddhA pratIti rAkhe to parama kalyANa thAya. varUNa nAga naTuAnA parama kalyANa thAya mitranI pere, 7. mAyA kapaTa chAMDe to mallinAthanA cha mitranI pere, 8. AzravamAM saMvara nIpajAve to parama kalyANa thAya saMta - - - - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 73 rAjAnI pere, 9. roga Ave hAya voya na kare to parama kalyANa thAya anAthI nigraMthanI pere, 10. pariSaha Avye samabhAva rAkhe to parama kalyANa thAya metAraja muninI pere, 11. tRSNA utpanna thaI tene pAchI vALe to parama kalyANa thAya kapila kevaLInI pere, 12. 13 terame bole tera taNakhA kahe che - janmarUpI rU ane maraNarUpI taNakho, 1. saMjogarUpI rU ane viyogarUpI taNakho, 2. zAtArUpI rU ane azAtArUpI taNakho, 3. saMpadA rUpI rU ane ApadArUpI taNakho, 4. harakharUpI rU ane zoka rUpI taNakho, 5. zIlarUpI rU ane kuzIlarUpI taNakho, 6. jJAnarUpI rU ane ajJAnarUpI taNakho, 7. samakitarUpI rU ane mithyAtvarUpI taNakho, 8. saMjamarUpI rU ane asaMjamarUpI taNakho, 9. tapasvI rUpI rU ane krodharUpI taNakho, 10. vivekarUpI rU ane abhimAnarUpI taNakho, 11. sneharUpI rU ane mAyArUpI taNakho, 12. saMtoSarUpI rU ane lobharUpI taNakho, 13. e tera tAkhA, have tera kAThIA' kahe che. jugAra, 1. ALasa, 2. zoka, 3. bhaya, 4. vikathA, 5. kautuka 6, krodha, 7. kRpaNa buddhi, 8. ajJAna, 9. vahema, 10. nidrA, 11. mada, 12. moha, 13. e tera kAThIA. 14, caudame bole vyAkhyAna sAMbhaLanAranAM 14 guNa kahe che. bhaktivaMta hoya, 1. mIThA bolo hoya, 2. garvarahita hoya, 3. sAMbhaLyA upara rUci hoya, 4. capaLatArahita ekAgra citte sAMbhaLanAra hoya, 5. jevuM sAMbhaLe tevuM pUchanArane barAbara kahe, 6. vANIne prakAzamAM lAvanAra hoya, 7. ghaNAM zAstra sAMbhaLIne tenA rahasyano jANa hoya, 8. dharmakAryamAM ALasa na karanAra hoya, 9. dharma sAMbhaLatAM nidrA na karanAra hoya, 10. buddhivaMta hoya, 11. dAtAra guNa hoya, 12 jenI pAse dharma sAMbhaLe tenA guNano 1. kAThIA = aMtarAya utpanna kare. - - - - Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI bRhad jaina thoka saMgraha phelAvo karanAra hoya, 13. koInI niMdA na kare temaja temano vAdavivAda na kare, 14. 15 paMdarameM bole vinIta ziSyanA paMdara guNa kahe che. guruthI nIcA Asane besavAvALo hoya, 1. capaLapaNA rahita hoya, 2. mAyA rahita hoya 3, kutUhalarahita, hoya, 4. karkaza vacanarahita hoya, 5. lAMbo pahoMce tevo krodha na karanAra hoya, 6. mitra sAthe mitratA rAkhe, 7. sUtra bhaNI mada na kare, 8. AcAryAdinI niMdA na kare, 9. zikhAmaNa denAra upara krodha na kare, 10. pUMTha pAchaLa vAlesarInA guNa bole, 11. kaleza, mamatA, rahita hoya, 12, tattvanI jANa hoya, 13. vinayavaMta hoya, 14. lAvaMta tathA Idriyano damanAra hoya, 15. soLame bole soLa prakAranAM vacana jANavA te kahe che. eka vacana ghaTa, paTa, vRkSa, 1. dvivacana ghaTI, paTI, vRkSau, 2. bahuvacana ghaTA , paTA , vRkSA , 3. strIliMge vacana : kumArI, nagarI, nadI, 4. puruSaliMge vacana : deva, nara, arihaMta, sAdhu, 5. napuMsakaliMge vacana : kaparuM, kamaLa, netra, 6. atItakALa vacana (gayo kALa): kareluM, thaeluM, 7. anAgatakALa vacana (Avato kALa) karaze, thaze, bhAMgaze, 8. vartamAnakALa vacana : kare che, thAya che, bhaNe che. 9, parokSa vacanaH ekAya teNe karyuM, 10. pratyakSa vacanaH ema ja che, 11. upanIta vacanaH e puruSa rUpavaMta che, 12. apanIta vacana : jema e puruSa kurUpavaMta che 13, upanIta apanIta vacana : jema e rUpavaMta paNa kuzIlIo che, 14. apanIta upavIta vacana; jema e puruSa kuzIlIo paNa rUpavaMta che, 15. adhyAtma vacana : bhagna bole (tuTeluM vacana) rU. vANIAnI pere rU pA. 16, sattarame bole sattara prakArano saMyama kahe che : pRthvIkAyanI dayA pALavI te saMyama 1, apakAyanI dayA pALavI te saMyama 2, teukAyanI 3, vAyukAyanI 4, vanaspatikAyanI 5, beIdriyanI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola 75 6, teIdriyanI 7, caureMdriyanI 8, paMceMdriyanI 9, ajIvadAyanI 10, pehA 11, upehA 12, pamajaNAM 13, pariThavaNIA 14 mana 15, vacana 16, kAyA 17, e sattara prakArano saMyama. 17. aDhArame bole aDhAra dravya dizA kahe che. pUrva 1, pazcima 2, uttara 3, dakSiNa 4, IzAna khuNo, 5, agnikhuNo ka, naiRtya khuNo 7, vAyavya khuNo 8, tathA dizA ane vidizAnA ATha AMtarA e badhA thaIne soLa, UMcI 17 ane . nIcI 18. aDhAra bhAva dizA kahe che; pRthvI 1, apa 2, te 3, vAyu 4, agrabIA 5, mULabI 6, porabIA 7, baMdhabIA 8, beIdriya 9 teIdriya 10. caureMdriya 11, paceMdriya 12, tiryaMca 13, karmabhUmi 14, akarmabhUmi 15 chappana aMtaradvIpA 16, devatA 17, nArakI 18, e aDhAra. ogaNIsame bole kAusagganA ogaNIsa doSa kahe che. DhIMcaNa upara eka paga rAkhIne kAusagna kare to doSa 1, kAyA AghIpAchI halAve to doSa 2, oThIMgaNa de to doSa 3, mAthuM namAvI ubho rahe to doSa 4, be hAtha UMcA rAkhe to doSa 5, moDhe, mAthe oDhe to doSa 6, paga upara paga rAkhe to doSa 7, 1. peha= (joyA vagara jamIna upara bese) joIne jatnApUrvaka jamIna upara bese. 2. upehA = zatru, mitra, niSTha, aniSThamAM rAga-dveSa na karavo paraMtu mAdhyastha bhAva rAkhavo. 3. pemajaNAM = pAtrAdIkane barAbara poMje. 4. pariThavaNIyA = mAta Adine vidhie paraThe. 5. ajhabIyA = jenuM bIja agrabhAgamAM hoya che tevA koTaka Adi. 6. mULabIyA = mULa ja jenuM bIja che te kamaLakAkaDI Adi. 7. porabIyA = gAMThamAM ja jenuM bIja che te zeraDI Adi. 8. khaMdhabIyA= thaDa jenuM bIja che te vaDa, pIpaLo vi. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI bRhad jaine thoka saMgraha zarIra vAkuM rAkhe to doSa 8, sAdhunI barAbara rahe to doSa 9 gADAnI UMghanI pare Ubho rahe to doSa 10, keDethI vAMko Ubho rahe to doSa 11, rajoharaNa UMco rAkhe to doSa 12, eka Asane na rahe to doSa 13, AMkha ThekANe na rAkhe to doSa 14, mAthuM halAve to doSa 15, khokhAro kare to doSa 16, zarIra halAve to doSa 17, zarIra maraDe to doSa 18, zUnya citta rAkhe to doSa 19. 20 vIsame bole vIsa prakAre jIva tIrthaMkara gotra bAMdhe te kahe che. arihaMtanAM guNagrAma kare to karmanI kroDa khapAve, utkRSTa rasa Ave to tIrthaMkara gotra bAMdhe 1, siddhanAM guNagrAma kare to 2, siddhAMtanAM guNagrAma kare to 3, gurunAM guNagrAma kare to 4, sthaviranAM guNagrAma kare to 5, bahusUtrInAM guNagrAma kare to 6, tapasvInAM guNagrAma kare to 7, jJAna upara upayoga vAraMvAra rAkhe to 8, zuddha samakita pALe to 9, vinaya kare to 10, be vakhata pratikramaNa kare to 11, vrata paccakSmaNa cokhAM pALe to 12, dharmadhyAna, zukaladhyAna dhyAne to 13, bAra bhede tapa kare to 14, supAtrane dAna de to 15, vaiyAvacca kare to 16, sarva jIvane sukha upajAve to 17, apUrva jJAna bhaNe to 18, sUtranI bhakti kare to 19, tIrthaMkarano mArga dIpAve to 20, e vIsa. 21, ekavIzame bole zrAvakanA ekavIza guNa kahe che. akSudra 1, yazavaMta 2, saumya prakRti 3, lokapriya 4, akura 5, pApa bhIrU 6, zraddhAvaMta 7. caturAIyukata 8, lajjAvAna 9, dayAvaMta 10, mAdhyasthadraSTi 11, gaMbhIra 12, guNAnurAgI, 13, gharmopadeza karanAra 14, nyAyapakSI 15. zuddhavicAraka 16, maryAdAyukata vyavahAra karanAra 17, vinayazIla 18, kRtajJa 19, paropakArI 20, satkAryamAM sadA sAvadhAna 21. bAvIsame bole bAvIsa jaNa sAthe vAda na karavo te kahe che; dhanavaMta sAthe 1, baLavaMta sAthe 2, ghaNA parivAra sAthe 3, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kAyanA bola tapasvI sAthe 4, halakA mANasa sAthe 5, ahaMkArI sAthe 5, guru sAthe 7, sthavira sAthe 8, cora sAthe 9, jugArI sAthe 10, rogI sAthe 11, krodhI sAthe 12, juThAbolA sAthe 13, kusaMgI sAthe 14, rAjA sAthe 15, zItaLa lezyAvALA sAthe 16, tejo lezyAvALA sAthe 17, moDhe mIThAbolA sAthe 18, dAnezrI sAthe 19, jJAnI sAthe 20, guNakA sAthe 21, bALaka sAthe 22, e bAvIsa. 23, trevIsame bole pAMca IdriyanA trevIza viSaya kahe che, zroteMdriyanA traNa viSaya, jIva zabda 1, ajIva zabda 2, mizra zabda 3, caluM IdriyanA pAMca viSaya, kALo, 1, pILo 2, lIlo 3, rAto 4, dhoLo 5, dhrANedriyanA be viSaya, surabhi gaMdha 1, durabhi gaMdha 2, kula daza. sparza IdriyanA ATha viSaya, te kharakharo 11, suMvALo 12, halako 13, bhAre 14, TADho 15, uno 16, lukho 17, cIkaNo 18, rasaIdriyanA pAMca viSaya tIkho 19, kaDavo 20, kaSAyelo 21, khATo 22, mITho 23, 24 covIsame bole covIsa toTA kahe che, bhaNavA gaNavAnI ALasa kare to jJAnano toTo, bahusUtrInI zAkha 1, sAdhu sAdhvInAM darzana na kare to samakitano ToTo, somila brAhmaNanI zAkha 2, vakhatasara pratikramaNa na kare to vrata paccaMANano ToTo; uttarAdhyayana adhyayana 25 nI zAkha 3, sAdhu - sAdhvI mAMhomAMhI vaiyAvacca na kare to tIrthano ToTo; ThANAMganI zAkha 4, tapasyAnI ne AcAranI corI kare to devatAmAM UMcI padavIno ToTo, dazavaikAlika bhagavatInI zAkha 5, kaThaNa kaluSa bhAva rAkhe to zItaLatAno ToTo, samavAyAMganI zAkha 6. ajatanAthI cAle to jIvadayAno ToTo; daza vaikAlikanI zAkhA 7, rUpano ne yauvanano mada kare to zubha karmano ToTo, pannavaNAnI zAkha 8, moTAno vinaya na kare to tIrthaMkaranI AjJAno ToTo, vyavahAra sUtranI zAkha 9, mAyA kapaTa kare to Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI bRhad jaina thoka saMgraha jaza - kIrtinoToTo, AcArAMganI zAkha 10, pAchalI rAtre dharma jAjhikA na jAge to dharmadhyAnano ToTo, nizIthanI zAkha 11, krodha phleza kare to snehabhAvano ToTo, ceDA kaNikanI zAkha 12, mana UMcuM nIcuM kare to akkalano ToTo, bhRgu purohitanI zAkhA 13, strInA lAlacune brahmacaryano ToTo, uttarAdhyananI zAkha 14, sAdhu - sAdhvI, zrAvaka - zrAvikA mAMhamAMhI heta meLApa na rAkhe to jaina dharmano ToTo, zaMkha pokhalIjInI zAkha 15, supAtrane ullAsa bhAve dAna na Ape to puNya prakRtino ToTo, kapilA dAsInI zAkha 16, sAdhu gAma; nagara vihAra na kare to dharma kathAno ToTo, zelaka rAjaRSinI zAkha 17, bhaNe nahi to jinazAsananAM ToTo, samAcArInI zAkha 18, vrata paccakkANanI AloyaNA kare nahi to mokSanA sukhano ToTo, pArzvanAthanI barse chappana sAdhvInI zAkha 19, arihaMta; dharma ne cAra tIrthanA avarNavAda bole to sadu dharmano ToTo, ThANAMganI zAkha 20 sAdhunuM vacana mAne nahIM to UMcI gatino ToTo, brahmadattanI zAkha 21, sAdhu - sAdhvI, guru - guruNInI AjJA ullaMghe to ArAdhakapaNAno ToTo, sukumAlikAnI zAkha tathA aMdhakajInI zAkha 22, bhagavAnanAM vacana upara zraddhA na rAkhe to zuddha mArgano ToTo, jamAlInI zAkha 23, bhaNeluM vAraMvAra saMbhALe nahi to meLavelI vidyAno ToTo, javaRSinI zAkha 24. 25 pacIsame bole sADApacIza Aryadeza tathA tenI nagarInAM nAma kahe che, magadha deza - rAjagRhi nagarI 1, aMga deza, caMpAnagarI 2, baMgadeza - tAmalika nagarI 3, kaliMga deza - kaMcanapura nagarI 4, kAzIdeza - vANArasI nagarI, 5, kozaLadeza - ayodhyAnagarI 6, kurUdeza - gajapura nagarI 7, kuSAvadiza - sorIpura nagarI 8, paMcALa deza - kaMpilapUra nagarI, 9, jaMgala deza - ahIMchatrA nagarI 10, kaccha deza - kausaMbI nagarI 11, sAMDIla deza - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIza bola 79 - naMdIpura nagarI 12, mALava deza - bhaddilapura nagarI 13, vaccha deza - vairATanagarI 14, dazAraNa deza - mRgAvatI nagarI 15, varaNadeza icchApurI nagarI 16, videha deza - zivAvatI nagarI 17, siMdhadeza - vittabhaya pATaNa nagarI 18, sauvIra deza mathurA nagarI 19 videha deza - mithilA nagarI 20 surasena pAvApura nagarI 21, bhaMgadeza mAMsapura nagarI 22, nagarI 23, kuNAla deza dvArakA nagarI 25, kekArdha deza - deza sAvarthI pATaNa deza - kAMDavatI nagarI 24, soraTha deza zvetAMbika nagarI 26, e sADIpaccIsa Aryadeza. iti zrI pacIsa bola (4) pAMtrIza bola pahele bole-gati cAra, 1 nArakI, 2 tiryaMca, 3 manuSya, 4 devatA. (patnavaNA pada 23, u.2) - - - - - bIje bole - jAti pAMca, 1 ekendriya, 2 beiMdriya, 3 teIdriya, 4 caureMdriya. 5 paMceMdriya. (patna. pada 23 9.2) trIje bole kAya cha 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAyukAya. 5 vanaspati kAya, 6 trasakAya. (ThANAMga-6 sU.480, dazavai.4) - - cothe bole - iMdriya pAMca. 1 zroteMdriya, 2 cakSuIdriya, 3 ghrANeMdriya, 4 2seMdriya, 5 sparzendriya. (patna. pada-15, ThA.pa sU.433) pAMcame bole paryApta cha. 1 AhAra, 2 zarIra, 3 iMdriya, 4 zvAsocchavAsa, 5 bhASA, 6 mana. (bhaga.za.3 3.1, panna pada 28) Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zrI bRhad jaina zoka saMgraha chaThe bole - prANa daza. pAMca IdriyanA 5 prANa, 6 mana - baLa, 7 vacanabaLa, 8 kAyabaLa, 9 zvAsocchavAsa, 10 AyuSya (ThA.1 sU.48 TIkA). sAtame bole - zarIra pAMca, 1 audArika, 3 vaikriya, 3 AhAraka, 4 tejasa, 5 kArmaNa. (ThA.5 sU.35, pana. pada 21) AThame bole - yoga paMdara, 1 satya manayoga, 2 asatya manayoga, 3 mizra manayoga, 4 vyavahAra manayoga, 5 satya vacanayoga, 6 asatya vacanayoga 7 mizra vacanayoga, 8 vyavahAra vacanayoga 9 audArika kAyayoga, 10 audArika mizra kAyayoga 11 vaikriya kAyayoga, 12 vaikriya mizra kAyayoga, 13 AhAraka kAyayoga, 14 AhAraka mizra kAyayoga, 15 kArmaNa, kAyayoga (bhaga.za.25 u.1, panna.pada 16) navame bole - upayoga bAra. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna, 5 kevaLajJAna, 6 mati ajJAna, 7 zruta ajJAna, 8 virbhAgajJAna, 9 cakSudarzana, 10 acakSudarzana, 11 avadhi darzana, 12 kevaLa darzana. (panna. pada 29) dazame bole - karma ATha. 1 jJAnAvaraNIya. 2 darzanAvaraNIya, 3 vedanIya, 4 mohanIya, 5 AyuSya, 6 nAma, 7 gotra, 8 aMtarAya. (patna, pada 23, utta, a.33) agIyArame bole - guNaThANAM cauda, 1 mithyAtva, 2 sAsvAdAna, 3 mizra, 4 avirati, samyagadeSTi 5 dezavirati, (zrAvaka) 6 pramatta saMjati, 7 apramatta saMjati, 8 nivRtti bAdara, 9 anivRtti bAdara, 10 sUkSma saMparAya, 11 upazAMta mohanIya, 12 kSINa mohanIya, 13 sayogI kevaLI, 14 ayogI kevaLI. (samavAyAMga-14). 8 nivRtti kevI',jINA mohanasUkSma saMpara Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIza bola - bArame bole - pAMca IdriyonA viSaya 23 te zrotedriyanA traNa viSaya. 1 jIva zabda, 2 ajIva zabda 3 mizra zabda, cakSuIdriyanA pAMca viSaya. 1 kALo, 2 nIlo, 3 lAla, 4 pILo, 5 dhoLo. ghAoMdriyanA be viSaya. - 1 surabhigaMdha 2 durabhigaMdha. rasendriyanA pAMca viSaya : 1. tIkho, 2. kaDavo, 3. kasAyelo 4. khATo, 5. mITho. sparzendriyanA ATha viSaya. 1 suMvALo 2 kharakharo, 3 halako, 4 bhAre. 5 uSNa 6 TADho, 7 lukho, 8 caupaDaryo. pinna. pada 15, jaina tattva prakAza terame bole - pacIza prakAranuM mithyAtva. 1 abhigrahika mithyAtva, 2 anAbhigrahika mithyAtva, (3 abhinivezika mithyAtva, 4 sAMzayika mithyAtva. 5. aNAbhoga mithyAtva (anAdikALanA mithyAtvIne tathA sarva asaMjJIjIvone A eka mithyAtva ja lAbhe) 6 laukika mithyAtva, 7 lokottara mithyAtva, 8 kujhAvacana mithyAtva, 9 jina mArgathI ochuM prarUpe te mithyAtva, 10 jina mArgathI adhika prarUpe te mithyAtva, 11 jina mArgathI viparIta prarUpe te mithyAtva. 12 dharmane adharma kahe te mithyAtva, 13 adharmane dharma kahe te mithyAtva, 14 jIvane ajIva kahe te mithyAtva, 15 ajIvane jIva kahe te mithyAtva, 16 jinamArgane anyamArga kahe te mithyAtva, 17 anya mArgane * pAMca IndriyanAM 240 vikAra : zrotendriya (12) 3 zabda 4 2 (zubha, azubha) x 2 (rAga, dveSa) = 12. cakSu Indriya (60) - 5 varNa 4 (saceta, aceta, mizra) 3 4 2 (zubha, azubha) x 2 (rAga, dveSa) = 60. dhrANendriya (12) - 2 gaMdha 4 3 (saceta, aceta, mizra) x 2 (rAga, dveSa) = 12. rasendriya (60) - 5 rasa x 3 (saceta,a.mi.) * 2 (za. azubha) x 2 (rAga, dveSa.) = 60. sparzendriya - 8 sparza x 3 (sa.a.mi.) 4 2 (zubha azubha) 4 2 (rAga, dveSa) = 96. te kula maLI 12 + 60 + 12 + 60 + 96 = 240. bru-6 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrI bRhad jaina thoka saMgraha jinamArga kahe te mithyAtva, 18 sAdhune kasAdhu kahe te mithyAtva, 19 kusAdhune sAdhu kahe te mithyAtva 21 ATha karmathI mukANA tene nathI mukANA kahe te mithyAtva 21 ATha karmathI nathI mukANA tene mukANA kahe te mithyAtva, 22 avinaya mithyAtva, 23 akriyA mithyAtva, 24 ajJAna mithyAtva, 25 azAtanA mithyAtva. (ThA.10 sU.734). caudame bole - navatattvanA jANapaNAnA 115 bola. cauda bheda jIvanA. 1 sUkSma ekeMdriya, 2 bAdara ekeMdriya, 3 beIdriya, 4 teIdriya, pa caureMdriya, 6 asaMjJI paMcendriya 7 saMjJI paMceDhiya. te darekanA aparyApta ne paryAptA. (sama.14, bhaga. za.25 u.1) cauda bheda ajIvanA, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya e darekanA skaMdha, deza, pradeza, ema nava, ane kALa maLI dazabheda arUpI ajIvanA tathA pudgalAstikAya (rUpI ajIva) nA cAra bheda. skaMdha, deza, pradeza, paramANu. (utta.a.36) nava bheda puNyanAM, annapurA, pANapu. layaNaputre, zayanapune, vandapune, manapune, vacanapune, kAyapune, namaskAraputre e (ThANAMga 9 sU. 676) 9. aDhAra bheda pApanA te, aDhAra pApasthAnaka. (ga.za.1 1.9) vIza bheda AzravanA mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, azubhayoga, prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, zroteMdriya, cakSudriya, dhrANedriya, raseMdriya, sparzendriya e pAMcane mokaLI mUkavI te, mana - vacana - kAyAne mokaLAM mUkavAM te. bhaMDopagaraNanI ayatna kare te; zuci kusagna kare te. (ThA.5 sU.418, samIpa) vIza bheda saMvaranAH samakita, vrata paccakakhANa, apramAda, akaSAya, zubhayoga, jIvadayA, satyavacana, adattAdAna tyAga, maithunatyAga, aparigraha, e daza tathA pAMca Idriya ne traNa joganuM saMvaravuM te. bhaMDa upakaraNa upadhi yatnAe lIe mUke te, zuci kusagna na kare Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 pAMtrIza bola te, (ThA.10 sU.709, praznavyA.) bAra bheda nirjarAnA, aNasaNa, uNodarI, vRttisaMkSepa, rasaparityAga, kAyakaleza, pratisaMlInatA, prAyazcita, vinaya vaiyAvacca, sajhAya, dhyAna, kAusagga. (bhAga.25 a.7, u.a.30) cAra bheda baMdhanA; prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha, pradezabaMdha. (ThA.4 sU.296) cAra bheda mokSanA; jJAna, darzana, cAritra, tapa, (utta.a.28) ema 115 bola thayA. (ThaNAMga 9, sU. 665). paMdarame bole - AtmA ATha prakAranA cheH dravyAtmA, kaSAyAtmA, yogAtmA, upayogAtmA, jJAnAtmA, darzanAtmA, cAritrAtmA, viryAtmA. (bhaga.za.12 u.10). soLame bole - daMDaka covIza che. sAta narakano eka daMDaka, daza bhavanapatinA, asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra, vidyutakumAra agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizAkumAra, vAyukumAra, nitakumAra, pAMca sthAvaranA, pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, traNa vikalaiMdriyanA, beIdriya, teIdriya, caudriya, ekatiryaMca paMceMdriyano; eka manuSyano, eka vANavyaMtara devatAno, eka jyotiSI devatAno, eka vaimAnika devatAno; ema covIza daMDaka thayA. (ThA.1 sU.51, bhaga.za.24) sattarame bole - lezyA che. kRSNa, nIla, kApUta, teju, padma, zukala.(panna.pada 17, utta.a.34) aDhArame bole - dRSTi traNa. mithyAtva dRSTi, samAmithyAtva dRSTi, samyagadaSTi. (ThA.3 sU.148, panna. pada 19) ogaNIsame bole - dhyAna cAra. ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna, zukaladhyAna. (bhaga.za.25 u.7, ThA.4 sU.247, sama.4) vIzame bole - cha dravyanA trIza bola. temAM pAMca bola dharmAstikAyanA; dravyathakI eka, kSetrathakI loka pramANe, kALa thakI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI calaNa sahAya. pAMca bola adharmAstikAyanA dravya thakI eka, kSetrathakI loka pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI sthirasahAya. pAMca bola AkAzAstikAyanA; dravyathakI eka, kSetrathakI lokAloka pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI bhAjanaguNa (avakAza). pAMca bola kALanA; dravyathakI anaMta, kSetrathakI aDhIdvIpa pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI vartavAno guNa. pAMca bola pudgalanA; dravyathakI anaMta, kSetrathakI loka pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI rUpI, guNathakI gaLe na maLe. pAMca bola jIvanA; dravyathakI anaMta, kSetrathakI AkhA loka pramANe, kALathakI Adi aMtarahita, bhAvathakI arUpI, guNathakI caitanya guNa. (ThA.5 sU.441) (bhaga.za.2, u.10) (utta.a.28) ekavIzame bola - rAzi be. jIvarAzi, ajIvarAzi. (ThA.2 .4, sama.2,utta.a.36) bAvIzame bole - zrAvakanA vrata bAra. tenA bhAMgA 49 tenI vigata. (upAsaka dazAMga-1, haribhadrI Avazyaka a.1) (bhaga.za.8, 3.5) AMka eka agIyArano, eTale eka karaNa ne eka yoge karI eka koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAgA nava te, amuka doSakArI sthAnaka - jenA pratyAkhyAna karuM chuM te, 1 karUM nahi mane karI, 2 karUM nahi vacane karI, 3 karUM nahi kAyAe karI, 4 karAvuM nahi mane karI, 5 karAvuM nahi vacane karI, 6 karAvuM nahi kAyAe karI, 7 karatAMne anumo nahi mane karI, 8 karatAMne anumoduM nahi vacane karI, 9 karatAMne anumoTuM nahi kAyAe karI. evaM 9 bhAM thayA. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIza bola 85 AMka eka bArano, eTale eka karaNa ne be yoge karI be koTIe pratyAkhyAna kare. - tenA bhAMgA nava te, 1 karUM nahi mane karI, vacane karI; 2 karUM nahi mane karI, kAyAe karI; 3 karUM nahi vacane karI; kAyAe karI; 4 karAvuM nahi, mane karI, vacane karI; pa karAvuM nahi mane karI, kAyAe karI; 6 karAvuM nahi vacane karI, kAyAe karI; 7 karatAMne anumoduM nahi mane karI, vacane karI; 8 karatAne anumoduM nahi mane karI, kAyAe karI; 9 karatAMne anumoTuM nahi, vacane karI, kAyAe karI; evaM 18 bhAMgA. AMka eka terano, eTale eka karaNa ne traNa yoge karI, " traNa koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAMgA traNa te, 1 karUM nahi mane karI, vacane karI, kAyAe karI. 2 karAvuM nahi mane karI, vacane karI, kAyAe karI; 3 karatAM pratye anumoTuM nahi, mana, vacane, ne kAyAe karI. evaM 21 bhAMgA. AMka eka ekavIsano, eTale be karaNa ne eka yoge karI, be koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAMgA nava te, 1 karUM nahi, karAvuM nahi, mane karI; 2 karUM nahi, karAvuM nahi, vacane karI; 3 karuM nahi, karAvuM nahi, kAyAe karI; 4 karUM nahi, anumoduM nahi, mane karI; 5 karUM nahi anamoduM nahi, vacane karI; 6 karUM nahi, anumoduM nahi, kAyAe karI; 7 karAvuM nahi, anumoduM nahi, mane karI; 8 karAvuM nahi, anumoduM nahi, vacane karI; 9 karAvuM nahi,anumo nahi, kAyAe karI. evuM 30 bhAMgA. AMka eka bAvIsano eTale bekaraNa, ne be yoge karI cAra koTIe pratyAkhyAna kare. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrI bRhad jaina thoka saMgraha tenA bhAMgA nava te, 1 karuM nahi, karAvuM nahi, mane karI, vacane karI; 2 karUM nahi, karAvuM nahi, mane karI, kAyAe karI; 3 karUM nahi, karAvuM nahi, vacane karI, kAyAe karI; 4 karuM nahi, anumoduM nahi, mane karI, vacane karI; 5 karUM nahi, anumoduM nahi, mane karI, kAyAe karI; 6 karUM nahi, anumoTuM nahi, vacane karI, kAyAe karI; 7 karAvuM nahi, anumodu nahi, mane karI, vacane karI; 8 karAvuM nahi, anumodu nahi, mane karI, kAyAe karI; 9 karAvuM nahi, anumoduM nahi, vacane karI, kAyAe karI. e 39 bhAMgA thayA. - AMka eka tevIsano eTale be karaNa, ne traNa yoge karI, che koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAMgA traNa te, 1 karUM nahi, karAvuM nahi, mane karI, vacane karI, kAyAe karI; 2 karUM nahi, anumoduM nahi mane, vacane ne kAyAe karI; 3 karAvuM nahi, anumoduM nahi, mane, vacane ne kAyAe karI. evaM 42 bhAMgA. AMka eka ekatrIzano, eTale traNa karaNa ne eka yoge karI traNa koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAMgA traNa te, 1 karuM nahi, karAvuM nahi, anumoTuM nahi, mane karI; 2 karUM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi, vacane karI; 3 karUM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi, kAyAe karI. evuM 45 bhAMgA. AMka eka batrIzano, eTale traNa karaNa ne be yoga karI, cha koTIe pratyAkhyAna kare. tenA bhAMgA traNa, 1 karUM nahi, karAvuM nahi, anumoTuM nahi, mane karI, vacane karI; 2 karUM nahi, karAvuM nahi, anumoTuM nahi, mane karI, kAyAe karI; 3 karUM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi, vacane karI, kAyAe karI. evuM 48 bhAMgA. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 pAMtrIza bola AMka eka tetrIzano, eTale traNa karaNa ne traNa yoge karI nava koTIe pratyAkhyAna kare. teno bhAMgo eka te, 1 karUM nahi, karAvuM nahi, karatAM pratye anumoduM nahi, mane karI, vacane karI, kAyAe karI. e 49 bhAMgA saMpUrNa. - trevIzame bole - sAdhunA pAMcamahAvrata. tenA bhAMgA rapara (ThA.5 sU.389, dazavai. a4) pRthvI, apa, tela, vAla, vanaspati kAya, beIndriya, teIndriya, caurendriya, paMcendriya e navanI navakoTie dayA te 9 X 9 = 81 prathama mahAvratanAM bhAMgA. krodha, lobha, bhaye, hAsya, mRSAvAda nava koTie na bole te 44 9 = 36 bIjA mahAvratanAM bhAMgA. alpa, bahu, sUkSma, sthUla, saceta, aceta e 6 adattAdAna nava koTie te 9 4 6 = 54 trIjA mahAvratanAM bhAMgA. devatA, manuSya, tiryaMca sAthe nava koTie maithuna na seve te 3 4 9 = 27 cothA vratanAM bhAMgA. alpa, bahu, sUkSma, sthala, saceta, aceta e 6 prakAre parigraha navakoTie na rAkhe te 6 X 9 = 54 te pAMcamA mahAvratanAM bhAMgA. (mana, vacana, kAyAe karuM nahIM, karAvuM nahIM, anumoduM nahIM te 9 koTi) te kula maLIne 81 + 36 + 54 + 27 + 54 = 252. covIzame bole - pramANa cAra. pratyakSa, anumAna, Agama, upamAna. pacIzame bole - cAritra pAMca. sAmAyika cAritra, chedopasthApanIya cAritra, parihAravizuddha cAritra, sUkSmasaMparAya cAritra (ThA.5 sU.4287 anuyogadvAra) (ThA.pa.sU.4287, anuyogadvAra) yathAkhyAta cAritra. chavIzame bole - sAta naya - naigamanaya, saMgrahanaya, vyava hAranaya, RjusUtranaya, zabdanaya, samabhirUDhanaya, evaMbhUtanaya. sattAvIzame bole - nikSepA cAra. nAma nikSepa, sthApanA nikSepa, dravyanikSepa, bhAvanikSepa. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha aThThAvIzame bole - samakita pAMca. upazamasamati, kSayopazama samakita, kSAyika samakita, sAsvAdAna samakita, vedaka samakita. ogaNatrIzame bole - rasanava, zRMgArarasa, vIrarasa, karuNArasa hAsyarasa, raudrarasa, raudrarasa, bhayAnakarasa, adbhutarasa, bibhatsarasa, zAMta rasa, 88 bhAvanA bAra. trIzame bole anityabhAvanA, azaraNabhAvanA, saMsArabhAvanA, ekatvabhAvanA, anyatvabhAvanA, azucibhAvanA, AzravabhAvanA, saMvarabhAvanA, nirjarAbhAvanA, lokasvarUpa bhAvanA, bodhibhAvanA, dharmabhAvanA. : ekatrIzame bole - anuyoga cAra che : dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga, dharmakathAnuyoga. batrIzame bole - devatattva, gurUtattva, dharmatattva. e traNa tattva. tetrIzame bole samavAya pAMcaH kALa, svabhAva, niyata, pUrvakRta (karma), purUSAkAra (udyama). cotrIzame bole pAMkhaDInA traNasetresaTha bhedaH kriyA vAdInA 180:, akriyAvAdInA 84, vinayavAdInA 32, ajJAnavAdInA 67. pAMtrIzame bole zrAvakanA guNa ekavIza 1 akSudra, 2 yazavaMta, 3 saumya prakRtivALo, 4 lokapriya, 5 akrura, 6 pApabhIrU, 7 zraddhAvaMta 8. caturAIyukta, 9 lajjAvAna, 10 dayAvaMta, 11. mAdhyastha dRSTi, 12. gaMbhIra, 13. guNAnurAgI, 14 dharmopadeza karanAra, 15. nyAyapakSI, 16 zuddha vicAraka, 17 maryAdAyukata vyavahAra karanAra 18 vinayazIla, 19. kRtajJa 20 paropakArI 21 satkAryamAM sadA sAvadhAna. iti zrI pAMtrIza bola - - - * akSudra - tucchavRtti nahIM te Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha dvAra 1, 2. 6. | (5) siddha dvAra (panna. pada - 20 mu) 89 8. pahelI narakanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 4. cothI narakanA nIkaLela, eka samaye jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 9. bIjI narakanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 5. bhavanapatinA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. trIjI narakanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 7. pRthvIkAyanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa cAra siddha thAya. bhavanapatinI devInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya utkRSTa pAMca siddha thAya. apakAyanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa cAra siddha thAya. vanaspatikAyanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa cha siddha thAya. 10. tiryaMca garbhajanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya utkRSTa daza siddha thAya. 11. tiryaMcANInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 12. manuSya garbhajanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 13. manuSyANInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, vIza siddha thAya. 14. vANavyaMtaranA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 15. vANavyaMtaranI devInA nIkaLela eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa pAMca siddha thAya. 16. jyotiSInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 17. jyotiSInI devInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa viza siddha thAya. 18. vaimAnikanA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya. utkRSTa 108 siddha thAya. (kilviSI sivAya) 19. vaimAnikanI devInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya. utkRSTa vIsa siddha thAya. 20. svaliMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 21. anyaliMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 22. gRhastha-liMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 23. strIliMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa viza siddha thAya. ' Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 siddha dvAra 24. puruSa liMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 25. napusaMka liMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 26. Urdhva lokamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 27. adho lokamAM eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa vIza siddha thAya. 28. tiryapha (tIcha)lokamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 29. jaghanya avagAhanAnA, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, cAra siddha thAya. 30. madhyama avagAhanAnA, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 31. utkRSTa avagAhanAnA, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa be siddha thAya. 32. samudramAMhI,eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa be siddha thAya. 33. nadI pramukha jalamAMhI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa traNa siddha thAya. 34. tIrtha siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 35. atIrtha siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 36. tIrthaMkara siddha thAya to, eka samaye, jaghanya be siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 37. atIrthaMkara siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 38. svayaMbodha siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa 10 siddha thAya. 39. pratyeka bodha siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, 4 siddha thAya. 40. budhabohI siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 41. eka `siddha thAya to, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa eka siddha thAya. 42. aneka siddha thAya to, eka samaye, jaghanya be siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 43. vijaya vijaya prati, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa vIza siddha thAya. 44. bhadrazAla vanamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 45. naMdana vanamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 46. somanasa vanamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 47. paMDagavanamAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa be siddha thAya. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi : siddha dvAra 93 48. akarmabhUmimAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 49. karmabhUmimAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 50. pahele Are, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 51. bIje Are, eka samaye, jaghanya, eka utkRSTa, daza siddha thAya. pa2. trIje Are, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 53. cothe Are, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 54. pAMcame Are, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, 20 siddha thAya. (cothA ArAno janmelo) 55. chaThe Are, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 56. avasarpiNImAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 57. utsarpiNImAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 58. noutsarpiNI, noavasarpiNImAM, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. e 58 bola aMtara sahita, eka samaye, jaghanya, utkRSTa siddha thAya te kahyAM. prathamathI chae ArAmAM sAharaNa apekSA samajavuM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha have aMtara rahita, ATha, samaya sudhI, siddha thAya to keTalA siddha thAya te. 94 eka samaya sudhI janya, 103 siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. be samaya sudhI jaghanya, 97 siddha thAya, utkRSTa 102 siddha thAya pachI niyamA aMtarapaDe. traNa samaya sudhI jaghanya, 85 siddha thAya; utkRSTa 96 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. cAra samaya sudhI jaghanya, 73 siddha thAya; utkRSTa 84 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. pAMca samaya sudhI jaghanya, 61 siddha thAya; utkRSTa 72 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. cha samaya sudhI janya, 49 siddha thAya; utkRSTa 60 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. sAta samaya sudhI jaghanya, 33 siddha thAya, utkRSTa 48 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. ATha samaya sudhI jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa 32 siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe. (paMca saMgraha) bIjI mAnyatA mujaba dareka samaye 1-2-3 thI utkRSTa jeTalA hoya teTalA AvI paNa mAnyatA che. ATha samaya pachI aMtara paDayA vinA siddha thAya nahi. iti siddha dvAra saMpUrNa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 covIza daMDaka (6) covIza daMDaka. (laghudaMDaka) | covIza daMDakazrIjIvAbhigamasUtrapratipatti 1madhye che tenI gAthA. 1 2 3 4 5 6 sarIro vAhaNe saMghayaNuM, saMThANe kasAyatahahuti sannAo; 7 8 9 10 11 12 lesi diya samugdhAe, sannivedeya pakjhati .. 13 14 15 16 17 18 dikki daMsaNa nANaanANe guvaoge tahA kinAhAre; 19 20 21 22 23 24 uvavAyaThiI samuhAye. cavaNa gaI AgaI ceva. nerA samuccaya covIza dvAra. 1. zarIra dvAra : zarIra pAMca, 1 audArika zarIra, 2 vaikriya zarIra, 3 AhAraka zarIra, 4 tejas zarIra; e kArmaNa zarIra; tenAM lakSaNa kahe che. 1 audArika zarIra, te saDI jAya, paDI jAya, viNasI. jAya, kohI jAya, bagaDI jAya; muvA pachI kalevara paDI rahe tene audArika zarIra kahIe. 1. vaikriya zarIra, te saDe nahi, paDe nahi, viNase nahi, bagaDe nahi, muvA pachI kalevara visarAla thAya, tene vaikriya zarIra kahiye. 2 (kapuranIgoTI mAphaka) AhAraka zarIra. te cauda pUrvanA bhaNanAra labdhi dhArI sAdhu hoya, temane zaMkA paDe, tyAre eka hAthanI kAyA karIne; mahAvideha kSetramAM, zrI sImaMdhara 2 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 4 5 zrI bRhad jaina thoka saMgraha svAmIne prazna pUchavA jAya. prazna pUchI AvyA pachI AloyaNA le to ArAdhaka ne AloyaNA na le to virAdhaka kahevAya. tene AhAraka zarIra kahiye. tejas zarIra. te AhAra karIne AhAra pacAve tene tejas zarIra kahiye. kArmaNa zarIra. te jIvanA pradezane karmanA pudgala bhegA che tene kArmaNa zarIra kahiye. e zarIra dvAra saMpUrNa, "avagAhanA (uMcAI) dvAra. samuccaya jIvamAM avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa hajAra jojana jhAjherI, audArika zarIranI avagAhanA jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa hajAra jojana jhAjherI - vanaspati AzrI. vaikriya zarIranI avagAhanAnI vigata. bhavadhAraNI vaikriyanI jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa 500 dhanuSyanI uttara : vaikriyanI jadhanya AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI (vAyukAya apekSAe) utkRSTa lAkha jojana jhAjherI * AhAraka zarIranI avagAhanA jaghanya mUMDhA hAthanI, utkRSTa eka hAthanI. tejas kAryaNanI avagAhanA jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa cauda rAja loka pramANe tathA potapotAnA zarIra pramANe. e avagAhanA dvAra saMpUrNa. avasarpiNI kALanAM pAMcamA ArAnA 10,500 varSa pachInA manuSyanAM AMgulanuM mApa te utsegha AMgula. dareka avagAhanA A AMgulathI ja samajavI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka . 3 saMhanana dvAra (saMghayaNa dvAra) saMghayaNa cha. 1 vaja rUSabhanArAca saMghayaNa, 2 rUSabha nArAca saMghayaNa, 3 nArAca saMghayaNa, 4 ardhanArA saMghayaNa, 5 kIlikA saMghayaNa, 6 sevArta saMghayaNa. vajaRSabhanArAca saMghayaNa te vaja kahetAM khIlI, rUSabha kahetAM pATo vIMTavAno. nArAca kahetAM be paDakhe markaTa baMdha, saMvanana (saMghayaNa) kahetAM hADakAMno saMcaya. (jene viSe be hADakAMone be paDakhethI markaTa baMdha karIne bAMdhyA.) ane pATA jevA hADakAMe karI vIMTayA, te traNe hADakAMne bhedanArUM vaja kIlaka nAmanuM hADakuM che. teNe karIne sajjaDa karyuM te vajarUSabhanArA saMghayaNa. RSabhanArAca saMghayaNa. te upara pramANe paNa phakta vaja kahetAM khIlI nahi. 3 nArAca saMghayaNa. te be paDakhe markaTabaMdha hoya te. ardhanArAca saMghayaNa. te eka paDakhe markaTabaMdha ne bIje paDakhe khIlI hoya te. kAlikA saMghayaNa. te be hADakAMnI sAMdhI upara khIlI mArelI hoya te. sevArta (chevaTTa) saMghayaNa, te hADake hADakAM aDIne rahela hoya te. iti saMghayaNa dvAra saMpUrNa saMsthAnadvAra. saMsthAna che. 1 samacatustra saMsthAna, 2 nyagrodha (nigoha) parimaMDala saMsthAna, 3 sAdi saMsthAna, 4 vAmana saMsthAna, 5 kunja saMsthAna, 6 hUMDa saMsthAna. ja da na ja * zarIrano bAMdho, hADakAMnI majabUtAI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 1 2 6 5. zrI bRhad jaina thoka saMgraha samacaturaMstra. te pagathI te mAthAsudhI zobhAyamAna hoya tene samagrutaostra saMsthAna kahiye. 1 nyagrodhaparimaMDala saMsthAna. te keDathI te mAthAsudhI zobhAyamAna hoya tene nyagrodhaparimaDaMla saMsthAna kahiye. 2. sAdi saMsthAna. te pagathI keDa sudhI zobhAyamAna hoya tene sAdi saMsthAna kahiye. 3 . vAmana saMsthAna. te ThIMgaNuM saMsthAna hoya tene vAmana saMsthAna kahiye.4 kubja saMsthAna. te paga, hAtha, mastaka, grIvA ochAM adhika hoya, bIjA zeSa avayava suMdara hoya tene kubja saMsthAna kahiye. 5. hUMDa saMsthAna. te rUDha, mUDha, mRgAputra loDhavAnI pere hoya tene hUMDa saMsthAna kahiye. kaSAya dvAra. kaSAya cAra. te 1 krodha, 2 mAna, 3 mAyA, 4 lobha 6. saMjJA dvAra. saMjJA cAra 1 AhAra saMjJA. 2. bhaya saMjJA, 3 maithuna saMzA. 4 parigraha saMzA lezyA dvAra. lezyA cha. 1 kRSNa lezyA, 2 nIla lezyA, 3 kApota lezyA, 4 tejo lezyA, pa padma lezyA, 6 zukala lezyA. 8 iMdriya dvAra. iMdriya pAMca. 1 zroteMdriya, 2 cakSuiMdriya 3 ghrANeMdriya, 4 2seMdriya, 5 sparzedriya. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yovIza daMDaka 9 99 samuddA dvAra. samuddAta sAta. ` 1. vedanIya samuddaghAta, 2. kaSAya samuddaghAta, 3 mAraNAMtika samudlAta, 4 vaikriya samuddAta, 5 tejasa samudghAta, 6 AhAraka samuddAta, 7 kevaLa samuddAta. 10 saMjJI asaMzI dvAra. saMzI te jenAmAM mana (vicAra karavAnI zakti) che ne asaMzI te jenAmAM mana (vicAra karavAnI zakti) nathI te. 11 veda dvAra, veda traNa. 1 strI veda, 2 purUSa veda, 3 napuMsaka veda. 12 paryApta dvAra. paryApta cha. 1 AhAra paryApta, 2 zarIra paryApta, 3 iMdriya paryAti; 4 zvAsocchvAsa paryApta, 5 bhASA paryApta, 6 mana:paryApta. 13 dRSTi dvArA. dRSTi traNa. 1 samakita dRSTi, 2 mithyAtva dRSTi, 3 samAmithyAtva dRSTi. 14 darzana dvAra. darzana cAra. 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana; 3 avadhi darzana, 4 kevaLa darzana. 15 jJAna dvAra. jJAna pAMca. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhi jJAna, 4 mana:paryava jJAna, 5 kevaLa jJAna, ajJAna traNa 1 mati ajJAna, 2 zruta ajJAna, vibhaMgajJAna. 3 16 yoga dvAra. yoga paMdara satya mana yoga, 2 asatya mana yoga, 3 mizra mana yoga, 4 vyavahAra mana 1. ekAgratA pUrvaka, prabaLatA sAthe anaMtAnaMta karma pudgalothI vyApta potAnAM Atmapradezone zarIranI bahAra kADhavAnI athavA nIkaLavAnI prakriyAne samuddAta kahe che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI bRhad jaina zoka saMgraha yoga, 5 satya vacana yoga, 6 asatya vacana yoga, 7 mizra vacana yoga, 8 vyavahAra vacana yoga, 9 audArika zarIra kAma yoga, 10 dArika mizra zarIra kAya yoga, 11 vaikriya zarIra kAya yoga, 12 vaikriya mizra zarIra kAya yoga 13 AhAraka zarIra kAya yoga, 14 AhAraka mizra zarIra maya yoga, 15 kAmaNa zarIra kAya yoga. 17 upayoga dvAra. upayoga bAra 1 matijJAna 2 zrutajJAna 3 avadhijJAna 4 mana:paryavajJAna, 5 kevaLajJAna, 6 matiajJAna, 7 zruta ajJAna; 8 vibhaMga jJAna, 9 cakSu darzana, 10 acakSu darzana, 11 avadhi darzana, 12 kevaLa darzana. 18 AhAra dvArA AhAra traNa prakArano 1 oja AhAra, 2 roma AhAra, 3 kavala AhAra te sacita AhAra, acita AhAra, mizra AhAra. 19 upajavAno dvAra. te covIza daMDakano Ave. te sAta narakano eka daMDaka, 1. daza bhavanapatinA daza daMDaka, 11; pRthvIkAyano eka daMDaka. 12, apakAyano eka daMDaka, 13; tejaskAyano eka, 14; vAyukAyano eka, 15; vanaspatino eka, 16; be Idriyano eka 17; triIdriyano eka, 18; caurendriyano eka; 19; tiryaMca paMcendriyano eka, 20; manuSyano eka, 21; vANavyaMtarano eka, 22; jyotiSano eka, 23; vaimAnikano eka. 24. 20 sthiti dvAra. sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTa tetrIza sAgaropamanI. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 viza daMDaka 21 maraNa dvAra. samohiyA maraNa, ne asamotiyA maraNa; - samohiyA maraNa te eLanI peThe cAle; samudyAta avasthAmAM maraNa thavuM. asamotiyA maraNa te daDInI peThe cAle. 22 cavaNa dvAra te covIsa daMDakamAM jAya pUrve kahyA te. 23 Agati dvArA te cAra gatimAMthI Ave 1 nArakInI gatimAMthI, 2 tiryaMcanI gatimAMthI, 3 manuSyanI gatimAMthI, 4 devanI gatimAMthI. 24 gati dvAra. pAMca gatimAM jAya te 1 nArakInI gatimAM, 2 tiryaMcanI gatimAM, 3 manuSyanI gatimAM, 4 devanI gatimAM, 5 siddhanI gatimAM. nArakIno 1 tathA devanA 13 daMDaka = 14 daMDaka sAthe 1 zarIra dvAra. nArakamAM zarIra traNa 1 vaikriya, 2 tejasa, 3 kArpaNa. devamAM zarIra traNa 1 vaikriya, 2 tejasa, 3 kArpaNa. 2 avagAhanA dvAra. nArakInI avagAhanA pahelI narake, avagAhanA jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa poNAATha dhanuSya ne cha AMgulanI che; 1. bIjI narake, avagAhanA jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa sADApaMdara dhanuSya ne bAra AMgulanI che; 2. 1 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 3 trIjI narake, avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa savAekatrIza dhanuSyanI che; 3. cothI narake, avagAhanA jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa sADIbAsaTha dhanuSyanI che; 4. pAMcamI narake, avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa savAso dhanuSyanI che; 5. 6 chakI narake, avagAhanA; jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa aDhIso dhanuSyanI che; 6. sAtamI narake, avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa pAMcaso dhanuSyanI che. uttara vaikriya kare to jaghanya AMgulanA saMkhyAmAM bhAganI, utkRSTa ThAma bamaNI (je je narake utkRSTa kahI che tethI bamaNI jANavI) yAvat sAtamI narake ekahajAra dhanuSyanI jANavI; 7 devanI AvagahanA bhavanapatinA deva - devInI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa sAta hAthanI che; 1. vANavyaMtara deva - devInI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa sAta hAthanI che; 2. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 covIza daMDaka 3 jyotiSInA deva - devInI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa sAta hAthanI che; 3. vaimAnikanI avagAhanA judI judI nIce mujaba. pahelA - bIjA devalokanA devanI tathA tenI devInI avagAhanA jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa sAta hAthanI che; 2. trIjA - cothA devalokanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa che hAthanI che; 4. pAMcamA - chaThThA devalokanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa pAMca hAthanI che; 6. sAtamA - AThamA devalokanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa cAra hAthanI che; 8. navamA - dazamA - agiyAramA - bAramA devalokanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa traNa hAthanI che; 12. nava raiveyakanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa be hAthanI che. pAMca anuttara vimAnanA devanI avagAhanA, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa eka hAthanI che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI bRhad jaine thoka saMgraha bhavanapatithI bAradevaloka sudhInA deva uttara vaikriya kare to, jaghanya, AMgulanA saMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa lAkha jojananI avagAhanA. navaraiveyaka ane pAMca anuttara vimAnanA devone uttara vaikriya karavApaNuM nathI. 3. saMhanana dvAra. nArakI, asaMghayaNI. deva, asaMghayaNI. 4. saMsthAna dvAra. nArakImAM hUMDa saMsthAna. devamAM samacaturastra saMsthAna. kiSAya dvAra. nArakImAM kaSAya cAra. devamAM kaSAya cAra, 6. saMjJA dvAra. nArakamAM saMjJA cAra devamAM saMjJA cAra. lezyA dvAra. nArakImAM lezyA traNa. pahelI bIjI narake, kApota lezyA, trIjI narake kApotavALA ghaNA ne nIla glezyAvALA thoDA. cothI nara, nIla leDyA. 7. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 105 pAMcamI narake, nIla glezyAvALA ghaNA ne kRSNavALA thoDA. chaThThI narake, kRSNa lezyA. sAtamI narake, mahAkRSNa legyA. devatAmAM lezyA 10 bhavanapati, 15 paramAdhamI, 16 vANavyaMtara, ane 10 jUbhakA e pa1 jAtanA devatAmAM lezyA. cAra. te (1) kRSNa, (2) nIla, (3) kApota, (4) tejo. 10 jyotiSI paheluM - bIjuM devaloka ane pahelA kilviSImAM eka teje vezyA. trIjuM, cothuM, pAMcamu devaloka, 9 lokAMtika ane bIjA kilviSImAM eka padma lezyA. chaThThA devalokathI nava raiveyaka sudhI tathA trIjA kilviSImAM eka zukala lezyA. pAMca anuttara vimAnamAM eka paramazukala legyA. 8 Idriya dvAra. devatAmAM indriya pAMca. nArakImAM Idriya pAMca. 9 samuddhAta dvAra. nArakImAM cAra samuddhAta 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika, 4 vaikriya. devamAM pAMca samudyAta 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika, 4 vaikriya, 5 tejasa. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrI bRhad jaina zoka saMgraha bhavanapatithI bAramA devaloka sudhI pAMca samuddAta. nava praiveyakathI pAMca anuttara vimAna sudhI traNa samuddAta. 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika. 10 saMjJI dvAra. narakamAM, * pahelI narake saMzI asaMzI. bIjI narakathI sAtamI naraka sudhI, saMjJI. devamAM bhavanapati ne vANavyaMtaramAM saMzI ne asaMjJI. jyotiSIthI pAMca anuttara vimAna sudhI, saMzI. 11 veda dvAra. * nArakImAM napuMsaka veda. devamAM bhavanapati vANavyaMtara, jyotiSI, pahelA bIjA devaloka sudhI be veda te 1 strI veda, 2 purUSa veda. trIjA devalokathI anuttara vimAna sudhI 1 purUSaveda 12 paryApta dvAra. (bhASA, mana be sAthe bAMdhe). nArakImAM paryApta pAMca, ne aparyApta pAMca. devamAM paryApta pAMca, ne aparyApta pAMca. 13 dRSTi dvAra. 1. paryApti = zakita vizeSa * asaMjJI tiryaMca marIne A gatimAM upaje che te aparyAptA dazAmAM asaMjJI ja hoya che. paryAmA thayA bAda avadhi ke vibhaMga jJAna upaje che. e apekSA levI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 107 nArakImA daSTi traNa. devamAM, bhavanapatithI nava raiveyaka sudhI daSTi traNa. pAMca anuttara vimAnamAM daSTi eka te samati deSTi. 14 darzana dvAra. nArakImAM darzana traNa. 1 cakSu darzana, 2 acakSu darzana, 3 avadhi darzana. devamAM darzana traNa. 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana. 15 jJAna dvAra. nArakImAM traNa jJAna ne traNa ajJAna. devamAM, bhavanapatithI nava caiveyaka sudhI traNa jJAna, ne traNa ajJAna pAMca anuttara vimAnamAM traNa jJAna. 16 yoga dvAra. nArakImAM yoga agiyAra. devamAM yoga agiyAra. te yoganAM nAma. 1 satya manayoga, 2 asatya manayoga, 3 mizra manayoga, 4 vyavahAra manayoga, pa satya vacanayoga, 6 asatya vacanayoga, 7 mizra vacanayoga, 8 vyavahAra vacanayoga, . 9 vaikriya zarIra kAyayoga, 10 vaikriya mizra zarIra kAyayoga, 1 kArpaNa zarIra kAyayoga. 17 upayoga dvAra. 1. yoga = vyApAra, kriyA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI bRhad jaina thoka saMgraha nArakIthI nava raiveyaka sudhI upayoga nava; 1 matijJAna 2 zrutajJAna, 3 avadhi jJAna, 4 mati ajJAna, 5 zruta ajJAna; ; vibhaMga jJAna, 7 cakSudarzana, 8 acakSudarzana, 9 avadhidarzana. pAMca anuttara vimAnamAM cha upayoga, te traNa jJAna, traNa darzana. 18 AhAra dvAra. nArakI, devamAM be prakArano AhAra. 1 oja, 2 roma. cha dizAno AhAra le. kare eka prakArano. nArakI acita kare paNa azubha kare. deva acita kare, paNa zubha kare. 19 upajavAnA dvAra. 22 cavavAnAM dvAra. pahelI narakathI mAMDIne chaThThI naraka sudhImAM manuSya, tiryaMca paMcendriya e be daMDakano Ave; jAya be daMDakamAM, te manuSya ne tiryaMca paMcendriyamAM. sAtamI narakamAM be daMDakano Ave, te manuSya ne tiryaMca paMcendriyano; jAya eka daMDakamAM te tiryaMca paMcendriyamAM. bhavanapati, vANavyaMtara; jyotiSI, ne pahelA bIjA devaloka sudhI, be daMDakano Ave, te manuSya ne tiryaMcano, jAya pAMca daMDakamAM, 1 pRthvI, 2 pANI; 3 vanaspati; 4 manuSya; ne 5. tiryaMcamAM. trIjA devalokathI AThamA devaloka sudhI be daMDakano Ave; manuSya ne tiryaMca; e beno Ave, jA be daMDakamAM; te manuSya ne tiryaMcamAM. navamA devalokathI anuttara vimAna sudhI eka daMDakano Ave te 1 manuSyano; jAya eka manuSyamAM. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 20 sthiti dvAra 109 nArakInI sthiti nIce mujaba che. pahelI narakanA nArakInI sthiti; jadhanya, daza hajAra varSanI, utkRSTa eka sAgaranI, bIjI nakanI, ja0 eka sAgaranI, u0 traNa sAgaranI; trIjI narakanI, ja0 traNa sAgaranI, u0 sAta sAgaranI; cothI narakanI, ja0 sAta sAgaranI, u0 daza sAgaranI; pAMcamI narakanI, ja0 daza sAgaranI, u0 sattara sAgaranI; chaThThI nakanI, jDa sattara sAgaranI, u0 bAvIza sAgaropamanI; ja sAtamI narakanI, jIru bAvIza sAgaropamanI, u tetrIza sAgaropamanI. devanI sthiti nIce mujaba. dakSiNa dizAnA asurakumAranA devanI sthiti, janya, dazahajAra varSanI; utkRSTa, eka sAgaropamanI. tenI devInI sthiti, jadhanya, daza hajAra varSanI; utkRSTa, sADAtraNa palyanI. tenA navanikAyanA devanI sthiti, jaghanya, daza hajAra varSanI; utkRSTa, doDha palyanI; tenI devInI sthiti, jaghanya, dazahajAra varSanI utkRSTa, poNA palyanI. uttara dizAnA asukumAranA devanI sthiti, jaghanya, daza hajAra varSanI; utkRSTa. eka sAgara jhAjherI; tenI devInI sthiti jaghanya daza hajAra varSanI; utkRSTa, sADAcAra palyanI. tenA nava nikAyanA devanI sthiti, jaghanya, daza hajAra varSanI. utkRSTa, be palyamAM deza ochI; tenI devInI sthiti, jaghanya, daza hajAra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 110 varSanI, utkRSTa eka palyamAM deza ochI. vANavyaMtaranA devanI sthiti, jAnya, daza hajAra varSanI; utkRSTa eka palyanI. vANavyaMtaranI devInI sthiti, jaghanya daza hajAra varSanI; utkRSTa ardha palyanI. caMdranA devanI sthiti, jaghanya, pA palyanI, utkRSTa, eka palya, ne eka lAkha varSanI. tenI devInI sthiti, janya, pA palyanI, ne utkRSTa, ardha palya ne pacAsa hajAra varSanI. sUryanA devanI sthiti, jaghanya, pA palyanI, utkRSTa, eka palya ne eka hajAra varSanI. tenI devInI sthiti, janya pA palyanI, utkRSTa artha palya ne pAMcarse varSanI. grahanA devanI sthiti, jaghanya, pA palyanI, utkRSTa, eka palyanI, tenI devInI sthiti, jaghanya, pA palyanI, utkRSTa ardha palyanI. nakSatranA devanI sthiti, jaghanya, pA palyanI, utkRSTa, ardha palyanI. tenI devInI sthiti, janya, pA palyanI, utkRSTa pA palya jhAjherI. tArAnA devanI sthiti, jaghanya, palyano AThamo bhAga, utkRSTa, pA palyanI. tenI devInI sthiti, jaghanya, palyanA AThamA bhAganI, utkRSTa, palyanA AThamA bhAga jhAjherI. pahelA devalokanA devanI sthiti jaghanya, eka palyanI, utkRSTa, be sAgaranI. tenI devInI, jaghanya, eka palyanI, utkRSTa, sAta palyanI; tenI aparigRhitA devInI, jaghanya, eka palyanI, utkRSTa pacAza palyanI. bIjA devalokanA devanI sthiti, jaghanya, eka palya jhAjherI, utkRSTa, be sAgara jhAjherI, tenI devInI sthiti, jaghanya, eka Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 111 palya jhAjherI, utkRSTa, nava palyanI, tenI aparigRhitA devInI sthiti, jaghanya, eka palya jhAjherI, utkRSTa paMcAvana palyanI. trIjA devalokanA devanI sthiti, janya, be sAgaranI, utkRSTa, sAta sAgaranI. cothA devalokanA devanI sthiti, jaghanya, be sAgara jhAjherI, utkRSTa, sAta sAgaropama jhAjherI. pAMcamA devalokanA devanI sthiti, janya, sAta sAgaranI utkRSTa, daza sAgaranI. chaThThA devalokanA devanI sthiti, jaghanya, daza sAgaranI, utkRSTa cauda sAgaranI, sAtamA devalokanA devanI sthiti, jaghanya cauda sAgaranI, utkRSTa, sattara sAgaranI. AThamA devalokanA devanI sthiti, janma sattara sAgaranI, utkRSTa, aDhAra sAgaranI. navamA devalokanA devanI sthiti, jaghanya, aDhAra sAgaranI, utkRSTa ogaNIza sAgaranI. dazamA devalokanA devanI sthiti, jaghanya, ogaNIza sAgaranI, utkRSTa, vIza sAgaropamanI, agiAramAM devalokanA devanI sthiti, janya, vIza sAgaranI, utkRSTa, ekavIza sAgaropamanI. bAramA devalokanA devanI sthiti, janma, ekavIza sAgaropamanI, utkRSTa, bAvIza sAgaropamanI. pahelI traiveyaka sthiti, janya, bAvIza sAgaropamanI, utkRSTa, trevIza sAgaropamanI, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha bIjI traiveyake sthiti, janya, trevIza sAgaropamanI, utkRSTa, covIza sAgaropamanI, 112 trIjI traiveyake sthiti, janya, covIza sAgaropamanI, utkRSTa pacIza sAgaropamanI. cauthI traiveyake sthiti, jaghanya, pacIza sAgaropamanI utkRSTa chavIza sAgaropamanI, pAMcamI traiveyake sthiti, jaghanya, chavIza sAgora5manI, utkRSTa, sattAvIza sAgaropamanI, chaThThI traiveyake sthiti, janya, sattAvIza sAgaropamanI, utkRSTa, aThThAvIsa sAgaropamanI. sAtamI traiveyake sthiti, jaghanya, aThThAvIza sAgaropamanI, utkRSTa, ogaNatrIza sAgaropamanI. AThamI zaiveyake sthiti, jaghanya, ogaNatrIza sAgaropamanI utkRSTa, trIza sAgaropamanI. navamI traiveyake sthiti. jaghanya, trIza sAgaropamanI, utkRSTa, ekatrIza sAgaropamanI. cAra anuttara vimAnanA devanI sthiti, janya, ekatrIza sAgaropamanI, utkRSTa, tetrIza sArogapamanI. pAMcamA anuttara vimAnanA (sarvArtha siddhanAM) devanI sthiti, jaghanya, utkRSTa tetrIza sAgaropamanI. 21 maraNa dvAra, te samohiyA maraNa ne asamohiyA maraNa. samohiyA te eLanI peThe cAle. asamohiyA te daDInI peThe cAle. 23 - 24 Agati, -gati dvAra, be sAthe. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 113 pahelI narakathI chaThThI naraka sudhI, be gatino Ave, te manuSya ne tiryaMcano. jAya be gatimAM, te manuSya ne tiryaMcamAM. sAtamI narakamAM, be gatino Ave, te manuSya ne tiryaMcano, jAya eka gatimAM, te tiryaMcamAM, bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI, vaimAnika, AThamA devaloka sudhI, be gatino Ave te manuSya ne tiryaMcano. jAya be gatimAM, te manuSya ne tiryaMcamAM, navamA devalokathI sarvArthasiddha vimAna sudhI, eka gatino Ave te manuSyano, jAya eka gatimAM te manuSyamAM. prANa-10, guNa.- 1 thI 4 iti nArakI tathA devanA thaIne cauda daMDaka saMpUrNa e vaikriya zarIravALA cauda daMDaka kahyA. pAMca ekeMdriyanA pAMca daMDaka 1. zarIra pAMca ekeMdriyamAM vAyukAya vinA bAkInA cAra ekeMdriyamAM zarIra traNa te, 1 audArika, 2 tejas, 3 kArmaNa. vAyukAyamAM zarIra cAra. 1 audArika, 2 vaikriya, 3 tejas, 4 kArmaNa. 2. avagAhanA dvAra cAra ekeMdriyanI avagAhanA, dhanya, pRthvIAdi AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa paNa AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI. vAyukAya uttara vaikriya kare to jadhanya, ut. AMgulanAM asaMkhyAtamAM bhAganI. vanaspatinI avagAhanA, jayanya, AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI, utkRSTa, hajAra jojana jhAjherI, kamala poyaNA AzrI jANavI. bre-8 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 3 saMvananAra. pAMca ekeMdriyamAM eka sevA saMhanana. 4 saMsthAna dvAra. pAMca ekeMdriyamAM eka hUMDa saMsthAna. * 5 kaSAya dvArA pAMca ekeMdriyamAM kaSAya cAra. 6 saMjJA dvAra. pAMca ekeMdriyamAM saMjJA cAra. 7 vezyA dvAra pRthvI, pANI, vanaspati, e traNa bAdara ekeMdriyanAM aparyAptAmAM vezyA cAra, te 1 kRSNa, 2. nIla, 3 kapota, 4 te. paryAptamAM pahelI traNa. teja, vAyu e bemAM traNa lezyA, 1 kRSNa, 2 nIla. 3 kapota. 8 Idriya dvAra pAMca ekeMdriyamAM eka Idriya te eka sparzeDhiya. 9 samuddaghAta dvAra pAMca ekeMdriyamAM vAyukAya vinA bAkInI cAra ekeMdriyamAM, traNa samuddhAta, te 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika. vAyukAmAM cAra samughAta. 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3. mAraNAMtika, 4 vaikriya. ( 10 saMkSI dvAra. pAMce ekeMdriya asaMzI. 11 veda dvAra. pAMca ekeMdriyamAM napuMsaka veda. 12 paryAkSi dvAra. pAMca ekedriyamAM paryAmi cAra, aparyAti pahelI cAra. 13 daSTi dvAra. pAMca ekeMdriyamAM dRSTi eka, te 1 mithyAtva dRSTi. 14 darzana dvAra. pAMca ekeMdriyamAM eka acalu darzana. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 115 15 jJAna dvAra. pAMca ekeMdriyamAM be ajJAna, te 1 mati ajJAna 2 zruta ajJAna. 16 yoga dvAra. pAMca ekeMdriyamAM vAyukAya vinA bAkInI cAra ekeMdriyamAM yoga traNa, te 1 audArika zarIra kAyayoga, 2 audArika mizra zarIra kAyayoga, 3 kAryaNa zarIra kAyayoga. vAyukAyamAM yoga pAMca. 1 audArika zarIra kAyayoga, 2 audArika mizra zarIra kAyayoga, 3 vaikriya zarIra kAyayoga, 4 vaikriya mizra zarIra kAyayoga 5 kArmaNa zarIra kAyayoga. 17 upayoga dvAra. pAMca ekeMdriyamAM upayoga traNa 1 mati ajJAna, 2 zruta ajJAna, 3 acakSudarzana. 18 AhAra dvAra pAMca ekeMdriyamAM traNa dizino, cAra dizino, pAMca dizino AhAra le, ne vyAghAta na paDe to cha dizino AhAra le. be prakArano AhAra, te 1 ojas, 2 roma. te 1 sacitta 2 acitta, 3 mizra. 19 upajavAnAM, 22 cavavAnAM dvAra. pRthvI, pANI, vanaspitakAya e traNa ekeMdriyamAM trevIza daMDakano Ave, te eka nArakI varjIne; jAya daza daMDakamAM te pAMca ekeMdriya, traNa vikaleMdriya, e ATha ne manuSyane tiryaMca e be maLI daza daMDakamAM jAya. tejaskAya ne vAyukAya e be ekeMdriyamAM daza daMDakano Ave, te pAMca ekeMdriya, traNa vikaleMdriya, eka manuSya, ne eka tiryaMca e daza daMDakano Ave. ne nava daMDakamAM jAya te pAMca ekeMdriya, traNa vikaleMdriya ne tiryaMca paMceyi e navamAM jAya. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 20 sthiti dvAra. pRthvIkAyanI sthiti, jAnya, aMtarmuhurtanI, utkRSTa, bAvIza hajAra varSanI. apakAyanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa sAta hajAra varSanI. tejakAyanI sthiti, jAnya, aMtarmuhartanI; utkRSTa traNa ahorAtrinI. . vAyukAyanI sthiti. jaghanya, aMtamuhurtanI, utkRSTa, traNa . hajAra varSanI. vanaspatikAyanI sthiti, jAnya, aMtarmahattanI, utkRSTa dazahajAra varSanI. - 21 maraNa dvAra temAM samohiyA te eLanI peThe cAle. asamohiyA te daDInI peThe cAle. 23 Agati tAra ne 24 gatidvAra. pRthvIkAya, apakAya, vanaspitakAya, e traNa ekeMdriyamAM traNa gatino Ave, te 1 manuSya, 2 tiryaMca, 3 devano; jAya che gatimAM, te 1 manuSya ne 2 tiryaMcamAM. tejaskAya ne vAyukAya e be ekeMdriyamAM, be gatino Ave, te 1 manuSyano, 2 tiryaMcano; jAya eka gatimAM, te tiyacamAM A prANa-4, guNa- 1 prathama iti pAMca etiyanA pAMca daMDaka saMpUrNa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 ja covIza daMDaka beDadiya, teIndriya. caurendriyane asaMzI tirthaya - (saMmUrNima) paMceDhiyanA kaMDaka. 1 zarIra beIdriya, teIndriya, caurendriya, ne tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyamAM zarIra traNa, te 1 audArika, 2 tejas 3 kAmaNa. 2 avagAhanA. beIdriyanI avagAhanA. jAnya, AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI, utkRSTa, bAra jojananI. teIdriyanI avagAhanA jaghanya, gulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa 3 gAunI. caurendriyanI avagAhanA. jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa cAra gAunI. asaMzI tiryaMca (saMmUrNima) paMcendriyanI avagAhanA. jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa judI judI nIce mujaba. gAthA joyaNa sahasa, gAue puhurta tatto joyaNa puhatta; dohaM tuM dhaNuha puhurta samUchImeM hoI uccatta. 1 1 jalacaranI, eka hajAra ejananI. 2 sthaLacaranI, pRthaka gAunI che. (be thI nava gAu sudhInI) * 3 uraparisarpanI, pRthapha yojananI che. (bethI nava yojana sudhInI.) 4japarisarpanI, pRthaka dhanuSyanI che. bathI nava dhanuSyanI.) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha 5 khecaranI, pRthak dhanuSyanI che. (bethI nava dhanuSya sudhInI) badhAnI jaghanya, aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI. 3 saMhanana dvAra. 118 traNa vikaleMdriya (beiMdriya, teindriya,caureindriya) ne tiryaMca saMmUrNima paMcendriyamAM, saMhanana eka te, eka sevArtta. 4 saMsthAna dvAra. traNa vikelaMdriya ne tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyamAM, saMsthAna te eka hUMDa. 5 kaSAya dvAra. temAM kaSAya cAra. 6. saMjJA dvAra. temAM saMjJA cAra 7. lezmA dvAra. temAM lezyA traNa. 1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota. 8 IMdriya dvAra. beItyimAM iMdriya be. teIndriyamAM iMdriya traNa. caurendriyamAM iMdriya cAra. tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyamAM iMdriya pAMca. 9 samuddAta. temAM samuddaghAta traNa te, 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika. 10 saMzI asaMzI dvAra. traNa vileMdriya tathA saMmUrchAima tiryaMca paMceMdriya asaMzI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 119 11 veda dvAra. temAM veda eka te, napuMsaka. 12 paryApta dvAra. temAM paryApta pAMca 1 AhAra paryApta, 2 zarIra paryApta, 3 iMdriya paryAsi 4 zvAsozvAsa paryApta, 5 bhASA paryAsi. 13 dRSTi dvAra. beIdriya, teIndriya, caurendriya, ne tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyanA aparyAptamAM dRSTi be te, 1 samakita daiSTi, 2 mithyAtva dRSTi. paryAptamAM eka mithyAtva dRSTi. 14 darzana dvAra. beIdriya, teIndriyamAM darzana eka, te 1 acAdarzana caurendriya ne tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyamAM darzana be, 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana. 15 jJAna dvAra. aparyAptamAM jJAna be. 1 mati jJAna, 2 zrutajJAna. ajJAna be, 1 mati ajJAna, 2 zruta ajJAna. paryAptamAM ajJAna be. 16 yoga dvAra. temAM yoga cAra. 1 audArika zarIra kAyayoga, 2 audArika mizra zarIra kAyayoga, 3 kAryaNa zarIra kAyayoga 4 vyavAra vacanayoga. 17 upayoga dvAra. beIdriya, teIndriya aparyAptamAM pAMca upayoga. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 mati ajJAna, 4 zrutaajJAna 5 acakSudarzana. paryAptamAM traNa upayoga, be ajJAna ne acakSudarzana. caurendriyane Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI bRhad jaine thoka saMgraha tiryaMca samUrNima paMcaeNTriyenA aparyAptamAM cha upayoga. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 mati ajJAna, 4 zrutaajJAna, 5 cakSudarzana, 6 acakSudarzana, paryAptamAM cAra upayoga, be ajJAna, be darzana. 18 AhAra dvAra. AhAra cha dizAno le, traNa prakAre kare te, 1 ojas 2 roma, 3 kavala, te 1 sacitta, 2 acita 3 mizra. 19 upajavAnA dvAra, 22 cavavAnA dvAra. beIdriya, teIndriya, caurendriya e traNamAM daza audArikano Ave, te pAMca ekeMdriya, traNa vikalaiMdriya, manuSya, ne tiyacano; ne jAya te daza daMDakamAM. tiya saMmUrNima paMceDhiyamAM daza dArikano Ave te upara mujaba daza kahyA te, jAya bAvIza daMDakamAM te jyotiSI, ne vaimAnika e be vinAnA bAvIza daMDakamAM jAya, 20 sthiti kAra. beIdriyanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa bAra varSanI. teIndriyanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa 49 divasanI. caurendriyanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI utkRSTa che mAsanI. tiryaMca saMmUrNima paMcendriyanI sthiti, judI judI nIce mujaba gAthA puva kroDa caurAzI, tepana, bAyalAsa bahutera; sahasAI vAsAI, samuchime Alaya hoI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 121 jalacaranI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa, pUrvakroDa varSanI. sthaLacaranI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa, corAzI hajAra varSanI. uraparisarpanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI utkRSTa gepana hajAra varSanI. bhujaparisarpanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa beMtALIsa hajAra varSanI. khecaranI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa, bahotera hajAra varSanI. 21 maraNa dvAra. samohiyA maraNa, te eLanI pere cAle, asamohiyA maraNa, te daDInI pere cAle. 23 Agati dvAra, 24 gati dvAra. beIdriya, te Indriya, caurendriyamAM be gatino Ave te 1 manuSya, ne 2 tiryaMcano; jaya be gatimAM te eka manuSya, ne 2 tiryaMcamAM. tiryaMca saMmUrNima paMceMdriyamAM be gatino Ave te, 1 manuSyano, ne 2 tiryaMcano, jAya cAra gatimAM te, 1 nArakI, 2 tiyaca, 3 manuSya, ne 4 deva e cAramAM jAya. prANa - beI.6, teI.7, caure.8, asaMjJI paMce. 9, guNa-2 iti traNa vikalaiMdriya, (beIdriya, teIndriya, caurendriya), ne tiryaMca saMmUrNima paMcedriyanA daMDaka saMpUrNa. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI bRhad jaina thoka saMgraha tiryaMca gabhaja patriyano eka kaDaka 1 zarIra. tiryaMca garbhaja paMcendriyamAM zarIra cAra. 1 audArika, 2 vaikiya, 3 teja, 4 kArmaNa. 2 avagAhanA. gAthA. jeyaNa sahasse cha gAu AI tato joyaNa sahassa; gAu puhuraM bhujae dhaNuha puhuraM ca pakhIsu. jalacaranI, jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI; utkRSTa, eka hajAra jojananI. sthalacaranI, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa, cha gAunI. uraparisarpanI, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI utkRSTa, eka hajAra jojananI. bhujaparisarpanI, jAnya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI; utkRSTa, pRthapha gAunI. khecaranI, jAnya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI; utkRSTa, pRthak dhanuSyanI. pAMceya uttara vaizyi kare to, jaghanya AMgulanA saMkhyAtamA bhAganI, utkRSTa, 80 jojananI. 3 saMhanana dvAra. saMhanana che. 4 saMsthAna dvAra. temAM saMsthAna che. 5 kaSAya dvAra. temAM kaSAya cAra. 6 saMjJA dvAra. temAM saMzA cAra. 7 vezyA dvAra. temAM lezyA che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 123 8 Idriya dvAra. temAM Idriya pAMca. 9 samudyAta dvAra. temAM samudyAta pAMca te 1 vedanIya 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika, 4 vaikriya, pa tejas, 10 saMzI hAra. te saMzI. 11 veda dvAra. temAM veda traNa. 12 paryAmi dvAra. temAM paryAmi , ne aparyANi che. 13 dRSTi dvAra. temAM dRSTi traNa. 14 darzana dvAra. . temAM darzana traNa te, 1 cakSu darzana 2 acakSudarzana 3 avadhi darzana. 15 jJAna dvAra. temAM jJAna traNa te, 1 mati jJAna, 2 zruta jJAna, 3 avadhi jJAna, ajJAna paNa traNa te, 1 mati ajJAna, 2 zrata ajJAna, 3 vibhaMga jJAna. 16 yoga dvAra. - temAM yoga tera te, 1 satya manayoga, 2 asatya manayoga, 3 mizra manayoga, 4 vyavahAra manayoga, 5 satya vacanayoga, 6 asatya vacana yoga, 7 mizra vacanayoga, 8 vyavahAra vacanayoga, 9 audArika zarIra kAyayoga, 10 dArika mizra zarIra kAyayoga, 11 vaikriya zarIra kAyayoga 12 vaikriya mizra zarIra kAyayoga 13 kArmaNa zarIra kAyayoga. 17. upayoga dvAra tiryaMca garbhamAM upayoga nava te, 1 mati jJAna 2 zruta jJAna, 3 avadhi jJAna 4 mati ajJAna 5 zruta ajJAna 6 vibhaMga jJAna 7 cakSudarzana 8 acakSu darzana, 9 avadhi darzana. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 18 AhAra dvAra. temAM AhAra traNa prakArano. 19 upajavAnAM dvAra. temAM covIza daMDakano Ave. 22 cavavAnAM dvAra. jAya paNa covIza daMDakamAM, 20 sthiti dvAra jalacaranI, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa, pUrva kroDa varSanI. sthalacaranI, jaghanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa, traNa palyanI. uraparisarpanI, jadhanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa pUrva kroDa bhujaparisarpanI, jadhanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa, pUrva kroDa varSanI. khecaranI, janya, aMtarmuhUttanI; utkRSTa, palyanA asaMkhyAtamA bhAganI. varSanI. 21 maraNa dvAra. samohiyA maraNa te eLanI peThe cAle. asamohiyA maraNa te daDInI peThe cAle. 23 Agati dvAra. cAra gatino Ave. 24 gatidvAra. te cAra gatimAM jAya. prANa-10, guNa. thI 5. iti tiryaMca garbhaja paMceMdriyano eka daMDaka saMpUrNa. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka manuSya garbhaja padriyano eka daMDaka. 1 zarIra. manuSya garbhajamAM zarIra pAMca. 2 avagAhanA dvAra. 125 avasarpiNI kALamAM manuSya garbhajanI avagAhanA pahelo Aro besatAM traNa gAunI, utarate Are be gAunI. bIjo Aro besatAM be gAunI, uttarate Are eka gAunI. trIjo Aro besatAM eka gAunI, utarate Are pAMcaso dhanuSyanI. cotho Aro besatAM pAMcaso dhanuSyanI, utarate Are sAta hAthanI. pAMcamo Aro besatAM sAta hAthanI, utarate Are eka hAthanI. chaThTho Aro besatAM eka hAthanI utarate Are mUMDhA hAthanI. mahAvideha kSetra : ja. AMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa 500 dhanuSyanI. utsarpiNI kALamAM pahelAM Aro besatAM sUMDhA hAthanI, utarate Are eka hAthanI. bIjA Aro besatAM eka hAthanI, utarate Are sAta hAthanI. trIjo Aro besatAM sAta hAthanI, uttarate Are pAMcaso dhanuSyanI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI bRhad jaine thoka saMgraha cotho Aro besatAM pAMcase dhanuSyanI, utarate Are eka gAunI. pAMcamo Aro besatAM eka gAunI utarate Are be gAunI. chaThTho Aro besatAM be gAunI, utarate Are traNa gAunI. manuSya vaikriya kare to jaghanya, AMgulano saMkhyAtamo bhAga; utkRSTa, lAkha yojana adhika. 3 saMvanana dvAra. temAM saMhanana che. 4 saMsthAna dvAra. temAM saMsthAna che. 5 kaSAya dvAra. temAM kaSAya cAra. tathA akaSAyI. 6 saMjJA dvAra. temAM saMjJA cAra. tathA nosaMjJApayukta. 7 lesthA dvAra. temAM lezyA che. tathA alezI. 8 Idriya dvAra. temAM Idriya pAMca. tathA aNindriya 9 samudyAta dvAra. temAM samuddAta sAta. 10 saMjJI dvAra. temAM saMjJI 11 veda dvAra. temAM veda traNa. tathA avedI. 12 paryAti dvAra. temAM paryApti che. aparyApti che. 13 daSTi dvAra. temAM dRSTi traNa. 14 darzana dvAra. temAM darzana cAra. 15 jJAna dvAra. temAM jJAna pAMca, ajJAna traNa. 16 yoga dvAra. temAM yoga paMdara. tathA ayogI. 17 upayoga dvAra. temAM upayoga bAra. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 127. 18 AhAra dvAra. temAM AhAra traNa prakArano. tathA aNAhAraka 19 upajavAnA dvAra. manuSya garbhamAM bAvIza daMDakano Ave, te tejaskAya, ne vAyukAyanA be daMDaka varjine bAvIza daMDakano Ave. 22 cavavAnAM kAra. jAya covIza daMDakamAM. 20 sthiti dvAra. avasarpiNI kALamAM pahelo Aro besatAM, traNa palyanI sthiti; utarate Are be palyanI. bIjo Aro besatAM, be palyanI sthiti; utarate Are eka palyanI. - trIjo Aro besatAM, eka palyanI sthiti. utarate Are krioDa pUrvanI. cotho Aro besatAM,doDa pUrvanI sthiti; utarate Are baso varSamAM UNI. pAMcamo Aro besatAM, baso varSamAM UNI sthiti; utarate Are vIza varSanI. - chaThTho Aro besatAM, vaza varSanI; utarate Are soLa varSanI. utsarpiNI kALamAM pahelo Aro besatAM, soLa varSanI; utarate Are vaza varSanI. bIje Aro besatAM, vIza varSanI; uttarata Are baso varSamAM UNI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI bRhad jaina thoka saMgraha trIjo Aro besatAM, baso varSamAM UNI; utarate Are kroDa pUrvanI. cotho Aro besatAM, kroDa pUrvanI; utarate Are eka palyanI. pAMcamo Aro besatAM, eka palsanI; utarate Are be palyanI. chaThTho Aro besatAM be palyanI, utarate Are traNa palyanI sthiti. jugalika kALa varjine badhe jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI jANavI. mahAvideha kSetramAM sthiti. ja. aMtarmuhUrtanI, utkRSTa 1 kroDa pUrva. 21 maraNa dvAra. maraNa be. 1 samohiyA maraNa, 2 asamohiyA maraNa. 23 Ati dvAra. manuSya garbhajamAM cAra gatino Ave, te 1 nArakI, 2 tiryaMca, 3 manuSya, 4 devano. 24 gati dvAra. manuSya garbhaja jAya pAMca gatimAM. prANa-10, guNa - 1 thI 14. iti manuSya garbhajano daMDaka saMpUrNa. * 3 kArmaNa, * manuSya samRIimano vistAra 1 zarIra. manuSya saMmUrchimamAM zarIra traNa te, 1 audArika, 2 tejas, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 129 2 avagAhanA dvAra. tenI avagAhanA, jaghanya ane utkRSTa AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI, 3 saMvanana dvAra. temAM saMvanana eka, te sevArta. 4 saMsthAna dvAra. temAM saMsthAna eka te, hUMDa. 5 kaSAya dvAra. temAM kaSAya cAra. 6 saMjJA dvAra. temAM saMjJA cAra. 7 lezyA dvAra. temAM lezyA traNa te, 1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota. 8 Idriya dhAra. temAM Idriya pAMca. 9 samudyAta dvAra. temAM samudyAta traNa te, 1 vedanIya 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika. 10 saMjJI dvAra. temAM asaMsI. 11 veda dvAra. temAM veda eka te, napusaMka veda. 12 paryAmi dvAra. temAM paryA icAra; ne aparyApti cAra. 13 daSTi dvAra. temAM dRSTi eka, 1 mithyAtva dRSTi. 14 darzana dvAra. temAM darzana be, 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana. 15 jJAna dvAra. temAM jJAna nathI. ajJAna be te, 1 matiajJAna, 2 zruta ajJAna. 16 yoga dvAra temAM yoga traNa te, 1 audArika zarIra kAyayoga, 2 audArika mizra zarIra kAyayoga, 3 kArpaNa zarIra kAyayoga bresTa sazI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 17 upayoga dvArA upayoga cAra, 13 mati ajJAna, 2 zruta ajJAna; 3 cakSu darzana, 4 acakSudarzana. 18 AhAra dvAra. AhAra be prakArano, 1 ojasu, 2 roma; te 1 sacitta, 2 acitta, 3 mizra. 19 upajavAnA dvAra. manuSya mUrNimamAM ATha daMDakano Ave te, pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 vanaspatikAya, 4 beIdriya, 5 eindriya, 6 caurendriya, 7 manuSya, 8 tiryaMca paMceMdriya e AThano Ave. 22 cavavAnAM dvArA te pAMca ekeMdriya, traNa vikalaiMdriya, manuSya ane tiryaMca e daza deDakamAM jAya. 20 sthiti dvAra. tenI sthiti jaghanya, aMtarmuhUtanI; utkRSTa, aMtamuhUrtanI, 21 maraNa dvArA maraNa be, 1 samohiyA maraNa, 2 asamotiyA maraNa. 23 Agati dvAra temAM be gatino Ave te, 1 manuSya 2 tiryaMcano. 24 gati dvAra. jaya be gatimAM te manuSya ne tiryaMcamAM prANa-9, guNa. - 1 prathama (thoDuMka vaccethI chApavuM) Iti manuSya saMmUchimano vistAra saMpUrNa. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 covIza daMDaka jugalIyAno vistAra. 1 zarIra dhAra. 1 audArika, 2 tejasa, 3 karmaNa. 2 avagAhanA dvAra. hemavaya, hiraNyavayamAM jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI; utkRSTa, eka gAunI. harivAsa, ramyavAsamAM jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAgana; utkRSTa, be gAunI. devakura, uttarakurUmAM, jaghanya, AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI; utkRSTa traNa gAunI. 3 saMhanana dvAra. saMhanana eka te, 1 vajaSabhanArAca saMhanana. 4 saMsthAna dvAra. saMsthAna eka te, 1 samucaturastra saMsthAna. 5 kaSAya dvAra. kaSAya cAra. 6 saMjJA dvAra. saMjJA cAra. 7 legyA dvAra. lezyA cAra, te 1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota, 4 tejo. 8 iMdriya dvAra. Idriya pAMca. 9 samudyAta dhAra. samudyAta traNa te, 1 vedanIya, 2 kaSAya, 3 mAraNAMtika. 10 saMjJI dvAra. 30. akarmabhumimAM saMjJI ane chappana aMtaradvIpamAM saMzI, asaMzI. 11 veda dvAra. temAM veda be te, 1 strIveda, 2 puruSaveda. 12 paryApti dvAra. temAM paryAti cha, ne aparyApta che Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 13 dRSTi dvArA trIza akarma bhUmimAM daSTi e te, 1 samakita daSTi 2 mithyAtva dRSTi. chappana aMtaradvIpamAM dRSTi eka, te mithyAtva daSTi. 14 darzana dvArA sarvamAM darzana be te, 1 cAdarzana 2 acaludarzana. 15 jJAna dvAra. trIza akarma bhumimAM be jJAna te; 1 matijJAna, 2 zrutajJAna tathA ajJAna che te 1 matiajJAna, zrutaajJAna. chappana aMtaradvIpamAM, be ajJAna, 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna. 16 yoga dvAra sarvamAM yoga agiyAra te, 1 satya manayoga, 2 asatya manayoga, 3 mizra manayoga, 4 vyavahAra manayoga, 5 satya vacanayoga, 6 asatya vacanayoga, 7 mizra vacanayoga 8 vyavahAra vacanayoga, 9 audArika zarIra kAyayoga, 10 audArika mizra zarIra kAyayoga, 11 kAzmaNa zarIra kAyayoga. 17 upayoga dvArA 30 akarma bhUmimAM upayoga cha te, 1 matijJAna 2 zrutajJAna, 3 matiajJAna, 4 zrutaajJAna, 5 cakSudarzana, 6 acakSudarzana. chappana aMtaradvIpamAM upayoga cAra; te 1mati ajJAna 2 cuta ajJAna, 3 cAdarzana, 4 acakSudarzana. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covIza daMDaka 133 18 AhA2 dvAra. jugalIyAmAM AhAra traNa prakArano. 19. upajavAnAM dvAra. 22 cavavAnA dvAra. trIza akarmabhUmimAM be daMDakano Ave, te 1 manuSya, 2 tiryaMcano. jAya tera daMDakamAM te daza bhavanapatinA daza daMDaka 10. vANavyaMtara, 11. jyotiSI, 12. vaimAnika 13 e tera daMDakamAM. chappana aMtaradvIpamAM, be daMDano Ave, te 1 manuSyano 2 tiryaMcano. jAya agiyAra daMDakamAM te, daza bhavanapati, eka vANavyaMtara e agiyAramAM jAya. 20 sthiti dvAra. hemavaya, hiraNyavayamAM. jaghanya eka palpamAM deza uNI, utkRSTa eka palyanI. harivAsa, ramyavAsamAM, jaghanya be palyamAM deza uNI, utkRSTa be palyanI. devakurU, uttarakurUmAM, jaghanya traNa palyamAM deza uNI, utkRSTa traNa palyanI. chappana aMtadvIpamAM jaghanya palyanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM deza uNI, utkRSTa palyanA asaMkhyAtamAM bhAganI. 21 maraNa dvAra. maraNa be. 1 samohiyA maraNa, 2 asamohiyA maraNa. 23 Agati dvAra. temAM Ave be gatino 1 manuSya ne 2 tiryaMcano. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 24 gati dvAra. jAya eka gatimAM te, 1 devamAM. prANa-10, guNa.30 akama. mAM-2, 56 aMtara.mAM-1. . Iti jugaliyAno vistAra saMpUrNa Iti manuSyano daMDaka saMpUrNa. [sino vistAra | 1 zarIra dvAra. siddhamAM zarIra nathI. 2 avagAhanA dvAra, pAMcaseM dhanuSyanA siddha thayA hoya tenI traNaseM tetrIza dhanuSya ne batrIza AMgulanI. sAta hAthanA siddha thayA hoya tenI cAra hAtha ne soLa AMgulanI. be hAthanA siddha thayA hoya tenI eka hAtha ane ATha AMgulanI. 3 saMvanana dvAra. siddha asaMhananI (asaMghayaNI). 4 saMsthAna dvAra. siddha asaMsthAnI. 5 kaSAya dvArA siddha akaSAyI. 6 saMjJA dvAra. siddhane saMjJA nathI. 7 vezyA dvAra. siddhane vezyA nathI. 8 Idriya dhAra. siddhane indriyo nathI. 9 samuddhAta dvArA siddhAne samudyAta nathI. 10 saMjJI dvAra. siddhane saMjJI nathI, asaMjJI nathI. 11 veda dvAra. siddhane veda nathI. 12 pati dvAra. siddhane paryApta nathI, aparyApta nathI. 13 dRSTi dvAra. siddhamAM samaktidRSTi. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa ATha karmanI prakRti 14 darzana dvAra. siddhamAM kevaladarzana. 15 jJAna dvAra. siddhamAM kevalajJAna. 16 yoga dvAra. siddhane yoga nathI. 17 upayoga dvAra. siddhane upayoga be, 1 kevalajJAna 2 kevaladarzana. 18 AhAra dvArA siddhane AhAra nathI. 19 upajavAnAM dvAra. siddhamAM upajavuM che. 20 sthiti dvAra. siddhane Adi che. paNa aMta cheDo) nathI. 21 maraNa dvAra. eke maraNa nathI. 22 cavaNa dvAra. siddhane cavavuM nathI. 23 Agati dvArA Agati, te eka manuSyano Ave. 24 gati dvAra. siddhane gati nathI.' evA siddha bhagavaMtajIne, mAro traNe kAla namaskAra ho. Iti laghu daMDaka saMpUrNa (7) ATha karmanI prakRti pannavaNApada-23, u.1 prathama ATha karmanA nAma 1 jJAnAvaraNIya, 2 darzanAvaraNIya, 3 vedanIya 4 mohanIya, 5 AyuSya, 6 nAma, 7 gotra, 8 aMtarAya karma- je karma kArmaNa vargaNAnAM pudagalo (causparzI) mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane yoganA kAraNe AtmA sAthe baMdhAya tene karma kahe che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI bRhad jaina thoka saMgraha ATha karmanAM lakSaNa. 1 paheluM jJAnAvaraNIya karma te AMkhanA pATA samAna. 2 bIjuM darzanAvaraNIya karma te rAjAnA poLIA samAna, 3 trIjuM vedanIya karma te madha tathA aphINe kharaDayA khaDUga samAna 4 cothuM mohanIya karma te madirApAna samAna, 5 pAcamuM AyuSya karma te heDa samAna. 6 chaThThuM nAma karma te citArA samAna. 7 sAtamuM gotra karma te kuMbhAranA cAkaDA samAna. 8 AThamuM aMtarAya karma te rAjAnA bhaMDArI samAna. 1 jJAnAvaraNIya karme anaMta jJAna guNa DhAMkayo che. 2 darzanAvaraNIya karme anaMta darzanaguNa DhAMkayo che. 3 vedanIya karme anaMta avyAbAdha Atmika sukha rokayuM che. 4 mohanIya karme kSAyaka samakita guNa rokayo che 5 AyuSya karme akSaya sthiti guNa rokayo che. 6 nAma karme amUrti guNa rokayo che. 7 gotra karme agurU laghu guNa rokayo che. 8 aMtarAya karme anaMta Atmika zakti guNa rokayo che. ATha karmanI prakRti, tathA ATha karma keTalA prakAre bAMdhe, tathA keTalA prakAre bhogave, tathA ATha karmanI sthiti, e sarva bheda. 1 jJAnAvaraNIya karmano vistAra. jJAnAvaraNIya karmanI pAMca prakRti 1 matijJAnAvaraNIya, 2 zruta jJAnAvaraNIya, 3 avadhi jJAnAvaraNIya, 4 manaHparyava jJAnAvaraNIya, 5 kevala jJAnAvaraNIya. jJAnAvaraNIya karma cha prakAre bAMdhe, 1 nANa paDiNiyAe te jJAnanA tathA jJAnInA avarNavAda bole to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. 2 nANa nindavaNiyAe, te jJAna pamADanAranAM upakAra oLave to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. 3 nANa aMtarAyeNaM, te jJAnanI aMtarAya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha karmanI prakRti 137 pADe to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. 4 nANa paoseNe te jJAna ke jJAnI upara dveSa kare to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. 5 nANa AsAyaNAe. te jJAnanI tathA jJAnInI AzAtanA kare to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. 6 nANa visaMvAyaNA jogeNaM, te jJAnI sAthe khoTo vivAda kare to jJAnAvaraNIya karma bAMdhe. e cha prakAre bAMdhe. jJAnAvaraNIya karma daza prakAre bhogave. 1 zrotra-AvaraNa, 2 zrotravijJAna-AvaraNa, 3 netra-AvaraNa, 4 netra-vijJAna-AvaraNa, 5 ghANa-AvaraNa, 6 ghANavijJAna-AvaraNa, 7 rasa-AvaraNa, 8 rasavijJAna-AvaraNa, 9 sparza-AvaraNa, 10 sparza vijJAna-AvaraNa. jJAnAvaraNIya karmanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI; utkRSTa trIza kroDAkroDI sAgaropamanI abAdhAkALa u. traNa hajAra varSano. 2 darzanAvaraNIya karmano vistAra. darzanavAraNIya karmanI prakRti nava. 1 nidrA, te sukhe uMdhe, sukhe jAge. 2 nidrA nidrA, te duHkhe uMdhe, duHkhe jAge. 3 pracalA te beThA beThA uMdhe. 4 pracalA pracalA, te bolatAM bolatAM, khAtAM khAtAM uMdhe. 5 thINaddhi (syAnaddhi) niMdrA, te uMghane viSe ardha vAsudevanuM baLa Ave, tyAre uMghamAM ne uMghamAM uThe, uThIne paTAro ughADe, ughADIne mAMhethI ghareNAMno DAbalo le, ane lUgaDAMno bacako bAMdhIne te laIne nadIe jAya, te ghareNAMno DAbalo hajAra maNanI zilA uMcI karI tenI nIce dATe ne lUgaDA dhoIne ghera Ave, savAre jAge paNa khabara na paDe. ghareNAno DAbalo zodhe paNa jaDe nahi. evI nidrA pharIthI cha mahine Ave tyAre Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI bRhad jaina thoka saMgraha ghareNAMno DAbalo dATayo hoya tyAMthI laIne Ave, ne jyAM hoya tyAM mUke, tyArapachI kALa kare evI ughavALo hoya te marIne narake jAya. tene thINaddhi (syAnaddhi) nidrA kahiye. A vAta ut. baLanI che. jaghanya ane madhyama baLa paNa hoI zake ane to te koIpaNa gatimAM jaI zake. 6 cakSu darzanAvaraNIya, 7 acakSu darzanAvaraNIya, 8 avadhi darzanAvaraNIya, 9 kevaLa darzanAvaraNIya, evaM nava. darzanAvaraNIya karma cha prakAre bAMdhe. 1 daMsaNa paDiNiyAe, te cakSu Adi 4 darzananAM ke te darzanonA dhArakanA avarNavAda (vAMkAM) bole to darzanAvaraNIya karma bAMdhe. 1. 2 daMsaNa nizvavaNiyAe, te darzana ane darzanInA upakAra oLave to darzanAvaraNIya karma bAMdhe. 2. - 3 desaNa aMtarAeNe, te darzana ane darzananAM sAdhanomAM aMtarAya pADe to darzanAvaraNIya karma bAMdhe. 3. 4 daMsaNa paoseNaM, te darzana ke darzanInA upara dveSa kare to darzanAvaraNIya karma bAMdhe 4. 5 daMsaNa AsAyaNAe, te darzana ane darzanInI AzAtanA kare to darzanAvaraNIya karma bAMdhe 5. 6 daMsaNa visaMvAyaNA jogeNaM, te darzanI sAthe khoTA jhagaDA, vikhavAda kare to darzanAvaraNIya karma bAMdhe. 6. darzanAvaraNIya karma nava prakAre bhogave. 1 nidrA, 2 nidrA nidrA, 3 pracalA, 4 pracalA pracalA, 5 thINaddhi nidrA, 6, cakSudarzanAvaraNIya 7 acakSudarzanAvaraNIya 8 avadhidarzanAvaraNIya. 9 kevaladarzanAvaraNIya. darzanAvaraNIya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha karmanI prakRti 139 karmanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI; utkRSTa, trIza kroDA kroDI sAgaropamanI, abAdhA kALa u. traNa hajAra varSano Iti darzanAvaraNIya karmano vistAra saMpUrNa. 3 vedanIya karmano vistAra vedanIya karmanA be bheda, 1 zAtA vedanIya, 2 azAtA vedanIya. vedanIya karmanI soLa prakRti, temAM zAtA vedanIyanI ATha prakRti, ne azAtA vedanIyanI ATha prakRti. prathama zAtA vedanIya karmanI ATha prakRti 1 manojJa zabda, 2 manojJa rUpa, 3 manojJa gaMdha, 4 manojJa rasa, 5 manojJa sparza, 6 mana saukha, 7 vacanasaukha, 8 kAya saukhya. azAtA vedanIya karmanI ATha prakRti. 1 amanojJa zabda, 2 amanojJarUpa, 3 amanojJa gaMdha, 4 amanojJa rasa, 5 amanojJa sparza, 6 mana duHkha, 7 vacana duHkha, 8 kAya duHkha. kula soLa prakRti. vedanIya karma 22 prakAre bAMdhe, temAM zAtA vedanIya daza prakAre bAMdhe che. (1) pANANuM kaMpiyAe (prANI anukaMpA) (2) bhUyANuM kaMpiyAe (bhUta anukaMpA) (3) jIvANuM kaMpiyAe (jIva anukaMpA) (4) sattANu kaMpiyAe (satva anukaMpA) (5) bahurNa pANANuM bhUyANe jIvANuM sattANa aduHkhaNiyAe (bahu prANI bhUta jIva satvone duHkha ApavuM nahi) (6) asoyaNiyAe (zoka karAvavo nahi) (7) ajhuraNiyAe (jhuraNA karAvavI nahi. (8) aTIppaNiyAe (Tapaka Tapaka AMsu paDAvavA nahi) (9) apITTaNiyAe (pITavuM nahi) (10) aparitAvaNiyAe (paritApanA karAvavI nahi) e daza prakAre bAMdhe. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI bRhad jaina thoka saMgraha azAtA vedanIya bAra prakAre bAMdhe te 1. para duHkhaNiyAe (bIjAne duHkha ApavuM) 2. para soyaNiyAe (parane zoka karAvavo) 3 para raNiyAe (parane jharaNA karAvavI) 4. para TIppaNiyAe (parane AMsu paDAvavA) 5. para pITTaNiyAe (parane pITavuM) 6. para paritAvaNiyAe (parane paritApanA ApavI) 7 bahurNa pANANe bhUyANa jIvANuM sattANuM duHkhaNiyAe (bahu prANI bhUta jIva satvone duHkha ApavuM) 8. soyaNiyAe (zoka karAvavo) 9. jhuraNiyAe (jhuraNA karAvavI) 10. TIppaNiyAe (Tapaka Tapaka AMsu paDAvavA) 11. paTTaNiyAe (pITavuM) 12. paritAvaNiyAe (paritApanA karavI) evuM bAra. kula bAvIza vedanIya karma soLa prakAre bhogave, te soLa prakRtti kahI te pramANe. vedanIya karmanI sthiti zAtA vedanIyanI sthiti, jaghanya be samayanI; utkRSTa paMdara kroDA kroDI sAgaropamanI; AbAdhAkALa kare to jaghanya aMtarmuhartano, utkRSTa, doDha hajAra varSano. azAtA vedanIyanI sthiti, jaghanya, eka sAgaranA sAta bhAga karIe te mAMhenA traNa bhAgane eka palyane asaMkhyAtame bhAga uNI, utkRSTa trIza kroDAkoDI sAgaropamanI. eno abAdhAkALa traNa hajAra varSano. 4 mohanIya karmano vistAra mohanIya karmanA be bheda, 1 darzana mohanIya, 2 cAritra mohanIya. 1 darzana mohanIyanI traNa prakRtti, 1 samyakta mohanIya, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 ATha karmanI prakRti 2 mithyAtva mohanIya, 3 samAmithyAtva mohanIya. 2 cAritra mohanIyanA be bheda, kaSAyacAritra mohanIya, 2 nokaSAya cAritra mohanIya. kaSAya cAritra mohanIyanI soLa prakRti, nokaSAya cAritra mohanIyanI nava prakRti, evuM kula aThAvIza. kaSAya cAritra mohanIyanI soLa prakRti 1 anaMtAnubaMdhI krodha, te parvata phATayA samAna; 2 anaMtAnubaMdhI mAna, te paththaranA sthaMbha samAna; 3 anaMtAnubaMdhI mAyA, te vAMsanA mULa samAna; 4 anaMtAnubaMdhI lobha, te kiramajInA raMga samAna; e cArenI gati narakanI, sthiti jAva jIvanI, ghAta kare samakitanI. 5 apratyAkhyAnI krodha, te taLAvanI tirADa samAna; 6 apratyAkhyAnI mAna, te hADakAMnA sthaMbha samAna; 7 apratyAkhyAnI mAyA, te gheTAMnAM zIMgaDAM samAna; 8 apratyAkhyAnI lobha, te nagaranI gaTaranAM kAdava samAna. e cArenI gati tiryaMcanI, sthiti eka varSanI, ghAta kare deza vatanI. 9 pratyAkhyAnavaraNIya krodha, te veLu madhye lIMTI samAna; 10 pratyAkhyAnAvaraNIya mAna, te lAkaDAnA sthaMbha samAna; 11 pratyAkhyAnAvaraNIya mAyA, te gaumutrikA samAna; 12 pratyAkhyAnAvaraNIya lobha, te gADAnAM khaMjana samAna. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI bRhad jaina zoka saMgraha e cArenI gati manuSyanI, sthiti cAra mAsanI, ghAta kare sAdhupaNAnI. 13 saMjvalanano krodha, te bharatIthI thatA pANI maLe lITI samAna; 14 saMjvalananuM mAna, te netaranA sthaMbha samAna; 15 saMjvalananI mAyA, te vAMsanI choI samAna; 16 saMjvalanano lobha, te pataMga tathA haladaranA raMga samAna; e cAre gati kare devanI, sthiti paMdara divasanI, ghAta kare yathAkhyAta cAritranI. e 16 kaSAya cAritra mohanIya. nokaSAya cAritra mohanIyanI nava prakRti 1 hAsya, 2 rati, 3 arati, 4 bhaya, 5 zoka, 6 duHgaMchA, 7 strI veda, 8 puruSa veda, 9 napuMsaka veda, evaM nava thaIne kula 25 ne prathama darzana-mohanIyanI traNa prakRti, kula aThThAvIza prakRti thaI. mohanIya karma cha prakAre bAMdhe che. 1 tIvra krodha 2 tIvra mAna, 3 tIvra mAyA 4 tIvra lobha, 5 tIvra darzana mohanIya, 6 tIvra cAritra mohanIya. mohanIya karma pAMca prakAre bhogave che. 1 samyakta mohanIya, 2 mithyAtva mohanIya, 3 samyakta mithyAtva mohanIya, 4 kaSAya cAritra mohanIya, 5 nokaSAya cAritra mohanIya. mohanIya karmanI sthiti, jaghanya, aMtamuhartanI; utkRSTa sIttera kroDAkoDI sAgaropamanI, abAdhAkALa jaghanya aMtarmuhUrtano; utkRSTa sAta hajAra varSano. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha karmanI prakRti 143 5 AyuSya karmano vistAra. AyuSya karmanI cAra prakRti. te 1 nArakInuM AyuSya, 2 tiryaMcanuM AyuSya, 3 manuSyanuM AyuSya, 4 devanuM AyuSya. AyuSya karma soLa prakAre bAMdhe, tenI vigata. nArakInuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe te. 1 mahA AraMbha, 2 mahA parigraha 3 kuNima AhAra, 4 paMceMdriya vadha, evaM cAra. tiryaMcanuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe te. 1 mAyA sahita alika, 2 nivaDa mAyA alika, 3 alika vacana, 4 khoTAM tola khoTAM mApa, evaM cAra kula ATha. manuSyanuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe te. 1 bhadra prakRti, 2 vinayaprakRti, 3 sAnukroza, 4 amatsara, evaM cAra. kula bAra. devanuM AyuSya cAra prakAre bAMdhe te. 1 sarAga saMyama, 2 saMyamAsaMyama; 3 bAlatavokarma, 4 akAma nirjarA, evaM cAra. kuLa soLa. AyuSya karma cAra prakAre bhogave, 1 nArakI, nArakInuM bhogave, 2 tiryaMca, tiryaMcanuM bhogave, 3 manuSya, manuSyanuM bhogave, 4 deva, devanuM bhogave. AyuSya karmanI sthiti. nArakI ane devanI sthiti, jaghanya daza hajAra varSane aMtarmuhUrta adhika; utkRSTa tetrIza sAgara ne pUrva kroDIno trIjo bhAga adhika. manuSya ane tiryaMca. e benI sthiti, jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa traNa palya ne pUrvakroDIno trIjo bhAga adhika. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI bRhad jaina zoka saMgraha | 6 nAma karmano vistAra, nAma karmanA be bheda, 1 zubha nAma, 2 azubha nAma. nAma karmanI 93 prakRti, tenA 42 thoka. 1 gati nAma, 2 jAti nAma, 3 zarIra nAma, 4 zarIra aMgopAMga nAma, 5 zarIra baMdhana nAma, 6 zarIra saMghAtana nAma, 7 saMghayaNa nAma, 8 saMsthAna nAma, 9 varNa nAma, 10 gaMdha nAma, 11 rasa nAma, 12 sparza nAma, 13 anupUrvI nAma, 14 vihAyagati nAma, 15 aguru laghu nAma, 16 upaghAta nAma, 17 parAghAta nAma, 18 ucchavAsa nAma, 19 udyota nAma 20 AtApa nAma, 21 tIrthaMkara nAma, 22 nirmANa nAma, 23 trasa nAma, 24 bAdara nAma, 25 paryApta nAma, 26 pratyeka nAma, 27 sthira nAma, 28 zubha nAma, 29 saubhAgya nAma, 30 susvara nAma, 31 Adeya nAma, 3ra yazokIrtinAma, 33 sthAvara nAma, 34 sUkSma nAma, 35 aparyApta nAma, 36 sAdhAraNa nAma, 37 asthira nAma, 38 azubha nAma, 39 durbhAgya nAma, 40 duHsvara nAma, 41 anAdeya nAma, 42 azokIrtinAma. 4ra thokanI 93 prakRti pahelI gati nAmanA cAra bheda. (1) narakanI gati (2) tiryaMcanI gati (3) manuSyanI gati. (4) devanI gati, evuM cAra. bIje jAti nAmanA pAMca bheda. (1)ekendriyanI jAti, (2) beIdriyanI jAti (3) teIndriyanI jAti (4) caurendriyanI jAti (5) paMcendriyanI jAti evaM nava. trIje zarIra nAmanA pAMca bheda. (4) audArika zarIra, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha karmanI prakRti 145 (2) vaikriya zarIra, (3) AhAraka zarIra, (4) tejasa zarIra (5) kArmaNa zarIra. evaM cauda. cothe zarIra aMgopAMganA traNa bheda. (1) audArika zarIra aMgo pAMga (2) vaikriya zarIra aMgo pAMga (3) AhAraka zarIra aMgo pAMga. evaM traNa. kula sattara. - pAMcame zarIra baMdhana nAmanA pAMca bheda. (1) audArika zarIra baMdhana (2) vaikriya zarIra baMdhana (3) AhAraka zarIra baMdhana (4) tejasu zarIra baMdhana (pa) kArmaNa zarIra baMdhana. evuM pAMca. kula bAvIza. cha zarIra saMghAtakaraNanA pAMca bheda. 1 audArika zarIra saMghAtakaraNa, 2 vaikriya zarIra saMghAtakaraNa, 3 AhAraka zarIra saMghAtakaraNa, 4 tejas zarIra saMghAtakaraNa, 5 kArmaNa zarIra saMghAtakaraNa, eve pAMca thaI, kula sattAvIza. sAtame saMvanana nAmanA cha bheda, 1 vajarUSabhanArAca saMhanana 2 rUSabhanArAca saMhanana, 3 nArAca saMhanana, 4 ardhanArAca saMhanana, 5 kalikA saMhanana, 6 sevArta saMhanana eve cha, kula tetrIza. AThame saMsthAna nAmanA cha bheda. 1 samacaturastra saMsthAna 2 nyagrodha parimaMDaLa saMsthAna, 3 sAdi saMsthAna, 4 kuja saMsthAna, 5 vAmana saMsthAna, 6 hUMDa saMsthAna, evuM che, kula ogaNacALIza. navame varNanA pAMca bheda. 1 kALo, 2 nIlo, 3 rAto, 4 pILo, 5 dhoLo, evaM pAMca. kula cummALIyA dazame gaMdhanA be bheda. 1 surabhi gaMdha, 2 durabhi gaMdha, eve che. kula beMtALIza. bru-10 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI bRhad jene loka saMgraha agIArame rasanA pAMca bheda. 1 tIkho, 2 kaDavo, 3 turo, 4 khATo, 5 mITho, evaM pAMca, kula ekAvana. bArame sparzanA ATha bheda. 1 haLavo, 2 bhAre, 3 karkaza, 4 suhALo, 5 TADho, 6 unho, 7 lukho, 8 copaDayo. evuM ATha, kula ogaNasATha. terame anupUrvInA cAra bheda, 1 nArakInI anupUrvI, 2 tiyacanI anupUrvI 3 manuSyanI anupUrvI 4 devanI anupUrvI evaM cAra. kula tresaTha. " caudame vihAya gati nAmanA be bheda. (1) prazasta vihAya gati te gaMdha hastInI peThe zubha cAlavAnI gati, (2) aprazasta vidAya gati-te UMTanI peThe azubha cAlavAnI gati, evaM be. kula pAMsaTha. paMdarame agurU laghu nAmano eka bheda. evaM chAsaTha. soLame upaghAta nAmano eka bheda. e saDasaTha. sattarame parAghAta nAmano eka bheda. evaM aDasaTha. aDhArame ucchavAsa nAmano eka bheda. evaM ogaNotera. ogaNIsame udyota nAmano eka bheda. eve sItera. vIzame AtApa nAmano eka bheda. evuM ekotera. ekavIsame tIrthaMkara nAma. (jina nAma) evaM boMtera. bAvIsame nirmANa nAma. kula totera thayA. bAkI je vaza bola rahyA te darekanA eka eka bheda che. sarva thaI 93 bheda te 93 prakRti saMpUrNa. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 ATha karmanI prakRti nAma karma 8 prakAre bAMdhe temAM zubha nAma karma 4 prakAre bAMdhe te 1 kAyAnI saralatA te kAyAnA yoga sArA pravartAve, 2 bhASAnI saralatA te vacananA yoga sArA pravartAve; 3 bhAvanI saralatA te mananA yoga sArA pravartAve. 4 akalezakArI pravartana; te khoTA rADa, jhagaDA, vivAda na kare. azubha nAma karma cAra prakAre bAMdhe te 1 kAyAnI vakratA 2 bhASAnI vakratA 3 bhAvanI vakratA 4 kalezakArI pravartana. nAma karma 28 prakAre bhogave te 1 zubha nAma karma cauda prakAre bhogave 2 azubha nAma karma cauda prakAre bhogave. zubha nAma karma cauda prakAre bhogave te 1 ISTa zabda 2 ISTa rUpa 3 ISTa gaMdha 4 ISTa rasa 5 ISTa sparza 6 ISTa gati 7 ISTa sthiti 8 ISTa lAvaNya 9 ISya yazo kIrti 10 ISTa utthAna, karma, balavIrya, purUSAkAra parAkrama 11 iSTa svara 12 kAMta svara 13 priya svara 14 manojJa svara. e cauda. azubha nAma karma cauda prakAre bhogave 1 aniSTa zabda, 2 aniSTa rUpa, 3 aniSTa gaMdha, 4 aniSTa rasa, 5 aniSTa sparza, 6 aniSTa gati 7 aniSTa sthiti, 8 aniSTa lAvaNya, 9 aniSTa yazokIrti, 10 aniSTa utthAna, karma, balavIrya, purUSAkAra parAkrama, 11 hINa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI bRhad jaina zoka saMgraha svara, 12 dIna svara, 13 aniSTa svara, 14 akAnta svara, e cauda, kula 28. nAma karmanI sthiti, jaghanya ATha muhUrtanI, utkRSTa vIza kroDAkoDI sAgaropamanI. abAdhAkALa be hajAra varSano. 7 gotra karmano vistAra gotra karmanA be bheda, 1 uMca gotra, 2 nIca gotra. gotra karmanI soLa prakRti, temAM uMca gotranI ATha prakRti ne nIca gotranI ATha prakRtti. uMca gotranI ATha prakRti 1 jAti viziSTa, 2 kuLa viziSTa, 3 baLa viziSTa, 4 rUpa viziSTa, 5 tapa viziSTa, 6 sUtra viziSTa, 7 lAbha viziSTa, 8 aizcarya viziSTa. nIca gotranI ATha prakRti 1 jAti vihIna, 2 kuLa vihIna, 3 baLa vihIna, 4 rUpa vihIna, 5 tapa vihIna, 6 sUtra vihIna, cha lAbha vihIna, 8 aizcarya vihIna. gotra karma soLa prakAre bAMdhe, temAM uMca gotra ATha prakAre bAMdhe, ne nIca gotra ATha prakAre bAMdhe. uMca gotra ATha prakAre bAMdhe te. 1 jAti amada, 2 kuLa amada, 3 baLa amada, 4 rUpa amada, pa tapa amada, 6 sUtra amada, cha lAbha amada 8 aizcarya amada. nIca gotra ATha prakAre bAMdhe te. 1 jAti mada, 2 kuLa mada, 3 baLa mada, 4 rUpa mada, 5 tapa mada, 6 sUtra mada, lAbha mada, 8 aizvarya mada, evuM ATha, kula soLa. gotra karma soLa prakAre bhogave, temAM uMca gotra ATha Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 149 prakAre, ne nIca gotra ATha prakAre. te je pramANe uMca gotra tathA nIca gotranI ATha ATha prakRti che te ja ATha ATha prakAre bhogave. gotra karmanI sthiti, jaghanya, ATha muhUrtanI; utkRSTa viza kroDAkroDI sAgaropamanI. abAdhA kALa be hajAra varSano. 8 aMtarAya kameno vistAra, aMtarAya karmanI pAMca prakRti. 1 dAnAMtarAya, 2 lAbhAMtarAya, 3 bhogAMtarAya, 4 upabhogavaMtarAya, 5 vIryaMtarAya, e pAMca. aMtarAya karma pAMca prakAre bAMdhe, te upara pramANe. aMtarAya karma pAMca prakAre, bhogave, te paNa upara pramANe. aMtarAya karmanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhurtanI; utkRSTa trIza kroDAkroDI sAgaropamanI. abAdhAkALa traNa hajAra varSano. iti zrI ATha karmanI pratI. (8) gatAgati | pannavaNA pada - 6 gAthA bArasa, cakavIsAI, saMtara egasamaya katA, ya; viTTaNa, parabhava Aurya, ca aThe va AgariyA. 1. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pahelo bArasa dvAra. nArakI, tiryaMca, manuSya, deva, e cAra gatimAM utpanna thavAnuM tathA cavavAnuM aMtara paDe to jaghanya eka samaya, utkRSTa bAra muhurttanuM aMtara paDe. siddhagatimAM aMtara paDe to jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsanuM. cavavAnuM nathI. viraha pada (zrI patnavaNA sUtranAM 6ThThA padano adhikAra) temaja bIjo cauMvIza dvAra. 1 pahelI nake, aMtara paDe to jadhanya, eka samaya, utkRSTa, covIza muhurttanuM; 2 bIjI nake, aMtara paDe to jAnya, eka samaya, utkRSTa sAta divasanuM; 3 trIjI narake, jadhanya, eka samaya, utkRSTa, paMdara divasanuM; 4 cothI narake, jAnya, eka samaya, utkRSTa, eka mAsanuM; 5 pAMcamI narake, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, be mAsanuM; 6 chaThThI narake, jadhanya, eka samaya, utkRSTa, cAra mAsanuM; 7 sAtamI narake, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, cha mAsanuM; bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI, pahelA bIjA devaloka sudhI aMtara paDe to jaghanya, eka samaya, utkRSTa covIza muhurttanuM; trIje devaloke aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, nava divasa ne vIza muhurttanuM; cothe devaloke aMtara paDe to, janya, eka samaya, utkRSTa, bAra divasa ne daza muhUrtanuM; Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 151 pAMcame devaloke aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, sADIbAvIza davasanuM; chaThe devaloke aMtara paDe to, janma, eka samaya, utkRSTa pIstALIza divasanuM; sAtame devaloke aMtara paDe to, jadhanya, eka samaya, utkRSTa eMzI divasanuM; AThame devaloke aMtara paDe to, janya, eka samaya, utkRSTa, so divasanuM; navame-dazame devaloke aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, saMkhyAtA mAsanuM; (eka varSanI aMdara) agiyArame-bArame devaloke aMtara paDe to, jaghanya eka samaya, utkRSTa saMkhyAtA varSanuM; (so varSanI aMdara) traiveyakanI pahelI trike aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa saMkhyAtA so varSanuM; (eka hajAra varSanI aMdara) traiveyakanI bIjI trika aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, saMkhyAtA hajAra varSanuM; (eka lAkhanI aMdara) traiveyakanI trIjI trika aMtara paDe to, jadhanya, eka samaya, utkRSTa, saMkhyAtA lAkha varSanuM; (palyanA asaMkhyAtamAM bhAganI aMdara) cAra anuttara vimAne aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, palyanA asaMkhyAtamA bhAganuM; (palyanA saMkhyAtamA bhAganI aMdara) pAMcamAM sarvArtha siddha vimAne aMtara paDe to, jaghanya eka samaya, utkRSTa palyanA saMkhyAtamA bhAganuM; pAMce ekeMdriyamAM aMtara nathI; Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra zrI bRhad jaina thoka saMgraha - traNa vileMdriya ne tiryaMca saMmUrNimamAM aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, aMtamuhurtanuM; tiryaMca garbhaja, ane manuSya garbhamAM aMtara paDe to jaghanya, eka samaya, utkRSTa, bAra muhurtanuM; . manuSya saMmUrNimamAM aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa, (covIza muhurtanuM;) siddhamAM aMtara paDe to, jaghanya, eka samaya, utkRSTa che mAsanuM. ema ja siddha varjI cavavAnuM utpanna virahanI pere jANavuM. siddhamAM eka samaye jaghanya, eka, be, traNa; utkRSTa, ekaso ne ATha utpanna thAya. emaja udvartana paNa siddha varjI sarvane jANavuM. iti eka samaye utpanna thavAno tathA cavavAno cotho dvAra saMpUrNa. (vizeSa viraha padanAM AdhAre bharata kSetramAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAno viraha paDe to ja. 63 hajAra varSano ane arihaMta, cakravartI, vAsudeva, baLadevano java.84 hajAra varSano u.deze uNo 18 kroDA kroDa sAgaropamano viraha paDe. samyakatvIno u.7 divasano, navIna zrAvakano u.12 divasano, navIna sAdhuno u.15 divasano.) bIjo dvArA saMpUrNa trIjo aMtara niraMtara dvAra. saaMtara kahetAM aMtara sahita, niraMtara kahetAM aMtara rahita upaje te. pAMca ekeMdriyanA pAMca daMDaka varjIne, bAkInA ogaNIza daMDaka tathA siddhamAM sadaMtara tathA niraMtara upaje. - pAMca ekeMdriyanA pAMca daMDakamAM niraMtara upaje. emaja udavartana (cavavAnuM) paNa siddhane vajI sarvane jANavuM. trIjI vAra saMpUrNa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 157 cothe eka samayamAM je bolamAM jeTalA upaje tathA cave te dvAra. sAta nArakI, 7. daza bhavanapati, 17. vANavyaMtara, 18. jyotiSI, 19. pahelAthI ATha devaloka, 27. traNa vikalaiMdriya, 30. tiryaMca saMmUrNima, 31. tiryaMca garbhaja, 32. manuSya saMmUrNima, 33. e tetrIza bolamAM eka samayamAM jaghanya, eka, be, traNa, utkRSTa upaje to saMkhyAtA tathA asaMkhyAtA upaje. navamuM-dazamuM-agiyAramuM-bAramuM e cAra devaloka 4, nava raiveyaka 13 pAMca anuttara vimAna 18, manuSya garbhaja 19, e ogaNIza bolamAM jaghanya, eka, be, traNa utkRSTa saMkhyAtA upaje; pRthvI, pANI, agni, vAyu, e cAra ekeMdriyamAM, samaye samaye, asaMkhyAtA upaje. vanaspatimAM, samaye samaye saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane (yathAsthAne) anaMtA upaje. pAMcamo kattA (kyAMthI Ave), chaTho udvartana (cavIne jAya) te baMne dvAra. pa63 mAMhenA je je bolano AvIne utpanna thAya te kismAta (kyAMthI) Ave.] ne cavIne 563 mAMhenA je je bolamAM jAya te gati (udvartana). 1 pahelI narake 25 bolanI Agati. te paMdara karma bhUmi, pAMca saMzI tiryaMca, pAMca asaMzI tiryaMca paMdriya, e pacIsa paryApanI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI bRhad jaine thoka saMgraha * gati 40 bolanI, te paMdara karma bhUmi, pAMca saMgI tiryaMca, e vizanA aparyApA tathA paryApA ema cALIzanI. 2 bIjI narake, vIza bolanI Agati, te 15 karmabhUmi, pAMca saMjJI tiryaMca, ema 20 paryAptanI. gati 40 bolanI, te pahelI naraka pramANe. 3 trIjI narake, ogaNIza bolanI Agati, te bIjI narakamAM je vaza bolano Ave che. temAMthI eka bhujaparisarpa bAda karatAM bAkInA ogaNIzanI. gati 40 bolanI te pahelI naraka pramANe. 4 cothI narake aDhAra bolanI Agati, te bIjI narakamAM je vIza bolano Ave che, temAMthI 1 bhujaparisarpa, 2 khecara, e be bAda karatAM bAkInA aDhAranI. gati 40 bolanI, te pahelI naraka pramANe. 5 pAMcamI narake sattara bolanI Agati, te bIjI narakamAM je vIza bolano Ave che, temAMthI 1 bhUjaparisarSa, 2 khecara, 3 sthaLacara e traNa bAda karatAM bAkInA sattara bolanI. gati 40 bolanI, te pahelI naraka pramANe. 6 chaThI narake soLa bolanI Agati, te bIjI narakamAM je vIza bolano Ave che, temAMthI 1 bhUjaparisarSa, 2 khecara, 3 sthaLacara, 4 urapasisae cAra bAda karatAM bAkInA soLanI. gati 40 bolanI, te pahelI naraka pramANe. * nArakI ane devatA kALa karIne manuSya ke tiryaMcamAM janme che te aparyApta avasthAmAM maratA nathI. te apekSAe koI mAtra paryAptAja mAne che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 155 7 sAtamI narake soLa bolanI Agati, te paMdara karma bhUmine jaLacara e soLanI, te madhyenI strI marIne na Ave, purUSa tathA napuMsaka marIne Ave. gati daza bolanI, te pAMca saMjJI tiryaMcanA aparyAptA ane paryAptAnI. 8 pacIza bhavanapati, chavIza vANavyaMtara, e ekAvana jAtinI devanI Agati, 111 bolanI; te 101 saMjJI manuSya, pAMca saMjJI tiryaMca paMceMdriya ane pAMca asaMjJI paMcendriya, evuM 111 nA paryAptAnI. gati 46 bolanI te paMdara karmabhUmi, pAMca saMjJI tiryaMca eve vIza, bAdara pRthvIkAya 21 bAdara apakAya 22, bAdara vanaspatikAya 23, e trevIzanA aparyAptA ane paryAptAnI. 9 jyotiSI ane pahelA devaloke 50 bolanI Agati, te paMdara karmabhUmi, trIza akarmabhUmi, pAMca saMzI tiryaMca, evaM pacAsa paryAptAnI. gati 46 bolanI, te bhavanapati pramANe, 10 bIjA devaloke cALIza bolanI Agati, te paMdara karmabhUmi, pAMca saMjJI tiryaMca, e viza ne trIza akarmabhUmimAMthI pAMca hemavaya, pAMca hiraNyavaya e daza bAda karatAM, bAkInA vIza, evaM cALIza paryAptanI. gati 46 bolanI, te bhavanapati pramANe. 11 pahelA kilviSImAM trIza bolanI Agati, te paMdara karmabhUmi pAMca saMzI tiryaMca, pAMca devakupha, pAMca uttarakurU, evuM trIzanA paryAptanI. gati 46 bolanI, te bhavanapati pramANe. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 12 trIjA devalokathI AThamA devaloka sudhInA, nava lokAMtikanA, ne bIjA ne trIjA kilviSI, e sattara jAtinA devanI vIza bolanI Agati, te paMdara karmabhUmi, pAMca saMzI tiryaMca, e vIzanA paryAptanI. gati 40 bolanI, te paMdara karmabhUmi, pAMca saMzI tiryaMca, e vIzanA aparyAptA ane paryAptAnI. 13 navamA, dazamA, agiyAramAM, bAramA, e cAra devaloka, nava caiveyaka, pAMca anuttara vimAna, e aDhAra jAtinA devanI Agati, paMdara bolanI te paMdara karmabhUminA paryAptanI. gati 30 bolanI, te paMdara karmabhUminA aparyAptA ane paryAptAnI. 14 pRthvI, pANI, vanaspati, e traNanI Agati, baneM ne teMtALIza bolanI, te ekaso ne eka mukhya saMmUrchimanA aparyApta, ne paMdara karmabhUminA aparyApta ne paryApta evaM trIza, kula ekso ekatrIza; ne aDatALIza jAtinA tiryaMca, evaM 179, ne cosaTha jAtinA deva (te pacIza bhavanapati, chavIza vANavyaMtara, 51, ne daza jyotiSI, 61, pahelA kikviSI, 62, paheluM bIjuM devaloka, 64) nA paryApta; evuM base ne teMtALIza bolanI. gati 179 bolanI te, ekaso ne eka manuSya saMmUrNimanA aparyApta, ne paMdara karmabhUminA aparyAptane paryApta evaM trIza kula 131; ne aDatALIza jAtinA tiryaMca, evaM 179 nI. 15 tejasa, vAyunI Agati, 179 bolanI te upara lakhela che te. gati aDatALIza bolanI, te 48 jAtinA tiryaMcanI. 16 traNa vikaleMdriyanI Agati 179 bolanI te 179 bola upara kahela che te. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 gati paNa 179 bolanI upara mujaba. 17 asaMzI tiryaMcanI Agati 179 bolanI, te ekaso ne eka manuSya saMmUrNimAnA aparyApta ane paMdara karmabhUminA aparyAptane paryApta, evaM trIza, kula 131; ne aDatALIza jAtinA tiryaMca, evaM 179 nI. gati 395 bolanI te, chappana aMtaradvIpa ne ekAvana jAtinA deva 107, pahelI naraka 108, te ekaso AThanA aparyApta ne paryApta evuM 216, ne 179 upara kahyA che te, kula 395nI. 18 saMzI tiryaMcanI Agati 267 bolanI, te 81 jAtinA deva (navANuM jAtinA devatAmAMthI uparanA cAra devaloka, nava raivayake, pAMca anuttara vimAna evaM aDhAra bAda karatAM bAkInA ekAzI.) sAta nArakInA paryApta, 88, ne 179 bola upara kahela che te, evuM 267. pAMcenI judI judI gati. 1 jaLacaranI pa27 bolanI te, pAMcasaeN tresaTha mAMhethI navamA devalokathI sarvArthasiddha sudhInA 18 jAtinA devanA aparyApta ne paryApta eve chatrIza bola bAda karatAM bAkInA pa27 nI, 2 uraparisarpanI pa23 bolanI te, upara pAMcaseM sattAvIza kahyA temAMthI, chaThThI ne sAtamI narakanA aparyApta ne paryApta e cAra bAda karatAM bAkInA para3 bolanI. 3 sthaLacaranI para1 bolanI te, uraparisarpanA pAMcaso trevIzamAMthI pAMcamI narakanA aparyApta ne paryApta e be bAda karatAM bAkInA 521 nI. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 4 khecaranI 519 bolanI te, 521 bolamAMthI cothI narakanA aparyApta ne paryApta e be bAda karatAM bAkInA 519 bolanI. 158 5 bhujaparisarpanI 517 bolanI te, 519 bolamAMthI trIjI narakanA aparyApta ne paryApta e be bAda karatAM bAkInA 517 bolanI. 19 asaMzI manuSyanI Agati 171 bolanI te, upara 179 bola kahela che. temAMthI tejasa, vAyunA ATha bAda karatAM bAkInA 171 nI. gati 179 bolanI te upara 179 bola kahela che te. 20 paMdara karmabhUminA saMjJI manuSyanI Agati, 276 bolanI te, 179 bola kahela che, temAMthI tejasa vAyunA ATha bAda karatAM bAkI 171 rahyA te, ne navANuM jAtinA deva, e 270 ne pahelethI cha naraka sudhI, evaM 276 nI. gati 563 nI tathA mokSanI. 21 trIza akarmabhUminA saMjJI manuSyanI Agati, vIza bolanI te, paMdara karmabhUmi. pAMca saMzI tiryaMca, e vIza paryAptAnI. * judI judI gati nIce mujaba. pAMca devakurU, pAMca uttarakurU, e daza kSetranA jugalIyAnI 128 bolanI, te cosaTha jAtinA devanA aparyApta ne paryApta e 128 nI. pAMca harivAsa, pAMca ramyakavAsa e daza kSetranA jugalIyAnI 126 bolanI, te uparanA 128 bolamAMthI pahelA kilTiSInA aparyAptane paryApta, e be bAda, evaM 126nI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 159 pAMca hemavaya, pAMca hiraNyavaya, e daza kSetranA jugalIyAnI 124 bolanI, te uparanA 126 bolamAMthI bIjA devalokanA aparyApta ne paryApta, e bAda karatAM bAkInA 124nI. chappana aMtarakIpanA jugalIyAnI Agati pacIza bolanI te, paMdara karmabhUmi, pAMca saMjJI tiryaMca, pAMca asaMjJI tiryaMca evuM 25 paryAptanI. gati 102 bolanI, te pacIza bhavanapati, chavIza vANavyaMtara e 51 nA aparyApta ne paryApta evaM 102 bolanI. e bAvIza bola saMpUrNa. e bAvIza bolamAM covIza daMDakanI gatAgati kahI. * * * nava uttama padavIdhara tathA mithyAtvI tathA traNa veda, e tera bolanI gatAgati 1 tIrthaMkaranI Agati 38 bolanI, te vaimAnikanA 35 bheda ne pahelethI traNa naraka e 38 nA paryAptAnI. gati mokSanI. 2 cakravartInI Agati 82 bolanI te, navANuM jAtinA devamAMthI paMdara paramAdhAmI, traNa kilviSI e aDhAra bAda karatAM bAkInA 81 ne pahelI naraka, kula 82 nA paryAptAnI. gati 14 bolanI, te sAta narakanA aparyApta ne paryApta e caudanI. (jo te dIkSA le to devanI ke mokSanI.). 3 vAsudevanI Agati 32 bolanI. te bAra devaloka, nava lokAMtika, navagreveyaka, ne pahelI bIjI tarapha, kula 3ra nA paryAnI. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI bRhad jaina thoka saMgraha gati cauda bolanI, te sAta narakanA aparyAptA ane paryApta e 14 nI. 4 baLadevanI Agati 83 bolanI, te cakravartInA 82 bola kahyA te tathA bIjI naraka, kula 83 nA paryAptAnI. gati 70 bolanI. te vaimAnikanA 35 bhedanA aparyApta ne paryApta, eve 70nI athavA mokSanI. (te sAdhunI gati samajavI.) 5 kevalInI Agati, 108 bolanI, te navANu jAtinA devamAMthI paMdara paramAdhAmI ne traNa kilviSI, e aDhAra bAda karatAM bAkInA 81; ne paMdara karmabhUmi, pAMca saMjJI tiryaMca, pRthvI, pANI, vanaspati, e 104ne pahelethI cAra naraka, eve 108 paryAptanI, gati mokSanI. 6 sAdhunI Agati 275 bolanI, te upara 179 bola kahela che temAMthI tejasa vAyunA ATha bAda karatAM bAkInA 171 ne 99 jAtinA deva, e 270 ne prathamanI pAMca naraka, e 275 nI. gati 70 bolanI, te vaimAnikanA 35 bhedanA aparyAptA ane paryAptA athavA mokSanI. 7 zrAvakanI Agati 276 bolanI, te sAdhunI ra75 bolanI kahI che te, ne chaThThI narakanA paryApta, evuM 276nI. gati 42 bolanI, te bAra devaloka, nava lokAMtika, e 21 nA aparyApta ne paryApta evuM 42 nI. - 8 samyakta dRSTinI Agati 363 bolanI, te navANuM jAtinA devanA paryApta, ne 101 saMzI manuSyanA paryApta evuM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAgati 161 200 ne 101 saMmUrNimanA aparyApta evuM 301 ne 15 karmabhUminA aparyApta, 317, sAta narakanA paryApta, evuM 323 ne tiryaMcanA 48 bhedamAMthI tejas, vAyunA ATha bAda karatAM bAkInA cALIza, evuM 363 nI. gati 282 nI te, 81 jAtinA deva, 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi, 5 saMjJI tiryaMca tathA 6 nArakI e 137 nA aparyAptA ane paryAptA evaM 274 tathA 3 vikalaeNndriya ane pAMca asaMzI tiryaMcanA aparyAptA evaM 282 (matAMtarathI 258 bhedanI manAya che. 282 mAMthI akarmabhUminAM 60 bAda karI 15 paramAdhAmI tathA 3 kilviSinA 36 umerI 258-paraMtu 282 nI gaNanA yogya lAge che.) 9 mAMDalika rAjanI Agati 276 bolanI-te zrAvakanI Agati pramANe-gati pa3pa bolanI te 563 bhedamAMthI 9 raiveyaka, 5 anuttara vimAna e 14 nA aparyApA ne paryAptA ema 28 bAda karatAM pa35 bolanI. 10 mithyAtva dRSTinI Agati 371 bolanI te navANuM jAtinA devatA ne 179 bola AgaLa kahela che te, evuM 278, sAta, narakanA paryApta evuM 285, ne 86 jAtinA jugalIyAnA paryApta evuM 371 nI (te 19ra amara varjine) gati 553 nI te, pa63 bolamAMthI pAMca anuttara vimAnanA aparyApta ane paryApta e daza bAda karatAM 553 nI. 11 strI vedanI Agati 371 bolanI, mithyASTi pramANe. gati 561 bolanI, te sAtamI narakanA aparyApta ne paryApta e be bAda karatAM bAkInA 561nI. -11 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 12 purUSa vedanI Agati 371 bolanI te mithyAtva dRSTinI Agati pramANe. gati pa63 nI. 13 napuMsaka vedanI Agati 285 bolanI, te navANu jAtinA devanA paryApta ne AgaLa 179 bola kahyA che te, ne sAta narakanA paryApta, evuM 285. gati 53 nI. Iti pAMcamo-chako dvArA saMpUrNa sAtamo AyuSya dvAra A bhavanA AyuSyanA keTalAye bhAge parabhavanA AyuSyano baMdha paDe te. daza dArikanA daMDaka sopakarmI ane nopakarmI jANavA. nArakIno eka daMDaka ne devanA 13, e cauda daMDaka nopakarmI jANavA. daza audArikanA daMDaka che, temAM jeone asaMkhyAta varSanAM AyuSya che, teo nopakarmI che, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA che, temAM sopakarmI che ne nopakarmI che. nopakarmI te nizcaye AyuSyane trIje bhAge parabhavanuM AyuSya bAMdhe. sopakarmI te, AyuSyane trIje bhAge, tene trIje bhAge, chevaTe aMtarmuhUrta rahe tyAre paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhe. asaMkhyAta varSanA manuSya, tiryaMca tathA nArakI, deva nopakarmI che. teo nizcaye AyuSyanA cha mAsa zeSa rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. parabhava jatAM jIva cha bola sAthe AyuSya niddhata kare che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnA bhAva 163 1 jAti, 2 gati, 3 sthiti, 4 avagAhanA, 5 pradeza ane 6 anubhAga. ita sAtamo dvAra saMpUrNa. AThamo AkarSa dvAra. AkarSa-te tathAvidha prayatna karI karma pudgalanuM grahavuM-kheMcavuM. jema gAya pANI pItAM bhayathI pAchuM jue, vaLI pIe, tema jIva jAti nidvattAdi AyuSyane jaghanya eka, be, traNa, utkRSTa ATha AkarSe karI bAMdhe. te AkarSano alpa-bahutva. sarvathI thoDA jIva ATha AkarSe karI jAti nidvattAyuSyane bAMdhanArA, tethI sAte karI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI chathI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI pAMcathI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI cArathI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI traNathI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI bethI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa, tethI ekathI bAMdhanAra saMkhyAtaguNa. . iti zrI gatAgati * (9) cha ArAnA bhAva jaMbudrIpa. pati. vRkSakAra-2 daza kroDAkroDI sAgaropamanA cha ArA jANavA. "pahelo Aro. cAra kroDAkroDI sAgaropamano pahelo Aro suSama suSama nAme eTale atizaya suMdara jANavo. e ArAne viSe traNa gAunuM zarIra ne traNa palyopamanuM AyuSya jANavuM, utarate Are be gAunuM zarIra ne be palyopamanuM AyuSya jANavuM. e ArAne Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI bRhad jaine thoka saMgraha viSe zarIramAM 256 pAMsaLIo jANavI, ne utarate Are 128 pAMsaLIo jANavI. e ArAne viSe, vaja>SabhanArA saMtanana, ne samacaturaMRsaMsthAna jANavuM. e ArAne viSe strI puruSanAM rUpa ghaNAM zobhAyamAna dekhAya. e ArAne viSe aThamabhakta (traNa divase) AhAranI IcchA thAya, tyAre zarIra pramANe AhAra kare. jamInanI sarasAI (rasa) sAkara sarakhI jANavI. utarate Are jamInanI sarasAI (rasa) khAMDa sarakhI jANavI. e ArAne viSe daza prakAranA kalpavRkSa manavAMchita sukha Ape, te daza prakAranA kalpavRkSa tenI pAse je phaLa che te ja Ape che eTale daze kalpavRkSa maLIne daza vastu Ape che paNa je manamAM ciMtave te ApavA samartha nathI. manavAMchita sukhanI gAthA. mAMgAya hiMgA, tuDIyaMgA dIvA joI citagA; citarasA masavegA, gihagAro aniyagaNAuM. 1 ' artha - 1 mataMgA kahetA, madhura rasanAM phaLanAM kalpavRkSa 2 bhigA kahetAM, ratnajaDAva bhAjananAM kalpavRkSa 3 tuDIyaMgA kahetAM, 49 jAtinAM vAjiMtranAM kalyuvala 4 dIva kahetAM ratnajaDAva dIvAnAM kalpavRkSa 5 joI kahetAM ratnajaDAva sUryanI jyotinAM kalpavRkSa 6 citagA kahetAM; citrAmaNa sahita phUlanI mALAnAM kalpavRkSa 7 citarasA kahetAM, cittane game tevAM rasavaMtAM bhojananAM kalpavRkSa 8 maNavegA kahetAM ratnajaDAva AbharaNanAM kalpavRkSa 9 gihagArA kahetAM, 42 bhomIyA AvAsanAM kalpavRkSa 10 aniyagaNAu kahetAM, nAkane vAyare uDe evAM jhINAM ratnajaDAva vastranAM kalpavRkSa. e daza prakAranAM kalpavRkSa jugalIyAne sukha Ape. e ArAne viSe jugalIyAne AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe te vakhate jugalIyA parabhavanuM AyuSya bAMdhe, tyAre jugalANI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnA bhAva 15 eka joDuM prasave, te jovAnI pratipAlanA (AsanAvAsanA) ogaNapacAsa dahADAnI kare. jugala jugalANIne kSaNa mAtrano viyoga na paDe. temane chIMka ke bagAsuM ke oDakAra Ave tyAre marIne* devagatimAM jAya. gati eka devanI. e ArAne viSe jhera nahi, vera nahi, IrSyA nahi, jarA (ghaDapaNa) nahi, roga nahi, kurUpa nahi, paripUrNa aMga upAMgane viSe sukha bhogave; te pUrvanAM dAna punyanAM phaLa jaNavAM. Iti pahelA ArAnA bhAva saMpUrNa bI Aro. pahelo Aro utarIne bIjo Aro bese, tyAre varNa, gaMdha, rasa sparzanA paryava anaMta anaMta ochA thAya. e Aro traNa kroDAkoDI sAgaropamano jANavo e Aro suSama nAme jANavo eTale suMdara jANavo. e ArAne viSe be gAunuM zarIra ne be palyopamanuM AyuSya jANavuM. utarate Are eka gAunuM zarIra ne eka palyopamanuM AyuSya jANavuM. e ArAne viSe vaja RSabhanArAca saMhanana, samacaturaMtra saMsthAna jANavuM. e ArAne viSe 128 pAMsaLIyo, utarate Are 64 pAMsaLIyo jANavI. e ArAne viSe chaThThabhakta (be divase) AhAranI IcchA upaje, tyAre zarIra pramANe AhAra kare, jamInanI sarasAI (rasa). khAMDa sarakhI jANavI, utarate Are goLa sarakhI jANavI. e ArAne viSe daza prakAranAM kalpavRkSa daza prakAranA manavAMchita sukha Ape, te upara pahelA ArAmAM kahyAM te pramANe jANavAM e ArAne viSe jugalIyAnA AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe, tyAre ? jugalIyA parabhavanuM AyuSya bAMdhe, te vakhate jugalANI eka joDuM "yugalanuM jeTaluM Ayu manuSya gatimAM hoya che teTaluM athavA ethI thoDuMka ochuM Ayu. devagatimAM pAme che. + jugaliyAnAM thotramAM bhUminI snigdhatA-sarasatAne kAraNe zarIra gavI jAya che. maraNakiyA deva kare te AgAmika nathI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI bRhad jaina thoka saMgraha . prasave, te joDAnI pratipAlanA cosaTha divasa kare. jugala jugalANIne kSaNa mAtrano viyoga na paDe. temane chIMka, bagAsuM ke oDakAra Ave tyAre te marIne devagitamAM jAya. gaMti eka devanI jANavI. e AMrAne viSe jhera. nahi, vera nahi, irSyA nahi, jarA (ghaDapaNa) nahi roga nahi; kurUpa nahi, paripUrNa aMga upAMgane viSe sukha bhogave; te pUrvanA dAna, punyanAM phaLa jANavAM. iti bIjA ArAnA bhAva saMpUrNa. trIjo Aro bIjo Aro utarIne trIjo Aro bese tyAre varNa, gaMdha, rasa, sparzanA paryava anaMta anaMta hINA thAya. e Aro be kroDA kroDI sAgaropamano. e Aro suSama duHSama nAme jANavo, eTale suMdaratA ghaNI ne viSamatA thoDI jANavI. e ArAne viSe eka gAunuM zarIra ne eka palyopamanuM AyuSya, utarate Are pAMcase dhanuSyanuM zarIra ne kroDa pUrvanuM AyuSya e ArAne viSe vajaRRSabhanArAca saMghayaNa ne samacaturaMstra saMsthAna jANavuM. utarate Are 6 saMghayaNa ane cha saMsthAna jANavA e ArAne viSe 64 pAMsaLIo, utarate Are 32 pAMsaLIo jANavI. e ArAne viSe cauthabhakate (eka divase) AhAranI icchA upaje, tyAre zarIra pramANe AhAra kare. jamInanI sarasAI (rasa) goLa sarakhI jANavI, utarate Are sArI jANavI. e ArAne viSe kalpavRkSa daza prakAranAM sukha Ape. e ArAne viSe jugalIyAnA AyuSyamAM chellA cha mAsa bAkI rahe tyAre jugalIyA parabhavanuM AyuSya bAMdhe te vAre jugalANI eka joDuM prasave, te joDAnI pratipAlanA ogaNaeMzI divasanI kare. jugala jugalANIne kSaNa mAtrano viyoga na paDe. temane chIMka, bagAsuM ke oDakAra Ave tyAre te marIne deva gatimAM jAya. e traNa ArA jugalIyAnA. ekalo jugala dharma jANavo. e trIjA ArAmAM jugalIyA sudhI, gati eka devanI jANavI. e ArAne viSe jugalIyA dharma sudhI jhera nahi, vera nahi, irSyA nahi, jarA nahi; Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnA bhAva, 167 roga nahi, kurUpa nahi, paripUrNa aMga upAMgane viSe sukha bhogave te pUrvanAM dAna, punyanAM phaLa jANavAM. Iti jugalIyA dharma saMpUrNa. - trIjA ArAnA jatAM zeSa corAsI lAkha pUrva traNa varSa ane sADAATha mahinA rahyA tyAre sarvArtha siddha mahAvimAnamAM 33 sAgaropamanuM AyuSya bhogavIne tyAMthI cavIne, vanitA nagarIne viSe, nAbhirAjAne ghera, marUdevI rANInI kukSImAM zrI RSabhadeva svAmI upajyAM. pachI savA nava mAse janma thayo. prathama RSabhanuM vapna dIThuM. mATe RSabhadeva nAma pADyuM. te RSabhadeva svAmIe yugala dharma nivArI (kADhI nAMkhI) ne 1 asi, 2 masi, 3 kRSi, ityAdika bahotera kaLA puruSane zIkhavI. strIne cosaTha kaLA zIkhavI. anukaMpA vAste vaza lAkha pUrva to kuMvarapaNAmAM rahyA. tresaTha lAkha pUrva rAjya pALyuM, pachI potAnA putra bharatane rAjya soMpI. pote cAra hajAra purUSa sahita saMyama lIdho. saMyama lIdhA pachI eka hajAra varSe kevaLajJAna upajayuM, ema chabasthapaNuM tathA kevaLapaNuM maLIne pUruM eka lAkha pUrvano saMyama pALIne, aSTApada parvata upara, pA Asane besIne daza hajAra sAdhu sahita, bhagavaMta mokSa padhAryA, te svAmIjInA pAMca kalyANIka, uttarASADhA nakSatramAM thayA, te 1 pahele kalyANIke uttarASADhA nakSatramAM sarvArtha siddha vimAnathI cavIne marUdevI rANInI kukSImAM upajyA; ra bIje kalyANIke uttarASADhA nakSatramAM janma thayo; 3 trIje kalyANIke uttarASADhA nakSatramAM rAjyAsane birAjyA; 4 cothe kalyANIke uttarASADhA nakSatramAM dIkSA lIdhI; 5 pAMcame kalyANIke uttarASADhA nakSatramAM kevaLajJAna pAmyA ane abhijita nakSatramAM prabhujI mokSa padhAryA. e jugalIyA dharma nivAryA pachI gati pAMca jANavI. iti trIjA ArAnA bhAva saMpUrNa. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaine thoka saMgraha cotho Aro. - trIjo Aro utarIne cotho Aro beTho, tyAre varNa, gaMdha, rasa, sparzanA paryava anaMta anaMta ochA thayA. e Aro eka kroDAkroDI sAgaropamamAM beMtALIza hajAra varSa ocho jANavo. e Aro duHSama suSama nAme jANavo, eTale viSamatA ghaNI, ne suMdaratA thoDI jANavI. e ArAne viSe pAMcaseM dhanuSyanuM zarIra ne kroDa pUrvanuM AyuSya jANavuM. utarate Are sAta hAthanuM zarIra ne baso varSamAM UNuM AyuSya jANavuM. e ArAne viSe saMhanana che, . saMsthAna che. e ArAne viSe 32 pAMsaLIo, utarate Are 16. pAMsaLIyo jANavI. e ArAne viSe dina dina pratye AhAranI icchA thAya, te vAre purUSa 32 kavalano, ne strI 28 kavalano AhAra kare. dharatInI sarasAI (rasa) sArI jANavI, utarate Are tethI ochI jANavI. e ArAne viSe zeSa 75 varasa ane sADAATha mahinA bAkI rahyA tyAre dezamAM prANata devaloke viza sAgaropamanuM AyuSya bhogavI, cavIne mAhaNakuMDa (brAhmaNakuMDa) nagarIne viSe 2Sabhadatta brAhmaNanA ghera, devAnaMdA brAhmaNInI kuzImAM zrI mahAvIra svAmI upanyA, tyAM svAmI 82 rAtrI rahyAM. 83 mI rAtrIe zakeMdranuM Asana caLyuM, tyAre zake upayoga mukIne joyuM to zrI mahAvIra svAmI bhikSukane kuLe upanyA ema jANyuM, e anaMta kALe Azcarya thayuM. te vAre zadra harizagamelI devane bolAvIne kahyuM ke tame jAo, jaIne zrI mahAvIra svAmIno garbha kSatriyakuMDa nagarane viSe, siddhArtha rAjAne ghera, trizalAdevI rANInI kulIe muko; ane trizalAdevI rANInI kulIe putrIpaNe garbha che, te devAnaMdA brAhmaNInI kukSImAM muko, ema kahyuM. tyAre te hariNagamelI deve tyAM taAti (kaho cho tema karIza) ema kahIne teja vakhate te mAhaNakuMDa Avyo, ne tyAM bhagavaMtane namaskAra karIne kahyuM je, he svAmI, tame sAruM jANazo. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 cha ArAnA bhAva huM tamAro garbha sAharuM chuM. te vakhate devAnaMda brAhmaNIne avasthApinI nidrA mukIne garbha sAharyo, te laI kSatriyakuMDa nagarane viSe, siddhArtha rAjAne ghera, trizalAdevI rANInI kukSImAM mUkayo, ane trizalAdevI rANInI kukSImAM je putrIno garbha hato, te devAnaMdA brAhmaNInI kukSImAM mukyo. pachI sarva thaI savAnava mAse bhagavaMtano janma thayo. pachI divase divase vadhavA lAgyA. anukrame yauvanAvasthA pAmyA, tyAre yazodA nAme strI paraNyA. sAMsArika sukha bhogavatAM eka putrI thaI, tenuM nAma priyadarzanA pADayuM. trIza varSa saMsAramAM rahyA. mAtApitA maraNa pAmyA pachI, ekAekapaNe saMyama lIdho. saMyama laIne sADAbAra varSa ne eka pakhavADIyA lagI sakhata tapa, japa, dhyAna dharIne bhagavaMtane unALAno bIjo mAsa, cotho pakSa, te vaizAkha sudI dazama, te suvarta nAmA divase, vijaya nAmA muhUrta, uttarA phAlyunI nakSatre, caMdra zubha Abe, pUrva dize jatAM chAyAe vIcaMtA nAmA pAchalI porasIe, jaibhiyA nagaranI bahAra, juvAlikA nadIne uttara dizAne taTe sAmAdhika gAthApati kuSNInA kSetrane viSa vaiyAvRtyI yakSanA sthAnakanA izAna khuNe, tyAM zAlavRkSanI najIka, ukaDa ane godhuma Asane taDakAnI AtApanA letAM thakAM, eve zubha prakAre pANI pIvA rahita, cauvihAro chaThThabhakta kare, zrI mahAvIra uMcA DhIMcaNa, nIcuM mastaka, evI rIte dharmadhyAnamAMhI pravartatAM dhyAnarUpa koThAne viSe pahoMcyA chate, zukala dhyAnanA cAra bheda che teNe aMtarAle (vacce) vartatAM thakAM ATha karma madhye, 1 jJAnAvaraNIya, 2 darzanAvaraNIya, 3 mohanIya, 4 aMtarAya, e cAra ghanaghAtI karma ari kahetAM zatru samAna, vairI samAna, jhoTiMga samAna tene haNI, kSaya karI, dUra karIne mahA prakAza kare, evuM kevalajJAna kevaladarzana prApta karyuM ogaNatrIsa varSa ne sADApAMca mahinA sudhI. kevaLajJAnapaNe vicaryA. eve sarva thaIne bahotera Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI bRhad jaina thoka saMgraha varSanuM AyuSya bhogavIne, cothA ArAnA zeSa jatAM traNa varSa ne sADAATha mahinA bAkI rahyA, tyAre Asovada amAsane dine. (AgamIka bhASAmAM kArtikavadI amAsa) pAvApurI nagarIne viSe, ekAekapaNe svAmI nirvANa (mokSa) padhAryA. te bhagavaMtanA pAMca kalyANIka uttarA phAlyunI nakSatramAM thayA; te 1 pahele kalyANIke, uttarA phAlyunI nakSatramAM dazamA prANata devalokathI cavIne devAnaMdAnI kukSIe upanyA; 2 bIje kalyANIke, garbhanuM sAharaNa thayuM; 3 trIje kalyANIke, janma thayo; 4 cothe kalyANIke, dIkSA lIdhI; 5 pAMcame kalyANIke, kevaLajJAna pAmyA. svAti nakSatramAM bhagavaMta mokSa nirvANa padhAryA, e ArAne viSe gati pAMca jANavI. zrI mahAvIra deva nirvANa padhAryA, teja vakhate zrI gautama svAmIne kevaLajJAna upanyuM, te gautama svAmI 12 varSa kevaLa pravajya pALI mokSa padhAryA, teja vakhate zrI sudharmA svAmIne kevaLajJAna upanyuM, te sudharmA svAmI ATha varSa kevaLa pravajya pALI mokSa padhAryA, teja vakhate zrI jebUsvAmIne kevaLajJAna upanyuM, te bUsvAmI 44 varSa lagI kevaLa pravajya pALIne mokSa padhAryA, evuM sarva thaIne zrI mahAvIra devane mokSa padhAryA pachI 64 varSa lagI kevaLajJAna rahyuM, pachI viccheda gayuM, (naSTa thayuM.) e ArAne viSe janmela hoya, te pAMcamA ArAmAM mokSa jAya, paraMtu pAMcamA ArAno janmela hoya, te pAMcamA ArAmAM mokSa jAya nahi. jaMbUsvAmIjI mokSa padhAryA pachI daza bola viccheda gayA te A pramANe :- 1 parama avadhijJAna, 2 manaH paryavajJAna; 3 kevaLajJAna, 4 parihAra vizuddha cAritra 5 sUkSma saMparAya cAritra, 6 yathAkhyAta cAritra, 7 pulAkalabdhi, 8 kSapaka - upazama zreNI, 9 AhAraka zarIra, 10 janakalpI sAdhu, e daza bola viccheda gayA (naSTa thayA.) iti cothA ArAnA bhAva saMpUrNa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnA bhAva 171 - pAMcamo Aropa cotho Aro utarIne pAMcamo Aro beTho, tyAre varNa, gaMdha, rasa, sparzanA paryava anaMta anaMta ochA thayA. e Aro ekavIza hajAra varSano jANavo. e Aro duHSama nAme jANavo, eTale ekalI taddana viSamatA jANavI. e ArAne viSe sAta hAthanuM zarIra ane baso varSamAM UNuM AyuSya jANavuM. utarate Are eka hAthanuM zarIra ne vaza varSanuM AyuSya jANavuM. e ArAne viSe saMhanana cha; saMsthAna che; utarate Are sevArta saMhanana, huMDa saMsthAna, e ArAne viSe 16 pAMsaLIyo, utarate Are ATha pAMsaLIyo jANavI. e ArAne viSe dina dina pratye AhAranI icchA upaje, te vAre potapotAnA zarIra pramANe AhAra kare. jamInanI sarasAI (rasa) thoDI eTale kAMIka sArI jANavI, utarate Are kuMbhAranA nIMbhADAnI chAra sarakhI jANavI. e ArAne viSe gati cAra jANavI. (pAMcamI mokSa gatie na jAya.) pAMcamA ArAnA lakSaNanA 32 bola nIce pramANe : 1. nagara, te gAmaDAM sarakhAM thaze. 2. gAmaDAM te, masANa sarakhAM thaze. 3. bhalA (uMcA) kuLanA chorU, te dAsa, dAsI sarakhA (nIcA kuLanA) thaze. 4. pradhAno lAlacI thaze. 5. rAjAo yamadaMDa sarakhA thaze. 6. sArA kuLanI strI te lajjA rahita thaze. 7. sArA kuLanI strI te vezyA sarakhI thaze. 8. putra potAnA chaMde (marajI mujaba, svataMtra) cAlaze. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 9. ziSya gurUnA apavAda bolaze. 10. durjana loka sukhI thaze. 11 sajjana loka duHkhI thaze. 12. durmikSa dukALa ghaNA paDaze. 13. uMdara, sarpAdinI ghaTa ghaNI thaze. 14. brAhmaNo arthanA lobhI thaze. 15. hiMsAe dharma pravartAvanAra ghaNA thaze. 16. eka dharmanA ghaNA bheda thaze. 17. mithyAtvI devA ghaNA thaze. 18. mithyAtvI loka ghaNA thaze. 19. mANasane devadarzana durlabha thaze. 20. vidyAdharanA vidyAprabhAva thoDA raheze. 21 gorasa (dUdha, dahIM, ghI) mAM sarasAI thoDI raheze. 22 baLada pramukhanAM baLa, AyuSya thoDAM raheze. 23 sAdhu, sAdhvIne mAsa kahyuM tathA comAsuM karyA jevAM tra thoDAM raheze. 24 zrAvaka nI agiyAra pratimA tathA sAdhunI bAra pratimA viccheda jaze. (A 11 pratimAno viccheda koI mAnatA nathI) 25 gurU ziSyane bhaNAvaze nahi. 26 ziSya avinIta, kalezI ghaNA thaze. 27 adharmI, kalezI, jhagaDAkhora, kumANasa ghaNA thaze, ne Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnA bhAva 173 sumANasa thoDA thaze. 28 AcArya potapotAnA gacchanI paraMparA, samAcArI judI judI pravartAvaze tathA mUDha, mUrkha mANasane moha, mithyAtvanA pAzamAM nAMkhaze, usUtra bhAkhaze, niMdanika, kubuddhika ghaNA thaze, potapotAnI paraMparAmAM rAcaze, 29 sarala, bhakika, nyAyI, pramANika purUSa thoDA raheze. 30 zlecchanAM rAjya ghaNAM thaze. 31 hiMdunAM rAjya alpa RddhivALAM ne thoDAM raheze. 32 moTA kuLanA rAjA te nIca kAma karaze. anyAya, adharma tathA kuvyasanamAM ghaNAM rAcaze. e 3ra bola saMpUrNa e ArAne viSe dhana sarva viccheda jaze. loDhAnI dhAtu raheze. cAmaDAnI mahoro cAlaze, te dhanavaMta kahevAze. e ArAne viSe eka upavAsa, te mAsakhamaNa sarakho thaze. ArAne viSe zAna sarva viccheda jaze, phakta dazavaikAlika sUtranA pahelA 4 adhyayana raheze (koI mAne che ke, 1 dazavaikAlika 2 uttarAdhyayana, 3 AcArAMga 4 Avazyaka, e cAra sUtra raheze. te upara cAra jIva ekAvatArI thaze. te cAra jIvanAM nAma. 1 dupasaha nAme AcArya, 2 phAlyunI nAme sAdhvI, 3 jInadAsa nAme zrAvaka, 4 nAgazrI nAme zrAvikA. e sarva thaIne 2004 pAMcamA ArAnA cheDA sudhI zrI mahAvIranA yugadhara jANavA) aSADha sudI 15 ne dine zadranuM Asana caLaze, tyAre zakeMdra upayoga mukIne joze ke Aje pAMcamo Aro utarIne kAle chaThTho Aro besaze, mATe jANIne zakeMdra Avaze. AvIne te cAra jIvane kaheze, ke kAle chaTho Aro besaze, mATe AlocI, paDikkamI, niMdI, niHzalya thAo, ema zakeMdra kaheze. pachI te Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI bRhad jaina thoka saMgraha cAra jIva te pramANe karI, sarvane khamAvI, niHzalya thaI saMthAro karaze, te vakhate saMvartaka, mahAsaMvartaka nAme vAyaro thaze, teNe karI pahADa, parvata, gaDha, beTa, kuvA, vAva, sarva sthAnaka visarAla (nAza) thaze. mAtra 1 vaitADhaya parvata, 2 gaMgA nadI, 3 siMdhu nadI, 4 rUSabhakuTa, 5 lavaNanI khADI, e pAMca sthAnaka raheze. bIjA sarva sthAnaka tUTI paDaze. te cAra jIva samAdhi pariNAme kALa karIne pahelA devaloke jaze, tyAre cAra bola viccheda jaze. 1 pahele prahare jaina dharma viccheda jaze, 2 bIje prahare mithyAtvIno dharma viccheda jaze, 3 trIje prahare rAjAnI rItabhAta viccheda jaze, 4 cothe prahare bAdara agni viccheda jaze. - noTaH kauMsamAM lakhelI vAta siddhAMtamAM nathI, graMthanI che ane carcAspada che. e pAMcamA ArAnA cheDA sudhI cAra gatimAM jIva jAya, eka pAMcamI mokSa gatimAM na jAya. iti pAMcamAM ArAnA bhAva saMpUrNa. chaThTho Aro jyAre pAMcamo Aro utarIne chaThTho Aro besaze te vakhate varNa, gaMdha, rasa, sparzanA paryava anaMta anaMta ochA thaze. e Aro ekavIza hajAra varSano jANavo. e Aro du:Sama duHSama nAme jANavo; eTale e Aro ghaNo bhayaMkara - ghaNo trAsadAyaka jANavo. e ArAne viSe eka hAthanuM zarIra, ne 20 varSanuM AyuSya, utarate Are mUDhA hAthanuM zarIra, ne 16 varSanuM AyuSya, jANavuM. e Are saMhanana eka sevA, saMsthAna eka hUMDa, utarate Are paNa emaja jANavuM. e ArAne viSe ATha pAMsaLIo, utarate Are cAra pAMsaLIyo, e ArAne vISe che Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ArAnAM bhAva 175 varSanI strI garbha dharaze, te kALA, kudarzanI, rasALa, nakha ke keza ghaNA evAM chokarAM jaNaze. te kUtarInI peThe parivAra sAthe pheravaze. e ArAne viSe gaMgA nadI, siMdhu nadImAM vaitADhaya parvatanA mULa 72 bIlla hoze, te bIlamAM manuSya tathA tiryaMca bIjamAtra raheze, gaMgA siMdhuno sADIbAMsaTha jojanano paTa che temAM rathanA cIlA pramANe pahoLuM tathA gADAnI dharI bUDe eTaluM uMDuM pANI raheze; temAM maccha, kaccha ghaNA thaze. te bahoMtera bIlanA manuSya, saMdhyA ne prabhAta samaye maccha kaccha kADhIne veLumAM bhAraze, te sUryanA tApathI temaja yaDhathI sIjhavAI raheze, teno manuSya AhAra karaze, tenAM hADakAM, tathA cAmaDAM tiryaMca cATIne raheze. manuSyanA mAthAnI khoparImAM pANI lAvIne pIze. e rIte ekavIza hajAra varSa pUrAM karaze. je mANasa dAna punyarahita, temaja namokAra (namaskAra) rahita, pratyAkhyAna rahita, samakti vinAno haze, te evA ArAne viSe AvIne upajaze. evuM jANI je koI manuSya jaina dharma pALaze; athavA jainadharmanI AsthA rAkhaze te jIva A bhavAbdhimAMthI tarIne parama sukha pAmaze. (A avasarpiNI kALanAM cha ArA thayAM teja pramANe utu sarpiNI kALanAM cha ArA hoya che. banne maLI 20 kroDAkoDI sAgaranuM kALacakra thAya che. ava. kALamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMghayaNa, saMDANa kramazaH hIna thAya che. utu. kALamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza AdinI kramazaH vRddhi thAya che. ut. kALano prathama Aro avasarpiNInAM chaThThA ArA jevo hoya che. teja pramANe, bIja, trIjo, cotho, pAMcamo, chaThTho avasarpiNInAM pAMcamA, cothA, trIjA, bIjA, prathama ArA jevo hoya che. vizeSatA eTalI ke ut.no prathama Aro pUrNa thayA pachI bIjA ArAnAM prAraMbhamAM 7 divasa sudhI puSkara varasAda paDe che. pachI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI bRhadra jaine thoka saMgraha 7 divasa varSo baMdha rahe che. ema anukrame 7 divasa dUdha, ghI, amRta, rasano varasAda varase che. jenAthI prathama ArAnAM azubha bhAva, rUkSatA, uSNatA Adi naSTa thaI zubhavarNa AdinI utpatti thAya che. pRthvImAM phaLadrupatA utpanna thAya che. phaLaphUla, vRkSothI pRthvI chavAI jAya che. tyAre bilamAM rahelAM mAnavo bahAra nIkaLI vanaspati joI mAMsAhAra naja karavAno nizcaya kare che. utu.nAM 4thA ArAmAM 3 varSane 8 mahinA vItyA pachI 24mA tirthaMkarano janma thaze. 84 lAkha pUrvanuM Ayu haze. te zilpakalA Adi zikSA nahIM Ape. kAraNake cAlI AvatI haze. temanAM mola gayA pachI rAjyadharma ane cAritra dharma viccheda jaze. pachI akarmabhUmi jevo vyavahAra raheze) iti chaThThA ArAnA bhAva saMpUrNa 10 lAranA jIvasthAnaka. gAthA. (samavAyAMga-14) 2 3 4 5 jIvaThANa nAma lakhkhaNa ThiI, kiriyA kammasattAmAM 6 7 8 9 10 baMdha, udarINa, udaya, nirjarA, cha bhAva, dasa dArAe. 1 artha : daza dvAranAM nAma. 1 pahelo cauda jIvasthAnanA nAmano dvArA 2 bIjo lakSaNadvAra. 3 trIjo sthitidvAra. 4 cotho kriyAkAra. 5 pAMcamo karmasattA dvAra. 6 chaThTho karma baMdha dvAra. 7 sAtamo karma udIrNa dvAra. 8 AThamo karma udaya dvAra. 9 navamo karmanirjarA dvAra. 10 dazamo cha bhAva dvAra. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 17 - - - daza dvArano vistAra pahelo nAmadhAra, te cauda jIvasthAnakamAM nAma. 1 mithyAtva jIvasthAnaka, 2. sAsvAdAna jIvasthAnaka. 3 samamithyAtva daSTi jIvasthAnaka. 4 avratI samadaSTi jIvasthAnaka 5 dezavratI jIvasthAnaka. 6 pramata saMyati jIvasthAnaka. 7 apramatta saMyati jIvasthAnaka. 8 nivarti bAdara jIvasthAnaka. 9anivarti bAdara jIvasthAnaka. 10 sUkSma saMparAya jIvasthAnaka 11 upazama mohanIya jIvasthAnaka. 12 kSINa mohanIya jIva sthAnaka. 13 sayogI kevalI jIvasthAnaka. 14 ajogI kevalI jIvasthAnaka. iti nAma dvArA saMpUrNa bIjo lakSaNa dvAra. 1 mithyAtva dRSTi jIvasthAnanuM lakSaNa, je mithyAtvanA be prakAra. 1 uNAIrita, 2 tavAIrata. 1 uNAIrita, te ochuM adhikuM sado tathA prarUpe 2 tavAIrita te viparIta sado tathA prarUpe. mithyAtvanA cAra bheda. 1. eka mULathI ja vitarAganAM vacana sardike nahi, traNase tresaTha pAkhaMDIva, zAkha sUyagaDAMganI. (sUtrakRtAMganI.) 2 eka kAMIka saI kAMIka na sahe jamAlI pramukha sAta nInhavavat, zAkha sUtra uvavAI tathA ThANAMganA sAtame ThANe. 3 eka AghuM pAchuM ochuM adhikuM sadahe; udakapeDhAla putravat, zAkha sUtra sUyagaDAMga bIjA zrutaskaMdhanA sAtamA adhyayane. 4 eka jJAnAMtarAdika tera bolane viSe zaMkA, kaMkhA veda bru-12 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI bRhad jaina thoka saMgraha te. 1 jJAnAMtara, 2 darzanAMtara, 3 cAritrAMtara, 4 liMgAMtara 5 pravacanAMtara, 6 prAvacanAMtara, 7 kalpAMtara, 8 mArmAMtara, 9 matAMtara, 10 bhuMgAMtara, 11 nayAMtara, 12 niyamamAMtara, 13 pramANAMtara, tenI zAkha sUtra bhagavatI zataka pahele, uddezo trIje. 2 sAsvAdana samadRSTi jIvasthAnakanuM lakSaNa, je samakita vamato vamato cheDe, parAsa mAtra rahe. be IMdriyAdika ne aparyApta vakhate hoya, paryApta thayA pachI maTI jAya; saMzI paMceMdriya ne paryApta thayA pachI paNa hoya, tene sAsvAdana samadRSTi jIvasthAnaka kahIe. zAkha sUtra jIvAbhigama, daMDakane adhikAre. 3 trIjuM samamithyAtva dRSTi jIvasthAnakanuM lakSaNa, je mithyAtvamAMthI nIkaLyo paNa samakita pAmyo nathI eve aMtarAle adhyavasAyane rase karIne pravartato thako AyuSya karma bAMdhe nahi, kALa paNa kare nahi, zAthI je thoDA kALa mATe, anizcayapaNA mATe trIjethI paDIne pahele Ave athavA tyAMthI cothA Adi jIvasthAnake jAya, tyAre AyuSya bAMdhe, kALa paNa kare. zAkha, sUtra bhagavatI, zataka trIzame ane chavIzame 4 cothuM avratI samadRSTi jIvasthAnakanuM lakSaNa, je zaMkA kAMkSArahitapaNe vItarAganAM vacana zuddha bhAve sarda, tathA pratIta ANI rocave, corI pramukha virUddha AcaraNa Acare nahi. zA mATe je loka madhye hilanIka, niMdanIka kahevAya mATe, samyaktvIne vyavahAra na pahoMce; tenI zAkha sUtra uttarAdhyayananA 28 mA mokSa mArganA adhyayane 5 dezavratI jIvasthAnakanuM lakSaNa, je yathAtathya samakita sahita, vijJAna viveka sahita, dezathakI vrata Adare, te jaghanya, eka nokArasI pratyAkhyAna tathA eka jIvane haNavAnAM Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 179 pratyAkhyAna, utkRSTa 11 zrAvakanI pratimA Adare tene dezavratI jIvasthAnaka kahie. 6 pramattasaMyati jIvasthAnakanuM lakSaNa, je samakitasahita sarva vrata Adare, pramatano artha je (apramatta jIvasthAnake saMjvalananA cAra kaSAya che te thakI) pra kahetAM vizeSa, matta kahetA mAto che. saMjvalanano krodha, mAna, mAyA, lobha tene pramata saMyati jIvasthAnaka kahiye, paNa pramAdI na kahiye. 7 sAtamA apramata saMyati jIvasthAnakanuM lakSaNa, je A kahetAM nathI. pra kahetA vizeSa, matta kahetAM mAto, saMjvalanano krodha, mAna, mAyA, lobha eTale chaThThAthI kAMIka pAtaLo che, tene apramatta saMyati jIvasthAnaka kahiye. 8 AThamA nivarti bAdara jIvasthAnakanuM lakSaNa, je nivarti kahetAM nivaryo che, saMjvalananA krodha ane mAnathakI tene nivarti bAdara jIvasthAnaka kahiye. - 9 navamuM anivarti bAdara jIvasthAnakanuM lakSaNa, anivarti kahetAM, nathI nivaryo, saMjvalananA lobha thakI tene anivarti bAdara jIvasthAnaka kahiye. 10 dazamuM sUkSma saMparAya jIvasthAnakanuM lakSaNa, je thoDoka saMjvalananA lobhano udaya che, tene sUkSmasaMparAya jIvasthAnaka kahiye. 11 agiyAramuM upazAMta mohanIya jIvasthAnakanuM lakSaNa, je mohanIya karmanI 28 prakRti upazamAvI che tene upazAMta mohanIya jIvasthAnaka kahiye. 12 bAramuM kSINa mohanIya jIvasthAnakanuM lakSaNa, je mohanIya karmanI 28 prakRti kSaya karI che tene kSINa mohanIya jIvasthAnaka kahiye. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 13 sayogI kevaLI jIvasthAnakanuM lakSaNa, je mana, vacana, kAyAnA zubha yoga sahita, kevaLajJAna, kevaLadarzana, paNe pravarte, tene sayogI kevaLI jIvasthAnaka kahiye. 14 caudamuM ayogI kevaLI jIvasthAnakanuM lakSaNa, je zarIra sahita, mana, vacana, kAyAnA yoga rUMdhIne kevaLajJAna, kevaLadarzanapaNe pravarte tene ayogI kevaLI jIvasthAnaka kahiye. iti bIjo lakSaNa dvArA saMpUrNa trIje sthiti dvArA pahelA mithyAtva jIvasthAnanI sthiti, traNa prakAranI. 1. anAdi aparyavasita, te mithyAtvanI Adi nathI ane aMta(Do) paNa nathI, te abhavya jIvonuM mithyAtva jANavuM. 2. anAdi saparyavasita, te mithyAtvanI Adi nathI, paNa aMta cheDo) che, te bhavya jIvonuM mithyAtva jANavuM. 3. sAdi saparyavasita, te mithyAtvanI Adi che ane aMta paNa che. anAdikALanuM jIvane mithyAtva hatuM te bhavya jIva koIka vAre samakita pAmyo temAMthI saMsAra paribhramaNa yoga karmane vizeSa karI, samakitathI paDayo ne mithyAtva pAmyo. te bhavya jIva samadaSTi paDivAI AzrI jANavuM. te mithyAtvanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa ardha pudgala parAvartanamAM deza nyUna. te jIva, nizcayathI samakita pAmI mokSa jAya. mithyAtva jIvasthAnakanI sthiti kahI, tenI zAkha, sUtra jIvAbhigama 9mI pratipattine adhikAre. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAranA jIvasthAnaka 181 2 bIjA jIvasthAnakanI sthiti, ja. 1 samaya che. cha. AvalikAnI. 3 trIjA jIvasthAnakanI sthiti ja. ane u. aMtarmuhUrtanI. 4 cothA vasthAnakanI sthiti, jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTa, chAsaTha sAgaropama jhAjherI. 5 pAMcamA sthAnakanI sthiti, jaghanya aMtarmuhUrtanI; utkRSTa kroDa pUrvajo. deza nyUna. - 6 chaThThA jIvasthAnakanI sthiti, pariNAmI AzrI, jaghanya, eka samaya; utkRSTa kroDa pUrvamAM deza nyUna. pravartana AzrI, jaghanya, aMtarmuhUrtanI utkRSTa, koDa pUrvamAM deza nyUna. te dharmadeva AzrI; tenI zAkha, sUtra bhagavatI zataka bArame, udeze navame. 7 sAtamA, 8 AThamA 9 navamA, 10 dazamA, 11 agiyAramA e pAMca jIvasthAnakanI sthiti jaghanya eka samayanI utkRSTa aMtarmuhUrtanI. tenI zAkha, sUtra bhagavatI zataka bArame udeze navame. 12 bAramA jIvasthAnakanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhurtanI, utkRSTa, aMtarmuhartanI. 13 teramA jIvasthAnakanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhurtanI utkRSTa, koDa pUrvamAM deza nyUna. 14 caudamA jIvasthAnakanI sthiti, jaghanya, aMtarmuhUrtanI, utkRSTa aMtarmuhUrtanI. te aMtamuharta kevuM, laghu pAMca akSara (a, I, , 8, lu)uccAre, eTalA vakhatano je kALa, te aMtarmuhUrta jANavuM. Iti trIje sthitidvAra saMpUrNa. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI bRhad jaina thoka saMgraha cotho kriyAdvAra. kriyA pacIza che, te 1 kAIyA kriyA ityAdika pacIza kriyA prathama lakhI che, temAMnI kriyA je je jIvasthAnake jeTalI je je kAraNe karIne lAge teno vistAra. karma ATha che, temAM eka cothuM mohanIya karma saradAra che. te mohanIya karmanI 28 prakRti che. te 28 prakRtino vistAra karmaprakRtinA thokaDA madhye lakhela che. te mohanIya karmanI prakRtinI sattA, udaya, kSayopazama, kSayane lIdhe je je kriyA lAge, ane je je kriyA na lAge te kahiye chIe. pahele mithyAtva jIvasthAnake, je mohanIya karmanI 28 prakRti che, temAMthI abhavyane chavIza prakRtinI sattA che, te 1 samakita mohanIya, 2 samamithyAtva mohanIya, e be varjIne, keTalAeka bhavya jIvane 28 prakRtino udaya che, temAM mithyAtvanuM baLa vizeSa che, temAM benuM kharUM, ne traNano vAda benuM kharUM te, 1 samakita mohanIya, 2 samamithyAtva mohanIya, e benuM kharUM. traNano vAda te, 1 akriyAvAdI, 2 ajJAnavAdI, 3 vinayavAdI e traNano vAda; teNe karIne covIza saMparAyakriyA lAge. 1. bIje jIvasthAnake mohanIya karmanI 28 prakRtimAMnI aThAvIzano udaya che, temAM sAsvAdananuM baLa vizeSa che, temAM benuM kharUM ne beno vAda. kharUM te 1 mithyAtva mohanIya 2 samamithyAtva mohanIya, e benuM kharUM ne beno vAda te 1. akriyAvAdI, 2. ajJAnavAdI e beno vAda, teNe karIne trevIza saMparAya kriyA lAge. 2. trIje samamithyAtva dRSTi jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI 28 no udaya. temAM sama mithyAtvanuM baLa vizeSa Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 183 che, temAM benuM kharuM, ne beno vAda. benuM kharuM te 1 samakti mohanIya, 2 mithyAtva mohanIya, e benuM kharuM beno vAda te 1 ajJAnavAdI, 2 vinayavAdI, e beno vAda; teNe karIne 24 saMparAya kriyA lAge. 3. cothe avratI samadaSTi jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI sAtano kSayopazama, ekavIzano udaya, sAtano layopazama, te anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha, samakti mohanIya 5, mithyAtva mohanIya 6, samamithyAtva mohanIya 7, e sAtano kSayopazama. 21 no udaya te, upara je sAta bola kahyA te varyA; sAtanA kSayopazama mATe, eka mithyAdarzanavariyA kriyA na lAge; ekavIzanA udaya mATe, tevIza saMparAya kriyA lAge. 4. pAMcame dezavratI jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI 11 no kSayopazama, 17 no udaya. agiyArano kSayopazama te 1 anaMtAnubaMdhI krodha 2 mAna, 3 mAyA, 4 lobha, 5 samati mohanIya, 6 mithyAtva mohanIya, 7 samamithyAtva mohanIya, 8 apratyAkhyAnI krodha, 9 mAna, 10 mAyA, 11 lobha, e agiyArano kSayopazama. sattarano udaya, te je upara agiyAra bola kahyA te varyA, zeSa sattarano udaya; 11 nA kSayopazama mATe mithyAtvadarzanavattiyA kriyA, apratyAkhyAna kriyA, e be kriyA na lAge; sattaranA udaya mATe 22 saMparAya kriyA lAge che. chaThe pramatta saMyati jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti, mAMhenI 15 no kSayopazama, terano udaya, 15no kSayopazama te, 1 anaMtAnubaMdhI krodha, 2 mAna, 3 mAyA, 4 lobha, 5 samakti mohanIya, 6 mithyAtva mohanIya, 7 samamithyAtva mohanIya, 8 apratyAkhyAnI krodha, 9 mAna, 10 mAyA, 11 lobha, 12 pratyAkhyAnI krodha, 13 mAna, 14 mAyA, 15 lobha, e 15 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI bRhad jaina thoka saMgraha no kSayopazama. terano udaya, te upara kahyA te 15 varSI, zeSa 13 no udaya; 15 nA kSayopazama mATe traNa saM5rAya kriyA na lAge; teranA udaye karIne, 22 mAMthI parigrahika varjIne 21 kriyA lAge. cha jIvasthAnake AraMbha nahi kare, paNa vRtanA kuMbhavata. sAtame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI 15 no kSayopazama, 13 no udaya. upara kahyA te 15 kSayopazama mATe nava saMparAya kriyA na lAge; 13 udaya mATe, 21 mAMnI kAyikI Adi pAMca tathA AraMbhIyA varjIne 15 lAge. te 7 mAMthI 10 mAM jIvasthAnaka sudhI jANavuM. AThame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mATenI sAtano upazama athavA kSaya 8no kSayopazama, terano udaya, sAtano upazama athavA kSaya thAya te 1 anaMtAnubaMdhI krodha, 2 mAna, 3 mAyA, 4 lobha, 5 samakita mohanIya, 6 mithyAtva mohanIya, 7 samamithyAtva mohanIya, e sAtano upazama athavA kSaya. 8 no kSayopazama te, apratyAkhyAnI cAra, pratyAkhyAnI cAra evaM ATha, e AThano kSayopazama, 13 udaya te, nokaSAyanA nava, saMjvalanano krodha, mAna, mAyA, ane lobha e terano udaya. AThanA kSayopazama mATe tevIza saMparAya kriyA na lAge. tera udaya mATe eka mAyAvattiyA kriyA lAge. 8 (pAMca krIyA mAMthI). navame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI 16 no upazama athavA kSaya, 11 no kSayopazama, eka no udaya. temAM soLano upazama athavA kSaya, te anaMtAnubaMdhInA cAra, 5 samakita mohanIya, 6 mithyAtva mohanIya, 7 samamithyAtva mohanIya, ne traNa veda tathA hAsyaAdI e 6 no Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 185 upazama athavA kSaya. agiyArano kSayopazama te apratyAkhyAnI cAra, pratyAkhyAnI cAra, 8, 9 saMjvalano krodha , 10 mAna, 11 mAyA e agiyArano kSayopazama. navamAnA aMte ekano udaya te saMjvalanano lobha, e ekano udaya 11 nA kSayopazama mATe 23 saMparAya kriyA na lAge, ekanA udaya mATe eka mAyAvattiyA kriyA lAge. (pAMca kriyA mAMthI) dazame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti mAMhenI 27 no upazama athavA kSaya eka thoDA saMjvalananA lobhano udaya. 27 nA upazama athavA kSaye karI 23 saparAya kriyA na lAge, eka saMjvalananA lobhane udaye karI, eka mAyAvattiyA kriyA lAge. 10. (pAMca kriyA mAMthI) agiyArame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti te sarve upazamAvI che, teNe karIne 24 saMparAya kriyA na lAge, paNa sAta karmano udaya che, teNe karIne eka iryApathikI (iriyAvahiyA) kriyA lAge. 11. bArame jIvasthAnake, mohanIya karmanI 28 prakRti che, te sarve khapAvI che, mATe 24 saMparAya kriyA na lAge, paNa sAta karmano udaya che, teNe karIne eka IryApathikA kriyA lAge. 12. terame jIvasthAnake, cAra ghAtIyA karma khapAvyAM che, teNe karIne 24 saMparAya kriyA na lAge, cAra aghAtiyA karmanA udaye karIne eka IryApathikI kriyA lAge. 13. caudame jIvasthAnake, cAra ghAtIyA karma khapAvyAM che. cArano udaya temAM, paNa vedanIya karmanuM baLa hatuM. te bhAMgyuM te bhaNI tyAM eka paNa kriyA na lAge. iti cotho kriyAdvAra saMpUrNa. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pAMcamo karmanI sattAno dvAra. pahelethI mAMDIne niraMtara 11 mA jIvasthAnaka paryaMt AThe karmanI sattA, bArame jIvasthAnake sAta karmanI sattA, mohanIya na hoya. terame ne caudame jIvasthAnake cAra karmanI sattA te 1 vedanIya karma, 2 AyuSya karma, 3 nAma karma, 4 gotra karma. iti pAMcamo karmanI sattAno dvAra saMpUrNa. chaThTho karmanA baMdhano dvAra. pahele tathA bIje jIvasthAnake sAta tathA ATha karma bAMdhe, sAta bAMdhe to AyuSya karma varjIne sAta karma bAMdhe cothAthI sAtamA jIvasthAnaka sudhI sAta tathA ATha karma bAMdhe. sAta bAMdhe to AyuSya karma varjIne, trIjA. AThamA, navamA jIvasthAnake sAta karma bAMdhe, te AyuSya karma varjIne. dazame jIvasthAnake cha karma bAMdhe te AyuSya ne mohanIya e be karma varjIne, agiyArame bArame terame jIvasthAnake eka ja zAtAvedanIya karma bAMdhe, caudame jIvasthAnake eka paNa karma na bAMdhe. iti karmanA baMdhano chaThTho dvAra saMpUrNa. sAtamo karmanI udIraNAno dvAra. na pahele, bIje, cothe, pAMcame, ane chaThaThe jIvasthAnake cha athavA sAta athavA ATha karmanI udIraNA kare. sAtanI kare to AyuSya varjIne chanI kare to AyuSya ane vedanIya varjIne. trIje jIva sthAnake ATha karmanI udIraNA kare. sAtame, AThame ane navame jIva sthAnake cha karmanI udIraNA kare te AyuSya ane vedanIya varjIne. dazame cha athavA pAMca karmanI udIraNA kare. chanI kare to AyuSya ane vedanIya e be varjIne ane pAMcanI kare to AyuSya ane vedanIya ane mohanIya e traNa varjIne. agIyArame jIva sthAnake pAMcanI udIraNA kare. bArame pAMca athavA benI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 187 udIraNA kare. benI kare to nAma tathA gotranI. terame jIvasthAnake benI udIraNA kare te nAma ane gotranI. caudame udIraNA na kare. iti sAtamo karma udIraNA dvAra saMpUrNa AThamo karmanA udayano dvAra, ne navamo karmanI nirjarAno dvArA pahelethI mAMDIne niraMtara dazamA jIvasthAnaka sudhI, ATha karmano udaya ne ATha karmanI nirjarA. agiyArame, bArame jIvasthAnake, mohanIya vajIne sAtano udaya ne sAtanI nirjarA. terame, caudame jIvasthAnake, cAra karmano udaya ne cAra karmanI nirjarA, te 1 vedanIya, 2 AyuSya, 3 nAma, 4 gotra, e cAra. iti udaya nirjarA dvArA saMpUrNa. dazamo cha bhAvano dvAra. (anuyoga dvAra) cha bhAvanAM nAma. 1 audayika, 2 aupathamika, 3 kSAyika 4 kSayopathamika, 5 pAriNAmika 6 sAnnipAtika. cha bhAvanA bheda. 1 audayika bhAvanA be bheda. 1 jIva audayika, 2 ajIva audayika. 1. jIva audayikanA be bheda. 1 audayika, 2 audayika niSpanna. 1 temAM ATha karmano udaya che, tene audayika kahiye, ane 2 ATha karmanA udaya thakI je je padArtha nIpaje tene audayaki niSpanna kahiye. te ATha karmanA udaya thakI zA zA padArtha nIpaje te gAthA arthe karIne batrIza bola jema che tema kahiye chIe. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI bRhad jaina zoka saMgraha gAthA. gaI, kAya, kasAya, veda, lessa, micchadiThi, avirie; asannI anANI AhAre, saMsAraasiddheya. chaumaththa sogI artha-gati cAra, 4, kAya cha, 10. kaSAya cAra. 14. veda traNa, 17. lezyA cha, 23. mithyAtvadRSTi eka, 24. avratIpaNuM eka, 25. asaMzIpaNuM eka 26. ajJAna eka, 27 AhArakapaNuM eka, 28. chadmasthapaNuM, 29. sajogIpaNuM 30. saMsArane viSe rahevApaNuM 31. asiddhapaNuM, 32. e pramANe 32 bola jIva auyikathI pAme. e jIva auyikanA bheda kahyA. 1. 2 ajIva audayikanA cauda bheda. 1 audArika zarIra, 2 audArika zarIra je je pudgala pariName. 3 vaikriya zarIra, 4 vaikriya zarIre je je pudgala pariName, 5 AhAraka zarIra, 6 AhAraka zarIre je je pudgala pariName, 7 tejas zarIra, 8 tejasa zarIre je je pudgala pariName, 9 kArmagra zarIra, 10 kArmaNa zarIra je je pudgala pariName, 1 varSa, 12. gaMdha, 13 rasa, 14 sparza e ajIva audayikanA bheda saMpUrNa. 2. (5 varNa, 2 gaMdha, 2 2sa, 8 sparza letAM 30 bola paNa thAya che.) bIje aupazamika bhAvanA be bheda. 1 aupamika ne 2 aupazamika niSpanna. aupazamika te mohanIya karmanI 28 prakRti upazamAvI che te. aupazamika niSpanna te mohanIya karmanA upazama thakI je je padArtha nIpaje tene aupazamika niSpanna kahiye. upazamathI zA zA padArtha nIpaje tenI gAthA tathA artha Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 189 gAthA. kasAya pejjadosa, daMsaNamohiNI je carittamohasIje; sammata carItta ladvI, chaumathe vAyarAge ya. 1 artha - kaSAya cAra, 4. rAga, pa. dveSa, 6. darzana mohanIya, 7. cAritra mohanIya, 8. e AThanI upazamatA. samakita tathA upazama cAritranI labdhinI prApti, 9. chadmasthapaNuM 10. yathAkhyAta cAritrapaNuM, 11. e agiyAra bola upazamathI pAme. 1. temaja e ja agiyAra bola, upazama niSpannathI paNa pAme. 2. iti upazamabhAva saMpUrNa. trIje kSAyika bhAvanA be bheda. 1 kSAyika, 2 kSAyika niSpanna. temAM kSAyika te ATha karmane khapAve te. 1. kSAyika niSpanna te ATha karma khapAvyA pachI je je padArtha nIpaje tene sAyika niSpanna kahiye. 2. kSAyika niSpannanA ATha bheda. 1. jJAnAvaraNIya karma khapAve tyAre kevaLajJAna pAme; 2 darzanAvaraNIya karma khapAve tyAre kevaLadarzana pAme; 3 vedanIya karma khapAve tyAre nirAbAdhapaNuM pAme; 4 mohanIya karma khapAve tyAre sAyika samyakta pAme; 5 AyuSya karma khapAve tyAre akSayapaNuM pAme; 6 nAma karma khapAve tyAre arUpIpaNuM pAme; 7 gotra karma khapAve tyAre agurulaghupaNuM pAme; 8 aMtarAya karma khapAve tyAre vIryapaNuM pAme. iti kSAyika bhAvanA bheda saMpUrNa. cothe lAyopathamika bhAvanA bheda. 1 lAyopathamika, 2 lAyopathamika niSpanna. kSAyopathamika te, udaya AvyAM karmane khapAve, ne udaya nathI AvyAM tene upazamAve tene kSAyopathamika kahiye. kSAyopazamika niSpanna, te kSayopazamamAMthI je je padArtha nIpaje tene lAyopathamika niSpanna kahIye. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI bRhad jaina thoka saMgraha kSAyopazamikarthI zA zA padArtha nIpaje tenI gAthA tathA artha. gAthA. daza uvagi tidiThi, cau caritta, caritAcarite ya; dANAI paMca laddhi, variyatti paMca Idie. 1 duvAlasa, aMgadhare, nava puvI jAva caudaza puvie; uvasama, gaNI paDimAe, II khausama nIphaze. 2 artha - 10 upayoga chadmasthanA, 10. 3 daSTi, 13. 4 cAritra pahelAM, 17. zrAvakapaNuM, 18. dAnAdika paMcalabdhi, 23. 3 vIrya, 26. 5 Idriya, 31. 12 aMganuM dharavuM, 43. 9 pUrvanuM bhaNavuM, yAvat 14 pUrvanuM bhaNavuM, 44. upazama, 45. AcAryanI pratimA, 46. e 46 bola lAyopathamikathI nIpaje. kSAyopamazika niSpannathI paNa te pramANe. pAMcame pAriNAmika bhAvanA be bheda. 1 sAdi pAriNAmika, 2 anAdi pAriNAmika. temAM prathama anAdi pAriNAmikanA daza bheda. 1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 AkAzAstikAya, 4 jIvAstiAya, 5 pudgalAstikAya, 6 aThThAkALa, 7 bhavya, 8 abhavya, 9 loka, 10 aloka. e daza sarvadA che. sAdi pariNAmikanA bheda che te gAthA arthe karIne kahiye chIe. gAthA. junA surA, junA gulA, junA dhiyuM, junA taMdula, ceva; abhaya, abhayarUkhA, saMddha gaMdhava nagarA. 1 ukkAvAe disidAte, gajIe vijue, zigyAe; juvae jakhalijIe ghumijhA mahInA roghAe. 2 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 191 caMdovarAgA, sarovarAgA, caMdIpaDisA suropaDivesA; paDicaMdApaDisurA, IdadhaNuudaga, machA, kavihaMsA amohe. 3 vAsA, vAsaharAceva, gAma ghara sagarA, pala pAyAla bhavaNA a, niraA pAsAe. 4 puDhavisatta kappobAra, gevijaya aNuttara siddhi; pammANa poggaladopaesI, jAva asaMta paesI khaMdhe. 5 artha - juno dArU, juno goLa, junuM vRta (ghI), junA cokhA, vAdaLAM, vAdaLAMnI rekhA saMdhyAno varNa, gaMdharvanAM cihana, nagaranAM cihana. (1) ulkApAta, 2 dizidAha, 3 garjanA, 4 vijaLI, 5 nirdhAta, (kATako) 6 zuklapakSano bAlocaMdramAM, 7 AkAze jakSanAM cihna, 8 dhUyara kAlI, 9 dhUyara ujaLI, 10 rajAghAta, (2) caMdramAnuM grahaNa, sUryanuM grahaNa, caMdramAM jaLakuMDe, sUrya jaLakuMDe, ekI -vakhate be caMdra, be sUrya dekhAya, Idra dhanuSya pANIbharyA vAdaLA. macchanAM ciha vAMdarAnAM cinha, haMsanAM cinha, bANanAM cita, (3) kSetra varSaghara parvata, grAma, ghara, nagara, prAsAda (mahela), pAtAla kalazA, bhavanapatinAM bhavana, narakAvAsA. (4) sAta pRthvI, kalpa (davaloka) bAra, nava raiveyaka, anuttara vimAna pAMca, siddhazilA, paramANu pudgala, be pradezI aMdha yAvatu anaMtapradezI skaMdha (5) e bola kahyA temAM pula jAya tathA Ave, gaLe tathA maLe, tene sAdi pAriNAmika kihaye. chake sAtripAtika bhAva, tenA 26 bhAMgA che, be saMyogI daza, traNa saMyogI daza, cAra saMyogI pAMca, pAMca saMyogI eka, ema chavIza che. te yaMtre karIne kahIe chIe. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 192 o o o o o o - - 1 - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 navamo bhAMgo siddhane lAbhe. - 0 0 0 0 0 0 bhAMgA audayika parAmika kSAyika kSAyopathamika pariNAmika 1 0 be saMyogI daza bhAMgA. zrI bRhad jaina thoka saMgraha - 0 4 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ta Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAranA jIvasthAnaka 193 y e qn qn w w w qn qn qn w qn w qn traNa saMyogI daza bhAMgA bhAMgA audayika pathamika zAyika kSAyopathamika pariNAmika 1 2 3 4 11 1 1 1 0 12 1 1 0 1. 13 1 1 0 0 14 1 0 1 1 15 1 0 1 0 16 1 0 0 1 17 0 1 1 1 18 0 1 1 0 19 0 1 0 1 20 0 0 1 1 paMdaramo bhAMgo terame, caudame jIvasthAnake lAbhe. soLamo bhAMgo pahelA sAta jIvasthAnake lAbhe. cAra saMyogI pAMca bhAMgA. bhAMgA audayika aupazamika sAyika kSAyopathamika pariNAmika qn w w qn qn qn ' 2 0 0 1 21 1 22 1 23 - 1 24 1 25 0 1 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 - qn qnqn - - chu-13 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -194 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 23mo bhAMgo upazama zreNInA AThamAMthI 11mAM jIvasthAnaka sudhI lAbhe. 24mo bhAMgo kSapaka zreNInA 8 mAMthI (11mAM vajI) bAramAM jIvasthAnaka sudhI lAbhe. pAMca saMyogI eka bhAgo. bhAMgA audayika aupazamika zAyika lAyopathamika pAriNAmika 26 1 1 1 1 1 sAyika samakti jIva upazama zreNI mAMDe tyAre A bhAMgo lAbhe. A chaThThA sAnnipAtika bhAMgA yaMtre karI kahyA. e chavIza bhAMgAmAM pAMca bhAMgA pAriNAmika che, bAkInAM 21 bhAMgA apariNAmika che. e chaThThA sAtripAtika bhAvanA chavIza bhAMgA saMpUrNa iti cha dvAranA bhAva saMpUrNa. Iti zrI jIvasthAnaka saMpUrNa. (10 ) zrI guNasthAnakAra, gAthA nAma, lakhaNa, guNa ThiI, kiriyA, sattA, baMdha, vedaya, udaya, udiraNA, ceva, niphpharA, bhAva, kAraNA. 1 parisaha, magna, AyAya, jIvAya bhede, joga, uviUga, lessA, caraNa, sammatta, akhAbahucca, guNaThANehi. 2 pahelo nAmadvAra. paheluM mithyAtva guNaThANuM. bIjuM sAsvAdhana gu0, trIjuM samAmithyAtva gu0, cothuM avirati samyakatvadRSTi gu0, pAMcamuM dezavirati gu0, chaThuM pramattasaMjati, guru, sAtamuM apramattasaMjati Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 195 gu0, AThamuM niyabiAdara guru, navamuM anidibAkara gu), dazamuM sUkSma saMparAya guru, agiyAramuM upazAMtamoha guru, bAramuM kSaNamoha gu., teramuM sajogi kevaligu, caudayuM ajogi kevali guNaThANuM. e nAmadvAra samApta. lakSaNaguNa dhAra. pahelA mithyAtva guNaThANAnAM lakSaNa-zrI vItarAganI vANIthI ochuM, adhika, viparIta sadahe, prarUpe, pharase, tene mithyAtva kahiye. ochI prarUpaNA te kene kahiye ? jema koI kahe je jIva aMguThA mAtra che, taMdula mAtra che zAmA mAtrA che, dIpaka mAtra che, tene ochI prarUpaNA kahiye. 1. adhikI prarUpaNA te kene kahiye? eka jIva sarva loka brahmAMDa mAtramAM vyApI rahyo che tene adhikI prarUpaNA kahiye. 2. viparIta prarUpaNA te kene kahiye ? koI kahe je paMca bhUta thakI AtmA upanyo che, ane ene vinAze jIva paNa viNase che, te jaDa che, te thakI caitanya upaje viNase, ema kahe tene viparIta prarUpaNA kahiye. 3. e mithyAtva. ema nava tattvanuM viparItapaNuM sahe, prarUpe, pharase tene mithyAtva kahiye. jaina mArge AtmA akRtrima, akhaMDa, avinAzI, nitya che, zarIra mAtra vyApaka che. te vAre gautama svAmI vaMdanA karIne zrIbhagavaMtane pUchatA havA. svAminAtha ! te mithyAtvI jIvane zuM guNa nipajyo? te vAre zrIbhagavaMte kahyuM, te jIvarUpa daDIne karmarUpa geDiye karI 4 gati, 24 daMDaka, 84 lAkha jIvAyonimAMhi vAraMvAra paribhramaNa kare paNa saMsArano pAra pAme nahi. bIjA guNaThANAnAM lakSaNa - jema koI purUSa khIrakhAMDanuM bhojana jamyo, tyArapachI vamana karyuM te vAre koIka purUSe puchyuM, bhAI, kAMI svAda rahyo ? tyAre kahe je thoDo svAda rahyo, te *pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI bRhad jaina thoka saMgraha samAna samakita, ane vamyo te samAna mithyAtva. 1. bIjuM dRSTAMta-jevo gheMTAno nAda pahelo gahera gaMbhIra, pachI raNako rahI gayo, gahera gaMbhIra samAna samakti gayuM ne raNako rahI gayo, te samAna sAsvAdana. 2. trIjuM dRSTAMta jIvarUpa AMbo ne pariNAmarUpa DALathI, samakitarUpa phaLa, te moharUpa vAyare karI pariNAmarUpa DALathI samakitarUpa phaLa tUTyuM, mithyAtvarUpa dharatIye AvI paDayuM nathI, vacamAM che, tyAM sudhI sAsvAdAna samakita kahiye ane jyAre dharatIye AvI paDayuM, tyAre mithyAtva. 3. gotamasvAmi hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane pUchatA havA, svAminAtha ! te jIvane zuM guNa nipajyo ? tyAre zrI bhagavaMta kahe che, deze ubhuM ardha pudgala saMsAra bhogavavo rahyo. jema koI purUSane mAthe lAkha kroDanuM deNuM hatuM te paradeza jaIne kamAI Avyo, deNuM detAM eka aghelInuM deNuM rahyuM tenuM vyAja thayuM, teTalo saMsAra bhogavavo rahyo, sAsvAdAna samakita pAMca vAra Ave. trIjA guNaThANAnAM lakSaNa-trIjuM mizra guNaThANuM. te be vastu maLIne mizra zrIkhaMDane dRSTAMte. zrIkhaMDa jema khATo ne mITho, mIThAza samAna samakitane khaTAza samAna mithyAtva. te jina mArga paNa rUDo jANe. tathA anya mArga paNa rUDo jANe. jema koIka nagara bahAra sAdhu mahApurUSa padhAryA che, tene zrAvaka vAMdavA jAya che, tevAmAM mizra dRSTivALo mitra maLyo. teNe puchyuM je kAM jAo cho ? te vAre zrAvaka kahe che ke sAdhu mahApuruSane vAMdavA jaIe chIe; te vAre mizra dRSTivALo kahe. ene vAMDhe zuM thAya ? te vAre zrAvaka kahe je mahA lAbha thAya, te vAre kahe je huM paNa vAMdavA AvuM, ema kahIne mizraguNa - ThANAvALe vAMdavAne paga upADayo, tevAmAM bIjo mahA mithyAtvI mitra maLyo teNe puchyuM ke ja * niyamA Ave ja evuM nahIM. koIne eka-be vAra Ave ke na paNa Ave. upazama samakitamAM paNa tema ja samajavuM. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 zrI guNasthAnakvAra kayAM bhaNI jAva cho ? te vAre mizra - guNaThANavALo kahe che sAdhu mahApurUSane vAMdavA jaIe chIe. te vAre mahAmithyAmati kahe je ene vAMde zuM thAya ? e to melA ghelA che ema kahIne bhoLavI nAMkhyo ane pAcho vALyo. te vAre sAdhujJAnIne zrAvake vAMdIne pUchayuM ke svAmi ! vAMdavA paga upADyo tene zuM guNa nipajayo ? te vAre jJAnI gurU kahe che, je kALA aDada sarakho hato te chaDidALa sarakho thayo. kRSNapakSI daLIne zukalapakSI thayo, anAdi kALano ulaTo hato te sulaTo thayo, samakita sanmukha thayo paNa paga bharavA samartha nahi. te vAre gauttama svAmI hAtha joDI, mAna moDI, vaMdaNA namaskAra karIne zrIbhagavaMtane pUchatA havA, svAminAtha ! te jIvane zuM guNa nipajyo ? te vAre zrIbhagavaMta kahe che, te jIva 4 gati, 24 deDakamAM bhamIne paNa utkRSTo deza uNo addha pudgala parAvartanamAM saMsArano pAra pAmaze. cothuM avirati samyaktadRSTi guNaThANuM - tenAM zuM lakSaNa ? 7 prakRtine kSayopazamAve, anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha, samyatvamohanIya, mithyAtvamohanIya, mizramohanIya, e 7 prakRtine kAMIka udaya Ave tene kSaya kare ane sattAmAM dala che tene upazamAve tene kSayopazama samyakta kahIye. te samyakatva asaMkhyAtI vAra Ave. 7 prakRtinA dalane sarvathA upazamAve, DhAMke tene upazama samyakatva kahiye. te samakti pAMca vAra Ave. 7 prakRtinA dalano kSaya kare te vAre lAyaka samakita kahiye. te samyatva 1 vAra Ave. cothe guNaThANe Avyo thako jIvAdika padArtha dravyathakI, kSetrathakI, kAlathakI, bhAvathakI, nokArasI Adi chamAsI tapa jANe, sada, prarUpe paNa pharasI zake nahi. te vAre gautama-svAmI hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane puchatA havA, svAminAtha ! te jIvane zuM guNa nipajyo ? te vAre zrIbhagavaMta Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 . zrI bRhad ne zoka saMgraha kahe, gautama ! te jIva samakti vyavahArapaNe zuddha pravartato jaghanya trIje bhave mokSa jAya, utkRSTo paMdara bhave mokSa jAya, vedaka samakita eka vAra Ave, eka samayanI sthiti che. pUrve je AyuSano baMdha paDayo na hoya to 7 bolamAM baMdha pADe nahi. narakanuM AyuSa, bhavanapatinuM AyuSa, tiryaMcanuM AyuSa, vANavyaMtaranuM AyuSa, jyotiSanuM AyuSya, strIveda, napuMsakaveda, e 7 bolano AyuSano baMdha pADenahi. te jIva 8 AcAra samakita : upazama samakita : 7 prakRtinAM pradezodaya tathA vipAkodayane sarvathA DhAMke utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI. kSayopazama samaktiH anaMtAnubaMdhI kaSAyano visaMyojana rUpI kSaya (sarvathA nahIM) darzanatrIkano vipAkodaya nahIM. pradeza udaye hoya te. sAyika samakitaH 7 prakRtino sarvathA kSaya. sAsvAdana samakita : anaMtAnubaMdhI kaSAyano vipAkodaya tathA darzanatrIkano upazama. vedaka samakitaH zAyikano prathama samaya, kSayopazamano chello samaya. (karmagraMtha-3) * samaktinAM 8 AcAra (u. su. a. 28) (1) nizakita- jIna pravacanamAM koIpaNa prakAranI zaMkA na karavI. (2) nikAMkSita -asatyamatotathAsAMsArika sukhonI IcchAnakaravI. (3) nirvicikitsaya - dharmanAM phalamAM saMdeha rahita thavuM. (4) amuDha dRSTi - ghaNAM mata matAMtarono vivAdAspada vicArone joIne dImUDha na thavuM, paraMtu potAnI zraddhA majabUta karI rAkhavI. (5) upabuhA - guNI purUSone joIne temanI prazaMsA karavI tathA potAnAmAM evA guNo Ave tevo prayatna karavo. (6) sthirIkaraNa -dharmathI vimukha thatAM jIvone pAchA dharmamAM sthira karavA. (7) vAtsalya - svadharmanuM hita karavuM ane svadharmIo pratye prema cabavo ane temanI bhojana vi. thI bhakti karavI. (8) prabhAvanA - satya dharmanI prabhAvanA, unnati ane pracAra karavo. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnakAra 199 samakitanA ArAdhI caturvidha saMghanI vAchalakA* paramaharSa bhakti karato thako jaghanya pahele devaloka upaje, utU0 bArame devaloke upaje, pannavaNAnI zAkhe. pUrva karmane udaye karIne vrata paccakhANa karI na zake paNa aneka varasanI zramaNopAsakanI pravajyano pAlaka kahiye. dazAzrutaskaMdhe zrAvaka kahyA che te mATe darzana zrAvakane avirata samadaSTi kahiye. pAMcamuM deza virati guNaThANuM - tenAM zuM lakSaNa ? 7 prakRti pUrve kahI teno kSaya, upazama ke kSayopazama karI, apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA ane lobha e 4 prakRtino upazama ke kSayopazama kare tyAre deza virati guNa sthAnake Ave. pAMcame guNaThANe Avyo thako jIvAdika padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nokArasI Adi daIne chamAsI tapa jANe, sadahe, prarupe, zakti pramANe pharase, eka paccakhANathI mAMDIne 12 vrata 11 zrAvakanI paDimA Adare, yAvat saMlekhaNA sudhI anazana karI ArAdhe. te vAre gautamasvAmI hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane pUchatA havA, te jIvane zuM guNa nIpajyo ? te vAre zrIbhagavaMte kahyuM, ja0 trIje bhave mokSa jAya, u0 15 bhave mokSa jAya ja0 pahele devaloka upaje, u0 12 me devaloke upaje, tene sAdhunA vratanI apekSAe dezavirati kahiye, paNa pariNAmathI avratanI kriyA utarI gaI che, alpa icchA, alpa AraMbha, alpa parigrahI, suzIla, suvatI, dharmiSTa, dharmavRtti, kalpaugravihArI,deg mahAsaMvegavihArI", udAsI, vairAgyavaMta, ekAMtaArya, samyagamArgI, susAdhu, supAtra, uttama kriyAvAdI, Astikya, + vAcchalakA - vAtsalya pUrvaka utsAha bhera 0 zrAvakanAM kalpa (niyamone) yathA tathya pALavAvALo. 4 mokSa taraphanAM mahAna vegavALAM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI bRhad jaina zoka saMgraha ArAdhaka, jainamArga prabhAvaka, arihaMtanA ziSya varNavyA che, gItArtha jANe che. siddhAMtanI zAkha che. zrAvakapaNuM eka bhavamAM pratyeka hajAra vAra Ave. chaThuM pramatta guNaThANuM tenA zuM lakSaNa ? pUrvenI 7 prakRti kahI teno kSaya, upazama ke kSayopazama kare ane apratyAkhyAnI krodha mAna, mAyA ane lobha tathA pratyAkhyAnAvaraNIya krodha, mAna, mAyA ane lobha e ATha prakRtino upazama ke kSayopazama kare tyAre chaThuM pramatta saMyati guNaThANuM prApta kare. te vAre gautamasvAmI hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane pUchatA havA. te jIvane zuM guNa nIpajyo ? te vAre zrIbhagavaMte kahyuM je te jIva dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, jIvAdika nava padArtha tathA nokArasI Adi chamAsI tapa jANe, sadahe, prarUpe, pharase. sAdhupaNuM eka bhavamAM u. navarse vAra Ave. te jIva jaghanya teja bhave mokSa jAya, ut0 15 bhave mokSa jAya. ArAdhaka jIva jagha0 pahele devaloka upaje, utu anuttara vimAna upaje, 17 bhede saMjama nirmaLa pALe. 12 bhede tapasyA kare, paNa joga capala, kaSAya capala, vacana capala, dRSTimAM capalatAno aMza che. teNe karIne yadyapi uttama apramAdi thakA rahe che to paNa pramAda rahe che; mATe pramAdapaNe karI tathA kRSNAdika vezyA azubha joga koIka kALe praNita praName che. mATe kaSAya prakRSTamAM thaI jAya che, tene pramattasaMjati guNaThANuM kahiye. sAtamuM apramatta saMjati guNaThANuM - tenuM lakSaNa ? pAMca pramAda choDe te vAre sAtame guNaThANe Ave. te pAMca pramAdanAM nAma. "prakRSTamA - majabUta thaI javuM. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnAra 201 gAthA. madya*, viSaya, kasAya, nidrA, vikahA, paMcamAM bhaNiyA, ee paMca pamAyA, jIvA pADati saMsAre. e pAMca pramAda choDe tene zuM guNa nipajyo ? te jIva jIvAdi padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI tathA nokArasI Adi daIne chamAsI tapa dhyAna jugatapaNe jANe, sadahe, prarUpe, pharase, te jIva jaghanya teja bhave mokSa jAya, utkRSTo trIje bhave mokSa jAya. gati to prAyaH kalpAtItanI thAya. dhyAnane viSe, anuSThAnane viSe apramatta udyata thakAM rahe che. tathA zubha lezyApaNe ja karIne nathI pramata kaSAya jene apramatta saMjati guNaThANuM kahiye. AThamuM niyaSTi bAdara guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? gautamasvAmI hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane pUchatA havA svAmInAtha ! te jIvane zuM guNa nIpajyo ? te vAre zrI bhagavaMte kahyuM, pariNAmadhArA, apUrva karaNa je koI kALe jIvane, koI dine AvyuM nathI, te zreNi jugata jIvAdika padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nokArasI Adi daI chamAsI tapa, jANe, sadahe, prarUpe, pharase, te jIva jaghanya teja bhave mokSa jAya. u0 trIje bhave mokSa jAya ahIMthI zreNi 2 kare. upazamazreNi, ne kSapakazreNi. upazama zreNivALo jIva te mohanIya karmanI prakRtinA dalane upazamAvato agyAramAM guNaThANA sudhI jAya, paDivAIja thAya. hiyamAna pariNAma pariName ane kSapaka zreNivALo jIva te mohanIya karmanI prakRtinA dalane khapAvato + madya - jenI Adata paDI jAya tevuM kephI pINuM (cA-kophI-madirA) (jugatapaNe - sAthe, (tapa ane dhyAna banne sAthe) Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI bRhad jaine thoka saMgraha zuddha mUlamAMthI nirjarA karato navame dazame guNaThANe thaIne bArame guNaThANe jAya. apaDivAIja hoya. vartamAna pariNAma pariName. niyaDhibAdarano artha te nivaryo che, bAdara kaSAyathI, bAdara saMparAya* kriyAthI, zreNi karavuM, abhyayaMtara pariNAme, adhyavasAya sthira karave, bAdara capalatAthI nivaryo che mATe niyaTribAdara guNaThANuM kahiye. tathA bIjuM nAma apUrvakaraNa guNaThANuM kahiye. je koI kALe jIve pUrve e zreNi karI na hatI ane e guNaThANe paheluM ja karaNa te paMDitavIryanuM AvaraNa, kSayakaraNa rUpa karaNapariNAmadhArA vardhanarUpa zreNi kare tene apUrva karaNa guNaThANuM kahiye. AThamA. gu. sthAnakanA cheDe hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA, e chano upazama ke kSaya karatA kula mohanIyanI 21 prakRti jAya che. navamuM aniyaphibAdara guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? sattAvIza prakRtino kSayakare athavA upazamAve 21 prakRti pUrve kahI te ane saMjvalanano krodha, mAna mAyA, strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, evuM 27 prakRtine kSayakare athavA upazamAve te vAre gautamasvAmI hAtha joDI mAna moDI zrIbhagavaMtane pUchatA havA. svAminAtha ! te jIvane zuM guNa nipajyo ? te vAre bhagavaMte kahyuM te jIva jIvAdika padArtha tathA nokArasI Adi daIne chamAsI tapa dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nirvikAra amAthI viSaya niravaMchApaNe jANe, sada, prarUpe, pharase. te jIva jaghanya teja bhave mokSa jAya, ut0 trIjA bhave mokSa jAya. aniyaTribAdara te sarvathA prakAre nivaryo nathI aMze mAtra hajI bAdara saMparAmakriyA rahI che mATe aniyaphinAdara guNaThANuM kahiye. AThamA navamA saMparAya - kapAya Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 203 guNaThANAnA zabdArtha ghaNA gaMbhIra che; te anya paMcasaMgrahAdika graMtha tathA siddhAMtathI samajavA. dazamuM sUkSma saMparAya guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? ra7. prakRtino kSaya athavA upazama laIne Ave ane phakata eka saMjavalananA lobhano udaya rahe che. te vAre gautamasvAmI hAtha joDI, mAna moDI, zrIbhagavaMtane pUchatA havA. svAminAtha, te jIvane zuM guNa nipajyo ? te vAre bhagavaMte kahyuM, te jIva dravyathI, kSetrathI, kALadhI, bhAvathI, jIvAdika padArtha tathA nokArasI Adi daIne chamAsI tapa, nirAbhilASa, nirvachaka, nirvedakatApaNe, nirAzI, avyAmoha, avibhramapaNe, jANe, sado, prarUpe, pharase, te jIva jaghanya teja bhave mokSa jAya, u0 trIje bhave mokSa jAya. sUkSma thoDIka lagAreka pAtalIzI saMparAya kriyA rahI che tene sUkSmasaMparAya guNaThANuM kahiye. agyAramuM upazAMtamoha guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? 28 prakRtine upazamAve, te 27 prakRti pUrve kahI te, ane saMjavalanano lobha 1 evuM 28 mohanIya karmanI prakRtine upazamAve, sarvathA DhAMke, bhasma bhArI pracchanna agniva" te vAre gautamasvAmI hAtha jeDI mAna moDI zrI bhagavaMtane pUchatA havA. svAminAtha ! te jIvane zuM guNa nipajyo ? te vAre zrIbhagavate kahyuM, te jIva jIvAdika padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nokArasI Adi daIne chamAsI tapa vItarAga bhAve yathAkhyAta cAritrapaNe jANe, sardaha, prarUpe, pharase, evAmAM jo kALa kare to anuttara vimAnamAM jAya. pachI manuSya thaI mokSa jAya. agIyAramA guNa. 1. veda rahitapaNuM, 2. AzArahita, 3. jeno moha nAza pAmyo che, 4, bhramarahita. * bhasma bhArI pracchanna aniva-rAkhathI DhAMkayA agninI jema. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI bRhad jaina zoka saMgraha nI sthiti pUrI thatA dazame Ave tyAM pahelAja samaye sUkSma lobhano udaya thAya. dazamAMthI paDe to pahelA guNaThANA sudhI paNa jAya. paNa agyAramethI caDhavuM to nathI. upazAMta eTale ? upazamyo che moha sarvathA, jaLe karI agni olavyAnI pere nahi. paNa DhAMkayo che, mATe upazAMtamoha guNaThANuM kahiye. bAramuM kSINamoha guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? je 28 prakRtine sarvathA khapAve. kSapakazreNika lAyakabhAva, sAyakasamati, kSAyaka yathAkhyAta cAritra, karaNa satya; joga satyara, bhAva satya, amAyI, akaSAyI, vItarAgI, bhAvanagraMtha, saMpUrNa saMvuDa*, saMpUrNa bhAvitAtmA, mahAtapasvI, mahAsuzIla, amohI, avikArI, mahAjJAnI, mahAdhyAnI, vardhamAna pariNAmI, apaDivAI thaI aMtarmuhUrta rahe. e guNaThANe kALa karavo nathI. punarbhava che nahi. chelle samaye pAMca jJAnAvaraNIya, nava darzanAvaraNIya, paMcavidha aMtarAya bAramAMnA carama samaye kSaya karI teramA guNaThANAnAM prathama samaye kevaLa jayota pragaTe; mATe kSINa te kSaya karyo che moha sarvathA je guNaThANe tene kSINamoha guNaThANuM kahiye. teramuM sajogI kevalI guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? daza bola sahita terame guNaThANe vicare. sajogI, sazarIrI, salezI, zukalalezI, yathAkhyAta cAritrI, lAyaka samakti, paMDita vIrya zukaladhyAna, kevalajJAna kevaladarzana, e 10 bolasahita jaghanya aMtarmuhUrta, ut0 dezeNiI pUrvakroDI sudhI vicare. ghaNA jIvane tArI + saMpUrNa saMvuDa- sarva 1. rahita. karaNa satya - upadeza tathA AcaraNa banne satya hoya te, joga 2. satya - mana, vacana, kAyAnAM jogane satya pariNamAve, 3. bhAva satya - bhAvanI vizuddhi kare te, zailazIpaNe parvatanI jema nizcala. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvArA 205 pratibodhI nikAla karIne, bIjA trIjA zukaladhyAnanA pAyAne dhyAIne, caudane jAya. sajogI te zubha mana vacana, kAyAnA jogasahita che. bAhya calopakaraNa che. gamanAgamanAdika cezubha sahita che. kevalajJAna, kevaladarzana upayoga samayAMtara avichinnapaNe zuddha praNaye; mATe sajogI kevalI guNaThANuM kahiye. caudayuM ajogI kevalI guNaThANuM - tenuM zuM lakSaNa ? zukaladhyAnano cotho pAyo, samuchitrakriyA*, anaMtara apratipAtI, anivRttidhyAtA, manajoga rUMdhI, vacana joga rUMdhI, kAyajoga rUMdhI Ana prANa* nirodha karI, (13 mA. gu. sthAnanA cheDe A kriyA thAya che) rUpAtIta parama zukala dhyAna dhyAtA,. 7 bola sahita vicare. terame 10 bola kahyA temAMthI sajogI, salezI, zukala lezI, e traNa varjIne zeSa 7 bolasahita sakalagIrino rAjA merU tenI pere aDola, acala, sthira avasthAne pAme, zailezIpaNe rahI, paMcalaghu akSara uccAra pramANa kAla rahI, zeSa vedanIya, AyuSya, nAma, gotra, e 4 karmakSaNa karIne mukitapada pAme. zarIra audArika, tejasa, kArpaNa sarvathA chAMDIne samazreNi, rUjugati, anya AkAzapradezane na avagAhato, aNapharasato, ekasamaya mAtramAM urdhvagati avigrahagatiye tyAM jAya eraMDabIja baMdhana mukatavat. nirlepa tuMbIva, kodaMDa mukta bANavat, Idhanavanjimukata dhumravatuM, tyAM * samuchinnakriyA - sarvakriyA rahita. + Ana prANa - zvAsozvAsa 1.bAhya calopakaraNa - sAdhunAM je upakaraNa laI mUkI zakAya te vastra, pAtrAdika 2. anivRttidhyAtA - zukla dhyAnano cotho pAyo jemAMthI pAchA pharavAnuM nathI tevuM dhyAna. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI bRhad jaina thoka saMgraha siddhakSetre jaI sAkAropayoge siddha thAya, buddha thAya. pAraMgata thAya, paraMparAgata thAya, sakala kArya artha sAdhI kRtakRtArtha, niSkitA", atula sukhasAgara nimagna, sAdi anaMta bhAMge siddha thAya, e siddha padano bhAvasmaraNa ciMtana manana kadA kALe mujane hoze ? te ghaTi pala dhanya saphaLa hoze. ajogI te jogarahita kevalasahita vicare tene ajogI kevalI guNaThANuM kahiye. iti lakSaNa guNadvAra bIjo saMpUrNa trIje sthiti dvAra. "pahelA guNaThANAnI sthiti 3 prakAranI che. aNAdiyA apajjavasiyA te je mithyAtvanI Adi nathI ne aMta paNa nathI te abhavya jIvanA mithyAtva AzrI 1. aAdiyA samajjavasiyA te je mithyAtvanI Adi nathI paNa aMta che te bhavya jIvanA mithyAtva AzrI. 2. sAdiyA sAvasiyA te je mithyAtvanI Adi paNa che ne aMte paNa che, paDivAI samadaSTinA mithyAtva AzrI. tenI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, u80 adhapudgala parAvartana deze uNI, pachI avazya samakita pAmIne mokSa jAya.3 bIjA guNaThANAnI sthiti jagha0 1 samayanI uta2 6 AvalikAnI. trIjA guNaThANAnI sthiti ja0 u0 aMtarmuhurtanI, cothA guNaThANAnI sthiti ja0 aMtarmuhurtanI u0 66 sAgaropama jhAjherAnI, te 22 sAgaropamanI sthitie 3 vAra bArame devaloke upaje, cAra pUrva krioDi adhika manuSyanA bhava AzrI jANavI. pAMcamA, chaThA ane teramA guNaThANAnI sthiti ja0 aMta2 u0 deze uNI te sADA ATha varSa uNI pUrvakroDanI. sAtamAMthI te agyAramAM gu0 sudhI ja0 1 samaya, 0 kRtakRtArtha - saMpUrNa kAryanI siddhi * niSThitArtha - have kAMI ja kArya karavAnuM bAkI nathI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 207 uM aMta bAramA gu0 sthiti ja0 u0 aMta0 cakramA guNaThANAnI sthiti pAMca hrasva akSara (a. i. uM. . lu) bolavA pramANe jANavI. iti trIjo sthiti dvAra samApta. 3. cotho kriyA dvAra. pahele bIje ne trIje guNaThANe 24 kriyA lAbhe, IriyAvahiyA kriyA varjine. cothe gu0 23 kriyA lAbhe, iriyAvahiyA ne micchAEsaNa vattiyA e 2 varjine. pAMcame gu0 22 kriyA lAbhe, uparanI be tathA apaccakkhANa vattiyA e 3 varjina. chaDhe guNaThANe 22 mAMthI pArigRhiyA varjIne 21 kriyA lAbhe. sAtame guNaThANethI te dazamA guNaThANA sudhI 21 mAMthI kAIyA AdI pAMca ane AraMbhIyA varjhane 15 kriyA lAge. agyArame, bArame, terame guNaThANe 1 iriyAvahiyA kriyA lAbhe. caudame guNa0 koI kriyA lAbhe nahi. iti 4 tho kriyA dvAra samApta. 4. pAMcamo sattA dvAra. pahelA guNaThANAthI te agyAramA guNaThANA sudhI ATha karmanI sattA. bArame 7 karmanI sattA, 1 mohanIya karma varjine. terame, caudame guNa0 4 karmanI sattA, vedanIya, AyuSya, nAma, gotra. 5 mo sattA dvAra samApta. 5. chaTho baMdha dvAra. pahelA guNaThANAthI te sAtamA guNaThANA sudhI trIjuM guNaThANuM varjine 8 karma bAMdhe. ane jo 7 bAMdhe to AyuSya varjina. trIje, AThame, navame guru 7 karma bAMdhe, AyuSya varjine. dazame guNa0 6 karma bAMdhe, AyuSya, ne mohanIya e 2 varjine. agyArame, bArame, terame guNa0 1 sAtA vedanIya bAMdhe. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI bRhad jaine thoka saMgraha cauda guNa0 abaMdha. iti 6 Tho baMdha dvAra samApta. 6. sAtamo vede dvAra ne AThamo udaya kAra. pahelA guNaThANAthI te dazamA guNaThANA sudhI 8 karmaveda ne 8 no udaya. agyArame, bArame 7 karma veda ne 7 no udaya, mohanIya varjine. terame, caudame, 4 karma vede ne 4 no udaya, vedanIya, AyuSya, nAma, gotra. ati 7 mo veda dvAra ne 8 no udaya dvAra samApta 7-8 navamo udiraNA dvAra. pahelA guNaThANAthI chaThThA sudhI, trIjuM varjine ATha athavA sAta karmanI udiraNA thAya. sAtanI kare to AyuSya vajIne, cha nI kare to AyuSya ane vedanIya varjIne. trIje ATha karmanI udiraNA thAya. sAtame, AThame tathA navame cha karmanI udiraNA thAya te AyuSya tathA vedanIya varjine. dazame che athavA pAMcanI udiraNA thAya. chanI thAya to AyuSya ane vedanIya be varjine ane pAMcanI thAyato AyuSya, vedanIya ane mohanIyae traNa varjine. agIyArame pAMca karmanI udiraNA thAya. bArame guNaThANe pAMca athavA be karmanI udiraNA thAya te nAma ane gotranI. terame be karmanI te nAma ane gotranI. caudame udiraNA nathI. iti navamo udiraNA dvAra samApta. 9. | dazamo nirjarA dvAra. pahelAthI dasamA guNa sudhI ATha karmanI nirA. agIyArame tathA bArame sAta karmanI nirjarA te mohanIya varjine. terame, caudame cAra karmanI nirjarA te vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra. Iti dazamo nirjarA dvAra samApta 10. egIyAramo bhAva dvAra udaya bhAva, upazama bhAva, kSAyika bhAva, kSayopazama Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 209 bhAva, pAriNAmika bhAva ane sannivAI bhAva. pahele, bIje ane trIje 3 bhAva te udaya, kSayopazama ane pAriNAmika, cothAthI 11 mA sudhI upazama zreNIvALAne pAMca bhAva te udaya, upazama, kSAyika, kSayopazama ane pAriNAmika ane cothAthI mAMDI bAramA sudhI kSapaka zreNIvALAne 4 bhAva te udaya, kSAyika, kSayopazama ane pAriNAmika. terame, caudame 3 bhAva te udaya, kSAyaka ane pAriNAmika. siddhamAM 2 bhAva te kSAyika ane pAriNAmika. iti agIyAramo bhAva dvAra samApta 11. bAramo kAraNa dvAra. karmabaMdhananAM kAraNa pAMca te mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, joga. pahele, trIje gu0 5 kAraNa lAbhe. bIje cothe 4 kAraNa lAbhe, mithyAtva varjine. pAMcame chaa guNa0 3 kAraNa lAbhe, mithyAtva, avirati e 2 varjine sAtamethI dazamA guNaThANA sudhI 2 kAraNa lAbhe, kaSAya ane joga e 2 lAbhe. agyArame, bArame, terame 1 kAraNa lAbhe te 1 joga. caudame koI kAraNa nathI. iti 12 mo kAraNa dvAra samApta 12. teramo pariSaha dvAra. cAra karmanA udaye 22 pariSaha lAbhe : 20 21 (1) jJAnAvaraNIya karmanA udaye be pariSaha te prajJA ane ajJAna 1 2 3 (2) vedanIya karmanA udaye 11 pariSaha te kSudhA, tRSA, zita, 4 5 9 11 13 16 17 18 uSNa, daMzamasaga, caryA, sejA, vadha, roga, tRNaphAsa ane mela bru-14 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (3) mohanIya karmanA udaye 8 pariSaha : 22 (a) darzanamohanIyanA udaye eka dezaNano ane 6 7 8 (a) cAritramohanIyanA udaye sAta te acela, arati, strI, 10 12 14 19 besavAno, Akrozano, yAcanA ane satkAra puraskAra. 15 (4) aMtarAya karmanA udaye eka pariSaha te alAbha. pahelethI cothA guNa. sudhI yadyapI 22 pariSaha lAbhe paNa te duHkharUpa che. nirbhara rUpa pariName nahi. 5, 6, 7 guNa 22 pariSaha lAbhe. eka samaye 20 vede. TADhano tyAM tApano nahi ane tApano tyAM TADhano nahi. cAlavAno tyAM besavAno nahi ane besavAno tyAM cAlavAno nahi. AThame guNa. 21 pariSaha lAbhe te dezaNano vajIne. navame guNaThANe 18 pariSaha lAbhe te acela, arati ane besavAno e traNa varjIne. dazame, agIyArame, bArame guNa0 14 pariSaha lAbhe te strI, Akroza, yAcanA ane satkAra puraskAra e cAra varjIne eka samaye 12 vede. terame caudame 11 pariSaha lAbhe te uparanA 14 mAMthI prajJA ane ajJAna e be jJAnAvaraNIya karmanA udaye hatA ane 1 alAbhano aMtarAya karmanA udaye hato te traNa varjIne 11 lAbhe. eka samaye 9 vede. TADhano tyAM tApano nahi ane tApano tyAM TADhano nahi ane cAlavAno tyAM sekjhAno nahi ane sekjhAno tyAM cAlavAno nahi. (sajjA-sthAna, makAna). iti 13 mo pariSada dvAra samApta 13. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnakAra 211 caudamo mArgaNA dvAra. pahele guNaThANe mArgaNA 4, trIje, cothe, pAMcame, sAtame jAya. bIje guNa0 mArgaNA 1, paDI ne pahele Ave paNa caDavuM nathI. trIje mArgaNA 4, paDe to pahele Ave ane caDe to cothe, pAMcame ane sAtame jAya. cothe mArgaNA 5, paDe to pahele, bIje, trIje Ave ane caDe to pAMcame, sAtame jAya. pAMcame mArgaNA 5, paDe to pahele, bIja, trIje, cothe Ave ane caDe to sAtame jAya chaThe mArgaNA 6, paDe to pahele, bIja, trIje, cothe, pAMcame Ave ane caDe to sAtame jAya. sAtame, mArgaNA* 3, paDe to chakke, cothe Ave ane caDe to AThame jAya. AThame mArgaNA 3, paDe to sAtame, cothe Ave ane caDe to navame jAya. navame mArgaNA 3, paDe to AThame, cothe Ave, caDe to dazame jAya. dazame mArgaNA 4, paDe to navame, cothe Ave caDe to agyArame, bArame jAya. agyArame mArgaNA 2, kALa kare to (anuttara vimAne) cothe jAya, paDe to dazame Ave. caDavuM nathI. bArame mArgaNA 1, terame jAya, paDavuM nathI. terame mArgaNA 1, caudame jAya, paDavuM nathI. caudame mArgaNA eke nathI. mokSe jAya. Iti mArgaNA dvAra samApta. 14. paMdaramo AtmA dvAra. AtmA 8; dravyaAtmA, kaSAyaAtmA, yogaAtmA, upayoga - AtmA, jJAnaAtmA, darzanaAtmA, cAritra AtmA, vIryaAtmA evuM 8. pahele, trIje guNa0 6 AtmA, jJAna ne cAritra e 2 varjine. bIje cothe guNa0 7 AtmA, cAritra varjine. pAMcame guNaThANe paNa 7 AtmA, dezathI cAritra che. chathI dazamA guNaThANA sudhI 8 AtmA. agyArame, bArame, terame gu0 7 * sAtamA guNa thI AgaLa baMdha paDe to cothenI mArgaNA che te kALa karIne deva thAya te AzrI ja jANavI. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI bRhad jaina zoka saMgraha AtmA, kaSAya varjine. caudame gu0 6 AtmA, kaSAya ne joga varjine. siddhamAM 4 AtmA jJAnaAtmA, darzanaAtmA, dravyaAtmA, upayogaAtmA. Iti 15 mo, AtmA dvAra samApta. soLamo jIva bheda dvArA pahele guNaThANe 14 bheda lAbhe. bIje guNa0 6 bheda lAbhe, beIdriya, Indriya, cauriMdriya, asaMjJI tiryaMca paMceMdriya, e 4 nA aparyApta ne saMjJI paMceMdriyano aparyApto ne paryApto e 6. trIje guNa0 1 saMjJI paMceMdriyano paryApto lAbhe. cothe guNaThANe 2 bheda lAbhe. saMjJI paMceMdriyano aparyApto ne paryApto e 2. pAMcamAMthI te 14 mA guNaThANA sudhI 1 saMjJI paMcedriyano paryApto lAbhe. Iti 16 mo jIvabheda dvAra samApta. 16. sattaramo joga dvAra. pahele, bIje ne cothe guNaThANe jaga 13 lAbhe, be AhArakanA varjine, trIje guNa0 10 joga lAbhe, te 4 mananA, 4 vacananA, 1 audArikano, 1 vaikriyano evaM 10 lAbha. pAMcame guNaThANe 12 jega; AhArakanA 2 ne eka kArmaNano e 3 varjine 12 lAbhe. chakke gu0 14 joga lAbha, 1 kAzmaNano varjine. sAtame gu. 9 joga te 4 mananA, 4 vacananA, 1 audArikano, evuM 9. AThamAMthI mAMDIne 12 mA guNaThANA sudhI joga 9 lAbha te 4 mananA 4 vacananA ne 1 audArikano e 9. terame guNaThANe joga 7 lAbhe, be mananA, be vacananA, e 4 ne audArikano, audArikano mizra, kArpaNa kAyoga, evuM 7. athavA 5 joga lAbhe. be mananAM, be vacananAM, 1 audArikano. caudame guNa0 joga nathI. iti 17 mo joga dvAra samApta. 17.. * mizrayogano upayoga eka zarIramAMthI bIjA zarIramAM jatI vakhate kare. 1. 13me guNa kevaLa samudaghAta na kare to pAMca joga lAbhe. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 213 aDhAramo upayoga dvAra. pahele ne trIje guNaThANe 6 upayoga lAbhe. 3 ajJAna ne 3 darzana evaM 6. bIje, cothe, pAMcame guNa0 6 upayoga lAbhe, 3 jJAna, 3 darzana, evuM 6. chaThThAthI te bAramA guNaThANA sudhI upayoga 7 lAbhe te 4 jJAna ne 3 darzana evaM 7. 10mA guNaThANAmAM upayoga 7 te labdhinI apekSAe. phakata sAkAra upayoga hovAthI 4 upayoga jJAnanA. terame, caudame guNaThANe tathA siddhamAM 2 upayoga, kevalajJAna ne kevaladarzana. I. 18 mo upayoga dvArA samApta. 18. ogaNIzamo vezyA dvArA pahelAthI te chaThThA guNaThANA sudhI 6 vezyA lAbhe. sAtame guNa0 upalI 3 lezyA lAbhe. AThamethI mAMDIne bAramA guNaThANA sudhI 1 zukla lezyA lAbhe, terame guNaThANe 1 parama zukalalezyA lAbha, caudame gu0 lezyA nathI. iti 19 mo vezyA dvAra samApta 19. vIsamo cAritra dvAra. pahelAthI te cothA guNaThANA sudhI koI cAritra nathI. pAMcame guNaThANe dezathI sAmAyika cAritra che. cha sAtame guNaThANe 3 cAritra lAbhe; sAmAyika cAritra, chedopasthApanIya cAritra, parihAravizuddha cAritra e 3 lAbhe AThame, navame guNaThANe 2 cAritra lAbhe, sAmAyika ne chedopasthApanIya. dazame guNa0 1 sukSmasaMparA cAritra lAbhe. agyAramethI te caudamA guNaThANA sudhI 1 yathAkhyAta cAritra lAbhe. iti 20 mo cAritra dvAra samApta. 20. ekavIsamo samakita dvArA pahele ne trIje guNaThANe samakita nathI. bIje guNa0 1 sAsvAdAna samakita lAbhe. cothe, pAMcame, cha ane sAtame guNa0 upazama, kSayopazama, vedaka ane kSAyika e cAra lAbhe. AThame, navame, dazame agyArame 2 samakita lAbha, upazama ne lAyaka. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI bRhad jaina thoka saMgraha bArame, terame, caudame guNaThANe tathA siddhamAM 1 lAyaka samakita lAbhe. iti 21 mo samakita dvAra samApta 21. bAvIsamo alpabahu - dvAra. sarvathI thoDA agyAramA guNaThANAvALA, eka samaye upazamazreNIvALA 54 jIva lAbha mATe. 1. tethI bAramA guNaThANAvALA saMkhyAtagUNA, eka samaye kSapaka zreNIvALA ekaso ne ATha jIva lAbha mATe. 2. tethI AThamA, navamI, dazamA guNaThANAvALA saMkhyAtaguNA. jaghanya baso ut0 navaso lAbha mATe. 3. tethI teramA guNaThANAvALA saMkhyAtaguNA, jagha0 be kroDI ut0 nava kroDI lAbha mATe. 4. tethI sAtamA guNaThANAvALA saMkhyAtaguNA, jagha0 baso kroDI, ut0 navaso kroDI lAbha mATe. 5. tethI chaThThA guNaThANAvALA saMkhyAtaguNA jagha0 be hajAra kroDI ut0 nava hajAra kroDI lAbha mATe. 6. tethI pAMcamA guNaThANAvALA asaMkhyAtaguNA tiryaMca zrAvaka bhaLyA mATe. 7 tethI bIjA guNaThANAvALA asaMkhyAtaguNA 4 gatimAM lAbha mATe. 8. tethI trIjA guNaThANAvALA asaMkhyAtaguNA, 4 gatimAM vizeSa che mATe. 9. tethI cothA guNaThANAvALA asaMkhyAtaguNA, ghaNI sthiti che mATe 10. tethI caudamA guNaThANAvALA ne siddha bhagavaMtajI anaMtaguNA 11. tethI pahelA guNaThANAvALA anaMtaguNA, ekedriya pramukha sarva mithyASTi che mATe. 12 iti 22 mo alpabadutva dvAra samApta 22. iti guNaThANAnA 22 dvAra samApta. (anuyoga dvAra sUtrama). udayabhAva, upazamabhAva, lAyakabhAva, kSayopazamabhAva, pAriNAmika bhAva ne sannivAI bhAva.1 sannivAI bhAva - bIjA pAMca bhAvonuM bhAMgAnA rUpamAM joDANa. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthAnadvAra 215 udaya bhAvanA 2 bheda. jIva udaya niSpanna ne ajIva udaya niSpanna. jIva udaya niSpannamAM 33 bola pAme; 4 gati, 6 kAya, 6 lezyA, 4 kaSAya, 3 veda evaM 23 ne mithyAtva 1, ajJAna 2 avirati 3, asaMjJIpaNuM 4, AhArakaNuM 2, chapasthapaNuM , sajogIpaNuM 7, saMsAra paripaTTaNA 8, asiddha 9, akevalI 10, evuM 33ajIva udaya niSpannanAM 30 bola pAme; 5 varNa, 2 gaMdha, pa rasa, 8 sparza, 5 zarIra, 5 zarIranA vyApAra evuM 30 evaM ubhaya maLI 33 ne 30 tresaTha bheda udayabhAvanA kahyA. 1. ' upazama bhAve 11 bola che. cAra kaSAyano upazama 4, rAgano upazama 5, dveSano upazama 6, darzanamohanIyano upazama 7, cAritra mohanIyano upazama evaM 8, mohanIyanI prakRti ane visamiyA daMzaNaladdhi te samakita 9, uvasamiyA carittaladdhi 10, visamiyA akaSAya chaumatha vItarAgaladdhi evaM 11. 2. kSAyaka bhAve 37 bola che. 5 jJAnAvaraNIya, 9 darzanAvaraNIya, 2 vedanIyanI, 1 rAganI, 1 dveSanI, 4 kaSAyanI, 1 darzanamohanIyanI, 1 cAritramohanIyanI, 4 AyuSyanI, 2 nAmanI, 2 gotranI, 5 aMtarAyanI, ema 37 prakRtino kSaya kare tene kSAyakabhAva kahiye. te 9 bola pAme, kSAyaka samakita, lAyaka yathAkhyAta cAritra, kevalajJAna, kevala darzana ane kSAyaka dAnAdi pAMca labdhi, evuM 9 bola. 3. kSayopazamabhAve 30 bola che. 4 jJAna prathamanA, 3 ajJAna, 3 darzana, 3 daSTi, 4 cAritra prathamanA, 1 caritA caritta te zrAvakapaNuM pAme, 1 AcAryagaNinI padavI, 1 cauda pUrva jJAnanI prApti, 5 IdriyanI labdhi, 5 dAnAdi labdhi, evuM sarva maLI 30 bola. 4. 1. upazama samakitanI prApti. 2. upazama bhAvanAM cAritranI prApti. 3. agiyAramA guNasthAnakanI prApti. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pAriNAmika bhAvanA 2 bheda, sAdipAriNAmika, anAdi pariNAmika, sAdi viNase. anAdi viNase nahi, sAdi pAriNAmikanA aneka bheda che. junI surA, madirA, juno goLa, taMdula e Adi 73 bola, bhagavatinI zAkhe che. anAdi pariNAmika bhAvanA 10 bola, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya, kALa, loka, aloka, bhavya, abhavya, evaM 10. 5. sannivAI bhAvanA 26 bhAMgA. 10 dvisaMgInA, 10 trikasaMjogInA, 5 cokasaMjogInA, 1 paMcasaMjogIno evaM 26 bhAMgA eno vicAra zrIanuyogadvAra siddhAMtathI jANavo. 6 14 guNasthAnaka upara 9 kSepaka dvAra, prathama hetu dvAra : karma baMdhanA mULa hetu 1 mithyAtva, ra avrata, 3 kaSAya, ane 4 joga. e cAra che. uttara hetu 57 che. te 5 mithyAtva, 12 avrata (cha kAya, 5 Indriya, 1 mana) 25 kaSAya ane 15 joga evaM pa7. pahele guNa0 55 hetu te AhArakanA 2 varjIne. bIje guNa0 50 hetu te 12 avrata, 25 kaSAya ane 13 joga. (te AhArakanAM 2 varjIna) evuM 50. trIje guNa0 43 hetu te 12 avrata, 21 kaSAya (anaMtA, 4 varjIne) 10 joga, te (cAra mananA, cAra vacananA, 1 audArika ane 1 vaikriyano)evuM 43. cothe guNa0 46 hetu te 12 avrata, 21 kaSAya ane 13 joga (AhArakanAM 2 varjIne)evuM 46. pAMcame guNa0 40 hetu te 11 avrata, (trasakAya varjIne) 17 kaSAya (4 anaMtAnubaMdhI ane 4 apratyAkhyAnI varjIne) ane 12 joga (4 mananAM, 4 vacananAM audArika, audArika mizra, vaikriya, vaikriya mizra) evaM 40. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNasthA dvArA 217 chadde guNa0 27 hetu te 13 kaSAya (saMjavalanano coka ane nava nokaSAya)ane 14 joga (kArmaNa varjIne)evuM 27 sAtame guNa0 24 hetu te 13 kaSAya ane 11 joga (4 mananAM, 4 vacananAM, 1 audArika, 1 vaikriya ane 1 AhAraka)evuM 24. AThame guNa0 22 hetu te 13 kaSAya ane 9 joga (4 mananAM, 4 vacananAM 1 audArika)evaM 22. navame guNa0 16 hetu te 7 kaSAya (4 saMjavalananAM, 3 veda) ane 9 joga. evuM 16. - dazame guNa0 10 hetu te 1 saMjavalanano lobha ane 9 jega. evaM 10. agIyArame tathA bArame. 9 hetu te 9 joga. terame guNa0 7 hetu te, joga (2 mananAM, 2 vacananAM, audArika, audArika mizra ane kArpaNa kArya yoga) evaM 7. caudame guNa0 hetu nathI. abaMdhaka che. bIjo daMDaka dvAra. pahele gu0 24 daMDaka, bIje guNa0 19 daMDaka, te pa sthAvaranA varyA. trIje cothe guNa0 16 daMDaka te 3 vikaleMdriya varyA. pAMcame guNa0 2 daMDaka, saMjJImanuSya saMjJI tiryaMca e 2. chaThThAthI te caudamAM guNa0 sudhI 1 manuSyano daMDaka, Iti bIjo daMDaka dvAra samApta trIjo jIvAyoni dvAra. pahele guNa. 84 lAkha jIvA yoni. bIje guNa0 32 lAkha te ekeMdriyanI para lAkha varji. trIje cothe guNa0 26 lAkha jIvAyoni. pAMcame guNa0 18 lAkha jIvAyoni. chaThThAthI te 14 mA guNaThANA sudhI 14 lAkha jIvAyonI. iti trIje yoni dvAra samApta. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI bRhad jaine thoka saMgraha cotho aMtara dvAra. pahele guNa0 jagha0 aMtarmuhUrta, ut0 66 sAgara jhAjherAnuM. bIjA guNa. nuM aMtara jaghanya palyano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa deze uNuM, ardhapudgala parArvatana. trIjAthI agIyAramAM guNasthAnake aMtara jaghanya aMtarmuhuta uta) ardhapudgala deze uNuM. bArame terame ne caudame guNa0 AMtaruM nathI, e eka jIvaAzrI. Iti 4 aMtara dvAra samApta. pAMcamo dhyAna dvAra. pahele, bIja, trIje guNa0 2 dhyAna pahelA. cothe, pAMcame guNa0 3 dhyAna pahelA. cha guNa0 2 dhyAna ArtadhyAna ne dharma dhyAna. sAtame guNa0 1 dharmadhyAna. AThamethI mAMDIne caudamA guNa0 1 zukaladhyAna. Iti 5 mo dhyAna dvArA samApta. chaThTho sparzanA dhAra. paheluM guNaThANuM 14 rAjaloka sparza, bIjuM guNa0 heThuM paMDagavanathI te 6 hI naraka sudhI sparze tathA UMcuM adhogAmanI vijayathI te 9 kaiveyaka sudhI sparze. trIjuM guNa0 lokano saMkhyAtamo bhAga sparze. cothuM guNa0 adhogAmanI vijayathI 12 mA devaloka sudhI sparze athavA paMDagavanathI chaThI naraka sudhI sparze. pAMcamuM guru vALA paNa emaja adhogAmanI vijayathI 12 mA devaloka sudhI sparze. chaThThA guNaThANAvALA adhogAmanI vijayathI 5 anuttaravimAna sudhI sparze. sAtamAthI bAramAM guNa0 lokano asaMkhyAtamo bhAga sparze. teramuM guNa0 sarvaloka sparze kevaLa samuddaghAta apekSA. caudamuM guNa0 lokano asaMkhyAtamo bhAga sparza. iti 6 Tho sparzanA dvAra samApta. sAtamo dvAra : (1) vATe vahetA jIvanA guNa sthAnaka traNa te 1, 2, 4, (2) apaDivAI guNa sthAnaka traNa te 12, 13, 14. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola (3) amara guNa sthAnaka traNa te 7, 12, 13. (4) tIrthaMkara nAma karma pAMca guNa. bAMdhe te 4, 5, 6, 7, 8. (5) tIrthaMkara pAMca guNa na sparze te 1, 2, 3, 5, 11. (6) zAzvata guNa sthAnaka pAMca te 1, 4, 5, 6, 13. (7) anAhAraka guNa sthAnaka pAMca te 1, 2, 4, 13, 14. (8) tadbhava mokSagAmI jIva 17 guNa. sparze te 11 muM varjIne badhA. koI aMtakRta jIva 1-2-3-5-6-11 varajIne ATha guNa. sparze. 219 AThamo dvAra : guNa sthAnaka 1 thI 7 sudhImAM 6 saMghayaNa lAbhe. guNa0 8 thI 11 sudhI upazama zreNI vALAne pahelA traNa saMghayaNa lAbhe. guNa0 thI 14 sudhI kSapaka zreNI vALAne saMghayaNa eka vajaRRSabhanArAcasaMghayaNa. navamo dvAra : AryAjI, avedI, parihAra vizuddha cAritravaMta, mulAka labdhIvaMta, apramata sAdhu, 14 pUrvI sAdhu, AhAraka zarIrI ane kevaLInuM koI devatA sAhAraNa karI zake nahi. kSepaka dvAra samApta. iti guNa sthAnaka dvAra samApta. (11) tetriza bola (Avazyaka sutra tathA uttarAdhyana a. 31) - eka prakAre asaMyama - sarva AzravathI nahi nivartavuM te. be prakAre baMdha - 1 rAgabaMdha, 2 dveSabaMdha. - traNa prakAre daMDa 1 manadaMDa, 2 vacanadaMDa, 3 kAyadaMDa- traNa Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI bRhad jaina thoka saMgraha prakAre guNi-1 mana guNi, 2 vacana gumi, 3 kAya gupti. traNa prakAre zalya. 1 mAyA zalya, 2 nidAna zalya, 3 mithyA-darzana zalya. traNa prakAre garva 1 Rddhigarva, 2 rasagarva 3 zAtAgarva. traNa prakAre virAdhanA, 1 jJAna virAdhanA. 2 darzana virAdhanA, 3 cAritra virAdhanA. cAra prakAre kaSAya - 1 krodha kaSAya, 2 mAna kaSAya, 3 mAyA kaSAya, 4 lobha kaSAya, cAra prakAre saMjJA, 1 AhAra saMjJA, 2 bhaya saMjJA, 3 maithuna saMjJA, 4 parigraha saMjJA, cAra prakAre kathA, 1 strI kathA, 2 bhatta kathA, 3 deza kathA, 4 rAjakathA. cAra prakAre dhyAna, 1 Arta dhyAna, 2 raudra dhyAna, 3 dharmadhyAna, 4 zukala dhyAna. pAMca prakAre kriyA - 1 kAyikI kriyA, 2 AdhikaraNikI kriyA, 3 prAaSikI kriyA, 4 pAritApanikI kriyA, 5 prANAti pAtikI kriyA, pAMca prakAre kAma guNa. 1 zabda, 2 rU5, 3 gaMdha, 4 rasa, 5 sparza. pAMca prakAre mahAvrata, 1 sarva prANAtipAtathI virAma, 2 sarva mRSAvAdathI virAma, 3 sarva adattathI virAma, 4 sarva maithunathI virAma, 5 sarva parigrahathI virAma. pAMca prakAre samiti, 1 IrSA samiti, 2 bhASA samiti, 3 eSaNA samiti, 4 AdAna bhaMDamatta nikSepanA samiti, 5 uccAra prazravaNa-khela, jala, lekha vagerene pariThavavAnI samiti. pAMca prakAre pramAda, 1 madya 2 viSaya 3 kaSAya, 4 niMdrA, 5 vikathA. cha prakAre jIvanikAya - 1 pRthvIkAya. 2 apakAya, 3 tejasakAya, 4 vAyukAya, 5 vanaspatikAya, 6 trasakAya. cha prakAre vezyA, 1 kRSNalezyA, 2 nIlalezyA; 3 kApotalezyA, 4 teje-lezyA, 5 pAlezyA, 6 zukalezyA. sAta prakAre bhaya, 1 Aloka bhaya : manuSyane manuSyathI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola 221 bhaya thAya che te. 2 paraloka bhaya : deva tiryaMcathI bhaya thAya te. 3 AdAna bhaya : dhanathI bhaya thAya te. 4 akasmAta bhaya : chAyAdi dekhI bhaya thAya te. 5 vedanA bhaya : duHkhathI bhaya thAya te. 6 maraNathI bhaya thAya te. 7 apayaza bhaya apakIrtithI bhaya thAya te. ATha prakAre mada mada, 4 rUpa mada, 5 8 aizvarya mada, - - 1 jAti mada, 2 kula mada, 3 bala tapa mada. 6 zruta mada, 7 lAbha mada kathA nava prakAre brahmacarya gupti - 1 strI, pazu, paMDaka rahita Alaya (sthAnaka) mAM rahevuM, uMdara bilADInA dRSTAMte. 2 manane AnaMda Ape tevI ne kAma rAgane vRddhi kare tevI strI sAthe vArtA na karavI, lIMbu-rasanA (jIbha) ne dRSTAMte. 3 strInA Asane besavuM nahi temaja strI sAthe sahavAsa karavo nahi. koLAnI gaMdhe kaNIkano vaka jAya te dRSTAMte. 4 strInAM aMga avayava tema tenI suracanA ne tenuM bolavuM, nirIkSaNa vagerene, viSaya rAga dRSTithI jovuM nahi. sUrya - cakSunA daiSTAMta. 5 strI saMbaMdhI kRjita, rUdana, gIta, hAsya, AkraMda vagere saMbhaLAya te bhIMta ke divAlanA aMtare nivAsa nahi karavo, lAkha agninA dRSTAMte. 6 pUrvagata strI saMbaMdhI krIDA, hAsya, rati, darpa, snAna, sAthe jamavuM vagere yAda karavuM nahi, sarpanA jheranA dRSTAMte. 7 svAdiSTa tema majabUta praNita AhAra karavo nahi. tridoSIne kRtanA dRSTAMte. 8 maryAdAkALe dharmayAtrA nimitte joIe tethI vadhAre AhAra karavo nahi. kAgaLanI kothaLImAM nANAMne dRSTAMte. 9 zarIra suMdara ne vibhuSita lAge tevI zRMgAra - zobhA karavI nahi. garIbanAM ratnane dRSTAMte. 1. paMDaka - napusaMka - - Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2022 zrI bRhad jaina thoka saMgraha daza prakAre zramaNadharma - 1 kSamA sahana karatAM zIkhavuM ? mutti-nirlobhatA rAkhavI. 3 Arjava - nikhAlasa - svaccha hRdaya rAkhavuM. 4 mArdava- komala ( ) vinaya buddhi rAkhavI, ahaMkAra mada nahi karavo. 5 lAghave alpa () thoDAM upakaraNa - sAdhana rAkhavAM. 6 satya satyatAthI ( ) prAmANikatAthI vartavuM, 7 saMyama - zarIra-Idriyo vagerene niyamamAM rAkhavAM. 8 tapa - zarIra durbaLa thAya tema upavAsAdi tapa karavo. 9 ciyAe- samasta parigraha tyAgarUpa mUccharahita thavuM. 10 brahmacarya - zuddha AcAra, nirmala pavitra vRttimAM rahevuM. - daza prakAre samAcArI - 1 AvayuM sthAnakathI bahAra javuM hoya. tyAre gurU ke uparIne kahevuM ke Avazyaka mAre javuM che. 2 niSedhika sthAnakamAM AvavuM hoya tyAre kahevuM ke nizrIta. kArya karIne huM Avyo chuM. 3 ApUcchanA. potAnuM kArya hoya to gurUne pUchavuM. 4 pratipUcchanA. bIjA sAdhuonuM kArya hoya tyAre vAraMvAra gurUne jaNAvavA pUchavuM 5 chaMdanA. gurU ke vaDAne potAnI pAsenI vastu AmaMtraNa karavI. 6 icchAkAra. gurU ke vaDAne kahevuM : "he pUjya ! ApanI icchA che - sUtrArtha jJAna Apazo ?" 7 mithyAkAra. pApa lAgyuM hoya te gurU pAse mithyA kahI mApha kahevuM. 8 tathyakAra. gurU kathana prati kahe ke Apa kaho cho tema karIza. 9 abhyatthAna. gurU ke vaDA AvatAM sAta ATha DagalAM sAmAM javuM; tema jatAM sAta ATha DagalAM sudhI mUkavA javuM. 10 upasaMpadA. gudi pAse sUtrArtha lakSmI pAmavA haMmezA tatpara rahevuM. agIyAra prakAre zrAvakapratimA - 1 pahelI pratimA eka mAsanI. temAM zuddha, satya, dharma rUci hoya, paNa nAnA vrata upavAsAdi avazya karavAne te zrAvakane niyama na hoya, te darzana zrAvaka pratimA 2 bIjI pratimA be mAsanI. temAM satya dharmanI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola 223 ruci sAthe nAnA zIlavrata-guNavrata pratyAkhAna poSadhopavAsAdi kare paNa sAmAyika dizAvakAzika vrata karavAno niyama na hoya, te upAsaka pratimA. 3 trIjI pratimA traNa mAsanI. temAM upara pramANe, uparAMta sAmAyikAdi kare, paNa aSTamI caturdazI amAvAsyA pUrNamAsI vagere parvamAM pauSadhopavAsa karavAno niyama na hoya 4 cothI pratimA cAra mAsanI. temAM pratipUrNa pauSadhopavAsa aSTamiAdi sarva parvamAM kare. 5 pAMcamI pratimA pAMca mAsanI. temAM pUrvokta sarva sAcave; vizeSa eka rAtrimAM kAryotsarga kare, ne te pAMca bola sAcave; 1 snAna na kare, 2 rAtribhojana na kare, 3 kAchaDI na vALe, 4 divase brahmacarya sAcave, 5 rAtrimAM pariNAma kare. 6 chaThThI pratimA cha mAsanI - temAM pUrvokta uparAMta sarva vakhate brahmacarya sAcave. 7 sAtamI pratimA jaghanya eka divasa, utkRSTa sAta mAsanI, temAM sacitta AhAra jame nahi, paNa potAne AraMbha tyAga karavA niyama na hoya. 8 AThamI pratimA jaghanya eka divasathI utkRSTa ATha mAsanI, temAM AraMbha kare nahi. 9 navamI pratimA utkRSTa nava mAsanI, temAM AraMbha karavA sAthe karAvavAnA paNa niyama kare. 10 dazamI pratimA utkRSTa daza mAsanI, temAM pUrvokta sAthe AraMbha karIne Ape te paNa levAnA niyama kare, uparAMta ziramuMDana karAve athavA zikhA rAkhe. koIe eka vAra pUchayAM thaka tathA vAraMvAra pUchyAM thakAM be bhASA bolavI kahyuM, jANe to hA pADavI kahyuM, ne na jANe nA pADavI kahyuM, 11 agiyAramI pratimA utkRSTa agiyAra mAsanI, temAM ziramuMDana karAve, ke keza loca karAve, sAdhu-zramaNa samAna upakaraNa pAtra rajoharaNa vagere dhare, svajJAtimAM gaucarI arthe bhramaNa kare, kahe ke huM pratimAdhArI zrAvaka chuM, bhikSA Apazo ? sAdhu mAphaka upadeza Ape. sADA pAMca varSa 11 pratimAmAM jAya che. e kahyuM, mAsanA karavI are, svI sAdhuna Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha bAra bhikSunI pratimA (abhigraha rUpa) - 1 pahelI pratimA eka mAsanI, te zarIra upara mamatA snehabhAva na rAkhe. zarIranI zuzruSA na kare, je koI manuSya deva tiryaMcano pariSaha utpanna thAya te sama pariNAme sahana kare. 1. 224 - 2. ekadAti AhAranI, ekadAti pANInI levI kalpe. te AhAra zuddha nirdoSa; koI zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, rAMka pramukha dvipada tathA catuSpadane aMtarAya na paDe tema; vaLI eka mANasa jamato hoya tathA ekane arthe rAMdhyuM hoya te AhAra le, be jamatAmAMthI Ape to na le; traNa, cAra, pAMca vigere jamavA beThA hoya temAMthI Ape to na le; garbhavaMtI mATe nipajAvyo hoya te na le; tathA navaprasUtino AhAra na le; tathA bALakane dUdha pAtAM hoya tenA hAthano na le; vaLI eka paga umarAmAM ne eka paga umarA bahAra ema paga rAkhI vahorAve to le, nahi to na le. na 3. pratimAdhArI sAdhune traNa kALa gaucarInA kahyA che; Adima, madhyama, carima eTale eka divasanA traNa bhAga kare, pahelAmAM gaucarI jAya to bIjA bhAgamAM na jAya, ema traNemAM samajavuM. 4 pratimAdhArI sAdhune cha prakAre gaucarI karavI kahI che. 1 peTIne AkAre (caukhuNI). 2 ardha peTIne AkAre (be paMkita). 3 baLadanA mUtrane AkAre. 4 pataMga TIDa uDe te mAphaka aMtare aMtare kare. 5 zaMkhanA AvartananI pere gaucarI kare. 6 jAtAM tathA vaLatAM gaucarI kare. e cha prakAra. 5. pratimAdhArI sAdhu je gAmamAM jAya tyAM jANe ke A pratimAdhArI sAdhu che to eka rAtri rahe ne na jANe to be rAtri rahe, te uparAMta rahe to cheda tathA parihAra tapa jeTalI rAtri rahe teTalA dinanuM prAyazcita pAme. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitriza bola 225 6. pratimAdhArI sAdhu cAra prakAre bole. 1 yAcanA kare tyAre. 2 paMtha pramukha pUchatAM. 3 AjJA mAgatAM. 4 praznAdikano uttara ApatAM. 7. pratimAdhArI sAdhune traNa prakAranAM sthAnaka jovAM, pratilekhavAM kSe. 1 ArAmarUpa ghara, 2 chatrInA AkAre, 3 jhADataLe. 8. pratimAdhArI sAdhu e traNa sthAnakane yAce - mAge. 9. e traNa prakAranAM sthAnakane viSe rahevuM kare. 10. pratimAdhArI sAdhune traNa prakAranI zayyA jovI kalpe 1 pRthvIrUpa, 2. zilArUpa, 3 kASTarUpa. 11. e traNa prakAranI zayyA yAcanA karavI kalpe. 12. e traNa prakAranI zayyA bhogavavI kalpe. 13. pratimAdhArI sAdhu je sthAnakamAM rahyA hoya tyAM koI strI pramukha Ave to te strI pramukhanA bhaye karI bahAra nIkaLe nahIM; tathA bahAra hAtha jhAlI kADhe to iryAsamiti zodhatAM nIkaLe. 14. pratimAdhArI sAdhu je gharamAM rahyA hoya tyAM koI agni lagADe to tenA bhaye karI bahAra nIkaLe nahi. koI baLAtkAre kADhe to iryAsamiti zodhatAM nIkaLe. 15. pratimAdhArI sAdhune pagane viSe kAMTo pramukha vAge to tene kADhavo na lye. 16. pratimAdhArI sAdhune AMkhamAM nAnA jIva tathA nAnA bIja tathA 2ja pramukha pese to kADhavA na kalpe, iryAe cAlavuM kalpe 17. pratimAdhArI sAdhune, jyAM sUrya Athame tyAMthI eka bru-15 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI bRhad jaina zoka saMgraha paga mAtra paNa pachI cAlavuM na kahyuM. eTale pratilekhananI veLA sudhI vihAra kare. 18. pratimAdhArI sAdhune, sacitta pRthvI upara sUvuM besavuM, thoDI nidrA paNa karavI na kahyuM, ne pUrve joelA sthAnake uccAra pramukha pariThavavuM kahyuM. 19. sacitta raje karI paga pramukha kharaDAelA hoya tevA zarIre gRhasthanA ghare gaucarI javuM na kalpe. 20. pratimAdhArI, sAdhune prAzuka zItaLa tathA uSNa pANIe karI hAtha, paga, kAna, nAka, AMkha pramukha eka vAra dhovuM, vAraMvAra dhovuM na kahyuM, azucino lepa lAgyo hoya te tathA bhojanathI kharaDAela hoya teTaluM dhovuM kahyuM. 21. pratimAdhArI sAdhu ghoDo, hAthI, baLada, pADo, varAha (sUara), zvAna, vAgha ityAdika duSTa jIva sAmAM AvatAM hoya to tenA bhaye karI paga mAtra pAcho le nahi paNa suMvALo jIva sAmo Avato hoya to tenI dayAne kAraNe yatnA mATe pAchA osare. 22. pratimAdhArI sAdhu vihAra karatAM taDakethI chAMye na jAya, chAMyethI taDake na jAya. TADha tApa samapariNAme sahana kare. bIjI pratimA eka mAsanI temAM be dAti AhAra ane be dAti pANInI levI kahyuM. trIjI pratimA eka mAsanI temAM traNa dAti AhAra ane traNa dAti pANInI levI kalpe. cothI pratimA eka mAsanI temAM cAra dAti AhAra ane cAra dAti pANInI levI kalpa. pAMcamI pratimA eka mAsanI temAM pAMca dAti AhAra ane pAMca dAti pANI. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola 227 chaThThI pratimA eka mAsanI temAM cha dAti AhAra ane cha dAti pANI. sAtamI pratimA eka mAsanI temAM sAta dAti AhAra ane sAta dAti pANI. AThamI pratimA sAta rAtri divasanI temAM pANI vinA ekAMtara upavAsa kare. grAma nagara, rAjadhAnI vagerenI bahAra sthAnaka kare, traNa Asano vALa, cattA suve, pAsu vALI suve, ane palAMThI vALI suve, koI paNa pariSahathI Dare nahi. navamI pratimA sAta rAtri divasanI upara pramANe vizeSa traNamAMthI eka Asana kare. daMDa Asana, lagaDha Asana ane utkaTa Asana. dazamI pratimA sAta rAtri divasanI upara pramANe. vizeSa traNamAMthI eka Asana kare, goThUha Asana, vIrAsana ne ambukhuja Asana. agiAramI pratimA eka ahorAtrinI. pANI vinA chaThTha bhakta kare, gAma bahAra be paga saMkocI hasta lAMbA karI kAryotsarga kare. bAramI pratimA eka rAtrinI pANI vinA aThama bhakta kare, gAma, nagara bahAra zarIra tyajIne aNumilA locane eka pugaLa upara sthira dRSTi karI tamAma iMdriyo gupta karI banne paga ekatra karI, be hasta laMbAvI deDhAsane rahe. tevA vakhate deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI upasarga thAya te sahe. samyak prakAre ArAdhana thAya to avadhi jJAna, mana:paryava jJAna ke kevaLa jJAna prApta thAya. jo ahita thAya to, unmAda pAme dIrdha kAlika roga thAya ne kevaLI prakSapta dharmathI bhraSTa thAya. e pratimAmAM kula ATha mAsa thAya che, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI bRhad jaine thoka saMgraha tera prakAre kriyAsthAnaka. (1) artha daMDa - potAnA mATe hiMsA kare. (2) anartha daMDa - parane mATe hiMsA kare. (3) hiMsA daMDa - te mane haNe che, haNyo hato ke haNaze. ema saMkalpIne haNe. (4) akasmAta daMDa - ekane mAravA jatAM vacamAM bIjAnI hiMsA thAya. (5) daSTiviparyAsa daMDa - duzmana dhArIne mitrane haNe. (6) mRSAvAda daMDa - asatya bolI daMDAya. (7) adattAdAna daMDa - corI karI daMDAya. (8) abhyastha daMDa - manamAM duSTa, aniSTa kalpanAo kare. (9) nAma daMDa - abhimAna kare. (10) mitradoSa daMDa - mAtA, pitA mitravargane najIvA aparAdhe bhAre daMDa kare. (11) mAyA daMDa - kapaTa kare. (12) lobha daMDa - lAlaca tRSNA kare, (13) Ipathika daMDa - mArgamAM cAlatA hiMsA thAya te cauda prakAre jIva - (1) sUkSma ekendriya aparyApta. (2) sUkSma ekendriya paryApta. (3) bAdara ekendriya aparyApta (4) bAdara ekendriya paryApta (5) beIndriya aparyApta. (6) beIndriya paryApta. (7) teIndriya aparyApta. (8) teIndriya paryApta. (9) caurendriya aparyApta. (10) caurendriya paryApta. (11) asaMjJI paMcendriya aparyApta. (12) asaMjJI paMcendriya paryApta. (13) saMjJI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 tetriza bola paMceindriya aparyApta. (14) saMjJI paMceIndriya paryApta. paMdara prakAre paramAdhAmadeva - (1) aMba (2) aMbariza (3) zAma (4) sabaLa (5) rUdra (6) vairUdra (7) kAla (8) mahAkAla (9) asipatra (10) dhanuSa (11) kuMbha (12) vAlaka (13) vaitaraNI (14) kharasvara (15) mahAghoSa. soLame sUtrakRtanA prathama zrutaskaMdhanAM soLa adhyayana (1) svasaya parasamaya, (2) vaidArika, (3) upasarga prajJA, (4) strI prajJA, (pa) naraka vibhakti, (6) vIra stuti, (7) kuzIla paribhASA, () vIryAdhyayana, (9) dharmadhyAna, (10) samAdhi, (11) mokSamArga, (12) samavasaraNa, (13) yathAtathya, (14) graMthI, (15) yamatithi, (16) gAthA. sattara prakAre saMyama - 1 pRthvIkAya saMyama, 2 apakAya saMyama, 3 tejaskAya saMyama, 4 vAyukAya saMyama, 5 vanaspatikAya saMyama, 6 beIndrikA saMyama, 7 triIndriyakAya saMyama, 8cauIndriyakAya saMyama, 9 paMcendriyakAya saMyama, 10 avakAya saMyama, 11 prekSA saMyama, joyA vagara na bese). 12 unmelA saMyama, (navadIkSIta vi. ne madada kare) 13 pArIThAvaNIyA saMyama, 14 pramArjanA saMyama, 15 manaH saMyama, 16 vacana saMyama, 17 zarIra saMyama. aDhAra prakAre brahmacarya - audArika zarIra saMbaMdhI bhoga 1 manathI, 2, vacanathI, 3 zarIrathI, seve nahi,3 sevarAve nahi, 6, sevatA prati anumodana Ape nahi. 9. ema vaikriya zarIra saMbaMdhI 9 prakAre tyaje. ogaNIza prakAre jJAtA sUtranAM adhyayana - 1 ullita -meghakumAranuM. 2 dhanya sArthavAha ne vijaya coravuM. 3 mayUra IDAnuM 4 kUrma (kAcabA)nuM. 5 zailaka rAjarSinuM. 6 tuMbaDAnuM. 7 dhanya Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrI bRhad jaina zoka saMgraha sArthavAha ne cAra vahunuM. 8 mallI bhagavatInuM. 9 jinapAla jinarakSitanuM. 10 caMdranI kalAnuM. 11 dAvAnalanuM. 12 jitazatru rAjA ne subuddhi pradhAnanuM. 13 naMdamaNiyAranuM. 14 tetali putra pradhAna ne poTIlA - sonAra putrInuM. 15 naMdi phalanuM 16 amarakaMkAnuM. 17 samudra azvanuM. 18 susImA dArikAnuM. 19 puMDarIka kuMDarIkanuM. vIza prakAre asamAdhika sthAnaka - (1) utAvaLuM utAvaLuM cAle te. (2) pUMjyA vinA cAle te. (3) duSTa rIte pUMje te. (4) pATa, pATalA, zaiyyA vagere vadhAre rAkhe te. (5) ratnAdhika (vaDA) sAmuM bole te. (6) sthavira, vRddha gurU, AcAryajIno upaghAta (nAza) kare te. (7) ekendriyAdi jIvane zAtA, rasa, vibhUSA nimitte haNe te. (8) kSaNa kSaNa prati krodha kare te. (9) krodhamAM hamezAM pradIpta rahe te. (10) pRSTamAMsa khAya te. (anyanA pAchaLathI avarNa nindA bole te.) (11) nizcayavALI bhASA bole te. (12) navo kaleza utpanna kare te. (13) upazAMta thayela kleza ne pharIthI jAgRta kare te. (14) akALe svAdhyAya kare te. (15) sacitta pRthvIthI hasta paga kharaDAelA hoya ne AhArAdi levA jAya te. (16) zAnti vakhate ke prahara rAtri gayA pachIthI gADha avAja kare te. (17) gacchamAM bheda utpanna kare te. (18) gacchamAM kleza utpanna karI mAMhomAMhe du:kha utpanna kare te. (19) sUryodayathI sUryAsta sudhI azanAdi bhojana lIdhAM ja kare te. (20) aneSaNika, aprAzuka AhAra le te. ekvIsa prakAre zabala karma - (1) hastakarma kare te. (2) maithuna seve te. (3) rAtribhojana jame te. (4) AdhAkarmI bhogave te. (5) rAjapiMDa jame te. (6) pAMca bola seve te. 1 vecAtuM lAvIne Ape ne le te. 2 uchInuM lAvIne Ape ne le te. 3 baLAtkAre Ape ne le te. 4 sahIArInI AjJA vinA Ape ne le te. 5 sthAnakamAM sAmuM ANI ApIne le te. (7) Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 tetriza bola vAraMvAra pratyAkhyAna karIne bhAMge te. (8) mahInAnI aMdara traNa udaka lepa kare te. (9) cha mAsamAM eka gaNathI bIjA gaNamAM jAya te. (10) eka mAsanI aMdara traNa mAyAnAM sthAna bhogave te, (11) zadhyAMtarano AhAra jame te. (12) IrAdApUrvaka hiMsA kare te. (13) irApUrvaka asatya bole te. (14) irAdApUrvaka corI kare te. (15) irAdApUrvaka sacitta pRthvI upara sthAnaka, zayA, ne beThaka kare te. (1) irAdApUrvaka sacita mizra pRthvI upara zapyAdika kare te. (17) sacitta zilA, paththara, jhINA jIvo rahe tevAM kASTa tathA jIvasahita aMDa, prANI, bIja, harita vigere jIvavALA sthAnaka upara, Azraya, beThaka, pathArI kare che. (18) irAdApUrvaka (1) mULa, (2) kaMda, (3) skaMdha, (4) tvacA, (pa) zAkhA, (6) prazAkhA, (7) patra, (2) puSpa, (9) phaLa, (10) bIja, e daza sacittano AhAra jame te. (19) eka varSanI aMdara daza udaka lepa kare te. (2) eka varSanI aMdara daza mAyAnAM sthAnaka seve te. (21) jaLathI bhInA hasta, pAtra, bhAjana vagere karIne azanAdi Ape te laIne irAdApUrvaka bhogave te. bAvIza prakAra pariSaha - (1) sudhA. (2) tRSA. (3) zIta. (4) tApa. (5) DAMsa-macchara (6) acala (nahi vastra.) (7) arati. (8) strI. (9) cAlavuM te. (10) eka Asane sthira rahevuM te. (11) sthAnano. (12) Akroza (13) vadha. (14) yAcanA. (15) alAbha. (16) roga. (17) tRNasparza. (18) jala (mela). (19) satkAra. puraskAra. (20) prajJA (21) ajJAna. (22) darzana. trevIsa prakAre sUtrakRta sUtranAM adhyayanaM-soLamAM bolamAM soLa adhyayana kahyAM che te, ne sAta nIce mujaba. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha (1) puMDarIka kamaLa. (2) kriyAsthAnaka. (3) AhArapratijJA. (4) pratyAkhyAna kriyA. (5) aNagAra suta. (6) ArdrakumAra. (7) udaka (peDhAla putra). 232 covIza prakAranA deva - (1) daza bhavanapati. (2) ATha vANavyaMtara. (3) pAMca jyotiSI. (4) eka vaimAnika. pacIza prakAre pAMca mahA vratanI bhAvanA 1 lA mahAvratanI pAMca bhAvanA (1) iryAsamiti bhAvanA. (2) manasamiti bhAvanA. (3) vacanasamiti bhAvanA (4) eSaNAsamiti bhAvanA. (5) AdAna-bhaMDa-mata nikSepanA samiti bhAvanA. 2 jA mahAvratanI pAMca bhAvanA (1) vicAryA vinA bolavuM nahi. (2) krodhathI bolavuM nahi. (3) lobhathI bolavuM nahi. (4) bhayathI bolavuM nahi. (5) hAsyathI bolavuM nahi. - 3 jA mahAvratanI pAMca bhAvanA (1) nirdoSa sthAnaka yAcI levuM. (2) tRNa pramukha yAcI levuM. (3) sthAnakAdi sudhAravuM nahi. (4) svadharmInuM adatta levuM nahi. (5) svadharmInI vaiyAvacca karavI. - 4 thA mahAvratanI pAMca bhAvanA (1) strI, pazu, paMDakavALA sthAnakane sevavuM nahi. (2) strI sAthe viSaya saMbaMdhI kathA vArtA karavI nahi. (3) viSaya ke rAgaTThaSTithI strInAM aMga, avayava nIrakhavAM nahi. (4) pUrvagata sukha krIDA saMbhAravAM nahi. (pa) svAdiSTa, majabuta AhAra jamavo nahi. - 5 mA mahAvratanI pAMca bhAvanA (1) sArA zabda upara rAga ne mAThA zabdo upara dveSa karavo nahi. (2) sArA rUpa upara rAga ne mAThA rUpa upara dveSa karavo nahi. (3) sArI gaMdha upara Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 tetriza bola rAga ne mAThI gaMdha upara dveSa karavo nahi. (4) sArA rasa upara rAga ne mAThA rasa upara dveSa karavo nahi. (5) sArA sparza upara rAga ne mAThA sparza upara dveSa karavo nahi. chavIza prakAre dazAzrutaskaMdhanA, bRhakalpa ne vyavahAranAM adhyayana - (1) daza dazAzrutaskaMdhanA, (2) cha bRhatakalpanAM, (3) daza vyavahAranAM adhyayana che. sattAvIza prakAre aNagAranA guNa - (1) sarva prANAtipAtathI virAma, (2) sarva mRSAvAdathI virAma, (3) sarva adattAdAnathI virAma, (4) sarva maithunathI virAma, (5) sarva parigrahathI virAma, (6) zrotendriya nigraha, (7) cakSuindriya nigraha, (8) dhrANendriya nigraha, (9) rasendriya nigraha, (10) sparzendriya nigraha, (11) krodhavijaya, (12) mAnavijaya. (13) mAyAvijaya, (14) lobhavijaya, (15) bhAvasatya, (16) karaNasatya, (17) yogasatya, (18) kSamA, (19) vairAgya, (20) manasamAdhAraNatA, (21) vacanasamAdhAraNatA, (22) kAyasamAdhAraNatA, (23) jJAna, (24) darzana, (25) cAritra, (26) vedanA sahiSNutA, (27) maraNa sahiSNutA. aThAvIza prakAre AcArakalpa - (1) mAsa prAyazcita. (2) mAsa ne pAMca divasa. (3) mAsa ne daza divasa. (4) mAsa ne paMdara divasa. (5) mAsa ne vaza divasa. (6) mAsa ne pacisa divasa. (7) be mAsa. (8) be mAsa ne pAMca divasa. (9) be mAsa ne daza divasa. (10) be mAsa ne paMdara divasa. (11) be mAsane vaza divasa. (12) be mAsa ne pacIsa divasa. (13) traNa mAsa. (14) traNa mAsa ne pAMca divasa. (15) traNa mAsa ne daza divasa. (16) traNa mAsane paMdara divasa. (17) traNa mAsa ne vaza divasa. (18) traNa mAsa ne paccIsa divasa. (19) cAra mAsa (20) cAra mAsa ne pAMca divasa. (21) cAra Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI bRhad jaina thoka saMgraha mAsa ne daza divasa. (22) cAra mAsa ne paMdara divasa. (23) cAra mAsa ne vIza divasa. (24) cAra mAsa ne paccIsa divasa. (25) pAMca mAsa. e paccIsa upaghAtika* che. (26) anughAtikAropaNa.+ (27) kRtsna (saMpUrNa) (28) akRtsna (asaMpUrNa). 2 ogaNatrIza prakAre pApa sUtra - 1. bhUmikaMpa zAstra, 2. utpAta zAstra, 3. svapra zAstra. 4. aMtarIkSa zAstra. (jemAM AkAzanAM cinho samAya che). 5. aMga pharakavAnAM zAstra 6. svara zAstra 7. vyaMjana zAstra (masA, tala vagere samAya che.) 8. lakSaNa zAstra. e ATha sUtrathI (muLa pATha) ATha vRttithI (TIkAthI)ne ATha vArtikathI (vistAra) kula coviza. 25. vikathA anuyoga. 26. vighA anuyoga. 27. maMtra anuyoga. 28. yoga anuyoga. 29. anya tIrthika pravRtta anuyoga. trIza prakAre mahA mohanIyanAM sthAnaka - (1) strI, purUSa, napuMsakane athavA koI trasa prANIne jaLamAM pesArIne jaLarUpa zastra karIne mAre te mahAmohanIya karma bAMdhe. 2. hAthe karI prANInA mukha pramukha bAMdhI, zvAsa rUMdhI jIvane mAre to mahAmohanIya. 3. agni prajALI, vADAdikamAM prANI rokI, dhUmADe karI, AkuLavyAkuLa karI mAre to mahAmohanIya. 4. uttamAMga je mastaka tene khagAdike karI bheDhe-chede-phADe to mahAmohanIya. 5. cAmaDA pramukhanI vAgharIe karI mastakAdi zarIrane tANI bAMdhI vAraMvAra azubha pariNAme karI kadarthanA kare to mahA-mohanIya. * laghu prAyazcita + gurU prAyazcitanuM AropaNa karavuM. 0 dharatIkaMpa AdinAM jJAnanA zAstra. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola 235 6. vizvAsakArI veSe karI-mArga pramukhane viSe jIvane haNe-te lokamAM upahAsya thAya tevI rIte tathA pote kartavya karI AnaMda mAne te mahAmohanIya. 7. kapaTa karI potAno duSTa AcAra gopave tathA potAnI mAyAe karI anyane paNa pAzamAM nAMkhe, tathA zuddha sUtrArtha gopave to mahAmohanIya. 8. pote aneka corI bALaghAta (anyAya) pramukha karma kIdhAM hoya, te doSa nirdoSI purUSa upara nAMkhe, tathA yazasvIno yaza ghaTADavA mATe achata ALa Ape to mahAmohanIya. 9. parane rUDuM manAvavA mATe dravya bhAvathI jhagaDA (kaleza) vadhAravA mATe, jANato thako sabhA madhye satya pRSA (mIzra) bhASA bole to mahAmohanIya. 10. rAjAno bhaMDArI pramukha te, rAjA, pradhAna tathA samartha koI purUSanI lakSmI pramukha levA cAhe, tathA tenI strI viNasADe, tathA tenA rAgI purUSonAM mana pherave, tathA rAjAne rAjya kartavyathI bahAra kare to mahAmohanIya. 11. strIone viSe vRddha thaI paraNyA chatAM kumArapaNAnuM (huM kuMvAro chuM) birUda dharAve to mahAmohanIya. 12. gAyonI madhye gardabha mAphaka strInA viSaya viSe gRddhathako AtmAnuM ahita karanAra mAyAmRSA bole. abrahmacArI chatAM brahmacArInuM birUda dharAve to mahAmohanIya. (lokamAM dharmano avizvAsa thAya, dharmI upara pratIti na rahe, te mATe.). 13. jenI nizrAe AjIvikA kare che tenI lakSmIne viSe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI bRhad jaina thoka saMgraha lubdha thaI teno lakSmI lUMTe tathA para pAse lUMTAve to mahAmohanIya; cilAtI coravat. 14. jeNe daridrapaNuM (nirdhanapaNuM) maTADI, mApadAra (hoddAdAra) karyo, te maharhipaNuM pAmyA pachI, irSA doSe karI, kaluSita citta karI, te upakArI purUSane vipatti Ape tathA dhana pramukha ApavAnI aMtarAya pADe to mahAmohanIya, 15. potAnuM bharaNapoSaNa karanAra, rAjA, pradhAna pramukha tathA jJAna pramukhanA abhyAsa karAvanAra gurvAdikane haNe to mahAmohanIya; sarpaNI jema iMDAne haNe tema. 16. dezano rAjA tathA vANIyAnA vRMdano pravartAvaka (vyavahArIo) tathA nagarazeTha e traNa ghaNA yazanA dhaNI che, tene haNe to mahAmohanIya. 17. je ghaNA janane AdhArabhUta (samudramAM dvIpa samAna) che temane haNe to mahAmohanIya. 18. saMyama levA sAvadhAna thayo che tene, tathA saMyama lIdhelo che tene, dharmathI bhraSTa kare to mahAmohanIya. 19. anaMtajJAnI tathA anaMtadarzI evA tIrthaMkara devanA avarNavAda bole to mahAmohanIya. 20. tIrthaMkara devanA prarUpita nyAya mArgano dveSI thaI avarNavAda bole, niMdA kare ne zuddha mArgathI lokonA mana pherave to mahAmohanIya. 21. AcArya upAdhyAya je sUtra pramukha vinayane zikhave che-bhaNAve che tevA purUSane hIle, niMde, khIMse to mahAmohanIya. 22. AcArya upAdhyAyane sAce mane ArAdhe nahi, tathA ahaMkArI ko bhakti na kare to mahAmohanIya. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 tetriza bola 23. abahuRtu (alpasUtrI) thako zAstra karI potAnI lAghA kare tathA svAdhyAyano vAda kare to mahAmohanIya. 24. atapasvI thako tapasvInuM birUda dharAve to lokone chetaravA mATe) mahAmohanIya. 25. upakArane arthe gurnAdino tathA sthavira glAna pramukhano chatI zaktie vinaya vaiyAvacca na kare (kahe je mArI sevA eNe pUrve karI nahotI ema te dhUrta mAyAvI malina cittano dhaNI potAnI bodha bIjano nAza karanAra anukaMpArahita hoya). to mahAmohanIya. 26. cAra tIrthano bheda kare evI kathA vArtA pramukha (kalezarUpa zastrAdikano prayoga kare to mahAmohanIya. 27. potAnI lAghA vadhAravA tathA bIjA sAthe mitratA karavA adharmayoga evA vazIkaraNa nimitta maMtra pramukha prayoje, to mahAmohanIya. 28. je koI manuSya saMbaMdhI bhoga tathA deva saMbaMdhI bhogane atRptapaNe gADha pariNAmathI Asakata thaI AsvAdana kare to mahAmohanIya. 29. mahartika, mahAjyotivAnuM, mahAyazasvI devonA baLa virya pramukhano avarNavAda bole to mahAmohanIya. 30. ajJAnI thako lokamAM pUjA (zlAghA)no artha vaimAnika vyaMtara pramukha devane nahi dekhato thako kahe che huM dekhuM chuM, tevuM kahe to mahAmohanIya. ekatriza prakAre siddhanA AdiguNa - ATha karmanI ekatriza katino vijaya te ekatriza guNa. te ekatriza prakRti nIce mujaba Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI bRhad jaine thoka saMgraha (1) jJAnAvaraNIya karmanI pAMca prakRti - (1) mati jJAnAvaraNIya. (2) zruta jJAnAvaraNIya. (2) avadhi jJAnAvaraNIya. (4) manaHpava jJAnAvaraNIya. (5) kevaLa jJAnAvaraNIya. (2) darzanAvaraNIya karmanI nava prakRti- (1) nidrA (2) nidrAnidrA (3) pracalA (4) pracalA pracalA (5) thINakI (satyAnaddhi) (6) cakSu darzanAvaraNIya (7) acaluM darzanAvaraNIya (8) avadhi darzanAvaraNIya (9) kevaLa darzanAvaraNIya. (3) vedanIya karmanI be prakRti - (1) zAtA vedanIya (2) AzAtA vedanIya. (4) mohanIya karmanI be prakRti - (1) darzana mohanIya. (2) cAritra mohanIya. (5) AyuSya karmanI cAra prakRti - (1) naraka AyuSya. (2) tiryaMca AyuSya. (3) manuSya AyuSya. (4) deva AyuSya. (6) nAma karmanI be prakRti - (1) zubha nAma. (2) azubha nAma. (7) gotra karmanI be prakRti - (1) ucca gotra. (2) nIca gotra. (8) aMtarAya karmanI pAMca prakRti - (1) dAnAMtarAya. (2) lAbhAMtarAya. (3) bhogavaMtarAya. (4) upabhogAMtarAya (5) vIyatarAya. batriza prakAre yoga saMgraha - 1. je kAMI pApa lAgyuM hoya tenuM prAyazcita levAno saMgraha karavo. 2 je koI prAyazcita le te bIjAne nahi kahevAno saMgraha karavo. 3. vipatti Avye dharmaviSe deDha rahevA saMgraha karavo. 4. nizrArahita tapa karavAno saMgraha Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetriza bola 239 karavo. 5. sUtrArtha grahaNa karavAno saMgraha karavo. 6. zuzruSA TALavAno saMgraha karavo. 7. ajJAta kuLanI gaucarI karavAno saMgrahakaravo. 8. nirlobhI thavAno saMgraha karavo. 9 bAvIza pariSaha sahavAno saMgraha karavo. 10. sarala nikhAlasa svabhAva rAkhavAno saMgraha karavo. 11. satya saMyama rAkhavAno saMgraha karavo. 12 sabhyatva nirmaLa rAkhavAno saMgraha karavo. 13. samAdhithI rahevAno saMgraha karavo. 14. paMca AcAra pALavAno saMgraha karavo 15. vinaya karavAno saMgraha karavo. 16. vRti (dhIraja) rAkhavAno saMgraha karavo. 17. vairAgya rAkhavAno saMgraha karavo. 18. zarIrane sthira rAkhavAno saMgraha karavo. 19. suvidhisArA anuSThAnano saMgraha karavo. 20. Azrava rokavAno saMgraha karavo 21. AtmAnA doSa TALavAno saMgraha karavo. 22. sarva viSayathI vimukha rahevAno saMgraha karavo. 23. pratyAkhyAna karavAno saMgraha karavo. 24. dravyathI upAdhi tyAga, bhAvathI garvAdikano tyAga karavo. 25. apramAdI thavAno saMgraha karavo 26. kALe kALe kriyA karavAno saMgraha karavo. 27 dharmadhyAnano saMgraha karavo. 28. saMvara yogano saMgraha karavo. 29. maraNa AtaMka (roga) upajaye manane kSobha na karavAno saMgraha karavo. 30. svajanAdikano tyAga karavAno saMgraha karavo. 31. prAyazcita lIdhuM hoya te karavAno saMgraha karavo. 32. ArAdhaka paMDitanuM mRtyu thAya tema ArAdhanA karavAno saMgraha karavo. tetriza prakAre AzAtanA - 1. ziSya ratnAdhika (vaDA-guru) AgaLa avinayapaNe cAle te AzAtanA. 2. ziSya vaDAnI barAbara cAle te AzAtanA. 3. ziSya vaDAnI pAchaLa avinayapaNe cAle te AzAtanA. 4.5.6. e pramANe vaDAnI AgaLa, barAbara ne pAchaLa avinayapaNe Ubho rahe te AzAtanA. 7.8.9. e pramANe vaDAnI AgaLa, barAbara ne Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pAchaLa avinayapaNe bese te AzAtanA. 10. ziSya vaDAnI sAthe bahira bhUmi jAya ne vaDA pahelA zuci thaI AgaLa Ave te 11. vaDA sAthe vihAra-bhUmi jaI AvI iriyApathikA pahelA pratikrame te. 12. koI purUSa Ave te vaDAne bolAvavA yogya che tevuM jANIne pahelAM pote bolAve ne pachI vaDA bolAve te. 13 rAtrie vaDA bolAve ke aho Arya ! koNa nidrAmAM che ne koNa jAgRta che ? tevuM bolatAM sAMbhaLIne uttara na Ape te (14) azanAdi vahorI lAvIne prathama anya ziSyAdinI AgaLa kahe pachI vaDAne kahe te. (15) azanAdi lAvIne prathama anya ziSyAdine batAve pachI vaDAne batAve te. (16) azanAdi vahorI lAvIne prathama anya ziSyane AmaMtraNa kare pachI vaDAne AmaMtraNa kare te. (17) vaDA sAthe athavA anya sAdhu sAthe annAdi vahorI lAvI vaDAne ke vRddha sAdhune pUchyA vinA potAno jenA upara prema che teone thoDuM thoDuM vaheMcI Ape te (18) vaDA sAthe jamatAM tyAM sAduM patra, zAka, rasasahita, manoza utAvaLathI jame to AzAtanA. (19) vaDAnA bolAvyA chatAM sAMbhaLIne mauna rahe te. (20) vaDAnA bolAvyAM chatAM potAnA Asane rahI hA kahe, paraMtu kAma batalAvaze tevA bhayathI vaDA pAse jAya nahiM te. (21) vaDAnA bolAvyAthI Ave ne kahe ke zuM kaho cho ? evuM moTA sAde avinayathI kahe te. (22) vaDA kahe ke A kArya tame karo tamane lAbha thaze, tyAre ziSya vaDA prati kahe ke tame ja karo tamone lAbha thaze, te (23) ziSya vaDA pratye kaThora, karkaza bhASA vApare te. (24) ziSya vaDAne, jema vaDA zabda vApare tenA zabdo tevI ja rIte vApare te. (25) vaDA dharma vyAkhyAna ApatA hoya tyAre sabhAmAM jaI bole ke tamo kaho cho te kayAM che ? ema kahe te. (26) vaDA dharma vyAkhyAna kahetAM ziSya kahe ke tamo taddana bhulI gayA cho, te. (27) vaDA dharma vyAkhyAna Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 241 ApatAM ziSya pote sAruM na jANI khuzI na rahe te. (28) vaDA dharma vyAkhyAna ApatAM sabhAmAM bheda thAya tema avAja karI bolI uThe ke vakhata thaI gayo che, AhArAdi levA javAnuM che vigere, kahI bhaMga kare te (29) vaDA dharma vyAkhyAna ApatAM zrotAonAM manane nAkhuzI utpanna kare te (30) vaDAnuM dharma vyAkhyAna baMdha thayuM na hoya teTalAmAM ziSya pote vyAkhyAna zarU kare te. (31) vaDAnI zayyA - pathArIne page karI ghase, hAthe karI AsphAlana kare te. (32) vaDAnI zayA, pathArI upara Ubho rahe. bese, sUve, te. (33) vaDAthI ucca Asane ke barAbara Asane besavuM, UbhA rahevuM, sUvuM vagere kare te. iti tetriza bola saMpUrNa (1 2) naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 1 zeya, 2 zAna, 3 zAnI, tenA artha. 1 zeya jANavA yogya te sAmo padArtha. 2. jJAna te jIvano upayoga, jIvanuM lakSaNa, jIvanA guNanuM jANapaNuM te. 3. jJAnI te jANe te - jANavAvALo jIva - asaMkhyAta pradezI AtmA. jJAna zabdano vizeSa artha 1. ero karI vastune jANIe te jJAna. 2. je thakI vastune jANIe te jJAna. 3. jene viSe vastune jANIe te jJAna. 4. jANavuM te jJAna. e cAra artha kahyA. jJAnanA bheda. jJAnanA pAMca bheda che. 1 mati jJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhi jJAna, 4 mana:paryava jJAna, 5 kevaLa jJAna. chu-16 . Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI bRhad jaina zoka saMgraha mati jJAnanA be bheda. 1 sAmAnya, 2 vizeSa. 1 sAmAnya prakAre te mati kahIe. ra vizeSa prakAre te mati jJAna tathA mati ajJAna kahIe. samyaphadraSTinI mati, te matijJAna. mithyASTinI mati, te matiajJAna. zutajJAnanA be bheda. 1 sAmAnya, 2 vizeSa, 1. sAmAnya prakAre te zruta kahIe. 2. vizeSa prakAre te zrutajJAna tathA zrutaajJAna kahIe. samyadRSTinuM zruta te zruta jJAna. 'mithyAdaSTinuM zruta te zruta ajJAna. 1 mati jJAna, 2 zruta jJAna, e be jJAna anyoanya paraspara mAMhomAMhe kSIranIranI pere maLI rahe che, jIva ane atyaMtara zarIranI prere che. jyAre be jJAna sAthe hoya tyAre paNa pahelAM mati pachI zrata hoya che. ahIM be jJAnane viSe AcArya vizaSa karI samajAve che. jIva matie karI jANe te mati jJAna, zrute karI jANe te zruta jJAna. mati jJAnanuM varNana. mati jJAnanA be bheda. 1. zruta nizrita - te sAMbhaLyA vacanane anusAra mati vistare. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 243 2. azruta nizrita - te nahi sAMbhaLyuM; nahi joyuM to paNa temAM mati vistare. azruta nizritanA cAra bheda. 1. autpAtikA. 2. vainayikA, 3. kArmikA, 4. pAriNAmikA. 1. autpAtikA buddhi - te pUrve nahi joyuM, nahi sAMbhaLyuM temAM ekadama vizuddha arthagrAhI buddhi upaje, ne te buddhi phaLane utpanna kare tene autpAtikA buddhi kahIe, 2. vaiyikA buddhi - te gurU - vaDAno vinaya bhakti karavAthI buddhinI utpatti thAya, zAstranA artha - rahasya samaje tene vainAyikA buddhi kahIe. 3. kArmikA (kAmIyA) buddhi - te jotAM, lakhatAM, citaratAM, bhaNatAM, sAMbhaLatAM, dekhatAM, vaNatAM, vAvatAM, zIvatAM e Adi aneka zilpakaLA vigereno abhyAsa karatAM temAM kuzaLa thAya te kArmikA (kAmIyA) buddhi kahIe. 4. pAriNAmikA buddhi - te jema jema vaya pariName tema tema buddhi pariName tathA bahusUtrI, sthavira, pratyeka buddhAdi pramukhane Alocana karatAM buddhimAM vRddhi thaI, jAtismaraNAdi jJAna thAya tene pariNAmikA buddhi kahIe. zrata nizcita mati jJAnanA cAra bheda. 1 avagraha, (grahaNa karavuM) 2 IhA, (vicAravuM) 3 avAya, (nirNaya karavo) 4 dhAraNA. (jJAnane ghAraNa karavuM) avagrahanA be bheda... - 1 vyaMjanAvagraha 2 arthAvagraha. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI bRhad jaina thoka saMgraha vyaMjanAgrahanA cAra bheda. 1 zroteMdriya vyaMjanAvagraha, 2 ghAneMdriya vyaMjanAvagraha, 3raseMdriya vyaMjanAvagraha, 4 sparzedriya vyaMjanAvagraha. vyaMjanAvagraha - te je pudgalo Idriyone viSe sAmA AvI paDe, ne Idriyo te pudgalone grahe, sarAvalAne daSTAMte, tene vyaMjanAvagraha kahiye. cakSuIdriya ne mana te rUpAdi pudgalanI sAmAM jaIne temane rahe che, mATe cakSuIdriya ne mana e bene vyaMjanAvagraha nathI ne zeSa cAra Idriyone vyaMjanAvagraha che. zroteMdriya vyaMjanAvagraha te - kAne karI zabdanA pudgalane rahe. dhrANedriya vyaMjanAvagraha te - nAsikAthI gaMdhanA pugalane grahe. raseMdriya vyaMjanAvagraha te - jIdvAe karI rasanA pudgalane rahe. sparzatriya vyaMjanAvagraha te - zarIre karI sparzanA pudgalane rahe. vyaMjanAvagrahane samajavAne 1 paDibohagadiThaNa, 2 mallagadiThateNaM, A be daSTAMta Ape che. paDibohagadiThateNa - pratibodhaka (jagADavAnuM) daSTAMta, jema koI puruSa suto che, tene bIjo koI purUSe bolAvyo "he devadatta' tyAre teNe sAMbhaLIne jAgIne "huM uttara Apyo. tyAre ziSya samajavAne zaMkAthI pUche che; he svAminuM ! te purUSe huMkAro Apyo te zuM teNe eka samayanA, ke be samayanA, ke traNa samayanA, ke cAra samayanA, ke yAvatu saMkhyAta samayanA, ke asaMkhyAta samayanA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana pravezyA zabda pugalane grahyA? gurU kahe che - eka samayanA nahi. be-traNa-cAra yAvatu. saMkhyAta samayanA nahi, paNa asaMkhyAta samayanA pravezyA zabda pudgalane grahyA. ema gurUnA kahevAthI paNa ziSyane samajaNa paDI nahi tyAre bIjuM mallaka (sarAvalA)nuM daSTAMta kahe che : jema, kuMbhAranA nIMbhADAmAMthI turatanuM lAveluM koruM sarAvaluM hoya ne temAM eka jaLabiMdu mUke, paNa te jaLabiMdu jaNAya nahi, ema be, traNa, cAra, ghaNAM bahu bhAre paNa te sarAvala bAbara bhIMjAya nahi, paNa ghaNAM jaLabiMduthI bhIMjAya pachI baliMda eka kare ne ema karatAM vadhatAM vadhatAM pA sarAvaluM thAya, pachI ardha ne ghaNI vakhate pUrNa bharAya, pachI te sacavaluM ubharAya, tema kAnamAM eka samayanA pravezyA (paThA) pudgalane grahI zake nahi. jema eka jaLabiMdu sarAvalAmAM jaNAya nahi ema be, traNa, cAra, saMkhyAta samayanA paNa pudgalane grahI zake nahi. arthane pakaDI zake, samajI zake temAM asaMkhyAta samaya joIe ne te asaMkhyAta samayanA pravezyA pudgala jyAre kAnamAM bharAya ane ubharAIjAya tyAre huM ema kahI zake paNa samaje nahi je e kono zabda, e vyaMjanAvagraha. kA. arthAvagrahanA cha bheda. 1 zroteMdriya arthAvagraha, 2 cakSudriya arthAvagraha, 3 prAtiya arthAvagraha, 4 raseMdriya arthAvagraha, 5 sparzendriya arthAvagraha, ka. noIdriya (mana) arthAvagraha. e avagrahanAM nAma mAtra che tenA artha samajAve che. zroteMdriya arthAvagraha - te koNe karI zabdanA arthana Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI bRhad jaine thoka saMgraha cakSuIdriya arthAvagraha - te cakSue karI rUpanA arthane rahe. dhrANedriya arthAvagraha - te nAzikAe karI gaMdhanA arthane rahe. raseMdriya arthAvagraha - te jIvAe karI rasanA arthane grahe. sparzendriya arthAvagraha - te zarIre karI sparzanA arthane grahe. noIdriya arthAvagraha - te manadvArA dareka padArthanA arthane rahe. vyaMjanAvagrahanA cAra bheda ane arthAvagrahanA cha bheda maLI avagrahanA e daza bheda che. avagraha karI sAmAnya prakAre arthane grahe, paNa jANe nahi, je e kono zabda vA gaMdha pramukha che pachI tyAMthI IhA matijJAnamAM praveza kare. IhA te vicAre, je amukano zabda vA gaMdha pramukha che, paNa nizcaya thAya nahIM, pachI avAya matijJAna mAM praveza kare. avAya te nizcaya karavo, je e amukano ja zabda vA gaMdha pramukha che. pachI dhAraNA matijJAnamAM praveza kare. dhAraNA te dhArI rAkhe, je amuka zabda vA gaMdha pramukha A prakAre hato. ema ihAnA cha bheda. zroteMdriya IhA, yAvatu noIdriya IhA. ema avAyanA cha bheda. zroteMdriya avAya, yAvat noIdriya avAya. ema dhAraNAnA cha bheda. zroteMdriya dhAraNA yAvat noIdriya dhAraNA. temano kAla kahe che. avagrahano kAla, eka samaya thI asaMkhyAta samayanA pravezyA pudgalane chellA samaye jANe, je mane koIka bolAve che. IhAno kAla, aMtarmuharta, te vicAra cAlyA kare, ke je mane bolAve che te A haze ke e? Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanu vivecana 247 avAyano kAla, aMtarmuhurta - nizcaya karavAno, je mane amuke ja bolAvyo che. zabda upara nizcaya kare, dhAraNAno kAla, saMkhyAtA varSa athavA asaMkhyAtA varSa sudhI dhArI rAkhe, je amuka veLAe amukano zabda sAMbhaLyo hato te A prakAre hato. e avagrahanA daza bheda, ISAnA cha bheda, khavAyanA cha bheda, dhAraNAnA cha bheda, sarva maLI zrutazrita tijJAnanA 28 bheda. matijJAna samuccaya cAra prakAre : 1 dravyathI. 2 kSetrathI. 3 kAlathI. 4 bhAvathI. 1 dravyathI matijJAnI sAmA yathI upadeze karI sarva dravya jANe paNa na dekhe. 2 kSetrathI matijJAnI sAmAnyathI upadeze karI sarva kSetranI vAta jANe paNa na dekhe 3 kAlathI matijJAnI sAmAnyathI upadeze karI sarva kAlanI vAta jANe paNa na dekhe. 4 bhAvathI sAmAnyathI upadeze karI sarva bhAvanI vAta jANe paNa na dekhe. nahIM dekhavAnuM kAraNa matijJAnane darzana nathI. bhagavatI sUtramAM (za.8 u.2) pAsaI pATha che, te paNa zraddhA viSe che, paNa jovuM tema nathI. (kAraNa ke matijJAnate parokSa jJAna che.) iti matijJAna saMpUrNa. sUtra (zruta) jJAnanuM varNana. zrutajJAnanA 14 bheda 1 akSara zruta. 2 anakSara zruta. 3 saMzI zruta. 4 asaMzI zruta. 5 samyak zruta. 6. mithyA zruta. 7 sAdika zruta. 8 anAdika zruta. 9 saparyavasita zruta. 10 aparyavasita zruta. 11 gamika zruta. 12 agamika zruta. 13 aMgapraviSTa zruta. 14 anaMgapraviSTa zruta (aMgabAhira) 1 akSara zruta tenA traNa bheda. 1 saMjJA akSara, 2 vyaMjana akSara. 3 labdhi akSara. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 1 saMjJA akSara zrata te akSaranA AkAranuM zAna; jemake ka, kha, ga, pramukha sarva akSaranI saMjJAnuM jJAna. ka akSarano ghATa dekhI kahe che e kha nahi, ga nahi, ema sarva akSaranI nA kahIne kahe ke e to ka ja che. ema saMskRta, prAkRta, goDI, phArasI, drAviDI, hiMdI e Adi aneka prakAranI lipimAM aneka prakAranA akSaranA ghATa che tenuM je jJAna te saMjJA akSara zrutajJAna. 2 vyaMjana akSara zrata, te hasta, dIrgha, kAno, mAtrA, anusvAra pramukhanI saMyojanAe karI bolavuM te vyajaMnAkSara Rta. 3 labdhi akSara zrata te IDhiyArthanA jANapaNAnI labdhithI akSaranuM jJAna thAya che. tenA cha bheda 1 zroteMdriya labdhi akSara zruta te kAne bherI pramukhano zabda sAMbhaLI kahe, je e bherI pramukhano zabda che, to bherI pramukha akSaranuM jJAna zroteMdrilibdhithI thayuM te mATe zroteMdriya labdhi akSaradyuta kahIe. * 2 cakSu Idriya labdhi akSara zruta te AMkhe AMbA pramukhanuM rUpa dekhIne kahe che e AMbA pramukhanuM rUpa che, to AMbA pramukha akSaranuM jJAna cAIndriya labdhithI thayuM, te mATe cakSuIdriya labdhi akSara zruta kahIe. 2 dhrANendriya labdhi akSaradyuta nAsikAe ketakI pramukhanI gaMdha laIne jANe ke e ketakI pramukhanI gaMdha che, te dhrANendriya labdhithI ketakI pramukha akSaranuM jJAna thayuM, mATe ghAbeMdriya labdhi akSaragruta kahIe. 4 raseMdriya labdhi akSara zrata te jIdvAe karI sAkara pramukhano svAda jANIne e sAkara pramukhano svAda che, e akSaranuM jJAna raseMdriyathI thayuM, mATe raseMdriya labdhiakSara zruta kahIe. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 249 5 sparzendriya labdhi akSara mRta te zIta, uSNa, Adi sparza thavAthI jANe je e zIta vA uSNa che, mATe te akSaranuM jJAna sparzedriyathI thayuM mATe sparzendriya labdhi akSara zruta kahIe. 6 noIdriya labdhi akSara zruta te mane karI citavatAM, vicAratAM smaraNa thayuM je meM amuka ciMtavyuM vA vicAryuM to te smaraNanA akSaranuM jJAna manathI - noIdriyathI, thayuM mATe noIdriya labdhi akSara zruta kahIe. e labdhi akSara zrutanA cha bheda saMpUrNa. Iti akSara zrutanA bheda. 2 anakSara zruta - te aneka prakAre che. te akSaranA uccAra karyA vinA zabda, chIMka, udharasa, ucchavAsa, niHzvAsa, bagAsAM, nAka niSIkavuM tathA nagArAM pramukhano zabda, narI vANI mATe, ene anAra zruta kahIe. 3 saMzI zruta-tenA traNa bheda. 1 saMzI kAlikopadeza. 2 saMjJI hetUpadeza. 3. saMjJI dRSTivAdopadeza. 1 saMjJI kAlikopadeza-te zruta sAMbhaLIne vicAre te. 1 vicAravuM, 2 nizcaya karavuM, 3 samuccaya arthanuM gaSavuM, 4 vizeSa arthanuM. gaveSavuM, 5 citavavuM, 6 nizcaya karI vaLI vicAravuM, e cha bola. saMjJI jIvane hoya te saMjJI kAliko-padeza zruta. 2 saMjJI hetUpadeza - te saMjJI dhArI rAkhe. 3 saMjJI dRSTivAdopadeza-te kSayopazama bhAve sAMbhaLe. eTale ke saMjJI zruta te zAstrane hetu sahita, dravya artha sahita, kAraNa yukti sahita, upayoga sahita, pUrvApara vicAra sahita bhaNe, bhaNAve, sAMbhaLe te mATe saMzI zruta kahIe. 4 asaMzI zratanA traNa bheda 1 ajhI kAlikopadeza 2 asaMzI hetUpadeza 3 asaMjJI dRSTivAdopadeza. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 1 asaMjJI kAlikopadeza zruta-te sAMbhaLe paNa vicAre nahi. saMjJIne cha bola che, te asaMjJIne nathI. 2 asaMzI hetUpadeza zruta-te sAMbhaLI dhArI rAkhe nahi. 3 asaMnnI dRSTivAdopadeza zruta-te kSayopazama bhAve na sAMbhaLe. te traNa bola asaMjJI AzrI kahyA. eTale ke asaMzI zrata, te bhAvArtha rahita, vicAra tathA upayoga zUnya, pUrvApara Aloca rahita, nirNaya rahita, ogha saMjJAe bhaNe tathA bhaNAve, vA sAMbhaLe te mATe asaMzI zruta kahIe. 5 samyapha zruta-te arihaMta, tIrthaMkara, kevaLajJAnI, kevaLadarzanI, dvAdaza guNe karI sahita, aDhAra doSa rahita, cotrIza atizaya pramukha anaMta guNanA dhAraka, temanA prarUpelA bAra aMga artharUpa Agama, tathA gaNadhara purUSoe-zrutarU5-(mUlarUpa) bAra Agama guMthyA te, tathA cauda pUrvIe, tera pUrvIe, bAra pUrvIe, agIyAra pUrvIe, tathA daza pUrvIe; jai zrata tathA artharUpa vANI prakAzI te samyapha zrata. daza pUrvamAM nyUna jene jJAna hoya, temanAM prakAzelAM samadyuta hoya vA mithyAzruta hoya. 6 mithyAzruta-te je pUrvokata guNarahati, rAgadveSasahita purUSoe potAnI mati kalpanAe karI, mithyAtva dRSTie karI, je zAstra racyAM jevAM ke bhArata, rAmAyaNa, vaidyaka, jyotiSa tathA 29 jAtinAM pApazAstra pramukha graMtha te mithyAzruta. te mithyAtva dRSTine mithyAzrutapaNe pariName. (sAcA karI bhaNe mATe). paNa jo samyaka zratanI sAthe meLavatAM juThAM jANI tyaje to samyaRtapaNe pariName. teja mithyAzruta samyatvavAn purUSane samyapha buddhie karI vAMcatA samparvanA rase karI pariName te buddhino prabhAva jANavo. vaLI AcArAMgAdika samyaka zAstra te paNa samyakvAna purUSane samyapha thaI pariName ne mithyAtva dRSTivAnuM puruSane teja zAstra mithyAtvapaNe Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 251 pariName e rahasya che 7 sAdika Rta, 8 anAdika Rta, 9 sAyavasita zrata 10 aparyavasita zrata, e cAra prakAranA zrutano, bhAvArtha sAthe che. bAra aMga vyavaccheda thayAM AzrI Adika aMtasahita ane vyavaccheda na thayAM AzrI Adika saMta rahita te samuccaya cAra prakAre che te dravyathI eka purUSe bhaNavA mAMDyuM tene sAdika saparyavasita kahIe, ne ghaNA purUSa paraMparA AzrI anAdika aparyavasita kahIe. kSetrathI 5 bharata, 5 Iravata, daza kSetra AzrI sAdika saparya vasita 5 - mahAvideha AzrI anAdika aparyavasita. kAlathI utsapiNi avasarpiNa AzrI sAdika saparyavasita no utsarpiNi noavasarpiNa AzrI anAdika aparyavasita. bhAvathI tIrthakaroe bhAva prakAzyA te AzrI sAdika saparyavasita. layopazamabhAva AzrI anAdika aparyavasita athavA bhavyanuM zruta te Adika aMtasahita, abhavyanuM zruta te Adika aMtarahita te upara dRSTAMta che sarva AkAzanA anaMta pradeza che. te ekeka AkAza pradezamAM anaMta paryAya che. te sarva paryAyathI anaMta guNe adhika eka agurulaghu paryAya akSara thAya. akSara te phare nahI, apratihata, pradhAna, jJAna, darzana jANavuM te. akSara kevala saMpUrNa jJAna jANavuM-temAMthI sarva jIvane sarva pradeza akSaranA anaMtamA bhAge jANapaNuM sadAkALa ughADuM rahe che. ziSya pUche che ke svAmin ! jo teTaluM jANapaNuM DhaMkAya to zuM thAya ? tyAre gurU kahe che, - ke jo teTaluM jANapaNuM DhaMkAya to jIvapaNuM maTIne ajIva thAya, ane caitanya maTIne jaDapaNuM thAya, mATe he ziSya ! jIvanA sarva pradeze akSaranA anaMtamA bhAge jJAna sadA ughADuM che. jema varSAkALe karI caMdra tathA sUrya DhAMkyA thakA paNa sarvathA caMdra tathA sUryanI prabhA DhAMkI jAtI nathI, tema anaMta jJAnAvaraNIya karmanA AvaraNano udaya thayA chatAM paNa caitanyapaNuM sarvathA AvarAtuM (DhaMkAtuM) nathI. nigodanA jIvane paNa akSaranA anaMtamA bhAge sadAjJAna udhADuM rahe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 11. gamika zrata te bAramuM aMga daSTivAda ghaNI vAra sarakhA pATha Ave te mATe. 12. agamika zruta te kAlika zruta 11 aMga AcArAMga. pramukha. 13 * aMgapraviSTa-bAra aMga (AcArAMgAdithI daSTivAda sudhI) sUtramAM teno vistAra ghaNo che, tyAMthI jevuM. 14 anaMga praviSTa - samuccaya be prakAre. 1 Avazyaka. 2 Avazyaka vyatirikta. 1. AvazyakanA cha adhyayana, sAmAyika pramukha 2 Avazyaka vyatiriktanA be bheda : 1 kAlika zrata, 2 utkAlita zrata. 1 kAlika zruta + - tenA aneka prakAra che. te uttarAdhyayana dazA zrutaskaMdha, bRhatakalpa, vyavahAra pramukha ekatrIza sUtra kAlikanAM nAma naMdisUtra madhye ApyAM che, tathA je je tirthaMkaranA jeTalA ziSya teTalA pannA siddhAMta jANavAM. jema RSabhadevanA 84000 patro tathA madhya 22 tIrthaMkaranA saMkhyAtA hajAra paInnA tathA mahAvIra svAmInA 14. hAra paInnA tathA sarva gaNadharanA karyA, tathA pratyeka buddhanA karyA paDyA te sarva kAlika jANavA, e kAlika zrata. .. * athavA samuccaya be prakAre zruta kahyAM che, te aMgapaviThaMca (aMgapraviSTa) tathA aMga bAhira (anaMga praviSTa) gamika tathA agamikanA bhedamAM samAveza sUtrakAre karyo che. mULanAM nAma paNa judA ApyAM che. + pahele pahora tathAM cothe pahora svAdhyAya thAya tene kAlika zruta kahIye. 0 bhagavAnanAM cAra buddhivALAM. ziSyonI banAvela racanA. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 253 2 utkAlika zruta* - te aneka prakAranAM che. te dazavaikAlika pramukha 29 prakAranA zAstranAM nAma naMdisUtramAM ApyAM che te Adi daIne aneka prakAranAM zAstra che, paNa vartamAnamAM ghaNAM vyaccheda che. dvAdazAMga siddhAMta AcAryanI peTI samAna, atita kAle anaMta jIvo AjJAe ArAdhIne saMsAra duHkhathI mukta thayA. vartamAnamAM saMkhyAtA jIvo duHkhathI mukta thAya che. anAgata kAle AjJAe ArAdhI, anaMta jIvo duHkhathI mukta thaze. ema sUtra virAdhIne traNe kALa AzrI saMsAramAM rakhaDavA viSe jANavuM. zrutajJAna (dvAdazAMgarUpa) sadAkALa loka AzrI che. zrutajJAna - samuccaya cAra prakAre che. dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. dravyathI - zrutajJAnI upayoga karI sarva dravya jANe dekhe; te zraddhAe karI tathA svarUpa Alekhave karI. kSetrathI - zrutajJAnI upayoga karI, sarva kSetranI vAta jANe dekhe; pUrvavat. kAlathI - zrutajJAnI upayoga karI sarva kAlanI vAta jANe dekhe. bhAvathI - zrutajJAnI upayoga karI sarva bhAva jANe, dekhe. iti zrutajJAnanuM varNana. avadhi jJAnanuM varNana 1 avadhi jJAnanA mukhya be bheda : bhavapratyayika, lAyopathamika. * asvAdhyAyano vakhata varjI cAre pahore svAdhyAya thAya mATe utkAlika kahiye, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha 1 bhavapratyayikanA be bheda te, 1 nArakIne, 2 deva (cAra prakAranA) ne hoya; te bhava saMbaMdhI jyArathI utpanna thAya te bhavanA aMta sudhI hoya. 254 2 kSayopazamikanA be bheda te 1 saMzI manuSyane, 2 saMzI tiryaMca paMceMdriyane; kSayopazama bhAvathI utpanna thAya te, athavA kSamAdika guNe karI sahita aNagArane utpanna thAya. avadhijJAnanA cha prakAra saMkSepathI kahyA che tenA nAma. 1 anugAmika, 2 anAnugAmika, 3 vardhamAnaka, 4 hiyamAnaka, 5 pratipAti, 6 apratipAti. 1 anugAmika jyAM jAya tyAM te sAthe Ave. te be prakAranuM che-1 aMtaHgata, 2 madhyagata. 1. aMtaHgata adhijJAnanA traNa prakAra. 1 purataH aMtaHgata - (purao aMtagata)te zarIranA AgalA bhAganA kSetramAM jANe dekhe. 2 mArgataH aMtaHgata - (margIo aMtagata) te zarIranA pRSTa bhAganA kSetramAM jANe dekhe. 3 pArzvata aMtaHgata - (pAsao aMtagata) te zarIranA be pArzva bhAganA kSetramAM jANe dekhe. aMtaHgata avidha upara dRSTAMta che. jema koI purUSa harakoI dIpa pramukha agninuM bhAjana tathA maNipramukha hAthamAM laIne AgaLa karI cAlato jAya to AgaLa dekhe. jo puMThe rAkhe to puMThe dekhe; tema be paDakhe rAkhI cAle to be paDakhe dekhe; je pAse rAkhe te tarapha dekhe; bIjI bAju na dekhe; e rahasya che vaLI je bAju tarapha jANe dekhe te bAju tarapha saMkhyAtA, asaMkhyAtA yojana lagI jANe dakhe. 2 madhyagata - te sarva dizI tathA vidizI tarapha (cautarapha) saMkhyAtA asaMkhyAtA yojana lagI jANe dekhe. pUrvokta dIpa pramukha bhAjana mAthe mUkIne cAle to te cautarapha dekhe tema. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni karyuM hoya tenuM bhAjana nA jANe dezanA asaMkha naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 255 2 anAnugAmika avadhijJAna - te je sthAnamAM avadhi jJAna upajyuM hoya te sthAne rahIne jANe dekhe. anyatra te purUSa jAya to na jANe dekhe. te cAre dizAe saMkhyAtA asaMkhyAtA yojana saMlagna tathA asaMlagnapaNe jANe dekhe. jema koI purUSa dIvI pramukha agninuM bhAjana tathA maNi pramukha koI paNa sthAna prati mUkayuM hoya te sthAna prati cautarapha dekhe paNa anyatra na dekhe tema anAnugAmika avadhijJAna jANavuM. 3 vartamAnaka avadhijJAna - te prazasta lezyAnA adhyavasAya karI, tathA vizuddha cAritranA pariNAme karI, sarva prakAre avadhi jJAnanI vRddhi thAya tene vardhamAnaka avadhijJAna kahiye te jaghanyathI, sUkSma nigodiA jIve traNa samaya utpanna thayAmAM zarIranI je avagAhanA bAMdhI hoya eTaluM kSetra jANe, utkRSTathI sarva agninA jIva, sUkSma, bAdara, paryApta, aparyApta e cAra jAtinA te paNa je samaye utkRSTa hoya te agninA jIva, ekeka AkAza pradeze aMtara rahita mukatAM jeTalA alokamAM loka jevaDAM asaMkhyAtA khaMDa (bhAga vikalpa) bharAya teTaluM kSetra sarva dizI vidizIe dekhe. avadhijJAna rUpI padArtha dekhe e rahasya che. madhyama aneka bhede che te kahe che. vRddhi cAra prakAre thAya. 1. dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kAlathI, 4 bhAvathI. te A pramANe : 1 kAlathI jANapaNuM vadhe tyAre zeSa 3 bolanuM jANapaNuM vadhe. 2 kSetrathI jANapaNuM vadhe tyAre kAlanI bhajanA tathA dravya, bhAvanA jANapaNAnI vRddhi thAya. 3 dravyathI jANapaNuM vadhe tyAre, kAlanI tathA kSetranI bhajanA, bhAvanI vRddhi. 4 bhAvathI jANapaNuM vadhe. tyAre zeSa traNa bolanI bhajanA. te vistArathI samajAve che H sarva vastumAM kAlanuM jANapaNuM sUkSma che. jema koI cothA ArAno janmo, nirogI baliSTa Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI bRhad jaina zoka saMgraha zarIra, ne vajaRRSabhanArAca saMhananavALo ogaNapacAza pAnanI bIDI laIne te upara sArA lohanI suI hoya teNe karIne viMdhe; e viMdhatAM eka pAnathI bIjA pAnamAM sUI pahoMcatA asaMkhyAtA samaya thaI jAya che, evo kAla sUkSma che. 1. tethI kSetra asaMkhyAtA gaNu sUkSma che. jema eka AMgula pramANe kSetramAM asaMkhyAtI zreNI che. ekekI zreNImAM asaMkhyAtA AkAza pradeza che. samaya samaya prati ekeka AkAza pradeza jo apaharAya to teTalAmAM asaMkhyAtA kAlacakra vahI jAya, to eka zreNI pUrI thAya nahIM evuM kSetra sUkSma che. 2 tethI dravya anaMtaguNa sUkSma che. eka AMgula pramANe kSetramAM asaMkhyAta zreNI laIe. AMzula pramANe lAMbI ne eka pradeza pramANe pahoLI temAM asaMkhyAta AkAza pradeza che ekeka AkAza pradeza upara anaMta paramANuo tathA dvipradezI, tripradezI, yAvata anaMta pradezI, skaMdha pramukha dravyo che. te dravyamAMthI samaya samaya prati ekeka dravya apaharatA anaMta kAlacakra thAya, topaNa khUTe nahIM, evuM dravya, kSetrathI sUkSma che. 3 dravyathI bhAva anaMtaguNa sUkSma che. pUrvokta zreNImAM je dravyo kahyAM che te dravyomAM ekeka dravyamAM anaMta paryava (bhAva) che. te jema eka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa, be sparza che. temAM eka varNamAM anaMta paryava che. te ekaguNa kALo, dviguNa kALo, triguNa kALo yAvat anaMtaguNa kALo che. ema pAMce bolamAM anaMta paryava che. ema pAMce varNamAM, be gaMdhamAM, pAMca rasamAM ne ATha sparzamAM anaMta paryava che. dvipradezI kaMdhamAM, 2 varNa, 2 gaMdha, 2 rasa, 4 sparza che. e daza bhedamAM paNa pUrvokta rItie anaMta paryava che. ema sarva dravyamAM paryavanI bhAvanA karavI. ema sarva dravyanA paryava ekaThA karIe pachI samaya samaya prati ekeka paryavane apaharatAM anaMta kALacakra (utsarpiNI-avasarpiNI) thAya tyAre paramANu dravyanA paryava pUrA thAya ema dvipradezI kaMdhonA paryava, tripradezI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 257 skaMdhonA paryava, vAva, anaMta pradezI DhaMdhonA paryava, apaharatA anaMta anaMta kAlacakra jAya, to paNa pUrNa thAya nahi (khUTe nahIM) evo dravyathI bhAva sUkSma che. 4. 1 kAlane caNAnI upamA. 2 kSetrane jAranI upamA. 3 dravyane talanI upamA. 4 bhAvane khasakhasanI upamA samajavAne ApI che. pUrve cAra prakAranI vRddhinI rIta kahI temAM kSetrathI ane kAlathI kevI rIte vardhamAna jJAna thAya te kahe che. 1 kSetrathI AMgulano asaMkhyAtamo bhAga jANe dekhe, te kAlathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI vAta atIta anAgata jANe dekhe. 2. kSetrathI AMgulano saMkhyAtamo bhAga jANe dekhe. te kAlathI AvalikAnA saMkhyAtamA bhAganI vAta atIta anAgata. jANe dekhe. 3 kSetrathI eka AMgula mAtra kSetra jANe dekhe, te kAlathI AvalikAmAM kAMIka nyUna jANe dekhe. 4 kSetrathI pRthaka (bethI nava sudhI)AMgulanI vAta jANe dekhe. te kAlathI AvalikA saMpUrNa kAlanI vAta atIta anAgata jANe dekhe. 5 kSetrathI eka hAtha pramANe jANe dekhe, te kAlathI aMtarmuhUrta (muhurtamAM nyUna) kAlanI vAta atIta anAgata jANe dekhe. 6 kSetrathI dhanuSya pramANe kSetra jANe dekhe, te kAlathI pratyeka muhurtanI vAta jANe dekhe. 7 kSetrathI gAu pramANa kSetra jANe dekhe, te kAlathI eka divasamAM kAMIka nyUna vAta jANe dekhe. 8 kSetrathI eka yojana pramANa kSetra jANe dekhe. te kAlathI pratyeka divasanI vAta jANe dekhe. 9 kSetrathI pacIza yojanA kSetranA bhAva jANe dekhe, te bru-17 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI bRhad jaine thoka saMgraha kAlathI pakSamAM nyUnanI vAta jANe dekhe. 10 kSetrathI bharata kSetra pramANe kSetranA bhAva jANe dekhe, te kAlathI pakSa (ardha mAsa) pUrNanI vAta jANe dekhe. 11 kSetrathI jaMbudvIpa pramANa kSetranI vAta jANe dekhe, te kAlathI mAsa eka jhAjherAnI vAta jANe dekhe. 12 kSetrathI aDhI dvIpanI vAta jANe dekhe, te kAlathI eka varSanI vAta jANe dekhe. 13 kSetrathI paMdaramA rUcaka dvIpa sudhI jANe dekhe, te kAlathI pRthapha varSanI vAta jANe dekhe. 14 kSetrathI saMkhyAtA dvIpa samudranI vAta jANe dekhe, te kAlathI saMkhyAtA kAlanI vAta jANe dekhe. 15. kSetrathI saMkhyAtA tathA asaMkhyAtA dvIpa samudranI vAta jANe dekhe, te kAlathI asaMkhyAtA kAlanI vAta jANe dekhe. e pramANe urdhvaloka, adholoka, tiryakloka e traNe lokamAM vadhatAM vardhamAna pariNAme alokamAM asaMkhyAtA loka pramANe khaMDo jANavAnI zakti prakaTa thAya. e vartamAnaka avadhijJAna. 4. hiyamAnaka avadhi jJAna, te aprazasta lazyAnA pariNAme karI azubha dhyAne karI avizudhdha cAritranA pariNAmathI (cAritranA malinapaNAthI) vardhamAnaka avadhi jJAnanI hAni thAya thoDe thoDe ghaTatuM jaya-tene hiyamAnaka avadhi jJAna kahIe. e hiyamAnaka avadhi jJAna. 5 pratipAti avadhijJAna-je avadhijJAna prApta thayuM te eka vakhate ja nAza pAme te jaghanya 1 AMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 2 AMgulano saMkhyAtamo bhAga. 3 vAlAjha. 4 pRthapha vAlA.... 5 liMkha, 6 pRthapha liMkha. 7 TUMkA (jU) 8 pRthaka jU. 9 java. 10 pRthapha java. 11 AMgula. 12- pRthaka AMgula. 13 paga 14 pRthaka paga. 15 vaheMta. 16 pRthapha vaheMta 17 hAtha. 18 pRthapha hAtha. 19 kukSi Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanu vivecana 259 (be hAtha) 10 pRthak kukSi, 21 dhanuSya. 22 pRthak dhanuSya. 23 gAu. 24 pRthak gAu 25 yojana. 26 pRthak yojana. 27 so yojana 28 pRthak so yojana. 29 sahastra yojana. 30 pRthak sahastra yojana. 31 lakSa yojana. 32 pRthak lakSa yojana. 33 kroDa yojana. 34 pRthak kroDa yojana. 35 kroDA kroDa yojana 36 pRthaka kroDAkroDa yojana e pramANe kSetra avadhijJAnathI jue, pachI nAza pAme. utkRSTa loka pramANakSetra jue, pachI nAza pAme. dIvo jema pavanane yoge karI holavAI jAya tema. e pratipAti avadhijJAna. 6 apratipAti (apaDivAI) avadhi jJAna-te AvyuM jAya nahi. te saMpUrNa cauda rAjaloka jANe dekhe, ne alokamAM eka AkAza pradeza mAtra kSetranI vAta jANe dekhe topaNa paDe nahi. ema be pradeza tathA traNa pradeza, yAvat loka pramANa asaMkhyAta khaMDa jANavAnI zakti thAya, (zakita che paNa alokamAM khaMDa-rUpI padArtha nathI tethI dekhatA nathI.) tene apratipAti avadhi jJAna kahIe. alokamAM rUpI padArtha nathI. jo tyAM rUpI padArtha hota to dekhata, eTale eTalI jANavAnI zakti che. e jJAna tIrthaMkara pramukhane bALapaNethI ja hoya. kevaLa jJAna pAmyA pachI e upayoga na hoya. e cha bheda avidha jJAnanA kahyA. samuccaya avidha jJAnanA cAra prakAra che. 1 dravyathI adhi jJAnI jaghanya anaMta rUpI dravya jANe dekhe. utkRSTa sarva rUpI dravya jANe dekhe. 2 kSetrathI avidha jJAnI jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga kSetrathI jANe dekhe, utkRSTa loka jevaDA asaMkhyAta khaMDo alokamAM dekhe. 3 kALathI avidha jJAnI jaghanya AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI vAta jANe dekhe. utkRSTa asaMkhyAta utsarpiNI, avasarpiNI, atIta anAgata kAlanI vAta jANe dekhe. 4 bhAvathI jaghanya anaMta bhAvane jANe dekhe utkRSTa sarva bhAvanA anaMtamA bhAgane jANe dekhe (varNAdika paryAyane). Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260. zrI bRhad jaina thoka saMgraha saMsthAna - avadhijJAnano dekhavAno AkAra, 1 nArakIne avadhi trApAne AkAre che. 2 bhavanapatine pAlAne AkAre che. 3 tiryaMca tathA manuSyane aneka prakAre che. 4 vyaMtarane paTala vAjIMtrane AkAre che. 5 jyotiSIne jhAlarane AkAre che. 6 bAra devalokanA devane urdhva mRdaMgane AkAre che. 7 nava raiveyakane phUlanI caMgerIne* AkAre che. 8 pAMca anuttara vimAnanA devane avadhi kaMcukIne AkAre che. nArakI devane-avadhijJAna-1 AnugAmika, 2 apratipAti, 3 avasthita, e traNa prakAranuM che. manuSya ne tiryaMcane avadhijJAna - 1 anugAmika, 2 anAnumAgika, 3 vardhamAnaka, 4 hIyamAnaka, 5pratipAti, 6 apratipAti, 7 avasthita, 8 anavasthita che. e viSaya dvAra pramukha prajJApanA sUtranA 33 mA padathI lakhyo che. naMdisUtra madhye saMkSepamAM che. avadhijJAnanA viSayano koTho pAchaLanAM pRSTha para che. iti avadhi jJAnanuM varNana saMpUrNa. mana:paryava jJAnano vistAra atre mananA cAra prakAra jANavA. 1. labdhimana H mana paryApti pUrNa thayA pachI manayogamAM prarvatAvavAnI - manana karavAnI zakita te labdhimana. 2. saMjJA mana : je manathI te jIvane saMzI kahevAmAM Ave te mananI pAchaLa tenuM nAma saMjJI paDe te saMjJAmana. * phUlono guccho Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 ramavadhi jJAnano viSaya (dekhavAnI zakti) viSaya | 1 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | * 7 ratnaprabhA | zarka...bhAvAlukaprabhA, paMkaprabhA | dhUmra prabhAtamaH prabhA, tamaH tamaH prabhA jaghanya kSetra 3 gAu.] 3 gAu.) rA gAu. | 2 gAu. | | gAu| 1 gAuM. | nA gAuM. dekhe te. | utkRSTa kSetra 4 gAu. ! gAu. 3 gAu. rAA gAu.| 2 gAu. | 1 gAu. 1 gAuM. dikhe te. viSaya | asura kumAra 9 nikAya | tiryaMca paMce saMjJI _| jyotiSI | devaloka | devaloka vyaMtara |driya saMjJI manuSya 1-2 3-4 jaghanya 25 yojanA | 25 | | AMgulano AMgulano | AMgulano | AMgulano | AMgulano dekhe. yojana | asaMkhyAta asaMkhyAta | saMkhyAta | asaMkhyAta | asaMkhyAtA ke bhAga. bhAga. | bhAga. | bhAga | bhAga. utkRSTa | asaMkhyAtA saMkhyAta | asaMkhyAtA alokamAM | saMgAtA | ratnaprabhA.) zarka>>bhAno dekha | dvIpa samudra | dvIpa samudra dviIpa samudra asaMkhyAtA dvipa samudra | no heThalo | heThalo khaMDa caramAMta. | caramAMta asukumAra-navanikAya-vyaMtaramAM je 25 yojana te jaghanya sthitinA devA mATe utkRSTa samajavuM-jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga jue tema samajavuM. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 | viSaya | devaloka - devaloka | devaloka | pahelethI chaThThI 7-8-9 | 5 anuttara 5-6 7-8 9-10-11-12 raiveyaka | raiveyaka vimAna jaghanya | AMgulano AMgulano AMgulano |gulano AMgulano cauda rAjaloka asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta mAM kAMIka bhAga bhAga )bhAga bhAga bhAga | ochuM dekhe tkRSTa |trIjI naraka | cothI narakano pAMcamI narakano chaThThI narakano sAtamI naraka dekhe. | no heThalo | heThalo caramAMta heThalo caramAMta heiThalo caramAMta no heThalo | caramAMta caramAMta. vaimAnika uMcu potapotAnA vimAnanI dhvajA sudhI dekhe. trichAlokamAM palyopamanAM AyuSyavALA devatA saMkhyAta dIpa samudra dekhe ane sAgaropamanA AyuSyavALA deva asaMkhyAta dvIpa samudra dekhe. yaMtramAM adholoka AzrI kahyuM che. Iti viSayadvAra saMpUrNa 1 avadhijJAna , Abhyatara | bAhya [ re avadhijJAne 1 dezathI sarvathI nArakI nArakI devatA devatAne lAbhe. tiryaMca lAbhe tiryaMcamAM lAbhe manuSyamAM lAbhe lAbhe manuSyamAM lAbhe. | lAbhe 1. avadhijJAna AtyaMtara bAhya dvAra yaMtrathI jANavo. 2. avadhijJAna dezathI sarvathI yaMtrathI jANavo. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtramAMthI pAMca jJAnanuM vivecana 263 3 vargaNAmana : manayogamAM pravartAvavA mATe je manodravyanI vargaNA (pudgalo) grahaNa karavAmAM Ave che. 4 paryAyamana : manovargaNAnA pugalone manayogamAM prarvatAvavuM, te paryAyamana. cAre gatimAM rahelA saMjJI jIvone cAre prakAranA mana hoya che. mana:paryava jJAna kone utpanna thAya te. 1. manuSya, 2. saMjJI, 3. karmabhUminA, 4. saMgAtA varSanAM AyuSyavALA, 5. paryApta, 6. samadaSTi, 7. saMyati, 8. apramatta saMyati, 9. labdhivAnane ja utpanna thAya. amanuSya, asaMjJI, akarma bhUminA, asaMkhyAtA varSanAM AyuSyavALAne, aparyApta, mithyASTi, samAmithyASTi, avratI, dezavirati, pramatta saMyati, alabdhivALAne utpanna na thAya. mana:paryava jJAna be prakAre che : 1 Rjumati mana:paryava jJAna, 2 vipulamati mana:paryava jJAna. jumati te sAmAnyapaNe jANe vipulamati te vizeSapaNe jANe. mana:paryava jJAna samuccaya cAra prakAre che : 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI, 4 bhAvathI, 1 dravyathI, jumati anaMta anaMta pradezI DhaMdha jANe dekhe te sAmAnyathI. vipulamati tethI adhika spaSTapaNe nirNaya sahita jANe dekhe. 2 kSetrathI, jumati jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa nIce ratnaprabhA nA prathama kAMDano uparano nAno prattara tenA heThalA taLa sudhI, eTale samabhUtaLa pRthvIthI 1000 yojana nIce dekhe. urdhva jyotiSInA uparanA taLa sudhI dekhe, eTale samabhUtaLathI 900 yojana uMcuM dekhe. trichuM dekhe to manuSya kSetramAM aDhI dvIpa tathA be samudrane viSe saMzI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI bRhad jaina thoka saMgraha paMceMdriya paryAptanA manogata bhAva jANe dekhe. vipulamati te (jumati)thI aDhI AMgula adhika vizeSa spaSTa nirNaya sahita jANe dekhe. 3 kALathI, Rjumati jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI vAta jANe dekhe; utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI atIta anAgata kALanI vAta jANe dekhe. vipulamati te (jumati)thI vizeSa spaSTa nirNaya sahita nirmaLa jANe dekhe. 4 bhAvathI, Rjumati te jaghanya anaMta dravyanA bhAva (varNAdiparyAya)ne jANe dekhe, utkRSTa sarva bhAvonA anaMtame bhAge jANe dekhe. vipulamati tethI spaSTa nirNaya sahita vizeSa adhika jANe dekhe. | mana paryava jJAnI aDhI dviIpamAM rahelAM saMjJI paMceMdriyanA manogata bhAvane jANe che. anumAnathI jema dhUmADo dekhI agnino nizcaya thAya tema manogata bhAvathI dekhe che, Iti mana:paryava jJAna saMpUrNa kevaLa jJAnanuM varNana. kevaLa jJAnanA be bheda. 1 bhavastha kevaLa jJAna, 2 siddha kevaLa jJAna. bhavastha kevaLa jJAnanA be bheda. 1 sayogI bhavastha kevaLa jJAna. 2 ayogI bhavastha kevaLa jJAna vagere. teno vistAra sUtrathI jANavo. siddha kevaLa jJAnanA be bheda. 1 anaMtara siddha* kevaLa jJAna. 2 paraMpara siddha kevaLa jJAna.* teno vistAra sUtrathI jANavo. te kevaLa jJAna samuccaya cAra prakAre che. 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI, 4 bhAvathI. *prathama samayanAM siddha + bIjA samayathI anaMtA samaya sudhInA siddha Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ treviza padavI 25 1 dravyathI kevaLajJAnI sarva rUpI arUpI dravya jANe dekhe. 2 kSetrathI kevaLajJAnI sarva kSetra (lokAlokonI vAta jANe dekhe. 3 kALathI kevaLajJAnI sarva kALanI bhUta, bhaviSya, vartamAna e traNakALa nI vAta jANe dekhe. 4. bhAvathI kevaLajJAnI sarva rUpI arUpI dravyanA bhAvane sarva prakAre jaNe dekhe. kevaLa jJAna AvaraNarahita, vizuddha, lokAloka prakAzaka, eka ja prakAre sarva kevaLIne hoya. | iti kevaLa jJAna saMpUrNa. iti pAMca jJAnanuM vivecana saMpUrNa. (13) greviza padavI. (jaMbudvipa pannati vR. 3. tathA pannavaNA pada-1) nava uttama padavI, sAta ekeMdriya ratnanI padavI, sAta ciMdriya ratnanI padavI. prathama nava uttama padavInAM nAma. * 1 tIrthaMkaranI padavI, 2 cakravartInI padavI, 3 vAsudevanI padavI, 4 baladevanI padavI, 5 mAMDalikanI padavI, 6 kevaLInI padavI, 7 sAdhunI padavI, 8 zrAvakanI padavI, 9 samakitanI padavI. sAta ekeMdriya ratnanAM nAma. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 1 cakra ratna, 2 chatra ratna, 3 carma ratna, 4 daMDa ratna, pa khaDjha ratna, 6 maNI ratna, 7 kAkaNya ratna. sAta paMcendriya ratnanAM nAma. 1 senApati ratna, 2 gAthApati ratna, 3 vArSika ratna, 4 purohita ratna, 5 strI ratna, 6 gaja ratna, 7 azva ratna. e cauda ratna cakravartIne hoya. e cauda ratna, cakravartInuM je je kArya kare che te saMbaMdhI vivecana. prathama sAta ekeMdriya ratna. 1 cakra ratna-cha khaMDa sAdhavAno mArga dekhADe, 2 chatra ratna-aDatAliza gAu sudhI chAyA kare, 3 carma ratna-nadI vagere jaLAzaya upara nAva mAphaka kAma kare, 4 daMDa ratna-guphAnA daravAjA ughADe, pa khagna ratna-zatrune haNe, 6 maNiratna-hasti ratnanA kapAlapara bAMdhavAthI prakAza Ape 7 kAkaNya ratna-guphAmAM yojana yojanane aMtare vartulAkAre ghasavAthI sUryamaMDaLa samAna prakAza Ape. sAta paMcendriya ratna. 1 senApati ratna, deza upara vijaya meLave, 2 gAthApati ratna, covIza jAtinA dhAnya nipajAve, 2 vArSika ratna, beMtAlIza bhUminA AvAsa, pUla vagere banAve, 4 purohita ratna, vAgyA ghA rUjhave, viba TALe, zAnti karma kare. dharma kathA saMbhaLAve, 5 strI ratna, viSayanA upabhogamAM Ave, 6-7 gaja ratna ne azva ratna, e be besavAne kAma Ave. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 veviza padavI cauda ratna kayAM janma le che te 1 cakra ratna, 2 chatra ratna, 3 daMDa ratna, 4 khaDagu ratna, e cAra ratna cakravartInI AyudhazALAmAM utpanna thAya. 1 carma ratna, 2 maNi ratna, 3 kAkaNya ratna, e traNa lakSmInA bhaMDAramAM utpanna thAya. 1 senApati ratna, 2 gAthApati ratna, 3 vArSika ratna, 4 purohita ratna, e cAra cakravartInA nagaramAM utpanna thAya. 1 strI ratna vidyAdharanI zreNImAM utpanna thAya. 1 gaja ratna ne 2 azva ratna e be vaitADhaya parvatanA mULamAM utpanna thAya. cauda ratnanI avagAhanAnuM pramANa 1 cakra ratna, 2 chatra ratna, 3 daMDa ratna e traNa ratna eka dhanuSya pramANe hoya. carma ratna be hAthanuM hoya. khaDaga ratna pacAsa AMgula lAMbuM, soLa AMgula pahoLuM, ardha AMgula jADuM hoya ne cAra AMgulanI muSTi hoya. maNi ratna cAra AMgula lAMbu, be AMgula pahoLuM ne tene traNa khUNA hoya. kAkaNya ratna chae bAjuthI cAra AMgula lAMbuM, cAra AMgula pahoLuM, cAra AMgula uMcu, tene cha tala (taLIyA), ATha khUNA, bAra hasyo, sonInI eraNane AkAre hoya. ATha sonaiyA jeTaluM bhAre hoya che. sAta paMceMdriya ratnanuM pramANa. 1 senApati, 2 gAthApati, 3 vArdhika, 4 purohita, e cAra ratna cakravartInI avagAhanA pramANe hoya. strI ratna, cakravartIthI cAra AMgula nIcI hoya. gaja ratna cakravartIthI bamaNo uco hoya. azva ratna kAnathI pUcha lagI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI bRhad jaina thoka saMgraha eka so ATha AMgula lAMbo hoya, tene navANuM AMgulanI paridhi (dharAvo) che, te jamInathI eMzI AMgula uMco soLa AMgulanI jaMghA, vIza AMgulanI bhujA, cAra AMgulanA DhIMcaNa, cAra AMgulanI kharI, cAra AMgulanA kAna, batrIsa AMgulanuM mukha che. e treviza padavInA nAma tathA cakravartInA cauda ratnanuM vivecana kahyuM. narakAdika cAra gatimAMthI nIkaLI jIvo trevaza padavImAM keTalI ne kaI padavI pAme tenA paMdara bola. 1 pahelI narakathI nIkaLI jIva trevIza padavI mAMhenI soLa padavI pAme temAM sAta ekeMdriya ratna nahi. 2 bIjI narakathI nIkaLI jIva paMdara padavI pAme te sAta ekeMdriya ne cakravartI e ATha nahi. 3 trIjI narakathI nIkaLI jIva tera padavI pAme te sAta ekeMdriyane cakravartI, vAsudeva, baladeva e daza nahi. 4 cothI narakathI nIkaLI jIva bAra padavI pAme te uparanI daza ne tIrthakara e agIyAra nahi. 5 pAMcamI narakathI nIkaLI jIva agIyAra padavI pAme te uparanI agIyAra ne kevaLI e bAra nahi. 6 chaThThI narakathI nIkaLI jIva daza padavI pAme, te uparanI bAra ne sAdhu e tera nahi. 7 sAtamI narakathI nIkaLI jIva traNa padavI pAme, te 1 gaja, 2 azva, 3 samati e traNa pAme. samakita pAme to tiryaMcamAM. manuSya to thAya ja nahi. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ treviza padavI 269 8 bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSIthI nIkaLI jIva ekavIza padavI pAme, te tIrthaMkara, vAsudeva e be nahi. 9 pahelA, bIjA devalokathI nIkaLI jIva trevIza padavI pAme. 10 trIjAthI AThamA sudhInA devalokathI nIkaLI jIva soLa padavI pAme, temAM sAta ekeMdriya ratna nahi. 11 navamA devalokathI te navamI traiveyaka sudhI nIkaLI jIva cauda padavI pAme, te sAta ekeMdriya ratna, gaja ne azva e nava nahi. 12 pAMca anuttara vimAnathI nIkaLI jIva ATha padavI pAme, te sAta ekeMdriya ratna, sAta paMceMdriya ratnane vAsudeva e paMdara nahi. 13 pRthvI, pANI, vanaspati, manuSya, tiryaMca-paMceMdriyathI nIkaLI jIva ogaNIza padavI pAme, te tIrthaMkara, cakravartI, vAsudeva, baLadeva e cAra nahi. 14 tejas, vAyuthI nIkaLI jIva nava padavI pAme, te sAta ekeMdriya, gaja ane azva e nava pAme. 15 traNa vikaleMdriyathI nIkaLI jIva aDhAra padavI pAme, te tIrthaMkara, cakravartI, vAsudeva, baladeva, kevaLI e pAMca nahi. e nakAdika gatithI Avyo jIva jeTalI padavI pAme te kahyuM. kaI kaI padavIvALo jIva narakAdi cAra gatimAM jAya te. 1 pahelI, bIjI, trIjI, cothI e cAra narakamAM agIyAra padavIno jAya, te 7 paMceMdriya ratna, 8 cakravarti, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 9 vAsudeva 10 samakita daSTi, 11 mAMDalika rAjA e agIyAra. 2 pAMcamI, chaThThI narakamAM nava padavIno jAya te sAta paMceMdriya ratnamAMnI gaja ane azva e be vinA zeSa 5, 6 cakravarti, 7 vAsudeva, 8 samakitI, 9 mAMDalika rAjA e nava. 3 sAtamI narakamAM sAta padavIno jaya, te sAta paMceMdriya ratnamAMthI gaja, azva, strI e triNa vinA zeSa 4, 5 cakravarti, 6 vAsudeva, 7 mAMDalika rAjA e sAta. - 4 bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI, ne pahelAthI AThamA devalokamAM daza padavIno jAya, te sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI vinA zeSa 6, 7 sAdhu, 8 zrAvaka, 9 samakitI 10 mAMDalika rAjA e daza. - 5 navamAMthI bAramA devaloka sudhImAM ATha padavIno jAya, te sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI, gaja, azva e traNa vinA zeSa, 4, 5 sAdhu, 6 zrAvaka, 7 samakitI, 8 mAMDalika rAjA e ATha. 6 nava raiveyakamAM be padavIno jaya, te sAdhu ane samakitI. 7 pAMca anuttara vimAnamAM be padavIno jAya, te sAdhu ne samakitI e be. 8 pAMca sthAvaramAM cauda padavIno jAya te sAta ekeMdriya ratna ne sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI vinA zeSa, 6 e 13 ne mAMDalika rAja e cauda. 9 traNa vikaseMdriya, tiryaMca, manuSya eTalAmAM paMdara padavIno jaya, te uparanI zaida ne 9 samadaSTi. e paMdara. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jheviza padavI 271 sannI, asaMjJI, tIrthaMkara, cakravartI vageremAM trevIza padavI mAMhenI je je padavI lAbha tenA 55 bola. 1 saMjJImAM 15 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratnane kevaLI e ATha nahi. 2 asaMjJImAM 8 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna ne samakita e ATha. 3 tIrthakaramAM 6 padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara, 2 cakravarti, 3 kevaLI, 3 sAdhu, 5 samakita, 6 mAMDalika e cha lAbhe. 4 cakravartimAM 6 padavI lAbhe, te tIrthaMkaranI kahI te pramANe. 5 vAsudevamAM 3 padavI lAbhe, te 1 vAsudeva, 2 mAMDalika . 3 samakita, e traNa. 6 baLadevamAM 5 padavI lAbhe, te 1 baLadeva, 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samakita, 5 mAMDalika e pAMca. 7 mAMDalikamAM 9 padavI lAbhe, te nava uttama padavI. 8 manuSyamAM 13 padavI lAbhe, te nava uttama padavI ne sAta paMceMdriya ratnamAMthI gaja, azva, strI e traNa vinA zeSa 4, e 13. 9 manuSpANImAM 5 padavI lAbhe, te 1 strIratna, 2 zrAvakazrAvakA, 3 samakita, 4 sAdhvI, 5 kevaLI, e pAMca. 10 tiryaMcamAM 11 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna, 8 gaja, 9 azva, 10 zrAvaka, 11 samakita, e agIyAra. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 be. zrI bRhad jaina zoka saMgraha 11 tiryaMcANImAM 2 padavI lAbhe, 1 samati, 2 zrAvikA e 12 savedImAM 22 padavI lAbhe, te kevaLI nahi. 13 strI vedamAM cAra padavI lAbhe, te 1 strIratna, 2 zrAvikA, 3 samakita, 4 sAdhvI e cAra. 14 purUSa vedamAM 14 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna, kevaLI ne strIratna e nava nahi. 15 avedImAM 4 padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara, 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samati, e cAra. 16 naraka gatimAM eka padavI lAbhe, te samakitanI. 17 tiryaMca gatimAM 11 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna ne 8 gaja, 9 azva, 10 zrAvaka, 11 samakita. e agIyAra. 18 manuSya gatimAM 14 padavI lAbhe, te nava uttama padavI ne sAta paMceMdriya ratnamAMthI gaja, azva e be vinA cauda. 19 devagatimAM eka padavI lAbhe, te samakitanI. 20 ATha karma vedakamAM 21 padavI lAbhe, te tIrthaMkara ne kevaLI e be nahi. 21 sAta karmavedakamAM 2 padavI lAbhe, te sAdhu, samakita e be. 22 cAra karmavaidakamAM cAra padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samakita e cAra. 23 jaghanya avagAhanAmAM eka padavI lAbhe, te samakita. 24 madhyama avagAhanAmAM 23 padavI lAbhe. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veviza padavI 273 25 skRSTa avagAhanAmAM eka padavI lAbhe, te samakita. 26 aDhI dvIpamAM trevIza padavI lAbhe. 27 aDhI dvIpa bahAra 4 padavI lAbhe, te 1 kevaLI 2 sAdhu, 3 zrAvaka, 4 samati e cAra. 28 bharatakSetramAM madhyama padavI 8 lAbhe. te sAta ekeMdriya ratna, sAta paMcendriya ratna ne cakravartI e 15 nahi. 29 bharatakSetramAM utkRSTa 21 padavI lAbhe, te vAsudeva, baladeva e be nahi. 30 urdhvalokamAM 5 padavI lAbhe, te 1 kevaLI, 2 sAdhu, 3 zrAvaka, 4 samakita, 5 mAMDalika e pAMca. 31 adholoka tathA trIchAlokamAM 23 padavI lAbhe. 32 svaliMgamAM 4 padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara. 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samakti e cAra. 33 anyaliMgamAM 4 padavI lAbhe, te 1 kevaLI 2 sAdhu 3 zrAvaka 4 samati e cAra. 34 gRhasthaliMga manuSyamAM 14 padavI lAbhe, te nava uttama padavI, sAta paMceMdriya ratnamAMthI gaja ne azva e be vinA cauda lAbhe. 35 samUrNimamAM 8 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna ne samati e ATha. 36 garbhamAM 16 padavI lAbhe, temAM sAta ekeMdriya ratna nahi. 37 nogarbhamAM 8 padavI lAbhe, te sAta ekendriya ratna ne samakita e ATha. 38 ekeMdriyamAM 7 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna . bru-18 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 39 traNa vikaleMdriyamAM 1 padavI lAbhe te samakita. 40 paMceMdriyamAM 15 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna ne kevaLI e ATha vinA. 41 aniMdriyamAM 4 padavI lAbhe te 1 tIrthaMkara, 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samakita e cAra. 42 saMyatimAM 4 padavI lAbhe, te arniMdriya pramANe. 43 asaMyatimAM 20 padavI lAbhe, te 1 kevaLI, 2 sAdhu 3 zrAvaka, e traNa vinA. 44 saMyatAsaMyatimAM 10 padavI lAbhe, te sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI ratna vagara 6, 7 baLadeva 8 zrAvaka, 9 samakita, 10 mAMDalika e daza. 45 samakita dRSTimAM 15 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna ne strI ratna vinA. 46 mithyA dRSTimAM 17 padavI lAbhe, te sAta ekeMdriya ratna, sAta paMceMdriya ratna e 14, 15 cakravartI, 16 vAsudeva, 17 mAMDalika e sattara. 47 mati, zruta ne avidha jJAnamAM 14 padavI lAbhe, te nava uttama padavImAMthI kevaLI vinA 8, sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI vinA 6, e cauda. 48 mana:paryava jJAnamAM 3 padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara 2 sAdhu 3 samakita e traNa. 49 kevaLa jJAna, kevaLa darzanamAM 4 padavI lAbhe, te 1 tIrthaMkara, 2 kevaLI, 3 sAdhu, 4 samakita e cAra. 50 mati, zruta ajJAnamAM 17 padavI lAbhe, te sAta Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca zarIra 275 ekeMdriya ratna, sAta paMceMdriya ratna e 14, 15 cakravarti, 16 vAsudeva, 17 mAMDalika, e sattara. 51 vibhaMga jJAnamAM 9 padavI lAbhe te sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI ratna vinA 6, 7 cakravarti, 8 vAsudeva, 9 mAMDalika e nava. para cakSudarzanamAM 15 padavI lAbhe, te nava uttama padavImAMthI kevaLI vinA 8 ke 7 paMceMdriya ratna e paMdara. * pa3 acakSudarzanamAM 22 padavI lAbhe temAM kevaLI nahi. 54 avadhi darzanamAM 14 padavI lAbhe, te nava uttama padavImAMthI kevaLI vinA 8 ne sAta paMceMdriya ratnamAMthI strI ratna vinA 6, e cauda. 55 napuMsaka liMgamAM 5 padavI lAbhe, te 1 kevaLI, 2 sAdhu, 3 zrAvaka, 4 samakita, 5 mAMDalika, e pAMca. iti seviza padavI saMpUrNa (14) pAMca zarIra | zrI prajJApanA sUtranA 21mA padamAM pAMca zarIrano adhikAra soLadvAra. 1 nAma dvAra, 2 artha dvAra, 3 saMsthAna dvAra, 4 svAmI dvAra, 5 avagAhanA dvAra, 6 pudgala cayana dvAra, 7 saMyojana dvAra, 8 dravyArthaka dvAra, 9 pradezArthaka dvAra, 10 dravyArthaka pradezArthaka dvAra, 11 sUkSma dvAra, 12 avagAhanA alpabadutva dvAra, 13 prayojana dvAra, 14 viSaya dvAra, 15 sthiti dvAra, 16 aMtara dvAra. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 1 nAma dvAra. 1 audAreka zarIra, 2 vaikriya zarIra, 3 AhAraka zarIra, 4 tejasa zarIra, 5 kArpaNa zarIra. 2 artha dvAra. 1 udAra te sarva zarIrathI pradhAna, tIrthaMkara, gaNadhara Adi purUSone muktipada meLavavAmAM sahAya kare che. ne udAra kahetAM sahastra yojanamAna zarIra, tethI tene audArika zarIra kahIe. 2 vaikriya te rUpa parAvartana karavAnI zakti. tathA eka, aneka, nAnA, moTA, khecara, bhUcara, dazya, adazya, Adi vividha rUpa, vividha kriyAthI banAve tene vaikriya zarIra kahIe. te vaikriya zarIra. be prakAre cheH ' 1 bhava pratyayika-te, deva, nArakIne svAbhAvika ja hoya. 2 labdhi pratyayika-te, manuSya, tiryaMcane prayatnathI hoya. AhAraka - te cauda pUrvaghara mahAtmAne tapazcaryAdika yoge karI labdhi upaje, te tIrthaMkara devAdhidevanI ddhi dekhavA, mananI aMdara utpanna thayela saMzayane TALavA, jIvadayA mATe, tathA 14 pUrvanuM adhUruM jJAna pUrNa karavA mATe. uttama pudgalano AhAra laIne jaghanya hAtha nyunuM, utkRSTa 1 hAthanuM sphaTIka samAna sapheda koI na dekhe tevuM zarIra banAve, tethI tene AhAraka zarIra kahIe. 4 tejaste tejanA pudgalathI adezya bhUkta AhArane pacAve tathA labdhivaMta tejo vezyA mUke tene tejasa zarIra kahIe. 5 kArmaNa-te karmanA pudgalathI nIpajyuM, jenA udayathI jIva pudgala grahIne te karmAdi rUpapaNe pariNamAve tathA AhArane kheMce tethI tene kAmaNa zarIra kahIe. 3 saMsthAna dvAra. 1 audArika zarIramAM saMsthAna 6 - 1 samacaturastra Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca zarIra 277 saMsthAna, 2 nyagrodha parimaMDala saMsthAna, 3 sAdi saMsthAna, 4 vAmana saMsthAna, 5 kunja saMsthAna, 6 huMDa saMsthAna. 2 vaikriyamAM bhava pratyayikamAM devane samacaturastra saMsthAna ne nArakIne huMDa saMsthAna, labdhi pratyayikamAM manuSya, tiryaMcamAM samacaturaMtra saMsthAna ne nAnA prakAranuM. vAyumAM huMDa saMsthAna. 3 AhArakamAM eka samacaturastra saMsthAna. 4-5 tejasa ne kAmaNamAM cha saMsthAna. 4 svAmI dvAra. 1 audArika zarIranA svAmI manuSya ne tiryaMca che. 2 vaikriya zarIranA svAmI cAre gatinA jIva che. 3 AhAraka zarIranA svAmI cauda pUrvadhArI sAdhu che. 4-5 tejasa-kAzmaNa zarIranA sarva saMsArI jIva che. 5 avagAhanA dvAra. 1 audArika zarIranI avagAhanA jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa hajAra yojana jhAjherI. 2 vaikriya zarIranI avagAhanA jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa 500 dhanuSya. uttara vaikriya kare to jaghanya AMgulano saMkhyAtamo bhAga, utkRSTa lAkha yojana adhika. bAdara vAyukAyanAM paryAptAne ja. u. AMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 3 AhAraka zarIranI avagAhanA jaghanya hAtha nyUna, utkRSTa eka hAtha. 4-5 tejasu-kAzmaNa zarIranI avagAhanA jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa cauda rAjaloka pramANe. 6 pudgalacayana (AhAra keTalI dizAno le) dvAra. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha audArika, tejas ne kArmaNa zarIravALA traNa, cAra, pAMca ane cha dizAno AhAra le. vaikriya ne AhAraka zarIravALA cha dizAno le. 7 saMyojana dvAra. 1 audArika zarIramAM AhAraka, vaikriyanI bhajanA (hoya ke na hoya), taijasa, kArmaNanI niyamA (hoya ja). 278 2 vaikriya zarIramAM audArikanI bhajanA AhAraka na hoya tejas, kArmaNanI niyamA. 3 AhAraka zarIramAM vaikriya na hoya. audArika, tejas, kArmaNa hoya. tejas mAM audArika, vaikriya, AhArakanI bhajanA. kArmaNanI niyamA. 4 5 kArmaNamAM audArika, vaikriya, AhArakanI bhajanA, tejas nI niyamAM. 8 dravyArthaka dvAra. 1 sarvathI thoDA AhAranA dravya te janya, 1-2-3 utkRSTa pRthak hajAra. tethI, 2 vaikriyanA dravya asaMkhyAta guNa. tethI 3 audArikanA dravya asaMkhyAta guNa. tethI 4-5 taijas-kArmaNanA dravya e be paraspara sarakhA ne audArikathI anaMta guNa adhika. 9 pradezArthaka dvAra. 1 sarvathI thoDA AhArakanA pradeza. tethI 2 vaikriyanA pradeza asaMkhyAta guNa. tethI 3 audArikanA asaMkhyAta guNa. tethI 4 tejanA anaMtuguNa tethI 5 kAryaNanA anaMtaguNa. 10 dravyAne pradezArthaka dvAra. 1 sarvathI thoDA AhArakanA dravyArtha, tethI 2 vaikriyanA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca zarIra 279 dravyArtha asaMkhyAta guNa. tethI 3 audAkinA dravyArtha asaMkhyAta guNa. tethI 4 AhArakanA pradeza anaMta guNa tethI. 5 vaikriyanA pradeza asaMkhyAta guNa. tethI 6 audArikanA pradeza asaMkhyAta guNa. tethI 7-8 taijas-kArmaNa e benA dravyArtha paraspara sarakhA ne u52thI anaMta guNa adhika. tethI 9 taijas nA pradeza anaMta guNa adhika. tethI 10 kAryaNanA pradeza aMnata guNa adhika. 11 sUkSma dvAra. 1 sarvathI sthUla (jADA) audArika zarInA pudgala, tethI 2 vaikriya zarIranA pudgala sUkSma, tethI 3 AhAraka zarIranA pudgala sUkSma, tethI 4 taijas zarIranA pudgala sukSma. tethI 5 kArmaNa zarIranA pudgala sukSma. 12 avagAhanAno alpabahutva dvAra. 1 sarvathI thoDI audArika zarIranI jadhanya avagAhanA tethI 2-3 tejas-kArmaNanI jaghanya avagAhanA mAMho-mAMhe sarakhI ne uparathI vizeSa. 4 tethI vaikriyanI jaghanya avagAhanA asaMkhyAta guNI. 5 tethI AhArakanI jaghanya avagAhanA asaMkhyAta guNI. 6 tethI AhArakanI utkRSTa avagAhanA vizeSa. 7 tethI audAkinI utkRSTa avagAhanA saMkhyAta guNI. 8 tethI vaikriyanI utkRSTa avagAhanA saMkhyAta guNI. tethI 9-10 taijas-kAryaNanI utkRSTa avagAhanA mAMhemAMhe sarakhI ne uparathI asaMkhyAta guNI. 13 prayojana dvAra. 1 audArika zarIranuM prayojana mokSane sAdhya karavAnuM. 2 vaikriya zarIranuM prayojana vividha rUpa karavAnuM. 3 AhAraka zarIranuM prayojana saMzaya TALavAnuM. 4 taijas zarIranuM prayojana pudgalane pAcana karavAnuM. 5 kArmaNa zarIranuM prayojana AhAra ne karmane AkarSavAnuM. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14 viSaya (zakti) dvAra 1 audArika zarIrano viSaya paMdaramAM rUcaka dvIpa sudhI javAno. 2 vaikriya zarIrano viSaya asaMkhya dvIpa samudra sudhI javAno. 3 AhAraka zarIrano viSaya aDhI dvIpa samudra sudhI javAno. 4 taijas kAmaNano viSaya sarva lokamAM javAno. 15 sthiti dvAra. 1 audArika zarIranI sthiti jaghanya aMtarmuhurta, utkRSTa traNa palyanI. 2 vaikriya zarIranI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 33 sAgaranI. 3 AhAraka zarIranI sthiti ja. ut. aMtarmuhUrtanI. 4-5 tejas kArpaNa zarIranI sthiti be prakAre che te, 1 abhavya AzrayI Adi nathI ne aMta paNa nathI; 2 muktagAmI AzrayI, Adi nathI paNa aMta che. 16 aMtara dvAra. 1 audArika zarIrane mUkI pharIthI audArika zarIra letAM aMtara paDe (vakhata jAya) to jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 33 sAgara. 2 vaikriya zarIra mUkI vaikriya zarIra letAM aMtara paDe to jaghanya aMtarmuhUrta u. anaMtakALa. 3 AhAraka zarIrane aMtara paDe to jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa ardha pugala parAvartanathI kAMI thoDuM. 4-5 taijasa-kAzmaNa zarIrane aMtara nathI. aMtaradvArano bIjo artha-AhAraka zarIra vajIne cAra zarIra lokamAM sadA lAbhe. AhAraka zarIra hoya ke na hoya-na hoya to utkRSTa cha mAsa sudhI aMtara paDe. (AhAraka zarIra eka bhavamAM be vAra, AkhA saMsAra AzrI cAra vakhata AvI zake.) Iti pAMca zarIra saMpUrNa. (je Atma pradezone avagAhIne rahe te zarIra.) Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca Idriya 281 (15) pAMca Idriya. zrI prajJApanA sUtranA paMdaramA padanA prathama udeze pAMca Idriyano vistAra agIyAra dvArathI che. agIyAra dvAra gAthA. 1 saMThANuM, 2 bAhulla, 3 pohad, 4 kaIpaesa, 5 ugADhe; 6 appabahu, 7 puTha, 8 paviThe, 9 viSaya, 10 aNagAra, 11 AhAre. pAMca indriya. 1 zroseMdriya 2 cakSuIdriya. dhrANendriya 4 rasendriya. 5 sparzedriya. 1 saMsthAna dvAra. 1 zrotredriyano saMsthAna (AkAra) kadaMba vRkSanAM phula sarakho. 2 cakSuIdriyano saMsthAna masuranI dALa sarakho. 3 ghANeIndriyano saMsthAna dhamaNa sarakho. 4 raseMdriyano saMsthAna astrAnI dhAra sarakho. 5 sparzendriyano saMsthAna nAnA (vividha) prakArano. 2 bAhulya (jADApaNuM) dvAra. pAMce IdriyanuM jADapaNuM jaghanya-utkRSTa AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM. 3 pRthutva (lAMbamaNuM) dvAra. 1 zrotra, 2 cakSu 3 ne prANa e traNa IdriyanuM lAMbapaNuM jaghanya-utkRSTa AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM. 4 raseMdriyanuM lAMbapaNuM jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM, utkRSTa pRthapha (2 thI 9) AMgulanuM, 5 sparzedriyanuM lAMbapaNuM jaghanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM, utkRSTa hajAra yojanathI kAMIka vizeSa. 4 pradeza dvAra. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pAMca IdriyanA anaMta pradeza che. pa avagAha dvAra pAMca indriya che temAM dareka Idriya AkAza pradeza- (AkAzanuM avagAhavuM te)-asaMkhyAta avagAhyA che. | dareka IdriyanA anaMta anaMta karkaza ane bhAre sparza che, tema anaMta anaMta halakA ne mRdu sparza che. 6 alpa bahatva. pradezano alpa bahuta dvArA 1 sarvathI thoDA cakSuIdriyanA pradeza, tethI 2 zrotraMdriyanA pradeza saMkhyAta guNa, tethI 3 dhrANedriyanA pradeza saMkhyAtaguNa, tethI 4 raseMdriyanA pradeza asaMkhyAta guNa, tethI 5 sparzendriyanA pradeza saMkhyAta guNa. AkAza pradeza avagAhanAno alpa bahatva. 1 sarvathI thoDA cakSuIdriyanA avagAhya AkAza pradeza, tethI 2 zroseMdriyanA avagAhyA AkAza pradeza saMkhyAta guNa, tethI 3 ghAneMdriyanA avagAhyA AkAza pradeza saMkhyAta guNa, tethI 4 raseMdriyanA avagAhyA AkAza pradeza asaMkhyAta guNa, tethI 5 sparzendriyanA avagAhyA AkAza pradeza saMkhyAta guNa. pradeza ne avagAhyA e beno sAthe alpa bahutva. sarvathI thoDA 1 ca@IdriyanA avagAhyA AkAza pradeza tethI 2 zrotredriyanA avagAhyA saMkhyAta guNa, tethI, 3 ghANaMdriyanA avagAhyA saMkhyAta guNa, tethI 4 raseMdriyanA avagAhyA asaMkhyAta guNa, tethI ja svadriyanA avagAhya saMkhyAta guNa, tethI 6 cakSudrinA pradeza anaMta guNa, tethI 7 zrotrendriyanA pradeza saMkhyAta Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca iMdriya 283 guNa, tethI 8 prANeMdriyanA pradeza saMkhyAta guNa, tethI 9 2seMdriyanA pradeza asaMkhyAta guNa, tethI 10 sparzedriyanA pradeza saMkhyAta guNa. karkaza ane bhAre sparzanA alpa bahutva. sarvathI thoDA 1 cakSuiMdriyanA karkaza bhAre sparza, tethI 2 zroteMdriyanA anaMta guNa, tethI 3 ghrANendriyanA anaMta guNa, tethI 4 2sedriyanA anaMta guNa, tethI 5 sparzedriyanA anaMta guNa. tethI halakA ne mRdu (suMvALA) sparzano alpa bahutva. sarvathI thoDA 1 sparzedriyanA halakA mRdu sparza, 2 2seMdriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa, tethI 3 dhrANeMdriyanA anaMta guNa, tethI 4 zrotraMdriyanA anaMta guNa, tethI 5 cakSudriyanA anaMta guNa. karkaza bhAre ne laghu (halakA)mRdu sparzano sAthe alpa bahutva. sarvathI thoDA 1 cakSuIdriyanA karkaza bhAre sparza, tethI 2 zroteMdriyanA karkaza bhAre sparza anaMta guNa,tethI 3 ghrANeMdriyanA karkaza bhAre sparza anaMta guNa, tethI 4 2seMdriyanA karkaza bhAre sparza anaMta guNa, tethI 5 sparzendriyanA karkaza bhAre sparza anaMta guNa, tethI 6 sparzedriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa, tethI 7 raseMdriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa, tethI 8 ghrANeMdriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa, tethI 9 zrotraMdriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa, tethI 10 cakSuIdriyanA halakA mRdu sparza anaMta guNa. 7 sRSTa dvAra. iMdriyone je pudgalo AvI sparze te pudgalone iMdriyo grahe te. pAMca iMdriyamAM cakSu iMdriya vinA cAra driyone pudgalo AvI sparze che. cakSudriyane AvI sparzatA nathI. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 8 praviSTa dvAra. je Idriyone viSe abhimukha (sAmAM) pudagalo AvIne praveza kare tene praviSTa kahIe. pAMca indriyamAM cakSu Idriya vinA cAra Idriya praviSTa che, ne cakSu Idriya apraviSTa che. 9 viSaya (zakti) dvAra. dareka jAtinI dareka Idriyano viSaya jaghanya AMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTa yaMtra mujaba. jati pAMca zroteMdriya cakSuIdriya dhrANendriya paraseMdriya sparzendriya ekeMdriya. | 400 dhanu. beIdriya... | 64 dhanu.:00 dhanu. tiIdriya... | |10 dhanu. 128dhanu.1600 , cauriMdriya...0 |2954 yo. 200 dhanu. | 256dhanu. 200 ,, asaMgI paMceMdriya... |1 yoja.5908 yo 400 dhanu.pa1radhanu. 400 ,, saMzI paMceMdriya... |1rayoja.1 lAkhayo-|9 yojana |lyojana |lyojana. janajhAjherI ( 0 (A mApane AtmAMgulathI samajavA) 10 anAkAra (upayoga) dvAra. jaghanya upayoga kALano alpa bahutva. ' sarvathI thoDo 1 cakSuIdriyano jaghanya upayoga kALa, tethI 2 zrotraMdriyano jaghanya upayoga kALa vizeSa, tethI 3 ghANaMdriyano Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpI arUpInA bola 285 jaghanya upayoga kALa vizeSa tethI 4. 2seMdriyano janya upayoga kALa vizeSa, tethI 5 sparzedriyano jaghanya upayoga kALa vizeSa. utkRSTa upayoga kALano alpa bahutva. sarvathI thoDo 1 cakSuIdriyano utkRSTa upayoga kALa, tethI 2 zrotrudriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 3 ghrANeMdriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 4 2seMdriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 5 sparzedriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa. upayoga jaghanya utkRSTa beno ekaTho alpa bahutva. sarvathI thoDo 1 cakSuiMdriyano jaghanya upayoga kALa, tethI 2 zrotraMdriyano jaghanya upayoga kALa vizeSa, tethI 3 ghrANeMdriyano jaghanya upayoga kALa vizeSa, tethI 4 raseMdriyano jaghanya upayoga kALa vizeSa, tethI 5 sparzedriyano janya upayoga kALa vizeSa, tethI 6 cakSuiMdriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 7 zrotrudriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 8 ghrANeMdriyano utkRSTa kALa vizeSa, tethI 9 2seMdriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa, tethI 10 sparzedriyano utkRSTa upayoga kALa vizeSa. 11 mo AhA2 dvAra sUtra zrI prajJApanAmAMthI jANavo. iti pAMca iMdriya saMpUrNa (16) rUpI arUpInA bola (bhagavatIsUtra. za. 12 u.1) * * * gAthA kammaTha pAvaThANAya, maNa vayajogA ya kama-dehe; suhuma ppaesi baMdhe, e savvu cau phAsA. artha : karma (1 jJAnAvaraNIya, 2 darzanAvaraNIya, Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 3 vedanIya, 4 mohanIya, pa AyuSya, 6 nAma, 7 gotra, 8 aMtarAya) ATha 8, pApasthAnaka (1 prANAtipAta, 2 mRSAvAda, 3 adattAdAna, 4 maithuna, 5 parigraha, 6 krodha, 7 mAna 8 mAyA, 9 lobha, 10 rAga, 11 veSa, 12 kleza, 13 abhyAkhyAna, 14 paizune, 15 paraparivAda, 16 rati arati 17 mAyA mRSA, 18 mithyAdarzanazalya) aDhAra 18, e 26, 27 mana yoga, 28 vacana yoga, 29 kAzmaNa zarIra, 30 sUkSma pradezI DhaMdha. e sarve trIza bola rUpI causparzI che temAM soLa soLa bola lAbhe, te pAMca varNa, (1 kALo, 2 nIlo, 3 rAto, 4 pILo, 5 ghoLo), be gaMdha (te 6 surabhI gaMdha, 7 durabhI gaMdha), pAMca rasa, (ta 8 tIkho, 9 kaDavo, 10 kasAyelo, 11 khATo, 12 mITho), cAra sparza, (te 13 zIta, 14 uSNa, 15 lukho, ne 16 snigdha.) (1). gAthA. ghaNa taNa vAya, ghanodahi, puDhavisateva satanirIyANa; asaMkheja diva, samuddA, kappA, nevInA aNuttarA siddhi 2 artha : 1 dhanavAta, 2 tanuvAta, 3 ghanodadhi pRthvI sAta-narakanI 10, 11 asaMkhyAta dvIpa, 12 asaMkhyAta samudra, bAra devaloka - 24, nava raiveyaka - 33, pAMca anuttara vimAna - 38 sidhdhazilA - 39 (2) gAthA. urAlIyA caudehA, pogala kAya, cha dabU lesA ya; taheva kAya jogeNaM, e savaeNNe adra phAsA. 3 artha : 40 audArika zarIra, 41 vaikriya zarIra, 42 AhAraka zarIra, ne 43 taijasU zarIra e cAra deha. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpI arUpInA bola 287 44 pudgalAstikAyano bAdara skaMdha, cha dravya lezyA (1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota, 4 tejo, 5 padma, 6 zukla) 50, 51 kAya yoga, e saghaLA 51 bola rUpI ATha sparza che temAM vIsa vIsa bola lAbhe, te pAMca varNa - 5 - be gaMdha - 7, pAMca rasa - 12, ATha sparza - te 13 zIta, 14 uSNa, 15 lukho, 16 snigdha, 17 bhAre, 18 haLavo, 19 kharakharo, ne 20 suMvALo. (3) gAthA. pAva ThANA viraI, cala cala buddhi ugyo; sannA dhammathI paMca uThANe, bhAva lesTAti diThIya. 4 artha : aDhAre pApasthAnakanI virati (pApasthAnakathI nivartavuM) 18, cAra buddhi te 19 aupAtikA, 20 kAmIyA, 21 vinayA, ne 22 pariNAmIyA; cAra mati te 23 avagraha 24 IhA, 25 avAya, ne 26 dhAraNA; cAra saMjJA te 27 AhAra saMjJA, 28 bhaya saMjJA, 29 maithuna saMjJA, ne 30 parigraha saMjJA; 31 dharmAstikAya, 32 adharmAstikAya, 33 AkAzAstikAya, 34 kAla, ne 35 jIvAstikAya; pAMca uThANa-te 36 utthAna, 37 karma, 38 vIrya, 39 bala, ne 40 purUSAkAra parAkrama. cha bhAva lezyA-46, ne traNa dRSTi te 47 samakti dRSTi, 48 mithyA dRSTi, ne 49 mizra daSTi (4) gAthA. daMsaNa nANa sAgarA, aNAgAra cauvIse daMDagA jIva; e savva avajJA, arUvI aphasagA ceva. 5 artha - darzana cAra te 50 cakSudarzana, 51 acakSudarzana, para avadhidarzana, ne pa3 kevaLadarzana; jJAna pAMca te 54 matijJAna, papa zrutajJAna, 56 avadhijJAna, pa7 mana:paryava jJAna, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrI bRhad jaina zoka saMgraha ne 58 vaLajJAna; 59 jJAnano upayoga te sAkAra upayoga, 60 darzanano upayoga te anAkAra upayoga, 61 cauvIze daMDakanA jIva. e saghaLA 61 bolamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza kAMI na lAbhe kAraNa ke e sarva bola arUpInA che. iti rUpI arUpInA bola saMpUrNa (17) atha zrI mahoTo bAsaThIo (pannavaNA sutra pada-trIju) (manuSyavRtta) jIva 1 gaI 2 iMdiya 3 kAe 4 / joga 5 veda 6 kasAya 7 lessA 8 // sammata 9 nANa 10 daMsaNa 11 / saMjaya 12 uvaoga 13 AhAre 14 // 1 // bhAkhaga 15 parita 16 pajati 17 / suhama 18 sanni 19 bhavatthi 20 carimeya ra | nIveyavettavaSe | puratamahAdaMDava || 2 e be gAthAno vistAra kahe che. 1. jIvadvAra. 1. samuccaya jIvamAM jIvanA bheda 14, guNaThANA 14, joga 15, upayoga 12, lezyA 6, alpa bahuta 1. 2. gatidvAra. 1. naraka gatimAM; jIvanA bheda 3. 1 saMjJIno aparyApyo 2 paryApto ne 3 asaMjJIno aparyApyo. guNaThANA 4 prathama, joga, 11; 4 mananA, 4 vacananA, 1 vaikriya, 1 vaikriyano mizra, 1 kArpaNa kAyoga, evuM 11. upayoga 9; 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. vezyA 3 prathama. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo 289 2 tiryaMcanI gatimAM, jIvanA bheda 14, gu0 5 prathama, jaga 13 AhArakanA 2 varjIne, upa0 9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. lezyA 6. 3 tiryaMcANImAM, jIvanA bheda 2, saMzIno aparyApto ne paryApyo. gu0 5 prathama, joga 13, upayoga 9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. vezyA 6. - 4 manuSyanI gatimAM, jIvanA bheda 3; 1 saMjJIno aparyApto, 2 paryApto, 3 asaMzIno aparyApto, gu. 14, joga 15, upayoga 12, legyA 6. 5 manuSyANImAM, jIvanA bheda 2, saMzInAgu. 14, joga 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 12, lezyA 6. 6 devatAnI gatimAM; jIvanA bheda 3, 1 saMjJIno aparyApto, 2 paryApto. 3 asaMjJIno aparyApyo. gu. 4 pahelA, jaga 11; 4 mananA, 4 vacananA, 2 vaikriyanA, 1 kAmaNano. upayoga 9 lezyA 6. 7 devAMganAmAM jIvanA bheda 2, 1 saMjJIno aparyApto ne 2 paryApto, gu0 4 prathama; jaga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 vaikriyanA ne 1 kAzmaNano, upayoga 9. legyA 4. 8 siddhagatimAM, jIvanA bheda nathI, guNaThANA nathI, joga nathI, upayoga 2; 1 kevaLajJAna, 2 kevaLadarzana, vezyA nathI. e ATha bhedano alpabadutvaH sarvathI thoDI manuSyaNI 1. tethI manuSya (saMmuzkeima bhaLatA) asaMkheknaguNA 2. tethI nArakI asaMkheksaguNA 3. tethI tiryaMcANI asaMkheksaguNI 4 tethI devatA asaMkheksaguNA 5 tethI devI saMpleksaguNI 6. tethI siddhabhagavaMta anaMtaguNA 7. tethI tiryaMca anaMtaguNA 8. bru-19 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ( 3 IdriyadvAra. 1 saMIdiyAmAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 12 prathama, joga 15, upayoga 10 te 1 kevaLajJAna, 2 kevaLadarzana e 2 varjIne, vezyA 6. 2 ekeMdriyamAM; jIvanA bheda 4, 1 sUkSma ekeMdriyano aparyApto ne 2 paryApto, 3 bAdara ekeMdriyano aparyAyo ne paryApyo. gu0 1 prathama, joga 5, audArika 1. audArikano mizra 2. vaikriya 3. vaikriyano mizra 4. kArpaNa kAyoga pa. upayoga 3; 2 ajJAna ne 1 acakSudarzana; vezyA 4. 5 beIdriya 1, teIdriya 2, caureMdriya e 3 mAM, jIvanA bheda 2 potapotAno aparyApto 1 ne paryApto 2, gu0 2 pahelA, joga 4; 2 audArikanA, 1 kAzmaNano ne 1 vyavahAra vacanano upayoga, beIdriya teIdriyamAM, 5, 2 jJAna, 2 ajJAna ne 1 acakSudarzana ane caureMdriyamAM 6 te 1 cakSudarzana vadhyuM, vezyA 3. 6. paMceMdriyamAM, jIvanA bheda 4, 1 saMjJIno aparyApo, 2 paryApto, 3 asaMjJIno aparyApto ne 4 paryApto, gu0 12 prathama, joga 15, upayoga 10 kevaLajJAna 1, kevaLa darzana 2 e 2 varSA, legyA 6. 7 ahidiyAmAM jIvano bheda 1 saMjJIno paryApto, guNa0 2 teramuM ne caudamuM, joga 7; 2 mananA te satya mana 1, vyavahAra mana 2, be vacananA te satya vacana 1, vyavahAra vacana 2 ane audArikano 5, audArino mizra 6, kArmaNakAya joga 7. upayoga 2 kevaLajJAna 1, kevaLadarzana 2. vezyA 1 zukala. eno alpabadutva; sarvathI thoDA paMcaeNDhiyA 1, tethI caureMdriyA vizeSAhiyA 2, tethI teIdriyA vizeSAhiyA 3, tethI beIdriyA vizeSAhiyA 4, tethI ahiMdiyA anaMtaguNA 5, tethI ekeMdriya anaMtaguNA 6, tethI saIdriyA vizeSAhiyA 7. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo 291 4 kAya dvArA 1 sakAyAmAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 14, jaga 15 upayoga 12 vezyA 6. 4 pRthvIkAya 1, apakAya 2, vanaspatikAya 3 e 3 mAM jIvanA bheda 4, guNa0 1. joga 3, upayoga, 3, vezyA 4. 6 teukAya 1, vAukAya 2 e ramAM jIvanA bheda 4, guru 1, joga, teumAM 3 ne vAumAM 5 te 2 vaikriyanA vadhyA, upayoga 3, vezyA 3. 7 trasakAyamAM jIvanA bheda 10 te 4 ekeMdriyanA varyA, guNaThANA 14, joga 15, upayoga 12, legyA 6. 8 akAyAmAM jIvanA bheda nathI, guNaThANA nathI, joga nathI, upayoga 2, vezyA nathI. eno alpabadutva, sarvathI thoDA trasakAya 1, tethI teukAya asaMkheksaguNA 2, tethI pRthvIkAya vizeSAhiyA 3, tethI apakAya vizeSAhiyA * 4, tethI vAukAya vizeSAhiyA 5, tethI akAyA anaMtaguNA 6, tethI vanaspatikAyA anaMtaguNA 7, tethI sakAyA vizeSAhiyA 8. 5 joga dvAra 1 sajogImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 13, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 2 manajogImAM, jIvano bheda 1, saMjJIno paryApto, guru 13, joga, 14 eka kArmaNano varjIne, upayoga 12, legyA 6. * vizeSAhiyA-vizeSa adhikA : bamaNAM karatAM ochA. dA.ta. saMkhyA 100 tenA bamaNA 200 mATe 101 thI 199ne vizeSAhiyA ane 200ne saMkhyAtagaNA ane tethI vadhune paNa saMkhyAlagaNA gaNavA. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 3 vacana jogImAM, jIvanA bheda 5, beIdriya 1, teIdriya 2, caudriya 3, asaMkSIpaMcendriya 4, saMgIpaMcendriya 5, e 5 nA paryAptA, guNaThANA 13, joga 14, kArmaNa varjIne, upayoga 12, lezyA 6. 4 kAyajogImAM, jIvanA bheda 14, , guNaThANA 13, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 5 ajogImAM jIvanA bheda 1 saMjJIno paryAyo. guNaThANuM 1 caudamuM, joga nahi, upayoga 2 kevaLajJAna ne kevaLadarzana, vezyA nathI. ehano alpabadutva, sarvathI thoDA manajogI 1, tethI vacana jogI asaMkheguNA 2, tethI agI anaMtaguNA 3, tethI kAyajogI anaMtaguNA 4, tethI sajogI vizeSAhiyA 5. 6 veda dvAra. 1 sadImAM, jIvanA bheda 14, guNa0 9 prathama, joga 15; upayoga 10, kevaLajJAna 1. kevaLadarzana 2 varjIne, vezyA 6. 2-3 strI veda 1, purUSaveda 2, e 2 mAM, jIvanAbheda 2, saMjJInA,guNa0 9, joga purUSavedamAM 15, ane strIvedamAM 13, te 2 AhArakanA varjIne, upayoga 10, vezyA 6. 4 napuMsakavedamAM, jIvanA bheda 14, guNa, 9, joga 15, upayoga 10, kevaLajJAna 1, kevaLadarzana 2 varjIne, vezyA 6. pa avedImAM jIvano bheda 1 saMsIno paryAyo, guNa0 6, navamAMthI te 14 mA sudhI, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 audArikanA ne 1 kAmaNano ed 11. upayoga 9, 3 ajJAne varjIne, vezyA 1, zukla. eno alpabadutva, sarvathI thoDA purUSavedI 1, tethI strI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo 297 vedI saMkheksaguNA 2, tethI avedI anaMtaguNA 3, tethI napuMsakavedI anaMtaguNA 4, tethI savedI vizeSAhiyA 5. - 7 kaSAyadvAra. . 1 sakaSAyamAM, jIvanA bheda 14, guNa0 10 prathama, joga 15, upayoga 10, kevaLajJAna 1, kevaLadarzana 2 varjIne, lezyA 6. - 4 krodha 1, mAna 2, mAyA 3, e 3 mAM; jIvanA bheda 14, guNaThANA 9, joga 15, upayoga 10, vezyA 6. 5 lobhakaSAyamAM, jIvanabheda 14, guNaThANA 10 pahelAM, joga 15, upayoga 10, vezyA 6. 6 akaSAyImAM, jIvano bheda 1, saMzIno paryAyo. guNa0 4 uparanA, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 audArikanA, 1 kAmaNano evaM 11, upayoga 9, 5 jJAna, 4 darzana evaM 9, lezya 2. zukala. eno alpabahatva, sarvathI thoDA akaSAyI 1, tethI mAnakaSAyI anaMtaguNA 2, tethI kohakaSAyI vizeSAhiyA 3, tethI mAyAkaSAyI vizeSAhiyA 4, tethI lobhakaSAyI vizeSAhiyA tethI sakaSAyI vizeSAhiyA. 8 zyAdhAra. 1 salezImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 13, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 4 kRSNa 1, nIla 2, kAputa 3, e 3 legyAmAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 6 prathama, joga 15, upayoga 10, be kevaLanA varyA, vezyA potapotAnI. pa tejulezImAM, jIvanA bheda 3, saMjJano aparyApto 1, Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zrI bRhad jaina zoka saMgraha paryApto 2, bAdara ekeMdriyano aparyApto 3, guNa0 7 prathama, joga 15, upayoga 10, legyA 1 teju. 6 pAlezImAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA guNa0 7 prathama, joga 15, upayoga 10, vezyA 1 padma. 7 zukalezImAM jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNa0 13 prathama, jaga 15, upayoga 12, lezyA 1 zukla. 8 alezImAM, jIvano bheda 1 saMzIno paryAyo. guNa0 1 caudamuM, joga nathI, upayoga 2, kevaLajJAna 1 ne kevaLadarzana 2, lezyA nathI. - ehano alpabadutva, sarvathI thoDA zukalalezI 1, tethI padmalezI saMkheksaguNA 2, tethI tejulezI saMkheksaguNA 3, tethI alezI anaMtaguNA 4, tethI kAputalezI anaMtaguNA 5, tethI nIlazI vizeSAhiyA 6, tethI kRSNalezI vizeSAhiyA, 7 tethI salezI vizeSAhiyA 8. 9 samukti dvArA 1 samuccaya samyaktadRSTimAM, jIvanA bheda 6, beIdriya 1, teIdriya 2 caureMdriya 3, asaMjJIpaMcendriya 4, e 4 nA aparyAptA ane saMjJIpaMceMdriyano aparyApto ne paryApto evuM 6, guNa0 12 paheluM trIjuM vajIne, joga 15, upayoga 9, 3 ajJAna varjIne, lezyA 6. 2 sAsvAdAna samparvadeSTimAM, jIvanA bheda 6, guNa) bIjuM, joga 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 6; 3 jJAna 3 darzana. vezyA 6. 3 upazama samparvadeSTimAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNa0 8, cothAthI 11 mA sudhI, joga 15, upayoga 7; 4 jJAna, 3 darzana. vezyA 6. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoto bAsaThIo 25. - 4 kSayopazama ne vedaka sabhyatvadeSTimAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNa0 kSayopazama samyaktadRSTimAM 4 thI sAtamA sudhI ane vedakamAM 4 thI sAtamA sudhI, jaga 15, upa7 7, lezyA 6. 5 kSAyika samya0 jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNaThANA 11, cothAthI te caudamA sudhI, joga 15, upayoga 9, 3 ajJAna varjIne, vezyA 6. 6 mithyAtvadeSTimAM jIvanA bheda 14, guNaThANA 1 prathama, joga 13, AhArakanA 2 varjIne, upayoga 6; 3 ajJAna, 3 darzana, legyA 6. 7 samAmithyAtva dRSTimAM, jIvano bheda 1 saMjJIno paryApto, guNaThANuM 1 trIjuM. joga 10; 4 mananA, 4 vacananA 1 audArikano, 1 vaikriyano evaM 10, upayoga 6; lezyA 6. eno alpabadutva, sarvathI thoDA sAsvAdAna samakiti 1, tethI upazama samakiti saMkheksaguNA 2, tethI mizraSTi asaMkheksaguNA 3, tethI kSayopazama ane vedaka samakiti mAMhomAMhe tulya ane asaMkheksaguNA 5, tethI kSAyika samakiti anaMtaguNA 6 tethI samuccaya samakiti vizeSAhiyA 7, tethI mithyAtva dRSTi anaMtaguNA 8. 10 jJAnadvAra. 1 samuccayajJAnamAM, jIvanA bheda 6, beIdriya 1, teIdriya 2, caureMdriya 3, asaMkSIpaMceMdriya 4; e 4 nA aparyAptA ne saMjJIno aparyApyo ane paryApto evuM 6, guNaThANA 12 paheluM trIjuM varjIne, jaga 15, upayoga 9; 5 jJAna ne 4 darzana, lezyA , Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 3 matijJAnI 1, zrutajJAnI 2 e bemAM, jIvanA bheda 6, guNaThANA 10, paheluM, trIjuM, teramuM, caudamuM, varjIne, joga 15, upayoga 7, lezyA 6. 296 4 avadhijJAnamAM, jIvanA bheda 2 saMzInA, guNaThANA 10. (4 thI 13), joga 15, upayoga 7, lezyA 6. 5 mana:paryavajJAnImAM, jIvano bheda 1 saMjJIno paryAo, guNaThANA 7, chaThThAthI bAramA sudhI, joga 14 kArpaNano varjIne, upayoga 7, lezyA 6, 6 kevaLajJAnImAM, jIvano bheda 1 saMzIno paryApto, gu0 2, teramuM ne caudamuM, joga 7, upayoga 2, lezyA 1 paramazukala. 7 ajJAnImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 2 paheluM ne trIjuM, joga, 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 6, 3 ajJAna, 3 darzana, lezyA 6. 9 matizruta ajJAnImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 2 paheluM, trIjuM, joga 13, upayoga 6, lezyA 6. 10 vibhaMgajJAnImAM, jIvanA bheda 2 saMzInA, guNaThANA 2 paheluM ne trIjuM, joga 13, upayoga 6, lezyA 6. eno alpabahutva, sarvathI thoDA manaparyava jJAnI 1, tethI avadhijJAnI asaMkhyAtaguNA 2, tethI matijJAnI ne zrutajJAnI mAMhomAMhI tulya ne vizeSAhiyA 4, tethI vibhaMgajJAnI asaMkhyAtaguNA 5, tethI kevaLajJAnI anaMtaguNA 6, tethI jJAnI vizeSAhiyA, 7 tethI matizrutaajJAnI mAMhomAMhI tulya ne anaMtaguNA 9, tethI ajJAnI vizeSAhiyA 10. na 11 darzanadvAra. 1 cakSudarzanamAM, jIvanA bheda 6. caureMdriya 1, asaMzI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo 297 paMcendriya 2, saMjJIpaMceMdriya 3, e 3 nA aparyApta ne paryAptA guNaThANA 12 prathama, joga 14 kAmaNano varjIne, upayoga 10 kevaLanAM 2 varSI; lezyA 6. 2 acakSudarzanImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 12, joga 15, upayoga 10, vezyA 6. 3 avadhidarzanImAM, jIvanA bheda 2, guNaThANA 12, joga 15, upayoga 10, vezyA 6. - 4 kevaLadarzanImAM jIvano bheda 1, guNaThANA 2, teramuM, caudamuM, joga 7, upayoga 2, vezyA 1. eno alpabadutva, sarvathI thoDA avadhidarzanI 1, tethI cakSudarzanI asaMkhyAtaguNA 2, tethI kevaLadarzanI anaMtaguNA 3, tethI acakSudarzanI anaMtaguNA 4. 12 saMjayadvAra. 1 saMjatimAM jIvano bheda 1. saMjJIno paryApto, guNaThANA 9, chaThThAthI te 14 mA sudhI, joga 15, upayoga 9, 3 ajJAna varjIne, vezyA 6. 3 sAmAyika 1, chedopasthApanIya 2, e be cAritramAM, jIvano bheda 1 saMjJIno paryApto, guNaThANA 4, chaThThAthI 9mA sudhI, joga 14, kArmaNano varjIne, upayoga 7; 4 jJAna ne 3 darzana, vezyA 6. 4 parihAravizuddha cAritramAM, jIvano bheda 1. guNaThANA 2. chaThTha ne sAtamuM, joga 9, 4 mananA, 4 vacananA, ne 1 audArikano, upayoga 7, vezyA 3 upalI. 5 sUkSmasaMparAya cAritramAM, jIvano bheda 1. guNaThANuM 1 dazamuM, joga 9, upayoga 7, (labdhi apekSAe tathA phakta sAkAra upayoga hovAthI upoyaga 4) lezyA 1 zukala. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 6 yathAkhyAta cAritramAM, jIvano bheda 1, guNaThANA 4 upalA, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 audArikanA ne 1 kArmaNano, upayoga 9, 3 ajJAna varjIne, lezyA 1. 298 7 saMjatAsaMjatimAM, jIvano bheda 1, guNaThANuM 1 pAMcamuM, joga 12, AhArakanA 2 ne 1 kAryaNano varjIne, upayoga 6; 3 jJAna ne 3 darzana, lezyA, 6. 8 asaMtimAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 4 prathama, joga 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 9; 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana. lezyA 6. 9 no saMti, no asaMti, no saMjatAsaMtimAM, jIvano bheda 0, guNa 0, joga nathI, upayoga 2, lezyA nathI. eno alpabahutva sarvathI thoDA sUkSmasaMparAya cAritriyA 1, tethI parihAra vizuddha cAritriyA saMkhejjaguNA 2, tethI yathAkhyAta cAritriyA saMkheguNA 3, tethI chedopasthApaniya cAritriyA saMkhejjaguNA 4, tethI sAmAyika cAritriyA saMkhejjaguNA 5, tethI saMjati vizeSAhiyA 6, tethI saMjatAsaMti asaMkhyAtaguNA 7, tethI nosaMti, noasaMjita, noraMjatAsaMti anaMtaguNA 8, tethI asaMjita anaMtaguNA 9 13 upayoga dvAra 1 sAgArovauttAmAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 14, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 2 aNAgArovauttAmAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 13 dazamuM varjIne, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. eno alpabahutva sarvathI thoDA aNAgArovauttA 1, tethI sAgArovauttA saMkhejjaguNA 2, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 atha zrI mahoTo bAsaThIo 14 AhAradvAra 1 AhArakamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 13 pahelAM joga 14, kArmaNano vajIne, upayoga 12, lezyA 6. 2 aNAhArakamAM jIvanA bheda 8 sAta aparyApta ne 1 saMjJIno paryAyo, guNa0 5 paheluM, bIjuM, cothuM, teramuM ne caudamuM e 5 joga 1 kAzmaNano upayoga 10 manaparyavajJAna 1 ne cakSudarzana 2. e varjIne, vezyA 6. eno alpabadutva sarvathI thoDA aNAhAraka 1, tethI AhAraka asaMkherksaguNA 2. 15 bhASagadvAra 1 bhASagAmAM, jIvanA bheda 5 beIdriya 1. teIdriya 2, caureMdriya 3, asaMjJIpaMceMdriya 4, saMjJIpaMceMdriya 5, e 5 nA paryAptA, guNaThANA 13 prathama, joga 14 kAmaNano vajIne, upayoga 12, lezyA 6. 2 abhASagamAM jIvanA bheda 10, te 14 mAMthI beIdriya 1, teIdriya 2, caureMdriya 3, asaMjJIpaMcendriya 4, e 4 nA paryAptA vajaryA, guNa 5 te paheluM 1, bIjuM 2 cothuM 3, teramuM 4, caudamuM 5, joga pa te 2 audArikanA, vaikriyenA ne 1 kArpaNa, upayoga 11 te manaparyavajJAna nahi, legyA 6. eno alpabadutva, sarvathI thoDA bhASagA 1, tethI abhASagA anaMtaguNA 2. 16 paritadvAra 1 parittasaMsArI*mAM jIvanA bheda 14, guNa0 14, joga 15, upayoga 12, legyA 6. *parittadvAra - zukala pakSI hoya te ja Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 2 aparittasaMsArImAM, jIvanA bheda 14, guNa0 1 paheluM, joga 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 6, ajJAna 3, darzana 3, vezyA 6. 3 noparita noaparittamAM, jIvanA bheda 0, guNa0 0, joga nathI, upayoga 2, vezyA nathI. eno alpabahatva, sarvathI thoDA paritta 1, tethI noparitta noaparitta anaMtaguNA 2, tethI aparitta anaMtaguNA 3. 17 paryAptAdvAra 1 paryAptAmAM, jIvanA bheda 7, guNaThANA 14, joga 15, upayoga 12, legyA 6. 2 aparyAptAmAM jIvanA bheda 7, guNa0 3 te paheluM bIjuM ne cothuM, joga 5 te 2 audArikanA, 2 vaikriyanA ne 1 kAmaNano, upa0 9; 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana, evaM 9, vezyA 6. 3 no paryApta noaparyAptAmAM, jIvanA bhedao, guNa0 0; joga nathI, upa0 2, legyA nathI. eno alpabadutva, sarvathI thoDA no paryAptA noaparyAptA 1, tethI aparyApA anaMtaguNA 2, tethI paryAptA saMkheksaguNA 3. 18 sUkSmadvAra. 1 sUkSmamAM, jIvanA bheda 2, sUkSma ekeMdriyano aparyApto 1 ne paryApto 2, guNa0 1 prathama, joga 3; be audArikanAM, 1 kArpaNano upa0 3, be ajJAna ne 1 acakSudarzana. lezyA 3. 2 bAdaramAM, jIvanA bheda 12 te 2 sUkSmanA varyA, guNa0 14, jaga 15, upayoga 12, vezyA 6. 3 no sUkSma, no bAdaramAM, jIvanA bheda 0, guNa0 0, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo joga nathI, upayoga 2, lezyA nathI. eno alpabahutva, sarvathI thoDA nosUkSma nobAda2 1, tethI bAdara anaMtaguNA 2, tethI sUkSma asaMkhejjaguNA 3. 301 19 saMzIdrAra. 1 saMzImAM, jIvanA bheda, 2, guNaThANA 12 pahelAM. joga 15, upayoga 10 kevaLanA 2 varSyA, lezyA 6. 2 asaMzImAM, jIvanA bheda 12 te 2 saMzInA varjayA, guNa0 2 prathama, joga 6; 2 audArikanA 2 vaikriyanA, 1 kArmaNano, 1 vyavahAra vacanano evaM 6, upayoga 6, 2 jJAna; 2 ajJAna 2 darzana 6, lezyA 4 prathama. 3 nosaMzI noasaMzImAM, jIvano bheda 1 saMzIno paryApto, guru 2 teramuM; caudamuM, joga 7, u50 2, lezyA 1 parama zukala. eno alpabahutva sarvathI thoDA saMzI 1, tethI nosaMzI noasaMzI anaMtaguNA 2, tethI asaMzI anaMtaguNA 3. 20 bhavyaabhavya dvAra. 1 bhavyamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA0 14; joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 2 abhavyamAM jIvanA bheda 14, guNa0 1 prathama, joga 13, AhArakanA 2 varjIne upayoga 6, lezyA 6. 3 nobhavya noabhavyamAM, jIvanA bheda 0, guNa0 0, joga 0 nathI. upayoga 2, lezyA nathI. eno alpabahutva, sarvathI thoDA abhavya 1, tethI nobhavya noabhavya anaMtaguNA 2 tethI bhavya anaMtaguNA 3. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 21 caramAra. 1 caramamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 14, joga 15, upayoga, 12 lezyA 6. 302 2 acaramamAM, jIvanA bheda 14, guNa0 1 prathama, joga 13 AhArakanA 2 varjIne, upayoga 8 traNa ajJAna traNa darzana (abhavyane) tathA kevaLajJAna kevaLadarzana (siddhane), lezyA 6. eno alpabahutva; sarvathI thoDA acarama 1, tethI carama anaMtaguNA 2. . *1 samuccaya kevalImAM, jIvanA bheda 2 saMzInA, gu0 11 upalA, joga 15, upayoga 9; 3 ajJAna varjIne, lezyA 6. 2 vItarAgImAM; jIvano bheda ` 1, 30 4, te agiyAramAMthI caudamA sudhI, joga 11, upayoga 9, lezyA 1. * 3 jugaliyAmAM, jIvanA bheda 2/3 saMzInA, gu0 2 paheluM, ne cothuM, joga 11 te 4 mananA, 4 vacananA, 2 audArikanA ne 1 kAryaNano evaM 11, upayoga 6; be jJAna, be ajJAna, 2 darzana evaM 6, lezyA 4 prathama. 4 asaMzI tiryaMca paMceMdriyamAM, jIvanA bheda 2, gu0 2 prathama, joga 4 te 2 audArikanA, 1 kArpaNano ne 1 vyavahAra vacanano evaM 4, upayoga 6; 2 jJAna, 2 ajJAna 2 darzana, lezyA 3 prathama. 5 samurcchima manuSyamAM, jIvano bheda 1 guru 1 paheluM, joga 3 te 2 audArikanA ne 1 kArmaNano, upayoga 4; 2 ajJAna ne 2 darzana, lezyA 3. * acarama eTale jeno cheDo nahIM te. abhavI tathA siddha bhagavaMtane acarama jANavA. carama eTale jeno cheDo AvI zake te. bhavya jIvo. * samakita pravartatuM hoya tevAM jIvo je bhaviSyamAM kevaLI thaze. paraMtu DivAI samyaktva dRSTi nahIM. 4thI 14mA guNasthAnavartI jIvo. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahoTo bAsaThIo 303 eno alpabadutva, sarvathI thoDA jugaliyA 1, tethI samucchima manuSya asaMkheksaguNA 2, tethI asaMjJI tiryaMcapaMcendriya. asaMkheksaguNA 3, tethI vItarAgI anaMtaguNA 4, tethI samuccaya kevaLI vizeSAhiyA pa. 1 audArika zarIramAM, jIvanA bheda 14, guNa0 14, joga 15, upayoga 12, lezyA 6. 2 vaikriya zarIramAM, jIvanA bheda 4; 2 saMjJInA ne 1 asaMjJIno * aparyApyo ane 1 bAdara vAukAyano paryApto evuM 4, guNa0 7 prathama, joga 12; 2 AhArakanA ne 1 kAzmaNano e 3 varyA, upayoga 10 te 2 kevaLanA varyA, vezyA, 6. - 3 AhAraka zarIramAM, jIvano bheda 1 saMjJIno paryAyo guru 2, chaThTha ne sAtamuM joga 12; 2 vaikriyanA ne kAzmaNano e 3 varyA, upa0 7; 4 jJAna ne 3 darzana, vezyA 6. 5 tejasa, kAmaNa zarIramAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA 14, joga 15, upayoga 12, legyA 6. eno alpabadutva sarvathI thoDA AhAraka zarIra 1, tethI vaikriya zarIra asaMkhyAtaguNA 2, tethI audArika zarIra asaMkhyAtaguNA 3, tethI tejasa kAmaNa zarIra mAMhomAMhI tulya ne anaMtaguNA 5. Iti mahoTo bAsaThIo samApta * asaMzI tiryaMca paMcendriya marIne pahelI narake tathA 51 jAtanA devatAmAM upaje che tyAM aparyAptAvasthAmAM asaMjJI ja hoya che. e apekSAe vaikriya zarIramAM asaMjJInA aparyApyAno bheda gaNela che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (18) bAvana bola pahelo dvAra - samuccaya jIvano 1 samuccaya jIvamAM - bhAva 5, udaya, upazama, lAyaka, kSayopazama, pAriNAmika AtmA 8. labdhi 5. vIrya 3.* dRSTi 3. bhavya abhavya 2, daMDaka 24. pakSa 2.* bIjA gatikAranA 8 bheda. 1nArakImAM-bhAva5, AtmA 7 cAritra varjIne, labdhi 5. vIrya 1bAlavIrya; dRSTi3, bhavya abhavya 2, daMDakavanArakIno. pakSa 2. 2 tiryaMcamAM - bhAva 5, AtmA 7 (cAritra varjIne), labdhi 5, vIrya 2 bAlavIrya ne bAlapaMDita vIrya, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 9pAMca sthAvara, traNa vigateMdriya eka tiryaMca paMceMdriya. pakSa 2. 3 tiryaMcANImAM - bhAva 5, AtmA, 7, upara mujaba labdhi 5, vIrya 2, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 1, pakSa 2. 4 manuSyamAM-bhAva 5, AtmA, 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 1 manuSyano. pakSa 2. 5 manuSyANImAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 1, pakSa 2. devatAmAM-bhAva5, AtmA 7, cAritra varjIne, labdhi 5, vIrya 1bAlavIrya, dRSTi3, bhavya abhavya 2, daMDaka 13devatAnA, pakSa 2. 7 devAMganAmAM - bhAva 5, AtmA 7, labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 13 devatAnA, pakSa 2. kavIrya -bAlavIrya (1 thI 4 guNa.), bAlapaMDita vIrya (5 muM guNa.) paMDita vIrya (6 thI 14 guNa.) +pakSa 2- zukalapakSI, kRSNapakSI. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 bAvana bola 8. siddhagatimAM-bhAva 2 lAyaka, pAriNAmIka, AtmA 4 dravya, jJAna, darzana, upayoga; labdhi nathI, vIrya nathI, dRSTi 1 samakita deSTi, bhavya abhavya na, daMDaka nathI. pakSa nathI. trIjA Idriya dhAranA bheda 7 1 saMdhimAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, STi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, paNa 2. . . * 2 ekaeNtimAM - bhAva 3 - udaya, kSayopazama, pArivAmika AtmA 6 (jJAna ne cAritra varjIne), "labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 1 mithyAtva dRSTi, bhavya abhavya 2, daDaka 5, pakSa 2. 3 beIdriyamAM - bhAva 7 upara mujaba, AtmA 7 cAritra varjIne, labdhi 5, vIrya 1 upara pramANe. daSTi 2 samakita dRSTi ne mithyAtva dRSTi, bhavya abhavya 2, deDaka 1 potAno, pakSa 2. 4 teIndriyamAM-bhAva 3, AtmA 7, labdhi 5, vIrya 1, dRSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 1 potAno, pakSa 2. 5 caurejiyamAM - bhAva 3,AtmA 7, labdhi 5, vIja 1, dRSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 1 potAno, paNa 2. " 6 paceMdriyamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daDaka 16, (13: devalInA 1 nArakIno 1 manuSyano 1 tivacano eve 1), pa 2 - 7 aniMdriyamAM - bhAva 3 - udaya, lAyaka, pArizAmika, AtmA 7 (kaSAya varjIne), labdhi 5, vIryamaMDitavIrya raSTi 1 samakita dRSTi, bhavya 1, deDaka 1 manuSyano, pakSa 1 zukala.. * labdhi 5 H (1) zayopazama (2) vizuddha (3) dezanA (4) prakaraNa (5) prayoga.. zu-20 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI bRhad jaina zoka saMgraha - - - 1 cotho dvArA sAyanA bheda 8. * 1 sakAyamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. 2 pRthvIkAyamAM, 3 apakAyamAM, 4 teukAyamAM, 5 vAukAyamAM tathA 6 vanaspatikAyamAM - bhAva - udaya, layopazama, pAriNAmika; AtmA 6, (jJAna ne cAritra varjIne) labdhi pa, virya , daSTi 1, bhavya abhavya 2, daMDaka 1 potapotAnI, pAra. D ( 1 1: chatrasakAyamAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daDaka 19 (pAMca ekeMdriyanAM varjIne), 8 akAyamAM - bhAva 2, AtmA, labdhi nathI vIrya nathI, dRSTi 1; nobhavI noabhavI, daMDaka nathI, pakSa nathI. che ! pAMcamo sajI hAra-bheda 5. " ' , - i1 sagImAM - bhAva 5 AtmA.8 labdhi 5, vIrya 3, daSTi 3, bhavya abhavya 2, diDaka 24:51 - 1 : , . . I !: 2 manomImAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 16 (pAMca sthAvara ne traNa vikalaiMdriya varjIne), pakSa 2. ' , a vi ii!" - DAM ke vacana jogImAM bhAva 5 AtmA , labdhi 5, vIrya * 3, daSTi saMdhyabhivya zo daMDaka 19 (pAMca sthAvara varjIne), pakSa kare che ! ... P . . . . . ' 5' kAyegI)- bhAva 5, AtmA 8, libdhi 5, vIrya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka pakSa che kags : . () Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * bAvana bola 307 - 5 ajogImAM - bhAva 3 udaya, sAyaka, pAriNAmika, AtmA 6, (kaSAya, joga varjIne), labdhi 5, vIrya 1, paMDita virya, dRSTi 1 samakita dRSTi, bhavya 1, daMDaka 1 manuSyano, pakSa 1 zukala. . . . . chaThTho dvAra - sarvedanA pa bheda " } . tips 1 savedamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3. dRSTi 3, bhavya abhavya re, daMDaka 24, pakSa 2. : * * * - 2 strIvedamAM, 3 purUSavedamAM - bhAva 5 AtmA , labdhi 5, vIrya 3, daSTi 3, bhavya abhavya re, daMDake 15, pakSa 2, 4 napuMsakavedamAM - bhAva 5, AtmA 2 labdhi 5, vIrya 3, daSTi 3, bhavya abhavya 2, daDaka 11, (davatAnA 13 varjIne) pakSa 2. 5 avedamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 1, dRSTi 1, bhavI 1, daMDaka 1 manuSyano pakSa 1 zukala. * sAtamo dvAra - kaSAyanA bheda da. 1 sakaSAyamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, daSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka raja pakSa 2. :- 5 2 krodhakaSAyamAM, 3 mAnakaSAyamAM, 4 mAyA kaSAyamAM, 5 lobhakaSAyamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. . . . - 6 akaSAyamAM - bhAva 5, AtmA 7, labdhi 5, vIrya 1, dRSTi 1 samakti, bhavya 1, daMDaka 1 manuSya, pakSa 1 zukale. AThamo dvAra - salezInA bheda 8. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrI bRhad jaina zoka saMgraha bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, 1 salezImAM dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. - 2 kRSNalezyAmAM, 3. nIlalezyAmAM, 4 kApotalezyAmAM, bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 22 (jyotiSI, vaimAnika varjIne), pakSa 2. 5 tejolezyAmAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya. 3, STi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 18-13 devanA, 1 manuSyano, 1 tIryaMca paMceMdriyano, 3 pRthvI, pANI, vanaspati. evaM 18, pakSa 2. 4 - - 6 padmalezyAmAM, 7 zukalalezyAmAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, STi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 3, vaimAnika, manuSya ne tiryaMca paMcendriya, pakSa 2. . 8 alezImAM - bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, vIrya 1, paMDita vIrya, dhruSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 1 manuSyano, pakSa 1 zukala. - navamo dvAra - samatinA bheda 7. 2 1 samaSTimAM bhAva 5, AtmA 8 labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 19 (pAMca ekeMdriyanA daMDaka varjIna), pakSa 1 zukala. 2 sAsvAdAna samadRSTimAM - bhAva 3 (udaya, kSayopazama, pArizAmika), AtmA 7, labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 19 (pAMca sthAvara varjIne), pakSa 1 zukala. 3 upazama samadaSTimAM - bhAva 4 (kSAyaka varjIne), AtmA - Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvana bola 309 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 16 (pAMca sthAvara, traNa vigateMdriya varjIne), paNa 1, zukala. 4 vedaka samadRSTimAM - bhAva 3, AtmA 8, labdhi 5, virya 3, daSTi 1 samakita, bhavya 1, dAMka 16 upara pramANe, pakSa 1 zukala. 5 lAyaka samaSTimAM - bhAva 4 upazama varjIne, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 16, pakSa 1 zukala. 6 mithyAtva dRSTimAM - bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, vIrya 1, dRSTi 1, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. 7 samamithyAtva dRSTimAM - bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, virya 1, bAlavIrya, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 16, pakSa 1 zukla. dazamo dvAra - samuccayazAna kAranA bheda 10. 1 samuccaya jJAnamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 19, pakSa 1 zukala. 2 mati jJAnamAM, 3 zrutajJAnamAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya pa, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 19, pakSa 1, zukala. 4 avadhi jJAnamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 16, pakSa 1 zukala. 5 mana:paryava jJAnamAM-bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5. vIrya 1, deSTi 1, bhavya 1, daMDaka 1, manuSyano, pakSa 1, zula 6 kevala jJAnamAM - bhAva 3 - udaya, kSAyaka, pAriNAmika, Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. zrI bRhad jaina thoka saMgraha AtmA 7 (kAya varjIne), labdhi 5, vIrya 1, dRSTi 1, bhavya 1, daMDaka 1, pakSa 1. 7 samuccaya ajJAna, 8 mati ajJAna, 9 zruta ajJAna e traNamAM bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 1 mithyAtva dRSTi ane mizradraSTi (bhavya), bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa - 10. vibhaga ' jJAnamAM - bhAva 3 - udaya, kSayorpazama, pAriNAmika, AtmA 6 (jJAna, cAritra varjIna), labdhi 5, vIrya je bAlavIrya, dRSTita mithyAtva. ane 2 mizra (bhavya) bhavya, abhavya 2, daMDaka 16 pAMca sthAvara ne traNa vigalaiMyi varjIne, ' pakSa : ht agyAramo dvAra - darzana dvAranA bheda 4. Lo 1 cakSudarzanamAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 17, pakSa 2. 2 acakSa darzanamAM - 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, 5kSa 2. 3 avadhi darzanamAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 16, pakSa 2. bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya = 4 kevaLa darzanamAM - bhAva 3, AtmA 7 (kaSAya varjIne), labdhi 5, vIrya 1 paMDita, dRSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 1 manuSyano, pakSa 1 zukala. bAramo 1. saMyatimAM samuccaya saMyatinA bheda 9. bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 1 paMDita, dRSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 1, pakSa 1 zukala. - Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAka, kAna, che ke A e bAvana bola 2 sAmAyika cAritramAM, 3 chedopasthApanikamAM ja parihAra vizudhdha cAritramAM, 5 sUkSma saMpa. cAritramAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 1 paMDita, dRSTi 1 samakti, bhavya 1, daMDaka 1, pakSa 1 zukala. 6 yathAkhyAta cAritramAM - bhAva 5, AtmA 7 (kaSAya varjIne), labdhi 5, vIrya 1, daSTi 1, bhavya 1deDake 1, pakSa 1. - 7 asaMyatimAM - bhAva 5, AtmA 7 (cAritra varjIne) labdhi 5, vIrya 1 bALavArya, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka ra4, pakSa 2. 8 saMyatAsaMpatimAM - bhAve 5, AtmA (cAritra varjIne) labdhi 5, vIrya 1 bALapaMDita, dRSTi 1 samakita, bhavya 1, daMDaka 2, pakSa 1 zakala. !' , ' . .* - 9 no saMyati noasaMyati nosaMyatAsaMyatimAM - bhAva 2 lAyaka, pAriNAmika, AtmA 4, labdhi nathI, vIrya nathI, dRSTi 1 samakita, naubhavya noabhavya, daMDaka nathI pakSa nathI.' - " ' teramo dvAra - upayoga dvAranA bheda 2." 1 sAkAra upayogamAM - bhAva pa, AtmA 8, labdhi 5, virya 3, daSTi 3, bhavya abhavya 2 deDakI 24,pala 2. 2 anAkAra upayogamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi che, virya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daDaka ra4, pakSe 2. caudamo dvAra - AhArakanA 2 bheda. . . . 1, AhArakamAM - bhAva 5 AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2 daMDaka 3, pula che. " 2 anAhArakamAM - bhAva AtmA 8 labdhi 5, vIra Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha bALa ane paMDita, draSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. - paMdaramo dvAra - bhASakadvAranA bheda 2. - 1 bhASakamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, draSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 19, pakSa 2. - 2 abhASakamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, draSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. soLamo dvAra - paridvAranA bheda 3. 1 paritamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, draSTi 3, bhavya 1, daMDaka 24, pakSa 1 zukala. 2 aparitamAM - bhAva 3, AtmA 6 (jJAna, cAritra varjIna), labdhi 5, vIrya 1, draSTi 1, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, paNa 1 kuNa. tA. 3 noparita noaparitamAM - bhAva 2, AtmA 4, labdhi nathI, virya nathI, draSTi 1 samakti, nobhavI noabhavI, daMDaka nathI, pakSa nathI. sAramo hAra - paryAprakAranA bheda 3. 1 paryAptamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, viSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. 2 epayAmAM - bhAva 5, AtmA 7 (cAritra varjIne), laNi 5, vIrya 1 baLavIrya, draSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. 4 3 no paryApta noapayamamAM - bhAva 2 lAyaka ne pAriNArika, AtmA 4, labdhi nathI, vIrya nathI, draSTi 1 samakti draSTi nobhavya noabhavya, daDaka nathI, paNa nathI. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvana bola 313 aDhAramo dvAra - sUmakAranA bheda 3. - 1 sUkSmamAM - bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, vIrya 1 bALa vIrya, dRSTi 1 mithyAtva, bhavya abhavya 2, daMDaka 5 (pAMca sthAvaranA), pakSa 2. 2 bAdaramAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. 3 nosUkSma no bAdaramAM - bhAva 2, AtmA 4; labdhi nathI, vIrya nathI, draSTi 1, no bhavya noabhavya, daMDaka nathI, pakSa nathI. ogaNIzamo dvAra - saMzI dvAranA bheda 3. 1 saMgImAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 16 (pAMca sthAvara traNa vigalaiMdriya varjIne), pakSa 2. 2 asaMjJImAM - bhAva 3, AtmA 7 cAritra varjIne, labdhi 5, vIrya 1 bALa vIrya, dRSTi 2, bhavya abhavya 2, daMDaka 22, pakSa 2. 3 nosaMjJI noasaMsImAM - bhAva 3, AtmA 7, (kaSAya varjIne), labdhi 5, virya 1 paMDita, draSTi 1 samakti dRSTi, bhavya 1, daMDaka 1, pakSa 1 zukala. 'vIsamo dvAra - bhavya dvAranA bheda 3. 1 bhavyamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya 1, daMDaka 24, pakSa 2. 2 abhavyamAM - bhAva 3, AtmA 6, labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 1 mithyAtva, abhavya 1, daMDaka- 24, pakSa 1 kuSaNa. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 3 no bhavya noabhavya - bhAva 2 lAyaka ne pAriNAmika, AtmA 4, labdhi nathI, virya nathI, dRSTi 1 samakti, bhavya abhavya nathI, daMDaka nathI, pakSa nathI. ekavIsamo dvAra - caramadvAranA bheda 5. 1 caramamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya 1, daMDaka 24, pakSa 2. 2 acaramamAM bhAva 4, (upazama vajI), AtmA 7 (cAritra varjIne), labdhi 5, vIrya 1 bAlavIrya, dRSTi 2 samakti daSTi ne mithyAtva dRSTi, abhavya 1, daMDaka 24, pakSa 1 kRSNa. zarIra dvAranA 5 bheda, 1 audArikamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 10, pakSa 2. re vaikriyAmAM bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 3, dRSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 17 (13 devanA, 1 nArakIno 1 manuSyano, 1 tIyacano, 1 vAyarAno, evaM 17), pakSa 2. - 3 AhArakamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, vIrya 1 paMDita vIrya, dRSTi 1 samati deSTi, bhavya 1, daMDaka 1, pakSa 1 zukala. 4 tejasa 5, kArmaNamAM - bhAva 5, AtmA 8, labdhi 5, virya 3, deSTi 3, bhavya abhavya 2, daMDaka 24, pakSa 2. : : : guNasthAnaka dvAra, * acarama eTale abhavya tathA siddhabhagavaMta. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvana bola 315 2 mithyAtva guNasthAnakamAM bhAva traNa - udaya, kSayopazama, pAriNAmika, AtmA cha zAna ane cArjiMtra varjIne labdhi pAMca, vIrya eka te bALavIrya, dRSTi eka te mithyAtva dRSTi, bhavya abhavya be, daMDaka covIsa, pakSa be. 2 sAsvAdAna samadaSTi guNasthAnakamAM bhAva traNa - udaya, kSayopazama ne pAriNAmika, AtmA sAta te cAritra varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te bALa vIrya, 'dRSTi eka te samakti dRSTi, bhavya eka, daMDaka ogaNIsa pAMca ekeMdriyanA varjIne, pakSa eka te zukala pakSa 3 mizra guNasthAnakamAM - bhAva traNa - udaya, kSayopazama ne pAriNAmika, AtmA cha - jJAna meM cAritra varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te bALavIrya, daSTi eka te samamithyAtva daSTi, bhavya eka, daMDaka soLa te pAMca ekatryi tathya traNa vikaleMdriya vI pakSa eka te zukala pakSa. * * * * @juba 4 avrati samyaktvaSTimAM - bhAva pAMca, AtmA sAta te cAritra varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te bALavIrya, daSTi eka te samakita dRSTi, bhavya eka, daMDaka soLa te upara mujaba, eka te zukala pakSa. pakSa 5 dezavirati guNasthAnakamAM - bhAva pAMca, AtmA sAta, dezathI cAritra che. sarvathI nathI, labdhi pAMca, vIrya eka te bALa paMDita vIrya, daSTi eka te samakita dRSTi, bhavya eka, daMDaka be manuSya ne tIrthaMca, pakSa eka te zukala pakSa. 6 pramattasaMjati guNa.mAM, 7 apramattasaMjati guNa.mAM, 8 niyaTTibAdara guNa. 9 aniyaTTibAdara guNa,mAM, 10 sUkSmasaMparAya guNa.mAM - bhAva pAMca, AtmA ATha, labdhi pAMca, vIrya eka te Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zrI bRhad jaine thoka saMgraha paMDita virya, daSTi eka te samakti dRSTi, bhavya eka, daMDaka eka te manuSyano, pakSa eka te zukala pakSa. 11 upazAMta mohanIya guNasthAnakamAM-bhAva pAMca, AtmA sAta te kaSAyavarjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te paMDita vIrya, dRSTi eka te samakita dRSTi, bhavya eka, deDaka eka te manuSyano, pala eka te zukala pakSa. 12 kSINa mohanIya guNasthAnakamAM - bhAva cAra te upazama varjIne, AtmA sAta te kaSAya varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te paMDita vIrya, dRSTi eka te samakita draSTi, bhavya eka, daMDaka 1 te manuSyano, pakSa eka te zukala pakSa. 13 sajogI kevalI guNasthAnakamAM - bhAva traNa - udaya, lAyaka ne pAriNAmika, AtmA sAta te kaSAya varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te paMDita vIrya, draSTi eka te samakita draSTi, bhavya eka, daMDaka eka te manuSyano, pakSa eka te zukala pakSa. 14 ajogI kevalI guNasthAnakamAM - bhAva traNa - udaya, lAyaka ne pAriNAmika, AtmA che te kaSAya ne joga varjIne, labdhi pAMca, vIrya eka te paMDita vIrya, draSTi eka samakita, bhavya eka, deDaka eka te manuSyano, pakSa eka te zukla pakSa. iti bAvana bola saMpUrNa. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotA adhikAra (19) zrotA adhikArI zrotA adhikArI zrI naMdisUtramAM che te nIce mujaba ; gAthA sela ghaNa, | mAlaNI, paripuNaga, haMsa - 10 mahisa, ese tha; masaga jalga, birAlI, 11 12 13 14 jAhaga, go, bherI, AbhIrI sA.1 cauda prakAranA zrota che, temAM prathama sela ghaNa te patthara upara jema megha varase paNa patthara pANIthI bhIMjAya nahi, tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdika sAMbhaLe paNa samyaka jJAna pAme nahi, buddha thAya nahi. deta - kuziSya rUpI patthara, sadgararUpI megha, ane bodha rUpI pANI. muMgazelIA tathA puSparAvarta meghanuM daata : jema puSkarAvarta meghathI muMgazelIo palaLyo nahi tema ekeka kuziSya mahAna saMvegAdika guNayukta AcAryanA pratibodhyA paNa samaje nahi, vairAgya raMga pAme nahi. mATe te zrotA chAMDavA yogya che. e avinItano dacaMta jANavo. jema kALI bhUmine viSe megha varase to te ghaNI bhIMje tathA pANI paNa rAkhe, tathA godhUmAdika (ghauM pramukha)nI ghaNI niSpatti kare tema vinita suziSya paNa gurUnI upadezarUpa vANI sAMbhaLI hadayamAM dhArI rAkhe vairAgye karI bhIMjAya, ane aneka bIjA Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI bRhad jaina thoka saMgraha bhavya jIvane vinaya-dharma viSe pravartAve mATe te zrotA AdaravA yogya che. 1 2 kuza kuMbhano digaMta. te kuMbhanA ATha bheda che. temAM prathama ghaDo saMpUrNa ghaDAnA guNe pharI vyApta che tenA traNa guNa. 1 te madhye pANI bharyA thakA kiMcit bahAra jAya nahi. 2 pote zItaMLa che mATe bIjAnI paNa tRSA upazamAve-zItala kare. 3 paranI malinatA paNa pANIthI dUra kare. tema ekeka zrotA vinayAdi guNa karI saMpUrNa bharyA che te traNa guNa kare. 1 gurnAdikano upadeza sarva dhArI rAkhe - kiMcita visare nahi. 2. pote jJAna pAmI zItala dazA pAmyA che ane bhavya jIvane trividha tApa zamAvI zItaLa kare. 3 bhavya jIvanI saMdeha rUpI malinatA TALe. e zrotA AdaravAyogya che. ( 2 eka ghaDo paDakhe kANo che temAM pANI bhare to aDadhuM 'pANI rahe ne aDadhuM pANI vahI jAya. tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sAMbhaLe to aDadhuM dhArI rAkhe - aDadhuM visarI jAya. 3 eka ghaDo heThe kANo che temAM pANI bhare to sarva pANI PhI jAya paNa rahe. nahi tema ekeka-zrotA vyAkhyAnAdi sAMbhaLe jatI sarva visAre paNa dhAre nahi. * eka ghaDo navo che temAM pANI bhare to thoDe thoDe jhamIne khAlI thAya tema ekeke zrotA jJAnAdi abhyAsa kare paNa thoDe che zAne visArI , 5 eka ghaDo dudha vAsita che, temAM pANI bhare to, pANInA guNane bagADe, tema ekeka thatA mithyAtvAdika durgadha karI vAsita che temane sutrAdika bhaNAvatA jJAnanA guNane virasADe. ke eka ghaDo sugaMdha karI vAsita che temAM pANI bhare to 4; ;) Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotA adhikAra 319 guNane vadhAre tema ekeka zrotA samaktiAdika sugaMdhe karI vAsita che temane sUtrAdika bhaNAvatAM jJAnanA guNane dIpAve, . | 7 eka ghaDo kAco chetemAM pANI bhare to te ghaDo bhIMjAI viNasI jAya, tema ekeka zrotA alpa buddhivALAne sUtrAdikanuM jJAna ApatAM te pramukhane nahi jANavAthI te jJAnathI tathA mArgathI bhraSTa thAya. 8 eka ghaDo khAlI che te upara bujhArU DhAMkI varSAkALe nevAM heThe pANI jhIlavA mUkyuM, paNa pANI aMdara Ave nahi ne taLe pANI ghaNuM thavAthI para tare ne vAyusajika krarI bhIMta pramukhe athaDAIne phUTI jAya tema ekeka zotA saranI sabhAmAM vyAkhyAna sAMbhaLavA bese paNa uMgha pramukhanA yoge karI jJAnarUpa pANI hRdayamAM Ave nahi ne ghaNI uMghanA prabhAve karI khoTA DoLarUpa vAyare karI athaDAya che, to sabhAthI apamAna pramukha pAme tathA uMghamAM paDavAthI potAnA zarIrane nukasAna thAya kaiti ATha ghaDAnA daSTAMtarUpa bIjA prakAranAotAnuM svarUpa, 3 cAlaNI : ekeka tA calaNI samAne che; cAlaNInA be prakAre. eka prakAra" evo che kecAlaNI pANImAM mUke tyAre pANIthI saMpUrNa bharI dekhAya ane upADI laIe tyAre khAlI dekhAya tevA ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sabhAmAM sAMbhaLavA bese tyAre briAgyAdi bhAvanAe karI saMpUrNa bharyA dekhAya ane kasabhAmAMthI uThI bahAra jAya tyAre vairAgya rUpa pANI kiMcita paNa dekhAya nahi e zrotA chAMDavA yogya che. bIjo prakAra calaNa ghaupramukhanI AMTo (loTa) cALavA mAMDayo, tyAre ATo nIkaLI jAya ne kAMkarA pramukha kacaro grahI rAkhe tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sAMbhaLatAM upadeza tathA sUjhanA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI bRhad jaina zoka saMgraha guNa jAvA de ane skhalanA pramukha avagunnurUpa kacaro grahI rAkhe, mATe te chAMDavA yogya che. 4 paripuNaga : te sugharI pakSInA mALAno dRSTAMta. sugharI pakSInA mALAthI dhRta (ghI) gALatAM dhRta dhRta nIkaLI jAya ane kITI pramukha kcaro grahI rAkhe, tema ekeka zrotA AcArya pramukhanA gujra tyAga karI avaguNa grahaNa kare e zrotA chAMDavA yogya che. 5 haMsa : haMsane dUdha pANI ekaThAM karI pIvA mATe ApyAM hoya to te potAnI cAMcamAM khaTAzanA guNe karI dUdha pIe ne pANI na pIe. tema vinita zrotA gurvAdikanA guNa grahe ne avaguNa na le e AdaraNIya che. 6 mahiSa : bheMso jema pANI pIvA mATe lAzayamAM jAya; pANI pIvA jalamAM prathama praveza kare, pachI mastaka pramukhe karI pANI DohaLe ne malasUtra karI pachI pote pIve, paNa zuddha jala pote na pIe, anya yUthane paNa pIvA na de, tema kuziSya zrotA vyAkhyAnAdikamAM klezarUpa prakSAdika karI vyAkhyAna DohaLe, pote zAMtapaNe sAMbhaLe nahi ne anya sabhAjanone zAMta rasathI sAMbhaLavA na de e choDavA yogya che. 0 7 meSa : bakarAM jema pANI pIvA jalasthAnake nadI pramukhamAM jAya, tyAre kAMThe rahI paga nIcA namAvI pANI pIe. DohaLe nahi, ne anya yUthane paNa nirmaluM pIvA de. tema vinita ziSya zrotA vyAkhyAnAdika namratA tathA zAMta rasathI sAMbhaLe, anya sabhAjanone sAMbhaLavA de, e AdaraNIya che. - 8 masaga : tenA be prakAra prathama masaga te cAmaDAnI kothalI temAM vAyaro bharAya tyAre atyaMta phulelI dekhAya paNa tRSA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotA adhikAra 321 zamAve nahi, vAyaro nIkaLI jAya tyAre khAlI thAya, tema ekeka zrotA abhimAnarUpa vAyare karI zuSka jJAnIvata taDAkA mAre paNa potAnA tathA anyanA AtmAne zAMta rasa pamADe nahi. e chAMDavA yogya che. bIjo prakAra-masaga te macchara nAme jaMtu anyane caTakA mArI paritApa upajAve paNa guNa na kare ane khaNaja utpanna kare, tema ekeka kuzrotA gurnAdikane, jJAna-abhyAsa karAvatAM ghaNo parizrama Ape tathA kuvacanarUpa caTakA mAre paNa guNa te vaiyAvacce pramukha kAMI paNa na kare, cittamAM asamAdhi upajAve, e choDavA yogya che. 9 jaluga tenA be prakAra - prathama prakAra jalo nAme , gAya pramukhanA stanamAM vaLage tyAre lohI pIe paNa dUdha nA pIe, tema ekeka avinita kuziSya, zrotA AcAryAdikanA sAthe rahyA thakA temanA chidro gaveSe paNa kSamAdika guNa na grahaNa kare, mATe chAMDavA yogya che. bIjo prakAra - jaLo nAme jaMtu gumaDA upara mukIe tyAre caTako mAre ne duHkha upajAve ane muDadAla (bagaDeluM) lohI pIe ne pachI zAMti kare, tema ekeka vinita ziSya, zrotA AcAryAdika sAthe rahyA thakA prathama vacanarUpa caTako bhare-kAle, akAle bahu abhyAsa karatAM mahenata karAve - pachI saMdeha rUpI bigADa kADhI gurnAdikane zAMti upajAve - paradezI rAjAvatu e AdaravA yogya che. 10 birAlI - bilADI dudhanuM bhAjana sIMkAthI bhoMya para nIcu nAMkhIne rajakaNa sahita dudha pIe, tema ekeka zrotA AcAryadika pAse sUtrAdika abhyAsa karatAM avinaya bahu kare, tathA para pAse prazna pUchAvI sUtrArtha dhAre paNa pote vinaya karI dhAre nahi; mATe te zrotA chAMDavA yogya che. -ra 1 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 11 jAhaga - seMhalo te tiryaMcanI jAta vizeSa - te prathama potAnI mAtAnuM dUdha thoDe thoDe pIe ne te pAcana thayA pachI vaLI thoDuM pIe, ema thoDe thoDe dudhathI potAnA zarIrane puSTa kare,pachI moTA bhujaMganAM mAna mardana kare, tema ekeka zrotA AcAryAdika pAsethI potAnI buddhi pramANe kAle kAle thoDe thoDe sUtrAdi abhyAsa kare, abhyAsa karatAM gurnAdikane atyaMta saMtoSa upajAve, kemake Apelo pATha barAbara aalita kare ne te karyA pachI vaLI bIjI vAra ane trIjI vAra ema thoDe thoDe le ne pachI bahuzruta thaI mithyAtvI lokonA mAna mardana kare, e AdaravA yogya che. 12 go te "gAya" nA be prakAra, prathama prakAra - jema dUdhavatI gAyane koI eka zeTha, pADozIne tyAM ApI gAma jAya, paNa te pADozI ghAsa pANI pramukha barAbara gAyane nahi ApavAthI gAya bhUkha, tRSAe pIDAtI thakI dUdhamAM sUkAya, ne duHkhI thAya, tema ekeka avinita zrotA e gurnAdikano, AhAra pANI pramukhe vaiyAvacca nahi karavAthI temano deha glAni pAme ne sUtrAdikamAM ghaTADo thAya ne apayaza pAme. bIjo prakAra - eka zeTha pADozIne dUjhaNI gAya soMpI gAma gayo. pADozIe ghAsa, pANI pramukha rUDe prakAre ApavAthI dUdhamAM vadhAro thayo ne te kIrtine pAmyo, tema ekeka vinita zrotA ( ziSya) gurnAdikano AhAra pANI pramukha vaiyAvRtyanI vidhie karI gurnAdikane zAtA upajAve to temane jJAnamAM vadhAro thAya ne te kIrtine pAme e zrotA AdaravA yogya che. 13 bherI - tenA be prakAra. prathama prakAra e che ke, bherIno vagADanAra purUSa rAjAnA hukama pramANe bherI vagADe to rAjA khuzI thaI tene puSkaLa dravya Ape, tema vinita ziSya tIrthakara tathA gurnAdikanI AjJA pramANe sUtrAdikanI svAdhyAya Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotA adhikAra 323 tathA dhyAna pramukha aMgIkAra kare to karmarUpa roga maTe ane siddha gati rUpa anaMta lakSmI pAme e AdaravA yogya che. bIjo prakAra - jema bherI vagADanAra purUSa rAjAnA hukama pramANe bherI vagADe nahi to rAjA kopAyamAna thaI dravya Ape nahi tema avinita ziSya tIrthakaranI tathA gurnAdikanI AjJA pramANe sUtrAdikanI svAdhyAya dhyAna kare nahi, to temano karmarUpa roga maTe nahi ane siddha gatinuM sukha pAme nahi e chAMDavA yogya che. 14 AbhIrI - prathama - prakAra - AbhIra strI - purUSa eka grAmathI pAsenA zaheramAM gADavAmAM dhRta bharI vecavA gayAM, tyAM bajAramAM utAratAM dhRta bhAjana - vAsaNa phuTI gayuM. vRta DhaLI gayuM. purUSe strIne ghaNA ThapakAvALA kuvacano kahyAM. tyAre strIe paNa te bhartAne sAmAM kuvacano kahyAM, Akhare dhRta badhuM DhoLAI gayuM ne banne bahu zoka karavA lAgyAM. jamIna paranuM vRta pAchaLathI luchI lIdhuM ne vecyuM, kIMmata maLI, te laI sAMje gAma jatAM coroe lUMTI lIdhI. bahu nirAza thayAM. lokoe pUchavAthI sarva vRttAnta kahyo lokoe Thapako dIdho. tema gurUe vyAkhyAna upadezamAM Apela sAra - dhRtane laDAI - jhagaDo karI DhoLI nAMkhe ne chevaTe kleza karI durgati pAme. A zrotA chAMDavA yogya che. bIjo prakAra - vRta bharI zaheramAM jatAM bajAramAM utaratAM vAsaNa phUTayuM ke tarata ja ekadama maLI bhegA thaI te vRta bharI lIdhuM paNa bahu nakazAna thavA dIdhuM nahi. te dhRtane vecI paisA meLavI sArA saMghAta sAthe gAmamAM sukhe sukhe jema anya sujJa purUSo pahoMce, tema vinIta ziSya zrotA gurU pAsethI vANI sAMbhaLI zuddha bhAvapUrvaka te artha - sUtrane dhArI rAkhe, sAcave, asmalita na kare. vismRti thAya to gurU pAse pharI pharI mAphI mAMgI, dhAre, pUche, paNa kakaLATa jhaghaDo kare nahi, je upara gurU Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zrI bRhad jaina thoka saMgraha prasanna thAya. saMyama jJAnanI vRddhi thAya, pariNAme sadgati maLe. AvA zrotA AdaraNIya che. iti zrotA adhikAra saMpUrNa. (20) aThThANuM bolano alpa bahatva, sUtra zrI pannavaNAjI pada trIjuM. jIva guNa 4 * 3 ka aThThANuM bolano alpa bahutva mahAdeDaka * 9 ja 1. garbhaja manuSya sarva thakI 2 14 15 12 6 thoDA. 2. manuSyAnI saMkhyAta guNa. 2 14 13 12 6 3. bAdara tejaskAya paryApta 1 1 1 3 3 asaMkhyAta guNa. 4. pAMca anuttara vimAna nA deva 2 1 11 6 1 asaMkhyAta guNa. uparanI trIkanA deva saMkhyAta 2 4 11 9 1 guNa. 6. madhya trIkanA deva saMkhyAta 2 4 11 9 1 ba na Da na Da ja guNa. na nIcenI trIkanA deva saMkhyAta 2 4 11 9 1 guNa. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 4 11 9 1 9. 4 11 9 1 4 11 9 1 11 11 9 1 aThThANuM bolano alpa bahatva 8. bAramA devalokanA deva 2 saMkhyAta guNa. agIyAramAM devalokanA deva 2 saMkhyAta guNa. 10. dasamA devalokanA deva 2 saMkhyAta guNa. 11. navamA devalokanA deva 2 saMkhyAta guNa. 12. sAtamI narakanA nArakI 2 asaMkhyAta guNa. 13. chaThThI narakanA nArakI 2 asaMkhyAta guNa. 14. AThamA devalokanA deva 2 asaMkhyAta guNa.. 15. sAtamA devalokanA deva 2 asaMkhyAta guNa. 16. pAMcamI narakanA nArakI 2 asaMkhyAta guNa. 17. chaThThA devalokanA deva 2 asaMkhyAta guNa. 18. cothI narakanA nArakI 2 asaMkhyAta guNa. 11 9 1 11 9 1 ja jaja ja jaja ja ja 11 9 1 11 9 1 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaine thoka saMgraha 4 11 9 1 2 . 2 4 11 - 2 . 2 4 11 9 1 . 2 4 11 9 - 1 . 2 4 . - - 1 1 3 4 3 32 19. pAMcamA devalokanA deva asaMkhyAta guNa. 20. trIjI narakanA nArakI asaMkhyAta guNa. 21. cothA devalokanA deva asaMkhyAta guNa. 22. trIjA devalokanA deva asaMkhyAta guNa. 23. bIjI narakanA nArakI asaMkhyAta guNa. 24. saMmUrchAima manuSya asaMkhyAta guNa. 25. bIjA devalokanA deva asaMkhyAta guNa. 23. bIjA devalokanI devI saMkhyAta guNa. 27. pahelA devalokanAM deva saMkhyAta guNa. -28. pahelA devalokanI devI saMkhyAta guNa. 29. bhavanapatinA deva asaMkhyAta guNa. 30. bhavanapatinI devI asaMkhyAta guNa. 2 4 11 9 - . 1 2 4 11 9 . - 1 2 4 11 9 1 . 2 4 . - 3 4 11 9 4 . 2 4 11 9 . ja Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ja aThThANuM bolano alya bahutva 327 31. pahelI narakanA nArakI 3 4 11 9 1 asaMkhyAta guNa. 32. khecara purUSa tiryaMcayoni 2 5 13 asaMkhyAta guNa, 33. khecaranI strI saMkhyAta guNa 2 5 13 9 34. sthalacara purUSa saMkhyAta guNa 2 5 13 9 6 35. sthalacaranI strI saMkhyAta guNa 2 5 13 9 6 36. jalacara purUSa saMkhyAta guNa 2 5 37. jalacaranI strI saMkhyAta guNa 2 5 13 9 6 38. vANavyaMtaranA deva 3 4 11 9 4 saMkhyAta guNa. 39. vANavyaMtaranI devI 2 4 11 9 4 saMkhyAta guNa. 40. jyotiSInA deva 2 4 11 9 1 saMkhyAta guNa 41. jyotiSInI devI 2 4 11 9 1 saMkhyAta guNa. 42. khecara napuMsaka tiryaMcayoni ra4 5 13 saMkhyAta guNa. 43. sthalacara napuMsaka saMkhyAta guNa. 24 5 13 9 44. jalacara napuMsaka saMkhyAta guNa. 24 5 13 9 45. caurendriya paryApta saMkhyAta guNa. 1 1 2 4 3 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 328 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 46. paMcendriya paryApta vizeSAdhika 2 12 14 10 6 47. beIdriya paryApta vizeSAdhika 1 1 2 3 3 48. teIdriya paryApta vizeSAdhika 1 1 2 3 3 49. paMcedriya aparyApta 2 3 5 89 6 asaMkhyAta guNa. manu. dinA. 50. cauradriya aparyApta vizeSAdhika 1 2 3 6 3 51. teIdriya aparyApta vizeSAdhika 1 2 3 5 3 pa2. beIdriya aparyApta vizeSAdhika 1 2 3 5 3 pa3. pratyeka zarIrI bAdara vanaspati 1 1 1 3 3 kAya paryApta asaMkhyAta guNa. 54. bAdara nigoda paryApta zarIra 1 1 1 3 3 asaMkhyAta guNa. 55. bAdara pRthvIkAya paryApta 1 1 1 3 3 asaMkhyAta guNa. 56. bAdara apakAya paryApta 1 1 1 3 3 asaMkhyAta guNa. 57. bAdara vAyukAya paryApta - 1 1 4 3 3 asaMkhyAta guNa. 58. bAdara tejaskAya aparyApta 1 1 3 3 3 asaMkhyAta guNa. 59. pratyeka zarIrI bAdara vanaspati 1 1 3 3 4 kAya aparyApyAM asaMkhyAta guNa. 0 0 0 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 3 3 4 1 3 3 4 1 3 3 4 1 3 3 3 1 3 3 3 aThThANuM bolano alpa bahutva 60. bAdara nigoda aparyAptanAM zarIra 1 asaMkhyAta guNa. 61. bAdara pRthvIkAya aparyApta 1 asaMkhyAta guNa. 62. bAdara apakAya aparyApta 1 asaMkhyAta guNa. 23. bAdara vAyukAya aparyApta 1 asaMkhyAta guNa. 64. sUkSma tejaskAya aparyApta 1 asaMkhyAta guNa. 65. sUkSma pRthvIkAya aparyApta 1 vizeSAdhika. 66. sUkSma apakAya aparyApta 1 vizeSAdhika. 67. sUkSma vAyukAya paryApta 1 vizeSAdhika 68. sUkSma terakAya paryApta 1 saMkhyAtaguNa 69. sUkSma pRthvIkAya paryApta - 1 vizeSAdhika. 70. sUthama apakAya paryApta 1 vizeSAdhika 1 3 3 3 1 3 3 3 1 3 0 1 1 1 1 3 3 1 1 3 3 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 71. sUkSma vAyukAya paryApta 1 1 3 3 3 vizeSAdhika. 72. sUkSma nigoda aparyApanA 1 1 3 3 3 zarIra asaMkhyAta guNa. 73. sUkSma nigoda paryAptanAM 1 1 zarIra asaMkhyAta guNa. 74. abhavya jIva anaMtaguNa. 14 1 13 75. samyaka dRSTi pratipAtI 14 14 15 12 6 anaMtaguNa. (pUrvaparyAya apekSAe). | (vartamAna paryAya apekSAe) 14 2 13 6 6 76.siddha anaMtaguNa. 0 0 0 0 0 77. bAdara vanaspatikAya paryApta 1 1 1 3 3 anaMtaguNa. 78. bAdara jIva paryApta (sAdhAraNa 6 14 15 12 6 ane pratyeka) vizeSAdhika 79. bAdara vanaspatikAya aparyApta 1 1 3 3 4 asaMkhyAta guNa. 80. bAdara jIva aparyApta 6 3 5 9 6 vizeSAdhika 81. samuccaya bAdara jIva 12 14 15 12 6 vizeSAdhika Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThANuM bolano alpa bahutva 331 82. sUkSma vanaspatikAya aparyApta 1 1 3 3 3 asaMkhyAta guNa. 83. sUkSma jIva aparyApta 1 1 3 3 3 vizeSAdhika. 84. sUkSma vanaspatikAya paryApta 1 1 1 3 3 saMkhyAta guNa. 85. sUkSma jIva paryApta vizeSAdhika. 1 1 1 3 3 86. samuccaya sUkSma jIva 2 1 3 3 3 vizeSAdhika. 87. bhavya siddhi jIva 14 14 15 12 6 vizeSAdhika. 88. nigodanA jIva vizeSAdhika. 4 1 3 3 3 89. samuccaya vanaspatikAyanA 4 1 3 3 4 jIva vizeSAdhika. 90. ekeMdriya jIva vizeSAdhika 4 1 2 3 4 91. tiryaMca yoninA jIva 14 5 13 9 6 vizeSAdhika 92. mithyAtva dRSTi jIva 14 1 13 6 6 vizeSAdhika 93. avirati jIva vizeSAdhika 14 4 13 9 6 94. sakaSAyI jIva vizeSAdhika 14 10 15 10 6 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 95. chadmastha jIva vizeSAdhika 96. sayogI jIva vizeSAdhika 97. saMsArastha jIva vizeSAdhika 98. sarva jIva vizeSAdhika. zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14 12 15 10 6 14 13 15 12 6 14 14 15 12 6 14 14 15 12 6 iti aThThANuM bolano alpa bahutva saMpUrNa. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala parAvarta 333 | (21) pudgala parAvarNI bhagavatI sUtranA 12 mA zatakanA 4 thA udezamAM pudgala parAvartano vicAra che, te nIce mujaba : gAthA. 1 2 3 4 5 6 nAma, guNa, nisaMkhta, ni ThANe kAla, kAlovamaM ca; kAlaappabahu, puggala majha pugala, pugalakaraNa appabahu. (A gAthA mULa pAThamAM nathI, TIkAmAM che.) 1 pudgala parAvarta e viSaya samajavAne 9 dvAre karI spaSTIkaraNa karI kahe che. 1 nAma dvAra - 1 audArika pudgala parAvarta, 2 vaikriya pudgala parAvarta, 3 tejas pudgala parAvarta, 4 kArmaNa pudgala parAvarta, 5 mano pudgala parAvarta, 6 vacana pudgala parAvarta, 7 zvAsocchavAsa pudgala parAvarta. 2 guNa dvAra -pudgala parAvarta eTale zuM, te kema, keTalA prakAre? ne te zI rIte samajavuM, e sahaja prazna ziSya buddhithI thAya che tyAre gurU ema samajAve che keH jIve A jagatu - vizvamAM jeTalA pudgalo che te sarvane laI laIne mUkayAM che. mUkI mUkIne pharI pharI lIdhAM che. eTale ke, pudgala parAvarta zabdano artha e che ke pudgala jhINAmAM jhINA rajakaNathI mAMDIne skUlamAM dhUla je pudgala te sarvamAM agara te sarvathI jIve parAvarta - samagra prakAre pharavuM karyuM, sarvamAM bhramaNa karyuM, ne te pudgalo audArikapaNe (audArika zarIramAM rahI audArika yogya pudgala grahaNa kare te) vaikriyapaNe, (vaikriya zarIramAM rahI vaikriye yogya pudgala grahaNa kare te) taijasapaNe, upara kahyA e sAtapaNe, jIve Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI bRhad jaina thoka saMgraha lIdhA che ne mUkyA che; te paNa sUkSmapaNe ne bAdarapaNe lIdhA che ne mUkyA che; dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. ema cAre prakAre jIve pudgala parAvartta karyA che; te spaSTa nIce pramANe. pudgala parAvarttanA be bhedaH 1 bAdara, ne 2 sUkSma. te 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI, 4 bhAvathI. 1. dravyathI bAdara pudgala parAvartta - te jagamAMnA sarva pudgalo audArikapaNe, vaikriyapaNe, ema sAte prakAre pudgalo pUrA kare paNa anukrame nahi, eTale ke audArikapaNe pudgalo pUrA karyA pahelAM vaikriyapaNe le, vA taijaspaNe le, game te pudgala parAvarttapaNe vacamAM laI pachI audArikapaNAnA lIdhA pudgalo pUrA kare, ema sAte prakAre avaLA savaLA jagatnA sarva pudgalone pUrNa kare, tene bAdara pudgala parAvarta kahIe. 2. dravyathI sUkSma pudgala parAvarta-te jagamAMnA sarva pudgalone audArikapaNe pUrNa kare, pachI vaikriyapaNe, pachI taijasapaNe, ema, eka pachI eka, anukrame karI sAte pudgala parAvarttapaNe pUrNa kare, tene sUkSma pudgala parAvartta kahIe. 3. kSetrathI bAdara pudgala parAvartta - te cauda rAjalokanA jeTalA AkAzapradeza che, te sarva AkAzapradezane dareka pradeze marI marIne anukrama vinA game tema karI pUrNa kare. AkAza 4. kSetrathI sUkSma pudgala parAvartta - te cauda rAjalokanA pradezane anukrame eka pachI eka 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10 ema dareka pradezamAM marIne pUrNa kare. temAM pahelAM pradeze marIne trIjA pradeze mare athavA 5 mA 8 mA game te pradeze mare, te pudgala parAvartta karavAmAM na gaNAya. anukrame dareka pradeze marI samasta loka pUrNa kare. 5. kAlathI bAdara pudgala parAvarta te eka kAlacakra - Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala parAvarta 335 (jamAM utsarpiNIne avasarpiNI samAya)tenA prathama samaye mare pachI bIjA kAlacakranA bIjA samaye mare ke game te trIjA samaye mare. ema trIjA kAlacakranA game te samaye mare eTale ke eka kAlacakranA jeTalA samaya thAya, teTalA kAlacakranA eka eka samaye marI eka kAlacakra pUrNa kare. da. kAlathI sUkSma pudgala parAvarta-te kAlacakranA prathama samaye mare, tema bIjA kAlacakranA bIja samaye mare, trIja kAlacakranA trIjA samaye mare, cothA kAlacakranA cothA samaye mare, vacamAM niyama vinA game te samaye mare te hisAbamAM na gaNAya. ema eka kAlacakranA jeTalA samaya teTalA kAlacakranA anukrame niyamita samaye mare. 7. bhAvathI bAdara pugala parAvarta = te jIvanAM anubhAgabaMdha sthAna asaMkhyAtA lokAkAzanA pradezanI saMkhyA jeTalAM che. te badhA anubhAgabaMdha sthAnone kramathI ke krama vinA maraNa karIne pUrAM kare tyAre bAdara bhAva pudgala parAvarta thAya. 8. bhAvathI sUthama pudgala parAvarta-uparokta anubhAgabaMdha sthAnamAM sauthI jaghanya anubhAgabaMdha sthAnamAM koI jIva mare tyAra pachI bIjA sthAna pachI trIjA sthAna ema kramanI gaNatarI karI vaccenA game teTalA maraNane gaNatarImAM lIdhA vagara) badhAM sthAnone sparza karI maratAM jeTalo kALa thAya tene sUkSma bhAva pudgala parAvarta kahevAya. | iti guNadvAra. 3 jo-trisaMkhyA dvAra. 1. pudgala parAvarta-sarva jIve keTalA karyA? 2. eka vacane eka jIve - 24 daMDakamAM keTalA pudgala parAvarta karyA 3. bahuvacane sarva jIve - 24 daMDake keTalA pudgala parAvarta karyA? 1. sarva jIve audArika pudgala parAvarta, vaikriya pudgala parAvarta, tejasa pugala parAvarta e sAte pudgala parAvarta, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI bRhad jaine thoka saMgraha anaMta anaMta vAra karyA. 7. 2. ekavacane - te eka jIve, eka nAraka jIve, dArika pudgala parAvarta, vaikriya pudgala parAvarta, e sAte pudgala parAvarta, atita (gayA) kAle, anaMta anaMta vAra karyA. bhaviSya kAle koI pudgala parAvarta karaze nahi. (mokSa jaze te) koI karaze. je karaze te jaghanya, 1-2-3 pudgala parAvarta karaze. utkRSTa anaMta karaze. ema bhavanapati vagere 24 daMDakanA eka eka jIve sAta pudgala parAvarta gayA kAle anaMta karyA, keTalAko bhaviSya kAle karaze nahi, mokSa jaze te mATe, je karaze te 1-2-3 utkRSTa anaMta karaze. sAta pugala parAvarta, 24 daMDaka sAthe gaNatAM 168 (prazna) thAya. 3. bahuvacane - te sarva jIve - sarva nAraka jIve pUrva kAle audArika pudgala parAvarta e sAte pudgala parAvarta anaMta anaMta karyA. bhaviSyakAle ghaNAo anaMta karaze. ema ja 24 daMDakanA bahu jIvoe anaMta pudgala parAvarta karyA ne bhaviSyakAlamAM karaze. tenA paNa 168 (prazna) thAya che. *168+168=343 (prazna) thAya che. 4 tho tristhAnaka dvAra. 1. eka jIve kayA kayA sthAne, kayA kayA pudgala parAvarta karyA? kayA kayA pudgala parAvarta karaze ? 2. bahu jIve kayA kayA sthAne pudgala parAvarta karyA karaze. ? 3. sarva jIve kayA kayA daMDakamAM kayA kayA pudgala parAvarta karyA? 1. eka vacane te eka jIve nArakapaNe audArika pudgala parAvarta karyuM nathI, karaze nahi, vaikriya pudgala parAvarta karyuM che, karaze. je karaze te jaghanya 1-2-3 utkRSTa anaMta karaze. ema taijasa pudgala parAvarta, kAmaNa pugala parAvarta yAvat zvAsocchavAsa pudgala parAvarta karyA ne have pachI karaze. te upara Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala parAva 337. pramANe. ema asurakumArapaNe, pRthvIpaNe yAvat vaimAnikapaNe pUrve audArika pudagala parAvarta, vaikriya pudgala parAvarta yAvat zvAsocchavAsa pudgala parAvarta karyA ne karaze (tamAM samajavAnuM ema che ke je daMDakamAM je je pudgala parAvarta hoya te kare, na hoya te na kare). eka nairayikajIve 24 daMDakamAM rahI sAta sAta (hoya to hA, nahi to nA) pudgala parAvarta karyA te 24X7=168 thayA. ema 24 daMDakano jIva 24 daMDakamAM rahI sAta sAta pudgala parAvarta kare. te 1684ra4= 4032 prazna pudgala parAvartana thAya che. 2. bahu vacane - te sarva jIve nairayikapaNe audArika pugala parAvarta nathI karyuM, nahi karaze. vaikriya pugala parAvarta thAvata zvAsocchavAsa pugala parAvarta karyA karaze. temaja asurakumArapaNe, pRthvIpaNe yAvatu vaimAnikapaNe, je je ghaTe te te pudgala parAvarta karyA ne karaze ema 24 daMDakamAM bahu jIve pugala parAvarta sAta sAta karyA karaze. pUrva pramANe AnA paNa 4032 pazna thAya che. 3. kayA kayA daMDakamAM pugala parAvarta karyA te sarva jIve pAMca ekeMdriya, traNa vikaseMdriya, tiryaMca paMcendriya ne manuSya, e daza daMDakamAM audArika pugala parAvarta anaMta anaMta vAra karyA. 1 nairayika, 10 bhavanapati, 12 vAyukAya, 13 saMjJI tiryaMca paMceMdriya paryApta, 14 saMjJI manuSya paryApta, 15 vANavyaMtara, 16 jyotiSI, 17 vaimAnika e 17 daMDakamAM sarva jIve vaikriya pugala parAvarta anaMta anaMta vAra karyA. 24 daMDakamAM taijas pudgala parAvarta, kArmaNa pudgala parAvarta, zvAsocchavAsa pudgala parAvarta, sarva jIve anaMta anaMta vAra karyA, 14 nairayika-devanA daMDaka, 15 saMjJI tiryaMca paMceMdriya, 16 saMjJI manuSya e 16 daMDakamAM sarva jIve mana pugala parAvarta anaMta anaMtavAra karyA. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrI bRhad jaine thoka saMgraha pAMca ekeMdriya vinA 19 daMDakamAM sarva jIve vacana pula parAvarta anaMtavAra karyA. e 133 prazna thAya che. traNe sthAnakanA ATha hajAra ekaso ne aThANuM prazna thAya che. ati tristhAnaka dvArA 5 kAladvAra - anaMta utsarpiNI anaMta avasarpiNI jAya tyAre eka audArika pudgala parAvarta thAya. ema vaikriya pudgala parAvarta eTalo kAla jatAM thAya che. sAte pudgala parAvartamAM anaMta anaMta kAlacakra vahI jAya che. Iti kAladvAra. da kAlanI upamA - kAla (vakhata) samajavAne daSTAMta Ape che, temAM prathama paramANuthI zarU kare che. paramANu te jhINAmAM jhINo rajakaNa, je rajakaNa atIndriya (Idriyane agamya) che.jeno bhAga, khaMDa ke kaTako koI paNa zastrathI ke koI paNa rIte thaI zake nahi. ghaNo ja jhINo sUkSmamAM sUkSma evo je bhAga te paramANuM. 1. anaMta sUkSma paramANue eka vyavahAra paramANu thAya. 2. anaMta vyavahAra paramANue eka uSNa snigdha paramANu thAya. 3. anaMta uSNa snigdha paramANue eka eka zIta snigdha paramANu thAya, 4. AThazIta snigdha paramANue eka urdhvaraNuM thAya. 5. ATha urdhvareNue eka trasa reNu thAya. 6. ATha trasareNue eka ratha reNu thAya, 7. ATha rathareNue deva-uttara kurU manuSyano eka vAlAgra thAya. 8. te ATha vAlAge, hari, ramyukavarSanA manuSyano eka vAlAgra thAya. 9. te ATha vAlAge hemavaya, hiraNyavaya manuSyano eka vAlAgra thAya. 10. te ATha vAlAge pUrva videha, pazcima videha manuSyano eka vAlAgra thAya, 11. te ATha vAlAjhe bharata, airavata manuSyano eka vAlA... thAya. 12. te ATha vAlAjhe eka lIkha. 13. ATha lIkhe eka jU. 14. ATha ju e eka ardhajava. 15. ATha ardhajave eka utsadha aMgula. 16. cha utsadha aMgule eka paganuM pahoLapaNuM, 17. be paga pahoLapaNe eka veMta 18. be vete eka hAtha be Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala parAvarta 339 hAthe eka kukSi. 19. be kuSie eka dhanuSya, 20. be hajAra dhanuSya eka gAu, 21. te cAra gAue eka yojana. te eka yojanano kUvo lAMbo, pahoLo ne uDo jANe ke hoya tema kalpIe, ne temAM deva - uttarakurU manuSyanA vALa - eka eka vALanA asaMkhya khaMDa karIe, e asaMkhya khaMDavALA vALothI taLAthI te upara sudhI sajjaDa - gADha, ThAMsIne te kUvo bharyo hoya, ke jenA parathI cakravartInuM lazkara cAlyuM jAya, paNa eka vALa name nahi. nadIno pravAha dhodhamAra cAlyo jAya, paNa aMdara pANI utarI zake nahi. kadAca agni paNa te upara lAge, paNa aMdara jaI zake nahi. tevA kUvAmAMthI so so varSe * eka eka vALa khaMDa kADhe ne so so varSe eka eka khaMDa kADhatAM jyAre te kUvo khAlI thAya, teTalAmAM jeTalo vakhata jAya, tene zAstrakAra eka palya kahe che. ne tevA daza kroDAkroDa patye eka sAgara thAya che. vIza kroDAkoDa sAgara samAya teTalA vakhate eka kAlacakra thAya che. iti kAlaupamA dvAra. 7. kAla alpa bahutva dvAra - 1. anaMta kAlacakra jaya tyAre eka kArmaNa pudgala parAvarta thAya. 2. anaMta kArpaNa pudgala parAvarta jAya tyAre eka tejas pugala parAvarta thAya, 3. anaMta ter pudgala parAvarta jAya tyAre eka audArika pugala parAvarta thAya. 4. te anaMta pudgala jAya tyAre eka * asaMkhya samaye eka AvalikA, saMkhyAta AvalikAe eka ucchavAsa, saMkhyAta AvalikAe eka nizvAsa be maLI eka prANa. sAta prANe eka stoka, (jarA thoDo vakhata), sAta stoke eka lava (be kASTonuM mApa), 77 lave eka muhUrta, trIza muhUrte eka ahorAtri, 15 ahorAtrie eka pakSa, be pakSe mAsa, bAra mAse eka varSa. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI bRhad jaina thoka saMgraha zvAsocchavAsa pudgala parAvarta thAya. 5. te anaMta jAya tyAre eka mana pudgala parAvarta thAya. 6. te anaMta jAya tyAre eka vacana pudgala parAvarta thAya. 7. te anaMta jAya tyAre eka vaikriya pudgala parAvarta thAya. iti kAla alpa bahanda dvAra 8. pudgala madhya pudgala parAvarta jaya te - 1. eka kArmaNa pugala parAvartamAM anaMta kAlacakra jAya. 2. eka taijas pudgala parAvamAM anaMta kArmaNa pudgala parAvarta jAya. 3. eka audArika pudgala parAvartamAM anaMta tejas pudgala parAvarta jAya. 4. eka zvAsocchavAsa pudgala parAvartamAM anaMta audArika pudgala parAvarta jAya. 5. eka manaHpudgala parAvartamAM anaMta zvAsocchavAsa pudgala parAvarta jAya. 6. eka vacana pudgala parAvartamAM anaMta manaH pudgala parAvarta jAya. 7. eka vaikriya pudgala parAvartamAM anaMta vacana pudgala parAvarta jAya. iti pudgala madhya pudgala parAvarta dvAra. 9. pudgala parAvarta karyA tene alpa bahu - * 1. sarva jIve, sarvathI thoDA vaikriya pudagala parAvarta karyA, 2. tethI vacana pudgala parAvarta anaMtaguNa adhika karyA, 3. tethI manaHpudgala parAvarta anaMtaguNa adhika karyA, 4. tethI zvAsocchavAsa pudgala parAvarta anaMta guNa adhika karyA, 5. tethI audArika pudgala parAvarta anaMtaguNa adhika karyA, 6. tethI taijas pudgala parAvarta anaMta guNa adhika karyA, 7. tethI kArpaNa pudgala parAvarta anaMtaguNa adhika karyA. iti pudgala karaNa alpa bahutva. iti pudgala parAvarta saMpUrNa. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno - 4 ma | (22) jIvonI mArgaNAnA 563 prazno karyAM karyAM sthAna para male che tenI mArgaNAnA prazno 1. adholokamAM kevalImAM jIvanA bheda keTalA ? 2. nizcaya ekAvatArImAM 3. tejolezI ekendriyamAM 4. 5. pRthvIkAyamAM mizra draSTi tiryaMcamAM urdhvalokanI devImAM narakanA paryAptamAM 6. 7. 8. be yogavAlA tiryaMcamAM 9. urdhvaloka nogarbhaja tejolezyAmAM 10. ekAMta samyak draSTimAM 11. vacanayogI cakSuindriya tiryaMcamAM 12. adholokanA garbhajamAM 13. vacanayogI tiryaMcamAM 14. adholokanAM vacanayogI audAki zarIramAM 15. kevalImAM 16. Urdhvaloka paMceMdriya tejolezyAmAM 17. samyadraSTi ghrANendriya tiryaMcamAM nak tiryaM manu nA canA manA 14 |48 bheda bheda 7 0 0 0 0 0 7 0 0 7 7 0 ae x 0 0 0 11 10 13 devatA nA 23032 198 bheda bheda 0 0 10 0 17 0 0 0 0 0 0 0 0 7 13 1 341 6 0 0 x 0 0 0 ba 0 0 0 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 18. samyak draSTi tiryaMcamAM 19. urdhvalokanAM tejolezyAmAM 20. mizradraSTi garbhajamAM 21. audArika zarIramAMthI vaikriya karavAvALAmAM 22. ekendriya jIvomAM 23. adholokanA mizra draSTimAM 24. ghrANendriya tiryaMcamAM 25. adholokanAM vacanayogI devomAM zrI bRhad jaina thoka saMgraha 0 18 7 0 13 0 0 5 15 0 6 15 0 22 7 5 1 10 0 24 jI 0 26 O ra 7 26. trasa tiryaMcamAM 27. urdhvaloka zukalalezI abhASaka 28. bAdara tiryaMca eka saMhananavALAmAM 29. adholoka trasa audArikamAM 7 30. ekAMta mithyAtvI tiryaMcamAM 31. adholoka purUSaveda bhASakamAM 32. padmalezI mizra dRSTimAM 1 25 15 12 0 5 15 13 33. padmalezI vacanayogImAM noTaH aparyApta avasthAmAM na mare tene amara bhedamAM gaNAya che. 7 narakanAM apa.+99 devanAM apa.+86 jugalIyA apa.=192 amara bheda. zAzvatA eTale ja thALAmAM, je jagyAe hoya te jagyA kadApi khAlI na thAya. eka jIva tyAMthI marIne jAya to bIjo jIva tyAM AvI jAya te. 7 narakanAM paryA.+43 ti. (saMjJI paMce.nAM apa.varjI) +99 devanAM paryA.+101 manu.nA garbhaja.= 250 bheda zAzrvatAnAM. 0 28 0 26 0 30 0 G 1 0 y 0 25 7 22 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 0 28 0 5 0 30 6 0 0 0 1 25 1 0 7 5 0 38 0 10 0 41 jIvonI mArgaNAnA pa3 prazno 34. urvalokamAM ekAMta mithyAtvImAM 35. avadhidarzana audArika zarIramAM 36. urdhvaloka ekAMta napuMsakamAM 37. adholoka paMcendriya napuMsakamAM 38. adholoka manayogImAM 39. adholoka ekAMta asaMjJImAM 40. audArika zukalezImAM 41. urdhvalokamAM tiryaMca zAzvatA 42. zukala lezI vacanayogImAM 43. udgalokamAM manayogImAM 44. zukala dezI devatAomAM 45. karmabhUmi manuSyomAM 46 adholoka vacanayogImAM 47. zukala lezI urvIlokamAM avadhijJAnI , 48. adholokamAM trasa abhASaka 49. urdhvaloka zukala lezI avadhi darzanI 50. jyotiSInI AgatimAM 51. adholokamAM audArika zarIrImAM para. urvaloka zukala lezI samyaka draSTimAM 9 0 = = = 9 0 2 0 0 8 0 0 0 0 & 0 0 8 8 2 0 2 2 1 0 0 0 44 - 0 1 7 13 0 0 A 2 o wowo 0 0 0. 0 1 5 O XX 0 10 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 53. adholokamAM ekAMta napuMsakavedamAM 54. urdhvaloka zukala lezImAM 55. adholoka bAda2 napuMsakamAM 56. tirchA loka mizra draSTimAM 57. adholoka paryAptamAM 58. adholoka aparyAptamAM 59. kRSNa lezI mizra draSTimAM 60 akarma bhUmi saMzI manuSyamAM 61. urdhva loka aNAhArakamAM 62. adholoka ekAMta mithyAtvImAM 63. urdhva adholoka devo maravALAmAM 64. padmalezI samyak draSTimAM 65. adholoka tejolezImAM 66. padmalezImAM 67. adholonA nogarbhaja pratyeka zarIrI maravAvALA 68. tejolezI mizra draSTimAM 69. urdhvaloka bAdara zAzvatamAM 70. adholokamAM abhASakamAM 71. adholokamAM avadhi darzanamAM zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14 38 0 10 0 44 14 38 3 0 7 5 15 36 7 24 1 25 7 24 2 25 3 5 15 36 0 0 60 0 0 23 0 38 1 30 1 30 0 0 0 0 7 34 0 5 0 31 7 35 5 0 10 30 24 0 13 2 50 0 10 30 26 14 63 1 25 15 48 0 38 3 25 2 50 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0 38 38 5 0 345 0 72 3 25 0 36 0 70 0 76 0 0 0 0 0 0 0 14 12 0 1 50 jIvonI mArgaNAnA pa3 prazno 72. tIchalokamAM devatAmAM 73. adholokamAM bAdara maravAvALAmAM 74. tiskRloka nogarbhaja zAzvatA 75. urdhva lokamAM avadhi jJAnamAM 76. urdhva lokamAM devatAomAM 77. adholokamAM cakSu Indriya nogarbhamAM 78. urdhva loka nogarbhaja samyaga draSTimAM 79. urdhva lokamAM zAzvatAmAM 80. dhAtakI khaMDamAM trasamAM 81. samyapha draSTi devatAonA paryAptamAM 82. zukla lezI samyaga draSTimAM 83. adholokamAM maravAvALAmAM 84. zukla lezI jIvomAM 85. adholoka kRSNalezI trasamAM 86. urdhva lokamAM purUSa vedamAM 87. urdhva loka dhrANendriya samyaga draSTimAM 88. urdhva lokamAM samyaga draSTimAM 89. adholokamAM cakSuIndriyamAM 90. manuSya samyagu draSTimAM 0 8 0 70 '0 41 0 38 26 54 0 0 0 0 0 81 0 10 30 42 0 0 0 0 0 0 0 0 17 0 70 18 0 70 3 50 0 0 90 je Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 14 24 3 50 0 2 26 0 0 0 66 3 50 0 94 0 0 6 8 0 0 0 0 0 ) 20 0 76 38 3 50 4 54 0 0 0 99 0 0 91. adholokamAM ghANendriyamAM 92. urva lokamAM traNa mithyAtvamAM 93. adholokamAM trasamAM 94. devatA mithyAtvI paryAptamAM 95. nogarbhaja abhASaka sabhya draSTimAM 96. urdhva lokamAM paMcendriyamAM 97. adholokamAM kRSNalezI bAdaramAM 98. dhAtakI khaMDamAM pratyeka zarIramAM 99. vacanayogI devatAomAM 100. urdhva loka pratyeka zarIrI bAdara mithyAtvImAM 101. vacanayogI manuSyomAM 102. urdhva lokamAM trasamAM 103. adholokamAM nogarbhajamAM 104. ekAMtamAM mithyAtva zAzvatAmAM 105. adholokamAM bAdaramAM 106. manayogI garbhamAM 107. adholokamAM kRSNa lezImAM 108. audArika zarIra samyagu draSTimAM 109, kuSNalezIvaikriyazarIranogarbhajamAM 0 34 0 66 0 0 101 0 0 26 0 76 14 38 1 50 0 30 56 18 14 38 3 50 0 5 101 0 6 48 3 50 0 18 90 0 6 1 0 102 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 347 110. urvaloka bAdara pratyeka zarIramAM 0 34 0 76 111. adholokamAM pratyeka zarIramAM 14 44 3 50 112. urdhva lokamAM mithyAtvImAM 46 0 66 113. vacanayogI ghrANendriya audArikamAM 0 12 101 0 114. audArika vacanayogImAM 0 13 101 0 115. adholokamAM 14 48 3 50 116. manuSya aparyAptA maravAvALAmAM 0 0 116 0 117. kriyAvAdI samosaraNa nopakarmI AyuSya amaramAM 6 0 30 81 118. urdhvaloka pratyeka zarIramAM 0 42 0 76 119. dhrANendriya mizrayoga zAzvatamAM 7 12 15 85 120. ekAMta asaMjJI aparyAptamAM 0 19 101 0 121. vibhaMga jJAna maravAvALAmAM 7 5 15 94 122. kRSNalezI vaikriya zarIra strIvedamAM 0 5 15 102 123. traNa zarIrI audArika zAzvatAmAM 0 37 86 0 124. lavaNa samudramAM dhrANendriya aparyAptamAM 0 12 112 0 125. lavaNa samudramAM tejolezImAM 0 13 112 0 126. maravAvALA garbhaja jIvomAM 0 10 116 0 mizra yoga - aparyAptAmAM niyamo hoya, paryAptamAM vaikriyake AhAraka karavAvALAmAM hoya. 0 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 7 6 15 99 0 0 0 128 0 28 101 0 0 18 112 0 0 0 131 0 7 25 15 85 7 5 45 76 0 33 101 0 127. vaikriya zarIra maravAvALAmAM 128. devImAM 129. ekAMta asaMzI bAdaramAM 130. lavaNa (samudra) trasa mizrayogamAM 131. manuSya napuMsaka vedamAM 132. zAzvatA mizrayogamAM 133. manayogI samyaga dRSTi asaMkhyAta bhavavALAmAM 134. bAdara audArika zAzvatamAM 135. pratyeka zarIrI ekAMta asaMjJImAM 136. traNa lezI audArika zarIramAM 137. kriyAvAdI azAzvatamAM 138. manayogI samyapha dRSTimAM 139. audArika zarIra nogarbhamAM 140. kRSNalezI amaramAM 141. ekAnta napuMsaka pratyeka zarIra bAdaramAM 142. paMcendriya samyapha dUSTi aparyAptAmAM 143. ekAMta napuMsaka bAdaramAM 144 nogarbhaja zAzvatamAM 0 34 101 0 0 35 101 0 6 5 45 81 7 5 45 81 0 38 101 0 3 0 86 51 14 26 101 0 6 10 45 81 14 28 101 0 7 38 0 99 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 145. aparyApta samyaga dRSTimAM 146. trasa nogarbhaja ekAMta mithyAtvImAM 147. lavaNasamudranA abhASakamAM 148. strIveda vaikriya zarIramAM 149. saMzI ekAMta mithyAtvImAM 150. tirkyuloka vacanayogImAM 151. tirthAloka paMcendriya napuMsakamAM 152. tichaloka paMcendriya zAzvatamAM 153. ekAMta napuMsaka vedamAM 154. tioloka cakSuIndriya zAzvatA 155. tirdhvalokamAM pratyeka bAdara paryAptamAM 156. tirkyuloka bAdara prayAsamAM 157. manuSya ekAMta mithyAtvI aparyAptamAM 158. nogarbhaja ekAMta mithyAdaSTi bAdaramAM 159. tirdhvaloka pratyeka zarIrI paryAptamAM 160. tirkAloka kRSNalezI samyak daSTimAM 161. tirdhvalokamAM paryAptamAM 349 6 13 45 81 1 0 35 112 7 5 15128 1 0 112 36 0 13 101 36 0 20 131 0 0 15 101 36 14 38 101 0 0 17 101 36 8 101 36 0 0 18 101 36 0 19 101 36 0 0 157 0 1 20 101 36 0 22 101 36 0 18 90 52 0 24 101 36 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 0 0 0162 0 5 30 128 1 26 101 36 14 20 131 0 0 35 131 0 3 12 101 pa1 3 13 101 51 162. devatA samyaga daSTimAM 163. strIveda avadhi darzanamAM 164. pratyeka zarIrI nogarbhaja ekAMta mithyAtva draSTimAM 165. paMcendriya napuMsaka vedamAM 166. abhASaka maravAvALAmAM 167. kRSNalezI ghrANendriya vacanayogImAM 168. kRSNalezI vacanayogImAM 169. tichalokamAM nogarbhaja kRSNalezI trasamAM 170. tejalezI vacanayogImAM 171. nogarbhaja kRSNalezI trasa maravAvALAmAM 172. kRSNalezI strIveda sabhya draSTimAM 173. tejalezI abhASakamAM 174. nogarbhaja kRSNalezI aparyAptamAM 175. audArika zarIra cAra lezImAM 176. lavaNa samudra trasa ekAMta mithyAtvImAM 177. tichalokamAM paMcendriya samyagu daSTimAM 0 16 101 para 0 5 101 64 3 16 101 51 0 10 0 8 101 64 90 72 3 19 101 51 0 3 172 0 0 8 168 0 0 15 90 72 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 178. tirkyulokamAM cakSuIndriya samyak daSTimAM 179. tirkyulokamAM samuccaya napuMsaka vedamAM draSTimAM 180. tirthyalokamAM samyag 181. nogarbhaja cakSuIndriya samyag draSTimAM 182. nogarbhaja ghrANendriya samyaga draSTimAM 183. nogarbhaja samyag draSTimAM 184. mizrayogI devatA vaikriya zarIramAM 185. kRSNalezI samyaga draSTimAM 186. nIlalezI samyaga draSTimAM 187. abhASaka manuSya eka saMsthAnImAM 188. vibhaMgajJAnI devatAomAM 189. tirdhvaloka nogarbhaja trasamAM 190. lavaNa samudramAM cakSuIndriyamAM 191. tirkyuloka kRSNalezI nogarbhujamAM 192. lavaNasamudramAM ghrANendriyamAM 193. samuccayanapuMsaka vedamAM 194. lavaNa samudramAM trasa jIvomAM 0 16 90 72 0 48 131 0 18 13 6 13 13 9 8 351 0 7 5 18 6 18 90 72 0162 0162 0162 0 184 90 72 90 72 0 187 0 0 188 0 16 101 72 0 22 168 0 0 38 101 52 0 24 168 14 48 131 0 26 168 0 0 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zrI bRhad jaina thoka saMgraha 195. samyaga draSTi vaikriya zarIramAM 13 5 15 162 196. tejalezImAM samyaga draSTimAM 0 10 90 96 17. ekavedI cakSuIndriyamAM 14 12 101 70 198. ekAMta mithyAtvI abhASakamAM 1 22 157 18 199. mogarbhaja vaikriya mizrayogamAM 14 1 0 184 200. vacanayogI traNa zarIramAM 7 8 86 99 201. ekavedI trasamAM 14 16 101 70 202. nogarbhaja vibhaMgAnImAM 14 0 0108 203. nogarbhaja vaikriya zarIrI mithyAtvImAM 14 1 0108 204. ekAMta mithyAtvadraSTi traNa zarIrI maravAvALAmAM 0 29 157 18 205. ekAMta mithyAtvadraSTimaravAvALAmAM 0 30 157 18 206. lavaNa samudramAM bAdaramAM 0 38 168 0 207. manayogI mithyAtvamAM 7 5 101 94 208. ghaNA bhAvavALA avadhijJAnamAM 13 5 30 160 209. samuccaya saMkhyAta kAlanA trasa maravAvALAmAM 1 26 131 pa1 210. avadhi jJAnImAM 13 5 30 162 211. ticha lokamAM nogarbhajamAM 0 38 101 72 212. manayogI jIvomAM 7 5 101 99 213. ekAMta mithyAtvamAM manuSyamAM 0 0 213 0 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 jIvonI mArgaNAnA pa3 prazno 214. mithyAtvI vaikriya mizrayogamAM 215. audArika tejalezyAmAM 216. lavaNa samudramAM 217. vacanayogI paMcendriyamAM 218. trasa vaikriya mizramAM 219. vaikriya mizramAM 20. vacanayogImAM 221. acarama bAdara paryAptamAM 222. paMcendriya zAzvatamAM 223. vaikriya mithyAtvImAM 224. cakSuIndriya zAzvatAmAM 225. pratyeka zarIra bAdara paryAptamAM 226. audArika zarIrI aparyAptamAM 227. nogarbhaja bAdara abhASAmAM 228. trasa zAzvatAmAM 229. pratyeka zarIrI paryAptamAM 230. trasa audArika zarIrI abhASakamAM 231. paryApta jIvomAM 232. paMcendriya audArika mizrayogamAM 233. vaikriya zarIramAM 14 6 15 179 0 13 202 0 0 48 168 0 7 10 101 99 14 5 15 184 14 6 15 184 7 13 101 99 7 19 101 94 7 15 101 99 14 6 15 188 7 17 101 99 7 18 101 0 24 202 0 7 20 101 7 21 101 7 22 101 0 0 0 0 13 217 0 7 24 101 99 0 15 217 0 14 6 15 198 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 0 17 217 0 0 18 217 0 6 30 101 99 234. audArika mizrayogamAM prANendriyamAM 235. audArika mizrayogI trasamAM 236. manuSyanI Agati nogabharjamAM 237. audArika zarIrI paMcendriya maravAvALAmAM 238. prava zarIrI bAdara zAzvatamAM 239. samadraSTi mizrayogamAM 240. zAzvata bAdaramAM 241. prava zarIrI nogarbhaja maranArAmAM 242. bAdara dArika mizrayogamAM 243. audArika ekAnta mithyAtvImAM 244. traNa zarIra nogarbhaja maranArAmAM 245. samu. asaMzI trasamAM 246. pra0 zarIra zAzvatAmAM 247. avadhi darzanamAM 248. tirthaka paceMdriya aparyAptamAM 249. tiryapha ca@Idriya aparyAptAmAM 250. bhavyasiddhi zAzvatamAM 251. tirthaka trasa aparyAptAmAM 2para. audArika abhASakamAM 253. mizrayogI maranArAmAM 0 20 217 0 7 31 101 99 13 18 60 148 7 33 101 99 7 34 101 99 0 25 217 0 0 30 213 0 7 37 101 99 1 21 172 51 7 39 101 99 14 5 30 198 0 10 202 36 0 11 202 36 7 43 101 99 0 13 202 36 0 35 217 0 7 30 131 85 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 254. strIveda mizrayogImAM 255. paMcendriya ekAnta mithyAtvImAM 256. cakSuIdriya ekAnta mithyAtvImAM 257. ghrANeMdriya ekAnta mithyAtvImAM 258. trasa ekAnta mithyAtvImAM 259. dharmadevanI AgatinA ghrANeMdriyamAM 260. paMcendriya traNa zarIrI samyak draSTimAM 261. kRSNalezI azAzvatAmAM 262. purUSavedI sabhyaSTimAM 263. pra0 zarIrI samuccaya asaMjJImAM 264. tiryak kRSNalezI strIvedamAM 265. audArika zarIra maranArAmAM 266. paMcendriya kRSNa. anAhArImAM 267. cakSuIdriya kRSNa anAhArImAM 268. eka dRSTi trasakAyamAM 269. tiryak kRSNa. trasa maranArAmAM 270. bAdara ekAMta mithyAtvImAM 271. manuSyanI AgatinA mithyAtvImAM 355 0 10 116 118 1 1 1 5 213 36 6 213 36 7 213 36 8 213 36 5 24 131 99 13 10 75 162 3 5 20251 0 10 90 162 1 39 172 51 7 10 202 para 0 48 217 7 3 10 202 51 3 11 202 51 1 8 213 46 0 26 217 26 1 20213 36 6 40 131 94 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha56 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 6 36 131 99 0 30 213 30 1 30 213 30 13 10 90 162 6 40 131 99 0 3 172 102 0 25 217 36 272. manuSyanI AgatinA prava zarIramAM 273. nIlalezI ekAMta mithyAtvImAM 274. kRSNalezI , 275. kriyAvAdI samosaraNamAM 276. manuSyanI AgatimAM 277. cAra lezyAvALAmAM 278. tirthaka bAdara abhASakamAM 279. cakSuI samyaguru ghaNA bhavavALAmAM 27. paMcendriya samyam daSTimAM 281. cAIdriya , 282. dhrANendriya , 283. trasakAya , 284. tirdhaka lokanA purUSavedamAM 285. cakSuI. eka saMsthAna dArikamAM 286. eka daSTivALA pratyeka zarIrImAM 287. tirthaka tejalezImAM 288. traNa zarIrI manuSyamAM 289. trasa eka saMsthAna audArikamAM 290. eka daSTivALA jIvomAM 291. tiryaka kRSNalezI maranArAmAM 13 16 90 160 13 15 90 162 13 16 90 162 13 17 90162 13 18 90162 0 10 202 72 0 12 273 0 1 26 213 46 0 13 202 72 0 0288 0 0 16 273 0 1 30 213 46 0 48 217 26 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 292. 4. aM. u. 2 sAgara 1 saMThANa maranArAmAM 293. cakSuI. kRSNalezI maranArAmAM 294. nogarbhajanI AgatinA kRSNa trasamAM 295. dhrANeI. kRSNalezI maranArAmAM 296. ekAMta saMzImAM 297. trasa kRSNalezI maranArAmAM 298. paMcendriya arpAnnA eka saMsthAnImAM 299. cakSuIdriya aparyAptA eka saMsthAnImAM 300. strIveda eka saMsthAnI 301. eka saMsthAnI audArika bAdaramAM 302. ghrANe0 eka saMsthAnI acarama maranAramAM 303. manuSyamAM 304. nogarbhaja paMcendriya mizrayogImA 305. samyaga0 Agati kRSNa bAdaramAM 306. tiryaka ghrANendriya mizrayogImAM 307. tiryak trasa mizrayogImAM 308. azAzvatA mithyAtvImAM 309, samya0 Agati eka saMsthAnI trasamAM 357 238 187 65 3 22 217 51 0 26 217 51 3 24227 51 13 5 131 147 3 26 217 51 7 5 187 99 6 6 187 99 7 0 172 128 0 28 273 0 7 14 187 94 0 303 7 14 5 101 184 3 34 217 51 0 17 217 72 0 18 217 72 7 5 202 94 7 16 187 99 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 0 37 273 0 38 273 0 0 0 44 217 51 7 5 202 99 0 10 202 102 358 " 310. audArika traNa zarIrI eka saMsthAnImAM 311. audArika eka saMsthAnImAM 312. nogarbhajanI Agati kRSNa0 pratyeka zarIrI 313. azAzvatAmAM 314. kRSNalezI strIvedamAM 315. prava zarIrI kRSNa, maranArAmAM 316. trasa anAhArI acaramamAM 317. nogarbhaja ghANe mithyA mAM 318. zrotrendriya aparyAptAmAM 319. kRSNalezI maranArAmAM 320. traNa zarIrI strIvedamAM 321. trasa aparyAptAmAM 322. bAdara anAhArI acaramamAM 323. nogarbhaja paMcendriyamAM 324. traNa zarIrI trasa mithyA maranArAmAM 35. audArika cakSuIdriyamAM 326. mithyAtvI eka saMsthAnI maranArAmAM 327. nogarbhaja dhrANejiyamAM 3 44 217 51 7 13 202 94 14 14 101 188 7 10 202 99 3 48 217 51 0 5 187 128 7 13 202 99 7 19 202 94 14 10 101 198 7 21 202 94 0 22 303 0 7 38 187 94 14 14 101 198 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa9 jIvonI mArgaNAnA 53 prazno 328. bAdara abhASaka acaramamAM 7 25 202 94 329. audArika trasamAM 0 26 303 0 330. audArika ekAMta bhavadhAraNI dehamAM 0 42 288 0 331. nogarbhaja bAdara mithyA mAM 14 28 101 188 332. trasa mithyAtvI ekAMta saMkhyAtA kALanI sthitivALA 7 24 207 94 333. cakSuI. ekAMta saMkhyAtA kALanI sthitivALA 7 20 207 99 334. tirthaka adholokanI strImAM 0 10 202 122 335. ghANaI. ekAMta saMkhyAtA kALanI sthiti vALAmAM 7 22 207 99 336. kArpaNa yoga trasamAM 7 13 217 99 337. nogarbhaja prava zarIrI acaramamAM 14 34 101 188 338. abhASaka acaramamAM 7 35 202 94 339. urdhva tiryaka0nA maranArAmAM 0 48 217 74 340. nogarbhaja bAdara traNa zarIramAM 14 27 101 198 341. audArika bAdaramAM ' 0 38 303 0 342. dhrANendriya mithyA maranArAmAM 7 24 217 94 343. tejo lezyAvALA jIvomAM 0 13 202 128 344. trasa mithyA0 maranArAmAM 7 26 217 94 345. traNa zarIrI mi0 , 7 4ra 202 94 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 346. pratye0 zarIrI ja.aM.u. 16 sAgara sthiti maranArAmAM 347. anAhAraka jIvomAM 348. bAdara abhASakamAM 349. trasa paNe maranArAmAM 350. nogarbhaja traNa zIrImAM 351. audArika zIrImAM 352. ja.aM.9, 17 sAgaranI sthitinA maranArAmAM 353. nogarbhanI gatinA trasa traNa zarIrImAM 354. mithyA0 ekAnta saMkhyA sthitimAM 355. tiryak loka paMcendriya eka saMsthAnImAM 356, bAdara mithyA0 maranArAmAM 357. samya0 AgatinA bAdaramAM 358. abhASakamAM 359. tiryak ghrANendriya eka saMsthAnImAM 360. urdhvaloka tiryak purUSavedamAM 361. tiryak trasa eka saMsthAnImAM 362. pra. zarIrI mithyA0 maranArAmAM 363. samya0 AgatimAM zrI bRhad jaina thoka saMgraha 5 44 217 80 7 24 217 99 7 25 217 99 7 26 217 99 14 37 101 198 0 48 303 6 48 217 81 221 228 102 7 46 207 94 0 10 273 72 7 38 217 94 7 34 217 99 7 35 217 99 0 14 273 72 0 10 202 148 0 16 273 72 7 44 217 94 7 40 217 99 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 2 32 228 102 7 48 217 93 7 48 217 94 7 44 217 99 0 0 172 196 14 16 217 122 jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 364. mogarbhajanI gatinA bAdara traNa zarIramAM 365. ja.paM.u. 29 sAgaranI sthitie maranAramAM 366. mithyA0 maranArAmAM 367. pra. zarIrI maranArAmAM 368. purUSa eka saMsthA ghaNA bhavavALAmAM 369. adho. tirya, cakSu mizrayogamAM 370. kRSNalezI saMkhyA) sthitivALAmAM 371. samuccaya maranArAmAM 372. tirya0 kRSNa0 traNa zarIrI bAdaramAM 373. tirthaka bAda eka saMsthAnImAM 374. a0 tibAdara kRSNa ekAMta bhavadhAraNI deha 375. tirya, paMcendriya kRSNalezImAM 376. eka saMsthAnI miTyayogI paMcendriya aneriyAmAM 377. tirya, cakSu, kRSNa lezImAM 378. bhUjaparanI gatinA paMce saMjJImAM bhavaghAraNI - vaikriya labdhi na kherave te 3 48 217 102 7 48 217 99 0 32 288 para 0 28 273 72 3 32 288 51 0 20 303 para 0 5 187 184 0 22 303 para 4 10 202 162 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 379. tiryaka prANendriya kRSNalezImAM 380. purUSa traNa zarIrI acaramamAM 381. tirya0 trasa kRSNalezImAM 382. tiryaMta traNa zarI2I kRSNalezImAM 383. tirya0 eka saMsthAnImAM 384. saMzI 99 385. nogarbhajanI gatinA bAdaramAM 386. adho. tiryaM. bAdara pratyeka bhavadhArINI avagAhanA 387. urdhva0 tirtha trasa mithyA ekAMta bhavadhAraNI dehamAM 388. adho. tirtha. ekAMta bhavadhAraNI deha bAdaramAM 389. saMzI abhavya traNa zarIrI atiryaMcamAM 390. purUSaveda traNa zarIramAM 391. paMcendriya kRSNa0 eka saMsthAnImAM 392. tirya0 bAdara traNa zarIrImAM 393 tirya0 bAdara kRSNalezImAM 394. saMzI abhavya traNa zarI2ImAM 395. tirya0 paMcendriyamAM 396. purUSavedI mithyAdaSTi ja.aM.U. 28 sAgaranI sthitimAM zrI bRhad jaina thoka saMgraha 0 24 303 52 7 5 187188 0 26 303 52 0 42 288 52 0 38 273 72 14 0 172 198 2 38 243 102 7 30 288 61 0 21 288 78 7 32 288 61 14 0 187 188 7 5 187 198 6 10 273 102 0 32 288 72 0 38 303 52 14 5 187 188 0 20 303 72 0 10 202 184 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o o o jIvonI mArgaNAnA pa3 prazno 33 397. tirya, cakSu IndriyamAM 0 22 303 72 398. adho. tiekAMta bhavadhAraNI dehamAM 7 42 288 61 399. tirya, prANendriyamAM 0 24 303 72 400. abhavya purUSa vedamAM 0 10 202 188 401. tirya, trasa jIvomAM 0 26 303 72 402. , traNa zarIramAM 0 42 288 72 403. tirya) kRSNalezImAM 303 para 404. samu0 saMjJI asaM. bhavavALA . atiryaMcamAM : 14 0 202 188 405. uparanI gatinA cakSu mizrayogamAM 406. uraparanI gatinA prANa0 mizrayogamAM 10 16 217 162 407. bAdara pra. kRSNa0 eka saMsthAnImAM 6 26 273 102 408. tirya) ekAMta chadmasthamAM 0 48 288 72 409. bAdara kRSNa eka saMsthAnImAM 6 28 ra73 102 410. purUSavedamAM 0 10 202 198 411. tirtha0 pra0 zarIrI bAdaramAM 0 36 303 72 412. strInI gatinA, saMjJI mithyA mAM 12 10 202 188 413. prazasta lezyAmAM 0 13 202 198 414. saMjJI mithyAtvamAM - 14 10 202 188 10 17 2 217 162 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 415. A0 zarIrI kRSNa eka saMsthAnImAM 6 34 273 102 416. aprazasta lezI traNa zarIrI bALa eka saMsthAnImAM 14 27 273 102 417. strInI gati kRSNa0eka saMsthAnImAM 4 38 273 102 418. pra0 bAdara eka saMsthA, ekAMta bhava dhAraNI dehamAM 7 25 273 113 419. kRSNa lezyA eka saMsthAnImAM 6 38 273 102 420. mizrayogI bAdara ekAMta asaMyamamAM 14 20 202 184 421. strInI gati aprazasta lezI prava zarIra eka saMsthAnImAM 12 34 273 102 422. strInI gatinA saMzImAM 12 10 202 198 423. prava zarIrI mizrayogI ekAMta asaMyamamAM 14 23 202 184 424. samuccaya saMjJImAM 14 10 202 198 425. mizrayogI ekAMta apaccakkhANImAM 14 25 202 184 426. kRSNalezI bA pravutraNa zarIramAM 6 30 288 102 427. aprazasta lezI eka saMsthAnImAM 14 38 273 102 428 kRSNa0 bAdara traNa zarIramAM 6 32 288 102 429. ,, ,, ekAMta asaMyamamAM 6 33 288 102 430. strI gatinA trasa mizra) ghaNA bhavavALA 12 18 217 183 431. strI, gatinA trasa mizra. 12 18 217 184 432. trasa mizrayonI saMkhyA) bhavavALA 14 18 217 183 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 433. trasa mizrayogI 14 18 217 184 434. kRSNa pra0 traNa zarIrImAM 6 38 288 102 435. mizrayogI bA. mithyA. 14 25 217 179 436. bA0 traNa zarIrI aprazasta lezImAM 14 32 288 102 437. bAdara ekAMta apacca. aprazasta lezImAM 14 33 288 102 438. kRSNa0 traNa zarIramAM 6 42 288 102 439. , ekAMta apacca0 6 43 288 102 440. mizrayoga bAdaramAM 14 25 217 184 441. adho. ni.nA cakSutraNa za0 14 17 288 122 442. ba0 traNa za0 aprazasta lezImAM 14 38 288 102 443. pra0 mizra yogImAM 14 28 217 184 44. pra0 ekAMta bhavadhA deha ghaNA bhavavALA 7 38 288 111 445. adho ti. traNa zarIrI trasamAM 14 21 288 122 446. apra. legyA traNa zarIrI 14 42 288 102 447. ekAMta asaMyama aprazasta lezI 14 43 288 102 448. bhavadhA0 deha ghaNA bhavavALA 7 42 288 111 449. strIgatinA ekAMta bhava0 deha 6 42 288 113 450. bhavasiddhi ekAMta ,,, 7 42 288 113 451. uparanI gati 6. pratyeka zarIrI 2 44 303 102 45ra. bhujapara , adho. ti) prava traNa zarIrI 4 38 288 122 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 453. strI, gati kR0 prava zarIrI 4 4 303 102 454. urdhva ti. ekAMta cha. paMce. ghaNA bhavamAM 0 20 288 146 455. kRSNa0 prava zarIrI 6 44 303 102 456. adho. tio traNa zarIrI bAdara 14 3ra 288 122 457. aprazasta lezI bAdara 14 38 303 102 458. urdhva tivanA ekAMta chabastha cakSa0 0 22 288 148 459. urdhva ti.nA eka saMsthAnImAM 0 38 273 148 460. ,, , ekAMta chadmastha ghANa0 0 24 288 148 461. adho. ti)nA cakSu) 14 22 303 122 462. , , bAdara ekAMta chadmasthamAM 14 38 288 122 463. ,, ,, prANa0 14 24 303 122 464. strI gatinA adhotirutraNa zarIrI 12 42 288 122 465. adho tivanA trasa. 14 26 303 122 466. adhotivra traNa zarIrI 14 42 288 122 467. aprazasta legyAmAM 14 48 303 102 468. urdhva, tivra traNa zarIrI bAdara 0 32 288 148 469. ,, ,, ekAMta asaMyama bAdara 0 33 288 148 470. adho, , chabastha strI gatimAM 12 48 288 122 471. udgha0 ,, paMcendriyamAM 0 20 303 148 472. adho 0i ekAMta chabastha 14 48 288 122 473. urdhva ,, nA cakSu IndriyamAM 0 22 303 148 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 474. urdhva ti. ekAMta chadmastha bAdara ghrANendriyamAM 475. 476. traNa zarI2I ghaNA bhavavALA 477. 478. 479. 480. ekAMta chadmastha pratyeka zarIrI 481. strInI gatinA adho ti 482. urdhva ti0 ekAMta chadmastha ghaNA bhavavALA 483. adho ti0 pratyeka zarIrImAM 484, urdhva ti0 ekAMta chadmasthamAM 485. strInI gatinA adho tiryakamAM 486. bhujapuranI gatinA traNa zarIrI bAdara 99 29 92 29 .. ,, 29 99 99 .. 29 29 trasamAM traNa zarIrI ekAMta asaMyamamAM 22 487. adho ti0 lokamAM 488. khecaranI gatinA traNa zarIrI bAdara 489. urdhva ti. bAdaramAM 490. sthaLacaranI gatinA traNa zarIrI bAdara 491. khecaranI gatinA paMcendriyamAM 492. u252nI gatinA traNa zarIrI bAdara 367 0 38 288 148 0 24 303 148 0 42 288 146 0 26 303 148 0 42 288 148 0 43 288 148 0 44 288 148 12 44 303 122 0 48 288 146 14 44 303 122 0 48 288 148 12 48 303 122 4 32 288 162 14 48 303 122 6 32 288 162 0 38 303 148 8 32 288 162 6 20 303 162 10 32 288 162 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 493. urdhva ti pratyeka zarIrI ghaNA bhavavALAmAM 0 44 303 146 494. khecaranI gatinA pratyeka traNa zarIramAM 6 38 288 162 495. urdhva tiva pratyeka zarIrImAM 0 44 303 148 496. bhujaparanI gatinA traNa zarIramAM 4 42 288 162 497. khecaranI gatinA trasamAM 6 26 303 162 498. khecaranI gatinA traNa zarIramAM 6 42 288 162 499. urdhva tilokamAM 0 48 303 148 500. sthalacaranI gatinA traNa zarIramAM 8 42 288 162 501. trasa eka saMsthAnImAM 14 16 273 198 502. uparanI gatinA traNa zarIrImAM 10 42 288 162 503. saMjJI tiryaMcanI gatinA dhrANendriyamAM 14 24 303 162 504. khecaranI gatinA ekAMta chadmasthamAM 6 48 288 162 505. saMjJI tiryaMcanI gatinA trasamAM 14 26 303 162 506. saMjJI tiryaMcanI gatinA traNa zarIrImAM 14 4ra 288 162 507. aMtaradvIpanA paryAptanA aladdhiyAmAM 14 48 247 198 508. urapara tiryaMca gatinA ekAMta sakaSAyImAM 10 48 288 162 509. sthalacara tivra gatinA pratyeka zarIrI bAdaramAM 8 36 303 162 510. tiryaMcaNInI gatinA ekAMta sayogI 12 48 288 162 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 511. eka saMsthAna pratyeka zarIrI bAdaramAM 512. tiryaMca gatinA ekAnta sayogImAM 513. eka saMsthAna mithyAtvImAM 514. madhya jIvone sparzanArA ekAnta chadmastha cakSuIndriyamAM 515. tiryaMcaNInI gatinA bAdaramAM 516. madhya jIvonA sparzanArA ekAMta chadmastha ghrANendriyamAM 517. eka saMsthAna strInI gatinA pratyeka zarIrImAM 526. ekAMta sakaSAya trasamAM 527. tiryaMcanI gatimAM 528. ekAMta chadmastha bAdara mithyAtvImAM 369 14 26 273 198 14 48 288 162 14 38 273 188 529. strI gatinA trasa mithyAtvImAM bru-24 14 22 288 190 12 38 303 162 14 24 288 190 518. paMcendrimAM ekAMta chadmastha ghaNA bhavavALA 519. ghrANendriya ekAMta chadmastha asaMyamamAM 14 19 288 198 520. paMcendriya ekAMta chadmasthamAM 14 20 288 198 521. eka saMsthAnI ghaNA bhavavALAmAM 14 38 273 196 14 22 288 198 522. ekAMta sakaSAya cakSu0 523. eka saMsthAnImAM 14 38 273 198 524. ekAMta sakaSAya ghrANendriyamAM 525. paMcendriya mithyAtvImAM 12 34 273 198 14 20 288 196 14 24 288 198 14 20 303 188 14 26 288 198 14 48 303 162 14 38 288 188 12 26 303 188 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pa30. strI gatinA traNa zarIrI bA) ekAMta sakaSAyamAM * 12 32 288 198 pa31. strInI gatinA paMcendriya saMkhyAtA bhavavALAmAM . 12 20 303 196 532. traNa zarIrI bAdaramAM 14 32 288 198 pa33. ekAMta asaMyama bAdaramAM 14 33 288 198 pa34. ekAMta chadmastha abhavya. pratyeka zarIrImAM 14 44 288 188 pa3pa. paMcendriya jIvomAM 14 20 303 198 pa36. strInI gatinA bA0 ekAMta sakaSAyamAM 12 38 288 198 pa37. strInI gatinA prAreMdriyamAM 12 24 303 198 538. ekAMta chagha0 bAdaramAM 14 38 288 198 pa39. dhrANendriyamAM 14 24 303 198 540. strInI gatinA traNa zarIramAM '12 42 288 198 541. trasa jIvomAM 14 26 303 198 542. traNa zarIrI ekAMta chabastha 14 42 288 198 543. ekAMta asaMyamamAM 14 43 288 198 54. ba0 za0 ekAMta chagha0 14 44 288 198 545. samya0 tiryaMcanA aladdhiyAmAM 14 30 303 198 pa46. ekAMta cha50 ghaNA bhavavALAmAM 14 48 288 196 547. strIgati pra0 za0 mithyA) 12 44 303 188 548. ekAMta chadmasthamAM 14 48 288 198 alaDhiyA-varjIne. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI mArgaNAnA 563 prazno 549. mithyA. pra0 zarIrImAM 550. samya0 nArakInA alayiA 551. strI gati mithyAtvI 552. ekendriya paryAptanA alayiA 553. mithyAtvI 554. nava caiveyakanA paryAptanA aladdhiyA 555. jIvonA madhyabheda sparzanArA 556. naraka paryAptanA aladdhiyA 557. strI' gatinA pra0 zarIrImAM 558. tirya0 paM. vaikriyanA aladdhiyA 559, pratyeka zarIrImAM 560 tejolezI ekendriyanA alakriyA 561. ghaNA bhavavALA jIvomAM 562. ekendriya vaikriya za0 alakriyAmAM 563. sarva saMsArI jIvomAM 371 14 44 303 188 1 48 303 198 12 48 303 188 18 37 303 198 14 48 303 188 14 48 303 189 14 48 303 190 7 48 303 198 12 44 303 198 14 43 303 198 14 44 303 198 14 45 303 198 14 48 303 196 14 47 303 198 14 48 303 198 Iti jIvonI mArgaNAnA 563 prazno saMpUrNa. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zrI bRhad jaine thoka saMgraha (23) cAra kaSAya. pannavaNA pada-14 zrI pannavaNAjI sUtra pada caudame kaSAyano thokaDo cAlyo. temAM zrI gautama svAmI vira bhagavAnane pUchatA hatA ke, he bhagavanuM ! kaSAya keTalA prakAre kahyA che? bhagavad kahe, he gautama! kaSAya 16 prakAre kahyA che. 1-potAne mATe, 2-parane mATe, 3-taMdubhAyA kahetAM banne mATe, 4-khetta kahetAM ughADI jamInane mATe, 5-vaSNu kahetAM DhAMkI jamInane mATe, 6-zarIra mATe, 7-upadhine mATe, 8-nirarthaka, 9-jANatAM, 10-ajANatAM 11-upazAMtapaNe* 12-aNupazAMtapaNe*, 13-anaMtAnubaMdhI krodha, 14-apratyAkhyAnI krodha, 15-pratyAkhyAnA varaNIya krodha, 16-saMjvalanano krodha, evaM 16. te 16 samuccaya jIva AzrI ane covIsa daMDaka AzrI ema 25 ne 16 thI guNatAM 400 thAya. have kaSAyanA daLIyA kahe che. caNIyAra, upacaNIyA, bAMdhyA, vedyA, udIrIyA, niryA, evuM 6, te bhUtakALa, vartamAnakALa, ane bhaviSyakALa AzrI ema 6 ne 3 thI guNatAM 18 thAya. te 18 eka jIva AzrI ane 18 bahu jIva AzrI evaM 36 thAya. te samuccaya jIva AzrI, ane covIsa daMDaka AzrI ema 36 ne 25 thI guNatAM 900 thAya ane 400 upara kahyA, te maLI kula 1300 krodhanA, 1300 mAnanA, 1300 mAyAnA, ane 1300 lobhanA, evaM pa200 thAya. Iti cAra kaSAya saMpUrNa * udaya avasthAne nahIM prApta thayela. + udaya avasthAne prApta thayela = caNIyA - karma pudgalonuM AvavuM, upacaNIyA - tene vadhu puSTa karavAM, bAMdhyA - niddhata ke nikAcIta baMdha karavo. vedyA - darda Adi duHkhanuM vedana karavuM te, udIrIyA - tapa AdithI udIraNA karavI. nirbharyA - AtmAthI karmadalikone judA karavA. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsocchvAsa 373 (24) zvAsocchavAsa pannavaNA pada-7 zrI pannavaNAjI sUtra pada sAtame zvAsocchvAsano thokaDo cAlyo, temAM gautama svAmI vIra prabhune pUchatAM havAM ke ke bhagavan ! nArakI ane devatA kevI rIte zvAsocchvAsa le che ? vIra prabhue kahyuM ke he gautama ? nArakInA jIva niraMtara dhamaNanI pere zvAsocchvAsa le che. asurakumAranA devatA jaghanya sAta thoka, utkRSTa eka pakSa jhAjhero zvAsocchvAsa le che. vANavyaMtarane nava nikAyanA devatA jaghanya sAta thoka, utkRSTa. pratyeka muhUrte. jyotiSI ja ane u pratyeka muhUrte. pahele devaloke ja pratyeka muhUrto ane u be pakSe bIje devaloke ja pratyeka muhUrte jhAjherUM u be pakSa jhAjhere. trIje devaloke ja be pakSe ane u sAta pakSe cothe devaloke ja be pakSa jhAjhere ane u sAta pakSa jhAjhere. pAMcame devaloke ja sAta pakSe ane u dasa pakSe chaThe devaloke ja0 dasa pakSe u cauda pakSe. sAtame devaloke ja cauda pakSe u satara pakSe AThame devaloke ja sattara pakSe u aDhAra pakSe. navame devalokeja aDhAra pakSe u ogaNIsa pakSe dazame devaloke ja0 ogaNIsa pakSe u vIsa pakSe. agiyArame devaloke ja vIsa pakSe u ekavIsa pakSe, bArame devaloke ja ekavIsa pakSe u bAvIsa pakSe pahelI trikamAM ja bAvIsa pakSe u pacIsa pakSe. bIjI trikamAM ja pacIsa pakSe u aThThAvIsa pakSe. trIjI trikamAM ja aThThAvIsa pakSe u ekatrIsa pakSe. cAra anuttara vimAnamAM ja ekatrIsa pakSe u tetrIsa pakSe. sarvArtha siddhamAM ja ane u tetrIsa pakSe. ema tetrIsa pakhavADIye zvAsocchvAsa kare. Iti zvAsocchvAsa saMpUrNa. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ThANAMga-4 u.2-ThANAMga-10. tathA nizIthasUtra (25) asajhAyo. asajhAyo AkAza saMbadhI 10 asajajhAya kALa maryAdA (1) tAro AkAzethI khare to eka prahara (2) dizA dAha 1 jyAM sudhI rahe (3) AkAzamAM 2 megha garjanA thAya to be prahara , (4) AkAzamAM 2 vIjaLI camake to eka prahara (5) AkAzamAM 2 vIjaLI kaDake to 4-8-12 prahara (6) zukla pakSanI 1-2-3 nI rAta prathama prahara sudhI (7) AkAzamAM yakSanuM cinha hoya to jyAM sudhI dekhAya (8) karA paDe to jyAM sudhI paDe (9) ghummasa hoya to jyAM sudhI rahe (10)raju (dhULa) varase to jyAM sudhI varase audArika saMbadhI 10 asajhAya (11-13) hADakAM, rakta ane mAMsa e tiryaMcanA 60 hAthanI aMdara hoya, manuSyanAM hoya to 100 hAthanI aMdara, manuSyanuM hADakuM baLI ke gaLI gayuM na hoya to bAra varSa sudhI (14) azucinI durgadha Ave athavA dekhAya - tyAM sudhI (15) smazAna bhUmi - so hAthathI vadhu najIka hoya to (16) caMdra grahaNa - khaMDa grahaNamAM 8 prahara, pUrNa hoya to 12 prahara sUrya grahaNa - khaMDa grahaNamAM 12 prahara, pUrNa hoya to (17) Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asajjhAyo (18) (19) (20) 375 16 prahara rAjAnuM avasAna thatAM navo rAjA ghoSita na thAya tyAM sudhI yudhdha sthAnathI najIka - yuddha cAle tyAM sudhI upAzrayamAM (60-100 hAthamAM) paMcendriyanuM klevara paDyuM hoya tyAM sudhI (21-25) aSADha, bhAdaravo, Aso, kArataka ane caitra mahinAnI punama 3 nI divasa-rAtrInI asajjhAya (26-30) A pUnama pachInI ekamanI paNa divasa - rAtrInI asajjhAya (31-34) prabhAta, madhyAhana 4, saMdhyA, madhyarAtrI A cAra saMdhikALamAM 1-1 muhUrta (35/36) hutAzanI pragaTe tyAre tathA dhuLeTInAM divasanI. A asajjhAyane TALIne svAdhyAya karavo joIe tathA khulle moDhe na bolavuM joIe, tathA lAITanA ke divAnA ajavALAmAM na vAcavuM joIe. (1) AkAzamAM koIpaNa dizAmAM nagara baLatuM hoya ke agninI jvALA uDatI hoya evuM dekhAya. jyAM upara prakAza nIce aMdhAruM hoya te dizA-dAha. (2) megha garjanAdimAM akALa, ArdrA nakSatrathI svAti nakSatrane mAnavo. (3) aSADha AdinI pUnamamAM devatA tirdhvalokamAM utsava ujavavA Ave che ane ekame pAchA phare che. te divaso daramyAna sUtra azudhdhine kAraNe deva upadrava karI zake mATe. (4) madhyAhana eTale sUryodaya ne sUryAstano madhya bhAga. tenI eka ghaDI pahelA ane eka ghaDI pachI. temaja prabhAtamAM sUryodaya pahelA 36 mInITa, pachI 12 mInITa tathA saMdhyAmAM sUryAsta pahelA 12 mInITa, pachI 36 mInITa. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 krama nAma (26) batrIsa sUtronAM nAma aga/upAga gAthA aMga aMga aMga 4. samavAyAMga aMga 5. bhagavatI (vivAha prajJapti) aMga jJAtA (dharma kathAMga) 6. aMga 7. upAsaka dazAMga aMga aMga aMga aMga aMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga upAMga mULa 1. AcArAMga 2. sUtra kRtAMga sthAnAMga 3. 8. anta kRtAMga 9. anuttaropapAtika 10. prazna vyAkaraNa 11. vipAka 12. upapAtika 13. rAjapraznIya 14. jIvAjIvAbhigama 15. prajJApanA 16. jaMbudvIpa prajJapti 17. caMdra prajJapti 18. sUrya prajJapti 19. nirayAvalikA 20. kalpavataMsikA zrI bRhad jaina thoka saMgraha 21. puSpikA 22. puSpacUlikA 23. vRSNidazA 24. dazavaikAlika kAlika utkAlika 2500 kAlika 2100 kAlika 3700 kAlika 1557 kAlika 15752 kAlika 1500 kAlika 812 kAlika 900 kAlika 292 kAlika 1250 kAlika 1216 kAlika 1167 utkAlika 2008 utkAlika 4700 utkAlika 7787 utkAlika 4186 kAlika 2200 kAlika 2200 utkAlika kAlika kAlika kAlika kAlika 1109 700 kAlika utkAlika Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparyAptA tathA paryAptA dvAra 25. uttarAdhyayana 26. naMdI 27. anuyoga 28. bRhatsya 29. vyavahAra 30. nizItha 31. dazAzruta skaMdha 32. Avazyaka 11 aMga - 35759 12 upAMga - 25387 4 mULa - 5399 4 cheda - 3718 Avazyaka - 100 kula gAthA - 70343* mULa mULa mULa cheda cheda cheda cheda 2100 700 1899 473 600 815 1830 100 24 kAlika sUtra 8 utkAlika sUtra * suttAgame pramANe 72,000 gAthA thAya che. batrIzamuM sUtra-Avazyaka sUtra. Iti sUtranAM nAma saMpUrNa. 377 kAlika utkAlika utkAlika kAlika kAlika kAlika kAlika kAlika (27) aparyAptA tathA paryAptA dvAra (5nna.56-28) ziSya-(vinayapUrvaka namana karI pUche che) he gurU ! jIva tattvano bodha ApatI vakhate Ape kahyuM hatuM ke jIva upajatI vakhate aparyApto tathA paryApto kahevAya che, tau te zI rIte kahevAya che, te kRpA karI kaho. gurU-he ziSya ! jIvane AhAra, zarIra, IMdriya, zvAsocchavAsa, bhASA ane mana e cha paryApti che. ane te cAre gatinA jIvone lAgu rahevAthI, pAMcaseM ne tresaTha bheda gaNI zakAya che. temAM pahelI AhAra paryApta lAgu thAya che. te evI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zrI bRhad jaina thoka saMgraha rIte ke je jIvanuM AyuSya pUruM thAya, tyAre te zarIra choDIne navI gatinI yonimAM upajavA jAya che. temAM avigraha gati eTale sIdhI ne sarala bAMdhI Avelo hoya, te jIva je samaye cavelo hoya, te ja samayamAM AvI upaje che. te jIvane AhAranuM AMtaruM paDatuM nathI, tevA baMdhanavALo jIva eTale sadA AhArika kahevAya che, evo bhagavatIno nyAya che. have bIjo prakAra vigraha gatino baMdha bAMdhI AvanArA jIvono kahevAya che, tenA traNa prakAra che temAM keTalAka jIvo zarIra choDyA pachI eka samayane AMtare, keTalAka be samayane AMtare ne keTalAka traNa samayane AMtare eTale cothe samaye upajavA pAme che. ema cAre rIte saMsArI jIvo upajI zake che. A bIjI vigraha eTale viSama gati karI upajavA janArA jIvone eka be traNa samaya upajatAM AMtarUM paDe che, tenuM kAraNa graMthakAro AkAza pradezanI zreNInA vibhAgo tarapha kheMcAI javAnuM kahe che. teno gupta bheda gItArtha gurUgamya che. tevA jIva jeTalo samaya vATe rokAya, teTalo samaya AhAra vagaranA aNa-AhArika kahevAya che. te jIva bAMdhelI yonisthAnamAM praveza karI upaje (vAsa kare), teja samaye te yonisthAna je pudgalanA baMdhAraNathI baMdhAyA hoya, teja pudgalano AhAra, tAvaDAmAM nAMkhelA vaDAnI rIte kare che. tenuM nAma oja AhAra karyo kahevAya, ane te jIMdagImAM ekaja vAra kare che. tevo AhAra kheMcI pariNamAvatAM eka samaya lAge che. tyAre AhAra paryApti pUrI thAya che. (1) te pariNamAvelA AhAranA rasano evo guNa che, ke tenAM rajakaNo ekaThAM thavAthI sAta dhAturUpe sthULa zarIranI AkRti bane che, ane mULa dhAtuo jIndagI sudhI sthULa zarIrane TakAvI rAkhe che evA zarIra rUpa phUlamAM vAsanAnI rIte jIva rahI zake che. te bIjI zarIra paryAti kahevAya che. tevI AkRti baMdhAtAM eka aMtarmuhUrta lAge che. tyAre Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparyAptA tathA paryAptA dvAra 379 zarIra paryApti pUrI thAya che. tyAM sudhInAM AhArane oja AhAra kahevAya che. tyAra pachI roma AhAra cAlu thAya che. (2) te zarIranI majabUtI thatAM ja, temAM IdriyonAM avayava pragaTa thAya che. tema thatAM aMtarmuhUrtano vakhata lAge che. te trIjI Idriya paryApta kahevAya che. (3) upara mujaba zarIra tathA Indriya majabuta thayA pachI sUkSma rIte eka aMtarmuhUrtamAM pavananI dhamaNa zarU thAya che, te cothI zvAsocchavAsa paryApta kahevAya che. (4) te pachI eka aMtarmuhUrtamAM bhASAnAM pudgalo grahaNa karavAnI zakti pedA thAya che. tenuM nAma pAMcamI bhASA paryApta kahevAya che. (5) eka aMtarmuhurtamAM mananAM pudgalo levAnI zakti pedA thAya che tene mana paryApti kahe che. (6) uparanI rIte eka samaya ane pAMca aMtarmuhurte cha paryApta baMdhAya che. A zabda zravaNa karatAM ja ziSya zaMkA kare che ke zAstrakAro cha paryApti bAMdhavAnA vakhatane eka aMtarmuhUrta kahe che, tenuM kema ? guru- he vatsa ! muhUrta pUrI be ghaDIne kahe che. teno eka ja bheda che, paNa aMtarmuhUrtamAM jaghanya, madhyama ane utkRSTa evA traNa bheda che. temAM be samayathI laIne nava samaya sudhInuM jadhanya aMtarmuhUrta kahevAya che. (1) te pachInuM aMtarmuhUrta daza samayanuM, agIAra samayanuM, ema ekeka samaya gaNatAM madhyama aMtarmuhUrtanA asaMkhyAtA bheda thAya che. (2) ane be ghaDImAM eka samaya bAkI rahe te utkRSTa aMtarmuhUrta kahevAya che. (3) cha paryApta bAMdhatAM cha aMtarmuhUrta kahevAmAM Ave che. te jadhanya tathA madhyama gaNavA ane chevaTa cha paryApta eka aMtarmuhUrtanI kahevAmAM AvI che, te utkRSTi samajavI. uparanI cha paryAptamAMthI ekeMdriyane pahelI cAra hoya che. beIdriya, teMdriya. cauriMdriya ane asaMjJItiryaMca paMcedriyane, pAMca ane saMkSI paMcadriyane cha pUrI hoya che. e paryAptAno artha kahyo. have aparyAptAno artha kahe che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI bRhad jaine thoka saMgraha aparyAptAnA be bheda che. temAM pahelo karaNa aparyApto, ane bIjo labdhi aparyApyo. e bemAMthI pahelA karaNa aparyAptAnA be - bheda che, te ema ke trIjI Idriya paryAtibAMdhI na rahe, tyAM sudhI karaNa aparyApyo ane te baMdhAI rahe tyAre karaNa paryApyo kahevAya che. have labdhi aparyAptanA be bheda che, te ema ke ekeMdriya vigerethI paMceMdriya sudhImAM, jene jeTalI paryA. kahI che, tene teTalImAMthI ekekI adhUrI rahe tyAM sudhI labdhi aparyApyo kahe che ane potAnI jAtinI hada sudhI pUrI baMdhAI rahe, tyAre tene labdhi paryAto kahe che. e karaNa tathA labdhi aparyAptAnA cAra bheda kahyA. ziSya- he guru ! je jIva maraNa pAme che, te aparyAptAmAM ke paryAptAmAM ! guru- he ziSya ! jyAre trIjI Idriya paryA. bAMdhIne jIva karaNa paryAto thAya che tyAre maraNa nIpajI zake che. e nyAyathI karaNa paryApto thaI maraNa pAme che, paNa karaNa aparyAptApaNe koI jIva maraNa pAme nahi. temaja bIjI rIte aparyAptapaNAnuM maraNa kahevAmAM Ave che. te labdhi aparyAptAnuM maraNa samajavuM. te ema ke cAravALo trIjI, pAMcavALo trIjI, cothI, ane chavALo trIjI, cothIne pAMcamI paryA. pUrI bAMdhavA pachI maraNa pAme che. have bIjI rIte aparyApto tathA paryAyo ene kahevAya che ke jene jeTalI paryA. prApta thaI, arthAtuM baMdhAI rahI hoya tene teTalIno paryApto kahevAya che, ane have pachI bAMdhavAnI che, teno aparyApto; eTale tevI paryA nI prApti thaI zakI nathI ema paNa kahevAya che. upara batAvelA aparyAptA tathA paryAptAnA bhedano artha samajI, garbhaja, nogarbhaja, ane ekeMdriya vagere asaMzI paMceMdriyavALA jIvone te bheda lAgu karavAthI, jIva tattvanA pAMcase ne tresaTha bheda vyavahAra nathI gaNAya che ane te sarva karma vipAkanAM phaLa che. temAM jIvanI corAzI lAkha Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhavicAra 381 yonino samAveza thAya che. tevI yonimAM pharI pharIne upajavuM, janmavuM ane maraNane AdhIna thavuM, tevA janma maraNane saMsAra samudra kahevAya che, ane te sarva samudrothI anaMta guNo moTo che, teno kinAro pAmavA mATe dharma rUpI naukA che, te naukAnA calAvanAra jJAnI guru che. tenuM zaraNa laI, AjJA mujaba vicarI, pravartana karanAro bhAvika bhavya, salAmatI sAthe, prApta thayelI jIMdagInuM sArthaka hAMsala karI zake che, temaja sarva koIe karavuM te yogya che. | iti aparyAptA tathA paryAptA dvAra saMpUrNa. 28) garbhavicAra (bhaga.za.1.u.7). guru - he ziSya ! pannavaNA sUtrano tathA graMthakArono abhiprAya jotAM, sarva janma maraNanAM duHkhano mukhyatAe karIne cothA mohanIya karmanA udayamAM samAveza thAya che. te mohanIyamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyakarma e traNano samAveza che. karma ekAMta pApa che tenuM phaLa azAtA ane du:kha che. e cAre karmanA AkarSathI AyuSya karma baMdhAya che, AyuSya zarIramAM rahIne bhogavAya che te bhogavavAnuM nAma vedanIya karma kahevAya che. te vedanIyamAM zAtA tathA azAtA vedanIyano samAveza thAya che. tenI sAthe ja nAma tathA gotra karma joDAyelA hoya che, ane te AyuSya karma sAthe saMbaMdha rAkhe che, A cAra karma zubha tathA azubha evAM be pariNAmathI baMdhAya che tethI te mizra kahevAya che. tenA udaya uparathI punya tathA pApanI gaNanA karI zakAya che; A pramANe ATha karma baMdhAya che ane janma maraNa rUpa kriyA karI bhogavAya che. temAM mohanIya karma rAjA che. teno dIvAna AyuSya karma che. mana teono hajurI sevaka che. te moha rAjAnA Adeza mujaba nitya Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrI bRhad jaina zoka saMgraha navAM karmano saMcaya karI baMdha bAMdhe che. te sarva pannavaNAjInA karma prakRti padathI samajavuM. mana hamezAM caMcaLa ane capaLa che ane te karma saMcaya karavAmAM apramAdI, ane karma choDavAmAM pramAdI che. tethI lokamAM rahelA jaDa caitanya padArtho sAthe, rAga-dveSanI madada vaDe, joDAya che tethI tene mana joga kahIne bolAvAya che. evA mana jogathI navA karmanI Avaka Ave che. teno pAMca IdriyadvArA bhogopabhoga kare che. ema eka pachI eka vipAkano udaya thAya che. te sarvanuM mULa moha che. te pachI mana, te pachI indriya viSaya ane tenAthI pramAda vadhe che. tevA pramAdane vaza paDelo prANI IdriyonuM poSaNa karavAnA rasa sivAya, ratnatrayAtmaka abhedAnaMdanA AnaMdanI laherano rasIlo thaI zakato nathI. te badala uMcanIca karmanA kheMcANathI naraka vigere cAre gatimAM java Ava kare che. temAM vizeSa karIne deva gati sivAya traNa gatimAM janma azucithI bharelAM che. temAM paNa narakakuMDamAM to kevaLa maLa, mUtra ane mAMsa rUdhIrano kAdava bharelo che. temAM chedana bhedana thavAnuM bhayaMkara duHkha che. te duHkhano citAra suyagaDAMga sUtrathI jANavo tyAMthI manuSya-tiryaMcanI gatimAM Ave che. tyAM garbhavAsa maLe che. te kevaLa azuddha ane azucino bhaMDAra che. pAyakhAnAnI apekSAe jotAM te kAyama akhUTa kIcathI bharelo che. te garbhasthAna naraka sthAnanuM bhAna karAve che, temaja upajanAro jIva narakamAM nArInA namunAnuM bhAna karAve che. phera mAtra ATalo ja ke narakamAM chedana, bhedana, tADana, taraNA, khAMDaNa, pIsaNa ane dahana sAthe daza prakAranI kSetra vedanA che, te garbhamAM nathI, paNa gatinA pramANamAM bhayaMkara kaSTa ne duHkha che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 garbhavicAra upajanArAnI sthitinuM tathA garbhasthAnanuM vivecana ziSya - he gurU ! te garbhasthAnamAM AvI upajanAro jIva, tyAM keTalA divasa, keTalI rAtrI, keTalA muhurta rahe? ane teTalA vakhatamAM keTalA zvAsocchavAsa le che ? gurU - he ziSya ! te upajanAro jIva basene sADI sItotera ahorAtri rahe che. vAstavika rIte jotAM eTalo ja garbhano kALa che. te jIva ATha hajAra traNaso ne pacIsa muhUrta garbha sthAnamAM rahe che. cauda lAkha daza hajAra baseM ne pacIsa zvAsocchavAsa le che. tema chatAM vadhaghaTa thatI jaNAya che, te sarve karmavipAkano vyAghAta samajavo. garbhasthAnane mATe samajavAnuM ke mAtAnA nAbhI maMDaLa nIce phUlane AkAre be nADI che, te benI nIce UMdhA kamalane AkAre eka trIjI nADI che te yoni nADI kahevAya che. temAM yoni jAme che. te yoni jIvane upajavAnuM ThekANuM che. te ThekANAmAM pitA tathA mAtAnA pudgalanuM mizraNa thAya che te yonirUpa phUlanI nIce AMbAnI mAMjarane AkAre, eka mAMsanI pezI hoya che, te pezI dareka mahine pravAhita thavAthI, strI RtudharmamAM Ave che. te rUdhIra uparanI yonI nADImAM ja Ava kare che, kemake te nADI khUlelI ja hoya che. cothe divase RtustrAva baMdha paDe che, paNa atyaMtaramAM sUkSma strAva rahe che, tyAre snAna karI zuci thavAya che. pAMcame divase yoni nADImAM sUkSma rUdhIrano joga hoya che, teja vakhate vIrya biMdunI prApti thaI hoya, to teTalA vakhatane mizra yoni kahevAya che, ane te phaLa prApta thavA yogya gaNAya che tevuM mizrapaNuM bAramuhUrta pahoMce che. teTalI hada sudhImAM jIva upajI zake che. temAM eka be ane traNa vagere nava lAkha sudhI upaje che. teonuM AukhuM jaghanya aMtarmuhUrta. utkRSTa traNa palyopama sudhInuM hoya che. te jIvano Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pitA eka ja hoya che, paNa bIjI apekSAo jotAM chevaTa navarse pitA sudhI zAstra kahe che. te saMjogathI nahi; paNa nadInA pravAha sAme besI, snAna karavA vakhate, uparavADethI kheMcAI AvatAM purUSanA biMdumAM seMkaDo rajakaNo strInA zarIramAM picakArInA AkarSaNanI rIte AvI bharAya che. karmajoge teno kavacit garbha jAmI jAya che. temAM jeTalAM purUSanAM rajakaNo AvelAM hoya te sarva tenA pitA svarUpe gaNAya che. ekI sAthe daza hajAra sudhI garbha pAke che. te macchI tathA sarpanI mAtAno nyAya che. manuSyane traNa sudhI pAke che. bAkI maraNa pAme che eka ja vakhata nava lAkha upajI maraNa pAmyA hoya to te strI janma vAMjhaNI rahe che bIjI rIte je strI kAmAMdha thaIne aniyamita rIte viSaya seve athavA vyabhicAriNI banIne hada uparAMta parapurUSa seve, te strI vAMjhaNI thAya che. tevA bIjakano nAza thAya che. tenA zarIramAM jherI jIvo upaje che. tenA DaMkhathI vikAra vadhe che, tethI te strI, deva - gurU dharma - kuLanI maryAdA tathA ziyaLa vratane lAyaka rahI zakatI nathI. tevI bIjakabhaMga strIno svabhAva nirdaya ane asatyavAdI hoya che. je strI dayALu ane satyavAdI hoya, te strI potAnA zarIranuM jatana kare che. kAmavAsanAne kbaje rAkhe che. potAnI prajAnuM rakSaNa karavA arthe saMsArI sukhanA pyAranI hada maryAdA rAkhe che. tethI tevI strIo putra putrInuM sArUM phaLa pAme che. ekalA rUdhIrathI ke eklA biMduthI prajA prApta thatI nathI, temaja RtunA rUdhIra sivAya bIjA rUdhIra, prajA prAptine kAme AvatAM nathI, eka graMthakAra kahe che, ke sUkSma rIte soLa divasa RtustrAva rahe che. te rogIne nahi. paNa nirogI zarIravALI strIne tema thAya che, ane te prajAprAptine lAyaka kahevAya che. te soLamAMthI pahelA traNa divasane graMthakAro niSedhe che. tevo nIti mArgano nyAya che ane te nyAya puNyAtmA jIvo - - Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhavicAra 385 bula rAkhe che, bIje mate cAra divasano niSedha che, kAraNa ke cothe divase ugelo jIva thoDA ja vakhatamAM mare che. te jIve to zaktihINa thAya ne mAbApane bojArUpa nIvaDe che. pAMcamAMthI soLamA sudhInA divaso nItizAstranA nyAya mujaba garbhAdhAna saMskAranA gaNAya che. temAMnuM eka pachI eka bALa bIjaka paDatA caDatuM baLIyAvara rUpamAM, tejamAM, buddhimAM ane e vagere sarva saMskAromAM, zreSTha tathA dIrghAyuSyavALuM ane kuTuMbapALaka nIvaDe che. pAMcathI soLamI sudhInI agIyAra rAtrI che, temAMthI chaThThI, AThamI, dasamI, bAstrI, ane caudamI e pAMca bekInI rAtrIno bIjaka bahuvacane putrIrUpa phaLa Ape che. temAM vizeSa e che ke pAMcamI rAtrImAM upajelI putrI janmavA pachI ghaNI putrIonI mAtA thAya che. pAMcamI, sAtamI, navamI, agIAramI, teramI ane paMdaramI e ekInI rAtrIno bIjaka, putrarUpe janmI bahAra Ave che, ane te upara kahelA guNavALuM nIvaDe che. divasano bIjaka zAstrathI niSedha che. tema chatAM thAya to kuTuMbanI ane vyavahArika sukhanI tathA dharmanI hAni karanAra nIvaDe che. bIjakanI rIta-biMdunAM rajakaNo vadhAre ane rUdhIranAM thoDA hoya to putrarUpa phaLa nIpaje che, rUdhIra vadhAre ne biMdu thoDuM hoya to putrIrUpa phaLa nIpaje che. be sarakhAM hoya to napuMsakarUpa phaLa nIvaDe che. (have tenuM ThekANuM kahe che.) mAtAnI jamaNI kUkhe putra, DAbI kUkhe putrI ane be kukhanI vacce napuMsaka pAke che, (have te garbhanI sthiti kahe che.) manuSya utkRSTo bAra varasa garbhamAM jIvato rahI zake che. te pachI mare che, paNa zarIra rahe che. te zarIra covIsa varasa sudhI rahI zake che. te sukA zarIramAM covIsame varase navo jIva upaje to mahA muzIbate janme, na janme to mAtA mare. saMzI tiryaMca ATha varSa sudhI garbhamAM jIvato rahI zake che. (have AhAranI rIta kahe che.) yoni kamaLamAM bru-25 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zrI bRhad jaina thoka saMgraha AvI upajanAro jIva, prathama mAtA pitAnA maLelAM mizra pudgalano AhAra karIne pachI upaje che. teno artha prajAdvArathI jANavo. vizeSa eTalo ja ke ahIMnA AhAramAM mAtA pitAnAM pudagala kahevAya che. te AhArathI sAta dhAtuM nIpaje che. temAM paheluM rasI, bIjuM lohI, trIjuM mAMsa, cothuM hADa, pAMcamI hADanI majjA, chaThuM carma, sAtamuM vIrya ne nasA jALa, e sAte maLIne bIjI zarIra paryA. arthAta sUkSma pUtaLuM kahevAya che. cha paryA baMdhAyA pachI te bIjaka sAta divasamAM cokhAnA dhovANa jevo toladAra thAya che. caudamAM divasa sudhImAM pANInA parapoTA jevA AkAramAM Ave che. ekavazamAM divasa sudhImAM nAkanA glekha jevo ane aThThAvIzamAM divasa sudhImAM aDatALIza mAsA jeTalo vajanadAra thAya che. pUre mahine boranA ThaLIA jevaDo, agara choTI kerInI goTalI jevo thAya che. tenuM vajana eka karakhaNa uNo eka paLanuM thAya che. te paLa ene kahevAya che, ke soLa mAsAnuM eka karajaNa, tevA cAra karakhanA tolane paNa kahevAya che. bIje mAse kAcI kerI jevo, ne trIje mAse pAkI kerI jevo thAya che. te vakhatathI garbha pramANe mAtAne DahoLA (dohada-bhAva) thAya che. arthAtu sAre garbhe UMcA ane narase garbhe nIcA manoratha thAya che. ane te karma pramANe phaLe che. te uparathI sArA narasA garbhanI parIkSA thAya che. cothe mAse kaNakanA pIMDA jevo thAya, tethI mAtAnuM zarIra puSTi pAme che. pAMcame mAse pAMca aMkurA phUTe che. temAM be hAtha, be paga, mastaka, cha mAse rUdhIra tathA roma, nakha ne kezanI vRddhi thAya che. temAM sADAtraNa kroDa roma che. temAMthI be kroDa ne ekAvana lAkha gaLA upara ane navANuM lAkha gaLA nIce che. bIje mate, teTalI saMkhyAtanAM roma gADaranAM kahevAya che, te vicAra jotAM vyAjabI lAge che. ekekA romane UgavA jeTalI jagAmAM poNAbethI kAMIka vadhAre roga bharelA che. teno saravALo Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabhavicAra 387 gaNatAM cha kroDa bAra lAkha pacAza hajAra roga thAya che ane te punyanA udayathI DhaMkAelA rahe che. ahIMthI roma AhAranI zarUAta thavAno saMbhava che. tattva tu sarvazagamyuM. te AhAra, mAtAnA rUdhIrano samaye samaye levAmAM Ave che te samaye samaye. pragame che. sAtame mAse sAtameM zIrA eTale rasaharaNI nADIo baMdhAya che, te dvArA zarIranuM poSaNa thAya che. tethI garbhane puSTi maLe che. temAMthI strIne chaso ne sitera, napuMsakane chaso ne eMzI, ane purUSane sAtaso pUrI hoya che. pAMcaso mAMsanI pezIo baMdhAya che, temAMthI strIne trIsa ne napuMsakane vIsa ochI hoya che. te pezIvaDe hADa DhaMkAyelA hoya che te hADamAM sarva maLIne traNaso ne sATha sAMdhA che. ekekA sAMdhA upara ATha ATha marmanAM ThekANAM che, te marmasthAna upara eka Takora vAgatAM maraNa pAme che, bIje mate ekaso ne sATha saMdhi, ane ekso ne sItera marmanA sthAnaka kahevAya che, uparAMta sarvajJagamya. te zarIramAM cha aMga hoya che. temAMthI mAMsa, lohI, ane mastakanI majjA bhejuM) e traNa aMga mAtAnAM che, temaja hADa, hADanI majjA ane nakha keza. roma, e traNa aMga pitAnAM che. AThame mAse sarva aMga upAMga pUrNa nIpajI rahe che. te garbhane laghunIta vaDInIta, glekha, udharasa, chIMka, bagAsuM, oDakAra vagere kAMI hotuM nathI. te je je AhAra kheMce che, te AhAranA rasavaDe indriyone puSTi maLe che. hADa, hADanI majjA, carabI nakha kezanI vRddhi thAya che. te AhAra levAnI bIjI rIta e che ke mAtAnI tathA garbhanI nAbhI uparanI rasaharaNI nADI e be parasparamAM vALAnA AMTAnI jema vIMTAI rahI che. temAM garbhanI nADInuM moTuM mAtAnI nAbhImAM joDAyeluM che. mAtAnA koThAmAM AhArano pelo kavala paDe che ane nAbhI pAse aTake che. teno rasa bane che. te rasa, garbha potAnI joDAyelI rasaharaNI nADIthI kheMcI puSTa thAya che, te zarIramAM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zrI bRhad jaina thoka saMgraha boMtera koThA che, temAM pAMca koThA moTA che. temAMthI ziyALAmAM be koThA AhAranA eka koTho pANIno, unALAmAM be koThA pANInA eka koTho AhArano, comAsAmAM be koThA AhAranA ane be koThA pANInA kahevAya che, eka koTho sadAkALa khAlI rahe che. strIne eka chaThTho koTho vadhAre che. temAM garbha rahe che. purUSane be kAna, be cakSu, be nAsikA, mukha, laghunIta ane vaDInIta e nava dvAra apavitra ane sadAkALa vahetAM rahe che. strIne be thAna ane garbha dvAra e traNa maLIne bAra dvAra sadAkALa vahetAM rahe che. te zarIramAM aDhAra pRSTadaMDaka nAmanI pAMsaLIo che. te vAMsanI karoDa sAthe joDAyelI che. te sivAya be pAMsAnI bAra kaDaka pAMsaLIo che, te upara sAta paDa cAmaDInAM maDhAyelAM che, chAtInA paDadAmAM be kALajAM che, temAM eka paDadA sAthe jaDAyelone bIjo kAMIka laTakato che. peTanA paDadAmAM be aMtasa (naLa) kahyA che, temAM pahelo sthULa che, te maLasthAna ane bIjo sUkSma che, te laghunIta sthAna kahevAya che. vaLI be praNavasthAna eTale bhojana pAna pragamavAnI jagA che. dakSiNa (jamaNe pAse) pragame to du:kha upaje che, vAma (DAbe pAse) pragame to sukha upaje che. soLa AMtarA che. cAra AMgaLanI grIvA (Doka) che. cAra paLanI jIbha che. be paLanI AMkho che. cAra paLanu mastaka che. nava AMgaLanI jIbha che, bIje mate sAta AMgaLanI kahevAya che. ATha paLanuM hRdaya che. pacIsa paLanuM kALajuM che. (have sAta dhAtunAM pramANa - mApa) te zarIramAM eka ADho rUdhIrano ane aDadho ADho mAMsano hoya che. eka pAtho mAthAno bhejo, eka ADho laghunIta, eka pAtho vaDInItano che. kapha, pitta, ne zleSma e traNano ekeko kalava ane ardho kalava vIryano hoya che. e sarvane mULa dhAtu kahevAya che. e dhAtu upara zarIrano TakAva che. e sAte dhAtu potAnA vajana pramANe rahe tyAM sudhI zarIra nirogI ane prakAza vALuM rahe Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabhavicAra 389 che. temAM vadhaghaTa thavAthI zarIra, rogane AdhIna thAya che. nADInuM vivecana - te zarIramAM yogazAstrane nyAye boMtera hajAra nADI che. temAMthI navase nADI moTI che. temAMthI nava nADI dhamaNI ne moTI che. tenA thaDakArA uparathI roganI tathA saceta zarIranI parIkSA thAya che. te be paganI ghuMTI nIce be, eka nAbhInI, eka hRdayanI, eka tALavAnI, be lamaNAnI ane be hAthanI, e nava, e sarva nADIonI mULa rAjyadhAnI nAbhI che. tenI vigata e che ke nAbhIthI ekaso ne sATha nADI, peTa tathA hRdaya upara patharAIne TheTha UMce mastaka sudhI pahoMcI che. tenA baMdhanathI mastaka sthira rahe che. te nADIo mastakane niyama mujaba rasa pahoMcADe che, tethI mastaka sateja Arogya ne tara rahe che. te nADIomAM nukasAna hoya, tyAre AMkha, nAka, kAna, ane jIbha e sarva kamajora thAya che, rogISTa bane che, zULa, jhAmara, vagere vyAdhiono prakopa thAya che. nAbhIthI bIjI ekaso ne sATha nADI nIcI cAle che, te paganAM taLIyAM sudhI pahoMcI che. tenA AkarSaNathI gamanAgamana karavAnuM, ubhuM rahevAnuM tathA besavAnuM bane che. te nADIo tyAM sudhI rasa pahoMcADI Arogya rAkhe che ne nADImAM nukasAna thavAthI saMdhivA, pakSaghAta, sAthaLanA casakA, kaLatara, toDa, phATa, mAthAnA bhejAno duHkhAvo ane AdhAzIzI, vagere rogano prakopa thAya che. nAbhIthI trIjI ekaso ne sAMTha nADI tIrthI cAlIne be hAthanI AMgaLIo sudhI pahoMcI che. teTalo bhAga tenAthI majabUta rahe che. tene nukazAna thavAthI pAsAzULa, peTanAM aneka dardI, mukhapAkanAM, dAMtanAM dardo vagere aneka rogano prakopa thAya che, nAbhIthI cothI ekaso ne sAMTha nADI nIcI marmasthAna upara patharAIne, apAna dvAra sudhI pahoMcI che. tenI zakti vaDe baMdheja Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 zrI bRhad jaina thoka saMgraha rahI zake che. tene nukazAna thavAthI laghunIta, vaDInItanI kabajIyAta athavA aniyamita chUTa thaI paDe che. temaja vAyu, kRmiprakopa, udara vikAra; harasa, cAMdI, prameha, pavanarodha, pAMDuroga, jaLodara, kaThodara, bhagaMdara, saMgrahaNI vagereno prakopa thAya che. nAbhIthI pacIsa nADI upaDIne UMcI zleSama dvAra sudhI pahoMcI che, te zleSmanI dhAtune puSTi Ape che. tenI nukazAnIthI zleSma, pInasano roga thAya che. temaja bIjI pacIsa nADI te tarapha AvIne pitta dhAtune puSTi Ape che, tenI nukazAnIthI pittano prakopa ane jvarAdika roga thAya che, temaja trIjI daza nADI vIrya dhAraNa karanArI che, te vIryane puSTi Ape che. temAM nukazAna thavAthI svapra dhAtu, mukhalALa, kharAba pezAba vagerethI nabaLAImAM vadhAro thAya che. e sarve maLIne sAtaso nADI rasa kheMcI puSTi Ape che ane te zarIrane TakAvI rAkhanArI che. te niyamita rIte cAlavAthI niroga ane niyamabhaMga thavAthI roga thAya che. te sivAyanI baso nADI gupta ne jAhera rIte zarIranuM poSaNa kare che, tethI navaso nADI kahevAya che. uparanI rIte navamA mAsanI hada sudhImAM sarva avayava sAthe zarIra majabUta thaI jAya che. jyArathI garbhanuM bIjaka ropAyAnI khabara paDe, tyArathI je strI brahmacAriNI rahe che teno garbha ghaNo bhAgyazALI, majabUta bAMdhAno, tathA baLIyAvara ane svarUpavAn thAya che, nyAya nItivALo ane dharmI nIvaDe che, te ubhayanA kULano uddhAra karI, mAtA pitAne yaza Ape che, ane pAMce iMdriyo cokhI pAme che. je strI garbha rahyo jANe che, tema chatAM janmavAnA chellA divasa sudhI, nirdayabuddhi rAkhI kuzIla sevyAM kare, temAM jo putrI garbhamAM hoya to, tenAM mAtApitA duSTamAM duSTa, pApImAM pApI, rau rau nakanA adhikArI thAya che, temaja teno garbha maraNa pAme che; tema chatAM jIvato rahe to kANA, Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabhavicAra 391 kubaDA, koDhIyA, lulA, pAMgaLa, bobaDA, mUMgA, IDhiyahINA kurUpa, dubaLA, zaktihINa bAMdhAnA tathA ghATa vagaranAM thaI jAya che; krodhI, rasALa, klezI, prapaMcI; ane khoTI cAle cAlanArA nIvaDe che. ema samajI potAnI prajAnuM bhaluM icchanArI mAtAo garbhakALathI ziyaLavaMtI bane che, teone dhanya che. vizeSamAM upara batAvelA garbhavAsanA sthAnakamAM mahAkaSTa ne pIDA bhogavavI paDe che; tenuM daSTAMta e che ke jema koI purUSanuM zarIra koDha tathA patanA rogathI nIMgaLatuM hoya, tene sADAtraNa kroDa soya, agnimAM dhakhAvI tenAM sADAtraNa kroDa rUMvADAmAM parAve; tenAM upara khAra ne cunAnuM pANI chAMTe; te pachI ALA cAmaDAMthI maDhIne taDake nAkhe, ane daDAnI jema athaDAve; te vakhatanI pIDAnuM pramANa, keTaluM bhayaMkara che? te te bhogavanAro tathA sarvajJa paramAtmA jANe dekhe che. evI garbhavedanA pahele mahine bhogavavI paDe che. tethI bIje mahine bamaNI, trIje mahine traNa gaNI, ema caDatAM caDatAM navame mahine navagaNI pIDA thAya che. athavA dareka rUMvADe navanava soya parovavAnA nyAyanI pIDA samajavI. garbhavAsanI jagA nAnI che, ane garbhanuM sthaLa moTuM che. tethI sajjaDa bhIMsAIne, kerInI mAphaka UMdhe mAthe laTakIne rahevuM paDe che. te vakhate be DhIMcaNa chAtImAM bharAvelA, ane be hAthanI muThI AMkho ADI dIdhelI hoya che. karmone bIjo ne trIjo garbha joDe hoya to, te vakhatanI saMkaDAzanuM ane muMjhavaNanuM mApa karI zakAtuM nathI. mAtA jaMgala jAya tyAre garbhanA nAkanI dAMDI upara thaI nikAla thAya che. kharAbamAM kharAba mAdaLa mAM paDelo hoya che. beThelI mAtA ubhI thAya, te vakhate garbha jANe che, ke huM AsamAnamAM pheMkAI gayo chuM. heThe besatI vakhate jANe che, ke huM pAtALamAM paTakAI gayo chuM. cAlatI vakhate jANe che ke huM masakamAM bharelA dahIMnI mAphaka DakhoLAu chuM. rasoI karavA Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 zrI bRhad jaina zoka saMgraha sana putrInA AcAra, vicAra; AhAra, vyavahAra vagere sarva vakhate jANe che ke huM iMTanI bhaThThImAM bharAI baLuM chuM. ghaMTIe besatI vakhate jANe che ke huM kuMbhArane cAkaDe caDhayo chuM. mAtA cattI sUve tyAre garbha jANe che ke mArI chAtI para para savAmaNanI zilA paDI che. kuzIla samayamAM garbhane ukhaLa samuLano nyAya maLe che. evI rIte mAtA pitAnA karelA tathA garbhasthAnathI maLelA evA be jAtanA duHkhothI pIDAyelA, kuTAyelA, khaMDAyelA ane azucithI taraboLa thayelA duHkhI prANInI dayA zIyaLavaMtI dharmAtmA mAtA pitA vinA koNa rAkhI zake ? arthAt pApI strI purUSomAMthI koI nahi, garbhano jIva, mAtAne sukhe sukhI ane mAtAne du:khe du:khI hoya che. jevA svabhAvavALI mAtA hoya tevA svabhAvanI chAyA garbhamAM paDe che. garbhamAMthI bahAra AvyA pachI, te mAtAnA svabhAva mujaba nIvaDe che. te uparathI mAtA pitAnA ucca nIca bijakanI tathA jaza apajaza vagerenI parIkSA, prajArUpa phoTogrApha uparathI vivekI strI purUSo karI zake che, kemake te citra mAtA pitAnI prakRtine AdhAre citrAyeluM che. mAtA dharmadhyAnamAM, upadeza zravaNa karavAmAM tathA dAna punya karavAmAM ane bhalI bhAvanA bhAvavAmAM joDAI hoya to garbha paNa tevA vicAramAM hoya che. te vakhate garbhanuM maraNa thAya to te devalokamAM jaI zake che, temaja mAtA Arta ne raudra dhyAnamAM hoya to garbha paNa ArTa, raudra dhyAnI hoya che. te vakhate garbhanuM maraNa thAya to te narakamAM jAya che. mAtA mahA kapaTamAM joDAI hoya te vakhate te garbhanuM maraNa thAya to te tiryaMcamAM jAya che. mAtA mahAdriya ane prapaMca vagaranA vicAramAM joDAI hoya, te vakhate garbha mare to te manuSyamAM jAya che. ema garbhamAMthI cAre gatimAM jaI zake che. garbhakALa pUro thAya, tyAre mAtA tathA garbhanI nAbhInI viMTAyelI rasaharaNI nADI ukhaDI jAya che. tyAre janma thavAnI taiyArI thAya Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhavicAra 393 che. temAM mAtA tathA garbhanA punyanuM tathA AyuSyanuM baLa hoya, to sIdhe raste janma thaI zake che. te vakhate keTalAka mAthA taraphathI, to keTalAka paga taraphathI janme che. paNa jo baMne bhAre karmI hoya to, garbha ADo paDI jAya che. tethI beu maraNa pAme che, athavA mAtAnA bacAvanI khAtara pApI garbhanA jIvapara, khedha karIne charInA zastrathI khaMDokhaMDa karI jIndagIpAranI zikSAe pahoMcADe che. teno koIne soga, saMtApa, thato nathI. sIdhe raste janma lenArAo sonA rUpAnA tAra jevA che. mAtAnuM zarIra jataraDo che. jema sonI tAra kheMce, tema garbha kheMcAI koTI kaSTa bahAra Ave che. arthAtu navame mahine kahelI pIDAne kroDa gaNI karatAM je duHkha thAya che, te duHkha janma vakhate thAya che, ane maratI vakhate te duHkhane kroDAkoDagaNuM karatAM je duHkha thAya che; te sarva duHkha behada che. te sarva potAnAM karelAM punya pApanAM phaLa che, ane te udaya kALamAM bhogavAya che. e sarva mohanIya karmano saMtApa che. upara mujaba garbha kALa, tathA garbhasthAna ane garbhamAM upajanArA jIvanI sthitinuM vivecana e sarva taMdula viyAlIyA paInno tathA bhagavatIjI ane anya graMthAMtaranA nyAya mujaba gurUe ziSyane upadezamAM kahI batAvyuM. chevaTamAM kahyuM, ke janmavA pachI bhaMgIyANIno darajjo laI mAtAe ghaNI saMbhALathI ucherI pukhta uMmarano kIdho che. te prajAnI AzAmAM mAtAnuM jobana luMTAyuM che, vyAvahArika sukhapara tilAMjali karI che, te sarvane tathA garbhavAsanA ane janmavA vakhatanAM duHkhone bhUlI jaI jobana madamAM chakelAM putra - putrIo, mahA upakArI mAtAne tiraskAranI daSTi vaDe dhikkAra ApI, anAdara kare che, vastrAlaMkArathI zobhitAM bane che. tela, phulela, cuvA,- caMdana, caMpA, camelI, agara, tagara, amara ane attara vageremAM garakAva banI phUla Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 zrI bRhad jaina zoka saMgraha, hAra ne gajarA dhAraNa kare che, tenI sugaMdhanA abhimAnanI AMdhImAM ema mAnatAM haze, ke A sarva zobhA ane sugaMdha mArA cAmaDAthI vIMTAyelA zarIramAMthI bahAra AvatI haze, tevI zobhA ane sugaMdha mAtA pitA vagere koInA cAmaDAmAM nathI, evA mithyAbhimAnanI AMdhImAM paDelA bebhAna, ajJAna prANIne mATe garbhavAsanA tathA naraka nigodanAM anaMta duHkha taiyAra che; paNa eTaluM to siddha che ke sarva bagADo pApI mAtAnI gerasamajaNanA svabhAvano ane kamabhAgya upajanArA pApI garbhanA vakra karmano che. have bIjA pakSamAM vivekI ane dharmAtmA tathA ziyaLavrata dhAraNa karanArI sagarbhA mAtAonAM putra putrIo janmI uchare che, teonI janma kriyA paNa tevIja che, paNa mAtra svabhAvanI chAyA paDavAmAM phera che. tevI mAtAonA svabhAvanuM stanapAna karI, puSa uMmare pahoMcelAM putra, putrIo paNa, potapotAnAM punyanA udaya mujaba sarva vaibhavano upabhoga kare che, tema chatAM potAnAM mAtA pitA sAthe sad vinayathI vartI zake che. gurUjanomAM bhaktiparAyaNa nIvaDe che. lajjA, dayA,' kSamAdi guNomAM, ane prabhuprArthanAmAM AgaLa vadhe che. abhimAnathI vimukha rahI, maitrI bhAvanI sanmukha thAya che. jIndagImAM sArthaka, yogya, satsaMga, karI jJAna meLave che, ane zarIra saMpatti vigerethI udAsa rahI AtmasmaraNamAM jIndagI pUrNa kare che; temaja sarva koI vivekadaiSTivALA strI purUSoe A azucithI prApta thayelA gaMdA zarIranI nIpaja upara dhyAna rAkhI mamatA ghaTADavI joIe, mithyAbhimAnathI pAchA haThavuMjoIe, maLelI jIndagIne sArthaka karavA yogya kArya karavAmAM udyama karavo joIe, jethI karIne upara kahelA garbhavAsanA duHkhane Adhina thavuM na paDe. iti garbha vicAra saMpUrNa Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakSatra paricaya 3 (29) nakSatra paricaya jaMbudvipa pannati, va-7 nabhacakramAM tArAnAM keTalAMka jhumakhAM evAM che ke te sarvadA eka sarakhAM AkAranAM ane mAMhomAMhenA aMtaranA nyUnAdhikatA na thAya tevAM che. tethI te nakSatra kahevAya che, evAM nakSatro kula 28 che. dareka nakSatrano caMdramA sAtheno yoga lagabhaga sATha ghaDIno hoya che, paNa abhijita (abhica) nakSatra 19 ghaDInuM che tethI, tenI pahelAnuM uttarASADhA 45 ghaDInuM hovAthI temAM tenI 15 ghaDI ane abhica pachInuM zravaNa nakSatra 56 ghaDInuM hovAthI temAM tenI cAra ghaDI bheLavI abhijitane juduM nakSatra keTalAka gaNatA nathI. A rIte 27 nakSatronI bAra rAzio gaNavAmAM Ave che. dareka rAzimAM savA be nakSatra hoya che. A nIce nakSatronAM nAma, AkAra tathA tArAnI saMkhyA darzAvavAmAM AvI che. nAma AkAra tArAnI saMkhyA 1 abhijita gAyanA mastaka jevo 2 zravaNa kAvaDanA jevo 3 dhaniSThA popaTanA pAMjarA jevo 4 zatabhiSA vikharoyalAM phUla jevo 100 5 pUrvA bhAdrapada ardha vAvaDI jevo 6 uttarA bhAdrapada ardha vAvaDI jevo 7 revatI vahANa jevo 8 azvinI ghoDAnI khUMdha jevo Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bh m m bh mh y bh m w sh 396 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 9 bharaNI strInA marmasthAna jevo 10 kRtikA hajAmanI kothaLI jevo 11 rohiNI gADAnA UMTaDA jevo 12 mRgazIrSa mRgalAnA mukha jevo 13 Adra lohIbiMdu jevo 14 punarvasu trAjavAM jevo 15 puSya be joDelAM rAmapAtra jevo 16 AzleSA dhvajA jevo 17 maghA paDelA gaDhanI dIvAla jevo 18 pUrvAphAlvanI ardhA palaMga jevo 19 uttarAphAlganI ardhA palaMga jevo 20 hasta hAthanA paMjA jevo 21 citrA- khIlelA puSpa jevo 22 svAti nAgaphaNI (khIlA) jevo 23 vizAkhA ghoDAnI dAmaNI jevo 24 anurAdhA ekAvaLI hAra jevo 25 jayeSTha hAthIdAMta jevo 26 mULa vIMchI jevo 27 pUrvASADhA hAthInI cAlanAM pagalAM jevo 4 28 uttarASADhA beThelA siMha jevo upara mujaba nakSatronA AkAra ane tArAnI saMkhyA uparathI nakSatra oLakhavAM sugama paDe che, chatAM gurugamathI jANI levAM. sh y my my m h h m Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca deva 397 caMdramAMnI gati maMda ane nakSatranI gati zIghra hovAthI roja roja eka eka nakSatra badalAtuM rahe che. AthI te dainika nakSatra kahevAya che. sUryanI gati caMdranA karatAM zIghra paNa nakSatranA karatAM maMda hovAthI caMdramAMnA karatAM sUrya sAthe te nakSatro vadhAre vakhata (amuka divaso) sudhI rahe che te sUrya nakSatra kahevAya che. RtuonA parivartana A sUrya nakSatra upara avalaMbe che. ghaNuM karIne dareka mahinAnI pUrNimAe je nakSatra caMdra sAthe rahI rAta pUratuM hoya che te nakSatranA nAma uparathI mahinAnAM nAma paDelAM che. jemake kRtikA uparathI kArtika, mRgazIrSa uparathI mAgazara, yAvat azvinI uparathI Azvina. zrI ThANAMga sUtranA dazame ThANe nIcenAM daza nakSatro jJAnavRddhikAraka kahyAM che - 1 mRgazIrSa, 2 AdrA, 3 puSpa, 4-5-6 traNe pUrvA, 7 mULa, 8 AzleSA, 9 hasta ane 10 citrA. ita nakSatra paricaya saMpUrNa (30) pAMca deva (bhagavatIsUtra, zataka 12 uddezo 9 mo) gAthA. nAma guNa uvAe, ThI vIyu cavaNa saMciThaNA, aMtara appAM bahuyaM ca, nava bhee deva dArAe 1. nAma dvAra 1. guNa dvAra 2. uvavAya dvAra 3. sthiti dvAra 4. rUddhi tathA vidhruvaNA dvAra 5. cavaNa dvAra 6. saMciThANA dvAra Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 7. avagAhanA dvAra 8. aMtara dvAra 9. alpa bahutva dvAra 10 e daza dvAra, pAMca deva upara utAre che. prathama nAma dvAra - bhaviya dravyadeva 1, naradeva 2, dharmadeva 3, devAdhideva 4, bhAvadeva 5, iti paheluM nAma dvAra 1. bIjuM guNa dvAra manuSya tathA tiryaMca paMceMdriya jene devatAmAM upajavuM che tene bhaviya dravyadeva kahIe. 1. naradeva karya guNe kahIe ? cakravartInI riddhi bhogave te guNe naradeva kahIe. cakravartInI riddhi varNavIe chIe. navanidhAna, cauda ratna, corAzI lAkha hAthI, corAzI lAkha ghoDA, corAzI lAkha ratha, chatrukroDa pAyadala, batrIsa hajAra mukuTabaMdhI rAjA, batrIsa hajAra sAmAnika rAjA, soLa hajAra devatA cAkarI kare, coMsaTha hajAra strI, traNaseMne sATha rasoIyA, vIsa hajAra sonAnA AgAra vagere. 2 dharmadeva kaye guNe kahIe ? ATha pravacana mAtAnA sevanAra, navavADa vizuddha brahmacaryanA pAlaNahAra, darzavidha yatidharmanA pAlaNahAra, bAra bhede tapasyAnA karanAra, sattara bhede saMjamanA pALanAra, bAvIsa parisahanA sahanAra, sattAvIsa guNe karI sahita, tetrIsa AzAtanAnA TALanAra, channu doSarahita AhAra pANInA lenAra, eve guNe dharmadeva kahIe. 3. devAdhideva kaye guNe kahIe ? cotrIsa atizaye karI birAjamAna, pAMtrIsa vacana vANInA guNaeN karI sahita, cosaTha IMdranA pUjanIka, eka hajAra ne aSTa uttama lakSaNanA dhaNI, aDhAra doSarahita ane bAra guNe karI sahita hoya; aDhAra doSarahita te ajJAna 1, krodha 2, mada 3, mAna 4, mAyA 5, lobha 6, rati 7, ati 8, nidrA 9, zoka 10, asatya 11, corI 12, matsara 13, bhaya 14, prANIvadha 15, prema 16, krIDA prasaMga 17, hAsya 18 e 18doSa rahita. bAra guNe karI sahita te 12 guNa kahe che H - jyAM jyAM bhagavaMta UbhA rahe, bese, samosare tyAM tyAM - Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca deva 399 daza bola sahita te bhagavaMtathI bAraguNo UMco tatkALa azoka vaza thaI Ave ne svAmIne chAMyaDo kare. 1. bhagavaMta jyAM jyAM samosare tyAM tyAM pAMcavaNa aceta phUlanI vRSTi thAya ne DhiMcaNa pramANe DhagalA thAya 2. bhagavaMtanI jojana pramANe vANI vistare ne sahunAM manano saMzaya hare. 3. bhagavaMtane covIsa joDa cAmara viMjhAya. 4. sphaTika ratnamaya pAdapITha sahita siMhAsana svAmInI AgaLa thAya. 5. bhAmaMDaLa aMboDAne ThekANe tejamaMDaLa birAje. dizodizanA aMdhakAra TaLe. 6. AkAze sADAbAra kroDa gebI vAjAM vAge. 7. bhagavaMtanI upara traNa chatra uparAuparI birAje. 8. anaMta jJAna atizaya. 9. anaMta arcA atizaya - parama pUjyapaNuM. 10. anaMta vacana atizaya. 11. anaMta apAyAgama atizaya, te sarva doSa rahitapaNuM. 12. e bAra guNe karI sahita hoya tene devAdhideva kahIe. (1 thI 8 atizaya che, 9 thI 12 guNa che.) 4. bhAdeva te bhavanapati 1. vANavyaMtara 2. jyotiSI 3. vaimAnika 4. e cAra jAtinA devatAne bhAve pravarte che tene bhAva deva kahIe. 5. Iti bIjuM guNa dvAra 3 juM uvavAya dvAra : bhaviya dravyadevamAM 179 nI laTa, 7. nArakI, sarvArtha siddha choDI 98 devanAM paryAptA maLI 284 bolanAM Ave. naradeva pahelI naraka, 10 bhavanapati, 26 vANavyaMtara, 10 jyotiSI, 12 devaloka, 9 lokAMtika, 9 raiveyaka, 5 anu. vimAnanAM paryAptA maLI 82 bolanAM Ave. dharmadeva - 171 nI laTa (tela vAunAM vajI), 99 deva, pAMca narakanAM paryAptA maLI 275 bolanAM Ave. devAdhideva - 12 devaloka, 9 lokAMtika, 9 raiveyaka, 5 anu. vimAna, prathama traNa narakanAM paryApta e 38 bolanAM Ave. bhAva devamAM 101 saMjJI manuSya, 5 saMjJI tiryaMca, 5 asaMzI tiryaMca paMce. e sarvanAM paryAptA maLI 111 bolanAM AvIne upaje. cothuM sthiti dvAra - bhaviya dravyadevanI sthiti jaghanya Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatanI varaNI pUrva konI bhAva 400 zrI bRhad jaina thoka saMgraha aMtarmuhUrtanI ane u0 traNa palyanI. 1. naradevanI jagha0 sAtaso varSanI u0 corAzI lAkha pUrvanI. 2. dharmadivanI japa0 aMtarmuhUtanI uta) deze uNI pUrve kroDInI. 3. devAdhidevanI jagha0 72 varSanI, u0 84 lAkha pUrvanI 4. bhAvadevanI jagha0 dasa hajAra varSanI, u0 33 sAgaranI 5. iti cothuM sthiti dvAra. pAMcamuM rUddhi tathA vikravaNA dvAra - bhaviya dravyadevamAM tathA gharmadivamAM jene vaikriya labdhi upanI hoya tene, tathA naradeva bhAvadevane to hoya ja. e 4 vaikriya rUpa kare to jaghanya 1, 2, 3, utkRSTa saMkhyAtA rUpa kare. zakti to asaMkhyAtA rUpa karavAnI che, paNa kare nahi. devAdhidevanI zakti anaMta che, paNa kare nahi. Iti pAMcamuM rUddhi tathA vikvaNA dvAra. 6ThTho cavaNa dvAra bhaviya dravya deva cavI 198 bhedanAM deva thAya. naradevanI gati 14 bheda, 7 narakanAM apa. ne paryAptA. dharma deva 12 devaloka, 9 lokAMtika, 9 raiveyaka, 5 anu. vimAna e 35 nAM apa. ne paryAptA, 70 bolamAM jAya. devAdhidevanI gati mokSa. bhAvadeva 15 karmabhUmi, 5 saMjJI tiryaMca, bAdara pRthvI, pANI, vanaspati e 23 nAM apa. ne paryAptA 46 bolamAM jAya. iti chaThTho cavaNa dvAra. sAtamuM saMciThaNA dvAra.. saMciThaNA te zuM ? devanAdevapaNe rahe to keTalo kALa rahe te kahe che : - bhaviya vyadevanI saMciThaNA ja aMtarmuhUrtanI, u0 3 palyopamanI 1. naradevanI ja0 sAtase varSanI, u0 84 lAkha pUrvanI 2. dhamadivanI, pariNAma AzrI eka samaya, pravartana AzrI ja0 aMtarmuhUrtanI u0 deze uNI pUrve kroDInI. 3. devAdhidevanI ja0 72 varSanI u0 84 lAkha pUrvanI 4. bhAvadevanI ja0 daza hajAranI, u0 33 sAgaropamanI 5. Iti sAtamuM saMciThaNA dvAra. AThamo avagAhanA dvAraH bhaviya dravya devanI avagAhanA ja. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanA-virAdhaka 401 AMgulano asaMkhyAtamo bhAga u. 1000 jojana. naradevanI avagAhanA ja. sAta dhanuSya u. 500 dhanuSya, dharmadevanI avagAhanA ja. be hAtha u. 500 dhanuSya, devAdhidevanI avagAhanA ja. sAta hAtha u. 500 dhanuSya. bhAvadevanI avagAhanA ja. eka hAtha u. sAta hAtha. iti AThamo avagAhanA dvAra. navamuM aMtara dvAra - bhaviSya dravyadevanuM AMtaruM paDe to ja daza hajAra varSa ane aMtarmuhUrta adhika, u0 anaMtakAlanuM 1. naradevanuM ja0 eka sAgara jhAjheruM, u0 ardha pugala parAvartana deze uNuM. 2. dharmadivanuM ja0 be palya jhAjheruM, u0 ardhapudgala parAvarta deze uNuM. 3. devAdhidevanuM AMtarUM nathI. 4. bhAvadevanuM janTa aMtarmuhurtanuM, u0 anaMtakALanuM. 5. iti navamo aMtara dvAra. dazamo alpa bahutva dvAra - sarvathI thoDA naradeva 1. tethI devAdhideva saMkhyAta guNA 2. tethI dharmadeva saMkhyAta guNA 3. tethI bhaviya dravyadeva asaMkhyAta guNA 4. tethI bhAvadeva asaMkhyAta guNA 5. Iti dazamo alpa bahuvaiddhAra. iti pAMca devano thokaDo saMpUrNa (31) ArAdhaka-virAdhaka (zrI bhagavatIjI sUtra zataka pahele, udeze bIje) devotpAtanAM 14 bola (pannavaNA sUtra-20mA kriyApadano adhikAra) asaMjati bhaviya dravyadeva* jaghanya bhavanapati utkRSTa nava raiveyaka sudhI jAya. * ArAdhaka sAdhu ja0 pahelA devaloka sudhI. u0 sarvArthasiddha vimAna sudhI jAya. * zramaNanAM vezamAM rahI zramaNonI caryAnuM pAlana karanAra mithyA dRSTi jIvo. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 3. 5. A ArAdhaka zrAvaka jaLa pahelA devaloka sudhI jAya, u bAramA devaloka sudhI jAya. virAdhaka zrAvaka jaja bhavanapati, u jyotiSI sudhI jAya. asaMzI tiryaMca ja0 bhavanapati, u0 vANavyaMtara sudhI jAya. tApasanA matavALA (kaMdamULa bhakSaka AdI) 40 bhavanapati, u0 jyotiSI sudhI jAya. kaMdarpiyA sAdhu (hAMsI majAka karanArA) 40 bhavanapati, u0 pahelA devaloka sudhI jAya. caraka parivrAjaka matavALA ja0 bhavanapati, (aMkhaDa saMnyAsInAM matavALAM) u pAMcamA devaloka sudhI jAya. kiviSiko ja0 bhavanapati, (mAlInAM matavALAM) u0 chaThThA devaloka sudhI jAya. saMzI tiryaMca ja0 bhavanapati, u0 AThamA devaloka sudhI jAya. AjIvikA" (gozALAnA) matavALA ja bhavanapati, u0 bAramA devaloka sudhI jAya. AbhiyogIko (maMtrataMtra karanArA) ja0 bhavanapati, u0 bAramA devaloka sudhI jAya. darzana virAdhaka svaliMgI sAdhu ja0 bhavanapati, u0 navapraiveyaka sudhI jAya. iti ArAdhaka virAdhakano thokaDo saMpUrNa * citrapaTa Adi batAvIne potAnI AjIvikA karanArA. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14. virAdhaka sAdhu ja0 bhavanapati, u0 pahelA devaloka sudhI jAya. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa jAgaraNa 32) traNa jAgarikA bhagavatI za. 12. 9. 1 zrI vIra bhagavAnane gautamasvAmI pUchatA hatA, ke he bhagavan ! jAgarikA keTalA prakAre kahI che ? bhagavAna kahe he gautama ! jAgarikA traNa prakAranI kahI che, te sAMbhaLa 1 dharma jAgaraNa, 2. adharma jAgaraNa, 3 sudakhu jAgaraNa. temAM prathama dharma jAgaraNanA cAra bheda 1. AcAra dharma, 2. kriyA dharma. 3. dayA dharma, 4. svabhAva dharma. temAM prathama AcAra dharmanA pAMca bheda 1. jJAnAcAra, 2. darzanAcAra, 3. cAritrAcAra, 3. tapAcAra, 5. vIryAcAra. temAM jJAnAcAranA 8. bheda, darzanAcAranA 8 bheda, cAritrAcAranA 8 bheda, tapAcAranA 12 bheda, vIryAcAranA 3 bheda, e rIte 39 thayA. jJAnAcAranA 8 bheda : 1. jJAna bhaNavAne vakhate jJAna bhaNavuM, 2. jJAna letAM vinaya karavo, 3. jJAna tathA jJAnInuM bahumAna karavuM, 4. jJAna bhaNatAM yathAzakti tapa karavo, 5. artha tathA gurUne gopavavA nahi, 6. akSara zuddha, 7. artha zuddha, 8. akSara, artha banne zuddha bhaNe. - - 403 - darzanAcAranA 8 bheda H - 1. jaina dharmamAM zaMkArahitapaNuM, 2. pAkhaMDa dharmanI vAMchArahitapaNuM, 3. karaNInA phaLanuM saMdeharahitapaNuM, 4. pAkhaMDInA ADaMbara dekhI mUMjhAya nahi, 5. svadharmanI prazaMsA kare, 6. dharmathI paDatAne sthira kare, 7. svadharmanI bhakti kare, 8. jaina dharmane aneka rIte dIpAve, kRSNa zreNikanI pere. - cAritrAcAranA 8 bheda : 1 iryA samiti, 2. bhASA samiti, 3. eSaNA samiti, 4. AyANabhaMDamatanikhevaNA samiti, 5. uccArapAsavaNa khela, jala, siMghAsa pAriThAvaNIA samiti, 6. mana gupti, 7. vacana gupti, 8. kAya gupti. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 zrI bRhad jaina zoka saMgraha tapAcAranA bAra bheda cha bAhya ane cha AtyaMtara, e bAra. cha bAhya tapanAM nAma - 1 aNasaNa, 2 uNodarI, 3. vRttisaMkSepa, 4. rasaparityAga, 5. kAyakaleza, 6. Idri pratisaMlInatA. AtyaMtara tapanAchabhedaH 1 prAyazcita, 2 vinaya, 3 vaiyAvacca, 4. sajhAya, 5 dhyAna, 6 kAyotsarga. ema kula bAra bheda tapAcAranA jANavA. temAM Ihaloka, paralokanA sukhanI vAMchArahita tapa kare. athavA AjIvikArahita tapa kare e tapanA bAra AcAra jANavA. varyAcAranA traNa bheda : 1. baLa, vIrya, dharmanAM kAmamAM gopave nahi. 2. pUrvokta 36 bolamAM udyama kare, 3. zakti anusAre kAma kare, evuM 39 bheda AcAra dharmanA kahyA. have bIje kriyAdharma H tenA sIttera bhedanAM nAma : cAra prakAre piMDa vizuddhi1, 4, pAMca samiti, 5, bAra prakAranI bhAvanA 12, sAdhunI bAra paDimA 12, pAMca Idriyano nirodha 5, pacIsa prakAranI paDilehaNA 25, traNa guti 3, cAra abhigraha 4, evaM 70. tene karaNa sitterI kahe che. 5 mahAvrata, 10 thatidharma, 17 prakArano saMyama, 10 prakAranI vaiyAvacca, 9 brahmacaryanI vADa, 3 (jJAna, darzana, cAritra) ratna, 12 tapa, 4 kaSAyano nigraha e 70 bhedane caraNa sitterI kahe che. have trIjo dayAdharma : tenA ATha bhedanAM nAma kahe che 1. prathama svadayA", te potAnA AtmAne pApathI bacAve te, 2. paradayA, te bIjA jIvanI rakSA karavI te, 3. dravya dayA, te dekhAdekhIthI dayA pALe che, athavA zaramathI jIvanI rakSA karavI te, athavA kULa AcAre dayA pALe te, 4. bhAvadayA, te jJAnanA joge karIne jIvane jIvAtmA jANIne te upara anukaMpA lAvI, teno jIva * svadayAmAM paradayAnI niyamA ane paradayAmAM svadayAnI bhajanA. 1. piMDa eTale AhAra mATe dravya kSetra kALa bhAvathI, vizuddhi eTale aceta prAsuka Adi sujhatA dvavya levA. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa jAgaraNa 405 bacAvavo te, 5. vahevAra dayA, te jevI zrAvakane dayA pALavAnI kahI che te sAcave te, gharanAM aneka kAmakAja karatAM jatanA rAkhavI te. 6. nizcaya dayA, te ApaNA AtmAne karmabaMdhathI choDAvavo; teno khulAso e che ke pudgala paravastu che. tenA uparathI mamatA utArIne, teno paricaya chAMDIne, ApaNA AtmAnA guNamAM ramaNa karavuM, jIvanuM karmarahita zuddha svarUpe pragaTa karavuM, te nizcaya dayA, caudamA guNasthAnakane aMte saMpUrNa lAbhe. 7. svarUpa dayA, te koI jIvane mAravAne bhAve, pahelAM te jIvane sArI rIte khavarAve ane zarIre mAto kare, sAra saMbhALa le, e dayA uparathI dekhAva mAtra che, paraMtu pAchaLathI te jIvane mAravAnA pariNAma che, te uttarAdhyayana sUtranA sAtamA adhyayane bokaDAnA adhikArathI samajavuM. 8 anubaMdha dayA, te jIvane trAsa pamADe paNa aMtarathI tene zAtA devAno kAmI che. te, jemake mAtA putrane roga maTADavAne arthe kaDavuM auSadha pAya paNa aMtarathI tenuM bhaluM icche che, tathA jema pitA putrane bhalI zikhAmaNa ApavA mATe uparathI tarjanA kare, mAre. paNa aMtarathI tenA guNa vadhAravA mATe bhaluM icche che. cotho svabhAva dharma : - te je vastu jIva athavA ajIva tenI je praNati che, tenA be bheda : - temAM eka zuddha svabhAvathI ane bIjo karmanA saMjogathI azuddha praNati che te jIvane viSaya kaSAyanA saMjogathI vibhAvanA thAya che. have jIva ane pudgalane vibhAva che. tene dUra karIne jIva ApaNA jJAnAdika guNamAM ramaNa kare, te svabhAva dharma ane pudgalano eka varNa, eka gaMdha, eka rasa, be sparzamAM ramaNa thAya te pudgalano zuddha svabhAva dharma jANavo. e sivAya bIjA cAra dravyamAM svabhAva dharma che, paNa vibhAva dharma nathI, te calaNa guNa, sthira guNa, avakAza guNa, vartanA guNa, te potapotAnA svabhAvane choDatA nathI te mATe zuddha svabhAva dharma che. e cAra prakAranI dharma jAgarikA kahI. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zrI bRhad jaina thoka saMgraha bIjI adharma jAgarikA : - te saMsAramAM dhana kuTuMba parivArano saMjoga meLavavo, tene mATe AraMbhAdika karavA, tenI rakSA karavI,tenA upara dRSTi rAkhavI, te adharma jAgarikA jANavI. - trIjI sudakha jAgarikA : te su kahetAM bhalI, dabu kahetAM caturAIvALI jAgarikA, e jAgarikA zrAvakane hoya che, kemake samyaka jJAna, darzana sahita dhana - kuTuMbAdika tathA viSaya kaSAyane khoTA jANe che, dezathI nivaryA che, udaya bhAvathI udAsInapaNe rahe che, traNa manoratha ciMtave che. te sudakhu jAgarikA jANavI. Iti traNa jAgarikA saMpUrNa (33) cha kAyanA bhavA zrI gautama svAmI vIra bhagavAnuM ne vaMdaNA namaskAra karI pUchatA havA ke, he bhagavan! cha kAyanA jIva aMtarmuhUrtamAM keTalA bhava kare? vIra bhagavAne kahyuM, he gautama ! pRthvI, pANI, agni, vAyaro, e jaghanya eka bhava kare, utkRSTA bAra hajAra ATha covIsa bhava eka aMtarmuhUrtamAM kare. vanaspatinA be bheda, te pratyeka ane sAdhAraNa. pratyeka, jaghanya eka bhava, utkRSTa batrIsa hajAra bhAva kare ane sAdhAraNa jaghanya eka bhava ane utkRSTa pAMsaTha hajAra pAMcase chatrIsa bhava kare. beIdriya, jaghanya eka bhava ane utkRSTA eMsI bhava kare. teIndriya, jaghanya eka bhava ane utkRSTA sATha bhava kare. caureMdriya, jaghanya eka bhava ane utkRSTA cAlIsa bhava kare. asaMzI tiryaMca paMceMdriya, jaghanya eka bhava ane utkRSTA covIsa bhava kare. saMjJI tiryaMca ane saMjJI manuSya, jaghanya ane utkRSTo eka bhava kare. saMpUrkIma manuSya jaghanya 1 bhava. u. 1 bhava kare. eka muhUrta (be ghaDI) nI 1,67,77,216 AvalikA thAya. ane eka kSullaka (nAnAmAM nAno) bhava. - 256 AvalikAthI nAno na hoya. iti cha kAyanA bhava saMpUrNa Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhi vada. 07 (34) avadhi pada. zrI pannavaNAjI sUtra pada tetrIsame avadhi padano thokaDo cAlyo temAM prathama daza dvAra che, tenAM nAma kahe che : bheda dvAra 10 viSaya dvAra 20 seThANa dvAra 30 AtyaMtara ane bAhya dvAra 40 deza thakI ane sarva thakI 50 aNugAmI 60 hIyamAna ane vartamAna 70 avaThThIyA 80 paDivAI 90 apaDivAI 10. 1 - pahelo bheda dvAra - temAM nArakI ane devatA bhava pratye dekhe eTale upajatI vakhate sAthe avadhijJAna hoya che. tiryaMca ane manuSya kSayopazama pramANe dekhe. 2 - bIjo viSaya dvAra - eTale pahelI narakanA nArakI jaghanya sADAtraNa gAu dekhe, utkRSya cAra gAu che. bIjI nannA nArakI jadhanya traNa gAuM, utkRSTA sADA traNa gAu dekhe, trIjI narakanA nArakI ja0 ahI gAla, u0 sANa gAu dekhe. cothI narakanA nArakI ja0 be gAu, u0 aDhI gAu dekhe. pAMcamInA ja0 doDha gAu, u0 be gAu dekhe. chaThThInA ja eka gAu, u0 doDha gAu dekhe. sAtamInA ja0 ardha gAu, u0 eka gAu dekhe. asurakumAra (bhavanapati) ja0 pacIsa jojana sudhI dekhe, u0 traNa prakAranuM dekhe. UMcuM pahelA bIjA devaloka sudhI, nIcuM trIjI narakanA tALA sudhI, ane trIjuM palyanA AukhAvALA saMkhyAtA dvIpa samudra dekhe ane sAgaranA AukhAvALA asaMkhyAtA dviIpa samudra dekhe. vANavyaMtara ane nava nikAyanA devatA japacIsa jojana, u0 traNa prakAranuM dekhe. UMcu pahelAM devaloka sudhI, nIcuM pAtALa kaLazA sudhI, ane trIThuM saMkhyAta dvIpa samudra dekhe, jyotiSI ane pahelA bIjA devalokanA devatA ja0 AMgulano asaMkhyAtamo bhAga u0 traNa prakvaranuM dekhe. UMcuM potAnA vimAnanI dhvajA sudhI, nIcuM pahelI narakanA taLA sudhI, Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ane trIchuM palyanA AukhAvALA saMkhyAta dvIpa samudra dekhe ane sAgaranA AukhAvALA asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe. trIjA devalokathI yAvat sarvArthasiddha vimAnanA devatA UMcuM potapotAnA vimAnanI dhvajA sudhI dekhe, trIThuM asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe, nIcuM trIja cothAvALA bIjI narakanA taLA sudhI, pAMcamA chaThThAvALA trIjI narakanA taLA sudhI, 7-8 devalokavALA cothI narakanA taLA sudhI, navamAMthI bAramA sudhInA pAMcamI narakanA taLA sudhI, nava raiveyakanA chaThThI narakanA taLA sudhI, cAra anuttara vimAnanA sAtamI narakanA taLA sudhI, ane sarvArthasiddhanA devatA deze uNI lokanAlIkA sudhI dekhe. tiryaMca, ja0 AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, u0 asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe. manuSya, ja0 AMgulano asaMkhyAtamo bhAga, u0 AkhA loka ane alokamAM loka jevaDA asaMkhyAtA khaMDa jovAnI zakti che. - 3 - trIjo saMThANa dvAra - nArakI, trApAne AkAre dekhe, bhavanapati, pAlAne AkAre dekhe, vANavyaMtara, paDahane AkAre dekhe. jyotiSI, jhAlarane AkAre dekhe, bAra devalokanA devatA, mRdaMgane AkAre dekhe, nava raiveyakanA devatA, phUlanI caMgerInA AkAre dekhe, anuttara vimAnanA devatA, kuMvArI kanyAnA kaMcavAne AkAre dekhe. 4 - cotho AtyaMtara ane bAhya dvAra - nArakI devatA AtyaMtara dekhe, tiryaMca bAhya dekhe, manuSya AtyaMtara ane bAhya dekhe, kAraNa ke tIrthaMkara devane avadhijJAna sAthe ja hoya che. 5 - pAMcamo deza ane sarvathakI dvAra-nArakI, tiryaMca ane devatA deza thakI ane manuSya dezathI tathA sarva thakI dekhe. 6 - chaThTho aNugAmI ane aNANugAmI dvAra - nArakI devatAne aNugAmI kahetAM, sAthe janArUM avadhijJAna hoya, manuSya ane tiryaMcane aNugAmI ane aNANugAmI banne hoya. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 gharmadhyAna 7-8 sAtamo diyamAna - vartamAna ane AThamo avaDhIyA dvAra - nArakI devatAne avaTTIyA kahetAM hoya teTaluM avadhijJAna rahe, manuSya ane tiryaMcane hiyamAna, vartamAna ane avaDhIyA e traNe prakAranuM hoya. 9-10 navamo paDIvAI ane dazamo apaDIvAI lAranArakI ane devatAne apaDIvAI avadhi jJAna hoya, manuSya ane tiryaMcane paDIvAI ane apaDIvAI banne jANavA. iti avadhi pada saMpUrNa | (35) dharmadhyAna uvavAI sUtrapATha. sekiMta dhamaeNjhANe ? cauvihe, cala paDihAre pannate te jahA; ANAvijae 1. avAyavijae 2. vivAgavijae 3. saMDANa vijae 4. dhammasmaNaMjhANassa cattAri lakhaNA pannatA taMjahA. ANArUI 1. nisagnarUI 2. suttaraI 3. uvaesarUI 4. dhammasmarNa jhANasa cattAri AlaMbaNA pannatA taMjahA, vAyaNA 1. pucchaNA 2. paripaTTaNA 3. dhammakahA 4. dhammarasaNa jhANasma cattAri aNupehA pannatA taMjahA. egacyANakheDA 1. aNiccANakheDA 2. asaraNANupehA 3. saMsArANaprehA 4. e sUtra pATha kahyo. have sUtrano artha kahe che. dharma dhyAnanA cAra bheda. - te mATe pahelA bhedano artha kahe che. ANA vijae kahetAM vItarAganI AjJAno vicAra cIMtavavo te. vItarAganI AjJA je samakita sahita bAra vrata, zrAvakanI agiyAra paDimA, paMca mahAvrata, bhiSmanI bAra paDiyA, zubhadhyAna, zubhayoga, jJAna, darzana, cAritra, tapa, chakAyanI rakSAM e vItarAganI AjJA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrI bRhad jaina thoka saMgraha ArAdhavI, temAM samaya mAtrAno prasAda na karavo. caturvidha tIrthanAM guNa kIrtana karavAM e dharmadhyAnano pahelo bheda kahyo. have dharmadhyAnano bIjo bheda kahe che. - avAyavijae kahetAM saMsAra mAMhe jIva je thakI duHkha pAme che teno vicAra ciMtavavo, teno e vicAra, mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, azubhayoga tathA aDhAra vApasthAnaka, chakAyanI hiMsA. e duHkhanAM kAraNa jANI evo AzravamArga chAMDIne saMvara mArga Adaravo, jethI jIva duHkha na pAme. e dharmadhyAnano bIjo bheda kahyo. - have dharmadhyAnano trIjo bheda kahe che. - vivAgavie kahetAM jIva je sukha duHkha bhogave che. te zA thakI teno vicAra citavavo teno e vicAra, jIve jeve rase karI pUrve jevA zubhAzubha jJAnAvaraNIyAdika karma upajyAM che, te zubhAzubha karmanA udayathI jIva tevAM sukha duHkha anubhave che. te anubhavatAM thakA koI upara rAga dveSa na ANIe. samatAbhAva ANIe. mana, vacana, kAyAnA zubhayoga sahita zrI jainadharmane viSe pravartie, jethI nirAbAdha parama sukha pAmIe. e dharmadhyAnano trIjo bheda kahyo. have dharmadhyAnano cotho bheda kahe che. - saMThANavijae kahetAM traNa lokanA AkAranuM svarUpa ciMtavIe. tenuM e svarUpa, A loka supaIThikane AkAre che. jIva ajIve saMpUrNa bharyo che. asaMkhyAtA jojananI kroDAkoDI pramANe trIcho loka che temAM asaMkhyAtA dIpa - samudra che, tathA asaMkhyAtA vANavyaMtaranA nagara che, tathA asaMkhyAtA jyotiSInAM vimAna che, tathA asaMkhyAtI jyotiSInI rAjadhAnI che. temAM aDhI dvIpa mAMhe tIrthakara jaghanya 20 utkRSTa ekaso sitera hoya, tathA kevaLI jaghanya be kroDI, utkRSTA nava kroDI, tathA sAdhu jaghanya be hajAra kroDI, utkRSTa nava hajAra kroDI temane vaMdAmi, namaMsAmi, sakkaremi, sammANemi, kalyANa, maMgala, Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna 411 devaya, ceIyuM, pajajuvAsAmi. trichAlokamAMhe asaMkhyAtA zrAvaka zrAvikA che, tenA guNagrAma karIe. te trichA lokathakI asaMkhyAta gaNo adhiko urdhvaloka che. temAM bAra devaloka, nava raiveyaka, pAMca anuttara vimAna sarva thaI ne corAsI lAkha sattANuM hajAra trevIsa vimAna che. te upara siddhazIlA che. tethI upara siddha bhagavaMta birAje che. temane vaMdAmi jAva pajajuvAsAmi. te urdhva lokathI nIce adholoka che. temAM corAsI lAkha narakAvAsa che. sAtakroDa bahotera lAkha bhavanapatinAM bhavana che. evA lokanAM sarva sthAnaka samakita sahita karaNI vinA sarva jIve anaMtI vAra janma maraNe karI pharasI mUkyA che, ema jANI samakita sahita zruta ane cAritra dharmanI ArAdhanA karIe jethI ajarAmara pada pAmIye. e dharmadhyAnano cotho bheda kahyo. have dharmadhyAnanAM cAra lakSaNa - temAM dharmadhyAnanuM paheluM lakSaNa kahe che. ANArUI kahetAM vItarAganI AjJA aMgIkAra karavAnI rUci upaje tene ANArUI kahiye. e dharmadhyAnanuM paheluM lakSaNa kahyuM. have dharmadhyAnanuM bIjuM lakSaNa kahe che - nisargarUI kahetAM jIvane svabhAveja tathA jAtismaraNAdika jJAne karI zrutasahita cAritra dharma karavAnI rUci upaje, tene nisargarUci kahiye, e dharmadhyAnanuM bIjuM lakSaNa kahyuM. have dharmadhyAnanuM trIjuM lakSaNa kahe che - suttarUI kahetAM sUtranA be bheda aMgapaviTha ane aMgabAhira, aMgapaviTha te AcArAMgAdi 12 aMga temAM 11 kAlika, ane bAramuM aMga daSTivAda te utkAlika. aMga bAhiranA 2 bheda, Avazyaka ane Avazyaka vyatirikata. Avazyaka te sAmAyikAdika cha adhyayana te utkAlika, tathA uttarAdhyayanAdika kAlikasUtra, tathA uvavAI pramukha utkAlika sUtra, sAMbhaLavA tathA bhaNavAnI rUci upaje tehane Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zrI bRhad jaine thoka saMgraha sUtrarUci kahIe. e dharmadhyAnanuM trIjuM lakSaNa kahyuM. have dharmadhyAnanuM cothuM lakSaNa - uvaesarUI kahe che. uvaesarUI kahetAM ajJAne karI upAjya karma te jJAna karI khapAvIe, jJAne karI navAM karma na bAMdhIe; mithyAtve karI upAjya karma te samakite karI khapAvIe, samakite karI navAM karma na bAMdhIe; avrate karI upAjya karma te vate karI khapAvIe, vate karI navAM karma na bAMdhIe; pramAde karI upAjya karma te apramAde karI khapAvIe; apramAde karI navAM karma na bAMdhIe; kaSAye karI upAjya karma te kaSAyane aNakarave karIne khapAvIe, kaSAyane aNakarave karIne navAM karma na bAMdhIe, azubha yoge karI upAjya karma te zubha yoge karI khapAvIe, zubha yoge karI navA karma na bAMdhIeH pAMca IdriyanA svAdarUpa Asave karI upAjya karma te taparUpa saMvare karI khapAvIe, tarUpa saMvare karI navAM karma na bAMdhIe; mATe ajJAnAdika Azrava mArga choDIne jJAnAdika saMvara mArga Adaravo evo tIrthaMkarano upadeza sAMbhaLavAnI rUci upaje, tene upadeza rUci kahIe, tathA ugADha rUci paNa kahIe. e dharma dhyAnanuM cothuM lakSaNa kahyuM. - have dharmadhyAnanA cAra AlaMbana kahe che - vAyaNA, pUchaNA, pariNA, dharma kathA. have dharmadhyAnanuM paheluM AlaMbana vAyaNA kahe che. vAyaNA te kone kahIe ? vinaya sahita jJAna tathA nirjarAne arthe sUtranA arthanA jANa gurnAdika samIpe sUtra tathA arthanI vAMcaNI levI, tene vAyaNA kahIe. e dharmadhyAnanuM paheluM AlaMbana kahyuM. have dharmadhyAnanuM bIjuM AlaMbana pUchaNA kahe che. pUchaNA te kene kahie ? apUrvajJAna pAmavAne arthe tathA jainamatA dIpAvavAne arthe tathA saMdeha nivAravAne arthe tathA paranI parIkSA levAne arthe yathAyogya vinaya sahita gurnAdikane prazna pUchIe tene pUchaNA kahie. e dharmadhyAnanuM bIjuM AlaMbana kahyuM. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna 413 have dharmadhyAnanuM trIjuM AlaMbana pariyaTTaNAH- kahe che. paripaTTaNA te kene kahie? pUrve je jinabhASita sUtra artha bhaNyA che, te asmalita karavAne arthe tathA nirjarAne arthe zuddha upayoga sahita zuddha sUtra arthanI vAraMvAra sajhAya kare tene paripaTTaNA kahiye. e dharmadhyAnanuM trIjuM AlaMbana kahyuM. have dharmadhyAnanuM cothuM AlaMbana dharmakathA kahe che. dharmakathA te kene kahie ? vItarAge je bhAva jevA prarUpyA che, te bhAva pote grahIne vizeSa nizcaya karIne zaMkA kaMkhA vitigicchA rahitapaNe potAnI nirjarAne arthe paranA upakArane arthe sabhA madhye te bhAva tevA ja prarUpIe tene dharmakathA kahIe, evI dharmakathA kahetAM thakAM ane sAMbhaLIne sadkatA thakAM te banne vItarAganI AjJAnA ArAdhaka hoya te dharmakathA - saMvararUpI vRkSa sevIe, tethI manavaMchita sukha pAmIe. te saMvararUpI vRkSa vakhANIe chIe. te saMvararUpI vRkSa kevuM che ? jenuM vizuddha samakitarUpa mULa che. dhairya rUpa kaMda che. vinayarUpa vedikA che. tIrthakara tathA cAra tIrthanA guNa kIrtanarUpa thaDa che. pAMca mahAvratarUpa moTI zAkhA che. paccIsa bhAvanArUpa tvacA che. zubhadhyAnane zubhayogarUpa pradhAna pallava patra che. guNarUpa phula che, ziyalarUpa sugaMdha che. AnaMdarUpa rasa che. mokSarUpa pradhAna phala che. merU girinA zikhara upara jema cUlikA birAje che. tema samakitInA hRdayamAM saMvararUpi vRkSa birAje che. evI saMvararUpI zItaLa chAMyA jene pariName tenA bhavobhavanAM pApa TaLe ne te parama atula sukha pAme, ItyAdi cAra prakAranI kathA. vikSepaNI, AkSepaNI, saMvegaNI, niveMgaNI, e cAra kathA vistArapaNe kahe tene dharmakathA kahIe e dharma - dhyAnanuM cothuM AlaMbana kahyuM. AkSepaNI pramukha 4 kathAno vistAra cothe ThANe bIje uddeze sUtra 58 maLe che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zrI bRhad jaina zoka saMgraha have dharmadhyAnanI cAra aNupehA kahe che aNukhehA te kone kahIe? jIva dravya ane ajIvadravya teno svabhAva svarUpa jANavAne arthe sUtranA artha vistAre ciMtavIe tene aNupehA kahIe. - have dharmadhyAnanI pahelI aNupehA kahe che - egacyANakheDA te kone kahIe ? jIva asaMkhyAta pradezI, arUpI, saMdA saMupayogI te caitanyarUpa evo eka mAro AtmA nizcayanaye che. tema sarva AtmA nizcayanaye evA ja che. ane vyavahAranaye AtmA anAdikAlano acaitanya, jaDa, varNAdi 20 rUpa sahita pudgalano saMyogI thako trasa ne sthAvara rUpa laIne, nRtyakAra naTuvAnI pere aneka rUpe aneka chede pravarte che. te trasano trasarUpe pravarte to jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTo be hajAra sAgara jhAjherA sudhI rahe. ane sthAvarano sthAvarapaNe pravarte to jaghanya aMtarmuhUrta-utkRSTo anaMtI utsarpiNI avasarpiNI kAlathI, kSetrathI anaMtA loka pramANa alokanA AkAza pradeza thAya, teTalA kAlacakra utsarpiNI avasarpiNI jANavI. tenA asaMkhyAtA pudgala parAvartana thAya. AMgulane asaMkhyAtame bhAge AkAzapradeza Ave teTalA asaMkhyAtA pudgala parAvartana thAya. sthAvara madhye pudgala laI khelyo e vyavahAra nathI jIva jANIe. vaLI traNa sthAvara madhye rahyo thako strIpuruSa napuMsaka veda pudgalane saMyoge khelyo, pravaryo, aneka rUpo dhAraNa karyA, te kahe che. koIka prastAve devIpaNe bhavanapatyAdikathI izAna devaloka sudhI IdranI IMdrANI surUpavaMtI apsarA thaI. jaghanya 10 hajAra varSa utkRSTa papa palyopama, devAMganAne rUpe anaMtIvAra jIva khelyo. devatApaNe bhavanapatyAdikathI java nava raiveyaka sudhI mahardhika devapaNe mahAzaktivaMta IMdrAdika lokapALa pramukhapaNe rUpavaMta dedIpyamAna vAMchita bhoga saMyoga paNe pravaryo. jaghanya 10 hajAra varSa utkRSTa 31 sAgaropama ema anaMtIvAra bhogI thayo. Idra mahArAje eka Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharmadhyAna 415 bhavamAMhi 7 palyopamanI devI, bAvisa kroDAkroDa, paMcAsI lAkha kroDa, ekotera hajAra kroDa, cArase aThThAvIsa kroDa, sattAvana lAkha cauda hajAra baso ne aThayAsI upara pAMca eTalI devI bhogavI tau paNa tRpti na pAmyo. manuSya madhye strI purUSapaNe thayo. devakara, uttarakura madhye yugalayugalANI thayo. tyAM mahA manohara rUpa manavAMchita sukha bhogavyAM. dasa prakAranA kalpavRkSathI manavAMchita sukha bhogavyAM. strI purUSane kSaNa mAtrano viyoga na paDe. 3 palyopama sudhI niraMtara sukha vilakSyAM. hariyAsa ramyaphavAsa madhye 2 palyopama, hemavayakSetra, hiraNavayakSetra madhye 1 palya sudhI, chappana aMtaradvIpa madhye palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, yugala yugalANIpaNe anaMtIvAra, strI purUSanA rUpa laI khelyo paNa AtmA tRpti na pAmyo. vaLI cakravartIne ghare strI ratnapaNe lakSmI sarikhA rUpa anaMtIvAra jIva laI khelyo paNa tRpti na pAmyo. vAsudeva, mAMDalIka rAjA, pradhAna, vyavahArIyAne ghare strI paNe manojJa sukhomAM pUrvakroDAdikanAM AukhApaNe pravaryo. vaLI teja jIva manuSya madhye kurUpavAna, durbhAgI, nIca kuLa, daridrI bhartAranI strI paNe, alacharUpa durbhAgIpaNe naTavApaNe pravaryo. chatAM manuSyapaNe strI purUSanA avatAra pUrA na thayA. vaLI tiryaMca paMcendriya jalacarAdi madhye strI veda, purUSa vede pravaryo. vaLI te jIva sAta narakamAM, pAMca ekeMdriyamAM, traNa vikaleMdrIya tathA asaMjJI tiryaMca ane asaMjJI manuSya madhye niyamA napuMsakavede ane saMjJI tiryaMca ane manuSya madhye paNa napuMsaka hoya te sarve napusaMka veda jIva pravaryo. paramArthe lAgaTha strI vede pravaryo. te utkRSTA ekaso dasa palya ane pRthapha pUrva krioDa sudhI strI vede khelyo, jaghanya AukhA bhogavyA AzrI aMtarmuhUrta, purUSavede utkRSTo pRthaka so sAgara jhAjherA sudhI purUSa veda madhye khelyo. jaghanya AukhA bhogavyA AzrI aMtarmuhUrta. napuMsakavede Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zrI bRhad jaine thoka saMgraha utkRSTo anaMtA kAlacakra, asaMkhyAtA pudgala parAvartana sudhI napuMsaka vede khelyo. jyAM gayo tyAM ekalo pudgalane saMyoge aneka rUpa parAvartana kIdhAM, e sarva vyavahAra naya jIvane viSe jANavo. evA paribhramaNano miTAvaNahAra zrI jainadharmane viSe zuddha saddhaNA sahita zuddha udyama parAkramanuM phoravavuM thAya tyAre ja AtmAnuM sAdhana thAya. te vAre siddhapaNuM pAme. temAM ekalo ja nizcaya naya AtmA jANavo. jyAre zuddha vyavahAra pravrarve ne azuddha vyavahAra maTADe te vAre siddha hoya evo mAro eka AtmA che. je bhaNI apara parivAra te svArtha rupI che, ane palaMgasA, mIsasAra ane visasA pugala te paryave karI jeve svabhAve che, teve svabhAve na rahe te paNa azAzvatA che, te mATe eka mAro potAno AtmA potAnA kAryano sAdhaka zAzvato jANIne potAnA AtmAnuM sAdhana karIye. e dharmadhyAnanI pahelI aNupehA kahI. have dharmadhyAnanI bIjI aNupehA kahe che - aNIcANakheDA te kene kahIye ? rupI pugalanI aneka prakAre yatanA karIe. te paNa anitya che. nitya eka zrI jainadharma parama sukhadAyaka che. potAnA AtmAne nitya jANIne samakitAdika saMvare karIne puSTa karIye e dharmadhyAnanI bIjI aNupehA kahI. have dharma dhyAnanI trIjI aNaprehA kahe cheHasaraNANupehA te kene kahiye ? A bhavane viSe ane parabhava pahoMcatAM jIvane eka samakitapUrvaka jainadharma vinA janmajarA, maraNanAM duHkha nivAravA bIjo koI zaraNa samartha nathI, ema jANI zrI jainadharmanuM zaraNa karIye, jethI parama sukha upaje. e. dharmadhyAnanI trIjI aNupehA kahI. have dharmadhyAnanI cothI aNupehA kahe che. saMsArANupehA 1. pIMgalA-prayogathI banAvela 2. mIsasAbannenAM mizraNathI 3. vIsasA -kudaratI banatAM Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha lezyA 417 te kene kahiye ? svArtharUpa saMsAra samudra mAMhe janma jarA maraNa saMyoga viyoga zArIrika mAnasika duHkha, kaSAya, mithyAtva, tRSNArUpa ghaNA jala killolAdikanI lahere karI cAra gati, covIsa daMDakane viSe paribhramaNa karatAM jagata jIvane zrI jaina dharmarUpa kaMpano AdhAra che. tathA saMjamarUpa nAvAno zuddha samakitarUpa nirjamaka nAvano kheDaNahAra che. evI nAvAe karI jIva siddhirUpa mahA nagarane viSe pahoMce. tyAM anaMta atula vimala siddhanAM sukha, jIva pAme e dharmadhyAnanI cothI aNuprehA kahI. evA dharmadhyAnanA guNa jANIne sadA dharmadhyAna bAIye jethI parama sukha pAmIye. iti dharmadhyAna saMpUrNa (36) cha vezyA, zrI uttarAdhyayana sUtra adhyayana cotrIsame cha lazyAno thokaDo cAlyo che. temAM prathama vezyAnA agiyAra dvAra kahe che : - nAma, varNa, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAnaka, sthiti, gati ane cavana, e agIyAra nAma kahyAM. have teno vistAra kahe che. prathama nAmadvAra kahe che :- kRSNa lezyA, nIla vezyA, kAputa lezyA, teju lezyA, padma lezyA, ane zukala vezyA. bIjo varNa dvAra kahe che :- kRSNa lezyAno varNa - jevo pANI sahita megha kALo, jevAM pADAnAM zIMgaDAM kALAM, jevAM arIThAnAM bIja, jevuM gADAnuM khaMjana, AMkhanI kIkI e karatAM ananta guNo kALo. - nIla lezyAno varNa - jevo azoka vRkSa nIlo, su-27 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % 418 zrI bRhad jaina zoka saMgraha cAsapakSInI pAMkha, vairyaratna ethI ananta guNo nIla lazyAno nIlo varNa che. kAputa lezyAno varNa - jevAM aLazInAM kula, jevI koyalanI pAMkha, jevI pArevAnI Doka kAMIka rAtI kAMIka kALI, e karatAM anantaguNo adhika kAputa lezyAno varNa jANavo. te lezyAno varNa - jevo ugato sUrya rAto, jevI suDAnI cAMca, jevI davAnI zIkhA, e karatAM anantaguNo adhika rAto. pagha leyAno varNa - jevI haratALa, jevI haLadara, jevAM zaNanA phUla, e karatAM ananta guNo adhika pILo. zukala lehyAno varNa - jevo zaMkha, jevuM aMkaratna, jevuM mogarAnuM phula, jevuM gAyanuM dudha, jevo rUpAno hAra, e karatAM ananta guNo adhika zveta. - trIjo lezyAnA rasano dvAra kahe che :- kRSNa lezyAno rasa - jevuM kaDavuM tuMbaDuM, jevo kaDavo lIMbaDAno rasa, jevo rohINI nAme vanaspatino rasa, ethI ananta guNo adhika kaDavo rasa. 1. nIla lazyAno rasa - jevo sUThano tIkho rasa, jevo pIpara - marIno rasa, ethI anaMta guNo adhika tIkho rasa. 2. kAputa lezyAno rasa - jevo kuNI kAcI kerIno rasa, jevo kAcAM koThAnA rasa, ethI ananta guNo adhika khATo rasa. 3. teju lezyAno rasa - jevo pAkA AMbAno rasa, jevo pAkA koThAno rasa, ethI anaMta guNo kAMIka khATo ne kAMIka mITho rasa. 4. pA lezyAno rasa jevo vArUNIno rasa, jevo Azapa drAkSAsava)no rasa, jevo madhuno rasa ethI ananta guNo madhuro rasa. 5. zukala lazyAno rasa jevo khajurano rasa, jevo drAkSano rasa, jevo dUdhano rasa, jevo sAkarano rasa ethI ananta guNo adhika mITho rasa 6. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha lezyA 419 cotho lezyAnA gaMdhano dvAra kahe che :- jevo gAyanA maMDAno*, kutarAnA maDAno", sarpanA maDAno, ethI ananta guNo adhika aprazasta, prathama traNa mAThI lezyAno gaMdha jANavo. jevo kapura, kevaDo, pramukha sugaMdhI padArtha vATatAM (ghuMTatAM) jevI sugaMdha nIkaLe te karatAM ananta guNo prazasta traNa sArI lezyAno gaMdha jANavo. pAMcamo lezyAnA sparzano dvAra kahe che : jevI karavatanI dhAra, jevI gAyanI jIbha jevuM muMjhanuM tathA vAMsanuM pAna, te karatAM anaMta guNo mAThI aprazasta lezyAno karkaza sparza jANavo. jevI bura nAme vanaspati, jevuM mAkhaNa, jevAM sarasavanA phula, jevuM makhamala e karatAM ananta guNo adhika prazasta lezyAno sparza suMvALo jANavo. . - chaThTho lezyAnA pariNAmano dvAra kahe che H lezyA traNa prakAre pariName. janya, madhyama ane utkRSTa tathA nava prakAre pariName. te upara traNa kahI. tenA ekekanA traNa bheda thAya. jemake, jadhanyano jaghanya, jaghanyano madhyama, jaghanyano utkRSTa e rIte darekanA traNa traNa bheda karatAM nava bheda thAya. ema navanA sattAvIza bheda thAya, ema sattAvIsanA ekAzI bheda thAya, ekAzInA baso ne teMtAlIsa bheda thAya, eTale bhede lezyA pariName. - sAtamo lezyAnAM lakSaNano dvAra H- temAM prathama kRSNa lezyA nAM lakSaNa kahe che pAMca Azravano sevanAra traNa aguptivaMta, chakAya jIvano hiMsaka, AraMbhano tIvra pariNAmI tathA dveSI, pApa karavAmAM sAhasika, kaThora pariNAmI, jIvahiMsA sugarahita karanAra, ajIteMdrI evA joge karI sahita hoya tene kRSNa lezmAnuM lakSaNa jANavuM. nIla lezyAnA lakSaNa kahe che te irSyAvaMta (kadAgrahI), mUrkhavaMta, tapa rahita, mAyAvI, pApa karatAM lAje * mRta kalevara * Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 zrI bRhad jaina thoka saMgraha nahIM, gRdhI, dhUtAro, pramAdI, rasano lolupI, mAyAno gaveSa, AraMbhano atyAgI, pApane viSe sAhasika, e nIla lezyAnAM lakSaNa jANavAM. kApUta lezyAnA lakSaNa kahe che vAMkAbolo, vAMkA kAma karanAra, mAyA karIne harakhAya, saraLapaNA rahita, moDhe judo ane puThe judo, mithyA khoTA vacanano bolanAra, corI, matsarano karanAra, e kAputa lezyAnAM lakSaNa jANavAM. teju lezyAnAM lakSaNa kahe che maryAdAvaMta, mAyA rahita, capaLapaNA rahita, kutUhala rahita, vinayavaMta, damIteMdrI, zubha jogavaMta upadhAna tapasahita dRDha dharmI, priya dharmo, pApa thakI bIe e teju lezyAnAM lakSaNa jANavAM. padma lezmAnAM lakSaNa kahe che krodha, mAna, mAyA, lobha pAtaLA karyA che, prazAMta citta, AtmAno damaNahAra, yoga upadhAna sahita hoya, thoDAbolo, upazAMta, jIteMdrI e padma lezyAnAM lakSaNa jANavAM. zukala lezyAnAM lakSaNa kahe che - ati ArtadhyAna, raudradhyAnathI rahita, dharmadhyAna, zukaladhyAna sahita daza prakAranI citta samAdhie karI sahita, AtmAno damaNahAra ityAdika zukala lezyAnAM lakSaNa jANavAM. - - AThamo lezyAnA sthAnakano dvAra kahe che asaMkhyAtI utsarpiNI, avasarpiNInA jeTalA samaya thAya tathA asaMkhyAtA lokanA jeTalA AkAza pradeza thAya, eTalAM lezyAnAM sthAnaka jANavAM. - navamo lezyAnI sthitino dvAra kahe che - kRSNa lezyAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI 33 sAgaropama ne aMtarmuhUrta adhika; nIla lezyAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTI dazasAgaropama ne palyano asaMkhyAtamo bhAga adhika; kAputa lezyAnI sthiti janya aMtarmuhUrtanI utkRSTI traNa sAgaropama ne palyano asaMkhyAtamo bhAga adhika; teju lezmAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI, utkRSTI be sAgara ne palyano asaMkhyAtamo bhAga adhika; padma lezyAnI sthiti Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 cha lezyA ja. aMtarmuhartanI, utkRSTI daza sAgaropama ne aMtarmuhUrta adhika zukala lezyAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utkRSTI 33 sAgaropama ne aMtarmuhUrta adhika. e samuccaya lazyAnI sthiti kahI. have cAra gatinI lazyAnI sthiti kahe che. prathama nArakInI vezyAnI sthiti kahe che - kAputa lezyAnI sthiti jaghanya daza hajAra varSa nI, utkRSTI traNa sAgaropama ne palyano asaMkhyAtamo bhAga. nIla lezyAnI sthiti jaghanya traNa sAgara ne palyano asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTI daza sAgara ne palyano asaMkhyAtamo bhAga, kRSNa lezyAnI sthiti jaghanya dasa sAgara ne palyano asaM. bhAga, utkRSTI tetrIsa sAgara ne aMtarmuhUrta adhika. e nArakInI lezyA kahI. have manuSya - tiryaMcanI legyAnI sthiti kahe che - chedamastha AzrI chae lezyAnI sthiti jaghanya, ane utkRSTI aMtarmuhUrtanI. sagI kevaLI AzrI zukala lezyAnI sthiti jaghanya aMta, u0 deze uNI kroDa pUrvanI. have devatAnI lazyAnI sthiti kahe che. - bhavanapati, vANavyaMtara AzrI kRSNa vezyAnI sthiti jaghanya dazahajAra varSanI, utkRSTI palpanA asaMkhyAtamA bhAganI, nIla lazyAnI sthiti jaghanya kRSNa lezyAnI utkRSTI sthitithI eka samaya adhika ane utkRSTI palyano asaMkhyAtamo bhAga. kAputa legyAnI sthiti jaghanya nIla lazyAnI utkRSTI sthitithI eka samaya adhika ane utkRSTI palyanA asaMkhyAtamA bhAganI. bhavanapatimAM teju lazyAnI sthiti jaghanya dazahajAra varSa, u. eka sAgara jhAjherI. vANavyaMtaramAM teju lezyAnI sthiti ja. daza hajAra varSa, uM. eka palya. jyotiSI mAM tejulezyAnI sthiti ja. palyano AThamo bhAga, uM. eka patyane eka lAkha varSa. vaimAnikamAM tejI lezyAnI sthiti ja. eka palya, u. be sAgara jhAjherI. padma lezyAnI sthiti ja. be sAgara, uM. daza sAgara. zukala lezyAnI sthiti ja. daza sAgara, uM. tetrIsa sAgara ne aMtarmuhUrta adhika. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha dazamo lezyAnI gatino dvAra kahe che : kRSNa, nIla, kAputa e traNa aprazasta adhama lezyA teNe karI jIva durgatie jAya. teju, padma, zukala e traNa dharma lezyA, teNe karIne jIva sugatie jAya. 422 agIAramo lezyAnA cavanano dvAra kahe che - saghaLI lezyA prathama pariNamatI vakhate koI jIvane upajavuM ke cavavuM nathI tathA lezyAnA chellA samaye koI jIvane upajavuM ke cavavuM nathI. parabhavane viSe kema cave te kahe che - lezyA parabhavanI AvI thakI aMtarmuhUrta gayA pachI zeSa aMtarmuhUrta AukhA ADA rahe thake jIva paralokane viSe jAya. iti zrI lezyAno thokaDo saMpUrNa. (37) yonI pada. pakSavaNA pada-9 zrIpakSavaNAjI sUtra pada 9 me yonIno adhikAra cAlyo che. yonI traNa prakAranI che. zItayonI, uSNayonI, zItoSNayonI. have teno vistAra kahe che : pahelI narakathI trIjI naraka sudhI zItayonIyA, cothI narake zItayonIyA ghaNA ane uSNayonIyA thoDA, pAMcamI narake uSNayonIyA ghaNA ane zItayonIyA thoDA, chaThThI narake uSNayonIyA, sAtamI narake mahA uSNayonIyA. agni varjIne cAre sthAvara, traNa vikalendriya, samurcchima tiryaMca ane samurcchima manuSyamAM traNa yonI pAme. teukAyamAM eka uSNayonI. saMzI tiryaMca, saMzI manuSya ane devatAmAM yonI eka zItoSNayonI. have teno alpa bahutva kahe che - sarvathI thoDA zItoSNayonIyA, tethI uSNayonIyA asaMkhyAta guNA, tethI ayonIyA siddha bhagavaMta ananta guNA. tethI zItayonIyA anantaguNA. vaLI yonI traNa Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yonI pada 423 prakAre kahI che - saceta, aceta, ne mizra. nArakI ane devatAmAM yonI eka aceta. pAMca sthAvara, traNa vikaleMdriya, samurcchima tiryaMca ane samurcchima manuSyamAM yonI traNa pAme che. saMzI tiryaMca ane saMzI manuSyamAM yonI eka mizra. have teno alpabahutva kahe che. sarvathI thoDA mizra yonIyA, tethI aceta yonIyA asaMkhyAta guNA, tethI ayoniyA anaMtaguNA, tethI saceta yoniyA anaMtaguNA, vaLI yonI traNa prakAranI - saMvuDA, viyaDA ne saMvuDAviyaDA, saMvuDA kahetAM DhAMkI, viyaDA kahetAM ughADI, saMvuDA viyaDA kahetAM kAMIka DhAMkI ane kAMIka ughADI. have pAMca sthAvara, devatA ane nArakImAM yonI eka saMvuDA. traNa vikalendriya, asaMzI tiryaMca ane samurcchima manuSyamAM yonI eka viyaDA pAme. saMzI tiryaMca ane saMzI manuSyamAM yonI eka saMvuDAviyaDA. have teno alpabahutva kahe che. sarvathI thoDA saMvuMDAviyaDA, tethI viyaDA yonIyA asaMkhyAtaguNA, tethI ayonIyA anantaguNA, tethI saMvuDA yonIyA anantaguNA. vaLI yonI traNa prakAranI che. saMkhA kahetAM zaMkhane AkAre, kacchA kahetAM kAcabAne AkAre. vaMzapatA kahetAM vAMsanAM pAMdaDAne AkAre. cakravartInI strIratnanI yonI zaMkhane AkAre. te yonIvALI strIne saMtAna na thAya. 63 zalAkA purUSanI mAtAnI yonI kAcabAne AkAre hoya, ane sarva manuSyanI mAtAnI yonI vAMsanA pAMdaDAne AkAre hoya. iti zrI yonI padano thokaDo saMpUrNa. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrI bRhad jaina zoka saMgraha [(38) ATha AtmAno vicAra bhagavatI za. 12 u. 10 ziSya pUche che, ke he bhagavana ! saMgrahanayane mate AtmA ekaja svarUpI kahevAmAM Avyo che, tema chatAM bIje mate te AtmAnA bhinna bhinna prakAra kahevAya che, to zuM AtmAnA judA judA bheda che? jo hoya to te keTalA? guru javAbamAM kahe che, he ziSya ! bhagavatIjIno abhiprAya jotAM AtmA te to AtmA ja che. te AtmA svazaktie karIne eka ja rIte ekaja svarUpI che. samAna pradezI ane samAna guNI che. tethI nizcaye ekaja bheda kahevAya che. paNa vyavahAra nayanI apekSA keTalAka kAraNone laIne ATha AtmA kahevAya che. te jevA ke dravya AtmA 1. kaSAya AtmA 2. joga AtmA 3 upayoga AtmA 4. jJAna AtmA. 5. darzana AtmA. 6. cAritra AtmA 7. ane vIrya AtmA 8. e ATha guNe karI ATha nAma kahevAya che, ane te eka bIjA sAthe maLI javAthI tenA aneka vikalpa bheda thAya che, te yaMtrathI jaNAze. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davya AtmAmAM | kaSAya A. | jaga A. | upayoga A. | zAna A. | darzana A | cAritra A. |vIrya AtmAmAM kaSAya AtmAnI dravya AtmA bhajanA. | nI niyamA ATha AtmAno vicAra divya AtmA dravya AtmA nI niyamA | nI niyamA dravya AtmA dravya AtmA nI niyamo | nI niyamA dravya AtmA nI niyamA dravya AtmA nIyamA joga AtmAnI | joga AtmA | kaSAya AtmA | kaSAya AtmA | kaSAya AtmA | kaSAya AtmA | kaSAya AtmA kiSAya AtmAnI bhajanA nI niyamo | nI bhajanA nI bhajano | nI bhajanA nI bhajanA nI bhajana | bhajanA upayoga | upayoga | ugayoga A. | joga AtmA | joga AtmA mga AtmA joga AtmA joga AtmAnI AtmAnI niyamA AtmAnI niyamo nI niyamA nI bhajano | nI bhajanA nI bhajano | nI bhajana | bhajanA jJAna A.nI | jJAna AtmA. | jJAna AtmA jJAna AtmA | upayoga A | upayoga A | upayoga A upayoga AtmA bhajanA. | nI bhajanA nI bhajanA nI bhajano | nI niyamo | nI niyamo | nI niyamo | nI niyamA darzana A.nI | darzana AtmA | darzanaAtmA | rzana AtmA,T darzana AtmA | jJAna AtmA | jJAna AtmA | jJAna AtmAnI niyamo | nI niyamA |bhAnI niyamA nI niyamA |bhAnI niyamAtmAnI bhajanA nI niyamA | bhajanA cAritra | cAritra | cAritra | cAritra | cAritra | cAritra | darzana A. | darzana A.nI. bhajanAA.nI. bhajanAA.nI. bhajanAA.nI. bhajanAA.nI. bhajanA A.nI. bhajanAA.nI. niyamA A.nI. niyamA vIrya A.nI | vIrya AtmA. | vIrya AtmA. vIrya AtmAnI vIrya AtmAnI, virya AtmA | vIrya A. caritra AtmAnI bhajano | nI niyamo | nI niyamA | bhajanA bhajano | nI bhajanA nI nivamA bhajanA 425 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 zrI bRhad jaina thoka saMgraha uparanA yaMtramAM bhajanAno artha, hoya athavA na hoya tene kahevAya che. nIyamAno artha nizcaye hoya tene kahevAya che. have teno alpabadutva dvAra kahe che. sarvathI thoDA cAritra AtmA tethI jJAna AtmA anaMtaguNA, tethI kaSAya AtmA anaMtaguNA, tethI joga AtmA vizeSAhiyA, tethI vIrya AtmA vizeSAhiyA, tethI dravya AtmA tathA upayoga AtmA tathA darzana AtmA mAMhomAMhe tulya ne tethI vizeSAhiyA. e sAmAnya vicAra kahyo. have ATha AtmAno vizeSa vicAra kahe che. ziSya pUche che, kRpALu guru ! AtmA dravya ekaja zakti vALo ane asaMkhyAta pradezI sat cit ne AnaMdaghana kahevAmAM Avyo che, evo nizcaya nayano abhiprAya che. paNa vyavahAra nayane mate kayA kAraNane laIne ATha nAma kahevAmAM AvyA haze? vaLI te AtmA kayA kayA saMjogo sAthe joDAIne gatAgati kare che? te kRpA karIne kaho. guru be savAlanA javAbamAM kahe che. - he ziSya ! kAraNa, mAtra eja che ke zuddha AtmadravyamAM pAMca jJAna, be darzana tathA pAMca cAritrano samAveza thAya che, te sarva Atma zuddhinA kAraNa. arthAtuM sAdhana che. temAM Atmabala ne AtmavIrya phoravavAthI karmamukta thavAya che, ne bIjA pakSamAM eTale tethI virUddha sAmA pakSamAM azuddha AtmadravyamAM pacIsa kaSAya, paMdara joga, traNa ajJAna, ane be darzanano samAveza thAya che. te sarva AtmA azuddhatAnA kAraNa arthAtuM sAdhana che. temAM bala vIrya phoravavAthI cAra gatiomAM jA-Ava karavAnuM bane che. tene lIdhe saMsArI jIvo gatAgati kare che. tema thavA vakhate dareka AtmA judA judA saMjogo sAthe joDAya che, te nIcenA yaMtrathI jANI zakAze. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | paMdara jogamAMthI | bAra upayogamAMthI | cha legyAmAMthI ATha AtmAno jIvanA cauda bIje yaMtra | bhedamAMthI 1 dravya AtmAmAM samuccaye 14 bheda lAbhe 2 kapAya AtmAmAM 14 lAbha ThANA cauda guThANA mAMthI samuccaye 14 guNa ThANA lAbhe pahelA 10 guNa | samuccaye 15 | samuccaye bAra samuccaye cha joga lAbhe | upayoga lezyA 15 lAbha | | kevaLajJAnane kevaLa | ka vezyA darzana varjIne 10 lAbhe | 15 lAbha | 12 lAbhe 6 vezyA ATha AtmAno vicAra 3joga AtmAmAM pahelethI tera guNa 14 lAbhe ThANA lAbhe 14 lAbhe 4 upayoga AtmAmAM | 6 lezyA 14 guThANA 15 joga lAbhe | 12 upayoga lAbha paheluM ne trIju traNa ajJAna varajI bAkI 12 | 15 lAbhe varajI ne nava guNaThANA lAbha upayoga lAbhe 6 vezyA 3 vileMdriya. asaMzInA apa ryAptAne saMzInA be. e-cha. 14 lAbhe 5 jJAna AtmAmAM 14 lAbhe | | 15 lAbhe | kalezyA 6 darzana AtmAmAM 7 cAritra AtmAmAM 1 saMzIno paryApo lAbha pahelAM pAMca varajI ne pAchalAM nava guNaThANA lAbha 15 lAbhe 12 upayoga lAbhe 3 ajJAna varajIne nava upayoga lAbha 12 upayoga 6 lezyA 8. vIrya AtmAmAM 14 lAbhe 14 lAbhe 15 lAbha 427 lAbha 6 lezyA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (39) vyavahAra samakitanA 67 bola A saDasaTha bolonA prathama bAra dvAra kahe che. (1) sahaNA cAra. (2) lIMga traNa. (3) vinayanA dasa prakAra. (4) zuddhatAnA 3 bheda. (5) lakSaNa pAMca. (6) bhUSaNa pAMca. (7) dUSaNanA pAMca bheda. (8) prabhAvanA 8. (9) AgAra che. (10) jayaNA che. (11) sthAnaka cha. (12) bhAvanA che. have te dvAra vistArathI kahe che. (1) saduhaNA cAra prakArathI - (1) paratIrthIno adhika paricaya na kare. (2) adharma pAkhaMDIyonI prazaMsA na kare. (3) potAnA matanA pAsasthA, usannA ane kuliMgI AdIkanI sobata na kare, e traNeno paricaya karavAthI zuddha tattvanI prApti thaI zake nahi. (4) paramArtha nA jANavAvALA saMvijJa gItArthanI upAsanA karavAthI zuddha zraddhAne dhAraNa kare. (2) liMganA traNa bheda - (1) jema juvAna puruSa raMgarAga upara rAce tema bhavyAtmA zrI jainazAsana para rAce. (2) jema sudhAvAna puruSa khIrakhAMDanA bhojanano premasahita Adara kare tema vItarAganI vANIno Adara kare. (3) jema vyavahArika jJAna zIkhavAnI tIvra IcchA hoya, ne zIkhaDAvanAra maLe tyAre zIkhIne A lokamAM sukhI thAya tema vItarAganA kahelA sUtronuM haMmezA sUkSmArtha nyAyavALuM jJAna zIkhIne A loka ne paralokamAM manovAMchIta sukhane prApta kare. (3) vinayanA daza bheda - (1) arihaMtano vinaya kare. (2) siddhano vinaya kare. (3) AcAryano vinaya kare. (4) upAdhyAyano vinaya kare, (5) sthivarano vinaya kare, (6) gaNa (ghaNA AcAryono samUha) no vinaya kareH (7) kULa (bahu AcAryonA ziSyano samUha)no vinaya kare, (8) svadharmIno vinaya 1. jeno AcAra zithila che. 2. je saMyamathI thAkI gayela che. 3. jeno veSa jaina sAdhuthI viparIta che. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra samakitanA 67 bola 429 kare. (9) saMghano vinaya kare. (10) saMbhogIno vinaya kare, e dazano bahu mAnapUrvaka vinaya kare. jainazAsanamAM vinaya mUla dharma kahevAya che. vinaya karavAthI aneka saguNonI prApti thAya che. (4) zuddhatAnA traNa bheda - (1) mana zuddhatA - manathI arihaMta deva ke je 34 atizaya, 35 vANI, 8 mahA pratihArya sahita, 18 dUSaNa rahita, 12 guNa sahita, evA je deva teja amara deva che, teja sAcA deva che. enA sivAya hajAro kaSTa paDe to paNa bIjA sarAgI devone manathI paNa smaraNa na kare. (2) vacana zuddhatA - vacanathI guNakIrtana arihaMtanA kare, e sivAya bIjA sarAgI devonA na kare. (3) kAyA zuddhatA - kAyAthI arihaMta sivAya bIjA sarAgI devone namaskAra na kare. (5) lakSaNanA pAMca bheda - (1) sama - zatru mitra upara samabhAva rAkhavo. (2) saMvega - vairAgya bhAva rAkhavo ane saMsAra asAra che. viSaya ane kaSAyathI anaMtakAla bhava bhramaNa kare che, to A bhavamAM sArI sAmagrI maLI che, to dharmane ArAdhavo, ityAdi vicAra karavo. (3) nirveda - zarIra athavA saMsAranA anityapaNAnuM ciMtavana karavuM. bane tyAMsudhI A mohamaya jagatathI alaga rahevuM athavA jagatAraka jInarAjanI dIkSA laI karma zatruone jItIne siddha padane prApta karavAnI haMmezAM abhilASA (bhAvanA) rAkhavI. (4) anukaMpA - potAnI tathA paranA AtmAnI anukaMpA karavI athavA du:khI jIvone sukhI karavA. (5) AsthA - triloka pUjanIka zrI vItarAga devanAM vacano upara daDha zraddhA rAkhavI ne hitAhitano vicAra karavo athavA astitva bhAvamAM ramaNatA karavI eja vyavahAra samaktinuM lakSaNa che. to je vAtanI adhurAza hoya tene pUrI karavI. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (6) bhUSaNanA pAMca bheda - (1) jainazAsanamAM dhairyavaMta hoya ne zAsananAM dareka kAryo pairyatAthI kare. (2) jaina zAsanano bhaktivAna hoya. (3) zAsanamAM kriyAvAna hoya. (4) zAsanamAM catUra hoya. zAsananAM dareka kArya evI caturAIthI (buddhibaLathI) kare ke jethI nirvitAthI pAra paDI jAya. (5) zAsanamAM caturvidha saMghanI bhakti tathA bahumAna karavAvALo hoya. A pAMca bhUSaNothI zAsananI zobhA rahe che. (7) dUSaNanA pAMca bheda - (1) zaMkA-jInavacanamAM zaMkA kare. (2)kaMkhA-bIjA matonA ADaMbara dekhI tenI vAMcchA kare. (3) vitigicchA - dharmakaraNInA phaLamAM saMdeha kare ke AnuM phala haze ke nahi.atyAre vartamAna to kaMI dekhAtuM nathI evo saMdeha kare. (4) parapAkhaMDIno hamezAM paricaya kare. (pa) parapAkhaMDIonI prazaMsA karavI.e pAMca samakitanA dUSaNa kahevAya, te jarUra TALavA joIe. (8) prabhAvanAnA ATha prakAra - (1) je kAlamAM jeTalA sUtrAdi hoya ene gurugamathI jANe e zAsanano prabhAvaka bane che. (2) moTA ADaMbarathI dharmakathA vyAkhyAna karIne zAsananA jJAnanI prabhAvanA kare. (3) mahAna vikaTa tapazcaryA karIne zAsananI prabhAvanA kare. (4) traNa kAla athavA traNa matano jANanAra hoya. (5) tarka, vitarka, hetu, vAda, yukti, nyAya tathA vidyAdi balathI vAdIono zAstrArthathI parAjaya karIne zAsananI prabhAvanA kare. (6) puruSArtha vALo puruSa dIkSA laIne zAsananI prabhAvanA kare. (7) kavitA karavAnI zakti hoyato kavitA karIne zAsananI prabhAvanA kare. (8) brahmacarya Adi koI moTAM vrata le to pragaTa rIte ghaNA mANasonI vacamAM le, kAraNa ke ethI lokone zAsana para zraddhA athavA vratAdi levAnI rUcI vadhe che. athavA durbaLa svadharmI bhAIone sahAyatA karavI e paNa prabhAvanA che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra samakitanA 67 bola 431 (9) AgAranA cha bheda - samakitanI aMdara cha prakAranA AgAra che - (1) rAjAno AgAra (2) devatAno (3) nyAtano (4) mAtA-pitA ane guruno (5) balAtkArano (6) duSkALamAM sukhathI AjIvikA na cAle to. e cha prakAranA AgArothI samakitamAM koI anucita kArya karavuM paDe to samakita no bhaMga thato nathI. (10) jayaNAnA cha prakAra - (1) AlApa - svadharmI bhAIonI sAthe ekavAra bole. (2) saMlApa - svadharmI bhAIonI sAthe vAraMvAra bole. (3) munine dAna devuM athavA svadharmI bhAIonI vAtsalyatA karavI. (4) evuM vAraMvAra pratidina kare. (5) guNIjanonA guNa pragaTa kare. (6) tathA vaMdana namaskAra bahumAna kare. (11) sthAnanA cha prakAra - (1) dharmarUpI nagara tathA samaktirUpI daravAjo (2) dharmarUpI vRkSa tathA samyaktarUpI thaDa (3) dharmarUpI prAsAda tathA samakita rUpI nIMva (pAyo) (4) dharmarUpI bhojana tathA samaktirUpI thALa (5) dharmarUpI mAla tathA samakitarUpI dukAna (6) dharmarUpI ratna tathA samakitarUpI tijorI. e cha bheda. (12) bhAvanAnA cha prakAra - (1) jIva caitanya lakSaNa yukta asaMkhyAta pradezI niSkalaMka amUrti che. (2) anAdi kAlathI jIva ane karmano saMyoga che. jema dUdhamAM vRta tathA talamAM tela, dhULamAM dhAtu, phUlamAM sugaMdha, caMdranI kAMtimAM amRta e pramANe anAdi saMyoga che. (3) jIva sukha-duHkhano karyA che ane bhoktA che, nizcaya nayathI karmano kartA sakarmaka jIva che. ane vyavahAranayathI jIva che. (4) jIva, dravya, guNa, paryAya, prANa ane guNasthAnaka sahita che. (5) bhavya jIvano mokSa thAya che. (6) jJAna, darzana ane cAritra e Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 mokSano upAya che : e cha bheda. A thokaDAne kaMThastha moDhe karIne vicAra karo ke A 67 bola vyavahAra samakitanA che. emAMthI mArAmAM keTalA che ane pachI adhUrA hoya temAM AgaLa vadhavAnI kozISa karo ane puruSArtha dvArA ene prApta karo. iti vyavahAra samakitanA 67 bola saMpUrNa. (40) kAya-sthiti. pakSavaNA sutra pada 18 samajaNa sthiti 2 prakAranI che. bhavasthiti ane kAya - sthiti. eka bhavamAM jeTalo kALa rahe te bhavasthiti jema ke pRthvIkAyanI bhavasthiti ja. aM. u. 22 hajAra varSanI. kAyasthiti* pRthvIkAya Adi eka ja kAyanA jIva te ja kAyamAM vAraMvAra janma-maraNa karatAM rahe ane bIjI kAya-apa, teu, vAu, AdimAM na upaje tyAM sudhInI sthiti te. puDhavI kALadravyathI asaM. utsa0 ava0 kALa, kSetrathI asaMkhyAta lokanAM AkAzapradeza khAlI thAya teTalo kALa. kALathI asaMkhyAto kALa, bhAvathI AMgaLane asaM. bhAganA AkAza pradeza jeTalA loka. # kAya parata saMsAra parata zrI bRhad jaina thoka saMgraha 1 - - anAdinA avyavahAra rAzi (sUkSma nigoda) mAMthI nIkaLela jIvane kAya parata kahevAya - ardha pudgala parAvartamAM Avela zukalapakSI jIvane saMsAra parata kahevAya. kAya aparata avyavAhara rAzInA jIvane kAya aparata kahevAya. saMsAra aparata - kRSNa pakSamAM rahela jIva te saMsAra aparata kahevAya. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 kAya-sthiti asaMkhyAto kALa (bAdara kALa) :- dravyathI asaM. utsarpiNI avasarpiNI kALa, kSetrathI AMgulanAM asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAza pradeza pramANa. ardha pudgala parAvartana kALa-dravyathI anaMtI utsa) avasa), kSetrathI anaMtA loka, kALathI anaMto kALa ane bhAvathI ardha pugala parAvartana. vanaspitakALa dravyathI anaMta utsa0 avasa0. kSetrathI anaMtA loka. kALathI anaMto kALa ane bhAvathI asaM. pudgala parAvartana. te AvalikAnAM asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA asaMkhyAtA samaya jAya teTalAM pudgala parAvarta. a0 sAca=anAdi sAMta, sA0 sAinsAdi sAMta. gAthA 1 2 3 4 5 6 7 8 jIva gaIndriya kAe joga veda kasAya lesAya 9 10 11 12 13 14 sammatta mANa daMsaNa saMyama uvaoga AhAre (1). 15 16 17 18 19 20 21 22 bhAsagaya paritta pakkara suhUma sannI bhavatyi carimeya etesita padArNa kAyaThiI hoI sAyavvA (2). krama mArgaNA jagha0 kAyasthiti utkRSTa kAyasthiti 1 samucca jIvanI sAzvatA sAzvatA 2 nArakInI 10 hajAra varSa 33 sAgaropama 3 devatAnI 10 hajAra varSa 33 sAgaropama 4 devInI 10 hajAra varSa paMcAvana palyanI Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 5 tiryaMcanI (navuM) aMtarmuhUrta anaMtakALa (vana0) 6 tiryaMcANI, tiryaMca puruSa aMtarmuhUrta 3 palya ne pratyeka kroDa pUrva 7 manuSyanI aMtarmuhUrta 3 palya ne pratyeka kroDa pUrva 8 manuSyANInI aMtarmuhUrta 3 palya ne pratyeka kroDa pUrva 9 siddha bhagavAnanI zAzvatA 10 aparyAptA nArakInI aMtarmuhUrta 11 aparyAptA devatAnI ataMrmuhUrta 12 aparyAptA devInI aMtarmuhUrta 13 aparyAptA tiryaMcanI aMtarmuhUrta 14 aparyAptA tiryaMcANInI aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 15 aparyAptA manuSyanI 16 aparyAptA manuSyANInI aMtarmuhUrta 17 paryAptA nAkI 434 18 19 paryAmA devI 20 tiryaMca 21 22 23 * 24 paryAsA devatA 25 26 ka 99 99 tiryaMcANI *, manuSya manuSyANI saIndriya ekendriya beIndriya 23 10 hajAra varSa mAM aM. mu. uDDI 10 hajAra varSamAM aM.mu. uNI 99 99 aMtarmuhUrta 19 ... aMtarmuhUrta 19 zAzvatA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 33 sAgaramAM aM.mu. uNI. uM. 33 sAgaramAM aM.mu. unnI u. 55 palyamAM a.mu.uNI 3 palyamAM a. mu. uMNI. 19 99 99 99 '' "" .. 99 "" 99 99 anAdianaMta, anA.sA. anaMtakALa (vana0 kALa) saMkhyAtA varSa 99 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya-sthiti 495 3s 27 te Indriya aMtarmuhUrta saMkhyAtA varSa 28 caurakriya 29 paMcendriya 1000 sAgara sAdhika 30 anikriya sAdi anaMta 31 sakAyI a. ane, a0 sAMta 32 pRthvIkAya aMtarmuhUrta asaMkhyAto kAla (puTavI kALa) 33 apa , 34 tela, 35 vAu,, vanaspati kAya aMtarmuhurta anaMtakALa (vana). 37 trasakAya 2000 sAgarane saM0 varSa. 38 akAya sAdi anaMta sAdi anaMta thI 45, 31 thI 37 naM. aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta nA aparyAptA 46 thI 50, 32 thI 36 naM. nA aparyAptA saMkhyAtA hajAra varSa. nA paryAptA teukAyanI saMmadivasanI 51 sakAyanAM paryAptA pratyeka so sAgara sAdhika (paryAptA nAma karmano udaya) para trasakAya paryAptA aMtarmuhUrta te pratyeka sosAgara sAdhika 53 samuccaya bAdara asaM. kALa - aMgulanAM asaM. 54 bAdara vanaspati bhAga jeTalAMlokanAAkAzapradeza 55 samuccaya nigoda , anaMtakALa (aThThI kSetra pudagala parAvartana) 56 bAdara trasakAya 2000 sAgara jhAjherI pa7thI 62bAdarapR0, a7, teo, aMtarmuharta 70 kroDAkroDa sAgara vA), pra0 10, bA0 nigoda , 63 thI 69 samuccayasUma, sUkSma pR0 ,, asaMkhyAto kALa a0, teo,vAva, vana, nigoda (puDhavI kALa) 70 thI 86 naM. 53 thI 69nA , aMtarmuhUrta aparyAptA Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 87 thI tru samuccaya sUma, sUkSma pu. nA aMtarmuhUrta aMtarmuharta a, te., vA, va. ane ni.nA paryAptA 94 thI 97 bAdara 5,. a,vA saMkhyAtA hajAro varSa ane pra. bA. vana. nA paryAptA 98 bAdara teunA paryAptA , saMkhyAtI ahorAtri 99 samuccaya bAdara pra. so sAgara sAdhika 10 samuccaya nigodanA paryApta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 101 bAdara nigodanA paryAptA 102 sayogI a. ane, a0 sAMta 103 mana yogI 1 samaya aMtarmuhurta 104 vacana ,, aMtarmuhUrta 105 kAya , aMtarmuhUrta anaMtakALa vana) 106 ayogI sAdi anaMta 107 savedI a.a., a.sa., sA,sAM; - ja.aMta. u.dezeuNuM ardha pudgala 108 strIveda 1 samaya 110 palya. pra. kroDapUrva adhika 109 puruSa deva aMtarmuhUrta pratyeka so sAgara sAdhika 110 napuMsaka veda 1 samaya anaMtakALa (vana) 111 avedI sAdi anaMta sA. sAM. ja. sa. u.mu. 112 sakaSAyI a.a., a.sAM, sAdi sAta ja. aMta.ane sAdi sAMta- u. deza uNA ardha putra 113 krodha kaSAyI aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 114 mAna , 115 mAyA, Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiAya-sthiti 437 1 samaya 116 lobha , 117 akaSAyI 118 salezI 119 kRSNa lezI 120 nIla, sA.a.,sA.sAM. - ja. 1 samaya, u. a.mu a. a,a. sAM. aMtarmuhUrta 33 sAgara,a.mu. adhika , 10 sAgara, palyaasaM. bhAga adhika 121 kApota ,, * 3 , 122 teje ,, 2 ,, , 123 pA ,, 10 ,, aMta.. adhika 124 zukala ,, 33 sAgara ane aMta adhika 125 alezI sAdi anaMta 126 samyakta daSTi aMta.sA. aM.anaM. sA.sAM. (66 sAgara adhika) 127 mithyA a.a., a.sAM 128 mithyA daSTi sAdisAMta aM.mu. dezeuNuM ardha pu. 5. 129 mizra daSTi a.mu. 130 lAyaka samyakta sAdi anaMta 131 kSayopazama samyakta e. mu. 66 sAgara sAdhika 132 sAsvAdAna, 1 samaya 6 AvalikA 133 upazama ,, aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 134 vedaka , eka samaya 66 sAgara adhika 135 sanANI aMtarmuhUrta sA. a., sA. sAM, 66 sAgara sAdhika 136 mati jJAnI 66 sAgara sAdhika 137 zruta , 138 avadhi ,, 1 samaya Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 139 mana:paryava, aMta. deza uNA pUrvakoDa 140 kevaLa , sAdi anaMta 141 ajJAnI a. a, a. sAM, sA. sAMta 142 mati ajJAnI sA. sAM. nI sthiti - 143 zrata , ja. aM. mu. u. ardha pu. 5. deze ug 14 vibhaMga jJAnI 1 samaya 33 sAgara sAdhika (daze uSNa, pUrva kroDa) 145 cakSu darzanI aMtarmuhUrta eka hajAra sAgara sAdhika 146 acalu che a. a., a. sAM. 147 avadhi, 1 samaya 13ra sAgara sAdhika 148 kevaLa ,, sAdi anaMta 149 saMyatI 1 samaya deze ullu pUrvakroDa 150 asaMyatI aM. mu. a.a., a.sAMsA sAM. 151 , sAdi sAMta anaMtakALa (ardha pu.pa.) dezelaNa 15ra saMyatAsaMyata * dezeuNu pUrvakroDa 153 nosaMyata noasaMyata sAdi anaMta 154 sAmAyika cAritra dezeuNu pUrva krioDa 155 chedo sthApanIya, 1 samaya dezelaNa pUrvakoDa 156 parihAra vizuddha , 1 samaya 157 sUkSma saMparAya cAritra 1 samaya aMtarmuhUrta 158 yathAkhyAta che , dezauNo pUrva krioDa 159 sAkAra upayoga aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 160 anAkAra upayoga aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 1 samaya Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya-sthiti 439 161 AhAraka chadmastha 1-2-3 samaya nyUna eka phullaka bhava (256 Avalika) u. asaMkhyAto kALa, bAdara kALa 162 , kevaLI aMtarmuhUrta dezINA pUrva kroDa 163 aNAhArI chabastha 1 samaya 3 samaya 164 , kevaLI sayogI 3,, 3 ,, 165 ,, ,,ayogI (bhavastha) 5 svaakSara uccAraNa kALa. 166 siddha sAdi anaMta 167 bhASaka 1 samaya aMtarmuhUrta 168 abhASaka sidhdha 0. 169 , saMsArI aMtarmuhUrta anaMtakALa (vanakALa) 170 kAya parata asaM. kALa (puDhavIkALa) 171 saMsAra parata (zukalapakSI) ,, ardha pu05. 172 kAya aparata aMtarmuhurta anaMta kALa vana-kALa) 173 saMsAra parata (kRSNapakSI) 0 a. a, a.sAMta 174 no parata no aparata 0 sAdi anaMta 175 paryAptA aMtarmuhurta pratyeka so sAgara sAdhika 176 aparyAptA aMtarmuharta 177 no paryAptAno aparyAptA sAdi anaMta 178 sUkSma aMtarmuhUrta asaMkALa (puDhavI kALa) 178 bAdara (lokAkAza) AMgulanA asaM. bhAganA AkAza pradezo jeTalo lokAkAza 180 nosUkSma no bAdara sAdianaMta 181 saMjJI aMtarmuhUrta pra0 so sAgara sAdhika Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 zrI bRhad jaine thoka saMgraha anaMtakALa vana) sAdi anaMta anAdi sAMta , anaMta 182 asaMjJI 183 nosaMNI noasaMzI 184 bhava siddhiyA 0 185 abhava siddhiyA 0 186 nobhava siddhiyAnoabhavasi0 0 187 thI 191 pAMca astikAya sthiti 0 188 carama 0 189 acarama (abhavI tathA siddhanA jIvo) sAdi ,, anAdi anaMta anAdi sAMta a.a.sA.a. iti kAyasthiti saMpUrNa (41) yogono alpa bahatva zrI bhagavatI sUtra zataka 25 uddezA 1lAmAM cAlato adhikAra jIvanA AtmapradezomAM adhyavasAya upaje che. adhyavasAyathI jIva zubhAzubha karma (pudgalo)ne rahe che te pariNAma e sUkSma che. pariNAmonI preraNAthI lezyA thAya che, ane vezyAnI preraNAthI mana, vacana, kAyanA yoga thAya che. yoga be prakAranA che. 1 jaghanya yoga=14 jIvonA bhedamAM sAmAnya yoga saMcAra, 2 utkRSTa yoga, taratamatA mujaba. teno alpa bahutva nIce mujaba che : - Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya-sthiti 441 (1) sauthI thoDA sUkSma ekendriyanA aparyApAno jaghanya yoga tethI(2) bAdara ekendriyanA aparyAptAno ja0 yoga asaM0 guNA , (3) beIdriyanA (4) teIdriyanA (5) caurendriyanA (6) asaMjJI paMcendriyanA ,, () saMjJI ,, ,, (8) sUkSma ekendriyanA paryAptAno ja0 yoga asaM. guNA, tethI(9) bAdara ,, ,, (10) sUkSma , aryAptAno u0 yoga (11)bAdara ,, ,, ,, (12)sUkSma , paryAptAno , (13)bAdara ,, ,, ,, (14)beIndriyanA paryAptAno ja0 yoga asaM0 guNA, tethI(15)teIdriyanA che , (16)caurendriyanA , , (17)asaMjJI paMcendriyanA ,, (18)saMsI , (10)beIndriyanA aparyAptAno u0 yoga (20)teIndriyanA (21)caurendriyanA , (22)asaMjJI paMceMdriyanA , uyoga asaM-guNo (23)saMjJI . (24)beIndriya paryAptAno Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (25) teIjiyano (26) caurendriyanA , (27) asaMzI paMcendriyanA (28) saMjJI , iti yogono alpabahuta saMpUrNa (42) pudgalono alpa bahutva zrI bhagavatI sUtra zataka rapa uddezo 4thAmAM cAlato adhikAra. pudgala paramANuM, saMkhyAta pradezI, asaM0 pradezI ane anaMta pradezI DhaMdhano dravya, pradeza ane dravya pradezano alpabadutva kahe che. (1) sauthI thoDA anaMta pradeza skaMdhanA dravya tethI(2) paramANu pudgalanA dravya anaMta guNA , (3) saMkhyAta pradezanA , saMkhyAta , (4) asaM0 pradezanAM pratye asaM. guNA. pradezApekSA alpabadutva paNa uparanA dravyava dravya ane pradezono bhego alpabahuva. (1) sauthI thoDA anaMtapradezI skaMdhanA dravya tethI (2) anaMta pradeza dravyanA pradeza anaMta guNA, tethI najare paDe te anaMta pradezI pugala ja joI zakAya. paraMtu saMkhyAta pradezI ke asaMkhyAta pradezI pudgala joI na zakAya. anaMta pradezI pugala paNa badhAM ja na joI zakAya. phakta bAdara svabhAvI ja joI zakAya. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 pudgalono alpa bahuta karkaza sparza dravyApekSA alpabahuta. (1) sauthI thoDA eka guNa karkazanA dravya tethI(2) saM. guru karkazanA dravya saMkhyAta guNA ,, (3) asaM. gu0 ,, , asaM. guNA ,, (4) anaMtaguNa ,, ,, anaMta guNA karkaza sparza pradezApekSA alpabahuva. (1) sauthI thoDA eka guNa karkazanI pradeza tethI(2) saMkhyAtaguNa karkazanA pradeza asaMkhyAtaguNA, tethI(3) asaM0 , , , , , (4)anaMta ,, ,, ,, anaMta guNA ,, karkaza dravya pradezApekSA alpabadutva (1) sauthI thoDA eka guNa karkazanA dravya pradeza, tethI (ra)saMkhyAtaguNa karkazanA puladravya asaMkhyAtaguNA; tethI(3) ,, , , nAM pradeza , (4) asaM. , , , dravya asaM. ,, ,, (5) ,, ,, ,, pudagaladravyanAM pradeza asaM. , (6) anaMta ,, ,, ,, dravya anaMta guNA , (7) , , , , pradeza che , emaja mRdu, gurU, laghunA samajavA. kula 69 alpabadutva thayA. 3 dravyanA, 3 kSetranA, 3 kALanA ane 60 bhAvanA. iti pudgalono alpabahuta saMpUrNa Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (43) AkAza zreNI. zrI bhagavatI sUtra zataka rapa u0 3 no adhikAra jyAM jIva ane pudgalonI gati hoya che, e AkAza pradezonI paMktine zreNI kahe che. samuccaya AkAza pradezanI dravyapekSA zreNI anaMtI che. pUrvAdi cha dizAnI ane alokAkAzanI zreNI anaMtI che. dravyApelA lokAkAzanI tathA chaye dizAnI zreNI asaMkhyAtI che pradezApekSA samuccaya AkAza pradezanI tathA chaye dizAnI zreNI anaMtI che. , lokAkAza , , , , , asaMkhyAtI che. , alokAkAza zreNI saMkhyAtI, asaMkhyAtI, anaMtI che. pUrvAda 4 dizAmAM anaMtI che ane uMcI nIcI dizAmAM traNeya prakAra. samuccaya zreNI tathA chaye dizAnI zreNI anAdi anaMta che. lokAkAzanI zreNI tathA chaye dizAnI zreNI sAdisAMta che. alokAkAzanI zreNI syAt sAdisAMta che, syAt sAdi anaMta che, syAd anAdi sAMta che ane syAt anAdi anaMta che. (1) sAdi sAMta-lokanA vyAghAtamAM. (2) sAdi anaMta lokanA aMtamAM alokanI Adi che paNa, aMta nathI, (3) anAdi sAMta- aloka anAdi che, paNa loka pAse aMta che. (4) anaMta - jyAM lokano vyAghAta na paDe tyAM. cAra dizAmAM sAdisAta sivAyanA 3 bhAMgA. UMcI nIcI dizAmAM 4 bhAMgA... Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkAza zreNI. 445 dravyApekSA zreNI kaDajummA che. cha dizAmAM ane dravyApekSA lokAkAzanI zreNI cha dizAnI zreNI ane alokAkAzanI zreNI paNa eja. pradezApekSA AkAza zreNI tathA cha dizAmAM zreNI kaDajummA che. pradezApekSA lokAkAzanI zreNI syAt kaDajummA che, syAt dAvarajummA che. pUrvAda 4 dizA ane UMcI, nIcI dizApekSA kaDajummA che. pradezAprekSA alokAkAzanI zreNI syAt kaDajUmmA jAva tyAt kalayugA che. evaM 4 dizAnI zreNI, paraMtu UMcI nIcI dizAmAM kalayugA sivAyanI traNa zreNI che. zreNI 7 prakAre paNa che. - Rju, A eka vaMkA, M (Ubhayano vakrA), L eka khUNAvALI, 2 be khUNAvALI, 0 cakravAla, ardha cakravAla. jIva anuzreNI (sama) gati kare, vizreNIgati na kare, pudgalo paNa anuzreNI gati ja kare. vizreNIti na kare. kaDajummAH je saMkhyAne 4 vaDe bhAgatAM 4 zeSa bAkI rahe te. kaliyogAH "" 33 99 "" 39 dAvarajummAH triyogAH 39 99 "" iti AkAza zreNI saMpUrNa 33 "" 99 U ~ "" 99 .. "" "" 99 39 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che " 446 zrI bRhad jaina thoka saMgraha [(44) baLano alpabaddhatva pUrvAcAryonI prAcIna pratanA AdhAre. (1) sauthI thoDuM sUkSma nigodanA aparyAptAnuM baLa, tethI(2) bAdara nigodanA aparyAptAnuM baLa asaMkhyAtA gaNuM tethI(3) sUkSma ,, paryAptAnuM (4) bAdara (5) sUkSma pRthvIkAyanA aparyA, () , paryAva (7) bAdara " aparyA0 (8) bAdara , paryA) (9) ,, vanaspatinA aparyAva (10),, , paryA, (11)tanuvAyanuM , (12)dhanodadhinuM , (13)dhanavAyunuM , (14)kuMthavAnuM (15) lakhanuM baLa pAMcagaNuM (16)januM baLa dazagaNuM (17) kIDI makoDAnuM, (18)mAkhInuM , (19)DAMsamaccharanuM, daza , (20)bhamarAnuM (21) tIDanuM , pacAsa , (22)caklInuM , tethI vIsagaNuM pAMca , viza , sATha, Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 tethI so , so, hajAra, pAMcaso , so . bAra che. baLano alpabahatva (23)pArevAnuM baLa paMdara guNa (24) kAgaDAnuM , (25) kukaDAnuM che (26)sApanuM (27)moranuM ,, (28)vAMdarAnuM ,, hajAra , (29) gheTAnuM so che. (30)meMDhAnuM hajAra , (31) purUSa (manuSya)nuM (32)vRSabhanuM , (33) azvanuM , daza che. (34) pADAnuM bAra , (35)hAthInuM baLa pAMcaso gaNuM, (36)siMhanuM (37)aSTApadanuM (38)baLadevanuM , dazahajAra, (39)vAsudevanuM ,, be ,, , (40)cakravartInuM ,, be , , (41)vyaMtaradevanuM , kroDa ,, ,, (42)nAgAdi bhavanapatinuM baLa asaMkhya , (43)asurakumAra devonu baLa asaMkhya gaNuM (44)tArA . " (45)nakSatra che (46)graha , , , , (47)vyaMtara IndranuM (48)nAgAdidevonA indronuM , be hajAra, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (49) asura devonA indranuM baLa asaMkhyAtaguNa tethI (50) jyotiSI , " . " (51)vaimAnika devonuM , (52),, devonA indronuM baLa , , (53)traNe kALanAM indrothI paNa tIrthaMkaranI kaniSTha (TacalI) AMgaLInuM baLa anaMtagaNuM che. (tattva kevaLI gamya). iti baLano alpabadutva saMpUrNa (45) samakitanAM 12 dvAra. (1) nAma (2) lakSaNa (3) AvaNa (4) pAvaNa (pa) pariNAma (6) ucheda (7) sthiti (8) aMtara (9) niraMtara (10) Agareza (11) kSetrasparzanA ane (12) alpabadutva nAmadhAra - samaktinAM 4 prakAra. kSAyaka, upazama, kSapopazama ane vedaka sa0 2. lakSaNa dvAra (1) cAra anaMtAnubaMdhIno kSaya kare ane traNane upazamAve te kSayopazama samakti. (2) pAMca prakRtiono kSaya kare ane bene upazamAve te kSayopazama samakti. (3) cha prakRtiono kSaya kare, ane ekane upazamAve kSayopazama samati. sAsvAdana samakita - cha AvalikA mAtranuM hovAthI vivecana Apela nathI. uccheda thAya - AvyuM jAya. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakitanA bAra dvAra 449 (4) cAra prakRtiono kSaya kare, bene upazamAve ane ekane vede te kSayopazama vedaka samakita. (5) pAMca prakRtiono kSaya kare, ekane upazamAve ane ekane vede te kSayopazama vedaka samakita. (6) cha prakRtione upazamAve ane ekane vede te upazama vedaka samati. (7) sAteya prakRtione upazamAve te upazama samakita. (8) cha prakRtiono kSaya kare ane ekane vede te kSAyika vedaka samakita. (9) sAteya prakRtiono kSaya kare te kSAyika samakita. 3. AvaNadvAra kSAyaka samyaktva mAtra manuSyabhavamAM Ave zeSa traNa samya0 cAra gatimAM Ave. 4. pAvaNadvAra-cAreya samya0 cAreya gatimAM pAve (hoya). 5. parimANa-kSAyaka samya0 anaMtA (sidhdha AzrI). zeSa traNa samya0 vALA asaMkhyAtA jIva. 6. ucchedadvAra-kSAyaka samya0 no uccheda kadi na thAya zeSa traNa uccheda thAya. 7. sthitidvAra-kSAyaka samya0 sAdi anaMta. upazama samya0 ja. u. aM. muM. kSayopa0 sthiti ja aM. muM u0 66 sAgara jhAjherI. vedakanI sthiti ja. 1 samaya u. 66 sAgara jhAjherI. 8. aMtaradvAra-kSAyaka samya0 no AMtaro na paDe. zeSa 3 no AMtaro paDe to ja.aM.u. anaMtakALa yAvat deza uNA ardha pudgala parAvartana. 9. niraMtaradvAra-kSAyaka samakita niraMtara ATha samaya sudhI Ave zeSa 3 samya0 AvalikAnA asaM. bhAganA jeTalo samaya niraMtara Ave. bru-29 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 10. AgarezadvAra (keTalI vakhata Ave)-kSAyaka samya0 eka vAraja Ave. upazama samya0 eka bhavamAM ja0 1 vAra 30 2 vAra Ave ane ghaNA bhava AzrI ja0 2 vAra u0 5 vAra Ave. zeSa 2 sabhya0 eka bhava AzrI ja0 1 vAra u0 pratyeka hajAra vAra ane ghaNA bhAva AzrI ja0 2 vAra u0 asaMkhyAtI vAra Ave. 450 11. kSetra sparzanA dvAra-kSAyaka samya0 Akho loka sparze (kevaLI samuLa AzrI). zeSa 3 sabhya0 dezauNA sAta rAjuloka sparze. 12. alpa bahutva dvAra sauthI thoDA upazama samakitI, tethI kSayopazama samakitI asaM. guNA, tethI vedaka samakitI vizeSAdhika, tethI kSAyika samakitI anaMta guNA (siddha apekSA) tethI samuccaya samakitI vizeSAdhika. iti samakitanAM 12 dvAra saMpUrNa. (46) khaMDA joyaNa. - sUtra zrI jaMbudvIpa prajJaptino adhikAra 1 2 3 4 5 6 khaMDA joyaNa vAsA panvaya kUDA titva seDhIo 8 9 10 vijaya daha salilAo piMDae hoI saMgahaNI |1| eka lAkha yojana lAMbA pahoLA jaMbudrIpamAM (jemAM ApaNe rahIe chIe te) 1 khaMDa, 2 yojana, 3 vAsa, 4 parvata, 5 phUTa, (parvata uparanA), 6 tIrtha, 7 tIrtha zreNI, 8 vijaya, 9 draha ane 10 nadIo keTalI che ? e batAvAze. jaMbudrIpa ghaMTInA paDa jevo goLa che. tenI parIdhi Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDA joyaNa 451 3,16,227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya, 13ii AMgaLa eka java, 1 juM, 1 lIMkha, 6 vAlAgna ane 1 vyava. paramA jeTalI che. tene pharato koTa (jagati) che. 1 padmavara vedikA, 1 vanakhaMDa ane 4 daravAjAthI suzobhita che. (1) khaMDa dvAra dakSiNa uttara bharata jevaDA khaM karIe to jaMbudrIpanA 190 khaMDa thaI zake. naM. kSetra nAma khaMDa 1 1 2 bharatakSetra culahemavaMta parvata 3 hemavAya kSetra 4 mahAhemavaMta parvata 5 harivAsa kSetra 6 niSidha parvata 7 mahAvideha kSetra 8 nilavaMta parvata 9 ramyAsa kSetra 10 rUpI parvata 11 hiraNavAya kSetra 12 zIkharI parvata 13 airavatakSetra - 4 8 16 32 64 32 16 8 m 190 19 kLAno 1 yojana samajavo. jojana-kaLA 526-6 1052-12 2105-1 4210-10 8421-1 16842-2 33684-4 16842-2 8421-1 4210-10 2105-1 1052-12 526-6 100000-C Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tpara che ja zrI bRhad jaina zoka saMgraha pUrva-pazcimanA 1 lAkha yojanAnuM mApa. naM. kSetranAM nAma yojana 1 merUparvatanI pahoLAI 10000 2 pUrva bhadrazALa vana 22000 3 , ATha vijaya 17702 , cAra vastAra parvata 2000 5 , traNa aMtara nadI 375 6 , sItAmukha vana 2923 7 pazcima bhadrazALa vana 22000 8 , ATha vijaya 17702 , cAra vaAra parvata 2000 10 , traNa aMtara nadI , sItAmukha vana * 2923 kula 10000 (2) yojanadvAra - 1 lAkha jojananA lAMbA pahoLA jaMbudvipanA eka eka yojanA 10 abaja khaMDa thaI zake. jo 1 yojanA samacorasa jevaDA khaMDa kare to 7,90,56,94,150 khaMDa thatAM 3515 dhanuSya ane 60 AMgaLa kSetra vadhe. (3) vAsAdvAra - manuSyane rahevAnA vAsa 7 tathA 10 che. karmabhUminA manuSyonA 3 kSetra-bharata, airAvata ane mahAvideha, akarmabhUminA manuSyonA 4 kSetra hemavAya, hiraNavAya, harivAsa, ramyadyAsa e sAta, 10 gaNavA hoya to mahAvideha kSetranA 4 bhAga karavA. (1) pUrva : 375 8 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 kheDA joyaNa mahAvideha, (2) pazcima mahAvideha, (3) devakuru ane (4) uttarakuru ema 10 thAya che. jagati (koTa) 8 jojana uMco che ane pahoLo mULamAM 12, madhyamAM ATha ane upara 4 yojanAno pahoLo che. badho vaja ratnamaya che. jagatinI eka bAju jharUkhAnI lAIna che. te gA yojana UMcI, 500 dhanuSya pahoLI che. koSIzA ane kAMgarA ratnamaya che. jagati upara madhyamAM padmavara vedikA che. te vA yojanA UMcI 500 dhanuSya pahoLI che. banne bAju nIlA pannAnA staMbha ane te upara suMdara putaLIo ane motInI mALAo che. madhya bhAgamAM padmavara vedikAone lIdhe be vibhAga thayela che. (1) aMdaranA vibhAgamAM aneka jAtanA vRkSavALuM vanakhaMDa che. temAM 5 varNanuM ratnamaya tRNa che. vAyunA saMcAre temAM 6 rAga ne 36 rAgaNI nIkaLe che. temAM bIjI vAvo ane parvato che. aneka Asano che. tyAM vyaMtara devadevIo kriIDA kare che. (2) bahAranA vibhAgamAM tRNa nathI. bAkInI racanA aMdaranA vibhAga jevI che. merU parvatathI cAre dizAmAM 45-45 hajAra yojana para cAra daravAjA che. pUrve vijaya, dakSiNe vijayaMta, pazcime jayaMta ane uttare aparAjita nAme che. dareka daravAjo 8 yojana uMco, 4 yojana pahoLo che. daravAjA upara navabhUmi ane sapheda ghummaTa, chatra, cAmara, dhvajA ane 8-8 maMgalIka che. daravAjAnI baMne tarapha babbe cotarA che. tenI upara prAsAda, toraNa, caMdanakaLaza, jhArI, thALa, dhUpakaDachA ane manohara putaLIothI zobhe che. kSetrono vistAra (1) bharata kSetra - merunI dakSiNe ardhacaMdrAkAre che. madhyamAM vaitADhaya parvata AvavAthI bhAratanA be bhAga thayA che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 zrI bRhad jaina thoka saMgraha uttara bhArata ane dakSiNa bhArata. bharatanI maryAdA karanAra cUlahemavaMta parvata para padmadraha che. temAMthI gaMgA ane siMdhu nadI nIkaLIne tamastraguphA ane khaMDaprabhA guphAnI nIce vaitADhya parvatane bhedIne lavaNa samudrane maLe che. AthI bharatanA cha khaMDa thAya che. dakSiNa bhArata 238 jojana 3 kalAnuM che. temAM 3 khaMDa che. madhya khaMDamAM 14 hajAra deza che. madhya bhAgamAM kozala deza, vanitA (ayodhyA) nagarI che. te 12 yo. lAMbI, 9 yo. pahoLI che pUrvamAM 1 hajAra ane pazcimamAM 1 hajAra deza che. kula dakSiNa bhAratamAM 16 hajAra deza che. evAja 16,000 deza uttara bhAratamAM che. A bhAratamAM kALacakrano prabhAva che. (cha ArA va). (2) airAvata kSetra - merunI cheka utare zIkharI parvatathI AgaLa airavata che. mahAvideha kSetra - niSidha ane nIlavaMta parvatanI vacce che. palaMgane saMDANe che. 3ra vijaya che. madhyamAM 10 hajAra yo0 nA vistAra vALo meru che. pUrva pazcima banne tarapha 22-22 hajAra yo0 bhadrazAla vana che. banne tarapha 16-16 vijaya che. merunI uttare ane dakSiNe 250-250 yo0 nA bhadrazAla vana che. dakSiNamAM niSidha sudhI devakuru ane uttaramAM nIlavaMta sudhI uttarakuru che. e banne kSetro balba gajadUte karIne ardhacaMdrAkAra che. A kSetromAM yugalamanuSya 3 gAunI avaghaNA utsadha AMgulanuM ane 3 palyanA AyuvALA vase che. devamurumAM kuDazAmalI vRkSa, citravicitra parvata, 100 kaMcanagiri parvata ane 5 draha che. emaja uttarakurumAM paNa che. paNa te jaMbu sudarzana vRkSa che. niSidha ane mahAmavaMta parvato vacce harivAsa kSetra che Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDA joyaNa 455 tathA nIlavaMta ane rUpI parvato vacce ramyAsa kSetra che. e banne kSetromAM 2 gAunI avagheNA ane 2 palyanI sthitivALA yugala manuSyo rahe che. mahA hemavaMta ane cula hemavaMta parvatanI vacce hemavAya kSetra ane rUpI tathA zIkharI parvatanI vacce hiraNavAya kSetra che. e banne kSetromAM 1 gAunI avagheNA ane palyanA AyuvALA yugala manuSyo che. kSetra dakSiNa bharata 238 yo0 uttara hemavAya kSetra rivAsa mahAvideha devakuru uttarakuru ramyak vAsa,, jIvA yo..kaLA yo.kaLA 3 kaLA 9748-12 9766-1 1892-7nA 14471-6 14528-11 6755-3 37674-16 38740-10 13361-6 73901-17 84016-4 100000 158113-16 53000 60418-12 53000 60418-12 73901-17 84016-4 37674-16 38740-10 14471-6 14528-11 9748-12 9766-1 (4) panvaya (parvata) dvAra 269 parvata zAzvatA che. devakurumAM 5 draha che. tenA banne taTa para daza daza kaMcanagiri sarva suvarNamaya che. daza taTa para 100 parvata che. evAja 100 kaMcanagiri uttarakurumAM che tathA 34 dIrgha vaitADhaya, 16 vastAra parvata, 6 varSadhara parvata, 4 gajadaMtA parvata, 4 vRtalavaitADhya, 4 citavicitAdi ane 1 meru parvata ema 269 che. "" 2105-5 8421-1 33684-4 11842-2 11842-2 8421-1 13361-6 6755-3 hiraNavAya,, 2105-1 dakSiNa airavata 238-3 che 1892-7 uttara 238-3 '' dakSiNa-uttara bAhu pahoLAI 99 .. ?? 99 8-65628 7 7 dhanuSya pITha yo.kaLA - Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 34 dIdhavaitADhaya - 32 vijayavideha, 1 bharata-1 - airAvatanA madhyabhAgamAM che. 16 vaAra - 16 - 16 vijayamAM sItA, sItAdA nadIthI 8 - 8 vijayanA 4 bhAga thayA che. tenA 7 aMtara che. temAM 4 vaAra parvata 3 aMtara nadI che. eka eka vibhAgamAM 4 vistAra parvata evaM 4 vibhAgamAM 16 vaskara che. tenAM nAma - citra, vicitra, vilana, ekazaila, trikuTa, vaizramaNa, aMjana, maryAjana, aMkavAI, paramAvAI, AzIviSa, suhAvaha, caMdra, sUrya, nAga, deva. 6. varSa dhara - 7 manuSya kSetronI vacce vacce 6 varSa dhara : (cUla hemavaMta, mahA hemavaMta, niSidha, nIlavaMta, rUpI ane zIkharI) parvata che. 4. gajadatA parvata - devakurU, uttarakurU ane vijaya vacce Avela che. nAma - gaMdhamardana, mAlavaMta, vidyutUbhA ane sumAnasa. 4. vRtala vaitADhaya - hemavAya, hiraNavAya, parivAra, ramyaaAsanI vacce che. nAma - sadAvAI, vAyaDAvAI, gandhAvAI, mAlavaMtA. 4. citavicitAdi - niSidha parvata pAse sItA nadInA be taTa para cita ane vicita parvata che, tathA nIlavaMta pAse sItodAnA be taTa para jamaga ane samaga be parvato che. 1. jaMbudvipanI barAbara madhyamAM merU parvata che. parvatanA nAma uDAI UMcAI vistAra 200 kaMcanagiri parvato 25 yo. 100 co. 100 co. 34 dIrdha vaitADhya , 25 gAu 25 dho. 50 yo. 16 vaAra , 500 gAu 500 lo. 50 yo. yojana kaLA Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merU para adAlavana vistAra che. pakSa baDA joyaNa 457 cUla hemavaMta ane zIkharI 25 yo. 100 yo. 10pa-12 mahA hemavatta ane rUpI 50 co. 200 co. 4210-10 niSidha ane nIlavaMta 10 dho. 400 dho. 16842- 2 4 gajadatA parvato 125 dho. 500 co. 30200- 6 4 vRta vaitADhaya 250 co. 1000 dho. 10 - 0 cita, vicita, maga, samaga 250 yo. 1000 co. 1000 0 merU parvata 1000 mo. 99000 co. 1090 co. merU para 4 vana che. bhadrazAla, naMdana, sumAnasa ane paMDakavana. (1) bhadrazAlavana - pUrva - pazcima 22000 yo) uttara - dakSiNa 250 yo0 vistAra che. merUthI 50 yo0 dUra cAre dizAmAM 4 siddhAyatana che. temAM yakSa pratimAo che. merUthI IzAnamAM 4 puSkaraNI (vAva) che 50 yo0 lAMbI, 25 yo0 pahoLI, 10 yo0 UMDI vedikA, vanakhaMDa, toraNAdi yukta che. cAra vAvanI madhye IzAneMdrano mahela che. 500 yo) UMco, 250. yo0 vistAravALo che. evI ja rItanI racanAvALI - agni koNamAM 4 vAva che. utpalA, gummA, nilanA, ujvalA madhye zakrendrano mahela che. vAyu ,, 4 " liMgA, lIMganAma, aMjanA, aMjana prabhA madhye zakrendranA prAsAda siMhAsana che. nairUtya ,, 4 " zrIkrantA, zrIcaMdA, zrImahItA, zrInalItA, madhye IzAneMdranA prAsAda siMhAsana che. ATha vidizAmAM 8 hastikUTa parvato che : paghuttara, nIlavaMta, suhasti, aMjanagiri, kumuda, polAza, viDhisa ane Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 - zrI bRhad jaina thoka saMgraha royaNagiri. te dareka 125 co. dharatImAM 500 voTa UMcA, mULamAM 500 yo0, madhye 375 yo; ane upara 250 yo0 vistAravALA che. aneka vRkSa, gucchA, gumA, velI, tRNathI zobhe che. vidyAdharo ane devonuM kriDasthAna che. (2) naMdana vana - bhadrazAlathI 500 yo) UMce merU para valayAkAre che. 500 yo0 vistAra che. vedikA, vanakhaMDa, 4 siddhAyatana, 16 vAva, 4 prAsAda pUrvavata che. 9 phUTa che. naMdanavanakUTa, merukUTa, niSidhakUTa, hemavaMtakUTa, rajItakUTa, rUcita sAgaracitta, vajI ane balara. 8 phUTa 500 yo0 uMcA che ATheya para 1 palyavALI ATha devIonA bhuvana che. nAma meghaMkarA, meghavatI, sumeghA, hemamAlinI, suvacchA, varacchamitrA, vajasenA, balatakA devI. balakUTa 1000 yo) UMco, mULamAM 1000 yo), madhya 750 yo), upara 500 yo. vistAra che. baladevatAnA mahela che. zeSa bhadrazAlavana jevI suMdaratA ane vistAra che. (3) sumAnasa vana - naMdanavanathI 62500 yo0 UMce che. 500 yo0 vistAravALuM merUnI cotarapha che. vedikA, vanakhaMDa, 16 vAva, 4 siddhAyatana, zakrendra, izAnendranA 4 mahelo Adi pUrvavata. (4) paMDaka vana - sumAnasa vanathI 36000 yo0, UMce merU zikhara para che. 494 yo0 cuDI AkAre che. merUnI 12 yo0nI cUlikAne cotarapha viMTAyela che. vedikA vanakhaMDa, 4 siddhAyatana, 16 vAva, madhya 4 mahela sarva pUrvavatuM. madhyanI merU cUlikA mULamAM 12 yo0, madhye 8 yo), upara 4 yo0nA vistAravALI 40 yo) UMcI che. vairya ratnamaya che. 1 vedikA vanakhaMDathI viMTAyela che. madhye 1 siddhAyatana che. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDA joyaNa 459 paMDaka vananI 4 dizAmAM 4 zilAo che. paM, paMDUbala, rakta ane ratnakaMbala. dareka zilA 500 yo0 lAMbI, 250 yo0 pahoLI, 4 yo0 jADI, ardhacandrakAre che. pUrvapazcima zilAo para babbe siMhAsana che. tyAM mahAvidehanA tIrthaMkarono janmAbhiSeka, bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo kare che. uttaradakSiNe ekeka siMhAsana che. tyAM bharata airavatanA tIrthakarono abhiSeka 4 nikAyanA devo kare che. merU parvatanA 3 karaMDa che. heThalo 1000 yodharatImAM, madhyano 63000 yo0 dharatI para ane upalo 36000 yono kula 1 lAkha yojanano zAzvato merU che. (5) kUTa dvAra -467 kUTa parvato para ane 58 kUTa kSetromAM che. phUTa saMkhyA UMcA mULa UMco yojana vistAra vi0 cUla hemavaMta para 500 mahA hemavata para - 8 , " niSidha para 9 , , , nIlavaMta - para rUpI , 80. zikharI , vaitADhaya 34x9= 25 gAu 25 gAu 12aaaaN gAu vaAra 1644= 64 500 500 250 vidyutaprabhA gajadaMtApara 9 mAlavaMtA ,, sumAnasa , 500 250 306 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 460 zrI bRhad jaine thoka saMgraha gaMdhamAla, 7 5che. 500 merUnA naMdana vanamAM 467 bhadrazAlanA vanamAM 8 : devakaramAM 8 8 dho. 8 dho. 4 yo. uttarakasamAM 1 8 ,, , , yo. , cakravartInA vijayamAM 34ra para , , , - gajadaMtAnA 2 ane naMdanavananA 1 phUTane 1000 yo0 UMcA, 1000 co. mULamAM ane UMce 500 yojanAno vistAra samajavo. 76 kUTo (16 vaskAra, 8 devarU, 8 uttarakarU, 34 vaitADhaya) para yakSa gRho che. zeSa kUTo para devadevInA mahelo che. 4 vanamAM cAra-cAra (16), merUcUlApara 1, jaMbu vRkSa para 1, zAmalI vRkSa para 1, yakSa gRha; kula 95 zAzvatA siddhAyatana che. (6) tIrthadvAra - 34 vijaya (32 videhanA, 1 bharata, 1 airavata)mAM darekamAM traNa traNa laukika tIrtha che; magadha, varadAma ane prabhAsa. jyAre cakravartIo khaMDa sAdhavA jAya tyAre tyAM rokAya che. aThThama kare che. tIrthakaronA janmAbhiSeka mATe paNa e tIrthonuM jala ane auSadhi devo lAve che. (7) zreNIdvAra - vidyAdharonI tathA devonI 136 zreNI che. vaitADhaya para 10 yo0 UMce vidyA0nI 2 zreNI che. dakSiNa zreNImAM 50 ane uttara zreNImAM 60 nagaro che. tyAMthI 10 yo0 UMce abhiyoga devonI be zreNI (uttara, dakSiNanI)che. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 khaMDA joyaNa : ema 34 vaitADhaya para cAra cAra zreNI che. kula 3484 = 136 zreNIo che. (8) vijayadvAra - kula 34 vijaya che. jyAM cakravartI cha khaMDanuM eka chatra rAjya karI zake che. 32 vijaya to mahAvideha kSetramAM che. nIce mujaba : - pUrvavideha ) sItA nadI pazcimavideha ,sItodA nadI uttara kinAre 8 dakSiNa kinAre8/uttarakinAre 8 dakSiNa kinAre8 kaccha vijaya viccha vijaya rUpA vijaya viprA vijaya sukaccha , suvaccha , supa% , suvimA , mahAkaccha , mahAvaccha ,, mahApA ,, mahAviprA , kacchavatI , vacchavatI ,, padmAvatI , viprAvatI ,, AvatA , ramAM ,, maMgaLA ,, kuimudA suvaSNu , purakalA ,, ramaNika , yunilInA ,, |gabdhIlA , puSkalAvatI maMgaLAvatI ,, salIlAvatI gandhIlAvatI ,, pratyeka vijaya 16592 yo0 2 kaLA dakSiNottara lAMbI ane 222 yo0 pUrva - pazcimamAM pahoLI che. e 32 tathA 1 bharatakSetra, 1 airAvata kSetra, ema 34 vijayamAM 34 cakravartI na thaI zake che. A 34 vijayomAM, 34 dIrdha vaitADhaya parvata, 34 tamasa guphA, 34 khaMDa prabhA guphA, 34 rAjadhAnI, 34 nagarI, 34 kRtamAlI deva, 34 naTamAlI deva, 34 RSabhakuTa 34 gaMgA nadI, 34 siMdhu nadI, e badhA zAzvata che. (9) prahadvAra - 6 varSadhara parvato para cha draha che. 5 devakurUmAM ane 5 uttarakurumAM che. viSNu , ramaka che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 nAnAma (kuMDa) padma 69. kyA parvata laMbAI. pahoLAI|uMDAI devI upara che. yo culahemavaMta zrIdevI 12050120 mahApadma mAhemavaMta | 2000 | 1000 | 10 lakSmI 24100240 tIgaccha niSidha 4000 2000 10 dhRti 48200480 zarI nIlavaMta 4000 2000|10 buddhi 48200480 mahApuMDarIka, rUpI 2000 1000 | 10 hI 24100240 puMDarIka 1000 500 10 kIrti 12050120 10 64 1000 500 10 10devatA 24100240 kula 19210 99 99 19 zikharI jamIna para vidhutaprabha draha. OM chu zrI bRhad jaina thoka saMgraha kamaLa devakurUnA 5 draha - niSedha, devakurU, sUrya, sUlasa ane yo 1000 | 500 10 = uttarakurUnA 5 draha - nIlavaMta, uttarakurU, caMdra, bhairavata, ane mAlavaMta draha (10) nadI dvAra - 14,70,000 nadIo che. nIcenA yaMtrathI vigata jANavI. nI.u. nIkaLatAM uMDI, pra.u. samudramAM pravezatAM uMDI nI.vi. = nIkaLatAM vistAra, pra.vi. = samudramAM pravezatA vistAra. = Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 kheDA joyaNa nadI parvatathI | kuMDathI nI. uM. nI vi. pra. u. | pravi. parivAra nadIono gaMgA culoma | paddha gAgAla kA yo. vAyo. | karAyo. 14000 siMdhu kha | sn | , 14000 rohitA 1 gAu 1rAyo rAyo.) 125yo 28000 rohisA mahAma0 mahApadma , 28000 (gAu ripayo. pi yo. 25vyo. pa000 hari niSidha | tIgaccha pa000 harikata salIlA. naraktA | rUkulI sItA agAu 5gyo. 1vyo. | 500yo.532000 sItodA nIlavaMta | kezarI - pa32000 gAu 25 yo. pAyo. | 25vyo.pa600 nArItArUpI | mahApuMDarIka, ,, ,, ,, pa6000 | | |1gAu |12Ayo. rAyo. | 125yo.28000 suvarNakulA zikharI | puMDarIka 28000 rakatA vAgAu| yo. |vAyo. | | karAyo. 14000 rakatodA ,, | | | 14000 videhanI kaMDothI dharatI para ,, dharatIpara ,, ,, , 40% dIe 247000 dareka nadI, upara batAvela parvata uparanA kuMDathI nIkaLIne AgaLa vahetA gaMgAprabhAsa, siMdhuprabhAsa, Adi kuMDamAM dhodha rUpe paDe che. tyAMthI AgaLa jatAM ardhA parivAra jeTalI nadIo maLe Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 zrI bRhad jaina zoka saMgraha che. te sAthe vacce AvatA pahADane toDIne AgaLa vahe che. tyAM ardhA parivAranI nadIo maLe che. te sAthe vahIne jaMbudvIpanI jagatithI bahAra lavaNasamudrane maLe che. gaMgAprabhAsa Adi kuMDomAM gaMgAdvipa Adi nAmanA ekeka dvipe che. temAM eja nAmanI ekeka devI saparivAra rahe che. A kuMDo dvipo ane devIo nadInAM jevAM nAme che. e nAmo zAzvatAM che. yaMtramAM batAvyA mujaba 78 mULa nadIo ane tenA parivAranI (maLanArI) 14,70,000 nadIo che. e uparAMta mahAvidehanA 3ra vijayonA 28 aMtara che. temAM 16 vaAra parvata pahelA lakhyA che ane zeSa 12 aMtaramAM, 12 aMtaranadIo che. tenAM nAmaH - gRhavantI, kahavaMtI, paMkavaMtI, taMtajalA, maMtajalA, ugamalA, kSIrodA, siMhasotA, aMtAbahanI, upamAlanI, phenamAlanI ane gaMbhIramAlanI. A dareka nadI 125 yoTa pahoLI, rA yo0 uMDI ane 16592 yo0 2 kaLAnI lAMbI che. evuM kula nadIo 14,70,000 che. vadhu vistAra jaMbudvipa prajJapti sUtrathI jANavo. iti khaMDA joyaNa saMpUrNa ja A ja Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 gharmanI sanmukha thavAnAM 15 kAraNo (47) dharmanI sanmukhathavAnAM 15 kAraNa. (1) nItimAna hoya kAraNake nIti dharmanI mAtA che. (2) hiMmatavAna ne bahAdura hoya kAraNake kAyarothI dharma banI zake nahi. (3) dhairyavAna hoya kAraNake dareka kAryomAM AturatA (sAhasa) na kare. (4) buddhimAna hoya kAraNake dareka kArya potAnI matie vicArIne kare. (5) asatyane dhikakArI kADhanAra hoya ane satya vacana bolanAra hoya. (6) niSkapaTI hoya, hRdaya sApha sphaTika ratna mAphaka hoya. (7) vinayavAna hoya, madhura bhASAno bolanAra hoya. (8) guNagrAhI hoya ane sva AtmazlAghA na kare. (pote potAnA guNa bIjAne mAna pAmavA khAtara na kahe.). (9) pratijJAno pAlaka hoya, eTale je niyamo karela hoya teno barAbara pAlaka hoya, (10) dayAvAna hoya eTale paropakAranI buddhi hoya, (11) satya dharmano arthI hoya ne satyanoja panna karanAra hoya. (12) jitendriya - hoya ne kaSAyanI maMdatA hoya. (13) AtmakalyANanI draDha icchAvALo hoya. (14) tattvavicAramAM nipuNa hoya, ne tattvamAMja ramaNatA kare. (15) jenI pAse dharma pAmyo hoya, teno upakAra koI vakhata bhUle nahi ane vakhata Ave pAcho upakArI upara sAmo pote upakAra karanAra hoya. | iti dharmanI sanmukha thavAnAM paMdara kAraNa saMpUrNa. 9-10 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 zrI bRhad jaine thoka saMgraha (48) mArthAnusArInA 35 guNa. 1 nyAya saMpanna dravya meLave, 2 sAta kuvyasanano tyAgI, 3 abhakSyano tyAgI, 4 guNaparIkSAthI lagna-saMbaMdha joDe, 5 pApabhIrU, 6 dezahitakara vartanavALo, 7 paraniMdAno tyAgI, 8 atipragaTa, atigupta ke ghaNA dvAravALA makAnamAM na rahe 9 saguNInI sobata kare, 10 buddhimAna 8 guNano dhAraka, 11 kadAgrahI na hoya, (saraLa hoya), 12 sevAbhAvI (poSa vargano poSaka) hoya, 13 vinayI, 14 bhayasthAna tyAge, 15 Avyaya (Avaka-kharcano hisAba rAkhe, 16 (ucita sabhya) vastrAbhUSaNa pahere 17 svAdhyAya kare (roja niyamita dhArmika vAMcana, zravaNa kare), 18 ajIrNamAM bhojana na kare. 19 yogya vakhate bhUkha lAge tyAre mita', paththara, niyamita) bhojana kare, 20 samayano sadupayoga kare 21 traNa purUSArtha (dharma, artha, kAma)mAM vivekI 22 samayajJa dravya, kSetra, kALa, bhAvano jANa) hoya, 23 zAMta prakRtivALo 24 brahmacarya dhyeya samajanAro, 25 satya-vratadhArI, 26 dIrghadarzI, 27 dayALu 28 paropakArI, 29 kRtana na thatAM kutajJa hoya (apakArI para paNa upakAra kare) 30 AtmaprazaMsA na Icche, na kare, na karAve, 31 vivekI (yogyA cogyano bheda samajanAra) hoya, 32 lajjAvAna hoya, 33 pairyavAna hoya, 34 paripu (krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa)no nAza karavAno kAmI hoya. 3pa Indriyone jIte (jitendriya hoya). e 35 guNadhArI hoya te naitika dhArmika-jaina jIvanane yogya thaI zake. Iti-mArgAnusArInA 35 guNa saMpUrNa 1. maryAdAmAM, 2. pace teTaluM. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA 21 guNa (49) zrAvakanA 21 guNa 2. yazavaMta hoya - rUpavaMta 4. lokapriya,, 1. udAra hRdayI hoya - akSudra 3. saumya prakRtivALA hoya 5. akrura (prakRtivALA),, 7. dharma zraddhAvAnuM zAThaya rahita "" 6. pApabhIrU,, 8. dAkSiNya (caturAI)yukta hoya 9. lajjAvAn hoya 11 mAdhyastha dRSTi, 13 guNAnurAgI 15.nyAyapakSI hoya 17.maryAdAyukta vyavahAra karanAra 19. kRtajJa (upakArano jANa hoya) 21.satkArya mAM sadA sAvadhAna hoya. 10.dayAvaMta hoya. 12.gaMbhIra - sahiSNu - vivekI hoya 14.dharmopadeza karanAra hoya. 467 16. zuddha vicAraka hoya 18. vinayazIla,, 20. paropakArI,, iti zrAvakanA 21 guNa saMpUrNa. (50) vahelA mokSa javAnA 23 bola. 1 mokSanI abhilASA rAkhavAthI, 2 ugra tapazcaryA karavAthI, 3 gurUmukhe sUtra siddhAMta sAMbhaLavAthI, 4 Agama sAMbhaLI tevI pravRtti karavAthI, 5 pAMceya indriya vaza karavAthI, 6 chakAya jIvonI rakSA karavAthI, 7 bhojana samaye sAdhu sAdhvInI bhAvanA bhAvavAthI, 8 sAna bhaNavA bhaNAvavAthI 9 niyANArahita eka koTIthI vratamAM raheto ko nava koTIe vrata paccakkhANa karavAthI, 10 daza prakAranI vaiyAvacca karavAthI, 11 kaSAyane pAtaLA pADI nirmULa karavAthI, 12 chatI zaktie kSamA karavAthI, 13 lAgela pAponI tarata AlocanA karavAthI, Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xe zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14 lIdhela vrato nirmaLa rIte pALavAthI, 15 abhayadAna supAtradAna devAthI, 16 zuddha manathI zIyaLa (brahmacarya) pALavAthI, 17 nirvagha (pAparahita) madhura vacana bolavAthI, 18 lIdhela saMyamabhArane akhaMDa pALavAthI, 19 dharma - zukala dhyAna dhyAvavAthI, 20 dara mAse cha cha pauSadha karavAthI, 21 ubhayakALa Avazyaka karavAthI, 22 pAchalI rAtre dharma jAgaraNa karI, traNa manorathAdi ciMtavavAthI, 23 maraNAne AlocanAdithI zuddha thaI samAdhi paMDita-maraNa maravAthI. A 23 bolane samyak prakAre jANIne, sevana karavAthI jIva vahelo mokSe jAya. iti vahelA mokSa javAnA 23 bola saMpUrNa. (51)tIrthaMkaranAma bAMdhavAnAM20 kAraNo. zrI jJAtAsUtranA AThamA adhyayanano adhikAra. 1 zrI arihaMta bhagavAnanA guNakIrtana karavAthI. 99 99 99 .. 19 2 zrI siddha 3 ATha pravacana (5 samiti, 3 gupti)nuM ArAdhana karavAthI 4 guNavaMta gurunA guNakIrtana karavAthI 5 sthavira (vRddha muni)nA 99 29 + ThA. 3jA ThANe - traNa manorathanuM ciMtana mahAnirjarAnuM kAraNa zrAvakanAM traNa manoratha (2) huM kyAre alpa AraMbhI ane alpa parigrahI banIza. (2) huM kyAre A duHkha ane pApa rUpa saMsArano tyAga karI saMyama grahaNa karIza. (3) huM kyAre saMthAro laI, paMDita maraNe marIza, te divasa dhanya banaze. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 tIrthaMkaranAma bAMdhavAnAka 20 kAraNo 6 bahuzrutanA guNakIrtana karavAthI 7 tapasvInA 8 bhaNelA jJAnane vAraMvAra citavavAthI 9 samakita nirmaLa pAlana karavAthI 10 vinaya (7-10-134 prakAranA)karavAthI 11 kALa-akALa Avazyaka karavAthI 12 lIdhela vrata paccakmANa nirmaLa pALavAthI 13 zubha (dharma-zukala) dhyAna bAvavAthI 14 bAra prakAranI nirjarA tapa karavAthI 15 dAna (abhayadAna - supAtradAna) devAthI 16 vaiyAvacca (10 prakAranI sevA) karavAthI 17 caturvidha saMghane samAdhi (sevA - zobhA) devAthI 18 navuM navuM apUrva tattvajJAna bhaNavAthI 19 sUtra siddhAMtanI bhakti (sevA) karavAthI 20 mithyAtvanAza ane samakti udyota karavAthI (pravacananI prabhAvanA karavAthI) java anaMtAnaMta karmone khapAve che. e satkAryo karatAM utkRSTa rasAyaNa (bhAvanA) Ave to tIrthaMkara nAma karma baMdhAya. iti tIrthakara nAma bAMdhavAnAM 20 kAraNo saMpUrNa Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 guNa 1 samakita nirmaLa pALavAthI niyANA rahita tapazcaryAthI ra ha traNa yogo nizcaLa karavAthI 4 samabhAve samA 5 da (52) parama kalyANanA 40 bola. dRSTAMta cha 8 99 pAMca mahAvrata nirmaLa pALavAthI pramAda choDI apramAdI thavAthI indriyadamana karavAthI mitromAM mAyA-kapaTa na karavAthI 9. dharmacaryA,, 10 satyadharma para zraddhA,, 11 jIvopara karUNA . . 12 satya vAta niHzaMkapaNe kahevAthI 13 kaSTa paDatAM paNa vratonI daDhatAthI 14 zuddha mane zIyaLa pALavAthI 15 parigrahanI mamatA choDavAthI sUtranI sAkSI. -paramakalyANa zreNika mahArAjA ThANAMga sUtra thAya. tAmalI tApasa bhagavatI,, 99 99 .. 99 99 99 HH .. zrI bRhad jaina thoka saMgraha "" 99 gujasukumALamuni aMtagaDa arjuna mALI gauttamasvAmI '' 99 99 bhagavatI 11 zailaga rAjarSi jJAtI .. harakezI muni. uttarAdhyayana,, mallinAtha prabhu. jJAtA ! "" kezI-gautama uttarAdhyana0 bhagavatI ,, abaMDane 7 ziSya sudarzana zeTha. varUNanAga naTuAnA mitra meghakumAra hAthIbhave, jJAtA ANaMda zrAvaka, upAsakadazAMga 91 uvavAI sudarzanacaritra 99 kapIla brAhmaNa. uttarAdhyayana sUtra Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama kalyANanA 40 bola 471 16 udAra bhAve supAtra parama kalyANa sumukha gAthApati. vipAka , dAna devAthI thAya 17 vratathI DagatAne sthira , rAjetI. - uttarAdhyayana. karavAthI 18 ugra tapasyA karavAthI dhannAmuni anuttarovavAI ,, 19 aglAnapaNe vaiyAvacce paMthakamuni jJAtA sUtra karavAthI 20 sadaiva anitya bhAvanA bharata cakri jaMbudvipa pra0 ,, bhAvavAthI 21 azubha pariNAmo prasannacaMdra rAjarSi. zreNikyaritra rokavAthI 22 satyajJAna para zraddhA annaka zrAvaka jJAtA sUtra rAkhavAthI 23 caturvidha saMghanI sanatakumAra cakri. bhagavatI ,, vaiyAvaccathI pUrve bhave 24 caDate bhAve munisevA bAhubalI pUrva bhave, RSabhadevacaritra karavAthI 25 zuddha abhigraha ,, pAMca pAMDava jJAtA sUtra . 26 dharmadalAlI , zrIkRSNa vAsudeva, aMtagaDa , 27 sutrajJAnanI bhakti ,, udAI rAjA bhagavatI , 28 jIvadayA pAlana , dharmarUcI aNagAra,jJAtA , 29 vratathI paDatAMja sAva araNika aNagAra,Avazyaka ceta thaI jAya 30 Apatti Avye vairya baMdhaka (RSi) aNagAranA rAkhavAthI 500 zISyo bhagavatI sUtra 31 jinarAjanI bhakti prabhAvatI rANI uttarAdhyayana sUtra karavAthI (pratha). 32 prANanI paravA mUkI megharatha rAja zAMtinAtha caritra dayA pALe Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 sUtra zrI bRhad jaina thoka saMgraha 33 chatI zaktie kSamA parama kalyANa pradezI rAjA rAyaprazrIya karavAthI thAya 34 sagA bhAIno paNa ,, rAma-baLadeva, 63 zlAghA pu. cAritra moha choDavAthI 35 devAdinA upasarga kAmadeva, upAsaka0 sUtra sahevAthI. 36 deva-gurU vaMdanamAM sudarzana zeTha aMtagaDa , - nirbhika thavAthI. 37 carcAthI vAdIone maMDaka zrAvaka bhagavatI , jItavAthI. 38 maLelA nimitta para ,, AdrakumAra sUtrakRtAMga ,, zubha bhAvanAthI. 39 ekatva bhAvanA bhAvavAthI , namirAjarSi uttarAba, , 40 viSayasukhamAM vRddha na , jinarakSa-jinapAla. jJAtA , thavAthI iti parama kalyANanA 40 bola saMpUrNa (53) tIrthakaranA 34 atizaya. samavAyAMga sUtra-34 1. tIrthaMkaranA keza, nakha na vadhe, suzobhita rahe. 2 zarIra nirogI rahe. 3 lohImAMsa gokSIra* jevAM hoya. 4 zvAsozvAsa padmakamaLa jevo sugaMdhI. 5 AhAravihAra adazya. 6. AkAzamAM dharmacakra cAle. 7 AkAzamAM 3 chatra dharAya. 8. be cAmara viMjAya 9. AkAze pAdapITha sahita siMhAsana cAle 10. AkAzamAM Idradhvaja cAle 11 tIrthaMkaranI avagAhanAthI bAra gaNuM UMcuM azoka * gokSIra -mIThA dUdha jevA. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkaranA 34 atizaya 473 vRkSa 2he. 12 bhAmaMDaLa hoya 13 viSama bhUmi sama thAya. 14 kAMTA UMdhA thaI jAya. 15 chaye RRtu anukULa thAya. 16 anukULa vAyu vAya. 17 pAMca varNanA aceta phUlanI devatA vRSTi kare. 18 azubha pudgalono nAza thAya. 19 sugaMdhI varSAthI bhUmi chaMTAya. 20 zubha pudgala pragaTe. 21 yojanagAmI vANInI dhvani hoya. 22 ardhamAgadhI bhASAmAM dezanA de. 23 sarva sabhA potAnI bhASAmAM samaje. 24 janma vera, jAti vera zAMta thAya. 25 anyamatI paNa dezanA sAMbhaLe ane vinaya kare. 26 prativAdI nirUttara bane. paccIza yo0 sudhI nIce pramANe koI jAtanA upadrava na thAya. 27 mahAmArI (plega) na thAya. 28 tIDa, macchara vi.koI upadrava na thAya. 29 svacakrano bhaya na hoya. 30 paralazkarano bhaya na hoya. 31 ativRSTi na thAya. 32 anAvRSTi na thAya. 33 dukALa na paDe. 34 pahelAM thayela upadrava zAMta thAya. 2-3-4-5 atizaya janmathI hoya, 12 muM tathA 21 thI 34 sudhInAM 15 atizaya kevaLajJAna thayA pachI pragaTe ane bAkInAM 15 ati. devakRta hoya che. iti tIrthaMkaranA 34 atizaya saMpUrNa. 1 2 3 4 5 6 (54) brahmacaryanI 32 upamA zrI prazna vyAkaraNa sUtranA adhya0 9 mAne AdhAre. sau jyotiSI samUhamAM caMdramAM tema sau vratomAM brahmavrata (zIyaLa) moTuM khANomAM sonAnI khANa kiMmatI "" ?? "" "" "" ratnomAM vaiDUrya ratna pradhAna tema AbhUSaNomAM mugaTa vastromAM *kSemayugala caMdanamAM gozIrSa caMdana,, 97 99 99 99 99 99 99 99 99 99 99 99 "" "" kiMmatI moTuM ne pradhAna "" +5 "" Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 7 , phulomAM araviMdakamaLa ,, so vratomAM bahuma. moTuMne pradhAna 8, auSadhIzvaramAM cUlomavaMta ,, , , 9 , nadIomAM sItA, sItodA ,, , samudromAM svayaMbhuramaNa , , parvatomAM merU UMco ne pradhAna 12 , hAthIomAM airAvata , , catuSpadomAM kezarIsiMha ,, , bhavanapatimAM dharaNendra , , suvarNa kumAradevamAM veNudeveMdra , 16 ,, devalokamAM brahmaloka moTuM ne pradhAna 17 , sabhAomAM saudharmI sabhA moTI 18 ,, sthitinA devomAM sarvArtha siddha , , dAnomAM abhayadAna moTuM pradhAna ,, , , raMgomAM kiramajI raMga , , , , 21 , saMsthAnomAM samacaurastra , , , , saMhananomAM vajaRSabhanA0 ,, ,, , sau zyAmAM zukla legyA moTI ne , dhyAnomAM zukala dhyAna , , jJAnamAM kevaLajJAna , , kSetromAM mahAvidehakSetra , , sAdhuomAM tIrthakara , , goLa parvatomAM kuMDaLa parvata, 29 , vRkSomAM sudarzanavRkSa , , * kSema yugala-bhagavAna mahAvIrane indrae Apela devaduSya vastra. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa nigraMthanAM sukhanI tulyatA 30 vanomAM naMdanavana,, 31 32 1 3 5 6 9 99 99 39 RddhimAM cakravartI nIRddhi yoddhAmAM vAsudeva,, 99 99 99 99 99 99 99 iti brahmacaryanI 32 upamA saMpUrNa. ?? ?? 99 99 99 99 475 55) zramaNa nigraMthanAM sukhanI tulyatA bhaga.za.14 3.9 mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI vANavyaMtaranAM devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI navanikAyanA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI asukumAranA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI graha-nakSatra tArAnA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI caMdra-sUryanA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 1-2 devalokanA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 3-4 devalokanA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 5-6 devalokanA devanuM sukha ullaMghI jAya. mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 7-8 devalokanA devanuM sukha ullaMghI jAya. 10 mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 9 thI 12 devalokanA devanuM sukha ullaMghI jAya. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 11 mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 9 kaiveyakanA devanuM sukha ullaMghI jAya. 12 mAsa nirmaLa saMyama pALavAthI 5 anuttara vAsI devatAnuM sukha ullaMghI jAya. e pachI zuddha zuddhatara pariNAmavALA thaI siddha thAya che yAvat sarva duHkho aMta kare che. (pa) padravya para 31 dvAra (bhagavatI za. 13. u. 4. phakta 28 ane 30mA dvAra mATe) 1 nAmadhAra, 2 Adi, 3 saMDANa, 4 dravya, 5 kSetra, kALa, 7 bhAva, 8 sAmAnya-vizeSa, 9 nizcaya, 10 naya, 11 nikSepa, 12 guNa, 13 paryAya, 14 sAdhAraNa, 15 sAdharmI, 16 pAriNAmika, 17 jIva, 18 mUrti, 19 pradeza, 20 eka, 21 kSetrakSetrI, 22 kriyA, ra3 nitya, 24 kAraNa, 25 kartA, 26 gati, 27 praveza 28 pRcchA, 29 sparzanA, 30 pradezasparzanA ane 31 alpabahu - dvAra. 1 nAmadvAra - 1 dharma, 2 adharma, 3 AkAza, 4 jIva, 5 pudgalAstikAya, 6 kALadravya. 2 AdikAra - dravyApekSA badhA dravya anAdi che. kSetrApekSA pudagala, jIva, dharma, adharma, loka vyApaka che, te mATe sAdi che. mAtra AkAza anAdi che kALApekSA paddhavya anAdi che. bhAvApekSA dravyamAM utpAda vyaya apekSAe sAdiyAnta che. 3 saMThANakAra - dharmAstikAyanuM saMDANa gADAnA odhaNajevuM, 00 A rIte vadhatA lokAnta sudhI 0000 asaMkhya pradeza che. 000000 00000000 evuM ja adharmAstikAyanuM saMDANa, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padravya para 31 dvAra 477 AkAzAstikAyanuM saMDANa lokamAM DokanA dAgInA jevuM, alokamAM oghaNAkAra. jIva tathA pudgalanAM saM0 aneka prakAranI ane kALane AkAra nahi, pradeza nathI mATe. 4 dravya dvAra - guNaparyAyanA samUhayukta hoya tene dravya kahe che. dareka dravyanA mULa cha svabhAva che. astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, satatva, agurulaghutva. uttara-svabhAva anaMta che. yathA nAstitva, nitya, anitya, eka, aneka, bheda, abheda, bhavya, abhavya, vakatavya, parama ItyAdi. dharma, adharma, AkAza eka eka dravya che. jIva, pudgala, kALa anaMta che. vizeSa svabhAva potapotAnA guNa che jemAM cha dravyo arasaparasa bhInnatA dharAve che. 5. kSetra dvAra - dharma, adharma, jIva ane pudgala lokavyApaka che. AkAza lokAloka vyApaka che ane kALa rAA dvipamAM pravartanarUpa che ane utpAda vyaya rUpe lokAloka vyApaka che. astitva - je zaktinAM kAraNe dravyano kadI nAza na thAya te. vastutva- je zaktinAM kAraNe dravyamAM artha kriyA hoya te. jema ke ghaDAnI artha kriyA - jaLane dhAraNa karavuM te. dravyatva - je zaktinA kAraNathI dravya sadAe sarakhA na rahe ane jenI paryAyo haMmezAM badalAtI rahe che. prameyasva- je zaktinAM kAraNathI dravya koIne koI jJAnano viSaya hoya te. satattva - dravyanuM sadA rahevuM paDe te. agurU laghuttva - je zaktinA kAraNathI eka dravya bIjA dravya rUpe na parIName tathA eka dravyanA aneka athavA anaMta guNa vikharAIne judA judA na thaI jAya te. kSetra - kSetrI - jagyA Ape te kSetra, teno upayoga kare te kSetrI. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 6. kALa dvAra - dharma, adharma, AkAza ane jIva dravyApekSA anAdi anaMta che. utpAdavyaya (kriyApekSA) apekSA sAdisAMta che. pudgala dravyApekSA anAdi anaMta, pradezApekSA sAdisAMta. kALadravya dravyApekSA anAdi anaMta, samayApekSA sAdisAMta che. 478 7. bhAva dvAra - pudgala rUpI che. zeSa 5 dravyo arUpI che. 8. sAmAnya vizeSa dvAra sAmAnyathI vizeSa baLavAna che. jema sAmAnyataH dravya 1 che, vizeSataH cha che. dharmAstikAyano vizeSa guNa calana sahAya che. adharmA no sthira sahAya. AkAzAstino avagAhanAdAna, kALano vartanA, jIvAstino caitanya, pudgalAstino pUraNa, galana, vidhvaMsana guNa ane sAmAnya guNo chaye dravyonA anaMta anaMta che. - 9. nizcaya vyavahAra dvAra nizcayathI badhA dravya potapotAnA guNomAM pravarte che. vyavahAramAM anya dravyone potAnA guNathI sahAyatA Ape che. jema lokAkAzamAM badhAM dravyo rahe che to tene AkAza avagAhanamAM sahAyaka thAya che; paNa alokamAM anya dravyo nathI to avagAhanamAM sahAyatA nathI detA. chatAM avagAhana guNamAM SadguNa hAni vRddhi sadA thayA kare che evI ja rIte badhA dravyo mATe jANavuM. 10. naya dvAra - aMza jJAnane naya kahe che. naya 7 che. tenAM nAma - 1 gama, 2 saMgraha, 3 vyavahAra, 4 RRsUtra, 5 zabda, 6 samabhirUDha ane 7 evaMbhUta naya. e sAte nayavALAnI mAnyatA kevI che ? e jANavA mATe jIva dravya upara 7 naya utAre che. 1 naigama nayavALo-jIva, nAmanA badhAne grahaNa kare. 2 saMgraha jIva kahevAthI jIvanA asaMkhya pradezo 3 vyavahAra,, 99 99 99 grahaNa kare. trasa sthAvara jIvone grahaNa kare. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padravya para 31 dvAra 479 4 sUtra che sukhaduHkha bhogavatA jIva grahaNa kare. 5 zabda , , , jIvanAM bhAvaprANone grahaNa kare 6 samabhirUDha , , , kevaLajJAnI (lAyaka samakitI) grahaNa kare 7 evaMbhUta , , siddha avasthAnA (lAyaka samakitI) grahaNa kare e rIte sAteya naya badhA dravyo para utArI zakAya. 11. nipA dvAra - nikSepa 4 che - 1 nAma, 2 sthApanA, 3 dravya ane 4 bhAvarnikSepa. 1 dravyanA nAma mAtrane nAma nikSepa kahevo. 2 dravyanI sadaza ke avadaza sthApanA (AkRti)ne sthApanA nikSepa kahevo. 3 dravyanI bhUta ke bhaviSya paryAyane vartamAnamAM kahevI te dravya nikSepa. - 4 dravyanI mULa guNayukta dazAne bhAva nikSepa kahe che. SaTu dravya para e cAreya taiilapa utArIne paNa bodha karI zakAya. 12. guNa dvAra - pratyeka dravyamAM cAra cAra guNo che. 1 dharmAstikAyamAM 4 guNa-arUpI, acetana, akriya ane calanasahAya 2 adharmA) , 4 , , , , , sthira che 3 AkAzAsti,, 4 , , , , , avagAhadAna. 4 jIvAstiva ,, 4, arUpI, caitanya, sakriya ane upayoga yA jJAna, darzana, cAritra ane vIrya. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 5 kALadravyamAM 4 ,, arUpI, acetana, akriya ane vartanAguNa 6 pulAstitva ,,4, rUpI, acetana, sakriya ane pUraNagalana 13 paryAya dvAra - pratyeka dravyanI cAra cAra paryAyo che, 1 dharmAstitva nI 4 paryAya-skaMdha, deza, pradeza ane agurulaghu 2 adharmAstitva , , " " 3 AkAzAstitva , , , , 4 jIvAstiva , avyAbAdha, anAvagAha, amUrta , 5 pudagalAstitva , varNa, gadha, rasa, sparza. 6 kALadravya , bhUta, bhaviSya, vartamAna, agurulaghu 14 sAdhAraNa dvAra - sAdhAraNa dharma je anya dravyamAM paNa lAbhe; jema dharmAstitva mAM agurulaghu. asAdhAraNa dharma je anya dravyamAM na lAbhe; jema dharmAstikAyamAM calanasahAya ItyAdi. 15 sAdharmI dvAra - par dravyomAM pratisamaya utpAda-vyayapaNuM che, kemake agurulaghu paryAyamAM SaT guNa hAni vRddhi thAya che te chaye dravyomAM samAna che. 16 pariNAmI dvArA - nizcaya nayathI chaye dravyo potapotAnA guNomAM pariName che. vyavahArathI jIva ane pudgala anyAnya svabhAvamAM pariName che. jema jIva manuSyAdirUpe ane pudgala be pradeza yAvat anaMta pradeza skaMdha rUpe pariName che. 17 jIva dvAra - jIvAstikAya jIva che. zeSa 5 dravya ajIva che. 18 mUrti dvAra - pudgala rUpI che. zeSa arUpI che. karma saMge jIva paNa rUpI che. 19 pradeza dvAra - 5 dravya pradeza che. kALa dravya Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padravya para 31 dvAra 481 apradezI che. dharma - adharma asaMkhya pradeza che. AkAza (lokAloka apekSA) anaMta pradeza che. ekeka jIva asaMkhya pradezI che. anaMta jIvonA anaMta pradeza che. pudgala paramANuM 1 pradezI che; paraMtu pudgala dravya anaMta pradeza che. dvAra - dharma, adharma, AkAza ekeka dravya che, zeSa 3 anaMta che. 21 kSetrakSetrI dvAra - AkAza kSetra che. bAkInA kSetrI che. eTale ke pratyeka lokAkAza pradeza para pAMceya dravya potapotAnI kriyA karavA chatAM eka bIjAmAM maLI jatA nathI. 22 kriyA dvAra - nizcayathI badhA dravyo potapotAnI kriyA kare che. vyavahArathI jIva ane pudgala kriyA kare che. zeSa akriya che. 23 nitya dvAra - dravyAstika nayathI badhA dravya nitya che. paryAya apekSAthI badhA anitya che. vyavahAra nathI jIva, pudgala anitya che. zeSa dravya nitya che. 24 kAraNa dvAra - pAMceya dravya jIvane kAraNa che, paNa jIva koIne kAraNa nathI. jema jIva kartA ane dharmAtra kAraNa maLavAthI jIvane calana kAryanI prApti thaI. emaja bIjA dravyo samajavA. 25 kartA dvAra - nizcayathI badhA dravya potapotAnA svabhAvakAryanA kartA che, vyavahArathI jIva ane pudgala kartA che. zeSa akartA che. 26 gati dvAra - AkAzanI gati (vyApakatA) lokAlokamAM che. zeSa lokamAM che. 27 praveza dvAra - eka eka AkAza pradeza para pAMceya dravyono praveza che. teo potapotAnI kriyA karyuM jAya che. chatAM eka bIjA bhaLI jatAM nathI jema eka nagaramAM 5 mANasa chu-31 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 zrI bRhad jaina thoka saMgraha potapotAnA kArya karatA rahe paNa ekarUpa na thAya. 28 pRcchA dvAra - zrI gautamasvAmI zrI viprabhune savinaye nIcenA prazna kare che. 1 dharmAnA 1 pradezane dharmAtra kahe che zuM? uttara :- nahi (evaMbhUta nayApekSA) dharmA)nA 1-2-3 jAva saMkhyAta, asaMkhyAta pradeza, jemAM dharmAtrano 1 paNa pradeza bAkI hoya tyAM sudhI dharmA) na kahevAya saMpUrNa-pradezayuktane ja dharmA. kahe che. 2 kevI rIte ? evaMbhUta nayavALo thoDA paNa TuTelA apUrNa padArtha ne padArtha na mAne; akhaMDita dravyaneja dravya kahe tema badhA dravyo mATe samajavuM. 3 lokano madhya pradeza kyAM che? u0 ratnaprabhA 1,80,000 yojananI che. tenI nIce 20,000 yojana ghanodadhi che. tenI nIce asaMkhya yojana ghanavAyu, aMsa yo0 tanavAyu ane asaMva yo) AkAza che. te AkAzanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM lokano madhya bhAga che. 4. adholokano madhyapradeza kayAM che? u. paprabhA nIcenA AkAza pradeza sAdhikamAM 5. urdhva , , , ? u0 brahmadevalokanA trIjA riSTa paratalamAM 6. tIcha , , , ? u merUparvatanA 8 rUcaka pradezomAM che. eja rIte dharmA, adharmA, AkAzA), kALa (dravya) nA praznottara samajavA, jIvano madhya pradeza 8 rUcaka pradezomAM che. kALano madhya pra0 vartamAna samaya che. 29. sparzanA dvAra - dharmAstikAya, te adharmA), lokAkAza, Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A avasara padravya para 31 dvAra 483 jIva ane pudgala dravyane saMpUrNa sparzI rahI che. kALane kayAMka sparze, kayAMka ne sparze. evI ja rIte zeSa 4 astikAya sparze. kALa dravya rA dvIpamAM badhA dravyone sparze anya kSetramAM nahi. 30. pradeza sparzanA dvAra - dharmAno 1 pradezadharmAnA keTalA pradezane sparze? ja.3,066 pra.ne sparza adharmA, ,, ,, ,,? ja.4 ,, u. 7 ,, ,, AkAza0 ,, ,, ,,? ja. 7, u. 7 , jIva-pudgala ,, ,, ,,? anaMta pradezone sparze. , kALadravya ,, , ,? syAhu anaMta sparze. syA nahi. evuM adharmAstikAyanI pradeza sparzanA jANavI. AkAza. no 1 pradeza dharmAnA ja. 1-2-3 pradeza, u. 7 pradezane sparze. zeSa pradeza sparzanA dharmAstikAyavata jANavI. jIva0no 1 pradeza dharmAtranA ja. 4 u.7 pradezane sparze. | zeSa pra. spapudgala0 , ,, ja. 4 u.7 ,, ,, | PSnA dharmAkALadravyano 1 samaya, pradezane syAt sparza, smAta nahi | stikAyavat pudgalAnA 2 pradeza dharmAnDanA ja. bamaNAthI 2 adhika (6) pradezane sparza ane u. pAMcagaNAthI 2 adhika 5xra=1+2=12 pradeza sparze. evIja rIte 3-4-5 jAva anaMta pradeza ja0 bamaNAthI 2 adhika u0 pAMcagaNAthI 2 adhika pradezane sparze. 31. alpabahu - dvAra - dravya apekSA - dharma, adharma, AkAza paraspara tulya che, tethI jIva dravya anaMtagaNA, tethI Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pudgala anaMtagaNA, tethI kAla anaMto. pradeza apekSA - sarvathI thoDA dharma, adharmanA pradeza, tethI jIvanA pradeza anaMtagaNA tethI pudgalanA pra0 anaM0, kALadravyanA praanaMtatethI AkAza0 pradeza anaMtagaNA. dravya ane pradezano bheLo alpabadutva : - sauthI thoDA dharma, adharma, AkAzanA dravya. tethI dharma, adharmanA pradeza asaMkhya), tethI jIva dravya, anaM0 tethI jIvanA pradeza asaM0 tethI pudgala dravya anaM), tethI putra pradeza asaM. tethI kALanA dravya pradeza anaM0 tethI AkAza pradeza anaMtagaNA. iti Sadravya para 31 dvAra saMpUrNa (57) cAra dhyAna ThANAMga-4. u 1 dhyAnanA 4 bhedaH - Arta, raudra, dharma ane zukaladhyAna. (1) ArtadhyAnanA 4 pAyA - 1. manojJa vastunI abhilASA kare, 2. amanojJa vastuno viyoga ciMtave, 3. rogAdi aniSTano viyoga ciMtave ane 4. parabhavanA sukha mATe niyANuM kare. ArtadhyAnanAM 4 lakSaNa - 1 ciMtA - zoka karavo, dInatA. batAvavI 2 azrupAta karavo, 3 Akranda(vilApa) zabda karIne rovuM ane 4 chAtI, mAthuM Adi kUTIne rovuM (vAraMvAra kalezayukta bolavuM) (2) raudradhyAnanA 4 pAyA - hiMsAmAM, juThamAM, corImAM, kArAgRhamAM phasAvavAmAM AnaMda mAnavo (e pApa karIne ke karavAmAM khuzI thavuM.) raudradhyAnanAM 4 lakSaNa - 1. thoDA aparAdha para ghaNo gusso,dveSa kare, 2. vadhu aparAdha para atyaMta gusso - dveSa kare. 3. ajJAnatAthI dveSa rAkhe ane 4. jAvajIva sudhI vaiSa rAkhe. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 cAra dhyAna (3) dharmadhyAnanA 4 pAyA - 1. vItarAganI AjJAnuM citna kare. 2. karma AvavAnAM sthAna (kAraNa)ne vicAre, 3. zubhAzubha karma vipAkane vicAre ane 4. loka saMsthAnano vicAra kare. | dharmadhyAnanA 4 lakSaNa - 1. vItarAga - AjJAnI rUci, 2. nisarga (jJAnAdi upajavAthI thayelI) rUci, 3. upadeza rUci ane 4. sUtra (siddhAMta-Agama) rUci. dharmadhyAnanAM 4 avalaMbana - vAMcanA, pRcchanA, parAvartanA ane dharmakathA. dharmadhyAnanI 4 anuprekSA - 1. egacyANapahA-jIva ekalo Avyo, ekalo jaze, evo jIvanA ekalApaNAno vicAra, 2. aNicANu pehA = saMsAranI anityatAno vicAra, 3. asarathANupehA = saMsAramAM koI koInuM zaraNa nathI I0 vicAra, ane 4. saMsArANapatA = saMsAranI sthiti (dazA)no vicAra karavo. (4) zukala dhyAnanA 4 pAyA - 1. eka eka dravyamAM bhinna bhinna aneka paryAya - upanevA, vihevA, dhruvevA - bhAvo no vicAra karavo, 2. aneka dravyomAM eka bhAva (agurU laghu Adino) vicAra karavo, 3. acaLAvasthAmAM traNeya yogonuM nirUddhapaNuM vicAre, 4. caudamAM guNasthAnanI sUkSma kriyAthI paNa nivartavuM ciMtave. zukaladhyAnanAM 4 avalaMbana - 1. devAdinA upasargathI calita na thAya, 2. sUkSmabhAva (dharmanI jhINavaTa) sAMbhaLIne glAni na lAve, 3. zarIra-AtmAne bhinna ciMtave, ane 4. zarIrane anitya samajI pudgalane paravastu jANIne temano tyAga kare. zukaladhyAnanAM 4 lakSaNa - 1. kSamA, 2. nirlobhatA, 3. niSkapaTatA, 4. mada rahitatA. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha zukaladhyAnanI 4 anuprekSA - 1. A jIve anaMtavAra saMsAra bhramaNa karyuM che, ema vicAre, 2. saMsAranI badhI paudgalika vastu anitya che. zubha pudgala, azubha rUpe ane azubha, zubha rUpe pariName che, mATe zubhAzubha pudgalomAM Asakata banIne rAgadveSa na karavo. 3. saMsAra paribhramaNanuM mULa kAraNa zubhAzubha karma che. karmabaMdhananA mULa kAraNa 4 hetu che, ema vicAre ane 4. karmahetuone choDIne svasattAmAM ramaNatA karavAno vicAra. AvA vicAromAM tanmaya (eka rUpa) thaI javAya te zukala dhyAna. iti cAra dhyAna saMpUrNa. 486 (58) ArAdhanA pada. zrI bhagavatI sUtrazataka 8 mAno udezo 10 zo karI. ArAdhanA 3 prakAranI-jJAnanI, darzana (samakti)nI ane cAritranI. jJAnArAdhanA : u. 14 pUrvanuM jJAna, madhyama 11 aMganuM jJAna, ja. 8 pravacana mAtAnuM jJAna. uM. kSAyaka samati, madhyama kSayopazama tathA upazama samakita ja. sAsvAdana samakita darzanArAdhanA : cAritrArAdhanA : u. yathAkhyAta cAritra, madhyama sukSma - saMparAya tathA parihAravizuddha-cAritra. ja0 sAmAyika tathA chedopasthApanIya cAritra. (uparanuM varNana TIkAmAM jovA maLe che. mULa pAThamAM nathI. eka mAnyatA ema paNa che ke, utkRSTa, madhyama ane jaghanya ArAdhanA karavAnI tamannA ane puruSArtha ja ahiM laI zakAya-ane to ja have pachInuM varNana yathArtha Thare che. tattva kevaLI gamya.) Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanA pada u. jJAna AmAM darzana A u. cAritra, 13. 99 99 u. darzana u. u. cAritra 99 u. darzana (niyamA utkRSTa) 19 u. jJAna A0 vALA ja0 ekaja bhava kare, u0 2 bhava kare. ma. 40 2 30 3 ja. 30 15 40 3 darzana ane cAritranI ArAdhanA paNa upara mAphaka, jIvomAM jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA utkRSTI, madhyama ane jaghanya rIte thaI zake che. tenA bhAMgA (prakAra) 17 thaI zake che. (kula 27 bhAMgA thAya temAM bAkInAM 10 bhAMgA banatAM nathI) te nIce mujaba. .. 99 99 19 99 ?? ,, zAna 99 19 22 29 99 29 be (utkRSTI ane madhyama) be 99 99 ?? traNa (40 ma0 u0) 99 .. 2-1-2 2-1-1 1-3-3 1-3-2 .. iti ArAdhanA pada saMpUrNa. 29 .. 99 (tenAM cinha-u. 3, ma.2, ja. 1 samajavAM. krama-jJAna, darzana, cAritra samajavo.) 3-3-3 2-3-2 3-3-2 2-3-1 3-2-2 2-2-2 2-3-3 2-2-1 487 1-3-1 1-2-2 1-2-1 1-1-2 1-1-1 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (pa9) saMjJA - pada zrI pannavaNA sUtranA AThamA padano adhikAra saMjJA-jIvonI icchA. saMjJA 10 prakAranI che. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha krodha, mAna, mAyA, lobha, loka ane ogha saMjJA. AhAra saMjJA 4 kAraNathI upaje - 1. peTa khAlI thavAthI, 2. sudhA vedanIyanA udayathI, 3. AhAra dekhavAthI, 4. AhAranI ciMtavanA karavAthI. vedanIya karmanA udayathI) bhaya saMjJA 4 kAraNathI upaje - 1. adhUrya rAkhavAthI, 2. bhayamohanA udayathI, 3. bhaya upajAvanArA padArtha jovAthI, 4. bhayanI ciMtavanA karavAthI. (mohanIya karmanA udayathI) maithuna saMjJA 4 kAraNathI upaje - 1. zarIra puSTa banAvavAthI, 2. vedamohanA karmodayathI, 3. strI Adine dekhavAthI, 4. kAmabhoganI ciMtavanA karavAthI. (mohanIya karmanA udayathI). parigraha saMjJA 4 kAraNathI upaje - 1. mamatva vadhAravAthI, 2. lobhamohanA udayathI, 3. dhanamAla jovAthI, 4. dhana parigrahanI ciMtavanA karavAthI. (mohanIya karmanA udayathI) - krodha, mAna, mAyA, lobha saMjJA 4 kAraNathI upaje. 1. kSetra (khullI jamIna) mATe, 2. vatyu (DhAMkelA-makAnAdi) mATe, 3. zarIra-upadhI mATe, 4. dhanadhAnyAdi auSadhi mATe. (mohanIya karmanA udayathI). vedanIya ane mohanIyanAM udayathI tathA jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIyanAM kSayopazamathI thavAvALI aneka prakAranI AhArAdinI prAptinI kriyAne saMjJA kahe che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjJA - pada 489 loka saMjJA - anya lokone dekhIne pote evuM kAma karavuM. (jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI). ogha saMjJA - zUnya citte vilApa kare, khaMjoLa, ghAsa toDe, dharatI khotare i0 (darzanAvaraNIya karmanA udayathI). narakAdi 24 daMDakamAM daza daza saMjJA hoya che. koImAM sAmagrI adhika maLavAthI pravRttirUpe che. koImAM sattArUpe che. saMjJAnuM astitva chaThThA guNasthAna sudhI che. have teno alpabahuta kahe che. AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha saMjJAno alpabadutva. nArakImAMsauthI thoDI maithuna sattA tethI AhAra saM. parigrasaM. bhayasa. saMkhyAta. gaNI. ticimAM sauthI thoDI parigraha saMjJA, tethI maithuna saM. bhayasaM. AhArasaM. sakhyAta. gaNI. manuSyamAM sauthI thoDI bhaya, saMjJA, tethI AhAra saM, parigraha saM, maithunasaM. saMkhyAta. gaNI devatAmAM sauthI thoDI AhAra saMjJA, tethI bhaya saM., maithuna saM, parigrahasaM. saMkhyAtagaNI. kriodha mAna, mAyA ane lobha saMjJAno alpabadutva. nArakImAM sauthI thoDo lobha, tethI mAyA saM., mAna saM, krodha saMkhyA. gaNI tiryaMcamAM , thoDuM mAna, ,, krodha vizeSa, lobha vizeSa, mAyA vizeSa adhika. manuSyamAM , thoDI mAyA tethI lobha vizeSa, tethI krodha ,, ,, tethI mAna vizeSa adhika devatAmAM , thoDo krodha, tethI mAna saMkhyA., mAyA saMkhyA, lobha saMkhyA. gaNo. iti saMjJA - pada saMpUrNa Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 (60) vedanA - pada. zrI pannavaNA sUtranA 35 mAM padano adhikAra. jIva 7 prakAre vedanA vede. 1. zIta, 2. dravya, 3. zarIra, 4. zAtA, 5. du:kha, 6. abhUgamiyA, ane 7. nidAdvAra. have e 7 dvArano vistAra kare che. zrI bRhad jaina thoka saMgraha 1. vedanA 3 prakAre zIta, uSNa ane zItoSNu. samuccaya jIva 3 prakAranI vedanA vede. 1-2-3 nArakImAM uSNa vedanA vede. (kAraNa, neraIyA zIta yoninA che). cothI nArakImAM uSNa vedanA vedanArA ghaNA, zIta vedanAvALA thoDA. (be vedanA) pAMcamI nArakImAM uSNa vedanA vedanArA thoDA, zIta vedanAvALA ghaNA. chaThThI nArakImAM zIta vedanA ane sAtamI narkamAM mahAzIta vedanA che. zeSa 23 daMDakamAM traNeya prakAranI vedanA vedAya che. 2. vedanA 4 prakAranI dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI, samuccaya jIva ane 24 daMDakamAM cAra prakAranI vedanA vedAya che. dravya ve=iSTa aniSTa pudgalonI vedanA. kSetra ve. nArakAdi zubhAzubha kSetranI. kALa ve.zIta, uSNa kALanI vedanA. bhAvavemaMdatIvra rasa (anubhAga)nI. B - * 3. vedanA 3 prakAre " zArIrika, mAnasika, ane zarIra-mananI sAthe. samuccaya jIvamAM 3 prakAranI vedanA. saMjJInA 16 daMDakamAM 3 prakAra. 5 sthAvara, 3 vikaleMdriyamAM 1 zArIrika vedanA. 4. vedanA 3 prakAre zAtA, azAtA ane zAtA-azAtA sAthe. samuccaya jIva ane 24 daMDakamAM traNeya prakAranI vedanA che. 5. vedanA 3 prakAre - sukha, duHkha ane sukhaduHkha. samuccaya jIva ane 24 daMDakamAM traNeya prakAranI vedanA vedAya. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samughAta - pada 491 6. vedanA 2 prakAre - 1 udIraNAjanya (loca, tapazcaryAdithI); 2 udayajanya (karma udaya AvavAthI), tiryaMca paMca0 ane manuSyamAM banne prakAranI vedanA, zeSa 22 daMDakamAM udayajanya (aupakramIya) vedanA hoya. 7. vedanA 2 prakAre - nidA ane anidA. nArakI, 10 bhavanapati, ane vyaMtara; e 12 daMDakamAM be vedanA0 saMjJI nidA veda, asaMzI anidA veda. (saMjJI, asaMjJI manuSya, tiryaMcamAMthI marIne gayA te apekSA samajavI.) pAMca sthAvara, 3 vikalendriya anidA vedanA vede. (asaMzI hovAthI) tiryaMca paMceMdriya ane manuSyamAM banne prakAranI vedanA. jyotiSI ane vaimAnikamAM baMne prakAranI vedanA che, kAraNa ke be prakAranA devatA che. 1. amAthI samyak daSTi-nidA vedanA (mananA jANapaNA sahita vede che.) 2. mAyI mithyA daSTi-anidA vedanA (mananA jANapaNA rahita) vede che. iti vedanA pada saMpUrNa [(1) samuddaghAta - pada zrI pannavaNA sUtranA 36 mA padano adhikAra. ekAgratApUrvaka, prabaLatA sAthe anaMtAnaMta karmayugalothI vyApta potAnA Atmapradezone zarIranI bahAra kADhavAnI athavA nIkaLavAnI prakriyAne samuddAta kahe che. (1) nAmadvAra-vedanIya, kaSAya, mAraNAMtika, vaikriya, taijasa, Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 zrI bRhad jaina thoka saMgraha AhAraka ane kevaLI samughAta. e sAta samu0 ne 24 daMDaka upara utAre che. samuccaya jIvomAM 7 samu0, nArakImAM 4 samudra prathamanI, devatAnA 13 daMDakamAM 5 samu0 prathamanI, vAyumAM 4 samudra prathamanI, 4 sthAvara, 3 vikalevamAM 3 samu0 prathamanI, tiryaMca paMca0 mAM 5 prathamanI, manuSyamAM 7 samudyAta lAbhe. (2) kALadvAra - cha samu0no kALa asaMkhyAta samayanA aMtarmuhUrta sudhIno ane kevaLI samuno kALa 8 samayano che. (3) ra4 daMDaka ekeka jIvanI apekSA - vedanIya, kaSAya, mAraNAMtika, vaikriya ane taijasa samu) 24 daMDakanA eka eka jIve bhUtakALamAM anaMtI karI ane bhaviSyamAM koI karaze, koI nahi kare, kare to 1-2-3 jAva saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMta kare. AhAraka samu0 ra3 daMDakanA ekeka jIve bhUtakALamAM syAta karI, svAtu na karI. jo karI che to 1-2-3 vAra, bhaviSyamAM jo kare to 1-2-3-4 vAra karaze. manuSya daMDakanA ekeka jIve bhUtakALamAM to 1-2-3-4 vAra karI zeSa pUrvavata. kevaLI samu) 23 daMDakanA ekeka jIvo e bhUtakALamAM nathI karI. bhaviSyamAM kare to 1 vAra karaze. manuSyamAM karI hoya to bhUtamAM 1 vAra, bhaviSyamAM paNa 1 vAra karaze. (4) ghaNA jIva apekSA ra4 daMDaka - pAMca (prathamanI) samu) 24 daMDakanA ghaNA jIvoe bhUtakALamAM anaMtI karI bhaviSyamAM anaMtI karaze. AhAraka samu) 22 daMDakanA ghaNA jIvo AzrI bhUtakALamAM asaMkhyAtI karI ane bhaviSyamAM asaMkhyAtI karaze. vanaspatimAM Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 samuThThAta - pada bhUta-bhaviSyanI anaMtI kahevI. manuSyamAM bhUtabhaviSyanI yAt saMkhyAtI, cAtu asaMkhyAtI kahevI. kevaLI samu) 22 daMDakamAM bhUtamAM nathI karI. bhaviSyamAM asaMkhyAta karaze, vanaspatimAM bhUtamAM nathI karI, bhaviSyamAM anaMta karaze. manuSyanA ghaNA jIve bhUtamAM karI hoya to 1-2-3 u0 pratyeka so bhaviSyamAM syAt saMkhyAtI syAt asaMkhyAtI karaze. (5) parasparanI apekSA 24 daMDaka - eka eka neriyAe bhUtakALamAM neriyApaNe anaMtI vedanIya samu9 karI, bhaviSyamAM koI karaze, koI nahi kare, jo kare to 1-2-3 saMkhyAtI, asaMkhyAtI, anaMtI kare. evuM ekeka neriyA asurakumArapaNe, thAvat vaimAnika devapaNe kahevI. ekeka asurakumAre neriyApaNe vedanI samu0 bhUtamAM anaMtI karI bhaviSyamAM kare to jAva anaMtI karaze. asurakumAre asurakumArapaNe vedanI samu0 bhUtamAM anaMta karI. bhaviSyamAM kare to 1-2-3 jAva anaMtI karaze. ema vaimAnika sudhI kahevI. ema 24 daMDakamAM samajavI. kaSAya samu0 ekeka neriye neriyApaNe bhUtamAM anaMtI karI, bhaviSyamAM kare to 1-2-3 jAva anaMtI karaze. ekeka nArakIe asurakumArapaNe bhUtamAM anaMtI karI, bhaviSyamAM kare to saMkhyAtI, asaMkhyAtI, anaMtI karaze. emaja vyaMtara, jyotiSI, vaimAnikapaNe bhaviSyamAM kare to asaMkhyAtI anaMtI karaze. audArikanA 10 daMDakamAM bhUtakALe anaMtI karI. bhaviSyamAM kare to 1-2-3 jAva anaMtI karaze. evuM bhavanapati paNa kahevA. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 zrI bRhad jaine thoka saMgraha ekeka pRthvIkAthI jIve nArakIpaNe kaSAya samu. bhUtamAM anaMtI karI, ane bhaviSyamAM karaze to svAtu saMkhyA, asaMkhyAtI) anaMtI karaze. evuM bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika paNa bhaviSyamAM saMkhyAtI, asaMkhyAtI, anaMtI karaze. audArikanA 10 daMDakamAM bhaviSyamAM svAtu 1-2-3 jAva saMkhyAtI, asaMkhyAtI, anaMtI karaze. ema audArinA 10 daMDaka, vyaMtara, jyotiSI, vaimAnika asurakumAranI mAphaka jANavA. ' ekeka nArakIe nArakI paNe mAraNAMtika samu0 bhUtamAM anaMtI karI, bhaviSyamAM je kare to 1-2-3 saMkhyAtI jAva anaMtI karaze. evuM 24 daMDaka kahevA. paNa svasthAna parasthAna sarvatra 1-2-3 kahevI, kAraNa mAraNAMtika samu9 eka bhavamAM eka ja vAra thAya che. ekeka nArakIe nArakIpaNe vaikriya samu. bhUtamAM anaMtI karI, bhaviSyamAM jo kare to 1-2-3 jAva anaMtI karaze. ema covIze daMDaka, 17 daMDakapaNe kaSAya samu. jema kare. sAta daMDaka (4 sthAvara, 3 vikalendriya)mAM vaikriya samu nathI. ekeka nArakIe nArakIpaNe taijasa samu0 bhUtamAM nathI karI. bhaviSyamAM nahi kare. ekeka nArakIe asurakumArapaNe bhUtakALamAM taijasa samu0 anaMtI karI ane bhaviSyamAM karaze to 1-2-3 jAva anaMtI karaze. ema taijasa samu0 15 daMDakamAM mAraNAMtika mAphaka. AhAraka samu0 manuSya sivAyanA 23 daMDakanA jIvoe potAnA ke anya 23 daMDakapaNe nathI karI ane karaze paNa nahi. ekeka 23 daMDakanA jIve manuSyapaNe AhAraka samu. jo karI hoyato 1-2-3 ane bhaviSyamAM jo kareto 1-2-3-4 vAra karaze. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuddAta - pada 495 kevaLI samu manuSya sivAyanA 23 daMDakanA jIvoe potAnA ke anya 23 daMDakapaNe bhUtamAM nathI karI ane bhaviSyamAM karaze nahi. manuSyapaNe bhUtamAM nathI karI, bhaviSyamAM kare to 1 vA2 ka2ze. ekeka manuSya 23 daMDakapaNe kevaLI samu karI nathI ane ka2ze paNa nahi. ekeka manuSya manuSyapaNe kevaLI samu0 karI hoya to 1 vAra ane karaze to paNa 1 vAra. (6) ghaNA jIvo paraspara - ghaNA nArakIe ghaNA nArakIpaNe vedanIya samu0 bhUtamAM anaMtI karI, bhaviSyamAM anaMtI karaze ema covIze daMDaka mATe paNa samajavuM. zeSa 23 daMDakamAM paNa nArakIvat vedanIya mAphaka ja kaSAya, mAraNAMtika, vaikriya ane taijasa samunuM samajavuM. paNa vaikriya samu0 17 daMDakamAM ane taijasa samu015 daMDakamAM kahevuM. ghaNA nArakIe 23 daMDaka (manuSya sivAyanA) paNe AhA0 samu na karI; na karaze. manuSyapaNe bhUtamAM asaM karI, bhaviSyamAM asaM0 karaze, evaM 23 daMDaka (vanaspati sivAyanA) paNe samajavuM. vanaspatimAM anaMtI kahevI. ekeka manuSya 23 daMDakapaNe AhA samuLa karI nathI ane karaze paNa nahi. manuSyapaNe bhUtamAM syAt saMkhyAtI, sAt asaMkhyAtI karI ane bhaviSyamAM paNa kare to sAt saMkhyA syAt asaMkhyAtI karaze. ghaNA nakAdi 23 daMDakanA jIvoe ghaNA nakAdi 23 daMDakapaNe kevaLI samu karI nathI ane karaze paNa nahi. manuSyapaNe karI nathI. jo kare to saMkhyA, asaMkhyA karaze. ghaNA manuSya 23 daMDakapaNe kevaLI samuLa karI nathI. karaze paNa nahi. manuSyapaNe karI hoya to saMkhyAtI karI. bhaviSyamAM kare to syAt saMkhyAtI, syAt asaMkhyAtI karaze. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (7) alpabahuvadhArasamuccaya alpabahu tva 1. sauthI thoDA AhA. samu. vALA 2. kevaLI samu. , saMkhyA. gaNA tethI taijasa , asaMkhyA. 4. , vaikriya , , , , mAraNAM. , anaMta 6. , kaSAya che , asaM. che 7. ,, vedanI ,, ,, vizeSa. ,asamoiyA* manuSyano alpabahatva 1. sauthI thoDA AhA. samu. vALA 2. tethI kevaLI , , saMkhyA. gaNA 3. , taijasa , , , 4. , vaikriya , , , -. , mAraNAM. , , , 6. , vedanI , , saMkhyA. s " " , kaSAya asaM. gaNA na ja ra >> ra che , asamoiyA devatAno alpabadutva 1 sauthI thoDA taijasa samu. vALA tethI mAraNAM. 3 ,, vedanI. , , 4 , kaSAya , , vaikriya , asamoIyA , saMkhyA. " , *asamoIyA - samuddhAta vagara je mare te. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 0 2 0 0 ja che te samuddAta - pada narkano alpabahatva 1. sauthI thoDA mAraNAM. samu. vALA 2. tethI vaikriya , , asaM. gaNA 3. , kaSAya che , saMkhyA : , , vedanI , asamoIyA tiryaMca paMcendriyano alpabahatva sauthI thoDA taijasa samu. vALA tethI vaikriya asaM. 3 ,, mAraNAM. * * * , vedanI ,, kaSAya , , saMkhyA. , , asamoIyA pRthyAdi 4 sthAvarano alpabadutva 1 sauthI thoDA mAraNAM. samu. vALA tethI kaSAya , , saMkhyA. gaNA , vedanI , , vizeSAhIyA , asamoIyA asaM. gaNA vAyukAyano alpabahuva 1 sauthI thoDA vaikriya. samu. vALA tethI mAraNAM. , asaM. gaNA , kaSAya , saMkhyA. , , vizeSasAhIyA , asamoIyA asaM. gaNA vikalaiMdriyano alpabahuta 1 sauthI thoDA mAraNAM. samu. vALA 2 tethI vedanI , , asaM. gaNA , kaSAya ,, , saMkhyA. gaNA , asamoIyA asaM. - gaNA Iti samughAta pada saMpUrNa. chu-32 che ja 0 0 = , vedanI ja Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (62) upayoga pada zrI pannavaNA sUtranA 29 mA padano adhikAra. upayoga. be prakAranA che, 1 sAkAra upa0 ane 2 nirAkAra upayoga, sAkAra upa0 ATha prakArano che. 5 jJAna (mati, zruta, avadhi, manaH paryava ane kevaLajJAna) ane 3 ajJAna (mati, zruta ajJAna, virbhAgajJAna). anAkAra upa0 4 prakArano che; cakSu, acalu, avadhi ane kevaLadarzana. have 24 daMDakamAM keTakeTalA upayoga lAbhe te daMDaka nAma upayoga sAkAra | anAkAra samuccaya jIvamAM 1 0 h q 1 h 0 nArakI devatA q 0 0 h p h 0 q = h 0 q = 0 h sthAvara beIdriya teIdriya caurendriya tiryaMca paMcendriya manuSya qn 0 h = A qn h h - ja qn , iti upayoga para saMpUrNa Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga - adhikAra 499 (63) u5yoga - adhikAra mAnA uddezA 1-2no zrI bhagavatI sUtranA zataka 13 adhikAra. upayoga 12 che. 5 jJAna, 3 ajJAna ane 4 darzana. e 12 upayogamAMthI jIva kaI gatimAM keTalA sAthe laI jAya che, lAve che, e ahiM batAvAze. (1) 1-2-3 narakamAM jatI vakhate 8 upayoga (3 jJAna, 3 ajJAna, 2 darzana - acakSu ne avadhi-) laIne Ave ane 7 upayoga (cakSu darzana vibhaMga jJAna varjIne) laIne nIkaLe. 4-5-6 narakamAM 8 upayoga (uparavac) laIne Ave ane 5 upayoga (2 jJAna, 2 ajJAna, 1 acakSudarzana) laIne nIkaLe. 7mI naramAM 5 upayoga (3 ajJAna, 2 darzana) laIne Ave ane 3 upayoga (2 ajJAna, 1 acakSudarzana) laIne nIkaLe. (2) bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI deva 8 upayoga (3 jJAna, 3 ajJAna, 2 darzana) laIne Ave ane 5 upayoga 2. jJAna, 2 ajJAna, 1 acakSu darzana) laIne nIkaLe 12 devaloka,-9 traiveyakamAM 8 upayoga laIne Ave ane 7 upayoga (vibhaMgajJAna varjIne) laIne nIkaLe. anuttara vimAnamAM 5 upayoga (3 jJAna, 2 darzana) laIne Ave ane eja 5 upayoga laIne nIkaLe. (3) 5 sthAvaramAM 3 upayoga (2 ajJAna, 1 darzana) laIne Ave ane 3 u50 laIne nIkaLe. 3 vigleMdriyamAM 5 u50 (2 jJAna, 2 ajJAna, 1 darzana) laIne Ave ane 3 upa0 (2 ajJAna, 1 darzana) laIne nIkaLe. tiryaMca paMceMdriyamAM 5 upa0 laIne Ave ane 8 upa0 laIne nIkaLe. manuSyamAM 7 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zrI bRhad jaine thoka saMgraha upa0 (3 jJAna, 2 ajJAna, 2 darzana) laIne Ave ane 8 upa0 laIne nIkaLe. siddhamAM kevaLajJAna, kevaLa darzana laIne Ave ane anaMta kALa sudhI AnaMdadhana rUpe zAzvatA birAje. iti upayoga adhikAra saMpUrNa (4) niyaMThA. zrI bhagavatI sUtranA za. 25 nA u. 6 phAno adhikAra. nigraMthonA 36 dvAra kahe che- 1 pannavaNA (prarUpaNA), 2 veda, 3 rAga (sarAgI), 4 kalpa, 5 cAritra, 6 paDisevaNa (doSasevana), (7) jJAna, 8 tIrtha, 9 liMga, 10 zarIra, 11 kSetra, 12 kALa, 13 gati, 14 saMyamasthAna, 15 (nikAse) cAritra paryAya, 16 yoga, 17 upayoga, 18 kaSAya, 19 vezyA, 20 pariNAma (3), 21 baMdha, 22 veda, 23 udIraNA 24 upasaMpajhANa (kyAM jAya ?), 25 sannAbahattA, 26 AhAra, 27 bhava, 28 Agaresa (keTalI vakhata Ave ?), 29 kALa-sthiti, 30 AMtaro, 31 samudraghAta, 3ra kSetra (vistAra), 33 sparzanA, 34 bhAva, 35 parimANa (keTalA lAbha?), ane 36 alpabadutva dvAra. 1. pannavaNA dvAra - nigraMtha (sAdhu) 6 prakAranA prarUpyA che. yathA - 1 pulAka, 2 bakuza, 3 paDisevaNA, 4 kaSAyakuzIla, 5 nigrantha, 6 snAtaka. (1) pulAka=zALa (cokhA) nA pULA jevA, jemAM sAra vastu ochI ane ghAsa, mATI vadhu hoya. tenA 2 bheda. 1 labdhi pulAka - koI cakravartI Adi, koI jaina muninI ke jainazAsana Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMThA 501 AdinI AzAtanA kare to tenI senA Adine cakacUra karavA mATe labdhino prayoga kare te. 2 cAritra pulAka-tenA 5 bheda. jJAnapulAka, darzana pulAka, cAritra pulAka, liMgapulAka (akAraNa liMga-veza badale) ane ahAsuhuma pulAka (manathI paNa akalpanIka vastu bhogavavA icche.) (2) bakuza - khaLAmAM paDelI zALavatA. tenA 5 bheda. 1. Abhoga (jANIne doSa lagADe), 2 aNAbhoga (ajANatAM doSa lAge), 3 saMvaDA (chAnA doSa lagADe), 4 asaMvaDA (pragaTa doSa lagADe), 5 ahAsuhuma (yathAsUkSma) (hAtha, hoM dhove, AMkha AMje. I.) (3) paDisevaNA kuzIla=zALanA upaselA khaLA jevA. tenA 5 bheda. 1 jJAna, 2 darzana, 3 cAritra-mAM aticAra lagADe, 4 liMga palaTAve, 5 tapa karIne devAdinI padavI vAMche. (4) kaSAyakuzIla=photarAMvALI - kyA vinAnI zALa jevA, tenA 5 bheda, jJAna darzana cAritra-mAM kaSAya kare, kaSAya karIne liMga badale, tapa karIne kaSAya kare. (5) nigrantha-photarAM kADhelIHkhAMDelI zALa jevA. tenA 5 bheda, 1 prathama samaya nirjhantha (dazame guNa0thI 11 ke 12 guNa0 para caDatA prathama samayanA), 2 aprathama samaya nigraMtha (11-12 guNa0mAM eka samayathI vadhu thayuM hoya), 3 carama samaya (1 samayanuM chavsthapaNuM jene bAkI hoya), 4 acarama samaya (eka samayathI vadhu samaya jene chaprasthapaNuM bAkI hoya) ane 5 ahAsuhamma nirgastha (sAmAnya prakAre varte.). (6) snAtaka-zuddha, akhaMDa, sugaMdhI, cokhA jevA tenA 5 bheda-1 acchavI (yoganirodha), 2 asabale (sabalA doSa rahita) 3 akarmo (ghAtI karmarahita), 4 saMzuddha (kavaLI) ane 5 aparissavI (abaMdhaka). Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 2. veda dvAra - 1 pulAka puruSa vedI ane purUSa napuMsaka vedI, 2 bakuza 50 strI, napu) vedI, 3 DisevaNA-traNa vedI, 4 kaSAya-kuzIla traNa vedI ane avedI (upazAMta ke kSINa), 5 nigrantha avedI upazAMta ane kSINa ane 6 snAtaka kSINa avedI hoya. 3. rAga dvAra - 4 nigrantha sarAgI, nigrantha (pAMcamA) vItarAgI (upazAMta ane kSINa), ane snAtaka kSINa vItarAgI hoya. 4. kalpadvAra - kalpa pAMca prakAre sthita, asthita, sthavira, jinakalpa, ane kalpAtIta) pAlana karAya. e kalpa 10 prakAranA che. 1 acela, 2 uddezI, 3 rAjapIMDa, 4 sejjatara, 5 mAsakalpa, 6 caumAsIkalpa, 7 vrata, 8 pratikramaNa, 9 kIrtidharma ane 10 purUSAyeSTa. e daza kalpa pahelA ane chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM sthita kalpa hoya che. zeSa tIrthaMkaranA zAsanamAM asthita kalpa che. uparanA 10 kalpamAMthI 4-7-9-10 e cAra sthita kalpa che. 1-2-3-5-6-8 asthita kalpa che. vira kalpa=zAstrokta vastra-pAtrAdi rAkhe. jinakalpa=0 2 10 12 upakaraNa rAkhe. kalpAtIta=arihaMta, chadmastha, tIrthaMkara ane kevalI tathA vitarAgI. acala - kapaDAM rahita athavA alpa, phATela, jIrNa vastra athavA alpa kiMmatanA. mAsakalpa - sAdhune 29 divasa tathA sAdhvIjIne 58 divasa kIrtidharma - dikSAe nAnA, moTA dIkSItane vaMdanA kare te vahevAra Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMThA 503 pulAka=sthita, asthita, ane sthavira kalpI hoya. bakuza ane paDisevaNA niyaMThAmAM kalpa 4, sthiti, asthita, sthavira ane jinakalpI. kaSAyakuzIlamAM 5 kalpa-uparanA 4 ane kalpAtIta. (chaddastha tirthaMkara apekSA) nigraMtha ane snAtaka-sthita, asthita ane kalyAtItamAM hoya. 5. cAritra dvAra - cAritra 5 che. 1 sAmAyika, 2. chedopasthApanIya, 3 parihAra vizuddha, 4 sUkSma saMparAya ane 5. yathAkhyAta. pulAka, bakuza, paDisevaNAmAM pahelAM be cAritra. kaSAyakuzIlamAM 4 cAritra ane nigrantha, snAtakamAM yathAkhyAta yAritra hoya. 6. paDisevaNA dvAra - mULaguNa paDio (mahAvratamAM doSa) ane uttaraguNa paDi0 10 paccakhANa AdI uttara guNamAM doSa lagADe. pulAka, paDisevaNAmAM mULaguNa uttara guNanI baMne paDisevaNA. bakuza uttaraguNa pratisevI, mULaguNa apratisavI. zeSa traNa niyaMThA apaDilevI (vratomAM doSa na lagADe). 7. jJAna dvAra - pulAka, bakuza, paDisevaNA niyaMThAmAM be jJAna, ke traNa jJAna. kaSAyakuzIla ane nigranthamAM 2-3-3-4 jJAna, ane snAtakamAM kevaLajJAna. zrutajJAna AzrI-pulAkane ja0 9 mA pUrvanI trIjI AcAra vatyu sudhI u. 9 pUrva pUrNa. bakuza ane paDisevAne ja0 8 pravacana, u. daza pUrva. kaSAya kuzIla tathA nigrantha ja0 8 pravacana mAtA u0 14 pUrva. snAtaka sUtra vyatirikata. 8. tIrthaddhAra-pulAka, bakuza, paDisevaNA tIrthamAM hoya, zeSa Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 . zrI bRhad jaina zoka saMgraha traNa tIrthamAM ane atIrthamAM hoya. atIrthamAM pratyeka buddha tathA tIrthaMkara Adi hoya. 9. liMgadvAra - cha ye niyaMThA (sAdhu)dravyaliMga apekSA svaliMga ane anyaliMga ane gRhasthaliMgamAM hoya. bhAvApekSA svaliMgIja hoya. 10. zarIradvAra - pulAka, nigrantha ane snAtakamAM 3 (au., te., kA.), bakuza; paDise0 mA 4 (au., vai., te, kA), kaSAyakuzIlamAM pAMca zarIra. 11. kSetradvAra - cha (badhA) niyaMThA janma apekSA 15 karmabhUmimAM hoya. sAharaNa apekSA pa niyaMThA (pulAka sivAya) karmabhUmi ane akarmabhUmimAM hoya. (prasaMgopAta) pulAka labdhi, AhAraka zarIrI, avedI, parihAra vizuddha, cauda pUrvadhara, sAdhvI, apramAdI, upazama zreNIvALA, kSapaka zreNIvALA ane kevaLI thayA bAda saMharaNa na thaI zake. 12. kALadhAra - pulAka, nigrantha ane snAtaka avasa kALamAM trIje, cothe Are janma ane 3-4-5 mAM ArAmAM pravarte. utsava kALamAM 2-3-4 ArAmAM janma ane 3-4 ArAmAM pravarte. mahAvidehamAM sadA hoya. ' (ki. pulAkanuM saMharaNa na thAya, paNa nigrantha, snAtaka sAharaNa apekSA bIjA kALamAM paNa hoya. bakuza, paDisevaNA ne kaSAyakuzala avasa0 kALanA 3-4-5 ArAmAM janma ane pravarte. utsa0 kALanA 2-3-4 ArAmAM janma ane 3-4 ArAmAM pravarte. mahAvidehamAM sadA hoya. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMThA 505 13. gatidvAra gati sthiti nAma jaghanya utkRSTa jaghanya utkRSTa pulAka sudharma devaloka sahastrAra devaloka pratyeka palya0 18 sAgara ayyata ,, | " 22 ,, 'bakuza paDisevaNA " | kaSAya kuzIla, anuttara vimAna | , upazAnta | anuttara vi. pAMca anuttara 33 sAgara nigraMtha vimAna kSINa mohInigraMtha tathA snAtaka - mokSa 33,, sAdi anaMta devatAmAM 5 padavIo che. 1 indra, 2 lokapAla, 3 trAyastrika, 4 sAmAnika ne 5 ahamendra. pulAka, bakuza, paDisevaNa prathama 4 padavImAMnI 1 padavI pAme. kaSAyakuzIla 5 mAMthI 1 padavI pAme. nircanha ahamendra thAya. snAtaka mokSa jAya. virAdhaka ja0 virA0 hoya to 4 padavImAMthI 1 padavI pAme. u0 virA0 24 daMDakamAM bhramaNa kare. 14. saMyamadvAra - saMyama sthAna asaMkhyAtA che. cAra niyaMThAmAM asaMkhyAtA saMyama sthAna ane nigrantha, snAtakamAM Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI bRhad jaina thoka saMgraha saMyama sthAna ekaja hoya. sauthI thoDA nigraMtha, snAtakanA saMyama sthAna. tethI pulAkanA saM0 sthA asaMkhyagaNA. tethI bakuzanA saMsthA asaMkhyagaNA. tethI paDisevaNAnA saM0 sthA asaMkhyagaNA. tethI kaSAyakuzIlanA saMta sthA asaMkhya gaNA, saMyama sthAna=kaSAyanI maMdatA-taratamatA, paryava=Atma zuddhi. 15. nikAse (saMyamanA paryAya) dvAra - badhAnA cAritra paryAya anaMtA anaMtA. pulAkathI pulAkanA cAritra paryAya paraspara chaThANa valiyA. yathA 1 anaMtabhAga hAni 2 asaMkhyabhAga hAni, 3 saMkhyAta bhAga hAni anaMta gaNI, ja saMkhyAta gaNI 5 gaNI 6 99 1 3 saMkhyAta bhAga vRddhi anaMta gaNI,, 6 99 anaMtabhAga vRddhi 2 4 saMkhyAta gaNI,, 5 pulAka - bakuza DisevaNAthI anaMtaguNahIna. kaSAyakuzIlathI chaThANavaliyA. nigrantha snAtakathI anaMtaguNahIna. kuza, pulAkathI anaMtaguNa vRddhi. bakuza bakuzathI chaThANavaliyA. kuza-paDisevaNA kaSAyakuzIlathI chaThANavaliyA, nirrantha snAtakathI anaMtaguNa hIna, 99 99 bhAga vRddhi gaNI, 99 paDisevaNA bakuza mAphaka samajavA, kaSAyakuzIla, cAra niyaMThA (pulAka, kuza, Dise, kaSAyakuzIla) thI chaThANavaliyA ane nigrantha snAtakathI anaMta guNahIna. nigrantha prathama 4 niyaMThAthI anaMtaguNa adhika. nigrantha snAtakathI sama tulya, snAtakane nigrantha mAphaka (uparavat jANavA. alpabahutva : pulAka ane kaSAyakuzIlanA ja0 cAritra paryAya paraspara tulya tethI pulAkanA utkRSTa cAritra paryAya anaMtagaNA. tethI bakuza ane DisevaNAnA ja. cA. 5. paraspara tulya anaMtaguNA, tethI kuzanA u. cA. paryAya anaMtagaNA. tethI paDisevaNAnA uta. cA. 5. anaMtagaNA. tethI kaSAyakuzIlanA uM. cA. 5. anaMtaguNA. tethI nigrantha ane Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMThA 507 snAtakanA ja. u. cA. paryAya paraspara tulya ane anaMtaguNA. 1. yogadvAra - 5 niyaMThA sayogI ane snAtaka sayogI tathA ayogI. 17. upayoga dvAra - chaye niyaMThAmAM sAkAra - nirAkAra banne upayoga. 18. kaSAyadvAra - pahelA 3 niyaMThA sakaSAyI (saMjvalanano coka). kaSAyakuzIlamAM saMjvalana 4-3-2-1. nigrantha akaSAyI (upazama ke kSINa). ane snAtaka akaSAyI lakSINa). 19 lezyAdvAra - pulAka, bakuza, paDisevaNAmAM 3 zubha lezyA. kaSAyakuzIlamAM cha lezyA. nigraMthamAM zukala. snAtakamAM zukala legyA athavA alezI. 20. pariNAma dvAra*. pahelA 4 niyaMThAmAM traNa pariNAma. (1 hayamAna, 2 vardhamAna, 3 avasthita - 1 ghaTatA, 2 vadhatA, 3 samAna) temAM hIya0 varSa0 nI sthiti ja0 1 samaya, u0 aMo muM. avasthitanI ja. 1 samaya u0 7 samayanI. nigranthamAM vadhamAna ane avasthita 2 pariNAma. vardhamAnanI sthiti ja0 ane u0 aMtaramuhurta, avasthitanI sthiti ja. 1 samaya, u. aMta. snAtakamAM 2 varSa 0 ava0) vardha0 nI sthiti ja0 ane 10 aMta. ava0 nI sthiti ja0 aMta. u0 dezeNiI pUrva krioDanI. 21. baMdha dvAra - pulAka 7 karma (AyuSya sivAya) bAMdhe. bakuza ane paDisevaNA 7-8 karma bAMdhe, kaSAyakuzIla 6-7 ke 8 karma (Ayu - moha sivAya) bAMdhe, nigraMtha 1 zatAvedanIya bAMdhe ane snAtaka zAtAvedanIya bAMdhe athavA abaMdha. *pariNAma dvAra - avasthitanI jA. 1 samaya u.7 samayanI te phakata sarAgI jIvo mATe paraMtu vitarAgIne to avasthita pariNAma ja hoya-7 samayanuM utkRSTanuM baMdhana na hoya. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha 22. vede dvAra 4 niyaMThA 8 karma vede. nigraMtha 7 karma (moha sivAya) vede. snAtaka 4 karma (aghAtI) vede. 508 * 23. udIraNA dvAra - pulAka 6 karma (Ayu, vedanIya varjIne) nI udI kare. bakuza DisevaNA 6-7 ke 8 karma udere. kaSAyakuzIla 5-6-7-8 karma udere. (pa hoya to Ayu-moha vedanIya varjIne), nigraMtha 5 ke 2 karma udere (nAma-gotra) ane snAtaka nAma, gotra udere athavA anudika. 24. upasaMpajhANuM dvAra (svIkAra ane tyAga) - pulAka, pulAkane choDIne kaSAya kuzIlamAM ke asaMyamamAM jAya. bakuza bakuzapaNAne choDIne DisevaNAmAM, kaSAya kuzIlamAM, asaMyamamAM ke saMyamA saMyamamAM jAya. eja 4 ThekANe paDisevaNA niyaMThA jAya. kaSAyakuzIla cha ThekANe (pu, ba, paDi, asaMya, saMyamAruM. ke nigraMthamAM) jAya. nigraMtha, nigraMthapaNAne choDIne kaSAyakuzIla, snAtaka ke asaMyamamAM jAya ane snAtaka mokSamAM jAya. 25. saMjJA dvAra - pulAka, nigrantha ane snAtaka, nosaMjJA bahuttA. bakuza, DisevaNA ane kaSAyakuzIla saMjJAbahuttA ane no saMjJA bahuttA*. 26. AhAraka dvAra AhA0 ke anAhAraka. . 5 niyaMThA AhAraka ane snAtaka 27. bhavadvAra'-pulAka ane nigraMtha bhava kare ja. 1 3 3. bakuza, paDi, kaSAyaku0 ja. 1 u. 8 bhava kare ane snAtaka teja bhave mokSe jAya. 28. Agareza dvAra - pulAka paNuM eka bhavamAM ja. * no saMjJA bahuttA - AhArano upabhoga kare paNa Azakita rahita mATe. 1 bhavadvAramAM bhavanI saMkhyA tevA sAdhupaNAnAM ja je bhava kare teja gaNatarImAM lIdhela che. bAkInAM gaNyAM nathI. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMThA 509 u. 3 vAra Ave, ghaNA bhava AzrI ja. 2 vAra u. 7 vAra Ave. bakuza, paDi) ane kaSAyaku eka bhavamAM ja.1 vAra u0 pratyeka so vAra Ave. ghaNA bhava AzrI ja. 2 vAra u. pratyeka hajAra vAra (7200 vakhata). nigranyapaNa ekabhava AzrI ja. 1 vAra u. 2 vAra. ghaNA bhava AzrI ja. 2 u. 5 vAra Ave. snAtakapaNuM ja. u. ekavAra Ave. 29. kALadvAra- (sthiti) pulAka 1 jIva apekSA ja. u. aMta. ghaNA jIvApekSA ja. 1 samaya u. aMtarmuhUrtanI. bakuza 1 jIvApekSA ja. 1 samaya u. dezauNA pUrvakroDa, ghaNA jIvApekSA zAzvatA. paDise0, kaSAyaku0 bakuzavat. nigrantha eka tathA ghaNA jIvApekSA ja. 1 samaya u aMtarmuhUrta, snAtaka eka jIvAzrayI ja. aM. mu, u0 dezauNA pUrva kroDa, ghaNA jIvApekSA zAzvatA che. 30. aMtaradvAra - pahelA 5 niyaMThAne aMtara paDe to 1 jIva apekSA ja. aMta. u. dezauNA ardha pudgala parAvartana kALa sudhI. snAtakane eka jIvApekSA aMtara na paDe. ghaNA jIvA- pelA aMtara paDe to pulAkane ja. 1 samaya, u. saMkhyAtA varSa, nigranthane ja. 1 samaya, u. 6 mAsa. zeSa 4 nuM aMtara na paDe. 31. samughAta dvAra - pulokamAM 3 samu0 (vedanIya, kaSAya; mAraNAMtika). bakuzamAM tathA paDisemAM 5 samu (ve, ka, mA, vaikriya, taijasa). kaSAyakuzIlamAM 6 samu (kavaLI samu, nahi.) nigranthamAM nahi. snAtakamAM hoya to kevaLI samudyAta. A kSetra dvAra - pAMca niyaMThA lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM hoya, ane snAtaka lokanA asaMkhyAtame bhAga hoya athavA AkhA lokamAM (kevaLI, samu apekSA) hoya. 33. sparzanA dvAra - kSetra tAravat kAMIka jhAjherI. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 che. zrI bRhad jaina thoka saMgraha 34. bhAvadvAra * pahelA 4 niyaMThA kSayopazama bhAvamAM hoya. nigrantha upazama ke kSAyaka bhAvamAM hoya ane snAtaka kSAyaka bhAvamAM hoya. 3pa. parimANa dhAra - (saMkhyA pramANa) syAt hoya syAt na hoya. hoya to keTalA? nAma vartamAna paryAya apekSA | pUrva paryAya apekSA | jaghanya | utkRSTa | jaghanya | utkRSTa pulAka hoya to | 1-2-3| pratyeka so | 1-2-3 | pratyeka hajAra (20thI 900) (ra thI 9 hajAra) (200thI300kroDa) | bakuza | 1-2-3] pratyeka so kroDa (niyamA) (40thI 60 kroDa) paDisevaNA kaSAyakuzIla | >> ) pratyeka hajAra pratyeka hajAra kroDa (niyamA) nigraMtha hoyato | 1-2-3 162 snAtaka | 108 pratyeka kroDa niyamo 36. alpabahu vadhAra * sauthI thoDA nigraMtha niyaMThA, tethI pulAvALA saMkhyAta gaNAya, tethI snAtaka saMkhyAta gaNa, tethI bakuza, saM0 tethI paDisevA saMve, ane tethI kaSAyakuzIlanA jIva saMkhyAtaguNA. , iti niyaMThA saMpUrNa naja dhoyA . / 123 ] pratyeka so Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 saMjayA (saMyati) (5) saMjayA (saMyati).? zrI bhagavatIjI sUtranA zataka 25 mAnA uddezA 7 mAno adhikAra. saMyati 5 prakAranA - (tenA 36 dvAra niyaMThA mAphaka jANavA) 1 sAmAyika cAritrI, 2 chedopasthApanIya cAritrI, 3 parihAra-vizuddha cAritrI, 4 sUkSma saMparAya cAritrI ane 5 yathAkhyAta cAritrI. 1. sAmAyika cAritrInA 2 bheda - (1) svalpa kALanA prathama ane carama tIrthaMkaranA sAdhuo hoya che. ja. 7 dina, madhyama 4 mAsa, u0 6 mAsanI kAcI dIkSAvALA. (2) jAvajIvanA - 22 tIrthakaranA, mahAvideha kSetranA ane pAkI dIkSA lIdhelA sAdhuo. (sAmAyika cAritra lIdhelA). 2 chedopasthApanIya (bIjI vAra navI dIkSA lIdhelA) saMyatinA 2 bheda - (1) sAticAra - pUrva saMyamamAM doSa lAgavAthI navI dIkSA le te (2) niraticAra - zAsana ke saMpradAya badalIne pharI dIkSA le jema pArzvajinanA sAdhu mahAvIra prabhunA zAsanamAM dIkSA le te. 3 parihAravizuddha cAritra-9-9 varSanA 9 jaNa dIkSA le. 20 varSa gurUkUla vAsa karIne java. nava pUrvanI trIjI AcAra vatyu u.10 pUrva bhaNe pachI gurU AjJAe vizeSa guNaprApti mATe naveya sAdhuo parihAravizuddha cAritra le. temAMnA 4 muni cha mAsa sudhI tapa kare, 4 muni vaiyAvacca kare ane 1 muni vyAkhyAna vAMce. bIjA cha mAsamAM 4 vaiyAvaccI muni tapa kare, 4 tapa karanArA vaiyAvacca kare, 1 muni vyAkhyAna vAMce. ane trIjA cha mAsamAM 1 vyAkhyAna vAMcanAra tapa kare. 1 vyAkhyAna vAMce Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 zrI bRhad jaina thoka saMgraha ane 7 muni vaiyAvacca kare. tapazcaryA, unALe 1-2-3 upavAsa, ziyALe 2-3-4 upavAsa, comAse 3-4-5 upavAsa A cAritra chedosthApaniya vALAneja hoya che tenA be bheda nivirzamAnaka (tapa karanAra) ane nirvizakAyika (vaiyAvacca karanAra). ema 18 mAsa tapa karIne jinakalpI thAya athavA pharI gurUkulavAsa svIkAre. athavA parihAra vizuddha kalpa pharI cAlukare. 4 sUkSma saMparAya cAritranA 2 bheda (1) saMkaleza pariNAma upazamazreNIthI paDanArA, (2) vizuddha pariNAmaupazama ke kSapaka zreNI para caDanArA. 5 yathAkhyAta cAritranA 2 bheda - (1) upazAMta vItarAgI 11 mA guNasthAnavALA. (2) kSINa vItarAgInA 2 bheda-chadmastha ane kevaLI (sayogI tathA ayogI). 2. veda dvAra sAmA., chedopa. vALA savedI (3 veda) tathA avedI (9 mA guNa0 apekSA), pari-vi, puruSa vedI ke puruSa napuMsaka vedI. sUkSma saM0 ane yathA0 avedI. 3. rAga dvAra 4 saMyati sarAgI ane yathAkhyAta saMyati vItarAgI. - 4. kalpa dvAra - kalpanA pAMca bheda che tenI vigata 1 sthita kalpa niyaMThAmAM batAvelA 10 kalpa, pahelA tathA chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM hoya. 2 asthita kalpa 22 tIrthaMkaranA sAdhuomAM tathA pAMca mahAvidehakSetramAM hoya. 10 kalpamAMthI zamyAMtara, vrata, kRtakarma ane purUSa jyeSTa e cAra to sthita che ane vastra kalpa, udezika AhAra kalpa, rAjapIMDa, mAsakalpa, cAturmAsika kalpa ane - Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayA (saMyati) pratikramaNa kalpa, e cha asthita hoya. - 3. sthavira kalpa - maryAdApUrvaka vastra - pAtrAdi upakaraNathI gurukULavAsa gaccha ane anya maryAdAnuM pAlana kare. 4. jinakalpa jaghanya, madhyama, utkRSTa utsarga pakSa svIkArIne aneka upasarga sahana karatA jaMgalAdimAM rahe (vistAra' naMdI sUtra). 5. kalpAtIta vitarAgI. - - 513 sAmAyika saMyatimAM 5 kalpa. chedo, pari0 mAM 3 kalpa (sthita, sthavira, jinakalpa). sUkSma0, yathA0 mAM 3 kalpa (sthita asthita ane kalpAtIta) lAbhe. arihaMta, chadmastha tirthaMkara, kevaLI tathA B 5. niyaMThA dvAra sAmA, chedo mAM 4 niyaMThA (pulAka, bakuza, paDisevaNA ane kaSAyakuzIla), pari sUkSmamAM 1 niyaMThA (kaSAyakuzIla) ane yathAmAM 2 niyaMThA (nigraMtha ane snAtaka) lAbhe. - 6. DisevaNA dvAra sAmA, chedo saMyati mULaguNa pratisevI (5 mahAvratamAM doSa lagADe) tathA uttaraguNa pratisevI (doSa lagADe) ke apratisevI (doSa na paNa lagADe). zeSa traNa saMyati apratisevI (doSa na lagADe). - 7. jJAna dvAra 4 saMyatimAM cAra jJAna (2-3-3-4) nI bhajanA ane yathAkhyAtamAM 5 jJAnanI bhajanA. jJAnAbhyAsa apekSA sAmALa chedomAM ja. aSTa pravacana (5 samiti, 3 gupti), u. 14 pUrva sudhI. parimAM ja. 9mAM pUrvanI trIjI AcAra vatyu sudhI u0 10 pUrvamAM nyuna. sUkSma saM. ja. aSTa brU-33 Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 zrI bRhad jaine thoka saMgraha pravacana sudhI u. 14 pUrva sudhI tathA yathAkhyAta ja. aSTa pravacana u. 14 pUrva athavA sUtra vyatirita (kevaLI AzrI). 8. tIrtha dvAra - sAmAyika, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta saMyati tIrthamAM, atIrthamAM, tIrthaMkara ane pratyeka buddhamAM hoya. chedo), pari0 tIrthamAMja hoya. 9. liMga dvAra - pari0 dravya - bhAve svaliMgI hoya. zeSa cAra saMyatidravya svaliMgI, anyaliMgI ke gRhasthatiMgI hoya, paNa bhAve valiMgI hoya. 10. zarIra dvAra - sAmA), chedo0 mAM 3-4-5 zarIra hoya, zeSa traNamAM 3 zarIra. 11. kSetra dvAra - sAmA0, sUkSma0, yathA0 15 karmabhUmimAM ane chedo0, pari0, 5 bharata 5 iravatamAM hoya. saMharaNa apekSA akarmabhUmimAM paNa hoya; paNa parihAra vizuddha saMyatinuM saMharaNa na thAya. 12. kALa dvAra - sAmA0 avasarpiNI kALanA 3-4-5 ArAmAM janma ane 3-4-5 ArAmAM vicare, utsa0 nA 2-3-4 ArAmAM janma ane 3-4 ArAmAM pravarte. mahAvidehamAM paNa hoya. saMharaNa apekSA anya kSetra (30 akarmabhUmi) mAM paNa hoya. chedo, mahAvidehamAM na hoya, zeSa uparavatu. pari0 avasa0 kALanA 3-4the Are janma- ane 3-4-5 pravarte, utsava kALanA 2-3-4 the Are janme ane 3-4 Are pravarte. sUkSma yathAva saMyati avasa) nA 3-4 Are janma ane 3-4-5 me pravarte utsa0 nA 2-3-4 Are janme 3-4 the Are pravarte mahAvidehamAM paNa lAbhe. saMharaNa anyatra paNa thAya. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayA (saMyati) 515 13. gati dvAra| gati | sthiti saM0 nAma jaghanya | utkRSTI | jaghanya | utkRSTI sAmAve chedopa0 saudharma kalpa | anuttara vimAna 25lya | (33 sAgara parihAra vizuddha sahastrAra, 2, sUkSma saMparA anuttara vi0| anuttara, | 33 yathAkhyAta I 33 . upa0 mohI yathA. kSINa mohI | sAdI anaMta 33. devatAmAM 5 padavI che - Idra, sAmAnika, trAyastrizaMka, lokapAla ane ahemendra. sAmA chedo0 ArAdhaka hoya to pAMcamAMthI 1 padavI pAme. pari0 prathama 4 mAMthI 1 padavI pAme sUkSma, yathA upa-mohI ahemendra pada pAme. ja0 virAdhaka hoya to 4 prakAranA devamAM upaje ane u. virAdhaka hoya to saMsAra bhramaNa kare. 14. saMyama sthAna - sAmA0, chedo0 pari0mAM asaMkhya saMyama sthAna hoya. sUkSma0 mAM aMta. nA samaya jeTalA asaMkhya ane yathAnuM saM. sthAna ekaja che. teno alpabadutva sauthI thoDA yathA, saMyatinA saMyama sthAna. tethI sUkSma nA saM. sthA. asaMkhyAta gaNA. , pari0nA ,, ,, , sAmA0 chedonA ,, , , (parasparatulya) Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 15. nikAse dvAra - ekeka saMyamanA paryava (pajavA) anaMta anaMta che. pahelA traNa saMyatinA paryava paraspara tulya tathA paguNa hAni vRddhi. sUkSma0 yathAvathI 3 saMyama anaMtagaNA jUna che. sUkSma0 traNeyathI anaMtagaNa adhika che. paraspara guNa hAni vRddhi ane yathA0 thI anaMtagaNA nyUna che. yathA0 cAreyathI anaMtagaNA adhika che. paraspara tulya che. alpabadutvaH (1) sauthI thoDAsAmA), chedonAja, saMyamaparyava (parasparatulyo tethI (2) parihAravizuddhanA jaghanya anaMtagaNA (3) ,, ,, utkRSTa (4) sAmA0 chedo0nA utkRSTa (5) sUkSma saMparAyanA jaghanya (6) ,, utkRSTa (7) yathAkhyAtanA ja000 paraspara tulya. 16. yoga dvAra - 4 saMyati sayogI ane yathAva sayogI ane ayogI. 17. upayoga dvAra - sUkSma0mAM sAkAra upayogI hoya. zeSa cAramAM banne (sAkAra-nirAkAra) upayogavALA hoya che. 18. kaSAya dvAra - 3 saMyati saMvalananA coka (cAreya kaSAya)mAM hoya. sUkSma) saMjva0 lobhamAM hoya ane yathA) akaSAyI (upazAMta ke kSINa) hoya. 19. lezyA dvAra - sAmA0 chedomAM cha lezyA. pari0mAM 3 zubha lezyA. sUkSmamAM 1 zukala lezyA. yathAvamAM 1 zukala lezyA tathA alezI paNa hoya. 20. pariNAma dvAra - traNa saMyatimAM traNeya pariNAma tenI sthiti - hiyamAna, tathA vardhamAnanI ja. 1 samaya, u0 aMta. nI. avasthitanI ja. 1 samaya, u. 7 samayanI. sUkSma mAM. 2 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayA (saMyati) 517 pariNAma (hiyamAna, vardhamAna) tenI sthiti ja. 1 samaya u. aM. mu. yathA0 mAM 2 pariNAma, vardhamAna (ja. u. aM. mu nI sthiti) ane avasthita (ja. 1 samaya, u. deza uNA kroDa pUrvanI sthiti). 21. baMdha dvAra traNa saMyati 7-8 karmano baMdha kare, sUkSma0 6 karma bAMdhe, (moha Ayu0 varjIne), yathALa bAMdhe to zAtAvedanI athavA abaMdha. 22. vede dvAra - cAra saM0 8 karma vede yathA0 7 karma (moha varjIne) ke 4 karma (aghAtIyA) vede. 23. udIraNA dvAra - sAmA, chedo, pari0 7-8-6 karma udere. sUkSma0 5-6 karma udere (6 hoya to Ayu0 veda varjIne, 5 hoya to Ayu vedanIya moha0 varjIne). yathA0, 5 karma tathA 2 karma (nAma-gotra) udere tathA udI na kare. 24. u5saMpajhjhANuM dvAra sAmA0 vALA saMyama choDe to 4 ThekANe (chaMdo, sUkSma saMyamA0 ke asaMyamamAM) jAya. chaMdovALA choDe to 5 ThekANe (sAmA, pari0. sUkSma, saMyamA0 ke asaMyamamAM) jAya. pari vALA choDe to 2 ThekANe (chedo, asaMyamamAM) jAya. sUkSma0 vALA choDe to ja ThekANe (sAmA0 chedo yathA0 asaMyamamAM) jAya. yathAvALA choDe to 3 ThekANe (sUkSma0 asaMyama ke mokSamAM) jAya. 25. saMjJA dvAra 3. cAritramAM 4 saMjJAvALA ke saMjJArahita. zeSamAM saMjJA nathI. 26. AhAra dvAra 4 saMyamamAM AhArika ane yathA AhArika, aNAhArika banne hoya. 27. bhava dvAra sAmAyika ane chedopasthApaniyapaNAnA ja. 1 0 8 bhava kare. parihAra vizuddha tathA sUkSma*. ja0 1 - - * sUkSma. mAMkula traNa bhava ja thAya. cAra vakhata upazama zreNImAMDe to paNa be bhavamAM ja mAMDe, trIjA bhave kSapaka zreNI thAya. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zrI bRhad jaine thoka saMgraha bhava u0 3 bhava kare. yathA0 ja. 1 u.3 bhava karIne ke teja bhave mokSe jAya. 28. Agaresa dvAra - saMyama keTalI vAra Ave? | eka bhava apekSA | ghaNA bhavApekSA | ja0 utkRSTa |ja utkRSTa sAmAyika | 1 | pratyeka so vAra | 2 |pratyeka hajAra vAra | (7200 vakhata). chedopasthA) | 1 | pratyeka vIsa vAra | 2 | navaso vArathI (110). adhika | (960) parihAra vi0 1 | traNa vAra sAta vAra sUkSma saMva 1 | cAra che 2 nava vAra yathAkhyAta pAMca vAra 29 sthiti dvAra - saMyama keTalo vakhata rahe? ekajIvApekSA ghaNAjIvApekSA | jaghanya | utkRSTa jaghanya utkRSTa sAmAyika samaya | dezauNAkroDapUrva zAzvatA zAzvatA chedopasthA0 250varSa palAkhakoDa sAgara pariNAravi0, 29 varSa uNA kroDa pUrva | deza uNA dezauNA 20 kroDapUrva varSa sUthamasaM50 aMtarmuhUrta ekasamaya aMtarmuhUrta yathAkhyAta dezauNAkroDapUrva zAzvatA zAzvatA ra nAma Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjayA (saMyati) 519 ' 30 antara dvAra - eka jIvApekSA 5 saMyatinuM aMtara ja. aMta. u. dezauNA ardhapudgala parAvartana kALa. ghaNA jIvApekSA sAmA0 yathAvanuM aMtara na paDe. chedonuM ja. 63000 varSa pari0nuM ja. 84000 varSanuM, bannenuM u. dezauNA 18 kroDAkroDa sAgaranuM ane sUkSma nuM ja. 1 samaya. u. 6 mAsanuM aMtara paDe. - 31. samughAta dvAra - sAmAM chedomAM) cha samu0 (kavaLI samu0 varjIne), pari0mAM 3 prathamanI, sUkSmamAM nahi ane yathAvamAM 1 kevaLI samughAta. 32 kSetra dvAra - pAMceya saMyati lokanA asaMkhyAtame bhAga hoya. yathAvALA kevaLI samudra kare to AkhA loka pramANa hoya. 33 sparzanA dvAra - kSetradvAra mAphaka kahevI. kAMIka jhAjherI. 34 bhAvadAra - 4 saMyati zayopazama bhAvamAM hoya ane yathAkhyAta upazama ke lAyaka bhAvamAM hoya. 35 parimANa (saMkhyA) dvAra - cAtuM lAbhe to vartamAnApekSA pUrva paryAya apekSA nAma jaghanya | utkRSTa jaghanya utkRSTa sAmAyika ja.u. (hoya to) pratyeka hajAra niyamathI pratyeka hajAra kroDa chedopasthA , | 1-2-3 pratyeka so niyamA pratyeka so kroDa parihAra vi0, 1-2-3 , ,, 1-2-3 pratyeka hajAra sUkSma saMva ,, | 1-2-3 | 162(108kSapaka 1-2-3 pratyeka so 54 upazama) yathAkhyAta 162 , niyamathI pratyeka kroDa te kevaLInIapekSAe samajavA. 1 - - Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para0 36. alpabahu tva dvArasothI thoDA parihAra vi yathAkhyAta chedopasthA sAmAyika sUkSma saMparAya saMyamavALA 99 99 22 zrI bRhad jaina thoka saMgraha - saMyamavALA. saMkhyAtagaNA 99 99 19 tethI 19 iti saMjyA (saMyati) saMpUrNa. (66) aSTapracavacana (5 samiti 3 gupti) zrI uttarAdhyayana sUtranA 24 mA adhyayanano adhikAra. pAMca samiti (vidhinAM) nAma-1. iriyA samiti (rastAmAM cAlavAnI vidhi), 2. bhASA samiti (bolavAnI), 3. eSaNA samiti (gocarInI), 4. nikSepaNA samiti (AdAna bhaMDamatta-vastrapAtrAdi levA mUkavAnI) ane 5 uccAra, pAsavaNa, khela, jala, siMghANa-pAriAvaNiyA samiti. (vaDInIta, laghunIta, baLakhA, lIMTa Adi padmavAnI). - ... traNa gupti - (gopavavuM) nAM nAma 1 mana gu0, 2 vacana gu0, 3 kAya gupti. have teno vistAra kahe che. 1. iryA samiti - nA 4 bheda (1) AlaMbana-jJAna, darzana, cAritranuM. (2) kALa-divasano*. (3) mArga-kumArga choDIne sumArge cAlavuM. (4) yatnA (jayaNA-sAvadhAnI)nA 4 bheda-dravya, * rAtre cakSuno viSaya na hovAne kAraNe atyaMta jarUrI kAraNa sivAya gamana karavAnI tirthaMkaranI AjJA nathI. chatAM cAlavuM paDe to pUMjIne cAle. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTapravacana 521 kSetra, kALa, bhAvathI. dravyathI chakAya jIvonI yatnA karI cAle. kSetrathI dhuMsarI (kA hAtha) pramANa jamIna AgaLa jotAM cAle, kALathI divase ane bhAvathI raste cAlatAM 10 bola varjIne cAle te vAMcana, pUchavuM, paryaTaNA, anuprekSA, dharmakathA Adi na kare, temaja zabda, rUpa, gaMdha, rasa, spardhAdi viSayamAM dhyAna na de. 2. bhASA samiti - nA 4 bheda. dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, (1) dravyathI 8 prakAranI bhASA (karkaza, kaThora, chedakArI, bhedakArI, mArmika, mRSA, sAvadya, nizcayakArI) na bole. kSetrathI raste cAlatAM na bole. (3) kALathI 1 pahora rAtri vItyA bAda jorathI na bole. (4) bhAvathI rAgadveSa yukta bhASA na bole. 3. eSaNA samiti - nA cAra bheda dravyathI, kSetrathI kALathI, bhAvathI. (1) dravyathI- 42 (16 ugamanAM, 16 utpAdano, 10 eSaNAnA) tathA 96 doSa TALIne nirdoSa AhAra pANI, vastra, pAtra, makAnAdi yAce (graha). (2) kSetrathI-2 gAu uparAMta laI jaIne AhAra pANI na bhogave. (3) kALathI - pahelA pahoranAM AhAra pANI cothA pahoramAM na bhogave (4) bhAvathI-mAMDalAnA 5 doSa (saMyoga, aMgAla, ghUmara, parimANa, kAraNa) TALIne anAsakatapaNe bhogave. 4. AdAna bhaMDa matta nikakhevaNiyA samiti-munionA upakaraNa A pramANe- 1 muhapatti, 1 guccho, 1 rajoharaNa, 1 colapaTo (5 hAtha), 3 cAdara (pacheDI) (sAdhvI 4 pacheDI rAkhe), * svAda khAtara bIjI vastu bheLavavI te, 1. vakhANa karIne khAvuM, 2. vakhoDIne khAvuM, 3. bhUkhathI ochuM khAvuM, 4. bhUkha vagara khAvuM. noTaH eSaNA traNa prakAranIH (1) AhArAdi grahaNa karatAM pahelA zuddhi azuddhi jovI te gaveSaNaSaNA. (2) AhAradi grahaNa karatI vakhate zuddhi azuddhinI sAvadhAnI rAkhe te grahaauSaNA (3) AhArAdi bhogavatI vakhate zuddhi azuddhinuM dhyAna rAkhe te paribhogaiSaNA.." Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 zrI bRhad jaina zoka saMgraha kASTa tumbI ke mATInAM pAtra, 1 Asana, 1 saMstAraka (rA hAtha lAMbuM bichAvavAnuM kapa. tathA jJAna, darzana cAritra vRddhi nimitta jarUrI vastuo. (kramazaH anukramathI pratilekhana kare) : (1) dravyathI uparanAM upakaraNo yatnAthI le, mUke ane vApare. (2) kSetrathI vyavasthita rAkhe, jyAM tyAM vIMkhaNa pIMkhaNa na rAkhe. (3) kALathI banne vakhata (1 lA, 4thA pahoramAM) paDilehaNa puMjaNa kare. pahelA pahoranA pahelA cothA bhAge ane cothA pahoranA chellA cothA bhAge kare. (4) bhAvathI mamatA rahita-saMyama sAdhana samajIne bhogave. (5) uccAra pAsavaNa khela jala siMghANa pArithrAvaNIyA samiti nA 4 bheda. (1) dravyathI malamUtrAdi 10 prakAranA sthAna para paraThe nahi. (1 mANasonI AvajA thatI hoya tyAM, 2 jIvanI ghAta thAya tyAM, 3 viSama UMcI nIcI-bhUmipara, 4 polI bhUmipara, 5 sacitta bhUmipara, 6 sAMkaDI (vizALa nahi) bhUmimAM, 7 taratanI acitta bhUmipara, 8 nagaragAmanI najIkamAM, 9 lIla phuga hoya tyAM, 10 jIvonAM bIla (dara) hoya tyAM na para). (2) kSetrathI vastIne durgachA thAya tyAM ke jAhera rastA para na paDe (3) kALathI paraThaNa bhUmine kALokALa paDilehI, puMjIne paraThe. (4) bhAvathI paraThavA nIkaLe tyAre AvasyahI 3 vAra kahe. paraThatAM pahelAM zakrendra mahArAjanI AjJA mAge. cAra AMgula uparathI yatnApUrvaka paraThe. paraThatAM vosire 3 vAra kahe. paraThIne AvatAM nissahI 3 vAra kahe. jaldI sukAI jAya tema paraThe. have traNa guNinA cAra cAra bheda batAve che? - - managuptinA 4 bheda - (1) dravyathI AraMbha samAraMbhamAM mana na pravartAve. (2) kSetrathI AkhA lokamAM (3) kALathI jAvajIva sudhI (4) bhAvathI viSayakaSAya, Arta, raudra, rAgadveSamAM mana na pravartAve. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvana anAcAra 523 2 vacanaguptinA 4 bheda - (1) dravyathI cAra vikathA na kare. (2) kSetrathI AkhA lokamAM. (3) kALathI jAvajIva sudhI. (4) bhAvathI sAvadya (rAgadveSa, viSayakaSAya yukata) vacana na bole. kAyagupti nA 4 bheda- (1) dravyathI zarIranI zuzruSA (zobhA) na kare. (2) kSetrathI AkhA lokamAM, (3) kALathI jAvajIva sudhI, (4) bhAvathI sAvadya yoga (pAkArI kArya) na pravartAve (na sevana kare.) iti aSTa pravacana saMpUrNa. (7) bAvana anIyAra zrI dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayanano adhikAra (1) munine mATe ja taiyAra thayela AhAra, vastra, pAtra, ke makAna bhogave to. (2) munine mATe ja kharIdela AhAra vastra, pAtra ke makAna bhogave to (3) haMmezAM eka gharano AhAra bhogave to. (4) sAme lAvelo AhAra bhogave to. (5) rAtribhojana kare to. (6) deza snAna ke sarva snAna (zarIra lUIne ke pUrI rIte nhAvuM te) kare to. (7) sacitta acitta padArthonI sugaMdhI le to. (8) phUla vagerenI mALA pahere to. (9) paMkhA, vIMjaNAthI pavana DhoLe (havA khAya) to. (10) tela, ghI Adi AhArano saMgraha kare to. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (11) gRhasthanA vAsaNamAM bhojana kare to. (12) rAjapIMDa (baliSTa) AhAra le to. (13) dAnazALAmAMthI AhArAdi le to. (14) zarIranuM vinAkaraNa madana kare karAve to. (15). vinA kAraNe AMgaLIthI dAMta dhUe to. (16) gRhasthone sukhazAtA pUchI khuzAmata kare to. (17) darpaNa (kAca) mAM AMgopAMga nIrakhe to. (18) copATa, zetaraMja Adi ramata ramato, jugAra ke saTTo kare to. . (19) TADhataDakA mATe chatra (chatrI Adi) rAkhato (20) rogano sAvadya IlAja kare to (21) pagarakhAM, moja Adi pagamAM pahere to (22) agnikAya Adino AraMbha (tApa Adi) kare to (23) makAnanI AjJA denArane tyAMthI (zavyAntara) vahore to (24) gRhasthone tyAM gAdI takIyAdi Asane bese to (25) gRhasthone tyAM palaMga, khATa Adi para bese to (26) vinAkAraNe gRhasthone tyAM besIne kathAdi kare to (27) vinA kAraNe zarIra pIThI, mAlisa Adi kare to anAcAra lAge. (28) gRhastha lokonI vaiyAvacca, sevA karato (29) potAnI jAti kULa Adi batAvIne AjIvikA kare to (30) pUrNa rIte pakaveluM nathI tevAM anake pANI bhogaveto. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 525 AhAranA 10 doSa (31) zarIramAM rogAdi thaye gRhasthonI sahAyatA le to (32) sacitta mULA Adi lIlotrI, (33) sa.Adu (34) zeraDI, (35) kanda, (36) mULa, (37) phaLaphUla, (38) bIja Adi, (39) sacita mIThuM, (40) siMdhA luNa, (41) sAMbharaluNa, (42) gUDa khArAnuM luNa, (43) samudranuM luNa, (4)kALuM luNa, (saMcaLa Adi), bhogave(vAparekhAya) to anAcAra lAge. (45) kapaDAMne dhUpa AdithI sugaMdhI banAve to anAcAra lAge. (46) bhojana karIne vamana kare to (47) vagara kAraNe enImA le to , , (48) vagara kAraNe reca (julAba) Adi le to , (49) AMkhamAM AMjaNa, suramo lagADe to ,, ,, (50) vinA kAraNe dAtaNa AdithI dAMta sApha kare to. , (51) zarIrane tela Adi lagADI suMdara banAve to , , (52) zarIranI zuzruSA (zobhA) arthe vALa, nakhAdi utAre to anAcAra lAge. e bAvana anAcAra doSa TALIne sAdhujI sadA nirmaLa cAritra pALe. Iti bAvana anAcAra saMpUrNa (68) AhAranA 106 doSa. muni 106 doSa TALIne gocarI kare. te judA judA sUtronA AdhAre jANavA. AcArAMga, sUyagaDAMga tathA nizItha sUtranA AdhAre 42 doSa kahe che : Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (1) AdhAkarmI = muni nimitte chakAyano AraMbha karI banAvela. (2) udezika = bIjA sAdhune vAte banelo AdhAkarmI AhAra. (3) pUtikarma = nivedya AhAramAM AdhAkarmI aMza mAtra maLelo hoya che, tethI rasoImAM sAdhu mATe thoDuM vadhAre karyuM hoya te. (4) mizradoSa = kaMIka gRhasthane mATe, kaMIka sAdhu nimitte banelo mizra AhAra. (5) ThavaNadoSa = sAdhu mATe rAkhI mUkela AhAra hoya te. pADiya = mahemAna mATe banela hoya (sAdhu nimitte mahemAnonI tithi heraphera thaI hoya to) (7) pAvara = jyAM aMdhAruM paDatuM hoya tyAM sAdhu nimitte bArI karAvI de che. A (8) kriya = sAdhu mATe vecAto lAvI Apela hoya te. (9) pAmie = sAdhu mATe udhAre " " " " (10) pariyaDe =sAdhu mATe vastu badale vastu ApIne lAvIne Ape te (11) abhihita = anya sthAnathI sAme lAvIne Ape che. (12) bhinna = jhAMpo, kamADa Adi ughADIne Ape che. (13) mAlohaDa = meDA (mALa) uparathI muzkelIthI utArI zakAya tevo. (14) acchIje = nirbaLa para dabANa karIne sabaLa ne apAve te. (15) aNisi = bhAgIdArInI cIja hoya temAM koI devA icche ane koI devA na icche tevI vastu. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 527 AhAranA 106 doSa, (16) ayara = gRhastha sAdhu nimitte potAno AhAra vadhu banAvyo hoya te. (17) dhAI doSa = gRhasthonAM baccAMne ramADIne lIdhela hoya te. (18) duI doSa = dUtipaNu (samAcAra lAvavA laI javA) karIne lIdhela hoya te. (19) nimita = bhUta bhaviSyanA nimita joSa) kahIne lIdhela hoya te. (20) AjIva = jAti, kULa AdinuM gaurava batAvIne. ,, (21) vANImagra = bhikhArI mAphaka dInapaNe yAcIne ,, (22) tigiccha = auSadhi (davA) Adi batAvIne ,, (23) kohe = krodha karIne, (24) mANe = mAna karIne, (25) mAyA = kapaTa karIne, (26) loha = lobha karIne lIdhela hoya te. (27) puvaeNpaccha saMyuvA = pahelAM ke pachI dAtAranI stuti karIne le te. (28) vijjA = gRhasthone vidyA batAvIne le te. (29) maMtta = maMtra, taMtrAdi batAvIne. (30) cUtra = eka bIjA padArtho meLavavAthI thatI vastuo zIkhavIne le te. (31) joge = lepa, vazIkaraNa Adi batAvIne le te. (32) mUlakame = garbhapAta AdinI davA ,, ,, ,, uparamAMnA prathama 16 doSa "udgamana' eTale bhadrika zrAvako Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 zrI bRhad jaina thoka saMgraha bhaktine nAme ajJAna sAdhuone lagADe che. pachInA 16 doSa 'utpAta' che. te munio svayaM lagADe che. have 10 doSa sAdhu ane gRhastha bannenA prayoge lAge te batAvaze. 1 (33) saMkie = jemAM sAdhu ke gRhasthane zuddhatA (nirdoSatA) nI zaMkA hoya te. (34) maMkikhae = vahorAvanAranA hAthanI rekhA ke bAla sacitathI bhIMjela hoya to. (35) nikikhatte = sacitta vastu para acita AhAra mUkelo hoya te. (36) pahiye = acita vastu sacitathI DhAMkela hoya te. (37) misIye = sacita - acita vastu bhegI hoya te. (38) apariNiye = pUro acita AhAra na thayo hoya te. (39) sahAriye = eka vAsaNathI bIjA (na vaparAvAnA) vAsaNamAM laIne de te. (40) dAyago = aMgopAMgathI hIna hoya evA gRhasthathI le ke jethI tene haratAM pharatAM du:kha thatuM hoya. (41) lItta = taratanuM lIdhela AMgaNuM hoya tyAMthI le te. (42) iMDiye = vahorAvatAM vastu nIce paDatI, TapakatI hoya to Avazyaka sUtramAM batAvelA 5 doSa : - (1) gRhasthonA daravAjA, kamADa ughaDAvIne le te. (2) gau. kUtarA Adi mATe utArela roTalI pramukha le te. (3) deva, devInA naivedya, balidAna mATe banelI cIja le te (4) vinA dekhI cIja-vastu le te. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAranA 106 doSa 529 (pa) pahelAM nirasa AhAra pUrato Avyo hoya, pharIthI sarasa AhAra mATe nimaMtraNA thAya tyAre rasalolupatAthI sarasa AhAra laI le to. zrI uttarAdhyayana sanamAM batAvelA 2 doSa - (1) anya kULamAMthI gocarI na karatAM potAnA svajana saMbaMdhIone tyAMthI ja gocarI kare te. (2) vinA kAraNa AhAra le nahi ane vinA kAraNa AhAra tyAge nahi. * cha kAraNe AhArale - cha kAraNathI AhAra choDe sudhAvedanI sahana na thAya to rogAdi thavAthI. AcAryAdinI, vaiyAvacca hetuthI. upasarga AvavAthI. iryA zodhavA mATe. brahmacarya na paLAya to. saMyama nirvAha mATe. jIvonI rakSA mATe. jIvonI rakSA karavA nimitte tapazcaryA mATe. dharma kathAdi karavA mATe. anazana (saMthAro) karavA mATe. zrI dazavaikAlika sUtramAM batAvelA 23 doSa (1) nIcA daravAjAmAM thaI javAtuM hoya tyAM gocarI karavAthI. (2) aMdhAruM paDatuM hoya evuM ThekANe ,, , , , (3) gRhasthonAM dvAra para (khaDakI AgaLa) beThela bakarA bakarI (4) baccAM baccI (5) kutarA. (6) vAchaDI Adine oLaMgI (TapI) ne jAya to. (7) anya koI prANIne oLaMgI (TapI) ne jAya to. -34 Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (8) sAdhune AvatA jANI gRhastha saMghaTTAnI (sacittAdi) cIjo AghI pAchI karI hoya tyAMthI gocarI le to. (9) dAna mATe banAvela (10) punya mATe banAvela (11) rAMkAbhikhArI mATe banAvela (12) bAvA sAdhuo mATe banAvela AhAra le to. (13) rAjapiMDa (rAjane jamavAno baliSTa) AhAra le to. (14) zadhyAMtara piMDa - makAnadAtAne tyAMthI AhAra le to. (15) nitya piMDa - roja ekaja gharethI AhAra le to, (16) pRthyAdi sacitta cIjone lAgelo (aDelo) AhAra le to. (17) icchA pUranArI dAnazALAno AhAra le to (18) tuccha vastu (thoDI khavAya, vadhu paraThavI paDe tevI) gocarImA le to. (19) AhAra detA pahelAM sacitta pANIthI hAtha dhoyA hoya ke vahorAvyA pachI sacitta pANIthI hAtha dhove evo AhAra le to. (20) niSiddha phUla (magha-mAMsAdi abhakSya bhojI) no AhAra leto. (21) apratitakArI strI - purUSo durAcArI hoya tevA kULano) AhAra le to. (22) gRhastha potAne ghare AvavAnI nA kahI hoya tevA gharethI AhAra le to. (23) madirAdi kliI) vastunI gocarI kare to - mahAdoSa che. zrI AcArAMga sUtramAM batAvelA 8 doSaH (1) mahemAna mATe banAvela AhAra, temanA jamyA pahelAM leto, (2) trasa jIvonuM mAMsa sarvathA niSiddha che te le to mahAdoSa. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAranA 106 doSa 531 (3) punyArtha dhana - dhAnyamAMthI banAvela AhAra le to. (4) jamaNavAra (ghaNAM mATe nyAta bhojya Adi)mAMthI AhAra le to. (5) jyAM bahu bhikhArI-bhojanArthI - bhegA thayA hoya te gharamAMthI AhAra le to. (6) bhUmigraha (bhoMyarAM, uDA bhaMDakIyA)mAMthI AhAra kADhIne Ape te le to. (7) garama AhArane phaMka daIne vahorAve tevo AhAra le to. (8) vIMjaNAdithI ThaMDo karelo AhAra le to - doSa lAge. zrI bhagavatI sUtramAM batAvelA 12 doSa :(1) saMyoga doSa - Avela AhArane manojJa banAvavA bIjI cIjo meLave (jama dUdha moLuM che temAM sAkara Adi) to. (2) dveSa doSa - nirasa AhAra maLavAthI napharata (cIDa)lAve to (3) rAga doSa - sarasa ,, ,, khuzI (gRddhi)lAve to (4) adhika pramANamAM (ThAMsIne) AhAra kare to. (5) kAlAtikrama doSa-pahelA pahorano (savAramAM)lAvela AhAra 4 thA pahore (sAMje) AhAra kare to. (6) mAgatikrama doSa-be gAuthI (7 ki.mI.) dUra laI jaIne AhAra kare to, (7) sUryodaya pahelAM ke sUryAsta pachI AhAra kare to. (8) duSkALa ke aTavImAM dAnazALAno AhAra le to. (9) duSkALamAM garIbo mATe karelo AhAra le to. (10) glAna-rogI pramukha mATe ,, ,, , Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 zrI bRhad auna zoka saMgraha (11) anAtho mATe banAvelo AhAra le to (12) gRhasthanA AmaMtraNathI tene ghera jaI AhAra le to doSa lAge. zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM batAvelA 5 doSa :(1) muni mATe AhAranuM rUpAMtara (jema buMdInA lADavA vALIne) karIne de tevo AhAra le to. (2) muni mATe AhArano paryAya palTIne(jema dahInuM rAItuM ke jherIne) AhAra le to. (3) gRhasthone tyAMthI potAne hAthe AhAra le to. (4) munine mATe oraDA AdinI aMdarathI lAvIne Apelo AhAra le to. (5) madhura madhura khuzAmatI) vacano bolIne AhAranI yAcanA kare to. zrI nizItha sUtramAM batAvelA da doSa :(1) gRhasthone tyAM jaIne "A vAsaNamAM zuM che? ema pUchI pUchIne acanA kare to. (2) anAtha, majura pAsethI yAcIne dInatAthI AhAra le to (3) anyatIrthI (bAvA sAdhu)nI bhikSAmAMthI yAcIne AhAra le to. (4) pAsasthA (zithilAcArI) pAsethI yAcIne ,, ,, (5) jaina munionI durgacchA karanAra mULamAMthI ,, ,, ,, (6) makAnanI AjJA denAra zidhyAMtara)ne sAthe laI, tenI dalAlIthI AhAra le to. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu samAcArI zrI dazAzruta skaMdha sUtramAM batAvelA 2 doSa H(1) bALaka mATe banAvela AhAra le to. (2) garbhavatI ,, 22 99 97 19 zrI bRhatkalpa sUtramAM batAvela 1 doSa H (1) cAra prakArano AhAra rAtre vAsI rAkhIne bIje divase bhogave to doSa. evaM 42, 5, 2, 23, 8, 12, 5, 6, 2, 1 = 106 temAM 5 mAMDalAnA, 101 gocarInA doSa jANavA. iti AhAranA 106 doSa saMpUrNa. 69) sAdhu samAcArI tathA sAdhuonAM dinakRtya ane rAtrikRtya zrI uttarAdhyayana sUtranA adhya0 26 mAnA AdhAre. samAcArI 10 prakAranI che. (1) Avasiya, (2) nisihiya, (3) ApucchaNA, (4) paDipuchaNA, (5) chaMdaNA, (6) icchAkAra. (7) micchAkAra, (8) tahakAra, (9) abduThaNA; ane (10) upasaMpayA - samAcArI. tenI samajaNa : - para (1) Avasiya sAdhu Avazyaka jarUrI (AhAra, nihAra, vihAra), kAraNe upAzraya (makAna) thI bahAra jAya tyAre 'Avasiya' zabda bolIne bahAra nIkaLe, - - - (2) nisihiya - kArya pUruM karI nivartI ne pAchA upAzraya svasthAna mAM Ave tyAre nisihi' zabda bolatA Ave. - - - Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zrI bRhad jaine thoka saMgraha * (3) ApucchaNA - gocarI, paDilehaNa Adi potAnA sarva kArya gurUnI AjJA laIne kare. (4) paDipucchaNA - anya sAdhuonAM dareka kArya gurunI AjJA laIne kare. (5) chaMdaNA - AhAra pANI gurUnI AjJA mujaba vaheMcI Ape ane potAnI bhAge Avela AhAra paNa moTAne AmaMtrIne pachI khAya. (6) icchAkAra - (pAtralepAdi) dareka kAryamAM gurUnI icchA pUchIne kare. (7) micchAkAra - yatkiMcit aparAdha mATe gurU samakSa AtmaniMdA karI "micchAmi dukkaDa" de. (8) tahakAra - gurunA vacanane sadA "tahara' pramANe kahIne prasannatAthI kArya kare. (9) abhuThaNA - guru, rogI, tapasvI AdinI aglAna paNe vaiyAvacca kare. (10) upasapayA - jIvana paryaMta gurukULavAsa karavo. guru AjJA mujaba vicare.). dinakRtya cAra pahora divasanA ane cAra pahora rAtrinA hoya che. dinanA ke rAtanA cothA bhAgane prahara kahevo (tenI samajaNa AgaLanA yaMtrathI jANavI) (1) divasa ugatAMja pahelA pahoranA pahelA cothA bhAgamAM badhA upakaraNonuM paDilehaNa karavuM. (2) tyArabAda gurune pUche ke Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahorAtrinI ghaDIono yaMtra 535 vaiyAvacca karuM ke sajjhAya ? guru AjJA Ape tema 1 pahora pUro thAya tyAM sudhI kare. (3) bIjA pahoramAM dhyAna (karela svAdhyAyanI ciMtavanA) kare. (4) trIjA pahore gocarI kare. prAsuka AhAra lAvIne gurune batAvI, saMvibhAga karI, moTerAne AmaMtrIne AhAra kare. (5) cothA praharanA 3 bhAga sudhI svAdhyAya kare ane (6) cothA pahoranA cothA bhAgamAM upakaraNonuM paDilehaNa kare tathA paraThavAnI bhUmi paNa pahilehe; tyArabAda (7) devasI pratikramaNa kare. (cha Avazyaka kare). rAtrikRtya devasi pratikramaNa karyA bAda pahele pahore asajjhAya TALIne svAdhyAya kare. bIje pahore dhyAna kare. svAdhyAyanA artha ciMtave, tyArabAda nidrA Ave to trIje pahore savidhi yatnApUrvaka saMthAro saMstarIne svalpa nidrA le 1 pahoranI nidrA laIne cothA pahoranI zarUAtamAM uThavuM, nidrAnA doSa TALavA kAusagga karavo, poNA pahora sudhI svAdhyApa (sajjhAya) karavI. chellA (cothA) pahoramAM cothA (aMtima) bhAgamAM rAiya pratikramaNa karavuM pachI gurUvaMdana karI paccakkhANa karavAM. (70) ahorAtrinI ghaDIono yaMtra zrI uttarAdhyayananA 26 mA adhyayananA AdhAre 7 zvAsocchavAsano 1 thova, 7 thovano 1 lava, 38aa lavanI 1 ghaDI (24 miniTa), pratidina 2 lavane 2aa thova divase vadheghaTe teno yaMtra Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 zrI bRhad jene thoka saMgraha divasa keTalI ghaDInAM ? rAtri keTalI ghaDInI ? mAsa vadaume vada | suda pUrNi| vada | vada suda puname - amAse) sAtame mAe | sAtame | amAse/sAtame aSADha 34 35 3pa. 36 / 2pa zrAvaNa bhAspada AsI - hara kArtika 28. 2chI mAgazIrSa poSa 24. I mA . 2paI 2chA 31. havaI | 27 2aa 26 iti ahorAtrinI ghaDIono yaMtra saMpUrNa (71) dina pahora mApano yaMtra zrI uttarAdhyayana sUtranA adhyayana 2nA AdhAre. divasamAM prathama be pahoramAM mApa uttara tarapha moM rAkhIne levuM ane pAchalA be pahoramAM mApa dakSiNa tarapha moM rAkhIne levuM. jamaNA paganA DhIMcaNa sudhIno paDachAyo paDe te potAnA pagalAM ane AMgaLathI mApavo. e rIte porasI tathA poNI porasInuM mApa pagalAM ane AMgaLa (pa.A.) batAvanAro yaMtraH Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtrI pahora jovAnI rIta 577. mAsa poSa 1 lI ane 4thI 1 porasI | poNI porasI | vada amAse suda pUname | vada amAse suda pUname 7me ! | me | me | me 5.A5 A5.A pa.A.5.A 5.Apa.A.pa.A. aSADha 2-3|2-2 |ra-1 -0. 2-9 | 2-8 2-7 ri-6 zrAvaNa 2-12-2 /2-3 -4 2-7|2-8 /2-9 2-10 bhAdrapada 2-5 3-13-2 3-3 3-4 Aso 2-9 2-1ra-11 30 3-53-63-3-8 kArtika 3-2 3-3 3-4 3-93- 13-11-4-0 mAgazIrSa 3-53-6 3-7-8 4-34-4] 4-54-6 3-13-114-0 4-04-8-9 4-10 mAgha 13-13-9 3-8 4-94-8 4-7 4-6 phAlgana | 3-73-63-53-4 4-3|4-2 -1 4-0 caitra 3-3|3-23-13-0 3-11 3-1039 3-8 vaizAkha | 2-12-12-92-8 |3-73-6 3-5 3-4 ra-72-6 2-5 ra-4 13-13-0ra-11ra-10 | DhIMcaNane badale veMtathI mApa karavuM hoya to uparathI aDadhuM samajavuM. iti dina pahora mApano yaMtra saMpUrNa (72) rAtri pahora jovAnI rIta.. zrI uttarAdhyayana sUtranA adhyayana 26 nA AdhAre. je kALane viSe je je nakSatra AkhI rAtri pUrNa karatAM hoya te nakSatra rAtrinA cothA bhAgane viSe Ave, te vAre porasI AvI (jayeSTha Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 zrI bRhad jaine thoka saMgraha jANavI. rAtrinI cothI porasI chellA cothA bhAgane (be ghaDI rAtrino) pAusa (prabhAta) kALa kahe che. e vakhate sakjhAyathI nivartIne pratikramaNa karavuM. nakSatro nIce mujaba rahe che : zrAvaNamAM 14 roja ghaniSThA, 7 roja abhica, 8 roja zravaNa, 1 ghaniSThA, bhAdrapadamAM 14 roja uttarASADhA, 7 roja zatabhikhA, 8 roja pUrvA bhAdrapada, 1 roja uttarA bhA. AsomAM 14 ,, uttarAbhAdrapada, 15 rojarevatI, 1 roja azvatI kArtikamAM 14 , azvanI, 15 ,, bharaNI, 1 roja kRtikA mAgazaramAM 14 ,, kRtikA, 15 ,, rohiNI, 1 ,, mRgazara. poSamAM 14 ,, mRgazara, 8 ,, AdrA, 7 ,, punarvasu, 1 , puSya. mAghamAM 14 ,, puSya, 15 ,, azleSA, 1 ,, maghA phA. phAlyunamAM 14 ,, maghA., 15 ,, pUrvAphAlyunI 1 , u.phA. caitramAM 14, uttarA phA., 15, hasti, 1, citrA. vaizAkhamAM 14 ,, citrA, 15 ,, svAti, 1 ,, vizAkhA jayeSTamAM 14 , vizAkhA, 15 ,, anurAdhA, 1 ,, jayeSTA. aSADamAM 14, jayeSTA, 15 ,, mULa ane 1 , pUrvASADhA chello ekeka roja lakhyo te nakSatra pUrNimAe hoya te mahinAno chello divasa samajavo. A mahinA vada 1 thI zarU thAya che. vadamAM gujarAtI mAsathI AgaLano samajavo. sudamAM sAthe che. iti rAtri pahora jevAnI rIta saMpUrNa Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || kroDa * | vIrya 10 8 14 pUrvano yaMtra 539 (03) 14 pUrvano maMtra. 14 pUrvanAM | pada saMkhyA kartA vanyu culI zAhI viSaya-varNana nAma. va hasti utpAda sarvadravya guNa paryAyanuM utpanna ane nAzaagaNIya ! 70 lAkha 1252 sarva.gu. 5. nuM jANapaNuM | | 60, |4 | jIvonA vIryanuM varNana asti nAsti | 1 kroDa JastinAstinuM svarUpa ane smAtAda jJAna pravAda 0 | 16 pAMca jJAnanuM vyAkhyAna satya" 26 2 0 |32 satyasaMyamanuM vyAkhyAna AtmA 1 kroDa niya, pramANa, darzana 80 lAkha | sahita AtmasvarUpa 84 lAkha |mAM 300 / 128] karma prakRti, sthiti | anubhAga, mULa uttara prakRti pratyAkhyAna | svA|20|| 256 pratyAkhyAnanuM pratipAda 1 hajAra vidyA,, | 26 kroDa 150 | 512|vidyAnA atizayanuM kilyANaka 1 kroDa 12] 1024 bhagavAna nA kalyANanuM prANAvAya 130 ra048| bhedasahitaprANanAviSayanuM kriyAvizAla 300 096|kriyAnuM vyAkhyAna. | 2 | 0 0 64 niyama karma che | 50 lAkha lokabiMdusAra 96 lAkha 250 192 | biMdumAM lokasvarUpa, sarva | akSara sannipAta. vaghu adhyayana, culavaltha-vatyunAM peTA bheda (aMtarabheda) Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zrI bRhad aa thoka saMgraha aMbADI sahita hAthInA jeTalA zAhInA DhagalAthI 1 pUrva lakhAya, ema 14 pUrva lakhavA mATe kula 16383 hAthI pramANa zAhI joIe. eTalI zAhIe lakhI zakAya eTalA jJAnane 14 pUrvanuM jJAna kahevuM. Iti 14 pUrvano yaMtra saMpUrNa (74) samyaka parAkramanA 73 bola. zrI uttarAdhyayana sUtranA 29 mA adhyayananA AdhAre. (1)vairAgya te mokSa pahoMcavAnI abhilASA. (2) viSaya upara abhilASA rahitapaNuM. (3) dharma karavAnI zraddhA. (4) gurU svadharmInI sevAbhakti karavI. (5) pApanuM ALovavuM (kahevuM). (6) AtmadoSanI AtmasAkSIe niMdA kare. (7) gurU samIpe pApanI niMdA kare (8) sAmAyika (sAvadya pApa nivRttinI maryAdA) kare. (9) tIrthakaronI stuti kare. (10) gurUne vaMdaNA kare. (11) pApa nivartana pratikramaNa kare. (12) kAusagna kare. (13) pratyAkhyAna kare. (14) saMdhyAveLAe pratikramaNa karIne namolyumAM kahe, stuti maMgaLa kare. (15) svAdhyAyano kALa pratilekhe. (16) prAyazcita le. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaka parAkramanA 74 bola 541 (17) khamAve. (18) svAdhyAya kare (19) siddhAMtanI vAMcaNI de. (20) sUtra - arthanA prazna pUche. (21) vAraMvAra sUtrajJAna pherave. (22) sUtrArtha ciMtave. (23) dharmakathA kahe. (24) siddhAMtanI ArAdhanA kare. (25) ekAgra zubha mananI sthApanA kare. (26) sattara bhede saMyama pALe. (27) bAra bheda tapa kare. (28) karma TALe. (29) viSayasukha TALe. (30) apratibaMdhapaNuM kare. (31) strI-pazu-paMDaga (napuMsaka) rahita sthAna bhogave. (32) vizeSa karI viSayathI nivarte. (33) potAno tathA bIjAno lAvela AhAra - vastrAdi bhegA karI vaheMcI le te saMbhoga; tenuM paccakhANa kare. (34) upakaraNanA paccakhANa kare. (35) sadoSa AhAra levAnA paccakhANa kare. (36) kaSAyanA pacca0 (37) azubha yoganA pacca0 (38) zarIra zuzruSAnA pacca0 (39) ziSyanA pacca0 (40) AhAra pANInA pacca0 (41) dizArUpa anAdi svabhAvanA pacca0 (42) kapaTAI rahita yatinA veze ane AcAre pravarte. (43) guNavaMta sAdhunI sevA kare. (4) jJAnAdi sarvaguNa saMpanna hoya. (45) rAga dveSa rahita pravarte, (46) kSamA sahita pravarte. (47) lobharahita pravarte. (48) ahaMkArarahita pravarte. (49) saraLa (niSkapaTa) paNe pravarte. (50) zuddha aMtaHkaraNa (satyatA) thI pravarte. (51) karaNa satya (savidhi kriyAkAMDa karatA) pravarte. (52) jaga (mana, vacana, kAyA) satya pravarte. (53) pApathI mana nivArIne mana guNipaNe pravartAve. (54) vacanaguptipaNe pravartAve. (55) kAyAne (guNipaNe) pravartAve. (56) manane satya bhAve sthApavApaNe pravartAve. (57) vacanane (svAdhyAyAdi para) satya bhAve sthApavApaNe pravartAve. (58) kAyAne satya bhAve pravartAve. (59) zruta jJAnAdithI sahita hoya. (60) samyakatva sahita hoya. (11) cAritra sahita hoya (62) zrotrendriya - (63) cakSu i0 - (64) ghANa I0 - Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (65) rasa 40- (66) sparza i0 - no nigraha kare. (67-70) krodha, mAna, mAyA, lobha jIte, (71) rAga, dveSa ane mithyAtvane jIte. (72) mana, vacana, kAyAnA yogone rUMdhIne zaileSI avasthA dhAraNa kare ane (73) karmo rahita thaIne mokSa pahoMce. ema AtmA 73 bole karIne kramazaH mokSa pahoMcIne zItaLIbhUta thAya. iti samyak parAkramanA 73 bola saMpUrNa. (75) 14 rAjaloka loka asaMkhyAta kroDAkroDI yojananA vistAramAM che. emAMja paMcAstikAya bharelI che. alokamAM AkAza sivAya kaMI nathI. lokanuM pramANa batAvavAne 'rAja' evI mApanI saMjJA che. eka 'rAja' (rAju) eTale ? 3,81, 12,970 maNano 1 bhAra, evA 1000 bhAra vajananA eka goLAne uMcethI pheMke te 6 mAsa, 6 dina, 6 prahara, 6 ghaDI, 6 paLamAM jeTalo nIce Ave, teTalA kSetrane 1 rAju kahe che. evA 14 rAju lAMbo (UMco) A loka che. (graMthanA AdhAre che.) vaLI 'rAjanA' 4 prakAra che. (1) ghanarAja = laMbAI, pahoLAI, jADAI ekeka rAju. (2) paratararAja = ghanarAjano cotho bhAga. (3) sUcirAja - paratararAjano cotho bhAga ane (4) khaMDarAja - sUcirAjano cotho bhAga. - - adholoka 7 rAju jhAjherU jADapaNe che. temAM ekeka rAjunI jADI evI 7 naraka che. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2304 14 rAjaloka 543 nAma jADI | pahoLI | ghanarAja | paratararAjI sUcirAja maMDarAja raprabhA 1rAju 1 rAju 1 rAju 4 rAju ]16 rAju 64 rAju 25, 100 400 ,, 1024 0 | 100 ,,, 400 1600 ,, 14 ,, 576 ,, tama , , 169 | 676 , 2704 ,, 49 ,, |196 ,, | 84 3136 ,, | 32 17pA 702 2808 /11232 adholokamAM kula 17pA ghanarAja, 702 paratararAja, 2808 sUcirAja, 11232 khaMDarAja hoya che. 1800 yojana jAgapaNe 1 rAja vistAravALo tirtho loka che. temAM asaMkhyAta dvIpa samudro (manuSyatiryaMcanAM sthAna) ane jyotiSI devo che. tirtho ane urdhvaloka maLIne 7 rAju ochero che. samabhUmithI 1aaaa rAju UMce paheluM bIjuM devaloka che. tyAMthI 1 rAju UMce trIjuM cothuM devaloka che. tyAMthI vaDA rAja UMce brahma devaloka che. vA rAje UMce lAMtaka devaloka, tyAMthI va rAja UMce sAtamuM vo rAja UMce AThamuM, nA rAja UMce 9-10 muM de., nA rAja UMce 11 - 12 de., 1 rAja UMce nava raiveyaka, 1 rAja UMce 5 anuttara vimAna Ave che. teno kramazaH vadhato ghaTato vistAra mATe yaMtra noTaH 1,2 devaloka dhanodadhine AdhAre, 3-4-5muM devaloka ghanavAyunAM AdhAre, 6-7-8muM bannenAM AdhAre, 9mAMthI anuttara vimAna sudhI AkAzanAM AdhAre. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 zrI bRhad jana thoka saMgraha jA-vistAra ghanarAja parata sUci, khaMDarAja - - - -- --- sthAna 32 samabhUmithI tyAMthI tyAMthI 1-radevalokathI tyAMthI 3-4 devaloka 5 mA , 6 chaThThA , 7 mAM , 8 mA , 9-10 , 11-12 , tyAMthI 9 raiveyaka | vA nA 5 anu0 vi. vA | 1 | h h h h h h h h h h h h h h 40 256 256 tyAMthI kula urdhvalokanA 63 ghanarAja thayA. ane AkhA lokanA 239 ghanarAja. iti 14 rAjaloka saMpUrNa Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArI 545 (74) nArakI pannavaNA pada-2 nArakInAM 21 dvAra - 1 nAma, 2 gotra, 3 jADapaNuM, 4 pahoLAI, 5 pRthvIpiMDa, 6 karaMDa, 7 pAthaDA, 8 AMtarA, 9 pAthaDe pAthaDAno AMtaro, 10 ghanodadhi, 11 ghanavAyu, 12 tana vAyu, 13 AkAza, 14 naraka narakanuM aMtara, 15 narakAvAsA, 16 aloka aMtara, 17 valIyA, 18 kSotravedanA, 19 devavedanA, 20 vaikriya, 21 alpabadutva dvAra. teno vistAra : 1. nAma dvAra - 1 ghamA, 2 vaMzA, 3 zIlA, 4 aMjanA, 5 rIDhA, 6 maghA, 7 mAghavatI. 2. gotradvAra - 1 ratnaprabhA, 2 zarkaraprabhA, 4 vAluprabhA, 4 paMkaprabhA, 5 ghUmaprabhA, ka taprabhA, 7 tamatamA (mahAtama) prabhA. 3. jADapaNA dvAra - pratyeka naraka ekeka rAju jADI che, 4. pahoLapaNA dvAra - 1 lI narka 1 rAja pahoLI, 2 jI rA rAja, trIjI 4 rAja, cothI 5 rAja, pAMcamI 6 rAja, chaThThI ghA rAja, ane 7mI nI 7 rAju vistAre pahoLI che. paNa nerIyA 1 rAju vistAre (trasanALa pramANa) ja che. 5. pRthvI piMDa dvAra - pratyeka narka asaMkhya asaMkhya yojananI che. paNa pRthvIpiMDa 1 lI narkano 1,80,000 yo0, bIjIno 132000 yo0, trIjIno 128000 yo0, cothIno 120000 yo, pAMcamIno 1,18,000, yo0, chaThThIno 1,16,000 yo; ane sAtamIno 1,08,000 yojanAno pRthvIpiMDa che. 6. karaMDa dvAra - pahelI narkamAM 3 karaMDa che. (1) barakAMDa - chu-35 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 16 jAtanA ratnamaya 16 hajAra yojanano, (2) Ayulabahu - pANImaya 80 hajAra yojanano, (3) paMkabahUla-kaImamaya 84 hajAra yojanano. kula 1,80,000 yojana che. zeSa 6 narakamAM karaMDa nathI. 7. pAthaDA, AMtara dvAra - pRthvI piMDamAMthI 1000 yojanA upara ane 1000 yojanA nIce choDIne bAkInI polAramAM AMtarA ane pAthaDA che. phakta 7 mI narkamAM pa2500 yo0 upara, para500 yo0 nIce choDIne 3000 bhojanano 1 pAthaDo >> pahelI narkamAM 13 pAthaDA, 12 AMtarA che. bIjI narkamAM 11 pAthaDA, 10 AMtarA che. trIjI , 9 ,, 8 ,, cothI , 7 , 6 , pAMcamI ,, 5 , 4 , chaThThI , 3 , 2 , sAtamI , 1 , , , pahelI narkanA 12 AMtarAmAMthI 2 uparanA choDIne zeSa 10 AMtarAmAM daza jAtanA bhavanapati devo vase che, zeSa narkomAM bhavanapati devono vAsa nathI. dareka pAthaDo 3000 yojanAno che. temAM 1000 yo0 upara, 1000 yo0 nIce choDIne, madhyanA 1000 yojanamAM nArakIne upajavAnI kuMbhIo hoya che. 9 pAthaDe pAthaDAnuM aMtara - 1 lI narkamAM 11583 1/3 yo, bIjImAM 9700 yo0, trIjImAM 12750 yo), cothImAM 161662 yo), pAMcamImAM 25250 tho), chaThThImAM pa2500 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakI yojananuM aMtara (cheTuM) che, sAtamImAM eka ja pAthaDo che. 10 ghanodadhi dvAra yojana no nodhi che. 11. ghanavAyu dvAra yojana no ghanavAyu che. 12. tanavAyu dvAra yojana no tanavAyu che. 13. AkAza dvAra yojana no AkAza che. - - - - 547 pratyeka narakanA nIce 20 hajAra pratyeka narakanA ghanodadhi nIce asaMkhya pratyeka narakanA ghanavAyu nIce asaMkhya pratyeka narakanA tanavAyu nIce asaMkhya 14. naraka-narakanuM AMtara - eka bIjI naka ne asaMkhya asaMkhya yo0 nuM aMtara che. 15. narakAvAsA dvAra 1 lI narkamAM 30 lAkha, rajImAM 25 lAkha, trIjImAM 15 lAkha, cothImAM 10 lAkha, pAMcamImAM 3 lAkha, chaThThImAM 99995 ane sAtamI narkamAM 5 nakavAsA che. ema 84 lAkha narakAvAsamAM 4/5 bhAga (67,20,000) narakAvAsA asaMkhyAtA yojananAM lAMbA pahoLA che tathA 1/5 bhAga (16,80,000) saMkhyAtA yojananAM lAMbA pahoLA che. traNa capaTI vagADatAM jaMbudrIpanI 21 vAra pradakSiNA karavAnI gativALA devane ja0 1-2-3 dina, u0 6 mAsa lAge. keTalAkano cheDo Ave ane keTalAkno na Ave, evA vistAravALA asaMkhya yojananA narakAvAsA koI koI che. 16. aloka aMtara, 17. valIyA dvAra aloka ane nArakIne aMtara che, temAM nodha ane tanavAyunA traNa valaya (cuDI AkAre) che. te nIce mujaba H - URD Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 -- -- - zrI bRhad jaine thoka saMgraha naraka | rakha| zarkaao vAlu pravakawvadhumapratama pratamatamA 140 aloka 12yo 13yova 13yo 1414 15 16 yo0 aMtara valaya saMkhyA ghano gyo kayo kayova hova jA ,, | jA ,, ,, ,, ,,pA , pA , kayo0 vAta aa , pA pA pA pA pA poLa 18. kSetravedanA dvAra - 10 prakAranI che anaMta - sudhA, tRSA, zIta, uSNa, dAha, jvara, Dara, ciMtA, khujalI ane parAdhinatA. ekathI bIjImAM bIjIthI trIjImAM ema anaMtagaNI vedanA sAtamI narka sudhI che. narkamAM nAma pramANenA padArthonI paNa anaMtI vedanA che. 19. devakRta vedanA - 1-2-3 narakamAM paramAdhAmI devo pUrvakRta pApo yAda karAvI karAvIne vividha prakAre mAra duHkha de che. zeSa nArakI jIvo paraspara laDIne kapAya che. 20. vaikriya dvAra - nArakI kharAba (tIksa) zastra jevAM rUpa banAve che athavA vaja mukha kIDArUpa thaIne bIjAnArakanA zarIramAM praveze che. aMdara gayA bAda moTuM rUpa banAvIne zarIranA TukaDe TukaDA kare che. 21. alpabadutva dvAra - sauthI thoDA sAtamI narakanA Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati 549 neriyA. tethI upara uparanA asaMkhyAtagaNA neriyA jANavA. zeSa vistAra 24 daMDakAdi thokaDAmAMthI jANavo. *p iti nArakI saMpUrNa. (77) bhavanapati. pannavaNA-pada-2 (jIvAbhigama) bhavanapati devonAM 21 dvAra - 1 nAma, 2 vAsA, 3 rAjadhAnI, 4 sabhA, 5 bhavana saMkhyA, 6 varNa, 7 vastra, 8 cinha, 9 indra, 10 sAmAnika, 11 lokapAla, 12 trAyastriza, 13 AtmarakSaka, 14 anIkA, 15 devI, 16 pariSadA, 17 paricAraNA, 18 vaikriya, 19 avadhi, 20 siddha, 21 utpanna - dvAra. 1 nAma dvAra H 10 bheda - 1 asura kumAra, 2 nAga ku0, 3 suvarNa ku0, vidyuta kuLa, paagni ku0, 6 dvIpa ku0, 7 udadhi ku0, 8 dizA ku0, 9 vAyu (pavana) ku0 ane 10 sTanik kumAra. 2. vAsA dvAra H 1lI narkamAM AvelA 12 AMtarA paikInA nIcenA 10 AMtarAmAM daza jAtinA bha0 devo che. 3. rAjadhAnI dvAra : bha0 nI rAjadhAnI tiA lokanA *arUNavara dvIpa - samudromAM uttara dizAmAM amaraUcA balendranI rAjadhAnI che ane bIjA navanikAyanA devonI paNa rAjadhAnIo che. dakSiNa dizAmAM camaracaMcA camarendranI ane navanikAyanA devonI paNa rAjadhAnIo che. 4. sabhA dvAra : ekeka indrane 5 pAMca sabhA che. (1) utpAta sabhA (daiva upajavAnAM sthAna), (2) abhiSeka Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 zrI bRhad jene zoka saMgraha sabhA (indranA rAjyAbhiSekanuM sthAna), (3) alaMkAra sabhA divone vastrAbhUSaNa - alaMkAra sajavAnuM sthAna), (4) vyavasAya sabhA deva yogya dharma - nItinAM pustakonuM sthAna). ane (5) saudharma sabhA (nyAya insApha karavAnuM sthAna). 5. bhavana saMkhyA : kula bhavana 7,72,00,000 che. temAM 4 kroDa, 6 lAkha bhavana dakSiNamAM ane 3 kroDa, 66 lAkha bhavana uttara dizAmAM che. vistAra yaMtrathI jANavo. 6. varNa, 7. vastra, 8. cinha ane 8. Indra dvAraH yaMtrathI vistAra jANavo. indra babbe uttara dakSi varNa vastravarNa|cinha | uttaranA dakSiNanA mAM 1NamAM asura ku0 lAkha kALo rAtA cuDAmari balendra | amare bhavana nAma nAga , suvarNa ,, vidyuta agni , dvIpa ,, udadhi , dhoLo nIlA ,nAgaNa bhUtana | dharaNendra velI veNudeva harisiMha, harikata agni | agni mAnava siMha viziSTa pUrNa amRta vAhana gati pAMDUra nIlA azva | jalaprabha| jalata zyAmapaMcava magara prabhaMjana velava suvarNa sapheda vardhamAna mahAghoSa ghoSa dizA ,, vasu (pavana ,, 46 svanita , | Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati 551 10. sAmAnika deva : (iMdranA umarAva jevA devo careMdranA 64000, balendranA 60 hajAra ane zeSa 18 iMdronA cha cha hajAra sAmAnika devo che. 11. lokapAla deva : (koTavAla jevAM dareka indrone cAra cAra lokapAla devo che. 12. trAyastriza deva H (rAjagurU jevA) dareka IMdrone tetrIsa tetrIsa trAyastriza devo che. 13. AtmarakSaka deva H camarendrane 256000 deva, balendrane 240 000 deva ane zeSa indrone 24-24 hajAra devo che. 14 anIkA dvAra (senA) : hAthI, ghoDA, ratha, mahela, pAyadala, gaMdharva, nRtyakAra evaM 7 prakAranI anIkA hoya che. pratyeka anIkAnI devasaMkhyA camarendrane 8128000, balendrane 7620000 ane 18 iMdrane 3556000 devo hoya che. 15. devI dvAra * camarendranI tathA balendranI 5-5 agramahiSI (paTarANI) che. pratyeka paTarANIne ATha hajAra devIono parivAra che. ekeka devI ATha hajAra vaikriya kare eTale 32 kroDa vaikriya rUpo thAya. zeSa 18 iMdronI cha cha agramahiSI, ekekane cha cha hajAra devIno parivAra ane badhI cha cha hajAra vaikriya kare. ema 21 kroDa, 60 lAkha vaikriya rUpa thAya. 16. pariSadA dvAra : pariSadA (sabhA) traNa prakAranI che. 1 ApyaMtara sabhA H salAhayogya vaDerAnI sabhA, je mAnapUrvaka bolAvyethI Ave. 2 madhyama sabhA H sAmAnya vicAravALA devonI sabhA, je bolAvyethI Ave, vinAmokle jAya. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindro 552 zrI bRhad jaina thoka saMgraha. 3 bAhya sabhA H jene hukama daI zakAya evA devonI sabhA, je vinAbolAvye Ave ne jAya. AtyaMtara sabhA madhya sabhA | bAhya sabhA indro devasaMkhyA sthiti divasaMkhyA sthiti | devasaMkhyA|sthiti camareja 2400rA palya 28000ra palya 32000 nA palya baleja |2000 kA , 240003 ,, | 28000|rA ,, dakSiNanA 600001 , 70000 gA | 80000 nA ,, Indra uttaranA 950000 nA , 60000 gA ,, | 70000vA , ija | |adhika | |adhika | AtyaMtara sabhA madhya sabhA bAhya sabhA devasiMkhyA|sthiti devIsaMkhyA|sthiti divasaMkhyA|sthiti camareja 350 |aa palya 30 | palya 250 nA palya baleja 50 |rA ,, 40 2 ,, |350 || dakSiNanA 9175 vA , 150 ga ,, | 25 va , indra | jUna | adhika | uttaranA 9225 |LAM palya 20 nA palya 17pa adhika 17 paricAraNA dvAra : (maithuna) pAMca prakAro : mana, rUpa, zabda, sparza, ane kArya paricAraNA (manuSyavat devI sAthe bhoga). 18 vaikriya dhAraH vaikriyarUpa kare to camarendra, deva-devIthI Akho jaMbudvIpa bhare, asaMkhya dvipa bharavAnI zakti che, paNa bhare nahi. Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANavyaMtara 553 balendra deva-devIthI sAdhika jaMbudvIpa bhare, asaMkhya dvIpa bharavAnI zakti che, paNa bhare nahi. zeSa 18 idro deva devIthI Akho jaMbudvIpa bhare, saMkhyAtA dvIpa bharavAnI zakti che, paNa bhare nahi. lokapAla devInI zakti saMkhyAta dvIpa bharavAnI. bAkI saunA sAmAnika, trAyastriza deva-devI ane lokapAla devanI vaikriya zakti potAnA indravatu, vaikriyano kALa 15 divasano jANavo. 19 avadhi dvAra - asurakumAra devo ja0 25 yo0, u0 urdhva saudharma devaloka, nIce trIjI naka, ticha asaMkhya dvIpasamudra sudhI jANe dekhe. zeSa 9 jAtanA bha0 devo ja0 2payo0, u0 uMce jyotiSInuM taLuM, nIce pahelI naka, ticha saMkhyAtA dvIpasamudro sudhI jANe-dekhe. 20 siddha dvAra - bhavanapatimAMthI nIkaLelA devo manuSya thaI 1 samayamAM 10 jIva mokSa jaI zake. bha0 devIo nIkaLIne 5 jIva mokSa jaI zake. 21 utpanna dvAraH sarva prANa, bhUta, jIva, satva, bhavanapati deva devIpaNe anaMta vAra upajyA, paNa satya jJAna vinA garaja sarI nahi. zeSa vistAra ladhudaMDaka Adi thokaDAthI jANavo. iti bhavanapati saMpUrNa (78) vANavyaMtara. (jIvabhigama) vANavyaMtaranA 21 dvAra - 1 nAma. 2, vAsA, 3 nagara, 4. rAjadhAnI, 5 sabhA, 6 varNa, 7 vastra 8 cilDa, 9 Indra, 10. sAmAnika, 11 AtmarakSaka, 12 pariSadA, 13 devI, Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 zrI bRhad jaina thoka saMgraha 14. anIkA, 15 vaikriya, 16 avadhi, 17 paricAraNA, 18 sukha, 19. siddha 20 bhava, ane 21 utpanna dvAra. 1. nAmadhAra * 16 vyaMtara - 1. pizAca, 2 bhUta, 3 jakSa, 4. rAkSasa, 5. kinnara, 6. kiMpuruSa, 7. mahoraga, 8. gaMdharva, 9. ANapatrI, 10. pANapatrI, 11 isIvAya, 12 bhUyavAya, 13. kaMdiya, 14 mahAmaMdiya, 15 kohaMDa ane 16 payaMgadeva. 2. vAsAdvAra - ratnaprabhA narkano upalo 1 hajAra yono je piMDa che temAM 100 yo0 upara, 100 tho0 nIce choDIne 800 yo0 mAM 8 jAtinA vyaMtara devo rahe che. ane uparanA 100 yo0 piMDamAM 10 yo0 upara, 10 yo0 nIce choDIne 80 yo0 mAM 9 thI 16 jAtinA vANavyaMtara devo rahe che. (eka mAnyatA ema kahe che ke 800 yo0 mAM vyaMtara devo ane 80. yo0 mAM 10 jUlmakA devo vase che), 3. nagara dvAra - uparanA vAsAmAM vANavyaMtara devonA asaMkhyAtA nagara che te saMkhyAtA saMkhyAtA yojanAnA vistAravALA ane ratnamaya che. 4. rAjadhAnI dvAra - bhavanapatithI thoDA vistAravALI prAya 12 hajAra yojananI ticha lokanA dvIpasamudromAM ratnamaya rAjadhAnI che. 5. sabhA dvAra - ekeka Indrane 5-5 sabhAo che, bhavanapati vat. 6. varNa dhAra - yakSa, pizAca, mahoraga, gaMdharvano zyAmavarNa kinnarano nIlo, rAkSasa ane kiMpuruSano dhoLo, bhUtano kALo varNa : e vANavyaMtara devo mAphaka bAkInA 8 vyaMtara devonAM zarIra varNa jANavA. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANavyaMtara 555 7. vastra dvAra - pizAca, bhUta, rAkSasane nIlAM vastra. yakSa, kinnara, kiMpuruSane pILAvastra. moraga-gardhavanAM zyAma vastra, ema zeSa vyaMtaronAM vastra. 8. cinha ane 9 indra dvAra - dareka vANavyaMtaranI jAtanA babbe indra che. vyaM deva pizAca bhUta yakSa rAkSasa kinnara kiMpurUSa mahoraga gaMdharva dakSiNa indra | uttara indra kAlendra surUpendra pUrNendra bhIma kinnara sApurUSa atikAya gatiti sanihi ANapakSI pANapatrI dhAI isIvAya RSi bhuyavAya izvara kuMdiya suviccha mahAmaMdiya koThaMDa pataMgadeva hAsya zveta pataMga mahAkAlendra pratirUpendra maNibhadra mahAbhIma kiMpurUSa mahA purUSa mahAkAya gatiyaza sAmAnI vidhAI RSipAla mahezvara visALa hAsyarati mahAzveta pataMgapati dhvajA para cinha kadaMba vRkSa sulakSa vRkSa vaDa vRkSa khaTaka upakara azoka vRkSa caMpaka ' nAga tuMbarU,, kadaMba .. sulakSa .. 91 varDa.. khaTaMka upakara azoka vRkSa campaka 19 nAga .. tuMbarU ,, Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 10. sAmAnika dvAra sAmAnika devo che. 11. AtmarakSaka dvAra - badhA indrone soLa soLa hajAra AtmarakSaka devo che. 12. pariSadA dvAra bhavanapati jevIja traNa prakAranI - - sabhAo che. AtyaMtara deva saMkhyA sthiti AtyaMtara 8000 aa palya 0 palya jhAjherI madhyama 10000 0ii,, nyUna|100 palya bAhya 12000 0 palyajhAjherI 100 ,, nyUna 13. devI dvAra - pratyeka indrane cAra cAra devI, eka eka hajAranA parivAra sahita, badhI devIo hajAra hajAra vaikriya rUpa karI zake che. 14. anIkA dvAra pratyekamAM 508000 deva hoya. zrI bRhad jaina thoka saMgraha badhA indrone cAra cAra hajAra - - sukha che. devI saMkhyA sthiti | 100 15. vaikriya dvAra - jaMbudrIpa bharIne rUpo banAve, saMkhyAta dvIpa bharavAnI zakti che. hAthI, ghoDA Adi 7 prakAranI 16. avadhi dvAra - ja. 25 yo0, u0 uMce jyotiSInuM taLuM, nIce pahelI narka ane tirchA asaMkhyAtA dvIpa samudro jANe - dekhe. 17. paricAraNA dvAra - (maithuna) 5 prakAre bhavanapativat. 18 sukha dvAra - abAdhita mAnuSI sukhothI anaMta gaNA B 19. siddha dvAra vALa devomAMthI nIkaLIne 1 samayamAM Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 557. jyotiSa deva 10 sIjhe ane devImAMthI 5 sijhe. 20. bhava dvAra - saMsAra bhramaNa kare to 1-2-3 jAva anaMta bhava kare. 21. utpanna dvAra - sarve jIvo anaMtI vAra vANavyaMtaramAM utpanna thaI AvyA, paNa e paudgalika sukhathI siddhi thaI nahi. Iti vANavyaMtara saMpUrNa (79) jyotiSI deva. pannavaNA pada - 2 (jIvAbhigama) jyotiSI deva rAA dvIpamAM cara (pharanAra) che ane rA dvIpa bahAra sthira che. te pAkI iMTanA saMsthAne che. sUrya-sUryane ane caMdracaMdrane ekeka lAkha yojananuM aMtara che. cara jyo0thI sthira jyo- aDadhI kAMtivALA che. caMdra sAthe abhica nakSatra ane sUrya sAthe puSya nakSatrano sadA yoga che. mAnuSottara parvatathI AgaLa, ane alokathI 1111 yo. A bAju, tenI vacce sthira jyo0 devanA vimAno che. parivAra cara jyonI mAphaka jANavo. jyonAM 31 dvAra - 1 nAma, 2 vAsA, 3 rAjadhAnI, 4. sabhA, 5. varNa, 6. vastra, 7. cinha, 8. vimAna pahoLAI 9. vimAna jADAI, 10 vimAnavAhaka, 11 mAMDalA, 12. gati, 13. tApakSetra, 14. aMtara, 15 saMkhyA, 16. parivAra, 17. indra, 18. sAmAnika, 19. AtmarakSaka, 20. pariSadA, 21. anIkA, 22. devI, 23. gati, 24. Rddhi, 25. vaikriya, 26. avadhi, 27. paricAraNA, 28. siddha, 29. bhava, 30. alpabahurva, 31. utpanna dvAra. - vAha, aMtara Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - papa8 zrI bRhad jaina thoka saMgraha nAmadAra-1. caMdra, 2. sUrya, 3. graha, 4. nakSatra ane 5. tArA 2. vAsA dvAra - ticha lokamAM samapRthvIthI 790 yo0 uce 110 yomAM ane 45 lAkha yonA vistAramAM jyo0 devonAM vimAna che jema ke - 790 yo) UMce tArAnAM vimAnava, tyAMthI 10 yo0 UMce sUryanA, tyAMthI 80 yo0 UMce caMdranAM, tyAMthI 4 yo) UMce nakSatranAM, tyAMthI kayova UMce budhanAM, tyAMthI 3 yo0 UMce zukranAM, tyAMthI 3 yo0 UMce bRhaspatinAM, 3 yo0 UMce maMgaLanAM ane tyAMthI 3 yo0 UMce zanizcaranAM vimAna che. sarvasthAne tArAnAM vimAno 110 yojanamAM che. 3. rAjadhAnI - ticha lokamAM asaMkhyAta rAjadhAnIo che. 4. sabhA dvAra - jyotiSInA Indrone paNa 5-5 sabhA che, bhavanapativatu. 5. varNa dvAra - tArAnAM zarIra paMcavarNA zeSa 4 devono suvarNa jevo. 6. vastra dhAra - sarva varNanAM suMdara, komaLa, vastro badhA devonA che. 7. cinaha dvAra - caMdra para caMdra mAMDala, sUrya para sUrya mAMDala ema sarve devonA mugaTa upara potapotAnAM cinho che. 8. vimAna pahoLAI, 9 jADAI dvAra - eka yojananA 61 bhAga karIe temAMnA 56 bhAga (pa661yo0) caMdra vinI, pahoLAI 48 bhAga sUrya vi0nI, be gAu graha vi0nI, 1 gAu nakSatra vi0nI ane nA gAu tArA vimAnanI pahoLAI che. jADAI ethI aDadhI aDadhI jANavI sarva sphaTika ratnamaya che. 10 vimAna vAhaka * jyotiSI - vimAno AkAzane AdhAre rahI zake che. paNa mAlikanA bahumAna mATe je devo Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSa deva 559 vimAna upADIne phare che, tenI saMkhyA - caMdra sUryanA vimAnane 16-16 hajAra devo, grahanA vighne 8-8 hajAra devo, nakSatra vine 4-4 hajAra ane tArAnA vine 2-2 hajAra devo vAka che. teo sarakhe bhAge cAre dizAmAM mukha rAkhI pUrvamAM siMhanA rUpe, pazcimamAM vRSabha rUpe, uttaramAM azvarUpe ane dakSiNamAM hAthIrUpe devo rahe che. 11. mAMDalA dvAra caMdra sUrya Adine pharavAno dakSiNAyanathI uttarAyana javAnA mArgane mAMDalA kahe che. mAMDalAnuM kSetra 510 yonuM che. temAM 330 yo0 lavaNa samudramAM ane 180 yo0 jaMbudvIpamAM che. caMdranA 15 mAMDalA che temAMnA 10 lavaNamAM, 5 jaMbudrIpamAM che. sUryanA 184 mAMDalA mAMthI 119 lavaNamAM ane 65 jaMbudvIpamAM che. grahanA 8 mAMDalAmAMthI 6 lavaNamAM ane 2 jaMbudvIpamAM che. jaMbudrIpamAM jyotiSInA je mAMDalA che te niSidha ane nIlavaMta parvata upara che. caMdranA mAMDalAnuM aMtara 35 30/61 yonuM che. sUryanA mAMDalA mAMDalAnuM aMtara babbe yojananuM che. (A mApa jaMbudvIpanA che.) - 12. gatidvAra - sUryanI gati karkasaMkrAMte (aSADhI pUname) 1 muhUrtamAM 5251 29/61 kSetra tathA makara saMkrAMte (poSa pUname) 1 muhUrtamAM 5305 29/61 kSetra che. caMdranI gati karka saMkrAMte 1 mu0 mAM 5073 754/13725 ane makara saMkrAMte 5125 6990 13725 13. tApakSetra - karkasaMkrAMte tApakSetra 97256 22/61 ane Ugato sUrya 47263 21/61 yojana dUrathI dRSTigocara thAya che. makara saMkrAMte tApakSetra 63663 16/61, Ugato sUrya 31831 38/61 // yo dUrathI dRSTigocara thAya che. 14. aMtara dvAra attara be prakAre paDe. 1 vyAghAta koI * Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 zrI bRhad jaina thoka saMgraha padArtha vacce AvI javAthI, ane 2 nircAghAta - ADA AvyA vinA. vyAghAta apekSA ja0 266 yonuM aMtara kAraNa-niSidha, nIlavaMta parvatanuM zikhara 250 yo che. ane tyAMthI 8-8 yojana dUra jyo0 cAle che eTale 2598 + 8=366. u0 12242 yojana kAraNa merU zikhara 10 hajAra yo0 nuM che ane tenAthI 1121 yo0 dUra jyo0 vimAno phare che. eTale 10000+1121+1121=12242 yo0 nuM aMtara che. aloka ane jyo. devonuM aMtara 1111 yonuM maMDalApekSA aMtara merU parvatanI 44880 yo0 aMdaranA maMDaLanuM ane 45330 yo0 bahAranA maMDaLanuM aMtara che. caMdra caMdranA maMDaLane 35 301 yo0 nuM ane sUrya sUryanA maMDaLane be yo0 nuM aMtara che. nirbAghAta apekSA ja 500 dhanuSyanuM, ane u0 2 gAunuM aMtara che. 15. saMkhyA dvAra - jaMbudvIpamAM 2 caMdra, 2 sUrya che. lavaNa samudramAM 4 caMdra, 4 sUrya che. ghAtakI khaMDamAM 12 caMdra, 12 sUrya che. kALodadhi samudramAM 42 caMdra, 42 sUrya che. puSkarAI dvIpamAM 7ra caMdra, 7ra sUrya che. ema manuSya kSetramAM 132 caMdra, 132 sUrya che. AgaLa paNa e ja hisAbe eTale pahelA dvIpa ke samudramAM jeTalA caMdra ke sUrya hoya teha traNe guNIne pAchalI saMkhyA umeravI. dagaMta - kALodadhi samudranA caMdra, sUrya jANavA mATe tethI pahelA ghAtakI khaMDamAM 12 caMdra 12 sUrya che tene 1243=36 mAM pAchalI saMkhyA (lavaNa samudranA 4 ane jaMbudvIpanA 2 ema 4+2=6) umeratAM 42 thayA. 16. parivAra dvAra - ekeka caMdra ane ekeka sUryane 28 nakSatra, 88 graha ane 66975 kroDAkoDa tArAno parivAra che. 17. Indra dvAra - asaMkhya caMdra sUrya che. te badhA indro che. paraMtu kSetra apekSA eka caMdra Indra ane 1 surya indra che. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSa deva 51 18. sAmAnika dvAra - ekeka Ijane 4-4 hajAra sAmAnika devo che. 19. AtmarakSaka dvAra - ekeka ne 16-16 hajAra AtmarakSaka devo che. 20. pariSadA - traNa traNa che. AtyaMtara sabhAmAM 8000 deva, madhyama sabhAmAM 10 hajAra ane bAhya sabhAmAM 12 hajAra devo che. devIo traNa sabhAnI 100,100,100 che. ema dareka IdranI sabhAo. 21. anIkA - ekeka iMdrane 77 anIkA che. pratyeka anIkAnA 5 lAkha 80 hajAra devatA che. sAta anIkA bhavanapativat. 22. devI dvAra - ekeka indranI 4-4 agramahiSI che. ekeka paTTarANIne cAra cAra hajAra devIono parivAra, ekeka devI 4-4 hajAra vaikriya rUpa kare eTale 444000=160044000=4000000 devIrUpa ekeka indrane che. 23. gati dvAra - sarvathI maMda gati caMdranI, tethI sUryanI zIgha, tethI grahanI zIgha, tethI nakSatranI zIgha, ane tethI tArAnI zIvra gati che. 24. Rdhdhi dvAra - sarvathI thoDI traddhi tArAnI, tethI uttarottara mahAddhi. 25. vaikriya dvAra - vaikriya rUpathI saMpUrNa jaMbudvIpa bharyo che. saMkhyAtA jaMbudvIpa bharavAnI zakti caMdra sUrya, sAmAnika ane devIomAM paNa che. 26. avadhi - ticha ja u0 saMkhyAta dvIpa samudra, UMce potAnI dhvajA patAkA sudhI ane nIce pahelI narka sudhI jANe dekhe. chu-36 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 27. paricAraNA - pAMceya prakAre temanuSyavata)bhoga kare. 28. siddha - jyo0 devathI nIkaLIne 1 samaye 10 jIva ane jyo. devIthI nIkaLIne 1 samaye 20 jIva mokSa jaI zake. 29. bhava dvAra - bhava kare to ja0 1-2-3 u0 anatAbhava kare. 30. alpabahu tva - sauthI thoDA caMdra - sUrya, tethI nakSatra, tethI graha ane tArA devo saMkhyAnsaMkhyAta gaNA. 31. utpanna dvAra - jyotiSI devapaNe A jIva anaMta anaMta vAra upajyo paNa vItarAga AjJA ArAdhyA vinA Atmika sukha pAmyo nahi. caMdra, sUrya grahaNano viraha paDe to jA. 6 mAsano. u.caMdrano 4ra mAsano tathA sUryano 48 varSano paDe. iti jyotiSI deva vistAra saMpUrNa (80) vaimAnika deva. pannavaNA pada - 2, jIvAbhigama vimAnavAsI devonA ra7 dvAra - 1 nAma, 2 vAsA, 3. saMsthAna, 4. AdhAra, 5. pRthvIpiDa, 6. vimAna UMcAI, 7. vimAna saMkhyA, 8. vimAna varNa, 9. vimAna vistAra, 10. indra nAma, 11. Indra vimAna, 12. cinha, 13. sAmAnika, 14. lopAla, 15 trAyastrika, 16 AtmarakSaka, 17 anIkA, 18 pariSadA, 19 devI, 20 vaikriya, 21 avadhi, 22 paricAraNA, 23 punya, 24 sidhdha, 25 bhava, 26 utpanna ane 27 alpabahuta dvAra. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika deva 53 1. nAma dvAra - 12 devaloka (saudharma, izAna, sanata kumAra, mAhendra, bahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, sahastrAra; ANata, prANata, AraNa, ayyata), 9 zaiveyaka (bha, subhadde, sujAe, sumANase, sudarzane, priyadesaNe, Amohe, supratibaddha ane yazodhare), 5 anuttara vimAna (vijaya, vijayaMta, yaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha), pAMcamA devalokamAM trIjA parataramAM nava lokAMtika devo che ane 3 kilviSI maLI kula 38 jAtanA vaimAnika devo che. 2. vAsA dvAra - jyotiSI devothI asaMkhya kroDA kroDI yo0 UMce vaimAnika devono nivAsa che. rAjadhAnIo ane pa-5 sabhAo potAnA devalokamAM ja che. zakrendra IzAnendranA mahelo, temanA lokapAla ane devIonI rAjadhAnIo tichalokamAM paNa che. 3. saMDANa dvAra - 1, 2, 3, 4, ane 9, 10, 11, 12, e 8 devaloka ardha caMdrakAra che. 5, 6, 7, 8 devaloka ane 9 naiveyaka pUrNa caMdrAkAra che. cAra anuttara vimAna trikoNa cAre tarapha che. ane vacce sarvArthasiddha goLa caMdrAkAra che. 4. AdhAra kAra * vimAna ane pRthvIpiMDa ratnamaya che. 1-2 deva0 ghanodadhinA AdhAre che. 3-4-5 deva0 ghanavAyune AdhAre che. 6-7-8 deva0 ghanodadhi, ghanavAyune AdhAre. zeSa vimAno AkAzane AdhAre che. 5. pRthvIpiMDa, da vimAna UMcAI, 7 vimAna ane paratara, 8 varNa dhAra : . Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 zrI bRhad jaina thoka saMgraha vimAna pRthvIpiMDa viOUMcAI vi0 saMkhyA paratara varNa 2700 yo0 500 yo0 |32 lAkha 13 5 varNa 2700, 500tho0 28, 13 2600 ,, | 2600 | |12 , , 8, 12 12 2500 ,, ja ja da ma da ra 2500 ,, 2400 , 2400 ,, 2300 ,, 2300 ,, 900 , ja ja 16 2300 ,, 2300 9 ai. 2200 ,, | 1000 |318 5 anu. 2100 , 1100 ,pa 9. vimAna vistAra - keTalAka vimAnano vistAra (cArabhAgano) asaM0 yojanAno ane keTalAka (eka bhAganA) saMkhyAta yojanAnA vistAranA che. paNa sarvArthasiddha vimAna 1 lAkha yoTa vistAre che. 2 Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika deva 55 10. indra dvAra 12 devalokanA 10 indro che. AgaLa badhA ahamendra che. 11. vimAna dvAra - tIrthaMkaronA kalyANaka vakhate mRtyulokamAM vai0 devo je vimAnamAM besIne A che tenA nAma pAlaka, puSpa, sumANasa, zrIvatsa, naMdIvartana, kAmagamanAma, maNogama, priyagama, vimala, sarvatobhadra. 12. cinha, 13. sAmAnika, 14 lokapAla, 15 trAyastriza 16 AtmarakSaka. indra zakendra izAnendra sanatkuina sUvara mahendra brondra lAMtakendra mahAzukendra sahastrendra prANatendra acyutendra cinha muga mahiSa (varAha) siMha bakaro (chagala) deDako azva harita (hAthI) sarpa - | garUDa (khaga) sAmAnika 84000 80 72 70 50 50 40 30 20 10 99 99 "" "" "" 39 99 99 19 lokapAla trAyastriza AtmarakSaka 336000 320000 8000 - ma 4 4 4 4 4 degdeg 4 * 33 33 33 33 33 33 33 33 33 23 200000 240000 200000 160000 120000 8000 4000 17. anIkA dvAra dareka indranI anIkA 7-7 prakAranI che. pratyeka anIkAmAM devatA te te indronA sAmAnikathI 127 gaNA devo che. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 18. pariSadA dvAra - darekane indrone traNa traNa prakAranI pariSado che. indra | atyaMtara deva madhyama deva | bAhyapadeva devIo atyaMtara madhyama bAhya 12 hajAra 14 hajAra [16 hajAra 700 600 500 12 ,, 800 700 nathI 2 eka hajAra 250 pAMcaso nathI 125 aDhIso pAMcaso nathI 19. devI dvAra - zakendrane ATha agramahiSI devI che. ekeka devIne 16-16 hajAra devIono parivAra che. pratyeka devI 16-16 hajAra vaikriya kare. ema ja izAnendranI paNa 8416000=12800x16000=2048000,000 jANavI. zeSamAM devIo na upaje, mAtra pahelA bIjA devalokamAM rahe ane AThamA devaloka sudhI jAya kharI. 20. vaikriya dvAra - zabda vaikriyanA deva-devIthI 2 jaMbudvIpa Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika deva 567 bharI de, izAnendra be jaMbu jhAjherA, sanatku0 4 jaMbu0, mahendra 4 jaMbu jhAjherA, brahmadra 8 jaMbu, lAMtakendra 8 jaMbu0 jhAjherA, mahAzukra 16 jaMbu, sahastrendra 16 jaMbu0 jhAjherA, prANatendra 32 jaMbu, acyutendra 32 jaMbu jhAjherA bhare. (lokapAla, trAyaztriza devIo vagere paNa potAnA indravata) asaMkhya jaMbudvIpa bharavAM jeTalI zakti che paNa eTalA vaikriya na kare. 21. avadhi dvAra - badhA indro AMgaLano asaMkhyAtamo bhAga avadhithI jANe dekhe u UMce potAnA vimAnanI dhvajApatAkA sudhI, tirchA asaMkhya dvIpa samudra jANe dekhe ane nIce 1-2 devalokavALA pahelI narka sudhI, 3-4 deva0 bIjI narka sudhI, 5-6 deva0 trIjI narka sudhI, 7-8 deva0 cothI narka sudhI, 9 thI 12 deva0 pAMcamI narka sudhI, 9 traiveyaka chaThThI narka sudhI, 4 anuttara vimAna 7mI-narka sudhI ane savArtha siddhavALA trasanALI saMpUrNa (pAtALa kaLaza upara potAnAM vimAna sudhI) jANe dekhe. 22. paricAraNA dvAra 1-2 deva0 mAM pAMca (mana, zabda, rUpa, sparza ane kAya) paricAraNA, 3-4 deva0mAM sparza pari, 5-6 devamAM rUpa pari0, 7-8 deva0 mAM zabda pari0, 9 thI 12 devamAM mana pari, AgaLa nathI. * - 23. punya dvAra - jeTalAM punya vyaMtara deva hasI, kutuhalakarI anaMta zubha prakRtirUpa karmone (puNyane) 100 varSamAM kSaya kare che. teTalAM punya nAgAdi 9 devo 200 varSamAM, asura0 300 varSamAM, graha-nakSatra-tArA 400 varSamAM, caMdra, sUrya, 500 varSamAM, saudharma, izAna 1000 varSamAM, 3-4 deva0, 2000 varSamAM, 5-6 deva0 3000 varSamAM, 7-8 de0 4000 varSamA; 9 thI 12 0 5000 varSamAM, 1 lI trika 1 lAkha varSamAM, bIjI trika 2 lAkha varSamAM, trIjI trika 3 lAkha varSamAM, 4 anu0 vi0 4 lAkha varSamAM ane sarvArthasiddhanA devatA 5 lAkha varSamAM eTalA punya kSaya kare. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha 24. siddha dvAra - vaimAnika devamAMthI nIkaLelA manuSyamAM AvIne eka samayamAM 108 siddha thaI zake, devImAMthI 20 siddha thaI zake. 58 25. bhava dvAra - vaimAnika deva thayA bAda bhava kare to ja0 1-2-3 saMkhyAta, asaMkhyAta, yAvat anaMtA bhava paNa kare. 9 traiveyaka sudhInA vaimAnika A jIva upajyo 4 anu0 vi0 mAM bhavamAM ane sarvArthasiddhathI 1 26. utpanna dvAra * dhruvapaNe anaMtI vAra gayA bAda saMkhyAta (13) bhavamAM mokSe jAya. 27. alpabahu tva dvAra - sauthI thoDA 5 anu0 vimAnanA deva, tethI utaratA 9 mAM devaloka sudhI saMkhyAtagannA, 8 mAMthI utaratA bIjA deva0 sudhI asaMkhyAtagaNA deva, tethI bIjA devanI devI saMkhyAtagaNI, tethI pahelA deva0 nA deva saM0 gaNA ane tethI pahelA devalokanI devIo saMkhyAtagaNI. iti vaimAnika devAdhikAra saMpUrNa. (81)saMkhyAdi 21 bola arthAt DAlApAlA. anuyoga dvAra - pramANa pada. saMkhyAnA 21 bola che, 1 jaghanya saMkhyAtA, 2 madhyama saMkhyAtA, 3 utkRSTa saMkhyAtA, asaMkhyAtAnA 9 prakAra : 7 40 asaM0 asaM 6 u0 - 1 40 pratyeka asaMkhyAtA 4 40 yuktA asaMkhya 5 10, 2 maLe, ' 30,,,, 99 99 8 ma0 22 91 60,,,, Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAdi 21 bola arthAt DAlApAla anaMtanA 9 prakAra* : 1 ja. pratyeka anaMtA 2 ma. 3 . 4 ja. yuktA anaMtA 5 ma. 6 uM. "" 99 19 99 29 ja0 saMkhyAtAmAM eka be sudhI gaNanA. madhyama saMkhyAtA traNathI AgaLa yAvat u saMkhyAtAmAM eka nyUna. u0 saMkhyAtA mATe mApa batAve che. "" "" 19 39 7 ja. anaMtA anaMta 8 ma. 9 u. ve 99 "" 22 cArapAlA kalpavA (1) zIlAka, (2) pratizIlAka, (3) mahAzIlAka, ane (4) anavasthita. e pratyeka pAlA dhAnya mApavAnI pAlIne AkAre jANavA. paNa pramANamAM - 1 lAkha yo0 lAMbA-pahoLA, 3,16227 yo0 adhikanI paridhivALA, 1 hajAra yo0 UMDA, 8 yo0 nI jagatI (koTa) te upara nA yo0 nI vedikA hoya tevA goLAkAre kalpavA. emAMnA anavasthita pAlAne sarasavanA dANAthI saMpUrNa bharIne koI deva upADe, jaMbudrIpathI mAMDIne ekeka dANo ekeka dvIpa ane samudramAM nAMkhato nAMkhato cAlyo jAya. aMte 1 dANo rahe te dvIpa ke samudramAM rokAya. te dANo te ja dvIpa ke samudramAM nAMkhe ane navo eka dANo zIlAka pAlAmAM nAMkhe. pharIthI je dvIpa yA samudra sudhI pahoMcyo che evaDo moTo, lAMbo pahoLo pAlo paNa 1 hajAra yo0 UMDo, 8 yo0 jagatI, gA yo0 nI vedikAvALo banAve. tene sarasavathI bharI AgaLanA dvIpa ane samudramAM ekeka dANo nAMkhato jAya. eka dANo chello rahe tyAM rokAya. te 1 dANo te ja dvIpa ke samudramAM nAMkhe ane navo eka * prathamanAM 3 anaMtA khAlI che. cothAmAM abhavI jIvo che. 5 mA anaMtAmAM DivAI samyak dRSTi tathA siddha tethI anaMtaguNA che. 6-7 mA anaMtA khAlI che. 8mA anaMtAmAM nigodanAM jIvo, AkAza zreNI tathA kevaLa jJAna, kevaLa -darzananI paryAya anukrame anaMtaguNI 9 mo anaMta khAlI che. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 zrI bRhad jaina zoka saMgraha zIlAka pAlAmAM nAMkhe. pharIthI te dvIpa ke samudranA vistAra jevaDo (UMDAI, jagatI uparava) banAvIne sarasavathI bharI AgaLa ne AgaLa ekeka dvIpa ekeka samudramAM ekeka dANo nAMkhIne zIlAkane bhare. jyAre zIlAka pUro bharAya tyAre tene upADIne aMtima (bAkI mUkela) dvIpa ke samudrathI AgaLa ekeka dANo nAMkhatA, nAMkhatA khAlI kare, ane eka dANo pratizIlAka pAlAmAM nAMkhe. ema AgaLa ne AgaLanA dvIpasamudra ne anavasthita pAlo banAvatAM ekeka dANAthI zIlAkane bharavo, zIlAnA ekeka dANAthI pratizIlAkane bharavo. pachI pratizIlAkane khAlI karatA ekeka dANAthI mahAzIlAkane bharavo. AvI rIte mAzIlAka bharAI rahe, pachI pratizIlAne bharavo. pachI zIlAka ane anavasthitane bharI mUkavo. AvI rIte cAre pAlA bharyA che. chello dANo je dvIpa ke samudramAM paDayo hato tyAMthI prathama dvIpa sudhI paDelA badhA dANAne ekaThA karavA temAM cAreya pAlAnA dANA meLavIne eka Dhagalo karavo. temAMthI 1 dANo kADhI le te utkRSTa saMkhyAtA. kADhelo 1 dANo nAMkhI de te jaghanya pratyeka asaMkhyAtA kahevA. e dANAnI saMkhyAne paraspara guNe (abhyAsa kare)* ane je saMkhyA thAya tene jaghanya yuktA asaMkhyAtA kahevA. temAMthI 1 dANo nyUna te u0 pra0 asaMkhyAtA, be dANA nyUna te madhyama pra0 asaMkhyAtA, (1 AvalikAnA samaya 40 yuktA asaMkhyAtA jANavA). jaghanya yuktA asaMkhyAtAnI rAzi (DhagalA) ne paraspara guNatAM Ave te ja0 asaMkhyAtA, asaMkhyAta jANavA. temAMthI 1 nyUna te u0 yu katA asaMkhyAtA. be ochA te maLa yuktA asaMkhyAtA jANavA. * tene te ja rakamane teTalI vAra guNavI tenuM nAma abhyAsa. guNAkAra te eka vakhata kare jema ke 10x10 ane abhyAsa eTale eka saMkhyAne eja saMkhyAthI eTalI ja vakhata guNavI jema ke 10x10x10x10x10x104 10x10x10x10 Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanaya 571 ja0 asaM0 asaMkhyAtAnI rAzine paraspara guNatAM Ave tene ja pra0 anaMtA jANavA. temAMthI 2 nyUna te ma0 asaMtu asaMkhyAtA ane 1 jUna te uo asaMkhyAtA asaMkhyAta jANavA. ja0 pra0 anaMtAnI rAzine paraspara guNatA Ave ja0 yu katA anaMtA temAMthI be nyUnate ma0 pra0 anaMtA, 1 jUna te uo V0 anaMtA jANavA. ja0 yu0 anaMtAne paraspara guNe to ja0 anaMtAnaMta thAya. temAMthI be nyUna te ma0 yukatA anaMtA, 1 nyUna te u0 yukatA anaMtA jANavA. jaghanya anaMtAnaMtane paraspara guNI (varga karI) ne je Ave tene madhyama anaMtAnaMta kahe che. ene paraspara guNatAM (varga karatAM) Ave te utkRSTa anaMtAnaMta jANavA. paNa saMsAramAM utkRSTa anaMtAnaMta jeTalA koI padArtha nathI. tattva kevaLI gamya. iti saMkhyAdi 21 bola saMpUrNa [(82) pramANa-naya. anuyoga dvAra. zrI anuyoga dvAra sUtra ane anya granthone AdhAre 24 dvAra kahevAya che. (1) sAta naya, (2) cAra nikSepa, (3) dravya, guNa, paryAya, (4) dravya, kSetra, kALa, bhAva, (pa) dravya-bhAva, (6) kArya-kAraNa, (7) nizcaya-vyavahAra, (8) upAdAna-nimitta, (9) cAra pramANa, (10) sAmAnya-vizeSa, (11) guNa-guNI, (12) zeya, jJAna, jJAnI, (13) upavA, vigame vA, dhruve vA, (14) Adheya-AdhAra, (15) AvirbhAva tirobhAva, (16) gauNatA-mukhyatA, (17) utsarga apavAda, (18) traNa AtmA, (19) cAra dhyAna, (20) cAra anuyoga, (2) traNa jAgRti, (22) nava vyAkhyA, (23) ATha pakSa, (24) saptabhaMgI. Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 - zrI bRhad jaine thoka saMgraha 1. naya - (padArthonA aMzane grahaNa kare te) pratyeka padArthanA aneka dharma che ane e darekane grahaNa karanAra ekeka naya gaNAya. e rIte anaMta naya thaI zake; paNa atre saMkSepathI 7 naya varNavAze. nayanA mukhya 2 bheda che - dravyAstika (dravyane grahanArI) ane paryAyAstika (je paryAyone grahaNa kare te). dravyAstika nayanA 10 bheda-1. nitya, 2. eka, 3. satu, 4. vaktavya, 5. azuddha, 6. anvaya, 7. parama, 8. zuddha, 9. sattA, 10. parama bhAva-vyAstika naya. paryAyAstikanayanA 6 bheda dravya, dravya vyaMjana, guNa, guNavyaMjana, svabhAva ane vibhAva-paryAyAstika naya. A banne nayonA 700 bhAMgA thaI zake che. naya sAta - 1. naigama, 2. saMgraha, 3. vyavahAra, 4. RjusUtra, 5 zabda, 6 samabhirUDha, 7 evaMbhUta naya. emAMthI pahelA 4 nayone dravyAstika, artha ke kriyAnaya kahe che, ane pAchalA traNane paryAyAstika, zabdake, jJAna-naya kahe che. have teno vistAra kahe che. (1) naigama naya - jeno eka gama) svabhAva nathI, aneka mAna, unmAna, pramANathI vastu mAne. traNe kALa, 4 nilepA, sAmAnya, vizeSa Adi mAne. tenA 3 bheda (1) aMza - vastunA aMzane grahIne vastu mAne, jema nigodane siddha samAna mAne. (2) Aropa - bhUta, bhaviSya ane vartamAna, traNe kALano vartamAnamAM Aropa kare. (3) vikalpa - adhyavasAya utpanna thAya che. evA 700 vikalpa thaI zake che. zuddha naigama naya ane azuddha naigama naya ema be bheda paNa che. (2) saMgraha naya - vastunI mULa sattAne grahaNa kare. jema vaMzalocana - eka davA che. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa-naya pa73 sarva jIvone siddha sama jANe. jema ege AyA AtmA eka che (eka sarakhA svabhAva apekSA). 3 kALa, 4 nilepA ane sAmAnyane mAne. vizeSa na mAne. (3) vyavahAra naya - aMtaHkaraNa (AMtarika dazA) nI darakAra na karatAM, bAhya vyavahAra mAne, jema jIvane manuSya, tiryaMca, nAraka, deva mAnavA janmayo, maryo, vagere. pratyeka rUpI padArthomAM varNa, gaMdha Adi 20 bola sattAmAM che paNa bAhya dekhAya teja mAne. jema haMsane dhoLo, gulAbane sugaMdhI, sAkarane mIThI mAne, tenA paNa zuddha, azuddha 2 bheda, sAmAnya sAthe vizeSa mAne, 4 nipA, traNe kALanI vAtane mAne. (4) Rju sUtra - bhUta, bhaviSyanI paryAyone choDI mAtra vartamAna - saraLa - paryAyane mAne. vartamAna kALa, bhAvanikSepa ane vizeSane ja mAne. jema sAdhu chatAM bhogamAM citta gayuM tene bhogI ane gRhastha chatAM tyAgamAM citta gayuM tene sAdhu mAne. e cAra dravyAstika naya che. e cAre naya samakita, dezavrata, sarva vrata, bhavya, abhavya bannemAM hoya paNa zuddhopayoga rahita hovAthI jIvanuM kalyANa nathI thatuM. (pa) zabda naya - sarakhA zabdano ekaja artha kare. vizeSa, vartamAnakALa ane bhAvanikSepane ja mAne. liMgabheda na mAne. zuddha upayoga neja mAne. jemake - zakendra, devendra, purendra, sUcipati e badhAne eka mAne. (6) samabhirUDha naya - zabdanA bhinna bhinna arthane mAne, jema - zakrasiMhAsana para beThelAne ja zakrendra mAne. eka aMza nyUna hoya tene paNa vastu mAnI le, vizeSa bhAvanikSepa ane vartamAna kALane ja mAne. (7) evaMbhUta naya - eka aMza paNa kama na hoya ene vastu mAne. zeSane avastu mAne. vizeSa, vartamAnakALa ane bhAvanikSepaneja mAne. Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha jema asaMkhyAta pradeza yukta dharmAstikAya dravya hoya to ja tene dharmAstikAya dravya mAne. paNa 2-4 pradezane dharmAstikAya na mAne. A naya vALAMnI dRSTi phakta upayoga tarapha ja rahe. 574 je nayathIja ekAMta pakSa grahaNa kare te nayAbhAsa (mithyAtvI) kahevAya che. jema sAta AMdhaLAe 1 hAthInA anukrame daMtazULa, suMDha, kAna, peTa, paga, pUchyuM, ane kuMbha sthaLa pakaDIne kahevA lAgyA ke hAthI sAMbelA jevo, gaNeza jevo, supaDA jevo, koThI jevo, thAMbhalA jevo, cAmara jevo ke ghaDA jevo che. to samadaSTA to badhAne ekAMtavAdI samajI mithyA mAnaze, paNa badhA nayo meLavavAthI satya svarUpa thAya che ane teja samadaSTi kahevAya. 2. nikSepa cAra ekeka vastunA jema anaMta naya hoI zake, tema nikSepa paNa anaMta hoI zake. paNa ahIM mukhya cAra nikSepA varNavyA che. nikSepA sAmAnya rUpa pratyakSa jJAna che. vastu tattvagrahaNamAM ati Avazyaka che. tenA cAra bheda : * . (1) nAmanikSepa - jIva ke ajIvanuM artha zUnya yathArtha ke ayathArtha nAma rAkhavuM te. (2) sthApanA nikSepa - jIva ke ajIvanI sadaza (sadbhAva) ke asadaza (asadbhAva) sthApanA (AkRti, ke oThuM) karavI te sthApanA nikSepa. (3) dravya nikSepa - bhUta ane bhaviSyakALanI dazAne vartamAnamAM bhAvazUnya chatAM kahevI mAnavI; jema yuvarAjane ke padabhraSTa rAjAne rAjA mAnavo, koInA kalevara (maDadAM) ne enA nAme jANavuM. nikSepA - koI paNa eka nAmavALI vastumAM guNanuM ke avaguNanuM avalokana karIne tenuM zudgha ke azuddha svarUpa pragaTa karavuM te. ke jenA vaDe vastunI vastutA siddha thAya athavA pramANa jenAthI artha, padArtha jANI zakAya te. W Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanaya 575 (4) bhAva nilepa - saMpUrNa guNa yukta vastune ja vasturUpe mAnavI. daSTAMta - mahAvIra nAma te nAma nikSepa. te game tenuM nAma rAkhyuM hoya, mahAvIra lakhyuM hoya, citra karyuM hoya mUrti hoya ke koI cIja mUkIne ene mahAvIra tarIke kahIe te mahAvIrano sthApanA nikSepa kevaLa jJAna thayA pahelAMnA saMsArI jIvanane ke nirvANa pAmyA bAdanA zarIrane mahAvIra mAnavA te mahAvIrano dravya nikSepa ane mahAvIra pote kevaLajJAna darzana sahita birAjatA hoya temane ja mahAvIra kahevA te bhAva nikSepa mAnavo. e rIte jIva, ajIva Adi sarva padArthonuM cAra nikSepa utArI jJAna thaI zake. 3. dravya-guNa-paryAya dvAra-dharmAstikAya Adi jema cha dravya che; calana sahAya Adi svabhAva te darekanA judA guNa che. ane dravyomAM utpA, vyaya, dhruva Adi parivartana thavuM te paryAyo che. daSTAMta - jIva te dravya, jJAnadarzana Adi guNa, manuSya, tiyaca deva, sAdhu Adi dazA te paryAya samajavI. dravya, kSetra, kALa, bhAva dvAra - dravya te jIva, ajIva Adi; kSetra te AkAza pradeza, kALa te samaya, ghaDI, jAva kALacakra; bhAva varNa, gaMdha, rasa, sparza Adi. jIva, ajIva badhA upara dravya kSetra, kALa, bhAva utArI zakAya. 5. dravya - bhAva dvAra - bhAvane prakaTa karavAmAM sahAyaka te dravya che. jema dravyathI jIva amara zAzvata che, bhAvathI azAzvata che. dravyathI loka zAzvata che, bhAvathI azAzvato che. eTale ke dravya te mULa vastu che, sadaiva- zAzvatI che. bhAva te vastunI paryAya che, - azAzvatI che. jema bhamaro lAkaDuM kotare che temAM "ka" jevo AkAra banI gayo te dravya "ka" ane koI paMDite samajIne "ka" lakhyo te bhAva kaI jANavo. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 6. kAraNa - kArya dvAra * kArya (sAdhya) ne pragaTa karanAra pahoMcADanAra te kAraNa che. kAraNa vinA kArya na thAya jema ghaDo banAvavo te kArya che, to mATI, kuMbhAra, cAkaDo Adi kAraNa avazya joIe mATe kAraNa mukhya che. 7. nizcaya vyavahAra - nizcayane prakaTa karanAra te vyavahAra che. vyavahAra baLavAna che. vyavahArathI ja nizcayane pahoMcI zakAya che. jema nizcayamAM karmano kartA karma che. vyavahArathI jIva karmono kartA manAya che. jema nizcayathI ApaNe cAlIe chIe ane vyavahArathI kahIe ke gAma AvyuM; pANI cUve tene kahIe ke nALa gUve che ityAdi. . 8. upAdAna - nimitta - upAdAna te mULa kAraNa je svayaMkAI rUpa pariName. jema ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI ane nimitta te sahakArI kAraNo. jemAM ghaDo banAvavAmAM kuMbhAra, pAvaDo, cAkaDo vagere. zuddha nimitta kAraNa hoya to upAdAnane sAdhaka thAya ane azuddha nimitta hoya to upAdAnano bAdhaka paNa thAya. 9. cAra pramANa - pratyakSa, Agama, anumAna ane upamA pramANa. 1. pratyakSanA 2 bheda-1 indriya pratyakSa (pAMca IdriyothI thatuM pratyakSa jJAna) ane 2 noindriya pratyakSa (IdriyonI sahAya vinA mAtra AtmazuddhatAthI pratyakSa jJAna thAya te) tenA 2 bheda - 1 dezathI te avadhi, mana:paryavajJAna ane 2 sarvathI te kevaLajJAna 2. Agama pramANa * zAstravacana, AgamonI hakIktone pramANa mAnavI. tenAM 3 bheda. sutAgame, atyAgame, tadubhayAgame. 3. anumAna pramANa- je vastu anumAnathI jaNAya che. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa-naya 1 2 3 4 5 tenA 5 bheda. kAraNathI guNathI AsaraNa AvayaveNuM dijhisAmanna 577 jema ghaDAnuM kAraNa mATI che, mATInuM kAraNa ghaDo nathI. jema puSpamAM sugaMdha, suvarNamAM komaLatA jIvamAM jJAna. jema dhumADAthI agni, vIjaLIthI vAdaLAM Adi jANavuM te. jema daMtazULathI hAthI, cuDIothI bairI, zAsana rUcithI samakitI jaNAya. sAmAnyathI vizeSane jANe. jema 1 rUpIyAne joI ghaNAne jANe. 1 mANasane jovAthI AkhA dezanA mANasone jANe. bhalA, bUrA cihna joIne traNeya kALanA jJAnanI kalpanA anumAnathI thaI zake che. 4. upamA pramANa upamA ApavI, sarakhAmaNIthI jJAna karavuM. tenA 4 bheda. (1) yathArtha (sat) vastune yathArtha upamA, (2) yathArtha vastune ayathArtha (asat) upamA. (3) ayathArtha vastune yathArtha upamA, ane (4) ayathArtha vastune ayathArtha upamA. 10. sAmAnya - vizeSa - sAmAnyathI vizeSa baLavAnlR che. samudAya rUpa jANavuM te sAmAnya, vividha bhedAnubhedathI jANavuM te vizeSa. . jema dravya sAmAnya, jIva, ajIva, e vizeSa. jIva dravya sAmAnya. saMsArI, siddha vizeSa, ityAdi. 11. guNa guNI - padArthamAM khAsa vastu (svabhAva) che te guNa che. ane e guNa jemAM che, te vastu (guNadhAraka)ne guNI kahe che. jema jJAna te guNa ane jIva guNI. sugaMdha guNa, puSpa guNI, guNa ane guNI abheda (abhinna) rUpe rahe che. -37* Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha zAna jJAnI - jANavAyogya (jJAnanA 12. jJeya viSayabhUta) sarva dravyo jJeya che, dravyonuM jANapaNuM te zAna che. ane padArthone jANanAra te jJAnI che. jema dhyeya, dhyAna, dhyAnI vagere. 578 13. upanne vA, vigame vA, dhruvevA - upajavuM, nAza thavuM ane nizcaLa rUpe rahevuM. jema janmavuM, maravuM ane jIvapaNe kAyama (amara) rahevuM. dhArI rAkhe te AdhAra. tene 14. Adheya AdhAra AdhAre rahe te Adheya jema pRthvI AdhAra, ghaTAdi padArtho Adheya, jIva AdhAra, jJAnAdi Adheya. - - 15. AvirbhAva tirobhAva - je padArtha dUra che te tirobhAva ane je padArtha - guNa najIkamAM che te AvirbhAva. jema dUdhamAM ghIno tirobhAva che ane mAkhaNamAM ghIno AvirbhAva che. G 16. gauNatA - mukhyatA - anya viSayo choDIne Avazyaka vastunuM vyAkhyAna karAya te mukhyatA, ane je vastu guptapaNe atraghAna paNe rahI hoya te gauNatA che. jema jJAnathI mokSa thAya che, ema kahevAmAM zAnanI mukhyatA rahI ane darzana, cAritra, tapAdinI gauNatA rahI. - * 17. utsarga - apavAda - utsarga te utkRSTa mArga che, ane apavAda teno rakSaka che. utsarga mArgathI patita apavAdanuM avalaMbana laIne pharIthI utsarga (utkRSTa) mArge pahoMcI zake che. jema sadA 3 guptithI rahevuM te utsarga mArga ane 5 samiti te guptinA rakSaka * sahAyaka apavAda mArga che. jinakalpa utkRSTa mArga che, sthavikalpa apavAda mArga che. ityAdi SadravyamAM paNa - jANavA. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa-naya 18. traNa AtmA paramAtmA. bahirAtmA zarIra, kuTuMbaparivAra AdimAM tallIna thavuM te mithyAtvI. aMtarAtmA tyAge te, 4 thI 12 guNasthAnavALA. 1 padastha 2 piMDastha 19. cAra dhyAna - 3 rUpastha paramAtmA sarva kArya siddha thayA. karmamukta thaI sva-svarUpamAM lIna che te siddha tathA kevaLajJAnI bhagavaMto paramAtmA. * rUpAtIta - B - 579 bahirAtmA, aMtarAtmA ane dhAnyAdi samRddhi, dhana, * * bAhya vastune para samajI tene tyAgavA cAhe - paMca parameSThInA guNonuM dhyAna karavuM te. zarIramAM rahela anaMta guNayukta caitanyanuM adhyAtmadhyAna karavuM. arUpI chatAM karmayoge AtmA saMsAramAM aneka rUpa dhAraNa kare che e vicitra saMsAra avasthAnuM dhyAna karavuM - tethI chUTavAnA upAya ciMtavavA tathA arihaMtanA guNono vicAra karavo. saccidAnaMda, agamya, nirAkAra, niraMjana, siddha prabhunuM dhyAna karavuM. zuddha AtmAnA guNono anubhava karavo. - tanya 20. cAra anuyoga - 1. dravyAnuyoga - jIva - ajIva, jaDa (karma), Adi dravyonAM svarUpanuM jemAM varNana hoya. gaNitAnuyoga jemAM kSetra, pahADa, nadI, devaloka, ArakI, jyotiSI AdinA gaNitamApanuM varNana hoya. caraNakaraNAnuyoga jemAM sAdhu-zrAvakanA AcAra, kriyAnuM rNana hoya. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha. 4. dharma kthAnuyoga jemAM sAdhu, zrAvaka, rAjA, raMka, AdinA vairAgyamaya bodhadAyaka jIvana prasaMgonuM varNana hoya. 180 21. jAgaraNA traNa (1) buddha jAgnikA tIrthaMkara ane kevaLIonI dazA (2) abuddha jAgnikA - chadmastha munionI ane (3) suda:khu jAgnikA - zrAvakonI. 22. vyAkhyA nava - ekeka vastunI upacAra nayathI 9-9 rIte vyAkhyA karAya. (1) dravyamA dravyano (2) dravyamAM guNano (c), upacAra-jemakASTamAM vaMzalocana. jIva jJAnavaMta che. A jIva svarUpavAna che. ajJAnI jIva che. 99 (2),, (4) guNamAM dravyano (4), guNano paryAyano (6),, (7)paryAyamAM dravyano,, (e),, paryAyano, .. 99 .. ,, guNano paryAyano 11 - .. " - - - - - 19 - 99 29 ?? 99 A manuSya bahu zAnI che. A manuSya zyAma varNano che.I. 19 23. yakSa ATha eka vastunI apekSAe aneka vyAkhyA thaI zake che. emAM mukhyatayA ATha pakSa laI zakAya : nitya, anitya, eka, aneka, sat, asat, vakatavya, avaktavya. A ATha pakSa nizcaya ane vyavahArathI jIva para utAre che. - 11 ?? jJAnI chatAM bahu kSamAvaMta che. A tapasvI ghaNA rUpALA che. A prANI devatAno jIva che. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa-naya ' - 581. pakSa vyavahAra naya apekSA nizcaya naya apekSA nitya eka gatimAM pharatAM nitya che. jJAna, darzana apekSA nitya che anitya samaya samaya AyuSya kSaya thatAM agurU laghu Adi paryAyathI anitya che. anitya che. eka gatimAM vartatA e dazAe eka che citanya apekSA jIva eka che. aneka putra, bhAI, Adi asaMkhya pradezApekSA aneka sagapaNe aneka che. che. satuM svagati, svakSetrApelA sata che. jJAnAdi guNApekSA sat che. asatuM paragati, parakSetrApekSA asat che. paraguNa apekSA asatu che. | vakatavya guNasthAna AdinI vyAkhyA siddhanA guNonI je vyAkhyA thaI zake che. thaI zake. avakatavyAje vyAkhyA kevaLI paNa na siddhanA sarva guNonI karI zake te anukrama vagara vyAkhyA na thaI zake te vyAkhyA na thaI zake. 24. saptabhaMgI * 1 syAta ati, 2 syAt nAsti, 3 syAt asti-nAsti, 4 syAt avakatavya, 5 syAt asti avakatavya, 6 syA nAsti avakatavya, 7 syAt asti - nAsti avakatavya. A saptabhaMgI dareka padArtha dravya) para utArI zakAya che. temAMja syAdvAdanuM rahasya raheluM che. ekeka padArthane aneka apekSAe jonAra sadA samabhAvI hoya. dRSTAMta mATe siddha paramAtmA para saptabhaMgI utAre che1. syAta asti-siddho svaguNa apekSA che. 2. syAt nAsti - siddho para guNa apekSA nathI (paraguNono abhAva che.) Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha 3. syAda asti nAsti - siddhomAM svaguNonI asti ane paraguNonI nAsti che. 582 4. syAda vakartya - asti - nAsti yugapat che chatAM eka samayamAM kahI zakAtI nathI. 5. syAdasti avakatavya - svaguNonI asti che chatAM 1 eka samayamAM kahI zakAtAM nathI. 6. syAdanAsti vakatavya - paraguNonI nAsti che ane eka samayamAM kahI zakAtAM nathI. - 7. syAta asti nAsti avakatavya - asti - nAsti baMne che. paNa eka samayamAM kahI nathI zakAtA. e syAdvAda svarUpa samajIne sadA samabhAvI banIne rahevuM jethI AtmakalyANa thAya. iti pramANa naya vistAra saMpUrNa. (83) bhASApada. zrI patravaNA sUtranA 11 mA padano adhikAra. (1) bhASA jIvane ja hoya che, ajIvane nathI hotI, koI prayogavaza ajIvamAMthI bhASA nIkaLatI saMbhaLAya che te paNa jIvanI sattA che. - (2) bhASAnI utpati - audArika, vaikriya ane AhAraka, e traNa zarIra dvArA ja che. (3) bhASAnuM saMsthAna - vajra jevuM che. bhASAnA pudgalo vajasaMsthAnavALAM che. (4) bhASAnAM pudgalo utkRSTa, lokanA cheDA (lokAMta) sudhI jAya che. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAvAda thArUpe rahe che AtmAnI na 583 (5) bhASA 2 prakAranI che - paryApta bhASA (satya, asatya) ane aparyApta bhASA (mizra ane vyavahAra bhASA). (6) bhASaka - samuccaya jIva ane trasanA 19 daMDakamAM bhASA bolAya che. 5 sthAvara ane siddha bhagavAna abhASaka che. bhASaka thoDA che. abhASaka ethI anaMta guNA che. (7) bhASA 4 prakAre che - satya, asatya, vyavahAra ane mizra bhASA. 16 daMDakamAM cAreya bhASA. traNa daMDaka (vikalendriya)mAM vyavahAra bhASA che. 5 sthAvaramAM bhASA nathI. (8) sthira - asthira - jIva je pudgalo bhASArUpe rahe che te sthira che yA asthira ? AtmAnI najIka rahelA sthira pugalone ja bhASApaNe grahe che te dravya kSetra, kALa, bhAva apekSA cAra prakAre grahaNa kare che. 1 dravyathI anaMtapradezI dravyane bhASApaNe grahe che. 2 kSetrathI asaMkhyAta AkAza pradeza avagAhe evA anaMta pradezI dravyane bhASApaNe grahe che. 3 kALathI 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10 saMkhyAtA ane asaMkhyAtA samayanI ema 12 bolanI sthitivALA pugalone bhASApaNe grahe che. 4 bhAvathI 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 4 sparzavALA pudgalo bhASApaNe grahe, te A rIte : - ekeka varNa, ekeka gaMdha, ekeka rasa, ekeka sparzanA anaMtaguNa adhika adhikanA 13 bheda karavA. eTale varNanA pa13=45, gaMdhanA 2413=26, rasanA 5x13=45, ane sparzanA 4413=para bola thayA. - temAM dravyano 1 bola, kSetrano 1 ane kALanA 12 bola umeravAthI 222 bola thAya. e 222 bolavALA pudgala dravya apekSA . bhASApaNe Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 584 zrI bRhad jaina zoka saMgraha bhASApaNe grahaNa thAya che te (1) sparza karelA, (2) Atma avagAhana karelA, (3) anantara avagAhana karelA, (4) ag - sUma, (5) bAdara - sthUla, (6) urdhva dizAnA, (7) adhodizAnA, () tichadizAnA, (9) AdinA, (10) aMtanA, (11) madhyanA, (12) svaviSayanA (bhASA yogya), (13) AnupUrvI (kramazaH), (14) trasanALInA cha dizAnA, (15) ja. 1 samaya u. asaMkhyAta samayanA aM. mu. nA sAntara pudgala, (16) niraMtara ja. 2 samaya u. asaM. samayanA aM. mu. nA, (17) prathama samayanA - pudgalo grahaNa kare aMta samaya tyAge, madhyama rahe ane choDato rahe. ' e 17 bola ane uparanA 222 maLI kula 239 bola thayA. samuccaya jIva ane 19 daMDaka ema vize guNatA 239x20=4780 bola thayA. (9) satya bhASApaNe pudgala rahe to samuccaya jIva ane 16 daMDaka e 17 bola. 239 prakAre upara mujaba grahe. eTale 174ra39=4063 bola. evI rIte asatya bhASAnA 4063 bola ane mizrabhASAnA 4063 bola, tathA vyavahAra bhASAnA samuccaya jIva ane 19 daMDaka ema 20x 239=4780 bola, kula maLI 21749 bola ekvacanApekSA ane 21749 bahuvacanApelA, kula 43498 bhAMgA bhASAnA thAya. (10) bhASAnAM pudagalo moMthI nIkaLatAM je te bhedAtA nIkaLe to rastAmAMthI anaMtagaNI vRddhi thatA thatA lokanA aMtabhAga sudhI cAlyA jAya che. jo abhedatA pudgalo nIkaLe to saMkhyAtA yojana jaIne vidhvaMsI) laya pAmI jAya che. (11) bhASAnA bhedatAM yugalo nIkaLe te 5 prakArathI (1) khaMDA bheda-patthara, loDhA, kASTa AdinA TukaDA thavA vata, Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAvAda 585 - (2) paratara bheda - akharakhanAM paDavat. (3) cUrNabheda - dhAnya kaThoLavat. (4) aNuDiyA bheda - taLAvanI sUkI mATIvat. (5) ukakariyA bheda kaThoLa AdinI sIMga phATe tema. e pAMcano alpabahutva sarvathI thoDA ukkariyA, tethI aNutaDiyA anaMtaguNA, tethI cUrNiya anaMtagaNA, tethI paratara anaMta tethI khaMDAbheda bhedAtA pudgalo anaMtagaNA. (12) pudgalanI sthiti ja. 1 samaya, u. aMta. nI (13) bhASakano AMtaro ja. aMta. u0 anaMtakALano (vanaspatimAM jAya to). (14) bhASA pudgala kAyayogathI grahaNa karAya che. (15) bhASA pudgala vacana yogathI choDAya (mUkAya) che. (16) kAraNa - moha ane aMtarAya karmanA kSayopazama ane vacanayogathI satya ane vyavahAra bhASA bolAya che. jJAnAvaraNa ane mohakarmanA udayathI ane vacana yogathI asatya ane mizra bhASA bolAya che. kevaLI satya ane vyavahAra bhASA ja bole. temane 4 ghAtI karma kSaya thayA che. vikaleMdriya mAtra vyavahAra bhASA saMzArUpaja bole che. cAreya prakAre 16 daMDakanA jIvo bole che. - - (17) jIva je prakAranI bhASApaNe dravya grahaNa kare teja prakAranI bhASA bole. (18) vacana dvAra - bolanAra - vyAkhyAnIe nIcenuM vacana jJAna karavuM. eka vacana, dvivacana, bahuvacana; strI vacana, puruSavacana, napuMsaka vacana; adhyavasAya vacana, varNa (guNa kIrtana), avarNa (avarNa vAda), varNavarNa (pahelA guNa karyA pachI avarNa vAda), avarNavarNa (pahelA avaguNa--kahI, pachI guNa kahevA, bhUta-bhaviSya-vartamAnakALa vacana; pratyakSa-parokSa vacana, Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 - zrI bRhad jaina zoka saMgraha e 16 prakAra. sivAya vibhakti, taddhita, dhAtu, pratyaya Adino jJAtA hoya. (19) zubha irAdAthI cAra prakAranI bhASA bolanAra ArAdhaka thaI zake che. . (20) cAra bhASAnAM 4ra nAma che. satya bhASAnA 10 prakAra. (1) lokabhASA satya, (2) sthApanA satya ja citrAdine nAme kahevAtuM hoya te kahevuM), (3) nAma satya (guNa hoya ke na hoya, je nAma hoya te kahevuM) (4) rUpa satya tAdaza rUpa jevuM kahevuM. jema hanumAnajI jevA rUpa - pUtaLAne hanumAna kahe), (5). apekSA satya, (6) saMmata satya, (7) vyavahAra satya, (8) bhAva satya, (9) yoga satya ane (10) upamA satya. asatya vacananA 10 prakAraH - 1. krodhathI, 2. mAnathI, 3. mAyAthI, 4. lobhathI, 5. rAgathI, 6. dveSathI, 7. hAsyathI, 8, bhayathI, e kAraNothI bolAyela bhASA - AtmajJAna bhUlIne) bolAyela hovAthI satya chatAM asatya che. 9. paraparitApavALI, 10. prANAtipAta (hiMsaka) bhASA, e 10. prakAranI bhASA asatya che. - mizra bhASA 10 prakAra - A nagaramAM ATalA mANasa, pedA thayA, ATalA mRtyu pAmyA, Aje ATalA janma - maraNa thayA, A badhA jIva che, A badhA ajIva che AmAM aDadhA jIva che, aDadhA ajIva che, A vanaspati badhI anaMtakAya che A badhI paritakAya che. porasI dina AvI gayo, ATalAM varSa thaI gayAM; matalaba ke je vAtano nizcaya na hoya (bhale kArya thayuM hoya) tyAM sudhI mizrabhASA. vyavahAra bhASAnA 12 prakAra - (1) saMbodhita bhASA (he vIra, he deva che, (2) AjJA devI, (3) yAcanA karavI, Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyanA 1800 bhAMgA 587 (4) prahmAdi pUchavA, (5) vastu - tattva - prarUpaNA karavI, (6) pratyAkhyAnAdi karavA, (7) AgalAnI icchAnusAra bolavuM jahAsuha, (8) upayoga zUnya bolavuM, (9) irAdApUrvaka vyavahAra karavo, (10) zaMkAyukta bolavuM. (11) aspaSTa bolavuM, (12) spaSTatAthI bolavuM. je bhASAmAM asatya na hoya ane saMpUrNa yA nizcaya satya na hoya te vyavahAra bhASA jANavI. (21) alpabahu tva - sauthI thoDA satya bhASaka, tethI mizra bhASaka asaMkhyAtagaNA, tethI asatya bhASaka asaMkhyAtagaNA, tethI vyavahAra bhASaka asaMkhyAtagaNA ane tethI abhASaka (siddha tathA ekedriya) anaMtagaNA. iti bhASApada saMpUrNa (84) AyuSyanA 1800 bhAMgA. zrI pannavaNA sUtranA chaThThA padano adhikAra. pAMca sthAvaramAM jIvo niraMtara upaje ane emAMthI niraMtara nIkaLe. 19 daMDakamAM jIvo sAMtara ane niraMtara upaje ane sAMtara tathA niraMtara nIkaLe. siddha bhagavAna sAMtara ane niraMtara upaje paNa siddhamAMthI nIkaLe nahi. 4 sthAvara samaya samaya asaMkhyAtA jIvo upaje ane asaMkhyAtA cave. vanaspatimAM samaya samaya anaMtA jIvo upaje ane anaMtA cave. 19 daMDakamAM samaya samaya 1-2-3 yAvatu saMkhyAtA, asaMkhyAtA jIvo upaje ane cave. siddha bhagavAna 1-2-3 jAva 108 upaje paNa cave nahi. AyuSya baMdha kayAre thAya? - nArakI devatA ane galiyA, AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. zeSa jIvo be prakAre bAMdhe - sopakramI ane nirUpakramI. nirUpakramI to Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 zrI bRhad jaina zoka saMgraha niyamA trIjA bhAganuM AyuSya zeSa rahetAM AyuSya bAMdhe ane sopakramI AyuSyanA trIjA, navamAM, satyAvIzamAM, ekayAzImAM, 243 mA bhAgamAM ke chevaTanA aMtarmuhUrtamAM parabhavanuM AyuSya bAMdhe. AyuSya karma sAthe ja cha bola (jAti, gati, sthiti, avadheNA, pradeza ane anubhAga)no baMdha thAya che. samuccaya jIva ane 24 daMDakanA ekeka jIva uparanA cha bolono baMdha kare. (2546=150) emaja ghaNA jIvo baMdha kare. 150+150=300; 300 niddhata ane 300 nikAcita baMdha thAya, ema 600 bhAMgA (prakAra) nAma karma sAthe, 600 gotra sAthe ane 600 nAma gotra (ekaThA) sAthe lagADavAthI AyuSya karmanA 1800 bhAMgA thayA. jIva jAti niddhata AyuSya bAMdhe che; te gAya pANIne kheMcIne pIe tema AkarSe che; keTalI AkarSaNAthI pudgala grahaNa kare che, te vakhate 1-2-3 utkRSTa 8 AkarSaNA kare che. teno alpabadutva - sauthI thoDA jIva 8 AkarSaNA karanArA tethI 7 AkarSaNA karanArA jIvo saMkhyAtagaNA, tethI 6 AkarSaNa karanArA saMkhyAtagaNA, tethI 5-4-3-2 ane 1 AkarSanArAthI Ayu bAMdhanArA kramazaH saMkhyAta saMkhyAtagaNA. jema jAti nAma niddhatano samuccaya jIva apekSA alpabadutva batAvyo che, temaja gati Adi 6 bolono alpa ba0 24 daMDaka para thAya. ema 150no alpabadutva yAvat uparanA 1800 bhAMgAno alpabadutva karI levo. iti AyuSyanA 1800 bhAgA saMpUrNa Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sopakrama - nirUpakrama pa89 (85) sopakrama - nirUpakrama. zrI bhagavatI sUtra zataka 20 mAnA uddezA 10 mAno adhikAra. sopakrama AyuSya 7 kAraNathI tUTI zake che. 1. adhyavasAya - ati harSa, zoka, bhayathI, 2 nimitta zastra daMDa vi. nimittathI, 3.AhAre vadhAre ke pratikULa AhArathI, 4. vedanA - prANanAzaka vedanA thavAthI, 5. parAghAta - khADAmAM paDavAthI ke vRkSa, makAna para paDI javAthI, ke pIDA thavAthI, 6. sparza - sApa vi. jherI prANI karaDavAthI. 7. zvAsocchavAsa rUMdhAvAthI mare. nirUpakrama AyuSya bAMdhela pUruM AyuSya bhogave vacce tUTe nahi. jIva banne prakAranA AyuSyavALA hoya che. (1) nArakI, devatA, jugala tIrthaMca, jugala manuSya, tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, prativAsudeva, baLadeva emanA AyuSya nirUpakramI hoya che. zeSa sarva jIvonA banne prakAre che. (2) nArakI sopakrama (svahaste zastrAdithI) upaje, para upakramathI ke vinA upakramathI ? traNe prakArathI. matalaba ke, manuSya - tiryacapaNe jIve narkanuM AyuSya bAMdhyuM hoya te maratI vakhate potAnA hAthe, bIjAnA hAthe athavA AyuSya pUrNa thaye mare. ema 24 daMDaka jANavA. (3) nArakI nathI nIkaLe te svopakramathI, paropakramathI ke vinA upakramathI ? vinA upakramathI. evaM 13 devatAnA daMDakamAM paNa vinA upakramathI cave. pAMca sthAvara. traNa vileMdriya, tiryaMca paMceMdriya ane manuSya e 10 daMDakanA jIvo traNe upakramathI cave. (4) nArakI svAtmaRddhi (narakA, Adi)thI utpanna thAya ke paraddhithI ? svaRddhithI. ane nIkaLe (cave) paNa svaRddhithI evuM 23 daMDakamAM jANavuM. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 zrI bRhad jene thoka saMgraha (5) 24 daMDakanA jIvo prayoga (mana, vacana, kAya) thI upaje ane nIkaLe, paayogathI nahi. (s) 24 daMDakanA jIvo svakarmathI upaje ane nIkaLe. (cave), parakarmathI nahi. iti sopakama nirUpakrama saMpUrNa (86) hiyamANa - var3hamANa. zrI bhagavatI sUtranA zataka 5 u0 8 mAno adhikAra. (1) jIva hiyamAna ghaTavuM) che ke vardhamAna (vadhavuM) ? hiyamAna nathI ke vardhamAna nathI paNa avasthita vadha-ghaTa) vinA jemanA tema rahe) che. (2) nerIyA hiyamAna, vardhamAna ane avasthita paNa che. evuM 24 daMDaka. siddha bhagavAna vardhamAna ane avasthita che. (3) samuccaya jIva avasthita rahe to zAzvatA. nerIyA hiyamAna, vardhamAna rahe to ja0 1 samaya, u0 AvalikAne asaM0 bhAga ane avasthita rahe to virahakALathI bamaNA. (juo virahapadano thokaDo) evaM 19 deDakamAM - avasthita kALa virahakALathI bamaNo, paNa pAMca sthAvaramAM avasthita kALa hiyamAnava jANavo. siddhomAM vardhamAna ja0 1 samaya, u0 8 samaya ane avasthita kALa ja0 1 samaya, uo cha mAsa. iti hiyamANa vaDhamANa saMpUrNa Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 591 sAvacayA sovIyA . (88) sovIya sAvacaya. zrI bhagavatIsUtranA zataka pAnA u0 8 mAno adhikAra. 1. sovIya (vRddhi), 2 sAvacaya (hAni), 3 soracaya sAvacayA (vRddhi, hAni), ane 4 nirUvacaya - niravacayA - hAni nahi ke vRddhi nahi, e 4 bhAMgA paranA praznottara : - samuccaya jIvomAM cotho bhAMgo che, zeSa 3 nathI. 24 daMDakamAM cAre bhAMgA lAbhe hoya), siddhamAM bhAMgA 2 (sovIya ane nirUvacaya - niravacayA). samuccaya jIvamAM nirUvacaya - niravacayA che te sarvArdha che ane nArakImAM nirUvacaya - niravacayA sivAyanA traNa bhAMgAnI sthiti ja0 1 samayanI u0 AvalikAnA asaM0 bhAganI tathA nirUvacaya - niravacayAnI sthiti virahadvAravatuM ema 19 daMDakamAM jANavuM. sthAvaramAM nirUvacaya - niravacaya paNa ja0 1 samaya, u0 AvalikAne asaMkhyAtame bhAga, siddhamAM sovIya ja0 1 samaya, u0 8 samayanI ane nirUvIyA - niravacayAnI ja0 1 samayanI, u0 6 mAsanI sthiti jANavI. noTa - pAMca sthAvaramAM avasthita kAla tathA nirUvacayaniravacayA kAla AvalikAne asaMkhyAtame bhAga kahela che, te parakAyApekSa che. svakAyano viraha nathI paDato. iti sovIya sAvacaya saMpUrNa Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (88) kata saMcaya zrI bhagavatI sUtranA zataka 20nA uddezA 10 mAno adhikAra . (1) krata saMcarya . je eka samayamAM be jIvothI saMkhyAtA jIva utpanna thAya che. (2) akrata saMcaya - je eka samayamAM asaMkhyAtA, anaMtA jIva utpanna thAya che. (2) avaktavya saMcaya- ekasamayamAM eka jIva utpanna thAya che. 1 nArakI (), 10 bhavanapati, 3 viklejiya, 1 tiryaMca paMceMdriya, 1 manuSya, 1 vyaMtara, 1 jyotiSI ane 1 vaimAnika, ema 19 daMDakamAM traNa prakAranA saMcaya. pRthvIkAya Adi 5 sthAvaramAM akrata saMcaya hoya. zeSa be saMcaya na hoya. kAraNa samaya samaya asaMkhya jIvo Upaje che. jo koI sthAna para 1-2-3 Adi saMkhyAtA kahyA hoya to te para - kAyApekSA samajavA. siddha krata saMcaya tathA avakatavya saMcaya che, akrata saMcaya nathI. alpabadutva nArakImAM sauthI thoDA avaktavya saMcaya. tethI krata saMcaya saMkhyAtagaNA tethI akratasaMcaya asaMkhyAtagaNA. ema 19 daMDakano alpabadutva samajavo. 5 sthAvaramAM eka ja bola hovAthI alpabadutva nathI. siddhamAM sauthI thoDA kratasaMcaya, tethI avaktavya saMcaya saMkhyAlagaNA. iti kA saMcaya saMpUrNa 1. je jIva bIjI gatimAMthI AvIne eka samayamAM eka sAthe saMkhyAtA utpana thAyate. 2. je ekasamayamAM asaMkhyAtA utpanna thAya te akRta saMcaya. . je eka samayamAM eka utpanna thAya te. Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja e (jIvAjIva) 593 (89) dravya (jIvajIva) zrI bhagavatI sUtranA zataka 25 nA u0 rajAno adhikAra. dravya be prakAranA che. jIva dravya ane ajIva dravya. jIva dravya saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA che ? anaMtA che, kAraNake jIva anaMtA che. ja rIte ajIva dravya saMkhyAtA, asaMkhyAtA ke anaMtA che ? anaMtA che. kAraNa ke ajIva dravya pAMca che. - dharmAstikAya. adharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezo che. AkAza ane pudgalanA anaMta pradezo che, ane kALa vartamAna eka samaya che. bhUtAvi pelA anaMta samaya che mATe ajIva dravya anaMtA che. pra0 - jIva dravya, ajIva dravyanA kAmamAM Ave che ke ajIva dravya jIva dravyanA kAmamAM Ave che, : u0 - jIvuM dravya, ajIva dravyanA kAmamAM nathI AvatA; paNa ajIva e jIvadravyanA kAmamAM Ave che. kemake - jIvo ajIva dravyane grahaNa karIne 14 bola utpanna kare che. yathA - 1 kArika vaizyi, AhAraka, 4 tejasa, 5 kAmaNa zarIra, pa indriyo 11 ane 12 vacana, 13 kAyA ane 14 . * * * * * * * ke kema ? praTha - ajIva dravyane mArakanA merIyA kAma Ave ke nirIyAne ajIrNakAma Ave? ' u javaM dravya ne nerIyA kAma na Ave; paNa nerIyAne ajIrvadravya kAma Ave. ajIva grahIne nerIyA 12 bola utpanna kare. (3 zarIra, 5 Indriya, mana, vacana, kAyA ane zvAsozvAsa) 'devatA 13 daMDakanA praznottara paNa nAjhIvat 12 bola upajAve. chu-38 Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha cAra sthAvaranA jIvo 6 bola (3 zarIra, sparzendriya, kAya ane zvAsozvAsa) upajAve. vAyukAyanA jIvo 7 bola (uparanA 6 ane vaikriya) upajAve. 594 beIdriyajIvo 8 bola upajAve (3 zarIra 2 IMdriya, 2 yoga, 1 zvAsozvAsa). 29. 39 teIdriya jIvo 9 caurendriyajIvo 10 | 1, tiryaMcayapaMcendriya 13 manuSyapUrepUrA 14 bola upajAve. 99.99 loka asaMkhyAta pradezI hovA chatAM temAM anaMta jIva ane ajIva dravya phUTAgArazALA tathA prakAzanAM dRSTAMtathI samAryA che. iti dravya - jIvAjIva saMpUrNa (90) saMsthAna dAra zrI bhagavatIjI sUtranA zataka 25 mAnA uddezo trIjAno adhikAra. (3 (3 (4 .. .. 3 ra 1,,) .. saMsthAna = AkRti, tenA 2 bhedaHva sthAna ane ajIva saMsthAnuM. jIva saMsthAnanA 6 bhedaHsamIreMsa, sAdi, nirNodha parimaMDaLa, vAmana, kubja ane huMDa saMsthAna, ajIva saMsthAnanA 6 bheda - parimaMDaLa (cUDI AkAre goLa), 2 vaTTa (lADavA jevuM goLa). 3 bheMsa (trikoNa), 4 cauraMsa (corasa), 5 Ayata (lAkaDI jema tAMbu, ane 6 anavasthita atiostha (e pAMcethI viparIta.) parimaMDaLa Adi chae saMThAzonA dravya anaMtA che; saMkhyAtA ke asaMkhyAtA nathI. e cha e saMThANonA pradeza paNa anaMtA che. saMkhyAtA asaMkhyAtA nathI. Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthAnanA bhAMgA pa95 cha saMThANono dravyApekSA alpabadutva sauthI thoDA parimaMDaLa saMsthAnanA dravya. tethI vaTTanA dravya saMkhyAtagaNA tethI cauraMsanA dravya saMkhyAlagaNA. tethI trasanA dravya saMkhyAtagaNI. tethI AyatanA dravya saMkhyAlagaNA. tethI anavasthitanA dravya asaMkhyAta guNA. pradezApekSA alpabadutva paNa dravyApekSAvat jANavo. dravya - pradezApekSA bheLo alpabahu tva. sauthI thoDA parimaMDaLa dravya. tethI vaTa dravya saMtagaNA. tethI cauresa dravya saMkhyAta gaNA tethI trasa dravya saMkhyAtagaNA. , Ayata dravyasaMkhyAtagaNa tethI anavasthita dravya asaMgaNA. , parimaMDaLa pradeza asa gaNA tethI vaTTa pradeza saMkhyAta garA. ,, cauraMsa pradeza saMkhyAta gaNA tethI trasa pradeza saMkhyAta vA. ,, Ayata pradeza saMkhyAta gaNA tethI anavasthita pradeza asaM. gaNA. iti saMsthAna dvArA saMpUrNa (9) saMsthAnanA bhAMgA bhagavatI sUtranA zataH re, mA uddezA trIjAno adhikAra. saMsthAna 5 prakAranA che - parimaMDaLa, taka, trasa, cauraMsa ane Athata. e pAMce saMThANa saMkhyAtA, asaMkhyAtA nahi paNa anaMtA baMtA che. 7 nArakI, 12 devaloka, 9 kaiveyaka, 5 anuttara vimAna, Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada zrI bRhad ja thoka saMgraha siddhazilA ane pRthvI 35 sthAnamAM pAce prakAranA anaMtA anaMtA saMsthAna che. ema 3545=17pa bhAMgA thayA. - eka javamadhya parimaMDaLa saMsthAnamAM habIjA parimaMDaLa saMsthAna anaMtA che. evaM yAvatu Ayata saMsthAna sudhI anaMta anaMta kahevA. evI ja rIte eka yuvamadhya parimaMDaLanI jema bIjA 4 saMsthAnonI vyAkhyA karavI. eka saMsthAnamAM bIjA pAMce saMsthAna anaMtA che mATe darekanA pa45=25 bola e ukta 35 sthAnomAM hoya eTale 3pa425=875 ane 175 pahelAMnA maLI kula 1050 bhAMgA thayA. Iti saMsthAnanA bhAMga saMpUrNa (92) khetANavAI zrI pannavaNA sUtranA trIjA padano adhikAra" traNa lokanA ahIM bhedakarIne dareka bhAgamAM koNa rahe che te batAve che. (1) udgaloka (jyotiSI devonA upalA taLAthI upara) mAM - 12 devaloka, 3 kilviSI, 9 lokAMtika 9 naiveyaka, 5 anuttara vimAna, e 38 devanA paryAptA, aparyAptA (76 deva). tathA merUnI vAvaDI apekSA bAda tenA paryAptA, aparyAptA sivAya 46 jAtanA tiyacI hoya, ema 7646=12 bhedanA - jIvo che. (2) adholoka (marUnI samabhUmithI 80 yojanA nIce tirtho loka che tethI nIce)mAM jIvana-bheda 115 che . - 7 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; * * * * * * khetANuvAIDa nArakInA 14 bheda 10 bhavanapati, 15 paramAdhAmInA padma0 aparyAche ema 50 deva salIlAvatI vijaya apekSA (1 mahAvidehanA pa0 apardhA ane saMmUrNima manuSya ema) 3 manuSya ane ke 48 - tiryaMcanA bheda maLI 14+NO+3+48=11 che. : (3) tichaloka (1800 yojana)mAM 303 manuSya, 48 tiryaMca ane 7ra deva (16 aMtara, 1 bhakA, 10 jyotiSI e 36no paryA, apatha6) kula 423 jIvonA bheda che.' (4) urdhva - tichaloka (jyotiSI upalA taLAnA 1 pradezI pratarathI ane urdhvalokanI nIcenA 1 pradezI prataranI vacce)mAM devo gamanAgamana vakhate ane jIvo cavIne urdhvalokamAM ke tI chalokamAM jatAM gamanAgamana vakhate sparza kare che.. (5) adho ticha lokamAM paNa banne pratirone cavIne jatA AvatA jIvo sparze che." (6) traNe loka, (urva, adho ane tichalokone devatA, devI ke mArAMtika saMmuddAta karatA jIvo eka sAthe sparza kare. 24 daMDakanA jIvo uparokata 6 lokamAM kayAM nyunAdhika che? teno alpabadhutva 20 bola - (samuccaya kendriya sthAvara e ? samuccaya, 6 paryAptA, 6 aparyAptA, je samuccaya jIva ane 1 samuccaya tiya) no alpAhatva : 2 . . ? chesauthI thoDA urdhva tilokamAM tethI adho-tichalokamAM vizeSa. tethI ticha lokamAM asaMkhyAtagaNI. tethI traNe lokamAM asaMkhyAtagaNI tethI udgalokamAM asaMkhyAlagaNA tethI adho lokamAM vizeSa.. 1 . ? Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 3 bola (samuccaya nArakI, paryAptA ane aparyApta) nArakIno alpaba0 - sauthI thoDA traNe lokamAM, adho tichalokamAM asaMkhya0, adho lokamAM asaMkhya gaNA. cha bola - bhavanapatinA (1 samuccaya, 1 paryAya, 1 aparyAptA. evuM 3 devInA) sauthI thoDA udgalokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM asaMkhyAta gaNA, tethI traNe lokamAM saMkhyAlagaNA, tethI adho - ticha lokamAM asaMkhyAta gaNA, tethI ticha lokamAM asaMkhyAta gaNA, tethI adho lokamAM asaMkhyAtagaNA. (dava tathA devI baMneno A pramANe samajavo). 4 bola (tiryaMcaNI, samuccaya deva, samu.devI, paceMdriyanA paryAptA)no alpabadutva - sauthI thoDA urdhva lokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI traNe lokamAM saMkhyAlagaNA, tethI adho ticha lokamAM saMkhyAta gaNI, tethI ame lokamAM saMkhyAta gaNA, tethI, ticha lokamAM 3 bola saMkhyAtagaNA ane tethI paMceMdriyanA paryAptA asaMkhyAtagaNA. cha bola - manuSyanA (samuccaya manuSya, paryAptA, aparyAptA evuM 3 manuSyaNInA) sauthI thoDA traNe lokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM manuSya asaMkhyAtagaNA, tethI adho-tichI lokamAM saMkhyAtagaNAtethI urvalokamAM saMkhyAtagaNA, tethI adho lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI ticha lokamAM saMkhyAlagaNA. manuSyANIno alpabadutva manuSya pramANe bhANavo. pharaka mAtra udgha - ticha lokamAM manuSyANI saMkhyAta guNI jANavI. cha bola vyaMtaranA samu, vyaMtara deva, paryA, aparyApta evuM 3 devInA) sauthI thoDA uddha lokamAMtethI urdhva - ticha lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI traNa lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI adhoticha lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI adho lokamAM saMkhyAta Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khetANavAI 599 gaNA, tethI ticha lokamAM saMkhyAtagaNA. cha bola jyotiSInA (3 devanA, 3 devInA uparava4) sauthI thoDA urdhvalokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM asaM. gaNA, tethI traNe lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI adho - ticha , , , adho , , tethI ticha ,, ,, cha bola vaimAnikanA (3 devanA 3 devInA uparavata) sauthI thoDA udgha - ticha lokamAM, tethI traNe lokamAM saMkhyAlagaNA. tethI adho - tirthAlokamAM saMkhyAtagaNA, tethI adho , , , , tethI ticha ,, ,, ,, , tethI urdhva lokamAM asaMkhyAtagaNA. cha bola traNa vikaleDhiyanA (3 paryAptA, 3 aparyApAnA) sauthI thoDA uddha lokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI traNa lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI adho - ticha lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI adho lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI ticha lokamAM saMkhyAtagaNA. 5 bola (samuo paMceMdriya, samu9 aparyAptA, samu0 trAsa, trasanA paryA, aparyAptA). sauthI thoDA traNe lokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM saMkhyAtagaNA tethI adho - ticha lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI urdhva lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI adho lokamAM saMkhyAtagaNA, tethI ticha lokamAM asaMkhyAta gaNA. pudgala kSetrApekSA. sauthI thoDA traNe lokamAM, tethI urdhva - ticha lokamAM anaMtagaNA, tethI adho - ticha lokamAM vizeSa, tethI ticha lomAM asaMkhyAtagaNA, tethI urdhva lokamAM asaMkhyAtagaNA, tethI adholokamAM vizeSa. Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Foo dravya kSetrApekSA - sauthI thoDA traNa lokamAM, tethI urdhva - tirchA lokmAM anaMtagaNA, tethI adho - tirchA lokamAM vizeSa, tethI urdhva lokamAM asaMkhyAtaNA, tethI adholokamAM anaMtagaNA, tethI titi lokamAM saMkhyAtagaNA. pudgala dizApekSA. nd sauthI thoDA urdhva dizAmAM, tethI adho dizAmAM vizeSa, ,tethI izAna nairUtya koNamAM asaMkhyAtagaNA, tethI agnivAyavya koNamAM vizeSa, tethI pUrva dizAmAM asaMkhyAtagaNA, tethI pazcima dizAmAM vizeSa, tethI dakSiNa dizAmAM vizeSa, ane tethI uttara dizAmAM vizeSa, pudgala jANavA.. dravya dizApekSA J 3 sauthI thoDA dravya adho dizAmAM, tethI urdhva dizAmAM anaMtagaNA, tethI izAna naiRtya koNamAM anaMtagaNA, tethI agni vAyu koNamAM vizeSa, tethI pUrva dizAmAM asaMkhyAtaMgaNA, tethI pazcima dizAmAM vizeSa, tethI dakSiNa dizAmAM vizeSa; tethI uttara dizAmAM vizeSa iti khetANuvAI saMpUrNa. (93) avaghaNAno alpabahuva... (bhagavatI sUtra zataka 19 uddezo - 3 sUtra - 2) tethI RAF 1 sauthI thoDI sUkSma nigodanA aparyAptAnI jaghanya avadheNA sUkSma vAyukAyanA aparyAptanI ja. ava. asaMkhyAtagaNI,,, ra u apa m 99 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 99 "" 99 99 99 99 99 "" 99 Y Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhezAno alayabadutva para sUkSma pRthvIkAyanA apamanI ja. ava. asaMkhyAtagaNI tethI 6 bAdara vAyukAyanAta che : " , , 7 , teukAyanA , f ,, ,, ,, 8 ,, apakAyanA 9 , pRthvIkAyanA . 10 , nigodanA , 11 pratyeka zarIrI bAdara vana. , ,, ,, 12 sUkSma nigadanA paryAmAnI ,, ,, 13 nigodanA aparNImAnI u.ava. vizeSa 14 , nigadanA paryAdAnI uM.", 1 . vAyukAyanA ja: ava. asaMkhyAtagaNI che vAyukAyanA aparyAptAnI u. , vizeSa che. , vAyukAyanA paryAmAnI u.' ,, ,, ,, ,, teukAyanA paryAptAnI ja ava. asaMkhyAtagaNI. tethI che ke te kAyanA aparyAptAnI u.." , vizeSa , , , teukAyanA paryAptAnI : u. , ,, , 21, ne akAyanA che ja , asaMkhyAtagaNI. , apakAyanA aparyAptAnI che. vizeSa ' , 23 ,, apakAyanA paryAptAnI , , , , , pRthvIkAyanA ja ja. asaMkhyAtagaNI 25 sUtra pRthvIkAyanA aparyAptAnI u. ava. vizeSa 26 , pRthvIkAyanA paryAptAnI . , , 27 bAdara vAyukAyanA aparyAptAnI ja. , asaMkhyAtagaNI , 24 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 zrI bRhad jene thoka saMgraha 28 bAdara vAyukAyanA aparyAptAnI u. ava. vizeSa tethI 29 bAdara vAyukAyanA paryAptAnI u. ava vizeSa tethI 30 bAdara teukAyanA paryAptAnI ja. ava. asaMkhyAtagaNI. tethI 31 ,, teukAyanA aparyAptAnI che. vizeSa , 32 , teukAyanA paryAptAnI u. , , , 33 , apakAyanA , ja. , asaMkhyAtagaNI , 34 ,, apakAyanA aparyAptAnI u. , vizeSa 35 , apakAyanA paryAyAnI u. , vizeSa bAdara pRthvIkAyanA paryAptAnI ja. ava. asaMkhyAtagaNI tethI 37 , pRthvIkAyanA aparyAptAnI u. , vizeSa 38 , pRthvIkAyanA paryAyAnI u. , , , 39 , nigodanA , ja. ,, asaMkhyAtagaNI tethI 40 ,, nigodanA aparyAptAnI u. , vizeSa , 41 , nigodanA paryAyAnI u. ,, ,, ,, 42 pratyeka zarIrI bAdara vana. paryAptiAnI ja. , asaMkhyAtagaNI 43pratyeka zarIrI bAdaravana. aparyAptAnI u. , 44 pratyeka zarIrI bAdara vana. paryAptAnI u. ava. asaMkhyAtagaNI , iti avaghaNAno alpabahuta saMpUrNa Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama pada SO3 (i4) carama pada zrI pannavaNA sUtranA dazamA padano adhikAra. caramanI apekSA acarama che ane acaramanI apekSA carama che. AmAM ochAmAM ochA be padArtha hovA joIe. nIce ratnaprabhAdi ekeka padArthano prazna che. uttaramAM apekSAthI nAsti che. bIjI apekSAthI asti che. eneja syAdvAda dharma kahe che. pRthvI 8 prakAranI che. 7 nArakI ane IzIprabhArA (siddhazilA). prazna-ratnaprabhA zuM (1) carama che ? (2) acarama che ? (3) ghaNA carama che ? (4) ghaNA acarama che ? (5) carama pradeza che? (6) acarama pradeza che? uttara - ratnaprabhA pRthvI dravyApekSA eka che. mATe caramAdi 6 bola na hoya. bIjI apekSA ratnaprabhAnA madhya bhAga ane aMtabhAga evA be bhAga karIne javAba apAya to carama padanuM astitva che. jema ke ratnaprabhA pRthvI dravyApelA (1) carama che. kemake, madhya bhAganI apekSA bahArano (aMta) bhAga carama che. (2) acarama che. kemake, aMta bhAganI apekSA madhya bhAga acarama che kSetrApekSA (3) carama pradeza che. kemake madhya pradezApekSA aMta pradeza carama che. ane (4) acarama pradeza che. kemake, aMta pradezApekSA madhyanA pradeza acarama che. ratnaprabhAnI jema ja nIcenA 36 bolane cAra cAra bola lagADI zakAya. 7 nArakI, 12 devaloka 9 naiveyaka, 5 anuttara vimAna, 1 siddhazilA, 1 loka ane 1 Aloka ema 3644=144 bola thAya che. e 36 bolonA carama pradezamAM tAratamyatA che. teno Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 zrI bRhad jaine thoka saMgraha alpabadutva. ratnaprabhAnA carAcarama dravya ane pradezano alpabadbhutva sauthI thoDA acarama dravya, tethI carama dravya asaMkhyAtagaNA, tethI caramAgarama dravya vizeSa, sauthI thoDA carama pradeza, tethI acarama pradeza asaMkhyAtagaNA, tethI garamAgarama pradeza vizeSa. dravya ane pradezono sAthe alpabadutvaH sauthI thoDA acarama dravya, tethI carama dravya asaMkhya gaNA, tethI caramAgarama dravya vizeSa, tethI carama pradeza anaMtagaNA tethI acarama pradeza asaMkhya gaNA, tethI caramA carama pradeza vizeSa, eja rIte loka sivAyanA 35 bolono alpabadutva jANavo. alokamAM dravyano alpa ba0 - sauthI thoDA acarama dravya, tethI carama dravya asaMkhya gaNA, tethI carAcarama dravya vizeSa. pradezano alpa ba0 sauthI thoDA carama pradeza, tethI acarama pradeza anaMtA gaNA, tethI carakhAcarama drivya vizeSa. * * dravya pradezano alpaba0 - sauthI thoDA acarama dravya, tethI carama dravya asaMI gaNA, tethI carakhAcarama dravya vizeSa, tethI . carama pradeza asaMkhyAta gaNA, tethI acarama pradeza anaMtagaNA, tethI caramAgarama pradeza vizeSa. ' lokAlokamAM caramAgarama dravyano alpabadutva. s.s 8,19: sauthI thoDA lokAlokanA carama dravya, tethI lokanA ceramena dravya asaM0 gaNA, tethI alokanA carama dravya vizeSa, tethI lokAlokanA caramAgarama dravya vizeSa. . . Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama paI 605 lokAlokamAM caramAgarama pradezano alpabadutva. sauthI thoDA lokanA carama pradeza, tethI alokanA carama pradeza vizeSa, tethI lokanA acarama pradeza asaM. gaNA, tethI alokanA acarama pradeza anaMtagaNA, tethI lokAlokanA caramAgarama pradeza vizaSa. lokAlokamAM dravyapradeza aramAcaramano alpabahatva. 8 sothI thoDA lokAlokanA carama dravya, tethI lokanA carama dravya asaM0 gaNA tethI alokanA carama dravya vizeSa, tethI lokAlokanA carAcarama dravya vizeSa, tethI lokanA carama pradeza asaM0 gaNA, tethI alokanA carama pradeza vizeSA, tethI lokanA acarama pradeza asaM0 gaNA, tethI alokanA acarama pradeza anaMtagaNAM, tethI lokAlokanA caracAcarama pradeza vizeSa. e 9 bola ane sarva dravya, pradeza ane paryAya; 12 bolano adbhava : : : : : : ja sauthI thoThA lokAlokanA carama dravya; tethI lokanA carama dravya asaM0 gaNA, tethI alokanA carama dravya vizeSa; tethI lokAlokano carAcarama dravya vizeSa, tethI lokanA carama pradeza asaM0 gaNA, tethI alokanA carama pradeza vizeSa, tethI lokanA acarama pradeza asaM0 gaNA, tethI alokanA acarama pradeza anaMtagaNA, tethI lokAlokanA caramAgarama pradeza, vizeSa, tethI sarva dravya vizeSa, tethI sarva pradeza anaMtagaNA, tethI sarva paryAya acarama pa cAcarama pada dhelo abola ane anaMtagaNI. iti caraNa pada saMpUrNa 5 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For (95) caramAcarama zrI pannavaNA sUtranA dezamAM padano adhikAra. dvAra 11. - (1) gati, (2) sthiti, (3) bhava, (4) bhASA, (pa) zvAsozvAsa, (6) AhAra, (7) bhAva, (8) varNa, (9) gaMdha, (10) rasa, (11) sparza dvAra. 1 gatidvAra gati apekSA jIva carama paNa che ane acarama paNa che. teja bhave mokSa javuM che te gati carama ane hajI bhava bAkI che te acarama. eka jIva apekSA ane 24 daMDaka apekSA e upara mujaba jANavuM ghaNA tathA 24 daMDakanA ghaNA jIva apekSA e paNa carama acarama upara mujaba jANavA. 2. sthiti dvAra - sthiti apekSA ekeka jIva, ghaNA jIva, 24 daMDakanA ekeka jIva ane 24 daMDanA ghaNA jIva sAta carama. smAta acarama che. 3. bhava dvAra eja rIte ekeka ane ghaNA jIva apekSA samuccaya jIva ane covIza daMDaka bhava apekSA spAta carama che, syAt acarama che. zrI bRhad jaina zoka saMgraha . 4. bhASA dvAra bhASA apekSA 19 daMDaka (pa sthAvara sivAyanA)ekeka ane ghaNA jIva carama paNa che ane acarama paNa che. G - 5. zvAsozvAsa dvAra - zvAsozvAsa apekSA badhA carama paNa che. acarama paNa che. 6. AhAra paNa che. acarama paNa che. apekSA yathAvat 24 daMDanA jIvo carama 7. bhAva - (audAyika Adi) apekSA yAvat 24 daMDakanA jIvo carama paNa che acarama paNa che. Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva pariNAma pada 607 8 thI 11. varNa, gaMdha, rasa, sparzanA 20 bola apekSAcAvatu 24 daDakanA ekeka ane ghaNAjIvo carama paNa che, acarama paNa che. iti cAmAcarama saMpUrNa (9) jIva pariNAma pada. zrI zivaNA sUtranA teramA padano adhikAra je pariNati paNe pariName te pariNAma che. jema jIva svabhAve nirmaLa, saccidAnaMda rUpa che. tathApi para prayogathI kaSAyamAM pariNamIne kaSAyI kahevAya che. ityAdi pariNAma be prakAranA che jIva pari0, ajIva pari0. jIva pariNAma - 10 prakAranA che. gati, Idriya, kaSAya, lezyA, yoga, upayoga, jJAna, darzana, cAritra, ane veda pariNAma. enA vistArathI, gatinA 4, IdriyanA 5, kaSAyanA 4, vezyAnA 6, yoganA 3; upayoganA 2 (sAkAra-jJAna ane nirAkAra-darzana), jJAnanA 8 (5 jJAna, 3 ajJAna), dRSTinA darzananA 3 (sama - mithyA - mizradRSTi), cAritranA 7 (5 cAritra, 1 deza vrata ane avrata), vedanA 3, ema kula 45 bola che. ane samuccaya jIvamAM - (1) anendriya (2) akaSAya, (3) alezI, (4) ayogI ane (5) avedI e pAMca bola meLavavAthI 50 bola thAya che. samucca jIva e 50 bolapare che mATe e 50 ati bhAvapaNe che have tene 24 daMDaka para utAre che : - (7) sAta nArakanA daMDakamAM ra9 bola lAbhe. 1 narka gati, 5 Idriya, 4 kaSAya, 3 leyA, 3 yoga, 2 upayoga, 6 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Foc zrI bRhad jaina zoka saMgraha jJAna (3" jJAna, 3 ajJAna), 3 darzana, 1 asaMyama cAritra, 1 veda napusaka, evaM 29 bola. (11) 10 bhavanapati 1 vyaMtara ema 11 daMDakamAM bola 31 lAbhe - uparanA 29 mAM 1 strIveda ane 1 teju lezyA vadhAravI. (napuMsaka vedane badale purUSaveda) (12) jyotiSI ane 1-2 devalokamAM 28 bola; upara mAMthI 3 azubha lezyA ghaTADavI. cha, (3) rajAthI pamA devaloka sudhI 27 bola. uparamAMthI strI veda ghaTADavo tathA lezyA 1 padma kI devalokthI nava caiveyaka sudhI 27 bola. (upara pramANe. vezyA 1 zukala gaNavI.) pAMca anuttara vimAnamAM 25 bola, 2 dRSTine 3 ajJAna ghaTADavA 2 t (3) pRthvI, pANI, vanaspatimAM 18 bola, 1 gati, 1 Indriya, 4 kaSAya, 4 lezyA, 1 yoga, 2 upayoga, 2 ajJAna, 1 darzana, 1 cAritra, 1 veda evaM 18. (2) teu - ghaTADavI. vAumAM 188. 1 tejo lezmA (1) beIndriyamAM 22 bola - uparanA 18 mAM 1 rasendriya, 1 vacanayoga, 2 jJAna, 1 dRSTi ema 5 vadhavAthI 23 thayA ka (1) teIndriyamAM 24 bola-uparanA 23.mAM mArondriya vadhI. (1) corendriyamAM 25 bola-uparanA 24 mAM cakSuIdriya vadhI . (1) tiryaMca paMcendriyamAM 35 bola - 1 thati pe IMdriya 4 kaSAya, 6 lezyA, 3 yoga, 2 upayoga, izAna, 3 dRSTi, 2 cAritra, veda, evaM 35 bola T Ta (1) manuSyamAM 40 bola - 50 mAMthI 3 gati ochA HA bAkI badhAya lAbhe iti jIva pariNAma pada saMpUrNa. Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva pariNAma pada Foe (97) ajIva pariNAma. zrI pannAvaNA sUtranA 13 mA padano adhikAra. ajIva = pudgalano svabhAva paNa pariNamanano che. tenA pariNAmanA 10 bheda che (1) baMdhana pariNAma, (2) gati, (3) saMsthAna, (4) bheda, (5) varNa, (6) gaMdha, (7) rasa, (8) sparza, (9) agurUlaghu ane (10) zabda pariNAma. paNa 1. baMdhana pariNAma - snigdha (cIkaNA) snigdhanuM baMdhana na thAya (jema ghIthI ghI na baMdhAya) tema rUkSa (rUkhA) rUkSanuM baMdhana na thAya ( jema rAkhathI rAkha ke retIthI retI na baMdhAya). snigdha ane rUkSa, be maLavAthI baMdha thAya che. paNa aDadho aDadha (sama pramANamAM) hoya to baMdha na thAya. viSama (nyUnAdhika) pramANamAM hoya to baMdha thAya; temaja snigdha sAthe baMdha thavA mATe baMnnenA paramANu vacce be pradezanuM aMtara hovuM joIe. jema ke 2 guNa snigdha-4 guNa snigdha, 3 guNa rUkSa- 5 guNa rUkSa. 2. gati - pudgalonI gati be prakAranI che. (1) sparza karatAM cAle (jema pANIno relo) ane (2) sparza karyA vinA cAle (jema AkAzamAM pakSI). 3. saMsthAna - (AkAra) ochAmAM ochA be pradezI jAva anaMtA paramANunA skaMdhane koIne koI saMsthAna hoya che. tenA 5 bheda 0 parimaMDala, 0 vaTTa, trikoNa\, corasa, 1 Ayatana. 4. bheda - pudgala 5 prakAre bhedAya che. (1) khaMDAbheda (lAkaDA patthara AdinA kaTakA jema), (2) paratara bheda (abarakha jema paDa), (3) cUrNa bheda (dhAnyanA loTa jema), (4) ukaliyA bheda (kaThoLanI sIMga sukAIne phATe tema), (5) agutaDIyA (taLAvanA taDIyA jema). 5. varNa - mULa raMga pAMca che; kALo, nIlo, lAla, -39 - Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI bRhad jaina thoka saMgraha pILo, dhoLo, e raMganA saMyogothI aneka jAtanA raMga banI zake che. jema - badAmI, kezarI, tapakhIrI, gulAbI, khAkhI vagere. 6. gabdha - sugandha ane durgadha (e be gaMdhavALA pudgalo hoya che.). 7. rasa - mULa rasa pAMca che. tIkho, kaDavo, kasAyalo, khATo, mITho ane mIThuM (khArAza)umeravAnI SaTu rasa kahevAya che. 8. sparza - ATha prakAranA che. karkaza, mRdu, bhAre, halako, zIta, uSaNa, rUkSa, snigdha. 9. agurulaghu * halako nahi ke bhAre paNa nahi. jema paramANuM pradeza, mana, bhASA, kAmaNa zarIra AdinA pudgala. 10. zabda - be prakAranA che. susvara ane duHsvara. iti ajIva pariNAma saMpUrNa (98) bAra prakAranAM tapa. zrI uvavAya sUramAM 12 prakAranAM tapano vistAra cAle che te kahe che. tapa 12 prakAranAM che. 6 bAhya tapa (1 anazana, 2 uNodarI, 3 vRttisaMkSepa, 4 rasaparityAga, 5 kAyakaleza, 6 pratisaMlinatA) ane 6 atyaMtara tapa (1 prAyazcita, 2 vinaya, 3 vaiyAvacca, 4 svAdhyAya, 5 bAna, 6 kAusagga). teno vistAra 1. anazananA 2 bheda ivarI, te thoDA kALano tapa, 2 avakAlika te jAvajIvano tapa. itvarIka tapanA aneka bheda che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranAM tapa 11 eka upavAsa, be upavAsa, yAvatu varSItapa (1 varSa sudhInA upavAsa) varSItapa prathama tIrthaMkaranA zAsanamAM thaI zake, 22 tIrthaMkaranA zAsanamAM 8 mAsa, ane carama tIrthaMkaranA vakhatamAM cha mAsa upavAsa karavAnuM sAmarthya hoya. avakAlika (jAvajIvanA) anazana vratanA 2 bheda - 1 eka bhakta pratyAkhyAna ane 2 pAdopagamana pratyAkhyAna. eka bhakta. pra0nA 2 bheda (1) vyAghAta - upadrava Ave tyAre amuka hada sudhI 4 AhAranAM paccakhANa kare. jema arjuna mALInA bhayathI sudarzana zeThe karelA. (2) nirvAghAta - upadravarahita nA be bheda (1) jAvajIva sudhI 4 AhArano tyAga kare, (2) hamezAM zera, adhazera ke pAzera pANI thoDA kALa mATe mokaLuM rAkhI pachI jAvajIvano tapa kare. pAdopagamana (vRkSanI kApelI DALa jema hAlyA cAlyA vinA paDI rahe tema saMthAro karIne sthira thaI javuM) anazananA 2 bheda - 1 vyAghAta (agni - siMhAdino upadrava AvyethI) anazana kare. jema sukozala tathA atisukamAla munie karyo. 2 nirvAghAta nirUpadrave) jAvajIvano pAdopagamana kare. tene pratikramaNAdi karavAnI jarUra nathI. eka pratyAkhyAna anazanavALA pratikramaNAdi jarUra kare. 2. uNodarItapanA 2 bheda - dravya uNodarI ane bhAva uNodarI. dravya uNodaranA 2 bheda (1) upakaraNa uNodarI (vastra, pAtra ane ISTa vastu jarUrathI ochA rAkhe - bhogave). (2) bhAva uNodarInA aneka prakAra che. yathA poNI uNodarI alpAhArI 8 kavala (koLIyA) AhAra kare, alpa ardha uNodarIvALA 20 kavala le, ardha uNodarI kare te 16 kavala le, poNI uNodarI kare te 24 kavala le, eka kavala uNodarI kare te Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra zrI bRhad jaina zoka saMgraha 31 kavala le, 32 kavale pUro AhAra samajavo. tethI ochA le eTalI uNodarI, uzodarIthI raseMdriya jItAya, kAma jItAya, nirogI thavAya. bhAva uNodarInA aneka bheda alpa mAyA, alpa lobha, alpa rAga, alpa bole ityAdi. - alpa krodha, alpa mAna, alpa dveSa, alpa sUve, 3. vRttisaMkSepa (bhikSAcarI)nA aneka bheda aneka prakAranA abhigraha dhAraNa kare. jema dravyathI amuka vastu ja levI amuka na levI. kSetrathI amuka ghara, gAma ke sthAnakethIja levAno abhigraha. kALathI amuka kalAke, divase ke mahine levAno abhigraha. bhAvathI aneka prakAranA abhigraha kare. jema vAsaNamAM kADhatAM de to kalpe, vAsaNamAM nAkhatAM de to kalpe. anyane ApI pAchA vaLatAM Ape to klpa, amuka vastrAdivALA ke amuka prakAre ke amuka bhAvathI de to lpe vagere aneka prakAranAM abhigraha dhAraNa kare. 4. rasaparityAga tapanA aneka prakAra che vigaya (dUdha, dahIM, ghI, goLa, sAkara, tela, madha, mAkhaNa Adi)no tyAga kare. praNIta rasa (rasa jharatA AhAra)no tyAga kare. nivi kare, ekAsana kare, AyaMbila kare, junI vastu, bagaDelA anna, lukhA padArtha Adino AhAra kare, ityAdi rasavALA AhArane choDe. - 1 5. kAyakaleza tapanA aneka bheda che - ekaja sthAne sthira - - - padmAsana Adi 84 12 paDimA vahevI thaIne rahe, ukaDuM - gauduha - mayurAsana prakAranA koI yogAsana karIne bese. sAdhunI AtApanA levI. vastrarahita rahevuM. TADha taDako sahevo, pariSaho sahevA, thUMkavuM nahi. kogaLA karavA nahi. dAMta dhovA nahi. zarIranI sAra saMbhALa karavI nahi, zobhItAM vastro na - Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranAM tapa 617 paheravAM, AkarAM vacana gALo, mAra mAra sahevA, loca karavo, ughADe page cAlavuM vagere. (6) pratisalInatA tapanA cAra bheda - 1 indriya saMsInatA 2 kaSAya saMlI0 3 yoga saMlI0 4 vividha zayanAsana saMlInatA (1) indriya saMlInatAnA 5 bheda. (pAMce indriyone potapotAnA viSayamAM rAga - dveSa dharatAM rokavI.) (2) kaSAya saMlInatAnA 4 bheda - 1 krodha maTADI kSamA dharavI. 2 mAnane ghaTADI vinItatA dharavI. 3 mAyAne ghaTADI saraLatA dharavI. 4 lobhane ghaTADI saMtoSa dharavo. (3) yoga pratisalInatAnA 3 bheda - mana, vacana kAyAne bUrA kAmamAMthI rokI sanmArge pravartAvavA. (4) vividha zadhyAsana sevana pratisalInatAnA aneka bheda - udyAna, caitya, devAlaya, dukAna, vakhAra, smazAna, upAzraya Adi sthAne rahIne pATa, pATalA, bAjoTha, pATIyAM, bichAnAM, vastra - pAtrAdi phAsuka jagyA aMgIkAra karI vicAre. AvyaMtara tapano adhikAra. 1. prAyazcitanA daza bheda - 1 gurnAdi sanmukha pApa prakAze. 2 gurUe batAvela doSa ane punaH e doSa na lagADavAnuM svIkAre. 3 prAyazcita - pratikramaNa kare. 4 doSita vastuno tyAga kare, 5 daza, vIza, trIza, cALIza logassano kAusagga kare. 6 ekAzana, AyaMbila yAvat chamAsI tapa kare. 7 chamAsa sudhInI dIkSA ghaTADe. 8 dIkSA ghaTADI sauthI nAno banAve. 9 samudAyathI bahAra rAkhI kapALe dhoLA vastrano pATo bAMdhI sAdhujI sAthe Apelo tapa kare 10 sAdhu veza utarAvI gRhastha veze " chamAsa sudhI sAthe pheravI pharI dIkSA devI. 2. vinayanA bheda kahe che - matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryava jJAnI, kevaLajJAnI, emanI AzAtanA Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI bRhad jaina zoka saMgraha karavI nahi, emanuM bahumAna karavuM, emanA guNakIrtana karI lAbha levo. e jJAna vinaya jANavo. cAritra vinayanA 5 bheda - pAMca prakAranA cAritravAnano vinaya karavo. yoga vinayanA 6 bheda - mana, vacana, kAyA, e traNe prazasta ane aprazasta, ema cha prakAre che; teno vistAra aprazasta kAyA vinayanA 7 prakAra - ayatnAthI cAle, bole ubho rahe, bese zayana kare, indriyo mokaLI mUke tathA aMgopAMga mAThAM pravartAve e sAte ayatnAthI kare te aprazasta vinaya ane yatnApUrvaka saghaLA) pravartAve te prazasta vinaya. vyavahAravinayanA 7 bheda * 1 gurnAdinA vicAra mujaba pravarte, 2 gurU AdinI AjJA pramANe varte, 3 bhAta - pANI Adi lAvI Ape, 4 upakAra yAda lAvIne kRtajJatApUrvaka sevA karavI, 5 gurnAdinI ciMtA - duHkha jANIne dUra karavA prayatna kare, 6 deza kALa anusAra ucita pravRtti kare, 7 niMdya (koIne kharAba lAge tevI) pravRtti na kare. 3. vaiyAvacca (sevA) tapanA 10 bheda cheH - 1 AcAryanI, 2 upAdhyAyanI, 3 navadIkSitanI, 4 rogInI, 5 tapasvInI, 6 sthaviranI, 7 svadharmInI, 8 kulanI, 9 gaNanI, ane 10 saMghanI - vaiyAvacca (sevAbhakti) karavI. 4. svAdhyAya tapanA 5 bheda che - 1 sUtrAdinI vAMcanA levI devI. 2 prakSAdi pUchIne nirNaya karavo. 3 bhaNelA jJAnane hamezAM pheravatA rahevuM. 4 sUtra - arthanuM citna karatA rahevuM. 5 pariSadAmAM 4 prakAranI dharmasthA kahevI. 5, dhyAna tapanA 4 bheda che - ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna, zukaladhyAna, Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra prakAranAM tapa 615 ArtadhyAnanA 4 bheda - 1 amanojJa (apriya) vastuno viyoga ciMtave. 2 manojJa (priya) vastuno saMyoga ciMtave. 3 rogAdithI gabharAya. 4 viSaya bhogomAM Asakata banI rahe. tenI vRddhithI duHkhI thAya. cAra lakSaNa 1 AkraMda kare, 2 zoka kare, 3 rUdana kare, vilApa kare. - raudradhyAnanA 4 bheda - hiMsAmAM, asatyamAM, corImAM ane bhogopabhogamAM AnaMda mAne. cAra lakSaNa 1 jIvahiMsAno, 2 asatyano, 3 corIno, thoDo ghaNo doSa lagADe, 4 maraNa pathArI para paNa pazcAtApa na kare. - * * cAra pAyA dharmadhyAnanAbheda : 1 jinAjJAno vicAra, 2 rAgadveSa utpattinAM kAraNono vicAra, 3 karmavipAkano vicAra, 4 loka saMsthAnano vicAra. cAra rUci 1 tIrthaMkaranI AjJA ArAdhavAnI rUci, 2 zAstrazravaNanI rUci, 3 tattvArthazraddhAnI rUci, 4 sUtra siddhAMta bhaNavAnI rUci. cAra avalaMbana 1 sUtra siddhAMtanI vAMcaNI levI devI. 2 praznAdi pUchavA, 3 bhaNelA jJAnane pheravavuM, 4 dharmakathA karavI. cAra anuprekSA 1 pudgalane anitya nAzavaMta jANe, 2 saMsAramAM koI koIne zaraNa nathI ema ciMtave. 3 huM ekalo chuM ema ciMtave. 4 saMsAra svarUpa vicAre. e dharmadhyAnanA 16 bheda thayA. - zukala dhyAnanA 16 bheda kahe che cAra pAyA 1 padArthomAM dravya, guNa, paryAyano vividha prakAre vicAra kare. 2 eka pudgalanA unmAdAdi vicAra badale nahi. 3 sUkSma iryAvahi kriyA lAge paNa akaSAyI thavAthI baMdha na paDe. 4 sarva kriyAno cheda karI alezI bane. cAra lakSaNa 1 jIvane zivarUpa zarIrathI judo jANe. 2 sarvasaMgane tyAge. 3 capaLapaNe upasarga * Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 zrI bRhad jaina zoka saMgraha sahe. 4 moharahita varte. cAra avalaMbana - 1 pUrNa kSamA, 2 pUrNa nirlobhatA, 3 pUrNa saraLatA, 4 pUrNa nirabhimAnatA cAra anuprekSA : 1 prANAtipAta Adi pApanAM kAraNa ciMtave. 2 pudgalanI azubhatA ciMtave. 3 anaMta pudgala parAvartananuM ciMtvana kare, 4 dravyanA palaTatA pariNAma ciMtave. 6. kAyotsarga tapanAM be bheda - 1 dravya kAyotsarga, 2 bhAva kAyotsarga. dravya kAyotsarganA 4 bheda che. 1 zarIranA mamatvano tyAga kare, 2 saMpradAyanAM mamatvano tyAga kare, 3 vastra - pAtrAdi upakaraNanuM mamatva tyAge, 4 AhAra pANI Adi padArthono mamatva tyAge. bhAva kAyotsarganA 3 bheda che (1) kaSAya kAyotsarga (kaSAyano tyAga karavo te) (2) saMsAra kAyotsarga (4 gatimAM javAnAM kAraNo baMdha karavAM te), (3) karma kAryotsarga (8 karmabaMdhanAM kAraNo jANIne tyAga kare). e rIte kula bAra prakAranA 354 bheda uvavAI sUtrathI jANavA. itibAra tapano vistAra saMpUrNa | (99)rohA muninA praznottara. zrI bhagavatI sUtranA zataka 1lAnA uddezA chaThThAno adhikAra. saraLa ane bhadrika prakRtivALA, upazAMta kaSAyI rohA muni jJAna dhyAnamAM ramaNatA karatA hatA. ekadA temaNe prabhu mahAvIrane nIcenA prazno karyA prabhue tenA zA javAba ApyA ? e praznottara nIce mujaba : pra0 - he bhagavAn ! pahelAM loka thayo ke aloka? u0 - je padArthanI Adi ke aMta na ja hoya tene pahelAM ke Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 617 rohA muninA praznottara pachI thayAnuM kema kahevAya ? loka ane aloka baMne anAdi anaMta che. kAraNake AkAza zAzvata che ane AkAza sAthe dharmAstikAya, adharmAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa, e pAMce dravyo zAzvata che. e dravyo jeTalA AkAzamAM rahe che, te loka che. bAkInA AkAzane aloka kahyo che dravyApekSA e badhA nitya che. paryAyApekSA anitya che mATeja anAdi anaMta zAzvata, loka alokano banAvanAra koI nathI. pra0 - he bhagavAn ! jIva pahelAM thayA ke ajIva ? u0 jIva ane ajIva baMne zAzvata padArtha che. baMne anAdi kALathI che. je jIva pahelAM mAnIe to AkAza vinA te rahe kayAM ? dharmAstikAya vinA cAle kema ? adharmAstikAya vinA sthira kema thAya ? pudgalAstikAya vinA karmakArya kema ? jo ajIva pahelAM hoya to jIva vinA upakAra kono kare ? konA upayogamAM Ave? mATe emAM pahelAM pachI - paNuM nathI. pra0 - he bhagavAn ! pahelAM kUkaDI thaI ke iMDuM? u0 kUkaDI ne ThaMDu banne zAzvata che anAdi kALathI che. pra0 - he pUjya ! pahelAM lokAnta ke alokAnta ? u0 - banne zAzvata che, anAdi kALathI che. evIja rIte nIcenA praznonA uttaramAM paNa zAzvata ane anAdithI samajavuM. 1 lokAtta ane sAtamI narakano AkAzAMta, 2 sAtamI narakano AkAzAMta ane sAtamI narakanotanavAyu, 3 , , tanavAyu , , , - dhanavAyu, 4 , , dhanavAyu , , , ghanodadhi, Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI bRhad jaine thoka saMgraha 5 , , ghanodadhi , , , pRthvIpiMDa 6 , , pRthvIpiMDa , chUThI ,, AkAzAMta 10 evI ja rIte tanavAyu, ghanavAyu, ghanodadhi, ane pRthvI piMDanA 4 bola. 15 evaM pAMcamI narakanA pAMca bola, 20 cothI narakanA pAMca bola, 25 evaM trIjI narakanAM pAMca bola, - 30 evaM bIjI narakanA pAMca bola, 35 evuM pahelI narakanA pAMca bola. 35 ,, pahelI ,, ,, evaM lokAtta ane dvipAna, jaMbudvipAdi asaMkhyAtA ane lavaNAdi samudra asaMkhyAtA, evaM bharatAdi sarva kSetra, sarva alAvA lokAMta sAthe meLavI devA; tathA narakAdi 24 daMDaka, padravya, cha vezyA, ATha karma, traNa deSTi, 4 darzana, 5 jJAna, 3 ajJAna, 4 saMjJA, 3 yoga, 2 upayoga, sarva dravya, sarva pradeza, sarva paryAya; e badhA praznonA uttara anAdi anaMta (zAzvatA) che. have caramanA prazna : - pra0 - pUjya ! lokAnta pahelAM ke kALa pahelAM? u0 - banne zAzvata - anAdi anaMta che. jema dvipa samudrothI kALasudhI prazna lokAMta sAthe karyA che, tema alokAMta sAthe lagADavA. jema lokAMta ane alokAMta sAthe praznottara che, temaja dvipa sAthe nIcenA sarva saMyoga lagADavA, pachI dvipane choDIne samudra sAthe, pachI samudrane choDI bharatAdi kSetra sAthe, yAvatu paryAyathI kALanI sAthe, sarva bolone lagADavA. u0 anAdi anaMta Izvarakartutva mAnanArAnuM A praznothIja nirAkaraNa thAya che. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 619 rohA muninA praznottara kAraNa Izvara kamarahita, niSkriya, amUrti, saccidAnaMda, svaguNa (jJAnadarzana) yukta che. jo Izvara kuMbhAra mAphaka jagatane ghaDavA bese to tenuM Izvaratva ja na rahe. jagatamAM be prakAranA padArtho che : - zAzvatA ane kRtrima. zAzvatAnA koI kartA nathI ane kRtrima cIjo karma sahita saMsArI jIvo banAve che. saMsArI jIva karma sahita che, te karmajanya sukha duHkha bhogave che, tadAnusAra kriyA kare che, ane te jIva jyAre tapa saMyamathI zubhAzubha karmono nAza karaze tyAre IzvararUpa thaze. rohA muni A praznottarothI saMtuSTa thaI jJAna dhyAnamAM lIna thayA. eTalAmAM gautama svAmIe prabhu sAthe nIce mujaba praznottara karyA. pra0 - he bhagavAn ! lokasthiti keTalA prakAranI che? u0 - ATha prakAranI che. (1) AkAzanA AdhAre tanavAyu ane tanavAyune AdhAre ghanavAyu che. (2) vAyunA AdhAre pANI (ghanodadhi) che. (3) pANInA AdhAre pRthvI (narkanA pRthvIpiMDa) che. (4) pRthvInA AdhAre trasa sthAvara jIvI rahela che. (5) ajIva - jIvono saMgraha (upacarita nayApekSA zarIrAdi ajIva jIvono saMgraha samajavo) (6) jIve karmono saMgraha karI rAkhyo che. (7) ajIvano saMgraha jIva kare che arthAt jIva bhASA - manapaNe pudgalono saMgraha kare che. (8) jIva karmono saMgraha kare che. pra0 - he prabhu ? e lokasthiti kevA prakAre che? u0 - he gautama ! jema cAmaDAnI masakamAM vAyu bharIne moTuM pAkA dorAthI bAMdhe pachI madhya bhAge pAkA dorAthI baMdha le pachI nIcalo bhAga vAyuthI bharelo rahevA daI uparanA vAyune kADhIne badale pANI bharI moDhuM pAkI rIte bAMdhI de. pachI vacalo baMdha choDI nAMkhe to pANI upara hatuM tyAMja vAyunA AdhAre addhara Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da20 zrI bRhad jaine thoka saMgraha rahe e rIte vAyunA AdhArathI pANI (ghanodadhi) ane pANInA AdhAre pRthvI rahI che. yAvatu jIva karmono saMgraha kare che. ema samajavuM. pra0 - he bhagavAn ! sUkSma apakAya hamezAM varase che? u0 - hA. gautama, sUkSma apakAya UMcI, nIcI, tirthI dizAmAM hamezAM varase che, paNa sthaLa apakAyanI jema dIrdhakALa TatI nathI, divase sUryanA tApamAM jaldI nAza pAme che rAtrinA vakhate kaMIka Take che. mATe sAdhu - sAdhvI ke vratadhArI zrAvako khullI jagAe rAtre rahetA nathI. kAraNavaza javuM paDe to mAthe oDhIne cAle che. iti rohA muninA praznottara saMpUrNa (100) daza padmANa. -ThANAMga - 10 1 namokkAra sahi. (navakArazI, divasa caDhayA pachI be ghaDI sudhInuM) sUre uggae, namokArasahiM paccami cauvilaMpi AhAra, asaNaM, pAchuM, khAImaM, sAimaM, annatthANAbhogeNe sahasAgAreNaM, vosirAmi. 1 artha - sUrya ugyAthI, navakAra gaNIne pALatAM sudhI paccakhANa karuM chuM. cAra prakAranA AhAra eTale anna, pANI, mevA, miThAI, mukhavAsa temAM anya AgAra, icchAvinA moDhAmAM paDavAthI, acAnaka paDavAthI (evA AgAra rAkhIne cAre AhArane) vasarAvuM - tajuM chuM. 1 (2) porasiya (pahora divasa caDhayA sudhInuM) sUre uggae, porasiyaM paccAmi, cauvilaMpi AhAra, Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s21 daza paccakakhANa asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAimaM, annatyANAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchaa kAleNe, disAmohe. sAha vayaNeNaM, savasamAvivattiyAgAreNaM, vosirAmi. 2. artha - "sahasAgAreNaM' sudhInA artha upara mujaba. vAdaLAM AdithI vakhata na jaNAyethI, dizA caDhavAthI, sAdhunA vacanathI, sarva prakAre samAdhi vartatA - auSadhAdino AgAra rAkhIne, (cAre AhArane) tajuM chuM. 2. (3) purimaMDha (be pahora sudhInuM) sUre uggae purimaDha paccakkami, cauvilaMpiAhAra, asaNaM, pAchuM, khAimaM, sAIma, annatthANAbhogeNaM, pacchannakAleNe, disAmoheNuM sAdhu vayaNeNaM, mahattarAgAreNa, savvasamAhivattiyAgAreNe vosirAmi. 3. artha - "sAhuvayaNeNa sudhInA artha upara mujaba, vaDerAnA vinayathI, sarva samAdhi vartavAno AgAra rAkhIne, cAre AhArane tajuM , 3. (4) duvihAra (anna ane mevA)nuM ekAsaNuM paccakkami, duvihapi AhAra, asaNaM, khAIma, annatthANAbhogeNe sahassAgAreNaM, 1 sAgAri AgAreNaM, 2 AuTTarNapasAreNaM, 3 gurU amukANeNe 4 pariThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNe savvasamAhi vattiyAgAreNe vosirAmi. 4. artha - 1 kAraNavaza Asana badalavuM paDe to 2 aMgo pAMga saMkocavA, pasAravAthI, 3 gurUAdi padhArthe Ubhu thavu paDe to, 4 paraThavavuM paDe to, (e AgArothI). bIjA artha upara mujaba 4. Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrI bRhad jaina thoka saMgraha (5) eka TANAnuM (ThAma cauvIhAra) ekaThAnuM paccakkhAmi cavihaMpi AhAraM, asaNaM, pANaM, khAIma sAImeM, annatthANAbhogeNaM, sahassAgA reNaM, sAgAriyAgAreNa, gurU abhuThThANeNaM, paraThivaNiyAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi. 5. (artha upara AvI gayA che.) (ekAsaNAnAM paccakkhANamAM 'tivihaM' zabda vAparavo.) (6) AyaMbilanuM. AyaMbila paccakkhAmi, tivihaM (cavi N) AhAra, asaNaM (pANaM), khAIA, sAimaM, annatthANAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, 1 levAleveNaM, 2 gihaththasaMsaTheNaM, 3 udbhi ttavivangeNaM, pariThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAhivattiyAgAreNaM, 4 pANassa leveNaMvA, aleveNaMvA, aththAMvA, bahuleveNuMvA, sasintheNaMvA, asintheNaMvA, vosirAmi. 6. 1 artha - 1 vAsaNa kharaDAyelA lepAlepathI, 2 gRhasthanA ghI AdivALA hAtha aDavAthI, 3 vAsaNamAM ghI goLa vagere mUkelA hoya te ukheDayA bAda coTela hoya te lAgavAthI, 4 pANIne khajurAdinA lepathI, dhovaNa Adi alepathI, nirmaLa garama pANIthI, ghaNA dhAnyadinuM dhovaNa, kaThoLanuM dhovaNa. gaLeluM prAsuka i0 prakAranA pANInA AgArathI tajuM chuM. (zeSa artha upara mujaba). (7) tivihAra upavAsa (abhattao)nuM. sUre uggae, abhattao paccakkhAmi, tivihaMpi AhAraM, asaNaM, khAImaM, sAImaM, annatthANAbhogeNaM, sahassAgAreNaM, pariThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM pANassa leveNaMvA, aleveNaMvAM, azmeNaMvA, bahu leveNaMvA, sasintheNaMvA, asintheNaMvA vosirAmi 7. (artha upara AvI gayA che.) Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza paccakkhANa 623 cauvihArA abhattao (upavAsa)nuM - sure uggae, abhattao paccakkhAmi, uvihaMpi AhAraM, asaNaM, pANaM, khAIma, sAIma, annatthANAbhogeNaM, sahassAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirAmi. (8) divasa carimaM (rAtre cauvihAra)nuM. divasa rimaM paccakkhAmi, cauvihaMpi AhAraM, asaNaM, pANaM, khAimaM, sAIma, annatthANAbhogeNaM, sahassAgAreNaM. mahattarAgAreNaM, savva samAhivattiyAgAreNaM, vosirAmi. (artha upara AvI gayA che.) (9) nivihiya (vigaya rahita lUkhuM 1 vAra jamavAnuM) nivigahiyaM paccakkhAmi, cavihaMpi AhAra, asaNaM, pANaM, khAImaM, sAImeM, annatthANAbhogeNaM, sahassAgAreNaM levA levarNa, gihathyasaMsaTheNaM, ukhita vivageNaM, 1 pahuccamakheNaM, pariThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirAmi. 9. artha - 1 moNa dIdheluM hoya teno AgAra (zeSa artha upara mujaba). (10) abhigrahanuM. abhigahaM paccakkhAmi, cavihaMpi AhAraM, asaNaM, pArUM, khAImaM, sAImaM, annatthANAbhogeNaM, sahassAgAreNaM mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattirAgAreNaM vosirAmi. 10, (artha upara AvI gayA che.) iti daza paccakkhANa saMpUrNa. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI bRhad jaina zoka saMgraha (101) karma prakRtionI sthiti tathA AbAdhAkALano thokaDo (panna. pada-23, u. 2) (1-20) samuccaya jIva 5 jJAnAvaraNIya, 4 darzanAvaraNIya ane 5 aMtarAya e 14 prakRtio jaghanya aMtarmuhUrta tathA pAMca nidrA ane azAtA vedanIya e cha prakRtio jaghanya (ja.) eka sAgaranAM 3/7 bhAgamAM pathyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI tathA e 20 prakRtio utkRSTa (ut.) 30 kroDAkroDI sAgaranI bAMdhe che. AbAdhAkALa (A.) 3 hajAra varSano. ekendriyathI asaMzI paMcendriya sudhInI prakRtio ja. potapotAnI ut. sthitithI palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNInI bAMdhe che. ut. sthiti ekendriya 3/7 sAgaranI, beIndriya (beI.) 25 sAgaranAM 3/7 bhAganI, teIndriya (taI.) 50 sAgaranA 3/7 bhAga, caurendriya (caure.) 100 sAgaranAM 3/7 bhAganI, asaMzI paMcendriya (a.paMce.) 1000 sAgaranAM 3/7 bhAganI bAMdhe che. saMzI paMcendriya (saM.paMce.) 14 prakRtio jaghanya (ja.) aMtarmuhUrta ane 6 prakRti aMtaH kroDAkroDI sAgara (aM.krokro.sA. eka sAgaramAM kaMIka uNI) ane ut. 30 kroDAkroDI sAgaropamanI ane abAdhAkALa 3 hajAra varSano che.* - * je karmanI jeTalA kroDA kroDI sAgaropamanI sthiti hoya che te karmano teTalAM ja 100 varSano abAdhAkALa hoya che. je karmanI sthiti kroDA kroDI sAgaropamanI aMdara che teno abAdhAkALa aMtarmuhurta hoya che. AyuSya karmano abAdhAkALa jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa kroDa pUrvano trIjo bhAga che. (pannavaNA sUtra TIkA-478, 479) Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma prakRtionI sthiti tathA AbAdhakALa 25 (21) zAtA vedanIyanAM be bheda - sAMparAyika ane Iyapathika, IryApathika zAtA vedanIyanI sthita be samayanI. sAMparAyika zAtA vedanIyanI samuccaya jIva apekSA ja. 12 muhurta ut. 15 kro.ko. sA nI, abAdhAkALa 1500 varSano che. ekendriyamAM 3/14 sAgaramAM palyano asaMkhyAtamo bhAga uNI jaghanya sthiti, ut. 3/14 sAgaranI, beI.nI ut. sthiti 25 sAgaranAM 3/14 bhAganI, teI.nI 50 sAgaranAM 3/14 bhAganI, caure nI 100 sAgaranAM 3/14 bhAganI, a.paMce. nI 1000 sAgaranAM 3/14 bhAganI che. te badhAnI ja. sthiti potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI che. saM.paMce.nI ja. sthiti 12 muhurtanI, ut. 15 krokro.sA.nI ane abAdhAkALa 1500 varSano che. (22-49) mohanIya karmanI 28 prakRti che. samuccaya jIva anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNIya krodha, mAna, mAyA, lobha e 12 prakRtio bAMdhe to ja. 47 sAgaramAM palyanAM asaM. bhAga uNI, saMjvalana krodhanI ja. 2 mahinA, saMjvalana mAnanI ja. 1 mahino, saMjvalana mAyAnI ja. 15 divasa, saMjvalana lobhanI ja. aMtarmuhurtanI e 16 prakRtio ut. 40 krokro.sA. nI bAMdhe che. abAdhAkALa 4000 varSano. e 16 prakRtio eke. utu. 47 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 4/7 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 47 bhAganI. e pAMce ja. potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMjJI paMce. e 12 prakRti ja. aM.ko.sA., saMjvalana krodha ja. 2 mahinA, saMjvalana mAyA ja. 1 mahino, saMjvalana mAyA ja. 15 divasa, saMjvalana lobha ja. aMtarmuhurtanI bAMdhe che. ut. e 16 prakRtio 40 krokro.sA.nI., abAdhAkALa 4000 varSano che. samu. jIva hAsya, rati e be prakRtio ja. 17 sAgaranI chu-40 Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FE 3. zrI bRhad jaina thoka saMgraha ane purUSaveda ja. 8 varSanI. traNe prakRtio ut. 10 kro.kro.sA. nI bAMdhe che. abAdhAkALa 1000 varSano. ekendriya A traNe prakRtio ut. 1/7 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 1/7 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 1/7 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 1/7 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 1/7 bhAganI. jadhanya badhAM potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saM.paMce. hAsya ane rati ja. aMtaH kro.kro.sA. ane purUSaveda ja. 8 varSanI bAMdhe che. ut. traNe prakRti 10 kro.kro.sA. nI bAMdhe che, abAdhAkALa 1000 varSano. samu. jIva ati, bhaya, zoka, durgaMcha ane napuMsaka veda e pAMca prakRti ja. 2/7 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI, ut. 20 kroDAkroDI sAgaranI. abAdhA kALa 2000 varSano che. eke. e pAMce prakRti uD. 2/7 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 2/7 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 2/7 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 2/7 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 2/7 bhAganI. jaghanya potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMzI paMce. ja. aM.kro.kro.sA. nI, ut. 20 kroDAkroDI sAgaranI, abAdhAkALa 2000 varSano che. samu. jIva strI vedanI prakRti jaya. 3/14 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI urdU. 15 kroDA kroDI sAgaranI, abAdhAkALa 1500 varSano che. ekendriya strI vedanI ut. 3/14 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 3/14 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 3/14 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 3/14 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 3/14 bhAganI bAMdhe che. ja. potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saM.paMce. strIvedanI ja. aM.kro.kro.sA. urdU. 15 kroDAkroDI sAgaranI, abAdhAkALa 1500 varSano che. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma pravRtionI sthiti tathA AbAdhakALa 627 samu. jIva mithyAtva mohanIya ja. 1 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI, u. 70 kroDA kroDI sAgaranI abAdhAkALa 7000 varSano che. ekendriya ut. 1 sAgaranI, beI. 25 sAgaranI, teI. 50 sAgaranI, caure. 100 sAgaranI, a.paMce. 1000 sAgaranI bAMdhe che. jaghanya badhA potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMjJI paMce. ja. aMtaH kroDAkoDI sAgaranI, ut. 70 kroDA kroDI sAgaranI, abAdhAkALa 7000 varSano che. mizra mohanIya ane samakita mohanIyano baMdha nathI thato. mizra mohanIyanI ja. ut. aMtarmuhurtanI, samakti mohanIyanI ja. aMtarmuharta ut. 66 sAgarathI kaMIka adhika che. (50-53) AyuSya karmanI 4 prakRti che. nArakI naraka ane devatAnuM AyuSya nathI bAMdhatA, manuSya ane tiryaMcanuM Ayu bAMdhe che. nArakI manuSyanuM Ayu bAMdhe to jaze. pratyeka mAsane cha mAsa adhika, u. 1 kroDa pUrvane 6 mAsa adhika bAMdhe che. tiryaMcanuM Ayu bAMdhe to ja. cha mAsa aMtarmuhurta adhika, u. 1 kroDa pUrva cha mAsa adhikanuM. e ja pramANe devatAnuM samajavuM. tiryaMca narakanuM Ayu bAMdhe to ja. 10 hajAra varSa aMtarmuhurta adhika, u. 33 sAgarane kroDa pUrvano trIjo bhAga adhikanuM bAMdhe che. tiryaMca Ayu ke manuSya Ayu bAMdhe to jA. aMtarmuhurtanI, u. 3palyane kroDa pUrvanA trIjA bhAga adhikanuM bAMdhe che. tiryaMca deva Ayu bAMdhe to jA. 10 hajAra varSane aMtarmuharta adhika utu. 18 sAgarane kroDa pUrvanAM trIjA bhAga adhikanuM bAMdhe che. manuSya narakAyu ke devAyuM bAMdhe to ja. 10 hajAra varSane pratyeka mAsa adhika, uta. 33 sAgarane kroDa pUrvanA trIjA bhAga adhikanuM bAMdhe che. manuSya manuSya Ayu ke tiryaMca Ayu bAMdhe to ja. aMtarmuharta ut. 3 palyane kroDa pUrvano trIjo bhAga adhikanuM bAMdhe che. (54-148) - nAma karmanI 93 ane gotra karmanI 2 prakRtiono baMdha-naraka gati, narakAnupUrvI, vaikriya zarIra, vaikriya Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI bRhad jaine thoka saMgraha aMgopAMga, vaikriya baMdhana, vaikriya saMghAtana e cha prakRti samuccaya jIva tathA asaMjJI paMce.ja. 1000 sAgaranAM 27 bhAgamAM palpanA asaMkhyAtamA bhAga uNI, u. 20 kroDA kroDI sAgaranI, abAdhAkALa 2000 varSano. eka, beI, teI, caure. A cha prakRtio nathI bAMdhatA. ja. aM.krokro.sA., u. 20 kro.ko.sA. nI bAMdhe che. abAdhAkALa 2000 varSano che. deva gati, devAnupUrva samuccaya jIva ja. 1000 sAgaranAM 2/3 bhAgamAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI ut. 10 kro.ko.sA.nI, abAdhAkALa 1000 varSano che. asaMjJI paMce. ja. samuccaya jIva mujaba, ut. 1000 sAgaranAM ra7 bhAganI bAMdhe che. eke.beI.eI.caure. A be prakRti bAMdhatA nathI. saMpaMce.. aM.ko.ko.sA.nI ane ut. 10 kro.ko.sA.nI ane abAdhAkALa 1000 varSano che. samuccaya jIva manuSya gati, manuSyAnupUrvI e be prakRtio ja. 1 sAgaranAM 3/14 bhAgamAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI, u. 15 krokro.sA.nI tathA abAdhAkALa 1500 varSano che. ekendriya u. 3/14 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 3/14 bhAganI, te I. 50 sAgaranAM 3/14 sAgaranI, caure. 100 sAgaranAM 3/14 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 3/14 bhAganI bAMdhe che. ja. potapotAnI utu. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saM.paMce. ja.aM.ko.ko.sA.nI u. 15 kro.ko.sA.nI, abAdhAkALa 1500 varSano che. tiryaMcagati, tiryaMcAnu pUrvI, ekendriya, paMcendriya, audArika zarIra, audArika aMgopAMga, au. baMdhana, au. saMghAtana, taijasa zarIra, hai. baMdhana, vai. saMghAtana, kAmaNa zarIra, kA. baMdhana, kA. saMghAtana, cAra azubha sparza (karakaro, bhAre, TADho, lUkho) tathA durabhigaMdha e 19 prakRtio samuccaya jIva ja: 2/3 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI tathA u. 20 kro.ko. sAgaranI tathA Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma pravRtionI sthiti tathA AbAghakALa da29 abAdhAkALa 2000 varSano che. ekendriya u. 2/7 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 27 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 2/7 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 27 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 2/7 bhAganI, ja. badhA potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saM.paMce. ja.e.krokro.sA.nI tathA ut. 20 kro.ko.sA.nI abAdhAkALa 2000 varSano che. baI, teI, caure., sUkSmanAma, sAdhAraNa nAma, aparyApta nAma e cha prakRtio ja. 1 sAgaranAM 93pa bhAgamAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI, ut. 18 kro.ko.sA.nI abAdhAkALa 1800 varSano che. ekendriya ut. 9/35 sAgaranI, beI., 25 sAgaranAM 93pa bhAganI, te I. 50 sAgaranAM 935 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 9/35 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 935 bhAganI, ja. potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMjJI paMce.ja.paM.krokro.sA. nI ut. 18 kro.ko.sA. nI bAMdhe che. abAdhAkALa 1800 varSano che. cAra zubha sparza (suMvALo, halako, uno, snigdha), surabhigaMdha, e pAMca prakRtio samuccaya jIva 17 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI ut. 10 kro.ko.sA.nI abAdhAkALa 1000 varSano che. ekendriya ut. 1/7 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 17 bhAganI, teI. 50 sAgaranAM 17 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 17 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 17 bhAganI tathA ja. potapotAnI ut. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMpaMce. ja.e.kro.ko.sA. ut. 10 kro kro.sA. abAdhAkALa 1000 varSano che. AhAraka zarIra, Aharaka aMgopAMga, A.baMdhana, A.saMghAtana, tirthaMkara nAma e pAMca prakRti samuccaya jIva tathA saMzI paMce. ja. tathA ut. e.kro.ko.sA. nI bAMdhe che. abAdhAkALa nathI. Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina thoka saMgraha sapheda, pILo, lAla, nIlo, kALo e pAMca varNa tathA khaTo, mITho, tIkho, kaDavo, kasAyelo e pAMca rasa ema 10 prakRti samuccaya jIva anukramathI ja. 4/28, 5/28, 6/28, 7/28 tathA 8/28 sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. ut. 10, 12 1/2, 15, 17 1/2 ane 20 kroDAkroDI sAgaranI bAMdhe che. abAdhAkALa anukramathI 1000, 1250, 1500, 1750 ane 2000 varSano che. ekendriya A 10 prakRti ut. anukrame 4/28, 5/28, 6/28, 8/8 ane 8/28 bhAganI, teIndriya anukrame 50 sAgaranAM 4/28 bhAga yAvat 4/28 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 4/28 bhAga yAvat 8/28 bhAganI, a.paMce. 1000 sAgaranAM 4/28 bhAga yAvat 4/28 bhAganI tathA jaghanya potapotAnI urdU. sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMzI paMce. 10 prakRti ja.aM.kro.kro.sA. nI tathA ut. anukrame 10, 12 1/2, 15, 17 1/2 ane 20 kroDAkroDI sAgaranI bAMdhe che. abAdhAkALa anukrame 1000, 1250, 1500, 1750 tathA 2000 varSano che. 630 cha saMghayaNa tathA cha saMThANa e bAra prakRtio samu. jIva jaghanya anukrame (1 saMghayaNa tathA 1 saMThANa) 5/35, 6/35, 7/35, 8/35, 9/35 tathA 10/35 sAgaramAM palyanA asaMkhyAtamA bhAga uNI tathA ut. anukrame 10, 12, 14, 16, 18, 20 kroDAkroDI sAgaranI bAMdhe che. abAdhAkALa 1000, 1200, 1400, 1600, 1800, 2000 varSano che. e 12 prakRtio ekendriya ut. anukrame 5/35, 6/35, 7/35, 8/35, 9/35 tathA 10/35 sAgaranI, beIndriya 25 sAgaranAM 5/35 bhAga yAvat 10/35 sAgaranI, teIndriya 50 sAgaranAM 5/35 bhAga yAvat 10/35 bhAganI, caurendriya 100 sAgaranAM 5/35 bhAga yAvat 10/35 sAgaranI, asaMzI paMce. 1000 sAgaranAM 5/35 bhAga yAvat Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma pravRtionI sthiti tathA AbAdhakALa 31 1035 bhAganI bAMdhe che. ut. badhA potapotAthI utkRSTa sthitimAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che. saMjJI paMce. A 12 prakRtio jA. aMko.ko.sA. nI, u. anukrame 10, 12, 14, 16, 18, 20 kro.ko.sA.nI bAMdhe che. abAdhAkALa 1000, 1200, 1400, 1600, 1800, 2000 varSano che. sthAvaranAM dazakAnI sAta prakRtio (sthAvara, asthira, azubha, durbhAgya, duHsvara, anAdaya ane azokIrti nAma), sAta pratyeka prakRtio (parAghAta, ucchavAsa nAma, AtApa, udyota, agurU laghu, nirmANa, upaghAta nAma), trasanAM dazakAnI 4 prakRtio (tranAma, bAdara, pratyeka, paryApta nAma), nIca gotra, azubha vidAya gIta e 20 prakRtio tiryaMca gatinI jema ja. 27 sAgara ane u. 20 kroDAkoDI sAgaranI samajavI. trasanAM dazakAnI cha prakRtio (sthira nAma, zubha, saubhAgya, susvara, Adeya, yazakIrti nAma) ucca gotra tathA zubha vihAya gati A ATha prakRtiomAMthI yazakIrti ane uccagotra A be prakRti samuccaya jIva jaghanya 8 muharta tathA zeSa prakRtio ja. 17. sAgaramAM palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNI bAMdhe che, ut. AThe prakRtio 10 kro.ko.sA.nI, abAdhAkALa 1000 varSano che. e AThe prakRtio ekendriya ut. 1/7 sAgaranI, beI. 25 sAgaranAM 17 bhAganI, te I. 50 sAgaranAM 1/7 bhAganI, caure. 100 sAgaranAM 1/3 bhAganI, a. paMce. 1000 sAgaramAM 17 bhAganI bAMdhe che. jaghanya uparanI utkRSTa sthitithI palyanAM asaMkhyAtamA bhAga uNInI bAMdhe che. saMzI paMce. yazokIrti tathA ucca gotra jagha. 8 muhUrtanI tathA zeSa cha prakRtio ja.e.krokro.sA. nI bAMdhe che, ut. 10 kro.ko. sAgaranI bAMdhe che. abAdhAkALa 100 varSano che. Iti karma prakRtionI sthitino thokaDo. Iiti asajhUjhAya saMpUrNa Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhad jaina zoka saMgraha | (caubhaMgI) (zrI ThANAMga sUtramAM cothe ThANe) 1. cAra prakAranA ghaDA - 1. amRtano ghaDo amRtanuM DhAMkaNuM. 2. amRtano ghaDo viSanuM DhAMkaNuM. 3. viSano ghaDone amRtanuM DhAMkaNuM. 4. viSano ghaDo ne viSanuM DhAMkaNuM. e ghaDAnA daSTAMte cAra prakAranA puruSa che, te kahe che - 1. eka purUSa, manamAM nirmaLo ne moDhe paNa madhurI bhASA bole, 2. eka purUSa manano melo ane moDhAno mITho. 3. eka moDhe kaDavA bolo. manamAM mITho. 4 eka moDhe kaDavA bolo ne manamAM melo. 2. cAra jAtanAM phUla - 1. phUla, suMgadha karIne sahita ane rUpe karIne paNa sahita caMpA, gulAbanuM phUla. 2. eka phUla sugaMdha sahita che paNa rUpa nahIM, te borasalI, poyaNanuM phUla. 3. eka phUla, rUpa sahita che, paNa sugaMdha nathI, te AvaLanuM phUla 4. eka phUlane rUpa nathI ane sugaMdha nathI, te AkaDA dhaturAnuM phUla. e daSTAMte cAra prakAranA purUSa che. te kahe che - eka purUSa, rUpa sahita che, paNa zIla sahita nathI. brahmadata cakravartInI pere. 2. eka purUSa zIla sahita che, paNa rUpa nathI, te harIkezI aNagAranI pere. 3. eka purUSa rUpavaMta che ane zIlavaMta paNa che, te bharata rAjAnI pere. 4 eka purUSane rUpa nathI ane zIla eTale bhalo AcAra paNa nathI, te kALasuryA kasAInI pere. 3. cAra prakAranA zrAvaka - 1 sAdhune, mAtA-pitA samAna 2 bhAIbaMdha samAna 3 bhAI samAna 4 zokaya samAna. 4 prakAranA zrAvaka - 1 arIsA sarakhA zrAvaka te, sAdhu jevuM siddhAMta kahI saMbhaLAve tevuM pAchuM pharI kahI batAve. 2 bIjA, dhvajA sarakhA, te vicitra dezanA sAMbhaLI mana AvuM pAchuM thaI jAya. 3 trIjA, sUMTha, thAMbhalA sarakhA te lIdhI vAta khoTI Thare, Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caubhaMgI 33 chatAM paNa mUke nahIM 4. cothA, kAMTA sarakhA, zikhAmaNa denArane paNa sAmAM vacana kahI dukha de. e cAra. 4. cAra prakAranA karaMDIyA - 1. rAjano karaMDIyo te samAna tIrthaMkara deva. 2. vyavahArIAno karaMDIyo te samAna gaNadhara deva, 3 vezyAno karaMDIyo te samAna anya darzanI. 4 caMDAlano karaMDIyo te samAna jaMtra - maMtra karanAra sAdhu. 5. cAra kaSAya kaI kaI jagyAe lAbhe te kahe che - 1. nArakImAM krodha ghaNo. 2. manuSyamAM mAna ghaNuM. 3. tiyacamAM mAyA ghaNI. 4 devatAmAM lobha ghaNo. 6. cAra jAtanA ajIrNa - 1 tapazyAnuM ajIrNa, krodha 2 jJAnanuM ajIrNa, abhimAna. 3 kAmanuM ajIrNa, niMdAkuthalI 4 peTanuM ajIrNa, adhika anna khAya te. 7. cAra prakAranAM jhADa parivAra sahita - 1 eka zAlInuM jhADa ane zAlIno parivAra, te AdinAtha ane bharata cakravartInI pere. 2 eka zAlInuM jhADa ane eraMDAno parivAra, te gargAcAryanA ziSyanI pere. 3 eraMDAnuM jhADa ane zAlIno parivAra, te haMgAlamardana AcAryanA ziSyanI pere. 4 eka eraMDAnuM jhADa ane eraMDAno parivAra, te kALasUryA kasAI ane tenA parivAranI pere. . . . 8. cAra prakAranA megha - 1. eka megha gAje paNa varase nahIM 2. eka megha varase paNa gAje nahIM. 3. eka megha gAje ane varase 4. eka megha gAje nahIM varase paNa nahIM te ThAlAM vAdaLAM. e deSTAMte cAra cAra prakAranA purUSa kahyA te kahe che - 1 purUSa abhimAna kare, paNa dAna kare nahIM 2 eka purUSa dAna Ape, paNa abhimAna paNa kare nahIM 3 eka purUSa dAna paNa Ape ane mahIno parivAra ane jhADa Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. ane ajarUra ajarUrizvata eka jari zrI bRhad jaina thoka saMgraha abhimAna paNa kare. 4 eka puruSa dAna paNa Ape nahIM ane abhimAna kare nahIM. 9. cAra prakAranA megha - eka megha kALe varase, paNa akALe varase nahIM. 2. eka megha akALe varase, paNa kALe varase nahIM 3. eka kALe paNa varase ane akALe paNa varase 4. eka, kALe paNa varase nahIM ane akALe paNa nahIM. evI rIte cAra prakAranA purUSa kahyA, te kahe che. 1. - eka purUSa mAge tene dAna Ape paNa mAge nahIM, tene dAna Ape nahIM. 2. eka puruSa jarUriyAta na hoya tene dAna de, paNa jarUriyAtavALAne dAna de nahIM. 3. eka jarUriyAtavALAne dAna de ane ajarUriyAtavALAne paNa dAna de. 4. eka jarUriyAtavALAne dAna de nahIM ane ajarUriyAtavALAne paNa dAna de nahIM. 10. cAra prakAranA megha - 1. eka megha kSetramAM varase paNa khAramAM varase nahIM. 2. eka khAramAM varase, paNa kSetramAM varase nahIM, 3. eka kSetramAM varase ane khAramAM varase, 4. eka kSetramAM paNa varase nahIM ane khAramAM paNa varase nahIM. e rIte cAra prakAranA puruSa jANavA 1. eka puruSa, supAtrane dAna de, paNa kupAtrane dAna de nahIM 2. eka purUSa, kupAtrane dAna de, paNa supAtrane de nahIM 3. eka purUSa supAtrane dAna de ane kupAtrane paNa dAna de 4. eka puruSa supAtrane dAna de nahIM ane kupAtrane paNa dAna de nahIM, te kRpaNa. 11. cAra prakAranA megha kahyA - 1. eka megha ekavAra varase ane temAM daza hajAra varSa sudhI anna nIpaje 2. eka megha eka vAra varase ane hajAra varSa sudhI anna nIpaje. 3. eka megha ekavAra varase ane daza varSa sudhI anna nIpaje 4. eka megha ghaNIvAra varase ane ekavAra dhAnya nIpaje. te pAMcamA ArAno Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caubhaMgI 35 megha. e dagaMta, purUSa upara utAre che. 1. saMjatI rAjAe tathA gajasukumAre ekavAra dezanA sAMbhaLI, rAjya choDI dIkSA lIdhI 2. paradezI rAjA kezIkumAranI ekavAra vANI sAMbhaLI bAvrata - dhArI thayA. 3. zreNika rAjA, ekavAra vANI sAMbhaLI samakitI thayA. 4. pAMcamA ArAnA jIva ghaNIvAra sAMbhaLe paNa daDhatA rahevI ghaNI kaThaNa, kAraNa ke sAMbhaLe tyAM sudhI daDhatA. e cothA megha samAna jANavA. 12. cAra prakAranAM baLa - 1. eka eka jIvane tapazyAnuM baLa che paNa AhAranuM baLa nahIM. 2. eka ekane AhAranuM baLa che paNa tapazyAnuM baLa nahI. 3. eka ekane AhAranuM baLa che ane tapazyAnuM paNa baLa che. 4. eka ekane AhAranuM baLa paNa nathI ane tapazyAnuM baLa paNa nathI te mAMdo. 13. cAra prakAranAM goLA - 1. eka mAkhaNano goLo te taDake tarata ogaLI jAya tema eka eka puruSa koInAM mAThAM vacana sAMbhaLI tarata dharma choDI de. 2. eka lAkhano goLo te taDake ogaLe nahIM paNa agni pAse mUkIe to te ogaLI jAya, tema eka eka puruSa vacana sAMbhaLI dharma choDe nahIM paNa gALa, maheNA sAMbhaLI, dharma choDI de. 3. eka lAkaDAno goLo te taDake, agninI pAse melyo ogaLe nahIM, paNa agnimAM nAMkhyo baLe, tema vacana sAMbhaLI dharma mUke nahIM. mArakTa kare te vAre dharma choDe. 4. eka mATIno goLo; te tApamAM nAMkhe te vAre vizeSa pAko thAya, paNa ogaLe nahIM, tema eka puruSa ne koI duHkha de tyAre dharmamAM vadhAre daDhatA thAya, paNa dharma mUke nahIM, kAmadeva zrAvakavatuM. 14. cAra prakAranA puruSa - 1 eka purUSane dharma vahAlo che paNa daDhatA nahIM. ApadA vakhate nAsI jAya 2 ekane dharma Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI bRhad jaine thoka saMgraha vahAlo paNa che ane daDhatA paNa che. 3. ekane dharma upara daDhatA che paNa dharma vahAlo nathI, eTale dararoja dharma banI zakto nathI, avasare dharmanuM kAma kare che. 4. ekane dharma vahAlo paNa nathI ane daDhatA paNa nahIM, te paryuSaNanAM pAraNAM khAnAra zrAvako. 15. cAra prakAranAM puruSa 1. eka puruSa bahArathI nAhI dhoI UjaLo paNa mAMhI kapaTa, mele karIne sahita. 2 eka puruSa, bahAra melo paNa mAMhI nirmaLo. 3 eka puruSa bahAra paNa ujaLo ane mAMhI paNa UjaLo. 4 eka purUSa, bahAra paNa melo ane mAMhI paNa melo. 16. cAra prakAranA putra * 1. eka putra, pitA thakI adhika, te RSabhadevanA putra bharatanI pere. 2. eka putra, pitAthI hIna, te bharatezvaranA putranI pere. 3. eka putra, pitAtulya te - Aditya jazAnA putranI pere. 4. eka putra, pitAne kalaMkarUpa. te kuMDarIkavata. 17. cAra prakAranAroga - 1. eka, dekhAvamAM duSTa paNa vedanA thoDI che, te medano roga. 2. eka, dekhAvamAM duSTa nahIM paNa vedanA ghaNI te kaMThamALano roga. 3 eka dekhAvamAM duSTa ane vedanA paNa ghaNI, te peTazULano roga. 4 eka, dekhAvamAM duSTa nahIM ane vedanA paNa nahIM, te zUnya cittano roga. 18. cAra prakAranI dIkSA - 1. eka siMhanI pere vrata le ane siMhanI pere pALe, te bharatezvaranI pere. 2. eka siMhanI pere vrata le ane ziyALa jevo thaI vrata mUke, te kuMDarikanI pere. 3. eka ziyALanI pere vratta le ane siMhanI pere vrata pALe, te aMgAra madana AcAryanA ziSyanI pere. 4. eka ziyALanI pere vrata le ane zIyALa pere pALe, te kAlakAcAryanA ziSyanI pere. 19. cAra prakAranA sneha - 1. eka, suMThanA taraNAno tAra Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caubhaMgI 37 te tUTyo saMdhAya nahIM, tema sneha tUTayo saMdhAya nahIM 2. eka vAMsanI chAla tUTI kaMIka saMdhAya tema sneha kAMIka tUTyo saMdhAya. 3. eka UnanI dorI tUTI vizeSa saMdhAya; tema sneha tUTayo saMdhAya. 4. eka cAmaDAnI tAMtano tAra tUTatAM ghaNI vAra lAge ane sAMdho paNa lAge. 20. cAra prakAranA puruSa - 1. eka potAno avaguNa dekhe, pAko na dekhe. 2. eka pAko avaguNa dekhe, potAno na dekhe. 3. eka, pArako avaguNa paNa dekhe, ane potAno paNa dekhe. 4. eka potAno avaguNa paNa na dekhe, ane pArako paNa na dekhe. 21. cAra prakAre devatAnI gatino Avelo jANIe 1. udAracitta hoya. 2. susvara kaMTha hoya. 3. dharmano rAgI hoya. 4 devagurUno bhakta hoya. 22. cAra prakAre tiryaMca gatino Avelo 1. anADI hoya, 2. asaMtoSI hoya, 3. 4. mUrkhanI sevA kare tathA bhUkha ghaNI hoya. jANIe kapaTI hoya, - jANIe 23. cAra prakAre manuSya gatino Avelo 1. vinIta hoya. 2. nirlobhI hoya. 3. dayA dharma upara hitabhAva rAkhanAra hoya, 4. parane vahAlo lAge. 24. cAra prakAre nArakIno Avelo jANIe hoya, 2. paMDitAI rahita hoya, 3. dayA rahita kaMkAsI hoya. 1. krodhI hoya, 4. 25. cAra prakAre kilviSI devatAnuM AyuSya bAMdhe - 1. tIrthaMkaranA avaguNa bole. 2. dharmanA avaguNa bole. 3. AcArya - upAdhyAyanA avaguNa bole. 4 caturvidha saMghanA avaguNa bole. Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI bRhad jaina zoka saMgraha 26. cAra prakAre jIva dharma pAme nahIM - 1 ahaMkArI, dharma na pAme 2. krodhI, gharma na pAme, 3. rogI, dharma na pAme, 4. pramAdI, dharma na pAme. 27. lokamAM cAra cIjo sarakhI kahI che - 1. uDa nAme vimAna 2. zImaMtaka nAme narakAvAso 3. manuSya kSetra 4. siddhazIlA-e cAre pIstAlIsa lAkha jejanamAM kahyA che. 28. lokamAM cAra vAnAM eka lAkha jamanAM kahyAM che 1. apaThANa narakavAso, sAtamI narake, 2. pAlaka vimAna, pahelA devaloka, 3. jaMbudvIpa, trIchA loke, 4. sarvArtha siddha vimAna, uMce devaloke. 29. cAra prakAranAM phaLa kahyAM che te - 1. eka bahAra kaThaNa ane aMdara pocuM, te nALIera. 2. eka phaLa bahAra pocuM ane aMdara kaThaNa, te bora. 3. eka phaLa aMdara pocuM ane bahAra paNa pocuM, te drAkSa. 4. eka phaLa aMdara kaThaNa ane bahAra paNa kaThaNa, te sopArI. 30. e rIte cAra prakAranA purUSa jANavA.- 1. eka purUSa uparathI kaThora bole paNa manamAM pariNAma ghaNAM narama te mAtA-pitA athavA bhaNAvanAra. 2 eka uparathI mIThuM bole paNa manamAM ghaNuM kaThaNa te kapaTI duzmana athavA oramAna mA. 3 eka purUSa uparathI mIThuM bole ane manamAM ghaNuM hita rAkhe, te sAdhumunirAja 4 eka puruSa moDhe kaDavA bolo ane peTamAM paNa khoTA vicAro rAkhe, te pApI jIva. 31. cAra prakAre upamA - 1. chatI vastune achatI upamA, te nagarI devaloka sarakhI 2. achatI vastune chatI upamA te chAza, dUdha jevI. 3. achatI vastune achatI upamA, te cAra gAunA kUvo vALathI bharIe so so varase eka eka vALa Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caubhaMgI F39 kADhIe ane kUvo khAlI thAya tyAre eka palya thAya te. 4. chatI vastune 'chatI upamA, te goLa sAkara jevo. 32. cAra prakAre nirjarA 1 ghaNI vedanA ane thoDI nirjarA te sAtamI narakavALAne. 2 thoDI vedanA ane ghaNI nirjarA te sAmAnya sAdhune. 3 ghaNI vedanA ane ghaNI nirjarA te paDimAdhArI tathA jina kalpI sAdhune. 4 thoDI vedanA ane thoDI nirjarA te anuttara vimAnanA devatAne. * 33. cAra ThekANe kaSAyano vAso 1. krodhano vAso kapALamAM 2. mAnano vAso garadanamAM. 3. mAyAno vAso haiyAmAM. 4 lobhano vAso sarvAMgamAM. 34. cAra jAtanI akkala 1. jAge to cora nAse. 2. kSamA kare to kleza nAse. 3. udyama kare to drAridra nAse. 4. bhagavAnanI vAta sAMbhaLe to pApa nAse. - - 35. cAra prakAranA jIva 1. eka sukhaduHkha jANe ne veDhe te cAra gatinA jIva jANavA. 2. eka jANe paNa vede nahIM, te siddhanA jIva 3 eka vede paNa jANe nahIM, te asaMzInA jIva 4. eka jANe nahIM ane vede paNa nahIM, te bezuddha athavA ajIva. - 36. cAra prakAranA purUSa 1. eka potAnA karmano aMta kare ane bIjAnA karmano paNa aMta karAve, te tIrthaMkara. 2. eka potAnAM karmano aMta kare paNa bIjAnAM karmano aMta karAve nahIM, te paDimAdhArI. 3. eka potAnAM karmano aMta na kare ne bIjAnAM karmano aMta karAve, te cothA guNasthAnavALA samaSTi, 4. eka potAnAM karmano aMta na kare ane bIjAnAM karmano paNa aMta na karAve te. Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI bRhad jene thoka saMgraha 37. cAra prakAranA AcArya * 1. aMdaranA saha ane bahArano paNa pariSaha sahe te dezathI ane sarvathI ArAdhaka. 2. eka aMdarano pariSaha jIte ane bahArano pariSaha na jIte te dezathakI virAdhaka ane sarvathakI ArAdhaka. 3. eka bahArano pariSaha jIte ane aMdarano pariSaha na jIte te dezathakI ArAdhaka ane sarvathakI virAdhaka. 4. eka aMdarano pariSaha jIte nahIM ane bahArano pariSaha paNa jIte nahi te dezathakI ane sarvathakI virAdhaka. 38. cAra prakAranA capaLa - 1. sthAnaka capaLa, te jyAM tyAM besato phare. 2. gati capaLa, te UMTanI mAphaka cAlato phare. 3. bhASA capaLa, te jema tema bola bola kare. 4. bhAva capaLa, te eka kAma karatAM adhurUM mUkI bIjuM kAma upADe. e cAra prakAranA capaLa, jJAna na pAme. 39. cAra prakAranA thoDA purUSa - 1. para duHkhe duHkhiyA thoDA. 2. para upakArI thoDA. 3. guNagrAhI thoDA. 4. garIba sAthe sneha rAkhe tevA thoDA. 40. cAra dizAomAM cAra purUSa : 1. pUrva dizAmAM bhogI ghaNA. 2. pazcima dizAmAM zogI thANA. 3. uttara dizAmAM jegI ghaNA. 4. dakSiNa dizAmAM rogI ghaNA. 41. cAra prakAranAM gaLaNAM * 1. dharatInuM gaLaNuM, iryAsamiti. 2. matinuM gaLaNuM, zubhadhyAna. 3. vacananuM gaLaNuM, nirvadha bhASA. 4. pANInuM gaLaNuM, jADuM lUgaDuM. 42. cAra prakAranA sAdhu - 1.eka potAnuM bharaNapoSaNa kare, bIjAnuM na kare te jinakalpI. 2. eka potAnuM na kare ne paranuM kare, te para upakArI sAdhu. 3. eka potAnuM kare ane paranuM kare, te sAmAnya sAdhu. 4. eka potAnuM na kare ane bIjAnuM paNa Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caubhaMgI.. 641 na kare, la... karela sAdhu (athavA daridrI). 43. cAra pacheDI sAdhvIne rAkhavI te-1. eka, be hAtha panAnI sthAnakamAM oDhe. 2 bIjI, be hAtha panAnI ThaMDIla jatAM oDhe. 3. trIjI, traNa hAtha panAnI gaucarI jatAM oDhe. 4. cothI, cAra hAtha panAnI samosaraNamAM jatI vakhate oDhe. 44. cAra prakAranA purUSa - 1. eka purUSa sAdhu veSa mUke paNa jinAjJArUpa dharma na mUke, koIka kAraNa vizeSa. 2. eka . purUSa sAdhu veSa na mUke paNa jinAjJArUpa dharma mUke, jamAlInI pere. 3. eka puruSa veSa tathA dharma, baMne na mUke, bhalA sAdhunI pere. 4. eka puruSa sAdhu veSa mUke ane dharma paNa mUke, te kuMDarikanI pere. 45. cAra prakAre AhAra paraThavavo - 1. dravyathakI, AdhAkarmAdika. 2. kSetrathakI, be gAu uparAMtano. 3. kALathakI cothA pahorano. 4. bhAvathakI, apathyakArI kaDavA tuMbAnI pere.' 46. cAra prakAre AhAra paraThavavo 1. paraThavatI vakhate, koI manuSya dUrathI Ave che ane dekhe che te azuddha 2. koI dUrathI Ave che paNa dekhato nathI te paNa azuddha 3. koI AvatuM nathI paNa dekhe che te paNa azuddha 4. koI AvatuM paNa nathI ane dekhatuM paNa nathI. te zuddha bhAMge paraThavavuM. 47. cAra prakAre aMtakriyA - (chevaTanI). kahI te - 1. bharata mahArAje aMtakriyA karI. 2. marudevI mAtA. ' 3. gajasukumAra 4. sanatakumAra cakravartI e cAra aMtakriyA karI mokSe gayA. 48. cAra prakAranI strIo kahI, te kahe che - 1. eka strI, Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da42 zrI bRhad jaina zoka saMgraha zIla guNe karI sahita ane vacce karIne paNa hita, sItAvat 2. eka zIle karIne sahita ane vacce karIne rahita te rAjImatI, guphAvatu. 3. eka zIle karIne rahita ane vacce karIne sahita te vyabhicAriNIvatu. 4. eka zIle karIne rahita ane vacce karIpaNa rahita te gaNikA, vastra rahita chabI paDAvanAra. 49 cAra mokSa pAmavAnAM aMga kahyAM. te kahe che : 1. manuSyano bhava, 2. siddhAMta sAMbhaLavAnI prIti, 3. dharma upara pUrNa zraddhA, 4. dharma kAryamAM baLa - vIryanuM phoravavuM. 50. mokSanA cAra daravAjA kahyA, te kahe che - 1. jJAna, 2. darzana. 3. cAritra. 4. tapa. iti caubhaMgI saMpUrNa Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA traNa manoratha pahelA manorathamAM zrAva kajI ema ciMtave che ke aho jInezvara deva! A bAhya ane AbhyAMtara parigraha, viSaya ane kaSAyane vadhAranAra che. rAga-dveSanA mULa che. jJAna, darzana ane cAritrano nAza karanArA che. aThAra pApane vadhAranAra, durgatine dinArA che. saMsAramAM paribhramaNa karAvanArA che. tethI jyAre huM AraMbha ane parigraha thoDo ke vadhu ghaTADIza ke ocho karIza. te divasa mAro dhanya ane parama kalyANakArI thaze. bIjA manorathamAM zrAvakajI ema citave che ke aho jInezvaradeva! kyAre huM grahavAsano tyAga karI, saMsArano tyAga karI, aThAra pA 5sthAnakano tyAga karI, dravya ane bhAvathI mukita thaIna, dIkSA aMgI kAra karIne, daza prakArano sAdhudharma, sattara prakArano saMyama pALato tha ko, vitarAga prabhunI AjJAnusAra cAlanAro banuM, te divasa mAro dhanya ane parama kalyANakArI thaze. trIjA manoratha mAM zrAva kajI ema ciMtave che ke aho jInezvara deva! jyAre huM cAre AhArano tyAga karI, aThAra pA5sthAnakano tyAga karI, bhUta kALanI bhUlonI AlocanA karI 5DI kammI, niMdI, ni:zalya thaI badhA jIvone khamAvI ati premathI pAlana poSaNa IIkarelA, A zarIranA mamatvane haTAvIne, cAra zaraNa Ulito thako paMkti maraNe marIza te divasa mAro dhanya ane parama kalyANakArI thaze.