Book Title: Banarsi Nammala
Author(s): Jugalkishor Mukhtar
Publisher: Veer Seva Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009237/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sI-nAmamAlA (hindI zabdakoSa) sampAdaka jugalakizora mukhtAra Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra sevA mandira dillI krama saMkhyA kAla naM khaNDa 2 Mo $?$?$?$?PSL Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka pustakamAlAkA prathama puSpa banArasI-nAmamAlA arthAt kavivara paM0 banArasIdAsakRtahindI zabdakoSa sampAdaka jugalakizora mukhtAra adhiSThAnA 'nAra savAmandira prakAzakadhIrasaMbAmandira marasAvA ji0 mahAranapura prathamAvRtti / sana 1941 500 prati re cAra zrAne Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakavIra-mavA-mandira sarasAvA jilA sahAranapura mudrakazrIvAstava priMTiMga presa sahAranapura Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakake do zabda isa 'banArasI - nAmamAlA' aura usake racayitA kavivara paNDita banArasIdAsajokA saMkSipta paricaya Azrama ke vidvAna zAstrI paM0 paramAnandajI ne apanI 'prastAvanA' meM de diyA hai| yahA~ para sirpha itanA aura prakaTa kara denA hai ki graMthakI upayogitAko bar3hAne ke liye Adhunika paddhatise tayyAra kiyA gayA 'zabdAnukramarikA ke rUpa meM eka 'zabdakoSa' bhI sAtha meM lagAyA jA rahA hai, jisase sahaja hI meM mUla koSa ke antargata zabdoM aura unake arthoM ko mAlUma kiyA jA sakegA, aura isase prastuta koSakA aura bhI acchI taraha se upayoga ho sakegA tathA upayoga karanevAloMke samaya kI kAphI bacata hogI / isa zabda koSake tayyAra karane meM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prakAzaka ke do zabda paM0 paramAnandajIne sUcanAnusAra usake liye ve dhanyavAdake pAtra haiN| yahA~ bAbU pannAlAlajI jaina amatrAla dehalI aura paM0 rUpacandajI jaina, gArgIya pAnIpata ko dhanyavAda diye binA bhI maiM nahIM raha sakatA, jina kI kRpA se isa 'nAmamAlA' kI do pratiyAM prApta huI hai aura jisake phalasvarUpa hI yaha grantha prakAza meM ArahA hai| jo parizrama kiyA hai isa graMtha ke sAtha meM jisa prakIrNaka pustaka mAlAkA prArambha ho rahA hai, usameM aisI hI upayAgI choTI choTI pustakeM prakAzita huA kreNgii| AzA hai janatA isa pustakamAlAko z2arUra apanAegI / | adhiSThAtA 'vIra sevAmandira' Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA -ocomm. gambara jaina mamA jameM hindI bhASAke aneka acche kavi aura gadyalekhaka vidAna ho gaye haiN| unakI racanAyose mamAja Ana gauravAnvita ho rahA hai / jima taraha hindIke gadya lekhako-TIkA kAgama zrAcArya kalpa paM0 ToDaramalajI, paM0 jayacandajI aura paM0 madAsugvagayanI zrAdi vidvAn pradhAna mAne jAte haiM, umI taraha kaviyoma paM0 banAramIdAsajIkA sthAna bahuta hI U~cA hai| grApa gomvAmI tulamIdAmajIke mamakAlIna vidvAn tha, 17 vIM zatAbdIke pratibhAmampanna kavi tha aura kavinApara ApakA amAdhAraNa adhikAra thaa| aApakI kAvya-kalA hindImAhityameM eka nigalI chaTAko liye hue hai| umameM kahIMpara bhI zRMgAra jaisa rasIkA athavA striyAMkI zArIrika sundaratA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 banArasI - nAmamAlA kA yaha bar3hA car3hA huA varNana nahI hai jisase grAtmA patana kI ora agrasara hotA hai | Apake grantharatnIkA grAloDana karane me mAlUma hotA hai ki Apake pAsa zabdokA zramita bhaMDAra thA, aura isameM ApakI kavitAke prAyaH pratyeka padameM apanI nijakI chApa pratIta hotI hai / kavitA karanemeM grApane bar3I udAratA kAma liyA hai| vyApakI kavitA zrAdhyAtmika rasase zrota-prota hote hue bhI bar3I hI rasIlI, sundara tathA manamohaka hai, par3hate hI citta prasanna ho uThatA hai aura hRdaya zAntirama meM bhara jAtA hai| sacamuca meM grApakI AdhyAtmika kavitA prANiyAM saMtama hRdayoko zItalatA pradAna karatI aura mAnasa samvandhI grAntarika malako chATanI tathA zamana karatI huI akSaya sukhakI alaukika sRSTi karatI hai | ApakI kavitA hanekA mujhe bar3A zauka hai- - vaha mere jIvana kA eka aMga bana gaI hai| jaba taka maiM nATaka samayamArake do cAra padyoMko roja nahIM par3ha letA taba taka hRdayako zAMti Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA nahI milatI / astu / kavivara banArasIdAmajIkA janma maMvat 1643 meM jaunapura meM huA thaa| Apake pitAkA nAma khaDagamana thA / zrApane svayaM apanI prAtma-kathAkA paricaya 'arddha kathAnaka'ke rUpameM diyA hai, jo 673 dohA-caupAiyoma likhA gayA hai aura jisameM ApakI 55 varSa kI jIvana-ghaTanAgrAMkA tathA aAtmIya guNa-doSIkA acchA paricaya karAyA gayA hai / aApakI yaha AtmakathA athavA jIvana-caritra bhAratIya vidvAnoke jIvana-paricayarUpa itihAsa meM eka arva kRti hai / ardhakathAnakake avalokanasa spaSTa mAlUma hotA hai ki zrApakA jIvana adhikatara vipaniyokA-saMkaTokA-sAmanA karate hue vyatIta huzrA hai, aura Apane unapara maba dhairya tathA sAhasakA avalambana kara vijaya prApta kI hai| yadyapi bhAratIya aneka kaviyoMne apane apane jIvanacaritra svayaM likhe haiM, parantu unameM ardhakathAnaka-jaisA zrAtmIya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA guNa-doSIkA yathArtha paricaya kahI bhI upalabdha nahIM hotaa| zrardhakathAnakameM DAlabdha honevAle 1643 se 1668 taka ke (55 varSake) jIvanacAra ke bAda kAMcavara apane astitva se bhAratavarSa ko kitane samaya taka aura pavitra karata rahe, yaha TIka mAlUma nahIM hotaa| hAM, banAramAvalAmama maMgRhIna 'karmaprakRtividhAna' nAmaka prakaraNa ke nimna aMtima yadyame itanA jarUra mAlUma hotA hai ki ApakA astitva maMcat 1700 naka z2arUra rahA hai: kyoki ima maMvatke phAlguna mAmameM umakI racanA kI gaI hai / yathA--- saMvat matrahasau mamaya, phAlguNa bhAma vamanta / Rtu zazivAsara saptamI, natra yaha bhayo siddhaMna / aApakI banAI huI ima mamaya cAra racanAe~ upalabdha hainATaka mamayasAra, banAramA-vilAma (phuTakara kavinAyo kA saMgraha) aI kathAnaka aura naammaalaa| inamase zurUke do grantha to pUrNa prakAzita ho cuke haiM, aura arddha kathAnaka Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA kA bahuta kucha paricaya evaM uddharaNa paM0 nAthUrAmajI premIne banArasIvilAsa ke sAtha de diyA hai / janatA ina tIno se yatheSTa lAbha bhI uThA rahI hai / parantu cauthA grantha 'nAmamAlA' abataka aprakAzita hI thA / zrAja vaha bhI janatA ke sAmane upasthita kiyA jArahA hai, yaha niHsandeha bar3I hI prasannatAkA viSaya hai / isa granthakI racanA saMvat 1670 meM, bAdazAha jahA~gIra ke rAjyakAla meM, Azvina mAsa ke zuklapakSamaM vijayAdazamI ko somavAra ke dina, bhAnuguruke prasAda se pUrNatAko prApta huI hai / isa grantha banavAnekA zreya Apake paramamitra narottamadAsajIko hai, jinake anurodha evaM preraNA se yaha banAyA gayA hai / jaisA ki granthake padya naM0 170, 171, 172, 175 se spaSTa hai / isa granthakI racanAkA pradhAna zrAdhAra mahAkavi dhanaMjaya kA vaha saMkSipta koSa hai jisakA nAma bhI 'nAmamAlA' hai Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAraso-nAmamAlA aura jo anekArtha-nAmamAlA sahita 252 saMskRta padyomeM pUrNa huA hai / parantu usa nAmamAlAkA yaha avikala anuvAda nahIM hai aura na isameM dosau dohoMkI racanA hI hai, jaisA ki paM0 nAthUrAmajI premIne banArasIvilAsameM prakaTa kiyA hai / isa granthake nirmANameM dUsare koSoMse kitanI hI sahAyatA lI gaI hai| granthakI racanA bar3I hI sugama, ramIlI aura sahaja arthAvabodhaka hai| yaha koSa hindI bhASAke abhyAsiyoMke liye bar3I hI kAmakI cIz2a hai / abhI taka mere dekhane meM hindI bhASAkA aisA padyabaddha dUsarA koI bhI koSa nahIM AyA / saMbhava hai isase pahale yA bAdameM hindI padyomeM aura bhI kisI koSakI racanA huI ho / *"ajitanAthake chaMdo aura dhanaMjaya-nAmamAlAke dosau doho kI racanA isI samaya kii|" "yaha mahAkavi zrI dhanaMjayakRta nAmamalAkA bhASA padyAnuvAda hai|" -banArasI-vilAsa pR0 67, 111 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 11 yahA~ eka bAta aura prakaTa kara denekI hai, aura vaha yaha ki yaha 'nAmamAlA' kavikI upalabdha sabhI racanAtroM meM pUrva kI jAna par3atI hai / yadyapi isase pUrva ukta kavivarane yuvAvasthA meM zrRGgArarasakA eka kAvyagrantha banAyA thA, jisameM eka hajAra dohA - caupAI thIM, parantu use vicAraparivartana hone ke kAraNa nApasaMda karake gomatIke prathAda jala meM binA kisI hicakicAhaTake DAla diyA thA / dosakatA hai ki 'nAmamAlA' kI racanA ukta kAvya-granthake bAda kI gaI do; parantu kucha bhI ho, kavivarakI upalabdha sabhI racanAoM meM yaha grantha padalI kRti hai / isIse 23 varSa bAda kI gaI nATaka samayasAra kI racanA meM gambhIratA, prauDhatA aura vizadatA aura bhI adhika upalabdha hotI hai / nATaka samayasArakI utthAnikAmeM vastuno nAmavAle kitane hI padma pAe jAte haiM, unakI nAmamAlAke padyoke sAtha tulanA karanese nATaka samayasAravAle padyoMkI prauDhatA, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 banArasI - nAmamAlA gambhIratA aura kavivara ke anubhavakI adhikatA spaSTa dikhAI detI hai, 23 varSake sudIrghakAlIna anubhava ke bAdakI racanA meM adhika inga, sarasatA evaM gAmbhIryakA honA svAbhAvika hI hai / nATaka samayasAra vAle una padyAM ko jo nAmamAlA padyoMke sAtha mela khAte the yathAsthAna phuTanoToMmeM de diyA gayA hai / zeSa jina nAmoMvAle padya nAmamAlAmeM dRSTigocara nahIM hote unheM pAThakokI jAnakArIke liye nIce diyA jAtA hai: "darama vilokana dekhanau, avalokani hagacAla / lakhana dRSTi nirakhani juvani, citavani cAhani mAla ||47 || yAna bodha avagama manana, jagatamAna jagajAna / saMjama cArita zrAcarana, carana vRtta thivAna ||48 || 4 samyaka satya amogha sata, nisaMdeha niradhAra / 1darzana nAma, 2 jJAnanAma, 3cAritranAma, 4 satyanAma | Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 13 TIka jathAratha ucita natha pamithyA zrAdi akAra ||46|| ima 'nAmamAlA' koSa meM koI 350 viSayoMke nAmoMkA sundara saMkalana pAyA jAtA hai, jisase hindIbhASAke premI yatheSTa lAbha uThA sakate haiM / kitane hI to isa choTImI pastakako sahaja hI meM kaNTha bhI kara sakate haiM / nAmomeM hindI ( bhASA ), prAkRta aura saMskRta aime tIna bhASAyoke zabdokA samAveza hai; bAkI jAni, vakhAni, su, jAna, taha ityAdi zabda padyomeM pAdapUrti ke liye prayukta hue haiM, yaha bAta kavine svayaM tImare dohe meM sUcita kI hai| ima koSakA saMzodhanAdi kArya mukhyatayA eka hI praniparase huA hai, jo seThakA ku~cA dehalIke jainamaMdirakI pustakAkAra 15 patrAtmaka prati hai, zrAvaNa zu0 saptamI saMvat -- - -- -- 5 satyake nAmoMkI zrAdi meM 'a'kAra joDa denese midhyAke nAma ho jAte haiN| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA 1633 kI likhI huI hai, paM0 bAMkerAyakI mArphata rAmalAla zrAvaka dillI darvAjeke rahane vAlese likhAI gaI hai aura usapara maMdirako, jisake liye likhAI gaI hai, 'iMdrAjajIkA' maMdira likhA hai / bAdako eka dUsarI zAstrAkAra 12 patrAtmaka prati pAnIpatake choTe maMdirake zAstrabhaMDArase mArphata paM0 rUpacandajI gArgAyake prApta huI, jo saMvat 1868 aAzvina zukla dvitIyA zanivArakI likhI huI hai aura jise caudharI dInadayAlane jalapathanagara ( pAnIpata) meM likhA hai / isa pratikA pahalA aura anta ke 4 patra dUsarI kalamase ligve hue haiM aura ve zeSa patroM kI apekSA adhika azuddha hai / isa pranise bhI saMzodhanAdike kArya meM kitanI hI sahAyatA milI hai / yo pratiyA~ dono hI thor3I-bahuta azuddha haiM aura unameM sAdhAraNa-mA pATha-bheda bhI pAyA jAtA hai; jaise dehalIkI pratimeM tanaya,tanayA, pATha haiM to pAnIpatakIprati meM tanuja,tanujA pATha pAye jAte haiM sa, za, ya, ja, jaise akSaroMke prayogameM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA bhI kahIM kahIM antara dekhA jAtA hai aura 'kha' ke sthAnapara 'ba' kA prayoga to dono pratiyAmeM bahulatAse upalabdha honA hai, jo prAya: lekhakoMkI lekhana-zailIkA hI pariNAma jAna par3atA hai| astu / ukta donoM graMthapratiyoMmeM 'dohA-varNita' viSayoM kA nirdeza doheke Upara gadyameM diyA huA hai, parantu eka eka dohemeM kaI kaI viSayoMkA samAveza honese kabhI kabhI sAdhAraNa pAThakako yaha mAlUma karanA kaThina ho jAtA hai ki kauna nAma kisa viSayakI koTimeM AtA hai| ata: yahA~ doheke Upara viSayoMkA nirdeza na karake doheke jisa bhAgase kisI viSayake nAmoM kA prAraMbha hai vahA~ para kramika aMka lagA kara phuTanoTameM usa viSayakA nirdeza kara diyA gayA hai| isase viSaya aura usake nAmoMkA sahaja hImeM bodha hojAtA hai| isa granthake saMzodhana aura sampAdanameM zraddheya paM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA (viSaya-praveza) tIrthakara sarvajJa jina, bhavanAsana bhagavAna / puruSottama prAgata sugana, saMkara parama sujAna // 4 // buddha mArajita kevalI, vInagaga arihaMta / dharamadhuraMdhara pAragata, jagadIpaka jayavaMta // 5 // 'alakha niraMjana niragunI, jAtirUpa jagadIsa / avinAsI AnaMdamaya, amala amUrati Ima // 6 // gaura visada arajuna dhavala, svata sukala sitvaan| mAkha mukati vaikaMTha siva, paMcamagati nirvaanx||7|| "sarasvati bhagavati bhAratI, haMsavAhanI vAni / 1 tIrthakaranAma 2 siddhanAma 3zvetavarNanAma 4mokSanAma / xnATaka samayasArameM isa nAmakA nimna padya pAyA jAtA hai:siddhakSetra tribhuvanamukuTa, zivathala avicalathAna / mokha mukati vaikuMTha ziva, paMcamagati niravAna ||4|| 5 srsvtiinaam| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 19 vAkavAdanI sAradA, manivikAmanI jAni // 8 // "suraMga sugalaya nAka diva, devaloka sugghAma / "puhakara gagana vihAya nabha, aMtarIkSa prAkAma / / 9 / / vidasa vibudha pAvakavadana, amara ajara asugaar| AditaMya sura devatA, sumanasa aMbaracAri // 10 // 'prajAnAtha baMdhA hina, kamalAmana lAkasa / dhAta vidhAtA caturmagva, vidhi viraMci devema / / 11 / 1 nAgayana vasudevasuta, dAmodara gopiim| acuna trivikrama caturbhaja, vanamAlI jagadIma // 12 // madhuripu balimpui vAnaripu, dAnavadalana murgAra / kamavidhaMsana pInapaTa, kaiTabhAri narakAri // 13 // 6 devalokanAma 7 grAkAzanAma | * nATaka mamayamAgmeM ima nAmakA nimna padya pAyA jAtA hai: gvaM vihAya aMbara gagana, aMtariccha jagadhAma / vyoma niyana nabha meghapatha, ye akAmake nAma // 38 // 8 devanAma : brahmAnAma 1. viSNu ( kRSNa ) nAma / - -- - - - -- - - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zvanArasI-jAmamAlA kaMsava kRSNa mukaMna maja, aMbujalena anaMta / vAsudeva balabaMdhu miva, gmana gadhikArkata // 14 // padamanAbhi padamAgmana, garuDAsana gopAla / puruSottama goviMda hagi, jalamAI naMdalAla / / 15 / / muralIdhara sAraMgadhara, maMgva-cakradhara syAma / sauri gadAdhara gigdhigna, devakinaMdana nAma / / 16 / / gmA lacchi damAlayA, loka janani harinAri / kamalA padamA iMdaga, nIramamudra-kumAri // 17 // 12 kAmapAla revatigmana, gahininaMdana nAma / nIlavamana kumalI halI, maMrapAni balanAma ||18|| 1 matavAdI dharamAtamaja, mAmavaMma-gajAna / bhIma vRkodara pavanasuna, kIcakAra pu balavAna / / 19 / / 5"jiSNu dhanaMjaya phAluguna, karanahagna kapikata / "lakSmInAma 12 balabhadranAma 13 yudhiSThiranAma 14 bhImanAma 15 arjunanAma | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa asurahalana gAMDIvadhara, iMdratanuja hasaMta // 20 // 16zaMbhu nilAMcana gauripati, hara pasupati tripurAni / manamathaharana pinAkara, nIlakaMTha viSadhAri // 21 // vAmadeva bhUtema bhava, gaMDamAladhara Isa / jaTAjUTa kappAladhara, mahAdeva sisvarIsa // 22 // samisambara mitikaMTha mitra, aMdharipu ImAna | sUlI saMkara gaMgadhara, vRSabhakaMtu vRSajAna // 2 // 1deg umA aMbikA caMDikA, kAlI mivA bhavAni / gauri pAnI maMgalA, himagiritanayA jAna // 24 // 18ganapa vinAyaka gajabadana, laMbodara varadAna / 51 SaDamugna aginikumAra guha, sikhivAhana menaani||25|| "iMdra puraMdara vajadhara, pAkhaMDala amaresa / ghanavAhana pughana hari, mahamanena nAkaMsa // 26 // 16 mahAdevanAma 17pArvatInAma 18gaNezanAma 16 svAmikArtikeyanAma 20 indranAma / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 21 iMdrapurI amarAvatI, sabhA sudharmA nAma / 13 iMdrAnI su-pulomajA, macI zramagpativAma ||27|| r 'kalpavRkSa saMtAnadruma, pAgjAta maMdAra | haricaMdana e paMcasura taka naMdanakaMnAra // 28 // 2 prathama supadama mahApadama, kaMda mukuMda khavva / saM nIla kasva padama kara e navaniSi sugdanna ||2|| 26 devavRtA ca tiloramA, menaka upavAsa raMbha | 20 sudhA amRta pIyUSa gma, jagaharana suraaMbha || 3 || 28 suragiri giripati hemagiri dharanIdharana sumeru / 29 'gajarAja vaizravana taha, vaizravana taha, dhanapati dhanada kubera ||31|| banArasI - nAmamAlA 1 22 30 'abhra megha vanamAna ghana, dhArAdhara jaladhAra | keMdra deva dAmini zradhipa, vArivAha namacAri // // 21 indrapurInAma 22 indramabhAnAma 24 devavRkSanAma 25 navanidhinAma 26 apsarA (devAMganA ) nAma 27 zramRnanAma 28 sumeruparvanAma 26 kuberanAma 30 meghanAma / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dindI zabdakoSa dhUma jAni jImUta praga, pAvakaripu payadAna / 11saMpA banaruci caMcalA, capalA dAmini jAna // 33 // hAhA hUhU kiMpuruSa, vidyAdhara gaMdharva / apsara yakSa turaMgamumba, davayAni e sarva // 34|| jAtudhAna dAnava danuja, gaphasa deva-viSakAva / dininaMdana mAnuSabhakhana, asura nisAcara jakkha // 35 / / harita kakubha prAsA disA,3"surapati pAvaka kAla / nairita varuna pacana dhanada, Ima pATha dikapAla // 36 / / dakSina nerita vArunI, vAyu utara IsAna / pUrava pAtaka adha ugdha, e dama disi abhidhAna // 37 // diggaja airAvata kumuda, puhupadeta puMDarIka / aMjana sAravabhauma taha, vAmana sUparatIka // 38 // 3. bijalInAma 32 gaMdharvanAma 33 daitya (rAkSasa) nAma 34 dizAnAma 35 aSTadikyAlanAma 36 dazadizAnAma 37 aSTa diggjnaam| Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 banArasI-nAmamAlA 3"sUra vibhAkara ghAmanidhi, mahasakigna harihaMma / mAgtaMDa dinarmAna tarIna, zrAditi aAlapa-zrama // 39 / / savitA mitra pataMga ravi, tapana heli bhaga bhAna / jagatavilocana kamalahita, timarahagna nigamAna // 4 // 1 iMdu chapAkara caMdramA, kumudabaMdhu mRgaaMka | auSadhIsa rAhinigmana, nisamani mAma samAMka / / 4 / / candra kalAnidhi nakhatapani, haggijA himabhAna / sudhAsUta dvijagaja vidhu, kSIrasiMdhusuta jAna // 4 // * deg uDugana bhAni nakSatra graha, gmiya nArakA nAra / 4 'sItala sisira tuSAra hima, tuhina mIta nIhAra // 43 / / 42malina malImasi kAlimA, laMchana aMka kalaMka / 4 chAma chudhita durbala dukhita, dIna hona kRza raMka // 44 // 44vibhA mayUkha margacikA, jAni kAmi mahadhAma / 38 sUryanAma 36 candranAma 40 nakSatranAma 41tuSAranAma 42 kalaMka nAma 43 durbalanAma 44 kirnnnaam| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa pAda aMsu dIdhiti kirani, bhAnuteja ruci nAma // 45 // 45jIva vRhaspati devaguru, 46 rohineya budha soma / 47maMda sanIcara ravitanaya, 4 bhUsuta maMgala bhauma / / 46|| agini dhanaMjaya pavanahita, pAvaka anala hutAsa / jvalanavibhAvasusikhidahana vaDavA udadhinivAsa:47 5pavana prabhaMjana gaMdhavaha, anila vAta pavamAna | mAmata maruta samIra hari, pAvahita nabhasvAna // 48 // 51 jamunIbaMdhava samana hari, dharamagaja jama kaalk| 45 vRhaspati nAma 46 budha(graha)nAma 47zanizcaranAma 48 maMgalanAma 49 aminAna 11 vaDavAnalanAma 50 vAyata 51 ymraajnaam| * isa nAmakA nATaka samayasArameM nimna jAtA hai:-- jama kRtAMta aMtaka tridasa, zrAvatI mRtthaan| prAnaharana zrAditatanaya, kAla nAma paravAna || Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanArasI nAmamAlA "balbana dAmana bhayakarana, ghora tigama vikarAla / / 4 / / 53divA divasa vAsara sudina, "'rajanI nisA trijAma / jAmini chapA vibhAvarI, tamI tAmI nAma ||20|| ""siMdhu samuda saritAdhipati, aMbudhi pArAvAra / akUpAra sAgara udadhi, jalanidhi ratanAgAra // 51 / / 56 salila udaka jIvana bhuvana, aMbu vAri viSa nIra / amRta pAtha vana tAya paya, aMbha Apa jala kSAra // 52 / / 5 avali taraMga kalAla vici, bhaMga ''pAli jalabAMda / aghi soma upakaMTha taTa, kUla gaMdha marajAda // 53 / / "kamala tAmarasa kAkanada, paMkaja padama sarAMja / kaMja na lana araviMda sita, paMDarIka aMbhAja ||54 // 6degiMdIvara nIlAtapala, puhukara nAla mRnAla / 52 bhayAnakanAma 53 divasanAma 54 rAtrinAbha 55 samudranAma 56 jalanAma 57 taraMganAma 58 taTanAma 56 kamalanAma 60nolakamalanAma 6mRnnaal(kmlnaal)naam| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 27 2sasivikAsa kairava kumuda, 6 hada sammI sara tAla ||55 / / 6 makara timaMgala vAricara, prathuromA SaDalIna / nima jalajaMtu vimAri jhaSa, mapharI rohita mIna / / 2 / / 6" pAvana pUta pavitra suci, 66 avalaMbana aAdhAra / 5. kuMbha kalama ,gAra ghaTa. 66garabha kAsa bhddaar|57|| 6hIga mAnika nIlamaNi, pahapagaga gomaMda / marakana mukana pravAla taha, vaiDUraja navabheda // 58 / / kaMbu maMgya kacchapa kamaTha. 7 dAdura miDaka bhaka / 'pracura prabhUta subahula bahu, aganita bhUri anek||59|| "lacchi dhanaMtara kaumatubha, raMbhA iMdraturaMga / pArijAta viSa caMdrama', kAmadhenu sAraMga // 10 // 62 kumudanAma 63 saMgevagnAma 64 matsyanAma 65 pavitranAma 66 aAdhAranAma 67 ghaTanAga 68 bhaMDAranAma 66 navaratnanAma 70 zaMkhanAma 71 kacchapanAma 72 meMDakanAma 73 bahutanAma 74 caudaha ratnanAma / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA surA saMkha pIyUSarasa, airAvata-gaja sAra / siMdhu-mathana kari pragaTa kiya, caudaha ratana udaar||6|| 7"vanika seTha gADA(thA)dhipati, vyavahAge dhanavAna / "nAva pota prohana tarana, vohita vAhana jAna // 62 / / 76 devasarita maMdAkinI, gaganavAhinI gNg| 77tripathagamani bhAgIrathI, sivatiya dhavalataraMga // 63 / / 7"saritA dhunI taraMginI, nadI ApagA nAma / 7 kAliMdI ravinaMdanI, jamunA harivizrAma // 64 / / bhUmi rasA chiti medinI, choNI chamA jagatti / avani anaMtA kabhinI, godharanI vasumatti // 6 / / acalA ilA vasaMdhaga, dharA mahI ghara sNs| 'bhuvana loka saMsAra jaga, janapada viSaya sudesa // 66 / / 75 vyApArI tathA jahAjake nAma 76 zrAkAzagaMgAnAbha 77 bhUmigaMgAnAma 78 sAmAnyanadInAma 76 yamunAnadInAma 80 pRthvInAma 81 lokanAma 82 dezanAma / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 83paMsu renu raja dhUli taha, 84 pariSa paMka jaMbAla / "kiMcita tuccha manAka tanu, 86dIragha laMba visAla // 65 // 8 "saMnidhi pAsa samIpa abhi, nikaTa niraMtara lgg| "aMtara dUri nirAparama, 8 sarani paMtha patha magga / / 68|| 90pannagaloka patAlapura, adhobhavana balidhAma / 9'suSira kuhira raMdhara vivara, 12vaTa kUpa vilnaam||69 vAsuki zeSa sahasraphani, pannagarAja vagvAna | 94garala halAhala prANahara, kAlakUTa viSa jAna // 70|| * kAkodara viSadhara phanI, ahi bhujaMga harahAra ! lelihAna pannaga ugga, bhogI pavanAdhAra // 1 // 96nigya naraka kuMbhogavana, duggati duHkhanidhAna / 83 dhUlinAma 84 kIcar3anAma 85 tucchanAma 86 dIrghanAma 87 samIpa ( nikaTa ) nAma 88 dUranAma 86 mArganAma 60 pAtAlanAma 61 vilanAma 62 kapanAma 63 zeSanAganAma 64 viSanAma 65 marpanAma 66nrknaam| Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA 97baMdha phaMdha zRMgvala nigaDa, jaMna pAsa saMdAna // 72 / / 58 kalila kaluSa dahakRta durita, ena aMdha agha pApI 9. "pIr3A bAdhA vedamA, vithA duHkha saMtApa // 73 / / 10 mAnuSa mAnava manuja jana, puruSa nR gAdha pumAna / 101 vibhu netA pani adhipa ina, nAtha Ima ImAna ||74|| 50pramadA lalanA nAyakA, jurati aGganA vAma / jAMpA jASita muMdarI, vadhU bhAminI bhAma ||5|| mahilA gmanI kAmanI, bAgalocanA bAma / ninA nAri nitaMbinI, bAlA abalA nAma // 76 / / 10 jAyA ghani kalatra triya, bhAryA pananI dAra / 67 baMdhananAma 68 pApanAma / *nATaka mamayamAramaM ima nAmakA nimnapA pAyA jAnA hai:pApa adhomagna ena agha, kaMparoga dugyadhAma / kalila kaluma kilbima durita, azubha karama ke nAma / / 41 / / 66 vedanAnAma 100 manuSyanAma 105 mvAminAma 102 zrInAma 103 vivAhitAzrInAma | Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dindI zabdakoSa 10 dayina kaMta vallabha gmana, dhaba kAmuka bharatAra // 7 // 10"pativati ekaratI satI, kulavaMtI kulabAla | 18 dUtI kuTanI saMphalI, 5. sakhI sahacarI prAli ||78 // 1. ganikA rUpAjIvikA, niglajjA pugnAri / vAraMganA vilAminI, sarvavallabhA dAri ||6|| 10 sahacara mAvA sahAi hita, saMgata suhRda sakhitta / 11degripu khala vairi arAti ari. durjana ahita amina 80 11'janaka tAna mavitA pitA, 112prasavati jananI mAta / 11 putra sUnu aMgaja tanaya. suta naMdana tanujAta // 81 / / 11 bhrAtrijAni bhaganI mvasA, 11"baMdhu sahAdarajAta / - ----- - 104 bharinAma 105 matI strInAma 106 kuTinI ( kulTA )strInAma 107 makhInAma 108 vezyAnAma 106 mitranAma 11.zatranAma 111 pitAnAma 12mAtAnAma 113 putranAma 14 bahinanAma 115 sage bhAIkenAma / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 banArasI-nAmamAlA 1 16 avaraja anuja kaniSTa laghu, 11"vIra subaMdhava bhrAta 82 11"muni bhikSuka tApasa tapA, jogI jatI mahaMta * ! vratI sAdhu RSi saMyamI, 11 pAgama graMtha siddhata / 83, 12deg upadezaka uvajhAya guru, prAcAraja gunagasi / 12 rAjasUya nRpayajJa kratu, 122 dIkSina aMtevAsi 184| 121 vibudha sUri paMDita sudhI, kavi kovida vidvAna / kusala vicakSana nipuna paTu, kSama pravIna dhImAna 185 116 choTe bhAIkenAma 117 vA~dhava nAma 118 sAdhunAma / *nATaka samayasArameM isa nAmakA nimna padya pAyA jAtA hai: muni mahaMta nApasa tapI, micchuka cAritadhAma / jatI tapodhana saMyamI, vratI sAdhu RSi nAma // 46 // 116 zAstranAma 120 gurunAma 121 rAjayajJanAma 122 ziSyanAma 123 paMDitanAma + isa nAmake nATaka samayasArameM nimna do padya pAye jAte haiM:nipuna vicacchana vibudha budha, vidyAdhara vidvAna / paTu pravIna paMDita catura, sudhI, sujana matimAna // 44 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 124Adivarana bhUdeva dvija, baoNmana vipra sujAna / 12"abhijana saMtati gAta kujJa, gharaga baMsa saMtAna IIEI 126mUrakha mUka ajAna jar3a, maMda mUDha saTha bAla / 127kutsita pAmara niradhanI, adhama nIca caMDAla ||7|| 12 dAtA dAni daridrahara, 12 kRpana lubadha kInAsa / 13 anujIvI anucara anuga. sevaka kiMkara daas||88|| 13 sundara subhaga manoharana, kala maMjula kamanIya / rucira cAru abhirAma vara, darasanIya ramanIya / / 89 / / 132tasakara nisacara gUDhanara, 133bhilla puliMda kigata / 13.dUta cArucara 13"pisuna khala,136 asanivaja nighota kalAvaMta kovida kusala, sumana daccha dhImaMta / jJAtA sajana brahmavid , tajJa gunIjana saMta ||44|| 124 brAhmaNa nAma 125 kulanAma 126mUrkhanAma 127 adhama nAma 128dAnAranAma 126 kRpaNanAma 130 sevakanAma 131sundaranAma 132 coranAma 133 bhIlanAma 134dUtanAma 135duSTanAma 136 vajanAma / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 banArasI-nAmamAlA 137mana mAnasa aMtaHkarana, hRdaya ceta cita jAni / 13"jIva haMsa cetana alakha, jaMtu bhUta jana prAni // 911. 139vRddha palitatanu vignara, 14 juvajana taruna rasAla | 141 sAvaka dAraka pAka prathu, DiMbha pota sisu baal||9|| 142kAya kalavara saMhanana, mUrati upadhana gAta / vigraha deha sarIra vapu, paMcabhUtasaMjAta / / 13 / / 143dhirarakata soNita chataja,144pisita tarama pala mAMsa 145viSTA gUtha purISa mala, 146bIja reta bala aMsa // 94|| 147mIsa maMDa unamaMgasira, 14"alika lalATa subhAla / 149kaMTha sigedhara prIva gala,1" "cikura kesa kA bAla 95 137 mananAma 138 jIvanAma 136 vRddhapuruSanAma 140 yuvAnAma 141 bAlakanAma 142 zarIranAma 143 rudhiranAma 144 mAMsanAma 145 malanAma 146 vIryanAma 147 ziranAma 148 mastakanAma 146 kaMThanAma 150 bAlanAma / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 hindI zabdakoSa 151naina vilocana cakSu dRga,152palaka 17 3bhoha bhruva jAni / 154vadana tuMDa aAnana lapana, 15 vacana savada rava vAni96 156 daMta dasana gadaka gdana, 15 nAsi nAsikA ghAna / 158 zradhara daMtapaTa radanachada, 159 zrota zravana zruti kaanaa97| 16 gaMDa kapola 161 suvakSa ura, 162kuca uroja payadAni 16 udara jaThara 16 kaTi zrIANa kaTa 16" jA bAha1 66 kara pAni 16"tAraka golaka pUtalI, 168 diSTi apAMga kaTAkha / 16 aMjana kajala gagagaja, 17 aMgulikA karasAkhA99 101Uru jAnu jaMghA jaghana, 172 aMhi carana pada pAya / 151 netranAma 152 palakanAma 151 bhauMhanAma 154 mukhanAma 355 vacananAma 156 dA~tanAma 157 nAsikAnAma 158 zroSThanAma 156 karNanAma 160 kapolanAma 161 chAtInAma 162 stananAma 163 peTanAma 164 kamaranAma 165 bhujAnAma 166 hastanAma 167 putalI nAma 168 kaTAkSanAma 166 kAjala nAma 170 aMgurInAma 171 jAMghanAma 172 paira (pAda) nAma / -- - - -- - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 banArasInnAmamAtA 173kabarI cUDA dhamila sikha, bainI kacasamudAya // 10 // 17 sadana geha pAlaya nilaya, maMdira bhavana pravAsa / sAla sagna AgAra gRha, dhAma niketa nivAsa // 101 175saudha rAjagRha dhavalagRha, 17 nagara paTana pura grAma / neya khAta parikhA garata, 17 pakAnana pArAma / 102 17'suramaMDapa devAyatana, caityAlaya prAsAda / 18degtAMDava nATaka nRtya taha, 18 gIta gAna sura nAda 103 182SaDaja RSabha gaMdhAra puni, paMcama madhyama jAna / dhaivata rUpa niSAda taha, e sura sAta vakhAni // 104 / / 18 karunA kautuka bhayakarana, vIra hAsa siMgAra | sAMta rudra bIbhatsa taha, e navarasa saMsAra // 105 / / 173 coTInAma 174 ghAnAma 175 rAjagRhanAma 176 nagaranAma 177 khAInAma 178 vAganAma 176 maMdiranAma 180 nRtyanAma 181 gItanAma 182 saptasvaranAma 183 navarasanAma / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 vindo zabdakoSa 184Amala tikta kaSAya kaTu, chAra madhura basa jAna / paTa"prISasa pAvasa sarada hima, sisira vasaMta bakhAna 106 586 udvartana maMjana kusuma, caMdavalepazagara / alakAvali mamividu taha, kajala kaMcukI cIra 107 kaMkuma khori ta~bolamumba, caMdanajAvaka lajja / dasanasuraMgita cAturI, e SoDama tiyasajja // 108 / / 187kaMkana kiMkini kaMThamani, kaMDala vesari ADha / nUpura hAra sa-mudrikA, vicchika jehari TADa / / 109 / / 188mInaketu manasija madana, mAra kAma manamattha / saMvaraharana anaMga gati, ramana paMcasamhattha // 110 // 189vasIkarana mohana tapana, uccATana unmAda / 12degtaMtI duMdubhi saMkhadhuni, kaMsa tAla karavAda // 111 / / 184 SaTasa nAma 185chahaRtunAma 186solaha zRMgAra nAma 187 dvAdaza zrAbharaNanAma 188 kAmanAma 189kAmapaMcavANanAma 160 paMcazabdanAma / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 banArasI nAmamAlA 11 kautUhala kautuka aho, adabhuta citra acaMbha | 12 mAyA kaitava chadama chala, vyAja kapaTa miSa daMbha 112 12- haraSa toSa AnaMda muda, 94 magya kopa sarosa / 197 'kRpA suhita karunA dayA, anukaMpA anukAMsa // / 113 / / 16 prema prIti abhilASa sukha, rAga neha saMjoga / 12.7 vichugna phulaka viraha dukha, manamathavidhA viyoga / / 154 198yAga vihAita dAna data, 199 samatA hita sukha sAta / *guna thuti kIrti udAharana, jasa salAMka avadAta // 115 201 prakaTa sAdhu suvidita visada, 22 nirupama akatha anUpa 20 maMda bilaMbita sithila taha, 20 chA~ha biMba pratirUpa 116 200 161 kautukanAma 162 kapaTanAma 163 zrAnaMdanAma 164 kopanAma 165 dayAnAma 166 prItinAma 16 7 virahanAma 168 dAnanAma 166 sukhanAma 200 kIrtinAma 201 prakanAma 202 anupamanAma 203 vilambanAma 204 chAyAnAma Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 39 20"tulya savarNa saghame mama, sahasa sarUpa samAna / 206jugata saMsakata sahita juta,20"nAma gota abhidhAna / / 50 pratidina nita saMtata sadA, 20 nUtana nava sunavIna / 21 prAkRta jIgna sucira tanu, jaraTha purAtana chIna // 11 // 21 'kara kasa kaThina kaThora dir3ha, niThura paruSa aslIla / 312 komala pesala narama mRdu, 213prakRti svabhAva mulIla / / 21 buddhi manISA samuSI, dhI medhA mati gyAna / 21"bhAvaka maMgala kumala siva, bhavika chema kalyAna // 128 216kSipra vaMga sahasA turata, jhATata Asu laghu jAna / 205 samAnanAma 206 yuktanAma 207nAma- nAma 208 sadAnAma 206 nUtana nAma 210 purAtananAma 211 kaThinanAma 212 komalanAma 213 svabhAvanAma 214 buddhinAma / *nATaka samayasAramaM isa nAmakA nimna padya hai:prajJA dhisanA semusI, dhI medhA mati buddhi / surati manISA cetanA, Azaya aMza visuddhi / / 43 // 215 kalyANanAma 216 zIghranAma / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 banAraso-nAmamAlA 21 tarala athira caMcala sucala, capala vilola bakhAnA121 21"ahaMkAra bhavinaya garava, unnatagala abhimAna / 219baMdhakAra saMtamasa tama, dhUmara timira bhayAna // 122 / / 22deggaura pIta kaMcanavagna, 221rakta sulohita lAla / 322harita nIla pAlAsa taha, 223syAma ,garuci kAlA123 2"asana bhoga zrAhAra bhakha, 22"lIlA kali vilAsa / 226vidhura kRcha saMkaTa gahana, 227vrata saMjama upavAsA124 228mRSA alIka mudhA viphala, vRthA vitatha mithyaatx| 339aMta vinAma nidhana magna, paMcata pralaya nipAta // 125 / / 217 caMcalanAma 218 abhimAnanAma 216 aMdhakAranAma 220 pItavarNanAma 22 raktavarNanAma 222 haritavarNanAma 22 zyAmavarNanAma 224 zrAhAranAma 225krIDAnAma 226kaSTanAma 227vratanAma 228asatyanAma / x ajathAratha mithyA mRSA, vRthA amatta alIka / mudhA mogha niSphala vitatha, anucita asata aThIka (nA.sa.) 226 maraNanAmA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 23 degprasatara upala paSAna dRSa, 27 bhUdArana hala sIra / 233hayagavIna sI ghirata,233dugdha amRta paya chIra / 126 23 praratha vitta vasu dravina dhana- 23"surA vArunI hAla / madhu madirA kAdaMbarI, sAdhu madya kIlAla // 127 / / 236hATaka hema hiraNya hari, kaMcana kanaka suvarNa / 23 jAtarUpa kaladhauta taha, rajata rUpa zucivarNa / / 12 / / 23 bhUSana maMDana Abharana, alaMkAra tanabhAla / 231aMsuka nivasana cIra paTa, cIvara aMbara chaal||129|| 24 gaMdhasAra caMdana malaya, 241hima kapUra dhanasAra / 230pASANanAma 231 halanAma 232 pRtanAma 233 dugdhanAma 234 dhananAma / XbhAva padAratha samaya dhana, tattva vitta vasu darva / dravina aratha ityAdi bahu, vastunAma ye sarva (nA. sa.) 235madirAnAma 236suvarNa nAma 237 rajananAma 238 pAbharaNanAma 236vastranAma 240candananAma 241kpuurnaam| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 banArasI nAmamAlA 242nAbhija mRgamada kamturI, kuMkuma rakatAgAra // 130 // 243sayana maMca parayaMka taha, 24 seja talapa upadhAna | 24"darapana mukura suzrAdarasa,246 chAyAkarana vitAna // 131 24"mukaTa kirITa siroratana, 248 prAtapatra mirachatra / 249pada siMhAsana pITha taha, 25 heti suzrAyudha astra / / 132 25 bhUpa mahIpati chatradhA, maMDalasa rAjAna / 353cakrI sAgvabhaumanRpa, 353maMtrI saciva pradhAna / / 133 / / 254sava niSeva upAsanA, 25"zAsana puhupa ?) nidesa / 256bhAgapunya suvihita sukRtaka,25degsakala khaMDa lava lesa 242 kastUrInAma 243 palaMganAma 244 zayyAnAma 245 darpaNanAma 246 caMdovAnAma 247 mukuTa. nAma 248 chatranAma 246 siMhAsananAma 250 astranAma / 251 rAjAnAma 252 cakravartinAma 253 maMtrInAma 254sevAnAma 255aAjJAnAma 256puNyanAma 257khaMDanAma *isa nAmakA nATaka samayasArameM nimna padya pAyA jAtA hai: Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dindI zabdakoSa 43 25 mahiSI paTTanivAsinI,25 purarakhavAla talAra / 260paMDha napuMsaka kaMcukI, 261dvArapAla pratihAra // 135 / / 262 paura loka nAgara prajA, 26 sAla durga prAkAra / 24 prathanirodha kapATa paTa, 26"gomukha nagagduvAra // 136. 266jAla gavAkha'samIrapatha, 267UrddhapaMtha sopAna / 268vaka viSama aMkula kuTila, 262kuMDala maMDala jAna 137 27degtAlapatra kuMDala zravaNa, sirabaMdhana midUra / pAna valaya kaMkana kaTaka, bA~harakkha kaMyUra // 138 / / puSya sukRta Uradhavadana, akararoga zubhakarma / sukhadAyaka saMsAraphala, bhAga bahimukha dharma // 40 // 258 rAnInAma 256 koTapAlanAma 260 khojAnAma 261 dvArapAlanAma 262 prajAnAma 263 koTanAma 264 kivAr3anAma 265 dvAranAma 266 jharokhA (khir3akI) nAma 267 sIr3hInAma 268 vakra (Ter3hA ) nAma 266 ghere ke nAma 270 aGgabhUSaNa nAma / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 banArasI nAmamAlA tulA koTi nUpura carana, mAla sutilaka lalAma / kaTi kikini mekhala rasana, chudra ghaTikA nAma // 139 / / 27degbala anIka sanA camU, kaTaka vAhinI daMDa / 372cinha patAkA ketu dhvaja, vaijayaMti taha jhaMDa // 14 // 273mara sAyaka nAgaca khaga, vAna milImukha kaMDa / 274dhanuSa kAramuka cApa dhanu, gunadhArana kodaMDa // 141|| 27"saravArana kaMcuki kavaca,276Dara bhaya trAsa asAta / 277asi kRpAna karavAla taha, chata prahAra saMghAta 142 271rana vigraha saMjuga samara, saMparAya saMgrAma / kadana prAji saMgara kalaha, juddha mahAhava nAma // 143 / / 28 jAcaka maMgata baMdijana, 28 raMgabhUmi ranakheta / 271 senAnAma 272 khajAnAma 273 vANanAma 274 dhanuSanAma 275 jiraha (bakhtara) nAma 276 bhayanAma 277 talavAranAma 278 ghAvanAma 276 saMgrAma (yuddha) nAma 280 yAcakanAma 281 raNabhUminAma / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 28 sUravIra jodhA subhaTa, 28 bhUta pizAca parena // 144|| 284saila acala girisimbari naga, parvata bhUdhara naam| 28"devagyAna vila kaMdaga, darI guphA munidhAma // 145 / / 286pIvara pIna suthUlaguna, 28deg unnata ucca utNg| 388vimtIranavistara vipula,289adhanacanIca vibhaMga146 29degkAnana vipana araNya vana, gahana kakSa katAra / 291viTapimahIruha sAkhi nama, agapAdapa phldhaar||147 292chadana supatta palAma dala,293peDamUla jaDa kaMda / 294puhupa prasUna sumana kusuma,215madhu parAga makaraMda / / 148 256cUta prAma sahakAra taru, maurabha aMba ramAla / 282 subhaTanAma 283 pretanAma 284 parvatanAma 285 guphAnAma 286 sthUlanAma 287 utaMganAma 288 vistAranAma 286 nIce ke nAma 260 vananAma 291 vRkSanAma 262 pAtanAma 263 mUla (jar3a) nAma 264 puSpanAma 265 parAganAma 266 aAmranAma / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA 197raMbha moca kelA kadali, 298mAlakAra vanapAla // 149 299ghallo veli vratati latA,30degvATika kusuma agama | 6 0 'surabhi sugaMdha suvAsanA, 02mAla hAra maja dAma // 150 3 0 1kaMThorava kaMjaradamana, hari haridhipa mRgasUla / balI paMcamumba kasarI, sagbha siMha sAdula // 151 / / 3 04gaja karenu mAtaMgadhipa, kari vArana muMDAla / siMdhura daMtI nAga ibha, kalabha mtNgjbaalaa||15|| 3 0"azva vAji ghoTaka tugga, hari turaMga haya vAha / 306 U~Ta vaMgagAmuka karabha, 30 "sUkara kroDa varAha / / 153 / / 3 08 bAnara valimukha vipanacara, sAkhAmRga kapi kIsa / 3 0 'mAgna hagni kuraMga mRga, ajinajoni enIsa // 154 // 267kelAnAma 268mAlInAma 266lanAnAma 300phulavArInAma 301 sugaMdhanAma 302 mAlAnAma 303 siMhanAma 304 hAthI aura hAthIke bacce ke nAma 305 azvanAma 306U~TanAma307zUkaranAma 308bandaranAbha 306mRganAma / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 47 3 1"dhenu gAya pasu 3 11vRSabhasiba,312mahiSA vAlulAya 3 13jaMbuka bhIka zRgAla siva, mRgadhUrata gomAya // 155 / / 31 UMdara mUSaka nAgaripu, 315bilA protu maiMjAra | 3 16gamabha gardabha reMka gbA, 217cara gati gamana vihAra 156 3 1 zvAna pugagata prAmahari, zvA kUkara diDha kakkha / mAramaya nizijAgaraNa, maMDala tuvipakAva / / 15 / / 3 19 zrAtra akSa iMdriya karana, 33degkaMja viSAna su-suMga / 32 sAraMga SaTpada madhupa ali, bhramara silImukha bhRga 158 322sakuni saMkuta pataMga khaga, malabha vihaMgama pAkAva / 333khagapati vinatAsuta garuDa, harivAhana ahibhakkha 159 310 gAyanAma 311 baila nAma 312 bhaiMsAnAma 313 zRgAlanAma 614 mUSakanAma 315 bilAva (billI) nAma 316gardabhanAma 317gamana(cAla)nAma 318 karanAma 316indriyanAna 320sIMganAma 321bhramaranAma 322pakSinAma 323 garur3anAma / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA 3 54 jIvaMjIva cakora taha, 32"kurakaTa tAmaracUra / 326 kekI ahiripu nIlagala, sikhI sikhaMDi mayUra 160 317cAkhasukhaMjana khaMjagTi, 32 vAyasa karaTa karAla | 329pika kokila taha33 kIra suka,33 pavagTa suhaMsa marAla 33 kausika pecaka kAkaripu, 333pika cAtaka sAraMga / 334pAgavata sukapIna gana,33"cakavA koka rthNg||16|| 33pUga samAja samUha braja, prAMgha saMgha saMghAta / jUtha paMja samavAya kula, nikara kadaMbaka bAta ||16shaa ali vRMda saMdoha caya, saMcaya nicaya nikaay| pAlI paMkati nivaha gana, rAji rAsi mmudaay||164|| 324 cakoranAma 325 kukkuTanAma 326 mayUranAma 327 mamolA ( pakSivizeSa ) nAma 328 kAkanAma 326 kokilanAma 330 totAnAma 331 haMsanAma 332ulUkanAma 333 papIhAnAma 334 kabUtagnAma 335 cakavAnAma 336 samUhanAma / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI zabdakoSa 33degnAripuruSa daMpati mithuna, 33 dvaMda jugama juga jAna / ubhaya jugala jama jamala dubi,locanasaMgya bakhAna165 33'tIna loka guna sivanayana,36degca u juga veda upAya / 341paMcavAna iMdriya sabada, 3 SaTa ritu rasa alipAya 166 38 sAta dvIpa muni haya visana, 344 ATha dhAta giri saar| 34"nava graha rasa taha 3 46sUnya nabha, anukrama aMka vicAra / 34degdhrava aDola thAvara suthira, nizcala avicala jAna / 348dIraghAyu cirAyu taha, ciraMjIva subakhAna // 16 // ( upasaMhAra aura prazasti ) hoya jahA~ kacha hIna, chaMda sabada akSara praratha / ' gunagAhaka paravIna, lehu vicAri sa~vAri taha / / 169 / / 337 strI-puruSasaMyoganAma 338 yuga ( jor3e ke ) nAma 336 tInake nAma 340 cArake nAma 341 pA~cake nAma 342 chahake nAma 343 sAtake nAma 344 AThake nAma 345 nauke nAma 346 zUnyake nAma 347 sthiranAma 348 ciraMjIvanAma / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasI-nAmamAlA mitra narottama thAna, parama vicakSaNa dharmanidhi / vAsu vacana paravAna,kiyo nibaMdha vicAra mani // 170 / / sorahasai sattari samai, asU mAsa sita pakSa / vijaidasama sasivAra taha, zravaNa nakhata paratakSa // 171 / / dina dina teja pratApa jaya, sadA akhaMDita zrAna / pAtasAha thira nUradI, jahA~gIra sulatAna // 172 / / jaina dharma zrImAla kula, nagara jaunapura vAsa / khaDagasena-naMdana nipuna, kavi banArasIdAsa // 173 / / kusumarAji nAnA varana, sundara parama rasAla / komala-gunagarbhita racI, nAmamAla jaimAla // 174 // je nara rAkheM kaMTha nija, hoya sumati parakAsa / bhAnu suguru parasAda taha, paramAnaMda-vilAsa ||175 / / * iti banArasI-nAmamAlA * Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nAmamAlA kA zuddhipatra dohA naM0 azuddha vAnaripu iMdarA kusalI somavaMsarAjAna karakhapadamakara ghAmanidhi bhAni zuddha bANaripu iMdirA musalI somavaMsi rAjAna kacchapa makara dhAmanidhi mahadhAma maha dhAma bADava vaDavA seTha seThi gADA (thA) dhipati gAhAdhipati adhobhavana adhobhuvana kuhira kuhara phani aMgha dahakRta duSkRta phana baMdha Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabada 108 119 136 137 sakhitta sumitta bhrAbijAni bhAtRjAni baMdhu sahodara jAta vIra sahodara bhrAta vIrasu-baMdhava bhrAta baMdhu su-baMdhava jAta cArucara cAra cara upadhana apaghana savada caMdanajAvaka vaMdana jAvaka sulIla su-zIla gomukha gopura aMkula aMkuza sirabaMdhana sira vaMdana pAna pAni kaMcuki kaMcuka haridhipa dvIpI mAtaMgadhipa mAtaMga dvipa sArana sAraMga siva cASa su 138 142 151 152 154 155 cAravasu Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salyAnakAyakopa zabdAnukramakoSa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAnukramakoSa banArasI-nAmamAlAmeM jo zabda prAkRta yA apabhraMza bhASAke haiM athavA ina bhASaNoke zabdAkSarose mizrita haiM unake sAtha isa koSameM unakA pUrA saMskRta-rUpa athavA jina akSaroMke parivartanase vaha rUpa banatA hai: una akSaroMko hI brakaTa ( ) ke bhItara de diyA hai, jaise 'zragini' ke sAtha (agni), 'acuna' ke sAtha (acyuta), 'anukosa' ke sAtha (koza), 'Isa' ke sAtha (za) lagA diyA hai| isase pAThakoM ko do suvidhAe~ hoMgI-eka to ve una zabdoMke saMskRta rUpako jAna sakeMge, dUsare Aja kalakI hindI bhASAmeM jo prAya: saMskRta zabdokA vyavahAra hotA hai unake arthako bhI ve isa kopaparase samajha skeNge| bAkI adhikA~za zabda saMskRta bhASAke hI haiM, kucha TheTa hindI tathA prAntika bhI hai, una sabako jyoMkA tyoM rahane diyA hai| hA~, TheTha hindI tathA prAntika zabdoke Age braikaTa [ ] meM dezIkA sUcaka 'de.' banA diyA hai / aura saba zabdoMke sthAnako sUcanA dohoMke aMkoM dvArA kI gaI hai| ~sampAdaka Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 adhama 7 adhipa zabdAnukramakoSa | aDola [30] 168 akatha (dhya) adhira (asthira) 121 akUpAra 51 adabhuta (hu) ta 112 158 adha 37, 146 147 aganita (Nita) 56 zradhara agini (agni) agini (gni) kumAra 25 / azobhuvana adha anala pracala 145 anaMga acalA anaMta acaMbha di.] anaMtA acuta (acyuta) anila praja anIka anukaMpA ajAna (ajJAna) 87 anukosa (kroza) prajinajo(yo)ni 154 / prabuga 66 112 ajara 113 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucara alakAvalI anucara anuja anujIvI anUpa (anupama) aneka U r UUU US apaghana apAMga amarapativAma (mA) 27 amaraSa (rSa) amarAvatI amaresa (za) | amala amitta (tra) amUrati (ti) amRta 30,52,126 76 arajuna (arjuna) araNya 86 aratha (rtha) apsara 147 abalA abhi abhijana abhidhAna abhimAna abhirAma abhilASa araviMda 54 80 8 arAti arAma (prArAma) 114 / arihaMta (ahan) 10 | alakAvalI ari amara 107 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alakha ... 57 aMkusa 324 alakha 6, 61 / ammana (prazana) alaMkAra 126 asani (prazani) ali 156, 166 amAna alika 65 : ami alipAya(da) 166 amara alIka asuradalana 66 pramugari atradAta 155 / aba avadhi 23 ' amlI(zlI)la avani 65 ahaMkAra pravaraja 82 / ahi avalaMbana 57 / ahita zra(zrAvali 164 ahi bhagya bhanna) zra(zrAvAma 101 ahiripu avicala 168 aho avinAmI(zI) 6 . aMka 153 aMkuma (za) 122 156 160 112 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgaja aMgaja caMganA aMgulikA aMdha aMjana aMta aMtara aMtarIkSa aMtaHkarana (Na) tevAsi (sI) bhoja zraMsa (za) 125 zraMsu (zu) 68 | zraMsu (zu) ka ha 1 64 23 122 aMba [de0 = zrAM, zraMvA ] 146 aMbara 123 10 24 52 aMdhakaripu aMdhakAra 58 aMbaracAri (rI) aMbikA -- aMbuja naina (nayana) 81 75 zraM budhi 6 6 zraMbha 73 38, 66 zraM hi (= aMdhi) A zrIkAma (za) thAkhaMDala zrAgata (?) zrAgama AgAra AcAraja (rya) zrAji bhATha [30] ATha 14 51 52 54 64 45 126 100 W 27 4 83 101 84 143 167 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghATa [0] prAtapabhraMsu (zu) zrAtapatra bAdarasa (rza) aditi ( zrAditya) zrAditeya zravivaraNa (rNa) zrAdhAra zrAnana zrAnaMda AnaMdamaya zrApa ApagA AbharaNa zrAma () cAmala (mla) zrAyudha 106 36 321 131 36 0 86 57 67 113 59 zrIrAma jhAlaya Ati zrAlI prAsA (zA) ghAsa (za) zrAhAra ina ibha itA 52 iMdirA 64 iMdIvara 126 | iMdu 146 iMdra 106 iMdratanuja 132 | iMdraturaMga iMdraturA 102 101 78 164 36 121 124 74 152 66 17 55 41 26 20 60 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdrapurI ugga 46 122 102 iMdrapurI 27 / udAharana(Na) iMdrAnI(NI) 27 / udvartana iMdriya 158, 166 / unnata I . usatagala Ima(za) 6,22,36,74 unmAda ImAna (IzAna) 23,37,74 upakaMTha / upakAnana ucca 146 upadezaka / uccATana 115 / upadhAna uDugana(Na) 43 : upala uta(ttara 37 / upavAsa utamaMga (uttamAMga) utaMga (uttuMga) upAsanA udaka ubhaya udadhi umA udadhinivAsa __47 : udara 126 .124 upAya 165 CC una uraga Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uradha uradha (Urdhva) urasi (urvazI) uroja ulbana (ga) uvAya ( upAdhyAya) U jaru Uddha (dhardhva) paMtha U~Ta [de0] U~dara (undaru) RSabha RSi Hua e ekapatI (snI) ena enIsa (eNIza) m m wi 37 30 46 84 104 83 78 Ism 61 73 154 airAvata airAvatagaja 100 137 auSadhIma (za) 153 156 zrogha zrotu kakubha kakSa kaca zra zrau kajala kaTa (kaTi) ka kacasamudAya kacchapa kajala ( kajjala) kaTa 38 61 153 156 raha, 41 36 147 65 100 56 107 66 68 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaTaka 62 karasAkha kapola kaTaka kaTAkha(2) kaTi kamanIya kaThina kaThora ~ kadana 138, 140 kapA(pAlaghara 18, 136 kabarI 106 kamaTha 116 kamala kamalahita 146 kamalA kamalApana 128 / kara 82 karakasa(karkaza) 112 karana(Na) 36 karanaharana (karaNaharaNa) 20 154 karabha 153 20 karabAda(ya) 111 130 / karavAla 142 162 / karasAva (zAkha) kadali(lI) kadaMbaka kanaka kaniSTa // kapaTa 158 kapATa kapi kapiketa(tu) kapUra(kapUra) kapota Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kagala katAra 120 * ha m 3 kalabha 6 karAla 161 / kalyAna(Na) kari 152 katraca 142 kahanA(NA) 105, 113 kavi karenu Nu) | kaSAya kala | kastu( stUrI kalatra 77 kaMkana(Na) 106, 138 kkhaan 128 kakA)cana 528 152 / kaM(kA)canavarana (varNa) 523 kalasa(za) kaMcuka kalaha kaMcukI 107, 135 kalaMka | kaMja 54, 150 kalAnidhi kaMTha kalila kaMThamani(Ni) kaluSa kaMThIta 151 kalavara kaMDa (kAMDa) kalola (karalola) | kaMna (kAMna) kalpavRkSa 28 / kaM(kAM)tAra w W av MG 7 8 aw 141 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 kInAsa kaMda 511 32, 148 kaMdarA 145 kaMbu kaMsa kaMsavidhusa (dhvaM)na kAMti 45 kAkaripu kAkodara kAdaMbarI kAna di.] kAramu(ma)ka kAla 36, 46, 123 kAlakUTa kAlimA kAliMdI kAlI kirana(Na) 64 - kirAta - w G my G kAnana 6 kirITa kiMkara kiMkini(Ni) 506. 136 kiMcina(t ) phipuruSa kIcakaripu 0 W' 0 m' kAma kAmadhenu kAmapAla kAminI - MI kIra kAmuka G kIrti 13 / kInAma(za) kAya Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIlAla 15 7 / CG mH kutsita 36, kolAla kuMkuma, 108, 130 kIsa(za) | kuMjaradamana 151 | kuMDala, 106, 137, 138 kuTanI (kuTTanI) kuTila | kuMbha kuMbhinI kubera kubhIgava(ma)na kumuda 55 kUkara (kukkura) kumudabandhu kUpa kurakaTa (kukkuTa) 160 kUla kuraMga 154 kRccha kRpana(Na) kulabAla(lA) 78 kRpA kulavaMtI(vatI) 78 kRpAna(Na) kusala (kuzala) 85, 120 kRza kusuma, 107, 148, 150 66 / kekI 160 < 0 W ME Om G Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ketu ketu keyUra kelA [de0 ] keli kevalI kesa (za) va kesa (za) kesarI kaiTabhAri kaitava kairava koka kokanada kokila kodaMDa kopa komala 140 138 146 124 5 14 151 66 kovida kosa (ba) kautuka kautUhala kausatu (stu) bha kausi (zi) ka Rtu kroDa 13 sama kSipra kSIra khaga, khagapati khatamAla 112 55 162 | kSIrasamudrakumAri (rI) 54 kSIrasiMdhusuta 161 141 113 116 khatamAla kha 85 57 105, 112 112 60 162 84 153 141, 85 121 52 (7 42 156 156 32 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khara gaDa khara 164 kharamva (va) khala, 76 156 khaMjana khaMjari(rI)Ta khaMDa khrh `r khAta m kheya khauri [de0] 156 | gana(Na) 26 | gana(ga)pa 80, 6. gani(Ni)kA 161 gamana 161 garata (garta) garabha (garbha garala garava (garva) | garuDa garuDAsana 123 / gardabha 6 gala 63 / gavAgva(kSa) 152 ; gahana 25 gaMga (gaMgA) 156 gaMga(gA)dhara 122 156 gaura (gaura) gagana 156 65 136 124.147 gaganavAhinI gaja gajavadana gati gadAvara 16 / gaMDa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMdharva gora m " 86, 117 gaMdharva gaMdhavaha ___48 guha gaMdhasAra gUDhanara gaM(gAM)dhAra 104 gUtha gAMDIvadhara gAhA(gRhA)dhipati gAta (gAtra) 63 go gAna 103 / gota(tra) gAya 155 godha giri 145, 167 gopAla giridharana(dhara) 16 gopIma(za) giripati 31 / gopura gIna 103 gomAya(yu) guna(Na) 115, 166 / gomeda gunadhArana (guNadhara) 141 golaka gunarAsi (guNarAzi) goviMda guphA (gRhA) 145 / gaura nh Gw nh m ` m m h h Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gauri carana 46 / ghora 21 ghAna(Na) 67 gauri(rI) gauri(rI)pati gyAna (jJAna) graha graMtha 120 43, 167 h h prAma ca3 (catu:) cakavA [de0] cakora cakradhara cakrI 102 157 160 m grAmahari grIva (grIvA) grISama(ma) h cA h h ghaTa h caturbhuja candra capala capalA ghana h h camU h ghanavAhana ghanasAra gharani (gRhiNI) ghirata (ghRta) ghoTaka / cala 126 cara 153 / carana(Na) 164 86, 156 100 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cala chanarudhi cala caMcala cinha 140 ciramAyu (cirAyuH) 168 ciratanu (ciraMtana) 118 87 ciraMjIva 168 21 / cIra 507, 126 130 / cIvara 107 cUDA 41, 60 : cUta 146 162 / ceta (cetasa) __ cetana 141 : caityAlaya caMcalA caMDAla caMDikA caMdana caMdanalepa zarIra caMdramA cAtaka cAturI " 100 .. . 108 4 cApa 103 cAra cAru chata (kSata) chataja (kSanaja) a cApa 161 chatradhara nWW mr cikura 65 ' chadana 61 / chadama pra) 112 / chana(kSaNa)ruci 148 112 cita(tta) bindh 7 ' Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chupA chapA (sapA) cha (ta) pAkara chamA (kSamA) chala grAma (zAma) chAyAkarana (Na) chAra (kSAra) chAla chAMha (chAyA) chini (kSiti) chIna (kSINa) chIra (tIra) chu (tu) dhita chu (i) draghaMTikA chema (kSema) choNI (loNI) 71 50 41 65. 112 44 131 jagadIpaka 106 | jagadIsa (za) 126 jaghana 116 | jaTAjUTa 65 jaThara 118 126 44 65 jakrakha (yakSa ) jaga (jagat ) jagata (na) vilocana jagatti (jaganI) jaDa jatI ( yati) jana janaka 136 | jananI 120 janapada jama (yama) 15 ja jama 35 66 40 65 Y 6,12 100 22 68 87, 148 83 74,61 8 1 8 1 66 46, 165 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamala ja (ya) mala 165 | jaMbuka jamunA (yamunA ) 6x jamunIbaMdha (yamunAbAMdhava ) 46 jayavaMta [de0 ] 5 jaraTha jarAharana (Na) jala jalajaMtu jaladhara jalanidhi jalabAMda jalasAI (zAyI) 72 jasa (yaza) jaMghA jaMta (yaMtra) jaMtu 'jaMbAla 118 30 52 56 32 51 53 15 115 100 72 1 67 nA (yA) caka jAla jAtarUpa jA (yA) tudhAna jAna ( yAna ) jAnu jAmini (yAminI) jAyA jA (yA) vaka jina jiSNu jImUta jIrana (jI) jIva jIvana jIvaMjIva jIvajIva 155 144 137 128 65 62 100 50 77 108 4 20 33 118 46, 61 52 160 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapA juga (yuga) 165, 166 jugata (yukta) 117 maTita(ti) jugama (yugma) 165 maSa jugala (yugala) 165 juna (yuta) 117 juddha (yuddha) 143 TADa [de0] 143 juva(yuvA)jana juvati (yuvati) 75 Dara [de0] jUtha (yUtha) 163 / DiMbha jehara [de0-pAjeba] 106 jogI (yogI) 83 taTa joti (jyoti) tanabhAla [de0] joti(jyoti)rUpa tanaya 81 jodhA (yoddhA) 144 67, 118 joSA (yoSA) tanujAta 81 joSita (yoSit) tapana 40,111 jvalana 47 / tapA de0 83 15 tanu 75 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamI tami (mI) tama tarana (Ni) tara ni (Ni) tarala tarasa taraMga taraMginI (NI) taru taruna (Na) talapa ( talpa ) talAra [de0] tasakara ( taskara ) 147, 74 50 tAra (tArA) 43 122 tAraka 66 62 tArakA 43 30. tApasa 83 121 tAmaracUra (tAmracUDa) 160 64 tAmarasa 53 tAmasI 64 tAla 146 tAlapatra 62 tAMDava 131 tikta 135 | tigama ( tigma) timira 60 taha (tathA) sarvatra taMtI (zrI) 111 taMbola (tAmbUla ) mukha 108 tAta tigamAna ( tigmavAn ) timaraharana (Na) timaMgala (timiMgila) timi 81 timira 24 50 25,111 138 103 106 46 40 40 56 56 122 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilaka dayA tilaka tilottamA tIna [30] tIrthakara tuccha turaga turaMga turaMgamukha nijAma (triyAmA) 150 tridasa(za) 166 | tripathagamani (gAminI) 63 tripurAri 67 | triya (strI) 121,153 trilocana 153 / trivikrama 34 136 tha(stha)viznara 117 thA(sthA)vara thuti (stuti) 43 / thUla (sthUla) tulAkoTi tulya tuSAra tuhina 146 toya toSa dakSina(Na) 113 / data(tta) danuja 142 / dayA syAga trAsa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayita dina 9 dayita __ 77 dAna darapana (darpaNa) dAnava darasa(za)nIya dAnavadalana daridra(dAridraya)hara 88 dAni(nI) darI 145 dAmini(nI) dala 148 dAmini(nI)adhipa dasa(za)na 17 dAmodara dasanasuraMgita [de0] 108 | dAra dAraka 140 dAri (dArikA) dAruna(Na) daMtapaTa dAma daMtI diggaja daMpati(tI) 165 dir3ha (dRDha) daMbha 112 / diDhakakkha (dRDhakakSa) / ditinaMdana dAdura(dadura) 51 dina dahana daMDa 9 ja 1 Smr orm dAtA 8 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinamAna devaloka m IA durbala duSkRta du'dubhi dUtI dinamani (Ni) diva divasa divA diSTi (dRSTi) disA(zA) dIkSita dIdhiti dIna dIragha(gha) dIraghA(C)yu du (dvi) dukha (duHkha) duHkhanidhAna du(duH)khita MMM 07 MMMM 0 0 W dRri (dUra) dRga (dRz) dRSa (dRSat) 65 | deva . 73.114 / dezaki(kI)naMdana / devakhAna devaguru devatA devayoni 73 devaloka dugdha 126 W.C mda . MS duragati (durgati) durita Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavipakkha dhavalagRha devavipakkha(sa) devavRtA devasarita devAyatana devema(za) desa(za) dhanapati dhanavAna(n) dhanaMjaya dhanaM(ba)nari 20,47 103 m mrw. row dravina druhina dvaMda (dvaMdva) dvArapAla dvija dvijarAja dhanuSa 127 dhAmila(dhammila) ghara(rA) dharanI (NI) dharanI(NI)dhara ___86 dharama(ma)dhuraMdhara | dharamAma)rAja dharamA(mAtmaja dharA 135 dvIpI dvIpa 442 dhava dhana dhavala 3136 / dhavalagRha dhanada Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavalataraMga naMdalAla 42 145 dhavalataraMga dhAna(tu) dhAta dhAma dhAmanidhi dhArAdhara m n 135 is 6,167 w 63 nakhata(satrApati 167 naga nagara 45,101 nagaradvAra naca (nyaca) nadI napuMsaka nabha, nabhacAri(rI) nabhasvAna naraka narakAri narama [30] nalina 168 140 navIna 43 naMdalAla [de0] dhImAna(na) dhuni (dhvani) dhUmajo(yo)ni dhUmara(la) dhUli 0 m Pr mur m 09 Mor m in dhana dhaivata dhruva nava 118,167 118 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdana niragunI - - ----- - - -- 67 naMdana nAka nAkesa(za) nAga nAgara nAgaripu nATaka ~ 163 165 101 ~ nAtha ly 81 | nAva[30] nAsi(nAsA) nAsikA nikaTa 136 nikara nikAya niketa nigaDa nicaya niThura (niSThura) nita sya) nitaMbinI 141 | nidesa za) nidhana 76 nipAta 165 nipuna(Na) 55 / niragunI (nirguNI) nAda nAbhija 564 118 76 134 nAma nAya(yi)kA nArAca nArAyana(Na) nAri(rI nAri(rI)puruSa nAla 125 121 6 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niradhanI niradhanI (nirdhanI) niraya nira (le) jA 81 nivasana nivaha mitrAsa nizijAgaraNa nizcala viSAda niSeva (vA) 87 72 76 nisaca (zAca ) ra 60 nisamani (nizAmaNi ) 41 50 nisA (zA) nisA (zA) cara niraMjana niraMtara 68 | nIca nirAparasa (niHsparza ? ) 68 nIra nirupama 161 nIla nirghAta 60 nIlakaMTha nirvAna (Na) 7 nIlagala nilaya nIlamaNi nIlavasana nIlotapa (pa la nIhAra 105 126 164 101 157 nUtana 168 nUpura 104 nR 134 nRtya nRtya 35 87, 146 52 26, 123 21 160 38 18 55 4 3 118 106, 136 74 103 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRpayajJa nRpayajJa netA neha (sneha ) naina (nayana) nairita (Rta) nairita (naiRtya) pa pakkhi (pakSI) paTa paTa (dru-tta) na paTTanivAsinI paTu patanI (patnI) pataMga patAkA pa (pA) tAlapura pati 82 84 74 114 66 pada 36 | padapITha 37 1356 126, 136 102 135 prativati(mI) patta (patra) patha 1 padama (padma) padama ( jha ) nAbhi padamA bhA) 100 132 26,54 15 17 padamAramana (padmAramaNa ) 15 padamA dmA) layA 17 pannaga 71 pannagarAja pannagaloka parama 85 77 40, 156 paya 140 payadAna (payoda) 66 : payadAni ( payoda) 74 parama 78 14: 68 70 66 52,126 33 68 a Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pararyaka V . 116 parayaM(ya)ka parAga parikhA pariSa(Sana) paruSa pareta(-preta) parvata pala palaka (de0] palAma(za) palinatanu 145 131 paSAna(Na) pasu(zu) 102 pasu(zupati pahupa(puSpadaMta pahupa(puSpa rAga 144 paMka paMkaja 64 paMkati (paMkita) 66 paMca 148 paMcata(tA-stra) 525 paMcabhUtasaMjAta 36,48 | paMcama | paMcamagati paMcamukha paMcasarahattha(zarahassa) 110 48 paMDita m G WEm C GHM AM 164 166 w pavana 104 pavanasuta pavanahita 47 151 pavanAdhAra pavamAna pavitra 27 / paMtha Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMthanirodha pIta 136 pAvaka 36,37,47 paMthanirodha pasu (pazu) pAka pAtha pAda pAvakariSu pAvakavadana pAvakahita pAvana pArvatI pAvasa [de0] pAsa (pArzva) 147 HER 106 68,72 M pika pAdapa pAni(Ni) pApa pAmara pAya(da) pAragata pAra(ri)jAta pArAvata pArAvAra pArijAta pAlAsa(za) pAli pika (papi?) pitA pinAkakara 162 pizAca pisi(zi)ta pisu(zu)na pIr3A 53pIta wr wrU09 Ww , WW. m Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pItapaTa prakaTa pItapaTa 13 purogata(ti) 157 pIna 146 puliMda m pIyUSa pIyUSarasa EG . 6 m pIvara 146 30 pulomajA 61 puhakara (puSkara) puhupa(puSSa) puMja 134 | pu (pu)DarIka 74 / pUga 6,55 134,148 163 38,54 163 punya (puNya) pumAna(n) 102 78 135 is 162 in puranAri(rI) purarakhavAla [de0] pura(ru)hUta puraMdara purAtana purISa puruSa puruSottama pUtalI de0] pUrava (pUrva) pecaka peDa [de0] pesa(za)la pota 74 paura 4,15 / prakaTa a w 148 116 62,62 136 116 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRti 86 phullaka prakRti 81 148 praga pracura 142 prajA 136 118 116 / prasavati (prasavitrI) 33 / prasUna 26 / prahAra prAkAra prAkRta 118 prANahara 116 prAni(NI) 135 prAsAda 16 prIti prema 48 prohana (pravahaNa) 70 prajAnAtha pratidina pratirUpa pratihAra prathuromA mkhaan prabhaMjana prabhUta 0 103 / 114 13 114 ` pramadA m `r`r 147 pralaya pravAla pravIna(Na) prasata stara phanI(NI) phaladhAra(ghara) 58 phaMdha de0] 85 phAlugu(gu)na / 126 / phullaka 114 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bala bala balabaMdhu balavAna (nU) baladhAma baliripu balI bahu bahula baMdijana baMdha baM (bAMdhava baMdhu bADava bAripu bAdhA bA(vA) nara ba 18,14,140 87 bAla bAlA bAMbhana (brAhmaNa) bAMha (bAhu bAMharakkha (bAhuraca) 87,62,65 76 86 68 138 165 bohita 14 16 66 13 vi (dvi) 151 | bicchuka [de0 = biduvA]106 56 bila 56 144 72 82 82 47 13 73 154 buddha buddhi 66 billA [de0 = 1 -vilAva] 156 biMba 116 bIja bIbhatsa budha bRhaspati bohita] [stha, de0 ] 105 5 120 46 46 62 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakha 88 bhujA bhakha(kSa) bhaga bhaga(gi)nI bhagavati(tI) bhagavAna(n) bhaya bhayakarana(Na) bhayAna(naka) bharatAra(bhartA) bhaM(bhAMDAra 124 | bhAga bhAgIrathI bhAna(nu) bhAnuteja bhAma(mA) bhAminI 46,105 / bhAratI 122 bhAryA __ 77 bhAla bhAvaka (bhAvuka) 412 bhava bhavana bhavanAsa (za)na bhavAninI) bhavika bhituka | bhilla bhIma 9N US, bhIru bhujaMga 53 / bhujA bhaMga Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvana bhuvama bhUta bhUtesa (za) bhUdArana (kha) bhUdeva bhUdhara bhUpa bhUmi bhUri bhUSana (Na) bhUsuta bhRMga bhra garuci bhRMgAra bheka bhoga bhogI 89 52,66 bhaha [30] bhauma 61, 144 22 bhramara 126 bhrAta (tu) 86 bhrAtRjAni (nI) 145 | bhruba (bhra ) 133 65 56 126 46 makara makaraMda maga (mArga) mataMgajabAla 158 123 57 56 124 madya 71 madhu mati mativikAsa (si) nI ma madana madirA madhu 66 46 138 82 82 66 26, 56 148 68 152 120 ma 110 127 127 127, 148 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhupa manAka (ka) manISA madhupa madhura madhuripu madhyama mana manamaratha ( manmatha ) 110 manama (ma) thavithA (vyathA ) 114 manamathaharana (manmathahara) 21 manasija 110 manuja manoharana (hara) mayUkha mayUra 90 marakata marajAda (maryAdA) 128 marana (Na) 106 marALa 13 marIcikA 104 maruta 61 mala 67 120 74 st 45 malaya malina malImasi (sa) masiviMdu maha mahaMta [ de0 ] mahAdeva mahApadama (pra) mahAhava mahilA 160 18 mahiSA (ba) 53 | mahiSI mahiSI 125 161 46 48 64 130 44 44 107 45 83 22 26 143 76 155 135 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahI mitta 1.1 147 hmh M G 24 m maMca bh G 107 `r s 0 mahI maMdira mahIpati mAta(tA) mahIhaha mAtaMga maMgata [de0] 154 | mAnava maMgala 46,120 mAnasa maMgalA mAnika (Nikya) 131 mAnuSa maMjana (majjana) mAnuSabhakhana(kSaka) maMjAra (mArjAra) mAyA maMjula mAra 126 mArajita maMDala 137.157 mArataMDa (mArtaNDa) maMDalesa (za) 133 | mAruta maMtrI 133 | mAla(lA) maMda, 46,87,116 | mAla(lA)kAra maMdAkinI mAMsa maMdAra 28 / mitta (mitra) 0 w maMDana `r MM K - M 0 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitra mitra mithuna mithyAta (tva) miSa miMDaka (maMDUka) mIna mInaketu mukata ( katA) mukati (mukti) muka (ku) Ta mukura mukuMda muda mudrikA mudhA muni munidhAma 92 40 165 murAri - 125 | musalI 112 muMDa 56 56 muralIdhara 11. 18 mUka mUDha mUrakha (mUrkha) mUrati (mUrti) mUla mUSaka 132 131 mRga 14,26 mRgaka 113 | mRgadhUrata (rta) 106 mRgamada 125 mRgasUla (zUla) 83, 167 mRdu 145 | mRnA (yA) la mUnAla 16 13 18 35 8 87 87 63 148 15.6 154 4 1 155 130 151 116 55 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 rasa 125 / rajanA 162 mRvA mekhala(lA) meSa medinI medhA menaka(kA) mokha (mokSa) moca(cA) mohana - ratanA(nA)gAra patismana(Na) sthaM(thAM)ga radana sdanacha (ccha)da rana (raNa) ranakheta (raNakSetra) 111 rakha 153 154 15 // ravi yakSa rakata (rakta) rakatA(ktA)gAra rakta 34 | ravitanaya ravinaMda(di)nI ramana(Na) 14,77,1 ramanI(NI) 123 ramamI(NI)ya raja ramA rajata 128 ) rasa 30,166,167 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasana rasana (nA) rasA rasAla k raMgabhUmi raMdhara (gha) raMbha (bhA) rAkasa (rAkSasa) rAga rAgagaja (raja ?) rAjagRha rAjarAja rAjasUya rAjA rAjAna ( jan) rAji rAdaka (?) 94 136 rAdhikAkaMta (kAnta) 65 4.2, 146 rAsabha rAsi (zi) rikkha (ca) 44 144 ritu (Rtu) 66 ripu 30, 146,60 ruci 35 | rucira 114 | rudra 6 6 102 31 84 42 11, 133 164 67 rudhira ruMDamAla rUpa rUpAjIvikA reta renu (Na) revati (tI) ramana (Na) raiMka [0] raeNka 14 156 164 43 166 80 45 te 105 64 22 128 76 24 6.7 18 156 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rodha rodha rosa (roSa) rohana (hiNI) naMdana rohita lagA (gna) laghu lacchi (damI) lajja (1) latA lapana lalanA jaya : 95 lalATa lalAma 53 113 18 rohini (pI) ramana ( gaNa ) 41 rohineya 56 41 | nIlA 46 | lubdha (bdha) 68 82,191 17,60 laM ( lAM) chana laMba laMbodara lAla (de0) 75 134 35 136 lulAya lelihAna leMsa (za) loka 108 |lokajanani (nI) 150 lokesa (za) 6. 6 locanasaMgya (jJa) lohita vacana vacana 44 67 25 123 124 28 155 71 134 66, 136, 166 17 11 165 123 68 66 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaja 96 ghaja vasu bamadhara badana vadhU vana vanapAla vanamAlI pani(Ni)ka vanitA | valimukha vallabha vAlI 75 vasaMta 52,147 127 | vasudevasuta 12 vasumatti(tI) 62 vasudharA | vasIkarana (vazIkaraNa) 111 66 vaMka 137 baMdana (=siMdUra) 108,138 86 vaMsa(za) 86 vAkavAdanI (vAgvAdinI) vAji(jI) 153 153 vATika(kA) 150 vAta 138 / vAma(Na) 141,166 vayu vara varaga(varga) vasTa varadAni(nI) varAha varuna(Na) balaya 36 48 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAni 97 vidhAtA 155 vAni(NI) vAma(mA) vAmadeva 2 8.66 / vAha(vAhadviSat) 75,76 / vAhana vAhinI 38 vikarAla 140 my vigraha 63,143 161 147 125 vAmalocanA vAyasa vAyu vArana(Na) vAraM(rA)ganA vAri vAricara vArivAha vArunI(NI) vAsara vAsuki vAsudeva vAha vicakSana(Na) vici (vIci) 152 vichurana [de0] 76 viTapi(pI) vitatha vitAna vitta 37,1 vithA (vyathA) vidita vidyAdhara vidvAna(n) 153 vidhAtA 116 70 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi vidhAna bidhi vidhu vidhura 114 114 156 11 / vibhAvasu 42 vibhu 124 / viyoga viraha 25 vila 125 vilaMbita 157 vilAsa vilAsinI 154 vilocana vilola vivara 116 147 / vinatAsuta vinAyaka vinAsa(za) vipakkha(sa) vipa(pi)na vipa(pi)nacara vipula vipa viphala vibudha 9 66 121 125 / viSa 52,60,70 71 vibhaMga vibhA vibhAkara 10,85 viSadhara 146 | viSadhAri(rI) 45 viSama 31 viSaya 50 viSAna(Na) 137 vibhAvarI 158 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSThA viSThA bisa (za) da vi (vya) sana visAri (rI) cisA (zA) la vistara vistIrana (rNa) vihaMgama vihAita (pita) vihAya bihAra vItarAga vIra vRkodara vRthA vRddha vRSa 99 64 |vRSajA ( yA ) ma 7,116 | vRSabha 167 | vRSabhaketu 56 | vRMda 67 vega 146 | vegagAmuka 146 | veda 156 vedanA vedhA 6 veni (veNI) 156 veli (dila) 5 | vesari [30] vaikuMTha 115 82, 102, 144 vaijayaMti (tI) 16 125 | vaiDUraja (rya) 62 | vairi (bI) 155 | vaizravana (Na) vaizravana 23 155 23 164 121 153 166 73 11 100 150 106 7 140 58 80 31 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahArI vyavahArI vyAja vraja vrata vratati vratI vrAta zaMbhu zAsana zizu zIla zucivarNa zRgAla zrRMkhala (nA) zeSa zravana (Na) za 100 62 zruti 112 163 124 150 83 163 21 134 62 116 138 155 72 70 67 67 68 zrota (zra 67 zrotra ( indriyavizeSa) 158 va 157 vAna 157 zroNi baTa SaTapada SaDa Da) ja SaDaddIna (kSINa) ghaDa (N) mukha paMDha sakhA sa (za) kala sa (za) kuni sakhA 166 128 104 56 25 135 135 156 80 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhI saravArana - - satI sadA 118 sakhI 78 samara 143 saciva samavAya sacI(zacI) samAja saTha (zaTha) samAna sata sya)vAdI samuda(da) samIpa sadana samIra samIrapatha sahasa(za) 117 samudAya 164 sadharma 117 samUha 163 sanIcara (zanaizcara) 46 sa(za)yana sa(za)pharI sara 55,(zara) 141 sabada (zabda) 66,166 | sarada (zarada) 106 sabhA (devasabhA) 27 sarana (zaraNa) sama 117 sarani(Ni) samatA 115 sa(za)rabha sa(za)mana 46 | saravArana (zaravAraNa) 142 151 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saraso saMkhadhani sarasI sarasvati(tI) saritA(t) saritA (da)dhipati sarIra (zarIra) sarUpa saroja sau(pi) sarvajJa sarvavallabhA sa(za labha saloka (zloka) salila savitA savarNa sasAMka (zazAMka) sasi(zazi)vikAsa sasisekhara (zazizekhara) 23 sahakAra 64 sahacara sahacarI sahasa(srokirana (Na) 36 sahasanaina(sahasranayana) 26 sahasA 121 126 sahasrakana(Na) sahAi(ya) sahita 156 sahodara 115 / saMkaTa 124 52 saMkara (zaMkara) 4.23 50,81 sa(zakuMta 117 saM(zaMkha 26,56,61 41 (zIkhadhara 55 / saMkhadhuni (zaMkhadhvani) 111 80 117 2 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgata. sArameya m V saMgata saMgara saMgrAma saMgha saMghAta saMcaya saMja(ya)ma saMju yuga saMjo(yo)ga saMtata saMtati saMtamasa saMtAna saMtAnadruma saMtApa saMdAna saMdoha 20 / saMnidhi 143 saMparAya 143 143 / saMpA (zampA) saMphalI(zaMbhalI) 142,163 / saMyamI 164 | saM(= zaM)varaharana(hara) 110 124 / saMsAra 143 saMhanana 114 sA(zA)khAmRga 154 118 sAkhi (zAkhI) 86 sAgara 122 sAta 115,(sapta)167 sAMta (zAMta) 105 sAdhu 83,116 sAyaka sA(zAradA 164 / sArameya 157 GHA 141 8 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAraMga 104 siMdhura 116 sAraMga60,154,158,162 / si(=zi)tikaMTha sAraMgadhara (zArGgadhara) 16 si(zithila sArava(va)bhauma 38 siddhata(siddhAnta) sArava(6) bhaumanRpa 133 sira (zira) sA(zArdUla 11 sirachatra (zirazchatra) 132 sAla (zAlA) 101 si(zirodhara 65 sAla (zAla) 163 si(zi)roratana(ratna) 132 sA(zA)vaka 82 si(zi)lImukha 141 158 100 siva (ziva)7,14,23,120 sikhari (zikharI) 155 siva-tiya (strI) 63 sikharIsa (zikharIza) 22 si(zi)vanayana 166 sikhaMDi (zikhaMDI) 160 | sivA(zivA) sikhi (zikhI) 47 sisira (zizira) si(zi)khivAhana 25 siMgAra (zRGgAra) sikhI (zikhI) 160 sindUra sitanaMbhoja 54 51 sitavAna (sitavarNa) 7 } siMdhura 152 da 138 siMdhu Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 murAma siMha sudharmA 156 sudhi(sthi)ra siMhAsana sIta(zIta) 43 | sudhA sItala (zItala) sudhAsUtAti) sIdhu 127 sudhI sImA 53 sundara sIra 126 / subhaga sIrapAni(Ni) 18 subhaTa sIsa (zIrSa) sumana suka (zuka) 161 sumanasa sukala )zukra) 7 sumeru sukRta 134 / sura sukha 114,115 sura-dhama sugata | suraMga (svarga) sugaMdha 150 suragirI(ri) suci (zuci) surapati 81 surabhi 144 148 suta Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suramaMDapa suramaMDapa suravAsa surA surAlaya suvarNa suvAsanA suvihita suSira suhRda (da) su (= ) DAla suMdarI sU (zU) kara sUtu sUnya (zUnya) sUparatIka (supratIka) sUra. zUra 106 103 |sUri sUlI (zUlI) 61,127 | sR Mga (zR Mga) 8 | seja [de0] seThi (zreSTI) senA 128 150 134 senAni (nI) 66 se (rza) muSI 80 seva (vA) sevaka 152 75 saila (zaila) 153 so (zo) ti 81 sopAna 167 soma 38 somavaMsi (zya - zIya) 36 coob 144 | soma (saumya ) sauma 65 23 158 131 62 140 25 120 134 KsE 145 64 137 41 16 102 46 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurabha 107 saurabha 123 sauri 154 116 ra 156 146 harita harita(ta) syAma (zyAma) 16,123 | harina(Na) svabhAva harinAri(rI) svasA 82 harivAhana sraja(ja) harivizrAma sveta (zveta) halAhala haya 153.167 / halI hayaseta (zvetahaya) 20 36,61,161 hayaga( hai yaM)gavIna haMsavAha(hinI / hATaka 128 haraSa (harSa) hAra 104,150 harahAra hAla(lA) hari, 15,26,36,42,48, hAsa 105 46,128,151,153 hAhA haricandana 28 | hita 80,113,115 18 21 113 127 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 hima himagiritanayA himabhAna(nu) hiraNya hIna hIrA (hIraka) hutAsa(za) 43,130 24 hRda (hRda) 142 hRdaya 128 heti hema 58 hemagiri Page #110 -------------------------------------------------------------------------- Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ "anekAnta" matya, zAnti aura lokahitakA mandeza-, mAsikapatra vIrasevAmandira sarasAvA ji0 sahAranapura meM paM0jugalakizora mukhtArake mampAdakatvameM prakAzita honA hai| isameM nIti-vijJAna-darzana-itihAsa-kalA aura samAja-zAstrake prauDha vicAroMse paripUrNa tathA sarvasAdhAraNa ke lie upayogI aura manana karane yogya mahatvake sundara lekha rahate haiN| ___ patrakI nati udAra hai aura yaha sAmAjika jhagar3e TaMTIse sadA alaga raha kara loka-sevAkA Thosa kArya kiyA karatA hai / jinhone aba taka yaha patra na dekhA ho unheM avazya hI ise ma~gA kara par3hanA cAhiye / vArSika mUlya 3) hai| vyavasthApaka 'anekAnta' Page #112 -------------------------------------------------------------------------- _