Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nama: zrI syAdvAda saMvAdinaH zrImad bhagavada guNabhadrAcArya kRta zrI AtmAnurAsa paMDitavarya zrI ToDaramalajIkta hiMdITIkAnA AdhAra uparathI gurjarAnuvAda vacanAmRta vItarAganAM, parama zAMtarasa mULa; auSadha je bhavaraganAM, kAyarane pratikULa prakA za kaH zrImad rAjacaMdra nijAbhyAsa maMDapa hIrAlAla nAnAlAla zAha khaMbhAta-kSetra vaDavA ditiyAvRtti sane 1953 prata 1000 vikrama saMvata 2009 vIra saMvata 2479 phInIkSa prI. varkasamAM zA. mohanalAla cImanalAla chAyuM haThIbhAInI vADI sAme, dIlhI daravAjA bahAra-amadAvAda. kiMmata rUA. 2-8-0
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ nama: zrI syAdvAda saMvAdinaH zrImada bhagavad guNabhadrAcArya kRta zrI AtmAnuzAsana paMDitavarya zrI ToDaramalajIta hiMdI TIkAnI AdhAra uparathI gurjarAnuvAda - vacanAmRta vItarAganAM. parama zAMtarasa mULa: padha je bhavaroganAM. kAyarane pratikULa. I.THI ..l.. .. .. .. . pra kA za kaH zrImad rAjacaMdra nijAbhyAsa maMDapa hIrAlAla nAnAlAla zAha khaMbhAta-kSetra vaDavA .. .. D.. . . I ..l.. || LE H .. i .. ' . .. " .. l, diniyAvRtti sane 1953 vikrama saMvata 2009 vIra saMvata 2479 phInIza prI. varkasamAM zA. mohanalAla cImanalAle chApyuM. haThIbhAInI vADI sAme, dIlhI daravAjA bahAra-amadAvAda kiMmata rU. 2-8-8 I I || II III LILI || III II III L.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. AryAvartonA maMDanarUpa, jaMgama kalpavRkSasama, paramArya sthavira pUjyapAda prAtaHsmarNIya zrImAna zrIguNabhadrAcAryane kaI nizrIta samaya nirNaya thato nathI, tepaNu mahArAja amoghavarSa teozrInA parama upAsaka ane aneka ziSya samudAyamAM eka suziSya hatA, ema anya graMthAMtare uparathI samajAya che. mahArAjA ameghavarSa zAka saMvata 737 thI 800 lagabhaga rAjyapada vibhuSita hatA, tethI samajAya che ke teozrI mahArAjA ameghavarSanA samakAlina heya. parama puruSanI pratyakSa vidyamAnatAmAM temane bhaktisatasaMga e ziSya samudAyanA dene sarvathA kSINa thavAmAM ane AtmAnA sahaja svAbhAvika nirmaLa guNene prakAza thaI te. guNenuM AtmAne saMvedana thavAmAM parameskRSTa nimittarUpa thAya che, paraMtu te saMga niraMtara rahe nathI. tyAre te mahatparuSanA viyega kALe temano akSaradeha kalyANanA arthI bhavyAtmAone kalyANa prApta thavAmAM eka parama AdhArarUpa thAya che. bhagavAna zrI guNubhadrAcArya Aje A kSetre nathI, te paNa teozrInA akSara deharUpa yathAnAma guNAbhidhAnarUpa temano lakhele AtmAnuzAsana nAmane graMtha Aje paNa vidyamAna che. - ukta graMtha saMskRta bhASAmAM vividha padya-vRttomAM mahAbhAva, gaMbhIra Azaya, ane zreSTha pada lAlityatApUrvaka aneka badhayukta viSayapUrNa lakhAya che. teozrInI viSaya pratipAdana zailI abhuta vairAgyarasamaya ane AtmAne upazamabhAvanI janaka ane poSaka che, bhavyAtmAone saMsAra parimathI pAchA vALI mokSamArga sanmukha saheje dorI zake evI sacoTa che. kalapavRkSa, kAmadhenu ane ciMtAmaNi e traNe aihika-Icchita ApavAmAM utkRSTa gaNAya che. ane te vAta paNu ArSagraMthamAM lakhelI hovAthI mAtra zraddhAgrAhya che, paraMtu puruSane akSaradeha te e traNe karatAM asAdhAraNuM prabhAva saMpanna che. kemake te vacanonA sevanathI eka alpazAtAthI mAMDI mAsukha sudhInAM sarva sukha vinA vAMcchAe saheje saMprApta thAya che. A vAta zraddhA uparAMta anubhavamAM paNa Ave evI che. tyAga, vairAgya, upazama ane AtmAnubhavayukta puruSanA mukhathI zobhe e dharmopadeza A graMthamAM pUrNa rIte bharela che. ane te vairAgya, upazamavaMta chavane mukhyatayA vizeSa upakAraka nivaDe tema che. topaNa tethI nIcenI bhUmikAmAM rahelA viSayakaSAyAnurAgI nA adhikArane
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSamAM rAkhIne temane paNa rocaka-pAcaka-ane pariNAmakAraka thAya evI anukaMpA buddhipUrvaka mISTa bhejanamAM dardI na jANe tema dhIre rahIne amogha auSadhI meLavI dIdhI che. ema graMthanI AdI ane aMtanI lakhANa zailI uparathI vicArakane sahajamAM samajAya tema saMkalanAbaddha graMtharacanA racAI che. tethI A graMtha kalyANumArganA nyunAdhika adhikAravALA sarva ne kalyANa prApta thavAmAM anupama sahAyakapaNAnI garaja sAre teve che. jayapura nivAsI paMDita pravara zrAddhaguNasaMpanna zrIyuta TeDaramalajIe A graMtha upara graMthakAranA Azayane skuTa karanArI jayapurI (TUMDhArI) bhASAmAM bhASA TIkA lakhelI che. je agAu bahAra paDelI che. tathA bIjI TIkA zrIyuta paMDita baMzIdharajI zAstrIkRta vikrama saMvata 1972 mAM bahAra paDelI che. A graMthanA bhAvene spaSTa vyakta karanAra gujarAtI bhASAmAM kAMI sAdhana nahI hovAthI temaja A graMtha mArA AtmAne upakAraka thavA gya jANI tathA graMtha bhaNI mane kaMIka bhaktibhAva hovAthI tenI keTalAka varSo agAu gurjara bhASAmAM TIkA lakhavI zarU karI. paraMtu pramAda deze ane vyavahAropAdhIne laIne te kArya laMbAyu. teTalAmAM mArA paramapakArI AtmapayegI pUjya vaDIla zrIe, prasaMgovazAt te graMthanI zuddha gujarAtI bhASAmAM TIkA thAya te svaparane bahu upakAraka nivaDe, ema saheje acAnaka mArA kAryamAM protsAhana sAthe saMmati ApI te bhaNInA mArA utsAhane vadhAye. paraMtu graMthanA vizALa Azaya ane mArI buddhinI nyunatAne vicAra karatAM AvA samartha graMthane anuvAda lakhavA huM sarvathA azakta chuM ema mane spaSTa lAgatuM hatuM. mArI A bALakRti samartha vidvajanemAM upahAsane pAtra che, ema bhAsyA karatuM hatuM te paNa alpazrutaM zrutavatAM parihAsadhAma tvadbhaktireva mukharI kurute balAnmAm / yatkokilaH kilamadhau madhuraM virauti tacAru cAmrakalikAnikaraika hetu // jema AMbAnA heranI suvAsanA prabhAvathI suvAsa anurAgI keyala pakSI madhura zabdoccArapUrvaka te upara kalela kare che. tema mane paNa huM thoDu jANanAra (mUrkha) ane vidvAnonA hAsyapAtra chatAM tamAre bhaktirAga baLAtkArathI bolAve che. (zrI bhaktAmara stotra)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparokta kAvyAnusAra graMtha paratvenI mArI bhakti tathA pUjya vaDIlazrI taraphane mAro prema mane ukta anuvAda lakhavA Akarmo karato hato. mArI A viSayanI ayogyatA, viSaya kaSAya AdhinatA chatAM samyak tyAga, virAgya ane ratnatrayane atyaMta puSTIkara evA A anupama graMthane gujarI gIrAmAM lakhavAnuM sAhasa kheDyuM ane te zrI guru kRpAe Aje purNa thayuM. A graMthamAMnA adhikAranI TuMka neMdha ke rekhA darzana ApavA jatAM bahu laMbANuM thaI javAnA bhayathI tatsaMbaMdhI ahiM kAMI ullekha karyo nathI. paraMtu vAMcakagaNa svastha citte nirUpAdhipaNe "AtmakalyANa sarva karatAM parama Avazyaka che" ema nizcaya karI vAMcaze, vicAraze ane tenA rahasya pUrNa Azaya sudhI pahoMcavA prayatna karaze te tenA prayatnarU5 puruSArthanA pramANamAM jarUra tene saphaLatA maLaze. sAthe sAthe graMthanuM parama sahAbhya paNa lakSagata thaze. ukta anuvAda zrImAna TeDaramalajI racIta hIMdI TIkAnA AdhAre lakhavAmAM Avela che, chatAM kaI kaI sthaLe anya dharma dhuraMdhara pUrva mahApuruSa racIta graMthane viSayane anusarato AdhAra paNa levAmAM Avela che. aMtima prArthanA. guruNAmeva mAhAtmyaM yadapi svAdu madvacaH / taruNAM hi svabhAvo'sau yatphalaM svAdu jAyate / / agara anuvAdanI vacana racanAmAM kaMI paNa mAdhuryatA ke artha gAMbhiryatA hoya che te mArA hadayamaNi gurudevanuM mAhAsya che. jema phaLamAM je kaMI paNa madhuratA ke mIThAza hoya to te vRkSane svabhAva che. tathA jyAM truTI, asaMbaddhatA artha ke bhAvanI vikaLatA jovAmAM Ave to te a9pajJatAjanya mAre pitAno deSa che ema samajI anavAdamAM rahelI truTIone jaNAvaze te huM temane RNI thaIza ane tRtiyAvRti vakhate te bhule sudhAravA yathAzakti prayatna karIza. bAkIta gacchataH skhalanaM kvApi bhavatyeva pramAdataH / phati TurnanA stara sAmAvati sananA che zAMtiH -guNIjana caraNanurAgI anuvAdaka- semacaMda amathAlAla zAha-kalAla,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi 5 = ka ? paMkti dharmanuyAyIo- vidhe. anuvratarUpa kRSIbala 15 kicit dharmAnuyAyIo vidhe? aNuvratarUpa kRSIvala kiMcit niMdakAryo pitAne vibhutayA AjhAtaM viSAjjIvituM nanvAzA mahArAjAone devenI samAnta zrI tirthaMkarAdinAM i 32 nidhakAryo pinAne virbhUtayA akSataM viSAjjIvituM natvAzA mahArAjeone devAnI samAnta zrI tirthakArAdina sada nArakAna satu dhanandhana dezomAM 45 48 55 pa6 Tea : 60 65 71 74 yatirthAtA ayazya 102 107 110 149 165 170 171 192 204 saMskRta bhaSTa kuryAdayaH udabhavavuM vAkhyA. zratvA sAhasaH mapicchamA kathita santu dhanendhana deAmAM bata yatikatA avazya sAdhanam saMskuru bhraSTa kuryAdAryaH udbhavavuM vyAkhyA zrutvA sAhasam mapicchamAlyaM kadarthita 224 dhaya dhaya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ che A paramArane namaH zrImad bhagavadguNabhadrAcAryaviracita AtmAnuzAsana zrI jinazAsana guru namuM, nAnA vidhi sukhakAra Atmahita upadeza de, karUM maMgalAcAra mahA dhuraMdhara sarva jina, nirmama sukhada sadAya lAyaka dAyaka gharmana, lakSaNa lakSa suhAya mahA jJAna-vairAgya maya, nija para zAsana jANa sva-para prakAzaka bodhamaya, zrI jinazAsana bhANa suMdara bhadra guNe karI, dakSa sujina upadezarajanIvAsara tapa tape, te meha kaleza zAsana Atamane kare, haNe vibhAva sudhIra vadhe sadA guNa zreNIye, DhaLe suDhALe vIra vAve samyaka bIjane, dhare na leza pramAda zAma-dAma-caraNa guNe karI, choDe bIje vAda. rahata sadA nijarUpamAM, vAghe dina dina vAna lAbha lahe nija dharmane, vaMdu guru bhagavAna. AcArya kalpasama guNanidhi, ToDaramala sudakSa karI TIkA hiMdI viSe, jina AjJA anulakSa tasu Azayane anusarI, gurjarabhASA mAMhya nija-pa Atama hetu kahuM, anya na hetu kAMI.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) zrImAna guNabhadramuni pitAnA bhAI lekasena pratye dharmAnurAga pariNAmathI sanmArgarUpa zrIvItarAgadharma pratibaMdhavAnI abhilASApUrvaka zrI AtmAnuzAsana:zAstranI nivagha saMpUrNatA Adi aneka ISTaphaLanI abhilASApUrvaka maMgalAcaraNamAM zrI ISTadevane prathama namaskAra kare che. gIti- lakSmInivAsanilayaM vilinavilayaM nidhAya hRdi vIram AtmAnuzAsanamahaM vakSye mokSAya bhavyAnAm 1 vIra-arthAt zrIvardhamAna tIrthakara deva athavA vIra eTale karmazatrune nAza karavAmAM mahAna subhaTa ane viziSTa lakSamInuM ghara sarva ahaMtAdi mahApuruSone hRdayamaMdiramAM dhAraNa karIne AtmAne parama kalyANarUpa zikSAdAtA zrI AtmAnuzAsana zAstra huM kahIza. kevA che te zrIvIraparamAtmA ! kevaLa AtmasvabhAvarUpa-mahAna atizayasvarUpa sarvotkRSTalakSmIne rahevAnuM parama kalyANarUpa jANe eka maMdira na hoya! vaLI jemanA anAdi pApasvabhAvane AtyaMtika nAza thayo che, jethI te prabhu pitAnA avinAzI svarUpane prApta thayA che. ahIM graMthakAra uparokta prakAre potAnA ISTadevanuM vIra, e nAma sArthaka karI varNavyuM. sAthe te prabhunA satkRSTapadane pragaTa karyuM. bhavyajIvAtmAonA parama duHkharUpa anAdibaMdhananI nivRtti arthe ja A zAstra kahIza, paraMtu temAM mAruM mAna, pUjA, khyAti vA lebhAdi prayojana nathI. tethI samyaprakAre svahitajIjJAsu bhavyAtmAone rUci yAvat grahaNa karavA yogya che. have zAstranA arthamAM ziSyane bhaya dUra karI jema tenI A zAstramAM pravRtti thAya te prakAre tenA ja bhAvane batAvatAM graMthakAra sutra kahe che. duHkhAdvibheSi nitarAmabhivAMcchasi sukhamato'hamapyAtman duHkhApahArI sukhakaramanuzAsmi tavAnumatameva 2 he AtmA ! tuM duHkhathI ghaNe Dare che, ane sarva prakAre sukhane ja Icche che, to duHkhane nAza karavAvALe ane sukhane ja prApta karavAvALe e tAre je vAMcchita artha tene ja ahIM upadezuM chuM. kaI alpajJa ane saMsArarasika AtmAne e bhaya he saMbhavita che ke-zrIguru mArA prApta sukha choDAvIne dharmasAdhana batAvaze. ane te bhayathI te jinavacanAmRta pratye nirAdara rahe che. tevA bhavAbhinaMdI paNa bhavyaAtmAne dayAnidhAna zrI guru kahe che ke he bhAI !
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) evA niSkAraNu bhaya tuM na kara. duHkha maTADI sukha prApta karavuM e ja tArA abhiprAya che. ane atre paNa e eka ja prayeAjana arthe kahevAmAM Ave che. zarUAtamAM A vacane tane kadAca kaDavAM paNa lAgaze, paNa te kaDavAzanA bhayathI tuM DarIza nahi; kAraNa-- yadyapi kadAcidaspin vipAkamadhuraM tadA tu kaTu kiMcit tvaM tasmAnmA bhaiSIryathAturo bheSajAduyAt 3 jema daradIjIva hitakAraka evI kaDavI auSadhI paNa niDarapaNe ane puNu vizvAsathI pI jAya che, tema A zAstra viSe kAI kathana prAraMbhamAM tane kaTTu lAge teApaNuM anubhave-pariNAme e atyaMta mIThAM ja che. auSadhInA sevana kALe te auSadhI gheADI samaya kaDavI paNa lAge tepaNa tethI bhaviSyamAM nirAkulatAjanya sukha prApta thaze ema jANIne kri'cIta paNa bhaya vinA zANArAgI jema te auSadhIne parama AdarabhAvathI grahaNa kare che, tema huM vivekI zANA ane samajI * sadegsArI ! grahaNa kALamAM A zAstramAMnA kei upadeza tane asahrAvatA lAge te paNa tethI ArAgyatAjanya mikLa thaze ema khacIta samajIne tene parama AdarabhAve grahaNa karatAM pariNAme tuM sukhI ja thaiza. koi A ThekANe ema kahe ke-upadezadAtA teA jagatamAM ghaNA che, Apa niSphaLa prayatna zA sArU kare che ? tene dayALu AcAya kahe che kejnaa ghanAzca vAcAlAH sulabhAH syurvvathotthitAH durlabhA hyantarArdrAste jagadabhyujjihIrSavaH 4 mahutatAnA abhimAnI evA vAcALa manuSyA, ane ghaTATopa vAdaLa phelAvatA paNu khAlI garjanA karatA evA megha tA ThAma ThAma che, paraMtu jenuM hRdaya kevaLa dhabuddhithI bhIMjAyuM che, tathA anya saMsArapariNAmI AtmAone saMsAraduHkhathI mukta karavAnI aMtaraMga sAcI IcchA ja mAtra che evA uttama manuSyA ane varSA karavAvALA megha e e jagatamAM bahu dubha che. jagatamAM upadezaDhAtA teA ghaNA che, paraMtu kevaLa dhabuddhipu ka anya jIvAne temanAM duHkha joI aMtaraMga dayAnI lAgaNIthI dravita thaI gadagadIta thai, du:khamukta karavAnI sAcI bhAvanAvALA upadezake bahu ja gheADA che. amArA aMtaHkaraNunA sadbhAva pramANe amArA udyama paNa nirarthaka te| nathI ja. kevA guNAthI yukta mahAtmA upadezaDhAtA hAi zake ? e praznanA uttararUpa nIcenu' kAvya kahe cheH
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAjJaH prAptasamastazAstrahRdayaH pratyaktalokasthitiH prAstAzaH pratibhAparaH prazamavAn prAgeva dRSTottaraH prAyaHpraznasahaH prabhuH paramanohArI parAnindayA bruyAddharmakathAM gaNI guNanidhiH praspaSTamiSTAkSaraH 5 vaktA-prathama te vicikSaNa ane tikSaNabuddhimAna hoya, kAraNa sAtizaya tibuddhi vinA vaktApaNuM bane nahi. vaLI saghaLAM zAstronA rahasyabhuta bhAvene pAragAmI hoya, kAraNu zAstrakAranA aneka aMgabhuta AzayabhIta rahasyane jANe nahi te yathArtha artha paNa kema bhAse ? vaLI lokavyavahAranA jANakAra hoya, kAraNuM lokarIta jANyA vInA loka virUddha thaI javAya. sarvathA AzAthI rahita kevaLa nispRha hoya, AzAnA upAsaka mAtra zrotAne rIjhavavA ja Iche. ane sabhA raMjana karavAnI dhunamAM yathArtha artha sahita zuddha dharmopadeza daI zake nahi. viparIta prarUpaNu paNa thaI jAya. zAMtasvabhAvI hoya, tIvrakaSAyIne upadeza sarvane aniSTa ane niMdAnuM sthAna thaI paDe. AnaMdI hAya. * dilagIra thavAnAM kAraNe maLavA chatAM paNa je mahAtmA samudravat gaMbhIra hoya te ja yathArtha vaktA hoI zake. praznakArano prazna sAMbhaLatAM veMta ja praznakArano Azaya ane tene svapara hitakAraka yathArtha uttara jenA hadayamAM ramI rahyo hoya, bane tyAM sudhI pote ja praznottara karI samajAve te sabhAmAM khelanA paNuM na thAya, tema zrotAne te upadezanI vizeSa daDhatA paNa thAya. sabhAmAM ghaNA prazno thAya te paNa tene sahana karavAvALa hoya, paNa ati prazno sAMbhaLI dubhAto hoya, khIjAte hoya te zrotAo prazna kahI zake nahi, ane prazna kahI ja zake nahi te temane saMdeha paNa kema nivRtta thAya? ane upadezanI sArthakatA paNa zuM? vaLI prabhAvazALI hoya, kAraNu prabhutAvALA puruSanuM ja sabhAmAM mAna paDe ane tenAM ja vacano sarvamAnya thAya. vaLI svarUpasuMdara ane jonAranA manane haravAvALo hoya kAraNa ke je zarIrAdikathI asuhAvate lAge tenI hitazikSA prAye kaNa aMgIkAra kare? jagatadraSTi che paNa prathama rUpane ja dekhe che, ane egya paricaya thaye pachI guNa dekhe che. guNone nidhAna hoya, kAraNa guNavinA sabhAmAM nAyakapaNuM zobhe nahi. zrotA samajIne grahI zake evA spaSTa ane miSTa jenAM upadeza vacane hoya. vacanamAM madhuratA vinA te zrotAne rUce nahi, tema temanA zravaNanA u9lAsamAM vRddhi paNa na kare. vaLI koInI nIMdA karavAvALe paNa na hoya ane pote paNa niMdya AcaraNuyukta na hoya. tathA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) zrutamavikalaM zuddhA vRttiH parapratibodhane pariNatirurudyogo mArgapravarttanasadvidhau budhanutiranutseko lokajJatA mRdutA spRhA yatipatiguNAya sminnanye ca so'stu guruH satAm 6 je puruSanuM saMdeha rahita vizALa zAstrajJAna hoya, mana vacana kAyAnI nirdoSa ane zAMta pravRtti heya, bIjA bhavyajIne bodha karavA gya jenA vizuddha pariNAma hoya, zrImAna jiteMdra vItarAga paramAtmAne pavitra ane prANImAtra hitaiSI sukhadamArga pravartAvavAnA yathArtha vidhimAM ghaNe udyamavaMta haya, anya jJAnIjanane paNa praNAma karavA gya hoya, pitAthI adhika jJAnAdi guNe yukta puruSane vinaya karavAmAM utsuka hoya, garvarahita hoya, leka rItine jANa haya, kemaLa svabhAvI hAya, AzArahita hoya, e pramANe mahAnapaNugya guNe je puruSamAM hoya te puruSa upadezadAtA hoI zake. ahIM zrI AcAryabhagavAna AzIrvAdapUrvaka kahe che ke-sarva AtmAone AvA guNothI yukta upadezadAtA prApta thAo !!! jenAthI ziSyasamudAyanuM akalyANa thAya evA upadezadAtA keIne svapnAmAM paNa na maLaze. have AgaLa zrIguru zrotAnAM lakSaNe kahe che - bhavyaH kiM kuzalaM mameti vimRzan duHkhAbhRzaM bhItimAn saukhyaiSI zravaNAdibuddhivibhavaH zrutvA vicArya sphuTam dharma zarmakaraM dayAguNamayaM yuktyAgamAbhyAM sthitam gRhan dharmakayAM zrutAvadhikRtaH zAsyo nirastAgrahaH 7 prathama bhavya hAya, kAraNuM jenuM bhavitavya ja bhaluM thavA cAgya na na hoya tevA adhikArIjIvane zAstrazravaNu kayAMthI kAryakArI thAya ? vaLI jIjJAsyavRttivALo hoya, kAraNa pitAnA hita ahitane vicAra jAgrata thaI hita ane hitanAM kAraNe pratye sAcI jIjJAsA jAgyA vinA zAstra zravaNa kayAMthI kare ? saMsAra duHkhathI bhayabhita heya, A caturgatirUpa saMsAra cakranA raidra ane bhayaMkara duHkhane jene khyAla ke bhaya na hoya te jIva saMsAraduHkha mecana karavAvALAM Aptavacana kayAMthI sAMbhaLe? sAcA sukhane tIvra abhilASI heya, kAraNa te ja jIva sukhanA ananya kAraNarUpa jinektavacanAmRtane sAMbhaLI zake, suzruSA, zravaNa, vijJAna, grahaNa, dhAraNa, uha, ahi, ane tattvAbhiniveza e ATha buddhi saMbaMdhI guNothI yukta buddhimaMtazrotA dharmopadeza gya
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. sAMbhaLavAnI sAcI rUci te suzruSA, sAMbhaLavuM te zravaNa, sAMbhaLelA bhAve hRdayamAM grahaNa thavA te grahaNa, te bedha vismaraNa na thave te dhAraNuM, tatsabaMdhI vizeSa vizeSa vicAra thavo te vijJAna prazna-uttara purvaka sAMbhaLelA bhAve vidhi-pratiSedhAtmaka vicAree karIne cittane viSe tatsaMbaMdhI uhApoha thavo te uha-apeha, ane pachI tattvazraddhAna rUpa pitAne zuddha vAstavya abhiprAya ke te tattvAminIveza. e pramANe buddhi saMbaMdhI zenika guNa vinA zrotApaNuM bane nahi. vaLI Agama, anumAna, yukti, tarka, ane anubhavAdi pramANothI siddha thayele e sukharUpa dayAmaya dharma sAMbhaLIne tene turata grahaNa karavA. rUpa saraLapariNAmI jIva hoya te ja zrotA dharmopadeza yogya che. paraMtu svamati kalapanAnA kalpitanirdhArarUpa khoTe haTha jene che tevA jIvane zrI vItarAgapraNita syAdvAdadharmarUpa hitakArIzIkhAmaNa rUce nahi. upara kahelA guNavaMta zrotAne zrI sarva praNita sAcA sukhane mArga kAryakArI thAya arthAt TuMkAmAM sasukhane abhilASI haLukamI AtmA zrI saddaguru upadezathI dharma upArjanarUpa sAcA sukhanA mArga viSe pravarte. pApAduHkhaM dharmAtsukhamiti sarvajanasuprasiddhamidam tasmAdvihAya pApaM caratu sukhArthI sadA dharmam 8 pApathI duHkha ane dharmathI sukha e vAta laukikamAM paNa jagatuM prasiddha che ane sarva samaju manuSya paNa ema ja mAne che. te jeo sukhanA atha hoya temaNe pApa cheDI niraMtara dharma aMgIkAra kare. pApathI duHkha ane dharmathI sukha prApta thAya che, e abhiprAya sarvamAnya che. sarva dharmanuyAyIo temAM ekamata che. te he bho! jo tame sukhane ja cAhatA he te pApane cheDe ane dharmakArya karo. rUDAsukhanI cAhanAvALA jIvo ja dharma aMgIkAra kare che. he bhavya! sukhanI prAptinuM kaI mULa kAraNa hoya to te eka dharma ja che. - yathArtha zuddhadharma Ataguru bhagavAnathI ja prApta thavA cogya che. e vAta zrI AcArya mahArAja nIcenA sUtrathI pratipAdana kare che. sarvaH prepsati satsukhAptimacirAt sA sarvakarmakSayAt sattAtsa ca tacca bodhaniyataM so'pyAgamAtsa zruteH sAcAtAta sa ca sarvadoSarahito rAgAdayaste'pyatastaM yuktyA suvicArya sarvasukhadaM saMtaH zrayaMtu zriyai 9
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) sasukhanI IcchA jagatamAM sarva prANIne hAya che; ane sa jIvAnI vartanA jotAM temanI e abhilASA pratyakSa dekhAi Ave che. paraMtu vAstavika te ema che ke-satsukhanI prApti sa kama kSayathI ja che. vaLI vicAra karatAM ema lAge che ke-AtmA svaya' sukharUpa ja che. paNa te sukhane rokavAvALu avazya koI kAraNa che; ane te ka` che. sukhane AvaraNa karavAvALA karmone nAza thayA vinA yathA nirALAdha sukha kayAMthI prApta thAya ? sukhane AvaraNa karavAvALA karmone sarvathA nAza mAtra te eka saccAritrathI ja thAya che. vaLI jJAna vinA hita ahita ke heya upAdeyanA nizcaya jIvane kayAMthI thAya ? ane te vinA sacAritra paNa kema saMbhave ? arthAt sacAritranuM mULa eka samyakajJAna che ane te samyajJAna nirdoSa sanapraNita Agama ane tathArUpa dazAsaMpanna zrI sadgurubhagavAnathI thAya che. AgamanA abhyAsa vinA ke tevA tathArUpa dazAprApta paramapuruSanA pratyakSoga vinA jIvane svahitanuM bhAna thatuM nathI. Agama paNa samyak artha prakAzaka mULa upadezaka vinA hAya nahi. ane samyak artha prakAzaka mULa upadezaka bhagavAna Asa che. jee sarva doSathI rahita kevaLa nirdoSa che. kAraNu doSa sahita AsapaNuM hAya nahi. te doSo mukhya te rAga dveSa ane ajJAnAdi che. e jenAmAM che te puruSathI yathArtha satya dharmopadeza saMbhave nahi. rAga dveSa ane ajJAnAdi doSa AptapaNAnA pragaTa ghAtaka che. savicAravAna mumukSAne samyavicAre karI sarva sukhanA ananya hetubhUta evA zrI AsapuruSanA avicchinna Azraya sadaiva kabdha che. avinAzI sukharUpa utkRSTalakSmInuM nidhAna mAtra eka bhagavAna Ama ja che. tene huM sukhArthI labhye ! tame sadaiva Azraya karo ! te parama puruSa AsabhagavAne sukhAbhilASI satpuruSAnA hitArthe samyakdarzana, samyakajJAna, samyakcAritra ane satapa e cAra uttama ArAdhanArUpa dharma sukhaprAptinA sarvotkRSTa upAya tarIke varNavyA- upadezyA che temAM prathama samyagdarzana ArAdhanAnuM svarUpa pratipAdana karatAM zrI AcArya mahArAja nIcenuM kAvya kahe che. zraddhAnaM dvividhaM tridhA dazavidhaM mauDhayAyapoDhaM sadA saMvegAdivivarddhitaM bhavaharaM tryajJAnazuddhipradam 1 mUDhatrayaM madAzcASTau tathAnAyatanAni SaT aSTau zaMkAdayazceti dvagdoSAH pancaviMzatiH
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcinvan nava sapta tasvamacalapAsAdamArohatAM sopAnaM prathamaM vineyaviduSAmAdyeyamArAdhanA 10 viparIta abhiprAya rahita AtmAnuM svarUpa saddhahavuM te samyakdarzana che. e samyakudarzana be prakAre bhagavAnajine upadezya che. eka upadezAdi bAhya nimitta vinA pragaTa thAya te nisargaja arthAt svAbhAvika samyakdarzana, ane bIjuM upadezAdi bAhya nimittapUrvaka pragaTa thAya te adhigamaja arthAt namettika samyaphadarzana kahyuM che. athavA te sabhyazraddhAna traNa prakAre paNa kahyuM che. darzana mehaprakRtinA upazamathI thAya te pathamika, kSayathI thAya te kSAyika, ane kSApazamathI thAya te kSApazamika sabhyadarzana che; athavA te sabhyazraddhAna daza prakAre paNa kahyuM che. te daza prakAra AgaLa kahIzuM. devamUDhatA, zAstramUDhatA ane lekamUDhatA e traNa mUDhatA-jAti, kula, rUpa, bala, jJAna, pUjA, tapa ane aizvarya e ATha mada-zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mUDhadaSTi, anupaguhana, asthitikaraNa, avAtsalya, ane aprabhAvanA e ATha deSa ane mithyAdarzana, mithyAjJAna, ane mithyAcAritra e traNa tathA e traNane dhAraNa karavAvALA maLI cha anAyatana (bIjI rIte cha anAyatana A pramANe paNu gaNAya 1 asarvajJa, 2 asarvajJanuM jJAna, 3 asarvajJanuM sthAna, 4 asarvajJAnA jJAnasahita puruSa, 5 asavajJanuM AcaraNa, 6 asarva jJanA AcaraNasahita puruSa e paNa che anAyatana che.) e rIte traNa mUDhatA, ATha mada, ATha deSa, ane cha anAyatana e paccIsa deSa AtmAnI sabhyazraddhAmAM vinna karanAra de che. e paccIza deSathI rahita yathAtathya nirmaLazraddhAna je AtmAne che te ja samyakdaSTi che. e deze samyakatvane kAMte nAza kare che, athavA malIna kare che. upara samyakatvanA be traNa ane daza Adi bheda varNavyA che paNa te kAraNenA bhedane laIne che. vAstavya to samyakatva eka ja prakAre che. (yathAHtasvArthachA sa nama) zama, saMvegAdi guNonA nirmaLapaNathI te sabhyazraddhAna vardhamAna thAya che athavA te samyakuzraddhAnathI zama, saMvegAdi nirmaLatAyukta vadhe che, kumati, kuzruti, ane vimaMgAvadhi e traNuM jIvana anAdiajJAnane nAza karI jJAnamAM zuddhatA pragaTAvanAra e samyakadarzana che. arthAt samyakatva pragaTa thatAM veMta ja prathamanuM saMsAranA kAraNarUpa ane bhavanA bIjarUpa evuM je kurAna te ja palaTAIne AtmAne parama duHkhanA kAraNarUpa evA sarvapratibaMdhathI rahita (mukta) thavAmAM heturUpa thAya che. arthAt samyakapaNe pariNAme
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) che. jJAnamAM anaMtakALathI mithyApaNu' vartatuM hatuM te anAdi evA uparAkata paccIza DhoSa javAthI nirmULa zraddhAna thaI samyakpaNuM (yathA paNu) prApta karAve che. jIva, ajIva, Asava, madha, savara. nirjarA, ane mekSa e sAta tattvAnA yathAvat nizcaya, AtmAmAM tene vAstavika pratibhAsa, te ja samyakdarzana che. pAMDita ane buddhimAna mumukSune meAkSasvarUpa parama sukhasthAne nirvighra paheAMcADavAmAM e prathama pagathIyArUpa che. arthAt mAkSamahAlayanI nIsaraNInuM khAsa pagathIyuM samyagdarzana che. jJAna, cAritra, ane tapa e traNe samyaktva sahita hAya tA ja meAkSArthe saphaLa che, vaMdanIya che, kAryagata che. anyathA te ja (jJAna, cAritra, ane tapa) saMsAranA kAraNarUpapaNe ja pariName jAya che. TukAmAM samyaktva rahita jJAna teja ajJAna, samyaktva rahita cAritra te ja kaSAya ane samyakatva vinAnuM tapa te ja kAyakaleSa che. jJAna, cAritra ane tapa e traNe guNNAne ujjavaLa karanAra evI e sabhyazraddhA pradhAna ArAdhanA che. bAkInI traNa ArAdhanA eka samyaktvanA vidyamAnapaNAmAM ja ArAdhakabhAve pravarte che e prakAre samyakRtvanA kaI akathya ane apUrva mahimA jANI te pavitra kalyANamUrtirUpa samyakdarzanane A anaMta anaMta duHkharUpa evA anAdi saMsAranI AtyaMtika nivRtti arthe huM bhaLye ! tame bhaktipUrvaka aMgIkAra karo. samaye samaye ArAdhe, upazama samyaktva--jenA taLIye kIcaDa jAmyA che ane upara nirmaLa jaLa che, tevuM che. kSAyIka-samyaktva zuddha sphaTIka maNI samAna kevaLa nirmaLarUpa che. ane kSAyeApazamIka samyaktva ugatA suryanI mAphaka kaMIka rAgAdi mala sahita varte che. athavAH-- AjJAmArgasamudbhavamupadezAt sUtrabIjasaMkSepAt / vistArArthAbhyAM bhavamavagADhaparamAvagADhe ca // 11 // AjJA, mA, upadeza, sUtra, khIja, saMkSepa, vistAra, a, avagADha ane paramAvagADha ema samyaktvanA daza bheda paNa che. heya, upAdeya tattvAnA viveka karatAM-viparIta abhiprAya rahita evuM pavitra samyakdarzana vAstavika te eka ja prakAre che. paraMtu AjJA mAhi samyaktvanI utpattinA kAraNeAnI apekSAthI vicAra karatAM te daza prakAre paNa che, have tenuM vizeSa varNana zrI AcArya mahArAja nIcenA sutrathI kare cheH--
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) AjJAsamyaktvamuktaM yaduta virucitaM vItarAgAjJayaiva tyaktagranthaprapaJcaM zivamamRtapathaM zraddadhanmohazAnteH / mArgazraddhAnamAhuH puruSavarapurANopadezopajAtA yA sNjnyaanaagmaabdhiprsuutibhirupdeshaadiraadeshissttiH||12|| zAstrAbhyAsa vinA mAtra vItarAga devanI AjJA tathA temanAM vacana sAMbhaLyA pachI thayelI je tattvazraddhAnarUpa athavA te AptapuruSanI AjJAnA avadhAraNarUpa jIvanI dazA vizeSatArUpa pariNatI te AjJA samyaktva che. vItarAga sarva devapraNIta graMtho vistArapUrvaka sAMbhaLyA vinA mAtra bAhyAvyaMtara parigraha rahita evo vizuddha mekSamArga tenuM anAdi duHkharUpa evA prabaLa mehanI upazAMti arthe zraddhAna thavuM te mArga samyakatva che. athavA pratyakSa bedhasvarUpa puruSa pratye bhaktiyukta Astikya pariNatI thavI e paNuM mArga samyakatva che. zrI tIrthakarAdi utkRSTa puruSonA upadezathI daSTinI vizuddhatA thavI e upadeza samyakatva che. athavA te Apta bhagavAna praNIta zruta pratye atyaMta bhaktiyukta AsthArUpa jIvanI dazA te paNa upadeza samyakatva che. AkarSyAcArasUtraM municaraNavidhaiH sUcanaM zraddadhAnaH sUktAsau sUtradRSTi1radhigamagaterarthasArthasya bIjaiH / kaizcijAtopalabdherasamazamavazAbIjadRSTiH padArthAt saMkSepeNaiva budhvA rucimupagatavAnsAdhusaMkSepadRSTiH // 13 // muniyonA AcArAdi vidhAnone vidIta karanArAM evAM AcArAdi sUtro sAMbhaLI je vItarAga bhagavAnapraNIta nigraMthamArga pratye mahatvapurNa daSTipUrvaka je AstIkaya pariNatI thAya te sUtra samyakatva che. jJAnanA kAraNarUpa bIjagaNItanA abhyAsathI thayele je mehano anupama upazama, ane tethI ati kaThaNa che jene jANavAnI gati evuM je tattvazraddhAna te bIja samyakatva che. saMkSepatApUrvaka thayelI je tatvazraddhAnarUpa jIvanI dazA vizeSatA te saMkSepa samyaktva che. ukta saMkSepa samya. katvanA saMbaMdhamAM jinAgamamAM ghaNuM daSTAMto che - yaH zratvA dvAdazAMgI taruciratha taM viddhi vistAradRSTi saMjAtAtkutazcit pravacanavacanAnyaMtareNArthadRSTiH / dRSTiHsAGgAGgabAhyapravacanabhavagAhyotthitA yAvagADhA kaivalyAlokitArthe ruciriha paramAvAdigAheti ruDhA // 14 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) dvAdazAMga vANI sAMbhaLIne utpanna thayelI evI ni`La tattvazraddhAnarUpa dazA te vistAra samyaktva che. nigraMtha vItarAga pravacana sAMbhaLavAthI temAMnA keAI gahana arthanA nimittathI utpanna thayelI je tattvArthI draSTirUpa dazA te a samyaktva che. aMga ane aMgabAhya je vItarAgapraNIta zAsrA tene avagAhana karavAthI utpanna thayelI je tattvazraddhA te avagADha samyaktva che. kevaLa jJAna pacega vaDe avaleAkIta je tattvazraddhA te paramAvagADha samyaktva che. ema eka samyakdana paritIne utpanna thavAnA uparokta daza nimIttonA yAge te samyaktvabhAvanA pazu upara kahyA evA dRza bheda thAya che. temAMnA game te nimitte utpanna thayelI tattvA zraddhA te eka ja prakAranI hAya che. cAra ArAdhanAmAM samyaktva ArAdhanAne prathama kahevAnuM zuM kAraNa ? evA ziSyane prazna thatAM zrI AcAya tenuM samAdhAna kare cheH zamabodhanRtattapasAM pASANasyeva gauravaM puMsaH / pUjyaM mahAmaNeriva tadeva samyaktvasaMyuktam / / 15 / / - AtmAne ma'kaSAyarUpa upazamabhAva, zAsrAbhyAsarUpa jJAna, pApanA tyAgarUpa cAritra, ane anazanArUipa tapa enuM je mahattpaNuM che te samyaktva sivAya mAtra pASANu eja samAna che; AtmA phaLadAtA nathI. paraMtu jo te ja sAmagrI samyaktva sahita hAya tA mahAmaNi samAna pUjanIka thaI paDe. arthAt vAstavya phaLadAtA ane utkRSTa mahimAceAgya thAya. pASANu tathA miNu e ane eka pattharanI jAtinAM che. arthAt jAti apekSAe te e bane eka che. tepaNa zAbhA, jhalaka, AdinA vizeSapaNAne laI ne maNinA gheADAbhAra grahaNa kare teApaNu ghaNI ja mahattAne pAme, paNa pASANune ghaNeAbhAra mAtra tenA uThAvanArane kaSTarUpa ja thAya che. tevI ja rIte mithyAtvakriyA ane samyakatvakriyA e ane kriyA apekSAe te| eka ja che. tathApi abhiprAyanA sattva asapaNAnA tathA vastutattvanA bhAna-bebhAna paNAnA kAraNu ne laIne mithyAtva sahita kriyAnA ghaNA bhAra vahana kare te paNa vAstavya mahimA yukata-ane AtmalAbhapaNAne pAme nahi. paraMtu samyaktva sahita alpa paNa kriyA yathA Atma lAbhadAtA ane ati mahimAyAgya thAya. have samyaktva ArAdhanA viSe pravatatA evA ArAdhakanA svarUpane he cheH
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvAtaGkavato hItAhItaprAptyanAptImugghasya / bAlasyeva taveyaM sukumAraiva krIyA kriyate // 16 // he jIva! mithyAtvarUpa mahArogayukta tathA hitAhitanI prApti aprApti viSe mukha evA bALaka samAna tuM thaI rahyo che. tethI tArI ame A sahaja vAstavya AregyatAjanya auSadhI tane kahIye chIye. vaidya jema hita ahitane nahi samajanAra bALaka samAna regIne sahaja IlAja kare che. tema tuM paNa mithyAtvaparitI sahita hovAthI hita ahitane nahi samajavAvALe bALaka ja che. tethI tene ahi kevaLa dharmasAdhanane upadeza karIye chIye ke je vAstavika AtmaArogyadAtA thAya. baLavAna hoya, hita prApti ane ahita parihArane lebhI heya, tathA yuvAna hoya e traNa sAmagrIyukta puruSa kaThoramAM kaThera sAdhanane paNuM sAdhI zake. upara kahelA traNa guNa jenAmAM na hoya tevA puruSane to jevI tenAmAM kAryasAdhaka zakti dekhAya tevuM ja sAdhana batAvI zakAya. tevI rIte yathArtha zraddhAvaMta mumukSu-baMdhanA nAzane sAce Icchaka ane gurutA guNa dhAraka jIva hoya te kaThaNa dharmasAdhanane paNa sAdhI zake, paNa e traNa guNa tArAmAM jaNAtA nathI tethI tArAthI sAdhI zakAya teve samyakatvAdi kamaLa dharma tane batAvIzuM. - have cAritra ArAdhanAnA vicArane vicAratA evA zrI AcArya bhagavAna te cAritraArAdhanAnA ArAdhakane cagya anuvratarUpa sugama cAritra ArAdhanAne pragaTa kare che. viSayaviSaprAzanotthItamohajvarajanItatIvratRSNasya / niHzaktIkasya bhavataH prAyaH peyAdhupakramaH zreyAn // 17 // he jIva! viSayarUpa viSa bhajanathI utpanna thayele meha vara ane tethI lAgI rahelI tIvra tRSNArUpa tRSA vaDe tuM zakti rahita thaI rahyo che; te have tane pathyakArI pivAyegya evAM jaLAdi auSadhe ke je kamaLa che te tane sevana karavAM zreyaskArI thaze. jema keI manuSya virUddha ane atimAtrArUpa AhAra sevanathI utpanna thayelA jvarathI pIDAtA hoya, ane tethI atizaya tRSAtura thaye hoya, sAmarthya ghaTI gayuM hoya, te veLA tenI evI javarapIDIta avasthAmAM pathya ane mita AhAra pANIrUpa IlAja tene hitakArI che. paNa je te evI regI avasthAmAM ghaNe gariSTa (bhAre khorAka grahaNa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) kare te ulaTe tene rega vadhe tema he ziSya! anAdikALanA viSayavAsanArUpa bhayaMkara mehattvarathI utpanna thayelI paravastune grahaNa karavAnI AturatArUpa tIvratRSNanA ati viSama vamaLamAM kheMcAta-rIbAte dubhAte e tuM vAstavya AtmazakitahIna thaye che. te have tAre samyapha aNuvratarUpa kamaLa dharmasAdhanano anukrama bhakita (zraddhA) sahita seva hitakAraka che. tuM svazakitane vicAra karyA vinA munipada grahaNa kare, ane je te yathAvat rAdhe nahi te ulaTe anAdi saMsArarega vadhe. kahevAno udeza e che ke-jema aMtaraMgapariNati vItarAgasanmArgamAM TakI rahe tema DuM thoDuM dharmasAdhana sAdhya karI pariNAme Atmadharmane vardhamAna kare. cAritra ArAdhanAne prAraMbha koNe kare? te kahe che - sukhitasya duHkhitasya ca saMsAre dharma eva tava kaaryH| , sukhitasya tadabhivRddhe duHkhabhujastadupaghAtAya // 18 // he bhavya ! A saMsAramAM tuM niraMtara sukha duHkhane ja vede che tethI tAre e baMne sthitimAM dharma kare yogya che. sukhamAM te sukhanI vRddhi arthe ane duHkhamAM tenA nAzane arthe, ema baMne sthitimAM mAtra eka dharma ja hitakArI che. jema koI puruSa dhanavAna hoya to paNa teNe dhanaprAptI bhaNI prayatnavaMta rahevuM egya che. tema keI puruSa trANavAna hoya to paNa teNe dhana raLavA prayatnavaMta rahevuM egya che. dhanavAna puruSa dhana raLe te tenA mULadhanamAM vRddhi thAya ane traNavAna puruSa dhana kamAya te traNane nAza thAya, ema je jIva puNyadayathI sukhI che teNe tathA je jIva pApakarmodayathI duHkhI che teNe ema baMnee dharma Acare hitakArI che. dharmAcaraNathI sukhIpuruSanA sukhanI vRddhi ane duHkhIpuruSanA duHkhano nAza thAya che. mATe sukhI athavA duHkhI game tevI sthitimAM dharma e ja paramahitakArI sAdhana che. tene tuM bhakitapurvaka sabhyaprakAre Acara. he bhAI! A Indriyajanya sukha e paNa dharmaprAptinuM (AnuvaMgika) phaLa che, tethI jema dharma hAnI na pAme ane tenI rakSA thAya tema tene bhagava. e ja bhAva graMthakAra nIce kAvyathI pratipAdana kare che - dharmArAmatarUNAM phalAni sarvendriyArthasaukhyAnI / saMrakSatAMstatastAnyucinuyastairupAyaistvam // 19 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) { dharmarUpa puSpavATIkAmAM samyakatvAdi vRkSonAM Idriya viSaya sukharUpa phaLa che. te e sukhadAtA vRkSanI rakSA karI tenA phaLane ja vINI vINIne tuM grahaNa kara. uttamavRkSonI rakSA karI DAhyo manuSya tenA phaLane grahaNa kare che. tema je dharmanA agathI sukharUpa IcchitaphaLa utpanna thAya che te dharmanA aMgenI rakSA karI tenAthI utpanna thayeluM evuM sukharUpa phaLa tuM bhegava ke jethI te sukha niraMtara Take. viSayasukha vAMcchaka jInA hadayamAM A paNa eka zaMkA che ke - dharma karatAM prApta viSayasukhano abhAva thAya che. AcArya kahe che kehe jIva! evI vyartha AzaMkA karIne tuM dharmathI vimukha na thA. kAraNa A eka nyAya che ke - dharmaH sukhasya hetuheturna virodhakaH svakAryyasya / tasmAt sukhabhaGgabhiyA mAbhUdharmasya vimukhastvam // 20 // kAryanA hetubhUta evuM che kAraNa te pitAnA kAryanuM nAzaka te na ja thAya. ahiM sukha e kArya ane dharma e tenuM kAraNa che to kAraNarUpa e je dharma te pitAnA sukharUpa kAryano ghAtaka kema thAya ? dharma sAdhana karavAthI mArA prApta sukhane nAza thaze evA mithyAbhayathI he bhAI ! tuM dharmane anAdara na kara. paNa ulaTuM jema jema tuM te kAraNa sevIza tema tema tArA te IcchIta sukharUpa kAryanI vRddhi thaze. e nizcaya karI tAre AvA alabhya avasare sukha jethI prApta thAya evA samyak dharma vize prIti karavI e ja yaMgya che. e ja arthane daSTAMta purvaka bhagavAna AcArya vizeSa draDha kare che - dharmAdavAptavibhavo dharma pratipAlya bhogmnubhvtu| bIjAdavAptadhAnyaH kRSIbalastasya bIjamiva // 21 // je puruSa dharmanA pasAye sukhasaMpadArUpa vibhava pAme che, teNe te te ka9pavRkSarUpa dharmanI rakSA karI sukhasaMpadArUpa vaibhava bhagavo ISTa che. jema bIjathI utpanna thayelA anAjamAMthI bIja jeTaluM rAkhIne (arthAt -bIjanuM rakSaNa karIne bAkInuM anAja kheDuta upabhegamAM le che. bIja vAvavAthI anna utpanna thAya che. bIjA hajAregama upAyathI khedakhInna thavA chatAM paNa anetpatti thatI nathI, e sunizcita che. dIrghadraSTi catura kheDuta vicAra kare che ke-mAre tyAM A je vipulaanna prApta thayuM che, te mULa A bIjanA pratApe thayuM che, te te annanI utpattinA mukhya kAraNarUpa evA e bIjanI sarva prakAre ane je te
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte mAre rakSA karavI ghaTe, ke jethI bhAvimAM paNa annanI prApti mane sulabha thAya. to have mAre te bIja jeTaluM rAkhIne bAkInuM anna vAparavuM ucita che; ne tethI ja mane sukha che. e draSTAMte have drASTAMta sthita kare che ke-dharmarUpa bIja vinA hajAre prakAre kherakhInna thavA chatAM paNa sukhaprApti thatI nathI. AcArya bhagavAna kahe che ke-he bhAI! je tuM vicakSaNa (DAhyo) saMsArI hoya to e have nizcaya kara kemane je vartamAna sukhasAmagrI maLI che te mAtra eka pUrva dharma sevananuM ja phaLa che. vaLI vartamAnamAM paNa je huM dharma sevana karUM te bhAvimAM sukhanI prApti thAya. mAre have te e ja ucita che ke-dharma saMbhALI (rakSaNa karI) sukha bhegavavuM, e vicAra vicArI jema dharma sAdhya thAya tema, arthAt dharmane avireAdha rAkhIne pUrvapuNyadayathI prApta thayeluM sukha te bhAI! tuM bhegava. . have dharmathI thatA phaLanuM varNana kare che - saMkalpya kalpavRkSasya cintyaM ciMtAmaNerapi / asaMkalpyamasaMcintyaM phalaM dharmAdavApyate // 22 // ka95vRkSathI saMkalpagya evuM phaLa che, arthAt vacanathI mAgIye to maLe, ane citAmaNIratnanuM citavana yogya (arthAta manathI je Icche te prApta thAya) phaLa che. paraMtu dharmanA pasAyathI te asaMka9Sya ane aciMtanIya phaLa prApta thAya che. arthAt dharmathI evuM kaI addabhUta phaLa prApta thAya che ke je saMka95 ane ciMtavanathI paNa para che. jagamAM kalpavRkSa ane ciMtAmaNI ratnane leke uttama phaLadAtA batAve che. paNa te to vacana ane manathI mAgelA yA IchelA viSayAdi sAmagrIrUpa phaLane kicit Ape che. paraMtu dharma to vacana ane manathI paNuM agocara-addabhUta sukhasAmagrIrUpa vipulakuLane Ape che. to he bhAI! kalpavRkSa ane citAmaNathI paNa dharmaprAptine mahAna kaLadAtA jANIne te pavitra dharmasAdhanamAM tuM niraMtara anurakata rahe, e ja sarvathI adhika yogya che. have te dharma kevI rIte upArjana karavo? te kahe che - pariNAmameva kAraNamAhuH khalu puNyapApayoH prAjJAH / tasmAt pApApacayaH puNyopacayazca suvidheyaH // 23 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) { pApa ane puNyanuM kAraNa buddhimAna puruSa pariNAmane ja kahe che. te he bhAI! pApane nAza ane puNyane saMcaya rUDAprakAre karo e gya che. koI dharmabhIru AtmA ema mAne che ke zarIrasAmarthya, dhana ane anya sahAya ItyAdi vinA dharmasAdhana thaI zake nahi" paNa e mAnyatA mAtra ene bhrama che. AvA parAvalaMbIo pratye zrI AcAryabhagavAna kahe che ke kevI parane deSa daI zrI vItarAgadevapraNita pavitra baMdhane nirarthaka na kare ! vAstavika te e che ke-puNya ane pApanuM mukhya kAraNuM pariNAma ja che. te he bhavyAtmA! azubha pariNAma choDI zubha pariNAmamAM pravRtti kara, ke jethI puNyane saMcaya ane pApano nAza thAya. Ama karavAmAM tane dravyAdi parasAdhananI ekenI jarUra nathI. tuM tArA puruSArthane jAgrata kara te dharmasAdhana ApoApa prApta thaze. dharmasAdhanane badale viSayAdisukha bhegavatA mahamugdha AtmAnI tucchatA batAvatAM bhagavAna AcArya kahe che ke - kRtvA dharmavighAtaM viSayasukhAnyanubhavanti ye mohAt / Acchidya taru mUlAtphalAni gRhNanti te pApAH // 24 // je jIva tIvra mehathI dharmane ghAta karI viSayAdisukhene bhagave che, te pApI jhADane mULathI kApI tenA phaLone gRddhitA (ati lAlasA) pUrvaka grahaNa kare che. evA tuccha jIvAtmAonI ukta pravRtti ghaNI ja zecanIya che. jema keI pApAtmA phaLane te icche che, paNa jhADane jaDamULathI kApI phaLa grahaNa kare che, tema mUrkhajIva sukhanI lAlasAmAM pApavRddhipUrvaka dharmano ghAta karI dharmathI utpanna thayelA sukhane bhegave che. ahi zrImAna AcArya kahe che ke-he bhavyAtmana ! tuM jhADane kApa athavA rAkhya, paNa phaLa to tenA upara jeTalAM lAgyAM haze teTalAM ja hAtha Avaze. paNa te jhADane kApavAthI bhAvi maLavAyogya phaLa baMdha thaze. paraMtu te jhADanI rakSA karavAthI vartamAna tema bhaviSyamAM paNa phaLaprApti thatI raheze. tema tuM dharmano nAza kara, vA rakSaNuM kara; sukha te jeTaluM sata haze teTaluM ja thaze. vadhArAmAM dharmanAzathI bhAvi sukhaprApti tane aTakI jaze. paNa je dharmanI rakSApUrvaka sukha bhegavIza te vartamAna tema bhAvi e baMne sthitimAM tuM sukhI thaIza. (prazna)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) eka to dharmane nAza karI sukha bhogavavAnuM kahyuM ane bIjuM dharmanI rakSApUrvaka sukha bhogavavAnuM kahyuM tene ze Azaya che? (uttara) dharma sAdhananA avasaramAM paNa anyAyarUpa pravartavuM te tathA prAptaviSa karatAM adhika tRSNAmAM taNAI tIvra kaSAyarUpa pariNamavuM; ItyAdi pravRttipUrvaka viSayAdi sukha jogavavAM te dharmane ghAta karI sukha jogavavA tulya che. ane dharma sAdhana avasare dharma sAdha, anyAyarUpa pravRttithI vimukha rahevuM, yathA prArabdhaprApta viSayamAM saMtoSIta rahevuM, ane ati kaSAyanA vegamAM na taNAvuM ItyAdi pravRttipUrvaka maMda maMda kaSAya pariNAme viSaya sukha bhogavavAM te dharmanI rakSApUrvaka sukha bhegavavA tulya jANavuM. vaLI jyAM kaSAya na thAya, viSaya sAmagrI tyAga karavAthI, ane duHkha sAmagrI maLavAthI paNa AtmapariNAma nirAkuLa rahe-rakhAya e paramArthane jALavI paramArtha sukha bhegavavA tulya jANavuM. e rIte eka te dharmane ghAta karI viSayAdi sukha bhegavavAM, bIju dharmanI rakSA karI viSayAdi sukha bhegavavAM ane trIjuM paramArtha dharmanI rakSApUrvaka paramArtha sukha bhegavavAM e rIte sukha bhogavavAnI jagatajInI traNa prakAranI pravRttio che. pahelI atyaMta kaniSTa ane pAzavavRtti tulya che, bIjI madhyama ane trIjI uttama che. prathamanI heya che. vAstavika trIjA prakAranA sukhanI sAcI IcchApUrvaka bIjI pravRtti upAdeya che. Apane A upadeza kevaLa kathana mAtra che, paNa pravRttirUpa thAya tema nathI. kAraNa viSayAdi sukha bhegavatAM chatAM dhama upArjana thAya e sarvathA asaMbhavita che; evI ziSyanI AzaMkAnuM bhagavAna AcArya nIcenA kAvyathI samAdhAna kare che - kartRtvahetukartRtvAnumataiH smaraNacaraNavacaneSu / yaH sarvathAbhigamyaH sa kathaM dharmo na saMgrAhyaH // 25 // kartApaNuM te kRta, hetunuM kartApaNuM te kArIta, tathA kartAne anusAre te rU5 AtmAne abhiprAya thave te anumodana e traNene mana vacana kAyAthI aMgIkAra kare; ema e traNe prakArathI dharma pamAya che. to he mahAnubhAva! tevo saraLa dharma kema saMgraha na karavo? sarva prakAranA viSayAdirUpa pApasthAnakene tyAga kare te rUpa dharma te eka ja prakAre che. paraMtu jyAM sudhI sarva prakAre e viSayAdi pApasthAnakane tyAga na thaI zake tyAM sudhI yathAzakti saddaabhiprAyapUrvaka ceDA thaDA prakAre aneka aMgarUpa e e pavitra dharma sAdhya
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) { kare. te dharma saMcaya nava prakArathI thaI zakavA yogya che. mana vacana ane kAyAnI dharmapravatti kRta, kArIta ane anumodanA dvArA nava prakAre thaI zake temAM ApaNAthI je prakAre je dharma pravRtti bane te yathAzakti karI avazya AcaravI, ema anaMtara ane paraMpara parama sukhanA kAraNarUpa e e pavitra dharma samya-prakAre niraMtara saMcaya karave jIvane ISTa che. eka prakAre bane te eka prakAre, theDe to thaDe paNa jeTale bane teTalo dharma saMcaya avazya kare ghaTe. paNa bhAI! tuM dharma AcaravAmAM kaThaNutA batAvI dharma sAdhanamAM nirudyamI thAya te tane bhaviSyamAM tema vartamAnamAM ThIka nathI. jema nirudyamI puruSa daridrI thaI duHkha prApta thAya che, tema tuM paNa dharmadaridrI thaI bhaviSyamAM nakadi bhayaMkara duHkhane pAmIza ane vartamAnamAM paNa ati tIvra AkuLatAjanya bhayaMkara duHkhane anubhavIza; mATe A amulya avasare dharma saMgraha avazya karavA yogya che. have AcArya mahArAja dharma buddhi ane adharmabuddhinA phaLanuM varNana kare che - dharmoM vasenmanasi yAvadalaM sa tAva / ddhantA na hanturapipazya gate'tha tasmin // dRSTA parasparahatirjanakAtmajAnAM / rakSA tato'sya jagataH khalu dhame eva // 26 // he mahAnubhAva! jyAM sudhI hadayamAM dharma pariNAma atizayarUpathI rame che, tyAM sudhI te jIva pitAnA ghAtaka jIva pratye paNa kSamArUpa pariNAma rAkhe che, arthAt pitAne mAravAvALAne paNa te mArato nathI. mAra" e zabda ja enA bhAvamAM suhAta nathI. sarva jIva rakSaka pavitra dharmapariNAma hadayamAMthI gayA pachI pitA hoya te putrane ane putra pitAno paNa ghAtaka thaI jAya che. ethI siddha thAya che ke dharma e ja jagat AkhAne rakSaka che. jIva mAtramAM je dharmabuddhi hoya te A jagatamAM kaI keIne kiMcit paNa nahi dubhAvatAM ulaTA arasparasa sukhanA sahAyaka thAya. paNa dharmabuddhi vinAnA jIva eka bIjAne kaleSanA kAraNarUpa ane ghAtaka banI jAya che. baLavAnathI nirbaLa prANuonuM rakSaNa mAtra eka dharma ja kare che. anyathA baLavAna nirbaLane khAI jAya; ane te baLavAnathI baLavAna hoya te pelA baLavAnane mAre. ema uttarottara AkhA leka naSTa thaI jAya, ane jagatamAM mahAna jAdavAsthaLI ma. zAMti ane sukha sarvasva naSTa thAya. jIvane arasparasa hadayamAM je rakSAnA pariNAma
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) varte che, te mAtra eka dharmamaya vRttinA kAraNe ja tiryaMcAdika jemAM paNuM eka bIjAthI nAnA chone vagara kAraNe mAratA nathI, ema jevAmAM Ave che. tethI nizcaya thAya che ke A tribhuvanamAM jIvane parama rakSakarUpa mAtra eka dharma che. Ama jyAre traNe lekanuM rakSaNa eka dharma svabhAvataH kare che, tyAre te tenA upAsakanuM rakSaNa kema nahi kare? avazya karaze. dharma eja pitAne rakSaka che ema samajI tenuM pUrNa bhakti bhAve sevana karavuM eja mumukSune te parama ISTa che. | he gurudeva! saMsAramAM prANIo viSayAdi sevana karI pApa ja upajAve che tyAM dharma sevana karavAnuM kema bane? arthAt viSayAdi sevavAM, ane dharmarUpa pravartavuM, e baMne zuM paraspara virodhI nathI? ziSyanI ukta zaMkAnA uttaramAM zrI AcArya nIcenuM kAvya kahe che - na sukhAnubhavAtpApaM pApaMtaddhetughAtakArambhAt / nAjIrNamiSTAnnAnnanu tanmAtrAdyatikramaNAt // 27 // sukha bheLavavAmAM pApa nathI, paNa sukhanA ananya kAraNarUpa evA dharmane ghAta karavAvALA kAryAdine AraMbha kare emAM pApa che. jema miSTa annanA bhejanathI ajIrNAdi rega thatA nathI, paraMtu gRddhitApUrvaka bhejananI mAtrA ullaMghana karavAthI ajIrNAdi roga thAya che. ajIrNanuM kAraNa miSTa bhejana nathI, paNa AsaktipUrvaka ati bhejana eja ajIrNAdi reganuM kAraNa che. tema he bhAI! pApanuM mukhya kAraNa viSayAdi sevana nathI paNa dharmane ghAta karI ati kaSAya vaza thaI anyAyarUpa pravartavuM eja che. iMdrAdi de, bhegabhUmInA jugalIyA che, ane zrI tIrthaMkarAdi mahApuruSone vipula viSayasukhasAmagrI hoya che. paraMtu tene upabhoga temane hovA chatAM tethI nakadinA kAraNarUpa e tIvra pApabaMdha temane thato nathI. ane tAMdula macchAdi athavA parvatAdi jene ati tRSNa tathA mithyAtvAdi tIvra azubha pariNAmathI viSayasAmagrI nahi hovA chatAM vA tenuM ati sevana nahi hovA chatAM, nakadinA kAraNarUpa e tIvra pApabaMdha thAya che. mithyAtva tathA kaSAyAdi azubha adhyavasAyamAM ulajhI svazAMtirUpa svAtmapariNAmane ghAta kare eja mukhya pApa che. nakadi mAThI gatino mukhya hetu paNa eja che. zrI AcArya mahArAja A ThekANe bALa ne pratsAhana Ape che ke he vatsa! "mArA viSaya chuTatA nathI, ane viSaya cheDyA sivAya dharma nahi thAya evI AzaMkAthI zekAI jaI dharma sevanamAM arucI karavI e tane kaI prakAre
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) { yogya nathI. (prazna) viSaya sevana karavA chatAM paNa dharma sevana banI zake che, te viSayAdi prApta bhegasAmagrI choDI mahA puruSe munipara zA mATe grahaNa kare che? (uttara) narka, tiryaMcAdi mAThI gatinA kAraNarUpa evA ati tIvra pApabaMdhane gRhastha avasthAmAM samyaka dharmasAdhana karavAthI abhAva thaI zake che. paraMtu svargAdi ane paraMparA mekSanA hetubhUta e zAzvata sukhadAtA dharma mukhyapaNe sarvaviratipaNAthI prAce sadhAya che. dharmavRddhi karI je jIva sAkSAt mekSane Icche che, teNe te sarva viSayAdi cheDI aNagAratva aMgIkAra karavuM eja yogya che. e dazA jyAM sudhI prApta thaI nathI, tyAM sudhI bhAvamAM eja dazA prAptinI bhAvanApUrvaka deze deze gRhasthadharma ArAdha e paNa yogya che. ahi kaI tarka kare ke dharmathI sukhaprApti Apa kahe che, tema zikArAdi kAryathI paNa sukha thatuM ame dekhIye chIye, anubhavIye chIye, te dharma ghAtaka AraMbhAdikathI pApa thAya che, ema Apa zAmATe kahe che. kAraNu pApanA kAraNamAM ane sukhanA kAraNamAM paraspara virodha che. TuMkAmAM zikArAdi hisArUpa kAryathI paNa dharmasevanavat sukha prAptinI siddhi thAya che. tenuM samAdhAnaH apyetanmRgayAdikaM yadi taba pratyakSaduHkhAspadam pApairAcaritaM purAtibhayadaM saukhyAya saMkalpataH / . saMkalpaM tamanujjhiteMdriyamukhairAsevite dhIdhanai dharmya karmaNi kiM karoti na bhavAn lokadvayazreyasi // 28 // zikArAdi kAryamAM he bhAI! tuM sukha anubhava kare che eja tArI mUDhatA che. duHkhamAM sukhano AsvAda mAna eja mUDhatA. e zikArAdi kArya pratyakSa duHkhanuM ja ThekANuM che. mAtra hitAhitanA viveka hita mUrkha ane pApI jI e mAge vaLe che. narnAdi ghora duHkhanA bhAvi bhayanuM e sthAna che. kevaLa mithyA saMka9pa mAtrathI manamAM ullAsa Ave che, ane tethI tene te sukhanA heturUpa lAge che. je saMkalapane tuM adharma chatAM dharmarUpe, ane duHkha chatAM sukharUpe svamatithI sthApana kare che, te ja saMkalpane tuM dharmakAryamAM kema na lagAvI zake? iMdriya ane atIndriya sukhanA parama kAraNarUpa evA e pavitra dharmane mAtra je vivekI ane buddhimAna puruSa hoya te ja sevana karI zake che. vAstavya te dharma e ja A leka ane paralokamAM sukhanuM ananya kAraNa che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) zikArAdi kAryane tuM sukhanuM kAraNa samaje che, paNa jarA vicAra teA kara! ke temAM kheda, kleSa ane animeSa AkuLatA sivAya zuM che? tane e kArya karavAno ullAsa thavAthI ane e mAge` cittavRtti TevAvAthI tArI viparIta buddhimAM te tane sukhanA kAraNarUpa bhAse che. jyAre pratyakSa jemAM duHkha anubhavAya che, evA kheDha, kaleSa ane AkuLatAmaya e zikArAdi kAryAM tane sukharUpa dekhAya che, te pratyakSa kevaLa sukhanu ja je sthAna che, evAM dharmakAryoM tArI buddhimAM sukharUpa tane kema nahiM dekhAya ? vicArIza te avazya dekhAze. mAtra buddhine sadvicAra karavAne avakAza ApavA joiye. vaLI tuM ema jANatA hAiza ke e zikArAdi kAryAM tA bhAgI puruSAne karavA ceAgya che, ane dhakAya te ceAgI puruSAne sevavA yeAgya che, paNa tArI e samajaNu vAstavika nathI. AheDI ane pAradhI Adi pApI manuSyonu ja e kArya che, ane dhama kAya te cakravarti Adi viziSTa puNyavAna mahA bhegI puruSA Acare che. bhaviSyamAM je kAryathI ati sukha thAya, tenA prayatnamAM vamAnamAM mAtra te prayatnajanya kicita du:khamAM paNa mahAna sukha samAyaluM che. prayatnajanya pravRttine atre duHkha kahevAmAM Ave che te paNa tArI khALa dRSTie-vAstavika e paNa du:kha nathI. dharma kArya mAM teA anaMtara ane paraMpara sukha anubhavAya che. anAdi kALanA aparicayathI bhale tane kadAca te dharmakArya duHkharUpa lAge, tema anAdghi kALanA ati paricayathI e adharmakArya tArI asatbuddhine lIdhe bhale sukharUpa samajAya paNa vastutAye tema nathI. e te mAtra tArI mehapUrNa dRSTino vibhrama che. tuM nizcaya jANu ke-e zikArAdi kAryAM vamAnamAM kheda, kaleSa, ane AkuLatAnita parama du:khadAtA teA che ja, paraMtu bhaviSyamAM paNa narkAdi gheAra vipattinuM sthAna che. svarga meAkSAddhi mahAya temaja vamAnamAM parama zAMtirUpa utkRSTa sukhadAtA mAtra eka dharma ja che. he bhAI! tAre A samaye ucita che ke e zikArAdi nIca kArI cheDI dai sukha prApti arthe dhama ja aMgIkAra karaveza. zikArI manuSyanI zikAraAsakti veLAnI nIcatA (niyatA) AcArya mahArAjA pragaTa kare cheH-- bhItamUrtirgatatrANA nirdoSA deha vittikA / dantalagnatRNA ghnanti mRgIranyeSu kA kathA / / 29 // mA bhayavAna, azaraNu, zarIra mAtra dhanadhArI, dAMtamAM tRNu che jene evI garIba micArI haraNI tene paNa je nirdayatApUrvaka prANa }
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) { rahita kare che, te bIjA prANIone mAravAnI te zI vAta pUchavI ? arthAt AvA raMkamAM paNa raMka niraparAdhI prANIne je duSTa prANuvihina kare tenI nirdayatAnuM zuM kathana karavuM? laukIkamAM rAjAdi samartha puruSonI evI rIta che ke-pitAthI bhayavAna, arakSa, dIna, niraparAdha, nidhana, dAMtamAM tRNu pakaDI je zaraNe Ave che, ane strI Adi jIvane teo kadI mAre nahi, tenA para hathiyAra paNa ugAme nahi. ulaTAM tevAM nirbaLa prANuone zaraNe rAkhe. anAtha, azaraNa ane dIna jInI hatyA puruSArthasaMpanna puruSa te na ja kare. nAsavA, bhAgavA ke chupAvA sivAya potAnA rakSaNa mATe je prANI bIje kAMI upAya ja karI zakatuM nathI tevAM anAtha ane dIna prANuone haNavAmAM pitAno jarAya puruSArtha samajatA nathI, paNa temanuM rakSaNa karavAmAM ja pitAne puruSArtha samaje che. e hariNu Adi prANIomAM to anAthapaNuM, azaraNupaNuM, dInapaNuM, niraparAdhapaNuM, nirmAnIpaNuM, bhayavAnapaNuM, nibaLapaNuM, ane niHzastrapaNuM e Adi aneka prakAranI dInatA pratyakSa dekhAya che, tevAM prANuone e zikAra khelavAvALA mUrkha ane ghAtakI manuSya potAnA ghaDIbharanA kSaNika kutUhalane athe haNe che, te teo bIjA prANIonI zI dayA karI zakavAnA hatA? zikArI manuSya mahA nirdayI ane pApI ja che. e prakAre vicAre nirmaLa karI hiMsA tyAga karI, ahiMsaka vratamAM jIve daDha rahevuM egya che. have jUTha tathA corInA tyAgarUpa vratamAM daDhatA karAve che - paizUnyadainyadambhasteyAnRtapAtakAdiparihArAt / lokadvayahitamaJjaya dharmArthayazaHsukhAyArtham // 30 // cugalI, dInatA, kapaTa, corI, jUTha, Adi pApakAne tyAga karavAthI Aloka ane paralokamAM jIvane sukha thAya che, to he bhavya! tuM dharma, yaza, sukha ane lAbhane arthe baMne lekamAM hitakArI evA (pApakAno tyAga karavArUpa) puNyano saMcaya kara. jUTha ane cerIgarbhita evAM e duSTapaNuM, dInatA, ThagapaNuM, cerI, asatyabhASaNa Adi nidhakAryo mahA pAparUpa che, mATe tene tyAga kare e avazya ucita che. e mahA pAtakane tyAga Aloka ane paralokamAM jIvane parama hitakArI che. tenA tyAgathI aNuvrata paNa mahAvratarUpa dharmane prApta thAya che. vaLI lekamAM potAnA mATe vizvAsa utpanna thAya che, ke je vizvAsa tene dhana upArjananuM paNa nimitta bane
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (23) che. e leka virUddha kAryo choDavAthI yaza paNa prApta thAya che, ane te pAtakanA tyAgathI anAdinI parama AkuLatA saheje maTe che. kAraNuM e pAtake svayaM AkuLatArUpa che. AkuLatA maTavAthI AtmAne svayaM sukha ja anubhavAya che. tathA zAtA vedanIyAdi puNyabaMdha thAya che. A leka ane paralokamAM e mahA pApanA tyAgane parama hitakArI jANIne, he bhavya! tuM teno tyAga kara. vatI puruSane upasarga Ave te veLA pitAnI rakSA arthe hiMsAjUThaAdi pApa kadAcit thaI jAya che te prasaMge te zuM kare? puNyaM kuruSva kRtapuNyamanIdRzo'pi nopadravo'bhibhavati prabhavecca bhUtyai / saMtApayan jagadazeSamazItarazmiH padumeSu pazya vidadhAti vikAsalakSmIm // 31 // he bhavyAtmA ! jo tuM sukhane abhilASI hoya te puNya kara. puNyavAna jIvane prabaLa upasarga paNa pIDA ApI zakatuM nathI. paraMtu eja upasarga keI veLA tene mahAna vibhUti prApta thavAnuM nimitta thaI paDe che. jema samasta jagatane AtApa ApanAre sUrya, kamaLa jevA kumaLA puSpane vikasAvavA nimittarUpa thAya che. je upasarga duHkhanuM kAraNa che, te puNyavAna jIvane duHkha upajAvavA samartha nathI. jema anyane AtApa upajAvanAre sUrya kamaLane praphalita kare che. jeone pApano ja udaya vate che, temane ja e upadrava duHkhadAtA bane che. paraMtu puNyodaya prApta jIvane to ulaTa vibhUtino ApanAra thaI paDe che. jagatamAM ghaNe ThekANe pratyakSa dekhavAmAM Ave che ke-je upadravathI sarvane moTuM duHkha thAya che, te ja upadravathI jene puNyodaya vate che tene vipula dhanAdika prApta thAya che. evuM samajIne dharmAtmA puruSe te upasarga AvavA chatAM paNa dharmane cheDI hiMsAdirUpa pApa kAryomAM pravartavuM ucita nathI. ahiM zaMkAkAra kahe che ke samartha zatruone dUra karI viSama upasarga nivAravAmAM eka puruSArtha ja samartha che, to puNyathI ja sarva siddhi che, ema kema manAya ? evA ekAMta puruSArthavAdIne AcArya bhagavAna netA yasya bRhaspatiH praharaNaM vajraM surAH sainikAH svargo durgamanugrahaH khalu harerairAvaNo vAraNaH /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAzcaryabalAnvito'pi balibhidbhagnaH paraiH saMgare tad vyaktaM nanu daivameva zaraNaM digdhigthA pauruSam // 32 // bRhaspati je jene maMtrI che, vA jevuM jene zastra che, deva jenA sainya viSe sainika che, svarga jene kile che, harino jene pUrNa anugraha che, ane airAvata jene hAthI che, evA anupama ane AzcaryakAraka baLa sahita je IMdra te paNa saMgrAma viSe zatruothI parAbhavane pAmyo to anyanuM zuM kahevuM? tethI nizcaya ema siddha thAya che ke puNyodaya eja jIne parama rakSaka che. puNyodaya vinA niSphaLa evA puruSArthane dhikAra che, dhikkAra ! je jIve mAtra ekAMte puruSArthathI ja duHkha niravANu thAya che, ema mAnIne pinAno yojele puruSArtha siddha karavA bhaNI satata prayatna karI rahyA che, te jIvone graMthakAra kahe che ke -bhAI! bhAgya vinA kevaLa puruSArtha niSphaLa che. paraMtu puNyanA udayamAMja puruSArtha kAryakArI che. puNyodaya sivAya puruSArtha IcchIta siddhi Apato nathI. ahIM anya saMpradAyanA daSTAMte AcArya mahArAja samajAve che ke-tetrIsa keTI devAmAM paNa baLavAna e Idri te paNa saMgrAma viSe daityothI parAbhavane pAmyo, vaLI jaina graMthomAM paNa e ja pAThAMtare eka daSTAMta che ke eka iMdra nAmadhArI vidyAdhare, pitAnA rAjyazAsanamAM maMtrInuM nAma to bRhaspati, cAra dizAnA (prAMtanA) cAra subedArane cAra lokapAla, ane rAjya sabhAne IMdrasabhA evI saMjJA ApI hatI. ema pitAnA vipula baLathI garvita thaI pitAne sAkSAt IMdrasama mAnI rahyo hato. pitAnA rAjyamAM paNa drika jevI racanA karI hatI. e e vipula puruSArtha saMpanna vidyAdhara paNa rAvaNathI parAbhava pAmyo, te puNyane mukhyapaNe kAryakArI jANIne puNyasAdhana karavuM e ja yogya che. ahiM keI kahe ke ame te hiMsAdino tyAga keImAM dIThe nahi, vAstavika ahiMsAdi dharmanA sAdhaka paNa asaMbhavita lAge che. ahiMsAdika dharmavArtA mAtra dharmagraMthomAM sAMbhaLavAmAM Ave che, ema vartamAnamAM dharmAcaraNanuM asaMbhAvyapaNuM mAnavAvALA jIvane graMthakAra kahe che ke - bhartAraH kulaparvatA iva bhuvo mohaM vihAya svayaM ratnAnAM nidhayaH payodhaya iva vyAvRttavittaspRhAH / spRSTAH kairapi no nabhovirbhUtayAvizvasya vizrAntaye santyadyApi cirantanAntikacarAH santaH kiyanto'pyamI // 33 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) pUrva mahApuruSonI ziSyapraziSya paraMparAmAM teonA nirdoSa ane pavitra mArga viSe pravartatA evA kaI kaI virala sapuruSa A kaThaNa kALamAM Aje paNa pratyakSa maLI Ave che. te puruSa kevA che? jema kulAcala parvata pRthvIne dhAraNa kare che, chatAM pRthvI pratye nirmoha che, tema puruSa paNa pRthvIvAsI ne temanA ja hita viSe lagAvI temanuM paSaNa kare che, chatAM te jIvo pratye nirmoha che, vaLI teo samudranI jema ratnanA nidhi che. samudra je bahumulya metI Adi ratnonI khANa che, chatAM vAMcchA rahita che, tema puruSa paNa samyadarzanAdika aneka guNa ratnanI khANa che. ane vaLI dhanAdi vAMcchA rahita che, vaLI AkAzanI jema alipta che, AkAza anya sarva padArthothI aspRzya ane alipta che, chatAM tenI vibhUtA ane parama mahattA to e che kete sarva jagatanuM vizrAMti sthAna che, ane eja tenuM vaDapaNa che. tema sapuruSa paNa sarva jagatnA duHkhane dUra karavAnuM ThekANuM che, chatAM te sarva jagat ane jaganA bhAvothI alipta che, e ja enuM parama mahattva che. evA keTalAka puruSa Aje paNa maLI Ave che. je kALamAM A AtmAnuzAsana graMthanI racanA thaI te kALamAM paNuM yathArtha munidharmane dhAraNa karavAvALA ja bahuja ceDA hatA, paNa zithilAcArI ghaNu hatA. tevA avasare keIe tarka karyo ke-muni dharma to ghaNuM kaThaNa che, te dharma AcaraNanI to mAtra bahu junA jamAnAnI vAtoja sAMbhaLavAmAM Ave che. paNa koI tevA dharmAcaraNuM yukta puruSa Aje pratyakSa dekhAtA nathI, e tarka karanAra pratye zrI AcArya bhagavAna kahe che ke Aje paNa zrI jinakti muni dharmane dhAraNa karavAvALA keIka koIka mahAtmAo pratyakSa maLI Ave che. te te dharmane abhAva mAnI mAtra zithilAcArane ja puSTa kare che. keI kaI kSetramAM ane kaI kaI kALamAM kadAca dharmAtmA jIva thaDA hoya to paNa dharmanuM vAstavika svarUpa te jema che tema sadAya zAzvata che. he bhavya! Aje A kALamAM dharmanI saMbhAvanA che, Ama vyartha kalpanA karI tArA zithilAcArane zA mATe puSTa kare che? AgaLa te mahApuruSoe Acaryo e pavitra, zAMta, ane sukhada mokSamArga tethI ajANa ane vimukha e je mehamugdha jIva-saMsAranI vAstavika sthitine nahi jANata, nahi dekhate, saMsAramAM rahI kevAM kevAM vaLakhAM mAre che, te zrI AcArya mahArAja kahe che - pitA putraM putraH pitaramabhisaMdhAya bahudhA vimohAdIhete sukhalavamavAptuM nRpapadam /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) { ahomugdholoko mRtijananadaMSTrAntaragato na pazyatyazrAntaM tanumapaharantaM yamamamum // 34 // rAjya pada Adi mRgajaLavat kalpIta sukhane arthe pitA to putrane ane putra pitAne haNe che-Thage che. mehathI aMdha thaI te kalpita ane kSaNavinAzI sukhane (sukhAbhAsane) niraMtara vAMcyuM che. AcArya bhagavAna karuNudra svare kahe che ke ahe mugdha loko! saMsArarUpI nATaya bhUmi upara aneka manuSyo nAcatA nAcatA yamanA khoLe hamezAne mATe sUve che, are! tamAru A zarIra paNa yamanI bhayaMkara dADhamAM ramI rahyuM che, te zuM tame jotA nathI? jema keI hariNAdi nirbaLa pazu sihanI bhayaMkara dADhamAM paDyuM chatAM jIvanane kAMI vicAra nahi karatAM krIDA karavAne upAya kare che, e parama Azcaya che, tema janma maraNarUpa bhayaMkara yamanI dADhamAM phasAyelA e mUrkha jIva paNa pratikSaNe jIvanane haNavA vALA yamano (kALano) jarAya vicAra karato nathI, ane capaLa, duHkhada ane vinAzI evA rAjya, dhanAdi athe nAnA prakAranA upAyonI gaDamathalamAM ramyA kare che, paNa kALane jarAya vicAra karato nathI, e parama Azcarya che! mUrNapaNane cheDI pratikSaNa yamanuM citavana rAkhavuM, ane viSayAdi vAMcchA jema bane tema sarvathA rokI vAstavika AtmahitArthe pravartavuM eja ucita che. viSayAMdha jIva pitAnA putrAdine paNa prANunAza karavA jevA akAryamAM pravRtta thAya che, tenuM zuM kAraNa? zrI AcArya bhagavAna tenuM samAdhAna kare che - andhAdayaM mahAnandho vissyaandhiikRtekssnnH| cakSuSAndho na jAnAti viSayAndho na kenacit // 35 // aMdha manuSya to netrathI dekhAtuM nathI, paNa viSayAMdha manuSya kaI prakAre dekhI zakato nathI, eTale te sarva adhomAM paNa mahA adha che. mehathI kevaLa aMdha thayAM che samyakajJAnarUpa netra jenAM e mehAMdha jIva sarva adhemAM paNa mahAna aMdha che. cakSu aMdha manuSyane te mAtra netrathI sUjhatuM nathI, paNa manathI vicAravuM, kAnathI sAMbhaLavuM, ItyAdika jJAna to hoya che, ke je vaDe te heyopAdeyano viveka karI zake-AMkhathI AMdhaLe manuSya manathI vicAra kare to bhAse, kaI zikSA ApavAvALo maLI Ave te dekhavA jANavA jevuM nimitta bane, paraMtu
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) viSaya vAsanAthI jIva e aMdha thAya che ke kaI prakAre tene hepAdeyarUpa viveka jJAna thatuM nathI. keIne gaNate paNa nathI. cakSuaMdhapaNuM jagatamAM jeTaluM duHkharUpa ane kharAba che, tethI anaMtagaNuM duHkharUpa ane kharAba viSayAMdhapaNuM che. ' he bhavya ! viSayAkAMkSA arthe tArI je A pravRtti che te vyartha che, kAraNa evI vAMcchA te jagatanAM prANI mAtramAM varte che. paraMtu e vAMcchAnusAra sarva vAMcchita siddhi teomAMnA keIne paNa Aja sudhImAM thai che? mArA pratikAra mit vizvamathupama | kasya kiM kiyadAyAti vRthA vo viSayaiSitA // 36 // he prANI! prAH pratyeka prANIonAM aMtaHkaraNa e AzArUpa mahAna, gahana, gaMbhIra ane ati UMDA garta (kUvA) che. vaLI te amaryAdita che. jemAMnA eka gartamAM A traNe lekanI samasta vibhUti mAtra eka aNuM samAna sukSmapaNe varte che. ane jagatavAsI prANI to anaMtA anaMta che, te e traNalekanI samasta vibhUtinI vaheMcaNI karatAM kone kone keTalI keTalI Ave? arthAt traNa lokanI samasta vibhUti kadAca eka prANInA hAthamAM AvI jAya, to paNa tenI tRSNA zAMta thAya nahi. dhanAdi sarva saMpatti jagatamAM saMkhyAta che, jyAre tenA grAhaka anaMtAnaMta che. mATe he AtmA ! tArI e viSayanI AkAMkSA vyartha che. A samasta traNe lokamAM grAhakanA pramANamAM gaNatAM vibhUti te mAtra apa che, jyAre dareka jIvane AzArUpa mahAna kU ghaNe UMDe ane agAdha che, ke jemAM gelekyanI saghaLI vibhUti mAtra eka aNuM samAna che. kahe have te saMpatti kenA tenA bhAgamAM keTalI keTalI Ave? ke jethI e AzArUpa ati vistIrNa ku pUrNa bharAya? tethI he bhavya! tArI e viSayAkAMkSA kevaLa vRthA che. e viSayAkAMkSArUpa ke ghaNe amaryAdita UMDe dekhIne ja pUrvamahApuruSe te sukhanI abhilASA cheDI svAtmazAMtirUpa, nirAkuLatAjanya, pavitra asaMga mArgamAM samyak prakAre pravaryA. kAraNa teo viveka pUrvaka jANatA hatA ke-A duHkhada viSayasukhamAM pravartavA jatAM aneka navAM navAM ane raMgaberaMga zarIra dhAraNa karavAM paDaze. ane A AkAMkSArUpa duHkha te bhAvamAM paNa emane ema UbhuM raheze. ema samajI svAtmakalyANurUpa asaMga ane zAMta mArgamAM draDhacitta thayA.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) { Ayu zrIvapurAdikaM yadi bhavetpuNyaM puropArjitam syAtsarva na bhavenna tacca nitarAmAyAsite'pyAtmani / ityArthyAH suvicArya kAryakuzalAH kArye'tramandodyamAH drAgAgAmibhavArthameva satataM prItyA yatantetarAm // 37 // jIvane dIrgha Ayu, lakSmI, niraMga ane suMdara zarIra ItyAdika mAtra eka pUrvopAjIta puNyanA udayathIja prApta thAya che. arthAt jeNe pUrve puNya upArjana karyuM hoya tene ja e sarva vibhUti prApta thAya che. anyathA aneka prakAre udyama karavA chatAM ane khedakhinna thavA chatAM paNa kaMI paNa prApta thatI nathI. svakAryakuzala uttama puruSo ema vicAra karIne vartamAna AyumAM e vibhUti meLavavA bhaNuM maMda udyamI thAya che. ane bhAvI bhavanA sukhane arthe prItithI yatna kare che. pUrva bhava viSe jeNe dayA, dAna, tapa Adi zubha pravRtti karI vizeSa puNyopArjana karyuM hoya, teneja dIrgha Ayu, suMdara ane nirega zarIra, ane dhanAdi saMpatti prApta thAya che, paraMtu hINapuNya jIva bhale ghaNe udyama kare, ane ati khedakhinna thAya to paNa kAMI prApta karI zake nahi. ema vicArI vivekI puruSe A bhavanA kArya viSe maMda udyamI thAya che. ane bhAvi bhava sudhAravA mATe atizaya prIti pUrvaka vizeSa yatna sahita zubha pravRtti viSe sAvadhAna thAya che. - ziSya prazna kare che ke-pUrvapuNyadayaprAsa vartamAna sukha sAdhanarUpa viSayAdi sukhamAM maMda udyamI zA mATe rahevuM? kAraNuM vartamAnamAM maMda udyamI rahIne paNa dharma prayatna karIne bhAvamAM paNa Aja sukha sAmagrI meLavavI che ne? zaMkAkAranA hadayamAM haju viSaya sukha sAmagrI ramI rahI che, ane uparokta upadeza paNa jANe eja sukha prAptine arthe apAya che, ema samaje che. viSayAdi tuccha bhAvanuM virecana karAvanArAM evAM nigraMtha vacanAmRtone Azaya samajyA vinA bhAvimAM eja sukhanI sAdhanA arthe je che. evA tuccha viSayAsakta paNa bhavya AtmAne bhagavAna AcArya nIcenA kAvyathI saMbodhe che ke - kAsvAdo viSayeSvasau kaTuviSaHprakhyeSvalaM duHkhinA mAnanveSTumiva tvayAzucikRtaM yenAbhimAnAmRtam / ajJAtaM karaNairmanaHpraNidhibhIH pittajvarAviSTavat kaSTaM rAgarasaiH sudhIstvamapi san vyatyAsitAsvAdanaH // 38 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29) he bhavya ! viSa tulya ane kaDavA evA viSayAmAM tane zuM svAda bharAI rahyo che ? ke jethI tenIja tRSNArUpa ati duHkhane anubhavatA e viSayAne huMDhavAmAM tAruM ati mahAna nijapadarUpe amRta malIna kare che! ane mananI sevIkA je IMdriyo teno AjJAMkita sevaka thai tuM eja viSayomAM pravarte che? pIttajavaravALA jIvane jema vastusvAda viparIta bhAse tema viSayAsaktapaNAne laine rAgarasathI tuM viparIta svAdu banyA che. viSa samAna e viSayeAmAM he bhAI ! zuM svAda che? nathI ja. paraMtu tane temAM svAda bhAse che, ane tene maneAjJa jANIne tIvra viSayAbhilASathI mahA du:khI thaI tene DhavAmAM tAruM parama mahattvarUpa amRta tuM malIna kare che. viSayAbhilASInI mahattA saCthA naSTa thAya che. AgaLa huve kahe che ke-hajI sudhI kAi paNa vastuthI jenuM citta nivRtta thayuM nathI evA tArI AgaLa A jagatamAMnI keI paNa vastu khacavA pAmI heAya te te mAtra bhakSaNanI asamatAne laIne ja vAstavamAM te tuM sabhakSI ja cheH anivRtterjagatsarvaM mukhAdavazinaSTi yat / tattasyAzaktito bhoktuM vitanorbhAnusomavat // 39 // huM asateSI AtmA ! sarva jagatanI mAyAne agIkAra karavAnI abhilASArUpa pariNAmathI te teM A jagatamAM kaI paNa cheDayuM nathI. tArAthI je kaI bacavA pAmyuM hoya teA te tArI bhega karavAnI azaktithI ja. jema rAhuthI gaLAtAM caMdra sUrya khacavA pAmyA hAya tA te mAtra rAhunI azaktithI ja. sarva jagatanI vibhUti ane traNe leAkanI viSaya sAmagrI A eka ja jIvane prApta thaI jAya tepaNu A jIva eTale viSayAsakta ane tRSNAtura che ke-tenI anAdi tRSNA keme karI maTe nahi. paraMtu je kAMI tenA bhAgathI bacavA pAme che te mAtra bhAgavavAnI asamarthatAthI ja mace che. daivayeAgathI jenA cittamAM AtmakaruNA jAgrata thai che, meAkSalakSmInI abhilASAthI je hiMsA mAtranI nivRtti icche che, teNe khALa avasthAmAM ja e parigrahArdine sarvathA tyAga karavA ceAgya che. ema graMthakAra kahe cheH-- sAmrAjyaM kathamapyavApya sucirAtsaMsArasAraM puna statyattacaiva yadi kSitIzvaravarAH prAptAH zriyaM zAzvatIm /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) ! tvaM prAgeva parigrahAnparihara tyAjyAn gRhItvApi te mAbhUrbhItikamodakavyatikaraM saMpAdya hAsyAspadam // 40 // he bhavya ! pUrve mATA moTA rAjA mahArAjAeA thai gayA temAM kAi kAI tA viziSTa puNyAyathI sa'sAramAM sArarUpa manAtA evA cakravatI padAdi rAjya sa'padmAne cirakALa bhAgavIne paNa tene cheDayA pachI ja zAzvata nirvANapadmarUpa parama vibhUtine pAmyA. tethI nizcita che ke-nirvANanuM mukhya kAraNa AraMbha parigrAdino tyAga e ja che, huM bhAi! te tuM prathamathIja e Arbha parigrahAdino tyAga karI kumAra avasthAmAM ja e nirAra'bhI ane nirAkuLa pravA~ne grahaNa kara. kAraNu khALa brahmacarya samAna khIjuM sukha nathI. ane parigrahAddhi kevaLa tajavA ceAgya ja che. te! tuM prathamathI ja nirvANane pratibaMdhaka evA e rAjya ke gRhavyavahArAdi parigrahane grahaNa kare nahi, enA jevuM bIjuM utkRSTa kayuM ? kAi nahi. tArI ema paNa bhAvanA hAya ke A parigrahArdine prathama grahaNa karI bhAgavI pachI huM tyajIza, paNa tArI e kalpanA " veSadhArInA lADu " vALI kahevata jevI hAMsI pAtra che. eka veSadhArI bhikSuka bhikSA mATe bhamateA hateA, tenA pAtramAM kAie lADu nAkhyA, te laIne te jatA hatA. mArgomAM tene paga lapasavAthI pelA pAtramAMnA lADu kAI milana jagA upara jai paDayA, tyAre teNe te lADu upADI potAnA pAtramAM nAkhyA. tyAM koi anya puruSe kahyuM ke-AvA malina sthaLe paDelA lADu te` pAtramAM pAcho nAkhyA e bahu khATu karyuM. kema ke tAre te levA caiAgya rahyo nahAtA. pele bhikSuka kahevA lAgyA ke grupa rahe, huM A lADu khAvAne nathI, paNa mArA AzramamAM jaI tyAM dheAI svaccha karI pachI tene nAkhI daiza. tyAM ubhelA khIjA manuSyAne tenuM A kathana sAMbhaLI ahu hasavuM AvyuM; ane kahevA lAgyA ke-bhalA mANasa ! tAre khAvA nathI, ane dhAine nAkhI devA che, te pachI tevA malina jagA para paDIne magaDI gayelA lADu pAtramAM nAkhye ja kema ? tyAMja paDayA rahevA devA hatA ne? tema tuM paNa ema kahe che ke huM A parigrahAdi saMpadA bhogavIne pachI tyajI daiza, tArI e kalpanA malina jagApara paDelA lADune dheAIne svaccha karI nAkhI devA jevI hAMsI pAtra che. A parigrahAdi tAre agIkAra karavA ceggaja nathI. bhAI ! jo teno tAre nija svAdhIna sukhane arthe aMte tyAgaja karaveA che, te pachI tene grahaNa ja zA arthe kare che? vaLI jema koI puruSa kIcaDa lAgyA pachI nhAI dhoI svaccha thayA-paNu ja
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) pahelethIja sAvadhanatA pUrvaka kIcaDa lAgavA de nahi tene dhanya che. malina kIcaDa lagAvI pachI tene dhoI svaccha karavAnI kalpanA kevaLa hAMsI pAtra che. nirvANa vibhUtinA sAdhaka mukhyapaNe nigraMtha muni che. kAraNa grahavAsamAM nirvANa sAdhana banavuM prAye asaMbhavita che. ema sUtrakAra kahe che - sarva dharmamayaM kacit kacidapi prAyeNa pApAtmakam kApyetadvayavatkaroti caritaM prajJAdhanAnAmapi / tasmAdeSa tadandharajjuvalanaM snAnaM gajasyAthavA mattonmattaviceSTitaM na hi hito gehAzramaH sarvathA // 41 // grahAzramI jIvana-vAstavya ane pUrNa nirAkulatAjanya svAdhIna sukha dAtA keI jIvane thatuM nathI. jema unmatta manuSya aneka ceSTA kare che, tema buddhimAna gRhastha paNa aneka vividha cAritrarUpa unmatta ceSTA kare che. keI veLA te sAmAyika, paiSadha, ane upavAsAdi dharma pravRtti karI kevaLa dharmarUpa bane che, te kaI veLA strI sevanAdi pApa pravRtti karI pAparUpa bane che. vaLI kaI veLA pUjA, prabhAvanA, caitya, caMtyAlaya banAvavA Adi puNyapAparUpa mizra pariNAma kare che. ane evI citra vicitra pravRttithI e gRhAzrama "AMdhaLu vaNe ane vAchaDuM cAve' vALI kahevata che athavA gajasnAnavat mUrkha manuSyanI ceSTA jevo che. jema AMdhaLo manuSya deraDuM vaNe, tyAre vAcharaDuM cAvatu cAvatu pAchaLa ukheLatu jAya-athavA matta hAthI suMdara jaLAzayamAM snAna karI bahAra AvI pAcho sUMDhamAM dhULa bharI potAnA aMga upara nAkhI malina thAya, tema gRhasthAzramapaNumAM thatI dharmapravRttinA sAdhanamAM paNa jANavuM. ghaDImAM dharmakriyArUpa, ghaDImAM adharmakriyArUpa, ane ghaDImAM dharmAdharmarUpa mizra kriyArUpa te pravarte che. e citra vicitra unmatta ceSTAvALe gRhAzrama vAstavya kalyANa dAtA thAya nahi, ane tethI ja te tajavA gya che, paraMtu je Azrama jIvane zAzvata saMpadAne sAdhaka thAya te ja Azrama mukhyapaNe upakArI che. gRhAzrama zivasaMpadArUpa zAzvat dazAne sAdhaka nahi paNa bAdhaka che, tethI tema emAM jIvanuM kharekharUM Atmahita nathI, tethI tathA asi, masi, kRSi ane vANijyAdi ghaNuM pravRttio kevaLa duHkhanIja sAdhaka che, tethI samyaka audAsInya pariNAmarUpa ane kevaLa nirAkuLatAjanya svAdhIna sukhanA abhilASI mumukSue te cheDavA gya che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ e gRhAzrama kAI rIte nIcenA sUtrathI vizeSa dRDha kare ( 3 ) sukhaneA sAdhaka nathI, e vAta sUtrakAra -- che:kRssttvaaptvaa nRpatinniSevya bahuzo bhrAntvA vane'mbhonidhau kiM kliznAsi sukhArthamatra suciraM hA kaSTamajJAnataH / tailaM tvaM sikatA svayaM mRgayase vAJcheda viSAjjIvituM natvAzAgraha nigrahAttava sukhaM na jJAtametattvayA // 42 // he jIva! tuM A gRhasthAzramamAM sukhanA arthe bya kaleSa kema kare che? emAM kiMcit sukha nathI. khetaramAM haLa joDI kheDa karI tuM khIja vAve che, khaDagAdi tIkSNa zastra dhAraNa karI tuM rAjA mahArAjone seve che, lekhanavRtti karI tuM zeTha zAhukAra AdinI sevA kare che, ane vANijya vruttithI tuM vana samudrAnlRi agamya sthAnAmAM paNa bhaTake che, ane e badhuM zA arthe ? mAtra eka sukhane arthe. bhAi ! tArI A badhI pravRtti mane teA retImAM tela zeAdhavA jevI athavA viSaprAzana karI jIvana vRddhi karavAnI icchA jevI vicitra ane unmatta lAge che. bhAI ! AzArUpa graha ( bhUta ) ne nigraha karavAmAMja sukha che. tRSNAthI koI kALa ke koI kSetramAM sukha nathI e TuMku paNa mahat sUtra zuM tane nathI samajAtuM ? ke A nya pazcima tuM karI rahyo che. asi, misa, kRSi ane vANijyAdi sava' upAya kevaLa du:khadAi ja che, emAM jarAye sukha nathI, khetIneA mahAna kheda teA pragaTa ja che, niraMtara kaleSa, kugrAmavAsa, AcArahINapaNuM, mAnabhaMga ane svacakra paracakrAdi sAta prakAranA bhaya sadA cittamAM ramyA kare che, AjIvikAnA nimitte khaDagADhi zastra dhAraNa karI rAjA AdinI sevA kare che, e paNa mahA kaSTarUpa che. tema koi veLA alabhya mAnava jIvanane paNa heAmavu paDe che vyApArI vyApAra arthe jahAja AdimAM esI samudrAdi viSama mAge anya dezamAM jAya che. strI, putra, mitra, madhu Adi svajanono tyAga karI dezadezAMtara ekAkI ravaDe che. keAi vakhata jahAja Adi vAhana nAza pAmatAM prANa paNa gumAve che, athavA mahA gabhIra nirjana vanamAM bhaTakavAnuM banI Ave che, aneka prakAre dhanAdinI hAnI vRddhithI citta paNa niraMtara vyAkula rahe che, ema vANijyanA du:khanuM zuM vana karIye. lekhanavRtti karanAra svalpa prayeAjanane arthe niraMtara parAdhIna rahyA kare che. e vigere upAyeA karI temAM tuM sukhI thavAnI AzA rAkhe che. e pragaTa retamAM tela zeAdhavA jevI kevaLa vyartha che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) bhAI! retImAM tela athavA viSa prAzanamAM jIvana vRddhi e na manavA ceAgya banAva kadAca banI paNa jAya, paraMtu e asi, si, kRSi, ane vANijyAdi pravRttiothI kAi deza ke koI kALamAM sukhanI utpatti nathI ja, kAraNu e pravRttionA prAraMbhamAM, madhyamAM, ane atamAM atizaya kaleSa ane kheDha sivAya kazuM nathI. e AzArUpa kugraha (bhUta) tane anAdi kALathI lAgyA che, jethI mAja sudhI tuM vAstavya sukhane pAmyA nathI. vaLI e AzArUpa grahanA nigrahathIja sukha che e parama satya teM Aja sudhI jANyuM paNa nathI, ane tethI ja atizaya duHkharUpa saMsAra paribhramaNa tane rahyA karyuM che. sukhanA vAstavika upAya mAtra jJAna sahita satASa che. ThAma ThAma jinAgamamAM paNa e AzAnA nigrahune ja upadezyA che. paNa te vAta yathArtha paNe nahi samajavAthI jIva viparIta ceSTA karyAM kare che. AjJAhutAzanagrastavastvarthI (stuccaiH) vaMzajAM janA: hA ziaiti (sva) mulAyAM TuvaSoSanora (vi) naH // 4 // AzArUpa agnino anyo jIva saMsAranI je je vastuomAM sukhanI jIjJAsAthI manane bhaTakAve che, te te vastuo vinAzika che, vaLI mananI vRtti paNa vinAzika che. mAtra nAzavAna pariNatI nAzavAna padArtha pAchaLa bhaTake che, emAM kayuM sukha? sukhane arthe bhAga sevanarUpa upAya kevaLa vyartha che. hAya ! hAya ! A mahAmehamUdra jIva kevaLa duHkhanA ja kAraNeAne sukharUpa pratIta karI duHkhane ja Amatre che. tenI uparakta kalpanA AtApanI nivRtti arthe vAMsanA vananI chAyAmAM esavA jevI vyartha che. vAMsanI chAyA jema AtApa dura karI zake nahiM, tema saMsAranA bhAgya padArthAMnI vAMcchA jIvane sukhI karI zake nahiM, paraMtu viveka rahita ane AzArUpa bhayaMkara agnino banyA jIva sukhanA athaeN kanaka- kAmInI Adi nAzavAna paravastuno abhilASI thai rahyo che. AtApa nivRtti arthe vAMsanA vanamAM beThelA te manuSyane vAMsa paraspara ghasAi agni saLagI uThe tA vizrAMti letAM maLIne bhasma thavAnA bhayaMkara bhaya che, tema viSayI jIva vamAnamAM tRSNArUpa agninA anya ati khekhinna che, paraMtu AgAmI bhavamAM paNa narka nigeAdAdi mAThI gatine te prApta thAya che. duHkhanuM mULa ane sukhano nAza karanArA e viSaye jIvane kai prakAre hitakAraka nathI. e viSayAddhi pravRtti vAMsanI chAyA samAna vRthA che, grahaNa karavA ceAgya nathI, kevaLa tyAga karavA ceAgya che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4) daivayegathI keIne tuccha mAtra e sukha prApta thayuM hoya te te paNa sthira nathI-e vAta daSTAMta pUrvaka zrI AcArya kahe che - khAte'bhyAsajalAzayAjani zIlA prArabdhanirvAhiNA bhUyobhedi rasAtalAvadhi tataH kRcchrAtsutucchaM kila / kSAraM vAyudagAttadapyupahataM pUtikRmizreNibhiH zuSkaM tacca pipAsito'sya sahasA kaSTaM vidhezveSTitam // 44 // jema keI puruSa nirmaLa jaLanI abhilASAthI UMDe ke davA lAge, khedatAM khedatAM AgaLa zilA nIkaLI, paNa pote Ara sela AraMbha siddha karavA te AgaLa ne AgaLa davA lAgyA, mahA mahenate ane ghaNuM lAMbA kALe kaMIka thoDuka mAtra jaLa maLyuM. te paNa khAruM, durgadhatAyukta, ane kRmithI khadabadatuM nIkaLyuM, vaLI te paNa turata sUkAI gayuM. kahe, have te puruSe udyama karavAmAM zuM bAkI rAkhyuM hatuM? paNa udayanI ceSTAja duHkhadAI che. nizcayathI A tRSAtura manuSyanI tRSA kaI paNa kALe pUrNa thavAnI nathI. kAraNa udayanI gati baLavAna che. kaI jANe ke huM aneka upAya ane vipula prayAsa karI artha siddhi karuM, paNa puNyadaya vinA hareka upAya ane prayAsa karavA chatAM paNa keInI vAMcchita artha siddhi thaI che? nahi ja. tyAre kaI kahe ke--"huM nyAya vRtti pUrvaka artha upArjana karI saMpadAnI vRddhi karuM ane sukha bhegavuM" tene zrI guru samajAve che ke - zudairdhanervivardate satAmapi na saMpadaH / na hi svacchAmbubhiH pUrNAH kadAcidapi siMdhavaH // 45 // he prANI! nyAya pUrvaka upArjana karelA dhanathI uttama puruSanI paNa sukhasaMpadA vRddhi pAmatI nathI, jema nirmaLa jaLa vaDe samudra keI kALe paNa pUrNatAne pAmate nathI. agya AcaraNa te sarvathA tyAjya che. paraMtu yogya AcaraNapUrvaka utpanna karelA dhanAdithI paNa vAstavika sukhasaMpadAnI vRddhi thatI nathI, jemAM nirmaLa jaLa vaDe paNa samudra pUrNa thatuM nathI. tethI he bhavya! nyAyopArjIta dhanAdinI tRSNa tajIne tuM sarvathA niHparigrahI thA. keI kaheze ke-je kaMI saMpadAnI vRddhi thavAnI haze te thaze, paraMtu A gRhasthAzramapaNuM-dharma, sukha, jJAna ane sugatinuM sAdhana che che? evA zrAMtigata AtmAne zrI sadaguru saMbodhe che ke -
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) sa dharmo yatra nAdharmastatsukhaM yatra nAsukham / tajjJAnaM yatra nAjJAnaM sA gatiryatra nAgatiH // 46 // dharma to eja che ke-jyAM adharmane leza nathI, sukha te eja che ke- jyAM duHkhane aMza nathI, jJAna te eja kahI zakAya ke jemAM ajJAnanI kaNikA nathI ane vAstavya gati te eja che ke jyAMthI pharI Agati (AvAgamana ) nathI. - jyAM leza mAtra paNa hiMsAdi pA5 che, tyAM dharma nathI. jyAM citra vicitra saMkaleSa pariNAma vate che tyAM sukha kayAMthI? jyAM sadehAdirUpa ajJAna varte che, tyAM jJAna nathI. ane jyAMthI vAre vAre AvavuM javuM thayA kare te gati ja nathI. prabhu! tame prarupaNa karyo evAM avinAzi sukhAdi te kaSTa sAdhya jaNAya che, ane ame mAnelAM dhanAdi sukhanuM upArjana te sukha sAdhya amane lAge che te te dhanAdi uptanna karavAnI pravRtti ame karIe emAM hAni zuM? " dayALu zrI guru saMbodhana kare che ke vArtAdibhirviSayalolavicArazUnyaH kliznAsi yanmuhurihArthaparigrahArtham / tacceSTitaM yadi sakRtparaloka budhdayA na prApyate nanu punarjananAdi duHkham / / 47 // he-viSayanA lAlacu ! tuM avicAra pUrvaka asi, masi, kRSi, ane vANijyAdi udyama karI A lekamAM dhana prApta karavA athe vAraMvAra kaleSa karyA kare che, te ja prayatna agara tuM ekavAra samyaka prakAre paralakane athe kare te A janmamaraNanuM anAdi bhayaMkara duHkha pharI pharI na pAme. bhAI! A kathana upara vizvAsa lAvI te dhanAdi vinAzi saMpadA prApta karavAnuM bhayaMkara duHkha cheDI eka vAra vAstavya dharma sAdhana sAdhya karavAnuM prayatna kara ! paralekanA upAyamAM draDhatA utpanna karavA zrI AcArya mahArAja prathama ziSyane bAhya padArtho pratyene rAgadveSa cheDavAnI zikSA de che - saMkalpyedamaniSTamiSTamidamityAjJAtayAthAtmako vAhye vastuni kiM vRthaiva gamayasyAsajya kAlaM muhuH / aMtaHzAMtimupaihi yAvadadayaprAptAntakaprasphuraj jvAlAbhiSaNajATharAnalamukhe bhasmIbhaveno bhavAn // 48 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) { he jIva! tuM vastu svarUpane yathArtha jANatuM nathI. bAhA vastuomAM A mane ISTa che ane A mane aniSTa che, evI vAraMvAra mithyA kalpanA karI tenI AsaktimAM ne AsaktimAM vyartha kALa kema gumAve che? bhAI! dedIpyamAna javALAmukta bhayaMkara nirdayI kALanA pracaMDa udarAgnimAM jyAM sudhI tuM bhasma thayo nathI, te pahelAM ja e anAdi duHkhanA kAraNarUpa rAgadveSane cheDI parama zAMta dazAne prApta thA ! nahi te e kALa te anivArya ja che. je manuSya vastu svarUpane yathArtha nathI jANate, te ja dhana, kuTuMba ane rAjyAdi bAhya vastune bhalI jANuM te upara rAga kare che. tathA duHkha dAridra ane rogAdine burA jANI te upara dveSa kare che. ema sadedIta para vastune ISTAniSTa kalpI temAM Asakta thaI vRthA kALa gumAve che. ahIM bhaLe ! parama duHkhane hetubhUta ane sAkSAta duHkha svarUpa evI e para vastu pratyenI IcchAniSTa kalpanA tame cheDe ! bAhya vastuomAM mAtra ISTa aniSTapaNanI bhAvanA bhAvI nirarthaka kAla kema gumAve che? kharekhara e ISTa aniSTa kalpanA paNa mAtra svamati kalpIta ane mithyA che. AzArUpa vegavatI nadI vahevaDAvatI vahevaDAvatI tane bhavarUpa apAra ane athAha samudramAM laI jaI paTakaze, to temAMthI tarI bahAra nIkaLavAne tuM pahelethI ja kaMIka upAya kara ! AyAto'syatidaramaMGga paravAnAzAsaritperitaH kinnAvaiSi nanu tvameva nitarAmenAM tarItuM kSamaH / svAtaMtryaM vraja yAsi tIramacirAnoce durantAntaka grAhavyAptagabhIravakraviSame madhye bhavAbdherbhaveH // 49 // he mitra! tuM para vastunI abhilASA rUpa ati vegavAna nadIne vahevarAvyuM anAdi kALathI aneka janma dharata dharate ati durathI ahiM sudhI AvyA che, e zuM tuM nathI jANato ? e AzArUpa mahAnadI eTalI athAha, gaMbhIra ane vegavAna che ke-te anya keI paNa upAyathI durtavya che. mAtra eka AtmabodhavaDe ja te tene tarI zake ema che. te have svAdhInatAne grahaNa karI tuM e mahA gaMbhIra AzArUpa vistIrNa nadInA kinArAne prApta thaI jA, zIdhra prApta thaI jA. nahi te e AzArUpa nadIne vega eTale badho che ke te tane behoza karI bhayaMkara ane asahA bhavasamudranI madhyamAM kheMcI jaze. ke che e
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37) bhava samudra? jemAM kALarUpa bhayaMkara grAha [maccha] pitAnuM vistIrNa mukha phADI traNe leka grAsa karI jAya, evI rIte beThe che, chatAM Aja sudhI tuM anAyAse bacavA pAme che. to have zIvra ceta! ceta! e gatRSNarUpa viSama ane durtadhya AzArUpa nadInA kinArAne jaldI pAra pAmI jA. viSaya vAMcchAthI vyAkula thaele e jIva mAtra agyane ja bhegavI rahyo che. e parama satya zrI guru draDha kare che - AsvAdyAdya yadujjhitaM viSayibhiAvRttakautUhalai stadubhUyopyavikutsayamabhilaSasya prAptapUrva yathA / janto kiM tava zAntirasti na bhavAnyAvadurAzAmimAmaMhaHsaMhativIravairipRtanAzrIvaijayantI haret // 50 // A saMsAramAM viSayAMdha jIvoe kautuhala pUrvaka bhegavI jogavIne cheDelA padArthone mehamUDha jIva pharI pharI Icche che. tuM e para vasturUpa bhegAdimAM eTale tIvra rAgI thayo che ke tene tuM vAraMvAra Azcaryayukta ane mahatvapUrNa dRSTie joI rahyo che, ke jANe A kSaNa pahelAM e bhegAdi padArtho pUve meM kayAreya dIThA nathI. paNa bhAI! e bhegAdi padArtho te pUrve anaMtavAra bhagavyA che. are te ekalAeja nahi paNa anaMta jIvoe anaMta vAra tArAja vartamAna abhilASita bhegAdika padArtho bhegavyA che, ane cheDayA che. paNa bhAI! tenI tane kAMIpaNuM sudha rahI nathI, tethI ja e tArI tathA bIjA anaMta jAnI anaMtavAra cheDelI ucchiSTa [eMTha] ne tuM vAraMvAra pharI pharI Adarayukta bhAve ane AzcaryayuktapaNe grahaNa karyA kare che. e viSayAdithI Aja sudhImAM tane ke bIjA kaIne kaI kSetre jarAya vAstavika zAMti thaI che? ke dIThI che? nA. bhAI! traNe leka upara jeNe apUrva vijaya prApta karyo che, evI e mahA nIca AzA aparAdhaNarUpa prabela vairInI senAne tuM jyAM sudhI samyaprakAre nahi haNe tyAM sudhI tane jarAya zAMti thavAnI nathI. zAMtinuM mULa AzAne parityAga ja che. bhAI! tArI ane anya anekanI ucchiSTane hete hete sevatAM tane dhRNu paNa AvatI nathI ! e jagatanI ane tArI paNa anaMtavAranI eka tene sevavI tane ucita nathI. AzArUpa pizAcanA pAsamAM sapaDAelo e tuM zuM zuM karI rahyo che?
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) bhaGktvAbhAvibhavAMzca bhogIviSamAn bhogAn bubhukSurbhRzaM mRtvApi samastabhItikaruNaH sarvajighAMsurmudhA / yadyatsAdhuvigarhitaM hatamati tasyaiva dhikakAmukaH kAmakrodhamahAgrahAhitamanAH kiM kiM na kuryAjjanaH // 51 // kALAnAga jevA, prANunAza karavAvALA evA e bhAganI tIvra abhilASAthI bhUta, bhAvi ane vamAna bhavAne naSTa karI tuM akhaMDita mRtyuthI anaMtavAra maryAM ane AtmAnA sarvasvAdhina sukhane nAza karyAM, mane teA lAge che ke-tu avivekI, paraleAka bhayathI rahita, niya ane kaMThAra pariNAmI che. kAraNu mahApuruSAthI ni ti vastuneAja tuM abhilASI thayA che. dhikkAra che e kAmI puruSone ke-jenuM aMtaHkaraNa nirantara kAma, krodharUpa mahAgrAha [DAku-pizAca ] ne vaza rahyA kare che! evA prANI A jagatamAM zuM zuM nathI karatA ? sa kukama kare che. . tikSaNa viSathI bharelA evA bhoganI tIvra abhilASAthI te` kevaLa drutinA ja baMdha karyAM, paNa paraleAkanA bhaya jarAya na dharyAM. anya jIvAnI kicita paNa dayA na karatAM mAtra bhAganI abhilASAmAM taNAI niraka sa sukhanA ghAta karyAM, dhikkAra che tArI AvI bhraSTa buddhine ke jagatanI je vastu sAdhu puruSoe abhAgya ane ni MdanIya prarupI tenA ja tuM durAgrahatA pUrvaka abhilASI thaI rahyo che! kAmakrodharUpa bhayaMkara grAhanA vazibhUta thaI teM zA zA anartha nathI karyAM? jIvahiMsA, asatya, cArI, kuzIla, ati AraMbha ane dhanAdinI tIvra tRSNA Adi aneka akAryA karyAM. anarthanuM mULa ane sarvAM du:khanA heturUpa mAtra e viSayAbhilASA ja che. tene have te tuM cheADa !! jagata ane jagatanI sa vastuone kSaNabhaMgura je dekhatA nathI tene ja e bhogAdimAM vAMcchA rahyA kare che. vo yasyA'jani yaH sa eva divaso hyastasya saMpadyate sthai nAma na kasyacijjagadidaM kAlAnilonmUlitam / bhrAtarbhrAntimapAsya pasyasitarAM pratyakSamakSNorna ki yenAtraiva muhurmuhurbahutaraM badhdaspRho bhrAmyasi // 52 // he bhAI ! tArI najara sAme tuM zuM nathI jotA ke A jagata kALarUpa pracaMDa pavanathI nirmULa thaI rahyuM che! bhrAMtine Da! jagatamAM koinI nAma mAtranI paNa sthiratA nathI. je divasanI maMgaLamaya prabhAta
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (39) jaNAya che, te ja divasa astapaNane prApta thAya che. bhAI! A jagatano svabhAvaja kSaNabhaMgura che. pahADa jevA vistIrNa jaNAtAM rUpane ghaDI pachI avazeSa (cinha) paNa jaNAtuM nathI. keNa jANe zA kAraNathI tuM e IMdrajALavat jagatanA ISTa padArthomAM AzA bAMdhI bAMdhI bhamyA kare che! A AkhuM jagata kALarUpa pracaMDa pavanathI caMcaLatAne pAmI rahyuM che, e satya vAtane bAla vRddha Adi sarva jANe che. paNa koNa jANe tane e kema dekhAtuM nathI? e asAra ane anitya saMsAra viSe Asakta thaI AzA dhArI dhArIne tuM kema bhaTakyA kare che? ghaDIbhara brAMtine cheDI vastunA yathArtha svarUpane kema joI zakato nathI? bhAI ! nazvara vastunI vaLI zI vAMcchA ! e jagatanA svarUpanI kSaNabhaMguratA nahi samajavAthI ja A caturgatirUpa saMsAramAM aneka prakAranAM duHkha te bhagavyAM che. saMsAre narakAdiSu smRtipathepyudvegakArINyalaM duHkhAni pratisevitAni bhavatA tAnyevamevAsatAm / tattAvatsmarasi smarasmitazitApAGgeranaGgAyudhai rvAmAnAM himadagdhamugdhataruvat yatprAptavAnirdhanaH // 53 // he jIva! narnAdi munImAM te je duHkha sahyAM tenA anubhavanI vAta to dUra rahI, paraMtu e duHkhanuM smaraNa mAtra paNa mahA vyAkULatA upajAve che. A mAnava bhavamAM nidhana chatAM paNa te nAnA prakAranA bhegane abhilASI thaye thake kAmathI pUrNa je strI tenA maMda maMda hAsya, tikSaNa kaTAkSa, ane kAmanA tIvra bANathI viMdhAye chate baraphathI baLI gayelA vRkSa jevI dazAne prApta thayela che, e ja mahA duHkhane te tuM vicAra! | he jIva! avivekapaNAne laIne A jagatanI kSaNabhaMgura mAyAthI anurAga karI vAraMvAra saMsAra viSe naraka nigodAdi aneka duHkhane tuM bhaktA thayA che. e pracaMDa ane bhayaMkara duHkhanA anubhavanI vAta te dara rahI, paNa tenuM ciMtavana mAtra atyaMta kaleSa upajAve che. ati ati dullabha e A nara bhava temAM paNa tRSNAvaze jIva leza paNa sukha pAmyo nathI. kAmanA tikSaNa bANothI vIMdhAI, madenmatta strIonA kaTAkSarUpa bANathI haNAI haNAIne jANe hImathI baLelA vRkSa jevI dazAne prApta thaI rahyo che. have vicAra kara! jagatanI saghaLI vAMcchAthI nivRtta thA! e jagatanA ramya padArthonI vAcchA kevaLa mRgatRSNAvat che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) { raNanI sukI retIne joI tene jaLa jANI tRSAtura mRga te levA bhaNI deDe che, paNa tyAM jaI jaLa nahi dekhavAthI ati khedakhinna thAya che, tema viSaya kaSAyathI pIDita thaI tRSNAvaze kanaka kAminI Adi para vastuomAM Asakta thaI temAM sukha prAptinI mithyA kalpanA karI tuM anAdino tene abhilASI thaI rahyo che, prayatna paNa eja arthe yathAzakti Aja sudhI karyA karela che, chatAM tArI e abhilASAnI pUrNatA haju sudhI thaI hoya ema jaNAtuM nathI, ane keI kALe vipula prayatna karyo thAya, ema paNuM saMbhavita nathI. tethI ja tArI e para vastu bhaNInI vAMcchA vyartha che, vizvama che. e para padArtha ke jene tuM anAdi kALathI Asakta thaI IcchI rahyo che, te svayaM duHkhanA ja kAraNa che. ema tuM samaja. kaIne kaI icchita padArtha na maLe te, maLe paNa te manavAMchita na hoya to, maLyA pachI sthira na rahe to, ema jIva niraMtara tRSNane baLe khedakhinna rahyA kare che. e pAMce idrinA viSaye jIvane duHkhanA ja hetu che. eka eka iMdriya viSayamAM Asakta thaI tenuM pharI pharI sevana karavA chatAM paNa jIva tRpta thaye nathI. ulaTa kaleSa ane nAzane ja prApta thayo che. sparzana ikriyAnurAge mugdha banI kAgaLanI hAthine sAkSAt kharI hAthiNuM mAnI tenI nikaTa AvatAM khADAmAM paDI baMdhanarUpa mahAduHkhane pAmyA. rasanA iMdriyAnurAge baLe, dhIvaranI jALamAM sapaDAI prANunAzane pAmyA. ghANa idriyAnurAga viSayavaze kamaLanA vAsamAM mugdha banI bhramara temAM jaI beThe-paNu tRptine na pAmyuM. suryAsta veLA kamaLa mudita (baMdha) thaI jatAM guMgaLAI akaLAI maraNa pAmyA. netra iMdriyanA viSayamAM Asakta thaI pataMga dIpakanI zikhAne manojJa jANuM temAM jhaMpApAta karI maraNane prApta thayuM. karNapriya viSayanI cAhathI mugdha banI hariNa madhura gItanuM anurAgI thaI beheza banI zikArInA bANathI vIMdhAI prANanAzane pAmyuM ema eka eka IMdriya viSayanI AsaktimAM anya jInI A dazA thaI to je je pAMce IMdriyonA viSayamAM bAvarA banI tene sevI rahyA che, temanI zuM sthiti thaze? mane te lAge che ke -upara kahelA eka eka iMdriya viSayanA anurAgI jIve mAtra vartamAna bhavamAM prANu nAzane pAmyA; paNa A pAMce indriya viSayanA banyA jIve to bhave bhavamAM khacIta ghora duHkhane pAmaze. bhAI! tuM have te viSayenI abhilASA cheDI, sukhanA kAraNarUpa evA mAtra vItarAga bhAvane aMgIkAra kara, ane e mahA duHkhanA hetubhUta paravastunI abhilASA cheDa! haju paNa samajIne choDa!
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAramAM anAdi kALathI paribhramaNa karatAM nIce kahyAM evA kucAritro pitAnAmAM pratyakSa jevA chatAM paNa tuM vairAgyane kema na pAmyuM? utpannosyatidoSadhAtumalavadehosi kopAdivAn sAdhivyAdhirasi prahINacarito'syasyAtmanoH vaJcakaH / mRtyuvyAptamukhAntaro'si jarasA prastosi janmin vRthA kiM patto'syasi kiM hitArirahite kiM vAsi baddhaspRhaH // 54 // he jIva! A apAra ane athAha saMsAramAM paribhramaNa karatAM karatAM te aneka yenI dhAraNa karI, mahAdeSayukta sapta dhAtumaya malathI baneluM evuM tAruM A zarIra che, krodhAdi kaSAyajanya mAnasika ane zArIrika dukhethI tuM niraMtara pIDita che. hInAcara, abhakSa bhakSaNa, ane durAcAramAM te nimagna thaI rahyo che ane ema karI karIne tuM tArA AtmAne ja niraMtara ThagI rahyo che. vaLI jarAthI grasta (grahAela) che. mRtyunA mukha vacce paDe che. chatAM vyartha unmatta thaI rahyo che, e ja parama Azcarya che ! zuM tuM AtmakalyANane kaTTo zatru che? athavA zuM akalyANane ja vAMche che? saMsAranuM mULa kAraNa ajJAna che, ane te saMsArI jIvane anAdi kALathI vatI rahyuM che. tethI ja A vartamAna dehamAM Atmabuddhi karI navAM navAM zarIra dhAraNa karI rahyo che. narakanA jInuM zarIra mahAduHkharUpa ane aneka roganuM dhAma che. devenuM zarIra regAdi duHkha rahita che, paraMtu tIvra mAnasika dukhethI teo mahA duHkhI che. manuSya ane tiryaMcanuM zarIra trideSa (vAta, pItta, kapha) ane varAdi asaMkhya roganuM nivAsasthAna, sapta dhAtumaya azucirUpa pratyakSa jaNAya che, temAM paNa manuSya zarIra te prAye mahA durAcArI, jIvaghAtI, nirdaya pariNAmI, asatyavAdI, cera, paradArasevI, bahu AraMbhI, bahu parigrahI ane paravijJasaMtoSI che. evA dehathI he jIva! tuM kema rati pAmI rahyo che? krodhAdi kaSAyathI mahA avivekI banI tuM tAruM tArA hAtheja aya karI kahyo che. kharekhara tuM AtmaghAtI che. pite pitAne ja ThagI aneka janma maraNa karyA, vaLI pharI pharI ema ja karavAnA udyamamAM pravarcA karyo-zuM tane paralakano jarAya bhaya nathI ? pratyakSa jarAthI jarjarita thaI maraNa sanmukha thaI rahyo che, chatAM AvI vyartha unmattatA kema dhArI rahyo che? bhAI ! akalyANamAM pravatI tuM tAroja vairI na thA. parama puruSane maMgaLamaya Atmahitopadeza
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtaramAM dhAraNa karI sukhI thA. dehathI ane baMdhanA kAraNarUpa e rAgAdithI neha tyaja. jema bane tema utAvaLathI AtmakalyANa karI le ! ane e ja kartavya A anupama avasare tane ucita che. kAraNa ati alabhya mAnava dehe AtmahitamAM pramAda kare tane na ghaTe. kevaLa AtmAne ahitakAraka evA viSaya kaSAyamAM anAdi kALathI pravartAvA chatAM Aja sudhI jarAya paNa vAMchita arthanI siddhi thaI nathI. paNa e viSayAdine anurAgI thaI tuM kaleSane ja pAme che. upagrISmakaThoradharmakiraNasphUrjagabhastiprabhaiH saMtataH sakalendriyairayamaho saMvRddhavaSNo janaH / aprApyAbhimataM vivekavimukhaH pApaprayAsAkulastoyopAntadurantakaImagatakSINokSavat klizya te // 55 // ahe! viveka zUnya mUDha AtmA sarva Idriya viSayothI taptAyamAna thayo eTale badhe tIvra tRSAtura thayo che ke -manavAMcchita vastu nahi maLatAM te ja meLavavAnI kAmanAmAM aneka pAparUpa upAya karI karI atyaMta vyAkuLa thaI rahyo che. jema jaLa najIkanA kAdava kIcaDamAM phasAyale vRddha baLada ati ati duHkhane pAme che, tema A viSaya tRSAtura jIvanI dazA thaI rahI che. e iMdriyaviSaye grISma rUtunA pracaMDa rahimamAna sUryanA madhyAnha samayanA kiraNe karatAM paNa AtmAne atyaMta AtApajanaka che. grISmarUtunA madhyAnha samayanA prajavalita sUryanAM kiraNe atizaya AtApakArI ane asahya tRSAjanya che, tema prajvalita iMdriyaviSayethI jenI tRSNa tIvrapaNe vadhI rahI che e avivekI mahA mehamUDha prANI mane vAMcchita vastune nahi pAmatAM atyaMta atyaMta vyAkuLa thayA kare che. jema vRddha ane vaLI durbaLa baLada ati tRSAtura thaye jaLa prAptine arthe savarAdi jaLAzaya tIre gaye, te haju jaLa sudhI te pahe nathI, te pahelAMja najIkanA kIcaDamAM phasAI jaI tIvra kaleSane pAmyo, tema viSayane athe udyama karavA chatAM paNa Icchita viSa nahi maLatAM jIva mAtra kaleSane ja sahe che. kharekhara e viSayenI tRSNa mahA kalezakArINI che. e tRSNane agni mAtra eka jJAnAmRtarUpa nirmaLa zItaLa jaLathI zAMta thAya che. athavA kaI tathArUpa dazAsaMpanna satyaruSanA caraNakamaLa AzrayathI zAMta thAya che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) koI kaheze ke-jene Icchita viSanI prApti nathI te te kaleSa ane duHkhane sahe e vAta pramANa, paraMtu jene e pAMce IdriyanA viSayenI pUrNatA vate che, evA je dri, cakravatI Adine Ape varNavyA evA kaleSAdinI zAMtatA haze ne? zrI guru kahe che ke - labdhendhanojvalatyagniH prazAmyati nirandhanaH / jvalatyubhayathApyuccairaho mohAgnirutkaTaH // 56 // he bhavya! IdhananA vegathI agni, prajavalita thAya che, ane iMdhana vinA ApoApa bujhAI jAya che. paNa anAdi mahAgni te eTale badhe prabaLa che ke te parigrahAdi IdhananI prANImAM tRSNArUpa javALAthI atizaya bhabhUke che, ane tenI prAptimAM prApta karavAnI vyAkuLatAthI pravele che ema ati prabaLa e e mehAgni bane prakAre jIvane bALe che. tethI mahAgni jeve A jagatamAM bIje kaMI bhayaMkara agni nathI. azAtAnA udayathI jyAre Icchita parigraha jIvane nA maLe tyAre te mahAduHkhI thAya che, ane zAtAnA udayathI puNyAnusAra je kAMI maLe te ochuM paDe e baLatarAthI paNa mahA duHkhI thAya che. Ama tRSNarUpa agnine baLe jIva baMne sthitimAM niraMtara duHkhane ja anubhave che, e tRSNa uttarottara prajvalita thatI svaAtmAne jarAya paNa saMteSarUpa parama zAMti anubhavavA detI nathI. Idhana te eka ja prakAre dAhaka che, paNa e tRSNane agni Icchita padArthanI prApti ane aprAptimAM ema baMne prakAre tIvra dAha pedA kare che. vivekI jIva zAMta bhAvarUpa nirmaLa jaLathI upazamAve te ja e upazame che. have acArya e anAdi mohane nidrAnI upamA Ape che - ki marmAjyabhidannabhokarataro duSkarmagarmudgaNaH ki duHkhajvalanAvalI vilAsitairnAleDhI dehazciram / kiM gajadhamatUryabhairavaravAnAkarNayanirNayan yenAyaM na mahAti mohavihitAM nidrAmabhadrAM janaH // 57 / / zuM A jIvanA marma sthAnane chedI rahele e pAparUpI mudagarane mAra bhayaMkara nathI? kharekhara bhayaMkara che. athavA paMktibaddha duHkharUpa agninI prajavalita bhayaMkara vALAothI ene deha nathI baLI rahyo? 1 zakacakradharAdinAM, kevalaM puNyazAlInAM; tRMAnI riteSAM, yuddha cAri gurutattani? (paMcAdhyAyI)
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM gajene karI rahelA yamarAjanA vAchatrone bhayakArI nAda e nathI sAMbhaLato? sAMbhaLe che. chatAM ke jANe zA kAraNathI mUrkha jIva e mahA akalyANarUpa mahajanya nidrAne cheDI zakato nathI. kaI ati nidrAvaza manuSyane tenA marmasthAna upara mugaranI cATa mAre, athavA agninA AtApathI dehane jarA uSNatA lAge, athavA kayAMya vAjIMtronA avAja sAMbhaLe che te turata jAgrata thaI jAya che. paraMtu avivekI jIvane to pApa karma phaLanA uparA uparI udayarUpa mudugaranA mAra marmasthAna upara paDyA kare che, mahA duHkharUpa trividha tApathI tene deha niraMtara baLI rahyo che, ane vaLI Aja A maryo, kAla A maryA,phalANe Ama maryo, ane phalANe tema maryo, evA yamarAjanA vAMjItronA bhayaMkara zabda vAraMvAra sAMbhaLe che, chatAM e mahA akalyANa kAraka anAdi maha nidrAne jarAya vegaLI karI zakatA nathI, e parama Azcarya che ! graMthakAra kahe che ke-e mehajanya nidrAvaze jIva A trividha duHkhamaya asAra saMsAramAM paNa prIti karI rahyo che - tAdAtmyaM tanubhiH sadAnubhavanaM pAkasya duSkarmaNo vyApAraH samayaM prati prakRtibhirgADhaM svayaM bandhanam / nidrAvizramaNaM mRteH pratibhayaM zazvanmRtizca dhruvaM janmin janmani te tathApi ramase tatreva citraM mahat // 58 // he janma maraNane dhAraNa karavAvALA jIva! nizcayathI A saMsAramAM duHkha che. to paNa tuM pharI pharI temAMja anurAga karyA kare che, e eka parama Azcarya che! prathama to mahA kaleSa ane parama duHkhanuM kAraNa are ! pratyakSa duHkhanIja murtirUpa evuM je zarIra, tenI sAthe tAre gADha saMbadha banI rahyo che. e zarIranA anurAgathI ja tuM eka deha chuTatAM bIjA dehamAM jaI bharAya che. tyAM paNa tenA Azraye pApa karmanuM phaLa je duHkha tene niraMtara anubhave che. samaye samaye tevuM ja ke tethI adhika duHkha prApta thAya, evI karma prakRtiothI tuM tArA ajJAnajanya meha pariNAme baMdhAyA kare che ane e ja tAre niraMtara vyapAra che. meha nidrAmAM vizrAma mAne che, kALathI Dare che, chatAM nizcayathI pAcho mare che. A eka sArvatrika niyama che ke-duHkhanuM je sthAna hoya tyAM koI ramatuM nathI, paNa tyAMthI sau dUra bhAge che. paraMtu bhayaMkara ane mahA ApattinA sthAnarUpa saMsAra sAgaramAM tAre anAdine nivAsa chatAM temAM ja
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) tuM ramI rahyo che, e parama Azcarya che. prathama te zarIra dhAraNa karavuM e ja pratyakSa duHkha che. mokSanA nimitta kAraNarUpa evuM sarvathI utkRSTa manuSya zarIra te paNa pitAnA vIrya ane mAtAnA rudhIrathI utpanna thayuM che. mahA azucirUpa garbhAzayamAM adhUmukhe rahI ati uSNatAne te sahana kare che. nAnA prakAranAM akathya duHkhe tyAM sahana kare che. garbhAzaya karatAM vaLI janma samayanAM duHkha kAMI ochAM bhayaMkara nathI. ati bezuddha ane ajJAnarUpa bAlyAvasthAmAM paNa jIva samaye samaye e zarIranA saMge duHkhanA vedana vinA bIjuM zuM anubhave che? covana avasthA prApta thatAM ja kAma, krodha, mAna, mAyA, lebha, matsara Adi pitAnA ja kaSAyajanya pariNAmenI vyAkuLatAne anubhavyA kare che. ane A vyAkuLatAnuM duHkha kAMI ochuM nathI ke jenuM koI prakAre samAdhAna thAya. vaLI vRddhAvasthAmAM te ati zithilatAnA ege kaSAyajanya vyAkuLatAne keI sumAra ja nathI. je deha upara sarvathI adhika prema che, jene ati snehapUrvaka niraMtara pALe che, evA ananya prema bhAjanarUpa dehane choDatI veLAnA duHkhanuM zuM varNana karavuM? Ama AkhI manuSya jaMdagI dehanA rAge duHkhapUrNapaNe pUrI thAya che. keI zubha karmanA udayathI deva zarIra prApta thAya to te paNa atyaMta mAnasika duHkhothI pUrNa hoya che. potAnI nyUnatA ane bIjA devAnI utkRSTatAne bheda tenA aMtarane niraMtara bALyA kare che. bIjA dene vA pitAnI devAMganAne maratI joIne te, kALanA duHkhathI vagara mate paNa dukhI rahyA kare che. to pachI jyAre potAnA ja zarIra upara pratyakSa kALa Ave te veLAnA duHkhanuM to kahevuM ja zuM ? pitAnuM mota cha mahinA agAu te avadhijJAnepage bhALe che, ane te bhaye jharI jharIne paNa aMte mare che. tiryaMcagatinAM duHkhe te pratyakSa dekhAya che. vaLI narakagati e te duHkhanI ja parAkASThA che. chedana, bhedana, tADana, mAraNa ane AtApanAdi zArIrika duHkha ane kaSAyajanya mAnasika duHkha samaye samaye te niraMtara anubhave che. ati zItaLatA, ati uSNutA, ati durgadhatA ane sarva regenuM duHkha tene niraMtara sahana karavuM paDe che. asura kumAra dethI tathA pitAnA kaSAyathI paraspara te nArakI cha uderI uderI laDI laDI duHkhI thayA kare che. vadhAre zuM kahevuM ? zarIra dhAraNa e ja pratyakSa duHkha che ane enA rAge ja uparokta cAra gatirUpa bhayaMkara saMsAramAM jIvane rajhaLavuM paDe che. are ! zarIra pratyene meha e ja duHkhanuM mukhya sthAna che. kaleSanuM niraMtara sahavuM, samaye samaye karmaprakRtithI baMdhAvuM, ane tenAM udaye bhayathI vaLI nAzabhAga karavuM,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) 1 nidrAthI vaLI bezuddha thavuM, kALathI niraMtara DaravuM, ane aMte adhUrI IcchA paNa maravuM, evA evA anaMta duHkhamAM paNa pAchuM sukha mAnavu! ahe! eja parama Azcarya ane khedane viSaya che. bhAI ! e duHkha ane duHkhanA kAraNethI udAsa thaI sukhanuM mULa evI je samya udAsInatA tene tuM aMgIkAra kara ! vaLI je zarIrathI te anurAgapUrvaka ektA mAne che te kevuM che? asthisthUlatulAkalApaghaTItaM naddhaM zirAsnAyubhizvaramAcchAditamasrasAndrapizitairliptaM suguptaM khlaiH| kArAtibhirAyurucanigalAlagnaM zarIrAlayaM kArAgAramavehi te hatamate prItiM vRthA mA kRthAH // 59 // he nibuddhi jIva! A zarIrarUpa ghara kharekhara tane baMdIgRha (kedakhAnA) samAna ja che. temAM tuM vRthA prIti na kara ! e zarIrarUpa baMdIgRha hADarUpI sthUla pASANathI caNeluM che, naserUpI jALathI vIMTAceluM che, cArebAju carmathI AcchAdita che, rudhira ane sajala mAMsathI lIMpAyeluM che, duSTa karmarUpI vairIe tene racyuM che, ane AyukarmarUpI bhAre beDIthI te baMdhAyeluM che. jagatamAM jIvane baMdIgRha jevuM duHkhadAtA bIjuM kaI nathIzarIra paNa tenA mukAbale baMdIgRha samAna ja che. baMdIgRha jema skUla pASANAdinA samuhathI ghaDAeluM che tema zarIra paNa hADa Adi skUla padArthothI ghaDAeluM che baMdIgRha jema bhIMta ane keTa Adi baMdhanathI vaTAeluM che, tema zarIra paNuM cAmaDIrUpa AcchAdanathI vIMTAyeluM che- baMdIgRha jema baMdhanathI vIMTAyela che, tema zarIra paNa nasa ane snAyuo Adi jALathI vIMTAeluM che, rudhira ane mAMsAdi dhRNAyukta padArthothI lipta che--baMdIgRha jema cAra duSTa ane bhayaMkara gunhegAroe ubhuM karyuM che, tema A zarIrarUpa baMdIgRha paNa pUrva karmarUpa prabaLa rIoe ubhuM karyuM che--baMdIgRha jema beDIthI yukta che, tema A zarIra paNa Ayu karmarUpI beDIthI yukta che. jagatamAM e dubadvi che ke je AvA baMdIgRhamAM kSaNamAtra paNa prIti kare ? tuM mahA mUrNa che ke AvA duHkhakAraka baMdIgRhamAM paNa prIti karI rahyo che. bhAI ! AvA zarIrarUpa baMdIgRhanI sAthe prIti karavI e tane ucita nathI. have ghara kuTuMbAdi ke jenAthI tene prItI banI rahI che te kevAM che? te graMthakAra kahe che -
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaraNamazaraNaM vo baMdhavo baMdhamUlaM ciraparicitadArA dvAramApadgRhANAm / viparimRzata putrAH zatravaH sarvametat tyajata bhajata dharma nirmalaM zarmakAmAH // 6 // he bhAI! mRtyu Adi bhayaMkara dukhethI jyAM kaI tane bacAvavAvALuM nathI evuM je ghara te tane zaraNarUpa nathI, baMdhu varga e ja kharekhara baMdhanuM mULa che, jenAthI tAre atizaya pyAra che, evI tArI strI sarva vipattirUpa gharanuM dvAra che, putre e ja tArA zatru che, ema sarva parivAra nizcayapaNe duHkhanuM ja kAraNa che. ema samyakapaNe vicArI e sarva pratyenI mahAsaktine choDI kevaLa parama sukhanA hetubhUta nirmaLa dharmane tuM ArAdhya! ArAdhya! he mitra! A azaraNa ane kevaLa asAra saMsAramAM zuM sArabhUtapaNuM jANI rahyo che, jagatanI je je vastuomAM tuM rAga kare che, te te sarva kharekhara duHkhanuM ja mULa che, ghara to kevaLa zaraNa rahita ja che, ke jyAM keI A jIvane rakSaka nathI. aneka upAdhInuM mULa je baMdhuM varga te kevaLa baMdhanA ja kAraNarUpa che, jene tuM khAsa tArI pitAnI mAnI prIti karI rahyo che evI je tArI strI e ja tane sarva vipattionuM dvAra che, ane putrAdine te ati priya mAne che, paNa eja tArA vairI che. kemake te jame tyAre tArI priya evI strInuM vaivana hare che, bALapaNamAM tane priya evA tArA bhAgya padArtho (miSTa bhejanAdi)ne te hare che, ane baLavAna vaivana avasthA pAmatAM tArA priya dhanane te hare che, tethI putra samAna bIje kaI vairI nathI. tuM je khacita sukhaneja athI hoya to e sarva uparanI prItine tajI kevaLa vItarAga praNIta pavitra dharmane zaraNe jA ane tene ananya bhakti bhAve bhaja. kaI kaheze ke gRhAdi te amane upakArI nathI, paNa dhana te upakArI che ne? tene AcArya kahe che ke - tatkRtyaM kimihendhanairiva dhanairAzAgnisaMdhumaNaH sAjona biMda rASaH samidhumikA kiM mohAhimahAbilena sadRzA dehena gehena vA dehin yAhi sukhAyate samamamuM mA gAH pramAdaM sudhA // 61 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) { he prANI! tuM nirarthaka pramAda dazAne prApta na thA! ananya sukhanA hetubhUta samabhAvane prApta thA! tane e dhanAdithI zuM prajana che? e dhanAdi AzArUpa agnine prajvalita karavAmAM iMdhananI garaja sAre che. niraMtara pApakarma utpanna karAvavAvALAM A saMbaMdhI janethI paNa tane zA mATe mamatva rahyA kare che? mahA moharUpa sarSanA bIla samAna tAro A deha tethI tane zuM prayojana che? athavA A ghara vigerethI paNa tane kaI ISTa siddhi che? nirarthaka pramAdI thaI rAgAdi mahA duHkharUpa bhAvane na dharatAM sukhanA arthe kevale eka samabhAvane ja prApta thA. - rAgadveSAdi kaluSita bhAve jIvane duHkha ane kaleSanuM ja kAraNa che. samabhAva e ja sukhane vAstavika hetu che, e vAta ziSyane daDha karavA zrI guru kahe che ke-he mitra! e tana, dhana, bhAI, putra, parivAra, ghara, ane saMbaMdhIjane e sarve jIvane duHkhanAM ja kAraNa che. emAM kaI prakAre paNa sukha nathI. agara tane je kharekhara sukhI ja thavAnI sAcI AkAMkSA hoya te pramAdI na thA! ane samabhAvane bhaja! lAbha, alAbha, jIvana, maraNa, varI, baMdhu, rAjA, raMka, saMpadA, ApadA, e sarva kaMda avasthAone karma janita ane vinAzika samaja. e sarve te tuM nathI, tuM e sarvethI kevaLa bhinna zuddha jJAnadarzanasvarUpa caitanya che, ema mAna. samabhAvane vizeSa daDha karavA lakSmIne tyAjya batAve che. AdAveva mahAbalairavicalaM paTTena baddhA svayaM rakSAdhyakSamajAsipaJjaravRtA samAntasaMrakSitA / lakSmIrdIpazikhopamA kSitimatAM hA pazyatAM nazyati prAyaH pAtitacAmarAnilahate vAnyatra kA''zA nRNAm // 62 / / hAya! e rAjA mahArAjAonI lakSamI paNa dIpakanI zikhA samAna caMcaLa che. cAre bAju DhoLAtA cAmaranA pavanathI jANe jotajotAmAM te vilaya pAmI jAya che, to pachI sAmAnya manuSyanI lakSamInI sthiratAnuM te kahevuM ja zuM! e rAjya lakSmIne caMcaLa jANune baLavAna puruSoe tene paTTAbaMdhananA bahAne majabuta bAMdhI, ane rakSAnA adhikArI baLavAna khaDagadhArI ddhArUpa vaja pIMjarathI ghaNu-ghaNu prakAre tenI rakSA karI-chatAM paNa te te na rahI-dekhatAM dekhatAM naSTa thaI. cakravati Adi rAjA mahArAjAonI lakSamI Ama kSaNabhaMgura che, te pachI bIjA sAmAnya manuSyanI pAse te kAyama rahevAnI te AzA ja zI! he bhAI! ema rAjya lakSamIne vinAzika jANI avinAzi vibhUti prApta
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) karavAno huve te jarUra kAMIka upAya kara! svAmI kAttikeya paNa kahe che keH-- sA sAsayA Na lacchI cakaharANaM pi pUNNavaMtANam / sA kiM baMdheya raI iyarajaNANaM apuNNANam // (kAntikeyAnuprekSA, gA. 10) cakravarti Adi mahA puNyAdhikArI pAse e lakSmI niraMtara rahetI nathI teA pachI bIjA hinapuNya manuSya pAse kayAMthI sthira raheze ? mATe parama duHkharUpa ane kevaLa caMcaLa lakSmInI sthiratA mATeneA tAra prayatna hai bhAI ! vyartha che. je zarIrane e rAjyAdi lakSmI varI che, te zarIra paNa nazvara che. e zarIramAM paNa kevAM kevAM bhayaMkara duHkhA tuM bhAgavI rahyo che, te graMthakAra kahe cheH dobhayAmavAtArI dArUdaragakITavat / janmamRtyusamAzliSTe zarIre bata sIdasi / / 63 / / jenI mane khAju agni saLagI rahyo che, evI eraDanI lAkaDInI vacce bharAyalA kIDA jema atizaya khettukhinna thAya che, tema A zarIrarUpa eraMDanI lAkaDImAM phasAyele jIva janmamaraNAdi duHkhAthI nIra tara khekhinna thAya che. eraMDanI lAkaDImAM sAyalA kIDA nAsIbhAgIne krAM jAya? kAraNa, maMne tarapha agni saLagI rahyo che. he bhAI! A zarIranI paNa e ja dazA jANIne tenAthI tuM mamattva cheADa ke jethI e era'DanI lAkaDInA karatAM paNa anaMta duHkhanA hetubhUta evuM zarIra ja dhAraNa karavuM paDe nahI. zarIra uparanA anurAga ja navAM zarIra dhAraNunuM kAraNa che, ema jANI pUrva mahApuruSAe e zarIrathI sarvathA sneha cheADayo. zarIranA Azraye rahelI IMdriyAnA viSaceAmAM Asakta thaI tuM aneka prakAranA kaleSane sahe che. netrAdIzvara codItaH sakaluSo rUpAdivizvAya kiM prebhyaH sIdasi kutsitavyatikarairaMhAMsyalaM bRhayan / nItvA tAnI bhujiSyatAmakaluSo vizvaM visRjyAtmavAnAtmAnaM dhinu satsukhI dhutarajAH sadRTTatibhirnirvRtaH // 64 // he jIva! tuM karmAdayathI prApta netrAdi iMdriyono svAmI chatAM mananI preraNAthI atizaya vyAkuLa manI rUpATTi viSayonA arthe niraka
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) khedakhinna kema thaI rahyo che? zuM tuM e iMdriyono kikara che? te aneka durAcarane vadhArato vadhArato e iMdrinA viSayone bhagavato pUrve anaMta bhavamAM duHkhI thAya che. have to kaMIka AkuLatA cheDI, jJAnadaSTi dhAraNa karI, e samasta viSayano tyAga kara! dhyAnarUpa nirmaLa amRtathI AtmAne puSTa kare ! ane vAstavika sukhane prApta thA! mahA duHkhada ane kevaLa kaleSarUpa anAdi meharajane dhoI uttama vRtti dhAraNa karI AnaMdarUpa thA! AnaMdarUpa thA! jIva karmodayavaze zarIra dhAraNa kare che, ane zarIranA yogathI iMdriyavaza thaI viSayonA arthe atizaya vyAkuLa thAya che. aneka durAcAra karI atyaMta pApa pariNAmane poSe che. pariNAme te viSayane bhegavI bhegavI nAnA prakAranI kunIomAM bhaTakAya che. ema anaMtakALathI iMdriyavaze viSayAdhina thaI anaMta anaMta duHkha sahana kare che. jJAnavaMta AtmAo te e anaMta duHkhanA hetubhUta malIna bhAvane tajI daI svaAtmAne mAtra nirmaLa dhyAnAmRtathI ja puSTa kare che ane e rIte teo pAparajane khaMkherI nirmamatva thaI uttama vRtti dhAraNuM karI mahAsukharUpa nivRtta dazAne pAme che. tuM je DAhyo ane vicakSaNa, buddhimAna hoya te A mahA duHkharUpa saMsArathI nivRtta thA. | muni jana dhana rahita hoya che, ane dhana vinA temane sukhanI prApti kayAMthI hoya? e prazna karanArane zrI AcArya kahe che kejagavAsI che nirdhana ho vA dhanavAna che chatAM sarva duHkhI ja che - arthino dhanamaprApya dhanInopyaviptitaH / kaSTaM sarve'pi sIdati, parameko muniH sukhI // 65 // parAyattAtsukhAdduHkhaM, svAyattaM kevalaM varam / anyathA sukhinAmAnaH kathamAsaMstapasvinaH // 66 / / nirdhana manuSyanI pAse dhana nathI ane jagatanI sarva ISTa vastuonI abhilASA atyaMta che, tethI teo niraMtara duHkhI che, paNa je dhanavAna che teo paNa atRptipaNurUpa tRSNa vaDe parama duHkhI che. eTale nidhana vA dhanavAna ho, jagavAsI sarva jIvo tRSNAthI mahA duHkhI che. vAstavika vicAra karatAM parama saMtoSI munijano ja mahA sukhI che ema spaSTa jaNAze. parAdhInatA e ja duHkha che ane evA parAdhInatAjanya sukha karatAM svadhInatAjanya duHkha ( tArI daSTie ) e zreSTha che. ema na hoya to tapasvI muni sukhI che ema kyAMthI kahevAya?
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) jagadaSTi sarva jIvAtmAo duHkhI ja che. iMdriyajanya sarva ISTa padArtho dhana vinA prApta thatA nathI. nirdhana manuSya dhana rahita che, ane abhilASA atyaMta che, tethI sarva bhAgya sAmagrIthI rahita hovAthI teo bicArA pitAne svayaM duHkhI ja mAne che. paraMtu jeo dhanavAna che, temane te jema jema dhananI vRddhi thatI jAya che, tema tema duguNI, guNa, tRSNa paNa vadhatI ja cAlI jAya che. game teTalA Icchita dhananI prApti thAya te paNa temane tRSNArUpa agni zAMta thatuM nathI, paraMtu ulaTe vadhate vadhate te agni tenA sAdhakane niraMtara bALyAja kare che. evI sthitimAM tRpti ane vAstavika zAMti kayAMthI thAya? ane tRpti vinA yathArtha sukha paNa kayAMthI? sarva jagatavAsI saMsArI jInuM kapeluM sukha paNa mAtra parAdhIna che. e parAdhIna sukha karatAM mahApuruSe kahe che ke-svAdhIna duHkha ghaNuM zreSTha che, e idriyajanya Adi sukhamAM pratyakSa parAdhInapaNuM hovA chatAM temAM sukhanI kalpanA ghaDavI, e jIvano naryo bhrama che. AthI A vAta sunizcita che ke-je jIvamAM para padArthanI leza paNa AzA che, te kharekhara duHkhI ja che. paraMtu jeo AzA rahita che, te ja vAstavika sukhI che. saMsArI jIve mAtra AzAnA dAsa ane indriya viSacenA gulAma che, tethI ja teo duHkhI che. paraMtu munijano AzA mAtranA tyAgI ane iMdriya viSayethI rahita che, tethI kharekhara teo mAtra sukhI che. evA e munijananA adabhuta guNenI graMthakAra prazaMsA kare cheyedttsvcchNd viharaNamakArpaNyamazanaM sahAyyaH saMvAsaH zrutamupazamaikazramaphalam / manomandasyandaM bahirapicirAyAtivimRzan na jAnekasyeyaM pariNatirudArasya tapasaH // 67 // viratiratulA zAstre ciMtA tathA karuNAparA matirapi sadaikAntadhvAMtaprapaMcavibhedinI anAnasapatha rAtre jovAno bhavati mahatAM nAlpasyedaM phalaM tapasovidheH // 68 // kevaLa svAdhinarUpa jeno vyavahAra che. dInatA rahita bhajana che,' niraMtara gurujanenA samAgamamAM jeno nivAsa che, kaSAyanA ati maMda vega rU5 zAMta bhAvamaya jenuM aMtaHkaraNa che, AtmavicAramAM je lIna
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) che, chatAM kAI kAI veLA maDha kaSAya janya khAhya zubhAcAra rUpa pravRtti viSe jene upayAga pravarte che. evA e munijaneAnA mahimAnuM zuM vaNaeNna karIye ? kANu jANe evA te kayA udvAra tapanA phaLarUpa tenI AvI pariNatI vatatI haze ? vaLI atula che vairAgya ane zAstra ciMtavana jenuM, sarvotkRSTa che sa jIvA upara krayA pariNAma jenA, ekAMtavAda rUpa mahA haThIlA aMdhakAranA vistArane dura karavAmAM prakAzamAna sUryanA kIraNu samAna tIkSNa che buddhi jenI, ane zAstrokta vidhisahu anazana dhArI ni+matva bhAve samAdhimaraNurUpa parama lAbha pAme che je evA e satpurUSAnA mahadbhAgyanuM zuM varNana karavuM ? mane te lAge che ke A badhu koI pUrvanA mahAna samyaktapanuM ja phaLa che. sa` saMsArI jIvA iMdriyavaza parAdhIna che, emanI pratyeka gamanAdvika pravRtti e iMdriya viSaya kAmanAne arthe ja pravarte che. paraMtu munijanAnA vidvAra nirvAcchaka ane svAdhina heAya che. varSA rUtu vinA ghaNA samaya eka ja sthAne te sthiratA kare nahi. kAraNa eka sthAne ghaNA samaya vAsa karavAthI jIvanI anAdi saMsAra pariNatI leAkanA snehathI pratimaddhapaNAne pAmI jAya, athavA te te kSetrAdithI paNa pratibadhapaNAne pAme. padArthanI sAthe jIvaneA pratibaMdha e ja sukha ane vairAgyanA kALa che. vairAgya pariNatInI vRddhine arthe je vihAra kare che, te evI ajJAnarUpa pratimadhatA AtmAne kema thavA de? sarva dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI chuTavAnA abhyAsI mahApuruSane evI eka ThAma sthiratA karavI e pratikULa che. kAraNa ethI AtmavRtti prAye kSetrAkArapaNAne pAmI jAya che, ane kSetrAkAravRtti saMyamane hAnI pamADe che. jethI te eka sthAnavAsa ghaNA vakhata nahi rAkhatAM vihArapaNe pravate che. je jagAsI saMsArI jIvAnuM leAjana dInatA sahita che, jyAre munijanA kevaLa addIna bhAve leAjanAdi grahaNa kare che. dhanAdi rahita daridra che teeAnI dInatA teA pratyakSa dekhAya che, kAraNa peAtAnI pAse te ISTa sAmagrI nathI eTale pArakAnI pAsethI lAvI lAvI calave che. ane te paNa ghaNI kaThaNutAthI ja maLe che. e veLAnA emanA hRdayano citAra samyakttAnIne jarUra vairAgya pamADe tevA hoya che, magAya nahi, mAgyA vinA cAle nahi, mAgatAM paNa sAmAnA ApavAno bharAMsA nahi, mAgatAM paga paNa upaDe nahi, chatAM vaLI mAgavuM ja paDe evI peAtAnI paristhiti hAya, kaho keTalI dInatA? paraMtu jee dhanavAna che, te paNa nAnA prakAranI bhAgya sAmagrInA niraMtara abhilASI hoya che. *
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (53) teonI bhega abhilASA brahmAMDa pramANa ane bhega zakti kiMcita hevAthI duHkha ane dInatA ja abhayve che. kadAca koI deza kALanA yogathI temanI Icchita abhilASAo kavacita pUrNa thAya, paNa ghaNe bhAga to apUrNa ja rahe. vAstavyamAM temanI Icchita abhilASAonI saMpUrNatA keI kALe paNa thatI nathI. e AzArUpa agninA banyA teo paNa bicArA dIna ja che. paraMtu lAbha alAbha-sa nirasa- zAtA azAtA-e sarva jenA abhiprAyamAM samAna che, evA e munijane ja mAtra dInatA rahita che. temane munijanonA saMgamAM niraMtara vasavA je bIjo koI utkRSTa lAbha nathI. gRhano saMga e temanA mana eka kusaMga che. temAM paNa sarvathI mATe kusaMga to strInI saMgati che, ke jethI kAma krodhAdi duHkhada bhAve janma pAme che, e kAma krodhAdi bhAvene naSTa karavAne ananya upAya mAtra eka munijanonI bhaktipUrvaka saMgati che. jagavAsI saMsArI jIva saMsAra vRddhinA abhyAsamAM niraMtara lAgI rahyA che, tyAre e mahAnubhAva mahApuruSo zruta vicAra ane Atma vicAramAM nimagna che. je vitarAgapraNIta zAstrAbhyAsanuM parama phaLa svAtmazAMtirUpa parama sukha che; paNa koNa jANe A leka e ja zAstrAbhyAsathI mUDhatA ane madenmattatAne kema pAmatA haze? kharekhara enuM pradhAna kAraNa jIvane svaccheda che, ane e ja moTe deSa che, ane te puruSanA caraNakamaLanI bhakita sahita samyak vinopAsanA vinA mATe muzkela che. munijanonA aMtaHkaraNano vega atyaMta maMda thaI gayA che, jyAre saMsArI jInAM aMtaHkaraNa mahA caMcaLa ane niraMtara bAhya vastuomAM ja bhaTakyA kare che. munijano AtmavicAramAM ane kavacit zubha pravRttimAM pravarte che, paraMtu azubha pravRttine leza paNa saMparka thavA detA nathI. jyAre gRhasthajano niraMtara azubha kriyAmAM pravarti kavacit keIja veLA zubha kriyAmAM Ave che, te paNa prAce avaMcaka vegathI to nahi ja; tyAM AtmavicArarUpa zuddha bhAvanAno saMbhava ja kayAMthI ? amane lAge che ke- munijanonI A dazA kaNa jANe kayA utkRSTa tapanuM phaLa haze ? saMsAra, bhega, ane zarIrAdi upara temane atula vairAgya ane parama udAsInatA vate che. jyAre saMsArI che rAgadveSarUpa tIvra agnithI niraMtara baLI rahyA che. atrata samyakdaSTi jIvo anaMtAnubaMdhI kaSAyanA abhAvathI je ke mithyASTi jevA rAgI dveSI tIvrapaNe hotA nathI, paraMtu apratyAkhyAnAvaraNadi kaSAyanA udayAnusAra teo paNa yathAkiMcit rAga dveSI che. aNuvrati zrAvaka apratyAkhyAnAvaraNI kaSAyanA abhAvathI atrata samyakdaSTiothI je ke zreSTha che, te paNa pratyAkhyAnAvaraNadi kaSAyanA udayathI teo a5
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) rAgI che, ane eTale rAga che teTalA teo paNa duHkhI che. paNa munijanene te pratyAkhyAnAvaraNI kaSAyano paNa abhAva hovAthI temane viSayAnurAga je ke maTI gayA hoya che, arthAt atyaMta maMdapaNurUpa ane tathArUpa pravRttinA abhAvarUpa upazamyuM hoya che, to paNa svaMjalana kaSAyanA udayathI kiMcit dharmAnurAga pravarte che. ema uparanI bhUmikAe jIva praveza karato jAya che, tema tema te mahApuruSone mAtra vItarAgabhAvanI vRddhi varyA kare che. chaThThA guNasthAne vatA munijanone dharmAnurAga paNa mAtra vItarAgabhAvanI vRddhinA kAraNarUpa hoya che. upara uparanI bhUmikAe mAtra AtmaciMtvananI vRddhi ane vizuddhatA anubhavAtI jAya che. vaLI prAyaH munijanonA jevuM zAstra jJAna paNa bIjAne na hoya ke jenuM phaLa mAtra vItarAgatA ja che. ajJAnI jagavAsI jIve kukathA ane parakathAmAM Asakta hovAthI temane vAstavika zAstrAnurAga nathI. samyakUdaSTi avati tathA vati zrAvaka che ke zrI jinavacanAmRtanA abhyAsI te che, paraMtu parigrahAdinA mamatva egathI teo apakRta che, bahuzruta nathI. munijanonA jevI vAstavIka dayA paNa bIjAne na hoya. ajJAnI saMsArI che te sadA nirdeyi ja che. atrata samyakdaSTi bhAve te dayA pariNamI che, paraMtu bahu AraMbha parigrahAdinA vegathI tenI bhAvadayA kAryapaNe pariNamatI nathI. aNuvrati zrAvakane ala5 AraMbha ane alpa parigrahAdinA gathI je ke a5 hiMsA che tathApI trasa jIvenI hiMsAno temane abhAva varte che. sthAvara jIvonI hiMsA temanAthI banyA karatI hovAthI teo sarvathA ahiMsaka to nathI ja. sarvathA ahiMsA te munijanone ja saMbhave che ane tethI ja teo mahA dayAvAna gaNAya che. ekAMtavAdarUpa gADha aMdhakArane haNavAmAM teonI buddhi sUryaprabhA samAna che. bAkI bIjA kaI jagavAsI saMsArI jIvanI evI zuddha ane tIkSaNa buddhi prakAzarUpa nathI. samyakaNi zrAvakanI buddhi ekAMtavAdarUpa nibIDa aMdhakArathI rahita ane syAdavAda zraddhAnarUpa pariNamI che, chatAM svAvAda zailInA Adya upadeSTA te munijano ja che. ' vaLI aMtakALe samyaka prakAre anazanAdi tapUrvaka zarIra tajavA25 samAdhi maraNa jevI utkRSTa ArAdhanA prAce munijanene hoya che. aNuvrati zrAvakane madhyama samAdhimaraNarUpa ArAdhanA pravarte che. tathA atrata samyaphaTaSTi puruSone jaghanya samAdhimaraNarUpa ArAdhanA varte che. ADI mithyAtva mUchita sarva saMsArI jInI ArAdhanA mokSArthe nahi
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55) thatAM mAtra saMsAra vRddhi athe pravarte che. munijanonI alaukIka AtmavRtti keI a95 tapanuM phaLa nathI paraMtu pUrvanA keI mahAna uttama tapanI anusaMdhi che. koI kaheze ke dharmanA sAdhanabhUta zarIrane yatnathI rAkhavuM e ja ucita che. tene zrI guru samajAve che ke - upAya koTIdarakhe svatastata ito'nyataH / sarvataH patanaHpAye kAye ko'yaM tavAgrahaH // 69 // avazyaM nazvarairebhirAyuH kAyAdibhiryadi / zAzvataM padamAyAti sudhAyAtamavehi te // 7 // he prANI! tane A zarIra upara ATale badhe ze haThAgraha che ke huM tenI rakSA karuM-rakSA karuM " enI e vAta vAraMvAra kaIne kaI prakArAMtara karIne paNa tuM siddha karavA mathe che? paraMtu bhAI! tuM nizcaya samaja ke-zarIra e sarva prakArathI pratisamaya nAza thavA sanmukha che. keTIgame upAya karatAM paNa te rAkhyuM na rahe tevuM che. AyuSya ane kAya Adi avazya vinazvara che. asAra, nazvara, ane kevaLa duHkhanA ja hetubhUta e zarIranI mamatA tajavAthI je vAstavika avinAzi zAMta pada prApta thAya, e ja tane A amUlya mAnava jIMdagImAM kartavya che. | he jIva! tuM evI te zI haTha karI rahyo che ke-"A zarIra mAruM che" ane "huM tenI rakSA karUM"-bhAI! e zarIra keI upAyathI paNuM rAkhyuM na rahe tevuM che, jema DAbhanI aNI upara kareluM jaLabiMdu sahejamAM kharI paDe che, tema A zarIranI sthiti che. arthAta te pitAthI vA bIjA prakArathI rAkhyuM na rahe tevuM che, arthAt nAzavAna che. pratisamaya nAza thavA sanmukha jenI gati che, jenuM sarvathI utkRSTa Aya gaNAya che, evA deva, nArakIonuM tetrIsa tetrIsa sAgaropamanuM mahAna AyuSya paNa khapI jAya che, te pachI alpa AyuSyanA dhaNI evA manuSya tiryaMcAdi prANunA zarIranI sthiratAnuM to kahevuM ja zuM? de ane zrItirthakArAdinAM nirega ane nikAcita AyubavALa manohara zarIre paNa nazvara che, te bIjA maMdapuNya prANInA zarIranI vAtaja zI karavI khacIta nizcita che ke-AyanA aMte zarIra keI upAyathI paNa nahi ja Take. te he bhAI ! Ayu ane dehanuM mamatva choDI tArA pitAnA avinAzI svarUpanuM dhyAna kara, pratisamaya teno khyAla kara. e badhI parakathA cheDIne dehane tapa saMyamAdinija AtmabhAva prakAzaka
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasAdaanuSThAna viSe lagAva. ane saMpUrNa Ayu paryata nija zuddha svabhAva dharmanI vRddhi karI avinAzI padarUpa parama niHzreyane prApta thA. A a95 AyuSya ane caMcaLa kAyAne e mArgamAM khapAvI detAM je parama zuddha caitanyaghana avinAzI niyasanI prApti thatI hoya to tene pheTI keDIne badalAmAM ciMtAmaNuM ratnathI paNa adhika prApta thayuM che ema samaja. he jIva! samyajJAna-darzana-cAritra-ane tapa e cAra ArAdhanAnI uttarettara vRddhi ane zuddhimAM tArA A mAnava jIvanano je kALa jAya che, teTaluM tArU saphaLa AyuSya che, ema samaja. have AyunI vinazvaratA darzAve che - gatumucchvAsaniHzvAsairabhyasyatyeSa saMtatam / lokaH pRthagito vAMcchatyAtmAnamajarAmaram / / 71 // galatyAyuH prAyaH prakaTitaghaTIyaMtrasalilaM khalaH kAyopyAyugatimanupatatyeSa satatam / kimasyAnyairanyayamayamidaM jIvitamiha sthito bhrAntyA nAvi svamiva manute sthAsnumapadhIH // 72 // e AyuSya zvAsa levAnA bahAne niraMtara gamana karavAno ja (nAza pAmavAno ja ) abhyAsa karI rahyuM che, chatAM ajJAnI mUDha jIva pite ajara amara hovAno abhilASI banI rahyo che, e parama Azcarya che. vaLI ahaTa yaMtranI ghaDInA jaLanI mAphaka e Ayu kSaNe kSaNe kSINa thaI rahyuM che. tenI sAthe kAyAnI paNa kSINatA thatI jAya che. kAyA e AyunI sahacarI (sAhelI) che. he bhAI! jIvanAM je atyaMta nikaTa pradezI che evAM e Ayu ane kAyAdinI A sthiti che, to pachI tethI dUra evAM putra, strI, dhana, dhAnya, ane svajanAdinI sthiratA mATe kahevuM ja zuM? jema keI manuSya nAvamAM beThe chatAM brAMtithI pitAne sthira mAnI rahyo che, tema buddhihina mUkhe bahirAtmA pote pitAne sthirapaNe juve che. jIvananAM mULa kAraNa Ayu ane zarIranI sthiti kevaLa kSaNabhaMgura che, ema jANuM vivekI puruSa e nazvara Ayu ane zarIra pratyenuM mamatva choDI avinAzI ane kevaLa sukharUpa padArtha upara prema joDe che. je puruSa AyuSya ane kAyA ke je jIvanA atyaMta najIkapaNe varte che teparathI mamatva taje che, te vivekI puruSa jIvathI pragaTa - bhinna evAM dhana, strI, putra ane svajanAdi upara te mamatva kema kare?
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) . jIvane A zvAseAzvAsa paNa duHkharUpa che te anya sukharUpa kayAMthI thaze ? ucchvAsakhedajanyatvAduHkhamevAtra jIvitam / tadvirAme bhavenmRtyurnRNAM bhaNa kutaH sukham // 73 // jenAthI jIvAya che evA je uzvAsa te paNa jyAre khedapUrNAMka utpanna thAya che, ane tenA abhAvamAM turata maraNa thAya che, te pachI kaheA tA kharA ke--prANIyAne sukha kayAM che ? jyAM kheda che tyAM sukha nathI. ane zvAsa teA khedapUrvaka upaje che, vaLI te zvAseAzvAsa varte che tyAM sudhI jIvana che. paNa jyAre zvAsezvAsa ja Ama duHkharUpa che teA pachI jIvanamAM sukha kayAMthI ane zAthI zvAseAzvAsa adha paDe maraNa thAya che te pachI sukha kAne bhAi ! prathama teA, saMbaMdha ja duHkhanuM kAraNa che, ethI A vAta sunizcita che ke--dehanA nehu cheADI vItarAgabhAva prApta thaye ja vAstavika sukha che. Ama hovAthI sukhanA arthe sukhAbhilASI mumukSue mAtra eka vItarAgabhAva aMgikAra karavA e ja ISTa che. janma maraNanI vacce vatuM jIvanuM jIvana keTalA kALa Take che ? e vAta graMthakAra svaya' kahe cheH-- janmatAlamAjjantu phalAni pracyutAnyadhaH / aprApya mRtyubhUbhAgamantare syuH kizviram // 74 // janmarUpa tADanA vRkSathI jIvarUpa kULa paDatAM paDatAM jyAM sudhI nIce mRtyurUpa bhUmikA sudhI na paheAMce tyAM sudhI aMtarAla samayavIja jIvanuM jIvana che. tADanA vRkSathI tuTeluM phaLa nIce pRthvI upara paDavA mAMDayA pachI vacce kayAM sudhI rahe? tema janma thayA pachInuM jIvana AyusthitimAM kayAM sudhI rahe bahuja alpakALa, ane te paNa aniyata. tethI huM labhya ! A dhaihArdine Ama kSaNabhaMgura jANIne vAstavika avinAzipatuM sAdhana khIjA badhAM kAryAMne jatAM karIne paNa tvarAe karI levuM e ja suceAgya che. kAraNu jIvana samaya bahu sAMkaDA che. kavivara banArasIdAsa paNa kahe che keH--
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) ravike udyata asta hota dina dina prati, aMjulAke jIvana jyAM jIvana ghaTatu hai, kAlake grasata chIna chIna heta chIna tana, aurake calata mAne kAThaso kaTatu hai, ete parI murakha na kheAjai paramAra, svArathake hetu bhrama bhArata kaTatu hai. laphare leganI page parI joganI viSe rasa bheganIsa neka na haTatu hai. (bhASA samayasAra) vidhie jIvonI rakSAthe anAdi kALathI ghaNe yatna karyo paNa te rakSA karI zakayA nahi, e vAta graMthakAra nIcenA kAvyathI kahe che - kSitijaladhibhiH saMkhyAtItairbahiH pavanaitribhiH parivRtamataH khenAdhastAt khalAsuranArakAna / upari divijAnmadhye kRtvA narAnvidhimaMtriNA patirapi nRNAM trAtA naiko hyalaMdhyatamo'ntakaH // 75 // manuSya prANInI durlabhatA ane uttamatAne laIne vidhirUpa maMtrIe tenI aneka prakAre rakSA karI. duSTa pariNAmI narkanA jIvane adhe bhAgamA rAkhyA-dene urdhva bhAgamAM rAkhyA-lekanI cAre tarapha aneka mahAna alaMdhya samudra tathA tenI cAre tarapha ghanedadhi, ghana, ane tanu e nAmanA traNa pavanathI vIMTI vistIrNa koTa karI rAkhe-ane vacce pUrNa jatanathI manuSya prANIne rAkhyAM. ATalA ATalA vidhinA pUrNa jAptA chatAM paNa manuSya prANI maraNathI na bacyAM. ahe ! yamarAja atyaMta alaMdhya che. he bhavya ! cikAza vinAnI retInI ImArata jevA A dehanI rakSA karavAnI vyartha gaDamathala choDIne kaMIka AtmadharmanI rakSA karavA bhaNI ujamAla thA. AtmA svayaM sataH avinAzi azarIri che. tene zarIri karavA bhaNune tAre prayatna vyartha che. zarIra uparanA mamatvane laine navAM navAM zarIra dhAraNa thaI jAya che, chatAM AtmA te kevaLa caitanyarUpa ane zarIra te kevaLa jaDarUpa traNe kALa varte che. he bhAI! zarIrane AtmA na banI jAya-tema AtmAnuM zarIra na banI jAya-zuM tuM vastu svabhAvane
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (59) paNa pheravavA mAge che? paNa ema keI kALe banyuM che? zarIrnI rakSA karavA bhaNInI narI mUrkhatA bharI haTha he bhAI tuM choDa! A vartamAna deha taraphano sneha tuM taje to ja vAraMvAra AvAM kSaNavinAzi-paramaduHkharUpa zarIra dhAraNa karavAno anaMta kaleSa zame ane dehAtIta jIvanamuktadazAne pAmI tuM vAstavika AnaMdapUrNa thAya. Ayusthiti pUrNa thatAM ja kALa prANu levA pravRta thAya che. tene dUra karavA keNa samartha che - avijJAtasthAno vyapagatatanuH pApamalInaH khalo rAhu svadazazatakarAkrAMtabhuvanam / sphurantaM bhAsvaMtaM kila gilati hA kaSTamaparaM parimApte kAle vilasatividheH ko hi balavAn // 76 // hAya hAya! ghaNuM duHkhanI vAta che ke Ayukarma pUrNa thatAMnI sAthe ja kALa mAtAnuM ugra svarUpa dhAraNa karIne AvI pahoMce che. te veLA tenAthI kaMI paNa A jIvanI rakSA karI zakatuM nathI. sahasra kiraNa sUrya ke jenA prakAzathI A samasta bhuvana prakAzita thaI rahyuM che. duSTa rAha je rAhu tenA grAsa kALe tenAthI te sUryane keI bacAvI ke rAhune grAsa karate haThAvI zakatuM nathI. tema AyunA aMtano samaya pAmIne kALarUpa rAhu jIvarUpa sUryane grase che. sUrya sahastra kiraNa che, paNa jIvarUpa sUrya to anaMta tirUpa svayaM prakAzamAna che. koNa jANe e kALa ke che? ke jenI dazA sau jANe che paNa tenuM sthAna keI jANI zakatuM nathI. soma-maMgaLa-budha-guru AdinI mAphaka rAhune kaI vAra nathI. tethI lekamAM paNa te sthAna rahita gaNAya che. kALa zarIra rahita che, tema rAhune paNa leka atanu kahe che. kALa leka Adi samuhane yathA samaye grase che tema rAhu paNa sUryane yathA samaye game che. loke paNa rAhu ane kALa e baMnene pApI-malIna ane zyAma kahe che. ema ghaNuM kharI kALa ane rAhumAM samAnatA che tethI kALane rAhunI upamA ApI che. e kALa kyA sAdhanathI ane kayA sthAnamAM rahI prANune haNe che? e graMthakAra kahe che - utpAda mohamadavibhrayameva vivaM vedhAH svayaM gataghRNaSThagavadyatheSTam / saMsArabhIkaramahAgahanAntarAle intA nivArayitumatra hi kaH samartha // 77 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) pUrvopArjita karma yatheSTa ThaganI mAphaka kevaLa nirdayI thaI geleksavAsI sarva prANIyone mahamada upajAvI behoza karI A saMsArarUpa vitirNa ane bhayaMkara vanamAM zodhI ze.dhIne haNe che, tene pratikAra karavA koNa samartha che? kALanuM kAraNa karma che. karmavaza pratyeka prANI e kALane vaza che. mAtra eka bhagavAna zuddhAtmA ja karma rahita hovAthI kALane atikramyA che, jItyA che. kaI paNa deza ke kaI paNa samayamAM kALathI bacavAno bIje kaMI upAya ja nathI. sarva deza ane sarva samayamAM kALanI sarvotkRSTa sattA akhkhalitapaNe pravarte che. kALane parAbhava pamADavAne upAya mAtra eka karmakSaya che. karmano nAza tha e ja kALano nAza che - kadA kayaM kutaH kasminnityatayaH khalo'ntakaH / . prAmotyeva kimityAdhvaM yatadhvaM zreyase budhAH // 78 // he jIva! AtmakalyANane arthe kaMIka yatna kara! kara! kema zaTha thaI pramAdI banI rahe che? jyAre e kALa pitAnI tIvra gatithI AvI pahoMcaze, tyAre yatna karavA chatAM paNa te rokAze nahi. ema te nizcaya samaja. kayAre, kayAMthI, ane kevI rIte e kALa acAnaka AvI caDaze, tenI paNa keIne khabara nathI. e duSTa yamarAja jIvane kAMI paNa sucanA pahoMcADayA sivAya ekAeka humalo kare che teno kaMIka te khyAla kara. kALanI aprahata areka gati AgaLa maMtra taMtra ane auSadhAdi sarva sAdhana vyartha che. | sarva deza ane sarva kALa viSe e kALa (mRtyu) prakhara vijetAnI mAphaka pravarte che. enI gatithI kaI paNa deza ke kALa khAlI nathI. e vAta graMthakAra kahe che - asAmavAyikaM mRtyorekamAlokya kaMcana / '. vahetuM nizcitAra sA gaMtavaH | 71 | sarva kSetra ke kAlamAM kaI paNa prakAra ke kAraNa vaDe jIva kALathI bacyo nathI, bacato nathI ke bacaze paNa nahi. sarva zarIradhArI prANIyo e pracaMDa kALane vaza vartI rahyAM che. e pratyakSa joI, he jIva! prati paLe vinAza sanmukha zarIrane rAkhavAnI ciMtA cheDI eka nija AtmAne ja rAgadveSAdi duSpariNAmothI haNAto bacAvya-bacAvya! vinAzi padArthane rAkhavAnI mAthAkuTa cheDI e avinAzi nija AtmapadanuM rakSaNa kara-rakSaNa kara! ane deha nAzanI citAthI nizcita thA-kAraNa
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) e nija pada nathI, paNa para padma che. vaLI saDaNu, paDachu ane vidhvaMsaNAgni dha yukta che. enA bacAva bhaNIno tArA prayatna sUryAsta samayanI khIlI phAlI phulelI sadhyAnA raMga beraMgI maneAhara dekhAvane TakAvI rAkhavA jevA kevaLa nirarthaka che. sa saMsArI jIvA nira Mtara dehanI ciMtA rAkhe che. dehu ane dehAtha mamatvamAM ja kALa niCmana kare che, tenI rakSAnA prayatnamAM pratipaLe sAvadhAna che. tema chatAM paNa A sRSTi maMDaLamAM bhUta-vartamAna ke bhAvi kALamAM Aja sudhImAM koInA deha TakayA haiAya ke TakI zake ema hoya evuM kadI dIThuM-jANyuM-ke saMbhavatuM paNu nathI, have dehathI pratyakSa bhinnI pratye jIvane rAga che tenA zarIrane ja prathama akalyANunuM kAraNa darzAve che.-- - apihitamahAghoradvAraM na kiM narakApadAsupakRtavato bhUyaH kiM tena cedamapAkarot / kuzalavilayajvAlAjAle kalatrakalevare kathamiva bhavAnatra prItaH pRthagjanadurlabhe // 80 // he jIva! tuM strInA kalevara upara zA sArU rAga karI rahyo che? kharekhara e strInuM kalevara nija AtmakalyANurUpa lIlA hariyALA naMdanavanane bhasma karavAmAM praca'Da agninI jvALA samAna che. na rUpa bhayaMkara ApadAnuM dvAra che. ema zuM tuM pratyakSa dekhatA nathI! vaLI je strInA kalevara upara tuM anurAga kare che, tene upakAra kare che, paNa te te nira'tara vighnakAraka ja thAya che. sIenA zarIra upara ajJAnI vivekahina manuSyo ghelA banI tene du`bha mAne che, paraMtu tuM tenA pratyenI prIti taja kAraNu emAM kaMIpaNu sArarUpa vastu nathI. zrI meAkSadvAranI majabhuta alA che, sa'sArarUpa vRkSane pASaNu ApanArI jaLanI jhArI che, manuSyarUpa haraNAne pakaDavA mATe jAla che, jenA saMga mAtrathI Aja sudhImAM keTalAya uttama AtmAe pAtAnA amUlya jJAnazraddhArUpa parama jIvitavyane gumAvI beThA, jenuM nAma mAtra paNa moTA moTA munIzvarAnuM munitva naSTa karI nAkhe che, tenA zarIrano pratyakSa rAga zuM zuM anatha na kare? je manuSya e strI zarIranA mukAbalAmAM-kailI staMbha, kamaLapatra sUtra, caMdramA, nIlakamala kaI paNa hisAkhamAM nathI, ema kahI kahI vAraMvAra anurAgI banyA karatA hatA, tene joi mugdha banatA hatA,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (R) Azcaya pAmatA hatA, teja srInuM zarIra nirjIva thatAM smazAna bhUmimAM pheMkI detAM gidhAdi pakSIethI cUMthAeluM chinnabhinna thayeluM joi bhayabhIta thaI nAka baMdha karI tyAMthI jaladI nAzI chUTe che. kayAM gayA e strI zarIra uparano prema ? saDelA preta samudAyane joIne te kAga saMtuSTa thAya che-rAja husa nahi. vaLI strInA keza e juenuM nivAsa sthAna che, mukhAdi aMga cAmathI maDheluM che, netra e e chIdro che, ane stano malIna mAMsanA leAcA che, ane hAtha lAMbI lAMkhI huDDI che, peTa e maLamUtranuM sthAna che, nitaMba niraMtara avavAvALA malanuM gRha che, ane baMne paga e maLagRhanA staMbha che. evA mahA azucirUpa kalevaramAM prIti karavA ceAgya kANu jANe zuM che? e samajAtuM nathI." 88 varSAniyeAthejuLIyAmesaMskRta / aMte rAzinA TvILAM-vismRtti tapasvinaH " // nAnAva saga 13 zlA0 24 ane satra mahA azucijIvA ja rame che. paraMtu kevaLa du dhamaya, viSTA AdithI bharelA maya srInA kalevaramAM tenA anurAgI adha uttama AtmA tA tethI virakta rahe che. he jIva! strInA kalevara uparathI prIti cheADI sarva prakAre durlabha manuSyapaNAne dhama upAna bhaNI lagAvIne saphaLa kara! ema graMthakAra upadeze cheH-- vyApatparvamayaM virAmavirasaM mUlepyabhogocitaM viSvak kSutkSatapAtakuSTakuthitAdyugrAmayaiH chidritam / mAnuSyaM ghuNabhakSitekSusadRzaM nAmnaikaramyaM punaniHssAraM paralokabIjamacirAtkRtveha sArIkuru // 81 // manuSya jIvana ghuNu nAmanA kIDAthI sarvAMga khavAYalA zeraDInA kAMNA sAMThA jevuM che. vacce vacce ApadArUpa gAMThAthI bhareluM che, aMtamAM virasa che. tenuM mULa paNa bhAgavavA ceAgya nathI. sarvAMge kSudhA-kADha-Adi bhayAnaka rAgathI chidrarUpa che, kevala ajJAna pariNAme nAma mAtra ramya bhAse che, khAkI tA sarva prakAre sAra che. he bhavya! evA asAra manuSyadehane turata vItarAga sanmArga pratye lagAvI suMdara rasavALuM mIThuM phaLa utpanna karI le. zelaDInA kAMNA sAMThAnI vacce ja gAMTha che, temAM teA rasa nathI. aMtamAM pUMchaDIyuM che temAM mIThAza nathI, mULamAM tenI jaDa che temAM paNa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasa nathI, vacce vacce ghuNathI chidrita che, temAM paNa rasa nathI, e e zelaDIno kANe sAMThe nAmamAtra rUDe bhAse che; paNa vAstavika sarva prakArathI te asAra che, bhegavavA yogya nathI. paraMtu evA kAMNuM sAMThAne paNa je bhAvi bija arthe lAve tethI ghaNuM mIThA sAMThA nipaje. tema A manuSya paryAyamAM paNa vacce vacce aneka ApadA sAMpaDe che. aMtamAM vRddhAvasthA tenA vikrALarUpe khaDI che. tyAM paNa sukhane svAda jIvane nathI, mULamAM bALa avasthA te paNa sukhathI rahita che, rahI madhyama avasthA te te vaLI kSudhA tRSA, pIDA, ciMtA, ane aneka regAdi upadravathI chidrita chidrita thaI rahI che, tyAM paNa sukha nathI. ema A manuSyajIvana kevaLa duHkharUpa chatAM ajJAna yoge nAma mAtra sukharUpa bhAse che, bAkI te sarva prakAre asAra che. Ama chatAM paNa te manuSyapaNune viSayAdi tuccha sukhe cheDI sadharma sAdhana karI paralokanA bIjarUpa kare to tenAthI svarga mekSAdi ghaNuM mIThAM phaLa nipaje ane, te ja A alabhya mAnavapaNAnI saphaLatA che. manuSyajIvananA kayA samayane sukhano samaya gaNa? graMthakAra svayaM e manuSyaparyAyamAM rahelA AtmAnI zuM zuM kriyA thAya che? te nIcenA plekathI varNave che - prasupto maraNAzakAM prabuddho jIvitotsavam / mUDha AtmA dina pratidina sUtAM maraNanI AzaMkA upajAve che, ane jAgatAM jIvanane utsava manAve che, evI enI asthira dazA che. te A kSaNika zarIramAM te keTalA kALa Takaze? jema keI manuSya nitya prati chupAI jAya. tenA vasavATano sthiratAvALe keTale samaya sama ? tene tyAM rahevAno bharoMse ze? he jIva! A vAta nizcita che ke A zarIra eka divasa avazya tane game te sthaLe choDaze ja. te have tAre karavA yogya ucita kArya tuM karI le! e zarIra chavane upakAraka koI rIte nathI. ema tuM samaja. tuM tene tArA potAnA upakAraka kAryamAM lagAvI de. - have kuTuMba paNa AtmAne upakAraka nathI, te kahe che - satyaM vadAtra yadi janmani bNdhukRtypA pA giri punAnAAirthanA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) etAvadeva paramasti mRtasya pazcAt saMbhUya kAyamahitaM tava bhasmayanti // 83 // he jIva! tuM kahe te kharo ke-A saMsAramAM e baMdhujanothI tane karavA yAgya ane thArA ja hitarUpa evuM prayojana Aja sudhI kAMI paNa tenAthI tuM pAmyo che? kharUM kaheje. kuTuMbathI kadI kAMIpaNu Atmahita thayuM hoya ema lAgatuM nathI. mAtra e badhu Adi janAthI tArA pratye eTalA upakAra thayA che kharo ke tArA maraNa pachI e leAkA ekaThA thaI tAru* vairI je zarIra tene bhasma kare che. bhAI! ma tA te ja kahI zakAya ke je ApaNuM kaMIka bhaluM kare, parama du:khanA hetubhUta baMdhane cheDAvavAmAM sahAyaka thAya te ardhuM. tuM jene bhAi ane badhu mAnI tethI mamatva kare che, paraMtu huM tane pUchuM chuM ke-teethI Aja sudhI kAMi paNa vAstavika hita tane thayuM che? batAva tA kharA? je temaNe tAruM kAMi paNa yathA hita karyuM" hoya te te tAruM mAnavuM paNa ThIka che. amane teA kevaLa eTaluM ja lAge che ke"zatruno zatru te mitra" e nyAyathI tArA e zarIrarUpa vairIne temaNe sarvee tArA maryA pachI khALI dagdha karyu ane tArA e zarIrarUpa vairIno temaNe tArI vatI badale lIdhA, eTaluM temaNe tArA pratye hita karyuM. AcArya bhagavAne ahIM anyoktipUrvaka "kuTuMbathI kAMi paNa Atmahita saratuM nathI" ema samajAvyuM. ane e zarIra pratyethI pazu rAga nivAravA zikSA ApI. sa'sAramAM vivAhAdi kAryAM badhu janA Adi kuTuMbathI thAya che, te pachI teothI mAruM kAMIpaNa hitarUpa kArya saratuM nathI, ema phrema kahevAya? uttaraH-- - janmasaMtAnasaMpAdi vivAhAdividhAyinaH / svAH pare'sya sakRtprANahAriNo na pare pare // 84 // anaMta saMsAra pirapATInA kevaLa kAraNarUpa e vivAhAdi kAryo karavA karAvavAvALA je peAtAnA kuTuMbIjano te ja kharekhara A jIvanA eka prakAre vairI che, je eka ja vAra prANa haraNa kare te vairI nathI, para Mtu A teA anaMtavAra maraNa karAve che tene vairI kema na kahIe ? vyavahAramAM paNa spaSTa samajAya che ke devuM cheADAve te vairI nathI, paNa navIna karaja karAve te vairI che. vartamAnamAM prANu nAza karanAra tA pUrvakanI nirjarA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvavAmAM sahAyaka che ane tethI te te kharekhara mitra che, vairI nathI. A kuTuMbAdi baMdhujane anaMta saMsArabaMdhanA kAraNarUpa je karmabaMdha tene nipajAvavAmAM sahAyaka che. paramArthathI te te verI che, ema jANI teone hitasvI mAnI teo pratye rAga kare ke teonA rAge aMdha thavuM e tane ucita nathI. - ahIM ziSya tarka kare che ke e baMdhujanAdi mArAM vivAhAdi kAryo kare che; dhana, dhAnya, strI Adi ISTa vastuo nipajAvavAmAM mane sahAyaka thAya che. vAMchita prayojananI prApti karAvavAvALA che, tenAthI vaLI zatrupaNAnI kalpanA karavI kema saMbhave? (uttara) - re dhanendhanasaMbhAraM prakSipyAzAhutAzane / ' kAne anyane jAntaH zAntisaMpuNane lo . 85 AzArUpa alaMtha agnimAM dhanAdirUpa IdhananA bhArA nAMkhI te AzArUpa agnine prati paLe vadhArI temAM niraMtara baLavA chatAM pitAne zAMta thaya mAna, e ja kharekhara jIvano anAdi vibhrama che. jema kaI mUrkha mANasa DI DI agnithI pite banyA te kare che, paNa vaLI temAM IdhanAdi nAkhI te agninI jvALAne vadhArI pote jema jema vadhAre baLe tema tema zItaLatA mAne tema kevaLa vibrama bhAvathI ja e kuTuMbAdi sacetana ane lakSmI suvarNAdi acetana padArthone vadhArI jagatamAM jIva sukha mAne che, paraMtu paramArthathI te sukha nathI. e kuTuMba dhanAdi parigraha jIvane kharekhara duHkhanA ja kAraNarUpa che to pachI tenI ja AzArUpa agnimAM niraMtara banyA karavuM e zuM sAkSAta tyakSa duHkha nathI? AzA karavA chatAM te te ISTa padArthonI prApti thavI sata haze te thaze ane te paNa jyAre thavI sata haze tyAre ja thaze-paNa tene mATe je jharyA karavuM e ja pratyakSa duHkha che. dhana kuTuMbAdi jIvane kharekhara duHkhanAM kAraNa che ane tethI e ja jIvanA moTA zatru che tenI bhayaMkara tRSNAmAM jIvane svavicArane avakAza ja rahetuM nathI. svasvarUparUpa parama zAMta jIvananuM e maraNa che. pitAnA ja AtmaguNenuM maraNa je dhana kuTuMbAdi nimittothI thAya te zuM jIvana zatru nathI? che ja. . e dhana kuTuMbAdi parigraharUpa pizAcanA pAsamAM sapaDAelA jIvanI che zuM dazA thAya che te kahe che -
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) palitacchalena dehAn nirgacchati zuddhireva taba buddheH / aafia paralokArthaM jarI varAkastadA smarati / / 86 / / sapheda kezanA bahAne tArI buddhinI zuddhatA bahAra nIkaLI rahI che, arthAt buddhi vikaLa thaI che. evI vRddhAvasthAne laIne asamartha thayo thake tuM paraleAkanA athe ke pAtA saMbaMdhIne kAMi paNa vicAra zuM karI zakIza? tuM ema samaje che ke-cAvana avasthAmAM dhana, strI Adi sAmagrI meLavI prathama A leAkanAM sukha bhAgavuM, ane pachI vRddhAvasthAmAM dharma sevana karI paraleAkane arthe yatna karIza. paNa bhAI! vRddhAvasthAmAM tA sapheda kezanA bahAne tArI buddhinI zuddhatA cAlI jaze ane buddhinI zuddhatA vinA A leAka saMbaMdhInAM kAryAnA vicAra yathApaNe thavA muzkela che, te pachI paraleAkane arthe vicAra kayAMthI ne? vRddhAvasthAmAM huM kAMika AtmavicAra karIza, paNa e vRddhAvasthAne jJAnI jaLeluM maDaduM ja gaNe che. a che : buddhimAna ane maMdakaSAyI puruSA paralAka hitArthe niraMtara ciMtA kare paNa tevA thADA hoya che. ema graMthakAra nIcenA zleAkathI kahe che:bahu iSTArthAdavAptatadbhavasukhe sArAmbhasi prasphuranAnAmAnasaduHkhavADavazikhAsaMdIpitAbhyantare / mRtyUtpatijarAtaraMga capale saMsAraghorArNave mohagrAhavidAritAsyavivarAhare carA durlabhAH // 87 // A saMsArarUpa bhayaMkara samudramAM mAhurUpa mahAmaccha peAtAnuM vikrALa mATTu phADIne lakSanI nirikSA karatA beThA che. tenAthI je dUra vicare che tevA dhanya puruSa bahu thADA hAya che. jenAthI tRpti ja na thAya evA ISTa viSayajanya sukha e ja jemAM khArUM jaLa che. samudranuM khAruM pANI tRSAtura game teTaluM pIve paNa tenAthI tRpti na ja thAya, tema saMsAranA iSTa viSayothI tRSNA zake nahi. samudra viSe rahelA vaDavAnala agni samudranA jaLane zeAdhe che, tema saMsAra viSe mAnasika duHkharUpI bhayaMkara vaDavAnala eTale badhA duHkhaprada che ke--te jIvane prApta viSayo paNa sukhe bhAgavavA dete nathI, ane aprAsa viSayAdinI jhaMkhanAmAM ne jhaMkhanAmAM sadAdita mAnyA kare che, ane ema karI tenA zAMtabhAvarUpa nija prANane pratipaLe zayyA kare che
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThI ' : samudramAM tenA vistiNuM taraMgonI capaLatA thayA kare che, tema saMsAra dazAvALA prANIcAmAM janma-jarA-maraNAdi avasthAonI palaTane thAya kare che, jarAya sthiratA nathI-bhAva sthiratAnI te vAta ja zI karavI? je mahAbhAgya puruSe mehanA udayakALe paNa meharUpa banI vikArI thatA nathI temane dhanya che. paNa tevA bahu thoDA che. kAraNa evA ja je ghaNuM hoya te A saMsAra ja kema hoya? tethI te saMsAranuM astitva che. uparokta lekamAM graMthakAre saMsArane bhayaMkara vistiNuM samudranI upamA ApI-tenAthI jIvane pratipaLe sAvadhAna rahevA sUcavyuM. samudramAM jema mahAmaccha, atyaMta khArUM jaLa, bhayaMkara vaDavAnala, ane vistArayukta bhayaMkara taraMge hoya che, tema saMsAra samudramAM paNa mahA meharUpI maccha, ISTa viSayAdijanya khArUM jaLa, mAnasika duHkharUpI bhayAnaka vaDavAnala, tathA nAnA prakAranA janma, jarA, maraNAdi dravya ane bhAva avasthAnI palaTanArUpI bhayaMkara taraMga samaye samaye uchaLyA kare che, tenAthI he jIva! tuM niraMtara sAvadha rahe! avyuchiauH sukhaparikaraibAlitA lolaramyaiH zyAmAGgInAM nayanakamabairarcitA yauvanAntam / dhanyo'si tvaM yadi tanuriyaM labdhabodho mRmIbhi dagdhAraNyasthakakamalinIzaMkamAlokyate te // 88 // - avicchinnapaNe sukhanA pUrNa sAdhanothI lAlana pAlana kareluM manohara aMgayukta, sIonA caMcaLa ane ramya netra kamaLathI niraMtara sanmAnita thayeluM, tAruM A zarIra samyajJAnanA prakAza sahita vana avasthAmAM ja baLI gayelA jaMgalamAM sthala kamalinInI zaMkAthI hiraNAdi capaLa daSTivALAM prANuthI dekhyuM jaze te zarIrane dhanya che. jagatamAM eka sAmAnya niyama che ke -"je abhyAsa tevuM pravana, je manuSya duHkha sahana karavAnI Teva pADe teja duHkhane zAMtapaNe sahana karI zake, ane sukhathI TevAyale manuSya sukha ja sahe-duHkha nahi. paraMtu Azcarya e che ke-pUrva puNyodayathI je manuSya saMsAra sukhanA dhanabhUta sI, lakSmI AdithI niraMtara parama sukhane (pate mAnelA) anubhavatA hatA-temAM ja sadedita TevAyelA hatA, te ja manuSya jJAnasaMpanna
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e) thaI cAvana avasthAmAM ja pravajyA dhAraNa karI dura tapAdi AcarI evA thAya che ke-jene tapeAvanamAM hiraNa jevAM caMcaLa dRSTivaMta prANIyo ardha jaLelA kASTanA ThuMThA samAna avaleAkI potAnA aMganI khAja maTADavA peAtAnuM aMga tenA aMgane ghase che. dhanya che te mAnava AtmAne! te ja manuSya jaDa cetananA vAstavika svarUpane samajyuM che ke--je Atma zraddhAnA apUrva baLa vaDe potAnI Atma-pariNatI ane bAhya zarIrADhi yeAgane avaMcaka bhAve sthira pariNumAvI zakayo che. sa`sAra pakSe parama sukhI zrI tIrthaMkara cakravarti AdipaNuM jagata ane kAyAnA svarUpathI sabhyaprakAre savega vairAgyAdi pAmI gRhavAsa cheADI pravA~ dhAraNa karI nija AtmapariNatImAM merUvat nizcala thayA. zrI bAhubaLa Adi mahApuruSonA zarIra upara velA lapaTAI gai, zrI sukumAla Adi rAjaputrA ke jeone gRhavAsamAM ati kAmala sarazavanA dANA khuMcatA hatA, tevA sukeAmaLa zarIradhArI mahAtmAne ziyALa potAnA baccAM sahita traNa traNa divasa sudhI cuMthI cuthIne khAdhA tApaNu jee nija AtmapariNatImAM aDAla merUvat niSkapa pravartyA-dhanya che tevA apUrva avasara prApta mahApuruSone. eja vAta zrI AcAya dRDha kare cheH-- bAlye vetsi na kiMcidapyaparipurNAGgo hitaM vAhitaM kAmAndhaH khalu kAminIdramaghane bhrAmyanvane yauvane / madhye vRddhatRSArjituM vasupazuH kliznAsi kRSyAdibhi - vRddho vArdhamRtaH kva janmaphalite dharmo bhavennirmalaH // 89 // vikAsavALA aMgeApAMganA abhAvathI mALa avasthA viSe he jIva! tuM kAMI paNa hita ke ahita samajI zakayo nahi. vaLI yAvana avasthAmAM strIrUpa vRkSAnA vistiNuM saghana vanamAM jyAM tyAM kAmarUpa manuthI adha thaI ghelAnI mAphka bhamyA, prauDha (madhyama) avasthAmAM parigrahanI ati tRSNArUpa sadaMzathI dhanAdi upArjana karavA nimitte kRSI karmAdi ati bhAra vahana karI ati kaleSane pAmyA tathA vRddhAvasthAmAM a mRtaka jevI dazAne prApta thaI rahyo ema AkhI manuSya chaMgI niSphaLapaNe pUrNa karI. kaheA have dharmasAdhana ke svAtmavicAra jIva kayA samaye karI zake? saparyAyamAM mAtra eka manuSya paryAya dhama prAptinuM mukhya sAdhana che-meAsama che. ane te dhama prAptipaNAthI ja tenI saphaLatA che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ he jIva! citAmaNithI paNa atyaMta mulyavAna evA A manuSya paryAyano tyAre samaya parapravRtti ane parasthAmAM vahyo jAya che. vRddhAvasthAmAM mana ane iMdriyonA zithilapaNumAM tuM zuM karI zakIza? bALa ane vRddhAvasthAmAM dharma prApta kare prAye tAre vaza nathI. paNa he bhavya! auvana ane aiDhAvasthAmAM te kaMIka dhana-strI kuTuMbAdithI rAgane maMda karI vAstavya dharmane prApta kara ! temAM ja mAnava jIvananI saphaLatA chezobhA che. he jIva! e traNe avasthAmAM karmAdhinapaNe rahevuM e tane yogya nathI. bAraye'smin yadanena te viracitaM smartuM ca tannocitam madhyecApi dhanArjananyatikaraistannArpitaM yattvayi / vArddhakyepyabhibhUya dantadasanAdyAnceSTItaM niSThuraM pazyAdyApi vidhervazena calituM vAMcchasyaho durmate // 9 // bAlyAvasthAmAM pUrva kameM tAruM je buruM karyuM hatuM te te yAda karavA cogya paNa nathI. madhyama vayamAM dhana upArjana karavAnA bahAnA heThaLa e karmoe tane evuM eka paNa duHkha ApavuM bAkI rAkhyuM nathI ane vRddhAvasthAmAM tArI mahattA ghaTADIne daMta toDavA Adi karmoe karelI kaThora ceSTA te anubhavI che. chatAM he durbuddhi jIva! adha thaI haju paNa tuM e karmonA vaza rahevA Icche che? lekano eka sAmAnya svabhAva che ke-kaI ekavAra buruM kare tene teo verI samaje che; tenA AdhIna rahevuM keIne gamatuM paNa nathI. paNa A duSTa karmoe te anAdi kALathI tane ati ati herAna karyo che. e vAta kadApi tane yAda na hoya te tuM A vartamAna manuSya paryAya tarapha jarA dIrghadraSTipUrvaka joI jA. bALa avasthAmAM te garbha- janma-zarIravRddhi Adi dazAo pravartAvI e karmoe tane ati ati herAna karyo-madhyama avasthAmAM dhanopArjana Adi kriyAo nimitta, ane vRddhAvasthAmAM tArA dAMta toDavA Adie karIne tene ati ati apamAnIta kAryo nimitte herAna herAna-duHkhI duHkhI karavAmAM e karmoe kAMI paNa maNuM rAkhI nathI. pratyakSa paNa e duHkhe te anubhavI rahyo chuM, chatAM paNa haju e ja karmone AdhIna rahevuM tuM Icche che! tenA nAza bhaNuM tArI kiMcit paNa pravRtti nathI e joI sakheda Azcarya thAya che. bhAI ! A tArI puruSArthahinatA bhaviSyamAM tane atyaMta duHkhI karaze.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (70) vRddhAvasthAnI AvI vikala avasthA joI he jIva! have tyAre nizcitapaNe pramAdI rahevuM egya nathI ema zrI AcArya nIcenA kAvya dvArA saMdhe che - azrotrIva tiraskRtA paratiraskArazrutInAM zrutiH cakSurvIbhitumakSamaM tava dazAM dRSyAmivAndhyaM gatam / bhItyevAbhimukhAntakAdatitarAM kAyo'pyayaM kampate ripatra kavitAmaraDA navAgAre ? parakRta nidA-apamAna ane tiraskAra darzAvanArAM vacane nahi sahana thavAthI te nahi sAMbhaLavA IcchatA evA tArA kAna sAMbhaLavAnI zaktithI rahita thayAnArI A niMgha paravaza dazA pratyakSa jevA tArAM netra asamartha arthAt adha dazAne pAmyAM, tane atyaMta priya evuM tAruM zarIra paNa jANe sanmukha AvI rahelA kALanA bhayathI thara thara kaMpe che. ema jarAthI kevaLa jINuM thaI rahelA ane agnithI banI rahelA ghara samAna A manuSya zarIramAM he jIva! tuM zuM nizcaLa thaI beThe che? maraNa te sarva avasthAmAM AvI pahoMce che, tethI ja DAhyA puruSo AvA alabhya mAnava jIvanamAM nIcA mane karI besatA nathI paNa paraleka hitArthe niraMtara pravarte che, to pachI vRddhAvasthA Avye jIvananI sthiratAnI zI AzA? e sthitimAM te maraNa nizcita che. viSayAdi bheganA kAraNarUpa sarva idriya paNa zithila thaI rahI che, te paNa keNu jANe zA kAraNathI saMsAramAM rahevAnI AzAthI te nizcita thaI rahyo che! amane to lAge che ke cAre taraphathI saLagatA makAnamAM sapaDAyale manuSya bebhAnapaNe nizcita pravarte tema tArI A dazA joI amane kheda ane Azcarya thAya che. bhAI ! kaMIka AtmakalyANa bhaNuM ughukta thA! thA! have Akhara sthitirUpa evI A kevaLa asAra vRddhAvasthAmAM paNa tuM zuM mamatva karI rahyo che! zarIra rUpa saLagatI jhuMpaDImAM maLI rahelA jIvane graMthakAra zikSA Ape che ke - ' . atipariciteSvavajJA nave bhavetsItiriti hi jnvaadH| tvaM kimiti mRSA kuruSe doSAsakto guNeSvarataH // 92 // - lAkamAM pracalita janasvabhAva eka e che ke jenI sAthe ghaNa vakhata sudhI paricaya rahyo hoya te pratye heje jIvane anAdara buddhi
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. ane navIna navIna saMbaMdhI jane pratye ahA (Azcarya) rUpa prIti heje vate che. paNuM he bhavya! tArA svabhAvamAM te kaI vicitratA jaNAya che. tuM e jana pracalita kahevatane paNa jANe mithyA karI rahyo che. kAraNa anAdinA tArA ati paricayI enA e rAgAdi demAM vAraMvAra tuM Azcarya daSTiyukta ramI rahyo che Asakta thaI rahyo che. ane kevaLa aparicita samyakatvAdi guNe pratye upekSita rahe che. samyakatvodi guNene lAbha navIna che, arthAt pUrve kayAreya paNa prApta thayo nathIane A rAgAdi dene paricaya-sevana te anAdi kALanuM cAlyuM Ave che. chatAM pelI (tti vivivAvi) vALI loka prasiddha kahevatane paNa tuM jUThI karI rahyo che e ja Azcarya che. deSamAM Asakta ane hitAhitanI bhAvanAthI rahita te A saMsAramAM mAtra deSane ja vyasanI banIne janma maraNudi vipula kaSTa sahyAM e vAta daSTAMta sAthe graMthakAra samajAve che - iMsaina muktamatikarkazamabhasApi no saMgataM dinavikAzi sarojamicchan / nAlokitaM madhukareNa mRtaM vRthaiva mA to ghaNanino te viSe | zarU II kamaLa eTaluM badhuM kaThora che ke jene haMsAdi uttama prANa paNa bhegavatAM nathI, tema jaLathI paNa je lipta thatuM nathI. ATalI badhI tenAmAM karatA chatAM mAtra tenA dina vikAsI svabhAvane laIne gaMdhanAM viSayamAM lubdha banelo bhramara vicAra rahita thaI temane temAM vyartha mRtyune pAme che, tema rAgAMdha-viSayanA vyasanIone kharekhara pitAnA hitanuM ke ahitanuM bhAna rahetuM nathI. - pilA bhramarane bhAna nathI ke haMsarAje paNa AnuM sevana karyuM nathI. pitAnA nikaTa paricayi jaLathI paNa je maLatuM nathI, nyAruM rahe che evuM e kaThera che, vaLI rAtrI samaya thatAM turata bIDAya che, chatAM mUrkhatAvaza mAtra vAsamugdha banI bicAre maraNu zaraNa thAya che. ' " tema sarAgI ane viSaya sukha sAmagrInA lebhI mugdha jIve eTale paNa vicAra karatA nathI ke-mahA puruSo paNa jene sevatA nathI, vaLI je bhegAdi vaDe kaThera duHkha karyA che, atyaMta nikaTa e je nirmaLa AtmasvabhAva-tethI je nyArA che, pApa udayakALe jota jotAmAM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilaya pAmI jAya evA caMcaLa che, chatAM evA e viSaya bhegAdimAM zuM rati (prIti) karavI? ' viSaya bhegAdinA rAgI ane mugdha jI nirarthaka pApabaMdha karI nakAdi bhayaMkara duHkhanA pAtra bane che. aho! vyasana mugdha banelA ane pitAnA hitanuM paNa bhAna nathI! AsaktatAmAM vRddha banI pahelAM te teo nirvicArapaNe viSayarUpa bhayaMkara agnimAM jhukAve che, paNa jyAre paripAka kALe tene ucita phaLa Ave che tyAre atyaMta duHkhI thAya che. he jIva! e viSayAdi bhAvamAM tArI buddhi ramI rahI che, paraMtu te nizcita mAna ke e tArA sukhanAM sAdhana nathI. e viSayAdi sukha kevAM che - saparaM bAdhA sahiyaM vicchINaM baMdhakAraNaM visamaM / naM iMdiehi laDhU, taM sokkhaM duHkhameva tahA // sarva iMdriya viSaya sukhe parAdhIna, bAdhA sahita, vinAzi, baMdhanAM kAraNa ane sarva dezakALamAM eka sarakhAM nahi rahevAvALAM evAM viSama che. tethI e sukhe sukha nahi paNa vAstavika duHkha ja che. (pravacanasAra gA. 76) je sukha svAdhIna, AtmAne abAdhaka, avinAzi, apratibaMdharUpa, ane eka sarakhuM dhArA pravAharUpa hoya te ja kharekhara sukha che. anyatra sarva sukhAbhAsa che. iMdriyajanya viSayAdi sukhamAM jIvane anaMta kALanA adhyAsa karIne sukhanI kalpanA thAya che. ane e ja anaMta janma maraNAdi bhava paribhramaNanA heturUpa anAdinI jIvanI brAMti che. nirAkuLa, nirmaLa ane svAdhIna sukhano eka samaya paNa devarAja IMdranI AkhI AyuSyanA sarva samaya karatAM atyaMta mUlyavAna ane vaMdha che, ema pUrva mahApuruSe kahe che. keI tathArUpa dazAvAna mahapuruSanA jaga ane saMga vinA tathA jaDathI osarI kaMIka jIva sanmukha vAstavika daSTi thayA vinA. e vAtanI jIvane supratIti AvatI nathI. bhAI! saMsAranI kaI ekAda viSayajanya icchAnI tRptithI utpanna thatA sukha (sukha nahi paNa sukhAbhAsa) karatAM anaMta atRpta IcchAonuM bhayaMkara dukha jIva pratipaLa anubhave che, ane te duHkhe niraMtara bhayAkuLa che. paraMtu iMdriya viSaya lubdhatA ADe jIvane vastu vicAra bhaNI avakAza ja nathI, ane tethI ja samyakajJAnanI prApti jIvane parama durlabha thaI paDI che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (03) prajJaiva durlabhA suSThu durlabhA sAnyajanmani / tAM prApya ye pramAdyanti te zocyAH khalu dhImatAm / / 94 // A saMsAramAM savicArarUpa buddhi hevI parama durlabha che. temAM paNa paraleka hitArtha bhaNuM buddhi thavI te atyaMta durlabha che. evI buddhi prApta thayA chatAM paNa je ja pramAdI banI rahyA che te joI jJAnI puruSone paNa zeka ane dayA utpanna thAya che. ekendriya AdithI laIne asaMjJI paMcendriya paryata sarva jIvone, tathA aparyApta Adi saMsI jIvAtmAone to vicAra ja nathI. saMsAra paribhramaNa karato jIva e sthitimAM ghaNo kALa bhame che. eTale prathama to saMsIpaNuM ja pAmavuM ati durlabha che. kavacit kaI jIvane buddhinI prApti thAya, paNa paraleka hitArthe dharmarUpa vicAra thave e to ati ati durlabha che. anaMta vAra mana sahita saMjJIpaNuM jIva pAme, topaNu dharmabuddhi kaI virala bhAgyavAna AtmAne ja prApta thAya che. keI parama bhAgyadaye sadharmabuddhi pAmIne paNa e ja che svahita bhaNe pramAdita ane zithila rahe che, e joI jJAnI puruSane zeka thAya che ke ahe! A bicArA jI kalyANa kamAvAno kharekharo avasara pAmIne paNa bhule che. koNa jANe AmanuM zuM e bhavitavya sattA haze? ati karuNudra citte te mahatparuSe vAraMvAra kahI gayA che ke-he priya bhavyo! dharmabuddhi pAmIne pramAda yukta rahevuM e tamane kaI rIte nathI. AvuM mAnavapaNuM pAmavuM parama durlabha che - rayaNuvva jalahi paDiyaM maNuyattaM taM pi hoi aidulaI / vAM guNavattA upajI sAthe varSa "he bhavyAtmana ! jema samudranA madhya bhAge paDeluM ratna pharI pAmavuM durlabha che, tema tuM nizcayathI mAna ke-A manuSyapaNuM pAmavuM ati ati durlabha che. AvuM saMjJImanuSyapaNuM pAmIne te mithyAtvakapAyAdine choDa! ( svAmi kAyA che , alabhya mAnava jIvanamAM buddhine pAmIne parAkramI puruSo paNa AtmAthane jAte karIne lakSamI Adi kSavinAzI asata padArthonI abhilASAthI rAja sevA kare che, e joI zacapUrvaka zrIguru kahe che ke - lokAdhipAH zivimujo bhuvi yena AtA- stasmin viSau sati hi sarvajanaprasiddha /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) zocyaM sadeva yadamI spRhaNIyavIryyAsteSAM budhAzcaSata kiMkaratAM pravAnti // 95 // dharmanA sevanathI jIva rAjAono paNa svAmI thAya che, ke jenuM baLa parAkrama stuti karavA gya hoya che. e vAta jaga prasiddha che. chatAM ajJAnI mUrkha jIva lakSamIne arthe rAjAonI sevA-kiMkarapaNuM kare che te joI zaka thAya che ke-Ama pratyakSa dharmasevananuM phaLa dekhavA chatAM jIvo dharmasevA choDI zuM karavA rAjasevA karatA haze? - rAjyAdi utkRSTapada mAtra dharmasevananuM phaLa che, e vAta lekamAM paNa prasiddha che. dharmasAdhananI sarva sAmagrI maLavAthI ja dharmasAdhana thaI zake che-pote parAkramavaMta, samartha ane dharmaphaLa jANavAmAM catura che, chatAM rAjyAdi anupama vibhUtinI prAptinA ananya kAraNarUpa dharmane nahi sAdhatAM mAtra dhanAdi vinAzi vibhUtinA lebhathI dharmane jatA karIne paNa rAjA-mahArAja AdinI sevA kare che e joI zaka thAya che ke je dharmanA pasAye A rAjyAdi vibhUtisaMpanna thaye, te dharmanuM sevana cheDI A mUrkha zAthI rAjasevA karI rahyo haze? dharma sevana cheDI anya kArya karavuM e zuM A suavasare ucita che? are ! pharI AvuM sAdhana sAmagrI saMpanna mAnavapaNuM pAmavuM parama durlabha che, e kema lakSamAM nahi AvatuM hoya? "vattara varSarf-grLI jatuLo" "mANusattaM sui saddhA saMjamaMmmi ya viriyaM "manuSyapaNuM, Ama upadiSThita zratadharmanuM zravaNa, te pratye zraddhA, ane aMtamAM saMyamane viSe baLa parAkramanuM kharcavuM e uttarottara ati ati durlabha che. ema jANI uparokta cAra parama maMgalamAMthI maLelA manuSyapaNAne bAkInA traNa parama maMgalathI alaMkRta karezabhA!" rAjapada te zuM paNa tethI utkRSTa anupama lakSmIne hetubhUta dharmane prApta karavAnI A aprApya mosamamAM kusakA (vinAzi vibhUti) levA bhaNI deDI vyartha kALa vyaya kare e subuddhimAnane yogya nathI. rAjyAdi vinAzi capaLa vibhUti te dharmamArge prayANa karatAM vacce vacce saheje AvI maLaze. e taraphanI ati ghelI AturatA cheDe. dharmanuM svarUpa-phaLa-tathA te mArga, sUtrakAra darzAve che - yasminnasti sa bhUbhRto dhRtamahAvaMzAH pradezaH paraH prajJApAramitA dhRtomatidhanA mUrdhAdhriyante zriyai /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) bhUyAMstasya bhujaMGgadurgamatamo mArge nirAsastato vyaktaM vaktumayuktamAryyamahatAM sarvArthasAkSAtkRtaH // 96 // --sa zleSa alaMkArayukta A zrlAkanA be artha thaI zake che. kAI rAjAno sarvA nAmano maMtrI hatA teNe kAI kRSNa nAmanA rAjAno khajAnA je ati durgAma sthAnamAM hatA te teNe ati puruSArtha karI pragaTa karyAM. te sthAna ke jyAM meATA meATA gaganasparzI paMtA che, jyAM meTAM meTAM vAMsAddhi vRkSonAM jaMgala che, tIvra buddhimAnane ja je sthAna gamya thAya tevuM che, jenAM aDAla ane ati UMcA zikharI jANe gaganane mApI rahyAM hAya, evA vistiNu pava tA yukta pradezamAM mA paNa ati viSama ane ati lakhAI vALA che, jyAM meATA meATA nAgarAja (bhayaMkara-sapa`) ThAma ThAma vicare che, pUrva pazcimAdi dizAnI paNa je pradezamAM zuddha rahevI ati muzkela che, Ave pradeza sa sAdhAraNa janAne gamya thAya ema kahevuM paNa ayukta che, evA pradezane e sarvAM nAmanA matrIe pragaTa karyAM, arthAt tyAM jaIne te kRSNa rAjAno mahAnidhi je ghaNA kALathI apragaTa ane agAcara hatA te sAkSAt prApta karyAM, ane Anayukta thayA ema e prathama a viSe e sarvAM maMtrInI praza'sA karI have leAkanA khIjo atha graMthakAra svayaM kahe che-herA : "pradeza" eTale dharma-ane "paraH' utkRSTaarthAt dharma e sarva padArthAMmAM pradhAna utkRSTa padArtha che. dharmAMka phaLanA astitvane laine rAjA leke lakSmIne arthe paNa vaMdanIya thAya che. leAkA tene zirAmaNI gaNe che. leAkeA lakSmIne arthe te rAjapuruSanI AgaLa zIra jhukAve che. A badhu zuM che? mAtra eka pUrva dha karaNInuM phaLa che. e rAjapuruSA ke jeo IkSvAku Adi uttama vaMzamAM utpanna thAya che, buddhimAna che, vaLI unnata dhana bhaMDAravALA che, evA rAjapuruSA dharma nA pasAyathI e rAjyAdi vibhUtithI vibhUSita thayA che. e dharU rUpa pradezanA mArga-dAna, vrata, zIla, tyAga Adi aneka aMgarUpa che, AzAthI kevaLa rahita che, bhujaMga je kAmI janA temane ati du ma eTale agAcara che, A je zrI tirthaMkarAddhi mahApuruSA te pavitra ane zAzvata satya mArganA praNetA che, amArA jevA maMda buddhinA dhaNI te mArgane savAMze kahevA azakta che. zrI gaNadhara devAdi satpuruSAne sadA vaMDhanIya-senya evA zrI tIthaMkaradeve e zAzvata anupama mAga AdhyA che, ke je sa`thI adhika pratIti karavA ceAgya che, yAvata dhAraNa karavA yogya che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) zarIrAdi para vastuthI vairAgya upajAvI dharma ane adharma mAne niSkAmapaNe pratibaddhatA evA munijano ke jeonI pravRtti mAtra svapara upakArapaNe sahajapaNe pravarti rahI che temanI sarvotkRSTa dazAne che jIva! tuM jo! zarIresmina sarvAzucini bahuduHkhepi nivasan vyaraMsIno naiva prathayati janaH prItimadhikAm / imAM dRSTvApyasmAdviramayitumenaM ca yatate yatiAMtAkhyAnaiH parahitaratiM pazya mahataH // 97 // aneka prakAranAM zArIrika ane mAnasika tIvra duHkha jemAM niraMtara rahyAM che, evA mahA apavitra zarIramAM vasI rahele A jIva zarIrathI jarAya virakta thatuM nathI, paraMtu ulaTe te zarIra pratye adhikAdhika rAga vistAre che temane munijano sArabhUta bedha ApI zarIrathI virakta thavAno yatna kare che, evA mahA munijanonI parahita bhaNu sadAdita samyaka anurAgazIlatA te tuM ! jethI ApaNane bIjAo bhale mAne ane jemAM ApaNe manokalpIta abhiprAya paNa sAdhya thatuM hoya e bhaLate ja baMdha ApavAvALA te jagatamAM ghaNuM che, paraMtu zarIrane apavitra ane parama duHkhanuM kAraNa pratyakSa jevA chatAM paNa je che tethI virakta thatA nathI, paraMtu te pratye ati ati prIti kare che, tevA bahidI jIvene jema AsaktithI dipakanI jvALAmAM paDatA pataMgane kaI dayAvAna sajajana bacAve tema meha kapamAM paDatA bacAvI levAne samyaka dharmopadeza ApI zarIrathI virakta kare tevA parahitakAraka vizuddha mArga upadeSTA kaI virala ja hoya che. mahApuruSono e badha prathama kadAca zrotAne kaTuka lAge, te paNa teo jANe che ke-A AtmA ajJAnathI zarIranA rAge ghaNe duHkhI thaze, ema ciMtavI dayAthI bhIMjAela aMtaHkaraNe zrotAne sukhAvaha samyak bodha ApyA ja kare che. bAkI teone anya kaI prakAranI spRhA nathI. e mahApuruSonI karuNuM te juo! kevuM aciMtanIya karuNALapaNuM! itthaM tatheti bahunA kimudIritena bhUyastvayaiva nanu janmani bhuktamuktam / etAvadeva kathitaM tava saMkalayya sarvApadAM padamidaM jananaM janAnAm // 98 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (77) he jIva! Ama che, ane tema che, ema ghaNuM kahevAthI zuM siddhi che? A saMsAramAM paribhramaNa karatAM te AvAM zarIra te anaMtajAra meLavyAM ane cheDayAM-TuMkAmAM eTaluM ja kahevAnuM ke-jIvane zarIra e ja sarva ApattinuM sthAna che. aneka prakAre daSTAMta ane dASTAMtAdi dvArA ghaNuM ghaNuM kahevA chatAM tane tenI kaMIpaNa asara na thaI tethI have tene ghaNuM kahevuM niSphaLa che. A anAdi anaMta saMsAra vAsamAM paribhramaNa karatAM ekane chI bIjuM ane bIjAMne cheDI trIjuM ema uttarottara anaMta zarIre zarIranA rAge graho ane choDyAM; chatAM haju sudhI te pratyenI tArI mUcha nivRtta thaI nahi. saMkSepamAM eTaluM ja kahevAnuM ke-janma, maraNa, kSudhA, tRSA ane roga Adi sarva bhayaMkara ApattinuM sthAna e zarIra ja che. tethI sarvathA virakta thaI ke e upAya kare avazyaka che ke-jethI jIvane anaMta duHkhanI khANurUpa zarIranI ja pharI prApti na thAya. antarvAtaM vadana vivare kSutuSArgaH pratIcchan karmAyattaH suciramudarAvaskare vRddhagRdhdayA / niSpandAtmA kRmisahacaro janmani klezabhIto manye janminnapi ca maraNAttanimittAdvimeSi // 99 // he prANI! viSTAnA sthAnarUpa mAtAnA udaramAM mAtAnuM khAdhela ucchiSTa niMdya annamAMnuM "keI buMda mArA mukhamAM kyAre paDe'' evI tIvra cAhanAmAM ne cAhanAmAM ghaNuM kALa sudhI mukha phADIne tuM rahyo. vaLI udaranuM kSetra ati sAMkaDu hovAthI halana calana rahitapaNe sudhA tRSAthI te ghaNe kadathata thayA. kRmI ane bIjA evA sUkSma jIve tyAM tArA sAthI hatA. keI mahAna aMdhakAramaya parvatanI viSama kaMdarA karatAM paNu mahA bhayaMkara evA e garbhAzaya kSetramAM lagabhaga nava mAsa jeTalA lAMbA vakhata sudhI tuM vasya-ke jyAM havA nahi, prakAza nahi, mekaLAza nahi, ane egya kherAka pANuM paNuM nahi. huM te ema samajuM chuM ke-e garbhavAsanAM bhayaMkara viSama dukhethI ati kAyara thaIne bhAvI janmanA kAraNurUpa evA AgAmI maraNuthI tuM vAraMvAra Dare che. narmAdikamAM zarIra saMbaMdhane laIne je dukha prApta thAya che te te dUra che paNa A vartamAna uttama manuSya paryAya grahaNa karatAM garbhAvasthAmAM he jIva! tuM kevA bhayaMkara duHkhane pAmyuM che, te te vicAra! maraNuM thayA pachI navIna zarIra dhAraNa karavuM ja paDazeane garbha vinA janma
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) : nathI-eTale tAre te punA janamama pura maracha-bhujafpa DananI rANana e kahevata jevuM ja thayuM. ane vAstavya paNa ema ja che. garbhAvasthAnAM anaMta dukhe te sahyAM che, eTale evI ne evI bhAvinI dahezatathI mane lAge che ke tuM maraNuthI Dare che. he prANI! zarIranI utpattimAMja je tuM evuM bhayaMkara duHkha samajato hoya te have jethI evuM duHkha na thAya e upAya zIgha kara! he jIva! Aja sudhI sarva paryAyamAM te tArA ja ghAta arthe badhI pravRtti karI. e tuM jarA svaccha dRSTi karIne je. ajAkapANIyamanuSTitaM tvayA vikalpamugdhena bhavAditaH purA / yadA kiMcitsukharUpamApyate tadArya vidhdayandhakavartakIyakam // 10 // he bheLa prANI ! te A paryAya pahelAM sarva kArya "kalApajayaralakaryo. keI manuSya bakarIne mAravA mATe charI Icchato hatepaNa bakarIe ja potAnI kharIthI pitAnA nIce daTAyelI charI kADhI ApI, jethI te ja charIthI te mUrkha bakarInuM maraNa thayuM. tema je kAryothI tAre ghAta thAya-buruM thAya, teja kArya teM karyuM kharekhara tuM heya upAdeyanA vivekathI rahita mUrkha che. A saMsAramAM je kaMI kiMcit sukharUpa bhAsatA viSayAdinAM sevana che tene tuM "yAvartikIyA" jANu, arthAt jema keI AMdhaLo mANasa tALI detAM baTerAne pakaDe e na banavA jevuM Azcarya che. tema e viSayAdi sevana mAtra kSaNika che, capaLa che. pitAnI ja kharI vaDe-pitAne ja ghAta karavA IcchatA manuSyane pite ja pitAnA nIce daTAyalI charI kADhIne dharavI e jema bakarAne mATe svaghAtaka kArya che, tema A manuSya paryAyamAM tane je kaMI viSayAdi sevanathI sukhajevuM bhAse che, ane tethI tuM ema mAnI rahyo che ke-A sukha avasthA mArI Ama sadAya banI raheze, ema samajI nizcita thaI rahyo che, paNa e bhase nizcita rahevuM tane yogya nathI. tAre e vicAra tane ja ghAtarUpa che, tenuM tane leza bhAna che? e viSayAdi sevanamAM sukha nathI ja-sukhAbhAsa mAtra che. ane te paNa kSaNika che. ema jANI tenI lubdhatAmAM ajJAna vaDe A amUlya mAnava jIvanane hIna upaga na kara ! ethI tAre ja ghAta thAya che te vicAra ! pitAnA upayogane pote ja malIna karI potAnA ja zuddha jJAna, darzana, sukhAdi bhAva prANane nAza karI AnaMda mANu e pelA bakarA jevuM svaghAtaka kArya nahi
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) te khIjuM zuM ? anAdi kALathI jIva Ama ja karatA cAlyA Ave che. upayeAganI malinatA e ja maraNa--ane samaye samaye bhUkha jIva peAtAnA niLa upayAgane Ama eThA karI khuzI thAya che, AvAM nira Mtara thai rahelAM bhAva maraNane pAche peAtAnu jIvana mAne che, Anadu mAne che, e eka bhayaMkara ghelachA nahui te khIjuM zuM? hA kamiSTavanitAbhirakANTa eva caMDo vikhaMDayatipaMDitamAnino'pi / pazyAbhUtaM tadapi ghoratayA sahate dagdhuM taponibhiramuM na samutsahante // 101 // hAya ! ghaNA ja duHkhanI vAta che ke--jee pAtAne paDita mAne che tevAone paNa e pracaMDa kAme iSTa strIenA nimitte jJAnIpaNAthI khaMDa khaMDa karI mahA duHkhI duHkhI karI nAMkhyA, chatAM e ja pADatA (jJAnIe ) e kAmane dhIrajathI sahana karI rahyA che, paNa tene taparUpa pracaMDa agnithI bhasma karavAmAM jarAya utsAhavata thatA nathI e parama Azcaya che! e kAma, devA suddhAMta sarva jIvAne satAvI rahyo che, kharekhara e picAca che--vaLagye teno keDA na mUke evA setAna che. jeA peAtAne jJAnI mAne che, temane paNa e kAmapizAca strIonA nimitte bhraSTa karI atyaMta duHkhI kare che. jema keAi buddhimAna puruSane kAI khANuthI cheke, tyAre te khANunA mArane tA sahana kare paNa khANu mAranArane mitra gaNI tene mAravAnA upAya na kare ulaTA tenI puSTatA kare, e kharekhara hAsyajanaka che. tema koI pAtAne jJAnI mAne-paraMtu tene e kApizAca zrIrUpa bANeAthI pIDe tenI pIDAne te e sahe, paNu abhiprAyamAM kAmane hitarUpa jANI tene taparUpa (IcchAnirodharUpa) jAjvalyamAna jJAnAgnithI bhasma karavAno upAya na kare ulaTI tenI puSTatA karyAM kare e eka parama Azcaya che! kApizAcane sadaMtara khALavAnA utsAhavata puruSo zuM kare che te kahe cheH-- arthibhyastRNavadvicitya viSayAn kacicchiyaMdacavAn pApAM tAmavitarpiNIM vigaNayanAdAtparastyaktavAn |
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) { prAgevAkuzalAM vimRzya subhago'pyanyo na prygrhiirete te viditattarottara sarvottama sthAninaH 22 . " keI tyAgI viSayAdine tRNa samAna sarvathA akAryakArI jANIne putrAdi vA yAcakAdine arpaNa kare che, (lakSmI Adi) tathA kaI tyAgI lakSamI Adi sarva viSaya sAdhanone pAparUpa ane tRSNane vadhAravAvALAM jANIne tene keIne nahi detAM jyAMnAM tyAM cheDIne paMTha vALI cAlyA jAya che. pharI pAchuM vALI tenA sAme daSTipAta paNa karatA nathI. vaLI keI tyAgI te lakSamI Adi viSayasAdhanone pApanuM mULa ane sarva akalyANanuM kAraNa samajIne prathamathI ja tene nahi grahaNa karatAM parama saubhAgya dazAne prApta thAya che. ema uparokta traNe tyAgI puruSe u ttara utkRSTa che. prathama prakAranA tyAgamAM keI aMze prazasta kaSAyano aMza che, jethI koIne paNa ApavAnA tenA pariNuma thayA-bIjA prakAranA tyAgImAM e lakSmI Adi upara evI viraktatA thaI che ke-tene kaI grahe vA na grahe-ene te kazAthI pratyeAjana nathI. trIjA prakAranA tyAgImAM evA prakArano sarvotkRSTa tyAga vairAgya varte che ke-prathamathI ja tene bhegavavAnA vA meLavavAnA pariNAma ja saheje thatA nathI. ema e traNe prakAranA tyAgI puruSo eka ekathI utkRSTa vairAgya pariNAmayukta che. ema tyAgI puruSe traNa prakAre tyAga kare che, jo ke e traNe tyAgI puruSomAM e paMca iMdriya viSayanA sAdhanarUpa lakSmI Adi pratye svarUpa pratIti te samAna che, paNa tyAga pariNAmanI hinAdhikatA-aMtaraMga rAganI hInAbItAne laIne varte che. game te prakAre paNu e viSaya ane lakSmI Adi sAdhanono tyAga karIne zreSTha che, evI utkRSTa saMpadAne pAmIne je puruSe tene vAstavya tyAga pariNAme cheDe che, temane dhanya che. ema graMthakAra nIcenA kAvyathI kahe che - virajya sampadaH santastyajanti kimihAbhutam / - pAmI gukhAvAnuM suttama gogana / 2002 sapuruSo virakta pariNAme sarva viSaya sAdhanarUpa saMpadAne cheDe che, emAM zuM Azcarya che? kAraNuM glAniyukta puruSa bhAvathI bhakSaNa karelA bhejanane paNa zuM nathI vamate? vame che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgI ene tyAga karavAthI duHkha thAya che, ane duHkha sahavuM e emane mana ati kaThaNa che. tethI tevA sarAgI jIve tyAga kare che te Azcaryayukta che, paNa vairAgya sameta cittavALA puruSane tyAga kare emAM kAMI kheda thatuM nathI. emane mana te e tyAga sahaja ane ulaTe sukhAvaha thAya che, ane sukhane kazuM nathI IcchatuM? temane tyAga kaMI Azcaryayukta nathI. jema ke manuSya bhejana karyA pachI tene ema samajAyuM ke A bhejanathI mAro prANu jaze, vA rega thaze, te te manuSya game te upAya karIne paNa te jamelA bhejananuM vamana kare che. tema prApta viSayomAM paNa ema samajAyuM ke-A viSayAdinA sevanathI mAruM kharekhara aniSTa thaze, AtmA dina-pratidina raMka banate jaI svavIthI luMTAI bhAva maraNane pAmaze, svAdhInatAno nAza thazeparAdhInatA vRddhi pAmaze-AtmajAgratI haNaze-naSTa thaze, tevI samyaka samajaNa bharI udAsInatA thaye banatA hareka upAya karIne paNa te lakSamI-viSayAdine samyak prakAre tyAga kare che, ane emAM kAMI Azcarya paNa nathI. have e lamI Adine choDatAM judI judI prakRtivALA jIve zuM kare che te kahe che - bi cabana jAto vimartha sAtvikatA | karoti tatvaviJcitraM na zokaM na ca vismayam // 14 // mUkha ane parAkrama rahita nehI puruSo vaze ke kavaze e lakSamIne tyAga karatAM thatAM ati zeka kare che-jhure che, ane parAkramazIla sAtvika puruSo vismaya pAme che, tyAre tattvajJAnI puruSo te lakSmI Adine tyAga karatAM zeka ke viramaya pAmatA nathI-eja parama Azcarya che. saMsArI jIne dhanAdine tyAga karatAM ke thatAM be prakAranA bhAva thAya che. je parAkrama rahita mohI jIve che temane keI kAraNavazAt te dhanAdine viga thAya che tyAre teo zekathI atyaMta pIDAya che.- arere! A kArya zAthI thayuM ke jethI A mArI priya lakSamI gaI" ema teo atyaMta udvega karyA kare che, tathA parAkramazIla puruSone kaI kAraNathI vA pitAnA utsAhathI te dhanAdino tyAga thAya che, tyAre temanA aMtaramAM vismaya thAya che, paraMtu tattvajJAnI AtmAone e lakSamI Adine tyAga karatAM zoka ke vismaya emAMnuM kaMI paNa thatuM nathI. kAraNa teo te dhanAdi padArthone viSe svapaNuM mAnatA ja nathI. spaSTa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhinna paradravya jANe che, ane pitAthI spaSTa bhinna evAM paradrane tyAga karatAM zoka ke garva kare kema ghaTe? tethI ja jJAnI puruSo zeka ke garva rahita-tyAganA vikalpa vinA sahaja dazAe tyAga kare che. vivekI puruSo jema lakSmI Adine tyaje che, tema zarIrane paNa taje che. e vAta graMthakAra kahe che - vimRzyoccairgarbhAt prabhRti mRtiparyaMtamakhilam mudhApyetata kleSAzucibhayanikArAghabahulam / "budhaistyAjyaM tyAgAdhadi bhavati muktizca jaDadhI: sa kastyaktu nAlaM khalajanasamAyogasadRzam // 105 // garbhathI laIne cheka maraNAMta sudhI A zarIra nirthaka kaleza, apavitratA, bhaya, tiraskAra ane pApathI bharapura hoya che Ama vicArI samaju puruSAe evA viTaMbaNapUrNa zarIrano sneha sarvathA tyajavA yogya che. je nazvara ane kevaLa duHkhapUrNa zarIraparanuM mamatva cheDavAthI AtmA kharekhara muktadazAne prApta thatuM hoya, te jagatamAM e keNuM mUrkha che ke-je tenA tyAga bhaNuM pramAda kare! zarIra e kharekhara dUcha manuSyanA meLApa jevuM che. duHkha, bhaya, apavitratA, AtmahinatA, ane pApa emAMno eka aMza paNa satyu sahana karI zakatA nathI paNa tene cheDavA ja che che, saMsAra dazAmAM te e sarva saMpUrNa paNe ane niraMtara vate che tethI vivekI janoe evA duHkha, apavitratA AdithI bharelA zarIrane kharekhara cheDavA yogya che jemAM jIvane kaI prakArano lAbha na hoya-ulaTI pIDA hoya ene kayo mUrkha choDavA na iche? jema duSTa janane jarA paNa saMbaMdha duHkhakartA thaI paDe che, tema A zarIra saMbaMdha paNa duHkhadAyaka samajIne te paranuM mamatva sarvathA cheDavA yogya che. zarIra rAkhyuM rahe tema nathI. A jagatamAM game teTalA bhagIratha prayatna paNa tene koI rAkhI zakayA che? he jIva! rAtrI divasa teja deha ane dehAthe mamatvane laIne te svAtmabaMdhathI vaMcita rahe che. dehanI mAyA visArI svarUpa vizarAmI thaye ja tane vAstavika sukhanA kinArAnI jhAMkhI thaze. pariNAme tuM sukhI thaIza. mATe deha pratyenuM mamatva choDa! have rAgAdi sarva vibhAvene cheDavA graMthakAra saMbaMdhe che -
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (83) kubodharAmAdiviveSTitaiH phalam .. tvayApi bhUyojananAdi lakSaNam / pratIhi bhavyapratilomapartibhi dhruvaMphalaM prApsyasi tadvilakSaNam // 106 // he bhavya! tuM ajJAna ane rAgAdipUrNa virUddha ceSTAo vaDe vAraMvAra janma maraNAdi phaLane pAmyo, have kaI evIja pratIti kara ke jenAthI viparita pravRtti karI vilakSaNa phaLane tuM prApta thAya. je kAraNothI je kaLa nIpaje tenAthI ulaTAM kAraNothI ulaTuM phaLa thAya." e vAta lokamAM paNa pracalita che. jema garamIthI thayela rega zIpacArathI nAza thAya che, tuM ajJAna ane asaMyame karIne ja janma maraNadI phaLane pAmya, je kAraNathI ekaja vAra kaI kArya thAya tyAM te kadAca ema paNa bhrama thAya ke A phaLa kaI bIjA ja kAraNathI thayuM hevuM joIe, paraMtu saMsArI jIvane to vAraMvAra ajJAna ane asaMyamanuM sevana pratyakSa jaNAya che, ane tethI janma maraNudika duHkha paNa vAraMvAra dekhAya che. eTale A nirNaya kAMI bhrama nathI. jema keI vastu khAvAthI turataja kaI rega utpanna thAya te samajavuM ke-A roganuM kAraNa te khAdhelI vastu che. bIjAne te pramANe thayuM hoya, ane tane na thayuM hoya te kadAca bhrama manAya. paNa tuM ja pite vicAra ke huM kema pariNamI rahyo chuM! ane zuM phaLa anubhavI rahyo chuM! he bhAI! sthira vicAra karatAM A phaLa je tane buruM lAgatuM hoya te hAla tuM je ajJAnAdi bhAve pariNamI rahyo che, tema pariNamavuM cheDI de. ane e ajJAna ane asaMyamathI ulaTa samyakajJAna, cAritranuM bhakitathI sevana kara! ke jethI e janma maraNAdi phaLathI ulaTA avinAzi sukharUpa mokSa phaLane tuM prApta thAya. A kAMI brama nathI. samyakajJAna-cArItrane sevavAvALA A jagatamAM bahu thoDA che. temane anAdi ajJAna ane asaMyamajanita AkuLatA maTIne kaIka aMze vAstavya sukha anubhavAya che, te upasthI e samyakajJAna cAritranA yathArtha ane pUrNa sevanathI pUrNa svAdhIna sukha prApta thAya, ema spaSTa pratItimAM Ave che. jema keI auSadhInA sevanathI roga ghaTato jaNAya to ema spaSTa samajAya che keAja auSadhInA sevanathI avazya sarvathA rega maTI pUrNa ArogyatA prApta thaze, eTale nizcita che ke-samyakajJAna-cAritranA yathArtha sevanathI sarva duHkhano kSaya thaI pUrNa svAdhina ane zAzvata sukha prApta thAya che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) graMthakAra e ja svAtmazAMtirUpa zAzvata sukhane IcchatA mumukSune te phaLanI prAptInA mArga bhaNI preraNA karatAM kahe che ke - davAdamatyAgasamAdhisaMtateH pathi prayAhi praguNaM prayatnavAn / nayatyavazyaM vacasAmagocaraM vikalparaM paramaM kimapyasau // 107 // svara nI karuNuM te dayA, Idriya ane manane nirodha te dama, parigrahane chAMDave te tyAga ane vItarAga dazArUpa pariNAma sukhamAM nimagnatA te samAdhi. e dayA, dama, tyAga ane samAdhirUpa sanmArga viSe tuM yatnapUrvaka ane niSkapaTa pariNAme pravarta. e pavitra mArga tane anirvacanIya ane nirvikalapa zuddha caitanyapadane viSe sthApana karaze ke je pada tArA zAzvat avicchinna sukhanI parisImA che. jema keI manuSya pitAne ISTa nagaranA kharekharA mArgane viSe sIdhe cAlyA jAya to te pitAne ISTa nagare avazya pahoMcaze. tema samyakUjJAna garbhita dayA, dama, tyAga, ane samAdhi Adi satya mekSamAge niSkapaTapaNe pravarte te khacIta yathAkhyAta cAritradazA pragaTIne muktadazAne prApta thAya e nizcaya che. "huM sAdhana karuM--paNa siddhi prApta na thAya te!" evA zramathI tuM mokSamArgathI zithila na thA! e satya sAdhanAthI tane ayazya yatheSTa siddhinI prApti thaze-are tuM pite ja te siddhi svarUpa banIza tAre ane tane vAMchita siddhi pratyene vartamAna bheda sarvathA maTI jaze ane tuM paramAnaMdamaya banIza. vizeSa zuM kahuM! vivekapUrvaka parigraha tyAgarUpa sanmArga jIvane avazya mukta dazA prApta karAve che, ema graMthakAra kahe che - _ vijJAnanihatamohaM kuTIpravezo vizuddhakAyamiva / - tyAM nikALarkhavAmanarAma suha 208 jema pavana sAdhana viSe kuTIpraveza nAmanI yogakriyA che, tema samyakajJAnarUpa tIkSNa dhArA vaDe jemaNe mehane nAza karyo che, ane jemanA zarIrAdi roga vizuddha vate che, tevA jene parigraha tyAga avazya temane ajara amara banAve che. heya, ya, ane upAdeya buddhirUpa tIkSaNa bheda vijJAna vaDe mehano nAza kare eja samyakajJAnagarbhita samyakdarzana che. te sAthe bAhAtyaMtara parigrahane tyAga thavene samyak cAritra che. e traNe ratnono AtmAthI ananya bhAve aMgikAra thave e ja sAkSAta mokSamArga che. evA apUrva
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) meAkSamAne prApta thayele jIva avazya nirmala, niSkalaMka, nira Mjana, ane svAbhAvika kevaLa sama avasthita zuddha caitanyarUpa zAzvata nijapadmane viSe sthita thaI mukta dazAne prApta thAya e niHsadehu che. 99 ahiM' graMthakAra vivekapUrvaka parigrahe tyAga karavA medha kare che. teno hetu-parigrahanA vAstavika svarUpane samajyA sivAya e ja parigrahanI vadhu kAmanAnI icchA ane rase karI athavA " AthI mArUM kalyANu thaze " evI mAtra edhabuddhie grahAI jIve pUrva ghaNIvAra mAtra mAhA parigraha tyAga karyA che. tema leAka samudAyamAM paNa parigraha tyAgI kahevAyeA che. ema parigrahanA pUrva ghaNIvAra tyAga karyAM chatAM saMsAra kAyama rahyo che. paNa "murchA vighna" e TuMkuM paNa mahUd bhAvasUcaka sUtra jIvanI dRSTimAM samajAi-parigrahanuM vAstavika duHkha jaNAI, parigraha, parigraha hetu, parigrahI, ane parigrahanuM phaLa enA vAstabdha viveka thaI jIva jo eka ja vAra mAhyAbhyatara parigrahane cheDe te avazya tadbhave athavA bhAvI evA gheADA samayamAM krame karI aparigraharUpa nija nirAkuLa dazAne prApta thAya. vivekapUrvaka tyAga karanArA puruSAmAM paNa sarvottama tyAgI puruSanI prazaMsApa kAvya kahe cheH-- abhuktavApi parityAgAtsvocchiSTaM vizvamAsitam / yena citraM namastasmai kumArabrahmacAriNe / / 109 / / bhAgane bhAgavyA vinAja ane svAbhAvika viSaya pratyenA tyAga pariNAmathI samasta viSayAne jemaNe potAnI anaMta vAranI eMTha samAna gaNyA che, evA zrI kumAra brahmacArIne mArA namaskAra he ! pUrve traNa prakAranA tyAgI kahyA che, temAM jene bhAga sAmagrInuM nimitta prApta thayuM che, para Mtu aMtaraMgamAM bhagAdi pratyenA utkaTa vairAgya pariNAmane lIdhe tene bhAgavyA vinA ja vikalpa rahita dazAe je cheDe che, arthAt khALa avasthAmAM je mAhyAbhyatara dIkSA zikSAnI sApekSatA sahita dhAraNa kare che te ja sarvotkRSTa tyAgI che. bhAgAdine grahaNa karI pachI je cheDe che, athavA bhAgAdi sAmagrI prayatna karavA chatAM nahi maLavAthI tethI kheda pAmI te bhAgAdi pratye upekSita thaI tene cheDe che-temAM kAMI Azcaya nathI. paraMtu bhAganuM pUrNa nimitta prApta thavA chatAM tene bhAgavyA sivAya ke bhAgavavAnI vRtti sivAya je tene cheDe che temane dhanya che, ane e ja moTuM Azcaya che! jema kAI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ punI AgaLa tame ISTa suMdara bhejana dharyuM, te puruSa tene pitAnI anaMta vAranI eMThe samajI nahi grahaNa karatAM cheDyuM, tema sarva prAptaviSane nahi bhegavatAM nivikalpa pariNAme jeNe chelyA-pitAnI anaMta vAranI eMTha samAna gaNyA-evA te kumAra brahmacArIne huM namaskAra karuM chuM. have graMthakAra cAritranuM varNana kare che - . akiMcanohamItyAssva trailokyAdhipatirbhavaH / yogigamyaM tava proktaM rahasyaM paramAtmanaH // 110 // - he jIva! huM akiMcana chuM, arthAt mAruM kaMI paNa nathI. evI samyak bhAvanApUrvaka tuM niraMtara rahe. kAraNuM eja bhAvanAnA sata ciMtavanathI tuM gailokayane svAmI thaIza. A vAta mAtra zrI gIzvare ja jANe che. e yogIzvarene gamya evuM paramAtmatatvanuM rahasya meM tane saMkSepamAM kahyuM. ajJAnanA udayathI jIvane para padArtha viSe mamatva thayA kare che paraMtu je para che te kaI prakAre karIne paNa nijarUpa thavAnuM nathI. para padArthanI mamatva bhAvanAne yogeja anAdi kALathI jIva hInasatva thaI rahyo che. "keI paNa dravya mAruM nathI." ema jyAre samyaka prakAre viziSTa bhAvanA satatapaNe jIvane viSe jAgrata thaze tyAre te ja samaye jIva gailokayane nAza thaze. A gupta rahasya mAtra yogI puruSe ja jANe che-anubhave che, ne te meM Aje tane saMkSepamAM kahyuM. para padArthanA mamatvamAM anAdi kALathI dIna-hIna banavA chatAM eka paNuM padArtha Aja sudhI tAre ke tujarUpa thayo hoya ema zuM tane bhAse che? nA. to pachI tenA ja vyartha vikalapamAM zuM sAdhya che? athavA zuM tane mAtra ke haTha ja che? ke jethI te anAdi kALathI parane pitApaNe pariNumAvavA mathe che! bhAI! retIne game teTalA prayatna pIlavA chatAM temAMthI telanI prApti kadI paNa thaze? arthAt retanuM zuM tela banaze? nahi ja. have te he jIva! anAdi kALathI banI rahelI evI para padArthane viSenI nija buddhi cheDI svane viSe sva buddhirUpa parama akiMcana bhAvane te grahaNa kara! e tane amArI TuMkI paNa hitakara zikSA che. kavivara banArasIdAsa pugala pIMDa bhAva rAgAdi, Inase nahi tumhAre mela; e jaDa pragaTa gupata tuma cetana, jese bhInna tIla arU taila. (bhASA samayasAra)
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ have tapa ArAdhanAnuM svarUpa zrI graMthakAra kahe che - durlabhamazuddhamapasukhamaviditamRtisamayamalpaparamAyuH / manuSyamika tapotipaura taraH pApa che ?2 he jIva! mAnava paryAya ati durlabha che, apavitra che, sukha rahita che, maraNa samaya anizcita che, ane Ayu alpa chetethI ja A manuSya paryAya (bhegane yogya nahi paNa) tapane ja yogya che. tapathI, nirjarA thAya che ane nirjarAthI muktadazA prApta thAya che, tethI A manuSya paryAyamAM ja tAre ta5 abhyAsIta-saMskArIta karI levuM e ja yogya che. AmAnuM vAstavika hita mokSa che. tenI prApti tapa vinA nathI. samyaka prakAre jJAnacAritrapUrvaka tapa kare te sAkSAt mekSamArga prApta thAya. te tapa mAtra A mAnava paryAyamAM ja banI zake ema che. devA visayapasatA gArayA tibbaduHkhasaMsthA tiyA vivipula mA (kSepaka) deve viSayAsakta che, nArakI tIvra dukhe niraMtara tasAyamAna che, tiya viveka rahita che, mAtra eka manuSya paryAyamAM dharma prANI saMbhavita che. manuSya praryAya paNa vAraMvAra pAma ati ati durlabha che. e alabhya mAnava deha pAmavA chatAM tene tarUpa sanmArge nahi lagAvatAM jeo vyartha javA de che, te jIvene anaMtAnaMta kALe paNuM pharI e mAnava paryAya prApta tha parama durlabha che. manuSya paryAyamAM paNa devavat uttama bhegAdi sukha cheDI tapamAM pravartavuM e atyaMta durlabha che ane ahiM te kevaLa zArIrika ane mAnasika duonI mukhyatA vate che. to pachI tevA duHkhane choDIne tapa karavAmAM beda ze? vaLI manuSyamAM paNa zarIranI suMdaratA denA jevI dhAtu upadhAtuthI rahita vaikIyaka hota to te tapa vaDe te suMdaratA bagaDavAne jIvane bhaya rahe! paNa manuSya zarIra te mAtra dhAtu-upadhAtu-mala-sutra-puriza Adi nigha ane atyaMta glAnI egya vastuonuM bhareluM mahA apavitra che. kahe ke sAkSAt kahevATavALA melanI kevaLa mUrti che. emAM vaLI kaI suMdaratA bagaDI javAnI hatI! ane tene malina thAne bhaya za? ke tane e zarIrane tapa viSe lagAvatAM suMdaratA bagaDavAne ke malina thavAne bhaya rahe che? suMdaratA ane svacchatA te AtmAnI che, zarIranI nathI, vaLI kenI mAphaka kadApI ma2Nune samaya nizcaya heta te "zAvA:
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ce) vakhata nizciMta rahI pachI tapa karIzuM" e bhAvanA tArI kAika prakAre mAnya thAta. paNa e manuSya jIvananA aMtakALanA keAi nizcayaja nathI ke amuka kALe ja te paDaze. vaLI utkRSTa Ayu hAta teA ema paNu jIvane dilAsA rahe ke- cAle AgaLa tapa karIzuM' paNa Ayu ati alpa che. Ama sarva prakAre jotAM manuSya paryAyamAM dha pravRtti karavI ke thavI e vIjaLInA jhamakAre sAyanA nAkAmAM dvArA parAvI levA jevuM che. AvA alabhya avasare te zighra apramAdI thaI tapa viSe udyamI thavu e ja cAgya che. he jIva! je alabhya ane amulya mAnava dehe samyakUda na jJAna-cAritrapUrvaka tapa ArAdhanAnA lAbha prApta thAya te ja mAnava deha sArthaka che. dhanya che kRtArtha che. have dvAdazAMga tapa viSe meAkSanu nikaTa sAdhana dhyAnarUpa abhyaMtara tapa che. tenuM dhyeya tathA phaLa vigerenuM graMthakAra varNana kare cheH-- ArAdhyo bhagavAn jagattrayagururvRttiH satAM sammatA klezastazcaraNasmRtiH kSatirapi prakSayaH karmaNAm / sAdhyaM siddhisukhaM kiyAn parimitaH kAlo manaHsAdhadham samyak cetasi ciMtayantu vidhuraM kiM vA samAdhau budhAH // 112 // samAdhi viSe traileAkaya guru bhagavAna e ArAdhanA che, saMta puruSA jene niraMtara praza Mse che evI uttama pravRtti e kArya che, bhagavAnanA caraNAnuM smaraNa karavA mAtra svalpa jemAM zrama che, kama prakRtinA nAza thavA e rUpa jemAM khaM che, sAdhanAnuM phaLa sava pratiSadharUpa phreMnA abhAva thai meAkSa dazArUpa sukha che, ane mAtra parimita (gheADA) kALa sudhI mananu' jemAM sAdhana karavAnu che, teA hai jJAnI! tuM aMtaHkaraNathI jarA samyak vicAra teA kara ke samAdhi viSe du:kha zuM che? keAI ema samaje che ke-tapamAM kaSTa che, ane kaSTa amArAthI sahana thatuM nathI." tene zrI AcArya mahArAja samajAve che ke-sava tapamAM parama vizuddha tapa zuddhAtmAnu dhyAna che, evA utkRSTa paNa sarala tapamAM bhAI! zuM kaSTa che te te jarA vicAra! je kAi nIcanI sevA karavAnI hAya ! jIvane lajjA Adi kheda thAya, paNa A dhyAnarUpa tapamAM te traileAkayanAtha zrI adbhuta bhagavAna ke je parama vizuddha paramAtmA che, evA sarvotkRSTa ujavaLa AtmAnuM ArAdhana che. temAM vaLI lajjArUpa kheda zAnA? vaLI kAi nIca kArya karavAnuM hAya .
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (89) te kheda thAya, paraMtu je pravRttine saMta purue niraMtara prazaMsI che, tevI nirmaLa pravRtti aMgIkAra karavAnI che, temAM kheda heya? vaLI kaMI kaleSa sahana karavAnuM hoya to paNa kheda thAya, paNa ahIM te bhagavAnanA caraNarUpa AcaraNanuM smaraNa-ciMtavana mAtra karavAnuM che, temAM kaleSa kayAMthI hoya? tathA sAdhana karatAM je kaMI ApaNuM dhana jatuM hoya te vakhate duHkha thAya, paNa ahIM te jene sarvathA nAza kare ja ISTa che, ke je jIvanA sukhane ja pratibaMdhaka che, tene ja nAza karavAnuM che tema thatAM bhaya heya? arthA-karma pravRtione nAza thAya e rUpa kharca che, paNa pitAnuM jemAM kAMI kharca thatuM nathI. vaLI sAdhananuM je jarA jeTaluM tuccha phaLa hoya che te ApaNane kAMI kAryakArI ochuM hoya, paNa ahIM te dhyAnanuM phaLa sarvotkRSTa mekSa che, e zuM thoDuM kAryakArI phaLa che? vaLI sAdhanano kALa je lAMbA hoya te paNa vakhate kheda thAya-paNuM dhyAnano kALa paNa thaDe che, temAM kheda zAne? sAdhana parAdhIna hoya tepaNu kheda thAya, paNa ahItA pitAnA manarUpa svAdhIna sAdhana vaDe sarvotkRSTa sAdhyanI siddhi karavAnI che, temAM kheda zAne? vaLI jyAM tyAM sAdhyane arthe bramaNa karavAnuM hoya to kadApI thAka lAge, paNa atre te anya vicArathI cheDAvI cittane eka zuddhAtmAne viSe ja lagAvavAnuM che. temAM kheda ke zramane saMbhava ja nathI. to he bhAI! AvuM saralamAM sarala dhyAnarUpI tapa karavuM temAM tane kheda ke zrama jevuM zuM bhAse che? tuja vicAra kara, ane tapamAM anAdara nA kara ! ahIM ziSya pUche che ke-dhyAna viSe te kaSTa nathI, paNa anazanAdi tapa viSe to jarUra kaSTa che. (uttara) anazanAdi tapamAM te tyAre ja kaSTa thAya che ke jyAre te sarala svAbhAvika ane jJAnahAsa sivAya kheMcI tANane karavuM paDe. paNa atre to pariNAma pramAdI na thAya, kaleSarUpa na thAya, tema dhyAnanI siddhinA athe ulahAsa pUrvaka karavAmAM Ave che, tethI temAM kaSTa na heya. vaLI je jI e anazanAdi tapamAM kaleza ane kaSTa dekhe che, te mAtra teone atyaMtara pramAda ja che. juo kRSikAra Adi saMsAra pariNAmI jI kaSAyavaza tevAM anazanAdi ke tethI paNa vipula kaSTa rAjI khuzIthI uhAsasaha kayAM nathI veThatA? te pachI AtmasvabhAvanI nirmaLatAnA hetubhUta e anazanAdi tapa tane zuM kaSTarUpa lAge che? tapa kaSTarUpa lAgavAnuM kAraNa mAtra tArI te pratye arucI che. dhanAdi vinAzi vastuonI pAchaLa ajJAna ane mohavaze ghele banela-parAdhIna thayela jIva keTaluM kaSTa, keTale kheda, keTaluM apamAna, ane keTalI parAdhInatA sahana kare che. ane eTaluM badhuM jIvana paryata sahana karavA chatAM paNa
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) khalAmAM zuM meLave che? tenA o khyAla karavAmAM Ave to e ana'ta atIdriya paramAnaMdarUpa svAdhIna zAzvatasukhanI prAptIne arthe je sahana karIe te thADu' ja che arthAt kaMI ja nathI ema spaSTa anubhavamAM Avaze. have dhanAdinI tucchatApUrvaka graMthakAra tapanA apUrva mahimAnu varNana kare che: -- draviNapavanamAdhmAtAnAM sukhaM kimihekSate kimapi kimayaM kAmavyAdhaH khalIkurute khalaH / caraNamapi kiM spRSTuM zaktAH parAbhavapAMzavo vadata he jIva! mAtra dhaneSaNArUpI nira'tara cAlI rahelI dhamaNunA pavanathI vadhI gayelA tRSNAgni vaDe tamAyamAna thai rahelA jIvAne ahIM paNa ApaNe vivekathI jotAM zuM sukha dekhIe chIe ? duSTa kAmarUpa AheDI AtmAne pratipaLe zikAra karI rahyo che, asahya kaSTa ApI rahyo che, e kaSTarUpa dhuLa nirmaLa niSkaMlaka cAritrane sparza karavAne zuM samartha thAya ? nahiM ja. te pachI vAMcchita ane siddha karavAmAM tapa sivAya khIjo kaceA upAya zreSTha mAnavA ceAgya che ? tapaso'pyanyanmAnyaM samIhitasAdhanam // 113 // jagatamAM je jIvA dhanavAna che, kAmavAsanAthI niraMtara pIDita che, ane tapa karavAmAM kaSTa mAnI rahyA che, te jIvAne saMsAramAM kadI paNa sukha hAi zake nahi. sukha te mAtra IcchA nirodharUpa samyak tapamAM ja samAyeluM che. tapanA yeAge saMsArI vinAzi viSayAdi padArthAMnI cAhanA dUra thavAthI AtmapariNAmamAM nirAkuLatA unna thaI yathAsaMbhava paritASapaNuM varte che. ane A leAkamAM ja sAkSAt sukhano anubhava thAya che, para padArthA pratyenI bhAvanA-cAhanA maTavAthI AtmA apratibaMdha thaI jagatanA saTrUthI rahita thai nirvANapadmarUpa parama niHsprecarane prApta thAya che. ethI sunizcita che ke--A loka ane paraleAkamAM sukhanI prAptinuM vAstavika kAraNa eka samyaka tapa sivAya khIjuM kAI nathI. e ja ane graMthakAra puSTa kare cheH-- ihaiva sahAn ripUnvijayate prakopAdikAn guNAH pariNamaMti yAnasubhirapyayaM bAMcchati /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) purazca puruSArthasiddhiracirAt svayaM 'yAyinI naro na ramate kathaM tapasi tApasaMhAriNi // 114 // anAdi kALathI AtmAnI pAchaLa pizAcanI mAphaka lAgI rahelA krodhAdi prabaLa varIo tapanA prabhAvathI tatkAla jItI zakAya che ane prANune sATe paNa na prApta thAya tevA duSmApya samyaka guNe zidhra pragaTa thAya che. tathA bhAvimAM mokSa puruSArthanI svayaMmeva siddhi prApta thAya che. te e anaMta AtApane zidhra saMhAravAvALA tapa viSe kayo puruSa na rame? rame ja vivekI ane kalyANanA pIpAsu AtmAone mATe tapa e eka AnaMdadAyaka krIDA vana che. tyAM kheda ke leSa zAne hoya? je kAryathI bhAvimAM hAni thAya ane vartamAnamAM lAbha thAya--athavA vartamAnamAM hAni thAya paNa bhAvimAM mahadu lAbha thAya tevAM kAryo viSe jIva anurAgazIla thAya che. ema jagatavAsI jInI pravRtti jotAM pragaTa dekhAya che, te pachI vartamAna tema bhAvi, e baMne sthitimAM lAbha kare evA tapane viSe karyo vivekI jIva prayatnazIla na thAya? thAya ja. tapane pratyakSa guNa to e che ke-jIvane pratyakSa duHkha daI rahelA evA anAdi krodhAdi verIne tatkAla abhAva thAya che. ane prANu sATe paNuM jenI prApti na thAya evA jJAnAdi guNe athavA riddhi sanmAnAdi AnuSaMgika atizaya saheje prApta thAya che. e pratyakSa rekaDuM phaLa che, ane AgAmI puruSa je AtmA tene vAstavika artha je makSa tenI sahaja prApti thAya che. ema anaMtara ane paraMpara baMne prakAre tapane parama lAbhadAtA samajIne buddhimAna mumukSuoe te pratye prIti karavI rogya che. thathA-"taparA nirjana =" (tatvArtha sUtra.) vaLI tapa e saMvara nirjarane suMdara upAya che. AtmAnA vAstavika sukhanuM sAcuM sAdhana che. kAraNa AkuLatA e ja duHkha che, aihika vinAzi padArthonI vAMcchA e ja AkuLatA che. e anAdi AkuLatA zamAvavA tathA anaMta sukha sthAnarUpa zuddhopaganI prApti thavA zubhAzubha icchAone samyaka jJAne karI nirodha kare te samyak tapa che. kathA -"RnijodhatA " dravya ane bhAvarUpa anAdi karma saMskAronI nirjarA tapathI ja thAya che. vaLI dvAdaza prakAranAM bAhyAvyaMtara tapa e ukta paramArtha tapanAM sAdhana che. Atmasthita dazA sivAya anya sarva bhAva ane padArtho e kevaLa duHkha che ema samajIne parama nizreyas AdhyAtmarUpa parama sukhane arthe e dvAdaza prakAranAM samyaka tapane parama AdarabhAve he jIva! tuM dhAraNa kara. 1 "yinI" e paNa pATha che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ taparata AtmAnA jIvana ane zarIranI saphaLatA che, ema graMthakAra kahe che - tapovalyAM dehaH samupacitapuNyArjitaphalaH zalATvaye yasya prasava iva kAlena galitaH / vyazuSyaccAyuSyaM salilamiva saMrakSitapayaH sa dhanyaH sanyAsAhutabhuji samAdhAnacaramam // 115 // jema phula kAcuM phaLa upajAvI samaya pAmI kharI paDe che, tema jenuM zarIra taparUpI vela upara puNyarUpa phaLa upajAvI pote samaya pAmI nAza pAme che. tathA agni upara pANI dudhane bacAvIne paNuM pote baLe che tema jenuM zarIra ane Ayu samAdhirUpa parama dharmane bacAvI saMnyAsarUpa agnimAM baLe che, te zarIradhArI puruSane dhanya che. tenuM ja zarIra ane Ayu saphaLa che. apavitra ane duHkhanA hetubhUta zarIramAM rahIne temaja tenuM piSaNuM karIne paNa tethI je vairAgyavaMta AtmA samyaka tapa Acare che tenuM kAraNa graMthakAra nIcenA plekathI kahe che - amI praruDha vairAgyA stanumapyanupAlya yat / tapasyaMti ciraM taddhi jJAtaM jJAnasya vaibhavam // 116 // utkRSTa vairAgya pAmavA chatAM paNa dAsInya vRttie zarIranuM pAlana karIne cirakAla paryata tapa kare, e mAtra jJAnane ja mahimA che. jenAthI je udAsa thAya, eTale jenA pratyethI jenI prIti utarI jAya, te tenuM pAlana kare, e asaMbhavita che. paraMtu buddhimAna puruSa zarIranuM pAlana karavAthI potAnuM ISTa prayajana sadhAya che, ema jANI jema pitAnuM ISTa prayojana sAdhya thAya tema teTalA puratuM tene pALe che, paraMtu aMdhaanurAgapUrvaka adhika poSato nathI. mahA muni zarIrathI udAsa thayA che paraMtu teo samaje che ke manuSya zarIranA astitvamAM ja tapa banI zake che. tethI te zarIrane yathAkALe ucita AhArAdika ApIne paNa pitAnA projana puratuM saMbhALe che. zarIranA ati anurAgarata thaI gRddhitApUrvaka adhika piSatA nathI. prayajana puratuM zarIrane piSIne paNuM ghaNuM kALa sudhI tapa karavuM, e mAtra samyaka jJAnane ja mahimA che. jJAna vinA ugra tapa tape to zarIrane nAza kare ane bahu te devAdi gati pAme ke jyAM tapa saMcama hoya nahi, tethI jJAnI ema kare nahi.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jJAnI dehane arthe dehanuM piSaNa nahi, paNa udAsIna vRttie dehane saMbhALI mAtra saMyamanuM piSaNa kare che, ane tema karatAM dehanA anurAge muchita pariNamI nahi thatAM niraMtara AtmajAgratirUpa dazAe vate che. ajJAnI chone saMyama te mAtra aMtaraMga baLatarA che, kAraNa te saMyama ke asaMyamane tathArUpe samajato ja nathI. jyAM ajJAna che, tyAM saMcama ane cAritra kayAMthI hoya? kAraNaH dravyasyasiddhau caraNasyasidhdiH, dravyasyasidhdizvaraNasyasiddhau / puDhevetikarmAviratAH pare'pi, dravyAviruddhaM caraNaM caraMtu // (zrI . pravacanasAra pRSTha 328) artha-dravyadhanA anusAre cAritra hoya che, ane cAritrane anusAra dravyabAdha vate che, arthAt dravyane avirUddha cAritra vate che. have jyAM dravya ke dravyanA guNenuM ke guNenI mahattAnuM je jIvane tathArUpa bhAna nathI te jIva keI anya IcchAnI baLatrAmAM ja bAhya tapa saMyamAdimAM taNAya che. vicAra karatAM A vAta saheje pratItimAM Ave ema che. e ajJAna tapa saMyamAdi jIvane devAdi paryAya ApI prAce niSphaLa thaI jAya che, arthAt bAhA dekhAve paNa rahyo sahyo tapa saMyama ajJAna ne aMte naSTa thAya che. vaLI e ajJAna tapa saMyama tenA prAraMbhamAM paNa tapa saMyamarUpa nahatA. je prAraMbhamAM ja te tapa saMyama samyakarUpa heta te tene Ama nAza thAta nahi. kahevAnuM tAtparya e che ke-tapa saMyama aphaLa nathI, paraMtu ajJAna mege adhapaNe karatAM aphaLarUpa thAya che. evA amulya tapa saMyamane dhAraNa karI tene mAtra mokSAthe ja pravartAve eja suvicikSaNa daSTi che. keDI dhana mATe ciMtAmaNi ratna vecavAnuM kAma buddhimAne karatA nathI. zarIranuM piSaNa te prArabdhAdhina kALajI nahi rAkhatAM chatAM paNa jagatamAM thAya che. paNa AtmahitanA piSaNa sAthe zarIra sthiti rahe te dehane keTIzaH dhanya chekatArthatA che. zarIrane mAtra nAza thAya ane kAryasiddhi kAMI paNa na thAya ema jJAnI kare nahi. jJAnInA jJAna vairAgya tapa saMyama abhUta hoya che. kSaNArdhamapi dehena sAhacarya saheta kaH / yadi prakoSTamAdAya na syAdbodho nirodhakaH // 117 // zarIranI saheja mAtra sobata e ja sarva duHkhanuM kAraNa che, ema jANIne zarIrane pheMkI detI vakhate hAthane paMce pakaDI zekavA vALuM
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna je hAjara na hota to kaye muni e kRtana zarIranI sAthe kSaNa mAtra paNa rahevA Iche? kaI nahi. ke manuSyanI sAthe eka janane mitratA hatI pAchaLathI jyAre tenuM duSTapaNe tene jANavAmAM AvyuM tyAre te eTale badhe utAvaLa thaI gayo ke-kaleSa karIne paNa A duSTa manuSyane saMbaMdha sadaMtara baMdha karuM. tyAM eka buddhimAna manuSya tene samajAvyuM ke-bhAI ! Ama tenI sAthe laDavAthI tenuM te kaMI nahi jAya paNuM tane bhAvimAM te hukama kartA thaI paDaze, mATe hamaNAM te tene pAse rAkhIne paNa DahApaNuM pUrvaka tenI sattAne dhIre dhIre nAza thAya tema kara, ke jethI vakhata Ave tene saMbadha sarvathA cheDatAM tane kAMI hAnI thAya nahi. tema jIvane. paNa zarIranI sAthe anAdi kALathI anurAga hatuM, paNa jyAre tene kevaLa te duHkhanuM ja kAraNa che ema samajavAmAM AvyuM tyAre ugra ugra pravRtti karIne tene nAza karavA te prerAyA-paraMtu zrI jidra-vAkyarUpa amRta tenA upaga para AvI saceta karI tene nepathyamAMthI kahevA lAgyuM ke Ama karavAthI arthAt zarIrathI vagara samaje akaLAvAthI te nAza nahi thAya; AthI kadAca devAdi paryAya prApta thaze, te tyAM paNuM zarIra ane zarIrajanya vedanA to ubhI ja raheze-mATe he bhavya ! keTalAka samaya tene sAthamAM rAkhIne jema lAga phAve tema tenI aMtaraMga sattAne nirbaLa kara, ke jethI pharI zarIra dhAraNuM karavApaNuM rahe ja nahi. asaMkhya pradezI zuddha cidrupa AtmaavagAhanA sAthe te skUla zarIranuM vAraMvAra ubhuM thavApaNuM ja sarva kALane mATe maTI jaya. Ama samyaka samajaNa ApIne tene rokanAra jJAna na hoya te ka akkalavaMta manuSya tene kSaNavAra paNa sAtha kare ! zarIrane Ama sarvathA buruM ane duHkhada jANavA chatAM mAtra svaprajanAthe jIva zarIrane sAthe rAkhe che te mAtra jJAnane ja mahimA che. samastaM sAmrAjyaM tRNamiva parityajya bhagavAn tapasyanirmANaH kSudhita iva dInaH paragRhAn / kilATedbhikSArthI svayamalabhamAno'pi suciraM na soDavyaM kiMvA paramiha paraiH kAryavaMzataH // 118 // jyAre zrI vRSabhanAtha bhagavAna sarva vipula sAmrAjya lakSamIne tRNa samAna tyAga karI tapa saMyamamAM pravaryA-adIna chatAM mAna rahitapaNe
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanabhikSanI jema vAraMvAra gocarI mATe pharatA chatAM lAMbA samaya sudhI nirdoSa janane vega prApta na thayo. Ama bhejanano lAbha nahi maLavA chatAM paNa harahameza barAbara yathA samaye gocarI arthe pharatA hatA to pachI bIjA sAdhAraNa janoe pitAnA kAryavaze pariSahe kema na sahavA ?-arthAt sahavA ja cagya che. kAryane athI thoDuM ghaNuM kaSTa veThIne paNa kAryanI siddhi kare che, prathama samrATa ane pachI mahAgI evA zrI vRSabhanAtha jevA mahAna puruSe jyAre ema karyuM tyAre anya alpa zaktimAna sAdhAraNa jIvane zuM lajA che? sarvane kAMI sahelAIthI kAryasiddhi thatI nathI. aihika kAryo siddha karatAM ghaNuM ghaNuM kaSTa uThAvavuM paDe che to pachI thoDuM ghaNuM kaSTa sahIne paNa A mAnava jIMdagImAM e mokSapuruSArthanI siddhi karI levI e ja yogya che. - uparokta gAthAmAM zrI vRSabhanAthanA daSTAMtathI ema spaSTa siddhi karyuM ke-saMyamanI siddhi arthe ucita prakAre zarIranI rakSA Avazyaka che -tema zarIra pratye mUcha rAkhIne AtmAne AvaraNa karavA gya paNa nathI. purA garbhAdiMdro mukulitakaraH kiMkara ica svayaM sRSTA sRSTeH patirathanidhInAM nijasutaH / kSudhitvA SaNmAsAn sa kisa pururapyATa nagatImaho kenApyasmin vilasitamalaMdhyaM ivavidheH // 119 // jenA garbhavataraNa pahelAM sarvotkRSTa riddhine svAmi iMdra be kara jeDI pUrNa vinita pariNAme kiMkaranI jema jene vaMdana kare che, vaLI je mahAna AtmA yugasRSTA (yugane anusaratuM samyaka zikSaNa baMdhanAra) che, cakravarti jevA jenA bAraNe patA viziSTa puNyavAna putra che, evA zrI AdinAtha svAmie kSudhAvaMtapaNe pRthvI viSe ghera ghera AhAra athe paribhramaNa karyuM. aha! vidhAtA (karma) no vilAsa kharekhara Aja pamADe che, atizaya alaMya, keIthI maTADI zakAya nahi e mahA samartha che. jagatamAM e kaI puruSArtha nathI ke jeakhalita dhArAe udayAbhimukha thatA karmodayane aTakAvI zake ! keI ema samajate hoya ke huM meTA puruSArtha vaDe aneka prakAre sukha sAmagrI meLavI duHkhanAM kAraNene dUra karuM, paNa e buddhi mAtra ene bhrama che. kikaranI mAphaka iMdra jevA to jene vaMdana kare che, vaLI pite yugapradhAna puruSa che,
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAna puruSArtha saMpanna che, cha khaMDa adhipati cakravarti jevA jene ghera putra che, chatAM paNa prabaLa aMtarAyane udaya thatAM lAMbA samaya sudhI je vidhie zrI vRSabhanAtha jevA prabaLa AtmAne te vaLI mAtra bhikSA jevA kSudra prayajana arthe ghera ghera paribhramaNa karAvyuM te pachI anya sAmAnya maMda zaktivALA jIvanI to vAta ja zI karavI? A uparathI he jIva! te karmanA udayathI utapanna thatA upasarga pariSahane dhIrajathI sahana kara. e upasarga pariSaha kAMI niraMtara rahetA nathI, tenI paNa avadhi hoya che, ema vicArI dhIraja rAkhI jema bane tema e anAdi saMsAradazA AtmAne viSethI parikSINupaNane pAme tema tuM pravarta! nizcaya karI e ja samyak sAdhanAne tuM sAdha! emAM ja tAruM sarvottama zreya che. have e samyakdarzana, cAritra ane tapa e traNe ArAdhanA jIvane jinAgamanA zravaNa-manana-nididhyAsana-ane aMte tatva nirNayanI pradhAnatA pUrvaka thAya che, anyathA vAstavika thatI nathI, tethI graMthakAra jJAna ArAdhanAnuM svarUpa darzAvatAM tenI samyak prakAre upAsanA karavA ziSyane preraNA kare che. prAka prakAzapradhAna: syAt pradIpa iva saMyamI / pazcAttApaprakAzAbhyAM bhAsvAniva hi bhAsatAm // 120 // prathama dazAnA saMyamI puruSomAM dedIpyamAna tejasvI dIvA je jJAna prakAza hoya che, ane te ja prakAza kramAnusAra svAbhAvika sUrya samAna dedIpyamAna thAya che. mokSa sAdhaka puruSe prathama avasthAmAM tejasvI dIpaka jevA hoya che, jema dIpaka telAdi sAmagrInA baLathI ghaTa paTAdine prakAze che tema mekSa sAdhaka AtmA jinAgamanA baLathI jIvAdi padArthone jANa thAya che. pachI te ja sAdhaka AtmA krame karIne sUrya samAna teja ane prabhAne dhAraNa karanAra svAbhAvikapaNe thAya che. jema sUrya anupama pratApI ane sarva padArthone svAbhAvika prakAzaka che, tema te sAdhakamumukSu jJAna, tapazcaraNadine dhAraka svAbhAvikapaNe thAya che. samyakajJAna ArAdhanAnA ArAdhaka AtmAne prathama dazAmAM dIpakanI upamA kema ApI te graMthakAra kahe che - bhUtvA dIpopamo dhImAn jJAnacAritrabhAsvaraH / svamanyaM bhAsayatyeSa prodvamankarmakajmalam // 121 / /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI AtmA dIvAnI mAphaka jJAna-cAritrathI prakAzita karmarUpa kAjaLane vamana karato sva-parane svAbhAvika prakAzaka thAya che. e jJAna ArAdhanAne keI adabhuta mahimA che. jema dIpaka pitAnI dIptithI prakAzane kAjaLane vame che, ane vaLI ghaTapaTAdi padArthone prakAze che, tema jJAnI AtmA jJAnacAritrarUpa dItithI dedIpyamAna thate anAdi karmarUpa kAjaLanI nirbhara kare che, ane vaLI AtmA tathA anya zarIrAdi parapadArthone bhedapUrvaka prakAzaka thAya che. zarIra ane jIva e baMnemAM jyAM sudhI bhedabuddhi thaIne zarIrathI bhinna yathAvat AtmasvarUpa pratItimAM na Ave tyAM sudhInuM jJAna ajJAnarUpa che. eka kSetrAvagAhapaNe pariNamelA anAdi saMbaMdhavALA e baMne padArthomAM bheda bhAsa e ja jJAnano mahimA che. pUrvokta jJAna ArAdhanAnA ArAdhaka jIve zrI vItarAga praNIta zrutajJAnanA abhyAsathI utpanna thayela viveka vaDe kramathI azubha pariNAmane cheDI zubha pariNAmane Azraya karI aMte tathArUpa puruSArthe karI zuddha thAya che. ema graMthakAra kahe che - azubhAcchubhamAyAtaH zuddhaH syAdayamAgamAt / raveraprApta saMdhyasya tamaso na samudgamaH // 122 // saMdhyAne nahi prApta thayelA sUryathI jema aMdhakAra prasaratuM nathI, paNa ulaTe prakAza vistare che, tema zrutajJAna vaDe jIva azubhathI chuTI zubhane prApta thaI tathArUpa puruSArthe krame karI zuddha thAya che. zrI jineMdra vItarAga praNata kRtajJAnane keI akathya mahimA che. sadAzaya pUrvaka ane vinaya bhakti sahita tenA sevanathI ajJAnane saMcAra to thAya ja nahi, paNa ulaTa samyakajJAnanI prApti thAya che. anaMta mahApuruSoe e zrutajJAna ane satsaMgane apUrva mahimA mukta kaMThe gAye che. azubhamAMthI chuTI zubhepaga dazA prApta thavA arthe zrI vItarAga praNIta pravacana eka amegha auSadha che. mAtra vidhi pUrvaka tenuM sevana thavuM joIe. ethI keme karI jIva zuddha paga dazAne prApta thAya che. prabodhAya vivekAya hitAya prshmaayc| sabhya tatvoparA hatAM surA pravartata | (AnArNava.) sapuruSanI vANI jIvane prakRSTa jJAna, viveka, hita, prazama ane tapadeza dAtA thAya che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama sarva prakAre anaMtara ane paraMpara parama sukhanA ananya kAraNarUpa vItarAga pravacananuM sevana sarvadA niyamItapaNe sadAzaya pUrvaka ane bhakti sahita jIvane kartavya che. zlekamAM "ra ghAsa saMgra" e pada sUcave che ke=jema sUrya saMdhyAne prApta thatuM nathI tyAM sudhI aMdhakAra praveza pAmate nathI-tema AtmAmAM jyAM sudhI pUrva mahApuruSanI pavitra Agama vANuM karNacara thaI hadayamaMdiramAM prasaryA kare tyAM sudhI ajJAna ane asaMyamarUpa nibiDa aMdhakAra chavamAM praveza pAmato nathI. paraMtu niraMtara vivekajJAnarUpa prakhara sUrya prakAzato rahe che. ke prazna kare ke-jJAna ArAdhana karanAra jIvane tapa zAstrAdi pratyenA zubha anurAga vaDe sarAgI dazA thAya che, je mokSa mAge pravartatA mumukSune pUrva mahApuruSoe heya gaNe che tene uttaraH vidhRtatamaso rAga stapaHzrutanibaMdhanaH / saMdhyArAga ivArkasya jaMtorabhyudayAya saH // 123 / / he bhavya ! jema prabhAta samayanI sUryanI raktatA tenA udayane sUcave che, tema je mahAbhAgya AtmAne ajJAna aMdhakAra dUra thaye che, tene tapa zAstrAdi pratyene rAga e paNa tenA kalyANane ja arthe che. sUryAsta samayanA sUryanI lAlAza jevI lAlAza prabhAte udaya pAmatA sUryanI paNa hoya che. paraMtu saMdhyA samayanI lAlAza AgAmI adhakAra vistaravAnuM cinha che, tyAre prabhAta samayanI lAlAza AgAmI pUrNa prakAza vistaravAnuM cinha che, kAraNa prabhAta samayanI lAlAza rAtrInA aMdhakArane nAza karIne pragaTI che. tema jIvane je viSayAdi bhAve pratye rAga che, te tapa zAstrAdi pratye paNa rAga che, paraMtu tapa zAstrAdi paratve je rAga che te mithyAtvAdi aMdhakArane nAza karI ubhaLe che. tethI te rAga bhAvimAM jIvane kevaLadazArUpa zuddha prakAzane prakAzavAne hetu che. vaLI jene zuddhopaganI prApti nathI, teNe zubhepagarUpa sarAgapaNuM choDIne zuM azubhamAM pravartavuM? zubhepagane tathArUpa dazA prApta thavA agAu cheDI devAthI te mAtra svacchaMdatAnI ja vRddhi thaze. pariNAme saMsArIka zAtAnA kAraNe paNa nirmULa thaI jIva kevaLa nirveza pariNAmI thaze-hA sarAga pariNAma jarUra heya che, tyAgavA gya che, paNa te kayAre? tathArUpa vItarAga pariNati jAgrata thaye. te pahelAM zraddhAnamAM heya ane pravRttimAM upAdeya rAkhavAM emAM ja Atmahita che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMta:karaNamAM rAganA saMskAra ane Aveze kSINa thayA na heyaane sarAga bhAva heya che ema kahI jIva yatheccha pravarte te zuM sthiti thAya? vItarAga bhAvarUpa AdhyAtmika vikAsanA sAdhaka tarIke amuka avasthA sudhI e tapa-zAstrAdirUpa sarAga bhAva upAdeya che, ane sAmudAIka jIvananI eTale tIrthanI AgyatA mATe paNa e ISTa che. vItarAga dazA pragaTa thaI na haiya-are! bahu dUra hoya, chatAM e tapa zAstrAdirUpa sarAga pariNAmathI paNuM ghaNI vAra sthUla sukha zAMti AtmAmAM vate che, tethI paNa e tapa zAstrAdi sarAga bhAva upAdeya che. have azubha rAga sarvathA heya che, ema graMthakAra pratipAdana kare che- vihAya vyAptamAlokaM puraskRtya punastamaH / ravivadAgamAgacchan pAtAlatalamRcchati // 124 / / jema sUrya pitAnA vyApta prakAzane cheDI astanI lAlIne prApta thaI adhakAra phelAvI pAtaLamAM cAlyA jAya che, arthAt asta thaI jAya che, tema saMsAra rAgI AtmA pitAnA vyApta jJAnabhAvane choDI ajJAnabhAvane AgevAna karI rAgane prApta thate alakamAM cAlyA jAya che. bhraSTa thate AtmA potAnA vyApaka jJAnabhAvane cheDI ajJAnane AgaLa karI hiMsAdi pAparUpa banI nigodAdi aleka paryata jaI pahoMce che. je ke zubha ke azubha e baMne vastutAe rAgabhAva ja che, paraMtu nIcenI dazAmAM zubharAga zuddhatAnA sAdhakane kathaMcit zuddhatAnuM kAraNa che. nIcenI dizAmAM zubharAga thoDe thAya che paNa adhogatinA kAraNarUpa, azubharAga vadhAre thAya che. te prayatna pUrvaka paNa te azubha rAgane tyAga karI zubha rAgamAM AvavuM e ISTa che. pUrvokta cAra ArAdhanAmAM niSkapaTa pariNAme vartatA mumukSu jIne mekSaprApti nirvidhanapaNe thAya che. ema graMthakAra kahe che - jJAnaM yatra puraHsaraM sahacarI lajjA tapaH saMvalam cAritraM zibikA nivezanabhuvaH svargAHguNA rksskaaH| paMthAzca praguNaM zamAmbubahula:cchAyA dayA bhAvanA yAnaM tanmunimApayedabhimataM sthAnaM vinA viplavaiH // 125 // jJAna jene mArga darzakapaNe AgaLa AgaLa cAle che, lajA jenI sAthamAM che, tapa jene vATa kharcI che, cAritrarUpa jene zibikA che,
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) svargAdi vacce vacce jene uttama vizrAma sthAna che, samyaka guNe jenI sAthamAM rakhavAla che, upazama jaLano chaMTakAva sahita jene svaccha mArga che, dayArUpa rastAnI baMne tarapha zAMta chAyA che, ane samyakUbhAvanArUpa jenuM gamana che, AvI AvI sarvottama pravAsanI sAmagrI jarUra te pravAsI munine vinA upadrave pitAne ISTa sthAnake pahoMcADe che. have mekSa mArgane pravAsIne vacce vacce je upadra AvavA saMbhavita che tene graMthakAra pAMca lekamAM kahe che - mithyA dRSTi viSAnvadaMti phaNino dRSTaM tadA susphuTaM yAsAmardavilokanairapi jagaddandahyate sarvataH / tAstvayyeva vilomavartini bhRzaM bhrAmyanti baddhakrudhaH strIrupeNa viSaM hi kevalamatastadgocaraM mAsmagAH // 126 // sarpa lekamAM daSTi viSapaNuM batAve che, paNa te barAbara nathI, hame te spaSTapaNe strIomAM je dRSTiviSapaNuM anubhavyuM che, tevuM sarpamAM joyuM nathI. strInA kaTAkSa mAtrathI A leka sarvAge baLI uThe che. kahe! AthI baLavAna daSTiviSapaNuM karyuM che? e strIno tyAga karI tenAthI pratikula thaye, jethI tArA pratye dhradhayukta thayelI te strIo tane ja bhraSTa karavA ThAma ThAma jagatamAM bhame che, strInA rAgarUpa bhayaMkara viSanI laheremAM tuM na sapaDAya mATe have tuM tenA bhaNI daSTi paNa na kara. jagatamAM keTalAka evA paNa sarpo che ke jenI daSTi paDavA mAtrathI bhayaMkara viSanI lahero caDhe che. graMthakAre e vAtane ghaNunA anubhava bahAranI jANI barAbara mAnya rAkhI nahi. strIonI AMkhanA jherane te sarvane anubhava che. strI jAta pitAnA kaTAkSa mAtrathI tarata ja viSa karatAM paNa mahA bhayaMkara kAmAgni saLagAvI mUke che, ane tethI puruSa vyAkuLa banI sarva bhAna bhUlI jAya che, behoza banI jAya che. kAmanI ati tIvra agnimAM zekAI jAya che ane mahA mahA prayAse meLavelA amUlya sadaguNene sahaja mAtramAM bALI bhasma karI nAkhe che. pariNAme jIva pitApaNuM paNa sAva visarI jAya che. kAmanI e javalaMta bhaThThImAM sAte dhAtu, prANa, AyuSya, yaza sarva baLIne khAkha thaI jAya che. AcArya munijanene zikSA Ape che ke-deva, dAnava ane samasta cara acara jagata jene niraMtara vaza vate che, tevI samartha strIne te tyAga karyo hovAthI dhI thaI te strIo tane bhraSTa karavA tArA pavitra
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101) mArgomAM ThAma ThAma bhame che, paNa tuM sAvadhAna rahI evI rIte prava ke tenI dRSTie paNa tuM na paDe, ane tArI dRSTi tenA upara na paDe. mAmA mAM srIvaza manI javuM e eka bhayaMkara upadrava che. tethI sAMgopAMga nirvighnapaNe koIka ja mAhAbhAgya bace che; je mace che tene dhanya che. krudhdA: prANaharA bhavanti bhujagA daSTcaiva kAle kvaci teSAmauSabhayazca santi bahavaH sadyoviSavyucchidaH / hanyuH strIbhujagAH pureha ca muhuH krudhdAH prasannAstathA yogIndrAnapi tAbhirauSadhaviSA dRSTAzca dRSTvApi ca / / 127 / / sapatA phreMdhAvezamAM Ave tyAre kAika prasaMgeja se ane prANu haraNu kare, paNa tenA viSane nivAravA evI ghaNI auSadhIe jagatamAM che, ke jethI viSa dUra thAya. paraMtu strIrUpa sa` te krodhI dazAmAM ke prasanna dazAmAM, AleAkamAM ke paraleAkamAM, tene dekhavAthI ke teNInA dekhavAthI, mahAna ceAgIzvarAne paNa kSaNa mAtramAM haNe che. e srarUpa viSasauMnA DasanA pratikAra karavA jagatamAM keAi dhanvaMtari sakhaLa auSadhI Aja sudhI zeAdhI zakayeA nathI. leAkeA sapane ati aniSTa jANI tenAthI Dare che, paNa strIone ati ISTa jANI tenA vizvAsa kare che. strI pratyenA rAga cheADAvavA arthe sapathI paNa strIenI adhika bhayaMkaratA khatAvI. kAraNa sapa tA krodhI thAya tyAre ja daza mAre che, paNa srI krodhI thAya tyAre harakeAI upAya karIne paNu ane prasanna thAya tyAre AkulatA vadhArIne pratyeka kSaNe jIvane haNe che. sarpa daza dai prANa haraNa kare che, tyAre A strIe dekhatAM mAtramAM vA tenA dekhavA mAtramAM, are smRtipaTa upara AvIne paNa jIvanA ghATa kare che. sarpaviSanA pratikAranI jagatamAM aneka ASaSIceA che, paraMtu strIethI utpanna thayelA viSama kAmavaranA viSane dUra karavA mATe kAi aiSadhI ja nathI. e pramANe e rUpa bhayaMkara sarpo vizeSe karIne meAkSamAge vicaratA mumukSunA mArgomAM ThAma ThAma jyAM tyAM bhame che. teo meAkSa mAge jatA pa'thIne mAthI patita kare che, mumukSue tenA kSaNa mAtra paNa vizvAsa karavA iSTa nathI. tamuttamanAyikAmabhijanAvarjyA jagatpreyasIM muktizrIlalanAM guNapraNayinIM gantuM tavecchA yadi /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101) tAM tvaM saMskuru varNapAnyavanitAvArtAmapi prasphuTaM tasyAmeva ratiM tanuSva nitarAM prAyeNa serSyAH striyaH // 128 // e mAkSa lakSmIrUpa manahara uttama nAyikA sAmAnya puruSone vanya che ( aprApta che ) arthAt jene tene tenI prApti hAtI nathI. e nAyikA evI teA sarvAMga suMdara ane parama sukhaprada che ke jene tenA vAstavika svarUpanI yathArtha pichAna thAya te tene jarUra meLavavA icche paraMtu te cuNA pratye prema karavAnA svabhAvavALI hAvAthI guNIjanane ja te prApta thAya che. he bhavya ! te mAkSalakSmIrUpa uttama nAyikAne varavAnI tArI ananya icchA hAya ! tuM ratnatrayAdi uttama guNurUpa AbhUSaNAthI ala'kRta thA. pratyakSapaNe laukIka strIonI vArtA sarakhI paNa tuM cheDI de. ane e meAkSalakSmIrUpa maneAhara nAyikAmAM ja tArA anurAga dina pratini vadhAra. kAraNa ghaNA bhAge strIe irSAM yukta svabhAvavALI hoya che. anya strI uparanA peAtAnA nAyakanA prema te jarApaNa sAMkhI zakatI nathI. jema koI puruSa kAi srIne vaza karavA IcchatA hAya tA teNe khIjI strIothI vArtA sarakhI paNa cheDavI ceAgya che. ane suMdara AbhUSaNAdithI tene prasanna karI tenA pratyenA anurAga vadhAravAthI te strI tene vaza varte che. tema he bhavya ! tuM je meAkSalakSmIrUpa nAyikAne cahAtA hoya te anya lokIka strIonI vArtA sarakhI paNa cheDI meAkSa lakSmImAM ja tArA anurAga vadhArI ratnatrayAdi sarvottama alakArAthI tene tuM sAdhya kara. ane eja mAtra te sarvottama nAyikAne varavAne sAcA upAya che. vacanasalilairhAsasvacchaistaraGgasukhodaraiMvadanakamalairbAhyeramyAH striyaH sarasIsamAH / iha hi bahavaH prAstaprajJAstaTe'pi pipAsavo viSayaviSamagrAigrastAH punarna samudgatAH / / 129 / kharekhara e strIe eka vistINuM sarovaranI upamAne ceAgya che. sarovaramAM jema nima LatA, taraMgA, jaLa ane kamaLa dekhAya che, tema e strIomAM hAsyarUpI nirmaLatA, vakrokti (ThaThThA) rUpa sukhakArI taraMgA, vacanarUpa jaLa, ane mukharUpI kamaLa e Adi vaDe e strIe mAhyathI bahu ramya bhAse che. temAM keTalAya mehamUdra jIvA tRSAtura (kAmAtura) thaI mAtra kinAre jatAM ja viSayAkAMkSArUpa bhayaMkara magaramacchathI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) pakaDAi te agAdha jaLamAM mUDI prANahIna thaI gayAjIvitavya khe beThA-jee pharI bahAra nIkaLI zakayA nahiM. jema sarAvara nimaLatA, taraMgA, jaLa ane kamaLeAthI ramya bhAse che, paNa tenA madhya bhAgamAM magaramacchAi jaLacara jIvA rahe che, tyAM koi mUrkha puruSa tRSAtura thavAthI jaLapAna karavA mATe sarovaranA kinAre jai ubhA rahyo. bicArAne pANI pIvuM te dUra rahyuM paNa ulaTuM te sarAvaranI aMdaranA magara macchAdi hiMsaka prANiyA tene ekAeka pakaDI khecI gaLI gayAM, jethI pharI te mUkha manuSya bahAra nahi nIkaLI zakatAM aMdaranA aMdara maraNane zaraNa thayA. tema e strIe hAsya ane yuktivALAM madhura paNa vakra vacana, ane mukhanI zeAbhA vaDe mAhyathI ramya bhAse che, paNa kAmarUpa agAdha jaLathI te pUrNa che. tyAM koI ajJAnI madeAnmatta mAha mUDha jIva viSayanI tRSNAthI Atura thai te strInI pAse jai nirakhavA lAgyA. khicArA potAnI cAha maTADavA gayeA hateA tyAM teA kAmanA udrekathI ane viSaya sAmagrIthI vihvala khanI tyAM ne tyAM bhraSTa thai aceta thaI paDayA. pariNAme sthAvarAddhi paryAyane prApta thayA. te pharI pAche saceta thayA nahi. ema e strIrUpa agAdha ane amaryAdita UMDA ane gherA jaLamAM keTalAya jIvAne viSayarUpa magaramaccha pakaDI pakaDIne gaLI gayA jene pharI patto paNa lAgavA muzkela thaI paDayA. phrAI UMDA ane lapasI javAya evA jaLAzaya AgaLa ekaladdokala anAyAse jai caDelA buddhimAna manuSya pUrI sAvadhAnatAthI tyAM ubhA rahe che, paNa tene nimeSa mAtra vizvAsa karatA nathI-jema e jaLAzaya AgaLa ekaladokala manuSyanI salAmatInA saMzaya ane bhaya che, tema zrIrUpa agAdha jaLAzaya pAse paNa kAI ekaladokala manuSyanI caitanyajAgRti mATe pUre pUro bhaya che, jekhama che. mATe e strIonA vizvAsa karavA cegya nathI. pApiSTairjagatI vidhItamabhitaH prajvAlya rAgAnalaM krudhdhairiMdriyalubdhakairbhayapadaiH saMtrAsitAH sarvataH / hantaite zaraNaiSiNojanamRgAH strIchAnA nirmitam ghAtasthAnamupAzrayanti madanavyAdhAdhipasyAkulAH // 130 // hAya ! ghaNA duHkhanI vAta che ke-saMsArarUpa katalakhAnAmAM pANI ane krodhI evA iMdriya viSayarUpa ca'DALAe cAre bAju rAgarUpa lagna kara agni saLagAvI mUkayA jethI cAre taraphathI bhaya pAmelAM ane atyaMta
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkula thayelAM puruSarUpI hariNe pitAnA bacAva mATe aMtima zaraNa cahAtAM-zodhatAM kAmarUpI caMDALe goThavI rAkhelAM strIrUpa kapaTasthAnamAM (pAsalAmAM) jaI jaIne bharAI paDe che. jema kaI hoziyAra aheDI kikare sahita zikAra karavAne arthe jyAM hiraNane samUha hoya tevA vanamAM jaI tarapha agni saLagAve, ane pitAne zikAra karavAnuM IlAyaduM sthAna rAkhI pite tyAM rahe. tyAM agninA bhayathI nAsatAM evAM e raMka hariNe cAre tarapha dehAdeDa karatAM bhAgatAM zaraNunI IcchAe bicArAM pelAM zikArIe goThavelA sthAnamAM jaI pahoMcyAM. jANe ame ahIM surakSita rahIzuM, paNa tyAM te pele duSTa ApeDI beThe ja che, te niHzastra nirAdhAra raMka harine zathI mArI prANu rahita kare che. tema vikArarUpa pradhAna kAma meha ane tenA iMdriyarUpa kikare jIvarUpa hariNene bhraSTa karavA, varNAdi viSamAM rAgAdirUpa agni saLagAvI jIvarUpa harine pakaDavA strIrUpa kapaTa sthAna lekamAM gaThavI rAkhyuM che. rAgarUpa agnithI ati vyAkuLa thayelA baLI rahelA jIvarUpa hariNe-jANe ahIM amane rakSaNa maLaze evI buddhithI AvI tyAM prApta thAya che, paNa tyAM te pele pradhAna kAma AheDI lAga joI beThe che-je zaraNanI hoMza bharI AzAe AvelA jIne pitAnAM kuceSTArUpa bANethI bhraSTa kare che, aceta kare che, ulaTe bicAre te jIva parama AkulatArUpa bhayaMkara dAhane prApta thAya che. graMthakAra kahe che ke-tethIja e strIone vizvAsa kaIne kaI prakAre paNa kartavya nathI. apatrapatapogninA bhayajugupsayorAspadaM zarIramidamadagdhazavavanna kiM pazyasi / vRthA vrajasi ki ratiM nanu na bhISayasyAturo nisargataralAH striyastadiha tAH sphuTaM vibhyati // 131 // he nirlajja tAruM zarIra taparUpa agni vaDe adhabanyA muDadA jevuM bhaya ane jugupsAnuM sthAna rahyuM che, e zuM te dekhate nathI? nirarthaka kema Asaktine prApta thaI rahyo che? he bhraSTa ane mUkheAtmA ! AturatArUpa raMgane prApta thayele te strIone DarAvato nathI, paNa UlaTa temane saMga karavA cAhe che, paraMtu svabhAvathI caMcaLa ane kAyaratAvALI te jIo tane joIne Dare che, tArI bhayAnaka mUrti dekhI bhAge che, ane ema chatAM te pharI pharI tenA saMgane Icche che!
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) graMthakAra A ThekANe muni janene saMbaMdhe che ke-he nirlajja! tAruM A zarIra tapa vaDe bhayAnaka ane dhRNAyukta thaI rahyuM che, jANe aDadhuM baLeluM muDadu, ane chatAM te strIone saMga Icche che ! bhAI! e strIone svabhAva tuM jANe che? jenuM zarIra baLavAna puSTa ane suMdara dekhAya tenAthI ja te rAga kare, hAsya kare. paraMtu jenuM zarIra azakta, kRSa, ane azenika dekhAya tenAthI te dUra bhAge che. e zuM tuM nathI jANata? he nirlajja, tuM AvI avasthAmAM tene saMga pAme e azakya che. jyAre Ama che tyAre vyartha Atmayane tuM kema bhUle che? svarUpa vismaraNatAne kema prApta thAya che? AvuM alabhya munipada pAmIne he bhavya! tane ucita che ke-nija kalyANane viSe apramatta thavuM. je sthAnamAM tuM rati kare che te sthAna kevuM che te graMthakAra traNa leka dvArA varNana kare che - . uttuGgasaMgatakulAcaladurgadara mArAdvalItrayasaridviSamAvatAram / romAvalIkumRtimArgamanamUDhAH kAMtAkaTIvivarametya na keva khimAH // 132 // kAma vikArathI unmatta thayelA evA kayA Ave che ke jeo strIonA cenI sthAnane prApta thaIne khedakhinna na thAya? arthAt tatkAla ane bhAvimAM teo mahA khedane ja pAme che. kevuM che te sthAna paraspara bhIDAyalA UMcA ane kaThina evA svarUpa be parvato e jenA mATe uttaga killAnI garaja sAre che, jethI te sthAna ati duHkhe pAmavA yogya che. vaLI trivalIrUpa vistIrNa nadI vaDe viSama che pAra utaravuM jenuM, tathA AgaLa vistIrNa rema paMktirUpa gherI vRkSa ghaTAe karIne jene mArga paNa kharAba thaI rahyo che. jagatamAM pratyakSa dekhAya che ke--je sthAnanA mArgamAM UMcA ane paraspara maLelA vistIrNa pahADe paDyA hoya, kaThinatAthI pAra utarAya evI moTI vizALa nadI hoya, ane vRkSonI saghanatAthI mArga paNa dugamya thaI rahyo hoya, evA pahADI ketothI bharelA bhayaMkara sthAnake pahoMcavAmAM kheda ja hoya. tema strIyonI sthAnake ramavA pahelAM UMcA ane paraspara maLelA be kucathI khedakhinna thaI jema tema ati kaTe chUTavuM thAya tyAM te AgaLa trivalIrUpa vizALa nadI ane tenI AgaLa remanI saghana vistIrNa vRkSa paMkitathI durgamya ane bhayaMkara
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106). sthAnake pahoMcatAM avazya khedakhinna ja thavAya. eTale prayatna karatAM te nI sthAnake to keIka ja pahoMcI zake. AvA pratyakSa khedane jIva sukha mAne che e jIvanI mUDhatA nahi te bIjuM zuM? graMthakAra kahe che kejema eka ati duHkhIye manuSya duHkhathI kaMTALI mAthu pheDatAM sukha mAne tema kAmanI bhayaMkara vyAdhithI niraMtarane pIDita chava khedakhinna thavA chatAM paNa sukha kalpe che. kAmarUpI aMdhApe ja e che. va!gRhaM viSayiNAM madanAyudhasya nADIvraNaM viSamanirvRta parvatasya / pracchanapAdukamanaGgamahAhiraMdhra mAhurbudhA jaghanaraMdhramadaH sudatyAH / / 133 // uttama daMta paMkitavALI strInuM jaghana raMdhra je nI chIdra tene jJAnI puruSe viSayI puruSanuM viSTAgraha (pAyakhAnuM) athavA kAmarUpI zaane bhayaMkara ghA, athavA be bhayaMkara parvatethI DhaMkAyele UMDe khADe, athavA kAmarUpa bhayaMkara nAganuM bila samaje che. | viSTA pheMkavAnA sthAnanI mAphaka nIchidra kAmapuruSane vIryarUpa viSTA pheMkavAnuM eka sthAna che, athavA kAmadevanA bhayaMkara zastrano eka ghA' che, athavA vistIrNa pahADothI DhaMkAyelI UMDI ane bhayaMkara eka khAI che, ke je mekSa nagare jatA pathikane ADe Ave che. te khAI avyaktapaNe sUcave che ke he paMthijane amane oLaMgavAnuM sAhasa kheDIne keI AgaLa jaze nahi, nahita tamArI jIvana sthiti tame gumAvazo. e khAI evI to durgamya che ke je vamana yogya paNa nathI ane tethI te te parvatethI DhaMkAyelI rahI che mATe ja mokSAthI jI e khAIne dUrathI ja tyaje che. vaLI e kAmarUpa bhayaMkara nAgane rahevAnuM bila che, temAM je mehamUDha AtmA rati mAne che tene e kAmarUpI sape pitAnA viSama daMzathI turata mUchita kare che-aceta kare che. ema aneka upamAothI e nichidra aniSTa che. tethI te pratyene rAga he jIva! tuM nivAra-nivAra ! : adhyAsyApi tapovanaM bata pare nArIkaTIkoTare vyAkRSTA viSayaiH pataMti kariNaH kUTAvapAte ythaa| poce prItikarI janasya jananI prAgjanmabhUmi ca yo vyaktaM tasya durAtmano duruditairmanye jagavaMcitam // 134 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) jema hAthI kapaTathI anAvelA bhayaMkara khADAmAM mAmugdha thaI asAvadha banI paDe che, tema keTalAya jIvA uttama tapAvanane prApta thaIne paNa dhama vimukha manI srInA bhayaMkara kaTIchidra viSe paDI mare che. prathama tA e ceAni manuSyanI janma bhUmi hAvAthI mAtA samAna che. paNa mAtra mUDha kavie tene prIti karavA ceAgya vaNuvI che. evA pati mUrkha kavionA mAhAtpAdaka vacanavilAsathI kharekhara A jagata ThagAI rahyuM che. jema koi eka hAthI jaMgalamAM svAdhInatA pUrvaka vicaratA hatA, tene pakaDavA mATe hAthiNInuM rUpa banAvI tenI nIce kapaTa pUrNAMka tene na samajAya tevA khADA banAvyeA-viSayAMdha thayelA hAthI hAthiNInI lAlace te khADAmAM paDI jhUrI jhUrI niLa thaye, ane pUrNa parAdhIna anyA. tema muni tapAvanamAM ekAMta svAdhInapaNe vicaratA hatA, temane bhraSTa karavAnA--tapathI patita karavAnA kAraNarUpa e strInu ceAnichidra che. tyAM viSaya sevananA lele muni jo bhAna bhUlI te ceAnichidrarUpa khADAmAM paDe teA ghaNA kALanA upAsita tapa saMyama gumAvavA uparAMta aneka prakAranAM kaSTo sahana kare. graMthakAra kahe che ke-mULamAM kAmavikAra te prathamathI hatA ja, temAM vaLI uparathI mUrkha kaviee aneka kuyuktio vaDe strInA aMgApAMganI ramyatA batAvI kAma vikArA vadhArA thAya tevAM kAnce chaThThA racyA. je vacanAthI ThaMgAelA evA jIvA pachI tethI khacI zakatA nathI. juA tA kharA ! e kukavionI dhITatA. ke-je ceAnIsthAna peAtAnuM janma sthAna che tene ja ramavA ceAgya varNanyuM! e kukavionAM mahekAvanArAM vacanAthI anurajita thai-uttejita thai he jIva ! tuM tethI ThagAIne e strInI ceAnI viSe jarAe rAgI thaiza nahi. paNa tArI sAvadhAnatA pUNuM jALavaje. kAraNu ceAnI jema dehudhArI prANIonuM janma sthAna che, tema jagatanA prAye adhAya du:khAnu uttisthAna paNa che. jagatanA trividha duHkhathI chUTavuM heAya te te pratyenA meAhu-anurAga cheDa ! AgaLa viSane amRtanA AkAramAM khapAvI denArane jagata DhaMga kahe che, paraMtu e strI mahAna puruSAne paNa dhA pATA badhAvI daI parama duHkhanuM kAraNa thAya che, tethI jagatanA sarva viSama viSeA karatAM e ja mAruM bhayaMkara viSa che. ema graMthakAra vaNuna kare cheH-- kaMThasthaH kAlakUTospi zambhoH kimapi nAkarot / sopi dadAte strIbhiH strIyo hi viSamaM viSam // 135 // //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) rudra (mahAdeva) nA kaMThamAM kALakUTa viSa rahe che, te viSa mahAdevajIne kAMI paNa asara karI zakayuM nahi. kALakTane pacAvI zake tevA mahAdevajI paNuM strIonI mAyAmAM phasAI gakSema hArI gayA, tethI nizcaya thAya che kestrI e ja sarva viSama viSethI paNa bhayaMkara viSa che. lekamAM manAya che ke kALakraTa viSa jevuM bIjuM keI nirUpAya aniSTakAraka viSa nathI. paNa amane lAge che ke-strIo e tenAthI paNa viSama arthAta anivArita aniSTakAraka bhayaMkara viSa che. juo mahAdevajI kALakaTa viSane kaMThamAM ja dhAraNa kare che, paNa te temane kAMIpaNuM aniSTa karI zakayuM nahi. paraMtu mAtra strInI kAmanAnA bhayaMkara AtApathI pIDita thaI sahaja mAtramAM parAbhava pAmyA. tethI nizcaya thAya che kestrI e kALakTa virSathI paNa bhayaMkara viSa che. viSamAM amRta sthApana kare che evA Thage karatAM paNa jeo strI viSe amRta batAvI anurAga karAve che, te mahA Thaga che. evA kukavionI kuyuktithI mUDha na thatAM strI pratye anurAga cheDe e ja sarva prakAre sukhanuM kAraNa che. tava yuvati zarIre sarvadoSekapAtre ratiramRtamayUSAdyarthasAdharmyatazcet / nanu zuciSu zubheSu prItireSveva sAdhvi madanamadhumadAndhe prAyazaH ko vivekaH // 136 // he prANI ! sarva deSane pAtrarUpa strIne zarIra viSe caMdra Adi padArthonA jevA guNe kalapI te e strInA zarIra upara prIti dharI rahyo che, paNa e caMdrAdi padArtho te zuci ane zubha che, emAM prIti karavI bhalI (ThIka) che, paNa kAmarUpa madirAnA mada vaDe aMdha thaI mahA azucinA bhAjanarUpa e strInA kalevara pratye tuM anurAga dhArI rahyo che, e zuM tAro saviveka che? mUkha kakavio strInA mukha Adi aMge viSe caMdra ane kamala Adi zubha padArthonI upamA daI prIti karAve che, vivekathI jotAM strInuM zarIra mahA azucine bhaMDAra che; chatAM kAmamadathI aMdha thavAthI tene temAM yogya agya kAMI sUjhatuM nathI. hADa mAMsa rudhIra zleSma-paru 'panagaveNI caMdra mu Anana kaMcanakalasa yugalakucabhAra, laha kavi saba hue jagatake dekha merA yaha rUpa apAra,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (109) ane dhAtu upadhAtu Adi sarva mahA jugupsA gya azucinA bhaMDAra rUpa strInA kalevaramAM caMdrAdi zubha padArthonI kalpanA kalpI tuM tethI rati pAme che, te karatAM e caMdrAdi padArtho pratye anurAgI kema thatuM nathI? jema kI viSTAmAM rati mAnI rahyo che, tema tuM kAmathI aMdha thaI strInA gaMdhAtA saDI rahelA kalevara viSe rati mAnI rahyo che. kAraNa kAmAMdha puruSane bhalA bUrAne viveka ja heto nathI. he bhavya ! mahA adhakAra sama e kAmAMdhapaNuM cheDI have to kAMIka vivekI thA! strInA kalevara upara prIti thAya che te mananI preraNAthI thAya che. mana e napuMsaka che. napuMsaka mana jagatamAM mAtra jJAnI puruSane parAbhava pamADI zakatuM nathI. ema graMthakAra kahe che - miyAmanubhavatsvayaM bhavati kAtaraM kevalaM pareSvanubhavatsu tAM viSayiSu sphuTaM hAdate / mano nanu napuMsakaM tviti na zabdatathArthataH sudhI kathamanena sannubhayathA pumAn nIyate // 137 // mana e kevala zabdathI napuMsaka nahi paraMtu arthathI paNa napuMsaka che. kAraNake mana pote viSaya bhegavavAmAM azakta hoya che, paraMtu jyAre bIjI sparzAdika iMdriyo strI Adine bhagave che tyAre te bicAruM dura rahyuM rahyuM mAtra harSAyamAna thAya che. samyak buddhinA dhAraka jJAnI puruSo ja zabdathI ane arthathI ema baMne prakAre puruSa liMgI che. teone e napuMsaka rAMkaDu mana kema parAbhava pADI zake? nahi zabda zAstramAM manane napuMsaka liMgI kahyuM che. paraMtu e kevaLa zabdathI ja napuMsaka nathI, paNuM arthathI paNa napuMsaka che. jagatamAM napuMsaka puruSa pite te strIne bhegavI zakatuM nathI, pitAne baLavAna bhegatRSNA hovA chatAM bIjAM strI puruSanI krIDA joIne khuzI khuzI thAya che. tema e mana strInA bhegane te bahu ja Icche che, paraMtu pite bhegavI zakatuM nathI. bIjI sparzAdika iMdriya bhega kare tyAre te bicAruM temanI kriIDA mAtra joI harSa karyA kare che. eTale A vAta yukti saMgata che ke mana e pite zabda ane arthathI napuMsaka che. je suvivekavAna puruSa che. (suviveka e zabdane vyAkaraNa zAstrakAroe puruSa liMgI darzAvyuM che, kAraNa strIne dhaNu puruSa hoya paNa strI ke napuMsaka na hoya-e draSTie suviveka zabda zabdathI tema atha thI baMnethI puruSa liMgI che.) te pitAnA puruSArthane na saMbhALe che te napuMsaka evA manathI paNa hArI jAya-paraMtu
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) napuMsaka mana te savivekavAna puruSane kayAMthI parAbhava pamADI zake! graMthakAra kahe che ke - he priya bhajo! manane baLavAna mAnI laI tame svapuruSArthane na gumAve puruSArtha vaDe napuMsaka manane jaya kara eja tamane cagya che. rAjyaM saujanyayuktaM zrutavaduruSataH pUjyamatrApi yasmAt tyaktvA rAjyaM tapasyannalaghuratilaghuH syAttapaH prohya rAjyam / rAjyAttasmAtmapUjyaM tapa iti manasAlocya dhImAnudagraM kuryAdayaH samayaM prabhavabhayaharaM sattapaHpApabhIruH // 138 // manane jItavA mATe tapa karavuM cogya che tapa vaDe parama pUjya padanI jIvane siddhi thAya che. ema graMthakAra uparanA zlokathI pratipAdana kare che. sujanatA arthAt nIti sahita rAjya, ane zAstrajJAna sahita samyaka tapa e baMne jagatamAM pUjya che. temAM paNa je rAjyane choDIne samyaka tapa Acare che te sarvotkRSTapaNune prApta thAya che-tethI ulaTuM je tapane cheDIne rAjya dhAraNa kare che te jagatamAM paNa atyaMta laghupaNane pAme che, tethI A vAta sugya che ke tapa e rAjyathI paNa adhika pUjya che. buddhimAna Arya puru pApathI bhayabhIta thaI anaMta saMsArabhayane sarvathA dUra karavAvALA uttama tapane ullAsita citte Acare che. rAjyathI paNa tapa adhika pradhAna che kAraNa rAja paNa tapasvIne vaMdana kare che. paraMtu tapasvI rAjAne vaMdana karato nathI. e ApaNe pratyakSa joIe chIe. tapaguNanA nAzathI jagatamAM laghupaNuM prApta thAya che e vAta graMthakAra daSTAMta pUrvaka siddha kare che - purA zirasi dhAryyante puSpANi vibudhairapi / pazcAt pAdo'pi nAsmAkSIta kiM na kuryAdguNapatiH // 139 // je puSpa pahelAM sugaMdhAdi guNonA vidyamAnapaNAmAM devanA zire bhAge zobhatuM hatuM, te pAchaLathI sugaMdhAdi guNonA naSTa thavAthI caraNuM sparzane paNa gya rahetuM nathI. ane e nyAya che. kAraNa guNane nAza jagatamAM laghutA ja prApta karAve che. lekamAM paNa guNane ja mahimA che. uparokta daSTAMtathI nizcita che ke-jJAna sahita samyaktapanA astitvamAM je puruSane deve paNa parama
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) preme upAse che, tapathI bhraSTa thayA pachI te ja puruSanuM jagatamAM kaI nAma paNa yAda karatuM nathI. tenuM nAma yAda karavAmAM paNa pApa samaje che. ane e nyAya che. kAraNa guNene nAza laghupaNuM ja prApta karAve che. tethI sugya che ke je te prakAre guNenI rakSA karavI zreSTa che. sAthe A vAta paNa dhyAna rAkhavA jevI che ke-kulanA, padanA, ke veSanA saMbaMdhathI mAtra uMcapaNuM ka9pavuM e nitAMta bhrama che. kAraNa eka ja jIva je prathama guNenA astitvamAM vaMdanIya hate teja puruSa guNenA nAzathI nighapaNane prApta thayuM. te pachI pUrva mahApuruSanA guNavAnapaNathI vartamAna guNahIna puruSa mAtra guNInuM nAma ane veSa dhAraNa karavAthI kayAMthI vaMdanIya hoya? kula paraMparAe, ke leka pravAhe vaMdanikapaNuM ghaTatuM nathI, paNa guNethI ja pUjyapaNuM prApta thAya che. ' ujavaLa guNanA samudAyamAM deSanI kALAzane aMza paNa na zobhe. e vAta anyakti alaMkAra pUrvaka graMthakAra nIcenA slekathI pratipAdana kare che - he caMdramaH kimiti lAMcchanavAnabhUstvaM tadvAn bhaveH kimiti tanmaya evaM nAbhUH / kiM jyotsnayA malamalaM tava ghoSayantyA svarbhAnuvannanu tathA sati nAsi lakSyaH // 140 // he caMdra! tuM kAlimArUpa kalaMka sahita kema tha? agara kalaMka sahita thavuM hatuM te sarva pradeze kalaMkamaya kema na thayo? re caMdra! avazeSa mala darzAvatI (lAMchana yukta) cAMdanIthI tane zuM siddhi che? agara tuM rAhata zyAma rahyo heta te jagatamAM keInI paNa TIkAne pAtra na thAta. tAruM rahyuM huM eka aMza paNuM zyAmapaNuM jagatamAM tane lAMchana yukta kahevarAve che. tArI nirmaLa, zAMta ane madhurI cAMdanimAM eTalI paNa zyAmatA tArA svarUpathI judI paDI jaI tane lajAve che. ahIM caMdrane Thapako ApavAnA bahAne anyAkti alaMkAra pUrvaka graMthakAra munijanane saMbodhe che ke he caMdrasvarUpa nirmaLa, zAMta ane AnaMdadAtA muni! ujjavaLa padane dhAraka caMdra jema kiMcita kAlimAMthI jagatamAM anya janethI TIkAne pAtra thAya che. agara je te sarva prakAre rAhuvat zyAma heta to tene koI paNa Tekata nahi. tema tuM nirmaLa sarvotkRSTa padadhArI muni thaye che, te tArAmAM kiMcit paNa deSa dekhI tane kalaMkI samajI leka Tekaze. agara tuM nIcenA gRhastha padamAM hota to tyAM tene sarva prakAre mala yukta joIne paNa "e to gRhastha che"
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (111) ema samajIne tane kAi paNa TAkata nahi, muniSaNAmAM Ama kala'ka yukta rahevu' tenA karatAM te nIcenI gRhasthAvasthA ja rAkhavI ceAgya hatI. huM muni ! UMcI munipada ceAgya kriyAone doSayuktapaNe sAdhavAmAM tane zuM siddhi che? ethI teA ulaTA tArA chatA guNA dabAI jaI doSA bahAra Ave che. tathA paDita janAthI tuM jagatamAM TIkAne pAtra thAya che. Ama doSa yuktapaNe munipadane sevatAM tAruM te nahi paNa munipadanuM sanmAna jagatamAM tuM ghaTADe che. ane vaLI prabhunA drADu kare che. ethI amArI tane zikSA che ke sarvotkRSTa munipadane dhAraNa karI munine na chAje evA ki'cit doSane paNu na seva, agara munipadane aNuchAjatA DhASA ja sevavA hoya teA e jagatapUjya munipadane cheDI de. sAMbhaLa ! bhagavAna AdIzvara svAminI sAthe cAra hajAra rAjAoe munidikSA dhAraNa karI pAchaLathI munienA samyaka AcAra ajANapaNAnA ge (nahi ke sva irAde-) kaSTa nahiM sahI zakavAthI bhraSTa thayA tyAre devA AkAzavANIthI temane kahe che ke-"Ama sarvotkRSTa pada dhAraNa karI bhraSTa AcaraNa karazeA te ame tamane phreMDa daizuM. Ama bhraSTapaNe ja jo rahevuM hAya tA A jagatava`dya padane cheDI do. (muni samAcarInA ajANu te rAjAoe peAtAnI kaSTa sahavAnI zithilatAnA kAraNathI te dazA cheDI yatheccha manAkalpita veSa dhAraNa karI lIdhA. ) ziSyanA doSane chupAvanArA guru karatAM gheADA paNu doSa joI tene ghaNA prakAre pragaTa karanArA dujanA sArA che, ke jethI dharmArthI puruSo potAnA doSa jANI tenA kSaya karavAnA udyama bhaNI pravarte; tethI doSa pragaTa karanArA durjanA kai apekSAe guru samAna kA kArI che. dharmAtmA puruSo potAnA doSa chupAvavAvALA guru karatAM doSa pragaTa karavAvALA dunAne bhalA samaje che. vaLI doSane pragaTa karanAra jagatamAM je na hota teA jIvanI svachaMdaeN dRzA kayA malina cheDe jaI aTakata enI kalpanA paNu azakaya che. kAraNa anAdi abhyAsarUpa mahIjIvanA evA svabhAva che. jagatamAM khIjA jIvAnI cAkI vinA AtmaguNA dharanAra jIvA bahu alpa che. mahudhA jagatavAsI jIvA lAka niMdyAnA bhayathI ja pUrva mahA puruSAe cAjelI suMdara khAhya maryAdAmAM pravarte che. ane te paNa hitakAraka che. bhagavAnanA ane AtmamalinatAnA jIvane bhaya nathI, eTaleA jagatanA bhaya jIvAne maryAdAmAM rAkhI rahyo che; bAkI sajIve manecega pramANe kAyayeAgane jo mAkaLA mUke te jagatanI ane jagatavAsI jIvAnI keTalI akathya aMdhAdhUnI thAya? dunA eka rIte sajjanAnI sajjanatAnA daramAyA vinAnA rakhavALa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113) che, tethI ja mahApuruSe kahe che ke -"jagata eka rIte gurunI garaja sAre che." prazna-deSa pragaTa karavAthI dharmane cheda thAya, ane tethI pApa thAya. uttara-IrSApUrvaka anyanuM buruM karavAne arthe je sAmAnA deSa pragaTa karavAmAM Ave te pApa thAya; paraMtu dayAbuddhipUrvaka deza choDAvavAnA hetuthI deSa kahevAmAM Ave tethI te kharekhara puNya thAya. prazna-dujIne te pApI che, temane guru kema kahevAya? uttara-durjane to kharekhara pApI ja che, paraMtu deSa chupAvavAvALA khuzAmatiyA gurue dujenethI paNa adhika bUrA che tethI ahiM prajanavazAt alaMkAra yuktapaNe temane guru kahyA che; paramArthathI teo guru nathI. vikAzayanti bhavyasya manomukulamaMzavaH / raverivAraviMdasya kaThorAzca guruktayaH // 141 // jema sUryanA AkarAM kiraNe kamaLanI nAjuka kavione prakulita kare che tema zrI gurunAM kaThora zikSA vacane paNa bhavya jInA aMta:karaNane praphullita kare che. deSa cheDAvavAne ane guNa grahaNa karAvavAne arthe zrI guru kaThaNa vacana kahe paNa tethI bhavya jIvonuM hRdaya AnaMdita thAya che, paraMtu tethI temane zoka ke kheda thatuM nathI. jema samasta jagatane AtApa upajAvanArAM sUryanAM prakhara uSNu kiraNe paNa nAjuka kamaLane praphullita kare che. zrI guru jyAre dharmAtmA janene vAraMvAra preraNA karI karIne dharmopadeza kare che, tyAre tyAre teo pitAne dhanya ane kRtArtha samaje che, ane emAM ja teo pitAnuM zreya samaje che. vaLI upavAsI jIva ane eka kaNa paNuM bhakSaNa kare to te pApI che, jyAre UnedarI tapa viSe tethI vizeSa anna bhakSaNa kare te paNa te dharmAtmA ja che. kAraNuM prathama puruSa upavAsa tapa mATe vItarAge prarupaNa karelI maryAdAnuM tenI AjJA upara paga daI ullaMghana kare che, ane e ja tene jJAnI puruSanI samyaka AjJA ullaMghanarUpa tIvrakaSAya tene tIvra pApabaMdhanuM kAraNe thAya che. tyAre bIjo puruSa UnedarI tapa mATe vItarAge prarupaNu karelI maryAdArUpa AjJAnA sApekSapaNane laIne pApabaMdha karate nathI UlaTe maMda kaSAya vaDe puNyabaMdha kare che, ane tethI te dharmAtmA che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ deSayukta UMcI padavI karatAM nIcI padavI zreSTha che. ahiM graMthakAra UMcI sthiti cheDAvAnuM kahetA nathI; paNa deSa yukta thaI sarvotkRSTa padane malina karavuM gya nathI ema zikSA Ape che. sAdhu nAma dharAvI AkAra phera karI enA e ja AraMbha parigrahAdimAM phasAyA hoya, tyAgane nAme iDhiyArtha, mAnArtha ane saMsArArtha sAdhI rahyA hoya, evA ja pratye anukaMpA lAvI zrI guru uparokta samyapha zikSA Ape che. ziSyanA vidyamAna devane prakAzavAvALA dujane hitakArI ane ArAdhya che. paNa vidyamAna deSane DhAMkapichoDa karanArA AcArya hoya tepaNa te ahitakArI ane anArAdhya che. e vAta graMthakAra svayaM varNana kare che - doSAn kAMcana tAn pravartakatayA pracchAdya gacchatyayaM sArddha taiH sahasA mriyedyadi guruH pazcAt karotyeSa kim / tasmAnme na gururgurugurutarAn kRtvA laghUzca sphuTam brUte yaH satataM samIkSya nipuNaM so'yaM khalaH sadguruH / / 142 / / agara je kaI guru pitAnI pATa sAcavI rAkhavAne arthe , paraMparA jema tema nibhAvavA arthe ziSyanA deSane chupAvI rAkhe, ane te ziSya evA deza sahitapaNe maraNa pAme to te guru ziSyanA maraNa pachI tenuM zuM bhaluM karavAnA hatA? ziSyanI jIvana sthitimAM je guru ziSyane deSamukta nA karI zakyA te paragati paravarelA ziSyane zuM deSa mukata karavAnA hatA? evA guru te amArA guru nathI, paNa deSa dekhavAmAM pravINa ane samyaka guNone grahaNa karAvavAmAM niraMtara dakSa hoya te ja sAcA guru che. ema na hoya to pelA khuzAmatiyA svAthI guruo karatAM to keI apekSAe thoDA pramANamAM paNa deSane dekhIne tene ghaNuM prakAre pragaTa karavAvALA dujane guru samAna kAryakArI che-ThIka che. pUrva sUtramAM delavAnanI niMdA karI hatI, te sAMbhaLI keI ema kahe ke -" avaguNa grAhI thavuM e cagya nathI, paNa guNagrAhI thavuM e ja egya che" te pratye graMthakAra kahe che ke-pite deSa sahita hoya, ne te cheDavA game nahi, ane vaLI lekamAM Ucca pada rAkhavuM Iche, te paNa choDavuM game nahi tevAne deSa pragaTa karanAra bUra ja lAge. paraMtu jene pitAnuM laghupaNuM hitakArI bhAsyuM che, pitAnI jarA paNa UcatA jagatamAM pragaTa karavA je IcchatA nathI, vyartha ADaMbarane je pragaTa jhera samaje che, ane niraMtara deSamukta thavAnI jenI tIvra kAmanA varte che, evA dharmAtmAne deSa pragaTa karavAvALA bUra lAgatuM nathI.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (224) dharmAtmA mumukSu jIva tA vicAra kare che ke guNa doSanuM yathA bhAna te zrI sadgurunA upadezathI ja thAya che, e vAta satya che, paNa je guru mAtra sapradAya vadhAravAnA ane sAcavavAnA leAlathI mAtra paraMparA cAlu rAkhavA arthe ziSyanA chatA doSane kahe nahi, te te ziSya dveSanA vAstavika eLakhANu sivAya zI rIte doSa mukta thAya? pele guru vicAre che ke pAchaLathI doSa jaNAvI doSa mukta karIzuM, paNu Ayuka ne ceAge te ziSya doSane sevatA sevatA vacce ja maraNu pAmI kugatimAM jAya teA pachI te guru tene kayAMthI deSa mukta karavAnA hatA ? prazna--kaDavI zikSAthI pApI hoya tenuM aMtara teA dubhAya ne ? uttara----je tIvra kaSAyI ane pApI jaNAya tene teA kaThAra zikSA nahi ApatAM madhyastha rahevuM eja ucita che. kavivara zrI anArasIdAsa pazu tevAmenA mATe kahe che ke--"nA vije ke cApa rahIza" evA tIvra kaSAyI ane pApa anurakta jIvA ke jemane satpuruSanA upadeza pariNAma pAme tema nathI, tevAone joine temanI te yA khAvI e ja ceAgya che. nahi te vAMdarAne zIkhAmaNu devA jatAM sugarIne mALe| bhAgavA jevuM thAya. tyAM te madhyastha bhAvanA ciMtavavA cAgya che. zrI guru mAtra ziSyanA bhalA mATe ja kaThora vacana yukta dharmAMpadeza Ape che, para Mtu temane kaMI paNa IrSArUpa ke svArUpa prayeAjana nathI. ema samajI e kaMDAra paNa niLa dharmopadeza sAMbhaLIne te pratye parama Adara karavA ceAgya che. have graMthakAra kahe che ke--kalyANAspada kaThora vacanAthI dharmAMpadeza denArA, ane tene aMgIkAra karavAvALA jIve A kALamAM bahu gheADA che. lokadrayahitaM vaktaM zrotuM ca sulabhAH purA / durlabhAH kartumadyatve vaktuM zrotuM ca durlabhAH // 143 // pahelAMnA vakhatamAM te Aleka paraleAkamAM hitakArI samyakSama kahevAvALA ane sAMbhaLavAvALA are premathI sAMbhaLavAvALA jIvA ghaNA hatA. mAtra AdaravAvALA jIvA dula bha hatA. jyAre A ni:kRSTa kALamAM tA kahevAvALA paNu ati dula bha che, tyAM AdaravAvALA teA kayAMthI sa'bhave? Aleka ane paraleAka ubhayamAM AtmAnuM parama hita karanAra evA dhammapadeza karavAvALA-tema tene bhakti pUrvaka sAMbhaLavAvALA jIvA caturthAdi kALamAM ghaNA hatA, paNa aMgIkAra karavAvALA jIvAnI te te kALe paNa durlabhatA hatI. kAraNu saMsAramAM dharmAtmA jIvA bahu thADA *
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116) hoya che. paraMtu A nikRSTa huMDAvatsapaNI kALamAM te satya dhamane samyaka prakAre kahevAvALA tema sAMbhaLavAvALA cha ja bahu thoDA jaNAya che, tyAM aMgIkAra karavAvALA jInI hInatAnuM te pUchavuM ja zuM? A kALamAM dharmopadezake pitAnA mAna-lebhAthIpaNane lIdhe satya dharma prarUpI zake nahi, tyAre sAMbhaLavAvALA jaDa ane vakrapaNane lIdhe satya asatya vacananI tulanA vinA mAtra haThagrAhIpaNune laIne samyakU dharmopadeza sAMbhaLe nahi. ema jyAre kahevA ane sAMbhaLavAvALA ja jyAM A kALamAM durlabha che to pachI tyAM sabhyadharmopadeza aMgIkAra karavAvALA jInI durlabhatA hoya, emAM Azcarya zuM? e rIte A kaThaNuM kaLIkALamAM dharma vastu durlabha thaI paDI che. kAraNuM A kALamAM uttama vastuonI uttarottara hInatA ja thatI cAlI Ave che. te pachI dharma jevI sarvottama vastunI adhikatA kyAMthI hoya? kharekhara A niSkRSTa kALamAM samyakadharmanI prApti je keI virala ane kavacita thAya che, temane dhanya che. ahi keI saMdeha kare ke ubhaya lekamAM hitakArI samyak paNa kaThera, ane ziSyanA deSa pragaTa karate dharmopadeza ziSyane arucikara thaI ArtadhyAnanuM kAraNa thAya, ane ArtadhyAnane te mokSamArgamAM sarvathA heya gaNyuM che! ukta zaMkAnuM graMthakAra nIcenA kAvyathI samAdhAna kare che - guNAguNavivekibhirvihitamapyalaM dUSaNaM bhavetsadupadezavanmatimatAma'tiprItaye / kRtaM kimapi dhASTaryataH stavanamapyatIrthoSitai na toSayati tanmanAMsi khalu kaSTamajJAnatA // 144 // guNa dezanA vicAra yukta vivekI puruSanAM pitAnAM atyaMta dUSaNa pragaTa karanArAM nirmaLa paNa kaThera vacane "jema bhale upadeza jIvane prIti upajAve che" tema suziSyanA hadayamAM te puruSa pratye atyaMta prema upajAve che. paraMtu dharmatIrthane nahi sevanArA dhITa gurvAbhAsane dhITatAyukta guNAnuvAda buddhimAnenA hRdayamAM jarAya saMteSa upajAvatuM nathI. je puruSa paranuM bhaluM Icche te jema paranuM bhaluM thAya temaja pravate, jIvane akalyANa bhaNuM laI janAra evA deSane choDAvavA arthe puruSa te jIvanA deSane jaNAve temAM beTu zuM! sapuruSa je dezane pragaTa na
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare te jIva deSane deSarUpe jANe paNa kayAMthI? ane deSane deSarUpe jANyA vinA jIva deSamukata paNa kayAMthI thAya? mAna, pUjA, khyAti ane lebhAdinA Icchaka guruo pitAnuM ukta prayajana sAdhavA ziSya jema pitAthI prasanna thAya tema ja pravarte. ziSyane prasanna karavA arthe tenA chatA deSamAM paNa dhITatApUrvaka guNa TharAvI tenI mithyA prazaMsA kare che ane ema je te na kare te jagatamAM ajJAnI ane mUrkha evA e kuguruonuM mAna paNu kayAMthI vadhe? gabhara gADaranAM TeLAM tenA bhaNuM vaLe paNa kayAMthI? tethI A vAta susiddha che ke-adharmakuguruo ziSyanI baDAI kare. mithyA padavIothI tene zaNagAre; jyAre satyaru deSa pragaTa kare temAM saMsAra rasika ziSyane deSa sAMbhaLavA aniSTa bhAse ane guNa sAMbhaLavA ISTa bhAse, tyAM te avivekI ziSyane ruce paNa kema? paraMtu savivekavAna ziSya te ema vicAre che-parama duHkhanA kAraNurUpa evA mArA deze pragaTa karI mane deSa mukta karavA parama guru mane bhalI zikSA Ape che, je mane rAma rema ati priya che. e samyakazikSA je mane AvA anupama avasare prApta na thaI hota to mArI zuM sthiti thAta? huM kevA mithyA bhAvamAM vahyo jAta? tatva nirNaya thaI apUrva zAMti kayAMthI prApta thAta? heya upAdeyane saviveka mane kayAMthI jAgrata thAta? AvA AvA vicArathI te suziSyane saddaguruprApta kaThera ane deSane pragaTa karanArI zikSA paNa ISTarUpa bhAse che. svaprayajana sAdhaka kugurue deSamAM guNa TharAvI de che teo kharekhara pitAne khare veSa chupAvI anukala veSe rahI jagatane ThaganArA Thaga che. emanI baDAI sAMbhaLavI e paNa mane ahitanuM ja kAraNa che. teonI chatA doSane AcchAdaka ane achatA guNanI prakAzaka prazaMsA ke zikSA kalyANarucI jIvane atizaya aniSTa bhAse che. sArAMza e che ke-deSa pragaTa karavAthI vivekI ane ArtadhyAna thaI aniSTa bhAsaze e bhrama mithyA che. kalyANa abhirucI jIvane tethI ArtadhyAna thAya ja nahi. paraMtu svapariNati anuprekSaNarUpa dhama dhyAna ja jAgrata thAya. have graMthakAra deSane deSarUpa jANa tyAga karavA tathA guNane guNarUpa jANI grahaNa karavA subuddhimAna ane preraNuM kare che - tyaktahetvantarApekSau gunndossnibNdhnau| pacArityAga paNa vivAM ja che24mA ,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ (118) . jene anya keI paNa prayajananI apekSA-jarUrIAta maTI gaI che, mAtra guNa deSane viSe ja grahaNa tyAga vate che, te ja puruSa jJAnIemAM pradhAna zreSTha che. * grahaNa tyAgarUpa pravRtti jagatavAsI sarva jIve anAdi kALathI karI ja rahyA che. e pravRtti te chavAmAM che ja. paraMtu je vaDe samyakUdazanAdikaguNe prApta thAya te te sAdhanane grahaNa karavAM, ane mithyAtvAdika deSa jethI nipaje te te kAraNene tyAga karavAM, evA guNa deSanA sApekSapaNu sahita je puruSane grahaNa tyAga varte che, ane jemAM kaI prakAre viSaya kaSAyAdinuM prayojana nathI te ja jIva utkRSTa jJAnI che, kAraNake te potAnuM A alabhya avasare svahita sAdhI rahyo che, ane svahitane harakeI tathArUpa prayatna sAdhya karavuM e ja buddhimAnonuM kArya che. hita ane ahitane vicAryA vinA athavA anyathA vicArIne AkhuM jagata grahaNa tyAga karI rahyuM che paNa e viveka nathI. tethI zuM vAstavika ISTa sAdhya thAya? graMthakAra anyathA prakAre thatA grahaNa tyAgamAM duSaNa batAve che - hitaM hitvA'hite sthitvA, durthIduHkhAyase bhRzaM / vize to ? pi caM suvAdhiSya sudhI 46 | he jIva! tuM hitane cheDI ahitamAM pravarte che tethI ja te kharekhara mUkha che, tethI te tuM tane pitAne duHkhI kare che. have te kaMIka savivekI thaI e anAdi kramathI ulaTa pravartA-arthAta ahitane choDI hitane Adara, jethI te vAstavika vRddhine prApta thaI tane pitAne sukhI karIza.. samyakadarzanAdi hitakArI guNene ane tenA kAraNene te te tyAga karyo, ane mithyAdarzanAdi ahitanAM kAraNene te grahaNa karyA; paNa evA grahaNatyAgathI te tuM anAdi kALathI duHkhI thaI rahyo che. tArA aMtaHkaraNamAM tuM sthira cite vicAra te khare ke huM ke banI rahyo chuM, ane zuM phaLa anubhavu chuM! agara havethI paNa e anAdi kamathI ulaTe pravarte -arthAt sasukhanA kAraNurUpa samyakdarzanAdika guNene grahaNa kare, ane anAdi saMsAra duHkhanA hetubhUta mithyAtvAdika dune cheDe te avazya sukhI thAya. kAraNuM cAlu cAlathI ulaTA karavAthI kArya paNa e anAdi paddhatithI ulaTuM ja thaze. jema keI puruSa agninuM sevana kare che tethI AtApa, ane jaLanuM sevana kare te
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) tethI zItaLatA anubhave, tema ahIM paNa je anAdi saMsAra pariNAmethI tuM duHkha anubhavI rahyo che, tethI ulaTa pariName to avazya sukhane ja anubhave. he jIva! guNane cheDI deSanuM sevana te tuM anAdikALathI karI rahyo che, ane tethI ja tuM Aja sudhI vAstavika zAzvat sukhane pAmyuM nathI. jyAMthI pAme? kAraNe viparIta hoya tyAM kArya paNa viparIta ja thAya. have te tane ucita che ke-deSane cheDI guNane ja grahaNa karavA. jethI tuM parama sukhI thAya. pharI A suavasara prApta tha ati ati durlabha che. guNa doSane kAraNe sahita jANIne buddhimAne zuM kare che - ime doSAsteSAM prabhavanamamIbhyo niyamito guNAzcaite teSAmapi bhavanametebhya iti yaH / tyajastyAjyAn hetUna aTiti hitahetUna pratibhajan sa vidvAn sadvRtaH sa hi sa hi nidhiH saukhyyshsoH||17|| amuka kAraNathI deSa, ane amuka kAraNe sevavAthI guNa utpanna thAya che, ema samyak prakAre jANIne je puruSa deSanA utpAdaka kArano turata tyAga kare, ane hitarUpa guNenA utpAdaka kAraNene turata grahaNa kare te ja puruSa jJAnI, te ja cAritravAna, ane te ja sukha ane yazanuM nidhAna che. vivekI puruSa guNa devane vicArapUrvaka oLakhe, te mithyAtvAdika tene kharekhara deza ja bhAse. kAraNa e ja AtmAne parama duHkhanA hetu che, ane samyaktvAdika guNa bhAse che ke je AtmAne vAstaya sukhanA ananya hetu che. viparIta tatvArtha pratIti e ja mithyAtva che. jIva anAdi saMsAra dazAmAM jagatanA saghaLA banA-bhAvo-ane pravRttiono nirNaya karyA karate chate paNa mAtra potAnA vAstavya svarUpa saMbadhI anirNaya arthAta viparIta zraddhAna vaDe ja duHkhI thaI rahyo che, ane e ja anaMta saMsAradazAnuM bIja che, sarva duHkhanuM mULa che. janma maraNAdi, zatru mitrAdi bhAva kalapanAno hetu che. ane e ja AtmAnA vAstavya sukhanuM pratipakSI che. jene jaina paribhASAmAM mithyAdarzana e saMjJAo oLakhAvavAmAM AvyuM che. vicAravAna vivekI puruSane kudeva, kuguru, ane viSayAdi sAmagrI e sarva mithyAtvAdi parama dezanA kAraNarUpa che, ema pratyakSa bhAse che. ane satadeva, saddaguru, sazAstra ane vrata saMyamAdi sadaanuSThAna e.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva samyakatvAdi uttama guNenA kAraNarUpa svAbhAvikapaNe spaSTa bhAse che. Ama tene nizcaya hevAthI tajavA gya deSanA kAraNene zIvra taje che tathA grahaNu karavA egya guNanA kAraNene turata grahaNa kare che. guNa deza ane tenAM kAraNe samyapha viveka thaI AtmAmAM tathArUpa dazApUrvaka nizcaya vartAve e ja samyaphadarzana sahita samyakajJAna che. tathA deSanA kAraNene cheDI guNanA kAraNene (he pAdeya vivekapUrvaka) parama Adara bhAve grahaNa karavAM e ja samyakUcAritra che. e traNenI vAstavika aikayatArUpa AtmadazA vartavI te mekSamArga che, ane tethI akhaMDa avyAbAdha zuddhAtmasvarUpamAM tallInatA thavI e tenuM phaLa che, arthAt makSa che ke je dazAmAM nija anaMta avyAbAdha svAdhIna sukhane te niraMtara anubhave che. e ja dazA prApta thaye jIvanI kharekharI mahattA thaze. tethI subuddhimAna vivekI puruSane ucita che ke-guNa doSa ane tenA kAraNene prathama jANI levAM. hitanI vRddhi ane ahitano parihAra e baMne kAryo vivekavAna jIvane kartavya che. avivekI jIvane vRddhi ane nAza samAna che. ema graMthakAra kahe che - sAdhAraNau sakalajaMtuSu vRddhinAzI janmAntarArjitazubhAzubhakarmayogAt / dhImAnsa yaH sugatisAdhanavRddhinAza stadvayatyayAdvigatadhIraparobhyadhAyi / / 148 // . pUrvopAIta zubhAzubha karma saMgathI zarIrAdi para padArthonI hAnI vRddhi te sarve saMsArI jIne thAya che, emAM jIvanuM nAnAmeTApaNuM kharI rIte jarAya nathI, paraMtu buddhimAna puruSa te e ja ke je sugatinA kAraNenI vRddhi ane durgatinA kAraNenI hAnI karavAnA prayatnamAM niraMtara sAvadhAnapaNe pravarte che. jyAre dubuddhI jIva durgatinA sAdhanonI vRddhi ane sugatinA sAdhanonI hAnI karI rahyo hoya che. dhanAdinI vRddhi ane nirdhanAvasthAno nAza karanArA jIvane leke catura (buddhimAna) kahe che. tathA nidhanAvasthAnI vRddhi ane dhanAdino nAza thavAthI tene mUkhamAM gaNe che. lekenI uparokta mAnyatA nitAMta bhUla che. kAraNa e te pUrve pArjIta zubhAzubha prArabdhadayathI thAya che. sarva ivene evI hAnI vRddhi tathArUpa prArabdhadaya vaDe svayameva thaI rahI che. evI hAnI vRddhimAM jIvanuM kAMI paNa avizeSa ke vizeSapaNuM nathI.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) jagatamAM pratyakSa jovAmAM Ave che ke kaI kaI buddhimAna puruSe sarasAIpUrvaka pura prayatna karavA chatAM paNa nirdhana rahe che. jyAre kaI kaI mUrkha cha vinA prayatna, theDA prayatna, vA viparIta prayatna paNa dhanavAna thatA jovAmAM Ave che. vaLI eka ja jIva je buddhi vaDe dhanavAna thaye hoya, te ja jIva te ja buddhi vaDe ghaDIbharamAM nidhana thatuM dekhIe chIe. eTale evA vRddhi, nAzamAM buddhinuM kAMI khAsa praye jana lAgatuM nathI. emAM jIvano puruSArtha mAnave e nirarthaka jevuM che. paraMtu je buddhi vaDe samyakatvAdi nija sukhada bhAvanI vRddhi thAya, te buddhine dhanya che, satya che. kAraNuM nija guNanI vRddhi hAnI thavAmAM khAsa karIne jIvano puruSArtha ja kAryakArI thAya che. je potAnI buddhi arthAt vicAra pariName tevuM kArya prAce jIva kare che. pratyakSa jovAmAM Ave che ke tiryaMcAdika prANIo paNa sadabuddhithI dharma sAdhana karI svargAdikane prApta thAya che. jyAre keI cakravarti je mahArAjA kevaLa dubuddhine preryo adharma sAdhana karI nakadi durgatine prApta thAya che. mATe uttama gatinA sAdhanabhUta vRddhi nAza pratye buddhinuM khAsa prajana jANI jIve e tarapha ja puruSArtha kara cogya che. sugatinA sAdhanabhUta dharma pariNAmanI vRddhi karavAvALA ja jagatamAM bahu thoDA che, ema graMthakAra kahe che - kalau daMDo nItiH sa ca nRpatibhiste nRpatayo nayantyarthArtha taM na ca dhana madostyAzramavatAm / natAnAmAcAryA na hi natiratAH sAdhucaritAstapasteSu zrImanmaNaya iva jAtAH praviralAH // 149 // A niSpaSTa kaLikALamAM rAjA paNa muni janane nyAya mArgamAM pravartAvI zake nahi, tema AcArya paNa temane nyAyamArgamAM pravartAvI zake nahi. ane tethI ja A kALamAM muni janemAM uttama AcaraNanA dhAraka zobhAyamAna utkRSTa munirUpa ratna bahu thoDAM che. - kaLikALamAM nIti e ja daMDa che. daMDathI nyAyamArga cAle che, rAjA vinA te daMDa devAne kaI samartha nathI. paNa rAjA dhanane arthe nyAya kare che-dhana prAptirUpa projana vinA rAjA nyAya paNuM kare nahi. ema nyAMya ATale badhe A kALamAM meM thaI paDyuM che. munijane pAse te dhana nathI, kAraNa temane bAhya veSa ja dhanAdi rahita che. tethI temAMnA keI bhraSTa munione rAjA paNa nyAya mArgamAM pravartAvI zaktA nathI.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI AcAryo vinaya, mAna, pUjA, sakArAdinA lebhI thayA, tethI teo potAnA lebharUpa prajanavaze munIjanene nyAya mArgamAM pravartAvI zakatA nathI. A kaLikALamAM jIve bahudhA jaDa ane vakra hoya che, jeo ucita daMDa vinA nyAya pura:sara pravartatA nathI. te daMDa ApavAvALA leka paddhatimAM te mukhya rAjA che. ane dharma paddhati viSe mukhya AcArya che. paNa rAjA dhana prAptirUpa svaprayajana sAdhya thatu hoya te nyAya kare, te dhana munijane pAse nathI, tethI rAjA paNa temane nyAya mArgamAM vartAvI zake nahi. jema temanI IcchA deDe tema svade pravarte. ane vinaya AdinA lebhI AcAryuM paNa temane daMDa Ape nahi, jethI baMne taraphathI nirbhaya thayela evA te bhraSTa munio jema pitAnI IcchAmAM Ave tema svachaMde pravarte che, temane keNuM pUchanAra che? eTale A duSama kaLikALamAM satyArtha dharma sAdhana karavAvALA keIka ja virala munijana dekhAya che. evA svachaMdI muninI saMgati karavI dharmArthI jIvane kaI rIte gya nathI, ema graMthakAra kahe che - ete te munimAninaH kavalitAH kAntAkaTAkSekSaNaraGgAlamazarAvasamahariNaprakhyA bhrmntyaakulaaH| saMghartu viSayATavIsthalatale svAnkvApya ho na kSamAmAvAjInmarudAhatAbhracapalaiH saMsargamebhirbhavAn // 150 // he bhavya! strIonI kaTAkSa dRSTirUpa tIkSaNa bAraNethI jemanuM saMyamarUpa aMga bhagna thayuM che, vikAra veganA duHkhathI duHkhI thatA evA muniveSadhArIo viSayarUpI gahana vanamAM hariNAnI mAphaka svarakSaNa karavAne sarvathA azakta banI vAyuthI uDAvelA vAdaLAnI mAphaka caMcaLa ane vyAkuLa citte jyAM tyAM bhamatA phare che, chatAM vaLI teo pitAne muni manAve che, evA e bhraSTa munionI saMgati paNa tuM na kara! kAraNa yathArtha paNe teo muni ja nathI. jema harigunA aMgamAM bANa vAgyuM hoya tenI pIDAthI bicAruM vyAkuLacitta thatuM jaMgalamAM ThAma ThAma deDatuM bhAgatuM pharyA kare, tema muniSadhArI patita chanuM aMtaHkaraNa strIonA kaTAkSarUpa tIkSaNa kAmabANathI ghavAyuM che, tenI tIvra pIDAthI vyAkuLa citta thaI te ThAma ThAma viSayanI zodhamAM bhame che, ane vyartha pitAne muni mAne che, manAve
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) che. kAraNa kAmanI tIvratAmAM dharma sAdhana karavuM te dUra rahyuM, paraMtu dekhavA, suMghavA, sAMbhaLavA Adi viSayamAM paNa mana sthira thatuM nathI; e kAmanI pIDA ja kei evI vicitra che. jema pavanathI viparAtAM daLa ati caMcaLa hoya che, tema vikAra bhAvathI bhraSTa thaelA evA e muniveSadhArIo paNa ati caMcaLa cittavALA hoya che. AcArya zikSA Ape che ke-he bhavya! temanuM te honahAra (bhAvI) ja evuM che; paNa tuM je jarA paNa dharma buddhi dharAvate heya, ane tane svakalyANa bhaNI je jarA paNa abhirucI hoya to evA bhraSTa munionI saMgati paNa tuM na kara! emanI saMgati mAtrathI paNa te temane sAthI thaI durgatine prApta thaIza, mATe evA bhraSTa munienI saMgati karavI paNa yegya nathI. evA zreSTha munionI saMgati dUra karI che jeNe evA subuddhimAna sAdhune graMthakAra saMbodhe che ke-he mahA bhAgya ! tuM pure svataMtra che. tane kaI paNa vastunI evI jarUra nathI ke jenA vinA tane A saMyamI sthitimAM na ja cAle ! ane tArI A parama niHzreyasa sAdhaka pravRtti aTakI paDe, sAMbhaLa - gehaM guhA paridadhAsi dizo vihAya saMyAnamiSTamazanaM tapaso'bhivRddhiH / prAptAgamArtha tava santi guNAH kalatra maprArthyavRttirasi yAsi vRthaiva yAzcAm // 151 // he gItAtha! guphA tAruM maMdira che, dizAo e tArAM vastra che, AkAza e tAruM vAhana che, tapavRddhirUpa uttama bhejana che, guNalakSamIrUpa svAmi bhakta tArI strI che, ema sarva prakAre sAdhana saMpanna tuM che, te pachI tane yAcanA karavAnuM zuM prayojana che? AvI sarvottama dazAmAM keI pAse kAMI paNa yAcavAnI tane AvazyakatA ja nathI. have yAcanA karavI e kevaLa vyartha che. jagatamAM leka dhana, gRha, vastra, vAhana, bhajana, strI, Adi tuccha jarUrIAtone Adhina thaI pitAnuM parama mahatva bhUlI jaI dInavata banI jAya che. Atmagauravane visArI tane dIna thavuM na ghaTe. sAMbhaLa! Agamana artharUpa sarva manorathane vinA parizrame sAdhya karavAvALuM atUTa jJAna-dhana tArI pAse che. te pachI parama khedarUpa ane te paNa kSaNika dhanane arthe yAcanA karI dInapaNuM anubhavavuM e zuM tane ucita che? vaLI leka ghara maMdirAdine arthe yAcanA kare che, paNa prAkRtika
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124) ' ( svAbhAvika ) madira tAre mATe sthaLe sthaLe che, teA pachI anya lokika ghara makAnAdinuM tAre zuM prayeAjana che? dizArUpa nirmaLa vastranA male khIjA sutarAdinAM AtmAne kheda ane bya kheAje lAdhanArA vastrAne arthe yAcakavRtti karavAnu tArA jevA svAtaMtryavRttimAna puruSane zuM prayeAjana ? yatheccha vihArI uttama AkAzarUpa niLa svArI tArI pAse che, jyAM IcchAmAM Ave tyAM gamana kara! e sivAya bIjA vAhanAniI yAcanA tArA jevAne na ghaTe. samyaktapanI abhivRddhirUpa nirmaLa ane AtmaparisatuSTatAjanya bhAjanane cheADI mahA glAniyukta saptadhAtunI abhivRddhi karanArA bheAjananI vAMcchanA arthe dIna thavu e zuM tane ucita che ? kSamA Adi sukhada nijaguNAmAM ramaNa karAvavAvALI nija pariNatirUpa akhaMDa ane ekaniSTha ramaNIne cheDI bhaya, trAsa, ane khedyanA kAraNarUpa jagatanI capaLa vRttimAna ene kace buddhimAna puruSa Icche ? e rIte dhana, maMdira, vastra, vAhana, leAjana ane zrI Adi sarva jarUrI sAmagrI tArI pAse che. have tAre bIjI evI kaI vastunI AvazyakatA che? ke jenA arthe tuM AtmagArava ane vIya ne haNanArI evI laikika yAcanA kare che ? have te ayAcaka vRttipUrvaka svarguNA viSe akhaMDa ramaNu kara ! tyAM ja parisaMtuSTa thA, e mahApuruSonI tane zikSA che. ja jagatamAM paNa yAcaka cheTA ane ayAcaka moTA manAya che ! sAMbhaLaH- paramANoH paraM nAlaM nabhaso na paraM 'mahat iti bruvan kimadrAkSIneau dinAbhimAninau / / 152 // paramANuthI kei nAnu' ane AkAzathI kAI mATuM nathI, ema kahenArA puruSoe jagatamAM dIna ane svAbhimAnI puruSane joyA nathI. dIna ane svAbhimAnI janAne jo teoe joyA hAta tA teo ddInane cheADI paramANuMne nAnA ane svAbhimAnI puruSane cheDI AkAzane mATu kaheta nahi~. kAraNu dIna (yAcaka) jana paramANuMthI paNa halake che, tathA svAbhimAnI manuSya AkAzathI paNa mahAna che. dhama ane svagAravane hIna karanArI evI yAcanA karanAre manuSya e ja sathI DhIna che, tathA AtmagauravanI abhivRddhi karanAra ayAcakavRttimAna puruSa sarvAMthI zreSTha che. 1 ' mahat var' evA paNu pADe che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) prazna-zAstrakAe te mAnAdinI vRddhimAM pApa ane tenI hAnImAM dharma kahyo che. to pachI dIna (yAcaka) puruSane dharma ane abhimAnI janane adhama kema na ghaTe? kAraNa kaSAya tathA dharmane to pratipakSapaNuM che. uttara-kaI kaSAyanI tIvratAnA kAraNe kaI kaSAya ghaTe te tyAM dharma nathI. lebha kaSAyanI tIvratAnA kAraNe cAcaka jana mAnAdine AvuM kare che. paraMtu vAstavikapaNe tene kaSAyane abhAva nathI. ane tyAM kaSAyane abhAva nathI paraMtu kaSAyanI ja vRddhi arthe koI kaSAya ghaTADe to tyAM kaSAyavRddhirUpa aMtaraMga hetu hovAthI dharma nathI, paraMtu sAthe sAthe te mAyArUpa pApane paNa seve che, tyAM te hetumAM ja viparyAsapaNuM che. svAbhimAnI puruSamAM sarva kaSAya ghaTavA chatAM tenI kaI avasthA tane zramathI kaSAyI jevI bhAse chatAM dharma ja che. eTale je puruSa AtmagauravanA rakSaNane arthe yAcanA nahi karatAM adInavRttine anusare te abhimAnI nahi, paraMtu lebha pariNAma AtmAmAM duHkha Apate chatAM mithyA akaDAImAM rahI sIdhI mAgaNI nahi karatAM ADATeDA mAyAyukta ghATa ghaDe te ja abhimAnI che. vaLI sarva kaSAya maMda thayA hoya e puruSa avRtti janene name nahIM, kAraNa tene namavAnuM kAMI praye jana nathI. jyAM lobha nathI tyAM jagatanI tuccha ane kSaNIka vastuone arthe te bIjAne kema name? ane tethI te kaI veLA bIjAne abhimAnI je bhramathI bhAse paraMtu te kharekhara abhimAnI nathI. dInatA karavA chatAM paNa koI ApI detuM nathI. lAbha-alAbhanuM upAdAna kAraNa mAtra aMtarAya karmane kSopazama ane tenA udayanI tIvratA che. to pachI aNumUlyarUpa nija gauravane vismaNa karI te yAcanA kema kare? ahIM koI kahe che ke vAcakanuM gaurava kayAM gayuM? ke jethI tenAmAM laghupaNuM prApta thayuM ? yAciturgauravaM dAturmanye saMkrAntamanyathA / tadavasthau kayaM syAtAmetau gurulaghU tadA // 153 // huM ema samajuM chuM ke-vAcakanuM gaurava dAtAra puruSamAM maLI gayuM, kAraNa je ema nA hoya te yAcanAnA samayamAM yAcavArUpa ane devArUpa che dazA jenI evA te baMnemAM nhAnA moTApaNuM kayAMthI hoya? ahIM ughekSAlaMkArapUrvaka graMthakAra kahe che ke-amane ema bhAse che ke prathama e yAcaka ane dAtAra baMne samAna hatA, paNa je veLA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAcakabhAva ugI yAcaka yAcanA karavA sanmukha thayo te veLA te yAcakanuM mahatva dAtAramAM maLI gayuM jethI yAcaka laghu ane dAtAra mahAna gaNA. ane vAstavyamAM paNa ema ja che. kAraNa jo ema na hoya te te veLA yAcakamAM saMkecAdi bhAva ugI te laghutva pariNAmI kema jaNAya? ane dAtAra praphullatAdi AtmavikAsI bhAmAM kallola karate mahAna kema bhAse? eTale yukti ane Agama saMgata A vAta satya che ketInapaNuM sarvathA niSedhya ane vajanIya che. prazna-muni jane AhArAdi dAna grahaNa kare che te temanAmAM paNa dinapaNuM kema nA ghaTe? uttara-jema koI rAjabhakta puruSa rAjAnI AgaLa bheTa dhare, paraMtu temAM rAjAnI IcchA nathI, tema AtmaguNa rasIka jane AtmaguNa vikAsI munijanone temanA vinA yAce paNa bhakti vinayAdi sadabhAvapUrvaka ahArAdi dAna Ape ane te mahApuruSa lebha ke Asakti rahita grahaNa kare to tethI te dInapaNane anubhavatA nathI. ane evI nispRha- vRti je mahApuruSamAM varte che te ja mahAna che. paraMtu lebhathI dInatA sahita levA Icache teja kharekhara hInatAne prApta thAya. munijana yAcanApUrvaka dInatAthI dAnAdi grahaNa karatA nathI jethI teo ayAcaka, adIna ane sarvazreSTha che. AgaLa graMthakAra yAcaka ane dAtAranI gati vizeSatA batAvatAM kahe che ke - ga fmavRkSo thAyUnivRkSaa: I iti spaSTaM vadanto vA nAmonnAmau tulAntayoH // 154 // trAjavAnAM baMne pahelAM zuM kahe che? teo pitAnI kRtithI kahe che ke"jemane grahaNa karavAnI IcchA che teo krame karI adhogatine pAme che tathA jeone grahaNa karavAnI IcchA nathI teo urdhvagatine pAme che." trAjavAnAM baMne palAM prathama samAna hoya che, tyAM je paluM anya vastune grahaNa kare che te svayaM nIcuM jAya che tathA je paluM anya vastune grahaNa karatuM nathI te svAbhAvika ucuM jAya che. e baMne palAM tenA prekSakane spaSTa darzAvI rahyAM che ke "e para vastunA grahaNa tyAganA yege jevI hamArI dazA thaI rahI che, tema je jIva lebhAdi pariNAme para vastune grahaNa karaze te tatkAla adhogatine pAmaze; tathA je jIve paravastune lebhAdi pariNAma rahita grahaNa nahi kare te svayaM urdhvagatine
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) prApta thaze. graMthakAra kahe che ke dInatA tyAM hInatA ane durgatino vAsa che, mATe mumukSune kaI prakAre dInatA kartavya nathI. prazna--dInatAmAM te vaLI evuM zuM pApa che? temAM nathI hiMsA ke nathI cerI Adi. uttara-tyAM lebha kaSAyanI eTalI badhI tIvratA che ke jethI anya kaSAye tene nirbaLa karavA paDe che, loka lajajA mUkavI paDe che, dharmAdi sadda anuSThAnane paNa te gaNato nathI. kavacit kare che to aMtaraMgamAM te lebha hetune Ubhe rAkhIne kare che. vadhAre zuM kahIe, pitAnA pUjya ane vaDIlAdi mAnaniya puruSenuM paNa apamAna karI-karAvIne paNa pitAnA Icchita prajanane sAdhavA prayatna kare che. lebhAdine arthe viveka ke hitAhita he pAdeyane bhUlI caitanya jevA caitanyane jaDavata banAvI mUke che ane e ja mahA pApa che. yAcakonA manavAMcchita arthanI siddhi thatI nathI evA e aizvaryapaNuM karatAM to pelI daridrAvasthA bhalI che," ema graMthakAra nIcenA kAvyathI saMbaMdhe che - sasvamAzAsate sarve na svaM tatsarvatarpi yat / arthivaimukhyasaMpAdi sasvatvAniH svatAvaram // 155 // . jagatamAM dhanavAna puruSane sarva yAce che. paNa eTaluM dhana keI pAse saMgrahita nathI ke je vaDe sarva yAcakone tRpta karI zakAya. yAcakane vimukha karavAvALA dhana sahitapaNuM karatAM to e dhana rahitapaNuM ja bhaluM che.' keTalAka manuSya kahe che ke dhana vaDe yAcakonA manoratha pUrNa karAya che, tethI dhanavAna thavuM e ISTa che. graMthakAra kahe che ke sarva arthIonA sarva manoratha pUrNa thAya evuM dhanavAnapaNuM jagatamAM keIne paNa prApta thatuM nathI. vaLI dhanavAnuM dhanavAnapaNuM e enI pitAnI mahada ane vizALa IcchAnuM eka biMdu mAtra paNa nathI. te pachI enI vizALa IcchA AgaLa sva95 jeTalA dhana vaDe te anya yAcakanI yAcanA zI rIte pUrNa karI zakaze? pitAnI IcchA pUrNa thAya nahi, tathA anya yAcake vimukha thAya, pote paNa dAnathI vimukhapaNe vate tevA dhanavAnapaNuM karatAM te e nirdhAnapaNuM ja rUDuM che, ke jemAM tenI pAse kaI manuSyAdi prANa AzA te na karI pratyakSa juo ke dhanavAnanI pAchaLa rAjA, mitra, strI, putra, ane yAcakAdi sarva lAgyAM che. nidhana puruSane
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) e bhaNInI eka rIte nirAMta che. phalitArtha e che ke dAtAra thavAnI IcchAthI paNa dhanavAna thavA cAhavuM e jIvanI mAtra aNusamajaNu che, lAla ane mAnanI tIvratA che. kAI prArabdha kama yAgathI lAbhAMtarAya ka'nA kSayApazamathI saheje svayameva dhanavAnapaNuM prApta thayuM hAya ane te sarvosa`ga parityAga na karI zake te tevA jIvane dAna devAmAM jeTalA tyAga aviSama bhAve te karI zake teTale tyAga karavA pUrva mahApuruSoe upadezyuM arthAt dAna dharmanuM pratipAdana karyuM. paNa ene atha ema nathI ke dAna devAnA bahAne paNa leAbha ane mAnanA vege taNAi mAtra dhana ja ramyA karI jIMdagIne pUrI karavI. ema kaSAyanI vyAkuLatAmAM nira'tara duHkhI thavA karatAM te nileIbha pariNAmane dRDha karI anAkuLatArUpa parama zAMta paTTane-nija padmane anubhavavuM eja zreSTha che. - dhana prApta karI tenA vaLI dAna daI tyAga karavA te paNa lAbha kaSAyane upazamAvavA arthe ja che, teA pachI prathamathI ja tene prApta karavAnI kaDAkUTa karavA karatAM e nileIbha pariNAmane kAM na daDha karavA? e teA ulaTuM prathamanA karatAM vadhAre saheluM kAya che. hAtha agADIne pachI dhAvAnI mAthApheADamAM paDavuM te karatAM prathamathI hAthane svaccha rAkhavAnI sAvacetImAM rahevuM e zuM vadhAre ISTa nathI! tuM kahe che ke "dAna devA mATe dhana meLavuM" paNa hajI tane e AzArUpa gaMbhIra khAinI agAdhatA ane athAhutAnI gama ja nathI. sAMbhaLaH-- AzAkhaniratIvAbhUdagAdhA nidhibhizva yA / sApi yena samIbhRtA tatte mAnadhanaM dhanam / / 156 // AzArUpa khANu nidhiethI paNa atizaya agAdha che. vaLI e eTalI badhI gahana ane vizALa che ke je traileAkayanI samasta vibhUtithI paNa bharAvI asabhava che, mAtra eka Atmagaurava-Atma mahattArUpa dhanavaDe sahejamAM te bharAya che, ke je hajArA prakAranI tRSNArUpa duHkhada vyAkuLatAne zamAvavAmAM eka advitiya amegha ASadha che. dhanAdinI vAMcchA e ja AzA che. e AzArUpa khANu navaniSiethI paNa athAhu che. kAraNa nidhimAM dhanAdi iSTa sAmagrI kADhatAM paNa nidhAna khUTatuM nathI, daitravazAt kadAcit te paNa khUTI jAya, paraMtu e AzArUpa khANumAM eTalI badhI atruTaka dhanAdinI vAMcchA varte che ke jenA thAtu paNa pamAtA nathI arthAt navinidha malavA chatAM paNa te te vadhu ne vadhu prajjavalita thAya che, UDI jAya che. tethI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (129) sunizcita che ke nidhiothI paNa tenuM athAha ane agAdhapaNuM ghaNuM UMDu che. eka AzA pUrI thaI na thaI, ane tajajanita teSa (tRpti) paNuM veDyuM na levuM eTalAmAM to bIjI seMkaDe AzAo utpanna thaI jAya che. A badhI AzAonI tRpti thavI sarvathA asaMbhava che. he prANI! saMteSa vRttithI keI kALe yAcanArUpa halakApaNuM jIvane thatuM nathI, ane e ja kharekharUM svAbhimAna che. je vaDe e anAdi AzArUpa gaMbhIra khANuM sahaja mAtramAM bharAI jAya che, arthAt Atmagarava jAgrata thatAM AzAnI adhikatAna-udvekane sahaja mAtramAM abhAva thAya che. navanidhio paNa e svamAnarUpa dhanane meTuM dhana jANune tuM have tenA rakSaNa arthe parama saMtoSavRttine dhAraNa kara! dhanAdi vinAzi ane tuccha vastune arthe yAcanA karI AtmagauravarUpa parama dhanane lUMTAvA devuM e tane cagya nathI. saMsAra pariNamI jI tRSNAvaza banI svamAnane paNa kerANe karI dInavat yAcaka banI jAya che, ane e AzA te navanidhi maLavA chatAM zamAvI kevaLa asaMbhava che, UlaTuM vadhe che. te pachI e sva5 ane pariNAme vyAkuLatAjanya, vinAzika, ISTa dhanAdinI pAchaLa ghelA banI tene arthe dInapaNuM sevavuM e zuM tane ucita che? Ama citavI jema bane tema e AzArUpa grAhane nigraha kara. graMthakAra e AzArUpa khANane pUrNa karavAne upAya batAve che. gAAravanirapekSapAtanA utsaryotsarpya tatrasthAnaho sadbhiH smiikRtaa|| 157 // jeNe traNe bhuvana nIcAM karI rAkhyAM che evI e AzArUpa khANa atyaMta agAdha che. saMsAra pariNumi chae agAdha dravya AjasudhI nAkha nAkha karavA chatAM paNa haju sudhI keIthI paNa nahi pUrAelI evI e AzArUpa khANane satparuSo temAM rahelA dhanAdine kADhI kADhIne pUrNa karI, e eka parama Azcarya che. jagatamAM pratyakSa jaNAya che ke khANamAMthI jema jema mArI patthara, Adi khAdI kADhavAmAM Ave tema tema te khANa UDIne UMDI jatI jAya che. ane temAM mArI patthara Adi pUravAmAM Ave tema tema te bIjI sAthanI jamInanI sapATIne maLatI thaI jAya che arthAt pUrAya che. paNa Azcarya che ke AzArUpa khANa ethI keI vilakSaNa svabhAvavALI jaNAya che. jema jema dhana vaibhavAdi sAmagrI vadhu nAkhavAmAM Ave tema tema te vadhu UDI jatI jAya che. ane jema jema sadAzaya ane samyakajJAna
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) sahita temAMthI e sAmagrI kADha kADha karavAmAM Ave tema tema te pUrAya che-arthAt bharAya che-AtmapariNAma samavRttirUpa sapATI upara maLatA thAya che. puruSa eja rIte e anAdi AzArUpa khANane bhare che. AzArUpa gaMbhIra khANumAM aneka padArthonI vAMcchA bharelI che. paNa sapuruSa tyAgabhAva vaDe samyakajJAnabaLe sarva vAMcchAne choDI anAdi AzAne maTADI samAnabhAva arthAt vItarAgabhAvarUpa pravarte che. ane ema tRSNarUpa parabhAvane kADhI kADhI AtmabhUmikA sarakhI kare che. juo-nigraMtha munijane paNa parigrahAdino tyAga karI anAdi AzAne abhAva kare che. vihitavidhinA dehasthityai tapAMsyupabRMhaya mAnanArA ta va viditA tadapi nitarAM lajAhetuH kilAsya mahAtmana kathamayamaho gRhNAtyanyAnparigrahadurghahAn // 158 // tapanI vRddhi karatAM zarIra sthiti arthe yogya vidhipUrvaka kiMcit mAtra jana sudhAvedanIyanA udayakALe munijana gRhasthothI grahaNa kare che, te paNa kaI kaI veLA. vaLI bhaktipUrvaka jarApaNa saMkeca vinA gRhastha de te grahaNa kare, nahi te nahi. Ama chatAM paNa te AhAragrahaNa te mahAtmAne atizaya lajajAnuM kAraNa thAya che. te pachI anya parigrahane te te kema che? nahi ja. - keI ajJAnIjana munine kiMcita parigrahagrahaNa mAnate hoya te tene zrI AcArya samajAve che ke-munijanene sarva AzAne abhAva varte che, mAtra eka sudhAvedanIya prArabdhanA udayathI kaI kaI veLA AhAranI vAMcchA thaI Ave che. manuSya zarIra e jJAna, dhyAna ane tapAdi anuSThAnanI abhivRddhinuM nimitta kAraNa che ema jANuM mAtra tapa saMyamAdi anuSThAnanI abhivRddhi ke je Atma ujjavaLatAnA heturUpa che tene arthe zarIra rakSAnI paNa jarUra che ema samajIne bhejana vaDe zarIrane TakAvI mAtra saMyamane ja poSe che, paraMtu pramAdane piSatA nathI. zAstrokta vidhipUrvaka nirdoSa ane prAsuka AhAra maLI Ave te anAsakta bhAve ane adInapaNe grahaNa kare. navadhAbhakti sahita ujajavaLa ane ullAsita pariNAme gRhastha de te le, paNa pite banAve nahi tema adatta le nahi. yAcanA bhAvathI ke dAtArane dabAvIne ke dAtAra upara kaI (muni padane ) aNuzobhatI chApa pADIne AhAra grahaNa kare nahi. vaLI pUrNa udarabhara AhAra na le paNa alpa mAtra grahaNa kare.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) Ama chatAM AtmAnA aNuhArI svabhAvane ciMtavI ukta nirdoSa AhAra grahaNuM karatAM paNa jene lajA upaje che, to pachI jenuM tIvra rAga vinA grahaNa thatuM nathI tathA pitAnI vartamAna saMyamI avasthAne je jarAya jarurI ke piSaka nathI evAM e dhana vastrAdi anya padArthone te kema grahaNa kare? na ja kare. vaLI - dAtAro gRhacAriNaH kila dhanaM deyaM tadatrAzanaM / grahantaH svazarIratopi viratAH sarvopakArecchayA / lajarSava manasvinAM nanu punaH kRtvA kathaM tatphalaM rAgadveSavazIbhavanti tadidaM cakrezvaratvaM kaleH // 159 // .. svAtaMtrya vRttine sahacArI AtmAdhIna munijana zarIrathI paNuM pUNuM vIrakta citte varte che. prANImAtranAM kalyANanI bhAvanAthI emanuM aMtaHkaraNuM otapreta banI rahyuM che, evI AtmaparisthitimAM mAtra svAra kalyANakAraka bhAvanApUrNa hadaye gRhasthanA bhajanane teo svIkAra kare che, te paNa mAtra bhejana, anya kaMI paNa nahi. bhejanuM pratilAlavAvALA mahAnubhAva gRhastha che. jemaNe potAnA kuTuMba nirvAha arthe hara hamezanA niyamAnusAra (anya keInA uddezane arthe nahi) taiyAra karyuM che, paraMtu pravajijata puruSane arthe nahi. vaLI te bhejana jinAgamamAM darzAvyA pramANe nirdoSa che. Ama chatAM paNa tevA nirdoSa-anadaizika-sahaja ane lenAra denAranA aMtaHkaraNamAM jarA saMkeca paNa nahi utpanna thavAvALA bhajanane grahaNa karatAM uttama munijanene eka lajAne viSaya jaNAya che. aNahArI-svapara prakAzaka-zuddha caitanyane A pagalAnuM grahaNuM jarAya zebhatuM nathI, chatAM kayAM sudhI Ama karavuM paDaze? ukta bhAvanA emanA aMtaHkaraNamAM te bhojana letAM paNa saMkeca utpanna kare che. vAstavika muninA aMtaHkaraNamAM keTalI badhI nirapekSa dazA varte che, ke je dazA svapara kalyANAspada che-AtmAnA zuddha svAtaMtrya mAnasane piSaka cheaMte sarva AtmapratibadhAne dUra thavAmAM eka ananya sahAyaka che.' kalikALanA sarvavyApI aparihArya mahAgye pitAnI vyApaka asara A munijane upara paNa evI pasArI che ke je bhejana grahaNa karatAM pUrva mahApuruSane eka lajajAne viSaya samajAtuM hatuM, te Aja sAdhupada dhAraNa karyuM ke gRhasthanAM maMdira pitAne bhajana karavAnAM lakSa kedra bane che. vRttine pravAha paNa prAce tyAM ja rokAyeluM rahe che. gRhasthanI sAthe aneka prakAranI citra vicitra laTapaTa rAkhe che. AcArya kahe che keviSayothI mamatva ane rAga chUTa nathI tenuM A pariNAma che. A
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132) bAju gRhasthanA paNa e hAla che. teo sAdhujanene bhejana devAnA vicAramAM ghelA banI aneka jAtanA vicitra uhApaNa paraspara kare che. munijanene pitAnI vRttinAM ramakaDAM mAtra samaje che, IrAdApUrvaka nahi paNa kRti te evI ja vartatI hoya ke je svavicAranI pitAne gama paNa na hoya! sAdhupada lIdhuM ke gRhasthanA ghera bhejana levuM ja joIegRhastha hoya teNe devuM ja joIe. gRhastha, munijanene pitAne AdhIna samaje che ane temanA abhiprAyane jarAya vicAra karyA vinA mAtra pitAnA abhiprAyAnusAra dere che, ane vaLI tene vAMkA vaLIne vaMdana kare che. kahe, have AmAM sAcuM zuM- kenA jJAnamAM keNa utkRSTapaNesevyapaNe vartatuM haze? sAdhu paNa gRhasthanI munipadane aNuzobhatI ane jina AjJAthI pratikuLa sevA grahaNa karatAM jarAya acakAtA nathI. chatAM vaLI pitAne zramaNa-muni-sAdhu nigraMtha mAne che. kyAM che emanA hadaya maMdiramAM zuddha svAtaMtrya vRttinI gaMdha? Ama paraspara baMnenI AvI paristhiti varte che. tethI spaSTa samajAya che ke- rAga dveSane utkaTa pravAha baMnenA upara pUrNapaNe vata rahyo che, vRddhigata thatuM jAya che. ane e ja A nikRSTa kalikAlamAM rAgadveSanuM akhaMDa ane sarvavyApI sArvabhauma cakravartIpaNuM lebhI guru ane lAlacu celA" jevI ja guruziSyanI A kALamAM prAye paristhiti vate che. dharmasRSTinA Adya upadeSTA janaka ane piSaka bhagavAna tIrthakaranA vacananI paNa avagaNanA karI yatheccha pravRttimAM vatI rahelA vartamAna muninAmadhArI sAdhuonA hadayanI paristhiti Ama vicitra prakAre anaMta AtmaguNene svapara bAdhakapaNe pravartI rahI che. e paNa tatvajJAnInA hRdayamAM kharekhara dayA utpanna kare che. kaI kahe ke agara e kALane ja deSa che, to pachI A kALamAM evA munine AtmakalyANa arthe mAnavA emAM zuM anucita che? A kALamAM anyAya pravate tene nyAya te na ja kahevAya. hA ema kahI zakAya ke-ukta anyAyanI pravRtti e paNa kALadeSathI vartI rahI che. tema A kALamAM je bhraSTa veSadhArI pravarte che, temane muni te na ja kahevAya paNa AvA bhraSTaveSanI pravRtti ane piSaNuM mAtra A kALa deSathI thaI che ema kahevuM e ThIka che. jema A kArya duSTanA nimittathI thayuM che te tyAM te kAryanI duNavat niMdA karavAmAM Ave che, tema ahIM paNa evA zreSTha muninAmadhArI jIvanI kalikALavata niMdA karI teo asat che, mumukSune saMga karavA yogya nathI, ema samajAvavAne graMthakArane abhiprAya che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) bhejanAdimAM prIti karavI ucita nathI te pachI sAdhujanoe kema pravartavuM? e praznanA uttararUpa kAvya kahe che - AmRSTaM sahajaM tava trijagatIvodhAdhipatyaM tathA saukhyaM cAtmasamudbhavaM vinihataM nirmUlataH karmaNA / dainyAttadvihitaistvamindriyasukhaiH saMtRpyase nistrapaH sa tvaM yazvirayAtanAkadazanairbaddhasthitistuSyasi // 160 // he jIva! e duSTa karmoe traNa jagatanA jJAnanuM svAmitvapaNuM tAruM naSTa karyuM-zuddha AtmIya sukhane mULathI nAza karyuM, chatAM tuM tArA parama zatrurUpa evA e ja karmoe nIpajAvelA iMdriyajanya sukhothI tRpta thAya che. e ja Azcarya che! zatrunI kRti pratye jagatamAM kaI jarAya vizvAsa kare che? nA. vaLI ciraMkALasudhI tapAdi kaSTa sahI have kutsit AhArAdithI tuM saMtuSTa thAya e tane ucita che? jema keI rAjarAjezvarane koI verI rAjyathI padabhraSTa kare, ane te padabhraSTa rAjA pitAnA vijetAne ja Apele acate acate AhAra dInatAthI grahaNa karI prasanna thAya che tyAM tene ApaNe hAsya dRSTie joIye chIye, dhikkArIe chIe. tema he jIva! tuM anaMta jJAna sukhane svAmI mahAna padArtha che. tArA anaMta ane apAra sukhane nAza karI karma vairIe tane parAjIta karyo-bhraSTa karyo, chatAM tuM tArI atUTa saMpadAne bhUlI jaI e ja kama verIthI (karmodayathI) utpanna thayelA kicita viSayAdi sukhamAM saMtuSTa thAya che, tethI mane ema lAge che ke-kharekhara tuM nirlajaja ane ziSTajanethI dhikkArane pAtra che. he jIva! karmodayajanya sukha te pUrNa sukha hoya ja nahi. pUNe sukha karmodayanI jarAya apekSA. rAkhatuM nathI. te sukha svataMtra ane svAdhIna che. keI gRhasthanA ghera je te kiMcit AhAra maLe temAM tArI AjIvikAnI sthiratA mAnI te saMtuSTa thAya che tethI ema lAge che ke tuM paNa pelA padabhraSTa rAjezvaranI mAphaka niMdAne pAtra che. jema te padabhraSTa rAjAnuM vAstavya sukha tenA vijetAthI avarAyuM che, tema anAdi kALathI tane parAjita karI rAkhelA tArA karmarUpa vairI vijetAthI tAruM vAstavya sukha avarAyuM che. mATe te verIne AtyaMtika nAza karavAmAM ja tAruM vAstavika sukha samAyeluM che. have to tAre e ja ucita che ke, je te prakAre e kamarU5 prabaLa vairIne nAza karavAmAM prayatnazIla rahevuM. paNa apAyuSI A manuSyadeharUpa sAMkaDA samayamAM kharI aNInA prasaMgamAM svAtmahita bhUlI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) jaI pramAdavaza viSayAsakta thaI rahevuM e anucita che. e iMdriyajanya viSayAdi sukhanI abhilASAne cheDI de. agara tArI je IMdriya sukhanI ja abhilASA hoya-temAM ja tuM mugdha banyuM hoya, tepaNuM he bhAI! tuM jarA dhIraja dhAraNa kare! khacIta tArI icchAthI paNa adhika iMdriyajanya sukhe tane sAMpaDaze; ema nIcenA kAvyathI kahe che - tRSNA bhogeSu cedbhikSo sahasvAlpaM svareva te / pratIkSya pAkaM kiM pItvA peyaM bhuktiM vinAzaye : // 161 // he bhikSu! agara viSaya sAmagrInI ja tArI vAMcchA hoya tepaNu De sahanazIla thaI sabUra rAkha! tuM je bhegAdine Irache che tethI vipula ane uttama devalokamAM che. uttama ane pakava thatA bhejanane joI mAtra jaLAdi vastuo DhIMcI DhIMcI bhejananI vAstavya rucIno kema nAza kare che? jema ke mUrkha kSudhAtura manuSya paripakava thatAM bhejanane jevA chatAM thoDI dhIraja nahi dhAratAM arthAt eTale vakhata kSudhAnA duHkhane nahi sahetAM ati AturatAmAM ne AturatAmAM jaLAdi tuccha vastuo DhIMcI bhajananI rucIno nAza kare che, tema he mUkha! tuM paNa ema ja karI rahyo che. je dhamakRtinuM phaLa svargAdi anupama aspRdaye che tene thaDe kALa dhIraja dhArI vRttine rekI Acara ane ethI theDA ja vakhatamAM tArI Icchita bhega sAmagrI tane svayaM prApta thaze. vartamAna manuSpaAyu pUrNa thatAM devakane tuM prApta thaIza tyAM tane Icchita atyaMta viSayAdi sukha sAmagrI mejuda che. vartamAna munipada dhAraNa karI bhejanAdi viSayane Asakta banI vivekane bhUlI jaI sadeSa bhejanAdi viSayane sevatAM te mAtra tane Icchita ane ISTa svargAdi janya sukhane ja nAza kare che. AvI bhUla karavI e tane gya nathI. munipada dhArI viSayAbhilASI thavuM che ke kiMcit paNa gya nathI; tathApi bhraSTa thatA jIvane lebha dekhADI saddharmamAM sthira kare e gya che ema samajI Ama upadeza karyo che. ane te paNa yathA avasara egya che. | karmodaya munijanone kaMIpaNa aniSTa karavA samartha nathI, kAraNa- nirdhanatvaM dhanaM yeSAM mRtyureva hi jIvitam / kiM karoti vidhisteSAM satAM zAnaikacakSuSAm // 162 / /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13pa) jene mana nidhanatA e ja dhana che, mRtyu e ja jIvana che, ane jJAna e ja netra che, evA satparune vidhi arthAt karma zuM karI zake ema che? arthAt karma tevA vIra puruSone mATe vyartha che. je mahAmuni samyakajJAnanetra vaDe yathArtha padArthadarzana karI rahyA che, temane dhanAdi rahita nigraMthapaNuM e ja mAtra dhana che. jema anya jagatavAsi jI dhanathI sukhI che, tema munijane dhana rahita nigraMthapaNAthI sukhI che. anya saMsAra pariNamI cha daza prakAre prANa dhAraNapaNathI sukhI che, tema munijano iDhiyAdi paramANuthI chUTI zuddha caitanyarUpa nijaprANa prAptithI sukhI che. kahe have te nigraMthane karma zuM karI zake ema che? jagatamAM loke maraNa ane nidhanapaNane sarva dukhenI parAkASTA samaje che. paNa tethI te te munijanane duHkha nathI. kahe have vidhi tene bIjuM zuM duHkha ApavA samartha che? kAraNa bAhya ITAniSTa saMgenA AdhIna temanI AtmavRtti nathI. e aniSTa saMga prApta thatAM teo pitAnI zuddhAtmavRttinA anusaMdhAnamAM upagane prere che. eTale game tevI vidhi teo pratye niSphaLa jAya che. te vidhAtA pitAnuM vidhAtApaNuM kone darzAve che? jIvitAzA dhanAzA ca yeSAM teSAM vidhividhiH / kiM karoti vidhi steSAM yezAmAzA nirAzatA // 163 // jene jIvana ane dhananI AzA che, tene mATe karma vidhAtArUpa bane che, paraMtu je mahAbhAgyane AzAno ja abhAva varte che, tene vidhAtA zuM karI zake ema che? ajJAnI ane karmathI Dare che-"rakhe mAruM maraNa vA dhanahAni thAya!" evA DarathI sadedita teo bhayabhIta che. jIvana ane dhanAdinI AzAnA bhayaMkara pAzamAM paDelA evA e ajJAnI chone karma-vidhi duHkhI karI zake che. keI paNa kALamAM, evA cho e AzArUpa duHkhathI chUTI zakatA nathI. AzAnAM gherA vAdaLa teonA zIra para jhajhumyA kare che. eka jAya ane bIjuM Ave ja. paraMtu je mahApuruSa jIvitavya ke dhanAdi pratyenI sarva AzA choDI svayaM tenA kAraNe sanmukha jaI beThA tene vidhAtA zuM karI zake tema che? munine paryAya chUTavAno bhaya ja nathI, kAraNa dravyanA akhaMDa ane anaMta svAbhAvikapaNuM pratye tene pUrNa vizvAsa che. vaLI nirdhanapaNuM e keI apekSAe sAdhakane nirAkuLapaNAnuM eka kAraNa che. ema samajI svAdhInapaNe dhanAdine jeNe choDyAM che tene karma udaya (vidhAtA) zuM karI zake?
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) { maha hIna thatAM karmodaya tha vA na thave baMne samAna che. zAtA ane azAtA-mehanA astitvamAM jIvane sukha duHkharUpa vedaka pariNAme pariNumAvavA samartha che. paNa meha hIna thatAM karma AtmAne sukhIduHkhI karavArUpa kAryanuM kartA thatuM nathI. vAstavyamAM AzA ja parama duHkhanuM kAraNa che. e je samyak prakAre chUTe te naryuM sukha ja anubhavAya. eja bhAvane graMthakAra nIcenA kAvyathI puSTa kare che - parAM koTi samAruDhau dvAveva stutinindayoH / pastyajettapase cakraM yastapoviSayAzayA // 164 // sarvathI utkRSTa stuti ane niMdAne cagya parisImAne beja manuSpo pAme che, eka te cakravartipaNuM choDI AtmakalyANa sAdhya karavAnI IcchAthI vAsta tapane aMgIkAra kare che te, ane bIje tapAdi saMyama dazAne viSayenI AzAthI cheDe che te. jagatamAM keTalAka stuti tathA niMdA karavA egya che, paNa te badhAmAM je mahAbhAgya cakravartipaNane choDI munipada dhAraNa kare che te sarvotkRSTa stuti karavA gya che, kAraNa ke saMpadAne jagata AkhuM IcchI rahyuM che, tene ja arthe rAtri divasa te ja IcchAmAM ane te meLavavAnA prayatnamAM niraMtara jharyA kare che, jANe te meLavIne sukha ane sanmAna pAmIzuM-tevI vipula prApta cakravartipaNAnI saMpadA "jANe pUrve pitAnI karI ja nathI" evA pariNAme "jema zarIrane maLa dUra karI e tema" tyAga karI je mahApuruSa munidharmarUpa durdhara samyaktapane Acare che, te mahApuruSano mahimA sarvotkRSTapaNe stuti karavA gya che. vaLI je puruSa dhAraNa karelA muni padane cheDIne viSayenI vAMcchAthI rAjyapada aMgIkAra che, vA AraMbha parigrahAdimAM phasAya che te sarvathI utkRSTa niMdAne pAtra che, ane te yaMgya che. kAraNa enA je bIje ka mUrkha hoya ke je vAstavya AtmakalyANujanya pavitra sanmArgamAM praveza karIne pachI tethI parADamukha thAya. jene viveka netra nathI te e viSayAdimAM phasAI duHkhI thAya, emAM koI moTuM Azcarya nathI. paNa hAthamAM dI laI khADAmAM paDe e parama Azcarya che! jagatamAM nAnI sarakhI pratijJA bhaMga karavAthI niMdA thAya che te sarvotkRSTa pUjya muni mAgane aMgIkAra karyA pachI teno bhaMga karavAmAM Ave ane tenI jagatamAM niMdA thAya emAM zuM Azcarya? te prazna--niMdA keInI paNa karavI gya nathI; kAraNa e eka AtmazreyasAdhaka mArgamAM deSa che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (137) uttara-IrSA pUrvaka Sa buddhithI bIjAne utArI pADavAnA durAzayathI keInI paNa niMdA karavI egya nathI. paraMtu dezane choDAvavAnA hetu purasara deSane darzAvatAM niMdA gaNAya nahi. zAstramAM paNa pApI javAnI niMdA karI anyane pApathI hAryA che. ane tema thavuM e kAMI doSa nathI kAraNa tema karavAmAM Azaya dUSita nathI. tyajatu tapase cakraM cakrI yatastapasaH phalaM sukhamanupamaM svotthaM nityaM tato na tadadbhutam / idamiha mahaccitraM yattadviSaM viSayAtmakaM pUnarapi sudhIstyaktaM bhoktuM jahAti mahattapaH // 165 // samyak prakAre sevelA tapanuM vAstavika phaLa anupama Atmajanya zAzvat ane nirAbAdha sukha che. tevA paramotkRSTa sukha prAptinA kAraNe cakravarti mahArAjA prApta cakravartipada cheDI de to emAM kaI meTuM Azcarya nathI. paNa mahada Azcarya to e che ke-subuddhimAna puruSa paNa cheDelA viSayarUpI viSane pharI bhegavavA arthe samyak taparUpI parama nidhAnane tajI de che. je sukha cakravatapaNamAM nathI prApta thatuM te sukha samyaka tapa AcaravAthI saheje AtmAmAM anubhavAya che. samyak tapanA phaLanI jagatamAM keI upamA ja nathI. je sukha zAzvata, svAdhIna, abAdhita, ane AtmAne apratibaMdhaka che; te sukha je tapathI prApta thAya che te tapanA sarvotkRSTa mahAbhyane zuM varNana karIe? e anupameya avyAbAdha sukhane arthe eka te nahi paNa seMkaDo cakravartipaNunI saMpadA eka sAtha choDe tepaNuM te kaI moTI vAta nathI; kAraNa e cakravartIpaNunI saMpadA paNa parAdhIna ane aMte nAzavAna che. savivekavAna jIva e cakravatipaNAnI saMpadA pAmIne paNa AtmIya avinAzI sukhane arthe choDe temAM zuM Azcarya che? kAraNa tene zuddha Atmiya anupameya zAzvat sukhanI mahattA tathA durlabhatA samajAI che. jagatamAM paNa jovAmAM Ave che ke ghaNuM sukhanI azAmAM pitAne prati kicita sukha keTalAka jI rAjI thatAM thatAM choDe che. Aya to e che ke duHkhanA kAraNarUpa viSama viSane cheDIne paNa te ja viSa pharI bhegavavA IcchA karavI. viSa tulya viSayane duHkhakAraka samajIne paNa tene choDI sarvotkRSTa jagatapUjya tapa aMgIkAra karI bheganI AzAmAM pharIthI te tapane cheDI devuM e ochuM AzcaryakAraka
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138) : nathI. adhika sukha prAptinI saMbhAvanAmAM thoDuM sukha cheDI devuM e te buddhimAnapaNuM che; paNa thoDA ane tuccha sukhane arthe adhika sukha tathA adhika sukhanAM kAraNone choDI devAM e mUrkhatA ja che. tapathI upekSita thaI viSayAdi sanmukha thavuM e jIvanI moTAmAM moTI bhUla che. temAM paNa samajI bUjhIne paNa agara kaI jJAnI manuSya ema kare che te mahada Azcarya che. duHkhadAyaka e viSane cheDI pharI tene ja sevana karavA arthe railokayapUjya munipadarUpa mahAna zikhara uparathI tuM vinA saMkece nIce paDe che. paNa sAMbhaLaH zayyAtalAdapi tu ko'pi bhayaM prapAtAta tuGgAttataH khalu vilokya kilAtmapIDAm / citraM trilokazikharAdapi duratuGgAt dhImAnsvayaM na tapasaH patanAdvibheti // 166 / / pitAne pIDA thaze ema samajIne nAnuM sarakhuM bALaka UMcI zaiyAtalathI nIce paDavAnA DarathI Dare che. paraMtu Azcarya thAya che ke buddhimAna puruSe aikya zikhara samAna atizaya mahAna ane UMcA tapathI nIce paDatAM jarAya DaratA nathI. eka nAnuM sarakhuM bALaka ke je vicAra rahita che te paNa pitAnI nAnI sarakhI zaiyA parathI nIce paDatAM bhayavAna thAya che. kAraNa tene eTale te vicAra che ke A bichAnethI nIce paDatAM mane pIDA thaze. traNe lekanA manuSya tapane mahAna ane UMca mAne che. tethI tapa e traNa lekanA zikhara samAna UMca che. munijana vicAravAna hovA chatAM evA aikayapUjya saMskRSTa UMcA tarUpa zikharethI bhraSTa thatAM jarAya DaratA nathI e parama Azcarya che! svAdhInapaNe svecchApUrvaka bhraSTa thatAM eTale paNa vicAra karatA nathI ke-"AvA nirmaLa ane utkRSTa tapathI bhraSTa thatAM lekamAM mArI hAMsI thaze, sanAtana nigraMtha sanmArganI avahelanA thaze, ane mAre ciraMkAra narkanigodAdinAM bhayaMkara duHkha bhegavavAM paDaze. lekamAM UMcapada prApta thayA pachI karmodayavazAt nIcA thatAM mahAna lajA utpanna thAya che, keTalAka to evI nIcI sthitimAM jIvana gALI bIjAne mukha batAvatAM paNa lajAya che, kavacit kaI kaI ApaghAta paNa kare che, paNa e nIcI sthitimAM jIvavA IcchatA nathI. te sarvasaMgaparityAgarUpa munipada jevuM sarvotkRSTa pada pAmIne pote ja svAdhinatA pUrvaka svecchAe, ullAsita citte, vinA saMkoce bhraSTa thAya tenI nirlajjatAnuM zuM kahevuM! Ama bhraSTa thatA munine joI kene
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (139) Azcarya tathA kheda na vate? munijanenI vItarAge projelI svapara kalyANakAraka maryAdAnuM svecchApUrvaka ullaMghana karI svayaM muniniMdAnuM sthAna bane che. kAraNa pariNAmadharma e kavacit karmodaya vaza che, eTale temAM te caLAcaLapaNuM kavacit kavacita thAya. paNa bAhyathI vizuddha prakAre zAstrokta muni dharmanI samyak samAcarInuM sevana e svAdhIna che tathA te caLAcaLa thatA pariNAma dharmane sthira thavAnuM amegha auSadha che. auSadhane cheDI svecchAe pravarti ArogyatAne Icche te mUMzirAmaNa nahi te bIjuM zuM? vaLI jeTalA UMcethI paDAya teTalI adhika ceTa lAge che. jene svarga nivAsI dene iMdra paNa namaskAra kare, ati ati vinIta pariNAme jenA caraNamAM pitAnuM zira jhukAve te tapasvInA sarvotkRSTapaNanuM zuM varNana karavuM? saMsAramAM sarvathI UMcuM svarga manAya che. paNa e svargane svAmi IMdra tapasvI jananA caraNane parama preme pUje che. ethI siddha che ke tapasvInuM sthAna svarganA svAmI iMdrathI paNa UMcuM che. te ethI ati nIcAmAM nIcI saMsAra avasthAmAM tapane bhraSTa karI garI javuM e adhika duHkhadAyaka nathI? he muni! tuM kAMI ajJAnI nathI, te pachI tapane cheDI e tuccha anaMta duHkhanA hetubhUta viSayanI tarapha nIcA nIcA jhukavAmAM tane jarAye bhaya thatuM nathI e eka parama Azcarya che! sAMbhaLaH- vizudhdhati durAcAraH sarvo'pi tapasA dhruvam / karoti malinaM tacca kila sarvAdharo'paraH // 167 // mahAna pAtaka paNa tapathI saMpUrNa dUra thAya che, evA parama mahimAyukta samyaktapane kaI kaI viSayalubdha jI viSayAnurAgathI malina kare che. sukhanA vAstavika mArganA bhAna vinAne jIva viSayAdimAM sukha kalpI vAraMvAra te viSayAdi pravRttimAM jhaMpalAya che, paNa tethI jarAye uparAma pAmate nathI, te te nIca che; paNu AtmakalyANanI sAcI abhilASAvALe jIva samyakatapanI eka vAra pratijJA karI tapa karatAM karatAM nIca viSaya vAsanAmAM phasAI jAya te ati nIca che. je jaLa ghaNuM malina maLane paNa sApha kare che, tevA jaLamAM je adhama maLa bheLave te kharekhara nIca che. tema tapa e pApane dUra karavAmAM uttama sAdhana che. ghaNu pApI jI paNa e vItarAga praNIta samyakUtapanA pasAthe sarva pApathI mukta thayA che. evA tapane AdarI je jIva temAM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (140) 2 malinatA lagAve tenI nIcatAnuM zuM kahevuM? graMthakAra kahe che ke-pApakartA te nIca che ja, paraMtu pApe maTavAnA kAraNarUpa sarvotkRSTa yuniliMga dhAraNa karI je jIva temAM deSa lagAve te sarvathI utkRSTa nIca che. gRhasthAvasthAmAM upAjya pApa muni avasthAmAM dUra thAya, paraMtu muni avasthAmAM upAjya pApa kayAMthI ane kayA sAdhane dura thAya? he bhavya! muniliMga dhAraNa karI temAM deSa lagAva e tane gya nathI. jagatamAM AzcaryatAnAM kAraNe ane evI vAto ghaNuM che, paNa te sarvamAM tapane dhAraNa karI tene choDavAvALA ja ati Azcarya pamADe che. ema graMthakAra kahe che - santyeva kautukazatAni jagatsu kiMtu vismApakaM tadalametadiha dvayaM naH / pItvAmRtaM yadi vamanti visRSTapuNyAH saMprApya saMyamanidhiM yadi ca tyajanti // 168 // jagatamAM AzcaryakArI evI ghaNI vAta che, athavA thayA kare che. paraMtu e vAtathI amane jarAye Azcarya bhAsatuM nathI. vAstavyamAM emAM kAMI paNa Azcarya nathI. kAraNane pAmIne vastunuM je pariNamana thavAnuM che, te thayA ja kare che, emAM zuM Azcaya? paNa A be ja kaitUhala amane ati Azcarya pamADe che. eka atizaya durlabha amRtane pI tene vamI nAkhanArA, ane bIjA saMyamarUpa parama nidhine pAmI tene ullAsita cIjo cheDanArA. A baMne prakAranA jIve kharekhara bhAgyahIna che. eka to amRtanI prApti ja atyaMta durlabha che, kadAcita kaI pu. dayavazAt tenI prApti thaI te pachI tene pAna karI vamI nAkhanAre manuSya atyaMta mUrkha che. lekamAM paNuM manAya che ke- amRta pAna karyA pachI mRtyu tenI pAse phaTakatuM paNa nathI. buDhApa e eka adhuM maraNa ja che. maraNa pAse na Ave to vRddhAvasthA te kayAMthI tene spaze? ane tethI amRtapAna karanAra manuSya niraMtara AnaMda nimagna rahe che. graMthakAra kahe che ke- jaDa evA amRtanI ATalI badhI mahattA che te sarva dukhanA nimULa nAza thavAnA parama kAraNarUpa saMcamanI mahattAnuM te kahevuM ja zuM? evA apUrva saMyamarUpa sarvotkRSTa amRtanuM kaI mahAbhAgyadaye pAna karI tene vame che, te jIva atyaMta mUrkha ziromaNI ja che. mUrkha AtmAnI e ajJAnapUrNa kRti upara atizaya kheda sahita
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (141) Azcarya thAya che. kAraNa enA je jagatamAM bIjo bhAgyahIna keNa che? sarva AzcaryomAM amane te A eka mahada Azcarya bhAse che. sArAMza e che ke, keI mahad bhAgyadaye prApta thayelA evA apUrva saMyama nidhirUpa sarvotkRSTa amRtane pAmIne tene cheDavuM e ISTa nathI. iha vinihitabahArambhabAhyoruzatro rupacitanijazakte paraH kopy'paayH| azanazayanayAnasthAnadattAvadhAnaH kuru tava parirakSAmAntarAn hantukAmaH // 169 // he bhAI! munipada dhAraNa karatAM tuM bAhya zatruone te uccheda karI cUkI che. pApakarmano saMcaya karavAvALA viSaya ane parigrahAdine bAhya AraMbha samAraMbha munipada dhAraNa karatAM ja chUTI jAya che. ane e viSaya parigrahAdino AraMbha e ja bAhya zatru che. e bAhA zatrunA astitvamAM jIvanA pariNAma vizuddha dazAne prApta thatA nathI kAraNa e eka bAhya upAdhI che. te Atma pariNAmane prAye pitA bhaNI AkarSe che. ane jIva ghaNuM bhAge tyAM ja mujhAI paDe che. tuM e bAhya zatruone abhAva karI cUkayo che. Atma-ujajavaLatAmAM vighabhUta e bAhya zatruo parAbhava karyA pachI aMtaraMga zatruo upara vijaya meLavavA tArI Atmazaktine tethI paNa adhika vadhAravI paDaze. saMyamanA pratipAlanathI Atmazakti jarUra vadhe che. te zakti paNa ghaNe divasanA saMyamAnuSThAnathI tane bahudhA prApta che. eTale aMtaraMga zatruone sarvathA nAza karavAmAM have kaI vidhra khAsa karIne dekhAtuM nathI. ke je viDyo zudra saMsAra pariNAmI jIne vAraMvAra Atma ujjavaLatAnA mArge jatAM ADe Ave che. bhejana, zayana, gamana, Asana, ane vANI prayoga Adi evI bIjI keTalIka nAnI pravRttio haju tane zeSarUpa varte che. ke je ekadama chUTI zakatI nathI- ke cheDI zakAtI nathI. jo ke ene paNa choDavAmAM tare prayatnazIla rahevuM e egya che; te paNa te ekAeka choDavAmAM keTalIka anivAryatA paNa che. jyAM sudhI e pravRttio paNa niravazeSapaNe tArAthI na chUTe tyAM sudhI tAre tenAthI sAvadhAnatA pUrNa rahevuM e ja cagya che; kAraNa aMtaraMga zatruone nAza kare tAruM Avazyaka dayeya che. agara e bhejanAdi pravRttiomAM tuM vimugdhacitta thAya to dhIre dhIre mahA pApa bhaNuM tane te kheMcI jaze. koI paNa bUrA kAryanI zeDI Adata paNu paripAka kALamAM duHkha ja Ape che. tenuM kAraNa e che ke- eka nAnI sarakhI Adata AgaLa jatAM eTalI
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) vadhe che ke- manuSyane pitAnA aMtima dhyeya sudhI kadI paNa pahoMcavA detI nathI. eTalA ja mATe ame kahIe chIe ke e bhejanAdi viSayomAM tuM vimehita na thA! paNa e pravRttio karatAM te niraMtara sAvadhAna rahe. jagatamAM paNa dekhAya che ke-kAryane atha kAryamAM AvatA pratyeka vidyAthI pite nirdhArIta kAryane sAvadhatApUrvaka bacAvate rahe che. kAraNa kaI paNa bAhya tema aMtaraMga pravRtti karatAM rAgAdivaza thatAM munityapaNuM-AtmatvapaNuM malina thAya che, vismaraNa thAya che. rAjA mahArAjAone bAhya tema aMtaraMga ema be prakAranA zatruo hoya che. anya rAjA ke je potAnA sthAnathI bahAra che, te te bAhya zatru che. ane khAnapAnAdi sAdhaka kiMkarAdi ke jeo niraMtara pitAnI pAse ja rahe che, te aMtaraMga zatru che. bAhya zatruono nAza karyA pachI te rAjAne padabhraSTa thavAne bhaya nathI. paraMtu khAnapAnAdi sAdhaka kiMkarethI khAnapAnAdi karatAM te rAjA sAvadha na rahe te kaI veLA maraNane prApta thAya. tethI khAnapAnAdimAM pUrNa sAvadha rahI aMtaraMga zatruothI jema pitAnI rakSA thAya tema pravartavuM e tene zreyaskara che. tema munijanene paNa bAhya tema aMtaraMga be prakAranA zatruo che. hiMsA- bahu AraMbhaAdi munivapaNAthI kevaLa viparIta evA keTalAka bAhya zatruo che, tathA khAnapAnAdi kriyAomAM rAgAdi pramatta bhAve pravRtti thavI e aMtaraMga zatru che. munine hiMsA-AraMbhAdine tyAga karatAM bAhya zatruothI parAbhava thavAnuM arthAtu - munivapaNuM kevaLa naSTa thavAnuM kAraNa rahyuM nathI. paraMtu je te khAnapAnAdi kriyAomAM pramAdI thAya, arthAt sAvadhAnatApUrvaka nA pravate to aMtaraMga rAgAdi bhAvanI vRddhi thaI krame karI munirvANune malina kare- nAza kare. tethI aMtaraMga rAgAdi zatruothI jema munitva-dazAnI rakSA thAya tema khAnapAnAdi pratyeka sUkSma pravRttiomAM sAvadhAna rahevuM e ja egya che ke jethI AtmadazA pramattabhAvane vaza thAya nahi, malina thAya nahi. paraMtu dhIre dhIre upaganI nirmaLatA thaI vAstavika AtmIya satasukhane anubhava thAya. graMthakAra e bhejanAdi pravRttiomAM prasAdI nahi thavAne upAya darzAve che - anekAntAtmArthaprasavaphalabhArAtivinate vacaH parNAkIrNe vipulanayazAkhAzatayute / samuttuGge samyak pratatamatimUle pratidinaM zrutaskandhe dhImAn ramayatu manomarkaTamamum // 170 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (143) markaTane jAti svabhAva atizaya caMcaLa hoya che, paNa te phaLa phUlathI harAbharA vRkSa upara jhaTa ramavA lAgI jAya che. evuM ke ekAda vRkSa je tene maLI jAya che te tyAMthI pachI khasatAM nathI. mana e paNa markaTa jevuM ati caMcaLa che. phaLa, patra, DALIo, ane zAkhA prazAkhAothI bharyuM vRkSa je tene maLI jAya te te tyAM rame che paNa tyAMthI khasatuM nathI. ema vicArI pUrva mahApuruSoe tene ramavA gya suMdara vistIrNa vRkSa zedhI kADhyuM. te kayuM? mAtra eka jinAgama. manane ghaNe vakhata ramavA mATe Ama puruSonI pavitra vANuM e eka sarvathI sArAmAM sAruM suMdara vRkSa che. tenA upara ramatAM tenI caMcaLatAjanya mithyA pravRtti rokAI teno vinada paNa maLe che. e zAstrarUpa vRkSamAM vRkSanI mAphaka badhI vastuo rahelI che. juo - e jina pravacanamAM anekAMtarUpa jIvAdi padArtho e enAM suMdara phaLa le che jenA bhArathI e zrutaskaMdha khUba jhUkI rahyuM che. aneka yukti prayukti pUrNa saMskRta-prAkRta vacana taraMga mALA e jenAM suMdara patro che, jethI e zrutaskaMdhe lahalahI rahyuM che. aneka sApeksa satya naya-nikSepapramANudi seMkaDe jenI zAkhAo che, jeo e zrutaskaMdhanuM maMDana che. arthAt jenA vaDe jagatanA kalipata ane mithyA siddhAMtanuM khaMDana thaI zrI sarvajJa vItarAga praNIta satya siddhAMtanuM khaMDana thaI rahyuM che. jethI e naya nikSepAdi e suMdara vRkSanI seMkaDe zAkhAo che. vaLI e vaDe vizva tatvanuM nirupaNu thavAthI e vRkSa sarvathI unnatapane dhAraNa karI rahyuM che. satya ane vizuddha matijJAna e suMdara hariyALA vRkSanI jaDa che, je vaDe e zrutaskaMdhanI utpatti thaI che. evA sarva suMdara jina pravacanarUpa vRkSa upara buddhimAna puruSoe potAnA manarUpI caMcaLa vRttivALA markaTane sadedita ramADavuM joIe, jethI e markaTa caMcaLa vRtti yukta markaTapaNe bhUlI vAstavika mAnavapaNAne prApta thAya che. vaLI ema karavAthI viSayAdi pravRttimAM praveza karavAne ene samaya ja maLato nathI. cittavRtti jina pravacana nidhimAM ramyA pachI pA5 pravRttiothI AtmAne bacAvI le e kaI kaThaNa vAta nathI. ane te egya che ke je kaI mahAbhAgya zrI sarvajJa vItarAga praNIta tattva ciMtvanamAM pitAnA aMtaHkaraNane reke che, te kramAnusAra saMpUrNa kalyANane yathAkALe jarUra siddha kare che. sarvathI utkRSTa zukala dhyAnamAM paNa e zrutajJAnanA avalaMbana vaDe mahApuruSane kevalajJAna samupanna thAya che. sAdhuonI evI kaI pravRtti nathI ke jemAM tattvaciMtvana ke zrutaciMtvana sarvathA chUTI jAya. je sAdhu abhikSaNa jJAne pagane eka
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (144) kSaNa mAtra paNa choDI pramAdI thAya che te tatkAla sAdhutvapaNAthI patita thAya che. eTalA ja mATe zrI jine sAdhuone zAstrAbhyAsamAM niraMtara pravartavAnuM upadezya che. zrutajJAnamAM upayogane lagAvI zuM ciMtana kare ? tadeva tadatAM prApnuvanna viraMsyati / iti vizvamanAdyantaM cintayedvizvavit sadA / / 171 // jagatanA sarva padArtho kaI eka ISTa svarUpanI mukhyatAthI te te mukhya svarUpane dhAraNa karI rahyA che, to paNa te kevaLa evA ja che ema nathI, anya svarUpanI apekSAe anya prakAranA paNa che. jema keI padAthe tenI vizeSa avasthAnI tarapha lakSa ApatAM pratikSaNu nAzavAna svabhAvavALe dekhAya che, paraMtu te ja padArtha tenA sAmAnya dhameM jotAM sadA avinazvara jaNAya che. tethI spaSTa siddhi che ke jagatanA sarva padArtho sAmAnyatayA tat atat svarUpI che. ane ethI ja jagatanA sarva padArtho anAdi anaMtapaNuthI pravartI rahyA che. paraMtu kevaLa vinAza yukta eka paNuM padArtha nathI. ema vizvanA samasta padArthone jJAnI puruSa sApekSapaNe niraMtara citna kare che. ema vastu svarUpane ciMtvana karatAM karatAM vastunuM yathArtha svarUpa upalabdha thaI sarva zrama TaLI zuddha samyakadarzana guNanI niSpatti thAya che. je vaDe AtmA aMte vAstavya sukhane prApta thAya che. eka ja padArtha eka ja samaye tat atat svarUpa kema ghaTe? zrI AcArya tenuM samAdhAna kare che - ekamekakSaNe siddhaM dhrauvyotpattivyayAtmakam / abAdhitAnyatatpratyayAnyathAnupapattitaH // 172 // eka ja vastu eka samayamAM utpAda (utpanna thavuM) vyaya (nAza tha) ane daivya (svasthitimAM rahevuM) svarUpa sAdhya thaI zake tema che. kAraNuM agara ema na hoya te eka ja vastumAM pratyakSAdi pramANethI akhaMDita evI be virUddha pratItio ke-"A anya che ane A te ja che." ema kayAMthI bhAse? kaI ekAda vastu tame , te paraspara pUrva Uttara kALavata paristhitinA pheraphArathI eka bIjA samayathI bheda yukta bhAsaze. vaLI te ja padArtha sAmAnya dRSTie jotAM eka sarakhe ane abheda bhAsaze tethI mAnavuM paDaze ke padArthanI paraspara samayavatI judAI vaDe padArtha
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) nAnA prakArarUpa ane bhedayuktapaNe pratibhAsaze tathA sAmAnya daSTie jemAM eka sarakhe ane abheda bhAsaze tethI mAnavuM paDaze ke padArthanI paraspara samayavatI judAI vaDe padArtha pratyeka samaye utpAda vyayAtmaka che. arthAt pUrva paryAyane nAza ane uttara paryAyanI utpatti padArthamAM pratyeka kSaNe varyA kare che. vaLI kaI paNa padArthanA pUrvottara paryAye upara vizeSa lakSa devAmAM na Ave to te padArtha sAmAnya dhame eka sarakhe ja pratibhAsaze. jyAre pUrva uttara samayevata padArthanI paristhitinI bhinnatA lakSagata thatI nathI tyAre pratyeka padArtha dhRvatva (zAzvata) dharmayukta jaNaze. e ja sAmAnya sthaLa anumAna pramANuthI padArtha pratyeka samaye e traNe guNasvabhAvarUpa svayaMsiddha che. anya daSTi nirapekSapaNe kaI ekAMta daSTie ema vastu vivekSA karavAmAM Ave ke - "vastu A ja rUpe che, athavA vastu A rUpa nathI." te te ekAMta kathana e kharekhara buddhine vibhrama che. paraMtu judI judI apekSAe ema kahevAmAM Ave che temAM virodha nathI, vastu svarUpa anaMta dharmayukta che. tenI vivIkSA anya daSTi sApekSapaNe satya che. jema keI puruSane keI eka ja vyaktine pitA tathA putra kahIe te te kathana mithyA che, paraMtu "phalANune A pitA che, ane phalANAne putra che" ema anyanA sApekSapaNe kahIe te te satya che. ema ubhaya naya sApekSa kathana samyaka tathA nirapekSa kathana mithyA che. vaLI eka ja puruSa prathama raMka hato ane have te ja puruSa rAjA thaye, tyAM avasthA palaTAvArUpa apekSAthI te eka ja puruSamAM raMka ane rAjApaNuM vivIkSita thAya che. paraMtu manuSyapaNunI apekSAe jotAM prathama paNa manuSya hate. vartamAnamAM paNa manuSya che. ema vastumAM ekapaNuM anekapaNuM spaSTa bhAse che. ane ema sApekSa pratibhAsana te brAMti nahi paNa samyak che. ema sApekSita pratibhAsana pratyakSAdika pramANethI paNa khaMDita thaI zakatuM nathI. kAraNa vastusvarUpa ja evuM che. je samaye te puruSa raMka maTI rAjA thaye, te ja samaye te ja purUSamAM raMka paryAyane vyaya ane rAjArUpa paryAyane utpAda supratItapaNe siddha che. ane manuSyatvapaNuM baMnemAM sthita che. tethI vastusvarUpa eka ja samaye utpAda--yaya-dhravyAtmaka che. vastusvarUpanI pUrva mahApuruSa nidarzita A samIkSA sarva prakAre susaMgata ane avirodharUpa che. jema ke jIva manuSya maTI deva thaye, tyAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146) manuSyapaNuM devapaNAnI apekSAthI anya che, paraMtu jIvatva dharmanI apekSAe jatAM "A te ja che' ema spaSTa pratIti thAya che. eTale manuSya maTI deva thavAnA samaye ja devapaNane utpAda, manuSyapaNune vyaya, ane ubhayamAM jIvatva dharmanI saMbhAvanA eka ja jIvamAM eka ja samaye thAya che. sthaLa ane sUkSma paryAye vaDe sarva jIvAdi vastu ema eka ja samayamAM utpAda, vyaya, ane daivyapaNune dhAraNa karI svasvarUpe zobhI rahI che. yathA -(utpalathurA va. zrI tatvArtha sutra. a. 5) ema eka ja vastu eka samayamAM svAda nityAnityAtmakapaNe saheje siddha thaI zake ema che. vaLI bIjuM udAharaNuM mATImAMthI ghaDe utpanna thAya che, tathA ghaDe phUTI gayA pachI tenA kakaDA thAya che. ghaDAnA astitvamAM koI eka manuSyane mATInI jarUra hatI te ghaDAne jevA chatAM paNa A mATI nathI ema kahe che. jene ghaDAnI jarUra che te ghaDAne ghaDapaNe pratIta kare che. jene mAtra mUlya tarapha dRSTi che te ghaDe athavA pheTImATI baMnene tulya samajI baMnene mATIpaNe ja pratIta kare che. AgaLa pAchaLanI avasthAo tarapha te dhyAna deto nathI, e traNe bhAva eka ja ghaDAne dekhatAM utpanna thAya che. agara e traNe bhAva eka ja vastumAM na hoya te eka ja padArthane jotAM ukta traNa prakAranA vicAre kadI utpanna ja thAya nahi. tethI te vicA2 samIkSAnA kAraNarUpa je-tata-satata tathA utpAdavyayadaivyAdi bhAve che te pratyeka padArthomAM anivAryapaNe paNuM mAnavA ja paDaze. svadravya, svakSetra, svakAla, ane svabhAva apekSAe vastu astirUpa che, ane te ja vastu pAradravya, parakSetra, parakAla tathA parabhAva apekSAe 1 ghaTamaulisuvarNArthi nAzotpAdasthitiSvyam / - zoka pramoda mAdhyasthaM jano yAti sahetukam // (aSTasahastrI.) bhAvArtha-suvarNa kaLaza, tenA TukaDA, tathA mAtra suvarNa ema traNa vastuonI ke traNa puruSone jarUra hatI, te traNe puruSo koI zrImaMta zeThane tyAM te arthe gayA. paraMtu jevA te traNe te zeThane tyAM pahoMcyA ke turata ja te zeThe kaI UMcAM sthAna para mukele suvarNa kaLaza paDIne phUTI gayo. tenI sAthe tatkAla te traNe jaNAnA traNa prakAranA bhAva thaI gayA. kaLazanI jene jarUra hatI te zokamAM paDI gayo, suvarNanA kakaDAnI jene jarUra hatI te khuzI thayA, tathA mAtra sAmAnya suvarNanI jarUra hatI te madhyastha rahyo. basa e ja rIte utpAda vyaya ane dhrauvya e traNe vastumAM varte che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (147) nAstirUpa che. jema "A te ja puruSa che paNa A kalANe nathI" ema eka ja puruSamAM vivIkSita-avivIkSita ubhaya sApekSapaNe te sthAasti -nAstirUpa dharma pravarte che. e dravya apekSAe asti nAstipaNuM kahyuM te puruSa A kSetramAM che, paNa te kSetramAM nathI, e kSetra apekSA astinAstipaNuM kahyuM. "A puruSa A kALamAM che paNa te kALamAM nathI" e kALa apekSA astinAstipaNuM kahyuM. "A puruSa AvA guNa lakSaNa vALe che paNa tevA guNa lakSaNa vALe nathI" e bhAva apekSA astinAstipaNuM kahyuM. ema eka ja vastu eka samayamAM syAd astinAstirUpa che. aMzano samudAya te aMzI. aMzInI apekSA vastu myAta ekarUpa che. ane aMzenI apekSA syAta anekarUpa che. jema eka ja puruSane sarvAga sApekSapaNe eka kahevAmAM Ave che, tema tenA hasta, pAda Adi aMgenI apekSAthI aneka paNa kahevAmAM Ave che. "anaMta dharmAtmaka zuddha caitanyaghana AtmA, ema kahetAM anaMta dharmorUpa aMzenA samudAyarUpa aMzI ekapaNe anubhUtirUpa thAya che, jyAre jJAna, darzana, cAritra, vIrya, sukha, sattA Adi bhinna bhinna dharmo, bhinna bhinna prakAre anekarUpa te eka ja AtmAmAM supratIti gecara thAya che. tethI vastu yugapat syA eka-aneka rUpa che. ema aneka bhaMga taraMga rUpa vastu svarUpa bhinna bhinna apekSAe bhinna bhinna svarUpa pratibhAse che. paraMtu vastu te je che te ja che. (2g kahe che ke nahi, joi lo gucha hai hai ta nahi je thIya, je kucha hai .) samyakajJAnI AtmA zrI nigraMtha pravacana dvArA tathA keI nirAgI bahuzruti mahApuruSanA tathArUpa samAgama ge yathArtha vicAra karI vAstavika vastu svarUpa avadhAraNa kare che. vaLI - na sthAsnu na kSaNavinAzi na bodhamAtraM nAbhAvamapratihatapratibhAsarodhAt / tattvaM pratikSaNabhavattadatatsvarupa mAdyaMtahInamakhilaM ca tathA yathaikam // 173 // vastusvarUpa kevaLa nitya paNa nathI tema kevaLa kSaNika paNa nathI. kevaLa vijJAna mAtra paNa nathI tema zUnya paNa nathI. te kevuM che? pratikSaNe tatva-atat svarUpane ubhaya sApekSapaNe dhAraNa karavA vALuM sat rUpa che. kaI paNu tatvarUpa padArthanA utti vA nAzane koI nizcita samaya ja nathI. paraMtu jagatamAM je kaMI tatvarUpa padArtha jaNAya che te anAdi anaMtapaNe sodita pravarti rahyA che. tethI te Adi aMtathI rahita che. jevuM eka padArtha svarUpa che tevuM sarva padArtha svarUpa
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 149 ) samajavA ceAgya che. arthAt koi paNa eka satarUpa padArthanA vAstavika svarUpane yathAvat jANatAM vizvanA samasta satrUpa tatvAnuM samyak bhAna thAya che. sAMkhya pakSa tatva svarUpane sathA nitya mAne che. 1. khAddha darzana pakSa tatva svarUpane kevaLa kSaNavinazvara mAne che. 2. jJAnAdvaitavAdI vedAMta pakSa vastu vijJAna mAtra mAne che, arthAt khAdya vastuonuM astitva te mAnatA ja nathI. teo kahe che ke-je kaI jagatamAM dekhAya chete badhuM mAtra mananuM kalpanA mAtra vijJAna che. vAstavyamAM vijJAna sivAya mAhya koi vastu ja nathI. tenA pramANamAM teo kahe che ke-jyAre kAI eka vastu tarapha kAi jIvanA upayAga pravatA nathI tyAre te vastunI tene kalpanA sarakhI paNu AvatI nathI, tethI te samaye te vastunA astitva mATe kAI pramANa ja nathI 3. ceAtheA pakSa evA che ke je khAhya ane abhyaMtara kai vastunA astitvanA svIkAra ja karatA nathI. te kahe che ke-vastu svarUpa paraspara na teA bhinna che, na abhinna che. vastu svarUpa tame game tevuM niIta karaze, paNa sa niNaeNya doSayukta ja samajAya che. eka paNa nirNIta vastu svarUpa amane te nirdoSa bhAsatuM nathI. ane tethI sat vastu nAmanA kAI jagatamAM padArtha ja nathI. e cAtheA abhAvavAdI pakSa che. uparokta cAre pakSamAMthI eka paNa pakSakAranuM kahevuM samyak nathI. kAraNu temaNe niIta karelA vastu svarUpa saMbaMdhI nizcaya pramANabhUta ke anubhava siddha ucita jaNAtA nathI. pratyakSa samajAya tevI vAta che kevastu svarUpa sarvathA ekarUpa jaNAtuM nathI; kSaNe kSaNe aneka pariNAmapaNAne pAmatuM te askhalita vahyuM jAya che. tyAM tene sathA nitya kahevuM e mAtra buddhinA vibhrama nahiM te khIjuM zuM? vastu svarUpamAM caMcaLatA vA pariNamana cAhya game tevuM ane game teTaluM thAya para Mtu tenA vAstavika svarUpanI dhArA kadI tUTatI ja nathI. parivana temAM game teTaluM thAya paNa tenu vastutvapaNuM koIne koI rUpe temAM akhaMDa banyuM rahe che. jema aMkuranI utpatti nirAdhArapaNe nahiM thatAM tenA khIjamAMthI ja thAya che; agara vastu mAtra kevaLa kSavinAzi hAya tA arthAt navI navI utpanna thAya-prathamanI prathamanI kevaLa nAza pAmI jAya ema hAya teA vinA khIje paNa aMkuranI utpatti thavI ja joIe. paNa ema te thatuM nathI. tethI nizcita che ke vastu kevaLa nAzavAna nathI. vastune kevaLa nAzavAna mAnatAM sadharma karma Adi saanuSThAna paNa vyartha che. vastune kevaLa kSaNika mAnavI e mAtra buddhinA viparyAsa ja che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhya padArthone sadabhAva manAvanAra aneka yukti ane pitAne anubhava ja anukuLa pramANurUpa che. jJAna mAtra ja vAstavika vastu tatva je heta te temAM aneka prakAranAM rUpAMtara je anubhava gamya thatAM spaSTa dekhAya che, te rUpAMtara thAta ja nahi. jema kAraNa vinA kAryanuM udabhavavuM asaMbhavita che, tema kAraNomAM bheda na thato hoya te kAryanI citra vicitra bheda dazA heta ja nahi. vedAMta eka jagAe ema paNa kahe che ke-"mAra 3pada arthAt vastune sarvathA abhAva mAnave e ucita nathI. kAraNuM bAhya vastuo spaSTa jovAmAM Ave che. jema vastuone sadbhAva bAhyathI jotAM tene abhAva mAnave egya nathI, tema vastu jevI ane jyAM dekhAya che tevI ane tyAM ja tene mAnavI e ja sarvathA ucita che. arthAt bAhya rahelI vastuone paNa yukti ane anubhavathI mAnavI ja paDe che. tethI jJAna sivAya bAhya padArtho paNu jagatamAM che, e nirNaya nizcita che, ane te nyAyasaMgata che. jyAre bAhya vastuone mAnavI nyAyasaMgata kare che, tyAre vastu mAtrane sarvathA abhAva kahe e kevaLa asatya ane unmAdapUNuM kathana saheje lAge che. agara kadAcit vastu mAtrane abhAva hoya te vastune abhAvarUpa kahevAvALAne paNa abhAva Thare. abhAvatatva abhAvane siddha kare che te mArA meDhAmAM jIbha nathI" jevuM vadatA vyAghAtarUpa alIka vacana kahevAya. abhAvavaDe abhAvane sthApita karavuM e kevaLa asaMbhavita che. - uparokta vastu svarUpa pratipAdana karanArA cAre ekAMta pakSe sadeSa che. ane temanuM sthApita kareluM vastusvarUpa paNa sadeSa che. to vAstavika vastu svarUpa kevuM che? e praznano uttara graMthakAre zlekanA pAchaLanA ardhA caraNamAM ja Ape che. tatvasvarUpa pratikSaNa pariNamI tathA sadA sthira paNa che. athavA nityAnitya, ekAneka, bhinnabhinna, sat asat rUpa aneka prakAre che. saMsAranA sarva padArthonuM svarUpa e ja prakAre che. vaLI te svarUpa niraMtara banyuM raheluM evuM dailya che. TUMkamAM samyakajJAne karIne ja padArtha je daSTigata thAya vA je kahevAmAM Ave, te padArtha te vA tevA prakArano mAnave e ja yogya che. vastu svarUpa urokta prakAre nityAnitya, bhinnabhinna, bhedabheda Adi bhinna bhinna prakAre jovAmAM tathA sAmAnya vizeSa apekSA vivIkSita karavAmAM Ave che tethI tene te rUpe mAnavuM e ja daSTi samyak che. have ziSya zrI gurune prArthanA kare che ke- he prabhu! AtmAne vAstavika paricaya kema thAya?
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150) jJAnasvabhAvaH syAdAtmA svabhAvAvAptiracyutiH / tasmAdacyutimAkAMkSan bhAvayejjJAnabhAvanAm // 174 / / utpatti, sthiti ane vyaya e padArthonuM sAmAnya lakSaNa che. sarva padArtha aMtargata jIva paNuM eka dravya vA tatva che. tene paNa sAmAnya svabhAva te e ja che. vaLI dayA, dAna, tyAga, tapa e sarva kalyANAthI ja sAdhI rahyA che, e paNa eka sAmAnya pravRtti che. paNa e sarvathI keI nirAlI oLakha jIva tatvanI je jIvane thAya to te vAstavika satya mAge ekaniSTapaNe samyak prakAre pravartI zake. jJAna e jIvane asAdhAraNa svabhAva che. tathA te nija svabhAva vinAza rahita che. vivekI AtmA e avinAzI dazAne IcchatAM niraMtara te jJAna bhAvanA ArAdhe te krame karI kevaLa jJAnamaya banI jAya. AtmAnA astitvane lakSaNakapaNe sucavanAre-jIvanI vAstavika anubhUti karAvanAe jJAna svabhAva che. tene he priya bho! tame niraMtara ArAdhe. ethI ja sarva paradravyathI bhinna AtmAnA astitvane nizcaya thAya che. vastunA astitva guNane laIne tenA mULa svabhAvane abhAva thato nathI. kAraNa lakSane jo nAza thAya te lakSaNanuM astitva kyAMthI rahe? vaLI kaI puruSa pitAnA dhanane mAlika thaI pravarte to tenI harahameza eka ja prakAranI dazA pravartI paraMtu paradhanane dhaNI thaI pravarte to tenI sadAya eka ja prakAranI dazA na rahe. tema AtmAne vAstavika mULa svabhAva jJAna che, jIva pote potAnA jJAna guNane svAmi thaI pravate te pachI bAhya padArtho game tema pariName paNa "huM te mAtra tene game te sthiti ane saMjogomAM jJAtA daSTA chuM" evI samyaka prakAre bhAvanA rAkhe to tenI avinAzI dazA rahe che. jJAtAdraSTApaNuM e jIvane nija bhAva che. avinAzI evA nija bhAvanA paricayathI jIva avinAzI paNAne prApta heya che, tema vinAzI evA para padArthonA paricayathI jIva vinAzI dazAne anubhave che. nija zuddha svAbhAvika jJAtAdraSTArUpa avinAzI bhAvane paricayI thaye tenI dazA bIjA anya prakAre zI rIte palaTAya? je jIva para dravyane svAmi thaI pravarte, zarIra, dhana, strI, putrAdi sarva pitApitAnA svabhAvarUpa pariName ane A jIva tene potAnA jANe are e ja sarva huM chuM ema pratIta kare te tenI jJAnadazA niraMtara avinAzI paNe kayAMthI rahe? pite e zarIrAdi sarva anya padArthone svAmI che ema pratIti hevAthI-te para padArtho palaTAtAM potAnI avasthA paNa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (151) palaTAya che. caLa padArthonI pratIti upagane niraMtara caLarUpa kare che paNa ekarUpa rahevA detI nathI. acaLa padArthonI samyaphapratIti upagane acaLa karI vAstavika zAMtatAne anubhava pamADe che. pratIti anyathA hovAthI jJAnadazA paNa niraMtara citra vicitra prakAre bhamyA kare che, arthAt svaupayogane azAMti ane duHkhane ja anubhava karAve che. pratIti tevuM jJAna ane jJAna tevuM caraNa (pravRtti). e pratItine samyaka thavAno upAya paNuM jJAna ArAdhanAnuM samyak prakAre ArAdhana che. avinAzI parama niHzreyasa padanA abhilASI jIvene cagya che ke-teo satata jJAna ArAdhanAne ruDA prakAre ArAdhe; kAraNuM jJAna e ja jIvane vAstavika mULa svabhAva che. kaI paNa vastunI ciraMkALa ArAdhanA kasvAthI eka divasa avazya tenI prAptI thAya che. jJAna ArAdhanAnA phaLane graMthakAra varNana kare che - jJAnameva phalaM jJAne nanu zlAdhyamanaparam / aho mohasya mAhAtmyamanyadapyatra mRgyate // 175 // nizcayathI jJAna e ja jJAnanuM phaLa che. arthAt matikRtijJAnanI uttarottara thatI nirmaLatAthI kevaLajJAna samutpanna thAya che. ke je sarvathA AdaraNIya- upAsanIya che. e ja eka avinAzI satapada che. paraMtu aho ! mehanuM ke prabaLa mAhAmya che ke jIva ene chaDI keI anya phaLanI vAMcchA karyA kare che. nirmaLa tattvajJAna vaDe padArtha svarUpa yathArtha jANI zakAya che. padArtha svarUpane yathArtha jANavuM e zrutajJAnanuM tAtkAlika phaLa che, ane sarva carAcara padArthane tenA sarva guNa paryAya sahita spaSTarUpe jANuvArUpa kevalajJAna e tenuM paraMparA phaLa che. je sarva prakAre prazaMsanIya ane AdaraNIya che. padArthane jema che tema pratibhAsanathI jIvamAM nirAkuLatA varte che. nirAkuLatA e vAstavika sukhanuM lakSaNa che. vaLI prANI mAtra pratisamaya sukhane ja vAMcyuM che. e nirAkuLatAjanya sukhamAM parAdhinatA Adi koI deSa nathI arthAt e anubhava mATe ke anya padArthonuM avalaMbana levuM paDatuM nathI paNa svAdhIna sukha che. chatAM jagatavAsI jI sukhane arthe viSayAdi sAmagrI Icche che, e ja mehanuM kaI prabaLa mAhAsya che! jema khAjanA regIne khaMbhALavAnI sAmagrI bhalI bhAse che; tema anAdi saMskAra vaza jIvane kAma kredhAdi bhAvarUpa khujalI thavAthI tene dhana, strI Adi viSaya sAmagrI bhAse che; ane tethI jIva prati samaye tene Icche che, arthAt cAhanI dAhamAM te niraMtara banyA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (152) kare che. jJAnI jIvane jJAna vinA anya phaLanI cAhanA Azcarya pamADe che. jema bhUtAviSTa puruSanI ceSTA AzcaryatAyukta bhAse che, tema mahI jInI ceSTA jJAnI puruSane sakheda AzcaryatA yukta pratibhAse che. zrutajJAnanI nirmaLa ArAdhanAthI thatuM phaLa - zAstrAgnau maNivadbhavyo vizuddho bhAti nirvRtH|| aGgAravat khalo dIpto malI vA bhasma vA bhavet // 176 // bhavya jIva zAstrArUpa javalaMta jJAnAgni viSe praveza karI ratnavat mala rahita thaI nirmaLa thAya che, tyAre duSTa jIva AganA aMgAra samAna Deka prakAzita thato aMte mala yukta zyAma vA bhasma (rAkha) rUpa kevaLa niHsAravat bane che. prakhara agninA saMge jema padmarAga maNi sarva mala rahita nirmaLa thaI camaka Adi aneka zebhA yuktapaNe vizeSa bhAyamAna thAya che, tema dharmAtmA bhavya jIva zAstrAbhyAsarUpa prakhara jJAnAgni vize pravezI yathArtha padArtha zraddhAnane pAmI keme karI zuddha nirmaLapaNune dhAraNa karI sAtizayapaNe zobhAyamAna thAya che. vaLI idhanane agni agninA saMge prakAzamAna to thAya che, paraMtu aMte kelasArUpa zyAma vA bhasmarUpa niHsAra thAya che, tema duSTa jIva zeDoka vakhata prakAzamAnapaNane dhAraNa karI aMte kolasArUpa zyAma vA bhamarUpa niHsAra thAya che. te nirmohI puruSanI vizuddha jJAnabhAvanA kevI hoya che - muhuH prAsArya sajjJAnaM pazyan mAyAn yathAsthitAn / prItyaprItI nirAkRtya dhyAyedadhyAtmavinmuniH // 177 // parama adhyAtmabhAvane jANavAvALA prajJAvaMta puruSe vAraMvAra samyakajJAnarUpa kalAne vistAranA padArtha svarUpane jema che tema yathArtha jetA zraddhatA rAga dveSane dUra karI niraMtara tatvanuM ciMtavana kare che. prathama nigraMtha pravacana dvArA jIvAdi padArthone samyapha nizcaya kare, ema yathArtha padArtha zraddhAna nirmaLa karatAM karatAM rAgadveSanA AtyaMtika kSayane arthe vitarAga sarvajJa praNIta bAhA yama niyamAdi samyaku samAcArIne AdarIne aMtaraMga nivRtta thaI krame krame rAgadveSane AtyaMtika kSaya kare. dhyAnanI vAstavika siddhi paNa e ja rIte thAya che. upaganI nizcaLatA e dhyAna che. rAgadveSanA ukane lIdhe upaga ItastataH paribhramaNa karyA kare che. evI caLa vicaLa sthitimAM dhyAna kyAMthI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (153) saMbhave? jIvAdi padArthonA yathArtha nizcaya vinA jagatanA sthAvara jagamAdi sarva cara acara padArtho ISTa aniSTarUpa bhAsyA kare che. para padArtho pratyenI IcchAniSTa bhAvanA e ja rAgadveSa che. te vAstavika padArtha zraddhAna vinA kayAMthI TaLe? prathama samyakajJAna dvArA padArthane yathArtha nizcaya pAmI rAgadveSane maMda karI keI eka sapadArthane yathArthapaNe dhyAvatAM jIva anya sarva ciMtvanane rekI vAstavika dhyAnAvasthAne prApta thAya che. rAgadveSa dhyAnAvasthA pahelAM kayAMthI maMdapaNane ke vinAzapaNane pAme? ( uttara ) saMsAranAM kAraNarUpa karma upArjavAmAM rAgadveSa kAraNarUpa che. ane cittanI atizaya caMcaLatA paNa enA astitvamAM ja thAya che. rAgadveSanI mAtrA amuka aMze maMdapaNAne pAmyA vinA dhyAnamAM vAstavika sthiratA thatI ja nathI. arthAta dhyAnamudrA mAtra nATaya pravega jevI ja pravarte che. tethI dhyAnamudrA dhAraNa karatAM pahelAM apramANika rAgadveSanA ubharA ke ati tIvrapaNe pravartato rAgadveSa puruSArthapUrvaka sasamAgamage maMdapaNane pamADe parama Avazyaka che. ane te ja dhyAtAnuM citta nirdhArita dayeya pratye sthira thAya che. cittanI evI samyasthiratA ke zuddhAtmavedI vItarAga puruSanA caraNakamaLanI yathAvat vinApAsanA vA tenI vizuddha Azraya bhAvanA vinA thatI nathI. mehI che je padArthane dekhe che temAM turata ja temanI pariNati prIti aprItipaNAne pAmI jAya che. ane mehanA cagaDoLe caDhelA AtmavIryanI caMcaLapaNanA e AtmapradezathI nikaTavatI kAmaNa vargaNuo karmatvapaNane arthAt kaI tathArUpa zubhAzubha bhAvane dhAraNa karI AtmapradezanI sAthe kSIranIravat tatkAla nibaddha thAya che. e vAta graMthakAra nIcenA plekathI pratipAdana kare che. veSTanodveSTane yAvattAvad bhrAntirbhavArNave / AvRttiparivRttibhyAM jantomanthAnukAriNaH // 178 // keipaNa vastune apanAvavI athavA pitAnI tarapha kheMcavI tene AvRtti kahe che. tathA keIpaNa vastune dUra karavI athavA manane tethI haThAvavuM tene parivRtti kahe che. prathamanA prakArane rAga kahe che, ane bIjA prakArane dveSa kahe che. e baMne prakAranA rAgadveSa samyakaprakAre jyAM sudhI
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ chUTatAM nathI tyAM sudhI vastuonA grahaNa karavAthI tathA tenA tyAga karavAthI ema baMne prakAre karmone baMdha tathA tene yathAkALe udaya thayA ja kare che. kAraNa ajJAna ane buddhinA vibhrama yege vastuonA grahaNa ane tyAga baMnemAM rAgadveSa jAjavalyamAna banele pravartI rahyo che. veNana eTale baMdhAvuM, uSNana eTale chUTavuM. e baMne vAto tyAM sudhI banI rahe che ke jyAM sudhI cittamAM rAgadveSa vA IchAniSTa bhAvanA pUrvaka vastuone grahaNa tyAga thayA kare. ane ene ja jJAnI puruSe saMsAra paribhramaNa kahe che. pratyeka vastuonA cheDavA-dharavAnI ciMtAmAM nimagna rahevuM, mUDha banI karma baMdhanathI jakaDAvuM, udaya kALa prApta thatAM atyaMta mehamugdha unmatta banI duHkhI thavuM ane ItastataH bhavanA prakAre vahyA karavuM arthAt janmamaraNAdi dhAraNa karyA karavAM enuM ja nAma bhavaparibhramaNa che. jema dahIM maMthana karavAnI geLImAM rahelA vAMsanI rassInA baMne cheDAmAMthI ekane pitA bhaNuM kheMce che, tyAre bIjAne DhIluM mUke che. jyAM sudhI e prakAre karavAmAM AvyA kare tyAM sudhI cakkare caDhele te vAMsa kadI paNa sthirapaNune pAmate nathI. ene kheMcavAmAM tema DhIlA karavAmAM baMne prakAre baLa kharcavuM paDe che. chatAM vAMsa te sthira thato ja nathI. tema ajJAna ane mUDhatA pUrvaka vastune grahaNa karavAmAM tema tene tyAga karavAmAM ema baMne prakAre AtmavIrya kharcavuM paDe che. chatAM AtmapariNAma kadI sthira ke zAMta thatAM nathI. kharI vAta to e che ke je te vAMsane sthira kare hoya to tene bAMdhelI baMne cheDAvALI rassIne cheDI dUra karavAmAM Ave, ane to ja te vAMsa sthira thAya. tema jIva jeTalI e paravastunA grahaNa tyAganI sAvadhAnatA rAkhe che teTalI pite rasapUrvaka grahaNa karI rAkhelA rAgadveSamaya vikalapanA tyAganI sAvadhAnatA rAkhe te saheje AtmapariNAma sthira ane zAMta thAya. eja vAta graMthakAra AgaLa kahe che - mucyamAnena pAzena bhrAntirvandhazca manthavat / jantostathAsau moktavyo yenAbhrAntirabandhanam // 179 // rAgadveSanI mAtrA AtmAmAM jyAM sudhI banI rahe che tyAM sudhI karmabaMdhana chuTavAnA avasare paNa rAgadveSa vazIbhUta thaI te baMdhAyA ja kare che. arthAt karmabaMdhana chUTavA mAtramAM vAstavika kalyANa nathI. kAraNuM baMdhanuM mULa kAraNa rAgadveSa mojUda che. eka baMdhananI nivRtti
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155), - TANe bIjA citravicitra baMdhane turata tene jakaDI le che. tethI baMdhananI cira zRMkhalA kadI tUTatI ja nathI. ema chUTavuM e karmabaMdhathI vAstavika chUTakAra nathI. karmabaMdhanathI vAstavika chUTavuM hoya to ItastataH AtmapariNAmanuM bhramaNa vA tenA kAraNarUpa rAgadveSane sabhyaprakAre kvAmAM Ave te ja karmabaMdhana sarvathA rekAI jAya. ane tene sarvathI prabaLa ane samyak upAya yathArtha jJAnapUrvaka rAgadveSa rekI pUrva karmanI nirjarA karavAmAM Ave, arthAt karmaudayane jJAnapUrvaka samaparikRtimAM sthira thaI niHsarva karavAmAM Ave. ene ja sAcI nirjarA bhagavAne kahI che. teM sivAyanI baMdhasahabhAvinI nirjarA to jagata AkhuM karI ja rahyuM che. gaLIne vAMsa eka taraphathI chUTe, tyAre bIjI taraphathI baMdhAya che. tenuM chUTavuM te paNa baMdhAvA mATe ja varte che. paNa je te vAMsane rassIthI sarvathA cheDavAmAM Ave to pharI baMdhAto nathI. tema mahI jIva eka taraphathI prabaLa yama niyamAdi AcarI chUTavA mATe pravRtti kare che, tyAre vyakta ke avyakta rAgadveSAdi pariNAme karI bIjI taraphathI baMdhAte jAya che. baMdhananI nivRttinA eka nimitta kAraNarUpa evA e yama niyamAdi pravartana kALe paNa rAgadveSanI mAtrA jIvane kyA prakAre unmAde caDhAvI rahI che tenuM tene bhAna nathI. eTalA ja mATe graMthakAre upara kahyuM che ke-mUDha ane ajJAnI jIvane grahaNa ane tyAga baMne baMdhanarUpapaNe pravate che. arthAt teno tyAga e paNa grahaNane arthe che. ane tenuM grahaNu te paNa pratyakSa grahaNu ja che. sArAMza karmabaMdhanathI chUTavAne sarvathI pradhAna ane vAstavika upAya rAgadveSanI sakhyaprakAre nivRtti karavI e che. nahi to "taya gurune snAna kacAza rA' e kahevata pramANe jIva niraMtara duHkhI ane karmaparataMtra banyuM raheze. uparokta vAtane graMthakAra samarthana kare che - rAgadveSakRtAbhyAM jantorbandhaH pravRttyavRttibhyAm / tattvajJAnakRtAbhyAM tAbhyAmevekSyate mokSaH // 180 // rAgadveSa yukta bhAvathI karelI pravRtti ane nivRtti bane baMdhananuM kAraNa thAya che, tyAre tattvajJAna pUrvaka karelI pravRtti ane nivRtti baMne nirjarA tathA mekSanuM kAraNa thAya che. jyAM sudhI rAgadveSa mukhyapaNe AtmAmAM pravarte che, tyAM sudhI jIvanI savALI pravRtti tema nivRtti saMsArArthapaNe ja thayA kare che. ane tyAM
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) sudhI navIna ka`baMdha paNa thayA ja kare che. mAtra eka samyak tattvajJAna pradhAnapaNe karelI pravRtti tathA nivRtti ane AtmAne upalakSIne thAya che. tethI tevI pravRtti tathA nivRtti ema baMne prakAre karmabaMdhanI nirjarA thAya che. // mAhanA uyathI rAgadveSarUpa pariNAma jIvane thayA kare che jethI kAi vakhata azubha kAryAMnI pravRtti tathA zubha kAryAMnI apravRtti (nivRtti) AtmAne vate che. ane kadAcit zubha kArlRnI pravRtti tathA azubha kAryAnI pravRtti (nivRtti) jIva kare che. paNa evI meAhu garbhita pravRtti nivRtti vaDe zubhAzubha khadhananI vRddhi hAnI jIva anaMta kALathI karatA AnyA che. mAhAya kSINu thavAthI vA atyaMta maMda thavAthI tattvajJAna nimaLapaNAne pAme che. tathA e samyak tattvajJAnanA prasAdathI Atma upayAga mAhAya pratye ALase che-nIrasapaNAne bhaje che. jethI vijJAnarUpa zuddhopayAganI pravRtti tathA zubhAzubha bhAvAnI apravRtti arthAt nivRtti saheje thAya che. ane evI pravRtti--apravRtti vaDe saka sa...skAranA AtyaMtika kSayarUpa nirvANu dazAne jIva saMprApta thAya che. he bhavya ! prathama te baMdha tathA AtmA ubhayanI vAstavika samajaNu vinA tathA aMdha dazAmAM duHkha che ane AtmAmAM sukha che evI samyak pratIti pUrvaka baMdha dazAthI virakta citta thayA sivAya e anAdi madhananI AtyaMtika nivRtti thatI ja nathI. yathAH-- " baMdhAnAM ca svabhAvaM vijJAyAtmanaH svabhAvaM ca / baMdheSu yo virajyate sa karma vimokSaNaM karoti " / / ( zrI. amRtacaMdrAcAya ) prathama adha ane AtmA ubhayamAM anAdi kALathI tenA svarUpanI vAstavika pratIti pUrvaka jIvane bheda ja paDacA nathI. chatAM mAtra anupayeAga pariNAme aMdha ane AtmA judA che, ema kathana mAtra jIva gAyA kare che, ane evI ajJAna mane dazAyuktapaNe karelI pravRttiapravRtti vaDe khaMdhananI vAstavika nivRtti kayAMthI hoya ? aMdha, baMdhahetu, madhyamAna, badha phaLa, ane badhasvAmi enA vAstavika svarUpane samajyA sivAya tathA madha ane madhaLathI virakta citta thaI svasvarUpane viSe apUrva prema ulasyA sivAya anAdghi adhananI Atya Mtika nivRtti hoya ja nahi. tethI ja graMthakAra kahe che ke-ajJAna ane rAgadveSayukta pariNAme karelI pravRtti teA madhanuM kAraNu thAya e te nizcita che, paNa tevA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (157) pariNAme karelI nivRtti paNa baMdhanuM kAraNa thAya che. jyAre samyak jJAna pariNAme karelI pravRtti tathA nivRtti baMne mokSanuM kAraNa thAya che. e eka tattvajJAna pUrvaka AtmadazAnuM apUrva mAhAmya che. uparokta vAtane graMthakAra pharI samarthana kare che - dveSAnurAmabuddhirguNadoSakRtA karoti khalu pApam / tadviparItA puNyaM tadubhayarahitA tayormokSam // 181 // jagatavAsI jIvonI mAnasika bhAvanA rAgaSa pUrvaka tathA rAgadveSa rahita tattvajJAna pUrvaka varyA kare che. rAgadveSa pUrvaka paNa keI keInI svArtha--anyAya bharita ane pakSapAta pUrNa hoya che. tyAre keIkanI pakSapAta rahita maMdakaSAyapaNe nyAyAnukula pravarte che. prathamanI azubha che tathA bIjI zubha che e baMnethI vilakSaNa sarva rAgadveSathI rahita tattvavijJAnapUrNa trIjI zuddha tathA mokSanA ananya kAraNa rUpa che. guNa, sanmArga, sajjana ane nyAyAnugAmI cha pratye dveSa; tathA deSa, deSAnugAmI ane anyAyI cha pratye rAga niyamathI pApabaMdhanuM kAraNa thAya che. ethI ulaTuM guNa vA guNIjane pratye atyaMta prIti, ane deSa vA deSI cha pratye dveSa e zubha pravRttirUpa che ane tethI puNyabaMdha thAya che. e baMnemAM madhyastha vItarAgavijJAnapUrNa rAgadveSa rahita buddhi mekSanuM kAraNa che. evI parama kalyANAspada buddhi je jIvane varte che te jIva anAdi saMsAra pariNAmathI sarvathA mukta thaI sadA sarvadA pavitra tathA saMpUrNa sukhI thAya che. vizeSArtha...je jIvane mehanA tIvra udayathI guNa pratye dveSa, ane deSa viSe anurAga vate, athavA evA dUSita abhiprAyathI guNuM puruSa pratye vA guNanA kAraNuM pratye dveSa thAya tathA deSa yukta jIva pratye vA deSanA kAraNe pratye anurAga thAya te ja azubhapaga che je vaDe jIva niraMtara AtmaguNone nibiDa AvaraNa karyA kare che. mehanA maMda udayathI je jIvane guNa viSe anurAga tathA deSa viSe dveSa vate athavA tevA rUDA abhiprAyathI jemAM guNa hoya vA je guNanuM kAraNa hoya tevA puruSa pratye anurAga vate tathA jemAM doSa hoya vA je deSanuM kAraNa hoya tevA puruSa pratye dveSa vate te jIvane zubhapaga varte che jenuM phaLa puNyaprakRtino baMdha che, uparokta baMne prakAranA guNa deSanAM kAraNe pratye vA guNa deSamaya pariNuta thayelA citra vicitra prakRtivaza jIvAtmAo pratye samyaka samajaNa pUrvaka upekSita-madhyastha daSTi rahI AtmA nija zuddha svaguNune
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158) : viSe ramaNa kare te zuddho paga che. jemAM rAgadveSanI kiMcit kAlimAM vartatI nathI. tathA jenuM phaLa dravyakarma, bhAvakarma ane karmathI rahita parama zuddha vItarAga vijJAnaghanarUpa mekSa che. pazra-TheSa buddhithI puNyabaMdha thAya ema Apa kahe che paNa e vAta viSedha yukta bhAse che. kAraNa dveSa e te bUrAmAM bUre pariNAma gaNAya. uttara-pitAnA kaSAyarUpa prajananI siddhi athe anya bhalA bUrA jI pratye dveSa kare te to khacita pApabaMdha kare che. paraMtu jema kaI puruSa mitranA zatru pratye dveSa kare tema dharma ke je jIvane parama mitra arthAta hitasvI che, tenA virodhI jIvo pratye dveSa kare to tyAM tenA abhiprAyamAM dharmarUpa parama mitra pratye anurAga tathA tenuM rakSaNa kema karavuM e bhAvanA vartAtI hovAthI te jIvane puNya prakRtine baMdha thAya che. aMtaraMgamAM mAtra munirakSAnA abhiprAyathI sihanA paMjAmAM sapaDAelA muninI rakSA karavA siMhanI sAthe laDatAM bIjA harakeI upAyo vyartha che ema samajI tIrNa talavArathI siMhane mAravA jatAM jema zUravIra puruSa siMhanA paMjhAmAM sapaDAI aMte maraNa pAmI pAMcamA devaloka jAya che-tathA siMha marI pAMcamA nake sIdhAve che. tema guNa ane guNInI prabhAvanA karatAM deSa ane dezI puruSane niMdavAmAM Ave vA tenA pratye dveSa pariNAma vatI jAya che tethI abhiprAya samyaku hovAthI te niMdA vA draSa pApabaMdhanuM kAraNe thatAM nathI, paNa puNya baMdhanuM kAraNa thAya che. ema e baMne zubha ane azubha upagane rAgadveSa sahitapaNane laIne azuddhopaga kahevAmAM Ave che. mehanA abhAvathI je jIvamAM A baMne prakAranA zubhAzubha upaga arthAt rAgadveSa sahita pariNAma vartatA nathI te jIva te kALe zuddhopaga yukta pariNuta che ema samajavuM. ke jenuM phaLa anukrame sarva karma ane karmasaMskArethI rahita nirvANa che. rAgadveSane AtyaMtika nAza zI rIte thAya ? - mohabImAdatidveSau bIjAnmUlAkurAviva / tasmAjAnAgninA dAhyaM tadetau nirdidhikSuNA // 182 // jema bIja vaDe vRkSanI jaDa ane aMkure thAya che, tema meharUpI bIjathI AtmAmAM saMsArarUpa vistIrNa vRkSanI atattvazraddhAnarUpa jaDa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (159) ane rAgadveSarUpI aMkure thAya che. je jIva e anAdi atatvazraddhAna tathA rAgadveSane sarvathA kSINa karavA Icche che teNe prakhara jJAnarUpI agninuM samyak prakAre niyamita sevana karavuM. ataqzraddhAnarUpa mithyAtva pariNAma te ja meha che. tathA padArtha ISTa aniSTa bhAsI te pratye prIti aprIti thavI te rAgadveSa che. vAstavyamAM atattvazraddhAnathI padArtha ISThaaniSTarUpa pratibhAse che. tethI jaDa ane aMkuranuM kAraNa jema bIja che tema rAgadveSanuM mULa kAraNu e atatvazraddhAnarUpa meha che. jaDa ane aMkurane dagdha karavA IcchatA manuSya prathama jema bIjane dagdha karavuM paDe che, tema rAgadveSane sarvathA nAza karavA IcchatA jIve prathama e anAdi atattvazraddhAnarUpa meha pariNatine kSaya kare paDe che. ane e atattvazraddhAnarUpa mehane nAza thatAM e rAgadveSa krame karI aMte saheje nAza pAme che. kAraNa nirAdhAra thayelA rAgadveSa pachI zA AdhAre Take? prazna-atatvazraddhAnarUpa mehane nAza thavA chatAM samyaka daSTi jIvamAM rAgadveSa vate che tenuM zuM kAraNa? uttara-bhUmimAMthI mULathI ukhADI nAkhelA vRkSanI jaDa-aMkura tathA patrAdi keTalAka vakhata sudhI lIlAM rahe che paraMtu aMte te sukAI javAnAM ja che, tema nAza thaye che atattvazraddhAnarUpa meha jene evA e samyak daSTi jIvamAM vartatA rAgadveSa aMte keme karI kSaya thavAnA ja. vaLI kaI mithyASTi jIvamAM mehane sadbhAva chatAM bAhyAthI rAgadveSa a5 dekhAya che, paraMtu te te bIjane rAkhI uparathI kApelA vRkSanAM DALa ane aMkurAdinI mAphaka krame karI ethI paNa vizeSa vardhamAna thavAnA ja. tema atattvazraddhAnarUpa mehamugdha jIvamAM rAgadveSa pUrva saMskAravaza bAhyathI thaDA vatatA jovAmAM Ave, paraMtu krame karI AgaLa jatAM te jarUra vadhavAnA ja rAgadveSanuM mULa kAraNuM e atattvazradhAnarUpa moha che. ema jANe tene sarvathA nAza kare e ja cegya che. vaLI bIjane AtyaMtika nAza karavAnuM kAraNa jema agni che, tema anAdi saMsArarUpa vistIrNa vRkSanA bIja rUpa e atatvazraddhAnamaya meha pariNatine nAza thavAno vAstavika upAya eka samyakSyajJAna che. ane tene paNa pradhAna upAya samyakajJAna sahita prajJAvaMta nirdoSa puruSane bhakti sahita satsaMga che. jJAna vaDe jIvAdi tanA vAstavika svarUpane jIva yathArthapaNe jANe te atatvazraddhAnarUpa mehane jarUra nAza thAya. tethI kalyANanA Icchaka bhavya jIvAtmAoe tattvajJAnanA abhyAsamAM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) niraMtara apramatta rahevuM e ja egya che. jethI sarva siddhi svayameva saheje prApta thAya che. vaLI - purANograhadoSotyo gambhIraH sagatiH saruk / tyAgajAtyAdinA mohavaNaH zudhdayati rohati // 183 // jIvane meharUpa le (gumaDuM) ghaNe purANuM che. koI viSama grahadoSathI utpanna thayela che. arthAt gumaDAne utpanna thavAmAM maMgaLa Adi halakA grahe e eka nimitta kAraNa che tema paradravyanA grahaNarUpa parigrahanA nimittAge karIne e meharUpa phele utpanna thayela che. phele je ghaNuM divasane hoya te atyaMta pIDA utpanna kare che, tema tethI paNa anAdi kALane purANe e meharUpa phele AtmAne atyaMta viSama ane bhayaMkara duHkha ApI rahyo che. vaLI e gumaDAnI vedanA davA chatAM jIvane sacetatA banI rahe che paNuM e meharUpa bhayaMkara gumaDAnI vedanA jIvanI sAvadhAnI suddhAMta naSTa kare che. phele jema jema purANe thato jAya che tema tema potAnA pradeza vistArane vadhAre che tema meha paNa kALa jatAM samaye samaye pitAnA Asakti Adi vistArane vadhAre che. gumaDuM jema parU, dUSita rudhira ane durgadhatA Adi narUpa padArthone utpanna kare che tema e meharUpa anAdi kAlIna gumaDuM jIvane asahya narka nigodAdi gatio utpanna kare che. gumaDAmAMthI nikaLatA parU-dUSita durgadhatA yukta rudhira-saDeluM mAMsa Adi padArtho kADhI dhoI sApha karavAmAM Ave ane upara malama lagAvavAmAM AvyA kare to te gumaDuM rUjhAI jAya che, tema e meharUpa gumaDAmAMthI AraMbhaparigrahAdi haTAvI-sazAstra, satsaMga ane AtmAnubhavarUpa malama dararoja niyamita lagAvavAthI e anAdi kAlIna meharUpI gumaDuM rujhAya che. jagatanI je je vastuo upara jIva meha kare che, te te vastuo tenA paripAka kALamAM jIvane duHkhanI ja sAdhaka thAya che. ethI meha yukta banavuM kevaLa vyartha ane duHkhanA heturUpa che. sAMbhaLa: suhRdaH sukhayantaH syurduHkhayanto yadi dviSaH / suhRdo'pi kathaM zocyA dviSo duHkhayituM mRtAH // 184 // je pitAne sukhI kare te ja mitra che, ane je duHkhI kare te zatru
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema AbAla vRddha saiA keI samaje che. mitra thaIne pitAne duHkhI karavA maryA che. te zatruvaTu TharyA temane maravAne zeca ze karavo? strI, putrAdi saMbaMdhI janene tuM mitra gaNe che paraMtu teo jyAre maraNane prApta thAya che, tyAre tane atyaMta duHkha thAya che. tethI teo kharekhara tArA zatru che. evA zatrune maravAne zeka za kare? ke jenuM smaraNuM mAtra paNa Atmaupagane duHkhI kare che. marelAM evAM e strI, putrAdinA maraNanuM smaraNa mAtra paNuM jIvane atyaMta duHkhI kare che, e sai keIne pratyakSa anubhava thAya che, chatAM vaLI teo ja pAchA mehanI ghelachAmAM vivekane bhUlI jaI saMbhArI-saMbhArIne zeka karavA lAgI jAya che. Agama ane anubhava uparathI siddha thAya che ke strI, putra, baMdhu Adi sarva kuTuMbIjane svaAtmAne kadI paNa vAstavya upakArI nathI. temane hitasvI mAnI temanA maraNa pAchaLa zeka kare e ja jIvane meha che. anitya, ekatva, anyatvAdi bhAvanAne samyak prakAre vizeSa vizeSa ciMtavana karI AtmAne viSe daDha karatAM krame karI meha kSaya thAya che. paNa zoka karavAthI vAstavya siddhi zuM thAya ema che? A jagata iMdrajALa tathA keLanA staMbha samAna kevaLa niHsAra che. e zuM tuM nathI jANatA ? nathI sAMbhaLyuM ? vA pratyakSa nathI dekhAtuM? he jIva! Apta janonA maraNuM pAchaLa zoka kare e nirjane araNyamAM pika mUkavA samAna vyartha che. je utpanna thaye che te maraze ja. maraNanA samaye tene keNa bacAvI zake ema che? chatAM mUrkha manuSya saMbaMdhI jananA maraNa pAchaLa zoka kare che. e ja anAdi kAlIna mehanI ghelachA che. dinapratidina pitAnA AyuSyane kSaya thaI rahyo che, e ja yamarAjanuM bhayaMkara sukha che. te vistIrNa mukhamAM jagata AkhuM cavAI rahyuM che. traNe leka e kALanI bhayaMkara dADhamAM pakaDAI rahyo che. ApaNuM dekhatAM dekhatAM keTalAya pitAne baLavAna ane buddhimAna samajatA manuSya tenA vistIrNa meLe sadAne mATe sUI gayA. keInAM auSadha, sAravAra, lAgaNI ke bhAvabhInAM AMsuonI dhAra paNa e anivArya maraNathI bacAvavA jarAya zaktivaMta nathI. chatAM pitAne jarAya vicAra nahi karatAM bIjA saMbaMdhI janenA maraNa pAchaLa leke kema vyartha zeka karatA haze? e nathI samajAtuM. saMbaMdhI janenA zokathI ghele banele manuSya zuM zuM kare che - aparamaraNe matvAtmIyAnaladhyatame rudan vilapatitarAM svasmin mRtyau tathAsya jaDAtmanaH /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhayamaraNe bhUyaH sAdhyaM yazaH parajanma vA kathamiti sudhIH zokaM kuryAnmRtepi na kenacit // 185 // maraNa atizaya alaMga, amITa, ane anivArya che. pitAthI pratyakSa bhinna strI putrAdinuM maraNa thatAM temane pitAnAM mAnI te arthe je jIve raDe che, vilApa ane ati AkraMda kare che, zokamAM garakAva thAya che, te ja pitAne maraNa samaya AvatAM tevI ja rIte atizayatA pUrvaka ratA ratA ane AkraMda karatA maraNa pAmavAnA. zAMti ane nirbhayatA pUrvaka thatA maraNathI A lekamAM yaza ane utkRSTa paralekanI prApti thAya che, paNa zAMti ane nirbhayatA yukta maraNa evA mUrkha jIne kayAMthI thAya? saddabuddhimAna jIvane ucita che ke-mAta, pitA, strI, putrAdi kuTuMbI janenA maraNa pAchaLa mehaghelA banI zeka nimagna na thAya. he jIva! eka ISTa jananA viyogathI tane zeka, kaleSa ane kalpAMta thAya che, to pachI pitAnA maraNa samaye te sarva ISTajane ane mahela, mahAlaya, dravya Adi priya padArthone sarvasvapaNe viga thavAne che, te kALe nirbhayatA yukta parama zAMti tane kayAMthI raheze? A lokamAM yaza ane paralekamAM utkRSTa padanI prAptinuM kAraNa te te nirbhayatAyukta vAstavika zAMtadazA che. he mUrkha ! eka ISTa jananI khAtara parama samAdhi maraNurUpa amUlya sarva zreya kema gumAve che? tuM je zeka ane AkraMda kare che, ethI zuM tane te ISTa jananI prApti thaI zake ema che? avizrAMta niyamanI satat dhArApravAha vahI rahelA A anAdi anaMta vizvarUpI gahana vanamAM tAruM rudana ane AkraMda keNu sAMbhaLe che? svakarma pAradhI kAlarUpI balathI prerita thaI jyAM koI rakSaka nathI evA saMsArarUpI bhayaMkara vanamAM AvI pahoMce che, tyAre zaktihIna mehaghele mUrkha manuSya mAruM ghara meM..) mAre putra (muM) mAruM dravya (meM...) mAruM mAna sanmAna (muM) ema astavyasta vyAkuLacitta thaye thako pazunI mAphaka meM-meM-meM karate mRtyazaiyyAmAM cirakALane mATe sUI jAya che. pratyakSa mRtyuthI kSINa thatA AyuSyanA moTA moTA TukaDA rAtrI divasanA rUpakamAM khaMDa khaMDa thaI hamezAM najara upara Ave che chatAM mUrkha manuSya potAne sthira samaja anya saMbaMdhI janene vyartha kheda kalpAMta kare che e ghaTanA sakheda Azcarya pamADe che. 1 mohamagana Atamaguna bhUlata, parI tohi galajelA meM...meM...karata cahUgati houta, bolata jaise chelA (kavivara-banArasIdAsa.)
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (163) e duHkhane dUra thavAne vAstavika upAya zuM haze? graMthakAra kahe che, sAMbhaLa:- hAneH zokastato duHkha lAbhAdrAgastataH sukham / tena hAnAvazokaH san sukhI syAt sarvadA sudhIH // 186 // ISTa vastunI hAnithI zeka ane tethI duHkha thAya che, tathA prAptithI harSa ane tethI sukha thAya che. paNa subuddhimAna vivekI jIva e ISTa vastunA hAni tathA lAbhamAM harSa zeka rahita thatuM niraMtara sukhane ja anubhave che. A jagatamAM prANImAtra vyakta ke avyaktapaNe sukhane ja Icche che. sukhane vAta duHkhathI thAya che. duHkhanA anubhavakALe jIva zoka-udvegaane kalpAMtAdi kare che. te zekanuM nimitta kAraNa ISTa sAmagrIne viyoga che. kAraNa temAM jIve sukhanI ka95nA ghaDI rAkhI che. jJAnI AtmA vicAra kare che ke-ahe! huM mehathI para vastune IcchAniSTa kahyuM chuM paNa e para vastu kharekhara IbrAniSTa nathI. vaLI e kaI kALe paNa mArI thaI zake, ke mArI rAkhI rahI zake ema nathI. to pachI tenA vigakALe zoka kare e zuM mane ucita che? Ama vicArI ISTAniSTa para vastuomAM samyak prakAre harSa zeka rahita thAya te pachI tene duHkha kyAMthI thAya? vaLI duHkha vinA sukhane abhAva paNa kayAMthI thAya? jethI viveka sahita jJAnI sadAkALa sukhI che. je jIva sukhI rahevA Icche teNe ucita che ke-e para vastunI hAni thatAM vastu svarUpa vicArI zeka rahita rahevuM. ISTa para vastunA AzrayI che tenI kaI kALe hAni na thAya tevA upAye karI sukhI rahevA Icche che paraMtu saMsAramAM keIne keI ISTa sAmagrInI hAni thayA ja kare che. je ISTa sAmagrImAM sukhanI kalapanA karI tenI rakSA ane prAptinA prayatnamAM rAtrI divasa jIva pravarti rahyo che, te ISTa sAmagrI te kharekhara deDakAMnI pAMcazerI nA dhaDA jevI che. jema trAjavAmAM eka deDakuM nAkhe ane be bheMya paDe, e ne e kaDAkuTamAM Akho divasa gALe paNa deDakAM vaDe pUre paDe kadI thAya ja nahi. tema jIvanI IcchAnusAra e ISTa sAmagrInI pUrNatA thAya ema banavuM sarvathA asaMbhavita che. tethI e paravasturUpa ISTa sAmagrInA vigane zeka kara vyartha che. I-sAmagrInI AzAnI mUraNAthI rahita thavuM e ja vAstavika sukhI thavAne eka upAya che. ISTa sAmagrInA viyeganA zeka janya duHkha karatAM tenA saMganI cAhanA AtmAmAM ochI baLataNa karatI nathI. meha mUDha jIva sadedita uparokta bhAvamAM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ (164) baLI rahyo che, anAdi kALathI duHkhI duHkhI thaI rahyo che, paNa mehamUDha dazAne laIne te duHkha tenA khyAlamAM AvatuM nathI. ane niraMtara anAdi mUDha pariNAmomAM satata vahyo jAya che. para vastu pratyenI ISTaniSTa kalpanA ja e saghaLA duHkhanuM mULa che. kAraNa ethI ja hAni lAbhAdi pariNAma jIvane thayA kare che. je sarva duHkhanuM mULa che. e para vastu pratyenA hAni lAbhAdi mithyA pariNAma vicArI vicArIne vivekapUrvaka jIva kSINa kare te saheje sukhI thAya. je A lekamAM sukhI vA duHkhI hoya che te paralokamAM paNa sukhI vA duHkhI thayA kare che - sukhI sukhamihAnyatra duHkhI duHkhaM samaznute / sukhaM sakalasaMnyAso dukhaM tasya viparyayaH // 187 // A leka viSe je sukhI che, te paralokamAM paNa sukhane ja prApta thAya che. tathA A leka viSe je duHkhI che te paralokamAM paNa duHkhane ja prApta thAya che. sarva para vastunA grahaNano tyAga e ja vAstavika sukhanuM kAraNa che. ane para vastunuM kiMcita mAtra paNa grahaNa te ja duHkha che. keI java ema brama kare ke-prApta vartamAna sukha cheDI paralokanA sukhanI IcchAe duHkha sahana karavuM e zuM yogya che? paraleka te parokSa che, na mAluma tyAM zuM haze? aprApta ane vaLI pakSa sukhanI AzAmAM prApta ane pratyakSa sukha cheDI duHkha zA mATe veThavuM? evA bhrama buddhi jIvane dayALu guru samajAve che ke-he jIva! je ahIM duHkhI che, te paralekamAM paNa duHkhane ja pAmaze. tathA je AlokamAM sukhI che, te paralekamAM paNa sukhI ja thaze. pa-je ema ja hoya te pachI viSayAdi sukhane sevana karavAvALA paralokamAM duHkhane pAme che, ane tapazcaraNAdi duHkha sahana karavAvALA che paralokamAM sukhane prApta thAya che ema zAstra viSe vAraMvAra pratipAdana karavAmAM Ave che, tenuM zuM kAraNa? - uttara-he bhavya! tuM bAhya sAmagrIthI sukhI duHkhI thavApaNuM mAne che, e ja tAre anAdi bhrama che. vAstavika te ema che ke AkuLatA rahita parama zAMta pariNAma e ja sukha ane AkuLatA sahita pariNAma e ja duHkha. mahayuktapaNe pAradravya grahaNa karavAmAM jIvane vyAkuLatA thAya che; kAraNuM mehI jIva paradravyane grahaNa karI pitAnAM karavA mathe che. paNa svasvabhAve pariNamana karI rahelAM e paradravya keI kALe game
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) teTalA vipula prayane paNa jIvanAM thatAM nathI. ane tethI mehamUDha vivekazUnya jIvanA cittamAM vyAkuLatA utpanna thAya che. pariNAmanI vyAkuLatA e ja duHkha che. tethI anaMta AkuLatAnA kAraNurUpa e samasta paradra tathA tenI IcchA mAtra choDI vAstavya nirAkuLa thavuM e ja sukha che AvI dazA prApta thaye jIva vartamAnamAM paNa sukhI che. tema AgAmI kALamAM paNa tenuM phaLa sukha ja che. vaLI para padArthonA grahaNathI vA grahaNane arthe vyAkuLatA thavI e ja duHkha che. ane evI dazA thaye jIva vartamAnamAM paNa duHkhI che tathA bhAvimAM paNuM tenuM phaLa parama duHkha ja che. viSayAdi sukhane sevavA vALA jIve paralekamAM duHkhI thAya che, ema zAstrakAre tyAre zAthI kahetA haze? kAraNa tame kahe che tema sukhane sevana karavA vALA che sukhI ja thavA joIe. he bhAI! e ja kharekhara sukhane sevatA ja nathI. paNa ema karI mAtra duHkhane ja udere che-anubhave che. tRSNa ane vyAkuLatA pUrvaka viSaya sevana thAya che tyAM duHkha ja che ane tenuM phaLa paNa duHkha ja che. bhegabhUmiyA ane IMdrAdi devane AlekanI apekSAe ghaNAM viSaya sukhe che. paraMtu teone prAye tRSNa zeDI hovAthI vyAkuLatArUpa duHkha paNa prAye thoDuM thAya che. ane tethI bhAvimAM paNa teo kugatine prApta thatA nathI. paNa eka raMka manuSya viSaya sukha nathI bhagavate chatAM tRSNa ane tajanya vyAkuLatArUpa duHkha atizaya anubhavate bhAvimAM paNa narmAdika atyaMta duHkhane prApta thAya che. vaLI tapazcaraNAdi kaSTane sahavAvALA ja paralekamAM sukhI thAya che, ema zAstrakAre zAthI kahetA haze? kAraNuM duHkhanuM phaLa duHkha ja heya ema Apa kahe che. tapazcaraNAdi kaSTanuM phaLa sukha che ema kahyuM hoya tyAM kaSTanu phaLa sukha che ema nA samajavuM. kaSTanuM phaLa te kaSTa ja hoya e siddhAMta che. paNa kaSTa kahevuM kene? e ja eka vicAraNIya prazna che. sAMbhaLa- "vyAkuLatA e kaSTa ane nirAkuLatA e akaSTa arthAt sukha" e svAnubhavI nigraMtha puruSanI pradhAna vAkhyA zuM tuM bhulI jAya che? tapazcaraNAdi kaSTanuM phaLa sukha kahyuM tyAM jarA sUkSmadraSTithI tuM vicAre te samajAze ke-kacchanuM phaLa sukha nahi paNa sukhanuM phaLa ja sukha kahyuM che. saMsAra dazAmAM ISTAniSTa paddhavyanA grahaNatyAganI anaMta IcchAo zrAMtigata pariNAme uddabhava thaI jIvane anaMta vyAkuLatArUpa duHkha
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) anubhava karAvI rahI hatI te te IcchAo kharekhara du:kha ja che evI vAstavika samajaNu thatAM vivekajJAnI AtmA icchAnirodharUpa parama sukhane anubhavavA-abhyAsavA-lAkhyA. zrI jine kahelAM dvAdaza prakAranAM mAhyAbhyatara tapa ukta "IcchAnidha"nAM rUpaka tathA dazA vizeSatAe che. zAstrakArAe yathArtha tapazcaraNu paNa ene ja kahyuM che. (chAnidha15:) zAstramAM "vA" e zabda IcchAnA nidhimAM AtmapariNAmanu abhyAkuLapaNe ramaNu thavAnA vAstavya athamAM pratyeAye che. tapazcaraNu karatAM paNa jenA cittamAM aMtaraMga viSe sakaleSAdi pariNAmajanya duHkha nathI thatuM, arthAt va mAna pariNAme saMyamajanya anaMta adriya sukhanA krame krame anubhava thatA jAya che, tene teA evA tapanu phaLa anaMtara paraMpara sukha ja che. paraMtu je tapazcaraNa karatAM anya mithyA zrAMtigata pariNAmajanya A`dhyAnathI AtmA duHkhane anubhave che, tenuM phaLa tapazcaraNu karavA chatAM paNu anaMtara paraMpara duHkha ja che. tethI A siddhAMta che ke-je jIvA meAhune haNIne vamAnamAM vAstavya sukhane anubhave che teja bhAvimAM paraleAkAdimAM paNa sukhaneja anubhavaze. tathA je jIvA mAhu maMdhanathI jakaDAyA vamAnamAM duHkhane anubhave che te bhAvimAM paNu du:khane ja anubhavaze. duHkha ane sukhanI jIvane vAstavika samajaNu ja nathI. kAraNa tenAM jJAnanetra mehanI ghUmIe karI viparIta prakAre padArtha dana karI rahyAM che. juo! zAstramAM paNa duHkha ane zekArttithI azAtA vedanI karmanA aMdha kahyo che. ( 'duHlota pAnavadhanidevanAcAmomayasthAnAnya saMdezasya.' tattvA sUtra, a* 6 sU. 11) ane te azAtAnA udayathI duHkhanA ja anubhava thAya che. arthAt duHkhapUrNa kRti ane pariNAmethI duHkha, tema sukhapUrNa kRti ane pariNAmathI sukha thAya che e siddhAMta samyak che. he jIva! duHkhanuM phaLa sukha che, ema samajI bhrAMtithI AleAka paraleAkADhinA vAstavika sukhanA upAyathI parAMDamukha na thA! sAkaranA rasAnubhava thavA pachI gALanA svAda jema asateASarUpa bhAse che, tema anaMta atIndriya zAMta rasanA sAkSAt anubhava thayA pachI viSayika sukhA kharekhara virasa bhAse che. tethI viSaya sukhathI upekSita-udAsinna thaI tene hui anubhavatAM vivekajJAnI jIva atyAga pariNAme (tyAganA abhimAnathI rahitapaNe) tyAga kare che. ane evA tyAga karavAmAM tene duHkhanA anubhava nahi thatAM yathArtha sukhanA anubhava varte che. viSayanI rakSA ane tenI prAptinI anaMta vyAkuLatArUpa parama duHkhathI te jIva mukta thAya che, sukhI thAya che. viSayAdi sukha cheADavAmAM kaSTa che, eve! bhaya tuM na
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara ! satya dharmanA sAdhanathI anaMtara paraMpara sukha ja che. ane ema ja pravartavuM e ja suvicAra daSTi che. have janma e paNa maraNu tulya che ema AgaLa graMthakAra kahe che - mRtyormRtyvantaraprAptirutpattiriha dehinAm / tatra pramuditAnmanye pAzcAttye pakSapAtinaH // 188 // A saMsAramAM dehadhArI prANIone eka maraNathI anya maraNanI prAptinuM nAma janma mAnavAmAM Ave che, tene jeone harSa thAya che teone huM mRtyunA ja pakSapAtI samajuM chuM. putrAdinA janmathI harSa karIe chIe ane temanA maraNathI zeka karIe chIe. harSanA kAraNarUpa e putrAdino janma te paNa kharekhara temanuM maraNa ja che. kAraNa AyuSya nAzanuM nAma maraNa che, te AyuSya samaya samaya viSe ghaTe che. tethI niraMtara AyuSyane samaye samaye thato vyaya te ja maraNa che. phera mAtra eTalo ke te pUrva paryAya saMbaMdhI maraNa choDI navIna paryAya saMbaMdhI maraNa dhAraNa kare che. evA maraNa yukta janmane harSa mAnave e kharekhara maraNane ja pakSapAta che, anurAga che. jemanA pratipaLe thatA maraNane tathA maraNa yukta janmane mUDhaSTi jIvane anurAga che, te pachI e putrAdithI prema che, hita saMbaMdha che ema kema manAya? - dIrgha AyuSyadhArI IMdra caMdrAdi deve paNa maraNane zaraNa thAya che, te pachI kITaka tulya azakta alpAyuSI manuSya prANuM maraNane zaraNa thAya emAM zuM Azcarya ! priya jananA maraNa pAchaLa vyartha duHkha nahi karatAM jethI e vAraMvAra thatuM anAdi mRtyu TaLe e kaI prayatna kara ! maraNu yukta janmane harSa ane janma yukta maraNane zeka e baMne kharekhara bhrAMti che. evI bhrAMti yukta pravRtti he bhavya! tane na zobhe. evI mithyA brAMti jenI nathI tUTI tenuM jJAna saMyamAdi anuSThAna AtmAthe pravartatuM nathI. adhItya sakalaM zrutaM ciramupAsya ghoraM tapo yadicchasi phalaM tayoriha hi lAbhapUjAdikam / chinatsi sutapastaroH prasavameva zUnyAzayaH kathaM samupalapsyase surasamasya pakvaM phalam // 189 // he muni ! sarva zAAbhyAsa karIne tathA cirakALa sudhI ghera ane vikaTa tapa karIne tenA phaLamAM A lokanAM mAna, pUjA, khyAti ane
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) lAbhAdine tuM Icche che, tethI mane te samajAya che ke tuM viveka zUnya nibuddhimAna che. kAraNa kaparUpI suMdara phaLAu vRkSanAM kumaLAM phUlane chedI tuM rAjI thAya che. paNa ethI madhura rasayukta svargAdi abhyadayarUpa pakava phaLane kayAMthI pAmIza. jema keI ghaNA kALa sudhI ati kaSTa veThI ghaNI mahenate suMdara vRkSane uchere. sRSTikramanA niyamAnusAra pupapatrAdi thaI pachI krame karI temAMthI suMdara phaLe nipaje, paNa je mUDhabuddhi te puSpa patrAdine chedI aMgIkAra kare- khuzI thAya tene e vRkSanAM madhura ane miSTa phaLanI , prApti kayAMthI thAya? na ja thAya. zAstrAbhyAsa tathA tapazcaraNanuM IhalokIka phaLa lAbha, pUjA, khyAti, mAna Adi che. bhakta jIve tenA maratha sAthe athavA riddhi camatkArAdi utpanna thAya, lekamAM mahaMtatA, pUjyapaNuM e Adi pUjA pratiSThA vadhe e Adi phaLa te AlokamAM saheje prApta thAya che. keTalAka samaya vItye ethI svargAdi aspRdayanI paNa vinA prayAse ke vinA IcchAe svayaM prApti thAya che. paNa je sAdhu pitAnI pUjA, khyAti, lAbhAdi IcchApUrvaka-anuraMjitacitte aMgIkAra kare, riddhi camatkArAdi Iccha, pitAnA anuyAyIo pAsethI kaMI paNa meLavavA iche, temanAM ApelAM dhanAdine aMgIkAra kare, athavA e maLatAM saMtuSTa citta thAya, mAnapUrvaka mahaMtapaNuM lekamAM gaNavA Icche, vA pitAnuM mahaMtapaNuM lekamAM prasiddhimAM AvatAM harSacitta thAya tevA vivekazUnya vikalacitta sAdhu tathArUpa prArabdhodaya hoya tyAM sudhI mAtra saMsArIka kiMcita sukharUpa phaLane pAmIne parama zAzvata sukharUpa vAstavya phaLathI vaMcita rahe che. he muni ! zAstrAbhyAsa tathA tapazcaraNAdi parama sAdhana karIne tuM lAbha, pUjA Adine abhilASI na thA! ane sarvotkRSTa prApta muni padane malina na kara ! e lAbha pUjA Adi te vinA IcachAe ke vinA vyAkuLatAe svayameva prApta thAya che. te pachI AtmaparisaMtuSTa muni tene kema vAMche? vaLI IcchA eja mULamAM duHkha che. amRtasAgaranA avalokana sukhane mukI anaMta vyAkuLatAnA sthAnarUpa evA e IcchArUpa duHkhane buddhimAna vivekI sAdhu te na vahere. jJAna ane tapanuM vAstavika phaLa - tathA zrUtamadhISva zaznadiha lokapaMktiM vinA zarIramapi zoSaya prthitkaaysNkleshnaiH|
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) kaSAya viSayadviSo vijayase yathA durjayAn zamaM hi phalamAmananti munayastapaH zAstrayoH // 190 // huM bhaLya! tuM leAka sahavAsa cheDI niraMtara jina pravacananA abhyAsa kara ! vistAra pUrvaka kAyakaleSAdghi tapa vaDe zarIrane kRSa kara, paraMtu sAthe sAthe je atizaya duSTaya che evA viSayAyarUpa prabaLa vairIne jIta. munizvarAe tapa ane zAstrAbhyAsanuM vAstavya kuLa upazama bhAva che ema kahyuM che. kevaLa zAsrAbhyAsa ke tapa AtmArtha kAryakArI nathI, paraMtu kAkArI teA upazama bhAva che. zAstrAbhyAsathI tatvajJAna ane haiye pAdeyane medha thAya che. tathA samyaktapazcaraNathI icchAnA jaya thAya che. tattvAvaAdhathI kaSAyane ghaTADe, tathA tapa vaDe ISTa aniSTa sAmagrInI prApti aprAptimAM rAgadveSa pariNAme nahi pariNamatAM kaSAyane kSaya kare che, tathA upazama bhAvamAM pravarte che, teeAnAM zAstrAbhyAsa ane tapa saphaLa che, AtmArtha che. zAstrAbhyAsa vA tapazcaraNAdi vaDe je mAtra viSaya kaSAyane ja pAme che, aihika pratyeAjanAdi sAdhe che, teo zAstrAbhyAsa tathA ugra ugra tapazcaraNAdi karavA chatAM leAkapa ktimAM ja rahyA che. jema vyApArAgni karI anya saMsArI jIvA lakSmI-viSayAddhi sAdhe che, tema zAstrAbhyAsatapazcaraNAdi karIne paNa e ja karyuM. khanenuM sAdhya teA ( mAna, pUjA, khyAti ane leAlAgni ) eka ja che. sAdhana bhale bhinna rahyAM, tethI zuM ? upazama bhAvanI prApti vinA, athavA A anuSThAna karIne pariNAme mAre upazama bhAvarUpa paramazAMta nijapadmanA anubhava karavA che e hetu vinA thatA zAstrAbhyAsa vA kAyakaleSAdghi ugra ugra tapazcaraNu e paNa mAtra saMsAra ja che. pachI tene game te AkAramAM pheraveA. paNa hetunA samyakpaNA sivAya AtmA te nathI, evI lokIka pravRtti karI jIva alaukika padmane kyAMthI sAdhI zake ? prazna-byApArAdi pravRtti sAthe zAstrAbhyAsa ane tapanI sarakhAmaNI karI e ThIka nathI. kAraNa vyApArAdi viSe hiMsAdi pApa thAya che, paNa ukta dhama pravRttiomAM e hiMsAdvi pApa teA nathI, tethI e vyApArAddhi pravRttiothI te e tapa zAstrAdri bhalAM che ? uttara--nA. vyApArAdi viSe bAhya dRSTithI jotAM vizeSa pApa dekhAya che, e vAta kharI, paNa AvA hetuviparyAsarUpa kutsita mAyAyukta abhiprAyathI thatA zAstrAbhyAsa ane tapamAM te kevaLa aMtaraMga pApanI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSatA che. bAhya karatAM aMtaraMganI vizeSatA che - prabaLatA che, tethI vyApArAdi karatAM tene atizaya niMdya gaNyAM. alpa paNa viSayAbhilASapaNuM sukhanuM vighAtaka che - dRSTvA janaM vrajasi kiM viSayAbhilASaM svalpopyasau tava mahajjanayatyanartham / snehAdyupakramajuSo hi yathAturasya doSo niSiddhacaraNaM na tathetarasya // 191 // jema regIne saccakakaNu vRtAdi alpa paNa kupagya sevana mAtra reganI ja abhivRddhi kare che, paraMtu e kupacya va ce auSadhInuM sevana kare to rega upazAMta pAme. tema he bhavya! alpa paNa viSayAbhilASapaNuM anarthakAraka bhayaMkara vyAkuLatArUpa reganI vRddhi kare che. paraMtu e viSayAbhilASapaNurUpa kupathyane cheDI nigraMtha puruSanA pavitra vacanAmRtarUpa paramaiSadhane tathArUpa prakAre te grahaNa kare to e anAdi AkuLatArUpa roga upazAMta pAme. anAdi saMsAra regathI chuTavAnA kAmI jIvane viSayAdi pratyene thaDe paNuM sneha mahA anarthakAraka ane duHkharUpa thAya che. viSayAdi pratyene kiMcit meha jJAnajaTharAgnine maMda kare che. jethI karmabaMdhanarUpa tridoSa utpanna thaI anAdi saMsAra roga vadhe che, puSTa thAya che. viSaya ane viSayanA sAdhaka cetana acetana padArthone joIne temAM tArI buddhine phasAvIza nahi, rAgINI karIza nahi.. vaLI e viSayAdinI cAho teTalI abhilASA rAkhe paNa tethI zuM tenI prApti thAya che? nA. prArabdhAdhina evA e viSayAdi sAdhaka padArthonI prApti parAdhina ane vaLI vinAzaka che. to pachI svAdhina ane zAzvat Atmasukhane vismaraNa karI vATe jatuM e abhilASArUpa pratyakSa duHkha kema vaherI levuM. subuddhimAna vivekI jIva ema na ja kare. duHkhadAyaka vastuo pratye prANImAtrane saheje arucI vate che, te pachI anaMta duHkhanA heturUpa viSayenI abhilASA saddavivekavAna jIvane kaI prakAre karavI na ghaTe. e ja bhAvane graMthakAra samarthana kare che - ahitavihitaprItiH prItaM kalatramapi svayaM sakRdapakRtaM zrutvA sadyo jahAti nanopyayam /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (171) svahitanirataH sAkSAdoSaM samIkSya bhave bhave viSayaviSavadyAsAbhyAsaM kathaM kurute budhaH // 192 // jagatamAM ajJAnI manuSya paNa pitAne ahitakArI vastuomAM prema dharAvatAM nathI. je viSaya bhegAdimAM phasAI rahyA che; tevA viSayAdimAM phasAI rahelA manuSya paNa je vastuone ahitakara samaje che tene turata ja choDI de che. juo, strI e temane atyaMta priya vastu che, paNa je eka vakhata jANavAmAM Ave ke A strI mane cheDI ke anyane cAhe che, anyathI rame che, to te ja vakhate tene te cheDI de che. paNa tuM te viSayanI bhayaMkaratA sAkSAta anubhava karI cUkyo che, ekavAra nahi paNa vAraMvAra aneka bhavamAM e ja kaDe anubhava karatuM AvyuM che, paNa tethI te kema viraktacitta thato nathI? bhajanamAM viSa che ema mAlUma paDayA pachI kaye vivekI manuSya tene grahaNa kare! viSayo e viSathI paNa bhayaMkara dukhaprada che, chatAM tuM e ja viSayakuMdamAM paDavA Icache che. sAMbhaLaH- AtmanAtmavilopanAtmacaritarausIdurAtmA ciraM svAtmAsyAH sakalAtmanInacaritairAtmIkRtairAtmanaH / AtmetyAM paramAtmatAM pratipatanpratyAtmavidyAtmakaH svAtmo'tthAtmasukho niSIdasi lasannadhyAtmamadhyAtmanA / / 193 // he Atmana ! AtmabaMdhane vinAza karavAvALA e viSayakaSAyAdimAM pravRta thaI te anaMta kALathI durAcArI banI rahyo che. agara AtmakalyANane sAdhya karavAvALA samyajJAna vairAgyAdine prItipUrvaka aMgIkAra kare te tuM aMtarAtmadazAne prApta thaI paramAmadazArUpa svasvarUpane pAmI sahaja svAbhAvika parama atIMdriya zuddhAtmasvabhAvarUpa zAzvat sukhane pAmIza ke je sukha anya avalaMbanothI rahita-svAdhIna che. he jIva! tane tArA svarUpane paNa e viSaya kaSAyAdi ge karIne bodha nathI, ke huM koNa chuM? kema pravarte chuM? have te kaMIka evI rIte pravarta ke jethI te vAstavika sukhI thAya, ane tane tArA yathArtha svarUpanI oLakha thAya. jyAM sudhI bahirAtmadazA vate che, tyAM sudhI te viSaya kaSAyAdimAM anurakata thaI duzcAritrI banI rahyo che. paraMtu sarva kalyANadAtA evA samyakajJAna vairAgyAdine prIti sahita sevana kare te tuM aMtarAtmadazAne pAmI paramAtma padane anubhavI thAya.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) jo pada bhavapada bhaya hare, so pada sevya anUpa; jisapada pharasata aura pada, lage ApadA rUpa. (bhASA samayasAra) paribhramaNanA bhaya janma maraNurUpa anaMta duHkhaprada anAdi bhava haranAra evA anupama padmanuM tuM prIti pUrvaka sevana kara! je padane jIvane saheja mAtra sparza thatAM jagatanAM khIjA' vinAzI ane parAvala'khI pado kevaLa ApanArUpa anubhavAze. ane aMte krame karI kevaLa vizuddha jJAnAna rUpa svasvabhAvanA zAzvat anubhava karatA anaMta atIndriya sukhamAM tuM nimagna thaIza. e AnaMda tyAM sudhI tane nathI maLI zakatA ke jyAMsudhI tuM tArA zarIra upara prIti karI mUDha khanI rahyo che. zarIra uparanA rAga e paramAnaMda dazAnA vighAtaka che. ane zarIra upara jyAM sudhI jIvane rAga vate che, tyAM sudhI te (zarIra) AtmAne amAdhita rAkhIne kayAMthI chUTe? anena suciraM purA tvamiha dAsavadAhitastato'nazanasAmibhakta rasavarjanAdikramaiH / krameNa vilayAvadhi sthiratapovizeSairidaM kadaryaya zarIrakaMrimivAdya hastAgatam / / 194 / / e zarIre ja tene anaMta kALa sudhI A jagatamAM gulAmanI mAphaka bhamAnyA che. upavAsa, alpAhAra, rasa parityAgAdi vidhirUpa tapamAM pravartI niraMtara krame krame have teA ene kSINu kara! jema koi ghaNI mahenate ane acAnaka hAthamAM AvelA zatrune kSINu kare, tema tuM paNa ghaNI mahenate ane acAnaka hAthamAM AvelA manuSya zarIrane samyak prakAre kSINu kara! kAraNa enA saMbaMdhathI ja tuM aneka bhavAmAM kadarzita thayA che-du:khI du:khI thayA che. ane vamAnamAM paNa enA saMgajanita duHkhane tuM pratyakSa anubhavI rahyo che. jyAM sudhI e zarIranA sathA niIja nAza na thAya, tyAM sudhI tene tuM kSINu karI tArA e duSTa zarIra uparanA pUrA badale laI le; athavA tuM ene evuM kSINu kara ke jethI e tArA karatAM adhika maLavAna na thAya. agara je te tArAthI vizeSa maLavAna thayuM teA iMdriya tathA manadvArA e duSTa zarIra tane viSaya kaSAyAdimAM phasAvI naSTa bhraSTa karI nAkhaze. tArI amUlya svAdhinatAne lUTI anaMta kALane mATe tane parAdhIna anAvI mUkaze.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) tuM nizcayathI mAna ke A zarIra eka duSTa zatrunA jevuM che. zatru jema hAthamAMthI chUTayA pachI pharI kAmmumAM AvavA atyaMta muzkela che; tema e manuSya zarIra paNa ekavAra amedha pariNAme chUTayA pachI hAthamAM Avavu muzkela che. AtmakheAdha zarIrane kAbumAM rAkhavAnA eka amegha maMtra che. vaLI A zarIra te AtmakheAdhathI vaMcitapaNe chUTayA pachI eTaluM jJAnakhaLa tArI pAse niha rahe ke jethI tuM karI ene tAre vaza karI zake! tethI ja A amUlya avasare tenI tAza uparanI sattAne nikhaLa kara ! je kaMi duHkhanI parAkASTA jovAmAM Ave che, tenuM mULa zarIra ja che. sAMbhaLaH-- Adau tanorjananamatra hateMdriyANi kAGkSanti tAni viSayAn viSamAzca mAnaH / hAniprayAsabhayapApakuyonidAH syu rmUlaM tatastanunarthaparamparANAm // 195 // sathI prathama zarIranI utpatti thAya che, zarIranI utpatti thatAM duSTa IMdriyA pragaTa thAya che. iMdriyA viSayeAnI tarapha jhUke che. e iMdriyA viSayAdi tarapha jhUkatAM jIvane aneka prakAranAM kaSTa apamAna ane bhaya niraMtara sahana karavAM paDe che. je asahya vyAkuLatAmAM AtmameAdhanuM vismaraNa thavAthI jIva ajJAnI mUDha sadRza banI jAya che; tathA aneka prakAranAM citra vicitra pAponA saMcaya karI durgatinuM pAtra bane che. tethI siddha thAya che ke jagatamAM aneka prakAranI Apatti-vipattinu tathA sa anartha para'parAtu mULa mAtra zarIra ja che. zarIra jo na hota te iMdriye paNu kayAMthI hrAya ? iMdriyAnA abhAvamAM jIvane viSayAddhi tarapha kANu jhUkAvata? tethI te na viSayAdghimAM sAta na tene aneka prakAranAM apamAna bhaya ane kaleSAddhi sahana karI durgAMtinA kAraNarUpa pApa saMcaya thaI dutigAmI khanavu paDatu. tethI A vAta siddha che ke jagatanI saghaLI Apatti ane ana paraparAnuM mULa kAraNu prAye zarIra ja che. phalitAtha e che ke-zarIrathI eka vakhata jo sabhyaprakAre rAga chUTI jAya teA eka dvivasa zarIranI seAkhatanA ja sa asahya duHkheAnA abhAva thAya. jIgmA zarIrane pASaNu karI mUDha ane ajJAnI jIvA zuM karI 5
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) zarIramapi puSNanti sevante viSayAnapi / nAstyo duSkaraM nRNAM viSAdvAcchanti jIvitam / / 196 // : ahA! jagatamAM mUkha jIvAne zuM muzkela che? teo je ana kare tenuM Azcarya nathI, paNa na kare te ja kharekhara Azcarya che. zarIrane pratidina pASe che, sAthe sAthe viSayAne paNa tee seve che. e mUrkha jIvAne kAMI paNa viveka nathI ke viSapAna karI amaratva icche che! sukha vAMcche che! avivekI jIvAne kAMi paNa viveka ke pApanA bhaya nathI. tema vicAra paNa nathI. vinA vicAre jhaTa te akAya mAM prerAya che. paNa pati ane savivekavAna jIvA zarIra pratye adhika prema karatA nathI, nAnA prakAranI leAjana sAmagrI vaDe tene yaddhA taddhA pASatA nathI. viSaye sevatAM ke akAya sanmukha thatAM teo Dare che-sakAcAya che. paNa mAhu mUDha jIvA te viSayAdine vinA sakAce ullAsa pUrNAMka seve che. tathA sAthe zarIrane paN atyaMta prema pUrvaka peASyA kare che. ane nahi karavA ceAgya pApakama ceAgyAyeAgya ke hitAhitanuM bhAna bhUlI azakitapaNe kare che. Azcaya che ke te haLAhaLa viSapAna karI ArAgya ane jIvana Icche che! evA jIvA kharekhara nitAMta mUrkha che. ahA ! tapasvI puruSA paNu zarIra nAzathI nira'tara Dare che, A niSkRSTa kaLikALanuM mAhAtmya che. e itastatazca trasyanto vibhAvaryA yathA mRgAH / vanAdviSantyupagrAmaM kalau kaSTaM tapasvinaH / / 197 / / mRga sa jAnavaromAM bIkaNa prANI che. AkhA divasa jaMgalamAM jyAM tyAM bhramaNa karI aneka kaSTa sahana karI rAtrI samaya thatAM vanacara hiMsaka prANIonA DarathI gAmanI AsapAsa AvI chUpAya che. khasa evI ja dazA A kaLIkALanA tapasvI mahAtmAonI vartI rahI che. te divasamAM cAhe jagaleAmAM rahe, aneka prakAranA ugra kAyakaleSAddhi sahana kare, paraMtu rAtrI samaya thatAM gAmanI samIpa sthAnamAM AvI vAsa kare che. pazuomAM paNa je kAyara che te ja bicArAM Dare che--chUpAya che. paraMtu siMhArdi maLavAna prANIo teA sadA nirbhayapaNe ja jaMgalamAM vicare che. nirbhIya manuSyeAmAM munijanA atyaMta nirbhaya gaNAya, paNa aho kaLikALa ! emane paNa atizaya duHkhaprada ane nAzavAna zarIra upara ATale badhA prema ! zarIranu' mamatva bhUlI Atmaaizvaya ne spaSTa vyakta karanAra, niHzaMkatA ane nirbhayatAdi guNAnI siddhimAM sahAyaka
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) girikaMdarA, viSama vana, nadItaTa, ane evAM nirjana pradezamAM emaNe vasavuM e ja cagya che. zarIra pratyenI anurAga bharI mUDhatA sAthe bIjI paNa temanI durdazA banI rahI che te to juo - varaM gArhasthyamevAdya tapaso bhAvi janmanaH / sustrIkaTAkSaluNTAkai savairAgyasaMpadaH // 198 / / saMdaryamAna strIonA kaTAkSarUpa luMTArAo vaDe jemanI jJAna-vairAgya saMpadA luMTAI rahI che, ane tethI jemanA bhAvimAM saMsAra paribhramaNa ja nirmita thayuM che, evA tapa karatAM te gRhasthAzrama zreSTha che. Aja te vairAgya pUrvaka meTI dhAmadhUmathI dikSita banyA, tapasvI banyA, paNa savAra thatAM ja jeo strIkaTAkSarUpa luMTArAothI sahaja mAtramAM vairAgyarUpa saMpadAthI luMTAI gayA. evA tapasvI karatAM te gRhasthAzrama ja zreSTha che. jemane tapa ane virAgya eTale badhe zithila che ke pUro divasa be divasa paNa TakI zakato nathI. teothI saMsArane uccheda thave kevaLa asaMbhavita che. evA tapa vairAgya ke je vAstavya Atmabodha vAsita nathI, tathA prakAre AtmadazAe pariNata nathI, te mAtra saMsAra vRddhinA heturUpa thAya che. tethI evA malina tapAdi karatAM nirmaLa gRhasthAzrama zreSTha che. juo - gRhastho mokSamArgastho nirmoho naiva mohavAn / anagAro gRhI zreyAn nirmoho mohino muneH // ( svAmI samaMtabhadra ) avirata-virata samyak mokSa mArgamAM sthita eka ujjavaLa vRttimAna gRhastha pelA mehamUDha muni karatAM nirmoha pariNAmI che. paNa e nirmoha gRhastha karatAM anagAra veSane dhAraNa karI rahela mehI muni kaI rIte kalyANanuM kAraNuM nathI.' varaM dAridayamanyAyaprabhavAdvibhavAdiha / kRSatAbhimatAdehe pInatA na tu zokataH // artha--anyAya pUrvaka dhanavAna banavA karatAM e daridrAvasthA ja bhalI che. jema sajanapuruSane anyAya pravRti bhUlazarIrI banavA karatAM kRSazarIra ThIka lAge che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) he jIva! je zarIranA vegathI tuM vAraMvAra strIAdine anurAgI thaI duHkhI thaI rahyo che, te zarIrAdi to tArI sAthe eka DagaluM paNa jatAM nathI. to e zarIrAdine sneha tuM tyaja - svArthabhraMzaM tvamavigaNayaMstya tyaktalajjAbhimAnaH saMprApto'smin paribhavazatairduHkhametatkalatram / nAnveti tvAM padamapi padAdvipalabdho'si bhUyaH sakhyaM sAdho yadi hi matimAnmAyahIvigraheNa // 199 // he muni ! AtmIya kalyANa sAdhya karavuM e tAruM mukhya prajana che. paNuM zarIranA rAge e hetuM vismaraNa thavAthI vAstavika AtmakalyANuM paNuM naSTa thayuM. chatAM te nukazAna tArA dhyAnamAM AvatuM nathI. ulaTe lajajA ane apamAnane paNa nahi gaNakAratAM ramaNIya strInI zodha kheALamAM tuM lAge; kavacita te strI maLI gaI te paNa tenA arthe aneka prakAranA lajajA-apamAnAdi vipula kaSTa sahana karavA chatAM te strI eka pagaluM paNa tane sAtha ApavAnI nathI. ema hovA chatAM tuM enAthI vimugdha citta banI rahyo che, enuM zuM kAraNa? tArI ATalI badhI AtmIya durdazA zAthI thaI? e tane khyAlamAM Ave che? amane te spaSTa lAge che ke mAtra eka zarIranA rAgathI. je tArAmAM cheDe paNa saddabuddhine aMza hoya to te zarIrane kiMcit paNa rAgI na thA. zarIra uparane anurAga dhIre dhIre kSINuM karavAthI e anurAgajanya pApa karmo paNa dhIre dhIre kSINa thaze. aMte krame karIne zarIrane saMbaMdha paNa AtyaMtikapaNe naSTa thaI sarva Apattine nAza thaze. - jyAM sudhI ajJAna- meha vate che, tyAM sudhI zarIra, lakSmI tathA strI putrAdi pratye rAga rahyA kare che. kAraNu jIve mehamugdha banI tene pitAnuM svarUpa mAnI rAkhyuM che. eTale te zarIra, lakSamI, strI putrAdinI sAra-saMbhALamAM AkhI jIMdagI niSphaLapaNe vyatIta kare che. zuM tAre te jaDa padArthonI sAthe ekatvapaNArUpa meLa kadI paNa tha saMbhavita che? na ko'pyanyo'nyena vrajati samavAyaM guNavatA guNI kenApi tvaM samupagatavAn rUpibhirasau / na te rUpaM te yAnupavrajasi teSAM gatamatistatacchedyo bhedyo bhavasi babhavahuduHkhe bhavavane // 20 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ keIpaNa padArtha keI bIjA padArthanI sAthe kadIpaNa tadrupa-tanmaya pariNAmI banI zakato nathI. potapotAnI niranirALI sattAne dhAraNa karI pratyeka vastu pitA potAnA svabhAva pariNAme zAzvata pariNamI rahI che. e niyamAnusAra be mUrtika pUtika padArthone ApasamAM kadIpaNuM ekatvarUpa meLa thaI zakato nathI te che te amRrtika vijJAnaghana caitanya svabhAva yukta che, ane e zarIrAdi mUrtika jaDatvadharma yukta che. tAre tathA tene ekatvarUpa saMbaMdha kema thaze? ema thavuM trikALe asaMbhavita che. chatAM paNa zarIrAdinI sAthe tArI parAdhina dazA banI rahI che, ene kaI hetu have joIe. e hetu AnupUvakame ajJAna dazA yoge te upAjelAM zubhAzubha karmo che. ene ane tAre anAdi kALathI saMga saMbaMdha dhArApravAhapaNe cA Avyo che. ethI ja zarIrarUpa bhayaMkara jaMjIrathI tuM jakaDAyo che. e zarIrAdi para pugale kicita paNa tAruM svarUpa nathI. tepaNuM tuM ene atyaMta premI banyo che. ane e anivArya rAge karIne tene tAruM svarUpa mAnI e zarIrAdinI sAthe tuM tamaya pariNamI banI rahyo che. e ja ajJAna garbhita meha vaDe karIne A saMsArarUpa bhayaMkara vana tArA mATe parama duHkhanuM kAraNuM thaI rahyuM che. ane e bhayaMkara saMsAravanamAM tArA pariNAme karIne aneka prakAre chedana-bhedana-mAraNutADana-zUlAre paNa Adi bhayaMkara kaSTane te anubhavI rahyo che. agara tuM kaI tathArUpa parama puruSanA bodhane pAmIne zarIrAdi paratvene rAga vA AtmIya bhAvanA cheDI de te sahaja mAtramAM e saghaLAM vipula dukhe nivRtta thAya. tArA duHkhane utpAdaka tuM ja che. sAMbhaLa:- sadguru kahe bhavya jIvanisoM toDahu turata moha kI jela samakitarUpa gaho apano guNa karahu zuddha anubhavako khela pudgalapIMDa bhAvarAgAdi inaseM nahi tumhAro mela e jara pragaTa gupata tuma cetana jaise bhinna topa aru tela ( bhASAsamayasAra.) ATaluM kahevA chatAM ajJAnI mehamUDha jIne prema e jaDa zarIrAdi uparathI jarAya haThata nathI ke maMdapaSNune pAmate nathI. mAtA jAtiH pitA pratyurApinyAdhI sahodgatau / pAnte jantorjarA mitraM tathApyAzA zarIrake / / 201 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) janma, maraNa e jenAM mAtA pitA che, Adhi-vyAdhi e be jenA sahodara bhAI che, ane vRddhAvasthA jene parama mitra che evA zarIramAM rahIne tuM aneka prakAranI citra vicitra AzAmAM vahI rahyo che e eka Azcarya che! - zarIradhArI prANIone mAtA, pitA, bhAI, mitra, e A varga hoya che tema janma-maraNa, Adhi-vyAdhi tathA vRddhAvasthA e paNuM zarIranAM ati nikaTa ane prabaLa Ata ja che, arthAt taraphadAra che. AvA dukhapUrNa zarIramAM kayA prakAranI AsthA bAMdhI jIva nirAMta vALI besI rahyo haze ! tathA nAnA prakAranA AzAnA UMDA vamaLamAM kheMcAyA karato haze! zarIra kSaNabhaMgura che, matanI keIpaNa paLa nizcita nathI, tathA e kSaNabhaMgura zarIra paNa aneka prakAranA Adhi vyAdhiothI sadedita gherAeluM che, evA kSaNika ane dukhapUrNa zarIramAM neha karavA karatAM ajara, amara, avyAbAdha, tathA zAzvata sukhanA dhAmarUpa nija zuddha caitanyane viSe prema kara ! e te te pite ja che. to pachI ene choDI e zarIranA anurAgI thavuM he bhavya! tane ghaTatuM nathI. uttama vivekavAna puruSe to A zarIrane hADa, mAMsa, rudhirAdi mahA niMdya ane atyaMta glAniyukta padArthone bharele eka kathaLe samaje che, paNa emAM rati pAmatA nathI. gaMdI ane pratipaLe mAtra duHkhanI ja janmadAtA evI kAyAne meha vivekavAna uttama puru karatA nathI. he AtmA ! tuM te zuddha buddha svarUpa che, paNa jaDa zarIranA saMbaMdhathI ulaTa azuddhatAne prApta thaI rahyo che. sAMbhaLa zuddho'pyazeSaviSayAvagamo'pyamUrto'pyAtman tvamapyatitarAmazucikRto'si / mUrta sadAzuci vicetanamanyadatra ki kA na dUSayati ghigdhigidaM zarIram / / 202 // he cidAnaMda! tuM zuddha, amUrtika ane svaparane jJAtA daSTA che. 'paNa A jaDa ane kevaLa azucimaya zarIre ulaTe tane apavitra karyo. je te khare ke A jaDa, mUrta, kevaLa azucimaya, acetana zarIranA sahaja mAtra saMgathI anya kesara karAdi parama sugaMdha yukta padArtho azucipaNAne pAmI jAya che, te pachI ene saMga ane rAga AtmAne AtmabodhathI AtmacAritrathI patita kare emAM zuM Azcarya! dhikkAra che, dhikkAra A zarIrane ke jenA anAdi saMgathI jIva azuddhatAne ja
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) niraMtara bhajI rahyo che. e jaDa zarIre tane ajJAnI ane jaDavat banAvI mUka athavA tArI nirmaLa zuddhatAne nAza karI tene malina karI mUke. e caitanya zakti rahita, mUrta ane kevaLa azuci zarIra tArA upara pitAne pUrNa adhikAra jamAvI beThuM che. agara tuM zrI gurukRpAthI jAgrata thAya- sAvadhAna thAya te zarIranI zuM zakti che ke te tArA upara Ama pitAne jarApaNa prabhAva vartAvI zake ! tuM ema paNuM na mAnI besIza ke "huM zarIrathI bhinna thaI zakIza ja nahi" e zarIra ja vAstavyapaNe tArAthI kevaLa bhinna che. pitAnI zakti vaDe be judI judI vastuone judI pADavI, tathA nija svAbhAvika sahaja zuddha caitanya dazAne prApta karavI e kaI moTI vAta nathI, paraMtu zaktino prayoga vAstavikapaNe ane badhayukta dazAe tha joIe. deha ane huM baMne eka ja chIe" evI AtmadurdazA tArI jyAM sudhI banI raheze tyAM sudhI tuM enAthI keI kALe jude thaI zake ema nathI. dhikkAra che A zarIrane ke je zarIranA sahaja mAtra rAgayukta prasaMgathI vizramane pAmI anya anya cetana-acetana padArthomAM svapaNunI kalapanA karI e nija mithyA kalpanAnA gheDe, svAra thaI A bhayaMkara saMsArarUpa viSama aTavImAM sukhane DhaMDho anAdi kALathI tuM paribhramaNa karI rahyo che ! chatAM Aja sudhI tuM vAstavika sukhane prApta thayuM nathI.' A zarIramAM anurAga buddhi karI karI tuM naSTa thaze. mahA siMgha zarIrane aniMdya jANyuM. paNa sAMbhaLa - hA hato'sitarAM janto yenAsmiMstava sAMpratam / jJAnaM kAyA'zucijJAnaM tattyAgaH kila sAhasaH / / 2.3 // he prANI ! e azuci zarIrathI mamatva karI tuM atyaMta duHkhI thaI rahyo che, hAya ! ThagAI rahyo che, naSTa thaI rahyo che. parAdhInatA janya apAra bhayaMkara duHkhane anubhavI rahyo che. paNa have te tene anaMta duHkhanI khANa ane mahA apavitra samaja. to ja tAruM jJAna satya jJAna kahevAze. tathA te pratyenuM anAdi mamatva choDavuM e ja vAstavika mahAna sAhasa che. anAdi kALathI svarUpane nahi jANatAM mAtra parane pitAnuM svarUpa mAnI tuM naSTa bhraSTa thaI rahyo che. zarIra e kevaLa azucinI khANa che, jyAre tuM te mahA pavitra vastu che. zarIra pratyakSa jaDa che, paNa tuM te zuddha-buddha caitanyaghana ane anaMta AnaMdanuM dhAma che. tAre ane e zarIrane paraspara zuM saMbaMdha che? jarAya nahi. te have te e azuci
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehathI sneha tajI nirmamatva thA. ke jethI pharI zarIra ja dhAraNa karavuM paDe nahi. pariNAme azarIrI thaI vAstavika svAdhina sukhane tuM prApta thAya. zarIranI tuM sabhyaprakAre upekSA kare ane keI veLA ene svacA tyAga AtmAmAM pariNamita thAya te ja tuM kharekhara sAhasika gaNAya. paNa prabaLa roganA udaya kALe vyAkuLatA thAya te zuM karavuM? e praznanA uttararUpa graMthakAra nIcenuM kAvya kahe che - api rogAdibhiherna muniH khedamRcchati / uDupasthasya kaH kSobhaH pravRddhe'pi nadIjale / 204 // jema daDha nakAmAM beThelA manuSyane vistIrNa nadImAM jala vadhavA chatAM paNa musApharI karatAM bhaya thato nathI, tema je puruSa zarIranA kSaNika ane apavitra svabhAvane tathA prakAre samaje che, tathA vAstavika AtmazAMtine keI aMze anubhava thaye che, te puruSa regAdinI vRddhimAM paNa kheda prApta thatuM nathI. saMsArarUpa vistIrNa nadI utaratAM paNa je puruSa samyakajJAnazAMtirUpa taikAmAM beThe che tene regAdinI vRddhi thaI javA chatAM paNa bhaya utpanna thato nathI, ke je bhaye karI tene svarUpa vismaraNa thAya. nadImAM game teTaluM prabaLamAM prabaLa jaLa vadhI javA chatAM daDha nakAmAM beThelA puruSane "huM A nakAnA avalaMbane sAme kinAre kuzaLapaNe pahoMcIza" e daDha vizvAsa che tema saMsArarUpa bhayaMkara ane ati vistIrNa nadI utaratAM samyakajJAna-zAMtirUpa baLavAna naikAnA prabaLa avalaMbane tene daDha vizvAsa che ke huM A saMsArarUpa bhayaMkara ane vistIrNa nadI jarUra pAra pAmIza. arthAt Atma-vismaraNa thavAmAM prabaLa nimittarUpa evA game tevA gAdi upadrava Ave te paNa kuzaLapaNe AtmazAMti jALavI e anAdi saMsArarUpa bhayaMkara nadI pAra pAmIza. hA-kadAcIt samyakajJAna naikAne te sudaDha na rAkhe arthAta temAM saMzaya viparyAsAdi chidra pADe to jarUra te nAva agAdha saMsAra jaLamAM DUbI jAya. e regAdi upadravanA udaya kALe zarIrathI AtmAnuM pratyakSa bhinnapaNuM che, e daSTi vizeSa anubhava sAdhya karI ulaTe te puruSa nija svabhAvane viSe vadhAre apamatta thAya che. eTale rogAdi upadrava tene ati vyAkuLatAvaza karatA nathI. zarIramAM utpanna thatA regAdi upadrave paNa tene to Atmasiddhi sAdhaka thavAnA nimitta kAraNapaNe pariName che. paNa bAdhakapaNe pariNamatA nathI. te pachI tene te puruSane tevA prakArane
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) kleza kyAMthI thAya ? ke je bhaya-dveSa thaDe peAte peAtAne ja thAya ke bhrUNI naya ! ALa gAmanI utpatti kALe muni zuM kare ? :-- - jAtAmayaH pratividhAya tanau vasedvA no vetanu tyajatu vA dvitayI gatiH syAt / lagnAgnimAvasati vanhimapoca gehaM nirmAya vA vrajati tatra sudhIH kimAste / 205 // rAga utpanna thatAM tenA pratikAranA upAya banI zake tema hAya te te nirdoSa upAya kare. ane zAMtipUrvaka sthira rahe. tathA upAya thavA asabhavita lAge arthAt game teTalA upAyanI A rAga upara kAMi paNa asara nahi thAya ema jaNAya teA zarIrathI nima mattva thaI AtmazAMtine jALavI zarIranA tyAga kare. A e sivAya trIjo keI rastA tenA hAthamAM che ja nahi. A emAM je susAdhya ane ucita mArga hoya te aMgIkAra karavA e dRSTi samyak che. paNa udvega ke kaleSa karavAthI zuM ama maTe che? ke rAga janya duHkhanA kaDavA anubhava jarAya paNa eche gAya ema che? nA, jema keI gharane Aga lAge te tene ceAgya upAya karI mUjhAvavAnA prayatna kare ane tene mUjhAvI te gharamAM zAMti pUrvaka rahe. paNa kAI paNa upArI Aga bUjhAya ema nathI ema jaNAtAM te gharane mAlika peAtAnuM kuTuMba dhanAdi iSTa vastue jALavI lai bIjA ceAgya gharamAM jaI vAsa kare, tema zarIrane rahetu jANe teA ceAgya auSadhAdi upAceA vaDe rAganI nivRtti karI temAM rahe, paNa rAga kevaLa asAdhya che ema jaNAya te zarIrathI nimmattva thaI tene AtmazAMtinI jALavaNI pUrvaka cheDe. A sivAya trIje te phrAI mArga nathI, kheda tA kevaLa vyartha che. ghaNA ghaNA kheDa ne kaleSa karanArAemAMnA koI paNa Aja sudhImAM te kheda ane kalezAhi karavA chatAM paNa zarIrane rAkhI zakayA chex ? nA. nirdeza mahAtmAne veTTanAnA uDDaya prAye prArabdha nivRttirUpa hAya che, pazu navIna kra madha heturUpa hAteA nathI. dehamAM Atmabuddhi ane AtmAne viSe debuddhi nahi hevAthI te tIvra rAganA udaya kALe pazu ya ke jJAbhane pAmatA nathI. game teTaleA khe ke kaleSa karavA chatAM x ahanyahani bhUtAni gacchanti yamamaMdiram / zeSAvaratyamicchati kimAzvaryamataH param //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) paNa thavAnu tA e ja che ke je bhAvimAM nikAcitapaNe sarjita thayuM che. te pachI kheda kaleSAdghi karI AtmAne duHkhI karavA vA svarUpa vismaraNa pamADavA e zuM ceAgya che ? je mamattva vaze karI anaMta kALathI AjadIna sudhI jIva duHkhanA ja kaDavA vipAka anubhavatA Avye che, tevu' mamattva munijanA karatA nathI. * ajJAnI jIvA maraNanA nira'tara bhaya karyAM kare che. kAraNa te zarIrathI sukha kalpI rahyA che. zirasyaM bhAramuttArya, skandhe kRtvA suyatnataH / zarIrasthena bhAreNa ajJAnI manyate sukham || 206 // jema keAi mAthA uparanA beo kAMdha upara mUkI sukha mAne, tema jagatavAsI saMsArI jIvA rAganA bhAra utArI zarIranA bhArathI sukha mAne che. mehamUdra saMsArI jIvA roga upazama pAmyA pachI zarIrathI sukha mAne che, tyAre jJAnI jIva zarIra saMbaMdhane ja rAga jANe che. jema zira upara mUkelA ati kheAjanA bhArathI duHkhI thatA manuSya te bhArane potAnI kAMdha upara mUkI sukha mAne paNa vAstatryapaNe jotAM te sukha nathI. kharekharUM sukha te te kheAjAne zarIrathI vegaLA paTake teA ja anubhavAya. tema jevuM rAga janya duHkha tevuM, are! tethI anaMtagaNuM dehu dhAraNapaNAnuM duHkha jJAnI AtmA sAva spaSTa jANe che. tethI zarIra jAya evA prabaLa rAganA uya kALe paNa te Atmaviveka cUkI ati viSAdavaza khanI jatA nathI. roga upazama thavAnA ucita upAya vivekapUrvaka karavA chatAM paNa rAga asAdhya jaNAya teA zarIrathI upekSita thaI AtmadazAne samyakasamAdhI pariNAmamAM sthita kare, paNa byAmahane pAmatA nathI. zarIra jyAM sudhI varte che, tyAM sudhI roga maTavA chatAM paNu bhAvi rAga utpanna thavAnI zakA satkrAdita rahevAnI, ane e duHkhe AtmA niraMtara duHkhane ja anubhavavAnA. mehamUDha jIvane svaupacAga bhaNI jarA paNu lakSa nahi hovAthI vata mAna roga nivRtta thatAM te peAtAne sukhI mAne che. paNa kharekharUM sukha anubhavatA nathI. mAthA uparanA kho kAMdhe mukI sukha mAnanAra manuSya jema mUrkha ane hAsyAspada che, tema rAga maTADavAnI pravRtti ane tatsa MbaMdhI tIvra udvega paNu hAsyajanya ane narI mUrkhatA che. vAstavika tA e che ke-jenA yege rAga utpanna thAya che, vA thavAnI kAyama zaMkA banI rahe che, tenA tuM nirmULa nAza kara! zarIrathI rAga utpanna thAya che, ane te du:khe niraMtara duHkhI rahevuM
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDe che, te have kaMIka evuM kara ke jethI e zarIra ja pharI utpanna ne thAya. sugamapaNe ane nirdoSa auSadhIthI rega dUra thayo to ThIka, nahiMte zarIra chUTavA jevA aNunA prasaMge paNa sabhyasAmyabhAvane anusaravuM e paNa rogane sarvathI prabaLa pratikAra ja che ema tuM samaja. A be sivAya trIje kaI jagatamAM upAya ja nathI. susAdhya, sugama, ane ucita hoya te kara. paNa udvegavaza thavAthI zuM vaLe? e ja bhAvane vadhu daDha kare che - yAvadasti pratikArastAvatkuryAtmatikriyAm / tathApyanupazAntAnAmanudvegaH pratikriyA // 207 // jJAnI AtmA jyAM sudhI banI zake tyAM sudhI yogya auSadhAdikanuM grahaNa karI rogane pratikAra karavA prayatna kare, tema chatAM paNa roga asAdhya jaNAya te zAMta rahe, paNuM ati udvega vaza to na ja thAya. zarIrathI vAstavika upekSita rahI AtmazAMtine jALavavI e ja eka anAdi regana sarvathI zreSTha pratikAra che. - zarIranI sthiti Ayu pramANa che, Ayusthiti pUrNa thatAM hajAre game upAya karatAM paNa zarIra kadI na rahe evA svabhAvavALuM che. te pachI zarIra nAzane kiMcit paNuM bhaya ke zeka nahi karatAM tethI udAsIna rahevuM e ja zreyaskara che, paNa Atma maryAdA mUkI saMyamathI beparavA banI je te rIte pravartavuM, e vicAra, he muni! tuM svapnamAM paNa na citava. e to kevaLa svachaMda che. saMyama bhraSTa karI zarIra rahyuM-na rahyuM baMne sarakhuM ja che. have te anaMtaduHkhanA hetubhUta e zarIra ja pharI na dhAraNa karavuM paDe evuM kaMIka kara. sAMbhaLa - yadA yadA bhavejjanmI tyaktvA mukto bhaviSyati / zarIrameva tattyAjyaM kiM zeSeH kSudrakalpanaiH // 208 // jenA rAge jIva anAdikALathI saMsArI banI anaMta duHkhane anubhavI rahyo che, tathA jenA atyaMta kSayathI anaMta saMsAra dukhethI mukta thavAya che, e keI mukhya padArtha hoya te mAtra zarIra ja che. te have e zarIrane eka vakhata evuM cheDavuM joIe ke jethI pharI te utpanna ja thAya nahi. bAkI bIjI nAnI nAnI nahi jevI kSudra vAte tarapha ekAMta dhyAna ApavAthI zuM siddhi che? zarIrane svIkAra karavAthI jIva navAM navAM zarIra dhAraNa kare che, ane tethI upekSita rahevAthI zarIrathI saheje mukta thAya che. zarIrathI
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLa mukta thavuM e ja sarva dukhethI mukta thavA tulya che. te pachI e anAdi duHkhanA eka mukhya nimittabhUta zarIrane saMbaMdha ja pharI na thAya ema kAM na pravartavuM? - - zarIrathI udAsIna thavuM-upekSita thavuM, aprayatna karazAe pravartavuM emAM gupti, samiti, anuprekSA, ane pariSaha jaya Adi sarva sAdhana samAya che. graMthakAra kahe che ke "vi za ka :" zuddha kaDhapanA mAtrathI zuM lAbha che? e gupti, samiti, apekSA ane pariSaha jayAdipa pravartavuM ke zarIrathI samyaka prakAre upekSita thavuM e baMne vAtane Azaya eka ja che. eTale bIjI dhyAna devA gya pravRttine gaNu karI ane zarIrathI vAstavya udAsInatAne mukhya karI prabaLa roganA udayakALa svarUpastha dazAe rahevuM e ja zarIrathI chUTavAne sugama upAya che. kAraNuM jIvana kevaLa parataMtra thavAnuM mukhya nimitta zarIra upara zaga che. ane tema chatAM zarIra te rAkhyuM na ja rahe evA svabhAvavA che. vaLI AtmagathI bedarakAra rahI-tene ubhe rAkhI, zarIrane zaNa maTADavAnI bhAvanA-pravRtti kevaLa saMkucita kSullaka ane rAgamAM aneka dazAnuM pariNAma che. zAzvata sukhI thavAnI bhAvanA ane kRti e ja jIvane parama hitakArI che. zarIranI kRtaghanA to juo! nayatsarvAzucipAyaM zarIramapi pUjyatAm / so'pyAtmA yena na spRzyo dudharitraM ghigastu tat // 209 / sarva azucinA mULarUpa zarIrane A jIva jyAre pUjya paLe prApta karAve che, tyAre zarIra AtmAne caMDALAdi nIca kuLamAM janma karAvI aspRzya kare che. vAstavikapaNe zarIra e atyaMta siMgha vastu che. hADa, mAMsa, rudhira, pa, lempa, mUtra, maLa Adi atyaMta apavitra ghaNuM cogya vastuone bhaMDAra che. zarIrane keIpaNa bhAga e dhRNu yogya ati durgadhamaya vahuethI khAlI nathI. kahe ke niMghamAM niMdya melanI eka sAkSAt apti che. ene te kaI viveka cheTethI evA paNa che nahi te paNa Ama enA upara keTale mahadda upakAra karyo che? ke evI ni ane taka vastune paNa pitAne sAtha ApI Adara egya banAvI rahyo che? arthAt AtmAnA saMbaMdhathI ja e zarIrane jagatamAM bhAva pUrAya che, nahi te ene kaI sparzavuM ke dekhavuM paNa pasaMda karatuM nathI.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (185) vaLI zarIra eTaluM badhuM kRta che ke ATalo badhe jIvanI sAthe tene ghaniSTha saMbaMdha hovA chatAM tene caMDALAdipaNe banAvI lekamAM sparzavA cagya paNuM rAkhatuM nathI. arthAta bhalAInA badalAmAM pitAnA jAtisvabhAvAnusAra mAtra burAI karI potAnA parame pakArI tarapha jarApaNuM sahAnubhuti nahi dharAvatAM ulaTu vimukha ja rahyA kare che. e zuM enI eAchI nIcatA che? dhikkAra che e kRtana zarIrane! enA saMge jarAya lAbha nahi thatAM jIvane mAtra hAni ja thAya che. te pachI evA kRtaghna zarIra tarapha upekSita rahevuM e ja yogya che. vadhAre zuM kahevuM? te e kRtana zarIrane kevI rIte tyAga kare? graMthakAra kahe chersaadiraayo bhAgaH syAj shaanaavRttyaadirnvitH| jJAnAdayastRtIyastu saMsAryevaM prayAtmakaH // 21 // bhAgatrayamidaM nityamAtmAnaM bandhavartinam / bhAgadvayAta pRthakkartu yo jAnAti sa tatvavit / / 211 / / sapta dhAtumaya zarIra, jJAnAvaraNAdi karma ane jJAnAdi nija pariNAma e pramANe traNa bhAgamAMthI prathamanA be bhAga AtmapariNAmathI pRthaka (judA) karavAnI vidhi je puruSa jANe che, te ja tatvajJAnI che. zarIra ane zarIranuM mUla kAraNa kama e baMnethI je jIva AtmapariNAmathI ja thaI nija jJAnAdi samyaka bhAvamAM rame che, te ja tatvajJAnI che. ane e baMnemAM tadAkAra bhAve pariNumI rahelo jIva ajJAnI che. hADa mAMsAdi atyaMta jugupsit jaDa vastuone piMDa je jIvanI sAthe saMlagna thaI rahyo che, e te sarva prasiddha pratyakSa judA vibhAga che, ke je jJAna karIne sugamatAthI jIvathI jude samajI zakAya che. vaLI saMsAra dazA baddha jIva paryAyane bIjo bhAga e che ke-je zarIranuM mULa kAraNa iMdriya parokSa paraMtu AtmAne sarvathI adhika rekI rAkhanAra vA tene malina ane duHkhI dazAyukta banAvI rAkhanAra jJAnAvaraNAdi karma prakRtio che. tathA trIje vibhAga jJAnalakSaNa rUpa pote ja che. jJAna, darzana, cAritrAdi nija guNe dvArA svasaMvedana pratyakSathI prathamanA be vibhAgathI pragaTa jude anubhavamAM AvI zake e e trIjo vibhAga che. ema eka te indriya pratyakSa gocara zarIra, bIje-saMsAranA bIjabhUta sUkama jJAnAvaraNAdi karmavagaNa ane trIje jJAnadarzanAdirUpa pite ema
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra dazA yukta jIvamAM uparokta traNa prakAranA vibhAga ghaTe che. e traNa vastuonA ekyayukta piMDane saMsArI jIva kahevAmAM Ave che. ane anAdi kALathI e traNe vibhAga ekabUtapaNe pariNamI rahyA che. bahirAtmadazA yukta jIva to pUrNa ajJAnI che, kAraNa ke te zarIrane ja nija svarUpa mAnI rahyA che, vA mAnavA jevI dazAe pravatI rahyA che. kaMIka AgaLa jatAM kArya kAraNane svamati anusAra vicAra karI anubhava vinA arthAt tathArUpa AtmadazA rahitapaNe AtmAne zarIrathI saMka9pa mAtra jude mAnI rAkhe che jeNe, evA che paNa bahirAtmA ja che. zAstrakAroe temane dravyaliMgI kahyA che. uparokta baMne prakAranA cha vAstavika tatva vijJAnane pAmyA nathI. sAco tatvajJAnI e che ke zarIra ane karma ubhayathI jJAnAdi guNa yukta nija svarUpane samyak prakAre judu zraddhI rahyo che. je zraddhAnanA baLe ta jIva pitAne anAdi saMsAradazAthI palaTAvI asaMsAradazA yukta karI vinA kaTe sarva kaMthI chUTe karI zakaze. juo - karotu na ciraM ghoraM tapaH klezAsaho bhavAn / cittasAdhyAn kaSAyArInna jayedyattadajJatA // 212 / / he bhavya! agara jo tuM cirakALa sudhI dudhara tapa karavA tathA kAyakaleSAdi sahana karavA asamartha che te mAtra manathI je jItI zakAya evA krodha, mAna, mAyA ane lebhAdi anAdi virIne to jIta! emAM kAMI kaSTa sahavuM paDatuM nathI. emAM te mAtra aMtaHkaraNane ja sulaTAvavAnuM che. kaSAyAdi jaya karavAmAM kAyakaleSAdi kaSTa sahana karavAM paDatAM nathI chatAM te e kaSAyAdi anAdi vairIne jaya na kare te tArI meTI ajJAnatA ja che. bAhAtapathI aneka manuSya Dare che. kAraNa temAM bhUkha, tarasa, Adi aneka kaSTa sahavAM paDe che ema samajI tapathI teo vimukha rahe che. paNa AtmAbhimukha uttama AtmA sabhyaprakAre jema jema bAhyatApamAM AgaLa vadhe che, tema tema temAM tene jarApaNa kheda nahi thatAM ulaTuM viSayothI aMtaHkaraNa uparAma pAmavAthI vAstavika AtmAnaMda vadhato jAya che. paNa keI navadIkSita AtmA tapamAM kheda mAnI DarI tapathI parAbhukha rahe to tevA tapabhIru AtmAne prakAramaMtarapaNe samajAvI saddharmamAM sthira karavA graMthakAra uparokta lekadvArA kahe che ke je tArAthI e vikaTa tapa samyaphaprakAre na thAya te aMtaHkaraNamAM uptanna thatA kaSAyone te tuM jIta ! vAstavamAM tapazcaraNa karavuM, ke kaSAyavaza na thavuM e baMnene Azaya ane prakAra eka ja che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (187) vaLI ghaNuM ja svakaSAya jaya karavA bhaNI kevaLa durlabhaya rahI mAtra bAhAtapa karavAmAM ja dharma samajI pravartI rahyA che. temane graMthakAra samajAve che ke he bho! tame kaSAya jaya karavA bhaNI satat jAgrata sahe. sakaSAyIpaNe tame je je tapAdi pravRtti karaze te te mAtra saMsAra che tathA bhAvi saMsAranuM kAraNa che. pUrve kaSAyavaza thaI ghaNA ghaNA vikara tapa AcaranAra puruSoe sahajamAtramAM pitAnAM aNumUlAM cAritra-ratnane dhULa bhegAM karI nAkhyAM che. mATe kaSAya e ja jIvana bhayaMkara aparAdha che. tene vaza na thavuM e ja ucita che. jIva e svAmI che. ane kaSAya tenA aparAdhI (gunahegAra) che. aparAdhIne vaza thavuM svAmine zebhatuM nathI. he muni! jyAM sudhI tuM e anAdi kaSAyarUpa verIne nahi te tyAM sudhI mokSanA kAraNurUpa uttama kSamAdi guNonI prApti tane atyaMta durlabha che. sAMbhaLaH- ' , hRdayasarasi yAvanirmalepyatyagAdhe vasati khalu kaSAyagrAhacakaM samantAt / zrapati guNagaNo'yaM tanna tAvadvizaGakaM samadamayamavizeSaistAn vijetuM yatasva // 213 // jyAM sudhI tArA nirmaLa ane agAdha hRdaya sarevara viSe kaSAyarUpI luTArAone samUha rahe che, tyAM sudhI tArA e hadaya sarevaramAM sadaguNene samuha kadI paNa praveza karI zakaze nahi. have te tuM zama dama yamAdi sAdhana vaDe e anAdi kaSAyarUpa luTArAone jItavAne kAMIka yatna kara! zAMta pariNAma te zama, indriyane damana karavI-viSaya sanmukha thatAM rekavI te dama, tathA hiMsA, corI, juTha, abrahmacarya, ane parigraha lubdhatAne nirodha te yama kahevAya che. jyAM sudhI tArA hRdayamAM e anAdi kaSAya vairIne saMcAramAtra paNa raheze tyAM sudhI zama-damAdi uttama guNe tArAthI leza mAtra paNa aMgIkAra thaI zakaze nahi. mATe he Atmana ! tArA pitAnA zreyane arthe paNa e anAdi kaSAya vairIne nimaeNla karavA te apramata thA. - kaSAya Adhina puruSonI hAMsI karatAM graMthakAra kahe che ke - hitvA hetuphale kilAtra sudhiyastAM siddhimAmutrikI vAMcchaMtaH svayameva sAdhanatayA zaMsanti zAntaM manaH /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAmAkhubiDAliketi tadidaM dhigdhika kaleH prAmavaM yenaite'pi phaladvayamalayanAdaraM viparyAsitAH // 214 // nizcayathI paralokAdi sukha siddhinAM kAraNarUpa evA parigraha tyAga ane aMtaHkaraNanI zAMtatAne tajIne paralekAdi siddhine je akalamaMda o Icche che, tathA sAthe sAthe nija svaccha de vikalpI sAdhane karI kahe che ke -"amAruM aMtaHkaraNa zAMta che" Ama anyane kahevuM, manAvavuM, manAvavA vRtti rahevI e temane naryo daMbha che. temanuM uparAMta kathana billIe uMdarane upadezavA tulya che. krodhAdi bhAva ane upazamAdi pariNAmane paraspara virodha che. arere ! dhikkAra che A kaLIkALanA prabhAvane ke jenA prabhAvathI subuddhimAna jIva paNa A lekamAM baMne prakAranA (laikika tema pAralaukika) phaLonA nAzathI atyaMta ThagAI rahyA che. e anAdi kaSAya vijaya karatAM jIva kyAM cUke che, ThagAya che, te sthaLa graMthakAra darzAve che, ke je prAye atyAra sudhI jIvanA dhyAnamAM ja nathI. udyuktastvaM tapasyasyadhikamabhibhavaM stvAmagacchankaSAyA prAbhUduvoghopyagAdho jalamiva jaladhau kiMtu durlakSyamanyaiH / niyuDhe'pi pravAhe salilamiva manAganimnadezeSvavazyaM mAtsaryate svatulyairbhavati paravazAharjayaM tajahIhi // 215 // he bhavya! tuM tapa viSe ughukta thayuM che, tethI e anAdi kaSAya vairI tArAthI ati apamAnita thayA che, samudranA agAdha jaLanI mAphaka tArAmAM agAdha jJAna che, te paNa jema te jaLa vahI gayA pachI ke keI nIcANu khADAvALA bhAgamAM te jaLa bharAI rahe chatAM durathI jonArane jamIna pANuM vinAnI sApha sapATa lAge arthAt kaI kaI nImna (nIcI) jagyAmAM bharAI rahelA pANIthI jenAra durlakSya rahe, tema tArAthI ati apamAnita thayelA e kaSAye tArA hadaya sarovaranA keI nimnabhAgamAM AkAraphera karIne paNa pitAnuM kArya karI rahyA che. je anyane agamya che, are! tArA pitAthI paNa te durlakSya che. sAMbhaLa Aje eka apUrva zikSAbharI vAta tane kahIe chIe ke-tArAthI apamAnita thayelA te kaSAye mAtsaryatAne pAmI karmodayavazAt pitAne anAdi AkAraphera karI haju paNa tArA jevA tapasvI, tArA jevA jJAnI, ane tArA jevA virati Adi guNa puruSa pratye sUkSama adezaka (anyane utkarSane nahi sahana tha te) bhAvarUpe pitAnuM kAma karI rahyA che. je
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (189) ati durjaya je, tene vicArI vicArIne tuM kSINa kara. je mahAna cheSa kaI virala puruSa ja cheDI zakyA che. karmodaya hajupaNa tane vatI rahyo che, ane tethI thoDe paNa kaSAya chUpA chupAte tArAmAM mojUda che. sarovaramAM pANI sUkAI gayuM hoya paNa kaI kaI khADAmAM thoDuM thoDuM pANI rahI jAya tema tArA hadayamAMthI kaSAyane moTo pravAha nIkaLI javA chatAM tArA jevA puruSa pratye matsaratAnI zeSa tArAmAM hajupaNu vatI rahI che. e zeSa eTalI badhI sahama che ke enI sattA ekAeka pamAtI nathI, arthAta samajAtI nathI. e nirmULa thavI atyaMta kaThaNa che. chatAM ene kSINa karavAne tuM prayatna kara. kaSAye ghaNu pAtaLA thavA chatAM pitAnA ja sAthIo sAthe matsaratA prAce sarvanA hRdayamAM rahyA kare che. e mAtsarya bhAva sahejamAM chUTI zakato nathI. tethI graMthakAre tene durjaya kahI vaLyuM che. sahAdhyAyIsahadhamI pratyenI matsaratAne adezatAne vijaya e ja eka mahAna kaSAya dAvAnaLane vijaya che. nathI samajAtuM ke potAnA ja sahAdhyAyIsahadhamI mitre pratye A mAtsarya arthAt adezaka bhAva kema vartate haze? paNa ahe ajJAna ! tAruM mAhAsya keI akathya che. he bhavya ! tuM tapasvI che, maMda kaSAyI che, ane gaMbhira citta yukta che, topaNa tane kahIe chIe ke pitAnA barobarI jIvo pratyene matsara bhAva-adezaka bhAva tuM tyaja, vAstavya ISTa sAdhyamAM e eka mahAna vipna che. have graMthakAra krodhanA AvezathI thatA akalyANane darzAve che. cittasthamapyanavabudhya hareNa jADayAt krudhvA bahiH kimapi dagdhamanabudhyA / ghorAmabApa sa hi tena kRtAmavasthA krodhodayAdbhavati kasya na kAryahAniH // 216 // cittamAM rahelA kAmane vAstavyapaNe nahi jANatAM bAhya keI bIjA padArthane kAma samajI krodhapUrvaka mahAdeve te bAhya padArthane bhasma karyo. ema karavA chatAM kAma te-na-maryo paraMtu pite vizeSa sarAga dazAne prApta thayA. arthAt e anAdi kAmajanya ghara vedanA sahI. zuM krodhathI bIjAnA kAryanI jarA paNa hAnI karI zakAya ema che? nA. ulaTa potAnA prAraMbhita kAryane ethI nAza thAya che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ " kaI bAhya mUtine kAmanuM svarUpa samajIne zIvajIe te bAhya mUrtine krodhathI bhasma karI, paraMtu kAmanuM mukhya sthAna je cittamAM che tene teo na samajyA. krodha karatAM kAma te na maryo paNa kAmane mULathI bhasma karavAnuM svakArya krodhanA AvezamAM bhUlI gayA. arthAt kAma bAhya padArtha ke bAhya mUrti Adi Adhina sarvathA nathI, paNa enuM mULa utpatti sthAna cittamAM che, e vAta vegamAM AvI jaI teo bhUlI gayA. e ja rIte krodhathI koI paNa kAryanI siddhi nahi thatAM ulaTa sarva kAryane nAza thAya che. A kAma vAsanA aMtaHkaraNamAM anAdi saMskAra coge utpanna thata eka vikAra pariNAma che, mana e tenuM utpatti sthAna che, tethI e kAmane jJAnI puruSe mane bhU paNa kahe che. satsaMga ane tajajanya prakhara jJAnAgni vaDe ene tyAMthI ja naSTa kare joIe, ke jethI vikArI mana uparAma pAmI te bAhyathI paNa satAvI ke apamAnita karI zake nahi. - sarAMza-krodhanA AkrezamAM chava kAryAkAryane vicAra bhUlI kevaLa aMdha banI jAya che. kAryane vAstavika upAya nahi sujatAM ulaTa kAryanI hAni ja te kare che. mAna kRta hAni- cakraM vihAya nija dakSiNa bAhusaMsthaM yat prAvrajanmanu tadaiva sa tena muktaH / klezaM tamApa kila bAhubalI cirAya mAno manAgapi iti mahatIM karoti // 217 // zrImAna bAhabalIna tapamAM eTalI badhI zakti vartatI hatI ke pitAnA jamaNA hAthamAM AvI sthita thavA vALA atyaMta vegavAna gati yukta cakrane tathA sarva parigrahane cheDatAMnI sAthe ja teo muktadazAnearthAta kevaLajJAnane prApta thAya, paraMtu jeSTa baMdhu bharata taraphanuM thoDuka mAna teo vegaLuM karI zakayA nahi. ane tethI ghaNu kALa sudhI tapa janya kaSTa uThAvavA chatAM mukta dazAne pAmyA nahi. alapa mAna paNa mahAna hAni kare che. tana, dhana, rUpa, saMpadA, yauvana, adhikAra, rAjya, lakSmI, ane mahattA Adi kSaNabhaMgura saMpadAne garva kare e mumukSune yogya nathI. kAraNa sattA guNe siddha samAna ane gailokyane abhuSaNa rUpa AtmAne tuccha ane kSaNika evI vastu pAmIne garva kare che je nathI. mAna
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja mokSa sukhamAM parama vidanabhuta che. mahAna tapasvi, parama vivekI ane ati baLavAna e bAhubalI jevA puruSane paNuM e sUkSma mAnanA udaye eka varSa jeTalA lAMbA kALa paryata nirAvaraNa Atmasukha akhaMDitapaNe anubhavavA dIdhuM nahi. to pachI anya ala5 zakti dhAraka ja mAnane sevI kayAMthI mekSa lakSmIne vare? mokSa sukhaprAptimAM mAna e prabaLa aMtarAya rUpa che. jeo AtmAnA vAstavika guNenI DIka paNa mahattA yathArthapaNe jANe che, teo svalpa paNa mAna sevatA nathI. satyaM vAcimatau zrutaM hRdi dayA zaurya bhuje vikramo lakSmi namanUnamarthinicaye mArge gatinirdRte / yeSA pAgajanIha tepi nirahaGkArAH zrute !carAzcitaM saMprati lezato'pi na guNAsteSAM tathApyuddhatAH // 218 // he bhavya! purva kALamAM evA ghaNAca satparu thaI gayA che kejemanA vacanamAM satya, buddhimAM zAstra, hRdayamAM dayA, bhujAmAM zairya, niraMtara vasI rahyAM hatAM. vaLI yAcaka samuhane tRpta thatAM sudhI akhalIta paNe jeo dAna varSAvI rahyA hatA, tathA jeo kalyANa mArganA satata anugAmI hatA. ane evA maha6 guNavAna hovA chatAM temanAmAM ahaMkArane leza paNa saMkarpa nahe. e mahAna puruSanI apekSA A kaLIkALamAM jemanAmAM teomAMne leza paNa guNa nahi hevA chatAM pitAne guNuM manAvI ati uddhatatAne pAmI rahyA che, e Azcarya che.. garva kara e ja juTha che, kAraNu jagatamAM kenAthI garva kare? eka ekathI adhIka ghaNuM vastuo che. sAMbhaLaH vasati bhuvi samastaM sApi saMdhAritAnyairudaramupaniviSThA sA ca tecAparasya / tadapi kila pareSAM jJAnakoNe nilInaM vahati kathamihAnyo garvamAtmAdhikeSu // 219 // je pRthvI upara sarva cara-acara cetana-acetana padArtho vAsa karI rahyA che te pRthvI ghanedadhi, ghana, ane tanu vAtavalayanA AdhAre che. tathA e traNe vAtavalaya mahAna AkAzanA udaramAM eka biMdu samAna sthAnamAM samAI rahyA che, tathA e anaMta AkAza bhagavAna kevaLInA jJAnanA eka aMza mAtramAM vasI rahyuM che-prakAzI rahyuM che. ema jagatamAM
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) ekathI eka adhika ghaNA padArtho che. peAtAthI adhika ghaNA padArtho che ema jANavA chatAM kaceA vivekI puruSa garva kare? arthAt--vivekI puruSa teA na ja kare. saMsArI jIvAmAM paNa vibhuti AdithI eka ekathI adhika ghaNA jIvA che. ane sAmAnya jIvatattvanI apekSAe jotAM sarva jIvA samAna che, teA pachI kenAthI ane zA arthe gava karavA? mAyAcAranI niMdA: yazo mArIcIyaM kanakamRgamAyAmalinitaM hato'zvatthAmoktyA praNayilaghurAsIdyamasutaH / sakRSNaH kRSNobhUt kapaTabahuveSeNa nitarA mapicchadmAlpaM tadviSamiva hi dugdhasya mahataH / / 220 // jema ghaNA dUdhane jarA sarakhu viSa duSIta kare che, tema he bhavya! alpa sarakhI mAyA paNa ati mIThA guNAne nimeSa mAtramAM nAza kare che. jIe-pAte suvaNu mRga khanI rAmaca'drane ThagavAthI mArIcane yaza jagatamAM atyaMta malInapaNAne pAmyA. "asthAmAM hatAH " evA mAyAcAra yukta vacanathI mahArAjA yudhiSThiranA nirmaLa yaza jagatamAM malina thayA, ane te pAtAnA mitramAM paNa laghupaNAne pAmyA, bAlyAvasthAmAM nAnA prakAranA kapaTa yukta veSa dhAraNa karavAthI zrIkRSNanA yaza milana thaye|. nAnuM sarakhuM kapaTa mahAna puruSonA niLa yazane paNa malina kare che. ema samajI vivekI mumukSu AtmAe ethI parAGamukha rahevuM e ja zreyaskara che. bheyaM mAyAmahAgartAnmithyAghanatamomayAt yasmin lInA na lakSyante krodhAdiviSamAhayaH / / 221 // ahe| bhavya! mithyAtvabhAvarUpa saghana aMdhakAramAM chupAI rahelA e mAyA rUpa atyaMta UMDA ane ati vistINu khADAthI tame DarIne dura rahe! e bhayaMkara paNa atizaya UMDA khADAmAM krodhAdi mahAduSTa sarpA chupAi rahyA che, je mithyAtvarUpa saghana aMdhakArane laIne draSTigamya thatA nathI. je jIva A mAyAcArarUpa vastI ane UMDA khADAmAM AvI sAya che, tene e krodhAdri bhayaMkara sarpo evI rIte Dase che ke-pharI te jIva anaMtakALa sudhI saceta thaI zakatA nathI. tethI he jIva! enAthI DarIne tu dura rahe! emAM ja tAruM vAstavika zreya che.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) e ja bhAvane graMthakAra draDha kare che. pracchannakarma mama ko'pi na vetti dhImAn dhvaMsaM guNasya mahato'pi himeti saMsthAH / kAmaM gilan dhavaladIdhitidhautadAho gUDho'pyabodha na vidhuH savidhuntudaH kaiH // 222 // zAMta ane ujavaLa karaNA vaDe jagatanA AtApane dUra karavA vALA caMdramA jyAre rAhuthI AcchAdita thAya che, tyAre jagatamAM tene krANu nathI jANatuM ? rAhu e caMdrane game teTalA chupAve paNa ema kAMI caMdra rAhuthI chupAya che ? chupAi rahenAra caMdre tathA chupAvanAra rAhu e anene jagata te spaSTa dekhe che, basa evI ja rIte tArA je mahAna guNA gupta pApa vaDe haNAI rahyA che, tene tIkSNa buddhivALA puruSo jANI zakatA nathI ema tuM na samajIza, arthAt sa jANe che. keIpaNu duSkRtane chupAvavA tenA upara ADATeDA viparyAsa buddhie grahAI paTa caDAvavA tenuM ja nAma kapaTa arthAt mAyAcAra che. e mAyA yukta kRti gupta teA rahetI nathI. chatAM kavicat tuM dhAre che tema te mAyAcAra yukta pravRtti jagatathI gupta rahe, te! paNa ethI tane teA sukha nathI ja. kapaTayukta pariNAmanI vyAkuLatA seMkaDo vIMchIMnA DaMkha karatAM paNu AtmAne niraMtara atyaMta duHkhane anubhava karAve che. kA ne kaI jANI zake ema cheja nahi" e te te mAtra doSA taraphanA pakSapAtane lIdhe maneAmana ghaDI rAkhelI kalpanA mAtra che. 66 mArA mAyAcArayukta have graMthakAra lAbha SAyajanya hAni darzAve che. vanacarabhayAddhAvan devAllatAkulabAladhiH kila jaDatayA lolo bAlavraje vicalaM sthitaH / vata sa camarastena prANairapi praviyojitaH pariNatatRSAM prAyeNaivaMvidhA hi vipattayaH // 223 // jIe ! bhIla vA vyAghrAdinA bhayathI bhAgatI camarI gAyanI pUcha daivayeAgathI kAi vADavelAdimAM guMcAI jAya che tyAre te mUDha gAya peAtAnI pUchanA atyaMta rAge tyAM ja ubhI rahe che. tyAM tenI pAchaLa paDelA vanacara zikArI tene prANu rahita kare che. tema jagatamAM iMdriya viSayAdinA tRSAtura jIvAne mahudhA e ja rIte vipatti prApta thAya che. *
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) pazu jevAM prANI labhanAM mAryA maraNane prApta thAya che te pachI atyaMta lebhanA bhayaMkara vamaLamAM niraMtara kheMcAtAM manuSyanuM to kahevuM ja zuM? ke jenuM AyuSya mAtra satridivasa kevaLa lAbhanA ja vikalpamAM niraMtara vyatita thaI rahyuM che. lebhanA tIvra vegane taNuM te manuSya rAjadaMDAdithI paNa Darato nathI. are! pitAnA maraNathI paNa Darato nathI. te gAya je dhAre to zikArI vA sihAdi hiMsaka prANIothI pitAne prANa bacAvI zake tema che. eTalI badhI deDavAmAM te zIdhra gativALI che. paraMtu nAsatAM nAsatAM potAnI pUchano keI thoDeka bhAga jhADI AdimAM bharAI rahetAM te mUrkha gAya tyAM ja ubhI rahe che. eka DagaluM paNuM AgaLa bharI zakatI nathI. "rakhe mArI pUMchane kaI vALa tUTI na jAya!" e vicAramAM vALanA lebhe premaghelI banI pitAnI sarva sudhabudha bhUlI jAya che. vALa upara atyaMta AMdhaLe anurAga pAchaLa AvatA yamarAjanA bhayane paNa bhUlAve che. ane te ja kSaNe tenI pAchaLa paDele zikArI turata tene prANahIna kare che. kaI paNa vastunI Asakti e ja rIte maraNAMta kaSTa ApanArI che. chatAM viSayAnurAgI lobhI AtmAne tene jarApaNu lakSa vartate nathI. jenI viSayAkAMkSA virAma pAmI nathI te jIva saMsAramAM prAye evI ja rIte niraMtara duHkha ja sahyA kare che. e rIte uparokta cAre kaSA jIvane atyaMta duHkhaprada che, e anAdi kaSAne jaya kare e jIvanuM sarvathI prathama kartavya che. paNa dIrgha saMsArI jIva ene jItI zakato nathI. je bhAgyavAna jIva e anAdi kaSAyane nigraha-vijaya karI zake che, te kaI alpa saMsArI prAce heya che. evA alpa saMsArI AtmAnAM lakSaNa zAM hoya? viSayaviratiH saMgatyAgaH kaSAyavinigrahaH shmymdmaastttvaabhyaasstpshcrnnodymH| niyamitamanovRttibhaktirjineSu dayAlutA bhavati kRtinaH saMsArAbdhestaTe nikaTe sati // 224 // viSayathI viraktatA, parigraha pratye atyaMta tyAga pariNAma, kaSAyane nigraha, zAMta aMtaHkaraNa, iMdriyaviSayane nirodha, hiMsAdi pApano yAvat tyAga, tasvAbhyAsa, tapazcaraNamaya AtmadazA, mananuM niyamitapaNuM, jinezvaranI bhakti, ane prANImAtra pratye anukaMpA ATalI sAmagrI
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) saMsAra samudra kinAre najIka AvatAM keI savivekavAna jIvane prApta hoya che. ane e sAmagrI saMpanna samyakaprakAre jIva thAya che, tyAre ema nizcayathI samajAya che ke te bahu alpa saMsArI jIva che. vaLI - yamaniyamanitAntaH zAntabAhyAntarAtmA pariNamitasamAdhiH sarvasattvAnukampI / vihitahitamitAzI klezajAlaM samUlaM dahati nihatanidro nizcitAdhyAtmasAraH // 225 // yAjajIva hiMsAdi pApane tyAga, zarIrAdi bAhya vastuothI aMtaHkaraNanuM upekSitapaNuM, nirvikala5 zAMtabhAvamAM nimagnatA, prANImAtra pratye parama anukaMpA, hita ane mita bhejananI svabhAvataH Adata, niMdrA ane pramAdAdine jaya, viSaya kaSAyAdi arthe thatA AraMbha samAraMbhAdine tyAga, e Adi zubha lakSaNe kayA mahAbhAgya AtmAmAM sabhyaprakAre varte che? ke jenA aMtaHkaraNamAM AtmA ane anAtmAne samyakRviveka jAgrata thayo che, ane te ja jIva sarva kaleSa tathA kaleSanAM kAraNene nirmULa nAza karI zake che, vAstavyamAM kaI alpasaMsArI AtmA upakta sAmagrI saMpanna hoya che. dIrgha saMsArI nahi. niHsaMdeha te bhavyAtamAM thoDA kALamAM parama adhyAtmanA sArarUpa nirvANadazAne prApta thAya che. pUrvokta guNothI alaMkRta munijane nizcayathI mekSanuM bhAjana che, ema graMthakAra kahe cheH samadhigatasamastAH sarvasAvadyadUrAH svahitanihitacittAH zAntasarvapracArAH / svaparasaphalajalpAH sarvasaMkalpamuktAH kamiha na vimukterbhAjanaM te vimuktAH / / 226 // sarva vastuone hepadeyarUpe samyakjhakAre jeNe jANI che, hiMsAdi sarva sAvadya pravRttiothI je sadA dUra vate che, AtmakalyANanA parama kAraNarUpa samyadarzana, jJAna, cAritra viSe niraMtara AruDha che, aMtaHkaraNuM jenuM nivRtta pAmyA che sarva iMdriya viSayo jenA, svAra kalyANa yukta bhASA samiti sahita niraMtara kare che vacanarUpI amRta jene, tathA sarva saMkalapa vikalpathI je mukta che evA nirdoSa ane zAMta munijane ni:saMdeha mokSanuM eka advitIya bhAjana che, kaho ke sAkSAt mUrtimAna mokSa che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) AvI sarvotkRSTa dazA saMprApta thavA chatAM paNa tethI patita thavAne bhaya tene varte che. dAsatvaM viSayaprabhorgatavatAmAtmApi yeSAM parasteSAM bho guNadoSazUnyamanasAM kiM tatpunarnazyati / bhetavyaM bhavataiva yasya bhuvanaprayoti ratnatrayaM bhrAmyantIndriyataskarAzca paritastvaM tanmuhurjAgRhi // 227 // traNe leka prAce jene vaza varte che evA viSayarUpa mahArAjAnA je avivekI jIve dAsa thaI rahyA che, vastutatvanA guNudeSanA bhAnathI jemanuM aMtaHkaraNa zUnya che, parAdhIna che, tevA jInuM A jagatamAM zuM nAza thavAnuM hatuM, luMTAyelAne vaLI luMTAvAne ze bhaya ? paraMtu che muni! traNe bhuvanane svayaM prakAzita karavAvALuM sabhya ratnatrayarUpa ajoDa ane atUTa dhana tArI pAse che, eTale tAre to niraMtara sAvaceta rahevuM e ja ucita che. kAraNa iMdriya viSayarUpa taskare tene sarvasvapaNe luMTavA tArI AsapAsa pherA mArI rahyA che, tenAthI rakhe tuM ThagAya nahi. e anAdi dUSTa taskaro tArI nirmaLa jJAnAdi saMpatti tane bhramita karI lUMTI le nahi evI satata jAgrati nuM pratipaLe rAkha. he muni! je jI iMdriya viSayenA dAsa thaI rahyA che, temanuM te zuM bagaDavAnuM che!teo te sAvadha raho vA asAvadha rahe baMne sarakhuM che. kAraNa saMbhALavA egya evI kaI vastu ja temanI pAse nathI. evA mehamUDha chAe te pitAne AtmA ja sarvasvapaNe parAdhIna karI dIdhe che, ane tethI guruSane vicAra suddhAM temane vartate nathI, viSayarasa vaze pitAnI amUlya jJAnAdi zAzvata saMpadA luMTAvI beThA che. have temanI pAse sAcavI saMbhALI rAkhavA jevuM che zuM? ke jenA rakSaNanI teo ciMtA kare! Dara te temane thAya che ke jemanI pAse kaMIka mUlyavAna vastu rahI che. jagatamAM paNa joIe chIe ke theDI ghaNI jaDa saMpatti paNa leke saMbhALapUrvaka sAcavI rAkhe che. ane pratidina tenA rakSaNanI ciMtA kare che. tArI pAse te kaI apUrva ane aNamUlI jJAnAdi saMpatti che. samyakajJAna darzana ane cAritra e traNa mahA ratna che. AvAM apUrva ane amUlya ratno jenI pAse che. teNe te niraMtara pUrNa sAvadhAnatApUrvaka jAgrata rahevuM egya che. kAraNu jyAM saMpatti che tyAM luMTArAo paNa vase che. e viSaya kaSAyAdi anAdi taskaro tArI te amUlya nirmaLa saMpattine chInavI levA tArI AsapAsa tAkI tAkIne bhamI rahyA che, tArI DIghaNuM bezuddhatAno lAbha laI turata tArAM e
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) meMghAM ratnane te harI leze. mATe A avasare te barAbara jAgrata rahe. nahi to anya saMsArI viSayAdhIna jIvanI peThe paNa tAruM sarvasva | gumAvI besIza. e saMsArI jIva paNa tane Ama sarvasvapaNe luMTAele jANe saMtuSTa thaze, mATe pUrNa jAgrata rahe. jeoe sarva viSaya parigrahArdi cheDI pravajyA dhAraNa kare che, temanI pAse meha thavA gya to kaI cIja nathI, te pachI temane meha kaI vastuo pratye thAya ? graMthakAra kahe che ke temanI pAse paNa mehanAM kAraNe majUda che. juo - ramyeSu vastuvanitAdiSu vItamoho muhyethA kimiti saMyamasAdhaneSu / dhImAn kimAmayabhayAtparihatya bhukti pIttvauSadhaM vrajati jAtucidapyajIrNam // 228 / / he muni ! strI dhana Adi manejha vastuo pratye tAre meha virAma pApe che, te pachI mAtra saMyamanA sAdhanarUpa evAM A pIMchI kamaMDaLAdi saMtasAja pratye tuM nirarthaka meha vaza kema thAya che? reganA bhayathI bhAjanane choDI mAtra auSadhi sevana karI buddhimAna puruSe zuM pharIthI ajIrNaregane prApta thAya? nA. jema regI puruSa roganA bhayathI bhejanane tyAga kare, paNa mAtrAthI adhika auSadha sevana karI pharIthI ajIrNaregavaza thAya che tene yogya nathI. tema saMsAra paribhramaNanA bhayathI dhana, rAjya, strI, putrAdine tyAga karI munidIkSA dhAraNa karI, have e saMyamapakaraNarUpa pachI kamaMDaLa pustakAdi paravastumAM mugdha banI phasAvuM e zuM egya che? bhayanA mAryA eka khuNethI nIkaLI bIjA khuNe bharAvuM e yogya nathI. sarva AraMbha-parigrahAdi choDayA pachI paNa sAdhu puruSa A eka mATe dhakhe denArI mAnyatAmAM phasAya che ke-"have ame sarva saMsAra cheDI dIdhe, sarva AraMbha-parigrahAdithI mukta thayA, hamArI pAse ajJAna tathA mehAdi utpanna thavAnAM kAraNe nathI, eTale have amane kaI jAtanI hAni thavI saMbhavita nathI." temanI upayukta mAnyatA e paNuM eka sUphama viSayAnurAga che. tethI sAvadhAna rahevA ahiM graMthakAra saMbodhe che. ghara vanitA Adi mane ramya vastuo uparathI tuM meha khaseDI zaka che te have je vastuo saMyamanI rakSA ane jAgRti arthe ucita
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) prakAre rAkhavA zrI jine AjJA karI che, te ja vastuomAM saMyamanI hAni karI-ajAgrata banI-mehamugdha thaI kema phasAya che? he muni ! meharAjAnA prabaLa mAhAbhyane tuM jANe che? je vastu saMsArI jIne vizeSa hAni karI zakatI nathI, te tArA jevAne te bhayaMkara hAni pahoMcADaze. sAMbhaLakaI buddhimAna manuSya ajIrNa maTADavA bhejanane tyAga karI auSadhi sevana kare che; paraMtu ekaluM auSadha ja pramANathI adhika laI ulaTa regane vadhAratuM nathI. "mAtra A auSadha che, DuM che" ema samajI pramANathI adhika laI rogane vadhAre te te kharekhara mUrkha che. tema AtmakalyANArthe sarva AraMbha-parigrahAdi cheDI saMyama rakSArthe AvazyaktAnusAra thoDI ghaNuM rakhAelI vastuo pratye vimohita thavuM e kevaLa mUrkhatA ja che. saMyamepakaraNa e asaMyamabhAvanI eka auSadhi che. ane te paNuM upAdAna AtmAnI hAjarImAM-jAgratimAM. tenAthI saMyamanI rakSA karAya vA tene dekhI AtmAnA saMyama pariNAma jAgrata rahe-rakhAya e to ThIka che. paNa tene ja Azraye mehAdhina thavuM kaI rIte gya nathI. sAdhu jIvanamAM mahAni thavuM te karatAM gRhAzramI rahevuM zuM cheTuM hatuM? mATe have to e saMyamapakaraNa pratyene mUDhameha paNa choDa. AkhA saMsArane choDayA pachI Avazyaka evI nAnI sarakhI varatamAM paNa tuM phasAya-mugdha thAya e kevaLa mUrkhatA che. AtmadazA vAstavikapaNe tathArUpa prakAre na pariName tyAM sudhI saMyamI jIvanamAM aneka prakArathI sAvaceta rahevA jevuM che. sarva paravastuthI DarIne niraMtara jAgrata rahevA jevuM che. nahi te AtmapariNAma anAdi saMsArAkArane saheje pAmI jaI saMyama sthAnathI patita thAya che. niraMtara apramatta dazAe pravartavuM e ja zrI jinane satata upadeza che. vAstavika nizcitatA te tyAre ja thAya ke - tapaH zrutamiti dvayaM bahirudIrghya ruDhaM yathA kRSIphalamivAlaye samupanIyate svAtmani / kRSIvala ivotthitaM karaNacoravyAdhAdibhistadA hi manute yatiH svakRtakRtyatAM dhIradhIH // 229 // jema kheDuta khetaramAM bIja vAvI anAjanI vRddhi kare che, paNa te eTalAthI saMteSa pAmatuM nathI. te te jyAre te anAjane cerAda upadravanA bhayathI khetaramAMthI laI jaI nivine ghara bheLuM kare tyAre ja nizcita thAya che. tema munijana asaMkhyAta pradeza pramANa AtmakSetramAM tapa zrutAdi sAdhana vaDe nija jJAna darzanAdi samyakabhAnI abhivRddhi
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) karI iMdriyAdi cAronA upadrava rahita nija AtmakSetramAM lavalIna kare tyAre ja te potAne kRtArtharUpa mAne, annane utpanna karIne kisAna khuzI thatA nathI, paNa tene nirAmAdhapaNe peAtAnA ghara bheguM karIne ja khuzI thAya che. kAraNa tyAM sudhI te mahA mahenate nipajAvelA annane aneka prakAranA bhaya che. tema dhIra ane buddhimAna yati saMyamanI kRtAtA teA tyAre ja mAne ke jyAre te tapa zrutarUpa khIjanuM phaLa je niLa dana-jJAnAdvirUpa kaNa tene iMdriyaviSayAdi cArAnI khAdhA rahita nija AtmakSetramAM sthApana kare arthAt te peAtAmAM sabhyaprakAre samAya. meAkSamAga mAM vacce vacce iMdriya viSayAdi cArAnA upadrava ghaNA rahe che. e sarva upadravane TALI vAstavika zuddhAtmadazAne saMprApta thatAM sudhI satat jAgRti rAkhavI ucita che. jyAM sudhI kyAyAdi maneAgata saMskAra prakSINupaNAne pAme nahi tyAM sudhI muni nizcita mane karI bese nahi kAraNa kayA samaye kayuM nimitta pAmI kaSAyanA udreka vadhI jaI AtmadazAne milana karaze, vAstavya AtmazAMtinA nAza karaze tene bharesA nathI, tethI viSayAsakti AdithI upekSita rahI nizcita nahi rahetAM tenAthI niraMtara jAgrata rahevu e ja ucita che. keTalAka zAstrapAThI manuSyA samaje che ke zAstrajJAna jene che tene viSayAdi pratye thAmeAhu thatA nathI. paratu ema mAnavuM e emanI bhUla che. jIA :-- dRSTArthasya na me kimapyayamiti jJAnAvalepAdamuM nopekSasva jagattrayaikaDamaraM niHzeSayAzAdviSam / pazyAmbhonidhimapyagAdhasalilaM vAvAdhyate vADavaH bhUta vipakSasya jagati prAyeNa zAntiH kutaH / / 230 // . mane jJAnavaMtane e viSayAzArUpa zatru kAMI paNa karI zake ema nathI. " e prakAranA jJAnamAthI unmatta thaI e AzArUpa zatruthI jarA paNa upekSita rahevu. ceAgya nathI. traNa leAka jeNe vaza karI rAkhyA che evA e AzArUpa zatrune alpa gaNuvA ceAgya nathI. traNa jagatane mahAbhayaMkara ane advitiya verI e ja che. tene teA sabhyaprakAre vicArI vicArIne mULathI sarvathA kSINu karavA joie. juA anaMta ane agAdha samudramAM rahelA vaDavAgni mahAna samudrane paNa bAdhA upajAve che arthAt zoSaNa kare che, tema nAnI sarakhI viSayAzA AtmAnA agAdha
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) jJAnasAgarane malina kare che-AvaraNa kare che, tenAthI te niraMtara sAvaceta rahevuM joIe. vaLI jagatamAM paNa jovAmAM Ave che ke zatrue jene dabAvI rAkhe che, tene zAMti kayAMthI hoya ? jene koI zatru nathI te ja nirAbAdha che. AzA e te sarvathI paNa prabaLa zatru che. tenA astitvamAM kharekhara zAMti kayAMthI hoya? na ja hoya. e AzArUpa samudranuM agAdha ane athAha gAMbhiya ane UMDApaNuM jJAnI daSTayAnusAra jIve jANyuM nathI, nahito tene jANyA pachI tene kinAre eka nimeSa mAtra ubhA rahevAnI, tethI upekSita rahevAnI jIva IcchA kare nahi. pUrNa nirmoha pariNAmI thayA sivAya e AzArUpa anAdi pAza chUTe te nathI, mATe jo tuM ene sarvathA nimUrNa karavA Icchato hoya te, mehane sarvathA parityAga kara ! snehAnubaddhahRdayo jJAnacaritrAnvito'pi na zlAghyaH / dIpa ivApAdayitA kajjalamalinasya kAryasya // 231 // jema dIpaka sneha arthAt tela saMyukta hoya te malina kAjaLa nipajAve che, tema zAstrajJAna ane zubhAcArathI maMDita puruSa paNa neha arthAt meha yukta hoya to telanI mAphaka pAparUpa azubha kAjaLa upajAve che. aMte malina ja thAya che. sneha (meha) anubaddha jIvana jJAna-cAritrAdi rUDA guNe paNa prazaMsAne pAmatA nathI. dIpaka prakAza Ape e te uttama che, paNa sAthe sAthe kAjaLa vame te ThIka nathI. e dIpakane telane sneha na hota to te kAjaLa vamata nahi. ane tethI te azebhAne pAmata nahi paNa prazaMsAne pAtra thAta. tema sAdhujananA AtmAne jJAnAdi guNe pavitra ane prazaMsanIya kare che, paraMtu neha arthAta mehanI jarA tarA sattA temanAmAM malinatA utpanna kare che. ane tethI jJAnAdi guNenI bIjI badhI ruDI kRti paNa malinatAne pAme che. mATe harakeI prakAre karIne mehane nAza kare e ja ucita che. keIpaNa prakAre vItarAgadazA AtmAmAM jarA paNa sparzavA na devI, e mehanuM mukhya kArya che. ane e dazA nathI tyAM sudhI jIvane vAstavika zAMti paNa nathI. sAMbhaLaH- rateraratimAyAtaH punAratimupAgataH / tRtiyaM padamaprApya bAlizo vata sIdasi // 232 // he muni ! tuM rAga pariNatimAMthI khasI dveSamAM Ave che, ane dveSa pariNatImAMthI khasI rAgamAM Ave che. ghaNuM zecanI vAta che ke tuM kaI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) veLA udAsInatArUpa vItarAga pariNAmane nahi pAmatAM mUkhanI mAphaka kevaLa duHkhane ja anubhava karI rahyo che. - rAgadveSa e ja duHkha ane duHkhanuM mULa che. ane tenA tyAgathI vItarAga dazA pAmatAM jIva vAstavika sukhano anubhava kare che. je te kharekhara kalyANane athi heya te e anAdi zatrurUpa rAgadveSane tyaja. e rAgadveSarUpa zatrue ja tArA vAstavika svAdhina sukhane anAdi kALathI tane ThagIne chInavI lIdhuM che. bAkI jagatanA keI manuSya ke padArtho tArA sukhane haryuM nathI. sukhanA svasva nAzanuM mukhya ane upAdAna kAraNa tAre rAgadveSa che. tenA thoDA ghaNA astitvamAM paNa te kharekhara sukhI nahi ja thAya. chatAM sukha manAya e tArI brAMti che. . - e rAgadveSa tajavAnA bahAne jIva kare che zuM? eka khuNethI nIkaLI mAtra bIjA khuNAmAM bharAya che. bIje paNa pahelAnA jevuM ja hoya che. anAdi kALathI jIva sabhyaprakAre nirAvalaMba udAsIna rahI zaka nathI, ke udAsIna rahevA tathArUpa prakAre prayatna paNa karyo nathI. ane tethI e udAsInatAjanya sukhano anubhava paNa tene nathI. e sukhanA anubhava ke vAstavya zraddhA vinA tene tathArUpapaNe prayatna paNa kayAMthI hoya? graMthakAra kahe che ke rAga ane dveSa e be padane parama duHkhanAM kAraNa, are ! pratyakSa duHkha jANuMne he jIva! vItarAgatArUpa ananya sukhanA hetubhUta trIjA padane tuM niraMtara bhaja-ArAdhya. jagatanA kicita mAtra viSaya sukhathI (sukha nahi paNa sukhAbhAsa) tu tane pitAne sukhI mAne che, paNa e tAre anAdi bhrama che. buddhine viparyA che. ema graMthakAra kahe che - tAvaduHkhAgnitatAtmA'yaHpiNDa iva sIdasi / nirvAsinirvRtAmbhodhau yAvattvaM na nimajjasi // 233 // he jIva! agnithI taNAyamAna lokhaMDanA moTA gaLAnI mAphaka tuM tyAM sudhI bhayaMkara du:kharUpI agnithI zekAI rahIza ke jyAM sudhI mokSarUpa parama sukha samudramAM tuM nimagna na thAya ! jema prakhara agnithI taNAyamAna lokhaMDane goLa pUrNa jaLamAM nAMkhavAthI AtApa rahita zItaLatAne prApta thAya che, tema anAdi saMsAra duHkharUpa bhayaMkara prakhara agnithI taNAyamAna jIvarUpa meLe parama nirvANarUpa anaMta zAMta ane zItaLa sukha samudramAM nimagna na thAya tyAM sudhI duHkharUpa AtApathI rahita thavo kevaLa asaMbhavita che. vaLI jema e agnithI taNAyamAna lekhaMDanA geLA upara leza mAtra zItaLa
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ (202) jaLa chAMTIe tA te jarA paNa ThaMDA nahi thatAM ulaTA jaLane ja bhasma kare che; tema devapada ke rAjyapadAdghi alpa sukhAthI jIvanuM anAddhi du:kha vAstavika prakAre nahi maTatAM ulaTAM te raca mAtra sukhA AtmAnI anaMta kALanI tRSNArUpa vyAkuLatAjanya bhayaMkara agnimAM kSaNamAtramAM bhasma thaI jAya che. paNa tethI e duHkharUpI agni jarA paNa zAMta thatA nathI. IMdriyAne anukuLa viSayAdi maLavA tene leAkeA sukha kahe che, paNa e sukha nathI. kAraNa te vinAzI ane parAdhina che. evA tuccha sukhAne sukha mAnI tethI AnaMda mAnavA e sAcA sukhathI sadAne mATe vacita rahevA kharAkhara che. tA vAstavika zAzvata ane svAdhina sukha zAthI prApta thAya ? maMkSumokSaM susamyaktvaM satyaGkAra svasAtkRtam / jJAnacAritrasAkalyamUlena svakare kuru // 234 // he mumukSu ! samyak ratnatrayanI pUrNa tArUpa dhana vaDe karIne zIghra nirvANurUpI anaMta dhAmane tuM prApta kara! je kALe e satyasukha tAre vaza vaze, te kALe ja tuM kharekharo kRtArtha thaiza, arthAt samyakdanajJAna-cAritranI pUrNatA thaye ja jIva zAzvata nirvANu sukhane amAdhitapaNe anubhave che, ane saMpUrNa pariSapaNuM pAme che. koipaNa vastune meLavavA jatAM tenI pUrI ki'mata ApavI paDe che. paNa te vinAkiMmate prApta thatI nathI. jJAna ane cAritrAdi e mekSasukha prApta karavAnI kiMmata che. eTalI kiMmata pUrNa paNe jIvane prApta thai te meAkSasukha hastagata karavuM sahela che. = samyak ratnatraya pUrNa saMcaya thai te dvArA nirvANudazAne jyAM sudhI tuM prApta na thAya, tyAM sudhI tuM nizciMta na thA! vaLI sAMbhaLa azeSamadvaitamabhogyabhogyaM nivRttivRttyoH paramArthakoTayAm / abhogyabhogyAtmavikalpabuddhyA nivRttimabhyasyatu mokSakAGkSI // 235 // viSaya kyAyAdimAM pravavuM te pravRtti tathA te bhaNI na pravartAvuM tenu' nAma nivRtti che. pUrNa ahiMrAtmaSTi jIvAne sukhadu:khAnA kAraNeAthI pUrNa evuM Akhu jagata bhAgavavA cAgya bhAse che. aniSTane dUra karavuM te tathA iSTa grahaNa karavuM e ane enA bhAga che. athavA sarva padmA koIne koI apekSAe saphaLa vA prayeAjanabhUta che, e nyAyathI jotAM sa
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) jagatanA padArtho sArthaka vA upabhegya che. paNa te kayAM sudhI? aMtaraMga AtmadaSTine jenA AtmAmAM leza mAtra prakAza nathI, paraMtu kevaLa bahirmukha upaga jene pravartI rahyo che tyAM sudhI. vizuddha AtmAnaMdanA bhegI puruSa ke jemanuM aMtakaraNa bAhya sarva paravastunA mehathI virAma pAmyuM che-nivRtta thayuM che, temane AkhuM jagata aneka saMkaTanuM kAraNa tathA apUrva AtmAnaMdanuM vighAtaka, abhegya, ane upekSaya bhAse che. vastatAe jagata trikALe je che te ja che. paNa uparokta daSTibhedanA kAraNathI te te daSTivAnene tevuM tevuM bhAse che. aMtarAtmadaSTivAna mokSArthi jIvone ucita che ke teo pAdeyanI sApekSatA samajI tathArUpapaNe nivRttine abhyAsa kare, kAraNa AtmAne AnaMda vAstavika, zuddha, svAzrayI, ane abAdhita che, jyAre jagatanA padArthono AnaMda idradhanuSavat kSaNika, bAdhita, parAzrayI ane avAstavika che. vizuddha AtmAnaMda jagata ane jagatanA sarva padArthonI Asakti TALI nivRtti mArganuM anusaraNa karavAthI ja prApta thAya che. sAcA sukhane abhilASI AtmA te pravRttine tajI nivRtti parAyaNa ja thAya che. kAraNa pravRttinuM phaLa cAra gatirUpa saMsAra che. tathA nivRttinuM phaLa asaMsAra arthAt mokSa che. TUMkAmAM avivekI ane rAganA vize A samasta jagata bhegyarUpa bhAse che, tyAre vivekavAna suSTimAna ne samyakajJAna ge kevaLa tyAgarUpa-upekSArUpa bhAse che. daSTi evI sRSTi. | nivRttine abhyAsa karyA karavuM e paNa eka pravRtti ja che ne! ane jyAM pravRtti che tyAM vyAkuLatA che. te e abhyAsa sadAne mATe karyA ja kare ? graMthakAra kahe che ke-nA. nivRttiM bhAvayecAvanivartya tadabhAvasaH / na vRttina nivRttizca tadevapadamavyayam // 236 // jyAM sudhI bAhya sarva upAdhiothI citta chUTI jaI pUrNa AtmAnaMdamAM zAzvatapaNe nimagna na thAya tyAM sudhI ucita prakAre nivRttine abhyAsa satata kartavya che. aMtardazA pUrNa Atmanimagna thatAM pravRtti ke nivRtti kAMI paNa karavAnuM rahetuM nathI. zuddhAtmatallInatA thatAM pravRtti zAmAM thAya? tathA nivRtti kenAthI kare? arthAt te dazAe pravRtti nivRttinI 95nA ja samAI jAya che. AtmA mukta pariNamI thAya che. ane e ja ekSapada che. jIvane rAgAdi pAnI jyAM sudhI pravRtti che, tyAM sudhI nivRttine abhyAsa kare ISTa che. paNa para vastune AtmIya saMbaMdha
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (204) sarvathA dUra thatAM e nivRtti ke pravRttithI jIvane kAMIpaNa prajana nathI. jema jyAM sudhI rega che tyAM sudhI ucita auSadhopacAra kartavya che. paNa roga mukta thatAM auSadhopacArathI kAMI prayajana nathI, tema anAdi parapravRtti nivAravA arthe nivRttine abhyAsa kartavya che, paNa pravRttine sarvathA abhAva thatAM ke vAstavya abhAva dazA vatatAM nivRttithI kAMI prayojana nathI. e pravRtti nivRttinuM svarUpa zuM che? tathA tenuM kAraNa zuM che? rAgadveSau pravRttiH syAnivRttistaniSedhanam / tau ca bAhyArthasaMbaMddhau tasmAttAMzca parityajet / / 237 // rAga dveSanuM nAma pravRtti che tathA tene nirodha karavo e ja nivRtti che. e baMne (rAgadveSa) bAhya padArthonA saMbaMdhathI varte che. tethI e strI, kuTuMba, dhana, dhAmAdi sarva bAhya padArthone samyaphaprakAre tyAga kara e ja mumukSune ucita che. kAraNa rAgAdipa pravRttinuM mULa nimItta kAraNa e sarva paravastuone saMbaMdha che. mATe nivRttinA abhilASI AtmAe nivRttine athe dehAdi sarva parapadArthone saMbaMdha cheDe. ane to ja nivRtti Take che-vardhamAna thAya che-uvaLa thAya che. ane aMte AtmAne zAzvata nijAnaMdamAM nimagna kare che. parigrahAdithI udAsIna AtmAnI udAsInatAnuM svarUpa graMthakAra varNave che - bhAvayAmi bhavAvarte bhAvanAH prAgabhAvitAH / bhAvaye bhAvitAneti bhavAbhAvAya bhAvanAH // 238 / / anaMta saMsAra paribhramaNa karI rahele e huM have e anAdi paribhramaNanA AtyaMtika abhAvane arthe pUrve kayAreya paNa nahi bhAvelI, nahi ciMtavelI ane nahi pratIta karelI evI samyadarzanAdika nirmaLa bhAvanA ne bhAvuM, ArAdhuM tathA pUrve anaMta vAra bhAvelI evI mithyAdarzanAdika durbhAvanAne tyAga karUM-bhuluM. je dUSTa bhAvanAnA ge bhayaMkara saMsAra cAdamAM Aja sudhI huM bhame kadathita thaye, duHkhI duHkhI thaI rahyo, te bhAvanA cheDI have tenAthI ulaTI samyakdarzanAdi bhAvanAne aMgIkAra karI anaMta sukha svarUpa avinAzI nija padane prApta karuM. ema mumukSu AtmA niraMtara ciMtave che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ (205). e ja kathanane graMthakAra vizeSa prakAre daDha kare che. zubhAzubhe puNyapApe sukhaduHkhe ca SaTtrayam / hitamAghamanuSTheyaM zeSatrayamathAhitam // 239 // zubha arthAt uttama vacana, karuNAmaya aMtaHkaraNa ane saMyamarUpa kAyA prazaMsA egya che. tathA azubha vacana, nirdaya-nirveza aMtaHkaraNa ane asaMyamI kAyA niMdA gya che. e zubhAzubha ga vaDe puNya ane pApane jIvane anubaMdha thAya che. puNyadayathI sukha tathA pApodayathI duHkha thAya che. e rIte zubha-azubha, puNya-pApa, ane sukha-duHkha e cha bheda thayA. te dareka yugalanAM AdinAM traNa (zubha, puNya, ane sukha) ne keI aMze hitakArI jANI AdaravAM tathA aMtamAM traNa (azubha, pApa ane duHkha)ne ahitakArI jANa sarvathA tajavAM e ja egya che. nizcaya draSTie jotAM eka zuddho paga ja upAdeya che, zubhAzubha sarva vikalpa tyAjya che. tathApi tevI tathArUpa dazAsaMpannatA prApta na thAya tyAM sudhI te ja dazAnI prAptinA lakSapUrvaka prazasta pega pravRtti upAdeya che. arthAt zubha vacana, zubha aMtaHkaraNa ane zubha kAyaparisthiti AdaraNIya che-prazaMsanIya che. paraMtu mekSamArgane sAkSAt vighAtakarUpa azubha paga te sarvathA tyAjya che. jo ke zubhepacega mekSamAgamAM sAkSAt kAraNuM nathI topaNuM zuddhopacega pratye vRttino pravAha keI aMze lakSita thaye che, tevA lakSavAnuM jIvane paraMparAe kAraNarUpa thAya che. prathama dazAnA saddavRttivAna jIvane keI prakAre e zubhepaga upAdeya che. kAraNa ke e vinA jIvanI vRtti TakavI ke ujajavaLatAne pAmavI asaMbhavita che. vaLI zubha pariNumAdithI puNya ane puNyathI anukuLa sukha sAmagrI tathA svargAdika abhyadaya prApta thAya che, jyAre azubha pariNAmathI pApa ane pApa udayathI AtmAne pratikuLa duHkha sAmagrI tathA narkAdika durgati sAMpaDe che, eTale e azubhepacega kaI rIte AtmAne upAdeya nathI. zubhapagajanya puNya pariNAmanuM zAtAjanya sAkSAt sukha te te ja kALe anubhavAya che. jyAre pApa pravRtti ane pApa pariNamajanya bhayaMkara vyAkuLatArUpa duHkhano sAkSAt anubhava paNa te ja kALe thAya che. jIva je pitAnAM vartamAna pravartana ane pariNAma upara sabhyaprakAre upagane prere te uparokta kathana tene spaSTa pratItimAM AvI zake ema che. ane te uparathI bhAvi sukha dukhanuM paNa anumAna jema che tema baMdhAya che, ane te paNa kalpita
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) 2 nahi paNa samyaka hoya che. anAdi mahamUddha AtmAne teTale avakAza kayAMthI hoya ke te nija pariNati ane pravRtti upara jarAya lakSa de! ane tethI te A paMcaparAvartanarUpa bhayaMkara saMsAra paribhramaNa tene vartI rahyuM che. graMthakAra svayaM e azubha, zubha tathA zuddha e traNenI prAptine anukrama batAve che - tatrApyAcaM parityAjyaM zeSau na staH svataH svayam / zubhaM ca zuddhai tyaktvAnte prAmoti paramaM padam // 24 // prathama azubhapaga chUTe te tenA abhAvathI pA5 ane tajanita pratikuLa vyAkuLatArUpa duHkha svayaM dura thAya. ane anukrame zubhanA paNa chUTavAthI puNya, tathA tajajanita anukuLa vyAkuLatA-jene saMsAra pariNAmI ja sukha kahe che, tene paNa abhAva thAya. kAraNanA abhAvathI kAryane paNa svayaM abhAva thAya che. ema jyAre uparokta prakAre jIvanA pariNAmamAMthI zubha paNa anukrame sarvathA chUTI jAya che tyAre jIva parama vItarAgabhAvarUpa zuddhopacegamAM niviMdanapaNe sthita thaI aMte parama niHzreyasurUpa nirvANune saMprApta thAya che. ke je dazA zubhAzubharUpa sarva vikalpathI rahita che-para che. azubha ane zubha e baMne upaganA aMtamAM ja (abhAvamAM ja) jIvane zuddhopacega pravarte che. azubhepaganA nivAraNathI ja zubhepaga AtmAmAM varte che. AgaLa dazA vizeSatA pAmatAM arthAt samyajJAnanA apUrva ane tIkSaNa baLe zuddhopaga pravartatAM paga paNa svayaM chUTI jAya che tathA zuddhapaganA prasAde jIva anAdi saMsAra paribhramaNathI sarvathA mukta thAya che. ahIM cArvAkadaSTi kahe che ke AtmAnA mekSanI vAta tame pachI kare, paNa prathama tenA astitvanI ja zI khAtrI? kAraNa te janmathI maraNAMta sudhI keIne paNuM dRSTigata thatuM nathI ke keIne nathI. vaLI sAMkhyadraSTi pUche che ke svabhAve karI mukta evA AtmAmAM baMdhamAkSanA vikalpa zA karavA? uparokta baMne praznonuM graMthakAra nIcenA lekathI samAdhAna kare che - astyAtmA'stamitAdibandhanagatastabaMdhanAnyAyavai ste krodhAdikRtAH pramAdajanitAH krodhAdayaste'nRtAt /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) mithyAtvopacitAt sa eva samalaH kAlAdilabdhau kvacit samyaktvavratadakSatA kaluSatA yogaiH kramAnmucyate // 241 // jAtismaraNAdithI jIvane pitAne pUrvabhava daSTa thAya che, athavA jIvanA kAryAdi vA lakSaNAdi tarapha vicAra karavAmAM Ave topaNa "jIva che" ema spaSTa samajAya che. vaLI jJAna, IcchA, rAga, dveSa athavA tenA prakAre phaLAphaLa e Adi asAdhAraNutA uparathI paNa tenA astitvane tathA tenA pUrva kAraNurUpa pUrvabhavane nizcaya thAya che, ane te kalipata nahi paNa samyaka hoya che. saMsAra pariNamI mehamugdha jIvane potAnA astitvane nizcaya karavAno ke tenA asAdhAraNa dharmo pratye upagane prerI "huM jIva chuM" e prakArane samyak nirNaya karavAne anAdi meha ADe avakAza kyAM che? nahi te pitAthI pitAne nirNaya na thAya, eTale badhe jIva padArtha kAMI aMdhAre paDa nathI. vAstavya vicAre spaSTa samajAya eTale badhe svayaM prakAzIta padArtha che. vaLI "AtmA nathI " e prakArano AtmA na hoya to sadeha kene thAya? e saMdehAtmaka jJAna kenuM vA e zuM padArtha che? ahaMkAramamakArarUpa saMvedana jJAna kene thAya che? pUrva bhavanI tathA vartamAna jaMdagInI ghaNu samaya pUrvenI vyatIta vAta kenA smaraNarUpa thAya che? puNya-pApanuM phaLa keNa anubhave che? e Adi praznone vAstavika vicAra thatAM AtmAnuM astitva niHsaMdeha pramANurUpa siddha thAya che. AtmA anAdi kALathI karmabaddha che, te karmabaMdha AsavathI che, Asava dhAdi kaSAyathI thAya che, kaSAya pramAda arthAta-Atma-ajAgratithI thAya che. pramAda avatathI thAya che, ane avrata mithyAtvathI vRddhine pAme che. ema saMsArI AtmA mithyAdarzanAdi cage anAdikALathI malina dazAne prApta thaI rahyo che. keI eka manuSya saMjJI paMceMdrI jIva kALalabdhi Adi yoge karIne keI tathArUpa dazAsaMpanna mahApuruSanA vAstavya samAgame samyakadarzanane prApta thaI vrata, viveka, niSkaSAyatA Adi nimeLa sAdhana vaDe krame karIne vegathI paNa anukrame mukta thAya che. - sAMkhya daSTiyukta AtmA kahe che ke AtmA sadAya zuddha che, baMdha mokSarUpa vikapa mithyA che. tene graMthakAra kahe che ke sarvathA jIva saMsAramAM zuddha hoya te A saMsAra paribhramaNurUpa dazA kayAMthI ane kenI? keI sukhI, keI duHkhI, keI nIca, keI UMca e vigere citra vicitratA bIjA kyA kAraNa ge vatI rahI che? AtmA zuddha ja che to A tapazcaraNAdi anuSThAna kenA arthe? ethI paNa nizcaya thAya che ke
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (208) saMsAradazAmAM AtmA azuddhatAyukta che, ane te samyakdarzanAdi upAye vaDe azuddhatAne nAza thaI pUrNa zuddha thAya che. janma marazudi ThaMthI mukta thAya che. -- * svabhAvataH jIvane duHkha priya nathI, sukha priya che. pitAne aniSTa evAM citra vicitra duHkhe anicchAe paNa jIva anubhave che, tethI paNa spaSTa samajAya che ke vartamAnamAM jIva parataMtra che, svAdhIna nathI. svAdhIna hoya te kaI aNagamatAne anusare nahi. e parAdhinatA kaI? mAtra sakaSAyabhAve pUrve bAMdhelAM citra vicitra zubhAzubha karma pudagalanI. vartamAnamAM paNa e zubhAzubha karma pudgalanA udayajanya pariNamene anubhava prAye sakaSAya pariNAma vinA thatuM nathI. mAtra kaI dazAsaMpanna mahApuruSane bAda karatAM AkhuM jagata e zubhAzubha padArtho ane bhAvamAM ahaM, mamatva mAnI citra vicitra prakAre nAcI rahyuM che. AtmAne vAstavya vizvAsa ane anubhava AtmAnA paricayI thaye ja thAya che. ane zubhAzubha saMsAra parikRti ane tage ISTa aniSTa kalpanA jIva kaSAya pariNAmathI ja kare che. jethI bhAvi saMsAranA kAraNarUpa karmapagalene samaye samaye bAMdhe che. jIvane baMdhadazA eka bIjA zubhAzubha karmodaya vaDe mithyAtvanuM sAhacarya pAmIne saMtatirUpe dhArA pravAhIpaNe tIvra maMda rUpe anAdi kALathI cAlI Ave che. eka samaya prabaddha karma pudagale prakRti, pradeza, sthiti ane anubhAgarUpa athavA jJAnAvaraNadirUpa svayaM pariNamI jAya che. emanI caMcaLatAthI jaDa evI sUkSama karmavargaNAo ke je karmasvapaNe pariNamavA gya che, te prakRti, pradezapaNe pariName che. ane e prakRtipradezapaNe parimita karmavargaNuomAM sthiti tathA phaLadAna zakti pedA karavAnuM kAma kaSAya pariNAma kare che. karmapiMDanuM AvavuM tathA temAM phaLadAna zaktinuM upajavuM e baMne kArya ekI sAthe thAya che. karmapiDanA baMdha arthe nimittabhUta evI ganI caMcaLatAne paNa saMsAra dazAmAM prAce kaSAye ja uttejIta kare che. kaSAyane prAdurbhAva Atma ajAgRti arthAt pramAdathI thAya che, ane hiMsAdi avrata pariNAme ane pravartanAo e anAdi pramAdane piSaNa Ape che. tathA e hiMsAdi avrata pariNati mithyAtvanA sAhacarya ge baLavAnapaNane pAme che. ema uttarottara kAraNa kalApa maLavAthI AtmA malina thAya che, parAdhIna thAya che. 1 payaDiThiMiaNubhAga, padezamedAducaduvidhobadhI yogA payaDi padesA, ThidiaNubhAgA kasAedo hodi. (dravyasaMgraha.)
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) jIvanI e malinatA-parAdhInatA tenI citra vicitra pravRtti, pariNati tathA sthiti uparathI vartamAnamAM paNa spaSTa siddha nirNata thAya che arthAt tenI baMdha dazAne nirNaya thAya che. TUMkamAM AtmAnA vAstavya paricaye baMdha tUTe che zithila pAme che, tathA anyanA paricaye baMdha baMdhAya che, piSaNa pAme che. , dehAdi pratyenuM ahaMmamatva mokSamArgamAM mahAna vijJa che. mamedamahamasyeti prItirItirivotthitA / kSetre kSetrIyate yAvattAvatkA'zA tapaHphale // 242 // A deha mAre che ane huM e dehane chuM" AvI nizcitta zraddhApUrvaka dehanI sAthe jIvane prIti che, arthAt deharUpa kSetra viSe kSetrIyarUpe eTale svAmitvapaNe jyAM sudhI jIva pravarti rahyo che, tyAM sudhI tapanA parama phaLarUpa mokSanI zI AzA ? deha pratyenI ekatva bhAvanA mokSamArganA pravAsIne eka mahAna Iti samAna vina rUpa che. ativRSTi, anAvRSTi, uMdara, tIDa, suA, svacakra, ane paracakra e sAta Iti che. e sAta upadrava jyAM sudhI vartatA hoya tyAM sudhI kheDutane ISTa anna upajAvI ghera pahoMcADavAnI zI AzA ? tema jIvane dehAnurAgarUpa iti jyAM sudhI te tyAM sudhI mokSa prAptinI zI AzA? pratyuta ethI te anAdi baMdhadazA baLavAna thAya che, piSaNa pAme che. tapanuM vAstavika phaLa mekSa che, paNa temAM dehAdi bAhya vastuo pratyenI prIti e eka mahAna upadrava che. jethI AtmAnA nija vaibhavamAM mahAna hAni thAya che. e ja arthane graMthakAra prakArAMtare daDha kare che - mAmanyamanyaM mAM matvA bhrAnto bhrAntau bhavArNave / nAnyo'hamahamevAhamanyo'nyo'nyohamasti na 243 // anAdi brAMti vege karIne pitAthI kevaLa bhinna evA dehAdi para padArthone jIve pitAnuM svarUpa jANyuM, tema pote zuddha caitanyaghana svapara prakAzakarUpa chatAM pitAne dehAdirUpe jA. e ja viparIta mAnyatAo grahita jIva anAdi anaMta bhava samudramAM bhaTakA. paNa have to, he jIva! tuM sabhyaprakAre ema jANuM ke "huM dehAdi parapadArtharUpa nathI, tema e dehAdri para padArtho mAruM nija svarUpa nathI, tathA huM e dehAdi para padArthomAM nathI, tema e dehAdi para padArtho mArAmAM nathI. huM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) { caitanyaghana trikALe caitanyaghanarUpa chuM, tema e dehAdi parapadArtho trikALe jaDarUpa ane para che." A jagatamAM sarva padArtho pita pitAnA nija svarUpane avalaMbIne rahyA che, paNa trikALe pitAnA nija svarUpane choDatA nathI. koI dravyane keI anya dravyathI kiMcit saMbaMdha nathI. arthAt sarva dravya potapotAnA sattA guNAdine anuvati bhinna bhinna nija guNaparyAyapaNe pravarti rahyAM che. huM anAdi kALathI mithyAtva-rAgAdi vege e dehAdi para padArthone mAruM nija svarUpa samajI rahyo chuM, paNa e para padArtho mArA svarUpapaNe pariNamavA sarvathA azakaya che. kevaLa mUDha buddhie grahAI nirarthaka ane pitA paNe dhArI dhArI huM anaMta kALathI e dehAdi para padArthonI pAchaLa mArI pitAnI brAMtie karIne bhaTakA. devage vA kALAdi labdhine pAmIne A anupama mAnava jIvanamAM kaI mahapuruSanI kRpAe karI samyajJAnAdi yoganA prabhAvathI have meM jANyuM ke "e dehAdi para padArtho kharekhara jaDa ane para che. huM te rUpa nathI paNa caitanyaghanarUpa chuM. e jaDa zarIrAdi ane caitanya pariNamI huM e baMnemAM paraspara zuM saMbaMdha che? jarApaNa nahi. kAraNa e baMne jAti, guNa, lakSaNadie karIne paraspara kevaLa bhinna che." A prakAranuM AtmapariNAmI bhedavijJAna e ja mokSarUpa parama kalyANanuM kAraNa che. dehAdi pratyenI rAgabaddhi baMdhanuM kAraNa che, ane vairAgyabuddhi nirjarAnuM kAraNa che. anAdi bhrAMti jenI nivRtta thaI che, tene ja dehAdi padArtho sAkSAt parapaNe pratibhAse che. ema graMthakAra kahe che - baMdho janmani yena yena nibiDaM niSpAdito vastunA bAhyArthekarateH purApariNataprajJAtmanaH sAmpratam / tattattannidhanAya sAdhanamabhUdvairAgyakASTAspRzo dudha di tanyA vidyupAmAjIta rAm II 244 II anAdi kALathI Aja sudhI bAhya vastuo sAthe atyaMta prIti - banI rahI, ane tethI e bAhA para vastuo mane nibiDa baMdhanuM kAraNa thaI. paNa have satyArtha AtmavijJAnanA prabhAvathI e bAhya sarva para vastuo pratye mane utkaTa vairAgya vartato hovAthI je padArtho pUrve baMdha hetupaNe vartatA te ja padArtha Aja baMdha nivRttipaNe mArA jJAnamAM pariNamI rahyA che. aho! kayAM e pUrvanuM ajJAna tathA kayAM A
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (211) samyajJAnanI apUrva mahattA. tethI ja pUrva mahApuruSe kahe che ke baMdhanuM kAraNa kriyA mAtra nathI, paNa pariNAma che. dehAdi para vastuone avivekapaNune laIne jIva jyAre rAga buddhithI jote hatuM tyAre te te vastu tene baMdha hetupaNe thatI hatI. paNa vivekabuddhinA prabhAvathI jyAre te vairAgyabuddhipUrvaka jevA lAge, tyAre te ja dehAdi para vastuo baMdha nivRttipaNe jJAnamAM pravartI. tethI nizcita thAya che ke baMdha ane mekSanuM upAdAna kAraNu AtmAnA pariNAma che. paNa mAtra ekalI kriyA nathI. kriyA paNa pariNAmane laIne phalAvatI thAya che. pariNAma zunya kriyA vAstavya phaLadAtA thatI nathI. mATe savivekapUrvaka he jIva! tuM e anAdi pariNAmane pherava. eka ja. padArtha mahatvapUrNa dRSTie jotAM mahatvarUpa bhAse che, tyAre amahatvapUrNa daSTie te ja padArtha amahatvarUpa pratibhAse che. bheda mAtra daSTine che. e dehAdi sarva paravastuo saddaviveke vairAgyapUrNa dRSTie tuM jaIza te temAM tane naryo virAgya ja anubhavAI nirjarAnuM kAraNa thaze. baMdhanI nivRttine krama: adhikaH kacidAzleSaH kaciddhInaH kacitsamaH / kacidvizleSa evAyaM bandhamokSakramo mataH // 245 // keTalAka ne baMdha adhika che, nirjarA nahivat che. keTalAkane baMdha a95 tathA nirjarA adhika che, keTalAkane baMdha ane nirjarA samAna che, tyAre keTalAkane kevaLa nirjarA ja varte che. baMdha ane baMdha nivRttine e ja krama che. - mithyAtva dazAmAM baMdha adhika ane nirjarA tuccha arthAta nahi jevI che. trIjA sAsvAdana guNasthAnake baMdha ane nirjarA samAna che. avirata nAmanA cethA guNasthAnake baMdha atyaMta alapa ane nirjarA pUrva apekSAe asaMkhyAt guNI che. AgaLa AgaLanI bhUmikAe anAdi saMsAranA kAraNabhUta baMdha kSINa thate jaI kevaLa nirjarA ja varte che. ane baMdhane nirodha thAya che. jo ke tyAM paNa zAtA vedanIya Adi keTalIka puNya prakRtine baMdha thAya che, to paNa te anaMta saMsAranA hetubhUta nahi hevAthI vAstavya baMdharUpa ahIM gaNyo nathI. te bhUmikAe vartatA jIvane zAtA vedanIyAdi janya game teTalI zubha sAmagrI maLe to paNa te zAtAne vedata nathI paNa mukhyatayA AtmaguNene anubhave 1 yasmAt kriyA pratiphaLati na bhAvazUnyA /
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) che, zAtAne vede che ema je kahevAmAM Ave che te upacArathI. kAraNa saMsArI cha AtmAnubhavane jANI ke joI zakatA nathI. zAtA ane zAtAjanya sAmagrI, tathA anyathI vilakSaNa puNya prakRtinA udayane AtmaguNu kape che, tyAM bIjuM zuM kahevuM? vaLI te puruSone duHkhane abhAva vatI saMpUrNa sukhane anubhava samaye samaye vartI rahyo che. jagatavAsI lakSa zAtA e sukha che ema banI rahyo che ane anaMta atIMdriya anAkuLa sukhanuM temane bhAna nathI, eTale tyAM zAtA vate che, ema upacArathI mahApuruSoe kahyuM. vaLI temane kvacit zubha prakRtine baMdha paDe topaNa te sAMparAIka nathI paNa IryApathIka che. prathama samaye baMdhAya ane bIjA ja samaye chUTI jAya che. vaLI nAma, gotra, vedanIya ane Ayu e cAra karma prakRti sAkSAt AtmaguNa vighAtaka nathI. AtmaguNa vighAtaka te ghAti karma prakRtio che, eTale zAtA vedanIyAdithI AtmaguNane vighAta thAya che, ke AtmAnubhava AvaraNane-hAnine pAme che ema banatuM nathI. mohanA mizraNa vinA keI karma prakRti AtmAnubhavanI ADe AvatI nathI. AtmaguNone sAkSAt AvaraNa karanAra moha che, ema samajI vivekapUrvaka tene sarvathA kSaya karavA bhaNI he jIva! tuM pravarta. vaLI phaLa ApI karma kSaya thavAnI apekSAe joIe te te nirjarA baMdharUpa ja che. evI savipAka nirjarA prANI mAtra karI ja rahyAM che. ane tethI kAMI vAstavika baMdhanane abhAva nathI. kAraNa evI nirjarAmAM navIna navIna baMdha jIvane thayA ja kare che. mekSAthI jIvane te nirjarAnuM koIpaNa prayajana nathI. te - yasya puNyaM ca pApaM ca nipphalaM galati svayam / sa yogI tasya nirvANaM na tasya punarAtravaH // 246 // je virakta pariNAmI jIvane svaphaLa upajAvyA sivAya puNya ane pApa svayaM nirjare che-niHsatva bane che, te ja kharekhara gI che, te ja nirAsava che, ane teja mahabhAgI puruSa nirvANadazAne krame karIne prApta thAya che. saMsAra paribhramaNanuM mULa kAraNa puNya ane pApa pratye anurAgaAsakta pariNAma che. jema phaLanuM mULa puSpa che, paNa jyAM puSpa ja kharI gayuM-sUkAI gayuM tyAM bIja ane phaLanI utpatti kyAMthI? tema jIvane caturgatirUpa phaLanuM kAraNa zubhAzubha karma pratye udayAnurAga che. paNa jyAM e zubhAzubha karma ja nirjarI gayAM-hInasatva banI gayAM, tyAM navIna zarIra dhAraNa karavApaNuM ja kayAMthI hoya?
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 213) zubhAzubha karmanI udayAnusAra, IcchAo ke anicchAe, anubhava karIne, vedIne AkhuM jagata nirjarA karI rahyuM che. temAM jJAnanI ke savivekanI jarUra nathI. jJAna che ke ajJAna he, viveka che ke aviveka ha-udayAbhimukha karmane rasapUrvaka anubhava karI prANI mAtra nirjarA karI rahyAM che. mAtra cegI puruSa samyakajJAnajanya saddaviveka vaDe avipAka ( zubhAzubha karma phaLane vipAka anubhavyA sivAya) nirjarA kare che. prakhara AtmAnubhavajanya atIndriya AnaMdAnubhava ADe karmaphaLanA vipAkane anubhavavAno te daDha cagIne avakAza ja kayAM che? ane tethI ja te karmaphaLe ni:satvapaNane pAmI pitAnA svabhAva pramANe phaLAnubhava karAvyA sivAya A cheDethI pele cheDe cAlyAM jAya che, arthAta niSphaLatAne pAme che. vaLI graMthakAra sAdhu puruSane hita zikSA Ape che ke - mahAtapastaDAgasya saMbhRtasya gunnaambhsaa| maryAdApAlivandhe'lpAmapyupekSiSTamAkSatim // 247 // mahAtaparUpI talAvamAM raheluM samyakadarzanAdika nirmaLa jaLa maryAdArUpI pALathI akhaMDapaNe surakSita rahe che arthAt paMcapaNa hAni pAmatuM nathI. jyAM sudhI pALa daDha rahe tyAM sudhI taLAvamAM pANuM TakI zake che. paNa pALa tUTI jAya talAvanuM pANI vikharAI jAya che. tema guNarUpI jaLathI bharelA tArUpI talAvanI maryAdA rUpI pALa viSe nAnuM sarakhuM pratijJAbhaMgarUpI chidra paDatAM e tArUpI talAvamAMnuM guNarUpI jaLa svayaM vikharAI jAya che. vaLI - dRddhguptikpaattsNvRtidhRtibhittirmtipaadsNbhRtiH|| yatiralpamapi prapadya randhaM kuTilairvikriyate gRhAkRtiH // 248 // yatirUpI mahAna gRha mana, vacana ane kAyamusiorUpI daDha kamADAthI baMdha che, uttama vRtarUpI dhIra jenI divAla che, tathA samyakubuddhirUpa gADha jene pAme che, tevA surakSita yatipadarUpa makAnamAM paNa kadAcit pratijJAbhaMgarUpI nAnuM sarakhuM chidra paDe to svabhAve karIne mahA kuTIla evA anAdi rAgAdi sarpe e gati padarUpI nirbhaya gRhamAM pesI jaI te gRhane duSita kare che. jema gharanAM kamADa, divAla, ane nIceno pAyo daDha hoya to te makAnane paDavAne te bhaya nathI paraMtu temAM paMcamAtra nAnuM sarakhuM
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) chidra paDe te sarpAdika duSTa che pasI jaI temAM vasavAvALAne vinarUpa thAya, are! kaI veLA prANunAzanuM paNa kAraNa thAya, tema daDha guptirUpI kamADa, vairyarUpI divAla, ane samyakubuddhirUpI nIva (pA) jene che evA yatipadarUpI ujavaLa makAnamAM pratijJAbhaMgarUpI nAnuM sarakhuM chidra paDe te rAgAdi kuTila sarpo temAM pesI jaI te yatine aneka prakAre vijJabhUta thAya are kaI veLA yatipaNAne ja mULathI nAza kare. mATe sAdhu puruSe pratijJAbhaMga pamADanAra evA e anAdi rAgAdi dethI niraMtara sAvadha rahI dhAraNa karelI svapratijJAne niraMtara surakSita rAkhavI e ja cagya che. . have rAgAdi dene jaya karavAnA udyamamAM sAvadhAna evA munijane paNa je para dene kathana karyA kare to te rAgAdi dene nahi jItatAM ulaTA puSTa kare che. ema graMthakAra kahe che - svAndoSAnhantumudyuktastapobhiratidurdharaiH / tAneva poSayatyajJaH paradoSakathAzanaiH // 249 // nija doSane kSaya karavA je muni durdhara tapa karavA udyamavaMta thayA che, te kadAcit IrSAnA udayathI parAyA chatA-aNuchatA apavAda kathana karavA lAge che te paradeSa kathArUpI garISTa bhejanathI pitAne ja rAgAdi dethI puSTa kare che. vivekI janoe parAI niMdA karavI e kaI rIte egya nathI. jema rasa yukta bhejana ajIrNadi dene puSTa kare che, tema paradeSa kathanarUpI garISTa bhajana anAdi rAgAdi doSone puSTa kare che. ane tethI krame karI nirmaLa yatitvapadane bhaMga thAya che. | sarva pApAraMbhathI nivRtta sAdhujanane anya keI kAraNathI kaSAyone ekadama sahasA prAdurbhAva tha zakya nathI, paraMtu pitAnI pAse rahelA zarIra pratye Asakti thaI jAya to avazya kaSAyane udraka thaI jAya. e Asaktine mULathI kSINuM karavA munijana durdhara tapazcaraNAdi Acare che. Ama durdhara tapazcaraNAdi AcaravAthI mArA anAdi de avazya kSINa pAmaze evI tenI samaja che. paNa e nathI samajato ke game teTalAM vikaTa tapazcaraNAdi anuSThAna AcaravA chatAM paNa paradeSa kathA kahevA sAMbhaLavAthI paNa e rAgAdi deze utpanna thAya che, piSaNa pAme che. jema ajIrNa zamAvavA keI manuSya aneka prakAranI kasarata karI kaSTane sahana kare, paraMtu tenI sAthe jenAthI ajIrNa thayuM che, evA e deSanA mukhya kAraNarUpa rasayukta gariSTa bhejanAdine na choDe to ajIrNa kema
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rApa) maTe? rAgAdi denI nivRtti arthe kAyakaleSAdirUpa tapa karavuM e te pilA kasarata karavAvALA manuSyanA je eka sAmAnya upacAra che. paNa paradeSa kathA kathana, zravaNapaNAno niSedha kare e gariSTa bhejana cheDavA tulya mukhya upacAra che. mATe e paradeSa kathA kahevI sAMbhaLavI tuM nivAra. mumukSune e na ghaTe. sAMbhaLaH- doSaH savarguNAkarasya mahato daivAnurodhAt kvacighAto yadyapi caMdralAJchanasamastaM dRSTumandho'pyalam / dRSTAnoti na tAvadasya padavIMmindoH kalaGka jagadvizvaM pazyati tatprabhAprakaTitaM kiM ko'pyagAttatpadam // 250 // sarva guNanidhAnarUpa mahApuruSane kadAcit kaI karmodayavazAt kaI mULa guNa viSe caMdra laMchananI mAphaka kaI a5 deSa upaje to tene jagatavAsI mUDha ane vivekazunya aMdha che paNa joI zake che. jema caMdramAnuM kalaMka tenI vistIrNa prabhAthI ja jagatamAM pragaTa thAya che, paNa tenA sthAna sudhI jaI keI AvyuM nathI, tema mahApuruSano avaguNa paNa tenA vistIrNa nirmaLa guNothI ja prakAzita thAya che, paNa keI tenA sthAnamAM (aMtaHkaraNamAM) jaI joI AvyuM nathI. je mahAbhAgya sAdhupuruSamAM aneka guNe prakAzI rahyA che, tenAmAM kaI kaI vakhata prArabdhavazAt kaI kaI sva5 deSa thaI Ave che. atyaMta utkRSTa guNanA prakAzamAM e deSo te mahAtmAmAM tenA vAstavika svarUpe jema che tema dekhAya che. ane tethI ajJAnI jane paNa te deSone deSarUpe samajI zake che. tema chatAM paNa jJAnI puruSa to jJAnI ja rahe che ane ajJAnI jana ajJAnI ja rahe che. deSa daSTivAna jIva paradezane jovA mAtrathI kAMI jJAnI vA mahAtmA thaI zakato nathI. te to niraMtara deSa yukta ja kahe che. evI paradeSa dRSTithI AtmIya guNone vAstavika utkarSa kadIpaNa thaI zakato nathI. caMdranI nirmaLa zAMta ane ujajavaLa prabhAthI prakAzIta thaI rahelA tenA laMchanane sarva manuSya joI zake che, paraMtu batAvo to kharA ke te caMdra laMchana ane emAM koI manuSya AjasudhImAM te nirmaLa caMdranA ujajavaLa mahatvane pAmI zake che? nA. uttama padArtha aMtargata rahevAvALA keI deSane dekhavA mAtrathI te darzakanI yegyatA kadI paNa vadhI jatI nathI. | he mumukSu! anAdi duHkhanA heturUpa saMsAradazAne kSaya mAtra pitAnA kaSAya kSayathI che, ema tuM samaje che to pachI e paradeSa jevA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanmukha tuM kema thAya che? bIjAnA tarapha doSa daSTipUrvaka jevuM e paNa eka kaSAya ja che. ema karavAthI te kaSAya ke tajajanita deSathI kadI paNa mukta thaI zakIza nahi ane tyAM sudhI tAruM vAstavika kalyANa thavuM paNa azakaya che, ke jyAM sudhI tArI daSTi arecaka pariNAme paradeSa jevA sanmukha pravarti rahI che. deSa dekhavAvALA manuSyanA hRdayamAM IrSAne agni niraMtara prajavalita rahyA kare che. vaLI jyAre paranA deSa jevA sanmukha daSTi sadedita rahyA kare, tyAre tenAmAM utkRSTa guNane prakAza paNa kyAMthI thAya? kAraNa nija guNone utkarSa karavA tarapha tene lakSa ke avakAza ja nathI. bIju jyAM sudhI saMsAradazA varte che, tyAM sudhI zeDA vA ghaNuM deSa prAye sarva jImAM vate che. saMsAradazAmAM sarvaga zuddhatA hoya evuM eka paNa udAharaNa nahi maLe. guNasthAna zreNI e paNa eka ekathI doSa mukta saMsAra dazAo che. saMpUrNa deSamukta asaMsAra dazA bhagavAna siddhAtmA che. upara uparanAM guNasthAnanA sApekSapaNe jatAM nIce nIcenAM guNasthAne deSa yukta ja bhAsaze. unnatine kema te e che ke ekane joI bIje tenA Adarza guNonuM anukaraNuM kare. paraMtu deSadaSTivAna manuSya "pitAthI jagatamAM kaI vizeSa guNavAna che" ema samajato ja nathI. bIjAmAM deSa hovA athavA nahi hovAthI tene pitAne zuM lAbha hAni che? tAre deSa je divase nivRttapaNAne pAmaze te divase tuM vAstavika sukhI thaIza. mATe he mumukSu ! e paradeSa jevA tarapha tuM niraMtara upekSita rahe. paNa jyAM sudhI mithyAtva ane tajajanita ajJAna jIvane vege caDAvI rahyuM che, tyAM sudhI jIvanI daSTi mAtra paradeSa grahaNAdi tarapha niratara ramyA kare che. paNa e aviveka che. sAMbhaLa: yadyadAcaritaM pUrva tattadajJAnaceSTitam / uttarottaravijJAnAdyoginaH pratibhAsate // 251 // uttarottara vijJAna arthAt samyakajJAna-vivekadazAnI prApti ane vRddhi thatAM pote pUrve ajJAnadazAmAM je je AcaraNa karyA che te te sarve yegI puruSane ajJAnaceSTArUpa pratibhAse che. parAyA avaguNa ane pitAnA guNa pragaTa karavA e ja eka ajJAna ceSTA che. ajJAnIjanone e ceSTA bUrI ke ajJAnarUpa bhAsatI nathI. paraMtu vivekajJAnI gIpuruSane spaSTa bUrI pratibhAse che. kAraNa ajJAnadazA grasta jIva deSayukta hoya che. ema potAnI pUrva ajJAnaceSTAnuM tene
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (217) macchu che. eTale pUrve meM mithyAtva-ajJAnadazA vege Ama ja karyuM che. ema tene spaSTa bhAse che. tethI parAyA avaguNa ane pitAnA guNa pragaTa karavA bhaNI te vivekI cegi puruSa niraMtara upekSita rahe che, arthAt nija guNa ane para avaguNa mukhamAMthI uccAratuM nathI, paraMtu DhAMke che. vaLI bIjA sahadhama sahAdhyAyIomAM pitAnI zreSThatA siddha karavAnI abhilASA jIvane rahe e svAbhAvika che. jyAM sudhI ajJAnanuM baLa che tyAM sudhI e abhilASA maTatI nathI. bahudhA e abhilASAvaza paraniMdA, svaprazaMsA, paraguNa AcchAdana, nijaguNuM prakAzana, paradeSa prakAzana ane nija deSa AcchAdana upavAsa ane kAyakaleSAdi tapa jIva karyA kare che. paNa vAstavika jJAnadaSTi jAgrata thatAM uparokta pitAnI pravRtti tene sAva ajJAnaceSTArUpa pratibhAse che. mahApuruSo pokArI pokArIne kahe che ke mAtra bAhyakriyA AdithI AtmAnA mahada arthanI vAstavya siddhi nathI. paraMtu sAthe sAthe kaSAyAdi anAdi nija deSanI nivRtti thaI AtmapariNAmamAM je samyakRvizuddhatA prApta thAya che, tethI ja Atmiya kalyANanI-satsukhanI siddhi che. zarIra uparanA mamatvane laIne anAdi AzArUpa vela jarApaNuM sUkAtI nathI ema graMthakAra kahe che - api sutapasAmAzAvallIzikhA taruNAyate ___ bhavati hi manomUle yAvanmamatvajalArdratA / iti kRtadhiyaH kRcchrArambhaizvaranti nirantaraM ciraparicite dehe'pyasminnatIva gataspRhAH // 252 / / moTA moTA tapasvI purumAM paNa e anAdi AzArUpa vallInI zikhA vistArane prApta thatI jAya che, kayAM sudhI? jyAM sudhI teonI aMtaHkaraNarUpI jaDa mamatvarUpa jaLathI niraMtara Adra (bhInI) che. ane tethI ja te mahApuruSe cirakALathI paricita zarIra pratye paNa nirmamatva thaI udAsIna thaI savivekapUrvaka ati kaSTasAdhya tapAdi anuSThAna dvArA zarIrane damana kare che. velanA mULamAM niraMtara jaLa siMcana karavAmAM Ave te tenI uparanI zikhA zuddhAMta te vela lIlI hariyAlI rahe che. tema AzArUpa vallInI manarUpI jaDa jyAM sudhI mamatvarUpa jaLathI sajala rahyA kare, tyAM sudhI e vallI pitAnI zikhA zuddhAMta tarUNu ja rahe che. arthAt
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8) kadIpaNa sUkAtI nathI. ema samajI vivekI puruSe pitAnA zarIrathI paNa udAsIna paNe-nispRhapaNe maraNa jIvananI AkAMkSA rahita thaI atyaMta kaSTasAdhya tapa Adi vaDe niraMtara zarIrane damana kare che. zItakALamAM vistIrNa jaLAzayanA kinAre, uSNakALamAM parvatanA zIkhare upara, tathA varSAkALamAM vistArayukta vRkSa nIce nivAsa karI cetana acetanakRta upasargone samapariName sahana karI nija Atmika anaMta zaktine prakAza kare che. cirakALa paricita deha pratyenI spRhAne bhUlI vismaraNa karI nija anaMta AnaMdarUpa svaguNu paryAyamAM aMtaHkaraNane tanmaya kare che, tyAM ja akhaMDa AnaMdAnubhava le che. zarIra pratye je puruSa nispRha che, te bIjA para padArthomAM kema mamatva kare: kSIranIravadabhedarUpatastiSThatorapi ca dehadehinoH / bheda eva yadi bhedavatsvalaM bAhyavastuSu vadAtra kA kathA / / 253 // dudha ane pANInI mAphaka abhedavat maLelAM evA jIva ane zarIramAM ja jyAre pratyakSa bheda che, to pachI spaSTa pararUpa jaNAtA strI putra, dhanAdi cetana acetana bAhA padArthonI bhinnatAnuM te kahevuM ja zuM? e to pragaTa bhinna che. ema samyakapaNe vicArI A jagatanA sarva cetana acetana para padArtho pratyene sneha vivekI puruSe cheDe che. zarIranA saMgathI jIvanI zuM sthiti thAya che? tapto'haM dehasaMyogAjalaM vAnalasaMgamAt / iha dehaM parityajya zItIbhUtAH zivaiSiNaH // 254 // agninA saMgathI jema jaLa tatAyamAna thAya che, tema dehanA saMgathI anaMtakALathI AtmA taNAyamAna thaI rahyo che. ema vicArI kalyANathI munijane dehathI paNa mamatva tajI AnaMdarUpa (zItaLa) thAya che. sarva duHkha ane kaleSAdi mAtra dehanA saMgathI ja jIva anaMtakALathI sahana karyA kare che, zarIra pratyenuM mamatva e ja sarva ApattinuM sthAna che ema samajI mekSAbhilASI puruSa e zarIra pratye anurAga tajI mAtra eka vitarAga bhAvane ja Adare che, piSe che ke jethI e anAdi anaMta duHkhanI khANurUpa zarIrane pharIthI saMbaMdha ja na thAya.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) zarIra pratyenA mamatvanuM kAraNa moha che. vicArI vicArIne mehane kSaya kare e ja vivekI puruSonuM rtavya che - anAdicayasaMbaddho mahAmoho hRdi sthitaH / samyagyogena yairvAntasteSAmUrdhva vizudhyati // 255 // samyaga arthAt svasvarUpa viSe citta nirodharUpa parama auSadhIvaDe je mahApuruSoe anAdi saMcita karmodaya janya hadayamAM rahela mahAmaha vamI nAkhyo che, temane ubhaya leka (A loka-paraleka) vizuddha che. jema cogya auSadhopacArathI peTanuM ajIrNa vI nAkhatAM roganI nivRtti thAya che, tema vibhAva bhAvathI vRddhi pAmele karma pariNAmarUpavikAra samyakajJAnathI nivRtta thAya che. ane e karmapariNamajanya vikAra arthAt meha atyaMta maMda thatAM-nAza thatAM zarIra pratyenuM anAdi mamatva kSINa thAya che. mamatva naSTa karavAno mULa ane vAstavya upAya mehane kSaya kara e ja che. ane te moha kSayane upAya vivekapUrvaka para padArthonI Asaktine tyAga kare e che. moha nivRttinuM cinha - ekaizvaryamihaikatAmabhimatAvApti zarIracyuti duHkhaM duSkRtaniSkRtiM sukhamalaM saMsArasaukhyAsanam / sarvatyAgamahotsavavyatikaraM prANavyayaM pazyatAm kiM tadyannasukhAya tena sukhinaH satyaM sadA sAdhavaH / / 256 // je sAdhu ekAMta nivAsane eka advitiya cakravartipaNA samAna lekhe che, zarIranA vinAzane manovAMcchita lAbha mAne che, lAbhAMtarAyAdi ghAtI karmonA kSayapazAmajanya sukhanA udayane mokSanA vighAtakarUpa parama duHkha samaje che, ane tenA parivArane ja je sukha zraddhe che, duHkhI jIvonA duHkha parihAra prasaMge AvI paDanArA dehatyAga jevA vikaTa prasaMgane svasva tyAgarUpa mahatsava mAne che, tene A tribhuvanamAM karyo padArtha ke prasaMga sukhanA heturUpa na thAya? je padArtha ane prasaMga prAptimAM saMsArarasika bhIrU ane pAmarU duHkha anubhavI rahyAM che, te padArtha ane prasaMga munijanane sukhanA heturUpa thAya che. ajJAnajanya para vastu pratyenI IcchAniSTa bhAvanA je puruSamAM utpanna thatI nathI tene harakeI icchAniSTa prasaMgo sukharUpa pratibhAse che, ane
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra0) { tethI ja munijane niraMtara sukhI che. aihika sukha duHkhe mehanA sAhacaryapaNumAM sukha duHkharUpa pratibhAse che. arthAt samajaNamAM viparyAsa hevAne laIne mehadayathI paravastumAM IcchAniSTapaNuM manAI temAM sukha duHkharUpa vibhAva kalapanA thAya che. vastutAe e samajaNa ane e mehajanya mAnyatA baMne kalpanA ja che. ane te sarva pratibaMdhathI rahita sahaja zuddha caitanyadazAnI vighAtaka che. mahinA atyaMta maMdapaNane laIne munijanone uparokta mithyA kalapanA uddabhavatI nathI, ane tethI teo niraMtara Atmiya sasukhane anubhava kare che. viSama duHkhanA prasaMge paNa te munijane duHkhane anubhavatA nathI. kAraNa AkRSyogratapobalairudayago (ga) pucchaM yadAnIyataM tatkarma svayamAgataM yadi vidaH ko nAma khedastataH / yAtavyo vijigISuNA yadi bhavedArambhako'riH svayaM dRddhi pratyuta netA titA to kSayaH | 257 / je mahApuruSa sattAgata arthAt anudaya pariNamI karmone ugra ugra tapanA baLathI udayamAM lAvI lAvIne kSaya kare che temane agara svayameva karmodaya thAya temAM kheda kayAMthI hoya? viSama karmodaya prasaMge paNa te dhIra pariNAmI munijanone khedanuM nAma mAtra paNa hetuM nathI. jema kaI vijayAbhilASI rAjA vairIne sthAna pratye jaIne paNa tene parAsta kare che, agara te varI svayaM yuddhano samAraMbha sajI pitAnA upara caDhI Ave te tenI sAme yuddha mAMDavAmAM te vijigISa rAjAne kheda ke kaleSa hoya? nA. te prasaMga te ulaTa te vijigISa rAjAnI abhivRddhi ja sUcave che. prayatna sAdhya vijayamAM e karmodaya adhika sugamatArUpa che. munijane tapanA baLathI sattAgata karmone udayamAM lAvIne paNa kSaya kare che, niHsatva kare che. paraMtu kadAcit te karmo pite ja svayameva * udayamAM Ave to temAM te munijanene kheda hoya? na ja hoya. udaya prApta karmaphaLa bhegavavAmAM temane duHkha ke AnAkAnI hotI nathI. karmodaya duHkha Apaze? zuM duHkha Apaze? mAtra e ja keAtmaItara padArthone dura karaze, e ja ke bIjuM. paNa pite ja jyAM anya sarva paravastuonA saMgane ke je AtmapratikuLa, AtmAnA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rara) sahaja zuddha svAbhAvika anaMta labdhinA nirAbAdha avicchinna upabhegane vighAtaka hatI, tene te prayatnapUrvaka haThAvavAmAM sukha samajate hoya, tyAM sarva ISTa saMganA vicchedamAM ke aniSTa saMganI prAptimAM tene harSa zeka kayAMthI vate? uparokta bhAvanAnA baLe munijana niraMtara sarva ISTaniSTa saMga kALe paNa harSa-zoka rahita sasukhane ja anubhave che. samatva zreNImAM ja sthita che. te munijane karmodaya kALe paNa zarIrathI bhinna thavArUpa daSTine vizeSa sAdhya kare che. ekAkitvapratijJAH sakalamapi samutsRjya sarva sahatvAt bhrAntyAcintyAH sahAyaM tanumiva sahasAlocya kiNcitsljjaaH| sajjIbhUtAH svakArye tadapagamavidhi baddhapalyaGkabandhAH dhyAyanti dhvastamohA girigahanaguhA guhyagehe nRsiMhAH // 258 // naramAM siMha samAna te munijane parvatanI gahana guphA, vana ane evA keI ekAMta sthAnamAM AtmasvarUpane ciMtave che. vaLI nAza karyo che meha jemaNe tathA ekAki nivAsarUpa pratijJA che jemane evA te munijane pitApaNe manAtA sarva para padArtho ane sarva parabhAvene parityAga karI viSama pariSahe sahana kare che. A jaDa zarIra mAruM vAstavyapaNe zuM sahAyI che? are! AjasudhI bhrAMtithI huM ene sahAyaka mAnatA hatA, paraMtu kharekhara te caitanyane kiMcit paNa sahAyaka nathI. keI karmodayavazAt jyAre jyAre te jaDa zarIra AtmAne sahAyakapaNe manAtu ke tatkAla teo lajajAne prApta thatA hatA. zarIra e kaI prakAre AtmAne sahAyaka nathI, evuM samyapaNe vicArI svakArya sAdhya karavA udyamI thatA paryakAsana bAMdhI mAtra nija vizuddha svarUpanuM teo dhyAna kare che, zarIra rahita thavAnI vAstavika vidhine vicAra kare che ke jethI pharI e zarIrane uddabhava ja thAya nahi. | sarva saMsAra pariNamI chane zarIra pratye anAdi mamatva varte che, ane tethI ja teo pharI pharI zarIra dhAraNapaNuM karyA kare che. paraMtu vAstavya AtmabaMdha thatAM mahApuruSa e zarIrane nirAdara-upekSita daSTie jue che. jethI punaH zarIra prApta nahi thatAM teo parama avyAbAdha. Atmapadane prApta thAya che. . :
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA mahApuruSe pitAnuM kalyANa siddha kare che. paNa sAthe sAthe keI bhavabhIrU nirmaLa matimAna mumukSunuM paNa kalyANa thavAmAM nimittarUpa bane che. vaLI - yeSAM bhUSaNamaGgasaGgatarajaH sthAnaM zilAyAstalam zayyA zarkarilA mahI suvihitaM gehaM guhA dvIpinAm / AtmAtmIyavikalpavItamatayasvaTyattamogranthayaste no jJAnadhanA manAMsi punatAM muktispRhA niHspRhAH // 259 // aMga upara lAgelI dhuLa eja jene mana AbhUSaNa che. zilAtala e ja jene mana suMdara Asana che, raja ane kaMkara yukta pRvi jene mana sukhada zaiyyA che, siMhAdi dUra prANuo jyAM nivAsa kare che, evA durgamya giri guphA Adi sthAna jene mana gRha che, "A deha mAre ane huM A dehano" evA mithyA vikalpathI rahita nirmaLa che buddhi jenI tathA tUTI gaI che anAdi ajJAnarUpa gAMTha jenI evA vijJAnaghana mokSanA parama pAtra nirapRha satparuSe amArA aMtakaraNane pavitra kare ! vaLI - darArUDhatapo'nubhAvajanitajyotiH samutsarpaNerantastattvamadaH kathaM kathamapi prApya prasAdaM gtaaH| vizrabdhaM hariNI vilolanayanairApIyamAnA vane dhanyAste gamayantyacintyacaritai(rAzciraM vAsarAn // 260 // samyaktapanA sAtizaya prabhAvathI utpanna thayelI nirmaLa jJAnatinA prakhara prakAzavaDe nija Atmatattvane je te prakAre prApta karI je parama puruSa AnaMda prApta thayA che, tathA harinAM ati caMcaLa netro paNa sthira thaI ati vizvAsathI jene pI rahyAM che, arthAt atyaMta nirbhaya citta jene avizrAMtapaNe ane animeSa netre joI rahyAM che, te puruSaratnane A tribhuvanamAM keTizaH dhanya che. - nija svarUpAnaMdamAM magna thaI parama zAMtadazAne jeo prApta thayA che, jenAthI vananA ati caMcaLa pariNamI paNa bhaya pAmatA nathI, arthAt sarva jIvane je niraMtara priya che, te mahApuruSane dhanya che. je Atmatatva saMsAradazAyukta jIvone kevaLa agocara ane . alakSa che, te Atmatattva jeo sAkSAt anubhavi rahyA che, AsvAdI rahyA che, evA asAdhAraNa mAhAsyavaMta parama puruSane dhanya che. jenA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ asAdhAraNa tyAga svarUpa parama sukhane paricaya jaMgalanAM ati caMcaLa ane svabhAvathI bhayavaMta hariNa jevAM prANIo paNa ApI rahyAM che. hariNu eTaluM badhuM caMcaLa ane bhayabhIta prANuM che ke-te manuSyAdine durathI dekhIne paNa bhAgI jAya che. paraMtu je mahApuruSanI parama vItarAga AtmadazA tenA saumya yoga dvArA bahAra paNa jhalakI rahI che, arthAt ga paNa AtmAkArapaNAne prApta thayA che, tevA dhanyarUpa katArtharUpa puruSane joIne karyuM prANI dura bhAge? kaI nahi. je AtmanirNapaNanA prabhAvathI siMhAdi dUra prANIo paNa pitAnI ghaNuM kALanI abhyAsita krUratAne ekAeka visarI jAya che, te zenika mahApuruSanA darzanamAM bhaya kayAMthI hoya? jenA paramazAMta cakSumAMthI akhalitapaNe kevaLa nirbhayatAne ja jhare vahI rahyo che, jenA mukhacaMdramAMthI prANI mAtrane nirbhayatA denAra pavitra vacanarUpI amRta jharI rahyuM che, tenA paricaya ane darzanamAM apUrva AnaMda kema prApta na thAya ? thAya ja. jene na thAya e kaIka ja bahula karmI. evA parama zAMta saumya daSTivaMta mahAtmAne joI hariNAdi jaMgalI prANuo pitAne jAti svabhAva ghaDIbhara bhUlI jaI sthira thAya emAM zuM Azcarya ? te puruSonuM vizeSa mAhAsya - yeSAM buddhiralakSyamANabhidayorAzAmanorantaraM gatvocairavidhAya bhedamanayorArAna vizrAmyati / yairantarvinivezitAH zamadhanairSADhaM bahiryAptayaH teSAM no'tra pavitrayantu paramAH pAdosthitAH pAzavaH // 261 // jenI buddhi jagatanI AzA ane AtmA e baMnenA madhyamAM prApta thaI rahI che, ke je AzA ane AtmA ubhayamAM AtyAMtika bheda karyA vinA vizrAmane pAmatI nathI. kevAM che e baMne AzA ane AtmA ? ke jene vAstavika bheda saMsArarasika jhavene samajAte ja nathI, vaLI zAMtabhAva e ja che dhana jene, vAraMvAra bAhyapadArtho viSe jatI cittavRttine pitAnA aMtaHkaraNamAM sabhyaprakAre sthApanA karI che jeNe te mahApuruSanI caraNaraja A vicitra jagatamAMthI bacAvI amane pavitra kare ! viSayAbhilASA ane AtmA e baMne bahu agamya che. keI tathArUpa dazAsaMpanna parama puruSanA joga ane paricaya vinA tene thAha pAma atyaMta muzkela che. e anAdi viSaya AzA jyAM juo tyAM
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4) jAjvalyamAnapaNe saLagI rahI che. kayAMthI tene pakaDavI? A khuNethI nIkaLI A khuNe bharAya. atatvazraddhAnarUpa aMtaHkaraNa e enuM anAdi sthAna che. ane zarIrAdi jagatanA sarva citra vicitra padArtho tene AdhArarUpa che. kahe have ene kayA sthAnethI pakaDavI? pAchI vALavI? vaLI zuddhAtmadazAne saMsArapariNAmI jIvone kadI anubhava nathI. tethI nija anubhavamAM varti rahelA te te sarva parabhAvane bhrAMtithI AtmA vA AtmalakSaNa samaje che. e viSayaAzA tathA AtmA ubhayanA paraspara durlakSa bhedane jyAM sudhI gurugame karIne vAstavikapaNe samajavAmAM na Ave tyAM sudhI adhavaca thAkI jaI pitAnI buddhine AtmaprAptinA satyendramAMthI jemaNe jarA paNa haTAvI nathI, paraMtu ulaTA jeo vizeSa vizeSa dharyane dhAraNa karI AtmaprAptine arthe avizrAMta pariSahane sahana kare che. te ja kartavyaniSTha puruSa aMte zuddhAtmadazAne pAmI zAzvata paramAnaMdadazAmAM tallIna thAya che, temanI caraNaraja mArA aMtaHkaraNane pavitra karo ! yatprAgjanmani saMcitaM tanubhRtA karmAzubhaM vA zubhaM tadaivaM tadudIraNAdanubhavan dukhaM sukhaM vAgatam / kuryAdyaH zubhameva so'pyabhimato yastUbhayocchittaye sarvArambhaparigrahagrahaparityAgI sa vandyaH satAm // 262 // bAhya vRttione nirodha karI je mahApuruSe karmaphaLane vede che temanA ujajavaLa pariNAma vizeSanI graMthakAra prazaMsA kare che - pUrve upArjana karyA evAM e zubhAzubha karmo enuM ja nAma daiva che, ane tenI preraNAthI (udayathI) jIva jagatamAM sukha duHkhane vede che. zubhAzubha devAmAM azubhane tajI je jIva zubhane Adare che te jagatamAM bhale che. paraMtu je cegizvara zubhAzubha baMnene vinAza karavA athe sarva AraMbha parigraharUpI duSTa grahane sarvathA parityAga kare che te mahApuruSa puruSane paNa vaMdanIya che. zubhAzubha karma pudagalano saMcaya e ja prabaLa deva che, tenA udayathI AtmapariNumamAM tIvra udreka utpanna thaI sukha duHkhane anubhava thAya che. sAmAnya bALa jI e zubhAzubha daivanA udaya kALe te sukha duHkharUpa pariNAmamAM tadrupa banI jAya che. pitAnuM sarva zreSTha vAstavika kartavya bhUlI jaI e zubhAzubha udayajanya sukhaduHkhapaNurUpa bhAvanA jemAM temAM karI bese che. zubha daivanA udaya kALe viSayAnaMdapaNAmAM lIna
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) thaI tathA azubha daivanA udayakALe duHkhathI vyAkuLa thaI bhayabhIta thaI svakartavya vimukha thAya che. badhA jagatavAsI saMsArI jInI AvI ja paristhiti vate che. paNa je mahAbhAgya e zubhAzubha daivanA udayakALe paNa ene pitAnuM svarUpa nahi mAnatAM AtmavismaraNapaNane pAmatA nathI paraMtu ulaTA svakartavya bhaNI adhika adhika ujamALapaNe pravarte che, temane dhanya che. te ja buddhimAna che. ane vidvajanemAM prazaMsAne pAtra che. vaLI zubha ane azubha e baMne prakAranA prArabdha pratyenuM sarvathA mamatva taja, jagata pratyenuM tINa premabaMdhana jeo teDI cUkyA che. temanA apUrva mAhAsyanuM zuM varNana karavuM? te to puruSone paNa vaMdanIya che. zubhAzubhakarmanA nAzane vAstavika upAya che?-- sukhaM duHkhaM vAsyAdiha vihitakarmodayavazAt kutaH prItistApaH kuta iti vikalpAyadi bhavet / udAsInastasya pragalitapurANaM na hi navaM samAskandatyepa sphurati suvidagyo maNiriva // 263 // pUrvopArjIta karmodaya vaDe A saMsAramAM jIva sukhI-duHkhI thAya che. sukhamAM prIti ane duHkhamAM AtApa mAnavAthI AtmapariNAma vyAhane pAmI navina navina karmone baMdha thAya che. je mahApuruSo karmodayajanya sukha-duHkhamAM harSa--viSAdane prApta nahi thatAM tathArUpa pariNAme pariName che, teo navIna karma baMdhapaNAne nahi prApta thatAM prAcIna karmone kSaya kare che. jagatamAM kenAthI prIti mAnavI? tathA kenAthI AtApa (duHkha) mAnavuM? kAraNa e prIti-ane duHkharUpa pariNAma tathA tenA AzrayarUpa bAhyapadArtho baMne kSaNika che. karmodayajanya sukha-duHkhamAM game teTale harSa-viSAda rati-arati karavAmAM Ave te paNa tethI kAMI udayanI vyavasthA anyathA thavAnI nathI; te pachI te pratye huM vyartha rati-arati ke IchAniSTa kalpanA kema karuM? udayaprApta sukha-duHkho vAstavamAM mane kAMI paNa Atmiya hAni karI zake tema nathI. arthAta jJAna-darzanarUpa nija AtmasattAmAM teo kAMI paNa harakata karI zake tema nathI. e vicAre jJAnapuruSa udAsIna pariNAmane seve che, ane tevI samyakaudAsInatAnA prabhAve te puruSa sukha-duHkhanA udayakALe paNa mAtra pUrvakRta prArabdhanI nirjarA ja kare che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAt te karmo yathAvipAka ApI nisatva thAya che, athavA vinA vipAka Ape paNa kSINa thAya che. tathA vItarAgadazAnI prApti ane vRddhi thaI vAstavyasukhanI jIvane upalabdhi thAya che. e ja vAtane graMthakAra vizeSa prakAre puSTa kare che - sakala vimala bodho dehagehe viniryan jvalana iva sa kASTaM niSThuraM bhasmayitvA / punarapi tadabhAve prajvalatyujvalaH san bhavati hi yativRttaM sarvathAzcaryabhUmiH // 264 // jema agni kASTane bhasma karI tenA abhAvamAM ulaTa nirmaLarUpe prajavale che, tema nirmaLa jJAnarUpI agni dehAdirUpa kASTane bhasma karI ulaTa te dehAdanA abhAvamAM atyaMta nirmaLapaNe prakAzita thAya che. yatipuruSanuM AcaraNa sava thA AnaMda ane AzcaryanuM sthAna thAya che. pUrNa vItarAgatAnA baLe sarva gha ghAti karmone nAza thavAthI saMpUrNa, nirmaLa, abAdhita, svAdhina ane zAzvata sahaja svAbhAvika jJAnadazA prakAzita thAya che. te samaye paNa zarIra sthita to te jJAtipuruSana he ya che. zarIrarUpa jhUMpaDImAM rahIne paNa te pUrNa jJa nagha na ye gI pAtAnA jJAnanA nirmaLa prakAza jagatamAM phelAve che. anicchita pariNAme paNa vAstavya sukhI thavAne samyakUdha jagatamAM Ayusthiti paryata ApI aMte dravyazarIrathI paNa mukta thaI anupameya zAzvata dazAne prApta thAya che, arthAt azarIrI, avinAzi, paramotkRSTa vijJAnaghanarUpa siddhatvadazAne te yegI vare che. prAraMbhamAM kASTamAM agnine praveza thatAM kASTa tathA agni bane dekhAya che. kAlAMtare prakhara agninI javALAomAM te kASTa bhasma thaI mAtra agninuM vizuddha svarUpa prakharatApUrvaka prakAze che. tema jJAnadRSTi. saMpanna munijanenA vairAgya cAritrAdinI paNa e ja sthiti che. zarIranI sthiti paryata pitAnA nirmaLa jJAna darzanAdi sukhano anubhava tathA te prApta thavAno samyakUmArga jagatane ApI aMte zarIrarUpa kASTa bhasma thatAM te yegI sahaja siddha amara lakSmIne vare che. - nirvANadazA anaMta sukhanuM sthAna che, e vAta kharI paNa keTalAka dArzanike tene kevaLa zUnyarUpa mAne che, to pachI e zunya sthiti
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (227) karatAM ame je sthitimAM chIe te ja sthiti ThIka che. ukata zakAnuM graMthakAra nIcenA kAvyathI samAdhAna kare cheH-- guNI guNanayastasya nAzastannAzayiSyate / 1q1 (nirvAnuM sUma svitam // 261 // dravya guNamaya che. guNane nAza e dravyanA ja nAza che. tethI nirvANudazAne zUnyapaNe kalpavI e eka mithyA vikalpa che. guNI AtmA jJAnAdi guNumaya che. jJAnAdi guNeAnA nAza te AtmAnA ja nAza che. jema uSNutAnA abhAvamAM agninA paNu abhAva heya che. zUnyavAdIoe dIpakanA prakAzatA aMta tulya nirvANu mAnI rAkhyuM che, paraMtu yathA vicAre tema nathI. jJAnanI niLatA tathA saMpUrNatA e ja mekSa che. zarIranA abhAvamAM jJAnAdi guNAne abhAva thai zUnyadazA keTalAka dAnika kalpe che, paNa temanI te mAnyatA nItAMta bhrama che. zarIra ane AtmA e ane padAthaeNnA vAstavika edha vinA te mane ekAkArapaNe pratibhAse che. kAraNa jevA medha tevA pratibhAsa tathA pratibhAsa tevuM ramaNa. te pratibhAsana kevaLa mithyA che. zarIramAM rati pAmeluMzarIrAkAra pariNameluM jJAna ja peAtAne zarIrarUpa manAve che. ane muktadazA zUnyatArUpa vate che, ema zarIrAsaktapaNAthI ja nizcaya karAve che. vAstavamAM jJAna ane zarIra e ubhayanI kriyA-lakSaNa pratyakSa judAM che. zarIramAM rahIne paNa tuM je je anubhava, lAgaNIe, kalpanAe ke mAnyatAo kare che, te zuM zarIrathI kare che? nA. uparIkta badhI mAtra jJAnanI ja paryAya che. vartamAna jIvananA eka samaya paNa jJAna pariNamana vinAnA kevaLa zUnyarUpa tane kaDhI anubhavAye che? zUnyadazA e te mAtra AkAzakusuma ke vaMdhyAputravat mithyA che. jJAna e AtmAne sahabhAvi nijadha che. ane te tenI hareka avasthAmAM tenA sahavartIpaNe varte che. kahe ke jJAna e ja jIva che. teA pachI muktadazAmAM tenA abhAva kalpI zUnyatA mAnI levI e kevaLa mUDhatA nahi te khIjuM zuM? guNutA nAzathI guNIneA nAza thAya che, arthAt guNanA abhAvamAM guNI jevI kaI vastu ja rahetI nathI, to pachI tuM je je zubha anuSThAna kare che, te kenA uddhArane arthe kare che. kAraNa muktAvasthAmAM tArA kahevA pramANe anubhavane paNa abhAva che. te te zubhaanuSThAnanA phaLarUpa prasa karelI dazAnA sukhane anubhava kANa karaze?
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128) samyak vicAre vicAratAM atmA che, te nitya che e Adi spaSTa edha jema che tema yathArthaprakAre thAya che. yuktithI-AgamathI-anubhavathI ane svasa`vedanapratyakSathI AtmAM zAzvata jJAnAdi lakSaNarUpa supratitigAcara thAya che. sAMbhaLaH-- ajAto'nazvaro'mUrtaH kartA bhoktA sukhI budhaH / dehamAtro malaimuktI gatvAMrdhvamacalaH prabhuH / / 266 // AtmA pote anutpanna, amara, ane amUrtika padArtha che. vyavahAra dRSTithI kama nA kartA tathA sukha du:khAdi kaLAnA bhektA che, paraMtu nizcaya dRSTie jotAM mAtra svasvasAvanA kartA bhAktA che. ajJAnathI iMdriyajanya sukhene te sukha mAnI rahyo che. vAstavikapaNe te pote ja jJAnaghata paramAnaMdarUpa che. vaLI vyavahArathI te AtmA dehu pramANa che. paNa paramA STie karmaphaLa rahita caitanya pramANa che. svabhAve urdhvagAmI leAkAgra zikhare acalapaNe sthita ane prabhu che. AtmA kevaLa jJAnamaya ane sarva upAdhIthI rahita che. paraMtu anAdi zrAMti ceAge te parane pAtApaNe mAnI caturga tarUpa sa`sAravanamAM rajhaLe che. peAtAnuM vAstavya svarUpa jANatAM, nirupAdhI jJAnAnaMdamaya avinAzI dazAne pAmatAM te ja AtmA jJAnasvarUpa che. zuddha drabyAthiMkaTaSTie vicAratAM AtmA janma maraNathI rahita, ajanmA ane amara che. rUparasAdi guNA jIvamAM nahu hovAthI te mA iMdriya gocara thatA nathI tethI te abhUtika che. saMsAradazAmAM khaMdhanA sadbhAvathI upacirata naye te mUrtika paNa kahevAya che. sa'sAradazAmAM katva pariNumita jJAnadazAyukta hovAthI te karmonA kartA che, paraMtu tenA mULa vAstavika guNA tarapha jotAM spaSTa jaNAze ke te mAtra potAnA nija bhAveAnA kartA che. kama baMdhanuM kAraNa vikArI dazA che ke je karma ane jIva ubhayanA saMbaMdha vizeSathI udbhave che. e jaDa ane cetana baMnenA mULa svabhAvathI judI eka trIjI dazA che. jene jJAnIpuruSA saMsAradazA kahe che. tethI baMdha katRtvanA aparAdhI kevaLa jIva ja che evI ekAMta mAnyatA mithyA che. tathA madhadazA rasapUrvaka vartatI hAvA chatAM AtmA madhanA akartA che, evI ekAMtadaSTi paNa mithyA che. vyavahAraSTithI jotAM te AtmA karmaphaLanA seAktA che. paNa zuddha pAramArthikadraSTie vicAratAM te caitanyAdi nija guNaiAne bhakatA che. pradeza gaNutrIthI jIvatuM parimANu asaMkhyAta pradeza pramANa che, paraMtu
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) vyavahAradaSTithI jotAM te AtmA yathAprApta svazarIra pramANa che. pUrva prayAgAdi kAraNenA vege zarIrAkAra zuddha Atmadravya urdhvagamana karatuM samaya mAtramAM lekAgra zikhare jaI sthita thAya che. tyAM acala, abAdhita, ane avinAzipaNe nija zuddha svaguNene AsvAde che. idriyajanya sukhanA abhAvamAM te siddhaparamAtmA saMpUrNa sukhI kema kahevAya? graMthakAra e praznanuM samAdhAna kare che - svAdhInyAHkhamapyAsItsukhaM yadi tapasvinAm / svAdhInasukhasaMpannA na siddhAH sukhinaH katham // 267 // munijanene svAdhinapaNe thatA kAyakaleSAdirUpa duHkhane paNa sukha kahyuM, to pachI bhagavAna siddhone saMpUrNa sukhI kema na kahevAya? teo te niraMtara svAdhina sukhamaya che. tatvadaSTie vicAratAM saMsArI mAtra duHkhI che. temAM mAtra samyakUdaSTi munijane ja sukhI che. bhagavAnasiddha kevaLa AnaMdarUpa zuddha vijJAnaghana che, ane tethI teo saMpUrNa mahAsukhI che. vaLI sukha e zarIra ke indriya Azrita nathI. vAstavikapaNe vicAra karatAM spaSTa samajAze ke zarIra ane idri taraphanuM lakSa te ulaTAM AtmAnA svAdhina ane sahaja svAbhAvika sukhamAM vinabhUta che. sukha e AtmAne sahaja ravAbhAvika nijaguNa che. ane te AtmAne Azrita che. kaho ke AtmA svayaM sukharUpa che. pratibaMdhaka kAraNe jeTale jeTale aMze haTe che teTale aMze te guNa svayaM vyakta thAya che-anubhavAya che. jJAnAnaMdo citodhauM nityau dravyaupIvinau dehendriyAdyabhAvepi nAbhAvastadvayoriti / tataHsiddhaM zarIrasya paMcAkSANAM tadarthasAt kAratve tarato ne suvati . (pAdhyAcI) artha-jJAna ane AnaMda (sukha) e baMne AtmAnA nija dharma che. tathA te nitya ane drapavi guNa che. zarIra ane iMddhinA abhAvamAM paNa tene kiMcit abhAva nahi thatAM ulaTI vRddhi thAya che. tethI A vAta siddha che ke-zarIra ane pAMce Idri AtmAnA jJAna ane sukha pratye sarvathA akiMcaskara che. arthAt te kaMI paNa karI zakatI nathI.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ (23) 2 * saMsAradazAmAM je Idriyajanya sukhane anubhava thAya che, te paNa e ja AtmAnA sahaja svAbhAvika sukhaguNanI vibhAvaparyAya che paNa idri ke idrinA bhAgya dArthomAM sukha nathI. kAraNa jaDa ane jaDatA jeTalA paryAya che te trikALe jaDa che. tema cetana ane cetananA jeTalA paryAya che te trikALe cetana ja che. I drayajanya sukha duHkharUpa anubhava eka ja sukhaguNanI duHkharUpa vibhAvaparyAya che. tathA zuddha atIndriya nirAkuLa Atmiyasukha ethI sarvathA bhinna jIvane sukharUpa svabhAvaparyAya che. phalitArtha e che ke sukha e caitanyanI dropajIvI zakti che. ane te trikALe nija dravyAdhinapaNe pariNamI rahI che. pratibaMdhaka kAraNeno sarvathA nAza thatAM e zaktinA anubhava arthe zarIra ke iMdriyenA avalaMbananI jarA paNa apekSA paDatI nathI. eTale siddha thAya che ke-zarIra ke IdrayAdhina, sukha nathI paNa AtmAdhina che. upasaMhAra - iti katipayavAcAM gocarIkRtya kRtya caritamucitamuccaizcetasAM cittaramyam / idamavikalamantaH santataM cintayantaH sapadi vipadapetAmAzrayantuM zriyaM te // 268 // udAra varte che citta jemanuM evA munijananA cittane ramaNIya AtmAnuzAsana graMthane keTalIka vacanaracanA pUrvaka kAvyamAM racita karyo che. tene niraMtara hadayamaMdiramAM pUrNapaNe ciMtavana karatAM karatAM jIva sarva ApadAthI rahita thaI avinAzI mekSa lakSmIrUpa sarvotkRSTa niHzreyasane prApta thAya che. je jIva jevuM citavana kare tevuM phaLa pAme. jema sugaMdhita puSpanA vege tela paNa sugaMdhita thAya che. tema mahApuruSanA guNasaMkirtanacitavanathI ane avaMcaka bhaktibhAvasaha nirmaLa upAsanAthI pite paNa te puruSe je dazAne prApta thayA che te sarvotkRSTa dazAne prApta thAya che. graMthakartA pitAnA gurunuM tathA pitAnuM nAmAbhidhAna pragaTa kare che. jinase AcAryapAdasmaraNAdhInacetasa m / gukhamayatatA tarAmAnurAsana // 26 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) zrImadda jinasenAcAryanA pavitra caraNakamaLanA maraNamAM niraMtara jemanuM aMtaHkaraNa varte che evA zrIguNubhadrAcArya kRta A AtmAnuzAsana graMtha che. athavA jina senA arthAt muni maMDaLa temanA a gha AcArya zrI gaNadharadevanA bhakta guNethI bhadra arthAt kalyANarUpa bhadaMta eTale pUjya jainAcAryanI uttamakRtirUpa A AtmAnuzAsana graMtha che. zrI jinanI senAmAM AcAryarUpa mukhya zrI gaNadharadeva che. temanI bhaktimAM ArUDha che aMtaHkaraNa jenuM evA bhadraguNadhArI kalyANarUpa jainAcAryakita A AtmanuzAsana graMtha che. athavA zrI jinasenAcAryanA ziSya zrI guNabhadrasvAmIkRta A AtmAnuzAsana graMtha che tenuM he priya bho! tame bhaktibhAve zravaNa, manana yAvat dhAraNa karo. vAMcakane graMthakartA AzirvAda ApatAM kahe che ke - RSabho nAbhisUnuryo bhUyAtsa bhavikAya vaH / yajjJAnasarasi vizvaM sarAMnamiva bhAsate // 270 // zrI nAbhirAjAnA putra bhagavAna zrI RSabhanAtha he bhaLe ! tamane parama kalyANanuM nimitta thAo ! je pramAtmAnA vijJAnasarovaramAM A sarva jagata eka kamalatulya pratibhAse che. 34 zAMtiH 000000 - itpalama > 00000000000000 * ityala mu. 00000000009 ?
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIcenA pustake amAre tyAMthI maLaze. mokSamALA (zrImad rAjacaMdra praNata) 1-0-0 tattvajJAna che * * * 1-0-0 bhAvanA saMgraha cha cha che 1-0-0 rAjapadya jha = " 0-6-0 zrI AtmAnuzAsana 2-8-0 zrI mRtyu mahatsava 0-2-0 zrI bhaktirasa jharaNuM 0-2-0 zrI darzana vIzI ane anAnupUrvI 0-10-0 zrI kesarIyAjInA raMgIna pheTA sAIjha 11818 0-8-0 zrI mahAvIra svAmI tathA gautama svAmInA raMgIna phoTA sAIjha 14420 0-6-0 che cha , 9411 0-2-6 zrI mahAvIra svAmI, zrI gautama svAmI tathA zrI pArzvanAthanA raMgIna pheTA sAIjha 107 0-1-6 maLavAnuM ThekANuM - zrI mad rAjacaMdra jJAna pracAraka TrasTa. The. ema. vADIlAlanI kaMpanI dahI daravAjA bahAra, haThIbhAInI vADI pAse, a ma dA vA 4,
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
_