Book Title: Aptavani 05 06
Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Foundation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008828/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI, tamAma dharmono sAra AptavANI divase divase bahu UMce caDhaze. AkhA jagatanA khulAsAo emAMthI jaDaze. krizciyanoya AmAMthI prApti karaze ane musalamAnonuM AmAMthI maLaze. eTale A AptavANIomAMthI AnA A ja loko tatva kADhI leze, enI ja jarUra che. AptavANI vAMcIne to keTalAya mANaso kahe che ke amAre bIjuM dharmanuM pustaka vAMcavAnI jarUra nahIM paDe. eTale A AptavANIothI ja cAlaze badhuM. ApaNAM pustako lokone helpabaTukaraze. tethI meM badhAne kaheluM ke have pustako chapAya chapAya karo eka vAra, chapAI gayuM ke, have enAM uparathI loko bIjA chApaze. paNa A khovAI javAnuM nathI have. A vAta nahIMkhovAI jAya have. - dAdAzrI Illulu AtmavijJAnI 'e. ema. paTela' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanI asIma jaya jayakAra ho zreNI zreNI - AptavANI zreNI - pa-6 5-7 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI zreNI - 5 AtmA, AtmadharmamAM... dAdAzrI : AtmA zuM kArya kare che ? praznakartA : AtmA to jJAtA-draSTA che. dAdAzrI : paNa tame to kaho cho ne ke 'huM sAMbhaLuM chuM.' tame AtmA cho ke sAMbhaLanArA cho ? praznakartA : 'huM AtmA chuM.' dAdAzrI : paNa AtmA to sAMbhaLe nahIM, kAna ja sAMbhaLe ne ? praznakartA : pudgalano ne AtmAno saMyoga thayo ne ? dAdAzrI : paNa AtmA sAMbhaLato haze ke kAna ? praznakartA : sAMbhaLe che AtmA, kAna to jaDa che. dAdAzrI : to pachI baherAne bolAvIne pUchI juo ne ? baherAmAM AtmA nathI ? to koNa sAMbhaLe che ? praznakartA : AtmA nA hoya to pudgalanI koI Indriya kAma kare nahIM. dAdAzrI : hAjarIne laIne to A jIvana kahevAya che, paNa sAMbhaLe che kAna ke AtmA ? jo AtmA sAMbhaLato hoya to bahero mANasa sAMbhaLI zake. to kaho have ke 'koNa sAMbhaLe che ?" ra to ! AptavANI-5 praznakartA : kAna dvArA saMbhaLAya che, paNa jo cetana tattva hoya dAdAzrI : have cetana tattva to koI dahADoya kazuM sAMbhaLatuM ja nathI. e to jJAtA-draSTA ne paramAnaMdI che ! anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtazakti, anaMtacAritra emAM che ! to zuM sAMbhaLavAno guNa AtmAmAM che evuM tamArA mAnyAmAM Ave che ? AtmA sAMbhaLato ja nathI. AtmAmAM sAMbhaLavAno guNa ja nathI. jema A sonAne kATa caDhavAno guNa nathI, tema AtmAmAM sAMbhaLavAno guNa nathI. bolavAnoya guNa nathI. praznakartA : paNa caitanyatattva hoya to kAna sAMbhaLe ne ? dAdAzrI : caitanyatattvanI hAjarIthI ja A badhuM jagata cAle che. jo caitanyatattva A zarIramAM nA hoya, AtmA nA hoya to A zarIra khalAsa thaI jAya, paNa e caitanyatattva A sAMbhaLatuM nathI. praznakartA : to koNa sAMbhaLe che, e Apa samajAvo. dAdAzrI : vAta to samajavI ja paDaze ne ? AtmA jo sAMbhaLe che evuM kahe to AtmA bole che, mArA AtmAno avAja bole che evuM kahevAya. laukika bhASAmAM game tema cAlavA devAya, paNa bhagavAnanI alaukika bhASAmAM e 'eksepTa' thaze nahIM. A tamArI joDe bole che, te koNa bole che ? praznakartA : Apa bolo cho. dAdAzrI : 'dAdA bhagavAna' bole, to A TeparekorDara' paNa bole A be hajAramAM maLe eTale 'dAdA bhagavAna'nI kiMmata be hajAranI !!! che te thaI praznakartA : A bAbata Apa samajAvo. dAdAzrI : A 'dAdA bhagavAna' nathI bolatA, A to 'orIjanala Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 TeparekorDara' bole che. A 'akrama vijJAna' che. kyAMya sAMbhaLavAmAM nA AvI hoya evI A vAta che ! eTale A sAMbhaLe che te kAnano dharma che. bahero mANasa hoya tene ApaNe zuM kahIe ke kAna enA dharmamAM nathI. have AMkhano dharma zuM che ? praznakartA : jovAno. dAdAzrI : hA, AtmAno dharma AvuM jovuM e nathI. nAkano dharma zuM che ? praznakartA : sUMghavuM. dAdAzrI : jIbhano dharma zuM che ? praznakartA : cAkhavuM. dAdAzrI : eTale game te kaDavuM jIbha upara mUko ke tarata ja khabara paDI jAya. eTale A pAMceya indriyo potapotAnA dharmamAM che. have evI pAchI pAMca jJAnendriyo potapotAnA dharmamAM che. dravyendriya ne bhAvendriya beu che. dravyendriya khalAsa thaI jAya toya mahIM bhAvendriya rahe. eTale pAMca dravyendriyo ne bhAvendriyo badhAM potapotAnA dharmamAM ja che. mana potAnA dharmamAM che ke nahIM ? praznakartA : e samajAtuM nathI. dAdAzrI : mana haMmezAM vicAre caDhe. vicAranAM gUMcaLAM caDhe tyAre ApaNe ene mana kahIe. mana be jAtanA vicAra kare. kharAba vicAra kare ne sArA vicAra paNa kare. eTale banne jAtanA vicAro karavA e manano dharma che ane vicAra ja jo nA AvatA hoya to ene eseMTa mAInDeDa' kahevAya. have gAMDAneya 'mAInDa' hoya, paNa 'ebseTa mAInDeDa' eTale to jIva yonimAMthI nakAmo thaI gayo kahevAya. AptavANI-pa have ahIMthI surendranagara tamAruM ghara tamane dekhAya kharuM ke nahIM ? praznakartA : hA, dekhAya. dAdAzrI : ane gharamAM Tebala khurazI badhuM dekhAya ke ? praznakartA : hA, dekhAya. dAdAzrI : e manano dharma nathI. ApaNA lokone samajaNa nahIM hovAthI ene mana mAne che. have vAstavikamAM A mana jatuM nathI, paNa citta jAya che. mana zarIranI bahAra nIkaLI zake ja nahIM. bahAra je bhaTake che te citta che. praznakartA : citta ane mana, e be alaga alaga che ? dAdAzrI : hA, citta ne mana be alaga alaga ja che. laukika bhASAmAM game te bolAya, paNa bhagavAnanI bhASA lokottara bhASA che. te jyAM sudhI ApaNe nA samajIe tyAM sudhI koI dA'Doya mokSa thAya nahIM. eTale citta bahAra bhaTake che. ahIM rahyAM rahyAM citta tamAruM ghara, Tebala, ghaDiyALa badhuM joI le ane manano svabhAva ekaluM vicAra karavAno ja che. mana sAruM-khoTuM vicAre ne sAruM jovuM, khoTuM jovuM e cittano dharma che. praznakartA : cittane jaDa kahevuM ke cetana kahevuM ? dAdAzrI : e mizracetana che, e kharekhara zuddha cetana nathI ane mana to bilakula jaDa che. have buddhi enA dharmamAM che. buddhinuM kAma zuM che ke napho ne khoTa dekhADe. tame gADImAM beso ke tarata buddhi dekhADe ke pelI jagyA sArI che, ane dukAnamAM peso tyAMya napho-khoTa dekhADe. mane buddhi napho-khoTa nathI dekhADatI, kAraNa ke mArAmAM buddhi nathI, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa AptavANI-pa te bahu jUja, nahIM jevI ja buddhi kahevAya. 360 DigrIe saMpUrNa bhagavAna kahevAya ne A "paTela" 356 DigrI para che. emanAmAM cAra DigrI ochI che. eTale e judA paDyA, nahi to 'A' paNa "mahAvIra' ja kahevAta ! eTale A buddhino dharma napho-khoTa dekhADe te che. gADImAM, koIno sodo kare temAM ke kaDhInI tapelI DhaLI gaI, to tarata buddhi eno dharma bajAve ke nA bajAve ? praznakartA : bajAve. dAdAzrI : have buddhino A sivAyano bIjo paNa eka dharma che, te zuM che ke buddhi 'DIsIjhana' le che. jo ke 'DIsIjhana' levAno buddhino svataMtra dharma nathI. buddhi 'DIsAIDa kare, enA para ahaMkAra sahI kare to ja e pUruM thAya. ahaMkAranI sahI vagara 'DIsIjhana' rUpakamAM Ave ja nahIM. eTale A aMtaHkaraNamAM 'pArlAmenTarI' paddhati che. enA cAra membaro" che. mana, buddhi, citta ne ahaMkAra. jo mana ane buddhi eka thayAM to ahaMkArane sahI karavI ja paDe. citta ane buddhi eka thaI gayAM to ya ahaMkArane sahI karI ApavI paDe. eTale jenA pakSamAM traNa thayAM enI vAta mAnya thAya. A saMpUrNa tattvajJAnanI vAto che. paNa te tamane tamArI buddhithI samajAvuM joIe. tamane jJAna to nathI ne ? praznakartA : jJAna to che ne ! dAdAzrI : zene tame jJAna kaho cho ? praznakartA : jJAna eTale samaja. dAdAzrI : jJAna eTale samaja nahIM, jJAna eTale prakAza. jo prakAza tamane hoya to Thokara nA vAge. pyAlA phUTI jAya ke game te thAya to ApaNane asara nA thAya. tamane asara thAya che ? praznakartA : hA, thAya che. dAdAzrI : to e prakAza nathI. A to badhuM aMdhAruM che. have ahaMkArano zo dharma che ? praznakartA : ahamUbhAva rAkhavo te. dAdAzrI : nA. jyAM juo tyAM aham 'karyuM' kare. basa ! ahaMkAra, khAlI ahaMkAra ja kare che ke "meM karyuM. meM bhogavyuM !" A kerI khAdhI te viSaya jIbha bhogave che, buddhi bhogave che ke ahaMkAra bhogave che? praznakartA : ahaMkAra bhogave che. dAdAzrI : have jIbha svAda le che ne ahaMkAra khAlI kahe che ke "AvuM karyuM !" AtmAmAM ahaMkAra nAmanI vastu ja nathI, paNa A UbhI thayelI che. ne potapotAnA dharmamAM ja che pAchI ! ahaMkAra karavAnI jagyAe niraMtara ahaMkAra karyA ja kare che. koI ahaMkAra upara ghA kare, apamAna kare to tarata ahaMkAra bhagna thAya ke nA thAya ? mAna-apamAna bannenI asara thAya che ne ? eTale ahaMkAra, ahaMkAranA dharmamAM che. eTale kAna kAnanA dharmamAM che, AMkha AMkhanA dharmamAM che, nAka nAkanA dharmamAM che, sahu sahunA dharmamAM che. have mahAvIra bhagavAnane paNa AMkha, kAna, nAka badhAM sahu sahunA dharmamAM hatAM. temanuM paNa mana mananA dharmamAM, citta cittanA dharmamAM hatA. temane buddhi ane ahaMkAra khalAsa thaI gayelAM. tamAreya sahu sahunA dharmamAM che. 'AtmA" ekalo ja enA dharmamAM nathI. "AtmA' enA dharmamAM Ave to buddhi ne ahaMkAra khalAsa thAya. enuM kAraNa tamane samajAvuM. AtmA ane buddhimAM phera kharo ke nahIM ? AtmA e prakAza che ane buddhi paNa prakAza che. buddhi e "InaDAyarekTa' prakAza che, ne AtmA to 'DAyarekTa' prakAza che. "InaDAyarekTa' prakAza eTale sUryanuM ajavALuM arIsA upara paDyuM ne arIsAmAMthI prakAza rasoDAmAM gayo. A Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa AptavANI-pa 'InaDAyarekTa' prakAza thayo. evI rIte AtmAno prakAza ahaMkAra upara paDe che ane tyAMthI bahAra nIkaLe che te buddhi thaI. arIsAnI jagyAe ahaMkAra che ne sUryanI jagyAe AtmA che. AtmA mULa prakAzavAna che. saMpUrNa sva-para prakAzaka che. te parane prakAze ne potAne paNa prakAze. AtmA badhAM ja joyone prakAza kare. eTale ahaMkAranA "mIDiyama'thI buddhi UbhI thaI che. ahaMkAranuM mIDiyama" khalAsa thaI jAya, to buddhi rahe nahIM. pachI 'DAyarekTa' prakAza Ave. mane 'DAyarekTa' prakAza maLe che. tamAre have karavAnuM zuM bAkI rahyuM ? ahaMkAra ne buddhine khalAsa karavAnI rahI. have e khalAsa zI rIte thAya ? 'AtmA potAnA dharmamAM Ave to e banne nIkaLI jAya. bIjA badhAM to potapotAnA dharmamAM ja che, bIjo kazo pheraphAra karavAnI jarUra nathI. have 'AtmAne potAnA dharmamAM lAvavA mATe zuM karazo ? enA mATe zuM sAdhana joIe ? praznakartA : rAga-dveSa ochA thavA joIe. dAdAzrI : A vIMTI che. enI mahIM tAbAnuM mizUra che. have ApaNe game tene kahIe ke AmAMthI sonuM ne tAMbuM juduM karI Apo, to te karI Ape kharo ? praznakartA : nA karI zake. dAdAzrI : kema ema ? praznakartA : e to sonInuM ja kAma. dAdAzrI : bIjAM badhAM nA pADe ke A na hoya amAruM kAma. eTale AtmA jo jANavo hoya to AtmAnA jANakAra hovA joIe. praznakartA: 'sat puruSa' rUpI sonI hovo joIe. dAdAzrI : nA, sat puruSa to 'A' badhAya mahAtmAone kahevAya che. sat puruSa kone kahevAya ke sat jeNe prApta karyuM ane puruSArtha dharmamAM Avyo che. sat eTale avinAzI. sat puruSoe potAnuM avinAzI pada prApta karyuM hoya. 'huM AtmA chuM' evI pratIti, jAgRti AvI hoya. paNa te sat puruSa ja kahevAya, 'jJAnI puruSa' nA kahevAya. 'kramika'mAM sat puruSane tyAgAtyAga saMbhave, jJAnI puruSane tyAgAtyAga saMbhave nahIM ! 'jJAnI puruSa' to bIjAne mokSanuM dAna Ape ! bIjAne jJAnamaya banAve !! zrImad rAjacaMdra 'jJAnIne mokSadAtA puruSa kahyA. 'A' badhAM mokSamAM rahe kharAM, paNa bIjAne mokSa ApI nA zake. emane AtmAnAM pratIti ne lakSa ja beThelAM hoya. AtmAnuM aspaSTa vedana emane hoya. AmAM to AtmAnuM spaSTa vedana jene che evA 'jJAnI puruSa" joIe. emane jyAM ne tyAM AtmA sivAya bIjuM kazuM dekhAtuM ja nA hoya. emane A jagatamAM koI doSita dekhAtuM ja nA hoya. gajavuM kApanAroya doSita nA dekhAya ne dAna ApanAroya doSita nA dekhAya. chatAM tame mane ema pUcho ke e be sarakhA kahevAya ? tyAre huM kahuM ke, A dAna ApanAro che te je kriyA karI rahyo che, tenuM phaLa e bhogavaze ane je gajavuM kApe che te je kriyA karI rahyo che, tenuM phaLa e bhogavaze. bAkI doSita koI nathI. praznakartA : doSita kema nA kahevAya ? dAdAzrI : e badhA saMjoga anusAra kare che. sAruM karanAroya saMjogAnusAra kare che ane kharAba karanAroya saMjoga anusAra kare che. have AtmAne AtmadharmamAM lAvavA mATe mokSadAtA puruSa joIze. kRpALudeve emanA AkhA pustakano sAra kahyo che ke, "bIjuM kAMI zodha mA, mAtra eka sat puruSane khoLI temanA caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI jo mokSa nA maLe to mArI pAsethI leje." eTale ApaNane jo mokSa nA maLe to te 'jJAnI puruSa' nathI. praznakartA : AtmA potAnA dharmamAM Avyo, tenI khAtarI zI ? dAdAzrI : A badhuM 'huM karuM chuM" ne A 'huM chuM' e roMga bilIpho Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 paDelI che te jAya. atyAre to tamane 'huM caMdulAla chuM, A bAIno dhaNI chuM, A chokarAno phAdhara thAuM, Ano mAmo thAuM, sIMgano vepArI chuM', AvI keTalI badhI 'roMga bilIpho' tamane beThI haze ? praznakartA : asaMkhyAta. dAdAzrI : have ATalI badhI 'roMga bilIpho' kyAre jAya ? AtmA potAnA guNadharmamAM Ave to A badhIya 'roMga bilIpho' jAya. 'roMga bilIpho' UDe ne 'rAITa bilIpha' besI jAya. 'rAITa bilIpha' ne samyakdarzana kahe che. 'jJAnI puruSa' AtmAne potAnA dharmamAM lAvI de eTale bIjuM badhuM to potapotAnA dharmamAM che ja. jyAre tamane tamArA AtmadharmamAM AvavAnI icchA thAya tyAre ahIM Avajo. 'ame' tene dharmamAM lAvI daIzuM. AtmA potAnA dharmamAM Ave. eTale bIjuM badhuM chUTe. cAra veda zuM kahe che ? dhIsa Ijha noTa dheTa, dhIsa Ijha noTa dheTa !' tuM je AtmA khoLe che te vedamAM nathI. 'go Tu jJAnI.' AtmA pustakamAM Utare evo nathI, kAraNa ke AtmA niHzabda che, avarNanIya che, avyaktavya che. e zAstramAM zI rIte Utare ? zrImad rAjacaMdre paNa kahyuM che ke jJAna jJAnI pAse che ane te sivAya ApaNo chUTakAro koI kALe thAya nahIM. eTale 'jJAnI'nI ja emAM jarUra. covIsa tIrthaMkaro kahetA AvyA che ke AtmajJAna mATe nimittanI jarUra che. 'jJAnI' kartA hoya nahIM. huM jo kartA houM, to mane karma baMdhAya ane tame nimitta mAno to tamane pUrepUro lAbha nA thAya. mAre 'huM nimitta chuM' ema mAnavAnuM ne tamAre 'jJAnIthI thayuM' ema vinaya rAkhavAno ! sau saunI bhASA judI hoya ne ? parama vinayathI mokSa che. AtmA prApta thaI gayo, potAnA svabhAvamAM AvI gayo, jAgRta thaI gayo, potAnA dharmamAM AvI gayo, pachI zuM bAkI rahe ? bIjuM badhuM to dharmamAM che ja. AtmA ekalo ja dharmamAM nahoto. AptavANI-5 praznakartA : jJAna maLyA pachI dAdA, A zarata darekane kabUla thaI jAya che ? 10 dAdAzrI : jJAna maLyA pachI to enI meLe kabUla thAya ja ne ? jJAna maLatAM pahelAM ekeyane kabUla nA thAya. pachI zAthI kabUla thAya che te tamane samajAvuM. A jalebI khavaDAvyA pachI cA pIvaDAve to temAM zuM phera paDe ? praznakartA : cAno svAda moLo lAge. dAdAzrI : te A huM tamane AtmA potAnA svabhAvamAM, eTale ke tene potAnA guNadharmamAM lAvI ApuM chuM. eTale A bIjA badhA viSayo moLA lAgavAthI Asakti UDI jAya che. have pahelethI jo tamane Asakti UDADavAnI kahe to ? praznakartA : to ahIM koI Ave ja nahIM. dAdAzrI : eTale paheluM AtmAne AtmadharmamAM lAvavo joIe. akramamAM paheluM A che. jyAre kramikamAM pahelI Asakti kADhavAnI che. praznakartA : eTale adharma kADhavo joIe ? dAdAzrI : adharma zabdanI ApaNane jarUra nathI. adharma zuM che ? dharmanI sAmeno zabda che. khoTuM karavuM enuM nAma adharma ane sAruM karavuM enuM nAma dharma. paNa beu kartAbhAvamAM che ane A AtmAno to svAbhAvika dharma che, sahaja dharma che. have AtmA potAnA dharmamAM Ave to pachI A paiNelI strI hoya, tenuM zuM thAya ? tene kaMI kADhI mUkAya ? praznakartA : nA, paNa enA paranI Asakti ochI karavI paDe. dAdAzrI : tenA mATe pAchuM kartA thavuM paDe. praznakartA : to e samajAvo. dAdAzrI : AtmadharmamAM AvyA bAda "bAya rileTiva vyupoInTa', tame caMdubhAI cho, A bAInA dhaNI cho, A chokarAnA phAdhara cho.' Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 ane 'bAya riyala vyupoInTa'thI tame zuddhAtmA cho. dhI varlDa Ijha dhI pajhala iTa selpha. goDa hejha noTa pajhalDa dhIsa varlDa eTa ola.' jo paramAtmAe 'pajhala' karyuM hota to temane ahIM bolAvavA paData ne daMDa devo paData ke tame A lokone zA mATe gUMcavyA? mATe bhagavAne A jagata gUMcavyuM nathI. 11 'huM AtmA chuM, huM AtmA chuM' ema zabda bolyuM kazuM vaLe nahIM, e to bhagavAnanI kRpA utAravI paDe, tyAra pachI ja tame mokSagAmI thAo. have ahIM mokSagAmI eTale zuM ? A bhavamAM sIdho mokSa nathI. paNa ahIM AgaLa ajJAnamukti thAya che. be prakAranI mukti pahelI ajJAnamukti eTale AtmA AtmasvabhAvamAM AvI gayo te ! bIjuM che te saMpUrNa dehamukti, siddhagati maLe te ! ahIMthI ekAvatArI thaI zakAya che ! ajJAnamukti thAya enAthI phAyado zuM thAya ? saMsArI duHkhono abhAva rahyA kare ! manuSyo zuM khoLe che ? praznakartA duHkhano abhAva. dAdAzrI : AtmA svabhAve sukhiyo ja che ne pachI duHkhano abhAva thayo, pachI rahyuM zuM ? praznakartA : AtmA jANavAnI kaMI cAvIo to hazene ? dAdAzrI : cAvIo-bAvIo kazuMye nA hoya ! jJAnI pAse jaIne kahI devAnuM ke 'sAheba ! huM akkala vagarano sAva mUrakha chuM ! anaMta avatArathI bhaTakyo, paNa AtmAno eka aMza, vALa jeTalo AtmA meM jANyo nathI ! mATe Apa kaMIka kRpA karo ane mAruM ATaluM kAma kADhI Apo !' basa ATaluM ja karavAnuM che. 'jJAnI puruSa' to mokSanuM dAna ApavA ja AvyA che. ane pachI loko pAchA bUmo pADe ke vyavahAranuM zuM thAya ? AtmA jANyA pachI je bAkI rahyo te badho vyavahAra. ane vyavahAranuMya 'jJAnI AptavANI-5 puruSa' pAchuM jJAna Ape. pAMca AjJA Ape, ke 'A pAMca AjJA mArI pALaje. jA, tAro vyavahAreya zuddha ane nizcayeya zuddha. jokhamadArI badhI amArI. mokSa ahIMthI vartavo joIe. ahIMthI ja nA varte te sAco mokSa nathI. mane bhegA thayA pachI jo ahIMthI mokSa nA varte to e jJAnI sAcA nathI ane mokSaya sAco nathI. mokSa ahIM ja, A pAMcamA ArAmAM vartAvo joIe, ahIM ja A koTa-TopI sAthe ! tyAM to varSAnuM zuM ThekANuM ? praznakartA : zuM AtmAnA judA judA prakAra hoya ? dAdAzrI : nA, AtmA eka ja prakArano hoya. praznakartA : to AtmAne rAga-dveSa lAge ? dAdAzrI : nA. AtmAne rAga-dveSa lAge nahIM. A to vibhAva utpanna thAya che. je potAnAmAM guNa nathI, te vibhAva kahevAya. AtmA pote svabhAve karIne vItarAga ja che. enAmAM rAga-dveSano guNa ja nathI. A to bhrAMtithI evuM lAge che. 12 praznakartA : A je janma-maraNanI ghaTamALa cAle che, te AtmA para asara thavAthI 'kojhijha' thAya che e kharuM ? dAdAzrI : nA, nA. AtmA upara asara thatI ja nathI. AtmAno svabhAva badalAto ja nathI. ene khAlI 'roMga bilIpha' ja bese che. praznakartA : roMga bilIpha' kevI rIte besI gaI ? dAdAzrI : potAnA svarUpanuM bhAna nA rahyuM eTale A lokoe bIjuM bhAna besADyuM ne e jJAna phITa thaI gayuM. eTale loko kahe e pramANe ene zraddhA besI gaI ke kharekhara 'huM caMdubhAI chuM' ane A badhA lokoya 'eksepTa' kare che. ema karatAM karatAM 'bilIpha' koI rIte 'phrekacara' thatI nathI. AtmAmAM kazo pheraphAra thato nathI. AtmA to so TacanuM sonuM ja rahe che. sonAmAM tAMbAno bheLaseLa thAya, tethI kaMI sonuM bagaDI jatuM nathI ! Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 14 AptavANI-pa daSTi - mithyA te samyak ! dAdAzrI : A UMdhI dRSTi che, mithyASTi che, tethI A du:kho utpanna thayAM che. ane samakita eTale savaLI dRSTi. koI dahADo tamArI savaLI dRSTi thayelI che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : Akho saMsArakALa pharI vaLyA, chatAM eka kSaNa paNa savaLI dRSTi thaI nathI. zuM nAma che tamAruM ? praznakartA : caMdubhAI. dAdAzrI : 'tame caMdubhAI cho.' e sAcI vAta che ? praznakartA : mithyAtva lAge che, ahampada lAge che. dAdAzrI : to pachI tame koNa cho ? praznakartA : e khyAla nathI Avato. dAdAzrI : to atyAra sudhI kema e jANyuM nahIM ? praznakartA : haMmezAM e ja mUMjhavaNa thatI hatI ke 'huM koNa chuM ?" paNa enI khabara paDatI na hatI. dAdAzrI : 'caMdulAla chuM, A bAIno dhaNI chuM, Ano phAdhara thAuM, Ano mAmo, kAko', e badhI 'roMga bilIpho' che. e "roMga bilIpho' jJAnI puruSa 'phrekacara' karI Ape ane 'rAITa bilIpha' besADI Ape. eTale ApaNane samakita dRSTi maLI kahevAya. viparIta jJAtasamyak jJAta pahelAM viparIta jJAna jANavAno prayatna hato, tenAthI baMdhanamAM avAya. have samyaka jJAna jANavAno prayatna che. e 'potAnuM che enAthI svataMtra thavAya. peluM ya jJAna che eTale jANavAno 'TesTa' Ave, paNa e parAvalaMbI che, koInuM avalaMbana levuM paDe. ane samyaka jJAna potAne svasukha ApanAruM che, svAvalaMbanavALuM ne svataMtra banAvanAruM che. praznakartA : jJAna to eka ja prakAranuM hoya ne ? AtmA e ja jJAna che. to pachI viparIta jJAna ne A jJAna judAM judAM kema hoI zake ? dAdAzrI : viparIta eTale jarUriyAta nathI, te jJAnamAM paDyA. praznakartA : paNa ene jJAna kahevAya ? dAdAzrI : jJAna ja kahevAya ne ? ajJAna zA AdhAre kahyuM ? ke "A hitAkArI nathI', mATe ajJAna kahyuM. praznakartA : eTale ene ajJAna ja kahevAya ne ? jJAna kahevAya nahIM ne ? dAdAzrI : jagatanI dRSTie to badhuM jJAna ja che ne ? sAMsArika je badhuM jANavAno prayatna che te mithyA jJAna che. UMdhI zraddhA beThI eTale UMdhuM jJAna utpanna thAya ne UMdhuM cAritra UbhuM thAya. eno svAdeya paDe ne eno mAreya paDe. e rAga-dveSavALuM jJAna che ane A vItarAgI jJAna che. A jANavA-jovA sAthe vItarAgatA rahe. ne peluM jANatAM ne jotAMnI sAthe ja rAga-dveSa thAya. dravyayora - bhAvayora mana e AgalA avatArano saMkucita phoTo che. eka mANasa "ophisara' hoya che. tenI 'vAIpha' tene kahe ke tame lAMca letA nathI. A bIjA badhA le che ne temaNe baMgalA baMdhAvyA. te AvuM bahu vakhata thAya eTale e manamAM nakkI kare ke baLyuM, ApaNe paNa lo havethI ! paNa lAMca levA jAya te pahelAM te dhrUjI jAya, ne levAya nahIM. mana khAlI nakkI kare ke havethI lo. eTale eNe bhAva badalyo, paNa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 tenAthI AkhI jiMdagI levAya nahIM. kAraNa ke pahelAMnAM AdhAre mana che. mana e gatajJAnanuM phaLa che. have atyAre navuM jJAna UbhuM karyuM ke lAMca levI joIe. te have ene Avate bhava lAMca levA deze. 15 bIjo ophisara hoya te A ene evA bhAva thayA kare ke, 'A bhave lAMca leto hoya, paNa manamAM lAMca levAya che te khoTuM che. AvuM kyAM levAya che ?" tenAthI AvatA bhave nA levAya. ane eka paiso nathI leto chatAM levAnA bhAva che. ene bhagavAna pakaDe che. e AvatA bhave cora thaze ne saMsAra vadhAraze. praznakartA ane je pastAvo kare che e chUTI rahyo kahevAya ? dAdAzrI : hA, e chUTe che. eTale tyAM kudaratane ghera nyAya judI jAtano che. A jevuM dekhAya che evuM tyAM nathI, e ApanI samajamAM vAta Ave che ? praznakartA : eTale bhAva paNa kADhavo joIe ema ? dAdAzrI : bhAva ja kADhI nAkhavAno che. bhAvanI ja bhAMjagaDa che, A vastunI bhAMjagaDa nathI. bhagavAnane tyAM zuM hakIkata banI enI bhAMjagaDa nathI. bhAva e 'cArja' che ane hakIkata bane che e 'DiscArja' che. praznakartA : 'akrama jJAna'mAM bhAvanuM zuM sthAna che ? dAdAzrI : akramamAM to bhAveya nahIM ne abhAveya nahIM. e benAthI dUra thaI gayA. bhAva ane abhAvathI saMsAra Ubho thAya, 'rileTiva DipArTamenTa' UbhuM thAya. 'akrama vijJAna'thI bhAva-abhAva UDI jAya che, eTale navuM 'cArja' thavAnuM baMdha thaI jAya che ane je 'cArja' karyuM hatuM te 'DiscArja' thavAnuM rahe che. eTale ke 'kojha' baMdha thaI gayAM ane 'iphekTa' bAkI rahe che. 'iphekTa' e pariNAma che. jagata AkhuM pariNAmamAM ja kakaLATa karI rahyuM che. nApAsa thAya teno kakaLATa nA hovo joIe. vAMcatI vakhate ApaNo kakaLATa hovo AptavANI-5 joIe, ke bhAI vAMca, vAMca ! ene Takora karo, vaDho paNa nApAsa thayA pachI to ene kahIe ke besa bhaI, jamI le ! sUrasAgaramAM DUbavA nA jaIza ! 16 praznakartA : kaI bhUlanA AdhAre AvA bhAva thaI jAya che ? dA.ta. lAMca levAno bhAva thavo. dAdAzrI : e to enA jJAnanI bhUla che. kharuM jJAna zuM che, enuM ene 'Disijhana' nathI. ajJAnatAne laIne bhAva thAya che. kAraNa ke ene ema lAge che ke A duniyAmAM AvuM nahIM karuM, to mArI dazA zI thaze ? eTale ene potAnA jJAna upareya nizcaya tUTI gayo che. potAnuM jJAna khoTuM che evuM e jANe che. have, A jJAna, e mokSanuM jJAna nathI. A vyavahAranuM jJAna che. ane 'TempararI' rUpe ja hoya che ke je saMjogavazAt niraMtara badalAyA ja kare. saMsArapravAha jIvamAtra pravAha rUpe che. jema A narmadAjInAM pANI vahyA kare che, temAM ApaNe kazuM karatA nathI. vaheNa ja ApaNane AgaLa teDI lAve che. gayA avatA2mAM navamA mAIlamAM hoya, tyAM sarasa sarasa AMbAnAM jhADa, kerIo, badAma, drAkSa badhuM joyeluM hoya. sarasa bagIcA joyelA hoya. have Aje A avatAramAM dasamA mAIlamAM Avyo, tyAre badhuM raNa jevuM maLyuM. eTale peluM navamA mAIlanuM jJAna ene kaiDyA kare. tyAM kerIo mAMge, drAkSa mAMge, paNa kazAnuM ThekANuM nA paDe. evuM A AgaLa AgaLa vahyA ja kare che ! A badhuM niyatinuM kAma che, paNa niyati 'vana opha dhI phekTarsa' tarIke che, pote kartA tarIke nahIM. kartA tarIke A jagatamAM koI cIja nathI. tema kartA vagara A jagata thayuM nathI. paNa te naimittika kartA che. svataMtra kartA koI nathI. svataMtra kartA hoya to baMdhanamAM Ave, naimittika kartA baMdhanamAM Ave nahIM. praznakartA : eTale naimittika kartAmAM je kartA hoya, e ema mAne ke huM nimitta chuM ? Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 18 AptavANI-pa dAdAzrI : hA, e to potAnI jAtane ja khyAla hoya ke "huM nimitta chuM." mane loko ema kahe ke 'dAdA tame Ama karyuM ne tame tema karyuM.' paNa huM to jANe ne ke AmAM huM to nimitta chuM ! kartA thAya tene karma baMdhAya. tame koI paNa vastunA kartA thAo cho kharA ? praznakartA : savArathI sAMja sudhI kartA ja thaIe chIe. dAdAzrI : have tame kartA cho ke nahIM, tenI tamane khAtarI jovI koI jIvane karavAnI zakti che ja nahIM, A kartA zenA thaI beThA che ? kharekhara to svapariNAmanA kartA che. have para pariNAmanA kartA koI hoI zake kharA ? A janmyA te maraNa sudhI badhuM pharajiyAta che, ane te para pariNAma svarUpa che ! enA ApaNe kartA mAnIe chIe eTale AvatA bhavanuM bIja paDe che. vyavahAra AtmA : nizcaya AtmA ajJAnatAmAM AtmA (vyavahAra-AtmA) anaupacArika vyavahArathI dravyakarmano kartA che. anaupacArika vyavahAra eTale jemAM upacAra paNa karavo nathI paDato, evA vyavahArathI dravyakarmano kartA che. ane svarUpanuM bhAna thaye kAyama svapariNAmI che. emAM e kaMI vikata thayA nathI. vikRti jo thAya to badalAI ja jAya, khalAsa thaI jAya. ATaluM ja samajAya to kAma thAya. praznakartA : hA. dAdAzrI : tame, "rAtre dasa vAgye UMghI javAnuM ane cha vAgye UThavAnuM che.' ema bolo cho, pachI tyAM AgaLa palaMgamAM sUine mAthe oDhIne tame zuM zuM yojanA ghaDatA ho ? pachI ekAeka vicAra Ave ke phalANAne pAMca hajAra rUpiyA ApyA hatA, tenuM Aje khAtuM paDAvavAnuM rahI gayuM hatuM. te pachI tamane UMgha Ave kharI ? jo UMgha potAnA hAthamAM nathI, to bIjI kaI vastu potAnA hAthamAM che ? vaheluM UThavuM hoya to pelI ghaMTaDI mUkavI paDe ? praznakartA : hA. dAdAzrI : teya potAnA hAthamAM nathI ! saMDAsa javAnuMya potAnA hAthamAM nathI. kazuM ja ApaNA hAthamAM nathI. A to kudaratI rIte enI meLe cAlyA kare che. tene ApaNe "eDajasTa thaI jaIe chIe ke " A karuM chuM.' A dareka vastu bIjI zaktinA AdhIna cAle che. izvareya kartA nathI ane tame paNa AnA kartA nathI. AnA kartA tame cho, evuM mAno cho e ja che to AvatA bhavanuM bIja che. eka dahADo A badhuM samajavuM to paDaze ja ne ? eTale pelA akhAe kahyuM che ke, kartA mATe to chUTe karma, e che mahAbhajanano marma ", "jo tuM jIva to kartA hari, jo tuM ziva to vastu kharI." A karuM chuM evuM mAne che. alyA, tuM kyAM ahIM AgaLa che ? A to sacara che, 'mikenikala' AtmA che. enI mahIM acara che e zuddhAtmA che. bahAra prakRti e sacara vibhAga che ane acara AtmavibhAga che. loko sacarane sthira karavA mAMge che. prakRti to mULa svabhAvathI ja caMcaLa che. jagata ghaDIvAreya vismRta thAya tevuM nathI. rtApaNAnuM mithyAtva zAstro to badhA jANe che, paNa ajANa zenAthI che ? AtmAthI ! badhuM jANyuM paNa AtmAthI ajANa rahyo. e to ema ja jANe ke, "A huM karuM to ja thAya." zuM kahe che ? alyA, devatAmAM besa. enI meLe thaI jaze badhuM ! devatA para besavAthI enI meLe phollA thAya ke nA thAya ? alyA, A bIju badhuM jANyuM enAthI to "IgoIjhama" vadhaze UlaTo ! je kare tene baMdhana thAya. je je kaMI karyuM te badhuM baMdhana che. tyAga kare ke grahaNa kare-badhuMya baMdhana che. lIdhA te ApavA paDaze ne ApyA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 te levA paDaze. A rUpiyA dhIryA hoya te choDI daIe paNa tyAganuM phaLa Ave tyAre levuM ja paDe. 19 praznakartA : badhAM zAstrono hetu to AtmAnuM darzana karavAno ja ne ? to pachI AtmAnuM darzana kema thatuM nathI ? 'IgoIjhama' kema vadhe che ? dAdAzrI : 'IgoIjhama' vadhe che teya barAbara che, kAraNa ke e DaeNvalapamenTa' che. A kolejamAM chellAmAM chelluM pI.eca.DI. thavA jAya che, paNa jeTalA thayA teTalA sAcA. badhA nA thAya. dhIme dhIme 'Devalapa' thAya. 'IgoIjhama' vadhe che, teya barAbara che. emAM je chellA 'greDa'nA be-cAra hoya tene 'jJAnI puruSa' maLe eTale e pAsa thAya. tyAM sudhI ema karatAM karatAM AgaLa vadhe che. paheluM A 'IgoIjhama'ne UbhuM kare che. hindustAnanI bahAra 'IgoIjhama' je che te sAhajika 'IgoIjhama' che. emanuM 'IgoIjhama' kevuM che ? jyAM javAnuM che tyAM AgaLa javAnuM 'IgoIjhama' kare che ne jyAM nathI javAnuM, tyAM nathI javAnuM 'IgoIjhama' kare che ne ApaNe jyAM nathI javAnuM tyAM javAnuM UbhuM karI de ane jyAM javAnuM che tyAM nA kahI de ! ApaNe ahIM badhuM vikalpI 'IgoIjhama' che. e lokone sAjika 'IgoIjhama' hoya che. gAya-bheMsone hoya che tevuM. tyAM corI karanAro corI karyA kare, badamAzI karanAro badamAzI kare ane 'nobala' hoya e nobala rahyA kare. ApaNe ahIM to nobaleya corI kare ane coreya nobeliTI kare. eTale, A deza ja ajAyaba che ne ? A to 'inDiyana pajhala' che ! je koIthI 'pajhala' solva nA thAya. phorenavALAnI buddhi laDI laDIne thAke, paNa emane AnuM 'solyuzana' nA jaDe. kAkAno chokaro ema kahe ke gADI apAya evI nathI, sAheba AvavAnA che ! Akho ahaMkAra ja kapaTavALo ! ane je kriyAo kare che e badhuM barobara che. e ahaMkAra vadhAre che ane ema karatAM karatAM badhA anubhava cAkhI cAkhIne pachI AtmAnubhava thAya. AptavANI-5 praznakartA : pachI chevaTanA 'sTeje' ahaMkAra nIkaLI jAya ? dAdAzrI : pachI ene jJAnI maLI Ave. dareka 'sTAnDarDa'nA ziSyo taiyAra thAya te pramANe ene mAstara maLI Ave, evo niyama che. 20 kartA thayo ke baMdhana thayuM. pachI game teno kartA thAya ! sakAma karmano kartA thA ke niSkAma karmano kartA thA, kartA thayo e baMdhana. niSkAma karmanuM sukha paDe, saMsAramAM zAMti maLe ne sakAmanuM duHkha Ave. vaLagaNa kone ? praznakartA : AtmAne je zarIranuM vaLagaNa che, pudgalanuM. tethI bhaTake che ? dAdAzrI : vaLagaNa AtmAne lAgatuM ja nathI. A to badhuM ahaMkArane ja che. ahaMkAra che to AtmA nathI ane AtmA che to ahaMkAra nathI. praznakartA : to AtmAne mokSa ApavAno che ne ? dAdAzrI : AtmA mokSamAM ja che. ene duHkha ja nathI ne ! jene duHkha hoya teno mokSa karavAno che. pote baMdhAyeloya nathI, mukta ja che. A to ajJAnathI mAne che ke 'baMdhAyelo chuM' ane 'mukta chuM" enuM jJAna thAya eTale mukta thayo. kharI rIte baMdhAyeloya nathI. e mAnI beTho che. lokoya mAnI beThA che evuM Aya mAnI beTho che. lokomAM harIphAI che badhI A. 'mAruM-tAruM' bheda paDyA e baMdhanane majabUtI kare che. praznakartA : dAdA, e ekadama UtaravuM jarA muzkela thaI paDene ? dAdAzrI : tethI ja to A badhuM aMtarAyuM che ne ! samakita thatuM nathI tenuM kAraNa ja A che. tethI to kahyuM che ke, AtmajJAna jANo ! AtmA zuM che, ene jANo. nahIM to chUTAze nahIM ! zAstrakAroe bahu bahu dAkhalAo ApyA che, paNa e samaja paDe to ne ? AtmajJAnI hoya tyAM ja chUTakAro thAya. jJAnI samajAve ke, 'keTalA bhAgamAM tuM kartA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 che'. e to evuM mAne che ke, "sAmAyika, japa, tapa, yoga 'huM' ja karuM chuM. 'huM' ja AtmA chuM ne 'huM' ja A karuM chuM." have 'kare che' zabda Avyo tyAMthI e mithyAtva che ! 'karomi, karosi ne karoti' e badhuM mithyAtvamAM che ! 21 prakRti kare vAMku : puruSa kare sIdhuM prakRti vAMkuM kare, paNa tuM aMdara sIdhuM karaje. prakRti krodha karavA mAMDI tyAre 'ApaNe' 'caMdubhAI'ne zuM kahevuM paDe ? caMdubhAI A khoTuM thaI rahyuM che, AvuM nA hovuM joIe, AvuM nA hovuM joIe.' eTale 'tamAruM' kAma pUruM thaI gayuM ! prakRti to kAle savAre avaLIya nIkaLene savaLIya nIkaLe. enI sAthe ApaNe levAdevA nathI. bhagavAna zuM kahe che ke 'tuM tAruM bagADIza nahIM.' manuSyono svabhAva kevo hoya che ke jevI prakRti evo pote thaI jAya. jyAre prakRti sudharatI nathI tyAre kaheze, 'mela chAla !' alyA, nA sudhare to kazo vAMdho nathI, tuM ApaNe aMdara sudhAra ne ! pachI ApaNI 'risponsibiliTI' nathI ! ATaluM badhuM A 'sAyansa' che !!! bahAra game te hoya tenI 'risponsibiliTI' ja nathI. ATaluM samaje to ukela AvI jAya. tamane samaja paDI, huM zuM kahevA mAMguM chuM te ? praznakartA : hA. samajaNa paDI. dAdAzrI : zuM samajaNa paDI ? praznakartA : khAlI jovAnuM, enI joDe tAdAtmya nahIM thavAnuM. dAdAzrI : evuM nahIM. tAdAtmya thaI jAya toya ApaNe tarata kahevuM, 'Ama nA hovuM joIe.' A to badhuM khoTuM che ! prakRti to badhuM ja kare, kAraNa e bejavAbadAra che. paNa ATaluM bolyA ke, tame javAbadArImAMthI chUTyA. have AmAM kaMI vAMdho Ave evuM che ? praznakartA : vAMdho nA Ave, paNa jyAre krodha thAya tyAre te vakhate bhAna na Ave. 22 AptavANI-5 dAdAzrI : ApaNuM jJAna evuM che ke bhAnamAM rAkhe. pratikramaNa kare, badhuM ja kare. tamAre bhAna rahe che ke nahIM ? praznakartA : rahe che, dAdA. dAdAzrI : dareka vakhate rahe che ? praznakartA : hA. dareka vakhate rahe che. dAdAzrI : ApaNuM jJAna evuM che ke niraMtara jAgRti ne jAgRtimAM ja rAkhe ane jAgRti e ja AtmA che. prakRti to abhiprAyeya rAkhe ne badhuMya rAkhe, paNa ApaNe abhiprAya rahita thavuM. ApaNe judA, prakRti judI, A 'dAdA'e e juduM pADI ApyuM che. pachI ApaNe 'ApaNo' bhAga judo bhajavavo. A 'pArakI pIDA'mAM UtaravuM nahIM. vItarAgotI rIta vItarAgono mata e che ke 'pelo abhiprAya bAMdhyo ke A AvA che', e eno guno.' 'ame' khAlI cetavI jANIe. pachI tamAre vAMkuM kADhavuM hoya to tene pahoMcI ja nA vaLAya ne. e to bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM ja temano ziSya gozALo pharI gayo hato. gozALo bhagavAnanI sAme vyAkhyAna ApatAM kahe che, 'huMya mahAvIra ja chuM.' AmAM mahAvI2 zuM kare ? te dahADe AvA pAkatA hatA, te Aje mahIM be jaNa evA pAke to tene ApaNAthI kaMI nA kahevAya ? ane evA hoya tyAre ja sAruM ne ? A to vItarAganuM vijJAna kevuM che ? ApaNe abhiprAya bAMdhyo ke 'A khoTA che ane A bhUlavALA che', to e pakaDAyA ! abhiprAya apAya to nahIM, paNa ApaNI dRSTiya bagaDavI nA joIe ! huM 'suparaphaluasa' rahuM chuM. ahIM keTalA badhA mahAtmAo che, te badhAyanI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 23 24 AptavANI-pa hakIkata huM jANuM chuM, paNa huM kyAM mahIM Dakho karuM ? durupayoga karavA jevuM A jJAna na hoya. praznakartA : bhagavAnane 'zuM khoTuM ne zuM sAruM evuM ja nathI. pachI prazna Ubho thato nathI. dAdAzrI : e bhagavAnanI dRSTimAM che. ahIM prazna Ubho thAya. ApaNe haju bhagavAna thayA nathI, tyAM sudhI ApaNe gunegAra chIe. praznakartA : paNa pachI to sAcuM zuM ne khoTuM zuM, e prazna gauNa thaI jAya che ne ? dAdAzrI : nA. paNa kheda to thavo ja joIe. A zabda durupayoga thavA mATe huM bolato nathI. huM je boluM chuM te tamane 'bodharezana' nA rahe eTalA mATe boluM chuM. koInA manamAM ema nA thAya ke, 'mane karma baMdhAze, eTalA mATe chUTathI boluM chuM. nahIM to huM paNa cALI cALIne nA boluM ke, 'karma to baMdhAze, jo tame kadI Ama nahIM karo to.' ame tamane badhI ja rItanI chUTa ApI che. 'eka mAtra viSayamAM jAgRta raheje' ema kahIe chIe ane te paNa potAnI strI agara potAnA puruSa eTalA pUratI ja viSayanI chUTa ApIe chIe. aNahakkanA viSaya sAme ame tamane cetavIe chIe, kAraNa emAM bahu moTuM jokhama che. ApaNA "akrama vijJAnamAM ATaluM ja bhayasthAna "ame tamane batAvIe chIe. bIje badhethI nirbhaya banAvI daIe chIe. abhiprAya uDAvo praznakartA : TheSa nA rahe paNa pelo abhAva rahe, enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : abhAva e vastu judI che. e mAnasika badhI vastuo che. Sa to ahaMkArI vastu che. abhAva 'lAIka' ne 'DisalAIka' rahe. e to badhAne rahe. ameya bahArathI aMdara AvIe ne A pAthareluM dekhIe tyAM AvIne besIe. paNa koI kahe ke tamAre ahIM nathI besavAnuM, tyAM besavAnuM che. to ame tyAM besIe, paNa pahelAM 'lAIka' A pAtharelAnI karIe. amane dveSa nA hoya paNa 'lAIka-DisalAIka' rahe. e mAnasika che, ahaMkAra nathI ! praznakartA : e abhiprAyane AdhAre rahe ne ? dAdAzrI : e abhiprAya badhA karelA tenAM phaLarUpe A abhAva rahyA kare. tenuM ApaNe 'pratikramaNa' karIne pheravI nAkhavuM ke sAmo to bahu sAro che, te ApaNane pachI sAro dekhAya. praznakartA : abhiprAyanuM pratikramaNa karavAnuM ke pratyAkhyAna karavAnuM? dAdAzrI : pratikramaNa karavAnuM. koInA mATe kharAba abhiprAya beThelo hoya te ApaNe sAro besADavAno ke bahu sAruM che. je kharAba lAgato hoya tene sAro kahyo ke pheraphAra thayo. e pAchalA abhiprAyane lIdhe Aje kharAba dekhAya che. koI kharAba hotuM ja nathI. ApaNA manane ja kahI devAnuM. abhiprAya mane karelA che. mananI pAse sillaka che. game te raste manane bAMdhavuM joIe. nahIM to mana chUTuM thaI jAya, herAna kare. praznakartA : Ape eka vAra kaheluM ke manane paMpALa paMpALa paNa nahIM karavAnuM ne dabAvavAnuM paNa nahIM. to zuM karavAnuM? dAdAzrI : manane dabAvavAnuM ApaNe nathI hotuM, paNa ene ApaNe rIvarsamAM' levAnuM. eTale jenA mATe kharAba abhiprAya hoya to ApaNe kahevuM ke A to bahu sArA che, upakArI che, kahIe to mana mAnI jAya. jJAnanA AdhAre manane kAbUmAM laI zakAya. bIjI koI cIjathI mana baMdhAya evuM nathI. kAraNa mana e "mIkenikala' vastu che. mana dahADe dahADe 'ekjhosTa' thayA kare che. eTale chevaTe e khalAsa thaI javAnuM. navI zakti maLatI nathI ne junI vaparAyA kare che. mana kahe ke keDamAM dUkhe che tyAre ApaNe ene kahIe ke sAruM che ke paga bhAMgyA nathI. evuM bolIe eTale pAchuM mana zAMta thaI jAya. ene plasa-mAyanasa karavuM paDe ! Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 yamarAjA vaza varte te... dAdAzrI : saMyama kone kahevAya ? 25 praznakartA : vyAkhyA khabara nathI. dAdAzrI : A to bhagavAnano zabda kahevAya. praznakartA : samajIne jJAnamAM ApaNe rahIe e saMyama. dAdAzrI : A badhA 'kaMTrola'mAM rahe che, 'AuTa oNpha kaMTrola' nathI thatA ene saMyama nathI kahevAto. saMyama to judI ja vastu che. ene saMyamadhArI kahevAya ! jene yamarAjA pakaDe nahIM enuM nAma saMyamI ! saMyamadhArIne bhagavAne vakhANyA che. saMyamadhArInAM to darzana karavAM paDe ! yamarAjAne jeNe vaza karyA che !!! praznakartA H yamarAjAne vaza karyA che, e kevI rIte ? dAdAzrI : yamarAjA vaza thayA kyAre kahevAya ke jene maraNanI bIka nA lAgatI hoya, 'huM marI jaIza, huM yamarAjAnA kabajAmAM chuM' evuM nA lAgatuM hoya te saMyamadhArI kahevAya. saMyamano artha atyAre loko kyAMno kyAM laI gayA che ! bhagavAnanI bhASAno zabda ekadama nIcalI kakSAmAM laI gayA che. bhagavAnanI nizcaya bhASA vyavahAramAM lAvyA che. atyAre loko jene saMyama kahe che paNa kharekhara te saMyama nA kahevAya. A to kaMTrola karyo kahevAya. te 'kaMTrola' manuSyono ocho hoya che mATe temane 'kaMTrola' karavo paDe che. jAnavaro mAtra badhAM kaMTrolavALAM che. manuSya ekalAM ja 'DIkaMTrola'vALAM che. potAnuM bhAna ja nathI. praznakartA : sattA che paNa javAbadArInuM bhAna nathI. dAdAzrI : jyAre kaMTrolanI saMpUrNa sattA hAthamAM AvI tyAre AptavANI-pa durupayoga karyo. eTale pote nirAzrita thaI gayo ! A gAyo-bheMsone ciMtA thAya kharI ? 26 praznakartA : nA. dAdAzrI : tyAre A manuSyo ekalAne ja ciMtA thAya che. kAraNa ke sattAno durupayoga karyo. ciMtA UbhI thaI ke pote nirAzrita thayo. 'mAruM zuM thaze ?" evuM jene jene thAya e badhA nirAzrita. yAda Ave te parigraha nAstA karavAmAM vAMdho nathI. lata lAgavI nA joIe. AtmAne kheMcI nA jAya eTalI jAgRti rAkhavI joIe. kheMcAI javAya to pratikramaNa karavuM joIe. jamavAmAM zuM kheMcI jAya che ? praznakartA : tIkhuM. dAdAzrI : pachI yAda Ave che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : to e khAdhuM ja nA kahevAya, yAda AvyuM to parigraha. yAda nA AvyuM to e parigraha nA kahevAya. copaDo lakhavAno bAkI hoya to yAda Ave ke ATalI silaka bAkI che. mAkhI tyAM ja bhramaNa karatI hoya. A 'dAdA'nI yAdagIrI ja evI che ke badhuM bhUlADI de. emane ema ja parigraha bhUlADI de ! praznakartA : sAdhAraNa saMyogomAM je ApaNane yAda AvatuM nA hoya paNa e sAme Ave ane amuka kalAka sudhI rahe e parigrahamAM gaNAya ke ? dAdAzrI : hAstone ! je ApaNane svarUpathI cheTA kare e parigraha ! e graha vaLagyo che, parigrahanuM bhUta vaLagyuM che. tethI 'ApaNe' 'svarUpa' Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 bhUlI jaIe chIe ! eTalo vakhata kalAka-be kalAka svarUpanuM lakSa cUkI javAya. are, keTalAkane to bAra-bAra kalAka sudhI cUkI javAya. ane A jagatamAM, jene jJAna nA ApyuM hoya tene to e ja cAlyA ja kare. Akho dahADo pANI pArakA ja khetaramAM jAya. paMpa gharano, enjinapANI badhuM potAnuM, peTrola-oIla potAnuM, ne toya pANI jAya lokonAM khetaramAM ! 'svarUpa jJAna' pachI badhuM pANI potAnA ja khetaramAM jAya. 'svakSetra'mAM ja jAya, parakSetramAM nA jAya. 27 praznakartA : paMdara dahADA sudhI yAda nA Ave ne pachI yAda Ave e parigrahamAM jAya ? dAdAzrI : hA. bhUta ApaNI pAchaLa paDyuM che. te AkhI duniyAnAM bhUtAM vaLagyAM che tamane ? tamane tamArAM bhUtAM vaLagelAM che. amuka bAbata hoya eTalAM ja vaLagelAM che. bIjAM badhAM vaLagelAM nA hoya ! svarUpajJAnanI prApti praznakartA : krodha-mAna-mAyA-lobhane choDavAno rasto, e jJAna ja che ? ane e jJAna A kALane mATe samanvita che ? dAdAzrI : sAcuM jJAna to enuM nAma kahevAya ke je krodha-mAnamAyA-lobhane UDADI mUke. praznakartA : e prApta kema karavuM ? dAdAzrI : e ja jJAna ahIM tamane ApuM chuM. A badhAne krodhamAna-mAyA-lobha badhuM UDI ja gayeluM che. praznakartA : hRdayanI saraLatA AvavI eTalI sahelI che ? dAdAzrI : saraLatA AvavI ke nA AvavI e to pUrvabhavano hisAba che. enuM 'DevalapamenTa' che. jema saraLa thAya tema vadhu uttama kahevAya. paNa e 'kramikamArga'nuM che. emAM saraLa mANasa dharmane pAme paNa emAM karoDa avatAreya mokSanuM ThekANuM nA paDe. ne A 'akramavijJAna' che. A AptavANI-5 eka ja avatArI jJAna che. ane jo A jJAnanI ArAdhanA amArI AjJApUrvaka karavAmAM Ave ne to niraMtara samAdhi rahe ! tame DaoNkTaranI lAIna karo toya niraMtara samAdhi rahe. kazuM ja naDaze ja nahIM ne aDaze nahIM. A to bahu UMcuM vijJAna che. tethI kavirAja kahe che ke dasa lAkha varSe AvuM thayuM nathI, evuM A thayuM che. praznakartA H zaraNAgati joIe ema ? 28 dAdAzrI : nA. ahIM zaraNAgati jevI kazI vastu ja nathI. ahIM to abhedabhAva che. mane tamArA koInI joDe judAI lAgatI ja nathI. duniyA joDeya judAI lAgatI nathI. ne A praznakartA : Apa to bahu UMcI koTinA cho, ame to bahu nIcI koTinA chIe. dAdAzrI : nA. evuM nathI. tame to mArI koTinA ja cho. tame mane joyA ja karo. tenAthI mArArUpa thayA karo. bIjo koI rasto nathI. jene tame juo te rUpa thayA karo. praznakartA : saMsAranA vyavahAramAM zuddhatA, zuci joIe ne ? dAdAzrI : zuddhatA eTalI badhI AvavI joIe ke Adarza vyavahAra kahevAvo joIe. 'varlDa'mAMya joyo nA hoya, tevo UMcAmAM UMco, vyavahAra hovo joIe. amAro vyavahAra to bahu UMco hoya. A vijJAna evuM che. huM je tamane dekhADuM chuM e kevaLajJAnano AtmA che ane A jagatanA loko je AtmajJAna kare che, e zAstrIya AtmajJAna che. praznakartA : pAtratA ke adhikAranI vagara A jJAna kema pace ? dAdAzrI : pAtratA ke adhikAranI ahIM jarUra ja nathI. AcAranA dhoraNa upara A nathI. bAhyAcAra e zuM che ? jagata AkhuM bAhyAcAra upara beThuM che. bAhyAcAra e 'IphekTa' che, 'kojhijha' nathI. 'kojhijha' ame Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 29 30 AptavANI-pa UDADI mUkIe chIe. pachI 'IphekTa' to enI meLe dhovAI jaze. parama vinaya praznakartA : parama vinaya e AcAra kharo ? dAdAzrI : parama vinaya to enI meLe utpanna thAya. A "jJAna" ja utpanna kare che. jema chokarAMne A zIzI 'poIjhana'nI che ane 'poIjhana' eTale zuM evuM samajAvavAmAM Ave pachI e ene aDato nathI. evI rIte A jJAna avinaya choDAve che, ne parama vinaya utpanna karAve che. tamAre parama vinayamAM rahevAnuM nathI paNa.. praznakartA : rahevAI jAya. dAdAzrI : hA enI meLe ja parama vinayamAM rahevAya. dAdA darabArato vinaya dAdAzrI : A ame AvIe ane tame badhAM UbhAM thaI jAo. te A UThabesa karavAthI to pAra Ave evuM nathI. enAthI to dama nIkaLI jAya. praznakartA : derAsaramAM to bhagavAnanI mUrti pAse vaMdanA karatI vakhate UThabesa ja kare che ne ? dAdAzrI : tyAM UThabesa kare to vinayanA bahu mArka che ane ApaNe ahIM to bIjI kamANI ghaNI karavAnIne ? vinayanuM phaLa mokSa che; kriyAonuM phaLa mokSa nathI. derAsaramAM vinaya karo, te dekhAya che. Ama kriyA kharI, paNa te vakhate aMdara sUkSma vinaya che te mokSane ApanAro che. vaMdana kare te ghaDIe gALo bhAMDato nA hoya ane "ahIMno vinaya abhyadaya ne AnuSaMgika banne phaLa Ape ! guru mahArAjane vinaya karI bahAra AvIne niMdA kare to pachI badhI dhULadhANI ja thaI jAya. vinaya karo tenI niMdA nA karo ne niMdA karavI hoya to tyAM vinaya karazo nahIM. eno kazo artha ja nahIM ne ? tamAre to ahIM kazuM karavAnuM ja rahyuM nathI ne? A UbhA thavAnI to eTalA mATe nA pADIe ke A kALamAM lokonAM paganAM ThekANAM nathI. Akho dahADo doDadhAma, doDadhAma thAya. A relavee pula caDhAvI caDhAvIne dama kADhI nAkhyo ! have temAM tamane kahIe ke UbhA thAva, besI jAva to teno kyAre pAra Ave ? enA karatAM ApaNe sahIsalAmata raho ne. jene jema anukuLa Ave tema beso. 'dAdA'ne badhuM pahoMcI gayuM che. A 'dAdA' to tamArA bhAvane ja jue che, kriyAne nathI jotA. samajatI zreNIo praznakartA : sAmo doSita nA dekhAya te mATe 'prakRti kare che' e samajathI kAma lauM chuM. dAdAzrI : e 'pharsTa sTeja'nI vAta che, paNa chellI vAtamAM A kazuM ja banatuM nathI. AtmA Ano jANakAra ja che. bIjuM kazuM ja nathI. tene badale mAnI beTho che ke sAmAe ja karyuM ! 'roMga bilIpha ja che khAlI. praznakartA : ekanA eka chokarAne mArI nAkhyo... dAdAzrI : te marato ja nathI. je mULa svabhAva che, je "mULa vastu che, te marato ja nathI. A to je nAzavaMta cIjo che teno nAza thayA ja kare che. jagata nirdoSa ja dekhAya. jene ochI samajaNa hoya te hisAba goThavIne kahe 'hisAba haze.' nahIM to, "mAro chokaro che" evuM hoya ja nahIM ne !! bhagavAnanI bhASA samajAI, tene to badhuM jagata nirdoSa ja dekhAya ne ? koI phUla caDhAve toya nirdoSa dekhAya ne paththara mAre toya nirdoSa dekhAya ! eke mArI nAkhyo ne eke bacAvyo. paNa banne nirdoSa dekhAya, vizeSatA nA dekhAya AmAM. tamane amArA jJAnanI samajathI samajavuM hoya to "vyavasthita" che, 'hisAba che', evuM tamAre samajavuM paDe. ethI AgaLa jazo eTale Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 31 32 AptavANI-pa mULa vastu samajAze. 'bacAvanAro koI bacAvI zakato nathI, mAranAra mArI zakato nathI. badhuM kudaratanuM kAma che A'. 'vyavasthita' kharuM, paNa 'vyavasthita' paranA avalaMbana tarIke paNa A koNa karI rahyuM che ? e AkhA bhAgane pote jANe, ke badhI kudaratanI ja kriyA che. kudarata jIvamAtranuM hita ja karI rahI che, paNa ene 'DIsTarba' A kALa kare che. praznakartA : kALa DIsTarba' kare che, e nA samajAyuM. dAdAzrI : A kALa 'DIsTarba' nA karato hota ne to A jagata bahu suMdara lAge. Avo kALa Ave tyAre nIce adhogatimAM laI jAya. bAkI kudaratanuM adhogatimAM laI javAnuM kAma nathI. kudaratano svabhAva to niraMtara UrdhvagatimAM ja laI javAno che. eka kALa evo hato ke zeThiyAo nokarone pajavatA hatA ane have nokaro zeThiyAone pajave che evo kALa Avyo che ! kALanI vicitratA che ! normAliTImAM hoya to bahu suMdara kahevAya. zeTha nokarane pajave ja nahIM ne nokara AvuM toDaphoDa kare nahIM. A to pote khAlI mAnI beTho che. bApa thayo tema mAnI beTho che ke huM bApa thAuM. paNa chokarAne be kalAka khUba gALo bhAMDa bhAMDa kara to khabara paDe ke bApa keTalA dahADAno che ! ThaMDo ja thaI jAya ne ! kharekhara bApa hoya to to judA ja paDe nahIM. pAponuM prAyazcita praznakartA : ApaNe karelAM pApo bhagavAnanA maMdiramAM jaIne dara ravivAre kabUla karI dIdhAM hoya to pachI pApa mApha thaI jAya ne ? dAdAzrI : evAM jo pApa dhovAtAM hota ne to koI mAMdA-sAjAM hoya ja nahIM ne ? pachI to kazuM du:kha hoya ja nahIM ne ? paNa A to duHkha pAra vagaranuM paDe che. mAphI mAgavAno artha zuM ke tame mAphI mAMgo to tamArA pApanuM mULa baLI jAya. eTale pharI e phUTe nahIM, paNa enuM phaLa to bhogavavuM ja paDe ne ? praznakartA : koI koI mULa to pAchAM pharI phUTI nIkaLe. dAdAzrI : barAbara baLyuM nA hoya to pAchuM phUTyA kare. bAkI mULa game teTaluM baLI gayuM hoya paNa phaLa to bhogavavAM ja paDe. bhagavAnane hau bhogavavA paDe ! kRSNa bhagavAnaneya ahIM tIra vAgyuM hatuM ! emAM cAle nahIM. mAre hau bhogavavuM paDe ! darekanA dharmamAM mAphInuM hoya che. krizciyana, muslima, hindu badhAmAM hoya, paNa judI judI rIte hoya. praznakartA : bhagavAne je cAra prakAranAM sukha ApelAM che, te cAreya prakAranAM sukha koI eka vyaktine to Ave ja nahIM ne ? dAdAzrI : A sukha ja nathI. badhI kalpanAo che. A sAcuM sukha ja nathI. praznakartA : kayuM sAcuM ne kayuM khoTuM sukha, e anubhava thayA vagara zI rIte samajAya ? dAdAzrI : potAne anubhava thAya ja. bahAranI koI vastunI madada sivAya evuM sukha utpanna thAya ke koI dahADo joyuM nA hoya ! praznakartA : e kAyama rahevuM joIe. dAdAzrI : e sukha pachI jAya ja nahIM. A (jJAna lIdhA pachI) badhAne evuM sukha utpanna thayuM che, pachI e gayuM ja nathI. pachI e sukhanI upara tame DhekhALA nAkha nAkha karo, to tamane vAge kharA. paNa amArI AjJAmAM raho to kazuM thAya nahIM. amArI AjJA tadana sahelI sukhatuM zodhata dAdAzrI : zAne mATe nokarI tuM kare che bena ? praznakartA : evuM nasIbamAM lakhI lAvyA haIzuM. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 34 AptavANI-pa dAdAzrI : pachI, paisAnuM zuM kare che ? praznakartA : huM AtmAne khoLuM chuM. dAdAzrI : AtmAne koIka ja mANasa khoLI zake. badhA jIvo kaMI AtmAne khoLatA nathI. A badhA jIvo zuM khoLe che ? sukhane khoLe che. du:kha koI jIvane gamatuM nathI. nAnAmAM nAnuM jIvaDuM hoya ke manuSya hoya ke strI hoya, duHkha koIne gamatuM nathI. have A badhAne sukha to maLe che paNa koIne saMtoSa nathI. enuM zuM kAraNa haze ? A sukha e sAcuM sukha na hoya. eka vakhata sukha sparzI gayuM pachI du:kha kyAreya paNa nA Ave enuM nAma sukha kahevAya. evuM sukha khoLe che ! manuSya avatAramAM ene mokSa kahevAya. pachI karmo pUrAM thAya ke mokSa thaI gayo ! paNa pahelo mokSa ahIM thaI ja javo joIe. kaSAya na thavA joIe. kaSAya tane thAya che ke ? praznakartA : thAya che. dAdAzrI : kaSAya tane bahu game che, kharuM ? praznakartA : gamatA to nathI, paNa thAya che. dAdAzrI : kaSAya e ja duHkha che ! AkhuM jagata kaSAyamAM ja paDyuM che. lokone kaSAya gamatA nathI. paNa chatAMya kaSAyoe emane gherI lIdhA che. kaSAyanA tAbAmAM ja badhAM AvI gayAM che. eTale e bicArAM zuM kare? gusso ghaNoya nA karavo hoya to paNa thaI jAya. tAre sukha kevuM joIe che, 'TempararI' ke 'paramenanTa'? praznakartA : badhAyane kAyamanuM joIe che. dAdAzrI : chatAM paNa kAyamanuM sukha maLatuM nathI, enuM zuM kAraNa ? praznakartA : ApaNAM karmo evAM, bIjuM zuM ? dAdAzrI : karmo game tevA hoya paNa ApaNane kAyamanuM sukha ApanAra, dekhADanAra koI maLyA nathI. je paNa pote kAyamanuM sukha bhogavatA hoya temane ApaNe kahIe ke mane rasto dekhADo to ApaNuM kAma thaI jAya. paNa evA koI maLyA nahIM. dukhiyA ne dukhiyA ja maLyA. te duHkha enuM ya nA gayuM ne ApaNuM ya nA gayuM. 'jJAnI puruSa' ekalA ja kAyamanA sukhI hoya. e mokSamAM ja rahetA hoya. emanI pAse jaIe to ApaNo ukela Ave. nahIM to bhaTaka bhaTaka karavAnuM che. A kALamAM zAMti zI rIte rahe ? svarUpanAM jJAna vagara zAMti zI rIte rahe ? ajJAna e ja du:kha che. jApa koto ? praznakartA : mananI zAMti meLavavA mATe evo kayo jApa vadhu karavo ke jethI mananI vizeSa zAMti thAya ane bhagavAna tarapha lakSa thAya ? dAdAzrI : svarUpano jApa kare to thaI jAya. praznakartA : sahajAtmasvarUpa paramaguru ? dAdAzrI : nA, e svarUpano jApa nathI. e bhagavAnanI bhakti che. svarUpanuM eTale 'tame koNa cho ?" eno jApa karo to pUrI zAMti maLI jAya. svarUpano jApa kema nathI karatA ? praznakartA : manamAM ghaNA vakhatathI prazna mUMjhavato hato ke kaI jAtanA jApa karavAthI zAMti maLe ? dAdAzrI : svarUpanA jApa kare to niraMtara zAMti maLe, ciMtA nA thAya, upAdhi nA thAya. enA mATe 'jJAnI puruSa'nI pAse kRpApAtra thavuM joIe. jJAtI maLyA pachI sAdhanonI nirarthakatA praznakartA : aMtaHkaraNanI zuddhi mATe je sAdhano batAvyAM che, te keTalA aMze jarUrI che ? dAdAzrI : kayAM sAdhano ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 35 praznakartA : japa, tapa e badhAM. dAdAzrI : jyAM sudhI sAdhya vastu maLe nahi, tyAM sudhI sAdhanomAM rahevuM joIe. paNa jo 'jJAnI puruSa' maLe to kazuM ja karavAnI jarUra nathI. 'jJAnI puruSa' pote ja badhuM karI Ape. ane te nA maLyA hoya to tamAre kaMI ne kaMI karavuM ja joIe. nahIM to UMdho mAla pesI jAya. zuddhikaraNa nA karo to azuddhi ja thayA kare ke nA thayA kare ? eTale ApaNe roja pUMjo to vALavo ja paDe ne ? 'jJAnI puruSa' maLyA hoya to temane kahevuM ke sAheba, mAro ukela lAvI Apo. te 'jJAnIpuruSa' eka kalAkamAM badhuM ja karI Ape, pachI emanI AjJAmAM phakta rahevAnuM ke cAlu liphaTamAM hAtha bahAra kADhazo nahIM. nahIM to hAtha kapAI jaze. ane AkhI liphaTa UbhI rAkhavI paDe. A to mokSe javAnI liphaTa che. mokSe javAnA be mArga : eka 'kramika' mArga ne bIjo 'akrama mArga'. kramika eTale 'sTepa bAya sTepa' pagathiyAM caDhavAnuM ne 'akrama' eTale liphaTamAM UMce javAnuM ! mokSa - 'ama' mArga praznakartA : mokSane meLavavA sIdho rasto nathI ? dAdAzrI : tAre vAMko joIe che tyAre ? praznakartA : vAMko to nathI joIto, paNa sIdho nathI maLato. 'mokSa meLavavA mATeno rasto sahelo nathI' ema mAruM mAnavuM che. dAdAzrI : hA, e to barobara che. mokSa mATe be rastA che. kAyamano to eka ja rasto che. A je agharo rasto tame kaho cho ne te ja che. A to ko'ka vakhata inAmI rasto nIkaLyo che. te dasa lAkha varase nIkaLe che ! temAM jene TikiTa maLI gaI tenuM klyANa thaI gayuM ! A rasto kAyamane mATe hoto nathI. A 'akrama vijJAna' che ane peluM 'krama vijJAna' che. krama eTale sTepa bAya sTepa. pagathiye, pagathiye caDhIne upara javAnuM ne A liphaTa che ! liphaTa tane gamatI nA hoya to vAMdho nahIM. 36 AptavANI-pa ApaNe tane pelo rasto dekhADIzuM. tArAthI pagathiyAM caDhavAnI zakti che pachI zuM khoTuM che ? ane liphaTa jene gamatI hoya, jenAmAM zakti nA hoya te liphaTamAM bese. 'jJAnI' maLe to mokSa hatheLImAM che ne nA maLe to karoDo avatAre ya ThekANuM nA paDe ! praznakartA : jJAnI paNa samyajJAnI hovA joIe ne ? ene sAcI samajaNa hovI joIe ne ? dAdAzrI : hA, samyajJAna tamane paNa thavuM joIe. to ja mokSa thAya. samyakdarzana, samyajJAna ne samyakcAritra badhuM ja thAya tyAre mokSa thAya. ema ne ema mokSa thAya nahIM. praznakartA : amaneya mokSanI vAnagI cakhADazo ne ? dAdAzrI : hA. cakhADIzuM. badhAMne cakhADIzuM. jene cAkhavuM hoya tene cakhADavAnuM. aMtara bhedAyA viNa tIpaje tA aMtaradRSTi praznakartA : jJAnI puruSo ema kahe che ke tamAre aMdara ja joyA karavAnuM che. eTale ApaNe aMdara zuM jovAnuM che ? dAdAzrI : e je kaheluM che te sApekSa vacana che. jene AMtarika jJAna thayeluM hoya teNe aMdara jovAnuM ane jene bAhya jJAna thayuM hoya teNe bahAra jovAnuM. have bAhyajJAna thayeluM hoya ane aMdara jue to zuM dekhAya ene ? praznakartA : bahAranuM ja dekhAya. dAdAzrI : eTale mAruM kahevAnuM e che ke A je vacana kahyuM che te sApekSa vacana che. jene aMtaranuM kaMIka jJAna thayeluM che, aMtaranI kaMIka vAta sAMbhaLI che, ane aMtara kaMIka bhedAyuM che tene aMdara jovAnuM. ane aMtara bhedAyuM nA hoya to aMdara zuM jozo ? Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 38 AptavANI-pa praznakartA : vANImAM je Utare, to e eTalA aMze bauddhika nA thaI gayuM kahevAya ? dAdAzrI : nA, evo kaMI niyama nathI. vANImAM to 'DAyarekTa' prakAza badhoya Utare ane 'InaDAyarekTa' paNa badhoya Utare. vANIne evI kazI levAdevA nathI. praznakartA : 'DAyarekTa' prakAza pahoMcADavA mAdhyamanI maryAdA vANIne naDe ke nahIM ? praznakartA : ApaNane kaMI vicAra UThatA hoya te. dAdAzrI : hA, paNa te aMtara bhedAyuM hoya tene mATe e kAmanuM che. aMtara bhedAyuM nA hoya, vicAro UThatA hoya, temAM tanmayAkAra thaI jAya pachI zuM dekhAya ? aMtara bhedAyuM hoya te to vicAramAM tanmayAkAra nA thAya ne tene jue ke zuM mane vicAra Avyo ? paNa aMtarabheda thavo bahu sahelo nathI. e 'jJAnI puruSa' vagara aMtarabheda nA thAya. bheda to paDavo joIe ne ApaNane ? ahaMkAra bheda nA paDavA de. jenI dRSTi bahAra ja che, laukikamAM rAcelo che. ene aMdara zuM jovAnuM ? enI ramaNatA kyAM che te upara dRSTino AdhAra che. jyAM sudhI AtmA prApta nA thAya tyAM sudhI aMdara kazuM dekhavA jevuM ja nathI. phakta zubha upayoga rAkhe paNa e kaMI mokSamArga nathI, dharmamArga che eTale ene ne mokSane kaMI levAdevA nathI. tame aMdara game teTalo upayoga rAkhazo paNa te zuddha upayoga to nahIM gaNAya. zuddha upayoga to 'jJAnI puruSa' 'jJAna' Ape pachI rahe. "jJAna" karyuM? AtmajJAna. 'huM koNa chuM' e nakkI thAya. ane te pAchuM bhAna sahita hovuM joIe. zuddha upayoga e mokSamArga che. ane tame kaho cho e badhA zubha upayoga che. azubhamAMthI zubhamAM AvavAno e mArga dAdAzrI : 'DAyarekTa' prakAzavALI vANI syAdvAda hoya. koIne kiMcitamAtra duHkha nA thAya evI e vANI hoya. buddhivALI vANI koIne duHkhadAyI thaI jAya. kAraNa ke buddhivALI vANImAM ahaMkAra rUpI 'poIjhana' hoya che. praznakartA : vItarAga vANI hoya paNa jhIlanArI sAmI buddhi hoya to e vItarAgatA samajI zake kharI ? dAdAzrI : buddhi samajI zake kharI, paNa te potAnI meLe nA samaje. e to 'jJAnI puruSa' pAse samyak thAya tyAre jhIlI zake. praznakartA : jhIlanAro je hoya e to enI bauddhika zaktithI jhIle ne ? ke enI maryAdA hoya pAchI... dAdAzrI : hA, e bauddhika zaktithI jhIle che paNa e "jJAnI puruSa'nI hAjarImAM ja e buddhi pakaDI zake che, bIjI jagAe buddhi pakaDI zake nahIM. kAraNa ke 'jJAnI puruSa'nI hAjarImAM nIkaLelI vANI AvaraNo bhedI 'DAyarekTa' AtmAne pahoMce che ane AtmAne pahoMce che eTale tarata tamArAM mana, buddhi, citta ne ahaMkAra pakaDI le che. amArI vANI AtmAmAMthI pAsa thaIne nIkaLelI hoya che. jagatanI vANI manamAMthI pAsa thaIne nIkaLelI hoya che. eTale ene mana 'eksepTa' kare ne ahIM AtmA 'eksepTa' kare. paNa pachI pAchuM mana, buddhi ene pakaDI adhyAtma ane bauddhiktA praznakartA : adhyAtmanA anubhava vize dAdA pAse ke koI paNa vItarAga puruSa pAse ApaNe uttaro meLavIe, to e bauddhika arthaghaTana gaNAya ke ? dAdAzrI : tamArI pAse AvyuM eTale bauddhika thaI gayuM. tamAre buddhithI samajavA mATe bauddhika thaI gayuM. bAkI Ama to jJAna prakAza che ! buddhi to amArAmAM hoya ja nahIM ! eTale ame jJAnanA 'DAyarekTa' prakAzathI ja vAta karIe. amArI pAse pustakanIya vAta nA hoya. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 39 avasthAmAM asvastha, svamAM svastha praznakartA : A vItarAganI gerahAjarImAM avasthAmAM asvastha thavAnuM bane ane hAjarImAM svastha rahevAya, evuM kema bane che ? dAdAzrI : hAjarImAM to svastha rahe ja. asvastha rahe che e ApaNI buddhi rakhAvaDAve che ane buddhi che tyAM sudhI ahaMkAra che. ane ahaMkAravALI buddhi che te A asvastha karAvaDAve che. eno jo 'enDa' AvI jAya to asvastha thavAnuM koI kAraNa ja nathI. praznakartA : bhautika rIte to e zakya nA hoya ne ? dAdAzrI : nA, zakya nA hoya ! chatAMya paNa jeTalo lAbha maLyo eTalo sAco ! nahIM to potAnI buddhi ane ahaMkAra nikAla karatAM karatAM khalAsa thaI jaze, eTale pachI enI meLe ja niraMtara svasthatA raheze, svamAM rahevA mATe svasthatA ane A che te avasthAomAM rahe che mATe asvasthatA. avasthA badhI vinAzI che, sva avinAzI che. te avinAzImAM rahe to svastha rahI zake ane nahIM to pelo asvastha rahyA kare. praznakartA H avasthAmAM asvastha rahe che, te pote joI zake che ne jANI zake che chatAMya svastha nathI rahevAtuM, eTaluM buddhinuM AvaraNa vadhAre kahevAya ? dAdAzrI : nA, tyAM AgaLa zuM nyAya che ke jonAra che, je dAdAe AtmA Apelo che, 'zuddhAtmA' te ja A badhuM jonAra che. 'te' rUpe 'ApaNe' rahIe to kazI bhAMjagaDa nathI. nahIM to svastha ane asvastha jovA jaIe to pAra ja nathI Ave evo. praznakartA : enI cAvI kaI ? dAdAzrI : svastha thAya ke asvastha thAya, beuno jANakAra zuddhAtmA che. asvastha thAya che eTale pote emAM, 'phorena'mAM hAtha ghAle che. svastha thAo ke asvastha thAo amAre 'jANyA' sAthe kAma che. A badhI paudgalika avasthA che ane paudgalika avasthAne jANe te 'zuddhAtmA' 40 AptavANI-5 kahevAya. paudgalika eTale pUraNa-galana thayelI ! je asvasthatA tamane Ave che te pUraNa thayelI hoya to ja atyAre Ave, te atyAre AvIne galana thaI jAya. 'phorena'mAM hAtha ghAlyo ke dAjhayA vagara rahe ja nahIM. ame 'phorena'mAM hAtha ghAlIe ja nahIM. kAraNa ke Ama je phaLa maLavAnuM che te to maLavAnuM ja che. uparAMta eNe hAtha ghAlyo tenuM 'Dabala' phaLa maLe che. be khoTa khAya che. ApaNe eka ja khoTa khAvAnI. 'caMdubhAI' asvastha che evuM 'tamAre' jANyA karavAnuM, e pA kalAka pachI khalAsa thaI jaze. 'joyA' karazo to be khoTa nahIM jAya. praznakartA : asvasthatAno samaya jeTalo vadhAre kheMcAya eTaluM vadhAre AvaraNa kahevAya ? dAdAzrI : hA, jeTaluM AvaraNa eTaluM kheMcAyA kare. paNa 'tame' zuddhAtmA tarIke joyA karazo to e game eTaluM AvaraNa hoya toya e jhapATAbaMdha UDI jaze. eno ukela AvI jAya ne emAM pote hAtha ghAlavA gayo hoya to mArIne mAthAkUTa UbhI thAya. jJAtIno azAtA udaya praznakartA : vItarAga puruSone zArIrika duHkha Ave. dA. ta. Apane paganuM 'phrekcara' thayuM, to emAM pote kevI rIte mukta rahe ? vedanA to badhAMne thAya evI ja thAyane ? dAdAzrI : emaNe svAmIpaNAnA dastAveja che te phADI nAkhelA hoya. 'A mana mAruM che' e dastAveja phADI nAkhelo hoya. 'buddhi mArI che, vANI mArI che' e dastAveja phADI nAkhelA hoya. vANIne e zuM kahe, 'orijinala TeparekorDara'. A deheya mAro che e dastAveja phADI nAkhelA hoya. eTale pachI zuM kahe - 'A pablika TrasTa' che. eTale pachI emane atyAre dADha dukhatI hoya to asara thAya, paNa tene 'ame' 'jANIe', vedIe nahIM. jyAre Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa koI amane gALo bhAMDe, apamAna kare, paisAnI khoTa jAya tenI amane jarAya asara nA thAya. amane mAnasika asara bilakula hoya nahIM. zarIrane lagatuM hoya to te tenA dharma mujaba asara batADe. paNa 'ame' pote tenA 'jJAtA-draSTA' ja hoIe. eTale amane duHkha aDe nahIM. 41 praznakartA : Ane vItarAga puruSanuM tAdAtmyapUrvakanuM tATasthya kahevAya ? ke ekalI taTasthatA kahevAya ? dAdAzrI : amane tAdAtmya bilakula nA hoya. amane A deha joDeya pADozI jevo saMbaMdha hoya eTale dehane asara thAya to amane kaMI aDe nahIM. mana to amane AvuM hoya ja nahIM. e kevuM hoya ? kSaNe kSaNe pharyA ja kare. eka jagyAe sthira nA hoya. praznakartA : eTale ke 'paDozI'nA duHkhe pote duHkhI nA thAya. dAdAzrI : koInAya du:khe du:khI nA thAya. potAno duHkhano svabhAva ja nathI, UlaTuM enA sparzathI sAmAne sukha thaI jAya. jagatamAM adhyAtma jAgRti praznakartA : chellAM pAMca varSathI lokomAM adhyAtma taraphanI pragati vadhatI dekhAya che, to e zuM sUcave che ? dAdAzrI : e zuM sUcave che ke pahelAM AdhyAtmika vRtti sAva khalAsa thaI gaI hatI, eTale have vadhatI dekhAya che. A badhuM kALanA pramANe barobara ja che. bIjuM e che ke A duHkho eTalAM badhAM vadhavAnAM che ke AmAMthI lokone nIkaLavuM muzkela paDaze ! eTale lokone vairAgya Avaze. ema ne ema to loko valaNa choDe evA nathIne ? praznakartA : ene satayuga kahevAmAM Avaze ? dAdAzrI : e lokone je yuga kahevo hoya te kahe, paNa palaTo Avaze. satayuga to gayo, e pharI Ave nahIM. eTale kaLiyugamAM je nA dekhyuM hoya evA suMdara suMdara vicAro dekhAze ! AptavANI-5 Aje manuSyonI buddhi je 'Devalapa' thaI rahI che, e dasa lAkha varSamAM koI dahADoya koI vakhata thaI nathI. A buddhi viparIta thaI rahI che paNa viparIta buddhi paNa Devalapa che, tene samyak thatAM vAra nA lAge. paNa pahelAM to buddhi khAsa 'Devalapa' nahotI. 42 praznakartA : eTalA mATe ja pahelAMnA kALamAM AtmasAkSAtkAra meLavavA mATe khUba lAMbI lAMbI tapazcaryA karavI paDatI hatI. enuM kAraNa e ja ne ? dAdAzrI : e ja hatuM. atyAre bahu tapazcaryA karavI nA paDe. badhAM tapelAM ja che ! eka dIvAsaLI saLagAvo te pahelAM bhaDako thaI jAya. tapelAMne zuM tapAvavo ? niraMtara tapa ja karyA kare che bicArAM. adhyAtmamAM Invenzata cokhkhA hRdayavALAne bahu pUchavAnuM hoya nahIM ane e dharma bahu pAme paNa nahIM. praznakartA : eTale vAMkA lokone lAbha che kharo ? dAdAzrI : vAMkAne ja lAbha che. hRdayazuddhivALA AmanA jevA meM badhA bahu joyelA. emane huM kahuM ke tame to sukhI ja cho, pachI tamAre zuM ? tame sIdhA mANaso duniyAnuM nukasAna karatA nathI. paNa AtmadazAe pahoMcatAM bahu TAIma lAge, kAraNa ke emane 'invenzana' baMdha rahe che. emanuM dhImuM dhImuM InjIna cAlyA kare che. A huM kahuM chuM evI vAta koIe karelI ja nA hoya. sahu koI ema kahe ke A hRdayazuddhivALA ja dharmane pAme, A bIjA nA phAve. have mAruM zuM kahevAnuM che ke hRdayazuddhivALAne jarUriyAtanI cIjo maLI Ave eTale basa, thaI rahyuM. pachI emanuM 'invenzana' baMdha thaI jAya che. praznakartA : paNa dAdA, emanI aMdara hRdayanI ke buddhinI jijJAsA hoya to thAya ? Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 43 dAdAzrI : nA, jijJAsA hoya toya nA thAya. e to phakta bepAMca jaNa Ave. tene sudhAre, sevA badhAMnI kare ane potAnuMya cAlyA kare. praznakartA : have emane AtmajJAnamAM javuM hoya to zuM thAya ? dAdAzrI : e to dhIme dhIme ko'ka phero evA saMjogo bhegA thaze, tyAM pAchuM hRdayamAM bIjuM pesI jaze tyAre mAra khAze. tyAre pAchuM 'invenzana' cAlu thaze. A mAruM 'invenzana' zAthI thayeluM che ? mAra khAvAthI thayeluM che. huM evI evI khAIomAMthI nIkaLyo chuM, evA evA 'hIla sTezana' upara caDhyo chuM... bIjuM, mAre jagatanI koI cIja joItI nathI, jagatamAM tameya caDhelA cho. A badhA ja caDhelA che. paNa emane jJAtA-draSTApaNuM nA hoya, potAnuM nirIkSaNa nA hoya, khAvAmAM-pIvAmAM, mastImAM tanmayAkAra hoya. tethI peluM badhuM bhUlI jAya. amAruM nirIkSaNa keTalAya avatAranuM che ! eTale A mana-vacana-kAyAnI badhI zakti zemAM jAya ? badhI sthULamAM vaparAyA kare. je kAma majUra karI zake temAM vaparAya. have evI mArI zakti jo kadI bagIcAmAM vaparAya to mArI zI 'velyU' rahe ? eka kalAkamAM to keTaluM badhuM kAma thaI jAya ? sthULamAM zaktio vaparAya eTale sUkSmamAM 'invenzana' baMdha thaI jAya. sevAbhAvI thayA eTale tyAMthI e lAInamAM ene 'InTaresTa' paDyA kare. jyAM hoya tyAM 'Avo padhAro, padhAro' maLyA kare. eTale pragati baMdha thaI jAya. 'invenzana' kyAre thAya che ? mAthAmAM traNa tamAcA mAre ne tyAre AkhI rAta jAgIne 'invenzana' cAle. praznakartA : dAdA, sIdhA, saraLa ne sevAbhAvI mANasono vikAsa kharAba mANaso karatAM kema ocho paDI jAya che ? dAdAzrI : kharAba mANasono vikAsa thAya ja nahIM. paNa kharAba mANasanI kharAbI vadhatI jAya pachI ene mAra paDe. tyAre enuM 'invenzana' cAle. tyAra bAda kharAba mANasa pelA sIdhA mANasa karatAM AgaLa vadhI AptavANI-5 jAya ane pelo sIdho mANasa dhIme dhIme AgaLa vadhyA karato hoya. enuM to be kalAkeya borasada nA Ave ! ene kaMI aDacaNeya nA Ave. bhUlo paDyo, kaMI nA jaDyuM, tyAre 'invenzana' thAya. 44 kudaratano niyama evo che ke jeTalA mokSe gayelA, temAMthI eMsI TakA narke gayA pachI ja mokSe jAya che ! narkamAM nA gayo hoya to mokSe javA nA de ! mAra paDavo ja joIe. khAvAnuM, pIvAnuM badhuM maLyA kare, 'Avo padhAro, padhAro' badhAM kare to 'Invenzana' aTakI jAya. praznakartA : ghaNAMne ema lAge ke "huM dharmane raste ja jaI rahyo chuM.' mAre bIjuM kazuM jANavAnI jarUra nathI. e zuM ? dAdAzrI : dareka potapotAnI bhASAmAM AgaLa jaI ja rahyA che. paNa dharma zene kahevo e samajavuM bahu muzkela che. A jagatamAM je cAle che e dharma 'riyala' dharma nathI, 'rileTiva' dharma che. te rileTiva dharmamAM jaI rahyA che. Akho dahADo dharma ja karyA kare chene ? sIdhA mANasane sevAbhAva eTale ja dharma lAge. sevAbhAva eTale koIne sukha ApavuM, koInI aDacaNo dUra karavI, enuM nAma dharma. paNa te kharo dharma nathI gaNAto. jyAM 'huM karuM chuM', 'huM kartA chuM', 'huM bhoktA chuM'- jyAM sudhI A 'huMpaNuM che', tyAM sudhI sadharma nathI utpanna thato. A laukika dharma utpanna thAya. alaukika dharma to mAra khAya ne to ja mahIM 'invenzana' thAya. nahIM to zI rIte 'invenzana' thAya ? AtmA jaDe evo ja nathI koIne, phakta tIrthaMkara sAhebone jaDelo ! jagate je AtmA mAnyo che tevo AtmA nathI. AtmA saMbaMdhI je je kalpanAo karelI che te badhI kalpita che. paNa je che emanI bhASAmAM emane mATe barobara che. kudarate emane mATe hisAba goThavelA che, te pramANe bhogave che. zAstromAM AtmAnuM zabdajJAna ApeluM che te saMjJA jJAna che. jo saMjJA jJAnI pAsethI samajI jAya to AtmAnI pratIti thAya ane chevaTe kevaLajJAna thAya. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 45 AptavANI-pa mokSanA hakkadAra praznakartA : mokSa prApti pratyeka mAnavIno hakka che ? dAdAzrI : mokSa prAptino dareka mAnavIno nahIM, dareka jIvano hakka che. kAraNa ke dareka jIva sukhane khoLe che. e sukha 'AmAM maLaze, AmAM maLaze' evI AzAmAM ne AzAmAM anaMta avatArathI bhaTaka bhaTaka kare che. te kAyamanuM sukha khoLe che. kAyamanuM sukha, enuM nAma ja mokSa. A 'TempararI' sukha, sukha ja nA kahevAya. A to badhI bhrAMti che, Aropita bhAva che. jo zrIkhaMDamAM sukha hoya ne tame zrIkhaMDa khAIne AvyA ho, to te tame khAva ? tamane te du:khadAyI thaI paDene ? mATe emAM sukha nathI. jevuM AropaNa karo tevuM sukha. eTale mokSaprAptino dareka jIvane adhikAra che. praznakartA : A mArge javA mATe jJAnInA caraNe besavuM, e rAha praznakartA : to pachI jagate zuM karavuM ? dAdAzrI : kazuM nA karavuM. je karatA AvyA che te ja karyA kare che. praznakartA : evA koI upadezako nA nIkaLyA ke je dekhADe, jJAnI nA hoya to ATaluM karajo ema dekhADe ? dAdAzrI : atyAre zAnA upadezako khoLo cho ? A kaLiyuga Avyo. have che te luMTAI javAno vakhata Avyo tyAre upadezaka khoLe che ? aMdhAruM ghora thavAno have to vakhata Avyo. atyAre have coksInI dukAna UghaDe ? jyAre coksInI dukAna UghADI hatI tyAre mAla lIdho nahIM. have jagatane mAla apAvavA nIkaLyA cho ? have to bhayaMkara yAtanAo ane bhayaMkara pIDAmAMthI saMsAra pasAra thaze. A to chelluM ajavALuM A 'akrama vijJAna'nuM che. temAM jenuM kAma thaI gayuM enuM thaI gayuM. bAkI rAma tArI mAyA ! AyuSyatuM eksaTerAta ! praznakartA : 'saccidAnaMda svarUpa' koI mahAtmA hoya, brahmaniSTha koI mahAtmA hoya, to te potAnuM AyuSya laMbAvI zake kharA ke ? dAdAzrI : AyuSya laMbAvI zakuM chuM evuM je kahe che e eka jAtano ahaMkAra che. kudaratanuM enA AyuSyanuM je pramANa che e pramANanA AdhAre ene potAne ema lAge che ke huM AyuSya vadhArIza to vadhaze. AyuSya vadhavAnuM che eTale ene A jAtano 'igoIjhama' Ubho thAya che. bAkI koI kaMI vadhArI zake nahIM. A jagatamAM koInA hAthamAM saMDAsa javAnI zakti nathI. praznakartA : vidhAtAne 'sapuruSa' pheravI zake ? dAdAzrI : kazuM pheravI nA zake. vidhAtA Amane pherave che ! koI kazuM pheravI nA zake. khAlI 'IgoIjhama' che A badho ! AvuM to cAlyA kare che. ApaNe koIne khoTA nA kahezo; kAraNa ke e tamArI upara dAdAzrI : jJAnI pote mukta che, mATe ApaNane te mukta karI zake. saMsAranI koI cIjamAM e nA rahe mATe ApaNane e sarva rIte mukta karI zake. jene jene bhajIe tevA rUpa thaIe. jyAM ahaMkAra nA hoya tyAM AgaLa tame besI raho to tamAro ahaMkAra jAya. atyAre tamArA manamAM ema che ke lAva, dAdAnI pAse besI rahuM. paNa pAchalA je saMskAro che, 'DiscArja saMskAro che teno ukela to lAvavo paDazene ? eno ukela Avato jaze tema A prApti thatI jaze. bhAvanA to e ja rAkhavI ke niraMtara jJAnInA caraNamAM ja rahevuM che. pachI sarva mukti thAya. ahaMkAranI mukti ja thaI jAya ! uThAvI lyo A chellI taka ! praznakartA : 'jJAnI" nA maLe to zuM karavuM? mAthuM phoDIne marI javuM? dAdAzrI : nA, evuM koI maravAnuM kahetA ja nathI ane maryuM marAya evuMya nathI. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 47 48 AptavANI-5 cIDAze to UMdho khela karaze ne vera bAMdhaze. mATe emane to kahevuM ke sAheba, tame barobara cho, tamArI vAta amane gamI !' ema karIne ApaNe AgaLa cAlyA javuM. Ano pAra ja nahIM Ave. tame emane sArA cho. khoTA cho' kahezo, to e tamane choDaze nahIM. tamArI joDe ne joDe pharyA karaze. praznakartA : IzvaranI prApti satpuruSanI kRpA vagara thAya ema nathI. e satpuruSa che, to pachI e vidhAtAne kema TALI nA zake ? dAdAzrI : jo e vidhAtAne TALI zake ema hoya to to enuM sat-puruSapaNuM jAya. siddhio vaparAI jAya. satpuruSane bahu badhI, pAra vagaranI siddhio hoya. praznakartA : to pachI emane enI sthiti bhogavavI paDe kharI ? dAdAzrI : bhogavye ja chUTako. bhagavAna mahAvIranA ziSya gozALAe temanA be ziSyo para tejolezyA pheMkI bALI mUkyA hatA. tyAre emanA bIjA ziSyoe kahyuM ke, "sAheba ! AmanI jarA tapAsa to rAkho." tyAre bhagavAna mahAvIre kahyuM, 'huM mokSano dAtA chuM. jIvanano dAtA huM nathI. huM koIno rakSaka nathI.' praznakartA : keTalAka marI gayelAone keTalAka mahApuruSoe lAkaDA para jIva mUkIne UbhA karyA che, to e kaI zakti che ? dAdAzrI : evuM che ne ke jIva mUkIne UbhA karyA hoya to pote mare ja nahIM ne koI dahADoya ! A duniyAmAM jIva mUkanAro koI pAkyo ja nathI. je mUke che te naimittika che. evuM mArA nimitte ghaNuM bane che. huM kabUla karuM ke huM nimitta chuM. AmAM khoTuM mAnI nA lezo. praznakartA: to eno artha e ke hakIktamAM pelo maryo ja nahoto evuM ne ? dAdAzrI : barAbara che. pelo maryo ja nahoto. bhayanA mAryA ke koI evAM kAraNosara ahIM ATalAmAM (brahmaraMdhramAM) kaMIka thaI jAya, tene pelA loko utArI zake. praznakartA : je mahAtmAne nirvikalpa samAdhi hoya, to e AtmA kaI rIte dehamAMthI bahAra jAya ? dAdAzrI : nirvikalpa samAdhi hoya eno AtmA A dehamAMthI chUTo thAya, te AkhA brahmAMDamAM prakAza ApIne jAya. AkhA brahmAMDamAM prakAze. praznakartA : nirvikalpa samAdhimAM AkhA brahmAMDane prakAzIne A AtmA gayo enA cihno zuM ? enI khabara kevI rIte paDe ? dAdAzrI : e to 'jJAnI puruSa' oLakhe agara to ene mahAvIra oLakhe. praznakartA : 'jJAnI puruSa' ene kevI rIte oLakhe ? dAdAzrI : "jJAnI" to tarata ja, emane jotAnI sAthe ja oLakhI le. emane to e svAbhAvika che. dareka potapotAnA svabhAvane tarata ja oLakhI le. mRtyu samayanI avasthAo... praznakartA : mRtyu vakhatanI avasthA samajAvo. koInI AMkho khullI rahe, koIne jhADo-pezAba thaI jAya. dAdAzrI : chellI vakhate 'jJAnIne AvuM kazuM thatuM nathI. jJAnIno AtmA indriyo thakI jato nathI. e judI ja rIte bahAra jAya che. bAkI je saMsArI loko che, jene pharI bhaTakavAnuM che temano AtmA indriyo thakI jAya che. koIne AMkha thakI, koIne moDhA thakI, game te kANAmAMthI nIkaLI jAya. pavitra kANAmAMthI nIkaLe to bahu sAruM ane jagata jene apavitra kahe che tevA kANAmAMthI nIkaLe to khoTuM kahevAya. adhogatimAM laI janAruM hoya ane keTalAka saMto pahelAM mAthe nALiyera vadharAvatA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa pa0 AptavANI-pa hatA. ziSyane kahI rAkhyuM hoya ke mAre have mAMdagI che. mATe nALiyera mArA TAlakAmAM phoDaje. e to bahu adhogatinuM kahevAya. ahIM rahIne AtmA kADhavA mATe prayatna karyo. A tALavuM e to dazamasthAna kahevAya. tyAMthI sahaja svabhAve AtmA nIkaLe to teno prakAzaya judI jAtano hoya. AkhA brahmAMDamAM e prakAza phelAya. praznakartA : ajJAnIone paNa e prakAza dekhAya kharo ? dAdAzrI : nA, nA. ajJAnIne e nA dekhAya. jJAnIone badhuM dekhAya. ajJAnIne to A ja dekhAya, mArI vAIpha, mArI sAsu, mAro mAmo, A jalebI-lADavA, e ja badhuM dekhAya. praznakartA : samAdhimaraNamAM zarIranI pIDA nA hoya ? dAdAzrI : A zarIranI pIDA hoya toya samAdhimaraNa thAya. pakSAghAta thayelo hoya toya mANasane samAdhimaraNa thAya. samAdhimaraNa eTale zuM ke chello kalAka A dAdA dekhAvA mAMDyA ane kAM to 'huM zuddhAtmA chuM' evuM bhAna rahyuM, e enuM saravaiyuM AvIne UbhuM rahyuM. praznakartA: to e avasthAmAM duHkha nA varte ne ? dAdAzrI : samAdhimaraNamAM potAne koI jAtanuM du:kha ja nA hoya. chello eka kalAka samAdhi ja hoya. ApaNA ahIM jJAna laIne jeTalA mANaso atyAra sudhImAM maryA che enAM samAdhimaraNa thayAM che, purAvA sahita. praznakartA : chellA kalAkamAM jo raudradhyAna thAya to mANasa badhuM cUkI jAya ? dAdAzrI : to to pachI badhuM khalAsa thaI gayuM kahevAya. raudradhyAna to zuM. paNa ArtadhyAna thAya toya khalAsa thaI gayuM. 'mAre have pAMcamI choDI paiNAvAnI rahI gaI" evuM thAya to e ArtadhyAna thayuM kahevAya. tenAthI jAnavaramAM jAya. pretayoti praznakartA : A avagatiyo jIva bIjAmAM jAya ne potAnI icchA pUrI kare, e zuM che ? dAdAzrI : evuM che A bhUto herAna nathI karatAM ? bhUto e devaloka che. emanI joDe tamAre savaLuM RNAnubaMdha hoya to phAyado karI Ape, ne avaLuM hoya to herAna kare ane je jIvone maraNa pachI tarata ja bIjo sthULa deha maLato nathI, tene pachI bhaTakabhaTaka karavuM paDe. bIjo deha nA maLe tyAM sudhI pretayoni kahevAya. have khorAka vagara cAle nahIM eTale ene bIjAnA dehamAM pesIne khorAka levo paDe. praznakartA : koI japa, tapa, mALA evuM tevuM karatA hoya toya ene bhUta vaLage ? dAdAzrI : evo kAyado nathI, paNa tamAro hisAba hoya, tame koIne chaMcheDyA hoya ne e ja avagatiyo thAya to e tamane vera vALyA vagara rahe ja nahIM. praznakartA : koI hanumAnacAlIsA, gAyatrI ke bIjA koI japa karatuM hoya, to tenI asara zuM enA para thAya ? dAdAzrI : hA, enAthI phAyado thAya. enAthI e dUra rahe. A navakAra maMtra paNa jo paddhatisara bole toya khasI jAya. praznakartA : amane devaloka dekhADone ? dAdAzrI : emAM zuM phAyado ? ApaNe ApaNA AtmAnuM karI lone? e jovAmAM majhA nathI. anaMta avatArathI bhaTakamaTaka karIe chIe. tyAMya gayA chIe ne ahIM AvyA chIe. emAM zuM jovAnuM? devalokane indriyasukha pAra vagaranAM hoya. te e loko kaMTALI gayA che. te loko paNa kayAre emano deha chUTaze enI rAha jue che. lAkhalAkha varasanuM emane AyuSya hoya te zI rIte deha chUTe ? ApaNe ahIM lagnamAM eka mahino tamane rAkhe ne roja jamaNa Ape to te Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 51 AptavANI-5 tamane phAve kharuM ? tame tyAMthI bhAgI jAva ne ? evuM devalokoneya tyAM nathI phAvatuM. siddhAtmA te siddhapuruSo praznakartA : siddhapuruSo hoya emanuM amuka sarkala hoya te pRthvI para hoya ke najIkanA grahamAM hoya to e pRthvI paranA lokone mArgadarzana Ape evuM kharuM ke ? dAdAzrI : siddho mArgadarzana Ape nahIM. mArgadarzana ApanArA saMsArI. ene saMsArI siddha kahevAya-laukika bhASAmAM. praznakartA : emane kaMI karavAnuM nahIM ? dAdAzrI : siddha to saMpUrNa bhagavAna thaI gayelA hoya che. te ahIM hoya nahIM. ahIM dehadhArIrUpe koI siddha hoya nahIM. A je siddhanI vAta che te to laukika vAta che. praznakartA : siddhanuM paNa jagata kharuM ne ? dAdAzrI : emanuM siddhakSetra che. e ahIM koI dahADoya hoya nahIM. praznakartA : e siddho dehadhArI nA hoya ? dAdAzrI : e dehadhArI nA hoya. e to paramAtmA kahevAya ane A siddho to mANaso kahevAya. tame temane gALa bhAMDo to e pharI vaLe, nahIM to tamane zApa Ape. praznakartA : siddhanI je vAta che e to prakAza athavA teja svarUpe che ne ? dAdAzrI : hA. teja svarUpe hoya. emane eka ja zabda, kevaLa hoya. emanuM svarUpa to kevaLa darzana, kevaLa jJAna, anaMta sukha ne parama jyoti svarUpa hoya, sva-para prakAzaka hoya. te potAne prakAza kare ne AkhA brahmAMDane prakAze. zuddhAtmAnuM darzana praznakartA : zuddhAtmAne kevI rIte joI zakAya ? dAdAzrI : evuM chene ke zuddhAtmA jovo eno artha zuM che ? A sonAnI dAbaDI che, enI mahIM mUkelo hIro eka phero kholIne huM batADI dauM. pachI dAbaDI vAsI dauM, tethI karIne kaMI hIro jato rahyo nathI. ApaNA lakSamAM rahe ke emAM hIro ja che. kAraNa ApaNe tene joyo hato. vaLI ApaNI buddhie te dahADe 'eksepTa' kareluM che. ame jJAna ApIe te ghaDIe tamArA mana-buddhi-citta ne ahaMkAra badhAMe 'eksepTa' kareluM che. tyArapachI zaMkA UbhI thatI ja nathI. praznakartA : tame rasto batAvyo, paNa e raste ame nA cAlIe to zuM thAya ? dAdAzrI : nA cAle evuM bane, paNa javAnI potAnI icchA joIe. potAne nathI javuM to e UMdhe raste jAya, paNa potAne javuM ja che ne bIjAM karmo aMtarAya karatAM hoya teno vAMdho nathI. potAne javuM che evuM nakkI hoya to 'jJAnI puruSa'nA AzIrvAda varyA kare. karmo lAkha Avaze to ya "jJAnI puruSa'nI kapAthI te UkhaDI jaze, paNa jene potAne ja vAMkuM karavuM hoya teno upAya nathI. praznakartA: 'zuddhAtmA'nuM lakSa nA jAya to e 'samabhAve nikAla' karyo kahevAya ? dAdAzrI : bIjI vastumAM 'inTaresTa' hoya to zuddhAtmAnuM lakSa cUkI javAya. ApaNane je vastumAM rasa hoya to te vastu bAkyA vagara to rahe ja nahIM ne ! kaDhI DhaLI gaI hoya toya bUmAbUma karI mUke. kAraNa ene emAM 'inTaresTa che. chevaTe A rasa ja kADhI nAkhavAnA che, vastu kADhavAnI nathI. vastu kADhavAthI jAya nahIM. jagata AkhuM vastu kADhavAnI mAthAkUTa kare che. alyA, vastu nA jAya, e to lamaNe lakhelI che. vastu pratyeno rasa kADhavAno che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa pa3 54 AptavANI-5 nathI. nAmadhArI Ave to ekane game ne bIjAne AdhAzIzI caDhe. mULa bhagavAnathI AdhAzIzI nA caDhe ! praznakartA: 'paMcama dIvo' zuddhAtmA 'sAdhAra'. te kevo sAdhAra kahevA mAMge che ? praznakartA : kramika ane akramamAM pharaka to gurukRpA ja che ne? dAdAzrI : hA, gurukRpA ja che basa. ahIM to guru jevI koI vastu ja nA hoya. guru eTale koNa ? guru kone kahevAya ? ke je gurulliI sahita hoya. to e guru tamane tAre ane gurukillI vagara hoya eTale e guru bhAre kahevAya. bhAre eTale pote DUbe ane ApaNane DUbADe. bAkI ahIM to gurunI ja jarUra nahIM. mane keTalAka loko pUche che ke ame pahelAM guru karelA che to tene amAre choDI devAnA ? tyAre huM emane kahuM chuM, 'nA e rAkhavAnA.' vyavahAranA guru to joIe ja ne ? ane ahIM to akramamAM bhagavAnanI sIdhI ja kRpA Utare che ! cauda lokanA nAthanI sIdhI ja kRpA utare che. praznakartA : jJAna pragaTa thAya tyAre zuM thAya ? dAdAzrI : jJAna pragaTa thAya eTale koI jagyAe Thokara nA vAge ! praznakartA : ane aMdaramAM zuM pharaka paDe ? dAdAzrI : aMdara pAra vagaranuM sukha varte, duHkha ja nA thAya. duHkha, ciMtA kazuM ja sparze nahIM ! praznakartA : je jIvane AtmasAkSAtkAra thayo hoya, e jIva bIjA jIvane AtmasAkSAtkAra thayo che ke nahIM e pArakhI zake ke nahIM ? dAdAzrI : pArakhI zake ne ! evuM che ne, ApaNe zAkabajAramAM zAka levA jaIe chIe tyAre "kayuM zAka sAruM che' e pArakhI laIe chIe ne evuM Aya khabara paDI jAya. praznakartA : tame jyAre bhagavAna kaho cho tyAre kone abhipreta karatA ho cho ? mahAvIrane ? dAdAzrI : nA, mahAvIrane nahIM. bhagavAna eTale ke aMdara AtmA che, te paramAtmA svarUpe che. je AtmAne ApaNe paramAtmA kahIe chIe, mahAvIreya te ja che. mahAvIra nAmadhArI che. nAmadhArInuM huM kahevA mAMgato dAdAzrI : atyAra sudhI cetanano AdhAra 'pudgala' hatuM, have cetanano 'zuddhAtmA' AdhAra thayo. eTale pote potAno ja AdhAra thayo, have pudgalanA AdhAre nathI. jagata AkhuM pudgalane AdhAre che. vAsaNamAM ghI bharyuM hoya ne pelA paMDitane vicAra Ave ke pAtranA AdhAre ghI che ke ghInA AdhAre pAtra che. Avo vicAra paMDitane Ave, bIjA abudha lokone nA Ave. paMDitanuM bhejuM phaLadrupa kharuM ne ! te paMDita tapAsa karavA vAsaNa UMdhuM karyuM, tyAre emane samajAyuM ke ohoho ! A to vAsaNanA AdhAre ghI hatuM. tevI rIte A lokone pudgalanA AdhAre AtmA rahelo che. pote potAnA AdhAre thAya, 'huM' pudgalanA AdhAre nahIM, evuM samajAya tyAre zuddhAtmA "sAdhAra' thAya ! pudgalanA AdhArIne bhagavAne nirAdhAra kahyuM, anAtha kahyuM ane AtmAnA AdhArIne sanAthe kahyuM. sAdhAra thaI gayA pachI kazuM bAkI ja nA rahyuM ne. have caMdulAlane koI gALa bhAMDe tyAre tamAre 'caMdulAla'ne kahevuM ke, 'caMdulAla', tamane gALa bhAMDe che paNa ame tamane madada karIzuM.' AvI 'prekTisa' pADI rAkhavI. A TeTA phoDavA hoya, havAI phoDavI hoya to "prekTisa" nA karavI paDe ? nahIM to dajhAI marIe ne ! darekamAM prekTisa karavI paDe. have koI tamane TaiDakAve to te 'caMdulAla'ne TaiDakAve. te 'tamane to koI oLakhato ja nathI ne ? praznakartA : "mAya' AtmA kahe che eTale e "pratiSThita AtmA' kahevAya ne ? dAdAzrI : nA, e "jJAna" lIdhA pachI 'pratiSThita AtmA' kahevAya. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 55 pa6 AptavANI-5 ApaNe "jJAna" ApIe chIe tyAre 'zuddhAtmA' ane 'pratiSThita AtmA', ema be vibhAga paDe che. ApaNe 'zuddhAtmA' thayA ne bIjo bhAga zuM rahyo? 'pratiSThita AtmA'. ApaNe pratiSThA karIne UbhuM kareluM ke, "A huM chuM, A huM chuM.' teno pratiSThita AtmA Ubho thayelo. te have 'DiscArja) svarUpe rahe che. jene jJAna nA hoya, e paNa "mAro AtmA-mAro AtmA pApI che" evuM tevuM badhuM bole che te paNa pratiSThita AtmA che. paNa temane 'zuddhAtmA' ane 'pratiSThita AtmA'no bheda paDelo hoto nathI. praznakartA : jJAna prApta thayA pachI apUrva avasara prApta thayo che evuM bhAna thAya. to e apUrva avasarane vistArathI samajAvo. dAdAzrI : apUrva avasara eTale pUrve koI kALeya nahIM Avelo evo avasara. emAM potAnI jAtanuM bhAna pragaTa thAya. e apUrva avasara kahevAya. praznakartA : A jIvo kyAMthI pedA thayA ? dAdAzrI : e pedA thayA ja nathI. AtmA avinAzI che, kAyamane mATe che. avinAzI pedA thAya ja nahIM. jeno nAzaya nA hoya te pedAya nA thAya. A dekhAya che te badhI bhrAMti che. A avasthAo che, avasthAono nAza thAya che. paiDapaNanI avasthA, yuvAnInI avasthA e badhI nAza thayA kare, emAM AtmA hato teno te ja rahyA kare che. praznakartA : jIvAtmA mare pachI pAcho Ave ne ? dAdAzrI : evuM che ke A 'phorena'vALAne, muslimone pAcho Avato nathI, paNa tamAro pAcho Ave che ! eTalI tamArA upara bhagavAnanI kRpA che ! ahIM maryo tyAM bIjI yonimAM pesI gayo hoya. 'phorena'vALAno AtmA pAcho nathI Avato e kharekhara evuM nathI. e to emanI mAnyatA evI che ke ahIMthI maryo eTale maryo ! kharekhara pAcho ja Ave che paNa emane samajaNa paDatI nathI. e loko punarjanmane ja samajatA nathI. praznakartA : evo koI prasaMga bane ke ApaNI bahena ke vAIphane koI uThAvI jatuM hoya to ApaNe zuM karavAnuM ? vItarAga rahevAnuM ? jJAtA-draSTA rahevAnuM ? dAdAzrI : tamArA hAthamAM ja kyAM che te ? A 'DiscArja che. te vakhate zuMnuM zuMya thaI jAya ! zuMne zuMya gALo daI do ! e to amAruM uThAvI jAya to ame vItarAgabhAve rahIe. tamAruM to gajuM ja nahIM ne? tame to hAlI UTho. praznakartA : ApaNI pAse 'TAIma' hoya, icchA hoya chatAM ALasa thAya ema kema ? dAdAzrI : be jAtanA loka hoya che. kAmamAM ALasa kare evA loka hoya che ane kAmamAM raghavATa kare evA loka hoya che. raghavATavALAmAM ya bhalIvAra nA Ave. 'normAliTI'mAM rahe e sAruM. - tamAre to 'caMdulAla'ne Thapako Apavo : 'tame AvI ALasa kema karo cho ? vagara kAmanA TAIma bagADo cho.' ApaNe 'caMdulAla'ne Thapako ApIe, ene jelamAM na utArI devAya ke upavAsa upareya na utArI devAya. khAo-pIo paNa Thapako ApavAno. praznakartA : ApaNI sAme je kAma Ave te karavuM to paDe ne ? dAdAzrI : e vAto enI meLe thaI ja jAya. ene papalAvAnI jarUra nathI. ApaNe muzkelIone papalAyA karIe ke, 'nA, mAre to jovuM ja paDe ne', to te caDhI bese ! kAma to tamAruM thaI ja jaze. tame ene 'joyA' karo ne te to niyamathI thaI jAya. eTalA badhA 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' (vaijJAnika sAMyogika purAvA) che ke tamAre kazI mAthAkUTa nA karavI paDe. phakta tamAre evI bhAvanA rAkhavAnI ke mAre vyavahAramAM Adarza rahevuM che. vyavahAra bagaDavo nA joIe. pachI bagaDyo eno 'samabhAve nikAla' karI nAkhavo joIe. praznakartA : A jJAnano apaco eTale zuM ? enAM lakSaNa zuM ? dAdAzrI : apaco eTale ajIrNa. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 58 AptavANI-5 praznakartA : ene aTakAvavAnA upAya zuM ? enAM lakSaNo zuM ? ApanuM jJAna lIdhA pachI apaco thAya kharo ? dAdAzrI : ko'kane ja thaI jAya. badhAne nA thAya. jJAnanuM ajIrNa thayuM kone kahevAya ke eka pakSamAM paDI jAya. vyavahAramAM kAco paDI jAya. kolejomAM jAya nahIM, jAya to dhyAna Ape nahIM. 'ApaNe to AtmA chIe, AtmA chIe" ema karyA kare. eTale ApaNe samajIe ke ajIrNa thayuM che. ajIrNa thayuM kone nA kahevAya ? vyavahAramAM 'kamplITa' hoya. potAnI badhI pharajo bajAvavI paDe ne e pharajo badhI pharajiyAta che. temAM AvA avaLA bhAva karo to e cAle nahIM. praznakartA : sarva jIva zuddhAtmA hoya to A vizvasaMcAlanamAM vikSepa nA paDe ? dAdAzrI : sarva zuddhAtmA hoya to saMcAlana thAya ja nahIM. AmAMthI siddha thavAnuM che. A manuSyomAMthI dhIme dhIme siddha thavAnuM che. temAM ko'ka, AkhI duniyAmAM ekAda-be siddha thAya. vaLI pAchA thoDA vakhata pachI ekAda-be siddha thAya. eTale siddha thavuM e evuM saheluM hotuM nathI. siddha thaI zake ema che. mANasa paramAtmA thaI zake che ! paNa 'potAnuM jJAna thavAthI, AtmAne vyakta karavAthI, e thaI zake che ! AtmA ja paramAtmA thaI zake che ! praznakartA : amAre tyAM eka saMta AvelA te "oham ne soham bolatA hatA, te zuM che ? dAdAzrI : OM ne soham, be zabdo che, oham nAmano koI zabda nathI. ApaNo je OM che ne te UMcAmAM UMco maMtra che. tenA bolavAthI ghaNo lAbha thAya ema che ane sohamUno artha zuM ke "te huM chuM, je mahIM che te huM chuM.' e banne maMtrI lAbhakArI che. jiMdagI zuM che ? praznakartA: ApanA hisAbe jiMdagI zuM che ? dAdAzrI : mArA hisAbe jiMdagI e jela che, jela ! te cAra prakAranI jelo che. devaloko najarakedamAM che. A manuSyo sAdI kedamAM che. pachI A manuSyo sivAya bIjA je dharatI para dekhAya che, jene tiryacaloka kahe che, te badhA sakhata majUrInI kedamAM che ane cothuM AjIvana keda. e narkagatinA lokone che. tane A jelamAM game che kharuM? praznakartA : gamatuM to nathI paNa gamADavuM paDe che. dAdAzrI : hA, zuM kare ? kyAM jAya che ? AvI phasAyA pachI kyAM jAya che ? ane tane ekalAne nahIM, sAdhu, AcAryo, mahArAjo badhAya phasAyA che. te have kayAM jAya ? dariyAmAM paDatuM nAkhe to tyAMya polIsavALo pakaDe che ! "kema ApaghAta karo cho ?' ema kahe. te ApaghAteya karavA nathI detA ! A sarakAra evI sarasa AvI che ke ApaghAteya karavo hoya to bIjo guno lAgu kare. 'ahIM karama pUrAM bhogavI lo' ema kahe che. praznakartA : jiMdagImAM sukhI thavA mATe zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : tAre sukha kevuM joIe che ? vinAzI joIe che ke ITarnala" joIe che ? praznakartA : 'ITarnala" (zAzvata). dAdAzrI : jo 'ITarnala' sukha joItuM hoya to tuM ahIM Avaje ane vinAzI joItuM hoya to teno huM tane rasto batADuM. ahIM koI koI divasa Avato raheje ne darzana karI jaje. huM AzIrvAda ApyA karIza. tAruM vinAzI sukha vadhatuM jaze ane jo 'ITarnala' sukha joItuM hoya to te mATe mArI pAse Avaje. e maLyA pachI tArI pAsethI e sukha jAya ja nahIM. tAre 'ITarnala' sukha joItuM nathI ne ? praznakartA : kAyamanuM joIe che. huM AvIza tamArI pAse. mokSamArga atyAre A kALamAM mokSamArga rahyo nathI. eka chAMToya rahyo nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa pa9 60 AptavANI-pa jANe alopa thaI gayo che. atyAre saMsAramArgeya sAco rahyo nathI. praznakartA : mokSamArgamAM kriyAnI jarUra kharI ? dAdAzrI : mokSamArgamAM AvI kriyA hotI nathI, tyAM to jJAnakriyA karavAmAM Ave to mokSe jAya. ajJAnakriyAthI mokSa nA thAya. Akho dahADo sAmAyika kare toya mokSa nA thAya, kAraNa ke kriyA 'huM karuM chuM" ema kahe che. 'huM karuM chuM' e baMdhana che. A kALamAM to pharI manuSya avatAra Ave toya ghaNuM sAruM. raudradhyAna ne ArtadhyAna sivAya bIjuM kazuM karyuM nathI. narkagatinA jIvo paNa ochA che. "mIsAvALA' ekalA ja narkagatimAM javAnA che. thoDuM ArtadhyAna ne dharmadhyAna hoya toya manuSyamAM Ave. A to dharmadhyAna paNa jANato nathI. dharmadhyAna jANe toya kAma thaI jAya. praznakartA : savAramAM UThyA tyArathI dukAna ne gharAka sAMbhare temAM dharmadhyAnamAM kevI rIte rahevuM ? dAdAzrI : AmAM koIno doSa nathI. nA chUTake karavuM paDe che. praznakartA : AmAMthI chUTavuM kevI rIte ? dAdAzrI : pustakamAM tame vAMcyuM nathI ? praznakartA : pUruM vAMcyuM nathI. dAdAzrI : jAte chUTAya evuM nathI. je baMdhanathI mukta thayelo hoya te choDI Ape. pote ja DUbato hoya te bIjAne tArI nA zake. jene mokSa prApta thayo hoya te bIjAne mokSa ApI zake. atyAre daseka TakA manuSyamAM Avaze. bIjA badhA tiryaMcagatinAM mahemAna che. praznakartA : jaina dharma ane manuSyagati maLe evo nizcaya karyo hoya to ? dAdAzrI : e to kono nizcaya nA hoya ? paNa ArtadhyAna ne raudradhyAna hoya to tiryaMcamAM ja jAya ne ? raudradhyAna eTale zuM ke pote sAmAne kaMI paNa jAtanuM du:kha pahoMcADavuM ane ArtadhyAna eTale potAne ja pIDA thAya. bIjAne kiMcitmAtra duHkha nA kare. | game teTalA nizcaya kare, game teTaluM kare, bhaTakabhaTaka kare toya kazuM nA vaLe. anaMta avatArathI rajhaLapATa ja kare che ne ? jyAre "mukta puruSo' maLyA tyAre sAMbhaLasAMbhaLa karyuM, paNa temanI AjJAvaza rahe nahIM. AjJAvaza rahevuM enuM nAma ja dharma. 'mukta puSa' pote mokSe laI jaI zake. teo 'lAyasansadAra' che. 'jJAnI puruSa' pAse vAtane samajI levAnI che. ApaNe ahIM be mArga che : 'rileTiva' mArga ane 'riyala' mArga. keTalAya loko dharmadhyAna zikhavADe che paNa koIne AvaDatuM nathI. eTale ApaNe ahIM dharmadhyAna zikhavADIe chIe, paNa e bahu UMcI jAtanuM che. koI ene amArI pAsethI pakaDI le to enuM kAma kADhI nAkhe. praznakartA : dharmadhyAnamAM jAya pachI emAM AgaLa vadhe ema ema zukladhyAna tarapha vadhe ne ? dAdAzrI : nA. dharmadhyAnamAM gayo eTale zukladhyAna tarapha pote nA jaI zake. zukladhyAna evuM nathI ke pote potAthI pragaTa thAya. 'jJAnI puruSa' ke 'kevaLajJAnI'nAM darzana karyA vagara zukaladhyAna pragaTa nA thAya. e nirvikalpa pada che. atIndriya pada che. eTale bIjI rIte meLa khAya nahIM. ame tamane dharmadhyAna paNa ApIe ne zukladhyAna paNa ApIe chIe. jJAtInI virAdhatA praznakartA : A bolavA-cAlavAmAM, tamane prazno pUchavAmAM koI ThekANe avinaya thato hoya. aMtaramAM evo avinaya karavAno koI bhAva nA hoya, chatAMya bolavA-cAlavAmAM avinaya thaI jato hoya to te ame virAdhanA to nathI karatA ne ? dAdAzrI : vAta karatAM tame virAdhaka thAo to ame vAta baMdha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa karI daIe. kAraNa ame jANIe ke A to avaLe raste cAlyuM. praznakartA : paNa amArAthI tamArI virAdhanA thaI jAya to ? dAdAzrI : amArI virAdhanA karavAnA tamArAmAM paramANuo ja nA hoya. evI to amane zaMkA ja utpanna nA thAya. Akho dahADo jenI ArAdhanA karatA ho tenI virAdhanA hoya ja nahIM ne ! 'dAdA'nI ArAdhanA karI e ja 'zuddhAtmA'nI ArAdhanA karyA barAbara che ane e ja paramAtmAnI ArAdhanA che ane e ja mokSanuM kAraNa che. AtmasukhanuM lakSaNa dAdAzrI : sukha AtmAmAMthI Ave che ke pudgalamAMthI ? praznakartA : AtmAmAMthI. 61 dAdAzrI : e AtmAnuM sukha che ke pudgalanuM sukha che, e kema khabara paDe ? praznakartA : atIndriya anubhava hoya ne ? dAdAzrI : e badhAne khabara nA hoya. AtmAnA sukhanuM lakSaNa eTale nirAkuLatA rahetI hoya. saheje AkuLatA-vyAkuLatA thAya to jANavuM ke bIjI jagyAe upayoga che. mArga bhUlyA. bahArathI akaLAIne Avyo ne te paMkho pherave te bahu sarasa lAge. ene zudgha upayoga nA kahevAya. eneya jANavuM joIe. azAtA vedanIya hoya teneya jANavuM joIe ane nirAkuLatAye rahevI joIe. bannene jANavuM joIe. zAtA vedanIya joDe ekAkAra thaI jAya te bhUla kahevAya. vedatIya udayo - jJAtajAgRti praznakartA : zAtA vedanIyamAM mIThAza to Ave ne ? dAdAzrI : mIThAza to Ave paNa mIThAzane jANavI joIe. te ghaDIe jJAna hAjara rahevuM joIe ke A zAtA vedanIya che ne A AptavANI-5 nirAkuLatA che. azAtA vedanIya Ave, to azAtA vedanIya che evuM jANe. bAhyamAM azAtA hoya ne aMtaramAM nirAkuLatA hoya ! 62 sukhI thavuM, duHkhI thavuM eTale bhoktA thavuM. kartA ne bhoktA badhAmAM karma baMdhAya ane jJAtAmAM karma nA baMdhAya. ApaNe jANIe ke atyAre 'caMdubhAI'ne azAtA varte che. sukhI ke duHkhI thavAno artha zuM che ? Aje maraNa Ave ke pacIsa varasa pachI Ave teno vAMdho nathI. praznakartA : maraNano bhaya nathI paNa maraNa vakhate je du:kha thAya che, eno Dara lAge che. dAdAzrI : du:kha zuM ? praznakartA : zArIrika vyAdhi. dAdAzrI : emAM bIka zuM ? 'vyavasthita' che ne ? 'vyavasthita'mAM AMdhaLA thavAnuM haze to AMdhaLuM thavAze ne ? pachI enI bIka zuM ? 'vyavasthita' ApaNe 'eksepTa' karyuM che pachI koI dahADo kazuM aDe evuM nathI, koI bhaya rAkhavA jevo nathI. nirbhaya thaIne pharo. praznakartA : vedanAno bhaya rahyA kare. dAdAzrI : vedanA thavAnI ja nathI tyAM vedanAno bhaya kyAMthI thAya ? vedanA to tene thAya ke jene bhaya hoya ! jene bhaya nathI tene vedanA zI ? A to tamAro 'Nika mAla' bharelo ne ? te ekadama poco hoya. A sapharajana khAIe ne bIjuM jAmaphaLa khAIe, to e bemAM phera nahIM ? jAmaphaLa jarA kaThaNa hoya ne sapharajana pocuM lAge eTale tamAre 'caMdubhAI'ne kahevAnuM ke 'dAdA'e kahyuM che : 'vyavasthita'. 'vyavasthita'kahyA pachI bhaya zo ? praznakartA : be dahADAthI mAthuM dukhatuM hatuM. te jarAya sahana thatuM dAdAzrI : "mane sahana thatuM nathI.' evuM kahyuM ke e vaLagyuM ! nahotuM. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 64 AptavANI-pa paNa "ApaNe" to kahIe, "caMdubhAI, bahu mAthuM duHkhe che ? huM hAtha pheravI ApuM chuM. ochuM thaI jaze." paNa "mane duHkhuM kahyuM ke vaLagyuM ! A to bahu moTuM bhUta che !" praznakartA : zAtA mIThI lAge che ne azAtA aLakhAmaNI lAge dAdAzrI : te 'caMdubhAIne lAge che ne ? 'caMdubhAI'ne 'ApaNe' kahIe ke DIkSanarI have badalI nAkho. azAtA sukhadAyI ne zAtA duHkhadAyI. sukha-duHkha to badhuM kalpita che. mAro A eka zabda goThavI jojo, upayoga karI jojo. jo tamane jarAya asara thAya to kahejo. praznakartA : kaMIka rasto kADhavA mATe to A prazna pUchuM chuM. dAdAzrI : tamAre mane pUchavuM. huM kahI dauM te pramANe karavuM. rasto to A ja che. ane mAthe to evuM levuM ja nahIM ke mane du:khe che. koI kaheze ke 'kema, tamane zuM thayuM che ?" tyAre kahevuM ke 'pADozIne mAthuM duHkhe che te huM jANuM chuM.' ane 'A' pADozI che evI 'tamane' khAtarI thaI gaI chene ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to pachI duHkha zA mATe ? pADozI raDato hoya to ApaNe kaMI raDavA lAgavuM ? pADozIne tyAM to vaDhavADo thayA ja karavAnI ane bairI joDe kone vaDhavADa nA thAya ? "ApaNe" vagara paraNelA, "ApaNe" zuM kAma raDIe? paiNelo raDe. "ApaNe" paiNyA nathI ! rAMDyA nathI ! 'ApaNe' zuM kAma raDIe ? ApaNe to pADozIne chAnA rAkhavA joIe ke, 'bhAI, raDazo nahIM, ame chIe tamArI joDe. DonTa varI, gabharAzo nahIM.' ema kahIe. prakRtinI pajavaNI A 'vaNikamAla' te AvatAM pahelAM bhaDake. ApaNe to caMdubhAIne kahevAnuM ke, "tamane kazuM ja thavAnuM nathI.' mahIM evo vicAra Avaze ke pelA bhAIne calAtuM nathI, te ApaNaneya evuM thaI jaze to ? evA vicAro Ave to ApaNe kahevuM, 'caMdubhAI, ame beThA chIe ne ! kazuM ja thavAnuM nathI.' 'ApaNe judApaNAnA vyavahArathI bolone. A to sAyansa che. 'mane thayuM kahyuM ke bhUta vaLage. jagatane tethI bhUtAM vaLagyAM chene badhAM ! pote paramAtmA pachI zene mATe A badhuM hoya ? paramAtmapaNAnI zakti thoDI tamane dekhAI che ke nahIM ? tamane 'paramAtmA cho' evuM bhAna, evI zakti utpanna thaI che ke nahIM ? praznakartA : hA. dAdAzrI : pachI zo vAMdho che ? jene thoDI zakti utpanna thaI tene sarva zakti che e nakkI thaI gayuM. tamane koI apamAna kare to pariNAma badalAya nahIM eTale jANo ke "ohoho ! ATalI badhI zakti !!' te haja thoDIka ja nIkaLI che. hajI to nIkaLaze. anaMta zaktiono dhIme dhIme anubhava thaze ! A 'e. ema. paTela' e mANasa ja che ne ? tamArA jevA e nathI ? mANasane badhuM hoya. zuM nA hoya ? paNa ame to duHkha AvatAM pahelAM ja AdhAra ApIe, 'ame chIe ne pachI tamAre zo vAMdho che ? ame to pADozInA pADozIneya kahIe ke ame chIe ne tamArI joDe !" bhagavAna che tyAM AgaLa zI khoTa hoya ? ApaNe judApaNAthI bolo to kharAM. kSatriyonI jema hiMmata rAkhavI. atyAra sudhI tame nirAdhAra hatA. zAstrakAroe ene anAtha kahyuM. te have tame sanAtha thayA. have tame Ama AdhAra nA Apazo ke "mane thayuM. Ama AdhAra Apazo to e du:kha paDI nahIM jAya. mane mAthuM dukhyuM e AdhAra tame Apo to vastu paDI jAya ke rahe ? praznakartA : rahe. dAdAzrI : AdhAra Apo to rahe. AkhuM sAyansa ja che. eno Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 65 AptavANI-5 upayoga karatAM AvaDyo to kAma thaI jaze. saheja cUkazo to enI asara thaze, bIjuM kazuM nukasAna nahIM thAya paNa tamane asara bhogavavI paDaze. praznakartA: evA bhAve, azAtAbhAve nirjarA thAya ne ? dAdAzrI : te nirjarA ja thavA mATe AvyuM che, paNa evuM che ne ke eTaluM ApaNuM sukha AvatuM baMdha thaI gayuM ne ? ApaNA sukhanuM vedana baMdha thaI jAya. azAtA vedanIyano vAMdho nahIM. enI to nirjarA ja thAya. rIta badalo, vedatatI mATe have tame rIta badalo to vedanA ochI thaze, tema tema sukha aMdarathI vadhAre Avaze, kema ke bahAra gUMcavAya to aMdarathI sukha AvatuM ochuM thAya. tamAre 'caMdubhAIne arIsA sAme dekhADavuM, Ama hAtha-bAtha pheravIne kahevuM. 'ame chIe ne tame cho. be chIe e to nakkI che ne? emAM banAvaTa nathI ne ?" praznakartA : nA, be ja che. dAdAzrI : A 'pADozI' kaMI jANatA nathI e vAteya nakkI chene? ane ApaNe jANakAra chIe. pADozIne kaMI khabara nathI ke mAthuM dukhyuM. khabara ApaNane che. eTale ApaNe kahevuM ke "mAthuM dukhyuM te ame jANIe chIe. te hamaNAM UtarI jaze. zAMti rAkho !" pachI khabho thAbaDI Apavo. pADozIne to ApaNe sAcavavuM ja joIe ne ? ane veDhamI (pUraNapUrI) sArI hoya, cokhkhuM ghI hoya to be khavaDAvI paNa devI ! 'khAIne sUI jAva' kahIe. pADAne vAMke pakhAlIne DAma zA mATe ? praznakartA : pADo koNa AmAM ? dAdAzrI : badho manano doSa che AmAM. mananI caMcaLatAne lIdhe peTane bicArAne bhUkhe maravuM paDe. mana pADo che AmAM. peTa pakhAlI che. doSa manano che ne loka peTane DAma de che. bhajiyAM-jalebI dekhe eTale mana 'AuTa opha kaMTrola thAya. eTale peTamAM Apharo thAya. pachI bIje dahADe tabiyata bagaDe eTale pAcho upavAsa karavo paDe. pachI dharmane nAme upavAsa kare ke game te nAme, paNa upavAsa to karavo paDe ! samyak tapa, bhagavAne UNodarI tapa kevuM sarasa batADyuM che ! be bhAga khorAka, eka bhAga pANIno ne eka bhAga havAno. evuM cAra bhAga pADIne jamI levuM. bhagavAne jJAna-darzana-cAritra ema traNa nathI kahyuM, cAra kahyAM che. cothuM tapa kahyuM. mokSanA cAra pAyA che. te kramikamAMya cAra pAyA che ne ahIM 'akramamAM paNa cAra pAyA che. tapa karyuM ? jyAre vedanA thatI hoya. A tamAre mAthuM dukhavuM e vedanA. kharekhara e vedanA ja gaNAya nahIM. e to jANyA ja kare, paNa bIjI vedanA evI ke Ama hAtha kApatA hoya, ghasI ghasIne kApatA hoya evA saMyogomAM AvyA hoIe tyAre tene vedanA kahevAya. te ghaDIe tapa karavAnuM che. bhagavAne kahyuM ke zuM tapa ? tuM 'homa DipArTamenTamAM che.' svapariNatimAM che te parapariNati utpanna nA thAya, e tapa karavAnuM che. A parapariNAma che ane A mArAM pariNAma nathI, ema svapariNAmamAM majabUta rahevuM, enuM nAma tapa. AvuM tapa gajasukumAre kareluM. te zuddhAtmAnA dhyAnamAM hatA tyAre emanA sasarAe emane mAthe mATInI sagaDI karI nirAMte aMgArA bharyA. temaNe joyuM ke "ohoho ! A sasarAjI to mokSanI pAghaDI baMdhAve che." te zuddhAtmAnA dhyAnamAM zreNIo caDhatAM caDhatAM kevaLajJAna pAmI mokSa gayA ! mokSano mArga che zUrAno.. A zarIrane ApaNe kahevuM ke "he zarIra ! he mana ! he vANI ! tamane jyAre tyAre loka bALaze. tenA karatAM ame ja bALI mUkIe to zuM khoTuM ?" Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 mATe kSatriya thaI jAva. je svarUpa ApaNuM nathI tyAM zI pIDA ? je svarUpa ApaNuM nathI evuM 'jJAnI puruSe' tamane kahyuM, te tamane buddhithI samajAyuM, pachI zI pIDA ? 63 tamAruM ekanuM eka makAna hoya, te toDavAnuM game nahIM. paNa devuM thaI gayuM hoya eTale vecI nAkho, tenA dastAveja paNa thaI gayA hoya, pachI te ghara tUTe ne tame bUmo pADo ke 'A ghara mAruM, A ghara mAruM, to te kevuM kharAba lAge ! praznakartA : zabdamAM kahevAmAM vAMdho nathI Avato, paNa jyAre vedanIya hAjara thAya che tyAre eno paraco batAve che. dAdAzrI : vedanIya to tamane zI thaI che ? vedanIya to jyAre pakSAghAta thAya tyAre vedanIya kahevAya. Ane vedanIya kema kahevAya ? peTamAM dukhyuM, mAthuM dukhyuM ke saNakA thayA ene vedanIya kema kahevAya ? eka ApaNA mahAtmAne pakSAghAta thayelo. te kahe ke "dAdA, A 'maMgaLadAsa'ne badhAM jovA Ave che, temane 'huM' paNa jouM chuM !'' praznakartA : jyAM sudhI AtmAnuM spaSTa vedana nA hoya, anaMta svarUpanuM vedana nA hoya tyAM sudhI bIjuM kaMI ne kaMI to vedana hoya ne? jema ke zAtA-azAtA. dAdAzrI : evuM che ne ke vedanAno svabhAva kevo che ke jo ene pArakI jANe to e jANyA kare ke A pArakI che. pachI khAlI jANyA ja kare ane, vede nahIM. paNa A vedanA mane thaI' kahe to vede ane A 'sahana thatI nathI' ema bolyA eTale vedanA dasa gaNI lAge. A 'sahana thatI nathI', ema to bolAya ja nahIM. A paga to tUTato hoya to bIjAneya kahIe ke tuM paNa tUTa. nAdArI ja kADhavI. have mokSamArga hAthamAM Avyo che eTale jarAka hiMmata dAkhavavI paDaze. jUo paDavAthI dhotiyuM zAnuM kADhI naMkhAya ? ene to veNI nAkhavAnI. 68 ke ? AptavANI-5 koI kaSAyI vANI bole tamArI joDe to te tamArAthI sahana thAya praznakartA : e jarA dUra che eTale bahu nA lAge. dAdAzrI : sAmAnya rIte A manuSyano svabhAva kevo hoya ? peluM zArIrika du:kha sahana kare, paNa kaSAyI vANI sahana nA kare ! mAnI beThAM che ke A mane aDeluM ja che. have eTaluM aDeluMya nathI tyAM AgaLa. khAlI sparza ja che. khAlI AtmAno ne pudgalano beno sparza thAya che. ekAkAra koI dahADo thayuM nathI. have AtmAno evo guNa che ke bolatAMnI sAthe ja jevuM bole tevI asara thaI jAya. mATe kSatriyapaNuM vAparavuM paDe. thoDo vakhata amArA TacamAM rahevuM paDe. AtmAno svabhAva kevo che ? jevuM ciMtave evo tarata ja thaI jAya. sukhamaya ciMtavyo to sukhamaya thaI jAya ne duHkhamaya ciMtavyo to tevuM thaI jAya. eTale bahu jAgRta rahevAnuM che. AmAM bIjI koI ciMtavanA nA thAya. jema ke, mAruM mAthuM dukhyuM ! praznakartA : ciMtavanA thatI nathI, paNa havAmAna bagaDI jAya che. dAdAzrI : havAmAnanI asara thAya paNa ApaNAthI bolAya nahIM ke mane dukhyuM. ApaNe to ema kahevuM paDe ke 'caMdubhAI'ne mAthuM duHkhe che. A to khAlI bhaDaka che. eka mANasathI kaDavI davA nahotI pIvAtI. te meM tenA dekhatAM, cA ne bhAkharI khAIe tema kaDavI davA ne bhAkharI nirAMte khAdhI. te pelo mANasa to bhaDakI gayo ke A to tame cAnI jema khAva cho. alyA, cAnI jema ja pIvAya. A to tane khAlI bhaDakATa pesI gayo che. tyAra pachI e rIte e mANasa kaDavI davA pIto thaI gayo. sAmo dekhADato hoya to thaI zake ema che. koI dekhADanAra joIe. eka phero huM agnimAM AMgaLI dharIne batAvuM to tame hau dharo. dekhADanAra joIe. AtmAne kazuM aDatuMya nathI ne naDatuMya nathI. mATe te rUpe rahevuM. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa AptavANI-5 nirlepa, asaMga, agnino saMga ene aDato nathI, to A du:khano, zarIrano zI rIte aDe ? mATe A eno svabhAva pakaDI rAkhavo. ane parabhAvamAM parapariNati utpanna nA thAya e joyA karavAnuM. parapariNati kone kahevAya che ? parapariNAmane potAnAM pariNAma mAne enuM nAma parapariNati. mAthuM du:khe che e parapariNAma kahevAya ane tene "mane dukhyuM che' ema kahyuM ene parapariNati kahI. jeNe svaparaNiti, svapariNAma joyAM nathI te parapariNati sivAya bIjuM zuM jue ? "sva" to samakita thayA pachI hAthamAM Ave. 'sva' hAthamAM hoya to krodha-mAnamAyA-lobhanI dazA maDadAla thaI jAya. krodha-mAna-mAyA-lobha e kaSAyo kahevAya. mokSa joIto hoya to zira sAthe khela che. zUravIratA eTale zUravIratA ! uparathI eTama boMba paDe paNa peTamAM pANI nA hAle, enuM nAma zUravIratA. ane jo tame zuddhAtmA svarUpa cho, meM je svarUpa temane ApyuM che te svarUpamAM cho to pANIya aDe tema nathI. tame have niHzaMka thayA. have AjJAmAM raho ne paiDapaNa kADhI nAkho. A deha jato rahe to bhale jato rahe. kAna kApI le to bhale kApI le. pudgala ApI devAnuM che. pudgala pArakuM che. pArakI vastu ApaNI pAse rahevAnI nathI. e to 'vyavasthita'no TAIma haze te dahADe jaze. mATe 'jyAre levuM hoya tyAre laI lo' ema kahevuM. bhaya rAkhavAno nahIM. koI lenAra nathI. koI navaruMya nathI. ApaNe kahIe ke 'laI lo', to koI lenAruM nathI, paNa te ApaNAmAM nirbhayatA rAkhe. je thavuM hoya te thAo, kahIe. praznakartA : bahAranI phAIlo eTalI badhI herAna nathI karatI, paNa aMdaranI zAtA-ezAtAmAM ekAkAra thavAya che. dAdAzrI : zAtA-azAtAne to bAjue ja mUkI devAnuM. zAtAmAM pramAda thaI jAya, ajAgRti rahe. zAtA-azAtAnI to bahu paravA rAkhavI nahIM. azAtA Ave, hAthamAM lAya baLatI hoya to ApaNe kahevuM ke, he hAtha ! 'vyavasthita'mAM ho to baLo ke sAjo raho." eTale lAya baLatI hoya to baMdha thaI jAya; kAraNa ke ApaNe bALI mUkavAnI vAta karIe pachI zuM thAya ? paMpALavAnuM to kayAreya hoya nahIM. A pudgala che. 'vyavasthita'nA tAbe che. enI azAtA vedanIya jeTalI AvatI hoya teTalI Avo. zUrAtana to joIze ne ? ane nahIM toya raDI raDIne bhogavavuM, enA karatAM hasIne bhogavavuM zuM khoTuM ? tethI to kahyuM che ne, "jJAnI vede pairyathI, ajJAnI vede roI." - aDadho paga tUTI gayo to ApaNe kahIe, cAlo doDha to rahyo ne ! pharI aDadho jato rahe, tyAre ApaNe ema kahIe ke bene badale eka to rahyo ne ? Ama karatAM chevaTe badhA pArTasa tuTI paDe, tyAre chevaTe AtmA to chIe ne ? chevaTe to badhA pArTasa tUTI ja paDavAnA che ne ? peTrola chAMTIne bhaDako karo toya ame AtmasvarUpa chIe ! jyAre tyAre bhaDako thavAno ja che ne ! nathI thavAno ? thoDoka abhyAsa ja karavAnI jarUra che. ughADe page mahArAja kema karIne cAle che ? kheDUto kema karIne cAle che ? be-cAra vakhata ApaNe dajhAIe eTale badhuM rAge paDI jAya. bAkI eka TIkaDIthI vedanA besI jAya tene vedanA ja kevI kahevAya ? so-so TIkaDIo khAya toya vedanA nA zame, enuM nAma vedanA kahevAya. have to apanA kucha nahIM. 'jJAnI puruSa'ne badhuM vosirAvI dIdhuM. mana-vacana-kAyA ne sarva mAyA, bhAvakarma-dravyakarma-nokarma badhuM ja vosarAvI dIdhuM. pachI tamArI pAse kazuM ja bAkI nathI rahetuM. mahAvIratuM vedata - svasaMvedanA praznakartA : 'jJAnI vede gharyathI, ajJAnI vede roI." to jJAnI paNa vede to kharA ne ? dAdAzrI : vedanA to jAya ja nahIM ne ! paNa e vedanA pairyathI vide, sahu sahunA gajA pramANe dharya hoya. jo ke mahAvIra bhagavAna kevaLa jANatA ja hatA. eka mAMkaNa emane karaDe to tene pote jANe ekaluM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 71 AptavANI-5 ja, vede nahIM. jeTalo ajJAna bhAga che eTaluM vede. tame zraddhAe karIne zuddhAtmA thayA cho, hajI jJAna karIne AtmA thazo tyAre jANavAnuM ja raheze. tyAM sudhI davAnuM kharuM. vedavAmAM to ame tamane kahIe chIe ne ke AvuM besavuM, ApaNA 'homa DipArTamenTamAM !" jarAya AghuMpAchuM karavuM nahIM, game teTalI ghaMTaDIo mAre toya 'homa DipArTamenTa' choDavuM nahIM. chone ghaMTaDIo mAre ! bAraso ghaMTaDIo mAre toya ApaNe zuM kAma ApaNI 'ophisa' choDavI ? zAtA vedanIya ne azAtA vedanIya to tIrthakarone paNa Ave, paNa e jJAne karIne, kevaLajJAne karIne jANe. mana jo DiscArja nA karIe to e pAchuM joDe Ave, mAlasAmAna sAthe Ave. enA karatAM khAlI thaI javA do ne. eka niyama evo che ke e khAlI thaI ja jAya. dravya-kSetra-kALa-bhAva, e cAra bhegAM thAya eTale e khAlI thaI ja jAya, kAyadesara rIte. AtmA parama sukhI che. azAtA deha Ape, mana Ape, vANI Ape. koI kazuM kahI jAya toya azAtA vedanIya thAya. praznakartA dehanI vedanIya hoya tyAre citta temAM vadhAre jatuM rahe. dAdAzrI : hA. citta tyAMnuM tyAM ja bhamyA kare. ApaNe ene kahIe ke bahAra jarA pharavA jA, to ya nA jAya. gharamAM ne gharamAM ja rahe. praznakartA : enAthI pharI baMdha nA paDe ? dAdAzrI : nA. vedanA bhogavI levAnI. bhogavye ja chUTako. baMdha to kartA thAya tyAre paDe. kartA mITe to chUTe karma. citatI zuddhatA - sanAtana vastumAM ekatA polIsavALo bUma pADato Ave, hAthakaDI laIne Ave toya ApaNane kazI asara nA thAya enuM nAma vijJAna. praznakartA : to pachI citta zemAM rAkhavuM ? dAdAzrI : citta potAnA svarUpamAM rAkhavAnuM che. je niraMtaranuM hoya temAM citta rAkho. citta sanAtana vastumAM rAkhavAnuM che. maMtro e sanAtana vastu nathI. eka AtmA sivAya A jagatamAM koI vastu sanAtana nathI. bIjuM badhuM 'TempararI eDajasTamenTa' che ! ola dhIjha rIleTijha Ara TempararI eDajasTamenTasa ! 'paramenanTa' eka AtmA ekalo ja che. sanAtana vastumAM citta besI gayuM. pachI e bhaTake nahIM ane tyAre enI mukti thAya. maMtronA jApa karatA hoya temAM citta kyAM sudhI rahe ? jyAM sudhI polIsavALo Avyo nathI tyAM sudhI. polIsavALo Avyo ke jApeya UDI jAya ne, citteya UDI jAya. eTale e 'TempararI eDajasTamenTa' che. 'rilIpha Ape, zAMti ApavAmAM madada kare, paNa kAyamanuM kAma kare nahIM. A japayoganI jarUra che kharI, paNa jyAM sudhI sanAtana vastu nA maLe tyAM sudhI. citta sanAtanamAM maLI gayuM e zuddha citta thaI gayuM ane zuddhAtmA thaI gayo eTale videhI thaI gayo ane videhIM thaI gayo eTale mukti thaI gaI. videhI thavAnI jarUra che. A to dehI kahevAya. 'huM caMdubhAI chuM' tyArathI ja bhrAMti. "jJAnI puruSa" ApaNI UMgha uDADe che. jagata AkhuM ughADI AMkhe UMdhe che. UMghavuM eTale 'huM A karuM chuM', 'huM kartA chuM' evuM bhAna rahe che. A varlDamAM koI mANasa evo jabhyo nathI ke jene saMDAsa javAnI svataMtra zakti hoya ane potAnI je zakti che tene pote jANato nathI. potAnI zakti svakSetramAM che. potAnI zakti kSetrajJa che. e kSetrajJa zakti utpanna thaI gaI eTale kAma thaI gayuM. saMpUrNa zakti kSetrajJa che. A badhI bhrAMti che.. A japayajJa bahu suMdara sAdhana che, paNa jyAM sudhI niSpakSapAtI bhAva utpanna nA thAya tyAM sudhInuM e sAdhana che. e sAdhya vastu nathI. sAdhya kSetrajJa che. potAno svabhAva kSetrajJa che. e svabhAva utpanna thAya e sAdhya che. pakSamAM paDyA hoya tyAM sudhI bhagavAna bhegA thAya nahIM. koI vaiSNava pakSamAM, koI ziva pakSamAM, koI muslima pakSamAM, koI jaina pakSamAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 che, tyAM sudhI bhagavAna koI dahADoya bhegA thAya nahIM. A niyama ja che. bhagavAnano niyama evo che ke pakSamAM paDelAnI sAthe bhegA thavuM nahIM. bhagavAna pote ja niSpakSapAtI che. te niSpakSapAtI bhAva utpanna thaze tyAre e vAta samajAze. pakSamAM paDelo ne saMsAramAM paDelo, e bemAM phera zuM che ? 33 ADAIo praznakartA : ADAI zuM kahevAya che ? dAdAzrI : ajJAnatAmAM potAnI bhUla thaI hoya tenI potAne khabara paDe ke A bhUla thaI gaI toya bIjuM koI pUche ke AvuM kema karyuM, tyAre ema kahe ke AvuM karavA jevuM hatuM. eTalo badho ADo hoya ke na pUchone vAta. loko kaheya kharAM ke tame to ADA cho. loko evuM kahe ke nA kahe ke 'tame ADuM bolo cho ke ?' praznakartA : hA. dAdAzrI : e ja badhI ADAI. bhUlanI khabara nA hoya ne ene DhAMkIe, e vAta judI che. khabara hoya ne DhAMke e moTAmAM moTI ADAI. bIjI ADAI e ke rAtre koInI joDe ApaNane bhAMjagaDa paDI hoya ane savAramAM cA mUkavA Ave to kahe, 'mAre tArI cAye nA joIe ne kaMI nA joIe.' pAcho ADo thAya. alyA, rAtanI vAta rAte gaI. gaIkAle zanivAra hato, Aja to ravivAra che. paNa zanivAranI vAta ravivAre kheMcI lAve. zanivAranI vAta nivAramAM gaI. ravivAranI vAta navI pAchI. praznakartA : zanivAranI vAta ravivAre rahI. eno je tAMto rahyo e ADAIne toDavAno rasto zuM ? dAdAzrI : ADAIne toDavAnI jarUra nathI. ApaNe dAdAnI AjJA pALavAnI che. 'vyavasthita' jANyuM eTale bolavA-cAlavAnuM nA rahyuM. 'vyavasthita'no artha zuM ? ApaNane enI joDe takarAra, jhaghaDo kazuM ja AptavANI-pa rahyuM nahIM, AnuM nAma 'vyavasthita'. 'vyavasthita' eTale 'vyavasthita' ! 'vyavasthita'ne pUrepUruM samajavuM paDe ane A jagatamAM bIjAnI to bhUla ja nathI. jeTalI bhUlo che te badhI ja potAnI bhUlonuM pariNAma che. nahIM to gajavuM kApanAro ATalAM badhAMne bhego nA thayo ne mane kaI rIte bhego thaI gayo ? ApaNI bhUla vagara bheguM thAya nahIM. 34 be prakAranAM inAma. eka to loTarImAM lAkha rUpiyAnuM inAma Ave teya inAma che ane ApaNA ekalAnuM gajavuM kApI gayo ne teya inAma. badhuM 'vyavasthita' che. AtmA - eka ke pratyeka ! brahmasvarUpa thayuM kyAre kahevAya ke koI jAtano matabheda nA rahyo. pahelAM brahmasvarUpano daravAjo Ave che. A badhA mata tyAM bhegA thAya che. tyAM moTo daravAjo che. brahmasvarUpa thayA kone kahevAya ke jenI vANI matavALI nA hoya, gacchavALI nA hoya, phakta AtmA saMbaMdhanI ja vANI hoya, judAI nA paDe. e brahmasvarUpa thayA kahevAya. brahmasvarUpa thayA pachI to AtmA to paramAtmA ja che. zuddhAtmAnI vAta ja kyAM karavAnI ? praznakartA : brahmasvarUpa eka che ke aneka bhAse che ? dAdAzrI : eka ane aneka beu che. amuka apekSAe eka che ane amuka apekSAe aneka che. e to brahmasvarUpanI vAta che. brahmasvarUpane tame zuddhAtmA sAthe sarakhAvo cho ? AtmA kharI rIte pratyeka che. eTale je AtmA tyAM mokSe gayA temane mokSanuM sukha varte ane je baMdhAyelA che temane baMdhananuM sukha varte. AtmA jo eka hota ne to tyAMvALAne mokSanuM ane ahIMnAne ya mokSanuM sukha varte ! eTale AtmA pratyeka che, judA judA che. ne tyAMya paNa judA judA che. tyAM eka ja thatuM hota ne to tyAM jaIne ApaNane zuM phAyado ? ApaNI milakata badhI emane ApI devAnI ? tyAM siddhagatimAM jaIne to potAnA svayaMsukhamAM rahevAnuM. tyAM jaIne eka thaI javAnuM hoya, enA karatAM ahIM zuM khoTuM ? bairI bhajiyAM-bajiyAM karIne khavaDAve to kharI ! bahu Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 75 AptavANI-5 tyAre bairI TaiDakAve eTaluM ja ne ? bIjuM ahIM zuM du:kha che ? galatanuM rahasya jJAnI puruSa' zuM kahevA mAMge che ke A khAya che, pIe che e badhuM galana che. jagata ene puraNa samaje che, kAraNa jagatane indriyajJAnathI je dekhAya che tene satya mAne che ane e yathArtha satyathI vegaLuM che. pUraNa amuka aMze tamArA hAthamAM che, savaze nathI. 'svarUpa jJAna' maLe to pote sattAmAM Ave, nahIM to nA Ave. agara to matijJAna maLyuM hoya to ya teTalI sattA prApta thAya ne matijJAna eya sattAno AdhAra che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna eya badhAM sattAno AdhAra che. paisA kamAyA tene jagata pUraNa kahe che ne khoTa jAya ke kharcAI jAya, tyAre galana thaI gayA kahe che. hakIkatamAM kamAyA ke kharcAyA te beu galana che ane pAchuM 'vyavasthita'ne AdhIna che. have A jagatane zI rIte samajAya ? jo 'vyavasthita'nI sattA samajI jAya to pote tadana navaro paDI jAya. pachI potAnA svarUpamAM ja rahI zake. ATalI vAta tame jANo to pachI tamane Dakho nA rahene ? tame A vAta bhUlI nA jAo ane jagatanAM lokone zikhavADa zikhavADa karIe toya bhUlI jAya. kAraNa ke teo kaSAya sahita che. kaSAya sahitavALAne kazuM kAbUmAM nA rahe. tamane 'jJAna' ApIe pachI tamane copaDI kyAM vAMcavAnI kahI che ? A to moDhe ApeluM jJAna che. copaDI ke zAstra kazuM vAMcavAnuM nahIM, chatAM pramANamAM enuM e ja jJAna tamArI pAse rahe che ! copaDInuM yAda nahIM rahe, moDhe ApeluM yAda raheze. kAraNa ke e "jJAnI puruSa'nuM vacanabaLa hoya. pustakamAM vAMcavA jAya to e jaDa thaI jAya pAchuM ! eTale jagata badhuM galana svarUpe che ane teya pAchuM 'vyavasthita bhAve che. A mana-buddhi-citta ne ahaMkAra badhuM 'vyavasthita'nA tAbe che. enA tAbAmAM hoya pachI tamAre enuM rakSaNa karavAnI jarUra nahIM ne ? tamAre to kazuM karavAnuM ja nA rahyuM ne ? khAlI 'joyA' karavAnuM ke vyavasthita' zuM kare che te ! amArI A 'vyavasthita'nI zodhakhoLa bahu 'ekkekTa' che. "poInTa Tu poInTa' sudhI 'ekkekTa' che. tethI to ame A galana kahIe chIe, te tamane tamArA 'jJAna'mAM rahevA mATe A badhA 'jema che tema' phoDa pADIe chIe. tethI to A "akrama vijJAna' khulluM karavuM paDyuM che ! jene loko udayakarma kahe che te badhuM galana che. emAM pUraNa kazuM nathI. A pAMca indriyo badhI udayane AdhIna che. A pAMca indriyo ja udayane AdhIna che tyAM pachI indriyanAM karma to udayane AdhIna ja hoya ne ? pAMca indriyonI kSayapakSama zakti udayane AdhIna che. pachI indriyo je jue jANe temAM navuM kyAMthI hoya ? A vAta samajAya ema che ke nahIM ? ahIM samajI jAya, paNa mArI hAjarI khase ke pAchuM AvaraNa AvI jAya. amArI hAjarImAM tamArAM AvaraNo badhAM khulI jAya, ne amAruM 'jJAna' lIdhA pachI to te kAyamanuM khasI jAya ! karmabaMdha zenAthI thAya? caMdulAla chuM', 'AcArya mahArAja chuM' e ja karmabaMdhanuM mukhya kAraNa che. ane 'A mAruM che' e 'sekanDarI' kAraNo che. 'kojhijha' cArjarUpe hoya. 'huM ne mAruM jyAM jayAM lagADyuM tyAM eTalAM ja 'kojhijha' hoya che. bIjAM koI 'kojhijha' hotAM nathI. cArjane pUraNa kahevAya ane enuM je 'DiscArja thAya che te badhuM ja galana svarUpa che. khAlI vAta ja samajavAnI che. A vijJAna che. vijJAnanA phaNagA phUTe eTale vijJAnamAM badhuM dekhAya. vijJAnamAM zuM nA dekhAya ? mATe vAtane samajo. kazuM karavAnI jarUra nathI. vijJAnamAM karavAnuM kazuM rAkhyuM ja nathI. jo 'kare'ne to tyAM samakita nA hoya ! kaMI paNa kare to tyAM samakita prApta nA thAya !! vicAromAM tirtanmayatA praznakartA vicAro satAvatA hoya ne ciMtA UbhI karAvatA hoya, tene kevI rIte aTakAvavA ? Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 78 AptavANI-5 dAdAzrI : vicAravuM e dharma kono che ? e AtmAno dharma nathI, manano dharma che. tame nakkI karyuM hoya ke A badhAM gALo de che te ApaNe kazuM sAMbhaLavuM nathI, toya paNa kAnano svabhAva sAMbhaLI levAno che. te sAMbhaLyA vagara rahe nahIM. evo manano svabhAva che. ApaNane nA gamatA hoya toya te vicAro mahIM Ave. e manano svAbhAvika dharma che. vicAro e zeya che ne "ApaNe" jJAtA chIe. eTale je vicAro Ave tene "ApaNe" joyA ja karavAnA, nirIkSaNa karyA ja karavAnuM. e sArA che ke khoTA che, eno abhiprAya ApaNe ApavAno nahIM. game tevA khoTA vicAro Ave teno vAMdho nathI. jevA bhAve pUrvabaMdha paDyA che tevA bhAve nirjarA thAya che tene ApaNe joyA karavAnuM che ke Avo baMdha paDelo tenI nirjarA thaI rahI che. A 'jJAna' ApaNuM 'saMvara'vALuM che eTale navuM karma baMdhAya nahIM. vicAromAM tanmayAkAra thaIe to karma baMdhAya. praznakartA : A vicAronuM pariNAma zuM Avaze ? dAdAzrI : pariNAma 'vyavasthita'ne soMpI dIdhuM. ApaNe kazI levAdevA nahIM. ApaNe to nirAMte gADImAM besI rahevAnuM. mana kahe, 'gADI AgaLa athaDAze to ?" tene ApaNe joyA ja karavAnuM, basa. enuM pariNAma 'vyavasthita'ne soMpIne ApaNe sigareTa pItAM pItAM ArAmathI besI rahevAnuM. praznakartA : eTaluM badhuM saraLa nathI ne A ? dAdAzrI : saraLa che. jyArathI nakkI karIe tyArathI rahI zakAya. kAraNa 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. pArakAnA tAbAmAM hoya temAM ApaNe hAtha ghAlavA jaIe to murakha banIe UlaTA. tamArA tAbAmAM to ATaluM ja che, 'jovuM ane jANavuM' ke zuM hakIkta banI rahI che, kazuM UMdhuMcatuM karavAnuM haze te 'vyavasthita karaze. kharekhara 'vyavasthita' evuM hotuM nathI ke kazuM bagaDe. mANasa sittera varase mare che, paNa te pahelAM to marI gayo, marI gayo' ema amatho amatho bUmo pADa pADa kare che ne bhayathI trAsa pAme che. evuM bhaya pAmavA jevuM jagata ja nathI. mana amane paNa dekhADe ke "AgaLa "eksiDaMTa' thaze to ?" to ame kahIe ke te kahyuM tenI ame noMdha karI. pachI e bIjI vAta kare. manane evuM nathI ke AgalI ja vAta pakaDI rAkhe. mananI joDe tanmayAkAra nahIM thavAnuM. tanmayAkAra thavAthI to jagata UbhuM thayuM che. mananA badhA 'DiscArja" bhAvo che. e 'DiscArja' bhAvamAM jo "ApaNe" kadI tanmayAkAra thaIe to 'cArja' bhAva utpanna thAya. ApaNe 'elIvezana' ke 'Diprezana' mAthe nA levuM. kazuM thavAnuM nathI, kazuM bagaDatuM nathI. huM kSaNavAreya saMsAramAM raheto nathI, toya kazuM bagaDatuM nathI. praznakartA : eTale bhaya nahIM rAkhavAno ? dAdAzrI : bhaya hoya ja nahIM 'ApaNane ! "ApaNe zuddhAtmA', te "ApaNa'ne koI dekhI zake ema nathI, nukasAna karI zake ema nathI, mArI zake ema nathI, koI nAma paNa thaI zake tema nathI ! A to potAnA bhUtabhaDakATathI jagata UbhuM thayuM che. koInI vacce Dakhala nathI. ane "caMdubhAI" jarA narama thayA hoya to "ApaNe" arIsA sAme UbhA rAkhIne Ama khabho thAbaDIne kahevuM ke "ame chIe ne tamArI joDe ! pahelAM to ekalA hatA, mUMjhAtA hatA. koIne kahevAya evuM nahotuM. have to joDe ja chIe. gabharAo cho zuM karavA ? ame 'bhagavAna' chIe ne tame "caMdubhAI" cho. mATe gabharAzo nahIM." jo caMdubhAI bahu 'elIveTa' thatA hoya to temane kahevuM 'amArI sattAne lIdhe tamAro ATalo ropha paDe che. eTale ApaNe 'homa DipArTamenTamAM beThAM beThAM 'phorena'nuM patAvyA karavuM. A nirlepa "jJAna" che, kazuM aDe nahIM evuM che ! mananA svabhAvanI badhI hakIkata jhINavaTathI samajavAnI jarUra che. badhI cAvIo jANavAnI che. dA. ta. polIsavALo Ava-jAva kare che te zuM amArI para hullaDa karavAno che ? "ApaNe" kahIe, 'nA' tema nathI. polIsavALA tamArA mATe AgaLa navI jagyA bAMdhI Ape che. te ApaNuM hita karatA hoya ema jANIe ke A polIsavALA ApaNuM nukasAna karavA AvyA che ema jANIe ? Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 mana meskyulAIna jenDara nathI, pheminAIna jenDara nathI, e nyuTrala che. mATe gabharAvAnuM koI kAraNa nathI. tamAre jJAnanI jAgRti rAkhavAnI ke ApaNane dAdAe kahyuM che ke ApaNe jJAtA-draSTA chIe. cho ne bUma pADatA hoya, pADavI hoya teTalI pADe. te ghaDIe ApaNe jarA sthiratA pakaDI levI. pAse. 39 go OM dAhya ! ane bahu duHkha AvI paDe tyAre tamAre kahevuM ke jAo 'dAdA' praznakartA : paNa dAdA, evuM amAruM duHkha tamane apAya ? dAdAzrI : hA, hA. dAdAne ja badhuM ApI devAnuM ne kahIe ke "jA, dAdAnI pAse. ahIM zuM che ? idhara kayA hai ? saba de diyA dAdAko. aba idhara kyoM AyA ?' praznakartA : sukhaya ApI devAnuM ? dAdAzrI : nA, sukha nahIM. sukha tamArI pAse rAkhavAnuM. mane sukhano zokha nathI eTale tamArI pAse rAkhavAnuM. tamArAthI duHkha jo sahana nA thAya to mArI pAse mokalI devAnuM. be-pAMca vakhata duHkhanuM apamAna karo ke idhara kyoM AyA hai ? dAdA ko de diyA hai eTale e UbhuM nA rahe. A pudgalano guNa kevo che ke apamAna thAya to UbhuM nA rahe. je 'dAdA bhagavAna' che te aciMtya ciMtAmaNi che. jevo ciMtave tevo thAya. muzkelImAM temane ciMtavo to muzkelIo badhI jatI rahe. jevuM ciMtavo tevuM phaLa Ape. pachI ApaNe zA mATe bhaDakavAnI jarUra ? sartatato aNagamo ! praznakartA : keTalIka vAra sAruM vartana kare toya ApaNane nA game. AptavANI-5 dAdAzrI : gamavAno hisAba cUkate thaI gayo, pachI nA game. gamatuM hoya to badhuM sAruM lAge ne nA gamatuM hoya to badhuMya khoTuM lAge. ApaNe nA gamatA para dveSa nahIM karavAno. 80 praznakartA : rAga-dveSa nathI thatA, paNa eka vAra abhAva AvI gayo pachI bhAva ja nA thAya koI paNa rIte ! dAdAzrI : tuM raMga Apa Apa karuM ke bahu sArA mANasa che, toya nA caDhe. hisAba cUkate thaI gayo. A ghara vecAI gayA pachI enI para bhAva rahe che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : ane vecAtAM pahelAM ? kaMI UMcuMnIcuM thayuM hoya toya manamAM rahyA kare. hisAba cUkate thayo ke cAlyuM. saMsArAtugAmI buddhi matamAM pharelo hoya tenA saMskAra jAya nahIM ekadama. e badhA saMskAra sAmA Ave eTale pahelethI tamane cetavI dauM chuM. A alaukika vijJAna che. AnI badhI ja vAta alaukika che. ahIM laukika che ja nahIM ! laukika eTale matAgrahI. e pachI digaMbarI hoya ke zvetAMbarI hoya, sthAnakavAsI hoya ke derAvAsI hoya, terApaMthImerApaMthI jAtajAtanA paMthavALA, vaiSNava dharma hoya, ziva dharma hoya ke muslima dharma hoya. badhA laukika dharmo kahevAya. e kaMI khoTuM nathI. sAruM karyuM hoya to puNye baMdhAya ane temAM AgaLa pachI ghoDAgADI, moTara, baMgalA badhuM maLe ane 'A' alaukika dharmathI mokSa maLe. praznakartA H tamArI chAyAmAM AvyA pachI buddhi jo chetare to enA jevo durbhAgI jIva koI nahIM. dAdAzrI : nA, toya chetare. bahu hoziyArane paNa chetare. mATe tame oLakhI rAkho. buddhi kaMI paNa salAha ApavA Ave tyAre tene Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 kahIe ke bena, tuM tAre piyara jA. have mAre tAruM kAma nathI. tArI salAheya sAMbhaLavI nathI.' mananI salAha sAMbhaLavAmAM vAMdho nahIM, paNa buddhi ekalInI salAha nA saMbhaLAya. 81 buddhi saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de. mokSe javA nA de, enuM nAma buddhi ! buddhi napho-toTo dekhADe. Ama thaI jaze, tema thaI jaze. pAchI e matAgrahavALI. abhigraha zAno ? matano. AtmAno abhigraha karavAne badale matano abhigraha karyo. bolo, have e kyAre ne kaye gAma pahoMce ? lAkha avatAra thAya toya kazuM vaLe nahi. aMtaradAha baLato baMdha nA thAya. ane 'jJAnI puruSa'nI pAse aMtaradAha kAyamano maTI ja jAya. jeTalI buddhi vadhe tema baLApo vadhato jAya. buddhi saMsArAnugAmI che. saMsAramAM hitakArI che. paNa mokSe jatAM vAMdho uThAve. mana to khAlI vicAra ja karyA kare che. Disijhana nA hoya, enuM nAma mana. 'aniDasAIDeDa' vicAro, enuM nAma mana ane 'DisAIDaDa' vicAro, enuM nAma buddhi ! ahIM beTho hoya ne khovAI jAya to jANavuM ke citta bhaTakavA gayuM che. 'jJAnI puruSa' pAse bese tyAre buddhi samyak thAya. tyAre e buddhi sAcI. samyak buddhi kevI hoya ? mata nA hoya, gaccha nA hoya, judAI nA hoya, bIjI koI bhAMjagaDa nA hoya ane gacchamatavALI buddhi mithyAbuddhi kahevAya. 'A amAruM ne A tamAruM' ema judAI karAve ! AuTara buddhi - Itara buddhi 'AuTara' buddhi e 'mikenikala' che ane 'Inara' e svataMtra banAvanArI che. e buddhi paNa mikenikala che. praznakartA : svataMtra eTale ? dAdAzrI : svataMtra eTale A varlDamAM koI ApaNo uparI nA hoya. 'no bosa.' bhagavAneya uparI nahIM, evuM joIe ! A uparIpaNuM kema posAya ? eka paNa uparI hoya tyAM sudhI paravazapaNuM kahevAya ! paravazapaNuM kema posAya ? e game tyAre DaphaLAve, enuM zuM kahevAya ? AptavANI-5 mATe uparI nA joIe. tArI aNasamajaNathI badhAM uparI che. e samajaNa ApavA huM Avyo chuM. mAro uparI koI nathI rahyo. eTale huM ema kahevA mAguM chuM ke tamAro uparI paNa koI che nahIM; mATe vAtane samajo ! praznakartA : 'mikenikala' buddhithI mANasa zuM pAmI zake ? dAdAzrI : 'mikenikala' buddhithI A badhI saMsAranI bAhya cIjo ene maLe. 82 praznakartA : jo 'mikenikala' buddhi hoya to badhAMne sarakhA pramANamAM ja bAhyavastu maLavI joIe ne ? dAdAzrI : mikenikala buddhi darekane judA judA pramANamAM hoya pAchI. sarakhI hotI ja nathI. A Aphrikanane enA 'DevalapamenTa' pramANe buddhi hoya. eTale manuSya manuSya 'DevalapamenTa' juduM. praznakartA : AmAM 'mikenikala' kyAM AvyuM ? dAdAzrI : A tuM pote tArI jAtane je mAne che te badhuM ja 'mikenikala' che. tuM pote ja 'mikenikala' che. jyAM sudhI tArI 'selpha' nahIM jANe tyAM sudhI 'mikenikala' che, paravazapaNuM che. A zarIreya 'mikenikala' che ane 'mikenikala'no to kAle savAre ekAda 'pArTa' ghasAI gayo ke khalAsa ! 'mikenikala' eTale paravazatA. kharekhara, tuM pote judo che. A mikenikala vastuthI. ApaNe roja peTamAM khAvAnuM nAkhavuM paDe che ne ? jo 'mikenikala' nA hoya ne to eka ja phero khAdhuM eTale e kAma pUruM thaI jAya. eka phero khAdhA pachI pharI khAvuM nA paDe. A to pUraNa karIe ne pAchuM galana thAya. badhuM 'mikenikala' che. tuM 'pote' AnAthI judo che. tuM pote A 'mikenikala'no 'jANanAra' che. A mazInarI eka prayoga che ane tuM prayogI che. A prayogono tuM 'jANakAra' che ke A zuM prayoga thaI rahyo che, 'caMdulAla'mAM zuM zuM pheraphAra thaI rahyo che ! tenA badale tuM kahe che ke 'huM caMdulAla chuM', te eTalI badhI bhUla kema posAya ? Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 84 AptavANI-5 praznakartA : buddhi 'mikenikala' kyAM AvI ? jAnavaromAM buddhi hoya ke nahIM, ochA-vattA pramANamAM ? dAdAzrI : jAnavaromAM aMtaHkaraNa sImita che - 'limiTeDa' che ane manuSyonuM "analimiTeDa' che. jAnavaronuM sImita hovAne lIdhe temAM DevalapamenTa' vadhAre thaI zake nahIM. emanuM mana-buddhi-citta ne ahaMkAra amuka sImAmAM che. A gAyane vAsaNa dekhADIe to e doDatI doDatI Ave. eTalI ene samaja che. joDe joDe ene bIjI kaI samaja che ? jo ApaNe lAkaDI laIne nIkaLyA hoIe to e pAse nA Ave. bIjI ene UMghavAnI samaja che. temane maithuna che. bhUkha lAge tyAre khAvAnI samaja che. zuM khavAya ane zuM nA khavAya, tenI paNa samaja che; je manuSyone nathI ! A badhAM jAnavaro khAvAnuM sUMghIne pachI khAya. A manuSya ekalAM ja kudaratanAM bahu gunegAra gaNAya che. praznakartA : 'mikenikala' buddhi manuSyane kyAM sudhInuM jJAna Ape vyavasthA rAkhI hoya, pachI eDasaTha mAIla para rAkhI hoya. have loko kahe che ke saDasaTha mAIlanA pahelA phalAMga upara amArI gADIne paMkacara paDyuM to amAre zuM karavuM ? eTale tyAM paNa phona rAkho jethI amAre cAlavuM nA paDe. praznakartA : eTale sagavaDa che, tenA karatAM vadhAre sagavaDa joIe che? dAdAzrI : sagavaDane agavaDa karI A lokoe. 'eNbava normala thayuM ke agavaDa thaI ? praznakartA : rakSaNa karavA mATe mANasa buddhi vApare e normala kahevAya ne ? A eTama boMba banAve che te rakSaNa mATe ja ne ? dAdAzrI : enuM nAma rakSaNa nA kahevAya. bIjo sAme banAve to zuM thAya ? pachI keTalo badho bhaya rahe ? A to sAmA mANasane dabaDAvavA karyuM che. AvuM rakSaNa karavAnI jarUra nathI. kudarata AnuM rakSaNa karI ja rahI che. vagara kAmanAM AvAM tophAno karavAnI jarUra ja nathI. AvAM sAdhano ja UbhAM nA karavAM joIe. muMbaInA taLAvamAM jhera nAkhI de to badhAM mANaso marI jAya e kaMI buddhi nA kahevAya ! praznakartA : e durbuddhi kahevAya ? dAdAzrI : e durbuddhi nA kahevAya. e to bhayaMkara khAnAkharAbI karI kahevAya. praznakartA : mAre 'mikenikala buddhinI 'limiTa' jANavI che. "Inara" buddhinI zarUAta ane enI limiTa' jANavI che. dAdAzrI : jANIne tuM zuM karIza ? praznakartA : mArAmAM keTalI che e mAre jANavuM che. dAdAzrI : A tArI badhI "AuTara" (bAhya) buddhi ja che. "Inara' (AMtara) buddhi hota to A bAju vahelo UtarI jAta, mArI joDe tarata dAdAzrI : sarvanAza kare tyAM sudhI ! mikenikala buddhi "eNbava normala' thAya eTale e sarvanAza lAvaze. A jagata sarvanAza tarapha jaI rahyuM che. 'mikenikala' buddhi ja 'eNbava normala' karI rahyuM che. 'AuTara' buddhinI 'limiTa' eTalI ja che ke jeTalI ApaNI jarUriyAta hoya, enA AdhAre ja buddhi vAparavAnI jarUra che. emAM 'eksesa karavA jAya, "Ama zuM ne peluM zuM ?" te nukasAna kare. praznakartA : mANasa potAnuM rakSaNa kare e nesesiTI kharI ke nahIM? dAdAzrI : kare ja che ne badhAM ! koI jANIjoIne maratuM nathI. praznakartA : mANasane potAnuM rakSaNa karavA 'eTamika nyukliyasa' (aNubomba)nI jarUra paDe ne ? dAdAzrI : A "annesesarI problema UbhA kare che ! "phorenamAM AvA "DevalapamenTa'vALA dezo che, jyAM saDasaTha mAIla upara phonanI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 85 AptavANI-5 ja 'eDajasTa thaI jAta. tuM pote kaheta ke "mArI "sepha sAIDa'nuM karI Apo. mArI svataMtratAnuM karI Apo. A paravazatA mane nathI gamatI." paravazatA A narI paravazatA ! 'niraMtara paravazapaNuM ! jAnavaro paravaza ane manuSyoya paravaza. te kema posAya ? mAthuM du:khe toya upAdhi. paga phATato hoya, AMkho du:khatI hoya, dAMta duHkhato hoya toya upAdhi. AvI bhayaMkara azAtanAomAM kema jIvavAnuM ? A paravazatA thoDIghaNI samajAI che tane ? praznakartA : hA. dAdAzrI : anubhavamAM AvelI che ? praznakartA : hA. dAdazrI : tane e game che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : pasaMda nA hoya to ema pUchato kema nathI ke paravazatA kema jAya ? praznakartA : e to potAnI meLe mANasa enuM 'solyuzana' kADhI dAdAzrI : ciMtA e to "eNbava normala' 'IgoIjhama' che ane paravazatA to lAcArI che. "eNbava normala' 'IgoIjhama' thAya to ciMtA thAya, nahIM to thAya nahIM. A gharamAM rAte UMgha kone nA AvatI hoya? jene "IgoIjhama' vadhAre che tene. praznakartA : A saMyogomAM mArAthI pahoMcI vaLAtuM nathI eTale ciMtA thAya ne enAthI bIjuM 'sTepa" paravazatAne ? dAdAzrI : e paravazatA to ApaNe UbhI karI che. eka paravazatA to enI meLe UbhI thAya che ne te che vaiDapaNanI. paravazatA ane ciMtAne kaMI levAdevA nathI. koI paNa vastu bagaDe to ciMtA thAya. pariNAmane AdhAre ciMtA thAya che ane paravazatA to lAcArI che. jagatane paravazatA gamatI nathI. paravazatA e ja nirbaLatA che. nirbaLatA jAya to paravazatA jAya. nirbaLatA hoya tyAM sudhI paravazatA jAya nahIM, kAraNa ke ApaNe sAmAne paNa nukasAna karIe to e ApaNane nukasAna kare. ApaNe koInuM paNa nukasAna nA karIe, koInA mATe paNa kharAba vicAra nA karIe tyAre e paravazatA tUTe. praznakartA : mANasane jIvana-jarUriyAta mATe ciMtA hoya eTale pAchI paravazatA Ave ja ne ? dAdAzrI : e paravazatA judI che. e pote potAnI jALamAM peTho che. nA pesavuM hoya toya kudaratI rIte UbhI thAya badhI. A uMdaraDo pAMjarAmAM kaMI dekhe te atyAre paravaza to che nahIM, paNa khAvAnuM dekhe che eTale lobhano mAryo mahIM peTho eTale phasAvAno. paNa e paravazatA koI dahADo chUTI jAya. A ciMtA karyAnuM phaLa zuM? to kahe, jAnavarapaNuM. praznakartA : ciMtA nA thAya enA mATe upAya zo ? dAdAzrI : pAchuM pharavuM. IgoIjhama bAda karIne pAchuM pharavuM. agara zake. dAdAzrI : amuka hada sudhI "solyuzana' kADhI zake. jema jema uMmara vadhatI jAya tema tema paravazatA vadhe ne chelle maratI vakhate to paravazatAno pAra nathI raheto. paiDapaNamAM dAMta pajave, zarIra pajave, chokarAM pajave, bhaIo pajave. chokarAM kahe, 'tame besI raho have, bahu bola bola nA karazo !" keTalI badhI paravazatA ? praznakartA : paravazatA ane ciMtA, be sAthe sAthe nA jAya ? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 88 AptavANI-5 to 'IgoIjhama' bilakula khalAsa karavo joIe. 'jJAnI puruSa' hoya to, te jJAna Ape to IgoIjhama badhuM khalAsa thaI jAya. praznakartA : lAcArI e zuM ? dAdAzrI : lAcAra thayela mANasane pUchIe to lAcArI samajAya. agara to devuM bahu thaI gayuM hoya, vastuonI muzkelI paDatI hoya, vAIpha kahe ke 'peluM kema lAvatA nathI ?" pAse paisA nA hoya te narI paravazatA lAge. paravazatAmAMthI 'svavaza' thavA mATe A mahAvIranuM vijJAna che. ane paravazatAmAMthI 'svavaza' thayA to paravazatA pachI aDatI ja nathI. praznakartA : AtmAne paravazatA thatI nathI ne ? dAdAzrI : nA, AtmAne paravazatA nathI. praznakartA : to zarIra lAcArI anubhave che ? dAdAzrI : nA, zarIreya lAcArI anubhavatuM nathI. ahaMkAra lAcArI anubhave che. dAdAzrI : tane potAne tuM tArI "selpha' jene jANe che, tene thAya che. 'zarIra mAruM che' evuM je mAne che, tene ciMtA thAya che. praznakartA: 'huM bolyo, paNa temAM mane kaMI lAgatuM-vaLagatuM nathI.' ema huM kahI dauM to pachI ciMtAno kaMI savAla ja nathI ne ? dAdAzrI : jo tane A saMsAra asarakAraka nA hoya to vAMdho ja nathI. A jJAna samajavAnI jarUra nathI. paNa tane koI paNa raste A saMsAra 'IphekTiva' (asarakAraka) che ? A badhuM 'rileTiva' che. tane potAne asara thAya che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : te asara thAya che tyAM sudhI nirbaLatA che. bhayaMkara nirbaLatA ! mANasane asara nA ja thavI joIe. A to AvA baMgalA, moTaro badhAM sAdhano hoya che toya asara thAya che, to sAdhana tUTI jAya to zuM thAya ? mANasa kalpAMta karI karIne jiMdagI kADhe ! mATe AjubAju zuM che ? e paheluM jANI lIdhuM hoya to pachI ApaNane e asarakAraka rahe nahIM ane jANyA vagara ApaNe badhuM mAthe levuM paDe. rAtre loko duHkho mAthe mUkIne sUI jAya che ne UMgha AvatI nathI. jyAre zarIra thAke che tyAre UMgha Ave che. e 'lAIpha' kema kahevAya ? 'tuM koNa che ? zenA AdhAre 'tuM' che ? enI khabara nathI. "A zenA AdhAre che' enI khabara to hovI ja joIe ne ? AdhAra- AdhArIno saMbaMdha paNa samajavo joIe ne ke ApaNe zenA AdhAre chIe ? polIsavALA Ave che evuM khAlI koI kahe to tenA AvatAM pahelAM pote phaphaDe ! ATalI badhI nirbaLatA kema hovI joIe ? jagata to bahu UMDuM che. ghaNA avatAranuM joyeluM che. paNa yAda rahe nahIM ne ? eTale jANavA jevuM jagata che ! vaLI A jagatamAM zuM karavA jevuM che ne zuM karavA jevuM nathI, AdhAra-AdhArI praznakartA : je thavAnuM che te thayA ja kare che, game teTaluM karo. dAdAzrI : je thavAnuM che e thayA kare che evuM bolAya ja nahIM. ko'ka gALa bhAMDe te ghaDIe ciMtA nA thatI hoya to e jJAna kAmanuM che. tane ciMtA to thaI jAya che. AkhA hAlI jAo cho. nirbaLatA UbhI thaI jAya. praznakartA : ciMtA kone thAya che ? mane ke mArA AtmAne ? dAdAzrI : tane thAya che. praznakartA : eTale zarIrane thAya che ema ? Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 'zuM jANavA jevuM che ne zuM jANavA jevuM nathI', eTaluM ja samajavAnuM che. kartAbhAva e kusaMga potAno doSa dekhAya tyArathI samakti thayuM kahevAya. praznakartA : enAmAM namratA AvI jAya ? dAdAzrI : namratA Ave ke nA Ave, paNa samakita tyArathI gaNAya jyArathI potAnA doSa dekhAya. nahIM to potAno ekeya doSa nA dekhAya. 'huM ja kartA chuM' ema rahe ! ApaNA 'jJAna'ne mATe kartAbhAva e kusaMga che. UlaTo eno kepha caDhe. jyAM kartApada che tyAM samakitaiya nathI. samakita nathI tyAM mokSanI vAta karavI e khoTI che, nirarthaka che ! jevuM nididhyAsana karo... praznakartA : dAdA, ApanA smaraNa ane nididhyAsanamAM kaMI phera kharo ? dAdAzrI : nididhyAsana to mukhAraviMda sAthe rahe ane smaraNa mukhAraviMda vagara rahI zake. nididhyAsana, mukhAraviMda sAthenuM bahu kAma kADhI nAkhe. 'dAdA' 'ekjhekTa' nA dekhAya teno vAMdho nathI. AMkho nA dekhAya to ya vAMdho nathI. paNa mUrti dekhAvI joIe. jenuM nididhyAsana karIe te rUpa thavAya. 'dAdA' pote svabhAvanA kartA che. dAdA 'ekjhekTa' dekhAya to te svarUpa thavAya, ApaNe paNa svabhAvanA kartA thaIe ! dAdAnuM smaraNa rahe toya sAruM ne nididhyAsana rahe to ya sAruM. praznakartA : satata nididhyAsana nathI rahetuM. dAdAzrI : dAdAnA smaraNamAM mananI caMcaLatA rahe, cittanI caMcaLatAya hoya ane nididhyAsanamAM caMcaLatA nA rahe. nididhyAsanamAM cittane tyAM rahevuM paDe. citta hAjara hoya tyAM sudhI ja kAma cAle. mananI AptavANI-pa caMcaLatAno vAMdho nathI. paNa cittane tyAM hAjara ja rahevuM paDe ane jyAM citta hAjara rahe tyAM manane besI rahevuM paDe. chatAMya Akho dahADo dAdAnuM smaraNa rahe to bahu thaI gayuM. paNa joDe joDe thoDuM nididhyAsana rahe to sAruM. 90 svapnamAM to dAdA ekjhekTa' dekhAya. jene bhajIe te rUpa thayA karIe. jenuM nididhyAsana karIe te rUpa thavAya. citta ThekANe rahe to nididhyAsana thAya. adhyAtmanuM vAtAvaraNa praznakartA : koI rAjA-mahArAjAne tyAM agara koI sArI anukULa jagyAmAM janme, to adhyAtmamAM AgaLa vadhe ne ? dAdAzrI : hA. rAjA-mahArAjAone tyAMya janme ane bIjuM ahIM sArAM gharomAM janme ke jyAM AgaLa, jyAM jAya tyAM mAnabhera hoya. sAsarImAM jAya to tyAMya mAnabhera hoya. jene nAnapaNathI apamAna thayA kare te manamAM nakkI kare ke mAre game te rastethI A lokonI pAsethI mAna levuM che. te enuM dhyeya badalAI gayuM hoya ane te mAnamAM bhaLI gayo hoya. tene A mAnano mAla posAya. bAkI bIjI bhIkha hoya tene e nA posAya. A hindustAnamAM janma thayo e anaMta avatAranA AdhAre thayo che. bAkI phorenavALA to adhyAtmamAM punarjanma samajatA nathI. vikalpothI vizvatI vaNajhAra ahIM arIsAbhuvana hoya ne tyAM ApaNe ekalA UbhA hoIe to ApaNe doDhaso dekhAIe ! evuM che A jagata ! vikalpa kare ke dekhAyuM. vikalpanA paDaghA paDe che A. praznakartA : vikalpanA paDaghA paDe che, to pachI saMkalpanuM zuM pariNAma ? Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 91 92 AptavANI-5 dAdAzrI : saMkalpane kazI levAdevA nathI. vikalpano ja paDagho paDe che. saMkalpa' eTale 'mAruM thayuM. vikalpa karyA pachI A vastu ApaNI thAya. tyAre ApaNe saMkalpa karIe ke A mArI che. vikalpathI ja A badhuM UbhuM thayuM che. eTale saMkalpa naDato nathI, vikalpo ja naDe che. nirvikalpa badhuM maTADI de ene. A to vikalpa che to saMkalpa Ubho thayo. nirvikalpa thAya to saMkalpaya nathI, vikalpa nathI ne kazuMya nathI. | vikalpa to 'huM caMdulAla chuM tyAM sudhI vikalpo ja che, pachI AcArya mahArAja hoya ke game te hoya. 'huM zuddhAtmA chuM." evuM bhAna rahe to nirvikalpa kahevAya. have nirvikalpa thayA tyAre nirvikalpa dazA kema rahetI nathI ? tyAre kahe ke pAchalAM devAM, pAchalI kalamono je bhaMga karelo te kalamonA dAvA cAlaze. 'zuddhAtmA' thayA pachI saMkalpa ne vikalpa beu gayA. have manamAMthI nIkaLe te badhA joya che. have jyAM sudhI pote vikalpI hoya tyAM sudhI e joya dekhAya nahIM. e to mane ja vicAra Avyo che, evuM kahe. bAkI pote kalpa svarUpa che. jevo ciMtave tevo thaI jAya. pote nirvikalpa kema kahevAya ? tyAre kahe ke ajJAnatAmAM vikalpa karyo hato tethI jJAna pachI nirvikalpa kahevAya. pAchA AvyA mATe nirvikalpa kahevAyuM. eka mAtra svarUpa bhaNI ciMtavana vaLe nahIM. te madirA jJAnI puruSa utAre tyAra pachI enuM kaMI vaLe.. zubhanA moTA moTA vikalpa karyA hoya to teya phaLa Ape. koIne mArI nAkhavAnA bhAva karyA hoya to evuM phaLa Ave ne dAna ApavAnA bhAva karyA hoya to tevuM phaLa Ave. praznakartA : Ape kahyuM che ne ke jagata 'vyavasthita' che, to pachI ene pheraphAra karavAno vikalpa kema Ave che ? dAdAzrI : A vikalpo to pahelAM vikalpa karelA, tenA phaLa rUpe Ave che. bIja paDyAM hoya to Uge ja ne ? pharI pAchA tame ene nIMdI nA nAMkho, UgavA do to te pharI enAM bIja paDe che. nirvikalpa thayA pachI Ane nIMdI nAkhavAnuM. 'samabhAve nikAla karavA mAMDyo, e nIMdavA mAMDyuM kahevAya. jagata to tadana 'vyavasthita' che. bhagavAne kema khulluM nA karyuM? durjana loko durupayoga kare, jagata UMdhe raste cAle, eTalA mATe sAcI vAta nA kahI. 'vyavasthita'nA jJAnathI tamane saMkalpa-vikalpa thAya nahIM. A jagatamAM kartApaNuM maTe to 'vyavasthita samajAya. kartApaNuM nA maTe tyAM sudhI "vyavasthita samajAya nahIM. pote artA thAya to Ano kartA koNa che' e samajAya. pote nathI kartA, chatAM kartA mAne che eTale A samajAya kema karIne ? praznakartA : potAnuM kartutva to choDato nathI. dAdAzrI : hA. eTale bIjAne kartApaNuM thavA ja nA dene ? bAkI jagata che vyavasthita. paNa kartApaNAne lIdhe kalpanA utpanna thAya ja. akartA thayo tyArathI ja ukela Avyo. tyAM sudhI krodha-mAna-mAyA-lobha jAya nahIM, bhaya jAya nahIM. azubhano kartA chUTIne zubhano kartA thayo to ya paNa kartA che eTale saMkalpa-vikalpa thayA vagara rahe ja nahIM. ane A 'vyavasthita' samajAya nahIM eTale "mAruM have zuM thaze? evo vicAra Ave. vijJAAthI mukti praznakartA : mokSamAM javAnI bhAvanA che paNa e keDImAM khAmI che to zuM karavuM ? dAdAzrI : zenI khAmI che ? praznakartA : karmo che ne ? karma to karyA ja karIe chIe. dAdAzrI : karma zenAthI baMdhAya evuM ApaNe jANavuM joIe ne ? praznakartA : azubha bhAvathI ane zubha bhAvathI. dAdAzrI : zubha bhAveya nA kare ne azubha bhAveya nA kare, tene Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 93 AptavANI-5 praznakartA : zuddhatA lAvavA zuM karavuM ? dAdAzrI : karavA jazo to karma baMdhAze. 'ahIM' kahevAnuM ke amAre A joIe che. karavAthI karma baMdhAya che. je je karazo, zubha karazo to zubhanAM karma baMdhAze, azubha karazo to azubhanAM baMdhAze ane zuddhamAM to kazuM ja nathI. jJAna enI meLe ja kriyAkArI che. potAne kazuM karavuM nA paDe. pote mahAvIranA jevo ja AtmA che paNa bhAna thayuM nathI ne ? A 'akrama vijJAna'thI e bhAna thAya che. jAgRti khUba vadhI jAya che. ciMtA baMdha thaI jAya, mukta thaI javAya ! saMpUrNa jAgRti utpanna thAya che. A 'kevaLajJAna' vijJAna che. jevuM tevuM nathI. eTale ApaNuM kAma nIkaLI jAya. praznakartA : Apa jeTalA 'jJAnI' cho teTaluM jJAna meLavavA zuM karavuM joIe ? karma baMdhAya nahIM. zuddha bhAva hoya tene karma nA baMdhAya. azubha bhAvathI pApa baMdhAya ne zubha bhAvathI puNya baMdhAya. puSyanuM phaLa mIThuM Ave ane pApanuM phaLa kaDavuM Ave. gALo bhAMDe tyAre moTuM kaDavuM thaI jAya che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : ane phUlahAra caDhAve te ghaDIe ? mIThuM lAge. zubhanuM phaLa mIThuM ne azubhanuM phaLa kaDavuM ane zuddhanuM phaLa mokSa ! praznakartA : jIva mukti kyAre pAme ? dAdAzrI : zuddha thAya to mukti pAme. zuddhatAne kazuM aDe ja nahIM. zubhane aDe. A zubhano mArga ja nathI. A zuddhano mArga che. eTale nirlepa mArga che. A vijJAna' che. 'vijJAna' eTale badhI rIte mukta karAvaDAve. jo zuddha thayo to kazuM aDe nahIM ane zubha che to azubha aDaze. eTale zubhavALAne zubha rasto levo paDe. eTale zubhamArgI je karatA hoya te barAbara che. paNa A to zuddhano mArga. zuddha upayogI badhA. eTale bIjI kazI bhAMjagaDa ja nahIM. A mArga judI ja jAtano che. vijJAna che A ! vijJAna eTale je jANavAthI ja mukta thavAya. karavAnuM kazuM ja nahIM. jANavAthI ja mukti ! A bahAra che te jJAna che. jJAna eTale kriyAkArI nA hoya ane A vijJAna kriyAkArI hoya. A 'vijJAna' prApta thayA pachI aMdara tamane kriyA karyA ja kare. zuddha kriyA kare. azuddhatA ene aDe ja nahIM. A vijJAna judI ja jAtanuM che. "akrama vijJAna' che !! praznakartA : niSkAmakarma kahyuM che te A ? dAdAzrI : niSkAmakarma e judI jAtanuM che. niSkAmakarma e to eka jAtano rasto che. emAM to kartApada joIe. pote kartA hoya to niSkAmakarma thAya. ahIM kartApada ja nathI. A to zuddha pada che. jyAM kartApada che tyAM zuddha pada nathI, zubha pada che. dAdAzrI : emanI pAse besavuM. emanI kRpA prApta karavI. basa bIjuM kazuM karavAnuM nathI. 'jJAnI'nI kRpAthI ja badhuM thAya. kRpAthI 'kevaLajJAna" thAya. karavA jazo to to karma baMdhAze, kAraNa ke 'tame koNa cho ?" e nakkI thayeluM nathI. 'tame koNa cho ?" e nakkI thAya to rtA nakkI thAya. sApekSa vyavahAra 'vyavahAra zuM che" eTaluM ja jo samaje toya mokSa thaI jAya. A vyavahAra badho 'rileTiva' che ane ola dhIsa rileTiva Ara TempararI eDajasTamenTsa enDa riyala Ijha dhI paramenanTa eDajasTamenTa ! nAzavaMta vastumAM potApaNAno Aropa karavo e 'roMga bIlipha' che. 'huM caMdubhAI chuM, Ano dhaNI chuM" e badhI 'roMga bilIpha' che. tame 'caMdubhAI cho ema nizcayathI mAno cho ? purAvo ApuM ? 'caMdubhAIne gALa bhAMDe to asara thAya che ? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 AptavANI-5 vinaya jo aTake nahIM to mokSa ja che. praznakartA : vinaya ane parama vinayamAM zo pharaka che ? dAdAzrI : bahu pharaka che. parama vinaya to mANasane utpanna ja nA thAya. AtmA prApta karyA pachI ja parama vinaya thAya ane tenAthI judAI lAge ja nahIM. abheda dRSTi thAya, abheda buddhi thAya ane jyAM sudhI vinaya che tyAM sudhI huM ane guru mahArAja" badhA judA ja che. chatAMya e vinaya "parama vinaya'mAM laI janAro che. e paNa eka sTezana che. | 'jJAnI puruSatamArA avinayanI noMdha nA kare. tamAre samajI levAnuM ke mAre zuM vinaya karavo ne zuM nahIM ? ane tamArI bhUla thAya evuM ame jANIe ane A duSamakALamAM avinayanI to noMdha ja nA thAya ne ? cothA ArAmAM avinayanI noMdha karavI paDe. atyAre to 'leTa go' karavuM paDe. UlaTuM, avinaya kare tene AzIrvAda Apavo paDe ! praznakartA : jarAya nahIM. dAdAzrI : gajavuM kApe to asara thAya che ? praznakartA : thoDI vAra thAya. dAdAzrI : to to tame 'caMdubhAI" cho. vyavahArathI 'caMdubhAI ho to tamane kazuM aDe nahIM. praznakartA : jo evuM hoya to to ApaNAmAM ne bIjAmAM phera ja zo ? khoTI vastune tyajavI ja joIe. eTalo prayatna dhIme dhIme keLavIe to phera paDato jAya che. dAdAzrI : jo mokSe javuM hoya to khoTI-kharInAM kaMTha kADhI nAkhavA paDaze ane jo zubhamAM AvavuM hoya to khoTI vastuno tiraskAra karo ne sArI vastuno rAga karo ane zuddhamAM sArI-khoTI beu upareya rAgadvaSa nahIM. kharekhara sArI-khoTI che ja nahIM. A to dRSTinI malinatA che. tethI A sArI-khoTI dekhAya che ane dRSTinI malinatA e ja mithyAtva che, dRSTiviSa che. dRSTiviSa ame kADhI nAkhIe chIe. vitaya ane parama vinaya. vItarAgano Akho mArga ja vinayano mArga che. A vinayadharmanI zarUAta ja hindustAnamAMthI thAya che. hAtha joDavAnI zarUAta ahIMthI ja thAya che te tyAMthI mAMDIne TheTha sASTAMga daMDavat sudhI jAya che. vinayadharma to pAra vagaranA che ane parama vinaya utpanna thAya eTale mokSa thAya. praznakartA : 'parama vinaya' samajAvo. dAdAzrI : jyAM vAda-vivAda nA hoya, Dakho nA hoya, jyAM kAyadA nA hoya, kAyadA hoya tyAM parama vinaya sacavAya nahIM ane ApaNe kAyadAnA baMdhanamAM rahevuM paDe. ApaNe to 'vyavasthita' kare, tene joyA karanArA. bIjuM ApaNane kyAM posAya ? 'rileTiva dharmomAM paNa jyAM vinaya che tyAM mokSamArga che ane mithyAbhAsa mithyAbhAsa eTale zuM? eka moTA phaMkazanamAM, moTA moTA pradhAno AvelA. tyAM maMca para badhA beThelA tyAre mane hau maMca upara emanI joDe besADelo. mane jyAre jJAna nahotuM thayuM tyAre manamAM evI bhAvanA thayA kare ke ahIMnA karatAM AvI jagA upara besavAnuM Ave to sAruM. te dahADe mane enI kiMmata hatI ane atyAre maMca upara besADe to bojArUpa lAgyA kare, enuM nAma mithyAbhAsa. praznakartA : paNa dAdA, tamane duHkharUpa ke bojArUpa nA lAge ne? dAdAzrI : nA, ema bojArUpa nA lAge. paNa emAM 'inTaresTa' nA hoya. eTale mukta jevuM hoya. amane have kyAMya 'inTaresTa' nA hoya. praznakartA : dhIre dhIre amane paNa "inTaresTa' ocho thato jAya che. pachI jIvavuM kevI rIte ? dAdAzrI : e moha hato. moha mAra khavaDAve. have tamane mAra Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 98 AptavANI-5 nA khavaDAve ne saMsAra cAlyA kare. rasa vagara 'samabhAve nikAla' karavo. praznakartA : e sAruM kahevAya ? dAdAzrI : e 'jJAnI' kahevAya, 'inTaresTa' sivAya kare e "jJAnI' kahevAya. praznakartA : rasa vagara koI vastu karIe to tenI zarIra upara asara nA thAya ? dAdAzrI : je "inTaresTa' hato, te zarIra para mohano mAra khavaDAvato hato. tenI zarIra para asara paDatI hatI. AnAthI to zarIra sAruM thAya. gulAbanI peTha khIle. peluM to moDhA para divela pharI vaLeluM hoya. sahajatA ane dehAdhyAsa praznakartA : deha sahaja thAya, ene dehAdhyAsa kahevAya ? dAdAzrI : sahaja tame zene samajyA ? sahajanI bhASAmAM sahaja samajyA cho ke tamArI bhASAmAM ? gajavuM kApI le ne tamane asara nA kare to dehAdhyAsa gayo. dehane koI kaMI paNa saLI kare ne jo pote svIkAre to te dehAdhyAsa che. "mane kema karyuM ?" to te dehAdhyAsa. jJAnIonI bhASAmAM deha sahaja thAya eTale dehAdhyAsa gayo. praznakartA : deha sahaja thayo kyAre gaNAya ? dAdAzrI : ApaNA dehane kaMI paNa kare to ya ApaNane rAgadveSa nA thAya tenuM nAma sahaja. A amane joIne samajI lo ne ke sahaja kone kahevAya ? sahaja eTale svAbhAvika, kudaratI, vibhAvika dazA nahIM. pote 'huM chuM' evuM bhAna nahIM. praznakartA : sahaja kyAre thAya ? dAdAzrI : A 'jJAna' pariNAma pAme ne karmo badhAM ochAM thaI jAya eTale sahaja thato jAya. atyAre aMze aMze karIne sahaja thaI rahyo che te saMpUrNa sahaja thaI jAya. dehAdhyAsa tUTe eTale sahaja bhaNI jAya, jeTalA aMze sahaja thAya eTalA aMze samAdhi thAya. have tamane khAtarI thaI gaI che ne ke mArga maLI gayo che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : jene e khAtarI thaI jAya teno aMta Ave. dareka vastuno aMta Ave; vicArano aMta Ave; jJAnano aMta Ave. badhAMno aMta Ave. paNa eka ajJAnano aMta nA Ave ! draSTAmAM dRSTi paDI evuM je kahe che ne e to draSTAthI ghaNAM che. che. emane draSTA prApta karatAM karatAM to ghaNo kALa jaze. A to ApaNane draSTA prApta thaI gayelo che. jene jagata khoLe che te ApaNI pAse che. have eno upayoga, zuddha upayoga kema karavo e ApaNuM kAma, e puruSArtha kahevAya. tame gharamAMthI bahAra nIkaLo eTale zuddha upayoga mUko eTale riyala ne rileTiva badhuM jotAM jotAM AgaLa javAya. te vakhate zuddha upayoga rahe. ahIM koInI joDe vAtacIta karavA mAMDI te ghaDIe vAtacIta karatA rahIe ane zuddha upayoga mahIM rAkhyA karAya. vAtacIta kare e 'caMdulAla' kare ne "ApaNe" badhuM joyA karIe. upayoga e rIte rahI zake ema che. kaMI bahu agharI vastu nathI. manamAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya, vANImAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya, vartanamAM tanmayAkAra pariNAma nA hoya, enuM nAma zuddha upayoga. jAgRti AvatAM vAra lAge. dhIme dhIme jema jema kaSAyo upazama thAya, nikAlI kaSAyo - 'DiscArja kaSAyo ochA thAya tema tema jAgRti vadhe. have navA kaSAya cArja thAya nahIM, paNa je 'DiscArja kaSAyo che tenuM 'DiscArja thayA ja karavAnuM. ame tamAre ghera AvyA ne tame vAIpha joDe akaLAyA ho to ame kaMI noMdha nA karIe ke tame A khoTuM karo cho. e akaLAmaNa tamArI 'DiscArja thatI che. tamane 'jJAna ApyuM che eTale tame kAcA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 100 AptavANI-5 nA paDo. paNa 'DiscArja to thAya ja ne ? ame eTaluM ja joI laIe ke upayoga hato ke nahIM. praznakartA : dRSTino draSTA gotavAnI vAta haju mane samajAI nathI, te mane jarA samajAvo. dAdAzrI : ApaNe draSTA gotIne beThA chIe paNa jene svarUpanuM bhAna nA hoya tene kahIe ke "tArI dRSTi paDe che e to dezya che. paNa tyAM draSTA koNa che, tenI tapAsa kara." evuM ame kahevA mAMgIe chIe. bahAra to A indriyadRSTi che. paNa jyAre mananI badhI kriyAomana zuM zuM bole che ? zuM vicAre che ? pachI buddhinI kriyA-buddhi zuM zuM dekhADe che ? pachI citta kyAM kyAM bhaTake che ? ahaMkAra 'Dipresa thAya che ke "elIveTa' thAya che ? A badhAne joyA karavuM e ja ApaNo draSTA. daSTino viSaya e dRzya ne ApaNe draSTA. praznakartA: bahAranA ke aMdaranA koI paNa prasaMgamAM, koI paNa udaya hoya tyAre ApaNe jANIe ke A mAro svabhAva nathI, tyAre anubhava thAya ne ? dAdAzrI : hA, thAya ne ! mAro svabhAva A nathI evuM je samaje che te potAnA svabhAvamAM sthira thAya che. game teTalA 'caMdulAla' akaLAyA hoya toya 'tamArI" jAgRti jAya nahIM evuM A jJAna che ane akaLAmaNa to thayA vagara rahevAnI ja nahIM, kAraNa ke mahIM bharelo mAla che ne ? 'DiscArja eTale UlaTI thAya che enA jevI vAta ! koI mANasanI UlaTI ApaNA para thaI tethI karIne tene vaDhAya nahIM, kAraNa ke ene bicArAne karavuM nathI paNa thaI jAya. tene e zuM kare ? ema A kaSAyo UlaTInI jema 'DiscArja thAya che. pachI sAruM thaI jAya, bhUmikA cokhkhI thatI jAya. upayoga kone kahevAya ke hajAra hajAranI noTa gaNato hoya tyAMthI eno upayoga bIjI jagyAe jAya kharo ? enuM nAma upayoga kahevAya. evo upayoga amAro niraMtara rahevAno. amArI hAjarImAM raho to tamAreya upayoga rahe. praznakartA: A padamAM ke bIjAmAM judA judA pramANamAM rasa hoya che eTale evuM thAya che ? dAdAzrI : rasane keLavavAnI jarUra nathI. ApaNe to upayoga devAno che. ApaNe kahI devAnuM, "caMdulAla, dAdAnA darabAramAM beThA cho. have ahIM je je cAle temAM tame upayoga daIne cAlo.' pachI ApaNe 'joyA" karavAnuM, upayoga cUko to tarata kahevAnuM, "caMdulAla cUkyA, AvuM nA hovuM joIe." mane koI pAMcanI noTa ke dasanI noTanuM paracUraNa Ape to huM koI dahADo gaNavA nA besuM. 25-50 paisA ochA ApyA haze paNa eTaluM gaNatAM mAro TAIma keTalo nakAmo jAya ? lakSmIjInI bAbatamAM niHspRha nathI thaI javAnuM, paNa temAM upayoga nA devAya. upayoga to bahu moTAmAM moTI vastu che. A upayoga kyAM sudhI devAno che ? rAta-dahADo 'dAdA' sAMbhara sAMbhara kare. emanA vagara game nahIM. emano viraha lAge tyAre emAMthI 'ilekTrisiTI' jharatAM prakAza mAre, Akho svayaM prakAza ! virahItI vedanA virahanI vedanA utpanna thAya. virahIno artha zo ? cena ja nA paDe. tyAre samajavuM ke jaMjALathI chUTyA. navI paraNelI hoya teno vara ophise jAya toya bahenanuM citta dhaNImAM ne dhaNImAM ja ramatuM hoya - ahIM rasoI badhI sarasa banAve toya. A to evuM che ne ke paramAtmA e abheda svarUpe che. abheda svarUpanA viraho lAge to saMsAra to tamAro bahu ja suMdara cAle. A to Dakho kare UlaTo. saMsAra saheje cAle evI vastu che. A khAdhA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 101 102 AptavANI-5 pachI mahIM jema saheje cAle che, tenA karatAM bahAra vadhAre saheje cAle tema che ! kudaratano niyama evo che ke mahIM pAcaka rasonuM pramANa Aje evuM nAkhe ke AkhI jiMdagI enuM pramANa sacavAya ne akkaramI evuM nAkhe ke Aje nAkhe ne to bIjI sAla dukALa paDe !!! - dAdAzrI : e rUpI nathI, arUpI che e vAta samajavA jevI che. ekadama e samajavAnI jarUra nathI. atyAre kevI rIte pAmIe, e samajavAnI che. praznakartA : "jJAnI puruSa'nA virahamAM je vedanA utpanna thAya ene kevI vedanA kahevAya ? dAdAzrI : e vedanA to ohoho ! mahIM 'IlekTrisiTI' utpanna thAya ane tenAthI svarUpa tejavAna thatuM jAya. e to bahu uttama vastu kahevAya. virahanI vedanAno to mahAbhAgye ja udaya thAya. ghaNAM kALanA paricayathI tene e thAya. jene mokSe javAnuM hoya tene e vedanA jAge ! enI tamAre bahu utAvaLa karavA jevI nathI. ATalA badhA avatAra bagADyA, have eka-be avatAra mATe zI khoTa javAnI che ? ATalA avatAra bhaTaka bhaTaka karyA, teno thAka nA lAgyo ne have be avatAra mATe thAka lAgI javAno che ? saccidAnaMda svarUpa nirAkAra kahyuM che te atyAre nirAkAra samajI lo, pachI AgaLanuM samajAze. nirAkAra to amuka hetusara kahevAmAM AvyuM che. keTalIka hetusaranI vAto evI hoya che ke te hetu pUro thayA pachI samajAya. AtmA niraMjana to che ja. ene karma kaMI aDyA ja nathI. Aje paNa tamAro AtmA 'zuddhAtmA' che. cokhkho dekhAya che. paNa tame mAnI beThA cho ke mArAthI naryA pApa thayAM, puNya thayAM. badhI 'roMga bilIpha' beThI che. 'jJAnI puruSa' 'roMga bilIpha' toDI Ape ne "rAITa bilIpha" besADI Ape. 'rAITa bilIpha" besI jAya eTale 'huM bhagavAna ja chuMevuM bhAna thAya. prazasta moha mAyA eTale ajJAnatA. mAyA jevI vastu nathI. mAyA 'rileTIva che. vinAzI che ane ApaNe avinAzI chIe. e keTalA dahADA rahe? jyAM sudhI ApaNane vinAzI cIjo para moha hoya tyAM sudhI mAyA UbhI rahe. ApaNane svarUpano moha utpanna thAya, 'huM zuddhAtmA chuM.' e moha utpanna thAya eTale mAyA khalAsa thaI jAya. praznakartA : amuka vakhata pachI svarUpano moha paNa nA rahevo joIe ne ? dAdAzrI : svarUpano moha to sAro. ene moha gaNAto nathI. ene ApaNI bhASAmAM moha kahIe chIe. moha eTale to mUrchA kahevAya. ene kharekhara to AtmAnI ruci nA kahevAya. ane dehano moha kahevAya. AtmAnI ramaNatA AvI eTale para-ramaNatA dUra thAya. eno saMsAra TaLyo ! praznakartA : A gautama svAmIne mahAvIra svAmIe dUra karyA te emano moha hato mATe. to e kaI 'TAIpa'no moha kahevAya ? potAnuM svarUpa je che, enuM nAma ja saccidAnaMda. sat-cit--AnaMda. A asat citta thaI gayeluM. te sukheya kalpita che ne du:kheya kalpita che. kalpita che chatAM asara sAcA jevI thAya che ! saccidAnaMda e mULa svarUpa che ApaNuM. praznakartA : saccidAnaMda svarUpa darekanI aMdara che ? dAdAzrI : hA, jIvamAtranI aMdara che ane te ja paramAtmA che ! saccidAnaMda svarUpanA be bhAva che. eka svabhAva che ne bIjo vibhAva, vibhAva eTale vizeSa bhAva, viruddha bhAva nahIM. A to saMyogonA dabANathI 'roMga bIlipha thaI gaI che. praznakartA : A saccidAnaMda svarUpa sAkAra che ke nirAkAra ? Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 dAdAzrI : e prazasta moha hato. je mokSe janArA hoya tenI pareya moha thaI jAya. tene prazasta moha kahyo. chevaTe e prazasta moha nukasAnakAraka nathI. e 'vastu' ApI deze. jarAka jJAna moDuM thAya, paNa teno vAMdho zo che ? 103 vItarAgo upara moha, jenAthI vItarAgatA Ave evI badhI vastu para moha, enuM nAma prazasta moha. pachI e moha mUrti upara kema nA hoya, paNa e vItarAgatA lAvanArI vastu che mATe e prazasta moha kahevAya. praznakartA : ApanA upara moha hoya to te prazasta kahevAya ne ? dAdAzrI : hA, 'jJAnI puruSa' upara moha te to bahu uttama kahevAya. keTalAya avatAra tyAga kare, nAgA phare tyAre ene saMsArano moha ghaTI gayelo hoya, tyAre ene 'jJAnI puruSa' maLI Ave. mata, virodhAbhAsI praznakartA : mana samaje che ke A bAju phasAmaNa che, posAtuM nathI ne bIjI bAju saMsArI vicAro AvyA kare. te zuM che ? dAdAzrI : evuM che ke mana virodhAbhAsI hoya. ApaNI samajaNa pramANe mana kAma karyA kare. ApaNe jANIe ke amadAvAda 'northa'mAM che eTale ApaNe ApaNI sTImara hAMkIe, paNa pachI ApaNI samajaNa pharI gaI ke bhUlathI bIjI bAju vALIe to amadAvAda Ave kaMI ? eTale mana e sTImara jevuM che. ApaNe jevuM vALIe evuM kAma Ape. eTale manane samajaNa bahu sArI ApavI joIe, ApaNA jJAnathI. pachI mana 'pharsTa kalAsa' cAle. mana A vAta pakaDe nahIM ne pakaDyA pachI pAchuM choDe nahIM. praznakartA : to dAdA, ene pakaDavA mATe zuM karavAnuM ? dAdAzrI : e ame karI ApIe. ame jJAna ApIe chIe. te ja dahADe AtmA jagADIe chIe, tethI mana A bAju vaLI jAya. 104 AptavANI-5 zaMkAnuM udbhavasthAna vyavahAramAM je zaMkA thAya che, te mananuM kAma che. e mananA guNo che. emAM mana ane buddhi be bhegI thAya eTale jAtajAtanA vaMToLe caDhe. jema pavana vaMToLe caDhe che ne cakrAvo le che ne tevuM A 'sAyaklona' (vaMToLa) mahIM caDe. praznakartA : emAM buddhinuM zuM hoya ? dAdAzrI : hA, buddhi kharI ne. mana hA pADe tyAre buddhi kaheze, 'nA, Ama che.' eTale pAchI zaMkA paDe. eTale mahIM 'pArlAmenTa' che. AtmAmAM koI niHzaMka thayelo nahIM. AtmAmAM niHzaMka thAya to lakSa besI jAya. praznakartA : mokSa thavA mATe saMpUrNa niHzaMka thavAnI jarUra che ? dAdAzrI : AtmAmAM niHzaMka thavuM paDe, paNa AtmA zuM haze ? A lokono mAnelo AtmA buddhimAM samAya evo nathI. lokonI pAse buddhi che ane buddhimAM samAI rahe evo AtmA nathI; paNa e amApa che. jyAM 'mejhara' (mApa) nathI, tolamApa nathI evo AtmA jJAnathI jaNAya evo che. teya jJAnInA jJAnathI AtmA lakSamAM bese, nahi to lakSamAM bese nahi. praznakartA : 'konsiyasa mAInDa' kone kahevAya ? e mana che ? dAdAzrI : e manane nathI kahetA. e pAchuM cittane kahe che. kharuM mana je che te to AtmAnA sAMnidhyane lIdhe utpanna thAya, jene ApaNA loko bhAva kahe che. praznakartA : AtmAnI sAthe eno saMbaMdha kevI rIte ? dAdAzrI : khAlI 'Taca'no ja saMbaMdha che. sAmIpya bhAvathI cArja thayA kare. jyAM sudhI 'huM caMdulAla chuM' evA bhAva che, Ano phAdhara chuM, e badhA bhAvo hoya tyAM sudhI 'Taca' thayA kare ne 'cArja' thayA kare. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 105 106 AptavANI-5 praznakartA : ene sthaLa mana kahevAya ? dAdAzrI : nA, sthULa to A je vicAro kare che te che. e 'phijhikala daMDa ApavAmAM Ave che. dravyamAM hiMsAno vicAra hoya paNa bhAvamAM juduM hoya. eTale bhAva pramANe daMDa ApavAmAM Ave che. dravyanA doSano daMDa ahIMno ahIM maLI jAya che, ne bhAvanA doSano daMDa paralokamAM maLe praznakartA : sthaLa ane sUkSmamAM bheda zo ? dAdAzrI : sthaLa mananI to darekane samajaNa paDe. vicAre caDhe e sthaLa mana che ane sUkSma mananI to khabara ja nA paDe. eka 'jJAnI puruSa'ne samajaNa paDe. loko 'bhAvamana, bhAvamana" ema kahyA kare, paNa 'e zuM che e 'ejhekTalI' pakaDAya nahi.. praznakartA : e kyAre pakaDAya ? dAdAzrI : e to jJAna hoya to ja pakaDI zake. 'jJAnI' thatAM pahelAM amuka TAIma sudhI bhAvamanane pakaDI zake, je ahaMkAra ogALe che, ene pakaDAya ! pote "zuddhAtmA' thayo eTale "cArja thatuM baMdha thayuM. pachI sthaLa mana DiscArja thayA ja kare, e ja eno dhaMdho ! praznakartA : ene "iphekTa' Ave ? dAdAzrI : manano svabhAva ja 'iphekTiva' che ne ? ApaNe samajI javuM ke mAruM svarUpa na hoya. eTale 'iphekTa' ApaNane aDe nahi. parama dahADe ApaNo dIkaro kAra laIne pharato ApaNe joyelo hoya ne Aje koI kahe ke e kAra athaDAIne loco thaI gayelI che to tame te dekho ne asara thaI jAya. paNa pAchuM koI kahe ke nA, A to gaI kAle ja vecAI gaI che. eTale pAchI tarata ja asara maTI jAya. badhI vastuo "iphekTiva" che. paNa jJAna hoya to 'iphekTa' nA thAya. tethI ame kaheluM che ke mana 'iphekTiva' che, vANI 'iphekTiva che ne deha paNa "IphekTiva' che. dravyamana e sthaLa mana che ane bhAvamana e sUkSma mana che. bhAvamana phare to chUTe. sthaLa mana vakhate nA pharyuM to vAMdho nahIM. bhAva pramANe atyAre jagatamAM je dharmo cAle che tenI zI 'thiyarI" che ke bhAva pheravavA nahIM paNa dravya pheravavA jAya. lokone zuM thAya ke dravyanAM pramANe ja bhAva pharyA kare. khoTuM kare to ya khoTAnI pAchaLa bhAva nakkI kare ke Ama to karavuM ja joIe. eTale ApaNI zI zodhakhoLa che ke dravyamanane je loko pheravavA jAya che to kyAreya pharatuM ja nathI. eTale ApaNe sthaLamanane bAjue mUkyuM, sthULa kriyAone bAjue mUkI, dehanI tamAma kriyAone bAjue mUkI. ame 'svarUpanuM jJAna ApIe pachI badho pheraphAra thAya, nahIM to dravyamananA dhakkAthI ja mANasa cAlyA kare. bhAvamananI koIneya khabara nA paDe. bhAvamana che evI khabara paDe paNa e kaI rItanAM kAma kare che enI khabara nA paDe. praznakartA : e "anukonsiyasa' thayuM ne ? dAdAzrI : hA, e ahaMkAranA oThA nIce, aMdhArA nIce badhuM kAma karI nAkhe. ahaMkAranuM aMdhAruM nA hoya to dekhAya. A bahu jhINI vastu che. buddhi mArga-abudha mArga jo saMsAramArgamAM 'Devalapa' thavuM hoya to buddhi mArgamAM jAo ne mokSamArgamAM javuM hoya to abudha mArgamAM jAo. ame abudha chIe. amArAmAM jarAya buddhi nathI. buddhi 'sensiTiva' rAkhe. buddhinA be prakAra : eka samyaka buddhi ne bIjI viparIta, ahIM satsaMga thAya eTale tamArI je viparIta buddhi hoya te ja 'Tarna laIne samyak thAya ane e samyaka buddhi mokSe laI jAya. praznakartA : abudha thayA pachI 'kevaLajJAna' thAya ne ? Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 107 108 AptavANI-5 dAdAzrI : 'kevaLajJAna" abudha thayA vagara utpanna thAya ja nahIM. haMmezAM buddhi hoya tyAM vyavahArika ahaMkAra hoya, jJAnI hoya to paNa ane buddhi nA hoya tyAre vyavahArika ahaMkAra paNa nA hoya. praznakartA : to pachI buddhi hoya te sAruM ke nA hoya te sAruM? dAdAzrI : mokSe javuM hoya to buddhi kAmanI ja nahIM. buddhi to saMsAramAM rajhaLapATa karAvanArI che. jyAM jAya tyAM napho-toTo dekhADe. gADImAM besavAmAMya buddhi vaparAya ke ahIM besuM to napho che ne tyAM khoTa che ! buddhinI bhUkha evI che ke koI dahADoya maTe nahIM. e to aMtavALuM joIe. jagata AkhuM buddhijJAnamAM che. praznakartA: buddhinI AgaLa javuM joIe ? dAdAzrI : buddhinI AgaLa gayA vagara chUTako ja nathI. tyAM sudhI mokSa thAya ja nahIM. jJAtInI AjJA - pratyakSa mokSa vartatA praznakartA : evuM kema kahevAmAM AvyuM che ke jJAnInI AjJAmAM ja vItarAga samAyelo che ? dAdAzrI : e AjJA sivAya bIjo rasto ja nathI ne ? jJAnInI AjJA je pALato nathI te mokSe javAne lAyaka nathI. jyAre lAyaka thaze tyAre e AjJA pALI zakaze. nahIM to svaccheda UbhA thAya. tethI zrImad rAjacaMdre kahyuM che : roke jIva svachaMda to pAme avazya mokSa, pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jIna nirdoSa. pratyakSa sadguru yogathI svaccheda te rokAya, anya upAya karyA thakI prAye bamaNo thAya." jAte rokavA jaze to bamaNo thaze ane 'jJAnI puruSa'nI pAse emanI AjJAnuM ArAdhana karavuM e ja upAya che, bIjo koI upAya nathI. jJAtI, bALaka jevA ! A nAno chokaro raDe che te buddhipUrvakanuM nathI raDato ane 2025 varSanI uMmarano mANasa raDe te buddhipUrvakanuM raDe ane 'jJAnI puruSa' raDe te buddhipUrvakanuM nA raDe. bALaka ne jJAnI beu sarakhA hoya. beu abudhabhAve hoya. bALakane Ugato sUrya ne jJAnIne Athamato sUrya. bALakane ahaMkAra che paNa temane jAgRti nathI ane ame ahaMkArazUnya hoIe. jyAM buddhi vApare che tyAM ja pApa baMdhAya che. praznakartA : dAdA, ame covIseya kalAka tamAruM nAma daIne bolyA karIe to pApa baMdhAya nahIM ne ? - dAdAzrI : dAdAnuM nAma devuM te potAnA ja 'zuddhAtmA'nuM nAma dIdhA barAbara che. A pado gAya te potAnA ja zuddhAtmAnuM kIrtana gAya, enA jevuM che. ahIM badhuM ja potAnuM che. A AratI paNa pote potAnI ja che, amAruM kazuM nahIM. jene jeTaluM karatAM AvaDyuM eTaluM phAvaze. opana mAinDa 'mAinDa opana' nA rahe, gUMcavAyeluM rahe ne gUMcavAyeluM rahe eTale mukta hAsya utpanna nA thAya. praznakartA : 'opana mAInDa" eTale zuM kahevA mAMgo cho ? dAdAzrI : A goLanI pAchaLa mAkhI pharaphara karyA kare, enA jevuM mana evI eka jagyAe kazI cIjanI pAchaLa bhamyA karatuM hoya e 'opana mAinDa' nA kahevAya. 'opana mAinDa' je vakhate je hoya temAM ekatAla hoya. hasavAnI vakhate hase, vAta karavAnI vakhate vAta kare, gAvAnI vakhate gAya, badhAmAM 'opana mAinDa' hoya. | yogasAdhatAthI paramAtmadarzana praznakartA : yogasAdhanAthI paramAtmadarzana thAya ? Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 109 110 AptavANI-5 nAlAyaka che' ema kahetAMnI sAthe ja sAkSIbhAva rahe nahi. gajavuM kapAya toya sAkSIbhAva rahe nahi, kAraNa ke ahaMkArathI sAkSIbhAva rahe che. sAkSIbhAvano artha zo che ? kharI rIte sAkSIbhAva e eka vItarAga thavAnuM sTepa che, sAcuM sTepa che. sAkSIbhAva ane draSTAbhAvamAM ghaNo phera dAdAzrI : yogasAdhanAthI zuM nA thAya ? paNa zeno yoga ? praznakartA : A sahaja rAjayoga kahe che te yoga. dAdAzrI : hA, paNa zene rAjayoga kaho cho ? praznakartA : mananI ekAgratA thAya. dAdAzrI : temAM AtmAne zo phAyado ? tamAre mokSa joIe che ke manane majabUta karavuM che ? praznakartA : khAlI paramAtmAnAM darzananI vAta karuM chuM. dAdAzrI : to pachI manane bicArAne zuM kAma vagara kAmanA herAna karo cho ? ekAgratA karavAno vAMdho nathI, paNa tamAre paramAtmAnAM darzana karavAM hoya to manane herAna karavAnI jarUra nathI. praznakartA : ekAgratAthI zUnyatA Ave kharI ? dAdAzrI : Ave kharI, paNa te zUnyatA 'rileTiva' che. 'TempararI eDajasTamenTa' che. praznakartA : te vakhate A mana ane buddhi zuM kare ? dAdAzrI : thoDI vAra sthira thAya pachI tenuM te ja. emAM "ApaNuM kazuM nahIM. ApaNuM dhyeya pUruM thAya nahIM ane yoga "eNbava normala thaI gayo to e mahAna rogiSTha che. mArI pAse yogavALA ghaNA Ave che. te ahIM darzana karavA aMgUThe aDe te pahelAM to enuM AkhuM zarIra dhruje, kAraNa ke 'igoijhama" UbharAya. jyAM jayAM karo teno kartApaNAno ahaMkAra vadhaze tema paramAtmA cheTA jaze. jyAM AtmAnA guNa nathI, tyAM AtmA nathI. A sonuM che te tenA guNamAM hoya tyAM sudhI tyAM pote hoya. bIjAnA guNamAM pote nA hoya. A saMsAramAM je dekhAya che te bIjAnA guNa che badhA. tyAM pote hoya nahIM. pote jJAtA-draSTA hoya, paNa bhaLelo nA hoya. AtmA bheLaseLiyo nathI. nirbheLa che. kramika mArgamAM badhA jAgRti lAvavAnA rastAo che. emAM jAgRti vadhatI jAya. jeTalAthI vItarAga thayo eTalI jAgRti ene rahe ne jeTalAmAM rAga-dveSa che tyAM jAgRti nA hoya ene. vyAkhyAnamAM rAga-dveSa che. lokonI vAtacItomAM rAga-dveSa che. bhaluM karavAmAM rAga-dveSa che. zubha karavAmAM rAgadvaSa che. emAM emane jAgRti nA hoya. rAga-dveSane lIdhe jAgRti aTake che. jene tapa upara rAga paDI gayo hoya, pachI ene bIjuM kazuM sUjhe nahIM. seke jIva svachaMda to .. svachaMda choDe to mokSa pAme. guru paNa svacchaMdI nA joIe. guru svacchaMdI to pachI ziSyaya svacchaMdI. praznakartA : guru svacchaMdI kevI rIte nA hoya ? dAdAzrI : svacchaMdI ja hoya ne. gurunA guru svacchaMdI eTale svacchaMdInuM ja tophAna. gRhasthIoya svacchaMdI ne tyAgIo paNa svacchaMdI. svacchaMdI mANasane kepha caDhe. 'svaccheda kone kahevAya" eTaluM samaje toya bahu thaI gayuM. amArI AjJAmAM rahe te svacchaMdanI bahAra nIkaLI gayo. pachI sAkSIbhAva praznakartA : sAkSIbhAva eTale aMta AvI gayo ne ? dAdAzrI : badhI bAbatamAM sAkSIbhAva rahevo joIe. "caMdubhAI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 111 112 AptavANI-5 ja nA thAya. tamane e samaja besI jAya pachI tame e samajathI cAlo. jJAnamAM kazuM karavAnI jarUra nathI. samajavAnI jarUra che. jJAnamAM ane samajamAM kaMI phera haze kharo ? tame mArI pAse vAtane samajo. e samaja dhIme dhIme jJAna rUpe pariNAma pAme. jJAna jANIe kharAM, paNa vartanamAM nA Ave te samaja. saMsAramAM tamAro game te svaccheda hoya, paNa te svaccheda gaNAto nathI. AtmAnI bAbatamAM svacchaMda, ene svaccheda kahevAya che. saMsAramAM to ko'kane be vAge cA pIvAnI Teva hoya teno amane vAMdho nathI. rAtre bAra vAge nAsto karavAnI Teva hoya tenoya amane vAMdho nathI. e AtmAno mArga nathI. e to vyavahAra che, saMsAra che. sahu sahune posAtI vAta che. saddaguru kone kahevAya ? A badhA guruo to che, paNa saddaguru kone kahevAya ? prabhuzrIne sadguru kahevAya. jenAmAM svacchaMdano eka aMza paNa na hato. emanuM badhuM ja kRpALudevane AdhIna hatuM; kRpALudeva hAjara hoya ke nA hoya chatAMya temane ja AdhIna. e sAcA puruSa hatA. svacchedathI aMtarAya paDe. je dharmanI bAbatamAM kaMI jANato nA hoya tene aMtarAya ochA paDe ane dharmamAM svaccheda karyo ke aMtarAya vadhAre paDe. jJAta, darzata te vartata praznakartA: samajavAnuM ke vartanamAM ANavuM joIe ? dAdAzrI : vartanamAM mUkavAnuM che ja nahIM, vartanamAM AvavuM joIe. samajyAnuM phaLa zuM? to kahe, 'vartanamAM Ave ja !" samajaNa hoya chatAMya vartanamAM nA Ave tyAM sudhI ene darzana kahevAya ane vartanamAM Ave ene jJAna kahyuM. praznakartA : samaja, jJAna ane vartana samajyA hoya paNa vartanamAM na Ave. dAdAzrI : hA, e jJAna vagara vartanamAM nA Ave. samaja eTale anaDIsAIDaDa' vAta. mArI vAta tamane ThokI besADavAnI nathI. tamane potAne ja samajamAM AvavuM joIe. mArI samaja mArI pAse. ThokI besADavAthI to kazuM kAma - jJAnanI mAtA koNa che ? samaja che. mAtA vagara putra thAya nahIM ne? ke koI putra uparathI paDelo ? eTale mAtA to joIe ne ? jJAnanI mAtA samaja che. e samaja kyAMthI prApta thAya ? e jJAnI pAsethI samajo. zAstro pAsethI samajo. zAstra pAsethI pUrI samaja nA thAya; paNa amuka samaja thAya. ame A jJAna ApIe chIe e "kevaLadarzana' che. eTale emAM badhI ja samaja AvI gaI. have samajamAMthI vartana UbhuM thAya paNa samaja ja nA hoya to ? vartana kyAreya nA Ave. pUrNa samaja e kevaLadarzana kahevAya ane vartanamAM Ave e kevaLajJAna kahevAya. kevaLajJAna e pUrNAhuti che ne kevaLadarzana e kevaLajJAnanI 'bIginiMga' (zarUAta) che. samaja konuM nAma kahevAya ke Thokara nA vAge. Akho dahADo Thokaro khAyA karato hoya ane huM samajuM chuM, jANuM chuM kare. te alyA, zene samaja kahe che ? samaja ane jJAnamAM phera zo ? je samaja vartanamAM nA Ave tyAM sudhI e jJAnane samaja kahevAya che. e samaja dhIme dhIme oNTomeTikalI jJAnarUpe pariNAma pAme. vartanamAM Ave tyAre jANavuM ke A jJAna che, eTale tyAM sudhI samaja samaja karo. zAstromAM jANavA gayo e jJAna kriyAkArI nathI ane A samaja kriyAkArI che. tamAre kaMI karavuM nA paDe. aMdarathI jJAna ja karyA kare. kriyAkArI jJAna e cetanavaMtuM jJAna che, e ja vijJAna che, e ja paramAtmajJAna kahevAya che. A zuSkajJAnane vAMjhiyuM jJAna kahevAya che. papaiyA Ave nahIM, ne mahenata sarakhI ! AkhuM manuSyapaNuM nakAmuM jAya che, mATe kaMIka samajavuM to paDaze ja ne ? ahIM khAlI samajavAnuM ja che, karavAnuM kaMI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 nathI. jyAM karavAnuM che tyAM mokSano mArga nathI. jyAM samajavAnuM che te ja mokSano mArga che. 113 je samaja jJAnamAM pariNAma pAmI te dahADe te vastu tamArI pAse nahIM hoya. tamAre kazuM karavAnuM nathI. grahaNa-tyAganA ApaNe adhikArI ja nathI, kAraNa ke A mokSamArga che. grahaNa-tyAganA adhikArI, zubhAzubha mArgamAM hoya, bhrAMtimArgamAM hoya, A to 'klIara' mokSamArga che. vartanamAM Ave tyAre e ja samaja jJAnarUpe pariNAma pAme che. dAdAe je samaja pADI hoya te anubhava karAvyA kare. ema karatAM karatAM anubhavajJAna thatuM thatuM jJAnarUpe e pariNAma pAme, te dahADe 'e' nahIM rahe. mokSamArga sahelo che, saraLa che ane sugama che. samabhAvI mArga che, kazI mahenata vagara cAle evuM che. mATe kAma kADhI lo. anaMta avatAreya pharI A joga khAya evo nathI. jJAna apAya evI cIja nathI. jJAna to samaja ApIe temAMthI utpanna thAya. jJAna utpanna thayuM e kyAre samaja paDe ? 'A khoTuM che' e jJAna kyAre kahevAya ? enI meLe e chUTI jAya tyAre. chUTI javuM ne jJAna beu sAthe bane che. tyAM sudhI samajamAM to che ke A na hovuM ghaTe; na hovuM ghaTe eTale ApaNuM A kevaLadarzana' eTale ke kevaLa samajanuM vijJAna che. pachI kevaLajJAnamAM Ave che. praznakartA : samajyA pachI jJAnamAM AvatAM keTalI vAra lAge ? dAdAzrI : jeTalI jenI samajaNa pAkI eTaluM enuM jJAnamAM 'DevalapamenTa' thatuM jAya. e kyAre thaze enI ciMtA nahIM karavAnI. e to enI meLe ja jJAnamAM pariNAma pAmavAnuM, enI meLe ja chUTI javAnuM. mATe samaja samaja karavAnuM ahIM. jJAna ja kAma karI rahyuM che. tamAre kazuM karavAnuM nahIM. UMghamAMya jJAna kAma karI rahyuM che, jAgatAMya kAma karI rahyuM che ne svapnamAMya jJAna kAma karI rahyuM che. AptavANI-pa 'dilhI zI rIte pahoMcAze' e vAtane samaja eTale dilhI pahoMcAze. samaja e bIjarUpe che ane jJAna e vRkSarUpe che. tamAre pANIno chaMTakAro ane bhAvanAo joIe. 114 praznakartA : vartanamAM AvI gayuM, enuM nAma cAritra kahevAya ? dAdAzrI : cAritra kahevAya, paNa te samyakcAritra kahevAya; kevaLacAritra to kevaLajJAnI ja karI zake ane 'jJAnI puruSa' karI zake. praznakartA : kevaLacAritra ane samyakcAritramAM phera zo ? dAdAzrI : samyakcAritra jagatanA loka joI zake ane kevaLacAritra koIne dekhAya nahIM. e indriyagamya nathI hotuM. kevaLacAritra e jJAnagamya che. praznakartA : zraddhA ane darzanamAM zo phera ? dAdAzrI : zraddhA karatAM darzana UMcI vastu che. zraddhA to azraddhA paNa thaI jAya. zraddhA koInA para beThI hoya to e zraddhA pharI jAya ane darzana phare nahIM. darzanane pheravanAra joIe. mithyAdarzana jo koInuM phare che ? bApajI para cha mahinA zraddhA rAkhe to e UDI jAya. kharekhara, e zraddhA nA kahevAya; vizvAsa kahevAya. praznakartA : zraddhA ane vizvAsamAM zo phera ? dAdAzrI : zraddhA e darzanathI nIcuM pada che, paNa sthira che, Dage nahIM evuM che. paNa loko tene nIcalI bhASAmAM laI jAya che. mahArAja sAheba kahe ke mArA upara cha mahinA zraddhA rAkhajo. paNa sAheba, mane zraddhA tamArA upara AvatI nathI te kemanI rAkhuM ? huM TikiTa coMTADavA jAuM chuM ne coMTatI ja nathI. tame evuM kaMIka bolo ke mane tamArA para zraddhA Ave. huM zuM kahuM chuM ke zraddhA rAkhavAnI vastu nathI. zraddhA AvavI ja joIe. mahIM je sUjha paDe che e darzana che. koIne sUjha vadhAre paDatI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 115 116 AptavANI-5 hoya ne koIne nA paNa paDatI jAya ! sUjha e kudaratI bakSisa che. e ahaMkArI vastu nathI. 'necarala giphaTa' che. darekane potapotAnA gajA pramANe sUjha hoya. nAnAM chokarAMne paNa sUjha paDI jAya ! dharmanI dukAno praznakartA : jAta jAtanA badhA dharmo kahe che ke amAru kharuM, amAruM kharuM, to konuM kharuM mAnavuM ? dAdAzrI : vItarAgonuM. vItarAganI vAta samajavA jevI che, vItarAganuM kaheluM mAnajo. A badhI dukAnomAM sAcI vAta nathI. sahusahunI vAta che. sahusahunI dRSTie sAcI che. koInI khoTI nathI. praznakartA : badhI vAtano khyAla e ke 'huM' jAya to kaMIka thAya. dAdAzrI : je dukAnanA mAlika nA hoya, je dukAna mAlika vagaranI che tyAM jaIne besavuM. 'huM jyAM gayuM hoya, jyAM krodha-mAna-mAyA-lobha dekhAya nahIM tyAM vAta sAMbhaLajo, to mokSa thaze; nahIM to mokSa thavAno nathI. vyAkhyAnamAM to sAMbhaLanAroya judo ne bolanAroya judo. e vyAkhyAna kahevAya, AkhyAna nahi ane mokSamArgamAM AkhyAneya nathI, to vyAkhyAna kyAMthI Ave ? praznakartA : AkhyAna ane vyAkhyAnano marma zo che ? dAdAzrI : be-cAra jaNanI joDe vAto kare e AkhyAna kahevAya ane AkhA ToLAmAM bole te vyAkhyAna kahevAya. ceto atukULamAM praznakartA : rAga vagarano prema anubhavamAM Avyo nathI, eTale sAmAnya kalpanAnI bahAranI vastu Ave che. dAdAzrI : A bIjAM badhAMnI joDeno hisAba dveSano hoya che. tene 'samabhAve nikAla' karavo paDe che. e pratikULa kaSAya kahevAya ane A rAganuM e anukULa kaSAya kahevAya. anukULa jyAre choDavuM hoya tyAre choDAya, paNa anukULatAmAM bahu jAgRti rAkhavI paDe. pratikULa kaDavuM lAge ne kaDavuM lAge eTale tarata ja jAgRti AvI jAya che. anukULa mIThuM lAge. amane 'svarUpa jJAna' nahotuM thayuM tyAre anukULamAM ame bahu cetatA rahetA. pratikULamAM to ApaNane khabara maLaze. anukULathI ja AkhuM badhuM rakhaDeluM. ko'kanA gharamAM sApa pesI gayo ne tene eNe dIThelo hoya eTale ene ApaNe ema nA kahevuM paDe ke sApa pesI gayo che, jAgato raheje ! eTale jAgatA rahevA jevuM A jagata che. A je bhUlo karAve che ne je jhokuM khavaDAve che, te anukULatA ja karAve che. baMdha - tirjarI nirjarA thAya tyAre koI vakhata ekadama kaDavI, to koI phero ekadama mIThI lAge. te bannene ApaNe kaDavA-mIThAthI chUTA thaIne 'pADozamAM rahIne 'joyA' karavAnuM. kaDavuM-mIThuM e niraMtarano paugalika svabhAva che. praznakartA : zarIramAM nirjarA bhale thatI. sAcavavA jevuM nathI. dAdAzrI : sAcavavAnuM to kazuM hoya ja nahi ne ? ane sAcavyuM kazuM sacavAya nahi ne ? sAcavavAnuM potAnuM svarUpa ! jevA bhAve baMdha thayelo hoya tevA bhAve nirjarA thAya. e eno svabhAva ja che. baMdha "ApaNI' hAjarImAM thayelo hato. paNa A nirjarA gerahAjarImAMya thaI zake. ApaNane saMvara hoya toya nirjarA thaI zake. ane baMdha "ApaNI' gerahAjarImAM nA paDe. eTale je bhAve baMdha paDyA te ApaNI hAjarImAM paDelo. have nirjarA che te e bhAve thAya te ApaNe joyA karavAnuM ke ohoho ! Avo baMdha paDyo hoya evuM lAge che. praznakartA : je bhAve baMdha paDe che e bhAvathI baMdha chUTI zake kharA? dAdAzrI : e bhAvathI nahi. bhAvathI baMdha chUTato nathI. e ja bhAvavALAM pariNAma utpanna thAya che. krUra bhAvano baMdha paDelo hoya te Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 117 118 AptavANI-5 hakkanuM bIjAne ApI de, e devapaNuM kahevAya. muktituM sAdhana - zAstra ke jJAtI ? je jJAna hitakArI na thaI paDe te kyAM sudhI sAMbhaLavAnuM ? 'jJAnI puruSa' nA maLe tyAM sudhI. jyAM sudhI idorI ghauM nA maLe tyAM sudhI rezananA ghauM maLe te khAvA ja paDe ne ? paNa jo 'jJAnI puruSa'no saMjoga bAjhe to to pachI tame mAMgatAM bhUlo; adhyAtmamAM je mAgo te maLe, kAraNa ke "jJAnI puruSa' e mokSadAtA puruSa che. mokSanuM dAna ApavA AvelA che. pote mukta thayelA che. taraNatAraNa thayelA che. pote taryA ne anekone tAravAne samartha che. tyAM badhI ja cIja maLe. mane tame bhegA thayA eTale vAta karuM huM tamane. sarva jaMjALomAMthI mukta thavAnuM A sAdhana pariNAma thatI vakhate badhAM krUra dekhAya. paNa te Aje ApaNAM nathI. A to nirjarA thAya che. ene joyA karavAnuM ke zI nirjarA thAya che ! enA parathI zuM baMdha paDelo, kayA bhAve baMdha paDelo hato, A nirjarAnuM 'rUTa kojha" zuM hatuM, tenI khabara paDe. devalokonuM vicaraNa praznakartA : sAta kSetra, emAM devo vicare kharA ? dAdAzrI : devo to manuSyo jyAM hoya tyAM jaI zake. khAsa karIne tIrthakaro hoya tyAM devaloko vadhAre jAya. ApaNI bhUmikAmAM ochA Ave. ApaNI bhUmikA narI gaMdavADavALI, durgadhavALI hoya tethI tyAM devaloko padhAre nahIM. 'jJAnI' hoya tyAM devaloko Ave. A vidhio, pUjA vagere bhaNAve to tyAM paNa devaloko jAya, pachI bhale tyAM "jJAna" nA paNa hoya ! dharma : adharma - e eka kalpanA A dharmo te kevA che ? adharmane dhakkA mAravA, enuM nAma dharma. dharma ekalAne saMgrahI rAkhavAno ne adharmane dhakkA mAravAnA. koIne dhakkA mArIe te kaMI sAruM kahevAya ? praznakartA : adharmane dharmamAM badalI levo joIe. dAdAzrI : A dharma ane adharma e beu kalpita ja che ne ? ApaNe kalpanAthI bahAra nIkaLavuM che ke kalpitamAM rakhaDavuM che ? kalpita to anaMta avatArathI bhaTaka bhaTaka karAve. dharma eTale koIne sAruM karavuM, jIvamAtrane sukha ApavuM. paNa sukha ApanAra koNa ? tyAre kahe, 'igoijhama'. dharmanuM phaLa bhautika sukhazAMti maLe ane adharmanuM phaLa bhautika azAMti rahe. paNa AvA dharma karatAM paNa jAnavaramAM javuM paDe. jAnavaramAM zI rIte jAya ? aNahakkanuM bheLuM karavAnA vicAro Ave te pAzavatAnI nizAnI. enAthI pazuyoni baMdhAya. hakkanuM bhogavo; hakkanI strI, hakkanAM chokarAM, hakkanA baMgalA bhogavo, e manuSyapaNuM kahevAya ane potAnA praznakartA : dhArmika pustako jaMjALamAMthI mukta thavA mATe ja lakhAyAM che ne ? dAdAzrI : hA, paNa dhArmika pustako jaMjALamAMthI mukta thavAnuM koI jagyAe batAvatAM ja nathI. e to dharma karavA mATe che. enAthI jagata upara adharma caDhI nA bese. eTale kaMIka sAruM evuM zikhavADe. enAthI sAMsArika sukha maLe, aDacaNo nA paDe, khAvA-pIvAnuM maLe, lakSmI maLe eTale dharma zikhavADa zikhavADa kare che. A to ko'ka vakhata 'jJAnI puruSa' hoya. huM je vAta karuM chuM te vAta kyAMya paNa hoya nahIM. pustakamAMya nA hoya, kAraNa ke AnuM varNana thaI zake tema nathI. e badhuM 'jJAnI puruSa' pAse ja hoya. e tamane samajAve te tamane buddhi dvArA pakaDI zakAya ane tamAro AtmA kabUla kare to ja mAnajo. | jJAnI" pAse sIdhA thavuM paDaze. ADAI nAme nA cAle ane tamArI ciMtA jAya, matabheda jAya to jANavuM ke kaMI sAMbhaLavAnuM phaLa che. A to nathI ekaMya matabheda gayo, nathI dhyAna sudharyuM. ArtadhyAna ne raudradhyAna thAya che. eno artha dharmano ekeya akSara pAmyo nathI. chatAM manamAM ema mAnI bese che ke cAlIsa varasathI huM dharma karuM chuM, maMdiromAM, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 119 120 AptavANI-5 upAzrayamAM paDI rahuM chuM, paNa eno kazo artha nathI, "mInIMgalesa' che. A tamAro TAIma bagADo cho ! pote anaMta doSanuM bhAjana che, chatAMya potAno eka paNa doSa dekhAto nathI. potAnA 'selpha'nuM valaNa thayA pachI A 'caMdubhAI para tamAro pakSapAta nA rahe, tyAre doSo dekhAya. atyAre to huM caMdubhAI evuM mAno cho tame, ane jajeya tame, vakIleya tame ane AropIya tame ! bolo have, ekeya doSa dekhAya ? Ano kyAre patto paDe ? Ama kyAM sudhI bhaTaka bhaTaka karIe ? have kALa badho vicitra AvavAno che. 'jJAnI puruSa' maLyA eTale bhAvanA bhAvIne ApaNe ApaNuM kAma kADhI levAnuM. 'jJAnI puruSa'ne varlDamAM koI evI cIja nathI ke je ApaNe ApIe to emane kAma lAge, kAraNa ke emane koI cIjanI bhIkha ja nA hoya. emane lakSmInI bhIkha nA hoya, kIrtinI bhIkha nA hoya, viSayonI bhIkha nA hoya, mAnanI bhIkha nA hoya, niricchaka evA "jJAnI puruSa', jenA darzana mAtrathI ja pApa dhovAI jAya ! emanI pAse besavAthI apAra zAMtino anubhava thAya. kyAM vItaraNa marNa te kyAM... jema ajJAnatA vadhe, moha vadhe, tema mohanAM sAdhano vadhAre prApta thAya ane potAnI jAtane zuMya mAne ke keTalI mArI purve ke mane A baMgalo maLyo, paMkhA maLyA ! A to UlaTo phasAto jAya che. kAdavamAM garakyA pachI nIkaLavAno jema jema prayatna kare tema tema vadhAre phasAto jAya, evI dazA thAya ! kyAM vItarAgono mokSamArga ne kyAM A dazA ? samyak AcAreya koI jagyAe rahyo nathI, lokAcAra thaI gayo che. samyaka AcAra to joIne ja ApaNe khuza thaI jaIe. praznakartA : lokAcAra ane samyak AcAra, e bemAM phera zo ? dAdAzrI : lokAcAra eTale lokonuM joIne AcaraNa karyA karavuM ane samyak eTale vicArapUrvakano AcAra, saMpUrNapaNe nahIM paNa jeTalA jeTalA aMze vicArapUrvaka karato hoya teTalA aMze samyak AcAra utpanna thAya, paNa je samyak AcAra hoya te to savAze ja hoya. bhagavAnanAM zAstrone maLato Ave evo hoya. ekuMya jIva evo nahIM hoya ke je sukha nA khoLato hoya ! ane teya pAchuM kAyamanuM sukha khoLe che. e ema jANe che ke lakSmIjImAM kAyamanuM sukha che. paNa temAMya mahIM baLatarA UbhI thAya che. baLatarA thavI ne kAyamanuM sukha maLavuM, e koI dahADo thAya ja nahIM. baMne virodhAbhAsI che. AmAM lakSmIjIno doSa nathI, eno potAno ja doSa che. A to lakSmIjInA khUNA para dhyAna Ape che ne bAkInA khUNA tarapha joto ja nathI. tethI ApaNA saMskAra vecAI gayA, gIrave mukAI gayA che. Ane jIvana jIvyuM kema kahevAya ? ApaNe hindustAnanI AryaprajA kahevAIe. AryaprajAmAM AvuM zobhe nahIM. AryaprajAmAM traNa vastu hoya; AryaAcAra, AryavicAra ne AryauccAra. te atyAre traNeya anADI thaI gayA che ! ane manamAM zuMya mAne ke samakita thaI gayuM che ne mokSa thaI javAno ! alyA, tuM je karI rahyo che tenAthI to lAkha avatAreya ThekANuM paDe nahIM. mokSamArga evo nathI. puNyano bhomiyo praznakartA : jyAM sudhI mokSanA mArge nA pahoMcIe, tyAM sudhI puNya nAmanA bhomiyAnI to jarUra paDe ne ? dAdAzrI : hA, e puNyanA bhomiyA mATe to loka zubhAzubhamAM paDyA che ne ? e bhomiyAthI badhuM maLaze. paNa mokSanA mArge jatAM enuM puNya baMdhAya che. paNa AvA puNyanI jarUra nathI. mokSe janArAnI puNye to kevI hoya ? ene jagatamAM sUryanArAyaNa Ugyo ke nahIM, teya khabara nA paDe ne AkhI jiMdagI jAya, evAM puNya hoya ! to pachI AvA kacarA puNyane zuM karavAnuM ? praznakartA : A mArga nA maLe tyAM sudhI to e puNyenI jarUra che ne ? Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 12 1 122 AptavANI-pa dAdAzrI : hA, e barAbara che. paNa lokonI pAse purve kyAM sAbUta che ? kazuM ja ThekANuM nathI, kAraNa ke tamArI zI icchA che ? tyAre kahe ke puNya karuM to pApano udaya nA Ave. tyAre bhagavAna zuM kahe che ? te so rUpiyAnuM puNya bAMdhyuM te tAre khAte so rUpiyA jamA thayA. tyAra pachI be rUpiyA jeTaluM pApa karyuM eTale ke koI mANasane 'haTa haTa, Agho khasa' evuM kahyuM, temAM saheja tiraskAra AvI gayo. have AnuM jameudhAra nA thAya. bhagavAna kaMI kAcI mAyA nathI. jo puNya-pApanuM jame-udhAra thatuM hota to to A vaNika komane tyAM saheje duHkha nA hota ! paNa A to sukheya bhogavo ne duHkheya bhogavo. kevA pAkA bhagavAna ! bAda to kare ja nahIM ! kaSAya tyAM saMsAra svarUpajJAna pachI kaMI ja karavAnuM rahetuM nathI. tethI ame kahyuM che ke kazuM karazo nahIM. kare che bIjI zakti ne A amathA mAthe laIne loko phare che, tene lIdhe UlaTA avatAra vadhe che. jyAM kaSAya che tyAM naya parigrahanAM poTalAM ja kahevAya. pachI e gRhasthI hoya ke tyAgI hoya ke himAlayamAM paDI rahyo hoya ! kaSAyano abhAva tyAM parigrahano abhAva. pachI bhale ne e rAjamahelamAM raheto hoya ! amArI pAse kyAM parigraha che ? lokone lAge ke dAdA parigrahI che. parigraha eTale mAthe bojo, amane koI dahADoya bojo lAge nahi. zarIrano bojo amane nA hoya ! chatAMya A dAdA khAya che, pIe che, lagnamAM jAya che, smazAnamAM jAya che !!! vItarAgo eTaluM ja jue che ke kaSAyano abhAva che ke nahIM ? pachI e tyAgInI gAdI nathI jotA ke gRhasthInI gAdI nathI jotA ! kayAyano abhAva che ke kema eTaluM ja jue che. agara to kayAya maMda varte che ke kema ? sAdhuomAM keTalAka, be-pAMca TakA bhadrikatAnA svabhAvavALA maMdakaSAyI hoya che. praznakartA : e samajaNamAM maMda kahevAya ? dAdAzrI : samajaNamAM nahIM, ema ne ema svAbhAvika bhadrika. toya emane bhagavAne kaSAyarahita nA kahyA. 'huM chuM', 'huM chuM' bole to e kaSAya. - kRpALudevanAM pustako vAMcavAthI maMdakaSAyI thaI zake ema che. paNa te lokone samajAyuM nathI. maMdakaSAyI kone kahevAya ? kapAya utpanna thAya te potAne khabara paDe paNa bIjA koIne khabara paDavA nA de. kaSAyane vALI levAya evI dazA. kaSAyo e saMsAranuM svarUpa che ane akaSAyI mokSa svarUpa che. mULa kaSAyo che. jo kaSAya gayA to kAma thayuM, nahIM to sAdhuya nathI ne saMnyAsIya nathI. enA karatAM maMdakaSAyavALA gRhasthI sArA ! vRddhonI vyathA A bhAI svabhAvathI maMdakaSAyI kahevAya. paNa 'jJAna' vagara citta zAmAM rahe ? Akho dahADo dhaMdhAmAM, chokarAMmAM, koI AvyuM hoya temAM, khAvA-pIvAmAM citta pesI jAya. citta badhuM Ama ne AmAM vikharAI jAya. AnAthI puNya maLe paNa have kyAM sudhI kUMDAM laNavAnAM ? bAjarI vAvo, laNo ne khAo. vAvo, laNo ne khAo. evA dhaMdhA kyAM sudhI karavAnA ? pAchA vagara pUchaye salAha hau Ape ! chokaro bApujIne pUche nahIM toya, 'Ubho rahe, Ubho rahe, tuM bhUla khAIza' karIne salAha ApI Ave. bhagavAna kahe che ke chokarAM bahu muzkelImAM mUkAya tyAre javAba Apajo. hA, e pUcha pUcha kare, tyAre ApaNe vyavahAramAM javAba Apavo ja paDe. pUchyA vagara potAnA upayogavALo koNa DahApaNa kare ? tame rUpiyA gaNatA ho ne chokaro tamane dhaMdhAnI vAta pUchavA Ave to tamane ema thAya ke A vAta ochI kare to sAruM. tema AtmA mATe niraMtara hovuM joIe. chatAM vyavahAra che to paDyA vagara cAle nahIM. paNa mahIM jANI joIne hAtha nA ghAlavo. praznakartA : chokarAmAM anubhava ocho hoya ane kaMIka bhUla kare Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 123 124 AptavANI-5 dAdAzrI : bahu moTI mahattA che ! gajabano vikAsa che A ! nahIM to eka aMza paNa kaSAya ochA nA thAya. satsaMganI AvazyakatA jIva avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Avyo te mokSe jatAM sudhI 'vyavasthita' che. mAthAkUTa nA kare to 'vyavasthita' mokSe ja laI jAya. paNa mAthAkUTa karyA vagara rahe ja nahIM ne ? praznakartA : to tamArA hisAbe satsaMga e paNa khoTI mAthAkUTa ja ne ? evuM dekhAtuM hoya, to kahevAnuM mana thAya ne ? dAdAzrI : A vAta to tamArA pitAzrI hota ne, to te tamane kaheta ke bhaI haju kAco che ! ne emanA pitAzrI hota to teya evuM ja kaheta ! A hindustAnano rivAja che. Ane ja "ovaravAIjha'paNuM bhagavAne kahyuM. sATha varSanA pitA hatA, teya kahe ke haju chokaruM che ne ! alyA, zenuM chokaruM ? dAdo thayo ne have ! A tamane je jJAna che ne te ApaNA gujarAtIomAM chellI ghaDIe paDyA pachI paNa evuM hoya ke mAruM zarIra jatuM raheze pachI A chokarAMo zuM karaze ? A badhI kaTeva che eka jAtanI. 'vyavasthita karanAra che. tame dekho tyAM sudhI ene jhAlI rAkho ne ! ane tamArA dekhyAnI bahAra jAya to ? eTale ApaNane pUche eno ja javAba. chokarAMne anubhava hoya ke nA hoya e ApaNe nahIM jovAnuM. dhaMdho karatA hoya to ko'ka phero mana evuM paNa kahe ke cAlo, Aje jarA gharAka vadhAre che to chokarAM chetarAI jaze. mATe cAla, huM dukAne jaIne besuM ! AvI ApaNe kyAM pIDA karIe ? ApaNe chokarAMne moTAM kayAM, bhaNAvyAM, paiNAvyAM, pachI have zuM levAdevA ? ApaNe ApaNA AtmAnuM karavuM. have 'saba saMbakI saMbhAlo' evo kAyado che. A gharAka-vepArInA saMbaMdha che. pahelAM ajJAnatAne lIdhe UMDA UtaryA hatA. have jJAna karIne ApaNane samajAvuM joIe. akrama mArge akaSAyAvasthA jeNe kapAyabhAvane jItyA, te arihaMta kahevAyo ! 'huM zuddhAtmA chuM tyAM kapAyabhAva rahetA nathI. zuddha upayoga hoya tyAM AgaLa kapAyabhAva rahetA nathI. zuddhAtmA tyAM kaSAya nahIM ne kaSAya tyAM zuddhAtmA nahIM. akrama jJAna'mAM kaSAya thatA ja nathI. kramika mArgamAM evuM che ke azAtAvedanIya thAya to karma baMdhAyA vagara rahe ja nahIM. jayAre 'akramamAM emAM karma baMdhAya nahIM ne eTalo vakhata vedanA bhogavye ja chUTako. praznakartA : A 'akrama jJAna'nI mahattA ne ? dAdAzrI : hA, mAthAkUTa ja kahevAya. A karavAnI jarUra ja nathI. A to gRhita mithyAtvane lIdhe UMdhuM karyuM tethI chatuM karavuM paDe. cAkhAMDa dhIme dhIme ogaLyA ja kare che ne ? tema AtmA dhIme dhIme mokSa tarapha ja jaI rahyo che. satsaMgeya chevaTe tamane zuM kahe che ? kazuM karazo nahIM. je pariNAma thAya ene joyA karo. niyativAda praznakartA : badhuM 'vyavasthita' hoya to karavAnI kazI jarUra nathI. virodhAbhAsa lAge che. dAdAzrI : A badhuM 'vyavasthita' ja che. praznakartA : to e niyativAda thayo ke badhuM nakkI ja che ? dAdAzrI : nA, niyativAda thAya to to e Agraha thaI gayo. ame jItyA evuM e kahe. pachI to niyati bhagavAna ja gaNAya. niyati ekaluM kAraNa nathI. samuccaya kAraNothI thayeluM che. tethI ame kahIe chIe ke "onlI sAyeTiphika sarakamasTensiyala eviDansa' che. (phakta vaijJAnika saMyogika purAvA.) niyativAda hoya to to nirAMta thaI jAya ! niyativAda eTale ahIMthI dariyAmAM nAkhyuM eTale kinAre pahoMcyuM ja. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 125 126 AptavANI-pa praznakartA : niyativAda eTale prArabdhavAda ema kahyuM che. dAdAzrI : prArabdha, nasIba e niyati nathI. niyati judI vastu che. niyati eTale A saMsAranA jIvono je pravAha cAlI rahyo che te koI niyatinA kAyadAne anusarIne cAlI rahyo che; paNa bIjAM kAraNo ghaNAM badhAM Ave che, jema ke kALa che, kSetra che. zuddha ciTUpa praznakartA : cittanI zuddhi kevI rIte thAya ? dAdAzrI : A cittanI zuddhi ja karI rahyA cho ne ? cittano artha loko potapotAnI bhASAmAM samaje che, citta nAmanI vastu koI judI che ema jANe. citta eTale jJAna-darzana bhegAM karavAthI je bhAva utpanna thAya che. cittanI zuddhi karavI eTale jJAna-darzananI zuddhi karavI. zuddhAtmAne zuM kahevAya ? zuddha 'citUpa'. jenuM jJAna-darzana zuddha thayuM che evuM je svarUpa potAnuM te ja zuddha citUpa. praznakartA : saccidAnaMda ApaNe je kahIe chIe te ? dAdAzrI : saccidAnaMda to anubhavadazA che ane A zuddhAtmA e pratIti ne lakSa dazA che. enI e ja vastu, zuddha citUpane zuddhAtmA, eka ja vastu che. ame svarUpanuM jJAna ApIe tyAre tamAruM citta saMpUrNa zuddha thaI jAya che. have A buddhi ekalI ja herAna kare, tyAM sAcavavAnuM. buddhine mAnabhera vaLAvI devI. jyAM potAnuM svarUpa che tyAM ahaMkAra nathI. kalpita jagyAe 'huM chuM" bolavuM e ahaMkAra ne mULa jagyAe 'huM ene ahaMkAra nA kahevAya. e nirvikalpa jagyA che. manuSya ne 'huM tuMno bheda utpanna thayo tethI karma bAMdhe che. koI jAnavara bole ke 'huM caMdulAla chuM ?" emane bhAMjagaDa ja nahIM ne ? eTale A Aropita bhAva che. enAthI karma baMdhAya che. ti-ahaMkAre nirAkULatA jyAM ahaMkAra zunyatA para che tyAM nirAkULatA prApta thAya. jyAM sudhI ahaMkAra zUnyatA para nA Ave tyAM sudhI nirAkULatA eka kSaNavAra prApta thAya nahIM. nirAMta prApta thAya. nirAMta ane nirAkULatAmAM bahu phera. praznakartA : e phera samajAvo. dAdAzrI : ahaMkArI gayA pachI nirAkULatA utpanna thAya ane badhA saMyogo nA hoya tyAre nirAMta hoya. loko nirAMta khoLe. nirAkULatA to siddhano 1|8 guNa che. praznakartA : mana-buddhi-citta ne ahaMkAra, temAM vadhAremAM vadhAre zakti to cittanI che ne ? dAdAzrI : evuM che ne, citta e mizracetana che ane pelAM to svabhAve pudgala che. citta e jJAna-darzana che. e zuddha thaI jAya to zuddhAtmA thaI jAya ane jyAM sudhI A saMsAranI jene vAta gamatI hoya, saMsAramAM ja citta bhaTaka bhaTaka karatuM hoya to zuddhAtmA nA hoya. A jJAnanA prabhAvathI citta zuddha thAya eTale 'sTeDInesa' (sthAyI) thAya. AdhAra-AdhArI saMbaMdha potAno banAvelo mahela hoya to to pADI nAkhIe. paNa A to mahela prakRtino banAvelo che. mATe paddhatisara samajI samajIne karavA jevuM che. 'jJAnI puruSa' jANe ke A mahela zI rIte caNAyelo che ne AnuM kAMgaruM kyAM mUkeluM che, zuM karavAthI pahelo mALa tUTI jAya, pachI bIjo mALa UMDe e badhuMya 'jJAnI' jANe. pote AdhAra ApatA hatA tenAthI jagata UbhuM hatuM. 'huM caMdubhAI chuM tyAM sudhI AdhAra ApatA hatA tame, have 'huM zuddhAtmA chuM' te AdhAra ApavAnuM baMdha thayuM eTale nirAdhAra thayuM, eTale badhI vastu paDI jAya. A hAthanA AdhAre vastu rahI che, hAtha khaseDyo to vastu paDI jAya. bAkI choDyuM chUTe nahIM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 127 128 AptavANI-5 praznakartA : AdhArane vaLagelI je vRtti, te chUTe kevI rIte ? dAdAzrI : "huM zuddhAtmA chuM' e lakSa rahe che tamane ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to pachI AdhAra rahyo ja nahIM, vRtti rahe ja nahIM, e je vRtti rahe che te nirAdhAranI che, AdhAranI nathI. jyArathI AdhArIno AdhArabhAva chUTI jAya che, pachI je nirAdhArI thayo tenI ja e vRttio che. ApaNane e lakSamAM rahevuM joIe ke e ApaNI vRtti nathI. ApaNAmAM vRttio nAmanuM kazuM che ja nahIM. ApaNI to nivRtti, nijabhAvamAM ja rahyA kare che, svAbhAvika thayA pachI ! akartApade matomukti pote zuddhAtmA thayo eTale arjA thayo. pachI mananI gAMTha chedAyA kare ane gAMTha phUTe ne kartA thAya to mana UbhuM thaI jAya. ApaNe akartApadamAM hoIe toya mananI gAMTha to phUTyA ja karavAnI. mana kUdAkUda kare toya nirjarA thayA kare, paNa te vakhate "ApaNe" upayogamAM rahevuM ke zuM thAya che ne zuM nahIM ? kharAba vicAra Ave to vAMdho nahIM ne sArA vicAra Ave toya vAMdho nahi. kAraNa ke jene dukAna kADhI nAkhavI che, tene pachI e mAla saDelo hoya toya kADhI nAkhavAno che ne sAro hoya toya kADhI nAkhavAno che. "kartApada che AgrahI, akartApada che nirAgrahI" - navanIta zubha ke azubhano have Agraha nathI. dAna ApavAno Agraha nathI. udayamAM AvyuM hoya tyAre dAna ApIe, to enI nirjarA thaI jAya. "avicArapada te zAzvata jJAna." pote jyAM sudhI vicAramAM tanmayAkAra thayo tyAM sudhI vicAra pada kahevAya ane pote vicArathI chUTo paDyo eTale avicArapada kahevAya. aMtima darzana praznakartA : mahAvideha kSetramAM kevI rIte javAya ? puNyathI ? dAdAzrI : A amArI AjJA pALe, tenAthI A bhavamAM puNya baMdhAI ja rahI che. te mahAvideha kSetramAM laI jAya che. AjJA pALavAthI dharmadhyAna thAya che. te badhuM phaLa Apaze. praznakartA : zubha dhyAna je thAya che te paNa dharmadhyAnamAM jAya che ne? dAdAzrI : hA. paNa zubha dhyAna ke azubha dhyAna, kartA hoya to thAya. ane A jJAna pachI vicAro Ave, koIne dAna Apo te badhI nirjarA che. praznakartA : ahIMyAM satsaMgamAM ApaNe pado gAIe, enuM zuM? dAdAzrI : e badhuM amArI AjJAmAM AvI gayuM. jJAnInI AjJArUpI dharmadhyAnanuM phaLa UMcAmAM UMcI manuSyagati Ave. tenAthI Avato bhava bahu suMdara Ave, tIrthakaro ApaNane maLe, pachI zuM joIe ? ApaNane AtmA to prApta thaI gayelo che. khAlI chellAM tIrthaMkaranAM darzana karavAnAM rahe che te eka ja vakhata thAya to bahu thaI gayuM. kevaLajJAna aTakeluM hoya te pUruM thAya. 'jJAnI puruSa' to pote jyAM sudhI pahoMcyA hoya tyAM sudhI laI jAya. ethI AgaLa nA laI jAya. AgaLa to AgaLanAM je hoya tenI pAse laI jAya, emAM cAle ja nahIM ne ? esiDato barta ke muktituM AsvAdata ? ApaNe tyAM pelAM eka bhAI Ave che ne, temano bhatrIjo esiDathI dAjhayo hato. devatAmAM paDavuM sAruM paNa esiDa bahu vasamuM. DaoNkTaro badhA gabharAI gayelA ke A chokaro traNa kalAkathI vadhAre nahIM jIve. e chokarAne ame jJAna ApeluM. te DaoNkTarone hasatAM hasatAM e zuM kahe ke, "tamAre mane jyAMthI kApavuM hoya tyAMthI kApo. huM judo ne rAju judo !" A Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 129 130 AptavANI-5 sAMbhaLIne DaoNkTaro badhA sajjaDa thaI gayA ! te chokaro bacI gayo. e marI ja jAta jo A jJAna nA maLyuM hota to. aDadhuM to 'sAyakolojikala iphekTathI mANasa marI jAya che. mane zuM thaI gayuM ? zI rIte thayuM ? A to maTaze nahIM. jyAre rAju to kahe ke 'huM judo ne rAju judo." huM jyAre davAkhAnAmAM ene maLavA gayo tyAre e khUba AnaMdamAM hato ane kahevA lAgyo, "mArI joDe rAju sUI gayo che !" badhA DaoNkTaro ahoho thaI gayA ! Avo kesa banelo joyo ja nathI. A zuM che badhuM ? tyAre kahe ke, 'dAdA che AnI pAchaLa." "A jJAna'no pratApa che. e pAcho kSatriyakuLano. dAdAe kahyuM ke, 'tuM judo ja che, rAjuthI.' eTale e judo ja mAne ane tamArA vaNikakuLane to aDyA vagara rahe che? praznakartA : aDe, dAdA. A dAjhavAnuM kayA kAraNanuM pariNAma che? dAdAzrI : e to amArAM kSatriyonAM kAma ja evAM hoya. azAtA vedanIya koIne ApI hoya to eTalI azAtA vedanIya ApaNe bhogavavI paDe, pachI koI paNa dehadhArI hoya, manuSya hoya ke jAnavara hoya ! A kaMI paisA kamAvA jatAM nathI kareluM. azAtA vedanIyanuM A phaLa che. koIne saheja paNa duHkha thAya evo trAsa karIe tyAre A phaLa Ave. kSatriya loko azAtA karIye jANe ne bhogavIe jANe. jyAre tame azAtA karoya nahIM ne bhogavAya nahIM. praznakartA : A pUrvabhavanuM haze ne ? dAdAzrI : A pUrvabhavanAM 'kaoNjhijha'nI 'ipheTsa' che. mAtAnA peTamAMthI baccuM bahAra Ave che, temAM te to UMdhe mAthe hoya che. tenAthI to pharAya nahi. chatAM e bahAra Ave che te mA dhakele che ke DaoNkTara kheMce che ke bacce Ave che ? koNa kare che A? A badhI 'iphersa" che, pariNAma che. pUrve je kaoNjhijha hatAM, tenAM pariNAma svAbhAvika rIte thAya. mitra zatru ke zatru mitra ? "nIpaje narathI to koI na rahe duHkhI, zatru mArIne, sau mitra rAkhe." mANasathI jo nIpajatuM hoya to A badhAM zatruone mArI nAkhIne mitro ja rAkhe. toya zatru vagaranI bhUmikA nA thAya. e mitromAMthI ja pAchA zatru UbhA thAya. enA karatAM jo pelA zatru rahevA dIdhA hota ne to pelA mitro zatru thAya tyAre pelA zatruo mitro thayA hota ! tyAre e kAma lAge ! mAravA jevuM A jagata nathI. kAyamI kazI vastu hotI nathI. tamAre nakkI nA karavuM ke A kAyamano mAro duzmana che. praznakartA : 'namo arihaMtANaM'mAM je bolIe chIe ne Ape je zatru ne mitranI vAta karI, te zuM ? dAdAzrI : arihaMtavALI vAta to, AMtarazatruo mATe che. AMtarazatruo eTale krodha-mAna-mAyA-lobha jeNe haNI nAMkhyA che evA arihaMta bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. svAbhAvika thavAmAM naimittika kAraNo hoya che. AMtarazatruone oLakho ke A amArA virodhI che, te zatru che. mAravAmAM koIne nathI. zatru para dveSa karavAno nathI. to have A zatruone meM bolAvyA che ke zatruono bolAvelo huM Avyo chuM, enI tapAsa karo. pachI zatruo kevI rIte jAya, enAthI mukta kevI rIte thavAya, tenI tapAsa karo. - sAdhatA, sAdhyabhAve-sAdhatabhAve praznakartA : zatrao haNavA mATe je sAdhanA karavAnI Teva paDI gayelI che tenAthI e haNAI jAya kharA ? dAdAzrI : evuM che ne, sAdhanA be prakAranI che : (1) sAdhanA, sAdhyabhAva mATe ja karavI te (2) sAdhanA, sAdhanA mATe karavI te. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 131 132 AptavANI-5 sAdhyabhAve sAdhanA e chellI sAdhanA kahevAya ane te amuka hada sudhI mANasa jAte karI zake. A behadanAM sAdhano nathI. behadamAM to 'jJAnI puruSa'nuM nimitta joIze. e bhegA thAya tyAre temane ApaNe kahevAnuM, "Apa je padane pAmyA cho e pada amane prApta thAya evI kRpA karo." khAlI kRpAnI ja mAgaNI karavAnI che ane teya 'jJAnI puruSa" kartA che nahIM. e nimitta che. e nimitta hoya to ja kArya thaze, nahIM to nahIM thAya. praznakartA : sAdhanAmArgamAM je guruo hoya che te loko pote nimittabhAva jevuM mAnatA hotA nathI. dAdAzrI : kharI vAta che. e emAM potAnI jAtane mAne ke mAre ATaluM karavuM ja joIe, mArA ziSyoe ATaluM karavuM ja joIe, pote baMdhAya ane ziSyo paNa baMdhAya. paNa baMdhAtAM baMdhAtAM AgaLa vadhe, pragati mAMDe ane A to 'jJAnI puruSa', te pote baMdhAya nahIM ane mukta kare. kartAbhAva baMdhAve ne nimittabhAva mukta kare. puraNa-galata paramAtmA praznakartA : zuddhAtmA jJAtA-draSTA mAtra che, to kRpA-avakRpA e ghAlamela koNa kare che ? konI mAraphate karAve che ? dAdAzrI : koI ghAlamela karatuM nathI, badhuM A pudgala ja che. praznakartA : preraNA badhI pudgalanI ja che ? dAdAzrI : badhuM pudgala che. pudgalamAM ahaMkAra hala AvI gayo. krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM ja AvI gayuM. badhuM pudgala puraNa-galana thayA lobheya evo puraNa-calana thAya. badhuM puraNa-galana thayA kare. praznakartA : AtmA ane pudgalamAM phera zuM ? dAdAzrI : AtmA eka ja vastu che. eka ja vastu eTale e vadha-ghaTa thatI nathI, eka ja svAbhAvika vastu che. jyAre pudgala e svAbhAvika vastu nathI. pudgala kone kahevAya ? AmAM khAvAnuM pUre, te puraNa kahevAya ane saMDAsamAM jAya, te galana kahevAya. zvAsa lIdho te puraNa ne ucchavAsa e galana che. e pudgala puragala uparathI thayuM che. A zarIramAM pudgala ane AtmA be ja vastu che. jo pudgala ane AtmAnI vaheMcaNI karatAM AvaDI jAya to tene AtmA jaDI jAya. paNa evI mANasamAM zakti nathI, e mANasanI matinI bahAranI vAta che. buddhithI paranI A vAta che ! 'jJAnI puruSa'mAM bhagavAna jAte beThelA hoya te emanI kRpAthI zuM nA thAya ? jJAtInI kRpA praznakartA : ahIM badhA beThA chIe te dAdA bhagavAnanI kRpA dareka upara sarakhI Utaraze ? dAdAzrI : nA, sarakhI nahIM. tamAro 'dAdA bhagavAna' para kevo bhAva che, tenA para che. praznakartA : mAruM vAsaNa dhAro ke moTuM hoya to vadhAre pANI le ne koI loTA jeTaluM pANI le. to vAsaNa upara AdhAra rAkhe ke bhAva upara ? dAdAzrI : emAM vAsaNanI jarUra nahIM. kazuM nA AvaDatuM hoya to huM kahyuM ke, "kazuM nA AvaDatuM hoya to ahIM besI rahe bA, jA pelA bUTa sApha karyA karaje.' jJAnInA kRpApAtra thavAnuM che, bIjuM kazuM karavAnuM nathI. kRpA prApta ahaMkAreya puraNa-galana thayA kare. lagnamAM jAya ne koI je je kare to ahaMkAranuM puraNa thAya; je' je' nA kare to pAchuM galana thAya ! krodha ekadama nIkaLe tyAre 50 DIgrIe hoya. pachI 400 thAya, 800 thAya 200, 10, jhIro thaI jAya. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 133 134 AptavANI-5 karavAmAM zuM aDacaNa kare ? ApaNI ADAIo. praznakartA : te ADAIo nA kADhavI joIe ? dAdAzrI : nA, e jaladI pelA lAbha nA thavA de. ame ADAIo dekhIe tyAM karuNA rAkhIe. ema karuNA rAkhatAM rAkhatAM ADAIo dhIme dhIme khaseDAya. tyAM mAthAkUTa vadhAre karavI paDe. zAstranuM vAcana praznakartA : sarzAstronA vAcanathI pApono kSaya nA thaI zake ? dAdAzrI : nA, enAthI puNya baMdhAya kharuM. pApono kSaya nA thAya. bIjuM navuM puNya baMdhAya, te puNyAnubaMdhI puNya kahevAya. sazAstrano abhyAsa kare, temAMthI svAdhyAya thAya. eTale cittanI ekAgratA, mananI ekAgratA bahu suMdara thAya. praznakartA : 'jJAnI puruSa'nA satsaMganI sAthe sazAstranuM vAMcana ane manana karavuM joIe ne ? dAdAzrI : e barobara che, paNa jo jJAnInA satsaMgathI phUla mArksa AvI jAya, pachI vAMcananI jarUra nA rahIne ? A badhAne phUla mArkasa AvI gayA pachI vAMce to bodharezana vadhe UlaTuM. have ATalI suMdara jAgRti thayA pachI nakAmo TAIma jAya. praznakartA : nimitta rIte vAMce to ? dAdAzrI : nimitta rIte kharuM, paNa e saMjogAdhIna che. eTale ApaNA kAbUmAM nathI. praznakartA : saMjogo upara kAbU nathI. evuM kahevuM e ApaNA mananI nabaLAI nA kahevAya ? dAdAzrI : nA, A varlDamAM evo koI mANasa nathI ke jeno saMjogo para kAbU hoya ! dravya ta palaTe, bhAva phare to.. dravya na palaTe, bhAva phare to chUTI zake che bhavano phajeto." - navanIta dravya eTale karma phaLa ApavA taiyAra thayuM hoya te. dravya palaTe nahIM teno dAkhalo ApuM. eka mANasane corInI Teva paDelI hoya, te pote kahe ke mAre choDavI che toya nA chUTe evuM bane ke nahIM ? eno kALa Ave tyAre ja palaTe. have kavi zuM kahevA mAMge che ke tuM roja manamAM bhAva kara ke corI karavA jevI nathI. to corInA bIja eka dahADo khalAsa thaze ne nahIM to pAcho corI karavAnA bhAva karIza to pharI corI karavAnAM bIja paDaze. eTale corImAMthI corI ja thAya. A vAkya bahu UMDA gUDhArthavALuM che. have jeNe svarUpanuM jJAna lIdhuM hoya teNe zuM karavAnuM ? "joyA' ja karavAnuM. 'joyA' kare eTale navuM bIja paDatuM nathI. vaLI koIne duHkha thAya evI corI karI hoya to ApaNe vadhArAnuM zuM kahIe chIe ke, 'caMdubhAI, A atikramaNa karyuM, mATe pratikramaNa karI lo." jagata AkhuM corI kare eTale pharI corInAM bIja paDe. lAMca leto hoya ne manamAM kheMcyA karatuM hoya ke A na ja thavuM joIe. paNa jo koI kahe ke, "A lAMca zuM karavA lo cho ?" tyAre e kahe ke, "tArAmAM akkala nathI. besa ! A be choDIo zI rIte paiNAvIzuM ?" eTale pote A roMga(khoTA)ne "enkareja' karyuM. eTale Avato bhava sajjaDa thayo. eTale A saMsAranA mANaso to jo corI karatA hoya, luccAI karatA hoya, lAMca letA hoya to eNe manamAM bhAva evA karavA joIe ke A khoTuM kAma thaI rahyuM che. A na ja karavuM joIe evuM gA gA karyA karavuM joIe. dravya have hAthamAM nathI rahyuM. pANIno barapha thaI gayo. have zI rIte eno relo jAya ? Dhagalo ja paDe. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 135 136 AptavANI-5 praznakartA : khoTuM karatA hoIe te vakhate bhAva to evo thavo joIe ne ke AvuM mane na ho ke pachI jJAtA-draSTA ja rahevAnuM ? dAdAzrI : jJAtA-draSTA rahevAnuM ane pratikramaNa karavAnuM kahyuM che ne ? praznakartA : paNa bhAva to na ja thavo joIe ne ? dAdAzrI : bhAva to thavAno paNa "ApaNe" to caMdubhAIne jAgRti ApavAnI ke pratikramaNa karo. atikramaNa zA mATe karyuM ? Akho dahADo kramaNa hoya che. atikramaNa Akho dahADo hotuM nathI. kalAkamAM ekAdabe vakhate hoya, tenuM ApaNe pratikramaNa karavuM paDe. ApaNI badhI nabaLAIne jANavI joIe. have ApaNe pote nabaLA nathI. ApaNe to AtmA thaI gayA. paNa ajJAna dazAmAM AnA mULa utpAdaka to ApaNe ja hatA ne ? eTale ApaNe pADozI tarIke kahevuM ke "caMdubhAI, pratikramaNa karI lo.' pratikramaNa to tame bahu ja karajo. jeTalA tamArA sarkalamAM pacAsaso mANaso hoya, jene jene tame ragaDa gaDa karyA hoya te badhAnA navarA paDo eTale kalAka-kalAka besIne, eka-ekane khoLI-khoLIne, pratikramaNa karajo. jeTalAne ragaDa gaDa karyA che te pAchuM dhovuM paDaze ne ! pachI jJAna pragaTa thaze. praznakartA : paNa dAdA, jeNe mane ragaDyA che ene ja meM ragaDyA raheze. kAM to AtmA hoya, kAM to ahaMkAra hoya. ahaMkAra hoya to AtmAno lAbha nA thAya ane AtmA che to pachI ahaMkArano lAbha nA thAya. praznakartA : ahaMkAramAM paNa lAbha hoI zake ? dAdAzrI : A ahaMkAranA lAbhamAM to A badhA choDIo paiNAve che, chokarA paiNAve che, chokarAno bApa thaIne phare che. bairIno dhaNI thaIne phare che. te ahaMkArano lAbha nA maLyo kahevAya ? AkhuM jagata ahaMkArano ja lAbha bhogavI rahyuM che. ame svarUpadhArI AtmAno lAbha bhogavI rahyA chIe. A svopArjita che ne peluM ahaMkAra upArjita che. praznakartA : bhrAMti jAya to mukta thavAya ne ? dAdAzrI : hA, bhrAMti gaI eTale "jema che tema' jANyuM. bhrAMti gaI eTale ajJAna gayuM, ajJAna gayuM eTale mAyA gaI. bhagavAnanI mAyA gaI eTale ahaMkAra gayo, ahaMkArazUnya thaI gayo eTale ukela Avyo ! dAdAzrI : tamane jeNe ragaDyA haze tenuM to te bhogavI leze. tenI javAbadArI tamArI nathI. je ragaDe che ene javAbadArInuM bhAna nathI. e A avatAramAM roTalI khAya che, te AvatA avatAramAM pULA khAvAno vAMdho nathI ene ! ahaMkArato lAbha ! ahaMkAra gayo ke ukela Avyo. ahaMkAra che tyAM sudhI jagata UbhuM Igolesa' karavAnI jarUra nathI. koI jAtano dhaMdho nA hoya enuM nAma AtmA ! praznakartA : A prayatno koNa kare che ? dAdAzrI : ahaMkAra kare che. praznakartA : cage che koNa ? dAdAzrI : ahaMkArano bahArano bhAga cage che, te DiscArja thatI vastu che ne "IgoIjhama" cArja kare che. praznakartA : saMpUrNa nirahaMkAra kyAre pedA thAya ? dAdAzrI : tamAre e pedA karIne zuM kAma che ? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 137 138 AptavANI-5 praznakartA : 'Igo'thI phAyado nathI, e to khabara paDI che. dAdAzrI : eTale A 'Igolesa' hoya to kaMI uttama phaLa maLe ? praznakartA : potAno aMdarano AnaMda, paramAnaMda pachI pragaTe. dAdAzrI : evuM che ke "Igolesa' karavAnI jarUra nathI. "ApaNe koNa chIe? e jANavAnI ja jarUra che. ApaNe je svarUpa che emAM 'IgoIjhama' che ja nahIM. 'tame' caMdubhAI nathI, chatAM 'caMdubhAI chuM" ema mAno cho enuM nAma "IgoIjhama". ajJAtano AdhAra mahIM cIDa UbhI thAya ane pote vALavA prayatna kare, paNa cIDa e 'IphekTa' che ne vALavA prayatna kare che e "kaoNjhijha' che. keTalAka mANaso ciDAya paNa ene vALe nahIM ne uparathI kahe ke "hA, gusso karavA jevo ja hato." te paNa 'kaoNjhijha' che. samajAyuM tamane ? praznakartA : ciDAvAnuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : ajJAnatA. ajJAnatAne laIne rAga-dveSa karyA kare. A sAruM, A khoTuM ema karyA kare. kharekhara to AnI 'IphekTa' che. tene 'ApaNe' svIkArI laIe chIe, ene AdhAra ApIe chIe. 'mane TADha vAI, mane thayuM, mane bhAvatuM nathI." e AdhAra Apyo kahevAya. have kaDhI khArI lAgI, te jIbhanA tAbAnI vastu che. tene ApaNe kahevAnI jarUra zuM? A rIte AdhAra apAya che ne kaoNjhijha kare che. AkhI jiMdagI rAga-dveSa karyA kare che. gamatI vastuo para rAga ne nA gamatI upara dveSa kare che. praznakartA : A rAga-dveSa karanAra koNa che ? ajJAnatA ? dAdAzrI : "IgoIjhama'. ajJAnanA AdhArathI 'IgoIjhama' Ubho rahyo che ne 'igoijhama" A badhuM karyA kare che. jo ajJAnano AdhAra tUTI jAya to 'IgoIjhama" paDI jAya. saMsAratuM "rUTa kojha' A kaoNjhijhanuM tamane samajAyuM ke nA samajAyuM ? koI tamAro gamato bhAIbaMdha Avyo to tame khuza khuza thaI jAva e rAga che ne nA gamato mANasa Ave tyAre ? praznakartA : ekadama ene kADhI to nA mUkAya, paNa mana mArIne besI rahIe. dAdAzrI : e dveSa kahevAya. Ama rAga-dveSa ryA karo cho. vedAMta zuM kahe che ke A manuSyo paramAtmA kema thaI zakatA nathI ? kAraNa maLa, vikSepa ne ajJAna che tethI. jainonI 'thiyarI' ema kahe che ke rAga, dveSa ne ajJAna che tethI. bannenA mULamAM ajJAnatA che ja. eTale ajJAnatA jAya eTale AdhAra tUTI jAya. 'IphekTa' to tenI meLe thayA ja kare che. paNa pote aMdara 'kaoNjhijha' kare che, AdhAra Ape che ke "meM karyuM. huM bolyo', kharI rIte "IphekTa'mAM koIne karavAnI jarUra ja nathI. 'IphekTa' enI meLe sahajabhAve thayA ja kare che. paNa ApaNe tene Teko ApIe chIe ke 'huM karuM chuM" e bhrAMti che ane e ja 'kaoNjhijha' che. praznakartA : e 'kaoNjha'nuM kaoNjha' zuM che ? dAdAzrI : ajJAnatA. 'rUTa kaoNjha' ajJAnatA che. 'jJAnI puruSa' ajJAnatA dUra kare. lakSmInI liMka paisAvALo koNa ? manano je rAjezrI che te. hoya to vApare ne nA hoya toya vApare. A anAja che te traNathI pAMca varSamAM nirjIva thaI jAya, pachI Uge nahIM. agiyAra varase paisA badalAya. pacIsa karoDano AsAmI hoya, paNa agiyAra varasa jo enI pAse eka Anoya Avyo nA hoya to Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 139 140 AptavANI-pa zenA AdhAre TenDara' bharAya che. A be kAyadAnI bahAra cAlI zake ema nathI. e khalAsa thaI jAya. jema A davAonI 'eksapAyarI DeTa' lakho cho tema A lakSmInI agiyAra varSanI 'eksapAyarI DeTa' hoya che. praznakartA: AkhI jiMdagI lokone lakSmI rahe che ne ? dAdAzrI : Aje 77nI sAla thaI, to Aje ApaNI pAse 66 pahelAMnI lakSmI nA hoya. praznakartA : agiyAra varSano ja niyama kyAMthI Avyo ? dAdAzrI : A jema davAomAM be varSanI 'eksapAyarI DeTa' hoya, cha mahinAnI hoya, anAjanI traNa varasanI hoya tema lakSmIjInI agiyAra varasanI hoya. lakSmIjI jaMgama milakata kahevAya che. 200 varSa pahelAMnA vANiyA hatA, temanI pAse lAkha rUpiyA hoya to pacIsa hajAranI milakata laI le. pacIsa hajAranuM sonuM ne jaNaso le, pacIsa hajAra koI jagyAe zarAphane tyAM vyAje mUke ne pacIsa hajAra vepAramAM nAkhe. vepAramAM jarUra paDe to pAMca hajAra vyAje lAve. A emanI 'sisTama' hatI. eTale e zI rIte jaladI nAdAra thaI jAya ? cAre bAju cAra khIlA mAryA ! AjanA vANiyAne to AvuM kazuM AvaDatuMye nathI ! koI bahArano mANasa mArI pAse vyavahArathI salAha levA Ave ke, 'huM game teTalI mAthAkUTa karuM chuM toya kazuM vaLatuM nathI." eTale huM kahuM "atyAre tAro udaya pApano che. te koIne tyAMthI uchInA rUpiyA lAvIza to rastAmAM tAruM gajavuM kapAI jaze ! mATe atyAre tuM ghera besIne nirAMte tuM je zAstra vAMcato hoya te vAMca ne bhagavAnanuM nAma lIdhA huM ghaNAM jaNane mArI pAse 'TenDara' bharI lAvavAnuM kahuM chuM. paNa koI bharI lAvyA nathI. zI rIte bhare ? e pApa-puNyane AdhIna che. eTale pApano udaya hoya tyAre bahu AMTIo vALavA jaIza to UlaTuM che e paNa jatuM raheze. mATe ghera jaIne sUI jA ne thoDuM thoDuM sAdhAraNa kAma kara. ane puNyano udaya hoya to bhaTakavAnI jarUra ja zuM che ? ghera beThAM sAmAsAmI saheje kAma karavAthI badhuM bheguM thaI jAya ! eTale banne vakhate AMTIo vALavAnuM nA kahIe chIe. vAta khAlI samajavAnI ja jarUra che. ame jayagaDhanI jeTI 1968nI sAlamAM bAMdhatA hatA. tyAM eka konTrAkTara mArI pAse Avyo. te mane pUchavA lAgyo, "huM mArA guru mahArAja pAse jAuM chuM. dara sAla mArA paisA vadhavadha kare che. mArI icchA nathI toya vadhe che, to zuM e gurukRpA che ?" meM ene kahyuM, "e gurunI kRpA che evuM mAnIza nahIM. jo e jatA raheze to tane ema lAgaze ke lAva gurune patharo mAruM !" AmAM guru to nimitta che, emanA AziSa nimitta che. gurune ja joItA hoya to cAra AnA nA maLe ne ! eTale pachI eNe mane pUchayuM ke, "mAre zuM karavuM ?" kahyuM, 'dAdA'nuM nAma leje have. atyAra sudhI tArI liMka AvI hatI. liMka eTale aMdhArAmAM pattAM uThAve to cokko Ave, pharI paMjo Ave, pachI pharI uThAve to chakko Ave. te loko kahe ke 'vAha zeTha, vAha zeTha, kahevuM paDe.' kare te tene 107 sudhI sAcuM paDyuM che paNa have badalAvAnuM che. mATe cetato raheje. have tuM kADhIzane to sattAvana pachI traNa Avaze ne traNa pachI 111 Avaze ! te loka tamane buddha kaheze. mATe A 'dAdA'nuM nAma choDIza nahIM. nahIM to mAryo jaIza.' kara." praznakartA : puNya-pApane ja AdhIna hoya, to pachI 'TenDara' bharavAnuM kyAM rahyuM ? dAdAzrI : e "TenDara' bharAya che te pApa-puNyanA udaya pramANe ja bharAya che. eTale huM kahuM kharo ke 'TenDara' bharo, paNa huM jANuM ke pachI ame muMbaI AvatA rahyA. pelo be-pAMca dahADA pachI A Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 141 142 AptavANI-pa e mikenikala bhAga che, anAtma vibhAga che ane acara e Atma vibhAga che. eTale vAtane samaje to ukela Ave, nahi to karoDo avatAreya ThekANuM nA paDe. vAta bhUlI gayo. tene pachI bahu moTI khoTa AvI. te dhaNI-bairI bannee mAMkaNa mAravAnI davA pI lIdhI. te 'dAdA'nuM nAma ja levAnuM bhUlI gayelo. paNa puNyazALI eTalo ke eno bhAI je DaoNkTara hato te Avyo ne bacI gayo ! pachI e moTara laIne doDato mArI pAse Avyo. meM ene kahyuM, "A dAdAnuM nAma lIdhA karaje ne pharI AvuM kyAreya nA karIza." tyAra pachI eNe nAma levAnuM cAlu rAkhyuM. tenAM pApa badhAM dhovAI gayAM ne rAge paDI gayuM. 'dAdA' bole te ghaDIe pApa pAse Ave ja nahi. cogaradama bhamyA kare, paNa aDe nahIM tamane. tame jhokuM khAva to te ghaDIe aDI jAya. rAtre UMghamAM nA aDe. jo TheTha jAgatA sudhI bolyA ane savAramAM UThatAMnI sAthe bolyA ho to vacceno gALo e svarUpa kahevAya. miketikla cetana jagatanA loko jANatA ja nathI ke AmAM cetana kone kahevAya? e to 'baoNDI" (zarIra)ne cetana kahe che. badhAM kArya kare che te cetana kare che, ema kahe che. paNa cetana kazuM ja karatuM nathI. phakta "jANavAnI" ne 'jovAnI', be ja kriyAo enI che. bIjuM badhuM anAtma vibhAganuM bAkI karoDa avatAra tyAga kare, tapa kare toya kazuM vaLaze nahi. AtmA tyAgasvarUpa ja che. sarvasaMga parityAga svarUpa che. have AtmA mATe tyAga karavA jAya te badhuM tophAna che. 'tyAge usako Age." tamAre jo AgaLa joItuM hoya to tyAga karo. citta ane aMtarAtmA praznakartA : citta ane aMtarAtmA vacceno bheda samajAvo. dAdAzrI : citta zuddha thayuM e ja aMtarAtmA. e aMtarAtmA zAthI kahevAya ke potAnA paramAtmAne eTale ke zuddhAtmAne bhajavAnuM che, te rUpa eTale ke zuddhAtma rUpa thavAnuM che. paheluM, zuddhAtmA pratItimAM Ave, lakSamAM Ave. tyArabAda anubhava padamAM rahevA mATe, zuddhAtmAnI joDe eka lakSa, ekatAra karavAnuM ! paNa jyAM sudhI bahAra 'phAIlo' hoya tyAM sudhI tevuM Akho dahADo thAya nahIM, eTale aMtarAtmA kahyo. aMtarAtmadazA eTale 'InTarima gavarmenTa' ane A 'phAIlo' pUrI thaI eTale 'phUla gavarmenTa' paramAtmA thAya. ahIM AvI jazo to eno ukela Avaze ane lAMbu pharavA jazo to naryA pustako ne pustako bharAze. eno pAra ja nathI Ave evo. paramAtmA e 'paramenanTa' che. mUDhAtmA, bahiMmukhI AtmA e paramenanTa' nathI ane aMtarAtmA parabhavamAMya sAthe jAya. mUDhAtma dazA parabhavamAM AnI A ja sAthe nA hoya, tyAM bIjI mUDhAtma dazA Ave. vRti vahe tija bhAvamAM praznakartA : citta zuddha thayA pachI, aMtarAtmAnuM jJAna je prAgaTya kare che, emAM bAhya AvaraNone mukta rAkhe che. eTale mana che te ekadama A bole che koNa ? e nicetana cetana che, mikenikala cetana che. e daraasala cetana nathI. keTalAka Ane sthira kare che. alyA, zuM karavA sthira kare che ? tuM mULa svarUpane khoLI kADhane ! mULa svarUpa sthira ja che. A pAchuM Ane sthira karavAnI Teva zuM karavA paDe che? A nicetana cetana to mULathI ja caMcaLa svabhAvanuM che. mikenikalano artha ja caMcaLa thAya. A caMcaLane sthira karavA phare che, te keTalo UMdho rasto lokoe pakaDyo che ? tethI to anaMta avatArathI bhaTakabhaTaka kare A jagatamAM be vastu che : eka sacara che ane eka acara che. sacarAcara A baoNDI che ane jagateya AkhuM sacarAcara che. sacara Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 143 144 AptavANI-5 bAhya vicAro tarapha jhUkatuM nathI, paNa AMtarika vicAro tarapha vadhAre DhaLe dAdAzrI : eTale ke je vRttio pahelAM bahAra bhaTakavA jatI hatI te have pAchI aMdara Ave, potAne ghera Ave. praznakartA : emAM mananI lAgaNIomAM kaMI pheraphAra thAya kharo ? dAdAzrI : kazo ja pheraphAra thAya evuM nathI. mana jaDa che. bahAra je jAya che te 'paramenanTa' vastu nathI. kSaNe kSaNe e badalAyA kare. AmAM paramenanTa' ApaNe "pote'. bIjuM A badhuM to badalAyA ja kare. tamane khAlI bhAsa thAya ke A varasAda paDaze ne e UDI jAya ! e khAlI bhAyamAna pariNAma che. eno lAMbo kazo artha nathI. eTale ApaNane zuM bhAse che ? kone e bhAse che ? enI tapAsa karavAnI. citta 'dAdA bhagavAnane yAda kare, jemAM ne temAM 'dAdA' dekhAya te citta bahu sAruM kahevAya. evuM ghaNAMne rahe che. vattA-ochA pramANamAM hoya. 'dAdA bhagavAna' e ja potAno "zuddhAtmA' che eTale citta zuddhAtmAmAM rAkho ke 'dAdA bhagavAnamAM rAkho, e sarakhuM ja che. banne cittane zuddha ja rAkhe che. saMsArI citta e azuddha citta kahevAya. azuddha citta e mizra cetana che. e zuddha citta thAya che eTale zuddha cetana thaI jAya che. zuddha citta eTale zuddha cetana. 'huM zuddhAtmA chuM' e lakSa beThuM e ja ApaNuM svarUpa. ene aMtarAtma dazA kahevAya. citta ane prajJA praznakartA : prajJAzakti bahAra jAya ? cittanI jema ? dAdAzrI : citta ekaluM ja bhaTakavAnuM. pachI zuddha thAya eTale bhaTake nahIM. azuddha citta bhaTaka bhaTaka kare. are ! mahephilamAM hau jaI Ave ke jyAM brAMDInI bATalIo UDatI hoya ! cittanI zaktio bahu bhAre che. tethI ja loko kaMTALI jAya che ne ! A mana lokone eTaluM badhuM herAna karatuM nathI, paNa citta bahu herAna kare. mana to be kAma kare che eka sArA vicAra phUTe ne eka kharAba vicAra phUTe - koThImAMthI phUTe ema vicAro e zeya vastu che. ne "ApaNe' 'jJAtA' chIe. A to bhrAMtine laIne ema lAge che ke mane vicAra AvyA. dAdAzrI - kaLI khIlavatA dAdAzrI : A ADAavaLA dhaMdhA have karIza ? jAnavara thavuM che tAre ? praznakartA : nA. dAdAzrI : A be pagathI paDI javAya, tenA badale cAra paga hoya to sAruM, paDI to nA javAya ! ane vadhArAmAM pUMchaDuM inAmamAM maLe te kUdatuM kUdatuM to javAya !!! have tAre evuM kaMI thavuM che ke manuSya ja thavuM che ? praznakartA : manuSya thavuM che. dAdAzrI : to pachI manuSyanA guNo joIze. je tane game che evuM ja sAmAne ApIe to manuSyapaNuM Ave. koI tane nAlAyaka kahe, to tane game ? praznakartA : nA game. dAdAzrI : eTale ApaNe samajI javuM ke ApaNe koIne nAlAyaka kahIe to ene kema game ? eTale ApaNe ema kahevuM ke Avo bhAI, tame bahu sArA mANasa cho. eTale ene AnaMda thAya. koI ApaNI pAse jUThuM bole to ApaNane duHkha thAya; tevuM ApaNe koInI pAse jUThuM bolIe to tene keTaluM du:kha thAya ? aNahakkanuM bhogavI nA levAya. aNahakkanuM bhogave che loko ? praznakartA : ghaNA jaNa bhogave. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 145 146 AptavANI-5 dAdAzrI : are, bairI hau uThAvI jAya chene lokonI ! potAnI hakkanI bairI rAkhavI. A to bairI bIjAnI khoLI lAve ! hakkanI potAnI strI hoya to koI vAta nA kare, gharanAMya koI vaDhe nahIM. mATe kayA khADAmAM paDavuM sAruM ? praznakartA : hakkanA.. dAdAzrI : aNahakkano khADo to bahu UMDo ! pAchuM upara avAya ja nahIM. mATe cetIne cAlavuM sAruM. mATe tuM cetI jaje. A javAnI che, buDhApo AvavAno hoya tene ame nA kahIe, mATe A bhaya-signala tane batAvIe chIe. praznakartA : hA, hA, nahIM laI jAuM, bIjAnI bairI nahIM laI jAuM. dAdAzrI : hA, barobara. laI javAno vicAreya nahi karavAno. koI strI pratye AkarSaNa thAya toya, 'he dAdA bhagavAna ! mane mApha karo." dAdAzrI : ApaNe ahIM koI koI mANasa evA thaI jAya che, to temane zuM kahe che ? anADI. AryaprajA eTale Arya AcAra, Arya vicArane Arya uccAra. tane mArI vAta game che ? kaMTALo Ave che ? praznakartA : game che eTale beTho chuM. dAdAzrI : tuM jUThuM. koI dahADo bole che ke ? praznakartA : boluM chuM. dAdAzrI : jUThuM bolavAthI nukasAna zuM thatuM haze ? praznakartA : nukasAna thAya. dAdAzrI : ApaNA parathI vizvAsa ja UThI jAya. praznakartA : sAmAne khabara paDatI nathI ema samajIne bole. dAdAzrI : hA, paNa vizvAsa UThI jAya eTale mANasanI kiMmata khalAsa ! te corI koI divasa karelI ke ? praznakartA : nA, nathI karI. dAdAzrI : nathI karI ? tane corI karavAnuM gamatuM nathI ? praznakartA : game to kharuM paNa Dara lAge ne ! bhUkha lAgI ? olavo ! dAdAzrI : tuM peTamAM khAvAnuM nAkhe che te zA mATe nAkhe che ? praznakartA : bhUkha saMtoSavA. dAdAzrI : tane bhUkha lAge che te ghaDIe ahIM peTamAM lAge che ke olavAya che ? kahIe. aNahakkano paiso nA paDAvI levAya. A muMbaI zaheramAM loko bheLaseLa karatA nathI ne ? praznakartA : vepArIo kare to che. dAdAzrI : te koI oLakhANavALo hoya tene cetavaje ke 'cAra pagavALA thavuM hoya to bheLaseLa karo.' nahIM toya tame bhUkhe nahIM maro, tenI ame geranTI ApIe chIe. kaMIka samajavuM to joIe ne ? ApaNe kayA dezanA chIe ? praznakartA : bhArata dezanA. dAdAzrI : bhArata dezanA ApaNe. te ApaNI 'kvaoNliTI' kaI che? Arya prajA ! ane bahAranI kaI kahevAya ? praznakartA : anArya. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 147 148 AptavANI-5 praznakartA : bhUkha to lAge ja ne ? dAdAzrI : olavAtI nathI ? praznakartA : nA, khAdhA pachI olavAI jAya. dAdAzrI : hA, eTale bhUkha e agni ja kahevAya ne ? peTamAM agni lAge tyAre zuM khAya che ? A moTarano khorAka to peTrola che ane ApaNe ghI-telanuM iMdhaNa che. tane bhUkha ekalI lAge che ke tarasa hau lAge che ? praznakartA : tarasa hau lAge ne ? dAdAzrI : eTale tarasa paNa mahIM saLage che ema ne ? tuM ene pANI reDuM tyAre e olavAya ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : tane thAka hau lAge ? praznakartA : hA, thAkeya lAge. dAdAzrI : thAka lAge eTale kalAkeka ArAma kare. nIMda lAge ke ? praznakartA : hA, lAge che. dAdAzrI : eTale A badhuM lAge che. bhagavAne zuM kahyuM'tuM ke A manuSyano avatAra lAgatuM olavavA mATe che. tyAre ApaNe kahIe, 'sAheba lAgatuM olavI nAkhyuM. have bIjuM mAre zuM karavAnuM ?" tyAre bhagavAna kahe ke, 'tame tamAre mAruM nAma dIdhA karo ne chUTavAnI taiyArIo karo.' hindustAnamAM AryaprajA tarIke janmyo mATe chUTavAne lAyaka thayo. eka jaNane meM pUchyuM ke tArI poLa to bahu zAhukAronI che, te corIo thatI nahIM hoya ! tyAre eNe kahyuM ke jo A sAmenI polIsacokI uThAvI juo. pachI amArAM ADozI-pADozI saMDAsamAM loTo hoya tema nA rahevA de ! eTale teM kahyuM enA jevuM, bIkanA mAryA ! koI bIka nA hoya to vAMdho nahIM ne ? praznakartA : to vAMdho nA Ave. dAdAzrI : tuM corI lAve, tane gamatI hoya te cIjo ? praznakartA : gamatI cIjo to laI AvuM. dAdAzrI : sonAnI lagaDIo paDI hoya to lAve ke ? praznakartA : evuM hoya to badhAnuM mana lalacAI jAya. dAdAzrI : A lokonAM mana evAM 'sTeDI' nathI. A to bhayanAM mAya sIdhAM rahe evAM che. A kavirAje eka dahADo mane kahyuM ke A nAlAyakone mATe sarakAra ne lazkara ne polIsavALA rAkhavA paDe che ane eno kare che te lAyaka pAsethI le che ! evA ghaNA loko haze ke jemane mATe polIsavALAnI jarUra nA hoya. athaDAmaNathI aTakaNa mejisTreTa sAheba ghera bAI joDe babbe mahinAthI bolatA nA hoya ne tyAM korTamAM sAta varasanI sajA ThokI besADe ! alyA, moDhAM caDhAvIne gharamAM zuM pharo cho ? nikAla karI nAkho ne. mAre koI joDe sahejeya matabheda thayo nathI. zAthI ema haze ? praznakartA : matabheda thAya evuM bolIe, cAlIe ne vartIe nahIM, to matabheda nA paDe. dAdAzrI : matabheda eTale zuM ? athaDAmaNa. Ama sIdhesIdhA jatA hoya ane vacce ilekTrikano thAMbhalo Avato hoya to tamAre samajavuM joIe. ApaNe ene kahIe ke tuM koNa vacce aTakAvanAra, to ? sAme bheMsano putra-pADo Avato hoya to ApaNe zuM ene ema kahevuM ke khasI jA, khasI jA ! Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 149 150 AptavANI-5 praznakartA : e nA cAle. dAdAzrI : tyAM ApaNe khasI javuM joIe. sApa Avato hoya to . sthitaprajJa kyAre kahevAya ? eka paMDite mane pUchayuM, 'sthitaprajJa eTale zuM ?" have huM kaMI paMDita nathI. huM jJAnI chuM. te paMDitane vagara pArAe garamI caDhelI hatI. meM temane samajAvyuM ke tame jyAre pArA vagaranA thazo, tyAre sthitaprajJa dazA thaze ! mATe A pAro utAro. paMDita e to vizeSaNa. ghaNAM jaNane hoya. paMDita to ghaNA hoya, eka dahADo vizeSaNa vagaranA thAo. huM vizeSaNa vagarano thayelo chuM. eTale loko mane jJAnI kahe che. bAkI huM to jJAnIya nathI. huM to vizeSaNa vagarano 'nirvizeSa puruSa' chuM ! vicAra karIne karmo kapAya ? praznakartA: kahevAya che ke AkhuM mohanIya karma vicArathI uDADI zakAya tema che ! dAdAzrI : hA, paNa te vicAra 'jJAnI puruSa'nI pAsethI hovA joIe, potAnA vicArathI nahIM. praznakartA : A to jAnavaronI duniyA thaI. dAdAzrI : A je jAnavaro kahuM chuM tevAM manuSyoya che. praznakartA : e pArakhavAM kevI rIte ? dAdAzrI : samajAya ApaNane, enAM ziMgaDAM UMcAM kare to ApaNe nA samajI jaIe ke A pADo che ? eTale ApaNe khasI javuM. amane to AvatAM pahelAM khabara paDI jAya. sugaMdhI uparathI oLakhuM ene. keTalAka paththara jevA paNa hoya che, thAMbhalA jevA hoya che. praznakartA : ghaNAMne moDhAM uparathI khabara paDI jAya ne ? dAdAzrI : hA, kharuM. paNa jene moDhAM uparathI khabara paDe tene potAnuM tharmomITara jeTaluM 'karekTa' rAkhavuM paDe ? praznakartA : pUrvagraharahita rAkhavuM paDe. dAdAzrI : pUrvagraharahita jo mANasa thAya to kalyANa ja thaI jAya. kAle tame mArI joDe jhaghaDo karI gayA ho ne to tame bIje dahADe Avo to ame kAlanI vAta bAjue mUkI dIdhelI hoya. pUrvagraha rAkhuM to e mArI bhUla che, pachI bhalene tame bIje dahADe evA nIkaLo teno vAMdho nathI. A pUrvagrahane laIne to jagata mAra khAya che ane tethI tene laIne doSo bese che. tame cho evA mAnatA nathI ne nathI evA mAno cho ! tame sAmAne gadheDo kaho tenI sAthe bhagavAnane hau gadheDo kaho cho. tethI sAmAne gadheDo kahetAM pahelAM vicAra karajo. athaDAmaNa hovI ja nA joIe. eno ukela lAvavo joIe. ukela vagara besI rahevuM e 'vesTa opha TAIma enDa enarjI' che. vicAro be prakAranA : eka svacchaMdI vicAro ane bIjA "jJAnI puruSa'nI pAsenA vicAro. 'jJAnI puruSa'ne vAreghaDIe dekhADavA ke AvA vicAra Ave che, tyAre e kahe ke A 'karekTa' che. to AgaLa cAlavA devuM nahIM to svacchaMdI vicAra hoya to kyAMya pahoMcI jAya. vicArathI badhuM UDI jAya. mAruM badhuM vicAre karIne UDI gayuM che, A jagatamAM koI evI vastu nathI, koI evo paramANu nathI ke jeno meM vicAra kya nA hoya ! karmotI tira-jJAtIonI rIta ! praznakartA : jJAnI hoya te mohanIya karmanA jJAtA-draSTA rahe to e karma UDI jAya ne ? dAdAzrI : jJAtA-draSTA rahyA eTale badhAMya karma UDI jAya. badho cAritramoha UDI jAya. khAlI zuddha upayoga ja rahe. 'huM zuddhAtmA chuM' Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 151 15ra AptavANI-5 eno upayoga rahevo joIe. Aya zuddhAtmA che, teya zuddhAtmA che. gadheDAM, kUtarAM, bilADAM, badhAM zuddhAtmA che. gajavuM kApanAroya zuddhAtmA che. A duSamakALanA jIvonI samajaNamAM moha ane mUcha bharelAM che. tethI kRpALudeve A kALanA jIvone hapuNyazALI kahyA ! te loko Akho dahADo krodha-mAna-mAyA-lobha, rAga-dveSa karyA kare ! bApa-dAdA karatA hatA te rUDhi cAlI AvatI hoya te pramANe dharma kare. paNa te samajaNapUrvakanuM nA hoya. darekane potapotAnA dharmanA pudgalanuM AvaraNa hoya. jainane jaina pudgala ne vaiSNavane vaiSNava pudgala mokSe nA javA de. e pudgalanI nirjarA thaze to kalyANa thaze. mokSamAM jaina pudgaleya kAma lAge nahIM ne bIjAM pudgaleya kAma lAge nahIM. pratyeka pudgalano nikAla karavo paDaze. jAya ! A utAvaLano mArga nathI. A to jAgRti rAkhavAno mArga che. zuddha upayogamAM raho, tenAthI enI meLe ja nirjarA thayA ja karaze. tamAre kazuM ja karavAnuM nathI. tethI to ame paNa ema kahIe chIe ke amAre mokSe javAnI utAvaLa nathI. amAre zene utAvaLa hoya ? ahIM ja amane mokSa vartato hoya, tyAM have bIjo kyo mokSa joIe che ? ane pelo mokSa to kAyadesarano che. e to enI meLe borDa upara AvI jAya ke traNa ne traNa seMkaDe thaze ! ApaNe utAvaLa karavAnI zI jarUra ? praznakartA : mokSa e nizcita ja che ? dAdAzrI : nA, nizcita nA mAnI lezo. nizcita hoya to to pachI badhAya nirAMte sUI rahe. evuM nathI. zuddha upayoge abaMdha dazA 'tame zuddha upayogamAM ja raho" eTale ame kahevA mAgIe chIe. bIjuM kazuM vicArazo nahIM. A divasa nathI ke hamaNAM pUruM thaI jAya ! A to saMsAra che. tame tamAre upayogamAM rahezo ke badho hisAba chUTI jaze ! ApaNe vicAramAM paDIe ke kyAre pUruM thaze ?" eTale bIjuM bhUta pesI jaze. ApaNe zene mATe utAvaLa che ? amAre cAritra moha bahu jUja hoya ane tamAre DhagalAbaMdha hoya. paNa tamAreya dahADe dahADe ocho ja thato jAya che. cAritramoha jAya che. e mukti ApIne ja jAya che. praznakartA : mokSanA dvAramAM to pudgalane dAkhala ja kyAM thavAnuM che ? tyAM to AtmAne ja dAkhala thavAnuM che. dAdAzrI : zuddhAtmapada prApta thayA pachI mokSamAM dAkhala thaI zakAya ema che. bIjA badhAmAMthI rAga-dveSa UDI jAya eTale rahyo te cAritramoha kahevAya. enI nirjarA thaI jAya ke mokSa thaI jAya ! praznakartA : karmanI nirjarA kevI hoya ? dAdAzrI : tame zuddhAtmAmAM ho to badhI karmanI nirjarA ja che - zuM nirjarA thAya, enuM tamAre zuM kAma che ? roja saMDAsamAM tame jo jo karo cho ke Aje pILo thayo ke kALo thayo ? Aya paNa eka nirjarA ja che, dehanI eka jAtanI nirjarA che. praznakartA : e barobara che, paNa nirjarA pUrI kyAre thAya ? dAdAzrI : pUrI karIne tamAre zuM kAma che te ? praznakartA : pachI khabara paDe ne ke have mokSa jaladI AvI gayo. dAdAzrI : ema utAvaLa karavA jAya tyAM bIjuM jhAMkharuM vaLagI pAMca lAkha cAritramohanA mahemAna hatA, emAMthI hamaNAM pAMcaso gayA, te pAMcaso ochA thayA, pachI pharI pAMcaso gayA, pharI pAMcaso gayA ema ochA ja thatA jAya che. pachI pAMca lAkhanA cAra lAkha thaze. pachI traNa lAkha, pachI be lAkha ema karatuM karatuM khalAsa thaI javAnuM. ApaNe pachI gaNyA karIe ke keTalA rahyA, keTalA rahyA te ApaNe gaNIne zuM kAma che ? zuddha upayogamAM rahyA ke saMvara sAthe nirjarA thayA ja kare. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 153 154 AptavANI-5 praznakartA : Ano artha ema ke jeTalA zuddha upayogamAM vadhAre raho eTalI vadhAre nirjarA thAya ? dAdAzrI : zuddha upayoga ja kAma karavAnuM che. tamAro dharma zuddha upayoga che. e jeTalo cUko eTalo tamane mAra paDe ane ame je pAMca AjJAo ApI che te zuddha upayogamAM rAkhavAnA hetu mATe ja che. pAMca AjJA pALI enuM nAma ja zuddha upayoga. emAMthI eka pALIe toya e zuddha upayoga ja che. pAMcamAMthI eka tamArAthI nA paLAya ? praznakartA : dAdA, AmAM evuM che ne eka pALo ne toya pAMce paLAya jAya che. dAdAzrI : te to UlaTuM sAruM ne ? eka pALI to pAMcano lAbha thAya. A to bahu saheluM ne saraLa che. kazI muzkelI nathI, mAthe koI vaDhanAra nathI. nahIM to mAthe pelA guru mahArAja hoya te to tela kADhI nAkhe ! savArathI UThyA tyArathI ApaNane jhApaTa jhopaTa karyA kare ! karmanuM Ayojana-kriyA ke dhyAna ? praznakartA : hAlamAM je bhogavAya che emAM Ape kahyuM ke Ayojana che. emAM kriyamANa paNa hoya ne saMcita paNa hoya to e karma ne kAraNanuM Ayojana kevI rIte samajavuM ? dAdAzrI : e Ayojana ApaNI kriyA upara AdhArita nathI hotuM. ApaNA dhyAna upara AdhAra rahe che. tame caMdubhAInA dabANathI pAMca hajAra rUpiyA dharmAdAmAM Apo te tame Apo kharA, paNa tamAruM dhyAna vAstavika nahotuM. praznakartA : bahu icchA nahotI. dAdAzrI : nA, icchA nahIM ema nahIM. icchAnI jarUra ja nathI. icchAmAM karma baMdhAtAM nathI. dhyAna upara AdhAra che. icchA to hoya ke nA paNa hoya. paisA ApatI vakhate manamAM ema hoya ke A caMdubhAI nA hota to huM Apata ja nahIM. eTale UlaTuM tame dAna ApIne janAvaramAM jazo - A raudradhyAna bAMdhyuM tethI. praznakartA : dhyAna zenA para AdhArita che ? dAdaAI : dhyAna to tamArA DevalapamenTa upara AdhAra rAkhe che. tamane je jJAnanuM 'DevalapamenTa' thayeluM che, tenA para AdhAra rAkhe che. tame kharAba karazo paNa aMdara dhyAna UMcuM hoya to tamane puNya baMdhAze. zikArI haraNuM mAre, paNa mahIM khUba pastAvo kare ke "A mAre bhAge kyAM AvyuM ? A bairAM-chokarAM mATe mAre A nAchUTake karavuM paDe che !" to te dhyAna UMcuM gayuM kahevAya. 'necara' (kudarata) kriyA nathI jotI. te vakhatanuM tamAruM dhyAna jue che. icchA paNa nathI jotI. koI mANase tamane lUMTI lIdhA te vakhate tamArA mananA bhAvo badhA raudra thaI jAya. aMdhArAmAM AvA bhAvo thAya ne zuddha prakAza hoya tyAM kevA bhAva thAya ? 'vyavasthita' kahIne bhAvAbhAva thayA vagara AgaLa cAlavA mAMDe ! dharma, artha, kAma ane mokSa praznakartA : dharma, artha, kAma ane mokSa - A jIvananAM cAra pado jarA samajAvo. dAdAzrI : artha eTale ApaNA loko sAMsArika svArtha kahe che te. tyAMthI mAMDIne TheTha paramArtha sudhIno artha e artha che. TheTha paramAtmA sudhI artha rahe che. paramArthano artha zo ? AtmA saMbaMdhI ja jyAM svArtha che, bIjo koI svArtha ja nathI, AtmA sivAya saMsAra saMbaMdhI koI svArtha ja nathI e paramArtha kahevAya. ane AtmA saMbaMdhI svArthI to 'jJAnI puruSa' hoya. artha pachI je svArthamAM laI jAya che te vakhate te sakAmamAM pariNAma pAme che ane jyAre artha paramArthamAM jAya che tyAre niSkAmamAM pariNAma Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 pAme che. eno e ja kAma mokSe laI jAya che ne eno e ja kAma saMsAramAM rakhaDAve che. 155 dharmamAMya eno e ja dharma saMsAramAM rakhaDAve che ne eno e ja dharma mokSe laI jAya che. praznakartA : dharmanI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : A saMsAramAM rakhaDAve e zubha dharma che ane mokSe laI jAya e zuddha dharma che. dharmanuM nAma kema paDyuM ? tyAre kahe ke adharma hato mATe dharma paDyuM. eTale A dharmAdharma che. saMsAranA dharmiSTha puruSo zuM kare ? adharmanA vicAro Ave tene Akho dahADo dhakkA mAra mAra kare. adharmane dhakkA mAravA ene dharma kahyo. praznakartA : dharmanuM pAlana kare to adharma oTomeTikalI' nIkaLI jAya ne ? dAdAzrI : dharma be prakAranA che. eka svAbhAvika dharma ane bIjo vizeSa dharma che. jyAre zuddhAtmA prApta thAya tyAre svAbhAvika dharmamAM Ave. svAbhAvika dharma ja kharo dharma che, e dharmamAM kazuM 'vINavAnuM' che ja nahIM. vizeSadharmamAM badhuM vINavAnuM che. laukika dharma kone kahevAya ? dAna ApavuM, lokonI upara upakAra karavo, 'oblAijiMga necara' karavo, lokonI sevAo karavI, e badhAne dharma kahyo. enAthI puNya baMdhAya ane gALo bhAMDavAthI, mArAmArI karavAthI, lUMTI levAthI pApa baMdhAya. puNya ane pApa jyAM che, tyAM sAco dharma ja nathI. puNya-pApathI rahita sAco dharma che. jyAM puNyapApane heya gaNavAmAM Ave che ane upAdeya potAnuM svarUpa gaNavAmAM Ave che e 'riyala' dharma che. eTale A 'riyala' ane 'rileTiva', banne dharma judA che. artha sAMsArika svArthamAM pariName tenuM nAma adharma ane Atmika AptavANI-pa svArthamAM pariNAma pAme tenuM nAma dharma kahevAya. evuM ja sakAma ane niSkAmanuM che. praznakartA : dharma vagara koI jIva rahI zake kharo ? 156 dAdAzrI : koI jIva dharmanI bahAra hoto ja nathI. dharmamAM hoya ke adharmamAM hoya, e sivAya nA hoya. praznakartA : keTalAka Izvarane mAnatA nathI ne ? dAdAzrI : A jagatamAM izvarane nA mAnavAvALAone ApaNe nAstika kahevA nahIM. emane nAstika kahevuM e bhayaMkara guno che. enuM zuM kAraNa ? jene 'huM chuM' evuM potAnA astitvanuM bhAna che e badhA Astika kahevAya ane dharma badhA judI judI rIte hoya che. koI nItinuM pramANa mAne, koI satyanuM pramANa mAne, koI manuSyone bacAvavAnuM pramANa mAne, e paNa eka dharmanuM pagaluM ja che. kaMI maMdiro baMdhAvavAM enuM nAma ja dharma evuM nathI. je pUrNa nItiparAyaNa che te koI dahADo maMdiramAM darzana karavA nA jAya toya cAle. tene bIjA kazAnI jarUra nathI. prAmANikatA to moTAmAM moTuM dharmanuM sAdhana che. prAmANikatA ne nIti jevuM moTuM bIjuM dharmamAM sAdhana ja nathI. A to nIti, prAmANikatA jevuM kazuM nathI rahetuM, eTale pachI pote dharmamAM jaIne, maMdiramAM jaIne, he prabhu ! huM kapaDuM kheMcIne vecuM chuM paNa mane mApha karajo', ema kahe. A vepArIo kapaDuM vecatI vakhate kheMce che te zA mATe kheMce che ? huM emane pUchuM chuM ke A bhagavAnanI bhakti karo cho ne pAchA A kapaDuM zA mATe kheMco cho ? tyAre e kahe ke, badhA kheMce che eTale huMya kheMcuM chuM.' meM kahyuM 'badhA to kUvAmAM paDaze, tame paDazo ? tame kheMco cho zA mATe ?" tyAre vepArI kahe, 'cAlIsa mITara kApaDa ApIe temAM kheMcI kheMcIne ApIe to pA mITara vadhe che !' alyA, A kheMcavAnI kasarata zA mATe kare che ? alyA, A to vArevAre tuM raudradhyAna kare che ! tArI zI dazA thaze ? mahAvIranI sabhAmAM besatAM meM tane joyelo hato. mahAvIranI sabhAmAM beThelA te loko ja ahIM AgaLa atyAre kapaDAM kheMcAkheMca kare ne toya A lokone mokSe javAno vAro Avato nathI. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 157 158 AptavANI-5 A to caTaNI hAra besI rahyA che. AkhA thALa mATe kaMI A loka besI nathI rahyA. praznakartA : satya, ahiMsA, prAmANikatA A badhA je divya guNo che. emAMthI ekAda guNanI upAsanA kare to evuM kharuM ke bAkInA 'oTomeTika' AvI jAya ? dAdAzrI : eka pakaDI le eTale badhA AvI jAya. ekane pakaDI besI jAya eTale badhuM ja AvI jAya ! chUTavAno kAmI praznakartA : zraddhAthI mAnavI jIvanamAM TakI zake che ? te kevI rIte ? dAdAzrI : ApaNe eka sTImaramAM beThA, pachI koIne manamAM evo vahema paDyo ke A sTImara DUbe evI che, to ApaNe UtarI paDIe ane zraddhA bese to ? to pachI besI raho ke nA besI raho ? kema lAge che tamane ? zraddhA nA bese to tarata ja UThI jAya. praznakartA : ghaNI vAra ame zraddhA rAkhIne kAma karatA hoIe chIe, paNa emAM amane muzkelI ja Ave che. dAdAzrI : e zraddhA nathI, e vizvAsa che. vizvAsamAM muzkelI Ave, zraddhAmAM nA Ave. praznakartA : mAre evuM thayuM che. dAdAzrI : zraddhA ne vizvAsa be judI vastu che. zraddhA 'bilIphane AdhIna che. vizvAsa Ave tyAM eno vizvAsaghAta paNa thaI zake ! A jagata ja AkhuM 'bilIpha'nA AdhAre cAlI rahyuM che. paNa A jagatamAM duHkha kema che ? kAraNa ke ene 'roMga bilIpho' maLI che ane jo 'rAITa bilIpha' hota to A jagatamAM duHkha hota ja nahIM ! jIva mAtra bilIpha, mAnyatA upara ja che. AmAM manuSya sivAya itara jIvo to Azrita ja che. devaloko, jAnavara badhAM Azrita ja che. manuSya ekalo ja nirAzrita che. praznakartA : A manuSyo nirAzrita che e kevI rIte ? A devaloko Azrita che e kevI rIte ? dAdAzrI : manuSyo ekalA ja nirAzrita che. manuSya sivAya bIjo koI jIva, devaloko paNa, 'huM kartA chuM evuM bhAna dharAvato nathI ane jyAM kartA thayo tyAM bhagavAnanuM AzritapaNe chUTI jAya che. bhagavAna zuM kahe che ? 'bhAI, tuM karI le che to tuM chUTo ne huM chUTo !" pachI bhagavAnane ne tamAre zI levAdevA ? tame pAchA thAko, kaMTALo eTale mahAvIra bhagavAnanI mUrti ke kRSNa bhagavAnanI mUrti AgaLa besIne mAthAM phoDo cho. pachI tyAM koI bApoya Azrita tarIke svIkAre nahIM. kartApaNAnI 'roMga bilIpha" tUTaze to ja tame Azrita cho, sarvasva cho ! paNa 'roMga bilIpha" chUTe nahIM ne ? praznakartA : 'dAdA' choDAve ne ? dAdAzrI : e to chUTavuM hoya tene choDAve. jene chUTavuM ja nA hoya tene zI rIte choDAve ? kAraNa ke bhagavAnane ghereya kAyado che. bhagavAnano zo kAyado che ? jene chUTavuM hoya tene bhagavAna kyAreya bAMdhatA nathI ane jene baMdhAvuM hoya tene kyAreya choDatA nathI ! have jagatamAM lokone pUchavA jaIe ke tamAre baMdhAvuM che ke chUTavuM che ? praznakartA : ApaNane kaI rIte samajAya ke baMdhAvuM che ke chUTavuM - dAdAzrI : baMdhAvAnAM kAraNonuM sevana kare che ke chUTavAnAM kAraNonuM sevana kare che tenA parathI samajAya. chUTavAnAM kAraNo seve tene chUTavAnA saMyoga maLe. tyAM ene bhagavAna "helpa" ja karyA kare che ane je baMdhAvAnAM kAraNo seve che tene bhagavAna "helpa' karyA kare che. bhagavAnanuM to helpa' ja karavAnuM kAma ne ! Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 159 16 AptavANI-5 praznakartA : "helpa kare emAM bhagavAnano pakSapAta kharo ? madada karavA jeTalo pakSapAta kharo ? dAdAzrI : madada bhagavAna pote karatA nathI, A kudaratI racanA che badhI-svataMtra; "sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che. kAraNa ke jIva mAtra svataMtra che. svataMtra eTale kudarata enI helpamAM ja hoya. pote kaheze ke mAre corI karavI che to caMdra, tArA, badhuM hAjara hoya. bhagavAna to AmAM khAlI 'lAITa' ApavAnuM ja kAma kare che. AmAM mULa corI karavAno bhAva potAno che. kudarata tene tenI purve jyAM kharcAvI hoya tyAM helpa kare che, eTale ke ene badhA saMyogo bhegA karI Ape che. bhagavAna AmAM phakta 'lAITa' ja ApyA kare che. bhakti, yoga te dhyAta praznakartA : gItAmAM kahyuM che ke pRthvI para pApano bhAra vadhI jAya che tyAre eno nAza karavA mATe "huM janma lauM , te 'huM koNa ? dAdAzrI : ene ja AtmA kahe che, huM eTale kRSNa nahIM. '' eTale ja AtmA. niyama evo che ke jyAre jyAre pRthvI upara pApano bhAra vadhe tyAre koI mahAna puruSano janma thaI ja jAya. eTale yuge yuge mahAna puruSano janma thAya che. praznakartA : evuM kahe che ke zrIkRSNa bhagavAne rAsalIlA karI hatI, tenuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : bhagavAna rAsalIlA ramyA ja nathI. tamane koNe kahyuM ke bhagavAna rAsalIlA ramyA hatA ? e to badhI vAto che. kRSNa to mahAna yogezvara hatA. emane rAsalIlAmAM lokoe lAvI durupayoga karyo. kRSNanuM be rIte ArAdhana karavAmAM Ave che. bALamaMdiranA manuSyo che, emaNe bALakRSNanAM darzana karavA ane vaikuMThamAM javuM hoya eNe yogezvara kRSNanAM darzana karavAM. A be rItomAM tamAre zuM joIe ? praznakartA : bhakti, dhyAna e nazo che ? dAdAzrI : hA. praznakartA : to pachI nazAvALuM jIvana jIvavuM sAruM ke kudaratI ! dAdAzrI : kudaratI jIvana jIvavAnuM hoya to bahu ja sarasa. A kudaratI badhuM rAkhyuM che ja kyAM ? A kudarate bahu ja suMdara karyuM che ! kudaratI thAya to ja pragati che, nahIM to pragati nathI ! praznakartA : kuMDalinInuM je dhyAna karIe chIe te UghADI AMkhe karIe te sAruM ke baMdha AMkhe karIe te sAruM ? dAdAzrI : evuM che ke dhyAna tame UghADI AMkhe karazo toya baMdhana che ne baMdha AMkhe karazo toya baMdhana che. kuMDalinInuM dhyAna karavAnuM nathI. dhyAna potAnA svarUpanuM karavAnuM che. kuMDalinI to emAM sAdhana che. sAdhanano upayoga levAno che. potAnA svarUpanI ramaNatA utpanna thaI gaI enuM nAma mukti. praznakartA : sAMkhyayoga kevI rIte prApta thAya ? dAdAzrI : ekaluM sAMkhya e eka pAMkhavALuM kahevAya. tenAthI UDI nA zakAya. eTale sAMkhya ne yoga, e be pAMkhe uDAya ! yoga vagara, mAnasika pUjA vagara AgaLa vadhAya zI rIte ? mAnasika pUjA badhuM goThavyuM che, te kevI sarasa goThavaNI che ! A sAMkhya eTale jJAna jANavuM joIe. dehanA dharma, mananA dharma, buddhinA dharma, AtmAnA dharma e badhuM jANavuM joIe. enuM nAma sAMkhya kahevAya ane yoga vagara sAMkhya pAmI zakAya nahIM. mATe yoga, ahIM mAnasika pUjA (guru mahArAjanI) ke jenA AdhAre tame caDhavA mAgo cho, eno AdhAra levo paDe, avalaMbana levuM paDe, to AgaLa kAma vadhe. praznakartA : zivanI oLakhANa zI che ? ziva kyAM che ? dAdAzrI : kalyANa svarUpa thayelo hoya, te puruSa ziva kahevAya. praznakartA : nirvicAra ane nirvikalpa, e bemAM phera zo ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa dAdAzrI : bahu phera. nirvicAra eTale vicArarahitapaNuM ane nirvikalpa eTale vikalparahitapaNuM. vicAra khalAsa thaI gayA eTale zUnya thaI gayo. vicArazUnya bAvA thaI jAya, keTalAka mANasoya thaI jAya. vicAro karavAnuM baMdha rAkhe pachI vicAronuM dhyAna nA Ape. eTale pachI dahADe dahADe vicArazUnya eTale patharA jevo thaI jAya. Ama uparathI rUpALo baMba jevo dekhAto hoya, zAMta mUrti lAge, paNa mahIM jJAna nA hoya ! 161 praznakartA : nirvikalpano artha keTalAka nirvicAra kare che. dAdAzrI : 'jJAnI' sivAya nirvikalpa hoya ja nahIM. nirvicArI ghaNA hoI zake. vicArazUnyatAmAMthI pharI pAchI ene vicAranI bhUmikA utpanna karavI paDaze. mana vicAra karatuM baMdha thaI jAya eTale badhuM 'sTenDasTIla' thaI jAya. eTale kRpALudeve evuM kahyuM che ke 'kara vicAra to pAma'. eTale vicAra to TheTha sudhI joIze ane 'pAmyA' pachI vicAranI jarUra nathI pAchI. pachI vicAro zeya thAya ane pote zAtA thayo. praznakartA : mahAvIra svAmIe chellI dezanA ApI, to te vakhate paNa emane vicAra to hatA ja, evo artha thAya ne ? dAdAzrI : bhagavAna mahAvIrane paNa TheTha sudhI vicAra rahevAnA. paNa temanA vicAra kevA hoya ke samaye samaye eka vicAra Ave ne jAya. ene nirvicAra kahI zakAya. ApaNe lagnamAM UbhA hoIe tyAre badhA 'je je' karavA Ave che ne. je je' karIne AgaLa cAlavA mAMDe. eTale eka karmano udaya thayo ane teno vicAra Ave pachI e karma jAya, pachI pAchuM bIjuM karma udayamAM Ave. Ama udaya ane asta thayA kare. koI jagAe aTake nahIM. emanI mananI graMthi badhI khalAsa thaI gayelI hoya. eTale emane vicAra herAna nA kare ! amane paNa vicAra herAna nA kare ! vicAra e to manano dharma che. eka vicAra Ave ne jAya ane kazuM aDe nahIM, ene manolaya ja kahevAya. mananuM tophAna nA hoya. mana AptavANI-pa bagIcA jevuM lAge, unALAmAM phuvArA UDyA karatA hoya evuM lAge ane nirvikalpa to bahu UMcuM pada che. kartApadanuM bhAna tUTyuM e nirvikalpa thayo. dehAdhyAsa jAya pachI nirvikalpa pada thAya. 162 praznakartA : samAdhi ane suSupta avasthA vize kaho. dAdAzrI : Aje ApaNA dezamAM je samAdhi mAne che te suSupta avasthAne ja samAdhi kahe che. keTalAka mahAtmAo mananA 'leyarsa'mAM UMDA UtarI jAya che. koI buddhinA 'leyarsa'mAM UtarI jAya che. te vakhate bahAranuM bhAna bhUle che. ene laukika samAdhi kahevAya. samAdhi konuM nAma kahevAya ? akhaMDa jAgRtipUrvakanI samAdhi enuM nAma samAdhi ! zarIra upara dhULanI eka rajakaNa paNa paDI hoya to khabara paDI jAya, enuM nAma samAdhi kahevAya. ApaNA loko 'henDala' mArIne samAdhi karavA jAya che. ene samAdhi nA kahevAya. e 'kalcarDa' samAdhi kahevAya. sAcI samAdhi mane niraMtara rahe che. Adhi, vyAdhi, upAdhinI mahIM paNa samAdhi rahe, enuM nAma sAcI samAdhi ! atyAre mane jelamAM laI javA pakaDI jAya toya mArI samAdhi jAya nahIM ! enI e ja dazA rahe ! ahIM mukta che temAMya samAdhi che, tyAM jelamAMya samAdhi che. praznakartA : dhyAna karavAthI prakAzano anubhava thAya che, e mAnasika hoya che ke kharekhara ? dAdAzrI : e prakAza ja na hoya. e to kalpanA che. A badhI kalpanAne ja satya mAnyuM che. huM 17-18 varSano hato tyAre AMkha dabAvIne meM eka prayoga karelo. te moTo jhabakAro thayo ne ajavALuM ajavALuM dekhAyuM ! huM vicAramAM paDyo ke A zuM thayuM ! pachI mane samajAyuM ke A to AMkhanuM lAITa jatuM rahyuM. je bhautika che e koI dahADoya AtmA thavAno nathI, je AtmA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 163 164 AptavANI-5 che e koI dahADoya bhautika thavAno nathI. banne nirALI ja vastuo paNa sAco mArga maLato nathI. sAco mArga maLe to manuSya avatAramAMthI mukti thAya evuM che. bIjA koI avatAramAM mukti nA thAya, manuSya avatAramAM ajJAnanI mukti thAya, sadehe mukti thAya. A manuSyajIvanano hetu che e sAdhavAno mArga, 'jJAnI puruSa" ApaNane maLe, to prApta thAya. ne ApaNuM badhI jAtanuM kAma nIkaLI jAya. asaMyogI e ja mokSa praznakartA : amAre mokSa nathI joIto, paNa saMyoga rahita thavuM praznakartA : nirguNa eTale zuM ? dAdAzrI : nirguNa eTale jyAM AgaLa prakRtino eka paNa guNa rahyo nathI te ane saguNa eTale dehadhArIrUpe paramAtmA AvyA hoya te saguNa paramAtmA kahevAya. praznakartA : mokSano rasto zo ? dAdAzrI : tame baMdhAyelA cho evuM tamane lAge che? jelamAM purAyelo hoya tene mukti joIe. praznakartA : baMdhana to che ja ne ! dAdAzrI : baMdhanamAM zuM zuM lAge che ? praznakartA : atyAre to A saMsAra sAro sAro lAge che. dAdAzrI : kaDavo nathI lAgato ? praznakartA : UMDANamAM jaIe to kaDavo lAge. dAdAzrI : ATalI badhI kaDavAza lAge che, toya kevo A jIvano svabhAva che ? te pAcho kerI kApIne khAIne sUI jAya ! alyA, hamaNAM to bIbI joDe laDyo hato ne pAcho zuM joIne kerI khAya che ? laDavADa thAya ne bIbI kerI kApIne Ape te zA kAmanI ? eka phera laDavADa thAya te zA kAmanuM ? tame calAvI lo cho ke nathI calAvI letA ? pachI tame laDo to eya calAvI le. pachI zuM kare che ? beu "mejisTreTa'! praznakartA : manuSyajIvanano mukhya hetu sAdhavAno mArga kayo ? dAdAzrI : A manuSyajIvana eTalA mATe ja maLeluM che ke ahIMthI ApaNI mukti thAya, bhagavAnanI prApti karI zakAya. manuSyagatimAMthI ja mukti thAya che. anaMta avatArathI ApaNe prayatno karyA karIe chIe, dAdAzrI : eTale saMyoga jyAM hoya tyAM viyoga hoya ja. tame Ama UMdhI kAnapaTTI pakaDAvo cho ! AtmAne koI saMyoga bhego nA thAya eTale mokSa thaI gayo ! A to sthULa saMyogo, sUkSma saMyogo ane vANInA saMyogo bhegA thayA ja kare ane e saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. viyogI vastu koI bIjI nathI. eTale tamAre saMyogo ekalAnI ciMtA karavAnI ke saMyogo bhegA nA thAya ! saMyogo ekalA bhegA nA thAya to bahu thayuM. eTalA mATe bhagavAne kahyuM che ke, "ego me sAzao appA..... tamahA saMjoga saMbaMdham, savam tiviheNa vAsariyAmi..." evuM tamAre saMjoga vosarAvI devA che ane pAchuM mokSa joIto nathI, evuM bolo cho ! praznakartA : dharma pratye mANasane AkarSaNa thatuM nathI, thoDo vakhata thAya ne pAcho choDI de che, ne pAcho dharma tarapha jAya che, evuM kema ? dAdAzrI : A jagatamAM ekaluM AkarSaNa nathI. AkarSaNa ne vikarSaNa bane che, e dvandrarUpa che. A jagata ja kanvarUpa che. ekaluM AkarSaNa ke ekaluM vikarSaNa nA hoya, nahi to pharI AkarSaNa thAya ja nahi ane Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 165 166 AptavANI-5 dharmanuM ekaluM AkarSaNa hoya toya loko kaMTALI jAya, kAraNa ke A saMsAramAM je dharma cAle che te yathArtha dharma nathI, bhrAMtidharma che. praznakartA : paNa A bhrAMti dharma jarUrano che ne ? dAdAzrI : hA, 'Devalapa' thavA mATe jarUrano che. khaMDAI khaMDAIne AgaLa vadhavAnuM che. jema khaMDAya, pIsAya tema buddhi vadhe. jema buddhi vadhe tema baLApo vadhato jAya eTale svadharmanuM zaraNuM khoLe. gAyanAM vAcharaDAM pesI jatAM hoya, kUtarAM pesI jatAM hoya to tene hAMka hAMka kare ane kuMDALAmAM pesavA nA de, tene sAmAyika kahe che. toya te sAmAyika thAya, kAraNa ke ArtadhyAna ne raudradhyAna temAM nA thAya. praznakartA : ArtadhyAna ane raudradhyAna temAM nA hoya, to pachI samatA ja kahevAya ne ? dAdAzrI : paNa ArtadhyAna ne raudradhyAna jAya nahIM. e to hoya ja. enA mATe sAmAyika karatA pahelAM pahelo niyama karavo paDe. "he bhagavAna ! A caMdulAla, mAruM nAma, A mArI kAyA, A mArI jAta, mAruM mithyAtva badhuM Apane dharAvuM chuM. atyAre mane A sAmAyika karatI vakhate vItarAga bhAva Apo." Ama vidhipUrvaka kare to kAma thAya. praznakartA : tIrthaMkara banavA mATe A kALamAM kevA guNanI jarUra sAcI sAmAyika paDe ? praznakartA : dAdA, zAstro vAMcatAM thAka lAge, sAmAyika karatAM thAka lAge, pratikramaNa karatAM thAka lAge, pUjA karatAM thAka lAge, thAka lAge to zuM karavuM ? dAdAzrI : bhagavAne sAmAyika kone kahyuM ? jene ArtadhyAna ne raudradhyAna nA thAya tene Akhoya dahADo sAmAyika che, ema kahyuM che ! mahAvIra bhagavAna keTalA DAhyA che ! tamane kazI ja mahenata karavAnI nA rAkhe. ane A lokonuM ekya sAmAyika bhagavAna 'eksepTa' nA kare, ArtadhyAna ne raudradhyAna eka guMThANAM mATe, aDatAlIsa miniTa mATe baMdha thavAM joIe. 'huM caMdubhAI chuM" karIne sAmAyika kare, jema A lImaDAne kApI nAkhIe toya pharI phuTe, toya te kaDavo ja rahe ne ?! kema kApyA pachI mahIM khAMDa nAkhIe toya kaDavo rahe ? praznakartA : hA, mULamAM ja ema che, dAdA. dAdAzrI : mULa svabhAvamAM ja che ema ! tema A 'caMdubhAI' badhA rAga-dveSa baMdha karIne sAmAyikamAM beThA, to te zenI sAmAyika kare ? nathI AtmA jANyo, nathI mithyAtva samajatA ! je mithyAtva samaje tene samakita thayA vagara rahe ja nahIM. eTale sAmAyika karavA zeTha beThA hoya paNa emane bIjuM kazuM AvaDatuM nathI eTale e zuM kare ? potAnuM eka kuMDALuM vALeluM hoya ane bIjA koI vicAro Ave, dukAnanA, lakSmInA, viSayanA to tene kuMDALAnI bahAra hAMka hAMka kare ! jema eka kuMDALAmAM dAdAzrI : niraMtara jagatakalyANanI bhAvanA, bIjI koI ja bhAvanA nA hoya. khAvAnuM je maLe, sUvAnuM je maLe, jamIna para sUvAnuM maLe toya paNa niraMtara bhAvanA thI hoya ? jagatanuM kema karIne kalyANa thAya. have e bhAvanA utpanna kone thAya ? potAnuM kalyANa thaI gayuM hoya tene e bhAvanA utpanna thAya. potAnuM kalyANa thayeluM nA hoya e jagatanuM kalyANa zI rIte kare ? bhAvanA bhAve to thAya. 'jJAnI puruSa' maLe to ene 'sTeja'mAM lAvI nAkhe. ane sTejamAM AvyA pachI emanI AjJAmAM rahe to bhAvanA bhAvatAM AvaDe. praznakartA : namaskAra ane vaMdana, e banne samAna kakSAnA che ke alaga alaga bhAva che ? dAdAzrI : banne alaga alaga bhAve che. namaskAra to bahu UMcI vastu che. vaMdana to saheje Ama ApaNe mAthuM namAvIne UbhA UbhA hAtha joDIe ene vaMdana kahevAya ane namaskAra to keTalAMya aMga jamIna upara aDe tyAre thAya. ApaNAmAM sASTAMga namaskAra kahevAya che ne ? eTale ATheya aMga bhoMya para aDe tyAre e namaskAra gaNAya che. paNa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 eka phero jo sAcA dilathI kare ne toya bahu thaI gayuM ! praznakartA : jJAna vecI zakAya ? keTalAka loko emanAM pravacanonI TikiTa rAkhe che. 167 dAdAzrI : evuM che ke jyAM paisAnI levAdevA che, tyAM jJAna ja nathI. e saMsArI zAna hoya. e mokSanuM jJAna nathI. praznakartA : jIvano evo koI krama che ke manuSyamAM AvyA pachI manuSyamAM ja Ave ke bIje kyAMya jAya ? dAdAzrI : hindustAnamAM manuSyajanmamAM AvyA pachI cAreya gatiomAM bhaTakavuM paDe. phorenanA manuSyane evuM nathI. emAM be-pAMca TakA apavAda hoya. bIjA badhA UMce caDhyA ja kare che. praznakartA : A loko jene vidhAtA kahe che, e kone kahe che ? dAdAzrI : e kudaratane ja vidhAtA kahe che. vidhAtA nAmanI koI devI nathI. 'sAyanTiphika sarakamasTenzila eviDansa' (vaijJAnika saMyogika purAvA) e ja vidhAtA che. ApaNA lokoe nakkI kareluM ke chaThThInA divase vidhAtA lekha lakhI jAya. vikalpothI A badhuM barobara che ane vAstavika jANavuM hoya to, A barAbara nathI. praznakartA : nirdoSa bALakane zArIrika vedanA bhogavavI paDe che, tenuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : bALakanA karmanA udaya bALakane bhogavavAnA ane 'madhara'ne e joIne bhogavavAnA. mULa karma bALakanuM, emAM 'madhara'nI anumodanA hatI, eTale 'madhara'ne joIne bhogavavAnuM. karavuM, karAvavuM ne anumodavuM, A traNa karmabaMdhanAM kAraNo che. praznakartA : svastikano artha zo ? dAdAzrI : svastikano 'simbola' (cihna) e gatisUcaka che, enAM cAra pAMkhiyAM cAra gati sUcave che ane senTaramAM mokSa che. cAra gatimAMthI 168 AptavANI-5 chevaTe mokSamAM ja javuM paDaze. cAra gati eTale manuSyagati, devagati, tiryaMca(pazu)gati ane narkagati. A cAra gati puNya ane pApane AdhAre che ane puNya-pApathI rahita thayo ne jJAna prApta thaI gayuM to mokSanI gati thAya. tyAM 'kreDiTe'ya nahIM ne DebiTe'ya nahIM, ahIM 'kreDiTa' thAya eTale devagatimAM jAya agara to vaDApradhAna thAya. A tame 'esa. I.' thayA to te 'kreDiTa'ne lIdhe. ane 'DebiTa' hoya to ? pelI milamAM nokarI karavI paDe ! Akho dahADo mahenata karo to ya pUruM nA thAya ane 'kreDiTaDebiTa' nA thayuM to mokSa thAya. maMdironuM mahattva praznakartA : jo derAsara nA hota, maMdiro nA hota, to pachI jevI rIte ApaNe mATe dAdAzrI UbhA thayA che, pragaTa thayA che, evI rItanA emanA mATe koIne koI UbhuM thayuM hota ne ? dAdAzrI : e to barobara che. e eka jAtano vikalpa che. Ama banyuM che, e nA hota to bIjo koI upAya to hota ne ? bIjuM kaMInuM kaMI maLata. paNa A maMdirono upAya ghaNo ja sAro che. hindustAnanuM A moTAmAM moTuM 'sAyansa' che. e sArAmAM sArI parokSa bhakti che, paNa jo samaje to ! atyAre to mahAvIra bhagavAnane derAsaramAM jatI vakhate huM pUchuM chuM ke, "A badhA loko tamArAM ATalAM badhAM darzana kare che, to ya ATalI badhI aDacaNo kema paDe che ?'' tyAre mahAvIra bhagavAna zuM kahe che ? "A loko darzana karatI vakhate mAro phoTo le che, bahAra eno joDo mUkyo che eno phoTo le che ane sAthe sAthe dukAnanoya phoTo le che ! mATe AvuM thAya che. hamaNAM ko'ka joDo laI jaze, teno paNa phoTo le che !'' aMtima paLe rAma tAma praznakartA : A manuSyane janma-maraNano phero TALavA mATe lokoe rAma, zrIkRSNa e badhAM nAma ApyAM hoya che. paNa chellI ghaDIe kazuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 169 170 AptavANI-5 yAda AvatuM nathI. to chellI ghaDIe zuM karavuM joIe ke pote AtmAmAM rahI zake ne mokSe jaI zake ? dAdAzrI : kharuM kahe che, chellI ghaDIe AmAMnuM kazuM yAda nA Ave. chellI ghaDIe to AkhI jiMdagInuM saravaiyuM yAda Ave. saravaiyAmAM to badhuM AlekhAya, tame derAsaramAM darzana karavA gayA ho, to e khAtuMya moTuM hoya. to e thoDuM ghaNuM hAjara thAya ! nahIM to choDIo dekhAya ke A paiNAvAnI rahI gaI. tyAre chokarAo kahe, 'kAkA, navakAra maMtra bolo." tyAre kAkA kaheze, 'akkala vagarano che." alyA, javAno thayo. have to pAMsaro marane ! A akkalano kothaLo vecavA jAya to cAra AnAya nA Ave ! atyAre javAnI taiyArIo thaI rahI che, ThAThaDI bAMdhavAnI taiyArIo kare che, tyAre A pAcho hisAba kADhe che ! kaI jAtano che ? eTale chellI ghaDIe jiMdagInuM saravaiyuM Ave che. bIjuM kazuM cAle nahIM mATe, 'A' paheluM karI levuM. dAdA bhagavAna koNa ? praznakartA : 'dAdA bhagavAna' koNa ? dAdAzrI : A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' na hoya. tamane je yAda Ave che te kharA 'dAdA bhagavAna' che ! A je dekhAya che, te to 'e. ema. paTela' che ane mahIM beThA che pragaTa paramAtma svarUpa, te 'dAdA bhagavAna' che ! praznakartA : e 'dAdA bhagavAna? kyAre hAjara hoya ? dAdAzrI : niraMtara hAjara ja che. A badhAne niraMtara hAjara rahevAnA ! praznakartA : paNa ApazrIne 'dAdA bhagavAna' kema kahe che ? dAdAzrI : te ApazrI tame kone oLakho cho ? A je dekhAya che, temane kaho cho ? tame to ene ja oLakho ne ? 'ApazrI' mane kaho chone e zuM che ? A je dekhAya che, e to bhAdaraNa gAmanA paTela che, ane 'konTrAkTa'no dhaMdho kare che. 'dAdA bhagavAna' to aMdara je vyakta thayA che, AtmA vyakta thayo, pragaTa thayo, e 'dAdA bhagavAna che, jene saMsArIo 'pragaTa puruSa' kahe che ! praznakartA : mANasa kadApi izvara ke paramAtmA thaI zakato nathI, chatAM mANasa pAse, pote izvara ke paramAtmA hovAno dAvo kare, izvarI camatkAra hovAno dAvo kare, e zuM barAbara che ? dAdAzrI : e dAvo karavAnI jarUra ja nathI ! 'paramAtmA chuM' evo koIthI dAvo karAya ja nahIM, chatAM kare to e mUrkha kahevAya. loko mane bhagavAna kahe, paNa bhagavAna kone kahevAya ? A dehane koI dahADoya bhagavAna nA kahevAya. A to paTela che. A dekhAya che te "dAdA bhagavAna' na hoya. 'dAdA bhagavAna' to mahIM pragaTa thayA che te che, dehadhArIne bhagavAna kema karIne kahevAya ?! praznakartA : bhagavAna vyakti rUpe ke zakti rUpe ? dAdAzrI : banne sAcA che, paNa vyakti rUpe pUje tene vadhAre lAbha maLe. vyakti rUpe eTale jyAM bhagavAna vyakta thayA hoya tyAM ! manuSya ekalAmAM ja bhagavAna vyakta thaI zake, bIjI koI yonimAM bhagavAna vyakta thaI zake nahIM. AtmA e ja paramAtmA che, paNa vyakta thavo joIe. vyakta thaI jAya, phoDa paDI jAya pachI ciMtAo jAya, upAdhio jAya. praznakartA : bhagavAna vyakta kyAM thAya ? dAdAzrI : bhagavAna vyakta thAya evA nathI. e avyaktarUpe rahelA praznakartA : tamArA jevAmAM ja bhagavAna vyakta thAya, bIje kaze vyakta thAya nahIM, eTalA mATe ahIM AvyA chIe. dAdAzrI : e to bIje thAya nahIM, ko'ka ja ghare ajavALuM pUruM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 171 172 AptavANI-5 thaI jAya. pachI e ajavALA parathI bIjA badhA dIvAo saLage. eka dIvAmAMthI bIjA dIvA thAya. paNa ociMto dIvo to ko'ka ja phero thAya ! amane A suratanA sTezana para ociMto dIvo thayelo ! praznakartA : Apano vyavahAra je che te paNa zubha vyavahAramAMthI ja utpanna thAya che ne ? dAdAzrI : saMsAramAM eka zubha vyavahAra che ane eka azubha vyavahAra che. jagatanA loko ekalA zubha vyavahAramAM rahI zake nahIM, e zubhAzubhamAM rahe ! saMto zubha vyavahAramAM rahe ane je cAra vedathI upara gayelA hoya evA "jJAnI puruSa' zubhAzubha vyavahArathI para evA zuddha vyavahAramAM hoya ! praznakartA : guru kone kahevAya ? dAdAzrI : bhUlavALo guru hoya nahIM. paNa te kevI bhUlo hoya? to calAvI levAya ? ke je bhUlo bIjA koIneya nukasAnakAraka nA hoya. pote ja jANe ke A bhUla hajI mArAmAM rahI che, eTale ke sUkSmatara ne sUkSmatama bhUlo hoya. nahIM to paramAtmA ne emanAmAM phareya zo rahyo ? 'jJAnI puruSa' pote dehadhArIrUpe paramAtmA ja kahevAya. jene eka paNa sthULa bhUla nathI ke eka paNa sUkSma bhUla nathI. jagata be jAtanI bhUla joI zake : eka sthaLa ane eka sUkSma. sthULa bhUlo bahAranI pablika paNa joI zake ane sUkSma bhUlo buddhijIvIo joI zake. A be bhUlo 'jJAnI puruSa' pAse nA hoya ! praznakartA : 'jJAnI puruSa' kayA puNyanA AdhAre maLe ? dAdAzrI : puNyAnubaMdhI puNyanA AdhAre ! A badhuM je puNya dekhAya che e pApAnubaMdhI puNya che. pApAnubaMdhI puNya eTale baMgalA, moTaro, ghera badhI sagavaDo, e badhuM e puNyanA AdhAre hoya, paNa e puNyamAMthI vicAra kharAba Ave. konuM laI lauM, kyAMthI lUMTI lauM, kyAMthI bheLuM karuM, konuM bhogavI lauM ! emane aNahakkanuM bhogavI levAnI taiyArI hoya, aNahakkanI lakSmI paNa paDAvI le, e badhuM pApAnubaMdhI puNya kahevAya. puNyanA AdhAre sukha bhogave che, paNa navA anubaMdha pApanA nAkhe che ! ane je puNyathI sukhasagavaDo bahu nA hoya, paNa vicAro UMcA Ave che, kema karIne koIne duHkha nA thAya evuM vartana kare, bhale potAne thoDI aDacaNa paDatI hoya, tene vAMdho nahIM, paNa koIne upAdhimAM nA mUkuM e puNyAnubaMdhI purve kahevAya. eTale navA anubaMdha paNa puNyanA thAya. praznakartA : mAre ApanI pAse "jJAna" levuM che paNa ame pahelAnA guru karelA, emAM kaI muzkelI nahIM Ave ne ? dAdAzrI : nA, guru tamArA rahevA devAnA, guru vagara zI rIte cAle ? e guru ApaNane sAMsArika dharmo zIkhavADe. 'zuM sAruM karavuM ane zuM kharAba choDI devuM" e badhI vAto ApaNane samajaNa pADe. paNa saMsAra to Ubho rahevAno ne ? ane ApaNe to mokSe javuM che ! e mATe 'jJAnI puruSa' judA joIe, 'jJAnI puruSa' e bhagavAnapakSI kahevAya. pelA vyavahAramAM guru ane nizcayamAM A jJAnI ! banne hoya to kAma thAya mATe tamArA guru che tene rahevA devAnA. tyAM darzana karavA hala javAnuM ! praznakartA : A satpuruSa to varasAda badhAne sarakho varasAve che, paNa mAro lImaDo hoya ane bIjAne AMbo hoya to, bIjamAM phera paDI jAya ne ? pachI sarakhuM pariNAma kevI rIte pAme ? dAdAzrI : ApaNe ahIM to bIjano vAMdho nathI. ahIM AgaLa to tamAre vinayapUrvaka mane kahevuM ke sAheba, mAruM kalyANa karo. ahIM paramavinayathI mokSa che. A pAMcamA ArAno paulika saDo che, A koI dahADo 'ripera' thAya nahIM. AmathI ripera karo to temathI tUTaze ne temathI 'ripera' karo to AmathI tUTaze. enA karatAM 'akrama vijJAna' e aMdarathI cokhuM karI nAkhe ane tamane chUTA rAkhe ! Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-pa 173 praznakartA : 'dAdA' mane jJAna Ape, paNa mArAmAM samajavAnI zakti nA hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : mahIM AtmA che ne, jIvatA cho eTale badhuM thaI jaze. tamArAmAM samajavAnI zakti hoya, evuM jo huM pAsa karavA besuM to koI pAsa ja nA thAya. eTalA mATe meM zarUAtamAM RSabhadeva bhagavAnanI mUrti pAse vAta karIne pUcheluM ke A akrama vijJAna ApavuM hoya to kone ApavuM ? pAsa thavA tetrIsa TakA mArka joIe ne koI traNa TakAnI upara AvatuM nathI. tyAre bhagavAne kahyuM ke traNa TakAvALAne Apo. te ya pachI pAra velyuvALAne ApavA mAMDyA. eTale ke jhIro mArkavALA ! atyAre mAInasa mArkavALAone A jJAna apAya che. praznakartA : sAMbharatAM ja amane je dAdA bhagavAnanAM darzana thAya ane rasto dekhADe, e kaI vaijJAnika prakriyAnA AdhAre che ? dAdAzrI : e svabhAvathI ja che badhuM ! emAM zuddha cetana 'sAyalanTa' hoya che ! A lAITa 'sAyalanTa' che, lAITanA AdhAre badhI kriyA kare ke nA kare ? 'lAITa'no napho maLe ! praznakartA : yAda karatAM ja, 'dAdA bhagavAna' hAjara thAya. e kriyA zuddha cetananA AdhAre thatI bahAranI kriyA che ? dAdAzrI : AdhAra nahIM, e to svAbhAvika kriyA che. mahIM sUkSma zarIranuM kheMcANa thavuM, e svAbhAvika kriyA che. praznakartA : paNa e pudgalanA bhAgamAM hoya ne ? dAdAzrI : badhuM pudgala ja kahevAya. jagata ene cetana mAne che, kharekhara tyAM cetana che ja nahIM. koI cetana sudhI pahoMcyo nathI ! cetananA paDachAyA sudhI pahoMcyo nathI ! praznakartA : jJAnI ane jJAna avatAra, e bemAM zo phera che ? dAdAzrI : emAM khAsa koI phera hoya nahIM, paNa jJAnI to evuM AptavANI-5 che ne ke badhAMyane, zAstranA jJAnIneya jJAnI ja kahe che ne ? pachI te zAstra game te hoya. kurAneya jANato hoya teneya jJAnI kahe. eTale jJAna avatAra kaheluM che. bIjA koIthI jJAna avatAra lakhAya nahIM, jJAnI ekalA ja lakhe, eTalo phera rahe ! 174 praznakartA : kRpALudeva jJAna avatAra kahevAyane ? dAdAzrI : hA, e to jJAna avatAra che. praznakartA : AtmajJAnI ane kevaLajJAnImAM zo phera ? dAdAzrI : kazoya phera nahi. AtmA kevaLajJAna svarUpa' che, paNa sattAe karIne phera che. sattA eTale AvaraNane laIne kevaLajJAna nA dekhAya. bahAranuM dekhAya. sattA enI e ja hoya. jema koIne doDha naMbaranAM cazmAM hoya ane koIne cazmAM nA hoya to, phera paDe ne ? enA jevuM che ! praznakartA : yuga puruSa thaze ApaNA zAsanamAM ? dAdAzrI : thaze ne ! yuga puruSa nA thAya to, A duniyA kevI rIte cAlaze ? kudaratane garaja che, emAM ApaNe garaja rAkhavAnI jarUra nathI. janmotrI ya jovAnI jarUra nathI. e to kudaratanA niyamathI ja thAya. ApaNe ApaNI taiyArI rAkho; bistarA-poTalAM bAMdhIne gADI kyAre Ave ne besI jaIe evI taiyArI rAkho. praznakartA : gADI sAcI AvI ke khoTI AvI, tenI khabara zI rIte paDe ? dAdAzrI : evI zaMkA paDe to ghera javAnuM. bhagavAnane tyAM zaMkAvALAnuM to kAma ja nathI. A gADIomAM kharuM-khoTuM karavAnuM nA hoya. samajavAmAM kharuM-khoTuM karavAnuM hoya. praznakartA : bhakta ane jJAnI, e bemAM phera kharo ? dAdAzrI : hA, sevya ane sevaka jevo phera che ! bhakta e sevaka che, te pachI e sevya thavAnA. jJAnI sevya che ane bhakto sevaka che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 - 175 176 AptavANI-5 sevyanuM sevana karavAthI sevya thatA jAya ne rUpa to eka ja che. paNa avasthAnA hisAbe phare che. jeNe AtmA prApta karyo e badhAMya jJAnI kahevAya, paNa jJAnI jo badhAMya bolavA jAya to zuM javAba Apo ? eTale jJAnI zrutajJAna sahita hovA joIe. vItarAga bhagavAnanuM AkhuM zrutajJAna temaja vedAMta mArganuM zrutajJAna badhuM hoya, tyAre emane jJAnI kahevAya. jJAnI emane ema nA kahevAya ! praznakartA : AzIrvAda mAgIe ane Ape to, e phaLe kharA ? dAdAzrI : hA, paNa kAyama badhA phaLatA nathI, emAM ApaNuM vacanabaLa hovuM joIe, to e phaLe. nahIM toya ApaNe AzIrvAda ApavA kharA. bAkI koIno Apyo apAto nathI, e to pelAnuM banavAnuM hoya che tyAre A nimitta thAya che. jene yazanAmakarma hoya te nimitta bane che. pachI AzIrvAdanI dukAno kADhe. potAthI to saMDAsa javAnI paNa zakti nathI, to AzIrvAda zuM ApavAno hato ! A to yazanAmakarma hoya che, te moTA mANasone vadhAre sAruM yazanAmakarma hoya. jagatakalyANanI bhAvanA ghaNA kALathI, ghaNA avatArathI bhAvelI hoya to yazanAmakarma bahu moTuM hoya. yazanAmakarma to jagatalyANanI bhAvanAmAMthI utpanna thayA che. jeTalA pramANamAM ane jagatanA lokone sukha thAya evI icchA hoya, temAMthI yazanAmakarma baMdhAya ane jagatane godA mAre to apayazanAmakarma thAya. apayazanAmakarmavALo game teTaluM kAma kare to ya apayaza Ave ! ghaNA mANaso ahIM mane kahe che ke, meM khuba kAma karyuM toya mane apajaza Ave che.' 'alyA, tuM apajaza laIne Avyo che, eTale apajaza maLaze. tAre to tAruM kAma karavAnuM ane apajaza levAnA !' praznakartA : Apa vidhi karAvo cho, to tenA sthAna tarIke aMgUThAne ja kema mahattva Apo cho ? dAdAzrI : bhagavAnane je raste tAra jaladI coMTe e jagyAe vidhi karAvIe chIe. bIjI jagyAe kare to tAra moDo pahoMce. ApaNe jaladI khabara ApavI che ne eTalA mATe. tane nA gamyuM ? praznakartA : 'kvIka sarvisa' to badhAneya game. dAdAzrI : eTale A loko kaMIka bole che ne amRta jhare che, evuM kaMIka amRta jhare che kharuM ? tane anubhavamAM thoDuM ghaNuM AvyuM ? praznakartA : hA. dAdAzrI : tyAre sAruM. je te raste ApaNe amRta jhare e kAmanuM ! praznakartA : 'sarvajJa' kone kahevAya ? dAdAzrI : A kavirAje amArA mATe 'sarvajJa' lakhyuM che, kharekhara to A kAraNasarvajJa che, 'sarvajJa' to 360 DigrInA hoya tyAre sarvajJa kahevAya. A to amAruM 356 DigrInuM che, ame sarvazanA kAraNanuM sevana karIe chIe ! pote eka samaya paNa parasamayamAM nA jAya. niraMtara svasamayamAM hoya te 'sarvajJa'. ame saMpUrNa abhyatara nigraMtha hoIe. amane je veSe jJAna thayuM hoya te veSamAM pheraphAra nA thAya. amane A kapaDAM kADhI lo to ya vAMdho nathI ane rahevA do toya vAMdho nathI. amane lUMTI le toya vAMdho nathI. praznakartA : Apane keTalAM karmono abhAva hoya ? dAdAzrI : amane badhAM ya karmono abhAva hoya. phakta A dehanA poSaNa mATe jarUra hoya teTaluM hoya. te karma paNa saMvarapUrvakanI nirjarA rUpe hoya. bIjo koI amane vicAra ja nA hoya. praznakartA : eTale ke tamane anaMta jJAna, anaMta darzana pragaTeluM hoya ? dAdAzrI : badhuMya pragaTa thaI gayeluM hoya. phakta cAra DigrI ja kamI hoya. jeTaluM kevaLajJAnIne jJAnamAM dekhAya, eTaluM amane samajamAM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 177 178 AptavANI-5 AvI gayuM hoya. peluM kevaLajJAna kahevAya, amAruM kevaLadarzana kahevAya. eTale ame kahIe chIe ke AkhA jagata vize ahIM AgaLa pUchI zakAya ! praznakartA : 'kevaLajJAna' vagara "kevaLadarzana' hoI zake ? dAdAzrI : kramika mArgamAM 'kevaLajJAna' vagara 'kevaLadarzana' hoya nahIM. 'akramamArgamAM 'kevaLadarzana' thAya. pachI 'kevaLajJAna" thatAM amuka TAIma lAge. A badhA buddhinA viSaya nathI, A jJAnano viSaya che. praznakartA : Apa sAkSAtkArI puruSa cho, have Apa maMdiromAM jAva, enAthI maMdiramAM javA mATenI pratiSThA nathI UbhI thatI ? dAdAzrI : ame jyAM jaIe tyAM badhe darzana karavA jaIe. derAsaromAM, mahAdevanA maMdiramAM, mAtAjInA derAmAM, masjidamAM badhe ja darzana karavA jaIe. ame nA jaIe to lokoya nA jAya. enAthI cIlo avaLo paDe. amArAthI cIlo avaLo nA paDe. enI amArI javAbadArI hoya. lokone kema zAMti thAya, kema sukha thAya evA amArA rastA hoya. A akrama vijJAna ATaluM badhuM phaLadAyI che, eka miniTeya TAIma kema khovAya ? pharI Avo joga koI avatAramAM nA hoya. mATe A bhavamAM pUruM karI levAnuM. praznakartA : dAdA, A pUruM karI levAnuM kahyuM, te kevI rIte ? dAdAzrI : ame jyAM sudhI chIe tyAM sudhI TAIma bIje bagaDavo nA joIe. ame vaDodarA jaIe ane jene evA saMyoga anukULa hoya ane paisA hoya teNe tyAM AvavuM joIe. amAro jeTalo bane eTalo vadhAre TAIma levo. khAlI amArA satsaMgamAM AvIne besI rahevAnuM. bIjuM kaMI ja karavAnI jarUra nathI ! praznakartA : Apano paricaya Apazo ? dAdAzrI : "mane tame oLakhI zakavAnA nathI. 'A' je tame juo cho, e to aMbAlAla paTela che - bhAdaraNa gAmanA ! mane to tame oLakhI ja nA zakone ! kAraNa 'huM' Ama dekhAuM evo chuM ja nahIM ! A je vANI bole che, e "orijinala TeparekorDara' che. tamArIya 'orijinala TeparekorDara' che. paNa tamane ahaMkAra che eTale 'huM bolyo', 'huM bolyo" karyA karo cho ! amane ahaMkAra nA hoya eTale A kazI bhAMjagaDa nA hoya. A dekhAya che e bhAdaraNanA paTela che ane mahIM 'dAdA bhagavAna" beThA che ! ahIM vyakta thayelA che ane tamArAmAM avyaktapaNe rahelA che. e vyaktanI joDe vinayapUrvaka besavAthI tamArA paNa vyakta thayA kare. A parama vinayano mArga che. ahIM paisAnI jarUra nA hoya. ahIM sevAnI jarUra nA hoya. ahIM kazAnIya jarUra nA hoya, ahIM dravyapUjA hoya nahIM, A to mokSano mArga che. amArI pAse avinaya karo teno amane vAMdho nathI, paNa tame tamArI jAta upara aMtarAya pADI rahyA cho, tame amane gALo bhAMDo cho te tame potAnI jAtane ja nukasAna karI rahyA cho. ahIM to bahu vinaya joIe ! parama vinaya joIe ! ahIM akSareya ADuMavaLuM bolAya nahIM. hamaNAM pelA mAmalatadAra pAse gayA hoya to te ghaDIe cUpa thaIne besI rahe, tyAM kevA akSareya bole nahIM ! ane A to jJAnI puruSa ! emanI pAse to bolAtuM haze ? jJAnI puruSa to dehadhArI paramAtmA kahevAya !!! tyAM badhI ja vastu prApta thAya evI che ! pote potAnI bhakti praznakartA : ApaNe "InvAITa' nA karIe toya enI meLe vastu Ave che. A UMghane lAvavI paDe che ? e enI meLe ja Ave che. tevuM A jJAna enI meLe ja Avaze ? dAdAzrI : A 'rileTiva vastu' 'InvAITa' karavA jevI nathI. InvAITa" karavA jevI vastu zuM ? ke ApaNe je gAma javAnuM che, tenuM jJAna jANavA jevuM che. bAkI bIjuM badhuM to enI meLe ja Avaze. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-5 179 180 AptavANI-5 Aje dharmamAM je puruSArtha badhA cAle che, e to khetIvADI kare che, bIja nAkhe tenuM pAMcaso-pAMcaso gaNuM maLyA kare. praznakartA : ApaNA mArgamAMya thoDI khetIvADI kharI ne ? ApaNAmAMya AratI karIe chIe ne ? dAdAzrI : ApaNAmAM khetIvADI hotI haze ? khuda khudA thaI gayA ne ! ApaNe tyAM je AratI che e khudanI AratI che, ahIM dareka mANasa pote potAnI ja AratI karI rahyA che. ApaNe tyAM je pado gAya che, te khudanI ja kIrtana bhakti che ! ApaNe tyAM khudanA sivAya 'rileTIva' vastu ja nathI ! praznakartA : khudanI kIrtanabhakti karanAra koNa ? dAdAzrI : pote ja, pote ! praznakartA : e bhAga kayo ? dAdAzrI : e prajJAzakti che, te kAma karI rahI che ! praznakartA : ajJA nahIM ? dAdAzrI : nA, ajJA to rahe ja nahIM ! annA hoya tyAM sudhI saMsAra Ubho thaI jAya. saMsArI bAbatanI salAha Ape te ajJAzakti ! jene khabara nathI ke ApaNe ahIM pote potAnI kIrtanabhakti karIe chIe, ene to pachI khoTa ja jAyane ? A jANyA pachI khoTa nA javA do ! ahIM je bhakti kare che, e mArA mATe, "e. ema. paTela mATe nathI, 'dAdA bhagavAnanI che ! ane 'dAdA' to badhAmAM beThA che, mArA ekalAmAM beThA nathI, e tamArAmAM beThA che, A temanI ja bhakti che ! AratI badhuM temanuM ja che ane tethI ja ahIM badhAne AnaMda Ave che, tamArI joDe huM paNa aMdara beThelA 'dAdA'ne mArA namaskAra karuM chuM ! praznakartA : te ghaDIe badhA AnaMdamAM AvI jAya che, enuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : kAraNa ke A 'dAdA jo dehadhArI rUpe hotane to to manamAM ema thAta ke potAnI jAtanuM ja gA gA karyA kare che ! kharekhara A evuM nathI ! kaSNa bhagavAne gItAmAM AvI rIte gAyuM che ! paNa lokone samajAya nahIMne ! "tuM" ja kRSNa bhagavAna che, jyAM sudhI svarUpanuM bhAna nA thayuM hoya, tyAM sudhI zI rIte samaja paDe ? sAMbhaLanAroya potAno satsaMga kare che ne bolanAroya potAno satsaMga kare che. A vijJAna evI jAtanuM che ke koI mANasane pArakA mATe karavAnI jarUra nathI. enI meLe pote potAnuM ja karI rahyA che ! A tamane dekhAya che te 'dAdA bhagavAna che ? nA, na hoya e 'dAdA bhagavAna', e to 'e. ema. paTela' che, bhAdaraNa gAmanA che. 'dAdA bhagavAna' to aMdara pragaTa thayA che, te che ! emanuM svarUpa zuM che ? jJAna, darzana, cAritra ane tapa-e emanuM svarUpa che ! jJAna, darzana, cAritra ane tapanA AdhAre je anubhavamAM Ave che, te 'dAdA bhagavAna che. bAkI A to paTela che. kAle A parapoTo phUTI jAya to loko ene bALI mUke ane 'dAdA bhagavAnane koI bALI nA zake. kAraNa ke agni sthULa svarUpa che ne AtmA sUkSma che. sthULa sUkSmane zI rIte bALe ? evA ja jJAna, darzana, cAritra ne tapa svarUpe rahelA 'dAdA bhagavAna tamArI mahIM paNa birAjelA che ! te tame pote ja cho ! - jaya saccidAnaMda Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna prarUpitA AptavANI zreNI - 6 samarpaNa anAdi kALathI AtmasukhanI khojamAM khovAyelAM atRptinI lhAyamAM A kaLikALamAM paNa dimUDha banI taptahRdaye rajhaLatAM muktigAmI jIvone parama rAhe pugADavAM, dinarAta jhajhUmatAM, kAruNyamUrti zrI "dAdA bhagavAnanAM vizvakalyANaka yajJamAM paramaRNIya bhAve samarpita. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e nirmaLa dRSTi zuM ApaNI pAse che ? dRSTi nirmaLa kema karIne thAya ? Aja dina sudhI bhavobhavathI bhAvanAo bhAvelI hoya ke, 'vItarAga dazAne pamADanAra jJAnIpuruSane ja prApta karI chUTavA che. e sivAya anya koI cIjanuM kAmIpaNuM have nathI." ane tyAre ja jJAnInA aMgulinirdeze jJAnabIjano caMdramA enI dRSTimAM khIle ! jJAnIpuruSa saMpAdakIya AptavANI-zreNI 6, e eka AgavI pratibhA dharAvanArI che. eka bAju vyavahAranA, paLapaLanA 'problemsa' ane bIjI bAju svamathAmaNathI jhajhUmI rahelo ekaloaTUlo pote. A bannenI rasAkasImAM dinarAta khaDA thatA saMgharSanuM solyuzana potAne kyAMthI thAya ? koNa karAve e ? e saMgharSa ja nahIM korI khAto rahe che, ne gADI yArDamAM ne yArDamAM ja pharyA kare che ! je je potAnAM jIvananAM saMgharSonuM saravaiyuM laIne dAdAzrI pAse Ave che, tene dAdAzrI evI kaDI dekhADI de che ke jenAthI pelo saMgharSamAMthI saMdhIne pAme che ! jyAM puNya nathI ke pApa nathI, jyAM pavitratA nathI ke apavitratA nathI, jyAM koI kaMdra ja nathI, jyAM AtmA saMpUrNa zuddha svarUpe prakAzyo che. e jJAnIne koI vizeSaNa ApatAM potAnI jAtane ja gunegAra lekhAya che! nirvizeSapadane pAmelAne vizeSaNathI navAjavA eTale sUryanA prakAzane mINabattI alaMkata kare enA jevuM che ne chatAMya manamAM aham poSIe ke jJAnIne meM kevA AlekhyA !!! Ane zuM kahevuM ? zuM karavuM ? jJAnInI pratyeka vAta maulika hoya. temanI vANImAM kayAMya zAstranI chAMTa nathI, anya upadezakonI chAyA mAtra nathI ke nathI koI avatArI puruSanI bhASA ! emanAM draSTAMto-sImIlIjha paNa AgavAM che. are, temanI sahaja skUrti-ramUjamAM paNa sacoTa mArmikatA ne maulikatA jovA maLe che. ahIM to pratyekane potAnI ja bhASAmAM pote potAno guMcavADo kADhI rahyo che, evo nivaLa nIvaLa anubhava thAya che ! anubhava jJAna to jJAnInA hRdayamAM samAyeluM che. te jJAna meLavavA tRSAtUre jJAnInA hRdayakRpamAM potAno samarpaNatArUpa ghaDo DUbADe, to ja e paramatRptine pAme ! jJAnInI jJAnavANI, emanA anubhavamAM AvatAM kathana temaja potAnI bhUlonI sAmethI hRdayasAt thatI cAvIo ke je koIne jaDe tema nathI. emanI zizusahaja nikhAlasatA ne nirdoSatA svayaM DokiyA karI, temane jJAnI tarIke khullA pADe che ! jJAnInAM eka-eka veNa aMtaranI agAzImAM thai thai karI mUke che ! je je jJAnI pAse potAnI aMtaravyathA laIne gayo, tene jJAnI tenI vyathA jema che tema, te ja kSaNe vAMcI evI sahaja rIte zamAvI de che ke jJAna e to zabdathI, satsaMgathI ke sevAthI jema che tema pamAya tevuM nathI, e to jJAnInA aMtara Azayane samajavAnI dRSTinI khIlavaNInA sahAre sadhAya che, je hara koInI AgavI abhivyakti anubhUti che. A vItarAga puruSane jema che tema oLakhavo che. e kaI rIte vaLe tema che ? Aja sudhI evI koI dRSTi, evuM koI mApadaMDa ja maLyo nahoto ke jenAthI ene mApI zakAya. e dRSTi to pUrvabhavanI kamANIrUpa, AtmAnA anaMtamAMnA ekAda AvaraNane TheTha sudhI khaseDIne, aMtarasUjhanA nirmaLa kiraNe karIne pamAya ke jenAthI jJAnInI pAradarzakatA pAmI javAya ! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznakartAne palamAM ja thaI jAya ke ohoho ! basa ATalI ja dRSTibheda hatI mArI ? Ama bahAra jovAne badale 180deg dRSTine pheravI hota to kyArano ya ukela AvI gayo hota ! paNa 180 to zuM eka DIgrIya pote potAthI kema phare ? e to sarvadarzI jJAnInuM ja kAma. AtmavijJAna jyAM saMpUrNapaNe pragaTa thayuM che, jyAM ApaNI anaMtakALanI 'Atmakhoja' virAma pAme tema che, tyAM e taka cUkI pAchA anaMtI bhaTakAmaNa bhogavAya, e to kaMI poSAtuM haze ? AtmavijJAna ja nahIM, paNa prakRtinuM sAyansa paNa jyAM sAthe sAthe pragaTa thayuM che ke je kyAMya banyuM nathI, te ahIM anubhavamAM Ave che. to tyAM teno pUrepUro lAbha uThAvI, puruSa ane prakRtinuM ekjhekTa bhedAMkana karI, prakRtinI jALamAMthI kema nA chUTI jaIe ? A prAkRta bhIMsamAM kyAM sudhI bhIDAtA rahevuM ? prakRtinI pAra javAnuM vijJAna hAthaveMta ja che, to pachI potAnI prakRtino cittAra jJAnI pAse kema nA mUkAya ? jene chUTavuM ja che, tene prakRtinI vikRtinuM rakSaNa zAne ? jJAnI pUrepUrA oLakhAya kyAre ? jayAre jJAnInuM 'jJAna' jema che tema, pUrepUruM samajAya tyAre ! tyAre to kadAca oLakhanAro pote ja te rUpa thaI gayelo haze ! AvA jJAnanA dhartA jJAnIne jagata samaje, pAme ne ahobhAvamAM rAce, to saMsAranuM svarUpa samajAya ne temAM asaMgatatA anubhave. vItarAgonI vANInI vizALatAne kAgaLanI sImAmAM sImita karatAM nIpajelI kSatio te saMkalanAnI ja che, je arthe kSamA prArthanA. - DaoN. nIrubahena amInanA jaya saccidAnaMda upodghAta DaoN. nIrubahena amIna kudarata zuM kahe che ke tane huM je je ApuM chuM, te tArI ja buddhinA Azaya mujabanuM che. pachI emAM tuM hAya kakaLATa zAne kare che ? je maLyuM te sukhethI bhogavane ! buddhinA AzayamAM 'gamme tevuM bairuM haze to cAlaze, paNa bairA vinA nahIM cAle.' evuM hoya to tene gamme tevuM ja bairuM bheguM thAya. pachI Aje pArakuM bairuM jue ne potAne adhUruM lAge paNa saMtoSa to potAnAM gharanAMthI ja thAya. emAM tuM game tevA dhamapachADA karIza to tAruM kaMI ja vaLavAnuM nathI. mATe samajI jAne ! samabhAve nikAla karI nAkha ne! kakaLATa karavAthI te navI pratiSThA thayA karavAnI ne tethI saMsAra kyAreya virAma nahIM pAme. A saMsAranI rajhaLapATathI hAryo-thAkyo. chevaTe eka ja nakkI thAya ke have kaMIka chUTakAro thAya to sAruM, tyAre tene jJAnIpuruSa avazya maLe ja, jemanI kRpAthI potAnA svarUpanuM bhAna thAya, potAnuM Atmasukha cAkhavA maLe. pachI to enI dRSTi ja badalAI jAya che. pachI te nijaghara choDI bahAra DAphoLiyAM mAratI nathI. pariNAme navI pratiSThA UbhI thatI nathI. koIne TaiDakAvIe ne pachI manamAM evA bhAva thAya ke Ama karyA vagara pAMsaro nA thAya to 'TaiDakAvavo che' evA koDavarDathI vANInuM cArjiMga evuM thAya. tene badale manamAM evo bhAva thAya ke TaiDakAvavuM e khoTuM kahevAya. Ama nA hovuM joIe, to TaiDakAvavo che'no koDavarDa nAno thAya ne evuM cArja thAya. ane 'mArI vANI kyAre sudharaze ?" evA satata bhAva thayA kare to teno koDavarDa badalAya. ane 'mArI vANIthI A jagatanA koI paNa jIvane kiMcitmAtra duHkha na ho.' evI bhAvanAthI je koDavarDa UbhA thAya che, temAM tIrthaMkaronI dezanAnI vANInuM cArjiMga thAya che ! A kALamAM vANInA thAthI ja loko dinarAta pIDAya che. tyAM lAkaDInA ghA nathI thatA, sAmo vAgmANa vIMjhe tyAre vANI para che ne parAdhIna che' e jJAnInuM ApeluM jJAna hAjara thatAM ja, tyAM pachI zuM ghA vAgatA haze ? potAthI sAmAne vAge tevI vANI bole tyAM pratikramaNa 5 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja, potAnuM tema ja pariNAme sAmAnuM, sarva rIte solyuzana lAve tema che. A jagatamAM dareka vAtane pojhiTiva levAnI che. negeTiva tarapha vaLyA ke pote avaLo cAlaze ne sAmAneya avaLo calAvaze. vyavahAra e koyaDAonuM saMgrahasthAna che. eka pate ne bIjo koyaDo moDhuM phADIne Ubho ja hoya. potAnI jAtane jANe tyAM jagata virAma pAme. pArakAnI paMcAta mATe jagata nathI. potAnI 'sephasAIDa' karI levA mATe A jagata che ! jyAM sudhI potAne evI bilIpha paDelI che ke 'mArAthI sAmAne duHkha thAya che.' tyAM sudhI sAmAne e spaMdananAM pariNAma svarUpa du:kha thavAnuM ja. ane Ama je dekhAya che, te potAnA ja sensiTivanesanAM guNathI che. e eka prakArano ahaMkAra ja che. e ahaMkAra rahe tyAM sudhI sAmAne duHkhanAM pariNAma thavAnAM ja. e ahaMkAra jayAre vilaya pAme, tyAre koIneya potAthI du:kha pariNAma UbhAM thAya ja nahIM. ApaNe cokhkhA thayA to jagata cokhkhuM ja che. jJAnI je mArge asara mukta thayA te ja temaNe joyelo, jANelo ne anubhavelo. A mArga ApaNane jagatathI chUTavA mATe kahI de che. AvI paDelI vedanAthI mukta thavA bIjA raMjita karanArA paryAyano sahAro laI jagata duHkhamukta thavA phare che ne navuM jokhama vahore che. jJAnIo Ama AtmavIryane vaTAvI nA jAya. e to samabhAve nikAla' kare. 'jJAnIpuruSa'ne koI game teTalI gALa bhAMDe toya jJAnI tene kahe, 'kazo vAMdho nahIM bA, tuM tAre ahIM Avato raheje. eka dA'Do tAro ukela Avaze.' A te kevI gajabanI karuNA ne samatA !! A jagata eka kSaNavAra paNa anyAyane pAmyuM nathI. jagatanI korTo anyAyane pAme ! phAMsIe caDhAve teya nyAya che ne nirdoSa choDI de teya nyAya che. mATe kayAMya zaMkA karavA jevuM jagata nathI. A jagatamAM evo koI janmyo ja nathI ke je tamAruM nAma de ne nAma denAro haze tyAM lAkho upAye paNa kazuM vaLanAra nathI. mATe bIje badhe pULo mUkIne AtmA bhaNI jAva. 6 kayA jJAnanA AdhAre koInA para zaMkA karAya ? A AMkhe dekheluM ya zuM khoTuM nathI TharatuM ? zaMkAnuM kayAreya samAdhAna hoya nahIM ! sAcI vAtanuM samAdhAna hoya !! jyAM zaMkA nathI rAkhato, tyAM zaMkA hoya che. ne jyAM vizvAsa rAkhe che tyAM ja zaMkA hoya che. jyAM zaMkA che tyAM kazuM ja nathI hotuM. rUmamAM sApa peTho e dekhyAnuM jJAna thayuM, jyAM sudhI e nIkaLI gayAnuM jJAna nA thAya tyAM sudhI zaMkA jAya nahIM. nahIM to jJAnIpuruSanA vijJAnanA avalaMbanathI e niHzaMka thAya. kaMI paNa yAda Ave che, tenI ApaNI para phariyAda che. tethI tyAM to pratikramaNa kara kara karIne cokhkhuM karavuM paDe. ApaNe bIjAne duHkha dIdhuM ne e ahIM duHkhamAM TaLavaLe ne ApaNe mokSe jaIe, e bane kharuM ? pote duHkhI hoya te ja bIjAne duHkha de. dukhiyo mokSe jAya ? mATe UTho, jAgo ne nakkI karo ke AjathI A jagatamAM koI paNa jIvane kiMcit mAtra duHkha devuM nathI.' pachI mokSa tamArI sAme Avato dekhAze. sAmo duHkha de te ApaNe jovAnuM nathI. ene badhI ja chUTa che. enI svataMtratA ApaNAthI kema chInavAya ? ?' eka bAju vizvakorTamAMthI nirdoSa chUTakAro joIe che ne bIjI bAju 'ANe mane Ama kema karyuM ? kema kahyuM ?" ema dAvA mAMDyA karavA che, to kema chUTAya ? ane bhUlecUke jo dAvo maMDAI jAya to te pAcho kheMcI levo, pratikramaNa karIne ja stone !! vahu joDeno vyavahAra, enI mahIM paramAtmA joIne pUro karavAno che, nahIM ke bAvA thaI javAnuM che. vyavahAra vyavahAramAM varte che, temAM zuddha svarUpa jovAya e ja zuddha upayoga che. ApaNAthI thatA asaMkhya doSo, zuM jJAnInI dRSTimAM nA Ave ? Ave to kharA ja, paNa temano upayoga zuddhAtmA tarapha hoya. tethI jJAnIne rAga-dveSanAM pariNAma utpanna ja nA thAya. ApaNAM pariNAma badalAya che, mATe ja sAmAnAM pariNAma bagaDe che. jJAnInAM pariNAma koI saMyogomAM badalAya nahIM. 7 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAne sudhAravo hoya to sAmo game teTaluM duHkha de, toya tenAM mATe eka paNa avaLo vicAra nA Ave to te sudhare ja. A ja eka sudharavAno ne pariNAme sAmo sudhare evo rasto che ! sAmAne 'A tArI bhUla che" ema moDhe kahIe, to e 'eksepTa' nahIM kare. UlaTuM bhUlane DhAMkaze. ene kahIe 'tuM Ama karaje.' tyAre e juduM ja kare. enAM karatAM ene jo ema kahyuM hoya ke "AvuM karavAthI tane zo phAyado thaze ?' eTale e sAmethI karavAnuM choDI de. ThAThaDImAM sathavAro koNa che ? vahetAM pANImAM kyA parapoTAne pakaDI rakhAya ? koNa kone sAtha de ? potAne bhAna nathI ke jene mATe saMgharSaNa thAya che, te vastu potAnI che ke pArakI ? A badhuM huM karuM chuM ke koI mane karAve che ? dehanA bhoge paNa saMgharSa thavo ja nA joIe ! mahIM bhAva bagaDe, abhAva thAya ke saheja AMkheya UMcI thAya, te ja saMgharSanI zarUAta che. potAne bIjo athaDAya paNa pote koIneya nA athaDAya, to evA gharSaNa thavAnA saMyogomAM gharSaNa thatuM aTake ne vadhArAmAM 'komanasensa' pragaTa thaI jAya, nahIM to ajAgRtithI e ja gharSaNamAM anaMta Atmazaktio AvarAya. saMsAramAMya 'sephaTI' joIe che ne mokSano mArga pUro karavo che, te gharSaNane 'skopa' kema Ape? je jJAna karIne jJAnIo jagatajIta thayA che, te jJAna ko'ka phero sAMbhaLyuM hoya to kAma lAge. aMte jagatajIta ja thavAnuM che ne ! jagatamAM ApaNe badhAne gamIzuM to ja kAma lAgaze. jagatane ApaNe gamyA nahIM, to te konI sla ? ApaNI sAthe sAmAne matabheda thAya to te potAnI ja bhUla che. jJAnI to tyAM buddhikaLA ne jJAnakaLAe karIne matabheda paDatAM pahelAM ja TALe. mAruM svarUpa zuddhAtmA che" evuM bhAna thayA pachI 'anukULapratikuLa'nAM taMdra rahetAM nathI. jyAM sudhI vinAzI svarUpamAM vAso hato tyAM sudhI 'anukULa-pratikULa rahe, je naryo saMsAra ja che. "mIThuM' jyAM sudhI mIThuM lAge che, tyAM sudhI ja 'kaDavuM' 'kaDavuM' lAge che. 'mIThuM' nA vede to 'kaDavA'mAM vedavApaNuM rahetuM nathI. "mIThAmAM'mAM jANapaNuM rahe to 'kaDavAmAM jANapaNuM saheje rahe, A to pahelAMnI "mIThuM bhogavavAnI Tevo paDelI, tethI 'kaDavuM' kALajuM korI khAya. anukULamAM UbhA thatA kapAyo ThaMDakavALA hoya, mIThA hoya. te rAga kaSAya-lobha ne kapaTavALA kaSAya che, tenI gAMTha tUTe nahIM. e kaSAyo rasa gAravatAmAM DUbADe ane anaMta avatAra bhaTakAvI mAre. dAna kare tene loka vAhavAhanuM jamaNa jamADyA vagara choDavAnAM ja nathI. vAhavAhanI bhUkhavALo to lokonA pheMkelA vAhavAhanA TukaDA dhULamAMthI vINI vINIneya khAI jAya. jyAre jJAnIo batrIsa jAtanuM jamaNa pIrase to ya tene 'svIkAre' nahIM, pachI roga pesavAno bho ja kyAM rahyo ? kaMI paNa kAma karIe temAM kAmanI kiMmata nathI. paNa tenI pAchaLa rAga-dveSa thAya to tenAthI Avato bhava Ubho thAya ne rAga-dveSa nA thAya to AvatA bhavanI javAbadArI rahetI nathI. jayAre anyano eka paNa doSa nahIM dekhAya ne potAnA ekeeka doSa dekhAze tyAre chuTAze. 'potAnA doSe karIne huM baMdhAyelo chuM' evI dRSTi thaze, tyAre sAmAnA doSa dekhAtA baMdha thaze. mATe mAtra dRSTi phera ja karI levAnI che. dareka potapotAnAM karmAdhIna bhaTake che, temAM teno zuM doSa ? vyavahAra ema nathI kaheto ke sAmAnA doSa jovA ! vyavahAramAM to 'jJAnI puruSa' paNa rahe ja che ne ! chatAM te jagatane nirdoSa ja nihALe che ne !!! cora corI kare te tenA karmanA udayathI kare che. temAM tene cora kahevAno, ApaNane zo adhikAra ? coramAM paramAtmA jue to cora gunegAra nahIM dekhAya. bhagavAna mahAvIre AkhA jagatane nirdoSa joyuM, te zuM A dRSTinA AdhAre ja to nahIM ? bhayaMkara apamAnanA udayamAM aMtaHkaraNa tapIne lAlacoLa thAya, tyAre e tapane TheTha sudhI tanmayAkAra thayA sivAya samatApUrvaka 'joyA' kare to e tapa mokSe laI jAya ! tapa to tenuM nAma ke jenI koIne gaMdhaya nA Ave. ApaNA tapane Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA jANI jAya, bIjA AzvAsana Ape ne ApaNe te svIkArIe to, e tapamAMthI 'kamIzana' bIjA khaI jAya. bAhya saMyogonI asara aMtaHkaraNamAM prathama buddhine thAya che. buddhimAMthI pachI manane te pahoMce che. buddhi jo vacce svIkAranArI nA rahe eTale pachI mana paNa pakaDe nahIM. paNa buddhi jhIle eTale mana pakaDe ne pachI mana kUdAkUda karI mUke. buddhinI DakhoDakhala baMdha zI rIte thAya ? buddhinA bakheDA sAMbhaLavAnA baMdha karI daIe, apamAna karIe, eTale buddhi baMdha. ne buddhine mAna ApIe, tene 'eksepTa' karIe, tenI salAha mAnIe to buddhi cAlu, phula phormamAM ! ApaNAM manane AmaLo caDhAve, e vAtane baMdha karI devI. mana AmaLe caDhe eTale paheluM mahIM potAnuM sukha AvarAya. pachI asukha lAge, pachI duHkha thAya, baLatarA thAya ne gabharAmaNa thAya ne chevaTe ciMtA thAya. paNa e aMkura ukheDI nAkhIe eTale vRkSa thatuM aTake ! potAne hitAhitanuM bhAna nA rahyuM, tethI manano game tevo upayoga thayo ne mana AuTa opha kaMTrola thaI gayuM ! Ama mananI caMcaLatA vadhI, temAM kono doSa ? ajJAna che tyAM sudhI mana upara ahaMkAranuM niyaMtraNa che, tenAthI mana upara 'kaMTrola' nathI. AtmajJAna thaye 'potAnuM' niyaMtraNa Ave ne puruSArtha pragaTe ne mana vaza thAya. 'jovuM ane jANavuM', banne pratyeka paLamAM sAthe hoya to, tyAM paramAnaMda sivAya zuM hoI zake ? pote jANe che badhuM ya ke manamAM AvuM thayuM, tevuM thayuM, vANI AvI bolAI, vartana AvuM thaI gayuM. paNa paddhatisaranuM jotA nathI ke kone thayuM ne ApaNe koNa ? ne tenAthI paramAnaMdano AsvAda aTake che. potAnA bolathI 'konuM konuM, kevI rIte pramANa dubhAya che' e jovuM, tenuM nAma ja vANI upara upayoga ! ApaNI vANI sAmAne vAge che kema ? vANI je zabdarUpa che te 10 nathI vAgatI, paNa tenI pAchaLano ahaMkAra che tenI jhALa lAge che ! 'huM sAco chuM' e ja ahaMkAranuM rakSaNa. ahaMkAranuM rakSaNa karAya nahIM, ahaMkAra pote ja rakSaNa karI le evo che ! eka paNa zabda mazkarI mATe nA vaparAya. eka paNa zabda khoTA svArtha mATe ke paDAvI levA mATe nA vaparAya, zabdano durupayoga nA karyo hoya, mAnanI caTaNI khAvA zabdaprayogo nA thayA hoya, tyAre vacanabaLa utpanna thAya. 'ANe mAruM bagADyuM' evo bhAva saheja ja thAya, to tenI joDe vANIno vyavahAra Akhoya duHkha karAvanAro Ubho thaI jAya. jenI vANI sudharI teno saMsAra sudharyo. A duniyAmAM koI ApaNuM bagADavAnI zakti ja dharAvatuM nathI. dabaDAvavAthI sAmo kyAreya vaza nA thAya. e to khullo ahaMkAra che. jagata nirahaMkArIne name che ! ApaNI vAta sahu koIne phITa thAya enuM nAma samajaNa. athaDAmaNa thaI tyAM aNasamajaNanI lIla pharI vaLI samajavuM. aNasamajaNa UbhI thavAnuM rUTa kaoNjha ahaMkAra che ne ahaMkAra bhUtanI peThe mahIM rAtadA'Do herAna karyA kare, bAhya koI nimitta nA hoya toya ! enA karatAM 'huM kaMI ja jANato nathI' e bhAva Avyo eTale patyuM. sAruM karAve che teya ahaMkAra, khoTuM karAve che teya ahaMkAra. sAruM karAvanAro ahaMkAra e kayAre gAMDuM kADhI khoTuM karAvaDAve, enI zI geranTI buddhinA abhAvavALAne 'Ama karuM ke nA karuM'nI dvidhAmAM 'Disijhana' levAya nahIM, evAM saMjogomAM zuM karavuM ? 'karavA' taraphanuM mahIMthI jora vadhAre che ke 'nA karavA' taraphanuM jora vadhAre che te joI levuM. jo 'nA karavA' taraphanuM jora vadhAre che, to tenAM pallAmAM besI javuM. pachI 'karavAnuM' haze to 'vyavasthita' pAchuM pheravaze. utAvaLa karavI e sIMgala guno ne utAvaLa nA karavI e Dabala 11 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guno kahevAya. mATe utAvaLathI dhImA cAlo. rAga kare e sIMgala guno che ne nirAgI thAya te Dabala guno che. saMsAra vyavahAramAM "huM AtmA chuM, mane zI levAdevA ?" ema karI chokarAnI phI nA ApIe, to te bhayaMkara guno che. tyAM niHspRha thavAnuM nathI. upalakapaNe rahI nikAla karavAno che. sAmAne rAjI karavAnuM che, tenA rAgI thavAnuM nathI. polIsavALAne rAjI karatAM tenA rAgI thavAya che ? gharamAM, dhaMdhAmAM game tyAM ochAmAM ochI athaDAmaNa UbhI kare, e rIte vyavahAra kare te kharo buddhizALI ! ApaNAthI koI paNa phaphaDe temAM ApaNI zI moTAI ? ApaNA phaphaDAvavAthI sAmAmAM pheraphAra thAya, to ApaNuM nukasAna vahorIneya phaphaDAveluM kAmanuM ! ApaNAmAM jyAre kapaTa nahIM rahe, tyAre ApaNI sAthe sAmo koI kapaTa karato nahIM Ave. jagata ApaNuM ja pratibiMba che. ApaNo ja phoTo che A badho ! ApaNA niSkapaTabhAvano prabhAva ja sAmAne kapaTarahita karI zake !! 'sAmAnuM samAdhAna karavuM. e ApaNI ja javAbadArI che" evuM jyAre mahIM phITa thaze, tyAre bAhya koI goThavaNI ke phAMphAM sivAya svayaMsUjhathI Aje nahIM to kAle, paNa sAmAne samAdhAna thaze ja. pote pharavAnuM che, nahIM ke sAmo phare tenI rAha jotAM 'kyu'mAM besI rahevAnuM. pote Aje cokhkho thayo, ahaMkAra vagarano thayo. paNa pAchalA atyAra sudhInA ahaMkAranA paDaghA loko kevI rIte ekadama bhUle ? e paDaghA to rahevAnA ja. e paDaghA svaye na zake, tyAM sudhI rAha joyA vagara chUTako nathI. thatuM. tenAthI lokone ApaNA tarapha eTrekzana thatuM nathI. eTrekzana thAya pachI to eno zabdezabda brahmavAkya thaI paDe.. are, A aTakaNane lIdhe to ApaNI sAcI vAta paNa lokone sArI nathI lAgatI. tenA lIdhe mukta hAsya paNa nathI nIkaLatuM ne vANIya kheMcAyA kare !! anaMta avatAranI bhaTakAmaNa zAthI thaI ? aTakaNathI ! Atmasukha cAkhyuM nahIM, tethI viSayasukha mATe aTakaNa paDI gaI ! 'jJAnI puruSa'nI kRpA ane potAno jabarajasta parAkramabhAva, enAthI aTakaNa tUTe. aTakaNa tUTe to anaMta samAdhi. sukho pragaTe ne aTakaNane nahIM ukhADIe to, e to jJAnaneya ane jJAnIthI paNa ApaNane ukheDI nAkhaze. ApaNA para jenI chAyA paDe, teno roga ApaNAmAM peThA vagara rahe ja nahIM. sAmAnAM game tevA suMdara guNo dekhAya, paNa chevaTe to te prAkRta guNo ja che ne ? prAkRta guNa vikRta thayA vagara nA rahe ? rUpALIbaMba jevI hAphusanI kerI hoya, paNa te kahovAIne gaMdhAI ja UThe ne ? viSayasaMbaMdhI jyAM jyAM AkarSaNa UbhuM thAya, tenuM tarata ja pratikramaNa hovuM ghaTe. ne tenI zuddhAtmA pAse mAMgaNI karavI ke mane A abrahmacaryanA viSayathI mukta karo. strI-puruSanA viSayathI vera UbhuM thAya che. te vera ja keTalAya avatAra bagADI nAkhe. pratikramaNathI prathama to potAnuM atikramaNa aTake che ne avaLA bhAva tUTe che. sAmAne to te pachI pahoMce che ne nA pahoMce toya te jovAnuM nathI. A to ApaNAM potA mATe ja che badhuM !!! vAgha joDe pratikramaNa thAya to te vAgheya ApaNA kahyA mujaba kare. vAghamAM ne manuSyamAM phera kazo nathI. ApaNAM spaMdanonA pherane kAraNe vAghane enI asaro thAya che, vAgha hiMsaka che evuM jyAM sudhI ApaNA dhyAnamAM che, bIliphamAM che tyAM sudhI e hiMsaka ja rahe ane vAgha 'zuddhAtmA' che evuM dhyAna rahe to te "zuddhAtmA' ja che !! potAnI saLIo baMdha thaI, potAnAM spaMdano aTakyAM, to sAme koI arIso je koI moTuM dhare tenuM pratibiMba dekhADe. Ama arIsA jevuM 'klIyara' thaI javAnuM che. aTakaNane lIdhe arIsA jevuM klIyaransa nathI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaMdana karanAra nahIM maLe ne pUrvAbhyAsathI spaMdana pheMkAI jAya to pratikramaNa thakI dhoI nakhAya, e ja puruSArtha che ! karmarUpI phAcarane phrekacara zI rIte karAya ? 'phAIlono samabhAve nikAla karavAthI.' ApaNe phAIlane dekhatAM ja manamAM nakkI karavuM ke 'mAre samabhAve nikAla karavo ja che.' to te pramANe badhuM goThavAI ja jAya ane vakhate cIkaNI phAIla hoya, tyAM Ama karyA chatAM nikAla nA thAya to pachI ApaNe gunegAra nathI, 'vyavasthita' gunegAra che. cIkaNI phAIla, cIkaNI zAthI che ? pote ja cIkaNI karI che tethI. cIkaNI phAIlanI cIkAza jovAne badale potAnI ja prakRtinI cIkAza dekhAze, tyAre phAIlane jovAnI dRSTi ja badalAyelI haze ! potAnI 'prakRtino phoTo' puruSa thayA pachI ja paDe. ahaMkArarUpI kemerAthI kaMI phoTo paDe ? e to maulika kemerA joIe. je gUMcAI jAya che e ApaNuM svarUpa na hoya. 'A mAruM che' ema manAya che te ja bhUla khavaDAve che. prakRtine khAlI jovAnI ja che. sArIkhoTI' kahevAnI nathI. prakRti lAkha lepa caDhAvavA jAya toya potAnuM paramAtmasvarUpa lepAyamAna thAya ema nathI. AtmAnI zuddhatAne jagatano koI prayoga azuddhimAM pariNamavAno nathI ja ne tevuM ApaNuM svarUpa che ! prakRtino hisAba cUkavavA 'ApaNe' kazuM ja karavAnuM nathI. e hisAbo to enI meLe ja pUrA thayA kare. 'ApaNe' to 'joyA karavAnuM' ke keTalo hisAba bAkI rahyo ! prakRtinI badhI ja khoTo enI meLe ja pUrI thaI javAnI, 'pote' jo Dakho nA kare to ! prakRti potAnI khoTa pote ja pUrI kare che. AmAM 'huM karuM chuM' kahe, eTale Dakho thAya ! A 'akrama vijJAna' AkhI duniyAnAM sAyaklonane uDADI mUke tevuM che, paNa ApaNe tenI joDe sthira rahIe to !!! - jaya saccidAnaMda 14 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA $ $ $ $ $ doSadarzana upayogathI 107 [15] upayogasahita tyAM ja 'jAgRti', upayogarahita e mikenikala 109 zuddha upayogano abhyAsa 111 upayoga jAgRti 112 * - jJAnI puruSanI karuNA nesamatA zaMkAnuM samAdhAna hoya nahIM ThAThaDImAM sathavAre koNa? 'jJAnathI zaMka samaya upAyamAM upayoga zAne? nijayaMdane pAma paribhramaNa o o $ $ $ $ $ vAta chatI samajI jAva ne ! 117 6 8 pratiSThAnuM pUtaLuM buddhino Azaya buddhino Azaya ane bhAva buddhinA Azayano AdhAra kudarata ane buddhinA Azaya aMtima prakArano buddhino Azaya pratiSThAno jva-parasattAmAM ahaMkAra" paNa kudaratI racanA Azaya pramANe bhUmikA pratiSThAthI pUtaLuM AtmaciMtvanA konI? [2] vANInuM TepiMga - 'koDavarDathI ahaMkAranuramavuM buddhinI Dakhale racAI DakhalAmaNa ! & vizvakorTamAMthI nirdoSa chUTakAro kyAre? duHkha dIdhAnAM pratispaMdana yAda-phariyAdanuM nivAraNa hArTilI prastAvo doSonAM zuddhikaraNa kaeN anukuLamAM kaSAyo zreya? 68 kaSAyono AdhAra akrama'nI balihArI anubhava laDha-pratIti sAmIpyabhAvathI mukti [10] viSayomAM sukhabuddhi kone? saMsAra calAvavA AtmA arjA nirAkuLa AnaMda ahaMkAranA paDavA-vyavahAramAM pariNAma parasattAmAM [11]. mAnava svabhAvamAM vikAro hoya, Atma svabhAvamAM vikAro joya 80 buddhi zaNagAre jJAnI buddhinI samApti DIsIjhanamAM vevariMga utAvaLe dhImA cAlo 87 mananuM laMgara InTaresTa tyAM ja ekAgratA [12] prAkRta guNo vinAza thaI jaze ! jJAnanI virAdhanA eTale ja..... jJAnInA rAjIpAnI cAvI [13] gharSaNathI ghaDatara | [14] pratikuLatAnI prIti 103 chUTakArAnI cAvI zI ? 105 jagata niSa- nizcayathI, vyavahArathI 106 16 21 23 prakRti joDatanmaya dazAmAM AtmaprakAzanI nirlepatA 'vyavasthita'nI saMpUrNa samajaNe kevaLajJAna para 55 [8] karmaphaLa-lokabhASAmAM, jJAnInI bhASAmAM 122 pariNAmamAM samatA 123 vAgha hiMsaka ke bilIpha hiMsaka 124 bhAva ane IcchAnI utpati 125 rekarDanI gALothI tamane rIsa caDhe ? 126 akramadazAnuM vijJAna 127 kama naDatA nathI... 128 [18] sahaja prakRti 130 'asahaja'nI oLakhANa 131 sahaja che asahaja (r) sahaja 132 aprayatna dazA 134 sahaja eTale aprayatna dazA ? 134 prakRtinuM pRthakkaraNa 135 prakRti para kaMTrola koNa kare ? 137 prakRtinI pajavaNI karArothI chUTo [19] du:kha daIne mokSe nA javAya 142 pharaja bajAvo paNa cetIne 144 AmaMtrelI karmabaMdhI tapanA tApaNe tarI zuddhatA pratikrama- kramikanAM akramanAM! pratikramaNa-jJAnInAM [4] paDaghA pADe du:kha pariNAma asaro'naijhIlanAra buddhi ane prajJAnuM Dimozana ahaMkAranA udayamAM 'eDajasTamenTa AtmaprApti'nAM lakSaNo kAraNa-kAryanI zRMkhalA aktapadeabaMdhadazA prArabdha banyA purANA, 'vyavasthita' jJAna zamaNA 1 vyavahAramAM gUMcavADo 'kanI karAmato 34 kapAyonI zarUAta 15 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdino abhyAsa [10] S [1] cIkDI 'phAIlo'mAM samabhAva vANImAM madhuratA 'kojhijha'nuM pariNAma mazkarIthI vacana baLa tUTe jJAnInI phleksibiliTI saMsAra- pArasparika saMbaMdho [22] tamane duHkha che kyAM ? sahI vinA maraNAMya nathI ! tamAruM bagADanAra koNa ? prikAzana e ja cAMcalyatA [23] buddhizALI to kevo hoya ? '"Dakhala nahIM, 'joyA' karo !' [24] abaLAno zo puruSArtha ? nidha vyavahAra eTaleja saraLa mokSamArga kapAyothI karmabaMdhI 'dekhata bhUlI' TaLe to 'vAhavAha'nuM jamaNa pratikramaNanI gahanatA zuddhAtmA ne prakRti pariNAma sAmAne samAdhAna Apo asamAdhAnomAM eDajasTamenTa ke pratikramaNa apratikramaNa doSa, prakRtino ke aMtarAya karmano ? akrama mArge ekAvatArI 145 151 154 155 156 157 159 163 166 167 900 194 16 133 139 197 183 194 185 188 189 193 195 [25] ArAdhanA karavA jevuM ane jANavA jevuM nijavastu ramaNA [2] zuddhAtmA ne karmarUpI phAcara arIsA sAmAyika arIsAmAM ThapakA sAmAyika arIsAbhavanamAM kevaLajJAna kusaMgano raMga [2] kamizana cUkavyA viNa tapa udIraNA-parAkrame prApya ! parAkramabhAva aTaNathI laTakaNa ne laTakaNathI bhaTakaNa... aTakza anAdinI aTaNathI aTakyuM anaMta sukha jokhamI, nikAcita ke aTakaNa ? aTakaNane chaMdanAra - parAkrama bhAva aTaNano aMta lAvo 212 215 moTAmAM moTI aTakaNa- viSaya saMbaMdhI 217 kAma kADhI lo 218 220 veranuM kArakhAnuM lokasaMjJAe abhiprAya avagADha 222 224 [28] 'jovuM' ane 'jANavuM' che jyAM paramAnaMda pragaTe che tyAM paramAtmAyoganI prApti mULa puruSanI mahattA sthULa vaTAvo, sUkSmatamamAM pravezo sAmA AvyA che mokSa-svarUpa 17 196 197 201 202 203 206 200 208 209 210 212 225 229 231 233 237 238 239 Atma jJAtIpuruSa, e. ema. paTelatI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAtanA asIma jaya jayakAra ho Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 zrI dAdA saddagurave namonamaH AptavANI zreNI-6 [1] pratiSThAnuM pUtaLuM 'huM caMdulAla chuM', 'A meM karyuM, 'peluM meM karyuM" evI pratiSThA karI ke tarata pAchI navI mUrti UbhI thaI jAya ane e mUrti pAchI phaLa Ape. jema ApaNe paththaranI mUrtinI pratiSThA karIe ane phaLa ApatI thAya evI rIte ApaNe A pratiSThA UbhI karIe chIe. je rUpe pratiSThA kare che, te ja rUpe 'pratiSThita AtmA' thAya che. A jUno 'pratiSThita AtmA' navI pratiSThA UbhI kare che. Aje je 'caMdulAla' che e badho jUno 'pratiSThita AtmA' che, te pharI pAchI pratiSThA kara kara kare che ke, "huM caMdulAla chuM, huM Ano mAmo thAuM, huM Ano kAko thAuM' evI badhI pratiSThA kare che, eTale cAlyuM pAchuM ! ne 'huM zuddhAtmA chuM' kahyuM eTale pratiSThA baMdha thaI gaI. eTale ApaNe kahIe chIe ke zuddhAtmapada prApta thayA pachI karmo baMdha thaI jAya che. praznakartA : Avo spaSTa phoDa koIe nathI pADyo ? dAdAzrI : phoDa hoya to ukela Ave, AtmajJAna hovuM joIe. e AtmajJAna hotuM nathI, nahIM to te ArapAra dekhADI zake. eTale ApaNe 'pratiSThita AtmA' mukyo, e koI dahADo koIe mUkeluM ja nahIM !! praznakartA : eTale e pratiSThA pramANe badhuM kriyA kare che, kAma karyA kare che ? dAdAzrI : hA, eya jevI pratiSThA karI hoya tevuM. jema mUrtimAM pratiSThA kare che ne mUrti phaLa ApyA kare che. evuM A pratiSThA kare che, tenAM phaLarUpe chokarAo bhaNe che, kare che, pAsa hau pahele naMbare thAya che. buddhino Azaya praznakartA : AmAM potAno kaMI puruSArtha nahIM ? dAdAzrI : nA, A to pote pratiSThA karato jAya ane mUrti UbhI thAya ane pachI, enA buddhinA AzayamAM hoya te pramANe enuM 'phiTiMga' thatuM jAya, buddhinA AzayamAM zuM che ? tyAre kahe ke, mAre to basa bhaNavAmAM ja AgaLa AvavuM che, evo buddhino Azaya hoya to evuM ja phaLa Ape. koIne ema hoya ke, mAre bhaktimAM AgaLa AvavuM che, to tevuM phaLa Ave. buddhinA AzayamAM evuM hoya ke mane jhuMpaDAmAM ja phAvaze, to pachI karoDa rUpiyA hoya toya paNa tene jhUMpaDA vagara game nahIM. ane koIne buddhinA AzayamAM, mane baMgalA vagara phAve nahIM evuM hoya, to tene pAMca karoDa rUpiyAnuM devuM hoya toya baMgalAmAM ja rahevAnuM game. ane A bhagato bicArAne zuM hoya ke, mAre jevuM haze tevuM cAlaze, te temane jevuM hoya tevuM paNa badhuM maLI Ave ! praznakartA : eTale tyAM bhAva kAma kare che ? dAdAzrI : nA, e buddhino Azaya che, bhAva karavo paDe nahIM. buddhinA Azaya pramANe ja mahIM badhuM 'seTalamenTa' thaI gayeluM hoya. pote pratiSThA karI, pUtaLuM taiyAra kare ne buddhinA Azaya pramANe 'seTalamenTa' thAya. praznakartA : baMgalA vagara nahIM phAve, e buddhino Azaya kahyo. to emAM pachI pratiSThA kaI ? dAdAzrI : pratiSThA to ApaNe ApaNI meLe karIe chIe ke huM caMdulAla chuM, A meM karyuM, Ano sasaro thauM, Ano mAmo thauM" ema karI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 khokhuM taiyAra karIe chIe. pachI bhAva zuM zuM thAya ? tyAre kahe, 'buddhinA Azaya pramANe badhuM citarAmaNa thaI jAya. buddhinA Azaya pachI mahIM pheraphAra thayA kare !" praznakartA : pratiSThA koNa kare che ? dAdAzrI : e ahaMkAra kare che ke, "A huM chuM, huM ja caMdulAla chuM ne A mAro kAko che, mAmo che." praznakartA : A dArU pIe che, A pUjA kare che, e zuM che ? dAdAzrI : dArU pIe che te mahIM bhAva karyA hoya ne ke dArU vagara to nA ja cAle. eTale dArU pIve ne pachI e nA chUTe, eTale pratiSThA karato nathI, paNa e che te buddhino Azaya bolatI vakhate kevo hoya che, te mahIM prinTa thaI jAya che. buddhino Azaya bahu ja samajavAnI jarUra che, ApaNe ahIM beu UDI jAya che. ahIM to pratiSThA karavAnI ja baMdha thaI jAya che. praznakartA : buddhino Azaya jarA vizeSa samajAvo ne dAdA ! dAdAzrI : buddhino Azaya eTale 'ApaNe basa corI karIne ja calAvavuM che, kALAM bajAra karIne ja calAvavuM che." koI kaheze, 'ApaNe corI kyAreya paNa nathI karavI." koI kahe, "mAre AvuM bhogavI levuM che." te bhogavI levA mATe ekAMtanI jagyA hau taiyAra karI Ape. temAM pAchuM pApapuNya kAma kare che. je badhuM bhogavavAnI icchA karI hoya evuM badhuM ene maLI Ave. mAnyAmAM nA Ave evuM badhuM paNa ene maLI jAya. kAraNa ke enA buddhinA AzayamAM hatuM ane puNya bheguM thAya to koI ene pakaDIya nA zake. game teTalA cokI paherA karo toya ! ane puNya pUruM thAya tyAre ema ne ema pakaDAI jAya. nAnuM chokaruMya ene khoLI kADhe ke "aisA goTAlA hai Idhara!' buddhino Azaya ane bhAva praznakartA H to AmAM bhogavavAnuM je nakkI kare che, tyAM zuM buddhino Azaya kAma kare che ? dAdAzrI : hA, buddhinA Azaya pramANe kAma kare che ! duniyAmAM nA hoya evuMya bhogavavuM paDe, jo bhogavavAno bhAva karyo hoya to ! ane te vakhate pAchuM evuM maMjUreya thAya che. kAraNa ke buddhinA Azayane pAcho puNyano AdhAra che. eTale "huM A chuM', "A mAruM chuM' ema pratiSThAthI AkhA bhavanI 'boDI' te mUrti UbhI thAya che ane je bhAva karatI vakhate buddhino Azaya kevo hato, zemAM zemAM hato, e badhuM prinTa thaI jAya che. darekane buddhino Azaya hoya, praznakartA : buddhino Azaya to haMmezAM badalAto hoya ? dAdAzrI : hA, buddhino Azaya badalAya e pramANe badhuM tyAM prinTa thayA kare. praznakartA: bhAva ane buddhinA AzayamAM pharaka zo ? dAdAzrI : bhAva e to ahIM AgaLa mANasane evA kAca ghAlI de. te pachI tenI AMkho bahu sarasa hoya, chatAM pachI je dekhAya che te bhAva kahevAya che ane te evA bhAva para cAlyA kare. eTale pachI enA uparathI A badho saMsAra Ubho thAya che ! praznakartA: kAcamAMthI je dekhAya che e bhAva che, to kAca e dravyakarma che? dAdAzrI : hA, kAca che e dravyakarma che. e je kAca tamane vIMTyA che, evA darekanA judA judA hoya. dravyakarma darekane juduM juduM hoya. loko dravyakarmane zuM jANe che ke je dekhAyuM che, jevuM dekhAyuM, te bhAvakarma che. te bhAvakarmanuM je phaLa AvyuM tene dravyakarma kahe che. bhAvakarmathI A krodhI thaI gayo, ene e dravyakarma kahe che. dravyakarmanI vAta bahu samajavA jevI che ane buddhino Azaya vastu judI che. praznakartA : paNa buddhino Azaya ane bhAvamAM pharaka zo ? dAdAzrI : bhAvakarma badhAne ja hoya, paNa pelA buddhinA Azaya darekane Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 judA judA hoya. e kSetrane AdhIna che. A kAca, pAchuM A kAcamAMthI je dekhAya che te bhAva, pachI kSetra, kALa, enA AdhAre buddhino Azaya hoya che. jo ke kAcanI kaMI eTalI badhI khAsa velyu nathI. A kAca evI rIte utpanna thAya che ke A bhavamAM je karyuM, ke temAM lokone sukhadAyI thAya evAM kAmo kya hoya to kAca evA nirmaLa hoya eTale ene sAruM dekhAya. Thokaro bahu nA vAge. ane lokone duHkhadAyI thAya evAM kAma kyAM hoya, enA kAca to eTalA badhA melA hoya, te tene dhoLe divase paNa sAcI vastu nA dekhAya, ne pachI ene bahu duHkha paDe. eTale kAcanI zI rIte tame kriyA karo cho, tenA para AdhAra che. AkhI jiMdagI eka ja kAcanA AdhAre calAvavAnuM hoya che. mULa zuM che ? tyAre kahe ke, jJAna potAnuM che ja, paNa e jJAna upara kAca che. e kAcamAMthI joIne badhuM calAvavAnuM. A baLadane dAbaDA bAMdhIe chIe, enA jevuM A bAMdhe che. have emAMthI thoDuM mahIM khulI jAya to eTaluM eTaluM dekhAya ne ciMtA, upAdhio karyA kare. potAnA Azaya pramANe potAne badhuM maLyA kare che. e potAnA Azayane jo samajI jAya to bahu thaI gayuM, buddhino Azaya tane samaja paDI ? praznakartA : vyavahAra kevo joIe che e nakkI karavA mATe, je nakkI thAya che tyAM buddhino Azaya che ? dAdAzrI : mane zemAM sukha paDaze ? evuM khoLa khoLa kare. eTale pachI e viSayamAM sukha mAnato thaI jAya. pAcho vaLI evo bhAva kare ke baMgalo nahIM hoya to cAlaze, ApaNe to ekAda jhUMpaDuM hoya to cAlaze. eTale pachI ene bIjA bhavamAM jhUMpaDuM maLe ! darekane judAM judAM makAnomAM gamatuM haze ne, rAtre UMgha AvatI haze ne ? mane A baMgalAmAM UMgha nA Ave.' A AdivAsIne roja dUdhapAka-pUrI jamADIe, to temane te phAve nahIM. be-traNa dahADAmAM chAnomAno kahyA karyA vagara jato rahe. ene ema ke ApaNe kyAM ahIM AgaLa phasAyA. keTalAka mANaso paisA nA hoya toya kiMmatI kapaDAM pahere che ne keTalAka mANaso to khUba paisA hoya toya.... e buddhino Azaya ! phAdhara gALo bhAMDato hoya toya ene e ja phAdhara game ! madhara gALo bhAMDatI hoya toya e ja madhara game !! phAdharane e ja chokaro game. AkhI jiMdagI chokarAne nA bolAve, paNa maratI vakhate badhuM chokarAne ja ApI de. alyA ! AkhI jiMdagI bhatrIjA pAse cAkarI karAvI, paNa ApI dIdhuM chokarAne ? A buddhino Azaya kahevAya ! - dAdAneya chokaro ne chokarI marI gayAM. te emanA buddhinA AzayamAM evuM ke A zI lapa, A zI bhAMjagaDa !! buddhinA AzayamAM nokarI karavAnI nahIM ke, "basa nokarI nahIM karuM.' te nokarI karavAnI nA AvI. eTale buddhinA Azaya pramANe badhuM thayA kare. praznakartA : eTale je vyavahAra, je nimitta, je saMyogo bhegA thAya che, enI pAchaLa Azaya kAma kare che ? dAdAzrI : Azaya vagara kazuM bheguM ja na thAya. praznakartA: have buddhino Azaya, e gayA bhavanA ciMtavananuM pariNAma che ? praznakartA : game che. dAdAzrI : zI rIte mAre AvuM ne pelAne AvuM, evuM AkhI rAta nA thayA kare ? nA thAya. emAM saMtoSa zAthI thAya che ? 'ApaNe to ApaNe ghera jaIe to ja UMgha Ave' e buddhino Azaya. potAne ghera bhale ne jhUMpaDI hoya ! ApaNe ene kahIe, 'alyA, tAro khATalo to ATalo nIco thaI gayo che." toya pelo kaheze, "nA, mane to emAM ja UMgha Avaze. dAdAzrI : ciMtavana nahIM, Azaya, buddhino Azaya ja che. gayA avatAranA buddhinA Azaya hatA, tenuM A phaLa AvyuM. buddhino Azaya hoya, to ene saToDiyo bhego thaI jAya. bahAra nIkaLe ke ene resavALo bhego thaI jAya. pote gherathI ghaNuMya nakkI karyuM hoya ke resamAM javuM ja nathI. toya jAya, e buddhino Azaya. ApaNe gayA avatAre buddhino Azaya karelo hoya, tenI atyAre ApaNane potAne khabara paDe ke A saTTAbajAra mane aDavAnuM nathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 nAlAyaka mANasa mane bhego nahIM thAya. buddhinA Azayato AdhAra A badhuM buddhinA Azayane AdhAre che ane buddhino Azaya che te dravya, kSetra, kALa, bhAvane AdhIna che. emAM potAnuM kartApaNuM nathI, kartApaNuM mAnavAmAM Ave che; te bhrAMti che ane te bhrAMtithI pharI pharI navuM UbhuM thAya che. e chUTe ja nahIM koI dahADo ! bIjamAMthI vRkSa ane vRkSamAMthI bIja ema cAlyA ja kare ! eka phero phaLane khAIne bIjano nAza karavAmAM Ave to pharI e jhADa Uge nahIM. bIja e ahaMkAra che. ahaMkArano nAza karI nAkha. je phaLa AvyAM che te khAI le paNa bIjano nAza kara. ApaNe eTale ja kahIe chIe ke 'phAIlo' Ave tene bhogavo, eno samabhAve nikAla karo. kerI Uparano garbha khAI jAya ne bIjano nAza karo. kerI parano garbha e tamArI buddhino Azaya che, emAM cAle evuM nathI. e to khAI ja javo paDe. paNa 'A sAruM che ke A kharAba che', evuM nA bolazo. 'samabhAve nikAla karajo. have kahe che ke AtmAe vibhAva karyo, kalpanA karI. alyA, kalpanA karI hoya to kAyamanI Teva hoya ene. tethI ApaNe kahIe chIe ne ke sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' bhegA thayA. mATe A vibhAva Ubho thayo. 'sAyanTiphika eTale guhya. guhyano artha zo ? ke dravya, kSetra, kALa, bhAva e badhuM bheguM thaIne pachI A UbhuM thayuM. dAbaDo paherAvyA pachI je bhAva utpanna thAya che e vibhAva che ne ene bhAvakarma kahe che. ApaNe ene vizeSa pariNAma UbhAM thayAM kahIe chIe. be vastunA sAmIpya bhAvathI vizeSa pariNAma, potAnA guNadharma potAnI pAse rAkhIne, vizeSa pariNAma UbhAM thAya che. jyAM sudhI AvaDI AvaDI kAkaDI bhegI nA thAya, tyAM sudhI mahIM bhAva utpanna thAya che kazo ? paNa bhegI thAya eTale vizeSa pariNAma UbhAM thAya ke bahu sarasa kAkaDI che ! paNa nA dekhIe to bhegI nA thAya to kazuMya nahIM !! tyAre ko'ka kahe, "A lokone moTuM ekAMta khoLI kADhe ke jyAM mANasa bhegAM ja thavA nA de tyAM rAkhIe to ?" paNa te nA cAle ! enI je sthApanA thayelI che, pratiSThA thayelI che ne, e phUTaze ane bIjuM pAchI navI pratiSThA UbhI karyA vagara rahevAno nathI. A jAtanI, nahIM to bIjI jAtanI, paNa ene vizeSa pariNAma chuTe nahIM. potAnuM svarUpabhAna thAya, e je AnaMda, je sukha khoLe che e sukha maLe, ethI draSTiphera thaI jAya, draSTi zuddha thaI jAya. pachI vizeSa pariNAma UbhuM nA thAya. eTale hakIkatamAM zuM che ke "zuddha jJAna e AtmA che ane zubhAzubha jJAna, azuddha jJAna e badhuM jIva che." zubhAzubhamAM che tyAM sudhI jIvAtmA che, e mUDhAtmA che. zuddhAtmA e to, jyAre samati thAya; paheluM pratIti bese, 'huM zuddhAtmA chuM.' koI paNa mANasa ema ne ema 'zuddhAtmA' thaI jAya nahIM, paNa pahelI pratIti bese. pachI te pramANe jJAna thAya ne te pramANe vartana thAya. pahelAM mithyAtvapratIti hatI, te mithyAtvajJAna UbhuM thayuM ane mithyAtvavartana UbhuM thayuM. jJAna thAya eTale vartana enI meLe ja AvyA kare, kazuM karavuM nA paDe. mithyAtvazraddhA ane mithyAtvajJAna bheguM thAya eTale vartana enI meLe tevuM thaI ja jAya-karavuM paDatuM nathI chatAM e karavAnuM kahe che, e eno ahaMkAra che. eNe ema mAnyuM ke, kaDiyAkAmamAM ja majA Avaze ne kaDiyAkAmamAM ja sukha che, to e "kaDiyo' thAya. pachI pratIti beThI eTale kaDiyAkAmanuM ene jJAna utpanna thAya. ane jJAna ne zraddhA be bhegI thaI, eTale vartana tarata AvaDe ja. Ama hAtha mUke ne iTa coMTe, hAtha mUke ke iTa coMTe ! dareka iTa Ama jo jo nA karavI paDe. eTale buddhinA Azaya pramANe badhuM potAne bheguM thAya. koIne kazuM karavuM nA paDe. buddhinA AzayamAM corI karavAnuM hoya ne tenI pAchaLa puNya hoya to te badhuM bheguM karI Ape. game tevAM chUpAM karmo karato hoya ane lAkha sI.AI.DI. enI pAchaLa pharatI hoya toya te ughADuM nA thAya ane pApano udaya thAya tyAre sahejamAM pakaDAI jAya. A kudaratanI kevI goThavaNI che ne ! che puSya, ne pAcho manamAM malakAya che ke, "mane koNa pakaDI zake?' evo ahaMkAra karyA kare. have pAchuM pApa bheguM thAya tyAre sodA baMdha thaI jAya. A badhuM puNya calAve che. tane hajAra rUpiyA pagAra koNa Ape che? pagAra ApanAro tAro zeTha, paNa puNyane AdhIna che. pApa pharI vaLe eTale zeThaneya karmacArIo mAre. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 praznakartA H zeThe bhAva karyA haze, Ane nokarIe rAkhavAno. ApaNe bhAva karyA haze ke tyAM nokarI karavI, tethI A bheguM thayuM ? dAdAzrI : nA, evo bhAva nA hoya. praznakartA : to e leNa-deNa haze ? dAdAzrI : nA, evuM kazuM ya nahIM. praznakartA : to enI pAse nokarIe kema gayo ? te dAdAzrI : nA, e to eno hisAba badho. zeThane ane ene oLakhANeya nahIM ne pALakhANeya nahIM. zeThanA buddhinA AzayamAM evuM hoya ke mAre AvA nokara joIe ane nokaranA buddhinA AzayamAM hoya ke mAre AvA zeTha joIe. te buddhinA AzayamAM chapAyeluM hoya, te pramANe bheguM thaI ja jAya ! A chokarAM thAya che, teya buddhinA Azaya pramANe hoya che. 'mAre ekano eka chokaro haze toya bahu thaI gayuM, mAruM nAma kADhaze.' enA buddhinA Azaya pramANe nAma kADhe. jaino evuM kahe che ke, mAro chokaro hoya te dIkSA le to bahu sAruM, enuM kalyANa to thAya ! pachI jainonAM mA-bApa chokarAne dIkSA paNa rAjIkhuzIthI levA de ane A bIjAone dIkSAnI vAta karo joIe ? e nA pADe. kAraNa ke evA emaNe bhAva ja nahIM karelA. kudarata ane buddhito Azaya A 'vAIpha' maLe che tene 'A mArI 'vAIpha' thAya'' evA kazA bhAva nahIM karelA. kazuM bhAva nathI, oLakhANa nathI, pALakhANa nathI, e to buddhinA Azaya pramANe bhegI thaI jAya che. dravya-kSetra-kALa-bhAva evAM hoya ke kanyAonI bahu achata hoya tyAre enA buddhinA AzayamAM zuM hoya ke ApaNane to jevI maLaze tevI paiNIzuM, basa maLavI joIe. to tene tevI maLe. paNa pachI pelo bUmo pADe ke, A bairI AvI che, tevI che ! alyA, teM ja nakkI karI hatI, have zenI bUmo pADe che ? pelo pAchI bIjAnI suMdara vadhu jue, eTale ene potAne ghera adhUruM lAge ! paNa pAcho AptavANI-6 saMtoSa to potAne ghera ja thAya. pAcho kaheze ke, mAre ghera ja rahIza ! kudarata zuM kahevA mAge che ke tArA buddhinA Azaya pramANe tane maLyuM che, temAM tuM kakaLATa zAne mATe mAMDe che ? bIjAno baMgalo jue ne mahIM kakaLATa kare. paNa pAchuM game to ene potAnuM ja jhUMpaDuM ! aMtima prakArato buddhito Azaya buddhinA AzayamAM evuM hoya ke jJAnI maLe ne kaMIka have chUTakAro thAya, have to thAkyo A rajhaLapATathI; tyAre ene jJAnI maLe ! have Avo buddhino Azaya to koI kare ja nahIM ne ? lokone A moha kyAMthI chUTe? pratiSThAno kartA, parasattAmAM !! 10 dravya-kSetra-kALa-bhAva ne bhava parivartana pAmyA ja kare che. jeTaluM moDhe bole teTalo ahaMkAra che, ne tenAthI pratiSThA thayA kare che. A ahaMkAra je kare che, teya pote nathI karato, teya dravya-kSetra-kALa ne bhAva karAvaDAve che. 'jJAnI' pAse jJAna maLe to ahaMkAra jAya. ne ahaMkAra gayo to badhI pratiSThA baMdha thaI gaI ! pachI e kyAM jAya ? mokSamAM ! praznakartA : ahaMkAra e paNa dravya-kSetra-kALa ne bhAvane AdhIna che ? dAdAzrI : hA, tethI e pratiSThA kare che. dekhAvamAM evuM lAge ke A pratiSThA ahaMkAra pote kare che, paNa saMjogo karAvaDAve che. tenAthI pratiSThA UbhI thAya che. have pratiSThAmAMthI pAchA saMjogo UbhA thAya che, e pAchA pratiSThA karAvaDAve che. eTale pote AmAM kazuM karato ja nathI ! tethI ApaNe ene 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' kahIe chIe. badhuM saMjogo karAvaDAve che ne pote mAne che ke 'meM karyuM.' have 'meM karyuM' evI mAnyatA paNa saMjogo karAvaDAve che. tyAre koI pUche ke Ane ahaMkAra kahevAya ke nahIM ? tyAre kahIe, "hA, ahaMkAra ja ne ? kAraNa ke kare che bIjo ne 'meM karyuM' mAne che." praznakartA : ahaMkAra paNa saMjogone AdhIna thAya che ? Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 dAdAzrI : hA, kharI vAta che. A badhuM saMjogo karAve che. ahaMkAre ya saMjogo karAve che. chatAMya e mAne che ke, "meM ja karyuM. tenAthI navI pratiSThA UbhI thAya che. ApaNane che te 'meM karyuM evuM ApaNI 'bIlipha'mAM nathI hotuM. ApaNe 'vyavasthita' karAvaDAve che ema jANIe chIe. eTale pratiSThA thavAnI baMdha thaI gaI. je cItarelo che te bhava to AvavAno, paNa navuM citarAmaNa baMdha thaI gayuM. ApaNe jAtrAe gayAM, te cItarelA bhAva hatA badhA. jyAM jyAM hatA, tyAM tyAM badheya jaI AvyA. praznakartA : buddhino Azaya badalAya ke nahIM ? dAdAzrI : AjubAju pe'rI hoya tenA AdhAre buddhino Azaya hoya. cogaradama polIsavALAo bhegA thaI jAya te ghaDIe mahIM bhaya pesI jAya to buddhino Azaya kaheze ke nA, have corI nathI karavI te pramANe Akho pheraphAra thaI jAya. dravya-kSetra-kALa-bhAva badhuM bheguM thAya tyAre te pramANe buddhino Azaya Ubho thAya. paNa mahIM mULa bhAvanA hoya kharI ApaNI dAnata cora hoya to ja evA badhA saMjogo bhegA thAya ! ahaMkAra' paNa kudaratI catA ! ApaNA sAyansamAM prArabdha ja koIne kahyuM nathI. praznakartA: 'vyavasthita'mAM haze te thaze evuM nahIM ? dAdAzrI : e to tamArA samAdhAna mATe kahIe chIe. bAkI kharI rIte to ema kahIe chIe ke kAma karyuM jAo. pariNAma badhuM 'vyavasthita'nA hAthamAM che. mATe vicAra karazo nahIM, gabharAzo nahIM. 'orDara' thaI gayo ke laDAI karo, pachI laDAI karye jAo pachI pariNAmathI gabharAzo nahIM. praznakartA H to ApaNe koI yojanA karavAnI nahIM ? dAdAzrI : yojanA to pahelAM ghaDAI gaI che. pachI jyAre karavAnuM Ave tyAre kAma karyuM jAo. 'bIginiMga' zarU thaI gaI hoya e pahelAM to yojanA ghaDAI gaI hoya che ! praznakartA : vicAro karavAnA nahIM ? dAdAzrI : vicAro karavAnA nahIM. vicAro thAya te joyA karavA, ne pachI kAma karyuM jAo, vicAra karavAnI jarUra nathI. vicAro to thAya ja. mANasone jo vicAro baMdha karavAnI zakti hoya to badhA vicAro baMdha paNa karI de. tamArA kharAba vicAro tame baMdha karI zako ? praznakartA : nA. dAdAzrI : tyAre tame vicAro.... zuM karI zako ? praznakartA : to vicAronuM mULa zuM che ? dAdAzrI : gAMTho che-mananI. praznakartA : graMthinuM mULa zuM ? dAdAzrI : pahelAM je vicAro thayA temAM tame bhegA thayA, e graMthi paDI. je vicAromAM tanmayAkAra thayA e graMthi paDI. Azaya pramANe bhUmikA praznakartA : Azaya ane vicAramAM pharaka zo che ? AzayamAMthI praznakartA: 'nesesiTI ijha dhI madhara opha invenzana' e khoTI vAta che ? dAdAzrI : A zabdaprayoga ja che, bAkI A badhuM kudarata karAve che. praznakartA : to pachI A "rIleTiva' pragatinuM 'bejhamenTa' zuM che ? dAdAzrI : badhuM ja kudarata karAve che. kALa phare tema dravya phare, dravya phare tema bhAva phare ane pote 'igoijhama kare 'meM karyuM ! A 'igoijhama" paNa kudarata karAve che. ane je A 'IgoIjhama'mAMthI chUTyo e AmAMthI chUTyo. A pragati kudarata karAvaDAve che, bAkI jeTalA zabdaprayoga che e badho 'IgoIjhama' che. AgaLanA loko prArabdha bolyA, tethI ja to A dazA beThI che ! tethI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 vicAra udbhave che ? dAdAzrI : vicArane Azaya judA che. Azaya e to tAraNa che. dareka jIvane AzayamAM hoya, evI ene bhUmikA maLe che. praznakartA : graMthio Azaya pramANe baMdhAya che ? dAdAzrI : graMthio judI vastu che. graMthine ne Azayane kAMI levA devA nathI. mULa pahelAM vicAra che. emAMthI icchA thAya che, ne icchAmAMthI Azaya utpanna thAya che. ane AzayamAMthI ene enI bhUmikA maLe che. A tamArA Azaya pramANe deha maLyo che. bIjA badhAM 'eDajasTamenTa' maLe che. atyAre tamane e 'eDajasTa' nA paNa thAya. paNa maLyuM che badhuM ja tamArA Azaya mujaba. jo tamArA AzayanuM nA hoya to tamane rAte UMgha ja nA Ave. bahAravaTiyAne puruSane luMTavAno Azaya hoya to tene strI bhegI ja nA thAya. Azaya pramANe buddhi hoya, vicAro hoya ane AkhI jiMdagI Azaya pramANe cAle. have e 'eDajasTa' kema thatuM nathI ? pahelAMnA Azaya pramANe badhuM maLe che, atyAranA jJAna pramANe e 'eDajasTa' thatuM nathI. chatAM AzayamAM hoya te ja game. AzayamAM "cenja' nA thAya. phakta navI graMthi nA paDe ne jUnI ogaLI jAya. pachI nigraMtha thAya. have jJAna maLyA pachI navo Azaya nA baMdhAya ne pAchaluM ogaLatuM jAya. praznakartA : nigraMtha thavA zuM karavuM ? dAdAzrI : ApaNe ahIM karAve che evI sAmAyiko karavI. sAmAyikathI je bahu moTI graMthi hoya, je bahu herAna karatI hoya te ogaLI jAya. praznakartA : potAnI bhUlo sAmAyikamAM prayatna karIne jovI ? sAmAyikamAM to prayatna karavo paDe ne ? dAdAzrI : nA, prayatna eTale to manane kriyAmAM laI javuM. mana kriyAzIla karavuM te prayatna, jayAre 'jovuM' te kriyAmAM nA Ave. pahelAM je bhUla nahotI dekhAtI, te ja bhUla have dekhAya che. kriyAmAM phera nathI. dekhAya che e jJAnanA pratApe ! pratiSThAthI pUtaLuM praznakartA: 'pratiSThita AtmA' eTale zuM ? dAdAzrI : jayAM sudhI 'huM khuda koNa chuM' e jANe nahIM, tyAM sudhI jene ApaNe AtmA gaNIe chIe ke 'A caMdulAla huM ja chuM', te ja 'pratiSThita AtmA'. AtmA eTale zuM ? potAnI "selpha'. ApaNe eka mUrtimAM pratiSThA karIe evuM, A pratiSThA karelI che, tethI ApaNane A phaLa ApyA kare che. mULa daraasala AtmAnuM bhAna thAya tyAre kAma thaI jAya. 'pote koNa che ?" enuM 'selpha rIyalAIjha' thavuM joIe. praznakartA : A 'pratiSThita AtmA'ne zuddhAtmAnuM bhAna ja nathI ne ? dAdAzrI : ene bhAna paNa kevI rIte hoya ? potAnuM bhAna to jyAre 'jJAnI puruSa' karAve tyAre thAya. praznakartA : nA, paNa tame 'jJAna' ApyuM, pachI 'pratiSThita AtmAne bhAna thAya ne ? dAdAzrI : hA, tyAre to potAne bhAna thayuM ne ? e bhAna thayuM tyAre to e 'huM zuddhAtmA chuM' ema bolavA mAMDyo. pahelAM je bhAna hatuM temAM pheraphAra lAgyo. eTale ene lAgyuM ke, "A to huM na hoya, huM to zuddhAtmA chuM !" AtmaciMtvatA konI ? praznakartA : AtmA ciMtave tevo thaI jAya, to te ciMtave che koNa ? dAdAzrI : 'pratiSThita AtmA' ja ciMtave che. mULa AtmA to kazuM ciMtavato ja nathI. ciMtavavAno je bhAva kare che ne te ja 'pratiSThita AtmA' che. 'daraasala AtmA' to evo che ja nahIM. e to pyora golDa ja joI lo. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 eTale ApaNe zuM kahIe chIe ke zuddhanuM ciMtavana karIzuM, to te rUpa thaIzuM ane bIjuM ciMtavana kare to tevuM thAya. praznakartA : paNa e ciMtavana to 'pratiSThita AtmA'nuM ja ne ? 15 dAdAzrI : hA, enuM ja. pelo to kazuM ja karato nathI. 'pratiSThita AtmA' jo 'Amano' thaI jaze, to 'zuddhAtmA' thaI jaIza ne avaLo thaze to avaLuM thaze, evuM ApaNe kahIe chIe. have svarUpajJAna maLyuM tyArathI tamAre zuddhAtmAnuM ciMtavana thayA karaze. chatAM je lAge che ke, 'huM Ama chuM', 'mane Ama thayuM', A badho moha che. A satsaMga karIe chIe, te paNa badho moha ja che. paNa A cAritramoha che. cAritramoha kone kahevAya ? ke samabhAve nikAla karI nAkhIe, to e UDI ja gayo. e pachI ApaNane aDe nahIM ane pelo kharo moha to potAne coMTyA vagara rahe ja nahIM. A darzanamoha gayelo eTale cAritramoha ekalo bAkI rahyo. ene 'DiscArja' moha kahevAmAM Ave che. jJAna na hoya tene to have 'DiscArja moha'mAM to 'huM Ama chuM ne tema chuM' evI badhI kalpanA rahyA kare. tethI tevo thaI jAya pAcho ane svarUpa jJAna pachI, 'huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM' evuM rahyA kare eTale zuddha thayA kare ane 'caMdulAla'ne to je thavAnuM hoya te thAya, je eno prakRti svabhAva che e to nIkaLavAno ja. 'tene' ne 'tamAre' levAdevA nathI. phakta eno nikAla karI nAkhavAno che. ////////// [2] vANItuM TepiMga - 'koDavarDa'thI praznakartA : vANIne sudhAravAno rasto zo che ? dAdAzrI : vANIne sudhAravAno rasto ja ahIM che. ahIM badhuM pUchI pUchIne samAdhAna karI levuM joIe. sthULa saMyogo, sUkSma saMyogo ane vANInA saMyogo para che ane parAdhIna che.' ATaluM ja vAkya potAnI samajamAM rahetuM hoya, potAnI jAgRtimAM rahetuM hoya to sAmo mANasa game te bole toya ApaNane jarAya asara thAya nahIM ane A vAkya kalpita nathI. je 'ekjhekTa' che, te kahuM chuM.' huM tamane ema nathI kaheto ke mArA zabdane mAna rAkhIne cAlo. 'ekjhekTa' Ama ja che. hakIkta tamane nahIM samaja paDavAthI tame mAra khAva cho. praznakartA : sAmo avaLuM bole tyAre ApanA jJAnathI samAdhAna rahe che, paNa mukhya savAla e rahe che ke amArAthI kaDavuM nIkaLe che. to te vakhate ame A vAkyano AdhAra laIe to amane avaLuM lAIsansa maLI jAya che ? dAdAzrI : e vAkyano AdhAra levAya ja nahIM ne ? te vakhate to tamane pratikramaNano AdhAra Apelo che. sAmAne duHkha thAya evuM bolAyuM hoya to Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 pratikramaNa karI levuM. ane sAmo game te bole, tyAre vANI para che ne parAdhIna che, eno svIkAra karyo. eTale tamAre sAmAnuM duHkha rahyuM ja nahIM ne ? 17 have tame pote avaLuM bolo pachI tenuM pratikramaNa karo, eTale tamArA bolanuM tamane duHkha nA rahyuM. eTale A rIte badho ukela AvI jAya che. praznakartA : vANI jaDa che, chatAM 'IphekTiva' kema che ? dAdAzrI : hA, vANI jaDa che. chatAM vadhAremAM vadhAre 'iphekTiva' vANI ja che. ene lIdhe to A jagata UbhuM rahyuM che. vANIno svabhAva ja 'iphekTiva' che. praznakartA : vANI upara kaMTrola zI rIte lAvavo ? dAdAzrI : vANI upara kaMTrola to.... eka to jJAnI pAsethI AjJA laIne mauna dhAraNa kare to thAya. nahIM to pote mauna dhAraNa karavuM, paNa e to potAne AdhIna nathI. udayathI enI meLe mauna nahIM Ave. kAraNa ke udaya to badhuM vyavasthitane AdhIna che. mATe jJAnInI AjJA laIne mauna le to hitakArI che. bIjuM vANInA kaMTrola mATe pratikramaNa kare to thAya. vANI TeparekarDa che. te chapAyelAnI bahAra vadhAre ke ochuM kazuM bolAvAnuM nathI. eTale kaMTrola mATe A be ja rastA che. praznakartA : pUrvabhavamAM ke bIjA bhavamAM e ja saMyogone e ja mANaso bhegA thavAnA che, ne e ja vANI nIkaLavAnI che evuM che ? Tepa thayeluM che, eno artha zo ? dAdAzrI : ApaNe ahIM sAheba jhapATAbaMdha bole che ane pelo lakhI le che. te zI rIte lakhI leto haze ? e zuM bhASA hoya che ? praznakartA : 'zorTahenDa' dAdAzrI : ane enAthI AgaLa kazuMka navuM nIkaLeluM che ne ? peluM 'koDa lengaveja' kahe che ke zuM ? praznakartA : hA, 'koDa lengaveja.' AptavANI-6 dAdAzrI : A badhuM 'koDa lengaveja' ane 'zorTahenDa'mAM badhuM aMdara 'TAIpa' thAya che. ApaNo bhAva aMdara thayo ke, bhalabhalAne besADI dauM evI vANI boluM evo huM chuM.' eTale ATalA 'koDavarDa'thI AkhuM peluM prakAzamAna thaI jAya. ene huM 'TeparekarDa' kahuM chuM. tame 'koDavarDa' je mahIM karyA che, tenuM A Tepa thaI gayeluM che. 18 ane game tevI kaThora bhASA bolanAroya saMtapuruSa pAse suMdara vANI bole che. tyAre ApaNe nA samajIe ke A kaThora vANIvALo che ke madhura vANIvALo che. praznakartA : vANI nIkaLe tyAre kaI jAtanI ane kevA prakAranI jAgRti rAkhavI ? dAdAzrI : pelAne chAtInAM pATiyAM besI jAya evo moTo patharo mArIe, to te vakhate ApaNI jAgRti UDI ja jAya ! nAno patharo mArIe to jAgRti nA UDe. eTale patharo nAno thaze tyAre e jAgRti Avaze. praznakartA : eTale ApaNe patharo kevI rIte nAno karavo ? dAdAzrI : pratikramaNathI ! praznakartA : Tepa thaI gayelI vANI pheravAya kaI rIte ? dAdAzrI : tame phakta jJAnI pAsethI AjJA laIne maunavrata dhAraNa karo to enA upAya che. bAkI e to kudaratane pheravavA jevI vastu che. mATe 'jJAnIpuruSa' pAsethI AzA laIne kare, to 'jJAnIpuruSa' jokhamadAra banatA nathI ane jokhamadArI ema ne ema adhavacce UDI jAya che. eTale A eka ja upAya che. praznakartA : vANI bolatI vakhatanA bhAva ane jAgRti pramANe TepiMga thAya che ? dAdAzrI : nA, e TepiMga vANI bolatI ghaDIe thatuM nathI. A to mULa AgaLa ja thaI gayuM che. ene pachI Aje zuM thAya ? chapAyA pramANe ja vAge. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 19 AptavANI-6 praznakartA : pAchuM atyAre bolIe te vakhate jAgRti rAkhIe to? dAdAzrI : atyAre tame koIne dabaDAvo, pachI manamAM evuM thAya ke Ane dabaDAvyo 'te barAbara che." eTale pharI pAchuM tevA hisAbano koDavarDa thayo ane Ane dabaDAvyo te khoTuM thayuM" evo bhAva thayo to koDavarDa tamAre navI jAtano thayo. A dabaDAvyo e barobara karyuM evuM mAnyuM ke enA jevo ja pharI koDa Ubho thayo ane enAthI e vadhAre vajanadAra bane. ene "A bahu kharAba thaI gayuM, AvuM bolavuM nA joIe, AvuM kema thAya che ?" evuM thAya to koDa nAno thaI gayo. praznakartA : have A barobara karyuM evuMya nA thAya ne barobara nA karyuM evuMya nA thAya, to pachI koDa Ubho thAya ? dAdAzrI : e to mauna nakkI karIe to mauna thaI jAya. praznakartA: ghaNI vakhata moDhe nA bolAya, paNa aMtaravAcA hoya kharI ne ? mahIM aMdara bhAva bagaDyA kare, tenuM zuM? dAdAzrI : tamAre potAnI jAtane aMdara kahI devAnuM ke AvuM khoTuM nA hovuM joIe. AvuM suMdara hovuM joIe. praznakartA : pachI suMdarano koDa AvI jAya ne ? dAdAzrI : suMdarano koDa to Ave ja ne ! praznakartA : te pAcho navo koDa thAya, tenA mATe navo deha dhAraNa karavo paDe ? enA karatAM koDa ja nA thAya evuM amAre joIe. - dAdAzrI : A to ekAda bhava pUratuM ja che. AgaLa to tamArA koDa AvA rahevAnA ja nathI. jenI Aje kharAba bhASA nathI, te lokoe koDa badalyo nathI ane jenI kharAba bhASA che, temaNe koDa badalyA che. eTale pelA kAcAM paDI gayA che ne A pAkA thayA che. je kahe ke, 'dAdA, mArI A vANI kyAre sudharaze ?" tyArathI ApaNe nA samajIe ke A koDa badale che ?' praznakartA: jene mokSe javuM hoya tene to koI koDa dAkhala ja nahIM karavAno ne ? enA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : mokSamAM jatAM sudhI kazI harakta thAya tema nathI. mokSe jatAM jevA koDa joIe te AvatA bhavamAM utpanna thaze. atyAre mane pUchIne jeTalo mAla bhare, teno AvatA bhavamAM pachI evo ja koDa utpanna thaze. hajI eka avatAra che ne ? praznakartA : tIrthakaronI vANInA koDa kevA hoya che ? dAdAzrI : emaNe koDa evo nakkI karelo hoya ke 'mArI vANIthI koI paNa jIvane kiMcitmAtra paNa duHkha thAya nahIM. duHkha to thAya ja nahIM, paNa koI jIvanuM kiMcitmAtra pramANa paNa nA dubhAya, jhADanuM ya pramANa nA dubhAya.' evA koDa phakta tIrthaMkarone ja thayelA hoya. praznakartA : vANI bolatI vakhate kevA prakAranI jAgRti rAkhavI ? dAdAzrI : jAgRti evI rAkhavAnI ke A bola bolavAmAM kone kone kevI rIte pramANa dubhAya che e jovAnuM che. praznakartA : pAMca jaNane eka ja zabda kahIe chIe, to badhAne judA judA pramANamAM mana dubhAya che. enuM zuM karavuM ? dAdAzrI : ApaNe jAgRti rAkhavI ne pachI bolavAnuM. ApaNane jeTalI samaja paDe eTaluM karavAnuM. eno upAya nathI. A 'caMdulphAI' nyAyanuM bolatA hoya chatAM sAmAne duHkha thAya evuM ya ghaNIvAra bane. have eno upAya zo ? paNa te amuka ja mANaso joDe thAya, badhe nathI thatuM. eTale tyAM AgaLa bIjA dArUkhAnuM nA phoDe to ja tamAruM dArUkhAnuM baMdha thaze, nahIM to eka jaNa phoDaze eTale tamAre nA phoDavuM hoya toya phUTI jAya. eTale badhA ya nakkI kare ke ApaNe dArUkhAnuM baMdha karo to e baMdha thAya, nahIM to nahIM thAya. praznakartA : navo koDa hoya te AvatA janmamAM 'iphekTa' Ape ke A jIvanamAM paNa 'iphekTa' Ape ? dAdAzrI : A kuMbhAra mATalAM banAve che, te mATalAMne nibhADAmAM saLagAvIne kalAka pachI kADhI le, to zuM thAya ? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 22. AptavANI-6 praznakartA: paNa amAruM kAma karavA mATe amAre ahaMkAra to joIe ja AvatA bhave badhuM sAruM thaze evuM tame mAnyuM, tethI to tamane mArI upara zraddhA AvI, nahIM to ahIM besAya zI rIte ? A bhavamAM to zuM thAya ke je tamArI koDavALI bhASA che, te pUrI thaI jaze ane pachI tamArI evI bhASA ja nahIM nIkaLe. praznakartA : eTale pachI mauna thaI javAnuM ? dAdAzrI : mauna ja thaI javAnuM. mauna eTale evuM mauna nahIM ke akSare ya bolavAno nahIM. mauna eTale vyavahAra puratI ja vANI raheze. kAraNa ke eka TAMkIno bharelo mAla, te khAlI to thaI ja javAno. ahaMkAratuM rakSaNa praznakartA : Ape kahyuM hatuM ke vANI che te ahaMkArathI nIkaLe che ? dAdAzrI : evuM che ne ke vANI bole teno vAMdho nathI, e to koDavarDa che. te phATe ne bolyA kare, tenuM ApaNe rakSaNa nA karavuM joIe. praznakartA: rakSaNa nA hovuM joIe, eno artha ApaNe sAcA chIe evI bhAvanA nA hovI joIe ema ? dAdAzrI : ame sAcA chIe, enuM nAma ja rakSaNa kahevAya. ane rakSaNa nA hoya to kazuM ja nathI. goLA badhA phUTI jAya ane koIneya vAge nahIM bahu. ahaMkAranuM rakSaNa kare, tenAthI bahu vAge che. huM nAnA chokarAne bahu mAruM toya temane kazuMya nA thAya ane jo rIsamAM jarAka tame TapalI mArI hoya to e raDAroLa karI mUke ! eTale ene vAgyAnuM duHkha nathI, ahaMkAra ghavAyo tenuM duHkha che ! zAstrakAroe zuM kahyuM che ke ahaMkAra eka evo guNa che ke je badhA mANasane AMdhaLobhUta banAve. bhAIomAM paNa duzmanI thaI jAya. sago bhAI kyAre pAyamAla thaI jAya evuM vicAre ! are, sago bApa paNa evo, chokarAne AzIrvAda Ape ke kyAre e pAyamAla thaI jAya ! ahaMkAra zuM nukasAna nA kare? eTale ApaNe ahaMkArane oLakhI rAkhavo joIe ke "A ApaNo koNa che te ?" dAdAzrI : e kAma karavAno ahaMkAra hoya ja. enI koNa nA pADe che? paNa e ahaMkArane jANavo joIe ke ahaMkAramAM AvA guNo che. eTale ApaNane enI para prema rahe nahIM, Asakti rahe nahIM. praznakartA : ApaNe game teTaluM karIe, paNa sAmo nA sudhare to zuM karavuM? dAdAzrI : pote sudharyA nathI ne lokone sudhAravA gayA. tenAthI loka UlaTA bagaDyA. sudhAravA jAya ke bagaDe. pote ja bagaDelo hoya to zuM thAya ? ApaNe sudharavuM sahelAmAM saheluM che ! ApaNe sudharyA nA hoIe ne bIjAne sudhAravA jaIe, e "mIniMgalesa' che. tyAM sudhI ApaNA zabda paNa pAchA paDe. tame kaho ke, 'AvuM nA karIza." tyAre sAmo kahe ke, "jAva, ame to evuM ja karavAnA !" A to sAmo UlaTo vadhAre avaLo pharyo ! AmAM ahaMkAranI jarUra ja nathI. ahaMkArathI sAmAne dabaDAvI karIne kAma karAvavA jaIe, to sAmo vadhAre bagaDe. jyAM ahaMkAra nathI, tyAM tene badhA kAyama 'sInsiyara' hoya, tyAM "morAliTI' hoya. - ApaNo ahaMkAra nA hovo joIe. ahaMkAra badhAne kheMce che. nAnA chokarAne ya jarAka 'akkala vagarano', 'mUrakha', 'gadheDo' ema jo kahyuM to te ya vAMko phATe. ne 'bAbA, tuM bahu DAhyo che' kahIe ke tarata e mAnI jAya. praznakartA: ane ene bahu DAhyo kahIe toya e bagaDaze ? dAdAzrI : mUrakha kahIe toya bagaDI jAya ne bahu DAhyo kahIe toya bagaDI jAya. kAraNa ke DAhyo kahIe eTale enA ahaMkArane 'enkarejamenTa' maLI jAya ane mUrakha kaho to 'sAyakolojikala IphekTa' avaLI paDe. DAhyA mANasane 25, 50 vakhata mUrakha kaho to tenA manamAM vahema paDI jaze ke, "kharekhara zuM huM gAMDo hoIza ?" ema karato karato e gAMDo thaI jAya. eTale huM gAMDAneya 'tArA jevo DAhyo A jagatamAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 koI nathI' ema karI karIne 'enkarejamenTa' ApuM chuM. A jagatamAM haMmezAM 'pojhiTiva' lo. 'negeTiva' tarapha cAlazo nahIM. 'pojhiTiva'no upAya thaze. huM tamane DAhyo kahuM ne jo vadhAre paDato ahaMkAra tamAro khasyo, to mane tamane thApoTa mAratAMya AvaDe, nahIM to e avaLe raste cAle ane ene 'enkareja' nA karIe to e AgaLa vadheya nahIM. 23 'ahaMkAra nukasAnakartA che' evuM jANI lo, tyArathI ja badhuM kAma saraLa thAya. ahaMkAranuM rakSaNa karavA jevuM nathI. ahaMkAra pote ja rakSaNa karI le evo che. vyavahArano artha zo ? ApIne lo agara to laIne Apo enuM nAma vyavahAra. 'huM' koIne Apatoya nathI ne 'huM' koInuM leto nathI. mane koI ApatuM ya nathI. 'huM' mArA svarUpamAM ja rahuM chuM. vyavahAra evo badalo ke ApaNe ApIne levAnuM che. eTale pAcho ApavA Ave te ghaDIe jo posAtuM hoya to Apo. ApaNe vAvamAM jaIne kahIe ke, 'tuM badamAza che.' to vAva paNa kaheze, 'tuM badamAza che' ane ApaNe kahIe ke, 'tuM cauda lokano nAtha che.' to te paNa ApaNane kahe ke, 'tuM cauda lokano nAtha che.' mATe AmAM ApaNane jevuM game che te bolavuM. evuM 'projekTa' karo ke tamane game. A badhuM tamAruM ja projekzana che. AmAM bhagavAne kaMI Dakhala karI nathI. duniyAmAM koIne akkala vagarano kahezo nahIM. akkalavALo ja kahejo, tuM DAhyo che, evuM ja kahezo to tamAruM kAma thaze. eka mANasa enI bheMsane kaheto hato ke 'tuM bahu DAhI che bA, bahu akkalavALI cho, samajaNavALI cho.' meM ene pUchyuM, 'bheMsane tuM Ama kema kahe che ?" tyAre eNe kahyuM ke, 'AvuM nA kahuM to bheMsa dUdha devAnuM ja baMdha karI de.' bheMsa jo AvuM samaje che to mANaso zuM nA samaje ? buddhitI Dakhale racAI DakhalAmaNa ! A jagata 'rIleTiva' che. vyavahArika che. ApaNAthI sAmAne akSare AptavANI-6 ya nA bolAya. ane jo 'parama vinaya'mAM hoya to khoDe ya nA kaDhAya. A jagatamAM koInI khoDa kADhavA jevuM nathI. 'khoDa kADhavAthI zo doSa besaze', tenI khoDa kADhanArane khabara nathI. 24 praznakartA : khoDa nathI kADhatA ame, paNa sAmo AgaLa vadhe eTale bolIe chIe. dAdAzrI : tenA AgaLa vadhavAno hisAba tamAre nA kADhavo. AgaLa vadhAravAnuM to kudarata enI meLe kAma karyA kare che. tamAre sAmAne AgaLa vadhAravAnI icchA nA karavI. kudarata kudaratanuM kAma karye ja jAya che. ApaNe ApaNI meLe badhI pharaja bajAvyA karavAnI. buddhi tamane herAna kare ke Ama karIe to Ama thAya ne tema karIe to tema thAya. kazuM ja thatuM nathI. koI kazuM karI zake ema che ja nahIM. kudarata kudaratanuM kAma karye ja jAya che. koI koInI salAha mAgavA nathI AvatuM, chatAM A to vaNamAgI salAha pIrasye ja jAya che. A buddhinuM mAnavAmAM Ave ne to ahIMyAM satsaMgamAM pahelo kAyado joIe ke Ama besavuM ne Ama nA besavuM. jyAM sAco dharma che tyAM 'no laoN-laoN' e ja mukhya vastu che. ApaNe ahIM 'buddhi' zabdanI jarUra ja nathI. je DakhaLAmaNa karAve e buddhine khaseDavAno prayatna karo. DakhaLAmaNamAM nA mUkatI hoya to teno vAMdho nathI. vAta to samajavI ja paDaze ne ? Ama kyAM sudhI cAlaze ? buddhi tamane 'Imozanala' karaze. tamAruM AmAM kazuM ja vaLavAnuM nathI. badhuM 'vyavasthita'ne AdhIna che. 'vyavasthita' upara thoDo ghaNo vizvAsa beTho hoya to koI prazna ja raheto nathI. ahIM to vaNaprazne uttara che. praznakartA : Apa kaho cho ke prayatno to cheka chevaTa sudhI karavAnA ? dAdAzrI : prayatna zeno karavAno ? prayatna ApaNA saMsAravyavahArano karavAno hoya. satsaMgamAM ahIM saMsAravyavahAra nathI. A to 'riyala'no zuddha vyavahAra che. zuddha vyavahAramAM buddhinI bilakula jarUra nathI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 praznakartA : buddhinuM 'sarvanTa' tarIke kAma levuM ke nahIM ? dAdAzrI : nA. jyAM saMpUrNa zuddha vyavahAra che, evI A 'rUmamAM peThA eTale buddhinuM kAma nahIM. ahIM zuddha vyavahAra che ne bahAra saMsAra vyavahAra che. saMsAramAMya jayAM buddhi herAna kare, tyAM tene choDI devAnI hoya. 'vyavasthita' kahyA pachI vikalpa karavApaNuM rahetuM nathI. 'jJAnI puruSa'nI AjJAmAM rahe to temane 'zuddha vyavahAra zuM che ?" te samajAI jaze. [3] AmaMtrelI karmabaMdhI amAre amArI marajI mujabanuM karma hoya ne tamane karma nacAve. amane svataMtratA hoya. eTale ame nirAMte besIe, tamAreya karmo dhIme dhIme khalAsa thaze, pachI ApaNe bolAvIe toya nA Ave. e navarAM nathI. ApaNe sahI karI tethI AvyAM che, nahIM to e Ave ja nahIM ne ? karAra upara jevI sahIo karI hoya, gUMcavaNIvALuM hoya to tevuM Ave ne cokhyuM hoya to cokhkhuM Ave. are, satsaMgamAMthI uThADIne laI jAya, chUTako ja nahIM ne? praznakartA : saMbaMdha rAkhyo e rAga thayo, eTale bolAve ? dAdAzrI : e badhuM rAga ne dveSa ja che. paNa pahelI ApaNe sahIo karI ApI hoya to ja ene rAga utpanna thAya, nahIM to koI nAma denAra nathI ! A bhavamAM amuka ja sahIo gaNAya. tame jeTalI mAno cho eTalI sahIo nathI hotI. sahIo to TAIpa thaIne pharI TAIpa thAya tyAre sahIo gaNAya eTale eTalI badhI nA hoya. tapatA tApaNe tarI zuddhatA vyavahAracAritrathI mAMDIne TheTha AtmacAritra sudhInAM cAritra che. jJAna-darzana-cAritra ane tapa. emAM AtmacAritra che, te chellAmAM chelluM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 cAritra che. vyavahAracAritrano phoTo paDe ane A AtmacAritrano phoTo nA paDe. je chellAM jJAna-darzanacAritra ne tapa che, e cAreyanA phoTA nA paDe. praznakartA : chelluM tapa karyuM ? dAdAzrI : atyAre tamane koI mANasa gALa bhAMDato hoya to te vakhate tamane mAro zabda yAda Ave ne te pramANe nakkI thAya ke mAre 'samabhAve nikAla karavo che', enuM nAma tapa che. te ghaDIe tapa ja thAya. bAhya tapa badhAM sthaLa tapa kahevAya, enuM phaLa bhautika sukha maLe. ane AMtarika tapa e sUkSma tapa che, tenuM phaLa mokSa che. koI tamane gALa bhAMDe, te vakhate mahIM mana-buddhi-citta ne ahaMkAra badhuM tape, e tapane tame ThaMDuM thatAM sudhI joyA karo, enuM nAma sUkSma tapa kahevAya. sAsu vahune vaDhavaDha karatI hoya, ne vahu DahApaNavALI hoya to tene sUkSma tapa bahu maLyA kare. hindustAnamAM A tapa enI meLe maphatamAM ghera beThAM maLyA kare. ghera beThAM gaMgA che, paNa A loko lAbha uThAvatA nathI ne ? dhaNI ApaNane kaMI kahI de, te ghaDIe ApaNe tapa karavuM nAma tA. emAM tanmayAkAra nahIM thavAnuM. jagata AkhuM mana-buddhi tape ke pote tapI jAya. praznakartA : eTale tapa karavuM paDe ? dAdAzrI : tapa karavuM nathI paDatuM. tapa to svAbhAvika rIte thAya ja. praznakartA : jyAM sudhI tapa thAya che tyAM sudhI apUrNatA kahevAya ne ? dAdAzrI : apUrNatA to TheTha 'kevaLajJAna' thatAM sudhI apUrNa ja kahevAya. mAruMya apUrNa kahevAya ne tamAruMya apUrNa kahevAya. tapa karavAthI potAnI jJAnadazAnI DigrIo vadhe che. tapa chellI zuddhatA lAve che. so TacanuM sonuM to huM paNa nA kahevAuM ane tame paNa nA kahevAo. ane jJAnIneya dehanAM tapa hoya. pratikramaNa - kramikatAM : akramatAM praznakartA : Ape kahyuM ke "akramamArga'mAM pakSApakSI nA hoya, to khaMDana sivAya maMDana kaI rIte thaI zake ? dAdAzrI : A maMDana karavAno mArga ja nA hoya ne khaMDaneya karavAno mArga na hoya. A to jene mokSe javuM hoya tenA mATe ja A mArga che ane jene mokSe nA javuM hoya tene mATe bIjo rasto. bIjo dharma joIto. hoya to ame te paNa ApIe chIe. kramika mArgathI AgaLa javuM e bahu kaThora upAya che, chatAM e kAyamano mArga che. jyAre manamAM juduM hoya, vANImAM juduM hoya ne vartanamAM juduM hoya tyAM sudhI koI dharma cAle nahIM. atyAre badhe evuM ja thaI gayuM che ne ? eTale ame A kALanA mANasone dharma jANavo hoya to, ene zuM zikhavADIe chIe ? tArAthI khoTuM bolAI jAya teno vAMdho nathI. manamAM tuM jUThuM bolyo teno vAMdho nathI, paNa have tuM enuM 'A' rIte pratikramaNa kara ne nakkI karI praznakartA: 'akrama vijJAna'mAM tapanI jagyA kyAM AvI ? dAdAzrI : tapa karavuM eTale zuM ? je pAchalo hisAba cUkavavAno Ave che te cUkavatI vakhate mIThAzaya Ave ane kaDavuMya Ave. mIThAza Ave tyAM tapa karavAnuM che ne kaDavuM Ave tyAMya tapa karavAnuM che. DiscArja karma enuM kaDavuM-mIThuM phaLa ApyA vagara to rahe ja nahIM ne ? praznakartA : A bhAIe mane gALa bhAMDI, to tenI mane tarata khabara paDe ke A mArA karmano udaya che. e nirdoSa che, to emAM tapa kone kahevuM ? dAdAzrI : A jJAnathI tapa karavAnuM thayuM. AmAM potAne tapa karavuM nathI paDatuM. mahIM mana, buddhi je tape che tene samatApUrvaka 'joyA' karavuM enuM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 29 AptavANI-6 ke pharI AvuM nahIM boluM. ame pratikramaNa karavAnuM zikhavADIe. praznakartA H ame rAyazI ane devazI pratikramaNa karIe chIe, te zuM khoTuM che ? dAdAzrI : pratikramaNa to 'zUTa eTa sAiTa' hovuM joIe, udhAra nA rakhAya. A copaDA udhAra nA rakhAya. te pratikramaNeya udhAra nA rakhAya. praznakartA: jIva to satata karmanI vargaNA bAMdhyA ja kare che, to eNe zuM satata pratikramaNa karyA karavuM ? dAdAzrI : hAsto, karavuM ja paDe ! AmAM ghaNA mahAtmAo roja pAMcaso-pAMcaso pratikramaNa karatA hoya che ! praznakartA: e to bhAva pratikramaNa che, kriyA pratikramaNa to nA thAya ne ? hoya paraMpariNAma nA hoya, jenAM vANI, vartana, vinaya manohara hoya, ArtadhyAna tathA raudradhyAna sarvIze na hoya ane ahaMkAra zUnya thavAthI, Tenzana nahIM hovAthI mukta hAsya niraMtara rahe, anaMtaguNanA bhaMDAra hoya enuM nAma 'jJAnI puruSa' kahevAya. pratikramaNa-jJAtImAM ApaNe gAdI upara sUI gayA hoya, to jyAM jyAM kAMkarA kheMce tyAMthI tame kADhI nAkho ke nA kADho ? A pratikramaNa to, jyAM jyAM khUMcatuM hoya tyAM ja karavAno che. tamane jyAM khUMce che tyAMthI tame kADhI nAkho ne te emane khUMce che, tyAMthI e kADhI nAkhe ! pratikramaNa dareka mANasanAM judAM judAM hoya ! atyAre koI mANasa koInI upara upakAra karato hoya, chatAM ene ghera anAcAra thAya evA kesa bane, to tyAM AgaLa pratikramaNa karavAM ja paDe. pratikramaNa to, jyAM khUMce tyAM badhe ja karavuM paDe. paNa darekanAM pratikramaNa judAM judAM hoya. mAreya pratikramaNa karavAnAM hoya. mArAM judI jAtanAM ne tamAreya jadI jAtanAM hoya. mArI bhUla tamane buddhithI nA jaDe evI hoya. eTale e sUkSmatara ne sUkSmatama hoya. tenAM amAre pratikramaNa karavAM paDe. amAre to upayoga cUkyA badalanuM pratikramaNa karavuM paDe. upayoga cukyA te amAre to poSAya ja nahIM ne ? amAre A badhAM joDe vAto karavI paDe, savAlonA javAbo ya ApavA paDe, chatAM amArA upayogamAM ja rahevAnuM hoya. jyAM sudhI amAre sAhajikatA hoya tyAM sudhI amAre pratikramaNa nA hoya. sAhajikatAmAM pratikramaNa tamAreya karavAM nA paDe. sAhajiktAmAM pherA paDyo ke pratikramaNa karavuM paDe. amane tame jayAre juo, tyAre sAhajikatAmAM ja dekho. jyAre juo tyAre ame tenA te ja svabhAvamAM dekhAIe. amArI sAhajikatAmAM phera nA paDe ! dAdAzrI : nA, kriyAmAM pratikramaNa hoya ja nahIM. bahu tyAre emAM mana sAruM rahe. praznakartA : emAM karma nirjarA thAya kharI ke nahIM ? dAdAzrI : nirjarA to dareka jIvane thaI rahI che. paNa e sAro bhAva che ke mAre pratikramaNa karavuM che. eTale nirjarA sArI thAya. bAkI pratikramaNa to 'Ta' eTa sAITa' hovuM joIe. tame karo cho e dravya pratikramaNa che, bhAva pratikramaNa joIze. praznakartA : dravyanI sAthe bhAva hoya ne ? dAdAzrI : nA, paNa dravya ekaluM thAya che, bhAva nathI hoto. kAraNa ke duSamakALanA jIvothI bhAva rAkhavo bahu muzkela vastu che. e to 'jJAnI puruSa'nI kRpA hoya ane e mAthe hAtha mUke, tyAra pachI bhAva utpanna thAya. nahIM to bhAva utpanna thAya nahIM. 'jJAnI puruSa' kone kahevAya ? ke jene parapariNati ja nA hoya. niraMtara svabhAva-pariNati hoya. rAtre-divase game tyAre svabhAva pariNati Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 [4]. paDaghA pADe duHkha pariNAma ApaNAthI bIjAne duHkha thAya che ne e je dekhAya che e ApaNo 'sensiTivanesa'no guNa che. "sensiTivanesa' e eka jAtano ApaNo 'IgoIjhama' che. e 'IgoIjhama' jema jema ogaLato jaze tema tema ApaNAthI sAmAne duHkha nahIM thAya. ApaNuM 'IgoIjhama' hoya tyAM sudhI sAmAne du:kha thAya ja. praznakartA : e to ApanI avasthAnI vAta thaI ! have amArA mATe praznano ukela Avavo joIe ne ? dAdAzrI : hA, Avavo ja joIe. praznakartA paNa AnAthI to potA pUrato ja ukela Ave ne ? dAdAzrI : potA pUrato nahIM, darekano dhIme dhIme ukela Avavo ja joIe. potAno ukela Ave to ja sAmAno ukela Ave evuM che. paNa potAnuM 'IgoIjhama' che tyAM sudhI sAmAne niyamathI asara thayA karavAnI. e 'IgoIjhama' ogaLI ja javo joIe. A to 'IphekTas che khAlI ! duniyAmAM duHkha jevI vastu ja nathI. A to 'roMga bilIpha che khAlI. ene sAcuM mAne che. have emanI dRSTie to e kharekhara ema ja che ne ? eTale koI paNa prakAranI asaro ja nA thAya, e mATe ApaNe zuM thavuM joIe ? ApaNe cokhkhA thaI javuM joIe. ApaNe cokhkhA thayA to badhuM cokhkhuM thayA vagara rahetuM nathI. sAmAno doSa koI jagyAe che ja nahIM, sAmAno zo doSa ? e to ema ja mAnIne beThA che ke A saMsAra e ja sukha che ne A ja sAcI vAta che. ene ApaNe ema manAvavA jaIe ke tamArI mAnyatA khoTI che, to te ApaNI ja bhUla che ! ApaNI ja kaMIka evI kacAza rahI jAya che. meM mArA anubhavathI joyeluM che. jyAM sudhI mane evuM pariNAma hatuM, tyAM sudhI evI 'IphekTo" badhI vartatI hatI. paNa jyAre mArA manamAMthI e gayuM. zaMkA gaI, to badhuM gayuM ! te A pagathiyAM joIne, anubhava karIne huM caDhelo chuM. tame je kaho cho, te badhAM pagathiyAM meM joyelAM che ane temAMthI anubhava karIne 'huM' upara caDhelo chuM. meM joyeluM che, eTale huM tamane mArga batAvI zakuM. A badhA lokone je jJAna huM ApuM chuM, te mArAM joyelAM pagathiyAM upara ja lauM chuM. je je mAro anubhava nIkaLelo che, te ja rasto tamane batAvuM chuM. bIjo rasto hoya nahI ne ? pahelAM to kaMIka duHkhano vicAra Avyo, eTale ApaNe tene game te jokhama karIne paNa bIjo sukhano 'AIDiyA' (kalpanA) goThavI detA hatA. ciMtA thAya to sinemA jovA pesI jAya, bIjuM kare. bIjAnA bhoge paNa te ghaDIe to du:khane uDADI mUke ane svarUpanuM jJAna thayA pachI te bIjAnA bhoge du:khane uDADI mUkato nathI. eTale ene du:kha bahu sahana karavuM paDe, evuM mArA anubhavamAM AveluM che ! meM paNa pote A anubhava karelo che, kAraNa ke bIjAnAM duHkhe huM, sukhI thavA mATe te ghaDIe mArA manane bIjA paryAya dekhADuM nahIM. ane jagata zuM karI rahyuM che ? ke potAnuM duHkha kADhavA mATe bIjA viSayamAM paDe eTale e du:kha AmathI Ama pherave jagata e ja karI rahyuM che ne ? jarAka duHkha paDe ke vaTAva vaTAva kare che ne ? mahIM keTalo sAmAna bharelo che ? ApaNe to ene kahIe chIe ke Ane bhogavo ja. vaTAvI nahIM khAvAnuM ! silaka ema ne ema anAmata rAkhavAnI. A du:kha AvI paDe tenI para loka davA copaDe che. alyA, UlaTuM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 jokhama vadhAryuM te ! e duHkhane to tuM anubhavapUrvaka joIza to enuM jokhama ghaTaze. du:kha dhakkA mAravAthI jatuM nahIM rahe. e to UlaTuM vadhAryuM, te silakamAM to rahyuM ja. jeNe eka du:kha oLaMgyuM, te pachI anaMtA du:kha oLaMge. e du:kha oLaMgavAno bahAravaTiyo thaI gayo ! meM to keTalAMya du:kha oLaMgelAM, eTale huM bahAravaTiyo ja thaI gayelo ne ! [5] vyavahAramAM gUMcavADo praznakartA : vyavahAramAM gAMTho phUTe, te evI evI phUTe che ke enuM samAdhAna letAM AkaruM paDI jAya ? dAdAzrI : ApaNAM A 'pAMca vAkyo' che, te chevaTe samAdhAna lAve evAM che. moDAM-vahelAM paNa e samAdhAna lAve. bAkI bIjI koI rIte samAdhAna nA thAya. tethI ja A jagata guhya koyaDo che. dhI varlDa Ijha dhI pajhala ITaselpha.' te koI dahADo solva thAya ja nahIM. Akho dahADo pote vyavahAramAM gUMcavAyelo ja hoya, pachI zI rIte AgaLa e pragati mAMDe ? kaMIka koyaDA UbhA thayA ja kare. sAmo bhego thayo ke koyaDo Ubho thayo. praznakartA : eka koyaDo pUro karyo hoya, tyAM bIjo koyaDo moM phADIne Ubho ja hoya. dAdAzrI : hA, A to koyaDAnuM saMgrahasthAna che. paNa jo tuM tArI jAtane oLakhI jAya to thaI gayuM tAruM kalyANa !!! nahIM to A koyaDA to che ja DUbavA mATe ! A badhI pArakI pIDA che, evuM samajAya toya anubhavajJAna che. anubhavamAM Ave ke A pIDA mArI na hoya, pArakI che; toya kalyANa thaI jAya. 'ka'tI karAmato mahIM badhAM jAtajAtanA 'ka' beThelA che. 'ka' eTale karAvanArA. ' thayuM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 35 AptavANI-6 lobhaka, mohaka, krodhaka, cetaka... mohaka mohane karAvanAra che. moha ApaNe nA karavo hoya toya karAve ! praznakartA : magajamAM evuM thayA kare ke A hAthe karIne zuM karavA ApaNe UbhuM karIe chIe ? A baMdhAya che ke chUTe che, evo vicAra mAre zuM karavA karavo ? dAdAzrI : nA, e vicAra nA karavo hoya toya Ave ja. pelo 'ka' tamane karAvaDAve. tamane mahIM gUMcava gUMcava kare ane koIne mATe to vicAravA jevuM jagata ja nathI. temAM evuM vicAravAmAM Ave che, tenuM zuM thAya ? mAra khAvo paDe ! pArakI paMcAta mATe jagata nathI. tamArI potAnI 'sepha sAIDa' karI levA mATenuM A jagata che. praznakartA: have A paMcAta mArA magajamAM garI gaI che to tene kADhavI kevI rIte ? dAdAzrI : e to ApaNe ene oLakhIe ke A to duzmana che ne A pitarAI che. ema oLakhyA pachI duzmanane ApaNe saMbhArIe nahIM. 'jJAtIpuruSa'tI karuNA te samatA ! praznakartA: paNa e coMTeluM ja evuM hoya ke mAthAmAMthI e khase ja nahIM. dAdAzrI : juone ! tamane mArA mATe keTalI badhI bhakti che, e badhuM huM bahu sArI rIte oLakhuM, paNa chatAMya tamane ahIM ko'ka dahADo dekhADe ke A 'dAdA' AvA che. praznakartA : are, dAdAne gALo hau bhAMDuM. dAdAne nahIM, aMbAlAla paTelane ! khabara paDaze. A mAra zuM karavA khavaDAvatA haze ? mAre zuM levAdevA ? dAdAne zI levAdevA ? meM AvAnI kyAM mitrAcArI karI ke amane mAra khavaDAve che. evo ko'ka dahADo tamane anubhava thAya. praznakartA : dAdA, te anubhava thayo. thAya nahIM, thayo ! anubhava kevo ke amane ema thatuM hatuM ke A Doso herAna kare che ne meM to A paTeliyAne hoLInuM nAriyeLa karyuM, paNa te badhuM e DosAe ja sudhArI kADhyuM !!! meM kahyuM, jAna chUTI ! bAkI meM to dAdA tamane eTalI badhI gALo bhAMDI hatI ke kaMI bAkI ja rAkhyuM nahotuM. toya aMdarakhAne evuM thayA kare ke "A dAdA che, e to sAcA che." dAdAzrI : te ameya ghera beThAM jANIe badhuM. te eka phero to meM tamane kahyuM paNa hatuM ke tame ADuMavaLuM bolone toya teno mane vAMdho nathI. tame tamArI meLe ahIM AvyA karajo. ko'ka dahADo badhuM dhovAze ! tame ADuMavaLuM bolo tenI amane kiMmata nA hoya. ame to tamAruM kema karIne zreya thAya, e ja joyA karIe. tamAruM, tamArAM gharanAMnuM, badhAMnuM zreya joyA karIe. tame to tamArI prakRti pramANe bolo cho. tamArI dRSTi kharekhara evI nathI. tamArI dAnateya evI nathI, tamArA vicAroya evA nathI, e badhuM ja ame jANIe. eTale have "A mAra khavaDAvanAra che ane A mitra che' evuM tame mAlane oLakho. e mAra khavaDAvanArA Ave to "Ava bA, tamAruM ja ghara che' karIne pAchA kADhI mUkIe. je mahIM dekhADe che te badhuM khoTuM che, soe so TakA khoTuM dekhADe che, evuM tamane samajAya che ne ? zaMkAnuM samAdhAta hoya tahIM ! praznakartA : paNa dAdA, samAdhAna letAM AkaruM paDe che. dAdAzrI : samAdhAna zI rIte thAya ? zaMkAnuM samAdhAna duniyAmAM nA hoya ! sAcI vAtanuM samAdhAna hoya, zaMkAnuM samAdhAna kyAreya paNa thAya nahIM. dAdAzrI : e badhAnI mane ghera beThAM khabara paDe. paNa tamane 'ka' kevA phasAve che ne kevo mAra khavaDAve che ! te ame tamArI upara karuNA rAkhIe ke A mAra khAtAM khAtAM ko'ka dahADo DAhyA thaze. ko'ka dahADo Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 38 AptavANI-6 zaMkA eTale zuM? potAnA AtmAne bagADavAnuM sAdhana. zaMkA e duniyAmAM moTAmAM moTI kharAba vastu che ane zaMkA so TakA khoTI hoya che ane jyAM zaMkA nathI rAkhato tyAM zaMkA hoya che. jyAM vizvAsa rAkhe che, tyAM ja zaMkA hoya che ne jyAM zaMkA che tyAM kazuM che ja nahIM. Ama badhI ja rIte tame mAra khAva che. ame to 'jJAnathI joyeluM che ke tame badhI ja rIte mAra khA khA karo cho. praznakartA : A zaMkAvALI vAtanuM nA samajAyuM; jyAM vizvAsa rAkhIe chIe, tyAM ja zaMkA hoya che. dAdAzrI : evuM che ne, tame kayA jJAnanA AdhAre A dRSTi mApI zako cho ? are ! ughADI AMkhe joyuM hoya toya khoTuM paDe che ! A to buddhijanya jJAnathI, vicAraNA karIne juo cho ! e tamane mAra khavaDAvI khavaDAvIne tela kADhI nAkhaze ! tethI ame kahIe chIe ke buddhithI cheTA beso, buddhi to ghaDIka vAreya jaMpIne besavA nA de. A tamAruM to bahu sAruM che. tamArI bhAvanA sArI eTale pAchA mArge vaLI gayA. praznakartA : pachI to meM pratikramaNanuM jora bahu vadhAryuM. paroDhIe UThIne pratikramaNa karato'to ! dAdAzrI : e pratikramaNa ahIM zIkhyA, te teNe bahu kAma kADhI nAkhyuM. A pratikramaNanA AdhAre to tame jIvatA rahyA cho. tamAre to ATaluM ja ghara che. mAre to keTalAya mANasonuM ghara che. paNa koInI upara zaMkA ja nahIM. ThAThaDImAM sathavAre koNa ? anaMta avatAra AnI A ja pIDAmAM paDyo che ! A to A avatAranAM bairAM-chokarAM che, paNa dareka avatAre jyAM ne tyAM bairAM-chokarAM ja karyA che ! rAga-dveSa karyA che ne karmo ja bAMdhyAM ! A sagAI-bagAI kazuM nA maLe ! A to karmaphaLa ApyA kare. ghaDIkamAM ajavALuM Ape ne ghaDIkamAM aMdhAruM Ape. ghaDIkamAM phaTako Ape ne ghaDIkamAM phUla caDhAve ! AmAM sagAI to hotI haze ! A to anAdithI cAlyA ja kare che ! ApaNe Ane calAvanAra koNa ? ApaNe ApaNA karmathI kema chUTAya, e ja "joyA karavAnuM che. chokarAMne ne ApaNe kazI levAdevA nathI. A to vagara kAmanI upAdhi ! badhAM karmone AdhIna che. jo kharI sagAIo hoya ne to gharamAM badhAM nakkI kare ke ApaNe gharamAM vaDhavADa nathI karavI. paNa A to kalAka-be kalAka pachI bAkI paDe ! kAraNa e koInA hAthamAM sattA ja nathI ne ! A to badhA karmanA udaya. phaTAkaDA phUTe tema phaTAphaTa phaTAphaTa phUTe che ! koI sago nathI ne vahAloya nathI, to pachI zaMkA-kuzaMkA karavAnI kyAM rahI ? 'tame pote "zuddhAtmA', A 'tamAruM' 'pADozI' zarIra ja tamane duHkha ApanAruM che ne ! ane chokarAM to 'tamArAM' 'pADozI'nAM chokarAM. emanI joDe ApaNe zI bhAMjagaDa ? ane pADozInAM chokarAM mAne nahIM; tyAre ApaNe emane jarAka kahevA jaIe to chokarAM zuM kahe che ke, "ame zAnAM chokarAM tamArAM ?" ame to 'zuddhAtmA chIe" ! koIne koInI paDelI nathI !!! praznakartA : saravaiyuM kADhIe to badhA hisAba levA AvyA hoya. ane hisAba cUkavIe paNa emAM 'samabhAve nikAla thAya che ke nahIM, eTaluM ja amAre joIe. praznakartA: 'huM kahuM chuM, e sAcuM che', evuM mAnavuM nahIM ema ? dAdAzrI : sAcuM hoya toya ApaNe zuM? mAruM kahevAnuM ke ThAThaDImAM ekalAne ja javAnuM hoya che ne ! pachI A vagara kAmanI bhAMjagaDo mAthe laIne kyAM pharIe ? dAdAzrI : "samabhAve nikAla thAya to kalyANa thaI jAya. praznakartA Ape to kRpA karI jyAre ame amArAM 'vakrama' karyA. paNa e cokhkhAM thaI gayAM e hakIkata che. dAdAzrI : tame dAdAne ATaluM vaLagI rahyA, te bahu thaI gayuM. eka dahADo saravaiyuM samajAze ke sAcuM hatuM A. janma pahelAM cAlato ne mUA pachI cAlaze, aTake nA koI di' vyavahAra re, sApekSa saMsAra re.... - navanIta Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 praznakartA : are, eka dahADo hoya ? AjathI ja laIne, kAla koNe dIThI che ? mATe evI zakti Apo ke je thoDAM karma bAkI rahyAM hoya, tene ame pahoMcI vaLIe ne buddhi avaLe raste na jAya. dAdAzrI : ahIM AvatA rahone kalAka-kalAka jeTaluM, te eTaluM ogaLatuM ogaLatuM pachI khalAsa thaI jAya. jJAta'thI zaMkA zamAya ! dAdAzrI : ane tame ekalA ja jANatA ho, te bIjAne zuM thAya ? praznakartA : e to ArAmathI sUI rahe ! dAdAzrI : tyAre bhagavAne kahyuM ke pelo ArAmathI sUI rahyo che, to tuM kema nathI sUto ? tyAre e kahe, 'meM sApa pesatAM joyo che, nIkaLato jouM tyAre suI jAuM.' te pesatAnuM jJAna thayuM che. nIkaLyAnuM jJAna thAya. to chUTAya. paNa jyAM sudhI manamAM pelI zaMkA rahe tyAM sudhI nA chUTAya. praznakartA: nIkaLatAM joyo nathI, tyAM sudhI zaMkA zI rIte jAya ? dAdAzrI : 'jJAnI"nA "jJAna"thI zaMkA jAya ! kazuM koIthI sApathIya aDAya nahIM, evuM A jagata che. 'ame' jJAnamAM joIne kahIe chIe ke A jagata eka kSaNavAra anyAyane pAmyuM nathI. jagatanI korTo, nyAyAdhIzo, lavAdo badhuM anyAyane pAme, paNa jagata anyAyane nathI pAmyuM. mATe zaMkA nA karazo. praznakartA : ghaNAM mANaso evA hoya che ke jene mATe abhiprAya baMdhAyelo hoya ke "A mANasa sAro che, A labADa che, A lucco che, A mAro beTo kAtaravA ja Avyo che.' dAdAzrI : abhiprAya baMdhAya e ja baMdhana. amArA gajavAmAMthI kAle koI rUpiyA kADhI gayuM hoya ane Aje e pAcho ahIM Ave to amane zaMkA nA rahe ke e cora che. kAraNa ke kAle enA karmano udaya evo hoya. Aje eno udaya kevo hoya, te zuM kahevAya ? praznakartA : paNa prANa ne prakRti sAthe jAya. dAdAzrI : e prANa ne prakRti nahIM jovAnI. ApaNe enI sAthe levAdevA nathI, e karmane AdhIna che bicAro ! e enAM karma bhogavI rahyo che, ApaNe ApaNAM karmane bhogavI rahyA chIe. ApaNe cetatA rahevuM paDe. praznakartA : e vakhate enA pratyeno samabhAva rahe ke nAya rahe. dAdAzrI : amArA kahyA pramANe tame karo to tamAruM kAma thaI jAya ke A badhuM karmanA AdhIna che. ane ApaNuM javAnuM hoya to ja jAya. mATe tamAre gabharAvAnuM koI kAraNa nathI. aMdhArI rAte gAmaDAmAM dIvAnA prakAzamAM oraDImAM sApa pesato joyo, pachI tamArAthI UMghI zakAya ke ? praznakartA : nA, bhaya lAge. praznakartA eTale bhaya rAkhavo nahIM ? sApa joyo te bhale joyo, paNa eno bhaya rAkhavo nahIM. dAdAzrI : bhaya nA rAkhyo rahe nahIM, e to pesI jAya. mahIM zaMkA karyA ja kare. kazuM koIthI vaLe evuM nathI. jJAnamAM rahevAthI zaMkA jAya. upAyamAM upayoga zAne ? A jagatamAM koI evo jabhyo ja nathI ke je tamAruM nAma de ! ane nAma denAro haze, tene tame lAkho lAkho upAya karazo to tamAruM kazuM vaLavAnuM nathI. mATe kaI bAju javuM have ? lAkho upAya karavAmAM paDI rahevuM? nA, kazuM vaLaze nahIM. mATe badhAM kAma paDatAM mUkI AtmA bhaNI jAva. praznakartA : eTale mULa vAta ja AvIne UbhI rahI. dAdAzrI : hA, je bane tene 'joyA' karo ke zuM thAya che ? e 'parI' ne 'parAdhIna' vastu che. ane je banI rahyuM che e ja nyAya thaI rahyo che ne Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 e ja 'vyavasthita' che. sArA mANasane phAMsIe caDhAve e paNa nyAya ja che ane naThAro chUTI gayo e paNa nyAya che. ApaNane e jotAM nathI AvaDatuM, te sAro koNa ne naThAro koNa ? ApaNane kesa tapAsatAM nathI AvaDatuM. ApaNe ApaNI bhASAmAM kesa gaNIe chIe ! tija spaMdate - pAme paribhramaNa ! 41 praznakartA : to pachI 'sAcuM che, khoTuM che', evo artha karavo ja nahIM evuM thayuM ne ? dAdAzrI : sAcuM-khoTuM e badhI samajaNa vagaranI vAto che. potAnI samajaNathI pote nyAyAdhIza thaI beTho che. kiMcitmAtra tamane kazuM koI karI zake ema che ja nahIM, jo tame koInAmAM saLI nA karo to. enI huM tamane geranTI lakhI ApuM chuM. ahIM naryA sApa paDyA hoya, toya koI tamane aDe nahIM evuM geranTIvALuM jagata che. A jJAnIo zI rIte sahIsalAmata ne AnaMdamAM rahetA haze ? kAraNa ke jJAnIo jagatane jANIne beThA che ke 'kazuM ja thavAnuM nathI, koI nAma denAra nathI. huM ja chuM badhAmAM, huM ja chuM, huM ja chuM, bIjuM koI che ja nahIM !' bahu samajavA jevuM jagata che. loko samaje che tevuM e nathI. zAstromAM lakhyuM che evuM jagata nathI. zAstromAM to pAribhASika bhASAmAM che, te sAmAnya mANasone samajAya tevuM nathI. tamArI saLIo baMdha thaI gaI to duniyAmAM tamane saLI karanAra koI nathI. tamArI saLIonAM ja pariNAma che A badhAM ! tamArI je ghaDIe saLIo baMdha thaI jaze, tyAre tamAruM koI pariNAma tamArI pAse nahIM Ave. tame AkhI duniyAnA, AkhA brahmAMDanA svAmI cho. koI upa2I ja nathI tamAro. tame paramAtmA ja cho. koI tamane pUchanAra nathI. 42 AptavANI-6 A badhAM ApaNAM ja pariNAma che. ApaNe AjathI koIne spaMdana karavAnuM, kiMcitmAtra koIne mATe vicAra karavAnuM baMdha karI do. vicAra Ave to pratikramaNa karIne dhoI nAkhavAnuM, eTale Akho divasa koInA spaMdana vagarano gayo ! evI rIte divasa jAya to bahu thaI gayuM, e ja puruSArtha che. ////////// Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] vizvakorTamAMthI tirdoSa chUTakAro kyAre ? ApaNAthI koIne kiMcitmAtra du:kha thAya, eTale korTamAM pAcho kesa cAlu rahyo ! jyAM sudhI korTamAM jhaghaDA che tyAM sudhI chUTe nahIM. A korTanA jhaghaDAmAM AvelA loko che. have korTanA jhaghaDA maTADavA hoya to ApaNane koIe gALo dIdhI hoya tene choDI devAnI ane ApaNAthI koIne gALa devAya nahIM. kAraNa ke jo ApaNe dAvo mAMDIe toya pAcho kesa cAlu rahe ! ApaNe phojadArI karIe eTale pAcho vakIla khoLavA javuM paDe. have ApaNe ahIMthI chUTA thaI javuM che, ahIM gamatuM nathI. mATe ApaNe rasto karavAno, badhuM choDI devAnuM ! koIne kiMcitmAtra du:kha thAya to koI jIva mokSe jaI zake nahIM. pachI e sAdhu mahArAja hoya ke game te hoya. ekalA ziSyane ja duHkha thatuM hoya toya mahArAjane ahIM aTakI rahevuM paDe, cAle ja nahIM ! jo ke ajJAnI to badhAMne duHkha ja deto hoya che. duHkha nA deto hoya toya mahIM bhAva du:khanA ja vartyA kare. 'ajJAnatA che e ja hiMsA che ane jJAna e ahiMsaka bhAva che.' koIne duHkha devAnI icchA tane thatI nathI ne have ? praznakartA : koI vAra devAI jAya. 44 dAdAzrI : du:kha devAI jAya to zuM karo ? praznakartA H pratikramaNa. AptavANI-6 dAdAzrI : pratikramaNa karyuM eTale pachI korTamAM kesa nahIM cAlavAno. 'bhaI, tArI mAphI mAgIe chIe.' ema karIne nikAla karI nAkhyo. amArAthI koIne sahejeya duHkha thAya evuM nIkaLe ja nahIM. sAmo to game tevAM gAMDAM kADhe, ene to kaMI paDelI ja nathI ne ? jene chUTavuM hoya tene ja paDelI che ne ? eTale jo doSa nA thatA hoya to pratikramaNa karavAnI jarUra ja nathI. pratikramaNa to tamAre doSa thaI jAya to karajo. sAmo kahe ke 'sAheba, doSa nA ja thAya, eTalI badhI mArI zakti nathI. doSa to thaI jAya che.' to to ApaNe kahIe ke zakti nA hoya to pratikramaNa karajo.' koI game teTaluM gAMDuM bole, te ghaDIe ApaNe javAba ApIe, pachI te game teTalo suMdara hoya paNa sahejeya spaMdana pheMkAI jAya toya nA cAle. sAmAne badhuM ja bolavAnI chUTa che. e svataMtra che; atyAre pelAM chokarAM DhekhALA nAkhe to, temAM e svataMtra nathI ? polIsavALo jyAM sudhI AMtare nahIM, tyAM sudhI svataMtra ja che. sAmo jIva to game te dhAre te kare. vAMko phare ne vera rAkhe to to lAkha avatAra sudhI mokSe nA javA de ! eTalA mATe to ame kahIe chIe ke "cetatA rahejo. vAMko maLe to jema tema karIne, bhAIsAheba karIne paNa chUTI jajo ! A jagatathI chUTavA jevuM che.'' duHkha dIdhAtAM pratispaMdata A jagatamAM tame koIne duHkha dezo, to teno paDagho tamane paDyA vagara raheze nahIM. strI-puruSe chUTAcheDA lIdhA pachI puruSa pharI paiNyo tema chatAMya pelI strIne duHkha rahyA kare. to tenA paDaghA e puruSane paDyA vagara rahe ja nahIM ane e hisAba pAcho cUkavavo paDaze. praznakartA : jarA vigatathI phoDa pADo ne ! dAdAzrI : A zuM kahevA mAgIe chIe ke jyAM sudhI tamArA nimitte Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 koIne saheja paNa duHkha thAya che, to enI asara tamArI upara ja paDavAnI. ane e hisAba tamAre pUro karavo paDaze, mATe ceto. 45 tame ophisamAM AsisTanTane TaiDakAvo to tenI asara tamArI upara paDyA vagara rahe ke nahIM ? paDe ja. bolo have jagata du:khamAMthI mukta kaI rIte thAya ? jenAthI koIneya kiMcitmAtra duHkha thatuM nA hoya, te pote sukhiyo hoya. emAM be mata ja nahIM. ame je AjJA ApIe chIe, te tame sarva duHkhathI mukta thAva, evI AjJA ApIe chIe. ane AjJA pALatAM tamane kazI ja harakata nA Ave. khAvA-pIvAnI, haravA-pharavAnI badhI ja chUTa. sinemA jovA javuM hoya to teya chUTa ! koI kahe ke mAre traNa DolathI nahAvuM che. to ApaNe kahIe ke cAra DolathI nahA. amArI AjJA kazI harakta vagaranI che. mATe koInI asara choDe nahIM ane chokarAMne sudhAravA jAo, paNa enAthI ene duHkha thAya to tenI asara tamane paDaze. mATe evuM kaho ke jethI ene asara nA paDe ane e sudhare. tAMbAnAM ne kAcanAM vAsaNamAM phera nA hoya ? tame tAMbAnAM ne kAcanAM vAsaNane eka samajo cho ? tAMbAnAM vAsaNane gobo paDe to upADI levAya. paNa kAcanuM to bhAMgI jAya. chokarAnI to AkhI jiMdagI khalAsa thaI jAya. A ajJAnatAthI ja mAra paDe che. Ane sudhAravA mATe tame kaho, tene sudhAravA mATe kaho. paNa kahevAthI ene je du:kha thayuM, tenI asara tamArI upara Avaze. praznakartA : A kALamAM chokarAMne to kahevuM paDe ne ? dAdAzrI : kahevAno vAMdho nathI, paNa evuM kaho ke ene duHkha nA paDe ane eno paDagho pAcho tamane nA paDe. ApaNe nakkI karI nAkhavAnuM ke ApaNe koIne kiMcitmAtra duHkha devuM nathI. yAda-phariyAdanuM nivAraNa yAda kyAMthI Ave che ?yAdane kahIe, amAre kazI levAdevA nathI, kazuM joItuM nathI toya tame kema Avo cho ? tyAre e kaheze, 'A tamArI AptavANI-6 phariyAda che, tethI AvI chuM.' tyAre ApaNe kahIe, lAva tAro nikAla karIe !' 46 jeyAda AvyuM tenuM beThAM beThAM 'pratikramaNa' karavAnuM, bIjuM kaMIja karavAnuM nathI. je raste ame chUTyA chIe, te rastA tamane batADI dIdhA che. atyaMta sahelA ne saraLa rastA che. nahIM to A saMsArathI chUTAya nahIM. A to bhagavAna mahAvIra chUTe, bAkI nA chUTAya. bhagavAna to mahA-vIra kahevAyA ! toya emanA keTalAya UMcA tathA nIcA avatAra thayA hatA. jJAnInA kahyA pramANe cAlazo, to badhuM rAge paDI jaze. yAda kema Ave che ? hajI koI jagyAe coMTa che, te paNa 'rIleTiva' coMTa kahevAya; 'riyala' nA kahevAya. 'A jagatamAM koI paNa vinAzI cIja mane khapatI nathI.' evuM tame nakkI karyuM che ne ? chatAM kemayAda Ave che ? mATe pratikramaNa karo. pratikramaNa karatAM pharI pAchuM yAda Ave tyAre ApaNe jANavuM ke A haju phariyAda che ! mATe pharI A pratikramaNa ja karavAnuM. praznakartA : e to dAdA, jyAM sudhI enuM bAkI hoya tyAM sudhI pratikramaNa thayA ja kare che. ene bolAvavuM nathI paDatuM. dAdAzrI : hA, bolAvavuM nA paDe. ApaNe nakkI karyuM hoya eTale enI meLe thayA ja kare. praznakartA : udayo AvyA ja kare. dAdAzrI : udaya to Ave. paNa udayo eTale zuM ? mahIM je karma hatuM, te phaLa ApavA mATe sanmukha thayuM. pachI kaDavuM hoya ke mIThuM hoya, je tamAro hisAba hoya te ! karmanuM phaLa sanmukha thatAM ja ApaNane moDhA uparathI ja kaMTALo Ave, to jANavuM ke mahIM du:kha ApavA AvyuM che ane moDhA uparathI AnaMda dekhAya to jANavuM ke udaya sukha ApavA AvyuM che. eTale udaya to Ave tyAre ApaNe jANavuM ke bhAI AvyA che, eno 'samabhAve nikAla' karI nAkhavo. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 praznakartA : paNa te vakhate prakRti saheja jora kare ne pAchI ? prakRtino svabhAva nIkaLe to kharo ne ? dAdAzrI : badhuMya nIkaLe. toya paNa "ApaNe" "joyA' karavAnuM. e badhoya ApaNo hisAba che. praznakartA : prakRtino hisAba to pUro karavAno che ne ? dAdAzrI : emAM "ApaNe" kazuM karavAnuM nathI. enI meLe ja thayA kare. 'ApaNe" to "joyA" karavAnuM ke keTalo hisAba bAkI rahyo ! ApaNe jJAtA-draSTA, paramAnaMdI ApaNane badhI ja khabara paDe. pratikramaNa karatA hoya to "caMdubhAI" kare, temAM "ApaNe" zuM levAdevA ? 'ApaNe joyA karavAnuM ke "caMdubhAI' e pratikramaNa karyuM ke nA karyuM ? ke pAchuM dhakke caDhAvyuM ? dhakke caDhAvyuM hoya to, teya khabara paDI jAya ! 'caMdubhAI" zuM kare che, je je kare che tene "ApaNe" "joyA karavuM, enuM nAma puruSArtha. "jovAnuM cUkyA te pramAda. praznakartA: 'joyA' karavAnuM e zuddhAtmAnuM kAma ! dAdAzrI : svarUpanuM jJAna AvyA pachI e kAma thAya; te sivAya nA thAya. yAda kema AvyuM ? kAraNa vagara yAda Ave nahIM, kaMI paNa enI phariyAda hoya to ja Ave. amane kema kazuM yAda nathI AvatuM ? mATe je je sAMbhare, enAM pratikramaNa karakara karavAnAM. praznakartA : je jUno bharelo mAla che, te yAda Avavo joIe. evuM thAya ne jJAnadazAmAM bIja bAphIne khAI gayA, enA jevuM thAya. baphAyA pachI bIjane kyAM UgavAnuM rahyuM ? hArTilI pastAvo vicAro mahIM paDelI gAMThomAMthI phUTe che. 'eviDansa' bhego thAya ke vicAra phUTe. nahIM to Ama brahmacArI jevo dekhAto hoya paNa rastAmAM saMyoga bhego thayo ke viSayanA vicAra Ave !!!! praznakartA : e vicAro Ave che te vAtAvaraNamAMthI ne ? sAMyogika purAvAnA AdhAre ja enA saMskAra, enI sAthenA bhAIbaMdha e badhuM ja sAthe maLe che ne ? dAdAzrI : hA, 'eviDansa' bahArano maLavo joIe. enA AdhAre ja mananI gAMTho phUTe, nahIM to phUTe nahIM. praznakartA : e vicArone jhIlavA mATe doranAra koNa ? dAdAzrI : e badhuM kudaratI ja che. paNa tamAre joDe joDe samajavuM joIe ke A baddhi khoTI che, tyArathI e gAMTho chedI nAkhe. A jagatamAM jJAna ekalo ja prakAza che. A mAruM ahitakArI che, evuM ene samajAya, evuM jJAna ane prApta thAya, to e gAMTho chedI nAkhe. praznakartA : paNa e to badhAMya evuM mAne che ke khoTuM bolavuM e pApa che, bIDI pIvI e kharAba che mAMsAhAra karavo, asatya bolavuM, khoTI rIte vartavuM e badhuM kharAba che." tema chatAM loko khoTuM karyuM ja jAya che. te kema ? dAdAzrI : Ave ja che. je mAla khapavAno che ke baMdhAvAno che, te yAda Ave ja. svarUpanuM jJAna hoya to mAla khapI jAya ane ajJAna hoya to baMdhAya, e ja mAlathI ! mAla teno te ja paNa ajJAna dazAmAM bIjarUpe dAdAzrI : "A badhuM khoTuM che, A nA karavuM joIe.' evuM badhA bole che, te upalaka bole che. 'suparaphaluasa" bole che, 'hArTilI' nathI bolatA. bAkI jo evuM hArTilI" bole to ene amuka TAIme gaye ja chUTako ! tamAro game tevo kharAba doSa hoya, paNa teno tamane khUba 'hArTilI' pastAvo thAya to e doSa pharI nA thAya. ane pharI thAya toya teno vAMdho nathI, paNa pastAvo khUba karyA karo. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 50 AptavANI-6 praznakartA : eTale mANasa sudhare evI zakyatA kharI ? dAdAzrI : hA, bahu ja zakyatA che. paNa sudhAranAra hovo joIe. emAM 'M.D', 'ER.C.S.' DaoNkTara nA cAle, goTALiyuM nA cAle, enA to 'sudhAranAra' joIe. have keTalAkane ema thAya ke khUba pastAvo karyo. chatAMya pharI evo doSa thAya, to ene ema thAya ke A Ama kema thayuM-eTalo badho pastAvo thayo toya ? kharekhara to 'hArTilI' pastAvo thAya, tenAthI doSa avazya jAya che ! doSotAM zuddhikaraNa potAnI bhUlo dekhAya, enuM nAma AtmA. pote potAnI jAta mATe niSpakSapAtI thayo, enuM nAma AtmA. tame AtmA cho, zuddha upayogamAM cho to tamane koI karma aDe ja nahIM. keTalAka mane kahe che ke tamAruM jJAna sAcuM che. paNa tame moTaramAM pharo cho te jIvahiMsA nA gaNAya ? tyAre mAre kahevuM paDe che ke, "ame zuddha upayogI chIe.' ane zAstro kahe che ke, "zuddha upayoga ne samatAdhArI, jJAnadhyAna manohArI re; kalaMka ko dUra nivArI, jIva vare zivanArI re." potAnA doSo dekhAya tyArathI ja taravAno upAya hAtha AvI gayo. caMdubhAImAM je je doSo hoya te badhAMya "ApaNane dekhAya. jo potAnA doSa dekhAtA nA hoya to, A 'jJAna' kAmanuM zuM ? eTale kRpALudeve kahyuM hatuM, 'to doSa anaMtanuM bhAjana chuM karuNALa, dIThA nahIM nijadoSa to karIe koNa upAya ?** doSa thAya teno vAMdho nathI. tenA para upayoga rAkhavAno. upayoga rAkhyo. eTale doSa dekhAyA ja kare. bIjuM kazuM karavAnuM nathI. caMdubhAIne 'tamAre' eTaluM ja kahevuM paDe ke pratikramaNa karyA karo. tamArA gharanAM badhAM ja mANaso joDe tamAre, 'mArAthI kaMI paNa pahelAM manadu:kha thayeluM hoya, A bhava saMkhyAta ke asaMkhyAta bhavomAM je je rAgadveSa, viSaya-kaSAyathI doSo karyA hoya to tenI kSamA mAguM chuM.' ema roja eka-eka kalAka kADhavo. gharanAM dareka mANasane, AjubAjunA sarkalanA darekane laIne, upayoga mUkIne pratikramaNa karyA karavuM joIe. e karyA pachI A badhA bojA halakA thaI jaze. bAkI ema ne ema halakA thavAya nahIM. ame AkhA jagata joDe A rIte nivAraNa kareluM, tyAre to A chUTako thayo. jyAM sudhI sAmAno doSa potAnA manamAM che, tyAM sudhI jaMpa nA vaLavA de. A pratikramaNa karo, tyAre e bhUMsAI jAya. rAga-draSavALI dareka cIkaNI 'phAIla'ne upayoga mUkIne pratikramaNa karIne cokhkhuM karavuM. rAganI phAIla hoya tenAM to pratikramaNa khAsa karavAM joIe. pratikramaNa thaI gayAM eTale game teTaluM vera hoya toya A bhavamAM ja chUTI javAya. pratikramaNa e eka ja upAya che. bhagavAna mahAvIrano siddhAMta, AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAnano che ! jyAM AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna nathI, tyAM mokSamArga ja nathI. amArAmAM sthULa doSo ke sUkSma doSo nA hoya. jJAnImAM sUkSmatara ne sUkSmatama doSa hoya che. je anya koIne kiMcitmAtra paNa harakatakartA nA hoya. amArA sUmamAM sUkSma, ati sUkSma doSo paNa amArI dRSTimAMthI jAya nahIM. bIjA koIne khabara nA paDe ke amAro doSa thayo che. tamArA doSo paNa amane dekhAya, paNa amArI dRSTi tamArA zuddhAtmA tarapha hoya, udayakarma tarapha dRSTi nA hoya. amane badhAnA doSonI khabara paDI jAya, paNa enI amane asara thAya nahIM. tethI ja kavie lakhyuM che ke, "mA kadI khoDa kADhe nahIM, dAdAneya doSa koInA dekhAya nahIM." tamArI nirbaLatA ame jANIe ane nirbaLatA hoya ja. eTale amArI sahaja kSamA hoya. kSamA ApavI paDe nahIM; maLI jAya, sahajapaNe. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 sahaja kSamA guNa to chellI dazAno guNa kahevAya. amAre sahaja kSamA hoya. eTaluM ja nahIM, paNa tamArA mATe amane ekadhAro prema rahe. je vadheghaTe, e prema nahoya, e Asakti che. amAro prema vadhe nahIM ne ghaTeya nahIM. e ja zuddha prema, paramAtma prema che ! doSa thAya ke tarata ja tamAre 'zuTa eNTa sAITa' pratikramaNa karavAnuM. 'tamAre' 'caMdubhAIne kahevuM, "cAlo caMdubhAI, pratikramaNa karo." caMdubhAI kahe ke, "A paiDapaNa AvyuM, have thatuM nathI.' tyAre tamAre emane kahevuM ke, 'ame tamane zakti ApIzuM." pachI bolAvavAnuM ke bolo 'huM anaMta zaktivALo chuM eTale pachI zakti Ave. jene doSa dekhAvA mAMDyA, pAMca dekhAyA tyAMthI jANavuM ke have ukela AvavAno thayo. jeTalA doSa dekhAyA, e doSa gayA ! tyAre koI kaheze, evo ne evo doSa pharI dekhAya che. kharI rIte eno e doSa pharI Avato nathI. A to eka-eka doSa DuMgaLInA paDanI jema aneka paDavALA hoya che. eTale eka paDa UkhaDe, tyAre ApaNe pratikramaNa karI kADhIe tyAre bIjuM paDa AvIne UbhuM rahe enuM e ja paDa pharI nA Ave. trIsa paDa hatAM enAM ogaNatrIsa rahyAM. ogaNatrIsamAMthI eka paDe jaze tyAre aThThAvIsa raheze. ema ghaTatAM jaze ne chevaTe e doSa khalAsa thaI jaze ! [7] prakRti joDe tanmaya dazAmAM AtmaprakAzanI tirlepatA mULa vAtane jANo ke A zI hakIkta che ? ne mULa vAta zI che? ATaluM ja jANavA mATe A manuSyapaNuM che. AmAM 'ApaNuM karyuM ne ApaNuM kayuM nathI' e jANI lo. pachI raDAroLa karavI hoya to karo. ApaNI duniyAmAM ApaNe ja bhUla khAdhI che ! pArakI duniyAmAM AvyA hoya to vAta judI hatI ! praznakartA : duniyA ApaNI kyAMthI che ? dAdAzrI : to konI che ? ApaNI eno artha eTalo ke ApaNo koI mAlika nathI ne ApaNo koI uparI nathI. duniyA ApaNI ja che. A duniyAne jovAno lAbha uThAvo, jANavAno lAbha uThAvo to kharuM. praznakartA : e jovA-jANavAmAM ame pAchA aMdara ghusI jaIe chIe ne gUMcAI jaIe chIe. dAdAzrI : je gUMcAI jAya che te ApaNuM svarUpa na hoya, chatAM "A mAruM svarUpa che, huM gUMcAI gayo' evuM mAne che tyAM ja bhUla khAya che. jue-jANe' to kudarata kevI suMdara dekhAya ! paNa pelAne mahIM ciMtA thatI hoya tethI kudarata jue ja nahIM ne ! bAga-bagIcA raLiyAmaNA hoya paNa pelAne jhera jevA lAge ! jagata raLiyAmaNuM che kAyama mATe, A gAyo Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 53 54 AptavANI-6 dAdAzrI : emAM aDe tene ApaNe 'jovAnuM'!. praznakartA : paNa tenI ApaNA para asara Ave, tenuM zuM ? dAdAzrI : ene paNa "ApaNe" jovAnuM ! lAITano kAmadhaMdho zo ? 'jovAnuM." emAM TekarI Ave, kAdava Ave, pANI Ave, gaMdha Ave to gaMdha, jhAMkharAM Ave to jhAMkharAMmAMya pesIne nIkaLI jAya. paNa ene jhAMkharuM lAge kare nahIM. A lAITa jo AvuM che, to peluM lAITa kevuM sarasa hoya !!! tame aMdhArAmAM DrAIviMga karo to tamane khabara nA paDe ke keTalAM jIvaDAM vaTAI jAya che ane lAITa karo ke tarata khabara paDe ke ATalAM badhAM jIvaDAM athaDAya che ! alyA, A to lAITane lIdhe dekhAyuM. to zuM pahelAM e nahotAM athaDAtAM ? athaDAtAM hatAM ja. te "phorenarsa'ne dekhAtA nathI ne ApaNane 'lAITa' che eTale dekhAya che. ApaNane dekhAya eTale ApaNe upAdhimAM hoIe ne e lokone upAdhi nA hoya evuM A jagata cAle che ! praznakartA : paNa upAdhimAM to AvavuM ja paDe ne badhAMne ? bheMso kevI raLiyAmaNI dekhAya che ! paNa A manuSyono saMga kare che eTale gAyo-bheMsonAmAM harakata Ave che. praznakartA : A gAyo-bheMsone khabara paDatI haze ke manuSyo AvA ADA che ? dAdAzrI : nA, e manuSyomAMthI ja thayelI che. manuSyonI joDe ne joDe 'TacamAM' rahe bicArI. A gAyo-bheMso to ApaNA saMbaMdhInI ja choDIo AvelI hoya che ! ane kUtaruM gharamAM besIne bhase che teya saMbaMdhI ja AvyA hoya che. praznakartA: A jIva marI jAya, pachI tarata janma laI le che ? dAdAzrI : tarata ja, ene vAra keTalI ! AmAM janma koI ApanAra nathI ke koI lenAra nathI ! praznakartA : eTale A badhuM svayaMsaMcAlita che? dAdAzrI : hA, A badhuM svayaMsaMcAlita che. svabhAvathI ja saMcAlita che. jema pANIno svabhAva nIce javAno che te nIce ja javAnuM. tene game teTaluM kare toya svabhAva badalAya nahIM. praznakartA : amArI prakRti che te keTalIka prakRti UMce jatI hoya che ne keTalIka nIce jatI hoya che. dAdAzrI : te badhI prakRtine jovAnI ja che. A moTaranI lAITa che te vAMdarAnI khADInA kAdavane aDe, khADInA pANIne aDe, khADInI gaMdhane aDe, paNa lAITane kazuM aDe nahIM ! e lAITa kAdavane aDIne jAya paNa kAdava ene nA aDe, gaMdha nA eDe. kazuM ja nA aDe. ApaNe bhaya rAkhavAnuM koI kAraNa ja nathI ke lAITa kAdavavALuM thaI jaze, gaMdhavALuM thaI jaze ke pANIvALuM thaI jaze. A lAITa jo AvuM che, to AtmAnuM lAITa kevuM sarasa hoya ! AtmA lAITa svarUpa ja che ! praznakartA H ame prakRti joDe tanmayAkAra thayA chIe, to amAruM je mizra cetana che, emAM to gaMdavADo aDe che ne ? dAdAzrI : upAdhimAM AvyA, eTale ApaNe niupAdhino rasto khoLI kADhIe. paNa je upAdhimAM Avyo ja nathI, te niupAdhino rasto zI rIte khoLI kADhe ? ene to upAdhimAM haju AvavAnuM che. eka ja phero vAtane samajavAnI che. A bahAranuM lAITa kazAne aDatuM nathI ane A lAITathI jIvaDAM athaDAtAM dekhAya che, nahIM to kazuM dekhAtuM na hatuM. eTale samajAya pachI kazI ciMtAya nathI ne upAdhiya nathI ! paNa 'ApaNe' 'jANIe ke A lAITa thayuM, tene lIdhe A jIvaDAM vaTAtAM dekhAya che. AmAM ApaNe kazAnA kartA nathI. praznakartA : vyavahAramAM amuka bhAgamAM naimittika kartApaNuM Ave che. temAM ApaNe jyAre vadhAre tanmayAkAra thaIe chIe, tyAre vadhAre karIekzana' Ave che. dAdAzrI : teneya "ApaNe" jovAnuM. nahIM juo to kaMI pheraphAra thavAno nathI. ApaNe kAma karyuM javAnuM che. savAranA pahoramAM cA pIo cho Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 ke nathI pItA ? temAM kaMI karyuM javAnuM evuM kahevAnI jarUra paDe che ? chatAM ema nA bolAya ke 'kAma karazo nahIM, ema ne ema cAlyA karaze.' evuM bolavuM te guno che. ApaNe to 'kAma karye jAva' ema kahevuM. 'vyavasthita'nI saMpUrNa samajaNe kevaLajJAta gADImAMthI Ama utArI pADe to jANavuM ke 'vyavasthita' che. pAcho pharI bolAve toya 'vyavasthita' ane pharI utArI pADe toya 'vyavasthita'. Ama sAta vakhata utArI pADe toya 'vyavasthita'! sAta vakhata caDhAve toya 'vyavasthita'! A jene varte che tene kevaLajJAna thaze !!! ame evuM 'vyavasthita' ApyuM che ke kevaLajJAna thAya, 'vyavasthita' jo AkhuM pUrepUruM samaje to ! 'vyavasthita' to covIseya tIrthaMkaro ne zAstrono sAra che. praznakartA : Apane pahelAM vyavasthita samajAyuM haze, pachI A jJAna ApavA mAMDyuM ne ? dAdAzrI : hA, pachI ja ApeluM ne ! 'vyavasthita' mArA anubhavamAM keTalAya avatArathI AvyuM che ane tyAra pachI meM A bahAra ApyuM. nahIM to apAya ja nahIM ne ? AmAM to jokhamadArI Ave. vItarAgono eka akSareya bolavo ane ko'ka ne upadeza Apavo moTI jokhamadArI che ! tamane keTalA vakhata moTaramAMthI utArI pADe to 'vyavasthita' hAjara rahe ? praznakartA : cAra-pAMca vakhata pachI kamAna chaTake. dAdAzrI : kamAna chaTake to te pudgalanI chaTake che. "ApaNe" to 'jANavuM ke A pudgalanI kamAna chaTakI che. ApaNe to zuM kahevuM ke, "A pudgalanI kamAna chaTakI che, toya huM pAcho Avyo ne moTaramAM beTho.' A kamAna chaTakI che, evuM 'ApaNe' 'jANavuM' joIe. evuM A 'vyavasthita' suMdara che ! kamAna chaTake ne pAcho ADo thaIne jato rahe ne pachI pAcho nA Ave, e khoTuM kahevAya. A 'vyavasthita' samajAI gayuM, pachI kazo Dakho karavA jevuM che ja nahIM. pudgalanuM je thavuM hoya te thAya, paNa ApaNe ADA nA thavuM. pudgala to ApaNane ADuM karavA phare. [8]. asaro'ne jhIlatAra ! praznakartA : aMtaHkaraNanA kayA bhAgane pahelI 'iphekTa' thAya che ? dAdAzrI : pahelI buddhine 'iphekTa' thAya che. buddhi jo hAjara nA hoya to asara nA thAya. praznakartA : bhAre vikaTa saMyogomAM aMtaHkaraNathI AgaLa kayA bhAgane iphekTa' thAya che ? dAdAzrI : AgaLa koIne asara thatI nathI. praznakartA: 'pratiSThita AtmA'ne thAya che ? dAdAzrI : e 'pratiSThita AtmA' ja kahevAya. aMtaHkaraNamAM krodhamAna-mAyA-lobha, mana-buddhi-citta-ahaMkAra te badhAne 'pratiSThita AtmA' ja kahevAya. praznakartA to pachI 'pratiSThita AtmA' ane aMtaHkaraNa, e juduM kema pADyuM ? dAdAzrI : juduM nathI kahyuM. 'zuddhAtmA' sivAya Akhoya 'pratiSThita AtmA." pachI pUcho eTale aMtaHkaraNa juduM, Indriyo judI, mana juduM ema javAba to Apavo paDe ne ? Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 pa7 58 AptavANI-6 praznakartA : buddhine asara thAya che, to manane asara nathI pahoMcatI ? dAdAzrI : buddhimAMthI manane pahoMce. jo buddhi vacce nA hoya to koI kazI asara nA thAta. amane buddhi nahIM eTale amane kazI asara nA thAya. amane mathurA'(?) mahIM jAtajAtanA hoya, te jAtajAtanuM kahI jAya. paNa vacce buddhi svIkAranAra hoya to bhAMjagaDa thAyane ? buddhi svIkAre pachI mana pakaDI le ne mana kUdAkUda karI mUke ! praznakartA : buddhie jhIlyuM pachI vAgoLavAnI kriyA koNa kare che ? dAdAzrI : buddhi jhIle che ne manane pachI pahoMce che. have mana ja kUdAkUda kare che, te vAgoLavAnuM kAma paNa mana ja kare che. mana virodhAbhAsI che. te ghaDImAM Ama laI jAya ne ghaDIkamAM pele khUNe laI jAya. halAya halAya karIne tophAna karI mUke ! buddhi ane prajJAtuM DimArkezana praznakartA : A prajJAe kAma karyuM ke buddhie kAma karyuM, e kaI rIte khabara paDe ? buddhi ane prajJAnI vyAkhyA zI ? kaMIka vAta thAya to buddhi doDAvI, buddhi UbhI thaI kahe che, to buddhi zuM ? dAdAzrI : ajaMpo kare te buddhi. prajJAmAM ajaMpo nA hoya. ApaNane saheja paNa ajaMpo thAya to jANavuM ke buddhinuM calaNa che. tamAre buddhi nathI vAparavI toya vaparAya ja che. e ja tamane jaMpIne besavA nathI detI. e tamane 'Imozanala' karAvaDAve. e buddhine ApaNe kahevuM ke 'he buddhibena ! tame tamAre piyara jAva. amAre have tamArI joDe kaMI levAdevA nathI." sUryanuM ajavALuM thAya, pachI mINabattInI jarUra kharI ? eTale AtmAno prakAza thayA pachI buddhinA prakAzanI jarUra rahetI nathI. amane buddhi nA hoya. ame abudha hoIe. praznakartA to pachI mauna rahevuM, te buddhi nA doDAvI kahevAya ? dAdAzrI : mauna rAkhyuM rahe nahIM. praznakartA : nA, paNa koIthI mauna rahyuM to ? dAdAzrI : zI rIte rahe ? buddhi 'Imozanala' ja rAkhyA kare. mozana'mAM rAkhe ja nahIM. zAMtithI ghaDIvAra tamane besavA ja nA de. buddhi rAtre be vAgyeya uThADe ! jo kUdAkUda ! jo kUdAkUda ! jaMpIne ArAmeya nA karavA de ! praznakartA : jJAtA-draSTA rahevuM to ja buddhi nA vaparAya ? dAdAzrI : jJAtA-draSTA rahe pachI buddhino vAMdho nahIM. pachI to buddhi vaparAya ja kevI rIte ? pachI to chelluM 'sTezana' Ave ! paNa buddhi jJAtAdraSTA rahevA ja nA de. zAka levA mArkeTa gayA ho ne tamAre satsaMgamAM javAnI utAvaLa hoya toya e buddhi cAra dukAne pherave ! tyAre e choDe ! buddhi rakhaDAva 2khaDAva kare ! praznakartA : jyAM je maLyuM, paiDA bhIMDA lAvIne ghera Ave. eTale buddhi nA doDI ema ? dAdAzrI : tamane zI khAtarI ke paiDA Avaze ke javAna Avaze ? keTalAka to dukAne jaIne khAlI bole ja bhIMDA tolI Apajo ne sarasa bhIMDA Ave ! ane paiDA Ave toya zuM bagaDI gayuM ? saMsAramAM to evuM cAlyA ja kare. roja paiDA nA Ave. ko'ka phero ja Ave. paNa pachI enuM puNya hoya ne ? bhalA mANasane to badhI puNya bhalI ja hoya. te AgaLa AgaLa taiyAra ja hoya. khaTapaTiyAne ja badhI puNya khaTapaTI hoya. ahaMkAratA udayamAM "eDajasTamenTa' ! praznakartA : A ahaMkAra, e zI vastu che ? dAdAzrI : ahaMkAra e kazI vastu nathI. koIe kahyuM ke 'tame caMdubhAI" ne tameya mAnI lIdhuM ke 'huM caMdubhAI', e ahaMkAra ! Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 59 praznakartA : paNa e ghavAya tyAre sArA-narasAnuM kazuM ja bhAna nA rahe. dAdAzrI : haMmezAM ahaMkArane AMkho nA hoya; AMdhaLo ja hoya. praznakartA : eTale e bIjA badhA karatAM ahaMkAra caDiyAto ne ? dAdAzrI : hA, e saradAra che. enI saradArI nIce to A badhuM cAle che ! praznakartA : to te vakhate 'eDajasTamenTa' zuM levuM ? dAdAzrI : 'eDajasTamenTa' zuM levAnuM ? 'ApaNe joyA ja karavAnuM ke kevo AMdhaLo che !' e 'eDajasTamenTa' levAnuM. ahaMkAra koI vastu nathI. 'ApaNe' je mAnIe chIe ke 'huM A chuM' e badhoya ahaMkAra ane 'huM zuddhAtmA chuM' eTalo ja nirahaMkAra. 'huM paTela chuM', 'huM pacAsa varSano chuM', 'huM kalekTara chuM', 'huM vakIla chuM.' je je bolyo te badho ahaMkAra. praznakartA : sAruM karavA mATe je prere, e paNa ahaMkAra kahevAya ? dAdAzrI : hA, e paNa ahaMkAra kahevAya. khoTuM karavA prere teya ahaMkAra kahevAya. e sArAmAMthI khoTuM kyAre karaze, teya kahevAya nahIM. kAraNa ke AMdhaLo che ne ? tame jene dAna ApatA ho ne e mANasa kazuMka evo zabda bolI gayo, to tame ene mAravA pharI vaLo ! kAraNa ke e ahaMkAra che. praznakartA : lazkarI mANasa hoya, e ema kahe ke huM hindustAna mATe laDuM chuM. to e ahaMkAra kharo ? dAdAzrI : hA, e badhA ahaMkAra kharA. paNa e chevaTe saravALAmAM kazo lAbha nA kare. thoDuM puNya baMdhAya. sAruM karanAro 'kyAre khoTuM karaze' e kahevAya nahIM. Aje hindustAna mATe laDato hoya ne kAle enA kepTana joDeya jhaghaDo kare ! enuM kazuM ThekANuM nahIM. ahaMkAra tadana naphaphaTa vastu che. kyAre UMdho phare te kahevAya nahIM. e dhyeya vagaranI vastu che. ane AptavANI-6 jeTalA ahaMkArathI dhyeya rAkhatA hatA, e badhA hindustAnamAM pUjAya che. praznakartA : paNa AgaLa vadhavA mATe ahaMkAranI jarUra to kharI ne ? dAdAzrI : e ahaMkAra to enI meLe hoya ja. ahaMkAra ApaNo rAkhyo rahe nahIM. AvIne pesI ja jAya ! xa praznakartA : mAnasazAstramAM evuM lakhyuM che ke parsanAliTInA DevalapamenTa' mATe thoDA-ghaNAM ahaMkAranI jarUra kharI, e kharuM che ? dAdAzrI : e to kudaratI hoya ja. 'DevalapamenTa' mATe kudaratano niyama ja che ke ahaMkAra Ubho thAya ne pote 'Devalapa' thayA kare. ema karatuM karatuM 'DevalapamenTa' pUruM thavAnuM thAya, tyAre hindustAnamAM Ave. tyAra pachI e 'DevalapamenTa'nI bahu jarUra rahI nahIM. mokSano mArga maLI jAya, pachI AvA ahaMkAranA gAMDAM koNa kADhe ? A to game eTalo DAhyo haze, dAnezvarI haze, paNa ghera jAya eTale ciMtA, upAdhio bahu hoya ja ! Akho dahADo aMtaradAha cAlu ja hoya ! 'AtmaprApti'nAM lakSaNo praznakartA : meM mArA AtmAne oLakhyo hoya, to mArAmAM kyAM lakSaNonI zarUAta thaze ? mArAmAM kevuM parivartana thaze ke jethI huM samajI zakuM ke huM rastA upara chuM ? dAdAzrI : paheluM to 'igoijhama' baMdha thaI jAya. bIjuM krodha-mAnamAyA-lobha jatAM rahe, to jANavuM ke tame AtmA thaI gayA ! evAM lakSaNa tamane thayAM che ? praznakartA : nA, e to haju nathI thayAM. dAdAzrI : eTale e lakSaNo utpanna thAya to pachI jANavuM ke tame AtmasvarUpa thayA cho. atyAre tame 'caMdubhAI' svarUpa cho ! atyAre koI bole ke, A DaoNkaTara caMdubhAIe mAro kesa bagADyo.' eTale tamane ahIM beThA beThA asara thAya ke nA thAya ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 praznakartA H asara to thAya. dAdAzrI : mATe tame "caMdubhAI cho ! ane A "aMbAlAla'ne koI gALa de, to huM A 'aMbAlAla'ne kahuM ke "juo, tame kahyuM haze, tethI A tamane gALo de che !' amane tadana judApaNuM ja anubhavamAM Ave che. tamAruMya juduM paDI jAya eTale pachI 'pajhala' solva thaI gayuM. nahIM to roja "pajhala' UbhAM thayAM ja kare ! praznakartA : A 'pajhalo' che, e badhAM jIvana sAthe vaNelAM che ke karma bhogavavA mATe e che? dAdAzrI : e aNasamaja che. A manuSyo bebhAna che ! zenAthI bebhAna che ? 'potAnA svarUpathI bebhAna che !" "pote koNa che ?" enuM ja bhAna nathI ! keTalI badhI ajAyabI kahevAya ? tamane zarama nA lAgI A vAta sAMbhaLatAM ? pote potAthI ajANa che. e zarama Ave evuM che ne ? ane tyAM bahAra pAcho nIkaLe, tyAre keTalo badho ropha mAre che. alyA, tane svarUpanuM bhAna nathI, te zuM vagara kAmano kUdAkUda kare che ! pote potAthI gupta rahI zake ja nahIM ne ! tame tamArA potAthI gupta thayA cho, te A kaI jAtanuM kahevAya ? eTalA mATe, bhAnamAM lAvavA mATe huM A 'vijJAna ApavA mAguM chuM. 'A' jJAna nathI, 'A' vijJAna che. jJAna kriyAkArI nA hoya. A 'vijJAna' kriyAkArI hoya. A jJAna lIdhA pachI tamAre kazuM karavuM nA paDe. jJAna ja karyA kare. vijJAna haMmezAM cetana hoya ane zAstrajJAna e zabdajJAna che. e kriyAkArI nA thaI zake. bahu tyAre e ApaNane sadesano viveka karAvaDAve. sad-asano viveka eTale A "sAcuM ke A 'khoTuM' evuM bhAna karAvanAruM che ane A to "akrama vijJAna' che. kAraNa-kAryanI zRMkhalA praznakartA : deha ne AtmA vacce saMbaMdha to kharo ne? dAdAzrI : A deha che te AtmAnuM pariNAma che. je je "kaoNjhijha' karyA tenI A 'iphekTa' che. koI tamane phUla caDhAve to tame khuza thaI jAva ane tamane gALa de eTale tame cIDAI jAva. te cIDAvAmAM ne khuza thavAmAM bAhya darzananI kiMmata nathI, aMtarabhAvathI karma cArja thAya che. tenuM pachI Avate bhava 'DiscArja' thAya che, te vakhate te 'iphekTiva' che. A mana, vacana, kAyA traNeya "iphekTiva' che. 'iphekTa' bhogavatI vakhate bIjAM navAM kojhijha utpanna thAya che. je AvatA bhave pAchAM 'iphekTiva thAya che. Ama 'kaoNjhijha enDa iphekTa', 'iphekTa enDa 'kaoNjhijha' ema ghaTamALa niraMtara cAlyA ja kare che. manuSyajanma ekalAmAM ja 'kaoNjhijha baMdha thaI zake ema che. bIjI badhI gatimAM to khAlI 'iphekTa' ja che. ahIM 'kaoNjhijha enDa 'iphekTa bane che. ame jJAna ApIe chIe, tyAre kaoNjhijha baMdha karI daIe chIe. pachI navI 'iphekTa' thAya nahIM. praznakartA: 'iphekTiva' rahevuM e sAruM che ke "iphekTiva maTI jAya e sAruM che ? dAdAzrI : ema maTADIe to to A badhA lokone kazAnI jarUra ja nA rahe. jarAka davA copaDIe ke maTI jAya. TADha nA vAya, tApa nA lAge, eTale paMkhA, kapaDAM kazAnI jarUra nA rahe. praznakartA : A janma-maraNanAM kAraNanI je 'iphekTa' che, te nIkaLI jAya e sAruM ke rahe to sAruM ? dAdAzrI : "iphekTa' koI dahADoya ema nIkaLI nA jAya. 'iphekTa' eTale pariNAma. pariNAmane khaseDI nA zakAya. paNa 'kaoNjhijha'ne baMdha karI zakAya. praznakartA : e kArya-kAraNa bhAvanuM che ? dAdAzrI : hA, 'iphekTa' e kArya che ane kAryamAM pheraphAra nA thAya. A je 'iphekTa che e 'DiscArja che ane mahIM 'cArja thayA kare che. "cArja e baMdha karI zakAya. 'DiscArja baMdha nA karI zakAya. akartApade abaMdhadazA praznakartA: 'kaoNjhijha' baMdha karavAnI prakriyA zI che ? dAdAzrI : "huM A karuM chuM e bhAna tUTyuM, tyArathI 'kaoNjhijha' baMdha Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 64 AptavANI-6 thaI gayAM ! pachI navAM 'kaoNjhijha' utpanna thavAnAM nahIM ne jUno mAla che, te 'DiscArja thayA karavAno. have juno mAla kevI rIte 'DiscArja thAya che, te Apane samajAvuM. ahIMthI cAlIsa mAIla cheTethI eka 'irIgezana' TenkamAMthI moTI pAIpa dvArA ahIM amadAvAdamAM taLAva bharavA pANI AvatuM hoya, to e taLAva bharAI gayA pachI ApaNe tyAM phona karIe ke have pANI ApavAnuM baMdha karI do. to e loko tarata baMdha karI de, chatAM amuka TAIma sudhI ahIM to pANI cAlu ja rahe. kAraNa cAlIsa mAIlanI pAIpamAM pANI aMdara raheluM, te to AvavA devuM paDe ne ? ene zuM kahevAya ? ame ene 'DiscArja kahIe chIe. evI rIte amArI pAse jJAna lIdhelAnuM "cArja baMdha thaI jAya che. 'huM karuM chuM" e bhAna tUTI jAya che, vyavasthita kare che ane zuddhAtmA' jJAtA-draSTA rahe che. pachI je thAya te 'joyA' karavAnuM che. eTale kartApada AkhuM UDI jAya che ke jenAthI 'cArja' thatuM hatuM. pachI je 'DiscArja rahyuM, teno nikAla karavAno rahe che. prArabdha banyAM purANAM, "vyavasthita' jJAta zamaNAM praznakartA: Apa 'vyavasthita' zaktine prabhuzakti kaho cho ke prArabdha kaho cho ? dAdAzrI : nA, A 'vyavasthita' zakti ane prArabdha ene kaMI levAdevA nathI. koI paNa mANasa prArabdhane mAne to loko AvIne zuM kahe, 'tuM puruSArtha kara, nakAmo prArabdha upara besI nA rahIza." eTale prArabdha e pAMgaLA avalaMbanavALI vastu che ane 'vyavasthita' to 'ekTa' tema ja che. praznakartA: 'vyavasthita' eTale pUrvanizcita ? e pUrvanirdhArita che ? dAdAzrI : hA, saMpUrNa purvanizcita che ! paNa jyAM sudhI ApaNane saMpUrNa jJAna nathI, tyAM sudhI ApaNe bolavuM nA joIe ke 'vyavasthita' ja che. A mana-vacana-kAyA 'vyavasthita'ne tAbe ja che. A hAtha UMco kare, mahIM vicAra kare, mahIM preraNA thAya che, e badhuM 'vyavasthita'ne tAbe che. ApaNe 'zuddhAtmA' ne bIjuM badhuM ene tAbe ! eTale emAM hAtha ghAlavo nahIM. 'zuM thaI rahyuM che? tene joyA karavAnuM ! praznakartA : to pachI "zuddhAtmA' eTalo 'vyavasthita'nA baMdhanamAM Avyo ke nahIM ? dAdAzrI : nA, 'zuddhAtmA' baMdhanamAM nathI. 'zuddhAtmA' thayA pachI jJAtA-draSTA rahevAnI ja jarUra che. huM Topa' upara jaIne A badhI vAta karuM chuM jagatanA lokoe je vAta karelI che, temAM keTalAka lokoe DuMgaranI taLeTImAM rahIne vAta karelI che, keTalAke pAMca phuTa upara caDhIne vAta karI che, to keTalAke dasa phUTa uparathI vAta karI che ane huM eTale sudhI caDhyo chuM ke, mAruM DokuM uparanA 'Topa'ne jue ane nIceno badho ja bhAga dekhAya ! jyAre vItarAgoe to 'Topa" upara UbhA rahIne vAta karI che ! "Topa" upara saMpUrNa satya che ! A huM je kahuM chuM temAM kaMIka saheja khAmI Ave. kAraNa ke 'Topa" uparanuM badhuM nA joI zakuM ! 'Topa" uparanI to vAta ja judIne ? praznakartA : mahAvIra bhagavAna ema kahe che ke karmakSaya bIjI koI paNa vyakti dvArA thaI zake nahIM, eTale emAM 'jJAnI" paNa AvI jAya ? dAdAzrI : nA, jJAnI to pote potAnAM karma khapAve ane bIjAnAM hau khapAvI de ! eTale emaNe e je vAta karI che e "jJAnI" nA hoya tene mATe vAta karI che ! praznakartA : 'jJAnI'ne prakRti upara prabhutva hoya ? dAdAzrI : nA, nA hoya ! paNa prakRtinI emanI upara asara nA hoya. potAnI svataMtratA para prakRtinI asara nA hoya, paNa prakRtine AdhIna to "mahAvIra bhagavAna'neya rahevuM paDatuM hatuM ! praznakartA : ApanuM jJAna lIdhuM hoya chatAM emane samAdhi vartatI nA hoya, enI 'bharelI pATI' hoya, paNa evuM 'vyavasthita'nA hAthamAM kharuM ke amuka divase pATI badhI korI thaze ? dAdAzrI : AmAM 'vyavasthita' zakti kaMI nukasAna karatI nathI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 Fpa potAnI ajAgRti nukasAna kare che ! jo mArAM ApelAM vAkyonA amalamAM rahe to tene niraMtara samAdhi rahe. pote "jAgRta' rahevAnI jarUra che ! A 'jJAna' huM ApuM chuM tyAre tamane AtmAnI jAgRtimAM lAvI dauM chuM ! AtmAnI saMpUrNa jAgRtine 'kevaLajJAna' kahyuM che ! jAgRti utpanna thAya eTale potAnA badhA ja doSo dekhAya ! potAnA rojanA pAMcaso-pAMcaso doSo 'pote' joI zake ! je doSa jue, te doSa avazya jAya ! ApaNe ahIM A 'vijJAna' che. potAnA doSa dekhAvA mAMDyA, tyArathI enI bhagavAna thavAnI zarUAta thaI ! nahIM to potAno doSa koIneya dekhAya nahIM. pote jaja, pote vakIla che ne pote AropI hoya to, potAno doSa kevI rIte joI zake ? kaSAyonI zarUAta praznakartA: 'cArja kaSAya ane 'DiscArja kaSAya vize mAre jANavuM dAdAzrI : atyAre tamane je kaSAya thaI rahyA che, tame ko'kanI joDe atyAre gusse thaI gayA ho, to e kaSAya 'DiscArja che. paNa enI aMdara tamAro bhAva che, to pharI 'cArja'nuM bI paDayuM. praznakartA koI paNa 'DiscArja thAya to, temAM cArja to thAya ne ? bhAvakarma Ave ne ? dAdAzrI : nA, e 'DiscArja thAya tyAre 'cArja" nA karavuM hoya to, amArI pAse 'jJAna' lIdheluM hoya tene 'cArja thAya ja nahIM. pachI karma coMTe ja nahIM. praznakartA: eno koI TesTa kharo ke A 'DiscArja che ne A 'cArja dAdAzrI : hA, badho TesTa che. potAne badhI khabara paDe. jo cArja thAya to tenI sAthe azAMti thAya, aMdara samAdhi tUTI jAya ane cArja nA thAya emAM to samAdhi jAya nahIM ! Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 67 praznakartA : samAdhi hoya chatAM krodha thAya ? dAdAzrI : krodha thAya che e DiscArja krodha che, paNa aMdara krodha karavAno bhAva hoya to emAM samAdhi rahe nahIM. praznakartA : lobhanuM paNa evI ja rIte hoya ? dAdAzrI : hA, krodha-mAna-mAyA-lobha badhAnuM ja evuM. eka 'DiscArja' bhAva che ne bIjo 'cArja' bhAva che. ApanuM nAma zuM ? praznakartA : caMdulAla. dAdAzrI : Apa 'caMdulAla cho' enI khAtarI karelI che ? praznakartA : badhAe kahyuM che mane. dAdAzrI : eTale nAmadhArI to huM paNa kabUla karuM chuM, paNa kharekhara 'tame' koNa cho ? jyAM sudhI, 'huM caMdulAla chuM' e Aropita bhAva che tyAM sudhI karma cArja thayA ja kare che. praznakartA : rAga-dveSa e kaSAyabhAva che ke juduM che ? dAdAzrI : e kaSAyanA ja bhAva che. e juduM tattva nathI. krodha ane mAna e dveSa che, ne mAyA ne lobha e rAga che. A krodha-mAna-mAyA-lobha, e AtmAnA guNadharma nathI. tema pudgalanAya guNadharma nathI. praznakartA : to trIjuM kayuM tattva che ? dAdAzrI : AtmA ane pudgalanI hAjarIthI utpanna thatA guNa che. hAjarI nA hoya to nA thAya. praznakartA : kaSAyamAM ka + Aya che ? e zuM che ? dAdAzrI : AtmAne pIDe e badhA kaSAya. praznakartA : rAgathI pIDA thatI nathI, chatAMya rAgane kaSAya kema kahyo ? dAdAzrI : rAgathI pIDA nA thAya, paNa rAga e kaSAyanuM bIja che. 68 AptavANI-6 emAMthI moTuM jhADa utpanna thAya ! dveSa e kaSAyanI zarUAta che ane rAga e bIja nAkhyuM, tyAMthI pachI enuM pariNAma Avaze. enuM pariNAma zuM Avaze ? kaSAya. eTale pariNAma Avaze te dahADe dveSa utpanna thaze. atyAre to rAga che eTale mIThuM lAge. anukULamAM kaSAyo hoya ? praznakartA : anukULa saMyogomAM kaSAyabhAva ke kaMI Avato nathI ne pratikULa saMyogomAM kaSAyabhAva bahu AvI jAya che, to ene mATe zuM karavAnuM ? dAdAzrI : evuM che ne ke pratikULa ekalAmAM ja kaSAya thAya che evuM nathI. anukULamAM bahu kaSAya thAya che. paNa anukULanA kaSAyo ThaMDA hoya. ene rAgakaSAya kahevAya che. emAM lobha ane kapaTa beu hoya. emAM evI kharekharI ThaMDaka lAge ke dahADe dahADe gAMTha vadhatI ja jAya. anukULa sukhadAyI lAge che, paNa sukhadAyI che e ja bahu vasamuM che. praznakartA : anukULamAM to khabara paDatI ja nathI ke A kaSAyabhAva che. dAdAzrI : emAM kaSAyanI khabara nA paDe. paNa e ja kaSAya mArI nAkhe. pratikULanA kaSAyo to bhoLA hoya bicArA ! enI jagatane tarata ja khabara paDI jAya. jyAre anukULanA kaSAyo, lobha ane kapaTa to e phAlIphUlIne moTA thAya che ! pratikULanA kaSAyo, mAna ane krodha che. e baMne dveSamAM jAya. anukULanA kaSAyo anaMta avatArathI bhaTakAvI mAre che. bena tamane samajamAM AvI gayuM ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : eTale banne khoTA che - anukULa ne pratikULa. mATe AtmA jANavA jevo che. AtmA jANyA pachI anukULa-pratikULa badhuM UDI jAya ! praznakartA : to enA mATe zo puruSArtha karavo ? dAdAzrI : puruSArtha karyo kazuM nahIM thAya. ahIM Avajo. tamane Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 AtmA jaNAvI daIzuM. pachI tamane AnaMda AnaMda thaI jaze ane A kaSAyo badhA maTI jaze !! jyAM sudhI AtmA anubhavamAM nA Ave tyAM sudhI kazuM vaLe nahIM. loko kahe che ke "sAkara gaLI che, sAkara gaLI che.' te ApaNe pUchIe ke 'kevI gaLI che ?" tyAre e kahe ke, "jANato nathI ! e to moDhAmAM mUkIe tyAre khabara paDe." ema AtmAnuM che. A badhI AtmAnI vAto kare, paNa badhI vAtomAM ja che. emAM kazuM phaLadAyI nahIM. kaSAya jAya nahIM ne dahADo ApaNo vaLe nahIM. anaMta avatArathI AvuM bhaTaka bhaTaka kare che. jJAnI puruSa'nAM darzana kayAM nathI, sat supyuM nathI, sat zraddhayuM nathI. satne jANavuM to joIene eka phero ? - kaSAyo bahu du:khadAyI che ne ? ane pelA sukha Ape che te kaSAyo, te zuM che ? praznakartA : e to Ape kIdhuM tyAre khyAla Avyo ke e mahA du:khadAyI che, nahIM to anukuLamAM kaSAyo hoya e samajaNamAM ja nahotA AvatA. dAdAzrI : 'jJAnIpuruSa'nA dekhADyA sivAya manuSyane potAnI bhUlano khyAla nA Ave, AvI anaMtI bhUlo che. A eka ja bhUla nathI. anaMtI bhUlo pharI vaLI che. praznakartA H bhUlo to Dagale ne pagale thAya che. dAdAzrI : A anukULa e kaSAyo kahevAya. evuM tame barAbara samajI gayA cho ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : A je niraMtara gAravarasamAM rAkhe, khUba ThaMDaka lAge, khUba majA Ave. e ja kaSAyo che te bhaTakAvanArA che. kaSAyono AdhAra praznakartA : A kaSAya zenA AdhAre che ? dAdAzrI : ajJAnanA AdhAre che. ajJAnatA ja A badhAnuM 'bejhamenTa' che. ajJAnatA gaI ke badho ukela Avyo. ajJAnatA amArA samajAvavAthI jAya. ajJAna jAya eTale kaSAya paDavA mAMDe, eTale rAga-dveSa paDavA mAMDyA. pachI prakRti paDavA mAMDe. che ne sahelo rasto ? "akrama'nI balihArI ! praznakartA: dAdA, kaMI paNa kiMcitmAtra karyA vagara A prApta thavuM, e samajAtuM nathI. dAdAzrI : "akrama vijJAna" haMmeza jJAnInI kRpAthI prApta thAya. ane 'kramika'mAM paNa kRpA to kharI ja, paNa emAM guru kahe evuM kara kara karavuM paDe. "akrama'mAM kartApada nA hoya. ahIM to jJAna ja, sIdhuM 'DAyarekTa' jJAna. eTale bahu saraLa thaI paDe ! tethI Ane 'liphaTamArga' kahyo. 'liphaTamArga eTale mahenata vagere kazuM karavAnuM nahIM. AjJAmAM rahevAnuM. eTale navuM 'cArja nA thAya. pachI tamAre visarjana thayA ja kare. jevA bhAve sarjana thayeluM hatuM, tevA bhAve visarjana thayA kare. anubhava-lakSa-pratIti pote anAdi kALathI vibhramamAM paDelo che. AtmA che svabhAvamAM, paNa vibhAvanI vibhramatA thaI. te suSupta avasthA kahevAya. te jAgyo tyAre tenuM lakSa bese ApaNane. e jJAna karIne jAge. 'jJAnI puruSa' jJAna karIne bolAve. eTale AtmA jAge pachI lakSa nA jAya. lakSa beThuM eTale anubhava, lakSa ne pratIti rahe. A lakSanI mahIM pratIti hoya ja. have anubhava vadhatA javAnA. pUrNa anubhavane kevaLajJAna kahyuM. sAmIpyabhAvathI mukti ajJAnatAthI kaSAya UbhA thAya che. jJAnathI kaSAya nA hoya. svarUpajJAna thayA pachI 'tame' ugra thaI jAva, to e pelA pAchalA kaSAyo che ke je have DiscArja thAya che. DiscArja thAya che, ene bhagavAne cAritra Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 1 mohanIya kahI. 'ApaNo''pADozI' cetanabhAvane pAmelo che. cArja thayelo che, eTale enA badhAya bhAvo, buddhinA badhAya bhAvo, apamAna kare tyAre mana uchALe caDhe, e badhA pADozInA bhAvo che. mana-buddhi-citta-ahaMkAra badhA jyAre uchALe caDhe to 'ApaNe' caMdulAlane dhIme rahIne kahevuM, 'UchaLazo nahIM bA, have zAMti rAkhajo.' eTale ApaNe pADozI tarIke pADozIdharma bajAvavo. koIka vakhata bahu uzkerATa thaI jAya to ApaNe arIsA sAme jovuM. Ama arIsAmAM caMdulAla dekhAya ne ? pachI caMdulAlane Ama hAtha pheravavo, ahIM AgaLa rahIne tame pheravone eTale tyAM AgaLa arIsAmAM phare; evuM dekhAya ne ? pachI ApaNe caMdulAlane kahevuM ke, "zAMti rAkho 'ame' beThA chIe. have tamAre zo bho che ?'' Avo abhyAsa karo. arIsAmAM sAmuM besIne tame chUTA ne caMdulAla chUTA. be judA ja che. sAmIpyabhAvane laIne ekatA thaI che. bIjuM kazuM che nahIM. pahelethI judA ja che. AkhI 'roMga bilipha' ja besI gayelI ja che. 'jJAnIpuruSa' 'rAITa bIlipha' Ape eTale ukela AvI gayo dRSTiphera ja che. mAtra dRSTinI bhUla che. ////////// [10] viSayomAM sukhabuddhi kote ? dAdAzrI : tamAre keTalI 'phAIla' che ? praznakartA : mAre to eka ja 'phAIla' che, vedanIyanI. dAdAzrI : have e vedanIyane ema kahezo ke, 'ahIM Avazo nahIM.' tyAre vedanIya ATha phITa UMcI hatI, te eMsI phITa UMcI thaIne Avaze ane ApaNe kahIe ke tame vahelA Avo to ATha phITanI hoya, te be phITanI dekhAya ane vedanIyano kALa pUro thaI gayo to e UbhI nA rahe. to je UbhI rahevAnI nathI, te to ApaNA 'gesTa' kahevAya. 'gesTa' joDe to ApaNe sAruM vartana rAkhavuM joIe ne ? saMyama rAkhavo paDe. tamane zuM lAge che ? praznakartA : lAge to che dAdA, paNa sahana nathI thatuM. dAdAzrI : e sahana nathI thatuM, e 'sAyakolojikala iphekaTa' che. te 'dAdA, dAdA' ema nAma laIe ne mane sahanazakti Apo' ema kahIe to tevI zaktio utpanna thAya. praznakartA : pAMca indriyonA viSayamAM sukhabuddhi che, tyAM sudhI evI rIte nikAla thAya nahIM ne ? Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 73 dAdAzrI : e sukhabuddhi AtmAne nathI. je AtmA meM tamane Apyo che, emAM sukhabuddhi jarAya nathI. A sukha eNe koI dahADo cAkhyuM paNa nathI. e je sukhabuddhi che te ahaMkArane che. sukhabuddhi thAya teno kaMI vAMdho nathI. sukhabuddhi e vastu AtmAnI nathI, e pudgalanI vastu che. je koI paNa vastu tamane Ape, temAM tamane sukhabuddhi utpanna thAya. pharI enI e vastu vadhAre Ape temAM duHkhabuddhiya utpanna thAya. evuM tame jANo ke nA jANo ? praznakartA : hA. kaMTALo Ave pachI. dAdAzrI : mATe e pudgala che pUraNa-galanavALI vastu che. eTale e kAyamanI vastu nathI. 'TempararI eDajasTamenTa' che. sukhabuddhi eTale A kerI sArI hoya ne tene pharI mAgIe, tethI kaMI temAM sukhabuddhi gaNAtI nathI. e to dehanuM AkarSaNa che. praznakartA : dehanuM ne jIbhanuM AkarSaNa bahu rahyA kare. dAdAzrI : e AkarSaNa rahyA kare che, temAM phakta jAgRti rAkhavAnI che. ame tamane je vAkya ApyuM che ne ke 'mana, vacana, kAyAnI tamAma saMgI kriyAothI huM tadna asaMga ja chuM.' e jAgRti rahevI joIe. ane kharekhara 'ekjhekTalI' ema ja che. e badhuM pUraNa-galana che. tame A jAgRti rAkho to tamane baMdha nathI. praznakartA : e nA rahe, to e ApaNA cAritrano doSa che ema gaNIe ? dAdAzrI : e 'kramika mArga'mAM hoya. praznakartA : paNa e cAritramohane lIdhe DhIlAza rahe. dAdAzrI : e 'kramika mArga'mAM DhIlAza kahevAya. enA mATe tamAre upAya karavo paDe. AmAM (akramamAM) tamAre DhIlAza nA kahevAya. AmAM tamAre jAgRti ja rAkhavAnI. ame je AtmA Apelo che e jAgRti ja che. 34 AptavANI-6 praznakartA : jAgRti nA hoya eTale rAga thAya ne ? dAdAzrI : nA evuM nathI. have tamane rAga thAya ja nahIM. A thAya che te AkarSaNa che. praznakartA : A thAya che te AkarSaNa che, e nabaLAI nA gaNAya ? dAdAzrI : nA, nabaLAI nA gaNAya. ene ne AtmAne kazI levAdevA nathI. phakta tamane potAnuM sukha AvavA nA de. eTale eka-be avatAra vadhAre karAvaDAve, teno upAya paNa che. ahIM ApaNe A badhA che te 'sAmAyika' kare che. te sAmAyikamAM e viSayane mUkIne pote dhyAna kare to e viSaya ogaLato jAya, khalAsa thaI jAya. je je tamAre ogALI nAkhavuM hoya, te ahIM ogALI zakAya. praznakartA : evuM kaMIka hoya to te kAmanuM ne ! dAdAzrI : che. ahIM badhuM ja che. ahIM tamane badhuM ja dekhADaze. tamane koI jagyAe jIbhano svAda naDato hoya, te ja viSaya 'sAmAyika'mAM mUkavAno. ane A dekhADe e pramANe tene joyA karavAnuM. khAlI jovAthI ja badhI gAMTho ogaLI jAya. vicAra AvyA sivAya koI dahADo AkarSaNa thAya nahIM. AkarSaNa thavAnuM thAya tyAre mahIM vicAra Ave. vicAra manamAMthI Ave che ane mana gAMThonuM baneluM che. jenA vicAro vadhAre Ave te, gAMTha moTI hoya. saMsAra calAvavA AtmA akartA mahIM bhAva je thAya che te bhAvaka karAvaDAve che, mahIM bhAvaka, krodhaka, lobhaka, mAnaka che. A badhA beThA che, te bhAva karAve che. temAM jo bhAvya bhaLe, bhAvya eTale AtmA (pratiSThita) jo bhaLe to citarAmaNa navuM thAya. A saMsAra je che te AtmAnI hAjarIthI cAle che. AtmA jarAya bhaLe nahIM toya e cAle evo che. tethI ame A 'vyavasthita'nI zodhakhoLa karI che. 'kramika'mAM to ema jANe che ke AtmAe calAvyA vagara cAle Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 75 AptavANI-6 ja nahIM. jyAre ame tamane 'vijJAna' ApyuM che ke 'vyavasthita' badhuM calAvI leze. praznakartA : mane dveSa thayo, to temAM AtmA bhaLyo ke nahIM ? e dveSa koNe karyo ? meM karyo ? dAdAzrI : AtmA bhaLe tyAre zuM thAya ? rAga ne dveSa beu thAya. have rAga-dveSa thayA, te khabara kema paDe ? kahe ke dveSa thAya tyAre mahIM ciMtA thAya, jIva baLe. A jJAna pachI AtmA bhaLe nahIM. eTale nirAMtanI sthiti rahe, nirAkuLatA rahe. nirAkuLatA eTale siddha bhagavAnano 1/8 guNa utpanna thayo kahevAya. jagata to AkuLatA ne vyAkuLatAmAM ja hoya, taraphaDATa to rahyA ja kare, tethI 'jJAnI'ne zodhe. loko zuM jANe che ke, AtmA bhAva kare che. kharI rIte AtmA bhAva karato nathI. bhAvako bhAva kare che. ene jo sAcA mAnyA eTale bhaLyo. bhAva thayA ene sAcA mAnavA, enuM nAma ja bhaLyo. enAthI bIja naMkhAya. praznakartA : bhAvaka eTale janAM karmo ? dAdAzrI : bhAvaka eTale mananI gAMTho. koIne mAnanI gAMTha, koIne lobhanI gAMTha, to koIne krodhanI gAMTha, to koIne viSayanI gAMTha. A gAMTho ja herAna kare che; AtmA prApta thayA pachI bhAvomAM bhAva bhaLe nahIM, tethI nirAkuLatA rahe. tirAkuLa AnaMda AnaMda be prakAranA : eka ApaNane 'bijhanesa'mAM khUba rUpiyA maLI jAya, sAro sodo thaI gayo, te ghaDIe AnaMda thAya. paNa te AkuLatA-vyAkuLatAvALo AnaMda, mUcchita AnaMda kahevAya. chokaro paiNAve, choDI paiNAve te ghaDIe AnaMda thAya, te paNa AkuLatA-vyAkuLatAvALo AnaMda, mUcchita AnaMda kahevAya ane nirAkuLa AnaMda thAya to jANavuM ke AtmA prApta thayo. praznakartA : nirAkuLa AnaMda kayo kahevAya ? dAdAzrI : ahIM satsaMgamAM je badho AnaMda thAya che, te nirAkuLa AnaMda che. ahIM AkuLatA-vyAkuLatA nA hoya. AkuLa-vyAkuLavALA AnaMdamAM zuM thAya ke mahIM jhaMjhaTa cAlyA karatI hoya. ahIM jhaMjhaTa baMdha hoya ane jagata vismRti rahyA kare. hamaNAM koI vastune laIne AnaMda Ave to ApaNe samajIe ke A paugalika AnaMda che. A to sahaja sukha ! eTale nirAkuLa AnaMda, AkuLatA-vyAkuLatA nahIM. jANe TharI gayelA hoIe evuM ApaNane lAge. unmAda kazo nA hoya. jeno paricaya karIe, te rUpa ApaNe thaIe. praznakartA : Ape je ApyuM che tenAthI, A kALamAM Apa je sthitimAM pahoMcyA cho, te sthiti sudhI ame pahoMcI zakIe kharA ? dAdAzrI : ApaNuM bIjuM kAma ja zuM che ? Apane nirAkuLatA prApta thaI che ne ? praznakartA: hA. dAdAzrI :nirAkuLatA e siddha bhagavAnano 18 guNa che. 18 siddha thayA. pachI cauda AnI bAkI rahe. te pachI thaI jaze. siddha thayA cho ne ? sikko vAgI gayo ne ? pachI zo bho ? atyAre koI uparathI Ave ne kahe ke, "cAlo sAheba mokSamAM.' to huM zuM kahuM, 'kema utAvaLa che ATalI badhI?" tyAre e kahe ke, 'tamArI upara amane lAgaNI thAya che !" tyAre huM kahuM ke, 'lAgaNI mArI upara nA rAkhIza, bA ! huM lAgaNI rAkhavA jevo puruSa AkhA jagatamAM je AnaMda che, te AkuLatA-vyAkuLatAvALo AnaMda che ane 'jJAnI' thayA pachI nirAkuLa AnaMda Ubho thAya che. | jJAnI puruSa' pAse nirAkuLa AnaMda utpanna thAya. pudgalanI kaMI levAdevA nathI, to pachI A sukha utpanna kyAMthI thayuM ? tyAre kahe ke e svAbhAvika sukha, sahaja sukha utpanna thayuM. te ja AtmAnuM sukha che ane eTaluM jene phiTa thaI gayuM ne e sahajasukhanA svapadamAM rahyo, te pachI dhIme dhIme paripUrNa thAya ! Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 nathI. mAro mokSa mArI pAse che.' nirAkuLatA utpanna thAya, pachI zuM rahe bAkI ? nahIM to ciMtA-varIjha bhaTakAya bhaTakAya kare. 'igoijhama" bhaTakAya bhaTakAya kare che. ahaMkAratA paDadhA - vyavahAramAM ! ahaMkAra AMdhaLo banAvanAro che. jeTalo ahaMkAra vadhAre eTalo AMdhaLo vadhAre. praznakartA : kArya karavA mATe to ahaMkAranI jarUra paDavAnI ja ne? dAdAzrI : nahIM, e nirjIva ahaMkAra judo che. ene ahaMkAra kahevAya ja nahIM ne ? ene lokoya ahaMkArI nA kahe. praznakartA : to kyo ahaMkAra nukasAnakAraka ? dAdAzrI : A tame badhA jANo cho ke 'huM jJAnI chuM.' paNa bahAra vyavahAramAM loko ochA jANe che ke huM jJAnI chuM.' chatAM mArAmAM loko eka paNa evuM nahIM dekhe ke jethI karIne loka mane ahaMkArI kahe. jyAre tamane tema kaheze. A ahaMkAre ja dATa vALyo che. praznakartA : paNa A ahaMkArathI badho vyavahAra cAlato hoya che ne ? dAdAzrI : ahaMkArathI vyavahAra nathI cAlato. ahaMkAra pramANanI bahAra nA javo joIe, nahIM to te nukasAna kare. praznakartA : lokone amArA jUnA ahaMkAranA paDaghA paDI gayelA. tethI amane ahaMkArI ja dekhe. karato hato, toya lokoe tane oLakhyo nahIM, tyAM sudhI tane loko zAhukAra kahetA hatA. have tuM cora nathI. zAhukAra thaIza toya dasa varSa sudhI corano pAchalo paDagho paDyA karaze. mATe tuM dasa varSa sudhI sahana karaje. paNa have tuM pharI corIo karato nA thaI jaIza. kAraNa manamAM evuM lAge ke, "Ameya mane loka cora kahe che ja, mATe corI ja karo ne ! evuM nA karIza." polampola cAlyuM jAya evuM nathI. amAreya jJAna thatAM pahelAMnA paDaghA amArA sagAMsaMbaMdhIone rahyA kare ! praznakartA : to e paDaghA jaladI jAya kema ? dAdAzrI : dhIme dhIme javA ja mAMDyA che. ahIMthI gADI UpaDI ene loko zuM kahe che ? gADI muMbaI gaI. praznakartA : eka 'pesenjara' ne eka 'rAjadhAnI eksapresa' jAya che. amAre to "rAjadhAnI eksapresa" joIe. dAdAzrI : A to utAvaLio svabhAva che. tame kAcI khIcaDI rAkho to badhAne kAcuM khAvuM paDe. eTale AvuM jamaNa hoya tyAM ApaNe dhIrajalAla'ne(!) bolAvavo (dhIraja rAkhavI) ! pariNAma parasattAmAM praznakartA : khoTuM karavAvALAne badho khyAla AvI jAya, toya khoTuM kema kare che ? dAdAzrI : khoTuM thAya che, e to parapariNAma che. ApaNe A 'bola' ahIMthI nAkhIe pachI ApaNe ene kahIe ke have tuM ahIMthI Agho nA jaIza, nAkhyo tyAM ja paDI raheje. evuM bane kharuM? nA bane. nAkhyA pachI 'bola' para pariNAmamAM jAya. eTale jevI rIte karyA haze, eTale ke traNa phUTa UMcethI nAkhyo hoya to pariNAma be phUTanAM Ave. dasa phUTanAM pariNAma sAta phUTa Ave. paNa e pariNAma enI meLe baMdha ja thaI javAnAM che, ApaNe jo pharIthI emAM hAtha nA ghAlIe to ! praznakartA : te vakhate ema kahI zakAya ke parApUrvathI khoTuM karato dAdAzrI : tamArA jUnA ahaMkAranA paDaghA jyAM sudhI nA bhUMsAya, tyAM sudhI tamAre rAha jovI paDaze. eka sArA AbarUdAra gharano chokaro hato. paNa tene corInI kuTeva paDI gayelI. teNe corI baMdha karI dIdhI. pachI mArI pAse AvIne e kahe, 'dAdA, haju loko mane cora kahe che.' tyAre meM ene kahyuM, "tuM dasa varSathI corI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 Avyo che, mATe khoTAmAM kheMcAyA kare che ? dAdAzrI : evuM kazuM nathI. A badhuM 'vyavasthita'ne tAbe che. eTale emAM eno doSa nathI. phakta eNe eTaluM samajI levuM joIe ke 'huM koNa chuM.' e samajyo tyArathI chUTakArAno dama maLe. A samajato nathI, eTale A badhuM baMdhana thayA kare che. A ApaNuM 'sAyansa' che, TUMkuM 'sAyansa' che. jo 'jJAnIpuruSa' maLe ne "jJAna" maLe to vAta TUMkI che ane 'jJAnI puruSa' nA maLe to kazuM kAma thAya nahIM. 'jJAnI puruSa' nA maLe to Urdhvagati karAvaDAve. puNya baMdhAvaDAve, paNa chUTakAro nA thAya. [11] mAnava-svabhAvamAM vikAro heya, Atma-svabhAvamAM vikAro zeya ! praznakartA : svarUpanuM jJAna prApta karyA pachI manamAM vikAro rahe che. tenuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : mananA vikAro to joya che, eTale e jovAnI vastu che. pahelAM ApaNe mAnavasvabhAvamAM hatA. temAM A sAruM ne A khoTuM, A sArA vicAra ne A khoTA vicAra ema hatuM. have AtmasvabhAvamAM AvyA eTale badhA eka ja vicAra ! vicAra mAtra zeya che ne "ApaNe" jJAtA chIe. zeya-jJAtAno saMbaMdha che. pachI kyAM rahI Dakhala, te kaho ? praznakartA : e rIte AtmaSTithI jovA mATe kaMI puruSArtha karavo paDe che ke enI meLe ja jovAya che ? dAdAzrI : enI meLe ja dekhAya ! ame je jJAna ApyuM che tenAthI rIleTiva' ane 'rIyala" ne juo, "rIleTiva' badhI vinAzI cIjo che ne 'rIyala' badhI avinAzI che. A badhAM joya je dekhAya che te badhAM vinAzI zeyo che. sthaLa saMyogo, sUkSma saMyogo, e vinAzI saMyogo che. A badhuM ahIM satsaMgamAM AvIne pUchI levuM joIe ne phoDa pADI levA joIe. to dareka bAbatanuM lakSa rahe ne lakSa rahe eTale pachI kazuM karavAnuM rahetuM nathI. svarUpanuM jJAna prApta thayA pachI kazuM karavAnuM nA hoya. jJAna jJAnamAM ja rahe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 AtmA jJAyaka svabhAvamAM ja rahe. jJAyaka eTale jANyA ja karavAnA svabhAvamAM rahe. bIjo svabhAva ja AtmAne utpanna nA thAya. praznakartA : jANavuM eTale manane jANavAnuM ke zarIranAM saMvedanone jANavAnuM? dAdAzrI : badhuMya jANavAnuM. mananA vicAro Ave tema jANavAnA, buddhi zuM zuM kare che te jANavAnuM ne ahaMkAra zuM kare che te jANavAnuM. jeTalA jeTalA saMyogo che te badhAya jANavAnA. saMyogonI khabara paDe ke nA paDe ? manamAM vicAra Ave ne jAya, te saMyoga kahevAya. game te vastu Ave ne jAya te saMyoga kahevAya. ane je Avato nathI ne jato nathI, je jonAro che e kAyama rahe che te 'jJAyaka che. e jJAyaka A badhA AvatAjatA saMyogone joyA kare ke A phalANAbhAI AvyA ne A gayA. evuM A joyA ja kare, e AtmAno svabhAva ne saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. eTale ApaNe temane kahIe ke ahIM besI rahe toya e jAya ja ! ja rahe che. e vagara to thAya ja nahIM ne ? dAdAzrI : jagata AkhuM evuM ne evuM ja rahyA karavAnuM. zeya vagara A jagata koI dahADoya khAlI thavAnuM nathI ! jJAtAya rahevAnA ne zeyoya rahevAnA. praznakartA : siddhakSetramAM jAya, tyAM saMyogo nahIM ne ? dAdAzrI : nA, paNa tyAM rahIne ahIMnA badhA ja saMyogo temane dekhAya. emane jovAnuM zuM ? A ja jovAnuM. A meM hAtha UMco karyo te emane tyAM UMco karelo hAtha dekhAya. praznakartA: emano jJAtA-draSTA guNa to kAyama ja rahe ne ? dAdAzrI : hA, e ja kAyama rahe. AtmAnuM svarUpa che ane jJAtAdraSTA hoya tyAM ja AnaMda rahe, nahIM to AnaMda nA hoya. praznakartA : jJAtA-draSTA nA hoya to zuM AnaMda nA hoya ? dAdAzrI : nA hoya. jJAtA-draSTAnuM phaLa AnaMda che. eka bAju jJAtAdraSTA thavuM ne bIjI bAju AnaMda utpanna thavo evuM che. jema sinemAmAM gayelo mANasa sinemAno paDado UMcakAya nahIM, to guMcAyA kare, sisoTIo vagADe. evuM e zAthI kare che ? kAraNa ke ene duHkha thAya che ke je jovA Avyo che te ene jovA maLatuM nathI. zeyane jue nahIM tyAM sudhI ene sukha utpanna nA thAya. tevI rIte AtmA zeyane jue ne jANe ke mahIM paramAnaMda utpanna thAya. have rAtre ekalo oraDImAM sUI gayo hoya to tyAM zuM jovAnuM ? tyAM kyA phoTA jo jo karavA ? to tyAM aMdaranuM badhuM dekhAya. chevaTe UMdheya dekhAya, svapnaya dekhAya. praznakartA : paNa siddhakSetramAM svapna nA dekhAya ne ? dAdAzrI : nA, tyAM svapna nA hoya. svapna to A deha che tethI che ane atyAre Aya ughADI AMkhanuM svapna che. jJAnIone UMgha nA hoya. emane to jovAnuM cAlu ja hoya. emane bIjA pradezamAM jovAnuM maLe, bAkI tamane mAnavasvabhAva hato tyAM sudhI manamAM vicAra AvatA hatA tene, 'mane vicAra Ave che" ema karIne tanmayAkAra rahetA hatA. have tamane tanmayAkArapaNuM nA rahe. e chUTo rahe; kAraNa ke mAnava svabhAva e paugalika svabhAva che ane have A AtmasvabhAva che. AtmasvabhAva e avinAzI svabhAva che ne pelo vinAzI svabhAva che. e to Ave ne jAya, tene joyA karavAnuM. praznakartA: dAdA, saMyogo ja nA hoya to ? dAdAzrI : saMyogo nA hoya to to AtmA nA hoya. praznakartA : zuM tyAM AtmA nA hoya ? dAdAzrI : nA, saMyogo nA hoya to, AtmA jue zuM? saMyogonI hastI nahIM to AtmAnIya hastI nahIM. praznakartA to eno artha evo thayo ke jaDa ane cetana banne sAthe Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 siddhakSetramAM to deha nA hoya. A dehanoya bhAra che. tenAthI duHkha che. jJAnIone dehanuM moTuM vajana lAgyA kare. praznakartA : A deha che, e karmanuM pariNAma ja che ne ? dAdAzrI : hA, te karmanuM ja pariNAma ne. praznakartA H karmanI saMpUrNa nirjarA thavI joIe ne ? dAdAzrI : karmanI saMpUrNa nirjarA thAya eTale e jAya. zuddha citta thAya eTale karmanI nirjarA thaI gaI kahevAya. 83 praznakartA : avyavahAra rAzimAM jJAtApaNuM ne saMyoga kharA ? dAdAzrI : emAM to kothaLAmAM ghAlelA jevuM hoya ! tyAM to pAra vagaranuM duHkha hoya. praznakartA : emAM astitvanuM bhAna hoya kharuM ? dAdAzrI : astitvanuM bhAna che, tethI duHkha anubhave che. praznakartA : narkagatimAM zuM hoya che ? dAdAzrI : narkagatimAMya pAMca indriyonAM du:kho hoya che. sAtamI narkanAM duHkho sAMbhaLe to mANasa marI jAya ! tyAM to bhayaMkara du:kho hoya !! avyavahAra rAzinA jIvone ATalAM bhayaMkara duHkho nA hoya. emane gUMgaLAmaNa thAya. buddhi, zaNagAre jJAtI ApaNA loko buddhine 'jJAna' kahe che, paNa buddhi e 'inaDAyarekTa' prakAza che, jyAre 'jJAna' e AtmAno 'DAyarekTa' prakAza che. praznakartA : buddhi pUrI kyAM thAya ane prajJA zarU kyAM thAya che ? dAdAzrI : buddhi pUrI thatAM pahelAM prajJAnI zarUAta thaI jAya che. 'jJAnIpuruSa' maLe ne e AtmA prApta karAvaDAve eTale prajJAnI zarUAta AptavANI-6 thaI jAya. e prajJA ja mokSe laI jAya. prajJA mahIM niraMtara cetava cetava karyA kare ane buddhi mahIM DakhoDakhala karyA kare. praznakartA : paNa buddhinuM kaMI 'pojhiTiva phaMkazana' haze ne ? ex dAdAzrI : buddhinuM 'pojhiTiva phaMkazana' e ke 'jJAnIpuruSa'nI pAse jo kadI buddhi samyaka karAvI hoya to te cAle. potAnI samajaNe cAle te viparIta buddhi. e vyabhicAriNI buddhi kahevAya. kRSNa bhagavAne avyabhicAriNI buddhi tene kahI ke je 'jJAnIpuruSa' pAse buddhine 'gileTiMga' karAvI lIdhelI hoya te. amArI pAse beso eTalo vakhata tamArI buddhi samyaka thavA mAMDe. praznakartA : paNa pachI ame jatA rahIe, tyAre pachI zuM thAya ? dAdAzrI : amArI pAse beso ne jeTalI buddhi 'gileTa' thaI gaI, e pachI samyaka thaI jAya. e buddhi pachI tamane pajave nahIM, ne tamArI jeTalI viparIta buddhi hoya te tamane pajave. praznakartA : amArI badhI ja buddhi samyaka buddhi rahe, viparIta buddhi nA rahe. te mATe amAre zo puruSArtha karavo ? dAdAzrI : ahIM AvIne tamAre samyaka karI javAnI. tamArAthI e nahIM thAya. jAya ? praznakartA : ahIM AvIne khAlI besavAthI ja buddhi samyaka thaI dAdAzrI : ahIM prazno pUchIne, vAtacIta karIne, samAdhAna meLavIne buddhi samyaka thatI jAya. pachI tamAre buddhi ja nahIM rahe. buddhino abhAva thavA mATe ghaNo badho TAIma lAgaze, paNa pahelAM buddhi samyaka to thatI jAya. praznakartA : amArI pAse samyaka buddhi che, viparIta buddhi che ne prajJA paNa che, to A traNenuM kArya sAthe ja cAle che ? dAdAzrI : hA, badhuM sAthe ja cAle che. prajJA mokSe laI javAne mATe Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 5 mahIM kocakoca kare, cetava cetava kare ! ane mokSe nahIM laI javA devA mATe ajJA che. ajJA mokSe kyAreya javA nA de. ajJA e buddhinuM pradarzana che. buddhi to saMsAramAM napho-toTo ja dekhADe, dvaMdva ja dekhADe. praznakartA : dvaMdvanI aMdaranI phasAmaNa ane gharSaNa, e to jindagIno satata bhAga che. jyAM ne tyAM haM AvIne UbhuM ja rahe. dAdAzrI : A dvaMdramAM ja jagata phasAyeluM che ne ! ane 'jJAnI' dvaMdvAtIta hoya. e naphAne napho jANe ane khoTane khoTa jANe. paNa khoTa khoTarUpe asara nA kare ne napho naphArUpe asara nA kare. napho-khoTa zemAMthI nIkaLe ? 'mArA'mAMthI gayAM ke bahArathI gayAM ? e badhuM pote jANe. buddhitI samApti praznakartA : buddhi hajI DakhoDakhala kare che, to zuM karavuM ? dAdAzrI : buddhi A bAju DakhoDakhala kare eTale ApaNe tyAMthI dRSTi pheravI levI. ApaNane rastAmAM koI nA gamato mANasa bhego thAya to ApaNe Ama moDhuM pheravI laIe chIe ke nahIM ? evuM je ApaNAmAM DakhoDakhala kare che, tenAthI avaLuM jovuM ! DakhoDakhala koNa kare che ? buddhi ! buddhino svabhAva zo che ke saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de. praznakartA : buddhi samApta kyAre thAya ? dAdAzrI : tame enA upara bahu vakhata jozo nahIM, dRSTi pheravelI rAkhazo eTale pachI e samajI jAya. e pote pachI baMdha thaI jAya. ene tame bahu mAna Apo, enuM 'eksepTa' karo, enI salAha mAno, tyAM sudhI e DakhoDakhala karyA kare. praznakartA : mana-buddhi-citta-ahaMkAra para ApaNo prabhAva paDavo joIe ne ? dAdAzrI : mazInarI para koI dahADo prabhAva paDato ja nathI. eTale mana-buddhi-citta-ahaMkAra upara prabhAva paDe ja nahIM. e to aMtaHkaraNa khAlI thaI jAya eTale enI meLe badhuM ThekANe AvI jAya. 'Amane' sAtha 86 AptavANI-6 na ApIe ane ene 'joyA' ja karIe to ApaNe chUTA ja chIe. jeTalo vakhata 'ApaNe' ene joyA karIe, eTalo vakhata cittanI zuddhi thayA kare. citta ekaluM ja jo rAge paDI gayuM to badhuM rAge AvI jAya. azuddha cittane laIne bhaTaka bhaTaka kare che eTale cittanI zuddhi thatAM sudhI ja A yoga barobara jamAvavAno che. praznakartA : mahIM kapaTa UbhuM thAya, kapaTanA vicAro Ave, tenuM zuM karavuM ? dAdAzrI : e badhuM pudgala che. vicAra karanAroya pudgala che. AtmAmAM AvI tevI vastu nathI, emAM to koI jAtano kacaro nathI. 'pajhala' thAya che teya pudgala che ne 'pajhala' karanAroya pudgala che ! 'pajhala' jANyuM koNe ? AtmAe ! saraLatA ane kapaTane je jANe che te AtmA che ! DIsijhatamAM vevariMga praznakartA : koI vAtanuM 'DIsijhana' nA Ave tyAM sudhI vevariMga (dvidhA) rahyA kare. dAdAzrI : 'DIsijhana' nA Ave to tethI kaMI pleTaphorma para besI nA rahevuM. 'hamaNAM jauM ke pachI jauM' ema thatuM hoya je gADI AvI emAM besI javuM. 'DIsijhana' nA AvavAmAM buddhino abhAva hoya che. buddhizALI mANaso dareka vastunuM 'DIsijhana' tarata lAvI zake, 'ona dhI momenTa'. pAMca miniTeya vAra nA lAge. tethI ame tene 'komanasensa' kahyuM che. 'komanasensa' eTale 'evarIvhera eplIkebala'. A cAvI kevI che ke dareka tALAM UghaDe enAthI ! ahIM besI rahevuM ke javuM, emAM 'DIsijhana' nA AvatuM hoya to javA mAMDavuM. hA, ahIM besI rahevAnuM haze to 'vyavasthita' tane pAcho teDI lAvaze. tAre AvI rIte DIsijhana levAnuM. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 praznakartA: ahIMthI koI paNa saMjogomAM javuM ja nathI, evuM mahIMthI nakkI thayA kare ane peluM paNa batADe ke javuM to paDe ne ? dAdAzrI : konuM vadhAre jora che, e joI levuM ! praznakartA : ahIM besI rahevAnuM ja jora kare ! dAdAzrI : to pachI ahIMnuM jora karatA hoya to ahIM besI rahevuM. A beThA sAheba, thoDAM bhajiyAM laI AvuM', kahIe. utAvaLe dhImA cAlo ! praznakartA : vyavahAra pahelo ke nizcaya pahelo ? dAdAzrI : vyavahAra pahelo paNa eno artha pAcho evo nahIM ke vyavahArano rAga karavo. praznakartA tyAre vyavahAranA nirAgI thaI javAnuM ? dAdAzrI : rAga kare to siMgala guno che ne nirAgI thAya to Dabala guno che, nirAgIya nA rahevAya. praznakartA : nirAgI eTale kaI rIte ? dAdAzrI : vyavahArathI niHspRha thaI jAya che. vyavahArathI niHspRha eTale potAnI "madhara' kaheze ke "kema tuM mArI vAta mAnato nathI ?" tyAre putra kahe, 'huM AtmA thaI gayo chuM !(?)' AvuM nA cAle. vyavahAramAM vinaya, viveka badhuM ja hovuM joIe. ApaNA vyavahAramAM koInI bUmAbUma nA paDavI joIe. dAdAzrI : mATe vAtane samajI jAva. utAvaLa nahIM karuM to gADI kaMI tArI rAha jovAnI che ? ane utAvaLa karIza to kArane athADI mArIza ! eTale utAvaLa kare tene siMgala guno kahyo ne utAvaLa nA kare tene Dabala guno kahyo. matatuM laMgara praznakartA: mana kaI rIte sthira rahe ? dAdAzrI : mana sthira karavAmAM zuM phAyado haze evo tame hisAba kADhyo che ? praznakartA : enAthI zAMti maLe. dAdAzrI : manane asthira koNe karyuM ? praznakartA : ApaNe. dAdAzrI : ApaNe asthira zAthI karyuM ? jANI joIne tema karyuM ? 'potAnuM hita zemAM ne ahita zemAM' e nahIM jANavAthI, manano game tevo upayoga karyo. jo hitAhitanI khabara hota to to teno potAnA hitamAM ja upayoga karata. have mana 'AuTa opha kaMTrola thaI gayuM che. have navesarathI jJAna thAya, potAnA hitAhitanI samajaNa Ave, evuM jJAna prApta kare tyAra pachI ja mana ThekANe paDe. eTale ApaNe ahIM jJAna ApIe chIe tyAre mana ThekANe paDe. mana haMmezAM jJAnathI baMdhAya, bIjA kazAthI mana baMdhAya evuM nathI. ekAgratA karavAthI mana jarA ThekANe rahe, paNa te kalAka-aradho kalAka rahe, pachI pAchuM tUTI jAya. praznakartA : mana zuM che ? dAdAzrI : mana e ApaNo 'seMka' che. A dukAnadAro bAra mahine badho sTaoNka kADhe ke nA kADhe ? kADhe. evuM A AkhI lAIphano eNka, te mana che. gaI lAIphano sTaka te tamane A bhavamAM udayamAM Ape ne AgaLa koIpaNa vastumAM utAvaLa karavI e siMgala guno che ane utAvaLa nA karavI e Dabala guno che. tamAre kayA khADAmAM paDavuM che ? praznakartA : ekuMya nahIM. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 3 AptavANI-6 tamane 'insTrakazana' Ape. atyAre mahIM navuM mana baMdhAI rahyuM che. A jUnuM mana che te atyAre 'DiscArja' thayA kare che ne navuM mana baMdhAI rahyuM che. praznakartA: mana kaI rIte 'DiscArja thAya che ane e kaI rIte baMdhAya che, enI khabara kaI rIte paDe ? dAdAzrI : manamAM vicAra Ave che, temAM tame tanmayAkAra thaI jAva cho, e AtmAnI zakti nathI. A to mahIM nirbaLatA che, tene laIne A tanmayAkAra thaI jAya che. ajJAnatAne laIne tanmayAkAra thAya che. A mULa AtmA evo nathI. e to anaMta zaktivALo, anaMta jJAnavALo che. paNa A je tamArI mAnelo AtmA che, tene laIne A badhI DakhaLAmaNa che. eTale vicAra joDe tanmayAkAra thayA tyAMthI navuM cArja thAya. jene svarUpanuM jJAna hoya te to vicAra Ave, temAM tanmayAkAra nahIM thavAnA. eTale eno TAIma thAya ke mana DiscArja thaI jAya. pachI navuM cArja nA thAya. praznakartA : paNa AmAM to 'oNTomeTika' tanmayAkAra thaI javAya che. dAdAzrI : hA, 'oNTomeTika' ja thavAya, enuM nAma ja bhrAMti ne? AmAM potAno koI puruSArtha che ja nahIM. pote puruSa thayo nathI, tyAM sudhI puruSArtha che ja nahIM. A to tamane prakRti parANe nacAve che. praznakartA : zarIra ane mana vacce zo saMbaMdha che ? dAdAzrI : zarIranuM badhuM ja niyaMtraNa, A pAMca indriyonuM, badhAMnuM niyaMtraNa mananA hAthamAM che. mana AMkhane kahe ke tAre A jovA jevuM che eTale AMkha tarata joI le ane mana nA kahe to AMkha jotI hoya toya baMdha thaI jAya. eTale zarIranuM badhuM ja niyaMtraNa mananuM che. praznakartA : ghaNI vakhata mana aMdarathI kahe ke nathI jovuM. chatAMya jovAya che, te zuM che ? dAdAzrI : jovAI jAya e to eno mULa svabhAva che, paNa nathI jovuM evuM nakkI kare eTale pharI na ja jue. jovuM e to AMkhano svabhAva che. indriyonA svabhAva pramANe indriyo to lapakArA mAryA ja kare. paNa mana nA kahe eTale e pharI nA ja jue. have 'mananI upara konuM niyaMtraNa che? e jovAnuM che. tamArA mananI upara konuM niyaMtraNa che ? praznakartA : buddhinuM. dAdAzrI : buddhi zuM kare che ? praznakartA : buddhi sArAsArano bheda batAve che. dAdAzrI : buddhinuM dhAryA pramANe thAya che ? praznakartA : nathI thatuM. dAdAzrI : buddhinI upara konuM niyaMtraNa che ? praznakartA : enI khabara nathI. dAdAzrI : ahaMkAranuM, bIjA kone ? mana-buddhi-citta ne ahaMkAra, A cAra aMtaHkaraNanA bhAga che. e cAra jaNanuM A zarIra upara niyaMtraNa che ane A cAra jaNanuM niyaMtraNa che, mATe A bhrAMti UbhI rahI che. 'potAnA' hAthamAM niyaMtraNa Ave to pachI A kaDAkUTo rahe nahIM, pachI puruSArtha utpanna thAya. praznakartA : e hAthamAM Ave enA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : e badhuM 'jJAnI puruSa' karI Ape. je pote baMdhanamukta thayelA hoya, te ApaNane mukta karI zake, pote baMdhAyelo hoya, te bIjAne zI rIte mukta karI zake ? vaLI kaLiyuganAM manuSyone eTalI zakti nathI ke jAte karI zake. A kaLiyuganA manuSyo kevAM che ? A to lapasatAM lapasatAM AvelAM che; lapasyAM te have temanAthI jAte caDhAya evuM che ja nahIM, eTale 'jJAnIpuruSa'nI helpa levI paDe. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AptavANI-6 AptavANI-6 te besI jaze ane emanI upara 'inTaresTa' beTho, eTale te bhagavAnane pahoMcyo jANo. InTaresTa tyAM ja ekAgratA praznakartA dAdA, mane bhagavAnamAM ekAgratA rahetI nathI. dAdAzrI : tame zAka levA ke sADI levA jAva, temAM ekAgratA rahe che ke nahIM ? praznakartA : hA, emAM rahe. moha hoya eTale rahe. dAdAzrI ane bhagavAna upara ne mokSa upara tamane 'inTaresTa' ja nathI. tethI temAM ekAgratA rahetI nathI. jyAM kaSAyo che tyAM "inTaresTa' bese to te inTaresTa' kaSAyika bese che. e kaSAyika pratIti che te pratIti tuTI jAya pAchI, eTale rAgathI bese ne dveSathI chUTe ane A bhagavAnanA pratinidhi upara 'inTaresTa' rAgathI bese nahIM. emanI pAse rAga karavA jevuM kazuM hoya ja nahIM ne ? are, eka bena bahu rUpALI bama jevI hatI ane eno dhaNI ekadama zAmaLo hato. te baIne eka dA'Do khAnagImAM pUchayuM, 'A tAro dhaNI zAmaLo che, te tAro bhAva tenA para saMpUrNa rahe che ?" tyAre teNe kahyuM ke, mArA dhaNI mane bahu priya che.' have Avo zAmaLo dhaNI ene priya che paNa bhagavAna temane priya thaI paDato nathI ! Aya eka ajAyabI che ne ! pachI A pUche ke, mane mana ekAgra kema thatuM nathI ? zAka levA jAya tyAM ekAgratA kevI rIte thaI jAya che ? A to anubhavanI vAto che. A kaMI gamyuM nathI. A to bhagavAnamAM "inTaresTa' ja nathI. tethI ekAgratA thatI nathI. A to bhagavAna pratye Asakti thaI jAya to bhagavAnamAM ekAgratA rahe. jyAM sudhI paisAmAM "inTaresTa' hoya tyAM sudhI paisA paisA kare ane bhagavAnamAM "inTaresTa' peTho eTale paisAno "inTaresTa' chUTI jAya. eTale 'inTaresTa' tamAro pharavo joIe. have bhagavAnamAM 'inTaresTa' nathI, emAM tamAro doSa nathI. je vastu joI nA hoya, tenAM para 'inTaresTa' kevI rIte bese ? A sADIne to ApaNe dekhIe, tenAM raMga-rUpa dekhIe eTale tenA para 'inTaresTa' bese ja. paNa bhagavAna to dekhAya nahIM ne ? tyAre evuM kahyuM ke, bhagavAnanA pratinidhi evA je "jJAnI puruSa' che, tyAM tamAro 'inTaresTa' besADo. tyAM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] prAkRta guNo vitAza thaI jaze ! ApaNA para jenI chAyA paDe, teno roga avazya pesI jAya. A hAphusanI kerI uparathI game teTalI rUpALI hoya, tene ApaNe zuM karavAnuM ? game teTalA guNa hoya toya zuM karavAnuM ? koI kahe ke sAheba, AnAmAM ATalA badhA guNo che, guNadhAma che ne ? tyAre vItarAgoe zuM kahyuM ? A pharsTa kalAsa guNadhAma to che. paNa te konA AdhIna che ? enA potAne AdhIna e guNo nathI. pitta, vAyu ne kaphane AdhIna che. A traNeya guNo jo vadhI jAya to tene sasnepAtta thaze ne tane gALo deze ! akSareya koIne gALa ke apazabda nA kahe evo mANasa satttapAta thAya tyAre zuM kare ? eTale bhagavAne kahyuM ke, eka ja guMThANAmAM A badhA ja paudgalika guNo phrekacara thaI jAya evA e vinAzI che. tuM kamANI karI karIne keTalA dahADA karIza ? ane tridoSa thatAM ja badhA sAmaTA khalAsa thaI jaze ! du:kha mANasathI sahana nA thAya eTale magajamAM kreka paDe. ene sannapAta nA kahevAya, paNa kreka kahevAya. ApaNane ema thAya ke AvuM kevuM bole che ? tyAre ApaNe kahIe ke A enjinane kreka paDelI che, tene dAdA pAse velDiMga karAvI leje. navA enjinaneya kreka paDI jAya ! AptavANI-6 du:kha sahana nA thAya ne sAco puruSa hoya to kreka thAya, nahIM to naphaphaTa thAya. naphaphaTa karatAM kreka sArA, krekane to ame velDiMga karI ApIe eTale enjina cAlu thaI jAya che. badhAM navAM ja enjino, leMkezAyaramAMthI ANelAM, paNa heDa kreka thayelAM te cAle zI rIte ? A mANasoneya heDamAM kreka paDI jAya. te tRtIyam ja bole. ApaNe pUchIe zuM ne e bole zuM ?! 94 eTale A guNonI kazI kiMmata ja nathI. bAsamatIno suMdara bhAta hoya paNa tenuM bIjA dahADe zuM thAya ? gaMdhAI UThe ! te A paulika guNo gaMdhAI UThaze. zeTha bahu dayALu dekhAya paNa ko'ka dahADo nokara para cIDAya, tyAre nirdayatA nIkaLe. te ApaNAthI jovAya nahIM. mATe A samajavA jevI vAta che ! jJAtInI virAdhanA eTale ja.... praznakartA : jJAnInI virAdhanA pUrvabhavamAM karI hoya to enuM pariNAma zuM Ave ? A badhAM lakSaNo mArAmAM che to ene kSamA ApI zakAya ke e bhogavavuM ja paDe ? dAdAzrI : jJAnI to emanI pote badhI davA karI ja de. jJAnI to karuNALu hoya. eTale e potAnA hAthanI sattAnI hoya eTalI davA to pAI ja de badhAne. paNa emanA sattAnI bahAranI vastu to bhogavye ja chUTako che. kAraNa ke visarjana kudaratanA hAthamAM che. praznakartA : virAdhanAno pastAvo thayA kare che. dAdAzrI : eno pastAvo thAya, duHkha veThe, bhogavavuM paDe, asamAdhi thayA kare, eno pAra ja nA Ave. e choDe ja nahIM ne ? praznakartA : eno pAra ja nahIM Ave ema, dAdA ? dAdAzrI : pAra nahIM Ave eno artha e ke e kaMI be-cAra dahADAmAM khAlI thaI jAya evI vastu nA hoya. koI mANasanI A rUma jevaDI TAMkI hoya ne koInI AkhA 'bilDiMga' jevaDI TAMkI hoya. emAM zuM phera nahIM hoya ? Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 praznakartA : paNa dAdA, e khAlI to thaze ja ne ? dAdAzrI : khAlI thaze. khAlI thaze ema mAnIne ApaNe cAlyA karavAnuM, paNa pharI evI bhUla thavI nA joIe. nahIM to e pAIpa baMdha thaI jaze. pharI jo bhUla thavAnI hoya to traNa upavAsa karavA. paNa virAdhanA nA thavA devI ! jJAtInA rAjIpAtI cAvI praznakartA : dAdA bhagavAna, ApanI sAcI oLakhANa karavA amAre zuM karavuM joIe ? ane Apano rAjIpo meLavavA mATe amAre kaI rIte pAtratA keLavavI joIe ? [13] gharSaNathI ghaDatara dAdAzrI : rAjIpo meLavavA mATe to "parama vinayanI ja jarUra che. bIjI kazI jarUra nathI. "parama vinayathI ja rAjIpo thAya che. paga dabAvavAthI rAjIpo thAya che evuM kazuM che ja nahIM. mane gADIomAM pheravo toya rAjIpo nA maLe. "parama vinayathI ja maLe. ApaNe brahmAMDanA mAlika chIe. eTale koI jIvane Dakhala nA karavI. bane to helpa karo ne nA bane to kaMI harakata nathI. paNa koIne Dakhala nA ja thavI joIe. praznakartA : eTale eno artha evo ke para AtmAne paramAtmA gaNavo ? praznakartA : 'parama vinaya' samajAvo. dAdAzrI : jemAM 'sinsiyAriTI" ne "morAliTI' vizeSa hoya ane amArI joDe ekatA hoya, judAI nA lAge. 'huM ne dAdA eka ja chIe? evuM lAgyA kare, tyAM badhI zaktio utpanna thaI jAya. 'parama vinaya'no artha to bahu moTo thAya. ApaNe ahIM satsaMgamAM ATalA badhA mANaso Ave, paNa ahIM 'parama vinayane laIne kAyadA vagara badhuM cAle. "parama vinaya' che, mATe kAyadAnI jarUra paDI nathI. amArI AjJAmAM jema vizeSa rahe, tene pariNAma sAruM rahe. ene amAro rAjIpo prApta thaI jAya. tame evuM pariNAma batADo ke mane tamane mArI joDe besADavAnuM mana thAya. dAdAzrI : nA. gaNavAnuM nahIM, e che ja paramAtmA. gaNavAnuM to gapyuM kahevAya. gamyuM to yAda rahe ke nA paNa rahe, A to kharekhara paramAtmA ja che. paNa A paramAtmA vibhUti svarUpe AvelA che. bIjuM kazuM che ja nahIM. pachI bhalene koI bhIkha mAMgato hoya, paNa teya vibhUti che ane rAjA hoya teya vibhUti che. ApaNe ahIM rAjA hoya tene vibhUti svarUpa kahe che; bhIkha mAMgatAne nathI kahetA. mULa svarUpa che, temAMthI vizeSatA utpanna thaI che, vizeSa rUpa thayelo che. eTale vibhUti kahevAya ane vibhUti te bhagavAna ja gaNAya ne ! eTale koInAmAMya Dakhala to nA ja karavI joIe. sAmo Dakhala kare to ene ApaNe sahana karI levI joIe, kAraNa ke bhagavAna Dakhala kare to ApaNe ene sahana karavI ja joIe. ApaNe kharekhara A 'vyavahAra svarUpa" nathI. 'A' badhuM khAlI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 'TempararI eDajasTamenTa' che. bALako jema ramakaDAM rame tema AkhuM jagata ramakaDAM ramI rahyuM che ! potAnA hitanuM kazuM karato ja nathI. niraMtara paravazatAnA du:khamAM ja rahyA kare che ane TakarAyA kare che. saMgharSaNa ne gharSaNa enAthI AtmAnI anaMta zaktio badhI phrekacara thaI jAya. 97 nokara pyAlA-rakAbI phoDe to aMdara saMgharSaNa thaI jAya. enuM zuM kAraNa ? bhAna nathI, jAgRti nathI ke mAruM kayuM ne pArakuM kayuM ? pArakAnuM, huM calAvuM chuM ke bIjo koI calAve che ? A je tamane ema lAge che ke 'huM calAvuM chuM', te emAMnuM tame kazuM calAvatA nathI. e to tame khAlI mAnI beThA cho. tamAre je calAvavAnuM che te tamane khabara nathI. puruSa thAya tyAre puruSArtha thAya. puruSa ja thayA nathI, tyAM sudhI puruSArtha kema karIne thAya ? vyavahAra zuddha thavA mATe zuM joIe ? 'komanasensa kamplITa' joIe. sthiratA-gaMbhIratA joIe. vyavahAramAM 'komanasensa'nI jarUra. 'komanasensa' eTale evarIvheara eplikebala'. svarUpajJAna sAthe 'komanasensa' hoya to bahu dIpe. praznakartA : 'komanasensa' kevI rIte pragaTa thAya ? dAdAzrI : koI potAne athaDAya, paNa pote koIne athaDAya nahIM, evI rIte rahe, to 'komanasensa' utpanna thAya. paNa pote koIne athaDAvo nA joIe, nahIM to 'komanasensa' jatI rahe ! gharSaNa potAnA taraphanuM nA hovuM joIe. sAmAnA gharSaNathI 'komanasensa' utpanna thAya. A AtmAnI zakti evI che ke gharSaNa vakhate kema vartavuM, eno badho upAya batAvI de ane eka vakhata batAve pachI e jJAna jAya nahIM. Ama karatAM karatAM 'komanasensa' bhegI thAya. ApaNuM vijJAna meLavyA pachI mANasa evo rahI zake. agara to sAmAnya janatAmAM ko'ka mANasa evI rIte rahI zake, evA puNyazALI loko hoya che ! paNa e to amuka jagyAe rahI zake, dareka bAbatamAM 98 AptavANI-6 nA rahI zake ! badhI Atmazakti jo kadI khalAsa thatI hoya to te gharSaNathI. saMgharSathI saheja paNa TakarAyA to khalAsa ! sAmo TakarAya to ApaNe saMyamapUrvaka rahevuM joIe ! TakarAmaNa to thavI ja nA joIe. pachI A deha javAno hoya to jAya, paNa TakarAmaNamAM nA AvavuM joIe. deha to koInA kahevAthI jato raheto nathI. deha, e to vyavasthitanA tAbe che ! A jagatamAM verathI gharSaNa thAya che. saMsAranuM mULa bIja vera che. jenAM vera ane gharSaNa, be baMdha thayAM teno mokSa thaI gayo ! prema naDato nathI, vera jAya to prema utpanna thAya. mAre khAsa gharSaNa nahIM thavAnuM. mane 'komanasensa' jabarajasta eTale tame zuM kahevA mAgo cho e tarata ja samajAI jAya. lokone ema lAge ke A dAdAnuM ahita karI rahyA che, paNa mane tarata samajAI jAya ke A ahita ahita nathI. sAMsArika ahita nathI ne dhArmika ahiteya nathI ane AtmA saMbaMdhamAM ahita che ja nahIM. lokone ema lAge ke AtmAnuM ahita karI rahyA che, paNa amane emAM hita samajAya. eTalo A 'komanasensa'no prabhAva. tethI ame 'komanasensa'no artha lakhyo che ke 'evarIvheara eplikebala.' hAlanI janarezanamAM 'komanasensa' jevI vastu ja nathI. janarezana Tu janarezana 'komanasensa' ochI thatI gaI che. AkhuM jagata gharSaNa ane saMgharSaNamAM paDeluM che. A divALIne dahADe badhA nakkI kare ke Aje gharSaNa nathI karavuM. mATe te dahADe sAruM sAruM khAvAnuM maLe, sArAM sArAM kapaDAM paheravAnAM maLe, badhuM ja sAruM sAruM maLe. jyAM jAva tyAM 'Avo, Avo' kare evo prema maLe. saMgharSa nA hoya to prema rahe. kharuM-khoTuM jovAnI jarUra ja nathI. vyavahArika buddhi vyavahAramAM to kAma lAge ja, paNa e to enI meLe eDajasTa thayelI ja che. paNa bIjI vizeSa buddhi che, e ja haMmezAM saMgharSa karAve che ! Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 100 AptavANI-6 praznakartA : badhA gharSaNanuM kAraNa e ja che ne ke eka 'leyara'mAMthI bIjA "leyara'nuM aMtara bahu vadhAre che ? dAdAzrI : gharSaNa e pragati che ! jeTalI mAthAkUTa thAya, gharSaNa thAya, eTalo UMce caDhavAno rasto maLe. gharSaNa nA thAya to tyAMnA tyAM ja rahezo. loka gharSaNa khoLe che. praznakartA : gharSaNa pragatine mATe che, ema karIne khoLe to pragati thAya ? dAdAzrI : paNa e samajIne nathI khoLatA ! bhagavAna kaMI UMce laI jaI rahyA nathI, gharSaNa UMce laI jAya che. gharSaNa amuka hada sudhI UMce lAvI zake, pachI jJAnI maLe to ja kAma thAya. gharSaNa to kudaratI rIte thAya che. nadImAM paththaro AmathI tema ghasAI ghasAIne goLa thAya che tema.. praznakartA : gharSaNa ane saMgharSaNano taphAvata zo ? dAdAzrI : jIva nA hoya te badhAM athaDAya te gharSaNa kahevAya ne jIvavALAM athaDAya tyAre saMgharSaNa thAya. praznakartA : saMgharSaNathI Atmazakti rUMdhAya che ne ? dAdAzrI : hA, kharI vAta che. saMgharSa thAya teno vAMdho nathI, 'saMgharSa ApaNe karavo che" evo bhAva kADhI nAkhavAnuM huM kahuM chuM. 'ApaNe' saMgharSa karavAno bhAva nA hoya, pachI bhalene 'caMdulAla' saMgharSa kare. ApaNe bhAva rUMdhe evuM nA hovuM joIe ! dehanI athaDAmaNa to thaI hoya ne vAgyuM hoya to davA karAve ke maTI jAya. paNa gharSaNa ane saMgharSaNathI je manamAM DAgha paDyA hoya, buddhinA DAgha paDyA hoya tene koNa kADhe ? hajAro avatAreya nA jAya. praznakartA : vadhAre paDatuM gharSaNa Ave to jaDatA AvI jAya ne ? dAdAzrI : jaDatA to AvI jAya paNa zaktiye khalAsa thaI jAya. anaMta zakti ene lIdhe dekhAtI nathI. zakti anaMta che, paNa gharSaNathI, badhI khalAsa thaI gaI che ! bhagavAna mahAvIrane ekuya gharSaNa thayuM nahotuM. jamyA tyArathI te TheTha sudhI ! ane ApaNe to pacAsa hajAra, lAkha thavAM joIe, tene badale karoDo thayAM, tenuM zuM ? are dahADAmAMya vIsa-paccIsa vakhata to hoya ja. amatho amathoya AMkha UMcI thaI jAya ke gharSaNa, bIjA upara kaMI avaLo bhAva thayo e badhuM gharSaNa !!! A bhIMta joDe gharSaNa thAya to zuM thAya ? praznakartA : mAthuM phUTI jAya. dAdAzrI : e to jaDa che ! pelAM to cetanavALAM joDe gharSaNa te zuM thAya ? gharSaNa ekaluM nA hoya to mANasa mokSe jAya. koI zIkhI gayo ke mAre gharSaNamAM AvavuM ja nathI. to pachI ene vacce gurunI ke koInIya jarUra nathI. eka-be avatAre sIdho mokSe jAya, 'gharSaNamAM AvavuM ja nathI' evuM jo enI zraddhAmAM besI gayuM ne nakkI ja karyuM. to tyArathI ja samakita thaI gayuM ! eTale jo kadI koIne samakita karavuM hoya to ame geranTI ApIe chIe ke jAva, gharSaNa nahIM karavAnuM nakkI karo tyArathI samakita thaI jaze ! praznakartA : gharSaNa ane saMgharSaNathI mana ane buddhi upara ghA paDe ? dAdAzrI : are ! mana upara, buddhi upara to zuM, AkhA aMtaHkaraNa upara ghA paDyA kare ane tenI asara zarIra para paNa paDe ! eTale gharSaNathI to keTalI badhI muzkelI che ! praznakartA : gharSaNa nA thAya e sAco ahiMsaka bhAva pedA thayo gaNAya ? dAdAzrI : nA, evuM kazuM nathI ! paNa A dAdA pAse jANyuM ke A bhIMta joDe gharSaNa karavAthI ATalo phAyado, to bhagavAna joDe gharSaNa karavAmAM keTalo phAyado ? eTaluM jANavAthI ja parivartana thayA kare ! ahiMsA to pUrepUrI samajAya evI nathI ane pUrI rIte samajavI bahu bhAre che. enA karatAM AvuM pakaDayuM hoya ne ke "gharSaNamAM kyAreya na Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 101 10ra AptavANI-6 dAdAzrI : zaktio kheMcavAnI jarUra nathI. zaktio to che ja. have utpanna thAya che. pUrve je gharSaNa thayelAM hatAM ne te khoTa gayelI, te ja pAchI Ave che. paNa have jo navuM gharSaNa UbhuM karIe to pAchI zakti jatI rahe, AvelI zakti paNa jatI rahe ne pote gharSaNa na ja thavA de to zakti utpanna thayA kare ! AvavuM." eTale pachI zuM thAya ke zaktio anAmata rahyA kare ne dahADe dahADe zaktio vadhyA ja kare. pachI gharSaNathI jatI khoTa nA jAya ! vakhate gharSaNa thaI jAya to gharSaNanI pAchaLa ApaNe pratikramaNa karIe to e bhUMsAI jAya. eTale A samajavuM joIe ke ahIM AgaLa gharSaNa thaI jAya che, to tyAM pratikramaNa karavuM joIe. nahIM to bahu jokhamadArI che. A jJAnathI mokSe to jazo, paNa gharSaNathI mokSe jatAM vAMdhA bahu Ave ne moDuM thAya ! A bhIMtane mATe avaLA vicAra Ave to vAMdho nathI, kAraNa ekapakSI khoTa che. jyAre jIvatA mATe eka avaLo vicAra Avyo ke jokhama che. banne pakSI khoTa jAya. paNa ApaNe enI pAchaLa pratikramaNa karIe to badhA doSo jAya. eTale jyAM jyAM gharSaNa thAya che, tyAM AgaLa pratikramaNa karo eTale gharSaNa khalAsa thaI jAya. praznakartA : gharSaNa koNa karAve che ? jaDa ke cetana ? dAdAzrI : pAchalAM gharSaNa ja gharSaNa karAve che ! jaDa ke cetanano AmAM savAla ja nathI. AtmA AmAM hAtha ghAlato ja nathI. A badhuM gharSaNa pudgala ja karAve che. paNa je pAchalAM gharSaNa che te pharI gharSaNa karAvaDAve che. jene pAchalAM gharSaNa purAM thaI gayAM che, tene pharI gharSaNa na thAya. nahIM to gharSaNane enA uparathI gharSaNa, enA uparathI gharSaNa ema vadhyA ja kare. pudgala eTale zuM ke e tadana jaDa nathI. e mizra cetana che. A vibhAvika pudgala kahevAya che. vibhAvika eTale vizeSa bhAve pariNAma pAmeluM pudgala, e badhuM karAvaDAve che ! je zuddha pugala che e pudgala AvuM tevuM nA karAvaDAve. A pudgala to mizra cetana thayeluM che. AtmAno vizeSabhAva ane Ano vizeSabhAva be bhegA thaIne trIjuM rUpa thayuM-prakRti svarUpa thayuM. e badhuM gharSaNa karAve che ! praznakartA : Apa kaho cho, gharSaNathI zaktio badhI khalAsa thaI jAya. to jAgRtithI zakti pAchI kheMcAze kharI ? Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 AptavANI-6 nahIM to mahIM ThaMDaka thaI gaI che, evuMya khabara paDe. te pArAzIzI joIe ne ?! te pArAzIzI vecAtI bajAramAM maLe nahIM; ApaNe ghera ekAda hoya to sAruM. atyAre A kaLiyuga che, duSamakALa che, eTale 'pArAzIzIo' gharamAM be-cAra hoya ja, eka nA hoya ! nahIM to ApaNuM mApa koNa kADhI Ape ? ko'kane bhADe rAkhIe toya nA kare ! bhADUtI ApaNuM apamAna kare, paNa enuM moDhuM caDheluM nA hoya eTale ApaNe jANIe ke A banAvaTI che ! ne peluM to 'ekkekTa' ! moDhu-boDhe caDheluM, AMkho lAla thaI gayelI te paisA kharcIne kare toya evuM nA thAya, ne A to maphatamAM ApaNane maLe che ! [14] pratikULatAnI prIti praznakartA : darekane anukULa saMyogo ja joIe, evuM kema ? dAdAzrI : anukULa eTale sukha, jemAM zAtA thAya e anukULa. azAtA thAya e pratikULa. AtmAno svabhAva AnaMdavALo che, eTale ene pratikuLatA joIe ja nahIMne ! eTale nAnAmAM nAno jIva hoya, teya anukULa nA Ave to khasI jAya ! eTale chellI vAta e samajI levAnI che ke pratikULa ane anukULa eka karI nAkho. vastumAM kazo mAla nathI. A rUpiyAnA sikkAmAM AgaLa rANI hoya ne pAchaLa lakheluM hoya enA jevuM che. evI rIte AmAM kazuM ja nathI. anukULa ne pratikULa badhI kalpanAo ja che. tame zuddhAtmA thayA, eTale pachI anukULeya nA hoya ne pratikULeya nA hoya. A to jyAM sudhI Aropita bhAva che tyAM sudhI saMsAra che ne tyAM sudhI ja anukULa ne pratikULano Dakho che. have to jagatane je pratikULa lAge te ApaNane anukULa lAge. A pratikULa Ave tyAre ja ApaNane khabara paDe ke pAro caDhyo che ke Utaryo che. ApaNe ghera AvyA ne AvatAnI sAthe ja kaMIka upAdhi UbhI thaI gaI, to ApaNe jANIe ke ApaNane haju UMcA-nIcAM pariNAma varte che. A saMsAra AMkhe dekhyo rUpALo lAge evo che. e chUTe zI rIte ? mAra khAya ne vAge toya pAchuM bhUlI javAya. A loko kahe che ne ke vairAgya raheto nathI, te zI rIte rahe ? kharI rIte saMyoga ane zuddhAtmA sivAya bIjuM kazuM che ja nahIM. saMyogo pAchA be prakAranA-pratikULa ane anukULa. emAM anukULano vAMdho nA Ave; pratikuLa ekalA ja herAna kare. eTalA ja saMyogone ApaNe sAcavI levAnuM. ane saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. eTale eno TAIma thAya eTale ThaMDato thAya. ApaNe ene besa besa kahIe toya nA Ubho rahe ! naThArA saMyoga vadhAre rahe nahIM. loko duHkhI kema che ? kAraNa ke naThArA saMyogone saMbhArI saMbhArIne duHkhI thAya che. e gayo, have zuM kAma kANa mAMDI che ? dAjhe te vakhate raDato hoya, to vAta judI che. paNa have to tane maTavAnI taiyArI thaI, toya bUmo pADe che juo, 'huM dAjhayo, huM dAkyo !' karyA kare. - tamAreya have saMyogo ekalA rahyA che. mIThA saMyogo tamane vAparatAM nathI AvaDatA. mIThA saMyogo tame vedo cho, eTale kaDavA paNa davA paDe che. paNa mIThAne 'jANo, to kaDavAmAM paNa 'jANavApaNuM' raheze ! paNa tamane haju pahelAMnI Adato jatI nathI, tethI davA jAva cho. AtmA vedato ja nathI, AtmA jANyA ja kare che. je vede che te bhrAMta AtmA che, pratiSThita Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 105 106 AptavANI-6 rAkhazo nahIM. A rUma Akho sApathI bharelo hoya toya paNa pelo ahiMsaka puruSa mahIM pese to sApa uparAchAparI caDhI jAya, paNa emane aDe nahIM ! mATe cetIne cAlajo. A jagata bahu ja judI jAtanuM, tadana nyAya svarUpa che ! jagatanuM tAraNa kADhIne anubhavanA sTeja upara laIe, tyAre ja kAma thAya ne ? 'AnuM zuM pariNAma Avaze ?* enI 'risarca' karavI paDaze ne ? AtmA che. teneya ApaNe jANavuM ke "ohoho ! A pratiSThita AtmA jalebImAM tanmayAkAra thaI gayo che." mahAvIra bhagavAne emanA ziSyone zikhavADyuM ke tame bahAra jAva cho ne loko ekAda lAkaDI mAre to ApaNe ema samajavuM ke lAkaDI ekalI ja mArI ne ? hAtha to nathI bhAMgyo ne ? eTalI to bacata thaI ! eTale A ja lAbha mAnajo. koI eka hAtha bhAMge to, bIjo to nathI bhAMgyo ne ? be hAtha kApI nAkhyA, tyAre kahe paga to che ne ? be hAtha ne be paga kApI nAkhe to kahevuM ke huM jIvato to chuM ne ? AMkhe to dekhAya che ne ? lAbhAlAbha bhagavAne dekhADyuM. tuM raDIza nahIM; hasa, AnaMda pAma. vAta khoTI nathI ne ? bhagavAne samyaka dRSTithI joyuM, jethI nukasAnamAM paNa napho dekhAya ! chUTakArAnI cAvI zI ? A jagatano kAyado zo che ? ke zaktivALo azaktivALAne mAre. kudarata to zaktivALo kone banAve che ke pApa ochAM karyo hoya. tene zaktivALo banAve che ane pApa vadhAre karyo hoya, tene azaktivALo banAve che. jo tamAre chUTakAro meLavavo hoya to eka phero mAra khAI lo. meM AkhI jiMdagI evuM ja karyuM che. tyAra pachI meM tAraNa kADhyuM ke mane koI jAtano mAra rahyo nahIM, bhaya paNa rahyo nahIM. meM AkhuM 'varlDa" zuM che, enuM tAraNa kADhyuM che. mane potAne to tAraNa maLI gayuM che, paNa have lokone paNa tAraNa kADhI ApuM chuM. eTale jyAre tyAre to A lAIna upara AvavuM ja paDaze ne ? kAyado koIne choDato nathI. jarAka guno karyo ke cAra paga thaIne bhogavavuM paDaze. cAra pagamAM pachI sukha lAge kaMI ? gunA mAtra baMdha karo. ahiMsAthI tamane koI paNa jAtano mAra paDavAno bhaya raheze nahIM. koI mAraze, koI keDI khAze eTaloya bhaya praznakartA : mAra khAdhA pachI 'risarcaupara jAya che ne ? dAdAzrI : hA, kharI 'risarca' to mAra khAdhA pachI ja thAya. mAra ApyA pachI 'risarca' nA thAya. jagata tirdoSa - nizcayathI, vyavahArathI ! dAdAzrI : lokone, potAnA doSa dekhAtA nahIM hoya ne ? praznakartA : nA dekhAya. dAdAzrI : kema ? enuM zuM kAraNa haze ? ATalA badhA buddhizALI loko che ne ? praznakartA : bIjAnA badhA doSa dekhAya. dAdAzrI : eya sAcA doSa nathI dekhAtA. potAnI buddhithI mApI mApIne sAmAnA doSa kADhe. A jagatamAM amane to koIno doSa dekhAto nathI. praznakartA H dAdA, AkhuM jagata nirdoSa che. e "rIyala' bhAve barobara che, paNa "rIleTiva' bhAve to e vastumAM doSa rahyA kare ja ne? dAdAzrI : hA, paNa ApaNe have "rIleTiva'mAM rahevA mAgatA ja nathI ne ? ApaNe to 'rIyala' bhAvamAM ja rahevuM che. "rIleTiva' bhAva eTale saMsArabhAva. tamane "rIleTiva'mAM game che ke "rIyala'mAM ? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 107 108 AptavANI-6 praznakartA: 'memarI' eTale buddhine AdhIna kahevAya ? dAdAzrI : "memarI' eTale AvaraNa moTuM hoya, to eka kalAka sudhI yAda nA Ave, e moTuM vAdaLa AveluM hoya ne koI phero pAMca miniTamAM 'ya dekhAI jAya, be miniTamAMya dekhAI jAya. Avo yAdagIrIno anubhava tamane nathI Avato ? praznakartA : Ave che. dAdAzrI : ghaNI vakhata to kalAko sudhI ThekANuM nA paDe. have niyama evo che ke ekAgratAthI AvaraNa tUTe. je AvaraNa aDadhA kalAkanuM hoya, te ekAgratAthI pAMca miniTamAM patI jAya. praznakartA: 'rIyala'mAM ja game che, dAdA ! paNa rahevuM paDe bannemAM ne ? ame nizcayathI samajIe ke badhA nirdoSa ja che, paNa jyAre vyavahAramAM ghaNI vakhata peluM jovuM paDe ne ? dAdAzrI : nA, vyavahAra ema nathI kaheto ke sAmAnA doSa jovA paDe. vyavahAramAM to "ame' rahIe ja chIe ne ? chatAM amane jagata nirdoSa ja dekhAyA kare che. jagatamAM doSita koI che ja nahIM. doSita dekhAya che e ApaNI ja bhUla che. chatAM ATalI badhI korTo, vakIlo, sarakAra, badhAM doSita ja kahe che ne ? praznakartA : ApaNe kevI rIte gaNavAnuM ? vyavahArathI to doSita che ja ne ? dAdAzrI : vyavahArathI koI doSita nathI. zuddha vyavahArathI koI doSita che ja nahIM. nizcayathI badhA zuddhAtmA thayA, eTale emane doSa hoya ja nahIM ne ? ane doSita hota to mahAvIrane ko'ka doSita dekhAta, paNa bhagavAnane koI doSita nA dekhAyuM. AvaDA AvaDA mAkaNa karaDatA hatA, paNa te doSita nA dekhAyA. doSadarzana, upayogathI ! praznakartA : yAda karIne pAchalA doSa joI zakAya ? dAdAzrI : pAchalA doSa upayogathI ja kharekhara dekhAya. yAda karavAthI nA dekhAya. yAda karavAmAM to mAthuM khaMjavALavuM paDe. AvaraNa Ave eTale yAda karavuM paDe ne ? A caMdubhAI joDe bhAMjagaDa thaI hoya to, A caMdubhAInuM pratikramaNa kare to caMdubhAI hAjara thaI jAya ja. e upayoga ja mUkavAno. ApaNA mArgamAM yAda karavAnuM to kazuM che ja nahIM. yAda karavAnuM, e to 'memarI'ne AdhIna che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AptavANI-6 [15] upayogasahita tyAM ja "jAgRti', upayogarahita e "mIkenikala' ! praznakartA : "mIkenikala' ane 'jAgRtipUrvaka', e be vacceno pharaka samajAvo. dAdAzrI : AkhuM jagata badhuM UMghamAM cAle che. e badhuM "mIkenikala' kahevAya. ene bhAvanidrA kahI. A bhAvanidrAvALA te badhA "mIkenikala' che tema kahevAya. have dareka mANasa enA dhaMdhAmAM, naphA-khoTamAM jAgRta kharA ke nahIM ? eTale dhaMdho kare temAM jAgRtipUrvaka hoya ane basamAM besatI vakhate mANasa jAgRta kharo ke nahIM ? tyAM "mIkenikala' nA hoya, jAgRtipUrvaka hoya. have jagata Ane jAgRtipUrvaka kahe che. kharekhara to Aya "mIkenikala' ja che. A phorenamAM ghaNuM kharuM mANasa badhuM "mIkenikala' ja kahevAya. A jAnavaro-tiryaMco, e badhAM "mIkenikala' kahevAya ne ? praznakartA : A devaloko paNa "mIkenikala' kahevAya ne? dAdAzrI : devaloko "mIkenikala' nA kahevAya. emane jAgRti kharI. keTalAka devaloko to evA che ke jemane pote "mIkenikala'mAM rahe che evuM potAne khabara paDe. eTale emane eno kaMTALo Ave ke AvI avasthA nA hovI joIe. badhA devaloko AvA hotA nathI. emAM keTalAka to evA hoya che ke basa mastAna thaIne pharyA kare. e 'mIkenikala' kahevAya. praznakartA : A pado bolatA hoya te vakhate zabdo bole pote paNa bhAva bIje hoya te zuM kahevAya ? dAdAzrI : e badhuM "mIkenikala' kahevAya. "mIkenikala' eTale upayogarahita ane upayogapUrvaka kArya thAya e jAgRti kahevAya. upayoga be prakAranA : eka zubha upayoga hoya ne bIjo zuddha upayoga. jagatamAM zuddha upayoga nA hoya. paNa zubhAzubha upayoga hoya ane koIno azuddha upayogaya hoya. A azubha upayoga ane azuddha upayogane upayoga gaNAto nathI. zubha upayogane ane zuddha upayogane ja upayoga gaNAya. pelA to khAlI oLakhavA mATe ja kahevAya ke A kaI jAtano upayoga che. azubha upayoga ane azuddha upayoga e badhA mIkenikala' che ane zubha upayogamAM aMza jAgRti hoya. A bhava ne parabhavanuM hita zAmAM evI jAgRti hoya. potAnA gharanI bAbatamAM, dhaMdhAnI bAbatamAM, bIjI koI bAbatamAM jAgRti hoya, paNa e jAgRti eTalAmAM ja varte. ane bIje badhe UMdhe. paNa kharI rIte A jAgRtineya "mIkenikala' ja kahevAya. mIkenikala' kyAre chUTe ? potAnuM hita ane ahita, be niraMtara jAgRtimAM hoya tyAre "mIkenikala' chUTe. praznakartA: paNa dAdA, hita ne ahita, banne bhautikamAM Ave ne ? dAdAzrI : evuM nathI, zubhamArgamAM paNa jAgRti kahevAya. paNa te kyAre ? A bhavamAM ane parabhavamAM lAbhakArI thAya evuM zubha hoya, tyAre ene jAgRti kahevAya. nahIM to e dAna Apato hoya, sevA karato hoya, paNa AgaLanI jAgRti ene kazI ja nA hoya. jAgRtipUrvaka badhI kriyA kare to AvatA bhavanuM hita thAya. nahIM to UMghamAM badhuMya jAya. A dAna karyuM. te badhuM UMghamAM gayuM ! jAgatAM cAra AnAya jAya to bahu thaI gayuM ! A dAna Ape ne mahIM ahIMnI kIrtinI icchA hoya to te badhuM UMghamAM gayuM. parabhavanA hitane mATe je dAna ahIM ApavAmAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 Ave che e jAgato kahevAya. hitAhitanuM bhAna eTale 'potAnuM hita zemAM che ne potAnuM ahita zemAM che' e pramANe jAgRti rahe te ! AvatA bhavanuM kaMI ThekANuM nA hoya ne ahIM dAna Apato hoya tene jAgRta kaI rIte kahevAya ? 111 A to eka-eka zabda jo samaje, artha ja samaje, 'phUla Dephinezana' samaje, to kAma kADhI nAkhe evA vItarAgonA zabdo che ! zuddha upayogatA abhyAsa svarUpajJAnanI prApti pachI tamAre karavAnuM zuM ? tamAre have upayoga rAkhavAno. atyAra sudhI AtmAno 'DAyarekTa' zuddha upayoga hato ja nahIM. prakRti jema nacAvatI hatI, tema tame nAcatA hatA. ane pAchA kaho ke huM nAcyo ! meM A dAna karyuM, meM Ama karyuM, tema karyuM, ATalI sevA karI ! have tamane AtmA prApta thayo, eTale tamAre upayogamAM rahevAnuM. have tame puruSa thayA ne tamArI prakRti judI paDI gaI. prakRti eno bhAga bhajavyA vagara rahevAnI nahIM, e choDavAnI nathI. ane tamAre puruSe puruSArthamAM rahevAnuM eTale ke puruSe puruSArtha karavAno. 'jJAnIpuruSe' AjJA ApI hoya temAM rahevAnuM. upayogamAM rahevAnuM. upayoga eTale zuM ? Ama bahAra nIkaLyA ne Ama gadheDAM jatAM hoya, kUtarAM jatA hoya, bilADAM jatAM hoya ne ApaNe joIe nahIM ne ema ne ema cAlyA karIe, to ApaNo upayoga nakAmo gayo kahevAya. temAM to upayoga daIne temAM AtmA jotA jotA jaIe to e zuddha upayoga kahevAya. Avo zuddha upayoga eka kalAka jo rAkhe tene indrano avatAra Ave eTalI badhI kIMmatI vastu che e ! praznakartA : zuddha upayoga vyavahAramAM, dhaMdhAmAM rahI zake kharo ? dAdAzrI : vyavahArane ne zuddha upayogane levAdevA ja nathI. dhaMdho karato hoya ke game te karato hoya, paNa svarUpanuM jJAna prApta karyA pachI, pote puruSa thayA pachI zuddha upayoga thAya. svarUpa jJAnanI prApti pahelAM AptavANI-6 koIne zuddha upayoga thAya nahIM. have tame zudgha upayoga karI zako. praznakartA : eTale gadheDAne ApaNe paramAtmA tarIke joIe, paramAtmA mAnIe to..... 112 dAdAzrI : nA, nA. paramAtmA mAnavAnA nahIM, paramAtmA to mahIM beThA che te paramAtmA ane bahAra beTho che e gadheDo che. e gadheDA upara ApaNe gUNI mUkIne ane mahIMlA 52mAtmA joIne cAlavAnuM. vadhumAM paramAtmA joIne vyavahAra rAkhavAno. nahIM to bAyaDI paiNelA hoya te, zuM tyAre bAvA thaI jAya ? A juvAna chokarAo zuM bAvA thaI jAya ? nA, nA, bAvA thavAnuM nathI. mahIM bhagavAna juo. bhagavAna zuM kahe che ? mArAM darzana karo. mane bIjI kaMI pIDA nathI. mane kaMI vAMdho nathI. vyavahAra vyavahAramAM varte che, temAM tame mane juo, zuddha upayoga rAkho. praznakartA : pekiMgane pIDA thAya tenuM zuM ? dAdAzrI : e pIDA koIneya thatI nathI. gadheDA upara gUNI mUko toya ene pIDA nathI thatI ane nA mUko toya pIDA nathI thatI. gadheDAne to ame bahu sArI rIte oLakhIe. ame kaMTrAkTarano dhaMdho karIe eTale amAre tyAM basa basa gadheDA kAma karavA Ave. Ama Ama kAna pADI de, eTale ame samajIe ke ATaluM badhuM vajana UMcakyuM che toya paNa e enI mastImAM ja che ! enI mastI e jANe. tamane zI khabara paDe te !! upayoga jAgRti praznakartA : A rezamano kIDo che, te mahenata karIne kozeTo banAve che ane pachI pote ja emAM phasAya che ! pachI bahAra nIkaLavA mATe ene kozeTAnI mAyA chedavI paDe che. have enAM keTalAM leyarsa che ? A badhAM... dAdAzrI : leyarsa-beyarsa kazuM ja nathI, khAlI bhaDakATa ja che ! A meM tamane jJAna ApyuM ne eTale have tame zuddhAtmA thayA. eTale A manavacana-kAyA ane 'caMdubhAI'nA nAmanI je je mAyA hoya, e badhI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 113 114 AptavANI-6 'vyavasthita'ne tAbe che. ahIM preraNA 'vyavasthita' Apaze. eTale tamAre to 'huM zuddhAtmA chuM" emAM tame raho. ane A 'caMdubhAI'nuM zuM thayA kare che. 'caMdubhAI" zuM kare che e tame joyA karo. basa ATaluM thaI gayuM eTale 'tame" pUrNa thayA. beu potapotAnuM kAma karyA kare, 'caMdubhAI 'caMdubhAInuM kAma kare. emAM have Dakhala nA karo, eTale tame kozeTAnI bahAra nIkaLI gayA. eka ja dahADo 'tame" Dakhala nA karo, to tamane samajAze ke ohoho! huM kozeTAnI bahAra nIkaLI gayo.' eka ja dahADo ravivAre tame Ano akhataro to karI juo. tame je pAMca ghoDAonI nADa (lagAma) jhAlI che, tene choDI ane mane jhAlavA done ! pachI tame nirAMte rathamAM beso ane kahevuM ke, 'dAdA, Apane jevuM hAMkavuM hoya tevuM hAMko, ame to A nirAMte beThA !' pachI juo, tamAro ratha khADAmAM nahIM paDe. A to tamane hAMkatAM AvaDe nahIM ne tame je hAMkavA jAva cho. tethI 'slopa' Ave tyAre lagAma DhIlI muko cho ane UMce caDhavAnuM Ave tyAre kheMca kheMca karo cho ! te A badhuM virodhAbhAsI che. bAkI meM je AtmA Apyo che ne, te kozeTAnI bahAra tame nIkaLI ja gayelA cho ! paNa have upayoga tamAre goThavavo paDe. eTale AtmA tamane Apyo che paNa AtmAno upayoga evI vastu che ke slIpa thavAno upayoga to saheje rahe che ene ! eTale A upayoga goThavavAno. enI pote jAgRti rAkhavI paDe, puruSArtha karavo paDe. kAraNa pote puruSa thayo kahe che. tame pAMsarI rIte jamo to tamAruM zarIra sAruM rahe. UlaTA ene akkala vagaranI kahIne DaphaLAvo cho zuM karavA ?" tyAre zeThe kahyuM ke enI vAta to kharI che. huM jyAre jamavA besuM chuM tyAre mAruM citta milamAM hoya che, tyAM sekreTarI joDe vAto karyA kare ne ahIM AgaLa A dhokaDuM khAyA kare ! Ane slIpa thayelo upayoga kahevAya. pachI zeThane kahyuM, 'zeTha, A tamAro upayoga slIpa thayo. tenAthI zuM thaze jANo cho ? citta "ebsanTa' hoya te vakhate tame khAvAnuM khAva, to 'hArTapheIla'nAM sAdhana UbhAM thAya ! jamatI vakhate citta "ebsanTa' to kyAreya paNa rakhAya nahIM ! tyAre zeTha kahe, "mAruM citta to 'ebsanTa ja rahe che, mane kaMI rasto batAvo." te pachI meM temane rasto batAvyo ke "kema karIne citta hAjara rahe,' have e zeThane paisA gaNavA ApyA hoya to zuM thAya ? praznakartA : khAvAnuMya bhUlI jAya. dAdAzrI : te vakhate temano upayoga paisA gaNavAmAM ja hoya. eka vANiyAnA chokarAne nokarImAM chasono pagAra hato. tene meM pUchayuM ke 'eka-ekanI noTo pagAramAM tane Ape to tuM zuM karuM ?" tyAre e kahe ke "huM gaNIne lauM ! 'alyA, chaso noTo tuM kyAre gaNI rahe ? Ano pAra kyAre Ave ?" tyAre horo peNe koI zikArI hoya te jhApaTa mArIne cAlato thaI jAya ane A rUpiyA gaNavAmAM tuM upayoga rAkhe to, tAro keTalo TAIma bagaDe ? bahu tyAre pAMca rUpiyA ochA nIkaLaze. bIjuM to zuM thaze ? ane A loko ochI noTo Ape ja nahIM ne ? badhA gaNI gaNIne le che evuM e jANe. ApaNA jevA to ko'ka ja puNyazALI hoya ke je gaNyA vagara le. eTale ApaNuM to ema ne ema nIkaLI jAya. AmAM TAIma koNa vesTa kare ? tyAre e kahe ke, 'pAMca-pAMca paisA hoya toya huM gaNIne lauM !' dhanabhAga che AnAM !!! Ama upayoga veDaphAI jAya che, slIpa thAya che. have slIpa thavAno upayoga kone kahevAya ? eka milamAlika zeTha hatA. te mArI joDe jamavA beThA. temanAM vAIpha sAmAM AvIne beThAM. meM kahyuM, 'kema Ama tame sAmAM AvIne beThAM cho ?" tyAre zeThANI kahe, "A pAMsarI rIte roja jamatA nathI. te Aja tame AvyA cho, to kaMIka pAMsarI rIte jame. eTalA hAruM huM beThI chuM !" tyAre zeTha kahe, 'UTha, UTha, tuM to akkala vagaranI che.' huM samajI gayo badhuM ke 'zeTha kevA haze ?" meM zeThane kahyuM, zeThANI tamArA hitane mATe zuddhAtmAmAM upayoga haze to te badhI jagyAe helpa karaze. khavAya, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 115 116 AptavANI-6 atyAre amArI zuddhAtmAmAM upayoga che. tamArI joDe vAto karato houM ke game te karato houM, paNa amAro upayogamAM upayoga rahe !! A mana-vacana-kAyA enuM kArya kare, tyAM AgaLeya upayogamAM upayoga rAkhI zakAya. tamAre potAne to jeTaluM rahe eTaluM sAcuM. nA rahe to kaMI ochuM sUrasAgaramAM paDAya che ? ApaNo A sUrasAgara taLAva khoLavAno dhaMdho nathI. AtmA ane A prakRti banneya judAM che, svabhAvathI judAM che. badhI rIte judAM che. saMsAramAM AtmA bilakuleya vaparAto nathI. AtmAno prakAza ekalo ja vaparAyA kare che. e prakAza nA hoya to A prakRti bilakula cAleya nahIM. e prakAza che to A badhuM prakRti cAle che, bAkI AtmA AmAM kazuM ja karato nathI. pIvAya, dhaMdho thAya tyAM badhe 'helpa' thaze. kAraNa ke AtmA (pratiSThita) AmAM bIjuM kazuM karato nathI, khAlI Dabala ja karyA kare che. - Dakhalano artha zo thAya ? koI pUche ke dahIM zI rIte banAvavuM ? te mane zIkhavADo, mAre banAvavuM che. to huM ene rIta batADuM ke dUdha garama karIne, ThaMDuM karaje. pachI emAM eka camacI dahIM nAkhIne halAvaje. pachI DhAMkIne nirAMte sUI jaje, pachI kazuM karato nahIM. have pelo be vAge rAtre 'yurIna' javA mATe UThyo hoya, te pAcho mahIM rasoDAmAM jaIne dahIMmAM AMgaLI nAkhIne halAvI jue ke dahIM thAya che ke nahIM ? te Dakhala karI kahevAya ne tethI savAre dahIMno Dakho thaI gayo hoya ! evI rIte A saMsArano Dakho karIne loko jIve che ! eTale AtmAno upayoga khasavA nA devo, enuM nAma upayoga jAgRti. upayoga kone kahevAya ? A doDha mAIla sudhI be bAju dariyo hoya ne vacce eka ja jaNa cAle. eTalA sAMkaDA pUla parathI tamane cAlavAnuM kahyuM hoya, to te vakhate je jAgRti rAkho cho tene upayoga kahevAya. have te ghaDIe beMkano vicAra Ave ke ATalI rakama rahI che ne ATalI bharavAnI che, to tene tarata ja khaseDI mUke ne jAgRtine pUla para cAlavAmAM ja 'konsenTeTa' kare ! zAstrakAroe kahyuM che ke upayoga rAkho khAtI vakhate, pItI vakhate, dareka kAma karatI vakhate upayogamAM raho. upayoga eTale khAtI vakhate bIjuM nA hoya. cittane hAjara rAkhavuM, enuM nAma upayoga. A dariyo beu bAju hoya tyAM AgaLa cittane hAjara rAkhe ke nA rAkhe ? nAnAM chokarAMya ramavAnuM bAjue mUkIne jAgRta thaI jAya ! eya bahu pAkAM hoya ! koI dehadhArIne upayoga nA hoya evuM nA bane. paisA gaNatI vakhate tame koI joI Avajo. te ghaDIe vahu AvI hoya, chokarI AvI hoya toya ene e jue paNa dekhAya nahIM. pelI baI kahe ke, 'tame paisA gaNI rahyA hatA tyAre ame AvyAM hatAM toya tamane ame nA dekhAyAM ?" tyAre e kahe ke, "nA, mAruM lakSa na hatuM !!" AMkho dekhe chatAM dekhAya nahIM, enuM nAma upayoga. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AptavANI-6 [16] vAta chatI samajI jAva ne praznakartA : cAritra kone kahevAya ? dAdAzrI : 'jJAtA-draSTArahyo eTalo ja bhAga cAritra kahevAya. caMdulAla'ne tame joyA ja karo, caMdulAlanuM mana zuM kare che, manamAM zuM zuM vicAra Ave che, enI vANI zuM bolI rahI che ! e badhAMne 'tame' joyA ja karo. A bahAra badhA koNa koNa bhegA thAya che ! e sthULa saMyogo, pachI manamAM sUkSma saMyogo ne vANInA saMyogo, e badhAne tame joyA karo, e tamAro AtmAno svabhAva che ane e ja cAritra kahevAya ! emAM jovuM, jANavuM ne paramAnaMdamAM rahevuM hoya ane jagatano bhrAMtino svabhAva zo che ke jovuM, jANavuM ne duHkhAnaMdamAM rahevuM ! duHkha ne AnaMda, duHkha ne AnaMda e baMnenuM milcara !! praznakartA : rAga-dveSa kevI rIte jAya ? dAdAzrI : 'dehAdhyAsa' che tyAM sudhI rAga-dveSa che, "dehAdhyAsa" maTayo ke rAga-dveSa gayA ! 'dehAdhyAsa' eTale A deha te huM chuM, A vANI huM boluM chuM, A mana mAruM che, e dehAdhyAsa. tamAre A badhuM gayuM, eTale dehAdhyAsa gayo ane 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna rahyuM eTale pachI vItarAga kahevAya. chatAM rAga-dveSa je dekhAya che, te to thayA ja karavAnA; tene bhagavAne cAritramoha kahyo. mULa moha, dRSTimoha UDI gayo. je UMdho ja cAlI rahyo hato, te have chato cAlavA mAMDyo. dRSTi chatI thaI gaI. paNa pahelAMnAM je pariNAma che, te moha, pariNAmI moha to haju Ave. ene vartana moha kahevAya. loka tamane dekhADeya kharAM ke A tamAro moha bharelo che ne tene ApaNe 'hA' pADavI paDe. ahIM Aje bhagavAna jAte AvyA hoya ne koI pUche ke bhagavAna A 'mahAtmAo' baTAkAnuM zAka kema vAre ghaDIe mAga mAga kare che ? zuM Amano A moha gayo nathI ? tyAre bhagavAna ene zuM kahe khabara che ? bhagavAna kahe, "A moha che, paNa e cAritramoha che, 'DiscArja' moha che. emanI AvI icchA nathI, paNa AvI paDyuM eTale A badho moha utpanna thAya che ane A khAvAnuM patI gayA pachI pAchuM temane kazuM ja nA rahe !' khAvAmAM jarA vizeSatA thaI, e "cAritramoha', ane khAlI bhukhane mATe ja khAdhuM, emAM cAritramoha nA kahevAya. bhUkhane mATe khAtAM pahelAM kahe ke 'zAka lAvo, caTaNI lAvo.' to ApaNe nA samajIe ke Ano moha che ? ane jamatAM jamatAM dALa jarA rahevA dIdhI hoya to te paNa cAritramoha che. ApaNe emane pUchIe ke A dALa kema nA khAdhI ? tyAre e kahe ke, "nA, barAbara ThIka nA lAgI.' e paNa eka prakArano moha ja che ne ? khAvAnuM rahevA dIdhuM teya moha ne vadhAre khAI gayo teya moha. ane jene rAga-dveSa nathI, kazo moha nathI, ene to je sAme AvyuM te laI lIdhuM. bIjI kazI bhAMjagaDa ja nA rahe, tene to kazo moha nA kahevAya. paNa A mohanI kiMmata nathI. A moha to lAkho maNano hoya, paNa te nikAlI moha hovAthI tenI kaMI kiMmata ja nathI. darzanamoha gayA pachI, je moha rahe che te cAritramoha, enI kaMI kiMmata ja nathI, te ' DiscArja moha" che ane darzanamoha haju jeno gayo nathI evA moTA tyAgI hoya, paNa jo e koI divasa jarAka zAka vadhAre mAge toya e mohanI bahu kiMmata ! alyA, bhaI, ame roja vadhAre zAka mAgIe chIe toya amane kazuM maLatuM nathI ne Amane eka dahADAmAM ja ATaluM badhuM maLe ? Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 tyAre kahe, 'hA, eka dahADAmAM bahu bhayaMkara doSa baMdhAya.' kAraNa ke e to sAco moha che, eTale eka dA'DAmAM ja AkhA tyAganuM phaLa jatuM rahe ane svarUpajJAnI 'mahAtmAono' game teTalo moha hoya toya tenuM kazuM ja jAya nahIM ! A vAtane ja samajavAnI che. A cAritramoha bahu bahu jhINI vastu che. 119 zarIrane poSaNa mATe ja khorAka levo. emAM loko ema nA kahe ke bhaIe moha karyo che, paNa emAM jAtajAtanI caTaNI, athANAM badhuM le, kerIno rasa le, tene jagata tamArAmAM moha che ema kahe. are ! mane ha kahene ? huM kerI, athANAM, caTaNI khauM tyAre maneya kahe. paNa e vartana moha che, eno ApaNe nikAla karIe chIe. nikAla karyo eTale pharI nahIM utpanna thAya. je pahelAMno 'DiscArja' svarUpe hato te jAya che. praznakartA : loko ene nahIM kabUla kare. dAdAzrI : loko ene samajeya nahIM, e to Ane moha ja tarIke jue. mahAvIra bhagavAna e moha ja jotA hatA. moha to kapaDAM paheravAM enuM nAmeya moha ne nAguM pharavuM enuM nAmeya moha che. baMneya moha che. paNa 'DiscArja'moha che. pahelAM 'huM caMdulAla chuM' mAnIne UMdho ja cAlyA karato hato, to have chato thayo. dRSTi enI badhI sudharI gaI. eTale have navA mohano aMdara jaththo Ubho thAya nahIM. paNa jUno moha che. enAM pariNAma Ave che, e to bhogavye ja chUTako ne ? praznakartA : eTale dRSTimohathI cAritramoha Ubho thayo ema ? dAdAzrI : dRSTimoha ne cAritramoha, e be moha bhegA thAya tyAre ene 'ajJAnamoha' kahevAmAM Ave che. jagata AkhuMya e mohathI ja sapaDAyuM che ne ? AmAMthI eka sUI jAya to bIjAno to ukela AvI jaze, ema kahe che. A dRSTimoha jAya to basa thaI gayuM. pachI cAritramohanI cAra AnAya kiMmata nathI. praznakartA : paNa e cAritramohane kramikamArgamAM game tevI pratijJA laIne ahaMkAra karIne e kADhI nAkhe che ne ? AptavANI-6 dAdAzrI : dRSTimoha javo joIe to ja bAkIno rahyo, ene cAritramoha gaNAya. eTale cAritramoha kyAre kahevAya ? darzanamoha tUTe eTale mohanuM vibhAjana thaI jAya che. emAM eka bhAga UDI gayo ne je bIjo bhAga rahyo te cAritramoha, 'DiscArja'moha. jo svarUpanuM bhAna thAya to 'cArja'moha UDI gayo. e 'cArja'moha ja nukasAnakartA che. 'cArja' moha eTale ja darzanamoha. 120 praznakartA : paNa loko to DiscArjamohane kADhavA mATe mAthAkUTa kare che ne ? dAdAzrI : nA. DiscArjamohane to e loko samajatA ja nathI. jagata to ene ja 'moha' kahe che. 'DiscArja'mohane kADhavA mATe bIjo moha Ubho karyo che, enuM nAma 'kramikamArga'. ApaNe mATe juduM kahevA mAgIe chIe ke A badhI pIDAmAM zuM karavA Utaro cho ? chatuM samajI jAvane ? jo chatuM samajazo to ukela Avaze. tyAre e kahe ke chatuM samajAvanAra hoya to chatuM samaje ne ? chatuM samajAvanAra ja nathI hotA, tyAM zuM thAya ? nahIM to jJAna to hatuM ja ne, paNa jJAnIo nathI hotA tyAM zuM thAya ? A tame badhA lADavA, pUrI jamo, to huM koIne vaDhavA AvuM chuM? huM jANuM ke e enA mohano nikAla kare che. praznakartA : Ameya tame kyAre koIne vaDho cho ? dAdAzrI : A vaDhavA jevuM ja nathI. badhAM nikAla kare che, tyAM zuM vaDhavAnuM ? darzanamoha hoya ne te UMdho paDyo hoya tyAre to vaDhavuM paDe. praznakartA : koIno DiscArjamoha joIne tevI preraNA meLavI ke enA karatAM huM vadhAre sAruM karuM, e mohamAM UtarI paDe te kayo moha ? dAdAzrI : teya badho DiscArjamoha ja kahevAya che badho. ApaNane ema dekhAya ke ANe kaMIka navuM umeryuM che, paNa e umerato nathI. e badhuM umere che teya DiscArjamoha che. A amArI sAyanTiphika' zodhakhoLa che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 121 jo samaje to ukela lAvI nAkhe tevuM che. eka avatAramAM karoDo avatAranAM pariNAmo nAza thAya tevuM che ! praznakartA : paNa A DiscArjamohano aMta kyAre Avaze ? dAdAzrI : jayAM sudhI A deha che tyAM sudhI DiscArjamoha rahevAno. ane mArI AjJA pALI che, teno bIjo moha Ubho karyo che te eka avatAra mATe tamane kAma lAgaze. [17] karmaphaLa - lokabhASAmAM, jJAtItI bhASAmAM ! praznakartA : badhuM ahIMnuM ahIM bhogavavAnuM che, ema kahe che. te zuM che ? dAdAzrI : hA, bhogavavAnuM ahInuM ahIM ja che, paNa te A jagatanI bhASAmAM. alaukika bhASAmAM eno artha zo thAya ? gayA avatAre karma ahaMkAranuM, mAnanuM baMdhAyeluM hoya, te A avatAramAM enAM badhAM bilDiMga baMdhAtAM hoya, to pachI e emAM mAnI thAya. zAthI mAnI thAya che ? karmanA hisAbe e mAnI thAya che. have mAnI thayo, tene jagatanA loka zuM kahe che ke, 'A karma bAMdhe che, A AvuM mAna laIne pharyA kare che.' jagatanA loko Ane karma kahe che. jyAre bhagavAnanI bhASAmAM A karmanuM phaLa AvyuM. phaLa eTale mAna nA karavuM hoya toya karavuM ja paDe, thaI ja jAya. ane jagatanA loko jene kahe ke A krodha kare che, mAna kare che, ahaMkAra kare che, have enuM phaLa ahIMnuM ahIM ja bhogavavuM paDe che. mAnanuM phaLa ahIMnuM ahIM zuM Ave ke apakIrti phelAya, apayaza phelAya. te ahIM ja bhogavavuM paDe. A mAna karIe te vakhate jo manamAM ema hoya ke A khoTuM thaI rahyuM che, AvuM nA hovuM joIe, ApaNe nirmAnI thavAnI jarUra che, evA bhAva hoya to te navuM karma bAMdhe che. tenA hisAbe Avate bhave Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 124 AptavANI-6 pAcho nirmAnI thAya. karmanI thiyarI AvI che ! khoTuM thatI vakhate mahIM bhAva pharI jAya to navuM karma tevuM baMdhAya. ne khoTuM kare ne uparathI rAjI thAya ke "AvuM karavA jevuM ja che.' te pAchuM navuM karma majabUta thaI jAya, nikAcita thaI jAya. e pachI bhogavye ja chUTako. AkhuM sAyansa ja samajavA jevuM che. vItarAgonuM vijJAna bahu guhya pariNAmamAM samatA ApaNA 'akrama'no siddhAMta evo che ke paisA paDatA hoya to pahelA paDatA baMdha karavAnA ane pachI pahelAMnA paDI gayelA, veNI levAnA ! jagata che te veNa vaNa karyA kare. alyA, paDI rahyA che tene to pahelAM baMdha kara, nahIM to nikAla ja nahIM thAya ! AtmA sivAya bIjuM badhuM zuM che ? vyavahAra che. e vyavahAra parAzrita che. tamArA hAthamAM ATaluMya nathI. loko parAzritane svAzrita mAne che. eka mAnyuM, bIjAe mAnyuM eTale pote paNa mAnI lIdhuM. pachI A saMbaMdhI kazo vicAra ja Avato nathI. eka vakhata roga peTho, pachI nIkaLe kaI rIte ? pachI to A saMsAraroga vadhato 'kronika' thaI gayo. roga 'kronika' thayo na hato, tyAre nIkaLyo nahIM. te have 'kronika' thayA pachI zI rIte nIkaLe ? A vijJAna maLe to chUTe. tamAre vyavahAra jeTalo hoya te badho pUro karI rahyA, eTale pachI tamAre vyavahAranI bahu muzkelI nA Ave. mahIM jevI bhAvanA thAya e badhuM AgaLathI taiyAra hoya ! 'vihAra leka' pharavA gayelAM, tyAM mane navo ja vicAra Avyo ke A so jaNa - pacAsa strIo ne pacAsa puruSo badhAM maLI mAtAjIno garabo phare to kevuM sarasa ! te A vicAra sAthe ja pharIne Ama jovA jAuM, tyAM to badhAM Ama UbhAM thaI gayelAM ane garabo pharavA mAMDyA ! have Ane mATe meM koIne kaheluM nahIM, toya banyuM ! eTale AvuM thAya che ! tamAruM vicAreluM nakAmuM nahIM jAya, bolavuM nakAmuM nahIM jAya. atyAre to lokonuM kevuM jAya che ? kazuM UgatuM ja nathI. vANIya UgatI nathI, vicAreya UgatA nathI ne vartaneya UgatuM nathI. traNa vakhata ugharANI mATe dhakkA khAya toya pelo maLe nahIM ! paNa vakhate maLe tyAre pelo dAMtiyAM karato hoya !!! AmAM to kevuM ke ghera beThAM paisA pAchA ApavA Ave evo mArga che ! pAMca-sAta vakhata ugharANInA dhakkA khAdhA hoya e nA maLyo hoya ne chelle maLe tyAre e kahe che ke mahinA pachI Avajo. te ghaDIe tamArA pariNAma badalAya nahIM, to ghera beThAM nANuM Ave ! tamArAM pariNAma badalAI jAya che ne ? 'A akkala vagarano che, nAlAyaka che, dhakko mAthe paDyo.' Amatema eTale tamArAM pariNAma badalAyelAM hoya. pharI vAra tame jAva tyAre pelo tamane gALo de, amArAM pariNAma badalAya nahIM, pachI zI ciMtA ? pariNAma badalAI jAya eTale sAmo bagaDato nA hoya toya bagaDe. vAgha hiMsaka ke bilipha hiMsaka ? praznakartA : eno artha e ja thAya ke ApaNe bagADIe chIe ? dAdAzrI : ApaNuM badhuM ApaNe ja bagADIe chIe. ApaNane jeTalI aDacaNo Ave che, te badhI ApaNe ja bagADelI che. koI vAMko hoya ene sudhAravAno rasto zo ? tyAre kahe ke sAmo game teTaluM duHkha deto hoya toya ene mATe avaLo vicAra sarakho nA Ave, e ene sudhAravAno rasto ! AmAM ApaNuMya sudhare ne enuMya sudhare ! jagatanA lokone avaLo vicAra AvyA vagara rahe nahIM. ne ApaNe to 'samabhAve nikAla" karavAnuM kahyuM, 'samabhAve nikAla' eTale ene mATe kaMI paNa vicAra karavAno nahIM. jo vAgha joDe pratikramaNa karIe to vAdheya ApaNA kahyA pramANe kAma kare. vAghamAM ne manuSyomAM phera kazo che nahIM. phera tamArAM spaMdanano che. enI asara thAya che. vAgha 'hiMsaka che' evuM tamArA manamAM dhyAna hoya, tyAM sudhI e pote hiMsaka ja rahe ane vAgha 'zuddhAtmA che' evuM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 125 126 AptavANI-6 dhyAna rahe to, e zuddhAtmA ja che. badhuM ja thaI zake tema che. A bolane pheMkyA pachI enI meLe svabhAvathI ja pariNAma baMdha thaI javAnAM. e sahaja svabhAva che. tyAM jagata AkhAnI mahenata nakAmI gaI ! jagata pariNAmane baMdha karavA jAya che ne kojhijha cAlu ja rahe che ! eTale pachI vaDamAMthI ja bIja ne bIjamAMthI vaDe thayA ja kare. pAMdaDAM kApya kaMI daDAho vaLe nahIM. e to mULa sahita kADhI nAkhIe to kAma thAya. ApaNe to enA dhorI mULamAM jarAka davA nAkhI daIe eTale AkhuM jhADa sukAI jAya. A saMsAra vRkSa kahevAya che. A bAju kaDavAM phaLa Ave, A bAju mIThAM phaLa Ave. te pAchAM potAne ja khAvAM paDe. eka phera AMbA para vAMdarAM AyAM hoya ne kerIo toDI nAkhe, to pelAnA pariNAma kyAM sudhI bagaDe ? pariNAma eTalAM badhAM bagADe ke AgaLa-pAchaLano vicAra karyA vagara bolI nAkhe ke, "A AMbo kApI nAkhyo hoya to ja ThekANe paDe !' have A to bhagavAnanI sAkSIe vAta nIkaLelI e kaMI nakAmI jAya ? pariNAma nA bagaDe to kazuMya nathI. badhuM zAMta thaI jAya. baMdha thaI jAya ! bhAva ate icchAtI utpatti praznakartA : ane A je icchAo thAya che te kartApaNuM nahIM ? dAdAzrI : nA, have tamArI icchA e badhI AthamatI kahevAya. icchA to mane hau thAya ! bAra vAgI gayA hoya, to huM paNa Ama rasoDAmAM jAuM te tame nA samajI jAva ke dAdAne kazI icchA che ! e paNa AthamatI icchA kahevAya ! ghaDIvAra pachI e badhI AthamI javAnI. e UgatI icchA nA kahevAya ! e badhI nikAlI bAbata kahevAya. praznakartA: kAma karIe ane vacce icchA Ave to te dareka vakhate kyo 'TesTa' 'eplAyakaravAno ke jethI khabara paDe ke A 'DiscArja' icchAo che ne A 'cArja' icchAo che ? - dAdAzrI : tame 'caMdulAla' thaI jAva to ja "cArja thAya. AmAM guMcAvAnI koI ja jarUra nathI. A to vijJAna che ! ApaNuM 'akrama vijJAna' kahe che, saiddhAMtika bolajo ke pharI cUMthAcuMtha nA karavuM paDe. pharI cUMthAcUMtha karavuM paDe, eno artha zo ? lokoe mAnI lIdhuM ke AtmAne icchA thAya che. pachI pAcho ema kahe che, mArI icchA baMdha thaI gaI. icchA jo AtmAno guNa hoya to pachI koIneya baMdha thAya ja nahIM ne ! A to vizeSa pariNAma che ! chatAM AtmA vItarAga rahyo che ! lokone enI khabara ja nathI. e to ema ja kahe che ke mArI AtmA ja Avo bagaDI gayo che, mAro AtmA pApI che, rAga-dveSI che. have keTalAka loko AtmAne cokhkho ja kahe che. e pAchA bIjI rIte mAra khAya che, AtmA cokho ja che, eTale kazuM karavAnuM ja nathI. tyAre maMdira zuM karavA jAya che ? pustako zuM karavA vAMce che ? have A baMneva rakhaDI maryA che. AtmA tevo nathI. A bahu ja jhINI vAta che. tethI to badhAM zAstroe kahyuM ke, AtmajJAna jANo ! AtmA pote ja paramAtmA che !!! rekarDatI gALothI tamane rIsa caDhe ? praznakartA : bhAva ane icchAmAM zo pharaka ? dAdAzrI : A jagatamAM loko dekhAya ene bhAva kahe che. bhAva to koIne dekhAya ja nahIM. potAneya khabara nA paDe ke zo bhAva karyo ! praznakartA : A jJAna maLyA pachI amane ghaNA bhAva thAya che, to tenAthI karma 'cArja" nA thAya ? dAdAzrI : bhAva tamane thAya ja zI rIte ? 'tame pharI pAchA 'caMdubhAI' thaI jAva to bhAva thAya. tame "caMdubhAI' thaI jAva tyAre ahaMkAra hoya, tyAra pachI bhAva thAya. 'huM kartA chuM" evuM bhAna hoya to ja bhAva thAya. praznakartA : A mana-vacana-kAyA para che ane parAdhIna che, eTale 'vyavasthita'ne AdhIna thayuM ne ? Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 127 128 AptavANI-6 to karma to thayA ja karavAnAM ! khAvuM paDe, saMDAsa javuM paDe, badhuM nA karavuM paDe ? praznakartA : hA, paNa je karma bAMdhyAM hoya, enAM phaLa pAchAM bhogavavAM dAdAzrI : hA, 'vyavasthita'ne AdhIna che. AtmAne AdhIna nathI, evuM ApaNe kahevA mAgIe chIe. 'parI' eTale tAruM nathI ane 'parAdhIna' eTale tArA hAthamAM khela nathI. tAruM dhAreluM AmAM nahIM thAya. koIe gALa dIdhI, to e parAdhIna che. ApaNe 'rekarDa' che evuM kahIe chIe, enuM zuM kAraNa ke sAmAne gALa devAnI zakti ja nathI, e to "vyavasthita ne tAbe che ! eTale A kharekhara 'rekarDa ja che. ane evuM jANo pachI ApaNane zAne mATe rIsa caDhe ? 'rekarDa" bolatI hoya ke 'caMdulAla kharAba che, caMdulAla kharAba che.' to temAM ApaNane rIsa caDhe? A to manamAM ema lAge che ke, A 'pelo' bolyo eTale rIsa caDhe che ! kharekhara 'pelo' bolato ja nathI. e rekarDa bole che ane e to je tamAruM hoya te ja tamane pAchuM Ape che. kevI sarasa kudaratanI goThavaNI che ! A bahu ja samajavA jevuM che! akrama vijJAne to badhA bahu phoDa pADI dIdhA che. 'vyavasthita'nI to A navI ja vAta che ! dAdAzrI : karma bAMdhe to to pAcho Avato bhava thayA vagara rahe nahIM ! eTale karma bAMdhe to AvatA bhavamAM javuM paDe ! paNa bhagavAna mahAvIrane AvatA bhavamAM javuM nahotuM paDyuM ! to kaMIka rasto to hazene? karma karIe chatAM karma nA baMdhAya evo ? praznakartA : haze. akarmadazAnuM vijJAna praznakartA koI paNa khoTuM kAma karIe, eTale karma to baMdhAya ja evuM huM mAnuM chuM. dAdAzrI : to sArA karmanuM baMdhana nathI ? praznakartA : sAruM ne khoTuM beuthI karma baMdhAyane ? dAdAzrI : are ! atyAre hauM tame karma bAMdhI rahyA cho ! atyAre tame bahu UMcuM puNyanuM karma bAMdhI rahyA cho ! paNa karma kyAreya baMdhAya nahIM evo divasa nathI Avato ne ? enuM zuM kAraNa haze ? praznakartA: kaMI pravRtti to karatA ja haIzuM ne sArI agara kharAba ? dAdAzrI : hA, paNa karma baMdhAya nahIM evo rasto nahIM hoya ? bhagavAna mahAvIra zI rIte karma bAMdhyA vagara chUTyA haze ? A deha hoya dAdAzrI : tamane evI icchA thAya che ke karma nA baMdhAya ? karma karavA chatAM karma baMdhAya nahIM evuM vijJAna hoya che, e vijJAna jANo eTale chUTo thAya ! karma naDatAM nathI.... praznakartA : ApaNAM karmanA phaLane lIdhe A janma maLe che ne ? dAdAzrI : hA, A AkhI jiMdagI karmanAM phaLa bhogavavAno che ! ane emAMthI navAM karma UbhAM thAya che, jo rAga-dveSa kare to ! jo rAgavaiSa nA kare to kazuMya nathI. karmano vAMdho nathI, karma to A zarIra che eTale thavAnAM ja. paNa rAga-dveSa kare che, teno vAMdho che. vItarAgo zuM kahe che. ke vItarAga thAva ! A jagatamAM kaMI paNa kAma karo cho, temAM kAmanI kiMmata nathI. paNa enI pAchaLa rAga-dveSa thAya to ja AvatA bhavano hisAba baMdhAya che. rAga-dveSa thatA nA hoya to javAbadAra nathI ! Akho deha, janmathI te maraNa sudhI pharajiyAta che. emAMthI rAga-dveSa je thAya che, eTalo ja hisAba baMdhAya che. eTale vItarAgo zuM kahe che ke vItarAga thaIne cAlyA jAva ! amane to koI gALa bhAMDe to ame jANIe ke e aMbAlAla paTelane gALo bhAMDe che, pudgalane gALo bhAMDe che. AtmAne to e jANI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 129 zake nahIM, oLakhI zake nahIM ne ! eTale 'ame' svIkArIe nahIM. 'amane' aDe ja nahIM, ame vItarAga rahIe ! amane enI para rAgadvaSa nA thAya. eTale pachI eka avatArI ke be avatArI thaIne badhuM khalAsa thaI jAya ! vItarAgo eTaluM ja kahevA mAMge che ke karma naDatAM nathI. tArI ajJAnatA naDe che ! deha che tyAM sudhI karma to thayA ja karavAnAM, paNa ajJAnatA jAya eTale karma baMdhAtAM baMdha thaI jAya ! [18] 'sahaja' prakRti praznakartA : jJAnIonI sahaja prakRti kone kahevAya ? dAdAzrI : vicAra Ave ane asara nA kare, to prakRti sahaja kahevAya. praznakartA : prakRti sahaja kevI rIte thAya ane kyAre thAya ? dAdAzrI : cAritramohamAM Dakhala nA karIe, to prakRti sahaja thatI jAya. 'daraasala' AtmA to sahaja che ja. paNa prakRti sahaja thAya eTale mokSa thAya. A puruSo karatAM strIo sahaja che, ahIMnI strIo karatAM phorenavALAM vadhAre sahaja che ane temanAM karatAMya A jAnavaro, pazupaMkhIo badhAMya sahaja che ! praznakartA : A badhAMnI sahajatA jJAnathI che ke ajJAnatAthI che ? dAdAzrI : emanI sahajatA ajJAnatAthI che. A gAyo-bheMsonI sahajatA kevI che, gAya kUdaMkUdA kare, ziMgaDAM mAravA Ave, chatAMya e sahaja che. sahaja eTale je prakRti svabhAva che temAM tanmayAkAra rahevuM, Dakhala nahIM karavI te ! paNa A ajJAnatAthI sahaja che ! Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 A gAyanA vAcharaDAne jo kadI pakaDavA jaIe to enI AMkhamAM khUba duHkha jevI baLatarA dekhAya, chatAM e sahaja che ! A sahaja prakRtimAM jema 'mazIna'mahIM pharyA kare, ema e pote mazInanI mAphaka pharyA ja kare. potAnA hitAhitanuM bhAna kazuMya nA hoya. mazIna mahIM hita dekhADe to hita kare, ahita dekhADatuM hoya to ahita kare. ko'kanuM khetara dekhIne ko'kanA khetaramAM pesI jAya. praznakartA : emAM e kaMI bhAva nathI karatAM ne ? dAdAzrI : emane to kaMI 'nikAla' karavAno hoto ja nathI ne ? e to emano svabhAva ja evo che, sahaja svabhAva ! emano bAbo cAra-cha mahinAno thAya pachI jato rahe, to emane kazo vAMdho nahIM. emanI kALajI cAra-cha mahinA sudhI ja rAkhe. ane ApaNA loko to....... 131 praznakartA : maratAM sudhI rAkhe. dAdAzrI : nA, sAta peDhI sudhI rAkhe ! gAya che te bAbAnI kALajI cha mahinA sudhI rAkhe. A phorenanA loko aDhAra varSano thAya tyAM sudhI rAkhe ane ApaNA hindustAnanA loka to sAta peDhI sudhI rAkhe. eTale sahaja vastu evI che ke emAM bilakula jAgRti hotI nathI. mahIMthI je udayamAM AvyuM, te udaya pramANe bhaTakavuM, enuM nAma sahaja kahevAya. A bhamaraDo phare che te UMco thAya, nIco thAya, keTalIka vAra Ama paDavAno thAya, eka IMca kUdeya kharo, tyAre ApaNane ema thAya ke 'alyA, paDyo paDyo.' tyAM to mUo pAcho besI jAya, e sahaja kahevAya! 'asahaja'tI oLakhANa sahaja prakRti eTale jevuM vIMTyuM hoya evuM ja basa pharyA kare, bIjI kazI bhAMjagaDa nahIM. jJAnadazAnI sahajatAmAM to, AtmA jo Ano jJAtA-draSTA rahe to AptavANI-6 ja e sahaja thAya. ne emAM saLI karI ke pAchuM bagaDyuM. 'AvuM hoya to sAruM, AvuM nA hoya to sAruM.' ema Dakhala karavA jAya ke asahaja thAya. 132 zeThanI dukAne nAdArI nIkaLavAnI hoya, toya zeThANI che te koI bhikSuka Ave, tene sADalo Ape, bIjuM Ape. ane A zeTha eka damaDI paNa nA Ape. zeTha bicArAne mahIM thayA kare ke have zuM thaze ? zuM thaze ? jyAre zeThANI to nirAMte sADI-bADI Ape, e sahaja prakRti kahevAya. mahIM jevo vicAra Avyo evuM karI nAMkhe. zeThane to mahIM vicAra Ave, lAva be hajAra rUpiyA dharmAdA ApIe. to tarata pAcho manamAM kaheze, have nAdArI nIkaLavAnI che, zuM ApIe ? melone chAla have ! te uDADI mele ! sahaja to manamAM jevA vicAra Ave tevuM ja kare ane tevuM nA kare toya (pratiSThita AtmA) AtmAnI Dakhala nA hoya, to te sahaja che ! A 'jJAna' ApeluM hoya, tene gADImAM caDhatA kyAM jagyA che ne kyAM nathI, evo vicAra Ave. tyAM sahaja rahevAya nahIM, mahIM pote Dakhala kare, chatAM paNa A 'jJAna'mAM ja raho, 'AjJA'mAM ja raho, to prakRti sahaja thAya. pachI game tevuM haze toya, lokone so gALo bhAMDato haze toya e prakRti sahaja che, kAraNa amArI AjJAmAM rahyo eTale potAnI Dakhala maTIne tyArathI ja prakRti sahaja thavA mAMDe. 'ApaNI' A sAmAyika karo cho, tyAre paNa prakRti bilakula sahaja kahevAya ! kramikamArgamAM TheTha sudhI sahaja dazA hoya nahIM. tyAM 'A tyAga karuM, A tyAga karuM, A karAya, A nA karAya.' eno kaDAkUTo TheTha sudhI rahevAno ! sahaja ) asahaja - sahaja hindustAnanA loko asahaja che, tethI ciMtA vadhAre che. krodha-mAnamAyA-lobha vadhI gayAM, eTale ciMtA vadhI gaI. nahIM to koI mokSe jAya evA nathI. ne kaheze, 'amAre mokSe kaMI AvavuM nathI, ahIM bahu sAruM che.' A phorenanA lokone kahIe ke 'heMDo mokSamAM.' tyAre e kaheze, 'nA, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 nA, amAre mokSanI kaMI jarUra nathI !' praznakartA : eTale ema thayuM ne ke sahajatAmAMthI asahajatAmAM jAya. e pachI asahajatA 'Topa' para jAya. tyAra pachI mokSa tarapha jAya? 133 dAdAzrI : asahajatAmAM 'Topa' para jAya. tyAra pachI baLatarA pUrI jue-anubhave, tyAre mokSe javAnuM nakkI kare. buddhi, AMtarika buddhi khUba vadhavI joIe. phorenanA lokone bAhya buddhi hoya, te ekaluM bhautikanuM ja dekhADe. niyama kevo che, jema AMtarika buddhi vadhe tema bIjA pallAmAM baLatarA UbhI thAya ! praznakartA : 'Topa' paranI asahajatAmAM gayA pachI sahajatAmAM AvavA mATe zuM kare ? dAdAzrI : pachI rasto khoLI kADhe ke AmAM sukha nathI. A strIomAM sukha nathI, chokarAMmAM sukha nathI. paisAmAMya sukha nathI. evI emanI bhAvanA phare ! A phorenanA loko to strImAM sukha nathI, chokarAmAM sukha nathI, evuM to koI bole ja nahIM ne ? e to pelI baLatarA UbhI thAya. tyAre kahe ke have ahIMthI bhAgo ke jyAM kaMIka mukta thavAnI jagyA che. ApaNA tIrthaMkaro mukta thayelA che tyAM heMDo, ApaNane A nA posAya. praznakartA : eTale te vakhate emano bhAva badalAvo joIe ema ? dAdAzrI : bhAva badalAya nahIM, to ukela ja nA Ave ! A derAsaramAM jAya, mahArAja pAse jAya, e bhAva badalAyA sivAya to koI jAya ja nahIM ne ? Aje pablikamAM asahajatA ochI thayelI che tyAre moha vadhelo che. eTale ene kazAnI paDelI ja hotI nathI. caMcaLatA e ja asahajatA che. A phorenanA loka bAgamAM beThA hoya to aradhA aradhA kalAka sudhI hAlyA-cAlyA vagara besI rahe ! ane ApaNA loka dharmanI jagyAeya paNa hAlAhAla karI mUke !!! kAraNa 134 AptavANI-6 AMtarika caMcaLatA che. phorenanA lokonI caMcaLatA pAuM ne mAkhaNamAM hoya ane ApaNA lokonI caMcaLatA sAta peDhInI ciMtAmAM hoya ! (pratiSThita AtmA) AtmA sahaja thAya, pachI deha sahaja thAya. pachI amArA jevuM mukta hAsya utpanna thAya. aprayatna dazA prayAsamAtrathI badhuM UMdhuM thAya. aprayAsa hovuM joIe, sahaja hovuM joIe. prayAsa thayo eTale sahaja rahyuM nahIM. sahajatA cAlI jAya. sahajabhAvamAM buddhi nA vaparAya. savAre pathArImAMthI UThyA eTale dAtaNa karo, cA pIo, nAsto karo, e badhuM sahajabhAve thayA ja kare che. emAM mana-buddhi-citta ne ahaMkAra vAparavAM nA paDe. jemAM A badhAM vaparAya tene asahaja kahevAya. tamAre koI vastu joItI hoya ne sAmo mANasa bhego thAya ne kahe ke, 'lyo A vastu.' to te sahajabhAve maLyuM kahevAya. sahaja eTale aprayatna dazA ! praznakartA : mokSa paNa sahaja rIte Avato hoya to mANase tenA mATe prayatna karavAnI zI jarUra ? dAdAzrI : prayatna koI karato ja nathI. A to khAlI ahaMkAra kare che ke meM prayatna karyo ! praznakartA : A huM ahIM Avyo, te prayatna karIne Avyo ne ? dAdAzrI : e to tame evuM mAno che ke huM A prayatna karI rahyo chuM, tame sahaja rIte ja ahIM AvyA cho. huM te jANuM chuM ne tame te jANatA nathI. tamAruM 'igoIjhama' tamane dekhADe che ke 'huM hato to thayuM.' kharI rIte badhI kriyAo svAbhAvika rIte thaI rahI hoya che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 135 136 AptavANI-6 praznakartA : to pachI karavA jevuM kazuM rahetuM nathI ema ? dAdAzrI : karavA jevuMya kazuM rahetuM nathI ne nA karavA jevuMya kazuM rahetuM nathI. jagata jANavA jevuM che. praznakartA : jANavuM kaI rIte ? dAdAzrI : "A zuM bane che ?" e "joyA karavAnuM ne 'jANyA" karavAnuM. prakRtinuM pRthakkaraNa praznakartA : prakRtinuM 'enAlisIsa' kaI rIte karavuM te samajAvo. dAdAzrI : savAranA UThIe tyArathI mahIM cAnI bUma pADe che ke zAnI bUma pADe che, evI khabara nA paDe ? e prakRti che. pachI bIjuM zuM mAge che ? tyAre kahe ke, "jarAka nAsto, cevaDo kaMIka lAvajo.' e paNa khabara paDe ne ? AvuM Akho dahADo prakRtine jue to prakRtinuM enAlisIsa' thaI jAya. enAthI dUra rahIne badhuM jovuM joIe ! A badhuM ApaNI marajIthI koI nathI karatuM, prakRti karAve che ! praznakartA : A to sthULa thayuM. paNa aMdara je cAlatuM hoya te kaI rIte jovuM ? dAdAzrI : e IcchA kone thaI, e ApaNe joI levuM? A icchA mArI che ke prakRtinI che, e ApaNe joI levuM. kAraNa mahIM be ja vastu karavAno kahIe chIe. enAthI ApaNA manamAM ema thAya ke "ApaNe A lagAma jhAlI che, to ja A cAle che.' e nIkaLI jAya. praznakartA : lagAma jhAlI ema kahyuM, eTale e ahaMkAra thayo ne? dAdAzrI : hA, paNa e pelo DiscArja ahaMkAra che. ahaMkArane ApaNe jANI levo joIe ane e paNa jANavuM joIe ke A zenA AdhAre cAle che ? chatA haju pAcho eno bhAva avaLo rahe che ke mAre lIdhe cAle che ! eTale Avo prayoga karIe ne, to e badhuM bahAra nIkaLI jAya ! A to chokaro ApaNane kahe, 'huM tAro bApa chuM.' to te ghaDIe ApaNane ema hoya ke, 'e ja bole che.' to ApaNane rIsa caDhe ane kyAre chokaro "zuM bolaze ?" te kahevAya nahIM. eTale vANI rekarDa che, te bolanAranI enI zakti nathI, ApaNIya zakti nathI. A to pArakI vastu pheMkAI jAya che, evI jAgRti rahevI joIe. evI rIte AgaLa vadhatAM vadhatAM to koI 'caMdubhAI'nI huM vAta karuM, to te ghaDIe mane e "zuddhAtmA' che evo mahIM khyAla ja rahevo joIe. koI pustaka vAMcatA hoIe tyAre temAM 'maMgaLAdevIe Ama karyuM ne maMgaLAdevIe tema karyuM.' to te vakhate maMgaLAdevIno AtmA dekhAvo joIe. praznakartA : chUTA rahIne 'jovuM e jAtanI prekaTisa karavI paDe ? dAdAzrI eka ja dahADo kare to A badhuM AvaDI ja jAya pachI. A badhuM eka ja dahADo karavAnI jarUra. bIjA badhA divaso tenuM te ja punarAvartana che. eTale ame eka ravivArane dahADe lagAma choDI devAno prayoga A prakAre jeTaluM thAya eTaluM karavuM. evuM nahIM ke Aje ne Aje ja pUruM karI levuM. AmAM 'klAsa' lAvavAno nathI. paNa 'posibala' karavuM ja. dhIme dhIme badhA joDe zuddha premasvarUpa thavAnuM che. praznakartA : zuddha premasvarUpa eTale kevI rIte rahevuM? dAdAzrI : koI mANasa hamaNAM gALa bhAMDIne gayo ane pachI tamArI pAse Avyo toya tamAro prema jAya nahIM, enuM nAma zuddha prema. phUla caDhAve toya vadhe nahIM. vadhe-ghaTe e badhI Asakti. jyAre vadhe nahIM, ghaTe nahIM, enuM nAma zuddha prema. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 137 138 AptavANI-6 prakRti para kaMTrola koNa kare ? praznakartA : Ape. dAdAzrI : te ghaDIe tamAre kaI dRSTie rahevuM paDe ? praznakartA : jJAtA-draSTA. dAdAzrI : ApaNane, ezaArAma karavA jaIe to gaMdha Ave, eTale jJAtA-draSTA ja rahevuM. prakRtimAM gaTaro-baTaro Ave, tyAre temAM jAgRta rahevuM. praznakartA : "ApaNe" "pADozI'ne 'joyA karIe ane tene vALIe nahIM, to e kema cAle ? e daMbha nA kahevAya ? dAdAzrI : ApaNane vALavAno zo adhikAra ? Dakhala karavAnI nahIM. e koNa calAve che, e jANo cho ? ApaNe calAvatA nathI, ApaNe vALatAya nathI, e 'vyavasthita'ne tAbe che. to pachI Dakho karIne zuM kAma che ? je ApaNo dharma nathI, temAM Dakho karavA jaIe to paradharma utpanna thAya ! praznakartA : prakRti upara kaMTrola Avato nathI. bAkI zuddhAtmAbhAva barobara rahe che. dAdAzrI : kaMTrola karavAnuM to polIsavALAne soMpI devuM ! prakRti upara kaMTrola lAvavAno nathI. kaMTrola lAvavAnuM zubhAzubha mArgamAM hoya che, tamArI prakRti upara kaMTrola koNa lAve have ? tame mAlika nathI. tame have 'caMdulAla" nathI ane je kare che te badhuM 'vyavasthita kare che. have tame emAM kemanuM kaMTrola lAvazo ? praznakartA : doSo dekhAya che te jaze ne ? dAdAzrI : je dekhAvA mAMDyA, e to cAlyA ja gayA jANo ne ! jagatane potAnA doSa dekhAya ja nahIM. pArakAMnA doSa dekhAya. tamane potAnA doSa dekhAyA ne ? praznakartA : potAnA doSa dekhAya che, paNa te TALI zakAtA nathI. dAdAzrI : nA evuM kazuM nA karatA. evuM ApaNe nathI karavAnuM. A vijJAna che. A to tamAre 'caMdulAla' zuM kare che, e tamAre joyA karavAnuM. basa, ATaluM ja tamAre karavAnuM. bIjuM tamAre kazuM kAma ja nahIM. caMdulAlanA uparI tame. caMdulAla to 'vyavasthita'nA tAbe che. 'vyavasthita preraNA Ape ne caMdulAla bhamaraDAnI peThe pharyA kare ! ane caMdulAlanI bahu moTI bhUla hoya tyAre tamAre kahevAnuM ke "caMdulAla ! AvuM karyuM nahIM posAya." ATaluM ApaNe kahevuM ! prakRtinI pajavaNI praznakartA : mokSa anubhavAya che, paNa prakRti eno svabhAva choDatI nathI. teno kaMTALo Ave che. dAdAzrI : prakRti eno svabhAva choDe ja nahIM ne ? ghara AgaLa sarakAra cogaradama gaTara khole to ? gaTara eno guNa Ape ke nA Ape ? praznakartA H amane A bhave ja jJAnathI ja avaLuM vartana 'sTopa' thaI jaze ke nahIM ! dAdAzrI : thaI jAya ! 'jJAnIpuruSa'nA kahyA pramANe kare to pAMcadasa varSamAM thaI jAya. are, varasa dahADAmAMya thaI jAya ! 'jJAnI puruSa to traNa lokano nAtha kahevAya. tyAM AgaLa zuM nA thAya ? kazuM bAkI rahe kharuM ? A dAdA pAse besIne badhuM samajI levuM paDe. satsaMga mATe TAIma kADhavo paDe. 'ame kevaLajJAna pyAsI, dAdAne kAje A bhava dezuM ame ja gALI......'-navanIta Amane tRSA zenI lAgI che ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 139 14) AptavANI-6 kevaLajJAnanI ja tRSA che. amAre have bIjI koI tRSA rahI nathI. tyAre ApaNe ene kahIe, "mahIM rahI che tRSA, tenI tapAsa to UMDI kara ?" tyAre kahe, 'e to prakRtimAM rahI che, mArI nathI rahI. prakRtimAM to koIne cAra AnI rahI hoya, koIne ATha AnI rahI hoya, to koIne bAra AnI rahI hoya." to "bAra AnIvALAne bhagavAna daMDa karatA haze ?" tyAre kahe, nA, bA tArI jeTalI khoTa teTalI tuM pUrI kara.' have prakRti che tyAM sudhI enI badhI khoTo pUrI thaI ja javAnI. jo Dakho nahIM karo, Dakhala nahIM karo to prakRti khoTa pUrI karI devAnI che. prakRti potAnI khoTa pote pUrI kare che. have AmAM 'huM karuM chuM' kahe ke Dakho thAya ! "jJAna" nA lIdhuM hoya to prakRtinuM Akho dahADo avaLuM ja cAlyA kare. ane have to savaLuM ja cAlyA kare. tuM sAmAne copaDI dauM, paNa mahIM kaheze ke "nA, AvuM nA karAya. copaDI devAno vicAra Avyo, tenuM pratikramaNa karo." ane jJAna pahelAM to copaDI dauM ne uparathI kahyuM ke vadhAre ApavA jevuM che. eTale atyAre je mahIM cAlyA kare che te samaktibaLa che ! jabarajasta samaktibaLa che. te rAta-dA'Do niraMtara kAma karyA ja kare !!! praznakartA : e badhuM prajJA kAma kare che ? dAdAzrI : hA, e prajJA kAma karI rahI che. prajJA mokSe laI javAne ghasaDI ghasaDIne paNa mokSamAM laI jAya. praznakartA : paNa dAdA, prakRtino phorsa ghaNIvAra bahu Ave che ? dAdAzrI : e to jeTalI bhAre prakRti hoya eTalo phorsa vadhAre hoya. praznakartA : paNa te vakhate "jJAna" paNa eTaluM ja joradAra cAle che. dAdAzrI : hA, 'jJAne'ya joradAra cAle. A "akramavijJAna' che, eTale mAramAra, laDI karIne paNa ThekANe lAvI de ! karArothI chUTo dAdAzrI : "huM kartA chuM' evuM tamane lAge che have ? praznakartA : svapnamAMya nahIM. dAdAzrI : zuM vAta karo cho ? kartApaNuM gayuM eTale mamatA gaI, ApaNI potAnI mamatA gaI, paNa pahelAnA karAra karelA te sAmAnI mamatA haju che ! sAmA loko joDe je karAra karelA. te karAra to pUrA karavA paDaze ne ? "e" jo choDI do to vAMdho nahIM, paNa hisAba cUkavyA sivAya koNa choDI de ? Avo "rIyala mArga" koka phero hoya che. tyAM saMpUrNa pada prApta thAya ! tyAM svataMtratA, saccI AjhAdI maLe ! bhagavAna paNa uparI nA rahe, evI AjhAdI prApta thAya ! ! bhale A "orata' uparI rahI haze, teno vAMdho nathI, paNa bhagavAna to uparI nA ja rahevA joIe ! 'orata' to jyAM sudhI jIvaze tyAM sudhI uparI rahe, paNa bhagavAna to kAyamane mATe uparI thaIne bese ne ? praznakartA : mokSa nA thAya to pharI pAchuM AvavuM paDe ne ? dAdAzrI : e Ave toya eka-be avatAra pUratuM ! paNa mukhya to zuM che ? ke ApaNA taraphanA karAra pUrA thaI javA joIe. enA taraphanA karAra bhale rahyA hoya, enA taraphanA karAra e pUrA karaze ! paNa ApaNA taraphanA bairAM-chokarAM badhAMnA hisAba to cUkavavA paDaze ne ? ApaNo A badho karArI mAla che, emAM tamAro zuddha upayoga jato raheto nathI. e mAla to jema jema samabhAve nikAla thato jAya, tema tema tamAro saMyama vadhato jAya. saMyamane ja puruSArtha kahyo che. jema jema saMyama vadhato jAya tema tema teno nikAla paNa jaladI thato jAya. 'oTomeTika badhuM thatuM thatuM 'kevaLajJAna" para AvI jAya. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 141 'tamAre kazuM karavAnuM nahIM. tamAre to nakkI karavAnuM ke "mAre dAdAnI AjJA pALavI che." ane nA paLAya toya tenI ciMtA nahIM karavAnI. tamAre dRDha nizcaya karavAno ke mArAM sAsu vaDhe che, to temanI joDe, dekhAya te pahelAM ja manamAM nakkI karavuM ke "mAre dAdAnI AjJA pALavI che ane AmanI joDe 'samabhAve nikAla karavo ja che.' pachI samabhAve nikAla nA thAya, to tame jokhamadAra nathI tame. tame AjJA pALavAnA adhikArI, tame tamArA nizcayanA adhikArI cho, enA pariNAmanA adhikArI tame nathI ? tamAre nizcaya hovo joIe ke mAre AjJA pALavI ja che. pachI nA paLAya to teno kheda tamAre karavAno nahIM. paNa huM tamane dekhADuM te pramANe pratikramaNa karavAnuM. atikramaNa karyuM mATe pratikramaNa karo. ATalo saraLa, sIdho ne sugama mArga che tene samajI levAno che ! [19] duHkha daIne mokSe nA javAya praznakartA : manuSya tarIke ApaNo dharma zo che ? dAdAzrI : kema karIne A jagatamAM ApaNAM mana-vacana-kAyA lokone kAma lAge e ApaNo dharma che. lokono dhakko khAIe, vANIthI koIne sArI samajaNa ApIe. buddhithI samajaNa pADIe, koIne duHkha nA thAya evuM ApaNe valaNa rAkhIe, e ApaNo dharma che. koI jIvane du:kha nA thAya, temAM badhA jIvanI bAdhA nA levAya to manuSya ekalAnI evI bAdhA levI joIe. ane manuSyanI bAdhA lIdhI hoya to badhA jIvanI bAdhA levI joIe ke A mana-vacana-kAyAthI koI jIvane duHkha nA ho. ATalo ja dharma samajavAno che ! A to paiNIne jAya eTale sAsu ene duHkha de ne e sAsune duHkha de. pachI narkagati bAMdhe. sAsuya samajI jAya ke chokaro khoI nAkhavo hoya to paiNAvavAno ! tamArA oriyA badhA pUrA thayA che ? praznakartA : ApanuM jJAna lIdhA pachI ema thAya che ke gaMgAnuM jema pavitra jharaNuM vahI jAya che, tema ApaNe paNa vahI javuM. dAdAzrI : hA, vahI javuM. koIne asara nA thAya, koIneya duHkha Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 143 144 AptavANI-6 praznakartA : nA. dAdAzrI : rAjI teya badhAMne kaMI rAkhavAnI jarUra nathI. ApaNA rastAmAM koI ADo Ave tyAre ene samajAvI paTAvIne kAma kADhI levAnuM che. Amane to ADA AvatAM vAra nA lAge. emano koIno ApaNane dhakko vAgI jAya, to sAmA phariyAda karavA javAnuM nahIM, paNa aTAvI-paTAvIne kAma kADhI levA jevuM che. pharaja bajAvo, paNa cetIne ! nA thAya e rIte. koIneya duHkha daIne ApaNe mokSe jaIe, e bane nahIM. koIne duHkha thayuM eTale ApaNe vahetA hoIe tyAMthI pelo doraDuM nAkhIne pakaDaze ke UbhA raho ane badhAMne sukha ApIe to badhAM javA de. pAnacAro karAvIe toya javA de, bIDI ApIe toya, chevaTe laviMgano dANoya Ape toya javA de. loka AzA rAkhe kaMIka maLaze. loka AzA nA rAkhe to Apa maherabAna zAnA ? mokSe janArA maherabAna kahevAya. te maherabAnI dAkhavatAM dAkhavatAM ApaNe javAnuM. praznakartA : lokone AzA hoya, paNa ApaNe AzA rAkhavAnI zI jarUra ? dAdAzrI : ApaNe AzA rAkhavAnI nahIM. A to emane pAnasopArI ke kaMIka ApIne cAlavA mAMDavAnuM. nahIM to A loko to UMdhuM bolIne aTakAvaze. eTale ApaNe aTAvI-paTAvIne kAma kADhI levAnuM. loka mokSe ema ne ema nA javA de. loko to kaheze, 'ahIM zuM du:kha che te tyAM haMDyA ? ahIM amArI joDe majA karo ne ?" praznakartA : paNa ApaNe lokonuM sAMbhaLIe to ne ? dAdAzrI : sAMbhaLIe nahIM toya e UMdhuM karaze. emane cAreya dizA khullI hoya ne tamAre eka dizA khullI hoya. eTale emane zuM? e UMdhuM karI zake ne tamArAthI UMdhuM nA karAya. badhAMne rAjI rAkhavAnAM. rAjI karIne cAlatA thavAnuM. Ama ApaNI sAme tAkIne jato hoya tyAM tene "kema cho sAheba ?" kahyuM, to e cAlavA de ane tAkIne joI rahyo hoya ne ApaNe kazuM nA bolIe, tyAre e manamAM kaheze ke A to bahu 'TesI'vALA che ! te pAchuM tophAna mAMDe ! praznakartA : ApaNe sAmAne rAjI karavA jaIe to ApaNAmAM rAga nA pesI jAya ? dAdAzrI : evI rIte rAjI nahIM karavAnuM. A polIsavALAne kevI rIte rAjI rAkho cho ? polIsavALA para rAga bese che tamane ? praznakartA : sarvisanA hisAbe koInI sAthe kaSAyo thaI jAya ke karavA ja paDe to, tethI AtmAne kaMI lAge kharuM ? dAdAzrI : nA, paNa pachI pastAvo thAya ne ? praznakartA : pharaja bajAvavAmAM kaSAyo karavA paDe to zuM karavuM ? dAdAzrI : tamArI vAta barAbara che. evo saMpUrNa saMyama nA hoya ke pharaja bajAvatAMya paNa saMyama rahe, chatAMya koIne bahu duHkha thAya to manamAM ema thavuM joIe ke baLyuM, ApaNA hAthe AvuM nA thAya to sAruM. praznakartA : paNa pharaja to bajAvavI ja joIe ne ? A polIsavALA zuM kare ? dAdAzrI : pharaja bajAvavI ja paDe, emAM cAle nahIM. e to polIsavALAe be-traNa cora pharatA hoya to pakaDavA ja paDe, emAM cAle nahIM. e vyavahAra che. paNa have emAM be bhAva rahe che, eka to pharaja bajAvatAM krUratA nA rahevI joIe. kUrabhAva je pahelAM raheto hato, te have rahevo na joIe. ApaNo AtmA (pratiSThita AtmA) nA bagaDe tema rAkhavuM. bAkI pharaja to bajAvavI ja paDe. gurakho hoya teneya bajAvavI paDe, ane bIjuM manamAM ema pazcAtApa rahevo joIe ke AvuM ApaNe bhAga nA Ave to sAruM ! Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] atAdito adhyAsa praznakartA : ame jyAre jyAre amArA vyavahAramAM ne vartanamAM AvIe chIe tyAre, 'huM zuddhAtmA chuM' ke 'caMdulAla chuM' enI kaMI ja samaja paDatI nathI. dAdAzrI : e samajI levAnI jarUra che. 'tame' caMdulAleya cho ne 'tame' 'zuddhAtmA'ya cho ! 'bAya rIleTiva vyupoinTa'thI tame 'caMdulAla' ne 'bAya rIyala vyu poInTa'thI tame 'zuddhAtmA' cho ! 'rIleTiva' badhuM vinAzI che. vinAzI bhAgamAM tame caMdulAla cho ! vinAzI vyavahAra badho caMdulAlano che ane avinAzI tamAro che ! have 'jJAna' pachI avinAzImAM tamArI jAgRti hoya. samajavAmAM jarA khAmI Ave to AvI ko'kavAra ko'kane bhUla thAya. badhAne thAya nahIM. tame caMdulAla eklA nathI. koI jagyAe tame sarvisa karatA ho to tame enA nokara cho. te ApaNe nokara tarIkenI badhI pharajo pUrI karavAnI. koI kaMI kAyamano nokara nathI. praznakartA : atikramaNa eTalAM badhAM hoya che ke eka prasaMga pUro nA karyo hoya, tyAM bIjo taiyAra hoya. tyAM AgaLa pratikramaNano upayoga AptavANI-6 karavA jatAM bIjo phorsa eTalo badho Ave che ke ene 'penDiMga'mAM rAkhavuM paDe che. 146 dAdAzrI : e to DhagalebaMdha Ave. DhagalebaMdhano samabhAve nikAla karazo. tyAra pachI dhIme dhIme e jora ochuM thaze. A badhuM pudgala che, eTale pudgala zuM ke pUraNa je kareluM che te atyAre galana thAya che, teno samabhAve nikAla karo. eTale ApaNe amuka apekSAe caMdulAla chIe, amuka apekSAe zeTha paNa chIe, amuka apekSAe AnA sasarA paNa chIe, paNa te ApaNe ApaNI 'limiTa' jANIe ke nA jANIe ke keTalI apekSAe huM sasaro chuM ? pelo coMTI paDe ke tame kAyamanA AnA sasarA cho. tyAre ApaNe kahIe 'nA bhaI, kAyamano sasaro to hoto haze ?' ApaNe to 'zuddhAtmA' chIe ne 'caMdulAla' to vaLagaNa che. paNa anAdikALano pelo adhyAsa che, tethI e bAju ne e bAju ja kheMcI jAya che. DaoNkaTare kahyuM hoya ke jamaNA hAthane vAparazo nahIM, toya jamaNo hAtha thALImAM ghAlI de ! paNa 'A' jAgRti evI che ke tarata ja khabara paDI jAya ke A bhUla thaI. AtmA e ja jAgRti che. AtmA e ja jJAna che. paNa pahelAMnI ajAgRti Ave, eTale ajAgRtino thoDo vakhata mAra khAya. praznakartA : A dIkaro mAro, A dIkarI mArI ema thAya, ene pAchuM 'huM zuddhAtmA chuM' ne 'A to na hoya mAruM, na hoya mAruM' emeya thAya. dAdAzrI : mahIM guNAkAra thAya, tenA pAchA bhAgAkAra karI nAkhIe. mahIM badhA jAta jAtanA 'kArako' che. eka-be ja nathI. A to badhI mAyA che. eTale e to ApaNane jAtajAtanuM dekhADe. A badhAne ApaNe oLakhavA paDaze. A ApaNo hitecchu che, A duzmana che, ema badhAne oLakhavA paDaze. praznakartA : amAre to mahIM avaLI-havaLI badhI ja jamAto bhegI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 147 148 AptavANI-6 che, A to rojanuM ja che. dAdAzrI : koI paNa bhAva ApaNane mahIM utpanna thAya ane teno AmaLo caDhe to tyAMthI choDI devuM badhuM. AmaLo caDhe ke tarata badhuM UMdhe raste che, evI khabara paDI jAya. jyAM hatA tyAMthI huM zuddhAtmA chuM' karIne bhAgI javuM. nirAkuLatAmAMthI jarAka vyAkuLatA utpanna thaI ke "A ApaNuM sthAna na hoya" karIne bhAgI javuM. khabareya nA hoya ke A mArA nAme khoTuM bolIne Avyo che. eTale pachI abhiprAya paDe ke A jUTho che; khoTo che. dAdAzrI : bhagavAne to eTale sudhI kahyuM che ke gaI kAle ApaNA gajavAmAMthI so rUpiyA eka mANasa laI gayo ne ApaNane aNasArAthI ke AjubAjunA vAtAvaraNathI e khabara paDI. pachI bIje dahADe e Ave to enA para dekhatAMnI sAthe zaMkA karavI e guno che. praznakartA : ane A abhiprAya rahe che ke A jaTho che, to e guno praznakartA: ahIM ja mArI bhUla thAya che. AkuLatA-vyAkuLatA thAya tyAre huM bhAgI jato nathI, paNa sAmo besI rahuM chuM. dAdAzrI : atyAre besavA jevuM nathI. AgaLa upara besajo. hajI zakti barAbara AvyA vagara besIe to mAra khAIe. 'ApaNo' to nirAkuLatAno pradeza ! jyAM kaMI paNa AkuLatA-vyAkuLatA che, tyAM karma baMdhAze. nirAkuLatAthI karma baMdhAya nahIM. vyAkuLa thaIne A saMsArano kaMI paNa phAyado thavAno nathI ne je thaze e to 'vyavasthita' che, mATe nirAkuLatAmAM rahevuM. jyAM sudhI zuddha upayoga rahe, tyAM sudhI nirAkuLatA rahe. amAre nAnapaNamAM AvI buddhi hatI. sAmAne mATe "pIDI' abhiprAya bAMdhI de. game tenA mATe spIDI abhiprAya bAMdhI de. eTale huM samajI jAuM ke tamAruM A badhuM zuM cAlatuM haze ? kharI rIte to, koInAya mATe abhiprAya rAkhavA jevuM jagata ja nathI. ko'kane mATe abhiprAya rAkhavo e ja ApaNuM baMdhana che ne koInA abhiprAya rahyA nahIM e ApaNo mokSa che. ko'kane ne ApaNane zuM levAdevA ? e enAM karma bhogavI rahyA che, ApaNe ApaNAM karma bhogavI rahyA chIe. sau saunAM karma bhogavI rahyAM che. emAM koIne levAdevA ja nathI, koIno abhiprAya bAMdhavAnI jarUra ja nathI. praznakartA : have amAre abhiprAya kyAM baMdhAya che, vyavahAramAM baMdhAya che. A to evuM bane ke mane khabara paNa nA hoya ne kaheze, A caMdulAlane kahyuM che, tamane 5000 rUpiyA ApI gayA ne ? tyAre mane dAdAzrI : zaMkA karavI tyAMthI ja guno utpanna thAya che. bhagavAne zuM kahyuM che ke gaIkAle enAM karmanA udayathI cora hato ne Aje nA paNa hoya, A to badhuM udaya pramANe che. praznakartA: paNa to amAre vartavuM kevI rIte ? ame jo abhiprAya nathI rAkhatA, to e paMdhI paDyo ke A to ThIka che, A kaMI bolavAnA nathI. mATe ApaNe roja roja AkSepo nAkhatA jAva. dAdAzrI : nahIM, ApaNe to ene abhiprAya ApyA sivAya cetIne cAlavuM. ApaNe gajavAmAM paisA rAkhatA hoya ne ApaNe jANyuM ke A mANasa ahIMthI uThAvI gayo che, to koInI upara abhiprAya nA baMdhAya. eTalA mATe ApaNe paisA bIjI jagyAe mUkI devA. praznakartA : ema nathI, A to eka mANasa potAno koI bIjo leNadAra hoya, ene ema kaheze, "meM caMdubhAIne kahyuM che, emaNe tamane paisA mokalI ApyA che.' tyAre thAya ke huM tane maLyo nathI, tuM mane maLyo nathI ne ATaluM jUThuM bole che ? mAre AvuM bane, tyAM have kevI rIte vartavuM ? dAdAzrI : hA, evuM badhuM khoTuMya bole, paNa e bolyo zAthI ? kema bIjAnuM nAma nA dIdhuM ne caMdubhAInuM ja de che? mATe ApaNe kaMIka gunegAra chIe. ApaNA karmano udaya e ja ApaNo guno che. praznakartA : paNa ahIMyAM mAre vartavuM kema ? Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 149 dAdAzrI : rAga-dveSathI A saMsAra Ubho thAya che. AnuM mULa ja rAga-dveSa che. rAga-dveSa kema thAya che ? tyAre kahe ke koInAmAM Dakhala karI ke rAga-dveSa Ubho thayo. e gharamAMthI corI gayo hoya chatAMya tame ene cora mAno, to tamAro rAga-dveSa Ubho thayo. kAraNa ke 'A cora che' evuM tame mAno cho ane e to laukika jJAna che. alaukika jJAna tevuM nathI. alaukikamAM to eka ja zabda kahe che ke te tArA ja karmano udaya che. eno karmano udaya ane tArA karmano udaya, e be bhegA thAya eTale e laI gayo. temAM tuM pharI pAcho zA mATe abhiprAya bAMdhe che ke A cora che ? ame to tamane kahIe ne ke, cetIne cAlo, haDakAyeluM kUtaruM mahIM pesI jAya che ema lAge ke tarata 'ApaNuM' bAraNuM vAsI do. paNa tenI para tame ema kaho ke A haDakAyeluM ja che, to e abhiprAya bAMdhyo kahevAya. praznakartA : are dAdA, kUtaruM pesI jaze, mATe bAraNuM vAsavAne badale huM sAmo jora karuM ane bAraNuM baMdha karatAMya bAraNAno phajeto karuM ne kUtarAnoya phajeto karuM ! dAdAzrI : A badhuM laukika jJAna che. bhagavAnanuM alaukika jJAna to zuM kahe che ke koInI upara Aropeya nA Apazo, koInI u52 abhiprAya nA bAMdhazo. koInA mATe kazo bhAva ja nA karazo. 'jagata nirdoSa ja che !' evuM jANazo to chUTazo. jagatanA tamAma jIvo nirdoSa ja che ne huM ekalo ja doSita chuM, mArA ja doSe karIne baMdhAyelo chuM, evI dRSTi thaze tyAre chUTAze. bhagavAne jagata nirdoSa joyuM, mane paNa koI doSita dekhAtuM nathI. phUlahAra caDhAve toya koI doSita nathI ne gALo bhAMDe toya koI doSita nathI ane jagata nirdoSa ja che. A to mAyAvI dRSTine laIne badhA doSita dekhAya che. AmAM khAlI dRSTino ja doSa che. dAnezvarI mANasa dAna Ape che tene e kahe, A dAna Ape che e kevA sarasa loko che ?" tyAre bhagavAna kahe che ke tuM zuM karavA rAjI thAya che ? e enAM karmanA udaya bhogavI rahyo che. dAna lenArAya enAM AptavANI-6 karmanA udaya bhogavI rahyA che. tuM vacce vagara kAmano zuM karavA bhAMjagaDa kare che ? corI karanArA corI kare che, eya enAM karmanA udaya bhogavI rahyA che. jagata AkhuMya potapotAnAM karmane ja vede che ! 150 ame tamane jyArathI joyA, jyArathI oLakhyA, tyArathI amAro to koI divasa abhiprAya nA badalAya. pachI tame Ama pharo ke tema pharo, e badhuM tamArA karmanA udayane AdhIna che. jyAM sudhI potAnA doSo dekhAtA nathI ane pArakAnA ja doSo dekhAyA kare che, evI dRSTi jyAM sudhI che, tyAM sudhI saMsAra Ubho rahevAno. ane jyAre pArakAnA ekuya doSa nahIM dekhAya ane potAnA badhA ja doSo dekhAze, tyAre jANavuM ke mokSe javAnI taiyArI thaI. basa ATalo ja dRSTiphe2 che ! pArakA doSa dekhAya che e ja ApaNI ja dRSTimAM bhUla che. kAraNa ke A badhA jIvo koI potAnI sattAthI nathI, parasattAthI che. potAnAM karmanA AdhAre che. niraMtara karmone bhogavyA ja kare che ! emAM koI koIno doSa hoto ja nathI. jene A samajaNa paDI te mokSe jaze. nahIM to vakIlAta jevI samajaNa paDI, to ahIMno ahIM ja raheze. ahIMno nyAya tolaze to ahIMno ahIM ja raheze. ////////// Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] cIkaNI 'phAIlo'mAM samabhAva praznakartA : saMsAramAM moTAmAM moTuM kArya, A phAIlono 'samabhAve nikAla' karavAnuM che, te che ne ? dAdAzrI : hA, A 'phAIlo'nI ja bhAMjagaDa che. A 'phAIlo'thI ja tame aTakyA cho. A phAIloe ja tamane AMtaryA che. bIjuM koI AMtaranAra nathI. bIje badhe vItarAga ja cho tame. praznakartA : bhAva ghaNo hoya chatAM samabhAve nikAla nA thAya, to zuM karavuM ? dAdAzrI : hA, tevuM bane paNa tenI jokhamadArI ApaNI nathI. ApaNe nakkI evuM rAkhavuM joIe ke 'samabhAve nikAla' nA thAya toya ApaNe ApaNo samabhAve nikAla' karavAno bhAva pheravavo nathI ja. manamAM evuM thavuM joIe ke baLyuM have nikAla nathI karavo. mAre 'samabhAve nikAla' karavo ja che, evo bhAva ApaNe choDavo nahIM. 'samabhAve nikAla' nA thAya, e 'vyavasthita'nA tAbAnI vAta che. praznakartA : Aje nikAla nA thAya to, kAle paramadivase thAya ja ne ? dAdAzrI : eMsI TakA to nikAla enI meLe ja thaI jAya. A to AptavANI-6 dasa-paMdara TakA ja nA thAya. teya pAchI bahu cIkaNI hoya tenuM ja. temAMya ApaNe gunegAra nathI, 'vyavasthita' gunegAra che. ApaNe to nakkI ja karyuM ke 'samabhAve nikAla' karavo ja che. ApaNA badhA ja prayatno samabhAve nikAla' karavAnA hovA joIe. 152 atyAre to darekane cIkaNI phAIla hoya. cIkaNI phAIla nA lAvyA hoya to, jJAnI pAse kaMI varSonAM varSo besI rahevAnI jarUra ja nA paDe. praznakartA : dAdA, evuM kaMIka karo ke phaTa daIne phAIlo UDI jAya. dAdAzrI : evuM che ke AtmAnI je zakti che te jyAM sudhI pragaTa nA thAya tyAM sudhI pUrNakAma nA thAya. have huM karI ApuM to tamArI zakti pragaTa thayA vagaranI rahe. pragaTa to ApaNe ja karavI joIe ne ? AvaraNa to toDavuM paDe ne ? ane ApaNe nakkI karyuM ke A phAIlono nikAla karavo ja che, tyArathI e AvaraNa tUTaze. emAM tamAre kazI mahenata nathI. khAlI tamAre to evo bhAva ja karavAno che. sAmI phAIla vAMkI thAya toya ApaNe to phAIlano 'samabhAve nikAla' karavo. ApaNe to AtmAne nirAlaMba karavAno che. nirAlaMba nA thAya to avalaMbana rahI jAya ane avalaMbana rahe tyAM sudhI 'ebsolyuTa' nA thAya ! nirAlaMba AtmA e 'ebsolyuTa' AtmA che. to tyAM sudhI ApaNe javAnuM che. bhale A bhavamAM nA javAya, teno vAMdho nathI. Avate bhave to tevuM thaI ja javAnuM che, eTale A bhavamAM to ApaNe AjJA pALIne samabhAve nikAla' ja karavAno che. e moTI AjJA che ane cIkaNI phAIla, te keTalI hoya ? te kaMI ochI baseM-pAMcase hoya che ? be-cAra ja hoya ane kharI majA ja cIkaNI phAIla hoya tyAM Ave ne ? praznakartA : ghaNI vakhata cIkaNI phAIlano nikAla karatAM karatAM bhAre paDI jAya, tAva AvI jAya ! dAdAzrI : e badhI nirbaLatA nIkaLI jAya che. jeTalI nirbaLatA nIkaLI eTaluM baLavAnapaNuM ApaNAmAM utpanna thAya. pahelAM hatuM, tenA karatAM vadhAre baLavAnapaNuM ApaNane lAge. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 153 154 AptavANI-6 dAdAzrI : hA, ene ApaNe ja cIkaNI karI che, mATe ApaNe enI cIkAza kADhavAnI che ane bhoLA mANasanI badhI phAIlo bhoLI hoya. praznakartA : cIkaNI phAIlovALA luccA hoya ? dAdAzrI : nA, emane luccA nA kahevAya. ahaMkAre karIne cIkaNuM kara kara karyA kare. ane bhoLA mANasa 'sAruM tyAre' kahIne choDI de. ene ahamUnI kazI ja paDelI nA hoya ne.' ame eka gAmamAM 'kaMTrAkaTa' karavA gayA hatA. pula bAMdhavAno hato, 1939nI sAlamAM. tyAre mArI UMmara 30-31 varSanI hatI. te gAmano vANiyo Akho dA'Do dhaMdho kare paNa rAtre jugAra ramI Ave ne paisA bagADe. rAtre vANiyo moDo Ave eTale tenI vahu che te ene sAro karIne mAre. te gAmanA loko amane kahevA AvyA ke, "haMDo zeTha, tyAM joyA jevuM che." kahyuM, 'alyA, zuM joyA jevuM che ?" tyAre e loko kahe, 'tame cAlo to kharA." te ame tyAM gayA. tyAM to bAraNuM aMdarathI vAseluM joyuM. aMdara enI bAyaDI lAkaDI Ama mAratI haze tyAre vANiyo zuM kahe, 'le letI jA, le letI jA, le letI jA !!!' A to kharuM ! A navuM zAstra bhaNyA ApaNe !! tyAre gAmaDAvALA mane kahe ke baI roja Ane Ama mAre che ne zeThiyo zuM bole che ke le letI jA !! A zeTheya che ne akkalavALo. A to duniyA che. duniyAmAM jAta jAtanA raMga hoya ! vANiyAe AbarU rAkhI ne ? ApaNe to evI AbarU rAkhavAnI nathI, ApaNe to AbarU rahelI ja che. ApaNe to phakta 'samabhAve nikAla karavAno che. vANImAM madhuratA - "kaoNjhijha'tuM pariNAma doSa ja badhA vANInA che. vANI sudhare nahIM, mIThI nA thAya to AgaLa phaLe nahIM. dehanA doSa to ThIka che, ene bhagavAne 'leTa go' karyA. paNa vANI to bIjAne vAge ne ? vANImAM madhuratA AvI ke gADuM cAlyuM. e madhura thatI thatI chellA avatAramAM eTalI madhura thAya ke enI joDe koI 'phUTa'ne sarakhAvI nA zakAya, eTalI mIThAzavALI hoya ! ane keTalAka to bole to evuM lAge ke pADAo boMgaDe che ! Aya vANI che ne tIrthakara sAhebonIya vANI eka vakIla to enA asIlane kahe ke, 'tame ahIMthI jAva cho ke nahIM ? nahIM to tamane kUtaruM kaMDAvIza !" AnuM nAma vakIla. LL.B. !! have asIleya evA badhA. ThAma-ThekANAM vagaranI A duniyA che. ame Ane polamapola kahIe chIe. gunegAra chaTakI jAya ne binagunegAra pakaDAI jAya ! Ane polampola nA kahevAya, to zuM kahevAya ? A jagatanA vyavahArathI jagata polampala che ane kudaratanA niyamathI jagata bilakula kAyadesara che. lokone Ano hisAba gaNatAM nathI AvaDato. A dekhAya che te hisAba Avyo ? nA, nA. A kudarata kahe che, pahelAMno hisAba hato te A Avyo ane have Ano hisAba to pachI Avaze. mATe ApaNe bhUla bhogavI levAnI. je atyAre du:kha bhogavato hoya e enI potAnI ja bhUla che, bIjA koInI bhUla nathI. praznakartA : A cIkaNI phAIlo' che teya ApaNI ja bhUlane ? praznakartA: bhAva evA karyA hoya ke AvI syAdvAda vANI prApta ho, AvI madhurI vANI prApta ho to te bhAva ja evI vANInI rekarDa kADhe ne ? dAdAzrI : nA. evuM nahIM. vANI to ApaNe bhAvathI evI mAMgaNI dararoja karavAnI ke mArI vANIthI koIne paNa duHkha nA ho ane sukha ho. paNa ekalI mAMgaNI ja karavAthI kazuM nA vaLe. evI vANI utpanna thAya, enAM 'kaoNjhijha karavAnAM. tethI tevuM phaLa Ave. vANI e phaLa che. sukha devAvALI vANI nIkaLe, eTale e mIThI thatI jAya ane duHkha devAvALI vANI kaDavI thatI jAya. pachI pADA bagaDe ne e boMgaDe, beu sarakhuM lAge ! Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 155 1pa6 AptavANI-6 mazkarIthI vacanabaLa tUTe ! praznakartA : vacanabaLa kevI rIte utpanna thAya ? dazAya evI thaze ! Avo niyama ja che ! mATe A dazAo sAcavo. praznakartA : mArAthI to moTAnI mazkarI thaI jAya che. dAdAzrI : evuM che ke tame to atyAre A vAta jANI ke mazkarI karavI e guno che, huM to nAnI uMmaramAM jANato hato, toya ATha-dasa varSa sudhI mazkarI thayA karI. tamane to bahu jhapATAbaMdha jatI raheze. chatAMya evI mazkarI karavAmAM vAMdho nathI ke jenAthI koIne duHkha nA thAya ane badhAne AnaMda thAya. ene nirdoSa gammata kahI che. e to ame atyAreya karIe chIe, kAraNa mULa jAya nahIM ne ? paNa emAM nirdoSatA ja hoya ! sticilal Flexibility dAdAzrI : eka paNa zabda mazkarI mATe vAparyo nA hoya, eka paNa zabda khoTA svArtha ke paDAvI levA mATe nA vAparyo hoya, zabdano dupayoga nA karyo hoya, potAnuM mAna vadhe eTalA mATe vANI nA bolyA hoya, tyAre vacanabaLa utpanna thAya che. praznakartA : potAnA mAnane mATe ane svArtha mATe barobara che, paNa mazkarI karI temAM zo vAMdho che ? dAdAzrI : mazkarI karI te to bahu khoTuM. enA karatAM mAna karo te sAruM ! mazkarI to bhagavAnanI thaI kahevAya ! tamane ema lAge che ke A gadheDA jevo mANasa che, paNa e to bhagavAna che ! 'AphaTara ola" e zuM che, e tapAsa karI lo ! 'AphaTara ola' to bhagavAna ja che ne ? mane mazkarInI bahu Teva hatI. mazkarI eTale kevI ke bahu nukasAnakAraka nahIM, paNa sAmAne manamAM asara to thAya ne ? ApaNI buddhi vadhAre vadhelI hoya, teno durupayoga zemAM thAya ? ochI buddhivALAnI mazkarI kare emAM ! A jokhama jyArathI mane samajAyuM, tyArathI mazkarI karavAnI baMdha thaI gaI. mazkarI e kaMI thatI haze ? mazkarI e to bhayaMkara jokhama che, guno che ! mazkarI to koInIya nA thAya. praznakartA paNa vadhAre buddhivALAnI mazkarI karIe, to zo vAMdho ? dAdAzrI : nA, paNa ochI buddhivALo mazkarI svAbhAvika rIte kare ja nahIM ne ? praznakartA : ramakaDAM jevAM nAnAM nAgoDiyAM chokarAM joDe tamane phAve che kemanuM? dAdAzrI : ame "kAunTara pulI'nA seTa rAkhIe chIe. eTalA badhA seTa rAkhIe chIe ke koI mANasa ahIM Avyo ke tevI ja amAre kAunTara pulI' goThavI devAnI. eTale AvuM bALaka Ave ne mane "je. je kare, to mAre enI joDe vAtacIta karavI paDe. amArAthI bALaka kyAreya paNa bhaya nA pAme. praznakartA : ApanI samakakSAnuM Ave to zuM karo ? dAdAzrI : AnI samakakSA hotI ja nathI. A ajoDa pada gaNAya che. zAstrakAroe ja Ane ajoDa kahyuM che. amane TrenamAM koI maLe ne ame 'jJAnI' chIe ema e jANato nA hoya, toya ame pulI goThavI daIe, ame pesenjara chIe evI. amArI samakakSAno Ave to to huM eno ziSya thaI jAuM. ame to pahelethI nakkI kareluM che ke darekanA ziSya thaI javuM. eTale ene aDacaNa nA paDe. je ziSya thAya te ja potAno guru thaze, mATe cetIne koI bhagavAna Ama Ama cAlatA hoya ene ApaNAM loko hase. alyA, zuM mazkarI kare che ? mahIM bhagavAna samajI gayA badhuM ! bhagavAnanI AvI dazA thaI, tenI para tuM mazkarI karuM chuM ema ? tArI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 cAlajo. mATe gurupaNuM karI besazo nahIM. ane pelAnA ziSya thaIe to amane zuM phAyado thAya ? ame pelAnA ja guru thaI beThA hoIe ! aDacaNa Ave to pUchavA AvavuM paDe ! praznakartA : e beThuM nahIM dAdA. 157 dAdAzrI : ame ziSya thayA eTale saMbaMdha baMdhAyo. eTale pharI e amArI pAse ziSya thaIne Avaze. ame ziSya na thayA hota to e amArI pAse Avata nahIM ane lAbha uThAve nahIM. saMsAra - pArasparika saMbaMdho vyavahAranA saMbaMdho vyuta svabhAvanA che ane tame acyuta cho. saMsAranA saMbaMdho kyAre phasakI jAya, te zuM kahevAya ? praznakartA : evA ja che. evuM to anubhavamAM AvI gayuM. dAdAzrI : tAre hau anubhavamAM AvI gayuM ? tArAM mammI hauM cyuta svabhAvanAM che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : sahu koI sAthe zruta thanAro saMbaMdha che paNa e to manamAM ApaNe samajavAnuM, vyavahAramAM to evuM bolavAnuM, 'mammI, mane tArA vagara gamatuM nathI !' mammIya bole, 'bAbA, mane tArA vagara gamatuM nathI !' ane mahIM jANe ke, A cyuta svabhAvanA che. A badhuM 'DrAmeTika' che. tame mahIM 'huM zuddhAtmA chuM' ema jANo ne A 'caMdubhAI'nA nAmanuM nATaka bhajavavAnuM. A DrAmAmAM rAga-dveSa nA hoya. DrAmAmAM mArAmAra kare, vaDhavaDhA kare, paNa mahIM rAga-dveSa nA hoya. A DrAmA je cAlI rahyo che, e to tuM 'riharsala' karIne ja Avelo che. tethI to ame 'vyavasthita' che ema kahIe chIe, nahIM to kyAranoya A badhuM pheravI nA nAkhe ? A duniyAmAM DrAmA karavAne badale loko kalekTaranI jagyA maLI AptavANI-6 hoya to te ghera pAMsaro beTho hoya, paNa oNphisanI khurazImAM to ADo thaI jAya. ghera ApaNe jaIe to, 'Avo, beso kare' ne khurazImAM hoya to UMcuM jue paNa nahIM ! 'zuM A khurazI tane kaiDe che ?' e tane gAMDapaNa vaLagADe che ? 'huM chuM, huM chuM' kare. 'alyA, zemAM che tuM ?" ghera to tane vahu TaiDakAve che ! kaMIka to samajavuM joIe ne ? badhA joDe pAraspArika saMbaMdha che. jagata eTale zuM ? paraspara sadbhAvanA ! kalekTara hoya ke pachI nokara hoya, paNa paraspara sadbhAvanA hovI joIe ane 'helsiMga necara' hovo joIe, 'oblAIjiMga' necara hovo joIe ! 158 ////////// Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 AptavANI-6 [22] tamane duHkha che ja kyAM ? A saMsAramAM tamane du:kha che ja kyAM? duHkha to davAkhAnAmAM che, jyAM paga UMco bAMdhelo che ! bhayaMkara dAjhelA che, temane duHkha che. tamane du:kha ja zuM paDyuM che ? amathA bUmAbUma karo cho, vagara kAmanAM !!! Amane to cha-cha mahinAnI jelamAM ghAlI devA joIe ! tame sArI vastune kharAba kaho cho, to kharAbane zuM kahezo ? davAkhAnAmAM jyAM du:kha che tene duHkha kaho ne duHkha nathI tene duHkha kema kahevAya ? ame amArI jiMdagImAM kyAreya paNa duHkha che evuM bolyA nathI. AvuM to bolAtuM haze? ApaNe zuM mUrakha mANasa chIe ? be AnI, cAra AnI, ATha AnI, bAra AnI, badhuM ja sarakhuM ? duHkha to davAkhAnAvALAne che. A baMgalAomAM, palaMgamAM sUtA che, temane nathI. paga UMcA bAMdhelA hoya, dAjhelA hoya temane tame joI Avo to potAne duHkha nathI evo bhAsa thAya. kudaratane mATe potAne AnaMda thAya ke ohoho ! kudarate kevI sarasa 'plesa' mane ApI che ? A to lokone bhAna ja nathI ne ? A to sArAne vagovyo ne nabaLAneya vagovyo ! vagovaNuM karavuM e ja dhaMdho che. Ane mANasAI kema kahevAya ? kone takalIpha kahevI, enI limiTa hovI joIe ke nahIM ? 'Aje mane bhUkha nA lAgI, Aje mane A takalIpha. A te kevI meDanesa ?" keTalAka loko, mArA page phrekacara thayeluM tyAre page vajana laTakAveluM joIne kahe, 'tamane bhagavAne AvuM zA mATe duHkha ApyuM haze ? have bhagavAna che ja nahIM !' alyA, bhaI, mane kyAM du:kha ApyuM che ? e to tamane evuM lAge che. duHkha Ane kahevAya nahIM, du:kha to ahIM kANuM pADIne khAvAnuM hoya, ahIM kANuM pADIne pezAba karavAno hoya, ene duHkha kahevAya. A nAnA bAbAo hoya, temane bahu duHkha hoya bicArAone. ene duHkha thAya tyAre raDe kharo paNa bole nahIM ke mane A duHkhe che ! ane A akkaramIo khAtI vakhate nava roTalI khAI jAya ne kaheze ke huM du:khI chuM ! zuM kahevAya A lokone ? duHkhanI vyAkhyA hovI joIe ke nA hovI joIe ? ane sukhanI vyAkhyAya hovI joIe ke sukha kone kahevAya ? saMsAramAM sukha apAra che paNa lokothI bhogavAtuM nathI ! kevAM sukho che ! dUdhapAkeya joDe maLe ne mAlapUDAya maLe, pAchA cokhkhA ghInA ! ghArI maLe, dALa, bhAta, zAka maLe toya paNa A duHkhI ! A manuSya sivAya bIjAM jAnavarone pUchI Avo joIe, 'duHkha che ?" evuM manuSyamAMya halakI komamAM pUchI Avo joIe ? praznakartA : paNa tame to kaho cho ke ghArI khAvAnI ne pAchuM emAM tanmaya nahIM thavAnuM. dAdAzrI : e tamArI lAInanI vAta che. tamane jevuM rAja karatAM AvaDe evuM rAja karo ! kevAM sukho sAme AvIne UbhAM rahyAM che, tyAre du:kha gA gA karyA kare che ! A jagatamAM koI kALe kANa karavA jevuM ja nathI. phakta vIsaekavIsa varSanI juvAna chokarI hoya ne ene kaMI haiyuM-chokaruM nA hoya ne te vidhavA thaI hoya to tenI kANa karavA jevI kharI. kANa eTale kleza karavA jevI to koI vastu ja nathI jagatamAM ! toya Akho dahADo kleza, kleza ne kleza ! alyA, zuM bhaNyA ? tame kevuM bhaNyA cho ? AnuM nAma bhaNatara ja nA kahevAya ne ? "thIyarI' oNpha rileTiviTI' samajavI joIe ne ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 161 162 AptavANI-6 sAsuone pUche tyAre kaheze, 'mArI vahu kharAba che." tema badhI vahuone pUche, tyAre kaheze ke 'mArI sAsu kharAba che !" alyA, evuM kema karIne banI zake ? badhI vahuo, badhI sAsuo kharAba che ? A jAnavaroya amuka hadanAM duHkhone 'risponsa' ApatAM nathI. ane manuSyo risponsa ApI de che. eTalI badhI 'phUlizanesa' che ! A lokonuM dRSTibiMdu 100 TakA roMga che. praznakartA : badhAya 100 TakA roMga hoya, te kaI rIte kahevAya ? dAdAzrI : ughADI AMkhe aMdhA che. ughADI AMkhe aMdhA eTale potAnA hitAhitanuM bhAna nathI. huM zuM boluM to hita ne zuM karuM to hita, huM zuM jANuM to hita, enI khabara ja nathI. jemAM ne temAM nakalo karavAmAM zUrA thaI gayA che ! badhuM badalAI gayuM che. ApaNA hindustAnanA loka to koInI nakala kare ja nahIM. asalamAM to ApaNA uparathI jagata nakalo karelI. A moDarna jamAno Avyo che, teno mane vAMdho nathI. huM jANuM chuM ke A yuga che, te A yuga AvI rIte cAlyA ja karavAno che. huM yugathI chUTo rahuM nahIM. paNa A hita karyuM ke ahita karyuM te huM jANuM. A lokoe saMpUrNa ahita karyuM che. mane game teTalo tAva Ave paNa gharanAMe kyAreya koIe jANyuM nathI. emAM zuM jaNAvavAnuM ? A loka tAvavALA nathI ? Amane zuM jaNAvavAnuM ? A to pAchA bhUlI jaze bicArAM ! 'huM to anaMta zaktivALo chuM." mAre vaLI A lokone zuM jaNAvavAnuM? A loko to 'tAva che, tAva che' karIne pAchA peluM tharmomITara lAvIne mUke ! 1001, 101, 102deg ema gaNyA kare ! alyA, A to tAva jANavAnuM sAdhana che. sAdhya vastu nathI ! mane duHkha che ema kaho cho ? duHkha to hatuM "rIleTiva'mAM, e 'rIyala'mAM hatuM nahIM. e Aropita hatuM. jyAM tame nathI tyAM duHkha mAnavAmAM AveluM che 'roMga bilIpha'thI ! 25 TakA hatuM, tene tame bolyA ke 'mane A duHkha thayuM che" evuM bolyA ke e 100 TakA thaI gayuM ! praznakartA : huM zarIranI joDe bhego thaI gayo. eTale mane 25 TakA ne badale 100 TakA duHkha lAgI jAya che. dAdAzrI : jagata AkhuM 'huM ja caMdulAla chuM' evuM ja jANe che. A to Avo judo vyavahAra, have tame zIkhyA ! praznakartA : paNa have 'caMdulAlane du:kha che' kahIe to duHkha 25 TakAnuM 25 TakA ja rahe ne ? dAdAzrI : hA, pachI vadhe nahIM. nahIM to 100 TakA thaI jAya. A to lokone bhAna ja nathI. te du:khone UlaTAM vadhArI nAkhe che. potAnAM du:khonuM varNana karIne duHkhone UlaTAM vadhArI nAkhe che ! loko ciMtA karyA kare che ne ? A ciMtA karavAnIya hada hoya. badhAM kaMI 'jJAnI' hotAM nathI ke jemane ciMtA nA ja thAya. eTale eno kaMI niyama hoya ke nA hoya ? kyAM sudhI ciMtA karavI ? ciMtA eTale ciMtavana karyA karavuM ke have zuM karIzuM ? A to bhagavAna vagovAya, kudarata vagovAya ! pachI nyAya jevuM rahyuM ja kyAM ? aDhI varSano bAbo, nAno bAbo marI gayo hoya toya raDe ne bAvIsa varSano paiNAvelo marI gayo hoya toya raDe, ne pAMsaTha varSano theMDo marI jAya toya raDe ! tyAre tane AmAM samajaNa zI paDI ? kyAM raDavAnuM ne kyAM nahIM raDavAnuM, e samajato ja nathI ! praznakartA: A rIte buddhino upayoga to koI dahADo thayo ja nathI. dAdAzrI : e nahIM thAya tyAM sudhI jagatamAM sukha kema paDe ? manuSyone, janAvarone sukha ja che. manuSyone kaMI duHkha hotuM haze ? phakta Amane bhogavatAM nathI AvaDatuM eTaluM ja che. A vAta badhA mAnasazAstrIone ApavAnI che. AnAthIya Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 163 164 AptavANI-6 AgaLanI vAta che. A 'parapoTo phUTe nahIM, tyAM sudhI kAma nIkaLaze. phUTI gayo to khalAsa thaI gayuM !!! sahI vitA maraNAMya nathI !! mahIM duHkha thAya te sahana nA thAya tyAre mANasa bhAva karI nAkhe ke baLyuM, chUTAya to sAruM. te sahI karI Ape. praznakartA : bebhAnamAM sahI karI ApI.. dAdAzrI : bebhAnamAM nahIM, bhAnamAM sahI karI Ape. pachI bIje dahADe savAramAM pUchIe ke 'tamAre ahIMthI javAno vicAra thayo che ke zuM? tyAre kahe, "nA, bA mAruM zarIra sAruM che.' praznakartA : janmIne tarata marI jAya che te zuM ? jAtrAmAM javAnA hatA, cAra vAge gADImAM besavAnA hatA, te badhAM cAra-cAra mahinA agAuthI jANatA hatA ne ? ane maratI vakhate kema nathI kahetA ke mAre javuM che ? e to TheTha sudhI ema kahe nahIM. manamAM AzA ja rAkhe ke hajI kaMI... davA kaMI evI Avaze ne tAla besI jaze! ane rAtre pAchuM mahIM bahu duHkha paDe tyAre pAcho e ja kahe ke AnAM karatAM chUTAya to sAruM ! A maravAnuM che, teya sahI karyA vagara nathI AvatuM !!! A inkamaTeksavALA dareka bAbatamAM sahI pahelI karAvaDAve che. tema A maravAmAM sahI pahelI thAya pachI ja marAya ! praznakartA: sahI nA kare to mota nahIM Ave ne ? dAdAzrI : sahI nA kare to mota nA Ave. A badhAM sahI karI ApatAM haze ke nahIM ? praznakartA : eksiDaMTathI je marI jAya, te to kyAMthI sahI kare ? dAdAzrI : eya sahI karelI hoya. sahI karyA vagara to koI dahADo marAya ja nahIM. e vagara to maravAno adhikAra ja nahIM. maraNa to tamArI mAlikInuM che, emAM bIjA koInI Dakhala hoya nahIM. ane eka vAra tamArI sahI thaI gaI pachI tamAruM nA cAle. dAdAzrI : e badhAnA bhAva to aMdara thaI ja jAya, mahIM eno hisAba thaI ja jAya. hisAba thayA vagara kazuM A maraNa nA Ave. ociMtu kazuM AvatuM nathI. badhAM 'insiDanTa' che, 'eksiDanTa' hotAM nathI. hArTa eTeka Ave tyAre bahu du:khAvo thAya che, te ghaDIe A chUTAya to sAruM evo eka saheja bhAva thaI jAya che ane pachI mahIM jarA zAMta paDe eTale bole, "DaoNkaTara mane maTADajo, ho ! DaoNkaTara mane maTADajo !" are, paNa sahI karI ApIne tyAM AgaLa to ? maraNa pahelAM kema vicArato nathI. praznakartA : A bhavamAM sahI karelI ke gayA bhavamAM ? 'mAre kAle amadAvAda javuM che" evuM nakkI kare che athavA to 'mAre jAtrAe javuM che' evuM cAra mahinA pahelAMthI ja nakkI kare che, paNa A maraNamAM to koI nakkI ja nathI karatuM ne ? eno vicAra Ave toya mAMDavALa karI nAkhe ke "nA, nA, evuM kazuM nathI. e to khAlI vicAra Ave che, mAruM zarIra to bahu sarasa che. hajI pacAsa varSa jIve evuM che.' bAkI je niSpakSapAtI hoya tene to badhI khabara paDI jAya. bistarA-poTalAM bAMdhatAM hoya to nA khabara paDe ke A javAnI taiyArI kare che ! mahIM bistarA-poTalAM baMdhAtAM hoya te ApaNane dekhAya hau toya mahIM joIe nahIM, to ApaNI ja bhUla che ne ? ane pahelAM to keTalAka mANaso evA saraLakarmI hatA ke te kahetA ya kharA ke 'pAMca dahADA pachI agiyArasane dahADe mAro chUTakAro che ane te pramANe banatuMya kharuM ! dAdAzrI : A bhavamAM ja sahI karI ApelI hoya. gayA bhavamAM to enuM yojanArUpe hoya, paNa rUpakamAM A bhavamAM ja Ave. huM ane mArA mAmAnA dIkarA rAvajIbhAI eka dA'Do bahAra sUtA hatA. aMdarathI mArA bA bolyA, "he bhagavAna ! have chUTAya to sAruM !" meM rAvajIbhAIne kahyuM, 'juo, A bAe sahI karI ApI !' kAraNa ke Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 166 AptavANI-6 praznakartA : A be vAkyo kahenAra koNa ? dAdAzrI : e to je maraNathI judo hoya tenuM ja hoya ne ? praznakartA : e pratiSThita AtmA kahevAya ? dAdAzrI : nA, pratiSThita AtmA to maraNavALo che, A badhuM prajJAnuM kAma che ! pratiSThita AtmA maravAno che, e to bole ja nahIM ne AvuM ? praznakartA : prajJA jene utpanna nA thaI hoya, badhAne prajJA to utpanna thayelI nA hoya. chatAMya AvuM bole, to koNa bole ? dAdAzrI : e maranArathI judo hoya che. maranAra pote ema nA kahe ke huM marI jAuM tyAM AgaLa buddhino amuka bhAga evA bhAvavALo hoya che ! sthitaprajJAnI dazAno kahIe chIe ne e bhAga paNa te ko'kane ja Avo vicAra Ave, badhAne to Ave nahIM ne ? tyAre bIjAne mATe kaMI judA kAyadA che ? kAyado eno e ja che. A to Ano moha che. maratI vakhate gharanAM mANaso kaheze ke have kAkA tame maMtra bolo toya e nA bole. uparathI kAkA zuM kahe, "A akkala vagarano che ne ?" lyo, A akkalano kothaLo ! bajAramAM vecavA jaIe to cAra AnAya nA Ape koI ! kAkAno jIva choDI paiNAvAmAM rahyo hoya, te manamAM vicAra karyA kare ke A rahI gaI che. niSpakSapAtI thayA hoya, tene maraNanI kema khabara nA paDe ? maraNano ene bhaya lAge che ! bahAragAma javAno, jAtrAmAM javAno ene bhaya nathI lAgato ! kAraNa ke enA manamAM hoya che ke huM pAcho AvIza, 'alyA, pAcho Avyo ke nAya Avyo ! A to zA ThekANAM ?" ame to sTImaranA kAnamAM phUMka mArIe ke "tAre jyAre DUbavuM hoya tyAre DUbaje, amArI icchA nathI.' sTImara to naphA mATe pANImAM mUkI, te pANI che te eka dahADo ya kharI evuM A dehane kahIe, 'tAre chUTavuM hoya tyAre chUTI jaje ! mArI icchA nathI !' kAraNa ke kAyado evo sarasa che ke koIneya choDavAno nathI. ahIMyAM kaMI koIne dayA Ave evuM nathI. mATe amathA vagara kAmanA dayA zuM karavA mAMgo cho ? ke "he bhagavAna bacAvajo !" bhagavAna to zI rIte bacAve ? bhagavAna pote ja bacyA nahotA ne ! ahIM janma lIdho hato, te badhA bhagavAna bacyA nahotAM ne ? eya kRSNa bhagavAna paga caDhAvIne Ama sUtA hatA. te pelA pAradhIe joyuM ne ene ema lAgyuM ke A haraNuM-baraNuM che ne tIra mAryuM ! maraNa koIneya choDe nahIM, kAraNa ke ApaNuM A svarUpa nathI ! ApaNA svarUpamAM koI nAma nA le ! jo 'tame' zuddhAtmA cho to koI nAma lenAra nathI, to 'tame' paramAtmA ja cho ! paNa ahIM koInA sasarA thavuM hoya to muzkelI !! praznakartA: deha jyAre chUTavo hoya tyAre chUTe, amArI icchA nathI. e kahevAmAM zuM Azaya che ? dAdAzrI : e to deha pratye tiraskAra utpanna nA thAya eTalA mATe kahIe chIe ke amArI icchA nathI ! tamAruM bagADanAra koNa ? tamAre utAvaLa hoya ne 'jaladI jaladI khAvAnuM mUko' ema kaho. te dALa kADhavA jatAM AkhI tapelI DhaLI gaI, tyAM AgaLa zI dazA thAya? te ghaDIe jarA jAgRta rahevAnuM che. kAraNa ke je ApaNA mATe banAvanAra che, teNe ApaNane khavaDAvavA mATe banAvI che. temAM banAvanAranI bhUla nathI. chatAM ApaNe zuM kahIe ? ke te DhoLI nAkhI. alyA, e nA DhoLI nAkhe. eNe to tArA hAru banAvI che. DhoLanAra bIjI zakti che, paNa enI mAraphata thayuM. mATe tamAruM koI bagADe evuM nathI. A duniyAmAM koIne bagADavAnI zakti ja nathI. A duniyAmAM koI evo jabhyo ja nathI ke koI ApaNuM bagADI zake. A to badhI kudaratI zaktio kAma karI rahI che. tyAre A loko mane kahe che ke A cora loko zuM karavA AvyA haze ? A badhA gajavAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 167 168 AptavANI-6 dAdAzrI : 'prIkaoNzana" to hotAM haze? enI meLe thAya, enuM nAma 'prikazana.' AmAM 'prIkaoNzana" lenAra have koNa rahyo ? dhoLe dahADe, tame Thokaro khAva cho ! temAM "prIkaoNzana" lenAra tame koNa ? zuM mANasa "prIkaoNzana" laI zake ? enAmAM saMDAsa javAnI svataMtra zakti ja nathI tyAM ! kApanArAonI zI jarUra ? bhagavAne zuM kAma janma Apyo haze ? alyA, e nA hoya to tamArA gajavAM koNa khAlI karI Ape ? bhagavAna jAte Ave ? tamAruM corInuM dhana koNa pakaDI jAya ? tamAruM dhana khoTuM hoya to koNa laI jAya ? e to emanI jarUra che. e nimitta che bicArAM ! A badhAMnI jarUra che. praznakartA : koInI parasevAnI kamANI jatI rahe che. dAdAzrI : e parasevAnI jatI rahe che, enI pAchaLeya rahasya che. e A bhavanI parasevAnI lAge che. paNa pahelAMno badho hisAba che. copaDA badhA bAkI che tethI, nahIM to koI dahADo ApaNuM koI kazuM le nahIM. koInI evI zakti ja nathI ane laI le to jANavuM ke ApaNo ja kaMI AgaLa-pAchaLano hisAba che. eTaluM badhuM niyamavALuM A jagata che. sApa paNa aDe nahIM. A AkhuM cogAna sApathI bharAyuM hoya paNa koI tene aDI zake nahIM, eTaluM badhuM niyamavALuM jagata che ! bahu suMdara jagata che. saMpUrNa nyAyasvarUpa che, chatAM lokone nA samajAya ne potAnI bhASAmAM bole, te zuM thAya ? prIkaoNzata - e ja cAMcalyatA ! praznakartA : jo varasAda paDe to Ama karIe evuM thAya, to zuM e vikalpa kahevAya ? sahaja bhAve badho vicAra to karavo paDe ne ? vicArIne karyA pachI je bane te sAcuM. paNa A vicAravuM e zuM Dakho karyo kahevAya ? ke vikalpa karyo kahevAya ? jagata AkhuM "prIkaoNzana" le che, chatAM zuM 'eksiDanTa nathI thatAM ?" jyAM 'prIkaoNzana" nathI hotAM, tyAM kazA 'ekisaDanTa nathI thatAM! prIkaoNzana" levuM e eka jAtanuM cAMcalya che ! vadhAre paDatI caMcaLatA che. enI jarUra ja nathI. jagata enI meLe sahaja cAlyA ja kare che. praznakartA : paNa kALajI kartAbhAvathI nathI, paNa 'oTomeTika' to thAya ne ? dAdAzrI : e to enI meLe thaI ja jAya. praznakartA: kartA nathI, paNa vicAra sahaja rIte Ave to pachI vivekabuddhithI karavuM ema ? dAdAzrI : nA, enI meLe badhuM ja thaI jAya. 'tamAre joyA karavAnuM ke zuM thAya che ? enI meLe badhuM ja thaI jAya che ! have tame vacce koNa rahyA cho, te mane kaho ? tame 'zuddhAtmA' cho ke "caMdulAla' cho? praznakartA : tame kaho cho ke vacce tame koNa ? to vacce mana to kharuM ne ? dAdAzrI : mananI ame kyAM nA pADI che ? manamAM to enI meLe kudaratI rIte ja vicAra AvyA kare ! ane koI vakhata vicAra nA paNa Ave ! dAdAzrI : jeNe "jJAna" lIdhuM nA hoya tene e badhuM vikalpa ja kahevAya. jeNe "jJAna" lIdhuM hoya ne te samajI gayo hoya, tene vikalpa nA rahe pachI. zuddhAtmA tarIke 'ApaNane jarAya vicAra karavAno hoto ja nathI. enI meLe je Ave, te vicAra jANavAno hoya che ! praznakartA : eno artha evo thayo ke kaMI "prIkaoNzana' levAnI ja nahIM ? evuM che, mana to chellA avatAramAMya kSaNe kSaNe cAlyA karatuM hoya, tyAre phakta gAMThovALuM mana nA hoya. jevA udaya Ave tevuM hoya ! jJAna pachI tame 'zuddhAtmA' cho ne vyavahArathI 'caMdulAla' cho ! have Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 169 'huM caMdulAla chuM, huM Ano mAmo thAuM, Ano kAko thAuM', ene vyavahAramAM vikalpa kahevAya, paNa kharekhara A vikalpa nathI. e to 'DiscArja svarUpa che. jo pote mAnI bese che ke 'ja caMdulAla chuM.' to ene vikalpa kahevAya ! 'jJAna' pachI 'huM zuddhAtmA chuM' e nirvikalpa thaI jAya. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 171 ane dhaMdhAmAMya khoTa jAya. e svAbhAvika che paNa dhaMdhAnI marAmatamAM bhUla nA thavI joIe. tamane kema lAge che ? praznakartA : barAbara che. [23]. buddhizALI to kevo hoya ? praznakartA : buddhizALI kone kahevAya ? dAdAzrI : je potAnA gharamAM, dhaMdhAmAM, game tyAM ochAmAM ochI athaDAmaNa UbhI thAya e rIte vyavahAra kare te buddhizALI kahevAya. bAkI sAmAne rAjI rAkhavA paMDitAI kare, e eka jAtanuM ovaravAIjha'paNuM che. buddhithI sAmAne helpa thavI joIe. savAramAM cA ne mIThAI AvI. te ApaNe mIThAI khAIne pachI cA pIe ne pachI bUmAbUma karIe ke cA kema moLI che ? to tene buddhizALI kema kahevAya ? ane vakhateya cA ema ne ema moLI AvI hoya toya kema bUmAbUma karAya ? cAra AnAnI cA mATe bUmAbUma karI ne gharamAM bicArAM keTalAMya phaphaDI jAya ! buddhizALI to tenuM nAma kahevAya ke koI mANasa ApaNAthI phaphaDe nahIM evI rIte buddhi vAparato hoya. ane jyAM bIjA koI phaphaDe che tyAM kubuddhi che. enAthI bhayaMkara pApo baMdhAya. eTale buddhinA bhAga to samajavA joIe ne ? ApaNe ghera koIne helpa thatI nA hoya, matabheda ghaTatA nA hoya, to e buddhine zuM pULo mUkavAnI ? dAdAzrI : ApaNe to ahIM cokhavaTa karavA beThA chIe. barAbara che evuM kahevaDAvavA mATe nahIM. praznakartA : koI jagyAe kapaTa thatuM hoya, gharamAM ke bahAra to phaphaDAvavA paDe ne ? dAdAzrI : ApaNA phaphaDAvavAthI jo sAmAnuM kapaTa maTI jatuM hoya to phaphaDAvavA joIe, paNa kapaTa kAyama rahetuM hoya to phaphaDAvavAno koI artha nathI. tamane phaphaDAvatAM AvaDatuM nathI, ema karIne tamane jelamAM ghAlI devA joIe ke, 'kema Amane phaphaDAvyA ?" praznakartA : phaphaDAvavAnuM nahIM, to bIjuM zuM karavAnuM ? dAdAzrI : e kaye raste sudhare e jovAnuM. praznakartA : ApaNI joDe koI kapaTa kare to svAbhAvika rIte enA upara gusso to thaI jAya ne ? dAdAzrI : pAMca vAra gusse thavAthI enuM kapaTa jo jatuM rahetuM hoya to barAbara che ne nA jAya to tamane jelamAM ghAlI devA joIe. A davAthI ene maTatuM nathI ! UlaTuM AvI davA pAIne ene mArI nAkho cho ? praznakartA: e mANasa e ja rIte cAle. pachI eno upAya zo karavAno ? dAdAzrI : A tamAro upAya e nukasAnakAraka che. A na hoya upAya. A to eka jAtano 'IgoIjhama' che. huM Ane Ama sudhAruM, tema sudhAruM e 'igoijhama' che. ApaNe zuM kahevA mAgIe chIe ke pahelo tuM sudhara. tame ekalA ja bagaDelA cho. e to sudharelA ja che ! A tame Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra AptavANI-6 AptavANI-6 173 praznakartA : DaoNkaTare kahyuM ke "tamane blaDa presara che.' to eNe amuka nA khAvuM joIe. chatAM e nA mAne ane khAya, to mAre DaoNkaTaranI pAse doDavuM ja paDe ne ? dAdAzrI : mAruM kahevAnuM ke DaoNkaTarane ja 'blaDa presara' thayeluM hoya che ne ? badhAne phaphaDAvIne herAna karI nAkho cho te tamane zobhe nahIM. praznakartA : to pachI zuM karavuM ? dAdAzrI : potAno pheraphAra karavAno che. pote evo bane ke kyAreya koI kapaTa enI pAse kare ja nahIM. mArI pAse koI kapaTa karatuM ja nathI. ApaNA manamAM kapaTa hoya to ja sAmo mANasa kapaTa kare ane ApaNA manamAM kapaTa nA hoya to koI kapaTa kare ja nahIM ! ApaNo ja phoTo che A badho praznakartA H ApaNI leNadeNa haze, tethI sAmo kapaTa kare che ? dAdAzrI : hisAbane to ApaNe 'leTa go karIe chIe. hisAba nivArI zakAya ema nathI. hisAba to mane maLyo, teya nivArI nA zakAya. kazo tamArAthI pheraphAra thAya ema nathI. A bumo pADavAno artha ja zo che te ? pahelAMnuM elAnuM kapaTa to tevuM ne tevuM ja rahe che. UlaTo e vadhArato jAya. tame bUmAbUma karo eTale pelo manamAM kaheze ke AmanAmAM kazI barakata nathI ane khoTI bUmAbUma kare che ! eTale pelo potAnI bhUla vadhArato ja jAya ane tamane pI jAya ! praznakartA : eno rasto zo ? dAdAzrI : enA upara ApaNo evo prabhAva paDe ke e kapaTa ja nA kare. ApaNe A bIjA badhA rastA karavAnI jarUra nathI. gusso karo cho, enA karatAM mauna raho ne. gusso e hathiyAra nathI. praznakartA: kapaTathI koI mANasa mAla coryA karato hoya te ApaNe joyA karavuM ? dAdAzrI : enA mATe gusso e hathiyAra nathI. bIjAM koI hathiyAra vAparo ne ? ene besADIne emane samajAvIe, vicAraNA karavA kahIe, to badhuM ThekANe AvI jAya. 'A zA AdhAre khAya che te tame jANatA nathI. ApaNe to eka phero kahIM jovAnuM ke DaoNkaTare tamane maracAM khAvAnI nA pADI che. pachI jo ApaNo prabhAva paDyo to sAco ne nA paDyo toya sAco. tamAro prabhAva paDato nathI ne DaoNkTaranoya prabhAva paDato nathI. praznakartA : ame maracuM khAtA rahIe ne bIjAne maracuM baMdha karAvIe to teno prabhAva paDato nathI ne ? dAdAzrI : evuM huM karAvato ja nathI. mane jeTalo tyAga varte che. eTalo ja tyAga tamane huM karAvaDAvuM chuM ane te tamArI icchA hoya to, nahIM to huM kahuM ke paiNa bA. le paiNa ! ApaNe kacakaca karIe ke athANuM nA khAzo, maracuM nA khAzo. eTale pelA manamAM ciDAyA kare ke A sAmo kyAM Avyo ? tamArA manamAM kadI ema thAya ke huM nA houM to zuM thAya ? tyAre 'ApaNe nathI ja' evuM mAno ! vagara kAmanA igoijhama karavA karatAM! 'maracAM nA khAzo' e DaoNkaTaranuM jJAna ApaNe hAjara karavuM. paNa eno svIkAra karavo ke nA karavo, e to enI marajInI vAta che. meM koIne kahyuM hoya ke, Ama karaje. tyAre e juduM ja kare. eTale huM ene kahyuM ke, "AvuM karavAthI to zo phAyado thaze ?" eTale e kahe ke havethI nahIM karuM. - tenA badale jo huM ema kahyuM AvuM, 'tuM kema kare che? tuM Avo che ne tuM tevo che." tyAre e DhAMkaze, 'opana nahIM kare. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AptavANI-6 AptavANI-6 175 praznakartA H AvI AvaData kaMI ekadama AvaDe che ? dAdAzrI : nA, e to AvuM sAMbhaLyuM hoya, tethI ko'ka phero AvaDe. jJAna sAMbhaLyuM hoya to kAma lAge. A mArI rIte kema karIne huM 'jagatajIta' thayo , te tamane jaNAvuM chuM. chevaTe jagatane jItavuM to paDaze ja ne ? Dakhala nahIM, "joyA karo rahevuM. praznakartA : paNa ApaNane anyAya thato hoya to ? dAdAzrI : anyAya thayo to mAra khAvane nirAMte ! nahIM toya kyAM jazo ? korTamAM jAva. vakIla khoLI kADho, vakIla maLI Ave che ne ? praznakartA : vakIla lAvyA, te DakhoDakhala kahevAya ne ? dAdAzrI : pachI vakIla tamane TeDakAvaze, 'akkala vagaranA mUrakha mANaso sADA dase AvyA ? vahelA kema nA AvyA ?" te pAcho e gALo deze. mATe pAMsarA thaIne ApaNe ApaNuM jhaTapaTa patAvI do ne. - DakhalamAM UtaravA jevuM nathI. A kALa vicitra che. sAruM bolatAM meM koIne joyo ja nathI. evuM bole ke ApaNane 'heDeka' thAya. A kaMI bhASA kahevAtI haze ? praznakartA to A hisAbe sAruM kahevuM ke khoTuM kahevuM, e paNa DakhoDakhala thaI ne ? dAdAzrI : kazuM bolavuM ja nahIM. e pUche eTalo ja javAba Apavo. lAMbI bhAMjagaDa nA karavI. ApaNe zI levAdevA ? Ano pAra nA Ave. cAlatI gADImAM Dakhala nA karavI. enI meLe e cAlyA karaze. emAM kaMI aTakavAnuM nathI. praznakartA : A "InTaraphiyara' (Dakhala) thayo ema kahe che, te ja Dakhalano artha ? - dAdAzrI : "inTaraphiyara' to thavuM ja nA joIe. e Dakhala ja kahevAya. Dakhala thAya eTale Dakho thaI jAya. je cAle che tene cAlavA devuM paDe. ApaNI A Trena cAlatI hoya temAM kaMI khaTaka khaTaka thatuM hoya to te ghaDIe ApaNe sAMkaLa kheMcIne bUmAbUma karavI ? nA, ene cAlavA ja devAnI. praznakartA : A jarAka cuM cuM bolatuM hoya to nIce pAchA 'oIla' pUravA jAya. dAdAzrI : hA jAya. Dakhala karavAnI jarUra nathI. zuM cAle che te 'joyA karavAnuM. ane ame jo Dakhala karIe to to amArI zI dazA thAya ? je thAya te cAlavA devAnuM. praznakartA : khoTuM hoya toya cAlavA devuM ? dAdAzrI : tame zuM kharuM ke khoTuM cAlavA devAnA hatA ? mANasomAM calAvavAnI zakti ja nathI. A to khoTo ahaMkAra kare che ke huM khoTuM nahIM ja cAlavA dauM, enAthI UlaTI vaDhavADo thAya che, DakhA thAya che. koInAthI khoTuM thatuM hoya to ApaNe ene samajAvavuM, nahIM to mauna Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 177 [24] abaLAto zo puruSArtha ? praznakartA : krodha Ave to dabAvavo ke kADhI nAkhavAno ? dAdAzrI : krodha dabAvyo dabAvAya evI vastu nathI. e to Aje dabAvyo, kAle dabAvyo, spriMgane bahu dabAvIe to zuM thAya ? eka dahADo e AkhI UchaLe. atyAre tAtkAlika tame krodhane dabAvo cho te ThIka che, paNa jyAre tyAre e nukasAnakAraka che. bhagavAne zuM kahyuM hatuM ke krodhane vicAra karIne enuM pRthakkaraNa karI nAkho. jo ke vicAra karIne karatA to ghaNA avatAra nIkaLI jAya. vicAra karavAnA avasara pahelAM to krodha thaI jAya che. e to bahu jAgRti hoya to ja krodha nA thAya, paNa e jAgRti ApaNe ahIM 'jJAna' ApIe chIe eTale utpanna thAya che. pachI krodhamAna-mAyA-lobha enI 'bAunDrImAM' AvI jAya che. jAgRti utpanna thAya. eTale tamane krodha thatAM pahelAM ja jAgRti AvI jAya ane pRthakkaraNa thaI badhuM samajAya ke koNa gunegAra che ? A zI hakIkata banI ? badhuM samajAI jAya, pachI krodha kare ja nahIM ne ? krodha karavo ne bhIMtamAM mAthuM pachADavuM, e beu sarakhuM che. emAM bilakuleya pharaka nathI. A krodha-mAna-mAyA-lobha, e badhI nabaLAI kahevAya, ane e nabaLAI jAya to paramAtmA pragaTa thAya. nabaLAI rUpI AvaraNa che. vaLI ' priyuDisa' bahu hoya. eka mANasane mAnI beThA hoya, te evo ne evo ja ApaNane lAgyA kare. Avo kAyamano e hoto nathI. hara sekaMDe pheraphAra hoya che. AkhuM jagata pheraphAravALuM che. niraMtara parivartana thayA ja kare che. A nabaLAI jAte kADhavA jazo to ekuya nahIM jAya. UlaTI be vadhAre pesI jaze, mATe jenI nabaLAI nIkaLI gaI che, tenI pAse jAva to tyAM tamAro ukela Ave. saMsArano ukela ja nA Ave. AkhuM jagata bhaTaka bhaTaka kare che. enuM kAraNa ja e che ke taraNa tAraNahAra puruSa maLavo joIe. tamAre taravuM che e nakkI che ne ? tigUMca vyavahAra eTale ja saraLa mokSamArga ! dAdAzrI : have pelI je nabaLAI krodha-mAna-mAyA-lobha, rAga-dveSa zuM zuM kAma kare che ? zo pATha bhajave che ? praznakartA : le-mela karAvI mele. gusso thaI jAya. pachI jAgRti Ave ke ApaNe A khoTuM karyuM che. pachI enuM pratikramaNa karavuM jarUrI che ? dAdAzrI : ApaNA gussAthI sAmAne duHkha thayuM hoya ke sAmAne kaMI paNa nukasAna thayuM hoya, tyAre ApaNe caMdubhAIne kahevuM ke, "he caMdubhAI, pratikramaNa karI lo, mAphI mAgI lo.' sAmo mANasa jo pAMsaro nA hoya, ne ene ApaNe page lAgIe tyAre e uparathI ApaNane TapalI mAre ke juo have ThekANe AvyuM !! moTA ThekANe lAvanAra A loka ! AvA lokanI joDe bhAMjagaDa ochI karI nAkhavI. paNa eno guno to mApha karI devo ja joIe. e game tevA sArA bhAvathI ke kharAba bhAvathI tamArI pAse Avyo hoya, paNa enI joDe kevuM rAkhavuM e tamAre jovAnuM. sAmAnI prakRti vAMkI hoya to e vAMkI prakRti joDe mAthAkUTa nahIM karavI joIe. prakRtino ja jo e cora hoya, ApaNe dasa varSathI enI corI jotA hoIe ne e ApaNane AvIne page lAgI jAya to ApaNe enA upara zuM vizvAsa mUkavo ? vizvAsa nA mUkAya. corI kare tene mAphI ApaNe ApI daIe ke tuM jA have tuM chUTyo. amane tArA mATe manamAM kaMI nahIM rahe. paNa enA upara Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AptavANI-6 AptavANI-6 179 vizvAsa nA mUkAya ane eno pachI saMgeya nA rakhAya. chatAM saMga rAkhyo ne pachI vizvAsa na mUko to te paNa guno che. kharI rIte saMga rAkhavo nahIM ne rAkho to enA mATe pUrvagraha rahevo ja nA joIe. 'je bane te kharuM' ema rAkhavuM. A to bahu jhINuM "sAyansa" che. atyAra sudhI AvuM "sAyansa" pragaTa nathI thayuM. dareka vAta tadana navI DijhAInamAM che ne pAchuM AkhA 'varlDa'ne kAma lAge evuM che. praznakartA : AnAthI Akho vyavahAra sudharI jAya ? dAdAzrI : hA, vyavahAra sudharI jAya ane lokono "mokSamArga saraLa thaI jAya. vyavahAra sudhAravo, enuM nAma ja saraLa mokSamArga. A to mokSamArga levA jatAM vyavahAra bagADa bagADa kare che ne dahADe dahADe vyavahAra gUMcavI nAkhyo che. vaDodarAthI amadAvAda 80 mAIla uttaramAM jatA thAya, ema kahyuM hoya. paNa loka dakSiNa tarapha cAle, to keTalA mAIla vadhI jAya ? heTha kanyAkumArI sudhI keTalA thaI jAya ? game teTalI moTaranI spIDa vadhAre paNa amadAvAda dUra jAya ke najIka Ave ? praznakartA : AduM jAya. dAdAzrI : AvI rIte lokoe vyavahAra gUMcavI nAkhyo che. jAtajAtanAM japa, tapa zene mATe che ? tethI to akho bUma pADI UThyo hato ke 'tyAga-tapa e ADI galI'. ADI galImAM peTho ke khalAsa thaI gayo. have e ADI galIvALAne pUchIe to e kahe ke, "nA, ame mokSamArgamAM chIe.' A bAju bhagavAna Ave ne temane pUchIe ke, "A kemanuM che sAheba ? A beu jaNa juduM juduM bole che. emAM koNa sAcuM che ?" tyAre bhagavAna kahe, 'ADI galI kahe che teya khoTuM che ane A loko mokSamArga sAco che, ema kahe che teya khoTo che !' bhagavAnano kahevAno bhAvArtha zo che ke, bhAI ADI galImAM hoya to temAM tamAruM zuM gayuM ? tuM tArI meLe darzana karavA jAne ? bhagavAna bahu DAhyA hatA. emanAmAM bahu DahApaNa hoya. sahejeya gAMDapaNa nA hoya ! kaSAyothI karmabaMdhI praznakartA : nAmano moha zA mATe ? dAdAzrI : kIrtine mATe ! teno to badho mAra khAdho che, atyAra sudhI ? nAmano moha eTale kIrti kahevAya. kIrti mATe mAra khAdho. have kIrti pachI apakIrti Ave, tyAre bhayaMkara du:kha thAya. eTale kIrtiapakIrtithI ApaNe para thavAnuM. nAmanoya moha nA joIe. potAnI jAtamAM ja pAra vagaranuM sukha che ! mAna ane krodha, e beu dveSa che. ane lobha ane mAyA, rAga che. kapaTa rAgamAM jAya. praznakartA : koInA bhayathI kapaTa karavuM paDe to ? dAdAzrI : teno vAMdho nahIM. emAM bIjAne bahu nukasAna karanAruM nathI ne ? kapaTa 'sAmAne keTaluM nukasAna kare che ?" tenA para AdhAra rAkhe che. atyAre tame satsaMgamAM javA mATe kapaTa karo to te kapaTa gaNAya nahIM, kAraNa kusaMga to bharapaTTe paDelo ja che. praznakartA : A kapaTanuM nimitta AvyuM, tyAre kapaTano bhAva paDyo ne ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. praznakartA: bhAvakarma baMdhAvA kapaTanuM nimitta Ave ? dAdAzrI : kapaTa ekaluM ja nathI. emAM krodha-mAna-mAyA-lobha, cAreya bhegAM thAya. tenAthI enuM AMdhaLuM darzana UbhuM thAya. eTale evA darzananA AdhAre e badhuM kAma kare che. A ame jJAna ApIe chIe tyAre e darzana toDIe chIe. keTalAMya pApa bhasmIbhUta thAya, tyAre e darzana tUTe ane e darzana tUTyuM ke kAma thaI gayuM ! Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 A krodha-mAna-mAyA-lobhane laIne saMsAra Ubho rahyo che. viSayone lIdhe Ubho nathI rahyo. saMsAranuM 'rUTa kojha' A krodha-mAnamAyA-lobha che. 180 praznakartA : krodha-mAna-mAyA-lobha Ave, te vakhate pote jAgRta avasthAmAM rahe, to pachI eno baMdha nA paDe ne? dAdAzrI : jAgRti rahe zI rIte ? e pote ja AMdhaLo, te bIjAne AMdhaLA banAvyA che. jyAM sudhI ajavALuM nA thAya, samakita nA thAya, tyAM sudhI jAgRta kahevAya nahIM ne ? samakita thAya tyAra pachI kAma cAle. samakita nA thAya tyAM sudhI saMyama paNa nathI. vItarAgono kahelo saMyama kyAMya hoya nahIM, A to laukika saMyama che. praznakartA : e sa-rAga cAritra che ? dAdAzrI : sa-rAga cAritra to bahu UMcI vastu che, jJAnIo sarAga cAritramAM kahevAya. ane jJAnIo saMpUrNa vItarAga thaI jAya pachI vItarAga cAritra thAya. saMyama kone kahevAya ? viSayonA saMyamane tyAga kahyo che. bhagavAne phakta kAyanA saMyamane saMyama kahyo che. kaSAyanA saMyamane laIne ja A chUTe che, asaMyamathI to baMdhana che. viSayo to samakita thayA pachI paNa hoya, paNa e viSayo guNasthAnaka AgaLa caDhavA nA de, chatAM teno vAMdho nathI kahyo. kAraNa tethI karIne kaMI samakti jatuM rahetuM nathI. 'dekhata bhUlI' TaLe to.... 'akrama vijJAna' zuM kahe che ? pharsTa klAsa hAphusa kerI jovAno vAMdho nathI, tane sugaMdha AvI tenoya vAMdho nathI, paNa bhogavavAnI vAta nA karIza; jJAnIo paNa kerIone jue che, soDe che. eTale A viSayo je bhogavAya che ne, te 'vyavasthita'nA hisAbe bhogavAya che, e to vyavasthita' che ja ! paNa vagara kAmanuM bahAra AkarSaNa thAya teno zo artha ? je kerIo ghera AptavANI-6 AvavAnI nA hoya, tenI para paNa AkarSaNa rahe. bIje badhe AkarSaNa thAya e jokhama che badhuM. tenAthI karma baMdhAya ! 181 jovAno vAMdho nathI, bhAvano vAMdho che. tamane bhogavavAno bhAva thayo ke vAMdho Avyo. jovAmAM, sugaMdhI soDavAmAM kazo vAMdho nathI. saMsAramAM 'khAva, pIo, badhuM karo', paNa ApaNane tenA para bhAva utpanna nA thavo joIe. tethI kRpALudeve kahyuM che ke, 'dekhata bhUlI TaLe, to sarva duHkhono kSaya thAya.' dekhe ne bhUle te A ApaNuM 'jJAna' ApyuM che, pachI dekhata bhUlI baMdha thaI jAya che ! ApaNe to sAmI vyaktimAM 'zuddhAtmA' ja joIe, pachI ApaNane bIjo bhAva kema utpanna thAya ? nahIM to mANasane to kUtarAM pareya rAga thAya, bahu sAruM rUpALuM hoya to enI para rAga thAya. ApaNe zuddhAtmA joIe to rAga thAya ? eTale ApaNe zuddhAtmA ja jovAM. A dekhata bhUlI TaLe evI che nahIM ane jo TaLe to sarve duHkhono kSaya thAya. jo divyacakSu hoya to dekhata bhUlI TaLe, nahIM to zI rIte TaLe ? thAya. praznakartA : 'dekhata bhUlI' TaLe to zuM thAya ? dAdAzrI : 'dekhata bhUlI' TaLe to sarva du:khono kSaya thAya, mokSa praznakartA : eno artha e ke rAga paNa nA thavo joIe ne bhUlI javuM joIe ? dAdAzrI : ApaNuM A jJAna evuM che ne ke rAga to thAya evo ja nathI, paNa AkarSaNa thAya te ghaDIe enA zuddhAtmA juo to AkarSaNa nA thAya. 'dekhata bhUlI' eTale joIe ne bhUla khAIe ! joyuM nA hoya tyAM sudhI bhUla nA thAya. jyAM sudhI ApaNe oraDAmAM besI rahyA hoIe, tyAM sudhI kazuM nA thAya. paNa lagnamAM gayA ne joyuM ke pachI bhUlo thAya pAchI. tyAM ApaNe to zuddhAtmA jo jo karIe to bIjo kazo bhAva utpanna nA thAya ne bhAva utpanna thaI gayo hoya, enA pUrvakarmanA dhakkAthI, to enuM pratikramaNa karI nAkhavuM, A upAya che. ahIM gharamAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 AptavANI-6 AptavANI-6 183 beThA hoya tyAM sudhI kazuMya manamAM kharAba vicAra nahotA AvatA ne lagnamAM gayA ke viSayanA vicAro UbhA thayA, saMyoga bhego thayo ke vicAra UbhA thAya. A 'dekhata bhUlI' ekalA divyacakSuthI ja TaLe ema che. divyacakSu sivAya TaLe nahIM. praznakartA : A to saMyogone TALavAnI vAta thaI ne ? eTale eka ThekANe besI rahevuM ? dAdAzrI : nA, ApaNuM vijJAna to judI ja jAtanuM che, ApaNe to 'vyavasthita'mAM je ho te bhale ho. paNa tyAM AgaLa AjJAmAM rahevuM joIe. jyAM devatA hoya, tyAM AjJAmAM nathI rahetA ? devatAne bhUlacUkathI aDatA nathI ne ? evuM eNe ahIM viSayomAM paNa sAcavavuM joIe ke A devatA che, pragaTa agni che. AkarSaNavALI vastu A jagatamAM je che. te pragaTa agni che, tyAM cetavuM joIe. praznakartA : eno artha e ke ApaNe je joIe chIe, te ApaNuM nathI chatAM tyAM jo bhAva thAya, te na thavuM joIe ema ? dAdAzrI : ApaNuM te che ja nahIM, pudagala ApaNuM hoya ja nahIM. A ApaNuM pudgala 'ApaNuM' nathI, to enuM pudgala ApaNuM kema hoya? AkarSaNa e pragaTa agni che. bhagavAne AkarSaNane to moha kahyo che. mohanuM mULiyuM ja AkarSaNa che. ApaNe to sAmAmAM zuddhAtmA joIe paNa pachI pAcho bhAva utpanna thaI gayo hoya, coMTI gayo hoya to pratikramaNa karIe to ukhaDI jAya. evuM badhuM jANIne lakSamAM rAkhavuM joIe ne ? ApaNe davA to jANI rAkhavI joIe ne ke AnI zI davA che ? A vijJAna che. saMpUrNabhAve vijJAna che. devatAne kema aDatA nathI ? tyAM kema cokkasa rahe che ? kAraNa ke enuM phaLa tarata ja maLe che. ane viSayamAM to pahelI lAlaca thAya che, eTale lAlacathI phasAya che. A devatA aDelo sAro, teno upAya che. pachI game te copaDIe to ThaMDuM paDI jAya. paNa peluM to atyAre lAlacamAM phasAvI ane pAcho Avato bhava dekhADe. A to ApaNA jJAnaneya dhakko mAranAruM che. AvuM moTuM vijJAna che. eneya dhakko mAre evuM che, mATe cetavuM. khAvA-pIvAnAM AkarSaNono vAMdho nathI. kerI khAvI hoya to khAjo. jalebI, lADavA khAjo. emAM sAmo dAvo mAMDanAra nahIM ne ? 'vana sAIDaDa'no vAMdho nathI. A 'Tu sAIDaDa' thaze ke javAbadArI raheze. tame kahezo ke mAre have nathI joItuM. to e kaheze ke mAre joIe che. tame kaho ke mAre mAtherAna nathI javuM, to te kaheze ke mAre mAtherAna javuM che. AnAthI to upAdhi thAya. ApaNI svataMtratA khovAI jAya. mATe cetatA rahevuM ! A bahu samajavA jevI cIja che. Ane jhINavaTathI samajI rAkhe to kAma nIkaLI jAya ! praznakartA : A pikacara, nATaka, sADI, ghara, pharnicara eno moha hoya che. eno vAMdho nahIM ne ? dAdAzrI : enuM kazuM nahIM. eno tamane bahu tyAre mAre paDe. 'A' sukha AvavA nA de, paNa e sAme dAvo mAMDanAra nahIM ne ? ane peluM to 'kleIma" mAMDe, mATe ceto. "vAhavAha'tuM "jamaNa' ! praznakartA H huM je dAna karuM chuM emAM mAro bhAva dharma mATeno, sArAM kAma mATeno hoya che. emAM loko vAhavAha kare to e AkhuM UDI nA jAya ? dAdAzrI : AmAM moTI rakamo vaparAya te bahAra paDI jAya ne tenI vAhavAha bolAya. ane evI rakamaya dAnamAM jAya che jene koI jANe nahIM ne vAhavAha kare nahIM eTale eno lAbha rahe ! ApaNe enI mAthAkUTamAM paDavA jevuM nathI. ApaNA manamAM evo bhAva nathI ke loko jamADe ! ATalo ja bhAva hovo joIe ! jagata to mahAvIranIya vAhavAha karatuM hatuM ! paNa ene e 'pote' svIkAre nahIM ne ? A dAdAnIya loka vAhavAha kare che, paNa ame ene svIkArIe nahIM ane A bhUkhyA loko tarata svIkAre che. dAna ughADuM paDyA vagara rahe ja nahIM ne ? loko to vAhavAha karyA vagara rahe nahIM. paNa pote ene svIkAre nahIM eTale pachI zo vAMdho? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AptavANI-6 AptavANI-6 185 svIkAre to roga pese ne ? je vAhavAha svIkAratA nathI, ene kazuM ja hotuM nathI. vAhavAhane pote svIkArato nathI, eTale ene kazI khoTa nA jAya ane vakhANa kare che, ene puNya baMdhAya che. satkAryanI anumodanAnuM puNya baMdhAya che. eTale AvuM badhuM aMdarakhAne che. A to badhA kudaratI niyamo che. je vakhANa kare ane e kalyANakArI thAya. vaLI je sAMbhaLe enA manamAM sArA bhAvanAM bIja paDe ke "A paNa karavA jevuM kharuM. ApaNe to AvuM jANatA ja nahotA !' praznakartA : ApaNe sAruM kAma tana, mana ne dhanathI karatA hoIe, paNa koI ApaNuM kharAba ja bole, apamAna kare to tenuM zuM karavuM ? dAdAzrI : je apamAna kare che te bhayaMkara pApa bAMdhI rahyo che. have AmAM ApaNuM karma dhovAI jAya che ne apamAna karanAro to nimitta banyo. vastu eka ja zabdamAM ApI che. bIjo koI rasto ja nathI. have pote pratikramaNa kyAre karI zake ? potAne jAgRti hoya tyAre; jJAnIpuruSa pAse jJAna prApta thAya, tyAre e jAgRti utpanna thAya. ApaNe to pratikramaNa karI levuM, eTale ApaNe javAbadArImAMthI chUTyA. mane zarU zarUmAM badhA loko 'eTeka' karatA hatA ne ? paNa pachI badhA thAkI gayA !! ApaNo jo sAmo hallo hoya to sAmA nA thAke ! A jagata koIneya mokSe javA de tevuM nathI. evuM badhuM buddhivALuM jagata che. AmAMthI cetIne cAle, sameTIne cAle to mokSe jAya ! zuddhAtmA te prakRti pariNAma 'nija svarUpa'nuM bhAna thayA pachI, 'huM zuddhAtmA chuM' evuM bolyo tyArathI nirvikalpa thavA mAMDe ane te sivAya bIjuM kaMI bolyo ke, "huM Ama chuM, huM tema chuM" e badhuM vikalpa, enAthI badho saMsAra Ubho thAya. ane pelo nirvikalpa padamAM jAya. have tema chatAMya che te A 'caMdubhAIne to beu kAryo cAlu rahevAnAM ja, sArAM ne khoTAM beu kAryo cAlu rahevAnAM ja. Ama avaLuMya kare ne savaLuMya kare, e prakRtino svabhAva che. ekaluM avaLuM ke ekaluM savaLuM koI karI zake ja nahIM. koI thoDuM avaLuM kare, to koI vadhAre avaLuM kare ! praznakartA : nA karavuM hoya toya thaI javAnuM ? dAdAzrI : hA, thaI ja javAnuM eTale 'huM zuddhAtmA chuM.' ema nakkI karIne A badhuM avaLuM-savaLuM 'jo ! tane avaLuM-savaLuM nahIM Ave eTale tAre manamAM ema kalpanA nahIM karavAnI ke 'mAre avaLuM thayuM. zuddhAtmA mAro bagaDyo " zuddhAtmA eTale mULa tAruM svarUpa ja che. A to A avaLuM-savaLuM thAya che, e to pariNAma AvelAM che. pahelAM bhUla karI hatI, tenAM A pariNAma che. te pariNAma 'joyA' karo. ane avaLuM-savaLuM to ahIM AgaLa lokanI bhASAmAM che. bhagavAnanI bhASAmAM avaLuM-savaLuM pratikramaNanI gahanatA praznakartA : AmAM koI vakhata ApaNane ochuM AvI jAya ke huM ATaluM badhuM karuM chuM, chatAM A mAruM apamAna kare che ? dAdAzrI : ApaNe tenuM pratikramaNa karavuM paDe. A to vyavahAra che. AmAM badhI jAtanA loka che. te mokSe nA javA de. praznakartA : e pratikramaNa ApaNe zAnuM karavAnuM ? dAdAzrI : pratikramaNa eTalA mATe karavAnuM ke AmAM mArA karmano udaya hato ne tamAre AvuM karma bAMdhavuM paDyuM. enuM pratikramaNa karuM chuM ne pharI evuM nahIM karuM ke jethI karIne koIne mArA nimitte karma bAMdhavuM paDe! jagata koIne mokSe javA de tevuM nathI. badhI rIte AMkaDA Ama kheMcI ja lAve. tenAthI ApaNe pratikramaNa karIe to AMkaDo chUTI jAya. eTale mahAvIra bhagavAne AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhAna, A traNa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 AptavANI-6 187 kazuM che ja nahIM. praznakartA : avaLuM-savaLuM jo bhagavAnanI bhASAmAM nA hoya to pachI mAthAkUTa karavAnI ja kyAM rahI ? dAdAzrI : kazI ja mAthAkUTa karavAnI nathI. tethI huM kahuM chuM ke 'juo' ane koIne duHkha nA thAya. ne duHkha thAya to tenuM pratikramaNa karajo, ema bhagavAne kaheluM. praznakartA : avaLuM-savaLuM bhagavAnanI bhASAmAM nA rahyuM, to pachI pratikramaNa karavAnuM rahyuM ja kyAM ? dAdAzrI : sAmAne duHkha thAya che tethI. sAmAne duHkha nA thavuM joIe, e bhagavAnanI bhASA kharI ne ? praznakartA : paNa ApaNo Azaya sAro hoya che, toya duHkhI thAya che ? dAdAzrI : Azaya sAro hoya, game te hoya, paNa ene duHkha nA thavuM joIe. eTale sAmAne duHkha thayuM tyAMthI ja coMTaze. eTale sAmAne du:kha thayuM tyAMthI ja coMTaze. eTale sAmAne duHkha nA thAya evI rIte kAma levuM. praznakartA : lokone sAcI vAta gamatI ja nathI, pachI bolavAnuM ja kyAM rahyuM ? dAdAzrI : nA, sAcI vAta nA game evuM hotuM ja nathI. evuM che. ne ke sAcI vAta, sAcI vAta kyAre gaNAya che ? ekalA satya sAme jovAnuM nathI. enA bIjAM traNa pAsAM hovAM joIe. e pAchuM hitakara hovuM joIe. sAmo rAjI thavo joIe. pachI tamArI vAta UMdhI hoya ke chatI hoya paNa sAmo rAjI thavo joIe, paNa emAM tamArI dAnata khorI nA hovI joIe ane satya bolatAM sAmAne jo duHkha thatuM hoya to ApaNane bolatAM ja nathI AvaDatuM. satya to priya, hitakara ne mIta hovuM joIe. mIta eTale sAmAne ema na thavuM joIe ke 'A kAkA amathA bola-bola karyA kare che !" sAmAne gamI te ja vANI satya. jeNe A satyanAM pUMchaDAM pakaDyAM, tenA badhA e mAra khAdhelA. praznakartA : maskA mAravA enuM nAma satya ? khoTI hA purAvavI? dAdAzrI : enuM nAma satya nA kahevAya. masko mAravA jevI vastu ja nathI. A to potAnI zodhakhoLa che, potAnI bhUlane laIne bIjAne masko mAre che A. sAmAne phITa thAya evI ApaNI vANI bolAvI joIe. praznakartA : "sAmAne zuM thaze', eno vicAra karavA bese to kyAre pAra Ave ? dAdAzrI : eno vicAra ApaNe nahIM karavAno. ApaNe to caMdubhAIne kahevuM ke pratikramaNa karo. basa eTaluM ja kahevuM. A "akrama vijJAna che. tethI pratikramaNa mUkavuM paDyuM che. vAtane ja khAlI samajavAnI che. A to vijJAna che. eTale vAta ja samajI le to kazuM aDe evuM nathI ane caMdubhAIne tame jyAre pUcho, tame zuddhAtmA cho ke caMdubhAI ? tyAre kahe 'huM zuddhAtmA chuM' basa. pachI bIjuM zuM pUchavAnuM rahyuM ? pachI e ADuM kare to emane sukha rokAya eTaluM ja. jagatamAM ApaNe badhAne gamIzuM to kAma lAgaze. jagatane ApaNe gamyA nahIM, to te ApaNI ja bhUla che. eTaluM samajI levAnI jarUra che. mATe 'eDajasTa evarIvera." A bhAMjagaDano to pAra ja nA Ave ne ? huM juduM kahuM, A juduM kahe, to loko to sAMbhaLe ja nahIM ne ? loka to zuM kahe che ke amane phITa thavuM joIe. amane ghaNA kahe ke "dAdA, tamane A AvaDatuM haze ne teya AvaDatuM haze.' tyAre huM kahyuM ke, "alyA bhaI, mane to kazuM ja AvaDatuM nathI. tethI to A huM AtmAnuM zIkhyo.' ApaNe vagara kAmanI lappana-chappana zuM karavA karavAnI ? lappanachappana karIe to AvatAMya zAdI thAya ne jatAMya zAdI thAya. eTale rItasara badhuM sAruM, bahu atizayamAM UtaravA jevuM nathI. ApaNe to badhAne phITa thAya evuM rAkhavuM. mAre koI joDe matabheda Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 AptavANI-6 AptavANI-6 189 nathI paDato. matabheda paDyo tyAMthI jANuM ke mArI bhUla che ne tyAM huM tarata jAgRta thaI jAuM. tame mArI sAthe game teTaluM vAMkuM bolatA ho paNa emAM tamArI bhUla nathI, bhUla to mArI che, sIdhuM bolanAranI che. kAraNa ke e evuM kevuM huM bolyo ke Ane matabheda paDyo ? eTale jagatane "eDajasTa" zI rIte thAya e jovAnuM. tame sAmAnA hitamAM ho, jema ke davAkhAnAmAM koI dardI hoya tenA saMpUrNa hitamAM tame ho. tethI tame ene "Ama karo, Ama nA karo" ema kahyA karo, paNa pezanTane kaMTALo Ave ke A zI bhAMjagaDa vagara kAmanI ? eTale je pANIe maga caDe, te pANIe maga caDAvavAnA che. AjavAnAM pANIe nA caDe to ApaNe bIjuM pANI nAkhavuM, kUvAnuM nAkhavuM ne tema chatAMya nA caDe to gaTaranuM pANI nAkhIne paNa maga caDAvo, ApaNe to maga caDAvavA sAthe kAma che ! sAmAne samAdhAna Apo ApaNe badhAe zIkhavAnuM zuM che ke matabheda nA paDe evuM vartana rAkhavuM. matabheda paDyo e tamArI ja bhUla che, tamArI ja nabaLAI che. sAmAne ApaNAthI samAdhAna thavuM ja joIe. sAmAnA samAdhAnanI javAbadArI ApaNA mAthe che. tamArAthI sAmAnuM samAdhAna nA thAya to tame zuM samajo ? sAmAne samajaNa ochI che, evuM ja samajone ? praznakartA : hA. dAdAzrI : tamAre bhAMjagaDa paDe, te vakhate ApaNe pheravIne paNa 'ene bhAMjagaDa nA paDe" evI rIte kAma levuM joIe. jo tame samajaNavALA cho to tame pharo ne samAdhAna karAvo. jo tame pharo nahIM to tame samajaNavALA nathI. bAkI sAmo to pharaze nahIM. eTale huM koIne pheravato nathI. huM ja ene kahyuM ke, 'bhaI huM ja pharIza bA." ApaNe rAge rAkhavuM. agiyAra vAge mane tame kaho ke, 'tamAre jamI levuM paDaze.' huM kahuM ke thoDIvAra pachI jamuM to nA cAle ? tyAre tame kaho, 'nA jamI lo, pAra AvI jAya.' to huM tarata ja jamavA besI jauM. huM tamane 'eDajasTa' thaI jauM. have to "eDajasTa' nA thanArAne jagata mUrakha kaheze. darekamAM 'eDajasTa' nahIM thAva, to sAmo mANasa ApaNane zuM abhiprAya Apaze ? - samajaNa konuM nAma kahevAya ? phITa thAya enuM nAma samajaNa ! ane gerasamajaNa konuM nAma ke phITa nA thAya. A eka ja vAta samajI levAnI che. pachI e kAyadesara ho ke gerakAyadesara ho, e jovAnuM nathI. praznakartA : indriya samajaNathI cetanatA to ghaNI AgaLa che ne ? cetanatA hoya to athaDAmaNa ja nA thaI zake. dAdAzrI : nA, athaDAmaNa to thavI ja nA joIe. athaDAmaNa tyAM ja ApaNI aNasamajaNa che. AmAM cetanatAne savAla ja nathI. cetana to cetana ja che. A to aNasamajaNa bharelI che tethI ! aNasamajaNa zAthI UbhI thAya che ? mahIM "IgoIjhama'nuM mULiyuM che tethI ! e ahaMkAranuM mULiyuM jyAM sudhI hoya, tyAM sudhI UMcuM UMcuM thayA ja kare. pajave, herAna karI nAkhe, jaMpavA nA de. eTale ApaNe dhIme rahIne enuM mULa UkheDI nAkhavuM paDe. koI kazuMka bole to mahIM peluM ahaMkAranuM mULiyuM UbhuM thAya pachI jaMpIne besavA nA de. ghaNuM dabAya dabAya kare, paNa besavA nA de. enA karatAM 'hama kucha jAnatA nahIM' evo bhAva Avyo. eTale basa ApaNe 'zuddhAtmA' tarIke jJAnI chIe ane A pramANe vyavahArika rIte che. asamAdhAtomAM eDajasTamenTa ke pratikramaNa ? praznakartA : koI mANasa AjJApUrvaka kahe ke tame Ama karI ne e mANasa upara vizvAsa nA hoya ne to tyAM prakRti 'eDajasTa' thatI nathI, to zuM karavuM ? dAdAzrI : vizvAsa vagara to A jamIna upara be pageya nA paDe ! A jamIna polI che" evuM jANI jaIe, to pachI koI tyAM jAya nahIM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AptavANI-6 AptavANI-6 191 ne ? A sTImaramAM kANuM paDyuM che; evuM jANe to koI emAM bese ? praznakartA paNa jJAna pachI je sahajapaNuM rahevuM joIe ane sAmAne eDajasTa thavAnuM hoya, te nA thAya to zuM karavAnuM ? dAdAzrI : evuM bane to evuM 'jovuM' ! "ApaNe" "caMdubhAI" kare che, e phakta jovuM. evuM ApaNuM jJAna kahe che. praznakartA: ApaNe sAmAne 'eDajasTa' nA thaIe, e ApaNI ADAI kahevAya ? dAdAzrI : nA, evuM kazuM nathI. sAmAno hisAba hoya e pramANe badhuM thAya. praznakartA : paNa sAmA mANasane du:kha to thAya ne ke A mAruM mAna nathI jALavatA. dAdAzrI : to tenuM ApaNe 'caMdubhAI" pAse pratikramaNa karAvaDAvavuM, emAM bIjo kazo vAMdho nathI. A zAkamAM keTalI jAto che ? praznakartA : ghaNI badhI. dAdAzrI : evuM A badhuM zAkanI jema jAtajAtanuM che. pratikramaNa ekalo ja eno upAya che. praznakartA to evA prasaMgomAM ApaNe ApaNuM choDI devuM ke ApaNuM pakaDI rAkhavuM ? dAdAzrI : zuM bane che e "jovuM. praznakartA : ghaNIvAra to ApaNI pakaDa be-be, traNa-traNa divasa sudhI cAle che. te vakhate prakRti "eDajasTa' thatI nathI, teno aphasosa rahyA kare che. dAdAzrI : ApaNI prakRti koIne bAdhaka thatI hoya to pratikramaNa karAvavuM. prakRti to bahu jAtajAtanuM dekhADe. praznakartA : paNa eve samaye ApaNe dhAro ke "eDajasTa' nA thaIe ane sAmAne duHkha thayA karatuM hoya, to pachI zuM karavuM ? ApaNe eDajasTa" thaI javuM ? dAdAzrI : ApaNe to pratikramaNa ekaluM ja karavAnuM. "eDajasTa' thavuMya nahIM ne e thavAtuMya nathI. ApaNe 'eDajasTa thavuM hoya toya thavAya nahIM, TikiTa coMTe ja nahIM. tuM coMTADa coMTADa karuM toya UkhaDI jAya ! mATe sAmAne ApaNAthI duHkha thAya ke sukha thAya, ApaNe pratikramaNa karI levuM. koIne duHkha thatuM hoya, tethI karIne ApaNe 'eDajasTa thavuM evuM lakhyuM nathI. ema 'eDajasTa' thavAtuMya nathI. evo bhAva ja, abhiprAya ja nA hovo joIe ke 'eDajasTa' thavuM che. praznakartA : A nA samajAyuM, pharI samajAvo ! dAdAzrI : "eDajasTa' thavAno abhiprAya ja nA hovo joIe. jyAM 'eDajasTa' ja nA thavAya evuM hoya, tyAM AgaLa 'eDajasTa' thavAnA abhiprAyane zuM karavuM che ? enA karatAM pratikramaNa karI levuM, e sArAmAM sAruM che !! "eDajasTa' thavAno bhAreya sAro nahIM. e badho saMsAra che. A rUpe ke te rUpe, badho saMsAra ja che. AmAM dharma nathI ke AtmA nathI. praznakartA : 'phAIlono samabhAve nikAla' nA thAya, to sAmA mANasane duHkha thAya. dAdAzrI : eno nikAla dasa dahADA pachI thAya, Aja moMghavArImAM nA thAya to te jyAre sastuM thaze te ghaDIe thaze. enA mATe ApaNe ujAgaro karavAnI jarUra nathI. ApaNe 'zuddhAtmA', pahelI potAnI phoDI lavI ane bIjAne duHkha thAya tenuM pratikramaNa karI levuM. bIjI badhI bhAMjagaDamAM nA paDAya. tuM jevuM karavAnuM kahe che evuM jo 'jJAnI puruSa' kare to, eno kyAre pAra Ave ? AvAM keTalAM lapharAM ? praznakartA : Ape kahyuM ke sAmA joDe 'eDajasTamenTa' rAkhavAno bhAva paNa nA hovo joIe. eno artha evo ke bIjAne "eDajasTamenTa' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AptavANI-6 AptavANI-6 193 ApavAnA bhAvamAM tanmayAkAra thavAnI jarUra nahIM, 'suparaphalyuasapaNe karavAnuM evuM Apa kahevA mAMgo cho ? - dAdAzrI : 'eDajasTamenTa' bahu prakAranAM hoya che. keTalAMka 'eDajasTamenTa' to levA jevAM ja nathI hotAM. keTalAka 'eDajasTamenTa' levA jevAM hoya che, paNa tenA mATe bhAveya rAkhavAnI jarUra nahIM. 'zuM bane che" ene "joyA' karavuM. ATalAthI eka avatAramAM chuTI javAze. thoDuM ghaNuM devuM raheze to Avate bhava cUkate thaI jaze. AmAM mana AmaLe nA caDhe eTaluM rAkhavuM. ApaNuM mana AmaLe caDhe eTale e vAta baMdha rAkhavI. mana AmaLe caDhe eTale mahIM paheluM duHkha thAya, gabharAmaNa thAya ane pachI bahu AmaLe caDhe eTale ciMtA thAya. mATe mana AmaLe caDhatAM pahelAM ApaNe vAtane baMdha karI devI, A enuM levala che. praznakartA : AmAM ghaNI vAra zuM thAya ke sAmA mANasane duHkha thAya ne enA mananuM samAdhAna nathI thatuM ne ! dAdAzrI : samAdhAna to varasa dahADA sudhI nA thAya ene ApaNe zuM kahIe ? ApaNe manamAM evo bhAva rAkhavo ke sAmAne samAdhAna thAya evI vANI nIkaLavI joIe. vANI je avaLI nIkaLI hoya tenuM ApaNe pratikramaNa karavAnuM. bAkI A to saMsArano pAra ja nA Ave. A to UlaTuM ApaNane DhasaDI jAya. sAmo taLAvamAM paDyo hoya to te tane haluM temAM laI jAya ! ApaNe ApaNI 'sepha sAIDa' rAkhIne kAma levuM badhuM. have A saMsAramAM UMDA UtaravA jevuM ja nathI. A to saMsAra che ! jyAMthI kApo tyAMthI aMdhArAnI ne aMdhArAnI ja 'slAIsa' nIkaLaze ! A DuMgaLI kApe tenI badhI ja 'slAIsa' DuMgaLI ja hoya ne ? koIne pratikramaNa karatAM rAge nA paDatuM hoya to Avate bhava cUkavAze. paNa atyAre to ApaNe ApaNuM karI levuM. sAmAnuM sudhAravA jatAM ApaNuM nA bagaDe e pahelAmAM paheluM rAkho ! saba sabakI samAlo !! praznakartA : saMsAra vyavahAra karatAM zuddha Atmahetu kevI rIte jALavI rAkhavo ? dAdAzrI : e jaLavAI ja rahyo che. tAre jALavavAnI jarUra na hoya. 'tuM' 'tArI' jAtane jALava ! "caMdubhAI" enI jAtane jALave ! praznakartA : AvI jAgRti thayA pachI e pAchI haThe nahIM ne ? dAdAzrI : nA, e pAchI haThe nahIM, paNa A kALa vicitra che. dhULa uDADene toya jAgRti ochI thaI jAya evuM che ane joDe joDe A "akrama vijJAna" che, eTale ke karmo khapAvyA sivAyanuM vijJAna che. A karmo khapAvavA jatAM tamane A dhULa uDaze. mane to vAMdho nA Ave. kAraNa ke mane bahu karmo rahyAM nA hoya. ApaNuM A 'akrama vijJAna' to badhAM karmone uDADI mUke tevuM che, paNa ApaNI taiyArI joIe. AkhI duniyAnA tophAnane uDADI mUkIe evuM A vijJAna che. paNa ApaNe jo enI joDe sthira rahIe to ! ApaNe jo jJAna joDe sthiratA pakaDIe to koI nAma de evuM nathI. A to jAgRtino mArga che, ApaNe jAgRta rahevuM. sAmAne duHkha thayuM. tenuM pratikramaNa karavAno ApaNI pAse ilAja che. bIjuM zuM karavAnuM? bIjuM to A deha, mana, vANI badhuM 'vyavasthita'ne tAbe che ! apratikramaNa doSa, prakRtino ke aMtarAya karmano ? praznakartA : pratikramaNa nA thAya e prakRtidoSa che ke e aMtarAyakarma che ? dAdAzrI : e prakRtidoSa che. ane A prakRtidoSa badhI jagyAe nathI hoto. amuka jagyAe doSa thAya ne amuka jagyAe nA thAya. prakRti doSamAM pratikramaNa nA thAya teno vAMdho nathI. ApaNe to eTaluM ja jovAnuM che ke ApaNo zo bhAva che ? bIjuM kaMI ApaNe jovAnuM nathI. tamArI icchA pratikramaNa karavAnI che ne ? praznakartA : hA, pUrepUrI. dAdAzrI : tema chatAM pratikramaNa nA thAya, to e prakRtidoSa che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AptavANI-6 AptavANI-6 195 prakRtidoSamAM tame jokhamadAra nathI. koI vakhate prakRti boleya kharI ne nA paNa bole, A to vAjuM kahevAya. vAge to vAge, nahIM to nAya vAge, Ane aMtarAya nA kahevAya. ghaNAM mANaso mane kahe che ke, 'dAdA, samabhAve nikAla karavA jauM chuM, paNa thato nathI !' tyAre huM kahuM chuM, "are bhaI, nikAla karavAno nathI ! tAre samabhAve nikAla karavAno bhAva ja rAkhavAno che. samabhAve nikAla thAya ke nA thAya. e tAre AdhIna nathI. tuM mArI AjJAmAM rahe ne ! enAthI tAruM ghaNuM kharuM kAma patI jaze ane nA paDe to te necara'nA AdhIna che." ame to eTaluM ja joIe ke, "mAre samabhAve nikAla karavAno che." eTaluM tuM nakkI kara. pachI tema thayuM ke nA thayuM te amAre jovAnuM nathI. A nATaka kyAM sudhI jovA besI rahIe ? eno pAra ja kyAM Ave ? ApaNe to AgaLa cAlavA mAMDavAnuM. vakhate 'samabhAve nikAla' nA paNa thAya. hoLI saLagI nahIM to AgaLa upara saLagAvIzuM. Ama phUTAphUTa karavAthI ochI saLage ? eno kyAre pAra Ave ? ApaNe dIvAsaLIo saLagAvavI, bIjuM saLagAvyuM, pachI ApaNane AnuM zuM kAma ? mela pULo ne AgaLa cAlo. praznakartA : jo pratikramaNa thAya to e dharmadhyAnamAM gayuM ke zukaladhyAnamAM gayuM ? dAdAzrI : nA, e dharmadhyAnamAMya nathI jatuM ne zukaladhyAnamAMya nathI jatuM. A pratikramaNa koI dhyAna nathI. pratikramaNa tamane cokhkhA kare. kharI rIte AtmA prApta karyA pachI pratikramaNa karavAnI jarUra ja nathI, paNa A to 'akrama vijJAna' che. tamane raste jatAM AtmA prApta thaI gayo che. te pAchalA doSo dhovA pratikramaNa karavAM paDe. ATalA badhA doSonI aMdara jo pratikramaNa nA kare to e doSo khUba kUdAkUda kare ! A kapaDAM bagaDe tene dhovAM to paDe ja ne ? ane 'kramikamArga'mAM to kapaDAM cokhkhAM karyA pachI AtmA prApta thAya che. emAM emane DAgha ja paDavAno nahIM ne ? akramamArge ekAvatArI !! praznakartA: pratikramaNa karIe to navuM 'cArja nA thAya ? dAdAzrI : AtmA pote kartA thAya to ja karma baMdhAya. bAkI A jJAnamAM to pratikramaNa hoya ja nahIM. paNa A to gujarAtI cAra copaDIvALAne 'grejyueTa' banAvIe to, pachI vacalA dhoraNonuM zuM thAya ? eTale ATaluM pratikramaNa ame vacce mUkyuM che. A 'akrama jJAna' pAmyA pachI eka ke be bhavamAM ukela Ave tema che. have bhava rahevo ke nA rahevo, e dhyAna upara AdhAra rAkhe che. niraMtara zukaladhyAna ekaluM ja rahetuM hoya to bIjo bhava thAya ja nahIM. paNa akramamArga'mAM zukaladhyAna ne dharmadhyAna be thAya che. aMdara zukaladhyAna thAya che ne bahAra dharmadhyAna thAya che. dharmadhyAna zAthI thAya che ? 'dAdA'nA kahyA pramANe AjJA pALavAnI rahe che tenAthI. AjJA pALavI e zukaladhyAnanuM kAma nahIM, e dharmadhyAnanuM kAma che. eTale dharmadhyAnane laIne eka avatAra ke be avatAra pUratuM 'cArja thAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 197 [5] ArAdhanA karavA jevuM ... ane jANavA jevuM ... ! praznakartA : have je 'riyala' joIe chIe, tyAre 'riyala' tarapha prema utpanna thavo joIe te thato nathI ane "rIleTiva' upacAra svarUpe thaI gayuM che, to A zuM kahevAya ? dAdAzrI : jo prema thAya to sAmo dveSa utpanna thAya. prema utpanna karavAnI jarUra nathI. ArAdhana karavA jevuM, ramaNatA karavA jevuM A 'riyala' eka ja che ! 'zuddhAtmA'nI ramaNatA eTale niraMtara 'zuddhAtmA'nuM dhyAna rahe te ! have svaramaNatA karavAnI, bIjuM kazuM karavAnuM nathI. praznakartA : "rIleTiva'ne jANavAnuM ne 'riyalane paNa jANavAnuM che ? dAdAzrI : nA, "rIyala'nuM ArAdhana karavAnuM che ane "rIleTiva'ne jANavAnuM che ! jANavA jevuM ekaluM "rIleTiva' ja che. A 'riyala' to ame tamane jaNAvI dIdhuM che ! have A jagata AkhuM 'ya' svarUpe che ane tame 'jJAtA' cho. tamane 'jJAyaka' svabhAva utpanna thayo che. pachI have bAkI zuM rahyuM ? 'jJAyaka' svabhAva utpanna thayA pachI 'ya'ne joyA ja karavAnuM che ! - tamAre have zuddhAtmA tarapha prema rAkhavAnI jarUra nathI. kAraNa ke tame te rUpa to thaI gayA cho, have konI joDe prema karazo ? tamane jJAna, darzana ne cAritra zarU thaI gayuM che ! nahIM to jovA-jANavA para rAga-dveSa thAya ! jue-jANe tenI para rAga-dveSa nA thAya e vItarAga cAritra kahevAya. - have to tamAre cAritra paNa UMcuM thaI gayuM. A to ajAyabI thaI gayelI che !! paNa have ene sAcavI rAkho to kharuM ! koI cokaleTa ApIne koI baMgaDIo nA paDAvI le to sAruM. have to tamane jJAna-darzana-cAritra ne tapa badhuM ja cAlyA karavAnuM. paNa tapanI tamane khabara nA hoya ke kyAM AgaLa tapa thAya che ! amArI 'AjJA" ja evI che ke tapa karavuM ja paDe ! ame moTaramAM pharIe paNa koInI joDe vAta nA karIe, kAraNa ame upayogamAM ja hoIe. ame saheja upayoga nA cUkIe ! AvuM sarasa vijJAna hAthamAM AvyA pachI koNa choDe ? pahelAM pAMca miniTa paNa upayogamAM rahevAtuM nahotuM. eka guMThANuM sAmAyika karavuM hoya to mahA mahA kaSTa karIne rahevAya ane A to sahejeya tame jyAM jAva tyAM upayogapUrvaka rahI zakAya evuM thayuM che ! praznakartA : e samajAya che dAdA. dAdAzrI : have jarA bhUlone AMtaro, eTale ke pratikramaNa karo. ApaNe nakkI karIne nIkaLavuM ke Aje Ama ja karavuM che ! zuddha upayogamAM rahevuM che. evuM nakkI nA karIe to pachI upayoga cUkI javAya ! ane ApaNuM vijJAna to bahu sarasa che. nathI bIjI koI bhAMjagaDa !! tijavastu ramaNA praznakartA: 'nijavastu" ramaNatA kevI rIte thAya ? dAdAzrI : ramaNatA to be-cAra rIte thAya. bIjI koI ramaNatA nA AvaDe to huM zuddhAtmA chuM', 'huM zuddhAtmA chuM' evuM kalAka-be kalAka bole toya cAle, ema karatAM karatAM ramaNatA AgaLa vadhe ! praznakartA : ramaNatA to badhI vividha rIte hoya ne ? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AptavANI-6 AptavANI-6 199 praznakartA : sAmA mANasamAM zuddhAtmA joIe, to sAmA mANasane AnaMda thavo joIe ne ? dAdAzrI : nA thAya. kAraNa ke enI vRttio te ghaDIe zemAya paDelI hoya ! e zenA vicAramAM paDelo hoya ! hA, enAmAM 'zuddhAtmA' jovAthI tamane bahu phAyado thAya. sAmAne phAyado to 'jJAnI puruSa' ekalAM ja karI zake ! dAdAzrI : e to jene jevuM AvaDe evuM e kare. sthaLamAM hoya to, 'huM zuddhAtmA chuM', 'huM zuddhAtmA chuM' bolyA kare, agara to copaDI laIne 'huM zuddhAtmA chuM' evuM lakhyA kare. enAthI zuM thAya, to ke deha hau ramaNatA kare che, vANI hau ramaNatA kare che, mana paNa mahIM AvI jAya. paheluM jADuM karene eTale pudgala ramaNatA chUTavA mAMDe. ema karatAM karatAM jhINuM thAya ane jo enAM guNa ja bolyA kare, e sAcI ramaNatA kahevAya. e tarata ja "ona dha momenTa' phaLa Ape ! potAnuM sukha anubhavamAM Ave. praznakartA : jevA A pudgalanA raso che tema AtmAnA raso, AnaMda pragaTa thavA joIe ne ? dAdAzrI : evuM che ke tame aparigrahI zAnA AdhAre cho ? akrama vijJAna'nA AdhAre ! paNa vyavahArathI aparigrahI nathI, eTale aparigrahI dazA' jyAM sudhI nA thAya, tyAM sudhI chellI 'vastu' hAthamAM nA Ave ! praznakartA tyAM sudhI sAco rasa, AnaMda meLavavA amAre zuM karavuM ? dAdAzrI : 'huM anaMta jJAnavALo chuM', 'huM anaMta darzanavALo chuM', huM anaMta sukhanuM dhAma chuM, 'huM anaMta zaktivALo chuM'... bolo, eTale sAco rasa utpanna thaI jAya ! AtmA to pote AnaMdamaya ja che, eTale e vastu sarvarasamaya ja che ne te potAne hoya che ja. paNa potAnI jAgRtinI kacAzane lIdhe e kyAMthI Ave che, e khabara paDatI nathI. praznakartA : pudgalanA rasone dabAvIe, to AtmAnA raso utpanna thAya ? dAdAzrI : nA, dabAvavAno artha ja nathI. e to enI meLe phikkA thaI jAya. AtmAnA guNo kalAka-kalAka sudhI bolo to tarata ghaNuM ghaNuM phaLa Ape. A to rokaDuM phaLavALI vastu che, agara to darekanI mahIM 'zuddhAtmA' jotAM jotAM jAva toya AnaMda thAya evuM che. praznakartA : dAdA, Ape cAra prakAranI AtmaramaNatA kahI. te jarA pharIthI kaho ne ! dAdAzrI : keTalAka 'huM zuddhAtmA chuM', 'huM zuddhAtmA chuM' bole. keTalAka 'huM zuddhAtmA chuM' ema lakhIne kare, to emAM deha paNa ramaNatAmAM peTho kahevAya. deha, vANI ane mana traNeya lakhavAmAM hAjara hoya ane keTalAka bahArano vyavahAra cAlato hoya, chatAMya manathI jo 'zuddhAtmA'nI kharekhara ramaNA kare che ane zuddhAtmAnA guNomAM ramaNA kare; jema ke, huM anaMta jJAnavALo chuM, huM anaMta zaktivALo chuM. e siddha stuti kahevAya. e bahu phaLa ApanArI che ! praznakartA : dAdA, Apa jevI rIte bIjAnA sukhane mATe prayatna karo cho, ane keTalAMyane bhayaMkara du:khanI yAtanAmAMthI parama sukhI banAvI do cho, to evuM amAre thavuM hoya to thaI zakIe ke nahIM ? dAdAzrI : hA, thaI zako. paNa tamArI eTalI badhI 'kepesiTI" AvavI joIe. tame nimitta rUpa banI jAva. eTalA mATe huM tamane taiyAra karI rahyo chuM. bAkI tame karavA ke banavA jAva, to kazuM bane evuM nathI ! praznakartA : to nimitta rUpa banavA mATe amAre zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : A ja badhuM huM kahuM chuM te ane nimitta rUpa banAvatAM pahelAM amuka jAtano 'kATa' nIkaLI javo joIe. emAM koInA upara gusse thavAno, koInI para ciDAvAno evAM badhA hiMsakabhAva thavA nA joIe. jo ke kharekhara tamane A hiMsakabhAva nathI. A tamArA 'DiscArja hiMsakabhAva che, paNa je 'DiscArja' hiMsaka Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2% AptavANI-6 bhAva che te khalAsa thaze tyAre A badhI zaktio che te 'opana' thaze. 'DiscArja corIo', 'DiscArja abrahmacarya', e badhAM 'DiscArja khAlI thAya. tyAra pachI pArakAMne mATe nimitta banavAnI zakti utpanna thAya! A badhuM khAlI thAya eTale tame paramAtmA ja thayA ! A amAre khAlI thaI gayuM che, tethI to ame nimitta banyA chIe ! praznakartA H eTale pahelAM 'kATa' khAlI karavAnI vAta amAre karavI ? dAdAzrI : puruSArtha karIne badhuM thAya ! puruSa thayo eTale puruSArthamAM AvI zake, evuM ame badhuM karI ApyuM che ! have tame tamArI meLe jeTalo puruSArtha mAMDo eTalo tamAro ! praznakartA : huM mArA zuddhAtmAmAM rahuM, paNa joDe joDe sAmAnA zuddhAtmAnuM anusaMdhAna thavuM joIe ne ? dAdAzrI : sAmAnA zuddhAtmA jovAmAM phAyado zo che ke, ApaNI potAnI zuddhi vadhAravA mATe che, nahoya ke sAmA mANasane lAbha karAvavA mATe ! potAnI zuddha dazA vadhAravA mATe sAmAnA zuddhAtmA juo eTale potAnI dazA vadhatI jAya ! praznakartA : eka zuddhAtmAnuM bIjA zuddhAtmA joDe anusaMdhAna thAya ke nahIM ? dAdAzrI : anusaMdhAna kazuM nahIM, A svabhAva che. A 'lAITa', A 'lAITa', A 'lAITa' - A traNa 'lAITo" bhegI karIe, temAM dareka 'lAITa'nuM potAnuM vyaktitva to juduM raheze. emAM ekabIjAne kazo phAyado koI karatuM nathI. praznakartA : to pachI sAmAnA mATe ApaNane je khoTA bhAva che, kharAba bhAva che, te pratikramaNa karavAthI ochA thAya kharA ? dAdAzrI : ApaNA kharAba bhAva tUTI jAya. ApaNA potAnA mATe ja che, A badhuM. sAmAne ApaNI joDe kazI levAdevA nathI. [] zuddhAtmA te karmarUpI phAcara svarUpajJAna' prApta thayA pachI bAkI zuM rahyuM ? badhAmAM zuddhAtmA dekhAya che, potAnAmAM zuddhAtmA dekhAya che, tyAre have bAkI zuM rahyuM ? karmarUpI phAcara. pote paramAtmA thaI gayA, badhuMya jANe che, paNa zuM thAya che ? tyAre kahe ke karmarUpI phAcara naDe che. karmarUpI phAcara zenAthI nIkaLI jAya ? 'phAIla'no samabhAve nikAla karavAthI. rAga-dveSa karyA vagara AvI paDelI 'phAIlo'no samabhAve nikAla karavo e ja eno, karmarUpI phAcaro kADhavAno upAya che. phAcaranI kriyAo ApaNAthI badhI ja thAya. are, koIne ApaNo hAtha paNa vAgI jAya, paNa rAga-dveSa thAya nahIM. phAIla AvatAM pahelAM ja ApaNe nakkI kareluM hoya ke Ano samabhAve nikAla karavo che. pote pUrve cItarelA copaDA e ja karmarUpI phAcara kahevAya che. karmarUpI phAcara je ghaDIe pharI vaLane, te ghaDIe vagara kAmanuM ApaNane gUMcAya, gUMcAya karyA kare. te ApaNe jANIe" Aje eNe caMdubhAIne bahu gUMcavyA, ApaNane nA khabara paDe ? karmarUpI phAcara badhAne judI judI hoya ke eka ja jAtanI ? judI judI hoya. kAraNa ke badhAnAM moDhAM judI judI jAtanAM hoya. A mAjI, A benane zIkhavADavA jAya, to emAM eno meLa zuM khAya ? dAdA samajI jAya ke mAjImAM A phAcara che ne benamAM A phAcara che. amane to Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 AptavANI-6 AptavANI-6 203 zenAthI A lokonI karmarUpI phAcara utpanna thaI che tenI khabara paDI jAya. e to bhAInA abhyAsa uparathI oLakhAya ke A bhAIne pahelAMnI phAcaro kevI che. atyArano abhyAsa evuM kahe ke A khoTuM che. badhuM. A ApaNI bhAMjagaDa ja na hoya. paNa pahelAMnI phAcaronA sikkA vAgI gayelA, tenuM zuM thAya ? e to bhogavye ja chUTako ! e phAcaro kaDavA, mIThA raso cakhADIne jAya ! ghaDIkamAM mITho rasa Ape, to ghaDIkamAM kaDavo rasa Ape ! mITho rasa game kharo tamane ? jyAM sudhI mITho rasa game che, tyAM sudhI kaDavAno aNagamo lAge. mIThuM gamatuM baMdha thaI jAya ne, to kaDavAno aNagamoya baMdha thaI jAya! A mIThuM game che kyAM sudhI ? to ke, hajI mokSamAM ja sukha che evo pUrepUro abhiprAya majabUta thayo nathI. haju abhiprAya kAco rahe che. mATe evuM bola bola karavuM ke, "kharuM sukha mokSamAM ja che, ne A badhuM khoTuM che, Ama che, tema che.' ema thoDI thoDI vAre 'tamAre' 'caMdubhAIne samajAya samajAya karavuM. koI rUmamAM nA hoya, ekalA hova tyAre upadezeya apAya ke, 'caMdubhAI ! beso, vAtane samajI jAvane !' koI nA hoya tyAre ApaNe AvuM karIe to koIne zI khabara paDe ke ApaNe zuM nATaka karIe chIe ? koI hoya tyAre to e ApaNane zuM kahe ke A cakrama thaI gayo che ke zuM ? alyA, cakrama nathI thayo. cakramapaNuM thayeluM tene huM kADhuM !!! toya e to evuM ja kahe ke 'tame caMdubhAI joDe vAta karo cho, te tame kevA mANasa cho ?! tame pote ja caMdubhAI nahoya ?" eTale ApaNe to ekalA hoIe tyAre rUma baMdha karI caMdubhAIne kahevuM, 'beso caMdubhAI, ApaNe thoDI vAtacIta karIe. tame Ama karo cho, tema karo cho, temAM tamane zo phAyado ? amArI joDe ekAkAra thaI jAvane ? amArI joDe to pAra vagaranuM sukha che !!! A to emane judAI che, mATe ApaNe kahevuM paDe che. jema A nAnAM chokarAMne samajAvavuM paDe-kahevuM paDe, tema 'caMdubhAIneya kahevuM paDe, to ja pAMsaruM paDe. ApaNe arIsAmAM caMdubhAIne sAmA besADIne kahIe ke, 'tame copaDIo chapAvI, jJAnadAna karyuM, e to bahu sAruM kAma karyuM, paNa tame bIjuM Ama karo cho, tema karo cho, te zA mATe karo cho ?" AvuM potAnI jAtane kahevuM paDe ke nahIM ? dAdA ekalA ja kahe kahe kare ? enA karatAM tame paNa kaho to e bahu mAne, tamAruM vadhu mAne ! huM kahuM tyAre tamArAM manamAM zuM thAya ? mArI joDe pADozamAM che 'te' mane nathI kahetA ne A dAdA mane zuM karavA kahe che ? mATe ApaNe jAte ja Thapako ApIe. pArakAMnI bhUlo kADhatAM badhIya AvaDe ane potAnI ekuya bhUla kADhatAM nathI AvaDatI. paNa tamAre to bhUlo kADhavAnI nathI. tamAre to 'caMdubhAIne vaDhavAnuM ja che jarA. tame to tamArI badhI bhUlo jANI gayA cho. eTale have 'tamAre' caMdubhAIne Thapako ApavAno che, e narama paNa che, pAchA mAnI paNa evA ja che, badhI rIte "mAnavALuM' che. eTale ene jarA paTAvIe to badhuM kAma thAya. have A vaDhavAno ApaNe kyAre abhyAsa karIe ? ApaNe ghera eka-be mANaso vaDhanArA rAkhIe, paNa e sAcuM vaDhanArA nA hoya ne ? sAcuM vaDhanArA hoya to kAmanuM, to ja pariNAma Ave. nahIM to jaThaM banAvaTI vaDhanAruM hoya to kAmanuM pariNAma nA Ave. ApaNane koI vaDhanAruM hoya to ApaNe teno lAbha levo joIe ne ?! A to AvuM goThavatAM AvaDatuM nathI ne ? praznakartA : vaDhanArA hoya to ApaNane game nahIM. dAdAzrI : e nathI gamatA. paNa rojanA vaDhanArA lAgu thayA hoya pachI to ApaNane nikAla karatAM AvaDe ne baLyuM ke A rojanuM lAgyuM che, to kyAM patto paDaze ? enA karatAM ApaNe ApaNI 'guphAmAM pesI jAva ne ? arIsAmAM ThapakA sAmAyika arIsA sAmAyika tame koI dahADo arIsAmAM joIne caMdubhAIne Thapako Apo cho ? praznakartA : Ape kahyuM che ke, huM jIva nathI, paNa ziva chuM." paNa e juduM paDatuM nathI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AptavANI-6 AptavANI-6 205 dAdAzrI : e eno bhAva choDe nahIM ne ? eno e hakka choDe ke ? eTale ApaNe ene samajAvI samajAvIne, paTAvI paTAvIne kAma levuM paDe. kAraNa e to bhoLuM che. pudgalano svabhAva kevo che ? bhoLo che. te ene Ama kaLAmaya karIe to to e pakaDAI jAya. jIva ne ziva bhAva bane judA ja che ne ? hamaNAM jIvabhAvamAM Avaze, te ghaDIe baTAkAvaDA badhuM khAze ane zivabhAvamAM Avaze tyAre darzana karaze !!! praznakartA : paNa jIvanuM mana svataMtra che? dAdAzrI : bilakula svataMtra che. mana tamArA sAmuM thAya te joyeluM ke nahIM tame ? alyA, "mAruM" mana hoya to, e mArI sAmuM zI rIte thAya ? e svataMtra che ke nahIM evuM sAmuM thAya, tyAre khabara nA paDI jAya ? praznakartA : vANI upara kaMTrola nathI, eTale mana upareya kaMTrola nathI. dAdAzrI : je sAmuM thAya enA para ApaNo kaMTrola nathI. pahelAM to tame, 'huM jIva chuM" evuM mAnatA hatA. have e mAnyatA tUTI gaI che ne 'huM ziva chuM' evI khabara paDI gaI. paNa jIva kaMI emano bhAva choDe nahIM, emano haka-baka kazuMya choDe nahIM. paNa emane jo paTAvIe to e badhuMya choDe tema che. jema kusaMga aDe che tyAre kusaMgI thaI jAya che ne satsaMga aDe tyAre satsaMgI thaI jAya che, tema samajaNa pADIe to e badhuM ja choDI de evo DAhyo che pAcho ! have tamAre zuM karavAnuM ke tamAre caMdubhAI joDe, caMdubhAIne besADIne vAtacIta karavI paDe. ke, 'tame saDasaTha varase roja satsaMgamAM Avo cho, tenuM bahu dhyAna rAkho cho te bahu sAruM kAma karo cho !' paNa joDe joDe bIjI samajaNa pADavI, ne salAha ApavI ke, "dehanuM dhyAna zuM kAma bahu rAkho cho ? dehamAM A Ama thAya che, te cho ne thAya. tame amArI joDe Tebala upara Ama AvI jAva ne ! amArI joDe pAra vagaranuM sukha che.' evuM tamAre caMdubhAIne kahevuM. caMdubhAIne Ama arIsA sAme besADyA hoya to, te tamane 'ejhekTa' dekhAya ke nA dekhAya ! praznakartA : aMdara vAtacIta to mAre kalAko sudhI cAle che. dAdAzrI : paNa aMdara vAtacIta karavAmAM bIjA phona laI le che, eTale emane sAmA besADIne moTethI vAtacIta karIe. eTale koI bIjo phona le ja nahIM ne ? praznakartA : potAne sAme kevI rIte besADavuM ? dAdAzrI : tuM "caMdubhAI'ne sAme besADIne vaDhavaDha karatA hoya to 'caMdubhAI' bahu DAhyA thaI jAya. tuM jAte ja vaDhuM ke, 'caMdubhAI AvuM te hoya ? A tame zuM mAMDyuM che ? ne mAMDyuM to have pAMsaruM mAMDone ?" AvuM ApaNe kahIe te zuM khoTuM che ? ko'ka lapakA karatuM hoya, te sAruM lAgatuM haze ? tethI ame tamane 'caMdubhAIne vaDhavAnuM kahIe, nahIM to hapuruM (sadaMtara) aMdhera ja cAlyA kare ! A pudgala zuM kahe che ke tame to 'zuddhAtmA' thaI gayA, paNa amAruM zuM ? e dAvo mAMDe che, e paNa hakkadAra che, e paNa icchA rAkhe che ke amAre paNa kaMIka joIe che. mATe tene aTAvI-paTAvI levuM. e to bhoLuM che, bhoLuM eTalA mATe ke mUrakhanI saMgata maLe to mUrakha thaI jAya ne DAhyAnI saMgata maLe to DAhyuM thaI jAya. coranI saMgata maLe to cora thaI jAya ! jevo saMga evo raMga ! paNa e potAno hakka choDe tevuM nathI. tAre 'caMdubhAIne arIsA sAme besADI Ama prayoga mAMDavo. arIsAmAM to moTuM badhuM ja dekhAya. pachI ApaNe 'caMdubhAIne kahIe, 'tame Ama kema karyuM ? tamAre Ama nathI karavAnuM. patnI joDe matabheda kema karo cho ? nahIM to tame paiNyA zuM karavA ? paiNyA pachI Ama zuM karavA karo cho ?" AvuM badhuM kahevuM paDe. AvuM arIsAmAM joIne Thapako Ape eka-eka kalAka, to bahu zakti vadhI jAya. A bahu moTAmAM moTuM sAmAyika kahevAya. tamane caMdubhAInI badhI ja bhUlonI khabara paDe ne ? jeTalI bhUlo dekhAya eTalI ApaNe arIsA sAme caMdulAlane besADIne eka kalAka sudhI kahI dIdhI ke e moTAmAM moTuM sAmAyika ! praznakartA: ApaNe arIsAmAM nA karIe ne Ama mana sAthe ekalA ekalA vAto karIe to, te nA thaI zake ? dAdAzrI : nA, e nahIM thAya. e to arIsAmAM tamane caMdubhAI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 AptavANI-6 AptavANI-6 207 dekhAvA joIe. ekalA ekalA manamAM karIe to AvaDe nahIM. ekalA ekalA karavAnuM, e to "jJAnI puruSa'nuM kAma. paNa tamane to Ama A bALabhASAnuM zIkhavADavuM paDe ne ? ane A arIso che te sAruM che, nahIM to lAkha rUpiyAno arIso vecAto lAvavo paData. A to sastA arIsA che ! RSabhadeva bhagavAnanA vakhatamAM bharata cakravartIe ekalAe ja arIsA bhavana banAveluM ! ane atyAre to eya moTA moTA arIsA badhe dekhAya ! A badhI paramANunI thiyarI che. paNa jo arIsA sAmuM besADIne kare ne, to bahu kAma nIkaLI jAya evuM che. paNa koI karatuM nathI ne ? ame kahIe tyAre eka-be vakhata kare ne pachI pAcho bhUlI jAya ! arIsAbhavanamAM kevaLajJAta !! bharata rAjAne, RSabhadeva bhagavAne 'akramajJAna' ApyuM ne chevaTe temaNe arIsAbhavanano Azaro lIdho tyAre temanuM rAge paDyuM. arIsAbhavanamAM vIMTI nIkaLI gayelI, AMgaLIne aDavI dIThI tyAre temane thayuM ke badhI AMgaLIo AvI dekhAya che ne A AMgaLI kema AvI dekhAya che ? tyAre khabara paDI ke vIMTI nIkaLI paDI che tethI. vIMTIne lIdhe AMgaLI keTalI badhI rUpALI dekhAtI hatI, e cAlyuM mahIM tophAna ! te TheTha 'kevaLa' thatAM sudhI cAlyuM ! vicAraNAe caDhyA ke vIMTIne AdhAre AMgaLI sArI dekhAtI hatI ? mAre lIdhe nahIM ? to kahe ke tAre lIdhe zAnuM? te pachI "A na hoya mAruM, na hoya mAruM, na hoya mAruM' ema karatAM karatAM 'kevaLa jJAnane pAmyA !!! eTale ApaNe arIsAbhavanano lAbha levo. ApaNuM 'akrama vijJAna che. je koI Ano lAbha le te kAma kADhI nAkhe. paNa AnI koIne khabara ja nA paDe ne ? bhale AtmA jANato nA hoya, chatAMya arIsAbhavananI sAmAyika phakkaDa thAya. praznakartA: keTalAkane tame jJAna Apo cho, temAM keTalAkane tarata ja phITa thaI jAya che ane ghaNAne keTalIya mAthAphoDa karo toya te phITa thatuM nathI. to temAM zuM zakti ochI haze ? dAdAzrI : e zakti nathI. e to karmanI phAcaro vAMkIcUkI lAvyA hoya, to keTalAkanI phAcara sIdhI hoya. te sIdhI phAcaravALo to jAte ja kheMcI kADhe ne vAMkI phAcaravALAne aMdara gayA pachI vAMkI hoya, te Ama kheMce toya e nIkaLe nahIM. AMkaDA vAMkA hoya ! amArI phAcaro sIdhI hatI ke jhaTapaTa nIkaLI gaI. amane vAMkuM nA AvaDe. amAre to ekadama cokhkham cokhkhuM ne khullam khulluM ! ane tame to kaMIka vAMka zIkhyA hazo. cho to tame sArA gharanA, paNa nAnapaNamAM vAMka pesI gayo te zuM thAya ? mahIM vAMkA khIlA hoya to kheMcatAM jora Ave ne vAra lAge ! strI jAti thoDuM mahIM kapaTa rAkhe, emane mahIM cokhkhuM nA hoya, kapaTane lIdhe to strIjAti maLI che. have 'svarUpajJAnanI prApti pachI ApaNane strI jevuM kazuM rahyuM nahIMne ? paNa khIlA vAMkA kharA, te kADhatAM jarA vAra lAge ne ? e khIlA sIdhA hoya to to vAra ja nA lAge ne ? puruSa jarA bhoLA hoya. te bena jarAka samajAve to bhaI samajI jAya. ne bena paNa samajI jAya, ke bhaI samajI gayA ne hamaNe jaze bahAra ! puruSomAM bhoLapaNa hoya. saheja kapaTa kareluM, te mallinAthane tIrthaMkaranA avatAramAM strI thavuM paDeluM ! eka saheja kapaTa karyuM hatuM toya ! kapaTa choDe nahIM ne ? chatAM have svarUpajJAna thayA pachI ApaNane strIpaNuM ne puruSapaNuM rahyuM nathI. ApaNe" "zuddhAtmA" thaI gayA ! kusaMgato raMga..... potAnI icchA nA hoya toya mANaso bahAra jAya che ne kusaMge caDhI ja jAya, kusaMga aDyA vagara rahe ja nahIM. ghaNAM mANaso kahe che ke huM dArUDyiA joDe pharuM chuM, paNa huM dArU nahIM ja pIvAno. paNa tuM phare che tyAMthI ja tuM dArU pIvA mAMDIza. saMga eno svabhAva eka dahADo dekhADyA vagara rahe ja nahIM. mATe saMga choDa. tamane zuddhAtmAnI pratIti to kharekharI thaI gaI che, paNa zuM thayuM che ke sAcA anubhavano svAda je che te AvavA nathI deto. ApaNe kharA TesTamAM kyAre AvyA kahevAya ke gharamAM sAmo mANasa ugra thAya ne ApaNamAM ugratA utpanna thAya to jANavuM ke hajI kacAza che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 209 kAraNa aTakaNa paDelI che, te vakhate e sAna-bhAna, jJAna badhuMya bhUlI jAya. tene mAravA jAva to ghoDAgADI hau te UMdhI nAkhI de ! evuM manuSyane koI jagyAe kaMI mUchita thaI gayo, kazAkamAM mUchita thaI gayo ke aTakaNa paDI gayelI hoya. te aTakaNa enI jAya nahIM, eTale koI jagyAe mUrNita nA thAya evo hoya, paNa te aTakaNanI jagyA Ave ke tyAM AgaLa te pAcho mUrNita thaI jAya. jJAna, bhAna badhuM ja khoI nAkhe ne UMdhuM thaI jAya. tethI kavirAja kahe che : aTakaNathI laTakaNa, laTakaNathI bhaTakaNa, bhaTaksanI khaTakaNa para, chAMTo caraNa-rajaNa." have bhaTakaNamAMthI chUTavuM hoya to chAMTo 'caraNa-rajakaNa !' caraNarajakaNa chAMTIne eno ukela lAvI nAkho have, ke pharI e aTakaNano bho nA rahe. [27] aTakaNathI laTakaNa te laTakaNathI bhaTakaNa.. dAdAzrI : koI phera tamane galagaliyAM thaI gayelAM ke ? praznakartA : ravivAra Ave ne resa ramavAno TAIma thAya. eTale mahIM galagaliyAM thaI jAya che. dAdAzrI : hA, kema zanivAre nahIM ne ravivAre ja tevuM thAya che ? dravya-kSetra-kALa ane bhAva, cAreya bhegAM thAya tyAre ja galagaliyAM thAya. anaMtakALathI laTakelA, te sahu sahunI aTakaNathI laTakelA ! anAdithI kema laTakI paDyo che ? haju eno nikAla kema nathI Avato ? tyAre zuM kahe che ke A aTakaNa potAne paDI hoya che, kaMIne kaMI darekanAmAM judI judI jAtanI aTakaNa hoya tenA AdhAre laTakelo ! A aTakaNa tamane samajamAM AvI ? A ghoDAgADI jatI hoya ne ghoDo phakkaDa hoya, ne rastAmAM miyAMbhAInI kabara hoya, ne e kabara upara lIluM kapaDuM oDhADeluM hoya to, ghoDo tene dekhe ne Ubho rahI jAya. te zAthI ? ke kabara upara lIluM kapaDuM dekhe, e navI jAtanuM lAge. eTale bhaDakAra Ubho thAya, eTale pachI ene game teTaluM mAramAra kare toya e nA khase. pachI bhale miyAM mArI-karI, samajAvI-paTAvI, AMkhe hAtha daIne paNa laI jAya, e vAta judI che. paNa bIje dahADe pAcho tyAM ja aTake. aTakaNa atAditI !! eTale darekane aTakaNa paDI che, tethI ja A badhA aTakyA che ane have zI aTakaNa paDI che, e khoLI kADhavuM joIe. kabrastAna AgaLa aTakaNa thAya che ke kyAM AgaLa aTakaNa thAya che ? e khoLI kADhavuM joIe. anaMta avatAranuM bhaTakaNa che. e aTakaNa ekaluM ja che, bIjuM koI nathI ! aTakaNa eTale mUchita thaI javuM ! svabhAna khoI nAkhavuM !! kaMI badhe aTakaNa nathI hotI, gherathI nIkaLyo te badhe kaMI mArajhUDa nathI karato. rAga-dveSa nathI karato. paNa ene aTakaNamAM rAga-dveSa che ! A ghoDAno dAkhalo to tamane samajaNa pADavA mATe kahuM chuM ! potAnI aTakaNa khoLI kADhe to jaDe pAchI ke kyAM mUchita thaI gayo chuM, mUrzita thavAnI jagyA kyAM ? praznakartA : A aTakaNa eTale pakaDa ? dAdAzrI : nA, pakaDa nahIM. pakaDa e to AgrahamAM jAya. aTakaNa to mUrNita thaI jAya. jJAna, bhAna badhuM ja khoI nAkhe. jyAre AgrahamAM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 AptavANI-6 jJAna, bhAna badhuM hoya ! manuSyamAtrane nabaLAI to hoya ja ne ? A nabaLAInA guNone lIdhe manuSyapaNuM rahyuM che. manuSyanI nabaLAI jAya eTale mukta thaI jAya. paNa e nabaLAI jAya evI nathI. koNa e kADhe ? 'jJAnIpuruSa' sivAya nabaLAI bIjo koI kADhe nahIM ne ? e nabaLAIno 'jJAnIpuruSa' pote phoDa pADI Ape ne ene kADhI Ape. 'jJAnIpuruSa' to game teTaluM ghoDuM aTakyuM hoya toya ene AgaLa laI jAya. kAnamAM phUMka mArIne, samajAvIne, maMtra mArIneya AgaLa laI jAya. nahIM to mArI nAkho toya ghoDuM nA khase. ghoDuM to zuM, are, moTA moTA hAthI hoya teya aTakaNa AvI tyAM khase nahIM. praznakartA : paNa bhagavana, AgalA janmanAM kaMI tIvra saMskAro haze ke jethI ame ApanAM caraNomAM AvyA chIe. dAdAzrI : saMskAranA AdhAre to A bheguM thAya che. paNa te choDAvaDAve koNa ? aTakaNa choDAvaDAve che, aTakaNa chUTA pADe che ! mATe aTakaNane oLakhI kADhavI ke aTakaNa kyAM che ? pachI tyAM cetatA ne cetatA ja rahevuM. tuM aTakaNane oLakhI gayo chuM ? cogaradamathI oLakhI gayo chuM ? Ama pUMThethI jatuM hoya toya khabara paDe ke A aTakaNa cAlyuM ApaNuM ! hA, eTaluM cetatA rahevuM joIe ! aTakaNa to jJAnIo ja khoLe. bIjo koI nA khoLe. bhoLA mANasane aTakaNa bhoLI hoya, te jaladI chUTI jAya ane kapaTI mANasane kapaTI aTakaNa hoya te to bahu vasamI hoya ! aTakaNathI aTakyuM anaMta sukha have bilakula 'kalIaransa' mahIM thaI javuM joIe. A 'akrama jJAna' maLyuM ne potAne niraMtara sukhamAM rahevuM hoya to rahI zakAya, evuM ApaNI pAse 'jJAna' che. mATe have kema karIne aTakaNa chUTe, kema karIne enAthI ApaNe chUTA thaI jaIe, e ukela lAvavo joIe. te mATe AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karIne paNa ukela lAvI nAkhavAno. AptavANI-6 pahelAM sukha na hatuM, tyAM sudhI to aTakaNamAM ja mANasa paDe ne ? paNa sukha kAyamanuM UbhuM thayA pachI zene mATe ? sAcuM sukha zAthI utpanna thatuM nathI ? te A aTakaNane laIne AvatuM nathI ! 211 praznakartA : paNa dAdA. covIseya kalAka AtmAno anubhava, lakSa ane pratIti rahetI hoya, to pachI aTakaNano prazna rahe kharo ? dAdAzrI : nA, badhAneya evuM rahe che. paNa aTakaNa to mahIM hoya ne, aTakaNa to khoLI kADhavI joIe ke aTakaNa kyAM che ? aTakaNa gayA pachI jagata ApaNI upara ApharIna thatuM jAya. jagatanA jIvone ApaNane dekhatAM ja AnaMda thato jAya. A to aTakaNane laIne AnaMda thato nathI. A arIso che, te eka ja jaNanuM moDhuM dekhADe ke badhAnA moDhAM dekhADe ? je koI moTuM dhare tene dekhADe. evuM arIsA jevuM klIaransa thaI jAya, tyAre kAmanuM ! A aTakaNane laIne lokone 'eTrekzana' thatuM nathI. 'eTrekzana' thavuM joIe, pachI eno zabda e 'brahmavAkya' kahevAya. eTale kyAM aTakaNa che te khoLI kADho. anubhava, lakSa ane pratIti to bIjA badhAneya rahe che. paNa zAthI eTrekzana vadhatuM nathI ? eTrekzana thavuM to joIe ne jagatamAM ? rokaDuM eTale rokaDuM, te udhAra to nA dekhAvuM joIene ? eTale mahIM kAraNo khoLI kADhavAM joIe ! aTakaNa to... dasa dahADA sudhI hoTala nA dekhAya, tyAM sudhI kazuMya nA hoya. paNa hoTala dIThI to pesI jAya ! saMjoga bhegA thAya ke galagaliyAM thaI jAya ! ApaNe eka jaNane dArU choDAvaDAvyo hoya, to e pachI badhe satsaMgamAM bese to zAMtimAM rahe. ghaNA dahADA sudhI e dArUne bhUlI jAya, paNa ko'ka dahADo tamArI joDe pharavA Avyo ne dukAnanuM borDa vAMcyuM ke 'dArUcI dukAna' ke tarata enuM mahIM badhuM pheraphAra thaI jAya, ene mahIM galagaliyAM thaI jAya. eTale e tamane zuM kahe, 'caMdubhAI, huM 'mekavoTara' karIne AvuM chuM.' alyA mUA, rastAmAM mekavoTara karavAnI vAta karo cho ? te ApaNe samajI jaIe ke Ane galagaliyAM thaI gayAM. kaMIkanuM kaMIka Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 12 AptavANI-6 AptavANI-6 213 samajAvIne pelo dukAnamAM pAchaLa rahIne pesI jAya ane jarA pA-zera nAkhI Ave, tyAre ja choDe ! A aTakaNanI tamane samajaNa paDIne ? te aTakaNa ApaNane mUrzita karI nAkhe. eTale jJAna-darzana badhuM ja teTalo TAIma, pAMca-dasa miniTa sudhI badhuM mUrzita karI nAkhe ! jokhamI, nikAcita karma ke aTakaNa ? praznakartA : nikAcita karma kahe che, e ja aTakaNa ne ? dAdAzrI : aTakaNa to nikAcita karmathIya bahu bhAre. nikAcita karma to nIceno zabda che. nikAcita karma eTale to e karma bhogavye ja chUTako thAya. aTakaNa to bhogavye ja chUTako thAya eTaluM ja nahIM, paNa bIjo bhogavavAno loco nAkhI Ape. nikAcita karma to jJAna hoya toya bhogavye ja chUTako thAya. ApaNI icchA nA hoya kaMI bhogavavAnI, toya bhogavavuM ja paDe. eTale A nikAcita karmano vAMdho nahIM. nikAcita karma to eka jAtano daMDa che ApaNane. te ATalo daMDa thaI javAno e thaI javAno. paNa A aTakaNano bahu vAMdho che. praznakartA : vedAMtamAM kriyamANa kahe che te ja ne ? dAdAzrI : kriyamANa nahIM, keTalAMka karma evo che ke vicAravAthI karma chUTI jAya, dhyAnathI karma chUTI jAya ane keTalAMka karma evo che ke nA bhogavavuM hoya, nA icchA hoya toya bhogavye ja chUTako thAya ! ene nikAcita karma kahevAya. ene cIkaNAM karma kahevAya. ane A aTakaNa to evI che ke te bIjuM tophAna UbhuM karI nAkhe ! eTale A aTakaNano bahu joI joIne rasto lAvavo joIe. tethI A chokarAo nAnI UMmaramAM puruSArthamAM maMDI paDyA che ke kema karIne A aTakaNa tUTe ? aTakaNane chedatAra-parAkrama bhAva !! dAdAzrI : e parAkrama hoya to ja aTakaNanI pAchaLa paDAya. aTakaNa pAchaLa paDe che e ja parAkrama kahevAya che. parAkrama sivAya aTakaNa tUTe evuM nathI. e 'parAkramI puruSa'nuM kAma che. A tamane 'jJAna' ApyuM che, to parAkrama thaI zake ! | nikAcita to bhogave ja chUTako thAya. temAM kazuM cAle tema nathI. paNa emAM bIjuM tophAna UbhuM thAya nahIM, kAraNa ke emAM potAnI icchA jevuM rahetuM nathI. kerI maLI to khaI le, nA maLI to kAMI nahIM. kerI bhogavye ja chUTako thAya, khAvI ja paDe ! bhogavavuM nathI chatAM bhogavavuM paDe, kAraNa ke e pudgala sparzanA che, emAM koInuM kazuM cAle nahIM. paNa aTakaNamAM to mahIM aMdara chUpI chUpI paNa icchA rahelI che ! mATe A kALamAM A 'jJAnI puruSa'nI hAjarImAM rahIne, potAnI je aTakaNa hoya, tene jaDamULathI ukheDIne UMcI mUkI devI. ane ene UMcuM mUkI zakAya ema che. A 'jJAnI puruSa'nI hAjarIthI badhA ja roga maTI jAya ! tamAma rogone maTADe e "jJAnI puruSa'nI hAjarI ! tamane aTakaNa priya che ke ? praznakartA : nA, aTakaNa khabara paDyA pachI to kaNAnI jema e khUMce. pachI kaMIthI e priya hoya ? dAdAzrI : hA, khUMce ! ene "mAyAzalya' kahe che ! praznakartA : eka bAju aTakaNa cAlatI hoya ne eno khyAla Ave. bIjI bAju eka manane game che ne eka manane nathI gamatuM, evuM badhuM sAthe thAya che. dAdAzrI : hA, paNa e aTakaNa eTale aTakaNa. ene ukhADIne bAju para mUkI deva. pharI bIjarUpe Uge nahIM, evI rIte enuM dhorI mULiyuM kADhI nAkhavuM paDe ane parAkramathI e thaI zake tema che ! praznakartA : A aTakaNa jyAre Ave che, tyAre 'dAdA' paNa hAjara hoya che ? ApaNe kahIe ke dAdA, juo A badhuM Ave che, to ? praznakartA : aTakaNane toDavA enI pAchaLa paDe to jabarajasta parAkrama UbhuM thaI jAya ne ? dAdAzrI : aTakaNa to mUrzita karI nAkhe. e vakhate 'dAdA' lakSamAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 AptavANI-6 na rahe, aTakaNa to dAdA bhUlADe. AtmA bhUlADe ane mUrzita karI nAkhe ApaNane ! jAgRti ja nA rahe. 'dAdA' hAjara rahetA hoya to ene aTakaNa nA kahevAya, paNa nikAcita kahevAya. praznakartA : aTakaNanI pAchaLathI khabara paDe, to teno upAya zo karavAno ? dAdAzrI : e mUrchA che, te ApaNe joI levuM. enI sAmAyika karavI paDaze. ahIM A badhA kare che ne, tevI rIte sAmAyikamAM sTeja upara mUkavuM paDaze. praznakartA: nAnAM chokarAMne beTa-bola nA maLe tyAM sudhI manamAM e rahyA kare, tophAna kare to e enI aTakaNa kahevAya ? dAdAzrI : nA, e enI aTakaNa nA kahevAya. aTakaNa to anAdithI jenAthI bhaTakyo che te ! A beTabola to tatpUratuM che, e to pAMca-sAta varasanI uMmara che tyAM sudhI e raheze ! e bALaka avasthA che tyAM sudhI ja ene rahe. ane pachI vepAramAM paDyA eTale ene enuM kazuM ja nahIM hoya. ane aTakaNa to niraMtara rahe, e paMdara varSathI te gheDo Doso thAya toya aTakaNa rahe ! praznakartA : puruSArthathI, parAkramathI aTakaNano nikAla thaI zake ne ? dAdAzrI : hA, badhuM thaI zake. tethI to ApaNe cetavIe chIe ke jyAM AtmA prApta thayo, jyAM puruSa thayA che, puruSArtha che, parAkrama karI zake tema che, mATe have kAma kADhI lo. pharI aTakavAnuM jokhamavALuM che, tyAM ukela lAvI nAkho ! potAnuM koI jAtanuM sukha nA hoya tyAre game te aTakaNa paDI jAya paNa have potAnuM svayaMsukha utpanna thayuM, have temane bIjAM sukhanAM avalaMbananI jarUra nathI. eTale pelAM sukhane bAjue mukavAnAM. A sukhane peluM sukha beu sAthe utpanna nA thAya. mATe aTakaNa khoLI nAkho. anubhava, lakSa ane pratIti to badhAne rahe che. e kaMI puruSArthanuM AptavANI-6 215 phaLa nathI. e to 'dAdAI' kRpAnuM phaLa che. have puruSArtha ane parAkrama kyAre kahevAya ? jenAthI tame laTakyA cho e laTakyAnI dorI tUTI jAya tyAre, have parAkrama tamAre karavAnuM hoya. A to tamane je prApta thayuM che, e tamArI puNyanA AdhAre jJAnInI kRpA prApta thaI ne kRpAnA AdhAre A prApta thayuM che ! A aTakaNa tamane chUTe to tamArI vAta badhAne eTalI badhI game ! vAta khoTI hotI nathI, vAta kema sArI nIkaLatI nathI to ke aTakaNane laIne ! vANI aTakaNathI kheMcAyA kare ! aTakaNathI mukta hAsya paNa UbhuM nA thAya. aTakaNa gayA pachI vANI sArI nIkaLaze, hAsya sAruM nIkaLaze. mATe aTakaNa badhI kADhI nAkhIne jagatanuM kalyANa karo ! A traNa cIja manohara thavI joIe - vANI, vartana ne vinaya. A traNa cIja ApaNAmAM manohara utpanna thaI, eTale ke sAmAnA mananuM haraNa kare evA thayA to jANavuM ke 'dAdA'nA jevA thavA mAMDyA. pachI vAMdho nathI. pachI "sepha sAIDa che ! eTale A vANI, vartana ne vinaya, A pratyakSa lakSaNa dekhAvAM joIe. lakSaNa vagara to vastu sAcI oLakhAya nahIM ne ? aTakaNano aMta lAvo nAstA-bAstA karo, e to karavAnA ja hoya. nAstAno 'dAdA'e vAMdho nathI uThAvyo. paNa zA AdhAre laTakyA'tA, e aTakaNanI zodhakhoLa karo ane haju e tAra hoya to mane kaho ane nA kahevAya evI hoya to tame khoLI kADhIne enI pAchaLa tame parAkrama karazo to cAlaze. tenA mATe ahIM vidhi karIne manamAM mAgaNI karI lo, to mahIM zakti utpanna thaI jAya. bIju kazuM che nahIM ! nikAcita to chUTako ja nahIM thAya. nikAcitano artha evo che ke na ApaNI icchA hoya, ghaNI-ghaNI na icchA hoya toya bhogavye ja chUTako thAya. potAne manamAM mAre have kazuM joItuM nathI." evuM hoya chatAM paNa karma UMcakIne ene laI jAya. enuM nAma nikAcita. jevA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 bhAve baMdhana kareluM tevA bhAve chUTyuM ! mATe nikAcita karmanoya vAMdho nathI. nikAcita to, A saMsAra e badho nikAcita ja che. have tamane strImAM icchA nA hoya ke strIne puruSamAM icchA nA hoya, to paNa bhogavye ja chUTako thAya. e nikAcita ja karma kahevAya che, paNa aTakaNano vAMdho che ! kyAM haju ene galagaliyAM thaI jAya che e jovAnI jarUra che ! galagaliyAM thAya tyAM AgaLa e mUrchita thaI jAya che ! galagaliyAM zabda samajAyo tamane ? praznakartA : zabda sAMbhaLelo che, paNa 'ekjhekTa' samajAyo nathI. dAdAzrI : eka khAnadAnanA chokarAne nATakamAM nAca karavAnI Teva paDelI hoya, tene ApaNe e choDAvI daIe ne bIjA paricayamAM rAkhIe, pachI varSa-be varSa sudhI kazo vAMdho nA Ave. paNa jyAre e nATakanA thIeTara AgaLathI jato hoya ne e borDa vAMce to ene galagaliyAM thaI jAya. peluM ajJAna badhuM pharI vaLe. ene mUrchita karI nAkhe ne game tema jUThuM bolIneya mahIM ghUsI jAya. te ghaDIe zuM jUThuM bolavuM, enuM kazuM ThekANuM nA hoya. 216 eTale jyAM sudhI AtmAnuM sukha nA hoya, tyAM sudhI koIka sukhamAM rAcelo ja hoya. paNa AtmajJAna ApyA pachI, tamAruM sukha kevuM suMdara rahe ! jevuM rAkhavuM hoya tevuM rahe, samAdhimAM rahI zakAya evuM che. eTale pelI badhI vastu uDADI zakAya tevuM che. ApaNuM 'jJAna' evuM che ke jo pAMca 'AjJA'mAM niraMtara rahe to mahAvIra bhagavAna jevuM rahe evuM che. tevuM rahevAtuM nathI, tenuM zuM kAraNa che ? pUrvakarmanA udayanA dhakkA vAge che. ApaNe javuM hoya uttaramAM paNa machavo dakSiNa bhaNI jAya. toya ApaNe jANIe, lakSamAM hoya ke ApaNe javuM che uttaramAM paNa laI jAya che dakSiNamAM, e lakSa kyAreya cUkAya nahIM. paNa rastAmAM koI bIjA machavAvALo maLe ne zIzIo dekhADe eTale mahIM galagaliyAM thaI jAya, teno vAMdho che. pachI e uttara badhuM bhUlI jAya ne tyAM ja mukAma kare. e badhuM aTakaNa kahevAya. eTale ame kahIe chIe ke badhethI tame chUTI jAva. have 'puruSa' AptavANI-6 thayA cho tame, eTale parAkrama karI zakazo. nahIM to manuSya Akho prakRtine AdhIna che, bhamaraDA svarUpa che ! e bhamaraDA dazAmAMthI mukta thaIne parAkramI thayA cho, sva-puruSArtha ne sva-parAkrama sahita cho ! ane 'jJAnIpuruSa' tamArA mAthe che. pachI tamane zo bho che ? praznakartA : enA mATe ApanI sAthe rahevAnI jarUra kharI ? 217 dAdAzrI : nA sAthe rahevAno to savAla nathI. paNa vadhu TacamAM to rahevuM ja paDe ne ? TacamAM raho to nIkaLI gayuM, e khabara paDe ne ? tame cheTe ho, to zI rIte khabara paDe ? ane TacamAM raho to A roga kADhavAnI zakti paNa utpanna thAya ne ? potAnI zaktithI aTakaNa kADhavI ne parAkrama karavuM, e kaMI saheluM nathI. 'ahIMthI' zakti laIne karo tyAre ja parAkrama thAya. pahelAM to A aTakaNo oLakhAya ja nahIM ke enAM rUpa kevAM hoya, enAM caritara kevAM hoya ! eTale ApaNe e aTakaNa khoLavI ke A galagaliyAM kyAM thaI jAya che, sAna-bhAna kyAM khove che ? eTaluM ja joI levAnuM. 'tamAre' dhyAna keTaluM rAkhavAnuM A caMdulAlanuM ? emane kahIe ke 'tame badhuM ja khAjo, pIjo. A dAdAnI AjJA pramANe cAlajo. emAM kacAza rahe to joI laIzuM.' paNa caMdulAlane kyAM galagaliyAM thAya che, e 'ApaNe' dhyAna rAkhavAnuM. e tapAsa Ama C.I.D.nI peThe bahu rAkhavI. kAraNa ke anAdi kALathI aTakaNathI ja A jagatamAM laTakelo che, ane e aTakaNa chUTatI nathI pAchI ! te atyAre A 'jJAnIpuruSa' che e aTakaNa choDAvI de ! moTAmAM moTI aTakaNa viSaya saMbaMdhI !! kRpALudevane lallujI mahArAje suratathI kAgaLa lakhelo ke amAre tamArAM darzana karavA muMbaI AvavuM che. tyAre kRpALudeve kahyuM ke 'muMbaI e mohamayI nagarI che. sAdhu-AcAryone mATe A kAmanI nathI. ahIM to jyAMthI tyAMthI moha garI jaze. tamArA moDhethI nahIM pesI jAya to kAnathI pesI jaze, AMkhathI pesI jaze. chevaTe A havA javAnAM chidro che Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 temAMthIya moha pesI jaze !!! mATe ahIM AvavAmAM phAyado nathI.' AnuM nAma kRpALudeve zuM pADyuM, 'mohamayI nagarI !' emAM meM tamane A jJAna ApyuM che. have zuM e mohamayI kaMI UDI gaI ? kaMI bI-o-ema-bIe-vAya bombe thaI gayuM ? nA. mohamayI ja che eTale ame tamane kahIe ke bIjA pAMca indriyonA viSayanA nahIM, paNa strIone ne puruSone eka ja kahIe ke jyAM AgaLa strIviSaya ke puruSaviSaya saMbaMdhI vicAra Avyo ke tarata ja tyAMne tyAM tamAre pratikramaNa karI nAkhavAM. 'ona dha spoTa' to karI ja nAkhavuM. paNa pachI pAchAM enAM so-baso pratikramaNo karI nAkhavAM. 218 vakhate hoTalamAM nAsto karavA gayA ho ne tenuM pratikramaNa nahIM karyuM hoya to cAlaze. huM tenuM pratikramaNa karAvI laIza. paNa A viSaya saMbaMdhI roga nA ghUsI jAya. A to bhAre roga che. A roga kADhavAnuM auSadha zuM ? tyAre kahe ke dareka mANasane jyAM aTakaNa hoya, tyAM AgaLa A roga hoya. amuka puruSane, amuka strI jatI hoya to ene e jue ne tarata ene mahIM vAtAvaraNa pheraphAra thaI jAya. have A badhAM Ama che to taDabUcAM ja, paNa eNe to vigatavAra enuM rUpa khoLI kADheluM hoya che ! A cIbhaDAMnA DhagalA upara ene kaMI rAga thAya che ? paNa manuSyo che eTale ene rUpa upara pahelethI Adata che. 'A AMkha kevI sarasa che ! AvaDI AvaDI AMkha che !' Ama kahe che. alyA, AvaDI AvaDI sarasa AMkha to pelA bheMsanA bhAIneya hoya che ! kema tyAM rAga nathI thato tane ?" tyAre kahe ke, "e to pADo che ne A to manuSya che. ' alyA, A to phasAmaNanI jagyAo che ! kAma kADhI lo mATe jyAM jyAM je je dukAne ApaNuM mana gUMcAya, e dukAnanI mahIM je zuddhAtmA che, te ja ApaNane choDAvanAra che. eTale emanI pAse mAMgaNI karavI ke mane A abrahmacarya viSayathI mukta karo. bIje badhethI emane ema tame chUTavA mATe DAphAM mAro e cAle nahIM, e ja dukAnanA zuddhAtmA ApaNane A vidhithI choDAvanAra che ! AptavANI-6 have AvI ApaNane bahu 'dukAno' nA hoya. thoDI ja 'dukAno' hoya che, jene bahu 'dukAno' hoya tene vadhAre puruSArtha mAMDavo paDe. bAkI jene thoDI ja 'dukAno' hoya teNe to cokhkhuM karI 'ekjhekTalI' karI levuM. khAvApIvAmAM kazo vAMdho nathI. paNa A viSayano vAMdho che. strI-viSaya ane puruSa-viSaya, e be verane UbhuM karanArAM kArakhAnAM che, mATe jema tema karIne ukela lAvavo. 219 praznakartA : Ane ja tame kAma kADhI levAnuM kaho cho ? dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM te ? A badhA je rogo che te kADhI nAkhavA ! AmAMnuM huM tamane kazuM ja karavAnuM kaheto nathI. khAlI jANavAnuM ja kahuM A 'jJAna' jANavA yogya che, karavA yogya nathI. je jJAna jANyuM, te pariNAmamAM AvyA vagara rahe ja nahIM. eTale tamAre kazuM karavAnuM nathI. bhagavAna mahAvIre kahyuM hatuM ke, vItarAga dharmamAM karomi, karosi ne karoti' nA hoya. ApaNI A aTakaNa che, tenI khabara paDe ke nA paDe ? praznakartA : tarata ja khabara paDe. dAdAzrI : jema lapharAne lapharuM jANIe, tyAre e chUTuM paDI jAya. tema aTakaNane aTakaNa jANIe tyAre e chUTuM paDI jAya. bhagavAne kahyuM ke 'teM aTakaNane jANI ?" tyAre kahe, 'hA.' tyAre bhagavAna kahe, 'to tuM chUTo.' pachI ApaNe kaI 'rUmamAM' besavuM, e ApaNe jovAnuM ! bahAra kAMkarA UDatA hoya to 'ApaNe' ApaNI 'rUmamAM besI javuM ne 'kalIyaransa'no bela vAge tyAre bahAra nIkaLavuM. praznakartA : puruSArtha bhAga je che te, emAM sUkSma samajano bhAga, e ja puruSArtha kahevAya ? indriyonI lagAma choDI devI, te A emAM AvI jAya ? dAdAzrI : tame savArathI bolo ke Aje indriyonA ghoDAnI lagAma choDI daIe chIe, evuM pAMca vakhata zuddhabhAve bolo. pachI enI meLe lagAma chUTelI juo to kharA, eka ravivArano dahADo pasAra to thavA do ! Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 AptavANI-6 AptavANI-6 221 A to 'zuM thaI jaze, zuM thaI jaze ?" "alyA, kazuMya nathI thavAnuM, tuM to bhagavAna chuM. zuM thaI javAnuM che bhagavAnane ?" potAnI jAtanI eTalI hiMmata nA AvavI joIe ke huM bhagavAna chuM ? "dAdAe mane bhagavAna pada ApyuM che ! AvuM jJAna che, pachI bhagavAna thaI gayA cho. paNa haju eno pUrepUro lAbha maLato nathI ! enuM zuM kAraNa ke ApaNe ene akhatarArUpe letA ja nathI ne ! e pada vAparatA ja nathI ne thoDuM ghaNuM evuM rahetA hoya to ? praznakartA : ApaNe A pAMca indriyonA viSayamAM arucipaNe rahevuM eTale abhiprAya vagara rahevuM evuM ? dAdAzrI : abhiprAya to Akhoya chUTI javo joIe. abhiprAya to bilakula hovo ja nA joIe. kiMcitmAtra abhiprAya hoya, koI jagyAe bharAI rahyo hoya, to e toDI nAkhavo ! 'A saMsAramAM sukha che, A pAMca indriyomAM sukha che', evo abhiprAya to rahevo ja nA joIe ! ane e abhiprAya, e ApaNA na hoya ! e abhiprAya badhA caMdubhAInA ! 'huM to dAdAe Apelo evo zuddhAtmA chuM' ane zuddhAtmA te ja paramAtmA che ! eTaluM samajI javAnI jarUra che ! A pAMca AjJA ApI che, e 'zuddhAtmA'nA 'proTekzana' mATe che ! veranuM kArakhAnuM A samabhAve nikAla karavAno kAyado zuM kahe che, game te raste enI joDe vera nA baMdhAya evI rIte nikAla karI nAkha ! verathI mukta thaI jA ! ApaNe ahIM to eka ja karavA jevuM che, ke vera nA vadhe ! ane vera vadhAravAnuM mukhya kArakhAnuM kayuM che ? A strI-viSaya ane puruSaviSaya ! praznakartA emAM vera kevI rIte baMdhAya ? anaMtakALanuM verabIja paDe che, e kevI rIte ? dAdAzrI : evuM che ne ke A marelA puruSa ke marelI strI hoya, to ema mAne ne ke emAM koI davAo bharIne puruSa puruSa jevo ja raheto hoya ne strI strI jevI ja rahetI hoya, to enI joDe vAMdho nahIM. enI joDe vera nahIM baMdhAya, kAraNa e jIvatuM nathI ane A to jIvatuM che, tyAM vera baMdhAya che. praznakartA : te zAthI baMdhAya che ? dAdAzrI : abhiprAya DipharanTa che tethI ! tame kaho ke "mAre atyAre sinemA jovA javuM che." tyAre e kaheze ke "nA, Aja to mAre nATaka jovA javuM che !' eTale TAImiMga nahIM maLI rahe ! jo ekkekTa TAImiMge TAImiMga maLI rahe, to ja paiNaje ! praznakartA : chatAM ko'ka evo hoya ke e kahe evuM thAya paNa kharuM. dAdAzrI : e to koI gajabanA puNyazALI hoya to, enI strI niraMtara ene AdhIna rahe ! e strIne pachI bIjuM kazuM potAnuM nA hoya, potAno abhiprAya ja nA hoya, e niraMtara AdhIna ja rahe ! evuM che, A saMsArIone jJAna ApyuM che. kaMI bAvA thavAnuM meM nathI kahyuM, paNa je phAIlo hoya eno 'samabhAve nikAla' karo, kahyuM che! ane pratikramaNa karo. A be upAya batAvyA che ! A be karazo to tamArI dazAne koI gUMcavanAra che nahIM ! upAya nA batAvyA hoya to kinArA para UbhuM rahevAya ja nahIM ne ? kinArA para jokhama che ! tamAre vAIpha joDe matabheda paDato hato, te ghaDIe rAga thato hato praznakartA : e to baMne vArApharatI thAya. ApaNane 'syuTebala' hoya to rAga thAya ne 'oNpojhiTa' hoya to pa thAya. dAdAzrI : eTale e badhuM rAga-dveSane AdhIna che, abhiprAya ekAkAra thAya nahIM ne ? ko'ka ja evo puNyazALI hoya ke jenI strI kaheze ke "tamArA AdhIna rahIza, game tyAM jazo, citAmAM jazo toya AdhIna tamane ja rahIza ! e to dhanabhAga ja kahevAya ne ? paNa evuM ko'kane hoya !! eTale AmAM majA nathI. ApaNe kaMI navo saMsAra Ubho Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 nathI karavo ! have mokSe ja javuM che. jema tema karIne, khoTa-naphAnAM badhAM khAtAM nikAla karIne mAMDavALa karIne ukela lAvI nAkhavAno che ! A kharekhara mokSano mArga che ! koI kALe koI nAma nA de, evuM A jJAna ApeluM che ! paNa jo tame jANI joIne UMdhuM karo to pachI bagaDe ! toya amuka kALe ukela lAvI ja nAkhaze ! eTale eka phero A prApta thayuM che, e choDavA jevuM nathI ! lokasaMjJAe abhiprAya avagADha AkhuM jagata abhiprAyane lIdhe cAle che. abhiprAya vastu to evI che ne ke ApaNe ahIM kerI AvI, bIjI badhI cIjo AvI. te indriyone ApaNI prakRti pramANe badhuM game ane Indriyo badhuM khAya, vadhu khAI jAya paNa Indriyone evuM nathI ke abhiprAya bAMdhavo. A to buddhi mahIM nakkI kare che ke A kerI bahu sarasa che ! eTale ene kerIno abhiprAya besI jAya. pachI bIjAne ema kahe paNa kharo ke bhAI, kerI jevI cIja koI nathI duniyAmAM. pAchuM ene yAda AvyA kare, khUMcyA kare ke kerI maLatI nathI. Indriyono bIjo koI vAMdho nathI, e to koI dahADo kerI Ave to khAya, nA Ave to kazuM nahIM. A abhiprAya ja che te badhA pajave che ! have AmAM buddhi ekalI kAma nathI karatI ! lokasaMjJA AmAM bahu kAma kare che ! lokoe mAneluM ene pahelAM pote bIliphamAM bAMdhe che, A sAruM ne A kharAba. pAchuM potAno priyajana hoya te bole, eTale enI bIlipha vadhAre baMdhAtI jAya ! evuM A abhiprAya koI besADatuM nathI, paNa lokasaMjJAthI abhiprAya besI jAya che ke ApaNA vagara kema thAya ? AvuM ApaNe nA karIe to kema karIne cAle ? evI saMjJA besI gayelI, te pachI ame tamane 'vyavasthita' kartA ApyuM. eTale tamAro abhiprAya pharI gayo ke kharekhara ApaNe kartA nathI, 'vyavasthita' kartA che ! lokasaMjJAthI abhiprAya beThA che, te jJAnInI saMjJAe toDI nAkhavAnA che ! moTAmAM moTo abhiprAya, 'huM kartA chuM' e to je dahADe jJAna ApyuM, te dahADe 'jJAnIpuruSa" toDI Ape. paNa bIjA nAnAM nAnAM, AptavANI-6 223 sahu sahunI prakRti pramANe abhiprAya beThA hoya. te keTalAkane bahu moTA abhiprAya hoya e aTakaNa kahevAya. Ama to karavuM ja paDe ne ? e abhiprAya hajI badhA UbhA rahyA che e abhiprAya badhA kADhe ne, to vItarAga mArga khullekhullo thaI jAya. jyAre 'caMdu' ahIM rUmamAM pese ke tarata ja ApaNane enA tarapha abhAva utpanna thAya, zAthI ? kAraNa ke 'caMdu'no svabhAva ja nAlAyaka che, evo abhiprAya besI gayo che. te 'caMdu' ApaNane sAruM kahevA Avyo hoya, toya paNa pote ene avaLuM moTuM dekhADe. e abhiprAya besI gayA che, je badhA kADhavA to paDaze ja ne ? eTale abhiprAya koI jAtanA rAkhavAnA nahIM. jenA tarapha kharAba abhiprAya besI gayA hoya, e badhA toDI nAkhavAnA. A to badhA vagara kAmanA abhiprAya beThelA hoya che, gerasamajaNathI beThA hoya che. koI kaheze ke, 'ApaNo abhiprAya UThI gayo toya enI prakRti kaMI pharI javAnI che ?" tyAre huM zuM kahyuM ke prakRti bhalene nA phare, enuM ApaNe zuM kAma che ? to kaheze ke, 'ApaNane pachI athaDAmaNa to UbhI raheze ne ? to huM zuM kahyuM ke, "nA ApaNA jevA sAmA mATe pariNAma haze, tevA sAmAnAM pariNAma thaI jaze.' hA, ApaNo enA mATe abhiprAya tUTyo ne ApaNe enI joDe khuzI thaIne vAta karIe, to e paNa khuzI thaIne ApaNI joDe vAta kare. pachI te ghaDIe ApaNane enI prakRti nA dekhAya ! eTale ApaNA mananI chAyA enI upara paDe che ! amArA mananI chAyA badhA para kevI rIte paDe che !! ghanacakkara hoya, toya DAhyA thaI jAya ! ApaNA manamAM 'caMdu' game nahIM, ema hoya to caMdu Avyo eTale pachI aNagamo utpanna thAya ne teno phoTo enI upara paDe ! ene tarata mahIM phoTo paDe ke Amane mahIM zuM cAlI rahyuM che ? e ApaNA mahIMnA pariNAmo sAmAne gUMcave ! sAmAne potAne khabara nA paDe, paNa ene guMcave ! eTale ApaNe abhiprAya toDI nAkhavA joIe ! ApaNA badhA abhiprAya ApaNe dhoI nAkhavA eTale ApaNe chUTyA. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 AptavANI-6 AptavANI-6 225 bAkI badhAne mATe ApaNane kaI kazuM hotuM nathI. roja corI karato hoya to ApaNe ene cora che, evo abhiprAya bAMdhavAnI jarUra ja zI che ? e corI kare che, e enA karmano udaya che ! ane jenuM levAnuM hoya te tenA karmano udaya che ! AmAM ApaNe zuM levAdevA? paNa ApaNe ene cora kahIe to e abhiprAya ja che ne ? ane kharekhara to e AtmA ja che ne ? bhagavAne sahune nirdoSa joyelA. koIne doSita temaNe joyelA nahIM ane ApaNI evI cokhkhI dRSTi thaze tyAre cokhkhuM vAtAvaraNa thaze. pachI jagata AkhuM bagIcA jevuM lAgyA kare. kharekhara kaMI lokomAM durgadha nathI. lokono pote abhiprAya bAMdhe che. ame game tenI vAta karIe paNa amAre koIno abhiprAya nA hoya ke, te Avo ja che ! pAchuM anubhaveya thAya ke A abhiprAya kADhI nAkhyA tethI A bhAImAM A pheraphAra thaI gayo ! abhiprAya badalavA mATe zuM karavuM paDe ke e cora hoya to ApaNe zAhukAra che, evuM kahIe. meM Amane mATe Avo abhiprAya bAMdhyo hato, te abhiprAya khoTo che, have e abhiprAya huM choDI dauM chuM. evuM "khoTo che, khoTo che' kahevuM. ApaNo abhiprAya khoTo che evuM kahevAnuM, eTale ApaNuM mana phare. nahIM to mana phare nahIM ! keTalAkanI vANI badhI bagaDI gaI hoya che, te paNa abhiprAyane lIdhe hoya che. abhiprAyane lIdhe vANI kaThora nIkaLe, taMtIlI nIkaLe ! taMtIlI eTale pote evuM taMtIluM bole ke sAmo paNa late caDhe ! anaMta avatArathI lokasaMjJAthI cAlyA che, teno A badho bharelo mAla che ! eTale abhiprAya je bharyA che, tenI bhAMjagaDa che. je abhiprAya nathI rAkhyA, tenI bhAMjagaDa hotI nathI ! kamizana cUkavyA viNa tapa phero koI sAmo AvIne bAjhI paDe to, ApaNe jANavuM ke A AvI paDeluM tapa AvyuM ! ke "ohoho ! mane khoLatuM khoLatuM ghera AvyuM ?" mATe tapa karavAnuM te vakhate. bhagavAna mahAvIra prApta tapa sivAya bIjuM koI tapa karatA nahotA. je prApta tapa AvI paDyuM hoya, te tapane khaseDavAnuM nahIM ! A to zuM kare, nA AvyuM hoya tene bolAve ke parama dahADAthI mAre traNa upavAsa karavA che ane AvyuM hoya tene "chI chI kare. kaheze, "mAro paga raheto nathI, zI rIte sAmAyika karuM ? A paga ja Avo che.' te pagane gALo hau de pAchA ! "mAro paga Avo che' evuM kema karIne koI jANe ? koIneya jANavA dIdhuM, eTale e tapa nA kahevAya. evuM jANI gayo eTale e tapamAM bhAga paDAvI gayo kahevAya. tapa ApaNe karavAnuM. ne be AnI pelo naphAmAMthI khAI jAya e kAmanuM zuM ? eNe ApaNI vAta sAMbhaLI te badala ene be AnI maLI jAya. evuM AzvAsana laIne kamizana koNa Ape ? muMbaIthI vaDodarA kAramAM AvavAnuM hatuM ne besatAM ja kahI dIdhuM ke, sAta kalAka ekanI eka jagyAe besI rahevAnuM che. tapa AvyuM che ! ame tamArI joDe to vAto karIe, paNa amAre mahIM amArI vAta cAlu ja hoya ke "Aje tamane prApta tapa AvyuM che. eTale eka akSareya bolavAno nahIM.' loka to dilAso ApavA mAge ke, 'dAdA, tamane phAvyuM ke nahIM ?" to kahIe, 'bahu sarasa phAvyuM.' paNa kamizana ame koIne ApIe nahIM, kAraNa bhogavIe ame ! eka akSareya bole e dAdA bIjA ! ene prApta tapa karyuM kahevAya ! uddIraNA-parAkrame prApya ! praznakartA: A udIraNA kare che ne, e kharA tapamAM nA kahevAya ? dAdAzrI : udIraNA, e to puruSArtha gaNAya che ! paNa puruSa thayA pachIno puruSArtha che ! kharekhara to e parAkramamAM jAya che ! sAtamA guThANA nIce koI karI zake nahIM, e parAkramabhAva che ! tamAre A jJAna pachI have badhI udIraNA thaI zake ! tamane kaMI vIsa varSa pachI karma AvavAnAM che, to Aje tame e badhA bhasmIbhUta karI zako ! ApaNe tapa karavAnAM kharAM, paNa ghera beThAM AvI paDelAM, bolAvavA javuM nA paDe ! puNyazALIne badhI cIjo ghera beThAM Ave. gADImAM koka Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AptavANI-6 AptavANI-6 227 praznakartA : paNa e kevI rIte khabara paDe, vIsa varSa pachI AvavAnuM che ? dAdAzrI : kema, e gAMTha ogaLI gaI eTale pachI khalAsa, pachI to 'eviDansa' bhego thAya eTaluM ja, paNa duHkhakAraka nA rahyuM ! praznakartA ApaNe A pratikramaNa karIe chIe, e udIraNA thAya dAdAzrI : emAM udIraNA ja thavAnI. kAraNa Aje aDacaNa nathI AvI, chatAM paNa zAne mATe karuM chuM ? e moja-zokha mATe nathI ! chatAM pratikramaNa karatAM karatAM je AnaMda thAya e vadhArAno lAbha. ApaNI A 'akrama'nI 'sAmAyiko' tame karo cho, temAM badhI karmanI udIraNAo thaI jAya evuM che. ApaNe carama zarIrI nathI, eTale jene A karmo rahevA devAM hoya te rahevA dejo. paNa carama zarIrIne to udIraNA karavI ja paDe. kAraNa ke ene lAgatuM hoya ke have AyuSya najIkamAM Ave che ne dukAnamAM mAla Dhagale baMdha paDelo dekhAya ! have e mAla khapAvyA vagara zI rIte javAya ? eka bAju mudata pUrI thAya che, mATe bhagavAna kaMIka upAya karo. tyAre bhagavAna kahe, 'karmano vipAka karo. vipAka eTale ene pakavo. jema ApaNe kerIne parALamAM ghAlIne pakavIe chIene, tema karmane tame pakavo. eTale e udayamAM Avaze. udIraNA eTale karmono udaya AvyA pahelAM karmone bolAvIne khapAvI devAM. praznakartA : ene parAkrama kahevAya ne ? dAdAzrI : e moTuM parAkrama kahevAya. puruSArthamAM to pote che ja, paNa A parAkrama kahevAya. A to vadhArAnuM che. praznakartA H Ape je kahyuM ne ke karmono nAza karI nAkhIe chIe, to saMcita karmo che, enuM zuM karavuM ? dAdAzrI : saMcita karma to TAIma thAya eTale enI meLe paripakva thAya eTale sAmuM AvIne UbhuM rahe. ApaNe ene kazI khoLavAnI jarUra nathI. saMcitakarma enuM phaLa ApIne jatuM rahe. ane puruSa thayA hoya te amuka yoga mAMDIne amuka karmone uDADI zake che, paNa te puruSa thayA pachI ja. tame atyAre je dazAmAM cho te dazAmAM tevuM nA thAya. atyAre tamane tevo tAla nA khAya. atyAre to tamane prakRti nacAve che ne tame nAco cho. puruSa thayA pachI je yoga mAMDIne karmo uDADe tene udIraNA kahevAya. udIraNA eTale zuM ? kAcAne pakavIne khaMkherI nAkhavA. karmano vipAka thayA sivAya, khIcaDI kAcI hoya to zuM karIe ? tevuM karma kAcAM hoya ne javAnuM thAya to zuM kare ? eTale ene pachI pakavI nAkhe. ne e karmonI udIraNA thAya che. paNa puruSa thayA pachI ja A puruSArtha thaI zake. puruSArtha thayA pachI ATalo rAITa che ene ! udIraNAthI be lAbha thAya. eka to udIraNA karavA mATe tamAre AtmasvarUpa thavuM paDe. ne bIjuM karmonI udIraNA thAya che ! AtmasvarUpa thavAya kyAre ? sAmAyika ane kAyotsarga, beu thaI jAya tyAre AtmasvarUpa thavAya. ApaNe to ahIM A ekaluM ja sAmAyikathI AtmasvarUpa thaI jAya che, tethI udIraNA thaI jAya che. A akrama jJAna' che, tethI tame AtmasvarUpa thaI zako cho ane tyAre ja puruSArtha ne parAkrama thAya ! bAkI jagata je puruSArtha mAne che, tene A dAdA kahe che ke, tene to jarA vicAro. A lImaDo pAne pAne kaDavo hoya che, DALe DALe kaDavo hoya che, emAM lImaDAno zuM puruSArtha ? tema A tapa, tyAga kare che, temAM zo eno puruSArtha ? pote che bhamaraDo, te udIraNA karavA kemano beTho ? puruSa thayA nathI, eTale bhamaraDo kahyo. pachI bhamaraDAne ane udIraNAne, beno meLa kemano jAme ? | nikAcita karma to haMmezAM kaDavAM lAge. mIThuM nikAcita karma hoya paNa te jyAre chevaTe kaMTALIne kaDavuM lAge, tyAre bhAna thAya ke A ahIMthI have khase to sAruM ! Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 AptavANI-6 AptavANI-6 229 nikAcita karma be prakAranAM hoya : eka kaDavuM ane bIjuM mIThuM. mIThuM karmaya bahu Ave eTale phasAmaNa thAya. AIskrIma atizaya Ape to, tame keTalo khAva ? chevaTe enoya kaMTALo Ave ne ? ane kaDavAmAM to bahu ja kaMTALo Ave. temAM to pUchavAnuM ja nA rahyuM ne ? paNa bhogavye ja chUTako thAya. zvAsa dabAI gayo to bhamaraDo paDI jaze ! ane ApaNA mahAtmAo to puruSa thayelA, te A zvAsa nA cAlyo to mahIM guMgaLAmaNa thAya. eTale pachI potAnI guphAmAM pesI jAya ke cAlo, ApaNe ApaNI "sephasAIDa vALI jagyAmAM. eTale pote amarapadanuM bhAnavALA che A ! nikAcita karma eTale bhogavye ja chUTako. ne bIjAM badhAM UDI jAya evAM karma kahevAya. je udIraNA kahe che, tene tapa kahIe to cAlI zake. e tapa paNa naimittika tapa che. jo tapa e jAte karI zakato hoya to to e kartA thayo kahevAya. eTale e naimittika tapa che. eTale ke udayamAM tapa Ave to pelAM karma UDI jAya, nahIM to tema thAya nahIM. e tapa karavA jAya ke kAle karIzuM. to te nA thAya ne ema karatAM karatAM nanAmI nIkaLI jAya ! ne pAchAM ko'kanA khabhe caDhIne javuM paDe. udIraNA nA thAya to RNa vALavA AvavuM paDe. udIraNAno artha zo ke vipAka nA thayo hoya evAM karmane vipAka karIne udayamAM lAvavAM. te carama zarIrI hoya te lAvI zake. jo carama zarIrIne karmo vadhAre hoya to, te A udIraNA karI zake. paNa te kevo hovo joIe ? sattAdhIza hovo joIe. puruSArtha sahitano hovo joIe. puruSa thayA vagaranA badhA bhamaraDA kahevAya. nAmadhArI mAtra bhamaraDA kahevAya. A bhamaraDAne ahIMthI zvAsa peTho ke bhamaraDo pharyo, pachI enI dorI platI jAya. te ApaNane dekhAya hau ke dorI khUle che. eTale to ame AkhA varlDane bhamaraDA chApa kahyuM che. eno khulAso joIto hoya to karI ApIe. ame jeTalA zabdo bolIe chIe, e badhAnA khulAsA ApavA mATe bolIe chIe. A dAdAe je jJAna joyuM che, e jJAna ne ajJAna, beu jude juduM joyuM che. puruSArtha udaya AdhIna nA hoya, puruSArtha to jeTalo karo eTalo tamAro. ApaNA mahAtmAo puruSa thayA emane mahIM niraMtara puruSArtha thaI rahyo che. puruSa, puruSa dharmamAM AvI gayelo che ne tethI ja prajJA cetave che ! jagata AkhAne ame bhamaraDo kahIe chIe. bhamaraDAne eno zo puruSArtha ? A ahIMthI zvAsa peTho eTale bhamaraDo pharyA karaze ane jo parAkramabhAva praznakartA: 'cArja poInTa' sivAyanI pelI sarjaka zakti che, e zuM che ? puruSArtha che ? dAdAzrI : sarjaka zakti eTale zuM kahevA mAMgIe chIe ke sUryodaya kyAre thAya ke "sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' UbhA thAya tyAre udaya thAya. A ghaDiyALa cAra vagADe, pelAnAM ghaDiyALamAM cAra vAge, muMbaInA moTA ghaDiyALamAM cAra vAge ne ahIM sUryanArAyANa Ave evuM bane nahIM. sUryanArAyaNane utAvaLa hoya toya emanAthI ahIM avAya nahIM ! emano sUryodaya kyAre thAya ? jyAre badhA ja 'eviDansa" bhegA thAya tyAre ! eTale udayakarma che te sarjaka zaktinA AdhIna che. sarjaka zakti ene ame 'cArja' kahIe chIe. ene puruSArtha nathI kahetA. praznakartA: bhAvane ja puruSArtha kahevAya ne ? ApaNo sAco bhAva jANyo, svabhAvane guNothI jANyo, e ja puruSArtha ne ? dAdAzrI : bhAvAbhAva ApaNe badhuM bhamaraDAchApamAM ghAlI dIdhuM ane ApaNe to svabhAva-bhAva che. bhAvAbhAva e karma che. ane svabhAvabhAvamAM jJAtA-draSTA ne paramAnaMda hoya. ApaNA mahAtmAo svabhAva bhAvamAM rahe che, tethI mahIM AnaMda emane rahyA ja kare. paNa e cAkhatA nathI. e cAkhavAnuM Ave tyAre e gayA hoya bIje hoTalamAM, tethI khabara nA paDe. praznakartA : eTale mahAtmAo e kyA lakSaNathI cAkhe che ? vagara jANe cAkhe che, e puruSArtha lakSaNathI ke udaya lakSaNathI ? dAdAzrI : puruSArtha to emane cAlu ja che, paNa parAkramanI dRSTithI cAkhe che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 AptavANI-6 praznakartA: mahAtmAone parAkrama UbhuM thayuM nathI. eTale eno artha e ke emane yathArtha puruSArtha nathI. dAdAzrI : puruSArtha che ja badhA mahAtmAone, paNa te hajI parAkrama bhAvamAM nathI AvyA. keTalAka sAmAyika karIne parAkramamAM Ave. puruSa thayA pachI puruSArtha hoya ja ne ? e to svAbhAvika thAya. praznakartA H AmAM koI niyama nathI ne ? ghaNI vakhata sAmAyikamAM beThA hoIe, tyAre bilakula ekAkAra nA thavAya ane rastAmAM ociMtuM ja ekAkAra thaI javAya ne AnaMda AnaMda thaI jAya. to e kevI rIte AvyuM ? e udayathI AvyuM ? dAdAzrI : Aya udayathI Ave che ne peluMya udayathI Ave che. baMne udayathI ja Ave che. praznakartA : eno artha e ke parAkramabhAva ekadama judo che ? dAdAzrI : hA, parAkramabhAva judo ja che. parAkramamAM potAne kazuM ja karavAnuM nathI. potAno bhAva parAkramabhAva utpanna thAya che. eTale pachI prajJA te bhAva pramANe badhuM karI Ape che. praznakartA : parAkramabhAva eTale jJAtA-draSTA bhAva ? dAdAzrI : parAkramabhAva eTale zuM ? "mAre parAkramabhAvamAM AvavuM che" evo bhAva emane hoto nathI. mULa je bhAva hoya che, tenAthI A parAkramabhAva judI vastu che. e 'elarTanesa' che. mAre "elarTanesa'mAM ja rahevuM che. evuM jene nakkI hoya, tene pachI prajJA badhI vyavasthA karI Ape. praznakartA : parAkramabhAva sTroMga nizcayamAM Ave che ? dAdAzrI : hAsto ne, nizcaya ApaNo hovo ja joIe ne ? mAre svabhAvamAM ja rahevuM che. pachI je thAya che, ane pachI koNa rokanAra che ? pachI che te prajJAzakti emAM jora karaze. tenI mahIM ajJAzakti enuMya jora kare. paNa chevaTe ajJAzakti hAraze. kAraNa ke bhagavAna AmanA pakSamAM che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 AptavANI-6 [28] jovuM" ane "jANavuM che jyAM, paramAnaMda pragaTe che tyAM ! praznakartA : zuddhAtmAnuM lakSa niraMtara rahe che, chatAM ghaNI vakhata mana 'DIpresa' thaI jAya che, tenuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : ApaNuM jJAna to zuM kahe che ke "caMdubhAI'ne zuM thAya che te joyA karo. bIjo koI upAya ja nahIM ne ? vadhAre kacaro bharI lAvyo che, tevI ApaNane khabara paDI jAya ne ? praznakartA : te vakhate zeya-jJAtAno saMbaMdha raheto nathI. ane "A mana-vacana-kAyAthI huM judo ja chuM' evuM te vakhate nathI rahetuM. dAdAzrI : e zeya-jJAtAno saMbaMdha nA rahe, to tane khabara ja nA paDe ke A caMdubhAInuM jatuM rahyuM che ! A khabara kone paDe che ? mATe A to tadana juduM rahe che tane ! miniTe miniTanI khabara paDe. praznakartA : paNa khabara paDyA pachI e baMdha thaI javuM joIe ne ? ane pAchuM AtmA tarapha vaLI javuM joIe ne ? dAdAzrI : e vaLyuM vaLe ema nathI. tame zuM vALo evA cho ? praznakartA : eTale dAdA, A rIte 'mazInarI' avaLe raste cAlyA ja kare ne ApaNe ene joyA ja karavAnuM phakta ? dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM karavAnuM ? avaLo rasto ne savaLo rasto beu rastA ja che, ene joyA karavAnuM. praznakartA : paNa avaLe raste Akho bhava nakAmo jAya ne ? dAdAzrI : paNa temAM Ama kakaLATa karo to zuM thAya ? ene 'joyA karavuM e ja puruSArtha che. puruSArthanI samajaNa nahIM paDavAthI tame gUMcAI jAva cho. A to khAlI 'saphokezana' ja che. praznakartA : chevaTe pachI kaMTALo Ave che ke A badhuM zuM thAya che ? dAdAzrI : kaMTALo Ave to caMdubhAIne Ave. 'ApaNane' ocho Ave che ? ane ApaNe caMdubhAIne Thapako Apavo enI pAse sAMje pratikramaNa karAvaDAvavuM. AtmAno svabhAva evo che ke ATaluMya jANyA vagara rahe nahIM. zuM zuM thayuM te badhuM ja e jANe ! A bahAranA bIjA koI kema pharIyAda karavA nathI AvatA ke mane Aje AvuM thAya che, tevuM thAya che ? praznakartA : emane samAdhi rahetI haze ? dAdAzrI : AtmA pragaTa che ja nahIM tyAM pachI samAdhi zI rIte thAya ? ahaMkAra ja kAma karyA karato hoya tyAM AtmA pragaTa ja nathI. tamAre to AtmA pragaTa thaI gayo che ! tethI A badhI khabara paDe che. nahIM to bIjo koI kema AvuM bolato nathI ? praznakartA : pachI potAno paramAnaMda, potAnuM anaMta sukha, e nA javuM joIe ne ? dAdAzrI : paNa A aMtarAyo Ave eTale sukha UDI jAya. praznakartA kayA aMtarAyo, dAdA ? dAdAzrI : A dhaMdhA para tuM jAya, tyAM caMdubhAI zuM zuM kare che, tene Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 233 234 AptavANI-6 praznakartA : tame mAyAne mAro ne ? dAdAzrI : huM mAravA AvuM ke tamAre mAravAnuM hoya ? mAre to tamAruM amuka ja sAcavavAnuM hoya. bIjuM badhuM tamAre sAcavavAnuM. have tame puruSa thayA ane puruSa thayA pachI tame puruSArthamAM AvyA. puruSa thayA pachI mAyA Ave kema ? eka kalAkano yoga mAMDyo hoya to jagata UMcuMnIcuM thaI jAya, evo to yoga meM tamane Apyo che ! AkhuM brahmAMDa UMcuMnIcuM thaI jAya evo yoga meM tamane Apyo che !!! paNa evA yogano tame upayoga nA karo to zuM thAya ? praznakartA brahmAMDa UMcuMnIcuM nathI thatuM, paNa huM UMco-nIco thauM 'tuM' barobara 'jouM" nahIM eTale badhuM tUTI jAya. badhuM jo paddhatisara thatuM hoya to kazuM nA thAya. praznakartA: 'jouM' nahIM eTale zuM ? dAdAzrI : tuM ene 'jANe' che kharo, paNa 'joto' nathI ne ? praznakartA : ApaNe joIe ne jANIe to zuM thaI jAya pachI ? dAdAzrI : 'jANavuM' ane 'jovuM', e be bheguM thAya tyAre paramAnaMda thAya. praznakartA: 'jANavuM' ane 'jovuM', e kaI rIte hoya ? dAdAzrI : tane AkhA caMdubhAI dekhAya. 'caMdubhAI zuM kare che" te badhuM ja dekhAya. caMdubhAI cA pIto hoya to dekhAya, dUdha pIto hoya to dekhAya, raDato hoya to dekhAya. gusse thayo hoya teya dekhAya, ciDAto hoya to teya dekhAya, nA dekhAya ? AtmA badhuM ja joI zake. A to "jANavuM ane 'jovuM' beu sAthe thatuM nathI, tethI paramAnaMda tane Ubho thato nathI. praznakartA : 'jANavuM' ne 'jovuM', e beu kevI rIte thaI zake ? dAdAzrI : eno ApaNe abhyAsa pADIe eTale thAya. dareka bAbatamAM upayoga rAkhIe, utAvaLa ke dhAMdhala nA karIe vakhate gADImAM caDatI vakhate, bhIDa hoya to bhUlacUka thaI jAya ne 'jovAnuM' rahI jAya, to tene 'leTa go' karIe. paNa bIje badhe to rahI zake ne ? paramAtmAyoganI prApti praznakartA : dAdA, ApanuM 'jJAna' prApta karyA pachI mAyA mUMjhave che, ene kADho ne ? dAdAzrI : "svarUpanuM jJAna' prApta karyA pachI mAyA koI dahADoya Ave nahIM. mAyA pachI UbhI ja nA rahe. paNa tame to tene bolAvo cho ne, "mAsI, ahIM Avajo. mAsI, ahIM Avajo !' dAdAzrI : A yoga hAthamAM Ave to koI choDe nahIM. eka kalAkamAM to kaMInuM kaMI uDADI mUke ! praznakartA: Aja sudhI mane ema hatuM ke dAdA mane koI dahADo jAte ja kaheze, eTale huM kazuM kaheto ja na hato. dAdAzrI : dAdA badhuM ja kaMI kare, paNa e to ko'ka sAva gaLiyo thaI gayo hoya to tyAM rakSaNa mukavuM paDe, ema to pAra paNa nA Ave ne ? dAdAne bahu kAma karavAnuM hoya che. dAdAne Akho dahADo yoga karavAno hoya che. amerikAmAM pharavuM paDe che. IMglenDamAM pharavuM paDe che, dahADe-rAtre pharavuM paDe che. AkhA varlDa upara yoga cAlI rahyo che. AkhA varlDamAM zAMti thavI joIe. dharmanI vAta to javA do, paNa zAMti to thavI joIe. praznakartA : amAre to jyAM nathI karavAnuM tyAM thAya che ane je karavAnuM che te thatuM nathI. dAdAzrI : tyAM ja puruSArtha che, puruSa thayA pachI puruSArtha kema thato nathI ? have dizAmUDha nA thavAya. have to eka ja dizA, basa puruSArtha, puruSArtha ne puruSArtha ! anaMtazakti vyakta thAya evo A yoga Apyo che. mATe Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 235 236 AptavANI-6 dhamadhamAvo ghera jaIne ! bIjAM badhAM macharAMne kahIe ke 'geTa AuTa ! noTa elAuDa !' tamane purvethI yoga bAjhI gayo che, te upara sudhI joI AvyA cho, amuka hada sudhI to badhuM joI nAkhyuM che tame ane tamArA lakSamAM che ne ke zuM zuM joyuM che te ? praznakartA : hA, che. AkhuM brahmAMDa hAle evI zakti mahIM bharelI che. meM jAte joI, tyAre to meM ughADyuM ! paNa tame zenI lAlacomAM paDI gayA cho ? zene mATe ? AkhuM brahmAMDa sAmuM Ave toya enI lAlaca kema hoya ? mATe barobara yoga jamAvo, rAta ne dahADo ! have UMgha kevI Ave ? have yoga pUrepUro karI lo. dasa lAkha varSe A sahajAsahaja yoga prApta thayo che, bairAM-chokarAM, kapaDAM-latto sAthe. pharI pharI Avo yoga prApta thAya evo nathI. A to paramAtmayoga che ! A kaMI jevo tevo yoga nathI ! bahu ja jAgRtinI jarUra che, saMpUrNa jAgRti ! jAgRti paranI jAgRti ke je chellA prakAranI jAgRti che, te ApaNe ahIM che ! jagata jyAM jAge che tyAM ApaNe UMghatA rahevuM joIe. ApaNe jyAM jAgyA che tyAM jagata UMghatuM ja che. kevaLajJAna eTale saMpUrNa jAgRti ! koI kamI nA rahe evI jAgRti !! basa, jAgRtinI ja jarUra che. jeTalI jAgRti vadhI eTalo kevaLajJAnanI najIka Avyo. jAgRtimAM potAnA badhA doSa dekhAya, paNa pote niSpakSapAtI thayo hoya to ! pote zuddhAtmA thayo eTale niSpakSapAtI thayo. 'huM caMdubhAI chuM' tyAM pakSapAta che. pote vakIla, pote jaja ane pote AropI. pachI jajamenTa kevuM Ave ? praznakartA to evuM nakkI kareluM ke mAre A badhI ciMtA karavAnI zI jarUra ? mAthe dAdA che, pachI zuM ? dAdAzrI : A to badhA kaSAyo pesI jAya ! e jANe ke ahIM A poluM che ! tamane puruSa banAvyA have. puruSa nA banAvyA hoya tyAM sudhI dAdA che. have to puruSArtha tamArA hAthamAM mUkelo che. dAdA vakhate, aDacaNanI vakhate hAjara thAya. paNa roja roja kaMI hAjara nA thAya. A paramAtmayoga tamane Apyo che. have pharI cUkazo nahIM. koI avatAramAM nathI maLatuM A. A avatAramAM ja banyuM che A ! A agiyAramuM Azcarya che A kALanuM ! mATe yoga bAjhI gayo che. A to dAdAzrI : ane A bharahADa to hatI ja ne ? kyAM na hatI ? A eMThavADo to che ja ne ? praznakartA : zuddhAtmA thayA pachI ene dabANa kema vaLagI paDatAM haze ? dAdAzrI : A je zuddhAtmA prApta thayo che, te tamArA badhAM karmono nikAla karyA pachI prApta thAya to kazuM mahIM pese nahIM. A to karma tamArAM khapAvyA sivAyanAM UbhAM rahyAM che ane A prApta thaI gayuM che. huM zuM kahuM chuM ke AvuM prApta thayA pachI A karmono nikAla karI nAkho jhaTapaTa. A badhuM devuM vALI do. nahIM to AtmA, zuddhAtmA prApta thayA sivAya devuM vaLe evuM nahotuM koI raste ! eTale A to nAdArI uparathI sAdAramAM thavAnuM che, A devuM pAra vagaranuM che. ne have je rakhaDyA ne te 81,OOO varSa sudhI rakhaDavAnA che. mATe atyAre UMcakI laIe chIe, te jene yoga prApta thaI jAya te kAma kADhI lo, nahIM to slIpakALa che, lapasaNo kALa che. pAra vagaranAM tamArAM devAM hatAM, tenI mahIM tamane jAgRta karI dIdhA. tamane jAgRti varte che ke nahIM ? praznakartA : varte che. dAdAzrI : e jAgRti saMpUrNa Toca upara besIne joIe. mahIM kazuM ya hAlyuM hoya te khabara paDI jAya ke mahIM aMdara zuM hAlyuM ? ane te ApaNA hitanuM ke ApaNA virodhI che, te tarata samajI javuM joIe. AkhuM jagata ughADI AMkhe UMghe che. kAraNa ke e zemAM jAge che? paisAmAM, viSayamAM jAge che. jagata AkhuM tALo meLavIne thAkyuM che, kazuM vaLatuM nathI. mATe tamane huM zuM kahuM chuM ke, badhuM 'vyavasthita che. eTale ke Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 237 238 AptavANI-6 jazo ne ? dAdAzrI : paNa enA AdhAre ApaNe zuM besI rahevuM? e ApIne jAya, enA karatAM ame chIe tyAM sudhI kAma kADhI lo ne ? pAchaLa to vArasadAro 'InTelijenziyA" hoya. e mULa vAtane AghIpAchI kare ! mATe mULa puruSa hoya tyAre temanI pAse kAma kADhI levuM ke ene mATe saMsArane bAjue mUkI devAno ! AvuM 'rIyala' ko'ka phero hoya tyAM saMpUrNa pada prApta thAya tyAM saccI AjhAdI maLe. bhagavAna paNa uparI nahIM, evI AjhAdI prApta thAya. puruSa thayA pachIno puruSArtha eTale eka trADa pADe to keTalAya siMha ne siMhaNo bhAgI jAya ! paNa A to kUrakUriyAM haluM moTuM cATI jAya tamAro hisAba che. ene koI pheraphAra karanAro nathI. mATe tALo meLavazo nahIM. tame tamAruM kAma karyA karo. 'vyavasthita' tamane badhI ja vArI ApyA karaze. have mAyA dUra rahevI joIe. mAyA ghesavI nA joIe. A to nAnI nAnI cIja ApI, tamane ajagaranI peThe gaLe che. jyAre moTI bAbata Ave tyAre ja tame zuddhAtmAmAM peso cho ! eTale badhI ja bAbatamAM jAgRti rahevI joIe. AmAM bhUla thAya te cAle nahIM. praznakartA : paNa dAdA, pharIthI e bhUlo nA paDavo joIe ne ? dAdAzrI : bhUlo nA paDavo joIe, paNa mAyA haju ene mUMjhave. mAyA kyAM sudhI mUMjhave ? traNa varSa sudhI. have A krodha-mAna-mAyA-lobha rUpI mAyA traNa varSa sudhI aMDaragrAunDa rahI zake ema che ne bhukhI rahI zake tema che. ame emanA hAthanI sattA uDADI devaDAvIne tamArA hAthamAM soMpI, eTale e badhAM aMDaragrAunDa gayAM. have e pharI pAchAM taiyArIo karyA kare, eTale traNa varSa sudhI A yoga rahe. dAdAthI AghopAcho nA thAya to e pese nahIM, jatAM rahe. pachI 'sepha sAIDa' thAya ! pachI to amArI AjJAmAM saheje rahI zakAya. ame jANIe ke zAthI AvuM bane che, eTalA mATe pahelethI cetavAnuM kahIe. praznakartA: daivIzakti ane AsurIzakti, beu haMmezAM laDe ja che? dAdAzrI : hA, e laDe ja che. paNa temAM tamAre kRSNa tarIke kAma levuM joIe ke huM tArA pakSamAM chuM. praznakartA : Apa amane sudarzana ApI do ne ? dAdAzrI : sudarzana tamane ApeluM ja che. eka AMgaLInuM nahIM, paNa daseya AMgaLIonA ApelAM che. te badhuM kApIne eka kalAkamAM to Akho kauravavaMza nAza karI nAkhe ema che ! mULa puruSanI mahattA praznakartA : koI yogya vyaktine tame tamArI zaktio ApIne ame jJAna ApIe chIe, pachI vAstavikatA 'opana thAya che. pachI pote puruSa thAya che. pachI tamane 'huM paramAtmA chuM' evuM bhAna thAya. ame pApo bhasmIbhUta karAvaDAvIe chIe, divyacakSu ApIe eTale badhAmAM paramAtmA dekhAya ! eTale AvuM pada ApyA pachI, paramAtmayoga ApyA pachI tamane pAMca AjJA ApIe chIe. eTale tame paramAtmapada, paramAtmasukha badhuM joyeluM che. e tamArA lakSamAM che, tyAM sudhI tame pharI pAchA asala sTejamAM AvI jazo. mATe pharI Avo yoga jamAvI lo. saMsAranuM je thavAnuM hoya te thAya. 'vyavasthita'nA tAbAmAM badhuM soMpI devAnuM. ane vartamAnayogamAM ja rahevuM. bhaviSya to 'vyavasthita'ne tAbe che. sthULa vaTAvo, sUkSamatamamAM pravezo ! praznakartA : ApanI gerahAjarImAM ekAgratA AghIpAchI thaI jAya che, to zuM karavuM ? dAdAzrI : jyAM sudI dAdA jAte hoya tyAM sudhI te sthaLa che. dhULamAMthI sUkSmamAM javuM joIe. sthULa to maLyuM, paNa have sUkSmamAM javuM Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-6 239 joIe ane dAdA hAjara nA hoya tyAre to sUkSmano ja prayoga zarU karI devo joIe ane A sUkSmatara ane sUkSmatamamAM javAno prayoga karavo joIe. ane AghuMpAchuM thatuM ja nathI. roja roja A rekarDa vagADavAnI te kaMI sAruM kahevAya ? A je paramAtmayoga meM tamane Apyo che te yogamAM, jema bane tema e yogamAM ja raho. tame pote paramAtmA bano evo yoga Apyo che ! vacce koI aTakAvI zake nahIM ane saMsAranI badhI ja rAmAyaNa pUrI thAya, aDhAra koThA yuddha jitAya. kAraNa ke zuddhAtmA e ja kRSNa che ane e ja jitADanAra che. amArI AjJA e "ame' ja chIe, 'pote' ja chIe. amArI pAMca AjJAmAM rahevAno prayatna karo. sAmAM AvyA che mokSa svarUpa karoDo avatAre ya nA thAya evA A 'eksaparTa' maLyA che, to ahIM tamAruM kAma thaI jAya tema che. A to 'huM' kevaLa jJAnamAM nApAsa thayo, te tamAre mATe kAma lAgyo, moniTara tarIke ! A tamAruM ja tamane ApuM chuM. jJAna to tamAruM ja che. mAruM jJAna nathI. huM to nimitta chuM. vacce. A tamAruM potAnuM' ja jJAna che. have A ThaMDaka vadhe che, te ya tamArI ja. jAgRti vadhatI jaze te ya tamArI potAnI ja. A mArI ApelI jAgRti na hoya. A badhuM tamAruM potAnuM A thiyarI opha ebsolyuTijhama che ! A samajAya che Apane, nA samajAya to nA kahI do. ApaNane utAvaLa nathI. ApaNe samajavA mATe beThA chIe. ApaNe kaMI 'thiyarI' 'eDopTa karavA mATe nathI beThA. A thiyarI evI nathI ke je tamane 'eDopTa' karAvavAnI hoya ! 'sAcI vAta' 'samaja'mAM AvI jAya e ja ApaNI thiyarI ! - jaya saccidAnaMda