Book Title: Aptavani 04
Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Foundation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008827/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI, kevI kriyAkArI ! A 'jJAnI puruSa'nI vANI che ne pAchI tAjI che. hamaNAnAM paryAya che eTale e vAMcatAM ja ApaNA badhA paryAyo badalAtA jAya tema AnaMda utpanna thato jAya. Ama karatAM karatAM ema ne ema samakita thaI jAya koIne! kAraNa ke A vItarAgI vANI che. rAga-dveSa rahita vANI hoya to kAma thAya, nahIM to kAma thAya nahIM. mahAvIra bhagavAnanI vItarAga vANI hatI, tenI asara Aja sudhI cAle che, 2500 varSa thayAM toya tenI asara thAya che, to 'jJAnI puruSa'nI vANInIya asara thAya, be-cAra peDhI sudhI to thAya ja. vItarAga vANI vagara bIjo koI upAya nathI, mokSe javA mATe. dAdAzrI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho 158 818972581-5 9788189 725815 5 P vA NI zreNI 4 45 AptavANI zreNI- 4 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA) abhiprAyono aMdhApo abhiprAya ne Indriyo ! abhiprAyamAMthI aTakaNa ! abhiprAya kevI rIte chUTe ?! (5) abhiprAya 57 AvakAravA yogya abhiprAya ! 58 abhiprAyanuM svarUpa ! 58 mizra cetana pratye abhiprAya ! AvaData, 'eksaparTa thatAM aTakAve! (6) AvaDatato aMdhApo ja tAraNano copaDe ! (7) aMtarAya 68 zAnAMtarAya, darzanAMtarAya - zenAthI ? 71 aMtarAya kevI rIte paDe ? mokSa mArgamAM aMtarAya ! 71 jeno tiraskAra, teno ja bhaya ! (1) jAgRti jAgRti hojo acaLa svabhAvanI 1 'yoga-kriyAkAMDa' jAgRti na Ape !! 9 bhAva niMdrAmAMthI jAgo ! 1 jAgRti, jAgRtinI bhajanAthI ja ! 12 paulika jAgRti : svarUpa jAgRti ! 2 bhAva niMdrA TALo kevaLajJAna eTale... 2 sAcI samAdhi, jAgRti sahita ! saMsAra jAgRti du:khanuM upArjana ! 2 'huM koNa ? jANya, jAgRti khUle ! 14 ramakaDAMnI ramaNatA ! 3 artApada, tyAM saMpUrNa jAgRti ! jAgRti ja pariName mokSamAM ! upayoga zuM ? jAgRti zuM? indriya jJAna : jAgRti akrama vijJAna thakI jAgRti ! nijadoSadarzana Agraha mAtra bhAvanidrA ja !! 'TopamosTa' jAgRti ! hitAhitano viveka-te ya jAgRti 17 bhAva jAgRti-svabhAva jAgRti 8 zAnIo jAgrata tyAM jagata.. 18 jAgRtinI zarUAta.. 9 caMcaLatA ja du:khanuM kAraNa ! (2) gIta, dhyAnanuM svarUpa ! 22 dhyAnanAM pariNAma ! dhyAna : dhyeya, dhyAtAnuM anusaMdhA! 23 AtmadhyAne ja samAdhi ahaMkAra-dhyAnamAM nahIM, paNa kriyAmAM! 25 3) prArabdha-puruSArtha puruSArtha kone kahevAya ? 30 puruSArtha kayo karavo ? pAcanamAM puruSArtha keTalo ? 31 puruSArtha eTale upayogamaya jIvana ! 43 jIvonuM Urdhvagamana, kaI rIte ? 33 'vyavasthita'nI yathArtha samaja ! to sAco puruSArtha kayo? 35 bhAgya moTuM ke puruSArtha ? prArabdha karma zuM ? 36 mikamArga, bhrAMta puruSArthAdhIna ! 49 saMcita karma zuM ? prArabdha, kaI rIte udayamAM Ave ? bhrAMta puruSArtha ane prArabdha karma ! 37 saphaLa thAya te puruSArtha ! (4) zraddhA aMdhazraddhA-ajJazraddhA ! pa5 zraddhA-jJAna ! AtmazraddhA-prabhuzraddhA ! pa6 vItarAge varyA 'A' 'jJAnI'! 1958nuM e abhutadarzana ! jJAnanI rIta nA hoya ! | 'jJAnI', mokSano purAvo Ape !! nimittanI mahattA ! pucceno saMbaMdha kayAM sudhI ? dharmadhyAna zukaladhyAna mana ane AtmA prema ane bhakti (8) tiraskAra-starachoDa 74 tarachoDa, keTalI jokhamI ! tarachoDano upAya zo? (9) vyaktitvasaurabha' 78 nirdoSa draSTi tyAM jaga nirdoSa !! 39 kartA thayo to bIja paDe ! 80 AtmajJAna maLyuM? ke pragaTa thayuM? 88 81 ...tyAre vANI vijJAnane kahI jAya ! 89 84 ...e kevuM adbhuta sukha !! 85 'jJAnI'nI svazakti khIlave !! 85 'jJAnI'ne upamA- ! 86 'jJAnInI parakha !. 86 AptavANI-kevI kriyAkArI ! 92 86 (10) akramamArga 94 akramamAM pAtratA ?' 95 aho ! AvuM ajAyaba jJAna !! 97 (11) AtmA ane ahaMkAra 99 ahaMkAranuM svarUpa ! 'jJAnI" kRpAthI ja 'prApti' ! .. apUrva ne avirodhAbhAsa !! sanAtana cetana ! A1 42 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kudarata eTale... 99 dharma : bheda svarUpe-abheda svarUpe 102 kono konA para kAbu ? 99 taraNatAraNa ja tAre !! 103 (12)vyavasthA "vyavasthita'tI vyavasthita zakti'! 15 sevAmAM samarpaNatA !? 19 kALacakra pramANe... 18 zuM navI ja samAjaracanA ?! 107 (13) vyavahAra dharma svAbhAvika dharma sukha pAmavA-dharma kyo ? 19 ahaMkAra ogaLya-sanAtana sukha ! 114 sarva samAdhAne - sukha ja ! 110 mithyA darzanathI ja du:kho !! 114 bhagavat upAya ja, sukhanuM kAraNa ! 111 dukhaDAM, upakArI thAya ! 115 kALano te zo doSa ? 112 pudgala sukha : uchIno vyavahAra ! 116 aMtara sukha - bAhya sukha 113 (14) sAcI samaja dharmatI ! dharmanuM sthAna 117 sAcA dharmanI samaja ! dharma : tyAgamAM ke bhogamAM !? 117 mokSano mArga to.. ...tyAre dharme rakSaNa karyuM ? 118 svabhAvabhAva te svadharma ! janma pahelAM ne mUA pachI.. 121 (15) vartatAmAM dharma ! dharma ane AcaraNa ! 127 jJAna pramANe pravartana ! manuSyapaNAnI sArthaktA 127 savaLAmAM zakti mAgavI paDe ! kleza, tyAM dharma nahIM ! 128 prArthanAthI zaktio prApta akramavijJAnaH navo ja abhigama !! 128 prArthanA : satyano Agraha ! AzA e ja dharma ! 14 (16) rIleTiva dharma vijJAta rIleTiva dharma, Devalapa thavA ! 134 jJAnaghana AtmA ! 138 vItarAgadharma ja mokSArthe ! 135 vijJAnadhana AtmA ! 139 rIleTiva' dharmanI maryAdA ! 136 gaccha-mata tyAM "rIleTiva' dharmo ! 140 pAriNAmika dharmanI pArAzIzI ! 136 dharmasAra eTale 14) mukhya bhAvanA, mokSamArgamAM ! 137 dharma zuM ? vijJAna zuM? 141 dharmAdharma AtmA ! 138 (17) bhagavAnanuM svarUpa jJAnadraSTithI izvarano aMza ke savAMza ? 143 saMkalpI cetana 144 bhagavAnanuM sarva vyApakapaNuM ! 144 (18) jJAtApadanI oLakha ! tame AtmA ? oLakhyA viNa ? 146 aMte to ahaMkAra ogaLavAno !! 148 AtmAnI bhUla-?!! 147 'jJAtA' ja 'saiya' karyo !! 148 svAdhyAya ke parAdhyAya ! 147 ajJAna nivRtti-vijJAna thakI !! 149 (19) yathArtha bhakitamArga ! zraddhA ja phaLa Ape ! 151 bhakti : sthaLathI sUkSmatama ! 155 bhaktithI IzvaranI prApti ! 15ra mokSa : jJAnathI ? ke bhaktithI ? 156 bhakti : parokSa ane pratyakSa ! 153 parAbhakti : aparAbhakti !! (20) guru ane 'jJAtI" yathArtha guru ! 158 'jJAnI puruSa'no kevo siddhAMta ! 63 lauki guruo ! 159 dharmano marma ! 164 rIleTiva' dharma to sathavArA jevA ! 160 ...evuM bhAna, teya moTI jAgRti 165 vepAra, dharmamAM to na ja zobhe ne ! 161 gurune oLakhavA... 165 (21) tapazcaryAtA hetu! tapa, tyAga ne upavAsa ! 167 upavAsamAM upayoga ! 173 prApta tapa !! 168 ...ekeya upavAsa nathI thayo ! 'jJAnI'ne tyAgAtyAga ?! 169 uNodarI-jAgRtino hetu ! zuddhAtmAnuM lakSa ! 170 'upavAsa', chatAM kaSAya ?! 'dAdAI" agiyArasa 170 upavAsathI mukti ! AyaMbila :eka 'sAyanTiphika prayoga! 172 'karo'- paNa phaLa zraddhAthI ja (22) laukidharmo : mokSa mATe kayo dharma ? 182 'AtmA', 'jJAnI' ja oLakhAve ! 185 dharma, pakSamAM ke niSpakSamAM ? 183 lauki dharmo, hRddhamAM ja rAkhe ! dharmamAMya vepArI vRtti. 184 turta phaLe te dharma ! ... to 'riTarnaTikiTa' tiryaMcanI ! 185 125 177 180 180 186 187 2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathArtha saMyama kone kahevAya ? saMyamathI ja Atmazakti pragaTe ! saMyamanA kopano lAbha uThAvo ! 196 197 235 kudarata, kevI kAyadesara ! icchA, tyAM aMtarAya ! ... tyAre agatyatA zenI ?! parasattA, tyAM lobha zo ?! lobhathI prApti ke khoTa ! (23) mokSa pAmavo, dhyeya ! mokSa, e zuM che ? 188 bhUla vagarano thA ! 195 mokSaprAptino mArga ! 189 mAtra mokSanuM ja niyANuM ! mokSa eTale sanAtanasukha... 190 mokSa, sthAna ke sthiti ? siddhagati, sthiti kevI ! 191 agharo, mokSamArga ke saMsAramArga ? 197 mokSanuM svarUpa ! 192 sAco mumukSu kevo hoya ? svarga, chatAMya baMdhana ?! 192 AtmA abaMdha, kaI apekSAe ? 198 vinAzI cIja nA khape ! 193 mokSa kono ?! 198 jagatanI sattA kyAM jhUke ? 194 (24) mokSamArganI pratIti ! mokSa prApti mArgadarzana ! 199 mokSa-pote potAnuM bhAna thaye ! 201 (25) AI eDa mAya 'huM kevI rIte chUTuM paDe ?!. 205 'jJAnI" ja maulika phoDa Ape ! 207 (26) yAdagIrI-rAgadveSAdhIta tIvra smRti, tyAM tIvra rAgadveSa !. 209 prazasta rAga, mokSanuM kAraNa ! 2 12 smRti-vismRti karavI muzkela ! 210 yAda ? -keTalo moTo parigraha !! 213 jJAnIne smRti ?! 211 (27) tikhAlasa ! nikhAlasatA nirbhaya banAve ! 2 14 (28) mukta hAsya ! saraLatA, teTaluM mukta hAsya 2 17 muktahAya, muktapuruSanuM ! 218 (29) ciMtA : samatA bhUtakALa, "atyAre" koNa saMbhAre ? 220 samatA, tyAM rAgadveSa nahIM ! 225 parasattA adhikAra, ciMtA janmAve! 221 samabhAva : samatA - phera zo ? 225 ciMtA, saphaLatAne avarodhaka ! 222 'samabhAve nikAla'-nakkI thaye ukela !225 bhrAMtimAM zAMti rahe ?! 223 samatA bhAva : jJAtAdRSTAbhAva ! 226 'jJAnI'nA sAnidhya, kevI nirAkuLatA ! 224 tRSNA, tRpti ne saMtoSa ! 226 to kartApadano adhyAsa chUTe ! 'jJAnI'no, kevo, prayoga ?' 'cArja-DiscArja'nuM sAyansa ! (10) saMyama pariNAma 228 saMyama e ja puruSArtha 230 229 lobha sAme saMyama, kaI rIte ? 231 229 (31) IcchA pUrtito kAyado! 23ra icchA, tenAM pratyAkhyAna ! 234 (32) TI.vI.nI Tevo ! 236 TAIma pAsa ke jIvatara veDaphayAM ?! 237 (33) lobhatI aTakaNa 238 tRpti, AtmajJAna vinA nathI ! 239 238 lobhIne badhI bAbatono lobha ! 29 (34) lagAma choDI do 240 DiscArja svarUpo, nirdoSa dekhe ! 241 grAmeTikamAM kartApada nahIM ! 244 242 saMyama, aMtima dazAno ! (35) karmatI thIyarI, 246 niMdAnuM karmabaMdhana ! 246 karma chedananI sattA ! 247 'prabhusmaraNanI helpa ?! 249 bhagavAnaneya karmabaMdhana ?! 249 'jJAnI puruSa'nAM divyakarma ! 265 250 karmanuM svarUpa ! 250 karma ane 'vyavasthita' 251 bhAvabIja sAme ceto ! 252 karma-layanI pratIti ! 253 pudgalanAM karmabaMdhana kaI rIte ?! 268 254 cIkaNA karmathI ukela ! 256 cihnA karma eTale zuM ? 269 245 * * * * vyavahAramAM, karma zuM ? dharma zuM ? jagate kta thIyarI ja jANI ! karmano kartA koNa ? e ahaMkAra koNa kADhe ? ajJAna, tyAM avirata karmabaMdhana ! jJAna, tyAM karmabaMdhana ja nahIM ! prAyazcitte, karma haLavAM baMdhAya ! karmabaMdhana, manuSyagatimAM ja ! karma keTalA avatAranI silaka ! hisAba kaI rIte cUkavAya ?! Azrava nirjarA : saMvara, baMdha ! zubhAzubhanuM tharmomITara ! 266 * * * 45 46 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthULa karma-sUkSma karma khoTAM karmathI chUTakAro ! karmo, pApa-puNyanAM ! bhAvaka ja bhAvano kartA ! bhAvamAM bhaLyo. to bhAvya ! bhAvakanuM svarUpa bhAvakano AdhAra, saMsArI zAna ! kriyAzakti, parasattA AdhIna bhAva pramANe phaLa Ave ! bhAva H icchA, phera zo ? saMjogonuM mULa, bhAva ! bhAva judAM ! vicAra judAM ! kiMmata, bhAvanI ja pratipakSI bhAva ! avasthAmAM asvastha ! svarUpa jJAnano adhikArI ! vartamAnamAM varte jJAnI ! vANI e AtmAno guNa nathI ! syAdvAda vANI ! upadezano adhikArI ! hradayasparzI sarasvatI ! vacanabaLa, jJAnInAM ! mauna-tapobaLa !! 257 'niSkAma karma' kaI rIte karAya ? 262 AtmA anAdithI zuddha ja ! 263karavuM, karAvavuM ne anumodavuM ! (36) bhAva, bhAvya te bhAvaka 274 bhAvaka, samasaraNa pramANe palaTAya ! 275 bhAvomAM na bhaLe to mukti ! 275 vyApaka-vyApya ! 276 prameya-pramAtA ! (37) kriyAzakti : bhAvazakti : 282 bhAvanuM phorma ! 283 bhAva ja mukhya eviDansa ! 283 dravya-bhAva ! (38) 'sva'mAM ja svasthatA ! 298 avasthA : paryAya ! 88 289 292 284 294 bhAvamana : pratiSThita AtmA ! 285 pratibhAva ! 285 svabhAva-svakSetra parabhAva-parakSetraH ! 296 25 287 (39) jJAtanuM svarUpaH kALanuM svarUpa 302 kALa dravya ! 303 (40) vANInuM svarUpa 306 jIvaMta TeparekarDa, kevI javAbadArI ! 307 308 vANI, e ahaMkAranuM svarUpa ! vItarAga vANI vinA, na upAya ! vANInuM TepiMga ! vANInuM 'cArja' poInTa ! 310 311 311 pragaTa dIvo, tyAM kAma thAya ! 270 272 232 47 233 239 280 281 300 305 313 320 321 321 322 323 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ! jene dRSTA mAne che te ja dRSya che. 'huM sajAga chuM" e bhAna jene varte che te ja anAtma vibhAga che. Atmapradeza to enAthI sAva ja nyAro saMpAdakIya vizva nimitta naimittika niraMtara pravartanazIla ja che. mULa avinAzI duvyonA saMyoga-saMbaMdhanuM A vizeSa pariNAma che. vizeSa pariNAmano vilaya ne sva-svabhAvanI sthitikaraNa dareka jIva vAMche che. nimittathI ja chUTe che. ane e AtyaMtika mukti apAvanAruM ekameva nimitta AtmAnubhavI prakaTa 'jJAnI puruSa' che. jenA saMyoga saMbaMdhe muktadazA anubhavagamya nizcita che, evo vartamAna kALe anekono anubhava che. je jJAna sAmAnyapaNe jJAna kahevAya che te 'jJAnI"nI dRSTie buddhino AvirbhAva che. yathArthajJAna, AtmajJAna cAlucIlAnA jJAnathI lAkho mAIla cheTe che. AtmavijJAna svarUpe che. je AtmavijJAna jANI gayo te jIvanamukta thayo. anekone evA A 'jJAnI' bheTayA ne jIvanamukta dazA lAdhI. pratyekane e lAdhe e ja jhaMkhanA ! AtmA niHzabda che, avAcya che chatAM prakaTa paramAtmAne sparzIna prakaTelA saMzAsUcaka zabdo hRdaya vIMdhI, anaMtAvaraNo bhedI AtmA 'kevaLa' sudhI prakAzamAna kare che. evI anupama vANIne 'AptavANI'mAM aMkita karI jJAnapipAsuo sudhI pahoMcatI karavAno alpa prayAsa thayo che. 'AptavANI' Ama to parokSa rUpe ja che chatAM vartamAna vidyamAna 'jJAnI puruSa'nI AbhA vAcakone avazya hRdayabhedI banAvI, samyakadarzananAM dvArano ughADa banI raheze. prakaTeluM darzana jIvanamAM dhIme dhIme aMgulinirdeza karatuM karatuM aMtima dhyeya 'kevaLa AtmAnubhUti'nA zikhara sAdhya karIne ja rahe. 'rileTIva' ane 'riyala'nuM tAdAbhyapaNuM eTaluM badhuM pravartatuM hoya che ke navANuM sudhI ubhaya samAMtare, dara asala "rIyala'nAM pratibiMba (phoTo) svarupe bhAsyamAna 'rileTIva' sAmIpyabhAvamAM tAdAbhyapaNe pravarte che je chellI kaDI thakI baMneya bhinna paDe che. AnuM rahasya anubhavI 'jJAnI puruSa' thakI ja prakAzamAna thAya che. tyAM ja brAMtajAgRti ane AtmajAgRtino bhavya bheda anubhavAya che. keTalAya kALathI prArabdha ane puruSArthanA bhedanA spaSTIkaraNa arthe mathAmaNa thaI che. anubhavI 'jJAnI"o e bhedane kahI paNa gayA che. paraMtu parokSa jJAnanI pravartanAmAM temanI yathArtha samaja samULagI vicchinna banI che. sAmAnyapaNe kartutvapaNAnA bhAnane, tevA prayatnone ane tenA pariNAmane puruSArtha manAya che. 'jJAnInI daSTie e saMpUrNa prArabdha che. pAMca indriyothI, manathI je je kaI paNa pravartana thAya che, te sarva prArabbAdhIna che. puruSArtha vibhAga sUkSma che, je kaLavo kaThina che. brAMta puruSArtha jIvamAtrane thayA ja kare che. jenA AdhAre jIvanuM kAraNa-kAryanuM kALacaka aviratapaNe gatimAna rahe che. yathArtha puruSArtha prakaTa thaye te virame che. yathArtha puruSArtha puruSa thayA pachI ja pariName che. yathArtha puruSArtha akhaMDa, avirata ne nirAlaMba che, jenI jAgRtie niraMtara mukta dazA pravarte che. vizvamAM vastuonI khoTa nathI, paNa tenI prApti thatI nathI. kAraNa ke potAnA ja pADelA aMtarAyo ene AMtare che. A aMtarAyonA rahasyo tema ja tenAthI jAgrata rahevAnI sarve guhya cAvIo prakaTa 'jJAnI puruSe" saraLa ne sahajapaNe spaSTa karI che. karma zuM che? karma zenAthI baMdhAya che ? zenAthI chUTAya che? karmanI mAtA koNa ? pitA koNa ? i.I. UThatA guhya praznonuM nirAkaraNa thavuM ati kaThina che. zAstro sarva vade che, paraMtu te aMgulinirdeza samAna che. AptavANI zreNI-4mAM jagate na jANyA hoya, na kahyA hoya tevA gahana nirAkaraNa ukelane sAdI, sIdhI, saraLa, taLapadI bhASAmAM paramapUjaya zrI dAdA bhagavAnanA zrImukhe vahelI pratyakSa sarasvatIne saMkalita karavAmAM AvI che. sAmAnyapaNe jagata jene jAgRti kahe che ene jJAnI to nidrA kahe Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTiphera thavAthI uttara dizAno nirdeza, dakSiNano mAnI-manAi cAlavAmAM Ave che. pachI dilhI kyAMthI Ave ? ane chellA prakArano phoDa pADavAmAM to zAstro paNa asamartha che; tyAM AgaLa 'jJAnI puruSa'nuM ja kAma che. karma jevA ati ati guhya viSayanuM jJAna parama pUjya dAdAzrIe sahaja ramatAM ja samajAvI dIdhuM che.. vANI 'TeparekarDa' che evuM sarvaprathama kahI vANI aMgenI sarva tanmayatAne parama pUjya 'dAdAzrI'e phekacara karI nAkhI che. A 'rekarDa kaI rIte vAge che ? kai rIte 'rekarDa' Utare che ? tenAM zAM zAM pariNAmo che ? vagere vagere sukSmAtisukSma rahasyo khullAM karI, vANInuM vikaTa vijJAna sAmAnyaneya pU. dAdAe samajAvI ApyuM che ! anya AvA aneka viSayonAM rahasyo khullAM karyA che. zakya teTalA prakAzita karavAnA prayatno karavAmAM AvyA che. AzA che, 'pojhiTiva' jIvanalakSI vicArako, tatvaciMtako, jijJAsuo tema ja mumukSuone 'AptavANI' kSaNe kSaNanI jAgRti arpanAra banI raheze. prastuta graMthanI kSationuM ekameva jJAnIpuruSanA zrImukhethI vahelI pratyakSa sarasvatIne parokSamAM pariNAmAvatAM upajelI saMkalananI khAmI ja che jenI hRdayapurvakanI samAM prArthanA.... samarpaNa Adhi, vyAdhi, upAdhinA kaLiyugI vividha tApamAM bhayaMkarapaNe, tApyamAna, ekameva AtmasamAdhisukhanA tRSAturonI parama tRti kAja, pragaTa paramAtmasvarUpa sthita vAtsalyamUrti 'dAdA bhagavAnanA jagata kalyANa yajJamAM Ahuti svarUpa, parama RNIya bhAve samarpaNa. - DaoN. nIrubahena amInanA jaya saccidAnaMda. Apta-vijJApana he sujJajana ! tAruM ja svarUpa Aje huM tArA hAthamAM AvuM chuM ! teno parama vinaya karaje ke jethI tuM tArA thakI tArA svanA ja parama vinayamAM rahIne sva-sukhavALI, parAdhIna nahIM evI, svataMtra AptatA anubhavIza ! A ja sanAtana AptatA che. alaukika puruSanI AptavANInI ! A ja sanAtana dharma che alaukika AptatAno ! - jaya saccidAnaMda Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodghAta Do. tIrubaheta amIta 1. jAgRti 'pote' AtmA che, AkhA brahmAMDane prakAzamAna karavAnI kSamatA dharAve che, anaMta zaktino 'pote' dhaNI che. chatAM A badhI lAcArI, vedanA, duHkho, niHsahAyatA anubhave che. e keTalI badhI ajAyabI che ! enuM kAraNa zuM ? potAnA svarUpanuM, potAnI zaktinuM, potAnI sattAnuM ja 'potAne' bhAna nathI. eka vAra 'pote' jAgrata thai jAya to AkhA brahmAMDanA svAmI jevuM sukha varte. bhAvanidrAmAM AkhuM jagata sapaDAyuM che. A loka ne paralokanA hitAhitanuM bebhAnapaNuM, krodha, mAna, mAyA, lobha, matabhedo, ciMtAo e badhAM bhAvanidrAne kAraNe TakI rahyAM che. paudgalika jAgRtimAM jagata AkhuM ramamANa hoya, jayAre jJAnI to Atmika jAgRtimAM kevaLa AtmAmAM ja ramaNatA kare. saMpUrNa jAgRti e kevaLajJAna che, jAgRti 100 TakAe pahoMce ke kevaLajJAna pragaTe. jAgRti ja mokSanI jananI che. saMsAra jAgRtinI vRddhi thaye saMsAra asAra bhAse, je aMte utkRSTa vairAgyamAM pariName. ane indriyajJAna jAgRtinI parAkASThAe pahoMcelo kyAMya matabhedamAM nA paDe, 'evarIveara eDajasTebala' hoya. bAkI ajAgRtimAM ja krodha, mAna, mAyA, lobhanuM upArjana thAya. kaSAya thayA teno khyAla paNa nA Ave te mahA ajAgrata, teno khyAla Ave te ocho ajAgrata ne je thayA pachI pratikramaNa karI dhoi nAkhe te jAgrata kahevAya. ane kharo jAgrata to kaSAya thatAM pahelAM ja vALI le te. kapAyone khorAka ApI de te bhayaMkara ajAgrata kahevAya. nijanA doSadarzana jAgRtinI nizAnI che. anyanA doSadarzana jAgRti para bhayaMkara AvaraNa lAvanAra che. jAgRtinI 'Topa' para 'jJAnI' birAjelA hoya. potAnI sUkSmatara ne sUkSmatama bhUlone je jagatamAM koi ne ha2katakartA nA hoya, jJAnamAM jotA hoya, ne dhoi nAkhatA hoya, pote nirdoSa thai Akho 8 jagatane nirdoSa bhALe te jAgRtinI aMtimadazA kahevAya. sarvocca jAgRti kai ke koinI joDe vAta kare tyAre sAmI vyakti kharekhara to zuddhAtmA che, e lakSa sahita thAya te. kramikamArgamAM bhAvajAgRtine sarvottama gaNI, jayAre akramamAM to bhAvAbhAvathI para evI svabhAvajAgRti 'jJAnI' kRpAthI sahejamAM utpanna thai jAya che. jJAtAzeya rUpe saMpUrNa jJAna niraMtara hAjara rahe te saMpUrNa jAgRti kahevAya. 'jJAnI puruSa'nI AjJAmAM niraMtara rahevAya te UMcI jAgRti kahevAya. jIvamAtranI mahIM zuddhAtma-darzanano upayoga rahe te paNa UMcI jAgRti gaNAya. prathama vyavahArajAgRti jAge. tyArabAda vyavahAramAM UMghe ne adhyAtmamAM jAgRti jAge. vyavahArajAgRtimAM Avyo kayAre kahevAya ke kayAMya athaDAmaNamAM nA Ave, matabheda nA thAya. vyavahArajAgRtimAM kaSAya khUba hoya, jayAre nizcayajAgRtimAM kapAya nirmULa thayA hoya ! aMtaHkaraNanI pratyeka kriyAmAM jAgRta, te kharI jAgRti ! jAgRtinI zarUAtamAM potAthI koi kayAreya kalezita nA thAya, pachI bIjAthI pote kyAreya kalezita nA thAya ne chellI jAgRtimAM to sahaja samAdhi rahe. kuMDalinI jAgRti ke 'meDiTezana' e jAgRtine vadhAranArAM nathI, kiMtu ahaMkArane vadhAranArAM che. 'meDiTezana' eka prakAranI mAdaktA ja che. baLatarAmAM jAgRti khIlavAno saMbhava che, jayAre 'meDiTezana'nI mAdakatAthI jAgRti para rAkhoDI pharI vaLe ! potAnA svarUpanI jAgRtimAM AvelA tyArathI mAMDIne TheTha kevaLajJAna sudhInI jAgRtimAM AvI gayelA jAgRta puruSonI bhajanAthI te te dazA sudhInI jAgRti pragaTa thAya tema che ! saMpUrNa jAgrata, AtyaMtika kalyANanA parama nimitta evA vItarAga tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI je hAlamAM mahAvideha kSetramAM vidyamAna che. temanuM jJAnI kRpAthI anusaMdhAna sAdhI, niraMtara bhajanAthI temanA caraNakamaLamAM sthAna meLavI zakAya che, jayAMthI mokSa zakya che. 9 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhautikamAM jagata jAge tyAM jJAnIo UMghe ne adhyAtmamAM jagata UMghe tyAM jJAnIo jAge ! saMsArI jAgRti ahaMkAra sahita che, ne jayAM nirahaMkArI jAgRti tyAM mukti ! 2. dhyAta dhyAna zuM che ? dhyAna e karavAnI cIja nahoya. dhyAna to saheje utpanna thAya che. dhyAna e pariNAma che. jagata jene dhyAna kahe che te dhyAna, dhyAna nathI, paNa ekAgratA che. vItarAgoe cAra prakAranAM dhyAna kahyAM. koi gALa de, tyAre aMdara avaLAM pariNAmo UbhA thAya, raudrapariNAma utpanna thAya tene raudradhyAna kahyuM ane A pariNAmanI asara potAne tema ja sAmAne pahoMce ! have jayAre e asara potA sudhI ja sImita rahe, anyane saheja paNa jhALa nA pahoMcADe, te ArtadhyAna. mAruM zuM thaze ? bhaviSyanI ciMtA, e ArtadhyAnamAM samAya, asara upajAvanArA prasaMgomAM, A to mArAM ja karmanA udaya che, sAmo nimitta che, nirdoSa che, evuM pariNAma UbhuM thAya te dharmadhyAna. potAnuM svarUpa 'zuddhAtmA' che evuM niraMtara lakSamAM rahe. sAmAmAM zuddhAtmA darzana rahyA kare e zukaladhyAna. dhyeya nakkI thAya, ane pote dhyAtA thAya, pachI bannenuM anusaMdhAna thAya tyAre dhyAna saheje utpanna thAya. dhyeya nakkI thavAmAM ahaMkAranuM astitva che, dhyAnamAM nahIM. kriyAmAM ahaMkAra hoya, dhyAnamAM nahIM. kriyA e dhyAna nathI paNa kriyAmAMthI je pariNAma utpanna thAya che te dhyAna che, jemAM ahaMkAra nathI. dhyAna karAtuM nathI. thaI jAya che. ArtadhyAna raudradhyAna thai jAya che. koi tene karatuM nathI, dharmadhyAna ne zukaladhyAna paNa sahaja thAya che. ArtadhyAna thai gayA pachI 'huM ArtadhyAna karuM chuM' e mAnyatA pharI vaLe tyAM ahaMkAra che. Arta, raudra, ne dharmadhyAnamAM dhyAtA ahaMkAra che. zukaladhyAnamAM ahaMkAra dhyAtA nathI, e to svAbhAvika pariNati che. zukaladhyAna e AtmapariNati che. AtmadhyAna sivAya anya koi dhyAnanuM mokSane mATe mahatva nathI. AtmadhyAna niraMtara samAdhimAM rAkhe. 10 rAgadveSa kADhavA mATe dhyAna karavAnuM nathI. vItarAga vijJAna jANe to rAgadveSa jAya. 3. prArabdha puruSArtha prArabdha ane puruSArthanI bhedarekhA samajyA viNa 'potAnuM' kartApaNuM, akartApaNuM keTaluM te zIdane samajAya ? jagata AkhuM A aNaukalyA koyaDAmAM sapaDAyuM che. dara asala puruSArtha-dharmamAM AvelA 'jJAnI puruSa' viNa koNa A bheda pamADe ? vizvamAM A kALamAM prathamavAra prArabdha ane puruSArthanA sUkSmAtisUkSma bhedo saMpUjyazrI dAdAzrInI vANI thakI khullA thayA che, je mumukSune navo rAha cIMdhe che. pAMca indriyothI je je thAya che te puruSArtha nahoya, badhuM ja prArabdha che. savArathI sAMja sudhI doDadhAma kare, nokarI-dhaMdho kare, zvAsa le-mUke, pustako vAMce, zAstro vAMce, sAmAyika kare, japa-tapa kare e badhuM ja prArabdha che. khorAka khAdhA pachI pAcanamAM ApaNo zo puruSArtha ? mahIMnI mazInarI ATalI suMdara rIte 'ApaNI' Dakhala vinA kudarata calAve che to zuM te bahAranuM nA calAvI le ? kharekhara to e ja calAve che. paNa te saMbaMdhInA ajJAnane laine ahaMkAra karyAM vinA rahI nA zake ke 'huM karuM chuM' ! narmadAnA nIramAM vahetA bhekhaDo sAmasAmI TIcAtI, athaDAtI aMte bhADabhUja AgaLa zAligrAmanA devatA banI jAya che. temAM kono zo puruSArtha ? ne bIjA patharA rahI dariyAmAM DUbyA temAM temano zo pramAda ? AmAM konuM, keTaluM kartApaNuM ? A to jene je saMyoga bAjhyo te banyuM ! samasaraNa mArgamAM athaDAtA kUTAtA jIvo aMte hindustAnamAM janma pAme che, ne temAM jo kadI samartha 'jJAnIpuruSa' bheTI gayA ane temanA thakI samakita lAdhI gayuM te thai gayo zAligrAma ! samakita thayA pachI ja 'puruSa' thai 'riyala' puruSArthamAM Ave che, tyAM sudhI bhrAMta puruSArtha ja kahevAya. pudgala pariNatimAM kayAMya rAgadveSa nA thAya te 'riyala' puruSArtha. ahaMkAranA astitvane kAraNe karmabIja paDayA ja kare che, je pariNAma pAmI kaDavAM ke mIThAM phaLa Ape ja che. have tyAM avaLA pariNAmane savaLAmAM pheravavuM te bhrAMta puruSArtha ! saMyoga bAjhyo te prArabdha ne temAM samatA rAkhe te puruSArtha. lapasI paDavAnA saMyogamAM dharI rahevuM te puruSArtha. ArtadhyAna 11 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raudradhyAnane dharmadhyAnamAM pheravavuM te puruSArtha. 'akramajJAnI' e prArabdha-puruSArthanI bhaMgajALamAMthI kADhI 'koNakartA'nI yathArtha samajaNa 'vyavasthita zakti'nA navA ja abhigama dvArA ApI khulluM karyuM che, je svarUpalakSIone kevaLajJAna sudhI pahoMcADe tema che ! 'potAne kartApaNAnuM bhAna varte che', tyAM sudhI 'vyavasthita'nI samajaNa sonAnI kaTArI sama che ! jayAM ahaMkAra tyAM 'potAnuM' kartApaNuM, nirahaMkAra tyAM 'vyavasthita'nuM kartApaNuM. zuddha upayoga e 'riyala' puruSArtha. kaSAyanA saMyamane puruSArtha kahyo ne samatAne jJAnathI utpanna thanAro svabhAva kahyo. yama, niyama, saMyamane puruSArtha kahyo. saMyama ne tapamAM zuM phera ? saMyamamAM tapavAnuM nathI, ne tapamAM tapavAnuM, manane tapavavAnuM hoya ! jJAnInI AjJAmAM vartAya te puruSArtha che, e ja dharma che. nathI prArabdha moTuM ke nathI puruSArtha moTo, A banne je yathArtha paNe samaje te moTo ema jJAnI puruSa kahI jAya che. Acara-kUcara khAya che te prArabdhakarma ane maraDo thAya che te prArabdhakarmanuM phaLa, ane Acara-kUcara khavAya che te gatabhavanA saMcitakarmathI ! bolo, have A prArabdhakarmanA phaLane pheravAya zI rIte ? pheraphAra saMcitakarma thatI vakhate ja thai zake. dravya badhuM prArabdha ne bhAva e puruSArtha. bhrAMtadazAmAM jIvamAtrane bhAva-puruSArtha cAlu ja hoya tenA hisAbe AvatA bhavanAM karma baMdhAya, jenuM potAneya bhAna nathI hotuM ! 4. zraddhA aMdhazraddhAne ThukarAvanArAo jANatA nathI ke pote keTalI badhI aMdhazraddhAmAM che !!! kai zradghAe karIne pANI pivAya che ? emAM viSa nathI enI khAtarI zuM ? khAvAmAM gIloDI ke jIvaDuM nathI paDayuM tenI zI khAtarI ? koi AnI tapAsa kare che ? to A aMdhazraddhA para ja calAya che ne ? Ama aMdhazraddhA vinA eka Daga nathI bharAtuM te bIjAnI aMdhazraddhAne kema karIne vagovI zake? 12 5. abhiprAya abhiprAyone AdhAre dRSTi baMdhAya ne tevuM ja pachI dekhAyA kare. koi vyakti khUcyAM kare temAM tevI dRSTino doSa nathI. e dRSTi baMdhAvanArA abhiprAyathI A bhUla thayA kare che. 'prijayuDIsa'vALI dRSTi saMsAra sarje che. corI thatI najaronajara dekhatA hovA chatAM cora pratye jene kiMcitmAtra 'prijayuDIsa' dRSTi nathI e jJAnI! kAle je cora che te zAhukAra nahIM bane tenI zI khAtarI ? svAdiSTa kerIne indriya svIkAre teno vAMdho nathI, paNa te pachI sAMbhare tenuM jokhama che, kAraNa ke tenI pAchaLa 'A kerI sArI che' evo abhiprAya paDayo hato, je rAgadveSamAM pariName. eka vastu para kendrita thayelo jabaradasta abhiprAya aTakaNamAM pariName, jeno prabhAva vikharAyelA aneka abhiprAyo karatAM vadhu bhayaMkara rIte pravartato hoya che. "viSayo rAgadveSavALA nathI, abhiprAyanI mAnyatA e ja rAgadveSa che.'' - dAdAzrI. 'jJAnI'nuM A kathana viSayone uDADavA mATe thatA athAga parizramane gajasnAnavat kahI uDADI mUke che, ne tenA 'rUTakojha' samAna, viSayomAM sukhanA abhiprAyanI khoTI mAnyatAne uDADavA tarapha jAgrata karanAruM che. jyArathI nakkI karyuM ke abhiprAya bhAMgavA che tyArathI te bhAMgavA mAMDe ! avagADha abhiprAyane dararoja babbe kalAka khoda khoda kare, pratikramaNa thakI to te khalAsa thAya ! jene AtmA prApta thayo, je 'puruSa' thayo te gamme tevA puruSArtha ane parAkrame pahoMcI zake ! jevo abhiprAya tevu pudgala pariNamIne bheguM thavAnuM. abhiprAyanoya abhiprAya sUkSmatAe rahelo hoya te UkheDavo jarUrI che. abhiprAya karAve koNa ? lokasaMjJA ja, kAraNa ke lokasaMjJAe pote mAnyatA bAMdhe che, te mujaba buddhi nakkI karIne vartAve che. jJAnIsaMjJAe calAya 13 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM lokasaMjJAno lopa thAya ! sAmA mATe thayelo saheja paNa avaLo vicAra sAmAne sparzI, pachI UgI nIkaLe tyAM 'zUTa ona sAiTa' pratikramaNa spaMdanane sAmA sudhI pahoMcatA aTakAve che. agara to pahoMcelAne bhUMsI nAkhe che. ane abhiprAya bhUMsAtA ja e vyakti sAthenA vANI vartanamAM sAhajikatA tarI Ave che, je sAmAne sparyA vinA rahetI nathI. AnAthI viruddha, doSavALA abhiprAya sahitanI dRSTi sAmAnA mana para chAyA nAkhe che. jethI enI hAjarIno paNa aNagamo varte che. abhiprAya badalavA pratispardhI abhiprAya mUkavo. cora che e abhiprAya chedavA corane zAhukAra che, zAhukAra che, kahevuM paDe, ane aMte kharekhara to e zuddhAtmA che. evI dRSTi mUkavI paDe ! abhiprAya e taMtIlI vANInuM kAraNa che, jayAre zaMkA e abhiprAyanuM kAraNa che. "abhiprAya buddhinA Azayane AdhIna che.''-dAdAzrI. buddhie jemAM sukha mAnyuM tenA AdhAre abhiprAya paDe. phreMcakaTamAM sukha mAnyuM tyAM phreMcakaTano abhiprAya paDe. 'svarUpa jJAna' pachI anaMta samAdhine koNa aTakAve che ? abhiprAya! be-pAMca moTA moTA abhiprAyo UDayA ke muktadazA mANavA maLe !! kriyAthI bIja naMkhAtu nathI paNa te naMkhAya che hetuthI, abhiprAyathI ! AvakAravA yogya abhiprAya koi hoya to eka brahmacaryano ne bIjo A deha dago che teno ! abhiprAya ahaMkAranA paramANuno banelo che. abhiprAya, vyaktitva dekhADe, dRSTi ja badalAvI nAkhe. maDadAla abhiprAyano vAMdho nathI, kheMcavALA abhiprAya jJAnane Avare che ! acetananA abhiprAya chUTavAmAM ApaNI vAre vAra. jayAre mizracetana sAthenA bAMdhelA abhiprAya ApaNA choDayA pachI paNa e ApaNane nahIM choDe ! jenAM moDhAM macakoDAya evA mizracetana mATe abhiprAya bAMdhI kevI 14 moMkANa maMDAya che ! abhiprAye aMtarAya notarAya. abhiprAyonA aMtarAyonuM jokhama bhAre che, jayAMthI chUTavAnuM tyAM ja vadhu bAMdhe ! te pratiSThita AtmAno abhiprAya Ubho thayo ne te mujaba A pUtaLuM cAlavAnuM, temAM 'zuddhAtmA' mAtra 'udAsIna bhAve' hAjarI ApI rahyA che! 6. AvaDatato aMdhApo saMsAranuM kazuM ja nA AvaDe te 'jJAnI'. anyane prabudha lAgatA 'jJAnI' kharekhara to abudha ja hoya. jJAnI kahe che, amane to A sittera varSe dADhIya karatAM nathI AvaDatI. pote kazAkamAM 'eksaparTa' che ema mAnanArA potAnI jAtane ne badhAne chetare che. 'eksaparTa' koi thai zake ja nahIM, e to kudaratI bakSisa che. jJAnI to AtmavijJAnanA 'eksaparTa' hoya. mananI jarUriyAta, cittanI jarUriyAta, buddhinI, ahaMkAranI, badhAnI jarUriyAta laine ja pote Avelo hovAthI kudarata tene badhuM ja 'saplAya'kare che. temAM potAno zo puruSArtha ? kudarata jyAre pUruM pADatI ja hoya che, tyAre pote sahaja citta rAkhavAnuM, tyAM upayoga bagADavAno nA hoya. jIvananuM A tAraNa to kADhavuM ja paDaze ne ? 7. aMtarAya 'huM caMdubhAi chuM' kahyuM ke paDayo aMtarAya ! pote paramAtmA ja che, tene caMdubhAi mAnI lIdhA ! pote brahmAMDano svAmI, anaMta zaktino dhaNI, cAhe te meLavI zake tema hovA chatAM kema vastu bhegI thatI nathI ! aMtarAya pADayA tethI. aMtarAyathI zakti AvarAya ! icchA aMtarAyane noMtare. havAnI icchA nathI hotI to teno aMtarAya paDe che ? 'jJAnI'ne nir-icchaka pada, nir-aMtarAyapada hoya. kazAnI temane bhIkha nA hoya. aMtarAya kevI rIte paDe ? koi ApatuM hoya ne pote temAM Dakhala kare AMtaro pADe tenAthI. 15 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnadazAmAM avaLA vicAronuM uparANuM levAya, jayAre jJAnadazAmAM tenuM turta ja pratikramaNa thAya. zubha kAryamAM anumodanA sva-para lAbhakArI nIvaDe. anyane anumodyA to ApaNane evA ja anumodanAra AvI maLaze! sAmAne akkala vagarano kahyo, tenAthI potAnI akkala para aMtarAya pAyo! mokSamArgamAM AvanArA aMtarAya sAme potAno deDha nizcaya rahe tyAM potAnI zaktio khIlatI jAya. anizcayathI ja aMtarAya paDe. nizcaya aMtarAya toDe. AtmAno nizcaya thatAM tamAma aMtarAyano aMta Ave. sAMsArika buddhinA aMtarAyo gAMTha samAna ne dhArmika buddhinA aMtarAyo ghoDAgAMTha samAna hoi, anaMta avatAra 2khaDAve. 'huM kaMika jANuM chuM' e bhAva adhyAtmamAM moTAmAM moTo aMtarAya pADe. ArtadhyAna, raudradhyAna thAya che, tyAM kaMi ja jANyuM nathI, e phalita thAya che. moTAmAM moTo aMtarAya te jJAnAMtarAya. "adhyAtmamAM anya kaMi ja samajatA nathI, pote ja samaje che." enAthI athavA koI 'svarUpajJAna" pAmavA jAya tyAM ADakhIlI bane, sAcA 'jJAnI' maLyA chatAM manamAM thAya ke AvA to ghaNA 'jJAnI' joyA - e badhA ja jJAnAMtarAya pADe che. tyAM manamAM bhAva thAya ke, 'jJAnI' AvyA che, paNa mArAthI javAtuM nathI. to te aMtarAya toDe. 8. tiraskAra - tarachoDa 'mane AvaDatuM nathI.' ema thayuM ke AvaData para aMtarAya paDe. ne 'mane kema nA AvaDe ?" ema deDhapaNe thAya tyAM aMtarAya tUTe. 'kalAkamAM te mokSa hoto haze ?" e bhAva thatAM ja mokSano aMtarAya pADayo ! buddhithI mapAya evuM A vizva nathI. jJAnI puruSa jJAnAMtarAya-darzanAMtarAya toDI Ape, paNa jayAM vinayadharma khaMDita thato hoya tyAM 'jJAnI" paNa asamartha hoya. 'jJAnI' mATe to eka paNa avaLo vicAra nA Avavo joie. jJAnI pAse javAmAM AvanArA aMtarAyo mATe 'jJAnI"nI prArthanA vidhimAM e aMtarAya toDI ApavAnI mAgaNI thavAthI te aMtarAya tUTe che ! aMtarAya to bhAvathI tUTe che ! aMtarAya to bhAvathI tUTe ne bhAva samaya pAkya thAya. AtmajJAnIne aMtarAya saMyoga svarUpI hoya, je viyogI svabhAvanA che, ne pote 'zuddhAtmA' to asaMyogI-aviyogI che. jeno tiraskAra teno bhaya, tiraskAramAMthI bhaya janme. korTano, polIsano tiraskAra temanA pratyeno bhaya janmAve. tiraskAra 'mAilDa' phaLa Ape jayAre tarachoDa bhayaMkara aMtarAya pADe. koine tarachoDa nA vAge tevI jAgRti joie. jene ApaNAthI tarachoDa vAge te ApaNA mATe kAyama kamADa baMdha rAkhe. vANIthI vAgelI tarachoDa UMDA, aNarUjyA ghA pADe che ! eka paNa jIvane tarachoDa vAgI, to mokSa aTakyo jANo. evuM tarachoDamAM jokhama samAyeluM che ! 9. vyaktitva saurabha 'jJAnI puruSa'nuM vyaktitva nirALu hoya, jene AtmA sivAya kazAmAM prIti nathI. mana, vacana kAyAthI taddana nirALApaNe AtmAmAM ja varte che. dhaMdho karavA chatAM vItarAge varyA e akramajJAnInI siddhio to juo ! jayAM vrata nathI thayuM, niyama nathI thayo, mAtra covihAra, ukALeluM pANI ne 'zrImad rAjacaMdranAM vacanAmRto'nuM tema ja sarvadharmanAM zAstronuM vAcana-manana hatuM. bAkI kudaratI rIte ja A ajAyaba akramavijJAna pragaTayuM ! 1958nI samI sAMje surata sTezananA bAMkaDA para jJAna pragaTa thatAM pUrve bhayaMkara bhIDamAMya aMtaramAM nIrava zAMti thai, paNa teya ahaMkAra mizrita ja ne ? ane jayAM jhaLahaLa prakAza jhaLakayo, AkhA brahmAMDane jJAnamAM joyuM, dehathI, manathI, vANIthI pote taddana chUTA paDI gayelA-evo anubhava thayo, jJAtAdraSTA ne paramAnaMdamAM pAMgaratAM ja A avanInA ItihAsano bhavyAtibhavya dina Ugyo ! ahaMkAra khalAsa thai gayo ! mamatA khalAsa thai gai !! emanA zrImukhethI vahevA mAMDelI vItarAga vANI ja emanI AdhyAtmika pUrNatAnuM pramANa hatuM ne A kaLikALanuM agiyAramuM Azcarya, akramavijJAna - asaMyati pUjA jagatathI chAnuM nA rahyuM. eka pachI eka ema karatAM karatAM vIsa varSomAM vIsa hajAra puNyAtmAo ene, ekramamArge Atma vijJAnane pAmyA ane e ja moTI ajAyabI che ! 16 17 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jJAnI'no nityakrama zuM ? 'jJAnI" niraMtara AtmacaryAmAM ja hoya. mokSamAM ja hoya. potAnI ja vANIne 'TeparekarDa' kahIne mAlikIbhAvanA tamAma karAra phADI nAkhe che ! AvA samartha nimitta hoya te to upAdAnanI kacAza paNa calAvI le ! prema vinA bhakti nA janma. Akho di' bhagavAna bhulAya ja nahIM e premalakSaNA bhakti. jJAnIe svayaM nirdoSa thai, nirdoSa dRSTi karI, AkhA jagatane nirdoSa bhALyuM. zuddhAtmA doSa karato hoya to te doSita gaNAya. e to saMpUrNa akartA che, pachI doSa jovAno rahe ja kayAM ? 'DiscArja'mAM koino doSa kyAMthI hoya ? eka paNa jaNa jo doSita dekhAya tyAM zuddhi nathI, tyAM indriyajJAna che, AtmajJAna nahIM ! vicAra karIne mAranAro kudaratano gunegAra ne kharekhara mAranAro jagatano gunegAra Thare che. bannene nyAya maLe ja che. vicAramAM mAranAro AvatA avatArano gunegAra bane che jayAre kharekhara mAranArAne A avatAramAM ja daMDa thai nikAla thai jAya che ! 'meM khAdhuM' bolavAno vAMdho nathI, paNa aMdarakhAne jANavuM joie ke "koNa khAya che ?" maLyuM te AtmajJAna nathI, mahIM pragaTa thayuM te AtmajJAna.'ema dAdAzrI kahe che. jJAnInI AjJA paLAya te ja jJAnInI kRpA kheMcI lAve che. jayAM zabdo sImita bane che, samajaNa TUMkI paDe che, jayAM koi upamA nathI, je svayaM upaya che, evA jJAnInuM zuM varNana thAya ? je niraMtara AtmAmAM rahe che, manamAM nathI, vANImAM nathI, dehamAM nathI. jayAM kiMcitmAtra ahaMkArane sthAna nathI. jayAM krodha, mAna, mAyA, lobhanuM nirvANa thayuM che, te 'jJAnI' namratA to sAmAnya guNa che. jJAnI to nirahaMkArI hoya. gALa bhAMDanAraneya AzIrvAda Ape ! jJAnI nispRha nA hoya, tema ja saspRheya nA hoya, e to saspRha-niHspRha hoya. sAmAnA bhautika sukho mATe niHspRha ne AtmA mATe saha. 'jJAnI'nI vANI vItarAgatAsahita, rAgadveSarahita hoya, je vANI sAMbhaLyA vinA koine mokSa prApti thavI asaMbhava che ! 'jJAnI'nI vANImAM nathI koinuM khaMDana ke nathI nijamatanuM khaMDana ! nathI koino virodha ke nathI koine "khoTuM che' ema kahevApaNuM. e vANI syAdvAda che, ke jayAM nathI vAda, nathI vivAda ke nathI saMvAda. nimittAdhIna sahajabhAve vaheto e che kAruNya nItarato aalita pAtALI jharaNapravAha !!! 10. akrama mArga jayAM cauda lokanA nAtha pragaTa thayA che evA "jJAnI puruSa' arthAta dehadhArI svayaM paramAtmAnI kRpA prApta thAya, tyAM kaMi ja karavApaNuM rahetuM nathI, mAtra temanI AjJAmAM vartI, paMThe pUMThe vahI javAnuM che. evA 'jJAnIpuruSa' A kALamAM pragaTayA che, jemanI kRpAprasAdI pAmI 'akramavijJAna' dvArA "akramamArga' arthAt liphaTamAM besI AtmajJAnanAM uttuMga zikharo kalAkamAM ja sara thAya che !!! A apavAda mArganI siddhi adbhuta, adbhuta che !!! AvA kaLikALamAM akramamArgano bhavya udaya Avyo che ! A adhyAtma vijJAnanI apUrva bhUmikA che ! avirodhAbhAsa akhaMDapaNe samasta vANImAM vidyamAna che. anaMta avatAranAM pApone kalAkamAM bhasmIbhUta karI, AtmasAkSAtkAranI prApti karAve, jayAM upAdAnanI jAgRti ke ajAgRti jovAtI nathI, akrama vijJAnInAM jabaradasta pAvaraphula nimittanA suyoga thakI jAgRti Toca para birAje evI dazA sAdhakone sadhAya che, jayAM kaSAyo saMpUrNapaNe kapAya che, ahaMkAra mamatA vilaya thAya che, jayAM kaMi ja 'karavApaNuM' rahetuM nathI, kevaLa AtmasukhanuM vedana saMvedavAnuM che, evI dazAnI prApti karAvanAra e "jJAnI' nahIM, 'vijJAnI'nI akramanI ekaLa siddhi to juo !!!! 11. AtmA ane ahaMkAra 'huM caMdulAla chuM, A bAino dhaNI chuM, A chokarAno bApa chuM, huM bijhanesamena chuM, huM jADo chuM, huM goro chuM.' evI aneka 'roMgabIlipho'no aMcaLo oDhAvAyo che. potAnI 'rAiTa bIlipha' para, zuddha darzana ne jJAna para ! 'jJAnI puruSa' e 'roMga bIlipha'ne 'phekTara' karI nAkhI tamAma prakAranAM AvaraNo uDADI mUke che ne samyaka darzananuM bhavya dvAra khUle che! 18 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahasya ! ane 'riyala' dharmamAM to 'vastu-svabhAvane pAmavAnuM che. 'Atmadharmane pAmavAnuM che ! sarva saMjogomAM samAdhAna rahe e 'riyala' dharma, samAdhAna-asamAdhAna rahe e 'rileTiva' dharma. sanAtana sukhane zodhatA jIvane jayAre te maLatuM nathI tyAre A kalpita sukhomAM jhaMpalAve che, je pariNAme du:khadAyI nIvaDatuM hovAnA kAraNe jIva jAta-jAtanI kalpanAomAM rAcI sukha mATe phAMphAM mAre che, ne vadhu ne vadhu gUMcAya che ! sanAtanuM sukha to potAnI mahIM ja che, AtmAmAM che ! sAcuM sukha meLavavA sAcA banavuM paDe. ne saMsArI sukha meLavavA saMsArI ! samasaraNa mArgamAM praveza pAme che tyAMthI ja aMtaradAhanI sIMdarI aviratapaNe jalatI ja rahe che, jeno aMtaradAha mITayo teno saMsAra Athamyo ! 'potejayAM nathI karato, chatAM ajJAnatAe karIne Aropa kare che ke, "meM karyuM" e ahaMkAra. ane ahaMkArathI karma baMdhAya, zarIra baMdhAya, mana baMdhAya, vANI baMdhAya, pudgala mAtranuM baMdhana tenAthI ja thAya che. AtmA paramAtmAne bheTa svarUpe bhajavA e laukikadharma ne AtmA paramAtmAne abheda svarUpe bhajavA e alaukika dharma, ne alaukika dharmathI mokSa che ! alaukika dharmamAM nathI puNya ke nathI pApa, tyAM to kartApaNuM ja kazAnuM nathI ! saMsAranAM sukhoya, du:khonuM bhAraNa banI jAya, te muktino adhikArI ! tene "jJAnI puruSa' mukti ApI che. kAraNa ke jJAnI to taraNatAraNahAra hoya. 12. vyavasthA "vyavasthita'nI vizvanuM niyaMtraNa svabhAvathI ja saheje thayA kare che. ene "akramajJAnI" 'vyavasthita zakti' kahe che. vizvanA sanAtana cha tatvo para A 'vyavasthita" zaktino koi kAbU nathI, sarve tatvo svataMtra che, koi koine dAda detA nathI, koi koine gAMThatA nathI, emAM eka cetana tatva, khuda paramAtmA che. toya !!! sevA sAthe samarpaNatA saMkaLAya to sonAmAM sugaMdha maheke ! paNa sevAnuM phaLa puNya maLe, mokSa nahIM. hA, temAM svarUpajJAna hoya, kartApaNuM nA hoya to pachI tyAM karmanuM baMdhAvApaNuM rahetuM nathI. jagatamAM cAlatI khUnAmarakI, mArAmArI, kApAkApI, vizvayuddhonAM kAramA pariNAmone 'jJAnI puruSa' 'vyavasthita' nihALe che ! dariyAmAM moTAM mAchalAM ne nAnA mAchalAM vacce cAlatA vinAzonI noMdha koNe lIdhI ? zuM e 'vyavasthita' nathI ? 13. vyavahAra dharma - svAbhAvika dharma vyavahArika dharma eTale sukha ApIne sukhanI prApti karavI. duHkha de to du:kha maLe. TrAphikano dharma pALI jAnanI sahIsalAmatI zuM badhA nathI meLavatA ? tyAM adharma Acare to athaDAI mare, eksIDaMTa karI mUke ! ema sukhanI salAmatI meLavavA sukhanI lhANI karavI e 'rileTiva dharmanuM 20 AMtarasukha ne bAhyasukhanuM samatolana che tyAM sudhI vyavahAramAM zAMti hoya. bAhyasukha aMtarasukhanA bhoge bhogavAya che, tenAthI mAnasika sthiratA gumAvAya che. tethI to UMghanI goLIo khavAya che. jayAM duHkhanI rekha nathI tyAM AtmA che. viparita darzanathI duHkha ne samyak darzanathI sukha, sukha ne sukha. mokSa mATe jJAnInuM zaraNuM ne saMsAramAM sukha mATe mAbApa ne gurunI sevA, ATalAM sAdhana karavAM. lokoe mAnelAM sukhane sukha mAne te lokasaMjJA ne AtmAmAM sukha che, ema mAnavuM e jJAnInI saMjJA. saMto du:kha-bhogI hoya, jJAnI AtmabhogI hoya. saMto duHkhane sukha mAnI cAle. pudgala sukha mANavuM e uchIno vyavahAra che, Repay karavuM ja paDaze. bAbo 'pappAjI, pappAjI' karIne khoLo khUMdato hoya tyAre uchInuM 21 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha levAya, paNa te ja chokaro moTo thai 'tamArAmAM akkala nathI' kahe ke UchInA sukhane Repay karavAnuM thayuM ! mATe pahelethI ja kema na cetIe ? pudgala pote vItarAga che, ene jayArathI 'pote' grahe che tyArathI uchIno vyavahAra zarU thAya che ! 14. sAcI samaja dharmanI laukika dharma saMsArI sukha Ape, alaukika dharma sanAtana sukha Ape. mithyAtva sahitanI tamAma kriyAothI saMsAra phalita thAya. alaukika dharma nathI tyAgamAM ke nathI bhogamAM. 'tyAge so Age." mAthe jeTalA bojAnuM vahana thAya teTaluM ja saMgharAya ! sAco tyAga to ArtadhyAna, raudradhyAna tyajAve te ! dharma to tenuM nAma ke musIbatamAM rakSaNa kare ! ArtadhyAna, raudradhyAna thavA TANe dharma hAjara thaine ApaNuM rakSaNa kare ! anaMta avatAra dharma karyA paNa samaya Avye jo ApaNe rakSAyA nahIM to tene dharma karyo kahevAya ja kema ? ciMtA thAya tyAM dharma samajAyo ja nathI kahevAya ! dharma thai pariName tenuM nAma dharma. koi gALa bhAMDe tyAre dharma madada dhAya. pariNAma pAme te dharma, ne nA pAme to adharma. upAdhimAM samatA rahe tene mokSano sikko vAgyo jANe. dharma pALavAno nathI, dharmane sinsiyara rahevAnuM che. bhagavAnanAM darzana karatI vakhate joDe joDe joDAnAM ne dukAnanAM darzana kare te dharmane sinsiyara che ema kema karIne kahevAya ? tamAma prakAranAM du:khothI mukti karAve te sAco dharma. jJAna, darzana, cAritra ne tapa A eka ja mokSano mArga che, bIjo nathI. mUrtanAM darzana, anaMta avatArathI karyo. mahIM birAjelA amUrtanAM eka phero ja darzana thAya to anaMta avatAranuM sATuM sare ! A badhI khoTa kayAre pUrI thai rahe ne teya A nAdArInA kaLikALamAM ? have to jJAnInuM zaraNuM svIkArI mukti ja mAMgI levAnI, to ja TUMkAmAM Ukela Ave ! 15. vartatAmAM dharma bhagavAna AcaraNane gaNatA nathI, hetune mahatva Ape che. AcaraNa e 'DiscArjache, jayAre cArja to hetu pramANe thAya. 'mAnavabhava eLe nA jAya'nI niraMtaranI ciMtavanA ko'ka dA'De phaLe. klezarahita thavuM te ja mahAna dharma. kaleza che tyAM dharma nathI ne dharma che tyAM kaleza nathI. dayA rAkhavI, zAMti, samatA rAkhavI, e dharmasUtro A kALamAM eLe jAya che. je koTi upAya nathI rakhAtuM tyAM zuM thAya ? tethI 'jJAnI puruSa' navo ja rAha, navAM ja rUpamAM sAmAnyathI paNa sAdhya thAya tevo cIdhe che. krodha-mAna-mAyA-lobha thAya teno vAMdho nathI, paNa pachI tenuM pratikramaNa karavuM. corI kare teno vAMdho nathI, paNa pachI tenuM pratikramaNa karavuM, ATalI jJAnInI AjJA pALe tene tamAma dharmono sAra maLe. jJAnIne rAjI rAkhavA tenA jevo uttama koi dharma nathI. jJAnInI AjJA paLAya tyAM jJAnI rAjI rahe. anya kazAthI nahIM. jJAnInI eka ja AzA TheTha mokSe lai janArI che ! jJAna to pote ja kriyAne lAvanAruM che. 'corI karavAmAM majhA che'nuM jJAna phITa thatAM ja corI thavA mAMDe. jJAna phare ke pachI kriyA phare ja ! jJAna pheravyA vinA kriyA lAkha avatAreya nA phare ! ajJAnanuM jJAna jANavAmAM paugalika zaktio saheje maLe. corI, hiMsA, abrahmacaryamAM zaktio sahajapaNe kharcAya. jayAre jJAna jANavAmAM prArthanA ne puruSArtha ghaTe ! prArthanA eTale vizeSa arthanI mAMgaNI. te potAnA 'zuddhAtmA' pAse agara to 'jJAnI' pAse maMgAya. ajJAna dazAmAM guru, mUrti ke iSTadevInI prArthanA thAya. hRdayaddhivALAnI sAcI prArthanA avazya phaLe. 16. rIleTiva dharma dharma vijJAta niSpakSapAtIpaNuM tyAM vItarAga dharma. vItarAga dharma e saiddhAMtika Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma che. indriyajanya je je che te 'rileTIva'mAM jAya ane 'riyala' che, tethI ja 'rileTIva' UbhuM thayuM che ! 'rileTIva' avasthA svarUpa che. 'riyala' tatva svarUpe che. dharmAdharma AtmA mUDhAtmA - rileTiviTI. jJAnaghana AtmA aMtarAtmA - riyAliTI. vijJAnane AtmA paramAtmA - ebsolyuTa. ArtadhyAna, raudradhyAna jAya te dharmasAra. jayAre marmano sAra eTale mukti ! jagatano sAra viSayasukha ne dharmano sAra ArtadhyAna, raudradhyAnathI vimukti ! ane samayasAra eTale svAbhAvika pariNati, svapariNati utpanna thaI. dharma 'rileTIva' hoya ne vijJAna 'riyala' hoya. 'vijJAna' avirodhAbhAsavALuM, saiddhAMtika ne svayaM kriyAkArI hoya ! 17. bhagavAnanuM svarUpa jJAtadaSTithI ApaNe izvaranA aMza nA hoya, izvaranA TukaDA nA hoya. ApaNe savaza chIe. AvaraNa dUra thAya ne pragaTa thAya teTalI ja vAra ! bhagavAna kaNa kaNamAM hoya to tene khoLavo kyAM ? saMDAsa kayAM javuM ? pachI to jaDa-cetanano bheda ja nA rahe ne ? jIva mAtramAM bhagavAna mahIM rahelA che. je vastumAM mAlikIbhAvanuM AropaNa thayeluM che, te tenAthI dUra karatAM mAlikane du:kha thAya tene saMkalpIcaMtana kahyuM. kharekhara to jayAM jJAna-darzana che tyAM cetana che. bhAvavI. - dAdA bhagavAna. A brahmAMDanA tamAma jIvone bhagavat svarUpe darzana karuM chuM bole tyAM tamAma 'rileTIva' dharmo samAya che. svane jANyA pachI svano svAdhyAya thAya. 'sva'ne jANyA vinA je kaMi paNa karavAmAM Ave te parAdhyAya che ! anAdikALathI jene 'jJAtA' mAnelo te ja 'roya' thAya tyAre nijasvarUpanuM bhAna thayuM kahevAya ! ajJAnathI nivRti enuM nAma mokSadharma. ajJAnathI nivRti thayA bAda vijJAna utpanna thAya tenuM nAma mokSa ! 19. yathArtha bhaktimArga ! jayAM sudhI mahIM birAjelA bhagavAnanA pratyakSa darzana thatAM nathI tyAM sudhI mUrti sanmukhe parokSa prArthanA paNa pratyakSa bhaNI jAya. te mATe, "he vItarAga bhagavAna ! tame mArI mahIM ja beThA cho paNa mane tenI oLakhANa nathI tethI tamArAM darzana karuM chuM. mane A jJAnI puruSe zIkhavADayuM che tethI A pramANe tamArAM darzana karuM chuM. to tame mane mArI 'potAnI' oLakhANa thAya evI kRpA karo." - dAdA bhagavAna. A mujaba badhe darzana karavAM. pAMca indriyothI izvaraprApti mATe je kaMI paNa thAya te bhakti che. pratyakSa bhaktithI bhagavAna bhegA thAya. parokSa bhaktithI dhIme dhIme UrvIkaraNa thayA kare. pratyakSa bhakti eTale ke jayAM bhagavAna pragaTa thayA che, temanI bhakti. tenAthI mokSa maLe. bhaktinI sUkSmatAnA bhedo che. nAmajApathI e sthULa bhakti, sthApanAthI e sUkSma, dravyathI e sUkSmatara ne bhAvathI e sUkSmatama bhakti 18. jJAtApadanI oLakha ! traNa vastunI mokSamArgamAM jarUra che. (1) AtmA prApta karavAnI tIvra icchA. (2) jJAnI puruSa prApta karavAnI tIvra icchA. (3) jJAnI puruSa nA maLe to jJAnI puruSa prApta ho e bhAvanA bhaktimArgathI mokSa ke jJAnamArgathI ? jJAnamArgano eka pATo naMkhAya, tyAM samAMtare bhaktimArgano bIjo pATo naMkhAya tyAre A gADI mokSanA sTezane pahoMce ! jeTaluM jJAna lAdhe teTalI bhakti svayaM pragaTa thAya 24 25 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. svarUpajJAna vinAnI bhaktithI saMsAraphaLa maLe ne banne sAthe thAya tyAM mokSa AvI maLe ! buddhino praveza tyAM aparAbhakti ne mAtra jJAna sAthenI bhakti te parAbhakti, je mokSamAM phalita thAya. parAbhaktino AvirbhAva e A akramamArganI aNamola deNagI che ! 20. guru ane "jJAtI' eka phero gurunuM khaMDana karyA pachI game tevA, sannapAtanA saMyogo dekhAya toya gurunuM khaMDana nA karAya. niMdA to zuM avaLo vicAra paNa guru mATe nA karAya. bhayaMkara virAdhanA kahevAya. te TheTha narka paNa lai jAya ! saMsAramAM zubhAzubhanuM zIkhavADe te guru ne zubhAzubha choDAvI zuddhamAM besADe te jJAnI. gurunI jarUra keTalI ? guru vinA to bArAkhaDIya nA bhaNAya, to guru vinA bhagavAna bhajAya kema karIne ? sTezane javAmAMya gurunI jarUra. Dagale ne pagale gurunI jarUra. ne mokSa mATe to eka mAtra "jJAnI' joize. jayAM kaMI paNa 'karavApaNuM' rahetuM nathI te 'jJAnI'nI kRpA. mukti apAvaDAve te 'jJAnI' ! 'relvenA poinTamena'nI jema savaLe pATe caDhAve e sAcA laukika guru, ne poinTa phera karI nAkhe te AjanA laukika guru ! guru eTale bhAre. pote DUbe ne besanAraneya DubADe. gurukillI sahita guru hoya to te DUbavA nA de. 'AkhA jagatano huM ziSya chuM' e gurukillI! "A mAro ziSya che" evuM eka kSaNa paNa jene bhAna na varte tene ziSya karavAno adhikAra. | guspade hRdayamAM eka phero besADayA pachI gurunA game tevA viparIta vartana, vANI ke sanepAtanA, gAMDapaNanA udayomAM paNa khaMDana nA kare te sAco ziSya, guru pratyenI atuTa 'sInsIyAriTI' ja mokSe lai jAya ! maMDANa karyA pachI khaMDana karavuM bhayaMkara jokhama che. guru e pAMcamI ghAtI che. avaLuM nA jovAya. nahIM to guru karavA ja nahIM, ArAdhanA nA thAya teno vAMdho nathI, paNa virAdhanA to na ja thavI joie. A kALanA pUrva virAdhaka jIvo che. gurunI khoDa, niMdA kADhayA vinA sakhaNA besI nA rahe ! guru karatA nathI, guru thai jAya che. najara paDatAM ja haiyuM TharI jAya te gurupade hRdayamAM sthApita thAya che. bAkI gurunI parIkSA karyA pachI sthApana karavAnuM jhaverIpaNuM koNe keLavyuM che ? saMsAramAM zubhamArge caDhAve te guru ne mokSa rokaDo parakhAve te 'jJAnI'! 21. tapazcaryAtA hetu ! japa, tapa, vratanI jarUra keTalI ? 'gisTa'ne tyAMnI badhI ja davA ApaNane kAma lAge ? jene je koThe lAge te ja levAya. ApaNane koThe lAgI te davA sAcI, paNa tethI karIne bIjI davAone khoTI nA ja kahevAya. enA mATe bIjA dardIo hoya. japa-tapa Adi zubhakarma bAMdhe. kheMcI tANIne, jANIbUjIne tapa karavAno A kALa nathI. A kALamAM to enI meLe AvI paDelAM tapa samatApUrvaka karavAnAM. rezana, kerosIna, khAMDa, dUdhanI achatamAM hAyavoya karatA, rAtadA'Do tapatAM A hat puNyazALIone vaLI bIjA vadhArAnA tapa te zAM tapavAnAM ? 'jJAnI'ne tyAgAtyAga saMbhave nahIM. e to je Ave teno nikAla karI nAkhe ! bhagavAne vastunA tyAgane tyAga nathI kahyo, vastunI mUrchAnA tyAgane tyAga kahyo ! bhagavAna to mULane ja jue ne !!! pUjya dAdAzrInI AjJA mujabanI jIvanamAM eka agiyArasa thAya tenuM kalyANa nizcita che. pAMca indriyo, pAMca karmendriyo ne agiyAramuM mana, nirAhArI rAkhe te sAcI agiyArasa. upavAsathI tananI, ne mananI ne vANInI zuddhi thAya, jo upayogapUrvaka thayo to ! AyaMbIla- eka ja dhAnano AhAra. mAtra tenI limiTa paddhatasaranI sacavAvAno viveka hovo joie. ajIrNanA dardIe upavAsa ajIrNa maTe tyAM sudhI karavo hitAvaha che. bAkI tapa, japa ne upavAsanA sAdhano dvArA AtmA jaDe evo nathI. uNodarI sama koi tapa nathI. pUjya dAdAzrIe jIvanamAM sempala pUratoya upavAsa karyo nathI. hA, AkhI jiMdagI uNodarI kareluM. lAkha upavAsa karatAM kaSAya nA gayA to te upavAsanuM zuM phaLa ? 26 27 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upavAsa ne kaSAya sAthe rahe te bhayaMkara khoTa khavaDAve. be vAgyA sudhI jamavAnuM nA maLe tyAre manane kahI devuM ke Aje upavAsa, ne tyAM samatAmAM rahe tenA jevo upavAsa ekeya nahIM ! 22. laukki dharmo : dharmamAM sUkSma paNa icchAno vAsa rahyo hoya te dharma, dharma nathI, vepAra saraLatAthI jAya ne khetaramAM kheMcIne parANe lai javo paDe. mokSa to potAnuM ja ghara che. saMsAra e kheDavAnuM khetara che. tyAM ja bhayaMkara kaSTo, vino ne vikalpo che potAnA gharamAM nirvikalpa dazA che, paramAnaMda che, akriyatA che ! 'AtmA' niraMtara mukta ja che, kyAreya baMdhAyo nathI. bhrAMtithI baMdhana bhAse che. 'jJAnI" kRpAthI bhrAMti bhAMgatAM ja muktapaNAnuM bhAna thAya 24. mokSa mArganI pratIti ! mokSa meLavavAno : dharma kayo ? veza kayo ? : Atmadharma ! : game te ! kyA sthAnakamAM ? : vItarAga sthAnakamAM ! kai dazAmAM ? kyA vADAmAM ? sadgurunI pichANa zuM ? ; vItarAga dazAmAM ! : niSpakSa tyAM ! 'rileTIva'mAM kamAya, te 'riyala'mAM lUMTAya. dharmamAM lUMTabAjI nA khape. enAM jokhama to kalpanAnI bahAra che. sAdhanAnA siddhAMto samajayA viNa sAdhaka te zuM sAdhanA kare ? mokSa ane pakSa baMne virodhAbhAsI che, vItarAgavANI vinA avara na koi upAya. pratyakSa jJAnI sivAya mokSa saMbhave nahIM. 23. mokSa pAmavo, dhyeya ! siddhadazA eTale paramAtmasvarUpanI sthiti. tyAM kaMi ja karavAnuM nathI. jJAtAdraSTA ne paramAnaMda e enI svAbhAvika dazA ! tyAM siddhagatinuM anaMtasukha niraMtara vecavAnuM. mokSa eTale mukta bhAva. prathama saMsArI duHkhothI mukti pachI sarva karmothI mukti. je muktapuruSa hoya tenI pAsethI mukti maLe. jayAM koipaNa prakAranI bhIkha nathI. lakSmI, kIrti, viSayo, ziSyo, derAM, mAnanI, tyAM jagatanI tamAma sattA jhUke che ! bhUla vagaranI samajaNa thAya tyAre mokSa thAya. dehamAM Atmabuddhi e saMsAra ne AtmAmAM Atmabuddhi e mokSa. mokSa e javAnI, meLavavAnI, ke koi sthiti nathI. e to potAno svabhAva ja che. pote mokSa svarUpa ja che, mAtra tenuM bhAna visarAyeluM che. 'jJAnI puruSa' potAnA svarUpanA svabhAvanuM bhAna karAve che. tyAMthI mokSano anubhava zarU thAya che ! saraLamAM saraLa koi vastu hoya to mokSamArga. baLada khetarathI ghera 28 pratIti zuM ? lakSaNa zuM ? A kALamAM ati kayAM ? prApti kevI rIte ? samyakatvanI prApti kayAMthI ? dharma kevI rIte thAya ? dharmanuM sAdhana zuM ? : nizadina AtmAno upayoga, apUrva ajoDa chatAM anubhavagamya vANI ! : tyAM AtmA Thare. : kaSAya rahita pariNAma. : saMpUjya zrI dAdAzrI ! : parama vinayathI. : kaSAyarahita sadguruthI. : kapAyarahita sadguruthI. : upAdAnanI jAgRti. 29 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA sivAya kaMI ja nA sAMbhare te vItarAga. 'jJAnI' niraMtara Atmastha hovA kAraNe temane jagata vismRta hoya, paNa darzanamAM temane badhuM ja dekhAya. yAdagIrI e paugalika zakti che. darzana e AtmAnI zakti dharma kone kahevAya ? : kaSAyanuM ghaTavuM te. mokSano saraLa upAya ? : kaSAyarahita 'jJAnI'nI sevA. kyA sAdhanathI mokSa ? : AtmajJAnathI. mokSamArgamAM vyavahAranuM naDatara kharuM ? : nA, naDatara che ajJAnanuM. mokSamArgamAM zAsana deva-devIonI : hA, mArgamAM koi aDacaNa nA bhajanAnI jarUra kharI ? Ave te mATe. jainonI cotha sAcI ke pAMcama ? : je anukULa Ave te sAcI. jenAthI dharma thAya te sAcI, ne adharma thAya te khoTI. jaina kone kahevAya ? : jinanI ke jinezvaranI vANI sAMbhaLI hoya che. sAMbhaLIne, zraddhAne e saMpUrNa pALI te sAdhu ane aMze pALI te zrAvaka ! 25. AI eDa mAya Separate I & My with Gyani's Separator. I is immortal. My is mortal. - dAdA bhagavAna. jayAM jayAM 'My'nI vaLagaNa che te bAju para khaseDAya to aMte Absolute 'I' jaDe. "I' e bhagavAna ne 'My' e mAyA." - dAdA bhagavAna. jJAnI '' & 'My'nI vacce bANahada nAkhI Ape. 26. yAdagIrI - rAgadveSAdhIta yAdagIrI rAgadveSane AdhIna che, jemAM jemAM rAga agara dveSa, tenI yAdagIrI satAve. yAda Ave te parigraha, chatAM jJAnI yAda Ave te rAgane prazasta rAga kahyo. je rAga saMsAranI mamatA uDADIne jJAnImAM besADe, to te rAga ja mokSanuM kAraNa che. phUla caDhAve tenA para rAga nahIM, ne gALo de tenA para dveSa nahIM enuM nAma samatA. samatAbhAva gothuM khavaDAve, jJAtAdraSTA bhAvamAM jAgRti satata hoya. saMsAramAM saMtoSa thAya paNa tRpti nA thAya. saMtoSathI to navAM bIja naMkhAya ! 27. tikhAlasa ! AtmajJAna tyAM kharI nikhAlasatA. zAstro vAMcavAnI jarUra nathI, nikhAlasa thavAnuM che. nikhAlasa eTale pyaoNra ! asAmAnya manuSya eTale je jIvamAtrane madadarUpa thaI paDe ! pote prakRtithI para bane. saccI AjhAdI meLave te ! 28. mukta hAsya ! mukta hAsya saMpUrNa mukta puruSanA mukhAraviMdanI sadAnI zobhA che ! mahIMlI jAtajAtanI kheMco, doSo, eTIkeTanAM bhUtAM hAsyane kheMceluM rAkhe. saraLatA, nirdoSatA, teTaluM hAsya mukta ! vItarAgatA tyAM saMpUrNa mukta hAsya ! 29. ciMtA : samatA ciMtA to cAra paganI gati cItare ! khudAne aDIne bese 'jJAnI'ne e 'jJAnI"nI najIkamAM bese te khudAnI najadIka keTalo gayo !!! tyAM nIrava zAMtinI anubhUti sivAya anya zuM hoI zake ? 31 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. saMyama pariNAma bAhya saMyamane bhagavAne saMyama kahyo nathI. para pariNati ja utpanna nA thAya e saMpUrNa saMyama kahevAya. krodha, mAna, mAyA, lobhanA saMyamane saMyama pariNAma kahevAya. saMyamathI ja Atmazakti pragaTe. 31. IcchA pUrtito kAyado! manano svabhAva nita navuM navuM khoLavAno che. mahIM jAtajAtanI icchAo thayA kare, tyAM kudarata ene kahe ke tArI badhI ja arajIono svIkAra thaze, paNa amArI anukULatAe ! icchA thAya ne vastu maLe te adhogatie lai jAya ne icchA hoya chatAM vastunuM ThekANuM nA pADe te UrdhvagatimAM lai jAya. 32. TI.vI.nI Tevo ! manuSyadeha mahAparANe maLyo che. paNa jenI samajaNa hoya evuM e vAparI khAya. kRSNa bhagavAna gItAmAM e ja kahI gayA ke manuSyo anartha TAIma veDaphI rahyA che. samajaNanA abhAvane laIne manuSyapaNuM kheMcavAI jAya ne badho TAIma veDaphAI jAya. 33. lobhatI aTakaNa potAnI pAse badhuM ja che, chatAM khoLe te lobhiyo. 'vyavasthitamAM je ho te bhale ho.' kahevAthI lobhanI gAMTha tUTavA mAMDe. B4. lagAma choDI che eka kSaNa paNa pAMca indriyarUpI ghoDAnI lagAma chUTatI nathI ne utAra Ave tyAM kheMcavAne badale DhIlI mUke ne caDhANa AgaLa DhIla mUkavAnI tyAM kheMce ! jJAnIpuruSa tethI lagAma 'vyavasthita'ne soMpI 'joyA" karavAno prayoga Ape che. aThavADiyAmAM ravivAre A prayoga karavAthI 'vyavasthita' yathArthapaNe samajAvA mAMDe, vartana zuM thai rahyuM che. vANIthI 'rekarDa kevI lAgI rahI che. tene ane manane 'potejoyA karavAnuM che. jeTalA aMze mana, vANI ne kAyAne chUTA bhALyAM teTalA aMze kevaLajJAna upaje, mana, vacana, kAyAnI kriyAne khaseDavAnI ke pheraphAra karavAnI nathI, tene mAtra jovAnI ja che ! 'DiscArjane kai rIte pheravI zakAya ? pote potAnA ja pugala pariNAmone joyA kare tyAre kevaLajJAna sattAmAM hoya! 'zuM bane che e joyA karavuM.' e jJAnIono aMtima dazAno saMyama che ! 35. karmatI thIyarI samAdhAna tyAM dharma, asamAdhAna tyAM adharma. karma zuM che ? tame jJAnI ho to tamArA karma nathI, ajJAnI ho to karma tamArAM che, kartAbhAvathI karma baMdhAya. 'meM karyuM' e Aropita bhAvathI karma baMdhAya. 'huM caMdulAla chuM' e ja karma che. AtmA karmano kartA nathI. bhrAMtithI tema bhAse che, bhrAMti khase ke karmano kartA nathI ne karmaya nathI. karma kare che koNa ? pudgala ke AtmA ? bannemAMthI koi nahIM, ahaMkAra ja karma kare che. AtmA vyavahArathI kartA che ne nizcayathI akartA che. AtmA svabhAvakarmano kartA che. paNa roMga bIliphathI 'huM caMdulAla chuM' ema mAne che ne karma baMdhAya che. AtmAnI hAjarIthI ahaMkAra Ubho thAya che ne temAM kartAbhAva Ubho thAya che ne te bhAva pramANe pudgala sakriya banI jAya che ! ahaMkAra gayo ke badhuM thai gayuM khalAsa !!! 'jJAnI puruSa' potAnA svarUpanuM bhAna karAvaDAve pachI karma baMdhAya ja nahIM. anaMta avatAronAM karmo eTale badhA avatAronAM karmono saravALo nahIM paNa saravaiyArUpanAM karmo ! zubha karma bhogavatAM mIThAza Ave ne azubha bhogavatAM kaDavATa ! sthULa karmo, eTale ke pAMca indriyothI anubhavamAM AvatAM karmonuM phaLa ahIM ne ahIM bhogavAi jAya che ne sUkSma karma, je dekhAya nahIM, mAlikaneya khabara nA paDe. te karmonuM phaLa AvatA bhave bhogavAya che. dAna Ape che te sthULa karma. tenuM phaLa nAma, kIrti, vAhavAha rUpe loko tarata Apaze ja, paNa dAna ApatA samaye mahI bhAvanI vartanA, jevI ke, A meyaranA dabANane lIdhe ApavuM paDayuM, nahIM to nA Apata, agara to mArI pAse vadhu hota to vadhAre Apata evA bhAvanI vartanA ja AvatA bhave phalita thAya che. sthaLa kriyAnI pAchaLano abhiprAya ja sukSmakarma 'cArja kare che sthULakarma 'DiscArja svarUpe che, tethI tenI svAbhAvika kriyA hoya che, koi kartA nathI, ne sUkSma karmano kartA ahaMkAra che. "meM karyuM' e bhAva ja karma bAMdhe che akrama vijJAna kahe che. 'karma'thI nahI kiMtu 'vyavasthita' 32 33 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktithI tamAruM cAle che. karma to mahIM paDeluM ja che paNa tene rUpakamAM lAvanAra 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che, karma to 'vyavasthita'no eka aMza che ! AtmAnI caitanya zakti evI che ke roMga bIliphathI vikalpa thAya che ke A huM chuM, tarata sakriya svabhAvI paramANuo tyAM ja 'cArja thaI jaIne AtmAne vIMTaLAi vaLe che, jene karma kahe che. pAchI pAnI karyA vinA, mana, vacana, kAyAnA taddana ekAkArathI je karavAmAM Ave tenAthI bhayaMkara cIkaNAM karmo baMdhAya, jenAthI chUTavAnuM bahu bhAre paDe, asaMkhya vAra thayelAM AlocanA, pratikramaNa, pratyAkhyAnathI ja chUTAya. 'huM caMdulAla chuM karI je je karavAmAM Ave, pachI niSkAma karavA jAya toya karma, zubhakarma to baMdhAya ja che. niSkAma karma pote akartA nA thAya, 'pote koNa che' e nakkI nA thAya, tyAM sudhI kema karIne thai zake ? krodha, mAna, mAyA, lobhanI hayAtI ane niSkAma karma be kema banI zake ? 'huM niSkAma karma karuM chuM' e mAnyatA jAya zI rIte ? niSkAma eTale pariNAmanI dhAraNA vinA karyuM javuM te, ATaluM koNa karI zake ? bhAvako e nathI vedanIya ke nathI vikalpa, e nathI aMtaHkaraNano koi bhAga. aMtaHkaraNeya bhAvakonuM doryuM doravAya. bhAvako bhAva karAvaDAve tyAre AtmA mUchita thai jAya. kSaNe kSaNe palaTAya te AtmA nA ja hoya, e bhAvako che. prameya pramANe pramAtA thAya. samRddhi ne saMsArabhAva vadhe tema tenuM prameya vadhe. tema pramAtAya vadhe. kharekhara pramAtA tenuM nAma ke AtmA AkhA brahmAMDamAM prakAzamAna thAya. prameya AkhuM brahmAMDa che, jayAM loka che tyAM. 37. kriyAzakti : bhAvazakti bhAvazakti ja potAnA hAthamAM che, kriyAzakti nahIM. temAMya mokSa javAnA bhAva sivAya anya koi bhAva karavA jevA nathI. je bhAva thAya che te necaramAM jame thAya che necara pachI tene bIjA badhA ja saMyogo bheLA karI ApI kAryane rUpakamAM lAvavA sahAya kare. bhAva evI sUkSma vastu che ke jene koi joi ja nA zake, jJAnI sivAya ! bhAvathI yojanA ghaDAi bIjA avatAramAM phalita thAya. icchA e pariNAma che. bhAva e kAraNa che. 'A jagatanI koi paNa cIja mane khapatI nathI.' nizcaya thatAM bhAvane sIla vAge. svarUpajJAna thayA pachI icchAo ipheksarUpe ja hoya che. vicAra ane bhAvamAM ghaNo phera, bhAva ekaluM ja jJAna sivAya pakaDAya ja nahIM. vicAra e iphekTa che, bhAva e 'kojha' che. bhAva dravyamAM pariNamatA ghaNo ghaNo TAima jAya. bhAva komyuTaramAM jAya, tene paripakva thavA bIjA badhA ja saMyogo bhegA thavA joie. pratipakSI bhAva jagatane thayA vinA rahe ja nahIM, 'ANe mane Ama kema kahyuM ?" e pratipakSI bhAva parAkrama bhAvamAM AvelAne to A mArAM ja karmano udaya che ema dekhAya ! mana ekaluM ja nahIM paNa Akhu aMtaHkaraNa bagaDe tyAre pratipakSI bhAva thAya. mana bagaDe tyAM pratikramaNa kare eTale te sudharI jAya. jJAnInI AMkhomAM koipaNa prakArano bhAva nA dekhAya. pratipakSI anumodanA be prakAre ekamAM anumodanAnA AdhAre ja kriyA thAya te vadhu javAbadAra che, jayAre bIjAmAM khAlI hAjI, hA ja hoya. e nA hoya toya thatI kriyAmAM koi pharaka paDavAno nA hoya. tenI javAbadArI eTalI hotI nathI. dharmamAM avaLI anumodanA bhayaMkara doSa bAMdhe che ! 35. bhAva, bhAvya te bhAvaka mahIM bhAvako che te bhAva karAvaDAve che, AtmA nahIM. mahIM bhAvaka, krodhaka, lobhaka, niMdaka ane cetakeya che. bhAvako bhAva karAvaDAve tyAre AtmA bhAvya thaI jAya che, nija svarUpanuM bhAna bhUlyo che tethI ja sto ne ! bhAgya bhAvakamAM bhaLe tyAM yonimAM bIja paDe. bhAvya bhAvakamAM bhaLyA vinA chuTTo rahIne 'joyA' kare to baMdhana nathI. ATaluM ja AtmavijJAna samajavAnI jarUra che. 35 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva ja zuM paNa koipaNa prakArano bhAva jayAM nathI tenAM darzana karatAM ja samAdhi thai jAya ! bhAvanuM phorma bhareluM hoya tyAM to ja bIjA badhA 'eviDansisa' bhegA thAya ne phaLa Ave. nA paraNavuM hoya teNe nA paraNavAnA bhAvamAM dRDha rahe to tene tevA 'eviDansisa' maLI Ave ! paNa bIja nA nAkhyuM hoya tyAM game teTalo varasAda paDe toya te kevI rIte Uge ? saDeluM bIja nA Uge tema Dagumagu thato bhAva rUpakamAM AvyA vinA UDI jAya. svarUpajJAnanI prApti pachI bhAvakarma ja UDI jAya. pachI bhUtabhAva rahe. bhAvi bhAva thavAnAM baMdha thAya ne vartamAnamAM to svabhAva bhAvamAM ja hoya ! ajJAnadazAmAM bhAvAtmA che ne jJAnadazAmAM jJAnAtmA. bhAvAtmA pAse bhAvasattA ekalI ja hovA kAraNe enAthI thayelA bhAvo necaramAM jAya che, je kudarata pudgalamizrita banAvIne rUpakamAM lAve che. AmAM AtmAnI koi sakriyatA nathI. 'vyavasthita' ja badhuM 'eDajasTa' karI Ape che. brahmacaryanA bhAva thatAM thatAM bhAvasvarUpa thai jAya to AvatA bhave suMdara brahmacarya udayamAM Ave ! 'jagatanuM kalyANa kema karIne thAya' tevA bhAvo thatAM thatAM tenA bhAvasvarUpe tevo bhAvAtmA thAya. prathama bhAvAtmA tIrthaMkara thAya. pachI dravyAtmA tIrthaMkara thAya. vikalpa bhAvane janmAve che ! mahIM je paramANuonI DimAnDa thAya che te pramANe 'vyavasthita' bheguM karI ApIne DimAnDa pUrI kare che. bhamaraDo vIMTAya che te bhAva che ne khUlato jAya te dravya che. zuddhAtmAne bhAva ja nA hoya paNa pratiSThita bhAva kare che. bhAva draDha thAya te rUpakamAM Ave. kramikamAM dravyane toDa toDa karavAnuM. akramamAM dravya, bhAva bannene bAjue mUkI devAmAM Ave che pachI tyAM kevaLa zuddhAtmApadanI sthiti rahe. bhAvamana bhrAMtithI utpanna thAya che ne dravyamana e 'phijhikala' che. 36 gayA avatAranuM bhAvakarma A avatAramAM dravyakarma ke je AvaraNa svarUpe hoya che, te ATha karmanA cakSu lAve che ane tenA thru jovAthI tevA navA bhAva utpanna thAya che. je pudgala paramANuo pakaDI le che pachI tevuM dravya pariNAmamAM Ave che. paramANuo pakaDAya che tyAM prayogazA thAya che, je pachI mizrasArUpe mahIM paDI rahe che te TheTha kaDavAM mIThAM phaLa ApIne cAlyAM jAya che, pAchAM mULa zuddha vizrasA avasthAmAM ! paNa te phaLa vakhate pAcho pote tanmayAkAra thAya to navo prayogazA thai ne sAyakala cAlyA kare. AtmabhAvamAM AvI jAya, pachI tanmayAkAra thavApaNuM nahIM rahevAthI 'cArja' thavAno prayoga aTake che. potAthI khoTuM thAya ne manamAM rahyA kare ke A khoTuM thayuM, khoTuM thayuM te pratibhAva. jJAnIne pratibhAva nA hoya. 38. 'sva'mAM ja svasthatA ! avasthAmAM bhaLyo ke thayo asvastha. 'sva'mAM mukAma tyAM svastha. 39. jJAtanuM svarUpa : kALanuM svarUpa prArabdhathI dareka mANasa baMdhAyelA to hoya. tethI to avatAra thAya. jJAna pachI navuM AvatA bhavanuM prArabdha baMdhAya nahIM evuM akrama vijJAna che. jJAnIpuruSa niraMtara vartamAnamAM ja vartatA hoya ! tethI kALane vaza karyo kahevAya ! 40. vANInuM svarUpa je bole che te TeparekarDa bole che, pote nathI bolato, ne ahaMkAra kare che ke huM bolyo ! AtmAmAM bolavAno guNa ja nathI. tema ja pudgalanoya guNa nathI. zabda e pudgala paryAya che. paramANuo ghasaDAi ghasaDAi ne vAjAmAMthI nIkaLe tyAre avAja thAya che tenA jevuM che A ! jJAnInI vANIya TeparekarDa che, cetana nathI. paraMtu cetanane sparzIna nIkaLe che ! jJAnInI vANI syAdvAda eTale koinuM kiMcitmAtra pramANa nA dubhAya tevI hoya. saMpUrNa jAgRtipUrvaka e vANI nIkaLe ane te sAmAnA hita mATenI ja hoya. saMsArabhAva tyAM hoya ja nahIM. 37 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya du:kha devuM nathI, ne vacanabaLa prApta ho." e mAgaNI jJAnI pAse karyA karavAthI te maLe. bolI UThavAnI jagyAe mauna rahe te mauna tapobaLa. maunanuM mahatva nathI, mauna sAthe tapobaLa joize. jJAnIonAM mauna tapobaLa hoya, je AkhA jagatanuM kalyANa karanAra hoya. mukha parathI bhAvAbhAvanI rekhA nA dekhAya tyAre samajavuM ke vANInuM mAlikIpaNuM gayuM, tyAM saMpUrNa mukta dazA te. ahaMkAra vinA vANI nIkaLe ja nahIM, vANI e khullo ahaMkAra che. phakta "jJAnI puruSa'nI cAddavAda vANI samaye ahaMkAra nathI hoto, e sivAya bIjuM kaMI paNa bole to te temano ahaMkAra ja che, paNa tene 'DiscArja' ahaMkAra kahevAya. - vANIno parigraha "huM kevuM bolyo te ne 'huM boluM chuM eTale karmabIja paDyuM. Ama saMsAramAM vANI rajhaLAya che ne vItarAga vANI saMsArasAgara tarAve paNa che ! jJAnInI vANI ullAsabhera sAMbhaLa sAMbhaLa kare to tevI potAnI vANI thAya. sarva karmono kSaya thAya, kaSAya nirmULa thAya, AkhuM vItarAga vijJAna hAjara thAya. AtmAno spaSTa anubhava thAya, ahaMkAranI bhUmikAno aMta Ave, jagata AkhuM nirdoSa dekhAya. tyAre svAvAda vANIno bhavya udaya thAya ! tyAM sudhI buddhinI, vyavahAranI vAta gaNAya. tyAM sudhI mokSamArgamAM upadeza Apavo e bhayaMkara jokhama gaNAya. jayAM vAda nathI, vivAda nathI, saMvAda nathI. jayAM mAtra syAdvAda che tenAthI ja upadeza apAya. sanI samajaNamAM saMvAda vivAda nathI. ApaNuM kharuM che mATe sAmAe mAnavuM. e bhAva paNa bhayaMkara roga che ! sAcI vAta sAmo kabUla kare ja ne nA kare to ApaNe choDI devuM. bhUla vagaranI vANI to tyAre ja nIkaLe ke jayAre vANI parano mAlikI bhAva zUnyatAne pAmyo hoya ! 'huM kevuM sarasa bolyo' e bhAva Avyo tyAM pANIno mAlikIbhAva rahelo hoya ja. vANIthI svabacAva karavo e eka dharmacarcAnI rIta, sAmAne kaSAyarahita bhUmikAmAM jaine 'kanvisa' kare, tene pherave te bIjI rIta. ane sAmAne pheravavA jatAM pote ja tenAthI pharI jAya ! e trIjI rIta ! jayAM vItarAga cAritranI vartanA che, evA jJAnInI sthAvAda vANI mIThI, madhurI koine AghAta-pratyAghAta nA karAve. saMpUrNa kheMca rahitanI vANI ja sAmAnA hRdayane sparza ne tyAre lokonuM kalyANa thAya ! A vANI ajoDa hoya. jJAnInI ajAyaba siddhi hoya. ApaNe paNa e bhAvathI "evI vANI ho'nI prArthanA karIe to te prApta thAya. vacanabaLa to tene kahevAya ke je vacana mujaba ja badhA ullAsabhera varte ! vANIno durUpayoga, jUTha, sAmAne DarAvyA, jUThanA sahAre svabacAva, durAgraha karelA hoya tenAthI vacanabaLa tUTI jAya. sAmAnA hRdayane ghA karanArI vANI AvatA bhave tenA phaLasvarUpe baMdha thai jAya. 'koine jarA A TeparekarDa kevI rIte 'Tepa" thAya che ? ahaMkAranI preraNAthI pahelAM mahIM vANInuM 'koDavarDa' thAya che. 'koDavarDa'mAMthI "zorTahenDa' thAya che te pachI jayAre vAge che tyAre A saMbhaLAya che te 'phUla DITeila'mAM nIkaLe che tethI. mukha parathI bhAvAbhAvI rekha nA dekhAya tyAre samajavuM ke vANInuM ApaNA bhAva pramANe "Tepa' thAya. bhAvamAM to khAlI AnuM apamAna karavuM eTaluM ja hoya pachI saMyogo thAya tyAre kalAko sudhI gALo detI vANI enI meLe ja nIkaLe che. bhAva thAya che te vakhate ja "koDavarDa'mAM chapAi jAya che ne pachI "zorTahenDa'mAM thaIne bahAra nIkaLe che tyAre 'phUla phormamAM nIkaLe che ! AtmAne paramANuo bhegA thAya tyAM tyAM AtmAnI hAjarImAM bhAvAbhAvanA spaMdano jAge ne temAM ahaMkAra bhaLe ke e spaMdananuM TAipa thai jAya. gatabhAvo udayamAM Ave ne te mujaba ja tarata ja Tepa thai vANI nIkaLe che vANI nIkaLe che te pyora gatabhAvonuM 'DiscArja ja che. koinuM kiMcitmAtra avaLuM-savaLuM bolAyuM to te Tepa thai ja jAya, paNa A manuSyanuM mana, deha paNa evuM che ke jemAM Tepa thai jAya che. UMghatA 38 39 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse avaLuM bolAya toya te pakaDAya che ! ahIM A kudaratanI mazInarI che ! aMdhArAmAM ke ekalAmAM AvuM bolAyuM to AvuM jhera jevuM sAMbhaLavAnuM Ave. ApaNA taraphathI saheja paNa avaLAM spaMdana UbhAM thatAMnI sAthe ja pratikramaNa karI tene bhUMsI nAMkhavA. ApaNe bolyA teya rekarDa che paNa sAmo bolyo te paNa rekarDa ja che. ATaluM ja samajI laie ke pachI kyAreya koino bola vAge nahIM. - "sthaLa saMyogo, sUkSma saMyogo, vANInA saMyogo para che ne parAdhIna che." - dAdA bhagavAna vANInI maryAdA keTalI ? samaja kevaLadarzananI hovA chatA~ eTa e TAima' ekathI vadhAre 'vyu poinTa' klIyara nA karI zake. jyAre darzana 'eTa e TAima' samagra DigrIe pharI vaLI zake ! vizvanA tamAma rahasyajJAna, gUDha jJAnane jANavA AtmajJAnI puruSa' pAse gayA vinA chUTako ja nathI. tethI to zAstrakAroe jJAnI puruSane dehadhArI svayaM paramAtmA ja kahyA che. tyAM jaie to potAno AtmA jANavA maLe ! - jaya saccidAnaMda, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA saddagurave namonama : AptavANI zreNI - 4 (1) jAgRti AptavANI-4 che. krodha, mAna, mAyA, lobha e bhAvanidrAne lIdhe thAya che. koi ne kiciMtmAtra duHkha thAya che teya bhAvanidrAne lIdhe thAya che. AkhuM jagata bhAvanidrAmAM che, emAMthI jAgo. huM to eka ja tamane kahevA Avyo chuM ke jAgo. tAre jAgavuM che ke UMghavuM che ? Ama kayAM sudhI UMdhyA karIza ? praznakartA : huM to jAgato ja chuM ne ? dAdAzrI : 'koNa kahe che ke tuM jAgato che ?" jAgato hoya to to koinI joDe kaleza nA thAya, kaMkAsa nA thAya, koinI joDe matabheda nA paDe, ciMtA na thAya. paugalika jAgRti : svarUpa jAgRti ! be prakAranI jAgRti : eka paugalika jAgRti ane bIjI Atmika jAgRti. paugalika jAgRtivALo pudgalamAM ja ramaNatA kare ne Atmika jAgRtivALo kevaLa AtmAmAM ja ramaNatA kare. paugalika jAgRti vadhatI vadhatI jAya, ne pudgalamAM ramaNatA karatA karatA thAke kaMTALe ne pachI potAnA sAcA sukhanI icchA kare tyAre svarUpa jAgRtinA saMyogo badhA bhegA thAya ane e saMyoga bAjhayA pachI AgaLa svarUpa jAgRtimAM Ave. svarUpa jAgRtimAM thoDI AMkha UghaDI eTale pachI dhIme dhIme AkhI AMkho UghaDavAnI. kevaLajJAta eTale....... jAgRti hojo, acaLa svabhAvatI ! jyAM AtmA nathI tyAM 'huM chuM' evI pratiSThA karI, mATe pratiSThita AtmA thayo. emAM cetana che ja nahIM. e 'mikenikala cetana' che. e daraasala AtmA nathI, khAlI 'mazInarI' ja che. jo kadI emAM peTrola vigere nA pUre ne to e khalAsa thai jAya. are, ahIMthI havA ja nA javA de to e badhI 'mazInarI' baMdha thai jAya. 'mikenikala cetana" e caMcaLa svabhAvanuM che ne aMdara je daraasala AtmA che te acaLa svabhAvano che. kyAreya paNa caMcaLa thayo nathI. evo e acaLa AtmA che ane te ja bhagavAna che, traNa lokano nAtha che !! paNa bhAna thAya to!!! potAne potAnuM bhAna thAya to traNa lokanA nAtha jevuM sukha varte. A to bebhAnapaNAmAM che. A badhuM ajAgRta dazAmAM che. bhAvatidrAmAMthI jAgo ! AkhuM jagata bhAvanidrAmAM che. bhAvanidrA eTale svabhAvamAM UMdhyo te, ne pelI dehanidrAmAM to svabhAvamAM UMdhe ane parabhAvamAMya UMdhe che te. dehanidrAmAM dehanuMya bhAna nA rahe. dehanidrAmAMthI dehanuM bhAna Ave tyAre bIjI bAju bhAvanidrA rahe. pote potAnuM bebhAna paNe ahita ja karyA kare saMpUrNa jAgRti ene ja kevaLajJAna kahyuM. bIjuM kaMI che ja nahIM. kevaLajJAna kaMi navI vastu nathI. koipaNa jagyAe gaphalata nA thAya. sahejeya 'ojhiMga" nA thAya enuM nAma saMpUrNa jAgRti. A saMsAranI jAgRti to ghaNA lokone hoya che ja, paNa te savAze nathI hotI. saMsAra jAgRti - du:khatuM upArjata ! saMsAranI jAgRti jema jema savaze thatI jAya tema tema to saMsAra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 game ja nahIM tene, tene saMsAra duHkhadAyI lAge. tyAra pachI pAcho potAnI jAgRti karavAno prayatna kare. jema e saMsAranI jAgRti vadhe tema bhautika sukho duHkha jevAM lAge, bhautika sukho-rAjasukho jaMjALa jevAM lAge. cakravartI rAjAone potAnI teraso rANIo hatI. cakravartInuM rAja hatuM; teya temane niraMtara du:khadAyI lAgyA karatuM hatuM. kAraNa ke sukhanI Toca upara beThelo mANasa, jene saMsAranI jAgRti pAra vagaranI vadhelI hoya eTale ene saMsAranI jAgRti ja du:kharUpa lAge. eTale e samaje ke mAre navuM jANavAnuM rahyuM che ke jemAMthI mane 'paramenanTa' sukha thAya. dareka jIvamAtra sukhane khoLe che. jayAM sudhI sAcuM sukha nathI maLatuM tyAM sudhI bhautika sukhomAM jeTalI jAgRti hoya e pramANe ene sukha maLyA kare che. paNa A bhautika sukha badhuM kaMDhavALuM sukha che, eTale sukha pachI du:kha AvyA vagara rahe ja nahIM ane Atmika sukha dvadvAtIta sukha che. je sukha AvyA pachI kyAreya jAya nahIM enuM nAma vaMdvAtIta sukha, sAcuM sukha. jema jema svarUpanI jAgRti vadhe tema tema sAcuM sukhe pragaTa thatuM jAya che. A svarUpanuM jJAna ApavAthI jAgRti utpanna thAya che, pachI saMsAranI jAgRti to enA pachI vadhyA kare. paNa svarUpa jAgRti ja mukhya vastu che. A 'phorena'nA sAyanTIsTo 'jAgRti, jAgRti' bole che paNa e jAgRti pudgalamAM che, AdhyAtmikamAM to kazuM bhAna ja nathI. 'AmAM' to UMdhe che badhuM, AkhuM jagata UMdhI rahyuM che. bhAMgI jAya eTale raDe pAchAM. 'mAro bAbo marI gayo !" alyA, A to ramakaDuM bhAMgI gayuM ! nAnA chokarAne khabara nathI ke A ramakaDuM bhAMgI gayuM ne bIjuM lAvI zakAya !! saMsAra duHkhadAyI nathI, paNa ajAgRti du:khadAyI che. praznakartA : mokSa e ramakaDuM kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : nA, nA, ramakaDuM nahoya ! ramakaDuM kone kahevAya ? je vinAzI hoya tene. A mokSa to jAya ja nahIM. jIvamAtrane sukha joie che, ane te sanAtana sukha joie che. ane e sukha jAya ja nahIM ! koi kAna kApI le, gajavuM kApI le, game te kare toya e sukha jAya ja nahIM. kAraNa ke ramakaDAMmAM ene priyatA nathI, nisbata nathI. jAgRti ja pariName mokSamAM ! makaDAMnI ramaNatA ! pudgalanI jAgRti eTale vinAzI cIjomAM ja ramaNatA. eTale ramakaDAM ja ramADe che badhAM, AkhuM jagata ramakaDAM ja ramADe che. ughADI AMkhe UMghavA jevo khela che. jAgRta thaie tyAre ramakaDAM nA ramADIe. ane avinAzI, sanAtana cIjane ramADe enuM nAma jAgRta. bAkI, A ramakaDAM to tUTyA karaze ne raDavAnuM, tUTayA karaze ne pAchuM raDavAnuM, tUTayA karaze ne pAchuM raDavAnuM.... vinAzI cIjomAM. ramakaDAM kayAM sudhI ramaDavAnAM ? nAno bAbo hoya tene ramakaDAM ApIe pachI bhAMgI jAya tyAre e zuM kare ? raDene ? tema A lokoya ramakaDAM ramADe ne ramakaDuM praznakartA : mokSa ane jAgRti eka ja ? dAdAzrI : jAgRtithI ja mokSa che. ajAgRti eTale zuM ? tamAre koinI joDe matabheda paDI jAya e tamArI ajAgRti che. jene hitAhitanuM bhAna che te jAgRta ne jene hitAhitanuM bhAna nathI te ajAgRta, ene ja bhAvanidrA kahI. ughADI AMkhe UMdhe te bhAvanidrA ne baMdha AMkhe UMdhe te dravyanidrA. koi mANasane matabheda thayo to tenuM kAraNa zuM ? to ke' bhAvanidrA. praznakartA : isakA matalaba jAgRti aura mokSa eka hI hai ? dAdAzrI : jAgRti vo hI kevalajJAna hai, vo hI mukti hai. dUsarA isameM phera nahIM hai. magara mokSa kA pariNAma jAgRti nahIM hai, jAgRti kA pariNAma mokSa hai. "jAgRti ijha dhI madhara opha mokSa !" keTalAka mane kahe che ke, "dAdA mAre mokSa nathI joito.' AvuM ADuM bole tyAre ene ApaNe kahIe ke, "mokSa nathI joito, paNa jAgRti joie che ne ?" tyAre e kahe ke, 'hAjAgRti to joIe ja, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 dAdA !' ene pUchIe ke, 'jAgRti tAre pUrI karavI che ne ?" tyAre kahe, 'hA, pUrI karavI ja che.' Ama sIdhI TikiTa ApIe, maphata ApIe to nA le ne pelI paisA kharcIne le ! evA ApaNA loka che, hitAhitanuM bhAna ja nathI. 5 saMpUrNa jAgRti e ja mokSa che. saMpUrNa jAgRti e ja kevaLajJAna che. 99 TakA jAgRti thAya ne eka Tako umerAya tyAre so e kevaLajJAna thAya. AtmAnubhAva eTale zuM ke jJAna maLatAM pahelAM je anubhava thatA hatA, tenA karatAM jJAna maLyA pachI navA prakAranA anubhava thAya che ne e anubhava dhIme dhIme vadhato jAya ne jAgRti vadhe. saMpUrNa jAgRti e saMpUrNa anubhava. indriya jJAta : jAgRti be prakAranAM jJAna. eka indriyajJAna, bIjuM atIndriyajJAna. indriyajJAna sImita che, atindriyajJAna asImita che. lokone indriyajJAnamAMya, saMsAramAM pUrNa jAgRti nathI. indriyajJAnamAM jo saMpUrNa jAgRta thayelo hoya to te jabarajasta saMtapuruSa kahevAya. praznakartA : indriyajJAnamAM saMpUrNa jAgRti eTale zuM ? dAdAzrI : pAMca jJAnendriyo, pAMca karmendriyo, mana, buddhi, citta, ahaMkAra e badhuM indriyajJAnamAM Ave. indriyajJAnanI saMpUrNa jAgRtimAM Ave tyAre eno ahaMkAra kevo hoya ke koinIya joDe ene matabheda nA paDe, ApaNe matabheda pADIe toya e matabheda nA paDe e rIte chaTakI jAya. koi jagyAe jhaghaDo thavAnI jagyA hoya to tyAM e matabhedanuM nivAraNa karI nAkhe. indriyajJAnanI jAgRtithI kiMcitmAtra koinI joDe athaDAmaNa nA thAya, 'evarI vhera eDajasTebala' thAya, sAMsArika Dakho nA thAya. indriyajJAnamAMya be prakAranI jAgRti. eka bAhya ne bIjI AptavANI-4 AMtarika. bhale atIndriya jJAna maLatuM nathI, paNa indriyajJAna ochuM nAsI gayuM che ? enA sTuDanToya hindustAnamAM ghaNA maLe, paNa enA mAstaro nathI, kolejo nathI. 6 krodha, mAna, mAyA, lobhanuM kAraNa zuM ? koi mANasane matabheda thayo to tenuM zuM kAraNa ? to kahe, bhAvanidrA. koi mANasane krodha thayo to tenuM zuM kAraNa ? to kahe bhAvanidrA. koi mANasane lobha thAya to tenuM zuM kAraNa ? to kahe, bhAvanidrA. bhAvanidrAthI upadeza grahaNa nA thAya. ApaNane eka phero krodha thayo to temAMthI ApaNane eka phera upadeza maLe che ne ke pharI krodha nA karo ? chatAM pharI krodha kare che, te bhAvanidrA. krodha Avavo, lobha Avavo, te ajAgRti che. jeTalI jeTalI ajAgRti ochI thai-jAgRta thAya tema tema krodha, mAna, mAyA, lobha, ochAM thatAM jAya. ajAgRta eTale krodha karyAM pachI paNa nA pastAya. krodha karIne je pastAya che tene thoDIka jAgRti che. paNa te ajAgRta vadhAre che. krodha karyA pachI khabara paDI jAya ane pachI dhoi nAkhe e kaMika jAgRti kahevAya. paNa krodha karyA pachI khabara ja paDatI nathI e ajAgRta dazA ! je jAgRti, krodha nAmanI nabaLAi UbhI kare ene jAgRti kahevAya ja kema ? kyAMya krodha thAya nahIM evuM hovuM joie. je jAgRti krodha zamAve te jAgRti sArI. kharI jAgRti to krodha thavAno hoya tene vALI le te. lokone jAgRti hotI ja nathI. atyAre manuSyomAM je eka Takoya jAgRti rahI che te A DUMTI pUratI ja, bIje badhe ajAgRta dazA che, A nAbhipradezamAM rUcaka pradezo je khullA che ne eTalA pUratI jAgRti che. bAkI jAgRti ja rahI nathI, jAgRti ja khalAsa thai gai che. jAgRti vadhatI vadhatI 360 DIgrI jAgRti thAya enuM nAma kevaLajJAna. jAgRti 359 DIgrI hoya tyAM sudhI jAgRti ja kahevAya. krodha, mAna, mAyA, lobha badhuM ja ajAgRti che. koi mane pUche ke, 'e ajAgRti kai rIte ? e samajAvo.' tyAre ame tene kahIe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 ke, 'tamAre krodha, mAna, mAyA, lobha kADhavAM che ke nahi ?" tyAre e kahe che ke, 'hA, kADhavAM che.' 'kADhavAM che' kahe tyAM sudhI e jAgRta che. paNa krodha, mAna, mAyA, lobhane khorAka ApI de che te ajAgRti che. jene kADhavAM che tene khorAka Ape eTale e Take che. jo traNa varasa temane khorAka nA Ape to te ubhAM nA rahe. manuSyo ajAgRta che, A jAnavara paNa ajAgRta che. to beu sarakhAM ja kahevAya ne? manuSyagatino lAbha nA maLyo ene! tijadoSa darzana tamArI joDe bolatAM jayAM amArI bhUla thAya tyAM amane tarata khabara paDI jAya ne tarata tene dhoi nAkhIe. enA mATe yaMtra mUkeluM hoya che, jenAthI tarata ja dhovAi jAya. amAre sUkSmatara ne sUkSmatama doSa rahyA che, je jagatanA koi paNa jIvane sahejeya nukasAnakAraka nA hoya. amane AkhuM jagata nirdoSa dekhAya. ame pote nirdoSa thayA chIe ne AkhA jagatane nirdoSa ja joie chIe. chellA prakAranI jAgRti kai ke jagatamAM koi doSita ja nA dekhAya te. jJAtA-zaiya rUpe jagatamAM saMpUrNa jJAna hAjara rahe te saMpUrNa jAgRti, te amane hoya. ne jene amAruM jJAna maLyuM hoya temane keTalI jAgRti hovI joie ke koipaNa prasaMga bane tyAre amArAM 'pAMca vAkyo' 'eTa e TAima' hAjara rahe ne mahIM peTanuM jarAya pANI nA hAle. koi paNa dehadhArI hoya, pachI jhADa hoya, pakSI hoya temAM zuddhAtmA jotA jotA javuM. AvI jAgRti rahe tene 'Topa' paranI jAgRti kahI. ethI uparanI 'Topa mosTa' jAgRti kai ke huM A 'caMdubhAI joDe vAta karuM tyAre nizcayathI A 'caMdubhAI koNa che te lakSamAM rahIne vAta thAya, "e zuddhAtmA che" e lakSamAM rahIne vAta thAya. jAgRti to bahu 'Topa'nI vAta che. potAno doSa dekhAya tyAre jANavuM ke jAgRta thayo che, nahIM to UMghamAM ja cAle che badhAM. doSa khalAsa thayA ke nA thayA tenI bahu ciMtA karavA jevI nathI, paNa jAgRtinI mukhya jarUra che. jAgRti thayA pachI navA doSa UbhA thAya nahI ne jUnA doSa hoya to te nIkaLyA kare. ApaNe e doSone juo ke kevI kevI rIte doSo thAya che. potAnA doSa dekhAya tyAre samajavuM ke mokSe javAnI taiyArI thaI. jAgRti vagara koineya potAno doSa dekhAya nahIM. sAmAnA doSa kADhavA hoya to basso-pAMcaso kADhI Ape ! jo ApaNA doSa koine nukasAna karatA hoya to 'ApaNe' 'caMdubhAine kahevuM ke, 'pratikramaNa karo." koine kiMcitmAtra duHkha ApIne koi mokSe gayelo nahIM. roja kerIno rasa ne pUrIo khAto haze to eno vAMdho nathI, paNa A du:kha ApIne mokSe jAya e bane nahIM. ahIM 'zuM khAya che, pIve che', tenI tyAM kiMmata nathI. paNa tyAM to kaSAyano ja vAMdho che ane ajAgRti nA rahevI joie. jagatane UMghatuM kema kahevAya che ? kAraNa ke 'sva-para'nuM bhAna nathI, potAnuM, svanuM ne paranuM, hitAhitanuM bhAna nathI rahyuM. mokSa mATe kaSAyano vAMdho che. bhAva jAgRti- svabhAva jAgRti praznakartA : bhAvajAgRti zuM che ? dAdAzrI : bhAvajAgRti e kramikamArgamAM hoya. akramamArgamAM svabhAva- jAgRti hoya. bhAvajAgRti prakRtinuM ghaDatara kare ne svabhAvajAgRti prakRtithI nirlepa rAkhe. mArAM pAMca vAkyo tamane svabhAva jAgRtimAM rAkhe. meM tamArI bhAvajAgRti uDADI mUkI che. jagata AkhuM bhAvanidrAthI sapaDAyuM che. praznakartA : eTale bhAvajAgRtithI bIja paDe ? dAdAzrI : hAsto. 'huM caMdulAla chuM' karIne dAna karavAno bhAva kare tene bIja paDe. svabhAva jAgRtimAM AvyA pachI tame bolo kharA ke, "mAre 'TopamosTa' jAgRti ! amArI jAgRti 'Topa' paranI hoya, tamane khabareya nA paDe. paNa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 dAna karavuM che.' paNa tenuM bIja nA paDe. kAraNa ke nirahaMkArI hoya tethI. potAno svabhAva zuM che te nahIM jANato hovAthI bhAvanidrA kahI che. potAno svabhAva jANavo te nirAlaMba darzana che, nirAlaMba jJAna che. jAgRtinI zarUAta.... pahelI pudgalamAM jAgRti AvavI joie. AtmabhAna thayA pachI pudgalamAM uMdhe, pachI AtmajAgRti utpanna thAya. A nAnAM chokarAM dUdha DhoLAi jAya to kacakaca kare che ? nA. zAthI ? to kahe, 'ajJAnane lai ne ja.' pachI jema jema moTA thAya tema tema pudgalanI jAgRti Ave tyAre kacakaca karavI zarU kare. tyAra pachI AtmajAgRtinI vAta Ave che. A bALakone vyavahAra jAgRti nathI. koine vyavahAra jAgRti nathI. vyavahAra jAgRti hoya to gharamAM ke bahAra matabheda nA paDe. koinIya athaDAmaNamAM nA Ave. saMsAramAM jAgRti kone kahevAya ke potAnA gharamAM kaleza thavAno prasaMga nA AvavA de, vyavahAranI jAgRtimAM lobha, kapaTa, moha jabarAM hoya ne nizcayanI jAgRtimAM to krodha, mAna, mAyA, lobha khalAsa thai gayAM hoya. 'UMghavuM zuM ? ne jAgavuM zuM ? te to samajavuM paDaze ne? loka to ema ja samaje ke A 'pI. eca. DI.' thayA che. jAgRta mANasa to gajabano hoya. mana, buddhi, citta ane ahaMkAra e aMtaHkaraNanA cAreya bhAganAM dareka kArya vakhate hAjara rahe tenuM nAma jAgRti ! jAgRti kone kahevAya ? pote potAthI kyAreya paNa koi paNa saMyogomAM kalezita nA thAya tyArathI jAgRtinI zarUAta thAya. pachI bIjA 'sTepiMga'mAM bIjAthI paNa pote kalezita nA thAya, tyArathI TheTha sahaja samAdhi sudhInI jAgRti hoya. jo jAgyA to jAgyAnuM phaLa hovuM ghaTe. kaleza thAya to jAgyA zI rIte kahevAya ? koine saheja paNa du:kha de to te jAgRta kevI rIte kahevAya ? kalezarahita bhUmikA karavI ene ghaNo moTo puruSArtha karyo kahevAya. 'yoga-kyiAkAMDa' jAgRti na Ape !! mATe helpa kare kharuM ? dAdAzrI : e to je hetu mATe kare te hetunuM phaLa maLe. ko'ka mANasane 'zAdI' karavI hoya ne vahu nA maLe, to pUjA, tapa kare to ene e maLe. je hetu mATe kare te maLe. praznakartA : enAthI AdhyAtmikamAM pragati nA maLe ? dAdAzrI : adhyAtmanA hetu mATe kare to AdhyAtmika phaLa maLe. bAkI AdhyAtmika hetu mATe koi kare evuM che ja nahIM. badhAMne lahAya baLe che, te lahAyanI ja davA joie che. A saMsAranAM du:khonI lahAya lAgI che lokone. e jAgRti mATe kAMi karato ja nathI. koi mAnano bhUkhyo, koi kIrtino bhUkhyo, koi ziSyono bhUkhyo, A badhI bhIkhanA bhUkhyA che. adhyAtmamAM mAna nathI, kIrti nathI, koi cIjanI tyAM apekSA nathI. ane A azubhamAM ja paDyA che; koi mAnamAM, koi kIrtimAM, sAMsArika cIjomAM bhogavilAsamAM, keTalA mANaso AvA adhyAtmanA mArgamAM hoya ? ko'ka ja mANasa hoya. vadhAre to mAnanA bhUkhyA che badhA. eka ja kSaNa jo UMdha baMdha thai jAya to badhe prakAza ja thai jAya. rojanA kramamAM raheto hoya ane temAM ja tanmayAkAra raheto hoya tene UMghamAM kahevAya. chellA jJAnanI apekSAe A vAta karuM chuM ke A japatapa kare che te temAM ja tanmayAkAra rahe che, temAMthI eka miniTa paNa jAgRta thAya to bahu thai gayuM. potAnA doSo dekhAya ane niSpakSapAtI jajamenTa ApI zake te jAgRta kahevAya. jAgRta thAya tenA hAthamAM sattA Ave. saMpUrNa jAgRta mANasa ja ApaNane jAgRta karI zake. praznakartA : kuMDalinI jAgRta kare che te zuM che ? dAdAzrI : e mikenikala jAgRti che, ene ane daraasala jAgRtine kazuM lAgatuM vaLagatuM nathI, kuMDalinI jAgRta thai eTale AtmA ocho jAgRta thayo kahevAya ? e mAdakatA che eka jAtanI. enAthI ekAgratA rahe ne ThaMDaka lAge. daraasala jJAnajAgRti joize. praznakartA : A je "meDiTezana kare che te badhA kahe che ne ke praznakartA : A pUjA, japa, tapa, kare che te kaMi potAnI jAgRti Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 meDiTezana' bahu upayogI che, to te zuM che ? dAdAzrI : 'meDiTezana' mAtra mAdakatA che, enAthI ThaMDaka rahe. jene lahAya baLatI hoya tene 'meDiTezana' karavAthI zAMti lAge. tame jJAna lIdhuM tyArathI tamane zuddhAtmAnuM lakSa rahe che ke nahi ? praznakartA : dAdA, e to niraMtara rahe che. dAdAzrI : e ja dhyAna. bIjA vaLI zA dhyAna karavAnAM hoya ? A nAka dabAvIne karAve te dhyAna nA kahevAya. praznakartA : ame ghera tamAruM nididhyAsana karIe chIe te pratyakSa ke parokSa ? dAdAzrI : e pratyakSa. jayAM sudhI ame hAjara chIe tyAM sudhI A amAro phoToya pratyakSa che. 'huM zuddhAtmA chuM'nuM dhyAna vakhate koine nA rahetuM hoya ne 'dAdA' ja dhyAnamAM rahetA hoya to te beu eka ja che. kAraNa ke "jJAnI puruSa' e ja tamAro AtmA che. praznakartA : meDiTezana zUnyatAmAM lai jAya che ? dAdAzrI : nA. e spaMdana vadhAre che. 'igoijhama' vadhAre che. praznakartA : A je cakro che, e cakro jevuM kazuM nathI ? dAdAzrI : che. e cakro badhAM ilekTrIkala insTolezana che. ane tyAM AgaLa cakro upara dhyAna karavAthI ekAgratA thAya, mana sAruM thAya, sthiratA Ave paNa ahaMkAra vadhI jAya. sAcuM jJAna ja ekaluM evuM che ke je "kAunTara veiTa' mAMgatuM nathI. bAkI A bIjA badhA 'kAunTara veiTa' mAMge evI vastuo che. je vastu lo tenI sAme badalAmAM bIjI vastu ApavI paDe. eTale ekAgratA vagere karo to ahaMkAra vadhI jAya ne Ama khoTa khAya ! eka yathArtha jJAnano rasto ekalo ja sephasAiDavALo che ke jenAthI bIjuM UbhuM thAya nahIM. A 'meDiTezana'thI potAne zo phAyado thayo e ApaNe vicAravuM joie. ApaNo kaleza ghaTyo ? jo ApaNo kaleza ghaTayo to 'rIleTiva' dharma prApta thayo kahevAya ne kalezano nAza thayo to 'rIyala' dharma prApta thayo kahevAya. kaleza karAvanAruM koNa che ? ajJAna, jeTalA "rIleTiva dharmo che, te ajJAnamAM rAkhanArA che. be prakAranA dhyAna enI meLe ja thAya che, ArtadhyAna ne raudradhyAna. jayAre dharmadhyAna, ane zukaladhyAna, ene puruSArtha kahevAya. AtmadhyAna eTale ja zukaladhyAna. 'huM zuddhAtmA chuM' te dhyAna rahyuM te ja zukaladhyAna. jAgRti, jAgRtatI bhajatAthI ja ! praznakartA Apa bolAvo cho te maMtro, AratI e badhuM zuM che? e badhAnI zI jarUra che ? dAdAzrI : evuM che, ke A je bolAvuM chuM ne, te pUrNa jAgRta lokonAM nAma laine bolAvuM chuM. je jAgRta che tenI bhajanA zikhavADIe chIe. je jAgRta che tene yAda karo to tamArI jAgRti vadhe. emAM jeTalA jAgRta thai gayA ne jeTalA jAgRta che atyAre temane namaskAra bolAvyA che ane temAMya hAla je jAgRta che temanI vadhAre paDatI vAta che ne thai gayA temanI sAdhAraNa vAta che. A namaskAra to badhA jAgRtone rAjI kare che, vinaya kare che, premabhAva kare che. A to 'sAyanTiphika' che. te jevuM ahIM badhA kare che evuM ApaNeya karIe to ApaNI upara 'jJAnI puruSa' rAjI thAya. potAnuM doDha DahApaNa ghAle ke pAchuM bagaDayuM. ApaNI duniyA to eka che, paNa evI bIjI duniyA sAthe 'jJAnI puruSa'nA tAra joinTa che. atyAre je saMpUrNa jAgRta che tenI joDe ame sAMdho meLavI ApIe chIe, amArAthI thoDeka aMze vizeSa jAgRta che temanI joDe tamAro sAMdho meLavI ApIe chIe. te sAMdho meLavavavAthI temanI joDe oLakhANa thai jAya. bhAvatidrA TALo ! 'jJAnI puruSa' tethI AkhA jagatane bhAvanidrAmAM che ema kahe che. A dhaMdho-rojagAra kare, emAM paisA kamAvavAmAM paDayA, te eka bAjunI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 nidrA UDI ne bIje badhe bhAvanidrA ! tethI dharmano eka chAMToya pAmyo nathI. dharma to, rAtreya eka kSaNa paNa bhAvanidrA thavA nA de. sarva prakAranA bhAva utpanna thAya evo A loka che, emA bhAvanidrA nA AvavI joie. dehanidrA Avaze to cAlaze. praznakartA : bhAvanidrA ja Ave che, dAdA ! dAdAzrI : ema kema cAle ? A Trena Ave tyAre kaMi nidrA nathI AvatI. A Trena to eka avatAranuM maraNa lAve, paNa bhAvanidrA to anaMta avatAranuM maraNa lAvaze. citravicitra bhAva utpanna thAya evuM A jagata che. emAM tAre tAruM samajI levAnuM che. jo tane bhAvanidrA haze to jagata tane coMTaze. jayAM bhAvanidrA Ave tyAM ja pratikramaNa karavuM. sAcI samAdhi, jAgRti sahita ! hera' jAgRta hoya. tene UThatAM, besatAM, khAtAM, pItAM, paNa kharI samAdhi nA jAya. Adhi-vyAdhi-upAdhimAMya niraMtara rahe te kharI samAdhi. ene sahaja samAdhi kahevAya, nirvikalpa samAdhi kahevAya. '' koNa ? jANya, jAgRti khUle ! praznakartA : sAmAnyapaNe jAgRti kone kahevAya ? dAdAzrI : divasa to Akho jAya che. temAM khAvAnuM, pIvAnuM, cApANI vagereno hisAba maLI rahe che. te Akho divasa, jAgRti nahIM hovAthI kazAmAM ne kazAmAM, koi paNa viSayamAM gUMcavAyelo rahe che. tame je jAgRti samajo cho te jagata saMbaMdhI koi eka viSayamAM paDyo hoya tene kaho cho. te to 'sajekTa' jAgRti kahevAya. jagatanA lokone to viSaya ane lakSmImAM ja jAgRti hoya; jayAre yathArtha jAgRti to dareka jagyAe hoya, sarvagrAhI hoya. AkhA jagatanI tamAma prakAranI kriyAo ekAgratA karavA mATe che ane je kriyAthI vyagratA thAya to te ApaNe avaLo upacAra karyo kahevAya. japa-tapa vagere ekAgratA mATe che. jene ekAgratA nA rahetI hoya teNe japayoga karavo joie, bIjuM karavuM joie, trIjuM karavuM joie. jema jema ekAgratA vadhatI jAya tema tema bhAvanidrA pAtaLI thatI jAya. koi ne bhAvanidrA pAtaLI hoya, koine gADha hoya. pANI reDIe, Ama halAvIe toya nA jAge, tevI gADha bhAvanidrAmAM loko paDayA che. ame jayAre svarUpanuM jJAna ApIe chIe tyAre jarAka AMkha khUle che. tyAre ene dekhAya che ke huM to A badhAthI judo chuM. pachI jema jema amArI joDe bese che tema tema AMkha khUlatI jAya che. pachI saMpUrNa jAgRti thAya. mATe AtmAne jANavo paDaze. AtmA jANyA vagara to tyAM AgaLa koi pesavA nahIM de. akartApada, tyAM saMpUrNa jAgRti ! A dharmamAM moTAM moTAM vAkyo lakhe teya bhAvanidrA. koine dehanI samAdhi varte, te to mananA tharamAM paDI rahe, bAkI samAdhi to tenuM nAma ke dareka prakAranI jAgRti rahe; mana, vacana, kAyAthI vALavALanI jAgRti rahe. praznakartA : mananI samAdhimAM AnaMda kyAMthI Avyo ? dAdAzrI : e to mAnasika samAdhi che. bAkI kharI samAdhi to saMpUrNa jAgRti sahita hoya. saMpUrNa jAgRtano AcAra 'varlDa'mAM UMcAmAM UMco hoya. jema jAgRti vadhatI jAya tema jagata vistRta rahe, tema chatAMya e jagatamAM to sArAmAM sAruM kAma karI batAve, jeTalI jAgRti eTaluM tamane sukha vartaze. jeTalI jAgRti eTalI tamane mukti vartaze. jeTalI jAgRti eTalo tamane mokSa vartAze. jAgRti e ja mokSa. A sthaLa jAgRta thavA mATe ja che. ahIM ame jagADIe ja chIe. jema premabhagna mANasa mananA koi khUNAmAM UtarI jAya tema A samAdhivALA mananA koI khUNAmAM UMDA UtarI jAya ne temAM ja AnaMda mANe. kharI samAdhi kone kahevAya ? ke bahAra saMpUrNa jAgRta ne aMdareya saMpUrNa jAgRta hoya. 'evarI praznakartA: AtmAne jANyo kayAre kahevAya ? kartApada chUTI jAya tyAre ? Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 15 AptavANI-4 upayoga. jAgRti bIjAmAM nA pesI jAya, jema ke saMsAramAM naphAkhoTamAM ke eka ja jagyAe jAgRtine nakkI rAkhe te upayoga ! jayAM jAgRti varte te upayoga; paNa e upayoga zubhAzubhano upayoga kahevAya. ane zuddha upayoga kone kahevAya ke je zuddhAtmAne aMge ja upayoga goThavelo hoya. 'jJAnI puruSa'nI AjJAmAM upayoga rahyo, 'rIyala' "rIleTiva' jotA jotA cAle to jANavuM ke chellI dazA AvI gai. A to rastAmAM DAphoLiyAM mAre ke "sTIla TreDiMga kuM, phalANI kaMpanI, jo A kevuM che !" Ama bIjA upayogamAM rahe te azubha upayoga kahevAya. ne upayoga dharmane mATe hoya to sAro. ane zuddha upayoganI to vAta ja judIne ? akrama vijJAta thakI jAgRti ! dAdAzrI : 'huM A karuM chuM" e bhAna tUTI jAya tyAre AtmA jANyo kahevAya. Akho divasa bhUlo dekhADa dekhADa kare te AtmAnubhava. 'huM A saMsAra calAvuM chuM." e bhAna nathI tamane ? praznakartA : e to enI meLe cAle che ! dAdAzrI : e to jayAre sAruM thAya, koi vakhANe ke "are, AmaNe A kevuM sarasa karyuM.' tyAre kahe, "meM karyuM hatuM. ane khoTuM thAya tyAre kaheze, "A mArA karmanA udaya pharI vaLyA che.' AkhuM jagata AvuM bole che. kartApada koi kALeya chUTe nahIM. badhuM chUTaze paNa kartApada nahIM chUTe. kartApadanuM bhAna tUTe nahIM tyAM sudhI ahaMkArI kahevAya ne ahaMkAra eTale bhrAMti. saMpUrNa bhrAMtivALAne 'tyAM' pesavA nA de. kartApadanuM bhAna tUTI javuM joie ke nA tUTI javuM joie ? zuddhAtmA bole kharA, paNa tethI kAMi vaLe nahIM. e to kartApadanuM bhAna tUTe ne kartA koNa che e samajAya pachI kAma AgaLa cAle. nahIM to kema cAle ? jayAM sudhI kartApada che tyAM sudhI adhyAtmanI jAgRti ja gaNAtI nathI. kartApada chUTayA sivAya koi bApoya pesavA de ema nathI mokSanA daravAjAmAM ! 'caMdulAla chuM" e brAMti tUTI javI joie ane kartApada chUTI javuM joIe. pachI nATakIya kartApada rahe. 'DrAmeTika' kartApada eTale zuM ? meM karyuM' ema kahe. jema bhartuharI rAjA nATakamAM bole ke "rAjA chuM.' paNa joDe 'huM lakSmIcaMda chuM ne ghera jaIne khIcaDI khAvAnI che e bhUlI nA jAya. evI rIte tame 'huM zuddhAtmA chuM' ema bhUlI nA jAva. ne "A meM karyuM' ema bolo e 'DrAmeTika' kahevAya. kartApadanuM bhAna tUTI javuM joie. nahIMtara zuddhAtmA to loko gA gA kare ja che ne ? zAstramAM to lakhyuM ja che ughADuM, evuM e zAstra gA gA kare paNa ethI kaMi eno dahADo vaLe ema nathI. evuM to anaMta avatArathI gAyuM che. upayoga zuM ? jAgRti zuM ? praznakartA : upayoga ane jAgRti e be samajAvo. dAdAzrI : jAgRtine amuka jagyAe nakkI karavI enuM nAma A jagatanI jAgRti te paugalika jAgRti kahevAya che. A saMsAranI jAgRti jene hoya te bahu hoziyAra mANasa hoya, Akho divasa jAgRta ne jAgRta. e jAgRtimAM sahejeya pramAda nA hoya to te paNa paugalika jAgRti kahevAya che, enuM phaLa saMsAra Avaze. ane ApaNI 'A' jAgRti che enuM phaLa kevaLajJAna che. ahIMnI kriyAone joIne lobhAzo nahi, ahIMnI kriyAo badhI ahIMnI ahIM vaTAi javAnI che. kriyAo ahIMnI phaLavALI, 'keza' phaLavALI che. tethI ame koIne tyAga nathI karAvyo ne ? ane 'A' vijJAne zodhakhoLa karI che badhI ke "jagata zuM che ne zuM nathI ? zene AdhAre A badhuM cAle che ?" e anaMta avatAranI A amArI zodhakhoLa ame khullI mukIe chIe. nahIM to vaLI kalAkamAM mokSa thayelo sAMbhaLyo che koinoya ? karoDo avatAre je ThekANuM nA paDe te ame kalAkamAM ja tamane svarUpanuM bhAna karAvaDAvIe chIe. AkhA varlDane kabUla karavuM paDe evuM A vijJAna che. 'jagata zuM che ? zuM nathI ? ahIM phaLa ApanAruM zuM che ? ne tyAM phaLa ApanAruM zuM che ? keTalA bhAgamAM cetana che ne keTalA bhAgamAM nizcetana che ? jagata koNa calAve che ?" e badhI amArI zodhakhoLa che. Agraha mAtra bhAvanidrA ja !! jayAM sudhI mANasane koI paNa prakArano Agraha che tyAM sudhI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 mANasa bhAvanidrAmAM ja che. Agraha e mokSe jatAM khoTI vastu che. ema jayArathI jANe tyArathI jAgRti zarU thAya che. atyAre to Agraha ja nahIM, paNa matAgrahI-durAgrahI thai gayA che. jAtino Agraha hoya tene kadAgrahI kahyA. te bahu jokhamakAraka nathI. paNa matano Agraha eTale matAgraha, eTale ke 'huM jaina, huM vaiSNava, huM sthAnakavAsI, huM derAvAsI, huM digaMbara' e bahu ja jokhamakAraka che. hitAhitano viveka-teya jAgRti ! kare. hindustAnanAM lokone te AvuM hotuM haze ? hindustAnano mANasa jo puro jAgRta thAya to AkhA varlDane AMgaLI upara nacAve ! A to aNahakkanI lakSmI ne aNahakkanA viSayanI ja pAchaLa paDayA che. paNa ene khabara nathI ke jatI vakhate nanAmI kADhe che, ne nAma paranuM beMka belensa badhuM kudaratanI japtImAM jAya. kudaratanI japtI eTale 'rIphanDa' paNa nA maLe. sarakAre lai lIdhuM hoya to rIphanDeya maLe. paNa A to kudaratanI japtI ! mATe ApaNe zuM karI levuM joie ? AtmAnuM bhale nA samajo, paNa paralokanuM to karo ! paralokanuM bagaDe nahIM evuM to rAkho!! A loka to bagaDelo ja che, emAM kaMi barakata che nahIM. hitAhitanuM bhAna hoya ke mAre joDe zuM lai javAnuM che, eTaluM ja jo e vicArato hoyane toya ghaNuM che. jJAnIo jAgRta tyAM jagata...... vItarAgono mArga zuM kahe che ke koine tame 'e khoTo che' ema kahezo to tame ja khoTA cho. enI dRSTiphera che eTale evuM ene dekhAya, emAM eno zo doSa ? koi AMdhaLo bhIMtane athaDAya pachI AMdhaLAne Thapako apAto haze ke dekhAtuM kema nathI ? alyA, dekhAtuM nahotuM eTale to e athaDAyo. evuM A jagata AkhuM ughADI AMkhe UMdhe che. A badhI kriyAo thAya che te badhI UMghamAM ja thAya che. svapnamAM A badhuM thai rahyuM che ane manamAM zuMya mAnI beThA hoya ke ApaNe keTalI badhI kriyAo karI rahyA chIe. paNa A svapnAnI kriyAo kAma lAgaze nahIM, jAgRtinI kriyAo joize. A to ughADI AMkhe UMdhe che. jAgRta to koNa hoya ? potAnAM hitAhitanuM bhAna hoya che. AkhuM jagata mAnI beThuM che ke hitAhitanuM bhAna mane che, paNa e hitAhitanuM bhAna kahevAya nahIM. potAnuM ja ahita karI rahyo che, je lakSmI bhegI karavA mATe rAtadahADo hitAhita khoLe che te loka saMjJA che. tenAthI rAtadA'Do khAi-pIne paisAnI pAchaLa ja paDayo rahe che. te juone, 'oNna'nA vepAra mAMDayA che ! A hindustAnamAM te vaLI 'oNna'nA vepAra hotA haze ? khAnagI je je kArya karIza te adhogati che. hindustAnamAM janmelo to janmathI ja sAMsArika jAgRti amuka aMze laine Avelo hoya. eka to sAMsArika jAgRti ne pAcho kaLiyuga, te kaLa vaLe nahIM. satayuga hoya to to kaLa vaLe. A nAnAM chokarAMne emane emanAM ramakaDAM saMbaMdhI ja jAgRti hoya, tema A lokone to "inkamaTekSa' ne 'selaTekSa'nI ja jAgRti, paisA saMbaMdhI ja jAgRti Akho dahADo rahyA praznakartA : kRSNa bhagavAne kahyuM, 'jayAM jagata jAge che tyAM ame UMghIe chIe ne jayAM jagata UMdhe che tyAM ame jAgIe chIe." e nA samajAyuM. e samajAvo. dAdAzrI : jagata bhautikamAM jAge che tyAM kRSNa UMdhe che ne jagata UMghe che tyAM kRSNa bhagavAna jAge che. chevaTe adhyAtmanI jAgRtimAM AvavuM paDaze. saMsArI jAgRti e ahaMkArI jAgRti che, ne nirahaMkArI jAgRti enAthI mokSa che. caMcaLatA ja duHkhanuM kAraNa ! manuSyanI be prakAranI jAgRti, eka sthiratAnI jAgRti ne eka caMcaLatAnI jAgRti. manuSya caMcaLatAnI jAgRtimAM vadhI gayo che, sthiratAnI jAgRtimAM eka Takoya jAgRta thayo nathI. ane caMcaLatAnI jAgRtimAM koi 10 TakA, koi 15 TakA, koi 20 TakA, koi 30 TakA jAgRta thayo hoya. caMcaLatAnI jAgRti jAnavara banAve ane sthiratAnI jAgRti mokSamAM lai jAya. je jAgRtithI sthiratA vadhe che e jAgRti Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 dAdAzrI : amAreya mana to kharuM mana nA hoya to to 'ebsanTa mAinDeDa' kahevAya. amAruM mana bahu prakhara hoya. upara eTamaboMba paDe tevuM lAgatuM hoya toya e hAle kare nahIM, caMcaLatA nAmeya nA hoya. mana sthira vege pharyA kare. ane tamAre to jema A goLano TukaDo paDayo hoya ne A mAkhI enI AjubAju bhamyA ja kare evuM tamAruM mana koi cIjane dIThuM eTale bhamyA ja kare enI pAchaLa. sAcI. A amerikano pAra vagaranA caMcaLa thai gayA che, te mahAna duHkhamAM sapaDAyA che. emanAM duHkho to raDavAthIya jaze nahIM, ApaghAta karazo toya jaze nahIM evAM duHkho UbhAM thai rahyAM che. pote potAnI ja jALamAM phasAyA che. thoDA vakhata pachI tyAM bUmAbUma thai jaze. haju to "igoijhama" kare che. caMcaLatA vadhe eTale phasAya. caMcaLatA vadhe eTale zuM kare ? hAive paranA 67mAM mAila upara, bIjA phalAMga para tyAMthI phona karavAnuM kaMi sAdhana nathI to tyAMthI phona karavAnuM sAdhana goThavo ema kahe che, "alyA, kema bIjA phalAMga upara ja goThavavuM che ?" tyAre kahe ke, "pahelA phalAMga upara che, trIjA phalaMga upara che, paNa bIjA pharlAga upara phona karavAnuM sAdhana nathI !! juo to kharA, keTalI badhI caMcaLatA thai gai che ! A 'meDanesa' che ! ATaluM badhuM khAvAnuM, pIvAnuM che, chatAM varlDa AkhuM "meDanesa'mAM paDayuM che. loko duHkhI, duHkhI ne duHkhI! "paramenanTa" duHkhI !! eka kSaNavAreya sukhI nahIM !! jayAM sudhI sthiratAnI zakti utpanna thAya nahIM tyAM sudhI sukhI kevI rIte hoi praznakartA : e caMcaLatA kADhavI kema karIne ? dAdAzrI : have jJAna pachI tamAre caMcaLatA kADhavAnI jarUra nA hoya ne ? tamAre to joyA karavAnuM. meM to tamane jJAna ApyuM che. te 'tamAre" e caMcaLatA zuM kare che te "joyA' ja karavAnuM. bAkI jagatanA loko to, mananI sAthe pote paNa rame che. mana nAce tyAre e paNa nAce che. alyA, mana nAce che. 'enA nAca joyA kara ne ! A to 'tame'ya e nAcanI sAthe nAco cho. gamato vicAra Ave eTale 'tame" nAcavA lAgI jAva ane nA gamato Ave eTale enI joDe jhaghaDo ke 'tuM kyAM Avyo ? tuM kyAM Avyo ? nA gamatA vicAra Ave tyAre to khabara paDI jAya ne ke mana kharAba che te kharAba vicAro kare che. kharAba vicAro Ave te ghaDIye "DIprezana' AvI jAya ne sArA vicAro Ave tyAre 'elIveTa' thai jAya. huM to tamane evA taiyAra karavA mAguM chuM ke varlDamAM koi mANasa tamane "DIpresa' karI zake ja nahIM. tamane "DIpresa' karavA Avyo hoya e pote ja "DIpresa thaIne cAlyo jAya ! zake? praznakartA : be vicAronI vacamAM sthiratA hoya kharI ? dAdAzrI : evuM che ne, e sthiratA badhI nakAmI che. e 'pekiMga'nI sthiratA, kazI kAmanI nathI. e sthiratA to, sthiratA nA kahevAya ne ? sthiratA to aDaga hovI joie. uparathI eTama boMba paDavAno hoya toya paNa sthiratA nA tUTe, enuM nAma sthiratA, jagatanuM mana caMcaLa che. amAruM mana sthira vege pharyA kare, eTale ke jema ahIM be hajAra mANaso hoya ne ApaNe emane 'zeka henDa' karavAnA hoya to te "zeka henDa' karatA jAya ne AgaLa cAlatA jAya. evI rIte amArA mananA vicAro 'zeka henDa' karI karIne jAya. koi vicAra Ubho nA rahe. eka sekanDa paNa Ubho nA rahe ! ane tamAre eka vicAra pA kalAka Ubho rahe, aDadho kalAka Ubho rahe. Ubho rahe ke nA Ubho rahe ? praznakartA : suSuptimAM sthiratA jevI sthiti hoya ? dAdAzrI : sthiratA jevuM kazuMya nahIM ! A 'mazIna' bahu garama thAya eTale ene baMdha karI ThaMDu karI daie chIene ? evuM A suSuptimAM baMdha rahe che, mana AkhA dahADAnuM garama thayeluM hoya te baMdha thai jAya che. UMgha e badhI mazInarIne ThaMDu pADe che. praznakartA: jJAna levAnI icchA thai e svarUpa jAgRti kahevAya ? praznakartA: hA, Ubho rahe che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 dAdAzrI : e svarUpa-jAgRtinA saMyogo bhegA thayA kahevAya. pahelAM svarUpa jJAna meLavavAnI icchA thavI e eka saMyoga bhego thayo, pachI 'jJAnIpuruSa' bhegA thAya. svarUpajJAna meLavavAno saMyoga bAjhe to ja kAma thAya evuM che, paNa e badhuM 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che. ////////// (2) dhyAna dhyAtatuM svarUpa ! praznakartA : jaina dharmamAM dhyAna kema nathI ? dAdAzrI : jaina dharmamAM cAreya dhyAna che, te enI meLe ja thAya che. dhyAna karavAnuM nA hoya. praznakartA : dhyAna kone kahevAya ? dAdAzrI : sAMsArika kriyAo karatAM ja dhyAna thAya. ane tamAre to dhyAna eka jagyAe besIne karavuM paDe che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : e to ekAgratA kahevAya. dhyAna to darekane thayA ja kare. dhyAna kone kahevAya ? hamaNAM koi tamane gALa Ape ke tamArAmAM akkala nathI.' eTaluM ja bole to tamane raudradhyAna thAya. te enI meLe ja thAya koi godo mAre to dhyAna utpanna thai jAya. praznakartA : A dhyAna kevI rIte thAya ? enuM 'sTeja' kevuM ? Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 24 AptavANI-4 tame muMbaI javAnuM nakkI karyuM ne muMbainI TikiTa lIdhI eTale gADImAM muMbainuM dhyAna tamane saheje rahe ja. - dhyAnamAM dhyAtA nakkI thavo joie ne dhyeya nakkI thavuM joie. tame pote dhyAtA ne nakkI kareluM dhyeya, A baMnenuM anusaMdhAne rahe e dhyAna kahevAya. dhyeya ane dhyAtA tanmayAkAra thAya e dhyAna kahevAya. dhyAtA to tame cho ja, dhyeyanI jagyAe tame zuM mukeluM che ? praznakartA: 'konsanTezana' karavAnuM che te. 'sva' upara ja karavAnuM dAdAzrI : koie kahyuM ke, 'tame A badhuM UMdhuM karI nAMkhyuM.' te vakhate je tamane ahIM asara thAya che, gusso Ave che e raudradhyAna che. koi phero manamAM ema thAya ke, 'have mAruM zuM thaze ?" e ArtadhyAna. 'khAMDano kaMTrola Avyo, khAMDa lAvyA nathI, have zuM thaze ?" e badhuM ArtadhyAna. ArtadhyAna ne raudradhyAna roja thayA ja kare che. ane dharmadhyAna to samajyo ja nathI. ane cothuM zukladhyAna, e to pratyakSa mokSanuM kAraNa che. praznakartA : mananI zAMti mATe dhyAna kare che te zuM che ? dAdAzrI : kyA dhyAna kare che ? praznakartA : "meDiTezana' kare che ne ! dAdAzrI : e to badhI mAdakatA che, emAM bahu phAyado nathI. praznakartA : to phAyado zemAM che ? dAdAzrI : phAyado to potAnuM svarUpa jANIe ke, 'huM koNa chuM?" eTale pachI kAyamanI zAMti, pachI gajavuM kApI le ke game te kare toya kazuM thatuM nathI. praznakartA : eka jagyAe sthira beThA vagara dhyAna thai zake ? dAdAzrI : hA, "sva" upara ja karavAnuM che. paNa 'sva'ne samajayA vagara zI rIte thAya ? sva'zuM che te samajavuM paDaze ne ? "sva" pustakamAM nathI raheluM, koi zAstramAM nathI lakheluM. zabdarUpe lakheluM haze, paNa je kharekhara che e to zabdarUpe nathI. eTale tame ene zI rIte nakkI karo ? praznakartA : "sapojha" karIne nA nakkI thAya ? dAdAzrI : amadAvAda javuM che ne "sapojha' karIne uttarane badale dakSiNamAM cAlIe to e "sapojha kema cAle ? 'regyulara sTeja'mAM 'sapojhIzana' hovuM joie. 'sapojha' enI 'bAunDrI'mAM hovuM joie, AuTa opha bAunDrI" nA hovuM joie. dhyAna to tyAre thAya ke dhyeya svarUpe oLakhavuM joie ne pote dhyAtA svarUpa thavuM joie. 'huM caMdulAla chuM" e rIte tame dhyAtA thAva cho ne ? caMdulAla to tamAruM nAma che. tame dhyAtA zI rIte thAva cho ? praznakartA: 'huM zuddhAtmA chuM' e rIte. dAdAzrI : zuddhAtmA te koNa paNa ? enuM bhAna thayeluM che tamane ? praznakartA : nA, nathI thayeluM. dAdAzrI : to AtmAnuM bhAna thayA vagaranuM kaho, to te badhAM gappAM kahevAya. AtmAnuM bhAna thavuM joie. bhAna nA thayuM hoya to paNa pratIti to besavI ja joie, ane te pratItiya tUTe nahIM evI hovI joie dAdAzrI : dhyAna to hAlatAM, cAlatAM, sAMsArika kriyAo karatAM thayA ja kare. ArtadhyAna ne raudradhyAna rAta-dahADo loko kare che. devagatimAM javAnuM dhyAneya hAlatAM-cAlatAM thai zake ane mokSe javAnuM dhyAneya hAlatAM-cAlatAM thaI zake. dhyAta : dhyeya, dhyAtAnuM anusaMdhAna ! praznakartA : dhyAnanuM udbhavasthAna zuM che ? dAdAzrI : dhyAnano artha zuM ke koI paNa dhyeya nakkI karavo ne tenI joDe sAMdho lagADe te dhyAna, jeTalI vAra sAMdho rahe teTalI vAra dhyAna rahe. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 25 AptavANI-4 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna thAya tyArathI ja enuM dhyAna enI meLe ja rahyA kare, tamAre karavuM nA paDe. jayAM kaMI paNa karavApaNuM che te to saMyogone AdhIna che. saMyoga hoya to thAya ne nA hoya to nA thAya. ane A to zuddhAtmAnuM eka phero bhAna thayuM ke dhyAna enI meLe utpanna thAya ja. eka hIro koi jagyAe mUkayo hoya ne tame ekalA ja jANatA ho to te tamArA khyAlamAM hoya ke amuka jagyAe mUkyo che, to tamAruM dhyAna tyAM rahyA ja kare ! sAsarImAM beThA ho toya tamAruM dhyAna tyAM hoya. bhUlI jAva te ghaDIe pratItirUpe hoya. nahIM to khyAlarUpe to hoya ja. dhyAnano bhAi ja khyAla che ! dhyAna eTale koine AvaDe nahIM, enuM nAma dhyAna. je karavAmAM Ave che te ahaMkAre karIne che. tethI te dhyAna nA kahevAya, e ekAgratA kahevAya. jayAM ahaMkAra hoya nahIM tyAM dhyAna hoya, dhyAna ahaMkAre karIne thai zake nahIM. dhyAna to samajavA jevI vastu che, karavAnI nathI. dhyAna ane ekAgratAmAM bahu phera. ekAgratA mATe ahaMkAranI jarUra. dhyAna to ahaMkArathI nirlepa che. ahaMkAra ghaTe vadhe te tamArA dhyAnamAM rahe ke nA rahe ? praznakartA : hA. ahaMkAra-dhyAnamAM nahIM paNa jyiAmAM ! dAdAzrI : ahaMkAra vadhyo ke ghaTayo te dhyAnamAM rAkhe enuM nAma dhyAna kahevAya. ArtadhyAna ne raudradhyAnamAM paNa ahaMkAra vaparAto nathI. praznakartA : dharmadhyAnamAM ahaMkAra kharone ? praznakartA : dhyAna mAre kevI rIte dharavuM ? barAbara thatuM nathI. mAre zIkhavuM che. dAdAzrI : dhyAna tame karo cho ke bIjuM koi kare che ? praznakartA : huM karuM chuM. dAdAzrI : koi vakhata nA thAya evuM bane kharuM ? dAdAzrI : temAMya ahaMkAra nahIM. dhyAnamAM ahaMkAra nathI, kriyAmAM ahaMkAra che. praznakartA : raudradhyAna ne ArtadhyAnamAM nimitta to ahaMkAra kharo praznakartA : hA, bane. dAdAzrI : enuM kAraNa che. jayAM sudhI 'Apa caMdulAla' cho.' tyAM sudhI koi 'kAma karekTa' thAya nahIM. 'tame caMdulAla cho' e keTalA TakA sAcI vAta haze ? praznakartA : so TakA. dAdAzrI : jayAM sudhI A 'roMga bIlIpha' che tyAM sudhI 'meM ATaluM karyuM. Ama karyuM.' e 'igoijhama' che. jayAM jayAM karo teno kartApaNAno 'igoijhama" thaze ane kartApaNAno 'igoijhama' vadhaze tema bhagavAna cheTA thaze. jo tamAre paramAtmApada jANavuM hoya to 'igoijhama' jaze to kAma thaze. dAdAzrI : nimitta ekaluM ja nahIM, paNa kriyA paNa ahaMkAranI che. kriyA e dhyAna nathI. paNa kriyAmAMthI utpanna thatuM pariNAma e dhyAna che. ane je dhyAna utpanna thAya che temAM ahaMkAra nathI. ArtadhyAna thaI jAya, temAM 'huM ArtadhyAna karuM chuM' ema nA hoya, tethI dhyAnamAM ahaMkAra nA hoya. ahaMkAra 'bIjI jagyAe" vaparAya tyAre dhyAna utpanna thAya. praznakartA : dhyAnamAM ahaMkAra nathI, kartA nathI, to kaI rIte baMdhAya ? dAdAzrI : ArtadhyAna thayA pachI 'meM ArtadhyAna karyuM' e mAne, tyAM kartA thAya che, ne tenuM baMdhana che. praznakartA : Ape kahyuM ke dhyeya nakkI thAya ane pote dhyAtA thAya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 dhyAtanAM pariNAma ! tyAre dhyAna utpanna thAya. temAM ahaMkAranI jarUra nahIM ne ? dAdAzrI : emAM ahaMkAra hoya ke nA hoya. nirahaMkArI dhyAtA hoya ne to zukladhyAna utpanna thAya ane nahIM to dharmadhyAna thAya ke Arta ke raudradhyAna thAya. praznakartA : eTale dhyAtApada ahaMkArI hoya ke nirahaMkArI hoya, paNa enAM pariNAma svarUpa je dhyAna utpanna thAya temAM ahaMkAra nathI ? dAdAzrI : hA, ane zukladhyAna pariNAma Avaze tyAre mokSa thaze. praznakartA : dhyeya nakkI thAya che, temAM ahaMkArano bhAga kharo? dAdAzrI : dhyeya ahaMkAra ja nakkI kare che. ane mokSano dhyeya ane dhyAtA nirahaMkArI, eTale zukladhyAna kahevAya. praznakartA : dharmadhyAnanAM dhyeyamAM ahaMkAranI sUkSma hAjarI kharI ? dAdAzrI : kharI. ahaMkAranI hAjarI vagara dharmadhyAna thAya nahIM ne ? praznakartA : Arta, raudra ne dharmadhyAna e pudgala pariNati kahevAya dhyAnanuM phaLa Ave che. raudradhyAnanuM phaLa zuM ? to ke mahIM rAkSasI vRtio utpanna thAya. praznakartA : vRti pramANe karma thavAnAM ne ? dAdAzrI : e kharuM che. paNa pahelAM vRtio kyAMthI thAya che ? dhyAnamAMthI. ArtadhyAna ne raudradhyAna e badhAM jAnavaramAM ke narkagatimAM jAya evAM dhyAna che. pachI tyAM AgaLa ene e karmo bhogavavAM paDe. praznakartA: 'zaTa eTa sAiTa' pratikramaNa kare che te paNa eka jAtanuM dhyAnanuM parivartana ja che ne ? dAdAzrI : hA. e dhyAnanuM ja parivartana che. praznakartA: 'zUTa' karyuM eTale eNe pudagalane naSTa karyuM, je 'vyavasthita'mAM hatuM temAM Dakhala karI. to bIjo janma thAya te kevo Ave ? dAdAzrI : eya enA jevo ne jevo ja Ave. je liMka che evI ne evI ja Ave. praznakartA : je 'zUTa' karIne pheravI nAkhe che, tenuM eTaluM ja AyuSya dAdAzrI : hA. e pudgala pariNati kahevAya ane zukladhyAna e svAbhAvika pariNati che. praznakartA : eTale zukladhyAna e AtmAnuM pariNAma kahevAya ke ? dAdAzrI : hA. praznakartA : zukladhyAna hoya to emAMthI je karmo thaze te sArAM thaze ane dharmadhyAnamAM hoya to enAthI thoDAM UtaratAM thaze e vAta kharI ? dAdAzrI : zukladhyAna hoya ne to karmo kramika mArgamAM thAya nahIM; A to akrama mArga che eTale thAya che. teya paNa potAne kartApaNe nathI thatAM, nikAlI bhAve thAya che. A to karma khapAvyA sivAya 'jJAna prApta thayeluM che ne ? dAdAzrI : e AyuSya enuM ahIMyAM tUTI javAnuM hatuM, eTale te ghaDIe tUTavAnAM badhAM 'sarakamasTenziyala eviDansa' bhegAM thAya ne AyuSya UDI jAya, bhamaraDo jhaTapaTa pharI jAya ! AtmadhyAne ja samAdhi ! potAnA svarUpanuM dhyAna ene dhyAna kahevAya. bIjA dhyAna je karavA jAya che e to kaye gAma lai jaze tenuM ThekANuM nathI. e to ekAgratA che. bhagavAne zuM kahyuM ke, khIcaDInuM dhyAna rAkhaje, dhaNInuM dhyAna rAkhaje, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 nahIM to pachI svarUpanuM dhyAna rAkha. e sivAyanA bIjAM dhyAna zuM topane bAre caDhAvavAM che ? A samAdhi mATe bIjAM dhyAna zuM karavAM che ? AtmAmAM Ave to niraMtara samAdhi rahe tema che ! 29 A dhyAna karavAnuM kahe che, besIne zvAsa UMcA-nIcA nIkaLe tenI para dhyAna rAkhavAnuM kahe che. te jayAre zarIra para dAha UpaDe tyAre thAya e dhyAna ? nA, dhyAna ughADuM nA hoya, zabdo ke kriyAo ughADI hoya. rAgadveSa ochA karavA mATe dhyAna karavAnuM hotuM haze ? rAgadveSa ochA karavA mATe vItarAga vijJAna jANavAnuM che. ////////// (3) prArabdha - - puruSArtha puruSArtha kone kahevAya ? dAdAzrI : tame zo puruSArtha karo cho ? praznakartA : dhaMdhAno. dAdAzrI : e to puruSArtha nA kahevAya. jo pote ja puruSArtha karato hoya to napho ja lAve, paNa A to khoTa paNa jAya che ne ? e puruSArtha nA kahevAya. e to dorI vIMTelI te Utare, ene puruSArtha kema kahevAya ? tame puruSArtha karo cho to khoTa kema khAo cho ? praznakartA : e to evuMya thai jAya. kyAreka nukasAna paNa thAya. dAdAzrI : nA. puruSArtha karanArAne to kyAreya khoTa nA jAya. A puruSArtha karyo e koNa bole che ? AkhuM 'varlDa' 'Topsa' che. A to prakRti nacAve tema nAce che ne kahe che 'huM nAcyo !' A ATaloka ja 'zaoNka' Ape to hADakAM ne badhuM bahAra nIkaLI jAya. A pustaka vAMce, zAstro vAMce che teya puruSArtha nathI. e badho naimittika puruSArtha che. sAcA puruSArthane koi samajyuM ja nathI. 'huM chuM, huM chuM' kare che. alyA, saMDAza Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 32. AptavANI-4 javAnI sattA nathI ne tuM che bhamaraDo ! A to zvAsa nAkethI levAya che. zvAsa levAnI potAnI zakti nathI ne eka ucchavAsa kADhavAnIya A bhamaraDAmAM zakti nathI. A to kaheze ke, 'zvAsa lauM chuM.' te rAtre tuM UMdhe che tyAre zvAsa koNa le che ? tane jJAna che ne ke A nAka baMdha karyuM to zuM thAya ? A 'mazInarI' evI goThavAyelI che ke e zvAsa mahIMthI le che. ane pachI e ja 'mazInarI' zvAsa pheMke che. tyAre A loka kahe che ke, 'huM lAMbo zvAsa lauM chuM ne huM TUMko zvAsa lauM chuM!" A to tane 'tuM koNa che" enuM ja bhAna nathI, A to dorI vIMTAya che ne bhamaraDo phare che, emAM 'huM pharyo' kaheze. 'varlDa'mAM jhADe javAnI sattAye koine nathI, amane paNa nathI. A 'puruSArtha, puruSArtha' karo cho, te jIvatAno ke marelAno ? puruSa thayA vagara puruSArtha zI rIte thAya ? tame jene AtmA mAno cho e to nizcetanacetana che. A puruSArtha koNa kare che ? praznakartA : e to huM ja karuM ne ! dAdAzrI : paNa 'huM koNa ?" A to 'huM' e ja bhamaraDo che ne ! ane bhamaraDo te zuM puruSArtha karavAno che ? ane jo pote puruSArtha karI zakyA hota to koi mare ja nahIM paNa A to bhamaraDo game tyAre Tapa thai jAya. A bhamaraDo 'DaoNkTarane kahe, 'sAheba, mane bacAvo. alyA, DaoNkTarano bApa marI gayo, mA marI gai, emane e nA bacAvI zakyo to tamane zuM bacAvavAno hato e ? DokTaranA bApAne gaLe gaLapho bAkyo hoya to ApaNe kahIe ke, 'tame ATalAM ATalAM oparezano karIne peTamAMthI gAMTho kADhI lo cho, te A jarAka gaLapho ja kADhI lo ne ?" tyAre e kahe ke, "nA, ema karavAthI to e khalAsa thai jAya.' te A bejavAbadArapaNe kahe che ke, "meM bacAvyo." alyA, nanAmI nA nIkaLavAnI hoya to ema bola. tuM pahelAM tArI nanAmI baMdha kara ! A to kyAMya TeDa thai jazo ! mATe vAtane samajo. pAyatamAM puruSArtha keTalo ? A atyAre nAsto ahIM Avyo che te khAvAmAM zo puruSArtha karavo paDe? jo A khAvAnI kriyAmAM puruSArtha karavo paDato hoya to te ane jagatano puruSArtha baMne sarakhAM ja che. khAvA mATe puruSArtha karavo paDe ? praznakartA : nA. dAdAzrI : tevuM che. A khAvA mATe naimittika puruSArtha karavo paDe; hAtha, moTuM halAvavuM paDe. "ApaNe" Dakho nA karIe to dAMta sarasa rIte cAve, jIbha paNa sArI rIte rahe. A to ekalo pote Dakho kare che ke, 'khAvAno puruSArtha huM karuM chuM.' jIbha jo khAvAno puruSArtha karavA jAya ne to batrIsa dAMto vacce keTalIyavAra cavAi jAya ! paNa jIbha Dakho karatI nathI, ane ema nathI kahetI ke 'huM puruSArtha karuM chuM.' jamatI vakhate jo milamAM puruSArtha (!) karavA nA jAya to khAvAnI kriyAmAM bahu sarasa rIte svAbhAvika thAya ema che. A to mAtra 'jovAnuM ne 'jANavAnuM' che. badhuM svAbhAvika rIte cAlyA kare evuM che ! rAtre tame hAMDavo khAdhA pachI sui jAva cho ? te tyAra pachI ene pacAvavA mATe zo puruSArtha karo cho ? praznakartA : khorAkanA pAcana mATe AvuM-pAchuM, haravuM-pharavuM paDe che. dAdAzrI : te kriyA pAcana mATe nimitta che, ane sui jAva tyAre zvAsocchavAsa sArA cAle che, tethI to mANasa 'phreza' thai jAya che. tame UMghamAM ho chatAM paNa aMdara pAcana mATe joitA pramANamAM pAcaka raso, 'bAila' vagere paDyA ja kare che. ene calAvavA koNa jAya che ? jema aMdaranuM enI meLe cAle che. tema bahAranuM badhuM paNa enI meLe ja cAle che. mAtra naimittika kriyA, prayatna vagere karavuM paDe. bAkI badhuM 'vyavasthita' rIte ja goThavAyeluM hoya che. janmyo tyArathI ja bhogavaTo, mAna apamAna, jaza-apajaza badhuM laine ja Avelo che, paNa A ahaMkAra naDe che. je kaMi kriyA thAya temAM potAne kartA mAne che. AmAM karavA jevuM zuM che ? mAtra AtmA jANavAno che. mahIM hAMDavo nAkhIe chIe ne mahIM kudaratI badhI kriyAo thAya che. tevI ja rIte bahAra badhuM kudaratI rIte ja cAle che. keTalo khorAka, keTalAM pagalAM, zI rIte cAlavuM. keTaluM cAlavAnuM, badhuM enI meLe ja thayA kare che. A to mAtra ahaMkAra kare che, DahApaNa kare che, ane mAne che ke pote puruSArtha kare che. paNa puruSa thayA vagara puruSArtha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 34 AptavANI-4 nA thAya. A to 'jJAnI puruSaalakhanuM lakSa besADe, puruSa thAya, pachI puruSArtha mAMDI zake. loko keDo bAMdhIne puruSArtha karavA jAya che ke muMbaimAM Ama karavuM che ne tema karavuM che ! muMbai to enI e ja rahI che, keTalAya zeThiyA TeDa thai ne marI gayA ! muMbainI AbAdI che tyAM sudhI koi kazuM karanAra nathI. kAraNa ke AbAdIne aTakAvavAnI sattA nathI ne barabAdIneya aTakAvavAnI sattA nathI ! ne temAM loko puruSArtha karavA nIkaLyA che !! tuM to A badhAM vAsaNomAM phakta eka camaco che. puruSArtha e brAMta bhASAno zabda che, A sAcI bhASAno zabda nathI. jema tame kaho ke, 'huM Amano vevAi thAuM.' te sAco zabda nathI. ema e bhASA judI che. jIvonuM Urdhvagamata, kai rIte ? praznakartA jIva kyA puruSArthathI UMce Avyo che ? dAdAzrI : e tamane samajAvuM. A ApaNe tyAM narmadA nadI che, te paththaranI bhekhaDomAMya vahe che. ne mATInI bhekhaDamAMya vahe che. jayAM paththaranI bhekhaDa hoya tyAM pANI bahu jozabaMdha vahe ne paththaronI dhAra hatuM toDe. pachI nadImAM koi AvaDo patharo paDe, koi AvaDo patharo paDe. te vakhatano patharAno khUNo jo vAgene to lohI nIkaLe evo hoya. kAraNa ke tAjA tUTIne paDelA patharAo dhAravALA hoya. te A jIvono puruSArtha zuM te tamane samajAvuM. A nadIno svabhAva kevo ke e patharAone vaheNamAM Ama kheMcIne tema kheMcI jAya. ema cAlyA ja kare. te patharA pachI mardInA mahIM TakarAyA kare, TakarAyA kare. eTale dasa-paMdara mAila jAya tyAre suMvALA lAge, lIsA lAge, ghasIne taiyAra karyA hoya tevA mArabala jevA lAge. paNa toya te khUNA-khAMcAvALA hoya. pachI ahIM bhADabhUja AgaLa thatA thatA evA goLa thai jAya ke ene tyAM AgaLa jAtrAmAM zuM kahe che? 'bhai, ghera darzana karavA hAruM zAligrAma letA Avajo.' te goLa thai gayelA paththara hoya tene loka darzana kare. tevI ja rIte A jIvamAtra ghasaDAyA ja kare che. kudarata ghasaDe che ne athaDAya che, AthaDAAthaDa karatA goLa thAya che ! praznakartA : to pachI kazuM ja karavAnuM nahIM ? dAdAzrI : kazuM ja karavAnuM nahIM. bhamaraDo zuM kare che te ? jhADe pharavAnI sattA nathI tyAM te zuM kare ? je patharA athaDAtA athaDAtA goLa thAya che tyAre loko ene zAligrAma kahIne maMdiramAM muke che ! jeTalA zAligrAma thai gayA teTalA pUjAmAM beThA ane bIjA dariyAmAM paDayA ! te evuM ahIM AgaLa hindustAnamAM janmyA pachI patharo goLa thayelo hoya che ane jo 'jJAnI puruSa' maLI gayA ane samakita thai gayuM to e pUjAyA ane bIjA badhA gayA dariyAmAM ! samakita thayA vagara koi puruSArtha nathI. samakita thatA sudhInI badhI ja sakAma nirjarA che. A loka mAne che e puruSArtha to bhrAMtino che. bhrAMtino puruSArtha eTale pharI avatAra levo paDe evo. A tamane je mArga batAvyo ke kyAMthI patharA paDe che te vyavahAranI Adi che. avyavahAranI Adi ja nathI, e to anAdi che. paNa vyavahAranI Adi ahIMthI thAya che. patharA paDyA nadImAM tyAMthI. avyavahAra rAzi eTale jyAM hajI jIvanuM nAma paNa paDayuM nathI te. ane jayAMthI nAma paDayuM ke A gulAba, A mogaro, A kIDI, maMkoDo... te badhA jIvo vyavahAra rAzimAM AvyA. kudaratI rIte dhakkA khAI khAIne AgaLa Ave che. cheka DuM AvatA sudhI kudaratI saMcAlana che. praznakartA : AmAM koi kAraNa kharuM, ke koi patharI dariyAmAM paDyo ne koi patharo zAligrAma thayo ? dAdAzrI : kAraNa kazuMya nahIM, jene je saMjoga bAjhayo te ! A 'dAdA'no saMjoga bAjhayo te juone tame paramAnaMdamAM raho cho ne ? A saMjoga bAjyo eTaluM ja. pachI tamAre bIjuM kazuM karavuM paDayuM che ? kaMi carakho calAvavo paDayo ? nahIM to A vyavahArano aMta kyAre Ave ? A patharA Ama nadImAM jAya tyAre sarakhe sarakhA hoya, Ama Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 nAnA moTA hoya kharA. paNa Amane ghasavAmAM juduM koNa pADe che ? to ke' 'sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansa'. Aje patharA ahIM AvIne beThA hoya to AvatI sAla to pelI bAju hoya. emane to cAlavuMya paDatuM nathI ke kazuMya karavuM paDatuM nathI. ne zAligrAma thAya che. te A jIvonI patharA jevI ja dazA che ! ane A patharA ja che; AmAMthI AtmA kADhI nAkhe to patharA ja ! 35 praznakartA : saMyogomAM puruSArtha kharo ? dAdAzrI : je puruSa thayo hoya te ja puruSArtha karI zake. kRSNa bhagavAne kahyuM ke 'odhavajI, abaLA te zuM sAdhana kare ?' jainonA moTAmAM moTA AcArya AnaMdaghanajI mahArAja zuM kahe che ? e kahe che, 'he ajitanAtha ! Apa puruSa thayA cho. kAraNake Ape krodha, mAna, mAyA, lobhane jItI lIdhAM che, tethI ajita kahevAo cho ne huM to abaLA chuM. kAraNa ke krodha, mAna, mAyA, lobhe mane jItI lIdho che !' have AvaDA moTA AcArya potAnI jAtane abaLA kahe che, to pachI bIjAone to kazuM kahevAnuM rahe ja nahIM ne ? A badhI ja kriyAo 'mikenikala' cAlyA ja kare che, e to ghauM pAkyA karaze, ghauM bajAramAM Avaze, e daLAze, ane ghauMno pAuM thaze. e badhuM 'mikenikala' thayA karaze. 'mikenikala' 'eviDansa'mAM to A badhI ghaTamALa che ja! to sAco puruSArtha kayo ? kharI rIte yathArtha puruSArtha joize. prakRtino nahIM, puruSano puruSArtha joize. jagatamAM prakRtino puruSArtha cAle che. A sAmAyika karyuM, pratikramaNa karyuM, dhyAna karyuM, kIrtana karyuM, e to prakRtino puruSArtha ! jayAre yathArtha puruSArtha to puruSa thaine kare, to ja yathArthane pahoMce. A 'dAdA' e 'jJAna' ane 'ajJAna' banneya jude juduM joyuM che, te ja tamane dekhADe che, tyAre puruSa puruSa dharmamAM AvI jAya pachI prajJA cetave. tyAM sudhI prAkRta dharmamAM ja rahe che. 36 AptavANI-4 praznakartA : sAco bhAva hoya ene puruSArtha kahevAya ? dAdAzrI : bhAvAbhAva e karma che, svabhAvabhAva e puruSArtha che. svabhAvabhAva eTale koi cIjano 'pote' karyA nahIM, svabhAva-bhAva ! emAM bIje koi bhAva nahIM. emAM to jJAtA-draSTA ne paramAnaMda ja rahe ! svarUpajJAna pachI badhA svabhAvabhAvamAM Ave che. pote puruSa thayA pachI cetana puruSArtha utpanna thAya che. svAbhAvika puruSArtha utpanna thAya che. ane jayAre pote paramAtma puruSArthamAM Ave che tyAre pote ja paramAtma svarUpa thai gayo. badhA saMyogo bhegA thAya tyAre ja rIleTiva kArya thAya. te 'vyavasthita' che. 'jJAnI' zuM kahe che ke A bhrAMtinA puruSArthamAM hatA, have svarUpajJAna prApti pachI 'rIyala' puruSArthamAM maMDI paDo ke jayAM saMyogonI jarUra nathI. 'rIyala' puruSArthamAM to koi vastunI jarUra nA rahe ne 'rIleTiva' puruSArthamAM mana, vacana, kAyA badhA ja saMyogo joize. svapuruSArtha kayo ? pudgala pariNatimAM kyAMya paNa rAgadveSa nA thAya te, pachI mArI nAkhe toya rAgadveSa nA thAya. prArabdha karma zuM ? saMcita karma zuM ? praznakartA : 'nasIba' ane 'vyavasthita'mAM zo phera ? dAdAzrI : nasIba, laka-analaka, prArabdha-puruSArtha, takadIratadabIra' e bhrAMta bhASAnI vAto che, 'loara' bhASAnA zabdo che. e bALamaMdiranI bhASA che, e jJAnamaMdiranI bhASA nathI. jJAnamaMdiranI bhASAmAM 'vyavasthita' che. loka kahe che ne 'prArabdhamAM haze to thaze ?" to koi vAMdho uThAve ke, 'puruSArtha karyA vagara zI rIte thaze ?" eTale jJAna evuM hovuM joie ke koi vAMdho nA uThAve. A to ThokAThoka che, loka nathI prArabdhane samajatA ke nathI puruSArthane samajatA ! mAMdo paDayo e prArabdha karma nathI. bhagavAna prArabdhakarma kone kahe che ke A Acara-kUcara khAto hato, te tenA prArabdhakarmathI khAto hato, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 tenuM phaLa A maraDo thayo te AvyuM. potAne khAvuM hotuM nathI, chatAM khavaDAve che te prArabdhakarma, ne maraDo thAya che te prArabdha karmanuM phaLa che. praznakartA : Acara-kucara khAtI vakhate tene aTakAvavA zuM karavuM ? te vakhate prArabdhakarma ke saMcita karma hoya che ? dAdAzrI : gayA bhavamAM je saMcita karma hoya te A bhavamAM prArabdharUpe Ave eTale 'A khAuM ne te khAuM', rahe ne emAM pachI khATuMtIkhuM khAyA kare. eTale pachI 'vAiTAliTI pAvara' upara jora Ave, tethI pAcana karI zakAya nahIM. eTale e kacarAne eka jagyAe bheguM kara kara kare. A zarIramAM amuka amuka bhAga evA che ke jemAM 'vAiTAliTI pAvara' kacarAne pheMke che. A DaoNkTaro ene RaysthI bALI mUke che, athavA to amuka davAthI ogaLI jAya. A jJAna pachI prArabdha-puruSArtha 'ApaNa'ne hoto nathI. tame AtmAsvarUpa thayA eTale bilakula 'vyavasthita' ja che. jagatanA lokone mATe jagata 'vyavasthita' nathI. kAraNa ke e pote bhrAMti svarUpamAM che, eTale e Dakho karyA vagara rahe nahIM. atyAre cA moDI AvI hoya to tame 'vyavasthita' samajI jAva ane samabhAve nikAla karIne ukela lAvo; paNa Dakho nA karo ane pelo zuM kare ? praznakartA : bUmAbUma karI nAkhe. dAdAzrI : ApaNe to 'puruSa' thayA, mATe puruSArtha che. paNa jagatanA lokone puruSArtha vagara to bhUmikA hoya nahIM ne ? e brAMta puruSArtha kahevAya che, e paNa puruSArtha che. paNa eya jANavo joie ne ? bhrAMtapuruSArthathI kramikamArgamAM AgaLa javAnuM mokSa tarapha. have jagatanA loko kaheze ke, 'A dukAna khUba vadhArI, dhaMdho khUba jamAvyo, huM bhaNyo, huM pahele naMbara pAsa thauM.' ene ja puruSArtha kahe che. paNa e badhuM prArabdha che. bhUla sudhAravI paDe ke nA paDe ? praznakartA : sudhAravI paDe. dAdAzrI : tame nahIM sudhAro to cAlaze. kAraNa ke tamAre to vyavasthita' hAthamAM AvI gayuM che ne ? paNa loko to kayAre samajaze bhrAMta puruSArtha ane prArabdha karma : A ? puruSArtha kayo ravo ? A saMsAramAM puruSArtha je mAne che te puruSArtha che ja nahIM. have AvaDI moTI bhUla hindustAnamAM cAle, badheya cAle, to lokonI zI dazA thAya ? 'puruSArtha ne prArabdhanAM bheda' jJAnI puruSa' pAse samajI levA joie. ApaNA loko zene puruSArtha mAne che ? savAramAM UThayo te 'vahelo Uyo' ene puruSArtha kahe che, "kAle moDuM thai gayuM ne Aje vahelo UThayo ema kahe. pachI cA pI lIdhI, pachI saMDAsa jai Avyo, nahAyo, dhoyo ne jhaTa vepAra mATe cAlyo ane vepAramAM Akho dahADo besI rahyo ene puruSArtha kahe che. paNa e to prArabdha che. TenDara bharyuM, phalANuM karyuM, trikamasAhebane maLI Avyo, phalANe jai Avyo, A badhuM ja prArabdha che. doDadhAma kare, dukAna mAMDe, teya prArabdha che. bolo have, A pablika zuM samajatI haze prArabdhane ? je prArabdha che ne tene ja puruSArtha kahe che, to bolo have puruSArtha kayAre thato haze ? samajavA jevI vAta che ne ?! 'jJAnI puruSa' pAse prArabdha ane puruSArthano bheda samajI le to ukela Ave. badhuM ja prArabdha che, to puruSArtha zuM haze ? evuM kai samajavAno vicAra Ave che tamane ? praznakartA : khyAla nathI Avato. dAdAzrI : kAle rAtre ApaNe nakkI karyuM ke savAramAM vaheluM UThavuM che ane moDuM uThAyuM ApaNAthI, eTale bIjA lokone ema kahevuM nahIM ke, 'tame badhA jANatA hatA ke mAre gADIe javAnuM che, kema vahelo uThADayo nahIM ?" evo kakaLATa mAMDavAnI jarUra nathI. ApaNe lokone Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 vahelA uThADavAnuM kahyuM hota toya e vakhate e bhUlI gayA hota ! ApaNe kakaLATa mAMDavAnI kaMI jarUra moDuM uThAyuM teja prArabdha che. have puruSArtha zo karavAno che ApaNe ? nakkI karyuM ke vaheluM UThavuM ja joie, e puruSArtha che tyAM AgaLa ! ane cA kadAca moLI Ave to manamAM nakkI karavAnuM ke mArA prArabdhanA AdhAre cA moLI AvI. mATe koino doSa nathI. mATe vinaMti karIne khAMDa mAgI levI, nahIM to mAgavI ja nathI ema nakkI karo. A bemAMthI eka karo. ApaNe bhAva karyo e puruSArtha kahevAya. paNa e 'rIleTiva' puruSArtha kahevAya. jayAre 'rIyala' puruSArtha kone kahevAya ? pAriNAmika bhAva jene utpanna thayo tene 'rIyala' puruSArtha kahevAya. A loko Akho dahADo sAmAyika, pratikramaNa, japa-tapa, dhyAna, kriyA karyA kare che kharA, paNa badhuM UMghamAM kare che. ene puruSArtha nA kahevAya. puruSArtha jAgato kare ke UMghato kare ? praznakartA : jAgato. dAdAzrI : jagata to prArabdhane ja puruSArtha kahe che. eka thoDA ghaNA jUja mANaso ja jAgRta haze. te evA mANaso kaMika samajatA jANatA haze ke Ama hovuM ghaTe. bAkI prArabdha puruSArthano bhedeya samajatA nathI. praznakartA : A badhI bhUla ja kahevAya ne ? dAdAzrI : kharI rIte e bhUla nathI thayelI, zAthI ? e tamane samajAvuM. prArabdha ane puruSArthanA je bheda pahelAMnA lokoe pADelA che te kharA kayAM sudhI che ke jayAM sudhI mana, vacana, kAyAnI ekatA hoya. eTale ke manamAM jevuM hoya tevuM ja vANImAM bole ne tevuM ja vartanamAM kare. paNa A kALamAM mana, vacana, kAyAnI ekatA tUTI gai che. mATe Aje prArabdha ne puruSArthanA bheda khoTA paDe che. A kaMi taddana khoTuM nathI, paNa sApekSa che. 39 praznakartA H prArabdhanI vAta to samajAi paNa puruSArthanI vAta barobara nA samajAi. dAdAzrI : saMyoga bAjhyo e prArabdha ane saMyoga avaLo Ave AptavANI-4 te ghaDIe samatA rAkhavI enuM nAma puruSArtha. saMyoga je je bAjhe che badhuM prArabdha che. tame 'pharsTa kalAsa' pAsa thayA teya prArabdha ane koi 'pharsTa klAsa' nApAsa thayo teya prArabdha. A zabdo parathI noMdha karajo 40 ke jeTalA saMyoga bAjhe che te badhuM ja prArabdha che. savAramAM uThAyuM te saMyoga kahevAya. sADAsAte uThAyuM to sADAsAtano saMyoga kahevAya. e prArabdha kahevAya. praznakartA : eka mANasa mArA mATe kharAba bole, mArI sAme ja bole, ane huM enA mATe samabhAva rAkhI puruSArtha karuM, to e kharekhara prArabdha kahevAya ke nahIM ? dAdAzrI : nA, ApaNane saMyoga bAjhe che te khoTo hoya, ApaNane gALo bhAMDe tyAM loko puruSArtha nathI karatA ane sAmI gALo bhAMDe moDhuM caDhAve evuM kare che. koi tamane gALa bhAMDe te vakhate tamane manamAM ema thAya ke A mArA ja karmanuM phaLa che, sAmo to nimitta che, nirdoSa che. e bhagavAnanI AjJArUpI puruSArtha che. te ghaDIe tame samatA rAkho te puruSArtha che. praznakartA : jene samyaka darzana nathI thayuM, tevA jagatanAM loka mATe to A ja puruSArtha che ? dAdAzrI : hA. jagatanA loko mATe e puruSArtha che. te kayo puruSArtha che ? rIleTiva puruSArtha che. kAraNa ke emane saMsAramAM rIleTiva jJAna hoya che. kaMI sAMbhaLavAmAM Ave che. kaMI pustakamAM vAMcavAmAM Ave che. te rIleTiva jJAna hoya che. e rIleTiva jJAnano pratApa varte tene rIleTiva puruSArtha kahevAya. ahIM rIyala jJAnano pratApa varte to rIyala puruSArtha kahevAya jagatamAM kaMika loko puruSArtha kare che. sAva kaMi nApAka nathI thai gayuM lagabhaga hajAre be-traNa mANasoya nIkaLe evA che kharA! paNa e pote pUrepUruM samajI zakatA nathI ke Ane prArabdha kahevo ke puruSArtha kahevo ! emanAthI puruSArtha svAbhAvika rIte thai jAya che. paNa e pote jANato nathI ke AmAM pelI kayA greDa nI vastu che ne 'A' kayA 'greDa'nI vastu che ? prArabdha ne puruSArthamAM to loko basa eTaluM ja jANe che ke mAre basa, agiyAra vAge javAnuM che, kema moDuM thayuM ? kaDhI kema Ama DhoLI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 42. AptavANI-4 nAkhI ? Ama karyuM ne tema karyuM." are, kaDhI DhoLAI gaI to te saMyoga kahevAya. ATalAthI be judA bhAga paDe ke saMyoga ane viyoga be ja saMsAramAM che. jeTalA saMyoga che teTalA viyoga thavAnA ja che. ane saMyoga je thayo temAM samatA rAkhavI te puruSArtha. koi phUlo caDhAve to Ama chAtI phUlAve to te puruSArtha nA kahevAya. svAbhAvika je je thAya te prArabdha che. phulo caDhAvyAM te ApaNe Ama padhdhatisara rahIe; evo puruSArtha pahelAM koi dahADo thayelo ? praznakartA : nA. huM jANato ja nahoto ke A puruSArtha che. dAdAzrI : tethI ame kahIe chIe ke prArabdha ane puruSArthane samajo. ane je puruSArtha thAya che e pote jANato nathI e svAbhAvika thAya che, e UMghamAM thAya che. praznakartA H A prArabdha che te gayA janmamAM cArja thayeluM hoya enA pramANamAM ja prArabdha Ave ? dAdAzrI : je cArja thayeluM che te DiscArja thAya che. te saMyoga svarUpe DiscArja thAya che. ane avaLo saMyoga bAjhayo hoya tene savaLo karI levo e puruSArtha che. lapasavAmAM to sahu koi lapase, emAM te zuM puruSArtha karyo kahevAya ? lapasavAmAM aTakavuM enuM nAma puruSArtha kahevAya. A to sAva AMdhaLA bhUta thaine bhaTakAya che, ane potAnI jAtane zuMya mAne che ! A badhuM samajavuM paDaze ne ? khoTI vAtane satya mAnavAmAM AvI che te kayAre Are jaze ane pAreya kayAre Ano Avaze ? jeno Aro nA Ave teno pAra Ave kharo ? ane A 'vyavasthita'nuM jJAna to badhA loka mATe nathI. kAraNa ke enI joDe ahaMkAra che ne ? have ahaMkAra "vyavasthita'nA tAbAmAM che ane e pote kahe che ke huM karuM chuM eTale e baMneno tyAM AgaLa Dakho thAya che. vyavasthitamAM paNa Dakho karIne UlaTuM sukha bagADe che. e ahaMkArathI jo eTalo Dakho nA karato hoya ne samatAthI jo puruSArtha karato hoya to bahu phAyadAkAraka thaI paDe. toya 'enAthI' 'vyavasthita' to manAya ja nahIM. 'vyavasthita' to cokhkhuM thayA pachI, "AtmA' prApta thayA pachI ja samajAya ! jagata che ja 'vyavasthita' emAM bemata nathI, paNa pelo ahaMkAra che te "vyavasthita' kahe to Dakho thAya. A prArabdhane ja lokoe ATaluM badhuM UMdhuM karI nAkhyuM che tyAM bIjA avalaMbananI te zI vAta ? praznakartA : jJAnI puruSanI kRpAthI prArabdha pheravI zakAya? dAdAzrI : pheravI zake, paNa kai rIte ? bhogavaTAno rasa bahu kaDavo hoya to te ocho kaDavo thAya. kaDavAza ochI thAya, paNa bhogavaTAnuM mULa nA jAya. svarUpajJAna nA hoya ne koinI joDe tamAre krodha thayo agara koi ke tamArA para krodha karyo to tamane saheje khoTuM lAge ke Dipresa thaI jAva. athavA to e mANasa para gusso karo tame. have te vakhate tamAre tamAruM valaNa pheravavuM ene puruSArtha kahIe chIe. ene jAgato che ema kahevAya. jAgRti hoya to ja puruSArtha karI zake ne ? UMdhe che tethI puruSArtha thato nathI. Ane bhAvanidrA kahI che. A badhuM prArabdha ja che. prakRti parANe nacAve che, prakRti utAvaLiyAne utAvaLI nacAve, ALasune dhIme dhIme nacAve. have utAvaLiyo zuM kahe che ke, A prArabdhavAdI ALasu che ane huM puruSArthavAdI chuM. kharI rIte tAruM utAvaLiyuM prArabdha che ane AnuM TADhuM prArabdha bAMdheluM che. beu saMyogAdhIna che. dukAna sArI cAle to puruSArthI gaNAya, ane nA cAle to kahe ke prArabdhavAdI che ! hakIkatamAM evuM nathI. prArabdha eTale phrI opha kosTa' vastu che. puruSArtha eTale AgaLa lai javAnI vastu che, e kamANInI vastu che. eTale eNe to saMyama gumAvyo, paNa tameya saMyama gumAvyo. mATe beu adhogatimAM jazo. have tame saMyama rAkho to tamArI adhogati nA thAya, A jagyAe lapasI nA paDo. sAmo to lapasyo, paNa tameya lapaso to tyAM puruSArtha kayAM kahevAya ! A prArabdha-puruSArtha bahu samajavA jevI vastu che. kAle hatI tenI te ja ghareDa Aje hoya, ene puruSArtha kema kahevAya te ? chatAMya puruSArtha nathI evuM nathI. bahu tyAre hajAre be-pAMca mANasone hoya. TakAvArI bahu ochA hoya ane teya pAchA jANe nahIM ke A puruSArtha che. e to emaja Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 43 44 AptavANI-4 jANe ke je jaladI jato hoya tene ja puruSArtha kahe. ApaNA loka puruSArtha to utAvaLa karavI, dhamAla karavI, doDadhAma karavI, Akho dahADo navaro nA raheto hoya tene kahe che. 'bahu puruSArthI mANasa che, bahu puruSArthI mANasa che' ema kahe. alyA, A bhamaraDo Akho dahADo pharavA mATe ja janmelo che. ene puruSArtha kema kahevAya che ? puruSArtha eTale upayogamaya jIvana ! karIe to kaMi vaLe ? mahIM hRdaya lAla thai jAya, bUma pADI devAya evuM thAya tyAM tapa karavuM paDe. tapa eTale zuM? chelluM tapa kone kahevAya ? 'homa DipArTamenTa' ane 'phorena DipArTamenTa' ekAkAra nA thAya, tyAM jAgRti rahe ene tapa kahyuM che bhagavAne ! - puruSArtha UMdho kare to UkhaDIya jAya. pote 'haoNla enDa sola' rIsponsibala che, javAbadAra che. chatuM karavuM hoya to chatuM kara ne UMdhuM karavuM hoya to UMdhuM kara. ciMtA nA thAya evuM A jJAna che. ciMtAthI mANasa saLagI jAya che. eka mANasa mane ema kaheto hato ke, ciMtA nA hoya to mArAthI kAma ja nA thAya. mATe mArI ciMtA rahevA dezo. meM ene kahyuM ke, "bahu sAruM, tuM ApaNuM jJAna ja nA laiza. satsaMgamAM ema ne ema ja Avaje." enA manamAM ema ke ciMtA hoya to A kAma thAyane, nahIM to kAma ja nA thAyane ? e jANato nathI ke pote kare che ke ko'ka kare che. ene to ema ja khabara che ke huM karuM chuM A badhuM ! "vyavasthita'nI yathArtha samaja ! puruSArtha eTale upayogamaya jIvana. ApaNe ahIM zuddha upayoga hoya ne bIje zubha upayoga hoya. je azubha thai gayuM hoya, paNa upayogapUrvaka tene zubha karI nAkhe. eTale jeTalA lokonA saMyama dekhAya che te svAbhAvika che. te pote jANato nathI ke huM puruSArtha karuM chuM. e enI prakRtino svAbhAva che. je svAbhAvika thAya ene puruSArtha nA kahevAya. puruSArtha ApaNe jANIe ke, A puruSArtha che, bIjuM badhuM prArabdha che, puruSa thayA pachIno puruSArtha e sAco puruSArtha kahevAya. A rIyala puruSArtha che ne pelo rIleTiva puruSArtha kahevAya. praznakartA : samatA ane saMyamamAM phera zo ? dAdAzrI : saMyama e puruSArtha che, ane samatA e to jJAnathI utpanna thanAro svabhAva che. 'ya'neya puruSArtha kahyo che, 'niyamaneya puruSArtha kahyo che, ne 'saMyamaneya puruSArtha kahyo che. A dekhIto saMyama nahIM. puruSArtha dekhAya nahIM koi dahADoya ! praznakartA : saMyama ane tapamAM zuM bheda che ? dAdAzrI : beu judAM ja che. saMyamamAM tapavAnuM nathI hotuM ane tapamAM to tapavAnuM hoya. koi kaheze ke, khorAkamAM tamane saMyama nathI. to khorAka pramANasara le to saMyama thAya. ne tapamAM to manane tapAvavuM paDe, bALIne tapAvavuM paDe ane ApaNuM tapa to juduM che. jJAna, darzana, cAritra ane tapa, temAnuM tapa che. ApaNuM to, bahAra dehane azAtA thAya che, te ghaDIe ApaNe tapa karavuM paDe. kAraNa ke jayAM sudhI pUraNa che te pUraNa, galana nA thai jAya tyAM sudhI ApaNe tapa karavuM paDe. bUmAbUma praznakartA: 'prArabdha' ane 'vyavasthita' e bannene zuM saMbaMdha che ? dAdAzrI : Ama juo to kazoya phera nathI. paNa lokoe prArabdhano avaLo artha karyo eTale ame bIjI bhASAmAM vAta samajAvI. paNa prArabdha karatAM vyavasthita UMcuM che. vyavasthita zuM kahe che ke, tuM tAre kAma karyuM jA, bIjuM badhuM phaLa vagere mArI sattAmAM che. ane prArabdha kaMI evuM nathI kahetuM eTale vyavasthita e kampalITa vastu che. enA para AdhAra rAkhI ne cAlo. to harakata Ave nahIM. prArabdha sAcI vAta hatI, paNa avaLo ja AdhAra thaI gayo tyAM zuM thAya ? praznakartA : mane ema lAge che ke prArabdha zabda che te vyaktine anulakSIne ane vyavasthita che te samaSTine anulakSIne che. A barAbara che ? dAdAzrI : nA, evuM nathI, prArabdha vyaktine anulakSIne kharuM ja Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 paNa vyavasthita to tenI AgaLa jAya che. prArabdha AgaLa thAya che, tyAra pachI e vyavasthita thAya che. vyavasthita vyaSTi-samaSTi badhAno phoDa Ape che. 45 vyavasthitanA jJAnamAM badho ja phoDa meM pADI dIdho che. jagata kevuM che ? koNa calAve che ? kevI rIte cAle che ? badhu ughADuM karI nAkhyuM che. ughADuM eTalA mATe karyuM ke tamane hitakArI thAya, tamane zAMti rahe, saMkalpa vikalpa nA thAya. kramikamArgamAM 'vyavasthita' samajAya nahIM. kramikamArga TheTha sudhI ahaMkArI mArga che, eTale 'vyavasthita' kahevAya ja nahIM. pote kartA thAya to 'vyavasthita'ne kartA eksepTa ja nA kare. emane to ema ja ke, 'huM kartA chuM'. tyAre kahIe ke, 'tame kartA to hatA, to pachI khoTa zI rIte gai ?" tyAre kahe ke, 'bhAi, prArabdhane AdhIna.' e loko prArabdha ane puruSArtha banne kahe. tamane jJAna maLyuM keTalAM varSa thayAM ? praznakartA : traNa varSa. dAdAzrI : to traNa varSamAM tamane 'vyavasthita'mAM kazI bhUla lAgI che ? praznakartA : nA, jarAya nathI lAgI. dAdAzrI : harimAM to zaMkA paDe ke hirae AvuM zA mATe karyuM ? hira nAmanuM koi ja nathI, tyAM AgaLa. A to Azaro che. saMta puruSoe ApelA zabda, te lokone AdhAra to joie ne ? A to ApaNuM akrama vijJAna che, eTale 'jema che tema' jagata kahI dIdhuM ke ATaluM enI meLe cAlI rahyuM che. mATe tamAre upAdhi karavA jevI che ja nahIM. A vALa kevA enI meLe UgI rahyA che ! mUcho UgI rahI che ! tAre phrenca kaTa jyAre karAvavI hoya tyAre karAvaje. vakhate koi mUcho mUMDI nAkhe to tuM gabharAiza nahIM. ane A mUMDI nAkhanAra upara ciDAiza nahIM. e to pharI thaze. mUcho to mahInA upara pharI UgIne UbhI raheze. mATe ciDAvA jevuM nathI. chokaro marI gayo to ciMtA nA karIza, 'vyavasthita' che. khoTa AptavANI-4 jAya toya ciMtA nA karIza. napho Ave to tuM kUdAkUda nA karIza. e badhuM 'vyavasthita' kare che. tuM to karato nathI. rAta-divasa, saMdhyA-uSA badhuM kevuM niyamamAM che, evuM mananuMya 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. A to ame badhuM ughADuM karI dIdhuM che. ane ATaluM ughADuM karavA mATe ja ghaNA kALanI amArI zodhakhoLa hatI ke kharekhara zuM che ? prArabdha kahIe to ame nirAMte sUi jaie, paNa pAchA puruSArtha kaho cho, te vaheluM UThavuM ke sUi rahevuM ? eTale A adbhuda mane nahotuM pasaMda. tyAre zuM hakIkata che ? tyAre ame kahyuM, 'vyavasthita' ! eTale 'ola rAiTa' ! 46 A 'vyavasthita'nuM jJAna ApyA pachI mANasa saMpUrNa jJAnI tarIke ja rahI zake tema che, saMkalpa-vikalpa ja Ubho nA thAya. inkamaTekSavALAno kAgaLa Avyo ke tamane daMDa karavAmAM Avaze to ApaNe tarata ja samajI jaie ke 'vyavasthita' che. ane 'vyavasthita'mAM haze to e daMDa karaze ne? nahIM to ene saMDAza javAnIya zakti nathI, to e bIjuM zuM karavAno che ? jagatamAM koi kazuM karI zake ema che ja nahIM. ane ApaNuM 'vyavasthita' haze to eya choDavAnuM nathI to zene mATe ApaNe DaravAnuM? ApaNuM che te ApaNane choDavAnuM nathI. emAM sAheba bicAro zuM kare? sAheba to nimitta che. ane pelo sAheba joDe vera hau rAkhe ke, A sAheba ekalo ja evo che, te kyArathI mArI pAchaLa paDayo che. alyA, sAheba tArI pAchaLa nA paDe, tAruM karma tArI pAchaLa paDayuM che. eTale A loka samajyA vagara vera ja bAMdhe che ne UlaTAM ! jyAM sudhI kartA pote thAya tyAM sudhI 'koNa kartA che' e samajAya nahIM. ane je kartA che e samajAi jAya to pote kartA rahe nahIM. jo, tamAre kazuM ja karavuM nathI paDatuM ne ? praznakartA : nA. dAdAzrI : kramikamArga eTale ahaMkAra to kharo ja ane enI sAthe harinI icchA, te beno meLa zI rIte paDe ? tethI mahAvIra bhagavAne kahI dIdhuM ke vyavahArano tuM kartA che. jo tuM ahaMkArI che to tuM ja kartA che ane jo tuM nihaMkArI che to 'vyavasthita' kartA che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 praznakartA : dAdA, jo harine kartA kahe, to potAne akartA samajIne nA rahevAya ? dAdAzrI : nA, pote koi dahADoya akartA thAya zI rIte ? akartA thAya to tyAga zI rIte karAya ? 'hari icchA' e to potAnA mananuM samAdhAna levA mATe ke A pyAlo paDI gayo to te 'hari icchA' ne AdhIna che kahI de. bAkI hari nAmanuM koi che ja nahIM, tyAM AgaLa zenI 'hari icchA' ? ApaNA kAmamAM koine Dakhala karavAno adhikAra zo che? mArA kAmamAM vaLI harine icchA zA mATe karavI paDe ? e kaMi uparI che mAro? paNa juone, atyAra sudhI A polaMpola cAlyuM ja che ne ? jJAnIpuruSa to kazAnuM avalaMbana le nahIM. keTalAka udayakarmanuM phaLa kahe. ame to A 'vyavasthita' evuM sarasa ApyuM che ke tamane jarAya muzkelI nA paDe. ane 'vyavasthita' joine tamane ApyuM che. soe so TakA 'vyavasthita' che ! nahIM to tame UMdhe raste caDhI jAva. ame zuM kahIe chIe ke, jagata saMbaMdhamAM 'vyavasthita' che. tane meM je ApyuM che, te tAruM have calAvyA karaze. tuM have puruSArtha dharmamAM rahe. tyAre koi pUche ke, sAheba mAruM cAlaze ke nahIM cAle ? alyA, 'vyavasthita' che mATe tuM tArI meLe e bAju joiza nahIM. A zarIra, mana, vacana badhuM ene tAbe che. tuM to zarIra je kare che tene joyA kara. A caMdubhAI zuM kare che, ane tame joyA karo. ane tuM amArI pAMca AjJA pALyA kara. bolo, ATalI sahelI, saraLa rIte ApyuM che ke nahIM ? praznakartA : A pAMca AjJAmAM rahevuM e puruSArtha kahevAya ? dAdAzrI : hA, AjJAmAM rahevuM e ja puruSArtha, e ja dharma ane e ja tapa. AjJAmAM badhuM ja AvI gayuM. pachI bIjuM kazuM ja karavAnuM nathI. jo jJAnIpuruSa maLI jAya to temanI AjJAmAM ja rahevAnuM che. dAdAzrI : bhAgyane ane puruSArthane oLakhe 'te' moTo ! te loka oLakhatA nathI. tame kone puruSArtha jANo cho ? tamane bhAgyano anubhava thayo che ? praznakartA : huM to badhuM bhAgyathI ja thAya che, ema mAnuM chuM . dAdAzrI : puruSArtha kyAM joyo tame ? praznakartA : cAlu 'rUTina'mAM thAya te puruSArtha. dAdAzrI : prArabdha karyuM ? praznakartA : camatkAra jevuM thAya to tamArA darzana thayAM ane bhAgya mAnuM chuM. dAdAzrI : ane ahIM tame AvyA e puruSArtha kahevAya ? praznakartA : hA, e puruSArtha kahevAya. dAdAzrI : eTale prArabdha ane puruSArthanA bhedanI ja lokone khabara paDatI nathI. A bhrAMtithI AvuM kahe che. bhrAMti eka dRSTi che ne ?! te brAMta dRSTithI evuM dekhAya ke A prArabdha ane A puruSArtha. kharI rIte puruSArtha dekhAto ja nathI. A je dekhAya che e badhuM ja prArabdha che. puruSArtha to thayA kare che, enI potAne khabareya paDatI nathI. jo puruSArtha dekhAya to to badhA ja ene vALI le. praznakartA : puruSArtha kevI rIte thAya che ? dAdAzrI : puruSArtha aMdara thai rahyo che, jene bhAva puruSArtha kahe che. have bhAva to loko bole kharA, paNa samaje nahIM. dravya badhuM prArabdha che ne bhAva puruSArtha che. praznakartA : je karma karIe chIe te bhAgyathI thAya che ke karmathI bhAgya thAya che ? bhAgya moTuM ke puruSArtha ? praznakartA : bhAgya moTuM ke puruSArtha moTo ? dAdAzrI : bhAgyathI karma thAya che paNa karma thAya che temAM bhAva bese Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 49 pa0 AptavANI-4 che tenI khabara paDatI nathI, tyAM puruSArtha te ghaDIe aMdara sUkSma rIte cAlu ja rahe che. e 'kojhijha' che ne A badhI iphekaTsa che. 'iphekaTsa' e badhI ja prArabdha che. tame ahIM AvyA te prArabdha, A pUchayuM te prArabdha, A sAMbhaLo cho te prArabdha, ne puruSArtha to aMdara thaI rahyo che. eTale janmathI maraNa sudhI badhuM ja pharajiyAta che. je pharajiyAta che e badhuM prArabdha che. eTale paiNyA vagara chUTako nA thAya, rAMDayA vagara chUTako nA thAya, bhaNyA vagara chUTako nA thAya, nokarI-dhaMdhA vagara chUTako nathI. koi nyAyathI vepAra kare to UMdho cAle ne anyAyathI kare to sAro cAle, e badhuM ja prArabdha che. sthULa bhAga badho ja prArabdha che ane sUkSma bhAga che te puruSArtha che. praznakartA : je bhAgya hoya te badalAyA kare ke tenuM te ja rahe ? karmo sArAM thAya to bhAgya badalAya kharuM ke ? dAdAzrI : sArA karmo karyAthI je badalAyeluM dekhavAmAM lAge che ke AvuM karyuM to Ama bacI gayA, te kharekhara to tevuM bhAgyamAM hatuM tethI tema thayuM, ema ne ema nahIM. eTale A badhuM prArabdha ja che, e badalAya nahIM. praznakartA : manuSyo UMcAM karmo kare toya ene duHkha hoya te bhogavavuM to paDene ? dAdAzrI : UMcAM karmo hoya toya duHkha nA bhogave to jAya kyAM ? du:kha to badhAM bhogavavAnAM ja che. zAtA vedanIya ne azAtA vedanIya beu hoya ! choDI paiNe tyAre zAtA vedanIya hoya, pachI paiNI rahyA pachI jamAI paisA mAgavA Ave te ghaDIe azAtA vedanIya utpanna thAya. bahAranI zAtA azAtA 'vyavasthita'ne AdhIna che ane aMdaranI zAtA rahe e puruSArtha che. kramikamArga, bhrAMta puruSArthodhIta ! chatAM ApaNe ApaNI sattA mAnIe e puruSArtha che. meM Ama karyuM, tema karyuM. kartA nathI, chatAM Aropita bhAva rAkhe te badho puruSArtha, e bhrAMta puruSArtha kahevAya. ane "huM kartA nathI' evuM bhAna thayuM tyArathI bhrAMta puruSArtha baMdha thaI jAya ane pachI mokSano puruSArtha cAlu thAya. praznakartA : 'huM kartA nathI' e jAtano bhAva Ave, eya pAchuM bhAgyamAM hoya to thAya ne ? dAdAzrI : e bhAgyamAM hoya to ja thAya. chatAM bhAgyanuM ja che, ema bole to cAle nahIM. AtmA prApta thayA pachI yathArtha puruSArtha cAlu thAya che. nahIM to brAMta puruSArtha to che ja ne ? bhrAMtino bhrAMta puruSArtha cAlu hoya ane jJAnano jJAna puruSArtha cAluM hoya. jJAna puruSArtha mokSa laI jAya ane brAMta puruSArtha ahIM saMsAramAM bhaTakAve. praznakartA : prayatna, prArabdha ane puruSArtha A traNeya eka ja che? dAdAzrI : prArabdha ane prayatna to eka ja vastu che. beu ekaja mA-bApanAM chokarAM che. ane kharo puruSArtha to kone kahevAya ? bheLa nA hoya tene. e nirbheLa hoya. kharA puruSArthamAM koinuM avalaMbana nA joie. e to jyAre karavo hoya tyAre thAya. ane A saMsArano kahevAto puruSArtha to paga sAjA hoya to sTezane javAya. mAthuM bhAre nA hoya to pAMsaruM haiDe AgaLa, eTale parAdhIna kahevAya A badhuM. sApekSa, apekSAvALuM kahevAya. ne puruSArtha nirapekSa hoya. yathArtha puruSArthamAM AvI gayo to to badhI vAtano ukela AvI jAya. praznakartA H huM kramikamArgamAM hato, Aje akramamArgamAM mAruM dhyAna vaLI gayuM. to e mAro puruSArtha mAnavo ke bhAgyodaya mAnavo ? dAdAzrI : e tamAro puNyano udaya kahevAya. bhAgyano udaya tamane ahIM teDI lAvyuM. pachI ame tamane jJAna ApyuM. eTale tame puruSa thayA, ne puruSa thayA pachI puruSArtha zarU thayo. jyAM sudhI huM karuM chuM tyAM sudhI puruSArtha nA kahevAya. AtmAnuM jJAna thayuM eTale AtmA "jovA-jANavAnuM zIkhyo. "ApaNe" "jJAtA' ane 'caMdulAla' 'ya', eTaluM jANyuM tyArathI prArabdha eTale zuM ? ApaNA hAthanI sattA nathI. e parasattA che, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 para AptavANI-4 puruSArtha zarU thayo ! e bhAna che tethI. nahIM to prArabdha bhogavatAM bIja nA paDe ane mokSa jAya. paNa kartA bhAva che. mATe prArabdha para, kriyAo para bahu jora ApatA. kAraNa ke enI pAchaLa puruSArtha enI meLe thayA ja kare che. Aje to e kramikamArga phrekacara thaI gayo che. jApa karavA beTho hoyane to jApa karato jAya ane manamAM bhAva karato jAya ke, "mArA phAdhara nAlAyaka che, mArA phAdhara nAlAyaka che... mane herAna kare che. mAruM tela kADhI nAkhe che." eTale manamAM juduM, vANImAM juduM ne vartanamAM judI ja jAtanuM hoya. nahi to atyAra sudhI kramikamArga kevo hato ke prArabdha bhogavatAM puruSArtha karo. ane "akramamArga" eTale zuM ? sIdho 'DirekaTa' puruSArtha. 'jJAnI puruSa'nI kRpAthI puruSa thai puruSArtha utpanna thai jAya, saMpUrNa jAgRtimAM AvI jAya, ekadama ajavALuM thai jAya ! pachI eka sekanDa paNa tamAruM 'svarUpa'nA bhUlo tame ! prArabdha, kai rIte udayamAM Ave ? AtmA ane prakRti be ja che. prakRti badhI prArabdhAdhIna che. A kriyAo thavAthI bhAva enI meLe kudaratI rIte utpanna thAya che. A bhAva te AvatA bhavano puruSArtha che. paNa tenI lokone khabara nathI ke Ane brAMta puruSArtha kahevAya ! AvatA bhavanuM je cArja kare che te bhrAMta puruSArtha ne bIjuM badhuM prArabdha che. bhAva to thAya ja ne ? lagna karavuM che e bhAva karavo paDene ? pUrvabhavanA bhAvathI atyAre ApaNane icchAo thAya che, eTale bhAva cArja karyo hato eTale A AvyuM. eTale bhAvane puruSArtha kahyo ne dravyane prArabdha kahevAya. paNa loko to emanI bhASAmAM dravyane ja puruSArtha kahe che; ane pelo bhAva puruSArtha to samajAto ja nathI. ahIM akramamArgamAM dravya ne bhAva beune DiscArja svarUpe mUkI dIdhAM che. kramikamArga bhAvane AdhIna che. ApaNe akramamArgamAM to svabhAvamAM AvyA, eTale pelA parabhAva che. ApaNe bhAvane bAjue mUkI dIdhA ane dravyano samabhAve nikAla karavAno kahyo. praznakartA : jyAM sudhI potAne jANe nahIM tyAM sudhI puruSArtha karyo ja nA kahevAya ? dAdAzrI : kharo puruSArtha thayo nA kahevAya. paNa bhrAMtino puruSArtha to thAya. jo mana, vacana, kAyAnI ekAtmavRtti hoya to bhrAMtinA puruSArthamAMthI bIja paDe che. e vyavahAra puruSArtha kahevAya. manamAM jevuM hoya tevuM vANImAM bole ne tevuM ja vartanamAM rAkhe. ne zubhamAM paDe to vyavahAra puruSArthamAM phAyado thAya. ane ema karatAM karatAM 'rIyala' mATeno joga thai jAya. mATe zubhane vakhANyuM che. A brAMta puruSArtha eka prakArano puruSArtha ja kahevAya. Ane brAMta puruSArtha zAthI kahevAmAM Ave che te tamane samajAvuM. kramikamArga evo che ke jo ene kahIe ke tuM jApa karavA besI jA eTale e jApa karavA bese. te jApa prArabdhathI thAya che. paNa te vakhate mahIM je bhAva kare che tethI pAchuM AvatA bhavanuM bIja paDe che, e puruSArtha kahevAya che. eTale prArabdha bhogavatAM mahIM puruSArtha utpanna thAya che. prArabdha bhogavatAM puruSArthanuM mahIM bIja paDe che. kAraNa ke kartA chuM" praznakartA : paNa puruSArtha kare to ja prArabdha Ave ne ? dAdAzrI : e puruSArtha nathI. e naimittika prayatno che. naimittika prayatno tame karyo jAva. praznakartA : e prArabdhanuM ja naimittika karma che ? dAdAzrI : e prArabdhanA AdhAre ja thavAnuM, prArabdhanI ja preraNAthI thavAnuM. praznakartA : prArabdha eTale zuM ? dAdAzrI : prArabdha eTale gayA avatAramAM bhAvakarma bAMdheluM hoya. have e bhAvakarma jAya "kopyaTara pAse, eTale ke samaSTimAM jAya ane samaSTimAM pachI kudarata ene bhegI thAya, kudaratI kAraNo paNa bIjAM badhAM bhegAM thAI ane ahIM AgaLa ApaNane rUpaka rUpe prApta thAya. vyavasthita' zakti ApaNane rUpaka rUpe Ape che. pachI e UThADe to Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 53 54 AptavANI-4 praznakartA: koi kahe ke ApaNe zrama karIe to ja prArabdha maLe ne koi kahe ke prArabdha hoya to ja zrama karavAno moko maLe. AmAM sAcuM ApaNe UThavAnuM ne calAve tema cAlavAnuM. kharAba vicAroya tenI mAraphata thAya che. sArA vicAroya tenI mAraphata thAya che. A bahu jhINI vAta che. praznakartA : atyAre je prArabdha che e pUrvabhavanA ApaNA bhAvanuM phaLa che ? dAdAzrI : hA, e pUrvabhavanA bhAvanuM phaLa che, ane atyAre je navA bhAvo utpanna thAya te AvatA bhavanuM kAraNa che. praznakartA : navA bhAva utpanna thAya te Ane A ja bhavamAM phaLa nA Ape ? dAdAzrI : nA, kazuM nA phaLe. navA bhAva che te 'kojhijha' che ane 'kojhijha'nI AvatA bhave 'iphekaTa' thAya. eTale 'kojhijha enDa iphekaTa, iphekaTa enDa kojhijha' ema cAlyA ja kare. anaMta avatAra sudhI cAlyA kare ! jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' 'kojhijha' baMdha nA kare, bhAvakarmano kartA baMdha nA thAya tyAM sudhI A ghaTamALa cAlyA ja kare ! saphaLa thAya te puruSArtha ! praznakartA : deDha puruSArthathI prArabdhane pheravI zakAya ? dAdAzrI : puruSArtha ekalo hoya toya pheravAya, paNa puruSArtha kone kahevAya e jANavuM paDe ne ? jANyA vagara zuM kAma thAya ? A noTomAM eka sAcI hoya ne bIjI banAvaTI hoya, temAM sAcIne ApaNe oLakhIe nahi ne banAvaTI laine jaie to koNa paisA Ape ? puruSArtha kone kaho cho tame ? praznakartA : dharma ane mokSane mATe je kriyAo karIe, te puruSArtha ? dAdAzrI : e puruSArtha nA kahevAya. e to hitakArI karyuM kahevAya. ane e sivAyanuM je karIe e ahitakArI badhuM. A to hitakArI ne ahitakArI thayuM, paNa puruSArtha kone kahevAya ? ApaNe je karIe to saphaLa thAya te puruSArtha. dAdAzrI : A AMkhe je je dekhAya che, kAne je je saMbhaLAya che, nAke je je sugaMdha Ave che, jIbhathI je je cakhAya che, cAmaDIthI je je arza thAya che, A pAMca indriyonA jJAnathI je je anubhavamAM Ave che, e badhuMya prArabdha che. bolo, have AvI vAta zI rIte samaje loko ? praznakartA : to puruSArthanI jarUra to kharI ja ne ? dAdAzrI : kharI rIte A badhuM prArabdha ja che. kharo puruSArtha lokone samajAyo nahIM eTale bhrAMta puruSArtha khoLI kADhayo. brAMta puruSArtha eTale ilyujhana' jevo ! puruSArtha jaDe evI vastu nathI. puruSArtha jo jaDe ne to kAle badhA ja loko puruSArtha karIne mokSe cAlyA jAya ! paNa A to prArabdhane ja pheravI pherava kare che, eTale AmanI mahenata nakAmI jAya che. tyAre huM te sahejamAM batAvI dauM chuM, eTale emanI mahenata phaLe che. puruSArtha to tenuM nAma kahevAya ke je saphaLa hoya, nahIM to anaMta avatAra mAthAkUTa kare toya kazuM vaLe nahIM. kAraNa ke ajJAnInI mAthAkUTo ! ajJAnIthI ajJAna koi dahADo jAya nahIM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 ajJazraddhA che. AkhuM jagata azazraddhAmAM che. nAnA chokarA DhIMgalA-DhIMgalI ramADe che te azazraddhA che, tema dharmamAMya annazraddhA hoya che. 'jJAnIpuruSa' ekalA ja pote aMdhazraddhA vagaranA hoya, chatAM deha aMdhazraddhAmAM hoya. hamaNAM ame paNa ghera jaIne tapAsa karyA vagara pANI pIzuM, paNa amAre dehano mAlikIbhAva nA hoya. AtmazraddhA - prabhuzraddhA ! (4) zraddhA praznakartA : AtmazraddhA ane prabhuzraddhA e bemAM phera zuM ? dAdAzrI : prabhuzraddhAmAM prabhu judA ne huM judo ema judAi mAnavAmAM Ave che ane AtmazraddhA to pote svayaM AtmA thai ne AtmAnI bhakita karavI te. A pratyakSa bhakita ne pelI parokSa bhakita kahevAya. jene AtmAnubhava thayo nathI, te jene prabhu kahe che te ja teno AtmA che paNa tene tenI khabara nathI. tethI prabhunA nAmathI bhaje che, paNa parokSapaNe tenA ja AtmAne pahoMce che. aMdhazraddhA - ajJazraddhA ! zraddhA - jJAta ! eka moTA phArma suprinTenDanTa hatA. te mane kahe che ke, ame aMdhazraddhA nA rAkhIe. emanI e vAta ame noMdhI rAkhI. pachI ame sAthe phArmamAM pharatA hatA. vacce pacAsa phUTanuM khetara AvyuM, emAM bahu UMcuM ghAsa hatuM, te pAra karatI vakhate pelA bhAI cAra-cAra phUTanA lAMbA kudakA mArIne pAra nIkaLI gayA. meM temane pUchayuM, 'A ghAsamAM sApa che ke vIMchI che evuM tame jANanatA nahotA to kyA AdhAre tame paga mUkatA hatA ?' kevI jabarajasta aMdhazraddhA che ! aMdhazraddhA vagara to khAvAnuMya khAi zakAya nahIM, sTImaramAM besI zakAya nahIM, ne TekSImAM besI nA zakAya. kai zraddhAthI TekSImAM beso cho ? ekisaDanTa nahIM thAya enI tamane zraddhA to nathI ! are, ghera pANI pIo cho to temAM gIloDI paDI ke jIvavuM paDayuM ke koi pADozIe mAMkaNa mAravAnI davA nAkhI ke nahIM tenI tapAsa karo cho ? eTale AMdhaLA vizvAsa vagara to ghaDIvAra cAle tema nathI. tame jene aMdhazraddhA kaho cho ke samajo cho te aMdhazraddhA nathI, praznakartA : zraddhA vinA jJAna thAya ke nahIM ? dAdAzrI : A ajJAna paNa zraddhA vagara thAya nahIM. zraddhA e 'kojhijha' che ne jJAna e 'pariNAma' che. A svarUpajJAna thayA pachI kevA thai javuM joie ? zraddhAnI pratimA thai javuM joie ! jotAMnI sAthe ja zraddhA Ave. zraddhAnI pratimA ko'ka phero pAke che ! Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) abhiprAya abhiprAyono aMdhApo koi tInapattIvALo ahIM Avyo hoya ane tamAro tenA para abhiprAya besI gayo hoya ke 'A tInapattIvALo che' to e ahIM beTho hoya teTalI vAra tamane mahIM khUMcyA kare. bIjA koine nA khUMce, tenuM kAraNa zuM ? praznakartA : bIjA jANatA nathI ke A tInapattIvALo che' mATe. dAdAzrI : bIjA jANe che, paNa abhiprAya besADatA nathI ane tamane abhiprAya beThelo tethI khUMce. te abhiprAya ApaNe choDI nAkhavA joie. A abhiprAya ApaNe ja bAMdhyA mATe e ApaNI ja bhUla che, tethI e khUMce che. sAmo ema nathI kaheto ke mAre mATe abhiprAya bAMdho. ApaNane khUMce e to ApaNI ja bhUlanuM pariNAma che. praznakartA : koi vastune jANyA sivAya eno mata bAMdhavo enuM nAma 'prejyuDIsa'? dAdAzrI : nA, evuM nathI. A bhAi kAyama dAna Ape che ane AptavANI-4 Ajeya te dAna Apaze evuM mAnavuM e 'prejyuDIsa' che. koi mANasa roja ApaNane lapakA karI jato hoya ne Aje jamavA bolAvavA Avyo hoya toya ene dekhatAM ja vicAra Ave ke A lapakA karaze, te 'prejyuDIsa'. A 'prejyuDIsa'ne laine saMsAra Ubho rahyo che. pahelAMnuM 'jajamenTa' choDI do, e to badalAyA ja kare che. cora corI ApaNA dekhatAM kare toya tenA para pUrvagraha nA rAkhazo, kAle e zAhukAreya thai jAya. amane eka kSaNavAra pUrvagraha nA hoya. abhiprAya te indriyo ! 58 A kerI bahu svAdiSTa hoya to indriyo to ene 'eksepTa' kare ja. e sAmI Ave eTale jhaTapaTa khAvA mAMDe, paNa khAdhA pachI kerI sAMbhare che te zAthI ? to ke' eNe abhiprAya bAMdhelA ke 'kerI bahu sArI che.' indriyo kaMi saMbhAratI nathI, e to bicArI mUko tyAre khAi le. ApaNA abhiprAya ApaNane rAgadveSa karAve che. abhiprAya chUTe to sahaja thAya. abhiprAya baMdhAyo ke rAgadveSa thAya. jayAM abhiprAya nathI tyAM rAgadveSa nathI. abhiprAyamAMthI aTakaNa ! praznakartA : abhiprAya baMdhAi gayA ane chUTe nahIM to zuM thAya ? dAdAzrI : je vastu para abhiprAya jabarajasta besI jAya eTale ene tyAM aTakaNa thai ja jAya. abhiprAya badhe vaheMcAyelA hoya to kADhavA sahelA paDe, paNa aTakaNa jevuM hoya to kADhavuM muzkela. e bahu bhAre roga che. viSayo rAgadveSavALA nathI, abhiprAyanI mAnyatA e ja rAgadveSa che. abhiprAya kevI rIte chUTe ?! praznakartA : gADha abhiprAya kADhavA kevI rIte ? Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 pa9 AptavANI-4 - dAdAzrI : jayArathI nakkI karyuM ke kADhavA che tyArathI e nIkaLavA mAMDe. bahu gADha hoya tene roja babbe kalAka khodIe to e khalAsa thAya. AtmA prApta thayA pachI puruSArtha dharma prApta thayo kahevAya ane puruSArtha dharma parAkrama sudhI pahoMcI zake, je game tevI aTakaNane ukhADI pheMkI zake. paNa eka vAra jANavuM paDe ke A kAraNathI A UbhuM thayuM che, pachI enA pratikramaNa karavAM. gharamAMthI badhAnA ekabIjA mATenA abhiprAya nIkaLI jAya to kevuM svarga jevuM ghara thai jAya ! praznakartA : ApaNane koinA mATe amuka abhiprAya hoya ke AnI prakRti AvI ja che, eTale manamAM ema rahe ke Ane kahIzuM nahIM to ThekANe nahIM rahe. dAdAzrI : jayAM sudhI mahIM abhiprAya nahIM tUTe ke sAmAne TaiDakAvyA vagara cAle tema nathI, tyAM sudhI sAmA koi joDe kaMIka thayuM to e TaiDakAvyA vagara nahIM rahe, pAchalA "rIekazana' to AvavAnAM ja. ApaNe nakkI karIe ke abhiprAya choDavo che, toya thoDo vakhata pAchalA rIekazana' rahevAnAM, sAmAneya rahe ne ApaNaneya rahe. praznakartA : abhiprAya vAre ghaDIe mUMjhave che. dAdAzrI : e abhiprAyano abhiprAya rAkhavo nA joie, evA upAya karavAnA. praznakartA : abhiprAya koNa kare che ? dAdAzrI : e kerI ahIM AvI, te ApaNI prakRti pramANe indriyone te game. paNa indriyone evuM nathI ke ene mATe sAro ke khoTo abhiprAya bAMdhavo, e eno svabhAva nathI. lokasaMjJA AmAM bahu kAma kare che, te lokoe mAneluM pote 'bIliphamAM bAMdhe che ke A sAruM ne A kharAba. pachI buddhi nakkI kare che ane kAma kare che. 'jJAnI'nI saMjJAthI lokasaMjJA UDI jAya eTale emAMthI chuTAya. - koinA mATe saheja paNa avaLo ke savaLo vicAra Ave ke tarata tene dhoi nAkhavo. e vicAra jo, thoDIka ja vAra jo rahene to e sAmAne pahoMcI jAya, ane pachI Uge. cAra kalAke, bAra kalAke ke be dahADeya ene Uge. mATe spaMdananuM vaheNa e bAju nA jatuM rahevuM joie. praznakartA : enA mATe ApaNe zuM karavuM ? dAdAzrI : pratikramaNa karI bhUMsI nAkhavuM tarata ja. pratikramaNa nA thAya to 'dAdA'ne yAda karIne ke tamArA iSTadevane yAda karIne TUMkAmAM kahI devuM ke, "A vicAra Ave che te barobara nathI, te mArA nathI.' sAmAM parano abhiprAya ApaNo tUTyo ke ApaNe enI joDe khuzI thaine vAta karIe eTale pachI eya khuza thAya. bAkI ene abhiprAya sahita juo, enA doSa juo, to ApaNA mananI chAyA enA mana para paDe. pachI e Ave toya ApaNane game nahIM, e phoTo tarata ja enI mahIM paDe. abhiprAya badalavA zuM karavuM paDe ? cora hoya to manamAM tene 'zAhukAra, zAhukAra' kahIe. 'A sArA mANasa che, zuddhAtmA che, ApaNo ja khoTo abhiprAya beTho che." evuM mahIM pheravIe. keTalIka vANI bagaDI gai che te abhiprAyone lIdhe, tene lIdhe taMtIlI vANI nIkaLe. taMtIluM bole eTale sAmoya taMte caDhe. koinI para zaMkA nA paDavI joie. zaMkA paDavI, e badhA abhiprAyo paDelA tenuM pariNAma che. juone AjanA chokarA ATalA lAMbA vALa rAkhe che, te zAthI ? emanA abhiprAyamAM che ke A sAruM dekhAya che, ane A bhAine lAMbA vALa rAkhavAnuM kahIe to ? emane e kharAba dekhAya. A abhiprAyonuM ja sAmrAjya che. buddhie jemAM sukha mAnyuM tenA abhiprAya che. abhiprAya buddhinA Azayane AdhIna che. koi ApaNane dago karI gayo hoya e ApaNe saMbhAravAno nA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 hoya. atyAre vartamAnamAM e zuM kare che e joi levAnuM, nahIM to 'prejyuDIsa' kahevAya. pAchaluM saMbhAravAthI bahu nukasAna thAya che. praznakartA : paNa dhyAnamAM to rAkhavuM joiene e ? dAdAzrI : e to enI meLe hoya ja. dhyAnamAM rAkhIe to 'prejyuDIsa' thAya. 'prejyuDIsathI to pharI saMsAra bagaDe. ApaNe vItarAga bhAve rahevuM. pAchaluM lakSamAM rahe ja, paNa e kaMi 'helDiMga' vastu nathI. ApaNA karmanA udaya evA hatA tethI eNe ApaNI joDe evuM vartana karyuM. udaya sArA che to UMcuM vartana karaze. mATe rAkhazo nahIM 'prejyuDIsa'. tamane zuM khabara paDe ke pahelAM chetarI gayelo Aje napho ApavA Avyo che ke nahIM ? ane tamAre enI joDe vyavahAra karavo hoya to karo ne nA karavo hoya to nA karazo, paNa 'prejyuDIsa' nA rAkhazo ! ane vakhate vyavahAra karavAno vakhata Ave to to bilakula 'prejyuDIsa" nA rAkhazo. praznakartA : abhiprAya vItarAgatA toDe che ? dAdAzrI : hA. ApaNane abhiprAya nA hovA joie. abhiprAya anAtma vibhAganA che, te tamAre 'jANavuM" ke te khoTo che, nukasAnakAraka che. potAnA doSe, potAnI bhUle, potAnA 'vyupoinTathI abhiprAya bAMdhe che. tamane abhiprAya bAMdhavAno zo 'rAiTa' che ? praznakartA : abhiprAya baMdhAI jAya ane te bhUMsAya nahIM, to navuM karma baMdhAya ? dAdAzrI : A akrama vijJAna prApta thayuM hoya ane AtmAanAtmAnuM bhedajJAna thayuM hoya tene navuM karma nA baMdhAya. hA, abhiprAyonuM pratikramaNa nA thAya to sAmA para tenI asara rahyA kare, tethI teno tamArI para bhAva nA Ave. cokhkhA bhAvathI rahe to enuya karma baMdhAya nahIM, ane jo pratikramaNa karo to e asareya UDI jAya. sAte guNI nAkhyA tene sAte bhAgI nAkhyA e ja puruSArtha. janmathI maraNa payata "sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansa'nA hAthamAM che, to abhiprAya rAkhavAnI jarUra ja kayAM che? svarUpajJAna maLyA pachI, jJAtA-joyano saMbaMdha prApta thayA pachI be-pAMca abhiprAyo paDayA hoya tene kADhI nAkhIe eTale 'vItha onarsa pAsa thaie ApaNe ! abhiprAyane lIdhe jema che tema joi zakAtuM nathI, mukta AnaMda anubhavAto nathI, kAraNa ke abhiprAyanuM AvaraNa che. abhiprAya ja nA rahe tyAre nirdoSa thavAya. svarUpajJAna pachI abhiprAya che tyAM sudhI tame mukta kahevAo, paNa mahAmukta nA kahevAo. abhiprAyane lIdhe ja anaMta samAdhi aTakI che. pahelA je "kojhijha' hatA tenI atyAre "iphekTa' Ave che. paNa e 'iphekTa' para 'sAruM che, khoTuM che' e abhiprAya Ape che, enAthI rAgadveSa thAya che. kriyAthI 'kojhijha' nathI baMdhAtA, paNa abhiprAyathI 'kojhijha' baMdhAya che. AvakAravA yogya abhiprAya ! vastu bhogavavAno vAMdho nathI, paNa tenA para abhiprAya nA rahevo joie. 'have mane vAMdho nathI' evo abhiprAya paNa nA hovo joie. jUThuM bolI javAya teno vAMdho nathI, paNa abhiprAya to "satya" bolavAno ja hovo joie. abrahmacaryano vAMdho nathI, paNa teno abhiprAya nA hovo joie. abhiprAya to "brahmacarya'no ja hovo joie. abhiprAya to "A deha dago che" emAM rAkhavAno che. koi paNa jAtano abhiprAya bojo vadhAre che. jeno abhiprAya teno bojo ! ApaNe sAmA para abhiprAya rAkhIe eTale e ApaNI para rAkhe. ApaNe ApaNo abhiprAya toDI nAkhIe to eno abhiprAya enI meLe kharI paDe. abhiprAyanuM svarUpa ! praznakartA : abhiprAya eTale pratiSThita ahaMkAra ? dAdAzrI : hA. abhiprAya ahaMkAranA paramANuthI banelo che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 abhiprAya vyaktitva dekhADe che. abhiprAyathI dRSTi ja badalAi jAya che. abhiprAya maDadAla hoya, kheMca vagaranA hoya to vAMdho nathI, jaladI ukale. paNa je abhiprAyo kheMcavALA che, te jJAna para AvaraNa lAve. mizrayetana pratye abhiprAya ! 63 jaDa vastuno abhiprAya Apo teno eTalo badho vAMdho nathI, ene choDatAM vAra nahIM lAge. paNa mizracetana joDenA abhiprAyanI sAme ame cetavAnuM kahIe chIe. darekane potapotAnI 'vAipha'no abhiprAya besI gayelo hoya che, tenAthI athaDAmaNa thAya. 'huM caMdulAla chuM' e abhiprAya ja chene ? tame cho evA mAnatA nathI ne nathI evA mAno cho. gharanA badhA ja mANaso joDe gADha abhiprAyo baMdhAi gayA hoya che. mATe jenAM moDhAM caDhe-Utare, evA mizracetana mATe abhiprAya bAMdhazo ja nahIM. abhiprAya e ja aMtarAya che. pApo baLI zake, paNa abhiprAyonA aMtarAyo to potAne ja nukasAnakAraka thai paDe che, ane jenAthI chUTavuM che tyAM ja vadhAre gUMco pADe che. potAnA cenacALA potAne ja kaDavA lAge che, paNa te pudgalanA che. ApaNI rAjIkhuzIthI abhiprAyano mAla bharyo che. darekane potAnA abhiprAya pramANe cenacALA hoya che. 'zuddhAtmA' to che, paNa pratiSThita AtmAno abhiprAya Ubho thayo tethI te pramANe 'mazInarI' cAlavAnI. 'zuddhAtmA' sivAyanI bIjI badhI ja 'mazInarI' che. ////////// (6) AvaDatano aMdhApo AvaData, 'ekasaparTa' thatAM aTakAve ! amane A lakhavA karavAnuM nA AvaDe, peneya pakaDatAM nA AvaDe. amane kazuM AvaDe nahIM. saMsAranuM kazuM nA AvaDe enuM nAma 'jJAnI'. ame abudha kahevAie. praznakartA : Apa ApanI jAtane abudha kaho cho, paNa prabudha lAgo cho amane. dAdAzrI : paNa huM to dareka bAbatano anubhava karIne kahuM chuM. Aje sittera varSanI uMmara thai, paNa hajI mane dADhI karatAM nathI AvaDatI. loko manamAM mAne che ke potAne dADhI karatAM AvaDe che, e badhuM igoijhama che. amuka ja bahu jUja mANasone dADhI karatAM AvaDatI haze. mane potAne ja samajAya che ke A kemanuM rejhara pakaDavuM, keTalI DigrIe pakaDuM, enI kazI khabara hotI nathI. enA ekasaparTa ApaNe thayelA nathI. jyAM sudhI huM ekasaparTa thayo nathI tyAM sudhI ApaNane AvaDatuM nathI ema ja kahevAya. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 ne ema nathI kahetA. chatAMya tamane prabudha dekhAya che e tamArI dRSTi che. mArI dRSTi kayAM haze ? e tamane samajAyuM ? amArI chellI dRSTi che. praznakartA : eksaparTa thavAmAM Apane phAyado nathI dekhAyo ne ? dAdAzrI : phAyadAnI vAta nathI, paNa huM 'jema che tema' kahI dauM chuM ke mane dADhI karatAM nathI AvaDatI. tamane ema thAya ke Ama to kema karIne hoya ? paNa tamane AvaDe che e ja khoTuM che. e khAlI 'igoijhama' che. keTalAkane to bleDa vAparatAM ja nathI AvaDatI, bleDa vaparAi ke nathI vaparAi te ja jANatA nathI. A to badhuM polaMpola cAlyA kare che ! dhaMdhAmAMya mArI jAtane 'ekasaparTa' mAnato hato. teya A jJAna thayA pachI taTastha dRSTithI joyuM, lokone dhaMdhA karatA joyA tyAre huM samajI gayo ke A to kazuM AvaDatuM ja nathI. A to 'igoijhama" ja che khAlI. koI pAMca jaNA mAne, svIkAra kare mATe kaMi badhI AvaData thai gai ? praznakartA : eksaparTa eTale ? dAdAzrI : mANasa ekasaparTa thai zake nahIM. ekasaparTa e to kudaratI bakSisa che. A AtmavijJAnamAM huMya ekasaparTa thayelo chuM, teya kudaratI bakSisa che. nahIM to mANasa te jJAnI zI rIte thai zake ? tethI ame kahIe chIe ke "dhIsa ijha baTa necarala.' are, mane to cAlatAMya nathI AvaDatuM. loko kahe ke dAdA bahu sarasa cAle che ! paNa huM to jJAnadRSTithI joto houM eTale mane khabara paDe ke mane cAlatAMya nathI AvaDatuM. praznakartA : paNa amane to tamAruM badhuM ja Adarza rUpa ja dekhAya. dAdAzrI : evuM lAge, paNa huM jJAnarUpe jouM, chellA cazmAthI jouM, eTale chellI lAiTathI A badhuM kAcuM lAge. keTalAka mANaso mane kahe che ke dAdA, tamArI joDe besIne ame khAtAM zIkhyA. have huM mArI jAtane jANuMne ke mane jamatAM ja nathI AvaDatuM. jamatAno phoTo kevo hovo joie, kevuM cAritra hovuM joie e amane lakSamAM hoya ja. paNa te kone hoya ? bakSisavALAne hoya. eka bAju ahaMkAra hoya ane eka bAju 'ekasaparTa' thavuM, e be sAthe thai zake ja nahIM. ahaMkAra ja 'eksaparTa' thatAM aTakAve che. eTale ame "abudha' chIe e anubhavapUrvakanuM kahIe chIe, ema praznakartA : ApanI dRSTie abudhapaNuM barAbara che paNa vyavahArika dRSTie ? dAdAzrI : 'budha chuM' e bhAna ane A jJAna e be sAthe rahI zake ja nahIM. amArI pAse jJAnano phula prakAza hoya, eTale amane buddhinI jarUra ja nahIM ne ? buddhi 'imozanala' karAve ane jJAna mozanamAM rAkhe. amane saMsAra visAre paDI gayo hoya. amane sahI karatAMya AvaDatI nathI. paMdara-vIsa varasathI kazuM lakhyuM ja nathI eTale badhuM vicAre paDI gayuM che. A saMsAra enI meLe visAre paDI jAya evo che. enA mATe ATalA badhA prayoga karavAnI jarUra nathI. paricaya chUTayo ke visAre paDe. eTale paricaya chUTavo joie. sAdhAraNa vyavahArano vAMdho nathI, paNa paricayano vAMdho che. tAraNano copaDo ! parabhavathI zuM zuM joDe laIne AvelA ? caMdubhAinI jarUriyAtanI badhI ja vastuo laine AvelA cho, mananI jarUriyAtanI badhI vastuo laine AvelA cho, cittanI jarUriyAtanI badhI vastuo laine AvelA cho, buddhinI, ahaMkAranI badhI ja jarUriyAtanI vastuo laine AvelA cho. have e jarUriyAtanI vastuo kudarata tamane saplAya kare che ane Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 pote kahe che ke, huM karuM chuM. badhuM taiyAra hoya emAM ApaNe zuM karyuM kahevAya ? je nathI taiyAra tenA mATe karavuM e puruSArtha kahevAya. - A to badhuM tame taiyAra laIne AvelA cho dukAna, ophisa, bairI chokarAM badho taiyAra sAmAna laine AvyA cho. A copaDAno hisAba che. AtmAne pitAya nA hoya ane putraya nA hoya, copaDAnA leNadeNanA hisAba mATe bhegA thAya che badhA. have AgaLa zuM karavAnuM che e nahIM jANatA hovAthI Aje kheDakheDa karyA kare che. are, A to kheDeluM ja che, taiyAra ja che. emAM bahu dhyAna rAkhavAnI jarUra nahIM. sahaja citta rAkhavAnuM ne bIjuM badhuM karavAnuM. janmathI maraNa sudhInAM badhAM ja sTezano pharajiyAta laine AvelA cho. potAne game che tyAre jANe ke mAruM marajiyAta che ne nathI gamatuM eTale kahe ke pharajiyAta che. kharekhara to badhuM ja pharajiyAta che. A badhuM jANavuM paDazene ? Ama kyAM sudhI gaDuM cAlavA daie ? kaMika tAraNa to kADhavuM joizene ? tAraNano copaDo joDe rAkhavo. zAka levA gayA te to pharajiyAta lAvavuM joIe, paNa rastAmAM phalANAbhAie je, je, karyA, te chAtI Ama pahoLI thai jAya ! te khoTa ja jAyane ? mATe copaDo joine tAraNa kADhavuM joie ke kyAM khoTa gai ? lagnamAM gayA ne koie Avo zeTha kahyuM, ke tenI sAthe ja tame TAiTa thai gayA to jonAro samajI jAya ke zeThe khoTa khAdhI. AmAM sAmAnI to pharaja che ke tamane 'Avo' kahe, paNa tamAre tyAM kAcA nA paDavuM joie. evA pAkA thai jAva ke kyAMya khoTa nA Ave. eka vakhata khoTa khAdhI, be vakhata khAdhI, vIsa vakhata khoTa khAdhI, paNa chevaTe ApaNe tAraNa kADhavuM joie ke A je je kahe che te mane kahe che ke mahIMvALAne kahe che ? 'mahIM' bhagavAna" beThA che, e "zuddhAtmA' che. (7) aMtarAya ! aMtarAya kevI rIte paDe ? praznakartA saMsAra ja evI vastu che ke tyAM naryA aMtarAyo ja che. dAdAzrI : tame pote paramAtmA cho, paNa e padano lAbha nathI maLato. kAraNa ke naryA aMtarAya che. 'huM caMdubhAi chuM' bolyA ke aMtarAya paDe. kAraNa ke bhagavAna kahe che ke, "tuM mane caMdu kahe che ?' A aNasamajaNathI bolyo toya aMtarAya paDe. devatA para aNasamajaNathI hAtha ghAle to e choDe ke ? mahIM paramAtmA beThA che, anaMta zakti che mahIM, te jeTalI joie teTalI maLe tema che. paNa jeTalA aMtarAya pADe eTalI zarmita AvarAya. icchA karo tyAM aMtarAya paDe. je cIjanI icchA thAya eno aMtarAya thAya. A havAnI icchA thAya che ? tethI eno aMtarAya Ubho thato nathI. paNa pANInI thoDI thoDI icchA hoya che tenAthI enA aMtarAya UbhA thAya. 'jJAnI puruSa'ne koi vastunI icchA nA hoya eTale emane niaMtarAya pada hoya, dareka vastu sahejA saheja AvIne paDe 'jJAnIne Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 69 koi cIjanI bhIkha nA hoya. bhikhArIpaNuM chUTe to tame pote ja paramAtmA cho. bhikhArIpaNAthI ja baMdhana che. potAnI vastuonA pote ja aMtarAya UbhA kare che. buddhinA AzayamAM hoya ane aMtarAya nA hoya to e vastu vagara icchAe sAmI Ave ! jagatamAM badhI ja vastuo che, paNa bhegI kema nathI thatI ? to ke' aMtarAya naDe che. praznakartA : A aMtarAyo kevI rIte paDe che ? dAdAzrI : A bhAi nAsto ApatA hoya to tame kaho ke, 'have rahevA dene, nakAmuM bagaDaze.' te aMtarAya pADyo kahevAya. koi dAna Apato hoya tyAM tame kaho ke, 'Ane kyAM Apo cho ? A to mArI khAya evA che.' te tame dAnano aMtarAya pADyo. pachI pelo Ape ke nA Ape e vastu judI rahI, paNa tame aMtarAya pADyo. pachI tamane koi duHkhamAMya dAtA na maLe. praznakartA : vANIthI aMtarAya na pADyA hoya paNa manathI aMtarAya pADyA hoya to ? dAdAzrI : vANIthI bolelAnI 'iphekaTa' A avatAramAM Ave ane manathI cItareluM bIje avatAre rUpakamAM Avaze. eTale A badhAM potAnA ja aMtarAya pADelA che, nahIM to AtmAnI pAse zuM cIja nA hoya ? jagatanI tamAma vastuo ene mATe taiyAra ja che. e to 'ame AvIe ? ame AvIe ?" ema pUche che. chatAM aMtarAya kahe che, "nA. nathI AvavAnuM.' te aMtarAya cIja bhegI ja nA thavA de. praznakartA : eTale pote jAgRti rAkhavI joie ke avaLo vicAra nA Ave. dAdAzrI : evuM nA bane, vicAra to ADAavaLA AvyA vagara rahe ja nahIM. ApaNe ene bhUMsI nAkhavAnA, e ApaNo dhaMdho ! tamane vicAra 70 AptavANI-4 Avyo ke 'Ane nA ApavuM joie.' paNa jJAna hAjara thAya ke A vacce kyAM aMtarAya pADavo ? eTale tarata bhUMsI nAkhavAnuM. jJAna nA hoya to zuM kare ? ApaNe kahIe ke, 'Avo vicAra zuM kAma karyo ?" to e uparathI kahe, 'karavo ja joie. tamane emAM zuM samaja paDe ?' te UlaTuM Dabala karI Ave. gAMDo ahaMkAra zuM nA kare ? pote potAnA ja paga upara kuhADI mAre. have ApaNe Ane bhUMsI zakIe. manamAM pazcAttApa karIe, kSamA mAgIe, ane nakkI karIe ke AvuM pharI nA bolavuM joie to bhUMsI zakAya. kAgaLa posTamAM paDatAM pahelAM pheraphAra karI zakAya, ane vicArIe ke dAna ApavAmAM sAruM che eTale peluM AgaLanuM bhUMsAi jAya. praznakartA : sArA kAryane anumodana Ape to ? dAdAzrI : to te ApanArane lAbha thAya che ane potAneya lAbha thAya. ApaNe anumodanA nA karI hoya to ApaNAmAM anumodanA karanAra koi maLe nahIM. jo ke A badhuM jJAnIo mATe heya (tyajavA yogya) che. e badhuM saMsAra vadhAranAruM che. chatAM, jene AtmAnuM jJAna nA hoya tene mATe to raLiyAmaNA saMsAranuM sAdhana che. A saMsAramAM aMtarAya kevI rIte paDe che te tamane samajAvuM. tame je ophisamAM nokarI karatA ho tyAM tamArA 'AsisTanTa'ne akkala vagarano kaho, e tamArI akkala para aMtarAya paDayo ! bolo, have A aMtarAyathI AkhuM jagata phasAi phasAine A manuSya janma eLe khoi nAkhyo che ! tamane 'rAiTa' ja nathI sAmAne akkala vagarano kahevAno. tame AvuM bolo eTale sAmo paNa avaLuM bole, te eneya aMtarAya paDe ! bolo have, A aMtarAyamAM jagata zI rIte aTake ? koine tame 'nAlAyaka' kaho to tamArI lAyakAta upara aMtarAya paDe che ! tame AnA tarata ja pratikramaNa karo to e aMtarAya paDatAM pahelAM dhovAi jAya. elacI moMghI, laviMga moMghAM, sopArI moMghI ethI loko khAya nahIM. e khAvAnI nA maLe e aMtarAya paDyo che tethI. gharamAM sAta jaNa zrIkhaMDa jamatA hoya ne eka jaNa bAjarIno roTalo ne chAza khAya, DokaTare kahyuM hoya ke zrIkhaMDa khAzo to marI javAze ! e aMtarAya zAthI paDe che ? Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 khAvAnuM sAme AvyuM tyAre ApaNe ene tarachoDa mArI hoya tethI. mokSamArgamAM aMtarAya ! mokSamArgamAM to aMtarAya Ave eTale potAnI zaktio vadhAre pragaTa thatI jAya. mATe emAM aMtarAya Ave toya ApaNe ApaNo nizcaya deDha rAkhavo ke 'koinI tAkAta nathI ke mane aTakAvI zake', evo bhAva rAkhavAno che. moDhe bolavAnuM nathI, bolavuM e to ahaMkAra che. potAno anizcaya e ja aMtarAya. nizcaya kare eTale aMtarAya tUTI jAya. AtmAno nizcaya thAya eTale badhA aMtarAyo tUTI ja jAya chene ? saMsArI buddhinA aMtarAyono bahu vAMdho nathI, paNa dhArmika buddhinA aMtarAya to anaMta avatAra rakhaDAvI mAre. temAMya "rIleTiva dharmanA aMtarAyo ghaNAMya sAdhu, sAdhvI, AcAryo mahArAjone tUTelA hoya; tyAre 'rIyala' dharma, AtmadharmanA aMtarAya bahu paDelA hoya. - have dharmamAM aMtarAya zAnAthI paDe che ? 'huM kaMika jANuM chuM. e moTAmAM moTo aMtarAya. dharmamAM jANyuM kyAre kahevAya ? kyAreya paNa Thokara nA vAge, ArtadhyAna, raudradhyAna nA thAya, saheja paNa raudradhyAnanuM pariNAma paNa UbhuM nA thAya, evA saMjoga paNa bhego nA thAya, enuM nAma 'jANyuM" kahevAya. eTale bhagavAne zuM kahyuM ke, jyAM sudhI ArtadhyAna ne raudradhyAna thAya che tyAM sudhI 'huM kaMi ja jANato nathI, jJAnIpuruSa jANe" ema bolaje. tyAM sudhI mAthe javAbadArI lezo nahIM, bahu jokhama che, bIje sTezane UtarI paDAze. bhagavAne sauthI moTo aMtarAya jJAnAMtarAyane kahayo che. lakSmInA ne dAnanA aMtarAya tUTe paNa jJAnanA aMtarAya nA tUTe jaladI. jJAtAMtarAya, darzatAMtarAya zetAthI ? koi AtmajJAna pAmato hoya temAM ADakhIlI thAya to tene jJAnano aMtarAya paDe. koi kahe ke, " "jJAnIpuruSa" AvyA che, cAlo AvavuM hoya to." tyAre tame kaho ke, 'have evA to "jJAnIpuruSa" ghaNAya joyA che." A aMtarAya paDyo ! have manuSya che eTale bolyA vagara to rahe ja nahIM ne ? tamArAthI nA javAya tema hoya eTale tamane manamAM bhAva thAya ke 'jJAnIpuruSa' AvyA che, paNa mArAthI javAtuM nathI. to aMtarAya tUTe. aMtarAya pADanAro pote aNasamajaNathI aMtarAya pADe che, tenI tene khabara nathI. dareka zabda bolavo jokhamabharelo che, te bolatAM nA AvaDe to mauna rahevuM sAruM. temAMya dharmamAM bahu ja jokhama che, vyavahAranAM jokhama to UDI jAya. A pada gAtAM kema nathI AvaDatAM ? 'ApaNane to AvaDe ja nahIM.' ema karIne aMtarAya UbhA karelA. 'ApaNane to AvaDe ja.' evuM bole eTale aMtarAya tUTe. zIkhavA javuM paDatuM ja nathI, badhuM zIkhIne ja Avelo che. praznakartA: 'mane pada gAtAM AvaDe che' bole eTale AvaDe ? dAdAzrI : nA. 'AvaDe che" evuM nahIM. 'nA kema AvaDe ?' evuM manamAM deDha rahevuM joie. keTalAka kahe ke, "AvuM akrama jJAna te vaLI hotuM haze ? kalAkamAM mokSa te hoto haze ?" evuM bolyA ke temane aMtarAya paDyA. A jagatamAM zuM nA bane e kahevAya nahIM. mATe buddhithI mApa kADhavA jevuM A jagata nathI. kAraNa ke A banyuM che e hakIkata che. 'AtmavijJAna' mATe to khAsa aMtarAya paDelA hoya. A chellAmAM chelve sTezana che. jenA parokSanA aMtarAya tUTayA hoya emane pratyakSanA aMtarAya hoya ja. eTale emane parokSa ja maLe. ane pratyakSanA aMtarAyo to bahu moTA moTA paDelA hoya che, te tUTe to to anaMta avatAranuM sATuM vaLI jAya. praznakartA : jJAnAMtarAya ne darzanAMtarAya tUTe kevI rIte ? praznakartA : jJAnAMtarAya, darzanAMtarAya zenAthI paDe che ? dAdAzrI : dharmamAM ADuMavaLuM bole, 'tame kaMi ja samajatA nathI ne huM ja samajuM chuM' enAthI jJAnAMtarAya ne darzanAMtarAya paDe. agara to Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 33 dAdAzrI : e aMtarAyo 'jJAnIpuruSa' toDI Ape. 'jJAnIpuruSa' ajJAna toDI Ape ane aMtarAya paNa kADhI Ape. paNa amuka aMtarAya to 'jJAnIpuruSa' paNa nA toDI zake. praznakartA : e kyA aMtarAya ? dAdAzrI : jyAM vinayadharma khaMDita thato hoya te. vinaya to mokSamArgamAM mukhya vastu che. 'jJAnIpuruSa' mATe eka avaLo vicAra paNa nA Avavo joie. praznakartA : ahIM AvavAno bhAva rahe che, paNa pudgala-mAyA nathI AvavA detI to zuM karavuM ? dAdAzrI : e ja aMtarAyakarma che. ApaNA bhAva dRDha haze to eka divasa e pUro thaze. aMtarAyakarma acetana che ane ApaNo bhAva cetanane pAmelo che, enAthI aMtarAya tUTe. ane 'jJAnIpuruSa' pAse 'vidhi'mAM mAMgaNI kara kara karavI ke amArA aMtarAya toDI Apo to te toDI Ape. 'jJAnI'nuM vacanabaLa tamArA aMtarAya toDI Ape. mahIM kheda rahe ke satsaMgamAM nathI javAtuM tenAthI aMtarAya tUTe. praznakartA : aMtarAya potAnI meLe tUTe ke puruSArthathI tUTe ? dAdAzrI : e bhAvathI tUTe. jyAre aMtarAya tUTavAno kALa Ave tyAre bhAva thAya. 'A' jJAna maLI jAyane tene to badhA aMtarAya tUTI jAya. kAraNa ke aMtarAya ahaMkArane lIdhe paDe che ke 'huM kaMika chuM.' aMtarAya karma tUTe to ghaDIye vAra lAgatI nathI. AtmAne ane mokSane keTaluM dUra che ? kazuMya nahIM. vacce aMtarAya paDelA che eTaluM ja dUra che ! AtmA prApta karyA pachI aMtarAya e saMyoga svarUpI che ne saMyogo viyogI svabhAvanA che ne 'ApaNe' 'zuddhAtmA' asaMyogI, aviyogI chIe. ////////// (c) tiraskAra - tarachoDa jeto tiraskAra, teto ja bhaya ! jeno tiraskAra karazo teno bhaya lAgaze. A polIsavALAno zAthI bhaya lAge che ? tiraskAra che teno tethI. tame jeno tiraskAra karazo teno tamane bhaya pesI jaze. maccharAM para tiraskAra rAtre peTho to AkhI rAta UMghavA nahIM de. korTano tiraskAra hoya, vakIlano tiraskAra hoya to korTamAM mahIM pesatAM ja bhaya lAge. koI oLakhANavALo hoya, teno kema bhaya nathI lAgato ? kAraNa ke tenA para tiraskAra nathI. praznakartA : pahelo tiraskAra hoya ke pahelo bhaya hoya ? dAdAzrI : pahelo tiraskAra hoya. pahelo bhaya nathI hoto. e kevI rIte ? sAMbhaLyuM hoya ke A polIsavALA bahu kharAba che e jJAna thayeluM hoya eTale e jJAnanA AdhAre pahelo tiraskAra pese ane tiraskArathI bhaya utpanna thAya che. pachI e bhaya vadhato jAya ane polIsavALo dekhe ne Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 akaLAmaNa thai jAya, polIsavALo bAjumAM khAlI eDresa ja pUchavA Avyo hoya toya ! thAya. 75 praznakartA : tiraskArathI bhaya thAya che to rAgathI zuM thAya ? dAdAzrI : mUrchA thAya, bebhAnapaNuM thAya. A beu jAya tyAre vItarAga tarachoDa, keTalI jokhamI ! praznakartA : tiraskAra ane tarachoDa e bemAM phera zuM che ? dAdAzrI : tiraskAra to vakhate khabara nAya paDe. tiraskAra bilakula 'mAilDa' vastu che, paNa tarachoDa to bahu ugra svarUpanI che, tarata lohI nIkaLe. A dehanuM lohI nA nIkaLe, mananuM lohI nIkaLe. praznakartA : tiraskAra ane tarachoDanAM phaLa kevAM ? dAdAzrI : tiraskAranuM phaLa eTaluM badhuM nA Ave, paNa tarachoDanuM bahu moTuM Ave. tarachoDa tamAma prakAranA aMtarAya pADe. eTale vastuo ApaNane prApta nA thavA de, herAna-herAna karI mUke. tarachoDa zuM nA kare ? tarachoDathI to badhuM jagata UbhuM rahyuM che. eTale ame eka ja vastu kahIe chIe ke vera choDo, tarachoDa nA vAge evuM cAlo. tarachoDa mATe amAruM citta bahu jAgRta hoya. moDI rAtre rastA parathI javAnuM bane tyAre ame jAgRta hoie ke jethI amArA bUTanA avAjathI kUtaruM nA jAgI jAya. enI mahIMye AtmA che ne ? koi amane premathI 'poijhana' Ape toya ame tene tarachoDa nA mArIe ! vItarAga mArgamAM to koinoya virodha ke tarachoDa nA hoya. cora, DAku, badamAzo koinAya virAdhaka vItarAga nA hoya. emane 'tuM khoTo dhaMdho lai ne beTho che' ema kahe to pelAne tarachoDa vAgaze ane tarachoDa vAge tyAM bhagavAnane nA joi zake. bhagavAna to eTaluM kahe che ke, eneya tuM tattvadRSTithI jo. avasthA dRSTithI joiza to tAruM ja bagaDavAnuM che. ApaNe AptavANI-4 kAdavamAM DhekhALo nAkhIe to ? kAdavanuM zuM bagaDavAnuM che ? kAdava to bagaDelo ja che, chAMTA ApaNane UDe. eTale vItarAgo to bahu DAhyA hatA, jIva mAtra joDe tarachoDa nA vAge tema nIkaLI jatA hatA. 36 tarachoDa badhAya daravAjA baMdha karI de. jene ApaNe tarachoDa mArIe te kAyama daravAjo ughADe ja nahIM. praznakartA : tiraskAra ane tarachoDa che te jIvanavyavahAramAM paLe paLe anubhavamAM Ave che. dAdAzrI : hA, darekane A ja thai rahyuM chene ? jagatamAM du:kha ja enAM che. avaLavANI evI te nIkaLe, 'dukALa paDo' ema bole ! praznakartA : avaLavANInA to atyAre rAjA hoya che. dAdAzrI : amane pAchalA avatAronuM mahIM dekhAya che tyAre ajAyabI lAge che ke ohoho ! tarachoDanuM keTaluM badhuM nukasAna che. tethI majUroneya tarachoDa nA vAge e rIte vartIe. chevaTe sApa thaineya kaiDe, tarachoDa badalo lIdhA vagara rahe nahIM. bahAranA ghA to rUjhAi jAya, paNa vANInA ghA to AkhI jiMdagI nA rUjhAya. are, keTalAka ghA to so-so avatAra sudhI rUjhAtA nathI ! tarachoDato upAya zo ? praznakartA : zuM upAya karavo ke jethI tarachoDanAM pariNAma bhogavavAno vAro nA Ave ? dAdAzrI : enA mATe bIjo koi upAya nathI, eka pratikramaNa kara kara karavAM. jyAM sudhI sAmAnuM mana pAchuM nA phare tyAM sudhI karavAM. ane pratyakSa bhegA thAya to pharI pAchuM mIThuM bolIne kSamA mAgavI ke, 'bhai mArI to bahu bhUla thaI, huM to mUrakha chuM, akkala vagarano chuM.' eTale sAmAvALAnA ghA rUjhAtA jAya. ApaNe ApaNI jAtane vagovIe eTale sAmAne sAruM lAge, tyAre enA ghA rUjhAya. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 37 saMsAramAM sukhI thavAnI icchA hoya to koine tarachoDa nA mArazo. tarachoDa kone mAro cho ? bhagavAnane ja. kAraNa ke darekanI mahIM bhagavAna beThelA che. mANasane gALa nathI pahoMcatI, bhagavAnane pahoMce che. saMsAranA badhAM pariNAma e bhagavAna svIkAre che. mATe e pariNAma evAM karajo ke bhagavAna svIkAre to tyAM ApaNuM kharAba nA dekhAya, eka jIvane paNa tarachoDa mArIne koi mokSe jai zake nahIM. ////////// (9) vyaktitva saurabha vItarAge varlDa 'A' 'jJAtI' !! praznakartA : Apane sauthI vadhu priya vastu kai ? dAdAzrI : mane AtmA sivAya koi vastu priya nathI. praznakartA : AdhyAtmika mATe ApanA anubhavo, vicAro jaNAvo. dAdAzrI : huM mana, vacana, kAyAthI taddana judo rahuM chuM, taddana nirALo rahuM chuM. chatAM kevaLajJAna thayuM nathI, kALane AdhAre cAra DigrI te pacyuM nathI. praznakartA : saMsArathI Apa zI rIte alipta rahI zako cho ? dAdAzrI : saMpUrNa vItarAgatAthI. dhaMdho-vepAra karIe, 'inkamaTekSa' 'selaTekSa' badhuM bharIe, saMsAranI seMkaDo talavAro nIce paNa vItarAgatAmAM rahIe. hAtha kApI nAkhe toya vItarAgatA rahe. praznakartA : ATaluM hovA chatAM Apane dhaMdhAnI agatyatA lAge ? dAdAzrI : amAre koi cIjanI agatyatA nA hoya, chatAM karavuM paDe che. polIsavALo pakaDIne lai jAya ne karAvaDAve te karavuM paDe tenA jevuM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 che. praznakartA : dhaMdhAmAM napho thAya to ? dAdAzrI : evI koi vRti ja nahIM. naphAno vicAra ja nathI Avyo, badhuM sahajapaNe thAya. koi paNa jAtanI icchA ja nahIM, A nirIcchaka dazA thai che ! praznakartA : ApanI AvI dazA kayArathI thai che ? dAdAzrI : Ama to jIvana AkhuM dharmadhyAnamAM ja gayuM che, paNa 1958mAM jJAna pragaTa thayuM ! praznakartA : A jJAna Apane pragaTa thayuM te AnI pAchaLa Ape keTalI sAdhanA karelI ? dAdAzrI : 'A' to anaMta avatAranI sAdhanAnuM phaLa che, chatAM paNa A avatAramAMya sAdhanA kharI. uparAMta, mAtAnA saMskAra ghaNA ja uttama maLelA. praznakartA : Ape vrata, niyama, upavAsa karelA ? dAdAzrI : amAre sama khAvA pUratoya upavAsa nathI thayo. hA, AkhI jiMdagI kAyama uNodarI tapa kareluM. coviyAra, ukALeluM pANI, kaMdamULa baMdha vagere khUba ja 'sTrikTalI' karelAM. 1958tuM e adbhuta darzata ! praznakartA : Apane 1958mAM suratamAM je darzana thayuM te kevuM thayeluM ? dAdAzrI : A dehamAMthI jANe chUTA thai gayA hoie evuM lAgyuM. praznakartA : e chUTApaNuM kevuM lAgeluM ? dAdAzrI : 'ebsolyuTa' chUTuM ja, e dazA judI ja hatI ! tenuM varNana thAya tema nathI !! AptavANI-4 praznakartA : e 'momenTa' hatI tenA pahelAM Apane kaMika lAgeluM ke kaMIka thavAnuM che ? 80 dAdAzrI : zAMti ghaNI rahyA karatI. paNa e ahaMkAra sAthenI zAMti kahevAya, te kAmanI nahIM. e to ajJAnIneya rahe. praznakartA : te samaye sTezana upara Apano AnaMda anero hato ? dAdAzrI : jJAtA, draSTA, paramAnaMda badhA guNa sAthe chUTo paDI gayelo. dehamAM nahIM, vacanamAM nahIM, manamAM nahIM evo chUTo paDI gayelo, ene jJAna lAdhyuM kahevAya. jJAna e ja AtmA che. praznakartA : Apane jJAna pragaTa thayuM pachI jJAna-prakAza eTalo ja rahe ke vadhyA kare ? dAdAzrI : amAre to A 'anubhavajJAna' che emAM be prakArano prakAza nA hoya, nirataMra eka ja prakArano prakAza rahe, amane AtmAno spaSTa anubhava hoya. jayAM sudhI AtmAno spaSTa anubhava nA hoya tyAM sudhI jJAna vadhyA kare, paNa spaSTa anubhava thai jAya eTale e jJAna pUruM thai jAya. praznakartA : AdhyAtmika 'sTaDI' karanAro pUrNatAe pahoMcyo enI kevI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : enI vANI vItarAga hoya, vAta vItarAga hoya, vartana vItarAga hoya. enI dareka bAbatamAM vItarAgatA hoya. gALa bhAMDe toya vItarAgatA ane phUlAM caDhAve toya vItarAgatA hoya. emanI vANI syAdvAda hoya eTale ke koi dharmanuM, koi jIvanuM pramANa nA dubhAya. jJAtatI rIta nA hoya ! praznakartA : Apa muktimAM vicaro cho paNa e siddhi kevI rIte prApta thai ? dAdAzrI : tamArI peTha mane ghaNA loko pUche che, tyAre mAre kahevuM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 paDe che ke, 'tamAre nakala karavI che ? nakala karazo to tamArI mahenata nakAmI jaze." "dhIsa ijha baTa necarala.' ane teya suratanA sTezane bAMkaDA upara beThelo tyAre bhayaMkara bhIDamAM A jJAna pragaTa thayeluM ! praznakartA : Apane 'baTa necarala' jJAna thayuM te zuM ? te samajAvo. dAdAzrI : 'baTa necarala' jJAna ko'kane ja thAya. koI kaheze ke, "meM jAte karyuM che.' to te jJAna adhUruM rahe che. A to "necaralI' enI meLe thayuM che. je karyuM hoya to 80 TakA vikalpa ocho thayo to 20 TakA bAkI rahe. A to 10 TakA nirvikalpa che, A vItarAga vijJAna che. jJAtI', mokSano purAvo Ape ! dAdAzrI : je jAmI gayelAM che, barapha rUpe thaI gayAM che, te karmo ne to bhogavye ja chUTako. varALa ane pANI rUpe hoya tene "jJAnI' bhasmIbhUta karI Ape. chatAMya pote to naimittika bhAvamAM ja hoya, akartA ja rahe. praznakartA: mokSa eTale zuM ? dAdAzrI : mokSa eTale sarva duHkhathI mukti ane sanAtana paramAnaMda rahe. mokSa eTale muktabhAva. praznakartA : baMdhana zenAthI che ? dAdAzrI : ajJAnathI. praznakartA : Apano nityakrama zuM che ? dAdAzrI : huM mArA mokSamAM ja niraMtara rahuM chuM, atyAre paNa huM mArA mokSamAM ja chuM. A vANI nIkaLe che te 'TeparekaMDa' nIkaLI rahI che, Ano mAlika huM nathI. A vANI 'kharI che ke khoTI che" tene huM joyA karuM chuM. praznakartA: ApanI mahIMnI 'Tepa' nA bole tyAre e 'blenka' jAya kharI ? dAdAzrI : saMbhaLAya tevI 'Tepa paNa cAlu hoya ane sUkSma vANInI 'Tepa" paNa cAlu hoya. praznakartA: 'jJAnI puruSa' paramANu badalI zake ? ke pachI emanI hAjarIthI badalAya che ? dAdAzrI : dUdhamAM dahIM nAkhyA pachI "jJAnI' kazuM ja nA karI zake. dahIM nAkhatAM pahelAM kahe to thAya, pachI kazuM vaLe nahIM. 'jJAnI" karmo bhasmIbhUta karI zake, e ekalI ja emanI sattA. amuka bhAganA raMga badalI zake, e ame karI ApIe chIe. praznakartA : dUdhamAM dahIM nAkhyuM e kone kahevAya ? praznakartA : mokSa e sthaLa che ke avasthA che ? dAdAzrI : e avasthA che ane te A 'avasthA' nahIM, e svAbhAvika avasthA che. praznakartA: mokSa eTale svataMtratA ? dAdAzrI : hA, saccI AjhAdI-koi uparI nahIM ne koi "aMDarahenDa' paNa nahIM. praznakartA : evI mukta sthiti saMsAramAM upalabdha kharI ? dAdAzrI : kema nahIM ? A huM prApta karIne beTho ja chuM ne ? saMsAramAM rahIne upalabdha thAya tenA purAvArUpe huM chuM. mane joine tamane 'enkarejamenTa' maLe ke saMsAramAM paNa upalabdha thai zake tema che. praznakartA H darzana ane jJAnamAM zuM phera che ? dAdAzrI darzana ja mokSe javAnuM mukhya sAdhana che. jJAna to darzananuM vizeSa bhAve che. ane jJAna darzana bheguM thAya tyAre cAritra utpanna thAya. jJAna kone kahevAya ? darzana karIne je jANeluM, samajeluM te aMdara phITa thaI jAya pachI te bIjAne samajAve, evI dazA utpanna thAya tyAre e jJAna Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 kahevAya. kharuM to darzana ja kAma kare che. 83 praznakartA : jJAna ane zuddhAtmAne kaMi saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : zuddhAtmA e pote ja jJAnasvarUpa che. pote saMpUrNa jJAnasvarUpa thAya tyAre paramAtmasvarUpa kahevAya che. praznakartA : AtmA kriyA karato nathI to karma koNa bAMdhe che ? dAdAzrI : ahaMkAra je bole che ke, 'meM A karyuM' te ja karma bAMdhe che. praznakartA : zAyaka ane jijJAsu, e bemAM zuM phera ? dAdAzrI : bahu phera. e beno sAMdhoya nA gaNAya. zAyaka to pote paramAtmA thayo ane jijJAsune to guru karavA paDaze, khoLa khoLa karavuM paDaze. jijJAsA utpanna thaI che eTale puruSArthI thayo kahevAya, paNa A jJAyaka te to pote ja bhagavAna kahevAya. praznakartA : mumukSu ane jijJAsumAM zo phera ? dAdAzrI : mumukSu eTale kevaLa mokSanI icchAvALo ane jijJAsu eTale jene sukhanI vAMchanA hajI che ane te jayAMthI maLe tyAMthI levA jAya. praznakartA : brahmAMDanI aMdara ane brahmAMDanI bahArathI jovuM eTale zuM ? dAdAzrI : jJeyomAM tanmayAkAra hoya tyAre brahmAMDamAM kahevAya ane zeyone zeya rUpe dekhe tyAre brahmAMDanI bahAra kahevAya. praznakartA : 'ebsolyuTa' vijJAna eTale zuM ? dAdAzrI : ajJAnathI bilakula nirlepa vijJAna e 'ebsolyuTa' vijJAna che. praznakartA : AtmA zabda anAdi kALathI che ? dAdAzrI : hA, anAdi kALathI che. anAdi kALathI jJAna ane 84 jJAnanI rIta eka ja che. timittanI mahattA ! praznakartA : AtmAne oLakhavA nimittanI jarUra kharI ? dAdAzrI : nimitta vagara to kazuM bane nahIM. ko'kane ja e apavAdarUpe bane tene svayaMbuddha kahevAya. svayaMbuddhane paNa gayA avatAramAM jJAnI maLelA hoya tyAre thAya. nimitta vagara to kazuM ja bane nahIM. upAdAna paNa jAgRta joie ane nimitta paNa joie. AptavANI-4 'upAdAnanuM nAma lai e je taje nimitta; pAme nahIM siddhatvane rahe bhrAMtimAM sthita.' -zrImad rAjacaMdra. eTale nimitta paheluM joie. upAdAna ajAgRta hoya toya tene jJAna UMcuM karI Ape, paNa nimitta vagara kazuM nA thAya. praznakartA : evuM so TakA nakkI rAkhIe ke nimittathI AtmAnubhava thato nathI to ? thAya ? dAdAzrI : to AtmAnubhava kayAreya paNa nA thAya. lAkho maNa upAdAna jAgRta rAkhIe paNa nimitta nA maLe to te kyAreya nA thAya. nimittanI ja kiMmata che badhI. praznakartA : eTale ema nakkI rAkhavuM ke nimittathI ja AtmAnubhava dAdAzrI : evuM chene, upAdAna jAgRti to badhAe rAkhavI ja joie, e to 'ghaNAM' pAse che. paNa nimitta vagara zuM kare ? bIjo koi upAya nathI. praznakartA : nimitta puNyathI maLe ke puruSArthathI ? dAdAzrI : puNyathI. bAkI, puruSArtha kare ne A upAzrayethI te upAzraye doDe ema anaMta avatAra bhaTaka bhaTaka kare toya nimitta prApta Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 thAya nahIM ane ApaNI puNya hoya to rastA para bhegA thai jAya. emAM puNyAnubaMdhI puNya joie. ane A mArAM ja karmanA udayanuM phaLa AvyuM che mATe AmAM koI gunegAra che ja nahIM. evuM samajAya ane potAne krodha nA thAya tyAre dharmadhyAna thAya. ArtadhyAna ane raudradhyAnane pheravavuM te dharmadhyAna che. zukladhyAta puato saMbaMdha kyAM sudhI ? praznakartA: AtmAne puccethI kazo saMbaMdha che ? dAdAzrI : kazo saMbaMdha nathI. paNa jayAM sudhI 'bIlipha' evI che ke 'A huM karuM chuM tyAM sudhI saMbaMdha che. jayAM 'huM karato nathI' e 'rAiTa bIlipha' besI jAya tyAra pachI AtmAne ane puNyane kaMI saMbaMdha nathI. praznakartA : puNyanI vRddhi thAya eTalA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : Akho dahADo loko para upakAra karakara karavA. A manoyoga, vANIyoga ane dehayoga lokone mATe vAparavA enuM nAma puNya. praznakartA : bIjAnuM bhaluM karavA jAya, paNa potAnuM rakhaDI paDatuM hoya praznakartA : zukladhyAna eTale zuM ? dAdAzrI : zukladhyAna eTale 'huM zuddhAtmA chuM' evuM niraMtara dhyAna rahe che. te tUTaka tUTaka nA hovuM joie, niraMtara hovuM joie. zukladhyAna eTale zAzvatI vastunuM dhyAna utpanna thavuM te ane dharmadhyAna e avasthAnuM, azAzvatI vastunuM dhyAna utpanna thavuM te. mata ane AtmA to ? praznakartA: mana ane AtmAmAM zo phera che ? dAdAzrI : mana to ajJAna pariNAmathI UbhAM thayelA spaMdanonI gAMTho che, e phUTe e vicArasvarUpa che. mana to sthULa che, nizcetana cetana che ane AtmA to caitanya paramAtmA che. prema ane bhakti dAdAzrI : potAnuM emAM nahIM rakhaDI paDe tenI ame 'geranTI' ApIe chIe. praznakartA: atyArano A kALa evo che ke mALA pherave, japa kare, tapa kare, bhakti kare, game te kare toya zAMti nathI rahetI - e zuM che? dAdAzrI : eno artha e ja ke rasto barobara nathI maLyo, mATe rasto pheravo. dharmadhyAna praznakartA : prema ane bhakti e bemAM uttama kayuM ? dAdAzrI : bhagavAnane vize premane ? A saMsArI prema nahIM ne? bhagavAnane vize prema hoya to ja bhakti utpanna thAya, nahIM to thAya nahIM. prema vagaranI bhakti e bhakti ja gaNAya nahIM. praznakartA : premalakSaNA bhakti kone kahevAya ? dAdAzrI : bhagavAna sAtheno prema e ja kharI premalakSaNA bhakti che. Akho dahADo bhagavAna bhUlAya nahIM. rUpiyA gaNatI vakhateya yAda praznakartA : dharmadhyAna kone kahevAya ? dAdAzrI : koi gALa bhAMDe ne krodha thAya te raudradhyAna che. have koi gALa bhAMDe tyAre ATaluM jJAna hAjara thAya ke gALa bhAMDanAro nimitta che Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 rahyA kare te bhagavat prema. haju to lakSmI mATe prema vadhAre che. chokarI paiNAvatI vakhate bhagavAna bhUlI javAya che e moha che, mUrchA che. premalakSaNA bhakti e to bahu UMcI bhakti che, emAM to bhagavAna jAte hAjara thAya. 87 nirdoSa dRSTi tyAM jaga nirdoSa !! praznakartA : nirdoSatA kevI rIte prApta thAya ? dAdAzrI : AkhA jagatane nirdoSa jozo tyAre. meM AkhA jagatane nirdoSa joyuM che tyAre huM nirdoSa thayo chuM. hita karanArane ane ahita karanAraneya ame nirdoSa joie. praznakartA : 'rileTiva' to dekhItuM doSita dekhAyane ? dAdAzrI : doSita kyAre gaNAya ? eno zuddhAtmA evuM karato hoya tyAre. paNa zuddhAtmA to akartA che. e kazuMya karI zake tema nathI. A to 'DIscArja' thAya che, emAM tuM ene doSita gaNe che. doSa dekhAya tenuM pratikramaNa karavuM. jayAM sudhI jagatamAM koi paNa jIva doSita dekhAya che tyAM sudhI samajavuM ke aMdara zuddhikaraNa thayuM nathI, tyAM sudhI indriya jJAna che. praznakartA : kaDavAza e eka prakArano ahaMkAra kahevAya ? dAdAzrI : kaDavAza, mIThAza e beu karmanAM phaLa che ane e karmanAM phaLa jayAM sudhI ahaMkAra hoya tyAM sudhI ja hoya. sAruM karyAno ahaMkAra karyo to mIThAza Ave, khoTuM karyAno ahaMkAra karyo to kaDavAza Ave. praznakartA : A jagatamAM muMjhave che koNa ? dAdAzrI : ajJAna. praznakartA : kSamA mAganAra moTo ke kSamA ApanAra moTo ? dAdAzrI : kSamA to ghoDAgADIvALo, TekSIvALo ke mATalAvALoya AptavANI-4 mAgavA Ave. paNa koineya kSamA ApI na hoya. mATe kharI kiMmata kSamA kare tenI che. kSamA ApavI bahu agharI che. amArI sahaja kSamA hoya. tamArI bhUla thai jAya to enI meLe kSamA apAi jAya, tame mAgo ke nA mAgo toya. 88 kartA thayo to bIja paDe ! praznakartA : eka mANasa vicAra kare che ke mAravo che ane bIjo mAre che to e bemAM zuM taphAvata che ? dAdAzrI : vicAra kare che te gunegAra che ane je mArI nAkhe che te duniyAno gunegAra che. A avatAramAM mArI nAkhyo te AgalA avatArano gunegAra che, teno to A avatAramAM nikAla thai jaze. jelamAM jaze, loko TIkA karaze. eno ukela thai jaze, paNa pachI bIja nA paDayuM hoya to. praznakartA : bIjano koi krama che ? evI koi samajaNa che ke A bIja paDaze ne A nahIM paDe? dAdAzrI : hA. tame kaho ke, "A nAsto kevo sarasa thayo che, ne meM khAdhuM' to bIja paDayuM. 'meM khAdhuM' e bolavAmAM vAMdho nathI. koNa khAya che te tamAre jANavuM joie ke, 'huM nathI khAto. khAnAro khAya che.' eTale kartA thAva to ja bIja paDe. AtmajJAta maLyuM ? ke pragaTa thayuM ? praznakartA : 'ApanI dazA prApta karavI' ane 'mokSa meLavavo' e bemAM zuM phera che ? dAdAzrI : kazo phera nathI. amane to mokSa thayelo ja che. mArI dazA tuM prApta kare to tAro paNa mokSa thai ja jAya. mokSa bahAra khoLavAno nathI, mahIM ja che. praznakartA : Ape kahyuM ke tame tamArI jAtane oLakho to e jAtane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 oLakhavA zuM karavuM ? dAdAzrI : e to mArI pAse AvavAnuM. tamAre kahI devAnuM ke amAre amArI jAtane oLakhavI che, eTale huM tamane oLakhANa pADI dauM. 99 praznakartA : ApanI pAse jJAna maLyuM te ja AtmajJAna ne ? dAdAzrI : maLyuM te AtmajJAna nathI, mahIM pragaTa thayuM te AtmajJAna che. ame bolAvIe ne tame bolo to tenI sAthe pApo bhasmIbhUta thAya ne mahIM jJAna pragaTa thAya. te tamane mahIM pragaTa thai gayuMne ? mahAtmA : hA, thai gayuM che. praznakartA : 'jJAnI'nI kRpA meLavavA mATe zuM karavuM joie? dAdAzrI : 'jJAnI'nI AjJAo pALe eTale 'jJAnI'ne potAne ja khabara paDI jAya, 'jJAnI'ne bIjuM kazuM joItuM nathI. je gAma javAnuM hoya te gAmanA kAyadAmAM hoya to rAjI rahe, bIjuM kazuM nahIM. tyAre vANI vijJAnane kahI jAya ! praznakartA : ApanI sAdhanAnI liMka kyArathI cAle che ? dAdAzrI : keTalAya kALathI darekanAM liMkavAra ToLAM hoya ja. A to badhI liMka ja che. 1958mAM te dahADe A jJAna thayuM. pachI e jJAna pragaTa thavuM joie. e pragaTa thavAmAM liMka maLyA ja kare. amane traNaso chappana DigrInuM jJAna thayuM che paNa e nIkaLyuM nathI, ethI nIcenuM nIkaLe che. ane je dahADe traNaso chappana 'DigrI' sudhInuM nIkaLaze te dahADe to ajAyabI thaze A kALanI ! praznakartA : traNaso chappana 'DigrI'nuM kaDhAvavA koi pAtra jIvonI jarUra paDaze ? dAdAzrI : hA, evA pAtranI jarUra paDe. e Avyo ke nIkaLyuM ja 90 AptavANI-4 saDasaDATa. eTale jema jema pAtro Ave tema tema caDhatuM jJAna nIkaLatuM jAya. e pragaTa karavAnuM amArA hAthamAM nathI. A to 'rekarDa' che. pAtreya pAchAM maLaze ne 'rekarDo'ya nIkaLaze. ....e kevuM adbhuta sukha !! praznakartA : tamane jJAna thayeluM tyAre khyAla Avelo kharo ke A mane jJAna thayuM ? dAdAzrI : are, khyAla zuM ? te ghaDIe siddha gatimAM beTho houM evuM pAra vagaranuM sukha vasyuM, te pachI emAM khyAla kema nA Ave ? bAMkaDA para beTho hato toya siddhagatinuM sukha varte ! mArI joDe sevAmAM beThelA temane to ema ne ema mokSa thai gayo ! A akrama to ajAyaba nIkaLyuM che!!! 'jJAtI' svazakti khIlave !! praznakartA : Apane caraNavidhi karIe chIe teno zo artha ? dAdAzrI : A caraNavidhi aMdara AtmAne dehathI judo pADe che ane aMtarasukha, svayaMsukha utpanna thAya che, badhI nirbaLatAo jatI rahe. jJAnInAM caraNamAM gajabanI zakti hoya ! 'jJAtI' te upamA-?! praznakartA : 'jJAnI'nI upamA nA hoya ? dAdAzrI : emanI upamA nathI. 'jJAnI' koNa ? badhA mANaso 'jJAnI' nA kahevAya. jene dehanuM mAlikIpaNuM saheja paNa nathI, vANInuM, mananuM mAlikIpaNuM nathI, je pote AtmAmAM ja niraMtara rahe che, jenAmAM kiMcitmAtra ahaMkAra nA hoya te 'jJAnI'. praznakartA : 'jJAnI'mAM namratAnI parAkASTA hoya ? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 dAdAzrI : namratA to sAmAnya mANasane paNa hoya, paNa "jJAnI'ne to ahaMkAra ja nA hoya. gALa bhAMDe toya ahaMkAra nA hoya. mAMDe to ApaNe emanI mAphI mAgI, pAMca-pacAsanAM cazmA lAvI ApIne khuza karavA. tema karatA ThaMDA nA thAya to ema kahevuM ke 'bApajI, mAruM magaja jarA cakrama che. hamaNAM ja ghera bairI joDe laDIne Avyo chuM.' eTale e khuza thai jAya. kayAM sudhI ApaNo TAima tyAM bagADIe ? AtavANI - kevI kriyAkArI ! praznakartA : 'jJAnI" nispRhI hoya ? dAdAzrI : "jJAnI' nispRhI nA hoya. nispRhI to ghaNAya hoya. 'hamako kucha nahIM cAhiye" evuM ghaNAya kahe, paNa e nispRhano ahaMkAra che. 'jJAnI puruSa' saspRha-nispRha hoya, eTale bhautika sukhomAM nispRha ane tamArA AtmA mATe saspRha. praznakartA : spRhA eTale icchA ? dAdAzrI : spRhA eTale eka ja prakAranI icchA nahIM, aneka prakAranI, jAtajAtanI vinAzI sukho bhogavavAnI icchAo thAya ene spRhA kahevAya. praznakartA : Apa bhaviSya batAvI zako cho ? praznakartA : ApanI 'AptavANI' vAMcatAM pariNAma eTaluM sarasa thAya che ke vAMcyA ja karIe. dAdAzrI : A 'jJAnIpuruSa'nI vANI che ne pAchI tAjI che. hamaNAnAM paryAya che eTale e vAMcatAM ja ApaNA badhA paryAyo badalAtA jAya tema AnaMda utpanna thato jAya. Ama karatAM ema ne ema samakita thaI jAya koine ! kAraNa ke A vItarAgI vANI che. rAgadveSarahita vANI hoya to kAma thAya, nahIM to kAma thAya nahIM. bhagavAnanI vANI vItarAga hatI, tenI asara Aja sudhI cAle che. 2500 varSa thayAM toya tenI asara thAya che, to 'jJAnI puruSa'nI vANInIya asara thAya, be-cAra peDhI sudhI to thAya ja. dAdAzrI : ame evuM nA kahIe, paNa tame jo du:khamAM ho to tamane saMpUrNa ciMtArahita karI zakIe. vItarAga vANI vagara bIjo koI upAya nathI, mokSe javA mATe. "jJAtI'nI parakha !! praznakartA : "jJAnI'ne oLakhavA zI rIte ? dAdAzrI : emane saLI karo ne pheNa nA mAMDe to jANavuM ke sAcA jJAnI che. parIkSA to karavI paDe ne ? bApajImAM krodha, mAna, mAyA, lobha dekhAya to tarata dukAna badalavI. praznakartA : "jJAnI'nI parIkSA karIe emAM avinaya thAya, emane khoTuM lAge, ne kharA 'jJAnI' hoya to doSeya lAge ne ? dAdAzrI : jo kharA jJAnI maLyA hoya to pachI e to tamAruM kalyANa ja kare, ajugatuM thAya toya kalyANa kare. ne je krodhe bharAya, pheNa praznakartA : AptavANInA beu bhAga meM vAMcyA. emAM kyAMya koInuM khaMDana ke TIkA nathI, AkhA pustakamAM ! dAdAzrI : evuM chene, ke samakitI jIva koinoya virodha nA kare. emanAmAM khaMDana-maMDana nA hoya. zene mATe khaMDana-maMDana ? zene mATe virodha? virodha to eka jAtano ahaMkAra che, e gAMDo ahaMkAra kahevAya. dharma to tenuM nAma kahevAya ke vikhavAda nA hoya. amRtavAda hoya e dharma. vikha eTale viSa. praznakartA : AptavANI vAMcatA vAMcatA 'dAdA' dekhAya che ! dAdAzrI : hA... 'dAdA' dekhAya. 'ekkekTa' 'dAdA' dekhAya. jayAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 icchA kare tyAM 'dAdA' dekhAya evA che ane ApaNuM phaLa maLe evuM che. A 'dAdA' nahoya, A dekhAya che e to bhAdaraNanA paTela che. e bole che teya 'dAdA' nahIM, e to 'Tepa rekarDa' bole che. 'dAdA' e 'dAdA' che! je vItarAga che, cauda lokano nAtha che !! jene 'ame' paNa bhajIe chIe. je mahIM vItarAga beThA che te 'dAdA' che. A to mahIM pragaTa thai gayA che ! keTalAya lokonuM kalyANa thai jaze. hAtha aDADaze ne tenuM kalyANa thai jaze ! A 'akrama vijJAna' che. atyAre kramika cAle evuM nathI. (10) akrama mArga jJAtI' kRpAthI ja "prApti' ! praznakartA : Ape je akrama mArga kahyo te ApanA jevA "jJAnI' mATe barAbara che, sahelo che. paNa amArA jevA sAmAnya, saMsAramAM rahetA kAma karatA lokone mATe e agharo che. to ene mATe zo upAya ? dAdAzrI : 'jJAnI puruSa'ne tyAM bhagavAna pragaTa thai gayelA hoya, cauda lokanA nAtha pragaTa thayelA hoya; evA 'jJAnI puruSa' bhegA thAya to zuM bAkI rahe ? tamArI zaktithI karavAnuM nathI. emanI kRpAthI thavAnuM che. kRpAthI badho ja pheraphAra thAya. mATe ahIM to tame mAMgo te badhoya hisAba pUro thAya. tamAre kazuM karavAnuM nahIM. tamAre to 'jJAnI puruSa'nI AjJAmAM ja rahevAnuM. praznakartA : paNa potAnA AtmAno uddhAra potAnA AtmAe ja karavAno ne ? dAdAzrI : barobara che, paNa e vAta 'kramika mArga'nI che. A to "akrama vijJAna' che. eTale rUbarU bhagavAna pAse kAma kADhI levAnuM, ane te ApaNane kSaNe kSaNe rahe, kalAka-be kalAka ja nahIM. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 AptavANI-4 praznakartA : eTale emane badhuM soMpI dIdhuM hoya eTale e ja badhuM kare ? - dAdAzrI : e ja badhuM kare, tamAre kazuM karavAnuM nahIM. karavAthI to karma baMdhAya. tamAre to khAlI liphaTamAM besavAnuM. liphaTamAM pAMca AjJAo pALavAnI. liphaTamAM beThA pachI mahIM kUdAkUda karazo nahIM, hAtha bahAra kADhazo nahIM, eTaluM ja tamAre karavAnuM. ko'ka vakhata Avo mArga nIkaLe che, te puNyazALIone mATe ja che. A to apavAda mArga che. dasa lAkha varSamAM eka vakhata apavAda nIkaLe che ! "varlDa'nuM A agiyAramuM Azcarya kahevAya ! apavAdamAM jene TikiTa maLI gai tenuM kAma thai gayuM. mATe bhayaMkara prayatno lokoe AdaryA che. paNa e zraddhA besavI muzkela thai paDe evo vicitra kALa che. have AvA kALamAM AtmAno anubhava 'jJAnI puruSa' pAsethI thai javo e ja A "akramajJAna'nI siddhio che. badhA devalokonI je 'jJAnI puruSa' para kRpA varase che, AkhuM brahmAMDa jenA para khuza che, tethI A badhuM prApta thAya. akramamAM pAtratA ?.. ... apUrva te avirodhAbhAsa che praznakartA : A 'akrama' dvArA mokSa ApavAnI vAta che te Ape zarU karI ke pahelAM kaMika hatI evI ? dAdAzrI : dasa lAkha varSe dara vakhate Ave che. A taddana navuM nathI, paNa navuM eTalA mATe dekhAya che ke A dasa lAkha varSathI koi pustakamAM hotuM nathI eTale apUrva kahevAya che. vAMcyuM nA hoya, sAMbhaLyuM nA hoya, jANyuM nA hoya, evuM A apUrva ! praznakartA H Apa jJAna Apo cho tenI pAchaLa kaMika vaijJAnika bhUmikA hoya to evI kaMika vAta karone ? dAdAzrI : A AkhuM vijJAna ja che, avirodhAbhAsI vijJAna che. ane vijJAnanI bhUmikA zuM che ? tamArA sarva pApo bhasmIbhUta karI nAkhe che. tenA vagara to tame sAkSAtkAra pAmo ja nahIM ane sAkSAtkAra pAmyA sivAya mokSe jai zako nahIM, ane te sAkSAtkArayoga niraMtara rahevo joie. eka kSaNa paNa sAkSAtkArayoga nA badalAya, enI jAte ja rahe, ApaNe yAda nA karavo paDe. AtmA jANavA mATe, are AtmA jANavAnI vAta kayAM gai paNa AtmA kaMika zraddhAmAM Ave ke "AtmA chuM' evI pratIti bese eTalA praznakartA : upAdAnanI yogyatA vagara, pAtratA vagara nimitta upakAra karI zake ? karI zake to keTalo ne kevA prakAre ? dAdAzrI : kramika mArgamAM upAdAnanI yogyatA vagara nimitta upakAra karI zake nahIM. A akramajJAnI game tenuM kAma karI zake, emane bhego thayo enuM nAma ja pAtratA. A to 'akrama vijJAna' che, kalAkamAM ja mukti Ape evuM A vijJAna che ! je karoDo avatAre nA bane te kalAkamAM ja banI jAya che ! tarata phaLa ApanAruM che. kramika eTale zuM ke 'sTepa bAya sTepa." pagathiye pagathiye caDhavAnuM, parigraha choDatAM choDatAM UMce caDhavAnuM. praznakartA: je sattAmAM doSo paDyA hoya to te akramika mArgathI saddaguru eno nAza karI zake ? dAdAzrI : hA, badhuM uDADI mele. praznakartA : potAno AtmA e doSono nAza nA karI zake, paNa sadguru karI zake ? dAdAzrI : "jJAnI puruSa' badhuM ja karI zake. 'jJAnI puruSa' zuM nA kare ? badhuM ja karI zake, kAraNa ke e kartA nathI. je kartA hoya tenAthI kazuM thAya nahIM. ane "jJAnI puruSa' to kartA ja nathI, khAlI nimitta ja che. praznakartA : potAno AtmA e nA karI zake ? dAdAzrI : potAno AtmA ja karato hota to atyAra sudhI rajhaLapATa hota ja nahIMne ? nimitta vagara koI dahADo ThekANuM paDe nahIM. potAno AtmA kazuM karI zake nahIM. je baMdhAyelo che te svayaM zI rIte chUTI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 98 AptavANI-4 zake ? praznakartA : ATalA badhA jJAnIo pUrve thai gayA to koie Avo akramika mArga batAvyo hato ? dAdAzrI : hA, batAvyuM hatuM. RSabhadeva bhagavAne batAveluM che. RSabhadeva bhagavAne akrama mArga batAvI bharata rAjAne saMsAramAM raso rANIo sAthe mokSa Apyo hato, bIjA 99 chokarAone 'kramika mArga" Apyo hato. praznakartA : e to bharata rAjAnI pAtratA haze. amArI evI yogyatA kyAMthI hoya ? dAdAzrI : A "akrama vijJAnamAM yogyatA jovAnI ja nathI hotI. mane bhego thavo joie. ane e kahe ke mAruM kalyANa karo, eTale bahu thai gayuM. aho ! AvuM ajAyaba jJAta !! A amane "necarala' bakSisa che. mArI zodhakhoLa hatI, paNa atyAre A "sAyanTiphika sarakamasTezyala eviDansa' che. kudaratI rIte 'lAiTa thaI gayuM che, tame tamAro dIvo saLagAvI jAva. praznakartA : A "akrama mArgamAM sAtamA mALe pahoMcI jAya pachI cothe, pAMcame UtarI jAya kharo ke ? dAdAzrI : nA, pachI Utare nahIM. pachI evuM chene, ke jo potAne jANI joine khodI nAkhavuM hoya, paDatuM nAkhavuM hoya to tene koNa rokI zake ? bAkI potAnI icchA vagara koi pADanAra nathI. ahIM ja mokSa thai javo joie. pelo udhAra mokSa ApaNane joito nathI. mokSa eTale mukta bhAva. ahIM ja ciMtA, 'varIjha' nA thAya, kaMI asara nA thAya, ApaNo uparI koI che nahIM evuM anubhavamAM Ave. A anubhavamAM AvavuM ja joie. anubhava vagaranuM to kAmanuM ja nahIM, anubhava vagaranuM badhuM goTALiyuM kahevAya. "keza" joie. eTale 'dhIsa ijha dha keza beMka opha DivAina solyuzana.' praznakartA: jiMdagImAM varaso ochAM ne rasto lAMbo paNa A akrama vastu maLI gai te bahu ullAsa Ave che ! dAdAzrI : evuM chene, AvuM koi vakhata banatuM nathI ne banyuM to ApaNuM kAma kADhI levAnuM che. ullAsa to Ave ja ne ! mane A jJAna pragaTa thayuM tyAre mane paNa ullAsa Avyo ke AvuM ajAyaba jJAna ! gajabanI siddhio utpanna thai che ! kAraNa ke A varlDamAM evI koI cIja nathI ke mAre jenI bhIkha hoya. mAnanI bhIkha, lakSmInI bhIkha, kIrtinI bhIkha, viSayonI bhIkha, ziSyonI bhIkha, derAM bAMdhavAnI bhIkha, koi paNa cIjanI bhIkha amane na hatI; tyAre A pada prApta thayuM che ! chatAM A 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che. have A padanA AdhAre tamane e ja dazA prApta thAya. jenuM nididhyAsana karIe te rUpa thai jAya. praznakartA: pUrvajanmanA yoge ja "akrama' maLe che ne ? dAdAzrI : A eka ja sAdhana che ke jenAthI huM bhego thauM. koTi janmanI puNya jAge tyAre A yoga bAjhe. pelA badhA kramika mArga kahevAya. kramika mArga e rIleTiva mArga che. rIleTiva' eTale bhautika phaLo Ape ane mokSa bhaNI dhIme dhIme 'sTepa bAya sTepa" laI jAya, tyAga ane tapa karatAM karatAM chevaTe ahaMkAra zuddha karavo paDaze. pachI tyAM AgaLa upara mokSano daravAjo bhego thaze. krodha, mAna, mAyA, lobha, viSayo sAMsArika bhAvo-A badhAthI ahaMkAra zuddha karavo paDe, tyAre tyAM mokSano daravAjo khullo thAya. kramika mArga to bahu muzkelIvALo che ! ane ahIM "akrama mArga'mAM to 'jJAnI puruSa' tamAro ahaMkAra zuddha karI Ape che. ahaMkAra ne mamatA beu kADhI le che, pachI rahyuM zuM ? pachI tame tamArA svarUpanA anubhavamAM AvI jAva. AtmAno anubhava thai jAya tamane, to ja kAma thAya. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) AtmA ane ahaMkAra sanAtana cetana ! praznakartA : cetana kyAMthI AvyuM ? enI utpatti kai ? dAdAzrI : enI utpattiya nathI ne vyaye nathI. A to jIvanI avasthAo che. avasthAo badalAya che, vastu tenI te ja rahe che. kudarata eTale .... che. praznakartA : kudarata eTale zuM ? dAdAzrI : kudarata eTale 'sAyanTiphika sarakamasTenzyila eviDansa' praznakartA : A vaijJAnika saMyogika purAvAo bhegA thAya to enI pAchaLa koi zakti to kharIne ? dAdAzrI : e jIvaMta zakti nathI, e jaDazakti che. jaDa ane cetananI 'mikScara' zakti che. emAM jaDano vizeSabhAva thayelo che. AmAM AptavANI-4 AtmA to anAdi kALathI jema che tema, tevo ne tevo ja rahyo che. koto kotA para kAbU ? 100 praznakartA : jIva zarIra upara kAbU jamAve che ke zarIra jIva para kAbU jamAve che ? dAdAzrI : e ja prazna chene ? atyAre jIvano A zarIra para bilakula kAbU nathI. zAthI kAbU nathI ? tyAre kahe che ke, 'ene potAne roMga bIlipho beThI che.' 'huM caMdulAla chuM' e ja moTAmAM moTI 'roMga bIlipha' che. praznakartA : vyavahArika rIte tevuM mAnavuM paDe che. dAdAzrI : vyavahArika rIte mAno to vAMdho nathI, paNa tamane koi gALa de to tene tame svIkAro ke nahIM ? tenI asara tamane thatI nathI ne ? praznakartA : thAya che. dAdAzrI : to tame vyavahArika rIte 'caMdulAla nathI', kharI rIte ja 'caMdulAla cho' evI 'roMga bIlipha' beThI che. lokoe kahyuM, 'caMdulAla' eTale tame paNa evuM mAnI lIdhuM. pachI 'A bAino dhaNI thauM, A chokarAno bApa thauM, huM Ama chuM, huM kalekaTara chuM, phalANo chuM.' evI keTalI 'roMga bIlipho' che ? praznakartA : ghaNI. dAdAzrI : A 'roMga bIlipho' beThI che mATe ja dehano jIva para 'kaMTrola' che. jo 'roMga bIlipho' nIkaLI jAya to dehano jIva upara bilakula 'kaMTrola' nathI raheto. AtmA pote anaMta zaktivALo che, paNa A 'roMga bIlipho'ne kAraNe phasAyo che. e roMga bIlipho'zenAthI jAya ? 'jJAnIpuruSa' 'rAiTa bIlipha' Ape, jene ApaNAM zAstro samyaka darzana kahe che te samyaka darzana Ave tyAre jAya. nahIM to 'huM caMdulAla chuM' mAnavAthI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 101 kyAreya dahADo vaLe nahIM. kharekhara tame 'pote' caMdulAla nathI. "bAya rIleTiva vyu poinTa yu Ara caMdulAla.' 'bAya rIyala vyu poinTa'thI tame zuM cho e tapAsa karavI joiene ? nA karavI joie ? eTale atyAre 'tamArI' upara dehano ja 'kaMTrola' che. ekalA dehano ja nahIM, manano hala 'kaMTrola' che ! mana 'kampalITa phIjhikala" che. A badhAyano 'kaMTrola' atyAre tamArA para che. are, dehanA jIva paranA kaMTrolanI kyAM vAta karo cho, eka gUmaDuM thayuM hoya te lapakA mAre tenoya 'kaMTrola" jIva upara che ! 102 AptavANI-4 e vastu hovI joiene ? dAdAzrI : e utpatti pahelAMnI ja vastu che. gItAnI vAta sAcI che. utpatti pachI ahaMkAra nA hoya. mULa to ahaMkAra pahelo thAya ane pachI utpatti thAya. A bhavamAM tame je je karmo kya, teno je ahaMkAra karo cho tenuM phaLa AvatA bhavamAM Ave che. A to kare che bIjuM koi ne tame bhrAMtithI mAno cho ke meM karyuM. jo pote kartA hoya ne to koi nanAmImAM nA jAya. saMDAsa javAnI zakti nathI koinAmAM. chatAM enI bIjI potAnI zaktio che, paNa e zaktio pragaTa thai nathI. ane je 'huM karuM chuM 'ema kahe che e to 'potAnI' zaktinI bahAranI vastu che. loko kahe che ne ke, "meM khAdhuM, meM pIdhuM, mane bhUkha lAgI " 'lAgI tyAre holavI nAkhane ?" tyAre kahe, "nA, mahIM nAkhyA vagara holavAya nahIM!' ahaMkAra pahelo thAya che tyAra pachI A zarIra baMdhAya che, tyAra pachI A bahAranAM pariNAma thAya che. ahaMkArathI karma baMdhAya che ne tenuM A phaLa che. A mana, vacana, kAyA e badhuM phaLa che. ahaMkAra 'kojha' che ne A mana, vacana, kAyA e 'iphekaTasa' che. "kojhijha enDa iphekaTa' 'iphekaTa enDa kojhijha' ema cAlyA ja kare. 'kojhijha' ne 'jJAnI puruSa' baMdha karI Ape. eTale mAtra 'iphekaTsa' ja rahe, pachI pharI 'iphekTiva boDI' thAya nahIM. ahaMkAranuM svarUpa ! praznakartA: kharekhara AvAgamana AtmAne che ke dehane ? dAdAzrI : AvAgamana to nathI dehane ke nathI AtmAne, ahaMkArane ja AvAgamana che. A deha che, eto enuM badhuM sAdhana laIne Ave che, paNa mULa AvAgamana to ahaMkAra ja kare che. jeno ahaMkAra khalAsa thai gayo tenuM AvAgamana baMdha thai gayuM. praznakartA : ahaMkAranI sAcI vyAkhyA zuM che ? dAdAzrI : ahaMkAranI sAcI vyAkhyA jagata samakyuM nathI. loko je samajyA che e pramANe nathI. sahu potAnI bhASAmAM ja samaje che. darekanI potapotAnI bhASA judI hoya ne ? paNa e bhagavAnanI bhASA AgaLa nahIM cAle. tyAM to 'TesTa levAnI' che, tyAM e kAma nahIM lAge. ahaMkAra eTale pote karato nA hoya chatAMya kaheze ke 'huM karuM chuM" e Aropita bhAva che. ene ahaMkAra kahevAmAM Ave che. ahaMkAra mULa vastu che ne emAMthI mAna, abhimAna, garva, ghemarAjI badhA jAtajAtanA zabdo thayA che. abhimAna vastu kevI che ? emAM Aropita bhAva eTale ke ahaMkAra to che ja, paNa "mAre cAra baMgalA che, be gADIo che evuM pradarzana kare e abhimAna kahevAya. je pote nathI karato te karavAno Aropa karavo te ahaMkAra. praznakartA : gItAmAM ahaMkArane mULa vastu kahI che, utpatti pahelAMnI dharma : bheTa svarUpe - abheda svarUpe duniyAmAM dharma be prakAranA hoya : eka, AtmA-paramAtmAne abheda svarUpe oLakhavA, te eka prakArano dharma che. bIjo, AtmA-paramAtmAne bheda svarUpe oLakhavA, eTale huM ane bhagavAna be judA chIe e rIte oLakhavA te. pahelA prakArano dharma evo che ke AtmA e ja paramAtmA che evuM bhAna thAya. A sAco dharma che, tyAra pachI mukti maLe. potAno AtmA e ja paramAtmA che, evuM bhAna thAya tyAre mukti maLe. ane AtmA-paramAtmA judA che evuM jyAM sudhI bhAna che tyAM sudhI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 103 104 AptavANI-4 dAdAzrI : atyAre tame je mahenata karo cho te badhI nakAmI javAnI. have sAva nakAmI jatI nathI, paNa je kAma kalAkamAM thAya tene badale AkhuM varasa bagaDe. ane guru mAthe hoya, te guru pote jyAM sudhI gayA hoya tyAM sudhI ApaNane lai jAya. ane 'jJAnI puruSa' TheTha pahoMcelA hoya eTale e ApaNane TheTha lai jAya. puNya baMdhAya ke pApa baMdhAya ne eTale kAraNa-zarIra utpanna thayA kare ne anaMta avatAra bhaTaka bhaTaka karyA kare. bhagavAna judA ne huM judo ema kahyA kare che, e bhrAMta mAnyatA che. kharI rIte bhagavAna ne tame eka ja cho, paNa tamane enI samajaNa paDatI nathI. tame ane paramAtmA eka ja cho, evuM samajAvanAra koi maLato nathI. e maLe to tamane abheda svarUpanuM bhAna karAve. A bhagavAna judo lAge che e tamArI nabaLAio che, mATe ja tame jIva svarUpa cho. ane bhagavAnamAM nabaLAi nathI eTale tamArI nabaLAio jaze, to pachI bhagavAna svarUpano niraMtara sAkSAtkAra raheze. A to loko 'caMdu, caMdu' karyA kare eTale ene asara thai jAya ke, 'huM caMdu chuM." A bhrAMtinI asara pachI khasatI nathI. bAkI pote ja paramAtmA che ! taraNatAraNa ja tAre !! praznakartA : e paramAtmAnA 'sTeje' javA zuM karavuM paDe ? dAdAzrI : enA mATe 'jJAnI puruSa'nI pAsethI kapA prApta karavI joie. jo dhIme dhIme e sTeje javuM hoya to 'jJAnI puruSa' pAsethI AjJA levI joie, ane jo kapA prApta kare to e pada kalAkamAM ja maLI jAya. ane nahIM to dhIme dhIme, dhIme dhIme javuM. jene bahu utAvaLa nA hoya, hajI indriyonA rasa bhogavavAnI icchA rahI hoya, saMsAranI icchAo rahI hoya te dhIme dhIme jAya ane jene A saMsAramAM sukhamAMya du:kha lAgyA karatuM hoya, sukheya sahana thatuM nA hoya to pachI e "mukti'no adhikArI thai gayo. 'jJAnI puruSa' pachI ene mukti Ape che. kAraNa ke 'jJAnIpuruSa" pote taraNatAraNa thayelA che, pote taryA che ane aneka lokone tAravAne samartha che. praznakartA: gurukRpA evI thai jAya to pachI mahenata ochI karavI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 AptavANI-4 paramAtmA che, cetana che. chatAMya bIjA ene gAMThatA nathI. bIjAM tattvo kahe che ke, 'tuM paramAtmA che emAM amAre zuM ? tuM judo ane ame judAM!" kALacakra pramANe... praznakartA: A yugo satayuga, kaLiyuga kevI rIte banyA ? dAdAzrI : A to kALa cakra hoya che. jema A goLa cakra pharatuM pharatuM Ama Utare tevo A Utarato kALa che. AnA pachI pAcho caDhato kALa Avaze. (12) vyavasthA vyavasthitatI ! "vyavasthita zakti" ! praznakartA : to pachI pApI ane puNyazALIno zo doSa ? dAdAzrI : kazoya doSa nathI. kharekhara pote doSita che ja nahIM, paNa pote kahe che ke, "meM A karyuM.' khoTuM kare ke sAcuM kare. toya 'meM karyuM' ema kahe che. te pote sahI karI Ape che, tenuM bhogavavuM paDe che. A pote nathI karato. nA karavuM hoya chatAMya kudarata ene parANe karAvaDAve che, naimittika dhakkAthI thAya che badhuM. A satayuga ne badhA yuga kevA che? atyAre dahADe ApaNe caNA levA hoya to thoDA ghaNA maLe, so maNa basso maNa bhegA thAya. paNa rAte aDhI vAge jAya to ? keTalA caNA maLe ? tevuM che. kALa pramANe thayA kare. praznakartA : jagata niyaMtraNa koi zaktithI che, e ja "vyavasthita zakti che ? sevAmAM samarpaNatA !? dAdAzrI : e ja vyavasthita zakti che. A niyaMtraNa eTale kevuM che ? ApaNe pANI UMce caDhAvavuM hoya to paMpa calAvavo paDe, ane pANI khAlI karI nAkhavuM hoya to ? tamAre kazuM karavuM nA paDe. koI pUche ke kema Ama ? kAraNa ke pANIno svabhAva ja che ke nIcA sthAnamAM cAlyA javuM. evuM A niyaMtraNa svabhAvathI ja thAya che. praznakartA : jagatamAM je mULa tattvo che tenA para to 'vyavasthita'no kAbU kharo ke ? dAdAzrI : koinoya koinI para kAbU che ja nahIM. bekAbU ToLuM che A badhuM, badhAya svataMtra che. 'vyavasthita' to tamane jANavA mATe che, samajavA mATe che. bAkI emane kazAnI paDelI nathI. 'vyavasthita' to tamAre mokSanA sTezane jatAM sudhInI TikiTa che. e TikiTa hoya to tamArAthI AgaLa vadhAya. koi koinA tAbAmAM nathI, badhA svataMtra che. emAM AtmA praznakartA : to A jagatane mATe ApaNe kaMI ja karavAnuM rahetuM nathI ? dAdAzrI : tamAre karavAnuM hatuM ja nahIM, A to ahaMkAra Ubho thayelo che. A manuSyo ekalA ja ahaMkAra kare che kartApaNAno. praznakartA : A bena DaoNkTara che. eka garIba 'pezanTa' Avyo, tenA tarapha anukaMpA thAya che, sAravAra kare che. ApanA kahevA pramANe to pachI anukaMpA karavAno koi savAla ja nathI rahetone ? Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 107 108 AptavANI-4 dAdAzrI : e anukaMpA paNa kudaratI che, paNa pAcho ahaMkAra kare ke, "meM kevI anukaMpA karI !' ahaMkAra nA kare to koI vAMdho nathI. paNa ahaMkAra karyA vagara rahe nahIMne ? praznakartA: A jagatanI sevAmAM paramAtmAnI sevAno bhAva lai ne sevA kare e pharajamAM Avene ? dAdAzrI : hA. enuM phaLa puNya maLe, mokSa nA maLe. praznakartA eno zreya sAkSAtkArI paramAtmAne soMpI de toya mokSa nA maLe ? dAdAzrI : ema phaLa soMpI devAya nahIMne koithI. praznakartA : mAnasika samarpaNa karIe to ? dAdAzrI : e samarpaNa kare to koi phaLa le nahIM ne koI Apeya nahIM. e to khAlI kahevA mATenuM samaparNa che. enuM phaLa potAne ja maLe che. kudaratane ghera evo nyAya che ke 'bhogave tenI bhUla.' praznakartA : 'huM karuM chuM" e bhAva chUTI jAya to ? dAdAzrI : kartA bhAva chUTI jAya ne svarUpa jJAna thai jAya to karma baMdhAtuM nathI. dAdAzrI : hA. A kudaratanuM kAma che. koi AmAM kazuM nathI karatA bicArA ! A 'vyavasthita' karAvaDAve che. A laDAio, 'vaoNra' badhuM kudaratI che. tamane jo saMsAra nA gamato hoya to akartA thaine 'jJAnI puruSa'nA kahyA pramANe raho to ukela AvI jAya. AmAM koinI sattA nathI, saMDAsa javAnI sattA 'varlDa'mAM koinI nathI. jayAre kudaratamAM saMyogo haze to ja badhuM thaze. praznakartA : A jagata to 'lakjharIyasa' banatuM jAya che, jaDa thatuM jAya che. dAdAzrI : kyAM sudhI 'lakjharIyasa' nahotA ? jyAM sudhI kazuM joyuM nahotuM tyAM sudhI ja. eTale A joyA vagaranAM nirmohI hatA. A gAmaDAmAM joyuM ja nahotuM ne ? praznakartA : na maLe brahmacArI hatA, evuM ? dAdAzrI : atyAre je moha dekhAya che te jovAno moha che ane A mohamAMthI jJAna utpanna thayuM che. Thokaro khAi khAi ne dama nIkaLI gayo che ne te mohamAMthI vairAga janmyo che. zuM tavI ja samAjaracatA ?! praznakartA : jagatamAM keTalAka loko lokone mAre che, kApe che ne navI samAjaracanA UbhI kare che te pachI zuM thaze ? dAdAzrI : A dariyo che, e dariyAmAM humalAo thAya che e tame joyelA ke ? moTAM moTAM mAchalAM, so-so maNanAM, dasa-dasa maNanAM mahIM mahIM laDe che e badhuM joyeluM tame ? praznakartA : basa, evI ja laDAio cAlu ja rahevAnI ema ? Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AptavANI-4 che; potAno svAbhAvika dharma che, emAM to niraMtara paramAnaMda ja che. sAco dharma to 'jJAnI puruSa' AtmA ApI de tyArathI ja enI meLe cAlyA kare ane vyavahAra dharma to ApaNe karavo paDe, zIkhavo paDe. sarva samAdhAne - sukha ja ! (13) vyavahAradharma : svAbhAvikadharma sukha pAmavA - dharma kyo ? praznakartA : dharma zuM che ? dharma koNe karavAno ? dharma pALavAno artha zo ? dAdAzrI : A badhA dharmo cAle che e vyavahArika dharmo che, vyavahArika eTale vyavahAra calAvavA mATe. vaiSNava dharma, jaina dharma, zaiva dharma vagere badhA vyavahAra dharma che. have A roDa upara vAhanono vyavahAra hoya che ke nathI hoto ? emano zuM dharma che ke athaDAzo to tame marI jazo. athaDAvAmAM jokhama che mATe koinI joDe athaDAzo nahIM, koine du:kha ke trAsa nA Apazo, evuM vAhana dharmeya kahe che. evuM A vyavahAra dharmeya kahe che ke koine trAsa nA Apavo. tamAre sukha joituM hoya to bIjAne sukha Apajo. e ja mANasa tamane sukha nA Ape to bIjAM mANasoya sukha Apaze tamane. ane jo duHkha Apazo to game te mANasa tamane duHkha Apaze ja, AnuM nAma vyavahArika dharma kahevAya. jayAre sAco dharma to potAnI vastuno svabhAva che. e Atmadharma praznakartA : dharmamAM ne vyavahAramAM badhe ja lAgu paDe ne sukha rahe evI cIja kaI ? dAdAzrI : amArI pAse svarUpanuM jJAna lai jAya to tene badhuM sukhavALuM ja thAya. ane jenA aMtarAya hoya ne jJAna nA levuM hoya to e amane badhuM pUchI le ne samajI le ke "A saMsAra kevI rIte cAle che, A badhuM zuM che.' toya ene sukha rahe. samAdhAna rahe e ja dharma che. kaMika aMze samAdhAna ne kaMika aMze asamAdhAna rahe e "rIleTiva' dharma che, e paheluM pagathiyuM che. pachI 'rIyala' dharmamAM Ave, jemAM dareka saMjogomAM samAdhAna rahevuM joie. samAdhAna hoya to ja zAMti rahene ? jIva mAtra zuM khoLe che ? AnaMda khoLe che, paNa ghaDIvAra AnaMda maLato nathI. lagnamAM jAya ke nATakamAM jAya, paNa vaLI pAchuM du:kha Ave che. je sukha pachI duHkha Ave ene sukha kahevAya ja kema ? e to mUchano AnaMda kahevAya. sukha to "paramenanTa' hoya. A to " 'TempararI' sukha che ne pAchuM kalpita che, mAneluM che. dareka AtmA zuM khoLe che ? kAyamanuM sukha, zAzvata sukha khoLe che. te 'AmAMthI Avaze, AmAMthI Avaze. A lauM. Ama karuM, baMgalo baMdhAvuM to sukha Avaze, gADI lauM to sukha Avaze.' ema karyA kare che. paNa kazuM AvatuM nathI. UlaTo vadhAre ne vadhAre jaMjALomAM gUMcAya che. sukha potAnI mahIM ja che. AtmAmAM ja che. eTale AtmA prApta kare to sukha prApta thAya. rAtre sADA dasa vAge UMghI gayA ne koIne baso rUpiyA dhIryA hoya ne vicAra Ave ke "Aje enI mudata gai, enuM zuM thaze ?" pachI UMgha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 111 112 AptavANI-4 Ave ke? te ghaDIe samAdhAna thavAnuM sAdhana joie ke nA joie ? samAdhAna vagara to mANasa 'meDa' thai jAya ke 'prezara vadhI jAya ne hArTanA darda UbhA thai jAya. samAdhAna thAya to kaMika jaMpa vaLe. bhagavata upAya ja, sukha kAraNa ! joie ane e jANyA pachI AtmA-paramAtmAnI vAtomAM ja rahevuM, enAthI saMpUrNa vItarAga dazA utpanna thAya. praznakartA : sAcuM sukha jaDatuM nathI ne samaya vahyo jAya che. dAdAzrI : sAcuM sukha joItuM hoya to ApaNe sAcA banavuM paDe. ane saMsArI sukha joituM hoya to saMsArI banavuM paDe. saMsArI sukha pUraNagalana svabhAvanuM che, Ave ne pachI UDI jAya, e DhaMDhavALuM che. 'huM koNa chuM e khyAlamAM AvI jAya pachI ja sAcuM sukha kAyama varte. praznakartA : saMsAramAM sukhe kayAre maLaze ? dAdAzrI : saMsAramAM sukha hoya ja nahIM. paNa bhagavat upAya lo to kaMika zAMti lAge ne jJAna upAyathI kAyamanI zAMti rahe. atyAre navvANuM TakA duHkha ne eka Tako sukha, sAMsArika sukha che. satayugamAM sukha hatAM. kALato te zo doSa ? praznakartA : Ape "TempararI' AnaMda kahyo ne bIjo "paramenanTa' AnaMda kahyo, paNa e beno phera ame jayAM sudhI e sukha nathI bhogavyuM tyAM sudhI kevI rIte khabara paDe ? - dAdAzrI : enI khabara ja nA paDe. "paramenanTa' sukha AvyuM nathI tyAM sudhI Ane ja tame sukha kaho. eka chANamAM rahenAro kIDo hoya ene phUlamAM mUkIe to e marI jAya. kAraNa ke A sukhathI TevAyelo che. paricita che, enI prakRti ja evI baMdhAi gayelI che. ane phUlanA kIDAne chANamAM na game. loka kaheze ke paisAmAM sukha che, paNa keTalAka sAdhu mahArAja evA hoya che ke emane paisA Ape toya e nA le. tame mane AkhA jagatanuM sonuM ApavA Avo toya huM te na lauM. kAraNa ke mAre paisAmAM sukha che ja nahIM. eTale paisAmAM sukha nathI. paisAmAM sukha hoya to badhAya ne temAMthI te lAgavuM joie. jayAre AtmAnuM sukha to badhAne ja lAge. kAraNa ke e sAcuM sukha che, sanAtana sukha che. e AnaMda to kalpanAmAMya nA Ave eTalo badho AnaMda che ! jayAM AtmA-paramAtmA sivAyanI bIjI koI vAta nA hoya tyAM sAco AnaMda che; tyAM saMsAranI kiMcitmAtra vAta nA hoya ke saMsAramAM zI rIte phAyado thAya, kevI rIte guNo utpanna thAya. loko saguNo utpanna karavA mAge che. A guNo, sadguNo, durguNo e badhuM anAtma vibhAga che ane vinAzI che. chatAM lokone tenI jarUra che. sau-saunI apekSAe juduM juduM joie. paNa jene saMpUrNa vItarAga pada joituM hoya to A badhA sadguNo, durguNothI para thavuM joie ane 'pote koNa che? e jANavuM praznakartA: samayane lIdhe sukha-duHkha thAya che? dAdAzrI : A to samasaraNa mArga che. A jIvo pravAhamAM vahI rahyA che, eTale ke gati karI rahyA che. gati kevI rIte mapAya ? dravya, kSetra, kALa ne bhAva bhegA thAya eTale kArya dekhAya. kALa pratyakSa dekhAya eTale loko kALane gAya che. A kaLiyugamAM, duSamakALamAM ApaNe AvyA temAM ApaNuM kartApaNuM keTaluM ? emAM ApaNo bhAga keTalo ? jagata AkhAne mahIM pAra vagaranI baLatarA, niraMtara aMtaradAha thayA kare che. ko'ke kahyuM ke, "caMdubhAimAM akkala nathI' te mahIM asara thaI jAya, aMtaradAha lAge. aMtaradAha eTale zuM ? mahIM paramANu jale ane eka jalI rahevA Ave tyAre bIjAne saLagAve, bIjo trIjAne saLagAve, evuM niraMtara cAlyA kare, 'ilekTrisiTI"nI peTha jalyA kare, vedanAnI jema bhogavavuM paDe. vizeSa paramANu saLage tyAre loko kahe che ke, "mAro jIva Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 113 114 AptavANI-4 baLyA kare che.' e zI rIte sahana thAya ? jeno aMtaradAha gayo tyArathI ja muktinI nobato vAgI ! aMtasukha - bAhyasukha joDe vAta karo toya naryA aMhakArathI vAta kare che. zeTha moMghA bhAvanI cA pAya, paNa jayAM sudhI bhAvarUpa dravya paDayuM nathI tyAM sudhI game tevuM soLa AnI sonuM hoya toya nakAmuM che. zeThanuM moTuM joie to jANe zeTha hasavAnuM ja bhUlI gayelA hoya tevuM lAge ! A bAhyasukhanI kevI bheTa(!)? aMtarazAMti tRpti Ape ne bAhya zAMtithI lobha vadhyA kare. jayAM svArtha buddhi che tyAM aMtarazAMti nA rahe. ahaMkAra ogaLe - sanAtana sukha ! AjanuM bhautika vijJAna "AuTa opha belensa' thai gayuM che, 'normAlITI'nI bahAra gayuM che, tethI 'poijhana' thaI gayuM che. Aje A bhautika vijJAnathI bAhyasukha pAra vagaranAM thai gayAM che. tyAre bIjI bAju aMtarasukha sukAi gayuM che ! aMtarasukha ane bAhyasukha, A benuM kaMika 'ikvala belensa' hovuM joie. thoDuMghaNuM vadhaghaTa thayuM hoya to cAle, paNa tenuM pramANa hovuM joie. bhautika sukha nIcuM gayuM hoya to calAvI levAya, paNa Aje to AMtarika sukha khalAsa thaI gayuM che. A amerikAmAM to bilakula khalAsa thai gayuM che. tyAMnI prajAne to vIsa-vIsa goLIo khAya tyAre mAMDa UMgha Ave che ! amerikAe eka bAju pAra vagaranAM bhautika sukho meLavyAM, tyAre bIjI bAju aMtarasukha khalAsa thai gayuM !! A kevuM sAyansa !! mANaso aMtarazAMti mATe bahAra doDadhAma kare che, paNa ema doDadhAmathI zAMti maLe ? aMtarazAMti hoya to ja bahAra zAMti maLaze. mATe pahelAM aMtaramAM sukha che evuM zraddhAmAM besavuM joie to aMtarazAMti maLe. bhagavAne zuM kahyuM hatuM ke aMtarasukha ne bAhyasukhano kAMTo joyA karaje. aMtarasukha ghaTe ne bAhyasukha vadhe to jANaje ke maravAno thayo. kAMTo thoDoghaNo UMcAnIco hoya to calAvI levAya, paNa A to aMtarasukhanI dAMDI sAva UMce jatI rahI te tArI zI dazA thaze. A bahAranAM sukha vadhArI dIghAM, cAlIsa lAkhanA phaleTa lIdhA hoya, khAvA pIvAnuM pAra vagaranuM hoya, Topale TopalA phuTanA hoya tyAre sAhebane 'blaDa prezara' ne 'hArTaeTeka AvelAM hoya ne bAi sAhebane 'DAyAbiTisa' thayelo hoya ! te beune moTe DokTare zIkI bAMdhI dIdhI hoya !!! pachI A badhuM khAya koNa ? to ke' gharanA pelA uMdaraDA ghATI ane rasoyo, khAi pIne lAla galolA jevA thayelA hoya ! 'phaleTa'mAM jAva to jANe smazAnamAM nA peThA hoya ! zeTha jeTaluM UMdhuM cAlyA teTalo 'igoijhama' vadhe ne jeTalo 'igoijhama" ogaLe teTaluM sukha varyA kare. amAre 'igoijhama' khalAsa thai gayo hoya, tethI niraMtara sanAtana sukha rahe. duHkhamAMya sukha rahe te kharuM sukha. koi apamAna kare tyAreya potAne mahIM sukha lAge tyAre ema thAya ke, 'ahoho A kevuM sukha ! AtmAmAM parama sukha ja che, paNa kaluSita bhAvane lIdhe e sukha AvarAya che. A sukha kayAMthI Ave che ? viSayomAMthI ? mAnamAMthI ? krodhamAMthI ? lobhamAMthI ? A kazAmAMthI nA Ave to samajavuM ke A samakita che. jayAM kaMi paNa duHkha thatuM nathI tyAM AtmA che. mithyA darzanathI ja du:kho !! saMsAramAM du:khanI upAsanA UbhI karI che, tethI du:kha che. kharI rIte du:kha nathI. A jagatamAM badhuM ja che, paNa duHkho zAthI UbhAM thayAM che ? adarzanathI ja. samyaka samajaNa kone kahevAya ke du:khomAMthI sukhanuM zodhana je duHkhathI ApaNe gabharAie nahIM te sAmuM Ave ja nahIM; Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 115 116 AptavANI-4 khullAM rAkhe, jene AvavuM hoya te Ave. pagala sukha : uchIno vyavahAra ! bahAravaTioya Avato nathI ne bhagavAna paNa Avato nathI ! bhagavAna zuM kahe che ke jo tAre mokSa joito hoya to 'jJAnIpuruSa' pAse jA ane saMsAramAM sukha joituM hoya to mA-bApanI ne gurunI sevA karaje. mA-bApanI sevAmAM to apAra sukha prApta thAya tema che. lokoe jemAM sukha mAnyuM temAM ApaNe paNa sukha mAnavuM e lokasaMjJA che. ane AtmAmAM ja sukha che ema mAnavuM e jJAnInI saMjJA che. eka mANasa bhagavAnane roja prArthanA kare ke, "he bhagavAna ! mane sukhI karo, sukhI karo.' bIjo mANasa prArthanA kare tyAre bole ke, 'he bhagavAna ! gharanAM badhA mANaso sukhI thAya'. emAM pote to AvI ja jAya. kharo sukhI bIjo mANasa thAya, pahelAMnI arajI nakAmI jAya. ane ApaNe to jagatakalyANanI bhAvanA bhAvIe temAM potAnuM AMyatika kalyANa AvI jAya. duHkhaDAM, upakArI thAya ! pudgala sukhanI AzA choDa, e uchIno vyavahAra che. pudgala sukha 'phrI opha kosTa' AvatuM nathI, e to laine pAchuM vALavuM paDe che. uchInuM laine keTalA dahADA sukhI thavuM ? uchInA rUpiyA kayAre levAya ? jayAre nAka kapAya tyAre. A to jayAMthI tyAMthI uchInuM lIdhuM, te have pAchuM ApavuM paDe che. jayAre pAchuM Apo tyAre te du:kharUpe ApavuM paDe che. zArIrika, mAnasika ke vAcika game te rIte ApavuM paDaze. chokaro pappAjI, pappAjI' kare to te kaDavuM lAgavuM joie. jo mIThuM lAgyuM to ene uchInuM sukha lIdhuM kahevAze, e pachI duHkha rUpe pAchuM ApavuM paDaze. chokaro moTo thaze tyAre tamane kaheze ke, 'tame akkala vagaranA cho.' tyAre thAya ke Ama kema ? te peluM tame uchInuM lIdhuM hatuM te pAchuM le che. mATe pahelethI ceto. ame to uchInuM sukha levAno vyavahAra ja mUkI dIdhelo. aho, potAnA AtmAmAM anaMta sukha che ! e mUkIne A bhaMyakara gaMdavADAmAM paDavAnuM ? gharanA ke bahAranA kaDavuM bole te sahana nA thAya, tethI ame kahyuM ke vANI e "rekarDo' che. A kALamAM 'rekarDo' vAMkI vAge che. sAmAnI game teTalI game tevI 'rekarDa' vAgatI hoya paNa ApaNe 'rekarDa' svarUpe sAMbhaLyA karIe ne sAmo kaMTALe tyAre jANavuM ke kharuM jJAna pacyuM che. kaSAya koi dahADo kaSAyathI jItAya nahIM, kaSAya samatAthI ja jItAya. khAvAnI ke bIjI koi cIjanI bhAvanA ja nA hovI joie. paugalika sukhanI tamannA, are eno vicAra ja nA Avavo joie. kAraNa ke e uchIno vyavahAra poSAya tema nathI. e pAchuM mAge tyAre ApI zakAze nahIM. pudgala pote vItarAga che. tame tene jayArathI lAvazo tyArathI uchIno vyavahAra zarU thai jAya che. praznakartA: kuntAe du:kha mAgyuM, sukha nA mAgyuM, ke jethI bhagavAna yAda Ave. tenuM rahasya zuM che ? dAdAzrI : evuM che gharanuM A bAraNuM ApaNe kAyama baMdha rAkhatA hatA. paNa eka jAya ne baMdha karIe, tyAra sudhImAM bIjo Thoke. te jAya eTale bAraNuM vAsIe tyAM trIjo Thoke. Ama Akho dahADo cAlyA kare. jo traNa kalAkeya koi nA Thoke to vAseluM kAmanuM; paNa A to vAsIe ne Thoke, vAsIe ne Thoke, eTale vAsIe enA karatAM bAraNuM khulluM ja mUkI do ne ? evuM uparAuparI du:kha Ave tyAre du:khane kahI devuM ke, "A bAraNAM khullAM che. tAre jayAre AvavuM hoya tyAre Ava ne jayAre javuM hoya tyAre jA." jeTalA saMto thayA te badhA zAnA bhoktA hatA ! e du:khabhoktA hatA. duHkha ane sukha vikalpa che. eTale vikalpa ne "ceMja' karI nAkhe, eTale duHkhanuM nAma sukha ne sukhanuM nAma du:kha pADI de. pachI bAraNAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AptavANI-4 dAdAzrI : dharma tyAgamAMya nA hoya ne bhogamAMya nA hoya, banne viparIta mAnyatAo che. tyAgavALo pAcho grahaNa kare. ApaNAmAM kahevata che ne, ke tyAge so Age ? eTale jeTalo tyAga karazo enuM anekagaNuM thaine pAchuM Avaze ane grahaNa karyuM to ene pAchI grahaNanI aDacaNo Avaze eTale ene pAchI tyAga karavAnI bhAvanA thaze. kAraNa ke bahu grahaNa thai jAya eTale kaMTALo Ave. praznakartA : eTale tyAgavuM ke nA tyAgavuM ? dAdAzrI : tyAgavuM keTaluM ? ApaNA mAthe jeTalo bojo UcakI zakAya eTalA bojAnI jarUra ne vadhArAno tyAga karI devo joie. enA badale loko bojo vadhAra vadhAra kare che. ArtadhyAna ne raudradhyAna thAya evuM hoya to eTalo vadhArAno mAla tyAgI devo. tyAga enuM nAma kahevAya ke e ArtadhyAna ne raudradhyAna nA karAvaDAve. (14) sAcI samaja dharmanI ! dharmanuM sthAna ...tyAre dharme rakSaNa karyuM ? praznakartA : dharma kaye ThekANe che ? dAdAzrI : dharma be prakAranA che. eka laukika dharma ane bIjo alaukki dharma. laukika dharmo saMsArika sukho Ape. mithyAtva sahita je je kriyAo karavAmAM Ave che e badhA lokika dharmo kahevAya, enuM phaLa saMsAra che. enAthI bhautika sukho maLe, paNa mokSa nA maLe. jyAre alaukika dharmamAM Ave eTale ke mithyA darzana tUTe tyArathI mokSano rasto jaDI gayo kahevAya. mithyA darzana tUTe kevI rIte ? 'jJAnI puruSa' ene jJAnamAM samajAve ke A badhI 'roMga bIlipho' che, ane e "roMga bIlipho' phrekacara karI nAkhe ane 'rAiTa bIlipha' enI mAnyatAmAM kAyamane mATe besI jAya evI emanI kRpA Utare tyAre samyaka darzana thAya ane samyaka darzana thayuM enI sAthe samyaka jJAna thayA ja kare ane samyaka cAritrya paNa AvyA ja kare. tamAruM gajavuM kapAya ne pAMca hajAra rUpiyA jAya to tamane nahIM upAdhi, upAdhi thai jAya. phojadArane kaho ke, "sAheba, juo ahIMthI kApyuM che, ahIMthI kApyuM che.' kAraNa ke, 'tame "caMdulAla" cho ane mAruM gajavuM kapAyuM' evuM mAno cho. ane A bhai che te sIdhA ghera jAya, kazuM koi ne dekhADe kare nahIM. kAraNa ke e 'pravINabhAI" ja nahIM ne? ne gajavuMya emanuM nahIM. eTale emane kazI upAdhi ja nA rahe ne ? enuM nAma mukti. saMsAra aDe nahIM enuM nAma mukti. ane tamane to upAdhi aDe ne ? praznakartA : ekadama, cArekorathI aDe. dAdAzrI : AkhI jiMdagI dharma karyo, are anaMta avatArathI dharma karyo, paNa dharma tamAro sago nA thayo. eka gajavuM kapAya te pahelAM dharma jato rahe, e dharma ja nA kahevAya. hareka miniTe hAjara rahe tenuM nAma dharma kahevAya. dharma rakSaNa Ape, zAMti Ape, samAdhi Ape. ciMtA nA karAvaDAve. ciMtA thAya ene dharma nA kahevAya. zenI ciMtA karo cho ? choDI moTI thaI dharma : tyAgamAM ke bhogamAM !? praznakartA : dharma e tyAgamAM che ke bhAgamAM che ? Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 119 120 AptavANI-4 tenI ? alyA, choDI moTI thai te enA zarIrathI moTI thai, emAM tAre zuM che eTaluM badhuM ? choDI moTI nA thAya ? A choDavoya moTo thAya, jema uMmara vadhe tema ! A to choDI moTI thatI jAya tema tema mahIM akaLAmaNa thatI jAya che. ane eka jaNanI choDI hatI te moTI ja thatI nahotI tyAre kahe ke, ThIMgaNI rahe che ! tethI akaLAmaNa thAya che. Ama, AvA akaLAmaNavALA loka che. Amane kyAM pahoMcI vaLAya ? jo akaLAmaNa, akaLAmaNa ! jarA DahApaNavALI choDI hoya to kaheze ke 'doDhaDAhI che ne jarA ochuM DahApaNa hoya to kaheze ke, 'gAMDI che !! cogaradamathI, AmanuM ThekANuM ja nahIM ne ? koi apamAna kare tyAre tamAro dharma jato rahe che praznakartA : hA, jato rahe. dAdAzrI : roja bhagavAnI pUjA karakara karIe toya jarAka koie apamAna karyuM to te jato rahe che ? praznakartA : are, sevA-pUjA ke mALA karatA hoie, toya koi apamAna kare to te ghaDIe dharma jato rahe che, sAheba ! dAdAzrI : dharma tenuM nAma kahevAya ke dharma thaine pariName. dharma thaine pariName e konuM nAma kahevAya ke pelo gALa bhAMDe te ghaDIe dharma ApaNane madada kare. A to khAlI doDadhAma, doDadhAma kare che. keTalAMya maMdiro ne derAsaronAM pagathiyAM ghasI nAkhyAM, ArasanA patharAye ghasAi javA mAMDyA, paNa kazuM kalyANa thatuM nathI. dharma hAjara nA rahe e dharma ja nA kahevAya. meM pAMca vakhata tamArA dhakkA khAdhA hoya to tame mArA kharA TAime AvIne UbhA raho, ane A to dharmanuM roja karIe paNa te khare TAime Ubho ja nA rahe, saDasaDATa AvatAM pahelAM nAsI jAya, tene dharma kema kahevAya? roja copaDIo vAMcavAMca kare che, te eTalI badhI vAMcI ke magaja AkhuM copaDI svarUpa thai gayuM ! magaja ja copaDI thai gayuM !! bhagavAne zuM kahyuM hatuM ke AtmA jANa. tene badale A copaDI ja jANa jANa karI. ene zuM karavAnuM ? ATaATaluM AkhI jiMdagI karyuM, paNa ArtadhyAna ne raudradhyAna thayA kare che ! zuM karazo have ? bahu chetarAyA cho. AkhI jiMdagI krodha, mAna, mAyA, lobhe luMTI lIdhA ne kazuM rahevA dIdhuM nahIM. have bhIDa paDe tyAre zuM karazo ? anaMta avatArathI dharma kare paNa dharma pariNAma pAmato nathI ane adharma vadhato gayo. saheja koi saLI kare ke, "caMdulAlamAM akkala nathI." to te pahelAM Ama bhaDako ja thai jAya. sAmAyika karatAM ke mALA pheravatAMya koi saLI kare toya bhaDako thai jAya. thai jAya ke nahIM ? praznakartA : thaI jAya. dAdAzrI : AvuM kema thai gayuM haze zeTha? samatA rahe nahIM ne ? bAkI, upAdhimAM samatA rahe tyAre jANavuM ke mokSanAM vAjAM vAgyAM. praznakartA : e samatA kevI rIte rahe ? dAdAzrI : kema kevI rIte rahe? juo, A bhAIne samatA rahe che ke nathI rahetI ? emane pUcho to kharA ? upAdhimAM samatA rahevI ja joie, nahIM to dharma ja kema kahevAya ? atyAra sudhI karyuM e kharo dharma ja nA kahevAya. dharma to tenuM nAma ke apamAna kare, gajavuM kapAya toya hAjara rahe. A to tamane dharma madada nathI karato ne ? praznakartA : nathI karato. dAdAzrI : mATe tame dharmane 'sInsiyara' rahyA nathI. A kaLiyugamAM dharmane koi "sInsiyara' raheto nathI. bhaine "sInsiyara raheto nathI ne baineya 'sInsiyara' raheto nathI, to pachI dharmane 'sansiyara' zI rIte rahe ? loko bhagavAnanAM darzana roja cAMdInI dAbaDI laine karavA jAya che. tyAre meM bhagavAnane kahyuM ke, "bhagavAna ! ATalA badhA roja darzana kare che chatAM tame temanA para rAjI kema nathI thatA ?" tyAre bhagavAne kahyuM ke, "A loko roja AvIne darzana to kare che, paNa pAchA te ghaDIe emanA joDAneya yAda karyA kare che ke koi lai jaze, lai jaze, are dukAne hala joDe yAda karyA kare ! have bolo, AmAM mAro zo doSa che ? huM emanA para zI rIte rAjI thauM ?" tyAre loka mane pUche che ke, 'to amAre darzana Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 121 122 AptavANI-4 hAya, hAya zuM karyA karo cho ? A to Akho dahADo kAma, kAma, hAya, hAya, karyA kare; jANe lAkaDAmAM koi dahADo javAnuM nA hoya ema mAnIne karyA kare ! hA, pAMcaso, hajAra varSa sudhI lAkaDAMmAM nA javAnuM hoya to to ApaNe jANIe ke 'hAya, hAya, cho kare. haju bicArAne hajAra varSo kADhavAnAM che!! A to ThAmaThekANuM nathI ke jyAre lAkaDAmAM javAnuM che, kayAre 'pheila thai jAya te kahevAya nahIM ! Ama skUlamAM badhAmAM pAsa thayelA, paNa AmAM pheila thai jAya ! sAyA dharmanI samaja ! kaI rIte karavAM ?" tyAre huM temane samaja pADuM chuM ke, 'darzana karatI vakhate tamAre joDAne ema kahevuM ke 'dAdA bhagavAnanI AjJAthI tane kahuM chuM ke tuM vahelI take jaje ane nA javuM hoya to raheje ema karIne darzana karavAM. darzana karIne AvIe ne joie ke jovA gayA to jANavuM ke joDo nAtare gayo, ne rahe to paherI levA. beu bagADavuM nahIM. pacAsa-so rUpiyA hAru zuM bhagavAna joDe bagADa karavo ? praznakartA : paNa A to dararojanuM che ne ? dAdAzrI : dararoja nA jAya. A to ene bhaDaka che. praznakartA : jAya evuM che ? dAdAzrI : bahu vicAra kare ne, tenA ja jAya che. mArA jevA vicAra nathI karatA tenA joDA ema ne ema paDI rahelA hoya che ! jAya ja nahIM, kAyado che, dharma rakSaNa kare. praznakartA : zraddhA rAkhe to dharma rakSaNa kare ? dAdAzrI : zraddhA zI rIte rahe ? jayAM dAnata ja khoTI tyAM AgaLa zraddhA zI rIte rahe ? dAnata cokhkhI joie kSatriyonI jema. bhagavAna kSatriya hatA ne ? cokhkhI dAnatavALA to joDAne kahe ke, 'tAre javuM hoya to jaje, huM to bhagavAnanAM darzana karavA jauM chuM' ane tamAre to A joie ne teya joie ! janma pahelAM te mUA pachI..... roja roja dharma kare, paNa Akho dahADo hAyavoya, hAyavoya karyA kare ! bhagavAne kahyuM ke dharma tenuM nAma ke dharma thaine pariNAma pAme. ATaluM ja jo bhakto badhA samajatA hoya to tarata vicAramAM paDI jAya ke baLyuM, dharma thaIne pariNAma to pAmato nathI. so maNa sAbu ghAlIe, paNa lUgaDuM evuM ne evuM rahe. tyAre baLyuM e sAbu khoTo ke ghAlanAro khoTo ke lUgaDuM khoTuM ? eTaluM ne eTaluM ArtadhyAna ane raudradhyAna thayA kare to nA samajIe ke kaMika bhUla rahI jAya che ? ArtadhyAna ne raudradhyAnanI samaja paDe che ne tamane ? praznakartA : nA, nathI samajAtuM, jarA samajAvo. janma pahelAM cAlato ne mUA pachI cAlaze aTake nA koI dI" vyavahAra re, sApekSa saMsAra re......." - navanIta zuM karavAnuM bAkI rahyuM che tamAre have ? janma pahelAMya cAlato hato ne mUA pachIya cAlaze. A to vagara kAmanA rokAi gayA cho ke mAre calAvavAno che ! evuM chene, ke A cAlyA kare che ne cAlyA karaze. tama tamAre khAo pIo ne sUi jAva. ArAmathI jarA jUhu pharI Avo. Ama dAdAzrI : rAtre agiyAra vAge pAMca jaNa tamAre ghera mahemAna thai ne Ave tyAre mahIM kaMi asara thAya che ? praznakartA: e to AvanAra upara AdhAra rAkhe che. gamatA mahemAna hoya to kazuM nA thAya ne aNagamatA mahemAna Ave to manamAM thAya ke A atyAre kayAMthI AvyA ? dAdAzrI : te gamatA mahemAnane joine AnaMda thAya teya ArtadhyAna che ne nAgamatA mahemAna ne joine mahIM 'A kaMithI AvyA" evuM thAya teya ArtadhyAna kahevAya. mahemAna Ave eTale mahIM kaMTALo Ave, paNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 123 124 AptavANI-4 moDhe to kahe ke, "Avo, Avo.' kAraNa ke AbarU jAya ne ? A AbarUdAra Avato bhava bagADIne AbarU rAkhavA gayo ? tenA karatAM moTe kahI dene ke kayAMthI AvyA ? jethI Avato ne jato beu nA bagaDe! A to moDhe " Avo, Avo' kare ne pAchA dhIre rahIne gharavALIne pUche ke, 'tamane zuM kahetA hatA ke kayAre jaze ? poTalAM to moTAM moTAM lAvyA che. !" tyAre baI kahe ke, 'huM zuM jANuM ? bhAibaMdha to tamArA che. mAre zuM levA devA ?" ahIM AgaLa bai saMghare nahIM bhaine. alyA, haju hamaNA to AvyA ne 'kyAre jaze, kyAre jaze? zuM kare che ? thoDA dahADA, dazapaMdara dahADA rahevA to de ? A du:kha kyAre maTe ? dharma zI rIte pariNAma pAme ? dharma to agiyAra jaNa Ave toya dhIme rahIne kaheze, 'Avo padhAro." bIjI kazI bhAMjagaDa nahIM. mana paNa bagADe nahIM. mana bagaDeluM to mahemAna moDhA parathI ja oLakhI jAya. A ArtadhyAna kahevAya. ArtadhyAnanuM phaLa tiryaMcagati che. raudradhyAna eTale zuM ? apamAna kare to pahelAM lAla pILo thai jAya. 'caMdulAlamAM akkala nathI' ema koie kahyuM ke tarata A akkalano kothaLo Ubho thai jAya ! te raudradhyAna kahevAya. mahIM gusso thAya te raudradhyAna kahevAya. raudradhyAnanuM phaLa narkagati che. bolo, bhagavAne nyAyathI kahyuM che ke anyAyathI ? bhagavAna anyAyI bolyA nahIM hoya ne ? vItarAga bhagavAna koi dahADoya anyAya kare ja nahIM ne ? have A apamAna ke nukasAna sahana kema thatuM nathI ? tyAre kahe ke, "dharma jANyo nathI, dharma suNyo nathI, dharma zradhyo nathI.' dharma sAMbhaLyAya nathI hajI. dharma sAMbhaLyo hoya ne zraddhA beThI hoya to dharma te ghaDIe madada kare. A to dharma Ubho ja raheto nathI ne ? tamane ekalAne AvuM che evuM nathI. sAco dharma to enuM nAma kahevAya ke sarva duHkhothI mukta kare. du:kho vadhAre ene dharma kahevAya ja kema ? mokSano mArga to..... pAyA mokSanA che. te jayAre juo tyAre enA e ja hoya. pachI rastA enA mATe judA judA hoya. koi kramikamArga hoya, jemAM japa-tapa karIne AgaLa javAnuM, dAdarA caDhIcaDhIne javAnuM. ne eka mArga akrama mArga che, jemAM dAdarA caDhIcaDhIne javAnuM nahIM, 'liphaTamAM javAnuM. je anukULa hoya te mArge javuM. tamAre 'liphaTa'mAM javuM che ke dAdaro caDhIne javuM che? praznakartA : e to 'liphaTamAM ja javuM saheluM ne saraLa paDe ne ? dAdAzrI : to amArI pAse Avajo, eka kalAkamAM ja tamane rokaDuM ApI daizuM. pachI ciMtA nA thAya, upAdhi nA thAya ne samAdhi rahe ! tyAre ApaNe jANavuM ke mokSe javAnI taiyArI thai. choDIo paiNAvo, chokarA paiNAvo, kazo vAMdho nahIM Ave. khAlI amArI AjJAmAM rahevAnuM. rahevAze ne AjJAmAM ? praznakartA: kema nahIM ? mAre to AnI ja jarUra che. peluM to kSaNika sukha che. dAdAzrI : anaMta avatArathI A kSaNika sukhamAM ja racyA cho. karoDo avatArathI AvA ja hatA ne Ajeya AvA ja cho, UlaTuM vadhAre bagaDayA cho. jayAM sudhI ArtadhyAna ne raudradhyAna thAya che tyAM sudhI bhagavAnanA sAcA bhakta nA kahevAya. Ama DAhyADamarA lAge, paNa saLI kare to pheNa mAMDe ! te sAcA bhakta nA kahevAya. bhagavAnanI mUrtinAM darzana karyo, paNa mahIM beThelA bhagavAnane oLakhyA nahIM. anaMta avatArathI mUrtine ja namaskAra karyA che ne? bhagavAnane oLakhyA nahIM ne ? loka upalaka-upalaka bhagavAnanAM darzana kare che ane jamatI vakhate cAvI cAvIne jue che ke mahIM jAyaphaLa , ilAyacI che ? A to UlaTuM bagaDatuM cAlyuM che. have mokSe kayAre jazo, zeTha ? praznakartA : have eno upAya Apa batAvo ke zuM che ? dAdAzrI : upAyamAM to 'jJAnI puruSa' pAse mAgI levAnuM ke 'sAheba mArI mukti karo.' tame to kaMI bolatA ja nathI ne ? tamane muktinI icchA ja nathI ne ? mAgaNI to karavI paDe ne ? ApaNe jhaverInI dukAne mokSano mArga eka ja che, be mArga mokSanA nathI. jayAre juo tyAre mokSano eka ja mArga hoya. jJAna, darzana, cAritra ane tapa - A cAra Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 125 126 AptavANI-4 gayA hoie ne khAlI joyA karIe ne bolIe nahIM tyAM sudhI vepArIne zI rIte khabara paDe ke tamAre zuM joie che ? mATe mokSa, divyacakSu je je joie e badhAnuM TenDara bharI lAvajo. ame eka kalAkamAM ja badhuM ApI vastu svabhAvamAM pariName enuM nAma dharma ! eTale tame AtmA cho. potAno zuM svabhAva che? to ke' niraMtara paramAnaMda. paramAnaMdamAM rahyo eTale bahAranI vastu tamane asara kare nahIM. enuM nAma dharma ane te mokSe pahoMcADe-mukti Ape. daizuM. svabhAvabhAva te svadharma ! praznakartA : dharma kone kahevo ? e ja samajavuM hatuM. dAdAzrI : je ApaNane dharI rAkhe, paDavA nA de enuM nAma dharma kahevAya. atyAre to tame paDI rahyA cho, tenI tamane khabareya nathI. A kaLiyuganA manuSyo badhA "slIpa' thai rahyA che, dhImedhIme adhogatimAM jAya dharma vastuno eka ja artha nathI. dharma keTalI jAtanA che ? eka 'DigrI'thI mAMDIne traNaso sATha 'DIgrI' sudhInA dharmo che. dareka mANasanA judA judA 'bujha'nA judA judA dharmo che, tethI matabhedo che. ApaNA dezamAM je dharma cAle che te dharma zuM che ? ke khoTAM karmo choDAvaDAve che ane sArA karmo karAvaDAve che. praznakartA : eTale ene ja dharma kahevAya ? dAdAzrI : nA. ene sAco dharma kahevAya nahIM. A sonAno dharma zuM ? ene kATa caDhe kharo ? eTale potAnA svabhAvamAM rahe to dharma kahevAya. eTale tame AtmA cho, te AtmasvarUpamAM raho to ja dharma kahevAya. A to dehAdhyAsa che. khoTAM karma choDAvaDAve ne sArAM karma karAvaDAve. e badhI ja bhrAMti che. sArA karmeya bhrAMti che ne khoTA karmeya bhrAMti che, paNa tethI karIne sArA karmo choDI devAnuM huM nathI kaheto. khoTAmAMthI sArAmAM jAya che. e sArI vAta che, paNa toya bhrAMti jatI nathI. bhrAMti gayA pachI sAcA dharmanI zarUAta thAya che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AptavANI-4 hAthamAM nathI, paNa bhAva karavAnuM tamArA hAthamAM che. koziza karavAnuM bIjAnI sattAmAM che. bhAvanuM phaLa Ave. kharI rIte to bhAveya parasattAmAM che, paNa bhAva karo to tenuM phaLa Ave che. kleza, tyAM dharma nahIM ! (15) vartatAmAM dharma ! kleza eTale bhayaMkara saMsAraroga, jenAthI kleza utpanna nA thAya ene dharma kahevAya. saMsAramAM khAya, pIe teno vAMdho nathI, paNa je kleza utpanna thAya che e nA hovo joie. bhagavAna zuM kahe che ke mokSa nA maLe teno vAMdho nathI, paNa kleza nA thAya to saMsAramAM rahevuM sAruM. kleza to bhayaMkara roga kahevAya, TI.bI. karatAMya kharAba roga kahevAya. kleza nA gayo to tuM dharma ja nathI jANato ema bhagavAne kaheluM. kleza thAya to janAvaranI gati Ave. mATe be vAto zIkhI levAnI che. kleza nA thato hoya to saMsAramAM rahevuM, nahIM to mokSano mArga khoLavo. jayAM jarAka paNa kleza che tyAM dharma nathI ane jayAM dharma che tyAM kleza nathI. kleza eTale to mAnasika roga kahevAya, ene lIdhe to Avato bhava bagaDe. dehane roga thAya to Avato bhava nA bagaDe ene mATe to davA karIe chIe. to pachI klezanA roganI davAnI tapAsa nA karavI joie ? enI to tarata tapAsa karavI joie. ke kayA kAraNathI kleza thayo che ! dharma ane AcaraNa ! praznakartA : dharmanuM AcaraNa thatuM nathI, dAdA. dAdAzrI : bhagavAnane AcaraNanI kiMmata nathI, hetunI kiMmata che. AcaraNane bhagavAne 'no karma' kahyAM che, e nahIM jevAM karma che. hetu sahita AcAra hoya tenI to vAta ja judI ! dharma to eka ja paiso Apyo hoya, paNa sAcA dilathI Apyo hoya te kahevAya. je vastu ApaNane sthiratA karAve te dharma ! 'jJAnIpuruSa' sthiratAvALA hoya eTale je koI emane dorI bAMdhI jAya tenuM nAvaDuM sthira rahe. manuSyapaNAnI sArthakatA ! akramavijJAna : navo ja abhigama !! praznakartA : A manuSya avatAra eLe nA jAya enA mATe zuM karavuM joie ? Akho saMsAra gerasamajanuM kAraNa che. huM lokone kahuM ke 'dayA rAkho, zAMti rAkho, satya bolo.' to loka mane kaheze ke 'tame ja dayA rAkho, amArAthI nathI thatuM.' hajAro varSothI zAstroye eja gA gA kare che ke "sAcuM bolo, dayA rAkho, zAMti rAkho, krodha nA karo tyAre loka kahe che ke, amAre lAkha sAcuM bolavuM che, paNa sAcuM bolAtuM nathI. lAkha krodha karavo nathI, paNa thai jAya che. mATe tamArAM zAstro kAmanAM nathI.' ema karIne lokoe purANo-zAstrone abherAi upara caDhAvI dIdhAM che. ame jagatane navuM ja 'sAyansa' ApavA mAgIe chIe. dayA rAkhavI, zAMti rAkhavI, dAdAzrI : "A manuSya avatAra eLe nA jAya' enuM ja Akho dahADo ciMtavana kare to te saphaLa thAya. A manuSya avatAranI ciMtA karavAnI tyAre loko lakSmInI ciMtA kare che ! koziza karavAnuM tamArA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 129 130 AptavANI-4 vicAra Ave to ApaNe kahIe, 'Avo. cA pIvo, tame AvyA, have 'jJAnI puruSa' batAve evuM huM karIza.' A cothA pAyAnuM dharmadhyAna kahevAya. AjJA e ja dharma ! satya bolavuM e badhI 'iphekTasa' che. lokonI pAse 'iphekTasa'nuM jJAna che. koinI pAse 'kojhijha'nuM jJAna ja nathI, e ajJAna che. ame 'kojhijha' no phoDa ApavA mAMgIe chIe. "opana Tu skAya" kare tenuM nAma jJAna. jJAna to kriyAkArI hovuM joie. anubhavajanya jJAna hoya to ja kriyAkArI thAya. bAkI pustakonA jJAnathI to rajhaLyA ja che. "rIleTiva' dharma kevo hovo joie ke je pariNAma lAve. badhA dharmono kudaratI rIte pheraphAra thavAno che, ane A akramamArga' to evo saraLa rasto kADhaze ke dharma badhAne ekadama sahelo lAge ane tarata tenuM phaLa maLe. dharma konuM nAma kahevAya ? je pariNAma pAme te dharma, jema ApaNe dUdhapAka khAie tyAra pachI ApaNI bhUkha zame ema je "svarUpa jJAna" ApIe chIe, tenAthI koi kALe koi avatAramAM nA thai hoya tevI aMtarazAtA thAya che. bAhya azAtA bhale hoya, paNa aMtarazAtA niraMtara rahe. jagatamAM bAhya zAtA hoya, paNa aMtarazAtA koineya nA hoya. eTale dharma karavAno kyo? 'jJAnI puruSa'nI AjJA pALavI te ane dharma zuM? to ke potAnA svarUpamAM ramaNatA karavI te. laukika dharma eTale bhagavAnanI AjJAmAM rahevuM te. 'jJAnI puruSa'ne rAjI rAkhavA tenAthI uttama koi bIjo dharma duniyAmAM nathI, ane amAro rAjIpo utpanna karavo tamArA ja hAthamAM che. tame jema jema amArI AjJAmAM rahI UMcA AvatA jazo tema tema tamArI upara amAro rAjIpo vadhaze. bhagavAne kaheluM ke 'jJAnI'ne rAjI karavAmAM temanI sarva icchAonI prazaMsA karavAnuM zIkhazo toya mokSa che! amArI eka ja AjJA pALe to e AjJA ja ene TheTha moze pahoMcADI de tevuM che. jJAna pramANe pravartata ! ApaNuM 'sAyansa' zuM kahe che ke tuM corI kare ke tArAthI jUThuM bolAya teno amane vAMdho nathI, paNa tenuM tuM 'A rIte' pratikramaNa karaje. ame corane ema nA kahIe ke tuM corI nA kara. ame tene kahIe ke tuM corI kare che tenuM A phaLa che mATe samajI leje. A corI kare che, jUThuM bole che, krodha kare che, badhuM pharijayAta kare che. emAM ene vaDhIe ke Ama kema kare che to te vadhAre karaze, ane manamAM pAcho cora nakkI kare ke 'corI to karIza ja. tuM koNa vaDhanAro mane ?" mATe premathI samajAvo, premathI badhA ja roga jAya. zuddha prema 'jJAnI puruSa' pAsethI ke emanA 'pholoarsa pAsethI maLe. krodha sAme kSamA, kapaTa sAme RjutA, mAna sAme mArdavatA joize. krodha thAya to thavA deje. mAna, lobha, thAya to thavA deje paNa tenuM pratikramaNa karIne pheravI nAkhaje. tenAthI UMcAmAM UMcuM dharmadhyAna thAya. kucAritranA vicAra Ave to teno vAMdho nathI, tenAthI gabharAiza nahIM. paNa tenuM pratikramaNa karaje. A liphaTa mArga che. enAthI sapATAbaMdha AgaLa vadhAya. dharmadhyAnamAM Ave tyArathI vyavahAra samaktinA oLA dekhAya. kucAritrano eka darajIne evuM jJAna phITa thaI gayeluM ke uMdaraDA pAMjarAmAM pakaDIne choDavAthI kAgaDAne khAvAnuM maLe, bIjAne phAyado thAya che. have e jJAnane lIdhe ene bhAge uMdaraDA mAravAnuM Ave. ame enuM e jJAna pheravI ApyuM te zraddhAe karIne ene phITa thayuM ke uMdaraDA mAravA nukasAnakartA che, te pachI evuM jJAna kriyAmAM AvatuM jAya. zraddhA jJAne karIne pharavI joie, samajapUrvaka pharavI joie, cAritrane ApaNe pachI jovAnuM nathI. e to enI pAchaLanI 'iphekTa' hoya tyAM sudhI cAritra nA phare. have e jayAre uMdara mAravA jaze tyAre ene thaze ke nA marAya. tema chatAM pAchaLanI 'iphekTa'nAM AdhAre mArI nAkhe, toya tene mahIM thayA kare ke A khoTuM thAya che. chatAMya A jJAna zubhAzubhanuM che. zuddha jJAnamAM to AvuM kazuM ja hotuM nathI. kriyAmAM Ave ke nA Ave paNa jJAna caLavuM nA joie. jJAna zraddhAe karIne 'ejhekTalI' rahevuM joIe. sAcuM jJAna ja Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 131 132 AptavANI-4 jANavAnI jarUra che, pachI e jJAna uparanI zraddhA kayAreya paNa calavicala nA thavI joie. kriyAo pachI je thAya te jovAmAM AvatI nathI. praznakartA : vacanabaLathI 'ejhekTalI' rahe ne ? dAdAzrI : vacanabaLathI kriyAmAM pheraphAra thAya. vacanabaLathI khoTuM karato aTakI jAya. savaLAmAM zakti mAgavI paDe ! je ajJAna upara zraddhA beThI hoya to e kriyA bahu vAra cAle ne thoDI zraddhA hoya to te kriyA sapATAbaMdha UDI jAya. saheja ajJAna hoya to te vaheluM UDI jAya. ajJAnanuM jJAna jANavAmAM ene pudgala zaktio vaparAya che, ne jJAnanuM jJAna jANavAmAM prArthanA karavI paDe che ke mane A zaktio Apo. ajJAnanuM jJAna jANavAmAM to pudgala zaktio ema ne ema maLyA ja kare che; jayAre jJAna mATe evI zaktio maLatI nathI. asatya, corI, abrahmacarya emAM pudgalanI zaktio saheje maLyA ja kare che; jayAre enAthI viruddha satya, brahmacarya mATe zaktio mAgavI paDe. e jJAna-darzanathI jANI, zraddhAthI zaktio mAgavAthI zaktio maLe che. nIce utArI pADanAruM ajJAna che, ane temAM pudgala zaktio AvyA ja kare che. jayAre UMce caDhAvanAruM jJAna che, te pudgala virodhI hovAthI zaktio mAgavI paDe to ja UMce caDhAya. je khoTuM che tene nakkI karI nAkho ke A khoTuM ja che. tenAM pratikramaNa karo, 'jJAnI' pAse zaktio mAMgo ke AvuM nA hovuM ghaTe to te jAya. moTI gAMTho hoya te sAmAyikathI ogALAya ne bIjA nAnA nAnA doSo to prArthanAthI ja UDI jAya. vagara prArthanAthI UbhuM thayeluM prArthanAthI UDI jAya. A badhuM ajJAnathI UbhuM thai gayuM che. paudgalika zaktio prArthanAthI UDI jAya. lapasI paDavuM saheluM che ne caDhavuM agharuM che. kAraNa ke lapasavAmAM paugalika zaktio hoya che. praznakartA : prArthanA eTale zuM ? dAdAzrI : pra + arthanA = prArthanA. pra eTale vizeSa arthanI mAgaNI karavI te. bhagavAna pAse vadhArAnA arthanI mAgaNI karavI te. praznakartA : jagatamAM prArthanA kare che tenuM phaLa to Ave ne? dAdAzrI : prArthanA sAcI hovI joie, evo ko'ka ja hoya. praznakartA : somAM eka hoya ne ? dAdAzrI : hoya, koi vaMdayazuddhivALo hoya tenI prArthanA sAcI hoya ! paNa prArthanA karatI vakhate citta bIje hoya to te sAcI prArthanA nA kahevAya. praznakartA : prArthanA karIe te kone mATe ne kevI rIte karIe ? dAdAzrI : prArthanA eTale pote potAnI zodhakhoLa kare che. bhagavAna potAnI mahIM ja beThA che, paNa temanuM oLakhANa nathI tethI maMdiramAM ke derAsaramAM jaIne darzana kare che te parokSa darzana che. prArthanA : satyano Agraha ! prArthanAthI zaktio prApta ! praznakartA : UMce caDhavA mATe A zaktio kai rIte mAgavI ne konI pAse mAgavI ? dAdAzrI : potAnA zuddhAtmA pAse, 'jJAnI puruSa' pAse zaktio maMgAya ane jene svarUpanuM jJAna nA hoya te potAnA guru, mUrti, prabhu jene mAnato hoya tenI pAse zaktio mAge. je je potAnAmAM khoTuM dekhAya tenuM 'lisTa' karavuM joie ne te mATe zaktio mAgavI. zraddhAthI, jJAnathI praznakartA : eka che te kevaLa satyane raste cAle che ane bIjo che te prArthanA kare che, to bemAMthI koNa sAco ? bemAMthI kone bhagavAna vahelA maLe ? dAdAzrI : prArthanA kare tene. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 133 praznakartA: 'satya e ja izvara che" evuM kahevAya che ne ? dAdAzrI : A satya izvara nathI. A satya to pheraphAra thAya evuM che. A tame mAno cho ke 'huM caMdubhAI chuM' teya khoTuM ja che ne ? A satya vinAzI che, e kharuM sat nathI. kharuM sat to je avinAzI che, te ja sat che, te ja sat-citta AnaMda svarUpe che. A jagatanuM satya kevuM che ? tame ema kaho ke, 'A mANasane meM paisA ApyA che te lucco che, Apato nathI." tyAre bIjo mANasa tamane kaheze ke, "kacakaca zuM karavA kare che ? ghera jaine khaIne, chAnomAno sUi jAne nirAMte, kakaLATa zuM karavA karo cho ?" tame ene kaho ke, "kakaLATa karavo joie. mAruM satya che." to tame moTAmAM moTA gunegAra cho. satya kevuM hovuM joie ? sAdhAraNa hovuM joie. satyamAM pramANikapaNuM hovuM joie. emAM koine dagophaTako nA thAya, luccAi nA thAya. corI nA thAya. naitikatA eTaluM ja joie, bIjA kazAnI jarUra nathI. A satyanA pUMchaDA thaine beThelA ne chevaTe dariyAmAM paDelA ! satyano Agraha karavo e poijhana che ane asatyano Agraha karavo teya poijhana che. praznakartA : jema satyano Apa bhAga pADo cho tema prArthanAmAM paNa bhAga paDene ? daMbhI prArthanA Ave ne ? dAdAzrI : prArthanA taddana sAcI hovI joie, ThokAThoka nA cAle. popaTa AyArAma-gayArAma bole, rAma-rAma bole, te samajIne bole ke samajayA vagara ? tevI rIte A prArthanAo samajIne, vicArapUrvaka, hRdayane asara thAya evI hovI joie. (16) rIleTiva dharma : vijJAna rIleTiva dharma Devalapa thavA ! rIleTiva' dharma e svAbhAvika dharma nathI, jayAre "rIyala' dharma e svAbhAvika dharma che, e svAbhAvika sukha utpanna kare. e to 'pote koNa che? e jANe, 'A badhuM koNa calAve che' e jANe tyAre moha tUTe. nahIM to 'A' mArA bena thAya ne mAsI thAya ' te mAsI pareya moha tUTato nathI ne ? A dajhAyA hoie to koi khAlI pUchI jAya, bAkI lAgaNI koineya nA thAya. jagatanA badhA "rIleTiva' dharmo virodhAbhAsavALA che. "rIleTiva dharma kone kahevAya ke A dhotiyAne zuddha karavuM hoya to sAbuthI dhovuM paDe, paNa pachI sAbu eno mela mUkato jAya. sAbuno mela kADhavA TInopola nAkho, to te TInopola pAchuM eno mela mUkatuM jAya ! tema A laukika guruo tamAro mela kADhe ane pAchA potAno mela mUkatA jAya ! "rIleTiva' dharmo badhA melathI mela kADhavAnuM kare che ! vItarAgI jJAna sucyuM nathI, jANyuM nathI ne zradhyuM nathI. jo tema thayuM hota to kAma ja thai gayuM hota ! 'vItarAgI jJAna' 'vItarAgI puruSa' Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 sivAya nA maLe. parokSa bhajanAthI saMsAra Ubho thAya, puNye baMdhAya. tenAthI saMsAra mITho lAge ne tethI to saMsAramAM vadhAre UMDo Utare, enA karatAM kaDavuM sAruM. 135 'rIleTiva' dharmo cAle che te zuM kahe che ke sArAM kArya kara. bhale ahaMkArathI kare, paNa tenuM phaLa sAruM maLe, puNya baMdhAya. bAjaro vAvyo hoya to bAjaro maLe ane kUca vAvI hoya to kUca maLe. mATe tane anukULa hoya te vAvaje. kharAba vicAro nIMdI nAkhavA paDe. paNa A to zuM kare che ke sArAM bIja nAkhe che ane boraDInAM paNa nAkhe che ! te A boraDInA jhALAM UgI nIkaLyAM che ! 'rIleTiva' badhuM 'mikScara' che ne 'rIyala' svataMtra che. jemAM pheraphAra thAya che te 'rIleTiva'nuM che, 'rIleTiva' eTale jemAM bheLaseLa thayuM che te ane 'rIyala' eTale zuddha ! 'rIleTiva'nI game teTalI 'slAisa' pADIe to temAMthI ekuMya 'rIyala'nI 'slAisa' paDe kharI ? vItarAgoe kahyuM ke A tame karo cho enI AgaLa to bahu che. chatAMya A mArgo che, ema karatAM AgaLa vadhAze, dareka dharmavALA enA dharmane chelluM sTezana mAne, chatAMya ene barobara che ema mAne to ja 'Devalapa' thato jAya. vItarAgadharma ja mokSArthe ! jJAna to apAra che. paNa vItarAgo je jJAnane jItyA enI pAra jJAna ja nathI. koi jagyAe 'hAre' nahIM enuM nAma ja vItarAga ! vakhate deha hAre, mana hAre, vANI hAre paNa e pote nA hAre. vItarAga kevA DAhyA hoya ! vItarAgano to siddhAMtika dharma, eTale 'keza' phaLa maLe. mokSanuM 'keza' phaLa maLe ! je mokSadAtA bhagavAna che, te niSpakSapAtI che. vItarAga bhagavAna mahIM che te niSpakSapAtI che. vItarAga dharma konuM nAma ke je 360 DigrIno dharma hoya, saMpUrNa dharma hoya. sAco dharma, rahasyapUrNa dharma niSpakSapAtI hoya. pakSapAta e khoTuM nathI, e 'sTAnDarDa'mAM rAkhe ane 'AuTa opha sTAnDarDa'mAM niSpakSapAta che. 'A' to 'sAyansa' che, dharma nathI. hiMdu dharma, jaina dharma, krizciyana dharma e badhA dharma che. sAyansa' eka ja hoya ne dharma judA judA hoya. 136 AptavANI-4 'rIleTiva' dharmatI maryAdA ! jagatanA dharmo 'rIleTiva' dharmo che, te 'rIleTiva'mAM helpa kare, 'rIyala' tarapha lAvavAmAM helpa kare. praznakartA : dAdA, Apa je 'rIleTiva' kaho cho tenI maryAdA zuM ? dAdAzrI : pAMca indriyothI je anubhavamAM Ave che, je thAya te e badhuM ja 'rIleTiva'nI sImAmAM thAya che. praznakartA : 'rIleTiva'ne 'rIyala' sAthe saMbaMdha kharo ? dAdAzrI : kharo ja ne ? 'rIyala' hatuM tyAre 'rIleTiva' UbhuM thayuM ne ? 'rIyala'nA saMsargathI 'rIleTiva' UbhuM thayuM che, avasthA UbhI thai che, ane je avasthA chene e vinAzI che. praznakartA : 'rIyala' jayAM sudhI prApta thayuM nA hoya tyAM sudhI 'rIleTiva'nI jarUra kharI ? dAdAzrI : jayAM sudhI 'rIyala' nathI maLyuM tyAM sudhI 'rIleTiva' ja hoya. 'rIyala' prApta thayA pachI ja 'rIleTiva' juduM paDe. pAriNArmika dharmatI pArAzIzI ! dAdAzrI : hAlamAM zuM karo cho ? praznakartA : zrImad rAjacaMdranAM pustakono abhyAsa ane dharmano abhyAsa karuM chuM. dAdAzrI : pustako vAMcavA mAtrathI kAma nA thai jAya, tyAM to kaSAyarahita thavuM paDaze. 'caMdubhAI'mAM akkala nathI evuM tamArA sAMbhaLavAmAM Ave to tamane vAge ke nA vAge ? asara thAya enI ? praznakartA : thAya. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 137 138 AptavANI-4 dAdAzrI : to e zabda vAgyo tamane. jayAM sudhI zabda vAge che tyAM sudhI kaMi paNa dharmane pAmyA nathI, evuM mAnajo. patharo vAge to te barAbara che, tenI malamapaTTI-davA karavI paDe. paNa A zabda vAge che, e dharmanuM phaLa nahoya ! dharmanuM phaLa enuM nAma ke zabda vAge nahIM. ApaNI pAse kaMika to hovuM joiene ke je dekhoDe ke keTalo tAva caDhayo ne keTalo Utaryo ? dharmAdharma AtmA ! adharmane dhakkA mAramAra kare te dharma, ene dharmAdharma kahevAya. haMmezAM adharma hoya tyAM dharma hoya ja. kAraNa ke adharma kADhavAne mATe ja dharma che AtmAnI traNa dazA che. 1. dharmAdharma AtmA. (mUDhAtmA) 2. jJAnaghana AtmA. (aMtarAtmA) 3. vijJAnaghana AtmA. (paramAtmA) mukhya bhAvatA, mokSamArgamAM ! jJAnaghata AtmA ! traNa vastunI mokSa mArgamAM jarUra che : 1. AtmA prApta karavAnI tIvra icchA. 2, 'jJAnI puruSa' prApta karavAnI tIvra icchA. 3. 'jJAnI puruSa' nA maLe tyAM sudhI 'jJAnI puruSa' prApta ho e bhAvanA bhAvavI. 'jJAnI puruSa' mATenI pahelI bhAvanA bhAvavAnI, e maLe eTale lAbha thai jAya, basa ATalo A ja muLa rasto che, bIjo badho vyavahAradharma che. ane vyavahAradharmamAM nizcayadharma hoya to ATalAM traNa vAkyo ja che. ATaluM samajAya to ukela Avaze. 'AkhA brahmAMDanA jIva mAtranA 'rIyala' svarUpane atyaMta bhaktithI namaskAra karuM chuM. "rIyala' svarUpa e bhagavat svarUpa che jethI AkhA jagatane bhagavat svarUpe darzana karuM chuM.' A vAkya jo samaje toya dharma pAmI gayA kahevAya. A badhA dharmo "rIleTiva' dharmo che. "rIleTiva' dharma eTale bhautika duHkho kADhI bhautika sukho ApanArA che, e mokSa ApanAra nathI. rIleTiva' eTale 'vyu poinTa' ! eka eka vyu poinTamAM lAkho mANaso hoya che. siddhAMta kayAre kahevAya ? dharmAdharmapadamAMthI AgaLa vadhe ane 'jJAnI puruSa'nI kRpAne pAtra thAya tyAre jJAnaghana AtmAmAM Ave. AtmA jJAnaghana che ane avinAzI che. jJAnaghana eTale zuM ke "voTa ijha 'rIyala' enDa voTa ijha "rIleTiva' ?" eTale ke zAzvatI ane azAzvatI vastune oLakhato thAya tyAre 'thIyarI opha rIyAliTI'mAM Ave ne mokSa thAya. tyAre zuddhAtmAnuM lakSa bese, alakha niraMjananuM lakSa bese, tyAre kAma thAya. A saMsAra "rIleTiva' che ane "ApaNe" "rIyala' chIe. eTale ApaNe rIyala'nA pakSamAM rahevuM ane "rIleTiva'no nikAla karavo. vaLagelA bhUtano nikAla karavo paDaze ne ? A to 'sAyansa' che. "sAyansa'mAM koine matabheda nA hoya. matabheda dharmAdharmamAM hoya. jeTalA dharmo cAle che e badhAmAM matabheda hoya, vikalpo hoya. vikalpa kayAM sudhI kahevAya ? dharmAdharma AtmA che tyAM sudhI. adharmane dhakkA mAra mAra kare te dharma, alyA, adharma joDe nA phAvatuM hoya to rAgadveSa vagara rahene ? paNa zI rIte rahe ? adharma joDe dveSa ne dharma joDe rAga, dharmAdharma AtmA e mithyAtva dazA che. rIleTiva' dharmo dharmAdharma kahevAya. 'rIleTiva" dharma kare te sAruM kahevAya, AgaLa upara sAruM khAvA pIvA maLe ne gADuM cAle. paNa e badhA sagaDInAM sukho kahevAya. sagaDI kaMi koTe vaLagADAya ? mokSe javA mATe to adharmane ke koine dhakko mAravo nA paDe. mokSe javA mATe to adharmano ane dharmano Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 139 14 AptavANI-4 gaccha-mata, tyAM "rIleTiva' dharmo : baMneno nikAla karavAno. dharmAdharma e dehano, manano, buddhino, prakRtino svabhAva che; ane AtmAno vItarAga svabhAva che. jo tamAre vItarAga svabhAvamAM rahevuM hoya to dharma joDe prema nA mAMDazo ne adharma joDe kacakaca nA karazo. "ola dhIsa rIleTisa Ara TempararI enDa rIyala ijha paramenanTa!" 'jJAnIpuruSa' jJAnaghana AtmA ApI zake, je dharmAdharmamAMthI UMcakI le. dharmAdharma AtmA che tyAM sudhI rajhaLapATa che. dharmanuM phaLa bhautika sukho ane adharmanuM phaLa bhautika duHkho che. dharmathI saMsAra prApta thAya. "thIyarI opha rIyAliTI'mAM Avyo eTale jJAnaghana AtmA prApta thAya. enI AgaLa zuM rahyuM ? 'thIyarI opha ebsolyuTIjhama !' e vijJAnaghana AtmA jaina dharma, vaiSNava dharma, muslima dharma, pArasI dharma, khristI dharma vagere badhA "rIleTiva' dharmo kahevAya. e dharmone ne 'A' ne kazI levAdevA nathI. A "rIyala' vastu che. "rIleTiva' dharma eTale 'sTepa bAya sTepa' AgaLa vadhAre. paNa teya "rIleTiva' dharma sAcA nathI. jayAM gaccha-mata hoya tyAM eka paNa dharma sAco hoya nahIM. gaccha ne mata hoya tyAM mokSano mArga ja nA hoya. pakSa ane mokSa beu virodhAbhAsa che. jayAM gaccha-mata che tyAM saMsArI karatAM paNa vadhAre baMdhana che. mokSa to vItarAga dharmathI che. saMpradAya eTale ekAMtika kahevAya. vItarAga dharma ekAMtika nA hoya, anekAMta hoya. vItarAga saMpradAyanI bahAra che. vItarAga dharma eTale matabhedarahita. ApaNo 'A' anekAMta mArga che. ahIM pArasI hoya, jaina hoya, musalamAna hoya, vaiSNava hoya. ahIM badhAne mAphaka Ave evI vAta hoya. ahIM sAdvAda vANI hoya. ekAMtika dharma hoya tyAM eka ja jAtanA mANaso, eka matavALA ja badhA AvyA kare, bIjA koi jAya nahIM. vItarAga vANIthI sarva duHkhono kSaya thAya. mata ane gaccha che tyAM sudhI mokSamArga to zuM paNa dharma paNa pAmyA nA kahevAya, bUjhayo nA kahevAya! praznakartA : bUjhayo kayAre kahevAya ? dAdAzrI : phleza jAya, ciMtA jAya, tyAre bUjhayo kahevAya. jenAmAM kleza-ciMtA gALo bhAMDe toya nA thAya, dhola mAre toya kleza nA thAya, hamaNAM gADImAM besADe toya kleza nahIM ne gADImAMthI tarata utArI pADe toya kleza nahIM, to e bUjhayo kahevAya ! nahIM to bUjhayo ja kema kahevAya ? vijJAnaghata AtmA ! jJAna eTale AtmA ane vijJAna eTale paramAtmA. A to 'sAyansa' che. AtmA-paramAtmAnuM 'sAyansa' eTale siddhAnta ! emAM koi jagyAe aMza mAtra "cenja' nA thAya ane TheTha ArapAra kADhI nAkhe. jJAnaghana AtmAmAM AvyA pachI, avinAzI padane pAmyA pachI vijJAnaghanane jANavuM joie. vijJAnaghana eTale badhAmAM 'huM ja chuM.' evuM dekhAya e vijJAnaghana AtmA kahevAya - baMdhAyelo chatAMya mukta rahe ! 'jJAnI puruSa' vijJAnaghana AtmA hoya ! 'thIyarI opha ebsolyuTIjhama'mAM ja nahIM paNa pote "thIyarama opha ebsolyuTIjhama' mAM hoya. AkhA "varlDa'nuM puNya jAgyuM ke A "akrama vijJAna' nIkaLyuM, vijJAnaghana AtmA nIkaLyo !! AkhuM 'varDa' 'sAyansa' svarUpe che. chatAM Aje loka 'sAyansa' ne jANatuM nathI tethI dharmanI pAchaLa doDa doDa kare che. paNa 'sAyansa" jANI le ke ATalI vastu che. ane A kevI rIte cAle che, to e chUTo thai jAya. A ja atyaMta gahana koyaDo che ! dharmasAra eTale.... jagatamAM be prakAranA sAra che. dharmasAra ane samayasAra. dharma kone kahevAya ? dharmasAra prApta thayo to dharma thayo kahevAya. dharmasAra kone kahevAya ? ArtadhyAna ne raudradhyAna nA thAya tene. badhuM khAya, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 141 142 AptavANI-4 koinA manane azAMti kare to e adharma kahevAya. "rIleTiva vastuthI rIleTiva' utpanna thAya che ane 'rIyala' vastuthI "rIleTiva' utpanna thatuM nathI. "rIyala'thI badhuM "rIyala' ja utpanna thAya che, phakta "rIyala'nuM rIyalAijha' karavAnuM bAkI che. atyAre to tamane bhrAmaka mAnyatAo che ke "A badhI mArI zaktithI cAle che, bhagavAne karyuM, mArA graho rAzi che." kharI rIte kartA bIjo ja che. pIve, hare, phare, vepAra kare, paNa raudradhyAna ne ArtadhyAna nA thAya ene dharmasAra kahyo ane marmano sAra eTale mukti. A dharmano je marma che teno sAra nIkaLyo e mukti kahevAya. dharmanA sArathI mukti nA thAya, paNa dharmasAramAMthI marma utpanna thaze. ne marmasArathI mukti thaze. badhAya dharmono sAra zuM che ? ArtadhyAna ne raudradhyAna gayuM ? nathI gayuM to tuM dharmamAM nathI. ochuM thayuM ? to kahe, 'hA'. ochuM thayuM hoya tevA mANasane cAlo mAnIe ke A dharmamAM che. paNa jene ochuM thayuM nathI, khUba thAya che, te dharmamAM che ema svIkAravAmAM AvatuM nathI. dharmasAra kone kahevAya ? tamane saLI kare toya koino doSa nA dekhAya tene. jagatano sAra zuM che? to kahe, viSayasukha. dharmano sAra zuM? to kahe, ArtadhyAna ne raudradhyAna nA thAya e. dharmasAra e jagatamAM mukhya sAra che. dharmasAra prApta nA thayo e dharma ja khoTo che, pachI jaina ho ke vaiSNava ho ke game te ho, te pakaDelI vAta badhI khoTI che ! svAbhAvika pariNati, svapariNati utpanna thai eTale samayasAra utpanna thayo. dharma zuM ? vijJAna zuM ? dharma ane vijJAnamAM phera. vijJAna e siddhAMtika hoya ne dharma badhA rIleTiva' hoya, enuM phaLeya "rIleTiva' hoya ne enI kriyAye "rIleTiva' hoya. tame "huM 'caMdubhAI chuM' ema mAnIne je karo te dharma ane "jema che tema' yathArtha jANyuM te vijJAna kahevAya. niHzaMka thayA pachI, potAnuM svarUpa jANyA pachI "jema che tema' jANe te vijJAna kahevAya. vijJAna avirodhAbhAsa hoya, 'jema che tema' 'phekTa' ja vastu batAve. praznakartA : jarA vigatathI e samajAvo. dAdAzrI : evuM che ne, 'tame caMdubhAI cho' ema karIne koine gALa bhAMDo to te adharma kahevAya, ane koine sAruM sAruM khavaDAvo, pIvaDAvo, koinA manane zAMti Apo e dharma kahevAya ane koine kharAba lAge, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AptavANI-4 indriya thAya. paMcendriyavALAne paMcendriya jeTaluM AvaraNa khUlyuM che. bAkI bhagavAna darekamAM savaMzarUpe ja che, mAtra AvaraNa sahita che. saMpUrNa nirAvaraNa thAya to tame pote ja paramAtmA cho. jenuM vibhAjana thatuM hoya tenA aMza hoya. AtmA to avibhAjaya che, enA aMnata pradezo avibhAjyarUpe che. jAgRti thayA sivAya potAnuM bhAna pragaTa thAya nahIM. saMpUrNa jAgRti Ave to potAnuM bhAna pragaTe ane bhAna pragaTe eTale pote savAze izvara che evuM potAne mAlUma paDe, anubhavamAM Ave ane tyAra pachInI kriyA hoya temAM duHkha nA hoya koi dahADoya. (17) bhagavAnanuM svarUpa, jJAna daSTithI ! izvarano aMza ke sarvIza ? bhagavAnanuM sarvavyApakapaNuM ! dAdAzrI : bhagavAna kayAM rahetA haze ? praznakartA : bhagavAna to sarvavyApI che. kaNakaNamAM badhe ja bhagavAna che. dAdAzrI : tame koNa cho ? praznakartA : huM izvarano aMza chuM. dAdAzrI : A aMzanI vAta lokone samajAvIne avaLe ravADe caDhAvyA che. pote bhagavAnano aMza zI rIte hoi zake ? bhagavAnanA TukaDA kai rIte karAya ? AtmA asaMyogI vastu che. saMyogI vastu hoya to tenA TukaDA karIe. AtmA svAbhAvika vastu che, svAbhAvikanA TukaDA nA thAya. kharekhara tame sarvoza ja cho, paNa AvarAyelA cho. A 'izvarano huM aMza chuM eno artha zuM kahevA mAge che ke mane aMzajJAna pragaTa thayuM che, aMza AvaraNa khUlyuM che. A sUryanArAyaNa to AkhA che paNa jeTaluM AvaraNa khasyuM teTalA aMze prakAza thAya, paNa sUryanArAyaNa to savAMza ja che. tema tame pote sarvAza ja cho, mAtra AvarAyeluM che. zarUAtamAM ekendriya jIva hoya che, tene aMza AvaraNa khUlyuM che. ene kuhADo mAro to du:kha thAya, paNa gALo bhAMDo ke cA Apo to tene kazuM nA thAya. pachI be indriya te chIpalAM. pachI traNa indriyavALA phUdAM. pachI cAra indriya ne pachI pAMca dAdAzrI : to to pachI bhagavAnane kayAMya khoLavAnA rahyA ja nahIM ne ? jo badhe ja bhagavAna che to pachI saMDAsa kayAM javuM? badhe ja bhagavAna hoya to pachI jaDa ne cetana jevuM juduM kazuM rahyuM ja nahIM ne ? eTale evuM nathI. jaDa paNa che ne cetana paNa che. badhA ja ghauM hoya to vINavAnuM zuM rahyuM ? ghauMmAMthI ghauM oLakho toya kAMkarA vINAze ne kAMkarAne oLakhazo toya kAma thaze. tema AmAMthI AtmAne jANo to anAtmAne jANazo ne anAtmAne jANazo toya AtmAne oLakhazo. tyAre A loko kahe che ke badhe ja bhagavAna che to pachI temane khoLavAnA kayAM rahe ? saMkalpI cetana A loko kahe che ke kaNakaNamAM bhagavAna che, AmAM che, temAM che. te kahenAranI bhASA ne eno artha karanAranI bhASAmAM phera kharo ke nahIM ? praznakartA : phera to haze ja ne ? Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 145 dAdAzrI : e kai apekSAe kahyuM e samajAvuM. A jagatamAM AtmA ane anAtmAnA be bhAga che. A TIpoyamAM cetana nathI, paNa A vastu caMdubhAinI mAlikInI che tethI te teTalA cetanabhAvane pAmelI che. e saMkalpI cetana che. ane tame A vastu temane pUchayA vagara lai lo to teTalo doSa tamane lAge ane enI kiMmata ApIne tame lo ne pachI ene toDI nAkho, chuMdI nAkho. toya doSa nA lAge. cetana tattva to che ke jenAmAM jJAna che, darzana che. (18) jJAtApadanI oLakha ! tame AtmA ? oLakhyA viNa ?! dAdAzrI : zuM nAma che ? praznakartA : caMdulAla. dAdAzrI : kharekhara 'tame caMdulAla cho' e vAta nakkI che ? ke emAM zaMkA che ? praznakartA : e to zarIranuM nAma che. dAdAzrI : to tame koNa ? praznakartA : AtmA. dAdAzrI : AtmA eTale zuM? AtmA eTale A deha che te AtmA ke A baMgaDIo che te AtmA ke magaja e AtmA ? zene AtmA kahevo ? ene oLakhavo paDaze ne ? AtmAnuM jJAna to jANavuM paDaze ne ? praznakartA : aMtarAtmA. dAdAzrI : hA. aMtarAtmA kharo paNa ene jANavo paDazene ke enA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 148 AptavANI-4 147 kayA guNadharma che ? e khAya che, pIve che ke nathI khAto, pIto ? agara koi bALI mUke to e baLe che ke nathI baLato ? AtmAnI bhUla- ?! praznakartA : jaina svAdhyAya, sUtro, vyAkhyAna evuM badhuM karuM chuM. dAdAzrI : A svAdhyAya je kare che te parAdhyAya kare che. eka vAra svasvarUpanuM svAdhyAya karene tyArathI ukela AvI jAya. jagatamAM cAle che te parAvalaMbana che, e avalaMbana sAcuM paNa hoya. paNa svAvalaMbanathI to mukti pAme ane parAvalaMbanathI bhaTaka, bhaTaka, bhaTaka kare. aMte to ahaMkAra ogALavAto !! AtmAno guNa zo che ? eno ciMtA karavAno guNa che ? ke kaSAya karavAno guNa che ? praznakartA : e AtmAno guNa nathI. bhUlathI kaSAya karI bese che. dAdAzrI : AtmAnI bhUla thAya to e AtmA ja kema kahevAya ? AtmA to paramAtmA ja che. e bhUla kare ja kayAMthI ? ane AtmAnI bhUla dekhADanArA ApaNe pAchA enA uparI ke bhai, AtmAe bhUla karI? AtmAe bhUla karI e vAkya 'iTaselpha' kahe che ke AtmAe bhUla karI ne ApaNe cokhA, bhUla vagaranA !(?) AtmA pote ja paramAtmA che, pote ja vItarAga che. e to svarUpanuM bhAna thayuM nathI eTale pote mAne ke, 'huM caMdulAla chuM.' 'huM caMdulAla chuM,' e Aropita bhAva che, kalpita bhAva che, "rIleTiva' bhAva che. to 'rIyala'mAM koNa hazo tame ? A caMdulAla e to "rIleTiva' kahevAya. 'rIleTiva'mAM bahu jAtanA vikalpo hoya; 'huM AmanI dIkarI thAuM, mAsI thAuM, kAkI thAuM' ema ghaNA vikalpo che. jayAre "rIyala'mAM koi vikalpa nathI. 'rIyala'nuM 'rIyalAijha' karavAmAM Ave to ApaNane khabara paDI jAya ke svarUpanuM bhAna thayuM, eTale mokSa javAnI taiyArI thai. "rIyala'nuM koi dahADo bhAna ja nathI thayuM. AtmAnuM bhAna thavuM tene samakita athavA samyaka darzana kahe che. samakita nathI thayuM koi dahADoya, jo te thayuM hota to ahIM besI rahyA nA hota. samakita vagara ghaDIvAra aMtarazAMti rahe nahIM, mUrdhAmAM ja rahe. lagna hoya tyAre mUrNita thai jAya ane lagna thai jAya pachI hatuM tenuM te, ene mohanidrA kahI. A manuSyono svabhAva kevo che ke zubhAzubha mArgane grahaNa karavo ene dharma gaNe che. badhA ja dharmomAM zubhAzubha ja che. jaina dharmamAM jo zubhAzubhanI vAta hoya to e nIcalI koTinuM gaNAya, tyAM to zubhAzubhanI vAta ja nA hoya. emAM to kathAnuyoga eTale ke je uttama puruSo thai gayA, uttama zreSThIo, uttama jJAnIo thai gayA emanuM varNana sAMbhaLe. emAMthI bhAva jAge ke mAre paNa AvA thavuM che. jaina dharmamAM sAra ja A che, tyAre Aje to zubhAzubhamAM paDyA ! jainamAM cAra prakAranA anuyoga- kathAnuyoga, caraNAnuyoga, kaSNAnuyoga ane dravyAnuyoga ane vedAMtamAM cAra yoga che. bhagavAne kaheluM ke jo tuM jaina ho to A cAra anuyoganuM vAMcana karaje ane pelA vedAntamAM cAra yoganuM vAcana karaje, to AtmA jaDaze. zubhAzubhathI to ahaMkAra vadhe ane kathAnuyoga thI ahaMkAra vadhe nahIM. vastupALa-tejapALanI kathA sAMbhaLIne bhAva thAya ke ApaNe paNa evA thaie. A to ahaMkAra vadhyA che. jainomAM ahaMkAra keTalo hovo joie ? ghara calAvavA pUrato ne vepAra pUrato. A to naryuM tophAna mAMDayuM che ! jJAtA' ja "zeya' ryo !! svAdhyAya ke parAdhyAya ? anAdithI 'zeyane ja 'jJAtA' samajI varte loka." -navanIta anAdithI lokone dharma zAmAM varte che ? joyane jJAtA mAnI dharma kare che. 'AcArya' e 'joya' che ane 'pote' 'jJAtA' che, paNa bhrAMtithI joyane ja pote mAne che. 'AcArya'ne 'pote ja che' ema mAne che. "A dAdAzrI : zuM vAcana karo cho ? Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 149 15 AptavANI-4 vyAkhyAna meM ApyuM, zAstro meM vAMcyAM, tapa meM ja karyuM, tyAga meM karyo. paNa karanAra jANato nathI ne jANanAra karato nathI. karanArane ne jANanArane koi dahADo meLApa hato nahIM, che nahIM ne thaze nahIM. A to kaheze, "huM ja AcArya ne meM ja vyAkhyAna ApyuM. ame to samajI gayA ke tame kayA sTezane beThA cho ! mATuMgA sTezane besI rahyA cho ne kahe che ke AgaluM sTezana ja kalakattA che. nA, e to AgaluM sTezana mAhImanI khADInuM AvyuM! anaMta avatAra bhaTakIza toya kalakattA nahIM Ave ! jJAtA e jJAtA ane zeya e zeya. 'caMdubhAI' e zeya che. 'Ano bhAI e zeya, A dhaMdhAno mAlika che' e zeya che. "A makAnano mAlika che' e zeya che ne "ApaNe" jJAtA chIe. ApaNe jJAtA ne e joya ema joyA karIe to pachI samAdhi rahyA kare. 'ApaNo dharma zuM ? zuM banyuM e jANavAnuM ane jJAtA-draSTA paramAnaMdI ! dharma kone kahevAya ? sonuM sonAnA dharmamAM hoya tene. sonuM pittaLanA dharmamAM hoya te svadharma nA kahevAya. e paradharma kahevAya. A to 'caMdulAla" thaIne beTho che, te dehanA dharmane potAno mAne che, aMta:karaNanA dharmane potAno dharma mAne che. te paradharma che. paradharmathI kayAreya paNa mokSa nA thAya, svadharmathI mokSa che. sonuM game tyAre enA dharmamAM ja che. paNa A to "caMdulAla'no Aropa kare che, eTaluM ja nahIM sAthe pAcho kahe che ke 'Ano sasaro, Ano dikaro, Ano bApa, Ano vakIla korTamAM jAya tyAre, dukAne hoya to zeTha" AnuM ja nAma bhrAMti. 'pote zuddhAtmA ja che.' paNa AvA AropathI samajAtuM nathI. utpanna thAya ? ke 'A' rastAnA jANakAra hoya, rastAnA jANakArane pUchavuM paDe to rasto jaDe. tema 'A' jANakAra 'jJAnI puruSa'ne pUche to mArga pamAya. 'A' dharma nathI, 'sAyansa che. A to "rIyala' dharma che. A kAyama hoto nathI. A to cauda lokano nAtha amArI mahIM pragaTa thayo che. A deha che e to parapoTo che, e kayAre phUTe e kahevAya nahIM. e che tyAM sudhI tame tamAruM kAma kADhI lo. vItarAgone jevo prakAza thayelo tevo prakAza che. A 'jJAnI puruSa' pAse saMpUrNa samAdhAna thAya evuM che, mATe tamAruM kAma kADhI lo. ame to tamane ATaluM kahI chUTIe. ame vItarAga hoie eTale tamane pachI kAgaLa nA lakhIe ke Avo. baMdhanamAMthI mukti karAve enuM nAma dharma. saccI AjhAdI Ape te dharma kahevAya. ajJAta tivRti - vijJAta thakI !! mokSadharma eTale ajJAnathI nivRti thAya te. 'A' mokSamArgamAM ajJAnathI nivRti karAvI daIe chIe, eTale jJAnamAM thai pravRti ! ajJAna nivRta thAya to vijJAna utpanna thAya. paNa 'jJAnI' vinA koine ajJAna nivRta nA thAya, dehAdhyAsa koino chUTe nahIM. dehAdhyAsanI nivRti e ja mokSa che. eka ja aMza jJAnanI pravRti thai jAya to sarvAza thai jAya. eka ja aMza "sAyansa" thAya to sarvAza thai jAya. kAraNa ke jJAna e 'sAyansa' che, ajJAna e "sAyansa' nathI. eka aMza vijJAna kayAre Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) yathArtha 1bhaktimArga ! zraddhA ja phaLa Ape ! evuM che, deva tamArI 'bIlipha'ne AdhIne che. mUrtimAM darzana karo. paNa 'bIlipha' nA hoya to zuM phAyado ? 'bIlipha' anavakAzapaNe hoya to te rAtadahADo yAda AvyA kare. mATe mUrtimAM zraddhA mUko. mUrti e bhagavAna nathI, tamArI zraddhA ja bhagavAna che. chatAM bhagavAnanAM darzana karo to bhAvathI karajo. mahenata karIne darzana karavA jAo, paNa darzana barAbara bhAvathI nA karo to mahenata nakAmI jAya. bhagavAnanA maMdiramAM ke derAsaramAM jaine sAcAM darzana karavAnI icchA hoya to huM tamane darzana karavAnI sAcI rIta zIkhavADuM. bolo, che koine icchA ? praznakartA : hA, che. zIkhavADo dAdA. kAlathI ja te pramANe darzana karavA jaizuM. dAdAzrI : bhagavAnanAM derAsaramAM jaine kahevuM ke 'he vItarAga bhagavAna ! tame mArI mahIM ja beThA cho, paNa mane tenI oLakhANa nathI thai tethI tamArAM darzana karuM chuM. mane A 'jJAnIpuruSa' dAdA bhagavAne zIkhavADayuM che tethI A pramANe tamArA darzana karuM chuM. to mane mArI AptavANI-4 'potAnI' oLakhANa thAya evI Apa kRpA karo.' jayAM jAo tyAM A pramANe darzana karajo. A to judAM judAM nAma ApyAM. 'rIleTivalI' judAM judAM che, badhA bhagavAna 'rIyalI' eka ja che. 152 dukAna TAvara AgaLa hoya ne dukAnanA vicAra ahIM kare ! alyA, je sthaLa para houM te sthaLanA vicAra kara. are, rastAmAM paNa dukAnanA vicAra karatA karatA jAya ! ane maMdiramAM javA nIkaLe tyAre koi dharmanA vicAra karatuM ja nathI ! tyAM to dukAnanA vicAra kare che. keTalAkane to roja maMdiramAM javAnI Teva paDI gayelI hoya che. alyA, Teva paDI che mATe tuM darzana kare che bhagavAnanA ? bhagavAnanA darzana to roja navAM navAM ja lAgavAM joie. ne darzana karavA jatI vakhatI mahIM ullAsa 'phrezano phreza' ja hovo joie. A to roja dAbaDI laine darzana karavA javAnI Teva paDI gai hoya che. dharma kyAMthI karI zake ? Akho dahADo karma kare ke dharma kare ? e to kalAka-be kalAka ja kAma kare ne gADuM saDasaDATa cAle tevI puNya hoya te ja dharma pAmI zake ne dharma karI zake. bhaktithI izvaranI prApti ?! praznakartA : koi paNa mANasa bhakti kare to izvara maLe ? dAdAzrI : A pAMca indriyothI izvaranuM kazuM ja nA thAya, je thAya e parokSa bhakti che. praznakartA : e kAlpanika bhakti ne ? dAdAzrI : e kAlpanika ja kahevAya. ne nirvikalpa bhakti thAya tyAre kAma thAya. vikalpa bhakti manathI thAya. praznakartA : mane bhakti badhAmAM bahu ruce che. dAdAzrI : bhakti e tamArI graMthi che. bhaktinA vicAro Ave, darzananA vicAro Ave te graMthi che. jayAre tyAre nigraMtha thavAnuM ja che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 153 154 AptavANI-4 tame sAMbhaLyuM ke parama dahADe DAkora javAnuM che to tamane pachI tyAM javAnI gAMTha phUTe. jo ke e khoTuM nathI. kharAba vicAro karatAM A sAruM kahevAya. bhakti eTale zuM ? ke bhaktino raMga rAkhe to bIjA saMsAranA roga nA Ave. praznakartA : bhaktimArga vAMcuM to te karavA jevuM che ema lAge; yoganuM, karmanuM, jJAnamArganuM vAMcuM to te karavA jevuM che ema lAge che. e zuM ? dAdAzrI : jagata AkhuM svachaMda nAmanA rogamAM che, te potAnA mApe badhuM mApavA jAya che. praznakartA : Apa jJAna Apo, paNa amAro kaMI pAyo to joie saMsAra phaLa maLe ane dhIme dhIme Urdhvagati thayA kare. ane bIjI pratyakSa bhakti, jayAM bhagavAna pragaTa thayA che temanI pratyakSa bhakti, tyAM ukela AvI jAya. parokSa bhaktimAM to bahu ADuM Ave che. potAnA ja vicAro potAne ADA Ave che. bhaktino mArga sAro paNa bhaktinuM to evuM che. ne ke koi vakhata saMyoga badalAya to te jatI rahe, paNa jJAna to niraMtara sAthe ja rahe. praznakartA : bhaktimArgamAM jokhamadArI konA para ? bhagavAna upara ? dAdAzrI : hA. dAdAzrI : A badhA ja pAyA vagaranA hatA. pAyAvALo koi thayo ja nathI. je jANelAthI Thokara vAge te aMdhAruM nA kahevAya ? ajavALAmAM Thokara nA vAge. viSama paristhitimAM samatA rahe tenuM nAma jJAna, samatAmAM to badhAne samatA rahe. "meM A karyuM, te karyuM, meM bhakti karI." e badhuM 'igoijhama' che. jJAna 'AuTa opha igoijhama' che. raNachoDajI khoTA nathI, tArI bhakti khoTI che. chatAM e parokSa bhakti che, 'sekanDarI' bhakti che. parokSa bhajanAnuM phaLa aparAbhakti ane aparokSa bhajanAnuM phaLa parAbhakti. parAbhaktithI mokSa che. A bhagato chabalikAnA tAlamAM ja masta hoya. bhagavAnanA tAlamAM masta thayo evo ko'ka ja hoya khAlI bhagavAnanA nAma para kare che tethI keTaluM badhuM thAya che narasiMha mahetA paNa kahetA ke, "he bhagavAna, mane choDAva." badhA bhaktone mahIM ArtatA to kharI. ArtavANI temaNe kADhelI ke, ' bhagavAna, du:khathI mane choDAva." chatAM e bhakti sArI, enA upara ja bhekha mAnIne beThA. badhA karatAM UMcI bhakti konI ? sAcA bhaktonI. e sAcA bhagavAnane nathI bhajatA, paNa parokSa bhagavAnane bhaje che. chatAM e sAcI bhakti che, e pratyakSane ApanArI che. paNa kharo bhakta kayAre kahevAya ? eya saMkalpa-vikalpa pakaDe nahIM tyAre. e zuM kahe ke saMkalpavikalpa bhagavAna kare che, badhuM bhagavAna para choDe. jayAre A to chokaro paiNAve tyAre pote paiNAve ane janme tyAre peMDA vaheMce, ne chokaro marI jAya tyAre bhagavAne mAryo kaheze ! kharo bhakta to badhuM bhagavAna para choDI de. e zuM kahe, 'bhagavAna, mAre zuM ? bhagavAna tArI lAja jAya che.' evI bhakti maLavI muzkela che. - eka "rIleTiva'nuM 'rIyalAijha' kare che ne bIjuM 'rIyala'nuM rIyalAijha kare che. bhaktone sAkSAtkAra thAya te zuM che ? ke mahIM moralIvALA kRSNa dekhAya, evI siddhi lAvelA hoya. paNa jo te mane maLe to huM temane kahyuM ke, "e to dezya che. ne tuM dRSTA che. tane je moralIvALA kaSNa dekhAya che te kharA kaNa nathI. e to dezya che ne kharA kRSNa to tene je jue che te che, te tuM 'pote ja che. A to dRSTi dRzyamAM paDI che. draSTAmAM paDe to kAma thAya.' bhakto paNa A dhyeyane pAmyA hotA nathI. emaneya e joie che. dhyeya hoya to pote dhyAtA thAya, paNa dhyeyanuM bhakti : parokSa ane pratyakSa ! praznakartA : bhaktimArgamAM bhautika samasyAo ADI Ave che ? dAdAzrI : bhaktimArga be prakAranA che. eka parokSa bhakti, enAthI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 155 156 AptavANI-4 che. vyavahAramAM to anaMta avatArathI AnuM A ja karyuM che ne bhaTaka, bhaTaka, bhaTaka, bhaTaka kyAM karyuM che ! AcAryo thayA, sAdhuo thayA, sAdhvIjI thayAM, Ama ne Ama bhaTaka bhaTaka karyA karyuM, mArga maLyo nahIM. mokSa : jJAnathI ke bhaktithI ? svarUpa jANavA mATe vacce guru joie. narasiMha mahetAe zuM gAyeluM ? 'jyAM lagI AtmA tatva cihnayo nahIM, tyAM lagI sAdhanA sarva jUThI.' bhakti : sthULathI sUkSmatama ! praznakartA : dareka dharmanA zAstromAM nAmanuM mahatva bahu batAve che, nAmanA jApa karavAnuM, emAM zuM rahasya haze ? dAdAzrI : e badhuM ekAgratA mATe che. 'nAma' e sthaLa che, sthULa bhakti che. pachI 'sthApanA' sUkSmabhakti che, pachI 'dravya' e sUkSmattara bhakti che ane chelle "bhAva" e sUkSmatama che. A cAra prakAranI bhakti che. te ekalA mahAvIra, mahAvIra bolatA hoya toya sthULabhakti thai. ane jo sthApanA eTale ke phoTo mUkIne 'mahAvIra, mahAvIra' kare te sUkSmabhakti thai kahevAya. A mAro phoTo mukIne bhakti kare enA karatA huM jAte hAjara houM ne mArI hAjarImAM bhakti kare to e sUkSmatara bhakti kahevAya. ane pachI mArI AjJA ja pALe to e sUkSmatama bhakti kahevAya. mAruM kahevAnuM, amArI AjJA, enA bhAvamAM AvI jAya to e bhAvabhakti thai gai. e tarata phaLa ApanAruM che. pelI traNeya prakAranI bhakti bhautika phaLa ApanArI che. ane 'A' ekaluM ja 'rIyalI keza' che tethI to ame kahIe chIe ke "dhIsa Ijha dhI keza beMka ina dhI varlDa.' Ane "keza beMka' zAthI kahIe chIe ke atyAre 'ahIM" chellI bhAva bhakti thAya. nAmabhaktiya khoTI nathI. nAmano evo niyama nathI. nAmamAM to 'rAma' bole toya cAle ne koi 'lImaDo' bola bola kare toya cAle. khAlI bolavuM joie. je bolyA tenI mahIM upayoga rahe, eTale bIjI bAju lisoTA nA mAra mAra kare. AtmAne eka ghaDIvAra vIlo mukAya evo nathI, mATe kaMIrna kaMIka enA mATe upayoga rAkhavo. mATe nAmasmaraNa kare che e kaMI khoTuM nathI. koi vastu khoTI hotI ja nathI A jagatamAM. paNa nAma, sthApanA ne dravya e traNeya vyavahAra che ane bhAva ekaluM ja nizcaya praznakartA : bhaktimArgathI mokSa che ke jJAnamArgathI mokSa che ? dAdAzrI : bhaktimArga tame zuM samajyA ? jJAnamArga zarU thayA pachI bhakti Ave che. A sTezanano rasto dekhADe pachI tame cAlo ne ? rastAnuM jJAna thayA pachI e raste cAlavuM e bhakti che. bhakti zabdano kharo artha zuM che ? e zabdanI mahIM Azraya samAi jAya che. A badhAne jJAna ApyuM che te badhA bhaktimArgamAMye che. jeno Azraya lIdho tenI bhakti karavAnI. praznakartA : eTale bhaktimAya akrama mArgamAM che ? dAdAzrI : 'A' parAbhakti che. akramamArgamAM AtmA prApta karI lIdhA pachI je bhakti kare che te pote potAnI ja bhakti kare che. A mALA banAve che teya potAnI bhakti kare che, pachI bhale e mALA amane caDhAve ! 'jJAnI puruSa'nI bhakti e potAnA AtmAnI ja bhakti che. jayAM sudhI tamAro saMpUrNa AtmA vyakta nathI thayo tyAM sudhI 'jJAnIpuruSa' e ja tamAro AtmA che. 'jJAnI puruSa' zalyarahita hoya. pote prasanna cittavALA hovAthI sAmAne e prasannacittanAM darzana karavAthI ja ene AnaMda pragaTe. jJAnI'nAM darzana mAtrathI aneka avatAronAM pApo bhasmIbhUta thai jAya! parAbhakti : aparAbhakti !! AkhuM jagata bhakti khoLI rahyuM che, e aparAbhakti che. je bhaktimAM sahejeya buddhino praveza hoya nahIM e mokSanI bhakti kahevAya. bhakti mokSanI hovI joie. buddhino praveza thAya to e aparAbhakti thAya. buddhi bahAra nIkaLI gai to parAbhakti, 'ahIM' Akho dahADo cAle Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 157 che e parAbhakti che. parAbhaktinuM phaLa mokSa. ApaNo to A mokSamArga che. jayAM mokSamArga nathI tyAM saMsAramArga che. je bhaktimAM buddhi Ave tyAre te 'imozanala' rAkhe, 'huMpaNAnuM bhAna karAvaDAve, "rIleTiva' svarUpanuM bhAna karAvaDAve, 'huM caMdulAla chuM. huM lokhaMDano moTo vepArI chuM evuM bhAna karAvaDAve. buddhi parAbhakti thavA nA de. ahIM to jJAna ApyA pachI parAbhakti ja hoya. parAbhakti to kone kahevAya ke je AtmA mATe karavAmAM Ave, zuddhAtmA mATe, Atmahetu mATe karavAmAM Ave che. Atmahetu mATe jAge te nIMdara kahevAya. Atmahetu mATe khAya te anazana ane Atmahetu mATe bhakti kare te parAbhakti. (20) guru ane "jJAnI' yathArtha guru ! praznakartA : mAre pahelAnA guru che to ahIM tamane guru karAya ? dAdAzrI : guru to be joie ja. saMsAranA guru zubhAzubhanuM zikhavADe. ane ahIM to zubhAzubhathI choDAve. kharI rIte A gurupada ja nathI. ahIM koi bAdhaka vastu nA hoya, sAdhaka vastu ja hoya. saMsAranA guru to joie ja. enA AzIrvAda hoya to bhautika sukho mATe bahu kAma lAge. ne A to alaukika vastu che ! pelA laukika guru kahevAya. praznakartA : laukika guru eTale zuM ? dAdAzrI : sAruM zikhavADe e laukika guru. saMsAranuM siMcana A bhavamAM zA AdhAre thAya ? yojanA ghaDAi gai hoya tenA AdhAre. mAbApa sArAM maLe, ghaDatara mATe TAMkaNAM sarasa maLe. badhu laine ja Ave che. 'jJAnI'nI kRpA to muMgI hoya, moDhe ke' ke' nA kare ke dhanavAna thaje ke putravAna thaje. paNa 'jJAnI"nI kRpAthI mokSa maLe ! praznakartA : darekane mokSa maLavAno ja che to pachI "jJAnI"nI zI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 159 160 AptavANI-4 jarUra ? dAdAzrI : senTrala sTezana AvavAnuM che, paNa sTezana AvyA pachI ja ema kahevAya. dareka jIvo anAdithI che, paNa "jJAnI" maLe ne jJAna thAya tyAra pachI ja sAdi sAMtamAM Ave che. praznakartA : eTale mokSanA mArgamAM gurunI jarUra kharI ? dAdAzrI : hA, keTalAka kahe che ke gurunI jarUra nahIM ne ! A to lAiTane holavI nAkhavA jevI vAta che. guru to prakAza che, paNa guru to oLakhAvA joie ne ? A to aMdhArAne prakAza mAne to zI rIte kAma thAya ? guru' to A badhA AcAryo-mahArAjo che te guru kahevAya. 'sadguru" koNa ? ke jene sat prApta thayuM che te. jene sat prApta thayuM hoya te ApaNe avaLuM karyuM hoya toya akaLAya nahIM, ane "jJAnI puruSa' te svapuruSArtha sahita hoya. 'jJAnI puruSa' to 'va'nI ajAyabI kahevAya ! praznakartA : "jJAnI"ne oLakhavA zI rIte ? dAdAzrI : "jJAnI'ne kahevuM ke, "sAheba, mAro Ukela lAvI Apo. tyAre e jo ema kahe ke, 'ATaluM karI lAvo.' to ApaNe kahevuM ke, 'sAheba, ATalo badho vakhata kara kara ja karyuM toya pAra nA Avyo.' A nAnA chokarA pAse dhakko khavaDAvIe to kazuM kare kharo ? e to moTAe ja karavuM paDe. tema 'jJAnI puruSa' maLe to emanI pAse sIdhuM ja mAgI levAnuM hoya. saMsAramAMthI mukti apAvaDAve te guru sAcA ! bAkI, bIjA badhA guru to ghaNAya hoya te zuM kAmanA ? e to ahIMthI sTezane javuM hoya toya rastAno guru karavo paDe. meLavI Ape ane gADIne dillInA pATe vALe. Aje to dillIne badale surata tarapha vALe che te gADIo badhI sAmasAmI athaDAi gai ! alyA, poinTamena'no pagAra khAo cho te eTaluM to kAma karo ! A to vAdavivAdamAM harAvIne jagataguru thai beThA ! e guNavAcaka nAma che ke nAmavAcaka nAma che? nyAya Apavo paDene Ano ? jo guNavAcaka nAma hoya to bIjA prazno UbhA thaze. ne nAmavAcaka hoya to vAMdho nathI ! bhagavAne to zuM kaheluM ke, "ame AkhA jagatanA ziSya chIe.' AkhA jagatano koi guru thai zake nahIM. A to badhA vepAra mAMDI beThA che, kyAMya dharmanI niSThA ja rahI nathI. A to khAna-pAna ne mAnanI ja niSThA che. A amAre kaDaka bolavuM paDe te amane kaMi gamatuM haze ? chatAM tame cetatA raho te mATe kahIe chIe. satya koNa bole ke jene kaMi ja joituM nathI. AmAM keTalAka sAcA puruSo haze kharA. paNa te bahu ochA, seMkaDe be-pAMca TakA ja maLe. chatuM calAvanAra koNa ke je pote so TakA chatuM cAlato hoya te ja bIjAne chatuM calAvI zake. potAnAmAM UMdhuM hoya to bIjAne zI rIte upadeza ApI zake ? huM jemAM so TakA 'karekTa' houM teno tamane upadeza ApuM, to ja vacanabaLa cAle. rIleTiva' dharma, to sathavArA jevA ! A "rIleTiva dharmo che te saMgAtha jevA che. saMgAthamAM sAro mANasa jarA majabUta mANasa hoya to rastAmAM sAruM paDe ne bahAravaTiyA jevo maLe to luMTI le. saMgAtha eTale jenuM 'bIginiMga' hoya ane jenuM 'enDa' hoya. jenuM 'bIginiMga' nA hoya ne "enDa' paNa nA hoya, evo saMgAtha zA kAmano ? saMgAtha eTale kudaratI rIte eka vicAranA bhegA thai jAya te. ApaNuM to A "sAyansa' che, phroma jhIro TU haMDreDa' sudhInuM che. A to TheTha sudhInuM che ane AgaLa-pAchaLanA "rIlezana' sAthenuM che. dharma to ArapAra lai jAya che. evuM to koI vakhata utpanna thatuM ja nathI ne ? thAya to kAma ja nIkaLI jAya. jo ke kazuM nA maLyuM hoya tenA karatAM A 'rIleTiva dharmanA saMgAtha sArA. laukki guruo laukika guruo bhale jJAnI nathI, paNa e koNa che e khabara che? e pelA relavenA 'poinTamena' jevA che. gADI dillInI hoya te poinTa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 162 AptavANI-4 vepAra, dharmamAM to na ja zobhete ! lokoe ujavaNI karI ke ApaNA guru eka yuropiyana leDIne paiNe che ! enuM nAma ziSya kahevAya. gurunI khoDa kADhavAnI nA hoya. badhAnI khoDa kADhajo paNa gurunI khoDa nA kADhavAnI hoya, nahIM to guru karazo ja nahIM. dharma saMbaMdhamAM bhUla bhAMge e to bhagavAna kahevAya. koinI bhUla nA kaDhAya, e to bahu moTI jokhamadArI che. eTale A sahajAnaMda svAmIe zuM zodhakhoLa karelI te jANo cho ? guru e pAMcamI ghAtI che. jo jarAka temanuM avaLuM dekhI gayA to mAryA jazo. ane avaLuM dekhAya toya 'nA, evuM hoya nahIM.' ema karI AMkho dAbI dejo. kAraNa ke nahIM to jIvo paDI jAya badhA. eka sacavAi rahyA hoya to A AgAkhAnanAM. juo, tyAM koi dahADoya buma paDI che ? ane ApaNA loko jo emanA ziSya hoya to badhI jAtanA emanA nyAya toLI Ape. AkhA jagatano je ziSya thAya te ja guru thavAne lAyaka che. eka kSaNavAra "A mAro ziSya che" evuM bhAna rahetuM nathI to ziSya karo. ame pAMca hajAra mANasane jJAna ApyuM che, paNa amane eka kSaNavAra paNa "mArA ziSya che" evuM thatuM nathI. bhagavAne kahyuM ke badhuM vAMkuM karazo to cAlaze paNa eka guru pAMsaro karajo. anaMta avatArathI vAMkA guru maLyA tethI rakhaDayo che. hindustAna dezamAM dharma sAthe vepAra lai beThA che, e barobara nathI. vepAramAM dharma hovo joie. dharmamAM vepAra nA karAya. bhale 'e' 'jJAnI' nA hoya paNa 'ene' joine tAruM dila TharatuM hoya to tyAM besaje, paNa dharmanA vepArI pAse nA paDI rahIza. ane jo cokhkhA mANasa nA maLatA hoya to bhIme karyuM hatuM tevuM karavA jevuM che. bhImane cokhkhA mANasa nA maLyA te eNe eka loTuM lIdhuM ane raMgyuM ane upara lakhyuM 'namo neminAthAya ane tyAM darzana karyo ! jo ke emAM koino doSa nathI. A kALa ja vicitra Avyo che. te temAM AvuM ja hoya. eya bicArA zuM kare ? eya phasAyA che tyAM! praznakartA : pATa upara sAdhu beThA hoya ne jaine temane namaskAra karyA eTale guru karI lIdhA ema kahevAya ? dAdAzrI : nA, ApaNe emane kahevAnuM, emanI joDe sodo karI levAno. A to badho vepAra, mATe 'kaMTrAkTa karavo joie ke AjathI mArA hRdayamAM tamane guru tarIke sthApana karuM chuM. sthApana karyA pachI maMDANa karyuM kahevAya ane maMDANa karyA pachI khaMDana karavuM te bahu guno che, nahIM to maMDANa karazo ja nahIM. bhagavAnanI bhASA evI che ke maMDANa karazo nahIM ne maMDANa karo to khaMDana karazo nahIM. AkhI duniyAmAM guru karatAM jo koIne AvayA hoya to A khojA lokone ! tamArA guru jo paiNyA hoya, are, paiyA nA hoya paNa ko'kamAM saLI karI hoya to tyAM tame badhA emane mAramAra karo. ane A khojA lokanA guru to paiNyA eka yuropiyana leDIne ! ane e badhA huM gurunI ArAdhanA karavAnuM nathI kaheto, paNa emanI virAdhanA karazo nahIM. ane jo ArAdhanA kare to kAma ja thai jAya, paNa e ArAdhanAnI zakti eTalI badhI mANasane hoya nahIM. huM zuM kahuM chuM ke gAMDo guru karajo, sAva gAMDo karajo, paNa AkhI jiMdagI ene 'sinsiyara' raho to tamAruM kalyANa thai jaze. taddana gAMDA gurune 'sinsiyara' rahevAmAM tamArA badhA ja kaSAyo khalAsa thai jAya ! paNa eTalI samajaNa paDavI joie ne ? eTalI mati pahoMcavI joie ne ? tethI to tamArA mATe 'paththara'nA deva mUkyA ke A prajA AvI che mATe paththaranA mUko eTale khoDa kADhe nahIM. tyAre kahe, "nA, paththaramAM paNa khoDa kADhe che ke A AMgI barAbara nathI !' A prajA to bahu vicArazIla ! bahu vicArazIla, te guruno doSa kADhe evA che ! potAnA doSa kADhavAnAM to kayAM gayA, paNa gurunoya doSa kADhe ! eTalI badhI to temanI 'elarTanesa" ! ame 'gerenTI' ApIe chIe ke koipaNa gAMDo guru karo ane jo AkhI jiMdagI ene nabhAvo to mokSa traNa avatAramAM thAya evuM che. guru paNa jIvato hovo joie. tethI to A lokone e nA poSAyuM ne mUrti mUkavAmAM AvI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 163 praznakartA : guru je AjJA kare te AjJAmAM ja rahevuM joie ne ? dAdAzrI : hA, gAMDI AjJA kare toya AjJAmAM ja rahevuM joie. tamAre jo mokSe javuM hoya, to guru karo to gurune TheTha sudhI 'sinsiyara' raho. ziSya kone kahevAya ke gurunA sukhamAM potAnuM sukha mAne. gurune zemAM AnaMda thAya che te jue. ane jo AkhI jiMdagI calAve to badhAMya kaSAya khalAsa thai jaze. tamArA kaSAyo dhovAnuM sAdhana gAMDo guru hoya, nahIM to 'jJAnIpuruSa' ene dhoi Ape. vacagALAnAM to badhA rajhaLapATa karAve. 'mukta puruSa'nI AjJAvaza rahevuM tenuM nAma dharma. jene eka phero ApaNe guru tarIke sthApana karI namaskAra karyA hoya, pachI evA koi paNa guru hoya, cakrama hoya ke gAMDo hoya paNa eka phero namaskAra karyA pachI emanI niMdAmAM nA paDavuM joie. gurunI pola bahAra nIkaLI tyAre ApaNe niMdA karIe, te nA hovuM joie. guru UMdhuM kare to e jokhamadArI gurunI che, bIjA koinI nathI. A khojA koma gurunI niMdA nA kare. keTalI DahApaNanI emanI vAta che ! emanA A DahApaNano guNa svIkAravo joie. vItarAgo zuM kahe che ke koipaNa mANasano DahApaNano guNa hoya to te svIkAravo joie. jyAre hiMduo to bahu Devalapa' koma eTale tarata ja niMdA kare ke Ama kema thAya ? te A loka gurunAya nyAyAdhIza ! DakhAmAM paDe che, te buddhine melane pULo ahIMthI. A lokone pUrva virAdhaka jIvo zAthI kahuM chuM ke kacaro rahyo te ja A kALamAM Avyo che. cothA ArAno to satayuga, dvApara ne tretAnuM je 'rabiza maTiriyalsa' che te ja AjanA jIvo che, te virAdhanAvALA ja hoya. je khAvAnuM Ape tenI virAdhanA kare, guru zikhavADe to tenI virAdhanA kare, mA-bApa khAvAnuM Ape to paNa temanuM avaLuM bole. te pADozIne ema kahe ke, 'mArA pappA mammIne laDatA hatA, nAlAyaka che !' te pachI chokarAne pADozI phaTave. pote potAnA gharanI vAta bahAra karI de ! eTale 'sinsiyAriTI' rahI ja nathI A kALamAM. 'jJAtIpuruSa'to kevo siddhAMta !! jene pUjya gaNyA hoya pachI e game teTaluM kharAba kare, paNa tuM AptavANI-4 tArI dRSTi nA badalIza. mAro to pahelIthI ja siddhAMta ke meM je choDavo pANI pAIne ucheryo hoya to tyAMthI mAre relave lAina paNa lai javI hoya to tene bAjuthI vALI lauM, paNa mAro ucherelo choDavo nA ukheDuM! siddhAMta hovo joie. eka phera maMDana karyA pachI khaMDana kayAreya paNa nA 164 karAya. khaMDananI vAta to kyAM rahI, paNa tame bhegA thayA cho tyArathI tamArA mATe je abhiprAya bAMdhyo che te eka sekanDa paNa mAro abhiprAya nA phare ! Aje huM nakkI karuM ke A mANasa cokhkho che, pachI e mANase mArA khissAmAMthI paisA lIdhA hoya, koi purAvo Apato hoya ke meM ene jAte corI karatA joyo che toya huM kahuM ke e cora nahoya. kAraNa ke amArI samaja judI che. e mANasa kAyamane mATe kevo che evuM ame joi lIdhuM hoya, pachI saMjogavazAt e mANasa gamme te kare tenI ame noMdha karIe nahIM. jagata AkhuM saMjogavazAtanI noMdha kare che. mULa pUrvavirAdhaka jIvaDAM te virAdhanAno temane vicAra Ave ja, temAM eno ame doSa gaNatA nathI. ame zuM kahIe chIe ke virAdhanAno vicAra to tamane Ave ja, paNa virAdhanAmAM 'ApaNe' bhaLavuM nA joie, te rUpa nA thavuM joie. dareka bhUla bhAMgI mokSe javAze. bhUla bhAMgyA vagara mokSe nahIM javAya. game tevA saMjogo bhegA thAya chatAM sthiratA nA tUTe, dhyeya nA badalAya e dharma pAmyo kahevAya. A to loko AbarU rAkhavA mATe sArA rahe che ke pachI avaLA pATAnA saMjoga bhegA nA thAya eTale sArA rahyA ! ApaNo dhyeya 'zuddhAtmA'ne mokSa, eTale bIjuM kazuM aDe ja nahIM. parapariNati aDe ja nahIM. atyAre tame Akho dahADo pa2pariNatimAM raho cho ne mokSa khoLo cho ? mokSe javuM hoya to e eka ja dhyeya joie. dharmato marma ! dharma to bahAreya rahyo che. te ATalA badhA loko dharmamAM jAya che, maMdiramAM jAya che, upAzrayamAM jAya che tyAM badhe dharma rahyo che. paNa marma rahyo nathI, tyAM marma jevuM kazuM ja nA maLe. AvaDI moTI hAphUsanI kerI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 hoya, paNa kApIe tyAre mahIMthI goTalo ne choDuM be ja nIkaLe tyAre emAM zuM marma rahyo ? ema dharma rahyo che, paNa dharmano marma rahyo nathI. dharma eTale sAcI vastunI zodhakhoLa Aropita bhAvathI karavI te ane 'A' to 'sAyansa' che ! dharma to tenuM nAma ke AdhyAtmikanA sAdhano bheLAM karI Ape. 165 evuM bhAta, teya moTI jAgRti ! gurunI ja virAdhanA eTale ke jenA thakI kaMika pAmyo hato, eka AnI ke be AnI tenI pote virAdhanA kare eTale jenAthI maMDana thavAnuM hatuM tenuM ja khaMDana kare enuM nAma pUrvavirAdhaka jIvaDAMo. A kALamAM pUrvavirAdhaka jIvo che, huMya emAMno hato. mane A jJAna thayeluM te 'huM pUrvavirAdhaka chuM' evuM bhAna thayA pachI A jJAna thayeluM. gurune oLakhavA ... ... praznakartA : aNasamajaNamAM gurune oLakhyA vinA guru karI lIdhA pachI pAchaLathI samajAyuM ke A guru barAbara nathI, to zuM karavuM ? dAdAzrI : gurune oLakhavAnA hotA nathI. guru para to ApaNane bhAva thAya che eTale emane guru karI nAkhIe chIe. gurune oLakhavAnuM to koine AvaDatuM ja nathI. e jhaverIpaNuM ja kyAM che ? A to kAca lAve evA loka che. Amane hIrAnI parIkSA che, paNa mANasanI parIkSA kayAMthI lAve ? A zuM thAya che ke bhAva Ave che ne guru karI nAkhe che, sAheba, tame mArA kAlathI guru.' praznakartA : hA, to e guru karyA eTale emane TheTha sudhI vaLagI rahevuM ? dAdAzrI : guru karyAM pachI emanA udayakarma phare ne e kaMi gAMDA thai jAya toya emanuM gurupada kaMi jatuM rahyuM ? e udayakarmanA AdhAre gAMDA kADhe che, paNa je gurupada AvuM pakaDI rAkhe che tene ArAdhaka pada AptavANI-4 bhagavAne gaNyuM che. jenI ArAdhanA karI tenI virAdhanA nA karavI joie. praznakartA : evuM paNa kahe chene ke guru vagara jJAna kevI rIte maLe ? dAdAzrI : guru to rasto dekhADe, mArga dekhADe ne 'jJAnIpuruSa' jJAna Ape. 'jJAnIpuruSa' eTale jene jANavAnuM kazuM bAkI nathI, pote tasvarUpamAM beThA che. eTale 'jJAnIpuruSa' badhuM tamane Ape ane guru to saMsAramAM tamane rasto dekhADe, emanA kahyA pramANe karIe to saMsAramAM sukhI thaie. paNa tyAM AgaLa A du:kha, A upAdhi jAya nahIM ne ? A upAdhi to kAyamanI vaLagelI ja hoya. A badhA gurune bhaje, to bahu tyAre sAMsArika sukha thoDuM ghaNuM maLe, paNa upAdhi nA jAya. Adhi, vyAdhi ne upAdhimAM samAdhi apAve te 'jJAnIpuruSa'. 166 ////////// Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) tapazcaryAtA hetu ! tapa, tyAga te upavAsa ! praznakartA : vrata, tapa, niyama e jarUrI che ke ajarUrI che ? dAdAzrI : evuM che, A 'kemisTa'ne tyAM jeTalI davAo che e badhI jarUrI che paNa te lokone jarUrI che, tamAre to je davAnI jarUra che eTalI ja zIzI tamAre lai javAnI. evuM vrata, tapa, niyama A badhAnI jarUra che. A jagatamAM kazuM khoTuM nathI. corI kare che teya khoTuM nathI, A 'inkamaTekSa' ugharAve che teya khoTuM nathI. ApaNuM gajavuM kapAi jAya che e to kudaratano TekSa che ! e TekSa ugharAvanArA cora loko sto ! emAM kazuM khoTuM che ja nahIM. japa, tapa kazuM khoTuM nathI. paNa sahu sahunI dRSTie sahunI apekSAe satya che. praznakartA : to japa-tapa karavuM jarUrI che ke nahIM ? dAdAzrI : nA, 'DragisTa'ne tyAM badhI davAo hoya to kaMi badhI davA ApaNe pIvAnI jarUra che ? tamane jeTaluM darda hoya eTalI ja davA, ekAda-be bATalI levAnI. badhI bATalIo lai jaie to marI javAya, UlaTuM ! japa-tapano zokha hoya to te karavuM. 168 AptavANI-4 praznakartA : japa-tapamAM zokha thAya ? dAdAzrI : zokha vagara to koi karatuM haze ? evuM che, A strIno zokha, dArUno zokha, bIDIno zokha, e badhA zokha azubha zokha kahevAya. ane A japa-tapa e zubhanA zokha che. haMmezAM roja roja karavuM paDe e badhuM zokha kahevAya. praznakartA : japa-tapamAM karma baMdhAya ? dAdAzrI : emAM karma ja baMdhAyane ? dareka bAbatamAM karma ja baMdhAya. rAtre sUi jAva toya karma baMdhAya. ane japa-tapa kare emAM to moTA karma baMdhAya. paNa e puNyanAM karma baMdhAya, tenAthI Avate bhave bhautika sukho maLe. A Akho vItarAga mArga lAbhAlAbhano mArga che. dharmamAM pAMca AnAye nA chUTake javA nA dezo. upavAsa kare ne kaheto phare ke 'be upavAsa che ne traNa upavAsa che' ane chokaro Ave tenI joDe kakaLATa mAMDe, 'kema Aje savAranA dukAnamAM gayo nathI ?' alyA, dukAnane to tAre zuM topane bAre caDhAvavI che ? tuM tArI meLe upavAsa karane. chokaro kaheze ke, 'jarA Aje mArAthI javAyuM nahIM,' eTale pelo kakaLATa mAMDe. A bAju mAjI A rUmamAM, upavAsamAM beThAM hoya ne pelA rUmamAM pyAlA khakhaDayA eTale "e zuM thayuM ? zu phUTayuM ?" kare. mAjI, tamAro AtmA phUTayo ! eka pyAlo phUTayo to tyAM AgaLa citta jAya. A badhI narI khoTa ja khAya che. prApta tapa ! evuM che, A kALamAM jIvoe jANIbUjhIne tapa nA karavAM ane ajANyAM je tapa Ave, enI meLe AvI paDe to te tapa karavAnuM kahyuM che. kAraNa ke A duSama kALamAM eka to mULa tapelo ja hoya, pachI gharamAM hoya, beDarUmamAM hoya ke upAzrayamAM hoya, paNa hoya tapelo ja. tapelAne tapavIne zuM kAma che ? mAthuM vADhIne pAghaDI paheravA jevI vAta che e. pyAlo phUTe eTale tapa karavAnuM. chokaro dukAne nA gayo tyAre tapa karavAnuM. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 169 1 % AptavANI-4 jayAre ApaNI prakRti pratikULatAmAM UchaLe tyAre mahIM ghamasANa macI jAya, te vakhate tapa karavAnuM che. A kALamAM AvI paDelAM tapa karavAnAM che. satayugamAM to zeThane AkhI jiMdagI sudhI khabara ja nA paDe ke gharamAM cokhA kayAMthI Ave che ne keTalAmAM Ave che ? enI meLe AvyA ja karatuM hoya ! ane Aje to gharanAM badhA ja mANasane khabara paDe ke hamaNAM rezana mATe gayA che te cokhA lAvaze, khAMDa lAvaze. juo puNyazALI (!) loko A ! heya ! moTA bAra bAra mALanA makAno bAMdhyAM, chatAM emanI puNya kevI kAcI paDe che ? temAM tyAga kazo karavA jevo nathI. zeno tyAga karavA jevo nathI ? vastuno tyAga nathI karavAno, mUchano tyAga karavAno che. mUrchA kone kahevAya che? mohanIya karmane. lokoe vastuo bahu tyAgI che, paNa vastu to AkhI UbhI ja rahI che. kAraNa ke vastunI mUcha nathI gaI. 'svarUpajJAna'nI prApti pachI tamane have mUcha rahe nahIM. kAraNa ke tame zuddhAtmA thayA cho. zuddhAtmA thayA eTale sarva mUcha gai. tamAruM mohanIya karma saMpUrNa nAza thayuM che, nahi to zuddhAtmAnuM lakSa bese nahIM. mohanIya karmano chAMTo hoya tyAM sudhI zuddhAtmAnuM lakSa bese nahIM. zuddhAtmAnuM lakSa ! jJAnI'ne tyAgAtyANa ?! vItarAga mArganA mANasanuM jIvana upayogamaya joie. e upayoga kevo hoya ke azubha thatuM hoya emAMthI zubhane grahaNa kare. praznakartA : "jJAnI'ne 'tyAgAtyAga' saMbhave nahIM, e samajAvo. dAdAzrI : eTale zuM ke A ahIM jamavAnI thALI AvI hoya ne temAM kaDhI khArI AvI to "jJAnI' teno ukela lAvI nAkhe. ane kaDhI bahu sArI AvI, svAdiSTa AvI hoya teno ukela lAvI nAkhe. tyAM AgaLa 'Ano mane tyAga che" ema nA kahe. tyAga kahyuM eTale tiraskAra kahevAya, ane atyAga e rAga che. "jJAnI'ne rAga ke dveSa kazuM ja nA hoya mATe 'jJAnI'ne tyAgAtyAga saMbhave nahIM, je AvyuM te vItarAga bhAve svIkArI le ne teno ukela lAvI nAkhe. ApaNe to nikAla karIne ukela lAvavAno che. bhagavAne A loko je tyAga kare che tene tyAga nathI kahyo. bhagavAne vastunI mUchanA tyAgane tyAga kahyo che. A 'dAdA'nI pAse cIjo badhI ja che. phalANuM che, vepAra che, emanA nAmano dhaMdho cAle che, emanA nAmanA ceka cAle che. 'dAdA'e kazuM ja tyAgyuM nathI. paNa nA, emane mUcha koi jAtanI nathI mATe emane sarvasva tyAga che. ane sAdhu mahArAja kahe che ne ke mAruM janmasthaLa A gAmamAM che, te nA bolAya. tyAgI chatAM A badhuM mahIMnuM mahIM bharAyeluM hoya, te mUrchA tUTI nathI. ane ame je kahIe chIe praznakartA : dAdA, zuddhAtmAnuM lakSa bese eTale e anubhavamAM Ave tyAre lakSa beThuM kahevAya ? dAdAzrI : rAtre tame sUi gayA ho ne jAgo tyAre sauthI paheluM enI meLe zuM lakSamAM Ave che tamane ? praznakartA: 'huM zuddhAtmA chuM' e ja Ave che. dAdAzrI : enI meLe "huM zuddhAtmA chuM' evuM Ave to lakSa besI gayuM che ema jANavuM. ene yAda karavuM nA paDe. yAda karIe to e to yAdazakti nA hoya to yAda nA paNa Ave. lakSa e jAgRti che. ane ApaNane to anubhava hale che. anubhava, lakSa, pratIti - A traNeya ApaNane che. AtmAno anubhava thAya tyAra pachI ja samabhAve kriyA thAya, pravartana thAya. dAdAi' agiyArasa ! A agiyArasa kare che te paNa 'sAyaTiphika' che. A 'dAdA'nI agiyArasa jiMdagImAM eka vakhata kare to tenuM kalyANa thai jAya tema che, eka phere 'dAdA'nA nAma para thavI joie. praznakartA: dAdAnI agiyArasa kevI rIte karavI ? Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 171 172 AptavANI-4 dAdAzrI : pAMca karmendriya, pAMca jJAnendriya ne agiyAramuM mana emane nirAhArI rAkhavAM. AMkha, kAna, moM, sparza e jJAnendriya ne hAthapaga, saMDAsa e badhI karmendriya ne agiyAramuM mana; emane eka dahADo khorAka ApavAno nahIM, kAne saMbhaLAya to kharuM paNa ApaNe sAMbhaLavA javAnuM nahIM, AMkhe dekhAya paNa ApaNe UThIne jovA javAnuM nahIM. Akho dahADo kazuM ja karavAnuM nahIM, manane bilakula khorAka ApavAno nahIM. praznakartA : halana-calana karAya ? dAdAzrI : nA. kazuM ja nA karAya. praznakartA: sUI javAya ? dAdAzrI : hA, AjJA laine karo to vAMdho nahIM. tame bolAvo to hAjara thAuM evo chuM, paNa tamane bolAvatAM AvaDatuM nathI ne ? praznakartA : pAMca karmendriya, pAMca jJAnendriyanuM to samajayA paNa mananuM zuM dAdA ? e to bhramaNa kare ja che ne ? dAdAzrI : chone bhramaNa karatuM. ApaNe ene AhAra na Apavo, ene nirAhArI rAkhavuM. pachI e kUdAkUda kare ke besI rahe, paNa ApaNe tene AhAra Apavo nahIM. hAthane AhAra Apavo nahIM. AMkhane AhAra Apavo nahIM, te dahADe besavuM, pachI pagane AhAra Apavo nahIM, copaDI lai ne besavuM nahIM ane 'dAdA, dAdA' bolya rAkhavuM. te moDhethI bolavAnuMya nahIM, manamAM 'dAdA'nuM smaraNa cAlyA ja kare. AvI ja eka agiyArasa kare to sAmaTuM phaLa maLe. A to agiyArasa kare teya moriyA ne lADavA, pAchI pUrIo ghInI, skrI-zAka judI judI jAtanAM, te UlaTuM te dahADe vadhAre ThokavAnuM. praznakartA: tapa kare, upavAsa kare, AyaMbila kare enAthI zuM thAya? dAdAzrI : enAthI zarIra zuddha thAya ane mananI zuddhi thAya. jarA vANI paNa sArI thAya ane vakhate vANI bagaDI jAya. sAruM jamADayA pachI bolavAnuM kahIe to bole nahIM. ane bhUkhyA peTe to baLatarA kADhe ! AyaMbila : eka sAyanTiphika prayoga : dAdAzrI : ADA paDAya. praznakartA : UMgha Ave to ? dAdAzrI : to pAchA beThA thai javuM. covIsa kalAka niraMtara jAgRtimAM kADhavA. Ama, eka ja agiyArasa karo to AtmA judo ja paDI jAya. praznakartA : A pALavuM agharuM che. dAdAzrI : tame nizcaya karazo eTale e paLAze ja. tamAro nizcaya ane amAruM vacanabaLa hoya eTale e paLAya ja ! praznakartA : upavAsa karavo hoya to ApanI AjJA laIne karavAno praznakartA : A AyaMbila je karavAmAM Ave che te bhagavAna mahAvIranA vakhatathI che ke jyArathI che ? dAdAzrI : ame koIne AjJA AvI karIe nahIM ke tuM upavAsa kara. paNa tamAre upavAsa karavo hoya to teno nizcaya karI amArI pAsethI AjJA lai javI. AjJAthI, vacanabaLathI tamAruM kAma pUruM thAya. praznakartA : kayAreka 'dAdA' ahIM muMbaimAM hAjara nA hoya ne upavAsa karavAnI ucchA thAya to ApanA citrapaTa pAsethI AjJA laI levAya ? dAdAzrI : AyaMbila to 'sAyansa' che. e RSabhadevanA vakhatathI che. e AtmadharmanA hetu mATe nathI, zarIradharmanA hetu mATe che. te zarIrane sAruM rAkhavA mATe che. jenA zarIramAM jherI dravyo hoya, agara to zarIra sAruM nA hoya te AyaMbila kare. e paddhatisaranuM hovuM joie. eka ja vastu, eka ja dhAnya khAvAnuM, bIjuM dhAnya khAvAnuM nahIM. AyaMbila bahu ja sAcuM kahyuM che. tIrthakara bhagavAnanA mahelamAM AkhI 'A' oraDI sAcI rahI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 che, bIjuM badhuM ja paDI gayuM che. praznakartA : AyaMbilamAM A je vidhio kare che, mALAo kare che, e badhuM barAbara che ? 173 dAdAzrI : AyaMbilane ne ene kaMi levA devA nathI. e pAchI judI vastu che. AyaMbila eTale zuM ke eka vakhata eka ja dhAnya khAvuM ne bhagavAnanA maMtra japyA karavA e ja. AyaMbila eTale maMtra nA japato hoya ne eka dhAnya eka TaMka khAya toya te AyaMbila karI kahevAya. e to musalamAneya karI zake. eka dhAnya khAine rahe e to zarIranuM moTuM tapa che. enAthI badhI jAtanA 'poijhana' badhAM dravyo baLIne khalAsa thai jAya, e bahu sArAmAM sAruM che. A to tIrthaMkara mahArAjonI 'sAyanTiphika' zodhakhoLa che ! eTale jainone kahuM chuM ke tame eTalA to bhAgyazALI cho ke A AyaMbila tamAre tyAM rahyuM che. paNa hajI eka dhAnya khAya che, ane tene zarIra sAruM rahe. AyaMbilathI cAmaDInA keTalAka dardo maTI jAya che. koDhane mATe paNa e phAyadAkAraka che. praznakartA : ghaNAM loko AyaMbila varSonAM varSo sudhI kare che tenAthI zuM phAyado thAya ? dAdAzrI : AyaMbila amuka samaya sudhI kare to ja phAyado rahe, bahu lAMbA kALa sudhI kare to te pAchuM nukasAna kare. zarIramAM bIjAM dravyo, viTAmIno khUTI jAya. badhuM 'normAliTI'mAM joie. upavAsamAM upayoga ! praznakartA : upavAsa traNa divasa, nava divasa, eka mahino, traNa mahinAnAM karavAmAM Ave che te zuM ? dAdAzrI : upavAsa sArI vastu che, paNa upavAsa to jeNe bahu jamaNa jamyA hoya tene upavAsa hoya. A bicArAM kaMTrolanuM anAja khAine paDI rahe che emane upavAsa zA ? upavAsa karavAnuM khoTuM nathI kahyuM bhagavAne. bhagavAne kahyuM che ke, 'upavAsa karajo. paNa upavAsanA tAraNamAM AtmA AptavANI-4 nA jaDayo to upavAsa gayA nakAmA.' upavAsanA tAraNamAM AtmA nA jaDayo, AtmAnuM kaMika samakita jevuM nA thayuM to upavAsanuM phaLa saMsAraphaLa maLaze, enuM puNya maLaze. A to anaMta avatArathI upavAsa kare che. paNa ene samajayA vagaranuM lAMghaNa kahyuM che bhagavAne. kAraNa ke upayoga vagaranA upavAsa karelA badhA tamArA nakAmA gayA che !! e to tapavALA joDe besIe to ApaNane tapa karatAM phAve ja. AtmA to AhArI che ja nahIM, A deha ja AhArI che. Ano phoDa to eka vakhata AtmA jANyA pachI ja paDe, nahIM to phoDa paDe ja nahIM. 174 bhagavAne kahyuM che ke upayogapUrvaka eka upavAsa thaze to kAma thaze. A tamane 'svarUpanuM jJAna' prApta thayuM che. eTale tamAre to zuddhAtmAnA upayogapUrvaka upavAsa thAya, zuddha upayogapUrvaka thAya. tamArI pAse to 'vastu' hAthamAM AvI che, pataMgano dora tamArA hAthamAM che, tene gulAMTa nA nAkhavA devI e tamArA hAthamAM che. eka upavAsa thAya to eka karI to juo. pachI enA 'TesTa' to juo ! ravivArano dahADo hoya. kayAMya javAnuM nA hoya tyAre karavo. emAM sUi rahevAnuM nA hoya. sUvAmAM upayoga nA rahe ne ? ane A to zuddha upayogapUrvaka upavAsa karavAno che. emAM Akho dahADo A virAjanAM pado vAMco to bahAreya zuddha ne aMdareya zuddha rahe, nahIM to amArI pAMca AjJAnuM avalaMbana levAnuM. e rIte Akho dahADo zuddha upayogamAM kADhI nAkho to tamane upavAsa karyo hoya evuM lAgaze paNa nahIM. bhUkha lAgI che ema thayA kare to upayoga cUkyA hoya to ja ema thAya. bhUkha lAgI ema jANe kharuM, paNa vede nahIM. vede to upayoga cUkayA kahevAya ne 'jANe' to upayogapUrvakanuM kahevAya. keTalAkane to upavAsane dahADe bahu sAruM rahe che, zAtA vedanIya lAge che. eTale 'bIlipha' upara AdhAra rAkhe che. praznakartA : 'dAdA', upayoga kyAMya rahyo nathI tethI upayoganI koi vAta ja karatuM nathI. dAdAzrI : upayoga kayAMya rahyo ja nathI. tethI upayoganI koi vAta karatA nathI. upayoga vaparAto baMdha thai gayo che eTale ene mUkI dIdho che bAjue ! bAkI, upayoga samajaNa pADe to e sahelo nathI ? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 175 176 AptavANI-4 savAramAM cokhkhuM dUdha pIdhuM hoya, jamatI vakhate cokhkhuM dhI hoya, jayAre kaMTrolanuM anAja nahotuM, kaMTrolanuM ghI nahotuM, bheLaseLavALo mAla nahoto, te dahADe je jamatA hatA tene bhagavAne upavAsa karavAnA kahyA hatA. AjanAM A jIvaDAM bhUkhe marelAM che, tene te zA upavAsa karavAnA? AmanAmAM che ja kayAM tAkAta ? AmanA pAMsaLAM to dekhAya che. be-traNa upavAsa kare to vAMdho nathI. ... ekeya upavAsa nathI thayo ! praznakartA : tame jJAnI thavA mATe keTalA upavAsa karelA ? dAdAzrI : mAre sama khAvA mATe eka upavAsa karavo joie teya nathI thayo. ame niraMtara UNodarI tapa karIe chIe. A amArI zodhakhoLa che. niraMtara UNodarI e kAyama upavAsa jevuM che. A bAreya prakAranAM tapa karavA jAya to kayAre pAra Ave ? praznakartA : hA, samajaNa pADe to sahelo che ! dAdAzrI : bhagavAne kahyuM ke azubhamAMthI zubha kare to te upayogapUrvaka kara, ane zuddhamAM Ave to to zuddha upayoga- eTale paramAtma svarUpa thaI gayo. eTale upayoga rAkhavAnuM kahyuM che. Ama to badhuM thAya che, paNa teno artha ja nathI kazo. jo ke tenuM phaLa maLaze, nakAmuM javAnuM nathI koinuM. zuddha upayogane "ame" eka miniTa paNa cUkyA nathI koi divasa. kevaLa zuddha upayoga ja hoya amane. zubha upayoga to amAre kAmano rahyo nathI. zuddha upayogI ne samatAdhArI, jJAna dhyAna manohArI, karma kalaMkako dUra nivArI, jIva vare zivanArI." praznakartA: ApaNAM 'svarUpajJAna prApta karelA mahAtmAo upavAsa kare to ? dAdAzrI : ghaNo phAyado thAya. eka upavAsathI AkhA varSa dahADAnuM phaLa maLe, paNa bahu jAgRti rAkhavI paDe. bhagavAne kahyuM ke eka upavAsa zuddha upayogapUrvaka thAya to AkhA varSano zuddha upayoga bhego thAya. upavAsa mATe AgalI rAte tALuM mArI devAnuM. rAtre nizcaya karIne sUi jAya ke AvatI kAle zuddha upayogapUrvaka upavAsa karavo che. amArI AjJA le, tyAra pachI 'huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM'nA lakSamAM Akho divasa rahe ane amArI pAMca AjJAmAM rahe. A pramANe chatrIsa kalAka moDhAne tALuM mArIne upavAsa kare to AkhA varasa dahADo zuddha upayoga ane prApta thAya. ane bhagavAne kahyuM ke jo tane jJAna nA hoya ne upavAsa karIza to tane lAMghaNanuM phaLa maLaze, tane tAva Avyo haze to maTI jaze. keTalAka to A ratha upara besavA mATe upavAsa kare che. alyA, tArA zarIranI pAMsaLIo to dekhAya che. pachI zAne mATe AvuM kare che ? e to koi jADo hoya tene kAmanuM che. bhagavAne kahelo upavAsa khoTo nathI. e to bahu suMdara che paNa te kone kahyuM hatuM? A tamane meM 'svarUpanuM jJAna ApyuM che te tame upavAsa karo to te bhagavAnanA kahyA pramANe thAya. nahIM to jeNe cokhkhuM ghI khAdhuM hoya, UNodarI - jAgRtino hetu ! praznakartA : jIvanamAM mokSa mArge AgaLa javA mATe upavAsa nA thAya to yathAzakti zuM karavuM joie ? dAdAzrI : UNodarI karajo. praznakartA : UNodarIno artha zo ? dAdAzrI : tame cAra roTalI khAtA hoya to pahelAM traNa roTalI khAva, pachI be roTalI khAva e UNodarI kahevAya. A koThI kaMi bharI devA mATe hoya ! praznakartA : pUrato khorAka nA bhare to dharmano puruSArtha kevI rIte thai zake ? dAdAzrI : UNodarI eTale bhUkha lAge to khAjo paNa bhUkhyA peTe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 173 178 AptavANI-4 dharma karavAnuM nathI kahyuM. UNodarIthI 'DojhiMga' nA thAya. uNodarI sArAmAM sArI vastu che. khorAkanA cAra bhAga pADI devAnA. be bhAga roTalIzAkanA, eka bhAga pANI ane eka bhAga khullo rahevA dejo vAyu saMcAra mATe. nahIM to jAgRti khalAsa thai jaze. jAgRti cUkAya nahIM enuM nAma UNodarI. upavAsa to ahIM bahu bharAvo thayo hoya, zarIra bagaDayuM hoya to karajo. e pharajiyAta nathI. 'upavAsa', chatAM kaSAya ? praznakartA : je dahADe upavAsa karuM te dahADe savAramAM UThuM tyArathI 'koi mAruM kAma karI Ape to sAruM' ema thayA kare che. dAdAzrI : evuM bhikhArIpaNuM karavA karatAM tapa nA karavuM sAruM. bhagavAne evuM nathI kahyuM ke svAzrayI banavA karatAM parAzrayI bano. praznakartA : upavAsa karyo hoya tyAre koi cIja khAvAnuM mana vartatuM hoya tyAre thAya ke Aje to mAre upavAsa che, paNa 'bhAvatI vastu rAkhI mUkajo, kAle khAizuM to eno doSa lAgato haze ke nahIM ? dAdAzrI : AnA karatAM to khAnAra hoya che te khAine chUTe che ! ne nA khAnAro baMdhAya che, Ane baMdhana nAmano doSa lAge. pelo khAya che ne baMdhAto nathI. e to khAya che ne pachI ene bhUlI jAya che. 'kAle khaIza'vALo khAto nathI chatAM emAM coMTI rahe che, tethI e baMdhanamAM Avyo. eTale A jUThANuM jayAre udayamAM Avaze tyAre e cAra pagamAM haze ! AnuM nAma ja- dharmamAM gAMDapaNa pesI gayuM che ne ? alyA, A to bahu moTI javAbadArI lIdhI kahevAya. 'kAle khaiza" kahe eTale rAtre pAMjaruM yAda Ave, 'pAMjarAmAM mUkyuM che te kAle khaizuM' e dhyAna rahyA kare. have A dhyAna zuM nA kare ? be paga cAra paga karI Ape. be pagathI paDI javAtuM hoya tene badale cAra paga thAya, te paDI to nA javAyane pachI ?! to upavAsa nA karIza ne upavAsa karavo hoya to kaSAya nA karIza. ArtadhyAna ne raudradhyAna thayA sivAyano upavAsa karavo joie. tyAre je dahADe upavAsa nA hoya te dahADe jo khAvAnuM be vAgyA sudhI nA maLe to bUmAbUma karI mUke, bhamaraDo uchaLa uchaLa kare, ane bUmo pADayA kare ke A gAma ja evuM che ke ahIM hoTala ja nathI ! kharI rIte, kharuM TANuM te jagyAe sAcavI levAnuM che. alyA, Aje vItarAgano kahelo upavAsa karane to mana uchALe caDhatuM baMdha thaze. ane lagnamAM sAruM sAruM khAvApIvAnuM hoya tyAre "Aje mAre upavAsa che.' kahIne Ubho raheze ! AvuM loka thai gayuM che !! A to kazuM bhAna ja nathI lokone ke kayA saMjogomAM upavAsa karavo. jayAre khAvAnuM nA maLe ke bhAvatuM nA maLe to tapa tapaje. A to jamavAnuM ene TAime hAjara thAya evuM che. ane jayAre nA maLe tyAre samajI jAne ke Aje ThekANuM paDe evuM lAgatuM nathI mATe Aje upavAsa. paNa A to zeTha zuM karaze ke bhUkha lAgI eTale lakSmI loja joine upara caDhaze ane kaheze ke, "A to gaMdI che, A loka to gaMdA dekhAya che' te zeTha nIce UtarI jAya ne kaSAya kare. khANuM-pINuM badhA masAlA tamArA mATe taiyAra che, loka kaMTALI jAya eTalI sAmagrI che. paNa zAthI bheguM thatuM nathI ? kAraNa ke aMtarAya lAvyo che. batrIsa-batrIsa bhAtanuM bhojana bheguM thAya evuM che. paNa Amane to cokhkhuM ghI nAkhelI khIcaDI bhegI nA thAya kAraNa ke aMtarAya lAvyA che. kaSAya karavAnuM bhagavAne nA kahyuM che. tapa karatAM kaSAya karavA tenA karatAM tapa nA karavAM te sArAM. kaSAyanI kiMmata bahu ja che. tapamAM jeTalo napho che tenA karatAM kaSAyanI khoTa vadhAre che. A vItarAgono dharma lAbhAlAbhavALo che. eTale so TakA lAbha hoya ne aThThANuM TakA khoTa hoya to be TakA ApaNe ghera rahyA, ema mAnIne dhaMdho karavAno che. paNa kaSAyathI badhuM AkhuM baLIne bhasmIbhUta thAya che, kaSAya badhuM ja khAi jAya che. kevI rIte khAi jAya che ? pelo AMdhaLo mANasa doraDuM vaNato hoya ane pAchaLa vAcharaDo cAvyA kare tenA jevuM che. AMdhaLo jANe ke doraDuM laMbAyA kare che ne vAcharaDo doraDuM cAvI jAya. evuM badhuM A ajJAnakriyAnuM phaLa che. eka phero samajIne kare to kAma thAya. anaMta avatArathI AvuM ne AvuM ja karyuM A to upavAsa kare ne joDe kaSAya paNa kare. kaSAya karavA hoya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 179 180 AptavANI-4 kahe che ke emAM mArA para zo upakAra karyo ? eTale ApaNane ema lAge ke A tapa karavuM che to karavuM. upavAsathI mukti ?! che. japa karyo, tapa karyo, paNa te pAchuM AjJApUrvaka nA karyuM. potAnA matathI, svacchaMdathI karyuM. mAthe samakitI guru hoya to temanI AjJApUrvaka karavuM. guru samakitI joie, mithyAtvI guru cAle nahIM. mithyAtvI guru ApaNuM mithyAtva kADhe nahi chatAM mithyAtvI guru hoya to temanI ApaNe sevA karavI. paNa guru to samakitI joie. jene AtmAnuM bhAna hoya evA guru karIe to ApaNuM kAma thAya. bAkI mithyAtvI joDe saMga mAMDIe to ApaNo saMgha kaMi kAzIe jAya nahIM ne rastAmAM ja rajhaLI mare ! praznakartA : jAgRtipUrvakanA upavAsa kone kahevAya ? dAdAzrI : koi jAgRta mANasa hoya tenA nimitte upavAsa karo to te jAgRtipUrvakano karyo kahevAya. huM atyAre jAgRta puruSa chuM, te mArA zabdathI upavAsa kare to te jAgRtipUrvakanA upavAsa kahevAya. praznakartA: jAgRti prApta karatAM pahelAM krAisTa, buddha paNa upavAsa karelA ne ? dAdAzrI : ekalA upavAsa ja nahi, paNa bIjI badhI bahu cIjo temaNe karelI. khorAka pote mAdaka vastu che. koi paNa khorAka hoya paNa te mAdaka vastu che, eTale enI mAdakatAmAM badhA majA karyA kare che. upavAsathI enI mAdakatA badhI UtarI jAya. paNa e jAgRtine pachI pAchaLa poSaNa nA hoya to nakAmuM che. e zarIrane sAruM kare, jarAka mana sAruM kare eTaluM ja. paNa pachI jAgRta nA rahe, pharI pAchuM e UMdhI jAya. kAraNa ke jayAre tyAre khAdhA vagara chUTako ja nahIM ne ? ane eka phero saMpUrNa jAgRta thayA pachI khAya pIve to kazo vAMdho nathI. eka phero AMkha ughaDI pachI bhalene khAya, pIve, ene kazuM naDatuM nathI. e to jene je mAphaka Ave e khorAka to levo ja paDe. tane jo mAphaka Ave to tapano khorAka leje ne nA mAphaka Ave to te nA laiza. tapa eya khorAka che. chatAM tane ajIrNa thAya to upavAsa karaje. bhagavAnane ne khorAkane kaMi levAdevA nathI. AtmAne upavAsanI zI jarUra ? A to upavAsa kare ne kahe ke AtmA mATe karuM chuM. AtmA A zarIrane roja khavaDAva khavaDAva karIe, te eka dahADo aNAhArI rAkhIe to zarIra cokhkhuM rahe, mana sAruM rahe, badhuM sAruM rahenukasAnakAraka nathI. jene mokSe javuM hoya tene A badhAnI AvI jarUra nathI. jarUra kharI, paNa upavAsano abhiniveza nA joie. mokSe javuM hoya to eTaluM jANavuM joie ke 'huM baMdhAyelo chuM ke nahIM ?" pachI e jANavuM joie ke, 'A baMdhana kema karIne tUTe ? baMdhana zenA AdhAre thayuM che ? A baMdhana zenAthI tUTe ?" enA upAya jANavA joie. baMdhana toDavAno upAya to je mukta thayelA hoya temane ApaNe pUchavuM ke, "sAheba, Apa mukta thayA ho to huM tamArI joDe besuM, nahIM to mAre TAima bagADIne zuM kAma che ? nahIM to tame baMdhAyelA ne huM baMdhAyelo, te ApaNo kayAre meLa khAya ?' tane koi kahenArA maLyA nahIM ke huM mukta thayo chuM ? praznakartA : A tamAro satsaMga maLyone ? dAdAzrI : basa tyAre 'ame' mukta thayA chIe evuM ame kahIe chIe ! ane tAre mukti joitI hoya to Avaje. AnI phI-bI nA hoya ane bhagavAnanA muktimArgamAM phI jevuM kazuM hoya ja nahIM. kAraNa ke jJAnI puruSa' kone kahevAya ke jene lakSmInI bhIkha nA hoya, kIrtinI bhIkha nA hoya, ziSyonI, viSayonI bhIkha nA hoya, koi cIjanI bhIkha nA hoya tyAre 'jJAnI"nuM pada prApta thAya. 'ro' . paNa phaLa "zraddhA'thI ja ! praznakartA : paNa joSI ema kahe che ke rAhu ane ketu naDe che eTale budhavAra karo. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 181 dAdAzrI : te ApaNe budhavAra karavo. emAM zuM nukasAna che ? jo joSIne tyAM gayA to budhavAra karavo, nahIM to javuM nahIM. joSInuM ghara pUchavA gayA to vahema peThone ? te ApaNe budhavAra karI nAkhavo. Ameya upavAsathI zarIrane phAyado thAya. praznakartA : amAre ghera vaMzaparaMparAgata somavAra cAle che. dAdAzrI : te karavA. tamane vizvAsa che ke nahi ? praznakartA : vizvAsa to hoya ja ne ? dAdAzrI : je karavuM te vizvAsathI karavuM ane vizvAsa DagI jAya to nA karavuM. gADImAM besatAM ja ema lAgyuM ke 'gai kAle gADI pATA parathI utarI paDI hatI te Aje paNa utarI paDaze, to zuM thaze ?' to te ja ghaDIe UtarI paDavuM. vizvAsa nA Ave ene kAmanuM ja zuM ? vizvAsa hoya tyAM sudhI karo, nA vizvAsa hoya to choDI do. vizvAsa to kevo hovo joie ke mAre, apamAna kare tamAruM, toya tamAro vizvAsa nA UThe ! Avo vizvAsa besavo joie. ////////// (22) laukika dharmo ! mokSa mATe kayo dharma ? praznakartA : sAdhaka game te dharmanuM barobara pAlana kare to e mokSa sudhI pahoMcI jAyane ? dAdAzrI : sAdhaka to pakSapAtI che ane bhagavAna kayA pakSanA haze ? niSpakSapAtI hazene e ? praznakartA : hA. dAdAzrI : pakSamAM paDelAno mokSa kayAreya paNa thAya nahIM. hA, bhautika sukho maLe. mokSa 'sTAnDarDa'vALAne nA maLe. 'AuTa opha sTAnDarDa' thAya to ja mokSa maLe. ahIM 'A' 'sTAnDarDa'nI bahAra che. ahIM badhA ja Ave, muslima, jaina, vaiSNava badhA ja Ave ! A judA judA dharmo che- jaina dharma, vaiSNava dharma, zaiva dharma, muslima dharma-e badhA 'rIleTiva' dharmo che. ekuya AmAM 'rIyala' dharma nathI. 'rIleTiva' dharma eTale tamane 'Devalapa' karI Ape. paNa emAMthI 'phula Devalapa' thai zakAya nahIM. ane mokSa to 'phula Devalapa'no ja thai zake. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 183 184 AptavANI-4 deha hovA chatAM paNa deha ne AtmA chUTA rahe tyAra pachI ja mokSa thAya. mokSa mATe to vItarAga vANI vinA avara na koi upAya ! bIjI badhI rAgI vANI hoya. vItarAga vANI eTale sAdvAda, koi jIvanuM pramANa nA dubhAya. pachI bhalene kasAi Ave, paNa eya enA dharmamAM ja che. vItarAganI dRSTie koi ghaDIvAra paNa dharmanI bahAra nathI jato. dharma vagara to koi eka kSaNa paNa jIvI ja nA zake, chatAM adharma pesI jAya che. A nAstika hoya che e bhagavAnamAM mAnato nA hoya, dharmamAM mAnato nA hoya, paNa chevaTe nItimAM mAnato hoya che ne nIti e to moTAmAM moTo dharma che. naitikatA vagara dharma ja nathI, naitikatA to dharmano pAyo che. je bhagavAnane mAnato nathI e paNa dharmamAM ja che. dharma vagara to koi che ja nahIM. AtmA che to dharma hovo ghaTe. dareka mANasa dharmamAM che ! hA, paNa sAthe adharma paNa hoya !! dharma, pakSamAM ke niSpakSamAM ? karaje, barobara karaje. bhagavAnanI AjJA lAkha vakhata pALe toya jUnI nA thAya, paNa bhagavAnanI AjJA samajAtI nathI, tethI pola mAre che. emAM emano doSa nathI. vItarAga bhagavAnanuM dharmadhyAna kayAre thAya ke koi paNa pakSamAM nA paDe to. koipaNa pakSamAM paDayA to dharmadhyAna UDI jAya. pakSamAM rahevuM eTale 'lyu poinTa'mAM paDI rahevuM te. 'senTara'mAM bese to matabheda nA rahe, tyAre mokSa thAya. koi paNa 'DigrI" upara bese tyAM amAruM-tamAruM rahe, tenAthI mokSa nA thAya. dharmamAMya vepArIvRti ... badhA dharmanA vADAo-paMtho matAgraha ane kadAgrahamAM ja rAce che. teo dareka potapotAnA dharmathI mokSa thaze tema mAne che. paNa te badhA AgrahI che, mahAgrahI che. matAgrahathI kayAreya paNa mokSa nA thAya. nirAgrahIno ja mokSa che. pakSamAM paDelo mANasa e pakSanAM zAstra vAMce to kazuM vaLe nahIM. dareka pakSano 'esensa' kADhe, ane dareka pakSanA, dareka dharmanAM zAstro vAMce tyAre dharma pAmyo kahevAya. 'dharma zuM che?" e dhAraNa karyA vagara samajAya nahIM. bAkI, jeTalA vADAmAM purAyaphU te badhAya gheTAM ane jeTalA vADAnI bahAra nIkaLyA te badhA siMha. bhagavAna kahe che ke amAro vItarAga mata che ne tamArA pakSavALAno mata vItarAgarahita che. covIseya tIrthaMkarono vItarAga mata hato. pakSamAM paDelA hoya tyAM vItarAga mata nA hoya. bhagavAnanA gayA pachI pakSapAta thaI gayA, phAMTA paDI gayA. mokSano mArga to sAco nA rahyo, paNa vyavahArika dharmaya sAco nA rahyo. bhagavAnanI sAcI AjJA pALavI ane temAM rahevuM enuM nAma dharma kahevAya. emanI AzA ochI paLAya to ochI ne be paLAya to be, paNa pola nA hovI joie. A to sAmAyika kare ne zIzI jue! bhagavAne kahyuM ke thAya to sAmAyika karaje, bahu nA thAya to ochI karaje paNa cokkasa saMsAramAM je dharmo cAlI rahyA che e vepAra kahevAya, emAM sUkSma paNa icchA hoya. sUkSma paNa icchA che tyAM vastu prApta thAya nahIM. e ja DUbelo hoya te ApaNane zI rIte tAre ? jJAna vagara icchA jAya nahIM. icchA e pote ja agni che. icchA thai eTale e pragaTe, ane pachI holavavI paDe. Aje ene loka 'peTrola'thI holave che ! tame jo gherathI sAruM dharAine khAI-pIne nIkaLyA ho to koinI dukAna bhaNI juo ? praznakartA : nA. dAdAzrI : tema 'jJAnI puruSa' mahIM tRpti karAvI de che, eTale bahAra icchA nA thAya. praznakartA : loka badhA lUMTabAjImAM paDyA che te temanuM zuM thaze ? dAdAzrI : je lUMTAya che te badhA kamANI karI rahyA che ! rIleTiva'mAM lUMTAya tyAre "rIyala'mAM kamAya ema gaNAya che. praznakartA : mahAmohanIya karma eTale zuM ? dAdAzrI : dharmanA aMge durupayoga karavo te mahAmohanIya karma kahevAya, te bhayaMkara avatAro bAMdhI de. dharmamAM vepAra kare, paisAsaMbaMdhIno vepAra bahu kharAba nA kahevAya paNa drAcArI hoya te bhayaMkara karma bAMdhe. jayAre saMsAra aMge durupayoga kare te mohanIya karma ne dharmamAM durupayoga kare te mahAmohanIya karma. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 185 186 AptavANI-4 ... to 'riTarna TikTi' tiryaMcatI ! laukika dharmamAM 'bApajI amAruM Ama karo" eTaluM karo to bApajI khuza thAya. paNa te cAle. kAraNa ke ahaMkAra vagara to jIvAya ja zI rIte ? paNa lakSmI ke viSayo dharmamAM nA pesavA joie. huM lakSmI lauM, lokoya bhikhArI ne huMya bhikhArI, to pachI 'jJAnI puruSa'mAM ne lokomAM phera zo rahyo? eTale 'jJAnI puruSa' to koi cIjanA bhikhArI nA hoya. emane koi cIjanI icchA nA hoya. ahIM to mAnanI bhIkha, lakSmInI bhIkha, viSayonI bhIkha, kIrtinI bhIkha, ziSyonI bhIkha-koi paNa prakAranI bhIkha nA hoya. jayAM koi paNa prakAranI bhIkha che tyAM bhagavAna ane bhakta judA che ne koi paNa prakAranI bhIkha nathI tyAM bhagavAna ane bhakta eka thai gayA, abheda thai gayA ! dharmamAM jhaghaDA badhA loka karatA nathI, e to jene 'riTarna TikiTa' maLelI hoya teTalA ja kare che. saMsAramAM jhaghaDA kare teno vAMdho nathI, paNa dharmamAM jhaghaDA karavA e to 'riTarna TikiTa'vALAnuM kAma che. praznakartA: 'riTarna TikiTa' eTale zuM ? dAdAzrI : A jAnavaramAMthI ahIM Avyo ne pAcho tyAMthI 'riTarna TikiTa' lai Avyo che te pAcho tyAM javAno che. dharmamAM jhaghaDA nA hoya ke amAro muslima dharma, amAro hindu dharma. dharma para hAtha nA nakhAya koithI. je 'riTarna TikiTa' laine Avyo hoya te ja dharmamAM hAtha nAkhe. koi dharma tarapha napharata rAkhavI te badhA dharmanA jhaghaDA kahevAya. sAcI, sIdhI lAinavALA AvuM nA kare. evA mANasAivALA bahu ochA hoya che. AtmA', "jJAnI' ja oLakhAve ! dharAine raDavAnuMya maLe ! ahIM to dharAine raDavAnuMya nA maLe. vItarAganA mArgamAM to eka zabdamAM navuM sukha vartAtuM hoya. A 'dAdA' e kone tyAga Apyo che? nathI paccakhANa ApyAM, nathI tyAga Apyo. jo, ema ne ema kevuM sukha varte che badhAMne ! ne pAchuM khUTe nahIM evuM sukha !! Athamato ja nathI evo ujAsa Apyo che, anaMta ujAsa !!! laukika dharmo, hRddhamAM ja rAkhe ! rIleTiva' dharmo dvandro UbhA karanArA che, ane 'A' to 'rIyala' mArga che. ahIM dvandathI para karanAruM che. jo dharmanI sAcI dukAna hota toya ThIka, paNa A to bhaTakAvI mAre tyAM zo phAyado ? tyAM kaheze ke, 'AtmAne oLakho'. eTale ApaNe kahIe ke, 'e to mArA bApA paNa kahetA hatA, tethI to huM ApanI pAse Avyo chuM ke jethI Apa oLakhAvaDAvo." paNa A to jayAM ne tyAM ziyALAmAM TADhA pANIe navaDAve che ! jayAM AtmajJAnano eka akSara paNa bhALyo nathI ne thai beThA che jJAnI, krodha, mAna, mAyA, lobha jayAM sAbUta hoya tene jJAnI kahevAya ja kema ? jJAnI kone kahevAya ke saMsArI pravRti emanAmAM nA hoya. krodha, mAna, mAyA, lobha nA hoya. vItarAga thayA hoya te 'jJAnI' kahevAya. A to cAmaDAnI AMkhane lIdhe bhedabuddhi UbhI thai ! be bhAio hoya toya tuM-huMnA bheda pADe. dhaNI-dhaNiyANI hoya toya bhedabuddhi, jhaghaDe tyAre tuM ne huM ! A rIleTiva' AvuM che, te TheTha sudhI kacaDI caDIne 'jhIro' sudhI nA lAve tyAM sudhI Aro nA Ave. 'rIleTiva' dharma bheda pADe ane "rIyala' dharma TheTha sudhI judAi nA lAve, bheda nA pADe, abheda rAkhe ! rIleTiva dharmo badhA laukika dharmo kahevAya, te mokSe to nA lai jAya. eTale kazuMka karavAnuM kahe ke "Ama karI, tema karo.' ema karAve. temAM tame kartA nathI. chatAM tamane kartAbhAvamAM ja rAkhe ane ame tamane kaMI ja karavAnuM nA kahIe eTale A alaukika kahevAya. ahIM je Avyo eTale eno mokSa thavo ja joie. eTale ame ene pahelAM pUchIe ke, 'tAre mokSe javuM che ? tAro roga kADhavo che ?" ne pachI enI icchA hoya to 'oparezana' karI ApIe. ane jo enI mokSanI icchA nA hoya ne saMsAranAM sukho joitAM hoya to teya 'eDajasTamenTa' karAvI ApIe. vItarAgonI vAta AvI jUkI nIkaLe kAMi ? sAsu-vahunA jevI kaMi lAge ? nahAvAnI Teva paDI che tethI kAdava copaDe che. have A kaTeva jAya nahIM tyAM sudhI kAdava copaDyA vagara rahevAno nathI. enA karatAM bhagavAnane oLakho, AtmAne jANo. AtmA jANyo teNe badhuM jANyuM ane AtmA nathI jANyo to jaMgalamAM jaine poka mUka ke jethI nirAMte Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 187 gharanA joDe roga hoya to te kADhI ApIe ne gharamAM 'eDajasTamenTa' karAvI ApIe. 'eDajasTamenTa' e ja mukhya dharma che. koI ApaNI pAsethI paisA lai gayo hoya ne ApaNuM enI joDe 'eDajasTamenTa tUTe to mukhya dharma cUkyA kahevAya ! turta phaLe te dharma : dharma to kone kahevAya ? je tarata phaLa Ape. tarata phaLa ApanAro hoya to ja dharma, nahIM to adharma. A krodha, tarata ja phaLa Ape che ne ? jema adharma tarata phaLa Ape che, tema dharmanuM phaLa paNa tarata ja maLavuM joie. svarUpanuM ajJAna gayuM nathI tyAM sudhI jo sAco dharma kare toya enA gharamAM kaleza nA thAya. jayAM kaSAya che tyAM dharma ja nathI. kaSAya che tyAM loko dharma khoLe che, te ja ajAyabI che ! lokone parIkSA karavAnuM gajuM ja nathI. samyaka darzana prApta thayA pachI ene saMsAra game ja nahIM. tethI ja samyaka darzana zuM kahe che ke, "mane prApta karyA pachI tAre mokSe javuM ja paDaze ! mATe mane sevatA pahelAM vicAra karaje. tethI to kavie gAyuM che " jenI re saMto, koTi janmonI puNya jAge, tene re saMto, dAdAnAM darzana thAye re, ghaTamAM ene khaTakAro khaTa khaTa vAge re." -navanIta khaTakAro eTale zuM ke eka vakhata 'dAdA'ne bhego thayo to pachI pharI ahIM darzana karavAnuM mana thayA kare. ethI ame kahIe chIe ke, "jo tAre pAchA javuM hoya mane bhego thaiza nahIM ane bhego thayo eTale tAre mokSa javuM paDaze ! jo tAre cAra gatimAM javuM hoya to teya ApuM. ahIM to mokSano sikko vAgI jAya eTale mokSe javuM ja paDe." ame to tamane kahIe chIe ke ahIM phasAzo nahIM ane phasAyA pachI nIkaLI zakazo nahIM. (23) mokSa pAmavo, dhyeya ! mokSa, e zuM che ? praznakartA : mokSa ke mukti kone kahevAya ? dAdAzrI : mokSa ane mukti e najIkanA ja zabdo che. eka ja mAnA be chokarA che. jo sarva karmothI mukti joitI hoya, Akho mokSa joito hoya to pahelI mukti ajJAnathI thavI joie. eTale tame ajJAnathI ja baMdhAyelA cho. jo ajJAna jAya to badhuM saraLa thai jAya; zAMti thAya, divase divase AnaMda vadhato jAya ane karmathI mukti thAya. mokSa eTale ApaNane muktapaNAnuM bhAna thavuM joie. 'huM mukta chuM" evuM bhAna jIvatAM ja rahevuM joie. marI gayA pachI mokSa kAmano nahIM, e to chetaravAnI vAta che. mokSa to rokaDo hovo joie, udhAra nA cAle. zAka levA koine mokalIe toya mahIM kamizana kADhI le evo A jamAno che, temAM te vaLI mokSa udhAra levAya ? evo udhAra mokSa koI Ape to ApaNe kahI devuM ke 'Avate bhava mokSa" evo udhAra mokSa mAre nathI joito. A vakhatamAM udhArI dhaMdho karazo ja nahIM. Aje to Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 189 190 AptavANI-4 muktino anubhava thAya che ke nahIM ? ApaNAM krodha, mAna, mAyA, lobha ghaTyAM ?" eya nA joyuM. paiNavuM hoya to tapAsa kare ke kayuM kuLa che, mosALa kayAM che ? badhuM rIyalAijha kare. paNa AmAM "rIyalAijha' nathI karatA. kevaDI moTI 'bleDara kahevAya A ? praznakartA : vItarAga dazA pAmavA mATe sahuthI prathama pagathiyuM dharmamAMya bheLaseLa thai gayuM che. sAcA ghImAM vejITebala ghInI bheLaseLano jamAno gayo, have to vejITebala ghInI aMdareya bheLaseLa Ave che ! koi kahe ke, "tamArA krodha, mAna, mAyA, lobha kADhI nAkho." tyAre ApaNe kahIe, 'sAheba, e to huMya jANuM chuM. paNa evuM kaMIka kaho ke jethI mArA krodha, mAna, mAyA, lobha jAya.' Ama ne Ama calAvyA karIe teno zo artha ? vacanabaLavALA puruSanI pAse jaie, cAritryabaLavALA puruSanI pAse jaie eTale krodha, mAna, mAyA, lobhane javuM paDe. nabaLA mANasathI tenI nabaLAio jAte jatI hoya to pachI jabarA mANasanuM zuM kAma che? loko dharmanuM sAMbhaLavA jAya che ane zrutajJAna kahe che. paNa zrutajJAna to enuM nAma kahevAya ke e sAMbhaLyA pachI ApaNo roga enI meLe nIkaLe. mokSaprAptino mArga ! kayuM? praznakartA : mokSa kevI rIte maLe ? dAdAzrI : enI rIta nA hoya. ArtadhyAna ne raudradhyAna jatAM rahe eTale mokSa maLe. praznakartA : to paNa mokSa meLavavAno rasto kayo haze ? konI pAsethI mokSa maLI zake ? dAdAzrI : mokSa to ekalA "jJAnI puruSa' pAsethI ja maLe. je mukta thayA hoya te ja ApaNane mukta karI zake. pote baMdhAyelo bIjAne kai rIte choDI zake ? eTale ApaNe je dukAne javuM hoya te dukAne javAnI chUTa che. paNa tyAM pUchavuM ke, "sAheba, mane mokSa Apazo ?" tyAre kahe ke, "nA, mokSa ApavAnI amArI taiyArI nathI.' to ApaNe bIjI dukAna; trIjI dukAne javuM. koi jagyAe ApaNane joito mAla maLI Ave. paNa eka ja dukAne besI rahIe to ? to pachI athaDAi maravAnuM. anaMta avatArathI AvuM bhaTaka bhaTaka karavAnuM kAraNa ja A che ke ApaNe eka ja dukAne besI rahyA chIe, tapAseya nA karI. 'ahIM besavAthI ApaNane dAdAzrI : sAcuM to mokSe javAnuM che. praznakartA : mokSa to pachI maLe ne ? dAdAzrI : atyAre dehano mokSa nathI, paNa AtmAno mokSa to che ne ? A kALane laIne A kSetrethI dehano mokSa aTakyo che, paNa AtmAno mokSa to thAya ne ? praznakartA : hA, thAya. dAdAzrI : tyAre eTaluM thai jAya toya bahu thai gayuM. praznakartA : mokSa meLavavA zuM karavuM ? Apa upAya batAvo. dAdAzrI : upAya huM tamane batAvuM, paNa te tamArAthI thaze nahIM. ghera jaine bhUlI jazo. A kALamAM lokonI eTalI sthiratA nA hoya. enAM karatAM amArI pAse Avajo, eka kalAkamAM ja tamane rokaDo mokSa ApI daizuM. pachI tamAre kaMi ja karavAnuM nahIM. phakta amArI AjJAmAM rahevAnuM. mokSa eTale sanAtana sukha .. praznakartA : mANase mokSane vize kaMi Ama to anubhavyuM nathI hotuM, chatAM mokSane mATe prayatna kare che. dAdAzrI : A jagatamAM je sukha-du:khano anubhava thAya che e to Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 191 192 AptavANI-4 mokSanuM svarUpa ! saMpUrNa duHkha ja che. sukha je lAge che e to kalpanAthI ja che. je vastu tamane pasaMda hoya te vastu bIjAne ApIe tyAre ene du:khadAyI thai paDe. evuM bane ke nA bane ? sukha to konuM nAma kahevAya ke je badhAneya sukha ja lAge. darekano abhiprAya sAcA sukhane mATe eka ja hoya. have jIvamAtra sukhane khoLe che, duHkhathI dUra bhAge che. duHkha pasaMda nathI koine. have A sukho to pAchA 'TempararI' che, te emane pasaMda nathI, sukha AvyA pachI duHkha Ave che. lokone kayuM sukha game ? sanAtana sukha, ke je AvyA pachI kayAreya paNa duHkha nA Ave. sanAtana sukha kone kahevAya ? mokSane, muktine ! mokSa hoya to ja sanAtana sukha utpanna thAya. baMdhanathI du:kha che. saMsArI du:khano abhAva e pahelo muktino anubhava kahevAya. e ame 'jJAna' ApIe eTale tamane bIje ja dahADe thai jAya. pachI A zarIrano bojo, karmono bojo e badhA tUTI jAya e bIjo anubhava. pachI AnaMda ja eTalo badho hoya che ke jenuM varNana ja nA thai zake !!! praznakartA: mokSa pAmyA pachI pharI koi divasa janma nA le ? dAdAzrI : A bakheDAmAM koNa pese ? A to mahAtrAsadAyI vastu che. A saMsAramAM to keTalI badhI paravazatA che ? dAru pIne potAnI jAtane sukhI mAnavuM enA jevuM che. A saMsAra to bhUta vaLagyA jevuM che. A mana, vacana, kAyAnAM traNa bhUto vaLagyAM che ! e to dADha duHkhe tyAre khabara paDe. rAjAneya dADha duHkhe tyAre rAja vahAluM lAge ke rANI vahAlI lAge ? praznakartA: koi vahAluM nA lAge. dAdAzrI : A to bhayaMkara Aphata che ! ane mokSamAM to svAbhAvika sukha che. praznakartA : saMsAranAM vyavahAramAM rahevA chatAM mANasane mokSano anubhava thAya ? dAdAzrI : AMdhaLA mANasane eka thAMbhalA joDe kasIne khUba AMTA mArIne bAMdhI dIdho hoya, pachI ene ApaNe aDayA vagara pAchaLathI 'bleDa' mArIne dhIme rahIne eka AMTo toDIe to pelAne khabara paDe ke nA paDe ? praznakartA : paDe. dAdAzrI : A bhAgamAMthI baMdhana tUTayuM evI khabara paDI jAya. evI rIte mokSano anubhava thAya ! mokSa eTale muktabhAva, baMdhana nA lAge. polIsavALo pakaDe toya baMdhana nA lAge. svarga, chatAMya baMdhata ? !. siddha gati, sthiti kevI praznakartA : mokSa maLyA pachI ApaNI sthiti zuM rahetI haze ? dAdAzrI : paramAtma svarUpa. praznakartA : pachI ene kaMi kArya karavAnuM kharuM ? dAdAzrI : kaMi kArya hoya ja nahIM tyAM AgaLa. atyAreya tamAro AtmA kaMi ja kArya karato nathI. A je kArya kare che te ajJAnabhAva che, 'mikenikala' bhAva che. AtmA kriyAkArI che ja nahIM, pote jJAyaka svabhAvano che. tyAM siddha gatimAM phakta jJAtA, draSTA ne paramAnaMda hoya. tyAM siddhagatinuM eTaluM badhuM sukha che ke tyAMnA niraMtara sukhamAMthI eka miniTanuM sukha jo ahIM pRthvI para paDe to A duniyAmAM eka varasa dahADA sudhI to AnaMda, AnaMdano pAra nA rahe ! praznakartA : evuM kahe che ke, mokSa eTale svarga maLe, vaikuMTha maLe ke Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 193 194 AptavANI-4 bhagavAnamAM bhaLI javuM, te zuM ? dAdAzrI : svarga-barga kazuM nA hoya tyAM to. svarga eTale to bhautika sukho bhogavavAnuM sthAna, ane narkamAM bhautika duHkho bhogavavAnAM hoya. ane A madhyalokamAM bhautika sukho ane du:kho baMnenuM "mIscara' hoya. svargamAMya baMdhana che, tyAMya nA game toya rahevuM paDe. tyAMya bAisAheba joDe nA phAvatuM hoya toya jIvavuM paDe. kAraNa ke AyuSya emanuM ochuM thAya nahIM. lAkho avatArathI AmAMthI chUTavAnI kAmanA darekane buddhinAM AzayamAM hoya ja paNa chUTAtuM nathI, bAghoDiyAM bahu mAre che. taraphaDiyAM mAre che toya maLe nahIM evuM che. bairI chokarAM vagara rahI jue che, tyAMya kazuM vaLatuM nathI, eTale pAcho bIjA avatAre saMsArI thAya che. badhI jAtanA vikalpo karI joyA. nirvikalpa prApta karavA mATe je kare te badhA ja vikalpanA vikalpa che. A jaMjALa chUTe evI nathI. gRhasthInI jaMjALa chUTe, to tyAgInI jaMjALa vaLage, tyAMya saMsAra kharo ja ne ? ja karavAno che. bIjuM kazuM ja karavAnuM nathI. mahIM buddhi Dakho kare ke vicAramAM bhaLIne gUMcAya toya te 'ApaNe' nathI karatAM. 'tame' 'tamAro' judo bhAga rAkho. 'tame" ne "caMdulAla' pADozInI peTha raho to kazuM aDatuM nathI ! eTale 'tame" jo tamArI "jAta'ne 'sInsiyara' raho to A evuM vijJAna che ke 'tamane' nirlepa ja rAkhe ! tame kArakhAnAmAM nokarI karo cho tyAM "sInsiyara' raho cho ke nathI rahetA ? praznakartA : hA. dAdAzrI : emAM 'sansiyara' rahevAnuM to mAthAkUTavALuM che, ane AmAM eTalI badhI mAthAkUTa nathI. ane koine ema rahetuM hoya ke koi rasano svAda ane rahI jato hoya ane 'sInsiyAriTI' nA rahetI hoya to te pramANe mane kahI devuM. to ame eno rasto kADhI ApIe. paNa mahIM locA vaLe ne manamAM gUMcAyA kare ke 'karma baMdhAze ke kema', to ema ukela nA Ave. karma baMdhAvAnI thIyarI judI ja che. te amArI pAse samajI javAnuM che. vinAzI cIja nA khape ! jagatanI sattA kayAM mUke ? mukti mATe zuM karavuM joie ? 'jJAnI' sivAya ApaNane bIjuM kaMi ja joie nahIM, e bhAva rAkhavAno. 'A jagatamAM koi paNa vinAzI cIja mane khapatI nathI." evuM pAMca vakhata savAramAM bolIne UThavuM ane ene "sInsiyara' rahe tene koi karma baMdhAtuM nathI. paNa "mane' eTale koNa ? e nakkI karIne bolavuM joie. 'huM zuddhAtmA chuM' ane je khape che e A dehane khape che, 'caMdulAla'ne khape che. ane e to vadhAre hoya ja nahIM ne ? 'vyavasthita'mAM je hoya te kharuM ne nA hoya to te nahIM, paNa 'kaMi ja mane khapatuM nathI.' e bhAva nakkI hovo ghaTe. ane ene 'sInsiyara' rahe to kazo ja Dakho thAya tema nathI. 'vyavasthita'mAM je maLavAnuM che eTaluM ja maLavAnuM che, emAM kazo pheraphAra nathI paDato. UlaTI ciMtA, akaLAmaNa ochI thAya e lAbhamAM che. A be dravya judAM che. eno judo anubhava jenI A jagatamAM sarvasva prakAranI bhIkha gai hoya tene A jagatamAM tamAma sUtro hAthamAM ApavAmAM Ave che. bhIkha keTalA prakAranI haze ? mAnanI bhIkha, lakSmInI bhIkha, viSayonI bhIkha, ziSyonI bhIkha, derAM bAMdhavAnI bhIkha, apamAnanI bhIkha. badhI jAtanI bhIkha, bhIkha ne bhIkha ! tyAM ApaNuM daLadara zuM phITe ? tamAma prakAranI bhIkha chUTe tene A jagatanI sattA hAthamAM AvI jAya. atyAre mArA hAthamAM AvI gai che. kAraNa ke mArI sarvasva bhIkha chUTI gai che. jayAM sudhI nirvAsanika puruSa nA maLe tyAM sudhI sAco dharma prApta thAya nahIM. nirvAsanika puruSa to jagatamAM koika phero maLe. tyAre Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 195 196 AptavANI-4 ApaNuM mokSanuM kAma thAya. e nA maLe to kayAM sudhI calAvAya ? mAna bhUkhyA hoya to calAvI levAya. paNa lakSmInI bhIkhavALA, kIrtinI, viSayanI bhIkhavALA nA calAvI levAya. ne javAba Ave nahIM. zakkaravAra vaLe nahIM ne zanivAra thAya nahi. 'evarI De phrAyaDe' ne 'phrAyaDe' ja hoya ! loka ADagalImAM pesI gayuM che! bhUlathI to saMsAreya sAro nA thAya to mokSa to zI rIte thAya ? kharI rIte to tuM pote mokSasvarUpa ja cho. tuM ja paramAtmA che, mAtra bhUla vagaranuM jJAna ne bhUla vagaranI samajaNanuM ja bhAna thavuM joie. tame zuddhAtmA to cho ja, paNa tenuM bhAna thavuM joie. bhUla vagarano thA ! AtmAmAM Atmabuddhi enuM nAma mokSa ane dehamAM Atmabuddhi e saMsAra. A dRSTi dRzyamAM paDayA kare che, paNa koi dahADo draSTAmAM paDatI mAtra mokSanuM ja tiyANuM ! nathI. praznakartA : paNa carmacakSuthI jeTaluM dekhAya eTaluM ja dekhAya ne ? dAdAzrI : carmacakSuthI dRSTi draSTAmAM paDe ja nahi. e to divyacakSu utpanna thAya tyAre dRSTi draSTAmAM paDe. AtmA jANavA to khAlI vAtane samajavAnI che. karavAnuM kaMi ja nathI. eka jaNa bhagavAnane pUche ke, "mAro mokSa kayAre thaze ?" tyAre bhagavAne kahyuM ke, tamArI samajaNa bhUla vagaranI thaze tyAre tamAro mokSa thaze. bolo, have bhagavAne AmAM khoTuM zuM kahyuM? praznakartA : barAbara kahyuM che. dAdAzrI : pachI pAchuM eNe bhagavAnane pUchayuM ke, "japa-tapa karavAmAM tenuM zuM?" tyAre bhagavAne kahyuM ke, "e to tAre je dahADe ajIrNa thayuM hoya te dahADe upavAsa karaje. japa-tapanI amAre zarata nathI. tAruM jJAna ane samajaNa koi paNa raste bhUla vagaranuM kara eTaluM ja amAre joie.' atyAre tamAre keTalI badhI bhUlo che ? 'huM caMdulAla chuM, A bAino dhaNI chuM, A bAbAno bApo chuM." keTalI badhI bhUlo...bhUlonI paraMparA ja che ! mULamAM ja bhUla che tyAM zuM thAya? eka rakama vinAzI che ne eka rakama avinAzI che. have A bene guNavA jAya tyAra horI to pelI vinAzI rakama UDI jAya. eTale guNAkAra koi divasa thAya nahIM praznakartA : e samajaNa tame Apo. e bhAna karavAnI icchA jAgRta thai che, e mATe ahIM AvyA chIe. dAdAzrI : e jJAna meLavavA bhavobhava icchA hoya che, paNa e mATe sAcuM niyANuM karyuM nathI. jo sAcuM niyANuM karyuM hoya ne to badhI puNya AmAM ja vaparAi jAya ne e vastu maLe ja, niyANAno svabhAva zuM che ke tamArI jeTalI puNya hoya te niyANA khAte ja vaparAya. to tamArI keTalIka puNya gharamAM vaparAi, dehamAM vaparAi, moTara-baMgalA, bairIchokarAnAM sukhamAM vaparAi gai che. ame mAtra mokSanuM ja niyANuM laIne AvelA tethI badhuM pAMsaruM cAle che. amAre kaMi aDacaNa nA Ave. niyANAno artha zuM ke eka ja dhyeya hoya ke Ama ja joie, bIjuM kAMi nahIM ! niyANuM to mokSe javA mATe ja karavA jevuM che. dhyeya to zuddhAtmAno ne niyANuM ekaluM mokSanuM. basa, bIjuM kaMI na hovuM ghaTe. have to bheTa mAMDavAnI che, daDha nizcaya rAkhavAno ke mokSe ja javuM che. e eka ja niyANuM karavAnuM eTale lAMbA avatAra nA thAya. eka be avatAramAM chUTI javAya. A saMsAra to jaMjALa che badhI ! mokSa, sthAna ke sthiti ? praznakartA : paNa mAre e jANavuM hatuM ke mokSa e javAnI vastu che, meLavavAnI vastu che ke mokSa e sthiti che ? dAdAzrI : mokSa to svabhAva ja che potAno. tamAro svabhAva ja Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 197 198 AptavANI-4 che, ene mokSadAtA "jJAnI puruSa'nI to oLakhANa tarata paDI jAya. paNa jene bIjI-trIjI icchAo che; mAnanI, kIrtinI, ziSyonI tene 'jJAnI puruSa" oLakhAya nahIM. kAraNa ke mahIM vacce paDaLa hoya temane ! 'jJAnI puruSa' to bahu saraLa hoya. saheje oLakhAI jAya. jue ke 'kapaDAM Ama kema paheratA haze ?" tyAMthI pachI avaLuM haiyuM ! mokSa che, paNa svabhAva prApta karavA mATe kaMika upAya karavo paDe ne ? tame cho mokSa svarUpa, paNa atyAre tame mokSa sukha bhogavatA nathI, kAraNa ke tenuM tamane bhAna nathI. mokSa mATe tamAre kaMi koi jagyAe javAnuM nathI. sarva duHkhathI mukti e pahelo mokSa ane pachI saMsArathI mukti e bIjo mokSa ! pahelo mokSa thAya eTale bIjo mokSa sAme Ave. pahelI mukti 'kojhIjha' rUpe che ne bIjI 'iphekTa' rUpe che. 'kojhIjha'thI mukti thayA pachI chokarAM paiNAvAya, badhuMya thAya, emAMya muktabhAva hoya ane 'iphekTa'- mokSa atyAre thAya tema nathI. 'kojhIjha' mokSamAM huM pote rahuM chuM ne badhAM ja kAryo thAya che. je dehe muktapaNAnuM bhAna thAya tyAra pachI ekAda deha bAkI rahe. agharo, mokSamArga ke saMsAramArga? AtmA abaMdha, kaI apekSAe ? praznakartA : AtmA abaMdha kahe che, to mokSa kono ? dAdAzrI : AtmA vize to 'jJAnIonI bhASA samajI jAya to ukela Ave. lokonI bhASAmAM abaMdha juduM che ne "jJAnIonI bhASAmAM e juduM che. jo sarvajJanI bhASAmAM abaMdha samajI jAya to te pada prApta thAya evuM che. sarvajJanI bhASAmAM to AtmA abaMdha ja che, niraMtara mokSa svarUpa ja che. kayAreya e baMdhAyo ja nathI. A sarvazanI bhASA che. 'jema che tema' 'phekTa' che. jo jarA paNa zaMkA rahe ke pote hajI baMdhAyelo che to tene tarata ja coMTe. pote nibaMdha ja che e niHzaMka che. mokSa kono ? mokSamArga agharo nA hoya, saMsAramArga agharo hoya. eka moTI TAMkI bharIne pANI ukALavuM hoya to temAM keTalI keTalI vastuonI jarUra paDe? ene ukALatAM keTalI badhI mahenata lAge ? ane ene pachI ThaMDuM karavuM hoya to zuM karavuM ? have tyAM vikalpa kare ke, "kema karIne ThaMDuM thaze', to ? ApaNe jJAnI hoie eTale pelAne kahIe ke, "devatA holavIne nirAMte sUi jA.' pelo vicAra kare ke pANIne garama karatAM ATalI badhI vAra lAgI te jaladI ThaMDuM zI rIte thaze ? paNa pANIno svabhAva ja ThaMDo che, eTale enI meLe ThaMDuM thai jaze. pANIne garama karavuM eTale ene saMsAra svabhAvamAM lAvavuM. 'pote potAnA svabhAvamAM AvavuM enuM nAma mokSa ne vibhAvamAM javuM enuM nAma saMsAra. A bhedajJAna karAvavA 'jJAnI' maLavA joie to ja kAma thAya, nahIM to karoDa avatAreya ThekANuM paDe tema nathI, praznakartA : mRtyu, mukti ane mokSa A traNeyamAM kevI rIte bheda paDAya ? dAdAzrI : 'tame jo kharekhara caMdubhAi cho to mRtyu pAmavAnA cho ane 'tame jo ziva cho to mukti thayelI che ane mukti thai to tenuM phaLa mokSa Ave. ahIM mukti thai javI joIe. mArI mukti thayelI che. sAyo mumukSu kevo hoya ? zAstrakAroe cokhe cokhkhuM kahyuM che ke mumukSu mahAtmA tarata 'jJAnI puruSa'ne oLakhI le to ja e sAco mumukSu. jene kevaLa mokSanI ja icchA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 AptavANI-4 (24) mokSamArganI pratIti ! te zuM che ? tenI jarUra che ? dAdAzrI : vADA e badhA aMzadharma che, "rIleTiva' dharma che. jayAM pakSa che tyAM mokSa nathI, tyAM "rIyala' dharma nathI. gacchamAM sAco dharma nathI. kAraNa ke e ekAMtika che. praznakartA : saddagurunI pichANa kai ? dAdAzrI : saddaguru e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga hoya. zAstramAM vAMcI nA hoya, kayAMya sAMbhaLI nA hoya, chatAM anubhavamAM Ave evI jenI apUrva vANI hoya ! praznakartA : A ja sadguru che te kema kahevAya ? dAdAzrI : ahIM ThaMDaka vaLe to jANavuM ke A sadguru che. praznakartA : sadgurunAM lakSaNa zuM? dAdAzrI : kaSAya - krodha, mAna, mAyA, lobha rahita pariNAma ! praznakartA : A kALamAM sadguru kayAM kyAM birAje che ? dAdAzrI : A ApanI samakSa birAje che. praznakartA : sadguru pAmavA zuM karavuM joie ? dAdAzrI : parama vinaya. mokSaprApti-mArgadarzana ! praznakartA : mumukSu AtmAne mokSa meLavavA kayA dharmanI jarUra paDe ? dAdAzrI : AtmadharmanI jarUra paDe. praznakartA : kayA vezamAM mokSa maLe ? dAdAzrI : vezane ne mokSane kaMi levA devA nathI. nAgo pharato hoya ke kapaDAM paherelo pharato hoya, teno kazo vAMdho nathI. game te vezamAM mokSa maLe. praznakartA : kayA sthAnakamAM mokSa maLe ? dAdAzrI : vItarAga dharmathI mokSa maLe. vItarAga sthAnakamAM mokSa maLe. praznakartA: kaI dazAmAM mokSa maLe ? dAdAzrI : vItarAga dazAmAM mokSa maLe. praznakartA H kyA vADA, saMghADA, phirakAmAM sAco dharma che ? vADA che praznakartA : samyatva, bIjajJAna athavA bodhabIja e dharmanAM mULa gaNAya to tenI prApti zA thakI thAya ? dAdAzrI : kapAyarahita saddaguruthI ! praznakartA : dharmanI utpatti eTale ke dharma zAthI thAya ? dAdAzrI : kapAyarahita sadguruthI. praznakartA: kaI kriyAthI athavA zuM karavAthI dharma thAya ? Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 dAdAzrI : jJAnakriyA ne darzanakriyAthI dharma thAya. praznakartA : dharmanuM sAdhana zuM ? dharma kone kahevAya ? dAdAzrI : dharmanuM sAdhana upAdAna jAgRta joie ane dharma kone kahevAya ? potAnA kaSAya ghaTI jAya to jANavuM ke dharma utpanna thayo. kaSAya ghaTe to jANavuM ke dharma thayo. praznakartA : kai rIte dharmamAM sthira thavAya ? thAya. 201 thAya. dAdAzrI : upAdAna jAgRta karavAthI sthira thavAya. praznakartA : mokSano saraLa upAya zo ? dAdAzrI : kaSAya rahita 'jJAnI puruSa'nI sevAthI mokSamArga saraLa praznakartA : kayA kayA sAdhanathI mokSa thAya ? dAdAzrI : jJAnathI mokSa thAya. sajJAnathI, AtmajJAnathI mokSa mokSa - pote potAnuM bhAta thaye ! praznakartA : jayAM sudhI aMtarathI, mahIMthI AtmAnI pratIti nA thAya tyAM sudhI AtmAne upakAraka zuM ? AtmAne samajaNa thai ke A mana, vacana, kAyA ane sarva padArthothI AtmA bhinna che, tema ja saMsArI kAryonuM kartA-bhoktApaNuM chUTe nahIM, tyAM sudhI dharmamAM pravRti arthenuM zuM kArya karava uyogya che ? dAdAzrI : 'jJAnI'nI jo pratIti thai to AtmAnI pratIti thayA vagara rahe ja nahIM. AtmAnI pratIti thayA pachI, tenuM lakSa beThA pachI saMsArIkAryonuM kartA-bhoktApaNuM chUTI ja jAya che. saMsArI kAryo to enI meLe thayA ja kare che. AptavANI-4 praznakartA : vyavahAramAM rahevuM ne mokSamArge javuM e baMne vAta vartamAna paristhitimAM sAthe bane e saMbhava lAgatuM nathI. 202 dAdAzrI : saMbhava nahIM, paNa anubhavamAM Ave evI vAta che. jayAre tamane anubhavamAM Avaze tyAre samajAze. Ama saMbhava nA lAge, paNa anubhavamAM Ave evI vAta che. kAraNa ke be vastu judI hoya ne judI vastu hoya tenuM judApaNuM vartAya. lokone to ema ja lAge che ke AtmA te ja 'huM chuM.' Ane AtmA kahe te khoTuM che. atyAre 'huM chuM' kahe che te 'mIkenikala' AtmA che. je daraasala AtmA che e to AnAthI judo che. e to ame jayAre 'daraasala AtmA'nuM bhAna karAvIe tyAre enuM 'tamane' bhAna thAya. tyAre 'huM' daraasala AtmAmAM 'phITa' thAya. vastutvanuM bhAna thayA pachI 'huM' mULa astitvamAM 'phITa' thai jAya. AtmAnuM astitva, vastutva ane pUrNatva che. astitvanuM bhAna to badhAne che, paNa vastutvanuM bhAna nathI, te ame vastutvanuM bhAna karAvIe eTale 'pote' 'potAnA'mAM 'phITa' thaI jAya pachI pUrNatva thayA kare. eTale 'pote' 'potAnA' svabhAvamAM ane pudgala enAM svabhAvamAM rahe, prakRti prakRtinA svabhAvamAM ne puruSa puruSanA svabhAvamAM rahe ! beu judI vAta che, eTale pachI judejuduM varte ! 'jJAnI puruSa'mAM anaMta prakAranI siddhio hoya che tethI Ama banI zake che. emanAmAM to bahu prakAranI siddhio hoya, gajabanI siddhio hoya. kAraNa ke jene koi apekSA nA hoya tene bahu prakAranI siddhio hoya. praznakartA : mokSamArgamAM vyavahAra naDe to kharone ? dAdAzrI : hakIkata svarUpamAM evuM kahevA mAgIe chIe ke jo vyavahAra naDato hoya to A sAdhuo, saMnyAsIo, AcAryoe vyavahAra choDayo che mATe have emano ukela thai javo joie evo artha thayo. paNa ema banatuM nathI. hakIkatamAM mokSa mATe vyavahArano vAMdho nathI. mokSa mATe vyavahAra naDato nathI, ajJAna ekaluM ja naDe che. 'jJAnI puruSa' evuM sacoTa jJAna Ape che ke turta ja vartanamAM Ave. je jJAna kriyAkArI hoya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 203 204 AptavANI-4 praznakartA: jaina kone kahevAya ? dAdAzrI : jIna eTale AtmajJAnI ne jInezvara eTale tIrthaMkara jeNe jIna ke jInezvaranuM sAMbhaLyuM hoya te jaina. jeNe sAMbhaLyuM, zradhyuM ane jeTalA aMze pAlana thayuM teTaluM pAlana karyuM e zrAvako ane jeNe saMpUrNa pAlana karyuM te sAdhu. te jJAna kahevAya, bIjAM badhAM nahoya jJAna. praznakartA : mokSamArga e muktino mArga che, emAM kazI apekSA nA hoi zake. to pachI AmAM zAsana devadevIone rAjI rAkhavAnI zI jarUra che ? dAdAzrI : A zAsana devadevIone rAjI eTalA mATe rAkhavAnuM ke A kALanA manuSyo pUrvavirAdhaka che. pUrva virAdhaka eTale koIne saLI karIne AvelA. tethI to atyAra sudhI rakhaDI marelA. ApaNe devadevIonuM ArAdhana eTalA mATe karavAnuM ke emanA taraphano koi 'kaleima' nA rahe, ApaNA mArgamAM vacce teo aMtarAya nA nAkhe ane ApaNane pasAra thavA de ane 'helpa' kare. ApaNane A gAma joDe pahelAMno jhaghaDo thayelo hoya ne A gAmanA loko joDe ArAdhanAnA bhAva rAkhIe to jhaghaDo maTI jAya ne UlaTuM sAruM kAma thAya. ema AkhA jagata joDe ArAdhanAthI zAsana devadevIo ja nahIM, paNa jIvamAtra joDe ArAdhanAthI sAruM thAya. zAsana devadevIo niraMtara zAsana upara, dharma upara kaMI paNa aDacaNa Ave to te 'helpa' kare ! ane A mokSamArga evo che ke ahIMthI 'DIrekaTa' mokSe nA javAya, eka be avatAra bAkI rahe evo A mArga che. A kALamAM ahIMthI 'DIrekTa' mokSa thato nathI. A kALanI vicitratA eTalI badhI che ke karmo badhAM 'kogresa' karIne lAvyo che, te Akho dahADo plenamAM phare toya kAma pUrAM thAya nahIM. sAyakala laine phare, Akho dahADo rUkhaDa khaDa kare paNa kAma pUrAM thAya nahIM. eTale eka-be avatAra jeTalAM karma bAkI rahe che. eTale A mokSa ja kahevAya ne ? paNa mokSano ahIM ja anubhava thai jAya ne chUTApaNAnuM bhAna thAya, 'huM chUTo paDI gayo chuM" evuM bhAna thAya. praznakartA : tamArI mAnyatAmAM A jainonI cotha-pAMcama mATe kaI tithi sAcI che ? cotha ke pAMcama ? dAdAzrI : je tane anukULa Ave te sAcI, jenAthI tane dharma thAya te sAcI ne adharma thAya te khoTI. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 AptavANI-4 (25) I & My huM kevI rIte chUTuM paDe ? ame lonAvalA gayA tyAre eka jarmana 'kapala' bheguM thayuM hatuM. zuM nAma hatuM emanuM ? praznakartA : susAna ane loiDa. dAdAzrI : temane meM pUchayuM ke, 'tamAre' 'I' mAM DUbavuM che ke "My mAM DUbavuM che ? A 'I' ane "My' nAM talAvaDAM che. temAMthI 'T' mAM DUbelo koi dahADo marelo nahIM ane 'My' mAM Dubelo koi dahADo jIvelo nahIM." tyAre emaNe kaheluM ke, "amAre to pharI koi dahADo nA marAya evuM thavuM che.' tyAre emane ame samajAvyuM ke, dhera ijha no varI Ina AI." DonTa varI phora "mA". "AI ijha ImporTala, "mA" ijha morTala. mATe separeTa "AI" enDa "mAya "! (There is no worry in T. Don't worry for 'My'. T is immortal, My' is mortal.' Hie Seperate T and 'My'!) aDadhA kalAkamAM to e samajI gayAM ne khuza thai gayAM. praznakartA : paNa 'huM' kevI rIte judo samajAya ? dAdAzrI : tamAruM nAma zuM ? praznakartA : caMdubhAI. dAdAzrI : tame koNa cho ? praznakartA : caMdubhAi. dAdAzrI : "AI ema caMdubhAI" ane "mAya nema ijha caMdubhAI', eTale A bemAM virodhAbhAsa nathI lAgato ? 'A caMdubhAi to huM ja chuM" ema bolo, tyAre A hAtha hau tame cho ? praznakartA : nA, hAtha to mArA che. dAdAzrI : juo, A tame jene 'I' mAnI beThA cho, emAMthI paheluM nAma bAda karo. pachI bahAranI je je vastuo khullI judI ja dekhAya che. te bAda karo. A nAma ApaNAthI juduM che e anubhavamAM Ave che ? jayAM jayAM 'My' Ave te badhI bAda karavA jevI cIja. I' ane 'My' be judA ja hoya ; e koi ekAkAra thAya nahIM. 'nAma' bAda karyA pachI This is my hand, This is my body, My eyes, My ears, BAL badhA avayavo bAda karatA jAo. sthULa badhuM bAda karyA pachI My mind, My intellect, My citta, My egoism badhuM bAda karI nAkho. MyMy badhuM bAda karI nAkho eTale bAkI je rahe che e ja cetana che. e cetana sivAya kaMi ja rahevuM nA joie. 'My' e paNa badhuM ja pudagala che, paraMbhAyuM che. 'T' & 'My' complete judAM ja che. 'My is temporary adjustment and T is permenant adjustment. praznakartA : 'My' ne kADhavA zuM karavuM joie ? dAdAzrI : tamane huM karavAno rasto batADuM, paNa tamArAthI thaze nahIM. A complex che ne kALa vicitra che. eTale tamAre mArI helpa levI paDaze. 'T' ane 'My' mAM tame badhuM ja bAda nahIM karI zako. dRSTigamya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 207 208 AptavANI-4 sAyanTisTone jaladI samajAi jAya. A sAyansa che. akrama vijJAnanI A AdhyAtmika Research nI taddana navI ja rIta che. 'T' and 'My' taddana judA ja che. 'I' e svAyatta bhAva che ane 'My' e mAlikI bhAva bAda karI zakazo. pachI buddhigamya bAda karI zakazo. paNa buddhigamyathI AgaLa je che, te bAda nahIM karI zako. tyAM jJAnI nuM ja kAma. chello sUkSmatama ahaMkAra tamArAthI nA nIkaLe. tyAM amArI jarUra paDe. huM e badhuM ja tamane chuTuM pADI ApuM. pachI tamane huM zuddhAtmA chuM evo Experience thayA kare. anubhava thavo joie. ane joDe joDe divyacakSu paNa ApuM chuM eTale Atmavat sarva bhUteSu dekhAya. jJAtI' ja maulika phoDa Ape ! phorenanA loko punarjanma khoLakhoLa kare che. temane huM kahuM chuM ke enA karatAM 'T' ane 'My' Seperate che ema khoLI kADhane ! My birth ne My death kahe che ne ? ane TrenamAMya My berth kahe che ne ? (!). vyavahAramAM 'My' bolAya, paNa te DrAmeTika hovuM joie. 'T' ne bAda karIne bolAya. 'My' bhogavavA mATe che, paNa Reinvite karavA mATe nathI. Complete Happiness belongs to '1' without My'. _'T' ane 'My' nI vacce Demarcation line to nAkhavI paDe ne ? eka spiritual adjustment ane bIjuM Mechanical Adjustment ema beu juduM juduM karavuM paDe. nahIM to hindustAna karyuM ne pAkistAna karyuM enI zI rIte khabara paDe ? A Line of demarcation nathI nAkhI tethI to rojanA jhaghaDA thayA kare che. 'My' is Complete Mechanical. T is not mechanical. T is Absolute. _'My'ne kudarata badhI ja helpa Ape che. mATe 'My' mAM 'tame hAtha ghAlazo nahIM. khAlI joyA ja karo. mazInane tela, pANI, vAyu maLyA ja karaze. ane pAchAM 'TesTaphUla' maLaze, 'phrI opha kosTa' maLaze. saMsAramAM ApaNA 'T' nuM 'veiTa' 'My' khAi jAya che, '' nuM pAMca pAunDa ne 'My' nuM lAkha pAunDa thayuM che. 'My' nuM 'veiTa' jo ghaTe to 'T' nuM 'veiTa' vadhe. _'T' e bhagavAna ane 'My' e mAyA. 'My' e mAyA. 'My' is Relative to ''. '' is Real, AtmAnAM guNonuM A T mAM AropaNa karo toya 'tamArI' zaktio bahu vadhI jAya. mULa AtmA ekadama 'jJAnI' sivAya nA jaDe, paNa A 'T' and 'My' are Complete seperate. evuM badhAMne, phorenanA lokone paNa jo samajAya to temanI upAdhio ghaNI ochI thai jAya. A vAta phorenanA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 AptavANI-4 (26) yAgIrI - rAgadveSAdhIna tIvra smRti, tyAM tIvra rAgadveSa ! amane kAle kayo vAra che teya yAda nathI hotuM, chatAM jagata cAle che. koine pUchIe tyAra horA to traNa jaNA bolI uThe ke ravivAra che. yAda rAkhanArA ghaNA badhA loka che. vItarAga thayo kone kahevAya ? AtmA sivAya bIjuM kazuM yAda ja nA Ave, AtmA ane AtmAnAM sAdhano sivAya bIjuM kazuM yAda ja nA dAdAzrI : ene jemAM 'inTaresTa' vadhAre hoya temAM vadhAre mArka Ave. itihAsamAM rAga hoya to temAM vadhAre mArka Ave. keTalAka chokarAone vaLI bhaNavAmAM kazuM yAda nathI rahetuM. te ApaNe jANIe ke ene bhaNavAmAM 'inTaresTa' nathI, ane bIjAmAM badhuM bahu yAda rahetuM hoya ke jemAM 'inTaresTa' hoya ene. jene jemAM rAga vadhAre teno te ekasparTa' thAya. mane adhyAtmano rAga hato, tethI huM adhyAtmamAM 'ekasparTa' thai gayo ! keTalAkane zAstro para khUba ja rAga hoya tethI tenI smRti temane jabarajasta hoya. AmAM AtmA para rAga thAya eTale bIje badhe, saMsAramAM vismRti kahevAya. smRti-vismRti, ravI muzkela ! praznakartA : paMdara varSa sudhI kazuM yAda mane nA AvyuM ne Aje AvyuM, te zuM kahevAya ? e kayo rAga-dveSa kahevAya ? dAdAzrI : e rAga-dveSa para AdhAra rAkhe che. keTalIka bAbatonuM evuM hoya ke je satata yAda AvyA ja kare ne keTalIkanuM evuM hoya ke eno kALa pAke tyAre phaLa ApyA kare. praznakartA: kaMi paNa yAda rAkhavuM saheluM che paNa vistRta karavuM bahu muzkela che, enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : yAda rAkhavuMya saheluM nathI ne viskRta karavuM saheluM nathI, beu agharuM che. jene yAda na rahetuM hoya tene yAda karavuM bahu agharuM paDe che. tyAre tene te vistRta karavuM bahu saheluM ja hoya ne ? ane jene yAdagIrI bahu AvatI hoya tenI vismRti lAvavIya bahu vasamI paDI jAya. praznakartA : jagata vistRta karavuM kema ? bhUlavuM kema ? e eka savAla che. dAdAzrI : jagata eka kalAka paNa vismRta thAya tema nathI. hajAro jeTalI smRti gai eTalA vItarAga thayA. vItarAgane koi paNa jAtanI smRti nA hoya. jagatanI vismRti ene ja mokSa kahyo. smaraNazakti mATe jagata AkhuM mAthAkaTa kare che. paNa smaraNazakti nAmanI koi zakti nathI. smaraNazakti e rAgadveSane kAraNe che. mane rAgadveSa nathI tethI mane smaraNazakti nA hoya. atyAre ApaNane ApaNI yAdagIrI uparathI khabara paDe ke A jagyAe rAga che ne A jagyAe dveSa che. tethI to lokoe jagata vistRta karavA mATe zodhakhoLa karelI. praznakartA : pahele naMbare pAsa thAya tene rAgadveSa bahu kahevAya ? Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 211 212 AptavANI-4 rUpiyA eka kalAka jagata vistRta karavA kharce toya te vistRta thAya tevuM nathI. jAtajAtanuM yAda Ave. jamatI vakhate sagAM-vahAlAM mAMdA hoya te ja yAda Ave ! alyA, tuM zuM karavA yAda Avyo ? eTale smRti ja kaiDe praznakartA : paNa pAchuM evI zaMkA thAya che ke jagata vistRta rahe to selsaTekSa, inkamaTekSanA kesonA nikAla kevI rIte karavAno ? emAM musIbata paDe ? dAdAzrI : evuM nathI. jagata vistRta rahe ne saMsAranAM kAmo thAya evuM che. UlaTI bahu sarasa, sahaja rIte thAya tema che. jJAtIne smRti ?! Ama, cauda varasa bhaNI jouM to te dekhAya, vIsa varasa bhaNI jouM to te dekhAya. amArI pAse pUchavA AvanAranI phAila tapAsIne javAba amAre ApavA paDe. AgaLa zuM vAta karI hatI, atyAre zuM che, e badhA 'kanekazana'mAM javAba hoya. darekanI phAila judI judI. tethI javAba judo judo hoya. javAba enI phAilane AdhIna hoya. have koi kaheze ke, 'dAdA, tame eka ja jAtano javAba badhAne kema nathI ApatA ?" alyA, evuM nA hoya. darekanI phAila judI judI, darekanA roga judA judA, tethI zIzIo judI ne davAya judI judI amArI pAse hoya. darekanA kSayopazAma judA judA hoya. amAre saiddhAMtika vAtamAM kayAMya pheraphAra nA hoya. ene to traNe kALamAM koi ceko mArI nA zake tema hoya. A vyavahArika praznono ukela dareka nimittane AdhIna hoya. tame mane je yAda karAvaDAvone te badhuM mane dekhAya. dhaMdhAnuMya amane amArA kanubhAi kaMika pUche tyAre badhuM ja dekhAya. pUla dekhAya, tenAM thAMbhalA badhAya dekhAya, kayAM zuM che ne kayAM zuM nathI te badhuMya dekhAya. yAda karAvo eTale upayoga mUkIe,ne eTale badhuM ja kramavAra dekhAya. praznakartA : eTale upayogathI dekhAya ne ? dAdAzrI : yAda karAve eTale upayoga tyAM ja jAya. kAraNa ke e upayoga tyAM nA jAya to vyavahAra badho tUTI jAya. A smRti ja pIDA UbhI kare che. A jJAna thatAM pahelAM mane bahu ja smRti hatI, jabarajasta smRti hatI, te mane khUba pIDA kare, rAtre UMghavA paNa nA de. temAM hisAba kADhayo ke kai jagyAe duHkha che ? paNa Ama juo to badhI rIte ame sukhI hatA, paNa A smRtinuM pAra vagaranuM du:kha hatuM. amane yAda bahu rahe, eTa e TAIma badhuM ja yAda rahe. paNa yAdagIrI e paugalika vastu che, cetana nathI. pachI jJAna thayA pachI 'dekhAtuM' thayuM, yAdagIrInuM darzana nahIM, paNa yathArtha darzana thayuM. praznakartA: Apa kaho cho ke amane smRti nA hoya, paNa AjathI dasa varSa pahelAM Ape koi prasaMga ke dAkhalo kahayo hoya te Aje pharI ApanA mukhe sAMbhaLIe chIe tyAre ekajhekTa evI ja rIte, e ja liMkamAM zabdezabda kramabaddha TepanI jema nIkaLe che. e zuM haze ? e kaI zakti ? dAdAzrI : rAgadveSane AdhIna "memarI' che. tethI temAM "ekajhekTa' nA hoya. amAre je nIkaLe che te darzananAM AdhAre nIkaLe che, eTale ekajhekTa' hoya. amane badhuM dekhAya. nAnapaNamAM cAra varSano hato tyArathI atyAra sudhInuM badhuM huM joI zakuM kharo amAre yAda karavuM nA paDe. prazasta rAga, mokSanuM kAraNa ! TAima Ave te ghaDIe badhuM ja yAda AvI jAya. haju amane satsaMga upara rAga kharo. tethI TAima thAya eTale javAnuM yAda Ave. mahAtmAo upara paNa rAga rahe. A badhA rAgane prazasta rAga kahevAya. e baMdhana karAve nahIM, paNa mahAvideha kSetrane mATe baMdhana karAve. mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmI pAse javAnuM che badhAne. eTale Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 213 atyArathI emane oLakhI levA hoya to oLakhI lejo. tethI to ame emanuM gavaDAya gavaDAya karIe chIe. praznakartA : amane A 'dAdA' che, e yAda Ave che ? dAdAzrI : e prazasta rAga che. prazastarAga vItarAga banAvanAro che. AmAM ja rAga karavA jevo che ! badhethI rAga uThAvI uThAvIne AmAM ja rAga karavAno che. Atmahetu mATe rAga ane dehAdhyAsa mATe rAga e bemAM bahu phera che. Atmahetu mATenI mamatA e AtmAnI mamatA che. chevaTe e mukta karAve. keTalAka jaDa jevA hoya, teneya yAdazakti nA hoya. samakita vagaranI vismRti e jaDatA kahevAya. khorAka vadhAre hoya, sUi rahe, pramAdI rahe, enAthI magaja Dala rahayA kare. e adhogatimAM lai jAya. (27) nikhAlasa ! yAda ? - keTalo moTo parigraha ! nikhAlasatA nirbhaya batAve ! parigraha kone kahevAya ? je yAda AvyA kare tene. vIMTI AMgaLIe che ke nahIM, paDI gaI che ke nahIM, teya yAda nA Ave enuM nAma aparigrahI. aparigrahI tyAga karavAthI nA thAya. tyAga karavA jAya te vadhAre yAda AvyA kare. tuM pustako vAMcIza nahIM ane kazuM jANIza nahIM toya mane vAMdho nathI, paNa tuM nikhAlasa thA, sAco nikhAlasa thA. pachI nikhAlasane zobhe e jJAna badhuM ema ne ema udbhavaze. praznakartA : vyavahAramAM nikhAlasa hoie e to bahu takalIpha thAya. dAdAzrI : nikhAlasa koi hoi zake ja nahIM ne ? AtmajJAna thAya pachI ja nikhAlasa thAya. praznakartA : nikhAlasa hoie to vyavahAramAM bAghAmAM khapI jaIe. dAdAzrI : bAghA e nikhAlasa hoya ja nahIM. loko bAghAne nikhAlasa kahe che. nikhAlasa to judo ja hoya. dareka viSayamAM e nikhAlasa hoya, eka bemAM nahIM. praznakartA : nikhAlasa vize jarA spaSTa samajAvo. dAdAzrI : nikhAlasa eTale ekadama 'pyaoNra' mANasa hoya. e Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 215 216 AptavANI-4 helpa nA karI zake. jayAre asAmAnya mANasa helpane mATe ja hoya. tethI ja tene jagata eksepTa kare. mANasa mANasa nA hoya, supara hyumana hoya tyAre ja nikhAlasa thAya. nikhAlasa to ekadama 'pyaoNra', 'TrAnsperanTa" jevo hoya. ene eka vicAra paNa 'icyaoNra' nA Ave. evuM to hoya ja nahIM ne kayAMya ? svarUpa jJAna maLyA pachI dhIme dhIme evA thavAya. praznakartA : vyavahAramAM nikhAlasa mANasano loko geralAbha uThAve praznakartA : asAmAnya mANasanI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : asAmAnya eTale pote jagatanA badhA lokone, dareka jIvamAtrane helpaphUla thaI paDe. pote svataMtra thAya, prakRtithI para thAya tyAre asAmAnya thAya. sAmAnya mANasa lAcArI hau anubhave, traNa dahADA bhUkhyo rAkhe to lAcArI anubhave. mATe asAmAnya thavuM. pachI to potAnAM sukhano pAra nA rahe.. atyAre koi moTo mANasa tamane dekhAya eTale tamane laghutAgraMthi utpanna thAya, tame aMjAi jAva. alyA, e ja sAmAnya mANasa che to tenAthI zuM aMjAvAnuM ? nikhAlasa thai gayA eTale jagatano kaMi Dara rAkhavAnI jarUra ja nA hoya. enuM to 'oTomeTikalI" rakSaNa thayA kare, enuM koi bhakSaNa karI zakato ja nathI. svarUpa jJAna maLyA pachI enI pUrNa dazA utpanna thaze tyAre koi bhakSaNa nahIM karI zake, koi nAma paNa nA de. dAdAzrI : nA. je geralAbha levA Avyo hoya te soeka phUTa cheTethI ja aMdara nA AvI zake. enI zakti ja tUTI jAya, phrekacara thaI jAya. praznakartA : nikhAlasa eTale sva-svarUpamAM rahe che ? dAdAzrI : sva-svarUpamAM to ame jJAna ApIe eTale tameya raho. paNa e nikhAlasatA nA kahevAya. nikhAlasane saMsArano eka paNa vicAra nA Ave, hadaya ekadama pyora hoya. tamane hajI vicAro Ave, temAM tanmayAkAra thai jAva. gharanA vicAro Ave, vepAranA Ave, viSayonA Ave, bIjI badhI jAtanA vicAro Ave tyAM sudhI TrAphpharanTa thAya nahIM. praznakartA : nikhAlasa mANasane zeno vicAra Ave ? dAdAzrI : emane vicAra ja nA hoya. emanuM mana pharyA karatuM hoya. samaye samaye eTale samayavartI thayeluM hoya. nikhAlasa puruSanI pAra vagaranI siddhio hoya che. paNa e vApare nahIM. chevaTe tamAreya AvA nikhAlasa thavuM paDazene ? eka "ese" (nibaMdha) lakhI lAvajo ke zenA mATe jIvana jIvavAnuM che ! enI pojhiTiva, nigeTiva badhI ja sAiDa lakhI lAvavAnI. ApaNe pragati to karavI paDazene ? Ama sAmAnya mANasanI jema kayAM sudhI besI rahevuM ? mane teramAM varSe asAmAnya thavAno vicAra Avelo. sAmAnya eTale zAkabhAjI evuM mane lAgeluM. sAmAnya mANasane je takalIpha paDe che ke koi takalIpha, asAmAnya mANasane nA paDe. sAmAnya mANasa koine Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 AptavANI-4 (28) mukta hAsya ! saraLatA, teTaluM mukta hAsya ! praznakartA : ApanuM hAsya joyuM che ne ? dAdAzrI : e tamane mukta lAge che ? praznakartA : hA, bilakula vItarAga hAsya lAge che. dAdAzrI : e ja muktahAsa kahevAya. praznakartA : amane muktahAsa thAya evA saMjoga che to e zAthI aTakayuM che ? dAdAzrI : tamArI mahIM badhAM bhUto bharAi rahyAM che tenAthI te aTakayuM che. muktapuruSa sivAya koi e kaDhAve nahIM. muktapuruSa muktahAsyathI tamane muktahAsyamAM lAve. mahIM jAtajAtanI kheMco rahelI che, tethI 2DavAne TAime raDato nathI ne hasavAne TAima hasato nathI. hAsya zAthI Ave che ? A gharaDA kAkA vadhAre zAthI hase che ? nirdoSatA che eTale, saraLa che tethI. saraLa eTale jema vALo tema vaLI jAya, sonAnI peTha. temane eka kalAkamAM jevo ghATa karavo hoya evo thAya. praznakartA : eTale nirdoSatA vadhe ema hAsya vadhe ? dAdAzrI : hA, e nirdoSatAno ja guNa che. AjanA eTIkeTavALA loko je Tebala para hasIne jame che e badhuM polIDa kahevAya. e pAchuM navI ja jAtanuM, tRtIyama kahevAya. AvuM banAvaTI hase tenAM karatAM mUMjIpaNuM sAruM banAvaTI bole tenAM karatAM ochuM bole te sAruM. A kAkA jayArathI AvyA tyArathI ja emane mahIM navI ja jAtano anero AnaMda thAya che. te huM ekalo ja jANuM ne e jANe che. kAraNa ke saraLa che, tethI amArAM darzanathI ja emane AnaMda thai gayo ! dAdAzrI : ApanI uMmara keTalI thai ? praznakartA : sittera. dAdAzrI : juone, A uMmare mArI sAmuM joine hase che te jANe bALaka hasatuM hoya ! enuM nAma saraLatA kahevAya. zuM hAsya badhAnI pAsethI khUMcavI lIdhuM che ? hasAtuM kema nathI ? tyAre kahe, asaraLatA che. eTale ApaNe ene zuM kahIe chIe, ke bhAi, ahIM satsaMgamAM roja besI raheje. ema karatAM karatAM asaraLatA jatI raheze, ema karatAM karatAM hAsya khUlI jaze. A AratImAM hAsya khUle eTalA mATe huM rasto karAvaDAvuM chuM. hAsya to DreTIethI phUTavuM joie. A to ahIM gaLAmAMthI ja hase che, tenuM zuM kAraNa ? mahIM maLa bharAi rahelAM che tethI. te AratImAM badhA maLa nIkaLI jAya. praznakartA : muktahAsya kone kahevuM ? dAdAzrI : tame muktahAsya joyeluM ? muktahAsya, muktapuruSatuM ! 'jJAnI puruSa' niraMtara mukta avasthAmAM hoya, tethI sAmAnuM paNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 219 mahIM khUlI jAya ! amAruM mukta mana rahe, koi avasthAmAM eka kSaNa paNa e baMdhAya nahIM. 'jJAnI puruSa'nAM darzanathI ja badhA ullAsamAM AvI jAya, ne enAthI to keTalAMya karmo UDI jAya. eka saMpUrNa vItarAga bhagavAna sivAya kazmarahita hAsya nA hoya. te A kALamAM UbhuM thayuM che, akrama vijJAnanA 'jJAnI puruSa' pAse pragaTa thayuM che-kAma kADhI nAkhe evuM che, sarvasva karmo bhasmIbhUta kare evuM che! 'jJAnI puruSa'ne jayAre juo, rAte be vAge juo toya eka ja prakAranuM muktahAsya hoya ! jayAre bIjAnAM hAsya kaSAyothI caMbhita thaI gayelAM hoya. praznakartA : vairAga Ave temAM mukatahAya aTakI jAya che ? dAdAzrI : vairAgamAM to udAsInatA Ave. udAsInatA adhUruM kahevAya; mukatahAsya pUrNa kahevAya. praznakartA : ApanI joDe vAta karatAM karatAM amane koi vakhata muktapaNe hasavuM Ave che, te muktahAsya kahevAya ? dAdAzrI : hA, te vakhate mukta thAya che. ema karIne prekTisa paDe che, nahIM to A 'dAdA bhagavAnanAM asIma jaya jayakAra ho' evuM amAre zuM kAma karavAnI jarUra ? e vakhate mahIMno kacaro nIkaLe che ne mukta thAva cho. (29) ciMtA : samatA bhUtakALa, 'atyAre' koNa saMbhAre ? praznakartA : AvatI kAlanI ciMtA na kare to cAle zI rIte ? dAdAzrI : AvatI kAla hotI ja nathI. AvatI kAla to koie joyelI ja nahIM jagatamAM. jayAre juo tyAre 'Tu De' ja hoya. AvatI kAla to muzkelInA sAdhana tarIke che. gai kAlano artha je kALa gayo te. bhUtakALa enuM nAma gai kAla. eTale AvatI kAlanI ciMtA karavAnI jarUra ja nathI. praznakartA : to agAuthI TikiTa zI rIte kaDhAvo cho ? dAdAzrI : e to 'eviDansa' che. e sAcuM nAma paDe koi divasa. A tame progrAma nathI karatA ke 25mI tArIkhe muMbai javuM che, 28mI tArIkhe vaDodarA javuM che ? e badhuM tamane 'vijhana' che ja, e 'vijhana'thI tame yathArtha rIte jotA nathI. tame Ama bagavAyA bagavAyA 'vijhana'thI juo cho. yathArtha 'vijhana'mAM tame sthiratAmAM rahIne joi zako. niyama evo che ke amuka bAunDrI sudhI tame juo to tamane yathArtha 'vijhana' maLaze ne e 'bAunDrInI AgaLa Aje jozo to atyAre Thokara khAzo. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 221 222 AptavANI-4 jenI jarUra nathI ene jozo nahIM. ApaNe ghaDiyALa AgaLa jo jo karIe to UlaTuM ahIM AgaLa Thokara vAge. eTale A 'vijhana'mAM amuka hada sudhInuM ja joi joine cAlavuM. jayAM AvatI kAla nAmanI vastu ja nathI eno artha zo ? je kALa cAlI rahyo che te Aja che ane gayA kALane gaikAla kahe che, e bhUtakALa che. bhUtakALane to koi mUrkhAya nA saMbhAre, ne AvatI kAla 'vyavasthita'nA hAthamAM che. mATe vartamAnamAM raho, eka vartamAnakALamAM ja raho. nakkI karyuM che ? dasa lAkha rUpiyA ? praznakartA : jeTaluM vadhAre maLe eTaluM sAruM. dAdAzrI : atyAra sudhI tamAruM pUruM ja nathI thayuM? A kALA vALa badalAI ne dhoLA thayA toya puruM nathI thatuM ? mATe e dago che. have chAnAmAnA enI paDa choDI do ne nirAMte cA-nAstA karo, jamo ne pachI kAmadhaMdho karo ! ciMtA, saphaLatAne avarodhaka ! pasatA adhikAra, ciMtA janmAve ! je ghera ciMtA thAya tyAM badhI ja muzkelIo AvyA kare. ciMtA e ahaMkAra che. A badhuM calAvavAnI tamArA hAthamAM sattA che kaMi ? jenI sattA che tenI sattA jo ApaNe lai laie to e pachI hAtha nA ghAle. tame e sattA para choDI do. praznakartA : ciMtA nA thAya enA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : pAchuM pharavuM. agara to 'igoijhama" khalAsa karavo joie. e to 'jJAnI puruSa' hoya ne jJAna Ape to ciMtA rahe ja nahIM. A ciMtA karyAnuM phaLa zuM che ? praznakartA: e khabara nathI. dAdAzrI : ciMtAnuM phaLa jAnavara gati che. ciMtA e 'ebova normala" "igoijhama' che. praznakartA : mane ciMtA to bahu rahe che. dAdAzrI : tamArI thoDI ciMtA che, tethI tamane to ahIM AvavAno vakhata maLyo. A zeThiyAone to saMDAsa javAno paNa vakhata nathI maLato, eTalI badhI ciMtAo thai gai che. be milo thai, have trIjI karavI che ! lobha, lobha ne lobha. tame kayAM sudhI meLavavAnuM A ciMtA karavAthI dareka kAma moDuM thAya. ahIM bahAra nIkaLIne savAra kayAre thaze, kayAre thaze ema ciMtA karatA AkhI rAta besI raho to savAre vahelI thAya ? UlaTuM moDuM thAya. enA karatAM oDhIne sUi jA ne. ciMtAthI kAma AgaLa dhakelAya. zAka maLaze ke nahIM maLe enI ciMtA kare to teya nA maLe. jeno upAya nathI tenI ciMtA zI? maraNano upAya nathI tethI tenI koi ciMtA kare che ? ciMtA thAya tyAre tame zuM karo cho ? praznakartA H izvara smaraNa. dAdAzrI : tamAro koI mitra tamArI oLakhANa vagarano che ? praznakartA : nA, paNa oLakhANa vagara to zI rIte bhAibaMdhI thAya ? dAdAzrI : tema oLakhANa vagara bhagavAnanuM smaraNa zI rIte thAya? ciMtA thavA mAMDe to samajo ke kArya bagaDavAnuM che, ne ciMtA nA thAya to samajajo ke kArya bagaDavAnuM nathI. ciMtA e kAryane avarodhaka che. ciMtAthI dhaMdho bese. praznakartA H A ciMtA zAthI thAya che ? Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 223 dAdAzrI : Aropita bhAva che ke, 'huM caMdubhAi chuM' tethI. 'rIyala' svarUpane jANatA nathI eTale. ciMtA kyAre thAya ? manamAM vicAra Ave ne temAM tanmayAkAra thAya tyAre. vicAro jaDa che ne pote cetana che. jaDacetananuM mikScara thai jAya eTale ciMtA thAya. ciMtA e manano pariSaha che. pariSaha eTale vedanA UbhI thAya. ciMtA nA thAya e mATe nakkI kara ke mananA vicAro e sUkSma saMyogo che, te 'zeya che' ne 'huM jJAtA chuM'. vicAra to Ave paNa tenuM pratikramaNa karavuM paDe. agara to ene nirmAlya karI nAkhavA paDe. vicAra Ave che, e nirjIva bhAga che. vicAra karyA ke aMtarAya paDayA. je zakti ApaNI nathI tyAM hAtha zuM ghAlavo ? A 'akrama jJAna' ame ApIe pachI ciMtA thAya to amArI upara korTamAM vakIla lagADIne dAvo karajo, evI gerenTI ApIe chIe. saMsAranI ciMtA gai eTale pahelo mokSa thayo. pachI pahelAMno je hisAba che te cUkavAi jAya te bIjo mokSa. bIjo mokSa eTale pUrNAhuti. bhrAMtimAM zAMti rahe ?! A jagatamAM zAMti kevI rIte rahe ? karoDa rUpiyA hoya toya nA rahe. jayAM bhrAMti che tyAM zAMti kevI ? praznakartA : A zAMti kAyama kema nathI rahetI, ATalo ATalo dharma karavA chatAMya ? dAdAzrI : kAraNa ke tame niraMtara acetanamAM varto cho. cetanamAM varto to ja niraMtara sukha rahe. praznakartA : zAMti meLavavA zA prayatno karavA joie ? dAdAzrI : jemAM prayatna karavo paDe temAM zAMti hoya ja nahIM, e to ghaDabhAMja che. jagatamAM aneka prakAranI zAMti hoya, paNa e badhI mUrchita zAMti AptavANI-4 ane AtmazAMti e to koi paNa prakAranI mUrchA vagaranI zAMti hoya. AtmazAMtimAM tRpti thAya ane pelAmAM tRpti nA thAya. 224 azAMti gai ne zAMti AvI tyArathI jANavuM ke karma baMdhAtAM aTakI gayAM, tyAra pachI ja ukela Ave. 'jJAtI'tA sAtidhye, kevI tirAkuLatA ! eka vakhata ame 'vihAra leka' pharavA gayA hatA. tyAM zayadA sAheba, emanA eka musalamAna mitrane ke je korporeTara hatA temane darzana karAvavA lai AvyA. temanAM bIbI, chokarAM badhAM AvyAM, e mANasa bahu vicArazIla ne oliyA jevA hatA. te nIce mATImAM besatA hatA. te ko'ke kahyuM, 'nIce kIDIo kaiDaze. mATe 'dAdA'nI bAjumAM beso.' tyAre temaNe kahyuM, 'dAdA'nI hAjarImAM kIDIo kema karIne kaiDe ?" pachI temane ame amArI pAse besADayA. dasa miniTa pachI bolyA, 'huM ATalI badhI jagyAe dharmomAM badhe pharyo, paNa mane A dasa miniTamAM je zAMti thai gai tevI kayAMya thai nathI. to AnuM kAraNa zuM ? tyAre me temane kahyuM, 'A bIjuM koi kAraNa nathI. tame atyAre allAnI khUba najIka beThA cho. allAnI najIka jaie to sukha, zAMti nA hoya ? allA 'mArI' ekadama najIka aDIne ja beThA che ne tame mArI joDe beThA cho. eTale bilakula najIkamAM AvyAne ? pachI zAMti kevI varte !' 'jJAnI puruSa' pAse to 'keza DipArTamenTa' che. 'dhIsa ijha keza benka opha DivAina solyuzana.' jenI puNye jAge te mane bhego thAya ne tenuM kAma nIkaLI jAya. praznakartA : AnaMda, zAMti kone kahevAya ? dAdAzrI : zAMti 'rIleTiva'mAM hoya ane paramAnaMda pUrNatvamAM hoya. paramAnaMda eTale parama tRpti. A dehanA hisAba paNa cUkavAi jAya eTale tRpti, paramAnaMda rahe. dehano bojo che tyAM sudhI tRpti nA rahe. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 225 samatA, tyAM rAgadveSa nahIM ! samatA bahu moTI vastu che. loko ghera vahu bolI hoya ne sAMbhaLI le tene samatA kahe che. paNa e samatA nA kahevAya. mahIM ajaMpo thayA kare che ene samatA kema kahevAya ? samatA konuM nAma ke phUla caDhAve to tenI para rAga nathI ke gALo de tenI para dveSa nathI enuM nAma samatA. zubha hoya ke azubha hoya bannene samAna gaNe. zubhAzubhamAM rAgadveSa nahIM tenuM nAma samatA. AvuM to vItarAgo ja samAna gaNI zake. samabhAva : samatA - phera zo ? praznakartA : samatA ane samabhAvamAM phera zo ? dAdAzrI : ghaNo phera. samabhAva eTale zuM ? A trAjavuM A bAju namyuM eTale bIjI bAju thoDuM kazuMka nAkhIne sarakhuM kare te A deDakAMnI pAMcazerI keTalo vakhata Take ? chatAMya samabhAvane uttama bhAva gaNyo che. belensa rAkhavA prayatna kare che ne ? ane samatA eTale to phUla caDhAve tenI para rAga nahIM ne paththara mAre to tenA para dveSa nahIM, uparathI ene AzIrvAda Ape ! 'samabhAve tikAla' - nakkI thaye ukela ! A 'akrama'nuM 'samabhAve phAilono nikAla' - e to eka ajAyaba vastu che ! A amArI AjJA pALavAnuM tame nakkI karo ke 'phAilono samabhAve nikAla' karavo ja che, to e tamane hAjara thai jaze. ApaNo nizcaya joie ke nikAla karavo che, A zabdo ja jJAna rUpe che. pachI bahAranu badhuM 'vyavasthita'ne AdhIna che. tamArI bhAvanA dRDha joie ke A AjJA pALavI ja che. 'samabhAve nikAla' karavo eTale saMjogone anusarIne kAma levuM. 226 AptavANI-4 samatAmAM evuM nathI hotuM. nA phAvato mANasa Ave eTale mahIM mana, buddhi, citta, ahaMkAra badhuM ja kUdAkUda kare. te ghaDIe ApaNe kahIe ke samabhAve nikAla karavAno che. eTale badhuM cUpa thai jAya. samabhAve nikAla karavAnuM nakkI karyuM tyAMthI ja sAmA mANasa para enI asara paDe ne sAmo paNa ThaMDo thai jAya. koi vakhata bahu cIkaNo hisAba hoya to ThaMDo nA paNa thAya ! te ApaNe jovAnuM nahIM, ApaNe to dRDha nizcaya karavAno ke samabhAve nikAla karavo ja che. moDo vaheloya e narama paDayA vagara rahe ja nahIM. badhuM 'vyavasthita' pramANe thAya ja. samatA bhAva : jJAtAdraSTAbhAva ! praznakartA : samatA ane jJAtAdraSTAbhAva e bemAM phera zuM ? dAdAzrI : samatAnA 'sTeja'mAM to jhokuM AvI jAya eTale Ama TapalI mArIne jAgRta karavuM paDe. jayAre jJAtAdraSTA to kAyama jAgRta ja kahevAya. praznakartA : samatA e mananI sthiti che ? dAdAzrI : mananI sthiti kharI, paNa mananI AvI sthiti kyAre rahe? mahIM jAgRti hoya, jJAna hoya, to ja te rahe. nahIM to mana haMmezAM A bAju ke pelI bAju nameluM ja hoya. samatA kayAre rahe ? AtmA prApta thAya tyAre. jayAM sudhI 'huM caMdulAla chuM' tyAM sudhI viSamatA thayA vagara rahe ja nahIM, ane 'huM zudhdhAtmA chuM' enuM bhAna thayuM eTale kAma thai gayuM. tRSNA, tRpti te saMtoSa ! saMsAranuM khAie, pIe, bhogavIe tenAthI saMtoSa thAya. paNa tRpti nA thAya. saMtoSamAMthI navAM bIja nakhAya. paNa tRpti thai to tRSNA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 UbhI nA rahe, tRSNA tUTI jAya. tRpti ane saMtoSamAM ghaNo phera che. saMtoSa to badhAMne thAya, paNa tRpti to ko'kane ja hoya. saMtoSamAM pharI vicAra Ave. dUdhapAka pIdhA pachI teno saMtoSa thAya paNa tenI icchA pharI rahe. Ane saMtoSa kahevAya. jayAre tRptimAM to pharI icchA ja nA thAya, eno vicAreya nA Ave. tRptivALAne to viSayano ekuya vicAra ja nA Ave. A to game tevA samajadAra hoya paNa tRpti na hovAthI viSayomAM phasAi paDayA che ! vItarAga bhagavAnanuM vijJAna e tRpti ja lAvanAra che. 227 loko kahe che, 'huM khAuM chuM.' alyA, bhUkha lAgI che tene holave che ne ? A pANInI tarasa sArI, paNa lakSmInI tarasa bhayaMkara kahevAya ! enI tRSNA game tevA pANIthI nA chIpe. A icchA pUrI thAya ja nahIM. saMtoSa thAya paNa tRpti nA thAya. saMtoSa e 'sAyakolojIkala' pariNAma che, e Take nahIM. sAdhanomAM tRpti mAnavI e manovijJAna che, ne sAdhyamAM tRpti mAnavI e AtmavijJAna che. ////////// (30) saMyama pariNAma yathArtha saMyama kone kahevAya ? bAhya saMyamane bhagavAne saMyama kahyo nathI. e to udayAdhIna che. udayAdhIna saMyamane meM saMyama karyo.' kahe e bhrAMti che. praznakartA : sAcA arthamAM saMyama pariNAma kone kahevAya ? dAdAzrI : parapariNati ja utpanna nA thAya e saMpUrNa saMyama kahevAya. ane vRttio potAnA gAma bhaNI pAchI pharavA mAMDI. aMzarUpe zarUAta thai tene saMyama kahevAya. saMyama pariNAma samakita pachI thAya. viSayonA saMyamane saMyama nA kahevAya. krodha, mAna, mAyA, lobhanA saMyamane saMyama pariNAma kahevAya. bAkI A tyAga che e to vastuono tyAga che, lakSmIno tyAga che, viSayono tyAga che, emAM to nA kahevAya nahIM. paNa ene tyAga kahevAya, bhagavAnanI bhASAno saMyama nA kahevAya. dehanA saMyamane saMyama nA kahevAya, e udayAdhIna che. pUrva prArabdhAdhIna che. jayAre saMyamita mana e puruSArtha AdhIna che. bhayaMkara viSama paristhitamAM saMyama rahevo joie. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 229 230 AptavANI-4 eka bahena AvyAM hatAM. te mane kahe, 'dAdA, rAtre mane mArA dhaNIe eka dhola mArI. tyAre meM tene pUchayuM, 'te pachI zuM kahyuM ?" tyAre e bolI, 'meM bIjo gAla dharyo.' meM pUchayuM, 'te vakhate tArA mahIM pariNAma kevAM hatAM ?" tyAre e bolI, 'bilakula zAMta. koi kharAba vicAra nahoto Avyo. ApanuM jJAna hAjara thai gayuM." AnuM nAma saMyama kahevAya. jagata raDIne mAra khAya ane jJAnI hasIne mAra khAya. bhogavavuM to paDe ja ne ? saMyamathI ja Atmazakti pragaTe che. nahIM tene pUro saMyama kahyo. praznakartA : mane koi Thapako Ape, vaDhe ke gALa de tyAre huM e bAjunI bArI ja baMdha karI dauM chuM, ApaNe sAMbhaLIe ja nahIM. bhalene e bolyA kare. dAdAzrI : A to saMyamano 'skopa' maLyo teno tame lAbha uThAvyo nA kahevAya. tame koine kaho ke, 'tame mane vaDho ne huM saMyama keLavuM." evuM bane ja nahIM ne ? A to kudaratI koika phero prApta thAya tyAre ApaNe kAna baherA karIne 'haTa, e to bole, ene kuTeva paDI che, jo ema karIe to zuM lAbha ? durgadha AvatI hoya ne nAka dabAvI rAkhIe emAM tame zo saMyama karyo ? ame to pahelAM inAma kADheluM ke jene koine rUpiyAnI jarUra hoya te amane eka dhola mArIne pAMcaso rUpiyA lai jAya. ApaNane maphatamAM mAravA taiyAra che ? are, inAma kADhayuM toya mane koi mAravA nA AvyuM. loko kahe ke, 'tamane mArIne ame kyAM jaizuM ?" evuM che. mATe kudaratI 'skopa' maLe e to cUkazo nahIM. amArI zakti saMyamanA guNAkArathI vadhelI. jJAna thayA pachI to amane anaMtA saMyama pariNAma rahe. eTale je maLyuM te badhuM phAyadAkAraka, bahAranA upasargamAM to AtmAno saMyama jabarajasta rahe. Avo eka vakhata saMyama pALe to tene be vakhata saMyama pALavAnI zakti utpanna thAya. pachI benI cAra ne cAranI soLa gaNI zakti utpanna thAya, 'malTIplIkezana'no niyama che. AmAM AtmA anaMta zaktivALo che. saMyamamAM AvyA ke zaktio pragaTa thatI jAya. svAnubhava pada eTale zuM ? AtmA prApta karyA pachI jeTalo saMyamamAM rahyo teTaluM svAnubhava pada kahevAya. jene eka aMza thayo te pachI sarvAza thai jAya. saMyamadhArIne to bhagavAne paNa vakhANyA che. saMyamadhArInA to darzana karavA joie, jeNe yamarAjane vaza karyA che ! praznakartA : yamarAjane vaza karyA e kevI rIte ? dAdAzrI : yamarAja vaza thayA jyAre kahevAya ke jene maraNano bhaya nathI. saMyama e ja puruSArtha ! saMyamatA skopano lAbha uThAvo ! sAco saMyama AtmAnI hAjarImAM utpanna thAya. potAnA svarUpanI pratIti bese tyArathI sAcA saMyamamAM Ave. tyAra pachI ja potAnA doSo dekhAya, ane tenAM pratikramaNa kare, e sAco saMyama. saMyamane ja puruSArtha kahyo che. puruSa thayA pachI, AtmA jANyA pachI puruSArtha thAya. saMyama puruSane lAgu thAya che. bAkI prakRtine lAgu thato nathI. prakRti udayakarmane AdhIna che, tyAM saMyama kevo ? AtmA pragaTa thayo tyArathI ja kharA saMyama svarUpamAM Avyo kahevAya. bAkI A laukika saMyamamAM to vyavahAranI koie kahyuM ke, 'caMdubhAie A badhuM bagADayuM.' te ghaDIe mahIM pariNAma ApaNAM badalAi jAya. paNa 'A khoTuM thai rahyuM che." ema 'jANavuM' tene ardhasaMyama kahyo, ane evAM pariNAma mahIM UbhAM thAya ja Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 231 'prekTisa' karyA jevuM che ! saMyamI ekalA ja jAgRta hoya. saMyamI puruSa to eka khoTamAMthI bIjI khoTa utpanna nA thavA de. koi jato hoya ne tenAthI ApaNI para devatA paDyo ne mahIM kaDhApo-ajaMpo thayo, te eka khoTa to gai ne bIjI bhayaMkara khoTa UbhI thai. Ama nAdArI ja kADhe. eka khoTamAMthI anaMta khoTo UbhI kare. jayAre jJAna ene khaMkherI nAkhe ane enAthI je saMyama sukha utpanna thAya enuM to varNana nA thai zake evuM hoya. vyavahAra sAro kayAMthI gaNAya ? jayArathI saMyamita thAya tyArathI, asaMyamIno vyavahAra pUrepUro nA gaNAya. 'jJAnI puruSa'nAM to vANI, vartana, badhuM saMyamita hoya, manohara hoya. (31) IcchApUrtino kAyado ! lobha sAme saMyama, kaI rIte ? kudarata, kevI kAyadesara ! praznakartA : mAnano saMyama, lobhano saMyama e jarA samajAvo. dAdAzrI : evuM che, keTalAka mANasane mAnano saMyama amuka aMze AvI gayo hoya che. koi gALa bhAMDe, apamAna kare to te ardha saMyama pALI zake. tyAre lobhanA viSayamAM bebhAna thai jAya. tyAM AgaLa asaMyama vadhAre utpanna thAya. pachI moDethI jAgRti Ave te vanaphortha (1/4) saMyama thAya. vaNikane lobhanI graMthi moTI hoya. ne kSatriyane mAnanI graMthi moTI hoya. jene je graMthi moTI hoya temAM saMyama nA sacavAya. tyAM puruSArtha dharmamAM ne parAkramamAM AvavuM paDe. pariSaha ke upasarga Ave chatAMya mahIM asara nA thavA de ane asara thAya to tene 'jANe" te saMyama. vedanane 'jANe" te saMyama. bhagavAna mahAvIra jANatA ja hatA, vedatA nahotA 'DrAmeTikalI' ja vedatA hatA. jagatamAM vastuo saMkhyAta che ane manuSyonI icchAo asaMkhyAta che, anaMta che. duniyAnA lokonI icchAonI noMdha karIe ane jagatanI tamAma lakSmInI noMdha karIe to meLa khAya ? praznakartA : icchAo pUrI thAya te mATe zuM karavuM joie ? dAdAzrI : manano svabhAva kevo che ke navuM khoLe. gharamAM navo sopho khoLe, navo phaleTa khoLe. tabiyata sArI hoya to phaleTanI vAta kare ne tabiyata bagaDI eTale kaheze, 'phaleTa have nathI joito.' tabiyata sudhare evI bAdhAo rAkhe ! mana to vAMdarAnI peThe kudakA mAre, ne pAchuM vagara pUchaDIe ! kudarata zuM kahe che ke "huM tane je ApuM tene karekTa mAna, 'vyavasthita' che ema mAna.'' tArI badhI ja icchAo huM dhImedhIme, mArI jogavAI e pUrI karIza. tArA maratAM pahelAM tArI icchAo pUrI karIza." IcchA marI jAya tyAre vastu bhegI thAya. eka jaNa paMcAvana varSano hato tyAM sudhI paiNavAnA vicAra kare ne lokone kahe kahe kare ke koI kanyA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 233 234 AptavANI-4 pADavAnI. mATe kudaratanI A vAtane samajo. IcchA, tyAM aMtarAya ! zodhI Apo. ane pachI jayAre 18 varSano thayo tyAre koi kahevA AvyuM ke, "amArI eka choDI che jo tAre paiNavuM hoya to.' tyAre pelo kahe, nA, have mArI icchA marI gai che.' mAjI 70 varSanAM thAya tyAre hIrAnA kApa lai Ape, teno zo artha ? paNa A kudaratanA kAyadA judI jAtanA che. UrdhvagatimAM lai javAnA hoya tenA kAyadA judA ane adhogatimAM ghasaDI javAnA kAyadA judA. icchA to badhAyanI pUrI thavAnI ja. kudaratano kAyado evo che ke icchA thAya ne vastu maLe to e lapasI rahyA che, adhogatimAM jai rahyA che. ane icchA hoya to vastunuM ThekANuM nA paDe ane ThekANuM paDe tyAre icchA nA hoya, te UrdhvagatimAM lai janAruM kahevAya. sAruM kahevAya e. praznakartA : ghaNAMne to icchA thatAMnI sAthe ja vastu hAjara thai jAya, e zuM kahevAya ? dAdAzrI : icchA tarata pUrI thAya eTale pachI e evo raMge caDhe, evo raMge caDhe ke pachI mAra khAi khAine marI jAya, ne adhogatimAM jAya. kAraNa ke manano svabhAva kevo che ke eka phera kUdavAnI jagyA maLI eTale e kaMdamakUdI karI mele ! A kaLiyuga che tethI icchA thAya ne tenI prApti thAya eTale pachI ahaMkAra vadhI jAya ne gADuM cAle UMdhuM ! eTale A kALamAM to Thokaro vAge to ja sAruM kahevAya. paccenA AdhAre icchA pUrI thai te lokoe je tophAna mAMDayA, icchA pramANe thayuM tyAre to A dazA thai ! puNya hatI te vaparAi gai ne A phasAmaNa UbhI thai. gAMDo ahaMkAra tethI ja ne ? mATe Thokaro khAi khAine prApti thAya temAM ja phAyado che A kALamAM to. kudarate kevI suMdara goThavaNI karI che ! jene UrdhvagatimAM javAnuM che tenI badhI ja icchA pramANe pUruM pADavAnuM, paNa te icchA pUrI thai gayA pachI. ane adhogatimAM javAnuM che tene tarata ja vastu pUrI praznakartA : icchAnuM udbhavasthAna zuM ? dAdAzrI : icchA saMjogonA dabANathI utpanna thAya che. atyAre A badhAne oDhavAnI icchA thatI nathI, paNa ThaMDI ekadama paDe to badhAne enI icchA thAya. e saMjogonA dabANane lIdhe che. praznakartA : icchA e parataMtrapaNuM che. mATe icchA zuM rAkhavI kazAnI ? dAdAzrI : icchA nA rAkhavI hoya to chUTe tema nathI ne ? praznakartA : parabrahmamAM to icchA ane mana kaMI rahetuM nathI. dAdAzrI : parabrahmamAM icchA hoya ja nahIM. icchA e paravazapaNuM che. jagatamAM nirUicchuka puruSa hoya to te eka 'jJAnI puruSa' ja hoya. niicchaka eTale jene koi paNa prakAranI icchA nA hoya. AkhA jagatanuM sonuM Ape to temane te kAmanuM nA hoya. viSayono jene vicAra ja nA Ave. mAna, apamAnanI jene kaMi ja paDI nA hoya, kIrtinA, ziSyonA, derAM bAMdhavAnA bhikhArI nA hoya; A dehanAya bhikhArI nA hoya. dehanuM svAmitvapaNuM chUTI gayuM hoya. AvA 'jJAnI puruSa' ApaNane niicchaka banAve. potAnA upayogamAM kayAre rahevAya ? jayAre badhI icchAo maMda thai jAya tyAre. jayAre tyAre to maMda karavI ja paDaze ne ? kiMcit mAtra icchA e bhIkha che. ame saMpUrNa niraicchaka thayA chIe tyAre ja A jJAnIpada prApta thayuM che ! icchAo pUrI thAya tyAre aMtarAya nA rahe. icchA kare to teno aMtarAya thAya. jene je icchA hoya tene dekhAya nahIM. kAraNa ke icchAnuM AvaraNa pharI vaLe ne ? Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 praznakartA H tIvra icchA pUrI karavAno upAya zo ? dAdAzrI : jenI tIvra icchA thai te vastu bhegI thayA vagara rahe ja nahIM. be varSe, pAMca varSeya bhegI thAya. tIvra icchA svayaM kahe che ke te pUrI thavAnI ja. mokSe janAranI badhI ja icchAo pUrI thAya tyAre ja mokSe javAya. 235 IcchA, tenAM pratyAkhyAna ! tamAre badhAe mahIM tapAsa karavI ke kai kai icchAo rahI gai che. paheluM pUchavuM ke 'sinemA jovAnI icchA che ?" to 'nathI' kaheze. pachI bIjuM pUchavuM, trIjuM pUchavuM, mahIMthI javAba maLaze. savAre UThatAMnI sAthe pAMca vakhata sAcA dilathI bolavuM, 'A jagatanI koi paNa vinAzI cIja mane khapatI nathI.' ATaluM bolIne cAlavuM tema chatAM icchA thAya to tarata pratyAkhyAna karI nAkhavuM. icchA nathI, chatAM icchA thai jAya, plasa thai jAya to A rIte mAinasa karI nAkhavAnuM. pachI jokhamadArI nA rahe. praznakartA : mahIM AzA, nirAzA kema Ave che ? dAdAzrI : AzA, nirAzA, icchAo dehano dharma che. e eno dharma bajAvyA ja kare. AtmAne kazI icchA che ? AtmAne icchA thAya to to AtmA bhikhArI thayo kahevAya. AtmA prApta thayA pachI je je icchAo thatI lAge che, te badhI 'DiscArja' icchAo che, e nikAlI icchAo che. 'cArja' icchA e baMdhana che. praznakartA : icchA cArja thai kyAre kahevAya ? dAdAzrI : 'huM caMdulAla chuM' e nakkI che tamAre ? praznakartA : nA. dAdAzrI : to pachI kartA vagara zI rIte karma baMdhAya ? 'huM caMdulAla chuM' e ajJAna che, ane ajJAnathI kartApada che. ajJAna gayuM ke kartApada UDayuM. pachI 'cArja' nA thAya. 'DiscArja' ekaluM ja rahe. ////////// (32) TI.vI.nI Tevo ! ...tyAre agatyatA zetI ? ! dAdAzrI : ravivAre tamArA najIkamAM ja satsaMga hoya che to kema AvatA nathI ? praznakartA : ravivAre TI.vI. jovAnuM hoyane, dAdA ! dAdAzrI : TI.vI.ne ne tamAre zuM saMbaMdha ? A cazmA AvyA che toya TI.vI. juo cho ? ApaNo deza evo che ke TI.vI. nA jovuM paDe, nATaka nA jovuM paDe, badhuM A ahIM ne ahIM rastA para thayA kare che ne ? praznakartA : e raste pahoMcIzuM tyAre e baMdha thazene ? dAdAzrI : kRSNa bhagavAna gItAmAM e ja kahI gayA ke manuSyo anartha TAima veDaphI rahyA che. khAvA mATe, nokarIe jAya e to kaMi anarthapUrvakanuM nA kahevAya. jayAM sudhI pelI dRSTi maLe nahIM tyAM sudhI A dRSTi chUTe nahIMne ? loka zarIre gaMdhAto kAdava kayAre copaDe ? ene lahAya baLe tyAre. evuM A TI.vI., sinemA, badhuM gaMdhAtA kAdava kahevAya. emAMthI kazo sAra Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 237 nA nIkaLe. amane TI.vI. joDe bhAMjagaDa nathI. dareka vastu jovAnI chUTa hoya che. paNa eka bAju pAMca ne dasa miniTe TI.vI. hoya ne eka bAju pAMca ne dasa miniTe satsaMga hoya, to zuM game ? agiyAra vAge parIkSA hoya ne agiyAra vAge jamavAnuM hoya to zuM karo ? evI samajaNa hovI joie ! TAIma pAsa ke jIvatara veDaphyAM ? (33) lobhanI aTakaNa A hindustAna dezamAM to ATha AnA khovAI gayA hoya tenA mATe ATha kalAka jo jo karato hoya evA mANaso che ! eTale sahu sahunI samajaNa pramANe samaya vApare. A manuSyadeha mahAparANe maLyo che. bahu kiMmatI che A deha, paNa jevI samajaNa hoya evuM e vAparI khAya. samajaNa pramANe vAparene ? A karo cho tene ame 'khoTuM che" ema nathI kahetA. khoTuM to A duniyAmAM kazuM hotuM ja nathI. paNa emAM TAima bagaDene ? 'vesTa opha TAima' che. samajaNanA abhAvane laine koika phero manuSyapaNuM prApta thayeluM hoya teya khUMcavAi jAya. ne cAra pago, cha pago, ATha pago thAya. bhaTaka, bhaTaka kare ne badho TAima dhULadhANImAM jAya, veDaphAi jAya. parasatA, tyAM lobha zo ? praznakartA H mane lobhanI gAMTha che to zuM karavuM? dAdAzrI : tamAre bolavuM ke 'vyavasthita'mAM je ho te bhale ho ne nA ho to bhale ho. lobhathI prApti ke khoTa ?! praznakartA : lobhanI gAMTha kyAre phUTe ? dAdAzrI : 99 bhegA thAya tyAre. karoDAdhipati zeThiyAo hoya chatAMya temane lobha nA hoya evuM bane kharuM ! lobhiyo ekAMgI hoya. ene mAnanI bahu bhAMjagaDa nA paDI hoya. mAnIne to apamAna kare to bhAMjagaDa paDI jAya. ane lobhiyo to kahe, 'Aje ApaNane to baso malyA, chone e gALo dai gayo !" mAna ane krodha hoya tyAM sudhI lobhiyo nA kahevAya. A lobhanI to kaTeva paDI gayelI hoya che. lobhIne zaruAtamAM pAMca-dasa varSa vadheluM lAge paNa pachI khoTa ja Ave. ane jenuM baMdhAraNa prAmANika che tenuM to kaMi khUTe nahIM. paNa jayAre kudarata phare tyAre to badhAyanuM tUTI jAya. paNa eTaluM kharuM ke prAmANika hoya tene Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 jarA bhaya ocho lAge. 239 tRpti, AtmajJAta vitA tathI ! lobhano pratipakSI zabda saMtoSa. pUrvabhavamAM kaMika kareluM hoya ethI ene saMtoSa maLe. A jagatanuM jJAna paNa thoDuM ghaNuM samajayo hoya tene saMtoSa rahe, ane AtmajJAna hoya tyAM to tRpti ja hoya. anaMta avatArathI jeNe bhogaveluM hoya tene saMtoSa rahe, tene koi cIja joie nahIM, ane jeNe nA bhogaveluM hoya tene kaMi kaMi jAtanuM pesI jAya, 'A bhogavuM te bhogavuM' ema rahe. rAjasukha pUrvabhavamAM bhogaveluM hoya to atyAre tamane rAja ApIe toya nA game, kaMTALo Ave ! praznakartA : keTalAka lokone to lokasaMjJAe badhuM joie che. koinI gADI jue eTale ene potAneya joie. dAdAzrI : e lokasaMjJA kayAre utpanna thAya ? pote mahIM dharAyelo nA hoya tyAre. mane atyAra sudhI koi sukha lagADanAra maLyo nathI ! nAnapaNathI ja mane reDiyo sarakho lAvavAnI jarUra paDI nahIM. A badhA jIvatA jAgatA reDiyo ja pharyA kare che ne ? lobhI - badhI bAbatano lobha ! praznakartA : lobhiyo thoDo kaMjUsa hoyane ? dAdAzrI : nA, kaMjUsa pAchA judA. e to paisA nA hoya eTale kaMjUsa thAya ane lobhIne to ghera pacIsa hajAra rUpiyA paDayA hoya paNa kema karIne ghI sastuM paDaze ema cittamAM bhamyA kare, jayAM ne tyAM lobhamAM ja citta hoya. mArkeTamAM jAya toya kai jagyAe sastI DhagalI maLe che e ja khoLyA karato hoya ! lobhiyo kone kahevAya ke je hareka lobhanI bAbatamAM jAgRta hoya. potAnI pAse vastu khUTe che ne bAjumAMthI lai Ave tene lobhiyo nA kahevAya. paNa potAnI pAse badhuM ja che chatAM khoLe te lobhiyo. ////////// (34) lagAma choDI do to kartApadato adhyAsa chUTe ! ApaNe ahIM akramamAM sAmAyika, dhyAna ke koi kriyA hotI nathI. e to bahAra vyavahAramAM hoya che. vyavahArika dhyAna ke sAmAyika eTale zuM ke bahArathI potAnuM kuMDALuM nakkI hoya ne tenI mahIM bahArathI pesI nA javA devuM, je Ave tene hAMka hAMka karavAnuM ane kuMDALAmAM koine pesavA nahIM devAnuM. e hAMke toya pesI jAya emAM. ane ApaNe to je pesI jAya, je mahIM thAya tene joyA ja karavAnuM. ApaNuM sAmAyika kevuM che ke je vicAra Ave te kharAba Ave ke sArA Ave, badhAne 'jovAnuM', khAlI jo jo ja karyA karavAnuM. jema sinemAmAM joie chIe ja ke mahIM mANasa mAruMmArI kare che, tophAna kare che, paNa ApaNe temAM 'imozanala' thatA nathI ne ? jevuM sinemAmAM chIe tevuM. aMdarano badho sinemA jovAno, e sAmAyika che. aDatAlIsa miniTa karavAmAM Ave to bahu kAma thai gayuM. A lagAma choDI devAno prayoga aThavADiyAmAM eka dahADo tame karI to juo ! ravivAra hoya te dahADe savAranA pahoramAM lagAma choDI devAnI ane kahevAnuM ke dAdA, A nADa tamane soMpI. A pAMceya Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 241 242 AptavANI-4 hoya. amAre taddana jAgRti rahyA kare. ane saMpUrNa jAgRti e kevaLajJAna che. vyavahAramAM lokone vyavahArika jAgRti rahe che te to ahaMkAranA mAryA rahe che. paNa A to zuddhAtmA thayA pachInI jAgRti kahevAya. A aMza kevaLajJAnanI jAgRti che, ane tyAMthI ja kalyANakArI che. indriyarUpI ghoDAonI nADa amane soMpI devAnI ane tamAre to khAlI joyA ja karavAnuM ke kevI rIte cAle che te. A gADI khADAmAM nahIM paDavA de ne kazuMya thavA deze nahIM. A to tamane lagAma pakaDatAM AvaDatuM nathI ne DhALa Ave tyAre lagAma DhIlI mUkI do cho ne caDhANa Ave tyAre lagAma kheMca kheMca karo cho, te ghoDAya bicArA hAMphI hAMphIne thAkI gayA che ! ne emanA moDhAM lohIluhANa thaI gayAM che ! tethI ja to zrIkRSNa bhagavAne arjunane kahyuM ke tuM mahIM besa ne ratha hAMkavAno mane soMpI de. kRSNa lagAma jhAlI tyAre kaMika arjunanuM gADuM pAMsaruM cAlyuM ! ame tamane aThavADiyAmAM eka dahADo lagAma choDI devAnuM kahIe chIe. vakhate bhUlacUka thai jAya to dAdA, A pharIthI lagAma pakaDI lIdhI tenI mAphI mAMguM chuM ne have nahIM pakaDuM' evuM bolIne pAchI lagAma pharIthI choDI devI. zarUAtamAM bhUla thAya, prekTisa paDatAM jarA vAra lAge. pachI bIjI, trIjI vakhate 'kare kaTanesa' AvI jAya. pachI ethI AgaLa vadhavA mATe, ethI AgaLano progrAma jovo hoya to 'caMdubhAi zuM bole che ene jo jo karavAnuM ke A karekaTa che ke nahIM ?" aMdara mazInarIne DhIlI nahIM mUkavAnI. ApaNe enI upara dekharekha rAkhavAnI ke kayAM kayAM ghasAro thAya che, zuM thAya che, konI joDe vANI kaDaka nIkaLI. bolyA teno vAMdho nathI, ApaNe 'joyA karavAnuM ke, ohoho ! caMdubhAI kaDaka bolyA. praznakartA: paNa jayAM sudhI nA bolAya tyAM sudhI sAruM ne? dAdAzrI : "bolavuM, nA bolavuM" e ApaNA hAthamAM rahyuM nathI, have. tame to moTA janarala menejara cho eTale tamane samajAvuM eTale tame tarata samajI jAva. cArja-DiscArja huM sAyansa ! jJAtI'to, kevo prayoga ? amArA "jJAnI'nA progrAma kevA hoya ke hareka kriyAne 'ame' joie. tethI huM A vANIne rekarDa kahuM chuM ne ? A rekarDa bolI rahI che tene joyA karuM ke zuM rekarDa vAgI rahI che ne zuM nahIM ! ane jagata tanmayAkAra thAya che. saMpUrNa nirtanmayAkAra rahe tene kevaLajJAna kahyuM che. jagata jue che tevuM A ajJAnI paNa jue che, paNa temanuM joyeluM kAma nahIM lAge. kAraNa ke temanuM 'bejhamenTa' ahaMkAra che. 'huM caMdulAla chuM' e enuM 'bejhamenTa' che, ane ApaNuM' 'bejhamenTa' 'huM zuddhAtmA chuM' che. eTale ApaNuM joyeluM kevaLajJAnanA aMzamAM jAya. jeTalA aMze ApaNe joyuM, jeTalA aMze ApaNe ApaNI jAtane chuTI dekhI, vANIne chUTI joI, A "caMdubhAI" zuM kare che te joyuM, teTalA aMze kevaLajJAna utpanna thayuM. amAre koi gALo Ape to te amArA jJAnamAM ja hoya, A rekarDa zuM bole che teya mArA jJAnamAM ja hoya. rekarDa khoTuM bolI hoya te mArA jJAnamAM ja A "DiscArja kone kahevAya ? eka moTara che, e cAvI ApavAthI cAlatI hoya. te cAvI ApatI vakhate ene cArja kahevAya che. pachI ene 'DiscArja' tarIke mUkI tyAra pachI e ApaNI sattAmAM kharI? praznakartA : nA. dAdAzrI : pachI e ApaNI sattAmAM nahIM. jeTalI cAvI ApI haze teTalI ja jaze. aDadhI ApI haze to aDadhe jaze ne pA bhAganI ApI haze to teTalI ja jaze ane AkhI cAvI ApI haze to AkhI jaze. tene ApaNe aTakAvI nA zakIe. Ane 'DiscArja' kahevAya che. evuM ja A vANI badhI 'DiscArja thai rahI che. traNa beTarIo 'DiscArja thai rahI che; vANInI, vartananI ane mananI. vicAro tamArI icchA nA hoya toya niraMtara 'DiscArja' thayA ja kare. gamatA hoya ke nA gamatA hoya ke nA gamatA hoya, paNa vicAro to niraMtara 'DiscArja thayA ja karavAnA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 eka bAju A traNa beTarIo 'DiscArja' thAya che ne navI traNa beTarIo cArja thayA ja kare che, navuM mana baMdhAyA kare che, navI vANI rekorDa thayA ja kare che. jayAM sudhI potAne svarUpanuM jJAna nathI, koi 'bejhamenTa' nathI, tyAM sudhI navI beTarIo pachI 'cArja' thayA kare. ane e pachI DiscArja thayA kare. eTale A khAlI beTarIo ja che. A traNeya beTarIo Utare che ne navI beTarIo caDhe che. 'huM caMdulAla chuM' e Aropita bhAva che, tyAM sudhI beTarIo caDhayA kare ajJAnane laine. ane 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna che eTale ApaNane navI beTarIo 'cArja' nA thAya. jUnI to 'DiscArja' thayA ja karavAnI darekane, ajJAnIne, jJAnIne, jAnavaronebadhAne 'DiscArja' thayA ja karavAnI. e 'DiscArja'mAM kaMi mahenata karavAnI hotI nathI. 'DiscArja' svabhAva eTale enI meLe 'DiscArja' thayA ja kare badhuM. tame kaho, nakkI karo ke hAtha halAvavo nathI, paNa hAtha hAlI jAya. kAraNa ke A badhI mazInarIo 'DiscArja' thai rahI che. have ApaNA loko DiscArjane pheraphAra karavA jAya che, te zI rIte thAya ? vakhate 'cArja' thatI vakhate 'cArja'ne pheraphAra karI zakAya. A 'DiscArja' ApaNI icchA mujaba thAya che tyAre lokone ahaMkAra caDhI jAya che ke mArA dhAravA pramANe ja badhuM thAya che. ane pachI potAnI icchA viruddha thAya che tyAre kahe che ke bhagavAne mane Ama karyuM, mArA karma rAMTA che' badhuM UMdhucattuM bolabola kare che. icchA mujaba thAya teya paNa 'DiscArja' che, nA icchA thAya te paNa 'DiscArja' che. eno svabhAva, e 'DiscArja'no batAve che. AmAM be jAtanuM thAya-eka game tevuM ne eka nA game tevuM thAya. AmAMthI rAgadveSa jagatane Ubho thAya. game tenA para rAga ane nA game enI upara dveSa ! eTale rAga, dveSa ane 'huM caMdulAla chuM' e ajJAna ATalAthI A jagata cAlI rahyuM che. jaino rAga-dveSa ane ajJAna kahe che ane vedAMtIo maLa, vikSepa ane ajJAna kahe che. DiscArja svarUpo, nirdoSa dekhe ! bahAranuM to tame jozo e judI vAta che, paNa tamArA ja aMdaranuM tame badhuM joyA karazo te vakhate tame kevaLajJAna sattAmAM hazo. paNa aMza kevaLajJAna thAya, sarvAMza nahIM. aMdara kharAba vicAro Ave tene jovA, 243 AptavANI-4 sArA vicAro Ave tene jovA. sArA upara rAga nathI ane kharAba upara dveSa nathI. sAruM-khoTuM jovAnI ApaNe jarUra nathI. kAraNa ke sattA ja mULa ApaNA kAbUmAM nathI. eTale jJAnIo zuM jue ? AkhA jagatane nirdoSa jue. kAraNa ke A badhuM 'DiscArja' mAM che, emAM emano bicArAno zo doSa ? tamane koi gALa bhAMDe te 'DiscArja', 'bosa' tamane gUMcave taiya 'DiscArja' ja che. bosa to nimitta che. koino doSa jagatamAM nathI. je doSa dekhAya che te potAnI ja bhUla che, ane e ja 'blenDarsa' che, ane tenAthI ja A jagata UbhuM rahyu che. doSa jovAthI, UMdhuM jovAthI ja vera baMdhAya che. 244 DrAmeTikamAM kartApada nahIM ! yathArtha darzana nA thayuM ane jema A jagatanA loko jue che, laukika darzanathI ke 'A mArA sALA thAya, A mArA mAmA thAya, A mArA kAkA thAya' ema mArA bolavAthI rAga thAya ane 'A' svarUpajJAna maLyA pachI 'mAruM' bolavAnuM, paNa e 'DrAmeTika' hoya. emAM 'DrAmeTika' bhAva hoya. vAta TUMkI ne Taca che. khAlI vAtane samajavAnI ja che ! A mana, vANI ne vartana, je 'DiscArja' thayA kare che tene khAlI have joyA ja karavAnuM che. 'DiscArja' ApaNI sattAmAM nathI. tyAM A ApaNe Dakho karavA jaie to temAM kazo bhalIvAra Ave nahIM. 'ApaNe' to 'caMdubhAi' zuM karI rahyA che tene joyA ja karavAnuM che. bhagavAna mahAvIra A eka ja karatA hatA. je potAnuM pudgala hatuM, temAM zuM cAlI rahyuM che tene ja jotA hatA. eka pudagalane ja jotA hatA, bIjuM kazuM ja jotA nahotA. kevA DAhyA hatA e ! jenI vAta karatAM ja AnaMda thAya !!! praznakartA : paNa saMsAramAM DrAmeTikamAM paNa potAne karavuM to paDe ne ? dAdAzrI : 'DrAmeTika'mAM to karavuM paDe nahIM, badhuM thayA ja kare che. ane kazuM karavA jevuMya nathI, enI meLe ja thayA ja kare ! UMdhavAnA TAime UMgha AvI jAya, jAgavAnAM TAime jAgI jAya. badhuM thayA ja kare che. AmAM 'karavuM paDe ke karavA jevuM che' evuMya nA bolAya ne 'nathI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 245 'karavuM ke karavA jevuM nathI' evuMya nA bolAya kAraNa ke kartApaNuM ApaNAmAM che ja nahIM. AtmA akartA che. saMyama, aMtima dazAno ! praznakartA : paNa vyavahAranAM je karmo karavAnAM hoya e karyo to Ave ne ? dAdAzrI : e to badhuM cAlyA ja kare enI meLe. 'ApaNe' caMdubhAI ne kahevAnuM ke, 'caMdubhAi, ophisano TAima thai gayo. kema jatA nathI?" basa, ATalI ja cetavaNI ApavAnI. e thayA ja kare. 'DiscArja' eTale thayA ja kare. koinI joDe avaLuM bolAi jAya to tamAre caMdubhAi ne kahevAmAM vAMdho nahIM ke sAmAne duHkha thAya evuM nA bolo to sAruM. tema chatAM avaLuM bolAya to ApaNe caMdubhAine kahevuM, 'tame atikramaNa kema karyuM ? A chokarAne duHkha thAya evuM bolyA mATe tame pratikramaNa karo.' pachI chokarAnA nAmanuM pratikramaNa karavAnuM. basa, ATaluM ja samajavAnuM che. 'zuM thAya che' emAM e jovAnuM cUke ene asaMyama kahyo che; ane saMyama kone kahevAya ke 'zuM thAya che' e joyA ja kare ! A chello saMyama, A jJAnIono saMyama kahevAya. ane A jagatanA loko to dehanA saMyamane saMyama kahe che. e badhI sthULa vAto che ane 'A' to saMyamanI chellI vAto che. 'A' saMyama Avyo tene to niyamathI ja deha dhIme dhIme saMyamita thato ja jAya. mATe A chellA saMyamamAM ja AvavA jevuM che. ////////// (35) karmanI thIyarI vyavahAramAM, karma zuM ? dharma zuM ? sAmasAmI samAdhAnapUrvaka hisAba karavo tenuM nAma dharma. sAmasAmI samAdhAnapUrvaka hisAba nahIM karavo tenuM nAma karma. zAkamAM mIThuM vadhAre paDayuM tyAM khAi levuM te dharma, ane khAruM banAvyu, Ama kema karyuM' kahIe tenuM nAma karma. jagate kartA thIyarI ja jANI ! praznakartA : karmanI 'thIyarI' jainIjhamamAM nathI ne gItAmAM che. to ema kema ? dAdAzrI : karmanI thIyarI jainIjhame ne bIjA dharmoe paNa 'ekasepTa' karI che. jeTalA loko punarjanmane mAne che te badhA karmanI 'thIyarI'ne mAne che. karmanI 'thIyarI' samajo. AtmAnI kartA 'thIyarI' badhA jue che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AptavANI-4 praznakartA: to karma koNa kare che ? AtmAne karma lAge ke pudgalane ? AptavANI-4 247 AmaNe mAruM apamAna karyuM. pelo kartA che e 'thIyarI' joi che, paNa A mArA karmanA udaya karI rahyA che e "thIyarI' joi nathI. ghaNAM loko bole che ke, "mArA karmo naDe che'. paNa e "thIyarI' emaNe joi nathI. 'karma zuM che e jo samajayo hota to sAmAne Aropa karavAno raheto ja nathI ke, 'ANe mane Ama kema karyuM !' laIne jIvo taraphaDATa taraphaDATa anubhavI rahyA che. uparathI kahe che ke, 'A bhAie mane Ama karyuM. tema karyuM. enAthI karma Dabala thatAM jAya che. jo mULa vAta samaje ke "A zAthI banyuM, gharavALA pajave e potAno ja hisAba che, bhogave tenI bhUla che" to taraphaDATa zamI jAya. praznakartA : saMsAranuM cakra karmanI 'thIyarI' pramANe cAle che ne ? dAdAzrI : nA, emAM karmanI "thIyarI' nathI. praznakartA : karma zuM che ? karmanI 'thIyarI' upara besI rahIe toya samAdhAna thatuM nathI. bhagavAnane kartA mAnIe toya phITa thatuM nathI. to pachI bIjuM ja kaMika hovuM joie, je A badhAne "regyulara rAkhe che. e zuM che ? dAdAzrI : e to "sAyaTiphika sarakamasTensiyala eviDansa'nA AdhAre cAle che. AkhA 'varlDa'ne A ja zakti calAve che. A zabdo ekadama nahIM samajAya. bahu jhINavaTathI vicArazo to samajAze. dAdAzrI : jo tuM jJAnI che to tArAM karma nathI ne ajJAnI che to tArAM karma che. evuM che, 'AtmA karmano kartA che" evuM je mAne che te bhUla che. kharekhara AtmA, karmano kartA nathI. AtmA jo karmano kartA hoyane to chUTe ja nahIM koi dahADo. jo AtmA karmano kartA hota to mokSamAM gayelA. siddho paNa tyAMya karma bAMdhyA ja kare. koI bApoya karma bAMdhanAra nathI ke koI bApoya choDAvanAra nathI, je che te tuM ja che. praznakartA : AtmA 'zuddhAtmA' che to pachI karma kone lepAyamAna kare che? dAdAzrI : karanArane. praznakartA : jo pudgala kare to e to ahIM ja rahe che ne ? dAdAzrI : karma pudgaleya nathI karatuM ne AtmAya nathI karato. e to AtmAnI hAjarIthI ahaMkAra Ubho thAya che. e ahaMkAra ja karma kare che. e ahaMkAra ja kahe che, "A meM karyuM, mane sukha paDayuM, mane duHkha paDayuM, mane jJAna thayuM, mane ajJAna thayuM." e badhuM ahaMkAra ja karyA kare che. ahaMkAra gayo eTale 'pote' 'te' rUpa thai gayA. lokone samajAya tethI vItarAgoe kahyuM ke AtmA vyavahArathI kartA che, nizcayathI akartA che. 'bAya rIleTiva vyu poinTa' AtmA karmano kartA che. teya pAcho, A dekhAtA karmono kartA nathI, bhAvakarmano kartA che. A dekhAya che te karmane to kudarata, 'vyavasthita' kare che. 'bAya rIyala vyu poinTa' AtmA svabhAvakarmano kartA che. potAnI 'roMga bIlipha utpanna thAya che ke "huM caMdulAla chuM ! eTale A 'roMga bIlipha'thI karma lAge che. pudgala ekaluM karma nA karI zake, "AtmAnI hAjarI joie. AtmAnI hAjarIthI je ahaMkAra Ubho karmano kartA koNa ? praznakartA karma eTale zuM? enuM mULa zuM ? zenAthI karma baMdhAya dAdAzrI : kartAbhAvathI karma baMdhAya. 'karuM chuM' e kartAbhAva che. kare che bIjo ne Aropa kare che ke "meM karyuM. kolejamAM pAsa thAya te bIjI zaktinA AdhAre thAya che ne kahe che ke huM pAsa thayo. e Aropita bhAva che, tenAthI karma baMdhAya che. 'huM caMdulAla chuM' e ja karma che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 249 thAya che e ja kAma kare che. jo 'igoijhama' 'phrekTara' thai gayo to khalAsa thai gayuM. A ahaMkAra karma bAMdhe che ne kudarata choDe che. "TAimiMga' maLe. bIjAM 'eviDansIsa' maLe tyAre kudarata e karma choDAvaDAve che. e karma jayAre chUTe che tyAre 'igoijhama" ene bhogave che, ne pAcho e navuM karma bAMdhe che. 250 AptavANI-4 cho. divase to jANe ke huM karma bAMdhuM chuM, paNa rAtreya bAMdho cho. kAraNa ke UMghamAM paNa 'huM caMdulAla chuM' e bhUlAtuM nathI. jJAta, tyAM karmabaMdhana ja nahIM ! praznakartA : karma nA baMdhAya teno rasto zuM ? e ahaMkAra koNa kADhe ? praznakartA: eTale Apa ema kahevA mAMgo cho ke AtmA pudgala thakI karma bAMdhe che ne pudgala thakI karma choDe che ? dAdAzrI : nA. evuM nathI. AtmA to AmAM hAtha ghAlato ja nathI. kharI rIte to AtmA chuTTo ja che, svataMtra che. AtmAnA upAdhibhAvathI ja A ahaMkAra Ubho thAya che ne te karma bAMdhe che, ne te ja karma bhogave che. 'tame cho zuddhAtmA', paNa bolo cho ke "huM caMdulAla chuM." jayAM pote nathI tyAM Aropa karavo ke 'huM chuM' te ahaMkAra kahevAya che. pArakAnA sthAnane potAnuM sthAna mAne che e 'igoijhama' che. A ahaMkAra chUTe eTale potAnA sthAnamAM avAya. praznakartA : ahaMkAra potAnA prayatnathI chUTe ke kudaratI rIte chUTe ? dAdAzrI : saMpUrNa nA chUTe. svaprayatnathI amuka hada sudhI chUTe. jema kapaDAMmAMthI mela kADhavA mATe sAbuthI dhUo tyAre eno mela mUkato jAya. sAbuno mela kADhavA mATe Tinopola nAkho to Tinopola eno mela mukato jAya. paNa chello mela jAte nA chUTe. chello mela kADhavA "jJAnI puruSa' joie. tyAM sudhI kudaratI rIte athaDAi athaDAine ahaMkAra tUTato jAya. dAdAzrI : svabhAva bhAvamAM AvavuM te. 'jJAnI puruSa' potAnA svarUpanuM bhAna karAvaDAve pachI karma nA baMdhAya. pachI navAM karmo 'cArja) nA thAya, jUnAM 'DiscArja thayA kare. praznakartA H zarIrano khAvA-pIvAno je dharma che temAM je karmo baMdhAI rahyAM che te zI rIte chUTe ? dAdAzrI : svarUpajJAna pachI karma baMdhAya ja nahIM. pachI khAopIo, pharo, cazmA ghAlo toya nA baMdhAya. praznakartA : khAvA-pIvAmAM jIvonI hatyA thAya che ne ? dAdAzrI : jayAM sudhI pote hiMsaka che tyAM sudhI dareka kriyAmAM hiMsA rahelI che. "huM caMdulAla chuM" e Aropita bhAva che, e ja hiMsaka bhAva che. ane jayAM pote AtmA thayo, eTale ahiMsaka thayo tyAra pachI ene hiMsAno doSa lAgato nathI. A to svarUpanuM bhAna ja nathI tethI narI hiMsA ja che. mAtra dRSTi phera karavAnI che. prAyazcita, karma haLavAM baMdhAya ! ajJAta, tyAM avirata karma baMdhata ! praznakartA : ame to atyAre kSaNe kSaNe karma bAMdhatA jaie chIe praznakartA : ApaNe hRdayathI ahiMsaka hoie chatAM zarIranA dharmo, pharaja bajAvatA jaie to karmo nA baMdhAya ema ApanuM kahevuM che ? dAdAzrI : nA, e to baMdhAya. jayAM sudhI tamArAmAM Aropita bhAva che ke 'huM caMdulAla chuM ane tamArA manamAM bhAva che ke "mAre hiMsA karavI nathI.' chatAM thai jAya che to tenuM phaLa maLe kharuM, paNa kevuM maLe ? tamane nAno paththara vAgIne karma pUruM thAya. ne bIjAne evo bhAva che ke 'hiMsA ne ? dAdAzrI : kSaNe kSaNe ekaluM ja nahIM, rAtre UMghamAM hau karma bAMdho Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 251 25. AptavANI-4 karavI che' to ene AvaDo moTo paththara vAge. hiMsA baMnenI sarakhI hoya, paNa bhAvapherane kAraNe karmaphaLamAM pheraphAra thai jAya. praznakartA : zarIra dharmo AcarIe chIe to enAM prAyazcita levAM dAdAzrI : hAsto. ne jayAM sudhI huM AtmA chuM' evuM bhAna nA thAya tyAM sudhI prAyazcita nA thAya to karma vadhAre coMTe. prAyazcita karavAthI karmanI gAMTho halakI thai jAya. nahIM to e pApanuM phaLa bahu kharAba Ave che. manuSyapaNuMya jatuM rahe, ne manuSya thAya to tene badhI jAtanI aDacaNo paDe. khAvAnI, pIvAnI, mAna-tAna to koi dahADo dekhAya ja nahIM, kAyamanuM apamAna. eTalA mATe A prAyazcita ke bIjI badhI kriyAo karavI paDe che. Ane parokSa bhakti kahevAya. jayAM sudhI AtmajJAna nA thAya tyAM sudhI parokSa bhakti karavAnI jarUra che. dAdAzrI : nA, koi janAvara karma nathI bAMdhatuM, sivAya ke manuSya. praznakartA manuSyamAM je karmo bAMdhyAM te tiryaMcagatimAM bhogavavAnAM ? dAdAzrI : hA, ahIM koinuM aNahakkanuM lai lIdhuM hoya, aNahakkanuM bhogavI lIdhuM hoya te badhAM pAzavatAnAM karmo kahevAya te pazuyonimAM jaine bhogavavAM paDe. praznakartA : pachI pAcho manuSyamAM Ave, bhogavyA pachI ? dAdAzrI : hA, manuSyamAM ja Ave. devagatimAM jAya toya bhogavIne pAcho manuSyamAM Ave. A manuSyagati ekalAmAMthI badhe javAno adhikAra. manuSyagatimAM "cArja' ane 'DiscArja baMne thaI rahyuM che, jayAre bIjI gatio khAlI 'DiscArja svarUpa che. A manuSyagati ja 'TesTa ekjhAminezana' che. jo nApAsa thayA to tiryaMcamAM jazo, narkagatimAM jazo. ni pAsa thayA to manuSyamAM rahezo ne bahu sArA mArka maLyA hoya to devagatimAM jazo. ane pAMcamI gati, mokSa paNa manuSyamAMthI thAya che. praznakartA : tiryaMcamAMthI tiryaMcagatimAM ke bIjI gatimAM jatAM vacamAM manuSyanuM sTezana karavuM paDe ? dAdAzrI : nA, tiryaMcamAMthI tiryaMca ema ATha bhavathI vadhAre nA thAya. pachI pAchuM manuSyanuM sTezana Ave. praznakartA: manuSyamAM je samaja che te tiryaMcamAMya che, toya e karma kema nathI bAMdhatAM ? dAdAzrI : tiryaMconI samaja 'limiTeDa' che, ane A manuSyo analimiTeDa' samajavALA che. tiryaMconuM "mAinDa' paNa limiTeDa hoya che. mATe te karma nA bAMdhI zake. karmabaMdhana, manuSyagatimAM ja ! praznakartA : A je rojanI kriyAnuM prAyazcita nA karIe to lAMbA gALe eno Dhagalo thAya ne ? dAdAzrI : nA, Dhagalo nA thAya. karma baMdhAyAM eTale e khapI jAya. dA.ta. pAzavatAnAM karma baMdhAyAM hoya to te pazuyonimAM jAya ne tyAM khapAvI Ave. karmono Dhagalo thato nathI. eka avatAranI kamANI jAnavaranA pAMcasAta avatAra karI pUrI karI Ave. praznakartA : jAnavaranA bhavamAM pAchAM karmo lAge ne ? dAdAzrI : nA, tyAM karmo nA baMdhAya. manuSya ekalo ja karma bAMdhI zake che. devalokoya karma nathI bAMdhatA. bIjA badhAne to khAlI chUTavA mATenI ja gati hoya che. praznakartA H A tiryaMcanAM jIvo che te hiMsaka che, temanAmAM kaSAya che toya e karma nathI bAMdhatAM ? karma, keTalA avatAratI silaka ! praznakartA : A karmo atyAre che te anaMta avatAranAM che ? Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 253 dAdAzrI : dareka avatAra anaMta avatAranA saravaiyArUpe hoya che. badhA avatAranuM bheguM nA thAya. kAraNake niyama evo che ke paripAka kALe phaLa pAkavuM ja joie, nahIM to keTalAM badhAM karyo rahI jAya !! hisAba, kaI rIte cUkavAya ?! praznakartA : gayA avatAramAM koinI joDe vera bAMdhyuM hoya to te koi bhavamAM tene bhegA thaine cUkavavuM paDe ne ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. evI rIte badalo vaLato nathI. vera baMdhAya eTale mahIM rAgadveSa thAya. gayA avatAramAM chokarA joDe vera bAMdhyuM hoya to ApaNe vicAra karIe ke e kayA avatAramAM vaLaze ? AvI rIte pAchA kayAre bhegA thaizuM ? e to A bhavamAM chokaro bilADI thaine Ave. tene tame dUdha dharo to e tamArA moDhAM para nakha mArI jAya ! A evuM che badhuM ! Ama, tamAruM vera cUkavAi jAya. paripAka kALane niyama che eTale TUMka samayamAM hisAba pUro thAya. A ame tamane kahIe ke anaMta avatArathI tame mokSa mATe kaMi karyuM ? eno artha e ke anaMta avatAranuM saravaiyuM tamAruM A bhavamAM zuM che ? ArtadhyAna ne raudradhyAna thayA kare che e ja ne ? A je bhogavavAM paDe che e ja karmaphaLa che. bIjuM kaMi nathI. karmane dekhI nA zakAya. karmaphaLa dekhI zakAya. loko dhola mAre, mAthuM duHkhe, peTa duHkhe, lakavA thAya tene ja karma kahe che, evuM nathI. keTalAka mAne che ke A dehano saMga karyo teno taraphaDATa che. paNa hakIkatamAM tevuM nathI. deha kaMi kusaMgI nathI. enI samaja jo Ama savaLuM vaLe to mokSe javAmAM helpa kare, A to samajanI ja AMTI paDI che. 'huM caMdubhAi chuM' mAnIne je je karavAmAM Ave che tenAthI saMsAra Ubho rahyo che. praznakartA : ghaNI vAra mANasa paDI jAya, dAjhI jAya emAM sAmuM nimitta to koi hotuM nathI to enI pAchaLa kayuM karma hoya ? AptavANI-4 dAdAzrI : sAmAne nukasAna karavAno pUrvabhavamAM bhAva karyo eTaluM ja ApaNuM nukasAna, ane evo bhAva nA karyo hoya tene koi nukasAna kare nahIM. 254 badhA mANasa lUMTAtA hoya, paNa jo koi evo cokhkho mANasa hoya tene koi lUMTI nA zake. lUMTanArAya lUMTI nA zake, evuM badhuM 'sephasAiDa'vALuM jagata che A ! Azrava, nirjarA : saMvara, baMdha ! praznakartA : karma khapAvavuM, e zuM samajavuM ? dAdAzrI : karmanuM mULa zuM ? rAgadveSa. jainIjhame kahyuM ke mokSe javuM hoya to rAga, dveSa ane ajJAna jAya to mokSa thAya.' ne vedAMtIoe 'maLa, vikSepa ne ajJAna jAya to mokSa thAya.' ema kahyuM che. ajJAnanI bAbatamAM baMne 'komana' che. rAga-dveSano AdhAra ajJAna che. ajJAna jAya eTale karma badhAM ja khapatAM jAya. ajJAna zAnAthI jAya ? jJAnathI, nija svarUpanA ajJAnathI ja mokSa aTakayo che. karma karanAra koNa haze ? Apane zuM lAge che ? praznakartA : AtmA. dAdAzrI : AtmA kriyAvAdI hoto haze ? A bahu samajavA jevuM che. eka karma koi khapAvI zake nahIM. saMvara thAya tyAre karma khape. A to Azrava cAlu hoya tyAM karma zI rIte khape ? karma khapAvavuM ane AzravanuM cAlu rahevuM e be virodhAbhAsa che. karma khapAvavuM hoya to saMvara joie. paNa pahelAM jIvAjIvano bheda jANyA sivAya kazuM vaLe tema nathI. azubhakarma bhogave ne zubhakarma bAMdhe eTaluM thai zake. bAkI karma baMdhAtAM nA aTake. praznakartA : Azrava kevI rIte thAya ? dAdAzrI : manamAM kharAba vicAra Ave te udayabhAva kahevAya. te Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 vicAramAM AtmA tanmayAkAra thayo to tene Azrava thayo kahevAya. jo e atikramaNanuM tarata ja pratikramaNa thai jAya to te bhUMsAi jAya ne pratikramaNa nA thAya to baMdha paDI jAya. 255 jiMdagI eka nakAmI jAya teno vAMdho nathI, paNa A to bIjI so jiMdagInA baMdha pADI de che teno vAMdho che. praznakartA : saMvara eTale zuM ? dAdAzrI : saMvara eTale 'cArja' thatuM baMdha thai javuM te. 'huM caMdulAla chuM' e bhAna che tyAM sudhI Azrava ane baMdha baMneya cAlu rahe che. ane 'huM zuddhAtmA chuM' e dhyAna rahyuM ke saMvara rahe. tamane 'huM zuddhAtmA chuM'nuM dhyAna keTalo vakhata rahe che ? praznakartA : Ape jJAna ApyA pachI niraMtara rahe che. dAdAzrI : mATe have tamAre baMdha nA paDe. saMvara rahe ane pahelAMnA AzravanI nirjarA thayA kare. have navo baMdha paDato nathI, karmanirjarA to jIvamAtrane thayA ja kare che. svarUpanuM bhAna nA hoya to nirjarA thAya ne joDe joDe baMdha paNa paDe ane 'svarUpajJAna' pachI khAlI nirjarA ja thayA kare. bIjA zabdomAM 'cArja' thatuM baMdha thai jAya, eTale khAlI 'DiscArja' ja bAkI rahe. jevA bhAve baMdha paDelA tevA bhAve nirjarA thAya. phakata tamAre nirjaratI vakhate saMvara rahe, abaMdha pariNAma rahe ane bIjAne baMdha paDe. zuddha upayogIne eka paNa karma baMdhAya nahIM. praznakartA : eka ja samayamAM baMdha cheda thai zake ? dAdAzrI : hA, thai zake. zuddha upayoganA hisAbe thai zake. A akrama vijJAne karIne niraMtara zuddha upayogamAM rahevAya tema che. praznakartA : kharI tapazcaryA kai ? karmanI nirjarA bhagavAna mahAvIre batAvI che te zuM che ? dAdAzrI : jayAM sudhI saMvara nA thAya tyAM sudhI sakAma (mokSahetubhUta) 256 AptavANI-4 nirjarA nA thAya. saMvara hoya to sakAma nirjarA thayA kare. e to gAyobheMso badhAMne akAma nirjarA thayA kare che. saMvara utpanna thAya to ja sakAma nirjarA thAya. praznakartA : baMdha ane anubaMdha zuM che te samajAvo. dAdAzrI : anubaMdhathI ApaNane karma udayamAM Ave. kavirAjane tame bhegA thAva te anubaMdhathI thayA. have te ghaDIe pAcho baMdha paDe. mATe jokhama kayAM che te samajI levAnuM che. praznakartA : baMdha ane anubaMdha kayA kAraNathI paDe che ? dAdAzrI : 'huM caMdulAla chuM, Ano kartA chuM' te kAraNathI. praznakartA : enAthI baMdha paDe ke anubaMdha ? dAdAzrI : anubaMdha paDe. praznakartA : to baMdha kevI rIte paDe ? dAdAzrI : anubaMdha paDe tyAre enI e ja jUnI ghareDa cAlu rahe. kartApada rahe to pharI baMdha paDe. ane emAM jo pheraphAra thai gayo ne 'huM zuddhAtmA chuM' ne kartA 'vyavasthita' e samajAyuM to baMdha nA paDe. anubaMdha che chatAM baMdha nA paDe. zubhAzubhatuM tharmomITara ! praznakartA H zubha karma ne azubha karma oLakhavAnuM tharmomITara karyuM ? dAdAzrI : zubha karma Ave tyAre ApaNane mIThAza lAge, zAMti lAge, vAtAvaraNa zAMta lAge; ane azubha Ave tyAre kaDavAza utpanna thAya, manane cena paDe nahIM. azubha karma tapAvaDAve ane zubha karma hRdayane AnaMda Ape. praznakartA : ghaNI vakhata ema thAya ke ApaNe azubha karma bAMdhatA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 257 258 AptavANI-4 hoIe ane te vakhate udaya che te bahAra zubha karmano hoya ! dAdAzrI : hA, evuM bane. atyAre tamAre zubha karmano udaya hoya, paNa mahIM azubha karma baMdhAtAM hoya ! - sthULa karma - sUkSma karma praznakartA : A karma navuM che ke jUnuM che e zI rIte dekhAya ? dAdAzrI : karma karyuM ke nA karyuM e to koinAthI nA dekhAya. e to bhagavAna ke jemane kevaLajJAna che te ja jANI zake. A jagatamAM tamane je karmo dekhAya che temAM eka rAi jeTaluM paNa karma navuM nathI. A karmonA jJAtA-draSTA raho to navuM karma nA thAya ne tanmayAkAra raho to navuM karma baMdhAya, AtmajJAnI thAya tyAra pachI ja karma nA baMdhAya. A kaLiyugamAM je upacAra karavAmAM Ave che te upacAra, davAo khoTI che. eka mANasa dAna ApyA karato hoya, dharmanI bhakti karyA kare, maMdiromAM paisA Ape, bIjuM badhuM Akhoya dahADo karyA karato hoya tene, jagatanA loka zuM kahe ke, "A dharmiSTha che.' have e mANasanA aMdarakhAne zuM vicAra hoya ke, "kema karIne bheguM karuM ne kema karIne bhogavI lauM !' aMdara to ene aNahakkanuM paDAvI levAnI icchA hoya. A kaLiyugamAM lokone aNahakkanuM paDAvI levAnI icchA bahu hoya. aNahakkanuM bhogavI levAmAM ja loko taiyAra ! have bahAra moTAM moTAM dAna karato hoya, dharmanA ja AcAra karato hoya, paNa mahIM aNahakkanI lakSmI ne viSayo bhogavI levAnA vicAro karato hoya eTale bhagavAna eno eka paisoya jame karatA nathI. enuM zuM kAraNa ? kAraNa e ke e badhAM sthULakarma che. bahAra je dekhAya che, AcAramAM je dekhAya che, te badhAM sthaLakarma che. ane e sthULakarmanuM phaLa ahIMnuM ahIM ja maLI jAya che. loko A sthULakarmane ja AvatA bhavanAM karma mAne che. paNa enuM phaLa to ahInuM ahIM ja maLI jAya che. ane sUkSmakarma ke je aMdara baMdhAi rahyuM che, jenI lokone khabara ja nathI, tenuM phaLa AvatA bhave maLe che. Aje koi mANase corI karI, te corI e sthULakarma che. ene tenuM phaLa A bhavamAM ja maLI jAya che. jemake ene apajaza maLe, polIsavALo mAre-te badhuM phaLa ene ahIMnuM ahIM maLI ja javAnuM. A dAnezvarI dAna Ape te tenI loka kIrti gAyA kare ke "heya ! moTA dAnezvarI zeTha che !" ane zeTha to aMdara "maraghAM mAryA karato hoya ! aMdara eTale sukSma karma kare che. eTale A je sthULakarma dekhAya che, sthaLa AcAra dekhAya che te 'tyAM' kAma lAge nahIM. 'tyAM to 'sUkSma' vicAra zuM che ? sUkSmakarma zuM che ? eTaluM ja 'tyAM' kAma lAge. have jagata AkhuM sthULakarma upara ja 'eDajasTa' thai gayuM che. A sAdhu, sanyAsIo badhA tyAga kare, tapa kare, japa kare, paNa e to badhuM sthULakarma che. emAM sUkSmakarma kayAM che ? AvatA bhava mATenuM sUkSmakarma emAM nathI. A kare che e sthULakarmano jaza emane ahIM ja maLI jAya. AcArya mahArAja pratikramaNa kare, sAmAyika kare, vyAkhyAna Ape, pravacana kare, paNa e to emano AcAra che, e sthULakarma che. paNa mahIM zuM che e jovAnuM che. mahIM je 'cArja' thAya che te tyAM kAma lAgaze. atyAre je AcAra pALe che e DiscArja che. Akho bAhyAcAra ja DiscArja svarUpa che. tyAM A loko kahe che, "meM sAmAyika karyuM, dhyAna karyuM, dAna karyuM.' te eno tane jaza ahIM maLaze. temAM AvatA bhavane zuM levA-devA ? bhagavAna evI kaMi kAcI mAyA nathI ke tArA AvA polane cAlavA de, bahAra sAmAyika karato hoya ne mahIM zuM karato hoya. eka zeTha sAmAyika karavA beThA hatA, te bahAra koie bAraNuM ThokyuM. zeThANIe jaI ne bAraNuM kholyuM. eka bhAi AvelA, temaNe pUchayuM, "zeTha kayAM gayA che?" tyAre zeThANIe javAba Apyo, 'DheDhavADe !" zeThe mahIM rahyA rahyA A sAMbhaLyuM ne aMdara tapAsa karI to kharekhara e DheDhavADe ja gayelA hatA ! aMdara to kharAba vicAro ja cAlatA hatA ne bahAra sAmAyika karatA hatA. bhagavAna AvA polane cAlavA nA de. aMdara sAmAyika rahetuM hoya ne bahAra sAmAyika nA paNa hoya to tenuM 'tyAM' cAle. A bahAranAM ThArA 'tyAM' cAle evA nathI, sthULakarma eTale zuM te samajAvuM. tane ekadama gusso Avyo. tAre gusso nathI lAvavo chatAM e Ave, evuM bane ke nA bane ? praznakartA : bane. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 259 260 AptavANI-4 dAdAzrI : e gusso Avyo te enuM phaLa ahIMnuM ahIM tarata maLI jAya. loko kahe ke, "javA do ne ene, e to che ja bahu krodhI." koi vaLI ene sAmI dhola paNa mArI de. eTale apajazanuM ke bIjI rIte ene ahIMnuM phaLa maLI jAya. eTale gusso thavo e sthaLakarma che. ane gusso Avyo tenI mahIM Ajano tAro bhAva zuM che ke 'gusso karavo ja joie." to te AvatA bhavano pharI gussAno hisAba che. tAro Ajano bhAva che ke gusso na karavo joie, tArA manamAM nakkI hoya ke gusso nathI ja karavo, chatAM paNa thai jAya che to tane AvatA bhava mATe baMdhana nA rahyuM. A sthULakarmamAM tane gusso thayo to teno tAre A bhavamAM mAra khAvo paDaze. tema chatAM paNa tane AvatA bhavanuM baMdhana nahIM thAya. kAraNake sUkSmakarmamAM tAro nizcaya che ke gusso nA ja karavo joie. ane have koi mANasa koinI upara gusse nathI thato, chatAM manamAM kaheze ke, "A lokonI upara gusso karIe to ja e sIdhA thAya evA che' te AnAthI AvatA bhave e pAcho gussAvALo thai jAya ! eTale bahAra je gusso thAya che te sthaLakarma che ne te vakhate mahIM je bhAva thAya che te sukSmakarma che. sthULakarmanuM bilakula baMdhana nathI, jo A samajo to. tethI A sAyansa' meM navI rIta mUkayuM che. atyAra sudhI sthULakarmathI baMdhana che evuM jagatane ThasAvI dIdhuM che, ane tethI loko bhaDaka bhaDaka thAya che. have gharamAM strI hoya, paiNyA hoya ane mokSe javuM che, te manamAM thayA kare ke, 'huM pacyo te have zI rIte mokSe javAya ?" alyA, strI nathI naDatI, tArAM sUkSmakarma naDe che. tArA sthULakarma koi naDatAM nathI. e meM 'opana' karyuM che, A sAyansa 'opana' nA karuM to mahIM bhaDakATa, bhaDakATa, bhaDakATa rahe; mahIM ajaMpo, ajaMpo, ajaMpo rahe ! pelA sAdhuo kahe ke ame mokSe jaIzuM. alyA, tame zI rIte mokSe javAnA cho te ? zuM choDavAnuM che te to jANatA nathI. tame to sthULane choDayuM. AMkhe dekhAya, kAne saMbhaLAya, e choDayuM. enuM phaLa to A bhavamAM ja maLI jaze. A sAyansa navI ja jAtanuM che ! A to akramavijJAna che, jenAthI A lokone badhI rIte 'phesIliTI' thaI paDe. kaMi bairI choDIne nAsI javAya ? ane bairI choDIne nAsI jaie ane ApaNo mokSa thAya, e baneya kharuM ? ko'kane du:kha dai ne ApaNo mokSa thAya, e bane kharuM ? eTale bairI chokarAMnI pharajo badhI ja bajAvo. ane strI je jamavAnuM Ape te nirAMte khAva, paNa e badhuM sthaLa che, e samajI jajo ! sthaLanI pAchaLa tamAro abhiprAya evo nA rahevo joie ke jethI karIne sUkSmamAM cArja thAya. eTalA mATe meM tamane 'pAMca vAkyo ApyAM che. mahIM abhiprAya evonA rahevo joie ke, 'A 'karekTa' che, huM je karuM chuM, je bhogavuM chuM, e karekTa che.' evo abhiprAya nA hovo joie. basa, ATalo tamAro abhiprAya ja pharyo ke badhuM thai gayuM. chokarAMmAM kharAba guNo hoya to mAbApa tene TaiDakAve che, ane kahetAM phare ke, "mAro chokaro to Avo che, nAlAyaka che, cora che." alyA, e evuM kare che te karelAne melane pULo. paNa atyAre enA bhAva pheravane ! enA mahIMnA abhiprAya pheravane !! enA bhAva kema pheravavA te mAbApane AvaDatuM nathI. kAraNake 'sarTiphAiDa mAbApa nathI. 'sarTiphikeTa' nathI ane mAbApa thaI gayAM che ! chokarAMne jo corInI kuTeva paDI gaI hoya to mAbApa tene TaiDakAva TaiDakAva kare, mAra mAra kare, ke 'tane akkala nathI, tuM Ama kare che, tema kare che.' ema jhUDa-jhUDa kare. Ama, mAbApa 'eksesa' bole! haMmezAya 'eksesa' boleluM 'helpa' nA kare. eTale chokaro zuM kare? manamAM nakkI kare ke 'chone e bolyA kare, ApaNe to evuM karavAnA ja' te A chokarAne mAbApa vadhAre cora banAve che. dvApara, ne tretA ne satyugamAM je hathiyAro hatAM te Aje kaLiyugamAM lokoe vAparavA mAMDayAM. chokarAne pheravavAnI rIta judI che. enA bhAva pheravavAnA. enA para premathI hAtha pheravIne kahevuM ke, "Ava bA ! cho ne tArI bA bUmAbUma karatI. bUmAbUma kare, paNa tuM AvI rIte koinI corI karI, evuM koi tArA gajavAmAMthI corI jAya to tane sukha lAge ? te vakhate tane mahIM kevuM duHkha thAya ? ema sAmAneya duHkha nA thAya ?!" tevI AkhI 'thIyarI' chokarAne samajAvavI paDe. eka vakhata ene ThasI javuM joie ke A khoTuM che. tame ene mAra mAra karo to enAthI to chokarAM haThe caDhe che. khAlI rIta ja pheravavAnI che. A to bApa phojadAra jevo hoya. gharamAM bairIthI hasAya nahIM, chokarAthI hasAya nahIM, moTuM khulluM thAya nahIM. eTalo badho to eno kaDapa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 261 262 AptavANI-4 hoya. Avo kaDapa hoto haze ? ApaNe kaMi vAghasiMha chIe ? ApaNo kaDapa nA hovo jAie. eka AMkhamAM dAba hovo joie ne bIjI AMkhathI ramADavA joie. dAba eTalA mATe ke e UMdhe raste, UMdhe pATe nA caDhI jAya. gADImAMya sAMkaLa kheMcavAnuM sAdhana rAkhe che ne, kazuM paDI jAya eTalA mATe ? paNa sigAreTanuM pekeTa paDI jAya ne ApaNe sAMkaLa kheMcIe e guno kahevAya ? jagata AkhuM sthULakarmane ja samajayuM che. sUkSmakarmane samajAyuM ja nathI. sUkSmane samajayuM hota to A dazA nA hota ! eka zeThe pacAsa hajAra rUpiyA dAnamAM ApyA. te tenA mitre tene pUchayuM, "ATalA badhA rUpiyA ApI dIdhA ? tyAre zeTha bolyA, 'huM to eka paisoya ApuM evo nathI. A to A meyaranA dabANane laIne ApavA paDayA." have AnuM phaLa tyAM zuM maLe ? pacAsa hajAranuM dAna karyuM te sthULakarma, te tenuM phaLa ahIMnuM ahIM zeThane maLI jAya. loko vAha vAha bolAve, kIrti gAya ane zeThe mahIM sUkSmakarmamAM zuM "cArja karyuM ? to ke' 'eka paisoya ApuM tevo nathI. tenuM phaLa AvatA bhavamAM maLe. te AvatA bhave zeTha eka paisoya dAnamAM ApI nA zake. have AvI jhINI vAta kone samajAya ? praznakartA : dAdA, sUkSmakarma ane sthULakarmanA kartA judA judA che ? dAdAzrI : hA, bannenA kartA judA che. A je sthULakarmo che te 'DiscArja karyo che. A 'beTarI'o hoyane tene "cArja karyA pachI 'DiscArja thayA kare ne ? ApaNe "DiscArja nA karavI hoya toya te thayA ja kare ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : evuM A sthULakarmo e 'DiscArja karmo che, ane bIjAM mahIM navAM 'cArja thai rahyAM che te sUkSmakarmo che. A bhavamAM je 'cArja" thai rahyAM che te AvatA bhavamAM 'DiscArja thayA karaze. ane A avatAramAM gayA avatAranI beTarIo 'DiscArja thayA kare che. eka mananI beTarI, eka vANInI beTarI ane eka dehanI beTarI; A traNeya beTarIo atyAre 'DiscArja thayA ja kare che. ane mahIM navI traNa beTarIo bharAI rahI che. A boluM chuM te tane ema thAya ke "ja boluM chuM', paNa nA, A to 'rekarDa' bolI rahI che ! A to vANInI 'beTarI' 'DiscArja thai rahI che. huM bolato ja nathI, ane A badhA jagatanA loko zuM kahe ke "meM kevI vAta karI, kevuM huM bolyo !" e badhA kalpitabhAvo che. 'igoijhama" ja kare che khAlI e ! 'igoijhama' jAya to pachI bIjuM kazuM rahyuM ? A 'igoijhama e ja ajJAnatA che, ane e ja bhagavAnanI mAyA che. kAraNa ke kare che bIjo ne potAne evuM 'eDajasTamenTa' thAya che ke 'huM ja karuM chuM !' A sUkSmakarmo je mahIM 'cArja thAya che te pachI "komyuTaramAM jAya che. eka vyaSTi "komyuTara' che ne bIjuM samaSTi "komyuTara' che. te vyaSTimAM pahelAM sUkSma karmo jAya ne tyAMthI pachI samaSTi 'komyuTara'mAM jAya. pachI samaSTi kAma karyA kare. A bIjAM badhAM sUkSmakarmo "cArja thAya che, tethI bahu ciMtA nathI. paNa 'huM caMdubhAI chuM' ema 'rIyalI spIkiMga' bolavuM e ja karma baMdhAya che. 'huM koNa chuM' eTaluM ja jo samajayo, to tyArathI badhAM ja karmothI chUTayo. eTale A' vijJAna saraLa ne sIdhuM mUkayuM che. nahIM to karoDo upAya 'ebsolyuTa' thavAya evuM nathI. ane 'A' to taddana "thIyarama opha ebsolyuTIjhama' che ! khoTAM karmathI chUTakAro ! praznakartA : khoTAM karmo ame karatAM hoie chIe, paNa emAMthI nIkaLI javAnI hiMmata nathI AvI zakatI. dAdAzrI : hiMmata nA Ave. khoTA kAmano atyAre eTalo badho bojo vadhI gayo che te zI rIte hiMmata Ave ? eTale eka vakhata to nAdArI ja kADhI nAkhavAnI. pachI devuM vALavAnuM. devuM to ApavuM ja paDe Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 263 264 AptavANI-4 ne ? huM tamane rasto karI ApIza eno. praznakartA : mANasa samaje che ke mRtyu pachI bIjo janma che tema chatAM khoTAM karmo kema kare che ? sAcAM karma karavAno rasto zo ? dAdAzrI : potAnI icchA viruddha khoTAM karmo karavAM paDe che. savAre UThayA tyArathI tamArI sattAmAM kaMi ja nathI. badhuM parasattAnA hAthamAM che. e parasattA eka zaktinA hAthamAM che, jene ame 'vyavasthita' kahIe chIe. A 'vyavasthita' zakti zuM kare che ? tamArA puNyano udaya Ave to badhA anukuLa saMyoga bhegA karI Ape ne pApano udaya Ave to te badhA anukULa saMyoga vikherI nAkhe. eTale badhuM parasattAmAM cAlI rahyuM che, pachI sArA karmo hoya ke khoTAM karmo ! jayAM sudhI paramArtha samyakadarzana nA thAya tyAM sudhI jIva parasattAmAM ja rahelo che. karmo, pApa-puNyatAM ! praznakartA : pApa ane karma eka ja ke judA ? dAdAzrI : puNya ane pApa banneya karma kahevAya. paNa puNyanuM karma keDe nahIM ne pApanuM karma ApaNA dhAryA pramANe thavA nA de ne keDe. praznakartA : bhautika sukho maLe che temaNe kai jAtanAM karmo karyA hoya to te maLe ? dAdAzrI : A koi du:khI thatuM hoya emane sukha Ape, tenAthI puNya baMdhAya ane pariNAme evuM sukha ApaNane maLe. koIne duHkha Apo to tamane du:kha maLe. tamane pasaMda Ave te Apajo. be jAtanI puNya. eka purthyathI bhautika sukha maLe ane bIjI eka evA prakAranI puNya che ke je ApaNane saccI AjhAdI prApta karAve. niMdAtuM karmabaMdhata ! paramahaMsanI sabhAmAM to koinIya saheja paNa vAtacIta nA karAya. eka jarIka avaLI kalpanAthI jJAna upara kevuM moTuM AvaraNa AvI jAya che. to pachI A 'mahAtmA'onI TIkA, niMdA kare to kevuM bhAre AvaraNa Ave ? satsaMgamAM to dUdhamAM sAkara bhaLI jAya tema bhaLI javuM joie. A buddhi ja mahIM Dakho kare. ame badhAnuM badhuM jANIe chatAMya koinuM eka akSareya nA bolIe. eka akSareya UMdhuM bolavAthI jJAna upara moTuM AvaraNa AvI jAya. 'A mane chetarI gayo' tema bolyo te bhayaMkara karma bAMdhe. enA karatAM be dhola mArI le to ochuM karma baMdhAya. e to jayAre chetarAvAno kALa utpanna thAya, ApaNA karmano udaya thAya tyAre ja chetarAie. emAM sAmAno zo doSa ? eNe to UlaTuM ApaNuM karma khapAvI ApyuM. e to nimitta che. karma chedatanI sattA ! praznakartA: karmanuM phaLa to bhogavavuM ja paDe ne ? dAdAzrI : hA. karmano niyama ja evo che. praznakartA : 'jJAnI' emAMthI choDAvI zake ? dAdAzrI : 'jJAnI puruSa' to tamArA karmone bhasmIbhUta karI nAkhe che. paNa temAM be jAtanAM karmo hoya che. eka barapha rUpe jAmI gayelAM ne bIjAM pANI ne varALa rUpe rahelAM. 'jJAnI" pANI ne varALa rUpe rahelAM karmo uDADI mUke, paNa barapha rUpe thai gayelAne bhogavye ja chUTako ! paNa svarUpa jJAna ApyA pachI e karmonA bhogavaTAmAM phera paDI jAya che. zULIno ghA soya jevo lAge. 'jJAnI puruSa' kAraNasvarUpe rahelAM karmano nAza karI Ape. paNa Aje je kArya svarUpe karmo che, barapha rUpe thai gayelAM che, tene to bhogavavAM ja paDe. prabhusmaraNanI helpa ? praznakartA : ApaNA karma ApaNane tAre ane DUbADe, emAM koi mANasanI niMdA nA karAya. are, saheja vAtacIta paNa nA karAya. emAMthI bhayaMkara doSa besI jAya. emAMya ahIM satsaMgamAM, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 265 prabhusmaraNa zuM kAma karavuM joie ? dAdAzrI : prabhu prakAzaka che, sarva prakAzaka che. jo emane yAda nA karIe to prakAza nA maLe eTalo ja vAMdho che. bAkI emane bIjI kazI Dakhala nathI. ApaNane jo prakAza joito hoya, taravAmAM ke DUbavAmAM 'helpa' joitI hoya to prabhusmaraNa karavuM. emane saMbhAro eTale tamane kaMika prakAza paDayA vagara rahe ja nahIM. enAthI tamArAM karma sArAM thaze. paNa prabhusmaraNa sAcA dilathI hovuM joie. emAM gappu nA cAle ke bhagavAna upara che. upara to koi bApoya nathI. mahIM beThA che te ja bhagavAna che. bhagavAnaneya karmabaMdhana ?! praznakartA : pRthvI upara je je bhagavAna thai gayA. RSabhadeva, mahAvIra, nemInAtha-e badhA karmanA baMdhanamAM AvelA kharAne ? dAdAzrI : badhAya karmanA baMdhanamAM AvelA, tyAre to mAtAnA peTe janma thayo. koi bhagavAna evo nathI ke je mAtAnA peTe janmyo nA hoya. je bhagavAna thai gayA temaNe be ke traNa avatAra pahelAM AtmAnuM jJAna prApta kareluM, pachI bhagavAna chelle thayelA. jene AtmAnuM lakSa prApta thai gayuM hoya te be-cAra avatAramAM bhagavAna thai zake che. sIdhe sIdhuM mokSe javuM hoya to te paNa javAya ane jagata kalyANa karavuM hoya to bhagavAna thavAya, bemAMthI eka thAya. 'jJAtI puruSa'tAM divyakarma ! zAstrakAroe jJAnInA pratyeka karmane divyakarma kahyAM che. kAraNa ke pote saMpUrNa nirahaMkArI, saMpUrNa akartA padamAM beThelA hoya che, eTale vItarAga kahevAya. A kALamAM saMpUrNa vItarAga nA hoya. ame vItarAga chIe, paNa saMpUrNa nathI. ame jagatanA tamAma jIvo joDe vItarAga chIe, phakta amArA jagata kalyANa karavAnA karma joDe amAre rAga rahe che. jagata kalyANa karavAnI khaTapaTa mATeno amane thoDo rAga rahI gayo che. e rAga AptavANI-4 paNa karmo khapAvavA pUrato ja che. bAkI 'amane' to amAro mokSa niraMtara varcyA ja kare che. 'jJAnI'ne kALa, karma ne mAyA aDe nahIM. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavathI apratibaddhapaNe vicare te jJAnI. 266 karmatuM svarUpa ! loka kahe che ke karma vaLagyAM che. paNa karma to nathI strI jAti ke nathI puruSa jAti. e to napuMsaka che ne pote paramAtmA che ! karmo kharekhara jaDa nathI ne cetaneya nathI, paNa nizcetana-cetana che. karmonuM phaLa maLe che, te mahIM AtmA beThelo che eTale maLe che. nizcetanacetanane zuddha cetanano sparza thavAthI karma cArja thAya che potAnuM svarUpa jANe eTale karma baMdhAvAnAM baMdha thAya. praznakartA : AtmA ane karmane kevo saMbaMdha che ? dAdAzrI : 'rIleTiva' saMbaMdha che. praznakartA : karma AtmAne phasAve che ke AtmA karmane bAMdhe che ? dAdAzrI : karma AtmAne phasAve che. pudgalanI eTalI badhI zakti che ke mahIM paramAtmA juone kevA phasAyA che ! praznakartA : AtmA dhAre to karma khapAvI kADhe ? dAdAzrI : pote baMdhAyelo zI rIte chUTI zake ? e to AtmA svabhAvamAM Ave to karmo khape. svabhAvamAM AvyA pachI to game tevAM karmo hoya toya uDADI mele. 'jJAnI puruSa' eka kalAkamAM to karmanA kevA dhUmADA uDADI mele che. tyAre to AtmAnuM tamane niraMtara lakSa bese che, nahIM to bese nahIM ! karma pudgala svabhAvanAM che ane e enA pa2-pariNAma batAvyA karaze. ApaNe 'zuddhAtmA' e sva-pariNAma chIe. para-pariNAma jJeya svarUpe che, ane 'ApaNe' jJAtA svarUpe chIe. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 268 AptavANI-4 karma ane vyavasthita' karma-layanI pratIti ! praznakartA : Apa je 'vyavasthita' kaho cho te karma pramANe che ? dAdAzrI : karmathI kaMi jagata cAlatuM nathI. jagata 'vyavasthita zakti' calAve che. tamane ahIM koNa teDI lAvyuM ? karma ? nA. tamane 'vyavasthita' teDI lAvyuM. karma to mahIM paDayuM ja hatuM. te gai kAle kema nA teDI lAvyuM ke Aje lAvyuM ? ' vyavasthita' kALa bhego kare, kSetra bheguM kare, badhA ja saMyogo bhegA thayA te tame ahIM AvyA. karma to 'vyavasthita'no eka aMza che. praznakartA : karmasaMskArano laya thayo e zI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : jenA saMbaMdhamAM ApaNuM karma hoya tyAM rAga ke dveSa nA rahe, tyAM jANavuM ke ApaNuM karma laya thai gayuM che. ane ApaNane gamo ke aNagamo thayA karato hoya to jANavuM ke karmanI sattA hajI cAlu che. pagalatAM karmabaMdhata kaI rIte ? bhAvabIja sAme ceto ! bhagavAne kahyuM, 'tuM paramAtmA che. dravya-bhAvathI chuTo che. saMyoga mAtrathI chUTo che. tyAre loka saMyogamAM vadhAre vaLagyA. ApaNI pAse hAthamAM bIja hoya ane bIjuM nIce jamIna upara paDI gayuM hoya to e bemAM phera nA kahevAya ? eTale bhagavAne zuM kahyuM ke hAthanuM bIja hoya tene dhIme rahIne AghuMpAchuM mUkI deje. paNa paDI gayelAM bIjanI tapAsa karaje. kAraNa ke bIjA sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansa' ene maLI jAya to UgI nIkaLe, ne bI jamInamAM paDayuM eTale ene bIjA 'eviDansa' maLI Ave, mATe tyAM cetaje. jarAka kUMpaLa UgI hoya to tene tarata ja UkheDIne pheMkI deje, nahIM to jhADarUpe thaze. atyAre mahIM bIjA ADA avaLA bhAva Ave che, te paDI gayelAM bIja che. tamAre have jIvaDuM mAravuM nathI, chatAMya jIvaDuM tamArA paga nIce vaTAi jAya to jANavuM ke A paDI gayeluM bIja. tyAM jAgRta rahIne pratikramaNa karI levuM. jagatamAM yajJa cAlyA kare che, emAM badhAM karmo homyA kare che ne navA karmo baMdhAya che. praznakartA : paramANuo ane karmabaMdhana e baMnenI liMka zuM ? karmabaMdhana kevI rIte thAya che ? dAdAzrI : AtmAnI caitanyazakti evI che ke 'roMga bIlipha'thI vikalpa thAya che. 'A huM chuM, A huM chuM.' te 'roMga bIlipha ' UbhI thAya che, ane e ja karmabaMdhana che. jema arIsAmAM jovAthI tarata ja phoTo paDe che, tema paramANuo sakriya hovAthI jevo vikalpa thAya ke tarata ja paramANuo badhAM evAM UbhA thai jAya che. mULa paramANu 'tatva svarUpe che, pachI bhegAM thAya tyAre avasthAvALAM thai jAya che. A badhA sakriyanA camatkAra che. AtmAne A pudgala tattva ja mUMjhave che. enuM sakriyapaNuM ja mUMjhave che. pudgalanuM sakriyapaNuM evuM che ke pote ajIva che chatAM jIva jevuM bhAse che. jema A cakalI arIsAmAM potAnA pratibiMbane cAMca mAre che ema ! cIkaNAM karmathI ukela ! praznakartA: karma cIkaNAM hoya che, tene lIdhe ApaNane duHkha bhogavavuM paDe che ? dAdAzrI : ApaNAM ja karma karelAM, tethI ApaNI ja bhUla che. koi anyano doSa A jagatamAM che ja nahIM. bIjA to nimittamAtra che. du:kha tamAruM che ne sAmA nimittane hAthe apAya che. sasarA marI gayAno kAgaLa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 269 270 AptavANI-4 zAnAthI ? AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAnathI. enAthI karma halakuM thai jAya. tyAra pachI jJAtAdraSTA rahevAya. enA mATe to pratikramaNa niraMtara karavuM paDe. jeTalA "phorsa thI nikAcita thayuM hoya teTalA ja 'phorsa'vALA pratikramaNathI e dhovAya. praznakartA : A nikAcita karma che enI sAme puruSArtha kevI rIte mAMDavo ? posTamena ApI jAya emAM posTamenano zo doSa ? praznakartA : cIkaNAM karma kone kahevAya ? dAdAzrI : mana, vacana, kAyAnA taddana ekAkArathI kare ke jemAM bIjA virodhAbhAsI bhAva nA hoya tenAthI bhayaMkara cIkaNAM karmo baMdhAya. 'ahIM' AtmArthe karelAM AvAM cIkaNAM karma be ke traNa avatAramAM choDAve ane saMsAranAM cIkaNAM karma to paripAka thatAM bahu TAima le. tethI to A saMsAra Ubho rahyo che ne ? koi sIdho mANasa navo navo gajavAM kApavA jaze to pakaDAi jaze. kAraNa ke enuM karma tarata vipAka thai jAya ne A karmathI e chUTe che. jayAre banelo-Thanelo pakaDAya ja nahIM. have loko je pahelo jhaDapAI gayo tene gunegAra kaheze. paNa kudarata tArA 'phevara'mAM che. suMvALA karmavALAne karmaphaLa ApI UrdhvagatimAM lai jAya, jayAre aThaMga hoya te nA pakaDAya tethI tenI adhogatimAM javAnI nizAnI che. - dAdAzrI : emAM atyaMta jAgRti rAkhavI paDe. lapasaNuM AvyuM hoya tyAM kevA jAgRta raho cho ? jaMgalamAM vAgha-varU dekhAtA hoya tyAM keTalI jAgRti rahe che ? tema AmAM jAgRti rahe to ja emAMthI chUTAya. niSkAma karma' kaI rIte karAya ? zI , praznakartA : punarjanma thAya che te AsakitanuM pariNAma che ke karmanA pariNAmathI che. dAdAzrI : karmanA pariNAmathI Asakti rahe che ane AsakitathI punarjanma thAya che. Asakita e "sTepiMga' che. praznakartA : niSkAma karma kare toya punarjanma thAya ? dAdAzrI : niSkAma karma karo toya punarjanma baMdha thAya tema nathI. e to svarUpanuM jJAna thAya to ja punarjanma aTake. cIkaNA karma eTale zuM ? keTalAMka karmo to ema ne ema UDI jAya. keTalAMka karmo pastAvo karavAthI UDI jAya. ane je pastAvo karo toya bhogavavAM ja paDe, tene cIkaNAM karma kahyAM, ene bhogavye ja chUTako. jaino ene nikAcita karma kahe che. koie ApaNI para thuMkayuM hoya to tenA para pANI reDIe to tarata dhovAi jAya. ane koie evuM thuMkyuM hoya ke sAbu ghasa ghasa karIe, dho dho karIe toya nA jAya, atyaMta cIkaNAM karma hoya. praznakartA: 'samabhAve nikAla karavAno dRDha nizcaya hovA chatAMya jhaghaDo Ubho rahe e zAthI ? dAdAzrI : keTalI jagyAe evuM thAya che? soeka jagyAe ? praznakartA H eka ja jagyAe thAya che. dAdAzrI : to e nikAcita karma che. e nikAcita karma dhovAya praznakartA : niSkAma karmamAM kema karIne karma baMdhAya ? dAdAzrI: 'huM caMdubhAI chuM" karIne niSkAma karma karavA jAo eTale baMdha ja che. niSkAma karma karavAthI A saMsAra sArI rIte cAle. kharI rIte niSkAma karma 'pote koNa che e nakkI thayA sivAya thai ja nA zake. jayAM sudhI krodha, mAna, mAyA, lobha hoya tyAM sudhI niSkAma karma zI rIte thaI zake ? Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 271 272 AptavANI-4 AtmA atAdithI zuddha ja ! vItarAgoe kahyuM ke karma ane AtmA beu anAdithI che. eTale enI kaMi Adi thai nathI. eTale karmanA AdhAre A bhAva utpanna thAya che, ne bhAvanA AdhAre A karma UbhAM thAya che, ne ema niraMtara cAlyA ja kare che. AtmA tyAM ne tyAM ja rahe che. karavuM, karAvavuM te anumodavuM ! pote ja mAne che ke "A huM niSkAma karma karuM chuM'. temAM kharI rIte eno kartA bIjo ja che. je je jAtanI kriyA thAya che e badhuM 'DiscArja che. 'huM niSkAma karma karuM chuM" evuM mAne che, e ja badhuM baMdhana che. niSkAma karmano karyA che tyAM sudhI baMdhana che. - kRSNa bhagavAne lokone bIjo rasto batAvyo ke je karavAthI bhautika sukho maLe. e niSkAma karma kone kahevAya ? ApaNA gharanI Avaka Ave che. jamInanI Ave che, te uparAMta A chApakhAnuM karAvyuM emAMthI maLaze. Ama, bAra mahIne vIsa-paccIsa hajAra maLe, evuM dhArIne karavA jaie, ne pachI pAMca hajAra maLyA to vIsa hajAra khoTa gai lAge. ane dhAraNA ja nA bAMdhI hoya to ? niSkAma karma eTale enA AgaLanAM pariNAma dhAryA vagara karyuM jAva. kRSNa bhagavAne bahu suMdara vastu ApI che, paNa koithI e banI zake nahIM ne ? mANasanuM gajuM nahIM ne ? A niSkAma karmane yathArtha samajavuM muzkela che. tethI to kRSNa bhagavAne kaheluM ke mArI gItAno sUkSmatama artha samajanAro koika ekAda ja haze ! praznakartA : niSkAma bhAve karma karIe to karma nA baMdhAya ne? dAdAzrI : niSkAma bhAve karma karo. paNa 'tame caMdubhAi ja cho' ne 'huM caMdubhAi chuM' e 'bIlipha' che tyAM sudhI niSkAma bhAve karma karazo to tenuM puNya baMdhAze. karma to baMdhAvAnuM ja. kartA thayo ke karmabaMdhana thayuM. praznakartA : niSkAmI kevI rIte thavAya ? dAdAzrI : pariNAmano vicAra karyA vinA kAma karyuM jA. sAheba mane vaDhaze, TaiDakAvaze, evo vicAra karyA vinA kAma karye jA. parIkSA ApavAno vicAra karyo hoya to pachI 'pAsa thavAze ke nahIM ? thavAze ke nahIM ?" evA vicAra karyA vinA parIkSA Ape jA. kRSNa bhagavAnanI ekya vAta samajayA nahIM ne uparathI kahe ke kRSNa lIlAvALA hatA ! alyA, tame lIlAvALA ke kRSNa lIlAvALA ? kRSNa to vAsudeva hatA, naramAMthI nArAyaNa thayelA hatA ! praznakartA : karavuM, karAvavuM ane anumodavuM emAM phera zo ? dAdAzrI : evuM che ke anumodana ApanArano bhayaMkara doSa che. karAve che tene 'sekanDarI' doSa che ane karanArano saheja ja doSa che. karanArane khAsa doSa nathI. A kasAio bakarAM kApIne vece che eno je doSa ene lAge che tenA karatAM je loko kahe che ke, "ApaNe mAMsAhAra khAvo joie, nA khAya to anAja khUTI paDe." evI ja prarUpaNA kare che tene vadhAre doSa lAge che. pelA kasAio to bicArA potAnA peTa mATe kare che. ane A custa ahiMsAno dharma pALanArA loko bakarAM (!) kApe che, te zene mATe kApe che ? praznakartA: e nA samajAyuM. dAdAzrI : A bakarAM kApe che e kasAi to sArA ke eka ja jhATake halAla karI nAkhe ne UDADI de, paNa harAma nA kare. ane pelA to harAma kare che, ghasI ghasIne mAre che. pAMcaso rUpiyA dhIryA hoyane, to bAra mahine cAraso rUpiyA to vyAja ja thai gayuM hoya ! pAchA buddhithI mAre. emane baMdUkanI jarUra nathI. dukAne gharAka Ave to kahe ke, "alhAbAdano bahu UMco mAla Avyo che." te gharAka bicAro bhoLo sAcuM mAnIne lai jAya. te zeThiyA jANe ke A ThoTha che to Thokone ahIMthI. te buddhithI goLI mAre che ! A to bhayaMkara raudradhyAna kahevAya. AmanI zI dazA thaze ? zeThiyAo evI to TrIko kare, evA to tAra nAkhe ke AkhA DisTrIkaTanA kheDUto zeThane ghera rUpiyA laIne Ave. vyAjanAM vyAja ane tenAMya vyAja bharavAmAM ja Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 273 kheDUto maDadAla jevA thai jAya ne zeTha doDhaso-doDhaso kilono thaine phare! kALa pharaze tyAre A ja kilonI caTaNI thaze ! kRpALudeve zuM kahyuM ke je mAMsa vadhAravA khAya che, te badhA mAMsAhAra kare che. khAvAnuM jIvavA mATe che. tene badale ahIMthI phUlyuM AmathI phUlyuM ane moTuM tuMbaDA jevuM thAya! praznakartA : eTale anumodanA karanArano ja vadhAre guno kahevAya ? dAdAzrI : anumodanA be prakAranI che. eka to anumodanA karanAranA ja AdhAre A badhI kriyA hoya che. ane bIjA prakAranI anumodanamAM khAlI hA e hA kare, 'hA sAheba, hA sAheba" kare. emAM bahu doSa nathI. A badhA koi kriyA karatA hoya temAM tame, 'hA bhAi, mane gamyuM, sarasa che' kahyuM. paNa tenI bahu kiMmata nathI. tame AvuM nA kahyuM hota toya A loko karavAnA ja hatA. ane je anumodanAthI ja kriyA thAya, e nA hoya to nA thAya, teno bahu bhAre doSa che. bahu kiMmatI anumodanA konI kahevAya ke jenI anumodanAthI jagata cAle che. (36) bhAva, bhAvya ne bhAvaka bhAvaka ja bhAvato kartA ! praznakartA : bhAva karAvanAra koNa ? e AtmA kare che ? dAdAzrI : mahIM 'bhAvako' che te bhAva karAve che. AtmA bhAva karato nathI. loko bhAvakarmane vaLagaNa samaje che. kharI rIte bhAva karAvanArA mahIM beThA che. AtmA koi dahADoya bhAva kare nahIM. praznakartA : e bhAvako koNa che ? dAdAzrI : e ekaluM bhAvaka nathI. krodhaka che, krodhane karAvanAra. lobhaka che, lobhane karAvanAra. niMdaka che, te nA karavI hoya toya niMdA karAvaDAve. AmAM AtmA kazuM ja karato nathI. jo AtmA bhAva kare to tenI zI dazA thAya ? to to e khalAsa thai gayo ne ? A bhAva karAvanArA bIjA che. bhAvake enuM nAma che. bhAvako bhAva karAve che. te ghaDIe 'AtmA' bhAvya thaI jAya che, 'ene' e game che. potAnA svarUpanI khabara nathI eTale A asara thai jAya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 bhAvamAM bhaLyo, to bhAvya ! 'mahIMlA bhAvake bhAvya bhaLe to, citarAmaNa navuM thAya ja che sto.'-navanIta. 275 mahIM bhAva thAya che tenI mahIM bhAvya bhaLI jAya che. tenAthI navuM citarAmaNa thAya che. AtmA bhAvya che ne mahIM bhAvako bhAva karAvaDAve che. te bhAva thAya che teno zo vAMdho che ? bhAvya bhAvamAM bhaLe nahIM ne joyA ja kare ke, "ohoho ! mahIMlA bhAvako AvA hau bhAva karAvaDAve che ?' bhAvako cho ne game tevA bhAva karAve, tene 'ApaNe' joyA karIe to ApaNane baMdhana nathI. A chelluM sAyansa che. bhAvakatuM svarUpa ! praznakartA : e kevI rIte samaja paDe ke A bhAvake bhAva karAvyo? jarA vistArathI samajAvo. dAdAzrI : ApaNe muMbainI vastImAM rahelA hoie ne ekAeka bahAra javAnuM thayuM ne raNa AvIne UbhuM rahyuM. jayAM koi jhADa nA maLe, chAMyaDo nA maLe, tyAM AgaLa evA bhAva thAya ke 'kayAM besIzuM ne kayAM ThaMDaka laizuM, kayAM Azaro laizuM ?" e bhAvo mahIMlA bhAvako karAvaDAve che. te badhA mahIM ja beThA che. ane A mokSapaMtha para AkhuMya jagata cAlI ja rahyuM che. A to Akho pravAha ja che ne badhA jIvo pravAharUpe cAlI ja rahyA che. te raste jatAM jAta jAtanA bhAvako Ave che. praznakartA : eno artha evo thayo ke e zAtA-azAtA vedanIya thai? dAdAzrI : nA,nA. zAtA-azAtA vedanIya nahIM, vedanIya e to vedanIya ja kahevAya. ane A to bhAvako che. jAta jAtanAM bhAva karAvaDAve. ApaNe bhaya nA karavo hoya, ApaNe nirbhaya hoie, paNa Ama sApa jato joie to tarata ja bhayano bhAva karAvaDAve. karAvaDAve ke nA karAvaDAve ? praznakartA H karAvaDAve. tyAre to e vikalpa kahevAya ? AptavANI-4 dAdAzrI : nA. vikalpaya nA kahevAya. sApa jAya ne temAM tanmayAkAra thayo te bhayano bhAva karAvaDAve. e bhayano bhAvaka che. 276 bhAvakato AdhAra, saMsArIjJAta ! A 'sAMsArika jJAna' che, te bhAvaka karAve evuM jJAna che. jo 'mULa jJAna' hoya to e bhAvako nAma nA de. 'mULa jJAna' eTale 'huM zuddhAtmA chuM' enuM bhAna thavuM te, pachI bhAvakonuM kazuM cAle nahIM. 'mULa jJAna' thAya nahIM tyAM sudhI bhAvako ja athADa athADa kare. ahIMthI dhakkA mAre ne tyAMthI dhakkA mAre, te phUTabolanI jema athaDAve. praznakartA : A bhAvako aMtaHkaraNanA kayA bhAgamAM hoya ? manamAM hoya ? dAdAzrI : nA. bhAvako to aMtaHkaraNathIya judA che ! e aMtaHkaraNamAM nA Ave. aMtaHkaraNa to bhAvakonuM doryuM doravAya. bhAvako AtmAne mUrchita kare, eTale AtmA bhAvya thAya. eTale pachI A aMtaHkaraNa cAlu thAya. ane jo 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna rahe to evA lAkha bhAvaka Ave toya kazo vAMdho nathI. mahIM bhAvaka ekalo nathI. krodhaka, lobhaka, niMdaka, cetaka evA badhA keTalAya 'ka' mahIM che. 'ka' eTale karAvanArA che. mahIM to AkhuM brahmAMDa che ! praznakartA : eTale bhAvako AtmAne mUrchita karI de evA bhAva utpanna thAya che ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. bhAvako evuM UbhuM kare che ke AtmA mUrchita thai jAya. mUrchita eTale potAnA svarUpanuM bhAna khoi nAkhe. jema ahIM AgaLa kazuM gesanuM phUTayuM hoya to mANasa bebhAna thai jAya che ne ? evA AtmAne bhAvako bhAva karAve che tenI asara thAya che. asara kone nA thAya ? potAnA 'svarUpa'nuM bhAna hoya tene nA thAya. nahIM to A 'sAMsArika jJAna' AtmAne asarathI mukta rAkhatuM nathI. A saMyogonuM dabANa eTaluM badhuM che ke ene asaramukta rahevA detuM nathI. jayAre 'huM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 277 278 AptavANI-4 zuddhAtmA chuM" jANaze tyAre bhAvako jora karaze nahIM. sAmAnya samaja evI che ke AtmA bhAva kare che tethI kALa, bhAva ne karma baMdhAI gayuM paNa AtmA bhAva kare to to thai rahyuM, khalAsa thai gayuM. to to e koi cIjano bhikhArI che, evuM thayuM. bhAvako bhAva karAve che, ane bhAvako ja AtmAne bhAvya banAve praznakartA: A bhAvako che te paramANurUpe che ke gAMTharUpe che ? dAdAzrI : paramANurUpe che. e pudgala paramANuo che. praznakartA H eno artha evo ke bhAvatuM thayuM hoya to AtmA mahIM tanmayAkAra thai jAya che ? dAdAzrI : hA. ane nA bhAvatuM hoya to tanmayAkAra nA thAya. eTale e" bhAvya nA thAya to kazuM nA thAya. praznakartA : eTale tanmayAkAra nA thAya to citarAmaNa nA thAya ? dAdAzrI : tanmayAkAra nA thAya to to kazo vAMdho nahIM, paNa "e" tanmayAkAra thayA vagara rahe ja nahIM. 'svarUpanuM bhAna thAya to ja "e" tanmayAkAra nA thAya. ja UbhuM thayuM ne ? dAdAzrI : nA, nA. Azaya ke kazuM nathI. A to 'AvI phasAyA' jevuM thayuM che, potAnA AzayamAM hota to to pote gunegAra gaNAya, 'pote' kartA thayo kahevAya ! praznakartA : AtmajJAna nathI thayuM, te pahelAM to A badhuM UbhuM thayuM te AzayomAMthI ja ne ? dAdAzrI : e AzayathI ApaNane lAge kharuM ke je Azaya che tenuM A phaLa che. paNa te Azayo kartA nathI. ApaNane lAge kharuM ke A Azayo ApaNA haze tethI A badhuM AvyuM. jevo Azaya hoya tevuM Ave. e to niyama che ke AvI jAtanI TikiTa lIdhI eTale kalakattA pahoMcaze. Azayo TikiTa lIdhA barAbara che. A to ahaMkArathI bole che ke mane AvA Azayo UbhA thayA tethI A thayuM. saMsAra niraMtara pravahana karI rahyo che. eka jaNe bhagavAnane pUchayuM ke, "bhagavAna, evuM to huM zuM karuM ke mAro mokSa vahelo thAya ?" tyAre bhagavAna kahe che. 'tArI bhavasthiti hajI pAkI nathI. mokSa mATe hajI jhAjho samaya che tane.' eTale aDhAramA mAIla mokSa hoya to agiyAramAM mAilavALo zI rIte mokSe jAya? tuM 'jJAnI puruSa' pAse paDI rahIza toya tAruM kazuM nahIM vaLe. paNa amuka mAilanI bAunDrImAM AvI gayo ne 'jJAnI puruSa" maLI gayA to tAruM kalyANa thaze. A bhAva karAvaDAve che te mahIMlA bhAvako che. A sAyansa bahu UMcuM che. A 'jhaverI bajAramAM hoie te judA bhAva hoya, 'dArUkhAnA' mAM judA bhAva thAya ane 'cora bajAra'mAM judA bhAva thAya. praznakartA : thAya, kAraNa ke kSaNe kSaNe bhAvo palaTAya che. dAdAzrI : je palaTAya che te AtmA nathI, e bhAvako che. 'zuddhAtmA' thaIne pharyo tene 'DuMgarIya aDe nahIM, ne 'dArUkhAnuMya aDe nahIM ne 'jhaverI bajAra'ya aDe nahIM. A "rIleTiva' jJAnano AdhAra che, tethI jema sthAna palaTAya tema bhAva palaTAya che. A indriya jJAna che, ne indriya jJAnane bhAvaka, samasaraNa pramANe palaTAya ! e bhAvakoya pAchA badalAyA kare che. dasamAM mAilamAM je bhAvako AvA hoya to agiyAramAM mAilamAM navI ja jAtanA hoya, bAramAM mAilamAM vaLI ethIya navI jAtanAM hoya. kAraNa 'ApaNe' gati karI rahyA chIe. eTale kharI rIte to koi kartA ja nathI. A jagatamAM AtmAya kartA nathI ne pagaleya kartA nathI. jo pudgala kartA hota to pudgalane bhogavavuM paData ne AtmA kartA hota to AtmAne bhogavavuM paData. nathI AtmA bhogavato ke nathI pudgala bhogavatuM, ahaMkAra bhogave che. praznakartA H A je badhuM UbhuM thayuM, te mULa to potAnA AzayamAMthI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 279 280 AptavANI-4 laIne bhAva palaTAya che. svarUpanuM bhAna thAya tyAra pachI bhAvakonuM kazuM cAle nahIM. eTale A badhI ja paramANuonI asara che. jema mAila badalAi jAya tema e paramANuya badalAi jAya. ane mokSamArgamAM dhIme dhIme e pravAhamAM AgaLa vadhyA ja kare. praznakartA : chelle koi bhAvaka paramANu ja nA rahe ne ? jJAnIne A 'ka' hoya ? dAdAzrI : amArI dazAmAM bhAvakanuM paramANuya nA rahe. ame je jagyAe beThA chIe e jagyAe tame Avo to tamArA paNa bhAvaka nA rahe, pachI koi bUma pADanAra mahIM nA rahe, zuddhAtmAnA spaSTa vedanamAM Ave to 'ka' nA rahe. A 'sAyansa" mAtra samajavAnuM che. A jJAna to iTaselpha' kriyAkArI che. A jhINI vAta samaje to ja mokSa thAya. bhAvomAM na maLe to mukti ! udayamAM Ave kharo, paNa baMdha paDayA vagara nirjarA thai jAya. ame 'jJAna' ApIe chIe tyAra pachI mahIM 'cetaka' besADI ApIe chIe. mAtra tamAre have tene majabUta karI levAno che. 'viSayamAM sukha che tyAM cetakanI jarUra che. viSayanuM ArAdhana polisavALo parANe daMDA mArIne karAve enA jevuM hovuM joie. eTalo A cetakane majabUta karI levAno che. to ja e pelAnI sAmo thAya. nahIM to cetaka nirmAlya thai jAya. A 'ka' to bahu bhAre hoya che. saMsAramAM aTakavAnuM thAya to cetaka cetave ! svarUpa jJAna maLyA pachI mahIM AlocanA, pratikramaNa, cetaka vagerenAM navAM thANAM sthapAya che, ne 'ka'nI vaMzAvaLInA thANAM UThavA mAMDe che. vyApaka-vyApya ! bhagavAne tapa kone kahyuM che ? loko tape che tene bhagavAne tapa kahyuM nathI. A to loka tapa, laukika tapa kahevAya. mokSa mATenuM tapa alaukika hoya. mahIM bhAvako badhA bhAva karAvaDAve te ghaDIe tapa evuM rAkhe ke jarAya potAnuM' cUke nahIM. bhagavAna mahAvIreya e ja tapa karyuM hatuM. TheTha sudhI tapa tapI ane jJAnathI joyA ja karyuM ane 'pote' asaramukta rahyA ! praznakartA : e asaramukta zI rIte rahevAya ? dAdAzrI : mahIM badhA bhAvako che. pote jo bhAvya thAya to bhAva thAya ne phasAya. tuM to paramAtmA che. mATe bhAvane jANa. ane bhAvano tuM jJAtAdraSTA rahyo to phasAiza nahIM. jo bhAvaka nA hoya to pote paramAtmA ja che. A bhAvaka koNa che ? pahelAnI gunegArI e bhAvaka che, enAthI bIja paDe che. bhAvaka ne bhAvya ekAkAra thAya to yonimAM bIja paDe. ne enAthI saMsAra Ubho thAya che. jo bhAvaka ne bhAvya ekAkAra nA thAya, tyAM 'pote' 'sTroMga' rahyo, to 'pote" bhAvya nA thai jAya to anubaMdha praznakartA : A samajAvo, vyApakane 'vyavasthita' khoLe che, divyacakSu enI lhANI mANe che." -navanIta. dAdAzrI : kavirAja zuM kahe che ke vyApakane 'vyavasthita' khoLe che! jagata badhuM 'vyavasthita' calAve che ne niraMtara 'vyavasthita' ja rAkhe che. ene koi pheraphAra karI zake nahIM. ane 'vyavasthita' koi dahADoya avyavasthita karatuM nathI. A to moTI rakamane moTI rakame bhAgAkAra kare che. evuM dekhAya ke "A potAno chokaro ATaluM badhuM tophAna-nukasAna zA mATe karato haze ?" alyA, jeTalI vajanadAra tArI rakama hoya teTalI rakama bhAgAkAra thAya ne ? nAnI rakamane nAnI rakamathI ne moTI rakamane moTI rakamathI bhAgAkAra thAya, paNa bhAgAkAra thAya. praznakartA : vyApaka eTale izvara ? dAdAzrI : ahIM padamAM vyApakano artha judo che. sarvavyApaka zabda judo che ne A zabda judo che. jema bhAvaka, cetaka tema vyApaka che. AtmA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 281 vyApya che ne A mahIM vyApako bharelA paDelA che. te vyApako AtmAne vyApya karAvaDAve che. mahIM vyApako bahu jAtanA beThelA che. vyApaka eTale vyApakapaNuM karanAra ane vyApya eTale jema ahIM A ghaDAmAM lAiTa hoya ne tene bahAra kADhIe to e bahAra vyApya thaI jAya. jeTalI jagyA maLe teTalI jagyAmAM e vyApya thai jAya. skopa maLavo joie. ane vyApakano artha zuM ? badhAmAM, jIvamAtramAM vyApaka rIte rahelo che. te vyakta thayA pachI, svarUpanuM jJAna thayA pachI vyApya rIte rahe che. kharI rIte AtmA vyApya rIte ja che, paNa bhakto to vyApaka bole to ja kAma thAya. prameya-pramAtA ! kriyAzakti : bhAvazakti kriyAzakti, parasatA AdhIna ! AtmA pramAtA che. jayAre prameya eTale zuM ? ke A majUrone enuM prameya keTaluM ? to ke enuM meinTenansa' thAya, bALa-baccAMnuM bhaNatara thAya, eTaluM. eTale ke thoDoka bhaNatarabhAva ne thoDoka saMsArabhAva. ATalo Ano prameya hoya, ane eTalAmAM eno AtmA pramAtA tarIke rahe. prameya pramANe pramAtA thAya. ema karatAM karatAM prameya vadhatAM vadhatAM zeThane dasa baMgalA, milo, moTaro, paisA vagereno saMsArabhAva vadhe tema tenuM prameya moTuM thayuM kahevAya, tema tenuM pramAtA vadhe. chevaTe kharekhara pramAtA kone kahevAya che ? AkhA brahmAMDamAM AtmA prakAzamAna thAya tyAre e kharo pramAtA, kahevAya. prameya AkhuM brahmAMDa che. prameya bhAga keTalo che ? loka vibhAga che teTalo ja, aloka vibhAga nathI. te alokamAM pramAtA nathI. AtmA prameya pramANe pramAtA thAya che. dAdAzrI : hajI soeka avatAra tamAre karavA che ke pachI mokSe javuM che vaheluM ? to 'jJAnI puruSa" evI ciThThI lakhI Ape. te cAhe so kare. kAraNa ke teo koi cIjanA kartA nA hoya. 'jJAnI puruSa' mokSadAtA kahevAya. praznakartA: e to rasto cIMdhe paNa pachI karavuM to ApaNe ja che ne? dAdAzrI : kriyAzakti potAnA hAthamAM nathI. bhAvazakti ekalI potAnA hAthamAM che. ApaNe bahu tyAre ema karAya ke mAre 'dAdA'nI AjJA pALavI che, evo bhAva karI zakAya. bIjuM kazuM karI zakAya nahIM. eka bhAvazakti ja vAparavAnI chUTa che. A to kaheze, 'huM surata jaine Avyo." alyA, gADI surata gai ke tuM gayo ? pAcho 'huM thAkI gayo.' kahe ! have 'gADI surata gaI ane surata AvyuM ne huM Utaryo' ema bole to thAkeya nA lAge. 'huM karuM chuM" e bhrAMti che. kartApada e bhrAMtipada che, evuM tamane koI divasa nahIM samajAyeluM ? Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 283 praznakartA : nahIM samajAyeluM. dAdAzrI : kartApada AkhuM bhrAMtipada che. jo kartApada kadI thatuM hota ne, to dADhIo badhuM manaphAvatuM karyuM hota. mAthA upara to verAna thavA ja nA dene koi pachI ? 'mAthe-rAna' thavA de, eTale mAthAmAM jaMgala jevA vALa thavA de. paNa A to rAna hau thai gayelA ne keTalIka jagyAe to verAna thai gayelA ! potAnA hAthamAM sattA ja nathI. eka dADha duHkhatI hoya ne, to pote bUmAbUma kare ! bhAva pramANe phaLa Ave ! ApaNA hAthamAM ekamAtra bhAva karavA sivAya bIjI koi tAkAta nathI. ApaNo bhAva paNa vyakta nA thavo ghaTe. bhAva karyo to tenI pAchaLa ahaMkAra che ja. eka pote mokSa javA sivAya anya koi paNa prakArano ahaMkAra karavA jevo nathI. jagata kalyANanoya ahaMkAra karavA jevo nathI. badhA nimitta che. koi kartA nathI. nimitta zA mATe kahevAya ? A nimitta zI rIte banI jAya che ? koi bhAva kare ke mAre badhAne sIdhA karavA che' to teno bhAva necaramAM jame thAya, noMdhAya, pachI jayAre necarane sIdhuM karavAno vakhata Ave tyAre e bhAvavALA nimitta pAse necara badhA saMyoga bhegA karI Ape. ane te bhAvavALA mANasanuM e bhAva pramANe banI jAya. jagata bhAva ane abhAva karyA ja kare che. bhAva-abhAva e ja rAgadveSa che. ame svarUpa jJAna ApIe chIe tyAra pachI tamane bhAvAbhAva nathI thatA, beu ame baMdha karI daie chIe. paNa pahelAMno bhAva che te phUTe tyAre thAya ke A bhAva Avo kema thAya che ? kharekhara e bhAva nathI. e icchA che. bhAva : IcchA, phera zo ? praznakartA : bhAva kone kahevo ? dAdAzrI : kharo bhAva kone kahevAya ? A dekhAya che te nahIM, mahIM AptavANI-4 yojanAo ghaDAyA kare te. ane te bIjA avatAramAM rUpakamAM Ave. bhAvathI yojanA ghaDAya paNa potAne tenI khabara nA paDe. 284 praznakartA : icchA zuM che ? mANasane icchA kema thAya che ? dAdAzrI : icchA e juvArane DUMDuM Ave enA jevI vastu che. bIja paDI gayuM hoya to ja AvuM thAya. jeno bhAva hoya ApaNane tenI icchA utpanna thAya. icchA e pariNAma che, bhAva e 'kojhijha' che. icchA e badhI 'iphekTa' che. ApaNe nakkI karI nAkhavAnuM ke mAre jagatanI koi cIja khapatI nathI. eTale mahIM 'sIla' thai jAya. svarUpajJAna thayA pachI je icchAo thAya che te 'iphekTa' che. ane 'iphekTsa' badhI bhogavI levI paDe. saMjogotuM mULa, bhAva ! praznakartA : saMjoga ane bhAvamAM zo phera ? dAdAzrI : bahu phera che. saMjoga sthULa vastu che ane bhAva to bahu sUkSma vastu che. jo ke bhAveya saMjoga ja kahevAya. tethI bhagavAna mahAvIre kahyuM, 'zeSA meM bAhirAbhAvA, savva saMjoga lakhkhaNA' zeSa badhA bAhyabhAvo che. te kevI rIte oLakhAya ? tyAre kahe ke saMjoga bhegA thAya te uparathI, tenA lakSaNa uparathI oLakhAya ke A mArA bAhyabhAva AvA karelA che. A tame mane bhegA thayA te kevA prakAranA bAhyabhAva karyA haze ke ApaNe bhegA thayA ? praznakartA : satsaMganA. dAdAzrI : tethI A satsaMgano saMyoga bhego thayo ane dArU pIvAno bAhyabhAva karyo hoya to ? eTale bhAvanA AdhAre ApaNane saMyoga bhego thAya che. A saMyoga Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 AptavANI-4 AptavANI-4 285 bhego thayo te 'meM zuM bhAva karyo haze.' eno hisAba kADhIne enuM chedana mULamAMthI ja karI nAkhe. 'jJAnI'o bhAva parathI mULa khoLI kADhe ne tenuM chedana kare. bhAva judA ! vicAra judA ! praznakartA : bhAva thAya ane vicAro Ave temAM zuM phera che ? dAdAzrI : bhAvane jagatanA loka je rIte samaje che ne, tevuM te nathI. mane jalebI para khUba bhAva che." e je bhAva kahe che te game tyAM bhAva zabdano prayoga karavAmAM Ave che. kharekhara to bhAva AMkhe dekhAya evI vastu ja nathI. jene A loko bhAva kahe che te to icchAo che. vicAra ane bhAva e bene levA-devA nathI. praznakartA : vicAra Ave ne bhAva thAya. A benuM 'DimArkazana' thatuM nathI. dAdAzrI : je vicAra Ave che, te badhuM 'DiscArja svarUpa che ane bhAva 'cArja' che. vicAra game teTalA AvatA hoya teno vAMdho nathI, paNa 'pote' jJAnamAM rahe to. praznakartA : A bhavamAM je bhAva kare enuM A bhavamAM ja phaLa maLe ? dAdAzrI : nA. bhAva to keTalI badhI vastuo bhegI thAya tyAra pachI tenuM dravya thAya. bhAvanuM dravya thatAM thatAM to keTaloya TAima thAya. karmanuM paripAka thAya tyAre phaLa Ave. ApaNe dUdha lai AvyA mATe dUdhapAka thai gayo nA kahevAya. e to cUlo saLage, tapelAM mUke, halAva lAva kare tyAre dUdhapAka thAya. kiMmata, bhAvatI ja ! tyAre manamAM uchALo mAre ke, 'Avo saMyoga pharI Avo." ane A kALamAM to dravya juduM ne bhAva judA. dAna ApatI vakhate bhAvamAM evuM hoya ke, 'huM to dAna ApuM ja nahIM. A to nagarazeThe dabANa karyuM tethI ApyuM." eTale mana juduM, vANI judI ne vartana juduM. tethI adhogatinA daDiyA bAMdhe. e prapaMca che tethI. bhagavAnanAM darzana karavA jAya to darzana vakhate sAthe joDAnAM ne dukAnanAM hau darzana karavAnAM ! dravya bhagavAna tarapha ane bhAva joDAmAM ne dukAnamAM ! bhagavAna zuM kahe che ke dravya pramANe tAro bhAva nathI to te dharma karyo ja nathI, ane 'huM dharma karuM chuM' e mAnavuM e prapaMca karyo kahevAya. tethI bhAre adhogatimAM jaiza. vItarAganA mArgamAM koinuMya ATaluMya pola cAle nahIM. bhAvanI to kiMmata che. atyAre bhAvapUrvaka thatuM ja nathIne ? bhajiyAM banAvyAM, paNa bhAvapUrvaka banAvelAnI kiMmata UMcI che. lokone bhAva oLakhatAM AvaDato nathI. A to abhAvapUrvaka sAruM bhojana Ape to TesTapUrvaka jame. ane bhAvapUrvaka roTalo hoya to moDhuM bagADe. kharI rIte bhAvapUrvakano roTalo hoya to pANI joDe khAi javo joie. ame to bhAvapUrvaka jhera Ape toya pI jaie ! kiMmata bhAvanI che. bhAvapUrvaka vyavahAra cAle to satayuga ja che. zeTha-nokara bhAvapUrvaka rahe to kevuM suMdara lAge ! bhAva to rahyo ja nathI. are, A maMtro paNa bhAvapUrvaka bole to ciMtA nA thAya, evuM che. bhAvakriyA e jIvatI kriyA che, bhale pachI e nizcetana-cetananI hoya. ane abhAva kriyA e marelI kriyA che.. koine jamADIe, A jainonA sAdhuone vahorAvIe to bhAvapUrvaka karavuM. keTalAka to mahArAjane bhAvapUrvaka vahorAvatA paNa nathI. mahArAja to vItarAga bhagavAnanI pATa paranA che. temanuM to sAcavavuM joiene ? mahIM AtmA che. te tarata ja samajI jAya ke A bhAvathI Ape che, vinayathI Ape che ke nahIM ? tamAre ghera sagavaDa nA hoya to roTalo ne zAka atithine jamADajo, paNa bhAva nA bagADazo. vyavahAra to UMco hovo joiene ? kramika mArgamAM A bhAvanI ja kiMmata UMcI gaNAya. saMsAramAM vastu naDatI nathI, tamArA bhAva naDe che. bhagavAne kahyuM hatuM ke dravya haze to bhAva utpanna thaze. tevuM sArA kALamAM hatuM. dAna Ape Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 287 288 AptavANI-4 'ApaNA thakI koi jIvane kiMcitmAtra duHkha nA thAya." eTaluM ja vAkya samajI jAyane to bahu thaI gayuM. praznakartA : jayAM sudhI zarIra che tyAM sudhI koi jIvane duHkha nA ApIe evI rIte jIvavuM bahu agharuM che. dAdAzrI : agharuM hoya tethI karIne ema nA kahevAya ke du:kha ApIne ja mAre jIvavuM che. toya tamAre bhAvanA to evI ja rAkhavI joie ke mAre koIne du:kha ApavuM nathI. ApaNe bhAvanAnA ja javAbadAra chIe, kriyAnA javAbadAra nathI. TharAva thai javo ane mana bagaDavuM e be judI vastu che. ophisamAM paramiTa levA gayA, paNa sAheba nA ApI to manamAM thAya ke, "sAheba nAlAyaka che, Ama che, tema che.' have AnuM phaLa zuM Avaze te jANato nathI. mATe A bhAva pheravI nAkhavo, pratikramaNa karI nAkhavuM. ene ame jAgRti kahIe chIe. koi paNa dehadhArI mATe ADuM avaLuM bolAyuM tenI 'Tepa' thai ja jAya. koi jarAka saLI kare to pratipakSI bhAvanI 'reka vAgyA vagara rahe ja nahIM. praznakartA : bhAvamAM paNa nA AvavuM joie ne ? dAdAzrI : tame koine, saLI karo to sAmAne pratipakSI bhAva UbhA thayA vagara rahe ja nahIM. sAmo baLavAna nA hoya to bole nahIM; paNa manamAM to thAya ne ? tame bolavAnuM baMdha karo to sAmAnA bhAva baMdha thAya pachI. pratipakSI bhAva ! amane koi paNa saMjogomAM pratipakSI bhAva utpanna nA thAya. jayAre tyAre e sTeje AvyA vagara chUTako ja nathI. jagata AkhuM pratipakSI bhAvathI karma bAMdhe che. svarUpajJAnIne pratipakSI bhAva nA hoya. asara thAya, paNa karma nA baMdhAya ! ane jayAre parAkrama UbhuM thAya tyAre to asara paNa nA thAya. asaramAM zuM thAya ke koi gALa bhAMDe to 'A mane AvuM bolyA ja kema ?" ema thAya. paNa parAkrama zuM kahe che ke, 'te tArI bhUla haze mATe ja kahe che, ne khoTa gai te vepAra karatAM AvaDatuM nathI tethI.' Ama, pote potAnI joDe vAtacIta karIe to potAnI oLakhANa thAya, paricaya thAya, 'potAnI' gAdI para, zuddhAtmAnI gAdI para besavAno paricaya thAya. A to gAdI parathI tarata UThI jAya che ! e anAdikALano paricaya che tethI ane bhogavaTo bAkI rahyo che tethI !! amArI AMkhomAM bIjo kazo bhAva nA dekhAya, eTale loko darzana kare. koi paNa jAtano kharAba bhAva AMkhomAM nA vaMcAvo joie. tyAre e AMkhone jotAM ja samAdhi thAya ! jene kaMika joituM hoya-mAna, tAna, krodha, lobha, moha, to tenA tarapha uchALo nA Ave. bhAvatuM phorma : ApaNI bhUlathI, pApa jAge tyAre A paMkho phare che te tamArA para paDe. hisAba tamAro ja che ! | mana bagaDavuM kone kahevAya ? mana ekaluM bagaDatuM nathI. AkhuM aMtaHkaraNa bagaDe che. AkhI pArlAmenTano TharAva thAya tyAre pratipakSI bhAva utpanna thAya che. 'sAmAne Ama karI nAkhuM, tema karI nAkhuM' tema thAya. A ekalA mananuM kAraNa nathI. mana to zeya che, vItarAgI svabhAvanuM che. mana bagaDI jAya to pratikramaNa karI nAkhavuM. aMtaHkaraNanI pArlAmenTano tamAro bhAva hAjara rahevo joie. pachI bIjA badhA eviDansa bhegA thai jAya. tame bhAva hAjara laine nathI rahetA tene lIdhe keTalAka eviDansa nakAmAM jAya che. tamAre paiNavuM hoya to paiNavAnA bhAva hAjara rAkhavA, ne nA paiNavuM hoya to nA paiNavAnA bhAva hAjara rAkhavA. jevA bhAva hAjara rAkhazo tevA saMjoga bhegA thaze. kAraNa ke bhAvanI hAjarI e vana opha dhI eviDansa che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 eTale A konA jevuM che ? koi ALasu kheDUta hoya ane khetaramAM gayo ja nA hoya ne bI nAkhyAM ja nA hoya to pachI varasAda zuM kare ? enI meLe varasAda paDI jAya ane pelAne kazo phAyado nA maLe. ane bIjA kheDUte bI nAkhI melyA hoya to varasAda paDe ke tarata badhuM ugI nIkaLe. 289 praznakartA : eno eka ja bhAva hoya, bhAva pharyo nA hoya, chatAMya saMyoga ene nA bAjhe ne eno bhAva UDI jAya ? dAdAzrI : hA, evuMya bane ! evuM koika ja vakhata bane. e bhAva pUrvabhavano kAco bhAva kahevAya, Dagamaga bhAva kahevAya. nahIM to evuM bane nahIM. jema A saDeluM bI nAkhIe paNa kazuM Uge nahIM evuM kAcA bhAvanuM hoya che. enI ApaNane khabara paDe. e DagamagavALuM hoya. "bI nAkhuM ke nA nAkhuM ? bI nAkhuM ke nA nAkhuM ?" evuM thayA kare. evuM koika ja vakhata bane. ane A to mULa vastu kahI ke ApaNe ApaNo bhAva dharI devo, to e pramANe badhuM bheguM thai jAya. ApaNe dukAna karavI hoya to nakkI karI rAkhavuM ke mAre dukAna karavI che. pachI saMjogo Aje, nahIM to cha mahine paNa bhegA thAya. paNa ApaNe taiyArIo rAkhavI, bhAva taiyAra rAkhavo. ane bIjuM badhuM 'vyavasthita'nA tAbe che. navo bhAva ApaNe utpanna nahIM karavAno. navo bhAva to AtmAne hoya ja nahIM ne ? AtmA prApta karyA pachI bhAvakarma ApaNAM baMdha thai jAya. A to pAchalA bhAva ke jene bhUtabhAva kahevAmAM Ave che, bhUtabhAva Ave ne kArya thai jAya, ne eno ApaNe nikAla karI nAkhIe chIe. ane bhAvi bhAva to ApaNe karatA nathI. vartamAna bhAva to ApaNo 'svabhAva' rahe che te ! indriyajJAna bhAvanA badhI UbhI kare ane atindriyajJAna bhAvanA UbhI nA kare, zuddhAtmA bhAvanA UbhI nA kare. bhAva ja mukhya eviDansa ! ajJAna dazAmAM bhAva svarUpa AtmA che, bhAvAtmA che. ane jJAna 290 AptavANI-4 dazAmAM jJAnAtmA che. bhAvAtmA pAse bhAvasattA ekalI ja rahI, e ja e vApare che. bIjuM kazuM karato nathI. karelA bhAva necaramAM jAya che. pachI kudarata, pudgala mizrita thaine enuM phaLa Ape che. A bahu gUDha sAyansa che. tame eka kharAba vicAra karo ke tarata ja A bahAranA je paramANuo che te mahIMnA paramANuo joDe hisAba meLavIne-joinTa thaine aMdara dAkhala thai jAya. ane te hisAba bese ne tevA phaLa ApIne jAya. pachI ema ne ema nA jAya. AmAM AtmA kazuM ja karato nathI. ane bahAra evo koi izvara nathI ke tamane phaLa ApavA mATe Ave. A vyavasthita zakti ja badhuM calAvI le che tamAruM. AmAM AtmA kazuM ja karato nathI, AtmA khAto nathI, pIto nathI, bhoga bhogavatoya nathI, khAlI bhAvano kartA che. AtmA svabhAvano kartA thAya to vAMdho nathI. A to vibhAvano kartA che, eTale saMsAra Ubho thayo che. svabhAvanA kartAmAM mokSa thAya. so rANIo hoya, paNa ene mahIM bhAva utpanna thavA mAMDe ke mAre to brahmacaryano ja bhAva rAkhavo joie, A abrahmacarya na hovuM ghaTe to evo vicAra thatAM thatAM bhAva svarUpa thai jAya, te AvatA bhave kevuM suMdara brahmacarya rahe ! brahmacarya pALavuM potAnA hAthamAM nathI. bhAva karelo tenuM phaLa Avaze. tIrthaMkarone jJAna thayA pachI chello bhAva utpanna thAya che, jagata kalyANa karavAno. potAnuM kalyANa thai gayuM. have bIjAnuM kema karIne kalyANa thAya, evA bhAva utpanna thAya che. tenA bhAva svarUpe e bhAvAtmA tevo thAya che. pahelo bhAvAtmA tIrthaMkara thAya che. pachI dravyAtmA tIrthaMkara thAya che. eya nirvikalpanuM phaLa nathI, vilpanuM phaLa che, bhAvanuM phaLa che. praznakartA : ApanA jevA yogI puruSo hoya te A badhI sUkSma paramANuonI kriyAo joi zake ? dAdAzrI : joi zake, to ja A pajhala solva thai zake tema che. nahIM to A pajhala solva koi rIte thai zake tema nathI. loka kaheze ke ANe Ane poijhana ApyuM tethI A mANasa marI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 gayo. e karekTa vAta nathI. paheluM aMtaHkaraNamAM poijhana apAi jAya che. e sUkSma svarUpanuM poijhana che ne peluM sthULa svarUpanuM poijhana che. paheluM aMdara kriyA thAya che, pachI bahAra thAya che. A khorAka ApaNe khAie chIe te ApaNe roja kaMi kahetA nathI ke A ja khAvAnuM banAvajo, ane kahe che to te pramANe badhuM banatuMya nathI. A to mahIM je paramANu mAge che te bahAra 'vyavasthita' zakti ene bhegA karI Ape che. A badhuM 'vyavasthita' pramANe ja goThavAyeluM hoya che. mahIM kaDavA rasanI jarUra paDelI hoya tyAre ja kArelAMnuM zAka bheguM thAya. tyAre A akkaramIo bUmAbUma kare ke, "Aje kArelAMnuM zAka kema karyuM ?' Aya vijJAna che. 291 ame kahyuM 'mAinDa ijha iphekTiva, spIca ijha iphekTiva, boDI ijha iphekTiva.' have A 'iphekTiva' kevI rIte bane-enA to bahu bahu vicAra AvavA joie. ApaNane duHkha thAya che te mananA paramANunI iphekTa che, emAM koino doSa nathI. phakta 'iphekTa' che. bahAranuM koi duHkha detuM nathI. bahAranA to badhA nimitta che. paheluM aMtaramAM thAya to ja bahAra thAya. te ame aMtara uparathI samajI jaie ke thoDIka vAra pachI AvuM thavAnuM che. amane evuM dekhAya. eTaluM to tamane samajAyane ke A jhera khAvAthI mANasa marI jAya che, temAM vacce bhagavAnanI jarUra nathI ? bhagavAnane mAravA nathI AvavuM paDatuM. A paramANuo mAre che. kharekhara mAranArA mahIM che. sthULamAM dekhAva nA hoya to jagata cAleya nahIM ne ? A bhrAMti che, e sthULane lIdhe che AkhI ! sthULa jherane to sArA DaoNkTaro okI nakhAvaDAve paNa sUkSmamAM jo hoya to game teTaluM okAvo toya marI jAya. A vijJAna badhuM jANavA jevuM che. praznakartA : eTale A je je bheguM thAya che, e aMdara pahelAM sUkSmamAM paDeluM che eTale ja bheguM thAya che ? dAdAzrI : bIjuM tyAre koNa bheguM karanAra che ? tamane ATaluM zAka AptavANI-4 melyuM hoya to be phoDavAM nathI paDI rahetAM, thALImAM ? enuM zuM kAraNa ? are, eka dANoya mahIM paDI rahe ke nA paDI rahe ? mahIM jeTalo hisAba haze eTaluM ja levAze. bIjuM badhuM pArakuM ! 292 ApaNe sArA bhAva karIe tenAM sArAM phaLa Ave ne kharAba bhAvanAM kharAba phaLa Ave. ne bhAvAbhAva nA karyA ane 'huM zuddhAtmA chuM' thai gayo, to kartA baMdha thai gayo. to jUnuM phaLa ApIne cAlI jAya, navuM nA Ave. A sAyansa che, dharma nathI. dharma to jayAM sudhI sAyansamAM nA Ave tyAM sudhI yogyatA lAvavA mATeno che. bAkI sAyansa to sAyansa che. TheTha mukti karAvaDAve e ! dravya-bhAva ! praznakartA : bhAva caDhe ke dravya ? dAdAzrI : bhAvane bhagavAne zreSTha kahyo che. dravya avaLuM paNa hoya. te jovAtuM nathI, bhAva ja jovAno che. dravya-bhAvane samajavuM bahu agharuM che. A je bhamaraDo phare che, te dorI khUlatI jAya che te dravya che ne pAchI vIMTAya che te bhAva che. zuddhAtmAmAM koi jAtano bhAva ja nathI. 'pratiSThita AtmA'nA bhAvane bhAva kahevAya che. pratiSThita AtmA to jJAnIne ane ajJAnIneya kharo. svarUpa jJAna nA hoya, tene mananAM dRDha pariNAmamAM hoya ke, 'mAre pratikramaNa karavuM ja che' e bhAva dRDha kare eTale dravya utpanna thAya ane dravyamAMthI bhAva utpanna thAya. praznakartA : bhAvamana ane dravyamana eTale zuM ? dAdAzrI : pratiSThita AtmA kare eTale bhAvamananI zarUAta thAya ane temAMthI dravyamana rUpakamAM Ave. loko je bhAvAbhAva kare che te 'pratiSThita AtmA'nA che. zuddhAtmAne bhAva hoya ja nahIM. je dekhAya che te DiscArja che. cArja to dekhAya nahIM, khabareya paDe nahIM. bhAva jaDe tema Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 nathI. bahu thoDAka loko bhAvane samajI zake. paNa te pAchA zuddhAtmAnA bhAva samaje eTale loco mArI de. 293 jJAna vagara bhAva pakaDAya tema nathI. bhAva to atyaMta gahana, gahana, gahana- evuM lAkha vakhata gahana bolIe toya enI gahanatAno pAra Ave tevo nathI. koi kahe ke, meM A kArya karavA bahu bhAva karyA che. tene bhagavAna zuM kahe che ? e mananAM dRDha pariNAma che. ene bhAva nA kahevAya. praznakartA : dravyabhAva eTale zuM ? dAdAzrI : je pote dharma kare tenAM bIja paDe. eTale gaNadharoe kahyuM ke dravyabhAva karo. paNa A kALamAM dravya juduM ne bhAveya judA hoya. vyAkhyAna sAMbhaLavA beTho hoya te dravya bahu puNyazALI kahevAya. paNa tyAM beTho jAtajAtanA bhAva karI nAkhe ke, Ama napho karuM ane Ama karuM. pahelAMnAM kALamAM dravyabhAva sAco hato, jevuM dravya tevA bhAva hoya. koine pATo bAMdhe to temAM ekAkAra thai jAya. eTale dravyabhAva pUryo kahevAya. paNa AjanA loko to pATo bAMdhe, paNa manamAM vicAre ke AmAM huM kayAM phasAyo ? dravyabhAva sAthenuM vartana e sAcuM bIja nAkhe. dravyakarma eTale phaLa AvyuM te. bhAva karma eTale bIja nAkhyuM te. dravyamAMthI bhAva ne bhAvamAMthI dravya ema cAlyA ja kare. corI karatI vakhate sAro bhAva rAkhe to puNyanuM phaLa maLe. ema bhAva kare ke, mAre kayAM A corI karavI paDI ? tethI puNya baMdhAya che. sAmAyika kare paNa zIzI jo jo kare to avaLuM bhAvabIja nAkhe che. dravyakriyA tuM kare che te to 'vyavasthita zakti' karAvaDAve che emAM tAruM zuM ? bhagavAna kahe che ke, ame dravyakriyA dhyAnamAM nathI letA. A kALamAM dravyanuM ThekANuM ja nahIM, mATe bhAva pAMsaro karo to AgaLa cAlaze. 294 AptavANI-4 bhAvamata : pratiSThita AtmA ! praznakartA : bhAvamana eTale AtmA kahevAya ? dAdAzrI : bhAvamanane AtmA kahe to to pachI rajhaLavAnuM ja thAya ne ? kramikamArgamAM bhAvamanane ja AtmA kahyo, ane ApaNe akramamAM bhAvamana, dravyamana beune uDADI melyuM ! praznakartA : bhAvamana eTale 'pratiSThita AtmA' ja ne ? dAdAzrI : bhAvamana e pratiSThita AtmA nathI. bhAvamanathI navo pratiSThita AtmA utpanna thAya che. dravyamana che e kharekhara pratiSThita AtmA che. dravyamana eTale 'DiscArja' mana ane bhAvamana eTale 'cArja' mana. jagata AkhuM dravyane toDa toDa kare che, eTale kriyAone pheraphAra kare che. ApaNA akrama vijJAne to dravya ne bhAva bannene bAjue mUkI dIdhuM, krama-bhrama nahIM, sIdhuM 'DirekTa' eka kalAkamAM ja samakita thai jAya. nahIM to Ama lAkha avatAreya samakitanuM ThekANuM nA paDe. praznakartA : phaLa to anubhavAyane emAM ? dAdAzrI : anubhavamAM nA Ave to kAmanuM ja nahIM. ApaNe sAkara moDhAmAM mUkIe eTale anubhava thavo ja joie. 'sAkara gaLI che' evuM vAMca vAMca karIe to anubhava nA thAya. 'huM AtmA chuM, huM AtmA chuM' ema bole to kazuM vaLe nahIM. AtmAno anubhava kSaNe kSaNe thAya to ja kAmanuM. praznakartA : anubhava thayA pachI raTaNanI jarUra kharI ? dAdAzrI : raTaNa ke kazuM karavAnI jarUra nathI. akrama vijJAna samajavAnI jarUra che. eka phero samajI le pachI kAyamanI mukti thai jAya. navuM karma 'cArja' nA thAya evuM A vijJAna che. dravyamana AkhuMya phijhikala che ane bhAvamana bhrAMtithI utpanna thAya Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 che. bhrAMti che tyAM sudhI bhAvamana che. dravyakarmanAM cakSu e gayA avatAranA ATha karmanAM cakSu lAve che, te cakSunA AdhAre bhAva kare che. bhAvanA AdhAre pudgala paramANuo pakaDI le che ne tenuM dravyamAM pariNAma Ave che. A AkhuM sAyansa ja che. 295 praznakartA : jIvananI chellI ghaDInA bhAva pramANe pudgala pakaDe? dAdAzrI : tarata ja pakaDe. A bhAva karyo te bhrAMtibhAva che. svabhAvabhAva nathI. bahAra je cokhkhA paramANuo che ke jene vizrasA kahevAmAM Ave che. mananI aMdara bhrAMtibhAva thayo eTale e paramANu prayogasAnA vaheNamAM jAya ane jayAre pariNAma pAme tyAre mizrasA thAya, e pachI kaDavA-mIThAM pariNAma ApIne jAya. atyAre A deha mizrasA paramANuno banelo che. te pariNAma ApIne jAya. AtmA lakSamAM Ave, svabhAvabhAvamAM Ave tyAre navAM bIja nA paDe. karmanA udaya koineya choDe nahIM. vyavasthita'nI jALamAM AvyA pachI cogaradamathI cIpiyA Ave, sarakamasTensisa'nA cIpiyA Ave. manane je game che temAM tene rasa paDI jAya. potAne nA game, paNa manane to game ne ? eTale emAM pote tanmayAkAra thai jAya. manano svabhAva kevo che ke jayAM sudhI enuM gamatuM nA thAya tyAM sudhI saMtoSa nA thAya, ne gamatuM thayuM eTale saMtoSa thAya. saMsAranAM ekjhibizanamAM praveza karavA jevuM ja nathI !! pratibhAva ! praznakartA : pratibhAva kone kahevAya ? dAdAzrI : tame kaMika khoTuM bolI gayA ne pachI tamane aMdara ema thAya ke, 'A khoTuM thayuM, AvuM nA bolavuM joie' e pratibhAva kahevAya. je tame bolo cho tene ja tame 'nA bolavuM joie' evo je bhAva karo e pratibhAva kahevAya. praznakartA : eTale jAgRti e ja pratibhAva ne ? AptavANI-4 dAdAzrI : mahIM jAgRti hoya to pratibhAva thAya. goLI chUTI jAya pachI manamAM ema thAya ke 'nA choDavI joie.' A pratibhAva e ApaNo puruSArtha gaNAya che. praznakartA : jJAnIne kevA pratibhAva rahe ? dAdAzrI : amane pratibhAva nA thAya. praznakartA : A goLI chUTavAnA prasaMgamAM jJAnIne kevuM rahe ? 296 aMdaranI pariNatio kevI rahe ? dAdAzrI : mahIM kudaratI rIte goLI chUTe ja nahIM, pachI bhAva kayAM karavAno rahyo ? ane nAnI nAnI goLIo chUTe te to joyA kare ke, 'ohoho ! dArukhAnuM phUTe che !' te bhAva kahevAya evuM nA hoya. mahIM zarIramAM to bahu jAtanI goLIo phUTayA kare, tene bhAva nA kahevAya. praznakartA : 'DiscArja'mAM tanmayAkAra thAya to pAchA bIjA bhAvo paDe ne ? dAdAzrI : hA, badhuM jokhama kharuM ne ? pratikramaNa kare eTale cokhkhuM thai jAya. pratikramaNa kare eya parabhAva. enAthI puchyuM baMdhAya, e svabhAva nahIM. puNya baMdhAya, pApa baMdhAya, e badhuM parabhAva che. samabhAve nikAla thai gayo eTaluM ochuM thayuM. eTale ajJAnIne pratibhAva nA thAya. ene jAgRti ja nA hoyane ke A khoTuM thAya che. 'jJAnI'ne paNa pratibhAva nA hoya. kAraNa ke emane bhAva ja utpanna nA thAya, to pratibhAva kayAMthI thAya ? e saMpUrNa jAgRtinI nizAnI che. ane jene samyaka darzana thayuM che evA jAgRta mahAtmAone pratibhAva thAya, avaLA bhAva thAya ke tarata ja jAgRti e dekhADe ne tenI sAme pratibhAva utpanna thAya. svabhAva-svakSetra : parabhAva-parakSetra ! praznakartA : jayAre juo tyAre Apa evA ne evA ja lAgo cho. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 297 phera nathI lAgato e zuM che ? dAdAzrI : A kaMi phula che ke karamAya ? A to mahIM paramAtmA pragaTa thaine beThA che ! nahIM to khakhaDI gayelA dekhAya ! jayAM parabhAvano kSaya thayo che, niraMtara svabhAva jAgRti rahe che, parabhAva pratye jene kiMcitmAtra ruci rahI nathI, eka aNu-paramANu jeTalI ruci rahI nathI pachI ene zuM joie ? parabhAvanA kSayathI ora AnaMda anubhavAya che. ane tame e kSaya bhaNI dRSTi rAkhajo. jeTalo parabhAva kSaya thayo eTalo svabhAvamAM sthita thayo. basa, ATaluM ja samajavA jevuM che, bIjuM kazuM karavA jevuM nathI. jayAM sudhI parabhAva che tyAM sudhI parakSetra che. parabhAva gayo ke svakSetramAM thoDoka vakhata rahI ane siddhakSetramAM sthiti thAya. svakSetra e siddhakSetrano daravAjo (38) 'sva'mAM ja svasthatA ! avasthAmAM asvastha ! praznakartA : mithyAtvanI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : mithyAtva eTale avasthAmAM tanmayAkAra rahe che, tenuM phaLa zuM ? asvasthatA. ane samyaka darzananI vyAkhyA zuM ? svastha. "sva"mAM mukAma karanAra, te avasthAmAM mukAma nA kare. avasthAne e nikAlI kahe, ane "sva"mAM nirAkuLa mukAma hoya. nirAkuLatA siddha bhagavaMtano svaguNa che. ApaNuM sAyansa evuM suMdara che ke tamAre kazo vicAra karavo nA paDe. nikAla kahyuM ke chUTyuM ! jagata AkhuM avasthAmAM rahyA kare, avasthAnI bahAra nIkaLI zake nahIM. avasthAmAM rahenArane to rAta-dahADo asvasthatA rahe, gADImAM jagyA nA maLe toya mahIM cuna, cuna, cuna, cuna, thAya. alyA, emAM cuna, cuna zuM kare che ? kahI de ke mArA karmanA udaya evA che. are, gADImAM beThelA lokane jo jo kare ke koNa UbhuM thAya che !! | mithyAtvInI samaja kevI hoya ? avasthAmAM ja tanmayAkAra hoya. garIbInI avasthA utpanna thai to garIbImAM, zrImaMtAi thai eTale Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 299 300 AptavANI-4 avasthAmAM tanmayAkAra rahe che ! avasthAomAM tanmayAkAra rahe enuM nAma saMsAra, e ja saMsArabIja nAkhe che, ane svarUpamAM tanmayAkAra enuM nAma mokSa. A saMsAramAM kevuM che? ke duHkha paDe teya bhUlI jAya, sukha paDe teya bhUlI jAya, nAnapaNamAM vera bAMdhe teya bhUlI jAya. pachI bhegA besIne cA pIve, pAchA badhuM bhUlI jAya. paNa je vakhate je avasthA utpanna thai te avasthAmAM citarAine sahIo karI nAkhe che. A sahIo karelI pachI nA bhuMsAya. mATe vAMdho A sahIo thAya che teno che. loka vAtavAtamAM sahIo karI nAkhe. amathA amathA dabaDAvatA jAya temAMya sahIo thai jAya che. are ApaNI choDI koi uThAvI jAya toya te vakhate sahIo nA karAya. loka avasthAmAM ja badhuM citarI nAkhe che, mArI nAkhavAnuM citarI nAkhe ! avasthA : paryAya ! emAM tanmayAkAra rahe, Ama chAtI kADhIne pharyA kare ! tAva Ave to temAM tanmayAkAra thAya, mArAthI nathI calAtuM kahe. mArA jevo kahe ke, 'AnI pAchaLa vAgha doDAvo." eTale e doDe ke nA doDe ? amathA A calAtuM nathI, calAtuM nathI karIne UlaTA narama thai jAya che. jevuM bole tevo thai jAya. kAraNa ke AtmAno svabhAva kevo che, ke jevuM bole tevo thai jAya. pachI paga jANe ke ApaNe cAlatA nathI, toya koi vaDhanAra nathI. ApaNe ene kahIe ke 'nA kema cAle ? eno karAra hajI pUro thayo nathI.' Ama, be ThapakArIe eTale enI meLe cAle. A vAgha pAchaLa paDe tyAre kema cAle che ? A dehane khavaDAvIe, pIvaDAvIe, masAledAra cA pAie, toya nA cAle ? je avasthAmAM paDayo te avasthAnuM jatana karyA kare. AkhI jiMdagI mukta hoya, paNa chellA cha mahinA jelamAM ghAlyo hoya to bUmo pADe ke, 'huM kedI thai gayo !' paiNAve tyAre saubhAgyavatInuM sukha varte, ane pachI rAMDe tyAre raMDApAnAM du:kho UbhAM thaI jAya. "huM to rAMDI" kaheze. gayA avatAramAM rAMDI hatI, te pAchI saubhAgyavatI thai ja hatI ne ? raMDApo ne maMDApo, bIjuM che ja zuM jagatamAM ? badhI avasthAo badalAya che. AtmA tenA te ja svarUpe rahe che. AtmAmAM pheraphAra thato ja nathI. vastuono vinAza thato ja nathI. avasthAono kSaNe kSaNe vinAza thAya che. jagata avasthAmAM ja jIve che. 'huM caMdu, A mAro dikaro, A mArI vahu' ema avasthAmAM ja mukAma kare ! pAcho kaheze ke, 'huM paiDo thayo !" AtmA te kaMI paiDo thato haze ? A badhI AtmAnI avasthA nathI. prAkRta avasthAo che. A zAthI UbhI thai ? saMjogonA dabANathI. AtmAne khAlI sparza thavAthI ja kojhijha UbhAM thAya che. e cArja thAya che ne tenuM pachI DiscArja thAya che. pAchalA bhavanAM chokarAMnuM zuM thayuM? e badhA haju tamane saMbhAre che. kAgaLa-bAgaLa lakhyo emane ? A to maravAnuM thAya eTale kaheze ke, mArI nAnI bebI rahI jAya che !" gayA avatAranA chokarAMne rakhaDAvI mAya ne A bhavamAM 'mArAM chokarAM, mArAM chokarAM' karI temAM ja tanmayAkAra rahe che. A to pAchalI avasthAo niraMtara bhUlyA kare che ne navI dAdAzrI : manuSyanI keTalI avasthA haze ? praznakartA : bAlyAvasthA, yuvAvasthA, prauDhAvasthA ne vRddhAvasthA. dAdAzrI : cAra ja avasthAo che ? maraNa e avasthA nA kahevAya ? praznakartA : e phUlapoinTa thayuM. dAdAzrI : eya avasthA kahevAya. garbhamAM Avyo te garbhAvasthA thai. te pahelAM maraNAvasthA hatI. eTale avasthAonuM AkhuM cakkara cAlyA ja kare che. tamane to avasthAo cAra ja lAge che ne ? paNa A badhuM pAMca-pAMca miniTe pharyA kare che. ghaDIkamAM gharanAM vicAra Ave, te be ke traNa miniTa rahe ne vaLI pAcho bIjo vicAra Ave. te badhI avasthAo badalAyA kare che. A to moTI moTI avasthAonuM nAma ApyuM. paNa badhI avasthAomAM ja jIvI rahayo che. "ola dhIjha Ara TempararI eDajasTamenTsa.' Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 301 praznakartA : atyAre ame to avasthAmAM ja chIe. dAdAzrI : e avasthAo pAchI samAdhAnI nA hoya. sarve avasthAmAM niHzaMka samAdhAna rahe enuM nAma jJAna. ApaNuM jJAna kevuM che ke dareka avasthAmAM niHzaMka samAdhAna ja hoya. A to gajavuM kapAya toya 'Dipresa' thai jAya ane koi phUla caDhAve to 'TAiTa' thai jAya. praznakartA H avasthA ane paryAya zuM che ? dAdAzrI : sApekSa jJAna badhuM avasthAnuM jJAna che. paryAya e bahu jhINI, sUkSma vastu che. ane avasthA e jADI vastu che. pAMca indriyathI anubhavamAM Ave evI che te badhI avasthAo kahevAya ane paryAya e jJAne karIne samajAya evuM che. dareka vastu avasthAvALI che. A paMkho che te mULa svarUpe paMkho che, ane atyAre enI cAlavAnI avasthA che ne pachI baMdha rahevAnI avasthA haze. avasthA vinAzI che ne mULasvarUpa e tatva svarUpa che, e avinAzI che. dareka avasthA chUTavA mATe ja Ave che. A jeTalI avasthA utpanna thAya che, kharAba ke sArI, zAtA vedanIya ke azAtA vedanIya, paNa e chUTavA mATe Ave che. avasthA zuM kahe che ke, 'tame chUTo'. tyAM ApaNe upayogapUrvaka rahIe eTale cokhkhuM cokhkhuM chUTI jAya. peluM DAghavALuM Ave, dhovuM to ApaNane ja paDe ne ? ////////// kharo ? (39) jJAtanuM svarUpa : kALatuM svarUpa ! svarUpajJAtato adhikArI ! praznakartA H prArabdhanA pAzathI baMdhAyelA puruSane jJAnano adhikAra dAdAzrI : mahAvIra bhagavAneya prArabdhathI ja baMdhAyelA hatA, ane kevaLajJAnano adhikAra emane hato, to tamane AtmajJAnano adhikAra to hoya ne ? prArabdhathI dareka mANasa baMdhAyelA to hoya, tethI to avatAra thAya. chello avatAreya prArabdhathI baMdhAyelo hoya to ja thAya. praznakartA : pachI prArabdha mUkI de ? dAdAzrI : pachI prArabdha baMdhAya nahIM. ame tamane jJAna ApIzuM pachI tamane prArabdha baMdhAze ja nahIM. eTale karmo 'DiscArja' thAya paNa navA 'cArja' nA thAya, evuM A vijJAna che. praznakartA : sapatnI jJAna levAno adhikAra kharo ? dAdAzrI : A kALamAM adhikAra ja koino jovA jevo nathI. A kALamAM adhikAra koine hoya ja nahIM. eTale ame to game te Ave tenA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 mATe khulluM karI dIdhuM che. A kALa kayo che jANo cho ? jaino duSamakALa kahe che ne vedAMtIo kaLiyuga kahe che. kaLiyuga eTale zuM ? koI dahADo kaLa vaLe nahIM te 'kAle zuM thaze ? kAlanuM zuM thaze ?" ema kaLa vaLe nahIM. ane duSamakALa eTale zuM ? mahA du:khe karIne paNa samatA nA rahe. have AvA kALamAM adhikAra jovA joie to kono naMbara lAge ? adhikArI hoya ja nahIM !! 303 praznakartA : to pachI jJAna Apa Apo cho te kRpAnuM svarUpa gaNAya ? dAdAzrI : kRpAthI ja kAma thavAnuM. mahIM je pragaTa thayA che e dAdA bhagavAna'nI kRpA ja sIdhI UtarI jAya che. enAthI kAma lai levAnuM che. sahu sahunA pAtra pramANe kRpA Utare pachI jeTalo vinayavALo eTalI kRpA vadhAre. moTAmAM moTo guNa A jagatamAM koi hoya to te vinayaguNa ! praznakartA : evI kahevata che ne ke kaLiyugamAM mokSa vahelo maLe ? dAdAzrI : kharI vAta che. enuM kAraNa che. kaLiyugamAM loka pAsa nA thAya eTale prophesaroe nakkI kareluM dhoraNa vadhAre nIcuM lAvavuM paDe. nahIM to pAsa thAya evuM hotuM haze ? kaLiyugamAM manuSyatvanuM dhoraNa ekadama 'lo' gayuM tethI ja tamArI kiMmatane ? nahIM to koNa tyAM mokSamAM pesavA de A kALanA lokane. parIkSAmAM koine pAsa to karavA paDe ne; nahIM to koleja kADhI nAkhavI paDe. eTale 'levala' utArI nAkhyuM che. vartamAtamAM varte, jJAtI ! praznakartA : yuganI vyAkhyAmAM A pahelA kaLiyuga Avelo ? dAdAzrI : dareka kALacakramAM kaLiyuga hoya ja. kaLiyuga eTale zuM ke A divasa pachI rAta Ave che ne ? evuM A kaLiyuga. kaLiyuga che to satayugane satayuga kahevAya. jo kaLiyuga nA hoya to satayuganI kiMmata ja nA hota ne ? praznakartA : yugane AdhIna mANasa che ke mANasane AdhIna yuga che ? AptavANI-4 dAdAzrI : evuM che ne, atyAre mANasa to samayane AdhIna che. paNa mULa je samaya thayo che te 'ApaNA'thI ja utpanna thayo che. tame ja rAjA cho ne rAjAnI pAchaLa UbhuM thayeluM A badhuM che. praznakartA : samaya e ja bhagavAna che ne samaya e ja paramezvara 304 che ? dAdAzrI : samaya e paramezvara hoya nahIM. nahIM to loka 'samaya, samaya' karyA kare. paramezvara to tame pote ja cho, ene oLakhavAnI jarUra che. kALa to vacce nimitta che mAtra. amArAmAM ne tamArAmAM phera keTalo ? ame kALane vaza karyo che. lokone to kALa khAi jAya. tamAre kALane vaza karavAno bAkI che. kALa vaza kevI rIte thAya ? bhUtakALa visAre paDI gayo. bhaviSya kALa 'vyavasthita'nA hAthamAM che, mATe vartamAnamAM raho. eTale kALa vaza thAya. ApaNuM 'akrama'nuM sAmAyika karatAM karatAM vartamAna kALane pakaDatAM AvaDe. ema sIdhesIdhuM nA Ave. tame kalAka sAmAyikamAM beso cho tyAre vartamAnamAM ja raho cho ne ? vartamAnamAM rahevuM eTale zuM ? atyAre copaDA lakhatA ho to bilakula 'ekjhekTa' emAM ja raho cho ne ? te vakhate bhaviSyamAM jAya to copaDAmAM bhUla thAya. vartamAnamAM ja rahe to eka paNa bhUla nA thAya evuM che. prApta vartamAnane bhogavo ema huM kahuM chuM. bhUtakALa to vahI gayo. bhUtakALane to A buddhizALIoya nA uthAme. ane bhaviSyano vicAra kare e agrazoca che. mATe vartamAnamAM raho. vartamAnamAM satsaMga thAya che to te ekAgra cittathI sAMbhaLavuM. copaDA lakhatA ho to te ekAgra cittathI lakho ane gALo bhAMDatA ho to te paNa ekAgra cittathI gALo bhAMDo ! vartamAna varte sadA e jJAnI. loka bhaviSyanI ciMtAne laine ane bhUtakALane laine vartamAna bhogavI zakatA nathI, ne copaDAmAMya bhUla kare che. 'jJAnI puruSa' vartamAna nA bagADe. praznakartA : bhUta ane bhaviSyane bhUlI javAnuM ? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 305 dAdAzrI : nA, bhUlI javAnuM nahIM, vartamAnamAM ja rahevAnuM. bhUlavuM e to bojo kahevAya. bhUlyuM bhUlAya nahIM ne je bhUlavA jaie te vadhAre yAda Ave. eka jaNa mane kaheto hato ke, 'huM sAmAyika karavA besuM chuM tyAre vicAra karuM chuM ke 'dukAna Aje yAda nA Ave.' te dahADe sAmAyikamAM pahelo ja dhabaDako dukAnano paDe che ! Ama zAthI thAya che ? kAraNa ke dukAnano tiraskAra karyo ke dukAna yAda nA Ave ! ApaNe to koino tiraskAra karavAno nahIM. vartamAnamAM rahevuM e eka ja vAta che. bhUtakALa ne bhaviSyakALa joDe ApaNe levAya nathI ne devAya nathI. vartamAnamAM ja rahe enuM nAma amarapada. ame vartamAnamAM evA ne evA ja rahIe chIe. rAtre uThADo toya evA ne dahADo uThADo toya evA. jayAre joie tyAre evA ne evA ja hoie. (40) vANInuM svarUpa kALadravya ! praznakartA H kALa nAmanuM dravya kevI rIte kAma kare che ? dAdAzrI : kALa to naimittika che. eka paramANu eno avakAza bhAga choDI jeTalA kALamAM bIjA avakAza bhAgamAM pese eTalA kALane 'samaya' kahe che. A saMsAra e samasaraNa che, niraMtara vahenAro che. sahejeya sthira thAya nahIM. ghaNA samayano pala thAya. ame kahetAMnI sAthe tame samajI jAva e DevalapamenTa vadhAre kahevAya. jeTalo kALa ocho le teTaluM DevalapamenTa vadhAre ne vadhAre kALa le teTaluM ochuM DevalapamenTa kahevAya. kALa sUkSma che. samaya sUkSmamAM sUkSma che. amAre samaya najIkano kALa hoya, ane tirthaMkarone samaya hoya. Aje jo samayane pahoMce to mokSa thai jAya. paNa A kALanI vicitratA che ke samaya sudhI pahoMcI zakAya nahIM. vANI, e AtmAno guNa nathI ! dAdAzrI : A bole che te koNa bole che ? praznakartA : tame, dAdA bhagavAna bolo cho. dAdAzrI : huM jAte nathI bolato. mArI bolavAnI zakti ja nathIne ? A to orijinala TeparekarDa bolI rahI che. enA parathI bIjI TeparekarDa utAravI hoya to Utare, trIjI Utare, cothI Utare. ane tane to ema ja che ne ke huM jAte boluM chuM ?" jAte bole che eTale e 'pajhala'mAM che, ane huM 'pajhala'ne 'solva' karIne beTho chuM. tuM bole che, teno ahaMkAra kare che ke huM boluM chuM. bAkI tArIya TeparekarDa ja bole che. AtmA bolI zake evo che ja nahIM. AtmAmAM vANI nAmano guNadharma ja nathI. zabda e AtmAno guNadharma nathI ne pudgalanoya guNadharma nathI. jo emano e guNa hoya to kAyamano hoya. paNa Ano to nAza thAya che. kharI rIte zabda e pudgalano paryAya che. e pudgalanI avasthA che. be paramANuo athaDAya eTale avAja utpanna thAya. A moTaranuM horna Ama dabAvIe to zuM thAya ? vANI nIkaLe. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 307 308 AptavANI-4 praznakartA : Ama dabAvIne je vANI nIkaLe e to yAMtrika vANI nIkaLI kahevAya. paNa jJAnInI vANI yAMtrika vANI nIkaLI nathI ne ? dAdAzrI : amArI vANI TeparekarDa che ne tamArI vANI TeparekarDa che. mAtra 'jJAnI'nI vANI syAdvAda hoya. praznakartA syAdvAda e cetanavANI kahevAya ? dAdAzrI : vANI cetana hoi zake ja nahIM; pachI te amArI hoya ke tamArI. hA, amArI vANI saMpUrNa zuddhacetanane sparza karIne nIkaLe che eTale cetana jevI bhAse che. praznakartA: 'vANI jaDa che' evuM kahevAya kharuM ? dAdAzrI : "vANI jaDa che' evuM kahevAya, paNa cetana che evuM to nA ja bolAya. moTaranuM horna dabAvIe to e boMgeDe ke nA boMgeDe ? Ama dabAvyuM te mahIM je paramANuo hatA te doDadhAma, doDadhAma karI mele, eka bIjAne ghasAya, enAthI avAja thAya che A badho. vAjAmAMthI kevuM nIkaLe che ? tevuM Ama vAjAmAMthI ja ghasAi ghasAine nIkaLe che badhuM. A badhuM 'mikenikala' che. AtmA pote paramAtmA svarUpa che. dAdAzrI : hA, kahevAya. emAM koi paNa prakArano Agraha nA hoya. praznakartA : nirAgrahI vANI mATe Apane vicAra karIne bolavuM paDe ke nahIM ? dAdAzrI : nA. vicArathI to je bole e nirAgrahI vANI hoya ja nahIM. A to 'DirekTa' cetanane sparza karIne nIkaLe che. 'jJAnI'nI vANI jAgRtipUrvakanI hoya. te sAmAnA hita mATe ja hoya. koinuM hita sahejeya nA bagaDe, te pramANe jAgRtimAM rahe ja. 'jJAnI puruSa'nI vANI ullAsabhera sAMbhaLa sAMbhaLa kare tethI tevI vANI thatI jAya. khAlI nakala karavAthI kazuM vaLe nahIM. praznakartA : svAvAda vANI kayAre nIkaLe ? dAdAzrI : badhA ja karmono kSaya thAya; krodha, mAna, mAyA, lobhano kSaya thAya tyAre syAdvAda vANI nIkaLe. AkhuM vItarAga vijJAna hAjara thavuM joie. AtmAno spaSTa anubhava thayo hoya to ja nIkaLe. tyAM sudhI badhI buddhinI vAta, vyavahAranI vAta gaNAya. syAdvAda vANI nA nIkaLe tyAM sudhI mokSamArgamAM upadeza Apavo e bhayaMkara jokhamadArI che. syAdvAda vANI ! upadezano adhikArI ?.. praznakartA : ApanI vANI, 'jJAnI'nI vANI kevI kahevAya ? dAdAzrI : syAdvAda vANI, e anekAMta kahevAya che. praznakartA : svAvAda eTale zuM ? dAdAzrI : koI paNa dharmanuM kiMcitmAtra pramANa nA dubhAya evI vANI. A vANIne vaiSNavo, jaino, zvetAMbarIo, digaMbarIo, sthAnakavAsI, pArasI, muslima badhA ja 'ekaseTa' kare. e ekAMtika nA hoya. anekAMta hoya emAM. praznakartA : ene nirAgrahI kahevAya ? upadeza koNa ApI zake ? sAmo vivAda Ubho nA karI zake te ja. bAkI ApaNA mArgamAM carcA nA hoya. amAruM pustaka samajavAnI rIta zuM che ? be jaNa sarakhuM nA samaje. eka sAcI samajaNavALo ne bIjo adhUrI samajaNavALo hoya, temAM adhurI samajaNavALAe jaka pakaDI ke mAruM ja sAcuM che to tene 'tAruM karekTa che' kahIne AgaLa cAlavuM. sanI samajaNamAM vivAda nA hovo joie. mAruM kharuM che evuM mAnavAnuM nA hoya. 'mAruM che mATe kharuM che" evuM mahIM thayA kare, e roga Ubho thayo kahevAya. ApaNI sAcI vAta sAmo kabUla kare ja. jo nA kare to ApaNe choDI devuM. huM je boluM te sAmAno Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 39 310 AptavANI-4 dharmanI carcAmAM sAmAne samajAvavAnI rIto judI judI che. (1) vANIthI potAnuM sva-rakSaNa, sva-bacAva kare. e eka prakAranuM kahevAya. (2) sAmAne pote 'kanvinsa' kare-e eka rIta che. sAmo game te dharma pALato hoya toya e pharI jAya. evuM bolatA AvaDavuM joiene ? eTalI zakti hovI joiene ? jeTaluM jJAna samajAya eTalI zakti utpanna thAya. ane sAmAne 'kanvinsa' karatAM sahejeya krodha, mAna, mAyA, lobha nA hovAM joie. nahIM to to sAmo 'kanvinsa' thAya ja nahIM. kapAya utpanna thavA e to nabaLAi che. AtmA kabUla kare ja. kabUla nathI karato te tenI ADAi che. kAraNa ke A vANI mArI nathI. tethI temAM bhUla nA thAya. "mArI vANI che" evuM jayAM hoya tyAM vANImAM bhUla thAya. atyAre A kALamAM upadeza ApavA jAya to baMdhAya tevuM che. kapAya sahita prarUpaNA e narka javAnI nizAnI che. bahu tyAre maMdakaSAyIne calAvI levAya. nahIM to A to bahu ja bhAre jokhama che. akaSAyI vANIno artha zuM ? vANIno mAlika 'pote nahIM te. vANIno mAlika hoya te to zuM kahe ke 'huM kevI sarasa vANI bolyo ! tamane gamyuM ne ?" eTale eno ceka vaTAvI le. ame to vANInA mAlika nahIM, mananA nahIM ne A dehanA paNa mAlika nahIM. cAvAda vANI kayAre utpanna thAya ? ahaMkAranI bhUmikA pUrI thAya tyAre. jagata AkhuM nirdoSa dekhAya, koi doSita dekhAya ja nahIM ! cora paNa doSita amane nA dekhAya. loko kahe ke corI karavI e guno che. paNa cora zuM jANe ke corI karavI e mAro dharma che. amArI pAse koi corane teDI lAve to ame enA khabhe hAtha mUkI khAnagImAM pUchIe ke, 'bhai, A bijhanesa tane game che ? pasaMda paDe che ?' pachI e enI badhI hakIkata kahe. amArI pAse ene bhaya nA lAge. mANasa bhayane lIdhe jUThuM bole che. pachI ene samajAvIe ke, 'A tuM kare che tenI javAbadArI zuM Ave che, tenuM phaLa zuM che tenI tane khabara che ?' ane 'tuM corI kare che? evuM amArA manamAMya nA hoya. evuM jo kadI amArA manamAM hoya to enA mana upara asara paDe. dareka potapotAnA dharmamAM che. koI paNa dharmanuM pramANa nA dubhAya enuM nAma syAdvAda vANI. syAdvAda vANI saMpUrNa hoya. darekanI prakRti judI judI hoya, toya sAlvAda vANI koinI paNa prakRtine harakata nA kare. 'jJAnI puruSa' badhI davA batAvI de. roganuM nidAneya karI Ape ne davAya batADI Ape. ApaNe phakta pUchI levAnuM ke sAcI vAta zuM che, ane mane to Ama samajAyuM che eTale tarata batADe ne te 'baTana' dabAvavAnuM eTale cAlu thai jAya ! (3) keTalAka kAcA hoya to pote sAmAne samajAvavA jAya, paNa sAmAnA prabhAvathI pote ja pharI jAya ! sAmo evuM evuM pUche ke pote gUMcAi jAya ane manamAM ema pharI jAya ke ApaNane to kaMi jJAna ja nathI. hRdayasparzI sarasvatI ! 'jJAnI puruSa'nI vANI mIThI-madhurI, koine AghAta thAya nahIM, pratyAghAta thAya nahIM evI hoya. koine kiMcitmAtra duHkha nA thAya evI vANI nIkaLe to badhuM cAritrya ja che. vANI kevI nIkaLe che tenA parathI cAritrya baLa oLakhAya. bAkI bIjA kazA parathI cAritrya baLa oLakhAya nahIM. jo buddhi cAlvAda hoya to svAvAda jevAM lakSaNa lAge, paNa e saMpUrNa nA hoya. jayAre jJAna-sthAvAda hoya enuM cAritrya to vItarAga cAritrya hoya. jJAna-sthAvAda dareka dharmanA loko pramANa tarIke svIkAre. e vANImAM kheMca jarAya nA hoya. A to vijJAna che. jayAre vANI sarasvatI svarUpe thAya tyAre lokonA hRdayane sparze, tyAre ja to lokonuM kalyANa thAya. hRdayasparzI vANI varlDamAM jaDavI muzkela hoya. amArI vANI hRdayasparzI hoya, eno eka zabda ja jo tamAre soMsaravo UtarI jAya to e tamane TheTha mokSe lai jAya. praznakartA: AvI vANI koine prApta karavI hoya to zuM karavuM ? Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 311 312 AptavANI-4 dAdAzrI : ApaNe bhAvathI dararoja mAMgaNI karavAnI ke mArI vANIthI koinaya du:kha na ho ane sukha ja ho. enAM 'kojha' sevavAM joie to prApta thAya. vacanabaLa, jJAtInAM ! 'jJAnI puruSa'nA eka eka zabdamAM gajabanuM vacanabaLa hoya. vacanabaLa kone kahevAya ke huM kahuM ke badhA UbhA thai jAva. vacana pramANe badhA mANaso cAle, enuM nAma vacanabaLa. vacanabaLathI vacana siddha thayA kare. atyAre to vacanabaLa ja nathI rahyuM ne ? bApa chokarAne kaheze ke, 'tuM suI jA.' to chokarA kaheze, "nA, huM sinemA jovA jAuM chuM." vacanabaLa to tenuM nAma ke tamAruM vacana nIkaLyuM te pramANe ja gharanAM badhAM kare. praznakartA : vacanabaLa kevI rIte prApta thAya ? dAdAzrI : vacanabaLa zI rIte jatuM rahayuM che ? A vANIno durUpayoga karyo tethI. jUThuM bolyA, lokone khakhaDAvyA, kutarAMne bIvaDAvyAM, prapaMca karyA, tethI vacanabaLa tUTI jAya. jUThuM bolIne svabacAva kare, satyanA Agraha ne durAgraha kare toya vacanabaLa tUTI jAya. chokarAne TaiDakAve, "sAlA, sIdho besa'. tethI chokarA AgaLa vacanabaLa nA rahe. jo vANI evI nIkaLe te sAmAnA hRdayane ghA kare to bIjA bhavamAM vANI hapUcI kheMcAi jAya, dasa-paMdara varSa mUMgo rahe. jeTaluM tane samajAya teTaluM satya bolaje. nA samajAya tyAM nA bole, teno vAMdho nathI. to eTaluM vacanabaLa utpanna thAya. 'koIne duHkha thAya evuM nathI bolavuM' ema nakkI karavuM ne 'dAdA' pAse vacanabaLanI zakti mAga mAga karavI, enAthI te prApta thaze. amAruM vacanabaLa ane tamArI dRDha icchA hovI joie. amAruM vacanabaLa tamArA sarva aMtarAyo dUra karI Ape. tamArI parIkSA thAya paNa pAra utare. mauta-tapobaLa !! dAdAzrI : mauna tapobaLa eTale mANasa amuka jagyAe mauna nA rahI zake tyAM ja mauna rahe to e mauna tapobaLamAM jAya. nokare pyAlo phoDayo, tyAM mauna rahe te tapamAM jAya. eTale mauna jevI kaDakAI A jagatamAM koi nathI. bolene to kaDakAi badhI veDaphAi jAya. moTAmAM moTuM tapa te mauna, bApa joDe jhaghaDo thAya tyAM mauna pakaDe to tapa thAya. te tapamAM mahIM badhuM ogaLe ne emAMthI sAyansa UbhuM thAya. Aje to loka mauna pakaDe ne bIje dahADe sAmaTo ukALo kADhe ! mauna tapobaLa to bahu kAma kADhI nAkhe. AkhA jagatanuM kalyANa karI nAkhe. tethI kavie lakhyuM che ne, "satpuruSanuM mauna tapobaLa, nizcaya AkhA jagane tAre !" -navanIta. A dAdA pAse badhI bolavAnI chUTa, chatAM mauna rahe e mauna tapobaLa kahevAya. praznakartA : mauna kone kahevAya ? dAdAzrI : AtmArthe je je bole te badhuM mauna ja gaNAya. praznakartA sthaLa bolavAnuM baMdha karIne mauna pALe te hitakArI kharuM? dAdAzrI : cULa mauna to sthULa ahaMkArane bahu veraNa-cheraNa karI nAkhe. A saMsAranI jaMjALa ja zabdamAMthI UbhI thayelI che. maunathI to khUba ja zakti vadhI jAya evuM che. ne bahAranI vANIthI lokone duHkha thAya, e patharAnI peTha vAge. te maunane dahADe to teTaluM baMdha thAya ne ? mauna e saMyama lAve che. A jADuM jADuM mauna eya paNa saMyama lAve che. e ahaMkAranuM mauna kahevAya. ane 'huM zuddhAtmA chuM' e rIte jAgRta rahe e zuddhAtmAnuM mauna kahevAya. praznakartA : to pachI mauna kevuM hovuM joie ? dAdAzrI : mauna kone kahevAya ke jemAM nokaSAya nA hoya, hAsya, zoka, jugupsA e badhuM nA hoya. mahIM sUkSma vANI paNa nA hoya. mauna vakhate sthULa to bole ja nahIM, ne lakhe teya vANI ja che. te lakhavAnuM praznakartA : maunane tapobaLa kahe che te kayA arthamAM ? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 313 314 AptavANI-4 paNa maunamAM nA hoya. maunamAM badhI caMcaLatA baMdha karI de. lakhIne kahevAnuM, izAro karavAnuM badhuM ja nA hoya, tyAre e sAcuM mauna kahevAya. praznakartA: ApaNane aMdara krodha Avato hoya ne bahAra mauna hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : tethI ja ame kahIe chIe ke vANIthI game tevuM bole, vartana gAMDuM gheluM kare, paNa chevaTe "tuM" bhagavAna-pakSamAM raheje. zetAna-pakSamAM A badhuM thai gayuM hoya, paNa mana che te bhagavAnapakSamAM rAkhaje. zetAnapakSamAM mata ApI dIdho to khalAsa thai gayuM. praznakartA: A badhI bAbatamAM mana ja vadhAre kAma kare che ne ? dAdAzrI : manane laine A saMsAra Ubho thayo che. eka manathI saMsAra AthamyA kare che ne eka manathI Ubho thAya che. praznakartA: sAmAno vya-poinTa samajAya nahIM to zuM karavuM? dAdAzrI : mauna rahevuM. mauna rahevAthI akkala hINA mANaso zANA gaNAyA. vakhate kahe ke, 'tArAmAM chata nathI.' to mauna rahevuM. ane te vakhate jo ApaNe sAmA thaie to te pelAne yAda raheze ane kaheze ke, "A to chata vagarano ja che." thayAM che. te moTA moTA mANasone bhaya lAgyA ja kare ke koi kaMi utArI leze to ? have AmAM to zabdo Tepa thAya eTaluM ja che. paNa A manuSyanuM boDI, mana badhuM ja Tepa thAya evuM che. eno loko jarAya bhaya rAkhatA nathI. jo sAmo UMghamAM hoya ne tame kaho ke, "A nAlAyaka che.' to te pelAne mahIM Tepa thai gayuM ! e pachI pelAne phaLa Ape. eTale UMghatAnuMya nA bolAya. akSareya nA bolAya. kAraNa ke badhuM Tepa thaI jAya, evI A mazInarI che ! bolavuM hoya to sAruM bolajo ke, 'sAheba, tame bahu sArA mANasa cho, sAro bhAva rAkhajo, to enuM phaLa tamane sukha maLaze. paNa UMdhuM saheja paNa bolyA, aMdhArAmAM paNa bolyA ke ekalA bolyA, to enuM phaLa kaDavuM jhera jevuM Avaze. A badhuM Tepa ja thaI javAnuM. mATe A Tepa sAruM karAvo. praznakartA : kaDavuM to joituM ja nathI. dAdAzrI : kaDavuM to tamane khapatuM hoya to bolajo, khapatuM nA hoya to bolazo nahIM. koi mAre, toya ene kaDavuM nA kahezo. ene kahIe ke, "tAro upakAra mAnuM chuM.' bhagavAne to kahyuM che ke A kALamAM koi gALa bhAMDI gayo hoya tene jAte jamavA bolAvajo. eTalI badhI vAilDanesa haze ke ene kSamA ja Apajo. jo kaMi "rIvenja' levA gayAne, to pachI saMsAramAM pAchA kheMcAyA. 'rIvenja' levAno nA hoya A kALamAM. A duSama kALamAM narI vAilDanesa hoya. zuM vicAra nA Ave e kahevAya ja nahIM. duniyA pAranA vicAro hau Ave ! A kALanA jIvo to bahu athaDAvAnA. AvA mANaso joDe ApaNe vera bAMdhIe to ApaNe hau athaDAvuM paDe. eTale ApaNe kahIe chIe, 'salAma sAheba.' A kALamAM tarata mAphI ApI devI, nahIM to tamAre kheMcAvuM paDaze. ane A jagata to verathI UbhuM rahyuM che. A kALamAM koine samajAvavA javAya evuM nathI. jo samajAvatAM AvaDe to sArA zabdomAM samajAvo ke e Tepa thAya toya javAbadArI nA Ave. mATe "pojhiTiva' rahejo. jagatamAM 'pojhiTiva' ja sukha Apaze ane 'nigeTiva' badhuM duHkha Apaze. mATe keTalI badhI jokhamadArI che ? nyAya A duSamakALamAM vANIthI ja baMdhana che. suSamakALamAM manathI baMdhana hatuM. A zabdo nA hota ne to mokSa to sahajAsahaja che. mATe koinA mATe akSareya bolAya nahIM. koIne khoTuM kahevuM te potAnA AtmA upara dhULa nAkhyA barAbara che. A zabda bolavo eTale to jokhamadArI che badhI. avaLuM bole to tenI paNa mahIM potAnI upara dhULa paDe, avaLuM vicAre to tenI mahIM potAnI upara dhULa paDe eTale e avaLAnuM tamAre pratikramaNa karavAnuM, to enAthI chUTI javAya. jIvaMta TeparekarDa kevI javAbadArI ! A TeparekarDa ne TrAnsamITara evAM evAM to keTalAMya sAdhano atyAre Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 315 316 AptavANI-4 anyAya jovAvALo to bahu jaNane gALo bhAMDe. nyAya-anyAya to jovA jevo ja nathI. nyAya-anyAya to eka tharmomITara che jagatanuM ke kone keTalo tAva utarI gayo ne keTalo caDhayo ? jagata kayAreya nyAyI banavAnuM nathI ane anyAyI thai javAnuM nathI. Ano A ja bheLaseLa khIcaDo cAlyA ja karaze. A jagata che tyArathI AvuM ne AvuM ja che. satayugamAM jarA ochuM bagaDeluM vAtAvaraNa hoya, atyAre vadhAre asara che. rAmacaMdrajInA vakhatamAM sItAnuM haraNa karI janArA hatA, to atyAre nA hoya ? A cAlyA ja karavAnuM. A mazInarI evI ja che pahelethI. ene gama paDatI nathI, potAnI javAbadArIonuM bhAna nathI, mATe bejavAbadArIvALuM bolazo nahIM. bejavAbadArIvALuM vartana karazo nahIM, bejavAbadArIvALuM kazuM ja karazo nahIM, badhuM pojhiTiva lejo. koinuM sAruM karavuM hoya to karavA jajo. nahIM to bUrAmAM paDazo ja nahI ne bUruM vicArazo nahIM. bUruM sAMbhaLazo nahIM koinuM. bahu jokhamadArI che. nahIM to AvaDuM moTuM jagata, emAM mokSa to potAnI mahIM ja paDayo che ne jaDato nathI !!! ne keTalAya avatArathI bhaTaka bhaTaka kare che !!! sAmAnya vyavahAramAM bolavAno vAMdho nathI. paNa dehadhArI mAtrane mATe kaMI ADuM avaLuM bolAyuM to te mahIM TeparekarDa thai gayuM ! A saMsAranA lokonI Tepa utAravI hoya to vAra keTalI ? eka jarAka saLI karo to pratipakSI bhAva Tepa thayA ja karaze. 'tArAmAM nabaLAio evI che ke saLI karatAM pahelAM ja tuM bolavA maMDIza." praznakartA : kharAba bolavuM to nahIM, paNa kharAba bhAva paNa nA Avavo joie ne ? dAdAzrI : bhAva nA Avavo joie e vAta kharI che. bhAvamAM Ave che te bolamAM AvyA vagara rahetuM nathI. mATe bolavuM jo baMdha thai jAya ne to bhAva baMdha thai jAya. A bhAva e to bolavA pAchaLano paDagho che. pratipakSI bhAva to utpanna thayA vagara rahe ja nahIMne ! amane pratipakSI bhAva nA thAya. tyAM sudhI tamAre paNa AvavAnuM che. eTalI ApaNI nabaLAi javI ja joie ke pratipakSI bhAva utpanna nA thAya. ane vakhate thayA hoya to ApaNI pAse pratikramaNanuM hathiyAra che, tenAthI bhUMsI nAkhIe. pANI kArakhAnAmAM gayuM hoya, paNa barapha thayuM nathI tyAM sudhI vAMdho nathI. barapha thaI gayA pachI hAthamAM nA rahe. ApaNe kAgaLamAM koinA mATe kazuM khoTuM lakhAi gayuM hoya, paNa e kAgaLa nAkhyo nathI tyAM sudhI pharI pAchuM nIce lakhI zakAya ke upara tamArA mATe be zabda kharAba lakhI naMkhAyA che te, te ghaDIe mArA magajamAM kaMi gAMDapaNa bharAyuM haze tethI lakhAyuM, mATe mApha karajo. AvuM lakho to badhuM mApha thai jAya. paNa te ghaDIe AmanI AbarU jAya. eTale nA lakhe. A AbarUdAranAM kaTakA badhA ! keTalAya kapaDAM rAkhe tyAre AbarU rahe che. teya pAchuM phATayuM hoya to sAMdhavuM paDe. kapaDuM meluM thayuM hoya to kakaLATa mAMDe, mArI sapheda TopI dhoI ja nathI tame, nAvaDI chApa paherato hato te ? istrI kema nA karI ?" have istrI mATe kakaLATa mAMDe. zenA hAru AbarU rAkhe che A ? nAgo pharuM toya loka pUjA kare evI AbarU khoLI kADha. mahIM anaMtI zaktio che. jevI pheravavI hoya tevuM pheravI zako tema cho. rasto jANavAnI jarUra che. jeTaluM premamaya DiliMga haze eTalI ja vANI A TeparekarDamAM poSAya evI che, teno jaza sAro maLe. zAstroe kahyuM ke kharAba bolazo nahIM, kharAba vicArazo nahIM. ApaNe vicArIe ke A AvuM zA mATe gA-gA karatA haze ? A mazInarI ja evI che ke badhuM Tepa thai jAya. pachI jayAre purAvA bhegA thAya tyAre phajeto thAya. praznakartA : purAvA saMyogorUpe bahAra Ave ? dAdAzrI : hA. saMyoga bhegA thAya tyAre bahAra Ave ane keTalAka purAvA ApaNane mahIM ne mahIM herAna kare. teya paNa mahIM saMyogo bhegA thAya tyAre. e aMdaranA saMyogo kahevAya. e "sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansa' che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 317 318 AptavANI-4 gharamAM vahune TeDakAve to e jANe ke, "koie sAMbhaLyuM ja nathI ne, A to ema ne ema ja che ne ?" nAnAM chokarAM hoya tyAre emanI hAjarImAM dhaNI bairI game tevuM bole. e jANe ke A nAnuM chokaruM zuM samajavAnuM che ? alyA, mahIM Tepa thAya che tenuM zuM? e moTuM thaze tyAre e bahAra paDaze ! praznakartA : jene Tepa nA karavuM hoya tenA mATe zuM rasto ? dAdAzrI : kazuM ja spaMdana nahIM karavAnuM. badhuM joyA ja karavAnuM. paNa evuM bane nahIM ne ? Aya mazIna che ne pAchuM parAdhIna che. eTale ame bIjo rasto batAvIe chIe ke Tepa thai jAya ke tarata bhUMsI nAkho to cAle. A pratikramaNa e bhUMsavAnuM sAdhana che. enAthI ekAda bhavamAM pheraphAra thaine badhuM bolavAnuM baMdha thaI jAya. praznakartA : zuddhAtmAnuM lakSa beThA pachI niraMtara pratikramaNa cAlu ja jayAM sudhI jagata vyavahAranI tamane jarUra che tyAM sudhI manohara lAge tevuM bolo. jenAM vANI, vartana ne vinaya manohara thayAM e premAtmA thai gayo. paNa e AvaDe zI rIte ? vANI evI bole ke pelo cA Apato hoya teya nA Ape. koi ajANyA gAmamAM ApaNe gayA hoie ne tyAM bola bola karIe ke, "A badhAM bakAlAM AvAM AvAM che' evuM gA-gA karIe to sAMje khAvAnuM maLe kharuM ? enA karatAM 'tame bahu sArA loko cho." evuM kahIe to sAmethI loko pUche ke, 'tame kaMi khAdhuM ke nahIM? A kALamAM to mazkarI nA karAya. eka zabdaya nA bolAya. jADA hoya to ene jADA nA kahevAya. lAMbA hoya to ene lAMbA na kahevAya. A loka to plAsTika jevAM thaI gayAM che. ApaNA loka to game tene vagove. ekalA manuSyane to ThIka, paNa A phUTasane paNa vagove. A vAyaDuM che, kaheze. A garama paDaze. alyA, tane vAyaDuM paDaze, bIjAne nahIM. paNa AmanI bhASA ja vAMkI che tyAM zuM ? bolathI ja jagata UbhuM thayuM che, ane bolathI ja jagata baMdha thaI javAnuM che. A sudharelA gharomAM-sabhya mANasone tyAM asabhya vartananAM du:kha nathI hotAM, asabhya vANInAM duHkha hoya che. A lokone ghera kaMi patharA mAra mAra karAtA haze ? nA, vacanabANa mAre. have A paththara mAre to sAro ke vAgmANa mAre te sAruM ? hoya. dAdAzrI : eTale tamArI javAbadArI rahe nahIM. amane to kavirAjanA pado 'ekkekTa' e ja avAjamAM, e ja rAgamAM, be-be, traNa-traNa kalAka niraMtara saMbhaLAyA ja kare. e zuM haze ? A to mazIna che. Aya moTAmAM moTuM sAyansa che. peluM manuSya banAveluM che ane A to anaupacArika che. mANasathI banI zake ja nahIM evuM A mazIna che. AmAM ilekaTrika karaMTa nA joie beTarI nA joie. rAte, dahADe, varasAda paDe, tApa paDe, hima paDe toya, A mazIna cAlu rahe. paMdara varasa upara ApaNe koi mANasa joyo hoya tene Aje joie toya te ApaNane pharI yAda Ave ke joyelo hato. evuM A mazIna che. paramANu paramANumAM Tepa karavAnI zakti che. AMkhone philama utAravAnI zakti che, mahIM pAra vagaranI zakti che. A eka mahIMnI mazInarI parathI A bIjI badhI pAra vagaranI mazInarIo bane che. eTale A mazIna jabarajasta pAvaraphUla che. praznakartA : paththara sAro. dAdAzrI : ApaNA loko paththara pasaMda kare che ne A nathI lAgatuM tene pasaMda nathI karatAM. je vAge ne lohI nIkaLe, lahAya baLe tenI DaoNkTarane batAvIne davA karI zakAya. e rUjhAI jAya. paNa A zabdano ghA vAge te nA rUjhAya. paMdara paMdara varasa thAya toya e ghA baLyA ja karato hoya ! enuM zuM kAraNa che ? A jAte bole che tema mAnI lIdhuM tethI, ame gerenTI ApIe chIe ke jIva mAtranI vANI rekarDa che. A amArIya rekarDa che Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 ne ? A rekarDa vAgatI hoya ke, 'caMdulAla sArA mANasa nathI, sArA mANasa nathI.' to tamane rIsa caDhe ? 319 praznakartA : e to mazIna che ne ? dAdAzrI : te A manuSyo bole che teya rekarDo ja bolI rahI che. tamArA zabdane 'rekarDa' mAnazo ne sAmAnA zabdane 'rekarDa' mAnazo to ukela Avaze. bIjo koi upAya A jagatane jItavAno nathI. 'rekarDa' kahyuM, eTale nirdoSa thai gayA ! ajJAna dazAmAM ema lAge ke "A mane AvuM kahe kahe kare che te mArAthI zI rIte sahana thAya ?' tyAM sudhI roga ochA thAya nahIM. ApaNe sahana karavAnuM ja nathI. mAtra samajI javAnuM che ke A rekarDa che. jo tame vANIne rekarDa svarUpa nahIM mAno to tamArI vANI evI ja nIkaLavAnI. eTale kArya-kAraNa, kArya-kAraNa cAlu ja raheze. vANI to AkhuM tharmomITara che. A vijJAna evuM che ke ukela lAvI nAkhe. koi ApaNane TaiDakAve, ApaNA para hase to ApaNe hasavA lAgIe. ApaNe jANIe ke A rekarDa AvI vAge che. sAmo bole zI rIte ? e ja bhamaraDo che tyAM. A bicArA para to dayA khAvA jevI che ! praznakartA : eTaluM te vakhate lakSamAM nathI rahetuM ! dAdAzrI : paheluM to 'vANI e rekarDa che' evuM nakkI karo. vANI rekarDa che, rekarDa che, rekarDa che... 'sthULa saMyogo, sUkSma saMyogo ane vANInA saMyogo para che ne parAdhIna che.' vANI e bolanAranAya hAthamAM nathI ne sAMbhaLanAranA hAthamAMya nathI. vANInA saMyogo para che ne parAdhIna che. evI UDatI havaiomAM koNa hAtha ghAle ? koi paNa vAta be miniTathI vadhAre laMbAi to tyAMthI bhagavAna khasI jAya ! vAta gUMthAi ke bhagavAna cAlyA jAya. vAtacIta karavAno vAMdho nathI, paNa ene pakaDavuM nahIM. pakaDe eTale bojo vadhe. 320 AptavANI-4 vANI, e ahaMkAratuM svarUpa ! vANI mAtra khullo ahaMkAra che. je bole che, jeTaluM bole che e badho ja khullo ahaMkAra che. phakta 'jJAnI puruSa' je syAdvAda bole che te vakhate temano ahaMkAra nahIM. paNa e jo bIjuM kaMi bole to emano ahaMkAra ja nIkaLe che. ene nIkaLato ahaMkAra, 'DiscArja' ahaMkAra kahyo che. praznakartA : eTale ahaMkAra vagaranI vANI nIkaLe ne ? dAdAzrI : e nirjIva ahaMkAra kahevAya. vANImAM sajIva ahaMkAra hoya to te vANI sAmAne vAge. amArI vANI nirmamatva ane nirahaMkArI hoya, tethI badhAne AnaMda Ave. vANI parathI keTalA pramANamAM ne kevo ahaMkAra 'cArja' thayo hato te khabara paDe. syAdvAda vagara jeTalA bola che e badho ahaMkAra ja che. vartanamAM Ama bahu ahaMkAra dekhAto nathI. e to koika pherA chAtI pahoLI thAya, e paNa lagnamAM gayA hoya tyAre ja dekhAya. 'huM kevuM bolyo' e vANIno parigraha. 'huM boluM chuM' e bhAna che, tenAthI navuM bIja paDe che. praznakartA : sAhajika vANI eTale zuM ? dAdAzrI : jemAM kiMcitmAtra ahaMkAra nathI te. A vANIno huM eka sekanDa paNa mAlika thato nathI, eTale amArI vANI e sAhijaka vANI che. AtmA sacarAcara che. sacaramAM traNa cara che. AcAra, vicAra ne uccAra. A traNa jo normAliTImAM hoya to vAMdho nathI. A traNa normAliTImAM hoya to manuSyanI sugaMdha Ave ja. mANasanI moTAmAM moTI parIkSA kai ? enA AcAra parathI parIkSA bAMdhazo nahIM, enA vicAra parathI parIkSA karazo nahIM, enI vANI parathI parIkSA karajo ! Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 321 322 AptavANI-4 vItarAga vANI vitA, na upAya ! bhagavAnane koi e pUchayuM ke, "mokSe javAnuM sAdhana zuM ?" tyAre temaNe kahyuM ke, 'vItarAga vANI vinA, avara na koi upAya' e vANI siddha vANI kahevAya, sAmAne UgI nIkaLe. praznakartA : vItarAga vANInuM pramANa zuM ? dAdAzrI : vItarAga vANI eTale darekano AtmA kabUla kare ja, dareka dharmanAM loka ene kabUla kare. eka ADAivALo ja nA kabUle. vItarAga vANI AtmaraMjana karAvanArI hoya, bIjI badhI vANI manoraMjana karAve. vItarAga vANI sAMbhaLatAM ja taddana navI lAge, apUrva lAge. apUrva eTale pUrve kyAreya sAMbhaLI nA hoya, vAMcI nA hoya evI vAta hoya. vItarAganA vacana kone kahevAya ke je vAdI prativAdI banne kabUla kare. prativAdI paNa kabUbsa kare ke, 'vAta kharI che, paNa amane A vAta poSAtI nathI." vANInuM TepiMga ! praznakartA : zarUAtamAM sUkSma kayAMthI UbhuM thayuM ? dAdAzrI : e pelA sthaLamAMthI pAchuM sUkSma utpanna thAya che. sthaLa hoya temAM rAgadveSa thavAthI pAchuM pharI navuM sUkSma UbhuM thAya che. jo eka ja avatAra vItarAga raho to khalAsa thai gayuM badhuM ! paNa pAchuM bIja nAkhyA ja kare che. praznakartA: Apa je bolo cho te bhASAne samAdhi bhASA nA kahevAya ? dAdAzrI : tamAre samAdhi bhASA kahevI hoya to samAdhi bhASA kaho, syAdvAda kaho to syAdvAda che. amArI bhASA koineya du:khadAyI nA hoya, sukhadAyI thai paDe darekane. A vANI amArI mAlikInI che ja nahIM. ahaMkAra Akho zunya thaI jAya tyAre rekarDa cokhkhI thai jAya. amane jJAna thayA pachI rekarDa cokhkhI thai gai. praznakartA : vANI rekarDa che ema kayAre koi bolI zake ? dAdAzrI : jayAre moDhA para bhAvAbhAva na dekhAya tyAre vANInuM mAlikIpaNuM chUTI gayuM, ane tyAM ja ApaNo 'enDa' thAya che ! vANItuM 'cArja poInTa' ! praznakartA : A badhI 'DiscArja Tepa che, to navI Tepa kevI rIte karavAnI ? dAdAzrI : A badhI vAto karo enI pAchI navI Tepa paDayA kare. e Tepa bhAvathI thAya che. 'ApaNo' bhAva hoya te pramANe Tepa thai jAya. mAro bhAva bolavAmAM kevo che ? 'mAre tamAruM apamAna karavuM che to tevuM Tepa thai jAya, 'mAna ApavuM che ne premathI vartavuM che to tevuM Tepa thai jAya. eTale bhAva uparathI Tepa thai jAya che. praznakartA : bhAva paDe tyAre navuM paDe ? dAdAzrI : hAsto, bhAva paDe tyAre navuM Tepa paDe. pachI pheravavA praznakartA : Apa kaho cho ke A huM nathI bolato, paNa TeparekarDa bole che, to te kaI rIte ? te samajAvo. dAdAzrI : enA guNadharma uparathI. AtmAnA AmAM guNadharmo nathI. pudgalanA guNadharma nathI. e pudgalanI avasthA che. vANI ahaMkAranI preraNAthI Tepa thAya che. ahaMkAra pote te Tepa nathI karato. mAtra tenI preraNAthI Tepa thAya che. mahIM ahaMkAra preraNA kare ke, korTamAM Ama bolavuM che, tema bolavuM che tyAre pachI tevI Tepa nIkaLe. praznakartA : ApanI vANI kyAre Tepa thai haze ? dAdAzrI : gayA bhavamAM Tepa thayelI te A bhavamAM bolAya che. praznakartA : vANI e sUkSmanuM sthULa thayeluM che ? dAdAzrI : hA, sUkSmanuM sthULa thayeluM che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-4 323 324 AptavANI-4 jaie to kazuM vaLe nahIM. A vANI e pudgalano dharma nathI, A aupacArika vastu che. eTale gayA avatAranA je bhAvo che, gata bhAvo che, te atyAre mahIM udayamAM Ave che ne te ja pramANe tarata ja Tepa thaI jAya che ne zabdo nIkaLe che. A badhuM spIDI kAma thai jAya che. A ajAyabI che ! A vANI nIkaLe che temAM mULabhAva nathI, gatabhAva che. gatabhAva e DiscArja bhAva che ne tenA AdhAre vANI nIkaLe che. eTale vANI e 'DiscArja'nuMya 'DiscArja' che. ane mana e 'pyaoNra' 'DiscArja che. 'DiscArja bhAva eTale nirjIva bhAva. praznakartA : vANInI mULa Tepa kevI rIte thai ? dAdAzrI : AtmAne paramANunA saMyoga bhegA thAya che ne tyAM cArja thai jAya che. AtmAnI hAjarImAM bhAvAbhAvanA spaMdana thAya che, emAM igoijhama bhaLe eTale e spaMdana Tepa thai jAya. vANInuM evuM che ke e be vyupoinTa 'eTa e TAima' nA batAvI zake. eTale vyakta karavA bIjuM vAkya bIjI vakhata bolavuM paDe. 'darzana'mAM eTa e TAima' samagra rIte joi zakAya, paNa tenuM varNana karavuM hoya to koi paNa mANasa 'eTa e TAima' vyakta nA karI zake. tethI vANI syAdvAda kahevAya che. maMtra bolavA e sthaLa che. sthaLano phAyado thAya, paNa pachI sUkSmamAM javuM joie. 'dAdA bhagavAnane namaskAra karuM chuM' ema bolyA pachI 'dAdA' dekhAvA joie, vagara phoTe 'dAdA' dekhAvA joie. pachI sUkSmatamamAM javuM joie, ne sUkSmatamamAM to tarata phaLa Ave evuM che ! pragaTa dIvo, tyAM kAma thAya ! che ne peluM sacara che. tethI A jagatane sacarAcara kahayuM. je vinAza thavAnuM te sacara ne je kAyamanuM che te acara. tethI tamAma zAstromAM lakhyuM che ke AtmajJAna jANo, paNa AtmajJAna jaNAya evuM nathI. e to pUrvanuM bahu karato karato Avyo hoya to pragaTa thAya. agara to koi 'jJAnI puruSa'nI pAsethI potAne pragaTa thAya ! bAkI to AtmajJAna jaNAya evI vastu nathI. badhAM zAstro jANe, paNa tethI AtmA nA jaNAya. zAstronA zAstro mukhapATha hoya paNa temAMthI AtmAnI khabara nA paDe, ane khabara paDe to zabdathI khabara paDe. te kevuM hoya ? ke 'AtmA Avo che, Avo che,"ema rahe. alyA, tuM ema kahene ke huM Avo chuM, huM Avo chuM !' tyAre e kahe ke, "nA, evuM mArAthI kema kahevAya ?" eTale je 'te' rUpa thayo hoya te ja bolI zake ke, huM anaMta jJAnavALo chuM, anaMta darzanavALo chuM, anaMta zakti vALo chuM.' tame evuM bolo ke nA bolo ? praznakartA : hA, bolIe chIe. dAdAzrI : kAraNa ke tame 'te' rUpa thayA cho. praznakartA : paNa dAdA, AtmAnI oLakhANa to jeNe oLakhyo hoya te ja karAvI zake ne ? bIjo koi karAvI zake nahIM ne ? dAdAzrI : tethI kahyuM ne ke AtmajJAnIne dehadhArI rUpe paramAtmA jANa. pUrvenA jJAnIo kahI gayA che ke 'jJAnI puruSa' dehadhArI rUpe paramAtmA thayA che, mATe tyAM kAma kADhI leje. 'jJAnI puruSa'nI aMdara ja AtmA pragaTa thayo che, je jANavA jevo che. tAre AtmA jANavo hoya to 'jJAnI puruSa' pAse jA. bIjo koi zAstrano ke pustakano AtmA cAle nahIM. pustakanI aMdara kenDala citareluM hoya te dekhAya kharuM ke AvuM hoya kenDala, paNa tenuM ajavALuM nA Ave. tenAthI kazuM vaLe nahIM. AtmA jANavA to pratyakSa 'jJAnI puruSa'no bheTo thavo joie, to ja "kAma" thAya. jaya saccidAnaMda AtmA nahIM jANavAthI A badhuM jagata kathaLAyeluM che. A hAlatuM cAlatuM dekhAya che, temAM AtmA vagara kazuM cAle ja nahIM, ema mAne che. paNa jene e cetana kahe che e cetana hotuM nathI. ame ene 'nicetanacetana" kahIe chIe. e sAcuM cetana nathI, DiscArja cetana che, cAvI ApeluM cetana che. kharuM cetana to aMdara che, je kAyama sthira che ane acaLa