Book Title: Aparajitaprucchha
Author(s): B Bhattacharya
Publisher: Oriental Research Institute Vadodra
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008438/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAnama" graMtha jIrNodhdhAra 07 zilpazAstra graMtha aparAjItapRcchA divya sahAyaka saMghavI chaganalAla trilokacaMdajI sAkarIyA parivAra (kiMvaralIvALA- hAla sAbaramatI, amadAvAda). ha. navalamalajIe vi.saM. 2014nI sAlamAM pU. paMnyAsapravara zrI jayadarzana vi. ga. AdinI pAvananizrAmAM pAlItANAmAM karAvela cAturmAsa daramyAna thayelI jJAnakhAtAnI upajamAMthI saMyojaka zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNapArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vamaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 (rahe.) 27505720 saMvata 2065 I.sa. 2009 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES Published under the Authority of the Maharaja . Sayajirao University of Baroda. General Editor: B. BHATTACHARYYA, M, A., PH.D. No. CXV zrIbhuvanadevAcAryaviracitA aparAjitapRcchA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APARAJITAPRCCHA OF Bhuvanadeva Edited with an Introduction BY POPATBHAI AMBASHANKAR MANKAD, L. C, E. Retired Engineer, formerly State Engineer at Junagadh; Chief Engineer, Jodhpur, Marwar; and Chief Officer and Engineer, Hyderabad and other Municipalities. ORIENTAL INSTITUTE BARODA 1950 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Printed by R. G, thakar, Manager Government Press, Baroda and Published by Benoytosh Bhattacharyya, at the Oriental Institute, Baroda under the Authority of the Mabaraja Sayajirao Uoiversity of Baroda. Price Rs. 18-6-0 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREFACE age, literally, "the questionnaire framed by aufaa" is an exposition, by the comparative method, of the principles and practice of the science of art by fan who solves a series of questions put to him by far, the youngest of his four are sons. KHy. This work is otherwise known as gay for succinctly as a. Though Dr. T. Aufrecht notices as the author of the work, the colophons invariably read zrIbhuvanadevAcAryoMktA parAjita pRcchA etc. ; zrabhuvanadevAcArya, appears from the text to be none else than vizvakarman, one of the oldest exponents of the nAgara school of vAstuzAstra. "" The very nature of composition of aqufanger goes to show that the go (characteristics) and if (functions) of the Bara (progeny) of (lay out of structures by means of a string) or in clear terms, (a variety of structural arrangements having different essential features and functions) necessarily imply that the matter contained in the work has been so compressed that it forms "succinct and scrappy indications (and not clear and trustworthy definitions) of structures of innumerable kinds. The aphorismic method adopted by the author helps a good deal to assist the memory in digesting the distinguishing features of members of the subject. aparAjita pRcchA has utilized jayapRcchA, vizvakarma vAstuzAstra. samarAGgagasUtradhAra and other works, such as skandapurANa, zrImadbhAgavata, viSNumahApurANa, zivapurANa, and other purANas and worked out his materials in a sUtra - like manner. The detailed information regarding temples found in samarAGgaNasUtravAra etc. is made compact in this sUtramantha but the comparision of essential members of structures goes to show that he has neglected several important aspects of structures in his zealous attempt to compose those as. This is a drawback which cannot redound to its credit. The present edition is based mainly on the following two Mss. :-- Bi Accession no. 3587 and Bz Accession no. 9214, both of the Oriental Institute, Baroda. B1 contains 238 4s and the 239th one is incomplete. It is a recent Ms.. B2 stops at the 225th . Moreover, as nos. 101 to 156 are missing in this. It thus contains nearly one-third matter less than B1, referred to above. I must admit that I am fully conscious of my incompetence to deal with such a technical subject, especially with the help of scanty materials I had to work upon. For, nearly one-third of the voluminous work extending over 7500 s, I had to work out my way from one manuscript alone, though two were obtained from the Baroda Institute. 899, i Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The manuscripts themselves, were full of inutilations, interpolations and glaringly faulty phraseology scattered throughout the text; the continuity of the subject was broken at several places, due to the fact that several stanzas cither wholly or partially were missing in many is especially where the subject-matter became highly technical. Even portions of us themselves inad bodily got intermingled with other us without any bearing on them. Discrepancies, both of grammar as well as of matter, were too copious to be enumerated in detail. A correct appreciation, under the circumstances, could hardly be arrived at, as regards the intensity of scrutinous labour that had to b: bestowed on them, in bringing out a readable text. 2. sU. 11. 225. I only appen: a few samples in order that the difficulty of the task may be fully brought home to readers. 1. sutra 84. 17. sAlAtAd brahmavRkSa syAdyA dalAdikA zukA / 88. vivAda bhUmalatA bAlyA kuryAdvau ca satAsthitA ! 91. 36. paMDilA bajimA samAM 195. 9. cakrAdhai bhavetseddhaM chaTa kAraM pAvato divi / 5. sU. 206. 1. pUrvArAvitadeveza bhaktasyAt tridazairapi / ekasyAdisaprAnte AsIlazcAtadazva lakSaNam / / 223. kAtyAyanI namakodbhavA 15. rUpamAnAmAnani deviyukta paramANU parikalitam / muLemAnaM tathai kathit tanunonumAkharnirnayam / / 225. 27. paMcakapuSpaka pAyati tasmai yathA zrIkhaNDadivya / yathA ratnacaMdanaM saugandhitaM camadityakam // jaya vijayodbhavAkSaM udgata patrazcAkSatram / / 26. sArai va kodabhava patraM dazavidhoktibhiH kramAt / / kArAnadena lakSa koTyAdikodbhavAm / punarabhyAni vakSye tu prakAra: paJcakodbhavA / / 228. 18. sulalita komalaM bhaMge viSamayaM vAmagodbhavam / sukumAra garbhodbhavAga bAhyavartasyAkulodbhavam / / 236. 4. pADa nAtagA saroSTra homa saupara kauzalam / veNAtaTe liMca vajragara samudbhavam / 227. 21. sUtra: on Prosody, Astrology, Music, etc., were referred to experts in those branches of learning but very little headway could be made in them owing to inaccurate and deficient materials. "The chief object of critically editing the ancient manuscripts is, of course, to prepare an intelligent text". With this and in view a certain amount of emendation is indispensable, due to ungrammatical or " barbarous" styleso often found in manuscripts of Vastu Sastras," as P.K. Acharya, the compiler of "The Dictionary of Hindu Architecture" rightly observes. I cannot but admit that I had to take a little wider Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ latitude than what is generally allowed under the canons of critical compilation, by resorting to a reconstruction of the text in the light of similar passages from extrancons sources and yet it may be stated that eye was maintained to see that the essential features of the science had not been disturbed in that reconstruction, The more I explored the subject from the scanty and cruce materials, the more despondent did I grow in my Naturally, therefore, had 1 to turn to extraneous help furnished for the elucidation of the subject and with a view that the 3-like succinct indications of the subject may be made more precise. The unique nature of this work centres in the fact that its treatment, though aphorismic, unlike a a rt, is based on a Comparative method. The points of distinction of several warfs viz. lnt, afac, A3 etc. are brought out in a marked manner, so much so that the various styles of Architecture are clearly differentiated. The 3** of aeg (perspective view of structures) is described in greater details than in # r a i. It hints at a possible number of these views as obtained by a combination of forms, primary, secondary, tertiary etc. This aspect of *is not generally met with in ordinary works on Architecture. The subject of tal of flare (the profile of a spire) in one aspect alone, viz. Farul a to 39Zigazi tai, with thcir corresponding #81, at, etc., also of the Fm and its derivatives, is described at great length, with a result that as many as 256 Vals are elaborated. There are other aspects of fun which are embodied in tara and other works, and are worth perusal. In the same way, the tuzes (mouldings) of different kinds to suit the architectural styles, viz. A1, gif, g, fax, 2199 and vyantara, the phenomenon of saptamAlikA in connection with seven svargas, the chronology of the Avataras of Visnu right from the fate and fats to different is under them, instead of the mere five uis of the Indian Calendar (at) etc. are some of the unusual features treated in aparAjitapurachA. I cannot but express, in conclusion, my deep debt of gratitude to those scholars who have rendered substantial help in bringing to light this edition. Had it not been for the cordial and selfless help volunteered by Sastri Narhari Panda of Badrinath in the work of emendation as well as of reconstruction of the text where necessary, and sincere labours and guidance of my friend, Pratapray Udeyshanker Rindani, B. A., retired Head-Master at Khambhalia, and last but not the least, of Mr. P. K. Gode of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona, this edition, I am afraid, would not have seen the light of day. P. A. M. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION Early Arcliaeologists including even Fergusson held that all that was noblest and best in Indian Art was the outcome of inspiration from without, that is, Graeco-Roman or Gandharan influence. Eut Havell las conclusively shown that even the Gandharan influence was more inspired by Indian traditions than foreign. Even recently a Hungarian Scholar Dr. Fabri divides Art movement in India in three Chronological zones, viz, 1st about 2600 B. C. when onc encounters Indian Art during the period of Mohenjo Daro and Harappa; 2nd 1800 B. C.; nothing is known of the period between 2600 B. C, and 1800 B. C., owing to thousands of unexplored sites in Sind and Baluchistan; and the 3rd the period beginning from 1800 B. C, starts the Aryan period and from 300 B. C. starts the period of Asoka when Indian art manifests itself at its highest form of expression. Explaining this last period, Dr. Fabri says that the Asokan movements are a slightly fostered and forced development, and concluding the feature of Buddhistic art, he continues that it is fresh and vigorous. It is a new art and in fact, only one step further than the most archaic art, having perfect frontality and syminetry and in later stages, manifesting some movement. The question now is whether Indian Art originated all of a sudden with the advent of Buddhism. There could be no more convincing reply to this than the words of M. Foucher. "The appcarance of Buddhist Art is a relatively late phenomena" according to M. Foucher. "Sculptures are almost the sole survivors amongst the productions of this art and we have at least preserved to us not only the labelled bas-reliefs of Barhut documents of the very highest rank Nonc indeed of the monuments known at the present time, building or sculpture takes us further back than the Maurya Dynasty. Does that mean that Art was created entire in India towards the year 250 B. C. by a decree of the Emperor Asoka ?" Of course it would be absurd to believe this, "From the Vedic times Indian Civilisation had at its disposal the Services not only of the carpenter, the wheelwright and the blacksmith, of the potter, the weaver and other fabricators of objects of prime necessity but also of those whom we call art workers, painters, goldsmiths, carvers in wood or ivory. If the texts were not there to tell us this in words, the evidence of the sole surviv ng monuments would be sufficient to establish it. " We can gather froin an inscription that it was the ivory workers of fafest who carved in the immediate vicinity of that town one of the monumental gates at Sanchi. Besides it is obvious that the finished and weli polished bas-reliefs which are for us the first in date represent not by any means the first attempis of beginners; but they are the works of sculptors long familiar with their business and changing their material but not their technique. The whole transfor. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ V1 33 mation which was accomplished before the 3rd century before our era is limited to the substitution in religious and royal foundations, of the reign of stone for that of wood. Unfortunately, there are no worse conditions climatic and historical for the preservation of monuments than those in India. All that was of wood was condemned beforehand to fall into dust, all or nearly all that was of stone and that the climate might have spared has been destroyed by the vandalism of man. Thus is explained why the most ancient remains of Buddhist Art are at once so late and so rare. (The Beginnings of Buddhist Art by A. Foucher, translated by L. A. Thomas and F. W. Thomas). "Thanks to the hard grained texture and consequent unalterability of sculptural engravings, stone has been accepted as a suitable material for monumental works of art. It admits of no refacement or interpolation, and thus is more reliable than the running sands of texts. This remark coming as it does from an eminent archaeologist as M. Foucher (vide his 'Beginnings of Buddhist Art') is as true as his other statement that "Stones are not loquacious and as such they are liable to baffle the ingenuity of able workers at decipherment of such monuments.' Had it not been for the as and afeafata depicting the various incidents of the life of Buddha, a mile long array of sculptural engravings on the panels of Boro Budour in Java would have remained practically a sealed book to scholars. It is thus that the sands of texts though shifting help us in correctly appre ciating the stone monuments where they are ordinarily undecipherable. 13 Abdur Razzak, an ambassador from Persia who visited Vijayanagar, during the reign of Deva Raya II in about 1440 A. D. describes the buildings about the King's Palace which has proved of great assistance in identifying the various portions of it which are still traceable. (Ruins of Hampi by A. H. Longhurst., Superintendent Archaeological Department, Southern Circle). India is an extensive country with its rich treasures buried underneath the surface; this is due to the fact that this land was subject to natural cataclysms during various periods of its past; as a result, many a Mohenjo Daro and Harappa monuments lie buried deep into the ground, and the true history of the past culture of India is likely to remain unrevealed, until suitable materials are unearthed and the treasures definitely deciphered by able scholars; but no one can afford to wait endlessly for this purpose, especially when another source equally (if not more) useful is at hand; this is the documentary evidence to which I now come as under. It has been observed above that many archaeological finds between the period from Mohenjo Daro and the Maurya agc as yet remain unearthed. Too much reliance has been placed by certain scholars on archaeological objective evidence for the reconstruction of ancient history. It should be remembered that history based on inscriptions and ancient objects is always an inferential matter. The Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vii deductions are not even always sound. The same material is responsible for different accounts by different authorities. Opinions differ whether the Mohenjo Daro Civilisation was Aryan or Non-aryan. The supreme material to base history upon is undoubtedly the chronologically written account of the past if such a thing exists. This must be tested for reliability by internal and also by external evidence wherever available. It is only when the evidence is satisfactory that the account has to be taken as history in the true sense of the term. European historians have put aside the Puranas as mythology and have stated that the ancient Indians were devoid of historical sense. But Puranas, as I believe, are a store-house of past history in various branches of knowledge. aufa is full of quotations from many Puranas. The principles of aega are to be found in many Puranas and the utility of texts is highly imperative in deciphering the monumental engravings whether in stone, wood, bronze or iron. I have mainly tried to unravel the principles of age from documen tary evidence (i. c. of the Puranas) more than from Indologica! researches. Over and above the creation, destruction prologue, the Puranas contain chronological accounts of kings and heroes of the past, describe wars and successive political, physical and other changes in the country. They also treat of religion, medicine, archaeology, social customs, superstition, etc., and it is very fortunate that a reliable and systematically written complete history of India, especially its distant past, i. e. the period from 6000 B. C. to 400 A. D. comprising the Pre-Mohenjo Daro to the beginning of the Maurya epoch has been recorded in the Puranas. The Purana Chroniclers wanted to preserve their accounts through eternity. As religion does not die out easily, a stamp of religion was deliberately impressed upon the writings. The authors knew that the religiously minded laity would see that the Puranas were preserved from age to age. P. K. Acharya in his Dictionary of Hindu Architecture has, by implication, if not in express terms, tried to show his leaning towards Grecian inspiration for every feature of Indian Architecture wherever convenient. The three orders of Grecian Architecture Doric, lonian and Corinthian are put side by side with the three styles of Indian Architecture, nAgara, vesara and drAviDa. -- If one were to go into the periods of origin of the Grecian orders. he would find that these orders were hardly five centuries old, when Vitruvius flourished ; while the division of India into nAgara, vevara and drAciDa was then several centuries old. The battle of Marathon B. C. 490 between the Greeks of Asia Minor who had become subject to Persia and the Persians resulted in the victory of the Greeks. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ V111 The Second invasion by Xerxes terminated in the naval victory of the Greeks at Salamis B. C. 480. National (Grecian) exaltation caused by the defeats of the Persians is largely responsible for the fact that all the important temples now found in Greece were built in the fifty years which succeeded the battles of Salamis etc. Another instance- Vitruvius has 24 wind charts for different aspects of buildings, but as has been stated elsewhere the principle of vAstupadacinyAsa was known to the Aryans several centuries before the birth of Vitruvius. The invasion of India by Alexander the Great brought the two cultures Indian and Grecian in contact with each other, and as is natural there was a give and take on both sides. If the histories of both these countries are minutely studied, they would go to show that the Grecians were indebted to Indian culture to a far greater Several instances extent than the people of the country they invaded. from the architectural point of view could be adduced to show that Greece was a debtor to India rather than a creditor. P. K. Acharya has shown an appalling bias towards gas, though gas really speaking, open up a vast store-house of knowledge in different branches of learning. As long back as 1890 A. D. only 45deg angle determined the relation between the width of the road and the height of buildings abutting on it, and it was only in the very year that the London County Council revised its rules with regard to light and air in residential quarters by the adoption of 63deg rule. Mr. Orr the Bombay Development Director, introduced that revised rule in his model bye-laws for Bombay suburban and moffusil municipalities. The 631 degree rule enjoined that the height of buildings abutting on a road should bear a ratio of 1 to 2 i. c. if the road width be 80 feet, buildings abutting on it should not be more than 40 feet in height. It will be surprising to learn that what the London County Council specified in very nearly the end of the 19th century A. D. was well known to Indian Architects at least a couple of milleniums B. C. at the lowest estimate. The specifications of Indian sages who promulgated the arga will not only seem directed towards that end in view in a far more liberal way, but also referred to open spaces in residential quarters in requisite proportions when compared with the built portions as will be cleared from the vAstupadavinyAsa. The principle of agafarate forms the fundamental basis on which the superstructure of Indian area is made to rest. Study of this principle in its different aspects is on this account a great desideratum. The full significance of this principle will be found in its proper place. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Age of aparAjitapRcchA EXTERNAL EVIDENCE : Catalogus Catalogorun by T. Aufrecht Part I & II has noticed aparAjitapRcchA. It is quoted by hemAdri in dAgakhaNDa and also in parizeSakhapata 2, 660-62, 819. It is ascribed to bhuvana deva and to bhatradeva by some (vide no. 21 aparAjitagesi by Hita. Reports on Sanskrit MSS in the Bombay Presidency during 1883-84 by R. G. Bhandarkar). Nowhere, it may be incidentally observed, have I come across bhavadeva as the author of aparAjitapRcchA. It is invariably bhuvanadeva wherever soufanget or its extracts are found. Detailed information regarding AE is available in R. G. Bhudackar's " Early History of the Docean." Hemadri was als) known as Hemidpunt and was the Finance Minister of niet and T7 both kings of the Northcn Yadava Dynasty. Mahadeva's time as can be gathered from the inscriptional and other evidences was 1260-71 A D. While T142.2 flourished between 1271-1309 A. D. The celebrated Maratii scholar anal and the grammarian Bopadeva were their contein poraries. I wrote a voluminous faia work called the lo consisting of five uss viz. qa, 17, at 2, and oftas. Il is both in the en and yoqaras that taifa has noticed 371 31. This fact helps to deterinine conclusively the lower limit of 377f1933', i, e. 1260-1369 A. D. or roughly, the latter half of the thirtecnth century A. D. Four kings with the naines of 3711fa appear to have flourished between 661 and 1161 A, D. in different parts of India. They are (1) The Guhila King 37 lufta (vide: Epi. Indica. IV. 29). There is an inscription ot A. D. 661 bearing the name of this king. (2) rahe (cir. A. D. 900) mentions 3713faa as one of his contemporarics and the author of a story called 1130. (Page 9 of Floqalet of 1900). (3) There is a copper plate of Toft (of 997 A. D.), the feraient king of Northeru Konkan. (Epi. Indi. Vol. III. 267). (4) aparAjita whose another name is devapAla, is the son of mUladeva ( 1161 A. D.). (vide Indian Antiquary Vol. XV, p. 202). Whether the composition of aparAjitapRcchA, a grantha on pAstuzAstra, was the outcome of the behest of any one of these 3911 kings will be discussed, when the internal evidence has been sifted. INTERNAL EVIDENCE : (a) The closing sub i yaz which hear on music indicate that the author of the aparA jatapRccha: has at least consulted bharatanATyazAstra, as is evident from a uti (34 V. 14), Hama ( 239), etc. 215 has 8 3s while f or mentions 9 Tas, the ninth one being . Had the 879, ji Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ work been composed before #ta, it should have only eight (as and not nine as it contains at present. Evidently fatage has not preceded 105. Scholars have fixed the date of Hta to be 200 A. D. Thus the upper limit of the work is given as 200 A. D. (b) qafail atafaut FCA (VEY ( 38 V 19). This reminds one of the well known stanza of Kalidasa viz. qui atafilehit etc. of $917974. Opinion is divided as to the exact age of Kalidasa, He appears to have flourished in the 5th or 6th century A. D., but it is not necessary to probe into this question any further as there is a voluminous amount of other evidences which are dealt with below. (c) g779 sUtra 3 brahmANDotpati ( Origin of the Cosmos) >> 4 qrata, #aqua, uasal >> 11 nafang -(development of an embryo and of the different states of consciousness therein). , 17 aglag race-Solar System. ,, 18 far of different planets etc. Measures of time un and sthUla. >> 20 gmita, #Facfor etc. All these and tenants of fas are alluded to in several gerais including waarnaa, arg, as etc., but as most of these have preceded skandapurANas and zivapurANa vidyezvarasaMhitA and as these latter have been drawn upon bodily in the as named below, the other guas are passed over. (d) agtr-Copious extracts from this TM are as under - ay 30 g atavier : >> 31 arca farrufafara: , 32 farfaltare : ,38 TAHIN ,,53 TIETOARE TELESU: ,,54 Ft 430 tafel: ,, 196 Question of superiority between an and falley and dialogue thereon. ziSapurAma vidyezvaramehitA - 2017 6th and 7th >> 11th materials for the formation of for , 18th different kinds of fans. The foregro is assigned to the 7th century A, D. (vide Winternitz: Histroy of Indian Literature, p. 571). (e) 1 V 12 and F 204 ( farmersuran ) are verses composed by >> Br. Scholars are divided as to the age of the Ist Ustata whose time is made to lie between a wide range varying from the 6th century B. C. to the 9th century A. D. I am, however, led to stick to the evidence supplied by tiegrus. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xi (1) The opening stanzas of argfartfor - zrImAn mAnanareMdra jo vijayate zrIzyAmadvAho nRpaH // 4 // tadvidbhiH parizIlitAni bahuzastantrANi saMkhyAvatAm pUrveSAM pravilokya sAramakhilaM jJAtvaiva saMkSepataH / zAhasyAsya nRpAjJayA budhavaraH zrImAn guruH zakaro ramyaM vAstuziromaNi vitanute vidvajjanaprItaye // 5 // ( 2 ) also the colophon-- iti zrIman mahArAjAdhirAjazyAmakhAguruzaMkara kRtau vAstuziromaNI etc. This king ag was the 54th ancestor of the present king of Tehri, and flourished in 722 to 782 A. D. He came to the throne of the Tehri State in about 753 A. D. It was this are at whose behest his guru zaMkara composed vAstuziromaNi. Thus the AdizaMkarAcArya can safely be placed in the latter half of the 8th century. (1) sUtra 74 -- bApa kUpataDAgAdinirNaya :- gaMgA gaMgeti kuMDavArANasI-This occurs in agg, Scholars have not opinion as regards the age of this viSNumahApurANa. Vaidya who has tried to prove that this gun is not earlier than the ninth century A. D. ( P. 265 Journal of the Bhand. O. R. Inst. Vol. XVIII 1937). come to any definite I have followed C. V. author who reigned in Dhara from 1018 to rufaagar- 1060 A. D., and . and both have as of art in common, but . has this subject a little more elaborated than 4. Even if it is argued that both the authors have drawn from one and the same source, a. has only ushered the subject abruptly and without any preliminary exposition. He has merely touched the fringe of the subject of 6s only (Vide page 147. V 60-80 16th), auf has gone a little deeper than A. though a true account cannot be given owing to the inaccurate and mutilated condition of its mss. (Vide . . 68). The author of the . evinces a rather unpleasant tendency towards Jainism and Buddhism as is apparent from his appellation for these sects (afe's ear, page 5.) In 4. their divinities have not obtained an honourable seat in the various types of temples dealt with. It is evident the preachings of ar had secured a firm foothold in the country and though Jainism was trying its level best to achieve ascendency in the State, it had not succeeded in its object upto the latter half of the 11th century in Dhara, Malwa etc. It was in the time of Kumarapala Solanki (1143-1174A. D.) that Jain preachers secured their objective and one finds that 4. depicts a picture of this sect in a far more tolerant spirit as a result of a pious attitude towards Jainism; its divinities are found raised to a level as high as, though not higher than the Trimurti of the Hindu Pantheon. In the temples of different types they have come to occupy a position as exalted as brahmA, viSNu, maheza, a etc; they were admitted in temples of superior types and are assigned seats along with brahmA, viSNu etc. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xii The style of Architecture had completely lost its ground when B. came to be composed. Even its academic significance was ignored as it were by bhojadeva. a. on the other hand has not discarded the past history of Architecture as revealed in works gone before. It has enumerated in detail the several constituent features of different styles. It has shown in this comparative classification that a had an individuality of its own upto a certain stage in the history of Architecture. and it was about say between the 8th and 11th centuries that it merged into the other styles with the result that new styles or substyles came into existence. Bommaji, a Dravidian architect, who flourished in the 9th century A. D. had acquired a mastery in four instead of three main divisions of Architecture. a. has got a classification wherein a has, it is evident, split itself into different new styles not known before. 4. on the contrary has maintained the traditional knowledge of the artgar and enriched ai. by an intense study of comparative essentials of styles. King of had not analysed his subject by comparisions so valuably attempted by a. It may, however, be emphasized that the author of THI has tried to describe very vividly and in detail the details of arts in their general plan as well as in their elevation. The nighaNTu of vAstupadadevatA is laid down by him alone; neither the mayamatam nor the fzarAratnam bas touched this question of nighaNTu at all. A close study of a. and aquagar with respect to the subject matter in its manifold aspects leads me to conclude that air. is decidedly anterior in its composition to rufaaga which may safely be taken to the 12th century A. D. Further, from certain affinity in the subject matter fateor is presumed to be contemporaneous with mAnasollAsa of somezvara deva. If this position is tenable, it is the fourth faa, son of gear, who may have, il at all, any hand in the composition of afar. The three kings arfaas named above can never have any relation with this treatise. Under these circumstances, it can be definitely observed that the time of composition of aquay can be laid down between the 12th and the first half of the 13th century A. D. The verses Nos. 9-10 of the 26 at one time were thought to be s, but it is not so as on further inquiry from Dr. Raghavan and other scholars the two verses on f, it was ascertained, were not composed by the well known ararar ar (1268 to 1369 A. D.) who was, at one time, reported to be the author of the above verses. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xiii vAstudevatApadavinyAsa | Within a couple of centuries European scientsts have discovered that the Solar light (white) could be split up under suitable conditions into three segments; first, a visible spectrum of coloured rays ranging from the deepest blue to red with their wave lengths varying from 3900 to 7700 Angstroem Units. This visible spectrum is flanked on each side by two invisible zones known as ultra-violet and infra-red. The ultra-violet segment comprises that part of the spectrum with wave lengths approximately between 136 and 3900 A. Units, and is next to the violet zone; while the infra red segment has wave lengths varying between 7700 and 4000000 A. Units, and is next to the red of the visible spectrum. The invisible spectrum on the violet end is called the actin.c or chemical spectrum. and region. Cosmic rays Gamma rays Rontgen rays Ultra Violet -003 to .02 9999 .01 200 to to .006 .01 5 3900 A. U. A. U. A. U. A. U. form this The invisible region on the red end is called the thermic or heat spectrum. This section is divided into 3 sub regions according to the views of Luckiesh, while Saidman divides it into 9 octaves out of which the first 3 are used in therapeutics. As far as the promulgation of the principles of Indian rata in old Vedic times is concerned we have to look to Aryan Brahmanas of over 40 centuries who were divided into two distinct camps. One was purely orthodox and was headed by f and his colleagues, while the other belonged to the reformists' school and was headed by g and his colleagues. The latter school, it appears, has brought about a fusion of some of the Dravidian elements into the principles which were purely Aryan. The mythological disquisition regarding the origin of artgaan is not touched here. Only the location and the intensity of influence of the deities involved are discussed. It may be added in this connectakes cognizance of as many as 45, perhaps tion that Indian art 49 or 53 deities. These are shown in the chart attached hereto. (Vide p. XV.) The Indian sages who promulgated this theory were not equipped with the present day appliances of the Western Science such as Newton's Colour card, Solarium with a spectroscope, Quartz lamp, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xiv Rheostat, and other appliances ; or the remarkable instrument the Spectroheliograph which was invented by Professor Hale in America and M. Deslandres in Paris and which enabled one to get pictures of the hydrogen Sun, the calcium Sun or the iron Sun, portraying only those formations upon it that were composed of the particular vapours selected and which could further photograph the Sun's atmosphere at various levels etc.-and yet they were able to discern many natural phenomens in a marvellous minner. They had no equipped laboratory except nature and all the same they could distinguish between prinary, secondary and tertiary colours. They had the knowledge of the decomposition of Solar white light into the visible and invisible spectral regions. Their discoveries did not end there. The visible spectrum had distinctive names with specific functions; the present day science has the seven divisions which are distinguished by colours only. Western science has no parallel with the changes which these seven rays undergo during the diurnal motion of the Sun at its several periods as detailed at length below. Scholars have tried to interpret the Vedic gods from various view. points, but they have been found conflicting in a variety of ways. I am, on my part, led to approach the subject from a different angle altogether. Emea has reference to readaanafaara i. e. the disposition or apportionment of (9+) divisions in the general plan allotted to different deities. This artgqafa:erg, it may be observed, forms a fundamental principle for the design of various structures administering to the needs of men of a variety of grades. In order to bring home to readers this view-point, 1 append a chart of the deities who direct and control the animate and inanimate world. The North-east corner of the chart starts with which stands for na which corresponds to the ultra-violet segment of the solar spectrum. Its * (the mystical occult form) has the following attributes : (1) 308, (2) fatiga, (3) EFT, (4) 4 k (5) ga, (6) salozu, (7) 48+,(8) wa, (9) after, (10) jaz, (11) 11 (12) isas, (13) arazzit, (14) antzaze (15) etc. If these characteristics are rationally studied, a host of properties and phenomena would be revealed. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XY A chart showing the apportionment of 95s assigned to various deities in a general plan of structures. carakI East vikSArikA bharyamA Apa Apavatsa sAvitra savitA so brahmA pRthvIdhara North vivasvat South indra indrAya maitragaNa rudradAsa va / pu | su naM | pAparAkSasI pUtanA West (rAjavallabha) The abbreviations used in this chart are explained separately. Similarly, the South-east corner of the chart represents # which stands for afix and corresponds to the infra-red segment of the solar spectrum. If the ot of 219 as known to Indian savants is minutely studied it would be a real revelation to Western scientists, as it is calculated to unfold a variety of mysterious scientific problems: saptahastabatuHzutaH saptajihvo dvizIrSaka: tripAt prasana-badanaH sukhAsInaH zucismitaH svAhA tu dakSiNe pAvaM devIM vAme svardhA tathA bibhrad dakSiNahastaistu zacimanaM sRcaM zruva tomara vyaMjanaM vAmaita-pAtraM ca dhArayan bhAtmAbhimukhamAsIna evaM po hutAzanaH Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xvi karAlI dhuminI zvetA lohitA nIlalohitA suvarNA pArAgA iti vibhAvasoH saptajihvA nAmAni pInA zvetA akSaNA kRSNA dhUmnA tIkSNA sphuliMginI jvalinI AlinI iti kuzAnoH navazaktayaH / Now to the portion corresponding to the visible spectrum of the Solar white light. *T, 4a, ... to 29 and 3 these seven correspond to the VIBGYOR (Western Science). It may be added that the Western Scientists have as yet no specific names except the colours ; while 7a, ou, etc. signify by themselves certain distinguishing properties besides the colour of the visible spectrum. In Western science the visible spectrum of Solar white light consists of seven colours-VIBGYOR, as stated above. According to Indian Vastu Sastra the Vedic deities corresponding (in number only) to these are 574, 4534, ATE, F, 921, and 45. Their characteristic functions are described separately. They have reference to the radiant energy of the Sun. The seven horses of an are represented by these deities. Indian sages have further seven more ads from a phonctic or acoustic consideration. They are: 925t (six), 360 (seven), 24969t (eight), zgat (ninc), aimi (ten), fazt (eleven) and anat (twelve) meters with 6, 7, 8, 9, 10, 11 and 12 syllables in a quarter, asa galla gAyatryuSNiganuSTu bRhatIpaMktitriSTujagatyo'zvAH yuktaH // ( sUryasiddhAnta ). Here as one proceeds from 1971 to Fral, the number of syllables go on increasing just as the waye lengths of VIBGYOR go on increasing from. V to R. These seven horses of sy would be explained in terms of phonetics later on. afsagara 93rd 257727 prescribes as many as 12 As (vital parts) in a TED (site of buildings) ; they are as under (1) AB1A), (2) 217a, (3) 73, (4) farza, (5) Exftas(6) 47, (7) Aprelax, (8) Agz, (9) f2, (10) afaraa, (11) gfage and (12) * (!). These his in a arel (ground plan of buildings) indicate that the places marked therein should not be built upon, Tney go to determine that not only a certain percentage in the plan should remain unbuilt upon but they show where the open spaces should have their location, in the general scheme of the plan. Further the theory of orientation of structures is nothing but the practical application of the general principle of area garrafarrg. The study of the latter principle will thus make the theory of orientation of buildings more clear. sed, gar, 34601, 9114: 497, lk, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xvii TTE, arta etc, are technical terms referring to the diurnal course of the Sun, long before its rise on the horizon in the east to Sunset in the West. Whion the Sun appears on the horizon in the morning (4:48), he is accompanied by seven deities (including himself). What are described as seven steeds are nothing but seven rays-afta, alia from to take away, extract, (Vide fagie of ET ). Pandit Gangaprasad MA., M. R. A.S., Retired Chief Judge Tehri State has discussed this question of steeds at some length in his asqaladia. (I. 50,8,9.) As the Sun has risen above the horizon and advanced a few degrees in its ouward march towards the meridian i. e. in the $98. the functional duties of the seven deities have come to an end and they have to retire in favour of five ((c)) or three deities among whom 37 occupies the presidential chair. The portfolios of the seven deities of the artifs are reshuffled among the new members of the saMgavakAla-aryaman with Apa and Apavatsa on the North and af and afas on the South. The Sun's further course towards the meridian terininates the duties of and his colleagues and war steps in to direct and control the heavens in the heart. It is not to be supposed that several other deities on the Southern and the Northern sides as shown on the chart are not functioning at all, all the while. The Sun being the central figure during the day is the sovereign lord domineering over all other deities. The reverse process takes place during the 49713 course of the Sun, 4 then hands over his charge to three or fiye (?) deities of the 37776-namely fha and his colleagues 67 and 4574 on the North and and 3 on the South. The distinctive functional effects of these luminous bodies are different from those of wha and his colleagues though light and heat aspects remain unaffected. It is only in the & course of the sun that these five deities retire in favour of seven ones wherein 75 occupies the place which at had to do in the morning. 16 thus is a ray aspect of the Sun. The functions of the seven deities of the evening are different from those of the morning members. 9 in the morning has agt as his evening counterpart, so also I and I have 7 (Saturn) and are and so on for the right hand colleagues of, 961. It will be apparent that the functions of the evening deities are evidently not the same as those of the morning ones. The reason is evident. As the Sun advances from sunrise to midday, his course in the first quadrant is marked by gradually increasing temperature and decreasing atmospheric humidity. In the same way his career from the meridian towards the horizon on the West or his progress in the second quadrant is characterized by diminishing temperature combined with increasing humidity. . iii Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xviii The functions of the luminaries under such opposing influences can never be one and the same. Wilkins (Hindu Mythology) says that in the Vedic literature 2707 was not represented chiefly as the god of the ocean ; rather Vedic hymns show him as one of the gods of light. This interpretation quite fits in the reading of the chart, as 4591 in the evening is the same as ad in the morning u from a to cover, to encompass means atmosphere or the deity presiding over the atmosphere. This atmosphere is, thanks to the discoveries of Astral physics during the last fifty years, divided into several spheres on account of their varying physical characteristics. These divisions of the aerial envelope are roughly Troposphere, Tropopause. Stratosphere, Ozonosphere, Etherosphere etc. ; but several centuries before this discovery, the atmosphere over whieh au held its sway was divided into1: :, Far, #6, 47, ag, and Ural and the distinctive colours which they presented are summed up in the idea of axafea, cu 5 of 39{f@aqesi. The rays, which each Allen of the so called atmosphere is capable of emitting, assume the following colours in order: (1) wima, (2) Furfaafade, (3) rate, (4) , (5) 99CM, (6) 296 and (7) sarvaratnADhaya with brahmateja: on the top. The abbreviations in the chart represent the initial letters of the Vedic deities as under: 1. The deities on the Eastern periphery are Names-sa, qat, 30a, 7. a, a, 77, 27610, epfia, 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2. Deities on the Southern periphery, Names-qa, faag, maa, 4, 1727, ENUT, 19, 10 11 12 13 14 15 16 3. Deities on the Western peripheryNames-foar, afre, gaila, 7472, 454, gt, a, araneh, to, 17 18 19 20 21 22 23 24 25 4. Deities on the Northern peripheryNames-eth, JEU, ale, ar, tan affa, fala, 26 27 28 29 30 31 32 5. Internal deities Names-3119, 811947, hl, alan, afall, 33 34 35 36 37 Names-qutat, h, acak, 38 39 40 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Names-rudra, rudradAsa, metragaNa, indra, indrajaya. 41 42 43 44 45 They are 45 in all. For their colours see-zilaratna pUrvabhAga 7th adhyAyav. 42 to 45 and also vizvakarmaprakAza(1) mahendra, (2) rAkSasa, (3) mRSa, (4) vAyupavana, (5) nizAcara, (6) caraka, (7) uditi, (8) rudrajaya, (9) indrarAja, rAjayakSmA samarAMgaNasUtravAra ( adhyAya 14th ) is the only vAstugrantha that gives the nighaNTu of these vAstupadadevatA. I append it as under: brahmA = asaMbhava, sahastrAnana, acintyavibhava vaha = sarvabhUtahara, hara parjanya = vRSTimAna, ambudAdhipa ayanta kazyapabhagavAn mahendra = surAdhiza, murAdhIza, danujAnAM vimardana vivasvAn = ahaskara satya = bhUtahita, dharma bhUza kAma, manmatha antarikSa nabhas mAptaH - vAyu pUSA mAtRgaNa vitatha = adharma, kalerapratimaH sutaH gRhakSata bandratanaya-budha yama pretAdhipa-son of vivasvAn gandharva - nArada bhArAja = son of niti muga - ananta, svayaMbha-dharma pitaraH - pitRlokanivAsinaH devAH dauvArika - nandI, pramathAnAmaghIzvara sugrIva = AdipraApati-manu puSpadanta = son of vinatA, mahAjava: = pAthasAM nAthaH, lokapAla asura -siMhikAtmaja zoSa - sUryaputra- zanaizcaraH pApayakSmA - kSaya roga 23 vara mAga - vAsuki mukhya = svadhA, vizvakarmA bhabATa - candra soma Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XX vyavasAya aditi diti oza vRSabhadhvaja Apa = fait apavatsa umA aan Aditya sAvitra vedamAtA savita = devIgaMgA faarata = Fey, legal, jayAbhidha = vajrI = 43917 Eft mitra haladhara, mAlI mahezvara fazat = & fafaa = 2aza 411, faaret, quar, q971847 = teman danga*: etc. Orientation-With the Hindus, orientation played a very important part in the scheme of their daily life, as to them the Sun was the giver of all life. Even, a witness had to face the East during the process of examination. (Vide: Institutes of Manu ). This love of orientation had permeated their ideas of design. The full significance of this aspect of the Hindu mind would be appreciated as the underlying theory is grasped. The theory of the orientation of buildings, secular as well as ecclesiastical, as laid down by Indian designers of structures consists in setting them in plan in such a way that they may secure the maximum of benefit from the solar radiation automatically and irrespective of the fact whether occupants will it or not. Temples, living places, assembly halls, audicnce rooms and a host of structures to meet the needs of men of all grades, are, thus, so adjusted in plan as to secure an eastern frontage. The minutest rules are prescribed for the most advantageous setting of structures with this end in view. When once the site of premises is selected, the next step consists in tl tion of true East, for which elaborate rules are laid down and even as the construction progresses from the base upwards to the top, several independent checks are imposed with a view that no deviation could be made by workers, during different stages of construction so that the finished structure would have a truly eastern frontage. prescribed with this elected Fixation of cardinal points, thus, occupied a prominent place in the preliminary operations of building construction, just after the selection of site and before the actual construction starts, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Khkh'i @ia and frame, it may be pointed out, have an ulterior significance constructively as well as ritualistically. This latter aspect, regarding ritualistic processes, will be dealt with in detail later on. The eastern facet of structures, both in plan and elevation, when truly set in direction, according to the rules laid down as shown above, gets a full and direct exposure to the field of action of solar rediation. As soon as the early dawn breaks, the eastern verandah is flooded, so to say, by the early invisible ultra-violet radiation which is the first in order to be felt; as the dawn advances into 391, BET and actual sunrise, the different luminous visiblc rays go on impinging that facet. They can thus be utilized as the exigencies of life demand, as towards sun. rise all the radiations from ultra-violet on the extreme northern end of the eastern facet to the whole range of visible radiations, ending in Infra-red on the extreme Southern end of the same have their full pay. It has been observed that ultra-violet radiation has received more attention than the visible and Infra-red radiation, owing to the fact that it produces fluorescence, photographic action and many known biolo. gical effects. It is very significant in this phase of Indian thought that both the extremes of this eastern belt are denoted by T (N. E. portion) and BA (S. E. portion) the counterparts of, so to say, ultra-violet or violet and Red or Infra-red radiation of the Solar spectrum of the Western science. The very names and it and their individual 2 , which are given to these quarters from earliest times in the Indian History go to suggest that the phenomenon of refraction and diffraction (dispersion) were well known to Indian Aryans, Indian architects were not slow in availing themselves of the co-operation of the priestly class wherever necessary. In order that structures may not be marred by the slightest deviation so far as their true East and West were concerned, the Fagfas had devised means wherewith the principle of orientation was rigidly maintained throughout the actual construction starting from the ara ( laying a foundation) right upto the extreme top. It was for this security that they had requisitioned the aid of ritualism. At every distinctive stage of a structure where the possibility of disturbance was foreseen, there were enjoined ritualistic ceremonials in order that they may serve as checks to the work of construction. The following are the stages of construction:= 114. Verse 10-- (1) Placing of all and the stone covering it, (2) Fixing of door-ways on the basement, (3) Putting of qq6fysi, (4) Placing of 954, (5) Then op and (6) Tarsfor including (7) the alagga -- these are the seven stages where guatgofat are enjoined. Apart from the esoteric utility of the ceremonials involved, it was the practical usefulness that was availed of by architects. It Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxii may be observed that these ceremonies which are performed by gagas start with prAcIsAdhanA for the vedI, yajJa etc. These purohitas had to work out independently the true east and west, and as these ceremonials had oftentimes to be performed in the proximity of the construction and sometimes even in the constructed portion itself, the deviation, if any, in the true east or west in the works of gaia or the architect could be easily detected. Thus the entire structure in its distinctive stages is secured from flaws. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxiii FITT- GENERAL Baqrifetare a. 112 feuing (379 or ) art antar arga. It is clear from the above that the original home of the 71917 w.is ahirAja(chatra) otherwise variously known as paricakra, cakrAMjara in Vedic texts etc. paricaka ( Vedic name for mahichatra ) gia dER ( Pali ) atles, was the capital of Southern Panchala in ancient times, while fa was the name of the capital of Northern Panchala. It is not only referred to in the Mahabharata and Puranas, but is also mentioned in older Brahmanas, such as zatapathabra hmaNa, aitareya brAhmaNa, jAtaka and even the Vedic texts. The TTTYTIEM describes the exploits of kings of cialo and the innumerable gifts given by them to Brahmanas. At the very dawn of its history atala became a very important centre of Vedic religion and culture, The Brahmanas who had settled in different parts of gizio and were patronized by its kings were to be counted not by hundreds and thousands but by millions. (Vide par9999). The Aitareya Brahmana, and Samkhyayana Aranyakas introduce us to famous Vedic teachers pAMcAlAcaMda. The 1096 and Brazilafaqrefer to earn as the philosopher king of giao to whose court flocked many seekers of tru such great Brahmanas as 5c124 960 and his son asa 346079, fa, T270, caikitayana dalabhya ana pratrahaNa jaivali who were well versed in udgIthA or the significance of the mystic syllable. glor the great Brahmana teacher of archery of the epic fame became according to Mahabharata the king of utsarapAMcAla. Weber opines that a Fantas and the stars people through him took a leading part in fixing and arranging the texts of the Rgveda, ahichatra was the capital of uttarapAMcAla and kAMpilya that of the dakSiNapAMcAla Cunningham suggests that the great kingdom of ata13 as a whole extended from the Himalayas to the #T3 river. Scholars differ in identification of the capitals, but it has nothing to do with the present inquiry. Those who are interested in this matter are referred to Memoirs of the Archaological Survey of India No. 67. The boundary of north war3 as suggested by Cunningham is more or less reconciled by the division of India -the Himalaya to the Vindhya laid down for the art division of Architecture, both by writers of the Northern as well as the Southern School of Architecture. The Brahmanas of aar found a good outlet for the display of their learning as occasion arose to move out in the South that is mAyA, gujarAta (baranagara), Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxiy kAThIAvADa and thence to the cAlukya country and finally to the extreme South (drAviDa). Others extended their movements towards magadha, mithilA, darabhaMgA (Gateway of Bengal) and to the extreme cast of Bengal including Nadia (59270). One would thus realize that these Brahmanas had spread over the whole of India from the extreme cast of Bengal on the east to Peshawar and beyond on the West and Sindh, Rajputana and Gujarat to the extreme South of India. The cpigraphical evidence embodies in the majority of cases, the traditional beliefs of the people, which are often tiincs morc or less wide of the mark; if, therefore, the true location of an is the aim, one has to go to the original home of #19 viz. ea in the piano country, and thence to follow the chronological diffusion of those alaus in different parts of India. One of these parties headed by A591 in its halt at Vadnagar came into conflict with the Nagis who had overrun Vadnagar and saved the glass of the latter place from the tyranny of the invaders. The city of a3777 assuined a new name bhAnandanagara, The kadaMba with maMRNa at their head then continued their soiourn to the south, carrying with them their forms of worship and things most dear to them. True it is that eventually they came to occupy a tract of country known as geta (called anas)-the present Shikarpur Taluka of the modern Mysore; and brought with them their tutelary deity Ecal etc., but in view of the fact that there exists a very influential community known as altale even upto the present day, with its iSTadeva hATakezvara and conversant with nAgaralipi etc. and its nAgarakhaNDa(also Sagarz etc. ) of the , it would be going to the fag end if one were to accept 7117213 as occupying a territory, the people whereof have merged into the Tamil population in manners, speech etc. Many scholars have discussed the place of an among the people of India. Sir H. Risley divides these people into seven classes, and it is the #alias division that includes the litis according to him. His conclusions are based on 4164179416 (Cephalic index), asfoaras 1 (Nasal index), and afectaraSANT (Orbito-nasal index); tut the science of anthropology ( afaqi ); had hardly reached a perfection for the deductions that he has arrived at. Its foundation is truly laid on the evolution theory (kramavizasavAda ) in which vaMzAnukrama ( heredity) and paricarvana (variation) play as important a part as affecla ( environment ). Wissman and his followers lay stress on heredity. The germ plasm (apa) is not affected by any external circumstances in the opinion of many scientists. G. Spiller lays stress on environment in moulding the essential characteristics of races. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXV Indian savants of old caraka, dhanvantari and Atreya have accepted the bInatara theory and further they have accepted the force of environment in shaping the characteristics to an equal degree. The able and critical brochure of Manshanker Pitamberdas Mehta styled ".1727 FT" has discussed this question at great length and shown convincingly and conclusively that refac classification of an as shown by Sir H. Risley is utterly untenable. Nagendra Nath Vasu in his baMgera jAtIya itihAsa (brAhmaNa koDa ) has shown the boundary of say to extend from Tartar, Pamir, Siberia, Crimea, Poland, Hungary, Lithunia, the northern Germany, Sweden, Norway etc. The people of this were known as 17. The Braimanas among these were called Fauns, who were worshippers of the Sun. It may be noted here that some scholars place 19 in another part of the world. Greek historians Diodorus and Strabo have described the 11t as shown by Nagendra Nath Vasu. These galaus, first settled in eage ( Multan ) on the bank of the achtal whence they scattered gradually on the North to the Himalayas, on the South to the Nizam's territory, on the West to the Punjab and on the East to Bengal and 3758. When the nAgaras left pAMcAla and came to settle in bar3anagara, these magabrAhmaNa had already settled down in various parts of Gujarat and Kathiawad (long before the foundation of the art kingdom). The arts were the worshippers of Siya and 1298 was their tutelary deity, and were pure Aryans. A misunderstanding scems to have arisen in this connection from the division of Brahmanas into yants and jazifas, Like " Aryan", "Dravidian" originally a purely philological term is wanting in precision when used in an ethnological sense (Encyclopaedia of Religion and Ethics Vol. V part 1). The distinction of Brahmanas into it and allas does not convey a jAtibheda but is only a sthalabhada, nAras on their settlement in wat and the surrounding parts naturally came to be included in a portion of counfry known as gas as they had settled in a country south of the Vindhya. In this connection staarafa (faqatfafaqafegiena, 815--1914 Series, page 45) makes it quite clear that sheets, #17430715, 17's, fangsmas, residing on the bank of That were Aryas (9G71CTS). pts as, drAviDas, dakSiNas and those residing on the outskirts of avantI were the HET41 n, while #raits, $tas, ergs, Aadicalearfua: and playas were a1as-the lowest of the Brahmanas. It will be apparent that the Rizs are as foreign to India as the fas. augalams here evidently refer to AELETS who were foreigners. Devadatta Bhandarkar in his " Foreign Elements in the Hindu lation" is also not correct in his conclusions. 39. iv Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xxvi It is no use entering into the pros and cons of the conclusions of Devadatta Bhandarkar. Those interested in this subject are requested to turn to the Amefa mentioned above. The Homo Alpine theory for the origin of Firts, as advanced by Ramaprasada Chanda in his "Indo Aryan Races", too, cannot be flawless as it is based on the data furnished by Devadatta Bhandarkar in his "Foreign Elements in the Hindu Population." I have therefore passed over that theory also. Its are classified into seven divisions (vide Census of India 1901, Vol. IX, page 1) narnely asanci, fanamzi, ART, sAThAdarA, kRSNArA, citroDA and bAyaDa. Of these, praznorAs even to-day profess themselves to be fears. ___ The term nAgarakhaNDa is a little confusing, nAgarakhaNDasaptati ( in Dharwad district) means a group of 70 villages occupied by Angs. Similarly the anare of eggs in the Shikarpur Taluka in the present Mysore territory is a tract of country peopled by nAgaras; while in the nAgarakhaNDa of skandapurANa, khaNDa means a part or a portion of a work or treatise ( here qer). Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxvii vesara The authors of the Bulletin of the Madras Government Museum, New Series, General Section, Vol. III, part 1, have triect to build up a theory that the day is nothing more than the att style, from a few verses from mAnasAra and zilAratnam. The conception of the nAgara, vekhara and drAviDa styles of Architecture is mainly based on these verses as outlined by Dravidian writers who have not viewed the question of styles on broader principles of comparative method. The at school of Architecture, has been, on the other hand, more helpful in elucidating the points of difference between these styles and though the subject has been viewed about six centuries later (if Araar be taken to have been written in the 6th century A. D.), wherein new substyles as it were, are likely to have come into being, the results are based on a comparision of more details of structural constituent parts. These are, 133-t (arrangement of the ground plan), 15 (oasement), GT417 (measures of doorways), fat (spire), tar profile of a spire ), TT (ornameutation), 6026 (moulding), Ft (perspective view), bathos, nomenclature, etc. etc. It may be emphasized that there may have been a few' succinct and scrappy indication;" about the Dravidian style and its allied substyles, in these results due to the int conception of them, but all the same, the differentiating points are so many and so irresistibly scanned that they cannot but be accepted as more reliable as will be seen from URTETIT, area , 379faalag, etc, which follow. samarAlaNasutradhAra----- The terin vesara was current in mayamata and Hitert but it is doubtful whether the style had any objective existence at all at the time when these works were compiled. Leaving this question aside, one has to face a definite fact that at least in the eleventh century A. D., the term A had only an academic significance; it had lost its currency in the constructive actuality of the art. Its disappearance can only be iaterpreted in two possible ways, either by its absorption by the two major styles at and aias or its emergence in a new garb with new names as distinct substyles. The samarAGgaNasUtradhAra, a voluminous work on vAstuzAstra by king Bhoja of Dharanagari who flourished in the eleventh century, has taken no notice of the term ahl, so much so that the term has not even once been used in that extensive work ; it had become quite obsolete as it were, in the days of its composition, The subject of styles, it pursued further, so far as #raamate is concerned, resoives itself into the following styles or substyles, as one would like to terin them. The three styles nAgara, drAviDa and desara of mayamatta and art have given rise to as many as eight divisions for the grees, as under: (1) am, (2) gifs, (3) aula (4) Na (5) sfaa, (or goa), (6) #7*IT, (7) vimAna, and (8) mizraka. It may be added that the subsidiaries under nAgara, drAviDa and was are ignored here. They are fe 41753=1, 13812r, faarayage76, artas94975, 7 ar, etc., under at alas! and arte features as in 3prAsAda under bhUmija, etc. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxviii It is apparent that a has no place in the above classification of eight divisions. On a comparision of the distinguishing feat vesara style of architecture, as summarized in zilparatna, mAnapAra, etc., with the characteristics of the different substyles of TAUIXTEENIT, it will be easy to find out which features of the war style have merged into the ATOT, which in the gas and which either wholly or partially into the remaining atiz, f# , Has etc. The conclusion in the Bulletin of the Madras Government Museum, New Series, General Section, Vol. III, part I, viz: "What has been called apte by recent writers proves really to be at is absolutely groundless. It is not the art but the sat that has not only changed probably its name, but its individuality, too. Styles in aparAjitapacchA -aparAjitapRcchA, a work of the thirteenth century at the latest, mentions the following six styles-fim, allas, aurat, algt, aferent and 197, instead of the three styles mentioned above. Evidently, ama and vesara were considered two distinct styles, while vyantara, kAliga and yAmuna were added to the three styles of mAnasAra and zilparatna. The churning of stora by gods and demons brought forth along with several other valuables, a charming tender-limbed divine tree grate with variegated 7,and . The art style of architecture came into being in eastern, afas in the southern and dat in the northern branches of that gras respectively. TTT puts forth leaves in 990 (spring), gifs in A (summer) and ag in (autumn). In a general way, it style is prevalent in it, while afes owes its origin to 136 and ant to the north. arm, being fan, is white in colour; alfas being 7, is red; while ma is 34 and green. Forms of leaves of Art, #fes and wat are aco, CHITHI and suga. The distinguishing 43 ks of these styles are arah (resembling the nails of a tiger), bhajAcitraka (resembling thorns of badarI and ketakI) and kali (resembling a flower of arka plant) respectively. In face of such documentary evidence, differentiating. dar, xilas aud #170 forins of architecture from one another, in the matter of ca (geographical distribution), jAti, varNa (colour), patrAkRti and kaMTaka (mouldings), it is certainly an unsound attempt to theorize that "147 is nothing more than at and that modern writers have ousted an out of existence, in favour of nAgara" Tufara ei mentions as many as fourteen varietics of atars as under:-(1) #1317, (2) zifas, (3) afaa, (4) atz, (5) fara, (6) 91-are, (7) fa maarme, (8) 9975, (9) Ha, (10) 41a759%, (11) Ht, (12) film , (13) 197, and (14) aga k. These are in the first instance reducible to eight, corresponding to the same number as in samara gaNasUtradhAra, in as much as vimAnanAgara, fatage7, 4H, faciala, 21551 and ag can be conveniently merged into the one or the other of the eight varieties mentioned above. Even Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ this number is susceptible of further reduction to nAgara, drA vaha, bhUmija and varATa as will be gathered later on from ( sUtra 114, 123, 125, 126 etc.) pITha, pITho dayamAna, rekhA etc. sUtra 112 of aparAjitapRcchA describes the countries where these varieties of gras had their origin or were greatly in predominance; yet nowhere in the list of those countries and in the very styles themselves does one come across the term at which had, it is evident, ceased to be in vogue as an independent style at the time this treatise came to be compiled, though at and fas did hold their sway in the constructive art unimpaired. XXIX vesara in vAsturAja : In the place of the quadrangular form of the ground plan and quadrangular horizontal sections throughout the whole of elevation in the nAgara buildings as defined in mayamata, mAnasAra, zilparala etc., one meets with a direct contrast in agua wherein the quadrangular plan is replaced by plans of different shapes. 1st adhyAya: Adau tu nAgarArNA ca lakSaNaM 2nd adhyAya: ... / anekAkArarUpiNaH // paMcadarAkSetrANi - vairAjyaM caturasraM ca kailAsaM vRttameva ca // puSpAkhyaM kArayetprAjJazcaturazrAyataM tathA // 42 // vRttAyataM ca kurvIta maNikaM tatra buddhimAn / triviSTapaM tathASTA paMcapUjyamahotsavAn // 43 // vairAjyaM puSpakaM caiva kailAsaM maNikodbhavam / triviSTapaM paMcamaM syAnnandAdikramayogataH // 44 // vAto: paMcavidhaM kSetra caturastramathAyatam / vRttaM vRttAyataM caivASTA devAlayAdiSu // 45 // vAstuzAstre iti sUtradhAraviracite nAgaraprAsAdapaMca viSakSetre --lakSaNAdhikAre ekAdazo'dhyAyaH || nAgaraprasAda is described as anekA kArarUpiNa: i. e having forms of various shapes. This is restricted later on to five main kSetras, square, rectangular, circular, ellipsoidal and eight-sided, otherwise known as vairAjya, puSpaka, kailAsa, maNika and triviSTara. The colophon to the eleventh clarifies the nature of the ground plan of art as it mentions in distinct terms the shapes of the ground plans. I leave aside, for the present, the forms in elevation including etc. Thus am with a quadrangular ground plan etc. from the base to the top as shown by Dravidian writers cannot be reconciled with the definition of the same term as elaborated by non-Dravidian writers. The term vebara, as ascertained from the available portion of vAsturAja does not find place in the divisions of at all, as it had changed its name at the time vAstu rAja was composed. The term drAviDa as defined in mayamata etc.; too, falls far short of its connotation as is revealed by the Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xx writers of the Art school. (Vide 13th 27th of area ( fat gay1 g1, ASESFalska iaf ). The arrasargs have their basements of five kinds, and so is the disposition of the ground plan. It is not bexagonal only as described in the Rar and the bulletin referred to above, but the ground plan here, too, as in the art style admits of five primary forms. The elaboration of this subject is so multifarious, in the works of the a school of Architecture that they take into account not only the shapes of ground plans and elevations of structures but also their 93, basements, 1981a, mcasures of heights of their basements, 221, measurcs of doorways, ornamentations and other constructive specialities, the nature of farai and their tar, mouldings, ts etc., and thus the mere form of the ground plan of structures as shown in 198, etc., cannot be taken as the sole determinants of the essential features of these styles aat in fata : Differentiating features of the nAgara, drAviDa and vesara styles of Architecture are very clearly defined by $art of 5%, well-versed in feletfagi and compiler of f*T:04. (Vide 37:23 16, verses 10 to 80). Had P. K. Acharya, the compiler of Hindu ayri 19 consulted this treatise printed long before his Dictionary of Hindu Architecture, he would not have hesitated to fix the boundaries of apart in precise geographical terms. (Vide page 311 of his Dictionary--cf. "From all the literary and epigraphical instances given above, it appears certain that the expressions nAgara, vepara and drAvi are primarily geographical, but the precise boundaries of ant like those of arts and get are not traceable"). Mere epigraphical quotations which tend to locate amo somewhere within the territory of modern Mysore are far from being reliable; as Dr. Acharya further adds-"But the Nagara script, the apic of F&F&DIT and the aitats representing some way or other the Northern India from the himAlaya to vidhya and from gujarAta to magadha would jointly give a boundary to nAgara which is prescribed by jJAnaratnakoza, aparAjitapRcchA etc. Here FAT, a writer of the Southern School of Architecture is at one with the author of 51757817, a writer of Northern School of Architecture, who practically puts the term art as including the same geographical zone as is defined in zilparatnam . As regards the constituent elements of these three styles, they are greatly elaborated in foot in accordance with the conception of these styles as laid down by writers of Southern School while the constituent fcatures of these three styles are detailed in 34Ufsaaggi, a work of the Northern School of Architecture as viewed by the writers of the 17 school, age in Epigraphical records:-- Page 313. Dictionary of Hindu Architecture by P. K. Acharya : Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xxxi An interesting record from Holal is the label cut on the capital of a finely carved pillar of the para temple... Speaking of the sculptor who made it, the record says that he, Bammoja, the pupil of Padoja of Soge, was a fer al i. e. the architect of the gods in the afo age, the master of the 64 arts and sciences, the clever builder of the 64 varieties of mansions and the architect who had invented ( discovered ?) the four types of buildings viz. nAgara, kaliga, drAviDa and vesara. Bamnmoja flourished in about the 9th century A.D" It has also been stated above that these #fox and might be two branches of the at being geographically placed on the two sides of it, the three together forming fanfey or three forts. In one of the epigraphical quotations ( no. 15 ) far is mentioned alongside afas and 19t and thus 97 (lit. originated in the land or the style of the land where the document was written) is apparently the same as dui, The epigraphical quotation given above must be placed in dates later than the time of Bammoja. Page 306 (under 919). Ibid-- "Within the village of Kuppatur stood the temple of atala built by fal planned in perfect accordance with many rules of Architecture and freely decorated with drAviDa, bhUmija and nAgara. (rhey are evidently the three styles of Architecture called the drAviDa, vesara and nAgara in the mAnasAra and elsewhere)." The learned Doctor has not perceived that 77 had replaced dat at that time. Page 311 -- "From the literary and epigraphical records, it appears certain that the expressions nAgara, vekhara and drAviDa are primarily geographical and the precise boundaries of sifas and a are not traceable." It cannot but be added that the precise boundaries of anat are traceable not only from the books of writers of the Southern school, but also of those of the Northern school. It might safely be inferred from the above that Bammoja knew the four styles nAgara, viDa, vesara and kaliMga and the epigraphical record (No. 15) plainly indicates that the dat came to be called 483 in about the ninth century A. D. roughly. The bhUmija of samarAGgaNasUtradhAra and aparAjitapRcchA have the aSTAdha and vRtta 98037, and thus aat, it can be safely concluded, is evidently nothing clse than bhUmija, Conclusion Beyond a bare meagre outline wherein the characteristics of FUIT. slas and ant styles are delineated, there is hardly any literature regarding art and its structures etc. so far accessible to me; possibly it may be secured in Telugu language. In the absence of any materials, one cannot be in a position to say whether the art style absorbed aac, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxi This much is clear that mayamata, zilparalam etc. have no details of prAsAda, rAjagaha etc., falling under this style. aregy-45 (Hungazart, wifaagazi, faza 261, Tagu, FJS etc.) and epigraphical records go to show that der lost its name in favour of us (which absorbed most of its chief essential features) in the 9th or 10th century A. D. and that air has nothing to do in the matter of ousting it out of existence. I have come across a diagram of a stare which probably approximates to the description of a targate in as much as its far is circular tier by tier upto the highest finial. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxiii artt, and nas. Documentary evidence as gathered from Vastu Sastras points irresistibly to the fact that India wis divided geograpbically as well as po rically into three main divisions as under: Northernmost division extended from the Himalayas to thc Vindhya ranges. The middle zone comprised of a tract of country lying between the Vindhya ranges and the Godavart on the one side and Krsna on the other, and the Southernmost zone extended froin the Krsna to Cape Comorin, the southern extremity of India, These zones were known as a fit, a9 and fas respectively. The 17t division included all those people whose Inother-tongue is Hindi, Gujarati, Punjabi, Magadbi, Bengali, etc., with Sanskrit, Nagari and Deva Nagari, as their scripts. The country known as ala was the original home of these races. They, agreeably to the exigencies of the times, spread over at different times in history and in different batches, small or great, into Gujarat, Malwa, Lata and fra on the south and 199, an, etc., on the east. Similarly, the middle zone known as the included in its boundaries the f2p, sig, etc. The people of this zone sperk al. and the list and southernmost division sites includes the Tamil-speaking races. Kerala forins a part of this. The Dravidian territory includes the Northern half of Ceylon and extends northward upto an irregular line drawn froin a point on the Arabian Sea about 1000 miles south of Goa along the Western Ghats as far as Kolhapur, then north-east through Hyderabad and further castwards to the Biy of Bengal. The old eat or Telugu country covers about 8000 sq. miles and is bounded on the east by the Bay of Bengal, on the north by the river Godayart and on the south by the Krsna (Preface of Dr. Burnett, Catalogue of Telugu Works). a1T (J. A. S. B. Vol. LXV, part 7, pp. 116-117): " It is clear froin the references that are was formerly the capital of Birbhum in Bengal, that the #196 is the name of a famous part in Tanjore, that it is the name of an extensive diyision in Mysore, that the town named afti and an ancient place called ants are situated on the Bias in the district of Kangra in the Punjab; that we find alata in Dharbhanga ; that the town 17 in Sindh and Finals in the district of Basti; that there is a number of ancient villages in the Deccan called Art and that ati is the name of two rivers in North Bengal, the name of a village in the District of Dacca, and that of some nine or ten places called 279 in Rajpulana; there are towns; that a fortified village in the Santal Paragaga is called TT.The ancient Ef which was once besieged by Menander is now called in near faas. Hieun Thsang also mentions anti (modern 75131af) which was a province of ancient Kapisa (Kadphisa) the people whereof were the followers of Buddha." " The ants are mentioned in the lists of countries and peoples in anafazia, gafe 960 as a people. The same list refers to the Dravidas as a people living south of the Mount 1993 below the river 279, y Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxiv Godiyart. In this list the vis, faks, and 6 are clearly distinguished from the grass." ( 2197 is the name of a script also mostly prevailing in Northern India. There lives a powerful tribe called 2017 in the tract of Kibul in Afghanistan. 2018 is the designation of a sect of Brahmanas also who, it is held, came over from some part in Northern India and settled down in Gujarat at a place known as antaragr. From these artans, it is said, came the use of the Rinti alohibet." "A portion (Part VI) of the Feigaror bears the name an . From this instance it would appear that the expression is at least as old as the areas incorporated into the F**DETT which was composed in honour of, or at least named, faga (455 to 480 A.D.), the Seventh Emperor of the early 947 dynasty." (21 under 17, P. K. Acharya's Dictionary). The quotation, though a very long one is clearly indicative of the fact that the nAgarabrAhmagas as they left their own original home adhikSetra, the capital of Southeroqlary, have spread throughout the length and breadth of India and cven beyond, into Afghanistan. SPECTO 16, verses 43-44 of flettetA and gar7619, verses 1920-1952, page 87-2, 88-15. It will be seen from these that the limits shown in both the northern and the southern schools, more or less, are the same. jJAnAttakoSa lays down the principalities of bhAratavarSa where the nAgasvAstu was prevalent, as under: Those countries in which altared was distributed were Kishmir, Kutadesa, Gopa, Govardhana, Gopagiri (Gwalior). Benares, Mewad, Marudesa, Kichha, Bhadiyaka, (?) Saurastra, Valaka (Dahalaka ), Kanya Kubja, etc., while the countries in which was ES was predominant was Karnataka etc., and fia, fist and other stats were conspicuous in their respective tracts. It is not improbable that at had by the time racea came to be compiled, merged into one of the cight styles of #12. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXXV SCHOOLS OF INDIAN ARCHITECTURE If there is any subject that is the least grasped or rather the most misinterpreted by different writers on Indian Architecture, it is the differentiation of the Hindu styles or schools of Architecture. Ram Raz is one of the pioneers in this respect and his exposition of the principles of Architecture as embodied in his "Essay on the Hindu Architecture" is highly praiseworthy. He has mostly drawn his conclusions from the 48, a work on Indian Architecture, dealing in the Southern School. His definitions of different Schools of Hindu Architecture cannot be conclusively determinative for the simple reason that he has drawn on a single treatise confined to a single school. P. K. Acharya in his 'Dictionary of Hindu Architecture' has not been able to render due justice to the subject. It seems he, too, has relied on the art alone and naturally the version of the a School of Architecture is totally missing in his works. The Bulletin of the Madras Government Museum--The threc main styles of Temple Architecture recognized by the Silpa Sastras by F. H. Gravely and T. N. Ramchandran, October 1934- is, I humbly venture to observe, totally misleading and irrelevant, though admittedly, it expounds the subject in a highly intelligent and interesting manner. The whole structure of the pamphlet is based on a few verses from the mAnasAra, zilparatnam and suprabheAgama, aided by some plates of the Archaeological Department deciphered in the light of the verses mentioned above. It may be added that all the above efforts are based on imperfect materials and naturally, therefore, the several conclusions especially those embodied in the last-named Bulletin are hardly worth the energy spent on it. Writers on Indian Architecture, as is well known, are not unanimous as regards the divisions of Indian Architecture. For example, Havell, in his Preface Study of Indian Civilization'mentions only two divisions and. Had he come across the various temples of a when the cult of Brahma had occupied the field in India long before Shaivism and Vishnavism made their appearance in different parts of India, he would certainly have divided Architecture into three classes ar, and, instead of the two styles above mentioned. Fergusson and Burgess have their own classifications. The former divided Architecture into Northern and Southern while the latter into Indo-Aryan and Dravidian respectively. Dr. Sitaram, Curator of the Lahore Museum, who had later done remarkable work in the India Section of the British Museum observes: "So far as Architecture was concerned, there were four styles of it in Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxvi India- AryAvarta, drAviDa, cAlukya and kerala; the influence of the last could still be found in such distant lands as Java and Cambodia", 1 Professor Lewis Hayter, Professor of Architecture in the University College, London, in his article "Architecture" in Encyclopaedia Britannica- (9th edition, Vol. II, Edmburgh, Adam and Charley Mack, 1875) writes-- "Hindu Architecture has been divided into that of the Aryan or Sanskrit races of Northern India, that of the Soutli or the Tamil races and that prevalent in the Punjab and Kashmir. Of the first and last, we have comparatively little knowledge, but South Hindu work is treated at great length by Ram Raz, a native author." Had there been any distinct illustrations of the last division mentioned above, they would have surely given a clue as to which that division had a tendency to approximate to. The author of the British Encyclopacdia is silent as regards the aut style which was never a North Indian Style. Ram Raz is also not correct so far as daar is concerned. But the author's admission that comparatively little is known about it, is as frank as anything could be. In the absence of any illustrative examples and documentary evidence, the statement has hardly any significance in the question of differentiation of styles. The above diversity in the classification of Indian Architecture can be accounted for mainly on two considerations:-- 1. Indologists in various branches of learning including Archaeology, Sculpturc, etc., it may be observed, mostly depend upon objective representations for their findings. The existence of monu. mental objects forms the conclusive evidence with them. Documen: tary evidence does not carry enough weight so far as their deductions go. 2. The inaccessibility of requisite materials to scholars interested in this subject is as much responsible as the lack of comprehending the subject-matter in its full bearing on the part of those attempting to arrive at a correct valuation of the principles of the subject. 1. cf. Version of the Southern School-suprabhedAgama, mAnasAra and zilparala by S'hri Kumara-- 1. *A 35919 30; V. 40-42. aGgotsedhaM tu kartavyamardhAkaM tu na kArayet / graafhaleti facha: RTU 11 40 11 nAgaraM drAviDa caiva vesaraM ca tridhA smRtam / 4081degr*** i Ancherfafa tap 1 41 11 grIvamAramya cASTAnaM vimAnaM draviDArakhyakam / sarva ye caturazraM yatprAsAdaM nAgaraM vidam // 42 // 2. AASR--Bara 18 lines 90-100. mUlAdi stUpiparyantaM vedA cAthatAzrakam // 45 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxvii The quadrangularity from the base to the neck and even to the top, according to it, characterizes the art style, and the quadrangular base rising from the neck to the top in an octagonal form in the case of the fe style differs in the upper portion being round in the a style. These definitions, though "brief and convenient indications" of different styles, are as imperfect on the very face of them as anything that ever could be. One obvious inference that emerges from such scanty definitions is that these three styles have only a quadrangular ground plan, and that there is nothing like caturazrAyatta, vRtta, vRttAyata, aSTAzra and other forms so far as the ground plans of structures go. How preposterous it is to make others believe that Indian Architects who are well known for their original conception and exquisite workmanship knew nothing of those other forms cf ground plans of buildings both secular as well as ecclesiastical. It may be emphasised that such "brief and convenient indications" of their differences for the recognition of styles cannot but be misleading. I have been trying to find out the exact interpretation of these styles from different manuscripts of ang and fer for over two decades and have been able to put my finger on the right chord for these definitions only now though not to the fullest extent desired. The Southern School of Architecture is not so markedly descriptive (so far as the printed works are concerned) in this comparative treatment as the Northern School. The age of Bikaner by Devi Singh enumerates as many as five styles but is silent as regards their differentiating characteristics samagaGgaNasUtradhAra, a work of the eleventh century, has more styles than the above; but, as a complete manuscript of a is not available, material light cannot be thrown on this question of styles by its author. Works of statement of styles goes. a, too, are silent so far as the comparative aad zalafa au marfa farausfa: 1 stUpikAtraya saMyuktaM dvayaM vA caikameva vA // 46 // caturazrAkRrti yattu nAgaraM tatprakIrtitam / mUlAgraM vRttama kAraM tadanutAyatameva vA // 47 1 grIvAdi (stu) viparyantaM yuktayAtha tayugAzrakam / syAdvakaM tadvesaranAmakaM bhavet // mUlAgrA stUpaparyantaM cASTAzrakaM vA Saizrakam / tadayaM cAyataM vApi grIvasyAdho yugAzrakam // 49 // pUrvavaccordhvadezaM syAd drAviDe parikIrtitam / samAzrakazikhAyuktaM cAyAme tacchilAtrayam // 50 48 # 3. faet 16th ra, V. 40-80. by --Trivandrum Sanskrit Series, No. LXXV, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA, on the contrary, describes the comparative differentiating characteristics of these three styles at great length. It is not the general ground plan of temples and their forms alone that determine these styles, as detailed in the Southern version. There are many other factors for this determination according to the ant version as under:-- 1. 2. 3. 4. Xxxviii kSetra of vAstu, ac, (internal as well as external arrangement in the ground plan), i, arrangement of parts in elevation, 6, basement, 5., measures of doorways of structures, 6. prAsAdo dayamAnam -- measures of heights of prAsAdas, 7. maNDovara, 8. zikhara, Spire 9. 2, Finial, 10. 11. 12. 13. kaNTaka moulding, 14. 15. 16. te, profile of a spire. Ornaments, patra etc., Bathos, tAdyamAna, Nomenclature. The different elements as stated above are taken up in the foll owing pages to enable the subject to be grasped in all its bearings. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xxxix nAgara - vesara and drAviDa kSetra According to apara jitapRcchA and other works of the nAgara school, there are five kinds of a (plan of a site) for a (a building or settlement) viz. vairAja, pudhaka, kailAsa, maNika and triviSTa, Geometrically they represent the following forms - a square, a rectangle, a circle, an ellipse and an octagon. It may be incidentally observed that historically, if not pre-historically, these very terms are reminiscent of the earliest settlements of Aryans. It is now well recognised that Aryans came down from their early Asiatic homes into India at different epochs of Indian History in different groups or hoards. The earliest settlers came to vairAja ( brahmadaza ) brahmA was the leader of that group who settled in Burma ( brahmadeza ) irAvato, airavata, brahmaputra, brahmadvAra, ( brahmacAriyA ), brahma'varta etc. -all these terms drag on in the present day geography and are suggestive terms in vindication of the above conjecture. These early settlers extended their invasion and colonization in the western direction of India as far as the a, etc. and the country watered by the last named rivers is still known as brahmAvarta. The next inroad came from the North-west and their settlement was sty or rather puruSapura, the modern Peshawar. Similarly, the 3rd, 4th and 5th inroads came from kailAsa, Manipur in Assam and Tibet respectively. vizvakarmazilA here steps in to support this theory. (Vide foot-note 1) This fe has nine s under each kSetra, mUNika is there known as bamrujJitama Now babhrusaMjJitam - babhruvAhana was the son of 1 of the five is and was ruling the country of Manipur when the sacrificial horse of gaf led by a was taken to the king babhruvAhana, son of arjuna by citrAMgadA, In this connection I. From Visvakarma Siilpa:-- meva mandara kSetra vimAnaM ca tathA param / bhadrakaH sarvatobhadro rucako nandanastathA // nandivardhanasaMjJazca zrIvatsaM ca navetyamI / vairAjyasaMbhavAH / baDavI graharAjazca zAlAgrahaM [zAlA gAraM] ca mandiram // vimAnaM ca tathA brahmamaMdiraM bhavanaM tathA / uttaMvi zivikA vezma navaite puSpakodbhazaH // valapo dundubhiH padmo mahApAstathAparaH / nandyAvarte vardhamAnaM svastikaM dhAnyakaM tathA || gutrAvRkSastathaivAnyadvatta: kailAsa saMbhavAH / graho'tha vRSabho haMso gaDaH siMhanAmakaH // bhUmukho bhUgharazcana zrIjayaH pRthivIdharaH * / vajraM cakraM tathAnyaca puSTikaM babhrusaMjJitam // vakaM svastikakhaDagaM ca gadA zrIvRkSa eva ca / vijayo nAmatazcaiva triviSTapa samudbhavAH // Note:--saMjJitam should go after pRthivIdharaH as the nine raras known as babhrasaMjJitam would end there. vajraM, cakraM, puSTikaM, varka, svastikakhaDgaM, etc. would then be nine prAsAdas under triveSTA. Here is some mistake in the original. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xl there is a long story as to how he relinquished the horse in the first instance and then irritated by a he cut off 's head which was restored by a who happened to be with far at that moment. We are not concerned with the happenings at Manipur, the country of babhruvAhana, but it is clear that Manipur is referred to by " babhrusaMjJitam ". It may be further added that ideas, institutions, etc., stick on due to a spirit of conservatism which is not an uncommon feature of the Indians or rather of all nations, however civilized they might be. "The conjectural criticism of classical scholarship" apart, the terms for so far as the geometric forms are concerned start with a square ( caturazra ), and as the canuratrAyata, vRtta, vRttAyata and I are derived from the square form; a is considered to be the basic unit-parental form with other forms as derivations therefrom. nAgara - drAviDa-vesara talacchanda = Arrangement or disposition of the ground plan. According to writers of the Southern School of Architecture, the quadrangularity of the ground plan is the determinant of the arm style while hexagonality is that of the af school. This restriction to the form of the ground plan is not accepted by writers of the Northern School. Take for example, au-; King Bhoja Deva in 38th on lays down as many as forty shapes for the ground plan of the at school and also prescribes their assignment to the different grades of populace. For facility of construction, however, all these forms of the ground plan are reduced to five only, viz. vairAjya square, puSpaka rectangular, kailAsa circular, maNika ellipsoidal and triviSTapa octangonal. vairAjya is considered as the primary unit for these forms and it is that unit from which the rest of the forms have emerged. ae, it may be incidentally observed, is internal and external, the former comprises the garbhagRha, its dividing walls, bhramaNI or andhArikA and the outer walls thereto; and the latter includes the different as of the prAsAdas viz. bhadra, mukhabhadra, pratibhadra, nandika, kaNikA, pratyaGga, vArimArga, pratikarNa, karNa etc. 1. Note:-The sins of are of two kinds (1) and (2) (1) 6 -These include such constituent parts as are necessary for the different functions in the constructional aspects of structures. These 3S, in the nAgara School of architecture are bhadra, mukhabhadra, pratibhadra, upabhadra, karNa, pratikarNa, ratha, pratiratha, uparatha, nandI, vArimArga, koNikA, nandakA etc. and are shown above. (2) -This represents devices or formulas for the adjustment of dimensions (Length, Breadth, Height etc. of structures) for facility of calculations and for the determination of certain horoscopical aspects. Theses are as many as 27 in the School of architecture (not so many in the Dravidian School). alegas 2, Verses 1 te 82 describe in detail these s; also cf. araaza. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xli Writers of atma have not adhered, it appears, to these ans etc. with scrupulous care; a member (an ) which ought to go in elevation has been loosely applied to a member of the ground plan and vice versa., f, g,have, strictly speaking, reference only to the ground plan; while, af etc. are terms that are concerned with the elevation, and yet one finds their promiscuous use irrespective of their place in design and construction. It is these as that go to give starlike projections to the external boundary of the plan. What would otherwise have presented a straight linear appearance in the bounding line, is converted into several zigzag projections, some going outwards aud others inwards, of the main external boundary though it may be pointed out that they are on a settled plan and with due regard to principles of light and shade. According to the version of the school, the Dravidian structures have the same fivefold forms of the ground plan. (Vide-a in vAsturAja ). apa. vi Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATTTT, SAT and has 9191GITAIAH -Doorways of 18195 (of artars-3984164 9) :-- Measures of doorways of temples in different styles cf. Architecture have three varieties, viz. nAgara, drAviDa and bhUmija, (a) nAgara doorways-prAsAda of one hasta begins with a doorway of 16 ars (in height). For every additional in the width of a Prasada from 2 to 5.0Hs, there is an increase of 16 s, and then there is only an addition of 2 ages for 1181&s ranging from 6 to 50 cubits. A Prasada of 1 ca has a doorway of 16 sigos. Then graigs of 2 to 5 Erats have 32, 48, and 80deg sus respectively for the height of doorways, and TAAS from 6 to 50 cubits in width have 82, 84, 86, 88... 164, 165, 168 and 170 siyos respectively for heights of doorways. (b) afas de starts with a doorway of 10 308s in height for a start of 1 cubit and has an increase of 10 siges each upto a fare of 6 cubits: the increase is then reduced to 5 ages for kies ranging in width from 7 to 10 cubits and eventually the increase in the doorway is reduced to uros for every additional tea of a temple upto 50 cubits. sites for three of 6 and has ofway of 10 1. 1914 has a doorway of 10 sigys. 2 to 6 Thales have doorways of 20, 30, 40, 50 and 60 siyas respectively. 7 to 10 Turaids have doorways of 65, 70, 75 and 80 sipas respectively. and 11 to 50 manjares have doorways of 82,84, 86, 88...160 siges respectively. (c) agrarx and its doorway Herc sales from 1 to 5 cubits in width have 12, 24, 36, 48 and 60 agos high doorways. 1918s of 6 and 7 cubits in width have 65 and 70 sijas high doorways. steras of 8 and 9 cubits in width have 74 and 78 syos high doorways. HiBies of 10 to 50 cubits in width liave 78, 80, 82 ...... 160 gss high doorways. To make the comparison more clear: war of nAgara bhUmija have doorways in myos 1 EG 10 2 Bros 24 12 20 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasAda la STRONOMOROS 3 4 5 9 10 11 : 15 20 25 30 35 40 45 50 xliii nagara 48 64 80 82 84 86 88 90 92 : 100 10 120 130 140 150 160 170 arfas 30 40 50 60 65 70 75 80 82 : 50 100 110 120 130 140 150 160 bhUmija 36 48 60 65 70 74 78 80 82 : 90 100 110 120 130 140 150 160 The doorways in utina, khAndhAra, mizraka, siMhAvalokana, vimAnanAgara and vimAnapuSpaka are the same as in nAgaraprAbAda, while vimAna, varATa and valamIprAsAdas have the doorways similar to those in bhUmija, phosanAkAras have followed the drAviDa scale in this respect. It will be seen that the doorways of temples are invariably smaller in height in fa and aras varieties of structures than in the ar ones. It indirectly gives an idea as to the relative statures of Dravidians and Nagars. 227 sU. The churning of the ata by Gods and Demons brought forth, along with several other valuables, a charming tender-limbed divine tree surata6 with variegated patra, puSa and phala. This tree had its branches spread out in different cardinal points, each branch giving rise to different styles, c. g at style came into being in eastern branches, f in the southern, and in the western and northern respectively: while from those branches which shot upwards came the fe and the origin of the aga lay in between the branches. 227 and 230 EUR. These branches further put forth leaves in different seasons, amne leaves in vasanta, drAviDa in grAma (summer ), vyantarapatra in the rainy season while the vesarapatra shot forth in zarad ( autumn ), kAliGga and yAmuna in hemanta and zizira 230 sU. This very idea is emphasised in another sUtra wherein the (a), f. 4, etc. of these styles are differentiated. Thus the kulasthAna ( deza ) of Indian styles is a distinguishing feature, as in a general way the art style is prevalent in pUrvadeza Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (meaning-of arta ), having its origin in that part of India, while alla owes its origin to 6T13; at similarly has come into existence in the west of bhArata, ve sara in the north, kAliGga in Kalinga country, while yAmuna is spread everywhere, though, of course arising from the country watered by the gat. In course of tiine, these styles have not clung to the country of their origin but have spread promiscuously in different parts of India, though, in a generality of cases, their confinement to the place of their birth is very marked. These styles, further, have their distinguishing ar as. Fitt is faa; sifat adhiyaH vyantara and vesara are vazya: kAla is a hybrid (mixed) and yAmuna is cosmopolitan. How these fas are assigned to the different styles would remain a matter of surmise in the absence of authoritative pronouncement in works of arta and fare. The 4-- The nature of the colour can be determined from the sia of the styles as different tas are characterized by the special colours adaptable to them; thus all, being fou, is white, gifas, being 1, is red; similarly, 39-30 is yellowish, dat is green; so is flex, while yAmuna has colour of all jAtis. 228 . The forms of leaves of these styles are described in 47 228, vide verses 23 to 28 and also the rest - ain'ace, 973 aisi, tai isiad, atras #268i, afa79forth, Fifcai, 3i, 39, 4#b2+, etc. IT, ala, que, etc., are not so important as the $25 (mouldings). As is well known, European Architecture has fillet, bead, cavetto, ovolo, torus, scotia, cyina (recta and reversa) etc. as different mouldings; in the same way, the different schools of Indian Architecture, (af71, afts, vyantara, venara, kAli and yAmuna according to aparAjitapRcchA) have their distinguishings 2* (mouldings). These are 8 in number as under; Efs, #fot, 541H, TFT, 6, 54110, SH and fast. Tuey resemble, roughly in form, the flower of 316plint, (al-jiw(2}-of 3 alie (hog) a closedbud () with internal filaments the vowel + letter the nails(5) of a tiger a pitcher(6), scissors(7), and thorns of ati and #13;(8) respectively. to differentiate onc style from another, the characteristic mouldings need be observed, as the special mouldingot nAgara is vyAvata while that ot drAviDa 15 bhagAcatraka: in the same way, a st, 2:1, Trn and to have respectively fo, f , aafan and asia as their distinguishing mouldings. It will be quite that the 217 moulding is far away in torm, from the ag moulding, and cannot be confounded with that of aac, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlv rekhA Indian temples are classified ordinarily into eight principal varictics according to the 47 or Northern School of Hindu Architecture. There are various features that go to differentiate the one variety from the other. The consideration of tar (Profile of a fac or a spire) forins one differentiating feature out of the many referred to above. To grasp what iai signities, a description of all the technical details involved is essential. 91, 931, art, ars, 72, 7301, azi, filant, 19, 348, 31:11, 1998 etc. are some of the terms that require clarification. In lian builders, it may be observed, though scantily equipped with appliances waich would be considered rough and crude in comparision with the up-to-date scientific appliances of the West were endowed with an inventive genius to work out their problems in their own peculiar way. The question of er involves a method of setting out curves etc, in mid air alinost analogous to the graphic representation by means of co-ordinates and the subject assumes a very fascinating aspect from this point of view. tal ST khaNDa - - cAra skandha valaNa - ghaNTA zikhara The Profile of a spire (leer) above the principal 81914. A digit, a division, a part of a que. A piece, a uniforin (straight or curved) portion of a free wherein the curvature remains practically of the same degree of acuteness. A division, one that accompanies or is collaterally agreeing withs 481 in a certain ratio. The top of a start from which the farat emerges. A bend either towards thc central axis of a 119e or away from it. It may thus be concave or convex. A dome or vault for.ning a roof of a nate, 39 etc. That portion of the spire that rises above the tid and ends in the 371T09T, 31 etc. It is, so to say, tie 3601}s of a 91917. A peak, ordinarily it forms a secondary spire, ine falat being the principal one in a prAsAda. A secondary spire like Ti. This is not a detached but is an engaged spire to the main farar. A longitudinal rounded top of a prAsAda. According to one aspect, tar is divided into ass which may be as many as three to eighteen i. e. in all sixteen in number. The first is known as farci, the second as catuSkhaNDA, the third paMcakhaNDa rising successively to aSTAdazakhaNThA, 159 - av 36 37: ten - gapRSTha - Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlvi These rekhAs from trikhaNDA to aSTAdazakhaNDA go by specific names viz. zazinI, zAMtinI, lakSmaNI, kAminI, puSpitA, zubhA, zAMtA, AhlAdA, kumuddA, zAzvatI, zAMtikI, vidyAzoSa nakA, nAhinI, dvIpinI, saumyA and khyA ; these are the samacAra trikhaNDA, samacAracatuSkhaNDA, samacAra khaNDA etc. to samacAra aSTAdazakhaNDA dekhAs. They are 16 in number. Over and above these gas in differents from 3 to 18 there are other fifteen Rs under each of them viz. fare to ear. They are as under (one and a quarter), (one and a half) art, pa. donadvaya (one and three quarters ) cAra, dviguNa ( double) cAra, sapAda dviguNa (two and a quarter) cAra, sArdhaM dvaguNa (two and a half ) cAra pAdonatraya (two and three quarters ) cAra, traya ( three times ) cAra padAdhika (three and a quarter) cAra, sArdhana (three and a half ) cAra pAdonacatuSka (three and three quarters ) cAra, caturguNa (four times ) cara, sapAdacatuSka (four and a quarter ) cAra, sAdhecatuSka (four and a half ) cAra and pAdona paMcaka (four and three quarters ) cAra. Thus the total number of as including an under each of these as comes upto 16 and 16 3s with 16 as under each make up 16 x 16 = 256s in all. This is only one way of arriving at the rekha S. These 256 s have specific names of their own. Their significance will be cleared up later on. Now samacAra in these 16 khaNDA rekhars gives rise to a straight profile of the fat from its base or to its top below 84, though not vertical but slanting towards the central axis so far as its form goes. In its constructive aspect means that the 1s in each equal ; for example samacAra in trikhaNDArakhA has 8 kaars in the lowest the same number of as in the most khaNDa. are khaNDa, higher up and also in the top samacAra in catuSkhaNDAMrekhA has 12 same number of s in the three So on. kalAs of kalA 8 x 1 of kalAs kalA Now sapAdacAra has its kalAs so arranged that the number of in the topmost khaNDa is one and a quarter times the number kalA in the lowest khaNDa; for example triRNDA-pracAdacAra has 8 in the central and 10 TS i. e. in the bottom khaNDa, 9 kalAs 10 in the topmost as. ar has in the topmost one and a halt times the number is that it has in the west. ; for example the number of is 8 in the lowest, 10 in the middle and 12 i. c. 8 x 1 = 12 in the topmost s in trikhaNDA. Is in the lowest khaNDa and the sis above it respectively and in Proceeding in this way pAdonapaMcakacAra in trikhaNDat has 8 kalAs the bottom khaNDa, 23 ears in the khaNDa higher up and 38 38 kalAs in the top khaNDa. kalAs i. e. 8 x 4 = catuSkhaDA- Similarly in has 12 has 12 is in the 1st, 2nd, 3rd and the 4th vs respectively. 's in the 1st r, 13 rs in the 2nd, 14 in the 3rd and 15 s (12 x 1= 15) in the 4th . samacAra sapAdacAra Va - Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlvii Riga1971-has 12 kars in the 1st aus, 27 Fars in the 2nd, 42 431s in the 3rd and 57 ofs (12 X 43 = 57) in the 4th are ; and so ou for different is in different asta uplo 37637&st. As has been pointed out above, anar diagrammatically represents a slanting straight line. In are the curvature starts from the second ers (the first ais being a slauting straight line) and goes on increasing in acuteness as one proceeds from the second 3 to the third, from the third to the fourth and so on. It is the most acute in the top-most aus of Igatugtar. For facility of reference, tables showing the number of Fors in different ares of fequal to CIC, varying with 16 ans have been appended, The subject of treat is very complicated. Only one aspect of its arrangement has been touched above; for other varietics of disposition of kalA, cAra etc., rekhArNava and other works may be consulted with advantage. If one were to glance at the names of ters, say only under one arrangement which has been observed in Tofagear, it cannot but strike him that as many as 256 als have got specifie names of their own. This very aspect cannot but be without some signification. It appears, the art of temple-building had reached its climax in the country at a certain stage in history. As the worship of Brahma and the Sun used to be on the wane, the cult of Siya began to come into prominence. Eventually it threw into the background, all other cults, including Jainism and Buddhism and occupied the outstanding position in the whole of India. It is well known that in about the middle of the first millenium after Christ, India had witnessed tremendous activity in temple-building and temples of S'iva especially came to be erected at that timc all over the country. Master builders of these temples were called upon to cope with a heavy strain on their energies; whereupon they had to devise various ways of reducing their trouble of instructing the builders by the adoption of a 8 like method. Some of these ways included the giving of names to different curvatures in the profile of a fat and also to fors of different materials. The far with its varying degree of acuteness in the different portions of its profile had specific naines assigned to it for this purpose, e. g. sarasvataH or azokA would at once convey to the builders that the profile had reference to dviguNa cAra in caturdazakhaNDArekhA or triguNacAra in the same khaNDA profile (Vide Table No. 12 of tais). Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlviii The builders would at once understand what calculations would be necessary to carry out for arriving at a particular number of pars and ats in the profile referred to. They would begin to start their work of construction without any further reference to the master builder whose instruction in one word a(nal or 37T1 T would imply a volume of calculations etc. and save them a lot of trouble in instructions, It is not to be supposed that there exists nothing like aayat ind fgarti ta. In fact they do exist but the scanty reference to them is due to lack of constructive complexity as is inet with in 1931 to aSTAdazakhaNDArekhAs. One arrangement of ekakhaNDArakhA is referred to in prAsAdamaNDana. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xlix Table No. 1-rekhA (trikhaNDA) " ! No. | No. No. of of of Names of sts| kalA kalAs rekhA in i in st 2nd 3rd khaNDa khaNDa | khaNDa cAra Serial No. Total No. of kalAs samacAra zazinI 24 samacAra Fats equal in 3ges! 2 / sapAdabAra ! zItalA 27 8 9 10/ 8x11-10 sapAda (i.e. NO. of pers in the 13:d khaNDa is 1 times that in |1st khaNDa, sArdhacAra saumyA pAdonadvaya cAra zAntA 335 8 11 - 14 | 8 12 16 110 128x11-12 sArdha i.e. No. of kalA in the 8x1314 3rd khaNDa is 11 times that in 8x2=16 1st aus and so on. 8x21-18 dviguNacAra manoramA zubhA (umA) sapAdadviguNa sArdhadviguNa manobhA vIrA 8x21320 8x23-22 8x3324 9 kumudA 48 pAdonatraya traya padAdhika laaghb wwwwwwwwwwwww padmazekharA 8x3=26 latinA or | 54 lalitA 8x31=28 lIlAvatI 8x31=30 8x4832 tridazA pAdonacatuSka 13- caturguNa 14 sapAdacatuSka 15 sArdhacatuSka pAdonapaJcaka pUrNamaNDalA pUrNabhadrA 8x41=34 8x41-36 bhadrAGgo 8x47-38 apa. vii Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No.2-rekhA (catuSkhaNDA) Names of Serial No. cAra rekhA | Total No. of kalAs. kalA'kalA kalAs n in in in | 2nd 3rd 4th khaNDa khaNDa khaNDa | khaNDa samacAra zAntinI 48 sAcAra zubhA zAntA tridivA devadurlabhA bIbhatsA zivA 12%D12 12x13-15 12x13=18 12x11-21 12x2=24 12x21327 12x21=30 12x2=33 12x3=36 12x34=39 12x32-42 12x38-45 12x +=48 12x41=51 saumyA vIrabhadrA nArAyaNI suSirA zekharA ramyA pUrNA pUrNamadrikA 12x454 vijayA 12x43=57 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 3-rekhA (paJcakhaNDA) Serial No. cAra Names Total S.22 kalAs in 1st khaNDa kacts in _2nd khaNDa ! kalAs in 3rd khaNDa kalAs in 4th khaNDa kalas in 5th khaNDa - N lakSmiNI 80 16 90 16 17 sambhavA 100' 16 vidU (dhU) rA 110 pUrNamaNDalA / sugandhA (suzIlA) 5_ o vain + 16/ 16 x 1-16 16x11-20 24 16x 11=24 16 x 13=28 32 16 x 2 =32 31 36/ 16x 2136 16x21340 37 44 16x21-44 mAnasI 4 zailA nandA | 160 16x3-48 o mandAkSI kautukA (kaumudI) 180, 16 zAnti 16 x 31-52 16 x 34-56 49 60 16 x 360 52: 64 16 x 4 =64 68| 16x41368 . 58 72 16:x 41372 lAbhA kalyANI I o B 4 4 5 - 4 subhadrA bhadrezvarI 16x4276 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 4 rekhA (SaTkhaNDA) Serial No. cAra | Names | Total No. of i 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th kalAs in | khaNDakhaNha khaNDakhaNDa khavakhaNDa / khuNDa kAminI __20 24 N kamalA w padmA saMbhramA in bhramazekharA a zubhA or subhadrA zAnti saMbhUtA v vaidevI rAjazekharA gAndhArI 20 20 x 1 =20 25 20 x 11=25 309 20 x 13-30 35 20 x 13=35 40 20 x 2 =40 45 20 x 2 =45 50 20 x 23=50 55 20 x 23=55 60 20 x 3 =60 65,20 x 31=65 70 20 x 31-70 7520 x 37475 80/20 x 4 =80 85%20x4185 9020x41=90 95: 20 x 42=95 o gandharvA vRttA tilakA lokasundarI mahAbhadrA og indrA 80 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 5-rekhA (saptakhaNDA) ISerial No. ra | Names Total No. Sip20 1st 2nd 3rd 4th | 5th 6th | 7th | sama. 1=1' puSpitA | 14... pumikA campA 12... samahA 2 tilakA 21... adabhUtA 23... siddhA 24... siddhAMgI ___x 24 24:24 x 1 = 24 29 30 24x1}= 30 34. 3624 x 11= 36 39 4224 x 14= 42 44 4824 x 2 = 48 49, 5424 x 24= 54 54 6024x23= 60 59 6624 x 2 = 66 64 7224 x 3 = 72 7824 x 34= 78 8424 x 33= 84 79 9024x33= 90 84 9624x4 = 96 89 102 24 x 41-102 94 10824x433108 99 114/24x43114 svarUpA 31... krIDAmaNi 3}... baranArA 31... narezvarI virUpAkSA 1... mahodbhavA 48.... siddhAMsA 4.... sarvamaNDalA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. 1 c 2 5' 6 7 8 9 cAra zubhA 14...) zItalA 12... gandhA 12... mAlatI 2 3 ... 27... meghA 22... meghapadA 2... anujA Names : EUR550TI 32... nirmalA *** 10 11 3... 12 4 giuyar 34... tejA: 13 14 15 4...gel 16 43... sammRtA pratApatejAH 41... kIrti liv Table No. 6-rekhA (aSTakhaNDA) Is lotal no. of 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th 7th 8th (1) 28 28 28 28 28 (2) 28 29 30 31 32 (3) 28 30 32 34 36 (4) 28 31 34 37 40 (5) 28 32 36 40 44. 1 (6) 28 33 38 43 48: (7) 28) 34 40 46 52 (8) 28 35 42 49 56 (9) 28 36 44 52 60! (10) 28 37, 46 55 64 (11) 28 38 48 58 68 83 (12) 28; 39 50 61 72 (13) 28 40 52 64 76 88 100 112 28x4 =112 1 (14) 28 41 54 67 80 93 106 119 28x4=119 (15) 28 42 56 70 84 98 112 126 28x41=126 (16) 28 43 58 73 88 103 118 13328x43-133 28 33 38; 43 48 53 58 63 68 73 78 28 28 28x1 = 28 34 35 28x14= 35 40 42 28x14= 42 46 49 28x12= 49 52 56 28x2 = 56 58 63 28x21= 63 64 70 28x24= 70 70 77 28x23= 77 76 84 28x3 = 84 F 82 91 28x31 91 88 98 28x32= 98 94 105 28x32=105 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 7-rekhA ( navakhaNDA) Serial No. cAra Names Total No. | 1st 2nd | 3rd | 4th | 5th 6th | 7th 8th 9th | of kalA // 288 32 32 // 32X1-32 32x11 32X12 32 x 13 | || | sama, 121 / zAntA mukulA nandA zriyA bhadrA nandanA zobhanA subhadrAkhyA sutA kulanandinI gambhIrA madhurA zekharA zikharokhatA mahAnIlA ratnAvalA Late-ANCHANP xxxxxxxxxxxxxxxx h 81 88 728088 96 59 68 77; 86 95 104 62 72,82 92 102 112 65 76 871 98 109 120 68 80 92 104 116 128 84 97 110 123, 136 102 116 130 144 1071 122 137| 152 | | || || || [! || | 104 = 112 = 120 = 128 11 - 136 // || 32x41 = 144 32 X 43 = 152 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 8-rekhA (dazakhaNDA) Serial No. cAra | Total | cAra Names No. of kalAs 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th 7th 8th 9th 10th) samacAra A KANHA // l || || 00NON // -NNNN // // Akats AlhAdA zriyA nandA gomatI nAmasundarI subhadrA bhadrikA bhadrA bhadrAmA bhadramAlinI saMbhUnA bhUtazaradA patA kIrtivarddhanI mAhendrI 78 8490 xxxxxxxx 99 | || || 36. 36 36 36X1 = 36 X 14 36X13 57. 60 64 6872 73, 76, 81 78 85 92 99 76, 84 92 100, 108 108 90. 99 108, 117 = 117 86 96 106 116 126, 2636x 33126 911 102.113. 124 135 36x33 = 135 96: 108; 120. 132 144 - 144 101 114 127, 140 153 36 x 41 = 153 64 78 92 106 120 134 148 162 36 x 43 = 66, 81! 96 111 126: 141 156 171 36x41 = 171 10 11 Aani-A- 12 .13 14 15 1-tari 50 16 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apa. viii Serial No. 1234567POLDR4EE 10 11 12 13 14 15 16 samacAra 1=1 H 11 11 13 2 222& 21 21 2 cAra +33 H ++. Ak "} " 33 >> "} " " 21 dr " " rupabhadrA "} "" 31 Names >> kumudA bhadrakA -215 dhvajAkSI makaradhvajA supatAkA vIrabhadrA vinAyakA after vikramA ramyA manmathA Zagran udyA kanakezI Total No." of is Table No. 9-rekhA ( ekAdazakhaNDA) 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th 7th 8th 9th 10th, 11th 8888888888888888 40; 40 40 4: 42 43 44 461 46 49 52 42 43 44 45 46 48 49 40 53 40 54 401 48 52 56 50 55 60 52 58 64 54 61 68 58 67 76 60 40 40 65 70 75 58 61 60 64 70 76 82 64 72 80 58: 67 988888 68 75 82 88 94 100 89 96 103 110 88 96 104 112 120 76 80 85 90 64 72; 80 85 94 103 112 121 130 100 110 120 130 140 70 80 90 73. 84 95 106 117 128 139 150 64 76 88 100 112 124 136 148 160 79. 92 105 118 131 144 157 170 68 82 96 110 124 138 152 166 180 85 100 115 130 145 160 175 190 40x1 =40 40x11 =50 40x1 =60 40x14 =70 40x2 =80 40x21 =90 40x24=100 40x23=110 40x3 =120 40x31=130 40x3=140 40x32=150 40x4 =160 40x41=170 40x42=180 40x421=190 1vii Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 10 -rekhA (dvAdazakhaNDA) Total No. cAra Names | of 1st 2nd 3rd 4th - 5th 6th 7th | 8th | 9th 10th 11th/12th Seria kalA samacAra zAzvatI 44x1 = 44, 45 - - Nouns 44 44 44 44 44 44 44 44, 44 44 44 44 53 54 55 44, 46 58 60 62 64 66 65 68 71 74 77 72 76 80 84 88 84 89 94 99 80 86, 9298; 104 110 86/ 93 100 107 114 121 44x17 44x1 44x2 AWAK 44x2/13 44x23 = 121 Iviii varadA 2bhyA sundarA (A) modA AmodakI zivA savelammA (lipsA) vizAlA kulanAyakA zimbhA (zAntA) zivatamA divyA zivAjapanA vizvezvarI vizvarUpA 10 92 100 108 116 124 132 44x3 = 132 89 98 107 116 125 134 143) 44x31 3 143 94 104 114 124 134 144, 154 44x32 = 154 13 14 88 99 110 121 132 143 154 165/ 44x31 x 165 92 104116 128 140 152 164 176, 44x4 = 176 57170 83 96 109 122 135 148 161 174 187 44x41 - 187 72 86 100, 114 128 142 156 170 184 1985 44x41 = 198 74 89 104 119 134 149 164 179, 194 209 44x4 x 209 15 16 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 11-rekhA (trayodazakhaNDA) Total No. Serial No. cAra Names | of 1st 2nd 3rd 4th | 5th | 6th | 7th | 8th | 9th 10th 11th 12th|13th dalA zAntikI 48 48 48 48 48 48 1=1 49 48 48 48 48 48 48 48x1 = 48 56 57 58 59 6048x11= 60 64 66 68 70 72 48x1= 72 72 75 78, 81, 8448x1 = 84 80 84 88 92 96 48x2 = 96 88 93 98; 103 108| 48x21%D108 vimalA sUryA varddhanA vijayA vAnchitA (vAsanA) vaMze bhaSA vaMzabhUtA rekhitA vaMzatArA adhivAsyA vazyA mAnA zikhodbhavA vAMsyA yasantodbhavA Gu Gu Gu Gu Gu Xuan Xuan Nu You _Zuo Zuo Zuo Zuo Zuo , 10 11 12 96 102 108| 114 120/48x2}=120 90, 97| 104 111 118 125/132 48x213132 ___88/ 96 104 112 120 1285 136 144 48x3 -144 ___93 102, 111 120 129 138| 147 156 48x31-156 98| 108 118/128 138 148 158| 16848x30=3D168 103 114 15 136 147 158 169 180/48x37-180 | 96 108 120 132 144 156 168 180 1921 48x4 =192 74 87 100 113 126 139 152: 165 178 191 204) 48x113204 76 90 104 1181 132 146 160 574 188 202 216 48x43=216 78 93, 108| 123 138 153 168; 163 198 213 228 48x41228 13 14 15 16 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. 11 cAra 1414 1234567CC3E 11122223 3 3 3 +4 15 16 samacAra 1:1 vidyAzodhanikA 11 1 12., }; 21,, 21 - 272 PRINT "} ~~~ 44 **** "} Total Names No. of 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th 7th 8th 9th 10th 11th 12th 13th 14th kalA ramyA gaurI Exit sarasvatI arent sauramyA zukAgrA azokA zaucakI kanakA kanakAvajI kandapA kandarpAzvinI (zritA) kamalA kalahasI Table No. 12- rekhA ( caturdazakhaNDA) 52 52 52 53 52 52 52 54 52 55 58 52 | 56 52 57 52 58 52 59 52 60 52 52 52 | 52 | 52 | 52 54 55 56 58 61 62 60 62 64 66 68 70 72 52 63 74 52 64 76 52 65 78 66 80 67 82 64 67 70 73 76 52 56 57 58 61 64 79 82 52 52 52 52 60 61 62 63 64 66 68 70 74 70 73 76 79 85 68 76 80 1 84 88 92 72 82 87 92 97 102 76 82 88 80 87 96 100 104 52x2 =104 107 112 117 52x21=117 94 100 106 112 118 124 130 52x2=130 94 101 108 115 122 129 136 143 52x22-143 92 100 108 116 124 132 140 148 156 52x3 =156 97 106 115 124 133 142 151 160 169 52x31-169 92 102 112 122 132 142 152 162 172 182 52x31=182 84 88 60 62 67 72 77 52 59 72 82 52 64 76 88 91 52 52x1 52 65 152x11= 65 78 52x14= 78 52x14= 91 85 96 107 118 129 140 151 162 173 184 195 52x32=195 88 100 112 124 136 148 160 172 184 196 208 52x4 =208 91 104 117 130 143 156 169 182 195 208 221 52x41-221 i 94 108 122 136 150 164 178 192 206 220 234 52x42-234 97 112 127 142 157 172 187 202 217 232 247 52x43-247 1x Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. cAra 16 samacAra 1=1 14124 23T567890. +474 1112222~3 334444 A 2+ m ng; ; ; rgyu rgyu A 444nyny2 2 ; " Names nAhinI. &feat kumbhikA gajamAlinI gajI gajAGgA zekharI rAzI gajazvarI ratnA ratnagarbhA mAlyA jayA ugratejAH priyA E2521 Total No. of kalA 1st 2nd 3rd 4th 5th 6th 7th 8th 9th 10th 11th 12th 13th 14th 15th! p-- s-p- ph- phy-p-thr-phy-p- -u-p-phy-p-pr- Table No. 13-rekhA (paJcadazakhaNDA) 56 TOTUUSCORE 70 56x1= 70 84 56x14= 84 86 89 92 95 98 56x14= 98 74 80 86 92 98 104 110 70 77 84 91 98 105 96 100 104 108 112 56x2 =112 106 111 116 121 126 56x2=126 116 122 128 134 140 56x2-140 126 133 140 147 154 56x2=154 136 144 152 160 168 56x3 =168 146 155 173, 182 56x31-182 72 74 164 112 119 80 88 96 104 112 120 128 83 92 101 110 119 128 137 76 86 96 106 116 126 136 146 156 166 176 186 196 56x31-196 89 100 111 122 133 144 155 166 177 188 199 210 56x3=210 80 92 104 116 128 140 152 164 176 188 200 212 224 56x4 =224 69 82 95 108 121 134 147 160 173 186 199 212 225 238 56x41=238 84 98 112 126 140 154 168 182 196 210 224 238 252 56x41=252 56 71 86 101 116 131 146 161 176 191 206 221 236 251 266 56x43=266 64 65 66 56 56 56 56 56 58 59 61 62 62 66 68 70 70 71 74 77 80 84 68 68 72 64 76 66 71 76 81 86 91 78 56 56 56 56 64 72 80 65 66 74 76 50 50 56 56X1 = 56 83 88 92 96 101 67 68 69 78 80 82 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 14-rekhA (SoDazakhaNDA) Serial No. cAra / Names Total No. of kalA 1st 2nd 24th | 5th | 6th 7th | 8th | 9th 10 th 11th 12th 13th/14th 15 th 16th 1 dvipinI samacAra 131 - 63! 8 ON siMhanI siMhI bhich baa siMhonnatA siMhagrIvA 8888 72 -- - siMhA Ixii - 60,60 60 60 60. 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60x1 = 60 606162 69 70 71 72 73 74 75 60x11= 75 606264 72 74 76 781 801 82 8486 889060x1 = 90 60,6366 69 78 81 84 87 90 93 96 99 102 10560x11-105 646468 801 84 88/ 92 96100 104 108| 112. 116 120 60x2 = 120 60 6570, 75%80% 85 90 95/ 100 105/ 110 115, 120 -125, 130 135 60x21-135 606672 78.84 90/ 96, 102 108 114 120 126 132 138 144: 150; 60x21=150 606774; 81 8895 102 109 116 123 1301 137] 144 151 158 165 60x2165 6068761 84 92| 100; 108 116 124 132 140 149 156 164 172 180/60x3 =180 6069:78 87, 96 105 114 1231 132 141 150 1591 168| 1771 186 195/ 60x3.195 607080/ 1.0 100/110 120 130; 140 150/ 160 170 180 190200 210 60x37-210 6071,82 93104 115 126 137 148 159 170 181 192|203 214 225/60x3-225 607284 96 108| 120 1320 144 156 168 180 192204216 228240 60x4 =240 6073861 99 112 125 138| 151, 164 177 190203216229 242 255/ 60x41-255 6074188| 102 116 130 144/158 172 186200 214 228 242 256 270 60x42%3270 6075/90/ 105| 120 135 150 165| 180, 195/210. 2250 240255, 270. 28560x42=285 10 siMhAkhyA siMhezvarI mahAnAdA nAdavatI siMhanAdA nAdodabhavA siMhAganA -- * 13 14 siddhA sakalezvarI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. 1 T cara +3 234567890 HAHN2223333 HHH ++ 34 16 samacAra 1=1 44 HH kk t 13 "" ! ! ! 77 22 Names saumyA nArAyaNI ramyA narA nagettamA narezvarI avar gaGgA nRtyezvarI vAvatI vIrAgI mahAvIrA cIranAyakA bImarakSA satI zAntA Total No. of 's 1st 2nd 3rd Table No. 15- rekhA (saptadazakhaNDA) byaa / / k / rngu 64 64 64 64 67 68 70 72 8th i 46464 6+ 64 64 64 64 64 64x1 = 64 I 72 73 78 80. 82 85 88 91 96 100 84 88 92 89 94 120 127, 134 141 148 128, 156 144 152. 160. 136 145 154 163 172 144 154 164 174 184 152 163 174 185 196 160 172 184 196 208 155162 169 176 168 176 184 192 181 190 199 208 194204 214 22+ 207 218 229 240 220 232 244 256 64 65 66 74 75 76 77 78 79 80 64 66 68 84 86. 88 90 92 94 96 6467:70 73 76 94, 97 100 103 106 109,112 646872 76 80 104 108 112 116 120 124 128 646974 79 84 99 104 109 114 119 124: 129134139 144 647076, 82 88 94 100 105 112, 118 124 130 136 142148 154 160 647178 85 42 99 106 113 647280 88 96 104 112 120 6473'82 91 100 109 118 127 647484 94 104 114 124 13 647586 97 108 119 130 141 647688 100 112 124 136, 148 647790 103 116 129 142 155 16 181 194 207 220, 235246259272 64x41-272 647892 106 120 134 148 162 176 190 204 218 232 216260 274-288 64x4-288 647994 109 124 139 154 169 184 199 214 229. 244 259 274289304 64x4=304 a 9th 64 64 69 70 71i 74 76 79 82 10th 11th 12th 13th 64 64 i 14th 15th 16th 17th 23 64x14= 80 64x14= 96 64x13-112 64x2 =128 64x21=144 64x2=160 64x23-176 64x3 =192 64x31-208 64x34-224 64x33-240 64x4 =256 lxiii Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. cAra 234 TTT 11 12 samacAra ramyA 1-1 BOZPO====== 22223MMA++++ 13 4 Ako kori korii 14 4 mstr dst 15 41/ 16 42 "} 13 .. " "" "7 77 "} 77 Names " ramyezvarI gar3agA kakuza ( kumudA) kumuda kharI bImatsA arfarar kAntA manoharI strarUpA vikramA zAntA manojJA sarvatomukhI yajJabhadrA gardar Total No. of is 1st 2nd 3rd 4th 5th Table No. 16-rekhA ( aSTAdazakhaNDA ) 6th 7th 686868 68 68 68 68 71 72 73 68 69 70 6870 72 74 76 687174 77 80 78 80 83 86 68 68 68 68 68 68 68 68 68 6868x1 = 68 76 77 78 79 80 81 82 83 84 8568x11 85 84 86 88 90 92 94 96 98 100 10268x1)=102 95 98 101 104 107 110 113 11611968x14= 92 82 89 10th 11th 12th 13th 14th 15th 16th 17th 18th 88 92 96 100 108 687276 80 84 687378 83 88 93 6874 80 6875 82 687684 6877 86 68 78 88 132 140 148 98 103 86 92 98 104 110 116 89 96 103 110 117, 124, 92 100 108 116 124 95 104 113 122 131 98 108 118 128 138 687990 101 112, 123, 134 145 688092 104 116 128 140 152 164 688194 107 120 133 146 159 172 688296 110 124 138 152 166 180 688398 113 128 143 158 173; 188 156 =119 104 108 112 116 120 124 128 132 13668x2 =136 113 118 123 128 133 138 143 148 153 68x21-153 122 128 134 140 146 152 158 164 17068x2-170 131 138 145 152 159 166 173 180 187 68x2=187 140 148 156 164 172 180 188 196,20468x3 =204 149 158 167 176 185 194 203 212 221 68x31=221 158 168 178 188 198 208 218 228 23868x31=238 167,178 189 200 211 222 233 244 255 68x33=255 176188 200 212 224 236 248 260 27268x4 =272 185.198 211 224 237 250,263 276 289 68x44=289 194 208 222 236 250 264278 292 30668x4)=306 203 218 233 248 263 278 293 308;32368x44==323 Ixiv Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XV Chhanda 3-an arrangement, disposition, a#1-7 structure, free of a means Disposition of a siruciure", View of a structure is presented by its contour against the sky", "Perspective view." These goes of rare primarily six in number, according to the rules of Architechture as laid down by writers of the Northern school. In this respect,sAhitya, saMgIta and vAstu stand upon a common platform, as they have, each, 6 priinary mas as unitary basis. They are 6, Bucha, qaral, sfee and . These primary Bes give rise, in the first instance, to as many as 36 secondary ms (just as 6 yrs of music produce 36 ufruits) by a process of combination of one with the other. Out of these 36 secondary ones, there arise tertiary, quarternary etc, fres and their number reaches eventually to a figure with 6 dots or even more ; and naturally so, as structures ministering to the needs of occupants of different grades in society, from 17, etc. to kings, and even gods and goddesses assume a variety of forms, and so do their contours present a corresponding variety of views. This will account for a very large number of ges as described above. Now A8733-E-JERN (v. 26 5. 68 anua l), A6Th grapeta arala: (v. 30. Ibid.). It has the form of the earth, and is like #8 mountain, with its shape like a si, Such a view is presented by a mountain,-a central pinnacle rising considerably above the ground surface and having sides stoping step by step in casy gradations all round, till eventually it reaches the general ground surface. I am irresistably prompted to quote the description of Boro Budour in Java, which unknowingly defines the view as 695-4. "From the square basic platform to the topmost of the circular platforms. is but 118 ft. in perpendicular height while the perimeter of the whole pyramid standing on that lowest platform is 2080 ft. so that the entire coinplexity of galleries with the bewildering wealth of ornamentation makes a much flattened half globc whose contour against the sky is a perfect curve ; in fact, one writer has un poetically said that the work has been carried out so skilfully that from far away the structure looks not unlike a highly ornate dish-over." (Vide the illustration of A679**). The following forms of structures etc. are illustrative of this 3-4: i fa, fala, geoS, A HITS, from a to the you. 2 913, #te, yc, atat, jar, and N5,-6 as of royal mansions, 3 starfa (?), #Z1, FCAT, FE, 990. 4 am, z, afera, que es and 53-68s of ordinary residen tial quarters. 5 One, three, five, seven and nine mats of doorways. 6 afaa, arra, **, afax, FERIZE, 961, f alk-starls. 7 Trang Thariestas #571 sfang Surfergrauta. apa viji a. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixvi SS 38, 74, Farett, 1914-64 #1EURIS. 9 94, Filot, ami, Fare, fara, fixx-) kinds of faakt, | 10 ukr, 1951, 51, ai, ATAT, argi-efs in snat. 11 agja, *4-a, i5, ga, gm, ani ojos. . 12 arfa, aparfa, riy, atdi, 7F4TEu, a&ari-fonts. 13 Mars, aizkar, far, 31, afer, fu-kinds of alftxi. 14 HT, T , atafuffi-6 kinds of sat. 15 RITE, 97, 94, az, , make-6 kinds of townships. 16 ari, 9, atna, 79, af, a. 17 141, fatha, 57. 141, 14, spraga. 18 19:12am-6 kinds of 99. etc. COS#E-2nd . The act as we have secn, presents a view which a mountain does It has a central vertical rise with surfaces gradually sloping downwards as one recedes from the central axis and reaching eventually the ground surface. When, however, the outward peripheral circular ends do not form a complete circle but are only a part of it, the view is called a ghs when a portion of the Ro has been cut oft vertically, leaving the exposed surface a precipitous cliff. (Vide; illustration ci c .d. a vertical plane cuts off the As a.b. into two parts 2 and b). /albl The bathos of the Dravidian arrangeincnt is also an illustration of this aa. It has been described under this a7 68 at great lengtli. qal$1957-3rd 3. This is a view assumed by a flagstaff with the flag unfurled. The best illustration of this gr is supplied by the throne pillar in the Hall of private audience at Fatehpur Sikri. The exterior of this building gives an idea that it is a double storeyed building while in fact it is a single storeyed one. There is one single apartment inside. Dr. Vincen A. Smith graphically describes it as under." A massive octagonal column elaborately carved rises from the centre of the tessellateci pavement, as high as the sills of the upper windows. It is surmounted by an enormous circular capital composed of three tiers of radiating brackets, each tier projecting above and in front of that below. The top of the pillar is 10 ft. in diameter. From it four stone bcams cach 10 ft. long radiate to the corners of the building where the quadrant shaped ends of the beams are received on corbelling, similar in structure to the brackets of the capital. The summit of the pillar and the galleries radiating from it were guarded by parapets of pierced stone lattice work about 15 inches high. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixvii gata-thc fourth gig. This is a vicw represented by a vertical needle- eau, 1966 , minarets, towers and similar structures come under this category. The mafirare at Delhi, the four minarets of the Taj cic. are examples of thischanda. Though music, rhetoric and architecture are represented as having it common platform in the six primary 8325, viz. #5, E , qarat, , afts and 2, it is apparent that the number of 5*, really speaking, reduces to four only, as arez and as are not independent 3-es at all. In 3 prastAra of 4 guru , only 16 pas are formed and similarly in a prastAra of 8 guru 256 69 $ are derived. These & may, in either case, assuine a view vhich may be cither a meru, khaNDameru, patAkA or sUcI. If meru, it is like a mountain ; Che is only a section of #6. If catal, it is like a banner and if t, it has the appearance of a needle. But fes and 4 have no pers pective view of their own. They are not things like # etc. and hence they cannot be termed as gras. Structures of various kinds which have their contours against the sky in some shape or another determine these 3-7$. ce and al' are the indicators of inethods or contrivances, by means of wirich, the number and details of a 59 in a Seart of various 36s are arrived at. Given a certain feat say 1111, then sige enables one to find out that it is the 16th 7 in a span of 4 ges. If, however, the qucstion is reversed, i. e. "what are the details for the 16th Eq in a start of 4 yes," it is ag that supplies the method and says that the 16th 69 is 1111. fe- The method of finding the trumber of a 5 in a geant is as follows:- Take any Et, and put over each sign from the left to right 20, 21, 24, 23, 24...... to 20 where n represents the number of 15 minus 1. Then sum up the numerals over (1) az and add 1 to it; this will be the required number. Illustration - Take one ** SSSS 11 in a heart of 6 Uts, for example. Now SSSS 11 put 20 = 1, 21 = 2, 2= 4, 23 = 8, 24 = 16 and 25 = 32 over these signs . we have Sis? 31 98 116 13: add together the numerals on 3i. c. 16+ 32 = 48 and add 1 and we get 19. . SSSS 11 rcpresents the 49th 89 in a heart of 6 g. naSTa-What is the 49tlt rUpa in a prastAra of 6 gurU. A prastAra of 6 guhA will have cvidently 6 signs (96 and 3). Put as under (1) (2) (3) (4) (5) (6) 49 is udd .. for (1) put S. As 49 cannot be exactly divided by 2, add 1 to it and then divide it by 2. If the quotient is odd, put S; if even, put 1. Now 49+1 = 50. .0 = 25. 25.is odd i for (2) put S. Similarly 25 bcing odd, cannot bc exactly divided by 2, icpeat the abovo process and we have 25-4-1 = 26 and = 13. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (xviii This 13 is odd .. for (3) put S. Similarly 13+1 = 14 and ** = 7 .. for (4) put s. Proceeding in the same way 7+1 = 8 and s = 4, .. put 1 for (5) and 4 is still divisible by 2, 4= 2. This being an even number, put for (6) 1 and we get the details SSSS 11. S S S S 1 1 (1) (2) (3) (4) (5) (0) The so-called Bathos of Dravidian temples:-- The Dravidian arrangement of temple construction places the sanctum sanctorum in the centre surrounded by consquaric enclosures, which may vary from one to sometimes as many as five. These enclosures are provided with entrance gates placed at the centres in each cardinal direction, with gigantic structures rising to several storeys in height, over them. These gates with structures over them are known as Gopuras. As the enclosures recede from the sanctum which is covered over in a gen known as far, the heights of Gopuras incrcase in regular gradation till the outermost enclosure is reached, where the Gopuras attain the greatest height. Thus the heights of the fasta over the sanctum, and of Gopuras, as one walks out of the innermost enclosure to the outermost go on increasing or reversely as onc enters the temple from the outermost Gopura and reaches the innermost courtyard in which the farin stands, the heights of structures go on decreasing. Such an arrangement of descending heights of Gopuras from outside to inside till the fenia which is the lowest in height is reached, is known as the bathos. This bathos, it may be added, constitutes an important distinguishing feature of the Dravidian Architecture. Mr. Ananthalwar's vindication of this bathos of Dravidian tcmples (Vide; Indian Architecture by M. A. Ananthalwar, Book II, chapter III) atrophical Vimina witi huge pyramidal Gopuras outside is based on two consideratioils 1. the religious ideals of Hindu Shastra, and 2, Canons of Architecture of the Dravidian School. If one were to bear in mind the canons of Architecture of both the Nagara and Dravidian schools and also to study aright the ileals of Hindu worship, he will irresistably come to the conclusion that his remark about Fergusson's references to the Pyrainids without the least regard to the basic laws underlying the principles' arc guite wide of the mark. The motit was well understood and the question neiilier of want of scale nor of harmony in the arrangement of Pyramids did not arise. Let us now turn to thic Hindu religious idcal in brick -"To i truly Indian mind, the tennple ought to be the centre of lor spiritual contemplation, and all attractions of linc cxtcrral scns: (afsftta) should end by the time the devotce reaches thc (* ) !" interior portions of the temple. The higher inner entutions (@afifra) should thich begiu tu wabic up. For this purpose, tlic iincst landscapes Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixix and proininent and liighly flourishing localities were selected for the sites of tempics and there they built the temple of the deity in the centre. With the Hindus, the material greatness was always subordinated to spiritual greatness; while with nationalities who hold the opposite view, who considered material suprernacy all supreme, the opposite of the style was necessarily the ideal; thc bathos was reversed, thc loftiest spires were placed in the centre over the sanctum sanctorum or the holiest spot of the temple and the other outer spires were made lower and unimposing. To the Hindu..., the soul was eternal and everything in the body was a clothing quite transicnt and unimportant.... Those who gave preponderance to the body or the corpus or who made no difference between the soul and the body made the body important". Before examining the validity of the theory of bathos as adumbrated above, it would not be out of place if I were to mention bri fly the arrangement of temple construction in the Nagara School of Architecture. There is the sanctum sanctorum in this style also in the centre just as in the Dravidian arrangemen, the number of enclosures, unlike it, being only one or two, (instead of 5) at the most. As one enters the compound, the portico or apsat with a small cupola over it and then the grey with its faarat of a greater height meet with his gaze ; next in order is encountered the mUlazikhara with its uraziLaga, zukanAsa, siMha etc. which commands the greatest height when the 4897 and was are reached. The whole arrangement in this case presents a view which is the reverse of bathos or in thc language of rhetoric, a climax. The bathos of decreasing heights of Gopuras from the outside to the inside of Dravidian temples is as stated above strictly (as Mr. Anantlialwar liolds ) in accordancc with the ideal of Hindu conception of spiritual as contrasted with material greatness; and I may here add that the reverse of bathos viz. climax when tested by thc samo standard satisfies in an equal nieasure, the conceptions of Hindu idcal as set forth abovc. The devotee, in this case also, as long as he is beyond the main entrance or even in the very courtyard itself, is confronted with material greatness (highly enriched spires with tlieir attendant constituent members for the full play of his cxternal senses which are fully satiated by the grandeur and charm of the feet with its $231 and allied members and no sooner cioes he step into the 6 and foes in front of the than his affatt ceasc to have any play at all owing to the disappearance of what Ananthaltar styles material greatness and by thc time he reaches the pa i.e. flic nearest part to the Garbha Griha, his inner emotions begin to wake up and fit him for spiritual conteinplation, material greatness ac turmoil baving then had no scope for dctraction of his mind any longer. Onc wiro tries to dispassionately follow the foregoing line of arguments Wo once come to realize that the lengthy arguments advanced for the vindication of Dravidian bathos by the crucial test of Hindu rcligious of spiritual idcal find littlc justification, as the sanic argumcnts can Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ixx be rationally and equally advanced in support of the climax or reverse arrangement to bathos as explained above. The introduction of this element of Hindu religious ideal in the consideration of bathos will seem to have little utility when viewed in the above light. It is quite clear that the Hindu idea! of contemplation and the realization, by his Bhakti, of the One Divine Soul, by excluding himself from the outside world of pomp and selfishness is vividly materialized in the design of Hindu Architects for a town or temple. The place of worship is the sanctuary which should be as secluded as possible and nevertheless ihe most inspiring for meditative purposes. The above ideal is satisfied by the arrangement of temple construction according to the school of Architecture with climax as the determining factor, as much as by the Dravidian arrangement wherein the bathos plays an important part. Now, the second ground for justification of bathos of the Dravidian temple arrangement-Canons of Dravidian Architecture, no doubt, prescribe that the heights of Gopuras should go on increasing from the inside to the outside; it may be twice the height of Vimana or even more perhaps; but it may be emphasized that it has no religious or spiritual motif behind it. The height of gt agreeably to the Northern school of Architecture, on the contrary, is equally regulated by canons of Architecture which, are diametrically opposite to those of Dravidian literature. The age in the a school has 3/4ths the height of a prAsAda as will be seen from the following- prAsAdasya pAdahInaM gopurasyAcchritirbhavet. (Vide V. 22 a 42 of fagu"). The Hindu religious ideal, here, too, has not much to do. In the nAgara arrangement as described in the agnipurANa, the view presented by structures gives rise to a known as 6. It may be mentioned, en passant, that the Northern school of of Architecture recognizes 6 main or primary s as they are termed. Rhetoric, Music and Architecture stand upon a common platform su far as these primary s go. They are meru, khaNDabheru, sUcI, patAkA, uddiSTa and naSTa when reduced to their simplest form. These as in Architecture have reference to go and g or walls, doorways and af. The of a means" the disposition of a structure or more explicitly "the view of a structure as presented by its contour against the sky" or "the perspective view of a structure." Such contours of structures assume multifarious forms as structures vary to suit the different classes of men and to satisfy different functions. Dravidian bathos in the lan guage of ultimately resolves itself into one phase of use. As it is, it is nothing more nor less than two ts placed with their bases in such a way that their vertical sides are away from cach other C B giving rise to the outline ACB in the direction E and as W, and similarly of two more s placed in the same position and in the direction S and N, thus eventually giving rise to a hollow trough or valley formed by four ass in four cardinal directions arranged in the particular manner described above. It those as with all their Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixxi concomitants are once appreciated in all their bearings, the Egyptian temple (page 54. II. 3) wherein there is no fanta or turret of any description, over the sanctuin, but there are at the outer entrance, two pylons, the prototypes of Draviclian Gopuras, and whersin the section decreases and becoines simpler and more modest, as one approaches the holiest spot in the temple, will at once be realized as an example of aren, one of the six main perspective views. The temple of Tanjore (p. 10. II. 3) which the author of Indian Architecture considers as a solitary instance of exception to his Dravidian idea of bathos, if viewed in the light of yes of the Nagara school will cease to be an exception but will be a pure and simple illustration of AF . Similarly for the Java and Cambodian schools. The temple of Angkor Vat of Camhoulia (r. 02. II. 3) built by the king aran who came to the throne in 1112 A. D. will cease to be an exception just as much as a church at Milan (p. 57. 1). 3), a cathedral at Amiens and the st. Paul's Cathedral of London of the Englisli Renaissance type (Vicle pages 57 and 58. II. 3); also the church of St. Sophia in Constantinople-Byzantine type as also a Florentine church of the 13th century (Vide pages 55 and 56 Ibid). It may be repeated that it is not the material greatness which has dictated the above arrangement. The principal function of Gopura 1817347 cvidently signifies that the underlying consideration in the above arrangement was more strategic and political than what is ascribed to it. I need not close this subject without meeting one more argument wherein the Vimana is considered to be the soul and consequently eternal and everything else in the body being a clothing as transient and unimportant. Everyone will admit that the soul is soul and the body the body, and the difference between them cannot be wiped out. Be it cmphasized that it is neither the Gopura nor even the Vimana that can be styled the soul- which is the principal deity enshrined in the interior of the sanctum. The Vimana forms the corpus just as well as the Gopuras do. The fact that it docs not constitute the soul but is only a body and that the holiest of the holy has nothing to do with this matcrial gross covering necds hardly any justification when one finds himself brought face to face with the following terminology- gre, 8(, jar, ut, aa, F671, 21, 1, 2, fear, (zruf9), STEF, HR, faitr, 7131, figaa, aitan, 975, 17, 18, SET, STIET, EU, FIT etc. etc. all of them referring individually to one or other member of the body. corporate, i. e. fin. In face of such a clear and explicit notation, it is left to readers to judge how far the theory that the Vimana represents the holiest of the holy, stands unassailed. The sanctity of a Vimana, it may be added, lies only in the fact that it enshrines, within its interior, the cmbodiment of the Supreme Being, Moreover, a Vimana being thus a material covering is not eternal; its liability to wear and tear imposes a necessity for its repairs from time to tirne and on this account it would be hardly profane if workmen of a particular ad and are engaged to carry on the necessary repairs which are unavoidable owing to the destructive nature of the building materials, however well selected, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ixxii Nomenclaturc. The terminology very often assists in differentiating the tivo Schools of Indian Architecture ane and arfac. Some words are exclusively found in nAgaravAstu while others are siinilarly confined to drAviDavAstu. 1. padavinyAsa --- The terms that are exclusively nAgara are svastika (sakala), puSpaka (pecaka), nanda (pITha), SoDazAkSa (mahApITha), kulatilaka (upapITha), subhadra (uprapITha), marIcigaNa 2 (sthaNDila), bhadraka (maNDaka), kAmada (parazAya), bhadra (Asana), sarvatobhadra (indrakAnta) 9 pa 10 1000 The words in brackets represent the corresponding terms used in Dravidian vAstu. There are more terms intermediate between Asana and indrakAnta in padavinyAsa in the latter vAstu, which are exclusively Dravidian. They are as under:sthAnIya, dezIya, bhayacaMDita, bhadramahAsana, padmagama, triyuta, vRttAbhoga, karNASTaka, gaNikA, sUryavizAla, musaMhita, 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 mupratikAnta, vizAla, vipragarbha, vizveza, vipulabhoga, vipratikAnta. vizAlAkSa, viprabhakti, vizvezasAra, 22 23 24 25 26 27 28 29 30 IzvarakAnta and indrakAnta. 31 32 It may be noted that even the functions of these yes are different in nAgara aud drAviDavAstu. 2. chandas of gRha (ordinary residential structures)--- (a) Exclusively nAgara-tRNa, . para, vAjin, pUrNa, khae and pANDa. (b) chanda of harmya -- Similarly exclusively nAgara-mADa, mauli, zudha, zikhara, siMha and tuMgAra. (c) Similarly 19 and its divisions - vAmana, vimAna hamyazAla, puSkara and uttuMga. Similarly the kaNTakas with their divisions-kali, kalika, vyAmizra, citrakauzala, vyAvarta, vyAvRtta, subhaMga and bhaMgacitraka. (e) chandA: of jagatI (basement) vIrabhadrA: (caturazrA), supalakA (caturAyatA), pUrNabhadrA (vRttA), bhadrAgikA (vRttAyatA), jayA (aSTAzrA), vijayA (svastikA), ajitA (16 sided) and aparAjitA (32 sided). (f) gRhabhedA:-gRhamAlA, gRhanAbhi, gRhasaMghaTTa and gRhANaka exclusively nAgara. (e) Similarly zAlAbhedAH-chandabhinnA, pratibhiSA, saMpuTA and pratikamA; also zuddhA, saMbaddhA, paridhamA and saMyutA. (h) Door ways of pratolI etc.-utsaMga, pUrNamAhu, hInabAhu and pratikAya, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lxxiii (i) Kinds of vitAna--padmaka, sabhAmArga, nAbhicchanda and mandAraka; also zuddha, bhinna, udbhinna etc. (j) Kinds of vedI-kSitijA, sUryasenikA, paryantA, gajakuMbhikA or kanyasA, siMharUpA, narasiMhA, sarvatobhadrA, gaganodarI and citrasaMghATA. AyAdiSaDaMga - aGga (nAgara) has corresponding SaDUvarNa-varNa (drAviDa). aDga, pratyaga, upAGga of a prAsAda in nAgara .have their corresponding terms--- kAya and anukAya (drAviDa). Nine agas or twenty seven agas -~-see vAstumaNDama --- have corresponding varNa in drAviDa, 4. saMvara with its 25 divisions. bhadra pratiratha nandikA pratyaMga nandI mattAlaba phAMsanAM rAjahasta rAjadaNDa rAjactra rAjadhAnI rAjakSetra etc. maNDovara or maNDora or more correctly maMDAdi . saMghATa dvisaMghATa trisaghATa kola gajatAlukA gAjitA uromaMjarI rekhA kalA cAra skandha malatala IhAmRga valIka abalokana bitardikA siMhakarNa abasara parisara ludhi gal and its divisions upasthAna dachamA vidyAdharI and a host of other terms are purely nAgara. 5. . Purely Dravidian terms for staMbha are brahmakAnta (caturazrastaMbha), viSNukAnta (pasvazrastaMbha), indrakAnta or skandakAnta (SaDadhastaMbha), bhAnukAnta (dvAdazAzrastaMbha), candrakAnta (kalAzrakastaMbha), (dvivajra) IzakAta (vartulastaMbha), drakAnta, bhadrakAnta, iSTakAnta, padmAsana, vajrakAnta citrakhaNDa, (vRtta) zrIvandha, zrIvatsa etc. staMbhas. The corresponding nAgara terrns for staMbhas are shown in brackets below the Dravidian terms. apa. viii ba. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1xxiv vapra The following words are purely alfas: sthUpikA bAdhikA AliMga kuMbhalatA dhArAkuMbha lUpA and its kinds. prativaktra zAMtikAdituMganiyasa upapITha......vedibhadra, pratibhadra muSTibaMdhana subhadra and its aMgas-. adhiSThAna and its aMgas namely pAduka janman paMkaja kaMpa kaMTha kaMdhara uttara prativAjana gala aMtarita vAjana kSepaNa tivAjana . grIva etc. 6. maMDapas in madhamata and zilparatnam, have names quite different from those of aparAjitapRcchA, samarAGgaNasUtradhAra etc. Similarly the names of prAsAdas in nAgaravAstu are quite different from those in the Dravidian literature. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxv meruchanda The annexed table does not give the geart in detail. It only einbodies the sunmaries of houses that are formed by Seart of 95 and ga starting from one rising to 20 pas, with respect to Tant. The gures on the left hand side-from 1 to 20 represent the g5 of which the yeart is formed, pari passu, the gg as well in the Tear. The external right hand figures in the table indicate the number of formations of residential buildings under the number of 965 on the corresponding left hand external figures. The intermediate figures between these two externals, in the table, from the left to the right represent the numbers of houses with no af8=. one , two fores, tiree 3 s, etc. upto 203s in regular order, forined under the s-art of it and se till the right hand external figure which shows the number of houses under a TFT of 20 15s. A specific instance will make this clear. Take the fourth horizontal line from the top of the table. It runs as 4-1-4-6-4-1-16 The first 4 on the left hand repersents the numbers of TG i.e. 4 Yes, while the right hand external figure i.e. 16 represent the number of houses formed under the arrangement of 4 yes. The intervening numerals 1, 4, 6, 4 and 1 stand for the numbers of houses with no BSF (), and 1, 2, 3 and 4 afres respectively i.e. I shows that only one house is formed in a seare of 4 Iis which has n) 37 at all. Then 4 represents 4 houses with one of 3, 6 represents 6 houses with two alores; the next 4 shows 4 houses with three Bors, and the last 1 stands for one house only with four les ma king 1+4 +6+4+1, 1.e. 16 houses in all. Similarly take the 16th horizontal line 16 -- the left hand external figure represents the number of ges whose heart is considered 65536 the extreme right hand figure in the table represents the number of houses formed by the year of 16 yas. Then the intermediate numerals 1, 16, 120, 560, 1820, 4368, 8008 &c. 16, 1 indicate the numbers of houses with fa , one , two was, three His.........upto 15 is and 16 was in regular succession and so on, for the other horizontal lines in the table. The right hand figures in the table show the possible number of flouses under different weats. The variety of these houses would be alarmingly great if elements other than we are taken into consideration. The varieties of houses, however, which have been used by Architects and Engineers are very few when compared with the vast multitude of possible houses. alamat and other works treat apa, ix Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxvi only of such kinds as are most frequently employed or require particular notice. Here, too, a is on a par with prosody where though the number of possible metres is very great, only a few that appeal to poets and writers are commonly used by them. Over red1 figures 1 to 10 in the table, are noted numerals in black which indicate the number of tanz, E.........upto 8 s, and the total numbers of 4 under the art of 8 gas. These figures are given in verses 40, 43, 47, 53, 60, 65, 69 and 73 of the 19th of a. Similarly the figures from 11 to 22 in red in the start of 10 gas (i.e. for a), have numerals in black in the corresponding columns described in verses 19 to 23 in the 25th 4 of the same work. Those from 23 to 36 red, in the R of 12 gas i. e. qe have numerals in black in corresponding columns which are described at length in the verses 44 to 50 of the same. Those from 37 to 52 red, in the art of 14 gas i. e. BAMISYZ have numerals in black shown in verses 91 to 100. Ibid. Those from 53 to 70 red.........16 S i.e. aSTazAka, ................................ verses 106 to 117 ........71 to 90........18 gurus ie navazAlagRha.. .....verses 122 to 136 and lastly.........91 to 112....... .20 gurus i. e. dazazAlagRha ....vcrses 140 to 158. verses 161-162 describe the total number of houses from agar to dazatALa that are formed by mUSAbheda. 1 These are shown in small types in the diagram. ********** ******* Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxviii gRhasaMyojana grahas are of 10 kinds according to the number of zAlAs; they are ekazAla, dvizAla, trizAla, catu:zAla, paJcazAla, SaTzAla, saptazAla, aSTazAla, navazAla, and dazazAla, The first four kinds of graha viz; ekazAla, dvizAla, trizAla and catuHzAla are formed so far as their rUpa (form) is concerned, by means of prastAra ( a process of combination of yg and ag in accordance with certain rules) while those from paJcazAla to dazazAla arc arrived at, by a combination ( sayojana ) of the first four types. In vAstu, guru means a wall and laghu means an arinna. As aparAjitapRcchA has left out ceriain combinations of houses from paJcazAla to dazazAla, I Quote vAstumaNDana v. 28 to 32 of the 6th adhyAya which describe systematically this yojanA, ekadvitricatuHzAla gRhaM prastArato bhavet / paJcAdi dazazAlAntaM teSAM saMyogato mithaH // 28 // gahArNA paJcazAlAnA SaDvidhA yoj| matA // 29 // navadhA rasazAlA saptazAle zivomitA // 31 // aSTazAle tithimitA navazALe'STabhUmitA / yojanA dazazAlAyAM trayoviMzatidhA matA // 32 // Let 1.2.3.4.5.........10 represent ekazAla, dvizAla, trizAla etc....... dazazAlagRI. Then 5 qania is arrived at in 6 ways of combination of 1.2.3 and 4 as under. 5 paJcazAla = 1) 4+1 i.e. catuHzAla and ekazAla when combined form a =(2) 3+2 pacavAlagRha and so on... =(3) 3+1+1 (4) 2+2+1 (5) 1+1+1+2 46) 1+1+1+1+1 6 SadazAla is formed in 9 ways of combination of I. 2. 3 and 4 zAlagRha, 6 SaTzAla = (1) 1+1+1+1+1+1 () 3+3 (2) l+l+1+1+2 (7) ++1+1 1+1+2+2 (8) 4+2 and (4) 2+2+2 __(9) 3+1+1+1. (5) 3+2+1 7 saptazAla-vAstumaNDana prescribes // yojanAs for this-They are; =(1) 1+1+1+1+1+1+1 (7) 3+2+2 (2) 2+1+1+1+1+1 (8) 3+3+1 2+2+1+1+1 4+1+1+1 2+2+2+1 4+2+1 and (5) 3+1+1+1+1 (11) 4+3 (6) 3+2+1+1 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxix 8 aSTazAla - zastumaNDana gives 15 arrangements whereas aparAjitapRcchA gives only 8 combinations. They are (1) 1+1+1+1+1+1+1+1 (9) 3+3+1+1 (2) 1+1+1+1+1+1+2 (3) 1+1+1+1+2+2 (4) 1+1+2+2+2 (5) 2+2+2+2 (6) 3+1+1+1+1+1 (7) 3+2+1+1+1 (8) 3+2+2+1 (10) 3+3+2 (11) 4+1+1+1+1 (12) 4+2+1+1 (13) 4+2+2 (14) 4+3+1 and (15) 4+4 Those that are underlined are given in aquag. The rest are not given. 9 navazAla - Only 6 kinds are given in aparAjitapRcchA, though vAstu maNDana prescribes as many as 18 ways of combination of 1 to 4 are for arriving at 9 navazAla. 6 kinds given in fare as under; 9 zalae= ( 1 ) 4+4+1 (4) 3+3+3 (2) 4+3+2 (5) 3+3+2+1 and (3) 4+1+1+1+1+1 (6) 2+2+2+2+1 The following 12 arrangements are left out in fzagesi 9(1) 1+1+1+1+1+1+1+1+1 (7) 3+2+2+1+1 (8) 3+2+2+2 (9 3+3+1+1+1 (10) 4+2+1+1+1 (11) 4+2+2+1 (12) 4+3+1+1 (2) 2+1+1+1+1+1+1+1 3) 2+2+1+1+1+1+1 (4) 2+2+2+1+1+1 (5) 3+1+1+1+1+1+1 (6) 3+2+1+1+1+1 10 zag-Only 5 methods of combination are shown in afas under; (1) 2+2+2+2+1+1 (4) 4+3+1+1+1 2 2+2+2+2+2 (5) 4+4+2; (3) 3+3+3+1 while vAstumaNDana lays down as many as 23 ways for this kind of . I note down those that are left out in rufaageer: 1+1+1+1+1+1+1+1+1+1 ) (7) 2+1+1+1+1+1+1+1+1 (8) 2+2+1+1+1+1+1+1 (9) 2+2+2+1+1+1+1 (10) (11) 3+1+1+1+1+1+1+1 3+2+1+1+1+1+1 (12) 3+2+2+1+1+1 3+2+2+2+1 3+3+1+1+1+1 (13) (14) (15) 3+3+2+1+1 (16) 3+3+2+2 (17) 4+1+1+1+1+1+1 (18) 4+2+1+1+1+1 (19) 4+2+2+1+1 (20) 4+2+2+2 (21) 4+3+2+1 (22) 4+3+3 and (23) 4+4+1+1 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxx In g611897 the gear has 4 symbols i, e ag and go and in aduate it has 8 symbols (vide the SEAT itself). It will be further found that in #slime, there will be at the most 4 ags or 4 gas in a single form and in the case of 7:13, the maximum nuinber of ags or gis in a single form ($9) is 8. o means an m e and ys a wall. Thus ordinarily these symbols nature of the surrounding of a lor. They over and above the representation of the surrounding, specify the cardinal points in which the ag and 06 are situated. e. g. SISS one form) in a grais of 4 g6s, indicates not only the nature of the surrounding but also the cardinal points as under. They are technically known as regals 6s s 1st 1st 2nd 3rd 4th 2nd 3rd 4th Adya dvitIya tRtIya turIya means Eastern Southern Western Northern The above E SISS signifies that it has only one sfare and that too "on the South". In 2:1, there are 8 symbols and the nomenclature is extended as- Adya, dvitIya, tRtoya and caturtha for four main cardinal directions and 44, 455, 2 and 2 for interinediaries 4 South-eastern qey South. western, an North-western and 834 North-eastern. This nomenclature simplifies the work in an and mainly has reference to ulert only. As the symbols represent the main 4 cardinal and the 4 intermediate points of the compass no extra symbol beyond 4 in the case of tea and beyond 8 in the case of 40:5113 is admissible. If there are two fees in one and the same cardinal point, there is a distinct nomenclature. If there are two i s in a house, to the last of the lat, they are known as HE and S . 7 is the 1st slot as one enters the doorway of a house and 37 is the next to it, and towards the ulat, both of course, on the east of the 3r. Similarly two offers on the South, West and North of the far are respectively known as gaumya and asaumya, zAnta and azAnta and ziva and aziva. 5274 - 2nd edition 1896 by arrinh , however, presents the notation of religg in a little confused manner. The primary 56115 16 in number, gives rise to as many as 10+ es by the addition of an alinda, apavaraka, padAru etc. but they are all based on a prastAra of 4 guruDa. This notwithstanding, the notations used in 199H for some of these V 1878 are not restricted to 4 symbols alone; as many as 5, 6, 7 and even 8 signs are used for those houses in a part of 4 yes. The annexed table will show that 17, itt etc. are symbolically represented by 5 symbols, 47, 379, etc., by 6 symbols, 14, opet etc., by 7 symbols and 5777 by 8 symbols. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxi This method of notation mars the 9 of 4 tion of forms which categorically belong to a gs. The corresponding numbers of Ts of these Ts are marked in the table. Moreover the rule of cardinal directions with respect to the symbols of Er is also vitiated. The only contrivance to get out of the muddle consists in separation of symbols or amalgamation. Separation e. g. s. II. S. S here s is a fat, sat and sa. Amalgamation-c. g. Suss here signifies facia. Table: Names of houses ekazAla ramya zrIdhara vardhamAna karAla samRddha iya usama rucira kSepaka aftod vRSa vyaya BAITAFE sunanda Notation used in rAjavallabha LISSS IIISS S IIS'S I | | | | | ISS IISIIS SIIS IISSII S$1111 IIIISII || SII || SILL 1111 (3) The start of 3 gas Numbers cor responding in Proposed a prastAra of 4 8 10 20 32 J 16 28 prastAra of 316 yes 52 61 J prastAra of 5 guruGa 112) prastAra of 1247 yos 127 256 - prastAra of 8 gurus Now the prastAra of guru and laghu : (1) The start of one g---18 (2) The prastAra of 2 gurus -SS S ISS SIS IIS SSI ISI SII gas by the introducart of 5, 6, 7 and 8 arts of 5, 6, 7 and 8 TSS S TISS TIIS SS IS $1 = 49 11 TS SI || TTSS TSTS STTS S ST STT pTST TSTp STT T TTTT It has 8 . notation or or or or or II. S. $. S II. I, S. S. H. l. I. S. II. S. S. I. II. 1. 1. 1. or II. II. S. S. or II. S. II. S. or S. II. II. S. or II. S. S. 11. or S. S. II. II. or 11. II. S. 11. or II. S. II, II. or S. 1. 1. II. or 11. I. II. II. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxii ali da (4) The Set of 4 Jes. Number of Number of Nos. in alinda houses the prastAra 1 SSSS No. 2 SSS balinda 2, 3, 5,9 3 SISS alinda 4,6,7,10.11,13 4 ISS alinda 8, 12, 14, 15 5 SSIS alin 16 6 ISIS The summary. 7 SIIS prastAra of; 8 11s 4 95s has 1, 4, 6, 4 and 1, no wars, one fer, 9 SSS! 2 alindas,3 alindas and 4 alindas respectively-and 10 ISS has 16 houses in all. 11 SISI 12 TIS! 13 SSI 14 I SI 15 SITI 16 TU! (5) The heart of 5 ges-- 1 SSSSS 2 ISSSS 3 SI SSS 4 ISSS 5 SSISS 6 Siss 7 Silss 8 ULISS 9 SSSIS 10 ISSIS 11 SI SIS 12 | SIS 13 SS15 14 ISIS 15 $ 15 16 IIIS 17 SSSS 18 ISSS 19 SISSI 20 TISS 21 SSISI 22 I SISI 23 S IISI 24 IT IS! 25 SSS 26 SSI 27 SISI 28 | SI 29 $ sitt 30 IS11 31 SIT 1 32 11 11 The table of state gives 5-1-5-10-10-5-1-32 The heat of 5 yrs have 32 sis of houses. No. of expert No. of houses Nos, in the SEALT No. alinda 1 sfer 2, 3, 5, 9, 17 alida 4, 6, 7, 10, 11, 13, 18, 19,21, 25 37&s=s 8, 12, 14, 15, 20, 22,23,26,27, 29 alinda 16, 24, 28, 30, 31 ali 1 Bone yh sb hr 32 24, 28, 3220, 22,239,21, 25 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxiii (6) The Heart of 6 yas -- gives 64 Ets of houses. 1 SSSSSS 33 SSSSS! 2 ISSSSS 34 SSSS 3 SISSSS 35 SISSS 4 11 SSSS 36 1 SSSI 5 SSI SSS 37 SSISSI 6 ISISSS 38 ISISSI 7 SIISSS 59 SI IS.SI 8 TISSS 40 TISS! 9 SSSISS 41 SSSIST 10 ISSISS 42 ISSIS 11 SISISS 43 SISIS! 12 IISISS 44 I SISI 13 SSIISS 45 SSIIS! 14 I SIISS 46 ISI ISI 15 SII ISS 47 SILIST 16 111 ISS 48 IIHISI 17 SSSSIS 49 S SSSI 18 SSSIS 50 ISSS!! 19 SISSIS 51 SISS! 20 TISSIS 52 ISSU 21 SSI SIS 53 SSISI 22 I SISIS 54 I SISI 23 SI ISIS 55 SIIS 24 11 ISIS 56 III SI 25 SSSIIS 57 S SSIT 26 ISSIT 58 ISSIT 27 SI SIIS 59 SISI 28 II SIIS 60 SIT 29 SSills 61 SSIIT 30 I Sills 62 SULIT 31 Sullis 63 SIIIII 32 IIIIIS 64 11 The summary of seart of 6 yas - Number of Number of Numbers in the eart houses No. alinda alinda 2, 3, 5, 9, 17, 33 alinda 4, 6, 7, 10, 11, 13, 18, 19, 21, 25, 34, 35, 37, 41, 49 8, 12, 14, 15, 20, 22, 23, 26, 27, 29, 36, 38, 39, 42, 43, 45, 50, 51, 53, 57, alinda 16, 24, 28, 30, 31, 40, 44, 46,47, 52, 54, 55, 58, 59, 61 balinda 32, 48, 56, 60, 62, 63 alinda 64 in all 6 3 fees Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The of 8 s 1234567890. SSSSSSSS 2 SSSSSSS SISSSSSS IISSSSSS 10 SSSSS ISISSSSS SIISSSSS IISSSSS SSSI SSSS ISSISSSS 11 SISI SSSS 12 II SISSSS 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 ISISI SSS 23 SIISIS SS 24 IIISI SSS 25 SSS SSSI 26 IS SIISSS 27 SI SIISSS IISIISSS 28 29 SSSSS 30 SIISSS 31 SSSS S SIISSSS I SIISSSS SIISSSS IIISSSS SSSSI SSS I SSSI SSS SISSI SSS 1 ISSI SSS S SISIS SS 32 33 SSSSSISS 34 ISSSSI SS 35 SI SSSI SS 36 IIS SSISS 37 38 SSS SSISSI SS ISIS SIS S SIISSISS ISSI S S SSSI SSS ISSI SISS 39 40 41 42 43 SISISISS 44 ISIS ISS 45 SSI ISIS S 46 SSIIS ISS 47 SIISIS S 48 111 IS ISS apa. x Lxxxiv This will give rise to 256 1s (forms) of houses- 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 07 68 69 70 71 72 73 74 75 76 SSIS SSIS ISI SSSIS SII SSSIS IIISS SIS SS SISSIS ISSISSI S SI SISSIS ISIS SIS S SIIS SIS I SIISSIS 79 S III SSIS 80 81 I IS SI S SSSSISIS ISSSISI S SISSI SIS II SSIS IS S SISI SIS I SI SISIS SII SISIS III SI SIS SSSI ISIS 77 78 82 83 84 85 86 87 88 89 SSSSI SS I SSSI IS S SI SSIISS IISSIIS S SSI SIIS S ISISI ISS SSIIS S SISS 90 91 92 SSSIIS S ISSISS SI SIIS S IISIIS S SSI I IISS IS IS S SI II IISS || | || S. S SSSSSSIS ISSSSSIS SISSSSIS IISSSSIS ISSIISIS SISISI S ISISIS 93 S SIIS S 94 I SI ISIS 1 95 SI SIS 96 TULISIS Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LXXXV 97 SSSSSS 98 1 SSS SIIS 99 SISSSUIS 100 IISS SIIS 101 SSISSIIS 102 ISIS SIIS 103 SI SSIIS 104 LIISSIIS 105 S SSI SIIS 106 1 ssisiis 107 SISI SIIS 108 TiSISIS 109 SSII SIIS 110 I SIISIIS 111 S 11 SIIS 112 III Isils 113 SS SS111 S 114 1SSSILIS 115 SISSIIS 116 IISSIIS 117 SSI SIIS 118 1 SI SIIS 119 SIIS III s 120 ISITIS 121 SSSITIS 122 1$$. IIUS 123 SISITIS 124 VISITIS 125 551 lills 126 ISI 1115 127 SILLITIS 128 LITIIS 129 SSSSSSS 130 ISSSSSS! 131 SISSSSS! 132 ISSSSS! 133 SSI SSSS! 131 SISSSS! 135 SIISSSSI 136 IISSSS! 137 SSSISSSI 138 iSSI SSS 139 SI SISSS! 140 TISI S SSI 141 SSIISSSI 142 ISI | SSS 143 SITISSS 141 TIISSSI 145 SSSSSS 146 ISSSISSI 147 SISSISSI 148 ISSISSI 149 SSI SISSI 150 ISISI SSI 151 SIT SISSI 152 ILISISSI 153 SSSISSI 154 ISSISSI 155 SI SIIS SI 156 IS II SSI 157 SSI || SSI 158 1 SITISSI 159 SIILISSI 160 !III SS! 161 SSSS.SI SI 162 ISSSSI SI 163 SISSSISI 164 l ISSSISI 165 SSISSISI 166 1 SISSIST 167 SIISSISI 168 III SSI SI 169 S SSI SISI 170 ISSISIS! 171 SISISI SI 172 ISISISI 173 SSII SISI 174 I SIISI SI 175 SII SISI 176 II IISISI 177 S SSSIISI 178 | SSSIISI 179 SISSI ISI 180 1 ISSI ISI 181 SSI SISI 182 I SISI ISI 183 SISI | 51 134 ISISI 185 SSSI ISI 186 I SSILIST 187 SISIHISI 188 TI SITI SI 189 SSIILISI 190 ISITIS! 191 SITII ISI 192 IISI 193SSSSSS 194 ISSSSSU! 195 SISSS SIT 196 IISSSSUI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxvi 197 $ SISSSIT 198 ISISS S11 199 SII$5511 200 LIISSSIT 201 SSSISSIT 202 ISSISSI! 203 SI SISSI! 201 ISISSIT 205 SSIISSII 206 SIISSII 207 SIIS SIT 208 TIISS!! 209 S SSSI SII 210 I SSSISI1 211 SISSISI! 212 IS SISI 213 SSI SISII 214 I SISISII 215 SII SISI 216 LIISI SII 217 SSS|| 511 218 ISSI ISI 1 219 $I SIISIT 220 ISISI 221 SSI! | SI! 222 I SUSI! 223 SI ISI 224 Till SII 225 SSSS SIT 2.6 ISSSS ! 227 SISSSI | 228 IISSSITI 229 SSISSI! 230 ISISSIT 231 SIISSII 232 IUSSITI 233 SSSISITI 234 ISSI SI TI 235 SISI SIIT 236 VISI SIIT 237 SSII SUNT 238 ISTIS IT 239 SI ISI 11 240 IIIISI! 241 SSSS! ! 242 | SSSIT 243 SI SSIIII 241 IISSIIT 245 SSIS!! 246 I SI SIIT! 247 SIISI ! 248 ISI 249 SSSITII 250 ISSOITTI 251 SI SIIIII 252 | SITII 253 SSIIIIII 254 TSI!!! 255 STUU 256 IllIllll 28 The summary of 42 in the state of 8 yas - No. of houses No. 1 . vibhadra Nos. 2,3,5,9,17,33,65 and 129 27 8 Nos. 4,6,7,10,11,13,18,19,21, dvibhadra 25,34,35,37,41,49,66, 67,69,73,81,97,130, 131,133,137 145,161, and 193. Similarly tribhadra caturbhadra The nos. of the remaining His of ag 3 paJcabhadra are not worked out as thcy can be easily SaDbhadra found from the number of ges in the saptabhadra SI Fall of 8 T6. BEHE Total 256 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxvii vizvakarman matsya purANa-252 adhyAya V. 1-4. prAsAdabhavanAdInAM nivezaM vistarA dvada / kuryAt kena vidhAnena kazva vAsturudAhRtaH // 1 // sUta uvAca---bhRguratrivasiSThazca vizvakarmA mysnthaa| nArado nagnajiccaiva vizAlAkSaH purandaraH / / 2 / / brahmA kumAro nandIza: zaunako ga eva ca / vAstudeva 'niruddhazca tathA zuka bRhaspatI // 3 // aSTAdazete vikhyAtA vaastushaastropdeshkaaH| saMkSepeNopadiSTantu manave masarUpiNA // 4 // 1. In ancicnt India, as many as cighteen Professors have been noted for the propagation of Principles of leare at one time or another. Their names are as under :-- ___Bhrgu, Atri, Vasistha, Visvakarman, Maya, Nirada, Nagnajit, Visalaksa, Purandara, Brahma, Kumara, Nandisa, Saunaka, Garga, Vasudeva, Aniruddha, Sukra and Brihaspati. It may be noted here that the names of some of these have been preserved in constructive stades of structures. (Vide vimAnalakSaNam wherein the 1st to 7th storeys are called respectively atritala, bhRgutala, kutsatala, vasiSTatala, gautamata, kAzyapatala, and . aMgirasatala from the nxmes of different vAstUpadezakas,) 2. vizvakarmaprakAza-vizvakarmaprakAza enumerates the various Professors of vAstuzAstra who imparted the principles of that science to vizvakarman in due succession froin parAzara downwards. garga expounded the stuzAstra to parAzara who in turn expounded it to bRhadratha and it was from the latter that vizvakamet learnt all the principles of this zAstra. Here it may be observed that basiSTha, garga, gautama, atri, etc. preceded parAzara. 3. zilparatnam ---Opening benedictory verses 2-3. pAruSyAMgo yena cAdau yugAnAM vAsthA tathvA snigdhatA prApito'vaH / nityaM devaracito vizvakarmA so'yaM bhUyAt sarvalAko dayAya // 2 // tripurpurtryscn| yatkarayo : karmacAturI jaataa| zipivaraM taM danujarativaraNa mayaM vande / / 3 / / Here fara sf is invoked for blessings before 73, as the former (i. e. vizvakarman), was older than the latter among architects. 4.-sanatkumAra vAstuzAstra-no. 13060. (Sanskrit mss.) The experts in vAstuzAstra --- Brahman, Indra, Yama, Bhargava, Aigirasa, Gautama, Gargya, Manu, Vyasa, Bhrgu, Visvakarman and others. vizvakarman--His gencalogy as cuiled from the Puranic tradition takes him back to king aa otherwise know in Sumerian Civilization as Oannes of Berossus. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxviii V. R. Karandikar is of opinion that Prithu Vainya of the Narmada Valley was none else than this Oannes of Berossus, who introduced all culture in ancient Babylon; in fact the Narmada Valley was the cradle of human civilization. Rev. H. Heras, on the contrary, from his study of Mohenjo Daro epigraphs, including its script which is partly pictographic and partly phonographic, concludes that the so-called Indus Civilization which was the civilization of the whole of pre-Aryan India is the most ancient civilization of Asia, the originator of Suinerian Civilization which afterwards developed into Babylonian and Assyrian; it was also the cause of the civilization of China which afterwards spread to Korea and Japan. Further he observes that the Mohenjo Daro Civilization if not pre-Aryan was evidently non-Aryan. Several sorts of animals are represented on seals found in its epigraplis viz. the Unicorn, the Buffalo, the Bull, the Aligator, the He-goat, thc Elephant, etc. They are the totemic signs of the ancient Indian tribes whose names are still recorded in ancient Sanskrit literature, as the Mabishis, the Nagas, the Garudas, tie Vanaras, the Matsyas, etc. The pre-Aryan people of India reckoned the time by the solar months. Hitherto it was always said tiiat the Zodiac was invented by the Chaldaeans but the so called Dravidian people of India had already recorded their astronomical observations based on the Zodiac on these seals thousands of years before the Chaldacans had learnt the Zodiac from them, Whethier Narmada Valley was the cradle of Civilization from whence it travelled westwards or the Indus Valley Civilization of Sumeru which travelled eastwards is no concern of ours, and on this account I pass over the question whether ags had descended from a pure Aryan racc or not This much at least is evident that fara formed, so to say, a connecting link between the Sumerian Civilization on the one hand and the Narmada Valley culture, on the other. The Genealogy of vizvakarman - King zio, a descendant of of had a son who is known as a (or Oannes of Berossus of the Sumerians). After this , qe camc to the throne in the rai. He had two sons named ividhAnI and havirdhAma; the latter of these married zikhaTinI who gave birth to a son palaafer. This King was of a religious turn of mind so much so that it is said of him that the earth was covered over with grass during his time, owing to innumerable sacrifices that he had performed. He married the daughter of us through whoin he had ter sons who were known as saats; they were all skilled in archery. Once upon a time they embarked upon a sea-voyage wherein they spent full twelve years. During their absence, the whole country was laid desolate and overgrown with rank jungle growth, On their return, they found nothing but dense forest where there was all green cultivation before. Fortuitously it so happened that the country was Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lxxxix visited by sultry tempestuous tornadoes, witli the result that almost all the trees were uprooted and burnt down, and out of the scorched and fallen debris, there sprang up a damsel; and at then presented himself before the goals to whom he offered the hand of this maiden in marriage. This maiden in course of tine became the mother of . This tricd many ways to propagate his species but to no avail. Eventually he married the daughter of at a rala and had, through her, sixty daughters; ten of these were given in marriage to yA. They were maal, 99, 5 , 5T, H. Hitat. 6 , TT, 21 and fasal. The second in the list, viz. 49, gave birth to cight ags. They are ; , , BA, 317, m , a, sea and 49 (sometimncs 37 is substituted by 9). Fare the last of these is was the father of fag in. (53rd 271-feragi, augar). of Induichi very and the colonis fasa -Another Genealogy The second 59912 of far gives a genealogy of fata which is quite distinct from the one given above. Here fas 49 is described as the son of aa and husband of Indra's daughter. It is difficult to reconcile this description with the one in whicli he is regarded as the son of SHAFT. The ta a suf of haar belonged to a very distant epoch in history. sai was the foremost invader and settier in India and the fashi referred to in raar was the architect who helped his (Brahma's) colonists. This vizvakarmA was born in brahmala in mArgazIrSa in satyayuga; not so the other vizvakarmA, son of Ja97 who was born on the eleventh day (the fourteenth day aparAjitapura chA) of the bright half of kArtika. He is also known as tvaSTA, bhadrazilba, bhadabhadra etc. vizvakarmA haiason named vizvarUpAca ye, cAkSumune-the sixth manu who descended from vizvakarmA became the head of the cAkSuSavaMza. This cAkSuSamuni had five sons puru, puruSa, suzumna, vizva and sAdhya and his descendants promulgated the flat and atazila. Those interested in this subject may read the grrots, including fara agr. This latter grot, though a recent compilation embodies the traditional beliefs as handed down to posterity from generation to generation, Our lasafni - 541975-27 --need not be confounded with a third farthef who is referred to in azgiau in connection with the Imperial Coronation in ancient India; 10 such emperors (rear facras) are enum rated from janamejaya son of parIkSita of the Pandavas down to bharata, In this list, the sixth in number, stands fara baf son of y1964, the officiating priest in this mahAbhiSeka bcing kAzyara, The names vizvakarmana and 795 are suggestiye, but in the absence of any life history of this fara 67, it is no use connecting him with the present subject; for aught we know, farat and his son, may have been patrons of alegria, and through them, the principles of the science and art may have been propagated. Chronologically lowever, it may be observed that they flourished long after the fara ti, son of 941995. The ags were mostly workers in different branches of art, as has been described under gg. AT Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naturally had imbibed skill in craftsmanship froin his father's side. It may be mentioned that he was connected with the g family by his mother's side, as $41979 had married the sister of Bhrgu. " E. Sieg in the Encyclopaedia of Religion and Ethics explains the word Bhrgu as a term for craftsman. According to Dr. Hermann Weller Bhrgus represented originally the craftsmen working with fire, among whom were included primarily the blacksmiths and chariot builders. The silver war.chariot of the heroic Bhisina is ascribed to them. Visvakarma's connection with Bhrou was thus no less responsible for the high state of excellence in craftsmanship peculiar to the family of Bhrgus. Both his parental and inaternal relationship cont. ributed in equipping him with a rich heritage. His skill as an artificer it was that made him an outstanding personality among the Vasus. We know that he has designed five kinds of Torah as 1, mAlAdhara, vicitra, citrarUpaka, and makaradhvaja), the same number of Hindolakas ( mahotsava, vasanta, kIDAmaNi, zrAyodbhaH and makarapatAkodbhava ), and nine Rathas ( nanda, naMdyAvarta, nadighoSa, parAjaya, patAkA, padmaka, pRthvI jaya, mahodbhava, zrImeru), Chhatras, sandals etc. Moreover, the construction of inany townships, palaces, temples, reservoirs etc. is attributed to him. He was pre-eminently an exponent of the nAgara school of vAstu just as mayamuni represented the drAviDa school of Architecture. Though both these schools have many underlying points of affinity, they differ from each other in several essential features which are detailed later on. Visvakarman has adopted a novel method ( so far as exposition of afegis concerned ) of enunciating the principles of design of structures. It is the method of negation neti neti. It has reference not only to the arrangement of inner apartments among themselves in a structure but also to its external surroundings. It also unfolds a variety of aspects in the design of a grey, ilamely, light, ventilation etc., if carefully studied, I quote the verses from vizvakarmaprakAza as under, Probably, if not certainly, they will refer to the structures of the Dravidian and other styles, too. andhaka rudhira caiva kumje kANaM badhIrakam // 1292 // digvakta cipiTaM caiva vyaMgaja murajantathA / kuTilaM kuTTaka caiva suptaM ca zaMkhapAlakam // 1293 // vikTaM ca tathA kaMka kaiMkaraM SoDazaM smRtam / andhaka chidrahInaM ca vicchidraM dizi kAnakam / / 1294 // hInAjhaM kubjakaM caiva 'pRthvIdvAraM badhIrakam / randhra bikIrNandigvatraM rudhiraM ca vipatam // 1295 // tujhaM hInaM ca cipiTaM vyaGgaM cAnarthadazanam / pAvonnataM ca muraja kuTilantAlahInakam // 1296 // zaMkhAlaM jaMghahInandiyaktaM vikaTaM smRtam / pavihInanta thA ke kaiMkara ca halonnatam // 1297 // koNakchidra dRkchAyA RjuvaMzAgrabhUmikAH / saMghAtadaMtayo zava bhedAzca dazadhA smRtAH 13.9 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xci vizvakarmA was a Brahmana. He had four mAnasa sons. mAnasa means vaizya, ( Vide; History of Castes in Bengal, Brahmana Kanda, vol. II part IV p. 7) by Nagendranath Basu. I quote the relevant verses : magA brAhmaNabhUyiSThAH samagA: kSatriyA stathA // 4 // vaizyAstu mAnasA jJeyAH zUdrAsteSAM tu mandagAH / jaya, vijaya, siddhArtha and aparAjita were these four sons. It may be pointed out that maga, samaga, mAnasa and manga connote the jAti signifying the occupation only. mAnasa vaizya has reference only to the occupation. The term afa had no waterlight compartments as we understand it nowadays. It was not based on consanguinary relation but was held together by ties of common occupation. The following works are attributed to fama in the Catalogus Catalogorum of Dr. T. Aufrecht. aparAjitapRcchA by bhuvanadeva 2. kSIrArNava (zilpa) or vizvakarman 3. jayapRcchA 4. vAstumAra 5. vizvakarmaprakAza 6. vizvakarmamata aparAjitaprabhA or vizvakarmasaMhitA Ayatatva jJAnaratnakoza 10. vAstuprakAza 11. vAstuvidhi 12. vAstuzAstra cf. no. 5 13. vAstuzAstra by vizvakarmana . bAstusaMgraha 5. bAstusamuccaya 16. vizvadharmIya 15. vizvakarmazilpa The above works are noticed in Catalogus Catalogorun of Dr. T. Aufrecht, Parts I and II. Some of them are mixed up so that the correct number can be arrived at only by actual comparision. Who were the Vasus ? Who were the Vasus ? What part did they play in the social structure in ancient India? Have they handed down to us any eminent personalities in the history of Sanskrit literature worth our close study? Questions such as these are very complicated, indeed, unless extensive materials are available to satisfactorily handle them, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xcii I am, however, led to hazard a few observations regarding these queries though I realize full well that the scantiness of my equipment would hardly justify my venturc. As is apparent from the gencalogy of these Vasus, u Prajapati had 60 daughters, 10 of these were given in marriage to Dharma. They were 326744), ay, afh, gar, Hrg, Heidal, i keq, ggaf, gent and faal. * The second in the above list viz. ag had 8 sons who are known as Vasus. These Vasus are , , QA, BE, 3773, ofta, Trio and gara. Sometimes ea: is substituted by 3119; (Aple's Dictionary). BHTA ("eminently shining") had married the sister of 29 and had through her a son named fast faa. This faqaf was endowed with consummate skill in fine arts, architecture, sculpture, painting, including both their constructive as well as decorative aspects. He was an excellent craftsman as he had constructed conyeyances moving on land, sea and air. He was an expert in designing weapons of various kinds to minister to the comforts, convenience and safety of men. These and other qualities have rigtitly won for him the cpithet commonly attributed to him -viz. the architect of gods, and naturally it would not, on that score, be absurd at all, if in inference is held out that it was his parentage that was responsible for the rich heritage which he came to inherit. Most of these Vasus, as might be inferred from the above, were the artificers in ancient times. They occupied a very respectable position in the society in Ancient India. "From the Vedic times, Indian civilization had at its disposal the services not only of the carpenter, the wheelwright and the blacksmith, of the potter, the weaver and other fabricators of objects of prime necessity but also of those whom we call art-workers, painters, goldsmiths, carvers in ivory or wood etc."( Beginnings of Buddhistic Art by M. Foucher ). It was the family of these Vasus or their progeny who applied theinselves to these various crafts-branches of art, and so naturally, these art-workers-artificers in a wide range of arts, were brought under the category of the term 99. It must be admitted that it is difficult to differentiate the functions of these 8 as individually. The information regarding them is too meagre to base sound deductions upon. Some names of these Vasus, for example, #14: (water) wao (fire), * (wind) might obviously suggest that the one had to deal with hydraulic works, another with such arts as required the handling of fire etc., a third with air transport and so on, but it inust be admitted frankly that nothing definite could be ascertained regarding all of them. 44% son of 13 was one of the law-givers in India and also a recognised referee in matters of Aita. (Vide gajendramokSa.) The inference as regards the function of these Vasus based on the constructive genius of faal,-that the Vasus were artificers in different 879. xi Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xciii spheres of life, is not without a further corroborative evidence. The Guiariti, derived, of course, from ag is not only suggestive but offers a clue as to the function of these Vasus. The term qarat, as it is understood to connote, even at the present day, in Gujarati, includes a few artificers and art-workers, in its contracted sense, such as potters, carpenters, masons, blacksmiths, painters, etc. A closer study, moreover, reveals that the term had a very broad significance, as it cmbraced a wide range of workersfabricators of objects of prime necessity required in the ceremonials of the Hindu society. It may be added that the marriage ceremonials of the Talis at least, in Kathiawad, even upto the present day have upheld the respectable part played by these art-workers (199041s) Allusion to some relevant features of the ceremony will make the point more clear. The marriage ceremoney is performed by the grirea and the various articles required in the performance of the rituals have to be supplied by workers in different branches of art, e.g., 0481 (a lamp) is supplied by a blacksmith. at (earthern pots used in the formation of the ael) is furnished by potters. mANikyastaMbha (a wooden pillar used in the foundation stone of the vedI) and arts (a wooden seat for ablution etc.) are supplied by carpenters. An iinage of net is engraved on stone by a sculptor. 757 (ivory bangles) is turned ont by ivory workers. It is evident froin the above that the part which is play in the ceremonial is as significant as the one assigned to these workers, and rightly are the dues either in kind or cash of these people assured by ritual injunctions. Just as the Alans who officiate as priests in these ceremonials have their services rewarded by certain dues, so have the workers their due share of gifts in return for the services they render in procuring the various necessaries required in the ceremonials. These social dues have acquired in course of time a unique place in the ceremonial injunctions due to thc hesitancy of requisite payment on the part of the performers of ceremonies. These dues have on that account, perforce, to be disembursed with sanctimonious rigidity so much so that unless the due share of these artificers, in the matter of remuneration, is fully paid off, by the parties concerned, the actual registration of the consummation of marriage cannot be recorded. The respectability of these artificers has been maintained by the great hold which canonical rules exercise over the laity even upto the present day. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xciv sUtra 51 plava - The "lie' of the ground site, declivity of the vAstu -- forms one of the various considerations that go to guide the selection of sites for buildings, townships, etc. It does not invariably happen that the site for construction of buildings is in level throughout in all directions; thus plava--slope of the site for buildings etc., may be in one direction or concurrent in two or more directions. The forin which the consideration of this problem assumes becomes the more complex, the more directions are involved in it. aparAjitapRcchA like samarAGgAgaNasUtradhAra takes cognizance of this aspect of 3 in fer (four main cardinal points of the compass ) and fafait (four main angular points of the samc) only. A site sloping towards the East generally brings prosperity, that towards the North Wealth, while it it slopes towards the West and South, it brings destruction of property and deatli respectively. This subject of 3 is elaborated greatly in other works of area. There it is not one cardinal point of the compass to which it is confincd, Two or more directions are involved together so far as the slope is concerned. They have thus the beneficial or adverse effects on occupants thereof according to the nature of the siope. 3 in one direction has the same effect as 3*994 (rise) in the opposite direction. govIthi, jalavIthi, yamacIthi, gajavI thi, bhUtavIthi, nAgavIthi, vaizvAnarIvIthi, dhanavIthi - these aure the names of eight kinds of plava mentioned in aparAjinapRcchA. I mention some more plabas as under -- paitAmaha, supatha, darghAyu, puNyaka, apatha, rogakRta, argala, zmazAna, zyenaka, zvamukha, brahmanna, vAtanighna (na), sthAvara, sthaNDila, zANDula, musthAna, sulabha, vAstucara,satpatha (zvamukha). The lakSaNa etc., of the above can be appreciated from verses 2 to 26 of the second sea of anafaai, which are quoted below: bhuvaH plavaM pravakSyAmi narANAM ca zubhAzubham / pUrvaplavA vRddhikarI uttama dhanadA smRtaH // 2 // arthakSaya karI vidyAt pazcimAlavanA ttH| dakSiNaplavanA pRthvI narANAM mRtidA bhavet // 3 // bAruNocasamAyuktA nIcamAhendrasaMyutA / govIthiriti sA jJeyA aindrocA nIcavAruNA // 4 // alavIthiriti proktA vAstujJAna vizAradaH / somoccA yamanIcA ca yamavIthiti kathyate // 5 // yamoccA somanIcA ca gajavithIti kayate / Izocca nitinIcaM bhUtalaM bhUtavIthikam / / 6 / / Agneyoca bAyunIcaM nAgavIthI prazasyate / vAyUcamagninIcaM yad vIthIM paizvAnarI viduH // 7 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Xcv nityucamIzanIcaM dhanavIyItyudAhRtam / indrAgnyantaramucaM syAnna caM varuNavAtayoH // 8 // vAstu paitAmahaM vidyAnnarANAM kurute zubham / yAmyAgnyantaramuca syAnnIce mArutasomayo; // 9 // supathaM nAma tadvAstu prazastaM sarvakarmaNAm / somezAnAntaraM nIcamucca niRtikAlayoH // 10 // dIrghAyu ma tadvAstu prazastaM kulavardhanam / ' IzAnendrAntaraM nIcamucce varuNarakSasoH // 11 / / puNya ke nAma tadvAstu dvijAnAM ca zubhAvaham / indrAmyorantaraM nIcamucca vaayujleshyoH||12|| apathaM nAma tadvAstu vairAya kalahAya ca / kAlAgnyorantaraM nIcamuccaM syAd vAyusomayoH // 13 // rogakRnnAma tadvAstu narANAM rogavRddhikRt / nirRtyantakayonIMcamuccaM somazivAntaram / / 14 / / argalaM nAma tadvAstu brahmahatyAdinAzakRt / rudnendrAntaramuccaM syAnIca varuNarakSasoH // 15 // 3mazAnaM nAma tadvAstu kevalaM kulanAzanam / nIcamagnau bhaveducce niRtIzAnavAyuSu // 16 // zyenakaM nAma tadvAstu nAzAya maraNAya ca / rudrAgnivaruNeSUcaM nIcaM spAnitau tathA // 1 // zvamukhaM nAma tadvAstu dArihya kArayet phalam / niRtyagniziveghUca nIca bahmIndrayostathA // 18 // brahmadhnaM nAma tadvAstu neSTaM prANabhRtAM sadA / Anau yadi bhaveducaM nIce niRtirudrayoH // 19 // vAtanimnaM ca tadvAstu sthAvaraM nAma zobhanam / uca niRtibhAge syAnnIcaM jvalanavAtayoH // 20 // rudranimnaM ca tadvAstu sthaNDilaM nAma zobhanam / rudrocaM yadi nimna syAdU vahnau nitivAtayoH // 21 // zANDulaM nAma tadbAstu prApayatya zubhaM sadA / nityagni zivadhUcca nIcaM candramabhaM prati // 22 // dvijendrANAM tu susthAnamavanI samudAhRtA / nIcamindre bhaveduJca niRtyAM pazcimAnile // 23 // sulabhaM nAma tadvAstu rAjarASTravivardhanam / sAmyezapavaneSUcca nIcaM bhavati ced yame // 24 // nAmnA vAstucaraM nAma vaizyAnAM tadabhISTadam / nIcaM bAruNamuccaM cedIzAnendrAgtiSu kamAt // 25 // sattathaM nAma tadbAstu zUdrANAM tadabhISTadam / yA tu somplv| caiva kuzadabhairalaGkRtA // 26 // (2nd adhyAya of vAstuvidyA ) Further there are nAgapRSTha, daityapRSTha, hastipRSTa and kUrmapRSTha. They are different aspects of the site according to its sloping character. nAgapRSTha refers to the ground running East and West with a slope towards the South. age refers to the ground having a risc towards N. E., E., and Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khsui S. E., with a westernly slopc, free has a rise on the S., S. W., W. and N. W., and a fall towards the other directions; while age has a central rise with a falling off in ali directions. Right from the Vedic times, the East, North-East, and North are considered the most desirable directions towards which a site (aits) should have a slope. manu and other smRti kA(S, dharmasUtraH and gRhyasUtras of gobhila, 747ft, rigt, ater and 379199 testify to the above specification of 932704 with respect to its (31. Thus there is a unanimity of opinion as regards the desirability of suci an aspect of the site so far as this particular generalization is concerned. There is, however, an excep. tion to the above consensus of opinion in the 1947 of 3 8a who sounds a different note. apedia strikes a different keynote in the matter of 137. He prescribes ( vide footnote 1) S., S. W. and W. as the desirable points for the slopes of building sites, etc. to run to; this view, though diametrically opposed to the general opinion, as stated above, in the reverse direction has a significance all its own. Tiegata is full of irreconcilable divergencies in very many specifications, recipes, formulas, etc. but if rightly scanncd in the light of physical, social and political conditions, their inner underlying spirit can be revealed to us in its true perspective. 311967* seems to be an outstanding personality in this respect. He has not cared for the traditional principle which his co-workers in the same field accepted either with or without reason as they held the general view dictated by occupants of central Aryan tracts who were naturally accustoined to a reverse watcrshed as will be evident from the big rivers in China, Eastern Siberia, etc. His view was dictated by his own surrounding environments. Max-Muller in his pouas with introductory notices fixes 31175 as the place where araraa flourished. That view is further corroborated by his prescription of sa according to which he seems to have flourished in a tract, with the narbadA and tApA running in the west and godAvarI, mahAnadI, etc., flowing southwards. The elements that are dealt with in the above consideration of a of areT have reference to only the slope and the direction in general in which it runs. Rh7a5, on the other hand, introduces a third and a unique element in this consideration and adduces, besides, extracts Footnote 1:--The 7th 937, 17th 13-TETTA JE 2197-22 9 augu pravaNamagArAvakAzamuddhatya pAlazena zamomayena yodainaitAmeva dizamuttarayodUiti // 1 // Commentary on the above 7-1aaf4a gaasure falfa gt912#ra: 1 9 gott pratyak pravaNo bhavati / dakSigApratIcyorantarAle nimro bhvti| evaMvidhe dezegAraM kartavyamityarthaH / ... From the Adastambiya Grihyasutra, with extracts from the commentaries of Hardatta and Sudars'anarya (Urara); Edited by Dr. M. Winternitz, under the patronage of the Imperial Academy of Sciences of Vienna, 1887. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xcvii from and qua, for the elucidation of this feature. This third element is aft over and above the slope and general direction of run of the site. The introduction of this extra element is a deviation from the general rule so far as the art of a is concerned. All the same the absence of this phase of in an exhaustive treatise like ufagza and cannot but be striking and thought provoking. sUtra 176-178 strIprAsAdas and napuMsakaprAsAda Some as are regarded as male, others as female and some more again as a (neuter). Ordinarily they are so named from Sanskrit termination for these lingas. fits in music are said to be female Ragas simply because their names end in %, a feminine termination. So is the case with us and ages. The tendency of personification of inanimate objects is discover able in the ancient literature of India. Tito Vignoli in his treatise on myth and science observes that this tendency of personifying inanimate objects is more or less prevalent not only among the human race, civilized or barbarous, but even with animal kingdom. He naturally concludes that as knowledge progresses, this tendency decreases etc. g is no exception to this tendency. It would not be amiss, if the distinctive modes of structural composition in this classification of areas into male, female, and neuter are considered. arers belong to the so far as their ground plan etc. is concerned. Here a length is invariably greater than their fata, breadth cf. the 25 typical 176. Their valabhI ( dIghA prAsAdikA or 3), too, has its roof with the form of the back of an elephant. as in age The napuMsakaprAeres have their zikharas of the form of phosanA, They have ghaMTA, urughaMTA, etc., instead of a full-fledged zikhara. The structural distinctive modes are here defined in accordance with the nAgara view of prAsAdas. According to the ,"masculine buildings are equiangular, and have male deities in them. if buildings are rectangular and have female deities; but the male deities can also be installed in them. It is silent about napuMsakaprAsAdas. Measures of all kinds required for the smallest art, e.g. bedsteads, fara, mouldings, ornaments, etc. to the largest, e. g. streets, townships, highways across the country etc. are prescribed at great length in . These measures start from the lowest basic unit, i. e. a very minute particle of dust floating in the air, and rise, in gradational series, eventually to the highest at etc. Such an all-embracing nature of these tables notwithstanding, it is really surprising to notice that a kind of measurement used in the design of several Royal appendages, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xcviii and defined in yuktikalpataru has not been even hinted at in samarAGga sUtravAra and age. This system of measurement is allied to the decimal system used for scientific purposes, as each succeeding measure in this system forms a multiple of ten with regard to the one prece ding it. I append a table of this measure for facility of reference. 10 hasta of a king make one 10 rAjahasta 10 rAjadaMDa 10 rAjachatra 10 rAjakAMDa 10 rAjapuruSa 10 rAjapradhAnI "} (450-451):-- 9 taMtus 9 sUtras 9 guNa 9 pAza 9 razmi "3 "? 12 "3 >7 make 27 "" 27 r. "" "" "} "" "> Similarly, there is another table wherein 9 takes the place of 10 as under :-- "3 one 13 33 }} rAjahasta 23 rAjadaMDa rAjachatra rAjakAMDa rAjapuruSa rAjapradhAnI rAjakSetrama sUtra skyug pAza razmi rajju PRECIOUS STONES AND METALS Students of Geology are well aware that there are roughly speaking about 50 different kinds of precious stones and gems. They vary greatly in their chemical composition, hardness and density. They are usually of various colours, shades, quality and value. They have generally a wide range of value, chiefly due to their beautiful play of colours and transparency, water-clear lustre and brilliant cutting and polishing. In their crude native forms, the stones generally look dull without any lustre, and it is the art of the lapidary that brings out the wonderful brilliance and lustre so characteristic of brilliant gems. Lustre is independent of the colour of a mineral. It can be varied by the admixture of some chemical impurity. This is taken advantage of in the manufacture of imitation diamonds and stones. Glass which has a vitreous lustre can be made to exhibit an adamantine lustre of the diamond by the admixture of lead or thallium, but it makes the glass softer. These precious stones can be grouped under three heads. 1st- Those that have a density of 2.5 to 2.8 and a hardness of about 6 to 8 and belong to the class of the cheaper ornamental stones. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xcix (a) To this group belong about 15 varieties of quartz with a hardness of about 7. They are agate, amethyst, bloodstone or heliotrope, cairngorm, carnelian, cat's eye, chalcedony, chrysoprase, citrine, jasper, onyx, plasma, quartz, rock crystal and sardonyx. Orthoclase, oligoclase, labradorite, turquoise and hauyne with a hardness of about 6 also belong to this group of precious stones. Cordierite or dichroite, aqua-inarine, emerald and beryl with a hardness of about 7.5 to 8 are the more valuable stones of this group. 2nd Those that have a density of about 2.9 to 3.5 and hardness There are about half a dozen stones of this group which are not so valued as gems except chrysolite or peridot and tourmaline (red, green and blue varieties) each of a hardness of about 7 to 7.5 respectively. 3rd-Those that have a density of about 3.5 to 4.5 and a hardness of about 7.5 to 10 and belong to the class of the most highly valued gems. They are arranged in order of their hardness and value as below Diamond, hardness 10 (b) Ruby, Sapphire, Oriental Emerald, Oriental Amethyst and Oriental Topaz-hardness 9 (c) Chrysoberyl-hardness 8-5 (d) Spinel-Ruby and Topaz-hardness 8 (e) Almandine and Pyrope, red Garnets, harndess about 7.5 (1) Hyacinth, Jargon, and Zircon-hardness about 5 Note-- 2 minerals of a low density of about 2 to 2.4 and a low hardness of about 5 to 6.5 deserve some mention, however, ou account of their being highly valued. They are the Noble or French opals and Lapis Lazuli. The Noble opal ranks among the most highly priced gems on account of its beautiful play of fire like colours: red, yellow, green and blue; moreover it is very ditlicult to cut opal as it is very brittle. Lapis Lazuli is also a beautiful blue stone, though softer and of much less value than the opal. Fala, , , , 96411, gura, , afo, 1947, 4*1, hate, til, Fa, a, a, a, a, u 1:1, at 5a, Eflk, c6 etc. are some of the Indian names of precious stones. Those interested in their study are referred to actical or more especially to get hela& wherein will be Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ found a list of these minerals with their places of origin, their kinds, colours and distinguishing characteristics together with their relative values etc. It would be easy to identify these with their English prototypes if one were to refer to geological specimens available in the College of Science, Poona or the Science Institute, Bombay. Table showing talavibhaktiH aNDaka and tilaka of tilakasAgaraprAsAdA as gathered from vizvakarmavAstuzAstra. sUtra 169. salavibhakti aNDaka tilaka. 0000 33 - 37 37 - 41 - 45 - sAgaratiraka gaurItilaka dratilaka zrItilaka haritilaka lakSmItilaka bhUtalaka mAttikaka indratilaka mandaratikaka himavatatilaka kailAsatilaka pRthvItilaka tribhuvanatilaka indranIlatilaka savAAtilaka suravallabhatilaka siMhatilaka makaradhvaja tilaka maGgalatilaka tilakAvya padmatilaka somatikala vijayatilaka / trailokyatilaka - / 10 10 77 161 117 19 165 189 425 12 12 32 The arrangement of talavibhakti, aNDaka and tilaka ought to be on a fixed plan; yet due to mutilations and inaccuracies, it cannot be reconcilcci here, though it must be acceded that the plan is niore detailed in description and in differentiation of these 25 kinds of factors from one another than the same as laid down in aparAjitapRcchA. This notwith. standing, a correct appreciation of the latter could only be ensured if an unmutilated and tetter Ms is available, apa.xii Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cf. vizvakarmavAstuzAsana ( vi. vA.) 7 apa. cf:-vi. vA. AdyakUTasamAyuktaM ghazAsiMhasamudbhavam / tilakasAgara IdRzaM kurute yastu so labhecyAkSayapadam // iti tilakasAgaraH karNazRGgAce rekhAyuk dazatila nisAzaM ? vartuH zAntisukhAvahaH 11 apa. bhadre zaMga yadA tasya nandikAkArapUrvavat / 12 apa. thiko saMsthApayet zriyAprakRtihetave // 13 apa. cf:-(20 to 2) caturazrI kRte kSetre dazadhA bhAjite punaH / vizva. vAstu. bhUtilaka kaNoM bhAgadvayaH kAryaH sArdhabhAgena cAnugaH // 20 // zAlArdha sArdhabhAgena padono nirgamastathA / prathamaH (1) paGkti koNeghu zRGgaM tatra niyojayet // 21 // rathopari tu tirakama rekhA prkiirtitaa| anugeSu caturdikSu zRGgame niyojayet / / 22 / / tasyoce tu tilakaM pratyamA vaamdkssinne| bhadre zaGagadvayaM proktaM dizAyAM sthApayed budhaH / / 23 / / tilakAni dvAdazaiva cANDAnyeka navi (triM) zatiH / bhUtilaka: samAkhyAtaH sarvakAmArthasAdhakaH / / 24 / / kAvam 15 apa. cf:-vi. vA. suranarezvau: belter than suranoragaiH / 16 apa. cf:-(27-31) mandiraM ca pravakSyAmi sUryabhAgai vibhAjayet / of vi. vA. bhadraM bhAgadvayaM kArya cAnugaMca dvibhAgakam / / 27 / / kaNaM bhAgadvayaM kubA caturdikSu niyojayet / kaNe zaGgadvayaM sthAsyaM cAnuge zagameva ca // 28 / / dvitIya krame tilaka bhadre trINi tathaiva ca / bhadre ca thikA kAryA zAtrayaM tadUrdhataH // 29 // pratyaGgA yadi praGga Uruzca vAmada kSiNe / tadU maJjarI kAryA padmakArA suvartitA // 30 / / caturviMza ta tilakaiH saptatriMzadbhiraNDakaH / nAnArUpadharo divyo mandiro mandiropamaH // 31 // 17 apa, cl:-32 of pratirodhoM ca zRGgANi koM tilakaM yaset / vi.vA. pRthvItIrthapuNyodbhava; 20-21 apa. cf:-(35 to caturazrIkRte kSetre aSTAviMzati bhAjite / 41) of vi. vA. caturbhAgazca zAstrArtha dvagdo nirgamastathA / / 35 / / nantikA padamAtreNa nigamasta tathaiva ca / caturbhizcAnugastasya vistare nirgameNa ca // 36 / / bhAgaikA karNikA kAryA nirgame pUrvamAnataH / caturbhi A~gai : karNatu caturdikSu hi sthApayet / / 37 / / zrIvatpatilakaH zrIvatsaH zrIvasyazcaiva (1) tilakaM ca tRtIyakam / karNe ca pratikaNe ca kuryAcaivaM caturdiza / / 38 // zrIvatsatilakaM caiva nandikAyAM kramadvayam / bhadre ve rAkA kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // 39 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadUrghacaturbhi rbhAgaH pratyakSatA vAmadakSiNe / tasyo maJjarI jJeyA badmAkArA suvartitA // 40 // SatriMza dvistu tilake kUTAkAraH suzobhanaH / paJcaSaSTibhiraNDakai; nAmnA tribhuvanaH smRtaH // 4 // 22 apa. of:-42 of vi. vA. tRtIyakramataH zRGga tilakaM prarathodbhavam // 42 // 23 apa. of:-43 to 51 zaNu krama pravakSyAmi sarvAgasya ca lkssnnmuu| of vi. vA. caturazrIkRte kSetre dvAtriMzatpadabhAjite / / 43 // bhadraM ca SadAdaM vatsa caturbhAgaizca nirgamaH / nandikA bhAgamekaM syAd vistare nirgameNa ca // 44 n agre ca karNikA kAryA pUrvamAnena kalpitA / zrIvatse yugatilakaM (1) kartavyaM ca caturdizi // 45 // bhadre va rathikA kAryA ta divibhuussitaa| tadU UrazcatvAri prasyamA vAmadakSiNe / tadUrva majarI kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // 50 // ghaTamAmalasAraM ca pUrvamAnena kArayet / trisaptatyaNDakaiyuktastilakAnyaSThaviMzatiH // 51 // 24 apa. cf:-52 of vi. vA. karNeSu zroNi zRGgANi trINi pratirathe tathA / / vallabhazca samAkhyAtaH sarvakAmArthasAdhaka : // 52 // 25 apa. cf:-53 to 57 caturazrIkRte kSetre aSTabhAga vibhAjite / of vi. vA. zAlArtha tu dvibha gaM ca bhAgenakena nirgamaH // 53 // karNo dvibhAga ityuktazcaturdikSu vyavasthitaH / tadUce zikharaM kArya sarvalakSaNasaMyutam // 54 // kezaritila kazcaiva dvikramAccaiva karNataH / bhade rathikA kAryA tabaGgA vAmadakSiNe // 55 // tadUH zRGgamekaM ca sthApayeca cturdishi| tadUrva zikharaM kArya padamA kAraM suvartitam // 56 // paJcaviMzatyaNDakezca caturbhistilakaistathA / nAmnA tu siMhatilakaH sarvakAmArthasAdhakaH // 5 // 26 apa. cf:-(58 to 63) caturazrIkRta kSetra dazadhA prvimaanite| of vi. vA. karNo bhAgadvayaM kAryaH sArdhamAgena cAnugaH // 58 // zAlArdha sArdhamAgena pAdonabhAganirgamaH / kesaritilakaJcaiva vyavasthitaH kramadvayAt // 59 // prarathaM NamAnana kartavyaM zAstrapAragaH / bhadre vai rathikA kAryA svaMzobhAsamanvitA // 6 // dvizaGga sthApayedUdha pratya / vAmadakSiNe / sadhyAcarI kA sarvaza bhAsamanvitA // 6 // patasaptatyaNDakezca prAsAdo makaradhvajaH / tilake dizabhazca ghaNTAkUTasamanvi-: // 32 // prAsAde yAda chando maNDape va tadeva hi / Idaza kurute yastu sa labheccAkSayaM padam // 6 // 27 apa. cf:-64-65 makaradhvajaprAsAde kartavyaM tu nvaahm| of vi. vA. koNe dvitIya zaGga tu pratyalagA makSiNe // 64 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciii tatyoya maJcarI kAryA padmAkArA suvrtitaa| prarathe tilakaM caiva ghaNTAkTavyavasthitam // 35 // 28 apa. cf:-(66 to 72) caturazrIkRte kSetra dazabhAgavibhAjite / of vi. vA. kaNoM mAgadvayaM kAryaH sArdhabhAgena cAnugaH // 66 // zAlArbha sArdhabhAgena pAdono nirgamastathA / talamAna samAkhyAtamUdhva pAnaM ca kathyate // 6 // kesaritilake caiva karNe tyAttu kramadvayam / ' kesariNa kesariNi pratirathe niyojayet // 6 // bhadre ca rathikA kAryA tavagA vAmadakSiNe / Udhai zRGgadvayaM tasya pratyaGagA vAmadakSiNe // 69 // tA maJjarI kAryA murUpA sakSaNAnvitA / saptadazAdhika zatamaNDakaistilakAkSayoH // 7 // caturbhistilakaryukto ghaNTAkUTasamandhitaH / prAsAde yAdRzaM chando maNDape ca tadeva hi / // 1 // IdazaM kurute yastu prAmAdaM suravallabham / ma yAti paramaM sthAnaM yatra deva: sadAzinaH // 72 // 30w cf:-(74 to 81) caturazrIkRte kSetre sUryabhAgavibhAjite / of vi. vA. bhAgadvayaM ca zAlArdha cAnugaM ca dvibhAgakam // 4 // karNa dvibhAgamityukta sthApaye dvidizi dizi / talamAna samAkhyAtamUrvamAnaM ca kathyate // 75 // kaNe kramadvayaM kArya sarvato bhadrameva ca / sarvatobhadratilakaM pratirathaM niyojayet // 76 // kaNikA bhadrakoNe ca tilakaikaM niyojayet / vicitrA rathikA bhadre tavaGgA vAmadakSiNe // 7 // taveM uraHzRGgANi pratyaGgA vaamdkssinne| tadarthe maJjarI kAryA padmAkArA suvartitA // 78 // zatAne paJcaSaSTizca paNDAnA gomatilake / caturviMzatitilakai ghaNTAkUTasamanvitaH // 79 // tasyAne maNDapaH kAryaH praasaadsyaagmaashritH| Urva saMvaraNA kAryA dhaNTAtilakazobhitA // 8 // IdRzaM kurute yastu prAsAdaM ca suzomanam / sa yAti paramaM sthAnaM yatra devaH sadAziyaH // 8 // vijayatilaka:-which is left out in aparAjitapRcchA. cf:-(82-93) of vi. vA. zRNu vatsa pravakSyAmi vijayasya tu lakSaNam / kantiAda garbhaparyantaM bhAgAn vibhakayA yojayet // 82 // caturazrIkRtakSetre divAkara vibhAjite / zAlArdha dvibhAga kArye bhAgenaikena nirgamaH // 83 / / dvibhAgazcAnugo jheyo bistare nirgameNa ca / koNaM dvibhAgamityuktaM sthApayed vidizi dizi // 84 // talamAna samAkhyAtamUrvamAnaM ca kathyate / sarvato bhavatilake pharNazcaiva kamadvayAt // 5 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ civ jhagadvayaM prarathe ca sarvato bhadravANDakam / kezarI ca samAkhyAtaH zahAM bhadrakarNodbhavam // 86 // anenaiva tu bhAgena bhane mAkSabhUSitam / mattAtraraNasaMyuktamillikAtoraNayutam // 87 // tasyo radhikA kAryA citrA gavAkSabhUSitA / saMvaraNAbhiH samyuktA ghaNTAkUTasamanvitA // 88 // tasyoce urastrINi surUpA lakSaNAnvitA / pratyamA yadi pratyaGaga Uruzca vAmadakSiNe // 89 // tadare maJjarI kAryA tavagairnekai bhUSitA / prAsAde yAdRzaM chando maNDape ca tadeva hi // 9 // tadUrdhvaM saMvaraNA ca ghnnttaatilksbhyutaa| gajasiMhasamAkINa nAnAbharaNabhUSitA // 91 // navAzItiH zatAgre ca vijaye cANDakAni ca / tilakai vizatibhizca ghaNTAkUTa samanvite // 92 // Iddaza kurute yastu prAsAdaM jayakArakam / vijayaM sarvakAleSu zivapurthI sa gacchati // 93 // 31 apa. cf:-(94 to 114) zruNu vatsa pravakSyAmi trailokasya ca lakSaNam / of vi. vA. caturazrIkRte kSetre dvAtriMzatpadabhAjita // 94 / / karNAnto garbhaparyanta vibhAgA iti nizcayaH / bhadraM tu rasabhAgaizca yugabhAgazca nigamaH // 95 // nandikA candrabhAgena vistare nirgameNa ca / pratiratho vedabhAga nigameNa tathaiva ca // 96 // karNikA indubhAgena nirgame cendubhAgikA / karNa tu yugabhAgezca sthApayed vidizi dizi // 9 // pIThopari ca saMsthApya bhadraM gavAkSabhUSitam / mattavAruNasamyuktamIllikAvalauryutam // 98 // IdRzaM kArayedyasya bhadre prAsAdabhUSaNam / talamAna samAsyAtamUrdhamAnaM ca kathyate // 99 // kezarI sarvato bhadro nandanazca tRtIyakaH / anukrameNa saMsthApyA koNamadhye vyvsthitaaH|| 10 // nandikA kaNikAyAM tu ke zariNaM niyojayet / tavagANDaizca samyuktamUrvaM ca tilakaM bhavet // 1.1 // kezarI sakto bhadro nandanazca tRtIyakaH / pratirathe ca saMsthA yA zcaturdikSu vyavasthitAH // 1.2 // bhadrAya rathikA kAryA bhadraM gavAkSabhUSitam / Urve saMvaraNA kAryA ghaNTAtilakasamyutA // 103 // pratyaGagA yavi pratyaGaga Uruzca vAmadakSiNe / tasartha majarI kAryA padmAkArA muvartitA // 104 // dvAtriMzatpadamadhyAca viMzatipadabhAjite / ete bhAgAH samAkhyAtA rekhAvistaramAdizet // 106 // rekhAvistaramAnena sapAdena taducchyaH / tavagANDaizca samyukta udgamorubhizakulam // 107 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTaM sAmalasAraM ca kRtanyaM tu suzobhanam / patAko markarI dRSTaM pUrvamAnena kalpayet // 1.9 // prAsAde yAdRzaM chando maNDape ca tadeva hi / Uce saMvaraNA kAryA ghaNTAkUTaizca samyutA // 110 // gajasiMha vI (1) (ma) rAlestu munividyAdharairyutam IdRzaM caiva sandhdhantu prAsAdaM bhuvanopamam // 111 // atharvavedalokena kartu: kArAyakaiH smH|| atisA kAmya vApnoti svargotpattizca devatA // 112 // anyathA kurute yastu zilpI bAlpabuddhimAn / // 113 // sUtra 42. This sUtra describes the paryAyas or other words used for some of the measures of length, e.g. aMgula is also called indu, mokSa, etc. Atew more terms over and above those mentioned in this , are appended here for reference. A length of one aMgula is also called mUrti, vizvabharA, mokSa. , 2 aMgula kalA, yugma, vihaga. zUla, vidyA, RNa, rAma, varga. veda, pratiSThA, jAti, varNa, karNa, bhUta, bANa, supratiSThA. karman , aMga, kRttikA, kauzika, dhAtu, uSNIka, rohiNI. nAga, uraga, vasu, anuSTupa, gaNa, bRhatI, praha, nanda, sUtra. dik, prAdurbhAva, nADi, paMkti, triSTup. yama, rAzi, jagatI. atijagatI. zakavarI. atizakvarI, kiyA, aSTi. atyaSTi. dhRti. atidhRti. kRti, viSku. prakRti. AkRti. vikRti. saMskRti. atikRti. utkRti. nakSatra. gati. yaSTi. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A length of 80 90 100 "7 31 aparAjita pRcchA | " 13 aMgulas is also called atyaSTi. dhRti. atipati, "" 17 " cvi 3 J "" Varieties of prAsAda | Cf:- rAjasiMhavAstuzAstra for 14 kinds of prAsAdas and their distinguishing characteristics. adhyAya 1 :- Adau tu nAgarANAM va lakSaNaM samyagucyate / kramayuktA vidhAtavyA aDakairbahukulAH ||18|| nAgarAH zRMgamutsevA anekAkArarUpiNaH / goruMga pratyaMga tavaMgAne RbhUSitAH // 19 // ekadvitrikramaH bhUtaH rekhAgarbhasamudbhavAH / saMkIrNA doSAH proktA vipulA dhanasauravyAH // 20 // trimUrtayaH subhadrante rathikAH sarvakAmadAH / zukanAsA siMhaghaMTA bhadroparathasaMyutA // 21 // pIThopari pIThajaMghA mekhalA kuMTalAyakam / dalavibhaktiyuktA ca kartavyAH sarvakAmadAH // 22 // maMDapeza bhayai vijJAnAne saMkulAH / chAyaghaNTAkUyuktA nAnAsaMvaraNAnvitAH // 23 // tathaiva sAraM ca kalazena vibhUSitam / patAkAdhvajayuktaM caturvargaphalapradAH // 24 // nAgarachaMdajAtyevaM prAsAdAH sarvakAmadAH / iti nAgarAH // pITho kaNarekhA ca bhUmikA kramasaMsthitAH / 'bhaktisamAkIrNA tAzRMgakramodbhavAH // 25 // rAja vA. zA. adhyAya 1 - meSamarako TyAH kaTakazatAH zubhAH / dIrghAnAsikA draviDAH kramacarcitAH // 26 iti dvAvidhaH // yatteSu nAgararekhA zaMgaiH zikharavarjitAH / tinasyA samAkhyAtA rucakAdbhavA budhaiH // 27 iti latinaH // yathAvazI bhakuro hasvavRddhiH kramasthitAH / yuktA vibhaktyaM bhUmijAH purabhUSA: // 28 iti bhUmijAH // bhUmijA bhUmikA krama jaighAhInAzca bhUmikAH / zaMge godamA kAryAogasamAkulAH // 29 // karNe pratirathe caiva bhadre vA pratibhadrake / maMdArapuSpa kA ghaMTA barATAH zubhalakSaNaH // 30 iti varATAH // bhUmijachaMda kA khyAtA taleva caturasrakAH / rathoM parathabhadrezca vimAnAH sarvakAmadaH // 31 // iti vimAnAH // nAgaraiH chaMda saMkhyAtA tilakezvApyanekazaH (ghA) 1 mizrakA mizrajAtyoM ca kartavyA stilakA kitAH || 32 iti mizrakAH // tarachaMda vibhaktAnAM bhittigarbhabhramaMtikAH / bhramatikA kramayogena saudhArAH zikharodbhavAH // 33 // vimAnanAgarachaMdAH proktA ve tejasodbhavaH // 33 iti dhArAH // vimAnanAgarachaMde uszeMge tu puSpam / vimAnapuSpakALedAH kartavyAH sarvakAmadAH // 34 // iti vibhAnapuSpakAH // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cvii AyatachaMda kA kAryA vinAghaMTe bhUmikA trayam / gajapRSThAkRtiH kuryAt balabhInAM tu kAmadAm ||25|| iti valabhI || dalavibhaktibhadrADhyA udakAMtaravarjitA / phosAka rAstathaivordhvAH kartavyAH sunapuMsakAH ||36|| iti napuMkAH // chAyachAdyodbhavAdU siMhakarNe vibhUSitAH / ghaMTA kUTAkU te kuryAt siMhAvalokanasaMbhramAH // 3 // iti siMhAvalokana: // zakaToparikartavyA chaMdaistu nAgarodbhavaiH / tricakaM zakaTaM kArya rathAruhAH sakAmadAH // 38 // iti rathAruhAH // prasAdAnAM ca sarveSAM jAtayo dezabhedataH / caturdaza pravartate 'yUhyA lakSyAnusArataH // 39 // nAgarA drAviDAzcaiva bhUmijA chatinAstathA / sAbaMdhArA barAdAzca vimAnA nAgarA api // 40 // eteSTau jAtizuddhAzca proktAH zrIvizvakarmaNA / sU. 237 V. 16-18 seem to describe the dimensions of the instru ment. called are which is associated with are (measuring musical time). These dimensions which are possibly confused or erroneous, differ from those in the Sangita Ratnakara, vol. 2. Cf. p. 618 verses - 1170-73. Verses 20-21 evidently show the origin of five ares from the five mouths of Siva. According to the saMgItamandra of nArada ( Gaekwad's O Series, p. 32. Verses 40 to 48 ) and saMgItaratnAkara Vol I pp-357-359, the five ares named (1) caJcatpuTa, (2) cAcapura, (3) TaTpatAputra, (4) saMpakveSTAka and (5) uddgha originate respectively from the sadyojAta, vAmadeva, aghora, tatpuSa and IzAnamukhas of Siva. The first two cacatpuTa and cAdapura are common while the last three in the present work differ from those mentioned above. It is difficult to detect any alfinity between them and their substitutes in the saMgItamakaranda. Verse 33 cf. amarakoza which has the following tataM vINAdikaM vAdyamAnadvamurajAdikam / vaMzAdikaM tu suSiraM kAMsyatAlAdikaM dhanam // But better than that will be the following verse in the chapter on vAdyavinoda in the mAnasollAsa or abhilaSitArtha farafa of Somesvara in the B. O. R. I. Ms. (unpublished portion) - -tataM ca vitataM caitra ghanaM sukhi (Si) rameva ca / caturbhadamidaM vAdyaM tasya vakSyAmi lakSaNam // It may be noted that the word vitata is used here for Anaddha or avanaddha which is the more common word as found in amarakoza, nATyazAstra, saMgItaratnAkara etc. -- Verses 34-37. As far as possible, corrections are made in the light of the names in the saMgItaratnAkara. Verses after the 37 th indicate what are known as Rs or technical phrases peculiar to various musical instruments. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cviii sU. 238 Verses 15-21. There are numerous variations in the groups and classifications of rAgas and rAgiNIs, and in view of the changes which have taken place in the names of us and is from time to time it may be misleading to substitute more familiar names. cf. Verses quoted by the commentator in his commentary on the garbhopaniSad ( vide aniSardA samucayaH, AnandAzrama saMskRta graMthAvali 29 pp. 158 -159 ) also cf. saMgItamakaranda (p. 20 verse 74 ). Verses 23-24. These are evidently the gAyakadoSA :- cf. nAradIzikSA. also saMgI. cintAmaNi by vyAsa mUlajI jyeThArAma --gives the same as under: kampitaM bhItamudduSTamavyaktamanunAsikam kAsvaraM ziraHsthaM ca tathA sthAnavivarjitam / vizvaraM virasaM caitra vizliSTaM viSamAitam vyAkulaM tAladdInaM ca gAturdoSAzcaturdaza || gotalakSaNam - Ibid. p. 166 sukharaM surasaM caitra surAgaM madhurAkSaram / sAlaMkAraM pramANaM ca SaDvidhaM gItalakSaNam // Measures of time in saMgIta are sUkSma and sthUla. The following table gives the sUkSmamAna 2 aNus make one druta 2 laghu 2 laghuDa 8 kASThAs 8 nimeSas kalA 3 laghus truTi "" "" 35 "" 2 kalAs 1 guru and 1 laghu 2 truTIs 2 guru catumukha " aNu cf. also saMgItaratnAkara ( p. 354 verse 379) wherein 10 gItadoSAs are mentioned. Their names differ from the above names. cf. bharatabhASya of nAndadeva and a work called gItAlaMkAra attributed to bharata. 8 kSaNas make one lava 8 lavas " svareNa padasaMyuktaM chandasA ca susaMyutam / supAtraM ca sutAlaM ca sugItaM tena gaNyate // 17 " " "" " 17 kASThA nimeSa "" " " 77 wr " guru pluta Verses 25-27. These seem to deal with some as or musical compositions. sU. 239. Verse 2. cf. yato hastastato dRSTiryato daSTistato manaH / * yato manastato bhAvo yato bhAvastato rasaH // abhinayadarpaNam (P.32 Verse 247, Calcutta Sanskrit Series ). pariziSTa sUtra - 18. The measure of time is based on the unit nimeSa. Vide bRhatraradIyapurANa 5th adhyAya verses 8 to 21. apa. xiii Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgA: 15 nimeSa make one kASThA 30 kASThA kalA 30 kalA 6 kSaNa 2 ghaTikA 30 muhUrta 31 13 " "" "} 33 "" cix ,// 13 kSaNa ghaTikA muhUrta dina 23 & so on anantazca mahAnAgo vAsukiH zeSatakSakau / suparNArizva kuMbhazca vAmano'tha janottamaH // airAvato mahApadmaH RmbalAzvatarAvubhau / padmapatrazca zakhazca karkoTaka dhanaMjaya // mahAkarNo mahAnIlo dhRtarASTrabAhako kumAraH puSpadantazca gandharvazca manasvikaH // nahuSaH khararomA ca zaMkhapAla stathaiva ca / padmazca kulikazcaiva pANirityevamAdayaH // aparAjita pRcchA has got as many as 63 nAgakulas of which about 30 are shown above. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Cx Table No. 1-trikhaMDArekhA Serial. No. : Nature of | Name of rekhA sts Total No. of kalAs in all the | No. of No. of No. of kalAs in kalAs in kalAs in st khaNDa 2ndkhaNDa 3rd khaNDa samacAra zazinI sapAdacAra hiin| 5 sAdhacAra (saumyA 4 4 :pAdonadvayavAra zAntA dviguNacAra manoramA zubhA (umA) OM 4 sapAda dviguNa sAdviguNa manobhavA pAdonatraya mIrA traya kumudA OM wo www 0 0 0 0 0 0 0 | padAdhika padyazekharA latinA or lalitA sAtriya / pAdonacatuSka lilAvatI | caturguNa niy'aa sapAdacatuSka pUNamaNDalA sArdhacatuSka pUrNabhadraH | bhadrAdagI 88 | pAdonapaJcaka Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxi Table No.2-catudhkhaNDA rekhA Serial No. | Nature of cAra | Nature of rekhA - n samacAra zAntinI 0 zubhA / sagadacAra | sArdhacAra zAntA ____ Total No. of ra kalAs in all the arsts No. of kalAs a No. of kalA in 2nd aus V No. of kalAs ___in 3rd khaNDa loc No. of Fas in 4th are 1 I 555555555 in 1st khaNDa co pAdonadvaya cAra tridivA dviguNacAra durlabhA 0 sapAdadviguNa bIbhatsA 12 12 = 12 | 15 12 x 1 = 15 12 x 12 = 18 21 12 x 13 = 21 24 12x2 = 24 27 12 x 21 = 27 12 x 2 = 30 33 12 x 2 = 33 12 x 3 = 36 12 x 34 = 39 12 x 32 = 42 12x31 = 45 0 sArdhadviguNa zivA 0 pAdonatraya saumyA 0 traya vIrabhadrA | padAdhika nArAyaNI sArdhatraya suSirA 6 zekharA 12 | pAdonacatuSka 13 | caturguNa ramyA 12x4 = 48 ALI sapAdacatuka 5 pUrNA pUrNabhadrikA sArdhacatuka pAdonapaJcaka . 51 12 x41 - 51 54 12x +} = 54 57 12 x 43 = 57 vijayA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Serial No. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Nature of cAra 21 samacAra sapAdacAra GAR qlgjazgar dviguNacAra srapAdadviguNa arafagor pAda natraya traya padAdhika sarvatraya pAdonaca tuka caturguNa pAdacatuSka sArdha catuSka pAdonapaJcaka Name of rekhA 137 aferoft zrI cxii Table No. 3- paJcakhaNDA rekhA 3 sambhavA vidu (dhU ) rA CUAGO! sugandhA (gaiter) mAnasI zailA apar mandAkSI alger (atgal) zAnti lAbhA 4.621077 subhadrA bhadrezvarI Ist aus No. of kalAs + No. of ers Total 110 80 16 16 90 16 17 100. 16' 18 16 19 120 16 20 130 16 21 190 200 ekh 140 16 150 160 170 180 210 220 No. of is 111 2nd 6 999 No. of Is in 4th khaNDa in 3rd khaNDa No. of is 16 18 201 221 22 28 16' 23 30 16 24, 32 ! 16 25 34 16 26 36 : 16 16 26 16 27 38 16 28 16 xc 2 2 2 2 2 24 28 22 25 19 20 16 x 1 = 20 31 49 2 10 00 No. of is in 5th khaNDa 52 34 40 16 x 2 = 40 37 44 16 x 23 44 40 48 16 x 3 = 48 43 52 16 x 3 = 52 46 56 16 x 3 56 16 16 x 1 55 40 29. 42 30 44 I 230 16 31 46 61 76 16 x 4 = 76 I 58 = 16 24 16 x 1 = 24 28 16 x 12 = 28 32 16 x 2 = 32 36 16 x 2 = 36 60 16 x 3 = 60 64 16 x 4 I = 64 68 16 x 4 = 68 72 16 x 4 = 72 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxiii Table No. 4-SaTkhaNDA rekhA Name of cAra Name of rekhA Serial No. No. offers in 3rd No. of kalAs in 4th N khaNDa | No. of wers in 5th No. of aars in 6th 6 khaNDa samacAra kAminI Total No. of kalAs No. of kalAs in 1st No. of kalAs in 2nd khaNDa _ | | | ,5958 - in all the khaNDAs 4 4 4 4 4 5 4 20 sapAdacAra kamalA sAdhacAra padmA 20 20 20 x 1 =20 24 25 20 x 11-25 ___30/20 x 13-30 32 35 20 x 13=35 36 4020 x 2 =40 40 45/20 x 21-45 pAdonadvayacAra saMbhramA . dviguNacAra bhramazekharA sapAdadviguNa zubhA or subhadrA sAdhadviguNa zAntisaMbhUnA pAdonatraya vaidevI rAjazekharA gAndhArI padAdhika sArdhatraya gandharvA 6 88__4 4 4 4 4 4 4 8 44 50 20 x 24-50 48 5520 x 23=55 60 20 x 3 =60 56 65 20 x 31=65 70 20 x 33-70 7520 x 34-75 8020 x 4 =80 72 85 20 x 41=85 76 90 20 x 41-90 80 9520 x 48=95 pAdonacatuSka tilakA loka sundarI caturguNa sapAdacatumka sArdhacatuSka pAnipaJcaka mahAbhadrA indrA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 5- saptakhaNDA rekhA Serial No. Total Nature of Name of No. of No. of No. of No. of No. of No. of No. of No. of cAra kalAs in kalAs in kalAs in kalAs in kaersin kalAs in kalAs in kalAs in all the 1st khaNDa |2n khaNDa |3rd khaNDa 4th khaNDa/5th khausj6th khaNDa7th khaNDa khaNDa 23 | 4 | 5 6 / 9 10 | 11 168 NorwdH 189 210 231 252 . cxiv samacAra sapAdacAra sArdhacAra pAdonadvayAcAra dviguNacAra sapAda dviguNa sArdhadviguNa pAdonatraya traya padAdhika sAdhatraya pAdonacanuSka caturguNa sapAdayatuSka sArdhacatuSaka pAdonapaJcaka puSpitA puSpikA campA samahA tilakA adabhutA siddhA siddhAGgI svarUpA krIDAmaNi naranArA narezvarI virUpAkSA mahodbhavA siddhasA sarvamaNDalA 294 315 336 357 378 399 420 24x1 = 24 24x13 = 30 24x11% 36 24x1 = 42 24x2 = 48 24x2}= 54 24x21= 60 24x23= 66 24x3 = 72 24x33% 78 24x37= 84 24x33 90 24x4 - 96 24x414102 2141108 2-1x43-114 24 24 11 4888888858 12 13 14 15 09. | 114 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 6-aSTavaNDA rekhA Serial No. Nature of cAra Name of rekhA Total No. of No. of No. of No. of No. of No. of No. of No. of No. of | kalAs | kalAs | kalAs | kaLA / kalAs | kalA kalAs | kalAs | kala' | | in all | in ist in 2nd in 3rd in 4th in 5thin 6th in 7th'sn 8th| khaNDA / khaNDa | khaNDa / khaNDa khaNDa | khaNDa khaNDe khaNDa / khaNDa 10 11 | 12 zubhA zItalA gandhA mAlatI harmyasaMyutA medhA meghapadA AXO fo samacAra maNacAra sAdhecAra pAdonadvayacAra dviguNacAra sapAdadviguNa sArdhadviguNa pAdonatraya traya padAdhika sArdhatraya pAdonacatuSka caturguNa sapAdacatuka sArdhacatuSka pAdonapaJcaka anujA kRSNA nibhalA 28x1 = 28 28x11= 35 28x11= 42 28x133 49 28x2 = 56 28x21- 63 28x2/- 70 28x21- 77 28x3 = 84 28x31- 91 28x3/= 98 105 28x37=105 | 112 28x4 -112 28x41=119 1 126 | 28x41-126 | 133 1 28x41%3D133 Ja 91 11 98 12 13 tejAH 94 100 14 pratApatejAH kIrti Ananda sammRtA 106 | 119 15 16 112 118 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apa. xiv - 13 - WN - Serial No. traya pAdonapaJcaka sArdha catuSka sapAdacatuka caturguNa pAdonacatuka sAtriya padAdhika pAdonatraya sArdhadviguNa supAdadviguNa dviguNacAra pAdonadvayacAra sArdhacAra sapAcAra samacAra cAra Nature of / 23 sutA ratnAcalA mahAnIlA zikharonnatA zekharA madhurA gambhIrA kulanandinI zobhanA nandanA bhadrA zriyA nandA mukulA zAntA rekhA Name of Total No. iof kalAs No. of aars ur in 1st khaNDa No. of Eats or in 2nd khaNDa No. of kalA in 3rd as No. of kalA or in 4th khaNDa Table No. 7-navakhaNDA rekhA No. of kalA 10 in 5th khaNDa INo. of kalA in 6th khaNDa 102 | 116 No. of kalA - in 7th khaNDa 13/ 123 116 109 102 88 ...No. of kalA in 8th ars 18 46 ht 130 15232 14132 136:32 | 128 132 152 No. of kalAs in 9th khaNDa 8832 32 bh dr br dr dr dm dr dm ENNIS x x x x x x x x x x x x x x x x + = 152 1 = 144 = 136 = 128 = 120 112 104 8888 Cxvi Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No.8-dazakhaNDA rekhA Nature of cAra . Name of - Serial No. is in Total No. of No, of zats in or 1st khaNDa No. of kalA No. of Fats in 10 2nd khaNDa N. 3rd khaNDa No. of Mols in 5th khaNDa ___No. of kalAs in 4th khaNDa 0 No. of kalAs in 6th khaNDa rekhA No. of kalAs in 7th ars No. of Fars in 0 8th khaNDa No. of cats in No. of 72!s in 10th khaNDa 22 416 0 . + 0 3 41 46 51 cxvii voowvavi ULAW 66 samacAra alhAdA sapAdacAra | triyA sAdhacAra nandA pAdonadvayacAra gomatI dviguNacAra nAmasundarI sapAdadviguNa subhadA sArdhadviguNa bhadrikA pAdonatraya bhadrA traya bhadrAGgA padAdhika bhadramAlinI sArdhatraya saMbhUtA pAdonacatuSka mun / caturguNa patAkA sapAdacatuSka kIrtivaddhinI sArdhacatuSka mAhendrI pAdonapaJcaka 886038086 71 108 36x1 = 36 36x11= 45 36x1/= 54 : 36x11 - 63 36x2 = 72 36x21- 81 36x21- 90 36x21- 99 36x3 =108 36x31=117 36x313126 36x3/135 36x4 =144 36x413153 36x433162 36x423171 | 117 | 11 98 106 12 135 13 - 96 1 102. 961 108 101 1 114 106 ! 120 1 111 14 153 120 132 | 127 140 134 148 141 / 156 15 162 16 126 171 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 9-ekAdazakhaNDA rekhA - - ----- Serial No. Nature of Name of cAra No. of kalAs in 7th 603 .. No. of kalAs in 28th khaNDa No. of kalAs in 9th khaNDa |No. of kalAs in 10th khaNDa | No. of kalAs in 11th 006 . | Total No. of kalA No. of kalAs in 1st khaNDa ___No. of kalAs in No. of kalAs in No. of kalAs in No. of kalAs in 5th khaNDa 6th khaNDa |-No. of kala's in 52010 2nd khaNDa on 0 | | 888888888888888 8884888800626N 3rd khaNDa 83 dada-81386880 4th khaNDa 200-8086 88382868828038 FER8888188088 samacAra kumudA sapAdacAra bhadrakA sAdhacAra dhvajA pAdonadvayacAra dhvajAkSI dviguNacAra makaradhvajA savAda dviguNa supatAkA sArdhadviguNa vIrabhadrA pAdonatraya rUpabhadrA vinAyakA 10 padAdhika vIrA 11 / sArdhatraya vikramA 12 padonacatuSka caturguNa manmathA 14 sapAdacatuSka devasundarI 15 sArdhacatuSka | unA pAdonapaJcaka kanakezI cxviii 104 | 112 | 112 121 80 90 100 | 110 | 120 130 140 150 40x1 = 40 40x11- 50 40x11- 60 40x11= 70 40x2 = 80 40x21= 90 40x2}=100 40x21=110 40x3 =120 40x313130 40x37=140 40x37=150 40x4 =160 40x41=170 40x43180. 40x413190 94 120 100 95 106 13 112 96 | 103 | 110 | 117 | 124 131 1138 145 2141 128 | 139 | 136 148 1157 ! 152 | 166 160 | 175 190 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 10-dvAdazakhaNDA rekhA Nature of Name of Serial No. Total No. Setyo 2012 cAra No. of kalAs in 6til khaNDa No. of kalAs in 7th khaNDa - No. of kalAs in _8th khaNDa No. of rls in 9th khaNDa No. of kalAs in 10th khaNDa No. of 2015 in 11th khaNDa No. of kalAs in 10 12th khaNDa - - on 0 415 | 12 13 14 15 44 44 No. of tels in No. of dois in No. of kalAs in 3rd khaNDa ___No. of kalAs in 4th khaNDa No. of Esis in N 0 AALA 1st khaNDa 1-4oThI_02nd khaNDa 4 samacAra zAzvatI sapAdacAra varadA sAcAra ramyA pAdonadvayacAra sundarA dviguNacAra (A)modA sapAdadviguNa AmodakI sAdviguNa zivA pAdonatraya sarvasabhyara (lisA) vizAlA 101 padAdhika kulanAyakA sArdhatraya zimbhA(zAntA) pAdonacatuSka zivatamA caturguNa divyA 14 sapAdacatuSka zivAGganA sArthacatuka vizvezvarI 16 pAdonapancaka / vizvarUpA cxix 52 53 54 55 58 60 62 64 66 68 71 74 77 72 76 80 84 88 79; 84 89 9 99 86, 92 98! 104 110/ 93100. 107 114 121/ 100 108: 116 124: 132 44x1=44 44x11-55 44x11-66 44x'=77 44x2 -88 44x21399 44x2 =110 (sarva 4+x213121 lambhA) 44x3 =132 12 13 107 116 125 134 143, 94 101 114 124 134 144 154 88 99 110 121 132 143 154: 165) 92 104 116 128 140 1527 164 176 148 161 171 187 86 100! 114, 128 142 156 170 184 1981 89 10+ 119 134 149: 164 179 194 209 44x31-143 44x313152 44x32-165 44x4 -176 44x413187 44x413198 44x433209 15 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. 1 123456 789O1SSERO 10 11 12 13 14 15 16 Nature of Name of rekhA cAra 2 samacAra sapAdacAra vArSacAra pAdonadvayacAra dviguNacAra sapAda dviguNa arfagn pAdonatraya traya padAdhika sArdhatraya pAdona catuSka caturguNa sapAdacatuSka ardags pAdonapaJcaka 3 zAnti kI vimalA sUryA varzvanA vijayA arfear (argar) vaMzodbhavA baMzabhUtA rekhitA vaMzatArA adhivAsyA EQUIT mAnA zikhodUbhavA attar vasantodbhavA Total No. of kalAs No. of s in 1st are en 48 aaaaaa 48 co 48 48 48 48 48 48 No. of is in 2nd a 48 888542UIT WNTO 52 55 56 50 51 54 57 58 59 Table No. 11-trayodazakhaNDA rekhA 60 61 62 63 No. of aors Nin 3rd khaNDa 48 No. of ers in 4th khaNDa No. of ars in 5th us No. of hers in 6th khaNDa No. of es 8 a 48] 51 WHEN NO 481 52 10 60 66 72 62 69, 76 64 72 66 75 841 68 78 81 70 11 63 68 731 78 CONDOMINOK 8022802 48 48* 53 54 58 60 63 66 68 72 12 48 55 13 62 69 76 in 10th No. of s in 11th khaNDa of in 12th No. of Is in 13th ars 14 48 48 56 64 57 66 72 75 80. 84! 83 88 93 S No. e 15 16 48: 48 58 59 68! 70 78 81 88 92 98 17 48 60 78 841 90 96 102 108 114 120 83 90 97 104 111 118 125 132 88 96 104 112 120 128 136 144 93 102 111 120, 129 138 147 156 98 108 118 128 138 148 158 168 72 841 92 103 114 125 136 147 158 169 180 96 108 120 132 144 156 168 180 192 74 87 100 113 126 139 152, 165 178 191 204 76 90 104 118 132 146 160 174 188 202 216 78 93 108 123 138 153 168 183 198 213 228 72 84 96 103 108 I 48 x 1 = 48 48 x 11 60 48 x 14= 72 48 x 1= 84 48 x 2 = 96 48 x 21=108 48 x 24-120 48 x 23=132 48 x 3 =144 48 x 31=156 48 x 31=168 48 x 32-180 48 x 4 -192 48 x 41-204 48 x 43=216 48 x 43=228 CXX Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 12-caturdazakhaNDA rekhA Nature of Name of __Serial No. cAra rekhA 10- vidyAzodhanikA bhyA gaurI + haMsI samacAra sapAdacAra sArdhacAra 4 pAdonadvayacAra 5 dviguNacAra sapAdadviguNa sArdhadviguNa pAdonatraya sarasvatI | Total No. of + Total No. of 43's in 1st que No. of Total No. of pers kalA in 3rd khaNDa Total No. of Total No. of __Total No. of kalAs in 6th khaNDa kalAs in 7th khaNDa) - Total No. of kalAs in 8th R04) - Total No. of Total No. of kala's in 9th khaNDa Total No. of kalAs in 10th khaNDa Total No. of / kalAs in 11th khaNDa Total No. of Total No. of Fars in 13th 606 Total - Total No. of 318355 kalAs in 12th khaNDa kalAs in 14th khaNDa kalA 1 | N 60 6803428NNA860 kalAs in 5th khaNDa 6i -03-800Nison khaNDa 11008UNaamson kalAs in 4th khaNDa NaOMOM cxxi 10 11 | 12 13 1 52152 52 52 52x1 = 52 59 60 61 | 62 63 64 ! 6552x11- 65 66 6877072174 | 76 7852x11= 78 17376179 82 85,8891 52x11= 91 | 80 8488929100 10452x2 =104 62 | 67 187 | 92 | 97102107 112117 52x21-117 194 100 106 112 118 124 13052x21-130 101 108 115 122 129 136143 52x2 143 108 116 124132 140 148 15652x3 -156 106 115124 133 142 151 160 16952x31%D169 112 122132 142 152162 17218252x37=182 118 129 140 151 162 173 184 19552x32-195 88 100 112124 136481 160 172 184 196208 52xt= 208 91 |104 117130 143 1452169 182 195208 22152x413221 194 108 122136 150164 178 192206 220 234 52x4%=234 97 112 127 !142157 172187 (202 217 232 247 52x43=247 praya sAragI sauramyA zukrAmA azokA zaucakI kanakA kanakAvatI kandI kandAzvinI (zritA) kamalA kalahaMsI padAdhika sArdhatraya / pAdonacatuka 13 caturyuga 14 sapAdacatuSka 15, sArdhacatuSka 16 pAdonapazcaka Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Table No. 13-paJcadazakhaNDA rakhA Nature of Name of cAra -_-Serial No. Total No. of kalA Total No. cf kalAs or in 1st khaNDa Total No. of F15 in 2nd pos ___ Total No. of kalAs V in 3rd khaNDa ___ Total No. of kalAs a / | Total No. of valA in 5th eNDa Total No. of kalA! ____ in 6th khaNDa -Total No. of kalA ____in 7th khaNDa Total No, of zats ____ in 8th khaNDa Total No. of kalA in 9th aus -Total No. of gets - in 10th khaNDa Total No. of kalA/ or in 11th khaNDa / Total No. of kalAs in 12th auz -Total No. of Ears W in 13th khaNDa Total No. of kalA in 14th ar3 Total No. of kalA 0 in 15th khaNDa co a w | / 11 : 12 nAhinI hastinI kumbhikA gajamAlinI 62 8. gajI 70Nor jaahu zekharI cxxii samacAra sapAdacAra sAcAra pAdonadvayacAra dviguNacAra sapAdadviguNa sArdhadviguNa pAdonatraya traya padAdhika sArdhatraya pAdonacatuSka caturguNa sapAdacatuSka sArdhacatuSka pAdonapaJca gajezvarI ratnA ratnagarbhA mAlyA jayA ugratejAH priyA vaktrA 56, 56 5656x1 = 56 63 64 65 66 67 68 69 7056x11= 70 | 70 72 74 76 78 80 83 8456x1 = 84 779 80 83 86 891 92 95: 9856x13= 98 84 88 92 96/ 100 104 108 11256x2 -112 101 106 1117 116 121 12656x2=126 86 92 116 122 128 134 140,56x213140 911 98 105| 112 119 126| 133 140/ 1475 15456x2=154 88 96 104 112 120 128 136 144 152| 160 16856x3 =168 83: 92 101' 110 119, 128 137 146 155. 164) 173 18256x31=182 86 96 106 116 126 136 146, 156 166 1761 186 19653x333196 89 100, 1111 122 133 144 155 166 177 188, 199 210,56x3=210 80 92 104 116, 128 140, 152 164 176 188, 2001 21222456x4 -224 69; 82, 95 108 121 134 147, 160 173 186, 199212 225. 23856x413238 70/ 84 98 112 126 140 154 168 182: 196 210/224 238 25256x423252 71 86 101 116 131 146 161 176 191 206,221 236 251 266,56x47-266 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Serial No. 1 2 Nature of cAra 7 8 2 samacAra sapAdacAra sArdhacAra 3 4 pAdonadvayacAra 5 dviguNacAra 6 * sapAda dviguNa sAdviguNa pAdonatraya traya Name of rekhA 3 fafqat fafet fuet siMharUpA festaci siMhagrIvA siMha fartear siMhezvarI 9 10 padAdhika mahAnAdA 11 ] sArdhatraya nAdavato 12 | pAdonacatuSka siMhanAdA 13 caturguNa ardigan 14 sapAdacatuSka fazregal 15 sArdha catuSka faal 16 pAdonapaJcaka sakalezvarI cxxiii Total No. of Gols 1st khaN Total No. of kalA 601 60 69 60 60 60 60' 61 62 63 64 60 62 64 66 68 60 63 66 69 72 60 64 68' 72 60 65 70 75 60 60 60 67 60 68 8 8 Total No. of Cars in 2nd khaNDa 60 60 19 8 585 66 60 60 71 8 SRE 69 N N N 1 Total No. of kalAs in 3rd khaNDe Total No. of Is in 4th 73 60 74 3832 N X 75 72 74 X 70 80 86! X 78 82 78 81 88 84 87 90 93 Table No. 14 29 Total No. of kalAs in 5th khaNDa 80 PERO 88 888 8 2 Total No. of kalAs in 6th khaNDa 10 104 Total No. of kalAs in 7th khaNDa Total No. of Naels in 8th ve 60 65 70 75 78 80 84 tsh m nee ' nndd -r tth wH sbu - _ 60 60 66. 67 72 74 81 88 95 96 102 95 102 109 90 12 85 90 92 100 108 116 72 84 86 88 102 116 130 144 158 96 105 114 123 100 110 120 130 115 126 137 96 108 120 132 144 99 112 125 138 151 90 105 120 135 150 165 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sxxiy SoDazakhaNDA rekhA Total No. of kalAs in 9th khaNDa Total No. of als in 10th aus Total No. of Uits in 11th are Total No. of 's in 12th aus Total No. of kalAs in 13th khaNDa Total No. of fets in 14th as Total No. of kalAs in 15th khaNDa Total No. of kalAs in 6th khaNDa 90/ 60x1 =60 75 60x11=75 60x1}=90 60x1}=105 120 60x2 =120 60x2}=135 150 60x2}=150 60x2}=165 60x3 =180 60x31=195 60x3}=210 60x3=225 11 1) 5 60x 4=240 51 60x41=255 60x41=270 60x42=285 180 195 285 897. XV Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ exxv Table No. 15. Nature of Name of Total No. of fels cAra - Total No. of kalAs Total No. of as Total No. of kalAs Total No. of als | 882_oo in 4th khaNDa _ Total No. of kalAs samacAra saumyA sapAdacAra vain Aw nA - Serial No. nArAyaNI sArdhacAra pAdonadvayacAra dviguNacAra narottamA sapAdadviguNa narezvarI Total No. of kalAs Total No. of kalA Total No. of kalA | 2222222222222 - in 1st khaNDa sAdviguNa Ani puz ut 0 3 3 3 638 PFA Ana pac u 83 88 8 8 OM OM OM 88 ra 2 narAzA pAdonatraya narAjagA traya nRtyezvarI padAdhika baravatI mAdhatraya vIrAjagI 88888888 104 114 124 134 108 119 130 141 pAdonacatuka mahAvIrA caturguNa vIranAyakA | 148 sapAdacatuSka | bIbhatsA a gAIcatuSka satI 116| 129 142) 155 120 134 148, 162 79, 94| 109 124 139 154| 169 16 pAdonapaJcaka parAntA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------- saptadazakhaNDA rekhA Total No. of Is Total No. of TS in 9th S -in 10th 13 64 S Total No. of hors in 11th 15 64 64 72 73 74 80 82 84 88 91 94 25 64 75 86 97 96 100 104 108 119 Total No. of S in 12th 16 Total No. of IS in 13th 17 64 76 aoo nndd mbh o tsaa nndd // , ii tsts bH 112 124 104 109 114 112 118 124 130 120 127 134 141 128, 136 144, 152 136 145 154 163 144 154 164 174 152 163 174 185 160 172 184 196 208 168 181 194 207 176 190 204 218 184 199 214 229 136 148 160 184 Tot No. of ers 196 CXXV. 205 18 64 77 90 92 94 103 106 109 116 120 124 129 134 139 144 142 148 154 160 155 162 169 176 168 176 184 192 172 181 190 199 214 Total No. of s in 15th 220 233 64 232 246 244 259 78 Total No. of s in 16th 20 64 79 194. 204 207 218 220 232 244 246 260 274 274 289 Total No. of els in 17th ev 21 229 64 80 96 112 128 224 240 256 259 272 288 304 208 64 x 1=64 64 x 11=80 64 x 11=96 64x12=112 64 x 2=128 64x21=144 64x21=160 64x2=176 64 x 3=192 64x31-208 64x34-224 64x32=240 64 x 4=256 64x41=272 64x41=288 64x42-304 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a u to ova un twa Serial No. traya pAdonapaJcaka sArdhacatuSka caturguNa sapAdacatuSka pAdonacatuSka sArghatraya padAdhika pAdonatraya sAdviguNA dbhiaag sagakSadviguNa pAdonadvayacAra sArdhacAra sapAdacAra samacAra cAra | Nature of | Name of! rekhA sukhAsInA yajJabhadrA manojJA sarvatomukhI zAntA vikramA svarUpA manoharI kAntA pArthivA bImattA ramyA gaGgA kumudazekharI kakudA(kumudA) ramyezvarI + Total No. of Fals __ Total No. of kalAs' a_& OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM n in 1st khaNDa / cxxvii | Toial No. of kalA a_22_888828 55 1 g_g4 - Total No. of kalAs 188 d_in 3rd khaNDa / | Total No. of kalA + in 4in rUpA / Total No. of als! Total No. of kalA 128| 143, 158 173 124 138 152 166 120/ 133 146 159 112 123 134 145 104 113 122 131 Total No. of fars 8 116 124 03 110 117 Table No. 16. LTotal No. of kalA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxxviii aSTAdazakhaNDA rekhA Total No. of 31s Total No. of SIS 10th aus Total No. of Tois in us Total No. of us in 12th Eug - Total No. of Ears 13th Gut Total No. of wors in 14th ava 14th qua Total No. of Fets 15th Total No. olets in in in Total No. of as 17th cepure Fotal No. of mars in l 68 68 68 68 68 68 80 81 82 83 68 x 1 =68 68 x 1}=85 201={I 89 104 1071 110 de 101 146 15 68 x 14=119 68 X 2=136 68 x 2}=153 68 x 24=170 68 x 24=187 68 x 3 =204 68 x 31=221 68 x 31=238 68 x 39=255 B there I 68 x 4 =272 le Sale 68 x 41=289 68 x 43=306 68 44=323 the : Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _cxxix 23 matsyAvatAra v. 10-11 kRte'STalakSasahasrazatAmdeSu gateghu zatAbyAnte24 kUrma v. 6 caturlakSasahasrAdizatAntAbde kUte gate varAha v.5 kRtAce samAyAte nRsiMha . 5 trayodazalakSAbdeSu gateSu ca kRte yuge vAmana V. 11 rundhau ca samanuprAhe tretAyAzca kRtasya ca parazurAma V. 1 tretA) cAnda bhAyerAma V.7 sandhau ca samanuprApte tretAyAdvAparasya 28 kRSNAvatAra V. 1 dvAparAnte kalau yuge sUtra 29 buddha V. 1 kasau yuge tu saMprApte Shastri Rewashanker Meghii Delwadaker adhyApaka saMskRtapAThazALA, Bombay 4, has contributed an article on the significance etc. of the Ten baits in the Guiarati of 29th Aug. 1937 wherein incidentally he has discussed the chronology of these baarts from a comparative study of several gries. I quote below his observations as they are likely to throw a good light on the similar portions of various sutras of aparAjitapRcchA which are more or less mutilated. The extracts are as under-- ___1 matsyAvatAra - In ghorakalpa of brahmA at the time of pradhya in cAkSuSamanvantara or in vaivasvatamanvantara - beginning from satyayuga. 'This avatAra has appeared in the saMdhi of ghorakalpa and the following 7th avasvatamanvantara and yet it is considered to have appeared in ghorakalpa. 2 kUrma-In the current zvetavArAhakalpa, cAkSuSamanvantara, patyayuma. 3 varAha-In the beginning of zvetavArAhakalpa. 4 nRsiMha-In the current vaivasvatamanyatara, 4th cokaDI. 5 vAmana-In the 7th tretAyuga of vaivasvatamanvantara. 6 parazurAma-In the tretAyuga of 19th cokaDI of the current vaivasvatamanvantara. This avatAra appeared in the saMdhi of tretA and dvApara. 7 rAmacaMdra-vaivasvatamanvantara, tretAyuga of 24th cokaDI ( devI bhAgavata ) or according to bhAgavata mahApurANa in the 28th tretAyuga. 8 kRSNa-In the end of dvApara, 28th cokaDI of vaivasvatamanvantara. 9 buddha-In the current kaliyuga. 10 kalkI-zvetavArAhakalpa, the current vaivasvata manvantara, in the end of 28th kali, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CXXX The grandfather of Vajvasvata Manu had according to V. R. Karandikar of the Narmada Valley Research Board started the first new Lunar Calendar when the year was calculated from Rohini. Astronomically that era began about 4300 B, C. The great flood which devastated the country was sometime after that date as there were 108 generations between the Mahabharata War and the great flood and as 1920 B.C. was the date of that war, the date of the great food may be placed at about 4080 B. C. in accordance with the universally accepted Hindu calculations. The fish incarnation was therefore of that date. The tortoise incarnation referred to the inundation caused in the Himalayan regions by the breach which drained away the Black lake of Kashmir at Barameula. The difference between these two incarnations was only a few months. The F*49719 stated that the era of the tortoise incarnation lasted a long time being over 700 years. The Boar incarnation was an earthquake convulsion which destroyed the invading hordes of the demon Hiranyaksa while passing through the North West Frontier. The Narasimha or Man-lion incarnation had never come to India. His work was done with the destruction of the Daitya. The great grandson of that Daitya was Bali during whose lifetime the Vamana incarnation took place. All these three incarnations appeared some time between 3380 and 3320 B. C. Agastya's quaffing of the inland ocean and making it dry in order that the Kalayas, pirates who were concealed in its waters might easiiy be conquered was between the Vamani and Parasurama incarnations. sometime between 3300 to 3250 B, C. That inland sea was according to him the lake formed by the land slide near the edge of the Malwa plateau at Chikhalda when the waters of the Narmada overran all the plains between the Vindhya and the Satpura ranges below Omkar Mandhata. 57 201 Sailaja Linga-- Hasta=21 inches or 14 feet and is denoted by'. Angula=24th part of a Hasta and is denoted by". (1) These lingas are primarily nine with the following integral dimensions 1' 2' 3' 4' 5' 6' 7' 8' and 9' respectively. The prastara of these lingas in fractional dimensions by the addition of 6' 3" 2" 1" ?" " and }" is given below. (2) An increase of 6 between l' and 2' will give 1' 6': 1' 1211. 1' 18" : i. e. three forms. Similarly between 2 and 3' there will be three forms and so on between 3 and 4'; 4' and 5': 5' and 6' ; 6 and 7' ; 7' and 8'; and 8' and 9". Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxxxi. Thus the total number of these intermediaries will be8x3i.e.24. These lingas have their distinct names, (vide the text). Thus (1) and (2) S'ailaja lingas make in all 9+24=33 forms. (3) An increase of 3" between 1' and 2' will give 1' 3" ; 1' 0"; 1' 15"; and 1' 21" i, e. four forms. Similarly between 2' and 3', 3' and 4' etc. upto 8' and 9 there will be 4x8 i. e. 32 forms. Thus (1), (2) and (3) together make up 65 forms. (4) An increase of 2" between 1 and 2' gives 121; 1 41: 18 11101:11 14" : 1 16" 120and 122 i. e. in all 8 forms. Therefore between 1' and 9' there will be 8 x 8 i. e. 64 forms, Thus (1), (2), (3) anti (4) will in all give 129 forms. (5) An increase of 11 between 1 and 2' gives 1-1"; 11-51; 1.70%; 1'11"; 11 134; 11 17" . 11 19" and 123" i. e. in all 8 forins. Therefore between 1' and 9 there will be 8 x 8 i. e. 64 forms. Thus (1), (2), (3), (4) and (5) together make 129+ 64 = 193 forms. (6) Proceeding in the same way of reasoning for 1/2" we get in all 192 forms. Therefore the total would be 193 + 192 :- 385. (7) Similarly for 1/4/' total forms are 384. Therefore total under all is 385 + 384 = 769. (8) Lastly for 1/8" total forms are 768. Thus the grand total is 769 + 768 - 1537 while the text gives the total number of liigas as 1411 which seems to be incorrect. sa. 114, mizrA. Composite- These are formed under 5 heads as under pITha WNE nAgara nAgara tala nAgara 2 nAgara drAviDa 4 bhUmija 5 bhUmija jaMghA or maMDovara nAgaramaMDovara drAviDa aMdhA varATa bhUmija bhUmija zikhara vimAna nAgara vimAna drAviDa dAviDapuSpaka varATa draviDa bhUmija bhUmitra nAgara, drAviDa, vagaTa, and bhUmija determine the mizraka. satra 123. prAsAdapIThodayamAna-Here, too, will be found that nAgara, drAviDa, bhUmija and varATa are the main prAsAdas, latina, sAndhAra, mizraka and vimAna having the same pIThodayamAna as the nAgara. sa. 124. pIThaLakSaNa-nAgarapITha = latina, sAndhAra, mizraka, vimAna, nA nA nA nA vA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU. 125. sAdhArapITa lakSaNa, bhUmi japITha rakSaNa, = varATa 37 = kdmii = dAruja "" cxxxii drAviDapIThalakSaNa phAMsAkAra 10 . So far as it is concerned, all the es reduce themselves to nAgara, dAviDa and bhUmija. su. 126. sarvadevaprAbAda nAgara including - chatina, sAndhAra, mizraka, vimAna nAgara, vimAna puSpaka sU. 189-192, anya prAsAdodaya mAna - vimAna, bhUmija, valabhI, drAviDa, varATa vitAna - As zikhara is to prAsAda so is vitana to , fara is, so to say, a roof or ceiling to the 3 and is of three kinds, so far as the surface level is concerned. 1. samatala, 2. kSipta 3. utkSipta. 1. samatalavitAna has a uniform flat terrace throughout the entire length of the 8 and that too, on the same level. 2. kSiptavitAna has a flat terrace but in different levels, the central portion running through the entire breadth of the re being raised above the level surfaces of the sides by means of a (pillarets) over the main pillars either with or without the brackets or struts for projecting it over the side terraces. 3. afata has its surface raised upward i. e. it has a dome or vault semicircular, segmental or pointed and may or may not have (ribs) to the vault varying in number. faatas arc again divided primarily into 4 kinds so far as the constituent constructive arrangement goes. They are padmaka, nAbhicchanda, sabhAmArga and . These are pure and unmixed types, any one of them possessing distinctive features of its own; each of these divisions, is in its turn subdivided into 4 orders, namely zuddha, saMghATa, bhinna and udabhinna.. (a) zuddha is pure throughout the entire expanse of the vitAna, and is composed of only one kind without any admixture in its construction, while saMghATa, bhinna and udbhinna are composite types made up of either 2, 3 or 4 gas etc. (b) az is composed of any 2 types of gafar out of the 4 above; e.g. when forms the lower portion of the vault with afte forming the upper part thereof, the fat is made up of 2 s padma and nAbhicchanda ; it is then known as padmanAbha. When, in the same way, award forms the under part of the dome and q forms the upper one to the same, the fala are, too is known as sabhApadma; and sabhAmandAraka, is a saMghATavitAna with sabhAmArga and comprising the bottom and top portions of the vault respectively ; while kamalodbhava has padmaka with padmAni elongated in form. apa xvi Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxxxiii It is just possible that there could be only 12 different arrangements with these four zuddha kinds of vitAna, if each one were to occupy a lower or upper place in the scleme of construction of $a!2; but as the members of gte under each head of ye are not the same, it is difficult to reconcile this point as the Bufaa is silent as to how these figures are deduced. The names and lakSaNas are, moreover, not shown. Tust in the case of the said, three kinds of 35 taken together, either in pure or 912 divisions forin a kind of facia which is known as bhinna e.g. padmanAbhasabhA or sabhApadmanAbha etc. according as padA, nAbhi and sabhA, or sabhA, padma and nAbhi occupy the lower intermediate and upper portions of the faara and 16 36 15 (d) when four kinds of fara either go alone or mixed with saMghATa or bhinna are brought together to form one composite whole, the arrangement is known as ubhinna e.g. padyanAbhapabhAmandAraka where the padyaka, nAbhi, sabhAmAge and mandAraka form the lowermost, lower, upper and uppermost portions of the tiant. All the faaras taken together run into a number as great as 1113, as will be clear from the divisional classification tabulated as under:Kind pAka nAbhi saamaan mandAraka zuddha 64 24 10 saMghATa 40 . 200 100 40 udbhinna 200 136 100 48 ....--Grand Total 300 113 1113 To different deities are assigned different vitAnas as under - padmavitAna toall gods and especially to Izvara, nAbhicchenda to viSNu, sabhAmAge to brahman and mandAraka to sUryaH while padmanAma, sabhApadya, sabhAmandAraka and kamalodabhava are neant for Idesses pArvatI and others, gaNanAya, vItarAga ( including buddha) and sarvadeva respectively. For every one of the above dcitics, 8 kinds under each one of the above category are mentioned as also their distinctive features. They are as under: 36 48 500 200 tripugantaka has 8 kinds -padma, vikAza, bhaSTapatra, sukarNika, chatra, nAmavIthI, puSpaka and . bhramarAvalI. faru has his 8 kinds -nAbhya, nAbhyudabhava, zrIvatsa, mAlAdhara, nandAkhya, sUryodbhava, garuDa, and vaSNava, brahmA has his 8 kinds --kamala, kamalodbhava, zaMkhAvata, meghodara, mahApadma, mahAkAnta, haMsa and haMsapakSaka. sUrya has his 8 kinds -vyoma, vyomArka, kiraNa, vyomAkSa, sarvasundara, meghacchatra, mahAvimba and dIpta. pArvatI, caNDikA, zrI and other goddesses have their 8 k nds- padmanAbha sugambhIra, siMhakarNa, patAkina, ghaNTAnAda, mahAnAda, tilaka, and sarvasundaram. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxxxiv 407ca's 8 are as - #198: 1931, #97134, A8H7, 69, #917# (#12+), ale and fa. astazia and ga have - alarak, ***, za, audien, 45alaski, gaz, faa7 and grafa. All other deities not included in the above have FROIECT, , faren, citrakarmaka, tArAgaNa, vRddhirAma, succhatra and vimAna. Out of these 64 faahas, apgufta, it seems, has ignored the differentiating lakSaNa of 24 vitAnas, (8 for IzvarI, 8 for votarAga and 8 for sarvadeva). In the same way, the names and 5 of cats are not detailed in . full, only a meagre account of some is given, while so far as fa and af are concerned, neither their names nor dem find any room at all in this book. This shortcoining notwithstanding, be it noted that storia contains a decent and reasoned literature regarding fan not to be found in any other work on aith as yet dublished. samarAGgaNasUtradhAra-following the aparAjitapRcchA plan of describing the 25 kinds of rare under eaciu type has defined 25 laas which are enuinerated hereunder: 1 st, 2 rataa, 3 alaa, 4 glaars, 5 27797, 02:17, 7 alitaleil, 8 9595, 9 , 10 919, 11 , 12 fau, 13 reakf24, 14 Teatre, 15 4969 16 Jis, 17 afa, 18 #ITF, 19 $97, 20 4a, 21 fabia, 22 168981, 23 goca, 24 gota, 25 faya raiTF. Their distinctive characteristic featuers ( farafor) are notou here for ready reference. Incidentally, it may be observed as worth noticing that the very inention of the fact that the vault of the faala assumes forms of flowers of various kinds leads one to the conclusion that the literature regarding these forms of domes, vaults etc. must surely lave existed, agreeably to the Indian way of fara formation especially when we are given the exact numbers of different types et fait innging over a total as great as 1113. If that literature, very fortui. tously, to come to hand, in course of time, it wouid, it is very likely, go to throw a deal of light on the question whether doines and vaults have found their development in a particular manner in the Moghal period from a wide range of variety existing in India long before the invasion of India by Afghan and other Mahoinedan races, or indepcndently of any Indian influence. Domes and vaults did exist in India in multifarions forms long before the advent of the Maboinedan rulers. How far the Indian constructive and decorative characteristics were contributory to the development of the Saracenic domes etc. of the Moghal period and whether the Indian influence came to be exerted in the formation of the substratum and superstructure of these forms will remain a moot question till the whole literature on the Indian typc of faata is available. There could be no doubt that parti Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CXXXV cular modifications here and there, inay have come to be implanted on the Indian system; in as much as the system was extensively in vogue in the various parts of India. Further support to this problem is warranted on the ground that the guts or gts which are indissolubly connected with faalt owing to their forming an essential component, had themselves, a wide range of terminology as avantika, gAMdhAra, zaurasena, kaula, kaurava, mAgadha, vaideha, pAMcAla, also vyAmizra, kaTiMga, kAzika, varATa, drAviDa, babaira, kala and zANDa for their udaya (rise), as also the zikharas. (vide: mathamatam 18th adhyAya, verses 10 to 14). It may be emphasized that these varieties of us comprise almost all the countries covering the whole of India before the advent of the Mahomedan rulers, nay before the rise of Mahomedanism itself. The consideration of ftata can never be complete until the TS are described at length, in as much as they are, as much an essential copartner in the composition of fata as a husband is to a wife in society. It is to the guts that the fan owes its charm and grace, thus, the consideration of gar derives an added importance in the exposition of vitAna. These lumAsare, according to aparAjitapRcchA uine in number as undertumbinI, lambinI, helA, zAntA, manoramA, gAndhAra), hastijiyA, nAgAgA and bhramarAvalI, Their definitions are detailed in verses 7 to 12 under sUtra 192. The samarADaNasUtradhAra has only seven lumAs. Instead of the last four above; it has kolA and AdhmAtA, the 1st four being common. Their characteristic features are described in verses 33 to 43. I cannot close this subject without a reference to the fact that graart and other works dealing in the Southern School of Architecture have its which have been defined by Ram Raz as-a sloping and projecting member of the entablature ctc. representing a continued pent roof. It is made below the cupola and its ends are placed as it were suspended from the architraves and reaching the stalk of the lotus below." These als or gas as prescribed for temples arc technically called ambara, vyaya, jyotisa, gagana, vihAyasa, ananta, antarikSa and puSkala and those for residential buildings are called mahI, jyA, kAzyapI, kSoNI, UrtI, gotrA, vasundharA and vasudhA. ( Vide: mAnasAra). What are styled as us in Dravidian and allied literature are named luma, lamA in the nAgara sytle of architecture. mahAlakSmI sUtra 222. cf. rUpamaMDana adhyAya 5. Verses 58 to 61-lakSmI and mahAlakSmI / Urdhvahatttau prakartavyo devyAH paMkajadhAriNau / 58 vAme'bhRtaghaTaM dhatte dakSiNa mAtuliMgakam / iti lakSmI : / / kSetre kolApurAdanye mahAlakSmIryadAcyate // 59 lakSmIvat sA sadA kAryA rUpAbharaNabhUSitA / dakSiNAdhaH kare pAtramUrva kaumodakI bhavet // 6. vAmorva kheTakaM dhatte zrIphalaM tadadhaH kare / / iti mahAlakSmIH // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CXXXVi "Agiset of Kolhapur forms a link with the al culture. Inscriptions, copper-plates, and other vestiges carry the story of Kolhapur back to the 9th century of the Christian Era Settlements previous to that time were destroyed by a sudden cataclysm like an earthquake which convulsed the whole tract of country lying about the Nerbudda valley, about the 7th or 8th century with the result that the whole country sank to a great depth due to subsidence on a large scale. New settlements arose over the ruins of old ones, and now sufficient facis have been revealed pointing to the antiquity of the place. The image of Helent, the chief deity of the place and the goddess of prosperity, has a alt with a hood spread over the head of the goddess. There is a tradition of a tunnel running from the temple of RETEHT to Panhala Fort about 12 miles away. The existence of an underground passage at some distance from the temple has been discovered by Mr. Topakhana in the garden of the fargla school. The passage which is built up of the beautifully polished stone is wide and high enough for a horseman or a single bullock cart to pass through easily. The Nagas on Panhala fort were hemmed in by their natural eremy the Garuda or eagle, and in despair they dug an underground tunnel and escaped to Kolhapur where they took refuge in the temple of Agiaaut. There is a strange sculpture in the main gateway of the grant temple showing a bull or at with a human head. The head of the bull is severed and lying at the back. The sculpture which looks almost like a sphinx illustrates the story of the King of the buffalo demon by the goddess mahAlakSmI. Although the sculpture is a late one and shows clear Buddhistic influence, the human head has every appearance of a Negroid type. This leads one to the belief that Negro invasions of coastal towns were not infrequent in those days, and naturally when a demon was to be represented, a Negroid type suggested itself to the mind of the sculptor. Apart from these and other stories there is a possibility that either Kolhapur or probably Panhala was a na colony established on the plateau of the agita mountain about 2600 B. C. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CXxxvii Panhala Fort is the same as foc. Mr. R. V. Karandikar of the Nerbudda Valley Research Board has tried to correlate these traditions with thiose discovered on the Nerbudda. If a Panlala Fort was a 4 colony then it at once brings the Kolhapur area in close touch with the Nerbudda culture. sUtra 225. tAla = The distance between fully-stretched thumb and the middle fiager. tAlamAna = measurement by tAla, of sculptural objects. These may be mUrtis (icons), their conveyances etc. All objects large or simall, are comprised within a range ordinarily varying between one to ten alas. The lower the scale of life or the development biologically, of the object to be represented sculpturally, the smaller is the af3 for its representation and vice versa. mAnasAra-zimparalam-suprabhedAgama and the Hindu Iconography by Gopinath Rao have taken cognisance of this range of the tAlamAna.. ___But biMbamAna (Ms. in the British Museum No. 558-552) has a wider ranee .doing upto 12 tAlas, while aparAjitacchA has overtopped all the above treatises and extended the range upto 16 tAlas; and svacchandabhairava in aparAjitapRcchA is represented under this scheme of tAlamAna by 21 tAlas. ___ I have given these tAlamAnas of vibamAna, suprabhedAgama, aparAjitapRcchA and rUpamaMDana for facility of reference as under. Objects in vimAna suprabhedAgama aparAjitapRcchA rUpamaMDana 2. aMgula 1 tAla vadhUkA (1) kUSmAMDa (a kind kIrtivaktra-jalcara grAsabakUtra of spirit) fasura 2 tAlas birds matsya vihaMga pakSin Kinnaras kinara kuMjarA (It ought to be kinnara) bhUta turaMga kinnara gaNeza vAmana-vighnahara kinnara suravRSa-zakara-vAmana 5 vyAghra gandharva gaNanAtha-yakSa gaNanAtha yakSa rAkSasa-apura . mAnava mAnava manuSyA (naranArI) divyamArSamanuSya divyayoSitaH pArvatIdevI 8 dAnava zakti anyadevA sarvadevA sarvadevA devImanuSya-buddha IzvarAdi caturmurti rAma, viSNu, bairocana, rAma, bali, rudra, jina 10 siddha, jinavara devatA rudabhUtAni skanda, hanumAna, bhUta-caNDikA 11 rAkSasa madhumurau-vatAla vetAla __ 12 rAkSasAH rAkSasa dAnavAH cAmuNDA-bhRgurU bhRgurUpA jaTAmukuTacandrAlaMkRtAH naradevIs Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxxxviji It may be added that the scale of asara, for all practical purposes, conforms to the general rule enunciated above, though there are minor deviations here and there in almost all these MSS. duc pcrhaps to mutilations, inaccuracics, ctc. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sxxxix of infinitely more practical usc than any European system which I know of, for the Indian one treats of the actual proportion and surface form, rather than the more scientific attachments of muscles and articulations of bones.' The subject of alsara is very fascinating indeed as it opens up a wide field for research to anthropologists, ethnologists and other workers in the allied sciences, Besides, the Hindu Iconography of Gopinath Rao, the haute, Fre9727, gom, a TEATRI ( TS 74-75-76-79-81), #Tufaqezi, F L (Tess 50 to 57) &c, these contain a voluminous record of actual proportions and surface form of human figures as affording suitable data for working out ethnological problenis. It may be noted that the maximum length of cranium, maximum width, ccphalic Index, auricular height, Basibrigmatic minimum front width, su praorbital width, maximum width at coronal suture, Bi-asterionic width Bi-mastoid width, maximum Brizygomatic width, nasal index, facial angle, circumference of the skull etc. are now accepted as determining factors in the racial types; and the vast array of measurements of human forms, if studied critically in the light of the existing knowledge of Ethnology and correlated sciences would be greatly helpful in fixing the Aryan, Dravidian or any other type of races known to the authors in India. Had Sir Herbert Risley, instead of studying peoples of India on unsound anthropometrical dat applied himself, heart and soul, towards th: unravelling of racial, problems from the data supplied by works on ated as detailed above, he would have laid the country under a deep debt of gratitude. His conclusions would have then been more thorough and definite, 9, 11, 67, 75 and these five types of man are shown in samarAlgaNasUtradhAra adhyAya 81 with their various tAlamAnas. It would be a fine problem if ethnologists were to try to assign a proper place to these types in the scale of ethnic stratification. $ 11 cf:-1 ma-aa269-978279 9. karmaNA devanetreNa anturdehopapattaye / faal: sfax si gat ta:6917: 0911 kalalaM tvekarAtreNa paJcarAtrega budbudam / dazAhena tu karkandhuH pezyaNDaM vA tataH param // mAsena tu ziroM dvAbhyA bAhadhyAdyaGgavigrahaH / nasalomAsthivarmANi liGagacchidrodabhavanibhiH // 3 // caturbhi rdhAtavaH sapta paJcabhiH kSuttuDudbhavaH / SaDbhi jarAyuNA vItaH kukSau bhrAmyati dakSiNe // 4 // mAturjagdhAnapAnAdhe reghddhaatursNbhte| zete viNmutrayorgarte sajanturjantusaMbhave // 5 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cxL kRmibhiH kSatasarvAGgaH saukumAryAt pratikSaNam / mUrchAmApnotyuruklezastatratyaiH kSudhitairmuhuH // 6 // kaTutIkSNoSNalavaNa rUkSAmlAdibhilvaNaH / mAtRbhuktarupaspRSTaH sarvAGgotthitavedanaH // 7 // ulbena saMvRtastasminnatrazca bhiraavRtH| Astai kRtvA ziraH kukSau bhugna pRSThazirodharaH // 8 // azaktaH svAgaceSTAyo zakunta iva paJcare / tatra labdhasmRttidaivAt karmajanmazatodbhavam // 9 // jJAnaratnakoza sUtra. Ms. Page 25-26. athAtaH saMpravakSyAmi kokilA lakSaNaM param / sthAnaM pramANameteSAM zubhaM vA yadi vAzubham // 1 // kANasUtre prakartavyA koNArdhana tathaiva ca / koNArdhena kRtA caiva na tatraivodakaM bhavet // 2 // kaNena ca tathA garne koNagarbhAntareNa baa| koNagarbhAntaraM jJAtvA kartavyA yatra tatra ca // 3 // koNe vistaravistIrNA kokilA zubhalakSaNA / anenaiva pramANena kartavyA zililabhiH sadA // 4 // ubhayoH pAzvayogya ekaikA ca prazasyate / kolI prAsAdarAjasya vAmadakSiNata: sthitA // 5 // koNAdhe sAdhakA: prAjJA kolI yatra pravezatA / svAminazca tadA pIDA mahatI nAtra saMzayaH // 6 // hRdrogaM ca mahAzoka zrInAzaM ca balakSayam / kalate nAtra saMdehaH koNArdhaM ca calaM dhane // tasmAt sarvaprayatnena koNArdha na vyatikramet // 7 // sImAsUtra viniSkramya kaulI gacchedU bhirmukhaa| yamadaMSTrA tu vijJeyA bhittizvavAzubhapradaH / nAzAhIne tu viprendra prAsAdo na phalapradaH // 8 // dhvajAropastathApyevaM nAzAhIne na shsyte| sarvalakSaNasaMyukto................ ........... prAsAdastu vibhirbhAgaiH karNa tatra kArayet // 9 // skaMdhazcaiva tataH kAryaH sapAdatrayanirgataH / dvau bhAgau nigameNeva kartavyaM paTTikAdvayam // 10 // sAdhaikAdazabhAge nirgameNaiva kArayet / ekA dardarikA kAryA udaye nirgamena ca // 11 // rUpakaMThaM tato vakSye bhAge caiva tu dvAdaze / kAmarUpaM ca bhAgena sArdhamAgena cippikA // bhAgA) vidhakaM kArya paMcasArdhAzca rUpakam // 12 // banake vArdhabhAgena pADhonA caba cippikA / pAdana ghazikA kAryA pAdUne cordhacippikA // 13 // karNa ca pAdabhAgonaM ardhanAntarapatrakam / tasyoya dvAdazotsedhaM rUpakaMThaM ca zobhanam // 14 // apa. xvii Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CXL udaye bhAga 12 // nirgama bhAga 3 // nirgamaM caiva vakSyAmi tribhi gaistu kArayet / vidyAdharAna tato kuryAt SoDazeva tu saMkhyayA // 15 // rUpakaMTho satA kAryA nirgatAna ttprmaanntH| vistRtA tatpramANena mUlaM caitra prakIrtitam // 16 // vidyAdharA 16 // vidyAdharANAmUrdhvaM ca kAmadevaM suzobhanam / prAvRtaM nAyikAbhizca sarUpa : sumanoharai : // 17 // IzAnyAbhimukha kArya dhanurhastaM puSpabANa kam / evaMvidha prakartavyaM sarvadoSApahArakam // 18 // SaTadarzaneSu prAsAdAsteSu agreSu kArayet / anyathA kurute yastu sagacchennarakaM dhruvam // 19 // zilpino niSkula yAnti rASTrabhaMgabhayaM bhavet / mriyate yajamAnasta notra kAryA vicAraNA // 20 // vidyAdharI 15 // kAmadeva 19 // bhAgaistrayodazazcaiva vakSe caiva gajatAlukA / ucchrayeNa tataH kuryAt yathA bhavati zobhanam // 21 // bhAgeke kAmarUpaM ca bhArga kuryAca cipikAm / lUkA vai saptabhiH kuryAt bhAgeke kAmarUpakam // 22 // bhAgekaM cipikaM kArya karNa sArdhapamucchyam / bhAgArdhe cAMtaraM patraM kartavyaM nAtra saMzayaH // 23 // evaM trayodazabhAgaH ucchyeNa tu kArayet / bhAga 13 // nirgama cAsya vakSyAmi yathAvadanupUrvata: // 24 // bhAgAdhaiM kAmarUpastu cippikaadvynirgtaa| tribhiSpa ca karaM kuryAc caturbhistu lumAsmRtA // 25 // cippikA puSTimAtreNa SalvaNA tatra kArayet / dvibhirbhAga kabandhastu cippikAdvayanirgatA // 26 // evaM trayodazaiH sArdha nirgamaM gajatAluke // nigame bhAga 1; prathamAgayAlukA 1 gayAlukA dvitIyA ca bhAgaizcaiva tu dvAdaze : // 25 // ucchyeNa tataH kuryAt nirgamasArdhadvAdaza // udaye bhAga 2, nigame bhAga 12, dvitiyA gayAlukA 1 bhAgerekAdazezcaiva ucchyeNa gyaalukaa| sArdha ekAdazA bhAgA nirgameNa tu kArayet // 28 // tRta yAM kArayet prAjJaH sarvakAmaphalapradAm // tRtIyAM gayAlukA 3 (donaphalapradA) pUtanAdyaiH grahai: krUraiH vinaiH sarvaiH samuhyate // 29 // iti kokilaalkssnnm| Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNI us . : : . . sUtrAkam zlokAla kam viSayaH bhgnaakt 1-14 gandhamAdanaparvata; ... 15-28 aSTAzItitApamAna tapazcaryA 28-35 vizvakarmadivyAzramavarNanam 35-55 vizvadharmasvarUpAdivarNanam 1-11 sUtradhAreNa jJAtavyA viSayAH . ... 5-6-7 1-27 brahmANDotpattiH ... pAtAladvIpArNavasUtrANam 1-15 tala-vitaba-sutala 16-2. jambU-lakSa-kuza-krauJca-zAlmali-zAka-pukara kSAra--kSIrodadhisarpimadhidhArasrodaketi-saptasamudrAH ... 27.28 meru--mandara---gandhamAdana-himavaddhemakU--niSadha--nIla---zveta-zRGgavaditi phulAcAH 29-34 mAhendra-malaya-mahya-vindhya-hemanta-pArijAta-zrI-lArbudodayAdri-trikUTa dvoparzau--vindhyAca u-mainA bhUgariba-kakata-prAntakodbhaveti-kulazailAnAni... 34-35 yojanamAnam ... sasto lokavarNanam - 1-8 bhuvoM ka-sparloka-praharloka-janaloka-tapoloka-satyaloka-jJAnaloketyulokA devAnAmAlayAH ... satamAlikA:-kAJcanasamA-sphaTikanirmalendranIlA-vaiDUryA-padmarAgA--kA sarvaratnADhayeti-ladU brahmatejaH ... 22-25 sattvarajastamasteSAM zaktayaH aSTazatayudbhavaH-... 1-20 dityapurI-gandharvo-yakSI vidyAdharI-narendrI-nAgarAjendryaditItyaSTatazayudbhavaH 15-16 21-23 viprakSatriyavaizyazUdrANAM gautrabaGkhyA... ... 15-16 sRSTisaMsArAvatAraNam-- ... kAzyapasya mAnatyaH paJcakanyakAratadura .17-18 saptapAtAlarAjyodbhavaH saptapAtAlA:- teSAM nAgarAjanAmAni 9-36 pratye kapAtAlasthitanAgastrIpuruSavarNanam .... 20-21 1-11 saptadvipAsteSAM bhUpAlanAmAni ... ..... 22 12-16 jambUdvIpasya nava varSANi-ilAma-ramyaka-ketumAlya-hari-bhArata-kuru bhadrAzva-kiMpuruSa-hiraNyaketi . .... 16-17 gandharva-vidyAdhara-yakSa-vaidevAdInAM saMsthAnam 18-23 saptaloka-meha-mahAdevasya saMsthitiH ... 1-28 saMsArabhUtaprAmotpatti: 24-25 ia.pa. 2. ... 23 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam 28-29 ... 30-11 ... 32-33 ...34-35 ... 36-37 8 . :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: ::: . . . W AM sUtrAkram zlokAGkam viSayaH 11 1-13 garbhavikAsa: ... ... 14-20 paJcatattvapaJcaguNanirNayaH 12 1-20 garbhavijJAnodabhavazcaturvidhajJAnam ... 13 . 1-23 zarIrasyAH karmajJAnodbhavA aSTAdazaguNadoSA: 1-28 zivazaktibrahmajJAnam / 1-17 gItAsadbhAvaH 1-6. satvarajastamamA lakSaNamutsattizca. 1-31 grahAdidhruvamaNDalam 1-6 sUryadigrahAgA bimbamAnAni somabimbapramANam bhaumabudhayobimbamAnam 9 guruzukayobimbamAnam 1. rAhu ketubimbamAnam 11-20 grahAdInAM dhruvapradakSigagatiH 21-27 kAlapaTyApramANam 1-10 paJcadazatithayaH 11-12 SoDazakalAnAmAni 13-14 kRSNasitapakSau 15-20 mAkhatukAla: 21-31 saMvatsarANAM SaSTibhedA: 1-9 yugabhedapramANam ... 10-12 caturdazamanvantarANi / 13-35 kalpAntakramavarNanAdikathanam 1-4 kalpe karUpe devatA AtmarUpe paJcaline sarvabhUtAtmakeSu ca pralIyante kalpAnte avyayAni paJcaliGagAni 6-7 kalpAnte paJca harikSetrANi ilAvateM paJcAkSayaliGgAni puSkarAkhye , " paudhe , , 12 zakukSetre , , sAgarAkSe ramyake 16-26 tebhyaH samudbhUtA sRSTiH 1-20 paJcaliGagobhatrakAzyarasRSTayudbhavaH ... 23 1-27 prathamo hareravatAro matsyarUpaH 24 1-- 9 kUrmAvatAra: ... 0 :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: 44-45 47-48 10. 11 - - - ... 51-52 ... 53-54 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 24 10.42 mandaramandhanAccaturdazaratnasamudbhavasteSAM varNananAmAni ca 55-57 25 1-21 varAhAvatAravarNanam ... 58-59 26 1-10 caturtho nRsiMhAvatAra: 11-22 vAmanAvatAra: 1-7 jamadagnisutaH parazurAmo hareH SaSTho'vatAra: 8-16 hareH saptamo rAmAvatAra: ... 62-63 1-45 hareraSTamaH kRSNAvatAraH... 1-18 zuddhodanasuto navamo buddhAvatAraH ... 19-27 dazamo hariH ... ... 67-68 1-38 somezvaranirNayaH ... ... 69-71 1-10 ekAdaza rudrA: 11-3 vizvakarmA 14-43 dvAdazazivarAtrinirNayaH zipUjanavidhimAhAtmyaM ca 32 1-24 vizvakarmAvatAra:-tasya svarUpavarNanam 1-19 pRthupRthivIsaMvAde bhUloM ke vizvakarmAgamanam 77-78 1-8 jayapRcchAgamaH-- zlokasaGkhyA tadgataviSayaHzca 9-14 vijayapRcchA 55-17 siddhArthapRcchA--tadgata viSayAH ... . 18-20 aparAjitasya praznA: 1-6 . bhUtadhAtrIpramANam ... 7-18 saptapAtAlAnAM nAmAnya dhimAzca ... 81-82 19 jamba-lakSa-kuza--auja-zAka-zAlmali-puSkareti saptadvIpA: 20-22 teSAM nRmabhidhAnAni .." 23-25 jambUdvIpasya saMsthAna: 26-27 kSArakSIradadhisamidhviArasodeti saptasAgarAsteSAM saMsthAnazca 27-28 bhuvoM ka- svaloka-mahAka-janoloka-tapoloka - satyaloka - jJAnaloke ti saptalokA: ... ... 29-35 pAtAladvopArNavasaptordhvagokAnA saMsthAnavarNanam medikulAcalASTakasaMsthAnam 6-7 udayAyAdimahAzelAH ... 8-9 merovarNana pramANaM ca / 10-15 mandarAdikulAcalAna pramANam ... 16-20 saptadvIpAnA samudrANAM ca saMsthitipramANam 37 1-24 vizvakarmAvalokitapRthvyA navakhaNDAni... 38 1-29 bhAratakSetragrAmasaGkhyAnRparAjyapramANam -89 39 1-4 mahAvanAni 36 " Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sUtrAkam zlokADakam viSayaH patrAGkam 39 / 5 upavanavyAkhyA ... kAnanavyAkhyA vanayAtrA 4. 1-9 ligA dizilAlakSaNam 10-20 zilAchedane varNAdicihmAni 21-25 aprazastazilAdrumasyoddhAraH hastaRmbIpramANam ... paramANupramANam-ijaH-kezAgra-likSA-yUkA-yavAdyaSTASTakaparamANumUlamAnam 8-9 uttamamadhyamAdhamatrividhahastamAnam ... 10-17 kambikA vAstudevatAH 18 uttamamadhyamAdhamakamdhikA 19-22 jyeSThamabhyama kaniSThahastasyopayuktiH ... 23-30 kambikAyA: pUjanam 1-30 gaNitazabdanighaNTuH... ... 96-97 jyotiSapaJcAGgavAsanA 1-12 naTadhruvakAyanam ... 13-36 tithibhukti * 99-100 37-44 saMkrAntivartamAnaH ... 99-1.. 45-48 dinanakSatrANi 101 mahAnakSatrabhuktiH ... 51-52 yogAnayanam 1.1 karaNAni ... 101 jyotiSam ...102-103 1 saptavArA 2-4 tithayaH 5-7 azvinyAdinakSatrANi... 8-10 yoganAmAni ... 12-20 avakahohAcakrajyotiSam / 1-3 azvinyAdinakSatradavanAmAni 4-1 azvinyAdibhayonivaram 10-14 aSTavarNAH ... 15-29 sUryasya dazAphalam... 105 30-43 candrasya dvAdazAvasthAstAsAM phalAni ... 1-39 jyotiSalakSaNam ... ...105-109 1-9 ekAdiparArdhaparyantaM gaNitapAdA:-teSAM ca lakSaNAni 10-21 zilAmAnam 111 " 104 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 52 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 47 22-25 vRttaphalam 111 26-29 golaphalam 111 aSTAzrakSetraphalam ... 111 ghaDabhrakSetraphalam ... 112 SoDazAzrakSetraphalam... 33-34 cApAkArakSetraphalama... 112 35 trikoNakSetraphalam ... 36 ardhacandrakSetram ... 112 1-10 bhuparIkSA 113 11-15 zakunavilokanam ... 113 16-32 grahapUjA-vAstupUnA- prAcAryAdipUjanam-tataH karmasamAraMbhaH ...114-115 1-18 sUtradhAraparIkSA ... ...116-117 1-24 sUtradhAra lakSaNam ... ...110-119 1-49 / bhUparigrahakAlakAropagam ...120-122 1-29 (dvisUtrasya mizraNe sajAtaM dRzyate )... ...123-124 1-30 pramANapratiSThA ...125-126 53 1-38 devAsurasaMgrAmAdivAstUdadbhavaH ...127-129 54 1-26 mahezvarazukrasaMvAde vAstUtpattiH ... ...130-131 55 1-12 vAstUtpattya devatAnyAsaH 132 13-14 SoDazasandhi-aTAGgadvayaSTasUtrapaJcakSetrema vAstusvarUpam... 132 15-17 aSTAGgasUtrANi ... 56 1-16 vAstudevatAnighaNTuH ...134-135 5. 1- 3 vAstukSetrANi-vastika-puSaka-janda-ghoDazAkSa-kuti kayubhadra-marIcitraNa- 136 bhadraka-kAmada-bhadra-sarvatobhadreti ... 4.- 7 teSAM padasaGkhyA ... 8-17 vAstusthAnAni... 18-25 caturAyatavRttavRttAyatASTAdhArdhacandeti SaDAkArakSetrasya prayojanama 137 vAstupadadevatAbhidhAnanirNayaH ...138-140 1-3 svastikavAstu ... 4- 5 puSakakSetre devatApadavinyAsaH 6 nandakSetra devatApadavinyAsaH 7 SoDazAravyavAstu ... 138 8 kulatilakavAstu ... 138 9 subhadravAstu 10-11 marIcigaNavAstu 138 ..... 12-14 bhadrakavAstu Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam 139 139 139 vyayA: sUtrAkam zlokAGkam viSayaH 58 15 kAmadavAstu ... . ... 16-17 bhadravAstu 18-27 sahasrapadaM sarvatobhadra vAstu 28-35 vAstudevatAna pUrvAdikamayogena saMsthitiH 1-18 vAstumarmopamamanirNayaH 1-40 dikUmAlAdivAstudevapUjAbalikarmayuktiH 61 . 1-23 AcAryasUtradhAra pUjAnirNayaH / 62 1-30 vAstuparibhramaNAdiguNadoSanirNayaH ... 63 1-8 gRhArambhAdizastamAsAH 9-18 dvAdazapratiSThAH ... . 19..32 prAcIsAdhanam ... 1-45 AyavicAraH ... 1-8 nakSatravicAra: 9-21 rAzicandramaitrI vyayAMzakatArAgrahajIvamRtyusarvavalanirNayaH 1-20 21-30 aMzakA: 31-39 tArA: 40-42 Adhipatyam 43-52 jIvamRtyusarvabalamU... 1-41 zAstrachandanirNayaH ... gRhaprAsAdasaMbhUtacchandabhedAH 1.- 3 meka--khaNDameha-patAkA--sUcikoddiSTa-naSTeti SaT chandAH... 4-25 chandAdivikAzasaGkhyA 26-4. merucchanda 41--45 khaNDameH 46-47 patAkAcchanda: 48..50 sUcIcchanda: 51-54 uddiSTachandaH .. 55-57 naSTachandaH gRhotpattihAdirAjaprAsAdanirNayaH ... 1-12 gRhasyotpattiAkhyA ca / 13. vezma--nilaya--karaNa-cAtureti dvArabhedairgRhabhedAH 14-16 tRNapaTTavAjikhaNDapUrNapANDiti SaT chandAMsi 15 haryavyAkhyA 69 18-21 ekazAlagRhasaGkhyA ...141-142 ...143-145 ...146-147 ...148-149 ... 150 ...150-351 ...151-152 ...153-155 ... 156 ...156-157 ...158-161 ...158-159 ...159-160 ...159-16. ...159-160 ...160-161 ...162-164 ' ...165-168 ... 165 ...165-166 166-67 167 168 ... 160 168 ...169-171 169 170 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH viSayaH sUsAGkam zlokAGkam patrAGkam 69 22. dvizAlagRhasaGkhyA... 13 trizAlagRhasayA,.. 24-25 catuHzAla harANAM saGkhyA 170 26-34 mADamoDazuddhazikharatuGgamArasiMha keti rAjavezmAnAM paDbhezaH 170 35-44 cakravarti-khaga huja-maNDalAdhipa-sAmanta-laghusAmanta-chatradhAra-pratihAra-khaG gadhara- caturvaMzopAnadvarAGgAkSaka-subhaTTAdInAM mAlikA prakAra: bhUvarAdibrahmanagaravarNanam ....172-174 1-48 bhUvaranagarasya pramANamU ...172-174 1-15 brahmanagarANAM dvitIya hemakUTanagarapramANam 175 16-31 brahmanagarANAM tRtIyaratnakUTanagarapramANam 1- 7 jyeSThamadhyamAdhamapurANAM pramANe mArgAzca 177 8 prAkArocchya-kandhavistAra: 177 9-1) kaNDavAraNIsaMsthAna kapizIrSapramANaM ca 12 prAkAre catuSprakArapravezanam 13-31 pure devapurAdiracanA 178 32-40 krayavastuyutokavinyAsaH ... 179 41-48 nagaramadhye viprAdivarNavinyAsaH ...179-180 49 puramadhye prAkArasyopari ca sUryagrantrasthApanam ... 180 50-53 bhairavAdiya-trANi ... 180 1- 4 viMzatipuranAmAni ... 181 5-7 teSAmAkAralakSaNAdiguNAH 181 14-11 doSadAH saptapura; ... 20-21 saptadoSitapurANAmAkArA: 182. 22-25 teSAM doSAH ... 182 26-28 kUrakheTakanAmAdipuravibhAgA:-teSu mArgasaGkhyAzca 1-4 zrImukhAdyA: zaMkarAnA dazakUyAH ... 183 5-8 teSAM lakSaNAni 183 9-11 caturvidhavA yastAso nAmAni lakSaNaM ca 183 12-31 catuH kuNDavArANasI 184 32-34 SaDvidhAsta DAgAH ... 185 35-36 teSAM pAlidairdhya ... 185 37-38 jAzrayamAhAtmyam... 185 1-4 kaliyugalokottaraNaprazna: 5-30 subhikSadurbhikSalakSaNam ...186-187 31-41 kaliyuge tAraNaM zasyodUbhavaH ... 188 76 - -31 mahArAjanivezalakSaNam ...189-191 182 182 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkam zlokA kam viSayaH patrAGkam sabhATakavedIlakSaNam ...192-193 1-11 nandA-bhadrA-gayA-pUrgA-divyA-yakSI-ratnanotpaleti sabhATa kalakSaNam ... 192 12-23 caturvidhavedIlakSaNam ... 193 mahArAjAdhirAjaH bhUbhAgamakUtyA mahArAja cakravartimahIpatyAdisAmantarAjaputrAparyanta rAjavibhAgAH ... ...194-19 gajazAlAlakSaNam ... ...197-200 1-12 intinI-subhadrA-subhogadA-bhadrikA-barSiNI-pranAriketi Sa vidhamajazAlAH... 197 13-26 bhadrajAtigajalakSaNam 198 27-31 mRgajAtigajalakSaNam 198 32-36 mandrajAtigajalakSaNam 199 35-40 saMkIrNa jAtigajalakSaNam 199 41-49 aSTau vanAni-gajotpattisthAnAni ...199-200 50-54 caturvidhagajapramANam ... 200 azvAnAM lakSaNaM zAlAzca ...201-202 aSTavidyA azvA:-tevAmutpattisthAnam... ... 20 // 4-6 viprajAtikAzvAH ... . ... 2.1 7-8 kSatriyasaMjJakAzvAH ... 9-13 vaizyazudrasaMjJakAzvAH... 201 14-16 sundara-zrIvatsAhAda--manohara-vijaya-vibhava-zAntati saptadhAzvapramANabhedAH 202 17 azvadoSAH 18-26 azvazAlAlakSaNam ... 1-4 mahIzAnAM trivirAjAlayAH . mahAmaNDalezvarasya rAjagRhapramANam ... maNDalIkasya bhavanapramANam mahAsAmantavezmapramANam sAmantalaghusAmantabhavanapramANam 10-12 svalparASTramavana pramANam 13-15 daNDanAyaka-mantri-dvArapAla-purohitajanAnAM vezmapramANam 16-18 hastata ekAdyekAdazaparyantabhumimAnam 19-23 cakravartimahAmaNDalezvarAdimahIzAnAM vezmasu siMhadvArANi 24-26 anyAlparAjyAnAM bhavaneSu kevalaM toraNAni 27-30 AsanaprakArA: ... 31 svarUparAjyAnAM masUraka-gadikA-paTTagadI 32-33 sukhAsanaM-siMhAsanam 205 34-39 rAjachatralakSaNamAnam ::::::::::: 201 ::::::::::::::: Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam ....206-207 ... 206 .. 208 208 209 :::::::: ...210-211 ...212-214 ...215-218 215 215 ...216-217 ...217-218 ...219-224 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH rAjabhuvanam 1-5 cUDAmaNimahAkUTavAstu 6-17 devatApade gRhavinyAsaH pratolIlakSaNam 9-13 utsaMga-pUrNabAhu-hInabAhu-pratikAyeti pratolIvanadvArANi 14-20 epolyalakSaNam ... 20-24 tripolyalakSaNam ... 25-28 paJcapolyalakSaNam ... 1-29 gRhagrAmanagarazobhA ... 1-35 gRhagrAmanagarazobhAvarNanam zuddhachandA: 1-5 rAjavezma-talacchandaH 6-10 rAjavezmordhamAnaH ... 11-14 garbhacchandaH 35 mahArAjAdhigRhazuddha-zekha-saMghATa-mizrakacchandanirNayaH ... (1-20 paryantAH zlokA luptAH ) 21-40 bhUdhararAkhyagRharacanAvarNanam / mahArAjagRhamADAsteSAM lakSaNam ... 1-7 zrIdharamADa: 18-19 zrIgRhamADaH ... 20-23 pratApavardhanamADaH ... 24-25 lakSmIvilAsaH 26-27 trailokyavijaya: ... 24-19 nandanaH 30-32 zrInivAsaH 33-34 vimuktaH 35-37 kumazekharaH 38 indranIla: 39-41 vimAnam 42 digbhadram / 43-46 kSoNIbhUSaNaH 47-.9 siddhakAmaH 50-52 nandighoSaH 53 trikUTa: 50-55 vasudhAdhA 56-57 zrItilakaH ia. pa. 220 w w w w m m ::::::::::::::::::: 221 .221 m 221 lh lh 222 222 222 223 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkam zlokA krama viSayaH 59-61 patrAGkam 223 223 223 223 223 214 224 ...225-226 ...227-228 ...229-230 0 1-18 ... 231 10-15 16-17 18-21 . 232 232 25-27 28-30 31-32 ...232-2330 ... 233 ... 233 uttuGgaH ... kamalodbhavaH ratigRhaH siddhArthaka: ... manmathaH ... zatrumardanaH ... mADAnA rUpanirmANam dhArAgiryudyAnalakSaNam jauyantralakSaNam vAdyazAlAlakSaNam ekazAlagRhalakSaNam dhruvAdiSoDazagRhANi ramyATa gRham mundAdiSoDazagRhANa haMsa diSoDazagRhANi alaGkArAdiSoDazagRhANi prabhAdiSoDazagRhANi cUDAmaNyAdiSoDazagahANi ekazATagRhasaGkhyA gRhANAM SaTchandAH hAdiguNadoSAH yugma savimalAdigRhadvAtriMzabhedalakSaNam dvizAlagRhalakSa mam dvizAlagRhalakSagakramaH trizAlagRharakSaNam trizAlagRhalakSaNakramaH catuHzAlagRhalakSaNam catuHzAlagRhavidhAnam catuHSaSTigRhAH ... SaSNavatigRhA: ... aSTAviMzatyutta zataM gRhANi paJcazAlagRhasaMyojananirNayaH SaTzATagRhasaMyojananirNayaH saptazAlagRhasaMyojananirNayaH aSTazAlagRhasaMyojananirNayaH navazAlagRhasaMyojananirNayaH dazazAlagRhasaMyojananirNayaH :::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 1-35 1-16 1-24 1-32 1-23 1-23 233 ...234-236 ...237-268 ...239-240 ...241-242 ....243-244 / 247 248 7-24 25-32 33-42 . 9-14 15-20 . 21-23 23-26 251 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 5 1.1 sUtrAGkam zle kAkram viSayaH patrAGkam 100 zuddhAsaMbaiddhAsaMyutAparibhrameti caturvidhazAlAbhedAH ... 252 chandabhinnAsaMpuTApratikrametizAlAnAmanyabhedAH ... 252 12-16 gRha mAlAgRhanAbhigRhasaMghaTagRhANaketigRhabhedacatuSTayam ... 252 khaNDapANDavA jipUrNataNacchandapaTTaketi gRhakarmaSaTchandA: 253 18-19 mADamoDazuddhazekhara tujhArasiMhaketi rAjavezmaSaTchandAH 253 1-11 dvAtriMzadevatApade dvArasya zubhAzubhakaTam 12-13 rAzitoM dvAra mukham 14-15 dizAto dvAramukham 102 1-28. mahArAjaprAsAdAyatananiveza: ... 256 103 1-31 trailokyadIkSA ... 258 104 1-22 vairAjyapuSpakakeTAsamaNikatriviSTapeni paJcanAgara zAdabhedAsteSA mutpatti kSaNaM ca ... 13-27 rAjyasaMbhava-caturazrAyanavRttavRttAyatATAtra-nAgaraprAsAisaGkhyAvarNanam... 1- 5 caturdaza bhayAdotattiH , svastikasarvatobhadravarSamAnasUtrapadmamahApanetidrAviDaprAsAdabhedAsteSAmutpattilakSaNasaGkhyAvarNana ca 262 6-11 svakabhavapadmamalayavajraketi latinaprAsAdabhedAsteSAmutpattiH saGkhyAzca ... 262 12-14 vara:TapuruzrIpuJja sarvatobhadrasiMheti varATaprAsAdabhedAsteSa mutpatti paGkhyA. varNana ca 262 vimAnagarUDadhva navijayagandhamAdaneti vimAnabhedAsteSAmulattilakSagasaGkhyA kathanaM ca 263 18-22 keparinaMdanamadarItavindranIlara kUTagaruDeti sAndhAraprAsAdabhedAsteSAmutyattisaGkhyAvarNanaM ca 263 23-26 mizrakotpattiH 27-21 bhUmijaprAsAdAnAmutpattiH saGyAvarNana ca vimAnanAgaraprAsAdotrattiH vimAnapuSpakaprAsAdotpattiH 34-36 balabhIprAsAdotpattiH sihAvalokanaprAsAdAnA--dArujaprasAdAnAM cotpattiH 264 . 39.-40 phAMsanAkAraprAsAdAnAmuttattiH 264 106 1-25 nAgaraprAsAdalakSaNam ...266-267 26-27 drAviprAsAdalakSaNam 28-29 bhUmijaprAmAdalakSaNam 26. varAprApAdalakSaNam vimAnaprAsAdA 33-4. mitrakapAndhAravimAnanAgaravimA napuSpakabalabhInapuMsakasiMhAvalokanarathAhaha. prAsAdAH 107 1-3 prAsAdapramANam 267 ... Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ::::::::: :::::: 275 sUtrAGkam zlokAGkam viSayaH patriIGkam 107 4-5 . gRhapramANam ... 6. prAsApaharmyabhedaH ... 270 7-12 rAjapurabrahmapurazudrapurapramANam 27. 13-14 prAsAdajagatIsaMbandha: 15-18 arcAmAnam 27 // 19 dvAramAnam 20 - pratolImAnam ... 271 21 puramAmakheTakakUTakaTamAnam 271 108 1-13 prAsAdasaMsthAnonmAnalakSaNam 272 14-15 zivatIrthodakam ... 21-23 devatApradakSiNA ... 1.9 1.6 jIrNavAstucAlane zubhAzubham 274 7-12 vRSasya prazAradRSTisthAne 13-14 jogavAstuguNadoSA: 275 25-26 maNDalamAlakakIla kasuSirachidrasandhikAreti mahAdoSAH ... navajIrNaprAsAdavAstulakSaNam ...276-277 111 jIrNaprAsAdalakSaNam ...208-279 112 prAsAdadezAnukramaH ...280-281 maahmuussit ...282-283 114 1-9 mizrakaprAsAdabhedAH 284 saptapuNyAhakAni teSAM mAhAtmya ca ... 115 1-5 jagatIprayojanam ... 6-7 jaMgatyAvArAH ... jamatIprakArAyAmotsedhamAnAni ... 206 __14-15 bhamaNImaNDapadvArAdi nirNayaH / 287 18-11 karNajAbhramajAbhadranAgarbhajAmadhyajApAvajeti jagatInA SaDbhedAH 287 pratolI 287 23-24 prAsAdeSu jagatInamucchyaH 287 27-32 jagatyaGgagAni teSAM mAnaM ca 287 16 :-10 catuHSaSTi jagatInAmabhedA: 17 1-15 subhadrAsarvatobhadrAlalitAlIlodarItrikUgacitrakUTAzrImAlAgaganodarItigaNeza jagatyaSTakalakSaNam ... 16-31 indrasaMpadAtribhuvanAra vyAzrIvijaya rudramekhalAsuvizAlAvirAjitAgaurI (pArvatI) gagAtaraMgiNIti zivASTajagatIlakSaNam... 158 -15 haMsadhvajAgatnagarbhAcakramAlAbhramarAvalImakaradhvajAmahAlakSmIbrahmANI caturAnaneti. brahmagatyaSTalakSaNam 285 286 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 20 AN saMtrAkram zlokAGkam viSayaH patrAGkam 118 16-28 nArAyagItridazendrokaumArohaMsamAlApatrAvalIprabhedanayanAkanakAtridazodbhaveti viSNutripuruSajagatyaSTa kalakSaNam ... ... 295 119 1-12 sUryAyAcandramaNDalAvandrabhAsAmeghodarImAhendrIvijaya nandApratApatejAvijayapratisUryASTajagatIlakSaNam ... 297 ... . 13-14 dhapundharIharipriyArAjezvarIpArthivIsarasvatIkusumAgAcUDAmaNimaha kUTeti pArthivyaSTajagatIlakSaNam ...298-299 120 1-5 zrIkarNikAnAyikAratnacUDAgomApatyardhanArIzvarIbhairavIpradhAnAsarvakUTeti jinendra jagatyaSTakalakSaNam jagatyA aSTacchandAH 22 catuHSaSTi pIThanAmAni 121 1-5 ekadvArazivAyata nakramaH 6-8 catumukhazivAyatanakrama: 9-10 brahmAyatanakramaH .., 303 1:-15 viNvAyatanakramaH ... 16-17 sUryAyatanamaH ... 304 18-20 gauryAyatanakramaH ... 304 2-23 jinAlayakramaH ... 2 1-4 balANakamAnam balANakamedAH 6-25 vAmanavimAnaharmyazAlapuSkarottuGgeti paJcabalANakAsteSAM lakSaNAni ca ... 1-8 nAgaralatinasAndhAramizrakavimAnaprAsAdapIThodayamAnam drAviDapIThodayamAnam bhUmijaprAsAdapIThodayamAnam 11-12 varATapIThodayamAnam 307 13-24 bhiTTasya mAnaM lakSaNaM ca 25-29 ekahastAdipaJcAzaddhastAntaprAsAdeSu pIThamAnam ... 30-32 zubhadasarvatobhadrapadmakavasundharasiMhavyomagaruDahaMsavRSabheti madhocchyato navapIThanAmAni... 124 nAgaraprAsAdapIThalakSaNam ...310-311 1251-12 pAdabandhazrIbandhavedibandhapratikamakSurabandheti paJcavidhAviDapIThabhedAH 13-18 bhUmijaprAsAdapIThalakSaNam 313 sAdhAraNapIThapramANam 313 28-32 anyaprAsAdapIThalakSaNam 314 126 -10 nAgaraprAsAdodayamAnam 315 tadanyaprAsAdodayamAnam 315 18-20 bhittimAnam ... 316 yamaculInAmakagarbhageham / mm ... . . Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :::: 317 318 ::::::: zirovaTI 128 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 127 1- 5 . nAgarasAdakhurakapramANam 6-9 kumbhakamAnam ... 37 10 kumbhokumbhakamAnam 11-12 nAgarakalaza: ... 317 13-16 kapotAlI ... 318 17-20 maJcikAyA lakSaNa mAnaM ca 21-26 jadhA udgama: ...318-311 31-37 bharaNI 319 38.-40 319 kapotAlyAmAlA 319 42-5. kUTacchAdyodayaH... merumaNDovarodayastarasaGkhyApramANam 321 bhUmijaprAsAdodayastarasatyApramANam 19-20 drAviDaprAsAdamaNDovaraH 322 21-25 dhAtujaratnajadArujAdiprAsAdamaNDovarA: 322 1-8 garbhagRhocchrayamAnam 323 9-18 udumbaramAnam ... 19-23 . ardhacandramAnam ... 24-30 dvArapratiSThA ... ...324-325 1-10 nAgaraprAsAdadvAramAnam 11-18 bhUmijaprAsAdadvAramAnam ...326-327 drAviDaprAsAdadvAramAnam 327 27-3. varATamizrakAdyanyaprAsAdadvAramAnam 1- 5 padminImukulIhastinImAlinInandinIgAndhArIsubhagAsuprabhAsmaretyekAdina vAntazAkhAnAmAni 6-12 padminyAdizAkhAnAmAyadoSavizuddhiH 328 13-17 prasAdatalacchandAnusArato dvArazAkhAnirNayaH ...328-329 132 1-7 trizAkhadvAravibhaktiH 330 paJcazAkhadvAravibhaktiH 14-18 saptazAkhadvAravibhaktiH 19-25 navazAkhadvAravibhaktiH 331 zivAyatane dvAradevatAH pratihArakramazca 332 7-11 viSNvAyatane dvAradevatAH pratihArakramazca 332 12-13 brahmAyatane dvAradevatAH 332 14-16 sUryAyatane dvAradevatAH ...332-333 17-18 gaNezAyatane dvAradevatAH 333 ::::::::::: 135 328 330 331 133. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrAGkam zlokAGkam 19 - 20 133 8. 134 135 136 137 138 139 140 140 gauryAyatane dvAradevatAH 25-22 caNDikAyatane dvAradevatAH viSayaH ... 24-30 vargaviSayaka liGgapratiSThAsthAnam 15 tripuruSanyUnAdhikamAnam 6 - 13 14 - 26 1-8 9 - 22 1 - 29 1-13 14-17 18 23- 27 jinendrAyatane dvAradevatA: 1 - 14 devatA digmukham 15 - 19 mukhadvAradoSAH prAsAdagarbhamaNDalam 1- 4 5- 23 tasyASTAviMzatibhAgeSu pRthak pRthak pratimApAdasaMsthAnam 200 15 saptakhaNDArakhAnAmalakSaNam aSTakhaNDArekhAnAmalakSaNam ... tripuruSasthAna pratiSThA sUrya maNDalAdhivyomalakSaNam dvAradRSTi nirNaya : ... dvAtriMzadviSamasthAnAni teSu pratimAzca prAsAdayordhva mAnanirNayaH 20-21 makhaNDAre khAnAmalakSaNam 22-23 dazakhaNDAre khAnAmalakSaNam 24-25 ekAdazakhaNDArekhA nAma lakSaNam 26-27 dvAdazakhaNDAre khAnAmalakSaNam 28-29 trayodazakhaNDArevAnAmalakSaNam 30-31 caturdazakhaNDArekhAnAmalakSaNam 32-33 paJcadazakhaNDAre khAnAmalakSaNam 34-35 SoDazakhaNDArekhAnAmalakSaNam 36-37 saptadazakhaNDArekhAnAmalakSaNam 38-39 aSTAdazabaNDA rekhAnAmakakSaNam *** SaTpaJcAzacchatadvayarekhAH SoDaza cArAH kalAvicAraH 19-29 trikhaNDArekhAyAH kalA saGkhyA: 30-42 prAsAdeSu kalArekhAnirNayaH 1- 7 tribaNDAdyaSTAdazasaN DArekhAkalAcAravicAra: 8- 9 trikhaNDAre khAnAmalakSaNam 10-11 catuNkhaNDa rekhA nAmalakSaNam 12-13 paJcakhaNDAre khAnAmalakSaNam 14-15 SaTkhaNDAre khAnAmalakSaNam 16-17 18-19 *** ... *** 906 ... *** ... : ... +44 ... ... ... 333 333 , 334-335 *** ... patrAm 333 *** 335 336 ...336-337 337 338 338 339 3.0 341 3.2 344 345 345 345 3.6 247 347 347 47 243 348 348 348 248 248 348 348 309 309 349 349 242 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 354 sUtrAGkam zlokAGkam viSayaH - patrAGkam 141 1-6 zikharodayabhedodbhavAH pancaviMzatirekhAH ' 350 7-13 kalAbhedodbhavAH paJcaviMzatirekhAH ... 350 14-2. pAvavizatiskandhAsteSAM nAmAni ca... nAgaralatinasAndhAra mizrakavimAnapuSpakamijavimAnanAgaraprAsAdeSu yadAmala sAraM tasyAGgapramANam ... 8-10 drAviDI ghaNTA ... 11-11 gharAghaNTikApramANam 352 13-16 balabhIprAsAdeSu gajapRSThAkRtiH ... 17 siMhAvalokane dAruje ca ghaNTArUpam ... 1-6 prAsApaTazottAttiH 7-14 nAgaralatinadhAramizrakavimAnanAgaravimAnapuSpadhAtujaratnajarathAvadAruja prAsAdeSu kalazamAnam 15-16 varATadrAviDabhUmi vimAnaprAmAdeSu kalazamAnam 354 15-22 nAgarakalaza vizeSa lakSa gam 154 23-3. kalazAGgAnAM lakSaNamAnam prAsAdadhvajalakSaNam ...355-356 dhajapramANam ... 10-16 jayantazatrumardanapigalapaMbhavazrImukha Ananda tridevakAladaNDadivyazekharamahAkUra sUryAkhya kamalodbhavavizvakarmati trayodazavAdaNDanAmalakSaNe 17-20 maNDatyardhacandragagArakakalazaghaNTAcAmarapatAkA dyaGgAni ... 21-32 vaNDalakSaNam 23.24 patAkApramANam ... 25-34 dhvajasya saMsthAnAdivizeSalakSaNakathanam 1-1. samastaca jAniNayaH 11-20 jayantapratApakIrtyAnandamahotsavaikachatretipaJcakIrtistambhAnAM lakSaNam 357 21-24 AnandadundubhikAntazrImukhamumanohareti pazcanabAgadhvajastambhalakSaNam 25-29 vApIvajavicAra: ... 358 30-33 kuNDapuSkara kUpadhvajAlakSaNam ... .358 146 1-23 vajAmAhAtmyanirNayaH ...359-360 1471-5 pratiSThAsaptakam ... 6-7 caturdazazAntikAni... ... 361 8-19 yajJamaNDapavicAraH ... 20-53 kuNDavidhinirNayaH ... ...363-364 148 -10 maNDalavidhiH ... 11-25 sarvatobhadramaNDalam ... ...365-366 26-28 pratiSThA 149 1-14 ratnanyAsaH Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam ...367-368 152 ...369-37. ... 31 ....372-373 ... 374 ...374-375 al WW ...376-377 378 379 sUtrAGkam zlokAGkam viSayaH 149 15-19 yajJaraNDapavisarjanam 20-26 mahotsavakaraNam ... 150 1-23 prAsAdAgeSu devatAnyAsaH * 151 1-16 sUtra vArapUjAvidhi: ... 1-18 gurudhAmanirNayaH ... -153 1-6 kUpramANam ... 7-17 zilAnivezanam ... 18-19 navanidhikumbhAH ... 20-28 puruSapramANanyAsaH ... 154 1-5 vairAjyapuSSakakailAsamaNikatriviSTapeti paJca vimAnAH ... 6-20 vairAjyakuchasaMbhavAnAM paJcaprakAraprAsAdAno saGkhyAkathanam... 155 -11 rAjyaprAsAdalakSaNam 12-14 puSpakaprAsAdalakSaNam 15-16 kailAsaprAsAdalakSaNam 17-19 maNikaprAsAdalakSaNam 20-21 triviSTapaprAsAdalakSaNam 22-28 teSAM varNAlaGkArAH 156 1-10 ekaekA aprAyAstasya nAmarU nirmANam vyaGgAstrayaH prAsAdAsteSAM nAmarUpanirmANam pavAJcAGgAH prAsAdAsteSAM nAmarUpanirmANam saptasaptAGgAH prAsAdAsteSI nAmarUpanirmANam navAjA nava prAsAdAsteSAM nAmAni ... 157 1-13 vairAjyaprAsAdaH ... 14-21 vyagAstrayo yathA ... 14-18 nandanaH 19-20 siMhaH 21 zrInandanaH ... 12-27 paJcapaJcAGgAH prAsAdA yathA 22-24 mandaraH malaya: vimAnasuvizAlako trailokyabhUSaNaH 28-36 saptamaptAGgA yathA28-31 mahendraH ratnazIrSaH sitazaGagaH ... 34-35 bhUdharAkhyabhuvanamaNDanau iii a.pa. 380 380 380 38. 381 382 :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :::: . 382 382 382 382 382 M 382 382 383 383 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAkam zlokAGkam 157 36 . 158 159 37-48 37-40 41 42 jarU 44 45 46-48 1-34 1-16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 1-67 1-12 13-16 17 18 19 20-22 22-25 viSayaH trailokya vijaya kSitivallabhau navanavAjJA yathA-: mahidharaH haMsa: haMsodbhavaH pratiSaH nandaH nandyAvartaH kailAsanavamaGgalau gandhamAdana sarvADGgasundarau vijayAnandaH sarvAGgatilakaH, mahAbhogaH meSaH utinAH paJcaviMzatiprAsAdA yathA rucakaH bhadrakaH kezarI sarvatobhadraH 644 nandanaH nandizAla : nandIzaH ... mandaraH zrIvRkSaH ... *** dharAdharaH vardhamAnaH girikUTazrIvatsau trikUTa: muktakoNa: ajaH gaDa: siMha: bhavavibhava padyamAlAdharau ... *** 10. : 601 ... 4.4 8 www ... :: ... vajrasvastikazaGkavaH malayamakaradhvaja kezaryAdisAdhAratA sAra nirNayo yathA 440 ... ... ... 340 ... 140 *** 043 *** patrAkam 182 383 383 degdeg 384 384 384 ...385.386 386 386 386 386 386 386 386 386 386 640 204 384 386 386 387 387 387 387 387 387 387 387 388 388 388 389 389 389 389 389 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam sUtrAkam zlokAGkam 159 389 30 31-37 390 .. 390 ...390-39 / 40-45 311 viSayaH amRtodbhavaH himavAn hemakUTaH kailAsaH pRthvIjayaH indranIla: mahAnIla: bhUdharaH ratnakUTa: vaiDUryaH padmarAgaH vajraka: mukuTojvala: airAvataH rAjahaMsaH pakSirAjaH vRSabhaH mehaprAsAdaH ... nAgarodbhavavimAnapuSpakaprAsAdalakSaNaM yathApuSdhakaH vijayaH subhadranandau zrIdharaH vizAla: 49-54 391 :::::::::::::::::::::::::::::::::::: 393 1-5 393 393 393 393 prAntaH garuDaH cAravardhana: siMhaH 394 padmaH ... saMbhavaH subhratAmRtodbhavau gRharAjaH siddhikAmaH nandighoSaH sunandanaH 324 20 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 patrAGkam 394 395 16 // ...398-403 398 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH 160 22 tArAgaNaH 23 bRhacchAra: iMsaH 25 sAGgasundaraH ... 26-27 puSpavijayaH 28-32 meprAsAda: kailAmacchandajA: kumbhakAdipaJcaviMzatiprAsAdA yathA- ... kumbhaka svAmibhadragahazIlakasvastikakailAsanali bhinamandaramAbhadratuGagodakumbhamodakagavAkSasiMhabhadrendra mizranandakapadmAkSakIrtikavanaka-- candraharSaNa niSatrasarvAGgatikasvAmibharaNabhinnamevitikai lAsacchandanAH prAsAdA: 1621-86 vimAnanAgaracchandajApuSkarAdiprAsAdalakSaNam cf: sUtra 160 yathA 1-20 puSpakaH 21-30 vijayaH sumadraH 32-34 nandaH 35-43 zrIdhara: vizAlaH 45-53 dundubhiH prAnta garUDA 57-58 cAzvardhanaH siMhaH padmasaMbhavau 61-63 suvrataH 64 amRtodbhavaH / 65-67 gRharAjaH 68 siddhikAmaH nandighoSaH sunandana: . 401 401 401 401 401 401 402 000 . tArAgaNa: . 403 bRhacchAla: iMsaH sarvAGgasundaraH ... 80-83 puSpavijayaH 84-86 meruH 163 1-102 zrIdharAdiprAmAdalakSaNam-yathA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam 405 405 :::::::: 406 0 0 . 406 406 407 407 4.8 408 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH 163 1-15 zrIdharaH 16-51 hemakUTa: 22-24 subhadraH 25-26 ripukezarI 27-28 puSpakaH 29-30 vijayabhadraH 31-35 zrInivAsa: sudarzana: 38-39 pupazikhara: surasundaraH 41-44 nandyAvataH 45-48 pUrNaH 49 siddhArtha 50-52 zalavardhanaH 53-63 loyabhUSaNaH ... 64-66 padmaH 67-70 pakSavAhuH vizAla kamalodbhavaH haMsadhvajaH kSmIdharaH 80-81 vajraka: 82-83 ratidehaH siddhikAmaH paJcacAmaraH nandighoSaH 87-88 manUrakIrNaH suprabhaH surAnanda harSaNa: durdharaH vijayaH citrakUTa navazekharaH puNDarIkaH sunAbhaH ANA :::::::::::::::::::::::::::::::::::: 408 409 ::::::::::::::::::::::::::::::::::: ::::::::::::::::::::::::::: 409 409 409 409 91 4.9 41. 410 410 41. 41. 410 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam 41. 41. 41. 411 411 415 416 416 sUtrAGkam zlokAGkam viSayaH mahendraH zikhizekharaH varATa 101 sumukhaH 164 1-41 pUrNabhadrAdinAgaraprAsAdalakSaNam brahmaprAsAdapaJcakanAmalakSaNam 14-19 viSNuprAsAdapaJcakanAmalakSaNam / 20-27 jinendraprAsAdapancakanAmalakSaNam 28-33 sUryaprAsAdAncakanAmalakSaNam zivaprAsAdapa cakanAmalakSaNam ... 165 . :-25 bhUdhAdijAtizuddhapaJcaviMzatiprAsAdalakSaNam 1-25 bhUdharabhadra kanandIzanandivardhanapuSpakamandaragaruDavRSabhairAvatarAjahaMsasubhadrapRthvIjayendra nIlamahApadAvaiDUryasiMhatriviSTapakailAsapuNyArdhanavardhamAnagirikUTahaMsasarvAGgasundara zrInivAsazriyAnandamerava iti ... sustarvAdiprAsAdalakSaNam-yathA ... surataruH dhiyAnandaH suzanandaH 14-15 . nandanaH 16-22 amRtodbhavaH 23-28 pRthivIjayaH 29-35 paiDUryaH 36-39 mukuTovala: 40-50 lakSmIbhUSaNaH 51-6. sarvAGgabhUSaNaH bhuvanamaNDanaH zrIrathaH puNyavardhanaH mandaraH himavAn rAjahaMsaH manupramaH suravallabhaH trailokyaH siddhArthakaH ratiprabhaH 417 417 417 418 418 419 419 419 419 420 420 42. mahAkAntaH Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkama . . 421 M 422 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH 166 73 padmarAgaH 420 74-75 sahasANDako meruH ... 420 1-61 nAgarazuddhachandakaviMzatimelakSaNam-yathA ...421-425 1-13 mehaH 14-16 vRSabhameruH 15-19 garuDamekaH 422 20-22 mandarameruH 422 23-26 lakSmIkoTarameruH 167 27-29 kailAsameruH 30-31 paJcavaktramekaH 32-33 vimAnameruH 423 34-35 gandhamAdanamekaH 423 36-37 mukkakoNamehaH 38-39 girimeruH 40-41 tilakameruH 42 candrazekharamehaH ... 43-44 mandaratilakamehaH ... 45-46 saubhAgyameruH 47-48 sarvapandaramekaH 424 49-50 zrItilakameruH 424 51-52 vizAlamehaH 53-5, zrIkUTameru: 424 55-56 nandivardhanameruH ... 424 57-61 padmasaMbhazmehaH 168 mizrakaprAsAdalakSaNam 1-15 rucakobhavamizrakaprAsAdA: 426 subhadrakirITasarvatobhadrasiMha kezaricitrakUTadharAdharatilakaprItilasarvAGgasundarA iti 426 16-22 zrIdharAdyA daza mizraprAsAdA: vijayanandasaMjJamahAghoSavRddhirAmavasundharamudgakabRhacchArasudhAdharasaMvarAjyasabhA 3 22-40 kezaryAdyAH paJca mizraprAsAdA:- ... zrItilakodbhavAyalatAkhyatripurAkhyapazcanakavanavAtmakA iti sAgara tilakAdiprAsAdalakSaNam sAgaratilaka gaurItilaka: rudratilaka: zrItilaka: 428 429 429 M 429 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam 429 14 15 18 430 0 0 . AND ANNA 0 0 431 431 sUtrAGkam zlokAGakam viSayaH 119 11 haritilaka: lakSmI tilaka: bhUtilaka rambhAtila indratilakaH mandaratilakaH ... himavatilaka: kailAsatilakaH 19 pRthvItilakaH ... 20-21 tribhuvanatilakaH ... indranIlatilakaH ... 23 sarvAlagatilakaH ... suravallabhatilaka ... 25 siMhatilaka: 26 makaradhvajatilakaH ... maGgalatilakaH 28 tiukAkhyaH padmatilaka: .. somatilaka: vijayatilaka: trailokyatilakaH 170 mehaviMzatiprAsAdalakSaNam1-32 mandarameruH 37-38 kailAsameruH 39-40 triviSTapameSaH 41-42 pRthvIjayameruH 43-45 pRthvIbhUSaNa: 46-47 sarvatobhadraH 48-51 vimAnamekaH 52-53 nandanameruH svastikamesa: 59-64 muktakoNameruH 65-66 zrIvatsameruH haMsamehaH 69-70 rucakameka: 431 meha: ... 432-433 134 WN AMW G M N AN AM 436 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkam zlokAm 170 71-72 73-74 75-76 77-78 171 172 173 174 175 79-80 81-82 1-29 25-26 30-35 36-40 41-45 46-68 46-68 69-76 1-20 1-20 1-10 11-15 16- 12 23-30 31-32 33- 41 1-8 9-10 iv a. pa. bardhamAnameruH garuDameruH gajameruH siMhamehaH padmaka meruH nandivardhana meruH ... viSayaH 2 *** niSedhAyAdazacaturazrAH kumudAdayo vRttAkArAzcatuH zAlAH saptasvastikAdyA aSTa aSTazAlA bhUmijaprAsAdA: ... niSedhasiMhanandetitryaGgAstrayazcaturazrAH +40 kSitijA sUryasenikAparyantA gajakumbha ( kanya) kA siMharUpAnarasiMhAsarvatobhadrAgaganodarIcitrasaMdhAdeti tridazAlaye nava vedikAH mayalAdrirmandaraH prabhAmaNiriti trayaH paJcAGgAzcaturazrA bhUmijaprAsAdA: mAlyavanmalayeti caturazrabhUmijAnAM saptAGgadvayam navamAlika pRthvIvajeti caturazrabhUmijAnAM navAgadvayam kumudakamalakamalodbhava kiraNa zatazRGganirA ve dasarvAGgasundareti bhUmitravRttajAti sapta prAsAdAH ... svastikasvastikAntavajraharmya talazrI tilako dayodbhavapRthivIbhUSaNagandhamAdana trailokyabhUSaNeti bhUmijASTazAlAm nAgaracchandavimAnaprAsAdalakSaNam varATaprAsAdalakSaNam... varATaH puSpandraH ... vimAnagaruDadhvaja vijayagandhamAdanahimavaddhemakUTa kailAsa tripurodbhava zriyaiMsa sapakSodyota vajra semavapurAkhyasundara caitya vizAlabhadrasaMjJakamandara kUrmasaumyairAvatamA lAgharamerviti paJcaviMzati prAsAdAH pAdabandha zrAMbandhave dibandha pratikamakhura kabandheti paJcapIThalakSaNam... 614 200 ( a ) varATAdyekabhamikA aSTa drAviDa prAsAda ... padmanAma mahApadmakelA samerava iti catvAro vRttAH prAsAdAH eka-dvi- trisaMghATalakSaNam *** ... ... ...438-442 438 drAviDa prAsAdalakSaNam aindrodUbhavarAja haMsatrandana siMha paJjarAiti catvArasyaGgA ekabhumikAH vardhamAna zrItarupramadApriyanandighoSA iti paJca paJcabhUmikAH svastikazaGkukarNagovindanandivardhana pRthivIjayapatAkA iti SaT saptAGgAH 244 ... 446 ... paJcabhUmikA: sarvAGga parvatobhadasarva sundara bhrama janAnanda kSitigharA iti SaD navAGgAH saptabhumikadrAviDaprAsAdAH ... 644 404 ... ...445-446 *** ... patrAkram 436 436. 436 4 { $ 437 437 :: *** 439 440 440 441 44 1 441 443 *** 446 447 447 447 448 448 449 449 450 450 450 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam sUtrAGkam zlokAGkam 175 11 12-13 17 451 18-20 451 21 22 23 25 26 27-29 452 31 viSayaH zrIputaH ... sarvatobhadraH ... siMhaH siMhabhadrakaNi kArakumukSAH (ka) tribhUmAzcatvAraH vardhamAnaH ... zrIvatsaH ... puNDarIkasunAbhau (kha) paJabhUmA:Sad veNukaH siMhapaJjaraH ... naathulii| patAkanandanau (ga) saptabhUmA: SaTa zrItilakamahAkAntau sundaracAruvardhanakamalAH kiraNaH (gha) navabhUma ekaH mahApadmaH ekabhUmikaprAsAdalakSaNam tribhUmikaprAsAdalakSaNam paJcabhumikAmAdalakSaNam saptabhUmikaprAsAdalakSaNam navabhUmodayalakSaNam strIsaMjJakevalabhIprAsAdalakSaNam ... nandinohastinIzAntAkumudodbhavAhaMsinIsatilaketi SaDekabhUmikAH zRGgArAkumudamaJcarIkumudAsvastikAramyAmAhendroparyantakrIti saptatribhUmikAH... azokAcaMpakAkhyAvasantAnakraketakIgAndhArIsarvatobhadreti SaT paJcabhUmA: ... vardhamAnAzrIzailajAramdyAvartImahAkrAntimehakUTAtrailokyatilaketi SaT saptabhUmikAH ... dArUcchandajasiMhAvalokanaprAsAdalakSaNam / puSpakabhadrakapadmakanandananandyAvartA iti puSpakAdyAH paJca sarvatobhadrasiMhamandarapuSpabhaneti sarvatobhadra catuSTayam ... kailAsajayakAnteti kailAsAditrayam 32-34 35-30 39-40 41-43 44-46 47-50 454 13-19 456 177 1-13 14-15 18-20 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 1-13 40-50 satrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 177 21-23 manoharacAhavardhanasaMbhavaratnakUTatArAgaNamulocanA iti manoharAdyAH SaT 458 178 paJcaviMzatiprAsAdalakSaNamnapuMsaka ... suvizAlabhadrazAnta zrIjayajayAvahazrIvatsahasatilakagaDacArurdhanazaGakhanAbhasunAbhajayantagandhamAdananiSedhazekharasaumyamandarakailAsakepRthvIjayazrIjayakairAtaratnasaMbhavavRSabhamerukUTeti paJcaviMzati prAsAdAH (One is wanting) ... vimAnAdi catuHSaSTi prAsAdanAmalakSaNam catuHSaSTi prApAdanAmAni ..460-461 15-25 vimAnasarvatobhadraga napRSTa padmAvaSamabhuktakoganalinIkadrAviDeti zivaprAsAdASTakam 26-30 garuDavardhamAnazakhAvartapuSpakagRharAjasvastikarucakapuNyavardhaneti viSNupAdASTakam merumandarakailAsahaMsabhadrotta mizramAlAdhareti brahmaprAsAvASTakam 37-41 gavayacitrakUTakiraNasarvasundarathAvatsapadmanAbhavairAjavRtteti sUrya prAsAdASTakam ... nandyAvartavalabhisuvarNasiMhavicitrayogapIThaghaNTAnAdapatAkiniti devIprAsAdASTakam guhAdhArazalAkaveNubhadrakuJjaraharSavijayodakumbhamodaketi gaNapati- . prAsAdASTakam ... 51-54 haya'mahApadmaujjayantagandhamAdanazatazRGganirAvedyavibhrAntamanohareti jinendraprAsAdASTakam vRttavRttAyatacaityaviGkiNolayanapazivibhavatArAgaNeti sarvadeva prAsAdASTakam ... 100 vimAnanAgaracchandajanabamehalakSaNam 1-23 ekottarazatANDaka: zrImeruH ...464-465 24-27 sapAzatANDako hemazIrSameruH ... ... 465 28-32 . suravallabhanAmaka sArdhadvizatANDako meruH ...465-466 33-38 bhuvanamaNDananAmaka paJcasaptatyadhikatrizatANDako meruH 39-44 ratnazIrSanAmakaikottarapaJcazatANDako meruH kiraNodabhavanAmaka sapAdaSaTzatANDako meruH ... ...466-67 . kamalahamanAmaka sArdhasaptazatANDako meruH ... suvarNaketunAmaka paJcasaptatyadhikASTazatANDako mehaH ... vRSabha vajanAmakaikottarasahasrANDako meruH mahAmeruprAsAyanirNayaH ...469-470 182 1-23 caturdazabhuvanagirimehagiriprAsAdalakSaNama ...471-472 183 1-21 meruprAsAdavarNanirNayaH ...473-474 104 1-35 samastamaNDaparUpanirNayaH ...475-477 185 1-22 samastamaNDaparUpanirNayaH ...478-479 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . 28 saMtrATakam zlokAskam viSayaH patrAGkam pudhdhakAdisaptaviMzatimaNDapAH 1-26 puSpakapuSpabhadrasubhadramRganandanakauzalyabuddhisaMkIrNagaNabhadra jayAvaizrIvatsa vijayavastukIrNazrIdhara yajJabhadravizAlAkhyasuzreSThazatrumardanabhUjayanandanavimAnabhadra sugrIvaharSaNakarNikArapadAdhikasiMhakasiMhabhadrasamasUtreti puSpakAdisaptaviMzatimaNDapAH ... vizatimaNDapAH ...482-483 1-14 vardhamAnAdhaSTamaNDapA:-vardhamAnasvastikAsyagaruDasuranandanasarvatobhadra kailAsendranITaratnasaMbhavA iti 15-26 subhadrAdidvAdazamaNDapA: 483 subhadrakirITidundubhiprAntamanoharazAntanandAtyasudarzanaramyakasunAbhasiMhasUryAtmakA iti 483 188 maNDapanirNayaH ... 1-11 prAgrIvAdiSoDazamaNDapanAmalakSaNam-yathA . prAgnIvacatuSkasanmukha trijagazrIdharapuSpakatrIpada zriyAnandasaMbarAkhya pRthvIdhara puNyabhadrajayantakazaGkaparNagovindamahAbhogIdivaukasa iti 12-29 mervAdipaJcaviMzatimaNDapA:- ... ... merumandara kailAsahimavatgandhamAdanahemakUTarasnakUTazAvadindranIlapadmarAgamahApadmakIrtipatAka pUrNAkhyazattazRGgasurapriyazAntidehepuNyAtmabhUbhogasvAmArgamahAkAntapuruSAntapratApavardhanalakSmIvilAsavirodhatrilokyavijayA iti mandarAdikAH paJcaviMzatimaNDapA: ... 486 (a) surAlaye--mandaramalayavizAlazrIdharavijayAH (ka) yajJArtha-mAhendravijayahemakUTasunandana vimalA: (kha) sabhAmaNDapA:-samarthabhUdharadakSadevAkSakSitibhUSaNA iti (ma) rAjavibhUSaNArtha-vaiSNavanandanazakanana padmAH (gha) mRpabhojanahitAya-puSpasUryagarmacandrabhAgacandrakasuparNAH nandanAdyaSTamaNDapAH nandana-bhadra-jaya-vijaya---maGgala-pUrNa--mAhendraka-makaradhvajA iti vitAnaniNayaH... ... 487 kSiptotakSiptasamataleti triprakAravitAnam padyaka-nAbhicchanda-sabhAmArga-mandArakSeti caturvidhavitAnAH 488 zuddhasaMghArabhinno bhinnatyanya caturvidhavitAnaprabhedAH 488 18-19 padmake caturvidhaprabhedAnAM saGkhyAkathanam 488 20-21 nAbhyubhavacchande caturvidhaprabhedAnAM vitAnAnAM saGkhyAkathanam 488 22-23 sabhAmArge zuddhAdiprabhedAnAM saGkhyAkathanam ... 24-26 mandArake pratyekaprabhedAnAM saGkhyAkathanam 488 vitAnavarNanam ... caturvidhaSitAnAni-padmakanAbhicchandasabhAmArgamandArakANIti 40-44 190 489 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAkam lokA kam 190 2-3 4-9 10-18 191 192 1-2 3-4 5-6 6 G 10 11-12 13-14 15-17. 1-12 13-17 17- 19 20 21 22 23-24 25 26-28 29 30 31-35 viSaya: eteSAM bhedA:-zuddha-saMghATa - bhinnodbhinnAnIti dvimizraNe - padmanAbha sabhASadma-sabhAmandAraka-kamalodbhaveti mizrakacatuSTayam kasya kasya devasya kaH kovitAna:- tasya yojanAcchAdikathanam vitAnadevatAnukramaH -- tripurAntake padma vikAzASTapatra lukarNika chatra - nAgavItrI-puSpakabhramarAvalaya ityaSTavitAnA: garuDadhvaje nAbhya-nAbhyudbhava - zrIvAsa - mAlAdhara - nandAkhya-sUryodbhava-garuHvaiSNavA ityaSTavitAnAH parameSThini kamala-kamalodbhava - zaGkhAvarta - meghodara - mahApadma - mahAkAntahaMsa-haMsa pakSA ityaSTavitAnA: 404 *** bhAskare vyoma-tyomAGka - kiraNa-vyomAkSa- sarva sundara - meghacchatra - mahAbiMba dIptA ityaSTavitAnA: pArvatyAdIzvarISu padmanAbha - sugaMbhIra - siMhakarNa - patAki- ghaNTAnAda - mahAnAdatilaka-sarvasundarA ityaSTavitAnA: ... gagAdhipe sabhApadma - kuJjara - megharAjya - meghodbhava - harSa - modaka - zAnta - vijayA ityaSTavitAnA. vItarAge sabhAmandAraka- ramya - harSa - vasantodbhava vasantatilaka-sainya-vicitracUDAmaNya ityaSTavitAnAH sarvasureSu kamalodbhava - ramya-vicitra-citrakarmaka-tArAgaNa-vRddhirAma succhatravimAnakA ityaSTavitAnA: padmabhU vikAzam aSTapatram 19 630 ... chatram sukarNikamU nAgavIthI puSpake.. bhramarAvelI nAnyacchandodbhavavitAnASTakam ... nAbhyam nAbhyodbhavam paJcanAbhyazrIvatsam saptanAbhya mAlAdharam vizeSa lakSaNam ... vitAnacchandakodbhavA lUmA: ... tumbinI-laMbinI helA - zAntA - manoramA gAndhArI - hastijihvA - nAgAna:punAvalIti nava umAstAsAM ca lakSaNAni padmakacchandodbhavavitAnASTakam - ... :: 40+ ::: ... ... ... *** sot ... ... ... ... ... 644 *** patrAGkam 489 489 ... 410 491 : : : : 491 11 491 492 ..493-497 49 1 491 491 491 491 .......493-494 493 494 494 xx 494 494 494 494 494 495 495 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGkam sUtrAkam zlokAGkam 192 36-38 35-40 ... 495 viSayaH navanAbhyanandAkhyam traya dazanAbhyasUryodbhavam saptadazanAbhyagaruham baiSNavam sabhAmArgodbhavASTavitAnAni :::: :: :: kaMbalam ....495-496 47 48 :::::::: : :: :: :: 496 kambalodbhavam ... zakhAvartam ... medhodaram mahApadanam mahAkAntam haMsam haMsapakSakam ... mandArakASTavitAnAni vyoma 496 vyomArkam ... kiraNamU vyomAkSamU sarvasundaram ... meSacchatramU ... mahAbiMbam ... dIptam paJcaviMzati saMvaraNA:-- puSpikA-nandinI-dazAkSA-devasundarI-kulatilakA-ramyodbhinnA-nArAyaNI-- nalikA-campakA--padmAkhyA--samaddhavA-tridazA-devagAndhArI-ratnagarbhAcUDAmaNi-hemakUTA-citrAkUTA-himAkhyA-gandhamAdanI-mandarA--medinIkailAsA-ratnasaMbhavA-merukUTodbhaveti paJcaviMzati saMvaraNAlakSaNam ...498-499 paJcatoraNapaJcahindolakalakSaNapaJcatoraNAni ... ...500-501 uttugatoraNam ... mAlAdharatoraNam vicitratoraNam... citrapakatoraNam makaradhvajatoraNam paJcahindolakAH mahotsavaH 501 vasantaH ... ::::::: : :: :: :: : or 11 193 1-21 1-9 0 0 0 0 13 15-17 501 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fr 502 sutrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 194 18 kIDAmaNiH ... 501 zriyodbhavaH 20-21 makarapatAkodbhavaH 195 saptamaThanavarathalakSaNam saptamaThA: ...502-504 mandaraH 502 hemazIrSaH cadhamAna: 502 pRthvIjayaH kailAsa: 11 ratnazIrSaH 502 12-13 mehaH 502 navasthAH rathalakSaNam 503 nanda-nandyAvarta-nandighoSa-parAjaya-patAka-padmaka--pRthvIjayamahodbhava-zrImeviti navarathAH ... .. 504 brahmaviSNusaMvAde liGgoptattiH ...505-509 1.30 liGgAcanavidhiH ...510-511 198 ratnajaliGgapramANam ...512-513 1991-24 aSTalohamayaliGganirNaya; ...514-515 200 dArujaliGganirNayaH makarendu-tyakamAla-puSpAkSa-siddhArthaka-daNDAkhya-pauruSa-kAmya--puSpa- . phalodbhaveti liGganavakam 516 liGgAthe dArujAtayastalakSaNam ca 203 zailajaliGgahastAGgulapramANanirNaya:-- hastAdi navahastAntaM trayastriMzalliGgAni ... 517 teSAM nAmAni ... zAstroktaliGagAnAM mAnasaGkhyAnamIkaraNam ...517-518. zailajaghATayAdiliGganirNayaH ...519-521 203 lijaparIkSA ... ...522-524 zuddhaliGgam ... 522 2-15 tasmin zubhAzubhacihmAni lAMchanAni ...522-523 zalyadoSA:-jiSThAma-sarkaTa-godhA-bhujaGkagama-mUSaka-kalAzakaindragopA iti khajU-pipIlikA--smRmara-vAhikA-vRzcika-khadyota--kRmi-- narottamAdi maNDaladoSA: ... 523 1-5 ... ... 523 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAkam zlokAGkam viSayaH vyaktAvyaktapArthivali ganiNayaH ... pazcApazva-dvividha-pA avyaktali gam 7-14 vyaktaligamAnam patrAGkam ...525-526 525 vAmadevaH aghoraH tatpuruSaH IzAnaH 18 19 20-28 29-13 luptA 11-18 19-26 ...527-528 ... 528 206 1-7 ...529-530 531 13-31 ...531-532 208. 6-20 zatali gAdi bANaliGgalakSaNam bANaliGgam dvAdazamAsobhapakSatRtIyAsu pArvatIvratam-tAsAM nAmAni bAligotpattiH bANaligam ekAdivaturdazAntAsyabhedalakSaNam pITha kAlakSagam paoNThikAlakSaNam sthaNDilA-vApI-yakSI-cedI-maNDala-purNacandrA-vajrI-pratyAkRtyardhacandrA-trikoNeti dazapIThikAlakSaNam nandIzvaralakSaNam caNDanAthalakSaNam nandIzvaralakSakham pratimApramANam UrcAi sImAmAnodbhavArcA garbhamAnodbhavArcA dvAramAnodbhavArcA prAsAdamAnatohastAGgulakameNArcA zayyAsthA pramANam pratimAlakSaNam dvAdazottarazatAgulo navatAlocchyaH ... navatATamUrtaranyAvayavaparimANam ... sthAnakavidhiH RjvAgatArdharjusAcIkRtadvayarSatyeiti parAvRttacatuSTayam 535 535 *10-12 13-15 16-20 210 1-11 12-36 ...535-536 ...537-538 211 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 sUtrAkam zlokAGkam viSayaH patrAGkam 211 6-7 RjvAgataparAvRttAdha parAvRttasAcIkRtaparAvRttadvayarjuparAvRtteti parAvRtta catuSTayam pAzvagataM navama sthAnakam pArzvagatalakSaNam 212 ekAdazasdranirNayaH 9-10 sadyojAtaH 11-13 vAmadevaH 14-20 aghoraH -541 21 tatpuruSaH 541 22 izAnaH 23-24 mRtyuMjayaH 25-26 vijaya. 541 27. kiraNAkSaH adhorAtraH ... 541 29-30 . zrIkaNThaH mahAdevaH 542 33-34 dvAdaza kalAsaMpUrNa sadAzivaH 35-37 gaNapatiH hariharamUrtiH ... 40-42 svamikArtikeyaH 542 43-49 vaidyanAthamUrtiH ... ...542-543 dhanvantari-suSeNau ... 543 213 dikSAlAdivividhamUrtilakSaNam zivasyASTau pratihAro 1-2 pUrvadvAre nandimahAkAlI 544 3-4 dakSiNadvAre herambabhRGgI 544 pazcime durmukhapANDurau uttaradvAre sitAsitau 544 544 544 hutAzana: yamaH 11 12 mitiH ... varuNaH pavana: 544 dhanaH IzAnaH tripurAntakaH .... 17-20 va.pa. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAkam lokAGkam viSayaH patrAkam 213 21-24 ardhanArIzvaraH ... 25-27 umAmahezvaraH ... 28-29 kRSNazaGkaraH ... 30-31 hariha pitAmahaH hariharahiraNyagarbhaH candrApitAmahaH brahmasUryAdinavagrahamUrtayaH kamalAsana: viraciH 547 pitAmahaH 547 brahmaNomUrtiH ... 10-19 navagrahahitA sUryamUrtiH ..547-548 sarvapratimA 1-1 viSNumUrtilakSaNam 549 10-20 vyagitasphuTita jIrNAdimUrtInAM doSAdoSavicAraH ... vAhikAkramaH ... la.lodaralahitazrIpujanandivardhanacitrakUTetiraJcaprakAratoraNalakSaNam UrdhAsanasyArcA parikaralakSaNam ... 12-21 - zayanasthArcAparikaralakSaNam ... ...551-5 / 215 viSNumUrtilakSaNam 1-11 vAsudeva-saMkarSaNa-pradyumnAniruddhavarNanam catumUtIno tritribhedAH ... karakamAnchastrabhedakathanam 15-17 vAsudevAditrayam ...553-554 18-19 saMkarSaNAditrayam 554 pradyumnAditrayam... 22-23 aniruddhAditrayam 554 trikacaturbhedaiAdazAnyamUrtayaH ... 24-32 adhokSaja-kRSNakArtikeya--puruSottama--gahaDadhvajAcyutopendra---jayanta-nArasiM. haka-janArdana-govardhana-irikRSNA iti dvArAvatIdvArakAyAH paJca chandAH-padminI-vijayAkhyA-zrItuGmA-zAntikA-mahotsavA iti vAsudeva-saMkarSaNa-pradyumnAniruddhAdimUtyartha bhinna bhinnadvArikAH kRSNa: kRSNadevasya AdimUrtiH 556 AdimUrtimAnena vAsudevAdivArAhamUrtipramANam ... 553 553 554 218 11 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 sUtrAGkam zlokAGkam vipayaH patrAGkam 218 19-20 vaikuNTha-vizvarugananta-trailokyamohanAnAM pramANam ... 21-30 vAsudeva-saMkarSaNa-pradyumnAnirUddharUpanirmANam kezavAdikamUrtInAM prAsAde saMsthitiH ...557-558 219 viSNumUrtayaH jalazAyI 10-23 varAha ...559-560 24-27 28-32 vizvarUpa: anantaH ...560-561 38-41 trailokyamohanaH... garur3a caNDa-pracaNDa-jaya-vijaya-dhAtR-vidhAtR-bhadrapubhadrakA ityaSTau pratihAra:561-562 sarvapratihAranirNayaH brahma yo'STau pratihAraH -satya-dharmaka-priyodbhava-yajJa-bhadraka-bhava-vibhavA iti ... 6-13 bhArasyASTI pratihArAH --daNDI-piGgalAnanda-na-ka-citra-vicitra kiraNAkSa-sulocanA iti 14-20 gaNezapratihArAH - avina-vinarAja-suvA-balanad-gajakaNa-gokarNa saumyAbhayadAyaka iti ... 21-24 __ gauryA, dvArapAlikA - jayA--vijayAjitAparAjitA--vibhakkAmahAlA-mohinA-staMbhinya iti ... 564 25-32 cauDa kAyA aauM pratihArAH --betAla-koTara-piGgAkSa-bhRkudi-dhUnaka kaMsTa-stAkSa-sulocanA iti ... ... 33-38 vItarAgasyASTau pratihArA:-indra-indajaya-mahendra --vijayendraka---dharaNendra padmaka-sunAma-puradundubhaya iti ... jinendramUrtilakSaNam1- 9 caturviMzatitArthaGkaranAmavargalAnchanAni 10-14 caturviMzatizAsanadevikAnAmAni cakrezvarI rohiNI prajJAvatI 567 vajrazRGkhalA ... naradattA manovegA kAlikA 567 jyAlAmAlinI ... mahAkAlI . 565 G8GG Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH sUtrAddham zlokAGkam 221 24 embaanu mAnavI ... 567 568 Adddd 0 6 SAWN... CMS 38 gAndhArI virATAkhyA anantamatiH mAnasI mahAmArasI ... jayA 568 vijayA aparAjitA bahurUpA 568 kAmuNDA 568 ambikA padmAvatI siddhAyikA 568 RSabhadevAderyathAkrama caturvizatiyakSatAmAni ...568-569 vRSavatraH mAyakSaH ... trimukhaH caturAnanatumburU kusumamAtaGgau ... vijayajayo brahmayakSezau kumAraSaNmukho ... kinnarapAtAlo ... gADagandhavoM ... yakSezakuverI varuNamRkuTI pArzvaH 57. gauryA dvAdazamUrtayaH-umA-pArvatI-gaurI-lalitA--zriyottamA--kRSNAhemavatI-rambhA-sAvitrI-tripaMDA-totalA-tripureti ... ...571-572 pacalalAyA:-ulIyA-lIlA-DIlAgI-lalitA-lIlAvatIti navadurgA:-mahAlakSmI-nandA-kSemakarI-zivadUtI-mahAraNDA--bhramarI-- sarvamaGgalA-rakhatI-darasiddhiriti ... ...572-573 devImUrtilakSaNam cAmuNDA .... 574 kAtyAyanI ::: :: :: :: : .::::::::::::::::: 39-42 20-25 26-37 223 1- 5 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 ... 570 :::::: 579 . . ::::: muktm skaandaa viSayaH patrAGkam 223 12-21 / cAmuNDA--aindrI--bArAhI kaumArI--brahmANI-vaiSNavI-mahezvarIti mAtRkANI mUrtayaH 224 1--24 citrasadbhAvaniNayaH ...576.577 2251-10 paramANyAdikalpitaM rUpamAnam ... 11-12 tAlamAnam ... 13-20 ekatAlAdiSoDazatAlAntA: pratimA: ...578-579 21-29 aSTadhAtumayAdipratimAlakSaNam ... svacchandabhairavAvatAraH svacchandabhairavasyAyudhAnA kmvrnnnm| ... 580 1. 8 tasya svarUpavarNanam ekaviMzatitAlamAnAyAstasyamUrtarUva'mAnam 14.-19 tati gamAnakathanam ....580-581 20.-36 tatpUjAmaMtravidhAnam ...581-582 227 1.34 citrapatrotpattinirNayaH ...583-584 228 patrajAtikaNTakabhedajIvasUtranirNayaH . ...585-586 jAtikramacchandato'STa kaNTakA: kali-alika--vyAmizra-citrakauzala-vyAvarta cyAvRtta-pubhAga-bhagacitrakA iti ... 585 3-16 aSTavidhakaNTakAnAmAkRtayoM jAtayazca ...585-586 17-1 jIvasUtram ... 586 22-30 patrAkArAdivizeSalakSaNam ... 586 dezajAtikulasthAnavarNabhedavarNanam ... 23. 1-4. sarasvatya vana guruziSyasabandhalakSaNe ca ...588-590 231 1-6 paTTapatravartanAnirNayaH 232 1-21 lepakarmavidhiH ... ...592-593 233 1-18 rUpAkArasaMyuta citrakarmakathanam ...594-595 SoDazavyAlAni--siMha--gaja--azva-narAdika-vRSa-meSa-zukra--saukara--mAhiSa mUSaka-kITa--vAnara--haMsa--kukkuTa--mAyUra-tripallI-sarpavyAlAnIti ... 594 234 1-42 strIpuruSalakSaNam... ...596-597 SatriMzadAyudhanirNayaH 1- 9 kavacAnAM lakSmAdikathanam AyudhAnAM nAmasaGkhyAvaliH 11-16 trizUla: . 17-20 churikA 21-22 khaDgaH 23-24 25-26 khaTvAGgaH ... 27-29 dhanurbANau pAzAGkuzau ... ghaNTAriSTidarpaNadaNDam vi a. pa. 598 kheTaH Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkam zlokAGkam 235 236 237 32 33. 34 35 36 37 38 39 239 9- 6 9-17 18 -47 48-50 51-56 57-61 62-69 ka. 71-74 75-76 7783 84-86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96-117 1-28 28-41 238 1-13 14-21 22-27 1-13 zabkhacakragadAH vajrazaktI mudgara bhRzuNDI ... muzalaparazU karttikA kapAlaka zirAH hAra: padakaH zrIvatsam kaustubhaH ... patrAbharaNam trividhamukuTaH sarpazRGgaila kuntAH pustakAkSamAlAkamaNDaluzucayaH padmapatrAyogamudrA... SoDazAbharaNalakSaNAni zekharaH kirITa: AmalasAra: kaNThaH bAhubala: kuNDalI navagraha kaMkaNam ... rAmacandra khaDgam sabgulim yugalAGgulikam TIkAtripuruSam AGguSTham lim vajradhArA aDgulikA kuNDalam pAdamudrikA vizeSalakSaNam tAvAditralakSaNam 38 viSaya: tAla: vAdyaprakAra lakSaNam saptasvarAH rAgarAgiNyaH catudazagIta doSAH sANDavA dinRtyalakSaNam :::: : : : : ... patrAkram 600 600 du. . 600 600 600 600 600 601 602 602 603 603 603 604 ; 0 4 604-605. 605 605 605 605 du 606 606 606 606 606 606 606 606 606 ...606-608 *** 605. ...6.9-610 ...610-619 612 ...612-613 dz; 64 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIgaNezAya nmH|| zrIbhuvanadevAcAryoktA sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzAparanAmadheyA apraajitpRcchaa|| (1) gandhamAdano nAma prathamaM sUtram // abhIpsitArthasiddhayartha pUjito yaH surairapi / sarvavinnacchide tasmai gaNAdhipataye namaH // 1 // caturmukhamukhAmbhojavanahaMsavadhUrmama / mAnase ramatAM nityaM sarvazuklA sarasvatI // 2 // atha zrIhimAntabhAge parvate gandhamAdane / vicitrazikharAkINe citrasphaTikazobhane // 3 // candrakAntazilAramye sevyAmRtanivAsine / / siddhAmarakanyAkINe krIDAmaNiguhAgRhe // 4 // haMsakAraNDavAkIrNe cakravAkopazobhite / nIlajImUtasaMkAze taruNAdityasaprabhe // 5 // ucchrayAkAzazikhare ratnadhAtRpazobhite / anantagahvarai ramye yathAkhyAtAtya[]hAsake // 6 // mahAdramalatAkINe vanopavanakAnane / divyAsanasabhAramye saritAM taTavAsite // 7 // idaM vai AzramaM ramyaM parvate gandhamAdane / bhUrbhuvanezvaraM devaM tacchilApRSThazAyinam // 8 // nAdgamaigasthaizca sudrumaiH samalaGkRtam / anAzrayAmbupatitaM mahAnagazikhosthitam // 9 // tacca zailazikhodbhUtaM prasthitaM sAgarAvadhi / zobhitaM bhillazabarairbhUtaM syaccharapugvajam // 10 // gaGgAsarasvatI puNyA devakA (vedikA) madhumatI tathA / pArA sindhuzca kAverI gomatI candratArakA // 11 // majanmAtaGgagaNDacyutamadamadirAmodamattAlimAla snAnaiH siddhAGganAnAM kucathugavigalatkuGkumAsaGgapiGgam / sAyaM prAtarmunInAM kuzakusumacayacchinnatIrasthanIraM / pAyAnno gAGgamambhaH karimakarakarAkrAntaraMhastaraGgam // 12 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA daSTrigajendravanajAH siMhavyAghraguhAstathA / gaNDabhalukazArdUlAH zUkarA mahiSA mRgAH // 13 // zukakokilakulAyai ramyaM zIzi(cIci)ravodbhavaiH / vadantyetate[re?]va girA tapovananadIsvarAH // 14 // agastyaH kazyapazcaiva yAjJavalkyo'tha kaushikH| bhAradvAjo vaizravaNo vasiSTho nAradastathA // 15 // pArAzaro jamadagnimArkaNDeyAnako tthaa| marIciautamo'gnizca bhRgurvai ekazRGgakaH // 16 // kapila: pulamAhendrau pulastyaH pulahaH kratuH / vasudevazca durvAsA: kanaka zaunakastathA // 17 // bhArgavo'tha surAcAyoM ghaGgirA manujalmukaH / haritotsaGganAgendrA devanyaH kiMzukastathA // 18 // panakaH pAvakaH saMpadaGga IkSaNa eva ca / vizvAmitrazca janako vyAsavAlmIkinau tathA // 19 // maitreyo dharmakazcaiva pracetA vaijayantakaH / zAntaH samudrakazcaiva vaizampAyanapAcakau // 20 // jIvadhvano bAlyaSaSTiH zambhUzcarNaka eva ca / zukAtriyamakAzcaiva vizAlA brahmatejasA // 21 // zAnto 'tha vidmazcaiva bahudhAnyo vo(bha?)vyastathA / gargo'tha lampaTaH khyAto nIlazca satya eva ca // 22 // mRgAkSo vRSacakrazca zaGkhavarNo'tha lomazaH / candrabhAnurvajrasUciH kirAtazcAtha sambhramaH // 23 // suparNaH zyAmatuGgazca hemakAntizca devalaH / zikhidhvajo mahAkAntiH zivAramA candrazekharaH / / 24 // jayazca vijayazcaiva siddhaarthshcaapraajitH| aSTAzItiH samAkhyAtA RSayo brahmatejasaH // 25 // adhaHzISordhvapAdAzca varSANAM zatasaGkhyayA / hRSTAstuSTAstu sarveSu jJAnadhyAnaparAyaNAH // 26 // kecitkandaphalAhArAH pnycgvyopjiivitaaH| kecid vistRtapathyAzca kecinnakSatrabhojanAH // 27 // ityete RSayaH sarve pRSThe cai gandhamAdane / bharbhuvaHsva tazcaiva vane divyAvatottame // 28 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gandhamAdano nAma prathamaM sUtram // anekadhA vane tatra candanAgarupAdapAH / punnAganAgabakulA vividhA vRkSajAtayaH // 29 // jAtIcampakamandArA nIlaratotpalaM tathA / kolakalavaGgAdi karpUrodgamapAdapAH // 30 // atIvaphalasaMyuktA latAbhirvividhAH kRtAH / raktacandanavRkSAzca prabhUtatRNapAdapAH // 31 // agastyAmburuhAzokabilvavRkSAH sacandanAH / nAgakesarapanasA drAkSAkharjuradADimA: // 32 // zAlatAlatamAlAzca hintAlamadhupAdapAH / karNikAradrumA ramyA nAnApuSpaphalAnvitAH // 33 // candrakAntakalAbhUmiH kacinmarakataprabhA / pravAlakasamAramyA kvacitsphaTikanirmalA // 34 // krpuurkungkmsmpusspprkrsNkulaa| sadhUpAmodabahulA kuGkamairiva siJcitA // 35 // ityevaM bhavanaM divyaM dazayojanavistaram / gavAkSacandrikopetaM vAtAyanasamanvitam // 36 // abhralihaiyazcitraizcAmaraizca vibhUSitam / ghaNTAkoTininAdADhyanaikavAditrasaMkulam // 37 // kiDiNIrAvaNopetamardhacandravibhUSitam / pitAnasAhasrayutaM citrapaTTAdizobhitam // 38 // pravezanirgamopetaM naranArIjanAkulam / mahAmurajazabdaizca gItaizca vividhaiH punaH // 39 // manoharaM gRhaM divyaM devAnAmapi durlabham / lAsyahAsyaizca vividhAH krIDante rudrakanyakAH // 40 // devakanyAzca vividhA RSinAryastathottamAH / sahitA nRtyamAnAzca maGgalaiH kautukaiH saha // 41 / / trisaGgItaizca vividhaiH prekSaNIyaM gnneshvraiH| gaNA kilakilAyanti pravalganti muhurmuhuH // 42 // idaM ca bhuvanaM nityaM zuddhasphaTikasannibham / bajravaiDUryakhacitaM rasnaprAkArazobhitam // 43 // toraNairdivyamAkhyAtaM pUrvAparayAmyottaram / tanmadhye divyaparyaI siMhavyAlairalaGkatam // 44 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA haMsatulyaM samArUDhaM ziroddhAradvayAnvitam / tatrasthaM sukhamAsInaM vizvakarmamahaujasam // 45 // vedavedAGgatattvajJaM sarvazAstravizAradam / sarva vijJAnavantaM ca sarvajJa mAnasAgaram // 46 / / caturbhujaM brahmatejastaptakAJcanasannibham / dIptakuNDalazobhADhyaM trinetraM candrazekharam // 47 // akSasUtraM vAmahaste dakSiNe tu kamaNDalum / pustakaM vAmahastotre japamAlyAM tu dakSiNe // 48 // jJAnadaM mokSadaM caiva vizvahA sRSTikArakam / tiSThantaM ca vinodena hyanekaizca kutUhalaiH / / 49 // vizvakRdvizvakarmANaM tvaSTAraM devavardhakim / bhUrbhuvarbhuvanezasya svargadevasya vizrutam // 50 // punaruccArya nAmAtha prabhAsavasunandanam / daNDavat praNato bhUtvA jAnubhyAM dharaNItale // 51 // bhaktimAn bho mahAbhUta pRcchati tvpraajitH| samacittaM ca saMbodhya hyazAnAM jJAnado bhavAn // 52 / / sUtrazAstrArNavamadhyAduddhRtaM sAravIjakam / sUkSmAtsUkSmataraM guhyaM madhyAduddharato yathA // 53 // . nizAkare cAstamite udite ca divAkare / sUtrArthasya pravakturvai jJAnaM cakSuH prakAzanam 54 // yadyatpRcchAmi tadahaM sUtrazAstraprakAzakam / dehi jJAna prasAdena tArA timiraharaM yathA // 55 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzapro(prayo)ktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gandhamAdanAdhikAro nAma prathama sUtram / / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) sUtralakSaNaM dvitIyaM sUtram // aparAjita uvAca sRSTikautUhalaM deva utpattirbhUtadhAtRbhiH / brahmANDaM ca kathaM proktaM kena saDyA pramANataH // 1 // kayA yuktyA samutpannaM varddhitaM kena hetunA / vikAsa: kena saMjAta: kairAdhAraizca dhAryate // 2 // dharAyA: kocadAdhArA AkAzasya kathaM viduH / ke ca mervAdayaH zailA: kairAdhAraH kulAcalAH // 3 // kiM dharitryAH pramANaM ca saptadvIpA vasundharA / samudrAzca kathaM proktA vanopadhanakAnanam // 4 // dvIpadvIpeSu kSetrANAM pramANAni kathaM viduH| jambUdvIpasya madhye tu navakSetrANi kAni ca // 5 // uttara bhArataM kSetra tatpramANaM ca khyAtu me| svedANDordhvajarAyujo bhUtagrAmaH kathaMcana // 6 // ko dharmaH kutra kSetreSu ramyakAdau vadedbhavAn / / ye dezA bhArate kSetre AzramA grAmasaGkhyayA // 7 // ko dharmaH kutra deze tu bharatakSetramadhyataH / kRtatretAdvApare tu caturthe vA kalau yuge|| 8 // .. yugAnte ca kathaM dharmo yugruupaanudevtaaH| dharmaH kRtayugAdInAM dvijadevayajJAdayaH // 9 // kazca dharmaH kathaM kiirtirdvijdevaalyaaditH| Alaya; sarvasattvAnAM vezmaharyaprasAdhanam // 10 // vAstUtpattiH kathaM tAta devAdezca nighaNTukam / ekapAdAdikaM vAstu yAvatpadasahasrakam // 11 // mopamarmavaMzAzca rekhASaTkasaMdhyAdikam / vajratrizUlalAGgalaM hastasUtrAdipadmakam // 12 // balikarmavidhi brUhi vAstupAdanivAsitAm / vidyAt sthAnAni sarcANi prAsAdabhavanAditaH // 13 // hastalakSaNamAnaM ca devatApAdasaMbhavam / mAnonmAnapramANaM ca sarvakarmAdikAraNam // 14 // . Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sUtradhAro hi jAnIyAdvarNakaM rutameva ca / bhUparIkSAM zalyoddhAraM kIlikAropaNAdikam // 15 // varNagandharasAsvAdaplavAdibhUmilakSaNam / dIpavartiprAgvizuddhiM dizAM ca sAdhanAdikam // 16 // prastArakramasUtraM ca rAjadhAnyAH purAdikam / puragrAmanagarAdha kheTa kUTaM ca karvaTam // 17 // puraprAkAraparikhApatolImArgagopuram / vezmAni rAjavezmAni sabhAM zAlAM gajAzvayoH // 18 // sUtrapAtavidhi jJAtvA''yavyayAdezca lakSaNam / jyotiSe kevalaM jJAnaM strIpuruSAdilakSaNam // 19 // prAsAdapratimAliGgajagatIpIThamaNDapAn / prAsAdAn vividhAkArAn vairAjyakulasambhavAn // 20 // aSTajAtikamacchando dezAnurUpasUtraNe / rekhAzca vividhAstatra prAsAde zikhare matAH // 21 // ghaNTAkalazadhvajAnAM pramANaM sRSTisambhavam / pratiSThA saptadhA khyAtA kUrmAdyA ca dhvajAntagA // 22 // prAsAde garbhadvAre ca devatAnAmanukramaH / dvAradRSTipadasthAnaM digdvAraM ca kathaMcana // 23 // dvAralakSaNaM proktabhyaM daarukrmrthaarhe(smke)| siMhakarNakapotAlIni!hacchAdhakaM lumam // 24 // vitAnAni vicitrANi kSiptAnyurikSaptakAni ca / padmakaM nAbhicchandaM ca sabhAmArga mandArakam // 25 // pratimAlakSmasthAnAni dRSTisthAnAdikaM tthaa| bhRtyacAraprabhedAzca svasvayAnAdikaM tathA // 26 // tAlaprastAragItAcaM vAdiauH syAncaturvidham / citrapaTTaprabhedAzca rekhAcitrasamudbhavAH // 27 // varNarUparasavRttibhAvAnubhAvakodbhavAH / zuddhAbaddhAni citrANi patrANi paJca eva ca // 28 // zAlabhaJjI pratIcArI lAsyatANDavakAdikam / bhUSaNAni vicitrANi devAsuranRNAM kila // 29 // chatraM siMhAsanaM zayyAM yAnAni cAyudhAni ca / vedikAnAmalaDAraM ratnadhAtUdbhavaM tathA // 30 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtralakSaNaM dvitIyaM sUtram // etatsarva prasAdena kathaya svayamIzvara / bhaktavatlala deva tvaM prasAdaM kuru me prabho // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sUtralakSaNAdhikAro nAma dvitIyaM sUtram // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) brahmANDotpattiAma tRtIyaM sUtram // vizvakarmovAca zaNu vatsa prayatnena yatyayA paripRcchitam / kathayAmi na sandehastava bhrAntiharaM ca tat // 1 // pUrva brahmANDamutpanna saMsArAdhArakaM ca tat / tatastasmin samastaM ca jagatsthAvarajaGgamam // 2 // AdyodbhavasRSTisUtraM (statra) brahmANDAdikaTodbhavam ? / tadanukramayuktI ca kathayAmi ca sAmpratam // 3 // naiva bhUrvAyurAkAzaM naiva candrArkatArakam / devAsuramanuSyANAM notpatti pralaye viduH // 4 // na pRthvI sAgarA dvIpA: zailA mervAdayastathA / bhUtagrAmaH samastvevaM svedANDodbhijarAyujAH // 5 // anye ca bahavo jIvA: kITasarpapatatriNaH caturazIti lakSANi jIvayoniranekadhA // 6 // saSTayanantare sambhUtAH sarve jIvAnurUpakAH / sRSTistatra yathAnyAyaM kathyate ca yathAkramam // 7 // kalpAntasambhavA saSTiH saMsArasaSTisaMzitA / manvaMtaramanukrAntaM yugAntaM caiva yAdRzam // 8 // varSAnte bhAvarUpAzca Rtvante tAmasodbhavAH / pakSAnte ca sitAH kRSNA dinAnte zarvarI yathA // 9 // etad dRSTvA vizeSeNa kalpAnta evamudbhavaH / kalpe kalpe punaH sRSTijagatsthAvarajaGgamam // 10 // aparAjita uvAca AdisRSTayudbhavo deva brahmANDAdisamudbhavaH / brahmANDaM kathamutpannaM kathaM ca dvIpazailayoH // 11 // brahmA viSNuH zazI sUrya indraH skando hutAzanaH / naiva bhUrvAyurAkAzaM na devAsuramAnuSAH // 12 // vedodbhavA ca yA sRSTiH karma caiva sanAtanam / asmAkaM bhaktiyuktAnAM kathayasva parezvara // 13 // vizvakarmovAca anAderAdisaMbhUtAdandhakArodbhavaM tmH| Adau tathAndhatamasaM nirAdhAra nirantaram // 14 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmANDotpattirnAma tRtIyaM sUtram // nirAkArAdakArazca akArAdambhaudbhavaH / ambhaso rUpamAkhyAtamambudo rUkSasudUrghata: ? // 15 // avyaktAd vyaktamApannamavaNe varNatAM viduH / vyaktAkhyaM varNarUpaM ca phenasthAnasamutthitam // 16 // phenavaNe nibaddhaM ca jhaNDake rUpamAzritam / zanaiH zanaiH pravarddhante lolakAkArarUpiNaH // 17 // vaddheddhiH punastvevaM zanaizcApi mhodbhvH|| mahodbhavo mahAvRddhiH zanaizcApi vivarddhate // 18 // kramasaMvardhanAsvavaM vikAzaM prApa sarvathA ? / / vardhate ca mahAbhAvabrahmANDaM pRthutAM gatam // 19 // aNDavyAsapRthumAna yojanaiH zatakoTibhiH / suniSpannANDaka yAtaM vikAzaM vai dvidhA sthitam // 20 // ardhasyorve tathAkAzamardhasyAdhastu medinI / tanmadhye vai samastaM ca yeSAM zambhukodbhavAt ? // 21 // svargalokArNavadvIpA: zailA: zambhusamudbhavAH / vanopavanakAnanaM yathA racitasambhavam // 22 // mahAmerUdbhavamadhye racitaM zambhukodbhavam / tasyoce tu paraM devaM saMsArasRSTikAraNam // 23 // ekaviMzatisvargAzca meruvyaGgasamudbhavAH ? / zambhUdbhavAH krameNaiva pAtre pAtramivAparam // 24 // pAtAlaM saptadhA khyAtaM saptadvIpA vasundharA / saptalokAstathA corce svargANAM tvekaviMzatiH // 25 // tata: sarAMsi pratimA jalasya tu yAnikAH / puSpAvATI prakAro zAlA dvinayamupavanaM vedikAnta dhvajA ? // 26 // zAlakalpadramANAM parivarti vanAntadUpahamyA? / valI ca pAtAlasphaTikopetaM vRsuramunisurA pIThikArgasvargabhUH ? // 27 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM brahmANDotpattyadhikAro nAma tRtIyaM sUtram // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) pAtAladvIpArNavasUtraNaM (sUcana) caturtha sUtram / / aparAjita uvAca kAcicchambhUndravA sRSTiH kAcidevAMzasambhavA / kAcitsRSTisamudbhatA kAcittavaradAnataH // 1 // kecicchambhUdbhavA varNA vanAdInAM va codyH| nizAsRSTayudbhavAH kecid vanopavanakAnanam // 2 // vizvakarmovAca zambhujA bhUdharA lokAH pAtAlatalavAsinaH / tathai(3)va sAgaradvIpAH zambhunA racitAH purA // 3 // pAtAla: saptadhA tvevaM brhmbhaagvyvsthitH| saptadvIpAH samudrAzca AkhyAtA viSNulambhavAH // 4 // sapto lokAzca khyAtA rudrabhAgasamudbhavAH / svargazca martyapAtAlau svargANAM tvekaviMzatiH // 5 // pAtAla: svarga AkhyAto matyo dvIpArNavAtmakaH / svargazca loka AkhyAtastrailokyaM nAma procyate // 6 // mahAmeAdayaH khyAtAH zambhunA racitAH kila / teSAmanukramazcAtra kathyate tvaparAjita // 7 // brahmANDAnte tu yA pRthvI yojanaiH zatakoTibhiH / nivasansyantare lokA bhuvanAni nivAsinAm // 8 // saritazca samudrAzca zailAzcaivaM prakIrtitAH / taDAgA vividhAstatra tIrthazca dharmakIrtanaH // 9 // pAtAlAnte ca yA pRthvI yojanaidezakoTibhiH / tasyA agraM sahasrANAmekonaviMzati stathA // 10 // devAgnigurupUjA ca dharmatIrthamahotsavaH / nadIsamudradevAzca tIrthAdipuNyanirmalA; ? // 11 // pAtAlabhUdharA lokAstIrthANi puNyasAgarAH / saMsthitAH karmayogena pAtre pAtramivAparam // 12 // atalo vitalazcaiva sutalo nitalastathA / talAtalazca vijJeyaH ? (pAtAla:) saptamo'tha rasAtalaH // 13 // pAtAlAH saptadhA khyAtAH pAtre pAtrabhivAparam / aviracita vinA zAstre sRSTikAlasamudbhavAH // 14 // AdipIThodbhavaM mAnaM dvi ? shstrairlkssyojnaiH| talasaGkhyAntare vidyAt pAtAle saptadhocchUite // 15 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtAladvIpArNavasUtraNaM (sUcana) caturtha sUtram // tato dviguNavistIrNAH krameNApi susNsthitaaH| brahmasRSTayudbhavAMze tu pAtAlatalameva ca // 16 // tadurdhvaM sAgarA dvIpA: zanaizcApi bhU(tI)saMsthitAH / jambUdvIpAdimAnena saptadvIpA vasundharA // 17 // tathA saptasamudrAzca pramANena prakIrtitAH / jambUH lakSaH kuzakrauJcau zAlmalizca tathaiva ca // 18 // zAkastathA samAkhyAtaH puSkarAkhyazca saptamaH / dvIpAH sapta samAkhyAtA akRtA zambhunA hi te // 19 // jambUdvIpo lakSamekaM yojanAnAM tu sngkhyyaa| tatparamarNavA jAtA: saptasRSTivirAjitAH // 20 // sAtazca ? saptamAM yAnti krameNApi susaMsthitAH / kSArArNavakrameNaiva saMsthitAH sapta sAgarAH // 21 // sAgarAnte bhaved dvIpo dvIpAnte caiva saagrH| kramayuktirvidhAtavyA saptadvIpA vasundharA // 22 // sambhUtA viSNutaH sarve saptadvIpAzca sAgarAH / samudrAH saMsthitAH sarve nagAnteSu ca vizrutAH // 23 // ayutAyutayojanAH pRthagekaikasAgarAH / vipulAgAdhagambhIrA AvartabahulAkulAH // 24 // kSAra: kSIrodadhiH smidhurikssrsodkH| samudrAH saptadhetyuktAH santi viSNusamudbhavAH // 25 // naikazailA kulArabhyA pRthvI ca dviipsaagraaH| pRthumAnAH sthirAH sarve zambhozvA'tha samudbhavaH ? // 26 // meruzca mandarazcaiva tRtIyo gandhamAdanaH / himavAn hemakUTazca niSadho nIla eva ca // 27 // zvetazca zaGgavAMzcaiva jAtA anye kulaaclaaH| tadAzritya vanA khyAtA vanopavanakAnanAH // 28 // mAhendro malayazcaiva sahyo vindhyastathaiva ca / hemantaH pArijAtazca zrIzailazca tathArbudaH // 29 // udayAdristrikUTazca dvIpazailo vindhyAcalaH / mainAko bhUparISazva kaMkataH prAntakodbhavaH // 30 // pate zambhUdbhavAH sRSTayAM kulazailAzca calAH sthirAH / viSNunA racitA hote saMsthitAH kulazailakAH // 31 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 aparAjita pRcchA kacitparvatarasyA ca kvacitsAgarazobhitA / kvacitsaridumai ramyA taDAgaiH zobhitA kvacit // 32 // evaM mahI mahArabhyA zasyaiH saMzobhitA kvacit / mukhyaiH kAJcanapuSpaizca ramyAsuranaroragaiH // 33 // racitA viracitAkhyA yojanaiH kalitonnatiH / yathoktena pramANena dvIpazailArNavAdikam // 34 // vedayugmAGgaleIsto daNDo vedakarai mataH / dvisahasradaNDaiH krozo yojanaM vedakozakaiH // 35 // iti sUtra santAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryokta parAjita pRcchAyAM pAtAladvIpArNava sUtraNA (saMcarA) dhikAro nAma caturtha sUtram // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) saptoloko nAma paJcamaM sUtram // aparAjita uvAca pAtAlamartyalokau ca kathitau hi prmaanntH| svargakathaya me tAta prasAdaM kuru me prabho // 1 // jambUta UrdhvamAkhyAtA svargalokAzca sptdhaa| saptate kathitA: svargA devAnAmAlayAH smRtAH // 2 // saMsthitAH kramayogena pAtre pAtramivAparam / sRSTiH zambhUdbhavA svargaH kathyate tava sAmpratam // 3 // bhuvarlokazca svarloko maholokazca tatparam / turIyo janalokazca tapolokazca paJcamaH // 4 // satyaloka: satyagAmI jJAnaloko'tra saptamaH / vinA viracitAH zastrailokA vai zambhusambhavAH // 5 // tadUrdhva merurAkhyAta ekaviMzadivAdhipaH / brahmANDamadhye merurvaM trailokyastambhakaH smRtaH // 6 // nirgandhAH kalpadevyaH paricitA devatAtmakAH / pradyotakaM samastaM tajjagadAlhAdakArakam // 7 // svarge cAgniH ? (cAya)sthitA devAsteSAM pRthvyudbhavAH / sapta cintAtmakA lokAH saMsArahitakAmyayA // 8 // svargato yo bhavedAtastadUrva saptamAlikAH / ekaikAstejorUpADhyAH svarga ? (sUrya)koTisamudbhavAH (samaprabhAH) // 9 // prathamA kAJcanasamA hyanyA sphaTikanirmalA / tRtIyA vindranIlA ca vaiDUryA ca caturthikA // 10 // paJcamI pArAgA ca SaSThI vai vajrakA mtaa| saptamI sarvaratnADhyA brahmatejastadUrdhvake // 11 // tejaso'mbhobhavo jyotiH saMsArasRSTikAraNam ! / tadudbhavaM samaM cedaM jagarasthAvarajaMgamam // 12 // trailokyaprabhavaM jyotirjagadAlhAdakArakam / dharmArthakAmamokSANAM sambhavo jyotiSastathA // 13 // tejo jJAnodbhavaM jyotiH koTisUryasamaprabham / tadudbhavaM mahArUpaM saMsAramokSasaukhyadam // 14 // kAlAgniriva sambhUtaM rudrarUpaM mahAbhayam ? / rudratvaM ? kalate kAla mahAkAlo muTurmuhuH // 15 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA jyotIrUpaM bhaved vyoni kalpAnijyotisadbhavam (rudbhvm!)| vyoni sadyojAtamUrtiH zaktiH syAjyotisadbhavA // 16 // zivazaktisamAyuktamudbhavedrudrarUpakam / zambho rudrodbhavaH prokto brahmaviSNU tadudbhavau // 17 // tataH zambhUdbhavA sRSTirjagat sthAvarajaGgamam / devAsuramanuSyAzca pazupakSizarIriNaH // 18 // zambhormanobhavA ramyA parabrahmAtmacetasaH / tadudbhavA tataH sRSTiH paJcatatvayutA param // 19 // haracittodbhavAd bhavyo ? nAma ! (bhavyastathA) vizvAdhipo hariH / tatastadudbhavA sRSTistrailokye sacarAcare // 20 // tadudbhavaM rajaH sattvaM tamazcApi tRtIyakam / tatra sRSTiranekA'bhUjjanasantAnakAriNI // 21 // rajo brahmA tamo viSNuH sattvaM caiva mheshvrH| te cakrayodbhavaM sattvaM sRSTisaMsArasambhavam // 22 // rajaso racanA khyAti: sNsaarssRssttikodbhvaa| caturazItilakSANi jIvayoniranekazaH // 23 // tamasastAmasI zaktistamasA tejovrddhinii| mAyA mohamayI kAmaM vaiSNavI mohanAzinI // 24 // satvazAntikazaktizca satyajJAnAd brhmaatmjaa| saMsArapApamuktAnAM mokSArtha satvazAntikI // 25 // iti sUtrasantAnaguNakotiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM saptolalokAdhikAro nAma paJcamaM sUtram // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (6) aSTazaktyudbhavo nAma SaSTaM sUtram // aparAjita uvAca utpattiH kathyatAM sarvA devAnAM ca nRNAM tathA / daityarakSo'surANAM ca pazupakSizarIriNAm // 1 // ke te brahmasamudbhatAH ke te viSNusamudbhavAH / kasmAd devAcca ke jAtAH saMsAre rUpadhAriNaH // 2 // vizvakarmovAca brahmaNo hRdayAjjAtaH kAzyapo munipuGgavaH / kazyapaprabhavA sRSTistrailokyodayazAlinI // 3 // kazyapasya parA hyaSTAvAdityAdyAzca zaktayaH / jananyo jagatastAbhyaH saMsArasRSTikodbhavaH // 4 // dityAsuryoM ca gandharvI yakSI vidyAdharI tathA / narendrI nAgarAjendrI hyaditizcASTamI matA // 5 // dityA daityAzca sambhUtA AsuryA asurAstathA / gandhAzcaiva gandharvA yakSyA yakSAstathA smRtAH // 6 // vidyAdharyA vidyAdharAstathA''dityAzca devatAH / jAtA nAgAzca nAgenyA nAgendro vAsukI mataH // 7 // (nAgendrAzca vihaMgAzca nAgarAjendrikodbhavAH) narendyAzca narA jAtA viprshuudraanumaargtH| aSTAdaza prakRtInAM kulInAnAmanekazaH // 8 // daityAnAM navabhedAH syuH paJcabhedAstathAsurAH / caturbhedAzca gandharvAstribhedA yakSakAH smRtAH // 9 // vidyAdharAH paJcabhedA vaidevI ca gurottamA / dvidhAzca nAgarAjendrA narendrANAmanekadhA ? (narendrAstu hyanekadhA) // 10 // zazAzca tathA sUryastAbhyAM nRpakulodayaH / vizvedevAzca vasvAdyAH santi vizvAsamudbhavAH // 11 // devAnAmaGgirANAM ca mAtRNAM ca tathAparam / daityAdiSu ca sarveSu pUjitAzca tadanvaye // 12 // asuro dAnavo daityaH zukro rAhuzca paJcamaH / gandhAzcaiva catvArastauryatrikaprakAzakAH // 13 // kubera: kaMkato yakSo yakSyA jAtAtrayaH kila / samastA daityapAlAnAM daityA bhaktavazAnugAH // 14 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 aparAjita pRcchA tumbarnAradacaiva naTezaH kAtyakodbhavaH / AsUryAzca samutpannAH paJcaite surasaMbhramAH // 15 // manmathaH pauruSaM lobho mohaH krodhazca paJcamaH / vidyAdharIsamutpannAH paJcaite vIravikramAH // 16 // bhairavaH kSetrapAlazca gaNo vai dUtasambhavaH / vaidevIjAzca catvAraH sadA pUjyAzca mAnuSaiH // 17 // utpannA nAgarAjendyA vAsukyAdyA uraGgamAH (vihaGgAH pannagAstathA ) / vAsukI pannagaH proko vihaGgA vinatAtmajAH // 18 // narendrIbhyaH samutpannA vikhyAtA vai narottamAH / tadanukramayuktI ca kathayAmi samAsataH // 19 // prathamo brAhmaNo jAtaH kSatriyastu dvitIyakaH / vaizyo jAtastRtIyo vai zudrazcaiva caturthakaH // 20 // aSTAzIti sahasrANi vipragotrANi vai viduH / triMzaya kSatriyANAM kulInAnAM tathaiva ca // 21 // caturviMzati vaizyAnAM zUdrANAM naikadhA tathA / ete vaMzAH samAkhyAtA yathAkalpaM bhavanti te // 22 // kalpAnte ca vizIryante ? (vinazyanti) sarve rUpasamudbhavAH / samudbhavanti te sarve kalpAdau ca punaH punaH // 23 // iti sUtrasannaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcA yaktA parAjita pRcchAyAmaSTAdhikAro nAma SaSThaM sUtram // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) sRSTisaMsArAvatAraNaM saptamaM sUtram // aparAjita uvAca - mUrdhajAstRNadhAnyAni vRkSAzcaivamanekadhAH / tadutpattiH kathaM nAma (dha) pazupakSizarIriNAm // 1 // kRmikITapataGgAzca ye ca jIvAnurUpakAH / kathayasva prasAdena saMsAre sRSTisambhavAH // 2 // vizvakarmovAca kAzyapasya hRdutpannA mAnasyaH paJca kanyakAH / tadutpannA ca yA sRSTiH kathaye tAM ca sAmpratam // 3 // abhvI gajI nakhI caiva zRGgI zukI tu paJcamI / pRthagekaikasambhUrti kathayAmi yathAzrutam // 4 // vRkSA caivAmbukI jAtA AmbukAH paJcamUrdhajAH / ambo jambUstathA'zvattha caTacodumbarastathA // 5 // AmbakAt saralo jAtastasyaiva saptaputrikAH / tAlI caiva tadudbhUtAH tamAlatAlavRkSakAH // 6 // dhAnyakI va tRNI caiva vyAkhyAtAH saptaputrikAH / zAlI ca vyantarI caiva latA caivauSadhistathA // 7 // vyantaryAzca samudbhUtA 'vyantarAzcaiva " mUrdhajAH " ? | latAcaiva latodbhUtAH zailAdyaM bhUtale yathA // 8 // aussbhyshvaussdhiijaat| lakSANi vai samudbhavAH / dhAnyakI dhAnyasambhUtiH saMkhyAtASTAdazAtmikA // 9 // tRNyAstRNAni jAtAni caturazItiH saGkhyayA / tRNAnAM durvikAdInAM samastAnAM tato bhavaH // 10 // zRGgyAzcaiva pravakSyAmi mAnasI: saptaputrikAH / vRSI mahiSI meSI ca AjA mRgI ca zambarI // 11 // gaNDakI saptamI jAtA gaNDakyAzcaikazRGgakAH / zambaryAH zambarA jAtA mRgyA caivaM mRgA matAH // 12 // meSyA meSAH samutpannAstathAjAyA ajodbhavaH / vRSyA vRSAzca saMjAtA mahiSyA mahiSodbhavaH // 13 // putrikAcaiva zukyAstu zatAnyaSTau dvidhAzca tAH / vihaGgAzca samastAstu hyaNDajAH pakSiNastathA // 14 // 3 A. P. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ekaiva ca nakhIjAtA dvAtriMzaMJca tadAtmajAH / prAmAraNyavyomacarA: saMkhyAtAzca samastakAH // 15 // gajA varAhAzcaivaM ca ekAnvayasamudbhavAH / kathitA cAnvayodbhatirazvInAM tu hyataH param // 16 // azvaH kharazca paurAzca gairA ma(ka)kaMTakAdayaH / anye ca zvApadAH sarve hyazvyutpattiH prakIrtitA // 17 // tisraH putryaH samutpannA mAnasyaH kazyapasya tu| padmA cAmbhobhavI krauJcA tisrazcaivaM prakIrtitAH // 18 // ambhobhavyA jalacarA: padmAyAH padmasambhavaH / krauJcAramajAzca zaivAlAstridhA caivaM samudbhavam // 19 // caturvarNAH prakRtayo hyantyajA nIcakodbhavAH / bhaumA: kITapataGgAzcoSmajA uragavyantarAH // 20 // bhUmyudakeSu sambhUtA vikhyAtA bIjatastathA / bhUmau samudbhavaM caivaM samyoge vAriNAM khalu // 21 // udake sarvabIjAnAM sambhUtiH sarvataH smRtaa| kecidAkAza utpannAH kecit pAtAlasambhavAH // 22 // kecid bhUmyudbhavAzcaiva vividhaH sRSTisambhavaH / varSAkAle samutpattihamante tu pravartanam // 23 // pralayo grISmasamprAptI ajIrNe ? punarAgrajet / caturazIti lakSANi jIvayoniranekadhA // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sRSTisaMsArAvatAraNAdhikAro nAma saptamaM sUtram // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (8) saptapAtAlarAjyodbhavo nAmASTamaM sUtram // aparAjita uvAca ke ca svarga kRtA devA ke ca pAtAlasambhavAH / martyaloke ca bhUtAni kathayasva parezvara // 1 // vizvakarmovAca talo vitalassutalo nitalazca tlaatlH| rasAtalazca pAtAla uragezAzca sapta ca // 2 // uragodbhavapAtAle saptapAtAlavikramam / pRthagevaM samuddiSTA ? navanAgakulAni ca // 3 // padmaH karkoTakazcaiva puNDarIko'tha takSakaH / anantaH zaGkhacUDazca vAsukiH saptamo mataH // 4 // saptapAtAlalokezA mahAvIryA mdotkttaaH| raudrAzca vidrutAH sarve hyamAtyA vIravikramAH // 5 // taleSu padmako rAjA vitale ca karkoTakaH / sutale puNDarIkAkSo nitale caiva takSakaH // 6 // talAtale tvanantazca zaGkhacUDo rasAtale / vAsukirnAgarAjendraH pAtAle sarvato'dhipaH // 7 // kulAni nava pratyekaM trissssttikulpnngaaH| sapta pAtAlalokezAH saMsthitAH kramayogataH // 8 // yaspajhezasya vai rAjyamAdyapAtAlasaMzitam / tatrAmartyanivAsAzca candrakAntisamA bhuvaH // 9 // divyarUpadharAH sarve divyAbharaNabhUSitAH / svecchArUpaM strInagaNAM svecchAgamyAstadAtmajAH // 10 // raktoSThI kamyugrIvA ca karNapUrAyatekSaNA / varNazyAmA kSAmamadhyA dazanamauktikopamaH // 11 // nIlotpaladalAbhAsA krviirdlaakRtiH| sAradramanitambA ca rambhAjaGghA tathaiva ca // 12 // evaM striyaH pumAMsazca svecchArUpadharAH kila / pajhezasya mahArAjyaM pUrva pAtAlavAsinAm // 13 // divyatejomayAzcaivaM zuddhasphaTikakAntayaH! tathA cAyatanetrAzca pravAlasadRzAdharAH // 14 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ketakIdalasArUpyA karadagrena zonyatA? vetAH striyazca puruSAH khyAtA vitalavAsinaH // 15 // tAmbUlAdirasAhArA: zatrurUpA mahAbalAH / evaM kArkoTakaM rAjyaM pAtAle tu dvitIyake // 16 // kuGkumAjikatanAgAstu - - dAzvAsakodbhavA ? / padmapuSparasAhArA: svecchArUpA mahAbalAH // 17 // raktoSThanakhapAdAzca tathA ca rktpaannyH| rAjyaM ca puNDarIkasya pAtAle tu tRtIyake // 18 // takSakasya tathA rAjyaM kathayAmi smaastH| raktAkSAzca mahotsAhA divyarUpAstathottamAH // 19 // raktAkSaM ca mahadbhutaM rktotplmivaaNbhsi| sasthAva (ra) tIrekhAmaNDitaM strINAM tanumAvRte ? // 20 / / raktotpaladalAbhAsA madhyakSAmA; stanonnatAH / pUrNacandrAnanAzcaivaM striyassanti suzobhanAH // 21 // evaM takSakarAjyaM vai pAtAle tu cturthke| paJcame'nantako rAjA tasya vakSyAmi sAmpratam // 22 // nIlotpaladalAbhAsA atsiipusspsnnibhaaH| maNiratnasuzobhADhayA divyAbharaNamaNDitAH // 23 // divyarasAhAramAlA divyadehA mahotkaTAH / saMsArAmoghamAlinyastadrAjye ca striyastathA // 24 // mohinyo divyadehaistu mohayanti jagadgurum / evaM guNaiH samudbhatA Anante ca talAtale // 25 // rasAtale tu pAtAle rasAnAM divyadehakam / yastaJcArasairdivyaizobhi ve disya dehinaH ? // 26 // divyaratnopamAH kAntA dinyadehAH surUpakAH / nAgakanyA mahArUpAzcaDAmaNimahotsavAH // 27 // shvetrktpiitkRssnnvicitrruupshobhitaaH| rAjye vai zaGkhacUDasya nAgarAjendrakanyakAH // 28 // saptamaM kathayiSyAmi pAtAlaM ca yathAkramam / pAtAleSu ca sarveSu zreSThaM nAgasamAkulam // 29 // samAnarUpairAkIrNa zvetaraktazarIribhiH / padmarAganibhAH santi sarvaratnaizca zobhitAH // 30 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptapAtAlarAjyodbhavAdhikAro nAmASTamaM sUtram / / mohamudropamA dRSTiH saMsAraphaladopamAH / tathA cUDonnatAH kezAzcitraratnasamujjvalAH // 31 // candrasUryopamaizcaiva kunnddlaissmlngkRtaaH| naikaratnamayaizcaiSa hAraiH pApapraNAzanaiH // 32 // mekhalAkaTisUtrAdyaissarvaratnopamaiH sadA / evamAbharaNairyuktA divyakAntyA sutejasA // 33 // svargAdidevatAbhaktAH pannagAssumahotsavAH / devAgnigurubhaktAzca saMsthitAzcaiva nizcalAH // 34 // sahasraphaNasaMkIrNAH sahasraradazobhitAH / svecchArUpadharA divyAH svargapAtAlagAminaH // 35 // evaM vAsukirAjyaM ca saptapAtAlakakramaH / vAsukirnAgarAjendra IzvarAnanyabhaktimAn // 36 // iti sUtrasantAnagugakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sptpaataalr|jyodbhvaadhikaaro nAmASTamaM sUtram / / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) bhUrAjyanivezano nAma navamaM sUtram // aparAjita uvAca ke ca devAH sthitA loke saptadvIpeSu ke sthitAH / sindhUpakaNThanirvAsA ke ca shailaashrmsthitaaH||1|| kAni kSetrANi dvIpeSu kAstathA vAsabhUmayaH / rAjAnaH ke ca tatroktAH kathayasva jagatprabho // 2 // vizvakarmovAca zaNu vatsa pravakSyAmi dvIpAnAM caiva lakSaNam / pramANaM ca tathoktAnAM kathaye tava sAmpratam // 3 // dvIpAMzca kathayiSyAmi saptadvIpA tu medinI / pRthak pRthak mahArAjyaM kathayAmi smaahitH||4|| pRthuzca kuzakocau ca zAkaH zAlmalikastathA / gomedaH puSkarAkhyazca saptadvIpA nRpaH kRtA // 5 // mahArAjAbhidhAnazca saptadvIpAbhidhAnakam / puSkarAkhyo mahArAja; saptamadvIpadIpakaH // 6 // gomedasya gomedaH zAlmale zAlmalo nRpaH / zAkazca zAkadvIpe ca krauJcaH krauJcAdhipastathA // 7 // kuzazca kuzadvIpe ca mahotkaTA mahAbalAH / mahArUpAzca bhUpAlAH saMsthitA merudakSiNe // 8 // pRthuH pRthumahIzvaraH jambUdvIpAdhipaH pRthu; / mero: pradakSiNe kukSau jamvAkhyazca mahAtaruH / yasya nAmnA tu vikhyAto jambUdvIpetisaMzitam // 9 // ekacchatraM pRthorAjyaM jambUdvIpe babhUva tat / kSArArNavasya madhye tu pRthutve lakSayojanam // 10 // pRthozca navaputrAzca jambUdvIpAdhipA mtaaH| teSAmevAbhidhAnazca kSetrANAM navadhocyate // 11 // ilAvato ramyakazca ketumAlyo hristthaa| bhArataH kurubhadrAzvau kimpuruSahiraNyakau // 12 // ityuktAbhidhAnAH putrA vibhaktAH pRthubhuupteH| teSAmevAbhidhAnazca navakhaNDAH prakIrtitAH // 13 // mervAvRttyA pradakSiNe ramyako muktibhatalaH / merozca purato bhAge ilAkhya; ketumAlikA // 14 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUrAjyanivezanAdhikAro nAma navamaM sUtram // dakSe haribharatazca kimpuruSazca puSkare / adhyantaH kurubhadrAzvo merozcaivottare sthitAH // 15 // meruvRttAGga ? dakSiNe ramyakasyordhvamAlikA / gandharvAnagarI ramyA nAmnA gandharvamAlinI // 16 // vidyAdharAstadUrvaM tu yakSAzcaivaM tduurdhvtH| tadUrva vaidevAH khyAtA devAzcaivaM tadUrdhvataH // 17 // tathordhva saptalokAzca saMsthitAH kramayogataH / tadUrva merurAkhyAta Urca zambhUdbhavAH kila // 18 // vicitrazikhare ramye rtndhaatuupshobhite| candrasUryopamaH kAnto nIlArkasadRzastathA // 19 // vajrabaiDUryagomedaiH puSparAgendranIlakaiH / dvAdazAdityatejobhiH sUryakoTisamaprabhaH // 20 // tatra zambhumahAdevo havyaktaM paramaM padam / prAcInA ca bhavenmUrtiH sUryatejassamudbhavA // 21 // brahmaviSNU tato jAto saMsArasaTikodbhavau / brahmatejassamutpannaH kAzyapo munipuGgavaH // 22 // sRSTistadudbhavA tvevaM jagatsthAvarajaGgamam / caturvidho bhUtagrAmaH pRthak pRthak zarIriNAm // 23 // iti sUtrasantAnaguNakArtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bhUrarAjyanivezanAdhikAro nAma navamaM sUtram // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) saMsArabhUtagrAmotpattipaJcatattvanirNayo nAma dazamaM sUtram / / aparAjita uvAca kenotpattiH samastAnAM bhUtAnAM ca tthaalyH| kenAsau kalate kAlo layaM yAnti ca sarvazaH // 1 // kenAsautra nAti kAlanyAnAsyAsaH ? vada prbho| zAnaM tanu yuktodravyaM pazyante ca parasparaM viduH // 2 // vizvakarmovAca paJcAtmakaM paJcasu vartamAnaM SaDAzrayaM SaDguNayogayuktam / taM saptadhAtuvimalaM vayoone ? caturvidhaM hAramayaM zarIrakam // 3 // pRthivyApastathA tejo vAyurAkAzameva ca / paJcAtmakamiti proktaM kathayAmi guNodbhavAn // 4 // kaThinA yA sA tu pRthvI dravAzcApastadudbhavAH / dIptaM yattadbhavetteja calaM tat pavanAtmakam // 5 // yacchidaM tu tadAkAzaM tebhyaH sarvasamudbhavaH / itthaM pazcAtmakaM bhUtaM kathitaM hi yathAkramam // 6 // pRthivI dhAraNaM kRtvA dravIkaraNaM tathaiva ca / tadudbhavaM teja:punastejatveSu smudbhve?|| AkAzasyAdhikArazca paJcAtmakaHsthAdanukramAt ? sparzo rasazca rUpaM ca gandhaH zabdazca paJcamaH // 7 // jihvAyAM rasa AyAti svAdasyaiva ca kAraNam / rUpaM ca cakSuSazcaiva gandho ghrANAt tathA mataH // 8 // . zabdo brahmAdi ? saMbhUtaH paJcatatvAni vai viduH / gatihisstutiyAptirvisargazcaiva paJcakam // 9 // pAdaiH syAd gatisaMyogaH hastaistu grahaNaM bhavet / upasthAnApayanti visarjanti gudena ca // 10 // zrutiH zrotrendriyeNaiva jihvayA ca tathA rasaH / evaM tattvodbhavA sRSTistanmAtrAdikamucyate // 11 // AtmA tanmAtrANa sa ? manaH saMkalpalakSaNam / vyavasAyo buddhibhAvaH prajJAhaMkArako tathA // 12 // tattathA tu tanmAtraM buddhIndriyakramasphuTam / vyavasAyo buddhiyogaH prajJA vikAzakodbhavA // 13 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhUtagrAmotpattipaJcatasvanirNayAdhikAro nAma dazamaM sUtram // ahaGkArazca vikRto rAgadveSAkulo dhruvam / paJcapittodbhavAzcaivaM AtapakulasambhavAH // 14 // pRthivyApastathA tejo vAyurAkAzameva c|| zabda: spazoM raso rUpaM gandhazca paJcakaM tvidam // 15 // gatihaH zrutiyAptirvisargo dazapaJcakam / ahaGkAro rAgadveSau krodho'smitA prakRtayaH // 16 // mana: prakSA buddhicittabhAvAzca pnycviNshtiH| kAmo mado lobhamohI bhayaM tattvAni triMzatiH // 17 // cittaM caitanyarUpaM ca bhAva evamataH param / tadudbhavaH samasto'yaM saMsAro yo pravartate // 18 // pANipAdau ca buddhika cakSuH zrutiH SaDAzrayAH / ete SaDAdhayA nityaM mUlasaMbhAya tadbhavA ? // 19 // buddhijJAnaM zAstrajJAnaM hetunAnaM tRtIyakam / sahajaM gurujaM kAma SaDvidhaM jhAnamucyate // 20 // saMyogAM yogayuktAnAM ayogaM yogayuktidam / zivazaktisamAyogaM brahmAviSNu evanAtmajam ? // 21 // brahmabindusamAyogaM zivazaktiH parAtparam / saMyuktayoga evaM yo yogayuktaH sa ucyate // 22 // raktaH pItaH zvetakRSNau zyAmo nIlastathA harit / saptadhAstu ime proktAH saptasthAnAdikodbhavAH // 23 // zvetA: zvetasamudbhatA raktA raktasamudbhavAH / pItAH pItasamutpannAH kRSNAzca mecakodbhavAH // 24 // zyAmAH zyAmasamudbhatA nIlAzca jyotirmnnddle| nizA bhAsAdbhavotpannAH saGkhyA: sapta prakIrtitAH // 25 // rAgadveSAlasAzcaiva vimalA matasaMbhavAH / / caturvidhA bhUtagrAma metasAMni caturvidhA ? // 26 // aNDajA udbhijAzcaiva jarAyujAzca svedjaaH|| caturvidhA yonijAzca saMsAre saSTisambhavAH // 27 // kAmakrodhalobhamohabhayAdi paJcakodbhavAH / evamAdi guNopetAH paJcakAmendriyANi ca // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktApararAjitapRcchAyAM saMsArabhUtagrAmotpattipaJcatattvanirNayAdhikAro nAma dazamaM sUtram // 4A. P. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) paJcatatvapaJcaguNanirNayo nAmaikAdazaM sUtram // aparAjita uvAca kathaM bhavazca jIvAnAM sohaH strINAM nRNAM katham / snehAsvAM paripRcchAmi lhAdayantaM nijAtmajam // 1 // vizvakarmovAca zivazaktisnehAtmakaH kAmazca hRdayAtmajaH / tataH samyuktayogazca zivazaktI parAtpare ? // 2 // iti kAmasya saMyogAcchivazaktiprabhAvataH / svayaM brahmarutenaiva nAdabindusamudbhavaH // 3 // ekIbhUtaM yadA kAle tvantakAle prarohati / saGkamecchukraraktaM tu brahmaviSNuzivAtmajam / / 4 // kalalaM tvekarAtreNa paJcarAtraizca budbudam / zoNitaM dazarAtraizca mAMsahIna caturdazaiH // 5 // ghana mAMsaM viMzatibhirgarbhasthaM varddhate kramAt / ekamAle ca sampUrNa paJcatattvAni dhArayet // 6 // mAsadvaye ca sampUrNe mAMsapiNDaH prajAyate / majjAsthinI tribhirmAsai: kezAGgalyazcaturthake // 7 // karNajihAnAsikAzca randhaM mAse tu pnycme| kaNTharandhrodare SaSThe guhyaM cANDaM ca saptame // 8 // sarvAGgasandhisampUrtiraSTamAsaiH prjaayte| mAse ca navame prApte garbhasthaH smarati svayam // 9 // mAtaraM pitaraM bhrAtRRn putrapautrAdikaM tathA / jJAnato'tha prArthayate dharma ca devatAdikam // 10 // yenAI na pateyaM vai sNsaaryonisNktte|| ahaM taM ca kariSyAmi niHsRto garbhavAsataH // 11 // vikAso jAyate tasya garbhavAsaM tatastyajet / yoneyoM nissarettiryak mRtyustasya bhaved dhruvam // 12 // badhiro vA bhavedandho jAyate mUrcchanAdikam / evaM viniHsRto jantuH saMsAre muhyate kSaNAt // 13 // atha caivaM pravakSyAmi mahAbhUtavinirNayam / pazcAtmaka; paro bhAvo hyaparaM paJcabhUtakam // 14 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcatattvapaJcaguNanirNayAdhikAro nAmaikAdazaM sUtram // tvacAmAMsAsthinakharA romANyatrAdyapaJcakam / kSiteretAn guNAn paJca vadanti brahmavAdinaH // 15 // lAlA mUtra tathA zukra majjA raktaM ca paJcamam / imAnyapAMvyaJjakAni badanti zAninaH sadA // 16 // kSudhA taSA tathA nidrA cAlasya kAntireva ca / tejasastu samutpannA vadanti brahmavAdinaH // 17 // dhAvanaM plavanaM caiva saMkocanaprasAraNe / nirodhaH paJcamazcaiva vAyoretattu paJcakam // 18 // rAgadveSau bhayaM mohaH prasAdazcaiva paJcamaH / pate paJca guNAH proktA AkAzasya vyavasthitAH // 19 // paJcatattvaiH samutpannA guNAnAM paJcaviMzatiH / pRthak pRthak ca pratyekaM paJca pazcakasambhavaH // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyo paJcatatvapaJcaguNanirNayAdhikAro nAmaikAdazaM sUtram / / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) garbhavijJAnodbhavo nAma dvAdazaM sUtram // aparAjita uvAca paJcaviMzaguNairyuktAH paJcatattvasamanvitAH / vartante saMsatau ye tu teSAM mokSaH kathaMcana // 1 // dharmArthakAmamokSANAM prAptireSAM kathaM bhavet / kiM teSAM ca phalaM loke saMsArasArasAgare // 2 // vizvakarmovAca utpannA garbhasaMbhateniHsatA yonisaMkaTAt / acaitanyA asmarAzca udbhatA badhirAndhakAH // 3 // tatraivaM te pravartante saMsArajAlamohitAH / kAmAtmAnaH prapIDayante tRSNAkAntAstathaiva ca // 4 // cakSurbhiH snehapAzaizca mohaM kurvanti kAminaH / punaH patanti saMsAre pataGgA dIpavartiSu // 5 // AtmAnaM vedacakSurbhiH pazyanti shaandRssttyH| te narAH paramaM yAnti na patanti punarbhave // 6 // udyamaiH sAhasaidhairyairgurubhaktiparAyaNAH / dharmArthakAmamokSANAM prAptiheturmanISayA // 7 // nAbhuktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi / avazya meva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham // 8 // kRtatretAdvApare ca caturthe vA kalau yuge| zAnaM dho gurudayo yugAnurUpabhAvanA // 9 // kRte tu sahaja jJAnaM tretAyA kulajaM tathA / dvApare zAstra jJAna kSetra tu kalau yuge // 10 // sahaja kulajaM caiva zAstra kSetra tthaa| evaM caturvidhaM jJAnaM yugarUpAnumoditam // 11 // zAnaM gurumukhodbhUtaM saMsRteH pAzacchedanam / ye bhajanti guruM bhaktayA sUrya tamiharaM yathA // 12 / / labhante te tato zAnaM dhameM tIrthe mahAtmani / arthadAnaprabhAveNa jhAsyanti tapasAM kramam // 13 // jhAne mokSaM tapo rAjyaM dAne bhogyaM mahotkaTam / evaM tu jAyate muktiyoM jAnAti sa paNDitaH // 14 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhavijJAnodbhavAdhikAro nAma dvAdazaM sUtram // yaH karoti sa kartA ca bhUtAtmA kathyate budhaiH / jIvasaMzo hyantarAtmA sahajaH sarvadehinAm // 15 // yena vedayate sarva sukhaM duHkhaM ca janmasu / na bhUta bhUtasamparko mahAkSetrajJa eva saH // 16 // ephadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat / idaM zarIraM jJAnena kSetramityabhidhIyate // 17 // Atmaiva cAtmacaitanyamAtmanA sRjati svayam / AtmanA kRtaM nAnAtvamAtmanyeva pralIyate // 18 // UrdhvamUlamadha:zAkhamazvatthaM prAhuravyayam / chandAMsi yasya parNAni yastaM veda sa cedavit // 19 // ekastambhe navadvAre trizale pnycdevtaaH| kSitiprAkArasannaddhe'nuparicAranAyakAH // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM garbhavijJAnodbhavAdhikAro nAma dvAdazaM sUtram // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) karmajJAnodbhavo nAma trayodazaM sUtram // aparAjita uvAca kevalaM kulajaM jJAnaM zAstra kSetra tathA / caturmArgabahisthaM ca kathaya paramezvara // 1 // kaSTa sAdhyaM vinA kaSTairabhyAsaM kila zAzvatam / kathayasva prasAdena jJAnAbhyAsastu vai yathA // 2 // vizvakarmovAca agniH kASThe tile tailaM kSIramadhye yathA ghRtam / guruvat karmayogena abhyAso zAnadehajaH // 3 // yathA cAtyUrvasaMstho'pi dRzyate jlcndrmaaH| tathA sarvatrasaMstho'pi hyAtmAlpaireva dRzyate // 4 // adRSyarUpe dRSTavya hastau cApi tathA zrutiH / avyakte vyaktarUpaM ca vyaktAvyaktasya sambhavaH // 5 // kSaraM caiva parityajya dhyAyedAtmAnamakSaram / tripadaM (tha) syAtparaM sthAnaM paraM brahma taducyate // 6 // brahmarandhaM tato madhye jalasUrya purabhedakam ? / tanmadhye ca samastaM tu jagatsthAvarajaGgamam // 7 // UrdhvaM candro hyadhaH sUryo brahmamUlodbhavAntaram / varSantyamoghameghAzca candrasthAnamataH param // 8 // candrasthaM ca mahApadmaM bindu bindusvarUpiNam / vicitrapaGkipatrasthaM mahAkAntyupazobhitam // 9 // dhyAtavyaM pUrvadehaistu AkSaraM nAtra sNshyH| nA'sau liptaH puNyapApaiH padmapatramivAmbhasA // 10 // tataH parataraM yAnti na bhavanti punarbhave / evamabhyAlayogaiH syAtkarmazAnasamudbhavaH // 11 // hakArAdi sakArAntaM saMsmarettadaharnizam / lakSayettatra saMcAraM varNAcAravivarjitam // 12 // anantaM sahaja haMsaM nityAbhyAsapade sthitam / gamAgamanayogena saptakodijapaH smRtaH // 13 // SaTtriMzadaGgulaM cAre vAmadakSiNagocare / svayamuccAryate haMso haMsastena sa ucyate // 14 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 karmazAnodbhavAdhikAro nAma trayodarza sUtram // yAvanna cAlayedyogI hyakSasUtrakarasthitam / saptakoTijapaM kRtvA haMsastvevaM nivartate // 15 // evaM vizvagatazcAra prANinAM zubhadAyakaH / haMsarUpe sthitAH prANA: prANAstattvaiH prakIrtitAH // 16 // hRdaye sahaja padmamaSTapatraM sabindukam / icchAzaktistathA madhye dalAnte kuladevatAH // 17 // zRGgArahAsyakaruNAraudravIrabhayAnakA; / bIbhatsAdbhutazAntAzcAlpASTau ? kamale sthitAH // 18 // kuladevyaprakopetamicchAzakti disthitaa| UrdhvAkAraiH sthitA khyAtendriyevuddhiranukramAt // 19 // zabdaH sparzastathA rUpaM raso gandhazca pnycmH| mano buddhirahaMkAra; sattvaM rajastamastathA // 20 // kAmaH krodhazca mohazca lobho harSoM mado bhayam / viSAdazcASTamaH prokta ityaSTau ca guNAH smRtAH // 21 // kSudhA tRSA bhayaM dveSo mohacintAnurAgakAH / jarA mRtyuzca doSAzca vismayaM jananaM tathA // 22 // nidrA zokodvega parA hIcchAzaktisamudbhavAH / guNadoSAH zarIrasthA aSTAdaza prakIrtitAH // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktazrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM karmajJAnodbhavAdhikAro nAma trayodazaM sUtram // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zivazaktibrahmajJAnaM caturdazaM sUtram // aparAjita uvAca kazcandrazca kathaM sUryaH kathaM brahmAsanaM smRtam / kathaM kAmAkhyanilayo'njanilayaM kathaM viduH // 1 // kathaM grahaNasaGkrAntI kathaM kAlakalAstathA / kAma (ya)rUpaM kathaM proktaM kAmAkhyanilayaH katham // 2 // vizvakarmovAca brahmarandhrasthitazcandro hyagnimadhye ravistathA / kAmAkhyanilayaH proktazcandrapIThe ca saMsthitA? // 3 // praviSTA pamanAle'pi sUryapIThe layaM gatA / saMsthitA kAmarUpAnte sUryendugrahaNe ratA // 4 // ravicandrayute kAle zaktiH saMkramate yadA / tatkAle grahaNaM prokta saMkrAntirviSNusambhavA // 5 // grahaNAnte parAzaktiH panatantunibhA sthitA / sRjati svecchayA kAmaH bhUtagrAma caturvidham // 6 // karmakartRmaNibandhuH karahIno'pi karSati / sRjati zAnatastadvaJcakSuhInA jagattrayam // 7 // bhrAmako (kI) bhrAmayed bandhuH karahIno'pi bhAgazaH ? / sRSTimArgasthitA zaktiH karahInA karoti ca // 8 // candraH ko'pi maNibaddho naScandraH pramuJcati ? / mukhahInA tathA zaktirvAGmayaM darzayet khalu // 9 // advA'pi drAvayati yatkiJcitkAJcanAdikam / jJAnazaktistathA caivaM nidravetsRSTito'zvaram // 10 // agnitejoguNA yadvat sUryarazmiguNA ythaa| raveriva guNAstadvat sahajAH shktisNsthitaaH|| 11 // nirguNA'pi guNairyuktA rUpahInA'pi rUpiNI / saMcaretpAdahInA'pi karNahInA zRNoti ca // 12 // jighrati ghrANahInA'pi vaktrahInA'pi jalpati / cakSuhInA lokate ca trailokyaM ca karasthitam // 13 // pavaM sA sarvarUpasthA hyamUrtA mUrticAriNI / parAzaktiritikhyAtA hokA trailokyanAyikA // 14 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zivazaktibrahmajJAnaM caturdazaM sUtram // eSA sA paramA zaktiricchAjhAnakriyAtmikA / pRthagekASTakairyuktA hyajJAnAM jJAnadA smRtA // 15 // anekabhAvika karma dagdhabIjamivAmbhasi / bhaviSyadapi saMruddhaM zAnakaM bhuvi gocaram // 16 // sahaja bhogajaM karmAnargalaM bhvissyttthaa| zaktitrayavibhAgena dadyAt sarve zubhAzubham // 17 // kAraNe ca kriyAzaktiricchAzaktiH pravartane / zAnazaktistathAcAre saMcaretsacarAcaram // 18 // sarvAGgasandhisaMcAre nakhakezAgramadhyake / vyApinI saMsthitA dehe reNumAtrasvarUpiNI // 19 // bIjarUpA tu sA devI jaganmAtA vyvsthitaa| tAM jJAtvA mucyate pAzaissarvakSastu naye bhavet // 20 // kriyecchayostathA jJAne trikarUpe vyavasthitA / prAtaryastu prabuddhAtmA vindyAt zaktipati tu saH // 21 // evaM zArIrika cakra zaktitrayasamanvitam / zakyante ca zivaM vidyAdyo dazAnte kalaurvinA ? // 22 // ekaH zivaH paraM brahmapadameva nirAdhayam / pazyet saMsArabIjaM yo rambhAstambhapuTaM yathA // 23 // yasya zivazaktizAnaM tasya muktirvidhIyate / zaktitrayavimuktasya bhuktirmuktivimocanam // 24 // darpaNeSu yathA chAyA viNDaH piNDAkRtirbhavet / tathA sarvagataH zambhudRzyate jalacandravat // 25 // svayaM devI svayaM devaH svayaM ziSyaH svayaM guruH / svayaM dhyAnaM svayaM dhAtA svayameva parAtparam // 26 // yatra yatra:mano yAti ( yAyAt ) tatra tatra paraH zivaH | vedo vedyaM japo maunamAcAra: prArthanA kriyA // 27 // vrataM snAnaM tIrthayAtrA copavAsyaM trirAtrikam / ityetadAzrayasthAnaM muktisthAnaM nirAzrayam // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM zivazaktibrahmajJAnAdhikAro nAma caturdaza sUtram // 5 . Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) gItAsadbhAvo'pare'parAjitabodhanArtha paJcadaza sUtram // aparAjita uvAca bIjarUpA kathaM jAtA vRddhiMyAtA parezvara / kriyAzaktiH kathaM bhUtA bIjayonirathAmbhasi // 1 // gurumArgAH kathaM proktAH kulAkulobhayodbhavAH ? / kathayasva mahAbhAga mama bhrAntiharaM prabho // 2 // vizvakarmovAca vaTo yathA ca bIjasthastathA zukragatA tanuH / saMghATe kAJcanaM yadvat kriyAdIpena dRzyate // 3 // kriyAmAdhyAtmikI vidyAt kriyAzakteranukramAt / dehasthaM dIpakaM divyaM zaktirUpaNa bodhitam // 4 // tena bodhitamAtreNa pazyanti bhuvanatrayam / trailokyadIpakaM divyaM tattvodyotakaraM param // 5 // mUDhAtmAno na budhyanti gurumaagvivrjitaaH| guruvaktre sthitaM tatvaM prApyate tatprasAdataH // 6 // tasmAtsarvaprayatnena gurorArAdhanaM kuru / gurupUjA prakartavyA gandhapuSpAkSatAdibhiH // 7 // puSpadhUpaizca naivedyairvstraalngkaarbhuussnnaiH| gRhakSetrapuranAmaigajAzvazayanAsanaiH // 8 // tasmAt pUjA prakartavyA hAtmanA ca dhanena ca / gurulopo na kartavyaH svacchando yadi vA bhavet // 9 // yAvatkAlaM bhaveddehastAvadeva guruM smaret / gururmAtA pitA devo guruni kulAkulam // 10 // yasyaivaM saMsthito bhAvastasya devasa kulam / AsanaM zayanaM yAnaM maNikAJcanabhUSaNam // 11 // sAdhakena na kartavyaM guro(4)cAdhikaM nanu / guroH zayyAsane yAnaM pAdukopAnahI padam // 12 // snAnodaka tathAcchAyAM lavayena kadAcana / karmaNA manasA vAcA yaizca nArAdhito guruH // 13 // tasmAda jJAnaM mahAratnamatyantaM gUDhatAM gatam yoginI zAkinI karma ? yasya bhaktistu nizcalA // 14 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAsadbhAvo'pare'parAjitabodhanArtha paJcadaza sUtram // tasya pravartate zIghraM nirvANaM paramaM padam / itthaM samayayuktyA ca gurubhakto yatendriyaH / / 15 / / dRDhacittena cAdadyAd jJAnaM trailokyapUjitam / mUlasUtra mahAratnaM ratnapIThavinirgatam // 16 // sArabhUtaM mahAtattvaM muktimArgaprakAzakam / AdeyaM gurubhaktAya vajrakapATamuttamam // 17 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM gItA sadbhAvo'pare 'parAjitabodhanAdhikAro nAma paJcadaza sUtram // 35 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) satvarajastamaH SoDaza sUtram // aparAjita uvAca sattvaM rajastamaH kIhak kathaM teSAM samudbhavaH / saMsArasya samastasya jananI jagamAlinI ? // 1 // samudbhatA kathaM deva saMsArasRSTimAlikA / sattvaM rajastamazcaivaM kathayasva prasAdataH // 2 // vizvakarmovAca utpattirjagato heturnirmitA kila vissnnunaa| sraSTrA vai sarvazilpAnAM zavazAAdidhAriNA // 3 // tatrodbhUtaM rajaH sattvaM tamazcApi tRtIyakam / tadudbhavA ca sRSTistu janasantAnasantatiH // 4 // rajo brahmA tamo viSNuH sattvaM caiva mahezvaraH / tatatrika samutpannaM saMsArasRSTikodbhavam // 5 // caturazItilakSANi jIvayoniranekadhA / tamasastAmasI zaktistapastejovivarddhinI // 6 // rajaso rAjasI khyAtA rajo jJAne brahmAtmajA / mAyA mohazca tatkArya vaiSNavI mohazAlinI // 7 // sattvAJca sAvikI zaktiH satvajJAne zivAtmajA / saMsAraprItimuktAnAM mokSadA sattvasAttvikI // 8 // tamaH pitA rajo mAtA guruH sattvaM pratiSThitam / evaM pravartate sRSTiH saMsAre mohazAlinI // 9 // rajo raktaM samAkhyAtaM tamaH zukra pratiSThitam / sattvaM pavana ityuktaM saMsAre sRSTimAlikA // 10 // rajaH sUryaH samAkhyAtastamazcaivaM tu cndrmaaH| satvaM pavanamityAhuH saMsAramoghamAlikA // 11 // rajaH pRthvI samAkhyAtA tamazcAkAzasambhavam / satvaM pavanamityuktaM vartate moghamAlinI // 12 // raja ApastathA khyAtA tamastejaH samudbhavam / sattvaM mArutamityAhukhibhiH saMsArasambhavaH // 13 // icchAzaktI rAjasI syAt tAmasI tu kriyAtmikA / sAvikI jhAnazaktyAkhyA zambhusaMsArasambhavAH // 14 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattvarajastamaH SoDaza sUtram // zaktirUpe rajaH khyAtaM zivarUpe tamo matam / bIjarUpe sthitaM sattvaM tribhiH saMsArasambhavaH // 15 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM sattvarajastamo'dhikAro nAma SoDaza sUtram // 37 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) grahAdidhruvamaNDalaM saptadaza sUtram / / aparAjita upAca kathaM dinaM kathaM rAtriH saMsArasRSTikodbhavaH / kena sA''kramate cetthaM candrasUryabhramaNe ratA // 1 // nakSatrANi grahAzcaiva dhuvAdyAzca samastakAH / teSAM mRtyuH kathaM proktaH kathayasva prasAdataH // 2 // vizvakarmovAca tejasaH kAzyapasyArkacandramatyusamudbhavaH / / zivazaktisamAyogAt saMsArasRSTisambhavaH // 3 // zivaH sUryaH zazI zaktiH saMsArasRSTikodbhavaH / divAkaraH zivo bhUtvA zazI caiva nizAkaraH // 4 // divArAtrisamAyogo yogazca candrasUryayoH / tejaso mRtyusaMyogaH saMyogaH sRSTikArakaH // 5 // sUryavaMzodbhavAzcaiva candravaMzodbhavA nRpaaH| pravartate mahI rAjyaM nRpazca pRthivIpatiH // 6 // sUryavaMze pRthUrAjA budhaH zazikulodbhavaH // sUryavaMzasamRddhau tu kSIyate somavaMzakaH / somavaMzasamRddhau ca kSIyate sUryavaMzakaH // 7 // ekottarazataM yAvat kSIyete vaMzakAvubhau / pRSThorusparzabhUtazca saMpraveta dvaMsAdhipaH ? // 8 // brahmaputro marIcizva tajjAta; kazyapo muniH|| sUryoM jAtaH kazyapAca sUryaputro manustathA // 9 // manozcevAkurutpannastatazca kukSisambhavaH / kukSiputro vikukSizca vikukServanasambhavaH // 10 // veno nAma mahArAjo mahAvIyoM mahAbalaH / zarIramathanAttasya tathA pRthuH samudbhavaH // 11 // pRthuzcaivaM samudbhatastathA khyAta: kulAdhipaH / rAmazca raghuvaMze 'bhUt sUryavaMze mahAbalaH // 12 // sUryaputraH zanirjAtaH ketukazca samudbhavaH ? / aSTottarazataM caiva ketukazca brahmakodbhavaH ? // 13 // zambhutejobhavaM cordhva dRzyate jJAnacakSuSA / nakSatrayogA rAzizca tithayaH karaNAdikam // 14 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahAdidhruvamaNDala saptadaza sUtram // tArakAliGgamityuktaM mAtamaNDalasambhavam / vaiSNave ca pade caiva bhrAmyatItthaM dhruvAvRtam // 15 // divAkaraH zazAzca bhaumazca budha eva ca / tridazAcAryazukrau ca zanizca rAhuketukau // 16 // sUryAcaM va samaM tvevaM dhuvagrahAdikaM tathA / bhrAmyati dakSiNAvartamacAlyaM dhruvasatpadam // 17 // pradakSiNaM tathANAM sampUrNA saptaviMzatiH / RkSamadhye yathA rAzau grahAstithyAdayastathA // 18 // cAra: kAmati yogena merumAvRtya dakSiNam / maNDalAni pRthutvaM ca bisvamAnaM ca kathyate // 19 // kSArArNavodakaM bhUmau kathyate grahamaNDalam / yojanaivyomasaGkhyAtaM kathayAmi samAsataH // 20 // caturdazalakSANAM ca yojanAnAM tu sngkhyyaa| dhruvacakrasamutthAdhvA cakSurzAnena vyoni ca // 21 // saptalakSArdhamAdityaM sahasrANAM dvisaptatiH / bhUmikSArArNavocvaM ca yojanAnyarkamaNDalam // 22 // tatparaM candramaNDalaM paJcAzatsahasraiH sthitam / aSTAzItisahasrANi somo bhaumasaMsthitiH // 23 // lakSaM triSaSTisahasrANi bhaumorce budhamaNDalam / caturviMzasahasrANi budhordhvaM ca bRhaspatiH // 24 // sUryoveM caiva lakSArddha zukrasya maNDalaM viduH / zukralokAttathA cordhvaM SaSTibhiH sahasrakaiH // 25 // sUryatazca pare khyAtaH suuryputrshnaishcrH| sUryAdhaH SaSTisahasra rAhumaNDalamAsthitam // 26 // raveH samantAt ketuzca rathapRSThe'nugacchati / zatakoTiyojanAnAM brahmANDasya pramANakam // 27 // meruliGga samAkhyAtaM pRthvI ca jaladhArikA / vitAnaM vyomacAkhyAtaM lambatItthamumApatiH // 28 // dhruvamaNDalamutpannaM brahmANDAkArarUpakam / tArAmaNDalamityuktaM kathyate tazca saGkhyayA // 29 // saptadazArbudamevaM lakSANAM SaSTireva ca / SaSTizca tArakAyuktaM saGkhyAtaM dhruvamaNDalam // 30 / / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA arundhatI viSNupadI saptarSayastathottamAH / dhruvAdyaM tArakAliGgameteSAM bAhyato dhruvam // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM grahAdidhutramaNDalAdhikAro nAma saptadaza sUtram / / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) grahagatimAnamuhUrtAdipramANamaSTAdaza sUtram // aparAjita uvAca - kathitAni maNDalAni dhruvAdergrahasaGkhyayA / atasteSAM punastvevaM bimbamAnaM nibodhaya // 1 // bimbamAnagatiJcaiva grahAdyAH kramayogataH / bhramanti dakSiNAvarte hyadhvani svapramANataH // 2 // tithisaGkhyApramANaM ca pakSamAsau tathaiva ca / RtukAlaM vatsarAMzca kathayasva samAsataH // 3 // vizvakarmovAca bimbamAnaM tatastAta zRNucaikAgramAnasaH / anukrameNa kathaye sUryAdInAmatho'dhunA // 4 // sUryAdInAM grahANAM tu kathyante biMbakAni tu / vRttavyAsau bimbamAne kathayAmi samAsataH // 5 // SaTsahasrapaJcazatayojanaiH syAcca vistaraH / sUryabimbapramANaM tu vidyutkoTisamaprabham // 6 // caturbhizca sahasrANAM yaSTAzItyA ca yojanaiH / somabiMpramANaM tat sudhAtejaH samudbhavam // 7 // bhaumasya bimbamAnaM tu pRthu yojanaviMzatiH / budhasya bimbamAnaM ca vistRtaM zatayojanaiH // 8 // dvAcatvAriMzacca sArdhaM gurubimbaM pramANataH / paJcasaptatiH zukrasya zatArthe paJca vai zanaiH // 9 // aSTasahasrayojanapramANaM rAhumaNDalam / tozca bhaumatulyaM syAt kathitaM ca pramANataH // 10 // gatikramaM ca vakSyAmi dhruvamekaM pradakSiNam / yojanaizca gatistvevaM gamyate ca pradakSiNam // 11 // nimiSe dvizataM bhAnuH glauH sArdhadvisahasrakam / zrayastriMzadadhikazatayojanai bhaumagatiH // 12 // budhazca sUryamAnena bhramati dhruvadakSiNam / guruzca kramataH caiva yojanairdazapaJcabhiH // 13 // zukrasUryagatizcaiva dvizataM nimiSAntare / saptayojana tribhAgaM nimiSAntu zanaizcaraH // 14 // 6 a. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA yojanarakAdazabhI rAhozca nimiSe gaatH| keturbhAno:samantAzca bhramate dakSiNAvRtam // 15 // AmadhyAhnamudayato hyaSTadhA ca dinArdhakam / catvAriMzattvekahInaM sahasrANyAdyasaGakrame // 16 // tavaM ca SaviMzatyA tvekatriMzat sadA kramaH / caturviMzatirUce tu dazapaJca tathottare // 17 // agre gatizca dazabhiH pnycbhirmdhymaashrite| tribhiH sahasramadhyAhe yojanetimAdizet // 18 // pUrvA ca gati jJAtvA viparItA pare'hani / evaM kramaiH yuktiyogo grahANAM ca gatistathA // 19 // bhuktimAnaM gatizcaivaM sUryAdigrahamaNDale / prayuktazca dhuvo madhye bhramate dakSiNAvRtam // 20 // pradakSiNIkRte tasminahorAtramitismRtam / pradakSiNArddhamAvRtte dRSTe sUrye tathA divi // 21 // tathA rAtrirathAkhyAtA sUrye cAdRSTatAM gate / tasyaiva SaSTikAMzastu procyate ghaTikAbhidhA // 22 // tAbhirdinaM SaSTibhizca mAsastriMzaddinairbhavet / ghaTikASaSTipalainimeSa: paJcadazapalaiH // 23 // nimeSaSoDazAMzastu kalA kalArdha lambakaH / lambakAdhai lambakAkSyo lambakArdhe pAdekhibhiH ? // 24 // ubhI karagRhyeta alambaM truTizabdataH ? / dve ghaTyau ca muhUrta sthAt lagnaM paJcaghaTIbhavam // 25 // sUryAdi saptavArAzca krameNa tithayastathA / evaM proktaM muhUrtAdi hyahorAtrAdimadhyataH // 26 // kramayuktirvidhAtavyA kAlasaGkhyAmataH param / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM grahagatimAna muhUrtAdipramANaniNayAdhikAre'STAdaza sUtram // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) tithimAsartukAlasaMvatsaro nAmaikonaviMzaM sUtram // aparAjita uvAca kAlasakhyA kathaM deva hyaSTayAmAdikaM tathA / tithisaMvatsarAyaM ca kathayasva prasAdataH // 1 // saMvatsarAbhidhAnAni pRthak caivaM prmaanntH| kathayasva prasAdena vizveza jagatAMpate // 2 // vizvakarmovAca ahorAtrAdita: saGkhyA dRSTe sUryodaye mtaa| aSTau yAmAzca samproktA ahorAtrasamudbhavAH // 3 // jayo vijaya AkhyAto mahAzaGkazca zaGkakaH / udayAddhi samAkhyAtAzcatvArazca nizApateH // 4 // ahorAtraistithe ma proktaM nandAdipaJcakam / nandA bhadrA jayA riktA pUrNA vai paJcamI smRtA // 5 // paJca paJca punaH paJca mAsAdhe tithayastathA / tithibhiH paJcadazabhiH pakSo mAso dvipakSataH // 6 // Ado nandAdikazcaivaM kAla: syAd dazapaJcabhiH / nandA pratipadA zeyA dvitIyA bhadrikA matA // 7 // tRtIyA ca jayA riktA caturthI smprkiirtitaa| tithiH pUrNA paJcamI syAdevaM hi tithayo matAH // 8 // SaSThI ca saptamI caiva ASTamI navamI tthaa| dazamyekAdazI caiva dvAdazI ca trayodazI // 9 // caturdazI paurNamAsI tithayazcandrasambhavAH / candrastu SoDazakalastithayo dazapaJcabhiH // 10 // zazinI zAntinI caiva lakSmiNI kAminI tathA / puSpiNI ca zubhA zAntA cAlhAdA kumudA tathA // 11 // zasyAzinI mAninI ca tathA vidyaavishodhinii|| mahiSI dvIpinI saumyA cAmRtA SoDazI tathA // 12 // sitapakSe varddhate ca kSIyate kRSNapakSake / pUrNimA pUrNacandremAvAsyA kSINavidhau smRtA // 13 // pUrNamAse ubhaupakSAvatha mAsAbhidheyakam / kArtiko mArgazIrSazca pauSo mAgho'tha phAlgunaH // 14 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA caitro vaizAkhajyeSThau ca hyASADhazcaiva zrAvaNaH / bhAdrapada Azvinazca mAsA ete prakIrtitAH // 15 // kArtikAdyA dvAdazasyuryAbhyAM dvAbhyAmRtudbhavaH / abhidhAnAni kathaye SaDRtUnAmanukramAt // 16 // ghasantagrISmau varSAzca zaraddhemanta eva ca | zizirazca SaD RtavazcaitrikAdidvimAsakAH // 17 // dvau RtU bhavataH kAlaH zItoSNavArSikAtmakaH / kArtikAdibhavaH zIto grISmaH phAlgunataH smRtaH // 18 // tathASADhAditaH prAvRT srvbiijhitaatmikaa|| evaM syAtrividhaH kAlaH zItoSNaprAvRDAtmakaH // 19 // kAlatrayaM SaDtabo mAsasaGkhyAtu dvAdaza / caturvizati pakSAzca SaSThyuttarazatatrayam // 20 // dinAni syustathA caivaM varSa caiva pravartate / ityAdiyuktiyogena proktaH saMvatsarAbhidhaH // 21 / / saMvatsarAbhidhAnAni SaSTiH syuH prbhvaaditH|| prabhavo vibhavazcaiva zuklo modaH prajApatiH // 22 // aGgirAH zrImukho bhAvo yuvA dhAtA tathezvaraH / bahudhAnyaH pramAthI ca vikramo vRSa eva ca // 23 // citrabhAnuH subhAnuzca tAraNaH pArthivo vyyH| sarvajit sarvadhArI ca virodhI vikRtiH kharaH // 24 // nandano vijayo jayo manmatho durmukhastathA / hemalambo vilambazca vikArI zArvarI tathA // 25 // plavazca zubhakazcaiva zobhana: krodhnstthaa|| vizvAvasuH parAbhavaH plavaGgaH kIlako mataH // 26 // saumyaH sAdhAraNazcaiva tathaivaM ca virodhakRt / paridhAvI pramAdI ca hyAnando rAkSaso'nalaH // 27 // piGgalaH kAlayuktazca siddhArthoM raudradurmatI / dundubhI rudhirodgArI rakkAkSI krodhanaH kSayaH // 28 // itthaM saMvatsarANAM ca SaSTIbhedAH prakIrtitAH / brahmasRSTiviMzatizca prabhavAdi vyayAntagA // 29 // viSNoH sarvajidAdyAzca viMzatizcAparAbhavam / plavaGgAdi kSayAntaM ca tathAsyAdraviMzatiH // 30 // guNA yathAbhidhAnaM ca zastAzaste vidurbudhaaH| Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithimAsartukAlasaMvatsaro nAmaikonaviMzaM sUtram // yugamAnaM ca kalpAntamatha manvantaraM tathA / dinasaGkhyA pramANena tathA yugacatuSTayam // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM tithimAsartukAlasaMvatsarAdyadhikAra ekonaviMzaM sUtram // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) kalpAnto nAma viMzaM sUtram // aparAjita uvAca saMvatsarAstu kathitA manmanobhrAntihArakAH / yugAnAM tu pramANaM ca kathayasva parezvara // 1 // manvantarapramANaM kim kathaM yugacatuSTayam / kalpAntaM ca kathaM deva prasAdaM kuru me prabho // 2 // vizvakarmovAca atastAta pravakSyAmi pramANaM tu yugodbhavam / caturdazamanvantaH kalpamekaM tu saGkhyayA // 3 // yena saGkhyApramANaM ca vatsarAdi pravartate / anukrameNa vakSyAmi yathA proktaM pRthavidham // 4 // aSTAviMzatisahasrANyane cASTazatAni ca / saMvatsaraizca guNayet kRtasaGkhyApramANataH // 5 // sahasrANyaSTAviMzatirlakSANi dazasapta ca / pramANaM kRtayugasya devazca prabhASitam // 6 // tasya pAdatrayaM tretA dvAparaM tatpadadvayam / pAdamekaM kaliyugaM pramANamuditaM tvidam // 7 // tathA yugacatuSkaM ca caturmizca yugairbhavet / catuSkasya pramANaM ca kathayAmi yathAkramam // 8 // tricatvAriMzalakSANi sahasrANAM ca viMzatiH / catuSkasya pramANaM ca sRSTikAlasamudbhavam // 9 // dvAsaptaticatuSkANi manuzcaiva prvrtte| kAlasaGkhyA manoH proktA pRthak saGkhyA caturdaza // 10 // saMbhUkSe talAbhidhAnaM ca prAramunistRtIyakam / saMkalpabhAva sAMtazca sAvarNikasyAnu saptamam ? // 11 // samanu plavasaumyAzca AlhAdazca suuryaatmkH| tridazAkSa pUrNasya tu saptabhi na caturdaza ? // 12 // manubhizcaturdazabhiH kalpasaGkhyA prmaanntH| evamuktaM ca kalpAntaM punarevaM samudbhavaH // 13 // aparAjita uvAca kalpAntazca kathaM tAta kaishciauruplkssitH| devezAhaM na jAnAmi kalpAnte sRSTicchandakam // 14 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpAnlo nAma vizaM sUtram / 47 vizvakarmovAca kalpAnto prApyate vatsa hyulkApAtairanekazaH / tasya cihnAni rUpANi kathayAmi samAsataH // 15 // ulkApAtAdU vajraghAtAdannAbhAvAjjanAtyayaH / sAditye ca vinAmedhairvajravidyutpAtodbhavaH // 16 // andAnte bhUmikampazca hyabdArdhe tu punaH punaH / pAMzuvRSTizca patati sAditye rajanI yathA // 17 // yamadRSTrAsamaM raudraM bhUtalaM ca pradRzyate / AndhyaM ghoraM bhavenmedhaiH sarpavRSTiH prajAyate // 18 // svargataH patati tvevaM puruSo vikRtaannH| sarveze sau rasaM bhUyA manujA vIravikramAH ? // 19 // yakSa kinnaragandharvA: pishaacorgraaksssaaH| sarve te pralayaM yAnti kalpAnte ca samutthite // 20 // parvatAH sAgarA dvIpAH saritaH sAgarAdikam / bhakSanti sarvabhUtAni kAlAgnizca yamo yathA // 21 // caturdazamanvante ca dine prApte yathA dhruvam / rajanyante ca samprApte jhudite sUryamaNDale // 22 // bimbamadhyasamAstvevaM purussaannsNnibhaaH| vikRtAnanarupAzca dRSTrAyuktAH karAlinaH // 23 // dvau sUryo pUrvadigbhAge dvau ca dakSiNadisthitau / sUryadvayaM pazcime cottare sUryadvayodayaH // 24 // dvau sUryau nAgalokasthau dvau sUryAvupari sthitau / itthaM te dvAdazAdityAH kalpAnte sarvato dizam // 25 // dahanti pRthivIM kRtsnA sazailavanakAnanAm / sarvabhUtAni dahati kAlAgnizcAparastathA // 26 // devadAnavagandharvAn pizAcoragarAkSasAn / pRthivyAM dahyamAnAyAM havirgandhaH prajAyate // 27 // astaMgate sUryabimbe dronnmeghodbhvstthaa| varSante ca mahAmeghA dhArA karikarAniva / / 28 // aSTAdazaiva meghAzca mahAdroNaghanodaye / pRthivItthaM samantAcca samudraizcArNavIkRtA // 29 // caturdazalakSayojanAni dhruvaM rakSatu udakodbhavAm / tamasrau vizAryante aMbhorbhava tano vRtA ? // 30 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 aparAjitapRcchA andhakAra tathA ghore naSTe sthAvarajaGgame / candrArkapavane naSTe jyotiSi pralayaM gate // 31 // evaM jAte tadAkAle viSNau kSIrAdasaMsthite / kSIrodasthitaviSNozca zeSaparyazAyinaH // 32 // nAmebrahmA samutpannaH padmayonizca sRSTikRt / tataH sarva samutpannaM jagatsthAvarajaGgamam // 33 // yo'sau kSIrodamadhye tu saptalokajalAmbudhau / zeSe ca nAgaparya zeSasyAhezca tadvidhiH 1 // 34 // ...............phaNimaNikiraNaiya'jyate zvAsavAtaiH / ................RSimunigaNagyajuH sAmamantraiH / ...............stUyamAno............brahmAdi devaiH / viSNustrailokyanAtha: kalikaluSaharaH pAtu vaH padmanAbhaH // 35 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM kalpanAdhikAro nAma vizaM sUtram // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) akSayaliGgasRSTyudbhavo nAmaikaviMzaM sUtram // aparAjita uvAca pUrvasaSTayudbhavo yadvattathA tannAma devatA / anyathA vA bhavedindrastathA ca tridazodbhavaH // 1 // upasthite ca kalpAnte kiM punaH sRssttirudbhvet|| pUrvAbhidhAnayuktA cAnyathA vA kathaya prabho // 2 // vizvakarmovAca kalpAnte ca gate tvevaM jIvarUpA nu cetsaa| sarve te pralayaM yAnti gaGgeva haramastake // 3 // kalpe kalpe pralIyante yatra yatrApi devtaaH| AtmarUpe paJcaliGge sarvabhUtAtmakeSu ca // 4 // avimuktaM ca kedAraM oNkaaraamrkNttke| paJcamaM zrImahAkAlaM kalpAnte liGgamavyayam // 5 // tataH kAle samudbhatA bharatakSetradevatAH / badarImathurAyodhyA yogezaM vizvasambhavaH // 6 // paJcAkSayAni kalpAnte harikSetrANi vai viduH| eSu bhavyakalAH sarvA viSNozcAmodhamAlinI // 7 // bhUrbhuvaM bhuvanezaM ca bhavodbhavaM tRtIyakam / aTTahAsaM tatpuruSaM ketumAlaM svayaMbhuvam // 8 // IzvaraM zaGkaraM zreyaM zrIkaNThaM ca ugroharam / akSayapaJcaliGgasya ilAvate samudbhavaH // 9 // puSkaraM puSkarAkhyaM ca zaGkateja mahAbalam / gokarNa paJcamaM liGga puSkarAkhya' kSayodbhavam // 10 // sadyaM zAntaM mahAkAntaM vizvatejo mahodbhavam / paJcAkSayAnAM liGgAnAM pauruSe syAtsamudbhavaH / / 11 / / zazazAGkazaMbhU ca siddhezaM candrazekharam / paJcAkSayAni liGgAni zaGkakSetrAdhipAni ca / / 12 / / vAmadevaM mahAdevaM kAntaM kamalalocanam / akSayaM kalpa liGga sAgarAkSe ? svaparAjita // 13 // sadyovAmastathAdhorastatpuruSa Iza eva ca / akSaye vAjA devA ramyake sRSTisaMbhave // 14 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 aparAjita pRcchA lIyante sarvadevAzca kalpAnte liGgamadhyagAH / kalpAntato'kSayaM liGgaM sAgare ? kSetrAdhipam // 15 // dvIpe dvIpe punastvevaM rudralokaliGgodbhavam / tebhyo jAtA punaH sRSTirjagatsthAvarajaGgamam // 16 // sajalAmbhodhisaMsAre ekArNavIbhUtasaMsthitau / vizIrNAnumArgAkhyAta tatpravAhena samudbhavAH ? // 17 // varSAzrayAsamudrAca sRSTikAlasamudbhavAH / pradakSiNaM sthitAstvevaM merozca parikhArNavAH // 18 // kSIrode saMsthito viSNuH sajalAMbhodhiniHsvane / zeSaparyaGkazAyI ca pAdau lagnau tathA zriye // 19 // kSIrodasaMsthito viSNuH sajalAmbhodanisvanaH / zeSaparyaGkAyanaH pAdalagnazriyottamaH // 27 // brahmA'bhavad viSNunAbheH svayambhUH sRSTikAraNam / brahmasUnustato jAtaH kAzyapo munipuGgavaH // 21 // khyAtA tadudbhavA sRSTirjagat sthAvarajaGgamam / tAbhyAM ca zaktirAkhyAtA saMsArasRSTikodbhavA // 22 // daityAsurI ca gandharvI yakSI vidyAdharI tathA / vaidevI nAgarAjendrI narendrI nAma cASTamI // 23 // ditezca devAH sambhUtA asuryyAzcAsurodbhavaH / gandhavajAzca gandharvA yakSyA yakSasamudbhavaH // 20 // vidyAdharyAstadabhidhAH vadevyAzcaiva devatAH / vihagA nAgarAjendrA jAtA nAgendrakAstathA // 25 // narendrAzca narA vipra - kSatraviTzUdrasaMzakAH / zizca kulAnyevaM prakRtInAmanekadhA // 26 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM akSayaliGgasRSTayuGgavAdhikAro nAmaikaviMzaM sUtram // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) paJcaliGgodbhavakAzyapasRSTayudbhavo nAma dvAviMzaM sUtram // aparAjita uvAca - kathaM liGgabhavA sRSTiH samastA sacarAcarA / kathaM brahmodbhavA caiva kathayasva prasAdataH // 1 // brahmAdyaprabhavAH ke cAkSayaliGgodbhavAca ke / keca jyotirbhavAzcaiva kathayasva prasAdataH // 2 // vizvakarmovAca ekAdazakoTirudrA bhairavAzcASTakoTayaH / yoginyo dvirada koTyo liGgebhyazca samutthitAH // 3 // khecarI bhUcarI vidyA stambhinI mohinI tathA / vidveSiNI troTanI ca etA liGgasamudbhavAH // 4 // aNimA laghimA kyAtA mahimA sahajA tathA / aSTasiddhayudbhavA vidyAkSaya liGgasamudbhavA // 5 // mantramudrAH samastAzca yoginoyoganirmalAH / acI pUjA pratiSThAzca sarvA liGgasamudbhavAH // 6 // vedAgamapurANAni granthAdidarzanAni ca / akSayaliGgotpannAni tathAnyazca vadAmi te // 7 // nighaNTurvyAkaraNAni hyaSTau sthAnAni vai tathA / vedodbhavazca liGgebhyastathAnye ca divaukasaH // 8 // saptasvarAstrayo grAmA mUrcchanAstvekaviMzatiH / ekonapaJcAzattAnAH sarve liGgasamudbhavAH // 9 // sarvANi yAni tIrthAni yudbhavantIha bhUtale / tAnyutpannAni liGgebhyo vartante sacarAcaram // 10 // mantrasiddhikriyAyoga - tIrthadharmasatyAnRtam / pRthivyApastathA tejo vAyurAkAza eva ca // 11 // liGgodbhavAni caitAni jagaduzpattikAraNam / sarvAtmalIlA bhUtAnAM liGgAnAM liGgato bhavaH // 12 // kSetrANi ca tathA dvIpAH saMsArasRSTikodbhavAH / evamakSayaliGgebhyaH sarvabhUtAlayastathA // 13 // zeSodbhavAstathA putra jIvA vai kAzyapAdayaH / mAnasebhyaH samutpannA mAnasyAH putrikAdayaH // 14 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 aparAjita pRcchA - abhvI gaMjA zukI zRGgI vRkSyaMSu saralI tathA / sthAlikAM zAlidhvAnaM ca tRNIva latikodbhavAH ? // 15 // zRGgI nakhI mIna kroMcA padmAntAdikasambhavAH / evaM kAzyapa saMbhUtAH sRSTijIvA anekadhA // 16 // kRmikITapataGgAzca vyantarAzcoragAdayaH / bhUmibIjodakAdyaizca sambhUtA jIvayonayaH // 17 // bhUmyuvAse samudbhUte saMyoge tejasastathA / udake sarvabIjAni rUpataH sambhavanti ca // 18 // kecizva kAzyapotpannAH kecitpAtAlasambhavAH / kecid bhUmyudbhavAstvevaM trividhaH sRSTisambhavaH // 19 // caturvidhAstathA caivaM svedANDodbhijjarAyujAH / caturvidhabhUtagrAme jIvayoniranekadhA // 20 // iti sUtrasantAna guNakIrti prakAzaproktR zrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM paJcaliGgodbhava kAzyapasRSTayuddhavAdhikAro nAma dvAtriMzaM sUtram // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) prathamahari - matsyAvatAroM nAma trayoviMzaM sUtram // aparAjita uvAca matsyAdikAvatArAMzca viSNurUpasamudbhavAn / kathayasva prasAdena jJAnadAlhAdakArakAn // 1 // yatsmRtau pApamuktiH syAt saMsArabhayanAzanam / chidyante sarvavighnAzca svargAdibhogasAdhanam // 2 // vizvakarmovAca sarvatIrthabhatraM puNyaM yasya tu smaraNe nanu / sarvadevamayaM dRSTvA sarvayajJaphalaM bhavet // 3 // zRNu svaM ca mahAnandaM viSNorjanmarahasyakam / dazAvatArajananaM paThitaM pApanAzanam // 4 // tadahaM kathayiSyAmi prAdurbhAvaM ca vaiSNavam / paThanti prayatA bhaktyA yAsyanti paramAM gatim // 5 // matsyaH kUrmoM varAhazca nArasiMho'tha vAmanaH / rAmo rAmazca kRSNazca buddhaH kalkI ca te daza // 6 // tasminekArNave ghore naSTe sthAvarajaGgame / candrArkapavane naSTe jyotiSi pralayaM gate // 7 // evaM jAte tadA kAle dhyAnayuktaH pitAmahaH / saMbhUto dAnavaH zaGkho hRtavAn vedamarNave // 8 // gatazca viSNupArzve ca kSIrAbdhau ca pitAmahaH / mahAsuro'nantarUpo vedAn hRtvA gato'rNave // 9 // kRte'lakSasahasrazatAvdeSu gateSu ca / zatAbdAnte tathA khyAte mAghe kRSNapratipadi // 10 // puSyAnte ca muhUrte ca manurnAma zubhapradaH / mahAmano bhaviSyAmi sahasrayojanAyataH // 11 // ghanavannIlavarNazca ratAkSazca mahotkaTaH / bhRkuTasphuradazanaH kRtvA kopaM janArdanaH // 12 // krIDantamabdhimadhyasthaM nihitAM ca kUpakartari / syAtkalita lagnAmbu padma puSpodbhavamAlikA ? 13 // matsyapucchAca nihatastadA cocchalitA chaTA choDna dhArAkulottaraM bhagaM surA kulAvartapadam ? // 14 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sthalalatA phenavarNA granthAvarNatakam dodbhavA ? / yathA agna kulAvarta bhaMgAt purato vanamAlikA ! // 15 // hato mahAsuraH zaGkho hadaistatastadA / AsanaM kRtamutsane brahmaNazceva nandataH // 16 // paTahAdyA avAdyanta vede prApta'nu paJcamam / mahotsave brahmaloke viSNuloke tathaiva ca // 17 // dharmaH prasthApito loke satyaM mAnaM ca bhUtale / lakSmyAyuSkA narAzcaivamaklezA dRDhayauvanAH // 18 // ekacchatraM nRpo rAjyaM prAptavAn vedsNgto|| cakravartitva vizeyo zivamaTaM sudarzanam // 19 // devAgnigurupUjA ca satIsatyaM tathottamam / agrAhyaM ca prajAdaNDaM advAsthatA kRSi vezmatA ? // 20 // na zokaduHkhadurbhikSa na caurAzcAbhavaMstadA / dharmeNa pAlayandhAtrImAzAM cakre ca medinI // 21 // IpsitodakaM ca meghAt sarvasasyA ca medinii| lakSAtpare'nalpadhanA atirUpA narAH striyaH // 22 // kAminya RtugamyAzca hyAyuSkAH kaantibhiryutaaH| lokA; zAstravizeSakSA agnihotraM gRhegRhe // 23 // tridazAtithipUjA ca nityameva pratigRham / na viSaM naiva duHsthAnaM gRhe tu dhanadhAnyakam // 24 // bhuante kAJcane pAtre dadate nAsti gaNatA ? / santuSTAH sarvalokAstu dhanadhAnyaizca kAJcanaiH // 25 // IpsitaM tu gavAM kSIraM kSIre sarpistathAdhikam / icchArasazcakSudaNDe SIdhupAnaM ghaTaistathA // 26 // trilakSAbdaM mInarUpo viSNuH pati sAgaram / punarjanma kariSyAmi uddhariSye'mRtaM yataH // 27 // . iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prathamahari-matsyAvatArAdhikAro nAma trayoviMzaM sUtram / / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) kUrmAvatAre mandarArNavamanthanaM caturvizaM sUtram // - vizvakarmovAca kalpAnte ratnajAtaM yad zrIdhenuramRtAdikam / anyopaskarajAtAni kSIrAbdhau sthApitAni tu // 1 // yAcamAnA: samastAstu suraasurnrorgaaH| dadasya bho vibho sarva sthApitaM viSNunA ca yat // 2 // indra uvAca kASThe cAgnistile tailaM kSIramadhye yathA ghRtam / / uddhariSyAmi tAn sarvAn kSIrAndhita upaskarAn // 3 // cakuste manthanArambhaM suraasurnrorgaaH| manthAnaM mandaraM kRtvA netraM kRtvA'tha vAsukim // 4 // uddhariSyati kastatra kSIrArNave tu mandaram / gatAste viSNupArzve tu surAsuranaroragAH // 5 // caturlakSasahasrAdi zatAntAmde kRte gate / phAlgune kRSNapakSe ca dvitIyAyAM tithau tathA // 6 // muhUrte kArmuke caiva hastAnte ghaTikAdvayam / kUrmAvatAro medinyA muhUrte tatra cAbhavat // 7 // tale tu kUrmarUpeNa hemakUTanibhaM girim / mandaraM dhArayiSyAmi chamUtArthe'parAjita // 8 // pItavarNo mahAdivyo dRzyate'thAnuvartulam / hAridakazvetapAdaijyotidRSTo'tha nirmalai ! // 9 // zailendrasyottare pAveM kSIrodo nAma saagrH| prArabdhaM manthanaM tatra surAsuranaroragaiH // 10 // mandaraM manthanaM kRtvA netraM kRtvA tu vAsukim / ekatazca surAH sarve balimekatra saMsthitAH // 1 11 // kSIrArNave mathyamAne saphenormimahotkaTe / samudbhUtAni ratnAni guNatejomayAni ca // 12 // mauktikaM vanavaiDUyeM panarAgazca nIlakam / hiraNyAdyaSTalohAni madhyamAne tadudbhavaH // 13 // tadodbhatA kAmadhenughRtadadhyudbhavastataH / kSIraM ca gomayaM mUtraM paJcagavyaM prakIrtitam // 14 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sarvasRSTayudbhavA dhenuH srvkaamphlprdaa| sarvakAmamavApnoti kAmadhenunamaskRtiH // 15 // airAvato gajendrANAM candrazcApsarasastathA / uccaidhavAsturaGgANAM sUryAdInAM ca vAhanam // 16 // amRtAnAM saptakumbhA amRtatvaM ca dAyinaH / samasthAlI ca pAtrANAM talikAtAM vA(vo)lukodbhavAH? // 17 // paryaGamAsanaM caiva tathA siMhAsanAni ca / chatracAmarAlaGkApa dhUpAmoda ArArtikam // 18 // siMhAsanarudrAsanavetrAsanamasUrakam / gadikA paTTapaM giTTi proktAnyAsanakAni ca // 19 // SoDazAbharaNaM divyaM pAdAdi mukuTAntakam / SaTtriMzazcaiva zastrANAM nirgatAni kSIrArNavAt // 20 // kavacAni ca ratnAni bliivdotsvaastthaa| puSpakAdivimAnAni zrIvatsasvastikAni ca // 21 // kSIrArNave madhyamAne nimajadbhiH suraasuraiH| tatrotpanno mahAvRkSo nAnAsuratarustathA // 22 // nAnApuSpasamAkINoM nAnApatrasamAkulaH / nAnAphalasamAyukto paJcazAkhAsamanvitaH // 23 // puNyAni tasya patrANi dRSTvA tIrthamahAphalam / tasyAnukramarUpaM ca jAtibhedaM ca lakSaNam // 23-1 // dezajAtikulasthAnaM varNabhedamataH param / zAkhAnukramayuktI ca kathayAmi samAsataH // 23-2 // nAgaraM drAviDaM caiva kAliGga yAmunaM tathA / vizvezvaraM samAkhyAtaM paJcapatrasamudbhavam / / 23-3 // nAgarA cottarA zAkhA drAviDA dakSiNodbhavA / kAliGgA pazcimA zAkhA yAmunA pUrvadigbhavA // 24 // vizvezA UrdhvazAkhAyAM pnycjaatimhotsvaaH| ekaikaM paJcabhedAzca kathayAmyaparAjita // 25 // paJcajAtirdazabhedAstathA SoDaza vai klaaH| mAsapatraM caturjAtamabuMdAdisamudbhavam // 26 // jalajaM sthalajaM patraM meghajaM girikodbhavam / jIvapatraM nibhAkAraM bhedabhinnaM vyavasthitam // 27 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kUrmAvatAre mandarArNavamandhanaM caturviMzaM sUtram sarvAbharaNasaMsthAnaM hArakeyUrakAdikam / stambhedvAre gRhe zuddhaM prAsAdeSu ca sarvataH // 28 // zuddhasthAneSu sarveSu patraM paTTacitrAdikam / X X X X X X X x // 29 // yatra tad dRzyate patraM striyastatra hitekSaNAH / tatrotpannaM tu kalazamaSTamAGgalyasambhavam // 30 // saMchannaM phalapuSpaizca patraizca valayIkRtam / abhiSeke paTTabandhe pratiSThodvahanAdiSu // 31 // prAsAde rAjabhavane kalazaM vinivedayet / SoDazAbharaNairyuktA lakSmIstatra vinirgatA // 32 // dvAdazAdityasaMkAzAstrailokyama (pi) NidIpikA | X X X X X X X x // 33 // amRtaM sarvadeveSu rAvataH surAdhipe / abhyazca bhAskare deve'paskaraH sarvataH samaH // 34 // punazca manthanaM kRtvA alakSmIstatra nirgatA / samupetA paJcaguNairdattA yA tu pitAmahe // 35 // atikSudhA ca dInatvaM yAcanaM bhramaNaM tathA / alakSmyAH paJcamudrAzca karapAtraM ca yaSTikam // 36 // punarmanthanaM kRtvA tu viSaM tatra vinirgatam / na tad gRhNanti vai devA dAnavairnaivagRhyate // 37 // nIlakaNThe mayUre ca tadrUpaM vRSabhadhvaje / tadrUpeNa tathezena tasmAttadbhakSitaM param // 38 // punarvinirgatA caiva madirA kalikodbhavA / tAM ca pItvA kalijato mathanasya visarjanam // 39 // arthakSayA zaucabhraMzA gUDhamantraprakAzikA | naSTakAryA tanukRSTA cAgamyAgamapApadA // 40 // adharmakalikodbhAvA gRhacchidrAdikArikA / tathA tyottamasnehA mRtanirgata cetanA // 41 // evaM nindyaguNairyukkA madirA pAnataH kRtA / muktA yaiH : sA svahitaizca teSAM zrIrbalavarddhinI // 42 // iti sUtra santAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM kurmAvatAre mandaramayanAdhikAro nAma caturvizaM sUtram // 57 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) varAhAvatAro nAma paJcaviMzaM sUtram / / aparAjita uvAca pRthivyAM sAgarA dvIpA: sazailavanakAnanAH / kairAdhArairudhdhiyante kathayasva parezvara // 1 // vizvakarmovAca nAgarAjadhRtAH zailAH pRthivyAM dviipsaagraaH| bhArAkAntA ca vasudhA bhItA yAtA rasAtale // 2 // tadAkSIrArNave sarve viSNupArzva gatAH surAH / rakSa rakSa paraM viSNo jagatsthAvarajaGgamam // 3 // rakSarakSA''ryalokAMzca pAdo'dharmasya vartate / tena sA ca bharAkrAntA bhUtadhAtrI badhogatA // 4 // viSNuruvAca rasAtale gamiSyAmi bhUtAdhAradharA mhii| AtmasthAne sthApayiSye tAmadho gamyate mayA // 5 // kRtAdhe ca samAyAte caitrakRSNajayAtithau / sUryanAmamuhUrtAnte hastAnte ghaTikAdvayam // 6 // varAharUpamAsthAya apramANaM mahotkaTam / bhRkuTisphuraddazanaM teja:puasamudbhavam // 7 // daMSTrAgre vasudhAM dhRtvA sazailadvIpasAgarAm / saMpUjitaH sarvadevairAgataH pRthivIdharaH // 8 // puSkare paramezvaro nAsAgre pvnaatmkH| palikA UrdhvakezeSu zambhusRSTisamudbhavA // 9 // adharaizcAdhakodbhataM ? daMSTrAyAM zailasaMbhavaH / sarasvatI ca jihvAyAM tAluke'marakoTayaH // 10 // prIvAyAM surasaMghAzca oSThayozcAsurAstathA / kapAle kArmukakarazcandrArko caiva netrayoH // 11 // karNayozcaiva gandharvAstrikoTiH saardhmstke| pRSThopari tathA merurliGgAkAreNa saMsthitaH // 12 // paJcavakatro mahAdivyo vyomavyApI sadAzivaH / tasya pradakSiNe merurbhuvanAni caturdaza // 13 // sthitAzcaikAdaza rudrA dvaadshaaditykaastthaa| caturdazamanavazca tridazAssyuranekadhA // 14 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varAhAvatAro nAma paJcaviMza sUtram // ubhayogirigotrAzca bhujayoH zailajAstathA / karNikAyAM ca saMsAro maNibandhe mahotkaTAH // 15 // indraH khureSu gandharvAH kSurandhreSu pnngaaH| kSurAgre cAzvinau devau jAnusandhau ca rugvyyH|| 16 // ahilA ? hRdayadeze jaThare jagato dhRtiH / kukSau saptArNavAH proktAH pucche sRSTikarastathA // 17 // tadUca kUrmarUpaM tu kUmArve garuDo mataH / paJca va tatvAni yataH smRtaH sRSTisamudbhavaH // 18 // paJcatatvodbhavA sRSTiH khyAta: sNsaarsaagrH| evamAdhodbhavo devaH saMsArAzca samuddharet // 19 // pApAtsamuddharedyena lIlayA dhAryate mahIm / khuNamadhyagato yasya meru khuNakhuNAyate // 20 // pAtAlaM yasya kukSau sakalazikhariNo mandaro merukAdyAH iMSTrAgre yasya lagnA tribhuvanasahitA medinI saagraantaa| Arakte yasya netre surabhisuraditaM ghargharaM yasya kAle dvau pharNoM bhujagadRSTi kapaTa tanukRta ? pAtu vaH zrIvarAhaH // 21 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM varAhAvatAranirNayAdhikAro nAma paJcaviMzaM sUtram / / . Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) vAmanAvatAro nAma SaDviMzaM sUtram // aparAjita uvAca hiraNyakazipuoro jAtaH ksmaadupaaytH| aphalaM vardhitaM kena ? kathayasva prasAdataH // 1 // vizvakarmovAca hiraNyakazipu pUrva kathayiSyAmi sAmpratam / mahotkaTazca yenA'sAvavadhyo devadAnavaiH // 2 // tenasvavazamAnItA: devAsuranaroragAH / sasutaM vaiSNavaM divyaM viSNupAdasucintakam // 3 // hiraNyakazipurhantuM pralhAdaM prAJjaliM sutam / kRtvA caivAgnimadhyasthaM parvatAdU vinipAtitam // 4 // nibadhya ca jayastambhe zubhaM vai vjshngkhlaiH| tenA'sau stUyamAnazca viSNuH stambhArdanAMcitaH // 5 // prayodazalakSAbdeSu gateSu ca kRte yuge| rAdhazuklacaturdazyAM jyeSThAnte ca muhUrtake // 6 // Uca siMhatanuM kRtvA cAdho naratanuM tathA / stambhaM saMsphoTya taM ghoraM sUdayiSyati dAnavam // 7 // pralhAdasya tathA rAjyaM viSNurdAsyati bhUtale / ekacchatrAM sa dattAM ca pAlayedbhUtadhAriNIm // 8 // yaM dRSTvA nArasiMha vikRtanakhamukhaM tIkSNadaMSTrAkarAlam piGgAkSaM stabdhakarNa hutavahasadRzaM kuJcitAno'nakezam / bhItAste dAnavendrA asuravarabhaTAH zastramudgIryahastAt hAhA kiM kiM kimetat kSubhitajanapadaH pAtu vo nArasiMhaH // 9 // yaH stambhAd garjamAno gagaDagaDagaDad bAlacandrASTaH vyomA vyApyamAna: papaTapaTapaTat poTyamAnaH zaTAbhiH / huMSTrAbhiH khAdhamAnaH kakaTakaTakaTat stUyamAnaH surendraH niSkAnto hAsyayuktaH kakahakahakahat pAtu vo nArasiMhaH // 10 // __iti nRsiMhAvatArazcaturthaH / / sandhau ca samanuprApte tretAyAzca kRtasya ca / ayuktAzca narA nAryazcAtpazasthA tu medinI // 11 // tIrthAt puNyAni gacchanti loko dAnAni vAJchati / dAsanti viprAH zUdveSu vaizyAzca nRpapAvanAH / / 12 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmanAvatAro nAma SaDviMzaM sUtram // bhuJjate raupyapAtreSu smarArtA viprjaatyH| naiva sAyaM nAsti bhATTa na darzanacatuSTayam // 13 // nRpA yuddhAni kurvanti bhUbhyarthe ca parasparam / tripAdo vartate dharmaH pAdazcaikastvakarmaNi // 14 // daityavaMzodbhavo rAjA balI syAda dAnagarvitaH / garvahA saMbhaviSyAmi viSNurvai balivaJcane // 15 // aditeH kazyapasutaH sambhaviSyAmi bhuutle| bhAdrazukladvAdazyAM vai dhavaNe sumuhUrtake // 16 // aditezca samutpanno laghukAyo dRDhAtmakaH / tatrodbhaviSyadevaM ca viSNu vAmanAkRtiH // 17 // tato vAmanarUpeNa stUyamAno dvijottamaiH / svAgata: siMhadvArAgne baliyatra dharApatiH // 18 // samuccArya vedazAstraM dvijasahasradhvaniryathA / ghalistuSTo 'tha viprendra dadAmi yatnavepsitam // 19 // viSNuruvAca mamapAdatrayaM bhUmeryAcanIyaM nRpottama / naivA'kArU ca rAjendra mahAdAnAni bhoginAm // 20 // hastodakaM mayA dattaM yAvazcandrArkatArakam / taM divyarUpamAsthAya kramiSyAmi vasundharAm // 21 // yaliM caiva kariSyAmi pAtAlatalavAsinam / devAMzcaiva kariSyAmi svasvasthAneSu zAzvatam // 22 // iti sUtrasamtAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAmanAvatAraniNayAdhikAro nAma SaviMzaM sUtram // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) rAmAvatAro nAma saptaviMzaM sUtram // vizvakarmovAca tretA cAnda Adhe ca hyASADhe kRSNaSaSThikA | nAma proktaM puNDarIkaM dhaniSThAnte muhUrtake // 1 // jamadagnisuto bhUtvA rAmaH zastrabhRtAM varaH / kSatriyAMzca vadhiSyAbhi pRthvI niHkSatrayI kRtA // 2 // ekaviMzativArAMzca samudrAntA ca medinI / tena dattA dvijavare kazyape ca tvakaNTakA // 3 // viprayuktAzca rAjendrA utpannA ca vasundharA / samudraH zAmyate yena AsidU dvAdaza yojanaiH // 4 // pravRttAzcaiva dezAzca koGkaNAzca caturdizam / kSatramutsAdayiSyAmi sabhRtyaSalavAhanam // 5 // jamadagnisuto rAmaH punarjanma kariSyati / tenAhaM prahariSyAmyayobhyAyAM saptamo hariH // 6 // g parazurAmaM ca harihanti ca saptamaH / sandhau ca samanuprApte tretAyA dvAparasya ca // 7 // rAmo dAzarathirbhUtvA kauzalyAnandavardhanaH / vizvAmitrayajJadhuryastADakAM rAkSasI hastrA jamadagnisutaM jitvA dhanurbhaGge sItApatiH // 8 // ghamavAsaM kariSyAmi sItAlakSmaNasaMyutaH / citrakUTe tathA sItA paryayuktA na lakSaNaiH ? // 9 // rAmagiryAzrame prApte tatra vai daNDakAvane / laGkezena hRtA sItA kapaDairmRgarUpataH // 10 // to mRgazca sItArthe trizirAH kharadUSaNau / vepamAnA zUrpaNakhA dhRtAsu rAkSasI kRtA // 11 // sugrIvasya samakSaM ca ito vAlI mahAbalaH / taizvApi vAnaraiH sArdhaM kariSyAmi yathA sukham // 12 // dazayojanavistIrNamAyataM zatayojanaiH / setubandhanamAvRttaM jale zailasamAkulam // 13 // hatvA tu rAvaNaM ghoraM sabhUtyaM dezakaNTakam | vibhISaNAya dAsyAmi rAjya nihatakaNTakam // 14 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmAvatAro nAma saptaviMzaM sUtram // sItAzuddhiM samAnIya puSpavRSTiH suraiH kRtA / datte vibhISaNe rAjye pratyAgacchat svakAM purIm // 15 // dazavarSasahasrANi dazavarSazatAni ca / dharmeNa pAlayed rAjyaM samudrAntAM ca medinIm // 16 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM rAmAvatAniNayAdhikAro nAma saptavizaM sUtram // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) hareraSTamaH kRSNAvatAro nAmASTAviMzaM sUtram // - - -- vizvakarmovAca punarjanma kariSyAmi dharmArthe svaparAjita / mathurAyAM cAparaM tu dvAparAnte kalau yuge // 1 // jAto'vatAro viSNozca dAnavAnAM vadhArthakaH / kRSNapakSe bhAdrapade hyaSTamyAM ca tithau tathA // 2 // rohiNI nAma nakSatre hyardharAtre tathAgate / vasudevasutaH zrImAn vAsudeva iti zrutaH // 3 // tasya karmANi cAkhyAsye zaNu caikaanmaansH| pUtanAM ghAtayiSyAmi duSyaM vai bAlaghAtakIm // 4 // gokule ca gato devo vartamAna mahAdhanam / gavArthe coddhariSye'haM giri govarddhanaM tathA // 5 // pravattAyAM mahAvRSTau giripRSThanivAsinAm / / kAlIyakaM vazIkRtya yamunAyAM mahArNave // 6 // samAnISThA? (hA)ni padhmAni kaMsasyArthe tu vigrahe / mallayuddhaM kariSyAmi saha taistu mahotkaTam // 7 // mathurAyAM vadhiSyAmi kaMsaM ca kezinaM tthaa| cANUraM ca tathA bAhuM muSTikaM ca mahAbalam // 8 // pralambaM dhenukaM caiva ghariSTaM vRSarUpiNam / kAlanemi haniSyAmi triSu lokeSu vizrutam // 9 // kuzasthalI gamiSyAmi tIrthe caavntikaashrite| narakaM ca vadhiSyAmi kuNDalArthe mahAsuram // 10 // zoNitAkhyAM purIM gatvA kariSye kadanaM mahat / / bhujacchedaM kariSyAmi bANasya raNamUrdhani // 11 // zaMkaraM yodhayiSyAmi bANasyArthe paraM tapa / zoNitAkhyAM purIM gatvA jarAsandhena vigrahaH // 12 // jarAsandho hato bhrAtrA zoNitasthe janArdane / jarAsandhabhayatrastAn rakSiSyati ca pArthivAn // 13 // jarAsandhasutaM bAlA vRddhA pRSTAzca yAdavAH / navakoTayaH saGkhyayA dantinAM lakSaviMzatiH // 14 // rathAnAM sArdhakoTizca tadardhe ca pdaatyH| koTayoSTAdaza tathA'ne nigacchanti yAdavAH // 15 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 a. hareraSTamaH kRSNAvatAro nAmASTAviMzaM sUtram // kRSNakulamadhye bhavA madhyatalAntarasthitAH / tebhyo kapaTacitAJcAlAya devo (vAM) bhidhAnako viduH ? // 16 // pravistatra vai kAle pratijJAto mahArathI / zeSAzca vinivartante jarAsandhabhayArditAH // 17 // ye devagirimAzritya saurASTra dezavAsinaH / vAruNyAM ca dizAyAM ca prabhAsa kSetramA gatAH // 18 // samudrAbhyarthanaM kRtvA kRSNo vA baladevakaH / sadrogendra bhUmisenA sthitAvubhau dantakASThAdibhiH ? // 19 // varuNeSu yatra dvAraM caturviMzatiyojanaiH / zakreNa preSitAstatra nidhayoM dhanadena ca // 20 // tebhyaH samudbhavA sRSTiH kAJcanai ratnasaMcitaiH / dinAnAM tvekaviMzatyA saMbaddhA: kulayAdavAH ? // 21 // tatrASTAdazakoTInAM nivAsAzca mahotsavAH / sA purI ca mahAramyA hemaprAkArasambhavA // 22 // puraprAkAraparikhApra tolI mArgagopuram / prAsAdapratimAsadmamADottuGgamahotsavam // 23 // hindolakaistoraNaizca ratnaizcaiva vibhUSitA / ratnodyotakulAkIrNA hemaraupyAdito bhavA // 24 // sphaTikairdivyasopAnaistaDAgairvividhaistathA / puSparAgendranIlADhya padakaiH sUryarazmibhiH // 25 // zvetaraktaharitpItaiH prAkArairaindrakopamaiH / anekodyAnavATIbhirdivyavRkSalatAgRhaiH // 26 // ekAdyekaviMzatyantabhUmyudbhavagRhANi ca / mAlamaulizuddhazRGgahAryANi ca tathaiva ca // 27 // rAjAlayasya madhye ca sadmAni viSNutejasA ? | tAni dvayaSTasahasrANi mANikyAdiyutAni ca // 28 // maNDapaiH suvitAnaizca candrArkadyutisannibhaiH / vasantotsava saMprAptau gopIkrIDArthameva ca // 29 // tathA trivalikaistAlaistathA ca paTahottamaiH / svaraizca madhurairvezyA huDakkaizca salIlayA // 30 // viSNormahotsavacaivaM dvArakApura maNDanaH / varNito devadaityAdyairviSNurAjamahotsavaH // 31 // 65 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA dhyaSTayojana vistArA hyAyatA vyaSTayojanaiH / samudreNa ca taddvAramuttamA dvArikAbhidhA // 32 // sarvazreSThA pUrINAMca dvArikA vissnnubhktidaa| catvAriMzatsahasrANi dantinazca mahotkaTAH 33 // caturlakSANi saGkhyAtA azvAstejasvinastathA / rathAH sapAdakoTyazca coSTrAH sArdhatrikoTikAH // 34 // tathASTAdazakoTyazca yAdavAzca mahAbalAH / subhaTAzca mahAvIrA asaGkhyAtA: padAtayaH // 35 // dvArikA yA purI khyAtA pUjyA surngrgaiH| siddhacAraNasaMgItA hyapsarogaNasevitA // 36 // vidyAdharaizca gndhrvairnaagendreshvopsevitaa| tapodhanaizca divyaizca RSivRndaiH samAvRtA // 37 / / mAyA ca mathurA caivAyodhyA vArANasI tathA / kAJcI jayantI dvArakA hyetA muktipradAyikA // 38 // jarAsaMdhaM vadhiSyAmi hetumAtreNa bhImataH / zizupAlaM vadhiSyAmi yo dharmasutasya vai // 39 // tataH pazcAtkariSyAmi sAhAyyamarjunasya ca / viSNorvAkyasahAyena haniSyAmi kurUn raNe // 40 // zastrahastA mRtA ye'tra svarga yAsyanti ksstriyaaH| kalau ca samanuprApte caturthe yugaparyaye // 41 // neminAthAbhidhAnastu smudrvijyaatmjH| girimastakasaMbhUto dvAviMzazca tIrthakaraH // 42 // pANDavAMzca kariSyAmi kedAre tu himAzrayAn / gamayiSyati svarge tAn kedAraH prakaTIkRtaH // 43 // pRthivyAM yAni tIrthAni yAni tiSThanti bhUtale / kedAraM prati gatvA ca tadanugrahadAyakam // 14 // bhArate ca mahApuNyaM na tIrtha kedArAtparam / yadicchanti narA mokSamAzrayantu himAcalam // 45 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM hareraSTamaH kRSNAvatAranirNayAdhikAro nAmASTAviMzaM sUtram // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) viSNorjanmarahasyadazamo'vatAro nAma navaviMzaM sUtram // vizvakarmovAca kalau yuge tu samprApte Azvine kRSNapakSake / navamyAM ca tithau caiva mRgAnte sumuhUrtake // 1 // zuddhodanasuto bhUtvA mohayiSyAmi mAnavam / yuge tatra bhaviSyanti muNDAH kASAyavAsasaH // 2 // zUdrAH zareSu dAsyanti viSNau buddhatvamAgate / teSAmalpataro dharma iha loke paratra ca // 3 // digambaravRttikAstatra buddhayuktakalau yuge| zvetAmbarAstathAnye ca tathA nIlAmbarAH kvacit // 4 // jinoktAH kevalinazca caturvizatitIrthagAH / anantaraM carSabhAdyAzcaturviMzati reva ca // 5 // hutAzana: padmanAbho jinAnAM tu ca sngkhyyaa| utA: zAsanadevyazca yakSANAM ca tathaiva ca // 6 // pRthagekaikazaH proktA aSTau vai prtihaarinnH|| vaNigdharmeNa muditA jJAnArNava udAhRtAH // 7 // teSAM na mAnahomAni pitRpiNDo na dIyate / pAkhaNDino vikarmasthAH pANipAtreSu bhakSakAH // 8 // darzane'paNDitAzcaiva gamiSyanti ca nArakAn / teSAM dattaM ca bhuktaM ca bhasmIbhavati kASThavat // 9 // svAdhyAye caiva sIdanti brAhmaNAH shaucvrjitaaH| vedavikrayiNazcaiva lobhino'sthiracetasaH // 10 // na snihyanti pitA putrA yoSito bhrAtarastathA / na bhRtyA neva mitrANi bhaviSyanti na zAntidAH // 11 // dharmo jito hyadharmeNa satyaM caivAnRtena c| jitAzcoraizca rAjAnaH strIbhizca puruSA jitAH // 12 // sIdanti cAgnihotrANi gurupUjA praNazyati / dazame dvAdaze varSe nArI garbhavatI bhavet // 13 // kanyAzcaiva prasUyante tasminkaliyuge sdaa| samprApte SoDaze varSe narA galitayauvanAH // 14 // alpodakAstathA meghA alpazasyA tu medinI / alpakSIrAstathA gAvaH kSIre sarpirna vidyate // 15 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ekavarNIbhaviSyanti varNAzcatvAra eva ca // varNAntarANi bhiyante yAsyanti pralayaM prajAH // 16 // durbhikSANi bhaviSyanti rAjJAM durdayacetasAm / varNAntara vi rAjJAM te vidurdurge zUnyacetasA? // 17 // adharmIbhavat samastaM dayAdharmavivarjitam / kIrtito buddhAvatAra: kalau ca navamo hariH // 18 // tataH kaliyugAnte cotpatsyati dazamo hariH / brAhmaNo haripiGgala: yAjJavalkyapurohitaH // 19 // tato hariH kalerante dazamaH saMbhaviSyati / kumbhalagnabhavo devo hyazvArUDho jagatpatiH // 20 // mlecchAnAM chedanaM kRtvA yajed devaM suvarNakam / ekacchatraM dharArAjya lakSmyAH kRtayuge purA // 21 // idaM janmarahasyaM tu kIrtayiSyanti ye narAH / sulabhazca haristeSAM nityaM vai sarvajanmasu // 22 // OM namo vAsudevAya namo nArAyaNAya ca / namaH kRSNAyetimantrAH sarvapApapraNAzanAH // 23 // zRNoti janmarahasyaM brahmA gurutalpagaH / slIvAladhAtakazcaiva surApo vRSalIpatiH // 24 // mucyate sarvapApebhyo viSNulokaM sa gacchati / yaH paThet parayA bhaktyA viSNujanmaprakIrtitam // 25 // martyalokaparibhraSTo viSNulokaM sa gcchti| IpsitaM labhate rAjyaM svarge vA bhUmizAsane // 26 // gatAgatA nivartante candrasUryAdayo grahAH / adyApi na nivartante dvAdazAkSaracintakAH // 27 / / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viSNorjanmarahasyadazAvatArAdhikAro nAma navavizaM sUtram // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) viSNuvAkyodbhavAraNye zrIsomezvaranirNayo nAma triMzaM sUtram // vizvakarmovAca athAto'nantaraM tatra parvate gandhamAdane / Agatazca svayaM viSNurjagadAlhAdakArakaH // 1 // uddhRtyAmbvarthapAtraM tu tvssttaadyairmunisttmH| surAsuraiH samastaizca stUyamAnaM jagatpatim // 2 // sthitvAsane mahotsave siMharUpAdhalaGkRte / prahRSTaM ca jagannAthaM zaGkhacakragadAdharam // 3 // tvaSTAdyAzca munIndrAzca haripArve tu saMsthitAH / siMhAsane niviSTaM tamAditejobhavaM prabhum // 4 // OM namo bhagavate vAsudevAya namo nArAyaNAya / OM namaH kRSNAya iti mUlamantrAH sarvapApapraNAzanAH // tAnuccArya / / daNDavat praNato bhUtvA pRcchati tvpraajitH| dazAvatArA: zrIviSNoH kathitA vizvakarmaNA // 5 // tvaSTA caiva kathaM deva kathaM tasya samudbhavaH / kasminkAle'vatArazca kathayasva jagatpate // 6 // viSNuruvAca sarasvatyarNavAbhyAM ca puNyaprabhAsa AzramaH / prayatAtmA mahAtIrtha gatvA tu harajanmadam // 7 // dRSTvA tu harate pApaM snAtvA devatvadAyakam / / samAgataH somarAjo dRzvAzramamathottamam // 8 // vividhairvanajaiH kIrNa tathA puSpaiH samAkulam / surabhitAmRtopetaM nAnAphalaizca saMkulam // 9 // pArijAtaprabhRtibhiH kaGkolaizcaiva paadpaiH| devadArubhirAkIrNa tathA vai raktacandanaiH // 10 // tAlatamAlAzokaizca rambhApriyaGgacampakaiH / punnAganAgabakulaiH pATalairbilvacandanaiH // 11 // jAtItagurukumudAnekapuSpaiH supuSpitam / vividhaizca tathA vRkSaH zobhitaM divyamAzramam // 12 // vicitraM hemaracitaM nirmalaM kumudezavat / vipulajalaM - ? sphaTikazaGkhavedI? // 13 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C0 aparAjitapRcchA taraGgabhaGgurAvartamunaM miinairnekshH| zizumAraizca naUzcA'nantaM durga zuktyAdibhiH // 14 // yojanAyutavistIrNa bhISaNIyaM grhaakulaiH| bhayAvahaM ca gahanaM gambhIrAvartavyAkulam // 15 // imaM samudratIrasthaM mAhendra vindhyagAminam ? ramyAzrama prabhAsasya praviSTastArakAdhipaH // 16 // praNipatya tadA devaM prabhAsaM bhuktimApnuyAt / asmAkamIzvaraM bhaktyA rAdhayAmi ca sNytH|| 17 // tadAjJayA cAzrame'smin niSThArAdhyamahezvaram / tadA labdhvAzrama zreSThaM dattaM prabhAsatuSTidam // 18 // manvantaraM zataM sAdhaM somo'kArSIt tapo nRpaH / toSayitvA mahAdevaM pratyakSaM zivasambhavam // 19 // AlhAditamanA bhUtvA dRSTvA ca paramezvaram / rAjendra kSiti kRtvA tu nizcalaM devasambhavam ? // 20 // Izvara uvAca tuSTo 'haM tava rAjendra bhaktyA ca parayA tvayi / varaM brUhi ca dAsyAmi yathecchaM tArakAdhipa // 21 // dharmArthakAmamokSANAM dadAmi yattvadIpsitam / nAsatyaM nAnyathA caivaM tvadbhaktyA rohiNIpate // 22 // candra uvAca asmAkamAtmanaH pArzve mAnasAGgaM sudhAryakam / mamAbhidhAnatazcaivA'vatArastava sAmpratam // 23 // devyuvAca zazAGka devadeveza tilakatvamavApnuhi / athAtastvaM tattilake tathA tiSTha mama priya // 24 // Izvara uvAca tvayepsitaM varaM yacca prayacchAmi hitaiSiNe / icchayAtmamukhenaivA'sArasaMsAramokSadam // 25 // nizcitAtmasukhairevaM zAntAvastho mukhabodhinI ? / svapnAvasthAyAM na saukhyamAtmano gahiNIpateH // 26 // svapnAvastho yadA dRSTo bhsmoddhaalettaapsH| skandhAruhya hataM cAra ? asmattvayi vinivedayet ? // 27 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSNuvAkyodbhavAraNye zrIsomezvaranirNayo nAma triMzaM sUtram // tApasa uvAca ahaM soma jagakartA vairaM syAttu lar3Adhipe / svadbhakyA''gato'haM vatsa candranAmA'vatArataH // 28 // yogAvasthAsthitastvevaM cintAtmA rohiNIpate / udakollaGaghanaM kRtvA aindrIM gato dizAM prati // 29 // kailAsAliGgamAnIya dAnavendro lAdhipaH / AgamiSyAmi ! kSetreSu tasya vAcA prabalodbhavam ? // 30 // dadAmi te tvahaM soma some vadati durdharaH / kSaNArdhe tu dhRtaM vipra yadAhaM bho kSitau tataH ? // 31 // gRhItvA somarAjendro laDjavadhi vanaiH sthitH| ukta liGgaM tu rAjendra kSito bhUtvA tu nizcalam ? // 32 // pUjitaM liGgarAjendra lAvadhi svsthcetsaa?| somAbhidhAnadevatvaM somanAtha iti zrutam // 33 // zazADU mukuTe dhRtvA tannAma zazibhUSaNaH / Izvara: somanAthAkhyo'vatarita: somezvaraH // 34 // tadA suratarovatsa prabhAse bhktisvaagtH| jagannAtha: somanAthastrailokye cA'pi durlabhaH // 35 // ArAmanagare ramye jagadAlhAdakArakaH / jagannAtha: somanAthastrailokye cA'pi durlabhaH // 36 // nAnA kailAlanagare somanAtho mahezvaraH / saMsAratAraNo devaH saMsArapAzachedanaH // 37 // dharmArthakAmamokSANAM vAJchitArthaphalapradam / sarvatIrtha mahotsAhaM svargAdibhogabhuktidam // 38 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRtrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viSNuvAkyovAraNye zrIsomezvaranirNayAdhikAro nAma triMza sUtram // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) viSNuvAkyodbhavasomanAthoktadvAdazAzivarAtrinirNayo nAmaikatriMzaM sUtram // viSNuruvAca - tatazcAnantaraM vatsa prabhAse bhuktimuktide / kRtvA somezvare bhaktiM pUjA syAntu mahotsavaH // 1 // candanAgurukaGkolakarpUraiH kuGkumAdikaiH / paJcAmRtAdisnAnaizca dhUpAdyaizca sugandhibhiH // 2 // mantrastotragItavAdyairnRtyaizca surayoSitAm / indrAdyAzca surAH sarve brahmAdyAzca munIzvarAH // 3 // viSNu bhagavAn devo marIciH kAzyapo gaNAH / sUryAdyAzca mahAcaiva tathA caivaM gaNottamAH // 4 // aSTau ca vasavaH siddhA vAsukyAdyAzca pannagAH / pRthivyAM yAni tIrthAni pArthivAzcaiva bhUtale // 5 // pAtAlasvaH saptake ca pRthivyAM saptakaM tathA / AnItAzca yo lokAH surAsuranaroragaiH // 6 // prabhAsena kRtA pUjA devadeva jagadguroH / tuSTaH prabhAsaM devezaH putratvaM samupAgamat // 7 // vAcaspaterbhAgineyaM vasuhRnnandadAyakam / provAca vacanaM putra ekAdaza mamAMzakAH // 8 somanAthaH prabhAsazca kardamaH zazibhUSaNaH / niSkadAkhyaH sahasrAkSa RNamuktiH pApAntakaH // 9 // arkasthAsyamanArkasvaraM ? tavaputrA ekAdaza / ekAdazaite rudrAzca prabhAsa kSetrasambhavAH // 10 // vizvakRd vizvakarmA ca tvaSTA syAd devavardhakiH / bhUrbhuvarbhuvanezazca tathA bhuvanadevakaH // 11 // punaruccArya nAmAni vizvezaH tridazezvaraH / vizvazca vizvaniratassvayaM ca sRSTikodbhavaH // 12 // nAsatyAvazvinau dau proktau devacikitsakau / jagatkartA ca rudrazca prabhAso vasunandanaH // 13 // sRSTA ca sarvazilpAnAM jagannetrastadudbhavaH / caturdazyAM samutpannaH sraSTA vizvapatistathA // 14 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 viSNuvAkyodbhavasomanAthoktadvAdazazivarAtrinirNayo nAmaikatriMzaM sUtram // kArtikyAM kRSNapakSe tu dIpotsavasamudbhavaH / mahotsavAstathA paJca tRtIyAM yAvanodinI? // 15 // svayaM sAkSAd rudramUrtirvizvakRd vizvazekharaH / vizvakarmovAca dIpotsavaH kathaM deva kimarthazca tdudbhvH| suroragAsuranarAH kurvanti kathamutlavam // 16 // Izvara uvAca dvAdazadIpotsavAnAM zreSThAH syuH kArtikAditaH / zivarAtrayo dvAdaza vratAnAmuttamA matAH // 17 // AdyA mArgazire kRSNacaturdazyAM tithau bhavet / trayodazyAmekabhojI jhupoNyA ca caturdazI // 18 // snAnaM kRtvA codakena yastiSTheliGgamAzritaH / dinAnte ca nizAprAptau kuryAda ve dantadhAvanam // 19 // tataH zivAlaye gatvA puSpadhUpAdisaMyutaH / paJcAmRtaiH snApayitvA dhUpairvai lepanAdibhiH // 20 // pUjAM kRtvA trirAtryantaM stotrmntrkgiitkaiH| vAditrairvividhaizcaiva svecchayA caatmshktitH|| 21 // svayaMbhuvi tathA bANe ghATye svagRhaliGgake / yAme yAme gate rAtrau pUjAM kRtvA mahotsavam // 22 // zivarAjyutsave cAlyaM zivaM stutvA samastakam / purANazravaNaM kRtvA dAnaM caiva samAnayet // 23 // pratiyAmotlavaM kRtvA svagRhaM bhAvato vrajet / dantadhAvanasnAnArcAH kRtvA caiva mahotsavam // 24 // agnipUjAM tataH kRtvA dattvA cAhutipaJcakam / dve dve kRtvA maNDale ca bAhye madhye gRhe' thavA // 25 // AtmapAdau ca prakSAlya tApasAnAM tathaiva ca / bhuktisthAnaM gRhamadhye maNDaleSu pradIyate // 26 // samprAzya zivanaivedyaM tato dadyAttu bhojanam / bhojanAnantaraM dadyAd dakSiNAM vastrasaMyutAm // 27 // yajJopavItaM paTTe ca pAdukAM chatrasaMyutAm / kSamApayecchivaM devaM maThaM saMprApya tApasam // 28 // evamuktA kRSNacaturdazI mArgazirAdikA / mArgAdi kArtikAntaM ca tAsAM nAmAni dvAdaza // 29 // 1. a. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA zivA zAntA siddhidA ca jayA caiva mnormaa| kAntAlhAdA ca saumyA ca zubhA syAttu maNiprabhA // 30 // vizvA vizvakUdudbhavA cetthaM nAmAni dvAdaza / mArgAdi kArtikAntaM ca kRSNapakSe caturdazI // 31 // mArgapoSayormadhye ca zivA svrgaadibhogdaa| pauSamAghayormadhye ca zAntA kalyANakAriNI // 32 // ' mAghaphAlgunayormadhye siddhidA srvsiddhidaa| khyAtA jayA phAlgunAnte vijayasvargarAjyadA // 33 // manoramA ca caitrAya' mnorthprdaayinii| vaizAkhajyeSThayormadhye kAntA ca svargabhuktidA // 34 // jyaSThASADhayormadhye ca AlhAdA''lhAdadAyinI / ASADhArdhe tathA khyAtA saumyA devatvadAyinI // 35 // dhAvaNArdhe zubhA khyAtA tej:saubhaagyvrdhinii| maNiprabhA bhAdrapade saMsAre ca maNipradA // 36 // Azvine ca tathA mAse vizvA trailokyatoSadA / kArtika kRSNapakSe tu tathA vizvakRdudbhavA // 37 // tAstu samastadezeSu dIpotsavasamudbhavAH / kailAse ca pureramye vikhyAtAzca mahItale // 38 // zivarAtrisamaM puNyaM nAsti yshshsrkaiH| mAse mAse kRSNapakSe yA bhavezvaM caturdazI // 39 // zivarAtristu sA zeyA vratAnAmuttamottamA / trirUpA kRSNavarNA sA devI kalyANavarddhinI // 40 // lalATe mukuTe liGga karNayoH skandhayostathA / prakoSThe maNibandhe ca kaNThe UrvoH stane tathA // 41 // mekhalAyAM kaTiMsUtre kaTimAlAditastathA / liGgAdhAramayAH sarve U : karapuTaiH kRtAH // 42 // tadrapA zivasAmarthyAt zivarAtriH shivshaalnaa| dvAdazodbhavanti matya nAmnaivaM zivarAtrayaH // 43 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viSNuvAkyodbhavasomanAthoktadvAdazazivarAtrinirNayAdhikAro nAmaikatriMzaM sUtram // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) vizvakarmAvatAro nAma dvAtriMzaM sUtram // vizvakarmovAca namaskRtvA somanAthamajJAnAM zAnado bhavAn / tava prasAdAd deveza tathA'smAbhizca dRzyate // 1 // kathaM cAnyabrahmANDasRSTyutpattipralayAdikam / brahmA viSNuH zazI sUrya indrAgnI cAnyasambhavaH // 2 // kutaM devadeveza prasAda pArvatIpate / jhAnopadeza sandehacchedanaM ca jagatprabho // 3 // Izvara uvAca pUrva brahmabhavA sRSTirjagatsthAvarajaGgamam / samAMzena samutpannAvubhau brahmA tathA hariH // 4 // brahmA tu saSTikartA ca pAlakastu jnaardnH|| tasmAttathA'pare naiva brahmaviSNusadAzivAH // 5 // gantavyaM brahmalokeSu yatra tau parameSThinau / tatrodbhUtA ca yA sRSTistvamevAgrato bhavet ? // 6 // puSpakArUDhaH sraSTA ca yuktaH putraizca maanlaiH| jayazca vijayazcaiva siddhArthazcAparAjitaH // 7 // puSpakasya ca sraSTA vai svayaM tvaM sRSTisambhavaH / puSpavimAnamArUDhA chatrAdijhallarIyutam // 7-1 // kalazakanakadaNDai ratnairnekairvibhUSitam / ghaNTAravakopetaM vai naikavidyAdharAkulam // 7-2 // taruNAdityasaMkAzaM taptakAJcanasaprabham / prabhAsakSetrasambhUtaM dvitIyamiva bhAskaram // 8 // viSNuH zakrazca sUryazca svAmI caiva gaNAdhipaH / rudratejaHsamudbhatAH svayaM vA sRSTikarmaNA ? // 9 // jaTAmukuTazobhAtyaH kunnddlaabhyaamlngkRtH| caturbhujo mahAtajA divyahaMsakavAhanaH // 10 // akSasUtraM kare yAmye vAme caiva kamaNDaluH / pustakaM vAmahastorce dakSorce kambikA tathA // 11 // vizvakarmA sadAgaurasteja:puJjasamudbhavaH / bRhaspate gineyastejaHkUTa ivAparaH // 12 // samprApto brahmaloke tu mahaujA vizvakarmakaH / brahmaNA cAsanaM tyaktvA karayugmaM ca yojitam // 13 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 aparAjitapRcchA tasmai tadAsanaM dattvA sthitAvAsanayorubhau / catvAro mAnasAH putrA vizvakRtpArzvata: sthitAH // 14 // ekaike ca yathAzakti svayaM vai sssttikaarkaaH| jayo vijaya AkhyAtA: siddhArthazcAparAjitaH // 15 // brahmovAca svayaM rudrastvamAkhyAto mayA sRSTo mheshvrH| nyUnAdhikA tathA sRSTiM pUrayAmi ca sAmpratam // 16 // svayaM rudro viSNuH zivo mama sRssttikRto'bhidhaaH| trailokye'marapadaM ca sRSTavyaM vizvakarmaNA // 17 // trailokye cAmarapadaM sRSTavyaM vizvakarmaNA / jAnAsi tvaM vizvakarman na kiM brahmasamudbhavam // 18 // bhuvanasRSTayAdidevo bhuvardevassa ucyate / samIpagatAtha tatra pRthivI tu bhyaaturaa| tatpRSThatazcAgato vai pRthuzca pRthivIpatiH // 19 // ityukta viSNumAkhyAtaM ? vizvakarma prakathyate / pakSirAja samAruhya zaGkhazAGgAdidhAriNam // 20 // saptakoTigaNairyuktavimAnaizcaiva saMkulam / siddhacAraNagandharvairRSibhiH pariveSTitam // 21 // suradundubhisaMnAdainaikavAditrasaMkulam / puSpakaizachatramAcchAdyaM pRthivyAntakSIrArNavam // 22 // akasmAdAgato viSNurbrahmaloke'mRtArNavAt / gandhamAdanazailendra vizvakarmA jagatpatiH // 23 // punaH pRcchati taM putra: kaniSTastvaparAjitaH / vizvakarmA punarvAkyaM zrutvovAca munIndrakaH // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vizvakarmAvatArAdhikAro nAma dvAtriMzattama sUtram / / Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) pRthupRthivIsaMvAde bhuuloke vizvakarmAgamanaM trayastriMzaM sUtram // vizvakarmovAca zaNu vatsa mahAprAjJa saMvAdaM ca pRthoH kssiteH| jambUdvIpe pRtho rAjyamekacchavaM samastakam // 1 // tenAvalokitA caiva samudrAntA ca medinI / parvataiH sthalajaiH sarvaiH sUtrArambhe samIkRtA // 2 // rasayA sarvabIjAni hyAtmanyeva dhRtAni ca / prajAzca klezitAstasmAd gRhItAtmecchayA tu sA // 3 // taducchede samArabdhe niHsatA sA bhayAturA / tataH pRthvI bhayodvignA pRthozca pRthivIpateH // 4 // tathAgatA'bravIttatra yatra to prmeshvrau| rakSa rakSa mahAbhUta tvameva zaraNaM prabho // 5 // pRSThatazca tataH prAptaH pRthurvANadhanurdharaH / brahmaNazcAyata: sthitvA dhanurvANau niveditau // 6 // bhUrAjyaM ca samastaM ca harpitaM te hitaiSiNaH / asmAbhizca parityaktA samprAptA cA'tra medinI // 7 // dhanurvANau svarpayitvA pRthustvaM pRthivipatiH / mA bhIstvaM vatsa rAjendra rAjyaM ca tava medinI // 8 // dharitrI kampitA tatra brahmA provAca sAntvayan / mA bhIrdhare ca putrI tvaM jJAtaM kaSTaM niveditam // 9 // pRtho zRNu tvaM rAjendra svayaM rudrastu vizvakRt / kariSyati dvayoryogyaM dhAtrI syAdamarAvatI // 10 // tvatpAbeM putri bIjAni tiSThantvAkalpameva c| viSayA rakSaNIyAzca vizvezvara tathA tvayA // 11 // pAlanIyAvubhau svevaM pRthU rAjA ca medinI / vizvajJa hastakartastvaM zriyamAdhatsva cetayoH // 12 // ubhAvevaM ca sthApyetAM vizvakarman jagatpate / brahmaNe ca tathobhAbhyAM karayugme ca yojite // 13 // vizvakarmA samutthAya caturbhirmAnasaiH sutaiH| saMsthitaH puSpavimAne pRthu dhare ca mAnase ? // 14 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 aparAjita pRcchA jayo vijaya AkhyAtAH siddhArthastvaparAjitaH / tato himavataH pRSThe bhUrloke tu samAgatAH // 15 // pRthivI preSitA sthAne saMbodhya bhUtadhAriNi / vinA kaSTaM tvayA grAhyaM kArayiSye tu nizcalAm // 16 // nRpazca preSitaH sthAne pRthuH sambodhitastathA / yathAmarAvatI caiva tvadarthe medinI kRtA // 17 // pRtho cAgamya svasthAne yAvattvaM pAlayermahIm / nirjalAn sajalAn dezAMstAvattvamavalokaya // 18 // puSpake'smAkamAruhya merumAvRtya dakSiNam / Alokaya bhUtadhAtrImA samudrAntamedinI // 19 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcA yaktA parAjita pRcchAyAM pRthupRthivIsaMvAde vizvakarmabhUrlokAgamanAdhikAro nAma trayastriMzattamaM sUtram // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) jayavijayasiddhArthapRcchA nAma catutriMzaM sUtram // aparAjita uvAca jayapRcchAgamazcaiva kasmin sthAne jagatpate / vijayapRcchAgamazca kutrasthAne babhUva ca // 1 // siddhArthapRcchAgamazca kiM sthAne ca tathAbhavat / evamasmat prasAdaM tu kuru zAstrArthakauzala // 2 // vizvakovAca tato himavataH pRSThe brahmalokAtsamAgatau / zuGgAkule dhavanAkIrNa himavantazriyodbhave // 3 // naikaguhAdhamaramye gandharvagaNasevite / siddhAmarakulAkIrNe krIDAmaNiguhAgRhe // 4 // jayaH pRcchati tatredaM vAstuvidyodbhavaM tadA / tadidaM kathanIyaM ca zRNu saMvAdamuttamam // 5 // caturvizatisAhasrasaGkhyagranthastadA kRtH| liGgapIThA nilayavezmarAjavezmAdikam // 6 // puraprAkAraparikhApratolImArgagopuram / anyopaskarajAtAni vAstuvedodbhavAni ca // 7 // jayapRcchAdizAstraM ca vizvakarmaprabhASitam / jayasya kathitaM caitadU bhaktivAtsalyata: purA // 8 // hemakUTe mahAzaile shtyojnmucchrite| virUpAkhyAzrame ramye vicitrazikharodbhave // 9 // nAnAdrumalatAkINe raladhAtUpazobhite / suravidyAdharAramye gandharvagaNasevite // 10 // vijayena tataH pRSTo vatsAhaM bhaktavatsalaH / zlokA vijayapacchAyAM sahasrANi ca dvAdaza // 11 // ttdhnmurjaadivaaditrairvividhaistthaa| lAsyahAsyatANDavAdyaistAlamUlasamudbhavAH // 12 // saptasvarAtrayo grAmA muurchnaastvekviNshtiH| tAnA ekonapaJcAzadityetatsvaramaNDalam // 13 // rAgAH SaT samutpannAH SaTtriMzazcaiva tstriyH| etatsarvaM vijayasya kathitaM bharatAbhidham // 14 // mandarasthaM sukhAsInaM siddhArthaH pRthvAna puraa| tAlukaNThasvarazAstra gaNitaM jyotiSaM tathA // 15 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nighaNTuzca vyAkaraNaM chandolaGkArasaMyutam / manusAdhyasamudbhUtaM saMsArapAzachedanam // 16 // muktimArgarahasyaM ca kathitaM bhaktavatsalaiH / turyo'yaM mAnasaH putraH pRcchati tvaparAjitaH // 17 // aparAjita uvAca asmazcitte praboddhavyaM jayAya pRcchate ca yat / vijayazca siddhArthazca pRcchAyAM yattathaitayoH // 18 // bhavAn puSpakamAruhya proktavAn yadanugrahAt / pUrva sarva prasAdena kathayasva jagatpate // 19 // puSpakaM tu samAruhya merumArgapradakSiNam / avAloki tathA caiSA samudrAntA ca medinI // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jayavijayasiddhArthapRcchAdhikAro nAma catustriMzaM sUtram // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) ekaviMzatisvargA nAma paJcatriMzaM sUtram // vizvakovAca puSpakaM tu samAruhya merumAzritya dakSiNam / vilokitA bhUtadhAtrI samudrAntA ca medinI // 1 // athAto bhUtadhAtrINAM pramANaM ca pravakSyate / viSkambhaH paridhizcaiva bAhulyaM- - -zRNu // 2 // yojanAni tu viSkambho dazakoTyaH prkiirtitH| lakSasyAne sahasrANAmekonAviMzatistathA // 3 // viSkambhe ca triguNite tadazyAMzasamanvite / paridhizca samasto'sau samudrAntakSiteH smRtH||4|| ekaviMzatikoTInAM saptalakSANi caagrtH| tataH paraM sahasrANi saGkhyayA saptaviMzatiH // 5 // evaM samastaparidhirvRttAkArA va medinI / trailokyamadhye caivaM sA talAdyAzcaiva bAhyataH // 6 // ekaviMzatisvargAzca merumAvRtya dakSiNam / paritazcArNavAH sapta racitAzca samastakAH // 7 // talazca vitalazcaiva sutalo nitalastathA / talAtalo rasAtala pAtAla: saptamastathA // 8 // Adau meruH kramodbhUtAH pAne pAtramivAparam / . ete ca saptapAtAlA: sRSTikAlasamudbhavAH // 9 // udbhatazcAdito merusihasrazca yojanaiH / dvidvisahasrAnte puna: pAtAlA: saptadhoditAH // 10 // adhastAttu tathA dvayaSTasahayojanairgataH / meruvai caturazItisahasrayojanocchUitaH // 11 // pRthagekaikapAtAle navanAgakulAni ca / navakAni sapta vetthaM triSaSTiH kulapannagAH // 12 // proktAni pRthagevaM ca navanAgakulAni ca / uragA: saptapAtAlasaMsthitAH sapta vai kramAt // 13 // padmaH karkoTakazcaiva puNDarIko'tha takSakaH / AnakaH zaGkhacUDazca bAsukiH saptamastathA // 14 // saptapAtAlAdhirAjA mahotkaTamahAbalAH / raudrAzca vidrutAH sarve hagaNyA vIravikramAH // 15 // 11 a. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tale tu padmako rAjA vitale syAtkarkoTakaH / sutale puNDarIkazca nitale syAttu takSakaH // 16 // talAtale Anakazca zaGkhacUDo rasAtale / vAsukirnAgarAjandraH pAtAle sarvato'dhipaH // 17 // ekaike navakulakAstriSaSTiH kulapannagAH / saptapAtAlatazcoya dvIpAH syurtIpata: pare // 18 // jambUH plakSaH kuzaH krauJcaH zAka; zAlmalikastathA / saptamaH puSkarAkhyazca saptadvIpA tu medinI // 19 // nRpAbhidhAnataH proktaM saptadvIpAbhidhAnakam / puSkarAkhyo mahArAjA dvIpe saptamake'dhipaH // 20 // gomedezazca gomedaH zAlmalike ca zAlmaliH / zAkastu zAkadvIpezaH krozcaH krauJcAdhipastathA // 21 // kuzezastu kuzaH prokto mahotkaTo mahAbalaH / mahAvikramabhUpAlAH saMsthitA merudakSiNam // 22 // merudakSiNakukSau ca mahAjambutarUdbhavaH / yasya nAmnA tu vikhyAto jambudvIpaH sa ucyate // 23 // ekachatraM pRtho rAjyaM jambudvIpe prakIrtitam / kSIrArNavamadhye caivaM pRthutvaM lakSayojanaH // 24 // samastAH samabhUyAstu prayuktA dvIpasAgarAH / abhidhAnAni caiteSAM kathyante tvaparAjita // 25 // kSArodaM caiva kSIrodaM sAgarau dadhisarpiSoH / madhvikSudaM tathA khyAtaM rasodaM saptamaM tathA // 26 // saptaite dvIpAntareSu sthitA merupradakSiNam / saptadvIpArNavAzcaivaM sRSTikAle samudbhavAH // 27 // bhuvokazca svarloko mahaloMkastathA jnH| tapazca satyalokazca jJAnalokazca saptamaH // 28 // ityekaviMzatisvargA adhiracita ? zambhUdbhavAH / sRSTikAle sudRSTAzca svargANAmekaviMzatiH // 29 // pAtAlAzca brahmabhAge saptavaM tu susNsthitaaH| tadUdhai sapta cAkhyAtA viSNubhAge dvIpArNavAH // 30 // puSkaroveM bhuvalokaH svarlokazca tadUrdhataH / tathA caivamanyalokA; zambhubhAge vyavasthitAH // 31 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaviMzatisvargA nAma paJcatriMzaM sUtram // bAhAta: saptalokAnAM zivalokastadUrdhvataH / ityucchtei mahAmerau svargA evaM susaMsthitAH // 32 // lokAzca sapta cAkhyAtA mRtyuloke dviipaarnnvaaH|| pAtAlA: saptadhA caiva trailokyamiti procyate // 33 // ekaviMzatistrailokye sthitAH svargA yathAkramam / Uca caiva bhavasthAnaM pAtre pAtramivAparam // 34 // madhye ca jambudvIpasya pramANamapi kathyate / mervAdyA mukhyazailAzca kSetrANiM ca samAsataH // 35 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mekaviMzatisvargAdhikAro nAma paJcatriMzattamaM sUtram // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) mahAparvatapramANaM SaTtriMzaM sUtram // vizvakarmovAca jambUdvIpapramANaM ca vistAre lkssyojnaiH| tasyAnte vRttaparidhI samastaM ca kSIrArNavam // 1 // kSetrANAM kSetramAnaM ca parvatAzca meghopmaaH| mahAparvatodbhavAzcApramANA mAnavarjitAH // 2 // jambUdvIpasya madhye tu meruzca parvato mahAn / / sthitau meroH pUrvatazca mandaro gandhamAdanaH // 3 // himavAn hemakUTazca mahAzailasya dkssinne| pazcime parvatau ramyau niSadho nIla eva ca // 4 // zvetazca zaGgayAMzcaiva meroruttarataH sthitii| ete cASTakulA ramyA dikSu caivaM vyavasthitAH // 5 // deze samudropakaNThe mahAzailAH purobhavAH / udayAdrimahAzailaH pUrvAyAM ca balAdiSu? // 6 // vAruNyAM tu mahAvRddhastrikUTAkhyazca dkssinne| uttare dvipazailAkhyaH saMsthitAH syuranukramaiH // 7 // dvayaSTasahastramadhyastha: saptapAtAlato bhvH|| sapanakarNikAkArairmeru; kAJcanakandaraiH // 8 // yojanairdazasAhastraiH pRthutvaM merumstke| dvAtriMzadbhiH sahasraizca jambUdvIpasya mastake // 9 // mandaro hemakUTazca niSadhazca shvetaaclH| bhadaNDavatpramANAzca sahastrayojanocichatAH // 10 // himavAn zRGgavAMzcaiva nIlo vai gandhamAdanaH / pramANaM yojanaH khyAtaM sArdhadvayaM samucchteiH // 11 // mandarasya tulodayAkSa caturAzI trikUTo dyutaH ? / mahAvindhyodayatulyaH zailo'nyastrikUTastathA // 12 // ucchyo dviguNastArAt tadardha madhyatuGgatA / evaM mAnaM ca zailAnAM kathitaM tvaparAjita // 13 // mandaro gandhamAdazca yAmyottare ca daNDavat / himavAn hemakUTazca pUrvApare sthitau tathA // 14 // uttare ? nIlaniSadhau zvetazaGgI puurvaaprau!| kulAcalAzca karNasthA vidizodbhavasAgaraiH? // 15 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAparvatapramANaM SaTtriMzaM sUtram // kSetrasImA pramANAkhyaM merumAvatya dkssinnaiH|| zailAntareSu kSetrANi kathayAmi samAsataH // 16 // udayAdrizca pUrve tu trikUTaH syAttu dkssinne|| mahAvidhyo'pare caivaM dvIpazailA: pUrvottare // 17 // teSAmante samudrAzca saMsthitAH syuH pradakSiNam / teSAmante puna:po dvIpAnte caiva sAgarAH // 18 // saptadvIpA: samudrAzca krameNApi susNsthitaaH| jambUdvIpapramANena dviguNA dviguNottarAH // 19 // iyaM yuktirvidhAtavyA dvIpe dvIpe tu zailajAH ? / saMsthitAH kramayogena pUrvAparayAmyottare // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM mahAparvatapramANAdhikAro nAma paTtriMzaM sUtram // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) vizvakarmAvalokitapRthvInavakhaNDAni saptatriMza sUtram // vizvakarmovAca rAjendrasya pRthoH pUrvamaSTaputrA prakIrtitAH / aSTavarSAdhipataya AtmarAjyaM tu madhyataH // 1 // tadvibhaktAni kSetrANi kSArANavasya mdhytH| zailAntareSu khyAtAni kSetrANi nava saGkhyayA // 2 // ilAkSaM divyakaM caiva bhArataM harivarSakam / kiMpuruSaH ketumAla: sambhavo mAnadaNDakaH // 3 // ramyakaM madhyakSetraM ca merumAvRtya dakSiNam / etAni navakSetrANi jambUdvIpasya mdhytH||4|| mandaro hemakUTAkhyo niSadhaH shvetprvtH| etanmadhye ramyakaM ca merumAvRtya dakSiNam // 5 // mandaragandhamAdanamadhye celAvRtodbhavaH / gandhamAdanodayAdrimadhye divyakamucyate // 6 // himavaddhemakUTAntarvarSoM nAmnA haristathA / trikUTahimavadantarvarSoM bhArata ucyate // 7 // niSadhanIlayormadhye kimpuruSo nAsottamaH / nIlAmbudhyormadhyatazca ketumAlazca naamtH|| 8 // niSadhanIlayormadhye kimpuruSaH nAnottamaH / / nIlAmbudhyormadhyatazca ketumAlazca nAmataH // 9 // zvetazRGgavatormadhye ramyako nAma nAmataH / zRGgavad dvIpazailAntarmAnadaNDasamudbhavaH // 10 // zuddhasphATikasaMkAzA divyaabhrnnbhuussitaaH| candrakAntyamRtAhArA narA nAryo'yutAyuSaH // 11 // ilAvateM jJAnayutA narAnArIsvarUpiNaH / athAto divyavarSa ca kathayAmi samAsataH // 12 // dhUlitA bhasmAGgarAgAH krUrA ugrA malIkRtAH / jaTAmukuTazobhADhyA divyakSetre'yutAyuSaH // 13 // zatAyuSo harivarSe bauddhAkhyA hiintejsH| gaurazyAmA narA nAryo buddhadharmaprapAlakAH // 14 // zyAmA gaurAzcaturvarNA bharate ca zatAyuSaH / devAgnigurubhaktAzca vedazAstrAAdapAragAH // 15 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvakarmAvalokitapRthvInavakhaNDAni saptatriMzaM sUtram // caturazItividyAsu sUtrakarmasu kaushlaa:| dharmazAstrAdinipuNA bhogayuktA vibhUtikAH // 16 // narA: zvetAH kiMpuruSe mahArUpAstathA striyH| yuktAH kezAdyalaGkAra ramante kAmavandakAH // 17 // ketumAle kinarANAM nAryoM rUpasamanvitAH / sarve dharmaratAzcaiva trizatAyuSkajIvanAH // 18 // sambhave brhmtejsvivedshaastraadipaargaaH| paJcazatavarSAyuSaH padmarAganibhodarAH // 19 // mAnadaNDe pracaNDAzca narA nAryoM jJAnodbhavA: ? / yogIndrAzcAyutAyuSkA divyA nAryo'gnitejasaH // 20 // ramyake divyarUpAzca narA naariignnaastthaa| devaloke tatparAkhyA devarUpAnurUpakAH // 21 // navakSetrapramANAni kSetrANAM kramatastathA / navakhaNDA iti proktA jambUdvIpasya madhyataH // 22 // SaTa khaNDAnAM ca bhoktAro bhavanti cakravartinaH / trikhaNDabhUmipo devaH sandhAvarNavamaNDale // 23 // trikhaNDoce cakravartI dvikhaNDabhuka mato'dhipaH / ekakhaNDe bhavedrAjA zeSAH svalpAstu rAjakAH // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvana devAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vizvakarmAvalokitapRthvInavakhaNDAdhikAro nAma saptatriMzattamaM sUtram // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) bhAratakSetragrAma saGkhyAnRparAjyapramANamaSTAtriMzaM sUtram // vizvakarmovAca proktA tu bhArate varSe pavitre karmabhUmyasau / puNyapApaprabhavANi sarvabhUtAni vai tathA // 1 // grAmANAM ca tathA saMkhyA dezAnAM ca pramANataH / rAjJAM ca yuktimAnaM ca alaGkAraistadrUpataH // 2 // kAnyakubje grAmasaGkhyA zilakSakANi ca / aSTAdazalakSamAnaM rAjyaM gauDezvare matam // 3 // tadarthaM kAmarUpAzca tatsamaM maNDalezvaram / kArttikapure tatsaGkhyA cauDe lakSadvAsaptatiH // 4 // dakSarAjye sArdhasaptalakSANi caiva saGkhyayA / aSTAdaza ca lakSANi sahasrANi dvinavatiH // 5 // ujjayinyAM vai sapAdalakSANi ca svayaMbhare / lalATe gurjare kacche saurASTre lakSakadvayam // 6 // sArdhatrayaM marukoTe lakSANAM marumaNDale / sindhusAgaradeze tu sArdhalakSatrayaM smRtam // 7 // khuraSANe catvAriMzalakSANi ca tathaiva ca / trigartake dvilakSANi tathA grAmAstu saGkhyayA // 8 // sUrya lakSANya hirAjye STsArdhAni guDAdvIpe / jalandhare sArdhatrayaM tathA lakSANi saGkhyayA // 9 // grAmAH SaSTisahasrANi tathA SaSTizatAni ca / paSTitrayastathA caiva cetthaM kAzmIramaNDalam // 10 // strIrAjyaM ca trikUTAkhyaM kAzmIrapUrvagaNAdhipaH ? | himavAn daNDa AkhyAto varSe bhAratake tathA // 11 // mahAparvatAzritAzca sajalAzayavartinaH / parvatArNavamadhyasthAH sajalA dezasambhavAH // 12 // sindhusAgarato dezAH kAzmIrAntA jalairyutAH / gauDabaGgakAmarUpAH sajalA: kArtikezvare // 13 // mahAparvatAzramA vai himAdrau gandhamAdane / zveta hemakUTe nIlaniSadhamandare // 14 // saurASTrakacchakalATA koGkaNAni caturdaza / zrIzailasamudre ca sajalAzcottamA matAH // 15 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratakSetragrAmasaruDyAnuparAjyapramANamaSTAtriMzaM sUtram // mahArASTra surarAjye gauDe ratnapurAdika / DahAle kAnyakubje ca madhyamAzca jalAzrayAH // 16 // kAnyakubje mathurAyAmavantyAM ca kAlaJjare / gurjare saurASTrAdike madhyamA ambukAzrayAH // 17 // marakoTe marucaNDayAM gujare sindhupaarshvge| saMkIrNa jalamAkhyAtamalpavRSTiH pravartate // 18 // AtrikUTa himAdyantaM yojanaiH zatapaJcabhiH / pUrvAparauto yanidhI himadaNDazca bhArate // 19 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bharatakSetragrAmasaGkhyAnaparAjyapramANasaGkhyAdhikAro nAmASTAtriMzattamaM sUtram / / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) vanayAtrAnAmaikonacatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca meruzca mandarazcaiva parvato gandhamAdanaH / himavAn hemakUTazca niSadho nIla eva ca // 1 // zvetazca zRGgavAMzcaiva mahAzailA: prakIrtitAH / pate parvatarAjAzca mahAvananadIbhavAH // 2 // mahendro malayazcaiva mahAvidhyastathaiva ca / himAdriH pAriyAtrazca zrIzailazca tathA'rbudaH // 3 // mahAvanAni khyAtAni zRNu copavanAni c| tridhoditaM ca kramato vanopavanakAnanam // 4 // yatra dezAzca viralA vanakUleSu saMsthitAH / upavanAni jJeyAni yeSu grAhyA drumAH zilAH // 5 // kIrtimAna kIrtayedyatra ropyamAnA dramailatAH / kAnanaM taca vijJeyaM nRpakrIDanahetukam // 6 // kamAgataM zambhubhavaM vanopavanakAnanam / vanayAtrA tu kartavyA teSAM kUlasamAzritaiH // 7 // yogyA: prAsAdapratimAliGgagehAdike tathA / prazastA dAruzailAzca grAhyA yatra sadA smRtAH // 8 // azokazokakhadirAH kadambA devadAravaH / zrIparNAstinizAzcaiva saralAzcandanAstathA // 9 // bhUrjatrimisazreNyazca ? zAlmalIraktacandanAH / anye'pi bahavo vRkSA mahatyazca zilAstathA // 10 // saMchannA bahubhiH patraiH pradezA yatra saMsthitAH / sarittIraM samAzritya ravirazmivivarjitAH // 11 // IzAnyAMta vAdinetraM pUrvavAtaiH prapAditAH / anyavAtaiItAyeSu aprazastAH zubhapradAH ? // 12 // supradezAH susaMgrAhyAH sarvakAmaphalapradAH / aprazastA anyakAle nimittaM copalakSayet // 13 // divyAni caiva bhaumAni zubhAni cAzubhAni c| prazastAni zubhAnyatra cAzubhAni vivarjayet // 14 // nimittAni gajazcAzvo vRSabhazca ratho viduH| ghRtaM puSpAkSate vipraH kanyA rambhA ca gogaH // 15 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanayAtrAnAmaikonacatvAriMzaM sUtram // zatapatraM ca vaizyA ca nRpaH kumbhazca dIpakam / vastrayugmaM phalaM chatra yAnaM jhampAnamAsanam // 16 // vasundharA dhRtyamAnAya ? bahalaM dhAnyaM patrAdikam ? / eteSu dRzyamAneSu niSpattiH suzriyastathA // 17 // tailAbhyaktastathAhizca muktakezAH niyastathA / kASThabhAraM cAgrahInaM vidhavA guruSAdikam ? // 18 // ulkApAto dizAdAho mahAvAtapravartanam / tArApAto'zanighAtaH paritaH pAMzuvarSaNam // 19 // eteSu dRzyamAneSu na bhaviSyanti vaizriyaH / na gacchet padamekaM tu yadIcchecca nivartanam // 20 // meghagarjanavRSTI ca matsyodayAdi zobhanam / antarikSe bhavecchedaH phalapuSpanipAtanam // 21 // vAyukAM suraGgika vAgi vAme vRkSyAgrasaMsthitAm ? / kauziko vAmataH zreSTho zubho dakSiNe tathA // 22 // kaNaM hArakeyUrI mukuTaM kuNDalAdikam / eteSu dRzyamAneSu sarvakAmaphalaM bhavet // 23 // evaM zubhaizca zakunaiH praviSTo vanamadhyataH / vRkSaM sampUjya tu kare kuThAraM pUrvato dharet // 24 // tata A~ namorudrAya piGgalAya mahAtmane / vizvedevA vizvarUpa vizvakarmaNe vai namaH // 25 // anena caiva mantreNa kuThAramabhimantrayet / tatra kSetraM baliM dadyAt samaya' sarvadevatAH // 26 // tadA ca chedayedU vRkSaM patitaM copalakSayet / IzAnottarapUrvaM ca sarvakAmaphalapradam // 27 // azubhazcAnyadizAyAM zAkhApAtastathocyate / dizAyAM cAprazastAyAM tacchAkhAM varjayed budhaH // 28 // evaM saMgRhyate vRkssmaanyenngraadike|| vezayeduttaradizi vAditrairbrahmaghoSakaiH // 29 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vanayAtrAdhikAro nAmaikonacatvAriMzattamaM sUtram / / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) vanayAtrAzilAparIkSA nAma catvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca liGgA dizilAnAM ca sampravakSyAmi lakSaNam / pUjA pUrva vidhAnena ziloddhAraM tu kArayet // 1 // yo dakSiNe zilAbhAgastazIrSa cottare padam / pUrvAparakrameNaiva hyapare zira uttamam // 2 // uddharenu zilAM tatra pUrvamantrAbhimantritAm / balokayeca tAM prAjJa mantraizcApAdamastakam // 3 // pAdoz2a kukSidaze ca chedaM tatra smaarbhet| parIkSya sUtre cAkAraM chedazcet puruSAkRtiH // 4 // nibiDA nirbaNA tIvragambhIramadhurAnvitA / zItalA ca sugandhA ca mRdvI tejasamanvitA // 5 // yuva-nAnI zilA zeyA sarvakAmaphalapradA / pUjitA sarvaliGgeSu harcanA sarvazobhanA // 6 // matsyamaNDUkataralA yaitaizcinhaiH pradRzyate / vRddhA sA tu zilA jJeyA sarvakAryavinAzinI // 7 // atimRddhI bhaveda bAlA mandapuSpakaveSTitA / TaMkaghAtaiH sAdhanIyA chedAdyaM ca parIkSayet // 8 // vimalairdUSitA yA tu varjayettAM zilAM budhH|| vimalaM trividhaM zeyaM lohakAMsyajahemajam // 9 // lohavimalairdurbhikSamanAvRSTizca kAMsyajaiH / hemajaivimalaiH pIDA hyuditaM ca tridhA kramAt // 10 // chedane ca kRte tasyA maNDalaM yatra dRzyate / tad garbhitaM vijAnIyAt jIvazilpa-vicakSaNaH // 11 // mAJjiSThe caiva maNDUko harite karkaTo bhavet / pIte godhA vijAnIyAt kRSNe vidyAdU bhujaGgamam // 12 // palite mUSako jJeyaH kRkalAzazca shyaamke| atiraktena varNena cendragopakamAdizet // 13 // kiMzukAme tu khaghuro'tasIpuSpe pipIlikAH / guDavaNe tu pASANaM kUrma syAdApasannibhe // 14 // bhasmAbhe timirI zeyo vAralA zvetabhasmabhe / vicitre vRzcikaM vidyAt khadyotaM madhuvarNake // 15 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanayAtrA zilAparIkSA nAma catvAriMzaM sUtram // paJcAlyAM khecarA jJeyAH zvetavarNe naro bhavet / etairdoSaistyajeliGga pratimAdoSameva ca // 16 // uttamAdhamavarNaizca pASANAnupalakSayet / zvetazca padmavarNazca kumudo mudgasannibhaH // 17 // pANDaro mAkSikavarNaH kapoto bhRGgasannibhaH / zvete viprAzca varddhante rAjanyAH padmavarNake // 18 // vaizyAzca kumudAbhena mudrabhe zUdrajAtayaH / anye tu zeSavarNeSu vRddhimevaM tu lakSayet // 19 // ArogyaM pANDuvarNeSu mASAbhe vijayaH smRtaH / kapote cArthavRddhizca bhRGgAbheSu prajAzriyaH // 20 // aparAjita uvAca - yadi tatprApyate cihnaM yathoktaM ca drumAH zilAH / teSAM vidhi kriyAyuktaM kathayasya parezvara // 21 // vizvakarmovAca punazcetprApyate cihnamAnItvA nagarottare / Aropayettato vRkSaM kSipedra bhUmadhyataH zilAm // 22 // zilopari sthaNDilaM ca vRkSaM cottaramAzritam / mRtyuMjaya japaM cASTAdhikaM kuryAttathAyutam // 23 // aSTottarasahasraM va hutvApAmArgasamidbhiH / dikSu cinhaiH pUritaM ca samuddharetpunarnatram // 24 // anena vidhinA vatsa uddharecca zilAdrumam / aprazastaM prazastaM syAdanena vidhinAnvitam // 25 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM vanayAtrA zilAparIkSAdhikAro nAma catvAriMzattamaM sUtram // 93 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) hastakambI pramANamekacatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca hastalakSaNamAnaM ca gAyatrImAna sambhavaH / mAnonmAna - pramANaM ca sarvakarmasu kAraNam // 1 // vijJeyaM sUtradhAreNa hastamAnaM ca lakSaNam / mAnoramAnapramANAkhyaM vAstuzAstrAdidIpakam // 2 // bhAskarodayanAd diSTaH kiraNaizca prakAzitaH / jAlAntaragate razmI sUkSmareNvaSTamAMzakaH // 3 // paramANuH pramANaM tat samuddiSTaM samantataH / paramANuraSTaguNamekatra piNDalakSaNam // 4 // rajobhiraguNitaM kezArthaM ca prasiddhayati / kezAyairaSTaguNitairlikSAkramaM tu yojayet // 5 // kezAzcASTaguNitairlikSA caikA tu siddhayati / likSAbhiraSTabhiryukA yUkAbhizcASTabhiryavaH // 6 // tathASTaguNitaizcaiva yavairmAnaM prasiddhayati / nirdoSa mAnametaM ca syAtparamANumUlakam // 7 // uttamamadhyamAdhamaM trividho mAnanirNayaH / nyUnAdhike kRte haste doSaH syAcca mahAbhayam // 8 // jyeSThaM cAyavaiH proktaM madhyamaM saptabhiryavaiH / syAtkaniSThaM SaDUyavaistaccaturviMzatibhiH karaH // 9 // evaM mAnodbhavo hasta uditazca vidhA kramAt / aGguSThAgre parvarekhA puSpakaM tribhiraGgulaiH // 10 // OM tatpuruSAya vidmahe mahAdevAya dhImahi / tanno rudraH pracodayAt // 11 // ete aGgulAkSarANi kramatazcaiva saMsthitAH / puSpake devatAstisraH pratiSThApyA yathAkramam // 12 // Adau viSNu rudro brahmA madhye ca saMsthitaH / bhUrbhuva: svajatrayaM syurAdyasvaradevatAH // 13 // Izvaro vAyuvizve ca vanhirbrahmA divAkaraH / rudro yamo virUpAkhyo vasurindro jalAdhipaH // 14 // skanda icchA kiyAjJAnaM dhanado vijayastathA / vAsudevo balabhadraH pradyumnazcAniruddhakaH // 15 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastakambIpramANamekacatvAriMzaM sUtram // ete ca vAsudevAMzA: kambikAnizcalA smRtaaH| Agamairvedamantraizca pUjyAzca paramA: kalAH // 16 // rudrazca pavanastvaSTA'nalo brahmA tathA ymH| varuNo dhanado viSNumUlatazcAntataH sthitAH // 17 // aJjanaiH khadizaiH kaniSThAH sarjapAdapaiH / hemaraupyatAmramayAH zreSThA lauhAzca madhyamAH // 18 // AyAmazcaturvizatyA trividhAGgalataH smRtaH / / jyeSThamadhyakaniSThAnAM pratyeka hastasaGkhyayA // 19 // nagaragrAmapU:kheTakUTAnAM karvaTasya ca / mAnasaGkhyA yojanaizca jyeSThahastena mApayet // 20 // prAsAdapratimAliGgajagatIpIThamaNDapAn / rAkSAM nivezaM bhavanaM mApayenmadhyamAnataH // 21 // zayyAsanaM sthAlIpAtraM chatrasiMhAsanAdikam / zastra yAnaM ca jhampAnaM mApayezca kaniSThataH // 22 / / siddhArthAGgulapRthutve piNDaM kuryAt tdrdhtH| caturvizatyaGgalAnAM krameNa navadevatAH // 23 // rudrAdyA brahmaparyantaM devAH sthAneSu puSpake / brahmato viSNuparyantaM rekhAH syurdAdazAGgulaiH // 24 // brahmAdisthAnapaJcakaM dvibhaktaM cAhitaM tridhaa| aSTamaGgalaM kArya caturdhA dvAdazAditam // 25 // ityuktamAnapramANaM prayuktaM vaastudhedibhiH| vAstoruttarapArzve'yaM kambikAkalazAdikam // 26 // AcchAdayedvastrayugmaiH kambikAM klshaaNstthaa| sugandhadhUpapuSpaizca devatArthArcanAdikaiH // 27 // samuddharet pUjayitvA stotrairyAmyakarottamaiH / uccATanaM vyAdhI rogastathA santApakAraNam // 28 // agnibhayaM prajApIDA mRtyuAdhiH punstthaa| nidhanaM narakapAtaM rudrAdi viSNutastathA // 29 // ekAGgalo mAnaprayoga evaM sankhyAzabdAdikottamaH ? / paryAyazabdA vyavahArayoge samIritAH sUtrakalApravINaiH // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM hastakambIpramANAdhikAro nAmaikacatvAriMzattamaM sUtram / / - Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) gaNitazabda nighaNTurnAma dvicatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca zabdA uktA aGgulAdyA nighaNTau bhASitAni ca / bhUyojana pramANAni pravakSyAmi yathArthataH // 1 // kSmAkSititanuzabdarUpa - mantracandrAcaikaparyAyAH / pakSayugmanetradvandagolakaM dasrAzvinyauviSANacaraNA dvayoH // 2 // agnayo guNarAmAzca kAlasaGkhyAvidhistathA / zaktayo haranetrANi trayANAM vAcakA ime // 3 // kRta koNayugavidhyAsya turyAmbudhi digvidigmaGgalA / gocaraNamArgAkhyAtaM bhAgAH zrutayazca saGkhyA caturNAm // 4 // iSuviSaya tattvendriyadhUSaNa ? zambhuvaktra kSetrANi / vAstu liGga pratItA data ? bhavamukhAni ca paJcAnAm // 5 // gAyatrIdarzana khaNDarasartuyAna karNika ? rAga mizram / dvizakti kANagaNa ratnazaktyA nanAmRtagrantha skandavatraM SaNNAm // 6 // samudrAdridvIpanagA kanyA yakSa svara nAda khaNDAnam ? I RSimunIndra saptalokasUryAzca pAtAlAni saptAnAm // 7 // zailAnvaya vasupadmadala jAtikamacchandAMsi ? | vyaktiMgama svarAmAnazaMbhava aSTAnAm // 8 // ? | akAra randhra pradeza aGgasthAna katyAhastAMgalavaNa bhU varipuM tArASTraika kamodbhava navAnAm ? // 9 // nisvarAdikaviSNvatArapradezaikanakhArdhasvaratAla dazAnAm ? darzaka rudra bhUtAdvigokarNazAtatvekAdazAnAm ? tAlavitastimukhavadanasUryamAsA kezaM ca bhAnu rudraika ziva dvAdazAnAm ? daityAdi surendrAdityA sUryaika khAta tridazAstrayodazasuvAcakAH ? bhuvanamanuvyakti zAktendra khaNDala dvisaptamanvantara caturdazAnAm ? tithirmAsArdhaM paJcadazAnAm | kalA dviraSTa tRpabhRGgA pakSaika binduSoDazAnAm / janmapakSa bhobhyAsazceti dvirakanyUna saptadazAnAm 1 vedAGgasmRti zAnti vibhUti paurANyabhavodbhava mahAvrata megharAjazcASTAdazAnAm / adhRti atRpti viphalA amoghAtvekona viMzatiH / nakhavizvA vizvapAra svatI dhRtIti syAviMzatiH / triSAkrAntAmUrcchanAstekaviMzatiH / kRSNAkrAntA bhUnAM tvekaviMzatiH / tRsRtAM svAmAropyA dvAviMzatiH ? | Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNitazabdanighaNTurnAma dvicatvAriMzaM sUtram // trikAprIyaMkAstIrNA prayoviMzatiH / tIrthA jinamahAdvizAsanI caturviMzatiH / tattvaguNayugmAt paJcaviMzatiH / ekAGgulAdi hastAntA samAH zabdAH prakIrtitAH / nighaNTau etAvantazca paryAyakAH sudIpakAH // 18 // vAstuzAstrodbhavaM vedeze mAnasakhyA mAnaM saGkhyAyAzca pramANataH / padmapaddekaH ? pramANazAstrataH vAstuzAstrArthadIpakAH // 19 // hasta: karo jinAGgalo dvitAlo maandnnddkH| varNavabhujomAkhyAtA tamuzAzvAstuyA grahastAnA ? // 20 // (varNacatuSka vikhyAtaH tattu zAkhAsu yA gRhasthAnAm ? ) dhana nibiDa niTa zilArdhaM ? dvikaro daNDArdhaH yugmahastAvadArdhA ? // 21 / / dviguNa dvihastAnAM tutra iSu jinanya iSu tripAda daNDa pA (prA)du(da)nazca / ddAsaptamyAGgulaM prokta pakSahastani(dvi)hastAnAm ? // 22 // daNDazcApo dhanuH smatarbhamApya bRhadakarazilAyAm / mavighna(dhana)zca (sya) tu hastAnAmeva ca ? // 23 // anvayasantAnakazca santAnodbhava maantH| sRSTayudbhavaM daNDAgra Adichanda parvaniSkAza: ? // 24 // ekodbhavamAlAkSa Adyokta mApya gharAkSa dha (ra)nyam ! / karatalavaMza viMzatihastAnAM ca ? // 25 // yavAntaM pramANa madhyaM prayukta paramANutaH / madhyAGgalasya kathaye aMzAzcaiva pramANataH // 26 // aGgalasyAemAMzaM yad tanmAnaM nityazo yavaH / dviradhAMzo bhavecchikhyA ? aMzAnAM caturviMzatiH // 27 // aGgalasyATamAMzena yavo yUkA tadaMzataH / likSA yUkASTamAMzena kezaM tadaSTamAMzakam // 28 // reNuH kezasyASTamAMza: pramANaM tattadaMzataH / tasyASTamAMze chAyA ca kathitAzca krameNa tu // 29 // prayukta mAnamuddiSTaM pramANazAstradIpakam / nighaNTu bhASottamAkhyA prayuktA vAstuvedibhiH // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gaNitazabdanighaNTavadhikAro nAma dvicatvAriMzaM sUtram // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) jyotiSapaJcAGgavAsanA nAma trayazcatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca jyotiSaM ca pravakSyAmi paJcapadArthakottamam / yataH samastamutpannaM candrArkadrutivedanam // 1 // yathA dinaM vinA sUrya zazADU zarvarI vinA / kuTumvino vinA putraM zAstraM vai jyotiSa vinA // 2 // tithirvArazca nakSatraM yogaH karaNa eva ca / candrArkayozca sankAntyA vakSye paJcAGgavAsanAH // 3 // kalyantasthA kRtAdyA ca pratiSThApyeva bhuktikA / saMvatsareharedAga labdhaM zeSeka kRtAH ? // 4 // saMvatsaraiH punarbhAgaM labdhaM sUtra samuddharet / ekanavatyASTazatAbhiSTakaM ? tadAGaH zAka ucyate // 5 // tathA nakhAGgahInamarkagaNacaitrAdiyuk ? / tristhAnaH sthApayeccaivaM nandayugmayamaistathA // 6 // phalavedaguNA madhyAH pAtaM vASTaniyojitAH / zunyarAmendubhirbhAgojayet prathama phalam // 7 // anaSTakAre zeSaH ? paJcarAmanizAkarAH / mAse dhanogyanaSTahInA SaSThibhAgaiH zeSamRNam // 8 // amAvAsyA dhruvakasya mAse mAle tathA punH|| cArabhadra dhruvakamAse dvidhA dvirAmadhanA ? // 9 // vedAnavendubhirbhAgaiH phaloneka SaSThibhAgaghaTikAmApnoti tithi vijJeya phalamAsaguNAmizritaH ? // 10 // saptame sthitAranyendra vAraudaye yamahare mAsagaNe ? / dvisaMgacchedvisArdhabhAga piNDAmagnilabuddhAdvike / yuktovasayamasesA? // 11 // iti naSTadhruvakAyanam // amAvAsyA dhruvamAse mAse mAse tathA punaH / evaM yuktirvidhAtavyA vartate cAGgavAsanA // 12 // ekottare vamadhye dvAtriMzad ghaTikAyutam / pakSapiNDaM ca yugmakSaM ghaTike candrasamkhyayA // 13 // prathamaM sthApayedvAraM vaarghttystdurctH| piNDakeSu abhrastAcca RkSaM ca ghaTikArdhataH // 14 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSapaJcAGgavAsanA nAma trayazcatvAriMza evaM bhuktI raveHkhyAtA sankrAtyAdyupalakSayet / eSA vantarayuktIzca lakSyAH paJcAGgavAsanAH // 15 // mAsAnte pUrvavake yojyAmAvAsyikAntataH / vArasaptabhAgaM tyaktvA ghaTikAH SaSTi vArocyate // 16 // evaM vAro dhruve sAdhyo ghaTikA: SaSThiragrataH / aSTAviMzatibhirbhAgyaM zeSaiH syAd dhruvasAdhakA // 17 // amAvAsyA dhruvamAMsa mAse mAse tathA punaH / evaM yuktirvidhAtavyA vRttA paJcAGgavAsanA // 18 // saptaviMzatibhAgaistu ghaTikAH paSTireva ca / evamRkSaM dhruve sAdhyaM ghaTikASaSTitaH // 19 // evaM dhruvaH kramAtsAdhyo mAsAnteSu punaH punaH / amAnte ca dhruvaH sAdhyastithiM pazcAt pravartayet // 20 // vArasthAne tithiyoMjyA ? haredbhAgaM tu saptabhiH / yaccheSaM labhyate vArasteSu tithiM tadbhASitA ? // 21 // tithipiNDaM punarbhaktyA bhAgaM syAdvai dvisaptabhiH / bhAgamadhye dhanaM khyAtaM labdhimadhye RNaM tathA // 22 // dvitIyordhva dhanaM khyAtaM tRtIyordhvamRNaM tathA / caturthodhanaM caiva SaSTAtparaM na vidyate // 23 // bhAgAtparaM vadedvAcaH ? yaccheSaM tatra tiSThati / zabdayogaM ca saMtyajya zabdAkhyaM caiva sthApayet // 24 // sUtram tza Aye trayodaze paJca dvitIye dvAdaze daza / ekAdaze tRtIye ca nADyaH paJcadaza smRtAH // 25 // caturthe dazame tu syAdekonaviMzatistu tAH / paJcame navame nAiyo dvAviMzatirudAhRtAH // 26-1 // SaSThe me cAkAzcaturviMzatirIritAH / pratiSThitA zabdasaMjJA saptame paJcaviMzatiH // 26-2 // dhanaM caiva RNaM vApi kalpaye cchandamarthataH / dhane dhanaM prayojyaM syAn mizrayecca RNe RNam // 27 // tithiH sadA RNaM proktA vAraghaTyaH sadA dhanam / syAt karkaTAbhidhaNaM dhanaM makararAzikam // 28 // dhanavRddhistithibhuktyA RNavRddhirazodhitA / zeSAkhyAtA tithibhuktiranyA vAreSu bhASitA // 29 // 99 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 aparAjitapRcchA dhanAdhikeSu vAreSu tithibhuktiranukramAt / yadA SaSThe dhanAkrAntiAravRddhistu bhASitA // 30 // tithisaMyogabhuktI ca prayuktA vishvkrmnnaa| tithitrayAdinakSatraM mahAparva ca tatsmRtam // 31 // tithitrayAdi vArAdi nakSatratrayakaM viduH / tithitrayaM caikavAre tadvai tithitrayAbhidham // 32 // evamAdiguNopete bhuktyaddhI tithivaaryoH| triSaTakaM karkamakare siMhe kumbhe cASTAdaza // 33 // kanyAmIne rudrarudrAstulAmeSe dazAkam / aSTaSaD vRzcikavRSe dhanuryugme trizanyakam // 34 // sankrAntiyoge dAtavyA ravikA ca vinirgatA / yummasiddhArthapakSe tu dvau pakSau zabdato nyaset // evamAdikramoktazca ravinAiyA anukramaH // 35 // iti tithibhuktydhikaarH|| yugAdi sAdhayet pUrva naSTAnayana kramAt / tadaI sthApayedevaM sankrAntyA dhruvasAdhanA // 36 // tadAkaM paTa agni RtudaM sannibhiH sthApayet ? atyaMtithI guNamertha aprayojayet SaSTibhirbhAgaH // 37 // labdhaM phalaM ca mUlaM ca sarve zaziniyojayet ? / saptapresita saMkrAntIvakayugAdyAaGatodbhavA ? // 38 // vedA dizAzca viSayA mAlAzcaivAgnibhAskarA: ? / RSayazca tathAdityA agnayazcarvijazvaparasammatiidaMpatyorivajazvaM vedarosthalo canAzca ? 39 // saradilA 9 rasamAdinI 10 satyarajAtmAzca 11 viddhimAsazcadaMzabdArthaAdyoto pUrvArddha kaTikottamau dhikAro yatra naM raNi voSaM dhanaM prakIrtitam // 40 // pUrvA dhruvakaM sAdhyamAnaM ca - gho punaH sAdhayet / vaNe varSe kSipettAra ghaTiko dazapaJcAdhikam ? // 41 // zabdArtha ca kSipedvAraM saptabhirbhAgamAharet / yaccheSaM labhyate vAra: sankrAntAveva bhASitam / / 43 // RNaM vA'pi dhanaM vA'pi ghaTikA madhyataH kSipet / bhuktiH khyAtA RNe tyakte dhanamidhe ca sottamA // 44 / / iti sankrAntivartamAnAdhikAraH // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jyotiSapaJcAGgavAsanA nAma ayazcatvAriMzaM sUtram // udayA| ghaTikAyAH pnycctvaariNshttmaaH?| abhramadhye bhavettArA zeSaM vai pUrvavatkramAt // 45 // sAdhyAM tithiM ca dviHkRtya pddhiiigairvivrjitaa| tithibhuktisamAyuktA ravikAM viparItataH ? // 46 // RNaM tyaktvalaMghaTikA zeSA bhuktirathocyate / asAdhyaghaTikAmadhyaM tyaktA zeSA ca bhuktikA // 47 // dhruvaM kRtvA tithi yuktvA RkSasaGkhyAdhikaM yadi / SaSThAdhike RkSaM tyaktvA RNAdhiko riSavRddhaye ? // 48 // iti dinnksstraadhikaarH|| tithiM caturguNIkRtya RkSaghIvimizritam / rathikA tithi kramata: RkSabhuktiM prabhASate // 49 // SaSThibhAge labdhamUkSaM zeSA bhuktiH prakIrtitA / dhruvaM kRtvA labdhaM yojyaM zeSaM vai RkSabhuktibhiH // 50 // iti mahAnakSatrabhutyadhikAraH // candrabhuktirdina ca sUryasyAta mahAriSam ? / sadA dhanaM candramukti ! sUryabhuktiNaM tathA // 51 // candrabhuktemabhyatazca rathe(tha) yukti vizodhayet / candrasUryakSamekatra yogasaGkhyA hyanukramAt // 52 / / iti yoga AnayanAdhikAraH // sAbhyAM tithiM ca dviHkRtya tadekaM tu parityajet / saptabhistu haredbhAgaM zeSa karaNamuddharet // 13 // iti krnnaadhikaarH|| saptava karaNA: khyAtA: vArA: saptava kIrtitAH / tithayaH paJcadaza ca yoga saptaviMzatiH // 54 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM jyotiSapaJcAGgavAsanAdhikAro nAma trayazcatvAriMzaM sUtram // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) avakahoDAcakrajyotiSaM catuzcatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca AdityasomabhaumAzca budhazcAtha bRhaspatiH / zukraH zanizcarazcaite saptasUryAdivAsarAH // 1 // nandA bhadrA jayA riktA pUrNA syAt paJcamI tthaa| paJca paJca tathA paJca mAlArdheSu yathAtithi // 2 // pratipadUSaSThayekAdazI nandA bhadrA dvayazvArkakAH / jayA tryaSTatrayodazyo riktA cedAizakrataH // 3 // paJcamI dazamI caiva pUrNamAsI tathaiva c| eSA pUrNa tithiyA devarjalpitA hi sA // 4 // azvinI bharaNI caitra kRttikA rohiNI tthaa| mRgA. ca punarvasuH puSyAzleSA madhA tathA // 5 // pUrvottare ca phAlgunyau hastazcitrAtha svaatikaa| vizAkhAnurAdhAjyeSThA mUlaM pUrvottarASADhe // 6 // zravaNazca dhaniSThA ca zatabhiSA ca pUrvikA / uttarAbhAdrapadA ca revatI saptaviMzatiH // 7 // iti nakSatra nAmAni // viSkumbhaH prItirAyuSmAna saubhAgyaH zobhanastathA / atigaNDaH sukarmA ca dhRtiH zulastathaiva ca // 8 // gaNDo vRddhirbuvazcava vyAghAto hrssnnstthaa| vajrasiddhI vyatIpAto varIyAn paridhaH zivaH // 9 // siddhaH sAdhya: zubhaH zuklo brahmendro vaidhRtiH kramAt / sAviMzatisaGkhyAkA yogAzcandrArkayogataH // 10 // iti yoganAmAni | bavazca bAlavazcaiva kaulavastaitilastathA ! garo vaNijaviSThI ca saptakaraNAbhidhAH smRtAH // 11 // cucecolA cAzvinI syAl lilUlelo bharaNyapi / kRttikA syAdaIUpa rohiNyUvAvivu smRtA // 12 // vevokAkI magazcA kUghAGAchA prkiirtitaa| kekohAhI punarvasuIhehoDhA va puSyabham // 13 // azleSA tu DiDUDeDo mAmImUme maghAhvayam / moTATITU tu pUrvAkhyA muphATeTo papi smRtA // 14 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avakahoDAcakrajyotiSaM nAma catuzcatvAriMzaM sUtram // proktaH pUSaNaTho hastaH peporArI tu citrakA | rUreyetA tathA svAtI titRteto vizAkhikA // 15 // anurAdhA nanInUne jyeSThA toyAyiyurmatA / tathA yobhabhI mUlaM pUrvASADhA bhudhAphaDhA // 16 // bhojajyuttarASADhA jujejoSA tathAbhijit / khikhUkhekho vo jJeyo gagIgUge dhaniSThikA // 17 // gosAsi zatAkhyaM ca pUbhA sesodadI matA / UbhA dUdhAjhajhA jJeyA dedocAcI ca revatI // 18 // aSTottarazataM varNA: (nakSatra caraNodbhavAH / sambhavantyavaka hoDAcakrAnukramataH kila ) // 69 // azvinIbharaNIdhiSNye kRttikAprathamAMtrikam / meSaH syAt kRttikApAdatritayaM rohiNI tathA // 20 // vRSabho mRgapUrvArdhaM tadarthe ca tathArdrabham / pAdatrayaM punarvasvoH sa rAzi mithunAbhidhaH // 21 // tadantyo'vistathA puSyo hyazleSA karkaTAbhidhaH / maghApUrvottarAdyo'dhiH siMhastaccaraNatrayam // 22 // hastacitrA pUrvArdhe kanyA citrottaraM dalam | svAtibhaM ca vizAkhAyAzcaraNatritayaM tulA // 23 // tadantyoMtryanurAdhAkhye jyeSThAbhaM vRzcikaH smRtaH / mUlaM pUrvottarASADhAprAgaMghriH kathito dhanuH // 24 // uttarAMpritrayaM karNe dhaniSThAprathamArdhakam / makarAkhyo dhaniSThAdvirdalaM ca zatatArakA // 25 // pUrvApAdatrayaM kumbhastadnyazcaraNastathA / UbhA revatI caiva mInarAziH prakIrtitaH // 26 // meSo vRSo'tha mithunaM karkaTaH siMhakanyake / tulAtha vRzviko dhanvI makaraH kumbhamInako // 27 // dvAdazaivaM rAzayaH syurmeSAdyAH saMprakIrtitAH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAmatrakahoDAcakrajyotiSAdhikAro nAma catuzcatvAriMzaM sUtram // 103 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) jyotiSaphalaM paJcacatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca dasroyamo'nalo dhAtA candraH zivastathAditiH vApati gapitarau bhagAryamadivAkarA: // 1 // tvaSTA ca vAyurindrAzI mitra indrazca naitiH| jalaM ca vizvedevAzca vidhirviSNustathA valuH // 2 // varuNo'jaikapAzcaiva tathAhirbudhnyapUSaNau / ityazvinyAdinakSatradevanAmAni santi hi // 3 // yonivaraM ca kathaye gaNAnAM ca samudbhavam / azvogajarAchAgaso sarpazvAna biDAlakAH / meSo biDAlakazcaiva mUSako mUSakazca gauH // 4 // mahiSI ca tato vyAghro mahiSo vyAghrakaH kramAt / mRgo mRgastathA zvA ca kapinakula eva ca // 5 // nakulo vAnaraH siMhasturago magarAT ca gauH / ibha patA: krameNaiva hyazvinyAdibhayonayaH // 6 // sthircrdvisvbhaavmduugraaturtejsH| aSTAviMzatikaM yAvad bhacatuSkanibandhanam // 7 // govyAnaM gajasiMha ca mahiSAzvaM zvahAriNam / babhrusarpa kIzameSaM biDAlodurakaM tathA // 8 // caturdaza bhadvikAnAM yoniraM ca saptadhA / aSTavarga tathA caiSAM kathayAmyaparAjita // 9 // akacaTa tapayazA aSTavarNAH // A''dyA: zAntA aSTavarNA devakSavacanaiH shubhaaH| dampatI svAmibhRtye ca grahanAmAdhipe gaNAH // 10 // sAdhyavarge dazaguNe paravargeNa mizrite / vasubhizca haredbhAgaM yaccheSaM labhyamAdizet // 11 // evaM varga punaH zobhyamanenAnukrameNa ca / zeSoddharitamadhyapAtya vRddhayarthe devadaityakaH ? // 12 // tasya labhyaM ca yo'grataH pRSTho'sau dadate dhruvam / lAbhAlAbhau caiva yeSAM kathaye svaparAjita // 13 // aIUe tArthyaH pUrve AgneyyAM ca kakhAdikAH / dakSiNe ca chavargAzca nairRte ca TaThAdikAH // 14 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 jyotiSaphalaM paJcacatvAriMzaM sUtram // pazcime tathAdivargA vAyavye ca paphAdikAH / uttare ca yaralavA IzAne zaSasAstathA // 15 // iti vargASTakam // ravicandrAGgArabudhazanivAkpatirAhayaH / / tathA zukraH samAkhyAtA: prAcyAdiSu pradakSiNam // 16 // Sada tathA tithayazcaiva vasavazca saptadaza / daza caikonaviMzatirdvAdaza tvekaviMzatiH // 17 // sUryAdeH kramayogena prAcyAdiSu pradakSiNam / bhuktimArgadazAzcaiva varSANAM saGkhyayA tathA // 18 // yasya nAmAkSaraM proktaM vibhaktI ? carbhabhuktayA / teSAmanukrameNaiva kathaye'ntardazAphalam // 19 // ekaikadazayuktAMzca pravartante cASTau dshaaH| bhuktamAnabhuktAyuktA ? dazAzcaiva dazodbhavAH ? // 20 // variSyante di (da)zAsAdhya dinAnte cAruvarddhanam ? / aSTa da( triMza kRtvAnAM bhakte grahAyai bhukta va dazA ? // 21 // sakkezAH kAryahInAzca gRhasantApavarddhanam / zatrukSayastejovRddhibhAskarasya dazAphalam // 22 // zatruzca jAyate mitramamRtavAga jnpriyH| labhate cotsavaM nityaM zaityaM candradazAphalam // 23 // krUrarogA janAH sarve hyagnidAhodabhavAdikam / arthakSayo dine nityamaGgArakadazAphalam // 24 // buddhivRddhadharthavRddhI ca sanehaM zokazAntikam / dhanaputrabhAryAmitraM budhaprahadazAphalam // 25 // dezatyAgo bhayaM pIDA mitraiH saha virodhanam / putrabandhutrIviyoga: zanizcaradazAphalam // 26 // ArogyaM rAjyasanmAnamarthavRddhiH sdaajyH|| pUjyante gurutulyAzcAzokA gurudazAphalam // 27 // sadA pIDA gRhabandhusthAnatyAgo'tha jAyate / rAjagRhadaNDaduHkhaM proktaM rAhudazAphalam // 28 // tejaH sadA ca sanmAnaM putralAbho dhanAgamaH / sukhamAnoti zArIraM zubhaM zukradazAphalam // 29 // iti dazAphalam / Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 aparAjita pRcchA candrasyApi tathAvasthA dvAdazaiva bhavanti ca / tathA rAzigate candre rudraTyaH sapAdikAH // 30 // pravAsA ca tathA naSTA mRtA jayA ca hasitA / kampitA jvaritA svasthA bhuktasvamA jAgratA ? bhogyA // 31 // pravAsAyAM pravAsaH syAt naSTAyAM hAnimAdizet / mRtAyAM mRtyusaMbhUtirjayAyAM jayamAdizet // 32 // hasitAyAM va hAsyaM syAt kampitAyAM ca kampanam / jvaritAyAM jvarapIDA svasthAyAM svastikodbhavaH // 33 // bhuktAyAM bhojanaprAptiH suptAyAM caiva nidvitam / jAgartirjAgRtAyAM ca bhogyAyAM bahubhogyatA // 34 // paJcatriMzottarazataM ghaTikA rAzikodbhavAH / rAzidvAdazake caiva zubhacandro yathAbalam // 35 // janmasthaH kurute puSTiM janmanakSatravarjitam / tathAnukramatazcaiva dvitIyenaiva nirvRtiH // 36 // tRtIye rAjasanmAnaM caturthe kalahAgamaH / paJcame'rthaparibhraMzaH SaSThe caiva dhanAgamaH // 37 // saptame rAjapUjA ca hyaSTame prANanAzanam / navame zocyatA caiva dazame kAryasiddhidaH // 38 // balaM ca buddhiM sanmAnaM candra ekAdaze sthitaH / dvAdazasthe zazAGke ca mRtyureva na saMzayaH // 39 // zuklapakSe candrabalaM kRSNe tArAbalaM zubham / dvipaJcanavame candraH zuklapakSe tu kAmadaH // 40 // tithistvekaguNA proktA nakSatraM ca caturguNam / karaNaH SoDazaguNo vArazcASTaguNo mataH // 41 // dvAtriMzadguNako yogastArAzcatuHSaSTiguNAH / candraH zataguNaH proktastasmAccandrabalaM balam // 42 // na sUryavedho dazacakrasaMkulam gaNDe'tizale parighe ca vaidhRte / na rAhu pRthvIgrahayoga - (yathaiva) hanate candra sahasradoSam // 43 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcA yaktA parAjita pRcchAyAM jyotiSalakSaNAdhikAro nAma paJcacatvAriMzaM sUtram // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) jyotiSalakSaNAtmakaM SaTcatvAriMzaM sUtram / / vizvakarmovAca revatI cAzvinI citrA hasta: svAtipunarvasU / anurAdhA mRgo jyeSThA navaitAH pArzvatomukhAH // 1 // gajoSTrAzvAjamahiSavRSAderdamanaM zubham / kuryAdvezmapravezAdi gamanAgamane tathA // 2 // arahaTTacakrayantraM rathaprabhutiyApanam / / pramANaM preraNaM caiva kArya vai pArzvatomukhaiH // 3 // kRttikA bharaNI caiva maghA mUlavizAkhike / tinaH pUrvAstathAzleSA hyadhovaktrAH prakIrtitAH // 4 // vApI kUpataDAgAni tathA bhUmigRhANi ca / vidyArambha nidhAnaM ca pAtAlAdipravezanam // 5 // puSyAdeM rohiNI caiva dhaniSThA cottarAtrayam / zravaNaM zatatArAzca navaivordhvamukhAH smRtaaH|| 6 // Asu rAjAbhiSekaM va paTTabandha mahotsavam / prAsAdaM ca gRhaM caiva patAkA chatracAmaram // 7 // ArAmanagarAraMbha nidhInAM tu niSevaNam / acavaktreSu karmANi tAni sarvANi kArayet // 8 // maghAzleSA vizAkhA ca kRttikA zatatArakA / citrAyuktA dhaniSThA ca jyeSThA mUlaM ca rAkSasaH // 9 // pUrvAstistro rohiNI ca hyAdrI ca bharaNI tthaa|| tisazcaivottarAzcaivaM manuSyaH samprakIrtitaH // 10 // mRgAzvinI revatI ca hastaH svAtipunarvasU / puSyAnurAdhAzravaNamiti devagaNaH smRtaH // 11 // svagaNe cottamA pratimadhyamA devamAnuSe / devAsure ca kalaho maraNaM nararAkSase // 12 // Aditye dvAdaze RkSe varjayed rvipaatshH| mRtyuradhAdazAzcaiva kampo vai ekonaviMzatiH ? // 13 // ekaviMzatime RkSe nirghAta patate sdaa| yogAnetAn ravipAtAn varjayecchubhakarmasu // 14 // grahANAM janmanakSatraM varjayecchubhakarmasu / ete kalaMkayogAH syuraeNhajanmasu. dUSitAH // 15 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 aparAjitapRcchA trINi ca trINi cAANi ravibhaumazanizcarAH / AliGgitaM dhanvinaM caiva ? tRtIya mavalokitam ? // 16 // meSavRzcikayo maH zukro vRSatulAdhipaH / budhaH kanyAmithunayoH somo vai karkaTAdhipaH // 17 // sUryakSetraM bhavettiho dhanurmAnAdhipo guruH / zanirmakarakumbheza pate kSetrAdhipA prahAH // 18 // na pIDayanti svakSetre svamitre ca grahAstathA / viSamasthA: pIDayante bhasmIkurvanti vigrahe // 19 // somazca sUryabhaumau ca tridazAcArya eva ca / snehAnugAzca catvAro maitrI syAttu parasparam // 20 // bhArgavaH sUryaputrazca budhazcApi tRtIyakaH / / snehAnugAstrayaH proktA maitrI sthAttu parasparam // 21 // prahA ekatra casvArastribhirekatra saMsthitAH / teSAM madhye raudraM ghoraM mahadvairasya kAraNam // 22 // ravikSetre gate jIve jIvakSetre gate rayo / vivAhaM vratabandhaM ca kuryAd dezAntaraM tathA // 23 // uddhegaM kalaho hAniH sukhaM naiva kadAcana // 24 // vakSye dvAdaza lagnAni ghaTikAnAM prmaanntH| saptapaJcAzatpalAni trighaTyo mInameSayoH // 25 // vaSe kumbhe catastrazca SaDviMzati palAni ca / mithune makare pazca ghaTyo nava palAni ca // 26 // dhanu:karkaTayoH paJca saptatriMzat palaiH saha / siMhavRzcikayoH paJca dvAtriMzaca palAni ca // 27 // paJcaiva knyaatulyorekonviNshtiplaiH| itthaM lagnapramANAni proktAni dvAdazaiva ca // 28 // karkaTAdi nizAlagnaM nakAdi dinalagnakam / lagnAni SaT tathA rAtrau dine sthuH SaT tathaiva ca // 29 // ghRzcika: karkaTo mIno brAhmaNAH parikIrtitAH / dhanuSastathA siMho rAjAnazca zubhAH smRtAH // 30 // kanyA vRSazca makarazcaite vaizyA udAhRtAH / mithunaM ca tulA kumbhaH zUdrA ete prakIrtitAH // 31 // vipraH kAryoM dvAdazabhiH kSatriyo navabhistathA / SaDlagnaizca bhaved vaizyatribhiH zUdraH prazasyate // 32 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSalakSaNAtmakaM SaTcatvAriMzaM sUtram // siMhAlI ca ghaTavRSau lagnavelAsu cottamAH / prAsAdapratimAliGga jagatIpIThamaNDapAt // 33 // nagarArAma nivezaM pratiSThA'mbuni ghestathA / gaDhadurgANi gRhAca sthiralagne'tizobhanAH // 34 // kanyAdhanurmonayugme svabhAvA lagna vai dive ? | mahotsavAbhiSekaM ca vivAhavratabandhanam / tathA gRhapravezazca zobhanAni vinirdizet // 35 // tulArka meghana lagnAzcatvAra uttamAH / yAtrAdyA vividhA paSu rAjakaTakAdizobhanAH // 36 // saptapaJcAzalAkAzca madrabhizcakra kottamam ? | svare svAmikAntAreSu grahavedhavizodhanam // 37 // ravivedhe ca vaidhavyaM candre bhRtyaM na jIvati / kuje prajAkSayaM vidyAd vandhyA somasute matA // 38 // pravrajyA guruvedhe tu aputrA zukravedhataH / duHkhadA sUryaputreNa grahavedhavizodhanam // 39 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM jyotiSalakSaNAdhikAro nAma SaTcatvAriMzaM sUtram // 109 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) gaNitakSetranirNayo nAma saptacatvAriMzaM satram / vizvakarmovAca uddhatya gaNitAsAraM sarvazAstrAdidIpakam / vedAzraH kSetravAstuzca vRttazcASTAdha eva ca // 1 // zeyo dvAtriMzadazrazca zilAyAM vividhottamaH / SaTkoNazca trikoNazca candrAdhoM golakaH param // 2 // Adau gaNitapAdaM ca kathayiSyAmyanukramAt / tadantarANi kSetrANi kathaye vividhAni ca // 3 // eka daza zatamasmAt sahasramanucAyutam / niyutaM prayutaM tasmAdarbudanyarbude api // 4 // vRndaM kharvanikharvANi zaGkapadmAmburAzayaH / tata: syAnmadhyamantyaM ca paraM cAparamapyataH // 5 // parArdha ceti vijJeyaM dazavRddhayottarottaram / / adhoyoge saMkalitAstat saMkalitamucyate // 6 // agre'GkAkA sthApanIyastadguNaiH pRsstthpaadtH| UrdhvamUrdhva kramAnmUlaM sakhyA saGkalitA bhavet // 7 // evaM pAdAzca catvAro gaNitAsamucyate / saMkalitaM karaNasUtramAryAdvayaMttekovRddhizca / adhoyoge saMkalIkRtA tasmAdUbhedazottarAM ca? // 8 // agrapRSTho agrakottarA vA zUnyapRSThokta ? / bhaved dazottarA vRddhI ? ekararAzistu gaNite mUlaM vargoM virAzikaH / trirAziko'thavoktazca ghano vai karNasaMpure // 10 // padadvayaM hate pAde padaistad guNitaM tthaa| padanaM ca padahatamityabhiSyaM ca rAzikam // 11 // dvAbhyAM tu dviguNIkRtya mUlabhAgobhavaM padam / evaM mUlAbhidhAnaM ca vAstuvidbhirudAhRtam // 12 // evaM yad dviguNIkRtya catu? rddhiguNameva ca / prakhyAtaM dviguNaM ceti prayuktaM guNitAdike // 13 // karmAntara vyavahAra kSetraM cA'pi pradApayet / dIrgha hanyAtpRthutvena vedAzrasya phalaM bhavet // 14 // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNitakSetranirNayo nAma saptacatvAriMza sUtram // khAtamAnaM tu pASANe golapiNDaistu tADayet / tadasaMkhyAtA karmANaM pASANasya tadantaram ? // 15 // navatyaGguladaiye ca pRthutve caturviMzatiH / dvAdazAGgalapiNDaM ca zilAmAnapramANataH // 16 // yacchilAyA: samAnaM ca gaNitvA krmyogtH| teSAM guNitasaGkhyAzca pASANAzca kramoditAH / / 17 // dIrgha dvAdazako bhAga: SaDbhAgazcaiva vistrH| piNDasya turyoM bhAgazca anyonyamapi tADayet // 18 // dIrghahastAn pRthutvena punaH piNDena tADayet / vyaSTAzItizatairbhAgaM labdhiraGgalasaGkhyikA // 19 // pRthupiNDe tADyamAne vRddhihaassmudbhve| zilAnAM kramayoge tu khAtamAnaM tathocyate // 20 // piNDAGgalaihistA guNitavyAH prytntH| pRthuhrasvavRddhayArdhA ca dhatte mAnaM zilAdikam // 21 // iti zilAmAnaH // vyAse triguNe paridhiH SaSThabhAgavimizrite / vyAsArdhaM ca paridhyarthaM guNe vRttaphalaM bhavet // 22 // samastA vRttaparidhirguNitA vyaaspaadtH| harezcaturviMzatimirlabdhamaGgalatatphalam // 23 // vyAse vargasya ? guNite caturthAzaM tu pAtayet / zeSe'STAdazake bhAge kSipte vRttaphalaM bhavet // 24 // vyAsavargahastaikonapaJcAGgalAni pAtayet / zeSaM yallabhyate tazca vRttasyApi phalaM bhavet // 25 // tasyAstu(sa)vaulenahitaM khAtakUpaphalaM bhavet / pASANapiNDahataM vA zilAmAnaM tu saGkhyayA // 26 // bhUvadana samAsArdhaM ca lambakenAtra guNitam / kuhalaM lambahataM ca jAyate kSetraphalam // 27 // tavivedhaguNitaM ca khAtaphalaM prasiddhayet / samaviSamAdhavedhaiH padairviSamavedhakaH ? // 28 // golavyAsavargaguNaM tADayaM vyAsArdhapiNDakam / dvizatASTAzItihRtaM labdhaM golaphalaM bhavet // 29 // vyAsavarge tu guNitaM phalamekaM ? prakIrtitam / SaDbhAgaM dvirasaM tyaktvA'STAdhe kSetraphalaM bhavet // 30 // ityaSTAvakSetram // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 aparAjita pRcchA zamekazeSaM ca tyaktvA sUtrAparaH zikhA ? | pRthu guNitaM SaDa kSetrajaM phalam // 31 // iti SaDakSetram // vargamUlaphalaM tyaktvA bahubhAgaM zakrAMzaM tyajet / zeSaM phalaM vijAnIyAt kSetre vai SoDazAdhake // 32 // iti SoDazAdhrakSetram // cApAkAre yadA kSetre pRthutvaM madhyapAdataH / tribhAgaM dviguNaM kRtvA pRthutvaM caiva sAdhayet // 33 // pAdAntaM guNitAnaM ca madhye guNaM pRthu madhyam ? | vAme ca dviguNaM dIrghaM cApAkAre kSetraphalam // 34 // iti cApAkArakSetram // SaDbRhadbhujArdhavAsaM bhinnaiH zIrSa zikhAntakaiH / pRthudIrghaguNite trikoNe kSetraphalaM bhavet // 35 // iti trikoNakSetram // dIrgha samabhujAnte ca pRthutvaM madhyasthAnake / pRthupAdaM parityajya SaDaMzaM ca punardadet // 36 // ityarthacandra kSetram // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktAparAjita pRcchAyAM gaNitakSetra nirNayAdhikAro nAma saptacatvAriMzaM sUtram // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) bhUparIkSAgrahapUjA nAmASTacatvAriMzaM sUtram // vizvakarmovAca mahendro malayazcaiva siMhazca vikramastathA / samudraH pArijAtazca zrIzailazca tathAva'daH // 1 // nIlazca zvetazaGgazca candraH prabhAsasambhavaH / gandhamAdanojayantau prAptA zvetasambhavaH ? // 2 // gaGgAyA yamunAyAzca narmadAyAstaTe tathA / godAvaryAH sarasvatyAH sindhau pRSThe tathaiva ca // 3 // tApI mahI tugabhadrA kAverI candrabhAgikA / payasvatI sAbhramatI kRSNA nIrA ca nirmalA || 4 // bhImAkSI siMhikA khyAtA nIlodbhavA ca vetrkii| revatI madhurA khyAtA vizvAmitrI ca mUlakA // 5 // kurukSetre ca gaGgAyAmantavedyAM tathaiva ca / naimiSe kubjAmrakeSu mahAkAlavane tathA // 6 // siddhAyatanatIrtheSu nadInAM saGgameSu ca / urvarISu zmazAneSu catvare udakAzrite // 7 // supradeze zabhe ramye gahare girimaashrite| vane copavane caiva yatra vA rocate manaH // 8 // nagaraprAmapUmadhye kheTake caiva krvtte| taDAgakUpamAzritya prasiddhanRpamArgake // 9 // prapAde kulasambhave kuryAdvai zavamaNDapam / janAlayadikakuDyAni vApiriyutA tathA // 10 // zubhe dine zubhe RkSe sulagne sumuhUrtake / Adau ca bhUparIkSAyAM zakunaM hi vilokayet // 11 // pUjAbalividhAnena zakunezaM tathA param / durlabha labhate vatsa vizvakarmaprabhASitam // 12 // AdAvuttarato vatsa pazcAd dakSiNato bhavet / uttare siddhisaMpattiH kSemalAbhastu dakSiNe // 13 // punaH zabdottare sthAne zakunasyAparAjita / sarvakAmaphalaM tatra zakuneze na saMzayaH // 14 // prApte zakunarAje tu sulagne sumuhurtke| AcArya cAgamairyukte balipUjAM nivedayet // 15 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 aparAjitapRcchA sUtradhAra: zAstrayukto vaastuvedoplksskH| sUtrakaMvIsamAyuktaH sarvazAstrasukauzalaH // 16 // tadA kSetre pratiSThA tu puNyasthAne suzobhane / AcAryasUtradhAraizca kRtA pUjA mahoditA // 17 // Adau tu pUjayed devaM gaNanAthaM vinAyakam / siddhibuddhisamAyuktaM mudA vidhividhAnataH // 18 // brahmA viSNuzca rudrazca pUjanIyAH prayatnataH! yeSAM smaraNamAtreNa sarvasiddhiH prajAyate // 19 // kSetrapAlaM tato'bhyarcet lAbhArthI sujaTAdharam / yoginIbaTukaM devIH kumArI: savizeSataH // 20 // sarvadevAstata: pUjyA dikpAlAMzca tato'rcayet / pratidikpAladevAMzca tajjAtIyasaparyayA // 21 // vAstupUjAvidhAnaM tu kartavyaM dizakottamaiH / nirvighnaM ca bhavettatra hetukAdiH samarcane // 22 // varuNA vidhAnaM tu vizeSAtkArayettataH / AcArya pUjayedvatsa vipraizca saha sundaram // 23 // sUtradhAraM tato'bhyarcedaSTasUtraprabodhakam / hastapUjAvidhAnaM tu karttavyaM tvaparAjita // 24 // bhUmidAnaM tato dadyAd gomahiSyazvasaMyutam / / hiraNyavasnachatrAdyairmahAdAnaiH kSamApayet // 25 // vanditAna pUjayedvatsa subhaktyA kSitipAlakaiH / kRpA ca sarvajantUnAM kartavyA siddhimiSyataiH // 26 // pazcADhU dAnaM tathA kuryAd dInAndhakRpaNeSu ca / tata: kAmaM samArabhya cASTasUtraM vidhikramam // 27 // pUjA balividhAnaM ca kRtvA karma samArabhet / sarva siddhayati tatkarma sarvakAmaphalapradam // 28 // sthire citte sudhIstatra sphurati vipulaa'mlaa| nityaM puMsAM yaduktaM guruNA vidhAnaM devena yA nirmitA ? // 29 // zAstragaNitamUrdhni mapare svasthe buddhizobhanA / nityaM sphurati darpaNe mana:sthA mahatAmapi na visAdbhatAH ? // 30 // tenedaM siddhayate sarva vAstusthAnaparigraham / pUjAdAnazca sUtrazca saMyogaiH prabhurabhUttayoH ? // 31 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUparIkSAgrahapUjA nAmAcatvAriMzaM sUtram // sarvArthe poSayed bhRtyo ye kecit karmadAyakAH / karmakarAMstato vatsa sarvArthe nityaM poSayet // 32 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bhUparIkSAgrahapUjAdhikAro nAmASTacatvAriMzaM sUtram // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) sUtradhAraparIkSA nAmaikonapaJcAMzaM sUtram // vizvakarmovAca karmAdhipasya kartavyA parIkSA ziSyavattathA / tribhAve niHspRho dakSaH kartavyaH karmanAyakaH // 1 // yathA caturbhiH kanakaM ziSyavacca parIkSyate / tADanacchedatApaizca gharSaNaiH puruSastathA // 2 // udyamaH sAhasaM dhairya balaM buddhiH parAkramaH / yasmin bhRtye cihvaSaTkaM tasmAd devo'pi zaGkate // 3 // pUrva parIkSito bhRtyastasya dravyaM nivedayet / svAmikAryakaro nityamasAdhyaM sAdhayed dhruvam // 4 // suzIla: suguNo bhRtyaH sukulaH satyatAdhikaH / sodyamo vinayairyukto vibhave niHspRho dhuvaH // 5 // paradAradhanatyAgI priyAlApI ca dezajaH / svAmikAryakaro nityaM trailokyaM tasya zaGaram // 6 // subhRtyaH suguNairyuktaH zIlavAMzca vivekavAn / kramajAtakule jAto mahAsatyapriyaMvadaH // 7 // saMyamairniyamairyuktastribhAve niHspRho dhruvam / svAmikAryakaro nityaM trailokyaM tasya gocaram // 8 // prArabdhaM tu bhaved yAvattAvad vaMdyeSu bhAvanA / tAdRzaM kArayedbhAva khalu deveSu yAdRzam // 9 // devapAde svarUpeNa pUrNabhAve sadAsthitaH / arthasAmarthyadAnena svAmipuNyaM tu dhAryate // 10 // sudAneSu rato nityaM subhRtyaH prabhukAmyayoH / svAmI suhRtsaMyoge tu jalpe kiMkaratAM vrajet // 11 // svayaM dharAdhipo vatsa bahukarmasu saMsthitaH / nityaM sanmAnodhamanadharmakarmAdikArakaH // 12 // dAtavyaM vastratAmbUle khAdyaM pAnaM dine dine / sanmAnaM janmato dadyAt priyAlApaiH sunityazaH // 13 // asahAye kutaH siddhirdhanahInaH praajitH| puSkalaM sAdhanaM yasya siddhistasya kare sthitA // 14 / / bahuvittacayo vatsa buddhisodyamasAhasaiH / sUtramantraM subhRtyaizca syAtsadA ca sukhI nRpaH // 15 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtradhAraparIkSA nAmakonapaJcAMza sUtram sarvakAryeSu nibandhaM trikAlajJaH sadA bhavet / vartamAnaM tathAtItaM bhAvyaM nityaM vilokayet // 16 // prArambhe sarvakAryANAM sarvopakaraNairyutaH / AdimadhyAntataH pRSTvA kRtyAntaM kArayed budhaH // 17 // buddhikAmI bhavennityaM sarvatraivAparAjita / vyavahAre nirmalA ye te bhRtyA vasudhAdhipAH // 18 // arthena vardhate cArthe sanmAnairvanditA bhayA ? | vyavahAre vardhate lokazcaturaGgaH priyAgamaH // 19 // teSAM susiti sarvamasAdhyaM sAdhyaM nityazaH / dAnasammAnamAtreNa devo'pi ca sanmAnayet // 20 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAza proktRzrIbhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM sUtradhAraparIkSAdhikAro nAmaikonapaJcAzaM sUtram // 117 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) sUtradhAralakSaNAtmakaM paJcAMzaM sUtram // vizvakarmovAca zaNu vatsa yathAnyAyaM sUtradhArasya lakSaNam / zAstrazaH kuzalo dakSo vAstuvidyAvibodhakaH // 1 // sUtradhAro mahAprAjJaH SaTkarmasu nirantaram / yo nityaM tyamaratatvaM sAmuSTo'pi tadyAlayam ? // 2 // mAdhuryavAMstathAlApe vAstuvidyAdikauzalaH / zAnacakSuH suhRdayaH prArambhAdirujApahaH // 3 // hastalAghavasampanno ghATyacitrAdikauzalaH / cakSuH pratyakSakaJcaiva hyadRSTaM jyotiSo yathA // 4 // granthArthaguNasamyuko vaastumrmaadibodhkH|| AtmamatyudbhavaM rUpaM sasUtraM sa ca karmaNA // 5 // sUtradhAropacArortha ? vAstuzAstrAdivodhanam / bhuvanakozavijJAnaM pramANaM sUtrakarmaNi // 6 // ? samudropakaNThadezamahAzailAzramAdikam / bhUmibhAgairanekaizca parIkSA sUtrakarmaNAm // 7 // mopamarmavedhAzca vaMzopavaMzakAni ca / sandhirekhASaTkazalaM lAgalaM. paJcakAdikam // 8 // SaNmarmavedhA vizeyA vAstudehasamudbhavAH / nighaNTuM devatAnAM ca jAnIyAt sUtrakarmaNi // 9 // nagaragrAmakheTAdyaM vAstuvedasamudbhavam / kuTakarvaTakUpyAdi jJAyate sUtrakarmaNA // 10 // puraprAkAraparikhApatolImArgagopuram / gRhaM ca rAjavezmAdyaM jJAyate sUtrakarmaNA // 11 // prAsAdapratimAliGgajagatIpIThamaNDapam / vedIkuNDaM sucA caiva jJAyate sUtrakarmaNA // 12 // prAsAdA vividhAkArA vairaajykulsmbhvaaH| vibhaktyUvatalacchaMda zAyate sUtrakarmaNA // 13 // rekhAnAM vividhAkArA praasaadshikhrottmaaH| ghaNTAkalazadhvajAyaM jJAyate sUtrakarmaNA // 14 // dvArazAkhAvidhi jJAtvA mUlaprAsAdacchandajam / dvArapAlavidhizcaiva jJAyate sUtrakarmaNA // 15 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtradhAralakSaNAtmakaM paJcAMzaM sUtram // dvAradRSTipadasthAnaM tathAgre vAhanAdikam / dRSTisthAnaM cAntaraM tu jJAyate sUtrakarmaNA // 16 // lakSaNaM ca dvAravidhi zivaliGgeSu sarvataH / mAnonmAnapramANaM ca jJAyate sUtrakarmaNA // 17 // vitAnAni vicitrANi kSiptAnyut kSiptakAni ca / mandArasabhApadmAni jJAyante sUtrakarmaNA // 18 // vitAnAnAM saMvaraNA ghaNTAkuTa samAkulAH / siMhasaMghaTanAkINa jJAyante sUtrakarmaNA // 19 // zuklAmbaradharaH sUtra svasthacittaH samAhitaH / pUjAparigrahaM dadyAdAtmacintA tu daivate // 20 // tuSTidAnaM tato dadyAtsarvakarmasu vai tathA / subhRtyAMstoSayettatra karmakArAparaiH saha // 21 // toSitaiH sarvasUtraizca gurutaH kSemamApnuyAt / nirvighnaM ca bhavettatra sarvakAmaphalaM bhavet // 22 // siddhi vinAyakaM cAdau kSetrapAlAMstato'rcayet / pUjayeduktavidhinA yoginIzca kumArikAH // 23 // bhUparigrahaNaM proktaM zubhaM dhAtrI parIkSaNam / pUrve tveyaM pravakSyAmi zRNu caikAgramAnasaH // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrti kA proktR zrI bhuvanadeva | cAryoktA parAjita pRcchAyAM sUtradhAralakSaNAdhikArI nAma paJcAMzaM sUtram // 119 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) bhUparIkSAgrahakIlakAropaNamekapaJcAzaM sUtram // vizvakarmovAca bhUmeH parigrahaM kRtvA sptaavnimitikmaiH| divyAni vIkSya bhaumAni zubhAnyazubhakAni ca // 1 // zubheSu prasthite siddhirvijaya: syAnmahotsavaH / azubheSu nivarteta na gacchet padamagrataH // 2 // tanmadhye tathA dhAnaM zakunAni na lakSayet / ceSTAyuktisamAkhyAtaM tatphalaM zakunottamaiH // 3 // AcAryaH sUtradhAraizca yajamAnazca sNyutH| trayazca sAdhakaizcaiva karmakArAdisaMyutAH // 4 // AcAryazca svayaM brahmA zilpI caiva jnaardnH| yajamAnastu zakra: syAt tribhiH karma pravartate // 5 // tatra bhUmi samIkRtya trayaH saha sAhAyakaiH / dizAkSetrabaliM dadyuH kuryuH khAtaparIkSaNam // 6 // hastamA khaned bhUmi tasyAntadhRtapAMzukam / tata; khAtaM samAzodhya pUrayet pAMzunA vRtam // 7 // adhika pAMzuke zreSThA madhyamA samapAMzuke / hInapAMzau kaniSThA ca jyeSThA madhyAdhamA tridhA // 8 // khAtaM tatrodakairmRtvA zilpI zatapadaM vrajet / ardhe same ca pAdone kaniSThottamamadhyamAH // 9 // puNyodakai taM khAtamUrva bANaM samukSipet / bhRte mahI cottamA syAnmadhyamAGgulahInataH // 10 // thaGgalone kaniSThA syAt trividhaM bhUmilakSaNam / alpodake'tihInA syAdvarjayedadhamAdhamam // 11 // tataH sampUrayedvatsa sudine sampradhAryate / parIkSayeca bhUmyAdyaM varNagandhaizca svAdataH // 12 // bhUmInAmaSTalavAdi guNadoSAna bravImi te|| pUrvaplavA dharA zreSThA hyAyuHzrIbalavarddhinI // 13 // sarvasaMpatkarI puMsAM prAsAdAnAM vibhUtidA / rAjyapUjyA sadAnandA prAkplavAcedbhavenmahI // 14 // AgneyaplavakA bhUmiragnidAhabhayAvahA / zatrusantApadA nityaM kalido'gniplavaH smRtH|| 15 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUparIkSAgrahakIlakAropaNamekapaJcAMza sUtram // nazyanti puruSAstatra devatA ca praNazyati / dhanahAnikaro nityaM rogakad dakSiNaH plavaH // 16 // pravartayed gRhe puMsAM rogAMzca mRtyudAyakAn / dhanahAni tathA nityaM kurute nairRtilavA // 17 // pazcimalavakA bhUmirdhanadhAnyavinAzinI / zokadAhA kulaM tatra yatra bhUH pazcimaplavA // 18 // zatrukI virAgA ca gotrakSayakarI tathA / gRhe ca kanyakAhantrI sadA duHkhabhayAvahA // 19 // bhuktaM na jIryate tasya mahyAM tatra tu yo vaset / patAn doSAnAvahati doSadA vAyudiklavA // 20 // pUjyA lAbhakarI nityaM putrapautravivardhinI / kAmadA bhogadA caiva dhanadA cottaraplavA // 21 // narasaukhyasatIsatyasaubhAgyAdivivarddhinI / dhanArthezvaryasaMpannA dharmadezAnakAlavA // 22 // sA vidyA dhanasaMpannA sarvalokahitAvahA / vinayAcArasampannaputrapautrAdisaMkulA // 23 // nIrogA dAnazIlA ca vishissttjnsevitaa| pUrvaplavA tu yA bhUmiH zobhanA sA prakIrtitA // 24 // gRhaprAlAdayo myAH kthyte'nukrmo'dhunaa| madhyaplavA nikRSTA syAt kaniSThA madhyavartakA // 25 // sarvanAzakarI puMsAM sA bhUmistu nivAsinAm / varjayedvidrumAM mAM tu karAlA mastakonnatAm // 26 // caurebhyo bhayadA nityaM dravyanAzakarI smRtA / ucchinnA ca devabhUmI UsArdhAsyatavyahI ? // 27 // ajoSTrakharasaMsevyAM varjayettAdRzIM mahIm / / sazalyA bahubhaktA ca hyUSarA zokakArikA // 28 // ' trividhA sphuTitA mRdvI vRSTizuSkA riktaanggikaa| kApAdaiH ? bhramagambhIrA ghaTikA vyakSasiddhidA // 29 // veNugulmalatAcchAyA dviguNA madhyadUSitA / triguNA punnAgavRkSaiH kSIravRkSazcaturguNA // 30 // paJcadhAzvatthavRkSaizca SaDdhA dhAtrI mhiiruhaiH| saptadhA pUrNavRkSazca liGgacchAyA tathASTadhA // 31 // etApacchAyAH parityajya vezma kuryAdathAbhayam / vRkSaprAsAdayozcchAyAM gRhe tyaktA zubhapradA // 32 // 16 a. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 aparAjitapRcchA dvayoH praharayozcchAyA vRkSaprAsAdagulmajA / harmyagRhe tathaivaM syAddhaHstAnnaiva ninditA // 33 // akA azokA azvatthA: ketkiibiijpuurkaaH| yasmin gRhe prarohanti tad gRhaM naiva varddhate // 34 // dADimaM ca haridrAM ca zvetAM ca girikarNikAm / yadIcchedAtmanaH zreyo gRhadvAre na ropayet // 35 // syaktA cogratamaM vakSaM kaTuka kaNTakAnvitam / api sauvarNikAnvRkSAn gRhAzraye na ropayet // 36 // nyagrodhodumbaraplakSAstathA vai kArmukAdikAn / varjayed gRhamAzritya harmyavRddhirna vidyate // 37 // khajUrI dADimI rambhA karkandhU bIjapUrikA / yasmin gRhe prarohanti tad gRhaM naiva varddhate // 38 // nakulazcorago yatra krIDataH snehata ubhau / tatrasthAne mahIM khAtvA dravyaM tiSThati nizcayam // 39 // biDAlA mUSakAH snehAdramante ca parasparam / tatra sthAne mahIM khAtvA dravyaM tiSThati nizcayam // 40 // sarpAzca mUSakAH snehAt krIDantyAnandarUpakAH / tatra sthAne mahIM khAtvA dravyaM tiSThati nizcayam // 41 // yatra nA dRzyate zalyaM dravyaM tatra tathocyate / tatra sthAne mahIM khAtvA dravyaM tiSThati nizcayam // 42 // aSTa pUrvAyatA rekhA bhinnAH paJca samuddharet / padairaSTAviMzatibhikSasaGkhyA tathaiva ca // dvAramadhye kRttikA ca zAkhayorbharaNImadhe // 43 // candre dravyaM tathA sUrye zalyaM caiva vinirdizet / ahibalacakre proktA svasaro dhRtyAzca kevalI ? // 44 // azvinyAdi trikaM caiva Adi paJcakaM tathA / pUrvASADhA catuSkaM ca revatI cottarAtrayam // 45 // zazibhAni kilaitAni ziSTAni ravibhAni ca / candraH ca sthite sUrye candre sUryakSasaMsthite // 46 // natra zUnyaM bhavetsthAnaM dravyazalyavivarjitam / dravyazalyavinA tvevaM zalyadravyAdi kathyate ? // 47 // candraH pUrva paraM bhAnustatra zalyaM vinirdizet / bhAnuH pUrva paraM candrastatra zalyaM vinirdizet // 48 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUparIkSAgrahakolakAropaNamekapaJcAMzaM sUtram // gataghaTi RkSahatA: SaSTihate ca zeSakam / ravizazibhuktakAlaM ravicandrasaMlagnakam // 49 // . zvetA ca brAhmaNI bhUmI raktA vai kSatriyA smRtA / pItavarNA bhavedvaizyA zUdrI tu kRSNavarNinI // 1 // ghRtagandhA bhavedvinI rAjJI raktAnugandhinI / kSAragandhA bhavedvaizyA zUdrI viSThAnugandhinI // 2 // brAhmaNI madhurAsvAdAM kaSAyA kSatriyA tthaa| kSArAsvAdA bhavedvaizyA zUdrI syAtkaTukA tathA // 3 // evaM parIkSayed bhUmi varNairgandhaizca svAdataH / gomayena samAlipya nandyAvarta tu svastikam // 4 // sthApayedAmaghaTaM vardhamAnena saMyutam / ghRtena jvAlayedvartIzcatasrazca caturdizam // 5 // Adyodbhave yathA dhartistadvaNI sA mahI mtaa| sUtradhArasya haste tu kuddAlaM tu tathottamam // 6 // sthitvA pUrvAbhimukhataH zuciH rAto jitendriyaH / zuklAmbaradharo nityaM zukmAlyAnulepanaH // 7 // prahAraM dApayettatra lakSayedreNumucchritam / pUrvAparayAmyottaraM varNaiH prAcyAdizastakam // 8 // tato vAstuM ca sampUjya tattarakSetreSu kalpitam / puSpAkSataH samAlikhya nilayAdhaH pramANataH // 9 // sUtradhAro mahAprAjJaH zuklAmbaradharaH shuciH| kare gRhItvA kudAlaM dRDhazcaikAgramAnasaH // 10 // turavAdinidhomaGgalaiH zabdasaMkulam / prahAraM dApayettatra tatkukSau vahnigocare // 11 // uddhRte caiva kuddAle tato reNuM nirIkSayet / uttare tu bhavetkSemaM pazcime putrapautrakam // 12 // pUrve tathottamaM vidyAdIzAne mokSadAyakam / itarAsu caturdikSu sarvadoSasamudbhavaH // 13 // AnIya kIlaka sUtraM ropayecca caturdizam / kIlakasya ca sUtrasya varNabhedAMzca lakSaye // 14 // prazasyante brAhmaNAnAM kIlA AzvasthakIlakAH / udAhatA kSatriyANAM khAdirA rAktacandanAH // 15 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 aparAjitapRcchA zirISazAlatAlAnAM vaizyajAteH prakIrtitAH / sarjakArjunayostvevaM zUdrANAM ca sukhAvahAH // 16 // dvAtriMzadaGgalo vipre cASTAviMzatiH kSatriye / caturvizAGgulo vaizye zUdre viMzAGgulo bhavet // 17 // caturazro bhaveda vipre cASTAdhaH kSatriye mataH / SoDazAvastu vaizye syAd vRttaH zUdre prakIrtitaH // 18 // viprasya darbha sUtraM mauja tu kSatriyasya c| kAsajaM tu bhaved vaizye zANaM zUdrasya kIrtitam // 19 // na kASThalohAGgAraizca nakhapAdairudghATanam / zastre zastrabhayaM vidyAt sUtrachede tu mRtyudam // 20 // Alikhya homazAlAyAM dharmakAmArthasAdhakam / kRtvA puSpAkSataM pAtre jalarekhAM samuddharet // 21 // baliM dadyAdyathAnyAyaM zAstradRSTena krmnnaa| AphAlayet tataH kIlaM prathamaM vahnigocaram // 22 // nairRtyAnte dvitIyaM ca vAyavyaM tadanantaram / IzAnyAM ca punardadyAt sUtraM yAvaccavahnigam // 23 // gRhItvA mudraM zilpI prahArAMstrIn pradApayet / caturthAze gate kIle sA mahI cottamA matA // 24 // madhyamA syAtribhAgena kaniSTAdhena ca smRtaa| ata Urdhva gate kIle vidyAnna zivamAlayam // 25 // hanyamAno yadA kIlo namita; kAM dizAM prati / tanmAhAtmyamathAkhyAsye namite kIlake phalam // 26 // prAcyAM syAdarthasampattiH santApo hygnigocre| dakSiNe vipulA bhogA nairRtye kalahaH sadA // 27 // pAruNyAM dhanadhAnyaM ca vAyavyAM strIpradUSaNam / uttare sarvabhadrANi hIzAne maraNaM dhruvam // 28 // prAJjala: siddhidaH prokto'nyathA caivamasiddhidaH / bhagnazca mRtyudaH proktaH kIlakasya mahAtmyakam // 29 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA bhUparigrahakIlakAropaNAdhikAro nAmaikapaJcAMzaM sUtram // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) kUrmapramANapadapratiSThA nAma dvipaJcAzaM sUtram // vizvakarmovAca zaste mAse site pakSe hAtIte cottraaynne| tArAcandrabale caiva yoge cAmRtasambhave // 1 // sUtrapAtastu kartavya: prAcI sAdhyA tato bhavet / caturazcaM samaM kRtvA digmUDhaM parivarjayet // 2 // pUrvapazcimadigmUDhaM vAstu strInAzakaM smRtam / dakSiNottaradigmUDhaM sarvanAzakaraM bhavet // 3 // visUtraM ca bhavettaccet sUtrasantApakArakam / prAsAdasya pramANena sUtraiH kSetra prasAdhayet // 4 // prAsAde bhittisaMyukto gRhe bhittistu bAhyataH / kartavyo maNDapairyukto jagatyAyAma eva ca // 5 // athAkhyAsye punazcAnyad jIrNaprAsAdalakSaNam / bhagnaM dravyAdikaM vApi uddhAre'guNaM phalam // 6 // pUrvamAnapramANaM ca kaaryettdvickssnnH| tadrUpaM tatpramANaM ca pUrvasUtraM na cAlayet // 7 // calite cAlite vApi digmUDhe sthAnavAstuSu / tasmAtsarvaprayatnena pUrvasUtraM na cAlayet // 8 // calite cAlite caiva sUtrasthAne ca vigraham / hIne hAni prakurvIta cAdhike svajanakSayam // 9 // bhUparigrahaNe caiva vAstuvidyAvizAradaiH / vAstusthAnaM purA zAtvA khanezcaivaM pradakSiNam // 10 // pitA mAtA ca putrAzca nAzaM gacchanti mstke| pRSThe cAramavinAzazca dezatyAgazca jAyate // 11 // strIsvagotravinAzazca catuHpAdeSu vai kramAt / jAyate dhananAzazca marmavedhe kRte sati // 12 // zubhaM putro dhana dhAnyaM jJAtvA kukSi yadA khanet / kRtvA pradakSiNaM kumbhaM gRhItvA sthApitaM tataH // 13 // kukSiM khAtodakai tvA zAntimuzcAryazobhanAm / tathodakairvandanIyaM vAstudevaM visarjayet // 14 // vidizu dinu khAtAni prAcyAdiSu pradakSiNam / tathA ghaTodakairmRtvA vandayecchAntipAThakaH // 15 // Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ityantaM tu samuddiSTaM vAstusthAnavisarjanam / zilAntaM vA jalAntaM vA khAtvA zalyaM samuddharet // 16 // jalAnteSu yadA khAto govinodaka ? pAlanam / vAstu pUjAM tataH kRtvA madhye kUrma tu sthApayet // 17 // hiraNmayo bhavetkUmoM vAstuvistAradhAraNaH / uroratnairnetraratnaiH pRSTharatnaizca zobhitaH // 18 // samupetaiH sarvagAtrai raupyapAdopazobhitaH / evaM vai sUtritaM sarva ratnakAJcanarUpyakam // 19 // tatraiva sthApitA; sUtra parvatA dvIpasAgarAH / zilAbhiriSTikAbhizca tataH khAtaM prapUrayet // 20 // iSTakAcayanaM kRtvA pUrayezca staraM staram / kapizIrSe ca pASANe mRdazcASTAGgalA dahet // 21 // jalena plAvitAstAzca muhUrasyA hnetttH| pAlAzasvasthasaMbhUtairhanettAH sudRDhaM tataH // 22 // pAdonaM pUrayetprAntaM tatyanaM ca prAdAyikam ? / hasvaM hasvaM tu kartavyaM prAsAdasya talaM tathA // 23 // eka haste tu prAsAde kUrmaH syAzcaturaGgulaH / ardhAGgalA bhavebRddhiH pratihastaM dazAvadhi // 24 // pAdavRddhiH punaH kuryAdvizatihastata: kare / Urdhva vai triMzaddhastAntaM vasuhastakamaGgalam // 25 // tataHparaM zatArdhAntaM sUryahastaikamaGgulam / anena kramayogena manvaGgalaM zatArdhake // 26 // kaniSThaM pAdahInaM ca jyeSThaM pAdAdhikaM tathA / sAdhAraNamidaM mAna trividhaM kUrmamAnataH // 27 // haimo raupyazca karttavyaH sarvapApapraNAzanaH / itthaM kUrma yaH karoti sarvayajJaphalaM bhajet // 28 // snAnaM paJcAmRtaiH kArya kUrmasya ca yathAvidhi / arcayitvA prayatnena dhUpayitvA sugandhinA // 29 // tilairyavaistathA homaM kuryAt pUrNAhuti tathA / nivezayedimaM kurma vedavAditramaGgalaiH // 30 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM kUrmapramANapadapratiSThAdhikAro nAma dvipaJcAzaM sUtram // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) devAsurasaMgrAmAdivAstUdubhavo nAma tripaJcAzaM satrama / aparAjita uvAca gandhamAdanapRSThe'tha zailarAjamahotsave / suravidyAdharai ramye RSisaMghasamAkule // 1 // siddhacAraNasaMgIte epsarogaNasevite / digvidigvAsibhIramye saritAdvayasaGgame // 2 // tatrasthaM ca sukhAsInaM vizvakarmamahaujasam / vedavedAGgatasvajhaM sarvazAstravizAradam // 3 // zirasA praNipatyAtha jAnubhyAM dharaNIgataH / daNDavazcAgrato bhUtvA papraccha svaparAjitaH // 4 // kathaM vAstu samutpannaM nirmitaM vA kutaH kadA / vAstorutpattistAta devAdezca nighaNTukam // 5 // ekapAdAdikaM vAstu yAvatpadasahasragam / mopamarmavaMzAMzca rekhAsandhisurAdikam // 6 // balikarmavidhiM caiva vAstupAdanivAsinAm / etatsarva prayatnena kathayasva jagatpate // 7 // vizvakarmovAca zRNu vatsa mahAprAjJa yattvayA paripRcchitam / kathayAmi na sandeho vAstorutpattilakSaNam // 8 // pUrva devAsure yuddhe mahAghore sudaarunne| saMghaTTe narasaMkIrNe zroNIgAH parasparam // 9 // mahAraudraiH kaTAkSazca zastradhAtaiH parasparam / mahAbalotkaTA vIrAH saMgrAme hetikAkSiNaH // 10 // nirjitAzca tato devA daityendrAH prabalAH sthitAH / tathA kilakilAyanti pUrvadevAtmasambhavAH // 11 // bhUmikampa prakurvanti hyacAlyA: parvatA iva / anantaraM surA indro mantrayitvA parasparam // 12 // tataH smRtvAtmazaktIzca jhAnadehasamudbhavAH / trayastriMzatkoTayazca surAste ca mahotkaTAH // 13 // punarAyojyasaMgrAma daityendrazca parasparam / sakopAzcaiva saMgrAme surAsuramahotkaTAH // 14 // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 aparAjita pRcchA nirjitA asurA yuddhe devAzca prabalAH sthitAH / tadAvyApa dharAsvevaM surarAjyaM mahotsavam // 15 // anantaraM mahAbhUtA daityAJcaiva mahotkaTAH / vataritAH zailendreSu daityendrAzca mahotkaTAH // 16 // zailarUpaizca sambhUya sapakSAH krodhaparvatAH / tathA patantyutpatanti yatra bhUrjanasaMkulA // 17 // nirdahanti dharAdhArtha kheTagrAmapurAdikam / naroragasurendrAzca parvatairbhasmasAtkRtAH // 18 // tato devAdikAH sarve marutvatpuramAzritAH / vyazApayan sahasrAkSaM dharAdharavinAzinam // 19 // krodhAdindreNa vajreNa sthApitA bhuvi parvatAH / cheditAzca tataH pakSA acalA yatra saMsthitAH // 20 // gaGgAyamunayormadhye prArabdho yajJa uttamaH / nirjitAzca surairyazarakSA vajrAyudhaiH kRtA // 21 // asurAzca tataH sarve cintAturatayA sthitAH / nairRtye kuNDasaMbhUtaM bhArgavoruzaktyAtmakam // 22 // durjayaM durnirIkSaM ca mahAghoraM sudAruNam / sphurantaM vidrumAkAraM locanairagnisannibhaiH // 23 // hutAzanagarbhasambhUtaM pralayAntasamaprabham / sphuratsphuliGgaM jvalantaM durnirIkSyaM bhayapradam // 24 // trinetraM vikRtaM raudraM jaTilaM vAlalohitam / iMSTrAkarAlamatyugraM mukhe dAvAgnisannibham // 25 // kRtAntatulyaM dazanaizcaNDoSThapuTAntare / bhUtalAnte talaM tasya Aloke bAhupaJjaram // 26 // skandhagrIvAkarA vyomni brahmANDe ca gataM ziraH / tejorUpaM sphurantaM ca pralaye bhairavaM yathA // 27 // ninadantaM mahAbhImaM manye kalpAntagarjitam / trastAstu devatAH sarvA rUpaM dRSTvA sudAruNam // 28 // dhyAnayuktAzca calitAH bhayabhItA mahoragAH / dikpAlA lokapAlAzca praNazyanti mahAsurAH // 29 // brahmarAkSasavaitAlA Azrayanti mahezvaram / AdityAdyA grahAH sarve Azrayanti janArdanam // 30 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAsura saMgrAmAdivAstUdbhavo nAma tripaJcAzaM sUtram // devarAjaH surairyuktaH samupAste jagatpatim / durnirIkSyaM durArAdhyaM kAlAnalasamaprabham // 31 // dRSTvAdbhutarUpaM ca viraJcirapi vismitaH / durjayaM durnirIkSyaM ca mahAghoraM sudAruNam // 32 // sphurantaM vidyudAkAraM locanairapi sannibhaiH / bhUH kAntA pAdatalato brahmalokaM gataM ziraH // 33 // tasya rUpabhayAd bhItAH tridazAsurarAkSasAH / nazca Rtvijo brahmA zakrAdyA dvArapAlakAH // 34 // tatra devA dvijA rAjA Azrayanti mahezvaram / rakSa rakSa mahAdeva bhayabhItAn jagatprabho // 35 // mahadbhUtaM martyaloke yajJe ca ripukrodhajam / surarAjadvijAnAM ca bhUmau rakSAkaro bhavAn // 36 // pratyakSaM bhava IzAna surArthe dvijabhUpate / mahadbhUtaM mahAdevaM daityAnAM dahanaM param // 37 // lalATanetra kruddhaM kAlarUpamivAparam / valokito bhavo bhadre asAdhye vRddhatAMgataH // 38 // mUlakalpodbhavaM yatra nigrAhyamastakobhavam / valokitaM tadA cakaM triSu lokeSu madhyataH / lIyate zivadehe tu yatra syAtsurasambhavaH // 39 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM devAsura saMgrAmAditrAstUdbhavAdhikAro nAma tripaJcAzaM sUtram // 129 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) vAstUtpattirnAma catuHpaJcAzattamaM sUtram // rudra uvAca bhI bhArgava mahAvIra kasmAtsthAnAdupAgataH / kRtaM tvayA tvadbhutaM hi dharAdharmavinAzanam // 1 // sAmarthyato visRjatA puruSaM yajJadhvaMsakam / indrAdyA asurapArzve nigrAhyA iti nizcayAt // 2 // zukra uvAca purA cArAdhito devo divyaM varSasahasrakam / tadAjJayA mayA labhyA vidyAmaratvadAyinI // 3 // rudra uvAca divyaM varSasahasraM ca tapaH kRtvA sudAruNam / toSito'haM tathA viSNuH zukreNa muninA tvayA // 4 // jarA ? liGgodbhave vyokti tuSTo devo jagatpatiH / dhyAnaM mantrajapaM kRtvA prINaya tvaM parezvaram // 5 // prAsAdAnmAntrikI vidyA saptAkSaryatha saMhitA / tuSTena kathitA vidyA sarvakarmAnusAriNI // 6 // sAdhayAmi yatkRte ca sarvadevabhayaMkaram / mantraiH stutyA ca yuddhaizca dAyaM dAsyanti devatAH // 7 // aho ye munayaH sarve rudrezaM puruSottamam / upAzrayanti devezaM bhayaM jayanti nirjarAH // 8 // padmAsana zrRNu tvaM ca viSNurvacanamabravIt / nayA vadhyate sAdho asmAbhirna ca daivataiH // 9 // mantramUrtiriyaM vAstU rudradehasamudbhavaH / idaM tu vAsturUpaM ca durdharaM ca punaH zivAt // 10 // idaM ca vacanaM zrutvA padmabhUH puruSottamAt / zaraNaM vada devAnAM viSNuradbhutavikramaH // 11 // rudraloke tato gatvA dhyAtvA devaM mahezvaram / adbhutaM bhUtamabhyarcya bhUtaM dRSTvA ca bhUtale // 12 // yadA sattvaM bhaved jJAnaM bhavettuSTirbhavo ? vRthA / tadA surAsurairvadhya AjJAlopo bhavetprabhoH // 13 // zAstracchedo na ca bhavet mriyate na tathodake / agnidevAtsamutpanno hyavandhyo devadAnavaiH // 14 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 vAstUtpattirnAma catuHpaJcAzattama sUtram // Izvara uvAca zaNu bhArgava daityendra vidyAprastAranirNayam / / triSu sthAneSu prastAyaM gurusthAne niyojitaH // 15 // avidyAgurulabdhAGgadoSapApAnusaGgrahe / jJAnonmIlanaM tad bhaktyA vidyAsiddhizca vRddhataH // 16 // bhArgava uvAca iyaM vidyA va deveza sarvapuNyAnucetasA / puNye na sUkSmatAM yAti prakAzAt pApavigrahau // 17 // puNyasthAnAni sarvANi yAni kurvanti bhUtale / pRthagekaikasaMsthAne pUjA cA'sya pradIyate // 18 // pratiSThA saptapuNyAha zAntikAni caturdaza / samastapuNyasthAneSu pUjA cAsya pradIyate // 19 // eSAM vRddhiM ca saMtyajya ? tato yAnti sa sUkSmataH ? / brahmAdyAzca surAH sarve nivasantyasyadehake // 20 // yadA vimukto devaistu asya pUjA na diiyte| tataH kAle samudbhUtaH surAsurabhayaMkaraH // 21 // devatAgRhavAvAdyAM ? ziva: saakssaadbhuguuditH| saMkalpapuNyasthAnAni pUjA cAsya niveditA // 22 // tadA tatsUkSmatAM yAti vidyArUpaM mahAsanam / surairAkramyate smaivamadhovaktraM nipAtitam // 23 // saMsthApya madhyapAtAle suhitaiH surasaMghaTaiH / tadvacca saMsthitAH pUjyA brahmAdyA devatAstathA // 24 // zirastasyaivamIzAne pAdau naitygocrau| agnikoNe ca vAyavye prakoSThajAnusaMsthitiH // 25 // paJcacattvAriMzaddevA devyaSTakamathApi ca / tripaJcAzazca tridazAH pUjyAstatra kramoditAH // 26 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM mahezvarazukrasaMvAde vAstUtpattyadhikAro nAma catuHpaJcAzattamaM sUtram // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) vAstUtpattyadhikAre devatAnyAso nAma paJcapaJcAzattamaM sUtram // vizvakarmovAca Izastu saMsthito mUrdhni parjanyaH karNayorditiH / jayAditI skandhayozca hyubhayorvAmadakSiNam // 1 // ApastathA ca galake Apavatso hRdi sthitaH / marIciH pRthvIdharaca saMsthitau stanayordvayoH // 2 // nAbhimadhye sthito brahmA nAbhipRSThAnusaMsthitau / sAvitrI kukSimadhye tu rudradAso dvitIyake // 3 // indra indrajayazcaiva zroNImadhye tu saMsthitau / aGguSThAgre ca pitarau gulphe dauvAriko mRgaH // 4 // antarIkSaH kUrparA nAgazcaiva dvitIyake / vAme jAnau sthito rogo dakSiNe cAgnidevatA // 5 // mahendrAditya satyAdi bhRzAntA dakSiNe bhuje / mukhyabhallATa somAdi giryantA vAmake bhuje // 6 // savitA yAmyato bAhau rudrazcaiva dvitIyake / mitrazca vAmata Urau vivasvAMzcaiva dakSiNe // 7 // sugrIvaH puSpadantazca varuNAsurazoSakAH / pApayakSmA SaDete vai nalake vAmake sthitAH // 8 // pUSA ca vitathazcaiva gRhakSatayamau tathA / gandharvabhRGgA devAH SaD dakSiNe nalake sthitAH // 9 // IzoroM vidyAt pAvako vidArikAm / nirRtyUrdhva pUtanAM ca rogordhve pAparAkSasIm // 10 // prAcyAM tu pilipicchA syAjjRmbhA syAdyAbhyato dizi / vAruNyAM vinyasetskandAmaryamA cottarasthitA // 11 // nAsti vAsAM padvidhiH pUjAM gRhNanti kevalam / nivAsaH sarvadevAnAM vAstu vai sthAnato viduH // 12 // aGga sandhi ca sUtrAdiM vidyAtpazcAcca vAstunaH / samastapuNyasthAnAni vAstupUjAsu vai viduH // 13 // dvayaSTasandhi tathASTAGgaM dvyaSTasUtraM tathaiva ca / paJcakSetramidaM vAstu svarUpaM puruSAkRti // 14 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 vAstUtpattyadhikAre devatAnyAso nAma paJcapaJcAzattamaM sUtram // vAstotpattiH pUrvamaGgaM yakSotpattiddhitIyakam / caturthaka tathA sUtraM tRtIyaM bhUparigrahaH // 15 // paJcamaM vezmAdhikAra: SaSThaM ca surasannakam / saptamaM liGgamUrtyAcaM pratiSThAvidhiraSTamam // 16 // imAnyaSTAGgasUtrANi vAstuvedoditAni ca / vAstuvedodbhavaM cAcaM samastaM sUtranirgatam // 17 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAstUtpattyaGge devatAnyAsAdhikAro nAma paJcapaJcAzattamaM sUtram // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) vAstudevatA nighaNTurnAma SaTpaJcAzattamaM sUtram // vizvakarmovAca --- nighaNTuH procyate nAnAvAstupadanivAsinAm / IzAdInAM ca devAnAM pradakSiNamanukramam // n Izazca zaGkaro devaH parjanyo vRSTikArakaH / jayantaH kAzyapo devaH svayaM vRSTikaro muniH // 2 // mahendrazca surAdhIza Adityazca prabhAkaraH / satyazcaiva svayaM dharmo bhRzo manmatha ucyate // 3 // namo'ntarIkSa AkAzamagnistejaH samudbhavaH / pUSA mAtRgaNAcaiva cAgharmo vitathAbhidhaH // 4 // gRhato budhazcaiva yamaH pretAdhipastathA / gandharvo nAradaH prokto bhRGgIrANU nirRteH sutaH // 5 // mRgo'nantaH svabhUrdharmo vizvedevAstu pitaraH / daudhariko bhavennandI sugrIvo manudevatA // 6 // mahAjayaH puSpadanto varuNaH salilAdhipaH / asuro rAhurAkhyAtaH zoSaH sauriH zanizcaraH // 7 // pApayakSmA kSayaH prokto jvaro rogazca dUSakaH / nAgastu vAsukiH prokto mukhyastvaSTA ca vizvakRt // 8 // bhallATazcandra ityuktaH somazcaiva kuberakaH / girizca himavAn zailo hyaditiH zrIH prakIrtitA // 9 // vRSadhvajo ditiH zarva Apazcaiva dharArNavaH / Apavatsa umApatyaM hAryamA syAttu bhAskaraH // 10 // savitA jAhnavI gaGgA sAvitrI vedamAtRkA / vivasvAMstu bhavenmRtyurindra ukto'marAdhipaH // 11 // kAlAnala indrajayo mitrazca balabhadrakaH / rudraM tathezvaraM vidyAd rudradAsastadAtmajaH // 12 // pRthvIdharo bhaved viSNurhemagarbhaH pitAmahaH / dvAdaza brahmaparidhau dvAtriMzad bAhyatastataH // 13 // gharakI va vidArI ca pUtanA pAparAkSasI / pilipicchA tathA jRmbhA skandAryamA dizAM prati // 14 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstudevatAnighaNDurnAma SaTpaJcAzattamaM sUtram // vidikSu dikSu saMsthAne hyaSTau kuryAzca zAsanIH / AsAM padavidhirnAsti pUjAM gRhNanti kevalam // 65 // ityevaM ca samAkhyAtA devatAnAmanukramAt / nighaNTuparibhASAzca vAstuvedasamudbhavAH // 16 // itisUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM vAstudevatA nighaNTyadhikAro nAma paTpaJcAzaM sUtram // 135 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) vAstukSetrAtmakaM saptapaJcAzaM sUtram / - - vizvakarmovAca svastikaM puSpaka nandaM SoDazAkSaM caturthakam / paJcamaM kulatilakaM subhadraM SaSThameva ca // 1 // saptamo marIcigaNo bhadrakaM syAttathASTamam / navamaM kAmadaM proktaM dazamaM bhadramucyate // 2 // sarvatobhadranAmAkhyamataUrdhvaM na kArayet / vAstUnyekAdazaiva syuH proktAni paramezvaraiH // 3 // padamekaM svastika syAtpuSpakaM paJcatuSTayam / nandaM navapadaM proktaM SoDazaM ssoddshpdaiH||4|| paJcaviMzatibhiH kulaM SaTtriMzadbhiH subhadrakam / ekonapaJcAzatpAdaimarIcigaNa ucyate // 5 // bhadrakaM tu catuHSaSTirekAzItizca kAmadam / zatapadaistu bhadrAkhyaM sahasraH sarvatodbhavam // 6 // padasaGkhyAstu kathitA vAstusthAnAni vacmyaham / svastikaM padasaMsthAne bhuvataH kathyate budhaiH // 7 // zrIdharaM rAjagehAnA hAdInAM dhravaM yathA / catuSkI devatAgre yA vidyArambhe tatsvastikam // 8 // dIkSA vividhayAtrAsu kanyAlane ca puSpakam / nandaM prapUjayeddhAstu vanayAtrAdizobhanam // 9 // latine rucakAdInAM maNDapeSu gRhaadike| jagatI vasudhAyuktaM SoDazAkhyaM tu pUjayet // 10 // dakSiNottaraSaTakAdyaM zakrAya ? kamalodbhavam / dhImAtrAdiSu dIkSAsu tilakaM tu prapUjayet // 11 // sukarmaNi ca prasthAne subhadraM ca prazasyate / samastajIrNoddhAreSu marIcigaNamarcayet // 12 // grAmakheTapurAdA ca kUpe ca krvttaadike| tathA rAjaniveze ca bhadrakaM pUjayetsadA // 13 // gRhAdiSu samasteSu tRNapaTTacchandAdiSu / pANDvazvapUrNakhaNDeSu kAmadaM vAstu pUjayet // 14 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstukSetrAtmakaM saptapazcAzatamaM sUtram // prAsAdA vividhAzcaiva vividhAzcAtra maNDapAH / jagatIliGgapIThe ca bhadrAkhyaM rAjavezmani // 15 // prAsAdAzcava meAdyA liGgaM SaTkarataH param / mahA dezarASTre ca sarvatobhadramarcayet // 16 // adhastAt sarvatobhadrAd bhadrAkhyopari vAstukam / madhye ca dvAviMzatibhirguNitA padakalpanA // 17 // paTakSetrANi pravakSyAmi vAstupadanivAsinAm / saMsthAnonmAnasUtraM ca vAstuvedasamudbhavam // 18 // caturazramAyataM ca vRttaM vRttAyataM tathA / aSTAdhaM cArdhacandraM ca vAstusUtraM tu SaDvidham // 19 // prAsAdeSu gRhAyeSu puragrAmanivezane / kSetrANi caturazrANi caturanaM samarcayet // 20 // tathAthatAzca prAsAdAH puSpAkSakulasambhavAH / yathAyatAni kSetrANi pUjayeca tathAyatam // 21 // vApIkRpakSetrakANi vRttAni prtimaastthaa| kailAsacchandodbhavAzca sarve vRttAH prakIrtitAH // 22 // vRttAyatAzcamaNikA azzAlA assttaashrkaaH| taDAgeSu samasteSu hyardhacandraM prapUjayet // 23 // kSetraSaTakAtmake vAstau bANavedAzca devtaaH| trayodaza sthitA madhye dvAtriMzad vAhatastathA // 24 // sUtrabAo'pradevyazca IzAdiSu pradakSiNam / tAsAM padavidhirnAsti kevala pUjanaM smRtam // 25 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAstukSetrAdhikAro nAma saptapaJcAzattamaM sUtrama // . Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) vAstupadevatAbhidhAnanirNayo nAmASTapaJcAzaM sUtram // vizvakarmovAca svastikaM ca pravakSyAmi taccaikapadasaMzritam / trayodaza surA madhye dvAtriMzad bAhata: sthitAH // 1 // tathA kUTa tribhiH kRtvA madhye brahmA navAMzake / tRtIyAMzeSvaryamAdyA 'yaMzeSu karNadevatAH // 2 // tAsAmace bAhyatazca dvAtriMzatparidhau kramAt / idaM ca svastikaM proktaM sarvazAntikaraM nRNAm // 3 // iti svastikavAstu // athAta: puSpakaM vakSye cedAthaM ca catuSpadam / brahmaNaH padamekaM tu tatpAdeSvaryamAdayaH // 4 // aryamNaH padamAnena cASTau tAH krnndevtaaH| mUlapadaSoDazAMze zeSA bAhye prakIrtitAH // 5 // iti puSpakavAstu // nande brahmA padaM caikaM brahmayazena cAryamA / tatyazaiH karNadevAzca dvAtriMzazca tadardhataH // 6 // iti nandavAstu // SoDazAkhye padaM brahmA haryamArdhe tu karNagAH / karNArdhe bAhyato devAstadardhAdhai karNASTakam // 7 // iti ssoddshaakhyvaastu|| brahmAryamaikaikapadaM tadadha karNaSoDaza / caturthIzapadAH sarve tadbAstu tilakaM bhavet // 8 // iti kulatilakavAstu // catuSpado bhaved brahmA dvipadAzcAryamAdayaH / karNAzcArdhapadAH sarve vyaMzoneSu ca zeSakAH // 9 // iti subhadravAstu // catuSpado bhaved brahmA tripAdA aryamAdayaH / karNAH sapAdAzcaikonaM karNabAhye'rdhapAdakAH // 10 // SaDaMzonapadAH shessaashcturviNshtisngkhyyaa| marIcigaNamityuktaM saptasaptapadAtmakam // 11 // iti marIcigaNavAstu // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstupadadevatAbhidhAnanirNayo nAmASTapaJcAzaM sUtram / / catuHSaSTipadaM vakSye vAstu puranivezane / vibhaktipadasaMsthAnaM devatAnAmanukramAt // 12 // catuSpado bhaved brahmA tatsamA arthamAdayaH / aryamArdhe karNagAzca karNAdhaiM caturviMzatiH // 13 // bAhAkaNe sthitAzcASTau lADale padamardhakam / IdRzaM bhadrakaM proktaM catuHSaSTipadasthitam // 14 // iti bhadrakavAstu / brahmA navapado madhye SaTpadA arymaadyH| dvipadA madhyakarNAdyA dvAtriMzadekapAdakAH // 15 // iti kaamvaastu|| tataH zatapadaM vakSye pUjyaM prAsAdamaNDape / brahmAdyAH sakalAzcaivASTapAdA aryamAdayaH // 16 // dvipadA brahmakarNe'STau bAhye'STau sArdhapAdakAH / zeSAzcaikapadA zeyAzcaturvizatisaGkhyayA // 17 // iti zatapadaM bhadrAkhyavAstu // caturadhIkRte kSetre dvAtriMzadbhirvibhAjite / SaTpaJcAzatpadairyuktAnyekAdaza zatAni hi // 18 // madhyasthAne likhet panaM vedagarbha iti smRtam / brahmAnte ca bhavedvIthIM catvAriMzatpadaiH kramAt // 19 // arthamNo'nte bhavedvIthI zataM ca dvAdazottaram / vIthIkaNe samastaivaM padamuktiH kramoditA // 20 // saptadazamaNDaleSu cAye panaM nipAtayet / / tadanantarapatau ca brahmA SaNNavatipadaH // 21 // tadante vIthikA kAryA catvAriMzatpadAnvitA / azItibhizca catvAroryamAdyAzca caturdizam // 22 // catvAriMzatpadaira(raSTau syurbrhmkrnntH| tadantIthikA kAryA zataM ca dvAdazottaram // 23 // tabAhye ca bhavedvIthI dvAtriMzadadhikaM zatam / koNe lopyAzca SaTpAdAzcatuSu caturviMzatiH // 24 // IzAdyA rudradAsAntA latA vIthyantare gtaaH| evaM padAni jAyante SaTtriMzadadhikaM zatam // 25 // bAAkaNe tu casvAra: prasthApyA navabhiH pdaiH|| sapta sapta tadAzritA yojyA azASTabhiH padaiH // 26 // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 aparAjitapRcchA tanmAnAnukramAdyojyAH zeSA aSTapadAstathA / evaM sahasraparyuktaM sarvatobhadralakSaNam // 27 // iti sahasrapadaM sarvatobhadravAstu / IzastathA ca parjanyo jayo mAhendra eva ca / AdityaH satyabhRzau cA'ntarikSAntA'pTa pUrvataH // 28 // agniH pUSA ca pitatho gRhakSato ymstthaa|| gandharvo bhRGgarAjazca mRgAntAzcASTa dakSiNe // 29 // pitaro dauvArikazca sugrIvaH puSpadantakaH / varuNazcAsuraH zoSaH pApayakSmA tu pazcime // 30 // rogonAgastumukhyazca bhallATa: soma eva ca / giryaditirditizcaivASTAdhuttaradizi kamAt // 31 // brahmakarNe tathA cASTAcIzAnyAdi krameNa tu| ApazcaivApavatsazca IzakaNe tu saMthitau // 32 // savitA caiva sAvitrI AgneyyAM tu samAzrito / indra indrajayazcaiva nairRtyAM brahmaNaH sthitau // 33 // rudrazca rudradAsazca saMsthitI yaayviidishi| marIcizca vivastyAMzca mitrazca pRthivIdharaH // 34 // pUrvAdikramayogena saMsthitAzca caturdizam / evamAdikramayogaH sarveSAM vAstumaNDale // 3 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAstupadadevatAbhidhAnanirNayAdhikArI nAmASTapaJcAzattamaM sUtram / / Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) vAstumarmopamarmanirNayo nAmaikonaSaSTitamaM sUtram // vizvakarmovAca catuHSaSTipadaiH kSetre puravAstu prakalpayet / marmopamarmasandhIMzca vAstudehasamudbhavAn // 1 // pUrvAparAyatA vaMzA upavaMzAH prabhedataH / marmANi vaMzasampAtA upamarmANi madhyataH // 2 // indrAdityatastrirekhA varuNapuSpadantagAH / ete vaMzAH samAkhyAtA upavaMzA yAmyottarAH // 3 // somabhallATatastisro gRhakSatayamAntagAH / pUrvAparAyatA rekhAH punarbhinnAzca tisRbhiH|| 4 // Izabrahmapitatazca zirA rogAgnimadhyataH / zirAstyevaM vikarNasthA IzAgnipitRrogataH // 5 // jayagandharvasugrIvagiribhizca prbheditaaH| satyamukhyAyatA rekhA vitathAccAsurAntagAH // 6 // ete ca sUtrasaMpAtA mahAmarmANi kiirtitaaH| sUtrasaMpAtAgrapaGkipaTaka lAgalamucyate // 7 // zirAsUtrapAtaSaTkaM taccApi lAGgalaM smRtam / caturviMzati lAGgalAni padArdheSu trikarNagA ? // 8 // brahmaNazca catuHpAi~SyaSTasUtrANi padmakam / / pakSeSu lAgalaM dvaMdvaM parekhAbhirvidhIyate // 9 // catu:kaNeSu zUlAni SarekhAbhizca vajrakam / trizalalAGgalapadma zirAnADivivarjitam // 10 // dhandhucchedazvopavaMze marmaNi syaatkulkssyH| vane ca vajrapAtAH syutrizUle ca riporbhayam // 11 // pane pativinAzazca lAgaleSu prajAkSayaH / karNazirA strIvinAza: sampAte cAgrajAtake // 12 // caturpu brahmakarNeSu mahAmamai sukiirtitH| dhanadhAnyavinAzazca sarvanAzastathaiva ca // 13 // padavyAsaSoDazAMzo bhAgo dvAdazakaH punaH / cAlAnaM sandhisampAte vaya'te marmazilpibhiH // 14 // Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 aparAjitapRcchA // aSTavargAH samAkhyAtAH karNapAzci kIrtitAH / brahmakarNa tripadmAnte ? mahAmarmacatuSTayam // 15 // mamopamarmaNI rakSye mhaadossbhyaavhe| vaMzopavaMzau sandhizca rekhASaTkaM ca lAGgalam // 16 // bhUparigraho vAstuzca marmAdi kathitaM tava / pitrodghato bhaveccaivaM kRte zirasi khAtake // 17 // bhuje skandhe bandhunAzo hRdaye ca mahAbhayam / dhanadhAnyasamRddhizca jAyate kukSikhAtake // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAstumarmopamarmanirNayAdhikAro nAmaikonaSaSTitama sUtram / / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) dikpAlAdivAstudevapUjAbalikarmayuktirnAma SaSTitamaM suutrm| vizvakarmovAca ata UrdhvaM punazcAnyat pravakSyAmi yathAkramam / vAstudehe sthitA devAH sampUjyA vRddhaye tathA // 1 // ghRtAkSatAnamIzAne parjanye cotpalodakam / jaye pItAmbaraM caiva vajraM piSTamayaM tvatha // 2 // mAhendre sarvaratnAni sUrye dhUmravitAnakam / godhUmAH saghRtAH satye bhRze matsyAMstu dApayet // 3 // saMkaliM cAntarikSe tu zuciM dadyAdbhutAzane / dhAnyakalkaM tathA pUSNi vitathe caNakaudanam // 4 // gRhakSate gorocanaM zamIpatraM yame tthaa| gandharve zatapatraM ca bhRGgarAje tu pIThakam // 5 // mRge nIlayavaM khyAtaM pitRSu gulamodakAH / dauvArike mAtuliGgaM sugrIve vividhaM phalam // 6 // zatapatraM puSpadante padmaM syaadbdhinaayke| asure tu surA deyA zoSe tailaM tilastathA // 7 // pakamAMsaM rAjayakSmAbhidhe roge tathauSadham / nAge caiva kSIrapAnaM zrIkhaNDaM tu vishvaadhipe||8|| bhallATe kAJcanaM deyaM some dayAzca maNDakAn / girau tu saktutoyaM tu cAditau lapikAM tathA // 9 // ditau kambalayugmaM ca hyApe dadyAttu mAlatIH / tathA godadhyApavatse tvayamNi raktacandanam // 10 // zatapatraM savitari sAvitre sarvapuSpakam / vivasvati modakAni hIndre syAtpuSpamAlikA // 11 // campakAni vindrajaye mitre syAttu ghatodanam / rudre gandhaH guggulAnAM siddhAnaM rudradAsake // 12 // pRthvIdhare ratnamAlA brahmaNyamatakumbhakam / phalapuSpayavAkSataiH paJcagavyaiH punaryutam // 13 // carakyAM caiva dAtavyA asthimaaNssuraastthaa| pItaudanaM pakkamAMsaM vidArIpilipicchayoH // 14 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 aparAjita pRcchA madyaM mAMsaM ca jRmbhAyAM pUtanAyAM raktaudanam / arthaNi cAsthimAMsaM cAsthimAlaM pAparAkSasI // 15 // skandAyAM ca pazuM madyaM devyo'STau supradakSiNAH / AsAM padavidhirnAsti pUjAM gRhNanti kevalam // 16 // AcchAdyante vastrayugmairambikA bhadrakumbhake / dikpAlebhyo baliM dadyAtkSetrabhyo vizeSataH // 17 // A~ pUrvAyAM dizApate vajrahasta mahAbala / airAvataskandhArUDha indradeva yathAvidhi // 18 // AvAhana maMtraiH pUjAM baliM gRhNa gRha svAhA / anugajArUDha kSetrapAlaiH pariveSTita surAdhirAja namo'stute // 19 // A~ AzeyyAM dizApate bhuvAhasta mahAbala / meSaM caiva samArUDha agnideva yathAvidhi // 20 // AvAhana maMtraiH pUjAM baliM gRhNa gRhNa svAhA / ameSArUDha kSetrapAlaizca pariveSTita pretarAja namo'stute // 21 // A~ yAsyAyAM tu dizApate daNDahasta mahAbala / mahAmahiSamArUDha yamadeva yathAvidhi // 22 // AvAhana maMtraH pUjAM baliM gRha gRha svAhA / aSTamahiSArUDha kSetrapaizca pariveSTita pretAdhirAja namo'stute // 23 // A~ nairRtyAM ca dizApate khaDgahasta mahAbala / preta skandhasamArUDha balideva yathAvidhi // 24 // AvAhanamantraiH pUjAM baliM gRhNa gRhNa svAhA / apretArUDha kSetrapAlaizva pariveSTita pretAdhirAja namo'stute // 25 // A~ pazcimAyAM dizApate padmahasta mahAbala / na caiva samArUDha jalezvara yathAvidhi // 26 // AvAhana maMtraiH pUjAM baliM gRha gRhNa svAhA / aSTanakrasamArUDha kSetrapaiH pariveSTita jalAdhirAja namo'stute // 27 // A~ vAyavyAM tu dizApate dhvajahasta mahAbala / mRgapRSThasamArUDha vAyudeva yathAvidhi // 28 // AvAhanamantraiH pUjAM baliM gRha gRha svAhA / aSTamRgArUDha kSetrapAlaizca pariveSTita pavanAdhirAja namo'stu te // 29 // A~ uttarasyAM dizApate nidhihasta mahAbala / hastiskandhasamArUDha nidhirAja yathAvidhi // 30 // AvAhana mantraiH pUjAM baliM gRha gRhNa svAhA / aSTagajArUDha kSetrapAlaizca pariveSTita nidhirAja namo'stu te // 31 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikpAlAdivAstudevapUjAbalikarmayuktirnAma SaSTitamaM sUtram // auM IzAnyAM tu dizApate zUlahasta mhaabl| vRSapRSThasamArUDha rudradeva yathAvidhi // 32 // AvAhanamantraiH pUjAM baliM gRhNa gRhNa svAhA / aTavRSArUDha kSetrapAlaizca pariveSTita bhUtarAja namo'stu te // 33 // auM adhastAttu dizApate cakrahasta mahAbala / garuDaM ca samArUDha viSNudeva yathAvidhi // 34 // AvAhanamantraiH pUjAM baliM gRha gRha svAhA / aSTagaruDastha kSetrapAlaizca pariveSTita jagatpate namo'stu te // 35 // A~ aAyAM tu dizApate akSahasta mahAbala / haMse caiva samArUDha brahmadeva yathAvidhi // 36 // AvAhanamantraiH pUjA baliM gRha gRhNa svAhA / aSTahaMsArUDha kSetrapAlaizca pariveSTita sRSTirAja namo'stu te // 37 // sthAnadevA jaladevA: sthaladevAstathaiva ca / tathA'ntarikSadevAzca bhUmidevAstathaiva ca // 38 // tathA pAtAladevAzca amRtavRkSadevatAH / tathA prAsAdadevAzca gRhadevAstathaiva ca // 39 // bahadevAH kSetradevA dadyAdebhyo baliM budhH| kSamApayennamaskRtya tathaiva sarvadevatAH // 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dikpAlAdivAstudevapUjAbalikarmayuktyadhikAro nAma SaSTitamaM sUtram // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) AcArya sUtradhArapUjAnirNayo nAmaikaSaSTitamaM sUtram / vizvakarmovAca- AcAryaM pUjayettatra vastrAlaGkArabhUSaNaiH / svarNapaTTaiH kuNDalAbhyAM kaNThAbharaNakaGkaNaiH // 1 // ratnayuktamudrikAbhiH kaTisUtrAdikaistathA / pAdAbharaNazcaiva havendra sAGgamAtrikA ? // 2 // parIparurNavastraiH zikharo mAtra ? chatrakaiH / vAhanairyukamevAtha yAnajhampAnako ttamaiH // 3 // azvo gajo ratho vApi dAtavyA bhUmisamyutAH / grAmo dezAH pRthaguktaM gurupatnI vizeSataH // 4 // bhUmisthAna gehadAnamAcandrArka ca tatphalam / vastrAlaGkaraNairyuktaM guruM ziSyastu bhaktitaH // 5 // iti gurupUjA || bhUmastale sUtradhAro vizvAdhipo dvitIyakaH / vedavedAGgasaMbhUto haviSyAzI dhite ? dvijaH // 6 // sUtradhAraM tataH prAjJaH sarva sUtrAdibandhakam / vAstuvedapravaktAraM zAstrajJaM priyavAdinam // 7 // mAdhuryAlApanopetaM saMsAra mohamudrakam / yasya nAzAtparaM sAdhyaM dharmArthakAmamokSakam // 8 // taM zilpinaM pUjayeta Aryadezasamudbhavam / AryAlApabAlabodhyaM saMsArArNavatAraNam // 9 // vAgminaM ca tathA hetujJAna tarkitakauzalam / sarvazAstrajJAnavantaM vijJAnAdisamanvitam // 10 // pUjayed divyavastraizca divyAlaGkArabhUSitaiH 1 pRSTha patrapaH suvarNairdazAGgamAtrikAH 1 // 11 // putrakalatrasaMyuktaM bhrAtRyuktaM tathottamam / sabhRtyaM balayuktaM ca zailakarmAdhikArakam // 12 // kuTumba gRha cintAzca khAdyapeyAdikodbhavAH / vastratAmbUlAdi cintA gRheSu yA bhavanti ca // 13 // tApahAraNIyA vai karmacintA yathA bhavet / grAmaM vA bhogyabhUmiM vA karmakArocitaM yathA // 14 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 AcAryasUtradhAranirNayo nAmaikaSaSTitama sUtram // balIvazca vAhinIyAnajhampAnakAdikam / halaM sakUpaM kSetraM ca puSpodyAnaM phalairyutam // 15 // gRhaM divyaM ca bhuvanaM paJcabhUmyAdikaM gRham / dhvajAkalazasaMyuktaM karttavyaM zilpine tathA // 16 // pAdApatyadade tasyA prekSanAdikSa saMtatAH ? / tena tat hiyate caiva gRhacintAdi bAhyataH // 17 // ekacitte samAdhiSThe prAsAdakarmakauzalam / parabrahmAnuSThAnavat lIyamAno yathA bhvet||18|| tarasAhAyyaM vRddhihetu prArabdhakRtanizcayam / tenAsau labhate siddhimihaloke paratra ca // 19 // sUtradhAra tathAcArya baddhahastaH kSamApayet / pitA ca mama tvaSTA ca iha loke bhavAn mataH // 20 // paratra ca svayaM naSTA tathA mama bhavAn guruH| svaM mAtA ca pitA caiva tvaM ca pitRpitAmahaH // 21 // saMsArapAzacchedaM ca tvaM kuryA mama yogataH / bhUSaNArthaH pUjanIyA vastrazca khAtakArakAH // 22 // vidhAmastad dine vAstau sarvavighnopazAmakaH / dInAndhayAcakebhyastu tulAdAnaM samarpayet // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mAcAryasUtradhArapUjAnirNayAdhikAro nAmaikaSaSTitamaM sUtram // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62) vAstuparibhramaNAdiguNadoSanirNayo nAma dvASaSTitama sUtram vizvakarmovAca ataH paraM pravakSyAmi jJAnaM ca dharmadurlabham / vAstuvidyApUrvakaM ca sarvasiddhipradAyakam // 1 // jyotiHzAstrapraNetAraM sarvakAmaphalapradam / praNamya taM ca puruSaM rAzimadhye tathA sthitam // 2 // ravaukanyAtulAlauca pUrve zira: samAzritaH / dhanozca makare kumbhe dakSiNe tu vyavasthitaH // 3 // mIne meSe vRSe caiva pazcime tu smaashritH| mithune siMhakarke va zuttareNa vyavasthitaH // 4 // sarvakAlakramo'yaM ca rAzimadhye hataHzaNu / devatAzca kramayogena sa vAstu: sarate mahIm // 5 // yatra bhAnustatra ziraM lakSitavyaM ravikramAt / anyathA kurute duHkhaM ziro vAstAvalar3atam // 6 // devAgAraM gRhaM yatra na kuryAcchira; sanmukham / mRtyurogabhayA nityaM zastaM ca kukSisanmukham // 7 // kanyAtulAvRzcike ca bhAskaro yadi sNsthitH| pUrva mukhaM na karttavyaM gRhaM bhavati niSphalam // 8 // makare caiva dhanuSi kumbhe vA ca divAkare / yAsyAdizi mukhaM kuryAdrAjacaurAgnijaM bhayam // 9 // mIne meSe Se caiva pazcimA dig ca dUSitA / strINAM rogaM mahAghoraM bhavati yatidAruNam // 10 // mithune siMhakakeM ca vezma naivottarAnanam / doSazokabhayaM tattu na kuryAcca vicakSaNaiH // 11 // tatra nA sarpati vAstu bhramaNeragnimadhyataH! pUrvadakSiNatazcaiva pazcimottarato mukham // 12 // ziro netre ca bAhU ca udaraM kttijvaayaa| vedhayante gahe marma pUjAhAnirmahad bhayam // 13 // kanyAdisakrAntiyoge prA yAdikramato dizi / na kurvIta ziro vAsto kArya tanmukhaM gRham // 14 // kSapAkareNaiva gRhaM purastAt kuryAnna vAstu na ca yAtu kartA / patanti khanyA na ca dRSTisaMsthitA tasmAtprayatnena tvidaM vicintyatAm / / iti vAstudizAmuktimAnam // 15 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstuparibhramaNAdiguNadoSanirNayo nAma dvASaSTitamaM sUtram // I dizAyAM vidizAyAM ca vAstuvedhavizodhanam / jIrNe navatare vApi vedhadoSaM vivarjayet // 16 // vedhA naH kathitAH pUrva doSAMzcaiva tataH zRNu ekapAdAdikaM vAstu paryantaM sahasrAntikam // 17 // surasthAnaM yadA zUnyaM padaM pUjAM vinA yadA / vighnotkaTaM mahAghoraM kurute dAruNaM bhayam // 18 // afrkAntarabAdheSu padamekaM surairvinA / virodhaM gotrakalahaM muktakoNasya tatphalam // 19 // anyapRSThe yadA cAnyaM prAsAdaM puramandiram / khAdakaM nAma tadvAstu parasparavirodhakRt // 20 // kukSidvAraM gRhe vApi kuryAdvA surasadmani / vibhramaM nAma tad vAstu vibhrameta gRhAdhipam // 21 // kukSibhAge yadA cAnyaM gRhaM ca surasadma vA / kukSidaM nAma tadvAstu vibhrame naitad dRzyata // 22 // agre dvAronnataM mehaM nimnagaM madhyasaMsthitam / ucchritaM nAma tad vAstu vRddhipUjAdikaM hanet // 23 samagRhaM samarUpaM dvAramadhye paTTAgrajam / bindukaM nAma tad vAstu hanecca santatyAdikam // 24 gRhabhyAsakarNAyataM tripaJca hastamucchritam / ivyAdikaM bahukASThaM zAzvataM na bhaved gRham // 25 // karNazAlA yadA lagnA AgneyyAM dizi saMzritAH / agnidaM nAma tad vAstu kurute'gnibhaya dhruvam // 26 // nairRtyeva yadA lagnAH zAlAzca vAstubAhyataH / nairRtyaM nAma tad vAstu vyAdhyAdhikyaM tu mRtyukRt // 27 // vAyavye tu yadA lagnA: zAlAzca gRhabAhyataH / vAyavyaM nAma tad vAstu gRhe vAyubhayaM bhavet // 28 // IzAne tu yadA lagnAH zAlAzca gRhabAhyataH / devakaM nAma tad vAstu devadoSaH sadA bhavet // 29 // adhobhayAM tu ye doSAstathaiva cordhvamAdizet / UrdhvabhUmidizAkSaM caitadguNaM doSamAdahet // 30 // iti sUtrasamtAna guNakIrtiprakAza proktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAya vAstuparibhramaNAdiguNadoSanirNayAdhikAro nAma dvApaSTitamaM sUtram // phera Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) gRhArambhapratiSThAdinamAsanirNayo nAma triSaSTitamaM sUtram // vizvakamovAca idAnImabhidhAsyAmaH sUtrapAtavidhikramam / zaste mAse site pakSe sulagne va zubhe dine // 1 // caitre zokAkulo bhartA vaizAkhe ca dhnaanvitH| jyeSThe gRhA nipadyante ASADhe pazunAzanam // 2 // dhAvaNe dhanavRddhizca bhAdre tu na based gRhe| kalahazcAzvine mAse bhRtyanAzazca kArtike // 3 // mArgazIrSe dhanaprAptiH pauSe vai kAmasaMpadA / mAghe cAgnibhayaM kuryAt phAlgune zriyamuttamAm // 4 // tRtIyA paJcamI caiva saptamI navamI tathA / ekAdazItrayodazyau tithayazca sukhAvahAH // 5 // candratArAbalaM bhartR rAjamAnaM hi zasyate / sUryapAtatithiM dadyAdU viSTigaNDAntavarjitam // 6 // iha vai sUtrapAtaizca kriyA: prAsAdakarmaNi / kAryAH puraniveze tu prArambhe bhavanasya ca // 7 // bhUmyArambhe zilAnyAse dvaarstmbhocchyaadissu| Aditye cottarasthe ca zobhane lagna eva ca // 8 // ityArambhAdizastamAsAH pratiSThAdyaM pravakSyAmi proktaM yatparamezvaraiH / ahaM tarakathayiSyAmi prAndevazca bhASitam // 9 // dIkSA ca sarvakAleSu pratiSThA paJcamAsikI / caitrazrAvaNavaizAkhe zivarAtrau ca kArtike // 10 // dIkSAzca dvAdaza proktA mAle mAse ca zAzvatAH / dharmArthakAmamokSAzca ziSya gurvanugrahAt // 11 // phAlgune pAtha caitre vA mAghe vaizAkha uttamA / jyeSThe mAse tathA''pADhe Aditya cottarasthite // 12 // dvitIyA ca tRtIyA ca paJcamI cA'tha saptamI / dazamyekAdazI ramyA pUrNimA ca trayodazI // 13 // uttarAyarohiNya AdI caiva punarvasU / puNyAnurAdhAzravaNaM mRgasvAtyo ca hastakam // 14 // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhArambhapratiSThAdinamAsa nirNayo nAma triSaSTitamaM sUtram // mUlaM va nakSatrANi hi gRhe viprivivarjitam / etatprokaM pratiSThAdau devAnAM devavezmanAm // 15 // uttarAyAM sadA vRddhirhaste siddhiryathepsitA / jJAnalAbhazca zravaNe mUle nandanti mantriNaH // 16 // ArdrAyAM caiva saubhAgyaM rohiNyAM na ca saMzayaH / svAtiH zAntipradA nityamanurAdhA varapradA // 17 // punarvasvoH prajAvRddhiH puSye nIrogitA thiyo / etAvantyeva lagnAni yAni pUrvoditAni ca // 18 // iti dvAdazapratiSThAH // prAcImata: pravakSyAmi diGmUDhabhrAntinAzinIm / sA ca paJcavidhA uktA kathaye yAmanukramAt // 19 // dinAdo mepatulayoH kRttikAzravaNodaye / citrAsvAtyantare caiva zaGkucchAyA dhruveSu ca // 20 // kRttikAdaye yA prAcI sA prAcI zravaNodaye / citrAsvAtyantare prAcI tatra sUtrAntarottarA // 21 // dhruvazaGkodbhavA prAcI sUtrasUtrAntarottarA / dinAdo me tulayoH sUryabhuktyekamArgataH // 22 // syAtpalatrayato vRddhisve hasvAnuvardhayet / -hAsavRddhIarbudArddhamayanaM dakSiNottaram // 23 // jalAgramastakabhavA sAdhane syAt samakSitiH / sAdhanIyA kSamA tvevaM zaGkumUrdhve ca sthApayet // 24 // bhramasiddhAH samatalA nirvaNA doSavarjitAH / dvAdazaparvodbhavAzca zaGkacchAyAzca parvabhiH // 25 // dvAdaza dazASTAbhiJca tribhirvRttaM kSiptAGkitam / zaGkacchAya zi chAyastriguNato dviparvayuktikottamA ? // 26 // paridhau bAhyavRttasya vyAse zaGkutulyottamA I kUlavaMza pUrvA chAyA zaGkuzcaraNAzritaiH 1 // 27 // chAyAgre vRttatulyA va chAyA pUrvAparodbhavA / praveze nirgame chAyA yAti sUtraM sadA bhavet // 28 // yAmyottaraM sUtrapAte matsyamukhaM pucchAgrasUtre ? yAmyottarodgataM sUtraM vikarNaiH karNa sAdhanam // 29 // 151 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 aparAjita pRcchA atha rAtrau dhruvasAdhyaM dhruvAkSA dakSiNottaram / maNDalobhayapakSe ca madhye sthApyaM tridIpakam // 30 // ekasUtre yadA zrINi dIpazikhAgrakANi ca / pUrvasaMsthaM dhruvasAdhyamaparasthaM ca doSakRt ? // 31 // zastaM tu mInapAtaizca pUrvAparAdisAdhanam / vikarNakarNagA sAdhyA dhruvazaGkuprAcyudbhavaH // 32 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM gRhArambhapratiSThAdinamAsanirNayAdhikAro nAma triSaSTitamaM sUtram // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) AyAdhikAro nAma catuHSaSTitamaM sUtram // vizvakarmovAca-- AyavyayAMzakA RkSa tArAcandrabalaM gRhe / jIvitaM maraNaM jJeyaM vAstuvijJAnapUrvakam // 1 // nagare vA pure caiva mAnaM dnnddaividhiiyte| vAstudaNDa iti proktaH so'tra vai hastasaGkhyayA // 2 // caturhastaM ca yatkSetramaGgulaizca phalapradam / vasvaGgalaizca kSetre tu pAdairvA pratizodhayet // 3 // tatkSetraM tu yathAkAramazmakArye vizodhayet / yatra hastamitiH kSetre tadgRhaM hastasaGkhyayA // 4 // kSetrAlAbhe tu tatraiva syAtsvadehAGgulaigRham / aGgulaiH kSetramAne ca aGgulaistadalAbhataH // 5 // pAdairvApi yavairvApi gRhakSetrAnusArataH / tRNacchande svAmihastaihAdau karmihastataH // 6 // rAjavezmapurAdInAM vApIkUpAdikasya c| . prAsAdeSu ca devAnAM zAstrahastena kevalam // 7 // daiyaM hanyAtpRthutvena harebhAgaM tato'STabhiH / zeSamAyaM caiva vidyAcchAstradRSTaM dhvajAdikam // 8 // dhvajo dhUmazca siMhazca zvAno vRSakharau gjH| dhvAtazceti samuddiSTAH prAcyAdiSu pradakSiNAH // 9 // anyo'nyAbhimukhAste ca krmcchndaanusaartH| pUrvaM ca ye samuddiSTA AyuvRddhividhAyakAH // 10 // dhvajaH siMho vRSagajau zasyante suravezmani / adhamAnAM kharadhvAkadhUmazvAna: sukhAvahAH // 11 // dhvajaH prAyaH kRtayuge tretAyAM siMha eva ca / dvApare vRSabAhulyaM gaja eva kalau yuge // 12 // kalyANaM kurute siMho nRpANAM ca vishesstH| dhvajaH prazasyate vipre vRSo vaizye udAhRtaH // 13 // uttarottaramAkhyAtAzcaturvarNaphalapradAH / dhvaje caivArthalAbhaH syAd dhUme saMtApa eva ca // 14 // 20 a. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA siMhe ca vipulA bhogAH kaliH zvAne sadA bhavet / dhanadhAnyaM vRSe caiva strIdUSaNaM ca rAsabhe // 15 // gaje bhadrANi pazyanti dhvA ca maraNaM dhruvam / prAsAdapratimAliGge jagatIpIThamaNDape // 16 // vedIkuNDazuciSvevaM patAkAchatracAmare / vApIkUpataDAgAnAM kuNDAnAM ca jalAzaye // 17 // dhvajocchyasya saMsthAne dhvajaM tatra nivezayet / Asane devapITheSu vastrAlaGkArayojane // 18 // keyUramukuTAye ca vezayecca dhvaja zubham / / agnikarmasu sarveSu homazAlAmahAnase // 19 // dhUmo'gnikuNDasaMsthAne homakarmagRhe'pi vaa| AyudhAnAM samastAnAM nRpANAM bhavaneSu ca // 20 // nRpAsane siMhadvAre siMhaM tatra nivezayet / zvAnazca mlecchajAtau ca gehe zvAnopajIvinAm // 21 // tathA cA'zuddhasaMsthAne prazastaH zvAnako mataH / ghaNikarmasu sarveSu bhojyapAtreSu maNDape // 22 // . vRSasturaGgazAlAyAM gozAlAyAM ca gokule|| tatavitatAdisvare vAditre vividhe tathA // 23 // kulAlarajakAdInAM kharo gardabhajIvinAm / gajazca gajazAlAyAM yAnajhampAnayo rathe // 24 // zayyAyAM zibikAyAM ca gajamudrA ctussktH| antaHpure gRhe proktaH piNDAMvAsyAdikodbhavaH ? // 25 // anyopaskarakAdau ca madanAgArake gjH|| tathA'rahaTTayantreSu jinazAlAdikeSu ca // 26 // dhvAGaH kalyANakaccaivaM zilpakopajIvinAm / svake svake vai sthAne ca sarve kalyANakArakAH // 27 // mitrasnehyAnugAzcaiva te sarve hitkaamdaaH| vRSasthAne gajaM dadyAt siMhaM vRSabhahastinoH // 28 // dhvajaH sarveSudAtavyo vRSo nA'nyatradIyate / gajAbhidRSTiH siMhaH syAd vAruNAbhimukho dhvajaH // 29 // vRSabhaH prAcyabhimukho gajo yaamymukhstthaa| sanmukhA yAmyottarAzca azastAH pRSThatomukhAH // 30 // svake svake vai sthAne ca prazastAzca tridikSu ca / dhvajaH puruSarUpazca siMhaH siMhasvarUpakaH // 31 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAdhikAro nAma catuHSaSTitamaM sUtram // vRSo vRSabharUpADhayo gajo hastisvarUpakaH / dhUmo mArjArarUpazca zvAna: zvAnAdhirUpakaH // 32 // kharo gardabharUpADhayo dhvAGkaH kAkasvarUpakaH / sarve ca vRSabhArUDhAH purussaakaarmudglaa:?|| 33 // tadrapakAzca hastAbhyAM pAdAbhyAM vihgaanugaaH|| grIvayA siMharUpAzca prabalAzca mahotkaTAH // 34 // mahAgaNezvarAH proktA aSTadikkSetrapAlakAH / vAstukarmasu sarveSu AyA dikpatayo'STa hi // 35 // pUjitAH pUjayantyeva nighnanti caapdsthitaaH| sAdhyakSetraM ca tripuTaM prabhinnaM ca navAMzakaH // 36 // aSTau tathA''yasthAnAni madhye syArakuladevatA / gRhasyA'bhimukhAH zastAH madhyamAzca parAkakhAH // 37 // nagarAbhimukhAH zastAH purabAhye tu devatAH / devAnAM pratimA AyA dizApAlA iti smRtAH // 38 // vasavaH pratidevAzca zivayogasamudbhavAH / yAvat zivadevatvaM yAvazcandrArkamedinI / tAvaca vAstuzAstroktA AyAzca samudAhRtAH // 39 // sAdhyakSetraguNAkAraigayAzcaiva prtissttitaaH| yAvattu kSetrabhaktizca tAvadAyaH prapAlayet // 40 // khaNDitaM sphuTitaM jIrNa vizIrNa sphuTasphoTitam / syaktvA ca vAstudevAdyamAyAsteSu vivarjitAH // 41 // apadaM tasya saMsthAna mAsAnte sandhizodhitam ? / dinASTake praliptAGgaM varjayanti ca nityazaH // 42 // bhAnUdaye maNDalaM ca puSpaprakarasaMkulam / udumbarottaragADhyaM jalakumbhAdipUjanam // 43 // gRhNAti hutAzanaM ? svastikaizca mhotsvaiH| evaM vAstAvAyAyaM ca zriyaM cintati nityazaH // 44 // zivasya puSpaizcaraNau supUjitau varAGganAsevanamalpabhojanam / anagnazAyitvamaparvamaithunaM cirapranaSTAM zriyamAnayanti // 45 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaprokta zrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mAyAdhikAro nAma catuHSaSTitama sUtram // Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) nakSatrarAzicandramaitryanukramo nAma paJcaSaSTitamaM sUtram // vizvakarmovAca AyAnAM yattukSetraM ca guNitavyaM pratiSThayet / tatkSetrasya phalaM sAdhyaM guNitaM daivistaraiH // 1 // phale cASTaguNe tasmin saptaviMzatibhAjite / yaccheSaM labhyate tatra nakSatraM tadUgRhasya ca // 2 // devanRrAkSasAnAM ca nakSatrANAM tridhA gaNaH / yasya yasyA'nugA maitrI vairaM syAJca parasparam // 3 // svagaNe paramA prItimadhyamA daivamAnuSe / martyapakSasayormRtyuH kalaho devrksssoH||4|| nava devagaNAH proktA mAnuSA nava kIrtitAH / nava rakSogaNAzcaiva nakSatrANAM vidhA gaNaH // 5 // kRttikA maghA vizAkhA AzleSA zatatArakA / citrAyuktA dhaniSThA ca jyeSThA mUlaM ca rAkSasAH // 6 // mRgo'zvinI revatI ca hasta: svAtiH punarghasU / puSyAnurAdhAzravaNamete devagaNaH smRtaH // 7 // tinaH pUrvAzca bharaNI AdrI vai rohiNI tthaa| uttarAtrayasamyuktaH kIrtito mAnuSo gaNaH // 8 // iti nakSatrAdhikAraH // atha rAzIH pravakSyAmi labdhyA kSetraphaleSu ca / tadanukramayuktIzca kathaye tava sAmpratam // 9 // gRhakSetreSu yakSa paJcaviMzazatAhatam / SaSTibhizca haredU bhAgaM bhuktaghaTyastu zeSataH // 10 // RkSabhuktikramayuktA svasvarAzikasaMjJitAH ? / syurmeSAdyA rAzayazca azvinyAdikrameSu ca // 11 // vAstucakrAdicakeSu grahavedhavizodhanaiH / aSTAviMzatirevaM ca sAbhijit kRttikAdayaH // 12 // cAturvarNyaprazastAMzca rAzInatha vadAmyaham / tatra trayastrayaH proktA viprazUdrAntamArgataH // 13 // vRzcika: karkaTo mIno brAhmaNAH parikIrtitAH / dhanurmeSastathA siMho rAjanyAzca zubhAH smRtaaH|| 14 // vRSa: kanyA ca makara pate vaizyA udAhRtAH / mithunaM ca tulA kumbhastrayaH zudrAH prakIrtitAH // 15 // Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 nakSatrarAzicandra mainyanukramo nAma paJcaSaSTitama sUtram // bhaved dvAdazabhirvipraH kSatriyo navabhistathA / SaDgazibhyo bhaved vaizyastribhiH zudraH prazasyate // 16 // cAturvarNAntarabheda evamukto'parAjita / prItyarthaM ca punarbhedaM kathaye tava sAmpratam // 17 // SaDaTake dhruvaM mRtyuH prItiHsyAt samasaptame / aniSTaM paJcanavame puSTidazacaturthake // 18 // tRtIyaikAdaze maitrI tRtIyadvAdaze ripuH / rAzayaH SaDiyA evamanyonyaM pativezmanoH // 19 // gahAgre ca yadA candro kSayaM vezma karoti hi / rATacaugagnibhayaM ghoraM candre vai pRSThamAgate // 20 // dhanadhAnyakSamArogyaM kurute dakSiNasthite / zrIstrIputrA uttamAzca candre vai uttare sthite // 21 // sapto sthApayedrekhA: punarminnAzca saptabhiH / rekhAH proktAni sAbhijinnakSatrANyaSTaviMzatiH // 22 // kRttikAdazamIzAnyAM zeSANi pradakSiNe / hakSetroktamRkSaM ca tatra candramudIrayet // 23 // ghezmapatyorbhavecaiva gRhamaitrI parasparam / dAdazamoktA rAzayazca navaiva ca grahAstathA // 24 // tathaikarAzikAH kecit keciccaiva dvirAzikAH / tadanukramakaM vakSye yaduktaM paramezvaraiH // 25 // bhaumasya vRzciko meSo bhArgavasya tulA vRSau / budhasya kanyAmithune somasyaivaM tu karkaTaH // 26 // siMhaH sUryasya kSetraM syAd dhanurmInau tathA guroH / zanezca kumbhamakarau gRhakSetrAdhipA iti // 27 // na pIDayantyAtmakSetraM snehinaH kssetrpaalkaaH| ripugahaM pIDayanti bhasmIkurvanti vigrahe / / 28 // syAtsUryamandayovairaM tathA ca kujamandayoH / guruzukrayoH syAdvairaM candreNa ca budhasya tu // 29 // rakheraGgArakasyaiva maitrI ca gurucndryoH| eSAM trayANAM vai maitrI anyeSAM tu na vidyate // 30 // mahAzcatvAra ekatra traya ektrsNsthitaaH| ubhayorantaraM ghoraM kAlAnala ivA'paraH // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM nakSatrarAzicandramaitryanukramAdhikAro nAma paJcaSaSTitamaM sUtram / / Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (66) vyayAMzakatArAgraha jIvamRtyusarvabalaM SaTSaSTitamaM mUtram // vizvakarmovAca nakSatre vasubhirbhakte yaccheSaM vyayamAdizet / aSTau vyayAstathAproktA AyeSvaSTasu yojitAH // 1 // AyAzca kathitAH pUrva vyayAnAM lakSaNaM zaNu / ekaikA yasya saMsthAne vyayAzca trividhAH smRtAH // 2 // samo vyayaH pizAcazca rAkSasastu vyayo'dhikaH / vyayo nyUno yakSazcaiva dhanadhAnyakaraH smRtaH // 3 // anAyavyaye kartari AyahIne vyaye tthaa| vyayAdhika vinazyanti acireNaiva srvdaa|| 4 // dhvajAdiSvaSTasvAyeSu aSTau zAntAdikA vyyaaH| pratyekavyayasaMsthAne Ayo nyUnetaraH smRtaH // 5 // zAntaH paura: pradyotazca zriyAnando manoharaH / zrIvatso vibhavazcaiva cintAsmA ca vyayAH smRtAH // 6 // AyasthAne vyayo yojyo hyaprazasto vyayo'dhikaH / vyayo nyUnastathA zreSTho dhanadhAnyakaraH smRtaH // 7 // smRto dhvaje zubhaH zAntaH nityaM kalyANakArakaH / bhojyaM pUjAphalaM zAntirnRtyaM gItaM sugalaye // 8 // dhUmasthAne yadA zAnto hemaratnAdisambhavaH / agnyupajIvakAnAM ca dhAtudravyaphalapradaH // 9 // siMhasthAne ca paurazcet siMhavaJca parAkramaiH / nihanti ripusainyAni hyAtmasthAne mahotsavAH // 10 // pradyotaH zvAnasaMsthAne nityaM bhogsukhaavhH| zakhyAsu vezmani tathAnekabhogAdikAmadaH // 11 // zriyAnando vRSasthAne nityaM zrIsukhazAntidam / dhyavahAropaskaraM ca gurudevArcane ratim // 12 // manoharA khare yuktaH sarvamanorathapradaH / samastabhogayuktAnAM tIrthayAtrAprakAzakaH // 13 // zrIvaraso gajasaMsthAne strINAM krIDAtmanaH smRtAH / zRMgArabhogayuktAnAM balapuSTipradAyakaH // 14 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 vyayAMzakatArAmahajIvamRtyusarvabalaM nAma SaTSaSTitamaM sUtram // vibhavo dhvAGasaMsthAne zilpinAM hitakAmadaH / sUtrazAstrArthasampannA bhogazRGgAranizcalA: // 15 // sarveSu zAnta AyeSu prazasta; sarvakAmadaH / SaTsu siMhAdiSu zubhaH pauro dhUmadhvajau vinA // 16 // dhvaje dhUme tathA siMha pradyotAdIna vivarjayet / zeSANAM suprazastAzca tathA sthAneSu paJcasu // 17 // khare vRSe zriyAnando gaje dhvAle ca zobhanaH / manoharaM tyajetso'tha khare dhvAGge gaje zubhaH // 18 // zrIvatsazca gaje dhvAle vibhavo dhvAGgake zubhaH / vyayo nyUnatara: zreSTho hyadhikazcaiva rAkSasaH // 19 // cintAtmakaM vyayaM cApi AyeSvaSTasu varjayet / pizAcakamAyasamaM na kuryAcchubhakarmasu // 20 // iti vyyaadhikaarH|| zRNu vatsa yathA cAMzo vAstuvede tridhA smRtH| pakaikakramayogo vai zubhazcAzubha ucyate // 21 // yaduktA mUlarAzau ca AyArtheSu phalaM kRtam / tatra rAzau vyaye mizre gRhanAmAkSarANi ca // 22 // guNairbhakte vyaye zeSa aMzakaM trividhaM viduH / indro yamazca rAjA ca tribhirnAmabhiraMzakAH // 23 // prAsAdapratimAliGge jagatIpIThamaNDape / vedIkuNDazrukSu caiva indrazcaiva dhvajAdiSu // 24 // kSetrAdvisaMkSA ? nAgendre gaNAdhyakSe ca bhairve| grahamAtRgaNe devyAmAditye ca yamAMzakaH // 25 // puraNAkAranagarakheTakUTe ca kavaTe / hamya ca rAjavezmAdau zasto rAjA tathA mataH // 26 // svargAdibhogayuktAnAM nRtyagItamahotsave / prajAvane ca pANDitye indrAMzazcottamo mataH // 27 // vividhaM ca vaNikkarma madyamAMsAdikaM tathA / ityuktaM kramatazcetthaM prazastaM ca yamAMzake // 28 // gajAzvarathakrIDAyAM yAnabhAnakAdika / svargAditulyabhogAzca rAjAMzaka udAhRtAH // 29 // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 aparAjitapRcchA tryakSarANi tribhedAzca tridevAstrihutAzanAH / traya: kAlAstrisandhyAzca rajaHsatvatamastrayam // 30 // pramANatrayamevaM ca jyeSThamadhyAdhamaiH kramAt / tryaMzakaM tu samAnIya vAstuvedabhavaM tataH // 31 // ityNshkaadhikaarH|| gaNayetsvAminakSatrAdyAvadakSaM gRhasya ca / navabhistu hared bhAgaM zeSAstArAH prakIrtitAH // 32 // zAntA manoharA RrA vijayA kalikA tthaa| padminI rAkSasI vIrA hyAnandA navamI smRtA // 33 // zAntA zAntikarI nityaM manohalAdA manoharA / krUrA pravarjitA prAjJaizcaurAgyAdibhayaMkarI // 34 // vijayA jayakalyANA kalikA kalahapradA / padmayA prApyate saukhyaM mahattIrthaphalaM tathA // 35 // rAkSasI ca tathA ghorA nizAyAM bhayadAyinI / vIrA saumyA bhogadA ca hyAnandAnandakAriNI // 36 // evaM navavidhAkAga nirAkArA hi tArakAH / kSINazcandro yadA vAre bhavettArA balapradA // 37 // krUrA ca kalikA caiva rAkSasI tu tRtIyakA / pharAdyA iti vai timro varjayecchubhakarmasu // 38 // zAntA manoharA caiva vijayA padminI tathA / vIrA nandeti SaTtArA nityaM kalyANakArikAH // 39 // ititaaraadhikaarH|| kararAzihatosthA ye bhAgairhRSTaM tatho'STabhiH / AdhipatyaM bhaveccheSaM nAmnA ca sadRzaM phalam // 40 // vittatya ? kanakazcaiva dhUmrako vijayaH svrH| biDAlavijayaucaiva dantaH kAntastathA mRgaH // 41 / / viSamaAyA bhavetsapta AyahInA vyayAH shubhaaH| AdhipatyaM samaM zAntaM zubhadaM sarvadA nRNAm / / 42 // ityAdhipatyam // aSTabhizca hate kSetre phale ssssttivibhaajite| labdhe dazaguNe jIvo mRtyu bhUtabhAjite // 43 // pRthivyApastathA tejo vAyurAkAzameva ca / paJca tatvAni proktAni vibhaktAni syurantake // 44 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 vyayAMzakatArAgrahajIvamRtyusarvabalaM nAma SaTSaSTitama sUtram // apsu cAdabhirbhavenmRtyustejasyagnibalaM bhavet / vAyurvAyukaro dehe tvAkAze zUnyatA bhavet // 45 // dhanadhAnyeSu naSTeSu dehaH patati jarjaraH / itthaM mRtyuH prabhavati paJcatattvavinAzataH // 46 // AyavyayAMzanakSatraM tArAcandramaitryAdikam / protirAyuzca mRtyuzca ciraM nandati cecchubhAH // 47 // tribhiH zreSThastu zreSThaM syAt paJcabhizcottamottamam / saptabhiH sarvakalyANaM navabhirjayasaMpadA // 48 // na SaTkASTakaM trikoNaM dvAdazI dvitIyASTamI / na cATadvAdaze zazI tArA tripaJcasaptamI // 49 // na dvitIyAMzakaM kuryAt tathA cASTamamAyakam / na pRSThatastathA candraM navavAstukakarmaNi // 50 // nAdhikastuvyaya: kAryoM na vega vimalAgrahA ? | na svakula atiriSTaM ? na rAzivarNabAhyataH // 51 // pade pUjyA: sthitAH sarve hiMsanti tvapade sthitAH / grahA gAvastathA viprAH zApAnugrahakArakAH // 52 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vyayAMzakatArAgrahajIvamRtyusarvabalAdhikAro nAma ghaTSaSTitamaM sUtram / / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) zAstracchandanirNayonAma saptaSaSTitamaM sUtram // aparAjita-uvAca chandazca kramataH proktaM zAzvataM zAstrakauzalam / tadanukramayuktIzca kathayasva prasAdataH // 1 // vizvakarmovAca ekAkSarA kSare bhinnaM vyAptaM caitacarAcaram / trailokyasyotpattikaraM chando merusRSTyudbhavam // 2 // tathA zambhuzcameruzca cintAmaNivattArNavaH / caturvidhaM chandazAstramekAdyakSarataH kramAt // 3 // ekAkSarodbhavaH zambhustathAmeruzca yugmtH| cintAmaNistribhizcaiva vedairvRttArNavaH smRtaH // 4 // chandAzcaturvidhAHproktA vedAntAzcaikataH pRthaka / gurulaghUdbhavA mAtrA pluta-hasvAdisaMjJakAH // 5 // sAnusvArA visargAntA vedAntodbhavakalpanA / bhinnAbhinnAstathAneke bhedAzchandasamudbhavAH // 6 // ekAkSaro drutamAtro bhedaH sUryaH sa ucyate / nibandhapAdAH paGkau ca vedasaGkhyA: prakIrtitAH / / kalikAdikavRttAnAM nyaSTakaM procyate tathA / tadabhidhAnaparDiM ca kathayiSyAmyanukramAt // 8 // kalikAvikAsyavajrAH kumAralalitAnuSTup / akSamazcaiva praNamyopendravajrAjalAni ca // 9 // karaNarAjyaM vasantatilakA caiva mAlinI / tilagarjitaM cAdbhatA tathA ca girikarNikA / zArdUlavikrIDitaM ca tathA caivAtivRttakam // 10 // sragdharA madanA madanalatA ca madhukarA / nibandhazcAtha govindaH proktA muktAphalA tathA // 11 / / zuddhasamo viSamazca viSamasamakastathA / samastulyapadaiH khyAto viSamo viSamaiH padaiH // 12 / / viSamAkSaragastvevaM samavarNagatastathA / viSamasamasaMjJazca dazabhedAH kramoditAH // 13 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 zAstracchandanirNayo nAma saptaSaSTitamaM sUtram / / zAntiH karNazca saMpAta: siMho bANazca pallavaH / karNakAraH zukraH zaGastathAdharmoM guNA daza // 14 / / jayamAlA tathA nandA meghA ca siMhagarjanA / tathA kallolataraGgA ratnAvalI puSpogirA // 15 // patrodbhavA atyudbhutA aticchandA dazoditAH / ete dazAbhidhAnAzca viSamA vAdyakandataH ? // 16 // zAntAdbhatA mukhyA saumyA ramyA ca ramaNI purA / mukhodgIrNA capalAkhyA bhairavI bhuvanottamA // 17 // zuGgArI hAsyakaraNI tilakArA padmodbhavA / vikArAsyA prazAvatI prabalA vIrasambhavA // 18 // prakAraNAkSasabhatirvikAsyAtha prbhaamlaa| caturviMzatirAryANAM chandasAM ca samudbhavAH // 19 // prakaraNasUtrasandhiparicchedAdhyAyAstathA / aDakANDalagakhaNDavargAdyA granthasambhavAH // 20 // svayaMbhUktaM talakIrNa zAnte ca manumandiraH / prabhAmaNizca hAdazca hyaGgASTakamudAhRtam // 21 // ekAkSarapadaM caiva vRttaM vedAkSaraM bhavet / caturakSarapAdaM tu vRttaM vai SoDazAkSaram // 22 // kalikAsaMzakaM vRttaM SoDazAkSaramucyate / / caturakSarapAdasyASTAkSarANyardhasaMjJakam // 23 // paJcAkSaraM vikAsyAkhyaM tadardhe tu dazAkSaram / viMzatyakSaravRttaM ca vikAsyAbhidhamucyate // 24 // padaM SaDrikSaraizca vRttaM vajrakamucyate / kumAralatikA saptabhiraSTabhiranuSTupaH // 25 // navAkSarairakSamaM ca praNamyaM ca dazAkSaraiH / upendravajrekAdazAkSarairdvAdazabhirjalam // 26 // prayodaza karNarAjyaM vsnttilkendrtH| mAlinI paJcadazata: SoDazatilagarjitam // 27 // adbhataM sptdshbhigirirssttaadshaakssraiH| zArdUlAdi digazca viMzatyAzcAtivRttakam // 28 // sragdharA caikaviMzatyA madanA dvAviMzatibhiH / prayoviMzatyA madana-latA madhukaro'rkayoH // 29 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nibandhaH paJcaviMzatyA govindazca SaDviMzatyA / saptaviMzatibhirmuktAphalelthaM vRttakAni ca // 30 // mayo rasau tajau bho no gaNAzcASTau laghurguruH / chandassudazakaM ceti proktaM vai zAstrakauzalaiH // 31 // samAkSarapadaM vRttaM yattacchuddhasamaM bhavet / asamAkSarapAdaM ca bhaved viSamasaMzakam // 32 // samapAdaM tu pUrvArddhamuttarArddha ca vRddhigam / / samaviSamaM tu tannAma antapAdo'dhiko bhavet // 33 // pUrvArdai ca bhaved vRddhiH samavaccottaraM samam / pUrvavazcAnyaviSamaM viSamaviSamaM ca tat // 34 // AdistRtIyo viSamAM dvitIyo vA caturthakaH / ekavarNagatAvevaM sampuTaM ca.dizanti tat // 35 // aSTAviMzatyakSarataH spttriNshttthaanttH| bhavatyakSaravRddhayA tad gadyAnAM dazakaM tathA // 36 // yadA vRtteSu pUrvArddhamuttarArddhasamaM na hi / AryAbhidhAnakaM tazca bhinnaM vRttaM ca pAdataH // 37 / / kalikAye ca navamaM muktAphalakamantataH / syaktvA samAnAkSarANi zeSavRttAni santi ca // 38 // etAni varNavRttAni mAtrAvRttaM tu zeSakam / dvimAtrako gurU jJeya ekamAtro ladhurbhavet // 39 // sAnusvAro visargAnto dIghoM yuktaH parazca yaH / guruvA tu padAntastho dvimAtrazca laghustathA // 40 // gurolaghugatA mAtrA sUryabhedasamudbhavA / evaM chandogaNA; proktA vijJeyA: zAstrakovidaH // 41 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyo zAstracchandanirNayAdhikAro nAma saptaSaSTitamaM sUtram / / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) gRhaprAsAdasaMbhUtacchandabhedo nAmASTaSaSTitamaM sUtram // aparAjita uvAca chandazca kathitaM deva sarvazAstrAdyasaMbhavam / anyatra chandabhedAMzca kathayasva parezvara // 1 // gRhaprAsAdasambhUtAzchandAH SasaMjJakAH smRtAH / kathayasva prasAdena teSAM nirNayamAditaH // 2 // meruzca khaNDameruzca patAkA sUcikA tathA / uddiSTaM naSTamityuktAzchandAH SadhasammitAH // 3 // eSAM prastArasandohaM mama bhrAntiharaM param / svatprasAdena deveza chandazAstrasamudbhavam // 4 // vizvakarmovAca proktA bhedAzchandasAM SaT ripurAntavedodbhavAH 1 / bhede zUnyaM trayazUnyaM vedAzU upAGgavadhrakazavaH ? // 5 // khazUnyA bhavedamuktA saGkhyAmiti chandodbhavA ? / prayuktazAlachandeSu bhedAzca SaDvidhAH kramAt // 6 // lakSaNAlaGkArayutA bhinnA arthaarthtstthaa| bhinnAstathaikAkSarata itthaM chandasamudbhavaH // 7 // zrutismRtipurANAni mantramudrAkSarANi c|| merucchandasamutpannamAbrahmabhuvanAntakam // 8 // maaddmoddshuddhshnggtunggaarsiNhkaadikaaH| proktA ca rAjavezmAdau merucchandasamudbhavAH // 9 // AnakaNAbhi saMghATA ? gRhamAlAkUTapaJjaram / saMbhUtA meruchandAJca gRhA hAdisaMjJakAH // 10 // taNapaTTavAjipUrNakhaNDapANDava eva ca / prayuktA merucchandAdau vAstuvidbhidAhRtAH // 11 / / latinA nAgarA bhaumA drAviDAzca virATakAH / sAvadhArA vimAnAkhyA merucchandasamudbhavAH // 12 / / stambhagarbhatIryamAnA khaNDA veNukalAdikam ? / merucchandodbhavA rekhA: proktAzca suravezmanAm // 13 / / tathaikatripaJcasaptanavazAkhasamudbhavam / prayukta dvAravidhAnaM vAstupadezakA viduH|| 14 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA gUDho nRtyazcadrAloko bhdraavloknaadikaaH| catuHSaSTiH samAkhyAtA maNDapA meruchandataH // 15 // padmanAbhisabhAmArgamandArabhinnamizrakam / SaDvidhaM ca vitAnaM syAn merucchandAduhAhRtam // 16 / / karNajA bhramajAzcaiva bhadrajA garbhajAstathA / madhyajAH pArzvajA: khyAtAH zAlAzca merucchandataH / / 17 // vedIbandhaM zrIbandhAkhyaM paGkajaM bhadrakaM tathA / subhadraM tArakaM pIThaM merucchandovinirgatam // 18 // surArcitaM cAyanAdi svabhu bANaM caturthakam / zaktyAkhyaM vardhamAnaM ca liGga meruviniHsRtam // 19 // vedAdhA vartulAkhyA trikoNA tu SaDaMzakA / vedikA panikA caiva pIThikA merucchandataH // 20 // sImA garbhastathA dvAraM talakovibhaktikam / arcA ca SaDvidhA proktA merucchandasamudbhavA // 21 // nagaraM ca puraM grAmaH kheTaH kUTazca kaTaH / / ete ca SaDvidhA jJeyA merucchandavinirgatAH / / 22 // vApIkUpataDAgaM ca rathayantracakrAdikam / prayuktaM merucchandeSu vAstuvidbhirudAhRtam // 23 // vedIsiMhAsanaM chatraM zayyAkavacamAyudham / vAstuvede samAkhyAtaM merucchandasamudbhavam // 24 // rathavIbhyantaramArgAzca SaT panthAna eva ca / prayuktA vAstuvidbhizca merucchandasamudbhavAH / / 25 // iti chandAdinikAzasakhyAdhikAraH // pRthvyAkAro yathA chando mervaakaarsmudbhvH| SaDvidhaM merucchandazca SaTtriMzacchandabhedakAH // 26 // bhedaistatra dhyaSTazatairdazabhirguNitaistataH / caturviMzatsahasrANi chandabhedAzca saGkhyayA // 27 // indrodbhavakSamAvRddhI bhUtakoNAntamadhyamaiH ? / iSu prANeSu bhakSantI pratyekaviSamepadam ? // 28 // SaDinabhazadvaiH koTimarucchande tu sngkhyyaa| tatrokamevapramANaM sRSTA'mbhojaprakAzinA // 29 // merumairUpamaH kAryaH zarAvasyeva cAkRtiH / sRSTistadudbhavA sUtra pAtre pAtramivAparam // 30 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA meruzca khaNDameruzca patAkA sUcikA tathA / uddiSTaM naSTamiti SaT chandAMsIha pracakSate // 31 // mRtyubhItaiH purA devairaatmnshchndnaaykH| .. saMsmRtAnIha chandAMsi chAditastaistato mahA: ? // 32 // . chande chandaM samuddiSTaM vAsasI kRtireva ca / chandobhirAvRtaM sarva vandyaM sarvatra nAnyathA // 33 // vyomnaH patate bindu?patito sabindugarbhato bhavet / gururladhurlatAyAzca tasya vASTau samudbhavAH // 34 // AdyaguroradhohasvaM punaH zeSaM yathopari / abhiH pUrayet pazcAd yAvat sarvahataM padam // 35 // guroradhastAcca guruM nidhAya zeSa samAnaM parilakSya samyak / khaNDaM prakuryAd gurupUraNArtha yAvatpadaM sarvalaghusthamete // 36 // bhavanti prastAragatAzca ete SaT saptamaprityaya vai gRhANAm ? ye naiva jAnanti gurUpadiSTAn te sUtradhArA ripava: prajAnAm // 37 // ekAdyakottarAna koSThAna vinysedicchyaatmnH| AdyAdArabhya taddhiryathAsyAtpArzvayoH samam // 38 // merorekAdhikA saMkhyA zarAvasyeva cAkRtiH / prathame koSThake rUpamantaM yAvacca pArzvayoH // 39 / / Asanorcasthayonyasyenmadhye saGkalitaM pRthak / tasminniSTavikalpAnAM saGkhyA syAdantyapaGkigA // 40 // iti meru chndH|| khaNDameraMtu vinyasyet tdvdevaikpaarshvtH| pravRddhaiH koSThakaistatrApyaGkAH prAgvat phalaM yathA // 41 // athApara: khaNDameru kosstthaaNstvessttsngkhyyaa| kRtvaikApacitAn vAmavibhagApacitAnadhaH // 42 // ekAdyakottarAnAnAdyapato nivezayet / anyAsu paGkivvAprAntaM zUnyAnAdyeSu kalpayet // 43 // dvitIyeSu ca koSTheSu tAsAmekaika ? sAdhayet / dvitIyAyAM tRtIyAdikoSThakeSu yathAkramam // 44 // vikarNayogajAnanyAnUrvAdhoyogasambhavAn / phalaM vikarNayogotthamekasmin parikalpayet // 4 // iti khnnddmeru|| Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 SaTchanda nirNaya nAmASTaSaSTitamaM sUtram // ekAdhikAnabhISTAyAH saGkhyAyAstiryagAlikhet / koSTA netAMca rUpAdIMstanmadhye dviguNottarAn // 46 // ekonaM pRSThatasteSAmekaM dviguNamagrataH / nAtikramet parAM sakhyAM patAkAchanda ucyate // gRhamAlAyuktAkhyAtaM patAkAnAmakaM viduH // 47 // iti patAkAchandaH // tadvineSTAdyagA saGkhyetyekAdyaistaistato gRhe / nyastAGkasaGkhyayA saGkhyA guruladhyAdyaiH prakalpitAH // 48 // ekaikamiSTasthAneSu likhet saikeSvataH param / asyAhate pUrvapUrvayukenA yojayet param // 49 // antyAdArabhya tadvAnaM ? chekAdyeSu ? ca paryayAt / alindAdiSu yatra syAt saGakhyA sUcIM tu tAM viduH // 50 // iti sUcIchandaH || uddiSTe sthApayet saGkhyAmuddiSTAM sambhajecca tAm / dalayed rUpayuktAM tu dalayennAma sambhavaiH 1 // 51 // laghusvarUpadalane saikArdhe karaNe guruH / yAvadiSTapadAtiH syAllaghavo'lindakodayaH // 52 // kRtvA chandaH samuddiSTaM tadante laghuni dvikam / nyasedekaM gurUNAM ca dviguNaM dviguNaM tataH // 53 // vyatyayAllaghunaH sthAne dviguNAdekakaM guroH / kuryAt tamAdyasthAnAGkasaGkhyaM naSTe gRhaM bhavat // 54 // ityuddiSTachandaH // prAptasyaikaM koSThamekaikavRddhayA nyasyeddUrdhva paGkayo yAvadiSTAH / iSTAmekAdIllikhedAnupUrvyA karNenAdhaH zUnyarUpe ca dadyAt // 55 // karNasthAGkazleSato'Gke bhaved yastaM vinyasyet koSThakeSu krameNa / uddiSTAGko bhadrasaGkhyAni madhye yAbhyaH karNazleSato mUSikAstAH // 56 // ekAdiSu dviguNiteSvihaH yAvadiSTamUSAkramacyupahiteSvatha teSu vidyAt / uddiSevezmakRtanirgamamArgampAsa kA sekayutinirmitasaGkhya mokaH // 57 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAya SaTchanda nirNayAdhikAro nAmASTaSaSTitamaM sUtram // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (69) gRhotpattihAdirAjaprAsAdanirNayo nAmaikonasaptatitamaM muutrm|| vizvakarmovAca athedAnI pravakSyAmi gRhasyotpattilakSaNam / utpadyate yathAtvAdyaM gahAdInAM tu sambhavam // 1 // AcAryairdivyazAnazca pUrvAnatapadmAsanaiH / SaDikA (ghaTikA ?) yAmyahasteSu tripAtahastodhRtA? // 2 // SaDikA saMsthitA pRthvI tatra nAdyabindudbhavAH ? / bindUlayA zikhA zeyA sA sRSTizcaivamudbhavaH ? // 3 // bindu vAmA kRtA rekhA vAmAvarte pUrvoditAH / pUrvAparagatAstvevaM sRSTisaMzAvidhAnakam ? // 4 // aizAnyA agniparyantamAzramaM vastusambhavam / Azrayanti samastAzca jIvA mhitcetsH||5|| AgneyAM nirkatiryAvat sadA sRSTivinazyati / itthamAlayasaMzA syAt sRSTito'yaM samudbhavaH // 6 // AlayaH sarvasattvAnAM sarvabhUtAtmanAM hitH| tadevaM lIyate sarvamAlayAdisamudbhavam // 7 // nairRtyanilasaMbhUtA saSTistvevaM samudgatA / koSTakAbhidhAnametat caturadhIkRtaM zubham // 8 // AcchAditaM tathA cordhvaM tazca koSThAbhidhAnakam / koSThakaM caturhastAntamAcchAyaM chAdya viduH // 9 // AcchAdyaM tu yadA kSetramekahastAcchatArdhataH / AveSTitaM khalIpATa phalakaM syAt gRhAGgaNam // 10 // ekadvitrisahasraizca hastairmAnasamanvitam / nagareSu tathAveSTakUTaprAkArasaMjJitam // 11 // caturhastAditaH kSetraM zirazchAdyaM samodaye / pUrve caikadvArayutaM gRhasaMzaM taducyate // 12 / / ekadvAraM bhavedavezma pUrvAparadvAra nilayaH / tridvAraM karaNaM proktaM caturbhizcAturaM bhavet // 13 // Sar3ajAtyutpannacchandA bhaidaibhinnA dvirabhiH / ityuktakramarUpADhyA gRhasa-khyA vanekadhA // 14 // tuNapaTTau chAdane sta: vAjicchandaH shilaamyH| khaNDacchando gRhamadhye pUrNacchando DadhogRham // 15 // 22 a. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhotpattihAdirAjaprAsAdanirNayo nAmaikonasaptatitama sUtram // pANDucchandastathAcaiva bhUmyUcaM shailjaashritH| SaNNAM tu chandasAM proktaH sRSTikAle samudbhavaH // 16 // ekabhaumaM dvibhaumaM vA haya syAdvA tribhaumakam / paTTacchandAdikA bhedA hAdivezmasaMjJakAH // 17 // zAlAlindakramacchande bhedA bhinnAstu SoDaza / caturuttarazatAni hokazAlaprakArakAH // 18 // guNitAste dazazatairlakSamekamataH param / catvAri ca sahastrANi ekazAlAdiSu kamAt // 19 // paTTacchande yathA bhedA: zAlAlindAditastathA / viparItAstRNacchande SoDazaiva prakIrtitAH // 20 // vAjicchando'dhikocchrAyaH pANDuhInodayAtmakaH / caturhastaM phalakAnte zeSacchandAH prazaMsitAH // 21 // dvipaJcAzad dvizAlAnAM pratyeka dvisahasrataH / sa catu:sahasra lakSa dvizAlAnAM prakIrtitam // 22 // dvisaptatitrizAlAnAM pratyekaM trishsrtH| lakSadvayaM trizAlAnAM tathA dvayaSTasahasrakam // 23 // catuHzAlagRhANAM SaTpaJcAzacca zatadvayam / pratyekaM catu:sahastraguNitaM ca bhavedidam // 24 // caturviMzatisahasrottaraM ca dazalakSakam / catuHzAlakabhede tu hANi ca bhavanti hi // 25 // cturdshlkssaannyssctvaariNshtshntH| merusaGkhyA tathA cetthaM hAdigaheSu ca // 26 // tatrASTrASTagatA bhedA ekaikasya tathaiva ca / koTiH paJcadazalakSA vedAzItisahasrakam // 27 // evaM hAdigRhANAM merucchandAt samudbhavaH / iSucchandodbhavAzcAnye tattulyAzcaiva saGkhyayA / / 28 // ityuktaM hAdivezma prAsAdAnAmataH param / prAsAdA devabhUpAnAmanyeSAM harmyamucyate // 29 // mADazca moDa: zuddhazca zikharaM ca caturthakam / tuGgAra: siMhakazcaiva SaD bhedA rAjavezmanAm // 30 // chAdyaghaNTAkUTamAMDo mauDazcordhvavaraNDikaH / varaNDikAH sarvabhUSu zuddho bAhyacatuSkataH // 31 / / mADacchandodbhave bhadre bhUmizaGgANi santi cet / taca moDAbhidhAnaM syAta prazastaM rAjavezmani / / 32 / / Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA zikharaM zikharAkAraM surasamAdisambhavam / bhadre bhadre tavaGgAni tuGgArA dviguNaM gatA // 33 // siMhAvalokanaM kuryAt siMhakarNairvibhUSitam / evaM vai SaDvidhaM proktaM rAjavezma sukhAvaham // 34 // mAlikAni yathoktAni kathayAmi samAsataH / dvizatahastavistIrNa paJcaSaSTikarocchyam // 35 // dvAraM saptadazahastaM madhyama raMga satkaram / yAmyepare uttareSu ucchyati viMzatikaraiH ? // 36 / / rAjA vA cakravartI vA khaNDajA maNDalAdhipAH / mukuTadhvajA bhUpAlA: sAmantA laghavastathA // 37 / / chatradhArAH pratIhArA: khaDgadharAzcaturvarAH / baMzopAnaddharAzcaiva aGgarakSAcatulikA ? // 38 / / subhaSTairabhibhajyante sAdhu sAdhujanAkulaiH / rAjagRhaM sadAsevyamIzasya cAmarairyathA // 39 // dAsIdAsA: sUpakArAza chatradhArAzcavyaJjanAH / mahiSI kurute devI cAmaradhArI svmaasnnaa?||40|| tathA ca kezabandhAzca jaatiicmpkgrnthikaaH| kuDakumazrIkhaNDahastA udvartanottarinAyikAH // 41 / / akSNau ? ca trImune sai sarve nendrIpraticaurakA 1 / idharAzI sadA dhyAtvA muniSoDazAM yathA ? // 42 // tribhUmimadhyakarttavyA mAlikA kramata: sthitaa| sUryavaMzodbhavAH zaivA vataranti yadA mahIm / / 43 // teSAM vezmAni kAryANi nAnyeSAM tu kadAcana / evaM tu rAjavezmAni kartavyAni ca sarvadA // 44 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gRhotpattihAdirAjaprAsAdaniNayAdhikAro nAmakonasaptatitamaM sUtram // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) bhUdharA dibrahmanagaraM saptatitama sUtram // vizvokarmovAca gRhANi nRpadevAnAM svargapAtAlayAsinAm / brAhmaNAnAM hitArthAya nagaraM vacmi saMprati // 1 // bhUdharaM hemakUTaM ca ratnakUTaM tRtIyakam / triSu lokeSu vikhyAtaM pUjyaM suranaroragaiH // 2 // sahasraradharma hastemadhyaM saardhshsrkaiH| dvisahasrairbhavejjayeSThaM trividhaM hastasaGkhyayA // 3 // kaniSThaM cAprabhAgezca madhyaM ca dshbhaagtH| jyeSThaM dviraTabhAgaizca padasaGkhyA nidhoditA // 4 // catuHSaSTiH kaniSThaM ca zataM mAnaM tu madhyamam / dvizataM tu bhavecchreSThaM SaTpaJcAzatpadAyatam // 5 // dvAtriMzaddhastamadhamaM dvicatvAriMzadbhirmadhyam / jyeSThaM dvipaJcAzaddhastaM gRhANAM tu pramANata: // 6 // kaniSThaM paJcazatakaM madhyaM sArdhasaptazatam / sahana tu bhavajjyeSThaM gRhasaGkhyA yathAkramAt // 7 // kaniSThe navamArgAzca madhyame ca tryodsh|| kuryAjjyeSThe saptadaza mArgasaGkhyA prakIrtitA // 8 // ekadvitrikramAtproktAzchandAzca vibudhairyutAH / martyalokeSu samprAptAH svargapAtAlabhUSaNAH // 9 // caturazraM samaM kSetramAyavyayavizodhitam / Adigarbha prakurvIta bhujakarNavizodhitam // 10 // bhAjayedaSTabhAgastu AyAmaM vistaraM samam / ekAMzaM ca tridhA kRtvA cobhayozca samantataH // 11 // madhyakoSThaM parityajya aSTasamaizca jAyate ? / pUrvApare ca dvArANAM yAmyakauberasaMsthitau ? // 12 // sarveSAmIdRzaM chandazcatuHSaSTipadeSu c| brahmasthAne gRhAzcaiva pAdAnAM ca catuSTaye // 13 // gRhANAM gahasaGkhyA ca dvAtriMzadbhiH karairmatA / brahmavaMzayoIyozca caturthAzakarAH smRtAH // 14 // catvare dvAdazamArgAzvatvare ssoddshaanvitaaH| navamArgakRtA saGkhyA nirmitA vizvakarmaNA // 15 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sImA karasahasraM tu AyAmo vistara: samaH / catuHSaSTipadaM kuryAd brahmarandhrapramANataH // 16 // caturmukhaM caturiM caturvaktraM pitAmaham / / kuryAtnagarakendre ca prAsAdaM kamalodbhavam // 17 // caturo varuNAdyAMzca caturdikSu yathAkramam / mahAsthAneSu catvArAzcatu:karNeSu saMsthitAH // 18 // sImAnteSu ca sarveSu catuHSaSTayAdisAdhite / prAkAra uttamaH kAryoM navahastaiH samucchritaH // 19 // dvihastocchitA ca kAryA trigUDhA kaNDavAraNI / tanulyodayamAnA kapizIrghanAkulA // 20 // kaNe kaNe tu karttavyA vRttAhAlakazobhanA / (tri)sahasrAnte punaH kuryAdyodhavidyAdharI tathA // 21 // tattadbhAgapramANena kuryAt siMhAvalokanam / pratolInAM tu catvAri cakradvArANi kalpayet // 22 // aSTau khaTakyA dvArANi prazastAni zubhAni ca / khaTakkI sarvadvAreSu kuryAt sopAnasaMcayam // 23 // rathamArNodbhavaM zastaM pratolISu prveshnm| kapATA: sarvadvAreSu dRDhArgalayutAstathA // 24 // visvAdvipepurA sarvamAzAtaM sAMzubhaH nidvau ? / proktastambho dhvajAstambhaH kIrtistaMbho mahAntathA // 25 // pavidhaM taddhaH pIThaM mAlikAstvekaviMzatiH / tanmadhye devatAH sarve svargapAtAlavAsinaH // 26 // merucchandabhavaH stambho brahmANDasadRzaH purH| tadupari zivamUrtiH zaktitrijyotIrUpiNI // 27 // merucchandaH samAkhyAtaH vibhAgAn zaNu sAmpratam / caturavaM samaM kRtvA tArakaM pIThamuttamam // 28 // uktAzca caturazItiH kIrtistambhA vibhaagshH| samastA utsedhabhAgAH zatamaSTottaraM smRtAH // 29 // tena bhAgapramANena vistAra: syaashcturdsh| tatvabhArgazca bhadrArdhaM karNazcaiva dvibhAgakaH // 30 // pUrvabhadre bhaved brahmA dakSiNe tu jnaardnH| ananta: pazcime bhadre rudrazcottarato dizi // 31 // koNe bhadre tathA stambhe saptabhAgasamucchrite / / mahArAGgANi cATaiva meghAkAyaNi tAni ca // 32 // Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 bhUdharAdibrahmanagarAdhikAroM nAma saptatitama sUtram // sArdhaM bhAgaM tu paridhau tyajecchRGgakrameNa vai| tadUveM dazabhAgA ca illakA tauraNairyutA // 33 // koNe bhadre tathA zaGge yakSagandharvapannagAH / bhavanti te svecchayA ca devA vA daityadAnavAH // 34 // paridhau matsyAdidevAzca tthaikaadshrudrkaaH| zivazaktayo'nekAzca rUpabhedena saMsthitAH // 35 // sAgarAH parvatA dvIpa samastA bhogarUpakA / samudrazailavasanA pRthvI ca saptamAtaraH // 36 // bhUpAlAzca tathA kalpavRkSAzca munisattamAH / vAyuzca sUryacandrAdyAH sanakSatrAH sarAzayaH // 37 // indro rudrastathopendro brahmA viSNustathaiva ca / zaileyI ----zaMkarazca sadAzivaH // 38 // zAntA- -zAntAtItA yAti yotparatI tava / tApara tasvapetA kAca tasyopari ? // 39 // pUrvadvAre dhvajasthAna kIrtistambha tathottamam / tadUrdhvaM ca pratiSThApyA kIrtihastapatAkikA // 40 // zilolUkhalayantrANi zayyAsanAni paTTakAH / nityakarmasnAnasthAnaM sndhyaavndnkunnddikaaH||41|| sarva gRhopaskaraM ca AyasaM kATakAdikam / dvijadeveSu dAtavyamAtmArthe tu sanandanam // 42 // bhUmidAnaM gajAzvAzca dezA grAmaM ca pattanam / mayUralAkSAbhicchannaM hemaratnAdibhUSaNam // 43 // pUjayettapatnIkAn viprAn pUrva deSu pUjitAH ? / indratulyodbhavaM rAjyaM svarge vA bhUbhizAsane // 44 // kramo'yamatra viprANAM kathayAmi dvijottama / vaMzAvaMzestadevA ? indrAdyA iishkonntH||45|| viSNudevadhAnyAviprA pUrvadeze tAM sthApayet ? / jigamaM pUjayanti viprA dakSiNA dizaM dvijottamAH // 46 / nairRtyAM dizi pituMzca prAvRSe pauruSaM tthaa| uttare punarAcArya IzaM ca pratipUjayet ? // 47 // kaniSThaM ca samAkhyAtaM nagaraM nAma bhUdharam / devalokeSu vikhyAtaM pUjyaM suranaroragaiH // 48 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyo bhUdharAdibrahmanagarAdhikAro nAma saptatitama sUtram // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) hemakaTAkhyanagarapramANamekasaptatitamaM sUtram // aparAjita uvAca citrakUTatrikUTAdinagarANAM ca srvshH| pramANaM guNadoSAMzca kathayasva prasAdataH / / 1 // gRhAzca katiH saGkhyAtA mArgAzca katidhA smRtaaH| zreSTA vA ninditA vAtha pratolIparikhAdikAH // 2 // katiH sthAnAni devAnAM katidevAzca sNsthitaaH| etatsarva prayatnena tathA janapahAdikam // 3 // bhogAya bhUmipAlAnAM bhoginAM caiva sarvadA / vizrAmo vanitAnAM ca yathA candrapurI tathA // 4 // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi nagarANAM ca lakSaNam / hemakUTAbhidhAnaM cAyazruta bhuvanatraye // 5 // caturathaM samaM kRtvA bhujakarNavizodhitam / bhAjayed dvAdazAMzarvA nyUnAdhikapadaistathA // 6 // brahmasthAneSu saMgRhya hyekAMzaM vAmadakSiNam / dvidhA tathA punastrINi dve dve trINi dvayaM tathA // 7 // indrayAmyAparasaumye vibhajya padasaGkhyayA / jAyante tatra samAni khyAtAni vasudhAtale // 8 // nivasanti ca sImAnte caturvarNA yathAkramam / dvAdazAthamArgAzca dvau trayaH samanAM tathA // 9 // antare karNabhujayomArgasaGkhyA trayodaza / sAmAnaM samAkhyAtaM catvAriMzatsahasrakam // 10 // brahmarandhapramANaM ca zatamaSTottaraM zubham / karNagarbhAn vijAnIyAcchatamaSTottaraM matam // 11 / / caturvaktraM mahApadma prAsAdaM suravallabham / sthApayeda brahmakendreca brahmANaM tu pitAmaham // 12 / / catvAraH karNaprAsAdAH karNagarbhe ca saMsthitAH / AyAntastu vyayaM kuryAt kSetramAnAnusArataH // 13 / / hastasaGkhyApramANaM ca zatAnAM dazapaJcataH / vezma saGkhyApramANaM ca sArdhasaptazatAni ca / / 14 // prAsAdopaskaraM sarca pratolyAdisamanvitam / kIrtistambhAdikaM caiva kathitaM pUrvameva hi // 15 // iti hemakUTanagarAbhidhAnam // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 aparAjitapRcchA ataHparaM pravakSyAmi nagarANAM ca lakSaNam / nAmnA tu ratnakUTaM tad vijJAtaM vasudhAtale // 16 // caturacaM samaM kSetraM bhujakarNavizodhitam / bhAjayedvA SoDazAMzairvividhaiA padaistathA // 17 / / brahmasthAnaM tu saMgahya caikAzaM vAmadakSiNam / taccaikaM tu vidhA kRtvA puna caikameva hi // 18 // dvau dvau tu bhAgasaMsthAne ccaikadvayaM trayaM tathA / catvArazca caturdikSu padasaGkhyAM vibhAjayet // 19 / / gahANAM jAyate saGkhyA tvekameva sahasrakam / padAMzaSaTakavistAraM tadazaM nirgamaM viduH|| 20 // caturdizca vidhAtavyaM bhadrasthAnaM manoharam / catu:karNAstu prAsAde mArgAH saptadaza smRtAH // 21 // dvipaJcAzat saptahastA jJAtavyA atra paNDitaH / dvAtriMzanmadhyavaMze tu catvAraH SoDazAnvitAH / / 22 / / sImAnte karNakarNeSu caturviMzatikAH smRtaaH| aSTau mAgA dvAdaza ca hastasaGakhyA nigadyate / / 23 / / catvAriMzacca catvAro dvizataM grbhmdhytH| karNe karNe ca sImAnte zeSA viMzatikAnvitAH // 24 // nAmapAdapramANaM ca saMsthAnonmAnalakSaNam / sarveSAmIdRzaM mAna nirmitaM vizvakarmaNA // 25 // caturaM tu kailAsaM catucyaSTa ? samanvitam / sthApayed brahmakendreSu brahmANaM ca pitAmaham // 26 // sarasvatI tathezAnyAM vAyavyAM tu janArdanam / naiRtye ca sahasrAkSamAgneyyAM tu gaNAdhipam // 27 // sarveSAmIdRzaM sthAnaM jyeSThamadhyakaniSThakam / kuryAt kaniSThake prAjJo madhyasthAne catuSTayam // 28 // zAtvA nagaracitAni dvirapTakaikena ? zilpibhiH / nyUnAdhikaM ca dvArANAM sUtra saMbodhya bodhakam ? // 29 // ratnakUTAbhidhAnaM ca gRhasaGkhyA shsrtH| jyeSThanAgaramAnaM ca sUtre caiva prasArite // 30 // dvAraprAkArakAdyaM ca gRhopaskarameva ca / pUrvoktaM tu vidhAtavyaM dvijadevAlayastathA // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM hemakUTAkhyanagarapramANasUtrAdhikAro nAmaikasaptatitama sUtram // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) mahArAjAdhirAjapuranivezo nAma dvAsaptatitamaM sUtram // vizvakarmovAca caturbhistu sahanaizca kaniSThaM vistRtaM puram / madhyamaM cASTasAhanam hastAnAM mAnataH smRtam // 1 // dvayaSTasAhasrahastaM ca vyAse jyeSThaM puraM matam / caturaSTadvira; vA trividhaM coditaM kramAt // 2 // kaniSThajyeSThayormadhye sahasravRddhathaikAdaza / caturdhApunarekaikaM kaniSTha madhyamuttamam // 3 // sATamAMzaM sapAdaM vA sArddha vAstu samAyatam / kuryAdekaikamidaM ca caturazrIkRtaM zubham // 4 // vedAnaM vedabhaktaM ca vedApara nRpavezmane ? / samastanRpagehAnAM vedavat saMsthitA sthitiH // 5 // ekasyAM dvitribhirvazAstridhA paJcapadAntagAH / prasiddha rAjamArgAca SaT panthAno navAMzakAH // 6 // ityanukramavaMzAzca yaanmaargprbhedtH| purAnteSu samasteSu ghaNTAmArgaprasiddhitaH 1 // 7 // sUryaSoDazaviMzatyaH prAkAro tridhoditam / dvAdazASTau daza vApi prAkAraskandhavistRtiH // 8 // saptAdazakarocchtiA prAsAdaM ? vihInAdhikam / / dvikarAdhikarmadhyaM ca vocchtiA kaNDavAraNI // 9 // kaNDavAraNI sthitA ca pRthUdaye ca zirovApi / dhanAni kapizIrSANi hyaSTAGgulyantarANi ca // 10 // prAkArAnte rathAH kAryA digbhAsvacchakavistaraH / catvAriMzatriMzamadhyaM zAzvataM ca rathAntaram // 11 // utsaMgaH pUrNabAhuzva hiinbaahustthaaprH| pratikAyamiti proktaM pravezAnAM catuSTayam // 12 // Anandazca tathotkaNTho jayanto ripumardanaH / karNAlayazca catvAro vRttAkAreNa saMsthitAH // 13 // siMhAvalokanAzcaiva yodhavidyAdharIyakAH / pakAntaraprabhedena krameNApi susaMsthitA // 14 // 23 a. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA SaTtriMzattazca SaDvRddhau viduraSTottaraM zatam / pure prAsAdasaMkhyAbhirdevasthAnAni catvare // 15 // purmAnAni dvAdazaiva catvaraM devasaGkhyayA / anukrameNa karttavyaM puracchandAnurUpataH // 16 // nottarAbhimukhAH kAryA na devA dkssinnmukhaaH| pUrvAparamukhAH kAryA vAstuzAstreSu gIyate // 17 // puraprAkArabAhye tu devA yatra ca sNsthitaaH| nagarAbhimukhAstveva madhyame ca parAkakhAH // 18 // parAmakhAH sthitA ye tu zivaH sUryoM vidhirhariH / hanyate tatpuraM rASTra rAjyadhvaMsazca jAyate // 19 // prAkArocchayAd dviguNaM tadante parikhAtrayam / ambho ? vimArgazastAdividikSu ca jalAzrayAH // 20 kaniSThe ca pure pAdAt madhyame ca padArdhataH / SoDazAMzAt pure jyeSThe hyatirikte ca bAhyataH // 21 // pratolI rAjagehAne rAjamArgastadagrataH / vistIrNA viMzatikarairddhiraSTadvAdazAdhamA // 22 // haTTazreNistataH kAryA SoDazAMzena mArgataH / balikarmasamastAnAM haTTopari gRhottamam // 23 // vidizAsu puraM kArya jagatyAstriguNaM zubham / yugmagRhAzca karttavyAH pakSayozcaiva sanmukhAH // 24 // prAsAdasya pramANena pAdonenAthavocyate / prAsAdArdhAtu kartavyA jyeSThamadhyakaniSThikAH // 25 // ekabhaumA dvibhaumA vA zAlA nirgmbhuussitaa| mattavAraNasaMyuktA nirgatAzcitrazAlikAH // 26 // jagatyagne vAmana syAd bhiTTa tadbhavi saMsthitam / mahotsave ca vAsante kuryAddhindolakaM tyiha // 27 // devasya parataH kAryA nigUDhA nRtyazAlikAH / pUrvasyAmathavAgneyyAM vAyavye vAruNe zubham // 28 // zeSAsu prazastAzca AgneyyAM satramaNDapam / vAstuvedIsaMsthitaM tan maThaH sthApyastu dakSiNe // 29 // gRhaM paJcArikAyuktaM maitrasthAnasamAzritam / yatidhyAnAlayaM kuryAt pralInA yatra zAsane // 30 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjAdhirAjapura nivezo nAma dvAsaptatitamaM sUtram pura sImAntaprAkAre pratolIhamArgayoH / jalAzrayaM jagatyante ghaTimAlAsamudbhavam // 31 // vastuyutazca tadagre vikrayAdikam / yataccAgamyate lokairvartate janasaMkulam // 32 // svarNakAraM sugandhaM ca gandhikaM ca tRtIyakam | dantakarma dhAnyagRhametatkuryAntu pUrvataH // 33 // tAmbUlaphalasaMkIrNa puSpamAlAdisaMkulam / rAjadvArAtazcaiva yataH syAzca janAkulam // 34 // maMjiSTharaGgazobhADhyaM nArikalasamAkulam | trigaNopaskarAdyaM ca rAjadvArottare zubhAH // 35 // AyasopaskaraM sarve zastrAdi vividhaM tathA / vyajanacchatramAyUraM zAzvataM dakSiNe zubham // 36 // IzAne va vastrayaM paTTinetrapaTTAdyakam / svalpavastrAdyAgneyyAM ca vastrabandhastadagrataH // 37 // raktakAdyuttare zastaM kRSNaraGgAdi dakSiNe / pUrvataH zvetavastrAdyaM rAjavezmAgrakalpitam // 38 // aSTAdazAnAM dhAnyAnAM sarvadikSu ca vikrayaH / tAmbUlAnAM ca pUgAnAM vikrayo devatAgrataH // 39 // (tAM) dalAkSaM ? citralekhAdyA gRheSu puravAsinAm / chipikA rajakAstraiNAH svadevAdipure sthitAH // 40 // brAhmaNAH pUrvavAstavyAH kSatriyAzcaiva dakSiNe / prazastAzcottare zudrA vaizyA madhye ca saMkulAH // 41 // pure pure ca viprAzca kSatriyA vaizyazUdrakAH / tad bAhyatastathA cAnyAstathA sthapatisaMkulAH // 42 // viprakSatriyavaizyAnAM prAkArA vai nivAsinAm / vaNik karmakarANAM ca madhyAnAM ca sukhAvahAH // 43 // vidikSu dikSu vai kAryA nagarasvastaye yathA / aSTadviradvAtriMzadadhamA madhyamottamAH // 44 // caturvaNazca prakRtIrekaikeSu pureSu ca / sarvatra vAsayeccaiva nAgarAMzca sukhAvahAn // 45 // pUrve brAhmaNa lokAzca kSatriyAcaiva dakSiNe / nivazyAzcottare zUdrAH pazcime tu jalAzrayAH // 46 // 179 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 - aparAjitapRcchA pUrvayAmyottare zasta haTTamArgAdicatvaram / IzAne zilpinaH sarve rajakAchipakAH param // 47 // carmakArAzca varuTA Anaye dishmaashritaaH| nairRtye zoNDikA jJeyA vAyavye tantuvAyakAH // 48 // puramadhye ca sarvatra prAkArasya tathopari / sthApayetsUtrayaMtraM ca vividhaM karmarodrakam // 49 // yantrANi citrarUpANi vizvakarmeritAni c| teSAM nAmAnukramaM ca kathaye tava sAmpratam // 50 // prathamaM bhairavaM yantraM dvitIyaM caiva bhAskaram / gaurIyantraMcaturthasyAttRtIyaM mahiSAsuram // 51 // vArAha paJcamaM caiva mahAyantraM ca paSThakam / acintyamudgarAghAtaM jvAlAvali zarAkulam // 52 // akSayaM ca dRDhaM yuktyA naikaDhillikasaMkulaM / pabhiryantraiH samAyuktaM prAkAraM bhImarUpakam // 53 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzanoktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM mahArAjAdhirAjapuranivezAdhikAro nAma dvAsaptatitamaM sUtram / / Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) pUralakSaNaM trisaptatitamaM sUtram // vizvakarmovAca vakSye purasya cAkAraM sAmprataM lakSaNaM punaH / prazastaM doSarahitaM puranAmAni viMzatiH // 1 // mAhendraM sarvatobhadraM siMhAvalokavAruNe / nandyAvarte ca nandAkhyaM puSpakaM caiva svastikam // 2 // pArzvadaNDaM jayantaM ca zrIpuraM ripumarddanam / snAhaM divyamuttaraM ca dharmaM kamalazakade // 3 // mahAjayaM pauruSaM ca sAmprataM kathitaM budhaiH / purANAM viMzatizcaiva khyAtA bhuvanamaNDanam // 4 // mAhendraM caturazraM ca sarvatobhadramAyatam / siMhAvalokanaM vRttaM vRttAyataM ca vAruNam // 5 // muktakoNaM ca nandAkSaM nandyAvarte : ca svastikam / puSpakamaSTadalAkhyaM svastikaM tu cASTAzrakam // 6 // yavAkRti jayantaM ca daNDaM syAdatidIrghakam / zrIpuraM caikaprakAre dvAbhyAM tu ripumarddanam // 7 // zailakukSau tathA snAhaM divyakaM zailamastake | nadyuttaraM ca saumyAkhyaM saridyAmye tu dharmakam // 8 // kamalaM pazcime nadyA nadyAH pUrve tu zakradam / pauruSaM puruSAkAraM nadyozcaivaM mahAjayam // 9 // puraM viMzatisaGkhyAkaM ramyaM suranaroragaiH / svastizAntikaraM nityaM gobrAhmaNadharAbhujAm // 10 // mAhendraM caturathaM ca pratApakIrtivarddhanam / vRddhidaM sarvatobhadraM nityaM tadbhadrazAntidam // 11 // siMhAvalokanaM ramyaM hare (te) ripuriSAva (ta) ghI (vI) ? | vAruNe tu prajAvRddhirnandAsye nandanaM ciram // 12 // nandyAvarta maGgalAkhyaM tridazAnAM ca puSpakam / svastikRtsvastikaM prokaM jayantaM ca jayAvaham // 13 // vRddhidaM pArzvadaNDaM ca zrIpradaM zrIpuraM tathA / ripumarddanaM ripvantaM snAhaM caivAbhayapradam // 14 // divyakaM devabhavanamuttaraM cottamottamam / dharme dharmakaraM nityaM kamalaM zAntidAyakam // 15 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA indrarAjyodbhavaM zakraM pauruSa bhImavikramam / mahAjayaM puraM nAma sarvadAnandakArakam // 16 // itthamAkRtayo guNAH kathitAstava mayAdhunA / zubhAnAM suprazastAnAM purANAM viMzatistathA // 17 // iti purgunnaadhikaarH|| agnidaM vAyavaM caiva zakaTaM yugmazAkaTam / vajraM trizulamAkhyAtaM karNikaM caiva saptamam // 18 // patA: saptapurazcaiva mhaadossbhyaavhaaH| tAsAM rUpaM tathAkAraM kathaye tava sAmpratam // 19 // agnidaM ca trikoNAkhyaM SaTroNaM caiva vAyavam / zakaTa zakaTAkAraM yugmaM dvizakaTAkRti // 20 // vajrakaM vajrasaGkAzaM trizUlaM trizUlAkRti / karNikAra vikarNa tu cAkArAH kathitAstava // 21 // agnide'gnimayaM ghoraM vAyavaM bahuklezadam / zakaTaM tu puraM caiva prajAklezAvahaM smRtam // 22 // pure dvizakaTAkAre taskarAdi bhayaM bhavet / / vajrAkRti puraM yatra vajrapAtastadodbhavet // 23 // trizUle ca pure caiva sadA yuddhaM samudbhavet / karNikAre ca durbhikSa prajA tatra na nandati // 24 // ityAdisaptadoSAMzca varjayet puradoSadAn / viMzatiH sukhadAH khyAtA doSadAH sapta eva ca // 25 // purArdhena bhaved grAmo grAmArdhena tu kheTakam / kheTakArdhena bhavet kUTa kUTArdhena tu karvaTam // 26 // pure saptadaza mArgA grAmo vai navamArgataH / kheTake paJca mArgAH syutibhirmArgazca kUTakam // 27 // dvau mArgoM kavaTe khyAtI chandAH paJca prkiirtitaaH| puragrAmakheTakaM ca kUTaM ca karvaTAbhidham // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM puralakSaNAdhikAro nAma trisaptatitama sUtram // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) vApIkUpataDAgAdinirNayo nAma catuHsaptatitamaM sUtram // vizvakarmovAca purasya bAhyAbhyantare vividhAH syurjlaashyaaH| vApIkUpataDAgAni kuNDAni vividhAni ca // 1 // daza kUpAzcaturvApyazcatvAri kuNDakAni ca / taDAgAH SaDvidhAzcaivaM kathayAmyaparAjita // 2 // zrImukho vijayaH prAnto dundubhizca manoharaH / cUDAmaNizca digbhadro jayo nandazca zaGkaraH // 3 // caturhastAdito vRddhiryAvaddhastastrayodazam / zrImukhAdyAH zaGkarAntA daza kUpAH prakIrtitAH // 4 // caturhastaH zrImukhaH syAd vijayaH paJcahastakaH / Saddhihastairbhavet prAnto dundubhiH saptahastakaH // 5 // mnohrshcaatthstshcddaamnninvkrH| digbhadro dazahastazca hokAdazakaro jyH||6|| nande ca dvAdazakarAH zaGkare ca tryodsh| evamAdiguNopetA vRttakUpA dazottamAH // 7 // zeSAstu kUpikA vatsa trihastAzcAdimAddhaH / dvihastA vai prazastAzca kartavyAH sarvakAmadAH // 8 // iti dazakUpAH // nandA bhadrA jayA caiva caturthI vijayA tthaa| ekavaktrA trikUTA ca nandA nAma varapradA / / 9 // dvivatrA ca SaTkUTA bhadrA nAma suzobhitA / trivaktA navakUTA ca jayA vai devadurlabhA // 10 // caturvaktrA sUryakUTA vijayA sarvatomukhI / vApyazca kathitA vatsa kuNDAni zaNu samprati // 11 // iti cturvaapyH|| bhadrakaM subhadrakaM ca nandAkhyaM parighaM tthaa| kuNDAni devatAgreSu kAryANi zAntimicchatA // 12 // caturanaM bhadrakaM syAt subhadraM bhadrasaMyutam / nandAkhyaM pratibhadreSu parighaM madhyabhiTTakam // 13 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 aparAjitapRcchA caturdArANi sarvANi sagavAkSANi mdhytH| gavAkSamastakAnyevaM pravezo vAmadakSiNe / / 14 // pravezA nirgamAstatra vidhAtavyA hAnekadhA ! kaNe catuSkikA kAryAstavaGgapaTTazAlikAH // 15 // madhye bhiTTa tu kartavyaM mAI ca taddhi zrIdharam / tanmadhye jalazAyI syAd vArAho vA tathocyate // 16 // bhadre caikAdaza rudrAH prazastA dvArake tthaa| durvAlA nAradazcaiva vividhA gaNanAyakAH // 17 // kSetrapAlo bhairavazca tathA comAmahezvaraH / kRSNazaGkaraH kartavyo daNDapANivizeSataH // 18 // kAtyAyanI caNDikA ca bhallasvAmI ca bhaaskrH| hariharapitAmahazcandrAdityapitAmahaH // 19 // hariharasvarNagarbhaH paTTazAlA vaaraannsii| tadanukramaM vakSyAmi yaduktaM paramezvaraiH / / 20 / / caturdazezaliGgAni rudrAzcaikAdazaiva tu / sarvaM ca dvAdazAdityA dvAdazAtha gaNAdhipAH // 21 // paJcalIlA navadurgA lokapAlAzca pnycdhaa| trayo'gnayazca dikpAlA mAtRNAM ca tathASTakam // 22 // abdhayazcaiva catvAro gaGgA ca sriduttmaa| tanmadhye tu prakartavyA vArANasI padmAsane // 23 // yaJca vArANasIvAse tatpuNyaM nityadarzanAt / nityameva snAnapUjA gaGgAsnAnAdikaM phalam // 24 // tasyArcane bhavenmokSo yathA gaGgAjalAnmRtau / patanti naiva saMsAre yAvazcandrArkatArakam // 25 // kRte ca naimiSaM tIrtha tretAyAM puSkara tathA / dvApare ca kurukSetraM kalau gaGgA prazasyate // 26 // gaGgAdvAre kuzAvarte vilvake niilprvte| snAtvA kanakhale tIrthe punarjanma na vidyate // 27 // gaGgA gaGgeti yo brUyAd yojanAnAM zatairapi / mucyatesarvapApebhyaH svasthAne'pi vasannaraH // 28 yA gatiyogamuktAnAM munInAmUrdhvaretasAm / sA gatiH sarvabhUtAnAmantavaidinivAsinAm // 29 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vApIkRpataDAgAdinirNayo nAma catuHsaptatitamaM sUtram // phalaM tasya dazaguNaM prApnoti caiva nityazaH / narottamaH sa cApnoti nityaM vArANasIphalam // 30 // tasya tulAdikapuNyaM sthAne vArANasI bhavet / dharmArthakAmamokSAMzca yathecchaM prApnuyAnnaraH // 31 // iti catu:kuNDavAyaNasI // saro mahAsarazcaiva bhadrakaM ca tRtIyakam / caturthaM yanmayA proktaM subhadrAkhyaM taducyate // 32 // paridhaM yugmaparidhaM taDAgaM paDavidhaM smRtam / bakaikasthalaM parighaM yugmaparicaM tad dvitaH // 33 // ardhacandraM sara: proktaM vRttAkAra mahAsaraH / bhadrakaM caturanaM syAt subhadraM bhavasaMzutam // 34 // daNDasahasraka jyeSTaM madhyamaM ca tadardhakam / madhyamArtha kaniSThaM ca trividhaM pAlidairdhyataH // 35 // paJcAzaddhastakaijyeSThaM madhyamaM ca tadardhakam / kaniSTaM dvAdazakaraH pAlimAnaM ca vistare // 36 // vApIkUpataDAgAni naikaza udagAzrayAH / jalAzrayaM ca saMpAdya kuryAt puNyaM mahotsavam // 37 // yasya gopadamAtraM tu [dakaM dhArayenmahI / varSaSaSTisahasrANi zivalokaM sa gacchati // 38 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vApIkUpataDAgAdinirNayAdhikArI nAma catuHsaptatitamaM sUtram // 24 a, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) zasyAvatAro nAma paJcasasatitamaM sUtram // aparAjita uvAca kRte puNyamayaM sarvaM jagadetat carAcaram / puNyAtmana: prajA rAjA suvRSTyA zobhanA kSitiH // 1 // puNyaM tribhAgaM tretAyAM dvibhAgaM dvApare tthaa| ekabhAgaM kaliyuge meghAH svalpajalapradAH // 2 // samprApte vai kaliyuge puNye ca pralayaM gate / sarvArthanAzato lokA vyAdhiduHkhaprapIDitAH // 3 // tvaM pitA jagatAM nAtha prabho vizvasya pAlaka / prAptA kaliyugo ghora; kathaM lokastariSyati // 4 // vizvakarmovAca adharmasthaM zivo hanti sRSTisthitipraNAzakRt / adharmasya zivaH kAlo nityaM saMhArahetukaH // 5 // kaliyuge kRtayugaM zivapAdAbjasevanAt / annaM narANAmAdhAro vAhanAnAM tu poSaNam // 6 // annaM tatra dayAhetu bhogaliGga mahItale / nigrahAnugrahe zaktaH sa bhavet pRthivIpatiH // 7 // gRhe vA nagare grAme AdhipatyaM ca durlabham / kiM punA rAjyalabdhau tu cAdhipatyaM mahItale // 8 // rAjyArthe dhAryate zasyaM zasyArtha tu jlaashryH| bhUmi gaparIkSArtha sUtradhAraM parIkSayet // 9 // prajAhIno dhruvaM vatsa rAjA duHkhasya bhAjanam / zeSaM bhuGkte mahAduHkhe viSaye sve'parAjita // 10 // loko mUlaM bhUzca vRkSazvAmbho bhUpAlarakSaNam / tenAkSayaM bhavedrASTra prajAvAMstu cintAmaNiH // 11 // bahupuNyaprabhAveNa prasannaH sAmprataM zivaH / prajAstu pIDitA yena tadrASTraM gacchati kSayam // 12 // anyAyavyaniratA nyAyaM tyaktvA tu lobhtH|| kulamUlavinAzArtha rAjA hanti prajA samAm // 13 // vasudhAyAH prajA mUlaM dhanyo yastA vizeSataH / pratipAlayate bhUpaH sarvakAmaphalapradaH // 14 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA vasudhA tu dhruvaM puSpaM phalaM rASTreSu vai prajA / tasmAt sarvaprayatnena prajA pAlyA mahIbhRtA // 15 // yatra deze prajAH svasthAH sadA ca dhanino janAH / tatra deze ca kalyANamicchAsiddhirbhavennRpaH // 16 // yatra deze prajAH svasthA hemaratnavibhUSitAH / sa dezoM durlabho vatsa svargAdibhogadAyakaH // 17 // yatra deze prajAH svasthA uttamAdhamamadhyamAH / sarvakAryeSu sotsAhAH sadezo durlabhaH suraiH // 18 // yatra deze prajAH svasthA divyavastravibhUSitAH / divyabhogA naSTaripuH sadezo devadurlabhaH // 19 // yatra deze prajAH svasthA divyalepanalepitAH / sarvabhogaprabhogyazca saMdezo devadurlabhaH // 20 // subhikSe tu sadA saukhyaM durbhikSe tatkathaM bhavet / yasya kIrtiH surASTraizca nityamicchanti taM nRpam // 21 // lokAH subhadrairyuktAzca gajairazyoSTvAhanaiH / - - // 22 // durbhikSe tu prajAH svasthA rAjA tatra pramodate / prajAsvAsthye nRpAH svasthA Asamudravasundharam // 23 // durbhikSe kSIyate dharmo dhanadhAnyakSayo bhavet / prajArAjakSayazcaiva durbhikSA drakSati prabhuH // 24 // prajAM poSayate rAjA rAjAnaM poSayet prajA | anyonya poSaNAnnityaM rASTraM nandati tazviram // 25 // prajAhAnau dhruvaM vatsa rAjA syAd duHkhabhAjanam / sarvAGgaM kSIyate rASTraM jIvanto'pi mRtA nRpAH // 26 // svAmI tu nirdayaH kAlo durbhikSaM caiva rauravam / alpodakAzca meghAzca alpazasyA ca medinI // 27 // aparAjita uvAca - yadA meghA na varSanti kAle vA phalguvarSaNam / tray svalpavRSTa kathaM lokAH bhavanti te // 28 // kathaM pravartate rASTraM sukhinazca nRpAH katham / kathaM ca dhAnyaniSpattirdhanAdisukhino janAH // 29 // zasyahAnau kuto lokAH kuto rASTraM sarAjakam / kutaH pravartate sRSTirvizveza kathayasva me // 30 // 187 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 vizvakarmovAca zasyAvatAro nAma paJcasaptatitamaM sUtram // zRNu vatsa mahAguhyaM tvatpRSTamaparAjita | vakSyAmi dustare kAle tAraNaM samudAhRtam // 31 // yacchasyAni prarohanti svalpavRSTau ca putraka / durbhikSaM na bhavettatra yadupAye'parAjita // 32 // utpadyate yataH zasyaM narANAM jalasaMgrahAt / jalAzaye bandhite ca kSipraM zasyaM prarohati // 33 // cinmahAnadItIre kecizca saridAzraye / kecitkUpodake vatsa aSTASTau zasyasambhavAH // 34 // nagare ca pure zrAme kheTe kUTe ca karvaTe / vApIkUpataDAgAnAM nadInAM bandhanAdikam // 35 // arahapravAhANAM sAraNInAM tathaiva ca / saMcaye sarvazasyAni jalaM vai bhUmisaMsthitam // 36 // pAtAlodbhavA meghAca ghaTikA moghavAriNaH / setubandhabhavA nadyAH zasyobhayatodbhavAH // 37 // ajalAzca jalAkIrNA avRSTyaikArNavIkRtA / dharmastrAtA ca durbhikSe dharmarAjo mahotsavaH // 38 // samprApto dharmarAjatvaM varuNastridazaiH saha / taM dezaM svargamAkhyAti cendratulyasya bhUpateH // 39 // raso rasAyanaM jJAnaM dhanadhAnyAdisaMbhavAH / sarva prAptaM phalaM tena yena vai saJcitaM jalam // 40 // svarNapuSpaphalairyukto nityaM sa tvaparAjita / nRpeNa sUtradhAreNa mahIzasyAdibhUSitA // 41 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAza proktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM zasyAvatArAdhikAro nAma paJcasaptatitamaM sUtram // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) mahArAjanivezonAma SaTsaptatitamaM sUtram // vizvakarmovAca catuHSaSTipadairbhakte rAjavezmani vAstuni / / devavezyarAjavezma maitrapade samAzritam // 1 // pradakSiNAnte mArgAzca nivezayettu vezmanaH / gajaskandhasamotsedhA prathamA hyaccaraMgikA // 2 // indrendrajayormadhye ca rAjamAturnivezanam / rudre rudradAse caiva vezmanaH peTamAdikam // 3 // vedAkSendrajayormadhye bhramaNI pdmdhygaa| rAjabhuvanasyArdhe tu bhramaNIH mArganirgatA // 4 // tadvIbhyagrasandhau ca pratolI: kaaryecchubhaaH| kAryAzca bhramaNImadhye gajazAlAstathottamAH // 5 // pUrvArdhe tu tribhiDaiiH paGktirekA tu saMsthitA / aparayAmyottarANi ? zAlAkina udAhRtAH // 6 // tadvAhyato'ntarmArgazca kartavyaM zubhalakSaNam / mahiSIgRhAlpahInaM rAjamAtuhaM bhavet // 7 // maitrAnte purato bhAge dvAragarbhastathAntare / gopurAkRtiH kartavyo dRDhArgalasamanvitaH // 8 // tatsUtreNa kRtaM dvAraM rAjamAturgahAtparam / maitrAgnikaNe kuryAJca sabhAmAI suzobhitam // 9 // siMhAsanasamAyuktA yAmyasthA cottarAnanA / siMhAvalokanayuktA mahArAjasabhA bhavet / / 10 // sabhAmadhye tu karttavyaM vedyAM sihAsanaM mahat / zrIdharodbhavamADaM ca suvarNaratnabhUSitam // 11 // brahmasthAnArdhataH stambhaiH siMhadvAraM garbhottare / yAmyottare tu kartavyA gajayudhA gajottamAH ? // 12 // tadane cAhAlakAni prAkAre syAdrathAkRtiH / rAjagRhAd dve pratolyo prAkArAntarvinirgate // 13 // rAjamAtuH paTTarAzyAH prAkAro gRhato bhavet / siMhadvArasamAnAnyanekadvArANi kArayet // 14 // vivasvat pRthvIdharAdhaiM prAkAra: pUrvanirgataH / brahmaNo'nte tu prAkAro jayadvAraM garbhottare // 15 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tatprAkAramadhyakarNe gajazAlAvubhau mtau| tasya bAhye gRhamanyaM rAjapiNDapAdyAdikam // 16 // ApavatsamarIcyadhai rAjavezma gRhottamam / kapizIrSayutazcaiva prAkAro vAstubAhyataH // 17 // pitragnIzarogakarNeSvaTTAlakacatuSTayam / mahApratolyA mAhendre girisaMsthA tathottare // 18 // bhAsvato yamadigbhAge samastA ca valUrikA / rAjavezmAntabhIge ca vAdyazAlA tathottarA // 19 // vitathe girisaMsthAne ratharandhrANi kArayet / girau kASThagRhaM caiva vitathe cAmbhasAM gRham // 20 // sugrIvanandisandhau ca yuddhadvAraM pagalakham / asurazeSasandhau ca dvAramabhogRhairyutam // 21 // sugriivpusspdntyorvrunnaasuryostthaa|| azvazAlA dvAdazaiva kartavyAzca zubhottamAH // 22 // ardhe tavaGganiSkAsa ? sainyavistaravistatama / prAkArasamutsedhAni trimADAni tadUrdhvataH // 23 // kArya dauvArike bhiTTa gajaskandhasamocchritam / dvArAne tu bhavenmADaM mallairane tu yudhyate // 24 // pUrvAparadvAradvayaM dvAtriMzatstambhabhUSitam / tabRttamADaM vRttaM tu paJcaviMzatibhiH karaiH // 25 // stambhe stambhe patAkA ca dvijAlokakalodbhavama / raktapuSpasamAkIrNa dvArika caturaGgalam // 26 // khaDgavidyAvijJayuddhaM churikAyuddhamuttamam / tathaiva mallayuddhaM ca gAtrabhaGgairanekadhA // 27 // nirIkSyate yataH sarva khaDgAdyAyodhanaM tthaa| evaM yuddhodbhavA rAjaprAsAde ca mahotsavAH / / 28 // niyantritobhayadvAraM mADaM razmAkSyamunnatam / bhiTTe vAparadvArANi kAryANi cAsuronmukham // 29 // bAhyadevapatimadhye rAjadhezmAntamArgataH / mukhyabhallATasaumyeSu gajazAlapatiddhayam // 30 // yAmyottaramukhaM kArya prazastaM sarvakAmadam / saumyAnte hastina vezma tadvAramaparonmukham // 31 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjanivezonAma paTsaptatitamaM sUtram // budhe yame ca gandharve tadrUpA ca dvitIyakA / zoSe kSaye ca roge ca koSTAgAraM tathAdimam // 32 // pitrimRgabhRGgeSu ca koSThAgAraM dvitIyakam / goSThAgAraM kAryamitthaM protaM ca vizvakarmaNA // 33 // IzAditiditiSu ca bhANDAgAramA pArdhataH / puSpAgAraM savitra hAnau bhRtyAntarikSayoH // 34 // tRNazAlA prakartavyA prazastA zubhakarmaNA / parjanye cAdhikaraNaM rAjJaH kArya parAmukham // 35 // zubhA pratolI mAhendre jaye zrIkaraNAdikam / AdityevaprakaraNaM sanmukhaM zrIkarAdiSu // 36 // dharmAdhikaraNaM satye kartavyaM cAparAGgukham / karNo bhUmikAcaiva tadaprArthe catuSkikA // 37 // jayasya bAhyapakSe tu kuryAt kArAgRhaM tathA / kAtyAyanI ca mAhendre pratolyAH puratabadhuH ? // 38 // AdityAtre ca bAhye tu kuryAd dvayakaraNAdyakam ? | rUpakaM duHsAdhyakAnAM catuSkaM tu rAjAdikam ? // 39 // marIcistha garbhottare devI rAjakulArcitA / pRthvIjaya khyaH prAsAdastejaH pratApavardhakaH // 40 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM mahArAjanivezAdhikAro nAma SaTsaptatitamaM sUtram // 191 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) sabhASTakavedInirNayo nAma saptasaptatitamaM suutrm|| vizvakarmovAca nandA bhadrA jayA pUrNA divyA yakSI ca rtnjaa| utpalA tadanujJeyA sabhA apTo prkiirtitaaH||1|| caturadhIkRte kSetre dviraSTapadabhAjite / madhyamapadacatukeNa catuSko'lindazeSataH / / 2 / / nandA nAma samAkhyAtA sarvakAmaphalapradA / catuSke bhadravistAra ekobhAgazca nirgamaH // 3 // bhadrA tvevaM samAkhyAtA teja:pratApavardhakA / bhadraM bhadraM catuSke tu jayA nityaM jagAvahA // 4 // alindairveSTitaM sarva niyuhAcchAdya tathA / tathA pUrNA bhavatyevaM sarvakalyANakArikA // 5 // caturanaM samaM kSetraM vibhaktaM ca navAMzakaiH / kevalA navazAlAzca divyA nAmApi sundarI // 6 // niSkrAntA ca caturbhadaiyakSI kAryA suzobhanA / bhadre bhadre dizAlAni sA matA ratnasaMbhavA // 7 // tasyAzca pratyekazAlaM pratibhadravibhUSitam / utpalA ca samAkhyAtA mahArAjendravallabhA // 8 // lambinyAkhyavitAnAni vicitrANi ca madhyataH / anekAkArarUpAzca rAjakrIDocitAH sthitAH // 9 // zAlabhaJjyAdi pratimA stambhavimAnasambhavAH / muktalUmacchAdhopari ghaNTAkUTairalaMkRtAH / / 10 / / divysauvrnnklshairmttvaarnnsmyutaaH| surasajhopamAzcaiva nRpasamAgramaNDapAH // 11 // iti sabhAdhakam // tanmadhye yAmyabhadre tu vedI siNhaasnaanvitaa| zrIdharyAdyA tathA caiva vairAjakulasambhavA // 12 // svastikA bhadrikA caiva zrIdharI padminI tathA / caturvidhA bhaved vedI sarvazAntikarI nRNAm // 13 // svastikA caturazrA syAd bhadrikA bhadrasamyutA / zrIdharI viMzatikoNA pratibhaTTairvibhUSitA // 14 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA pazinI vai padmadalA hyaSTakoNairvibhUrSitA / viprANAM saptahastA ca kSatriyANAM tu SaTkarA // 15 / / vaizyAnAM paJcahastA ca zudrANAM vedhstikaa| trihastA karSakANAM ca prakRterthakahastikA // 16 // vivAheSu ca sarveSu svastikA srvkaamdaa| bhadrA bhadrA narendrANAM sarvakalyANakArikA // 17 // devatAsthApane caiva svastikA bhadrA shriidhrii| devAnAM ca pratiSThAdau pUjAyAM caiva padminI // 18 // siMhAsanaM tadUce ca bhadrAsanamathApi vaa| paTTaprastArikA caivaM gadikAdyaM tathottare // 19 // catuHstambhasamAyuktaM chAdyatrayavibhUSitam / UrdhvaM ca ghaNTAkalazaM mattavAraNazobhitam // 20 // zuklapaTTaizca zobhAyaM puSparAgavibhUSitam / indranIlasamaM kAntyA hemaratnazca zobhitam // 21 // muktAphalairanekaizca sUryakAntimanoramaiH / evaM puSpakamAI ca vedyUz2a ca nRpAsanam // 22 // uttarAbhimukhaM kRtvA yAmyAyAM sthApayed dizi / tathAgre ca samastAzca bhaktA ye svAminaH sthale // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM __ samASTakavedInirNayAdhikAro nAma saptasaptatitama sUtram // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) mahArAjAdhirAjo nAmASTasaptatitamaM sUtram // vizvakarmovAca sabhAmadhye tathA vedI tata Uce siMhAsanam / pautI ? puSpajADayakumbhaM siMhavaktraM kanAlikam // 1 // gajAzvanarapIThADhyaM siMhavyAtrairalaGkatam / anekasiMharUpaizca kramato vikRtAnanA // 2 // siMhAsane mahArAjaH zobhate maNidIptibhiH / yathA zakraH surairyukto bAlArkakiraNoditau // 3 // cakravartyardhapatizca bhUtribhaktyA mahIpatiH / ete vai tu mahArAjA zeSAzca maNDalezvarAH // 4 // maNDalIko'dhisAmantaH sAmanto lghsNshkH| caturaMzikA'lparAjA; zeSAstu rAjaputrakAH // 5 // svake svabhuktAnusAre rAjyaM kurvanti svecchayA / anekabhogabhoktAro rAjakrIDAmanekadhA // 6 // tapasArAdhitaH pUrva mhaatmbhirumaaptiH| tapaso'rthAnurUpaizca rAjyaM kurvanti bhUtale // 7 // devapUjArcanaM dAnaM pUjyaSaDdarzanAdikam / purANAgamagranthAdi rAjanItiranekadhA // 8 // paJcamAtrudbhavaM rAjyaM naikakalAdikauzalam / mAtu(?)rekaikoktaguNA naTezvarasamudbhavAH // 9 // bRhanchuzrUSayA mAtA dvitIyA pauruSodbhavA / strINAmodbhavA mAtA gajamAtA caturthikA // 10 // paJcamI cAzvamAtA ca zeSA upaanggvrtikaaH| paJcamAtradbhavamiti indrarAjyasamaM bhavet // 11 // hacchuzrUSayA vakSye praharAdijayArdhakam / prApta pratyakSaprahare zayyAyAM saMsthito gatau ? // 12 // zayyAstha udbhavedrAjA dharmamUtirbhavetsadA / godAnayuk svarNapAdaM nikSipet pratibhUtalam // 13 // dantakASThAdikaM snAnamauSadhAdikasaMbhRtam / tato devArcanaM kRtvA snApanAlepya puSpataH // 14 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA gandhadhUpanaivedyaizca pUjAM kRtvA arArtikam / purohite tato dAnamapUrva saptavAdikam // 15 // rAjA gurudgataM dAnaM zaivazAstreNapUjanam / bhaTena stutito bodhyaM yenAnte darzanaM bhavet // 16 // gopUjAM ca tataH kRtvA yoginI ca kumArikAm / anAstike kRpAdAnaM zastrArthe tu niropaNam // 17 // vastrazaGkArakaM kRtvA siNhaasnsusNsthitH| catuSkatilakaM kRtvA pravRttastilakezvaraH // 18 // naravIrabhaTAzcaiva praNamanti mahIpatim / dharmopadezaM datvA ca tathA janasamAkule // 19 // zuGgAraM ca tataH kRtvA divyAlaGkArazobhitam / sabhAmaNDape gavAkSe mahAsiMhAsane sthitam // 20 // catuSkAvasare caiva vartate janasaMkulam / praNipatya samastaizca maNDalezvarakAdibhiH // 21 // gajayuddhaM meSayuddhaM vividhaM mallayuddhakam / vidheyaM churikAyuddhaM mAhiSaM kaukuMdAdikam // 22 // eSA puruSajA mAtA svIye svIye ca rAjyake / vATikAM ca samAzritya pUrvAhye devatAzramam // 23 // gajAzvarathakopTrAsikirITacchatrasaMkulaiH / alambacihnapatAkaiH TakA ? stambhairanekazaH // 24 // pratiSThApya pure prItyA rAjagehe umApatim / kaNThasnAnAdikaM kRtvA maNDape na zanaiH sthitaiH // 25 // prekSaNIyaM devatAgre vAdyagItanRtyAdikam / ArAtrikaM tato dRSTvA pradakSiNavisarjanam // 26 // bhuktAzanaH sthito rAjA'gravRttyA jnsNkulaiH| bhuktottaraM tataH sthAne sainyAvasaravartanam // 27 // strINAmaGgodbhavA mAtA pravRttaM janasaMkulam / abalA bAlA striyazca mugdhAH prauDhAdikAstathA // 28 // evaM zayyAM mahArAjA strIjanaiH privessttitH| nidrAnantarato varala vartate jAgRtI dazA // 29 // tatra rItyupayogyaM ca zRGgAraM kriyate punaH / dvAdazAdityasaMkAzadyutito'pi mahAnparaH // 30 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjAdhirAjA nAmASTasaptatitamaM sUtram // sabhAmadhye samAyAtaH sthitaH siMhAsane tathA / sarvAvasarakaM tatra pravRttaM janasaMkulam // 31 // dvAdazadaNDanAyakAH pratIhAraddhayI tathA / amAtyarAjakaraNA: zrIkaraNA vayaskarAH // 32 // catvAro maNDalezAzca maNDalIkAzca dvaadsh| mahAsAmantA dviraSTa sAmantAzca yugASTakAH // 33 // laghavaH SaSTayuttaraM catuHzataM caturaMzikAH / zeSAstu rAjaputrAzca asaGkhyAtAstathaiva ca // 34 // svarNAlaGkArakhacitarnaikaratnastu saGkalaiH / divyazRGgArakaiH sarve mahArAjapratyAtmikAH // 35 // gajAH zRGgArayuktAzca AnItAstu mhotkttaaH| yudhyamAnAstathA kuryAnnavAMzca mAraNe ratAn // 36 // gajodbhavA tatra mAtA azvamAtA saMdhodgamaiH 1 / pararASTrodbhavA ye ca samaye tatra darzayet // 37 // tasyAM ? manobhava: kampa: svarAjyaM ca svargAtpatiH / laghurASTrodbhavA ye ca prasaGge darzayedapi // 38 // mahArAjAdhirAjazca prmeshvrsNshitH| bhuvanaikanAtho mahArAjacakracUDAmaNiH // 39 // bhapAlaH sarvakalAkuzala: umApativaralabdhapratApatejAH / tathA'nyanRpAdyamukhadarpaNo dharmAdiprazasyAvatAraH // 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM mahArAjAdhirAjAdhikAro nAmASTasaptatitamaM sUtram // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) gajazAlApramANahastilakSaNakamekonAzItitamaM sUtram // vizvakarmovAca lakSaNaM gajazAlAnAM kathayiSyAmyanukramAt / SaTtriMzadbhiH padairbhaktaM kSetraM viMzatibhiH karaiH // 1 // vedAMzamadhyagarbhAvyaM gajasthAnaM mahottamam / dRDhastambhaM bhavenmadhyaM ghaTainavakarairyutam // 2 // alindaveSTitaM bhAge bhAge bhittyA ca saMyutam / vistarocchUyatulyazca paTTAnAmudayo bhavet // 3 // bhittitrayasamAyuktaM dvAramAdizAntike / chAdyatrayaM kramayuktaM ghaNTAkalazabhUSitam // 4 // dantinI nAma vijJeyA zAlA vighnaharI sadA / alindayuktaM bhUsthAnaM bhittirbAhye tu bhAgikA // 5 // tasyA dvArapradeze tu karttavyau kUparAvubhau / karNaprAsAdikA kAryA dvitIyAlindasaMyutA // 6 // dve dve vAtAyane kuryAda dvidvidikSu tribhittikAH / prAggrIvo'ne bhavecchAlA subhadreyamudAhRtA / / 7 // asyA eva yadA syAtAM prAgnIvau pArzvayordvayoH / tadA subhogadA nAma tRtIyA parikIrtitA // 8 // . asyA eva yadA pazcAt prAggrIvaH kriyte'prH| bhadrikA nAma zAlA sA tadA dviradapuSTidA // 9 // paJcamI caturadhA syAd varSiNI nAma puujitaa| prAgnIvAlindaniyUha-hInA SaSThI tathA praa||10|| zAlA pramArikA dhAnyadhanajIvitahAriNI / tadetAM varjayedanyAH kuryAtsarvArthasiddhaye // 11 // pramANamiti zAlAnAM hastizAlAH krmoditaaH| SaDvidhacchandajA uktA vittajIvitavRddhaye // 12 // iti SaDvidhA gajazAlAH // athAtaH saMpravakSyAmi hastinAM lakSaNaM param / gajA bhadro mRgo mandraH saGkIrNadha caturvidhAH // 13 // mukhanye (sya) dviguNA dairghya dIrghAje aTharaM bhavet ? / jaTharAddhaM bhaved gAtraM gAtrAI krmuultH||14|| Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 aparAjitapRcchA mUlArddha ca bhavedagraM tanalyA daMSTrikottamA / daMSTrAsthaulyArddhanakhAzca krameNa parikIrtitAH // 15 // sthirAsthiraiya'tasyAstA yugma kumbhAnuvRttodbhavA ? / tasyAdho cAyagarbhe tu vAyu (ktaM) kumbhAstadordhvataH ? / / 16 // kumbhakAralalitAGguSThAvubhau daMSTrAnumadhyataH / nimna nimnA dIrghakarai prApte kadastakuNDalIkRtA? // 17 // padmapatrastadA tuSTaM vipulaM kapole gambhIrataH / saumyattamada gaNDasthala: zravaNA zoSaparNavAkRti ? // 18 // vAyukumbhobhayapArve sUkSma piGgalodbhavAH / / hayakhurAkArametad daMSTrAvarNazca campakaH // 19 // agreta cA drisI pucchArya pRSTha aonnatA ? / grIvAstu lalitAGgAzca vRttA pAdakottamAH ? // 20 // suvistIrNA yasya kukSirardhacandrAkRtirnakhaH / sAmAnyaM madamUlaM ca bhadrAkhyaH sarvakAmadaH // 21 // vAditraizca samutsAhI saGkAme caiva durdhrH| sadAnandodyatakaraH prakare sainyake patiH // 22 // avighnAkSaH sAdhujane kAla: krUrajane sadA / mahotkaTo hastibimbe nRpadRSTe'tinandakRt // 23 // pUjanIya: sadA rAjJaH taddantazrImahottamA / tadevAnupa sakalApaM ? sarvAnandakaro bhavet // 24 // samudra savaktA sArI ApasevAladaSTriNAm / tasya dantA bhujA rAkSA ? dhanurhastAbANottamaiH ? // 25 // ripurAjanRpAH sarve cintAtmAno bhyaaturaaH| AyudhatyaktAgratazca sa bhaved bhuvanezvaraH // 26 // iti bhadrajAtilakSaNam // dIrghavaktraH zrImukhazcA'pi nirmAsakapolakaH / sulocanazcalanetraH zravaNadvayAtikramaH // 27 // bhUmyantaM karadIrghatvaM dantoz2a kSAmavistaram / tanurdI|daraM kSAmaM laghumAra; pavanAtmajaH ? // 28 // vAtAtmajamahAvego'zamAnayate kramam / ucanIcasamAna bhAgAn kramate zIghracetasA // 29 // dhAditrai ramaNIyatvaM samutsAhena nandati / saGgAme durdharo ghora Arohe cA''kramenmahIm // 30 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajazAlApramANahastilakSaNakamekonAzItitama sUtram // zRGgArAnandarUpaizca kare zaGkArakaM vinaa| mRgasya lakSaNaM caitat kathitaM tvaparAjita // 31 // iti mRgajAtilakSaNam // mandraM ca kathayiSyAmi zRNu caikAgramAnasaH / subharau kapolAvaGgaM AtmA gambhIra eva ca // 32 // bRhaca jaTharaM kukSI vipule vistRte'nytH| rakAkSo'dhovanakazca kSudradRSTinirIkSakaH // 33 // duHkhitau ca yadA kumbhau AdhekAdiSu pate dhruvam ? / madaM vinA samodazca rato vai tArakarmaNi // 34 // kRSNazirAH zvetadanto na kSame ? pratibandhakaH / vAditraiktizabdezca kiJcitkopaH prazAmyati // 35 // svasainye parasainye vA durdharo rktgndhtH| pavamAdiguNairyukto mandrajAtirgajottamaH // 36 // iti mandrajAtilakSaNam // vRttakAkArasaMyukta ApAdatalamastakam / rUpAllalitAgazca dRDhakAyo laghusvahRt // 37 // janAkule bhIcakito vAditrairgacchati dhruvam / pratibimbena praviSTo dantaM datte na vai rathe // 38 // anekADambaraM dRSTvA prAsameti ninaadtH| ArekAnte pAravazye zIghrapAdagatikramaH // 39 // bhRGgo na dApayettasya ? durdhara: kArayetkalim / ebhirguNaizca samyuko nAmnA saGkIrNako gajaH // 40 // iti saMGkIrNajAtilakSaNam // aTo vanAni kSeyAni yato gajasamudbhavaH / prAcIlohitake caiva paurakauzalake api // 41 // kacchAkhyaM caiva kRSNAkhyaM dAzeraM caiva saptamam / aSTamaM mANika daNDavanAnyaSTau bhavanti hi // 42 // pUrve vegavatI tIre prAcIvanasamudbhavaH / jAlandharakAzmIrAntaM lohitaM vanamucyate // 43 // vAruNodadhimAsAdya varna kacchAmidhAnakam / godAvarIdaNDakAkhyaM kRSNaM tadvanamucyate // 44 // bhIzailaH svAmidevazca malayo niilprvtH| trikUTaH parvatAzcaite vanaM dAzerasaMkSakam // 45 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 aparAjitapRcchA vindhyAkhyAstu paryantaM kaliGgaratnapurodaH 1 / mANikadaNDAbhidhAnaM vanAnAmuttamottamam // 46 // cauDabaGge kozale ca paure saurASTrake tathA / badarIkopakaNThe ca vidudhoravanAni ca // 47 // prAcIlohitayormabhyaM sAmAnyaM paurakauzale / kacche kRSNe uttama ca dAzere maNike'dhikam // 48 // sAmAnye caiva sar3akIrNo mandrazcaivaM tu madhyame / uttame mRgarUpazca bhadrAkhyazcottamottame // 49 // svake svaka vane cava pakaMka ca caturvidham / pramANAni tato vakSye hastasajhyAditaH kramAt // 50 // sAmAnyastveva SaDDhasto madhyamaH spthstkH| uttamazcASTahasto navahasta uttamottamaH // 51 // mandro mRgazca bhadrazca saGkIrNazca caturvidhAH / pramANAni ca khyAtAni kathitAnyaparAjita // 52 / / hastidhAmatrayaM kuryAt paJca paJca trayAMkuzAm ? / dvAda (ra) sama (mu) doktavyA vaMsthAzca dazameva ca ? // 53 // paJca (vA) zrama tatra yatArA gandha saptavidhodbhavA ? | SaDvAra hAratrayakAmaM saptApazamako viduH // 54 // itisatrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gajazAlApramANahastilakSaNAdhikAro nAmakonAzItitama sUtram / / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) azvalakSaNazAlA nAmAzItitamaM sUtram // vizvakarmovAca 26 a. 1 gajAzca kathitA vatsa azvAkhyAnamataH zRNu AditejomayA azvAH pArAvArasamudbhavAH // 1 // turakAdbhavA vikhyAtAH prAntA dakSarASTrodbhavAH / mahAvanAntarudvegA ? veNyA vegavatI taTe // 2 // caJcalAca deze ca DAhAle praticArakAH / ete cASTavidhA azvAzcAturvarNya ca kathyate // 3 // viprakSatriyaviTzUdrA azvAzcatvAra uttamAH / bahUda ke praviSTazca pibettoyaM ziroda ye // 4 // sthirakramAd gacchati cA''sane zuddhamanAH sthiraH / svAmino rohaNe cetaH pazyaMhRdayacakSuSA // 5 // zabdaizca garjanAkAraiH saGgrAme svAmitAraNaH / pabhirguNeH samAyuktaH so'zvo vai viprajAtikaH // 6 // praviSTa udake'nyazabde vidruto bhavet / svAminaM rohayecchuddhazcAnyaM tu paripAtayet // 7 // saGgrAme durdharazcAzvo jaitrahArI prabudhyati / kAmAturazca zurazca jAtyA kSatriyasaMjJakaH // 8 // pibecca svecchayA kAmaM toyaM jAnusamoda ke / sthirAsanaH sthiro kezca sthirakAyo yudhisthiraH // 9 // ete azvA vaizyasaMjJAsyuH zUdrasaMjJAnataH zRNu / udake cApravistu bAhyastho hi pivejjalam // 10 // vaizye tu madhuraH zabdaH zudre vai karkazaH svaraH / kSaNaM zuddhAsane svasthaH saGgrAme prAJjAlaH kSaNam // 11 // kSaNaM tathAturaH strINAM kSaNaM svasthAnamAnasaH / ete cAzvAH zUdrasaMzAzcaturthajJAtikA matAH // 12 // ityuktamA matA azvAH zeSAH prakRtijAtakAH / iti jJAtiprabhedAH syuH pramANaM saptaghottamam // 13 // sundarazvA'tha zrIvatsa AhlAda manoharaH / vijayo vibhavaH zAntaH saptA'zvA uttamAttamAHH // 14 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 aparAjitapRcchA SaSTyaGgulaH sundaraH syAcchrIvatsazcatuHSaSTibhiH / aSTaSaSTibhirAhAdo dvAsaptatyA mnohrH|| 15 // SaTlaptatyA ca vijayo vibhavo'zAtibhistathA / caturazItibhiH zAntaH pramANaM saptadhA viduH // 16 // kakujhAn kumbhikAvAMzca karAlI kRssnntaalukH| hInadanto'dhikadantaH SaDazvAH svAmighAtakAH / / 17 / / azvazAlAM pravakSyAmi ctuHssssttikraaytaa| zatArddhahastA madhyA syAt catvAriMzatkaretarA // 18 // paJcadazakarA jyeSThA trayodazakaretarA / kaniSThaikAdazakarA pRthutvaM trividhaM matam // 19 // saptapaJcatrihastaM ca vistare trividhaM smRtam / dvihastamucchritaM kuryAt kUgarthe lakSaNAnvitam // 20 // tasya bAhye bhaved bhittirekahastA ca veSTane / paJcahastocchritA bhittirarthapaJcasvaro'thavA ? // 21 // saptahastocchritaM kAryamudAbyA ? pakSastambhakam / toraNaM saptahastAnte uttarastambhako bhavet // 22 // daNDacchAdyatrayocchUitA yAvattArADhyastambhakam / tatrAntarapatrocchritA alyo dvAdazA'nyataH // 23 // tadUrdhvaM tu punaH kuryAddaNDacchAdyayaM tathA / kalazAstatra dAtavyAH pratikSaNamathopari // 24 // pUrvAparamukhAstrastAstejo'rthapratApakSayaH / tejovRddhiH kSIyate ca yathA kRSNe nizAkaraH // 25 // dakSottaramukhAH zastAH pratApakIrtivarddhanAH / nityaM kalyANakAriNyaH sarvakAmaphalapradAH // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mazvalakSaNazAlAdhikAro nAmAzItitamaM sUtram // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) rAjAlayasiMhAsanachatrapramANamekAzItitamaM sUtram // vizvakarmovAca rAjAlayaM ca kathaye pratApakIrtivarddhanam / lakSaNaM cocchyaM bhUmehastasaGkhyApramANakam // 1 // ekacchatraprabhoktA ya: sa bhavecca mahIpatiH / aSTottarazatahastaiH kArya bhavanamuttamam // 2 // pRthivyAzca yadA rAjA bhuGkte'dha parameva ca / tasya vezma prakarttavyaM zataM hInakaradvayam // 3 // tathA mahItribhAgaM ca bhule yo vai narAdhipaH / aSTAzItikaraM vezma mahIzAnAM tridhA matam // 4 // lakSagrAmAdhipo yastu sa mhaamnnddleshvrH| tasya vezma prakarttavyaM dvihInAzItihastakam // 5 // lakSArdU yastu bhute sa maNDalIko'bhidhAnataH / aSTaSaSTikaraM tasya kartavyaM bhavanottamam // 6 // ayutadvayagrAmezo mahAsAmantasaMkSakaH / tasya vezmA'TapaJcAzat-karaM kAmaphalapradam // 7 // sAmantasaMzaka: so'trA'yutagrAmAdhipazca yaH / aSTacattvAriMzaddhastaM bhavanaM sarvazobhanam // 8 // Izo'yutArdhagrAmANAM lghusaamntsNshkH| aSTatriMzatkarairyuktaM bhavanaM tasya kAmadam // 9 // sahasramekaM grAmANAM bhulesa caturaMzikaH / vezmA'STAviMzatikaraM kuryAcchAntikaraM sadA // 10 // prAmANAM viMzati bhute yaH paJcadazakaM tathA / grAmAMstrIndvau tathA caikaM bhule paryAyasaMsthitaH // 11 // zatamekaM tu grAmANAM svalparASTraM tu saMjJitam / aSTAdazakaraM vezma kartavyaM sarvakAmadam / / 12 // aSTAdazakaramadhye tA: kartavyAH krameNa tu?| sopAnapatimaryAdA kathitA tvaparAjita // 13 // rAjAlaye ca yanmAnaM tadardha daNDanAyake / tadardha mantrisaMsthAnaM manyardhe dvArapAlake // 14 // Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 aparAjitapRcchA purohite tatsamaM ca tadardha jnsNkule| anukramAdidaM sarva jyeSThamadhyakaniSThakam // 15 // aSTahaste tvekabhamaM dvibhUmamaSTAdazake / tribhUmamaSTAviMzatyA'STatriMzadbhircedabhUmam // 16 // aSTacatvAriMzadbhiH paJcabhu SaDbhvaSTapaJcAzadbhiH / aSTaSaSTyA saptabhUmamaSTabhvaSTasaptatibhiH // 17 // aSTAzItyA navabhUmaM dazabhvaSTanavatibhiH / bhadramekAdaza bhUmamaSTottarazatAtmake // 18 // siMhadvArAnukramaM ca kathaye svaparAjita / dvAratrayantRttame ca karttavyaM cakravartibhiH / / 19 / / uttamaM pazcadaza ca madhyamaM ca trayodaza / kaniSThaM rudrahastAntamucchrayeNa tu yojitam // 20 // idaM siMhadvAramAnaM tridhA syAJcakravartini / mahArASTrezvare rAzi mahAmaNDalakezvare // 21 // cakravartini madhyAye kaniSThaM maNDalezvare / anantaraM ca kathaye siMhadvAre yathAkramaH // 22 // dvArayugmaM tu karttavyaM mahAsAmantake sadA / dvAramekaM tu karttanyaM tathA sAmantakAdike // 23 // anyeSAM svalparAjyAnAM ye smRtaashcaanysNshkaaH| teSAM ca toraNaM dadyAt siMhadvAravivarjitam // 24 / / stambhayugmottaraGgAdyaM siNhkrnnairvibhuussitm| napuMsakaM vinA karNaiH svalparAjeSu bhASitam // 25 // stambhayugmorcataH kuryAtpatramAlAtrayaM tthaa| vipreSu kSatriyoktAzca mAlAyugmaM ca vaizyake / / 26 // ekamAlA tu zUdrANAM stambhoz2a vaMzakocchritA / vaMzocchtiA vinA stambhaiH prakRtInAM ca sarvazaH / / 27 / / toraNaM kathitaM vatsa AsanaM zRNu sAmpratam / AsanaM kathayiSyAmi divyamAnena suvrata // 28 // yuktaM ca SaSTipaJcAzazcatvAriMzadbhiraGgulaiH / mahArAjecitaM vai itthaM siMhAsanaM tridhA // 29 // bhadrAsanaM mahArASTra vilAse pramasaMbakam / vistArikA tu sAmante cAturI mantrimaNDale // 30 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAlaya siMhAsana chatrapramANamekAzItitamaM sUtram // anyeSAM svalpa rAjyAnAM dAtavyaM tu masUrakam gadikA paTTagaddI ca sarvasmiJjana saMkule // 31 // AsanaM siMhasaMjJaM tu zayanaM sukhamuttamam / yAnaM sukhAsanaM caiva yAnaM tu ratha ucyate // 32 // yAnaM mahAgajapRSThaM yAnaM vidyAdvisArayoH / gajapRSThe ca yadvaddhaM viddhi tatsiMhasaMzakram // 33 // vyAghrarUpaM viddhi zikhi - kalApakabhavaM punaH / evaM vividharUpANi patAkA chatramaNDalam // 34 // caturazItyaGgulaM ca vyAse chatraM ca vRttakam / dvisaptatyaGgulaM madhyaM SaSTrayaGgulaM kaniSTakam // 35 // zatArthaM prAsAdAdAne ? zeSAH prAvRTsu chatrikA | chatrAbhiktaralIH yuktA ? SoDazAGgula lambitA // 36 // hemadaNDo kalazaM chatrayugmaM ca bhUpateH ! mahAmaNDalezvare tu zikhikalApazarkarI // 37 // cAmarAlaGkArayuktaM mahArAjezvaraM viduH / ityevamukkAmAlA ca rAjJA'laGkArazobhanA // 38 // lakSmIzca ramate nityaM tathA sA cakrapANinA / tapasArdhayatA yena pratApa kIrtivarddhanam // 39 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM rAjAlaya siMhAsanachatrapramANAdhikAronA maikAzItitamaM sUtram // 205 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) rAjabhuvanaM vyazItitamaM sUtram // vizvakarmovAca--- caturazrIkRte kSetre bhajetSoDazabhAgikam / padasaGkhyAmiti: khyAtA SaTpaJcAzacchatadvayam // 1 // brahmA''ste garbhamAvRtya SaTtriMzatpadakoSThakaiH / rudrasaGakhyAparyuktA ekaike aryamAdayaH // 2 // catuSpadASTakarNeSu dvAtriMzatpadakalpitAH / bAhyakarNa tathA cA'STa dvipadA bhaktito matAH // 3 // aSTAvaSTapadA zeyAH zeSAstu caturaMzakAH / jayaH satyo'tha vitatho gandharvasugrIvAsurAH // 4 // mukhyazcaiva giri khyAtaH pratyekaM cASTapAdakAH / cUDAmaNimahAkUTo vAstU rAjAlayArthakam // 5 // iti cUDAmaNimahAkuTavAstuH / / vezmamadhyaM brahmasthAnaM zayanaM ca vivsvtH| bhANDAgAraM kSitidhare maitre vai vArimandiram // 6 // aryamiNa surasaudhaM ca karNAntarguhyavezmakam / AgneyyAmanalasyaivaM nairRtyAM vastrasaGgahaH // 7 // vAyavyecAaSTadhAtUnAmIzAne zivabhANDakam / . madhyakarNe ime proktA bAhyAMzca zRNu sAmpratam // 8 // IzAne cArcanAvezma AgneyyAM ca mahAnasam / koSThAgAraM tu vAyavye nairRtye zastramaNDapam // 9 // yAmyasthaM vAruNasthaM ca saumyasthaM caiva lakSayet / idaM sthAnaM rAjapadaM kartavyaM zAntimicchatA // 10 // yathottaraM makarAkSaM nirgame makarAnvitam / mattAvaraNachAdyaM ca kSetrapAdaistu nirgatam // 11 // sabhATakayukachandeSu puurvvshvaagrnirgmH| vedyuttaramukhaM kArya puSpakaM siMhamAsanam // 12 // suvarNasphaTikopetaM naikarasnairvibhUSitam / puSpakaM catuHstambhAyaM chAdyaghaNTAdyalakatam // 13 // hemaratnAdikopetaM muktAphalavibhUSitam / rAjAsanaM madhyapIThaM kartavyaM zubhalakSaNam // 14 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 207 siMhadvAraM tu tasyAne gajakrIDA yAmyottare / siMhadvArAgrata: kAyeM dantizAle tathobhayoH // 15 // tadane vijayadvAraM karNAvubhau ca svaaprtH| pratolyA ca tathopetaM prAkAraiH pariveSTitam // 16 // rAjadhezmobhayapakSe rAzInAM bhavanAdikam / dvibhUmocchyahInAni zeSANAM kramayogataH // 17 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM rAjabhuvanAdhikAro nAma dvayazItitamaM sutram // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) paJcapratolI nAma tryazItitamaM sUtram // vizvakarmovAca pratolIzva pravakSyAmi kaniSThamadhyamottamAH / ucchrayastrividho vatsa dvArA prAkArato'pi ca // 1 // pratolyA dvArautsedhaH paJcadazakaraiH zubhaH / madhyastrayodazakarai rudrahastaiH kaniSThakaH // 2 // kaniSThamekabhUmaM ca dvibhUmaM caiva madhyamam / uttamaM ca tribhUmaM syAt tridhoditakramAgatam // 3 // uttamaM cA'STahastaizca saptahastaizca madhyamam / kaniSThaM caiva SaDDhastairvistArastrividho mataH // 4 // navahastocchritA: stambhAH kumbhakaiH susamanvitAH / UrdhvamekadvitrikSaNA mAlikAca hyanukramAt // 5 // madalAH zIrSastambhikA niryUhe madalAH punaH / svastikAdvayaM zIrSodhva niryUhe madalAH punaH // 6 // zISa ca bhavetpaTTaH zAkhAdyaM cottarAGgakam / tulA jayantI pItA sA ? nirmalaM kapizIrSakam // 7 // tadUrdhve ca punarbhUmicaturdvAraM tRtIyake / dRDhArgalAH kapATAzcA'pavarakAstataH param // 8 // vaktradvArANi vakSyAmi pratolInAM catuSTayam / anukrameNa kartavyaM kathayAmi samAsataH // 9 // utsaMga: pUrNabAhuzca hInabAhustathAparaH / pratikAya iti proktaM pratolInAM catuSTayam // 10 // uttarAmukha utsaGgaH pUrNabAhuzca pUrvataH / apare hInabAhuzca pratikAyastu dakSiNe // 11 // sRSTipraveza utsaMga pratikAyo'pasavyataH / pUrNa bAhuH pUrvavaktro vAmAsyo hInabAhukaH // 12 // vAmabhAge dizi dizi vAmAvartodbhavAstu ye / dvAraM ca dakSiNAvarta kathitaM tvaparAjita // 13 // ekapolyaM tripolyaM vA paJcapolyamathocyate / evaMvidhaH prakartavyaH polyAnAM tu samuccayaH // 14 // ekapolyaM vaktradvAraM tripolyaM bhramaNIdvayam / paJcapolyaM tu citrADhyaM kartavyaM sarvakAmadam // 15 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 aparAjitapRcchA prAkArAdiyuktabhAgairvistaro bhAgaSaTakataH / nirgamazca caturbhAgaiH prAkAro yatra vAmichataH // 16 // yAmyapAkheM samastatra vistarastu tribhaagikH|| nirgamazca tribhAgezca saMkSepAskathitaM mayA // 17 // tribhAgaM dakSiNe tyaktA dvibhAgaM ca tathottare / zeSA pratolI caikAMzA bhAgaM dakSiNabhittikA // 18 // bhavet bhAgottarA bhittiH karNAnte valaNaM tribhiH / / dakSiNe bhittipAi~'gre karNAnte valaNaM tribhiH // 19 // dvibhArga vistaraM kuryAd vaktramArgapravezanam / ekapolyamiti khyAtaM saMkSepAkathitaM mayA // 20 // vAme dvibhAgavistIrNe apare dazabhAgike / dakSiNe samabhAgazca caturbhArga pare hitam // 21 // tribhAge vistaraM yAmye apare'sya tamapadam ? / yAmye kuryAzca vedAMzaM mUladvAraM tu kArayet // 22 // caturbhAgAnaramaNaM bhAgA bhittiryAmyottare / bhAgA bhittistadane ca samadvAraM satoraNam // 23 // punarbhamazcaturbhAgaH SaDbhAgazcaiva vistre| vidheyaM pUrvavaccheSaM tripolyaM nAma zobhanam // 24 // yathA vAme tathA dakSe bhittirbhAgA bhujaanttH| madhyabhittiyathA pUrva catuSkAkRti toraNe ? // 25 // dvAraM dvArasya sUtreNa bhAgiko bhittivistrH| punarante cAntare ca dvAraM dvAratRtIyakam // 26 // tadvattalyAni kSetrANi kAryANi zobhanAni vai| pUrvadvArAnukrameNa ubhe dvAre yAmyottare // 27 // vaktradvAraM punastvevaM kartavyaM dakSiNottare / paJcapolyamidaM khyAtaM prAkAra: kapizIrSataH // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM paJcapratolyadhikAro nAma tryazItitamaM sUtram // - - Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) gRhagrAmanagara zobhA nAma caturazItitamaM sUtram // vizvakarmovAca --- pratolIparataH sarve kAryA mADAstathottamAH / devatAgreSu sarvatra balANakopari tathA // 1 // yatA bhavanAdagre mADa uccaiH prazobhate / karNeSu ca samasteSu mADAn kuryAtsabhUmikAn // 2 // rAjadvAre paJcabhaumAstuGgA mADAzca zobhanAH / tuH karNeSu zrIhaTTAcatvare haTTataH param // 3 // zrIdhara zrIgRhAkhyo mADastuGgassuzobhanaH / dAnAdhikaraNaM yatra maNDapAbhidhamucyate // 4 // kartavyo mADa uttuGgatribhUmizca tathottamaH / ghaNTA kalazazobhADhyA kartavyA zubhalakSaNA // 5 // zrITTeSu samasteSu dvitIya bhUmiko pari / kAryA kASThacatuSkI tu mAlAkhyA chAdyabhUSitA // 6 // paTTAdikaM tu rAjJInAM rAjagehasya madhyataH / paJcabhaumaM paTarAzyAH zeSANAM tu tribhUmikam // 7 // mADAkRtistu kartavyA paktyanukramazobhitA / grahANAM piNDavAsyAdi yad bhaved vAmadakSiNam // 8 // kuryAdupayaka bhUmesthA kASThacatuSkikAH / sarvakAmapradAH kAryAH kalazAzchAdyakopari // 9 // gajazAlAH samAzchAdyaghaNTAkalaza samyutAH / unnatAH paJcakalazaiH paTTahastAdhikodbhavAH 1 // 10 // sarva zrIkaraNAdyaM ca rAjAdhikaraNaM tathA / yAdhikaraNaM caiva dharmAdhikaraNaM tathA // 11 // dvibhUmikAH samastAzca Urdhve chAdyacatuSkikA / ghaNTA kalazazobhADhyAH kartavyA lakSaNAnvitAH // 12 // mAlamaulizuddhazRGgaM catuHprAkArasambhavam / saptabhaumaM navabhaumaM kartavyaM rAjamandiram // 13 // zrIrAjapuramadhye tu zrImADA uttamAcchritAH / kalazairdivyazobhADhyAH kartavyAH sarvakAmadAH // 14 // kuryAddharmyAdigehAnAM paTTacchandaM janAkule | ekabhaumA dvibhaumAzca varaNDya mAlabandhane // 15 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA zeSAH saMkIrNajAtAnAM chAdyAH RpilikAH kramAt / tasya saMkIrNAstu yeSAM tRNacchAdyAdisaMbhavAH // 16 // sAlatAlabrahmavRkSaiH zAkAdyaizca dalAdvikaiH / zuSkairanAdvaiH khyAtAzchAdyAstu vai gRhottamAH // 17 // prAvRSe bhaved chinnAni gUDhAMstu purastArakAya ? | prAkArasya guptighaTairardha ( ) nirgamatastathA // 18 // adhazcAnaM ghanamUrdhvaM saMcchannAH kramayogataH / tadUrdhvaM tu tRNaizcAdyaM sapatraistrANakAraNam // 19 // dorAkArainIlabandhairvividhaizca yathAkramam I channAkecicca vIraNaistathA // 20 // kevala evaM samastaM saMcchannaM puragrAmagRhAdikam / grISmakAlAbhyantareSu vRSTikAle na vai ghane // 21 // abhyabhUmyArohaNAya kAryAssopAnapaGktayaH / sadRzAyAma nizreNiH sAradArumayI tathA // 22 // vistIrNai: phalakaiH paTTaiH sopAnasadRzaistathA / sopAnAnukramaiH sthApyaM gRhArohaNamuttamam // 23 // pAdonnataM zirobhAge dvihastAnAM tu vistare | zaM cobhayataH kuryAtkarAdhAraM tu rohaNe // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM gRhaprAmanagarazobhAdhikAro nAma caturazItitamaM sUtram // 211 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) gRhagrAmanagarazobhA nAma paJcAzItitamaM sUtram // vizvakamovAca rAjapure ca nagare grAme kheTe tu suvrata I purANAM bAhyataH kuryAt svasthA vai nagarottamAH // 1 // rAja liGgodbhavAM pUjAM svayambhUdharma socyate ? | purabAhyato ye devA mahArAjyAMstukArayet // 2 // pratApatejobhavaM ca svarge vA bhUmizAsane / devAbhidhAnataH kuryAt pUjyaM suranaroragaiH // 3 // aSTadvaghaSTadvAtriMzadbhiH puraizca parivaSTitam / aSTAviMzatizcaturviMzatirviMzasyAtha dvAdaza // 4 // SoDazapurasamyuktaM jyeSThaM tannagaraM bhavet / madhyamaM dvAdazapuraiH kaniSThaM dazabhiH puraiH // 5 // saMsthAneSu tatra tatra ramyaM kuryAtpuraM tathA / zivAzramaM mahAramyaM vATikApariveSTitam // 6 // yaH kArayenmahAramyaM maThasthAnaM tu dakSiNe / tribhaumaM paJcabhomaM vA madhye vedisamanvitam // 7 // kArayet kapilIgarbhe garbhasUtreNa maNDapam / jagatyA akarNeSu samasUtre tathocyate // 8 // jagatIkSetra mAnena maThasyAntaramAdizet / tadardhe tu prakartavyaM pAdonAMzamathApivA // 9 // dakSiNAyAmathAgneyyAM maThaM vai sarvakAmadam / nairRtye caiva vAyavye zokasantApakArakam // 10 // vAruNe cottare proktaM mokSadaM mokSakArakam / IzAnyAM pUrvatazcaiva pUjitaM dAnapuNyataH // 11 // jagatyucchrayata Urdhva maTabhUmyAdikocchraye / maTha sthApyaM tadupari prazastaM lakSaNAnvitam // 12 // suvedIsahitaM kuryAttadUrdhvo bhUmikAkramam / gUDhaM paJcApavara maitrasthAne samAzritam // 13 // bhyAnA kuryAt pralInAstapazAsane / evaM yuktyA vidhAtavyaM dvArasopAnasaJcayam // 14 // dhUmanirgamasaMyuktaM dizyAgneyyAM mahAnasam 1 purato tu saMsthAne kartavyaM satramaNDapam // 15 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA saMsthAnaM patrasamidhAmAyudhAnAM tu nairRte / vApIkUpataDAgaM ca vAruNe codakAzrayam // 16 // koSThAgAraM tu vAyavye bhANDAgAraM tthottre|| puSpAgAraM tathezAne kartavyaM paTTasaMyutam // 17 // kuryAnmaThasyopari ca vidyAvyAkhyAnamaNDapam / valabhIkAramadhye tu sagavAkSaM sadogRham // 18 // gRhAntarANi sarvANi sajalaiH kadalaiH zubhaiH / paJcavarNezca kusumaiH zobhitAni prakalpayet // 19 // prAkArasyAntabAhyAMzaM kapizIrSasamanvitam / hastAntare tasya bAhye kartavyaM parikhAdi ca // 20 // pratolI cAgrataH kAryA kpaattputtsNyutaa| pratolyUce bhUmikorce pAdyaM samayasUcakam // 21 // yAmyottarAnugAzcaiva prAkArAH samasUtrataH / nirgamaH sUtramAnena pratolyagrasamanvitaH // 22 // yugmaM gRhANAM kartavyaM pakSayozcaiva sanmukham / prAsAdasya pramANena pAdUnaM vA taducyate // 23 // ekabhaumA dvibhaumA vA zAlA nirgamabhUSitAH / mattavAruNasaMyuktA nirmitAzcitrazAlikAH // 24 // jagatyane vAmatazca bhiTTa syAd bhUmikocchtim / mahotsave ca vAsante tatra hindolakaM bhavet // 25 // ghaTIsthAnottare kAryA vicitrA nRtyshaalikaaH| vitAnai: zAlabhajIbhirghaNTAchAdyairvibhUSitAH // 26 // tAsAmuttarataH kAryA dakSiNe vAmato'pi vaa| athavA vAruNe kuryAt kSetrAlAbhe suvATikAH // 27 // tAsu vai vividhA vRkSA jAtipuSpANyanekadhA / sarve ca devataravo nopariSThAH samantataH // 28 // priyaGgazirISAzokA jIve kAraTakaiH zubhaiH / / punnAganAgabakulai pAulairbilvacampakaiH // 29 // shvetmndaarvijyaajaatiitgrkunyjkaiH|| anaGgaiH suvarNapuSpaizca bANA bhrAntAH kAkA(ra)TakaiH 1 // 30 // mudgaraiH zatapatraizca rmbhaakaanycnpusspkaiH| nAraMgaiH karNajambIrastAlatamAlaketakaiH // 31 // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 gRhagrAmanagarazobhA nAma pazcAzItitamaM sutram // panasairnArikelaizca vRkSaiH pUgIphalaistathA / drAkSAnAgaravallInAM vividhaizca latAgRhaiH // 32 // vApI vaivAtha kUpazca dRDhayantrairalaGkRtaH / tasya bAhye tu prAkAraM kapizIrSavivarjitam // 33 // parikhAyAstatra bAhye spthstprmaanntH| indirAvAsanaM kuryAd devadevajagatprabhuH // 34 // kRte yAti pure ramye yatra saakssaanmheshvrH| kailAsasadRzaM ramyaM rAjyaM yAvattu medinI // 35 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gRhaprAmanagarazobhAdhikAro nAma paJcAzItitamaM sUtram / / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) mahArAjAdhigRhazuddhazekharasaMghATamizrakacchandanirNaya brahmanagarabhUdharAkhyagRho nAma SaDazItitamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi lakSaNaM rAjavezmanAm / vibhaktibhAgasaGkhyAnAM chandAlaGkArasamyutam // 1 // kSetraM vibhajya yatnena bhAgAH syuH SoDazaiva ca / madhye zAlA dvibhAgA syAdalindaH zeSamAgataH // 2 // kSetrAdau vinyasedU garbha dakSiNe karamAtrakam / tribhAgaM vAmataH kuryAt tribhAgaM caiva madhyataH // 3 // SaDbhAgaM vistRtaM dvAramAyataM dviguNaM tathA / dvibhAgaM brahmasaMsthAna sImA tatra prakArayet // 4 // zeSo'lindavidhiryuktyA tanmAna purata: zubham / talacchandamitiproktamUrdhvamAnamataH zRNu // 5 // sArdhatribhAgasaMyuktA cAdibhUmiH samucchritA / zeSA navAntAH savRttAH pAdahInA yathAkramam // 6 // vedIkaNThaM tathA panaM kalazaM cAgrazobhitam / caturvizatitilakairbhAgaM kuryAtsamucchraye // 7 // pravezaM stambhavezcAru ? hRdezAM lakamodgataH ? / pramANamIdRzaM caiva upazobhA tathA punaH // 8 // . nAnArUpasamAkIrNa chAdyaghaNTAvibhUSitam / nAnApuSpakazobhADhyaM candrazAlAsamanvitam // 9 // niyuhaM nirgamaM zreyaH ? sahazcaivaranekadhA ? / zuddhacchandamiti proktaM suzarma caiva suvrata // 10 // saMghATa kathayiSyAyi kSetrabhaktyA dviraekam / tena kSetrapramANena navamaM dakSiNe bhavet // 11 // tatazca vAmato dadyAt pUrvataH pazcimaM ttH| navAnte paJcamaM bhArga vAmato dakSiNaM tathA // 12 // madhyato brahmasaMsthAne sImAsUtraM tu vinyaset / sImAnte dvAvalindau ca bhittirbhAgA tadantataH // 13 // dvAvalindau ca tatpazcAd bhittibhAgaH samaH punaH / / mityante'linda ekasyAttadanteSvantabhittibhiH // 14 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rada aparAjitapRcchA garbhacchandamiti proktaM saMghArTa kathayAmyaham / alindadvayasaMyukta saMghAdaM tu vicintayet // 15 // bhittibhAgaM tu madhyAnte sImAMzcaiva dvibhAgataH / bhadrAnte nirgamaM tatra chande yAmyottare nyaset // 16 // tenaiva pazcime dadyAdaSTAMzaM purtstthaa| mukhazAlA prakartavyA talacchandAtparA bhavet // 17 // tato gRhItvA kSetrAMzamaGkayed bhUmikocchyam / mUlabhUmyucchyAnte ca caturbhAgaistu kArayet // 18 // zeSAstu pAdahInAzca bhumayo navasaGkhyayA / talacchAdya tathA vedI grIvA ghaNTA ca chatrakam // 19 // kalazaM tu zikhAntaM ca tribhAgaizcaiva lAMchayet / UrdhvamAnamiti proktaM rekhAzcaiva tu pUrvavat // 20 // saMghATa trayasaMyuktaM tacca nirisaMyutam ? / tripuSpakaM prakartavyaM saMghATa garbhamadhyataH // 21 // catuHsaMghATakopetaM SaTapuSpakavibhUSitam / evaM tu kArayedvatsa dazamAntaM tu suvrata // 22 // tathA candrakalAmekAmajAkSobha ? shaalbhnyjikaa| chAdyakapotakalAM tu nirgatA mADamAlikA // 23 // saMghATa vIrabhadraM tu bhittasaMjJamudAhRtam / saptabhaumaM tu sadgavyaM zuddhacchanda navAntikam // 24 // evaM tu navasaMyuktA bhUbhya: kAryAstu suvrata / rAjJAM vinirmitAzcaitA vicitrAstvaparAjita // 25 // trisaMghATa mahAdivyaM nAmnA vai sundaraM gRham / paJcasIma trisaMghATa kathitaM caiva sundaram // 26 // punaranyaM pravakSyAmi bhedopabhedanirNayam / navasImAsamAyuktaM paJcasaMghATakaM viduH|| 27 // navapuSpakasaMkIrNa saptaghaNTAvibhUSitam / SoDazAMzaM zuddhadvayaM saMghATaSoDazaM tathA // 28 // dvAdazAMtaM dvisaMghATa vAmadakSiNasaMsthitam / pazcime cedRzaM chandaM puratazcaiva tAdRzam // 29 // dvirddhizchandena dAtavyaM bhityaSTakasamanvitam / chandalakSaNasaMyuktaM pUrvamarmavivarjitam // 31 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 mahArAjAdhigRhazuddhazekharasaMghATamithakacchandanirNayabrahmanagarabhUdharAkhya- gRho nAma SaDazItitamaM sUtram // paJcasaMghATasaMyuktaM SoDazANDakabhUSitam / tAdRzaM tAdRzairyuktaM prastAra: pUrvataH smRtaH // 31 // sundarAkhyaM mahAdivyaM rAjJAM vijayakAraNam / tatkAra ekachatraM bhoktAro bhuvanatraye // 32 // mizrakaM pUjayeccaiva vAstuM sUtra surArcitam / anyathA vedhayed vatsa mizrakaM vedhavarjitam // 33 // catuHSaSTiprabhinnaM ca zatapAccAparAjita / pUjayed vAstunI tatra pUjyAH sarve pRthak surAH / / 34 // tridazAH pUjitA yena trailokyaM sacarAcaram / evaM vicArya kartavyaM na nyUna cAdhikaM na hi // 35 // iti mhaaraajaadhigRhshuddhshekhrsNghaattmishrkcchndnirnnyaadhikaarH|| saMghATakasamAyuktaM tyaktvA puSpakakoSThakam / pUrvAparavAsarANAmaSTapadau ca jAyate // - - - - - - - - yAmyakauberasaMsthitau // 21-22 // sarveSAmIdRzazchandazcatuHSaSTipadeSu ca / brahmasthAnagRhAzcaiva pAdAnAM ca catuSTaye // 23 // gRhANAM mAnasaGkhyA ca dvaatriNshddhstkairmtaa| ubhayorbrahmavaMzasya caturthAzakarAH smRtaaH|| 24 // catvAro dvAdazamArgAzcatvAro ssoddshaanvitaaH| navamArgakRtAH saGkhyA nirmitA vizvakarmaNA // 25 // sImA karasahasraM tu AyAmo vistara: samau / catuHSaSTipadaM kuryAd brahmarandhrapramANataH // 26 // caturmukhaM caturdAraM caturthakSa ? pitAmaham / kArayecca svanagare prAsAda kamalodbhavam // 27 // sthApayecca caturvarNa caturdikSu yathAkramam / mahAsthAnAni catvAri caturvarNAzritAni ca // 28 // sImAnteSu ca sarveSu catuHSaSTyAdisAdhite / prAkAraH sudRDhaH kAryoM navahastaiH samucchUitaH // 29 // navahastA vattA kAryA trigRDhA knnddvaarunnii| tattulyodayamAnaM ca kapizIrSadhanAkulam // 30 // kaNe kaNe tu kartavyA vRttAH kuDmalazobhanAH / vihastAnte punaH kuryAdyodhavidyAdharI tathA // 31 // 28 a. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tadvabhAgapramANena kuryAt siMhAvalokanam / pratyolyantaM catvare tu caturANi kArayet // 32 // dvArANyaSTau khaDakInAM zastAni zubhadAni ca / khaDakkI sarvadvAreSu kuryAtsopAnasaMcayam // 33 // rathamArgoMcitaM zastaM pratolISu pravezanam / dvAreSu ca kapATAni dRDhArgalayutAni ca // 34 // pUrvadvAre dhvajasthAne kIrtistambhaM mahodayam / tabhadre tu pratiSThApya; kIrtipatAka hastakaH // 35 // ziloMchakhananaM trANaM zayyAsanapaTTikA / nityakarmasthAnasthAnaM saMdhyAvandanakaNDikA // 36 / / gRhopaskaraM sarvamAyasakASThakAdikam / dvijadevAya dAtavyamAtmArtha svargamAnadam // 37 // bhUbhyAdikaM gajAzvaM ca dezagrAmaM ca pattanam / payasvatI rathaM chatraM hemaratnAdibhUSaNam // 38 // sapatnIkAya pUjyAya viprA devaizca puujitaaH| indrarAjyasamaM rAjyaM svarge vA'tha dharAtale // 39 // dhAnyasaMcAyakaM khyAtaM nagaraM nAma bhUdharam / devalokeSu vikhyAtaM pUjyaM suranaroragaiH // 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM brahmanagarabhUdharAkhyagRhapaJcAzat saGakhyAdhikAronAmaSaDazItitamaM sUtram // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (87) mahArAjagRhamADalakSaNaM saptAzItitamaM sUtram // vizvakarmovAca idAnImabhidhAsyAmi yathAvadanupUrvazaH / mahArAjagRhAH sarve jayazrIkIrtivardhanAH // 1 // zrIdharaH thIgRhazcaiva pratApavardhanastathA / lakSmIvilAsakazcaiva trailokyavijayastathA // 2 // nandanaH zrInivAsazca vimuktaH pusspshekhrH| indranIlo vimAnazca digbhadraH kSoNIbhUSaNaH // 3 // gRharAjaH siddhikAmo nndighossstrikuuttkH| dharAdhara: dhItilaka: uttuGgaH kmlodbhvH||4|| ratigRhazca siddhArthaH pRthiviijymnmthau| zatrumardananAmA ca SaDviMzatiritismRtAH // 5 // aSTottarazataM jyeSTha navatijyeSThamadhyamam / saptatiH kaniSThajyeSThaM trividhaM jyeSThamucyate // 6 // paSTizca madhyame jyeSThaM paJcAzanmadhyamadhyamam / / kaniSThaM madhyamaM jJeyaM catvAriMzacca saGkhyayA // 7 // adhame'prayaM paJcatriMzana madhyaM triNshtknisstthke| kaniSThaM ca kaniSThe syAt pnycviNshtihstt;|| 8 // ekaikaM trividhaM cetthaM jyeSThamadhyakaniSThakam / tridhA ca punarekaikaM saptaviMzatimAnakam // 9 // zrIdharaM zrIgahaM caiva zobhArtha kArayedRDham / triyoviMzatikaM tvevaM nityaM kalyANakArakam // 10 // caturazrIkRte kSetre bhAga eko vibhAjyate / catu:stambhasamAyuktamekadvAraNa bhUSitam // 11 // kSetrabhAgodayaH stambhe rahobhUphalakAntare / AdibhUmyudayoce vai pIThabandhaM prakalpayet // 12 // udaye navabhirbhakta bhAgenaikena kumbhikA / caturadhApAzravRttaH stambha UrdhvaM catuSkataH // 13 // tadurce tu vidhAtavyaM bhAgonaM vyAlaka tthaa| hIragrahaNakaM kArya bhAga pAdavivarjitam // 14 // sapAdabhAgika paTTastantrakena samanvitam / / bhAgArdhena jayantI ca bhUmibhUmizvayaM kramaH // 15 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 aparAjitapRcchA guNarAgAnvitA bhitizcchAdyadvArANi yAni tu| tatra chAdyatrayaM kArya vedIghaNTAsamanvitam // 16 // jvaladraupyAsanaM vedyAM mattAvaraNabhUSitam / ardhodaye prakartavyo mADaH zrIdhara uttamaH // 17 // iti shriidhrH|| etasminneva saMsthAne siimaasuutrvidhirbhvet| nirgamaH sUtramAnena bhadrAntasya vidhIyate // 18 // dvAdazastambhasaMyukta ekadvAreNa bhUSitaH / sArdhabhUmisamAyuktaH zrIgRhaH zrIvivarddhanaH // 19 // ___iti shriighH|| pratApavarddhanasyevaM lakSma sAmpratamucyate / paJcaviMzatihastaizca sArdhabhAgatrayAGkitam // 20 // catvAro madhyata: stambhA dvAdazAlindabhAgataH / pAdA bhittirvidhAtavyA caturdhAropazobhitA // 21 // bhadrabhAgAzcaturdikSu ctu:stmbhvibhuussitaaH| dvAtriMzatstambhakairyukto bAhyAbhyantaratastathA // 22 // dvitIyabhace mADAzca saardhbhuumitryocchitaaH| pratApakIrtikRnnityaM pratApavarddhanAbhidham // 23 // iti pratApavardhana: // pratApavarddhane bhadraM tribhAgaM caiva vistare / mukhabhadraM caikabhAgaM dazastambhasamanvitam // 24 // mADaM dvitIyabhUbhyUce sArthapaJcakabhUmikam / / lakSmIzca ramate tatra lakSmIvilAsa ucyate // 25 // iti lakSmIvilAsaH // tribhAgAyAmavistAra: padikaM mukhabhadrakam / trINi syurmukhabhadrANi stambhA dvAviMzatistathA // 26 // bAhyAbhyantarataH stambhAH zataM ca caturuttaram / tRtIyabhUce mADAzca sArdhaSaDbhUmikAstathA // 27 // iti trailokyvijyH|| madhyabhitti parityajya tatra bhadrANi yojayet / tribhAgAyAmavistAro bhadraM dvAdazadvArakam // 28 // zrIgRhacchandakAkAre catuHSaSTistu stmbhkaaH| tRtIyabhUdhe mADAzca sArdhapaJcakabhUmikAH // 29 // iti nndnH| Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 mahArAjagRhamADalakSaNaM saptAzItitamaM sUtram // paJcaviMzatipAtkSetre stammA: SaTtriMzadevaca / padikA tasya bhittizca caturjharopazobhitA // 30 // pAdaM pAdaM mukhabhadraM trayaM bhadraM navAdhikam / bhadre dvAviMzatiH stambhA adhAzItizcaturdizam // 31 // sacaturvizatizataM stambhA bAhye tathA'ntare / tRtIyabhUi~ mADAzca sArdhapaJcakabhUmikAH // 32 // iti shriinivaasH|| pUrvabhadraM navapadaM tripadaM mukhabhadrakam / bhadrestambhAzcatustriMzat SaTtriMzaduttaraM zatam // 33 // ghAhyAbhyantarataH stambhA dvAsaptatyuttaraM zatam / tRtIyabhUce mADAzca sArdhaSaDbhUmikAstathA // 34 // iti vimuktH|| tyaktvA bhitti madhyakSetre saptAMzairvistutAyatam / paJcaviMzatipAdbhadre trikaM ca mukhabhadrake // 35 // madhye stambhAzcatuHSaSTiH SaTtriMzad bhadrake tathA / bAhyAbhyantarataH stambhA aSTAdhikazatadvayam // 36 // tRtIyabhUdhe mADAzca sArdhaSaDbhUmikAH smRtaaH| puSpabANAdikopeto bhavetkusumazekharaH // 37 // iti kusumazekharaH / / dvipAdamukhabhadrANi tripadaM sarvato bhavet / aSTAviMzatyadhikaM ca stambhA bhUmyazca pUrvavat // 38 // itIndranIlaH // pUrvabhadrANi saMtyajya vibhAgairbhadranirgamaH / bhadraM tadubhayapakSe tribhAgAyAmavistaraH // 39 // SaSTistambhAH pratibhadraM catuHSaSTistu madhyame / zatatrayaM ca catvAraH stambhA bAhya tathAntare // 40 // sArdhaSaDbhUmikAzcAtha bhadrANi zrIgRhe tthaa| samastaM puSpakAkAraM vimAnaM nupazAntidam // 41 // iti vimAnam // bhadrabhadreSu sarveSu padika mukhabhadrakam / pUrvabhUmisamatvena nAmnA digbhadrakaM ca tat // 42 // iti digbhadram // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 aparAjitapRcchA caturazrI kRte kSetre karazatodvavedazrukam ? / aSTASTakavibhakte tu garbhaH syaatsptbhaagtH|| 43 // aSTabhAgA bhaved bhitishcturopshobhitaa| paJcaviMzatyajri bhadraM stambhAH SaTtriMzaduttamAH // 44 // pratibhadratrika bhadre SaT stambhAH prtibhdrke| dviHSatriMzaccaiva bhadre bhaneSu syuddhisaptatiH / / 45 // tattulyAni ca bhadrANi catuHSaSTistu stambhakAH / tRtIyabhUce mADAzca sArdha SaDbhUmikAstathA // 46 // iti kSoNIbhUSaNaH // pratyekaM tripadaM bhadraM mukhe kuryAtsamantataH / ekapAdaM mukhabhadraM sarvadikSu tathAgrataH // 47 // bhadre stambhAstu SaTSaSTizcatuHSaSTistu madhyataH / gRharAjastu tannAma sArdhaSaDbhUmikazca saH // 48 // ___ iti gRhraajH|| navapAdaM pratibhadraM mukhabhadratrayaM padam / tRtIyabhU mADAzca sArdhasaptakabhUmikAH // 49 // iti siddhikaamH|| kakSayorbhadrabhittI dve dvipado krnnyostthaa| padArdhana bhittikoNamUrve tu bhUmikAvadhi // 50 // bhadrAprakarNayozcaiva paJcapAsvastikAkRtiH / dazabhUce caiva zeSAH sugrIvasadRzAstathA // 51 // karNayozcaiva catvAro'nta gaizca vinirgatAH / azItistambhabhadrezca sArdhasaptakabhUmikAH // 52 // ___ iti nandighoSaH acAlyapakSabhadrANyazvatAraM mUlabhadrakam / nirgamazcaiva SaDbhAgaH pUrvabhUmisamocchUitaH // 53 // ___ iti trikuuttH|| tyaktvA ca karNabhadrANi mUlabhadravinirgatam / tribhAgaM navaniSkAzaM tArag bhittiH punastribhiH // 24 // paSTitambhAH pratibhadre catuHSaSTistu mUlake / tattulyaM ca bhavenmadhye sArdhasaptakabhUmikAH // 55 // iti vsudhaadhrH|| Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjagRhamADalakSaNaM saptAzItitamaM sUtram // madhyabhittiM parityajya bhadraM bhadreSu yojayet / kAryANi pakSabhadrANi agrabhadropamAni ca // 56 // catvAri mukhabhadrANi catvAraH karNasampuTAH / sArdhasataka bhUmyazca zrItilakaH sa kAmadaH // 17 // iti zrItilakaH // bhadraM tyaka sampuTe ca patriMzatpadasaMsthitaH / mukhabhadraM navapadamuttuGgaH pUrva bhUmikaH // 58 // ityukttaGgaH // caturazrIkRte kSetre dazadhA pravibhAjite / ekAzItipado garbho hyardhabhAgA ca bhittikA // 59 // saptasaptapaJcatrINi padasaGkhyA tu bhadrake / stambhA bhadre catustriMzacchatastambhAstu madhyataH // 60 // sAptabhUmikAca nAmnA sa kamalodbhavaH / padmapatropamA caiva nityaM zrIstatra krIDati // 66 // iti kamalodbhayaH // saptacA''yAmavistAre bhadraM syAzca caturdizam / SaTpadAni pratibhadre trINi trINi ca bhadrake // 62 // caturazItistambhake ca zataM vai garbhamadhyataH / tRtIyabhUrdhve mADAca sArdhasaptakabhUmikAH // 63 // iti ratigrahaH // mukhabhadraM punardadyAtstambhadvayavibhUSitam / pUrvabhUmiguNopeto bhavet siddhArthakaH sa ca // 64 // iti siddhArthakaH // mukhabhadraM parityajya mUlabhadraM ca pUrvavat / agrakarNe tu catvAri zrIgRhAkAravattathA // 65 // bhittikarNalatAJcASTau dvipadAzca prakalpayet / caturbhUmyUrdhvamADAMzca tathA sArghA bhUmikAH // 66 // iti manmathaH // pratibhadre mukhabhadraM SaTstambhaistripadaistathA 1 vicchinnAMzca catuH karNAn kuryAt pratApavarddhanam // 67 // lakSmIvilAsake cAgre bhadre bhadre vicchinnatA / aSTau mADAstasya bAhye mahAmADo ghobhavaH // 68 // 223 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 aparAjitapRcchA caturthabhUmyUrdhvamADAH syuH sArdhanavabhUmikAH / zatrUnmardayate zIghra nAmnA vai zatrumardanaH // 69 // iti shtrumrdnH|| chandA mADo moDazuddhau zekharo vedasaGkhyakAH / protAstu rAjavezmAni vardhante zrIdharAditaH // 70 // sarve syuste samAlindA mADAchandAd bhavanti ye / ata Uce saMvaraNA ghaNTAkalazabhUSitAH // 71 // kSetrasyAtra dazAMzena AdibhUmiH samucchtiA / tribhAgezcaiva tadbhamerasya tUdayo bhavet // 72 // AdibhUmyudayArdhena pIThaM cAsya samucitam / pITho bhUmaya: zeSA dvAdazAMzena hAsitAH // 73 // daNDacchAdyaM mallacchAcaM mukhapatrairvibhUSitam / riGgiNIpaTTasaMyuktaM kartavyaM mallacchAdyakam // 74 // vastravitAnakopetaM suvarNakalazAnvitam / taskarasamarAdhaM ca bhedaM yatnena varjayet // 75 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM mahArAjagRhamADalakSaNAdhikAro nAma saptAzItitama sUtram // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) dhArAgiryuyAnalakSaNamaSTAzItitamaM sUtram / / vizvakarmovAca dhArAgRhaM pravakSyAmi vATikAnAM ca lakSaNam / purasyAntarato vatsa jJAtvA bhUmi vizodhayet // 1 // vATikA ropayettatra jyeSThamadhyakaniSThikAH / dhanuHzatatraye jyeSThA madhyA dhanuHzatadvayAt // 2 // dhanu: zataiH kaniSThA syAccaturathA ca bhuumikaa|| saSaNNavatizatapAd vAstau devAn samarcayet // 3 // yoginIrdaza nAnA ? ca brahmANaM ca kumArikAH / sUtradhAramathAcArya kSetrapAlaM ca bhairavam // 4 // vizvakarmA tataH pUjyo dikpAlA lokpaalkaaH| gaNanAthazcaNDikA ca tasya kSetrasya devatAH // 5 // kSamApayet sarvadevAn tataH karma samAcaret / vividhakSetramAnena tatra vAstuM prakalpayet // 6 // brahmakSetre prakartavyaM dhArAkhyaM maNDapaM zubham / ketakIbahulArambhAH puSpajAtiranekadhA // 7 // zrIjAtistu lavaGgAni elAkarpUrapAdapAH / candanAzcaiva kakolA brahmasthAne prakalpitAH // 8 // prAcyAmuttaraparyantaM vAstukAro nivezayet / viTapAdrilatAvallIH kuryAd dvausatA?sthitAH // 9 // sthAne'yamNastu nAraMgA: saviturnalikAni ca / sAvitre ca pade'kSaH syAd dADimAstu vivasvataH // 10 // kuryAt zItalaM caindre'zokamendrajaye pde| maitrasthAne va jambIrA rudre tAlatamAlakAH // 11 // rudradAse'bhayAM prAjJa AsUkaM bhUdhare pade / vidyAnmadhUkamApe ca Apavatse ca campakam // 12 // mAhendra maNDapaM kArya kadalIvanazAbhitam / gRhakSate ca bRhatI drAkSAmaNDapamuttamam // 13 // patrarailaGkRtaM cAkSavRkSaH sAvitramAzritaH / - - --- // 14 // ambAlikApuSpayuktaM puSpadante tu maNDapam / Aditye jalapatraM ca sthala padmopazobhitam // 15 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 aparAjitapRcchA krIDApuSkariNa kAryA nAgavallI ca vAruNe / tathA bhallATake vaMzAH proktAH pAtAlamApakAH // 16 / / drAkSAbhirmaNDapaM saumye nArikelopazobhitam / IzAne zivavRkSaM ca devadAruM prakalpayet // 17 // hayamAraM cakracAraM parjanye naa'prsNshyH| jaye kadambo'zvatthazca satye kuryAcca pATalAn // 18 // bhaze zyAmalikA zeyA nyagrodhAzcAntarikSake / indrapuSpAstathA cAgnau IzvarI caiva pUSaNi // 19 // jambuvRkSazca vitathe gandharva ca harItakI / AkIrNAH panasA bhRge khajUrA mRgarANmukhe // 20 // hiGgalyuTumbarau pitrye tilako nandike tathA / zubhAH kapitthAH sugrIve bhU? pAkhoTaistathA'sure // 21 // zeSe pippalikA jJeyA zirISA pApayakSmake / auSadhI rogasaMsthAne nAge TaMkAripATalAH // 22 // mukhe ca vaMzatilakAH zaile vai biijpuurkaaH| aditau granthiparNazca kuGkumazcAdhiko bhavet // 23 // zatapatraM ditau jJeyaM zeSA vai padvAhAtaH / mahendrAdityayoraM pratisandhau na saMzayaH // 24 // pravezo nirgamastAvad jJAtavyastu sadA budhaiH / / viSavRkSastathA rakSyaH kaTukaiH kaNTakAnvitaiH // 25 // devatApadavRkSAMzca yo'nyathA viniyojayet / tasya rASTre zarIre ca nirdizedrogato bhayam // 26 // idRzena vidhAnena udyAnaM yastu kArayet / / labhate zAzvatAn bhogAn yathendrazcAmarAlaye // 27 // yadi na prApyate vatsa candanAdi mahItale / sulabhAstatra saMyojyA: prazastA lakSaNAnvitAH // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dhArA giryudyAnalakSaNAdhikAro nAmASTAzItitamaM sUtram / / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) jalaMyantralakSaNakamekonanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca padairvAdazabhirvAstu yojyejjlyntrke| padasthAne tathA devAn pazcAt karma samAcaret // 1 // kRte saptapade kSetre brAhyabhadraM padatraye / viMzatistambhasamyuktaM padikA stambhazAlikA // 2 // madhye catuSkikA kAryA brahmaNaH pdmaashritaa| vedikAstatra kartavyAzcaturviMzatipAdyutAH // 3 // ghAstuM prapUjayetprAjho jalayantrocitaM tathA / SoDazAvisamAyuktamanyathA doSakRd bhavet // 4 // caturazraM samaM kSetraM stambhaidazabhiryutam / padmAkRti zubhaM madhye jalayantraM tu suvrata // 5 // anabhAvRSTiH kartavyA AyuvAstusamanvitam / mAnAvicitrarUpANi caturdikSu prakalpayet // 6 // catura zrIkRte kSetre saptabhAgavibhAjite / bhadrANi tripadAni syuH koNe kUpAzca kArayet // 7 // viSamAH kRpikA: kAryAH samA vai dossdaastthaa| yantrato dviguNocchAyaM triguNaM ca tathAyate // 8 // adhastAttu punamadhye dhArAkhyaM maNDapaM zubham / stambhaidizabhiryuktamekena kalazena ca // 9 // catuSkikAzcaturdizca dvau dvau stambhau ca kalpayet / karoTakaM samAyuktaM kalazaizcaikapaSTibhiH // 10 // rathikAkUTaghaNTAbhiH suvRttaM zukanAsakaiH / bhramaya darzayattoyaM vicitraimaNikuTTimaiH // 11 // tadbAhAtastu prAkAraM kapizIrSavivarjitam / haTyantrasamAkIrNa sajalaiH sAraNairyutam // 12 // parikhA tatra bAhye tu saptahastapramANataH / kAnanaM tvevamAkhyAtaM nRpANAM kIDanArthakam // 13 // grIme krIDAM prakurvanti nRpA nrsmnvitaaH| SaDAlInAM ca madhyasthaM praviSTA krIDamAnasaiH // 14 // Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 aparAjitapRcchA darzayanti vicitrANi rUpANi caivamUlataH / sarvAGgazrotasaH sandhau vRSTiM kurvanti meghavat // 15 // avRSTigarjitAH zabdA vidyududyotkaanvitaaH| evamAyAsato grIpme paryaTanti nRpA mudA // 16 // vastrAlaDArakairyaistu pravizantyudakeSu ca / tatsarve sUtradhAreSu dAtavyaM tu mudAnvitaiH // 17 // anyeSAM rAjaprAsAde prAmaM dadyAt svarASTrake / kRtvA krIDAM nRpazcetthaM vAsante ca mahotsave // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jalayantralakSaNamaNDapadvArAdhikAro nAmaikonanavatitama sUtram // Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) vAdyazAlAlakSaNaM navatitamaM sUtram // vizvakarmovAca vAdyazAlAH pravakSyAmi AzritA rAjavezmani / dvAtriMzaddhastavistArAzcaturvaddhiranukramAt // 1 // maNDapA nava saGkhyAtAzcatuHSaSTyanta hastataH / pRthagekaikazaH proktAH kathayiSyAmyanukramam // 2 // maNDapA dvAra evoktAH praakaarprivessttitaaH| agre ca polikAyuktAH kapATezca dRDhArgalAH // 3 // vimAnaH puSpako bhadro gruddshcaaruvrddhnH| siddhikAmo rasaH kAnto vicitrastejassaMbhavaH // 4 // maNDapA nava cetyevaM vimAnAdyAH prakIrtitAH / dvAtriMzaddhastakazcAdyaH kramAddhizcatu:karaiH // 5 // catuHSaSTikarA ante dvAtriMzadbhirvimAnakAH / ante tejassambhavAkhyazcatuHSaSTikaraizca saH // 6 // madhye ca vedikAM kuryAdaSTahastapramANataH / tatraiva sthApayed devaM bhairavaM yoginIstathA // 7 // devIzca kSetrapAlaM ca jinendrsiddhmuurtikaaH| devakramAtpUjayezca yoginIzca kumArikAH // 8 // viprAdAndarzayaJcaiva sthAvaraM jaGgamaM tathA / tadAkSA ca gRhItavyA tatra karma samAcaret // 9 // tata: prAkAramadhya tu sthApayeca mahoSadhIH / zvetaraktapItakRSNaiH puSpakAle prabheditAH // 10 // kaTutiktakaSAyAmlalavaNairmadhureNa ca / auSadhIlakSayohinyA vargerAsvAdanaistathA // 11 // koTikAyAH sUkaraizca dhmniinlikaaysaiH|| saMDizAni vividhAni kAkacaJcvAkRtIni ca // 12 // grAdukAM kartarAyuktAM hastavaDAni hAriNI / khalve ca mardanaM kuryAd yantrAdvividhadhArikAH // 13 // dhAtavo'STA'STa lohAni vividhAnyauSadhAni ca / mUSAbhedakramoktaM ca ratnaM syAd vanakAdikam // 14 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 aparAjitapRcchA mRttikA karaNI zreSThA vajramUSAdikodbhavam / hRdi vittaidRDhAtmA ca ekIbhUtamanAstathA // 15 // sadgurUNAM pAbhatkyA gurUpadezagrAhakaH / muktamatsarakopazca sapriyo janavatsalaH // 16 // pAradagdhA stokadagdhA adagdhA bAlakartikA / svarabindusamAyuktaM vajramUSasya lakSaNam // 17 // ghaTikA karikAkArA mattikAzca suyojayet / trINi trINi punastrINi tathA catvAri paJca ca // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vAdyazAlAlakSaNAdhikAro nAma navatitamaM sUtram / / Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (91) caturuttarazataizAlagRhalakSaNamekanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca- harmyAdIni pravakSyAmi yathoktaM puravAsinAm / ninditAni ca zastAni bhavanti bhavanAni // 1 // paJca pUrvAyatA rekhA dazasapta ca dakSiNe / catuHSaSTipadaM kArya koSThakaM pUrvadakSiNam // 2 // catvAro vinyasetpUrvamakSarANi guruNi vai / tebhya eva prasUyante bhedAH SoDaza cezmanAm // 3 // gugero laghu dadyAd vidyAdgurulaghupradam / ekAntaravibhedena SoDazaiva padAH sthitAH // 4 // padapakSasya saMsthAne dvitIyaM parikIrtitam | caturakSarabhedena tRtIyaM ca tathopari ? // 5 // azabhiH kramabhedaizca caturthe zubhalakSaNam / eko mAtriko laghu guruddhaka pratiSThitAH ? // 6 // ekazAlA guruvyAptA cAlindo laghusthAnake / ear gRhe mRSAdalindazceti nizcaye // 7 // pUrve vai kathitando guru laghuzca ? samAvRte / prabhedAMzca tannAmAni kathayAmyaparAjita // 8 // dhruvaM dhAnyaM jayaM nandaM kharaM kAntaM manoramam / sumukhaM durmukhaM krUraM supakSaM dhanadaM kSayam // 9 // AkrandaM vipulaM caiva vijayaM gRhamuttamam / alindabhedAH kathitA dhruvAdInAM tu SoDaza // 10 // dhruve jayoti dhAnye dhAnyAgamo bhavet / jaye sapatnAJ jayati nande sarvAH samRddhayaH // 11 // kharamAyAsadaM vezma kAnte ca labhate zriyam / AyurArogyamaizvarya tathA cepsita saMpadaH // 12 // manorame manastuSTirgRhabhartuH prakIrtitA / sanmukhe rAjya sanmAnaM durmukhe kalahaH sadA // 13 // krUre vyAdhibhayaM ghoraM supakSaM gotravRdhdhidam / dhanade hemaratnAni gAcaiva labhate pumAn // 14 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 aparAjitapRcchA kSaye sarvakSayo ghora AkrandaM zAtimRtyudam / ArogyaM vipule khyAtirvijaye sarvasaMpadaH // 15 // iti dhruvAdiSoDaza // ramyeSu dvitIyo'lindo dhAnyAdirvijayAntagaH / teSAM bhedAH punazcetthamaSTadhAstu prakIrtitAH // 16 // ramyaM zrIdharaM muditaM vardhamAnaM karAlakam / sunAma dhvAkSaM samRdhdhamiti ramyASTakaM gRham // 17 // iti ramyASTakaM gRham // zAlAmadhye dhruvAdInAM nyAse SaDdArakasya ca / anye bhedAH punasteSAM SoDazeSa prakIrtitAH // 18 // - - - - - - - - / - - - - - - - -- // 19 / / sundaraM varadaM bhadraM pramoda vimukhaM zivam / sarvalAmaM vizAlaM ca vilakSamazubhaM dhvajam // 20 // udyotaM bhISaNaM zUnyamajitaM kulanandanam / prazastAnyaprazastAni yathAnAmaphalAni ca // 21 // iti sundagadigRhapoDaza // pUrvAlindeSu sarveSu kArya SaDdArukaM puraH / SoDazaiva punarbhedA haMsAdyA apare matAH // 22 // hasaM sulakSaNaM saumyaM jayantaM bhavyamuttamam / ruciraM saMbhRtaM zemamAkSemaM sukRtaM vRSam // 23 // ucchannaM vyayamAnandaM sunandaM ceti kIrtitam / yathAvidhaM guNadoSA haMsAdInAmudAhRtAH // 24 // __ iti haMsAdigRhaSoDaza // padArukaM parityajya dhRvAdikramasaMsthitI / zAlAmadhye'pavarakaM dhanadaM syAdataH sthitam / / 25 // alaGkRtamalaGkAraM ramaNaM pUrNamamvaram / puNyaM sugarbha kalazaM durgataM riktamIsitam // 26 // subhadraM vaJcitaM dInaM vibhavaM sarvakAmadam / yathArthanAmatazcaiSAn guNadoSAn prakalpayet // 27 // SaDdAruka zAlAmadhye'pavarANi tataH param / ebhyo'pare gRhA: proktAH prabhavAdyAstu SoDaza // 28 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturuttarazataikazAlagRhalakSaNamekanavatitamaM sUtram // prabhavaM bhAvika krIDaM tilakaM krIDitaM zubham / yazodaM kumudaM kAlaM bhAsuraM sarvabhUSaNam // 29 // vasudhAraM dhanaharaM kupitaM vittavRddhidam / kulodayaM samAkhyAtaM guNadoSAzca pUrvavat // 30 // iti prabhavAdiSoDaza // anantaraM mayA yAni gRhANyuktAni SoDaza || caturdizamalindena pariSkuryAt pRthak pRthak // 31 // bhedajAni tu yAnIha zRNu tAni samAsataH / cUDAmaNi prabhadraM ca kSemaM zekharamudbhavam // 32 // nirAmayaM sulAbhaM ca raudraM meghaM manoramam / subhadraM ceti gehAnAM guNAdyamabhidhAnataH // 33 // gRhANAmekazAlAnAM zataM syAccaturuttaram / ekaikotpannabhedAzca zataizcadazabhistataH // 34 // sa catuH sahasralakSame kazAlAkhyavezmanAm / tRNacchandaH paTTacchandaH pUrNacchandazca pANDukam // 35 // khaNDacchando vAjicchanda itiSaDjAtivezmanAm / SoDazaiva prabhedAzca vartante parivartanAt // 36 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM caturuttarazataikaza|lagRhalakSaNAdhikAro nAmaikanavatitamaM sUtram // 233 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) harmyAdiguNadoSo nAma dAnavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca paJcabhAgadvibhAgaM ca saptabhAgAtribhAgakam / navabhAgacaturbhAgaM zAlAlindapramANakam // 1 // caturhastA bhavecchAlA dvAtriMzaddhastakaM gRham / tathaikabhUmitaH kuryAd yAvatsA vai tribhUmikam // 2 // ekazAlaM gRhamAdyamantimaM dazazAlakam / zAlAntareSu ca tato bhedAzcaivamanekadhA // 3 // aSTAviMzatirhastAzca hyaSTAdaza tathASTa ca / kuryAt tridhodayaM yAvat phalakaM cAgrabhUmike // 4 // SaNNavatizcaturazItidvasaptatireva ca / SoDazAMzayutaM caiva gRhaM tu trividhodayam // 5 // paTUna vai tristhAnorvismRtaM sajitodayam ? | TU candrASTaka viMzatyA caikapASANamandire ? // 6 // vedavasuraMgularvahni saMsthAnake riSu candA rUpadantyau riSuyuktohayam / uttamaM madhyama kanyarsa jAyate madhyamAdayam ? // 7 // pakSe sapteMgulairAzva saMsthAnaM yuktaM tithim / mUrchanAriSayuktodaharyaM ? / uttamamadhyamakanyasaM jAyate kanyasodayam // 8 // hastinI mahiSI caiva gAvI ca chAgalI tathA / padAnAM tu dizAbhedaiH prAcyAdiSu pradakSiNam // 9 // hastinI cendrasaMsthAne mahiSI ca yamasthale / gAvIca varuNasthAne saumyasthAne tu chAgalI // 10 // parasparaprakAreNa kartavyAstu vicakSaNaiH / tatrAgramagnau dAtavyaM bhASitaM vizvakarmaNA // 11 // dvitIyA ca nairRtyAM tRtIyA ca mArute / caturthyagramIzakarNe kartavyA kila sarvadA // 12 // gAvI zreSThA copariSTAt sarvAH syurvAtha hastinI / etAsAM paTTasaMyogairbhavanAni pRthag viduH // 13 // padAdhastAt tathAlindA ? tulAbhiH kSaNasaMjJakAH / jJAtavyA vai gRhacchandAH svayaMbhU kathitAH purA // 14 // dvAraM sarvagrahANAM ca padasthAneSu dApayet / tulAdhastAnna dAtavyaM bhASitaM vizvakarmaNA // 15 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 aparAjitapRcchA gRhavistArakarato grAhyamekaikamaGgulam / saptatiH karasamyuktaH paSTiH paJcAzameva ca // 16 // dvAramAnaM samAkhyAtaM jyeSThamadhyakaniSTakam / ekazAlakramayoge paryantaM ca dazAvadhi // 17 // gRhAdInAM mukhaM pUrve bhrmnndvaarsNyutm| SoDazAnAmataH proktamanyathA cintayenna hi // 18 // pradakSiNe sajhamukhAnalindAn vidyAladhusthAnasamAzritAMzca / gRhe tu pUrvAdigatairalindarbhavanti caivaM dazaSaT ca bhedAH // 19 // dizi dizi vAsAd bhAgaM turyevaMkitaM dvAraM zobhanam | mAhendragRhakSatakusumadantabhallATakRtacihnaH // 20 // uparyuparibhUmInAM dvAraM kuryAt pradakSiNam / nApasavyena kurvIta rAjavezmAdibhUmikA // 21 // utsaMgaH pUrNabAhuzca hiinbaahustthaaprH| pratikAya iti proktaM pravezAnAM catuSTayam // 22 // uttaronmukha utsaMga: pUrNabAhuzca pUrvataH / hInavAhustathA yAmyaM pratikAyaM ca vAruNe // 23 // dRSTA raudrakarAlaM ca bhISaNaM raudrarutAni ca / varjayettad gRhaM caiva zrIzca tatra na vidyate // 24 // gRhe kAkakapotAdikapisaMgrAmabhISaNam / varjayed gRhacitreSu zrIzca tatra na vidyate // 25 // tathA ca leparUpANi pASANotpAtapaTTakam / varjayed rAjageheSu lakSmIstatra na vidyate // 26 // aklezAM ca vanastasya vAtarogo'pi jAyate / pASANavIthikA bAhyamanyatra varjayet tu tAm / / 27 // kumbhikAtalapaTTe ca Aye bhramaNe ca kArayet / anyatra doSadaM zailaM vinA vIthi tu patrakAH ? // 28 // sopAnaH kumbhikAM zailAM rAjavezmasukhAvaham / sarvatra vIthikAbaddha AyuH kAmaphalArthibhiH // 29 // karkarA zarkarA ziSTA sudhaabhiirndhrpuuritaa| gRhe bhUmistu kartavyA vicitrA maNikuTTimA // 30 // badarI kadalI caiva hIkSudaNDazca dADimI / yatra gRhe prarohanti tad gRhaM na prarohati // 31 // Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 harmyAdiguNadoSo nAma jJAnavatitamaM sUtram // drAkSAmunikaravIrajAtItagarakubjikAH / anyAMzca devavRkSAMzca na kuryAdU gRhavAstutaH // 32 // stamme marAlapakSiNyau rohato devatAgrataH / sanmukhaM varjayed dvAraM na ca bhityantare pare // 33 // gRhANAmekazAlAnAM zataM syAccaturuttaram / dvizAlAnAM dvipaJcAzat trizAlAnAM dvisaptatiH // 34 // catuHzAlagRhANAM ca SaTpaJcAzacchatadvayam / SaDjAtyutpannabhedAzca harmyabhedA dviraSTa va // 35 // iti sUtra santAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryokta parAjita pRcchAyAM harmyAdiguNadoSAdhikAro nAma dvAnavatitamaM sUtram // Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (93) yugmahaM savimalagRhadvAtriMzadbhedalakSaNaM trinavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca hastinI mahiSI gAvI chAgalI ca yathAkramam / yugmataH kathitAzcaitA haMsAdyA vimalA gRhAH // 1 // dvihaM ca dvicakraM ca dvisArasamathApivA / dvikokilamiti tathA hastinyAdyAH prakIrtitAH // 2 // caturastraM samaM kRtvA tripuTe navakoSThakam / madhyakoSThapadaM tyaktvA zAlAyugme pratiSThitAH // 3 // dakSiNasyAmathA''gneyyAM hastinyuttaradiGkukhA / pitRvAruNasaMyogA mahiSI caindradikhA // 4 // yAmyamukhA tathA gAvI saumyamArutasaMsthitA / vAruNAbhimukhA rAstA aindre raudreca chAgalI // 5 // mukhAlinde zrIdhara yAmyAmre tu jayAvahaH / pradakSiNaM zrIjayazca mukhayugmastu kAmadaH // 6 // yAmyapramukhAlinde tu jayanto nAma zobhanaH / yugmAlinde vizAlazca kartavyaH supradakSiNam // 7 // apre tRtIyAlindeSu so bhavet somasambhavaH / kramadvAre ca hastinyA yugmASTaka gRhA matAH // 8 // tadrUpaM tAdRzAkAraM diGmukhAdya bhidhAnakam / aSTASTadhA ca pratyekaM kathayAmyaparAjita // 9 // gajaM bhImaM parAkramaM jayantaM bhAsuraM tathA / vasiSThaM ca samudraM ca mahiSIpRSThasambhavam // 10 // sunAbhaM vartakaM saumyaM candratejazca dIpakam / kuladyotaM sunetraM ca gAvIpRSTanivAsinAm // 11 // pAzupataM mahAkAntaM sutejastejovarddhanam / vAmanaM dasyughAtaM ca rudratejaH samudbhavam // 12 // chAgalIpRSThakocchrAye gRhAevaM prakIrtitAH / aSTAvaSTau pratidizaM dvAtriMzacca gRhA matAH // 13 // hastinI haMsasambhUtA gAvI sArasasambhavA / chAgalI kokilodbhUtA mahiSI cakravAkajA // 14 // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 aparAjita pRcchA a haMsasamudbhUtA ajhai sArasasambhavAH / cakravAkabhavA cASTA'STako kilabhavA matAH // 15 // gRhA dvAtriMzadevaM hi yugmabhedaiH prameditAH / ata dvizAlAni dvipaJcAzad gRhANi ca // 16 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM yugma haMsa vimala gRhadvAtriMzadbhedalakSaNAdhikAro nAma trinavatitamaM sUtram // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) vizAlagRhalakSaNaM caturnavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca-- dvizAlAni dvipaJcAzacchubhAni vAzubhAni ca / lakSaNAni kramAt teSAM kathayAmi samAsataH // 1 // siddhAkhyaM yamasUrya ca daNDAkhyaM cAtasaMzitam / cullIkAcaM ca mukhyAni dvizAlAni pracakSate // 2 // anekabhedabhinnAni lghuprstaaryogtH| mUSAbhedakrameNa syubhaidA bhedakrameNa ca // 3 // tathA vilInakaraNAd mUSA cAlindamArgataH / prAgagrIvAdividhAnena dvizAlAni viparyayAt // 4 // yathAsaMbhavametAni kathayAmi smaastH| nirvAhazcaivamUSANAmanirvAhazca nAmataH // 5 // chandato guNato rUpAdazubhAni zubhAni ca / hitArthAya naredrANAM varNinAM liGginAmapi // 6 // hastinI mahiSI ceti dve zAle yatra vezmani / tat siddhArthamiti zeyaM vittasaMpattikArakam // 7 // mRtyudaM mahiSIgAvIbhyAM bhaved yamasUryakam / daNDANyaM chAgalIgAvIzAlAbhyAM daNDabhItidam // 8 // kareNucchAgalIyuktaM vAtamuddhegakArakam / mahiSyajAbhyAmuDhegakarI culI dhanApahA // 9 // kAcaM kareNugAvIbhyAM suhatprItivinAzanam / ekamUSamamUrSa ca na dvizAleSu kArayet // 10 // vyatyAsAt kAcacullayozca sarvAbhistisRbhistathA / catvAryAdyAni bhidyante laghuprastArayogataH // 11 // pratyekamekAdazadhA mndiraannybhidhaantH| anye caturdhA bhidyate pratyekaM dve nivezane // 12 // eSAM mUSAbhidhAbhedAt tabAhAvAhahetukAH / vasudhAraM bhavet teSAmAdyaM siddhArthakaM tataH // 13 // kalyANakaM zAzvataM ca zivaM kAmapradaM sadA / strIdaM zAntaM niSkalaMka dhanAdhIzaM kuberakama // 14 // siddhArthamanujAtyevametAnyekAdaza kramAt / saMhAraM yamasUrya ca kAlaM vaivasvataM yamam // 15 // Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 aparAjitapRcchA karAlaM vikarAlaM ca kabandhaM matakaM zavam / yamasUryasya bhedAH syuH sAno mahiSaM tathA // 16 // pracaNDacaNDe daNDAkhyamuddaNDa kANDakoTare / vigrahaM nigrahaM dhUmra nirdhUmaM danti dAruNam // 17 // ekAdazAmI daNDasya bhedA daNDabhayapradAH / marutpavanavAtAkhyAnyanilaM saprabhaJjanam // 18 // (gha)dhanAryambuda vidhvaMsi pralayaM kalahaM kaliH / kali cullI ca vAtasya bhedA udvegakArakAH // 19 // roga cullayanalaM bhasma culla yA bhedacatuSTayam / kAcasya tu chalaM kAcaM kulanaM ca virodhikRt // 20 // dvApaJcAzada dvizAlAnAM nAmabhedAH prakIrtitAH / ityuktAzca pRthagbhedA dvizAlAnAM yathAkramam / / 21 / / dvipaJcAzad dvizAlAnAM pratyaka dvishsrtH|| sacatuHsahasralakSaM dvizAlAnAM tu samanAm // 22 // aSTASTato dvizAlAnAM hAdInAM punastathA / dvAtriMzacca sahasrANi cASTralakSANi bhedataH 23 / / ekazAlagRhAdInAmetattulyaM prbhedtH| catuHSaSTisahasrANi vyaSTalakSANi vai tathA / / 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dvizAlagRhalakSaNAdhikAro nAma caturnavatitamaM sutram / / Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (95) vizAlagRhalakSaNakramo nAma paJcanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca 31 a. " sampratyeSAM ca kathaye lakSaNAni pRthak pRthak / AdyAdvitIye vahato yatra mUSeM dhanapradam // vasudhArAbhidhAnaM tad gRhaM sarvArthasiddhidam / AdyatRtIye vahato yatra siddhArthakaM viduH // 2 // sarvopadravanirmuktaM siddhikRcintitArthakRt / dvitRtIyaM vahanmUSaM bhavetkalyANamRddhikRt // 3 // vahadAdyacaturthIkaM zAzvataM gRhamuttamam / zivaM dvitIyAturyAbhyAM vahantIbhyAM sukhapradam // 4 // kAmadaM tricaturthIbhyAM bhavezcintitakAmadam / AdyAbhizca tisRbhizca zrIpadaM zaMpradaM prabhoH // 5 // AdyAdvitIyAturyAbhiH zAntaM zAntipradAyakam / AyAtRtIyAturyAbhirniSkalaGkaM samRddhikRt // 6 // dvitRtIyAcaturthIbhirdhanezaM dhanavarddhanam / AdyAdyAbhizcatasRbhiH kuberaM vittavRddhikRt // 7 // sUryaprabhedeSu kathaye phalalakSaNe / AdyAdvitIyAbhUSAbhyAM saMhAraM svAminAzanam // 8 // gRhamAdyA tRtIyAbhyAM mRtyudaM yamasUryakam / dvitIyA tRtIyAbhyAM ca kAlaM pIThavinAzanam // 9 // vaivasvataM vahatsUrya prathamaM rogakArakam / yamAlayaM dvituryAbhyAM svAmino yamadarzanam // 10 // karAlaM tricaturthIbhyAM bhartuH prANavinAzanam / AdyAbhistisRbhiH svAminAzanaM vikarAlakam // 11 // AdyAdvitIyAturyAbhiH kabandhaM bhartRnAzanam / AdyAtRtIyAturyAbhirbhartRSnaM mRtakAlayam // 12 // zavaM dvitricaturthIbhiH svAmino maraNapradam / AdyAdyAbhizcatasRbhiH svAminaM mahiSaM viduH // 13 // pracaNDaM daNDabhedeSu pUrvayA sadvitIyayA / gRhamAdau vijAnIyAd bharturnRpabhayapradam // 14 // caNDamAdyAtRtIyAbhyAM caNDadaNDabhayapradam / daNDaM syAd dvitIyAbhyAM rAjadaNDapradAruNam // 15 // uddaNDamAcAturyAbhyAM svAmino daNDabhItidam / kANDaM dvitIyAturyAbhyAM kANDavabhedakArakam // 16 // Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 aparAjita pRcchA ' I koTaraM tricaturthIbhyAM svAmino vigrhaavhm| prathamA dvitRtIyAbhirvigrahaM vadhabandhakRt // 17 // AdyAdvitIyAturyAbhirnigrahaM vigraddAvaddam / AdyAtRtIyAturyAbhirdhUnaM sarvadhanApaham // 18 // dvitRtIyAcaturthIbhirnirdhUmaM dhananAzanam / AdyAdyAbhizcatasRbhirdanti dAruNamarthahRt // 19 // AdyAdvitIyAmUSAbhyAM vAtabhedeSu mandiram / marutsaMjJaM bhavettatra vasatAM kalahaH sadA // 20 // udvegakAri pavanaM tRtIyAdyopalakSitam / vAtAkhyaM dvitRtIyAbhyAM sadAsantApakArakam // 21 // santApodvAsakAryAdyAturyAbhyAmalinaM bhavet / prabhaJjanaM dvituryAbhyAM zokasantApakArakam // 22 // ghanAkhyaM modavidhvaMsi caturthyAM ca tRtIyayA / AdyayA dvitIyAbhyAM rogaM kAryArthanAzanam // 23 // AdyAdvitIyAturyAbhiH pralayaM cittatApakRt / Adya tRtIyAturyAbhiH kalahaM kalahAvaham // 24 // dvitRtIyAcaturthIbhiH kali santApakArakam / AdyAdyAbhizcatasRbhiH kalizUlaM dhanApaham // 25 // rogamAdyAdvitIyAbhyAM cullIbhedeSu zokadam / syAd dvitIyAtRtIyAbhyAM cullI vittavinAzanI // 26 // vasughnamanalaM nAma trituryAbhyAM nivezanam / vittaghnamAdhAturthAbhyAM bhasmAkhyaM svAminaH sadA // 27 // udaGmukhAbhyAM mUSAbhyAM kAcabhedeSu mandiram | chalaM nAma bhavennityaM bandhuvargApamAnakRt // 28 // dakSiNottaramupAbhyAM pauraste vahato yadi / kAcaM nAma tadA vezma sajjanAnandakArakam // 29 // bhUSAbhyAM dakSiNAbhyAM syAtkulaI trikulakSayam / dakSiNottaramUSAbhyAM pAzcAtya vahato yadi // 30 // virodhaM nAma tadvezma sarvalokavirodhakRt / uktAnyevaM dvipaJcAzad dvizAlAni samAsataH // 31 // mUSAvahana bhedAstu dvizAlAnAM yathAkramam / nidarzitA vezmanAM ca trizAlaM sUtra gadyate // 32 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryokta parAjitapRcchAyAM dvizAlagRhalakSaNakramAdhikAro nAma paJcanavatitamaM sUtram // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) trizAla lakSaNaM SaNNavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca kAladaNDaM sunAbhaM ca jayantaM ripumardanam / trizAlAni tu catvAri dizAvahanabhedataH // 1 // dizAcchandodbhave chande pRthagekaikasadmanAm / catuHSaSTistvIritAni punaranyAni cASTabhiH // 2 // prAgdigmukhaM bhavedvezma kAladaNDaM tu naamtH| yAmyAmukhaM sunAbhaM syAdvezmaivaM nAma zobhanam // 3 // jayantaM nAmakaM vezma tathA syAvaruNonmukham / uttarAsyaM tu kartavyaM kAmadaM ripumardanam // 4 // kAladaNDaM tathA vezma dhanadhAnyakSayAvaham / sunAme sarvabhadreSu patikalyANakArakam // 5 // jayantaM kIrtidaM loke surendrAdiprapUjitam / / ripumardanaM tu rAkSAM zatranuzcATyed dhruvam // 6 // gRhA: prAcyAparAH zastA nityaM klyaannkaarkaaH| yAmyottarAmukhA ye te pratApakIrtivarddhanAH // 7 // kAladaNDa pracaNDaM ca zrIjayantaM dhanAvaham / mAyAsanaM mahAkAntaM manoharaM lakSmIpriyam / / 8 // vimukhaM krodhanAkhyaM ca svAmibhaktaM dhanezvaram / / kAlAkhyaM vikarAlAkhyaM janapriyaM ca kAmadam // 9 // kAladaNDAdisadmAni saGkhyayA caiva SoDaza / kAladaNDaM vinA mUSam trizAlaM syAdalaGkRtam // 10 // AdyamUrSa pracaNDAkhyaM zrIjayaM ca dvitiiyyaa| dhanAvahaM tu dvadhAdyAbhyAM mAyAsana tRtIyayA // 11 // sAdyayaivaM mahAkAntaM dvitrayAbhyAM manoharam / dvAdyatRtIyamUSaizcedevaM lakSmIpriyaM bhavet // 12 // vimukhaM ca caturthyAM ca krodhanAkhyaM tu saadyyaa| svAmibhaktaM dvituryAbhyAM sAdyayA tu dhanezvaram // 13 // vinA yAmyAM tu kAlAkhyaM vikarAla caturdizam / manapriyaM pratimUSaiH SaDdArukaM ca kAmadam / / 14 / / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA kAladaNDAdyaSTAdazavezmAnAM vai bhavanti hi / nAma tulyA guNadoSAH zastA'zastAzca sarvadA // 15 // sunAbhaM ca zubhaM zAntaM jayaM ca vibhadraM tathA / kuberaM yakSaM pakSAkhyaM vivaktraM kalisaumyake // 16 // suvaktraM kSayaM kAlAkhyaM vipulaM rAjyavardhanam / AsmakaM dAruNAkhyaM ca aSTAdaza sunAbhataH // 17 // jayantaM bhAsuraM bhImaM zrIjayaM suvizvAsakam / / zastaM ca zAzvataM sAraM durdayaMcaiva krodhanam // 18 // saukhyaM puSTaM bhayaM ghoramIzvarAnandakaM tathA / pazupatyuttame caiva aSTAdaza jayantataH // 19 // . ripumardanasunetre balaM cAtibalaM tathA / azubhaM ca zivaM lAbha vizAlaM zrIbre prabhum // 20 // kAlanetraM vinetraM ca lakSmIdharaM ca zrIpatim / mahAjayaM jayAkhyaM ca aSTAdaza prakIrtitAH // 21 // yathAnAma guNAzcaivaM doSA ye tAna vivarjayet / proktA caivaM trizAlAnAM saGkhyA dvAsaptatistathA // 22 // yathA yugmodbhavA bhedA dvizAle ca trizAlake / tadyuktizca vidhAtavyA catuHzAlagRheSu ca // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM trizAla lakSaNAdhikAro nAma SaNNavatitamaM sUtram // Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (97) trizAlagRhalakSaNakramo nAma saptanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca kAladaNDaM vinAmUSairdhanadhAnyamukhAvaham / AdyamUrSa pracaNDAkhyaM pratApakIrtivarddhanam // 1 // dhIjayaM zrIpradaM caiva proktaM dakSiNamUSikam / dhanAvahaM ca dhanadaM pUrvadakSiNamUSikam // 2 // kalipriyaM mAyAsadA mUSAM pazcimato vahat / zreyaskaraM mahAkAntaM pUrvAparamukhaM vahat // 3 // manoharaM manastuSTiM dakSiNAparamUSikam / lakSmIpriyaM nAmaguNaM mUSA yatrottayaM dhinA // 4 // vimukhaM cottarAmUrSa kalisantApakArakam / krodhanAkhyaM sadAraM tatpUrvottaramUSakam // 5 // svAmitvadaM svAmibhaktaM dakSiNottaramUSikam / dhanezvaraM dhanapriyaM trimUSaM pazcimAM vinA // 6 // kAlaM cApi vinA yAmyAM kAlAnalasamaprabham / vikarAlaM mahAghoraM mUSA yatra caturdizam / / 7 // sardhalAbhaM janapriyaM pratimUSAzcaturdizam / bhogadaM siddhikAmaM ca sadRzaM ca SaDdArakam // 8 // svAmipuSTikRt sunAbhaM zubhaM ca zubhadAyakam / zAntaM zAntipradaM nityaM jayantaM jayakArakam // 9 // vibhadraM vihati loke kuberaM puru tuSTidam / dhanadhAnyapradaM yakSaM pakSAkhyaM pratipakSakRt // 10 // krUraM ghoraM vivaktraM syAt kalahaM kalikArakam / saumyakaM ca zubhaM zAntaM suvaktraM ca janapriyam // 11 // kSayaM kSayAvahaM vezma kAlAkhyaM kAlasambhavam / vipulaM rAjasanmAnaM pratApaM rAjyavarddhanam // 12 // proktA hitAya lokAnAM mUSAbhedAstu pUrvataH / kAladaNDAdyaSTAdaza mUSAvahananAmakAH // 13 // jayantaM jayadaM prAdurbhAsuraM puSTidAyakam / bhImavikramadaM bhImaM zrIjayaM jayakArakam // 14 // Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 aparAjita pRcchA atizastaM suvizvAsaM zastaM zAntipradAyakam / zAzvataM ca cirAyuSyaM sAraM rAjasanmAnadam // 15 // durdayaM ca dayAhInaM krodhanaM krodhakArakam / saukhyaM saukhyapradaM nityaM puSSaM puSTipradAyakam // 16 // bhayaM bhayAvahaM ghoramIzvaraM zrIkaraM bhavet / AnandamAnandakaraM pAzupatyaM ca saukhyadam // 17 // uttuGgamunnatikaraM jayantAdyAstu bhedataH / mUSAstu pUrvata uktAH kAladaNDAdike yathA // 18 // ripumardanaM rijvantaM sunetraM sarvanandakam / balaM balapradaM nityamatibalaM ca mahAbalam // 19 // azubhaM zubhahInAGgaM zivaM zAntipradAyakam / yazoSalaM sarvalAbhaM vizAlaM viditaM gRham // 20 // krUraM krUrajanAvAsaM zriyaM ca vipulAM zriyam / prabhu prabhusamutsAhaM kAlanetraM tu vidrutam // 21 // vidvinetraM zrIvihInaM lakSmIdharaM tu zrIkaram / zriyaH pati patimAnaM jayakRcca mahAjayam // 22 // jayAkhyaM ca sadA tuSTimaSTAdaza prakIrtitAH / kAladaNDAdivaccaiSAM mUSAbhedA yathAkramam // 23 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjitavRcchAyAM trizAlagRhalakSaNakramAdhikAro nAma saptanavatitamaM sUtram // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) catuHzAlagRhalakSaNaM nAmASTanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH saMpravakSyAmi catuHzAlaM gRhottamam / prastAranirNayaM varasa kathayAmi smaastH||1|| aSTamUSAyate chande tripuTe: syAttu chandakam / dve ve mUSe pratidizaM mUSANAM syAdayaM kramaH // 2 // svasthAnasaMsthitA sthAnaM dviguNaM cottarottaram / eSA yuktirvidhAtavyA prAcyAdiSu pradakSiNam // 3 // madhyakoSThakeSu rUpaM candradhvajasathyAntare / / candrAyuktamayoge tu vidhAtavyAH pradakSiNaiH ? // 4 // athaikadvicaturaSTadviradvAtriMzattathA / catuHSaSTiHzatamaSTAviMzatyuttarameva ca // 5 // ve dve mUSe pratidizaM vidheye supradakSiNam / kathayAmi samAsena SaTpaJcAzacchatadvayam // 6 // sunAbhaM ca vinA mUSAmAdimUSaM ca pUrNakam / dvitIyA tvIzvare cA''dyA dvitIye ya thiyodbhave // 7 // yAmye dakSiNamaSe ca dhAnye AghAtRtIyake / dvitRtIye mUSike ca gRhasaukhyaM ca nAmataH // 8 // mUSA AdhAdvitRtIyAH zriyaH kAnte caturthakam / AdyAturye mahAkAnte dviturye svAmivatsale // 9 // bhogade AdyAdvituryAnicaturyo ca zAzvate / kSeme AyAtricaturyoM dvitrituryAzca saMvare // 10 // ramye AdhAdvitrituryAH paJcamI syAttu vaarunne| paJcamyAye ca pUrNAkSe dvipaJcamyau ca sambhave / / 11 // moghe AdhAdvipaJcamyo mahAmoghe tripazcamyau / zate AdyAtripaJcamyo dvitripaJcabhyo bhogyade // 12 // rAjhyAdhAdvitripaJcamyo bhAvuke paJcaturyake / netre cAdyApaJcaturyyA nande paJcadvituryakAH // 13 / / dvitrituryAdyAzca rAjye Ize pnyctriturykaaH| nAbhye vyAye paJcaturthe bhave paJcadvitrituryAH // 14 / Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 aparAjitapRcchA AyadvitricatuHpaJcamUSANAM vahaneSu ca / sAlaGkAramidaM proktaM gRhaM tatpUjitaM zriyA // 15 // SaSThI ca SaSThake ? nAma AdyA SaSThayau mahodbhave / mUSe dvitIyASaSTha-yau ca mahAbhUte ca nAmataH // 16 // AdhAdvitIyASaSThyazca zriyi vai sarvakAmadAH / mUSe tRtIyASaSThayau ca krUre krUraphalodaye // 17 // AdyAviSayaH zubhade dvitriSaSThayazca kAmade / saukhye AdhAdvitriSaSThyasturyASaSThayo karAlake // 18 // dhAnye AdyAcatuHSaSThayo dvicatuHSaSThaya uttame / priye vyAdhAcatuHSaSThayaH krodhe turyAtriSaSThikAH // 19 // AdhAyuktAzca tAH zAnte meghe SadvitrituryakAH / AdyAyuktAH ziyi ca tAH priye SaSThI ca paJcamI / / 20 / / AdyAyukta ca te sAmye saumye paJcadviSaSThikAH / AdyAyuktAH samAkhye tAH arthe paJcatriSaSThikAH // 21 // AdyAyuktAH zobhane tAH dvitripaJcaSaSThayo mahe / / Atmahanta-dyAyuktAzcatuHpaJcaSaSThayo'gAhe ? // 22 // AdyAyuktA mokSade dvicatuHpaJcaSaSThya: satye / AdyAyuktA uttame tricatuHpaJcaSaSThyo'yane // 23 // AdyAyuktAstuMge same anAdyAH sdvitiiykaaH| AdyayuktA mahadAkhye catuHSaSTiguhA matAH // 24 // iti catuSaSTigRhAH // saptamI caiva svAmitve saptamyAdye mahAdbhute / dvisaptamyAvadbhute ca trisaptamyau susambhave / / 25 // AdyAyuktAH sambhave dvitrisaptamyastu kaamike| AdyAyuktAstu kAmAkhye vidhvaMse saptaturyake // 26 // AdhAyuktA lalite dvisaptaturyAzca tilke| saubhAgye sAdyA durbhAgye niturye saptamI tathA // 27 // sAdyAH kAntArake kAnte dvitrisaptaturIyakAH / AdyAyuktAH dhiye paJcasaptamyo raurave tathA // 28 // sAdyA Rddhau ca dvipaJcasaptamyazcaiva kaamike| sAdyA mahAkAme'kAme tripaJcamyau ca saptamI // 29 // sAdyAH kAntArake dvitripaJcamyaH saptamI zive / / AdyAyuktAH sarvalAme saptapaJcaturyAH zubhe // 30 // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 catuHzAlagRhalakSaNaM nAmAnavatitama sUtram // sAdyA: siddhArthe dvisaptapaJcaturyAstupUrvake / sAdyA mahApUrva Ize saptapaJcatrituryakAH // 31 // sAdhAstejaH sutejo dvitripaJcasaptaturyakAH / AdyAyuktA mahAtejo gRhAH SaNNavatirmatAH // 32 // iti SaNNavatigRhAH // ghore ca SaSThIsaptamyau svaire AdyAyute tathA / paure dviSaSThIsaptamyaH saure AdyAyutA matAH // 33 // raudre triSaSThIsaptabhyaH sAdyA: sAradyake tathA / zake dvitrisaptaSaSThayo mahAzajhe tu sAdikAH // 34 // SaTsaptaturyAzca pare sAdyAstAH supare matAH / pakSe dviSaTsaptaturyA AdyAyuktAH supakSake // 35 // zAnte viSaTsaptaturyAH sAnte aadyaayutaastthaa| dvitrituryA:saptaSaSThayAvante sAdyAstu zAntike // 36 // triSaSThayo paJcasaptamyau priye sAdyAstu supriye / dvipaJcaSaTsaptaturyAH saumye bhokte ca sAdikAH // 37 // paJcamI saptamI SaSThI puNye sAyA: supuNyake / dvitripaJcasaptaSaSThyaH pure sAdyAH supUrvake // 38 // catuHpaJcaSaTsaptamya indre sAdyAstathA shubhe?| paJcaSadvitrisaptamyaH kaMke kAMke ca sAdikAH // 39 // tripaJcaSaTsaptaturyAzcihna sAdhAstu shubhrke| tyaktAdyA cASTamI sAkSye sanmukhe sAdikA'STamI // 40 // saptamUSAvahanAya sammukhAkhyaM gRhaM zubham / aSTamyAdau tatazcAdyA'STamItthaM kramato'STamI // 41 // punastena krameNaivA'STAviMzatyuttaraM zatam / yathAnAma guNAzcaite zubhA vA azubhA api // 42 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM catuHzAlagRhalakSaNAdhikAro nAmASTa navatitamaM sutram / / Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (99) gRhasaMyojananirNayo nAma navanavatitamaM sUtram // vizvakarmovAca kathaye gRhasaMyogAzcatu:zAlAtpare pramAt / ekazAlaM catuHzAle saMyuktaM paJcazAlakam // 1 // yuktaM dvizAlaM trizAle paJcazAlaM tadigyate / dvizAladvikayuktaikazAlaM syAtpazcazAlakam // 2 // ekazAladvaye yuktaM trizAlaM paJcazAlakam / paJcakaM caikazAlAnAmanyattatpazcazAlakam // 3 // itipaJcazAlaM gRham // ekazAlaM vizAlaM ca SaTzAlaM syAtrizAlake / trizAladvayasaMyogAt SaTzAlaM caiva tadbhavet // 4 // dvizAlatrayasaMyoge SaTzAlaM tad vidhIyate / dvizAladvitayaM caikazAlayugmaM SaTzAlakam // 5 // ekazAlAni catvAri dvizAleca SaDbhadrakam / ekazAlatrayaM yojyaM trizAle ca SaDbhadrakam // 6 // dizAlayukcatuHzAlaM SaDbhadraM tadbhavetkhalu / catuHzAlaM caikazAladvayaM SaDbhadrakaM smRtam // 7 // yojayedekazAlAni SaT SaTzAlaM taducyate / paJcazAlaM ca SaTzAlaM kathitaM tvaparAjita // 8 // iti SaTzAlam / / trizAladvitayaM kuryAdekazAlaM tathaiva ca / saptazAlaM tu tajjJeyamadhunA kathitaM zubham // 9 // dvizAlatritayaM yuktamekaM vai caikazAlakam / saptazAlaM susaGkhyAtaM vAstuvidbhirudAhRtam // 10 // dvizAladvitayaM yojyaM trizAle saptabhadrakam / catuHzAle vizAlaM ca tadbhavet saptabhadrakam / / 11 // ekazAlaM dvizAlaM catuHzAle saptabhadrakam / trizAladvitayaM caikazAlaM tatsaptazAlakam // 12 // catuHzAlaM tribhirekazAlaistatsaptazAlakam / ekazAlAni catvAri trizAle saptabhadrakam // 13 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasaMyojananirNayo nAma navanavatitamaM sUtram / / ekazAlAni paJcaiva dvizAlaM saptabhadrakam / saptaiva caikazAlAni tadbhavet saptazAlakam // 14 // iti saptazAlam // dvizAlAni ca catvAri tadbhavedaSTazAlakam / catuHzAladvayaM yojyamaSTazAlaM taducyate // 15 // trizAladvitayaM yojyaM dvizAle cASTazAlakam / trizAlaM caikazAlaM dve dvizAle cASTazAlakam // 16 // ekazAladvayaM caiva catu:zAla vizAlakam / taduktamaSTazAlaM vai vAstuzAstravizAradaiH // 17 // trizAlaM yojayedevamekazAlAya tathA / dvizAlena tu saMyuktaM tadbhavedaSTazAlakam // 18 // ekazAladvayaM yojyaM vizAlatritayaM tathA / evaM saMyojitaM yattu tadbhavedaSTazAlakam // 19 // ekazAlAni catvAri dvizAladvayameva ca / evamAdisaMyoge tu tadbhavedaSTazAlakam // 20 // ityaSTazAlam // vizAla ca trizAla catuHzAlaM navazAlakam / / catu:zAladvayaM caikazAlaM tu navazAlakam // 21 // trizAlatritayaM yojyaM tadbhavennavazAlakam / ekazAlaM vizAlaM trizAladvaye'GkazAlakam // 22 // ekazAlaM dvizAlAnAM catuSka navazAlakam / paJcaikazAlAni catuHzAlaM tu navazAlakam // 23 // iti navazAlam // catuHzAladvayaM yojyaM dvizAle dazazAlakam / trizAlatrayamAyojyaikazAlaM dazazAlakam // 24 // dvizAlakAni paJcaiva dazazAlaM tu tadbhavet / / dvizAlacatuSke dvayekazAlaM tu dazazAlakam // 25 // ekazAlatrayaM caiva catuHzAlaM trizAlakam / dazazAlamiti proktaM vAstuzAstravizAradaiH // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gRhasaMyojananirNayAdhikAro nAma navanavatitama sUtram // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) zAlAgRhanirNayo nAma zatatamaM sUtram // vizvakarmovAca zuddhA tathA va saMbaddhA saMyutA ca paribhramA / zAlAcaturvidhAH proktAH zRNu tvamaparAjita // 1 // zuddhA ca kevalA zAlA sNbdhdhaalindtstthaa| zAlAzreNyA saMyutA syAt madhyAlindA paribhramA // 2 // ekazAlAdito vRddhayA cAnte syAd dazazAlikam / sarvAzcAlindarahitAH zuddhA nAmnA samIritAH // 3 // sAmAlindA dazazAlA ekazAlAditaH kramAt / saMbaddhA nAmato zeyA proktAzca gRhakarmaNi // 4 // zAlAsaMghaTTamadhye tu bAhyAlindaistu veSTitA / saMyutA nAmato jJeyA vAstuvidbhirudAhRtA // 5 // pRthagekaikazAlAsu madhye'lindA yadi sthitAH / paribhrameti vijJayA sarvazAntikarI nRNAm // 6 // chandabhinnA pratibhinnA saMpuTA ca prtikrmaa| uktAzcaturvidhAH zAlA: pUrvacchandasamudbhavAH // 7 // zAlAmadhye pavarakA phalakAni bhityantare / chandabhinneti tannAma sarvakAmapradAyinI // 8 // zAlAmadhye pavarakAstathA SaTdArukaM bhavet / pratibhinnati tannAma kartuH sarvagRhottamA // 9 // bhittimadhye ca SaDdAru tathAlinde tu baahytH| saMpuTeti ca tannAma prazastA gRhakarmaNi // 10 // zAlottare dvAghalindo kvacitpUrve tathaiva ca / pratikrameti tannAma kartacyA sarvakAmadA // 11 // gRhamAlA gRhanAbhirgRhasaMghaTTa eva ca / gRhANaka iti proktaM gRhabhedacatuSTayam // 12 // kukSau caivAgrataH pRSThe paktau caiva gRhAH sthitaaH| gRhamAleti nAmnA vai prazastA chandasambhavA // 13 // vidikSu dikSu pRSThe'gre kukSau vezmAni srvtH| gRhasaMghaTanAmAsau saMproktaH zAstrakovidaH // 14 // gahamadhye pavarakA nAnAkArA halindakAH / AlindaizcApavarakaihanAbhiritIryate // 15 // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlAgRhanirNayo nAma zatatama sUtram // adho bhUmau suvistIrNa uparyupari vai punaH / gahANaka iti proktA gRhA vai vedasaGkhyayA // 16 // khaNDapANDU vAjipUrNau taNacchandazca pttttkH| chandAzca SaDvidhAH proktAH prayuktA gRhakarmasu // 17 // mADamauDau zuddhazRGgo tuGgAraH siMhakastathA / rAjavezmasu SaTchandAH kathitAstvaparAjita // 18 // siMhakarNaH kapotAlI ghaNTA panaM ca kumbhakam / dhvajA chatraM kumArAzca gRheSu privrjitaaH|| 19 // itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzra bhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM zAlAgRhanirNayAdhikAro nAma zatatamaM sUtram / / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101)dvAralakSaNamekAdhikazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca ekAzItipade vAstau dvAtriMzadevatApade / pUrvAparayAmyottare vacmi dvArANi vai kramAt // 1 // Ize raudraM bhaved dvAra parjanye strIviyogakRt / / jaye vijayadaM khyAtaM mAhendre prabhutaidhakRt // 2 // tejAvaddhiH sadAditye dharme vai zIlataH sukham / sukhadaM bhRtyadeve tu cAntarikSe sadA sukham // 3 // agnisthAne vahnibhayaM pUSNi caiva bhayAvaham / anArogyaM tu vitathe baladaM ca gRhakSate // 4 // mRtyuzca yamasaMsthAne gandharve ca dhnNjyH| bhRGgarAje naiva sukhaM zaurya vikramadaM mRge // 5 // AyurapradaM pitRpade zrIdaM dauvArike tathA / sugrIve kapibAhulyaM puSpadante tathArthadam // 6 // ArogyazAntI varuNe cAsure'rthakSayapradam / hInavRddhikaraM zoSe pakSaghnaM pApayakSmake // 7 // sadya uccATanaM roge nAge conmAdato bhayam / mukhye'bhISTapradaM caiva bhallATe cArthavRddhikRt // 8 // vRddhizca kSINatA some sadodvegastu parvate / vRddhirvRddhizcAditau ca ditau caivAbhimAnakRt // 9 // bAstozca paridhAvuktA dvAtriMzadamarA: kramAt / zubhadvAraM tu gRhNIyAdazubhaM naiva gRhyate // 10 // dizAbhAgeSu ca tathA dvAraM zobhanamaNDitam / indragRhakSatapuSpadantabhallATacihnataH // 11 // mIne siMhe vRzcike ca gRhaM syAtpUrvatomukham / yAmyaM kanyAnaka dhanustulAyugme'param // 12 // vaSe meSe tathA kumbhe tatkuryAduttarAmukham / dvAraM digbhAgato nyased gahapAdazcAnujanmani ? // 13 // pUrvato'bhimukhaM vezma dhvaje cAye tu zAntidam / yAmyato'bhimukhaM gehaM sadAkalyANakArakam // 14 // gahaM ca vAruNa zastaM dhanadhAnyAdikaM bhavet / kauberImukhagehaM ca zAntipuSTi sukhAvaham // 15 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAralakSaNamekAdhikazatatamaM sUtram / / kuryurAyaviruddhaM na dvAraM vai zilpinastathA / sarveSAmathavA cAyaM vRSaM kuryurvicakSaNAH // 16 // dhvaje harI vA vizodhyakSaM tArAcandramaMzakam / maitre vRddhipradaM dvAraM nityaM kalyANakArakam // 17 // vezmanAM vAmakaNe ca mUladvAraM tu kArayet / dakSiNe cAzvazAlAnAM madhye vAraM tu dantinAm // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dvAralakSaNAdhikAro nAmaikAdhikazatatamaM sUtram // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) mahArAjaprAsAdAyatananivezo nAma dvayuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca Adau punarubhyuzca prAsAdAnRpapannottamA: ? / tanu pUrvAparasthA yAmyottare vipulAnmahI ? // 1 // dazASTauSaTzatAnyevaM dhanuSAM smRtamuttamam / mAnamAyatanasyokaM vidhA jyeSThAdibhedataH // 2 // kSetramAyAmatazcaiva caturastraM samaM kRtam / tasyAnujIvanaM kuryAt prAsAdAnAM vidhA yadi // 3 // tasya digbhAgavazAt sthAnamAnAditaH kramAt / teSAM tatra vidhIyante sarveSAM vRddhihetave // 4 // sUtrabhaktAnukurvIta nivezya svAmivatsala ? | prajAvRddhikarA nityaM sukhadAH syuH puraH pateH // 5 // sanmAnyante ye ca rAjA tulyajAtA hitaiSiNaH / tadvezmakazahInaM syAd bandhvAdyAH pUrvataH sthitAH // 6 // tasyaiva cAgrataH kuryAdutsedhadviguNAntare / evaM vidhA ca kartavyA sabhA devo citottamA // 7 // IzAne pUrvadizi vA devadhiSNyAni kArayet / nRpasya zvazurAdInAM vihInAnyaSTamAMzataH // 8 // eteSAM pUrvabhAgasthaM rAjamAturnivezanam / mAturmAturbhaginyA dehana mekAdazAMzataH // 9 // AgneyyIM dizamAzritya putrANAM vinivezanam / ddInamekAdazAMzena tatkArye puramadhyataH // 10 // tatprAsAdAstu tattulyA na nyUnA na tato'dhikAH / yAmyAyAM ca prakurvIta patnyA mAtrAdikasya ca // 11 // kuryAd dazAMzahInAMzca nairRtyAM dizi bhUpateH / prAsAdAn nRpapatnInAM sarvAsAM ratikottamAn // 12 // rAzIprAsAdatulyAMzcAzritadevInAM pazcime / svasRRNAM mAtulAnAM ca kumArANAM tu vAruNe // 13 // saumyAyAM mArutaM yAvad bhaginyA yAmyatastathA / prAsAdA maMtriNAM gehAH pratihArapurodhasAm // 14 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 mahArAjaprAsAdAyatananivezo nAma dvayuttarazatatamaM sUtram // sAmanta kuMja saMroha vapuSau rajanAni ca / IzAnye devakulAnAmaSTamAMzahInA matA: // 15 // marmavedhaM parityajya dvAravedhAdiSu kramAt / khAtaM kArya ca svasthAne teSAM ca hitakAmyayA // 16 // alindairgarbhakoSTaizca sImAstambhagavAkSakaiH / dvAradranyatalocchrAye prAgnIve siMhakarNikaiH // 17 // na kuryAd dUSaNaistulyAt smntaacchndruuptH| samarUpaM bhavenyUnamadhikaM naiva nindati // 18 // rAjapIDA bhavenyUne'dhike syAttu dhnkssyH| prAsAde bhUmipAlasya nivezA: paridhau kramAt // 19 // dravye nyUna na kartavye mutkRSTa caiva kArayet / saMsthAnonmAnanyUnaM na vistare cocchraye'pi ca // 20 // pUrvoktasya vibhAgasya kiJciddhInAntaraM zubham / anyonyadviguNocchAyairekaikasyAntaraM zubham // 21 // subhogyaM tatra kurvIta bahubhirbhavanAntaraiH / koSThAgArairbhANDAgArai janopaskarAdibhiH // 22 // zilodUkhalazAlAbhiH pUrayedanyadantaram / prazastAna kArayet sarvAn surUpAn sumanoramAn // 23 // vApIkUpapraipAdyAzca surANAM ca gRhANi ca / narendrAyatanaM tvevaM vezmAni parikalpayet // 24 // anyathA tu mahAdoSastathaiva ca kulakSayaH / iti prAsAdadigbhedAH saumyaM suragRhAdikam // 25 // yasyaitattasya vijayazciraM sa mudito bhavet / pratApI nirbhayastAvatsuciraM prApyate mahI // 26 // yasya yasya yadA bhUmiH phalaM tasyaiva cottamam / tasmai Rdhyati devo yo dvijadevamahIM hare // 27 // anyebhyazcApi hANi kanyAdibhyastathaiva ca / vitaranti mahIpAlA labhante puNyamuttamam // 28 // iti suutrsntaangunnkiirtiprkaashproktRshriibhuvndevaacaaryoktaapr|jitpRcchaayaaN mahArAjaprAsAdAyatananivezAdhikAro nAma dvayuttarazatatama sUtram | 33 a. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) trailokyadIkSA nAma tryuttarazatatamaM sUtram / ata Uce prAsAdakhaNDaM bhaviSyati // aparAjita uvAca prAsAdAnAM kathaM tAta cotpttirdivysuutrinnH| kimAkArajAtirUpA nAgarAzchandakAstathA // 1 // drAviDA mizrakAH khyAtA vimAnA bhUmijAstathA / sAndhArAzca varATAzca ltinaashcaivkaamdaaH||2|| balabhyaH phAMsanAkArAH siNhaalokndaarujaaH| vimAnaM nAgaracchande kuryAd vimAnapuSpakam // 3 // bhinnabhinnatayokAni gahANyevAbhidhAnataH / kasyAM jAtau kAni caiva hyutpannAni bravIhi me // 4 // vizvakarmovAca bhArate ca mahApuNye himavAn vai mhaagiriH| tasminneva mahApuNyaM daNDI dAruvanaM mahat // 5 // devadAruvanaM divyaM vividhA vRkSajAtayaH / kaGkolakalavaGgAzca tathA karpUrapAdapAH // 6 // candanAgarusaubhAgyaraktacandanakAstathA / agastyodumbarAzokA bilvavRkSazca campakAH // 7 // panasAzca kapitthAzca draakssaakhrjuurdaaddimaaH| sAlatAlatamAlAzca tathaiva madhupAdapAH // 8 // karNikAradrumA ramyA naanaapusspphlaanvitaaH| . atIvaphalasamyuktA latA; rupAkRtayastathA // 9 // nAgakesarapunnAgA vividhA vRkSajAtayaH / jAtIcampakamandArA nIlaratotpalAni ca // 10 // patAkAdhvajasamyuktaM tatra vai yajJamaNDapam / panApuSpasuzobhAyaM vitAna.kakairyutam // 11 // zvetaraktaharitpItaiH kaNadhUmaistathaiva c| kapUrakuGkumAdityapuSpaprakarasaMkulA // 12 // sadhUpAmodabahulA kungkumdrvsinycitaa| tatra jAtA mahApUjA devezasya jagatprabhoH // 13 // pravezanirgamopetaM naranArIsamAkulam / mahAmurajazabdaizca gItaizca vividhaistathA // 14 // manoharaM sadma divyaM devAnAmapi durlabham / tatra hAsyavidagdhAzca kIDanti rudrakanyakAH // 15 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trailokyadIkSA nAma jyuttarazatatamaM sUtram / devakanyAzca vividhA RSinArIsamanvitAH / sahitA nRtyamAnAzca maGgalaiH kautukaistathA // 16 // trisaMgItazca vividhaiH prekSaNIyairgaNezvaraiH / gaNAca kilakilAyante pravalganti muhurmuhuH // 17 // gRNanti tatra vai dIkSAM surAsuranaroragAH / yakSagandharvadevAzca tathA vidyAdharottamAH // 18 // idaM ca dIkSitaM sarva jagatsthAvarajaMgamam | daNDIdAruva ne tatra jJAnadhyAnaizva kiM punaH // 19 // tathaiva ca mahAjApyairniyamaizcApyanekazaH / // 20 // yadi yAgezvaro dRze daNDIdAruvane zivaH / dharmArthakAmamokSAn sa samprApnoti yathepsitAn // 21 // kRtaghnazcaiva gonazca brahmahA gurutalpagaH / duSTakarmA durAcArI mAtRhA pitRhA tathA // 22 // mucyate sarvapApebhyo dRSTvA yAgezvaraM zivam / saMsArabhayabhItAnAM pApakSayakaraH zivaH // 23 // kalpakoTisahastraizca yatpApaM samupArjitam / dRSTvA yAgezvaraM devaM tasmAtpApAtpramucyate // 24 // puMsAM mRtAnAM cAkAle'saMskRtAnAM jalAgnitaH / tatra bhUmAvadagdhAnAM mokSaH syAt paJcabhUtataH // 25 // dIkSitAH sarvadevAzca brahmavivindrAdayaH / trayastriMzatkoTayazca devatAzcaiva dIkSitAH // 26 // zukrAdyAzcAsurAH sarve dIkSitAH paramezvaraiH / vAsukyAdyAH pannagAzca dIkSitAstalavAsinaH // 27 // yakSAH sarve kuberAdyA gandharvAstusvarAdayaH / vidyAdharA manmathAdyA devA vai vAsavAdikAH // 28 // kSatriyAH sUryavaMzAdyAH somavaMzaprasUtayaH / samastAcaiva devyastu harasiddhayAdikAstathA // 29 // pizAcAzca tataH pretA nizAyAM ye caranti ca / kSamAdikaM samastaM ca jagatsthAvarajaMgamam // 30 // dazapaJcotsaveSvevaM stotrairmantraistathArcanaiH / pramathAdyAH pUjayanti brahmaviSNvAdayastathA // 31 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM trailokyadIkSAdhikAro nAma tryuttarazatatamaM sUtram // 259 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (104) nAgaramAsAdalakSaNaM caturuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca brahmaviSNvAdayo devA kurvantyAyaM mahotsavam / nandA bhadrA jayA riktA pUrNA syAt paJcamI tathA // 1 // kRtA mahotsavAzcaite brahmAdyaizca surairpi| abhidhAnukramaM teSAM zRNu pUjAM samAhitaH // 2 // vairAjyaM puSpakaM caiva kailAsaM maNipuSpakam / triviSTapaM paJcamaM ca nandAdyAH kramayogataH // 3 // vairAjyaM caturathaM syAdAyataM puSpaka tthaa| vRttaM vRttAyataM caiva kailAsaM maNipuSpakam // 4 // triviSTapaM tathASTAdhaM paJcapUjA mhotsvaaH| hemaratnamayaiH stambhaiH zuSkapAdapacchAdyakaiH // 5 // muktAlaGkArakhacitairvitAnairdivyabhUSaNaiH / sphaTikairvividhairlakSa ratnazca maNivedibhiH // 6 // siMhakarNaiH susaMyuktairnirvRhAcchAdyakarNikaiH / / zikharahemaratnADhyaiH siMhAyakalazAnvitaiH // 7 // gaNA ?zcAdityasaMkAzaM maNiratnavibhUSitam / caturdArasuzobhAtyamilikAvalaNairyutam // 8 // javAyAM rUpasaMghATyaM dikapAlezca samanvitam / trisandhibhadrakAkAraM patAkAdhvajazobhitam // 9 // vairAjyaM zvetavarNa ca hemaratnavibhUSitam / puSpakaM ratnavarNa ca ratAlaGkArazobhitam // 10 // kailAsaM hemavarNa ca sarvaratnavibhUSitam / haritaM maNipuSpaM ca sarvaratnaM triviSTapam // 11 // pIThopapIThajaGghAzca mekhalAkUTachAdyakam / zikharaM siMhakarNADhyaM bhUmikA ratnabhUSitA // 12 // jAlavyAlakapotAlIsiMhakarNasucchAdhakam / sphaTikaimaratnADhyaiH sarvalakSaNasaMyutaiH // 13 // eSa paJcotsave yAgo dhyAtvA yAgezvaraM zivam / bhaktipUjAstavastotrairgItaizca vividhaistathA // 14 // maGgalairdivyavAditraiH prekssnniiyairnekdhaa| lAsyatANDavanRtyaizca nATyezaM ca mahopamaiH // 15 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ 261 nAgaraprAsAdalakSaNaM caturuttarazatatama sUtram / / nATyarasottamAnandaiH kautukaizca tvanekazaH / ityAdibahubhAvaizca aGgairaGgairmahArasaiH // 16 // nutastuSTo mahAdevo bhktipuujaastvaadikai| brahmAdyAMzca surAn sarvAn bhaktiyuktAnuvAca ha // 17 // varaM brahi ca dAsyAmi yaJca te manasi sthitam / dadAmi tubhyaM bho brahman surArtha vaktumarhasi // 18 // brahmovAca yadi tuSToli deveza muktidaM tridazAdhipa / yasmiMzca tava pUjA syAt prakuryA taM zivAlayam // 19 // bhavatprasAdatuSTI ca pUjyAH praasaadsNjnykaaH| vairAjyAdisamutpannAH sarve prAsAdasaMzakAH // 20 // iSubhedAtmakaM caiva sarva prAsAdanAyakam / somezvara uvAcAtha tathA'stu brahmaNoditam // 21 // brahmovAca bhavAllabdhAH prAsAdA vividhA mayA / vairAjya: puSpakailAsau maNikazca triviSTapaH // 22 // iSubhedasamutpannAH prAsAdAH sarvakAmadAH / aSTAzItiranyabhedA aSTAdazazatAni ca // 23 // zatAni paJca prAsAdA aSTAzItyuttarANi vai / sarveSAM mUlayonizca vairAjyo nAma nAmataH // 24 // proktaM cAyatachandeSu puSpakANAM zatatrayam / zatAni paJca bhedAzca vRttakailAsasaMbhavAH // 25 // vRttAyate ca maNike bhedAH sArdhazatAni ca / sArdhAni trizatAnyevamAzre ca triviSTape // 26 // adhAzItyuttarANyeva zatAnyaprAdazava ca / brahmasRSTAstathA caite AdhavairAjyasambhavAH // 27 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM nAgaraprAsAdalakSaNAdhikAro nAma caturuttarazatatamaM sUtram // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) caturdazaprAsAdotpattimahotsavo nAma pazcottarazatatamaM sUtram // punastu dAnavendreNa kRtAH pUjA mahotsavAH / SaSyA zci dazamyantAH paJcapUjA mhttmaaH||1|| svastikA sarvatobhadrA vardhamAnA tRtIyakA / sUtra padmA mahApadmA drAviDaiH krmcrcitaaH||2|| drAviDAkhye ca prAsAde iSubhedA: smiiritaaH| ekadvitricatuHpaJca zatAnyekaikaza kramAt // 3 // evaM drAviDanAmAna: prAsAdA vividhA matAH / saGkhyA sArddhasahasraM tu pUrvadevaiH kRtA purA // 4 // zAntidAH sarvakAleSu gobrAhmaNahitAvahAH / vallabhAH sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 5 // iti draaviddotpttiH|| punaH kRtAzca gandharvaiH pUjA: paJcamahotlave / mahotsavA devasadRzopamA kSatapAte tadbhUta ? // 6 // rucakazca bhavaH padmo malayo vjrkstthaa| vairAjyopamakAyAzca hISubhedA: prakIrtitAH // 7 // rucakAdyAH SoDaza vai caturadhAH prakIrtitAH / bhavazca vibhavazcaiva caturazrAyatau tathA // 8 // padmo mAlAdharazcaitau vRttAveva tu kArayet / vRttAyatau tu kartavyo malayo makaradhvajaH // 9 // vajrakaH svastikaH zaGkuraSTAcAH prikiirtitaaH| iSubhedasamutpannAH prAsAdA latinAstathA // 10 // ekadvArAzca kartavyAH purazAntikarA: sadA / ete ca jAtizuddhAzca latinA; paJcaviMzatiH // 11 // ___iti ltinotpttiH|| vasubhizca kRtAH pUjAstathA paJca mahotsavAH / teSAM nAmAni yuktiM ca kathayAmi yathAkramam // 12 // varATaH puSpakazcaiva zrIpuJjazca tRtIyakaH / sarvatobhadrasiMhauca varATAH paJca kIrtitAH // 13 // ratnayonyudbhavAH sarve vAstuve desamIritAH / dvidvAdazazatAnyevaM prAsAdAstu varATakAH // 14 // iti vraattotpttiH|| Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 caturdazaprAsAdotpattimahotsavA nAma paJcAttarazatatama sUtram // yakSamahotsavaM kRtvA vimAnAnAM samudbhavAH / vimAnagaruDadhvajavijayA gandhamAdanaH // 15 // ime vimAnA: paJcaiva kartavyAH zAntimicchatA / puSpamAlAdharAkArA latAzaGgottamAstathA // 16 // tricatuHpaJca SaT sapta zatAnyekaikataH pRthak / paJcaviMzatiH zatAni tatsaGkhyetthamudAhRtA // 17 // ___iti vimaanotpttiH| uragendraiH kRtA pUjA tadarthe tu pradakSiNA / sAndhArAstatra saMbhUtAH prAsAdA bhramasaMyutAH // 18 // kesarI nandanazcaiva mandara: zrItarustathA / indranIlo ratnakUTo garuDazceti nAmataH // 19 // dvau trayazcaika: SaT trayaH sapta tritayameva c| paJcaviMzatirAkhyAtAH prAsAdAH parvatopamAH // 20 // zAntidA sarvakAleSu pure rAkSAM janasya ca / dezazArikathA nityaM nityaM kalyANakArakAH // 21 // tadbhadaizca samutpannAH zatArdhe pRthgektH| dvAdazaiva zatAnyevaM paJcAzadadhikAni ca // 22 // iti sAndhArotpattiH // vidyAdharaiH punaH pUjA kRtA yAgezvarasya tu| mizrakAzca samutpannA anekAkArarUpiNaH // 23 // bahuvarNaistathA puSpaiH pUjAM kRtvA zivasya ca / mizrakA bahurUpADhyA naikaratnarvibhUSitAH // 24 // ekavarNairbahuvarNaiH pUjAH puSpairanekadhA / bahupuNyapradA: sarve zAntidAzca pura:pateH // 25 // aSTAdazazatAnyaGgamizrakA dvigunnaasttH| bhUpAlaizca mahArAjaiH kRtAH pUjAmahotsavAH // 26 // iti mishrkotpttiH|| prAsAdAnAM va patayo bhUmijA bhUtidAnataH / niSadhaH kumudaH svastistrayaH pUjyA mAhAntakAH // 27 // caturazrA vRttasaMsthA aSTazAlAstataH param / dizaH sapta tathASTau ca bhUmijAzca nidhoditAH // 28 // tadaGgataH SaT zatAni paJcaviMzatibhiH saha / x x x x x x x // 29 // iti bhuumijotpttiH|| Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 aparAjitapRcchA yasmAd vedAGgasaMbhUtirdevadevazcaturthakaH / atitejaH puJjakADhyagrahayukto divAkaraH // 30 // kRtA mahotsavAstena pUjAzcaiva mAhAntakAH / vimAnanAgarAcchandAH prAsAdeSu samIritAH // 31 // nakSatrAdhIzvarazcaivaM nakSatrairbahubhirvRtaH / vidhustejo'mRtamaya: saMsArAdhArakAraNam // 32 // dvijarAjastena kRtA pUjA yAgezvarasya ca / vimAnapuSpakAkhyAtAH prAsAdAH sarvakAmadAH // 33 // gauryAdyAbhizca devIbhiH kRtAH pUjA mahotsavAH / puSTaprAkArasaMkIrNA ratnajyotirmahArciSaH // 34 // kRtA valabhikAkArAH prAsAdAH tyabhidhAnakAH / AyatAzcaturadhAzca vRttA vRttAyatAstathA // 35 // mahApuNyodayastebhyastejaHsaubhAgyavarddhanam / janmajanmani bhUpAlAH puSpabANaparAyaNAH // 36 // iti valabhyutpattiH // harasiyAdayo devyaH samastAH samayeSu ca / tAbhirmahotsavAH pUjAH kRtAzcaiva mAhAntakAH // 37 // siMhAvalokanAH sarve prAsAdA bhuvnottmaaH| iti siMhAlokanotpattiH / dArukarmodbhavAH siMhAlokanA dArujAH same // 38 // iti dArujotpattiH // pizAcaizcaiva sarvezca rakSa:pretAtmakaistathA / kRtvA mahotsavaM pUjAH kRtA yAgezvarasya tu // 39 // na te strIliGgata: kAryAH puMliGgAstu vivarjitAH / napuMsakAH phAMsanAkhyAH prAsAdAzca bhavanti ca // 40 // iti phAMsanAkArotpattiH // ime caturdaza prAptAH samastaizca gnneshvraiH|| svargapAtAlAdhidevaiH surAsuranarAregaiH // 41 // dikpAlelokapAlezca devIbhirvasubhistathA / RSivRddhastathA caiva bhUpAlAdyaiH samastakaiH // 42 // indralokAt samAyAta: surarAjaH svyNbhuvaa| kRtA tatra mahApUjA puruSatritayasya ca // 43 // vAme viSNu devadevaM brahmANaM dakSiNe tathA / madhye yAgezvaraM devaM trailokyezaM jagadgurum // 44 // gItanatyaizca vAditraiH prekssnniiyairnekdhaa| lAsyahAsyai(dagdhyaistANDavAdyaizca nartanaiH // 45 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazaprAsAdotpattimahotsavo nAma paJcottarazatatamaM sUtram // vividhAbhiH patAkAbhirdhvajaizca toraNaistathA / kuGkumadravasaMkIrNaiH kuGkumadravasiJcitaiH // 46 // saddhUpAmodabahulai: karpUrAgarukaistathA / bhedaiH samutpannAH sarve prAsAdanAyakAH // 47 // somezvarastadovAca tathAstu brahmaNoditam / brahmovAca bhavAllabdhAH prAsAdA vividhA mayA // 48 // vairAjyapuSpakailAsA: maNikAzca triviSTapAH / iSubhedaiH : samutpannAH prAsAdAH sarvakAmadAH // 49 // aSTAzItyuttarANyeva zatAnyaSTAdazaiva ca / X X X x 11 40 11 navanATyarasopetaiH rdhRtArAtrika kaistathA / mRdaGgavaMzatA lAdyairgItanRtyAdibhistathA // 51 // SaDrasAhAragauraiH pakvAnnaizca naikadhA / caturazItyatra sAkAri phenAkulIkamekasaMkulA ? // 52 // maheSu paJcadazasu sarvamArAtrikAdikam / prathitaM triSu lokeSu surAsuranaroragaiH // 53 // stotramantrArcane bhaktyA praNipatya jagadgurum / japadIkSA bhavet sA hi daNDIdAruvane tathA // 54 // sotsAhaM yaH paThed bhaktyA bhaktavatsalasaMstutim / muktazca sarvapApebhyaH zivalokaM sa gacchati // 55 // anubhyAM ca caturdazyAM zivastotraM jitendriyaH / yaH paThezca tathA bhaktyA hyekacittaH samAhitaH // 56 // yAgezvarasya yAtrAyAH puNyaM prApnoti mAnavaH / dharmArthakAmamokSANAM saMprAptizca tathepsitA // 57 // kRtaghnazca tathA godhno brahmahA gurutalpagaH / duSTakarmA durAcAraH pitRRhA mAtRhA tathA // 58 // mucyate sarvapApebhyo dRSTvA yAgezvarotsavam / kalpakoTisahasraistu yatpApaM samupArjitam // 59 // zrutvA yAgezvarotsAhaM mucyate sarvapAtakaiH / ye cAdagdhA mRtAsteSAM mokSaH syAtpaJcabhUtataH // 60 // vAcamAno mahotsAhaH zrAddhaM kRtvA svayaM gRhe / ekottarasahasraM ca kula.. // X X ............ iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM caturdazaprAsAdotpattimahotsavAdhikAro nAma paJcottarazatatamaM sUtram // 265 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) prAsAdacaturdazajAtilakSaNAkAro nAma SaDDattarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca vimAnAzca tathA paJca brahmaNA bhASitAH svayam / manohlAdakarA hyete kAma svacchandacAriNaH // 1 // ' vairAjyaH prathamo nAma puSpakazca dvitIyakaH / kailAso maNikazvAtha tathA caiva triviSTapaH // 2 // prayuktA vividhAzchandAH sUtramAgairanekadhA / vairAjyakulasaMpannAH sarve prAsAdasaMzakAH // 3 // prAsAdAstu samastA vai santi vairAjyasaMbhavAH / vairAjyajanyaprAsAdA iSubhedodbhavAstataH // 4 // iSubhedasamutpannAH prAsAdAH sarvakAmadAH / sauvarNe rAjanaizcaiva devAnAM satataM priyAH // 5 // maNimuktApravAlADhyairbhUSaNaiH suvibhuussitaaH| rItikAtAmraraGgazca pizAcoragarakSasAm // 6 // devaloke bhavantyete kAmaM svcchndcaarinnH| pAtAle'pi vinirdiSTAH pASANaiH sphaTikaistathA // 7 // iSTakAkASThapASANairmRtyuloke tvninditaaH| nityaM bhavanti sukhadAH kartRkAvarayostathA // 8 // nagarANAM bhUSaNArthaM devAnAmAlayAya ca / lokAnAM dharmahatozca krIDArtha surayoSitAm // 9 // AlayaH sarvabhUtAnAM vijayAya jitAtmanAm / dharmArthakAmamokSANAM prAptiheturmanasvinAm // 10 // yatra yeSAM kRtA pUjA tatra tannAmakAstu te / prAsAdAnAM samastAnAM kathayiSyAmyanukramam // 11 // suraistu nAgarA: khyAtA drAviDA dAnavendrakaiH / latinAzcaiva gandharvairyakSezcApi vimAnajAH // 12 // vidyAdharaimizrakAzca vyantaraizca varATakAH / sAndhArAzcAragaiH khyAtA narendra mijAstathA // 13 // vimAnanAgaracchandA: sUryalokasamudbhavAH / nakSatrAdhipalokoktAzchandA vimAnapuSpakAH // 14 // pArvatIsaMbhavA: senA valabhyAkArasaMsthitAH / harasiddhayAdidevIbhiH kAryAH siMhAvalokanAH // 15 / / Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 aparAjitapRcchA vyantarasthitadevaistu phAMsanAkAriNo mtaaH| indralokasamudbhUtA rathAzca vividhA matAH // 16 // kamayuktyA vidhAtavyA anekaannddjsNkulaaH| sarvAsAmatha jAtInAM rUpAlaGkAramucyate // 17 // Adau tu nAgarAn vakSye prAsAdAn sarvakAmadAn / anekANDakasamyuktAn kramayuktividhIMstathA // 18 // utsedhe nAgarAH zRGgairanekAkArarUpiNaH / zRGgoraHzRGgapratyaGgatavaGgAdikabhUSitAH // 19 // ekadvitrikramonnatyA rekhaagrbhsmudbhvaaH| doSavahAzca saMkIrNA vipulA dhanyasaukhyadAH // 20 // trimUrtayastu bhadrAnte rathikAH sarvakAmadAH / zukanAse ca saMghATA bhadretvekaikasaMyutAH // 21 // AmalasArAntasthitakalaza: suvibhuussitaaH| patAkAdhvajayuktAzca nAgarA: sarvakAmadAH // 22 // pIThopapIThajavAbhirmekhalAkUTacchAdyakaiH / dalabhaktyA ca yuktAzca kartavyAH sarvakAmadAH // 23 // maNDapai ruupshobhaaddhyairvitaanairbhubhiryutaaH| chAdyaghaNTAkUTayuktA nAnAsaMvaraNAstathA // 24 // nAgaracchandajA evaM prAsAdAH sarvakAmadAH / vallabhAH sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 25 // iti naagrpraasaadlkssnnaadhikaarH|| pIThoce karNarekhAzca bhUmikA: kramasaMsthitAH / vibhaktidalanApUrNA latAzRGgakramodbhavAH // 26 // meSamakarakUTapaiH kaNTakairAvRtAH zubhAH / vedIghaNTAnAsikAdyAH drAviDAH zubhalakSaNAH // 27 // iti draaviddaaH|| yA tvekA nAgarA rekhA zRGge shikhrvrjitaaH|| latinAstu samAkhyAtA rucakAdisamudbhavAH // 28 // iti ltinaaH| yatra vaMzodbhavAH kUTA hasvavRddhikramasthitAH / dalavibhaktyA tvaGgaizca bhUmijAH purabhUSaNAH // 29 // iti bhuumijaaH|| Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 prAsAdacaturdazajAtilakSaNAkAro nAma SaDuttarazatatamaM sUtram / / bhUmijA bhUmikAkramai cAhInaizca bhUmikaiH / zRGge zRGgayutA: kAryA bahuzRGgasamAkulAH // 30 // kaNe pratirathe caiva bhadre ca pratibhadrake / mandArapuSpikA ghaNTA varATA: zubhalakSaNAH // 31 // iti varATAH / / bhUmijacchandakAkhyAtAstalaizca cturckaaH| rathoparathabhadrA vai vimAnA; sarvakAmadAH // 32 // iti vimaanaa|| nAgaracchandakAkhyAtAstilakaiH syurnekdhaa| mizrakA mizrajAtAzca kartabyAstilakADitAH // 33 // iti mishrkaaH|| talacchandavibhaktAzca grbhbhittibhrmntikaaH| bhramaNIkramayogena sAndhArA: zikharairyutAH // 34 // iti saandhaaraaH|| nAgarordhvacchandayuktA latAzRGgaiH samanvitAH / vimAnanAgaracchandAH proktAstejassamudbhavAH // 35 // iti vimaannaagraaH|| vimAnanAgaracchande uraHzaGge tu puSpakam / vimAnapuSpakacchandAH kartavyAH sarvakAmadAH // 36 // iti vimAnapuSpakAH // AyatacchandakAH kAryA aghaNTo bhUmikAkramaH / gajapRSThAkRtikuTI balabhI sarvakAmadA // 37 // iti vlbhii|| dalavibhaktibhadrAThyA udkaantrvrjitaaH| phAMsanAkAriNastUce kartavyAstu napuMsakAH // 38 // iti npuNskaaH|| chAdyachAdyodbhavA UrdhvaM siNhkrnnairvibhuussitaaH| ghaNTA ghaNTAkRrti kuryAditya siMhAvalokanAH // 39 // iti siMhAvalokanAH / / zakaTopari kartavyAzchandai nAgarodbhavaiH / tricakraM caiva zakaTaM kAmadAste rthaabhidhaaH||40|| iti rathAruhAH // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 269 // 41 // // 42 // ---- // 43 // abhyAsayogAca guruprasAdAd buddhi sphuTa iSTa pavA? / ---------------- // 44 // nizAkare vAstamite udite ca divaakre|| sUtrazAstraM samastAnAmuktaM pradyotakArakam // 45 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdacaturdazajAtilakSaNAkAranirNayAdhikAronAma SaDuttarazatatama sUtram // Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) puraprAsAdagRhapramANaM saptottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pramANAni pravakSyAmi puraprAsAdasadmanAm / pakaikasya pRthagmAnaM yathAvidhi tavAdhunA // 1 // ekahastAdiprAsAdA yAvatpazcAzaddhastakam / hastAntare tato bhedastadardhe ca na saMzayaH // 2 // hastapAde vyaGgule vA kuryAzca dvayale kramAt / yojayed vividhAMzchandAn pramANaM tatra shaastrtH||3|| gRhaM caiva tu hastAdhaM yAvad dvAtriMzaddhastakam / aSTahastAd dazavRddhayA yAvadaSTottaraM zatam // 4 // SaDjAtisaMbhavAH kaaryaashchndobhedairnekdhaa| prayuktA rAjavezmAdyAH kartavyAH srvkaamdaaH||5|| mADamoDazuddhazRGgatuGgArasiMhakAbhidhAH / prAsAdAzca narendrANAmanyeSAM harmyamucyate // 6 // kaniSThaM catuHsahasrairaSTasahastrairmadhyamam / jyeSThaM dvayaSTasahastraizca tridhA rAjapuraM matam // 7 // sASTamAMzaM sapAda vA sArdhaM vA vyAsamAyatam / pRthagekaikamAyAme caturadhIkRtaM zubham // 8 // kaniSThaM sahasrahastaM madhyaM sArdhasahasrakam / jyeSThaM dvisahasrahastaM tridhA brahmapuraM matam // 9 // kaniSThaM sahasrahastaisihaustu madhyamam / jyeSThaM catujayeSTho madhyAdhamA ca zatadvayI ? // 10 // jyeSThaM catuHzatakarairmadhyamaM dvizataistathA / kaniSThaM zatamekaM ca vidhA zudrapuraM matam // 11 // - - - - - - - - - - - - - - - - // 12 // triguNA cottamAkhyAtA madhyamA ca caturguNA / kaniSThA paJcaguNoktA prAsAdAjagatI matA // 13 // prAsAdocchyavistArA sImAnte vAmadakSiNe / yathA bhedaM yathA liGgaM jagatI prAsAda tadvidham // 14 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA navahastAntakaM liGgamakahastAditaH param / eSAM madhye tu kartavyaM ghaTitaM zAstranizcayaH // 15 // aGgaSThaparvAdikArcA paryantaM nvhsttH| prAsAde pratimA kAryA dvAramAnavidhikamAt // 16 // mahAyAstu vinyAsa: kartavyastu yathAvidhi / dazAdihastatastvarcA prAsAdena vinA zubhA // 17 // paJcacatvAriMzaddhastA hastAntare sstttriNshtiH| mahatyaH pratimAH proktAH kartavyAH sarvakAmadAH // 18 // pakahastAcchatAntiM - - SaSThyadhikaM zatam / dvAramAnamiti proktaM sarvakAmaphalapradam // 19 // pratolyA dvAramutsedhe hastAH paJcadazottamam / trayodaza tathA madhyamekAdaza kaniSTakam // 20 // purArdhaM bhavati grAmo grAmArdhaM caiva kheTakam / kheTakAdhaM bhavetkUTaH kUTArdha caiva kaTam // 21 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM puraprAsAdagRhapramANAdhikAro nAma saptottarazatatama sUtram // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) prAsAdasaMsthAnonmAnalakSaNamaSTottarazatatamaM sUtram // - - vizvakarmovAca athAtaH saMpravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / saMsthAnonmAnasUtraM ca vAstuvinyAsapUrvakam // 1 // ekapadAdikaM vAstu yAvat padasahasrakam / prAsAde nave jIrNe tu vAstUddhArastathA bhavet // 2 // agrataH pRSThatazcaiva vAmadakSiNato'pi vaa| prAsAdaM kArayezcAnyaM nAbhivedhavivarjitam // 3 // liGgAne ca na kartavyA hyArUpeNa devatA / prabhA naSTA na bhogAya yathA tArA divAkare // 4 // zivasyAne zivaM kuryAd brahmANaM brahmaNastathA / viSNoragre bhavedviSNu ne jainaM raveravim // 5 // caNDikAne bhavenmAtA yakSaH kSetrAdibhairavaH / zeyAsteSAmabhimukhe ye yeSAM ca hitaiSiNaH // 6 // brahmaviSNorekanAbhirjinaidoSo na vidyte| zivAne cAnyadevAnAM dRSTivedhe mahadbhayam // 7 // brahmA viSNuH zivaH sUryazcandraH skando hutAzanaH / dikpAlA lokapAlAzca grahA mAtRgaNastathA // 8 // ete zivAzraye sthApyA dRssttivedhvivrjitaaH| re'pi naiva kartavyA zivadRSTiSu sarvadA // 9 // grAme rASTre pure tIrtha nagare tApasAdhaye / dRSTighAtahataM yazca na punastat prarohati // 10 // jinendrasya tathA yakSA devAzca jinamAtRkAH / Azrayanti jinaM sarve ye coktA jinazAsane // 11 // varjayedarhataH pRSThamagraM tu shivsuuryyoH| pArzva tu brahmaviSNvozca caNDayAH sarvatra varjayet // 12 // prasiddharAjamArgAcca prAkArAntarato'pi vaa| sthApayezcAnyadevAMzca bahirvAstukavarjitam // 13 // dizAM doSaiH parityaktAH zivasUryajinAdayaH / ubhayorantare samAzritaM yattanna ninditam // 14 // ghATye vai zatahastaM syAd bANe caiva zatadvayam / trizataM svayambhUlile vAstvevaM puramadhyagam // 15 // Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ghaTite zatahasteSu yANe paJcazateSu c| svabhuvi sahanahaste zivatIrthodakaM smRtam // 16 // devasya dakSiNe gatvA puNyaM zaivArcanAdikam / gatvApare dazaguNaM saumye dazaguNaM tathA // 17 // AgneyyAM tejaso vRddhinairRtye vighnanAzanam / vAyavye zrIzcapuNyaM ca tvIzAne sarvakAmanA // 18 // dharmArthakAmamokSANAM sarvavighnavinAzakam / sarvatIrthAdipuNyaM ca snAtvA devAgrato bhayet // 19 // ghaTite jagatImadhye bANe garbhagRhe bhavet / svabhuvi pIThikAsthAne caNDazcale na vidyate // 20 // ekA caNDayA raveH sapta timro dadyAdvinAyake / catasro viSNudevasya zivasyArdhA pradakSiNA // 21 // jaine ca hyagrasaMsthAne stotramantrAdinArcanam / na deyaM vartane pRSThaM sanmukhe dvAralaGcanam // 22 // snAnodakaM gUDhamAgeM tadA kuryAtpradakSiNam / dRSTaM na laGghayetsnAnaM hanti puNyaM purAkRtam // 23 // pUrvApare yadA dvAra praNAlaM cottare zubham / prazastaM zivaliGgAnAmiti zAstrArthanizcayaH // 24 // arcAnAM mukhapUrvANAM praNAlaM vAmataH zubham / utarAsyA na vijJeyA aArUpeNa devatAH // 25 // jainamuktAH samastAzca yAmyottarakramaiH sthitAH / vAmadakSiNayogena kartavyaM sarvakAmadam // 26 // vAme vAmaM prakurvIta dakSiNe dakSigaM zubham / maNDapAdiSu pratimA yeSu yuktyA vidhIyate // 27 // jagatIkaNe ye devAstAna kuryAjjagatIsthitAn / pRSThAdagrobhayoH pArce zAstrArthayuktamuttamam // 28 // IzAnamAzrayet kiJcicchivaliGgeSu kAmadam / IzAne muktidaM proktaM bhuktidaM cottayAzritam // 29 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitaSThAyAM prAsAdasaMsthAnonmAnalakSaNAdhikAro nAmASTottarazatatama sUtram / / 35 a. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) prAsAdajIrNavAstunirNayo nAma navottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca alpalepaM bahulepaM samasandhi ziroguruH / apratiSThaM pAdahInaM tacca vAstu vinazyati // 1 // sazalyaM pAdahInaM cokadravyeNa pUritam / acirAttaccAlayedvA tUrdhvagaM tadvinazyati // 2 // ekavAstucitaM dravyamanyavAstuni vezayet / prAsAde na bhavetpUjA gRhe va na vasetpatiH // 3 // acAlyaM cAlayedvAstu prAsAde zivabrahmaNoH / vaMzacchedo bhavettasya hyacireNaiva zAzvataH // 4 // pUrvasthitaM parityajya cAnyad vAstu tathopari / pUrvatyAgAnudoSaizca kartA tu narakaM vrajet // 5 // svasthAnasaMsthitaM yacca vipravAstuzivAlayam / na cAlayet sarvadeze calite rASTravibhramaH // 6 // marakataM bANaliGgaM muktAjaM ratnajaM tathA / avyakta vyaktakaM proktaM prAsAde kArayed budhaH // 7 // bANaliGge vRSaM kuryAt svayambhUmukhamRNmaye / sahasraliGge ca zataliGge nyUnAdhikaM viduH // 8 // paridhizca samo dIrgha ucchraye pITasannibhaH / paJcabhAgonnatazcaivaM saptabhAgAyato vRSa : // 9 // pAdau jAnu kaTiryAvadacadRSTizca vAhane / vRSadRSTirviSNubhAge ghaTiteSu ca zastrataH // 10 // arcA zreSThA tathA liGgaM nilayAMzeSu sarvataH / vRSaM nyUnAdhikaM vANe ratnaje ca svayaMbhuvi // 11 // viSamapadastulAstambhaM pAdabhittinakam ? | kramaM padavalitaM yacca na zubhaM kartRkArake // 12 // khaNDitaM sphuTitaM bhagnaM calitaM cAlitaM tathA / patitaM pAtitaM jIrNamagmilIDhaM samuddharet // 13 // prAsAde cAhIne tu bhogyasthAnaM na vidyate / aprazastaM vinA nyAsaiH strIpuMsAM ca sukhaM yathA // 14 // devo bhraSTastathA bhagno viSame ca taTe sthitaH / yathApratiSThitazcAryaistatra doSo na vidyate // 15 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tattatsthAneSu ye devAH sthApitAzca mhttraiH| tatsAnidhyaM sarvakAle vyaGgitAnapi na tyajet // 16 / / yadyasya sthApitaM vAstu tattathaiva hi kArayet / anyaGgaM cAlitaM vAstu dAruNaM kurute bhayam // 17 // atha cet cAlyate tattu jIrNa vyaGgaM ca dUSitam / AcAryaiH zilpibhiH prAH zAstradRSTayA samuddharet // 18 // svasthAne saMsthitaM vAstu vyaGgadoSaizca varjitam / tatraiva cAlayetprAzo bAhyavAstuni kArayet // 19 // pUrvavAstusthitiM tyaktvA cAnyavAstu tathopari / vinazyatyeva tadvAstu mRtyuH kArAvarAdiSu // 20 // vAstudravye yadAhInaM dArukarmaNi vA tathA / samuddhareca tatprAjJo vAstu dravya vizeSataH // 21 // uddhareJca tathA divyaM vAstusthAnaM na cAlayet / svasthAne tuddhate vAstau svalokaM labhate sukhAt / / 22 // yAni khaNDitadagdhAni vizIrNasphuTitAni ca / teSAM na mantrasaMskAro gatAsustatra devatA // 23 // vAstuvedhe sthitA devI padminI nAma rAkSasI / pIDA putrakalatrANAM vAstuvidbhirudAhRtA // 24 // maNDalaM jAlakaM caiva kIlakaM suSiraM tthaa| chidraM sandhizca kArAzca mahAdoSA iti smRtAH // 25 // mRtkASThe zailajaM kuryAcchalaje dhAtujaM tthaa| dhAtuje ratnajaM kuryAduttamottamato nyaset // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jIrNavAstunirNayAdhikAro nAma navottarazatatamaM sUtram // Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) prAsAdanavajIrNavAstukaM dazottarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca abhedyapatitaM bhedyaM nAca gehaM surAlayam / zastAkAramidaM proktaM mUrtAstAstatra devatAH // 1 // brahmaviSNuravInAM ca zaMbhoH kAryA ydRcchyaa| girijAyA jinAdInAM manvantarabhuvAM tathA // 2 // pateSAM ca surANAM ca prAsAdA bhinnvrjitaaH| prAsAdamaThavezmAnyabhinnAni zubhadAni hi // 3 // mUSAbhirjAlakairairgoM yatra na bhidyte| abhimaM kathyate tacca prAsAdo vezma vA maThaH // 4 // kukSidvAraistathA jAlairmUSA rshmiprbheditaa| bhinnastatra sa vizeya AlayaH siddhikAmadaH // 5 // purataH pRSThato dvArAvubhau kukSyoH prabheditam / mArutaiH spRzyate yatra bhinnaM nAma taducyate // 6 // vyaktAnyaktaM layaM kuryAdabhinnA bhinnamUrtayoH / mUrtilakSaNa svAmI prAsAdaM tasya tAdRzam // 7 // digmUDho naSchandazca dyAyahInaH ziroguruH / zeyA doSAstu catvAraH prAsAdAH karmadAruNAH // 8 // pUrvottaraM tu digmUDhaM mUr3ha pazcimadakSiNam / mUdAmUdaM ca teSAM syAdyatra tIrtha samAhitam / / 9 / / siddhAyatanatIrtheSu nadInAM saGgameSu ca / svayaMbhUbANaliGgeSu tasya doSo na vidyate // 10 // vyaktaM tu mRNmayaM cAlyaM trihastAntaM tu zailajam / dArujaM puruSArdhaM tu tata Urca na caalyet|| 11 // pAtanAda vyAdhidAtAramA mahAduHkhAya jAyate / saptotsayayAtrAzca teSAM rUpANi kArayet // 12 // stambhavedhairyathAvAstu vAstuvedhaistathA surAH / devavedhe bhavenmRtyuH zilpikArAvarAdiSu // 13 // eko vA bahurUpazca brahmaNaH zivasUryayoH / svake svake vai sthAyAH prAsAde bhinnavarjite // 14 // bhinnAzcaturvidhA yA aSTadhA mizrakA mtaaH| mizrakAH pUjitAstatra bhinnA vai doSakArakAH // 15 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 . aparAjitapRcchA chandobhedA na kartavyA jAtibhedAstathA punaH / honazAkhA na kartavyA latine candralokanam // 16 // talacchandAnusAreNa hInAGga zikharaM bhavet / UvaM tu phAMsanAkAraM jAtibhedo'tra jAyate // 17 // honazAkhA na kartavyA latine candralokanA / bhinnadoSAzca catvAraH prAsAde dArukarmaNi // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktazrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdanavajIrNavAstunirNayAdhikAro nAma dazottarazatatamaM sUtram / / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) jIrNaprAsAdalakSaNamekAdazottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAta: saMpravakSyAmi jIrNaprAsAdalakSaNam / patite vA pranaSTAne kriyA tvevaMvidhottamA // 1 // sumuhUrta dine zuddha lagne cndrblottme| candratArAbale caiva yoge cAmRtasambhave // 2 // aTavargastatobhevyAM svagotrAdigotrasaMkulam / pUjanIyA samastedaM dayatyASTaprANave? // 3 // AcAryaH zilpinAM pUjyo vastrAlaGkArasaMyutaiH / taizcApi sarvayuktaizca sa gacchedU devasaMkulam // 4 // devapUjAM tataH kRtvA kSetrapAlAdisaMyutAm / dikpAlebhyo baliM dadyAdU vAstudevebhya eva ca // 5 // jaladevAn sthaladevAnUlasthAMstalavAsinaH / pUjA bali samApyaitAn praNipatya kSamApayet // 6 // apatitAni sasvAni pAtayeJca kriyAdikaH / svarNamayaM gajaM kuryAd vRSabhaM vA yathocitam // 7 // atharUpyamayaM vApi gajaM vA vRSabhaM tthaa| pAtayed gajadantAvRSazaGgarathApi vA // 8 // tato'nukSAlyamAne'pi vAstusthAnaM na cAlayet / hasvavRdhI na kartavye kRte doSo mahAbhayam // 9 // pUrvavAstu sthitaM tyaktvA tduprynyvaastukm|| pUrva ced vidhyate vAstu mRtyuH kArAvarAdiSu // 10 // uddharedvA tathA dravyaM vAstusthAnaM na cAlayet / uddhareccAhared dravyaM labhate paramaM padam // 11 // pUrvamAnaM pramANaM ca kArayed vidhipUrvakam / tadpaM tatpramANaM ca pUrvasUtraM na cAlayet // 12 // calite cAlite vApi digmUDhe sthAnavAstuni / hone tathAdhike caiva padabhuktivinAzane // 13 // nirantarA yadi stambhA mhaamrmnipiidditaaH| azuddhAH viparItAzca zilpadoSaizca dUSitAH // 14 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 aparAjitapRcchA chandAlaGkArahInAzca rUpamAnavivarjitAH / pavamAdyA aneke ca doSA bahuvidhAH smRtAH // 15 // tasmAt sarvaprayatnena pUrvasUtraM na cAlayet / calite cAlite cava tasya sthAne tu vigraham // 16 // hIne hAni prakurute yadhike svajanakSayam / / AyahIne tu prAsAde svAminastu kSayo bhavet // 17 // stambhavedhe bhayaM ghoraM svakulocchedanaM bhavet / hanyAd bandhUna marmavedhe trizUle ca mahAbhayam // 18 // zalye cArthavinAzastu chandahIne sutAd bhayam / mAnahIne prajApIDA sthUle corabhayaM tthaa| pravihIne ca vidveSo durbhikSaM zatruvigrahaH // 20 // AyahIne'napatyatvaM vyayahIne ca bhogadam / pIThahIne tu prAsAde nazyanti gajavAjinaH // 21 // tasmAt sarvaprayatnena pUrvasUtraM na cAlayet / adhikAGgazca kartavyaH prAsAdo bhUSaNairguNaiH // 22 // na cAdhikaM tu kurvIta yAvat pAdavizodhitam / navaM cAropayevAstu puraprAsAdamandire // 23 // caturasto ? dvidhA bhUmiyuktA pUrvottaraplavA / zaGkaprAcIvAstupUjAM kuryAd bhUmiparigraham / pAdapratiSThAdikRtyaM yAvazca miTTapUraNam // 24 // prAcIzuddhaM samakSetramAyavyayavizodhitam / prAsAdaM kArayettatra gRhaM vai zubhalakSaNam // 25 // zukanAsaM ca tasyAne kArayedU vidhipUrvakam / zukAne maNDapaM kuryAt surUpaM lakSaNAnvitam // 26 // iti sUtrasantAnaguNIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jIrNaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikAdazottarazatatama sUtram // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) prAsAdadezAnukramo nAma bAdazottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca--- athAtaH saMpravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / vividhaiH karmasUtraizca kathitaM yatsamAsataH // 1 // mAgarA drAviDAzcaiva parATakAzca mishrkaaH| latinAzcaivasAndhArA vimAnA bhUmijAstathA // 2 // ete cASTAnvaye zastAH zuddhacchandAH prakIrtitAH / dezajAtikulasthAnavarNabhedaistathApare // 3 // jAtayo'STau pravartante gaGgAtIreSu srvdaa|| ahirAjeSu sAndhAro nAgarazca prazasyate // 4 // gauDabaGgakAmarUpe sAnbhAro lasinastathA / turakoDahAleSu ? gaGgodadhau vimAnakaH // 5 // cauladeze mahAnIle zrInIle parvate tathA / malyakaliGgakarNATe kAnyakubjanivAsake // 6 // vairAjyeSu virATe ca koMkaNe dkssinnaapthe| nAgarA drAviDAzchandA varASTrA bhUmijAstathA // 7 // latinAzcaiva sAndhArA miznakAzca vimAnakAH / aSTacchandAstathA caite prAlAdA: parikIrtitAH // 8 // ayantyAM mAlave deze kAbhyAM kAlaMjare tathA / antarvedyAM ca magadhe mathurAyAM himAzraye // 9 // daNDakAraNyasAhyAndyozcatvAra chandakA ime| latinA nAgarAzcaiva sAndhArA bhUmijAstathA // 10 // sindhau ca khuraSANe ca tejo gakSaNakAdiSu / / savamohanamAdiyukte ? pazcime pArzvamaNDale // 11 // saurASTra gujare deze kAzmIre ca svayaMbhare / ---------------- // 12 // vahirAvatyomavandane - - - - - - - - / yAdi sRSTayo ----------- // 13 // prAsAdAH strIpuruSANAM sUrye kuryAmapuMsakAn / - - -- ------ // 14 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 aparAjitapRcchA vimAnanAgarAMzchandAna kuryAdvimAnapuSpakAn / siMhAvalokavalabhIphAMsanAMzca rathAruhAn // 15 // pravartante sarvadeze vyoma caikaM na vartate / pateSu bharatakSetrAdyaM dezAnukrama kathyatAm ? // 16 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdadezAnukramAdhikAro nAma dvAdazottarazatatamaM sUtram / / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) prAsAdanyUnAdhikalakSaNAtmakaM trayodazottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pate sarve'pi prAsAdA deshaanukrmsNsthitaaH| teSAmanukramaM vakSye prAsAdAnAM tu sarvataH // 1 // vibhaktiM talacchande tu zikharoce hi kArayet / UrdhvAbhidhAnakaM khyAtaM talacchandaM hi taM tathA // 2 // chandacchando yatra nAsti tatrAcI sthApayena hi / tatprAsAdaphala naiva tato mokSo na labhyate // 3 // honamAne tu ye doSAH kathaye tAn samAsataH / Ayuni dvArahIne nAlihIne dhnkssyH||4|| apadasthApitaiH stambhairmahArogaM vinirdizet / stambhanyAsodaye hIne kAntA tatra vinazyati // 5 // prAsAde pIThahIne tu nazyanti gajavAjinaH / rathoparathahIne tu prajApIDAM vinirdizet // 6 // karNahInoM yadA vAsturayuktaphalamAdizet / krIDanti rAkSasAstatra phalaM kApi na vidyate // 7 // jadhAhIne bhaved bandhukartRkAvaranAzanam / zikhare hInamAne tu nazyanti putrapautrakAH // 8 // atidIdhai kulocchedo hrasve vyaadhismudbhvH| sthapuTasthApane pIDA kartA tatra vinazyati // 9 // skandhahInaH kabandhazca samasandhiH ziroguruH / aprasAritapAdazca paJcaite dhananAzanAH // 10 // mAnAdhiko na kartavyo mAnahInaM na kArayet / zAstroktavidhimAnena zubhadaM sarvakarmasu // 11 // vApIkUpataDAgAni prAsAdabhuvanAni ca / bhannAni tuddharedyo'sau labhate'STaguNaM phalam // 12 // pratimAliGgavedInAM yAvadreNvaMzakaM bhavet / tAvaskoTisahanAnda rudraloke sa tiSThati // 13 // koTivarSa tRNacchande dazakoTyastu mRNmaye / iSTikAyAM dazaguNaM puNyaM zaile ghanantazaH // 14 / / Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 aparAjitapRcchA pAMzunA krIDamAno'pi yaH karoti zivAlayam avazyaM labhate lakSmI pazupati niSkaNTakam // 15 // padmazilAdvAre caiva tacchilApuruSa tthaa| kalazadhvaje pratiSThA saptaguNaM puNyaM bhavet // 16 / / rAjasaM tAmasaM caiva sAttvikaM ca tRtIyakam / dharmasya trividhaM jJAnaM saMsAre saMpravartate // 17 // samantAdanyadravyeSu rAjale digaguNAdhikam / tAmase zatadhA puNyamanantaM sAttvike tathA // 18 // yazca devAlayaM kuryAt svaleoke labhate dhruvam / krIDAM saha surastrIbhirmAnavo devatA bhavet // 19 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitamchAyAM prAsAdanyUnAdhikalakSaNAdhikAro nAma trayodazottarazatatama sUtram / / Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) mizrakaprAsAdasaptapuNyAhamAhAtmyaM caturdazottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca mizrakaM tacchandaM ca nAgaraM ca maNDovaram | zikharaM vimAnodbhavaM prAsAdaM sarvakAmadam // 1 // mizrakaM talacchandaM ca pIThaM vai nAgaraM smRtam / drAviDA ca bhavejjaGghA zikharaM vimAnodbhavam // 2 // atha hemapure divye zatayojanavistRte / ekacchatradharaM rAjyaM labhate janmajanmani // 3 // sukhadA sarvavarNAnAM svarge tatkRnmahIyate / IpsitaM labhate rAjyaM svarge vAtha mahItale // 4 // mizrakastalacchande ca pIThe ca drAviDaH 1 smRtaH maNDovare varATazca zikharaM cAtmabhUmijam // 5 // navakhaNDabhuvo madhye rAjyaM janmani janmani / icchAsthAne labhedrAjyaM krIDanti ca surAGganAH // 6 // mizrakastalacchande ca bhUmijazca maNDovare / puSpakAtmaja saMyuktaM zikharaM drAviDodbhavam // 7 // atha hemapure ramye zatayojanavistRte / ekacchatradharaM rAjyaM labhate janmajanmani // 8 // mizrakastalacchande ca maNDovare ca bhUmijaH / varATaH zikhare khyAtaH pUjyaH suranaroragaiH // 9 // kUrmazilA tathAdvAraM padmakaM puruSaH kramAt / kalazo dhvajaH pratiSTA ca saptapuNyAhakAni ca // 10 // kRte kUrmapratiSThAyAH khAte pUrNe ca saMsthitau / bhUmiloke tathA rAjyaM sarvajanmasu zAzvatam // 11 // pratiSThAyAM zilAyAstu daivajJaissatyamucyate / icchAsthAne svargaloke rAjyaM janmani janmani // 12 // dvAre pratiSThamAne tu stambhochrayasamanvite / mahApuraM ca labhate kAJcanaM zatayojanam // 13 // padmazilApratiSThAyAM zivAlaye bhUmastake | ekacchatraM mahArAjyaM janaloke ca prApnuyAt // 14 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 aparAjitapRcchA puruSe sthApyamAnevAgamokamantratastathA / tapoloke brahmaloke krIDati tridazaiH saha // 15 // prasthApyamAne kalaze kSIrArNavasamudbhave / kAJcane puSpavimAne satyaloke sa gacchati // 16 // kRte mahAdhvajArope patAkAdhvajacAmaraiH / sa gacched zAnaloke tu yatra zambhuzca devatA // 17 // balIvaH karmakarA aparAzca zivAlaye / te yAnti paramaM lokaM yatra deva umApatiH // 18 // matkASThalohazailA vA ye lagnAzca shivaalye| divyamUrtidharAH sarve zivaloke prajanti te // 19 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaprostRzrIbhuvanadevAca yoktaapraajitpRcchaayaaN mizrakaprAsAda saptapuNyAhamAhAtmyanirNayAdhikAro nAma caturdazottarazatatam sUtram // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) jagatyaGgasamudAyo nAma paJcadazottarazatatama sUtram // aparAjita uvAca jagatI tu kimAkArA kiyatI dairdhyvistre| tathoyaM kathaya me staramAnaM vishesstH||1|| pratihAradevakulapaGktisopAna evaca / AlayaM sarvadevAnAM mAlikAkramayogataH // 2 // vizvakarmovAca surAlayavibhUtyartha bhUSaNArtha purasya tu / narANAM bhuktimuktyartha satyArtha caiva sarvadA // 3 // lokAnAM dharmahetuzca krIDAhetuzca svarbhuvAma ! kIrtirAyuryazo'rtha ca rAjJAM kalyANakArakaH // 4 // prAsAdo liGgamityukto jagatI pIThameva c| pratIhAradevakulavibhAgA nAmataH pare // 5 // jagatyA lakSaNaM vatsa zaNu vakSyAmi sAmpratam / sA cAmUDhadizAbhAgA manojJA sarvataH plavA // 6 // caturazrA tathAyatA vRttA vRttAyatA tathA / aSTAdhA ca tathA kAryA prAsAdasyAnurUpataH // 7 // jyeSThA kaniSThaprAsAde madhyame madhyamA tathA / jyeSThe kaniSThA vyAkhyAtA jagatI mAnasaGkhyayA // 8 // kaniSThe bhramaNI caikA madhyame bhramaNIdvayam / jyeSThe tisro bhramaNyazca sAGgopAGgikasaGkhyayA // 9 // prAsAdapRthumAnena dviguNA cottamA tthaa| madhyamA caturguNA yAdhamA paJcaguNocyate // 10 // SaTsaptaguNAkhyAtA ca yuktiparyAyasaMsthitA / yatra tripuruSA yadvA dvArikAyAM nigadyate // 11 // samA sapAdA sAjhecA dviguNA vA mukhAyate / aparAjitakarNADhyA pUrvamaNDapAnukramaiH // 12 // karadvAdazake'rdhAzaM zAlAvyaMzaM dvAviMzake / dvAtriMzatizcaturthAzaM sA bhUtAMzaM zatArdhake / / 13 / / caturadhA sUryakarNA viMzakarNASTaviMzatiH / tathA SaTatriMzatkarNA ca bhramaNya: paJca kIrtitAH // 14 // . Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 aparAjitapRcchA bhramaNI tribhAgotsedhe yAvanmUlaprAsAdakam / karNoM devakulAzatAyatana tatsmRtam ? // 15 // tathaivAnukramairvRddhirbhamaNyo yAvat SoDaza / bhadraniSkAzastabAhye zeSAH karNaiva saGkhyayA // 16 // cturdaarsmaayuktaishcturbhirmnnddpaistthaa| didigdvArasamAyuktaM sahasrAyatatottamAH 1 // 17 // prAsAdasyAnumAnena bahudevakulAni ca / prAkAraM kuryAtvidAnI SaDvidhaM ca salakSaNam // 18 // karNajA bhramajAzcaiva bhadrajA garbhajAstathA / madhyajAH pArvajAzcaiva bhedA vai SaD bhavanti ca // 19 // karNeSu karNajA khyAtA bhramajA ca pribhrme| bhadrajA bhadrasambhUtA garbhajA garbhamAnataH // 20 // paribhramasya madhyAge madhyajA sA prkiirtitaa| catuHpAryeSu tasyAzca pArzvajA sAbhidhIyate // 21 // pratolI cAgrataH kAryA kapATapurasaMyutA / dRDhArgalA ca kartavyA kathyate'tha tathocchyaH // 22 // ekahaste tu prAsAde jagatyA ucchyaH smH| dvihaste hastasArdhastu trihaste tu dvihastakaH // 23 // sArdha dvikaramutsedha; prAsAde vedahastake / caturhastasyopariSThAda yAvad dvAdazahastakam // 24 / / prAsAdasyArdhamAnena tribhAgena tataHparam / caturviMzatihastAntaM kArayettadvicakSaNaH // 25 // pAdenaivocchyaM tAvad yAvatpazcAzaddhastakam / evamanyazca kartavyo jagatInAM samucchyaH / / 26 // tathocchyaM bhajetprAjJa aSTAviMzapadairadhaH / jAdhyakumbhaM ca tripadaM karNakaM dvipadaM tathA // 27 // panapatrasamAyuktA tripadA zIrSapatrikA / kSuraka dvipadaM proktaM kumbhakaM saptabhiH padaiH // 28 // tripadaH kalaza: proktaH padaM cAntarapatrikam / kapotAlI ca tripadA puSpakaM yugasaGkhyayA // 29 // puSpakaNThasujAlambha nirgata cASTrabhiH padaiH / karNeSu ca dizApAlAH prAcyAdiSu pradakSiNAH // 30 // jagatyAM pazcime bhadre rathikaikatribhistathA / tricatuHpaJcaSaravaiH kartavyA vAmadakSiNam // 31 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jagatyaGgasamudAyo nAma paJcadazottarazatatama sUtram // jalaniSkAsamakaramukhaizca vikRtAnanaiH / uttAnapAdonnatA ca haste haste caturyavAH // 32 // yathA siMhAsane rAjA zobhate maNidIptibhiH / tathA jagatyAM prAsAdaH pIThakopazobhitaH // 33 // AdimUrtiH padanyAsAt pratihArA vAmadakSiNAH / vAme caiva bhavennandI mahAkAlazca dakSiNe // 34 // yAmyadvAre bhaved bhRGgI herambazcaiva dakSiNe / pazcime durmukho vAme pANDuro vAtha dakSiNe // 35 // saumyAM caiva sito vAme'sitazcaivaM tu dakSiNe / mUlagarbhe bhittigarbhe sImAntaM dvAravistaraH // 36 // sajasenazcaturbhAge bhaarputtlikaayutH| vedikArUpasaMghATaH saptabhAgasamucchritaiH // 37 // dvipadaM cAsanapaTTe kUTAgAraiH samanvitam / lIlAsanaM sukhArtha ca kakSAlanaM karonnatam / / 38 // gaNDAgre zuNDikAne va pratolyagre tathaiva ca / toraNaM trividha kSeyaM jyeSThamadhyakaniSThakam / / 39 // jagatIpRthumAnena tatrAntaraM nigadyate / adhikaM SoDazaM caiva vibhakaM navadhA punH||40|| tridhA jyeSThamiti khyAtaM tridhA madhya kaniSThakam / brahmasthAnAdigarbhe ca stambhagarbha ca toraNam // 41 // stambhagarbha bhittigarbhe tanmadhye ca vicakSaNaH / toraNasya ca stambhasya vistaraH kathito mayA // 42 // paTTa paTTAnusAreNa celikAvalanairyutam / vAhanaM yasya devasya tadagne ca pradApayet // 43 // ekadvitricatuH paJcaSaTsaptAnukrameNa tu / catuSkikA ca kartavyA sarvakAmaphalapradA // 44 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jagatyaGgasamudAyAdhikAro nAma paJcadazottarazatatamaM sUtram // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) catuHSaSTijagatInAmabhedAtmakaM SoDazottarazatatama sUtram // vizvakarmovAca jagatyA lakSaNaM caiva proktaM vai vAstuvedibhiH / nAmAni guNadoSANAM vibhAgAzchanda eva ca // 1 // subhadrA sarvatobhadrA lalitA ca lIlodarI / trikUTA citrakUTAkhyA zrImAlA gaganodarI // 2 // gajAnane cotkaTAkSe sinduurrennuvllbhe| jagatyo'STau prakartavyAH sarvakAmaphalapradAH // 3 // indrapadA tribhuvanA vijayA rudramekhalA / suvizAlA virAjitA gaurI gaGgAtaraGgiNI // 4 // mahendre ca prakartavyAH zAntidAH puramadhyagAH / patA aSTau jagatyazca kAmadhvaMsipriyAH smRtAH // 5 // haMsadhvajA ratnagarbhA mAlA va bhramarAvalI / nakadhvajA mahAlakSmI brAhmaNI caturAnanA // 6 // lokanAthasamutsRSTA jagatyaH srvshaantidaaH| kAryAzca brahmakendreSu puramadhye sukhAvahAH // 7 // nArAyaNI tridazendrI kaumArI hNsmaalikaa| patrAvalI prabhedA ca kanakA tridazodbhavA // 8 // lakSmIpriye jagannAthe viSNudeve sanAtane / jagatyo'STau prakartavyAH sarvakAmaphalapradAH // 9 // sUryAkhyA candramaNDalA candrabhAsA meghodrii| mAhendrI vijayAnandA tApatejA jayaprabhA // 10 // Aditye tu samAkhyAtA: sUryalokasamudbhavAH / etAstvaSTau jagatyaH syurdivAkarasukhAvahAH // 11 // vasundharA harapriyA rAjezvarI ca pArthivI / sarasvatI kusumAkhyA cUDAmaNimahotkaTA // 12 // gauryA tathA ca cAmuNDayAM harasiddhau sabhAsu c| patAstvaSTau prakartavyA icchAbhuktipradAyakAH // 13 // zrIkarNA nAyikA caiva ralacUDA gomaaptiH| ardhanArI bhairavI ca pradhAnA sarvakUTakA // 14 // 37 a. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 aparAjita pRcchA vItarAge iti khyAtAH kartavyAH sarvakAmadAH / sarvakAmaphalA nityaM sukhadAzca puraH pateH // 15 // vIrabhadrA supatAkA subhadrA pUrNabhadrikA | bhadrAGgI jayA vijayA cAjitA hyaSTamI tathA // 16 // sarvadeveSu kartavyAH zAzvatAH susukhAvahAH / ityaSTau ca prakartavyAzcatuHSaSTirudAhRtAH // 17 // catuHSaSTizca jagatInAmabhedAH kramoditAH / devatAnukramasthAnaM kathitaM sarvakAmadam // 18 // iti sUtrasantAnaguNarkIrtiprakAzaproktR zrIbhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM catuHSaSTijagatI nAma medAdhikAro nAma SoDazottarazatatamaM sUtram // Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117) gaNapatizivASTASTajagatIlakSaNAtmaka sasadazottarazatatama sUtram // vizvakarmovAca caturadhIkRte kSetre viNshtyshaistuvistrH| dvAtriMzadazairAyAmaH kartavyazca mukhAyataH // 1 // aparasyarjusUtreNa prAsAdazca klaaNshkaiH| SatriMzadbhiH padaizcaiva maNDapaH zubhalakSaNaH // 2 // zukaghrANaM bhavedArga prAsAdazca klaaNshkH| catuSkI mUlasUtreNa tridizaM maNDapasya ca // 3 // paJcabhAgo bhavet kaNoM bhadrasya dipavistaraH / karNA? nirgamaH kAryaH prokto bhadreSvayaM vidhiH // 4 // dvAviMzatyAyate bhadre prakuryAd vAmadakSiNa / pUrvabhadrArdhabhAgaM tu gaDagaMDa ta tulyatam // 5 // zuNDikA bhAgavistArA dvAraM pRthuprAsAdake / nirgamazca caturbhAgaiH zuNDAlopAnasaJcayam // 6 // karNazAlA dvibhAgA syAd bhramaNaM sArdhabhAgakam / sArdhapaJcavibhAgaistu zAlA prAsAdasyottare // 7 // paJcANDakasamAyuktA subhadrA srvkaamdaa| sarvavighnopazamanA svargabhogapradAyikA // 8 // iti subhadrA // pradadyAdagrazAlAzca krnnshaalaadisuutrtH| prAsAdAbhimukhA kAryA sarvatobhadrA nAmataH // 9 // iti sarvatobhadrA / pRSThabhAge pratibhadraM SaDbhAgaiH pUrvanirgamaH / zAlApUrvapramANena tribhAgaizca kRtAyatI // 10 // iti llitaa|| parityaktAnazAlA ca pRSThatulyA vymohke| lIlodarIti tannAma tridazairapidurlabhA // 11 // iti lIlodarI // agrazAlAM punardadyAt trikUTA nAma zobhanA / girisutAsutakIDA manolhAdanakArikA // 12 // iti trikUTA // Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 aparAjitapRcchA aprazAlA parityaktA paarshvbhdrkrnndvye| citrakUTeti tannAma gaNagandharvasevitA // 13 // iti citrkuuttaa|| pUrvakaNe tathAdvAre zAlA dadyAttu zobhanAm / zrImAleti ca tannAma kartavyA sarvakAmadA // 14 // iti zrImAlA // agrazAlA samAyuktA sarvakAmaphalapradA / gaNendrasya prakartavyA nAmnA tu gaganodarI // 15 // ___ iti ggnodrii|| iti gaNendrasya jagatyaSTakam // tadrupe tatpramANe ca karNazAlA yathA bhavet / padika bhramaNaM caiva jagatI syAt surAntare // 16 // caturbhAgo bhavet karNo bhAgaikamudakAntaram / kSobhaNA cArdhabhAgena sarvakAmaphalapradA // 17 // dvibhArga karNabhadraM ca pAdabhAgena nirgamaH / / zAlA dvibhAgA kartavyA bhAgekaM bhramaNaM tathA // 18 // aparabhadreSu kartavyaM bhadratribhAganirgatam / sAdhaM kuryAzca dve pArzva bhAgAdha nirgataM punaH // 19 // kuryAtpAya tu tattulyaM nirgamazca viMzArdhakaH ? / caturbhAgazca vistAro mukhabhadraM vidhIyate // 20 // dvipadaM devakulAkhyA padArdha zukanAsakam / maNDapaM ca tribhirbhAgaH padikabhramaNaiH saha // 21 // zAlAzrayaM prakartavyaM mnnddpaashckrbhuussitaaH| aprazAlA vidhAtavyA yAmyottarapUrvakramaiH // 22 / / caturdazAgArayutA nAmnA sA cendrasampadA / sa prApnuyAdindrapadaM tAM kuryAdyaH zivAlaye // 23 // itiindrsmpdaa|| pradadyAdaprazAlAzca pUrvamAnaM ca kalpayet / tadA nAmnA tribhuvanA tridazairapi durlabhA // 24 // iti tribhuvanAkhyA // aprazAlA prakartavyA bhadrikAyuk yaamyottre| bhadre'pare yathAkArA tadrapA ca yAmyottare // 25 // Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 gaNapatizivASTASTajagatIlakSaNAtmakaM saptadazottarazatatama sUtram // dhIvijayeti tannAma kartavyA srvkaamdaa| vijayasyodbhavo nityaM yaH kuryAt tAM zivAlaye // 26 // iti zrIvijayA // aprazAlA samAyuktA kartavyA srvshobhnaa| sA rudramekhalA khyAtA siddhakinnarasevitA // 27 // iti rudrmekhlaa|| ubhayabhadreSvakaikAM karNe dadyAca zAlikAm / zAlAzcaiva prabhraSTAzca suvizAlA nAmnA bhavet // 28 // iti suvishaalaa|| pradadyAdagrazAlAM ca srvlkssnnsNyutaa| virAjitA tadA nAma pUjitA tridazairapi // 29 // iti virAjitA // yAmyottarAparabhadre karNe dadyAzca zAlikAH / pArvatI ca tadA nAma Izvarasya priyAtmikA // 30 // iti gaurii|| aprazAlA samAyuktA srvaalngkaarsNyutaa| surAsuraizcArcanIyA nAmnA gaGgAtaraGgiNI // 31 // iti gaGgAtaraGgiNI // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM gaNapatizivASTASTajagatIlakSaNAdhikArI nAma saptadazottarazatatamaM sUtram // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) brahmaviSNutripuruSajagatI nAmASTAdazottarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca AyAmo vizad dviguNaH pRthutvaM cASTAviMzatiH / RjvaparakarNasUtre prAsAdazca kalAMzakaiH // 1 // dvipadAni tavaGgAni vistarairnirgamaistathA / zukanAsA caikabhAgA SaDbhAgo maNDapastathA // 2 // catuSkIdvArasopAnaM pUrvamAnavikalpitam // 3 // AdhodbhavakalazAntaM sapIThaM triguNonatam / agatI tena mAnena sImAnte vAmadakSiNe // 4 // rathoparathazobhAyaM bhadropabhadrameva ca / ataH sImA tato bAhya jagatI prAsAdodbhavA // 5 // tyaktvA karNeSu turyAzaM punaH karNoM vedAMzakaH / dvAdazAMzAparabhadraM dviguNaM vAmadakSiNe // 6 // kaNe tu- - niSkAzaM mUlasImAntasUtrataH / haMsadhvajA tadA nAma brahmaNazca priyAtmakA // 7 // iti haMsadhvajA / / agrazAlA tu dAtavyA srvaalngkaarshobhitaa| rasnagarbhA tadA nAma kartavyA sarvakAmadA // 8 // iti ratnagarbhA // aparabhadreSu zAlA: kartavyAH sarvakAmadAH / cakramAlA tadA nAma caturAnanavallabhA // 9 // iti ckrmaalaa|| agrazAlA parityajya bhadre dadyAda yaamyottre| bhramarAvalI tannAma kartavyA vedasambhave // 10 // iti bhramarAvalI / / agrazAlA punardadyAt srvaalngkaarsNyutaa| nakradhvajeti tannAma kartavyA tu pitAmahe // 11 // iti makaradhvajA / / zAlA yAmyottare tyaktvA dvAre sopAnazuNDikA / caturmukhe ca kartavyA mahAlakSmI purmadhyagA // 12 // iti mhaalkssmii| Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA balANakAni kAryANi triSu dvAreSu zAzvatam / brahmANIti ca tannAma brahmadevapriyAtmikA // 13 // iti brhmaannii|| yAmyottare tathA dvAre kArayecca tathApare / caturAnaneti tannAma zAzvataM kamalAsane // 14 // iti caturAnanA // caturathaM samaM zuddhaM dvAviMzativibhAjitam / madhye SaTtriMzadbhAgaistu maNDapaM zubhalakSaNam / / 15 // iti brahmaNo jagatyaSTakam / / pUrvottare tathA yAmye bhAgena zukanAsakam / tasyAmAprAsAdAnAM kuryAzcandrakalAMzakaiH / / 16 // catuSkI pUrvadvAre tu kartavyA lakSaNAnvitA / prAsAdaSoDazAMzena hInAGgA vAmadakSiNe // 17 // jagatyaparakaNe tu bhAgamekaM tu vistrH| nirgamaH paJcabhAgaizca vistaro liGgabhAgikaH // 18 // dikSu tisRSu kartavyaM bhadraM vai sarvakAmadam / agrabhadrasya niSkAso bhAgezcaikAdazaistathA // 19 / / zuNDikAdvArasopAnaM pUrvamAnavikalpitam / jagatImUlasImAgre kartavyo maNDapaH zubhaH // 20 // SaDbhAgaizcaiva vistIrNa kartavyaM nRttamaNDapam / tripuruSeti vikSeyA nAmnA nArAyaNI zubhA // 21 // iti naaraaynnii|| bhadrakaNe tathA vAyau zAlAzcetsarvakAmadAH / tridazendrI tadA nAma siddhakinnarasevitA // 22 // iti tridshendrii|| garbhazAlAparabhadre bhavetsarvakAmadA / kaumArIti tadA nAma kIrtitA pApanAzinI // 23 // iti kaumaarii|| tyaktvA cAparazAlAM tu zAlAM dadyAda yAmyottare / iMsamAleti tannAma kartavyA sarvakAmadA // 24 // iti isamAlA // prayojayedaprabhAge zAlA cellakSaNAnvitAm / patrAvalI tadA nAma jagatI sarvakAmadA // 25 // iti patrAvalI // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 brahmaviSNutripuruSajagatI nAmASTAdazottarazatatamaM sUtram // bhAgamekaM yadA karNe punarbhAgaM tu vistre| zAlA sUtra pradAtavyA prabhedanayanA matA // 26 // iti prabhedanayanA / vAmadakSiNabhadre tu kartavyaM ca trizAlakam / kanaketi ca tannAma kartavyA sarvakAmadA // 27 // ___ iti knkaa|| apare tu trizAlaM ca pUrve'pi guNasaMyutam / viSNudeve tathA caiva kartavyA tridazodbhavA // 28 // iti tridazodbhavA // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM brahmaviSNutripuruSajagatyadhikAro nAmASTAdazottarazatatamam sUtram / / Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) sUryasthapArthivyaSTajagatI lakSaNAtmaka me konaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca L. caturviMzatirbhAgAH syuH SaTtriMzatirmukhAyatA / caturbhAgo bhavet karNaH pratirathastu tatsama : // 1 // dvau dvau bhAgau tu niSkAso bhadre caiva pratirathe / aSTabhAgAtparaM bhadraM viMzatirvAmadakSiNe // 2 // caturbhAgaM dvAramAnaM sopAnapaGktisaMcayam / bhadrakoNo bhaved bhAgo bhAgaH zuNDI tu vistare // 3 // karNAtparamasUtraM prAsAdazca kalAMzakaiH 1 zukanAso maNDapazca pUrvamAnavikalpitau // 4 // karNe pratirathe caiva zAlA dvAdaza kalpayet / sUryAkhyA sA samAkhyAtA siddha kinnarasevitA // 5 // iti sUryAkhyA // pradadyAdgrazAlAzca sarvAlaGkArasaMyutA / candramaNDalA tannAma sarvavighna vinAzinI // 6 // iti candramaNDalA // parityajyAgrazAlAzca bhadre dadyAd yAmyottare / candrabhAsA tadA nAma vanditA tridazairapi // 7 // iti candramAlA | pradadyAdgrazAlAzca sarvalakSaNasaMyuta / / meghodarI tasyA nAma kartavyA ca divAkare // 8 // iti meghodarI // bhadrazAlA bhadragarbhe svAyatA sarvakAmadA | mAhendrI tu tasyA nAma sarvakalyANakArakA // 9 // iti mAhendrI || yAmyottare tathA bhadre zAlAtrikaM tu kArayet / vijayAnandA nAmAkhyA tridazairapi durlabhA // 10 // iti vijayAnandA // apare tu tathA nandA zAlAtrikaM sulakSaNam / pratApatejA tannAma kartavyA sarvakAmadA // 11 // iti pratApatejA || Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29.8 aparAjita pRcchA agrazAlA tu tadrUpA sarvAlaGkArasaMyutA / vijayaprabheti nAmnA sA cAdityasamaprabhA // 12 // iti vijayaprabhA || iti sUryAjagatyaH // paJcaviMzatirvistAra AyAmaH paJcatriMzatiH / bhAgo bhavetkarNo bhadraM caiva trayodaza // 13 // vAmadakSiNabhadrANAM vibhAgAH saptaviMzatiH / nirgame karNatulyAni sarvabhadreSvayaM vidhiH // 14 // aparasyarjusUtreNa prAsAdaH paJcabhAgikaH / zukAzca bhavedbhAgo maNDapaH saptavistaraH // 15 // dvAratrayaM maNDapasya jagatInAM tu kArayet / gaNDazuNDikA sopAnaM pUrvamAnena kalpitam // 16 // catasraH karNazAlAzca kartavyAzca sulakSaNAH / vasundharIti tannAma devAnAM satatapriyA // 17 // iti vasundharI // pUrve ca bhadrakoNe va zAle dve tu manorame / haripriyeti tannAma siddha kinnarasevitA // 18 // iti haripriyA // tathApare yathApUrve zAlAM kuryAnmanoramAm / rAjezvarIti tannAma vanditA tridazairapi // 19 // iti rAjezvarI // tyaktvA cApabhadre tu dve ca yAmyottare viduH / pArthivIti tu tannAma pUjitA surakinnaraiH // 20 // iti pArthivI || punazcApabhadre tu zAlA: kuryAnmanoramAH / sarasvatIti tannAma pUjitA devadAnavaiH // 21 // iti sarasvatI / purato hyazAlA ca kartavyA sarvakAmadA | kusumAkhyeti sA caivamAkhyAtA vAstuvedibhiH // 22 // iti kusumAkhyA // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryasyapArthivyaSTajagatIlakSaNAtmakamekonaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // pUrvadvAre parityajya kartavyA ca yAmyottare / jAnakalAkulojanma ? cUDAmaNiriti smRtA // 23 // iti cUDAmaNiH // pUrvadvAre punaH kAryAH zAlA vai sumnormaaH| mahAkUTeti tanAma kartavyA sarvalakSaNA // 24 / / iti mahAkuTA / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sUryasyapArthivyaSTajagatIlakSaNAdhikAro nAmaikonaviMzatyuttarazatatama sUtram / / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120) catuHSaSTijagatIcatuHSaSTipIThanAmAtmakaM viMzatyuttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca-- caturvizativistAre ctvaariNshnmukhaayte| dvau dvau bhAgau tyajetkaNe purato'grobhayastadA // 1 // aparasyarjusUtreNa prAsAdastu kalAMzakaiH / zukanAso bhaved bhAgo maNDapaH ssttmvistRtH||2|| bhadraM tu bhAganiSkAsa ubhayo madakSayoH / catuSkikA cettasyAne dvibhAgAyAmavistare // 3 // dvikSaNaM trikamAkhyAtaM caturbhistu catuSkikA / AyAmazcASTabhAgaH syAt pRthutvaM caiva cASTataH // 4 // aSTAMzairuttamaM khyAtaM maNDapaM nRtyakaM viduH| dvibhAgA kSaNacatuSkA dvibhAgA paTTazAlikA / / 5 // kuryAcchAlAM dvibhAgAM vA hyaSTau ca devsmmukhaaH| saptalaptobhaye pakSe dvAviMzatirjinAlayAH // 6 // triko trikasyobhayataH saGkhyA caturviMzatiH / caturbhiH pRthuniSkAso'gre syAdevaM balANakam // 7 // zrIdA zAntikarA nityaM puramadhye sukhAvahA / jinendrasya bhavanasthA sA vai zrIkarNikAbhidhA // 8 // iti zrIkarNI // maNDapAd garbhasUtreNa tvaSTApadaM yaamyottre| nAyiketi ca tannAma jinendre sarvadAyikA // 9 // ___ iti naayikaa|| aSTApadaM parityajya tatra kuryAd balANakam / / rasnacUDeti tannAma kartavyA zAntimicchatA // 10 // iti rtncuuddaa|| yathApUrve tathApare zAlA: syuzcaturviMzatiH / gomApatI tadA nAma kartavyA sarvakAmadA // 11 // iti gomaaptii|| yAmyosarabalANakAnapare pttttshaalikaa| ardhanArIzvarI nAma vItarAge tu zAntidA // 12 // ityardhanArIzvarI // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA apare rathazAlA syAnmaTho yAmye prtisstthitH| uttare ratharandhaM ca nAmnA sA zAntibhairavI // 13 // iti bhairavI // yAmyottare ca dvArA kuryAdaSTApadaM tathA / pradhAneti ca tannAma siddhakinnarasevitA / / 14 // iti prdhaanaa|| aSTApadasya saMsthAne zAlAtrikaM tu kArayet / sarvakUTeti tannAma kartavyA tu jinezvare // 5 // iti sarvakUTA // iti jinendrasya jagatyaSTakam yAdRzo mUlaprAsAdo jagatI caiva tAdRzI / bhinnakhchandA na kartavyA jagatI prAsAdasthitiH // 16 // caturathA tathAyatAvRttA vRttAyatA tathA / aSTAzrA ca tathA kAryA chandAH paJca prakIrtitAH // 17 // caturadhA vIrabhadrA supatAkA tathAyatA / vRttA ca pUrNabhadrA ca vRttAyatA bhadrAGgikA // 18 // aSTAdhA va jayA proktA vijayA caiva svstikaa| ajitA SoDazAzrI ca dvAtriMzAcAparAjitA // 19 // samantAca zive kuryAjagatIzcatuHSaSTikAH / dharmArthakAmamokSANAM prAptihetUrabhiSTadAH // 20 // AkhyAtA jagatIchandAH pIThamAnamataH bhruNu / chandAlaGkArasaMyuktaM proktaM yad vAstuvedibhiH // 21 // vairAgyaM pIThamAkhyAtaM pIThaM caiva sunandanam / mandaraM tu bhavetpIThaM pIThaM trailokyabhUSaNam // 22 // malayaM cojayantaM ca pIThaM vai gandhamAdanam / hemakUTa bhavetpIThaM candrazAlaM zriyAnanam // 23 // vijaya mahAtilakaM kAmadaM devadurlabham / vArAhapIThaM garuDaM zrInetraM ca bhadrArathI // 24 // bhadraM vai rASTravarddhanaM zavAvarta ca puSpakam / nAgaraM bhadratilakaM zrIvatsaM tu jayAvaham / / 25 // ratnakUTaM mahAkUTaM trikUTa kUTavarddhanam / haMsaM ca hasatilaka mahAkAntaM manoharam / / 26 // Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuHSaSTijagatIcatuHSaSTipITanAmAnmaka viMzatyuttarazatatamaM sUtram / / varddhamAna nandyAvarta zrIkaTaM vijayodabhavam / kailAsaM pRthvI tilakaM pRthvIjayaM subhadrakam // 27 // indranIlaM mahAnIlaM bhUdharaM ca kirAtakam / vRSabhaM bhadrapIThaM ca drAviDaM ca vairATakam // 28 // haya' haryatalaM caiva sarvabhadraM ca sundaram / himavAnamRtodbhavaM karNikAraM mahApriyam / / 22 / / tuGgAraM siMhapIThaM ca zaktyAkhyaM zakyAkhyaM tu bhairavam / kulapIThaM tathA tUtaM zukkAkhyaM vyomnaHpatim // 30 // jayaM ca vijayaM caiva tvajitaM cAparAjitam / evaM catuHSaSTipIThA vAstuvedairudAhRtAH // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktazrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM catuHSaSTijagatIcatuHSaSTipIThAdhikArI nAma triMzatyuttarazatatamaM sUtram // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) AyatanadevAnukramanirNayo nAmaikaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca AyatanaM gaNAdInAM devatAnAM yathAvidhi / anukrameNa vakSyAmi yathoktaM ca pRthak pRthak // 1 // vAme tu gajakarNa tra siddhiM dadyAcca dakSiNe / dvau pRSThakarNayozcaiva dhUmrako bAlacandramAH // 2 // uttare tu sadA gaurI yAmye caiva sarasvatI / pazcime yakSarAjastu buddhiH pUrve tu saMsthitA // 3 // iti gaNapatyAyatanakramaH // vAme gaNapatizcaiva dakSiNe pArvatI sthitA | narRtye bhAskaraM vidyAd vAyavye ca janArdanam // 4 // mAtubhyo mAtRsaMsthAnaM dakSiNasyAM hi kArayet / saumye zAntigRhaM kuryAt pazcime jalazAyinam // 5 // ityekadvArazivAya tanakramaH // vAme snAnagRhaM kuryAt somadvAraM tu dakSiNe / madhye rudraH pratiSThApyo mAtRsthAnaM ca dakSiNe // 6 // cAme devI mahAlakSmImumAM vai bhairavIM tathA / brahmaviSNU tathA rudraM pRSThadeze tu kArayet // 7 // candrAdityasthitau karNe hyAgneyyAM skanda eva ca / IzAne vighnarAjastu dhUmramIzAnagocare // 8 // iti caturmukhazivAyatanakramaH // AgneyyAM tu gaNezaH syAnmAtRsthAnaM ca dakSiNe / nairRtye tu sahasrAkSo jalazAyI ca vAhaNe // 9 // umAzaGkarau vAyavye grahAzcaivottara sthitAH / IzAne tu dhiyAdevI prAcyAM tu dharaNIdharaH // 10 // iti brahmAyatanakramaH // pUrve nArAyaNaM devaM puNDarIkAkSaM dakSiNe / pazcime caiva govindamuttare madhusUdanam // 11 // viSNuM kuryAttathezAne cAgneyyAM tu janArdanam / nairRtye padmanAbhaM ca vAyavye mAdhavaM tathA // 12 // madhye tu kezavaH sthApyo vAsudevastathocyate / saMkarSaNazca pradyumno hyaniruddho yathAkramam // 13 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 aparAjitapRcchA jalazAyI tathA prokto dazAvatArasaMyutaH / zukarastvagrataH sthApyaH sarvadevamayaH zubhaH // 14 // zeSakUrmasamAyukto lakSmIH vAmapArzvataH / viSNvAyatanamityevaM kathitaM svaparAjita // 15 // iti vissnnvaaytnkrmH|| AgneyyAM tu kujaH sthApyo guruAmye prtisstthitH| nairRtye rAhusaMsthAnaM pazcime caiva bhArgavaH // 16 // vAyavye ketusaMsthAnaM saumyAyAM budha eva ca / IzAne ca zani dadyAt prAcyAM caiva tu candramAH / / 17 // iti sUryAyatanakramaH / / gauryAyA: sampravakSyAmi devatAnAmanukramam / dakSe mAtRH zriyA saumye sAvitrI pazcime viduH // 18 // dve pRSThakarNayozcaiva bhagavatI sarasvatI / gaNezaM ca kumAra ca tvIzAna cAgnigocare / / 19 // kuNDalAbhyAmalaGkRtvA srvaabhrnnbhuussitaa| madhye devI pratiSThApyA mahezasya sadA priyA / / 20 // iti gauryAyatanakramaH // jinAlayaM pravakSyAmi jinendrabhavanaM tthaa| Azrayanti tato divyA jinazAsanapAragAH // 21 // jinendrasya tathA yakSA devyazca jinamAtRkAH / tIrthakarANAM sarveSAmatItAnAmavartinAm // 22 // kevalyaSabhadevAdyA; padmanAbhAditaH kramAt / pRthak caturvizatirvai jinAnAM vA dvAsaptatiH // 23 // iti sUtrasa tAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mAyatanadevAnukramanirNayAdhikAro nAmai jhaviMzatyuttarazatatamaM sUtrama / / Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122) balANakalakSaNaM vAviMzatyuttarazatatamaM satram // - - vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi balAnakasulakSaNam / vistIrNa jagatIpAde padapAdavivarjitam // 1 // prAsAdavyAsamAnena garbhamAnena cA'thavA / zAlAlindapramANena trividhaM mAmalakSaNam // 2 // kaniSThe cottamaM kAryamuttame ca kaniSThakam / madhyame madhyama kAryametanmAnaM ca zobhanam // 3 // anyaJca yuktibhedaizca purataH pRsstthto'pivaa| anekairarthabhedaizca kathayAmyaparAjita // 4 // vAmanazca vimAnazca harmyazAlazca pusskrH| tathA cottuGganAmA ca pazcaite ca palAnakA // 5 // vartanaM kathayiSyAmi pdsNsthaanmaantH| prAsAdAne ca prAkAre mandire vArimadhyataH // 6 // vAmanaM jagatIgrastaM vimAnaM tu tadAzritam / haryazAlaM gRhe vA'pi prAsAde nagarAnase // 7 // puSkaraM vArimadhyasthamagratacaiva bhUSitam / saptabhUmaM navabhUmamataUrdhana kArayet // 8 // prAsAdAne-jaM kuryAjjagatImukhamaNDanam / lakSaNaM tasya vakSyAmi sthAnamAnaM ca bhUmikAm // 9 // ekadvitricatuHpaJcapaTsaptASTabhireva c| sthAnaM tasya-sevoktaM ? kartavyaM tadanantaram / / 10 // prAsAdAdikramadvAraM maNDapAnte nivezayet / tatkrameNa prakartavyaM dvAraM tasya balAnake // 11 // haste'GgulA bhaved vRddhiragulaM hastamAnataH / kartavyaM pUrvamAnena hIne hInaM same samam // 12 // jagatI tu zirodeze jaTharaM cottmaanggje?|| jagatyudayato dvAraM kartavyaM tu balAnake // 13 // dvAraM caitena mAnena prakuryAcca blaanke| parAparavibhAgena hInaM vA adhikaM yadi // 14 // tavAraM doSadaM proktamekamAnena kAmadam / purataH pRSThato dvAraM yathA saubhAgyataM nyaset // 15 // Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 aparAjinapRcchA tatraiva tena mAnena tatsamaM ca tulodayam / tathA tulodaye bhUmirghaTakAdi tataHsamam // 16 // tatsamaM tu prakartavyamuttamAGga sapaTTakam / udayonatamAnena sopAnaM tulamadhyataH // 17 / / anulA (1) bAhyatazcarva saupAnaM ca vidurbudhAH / kumbhI stambhaziraH paTTe pRthak sUtrAttulAdikam // 18 // yuktA nyastAH samA kumbhI stambhodumbarazirSikAH / bhUmiM tu bhUmimAnena samasRrairvicakSaNAH // 19 // mUlapIThasamasUtre AdibhUmestu mastakam / Urca paTTAnukrameNa kartavyo bhUmikAkramaH // 20 / / udumbarazirobhUmirjalAdhAre prazasyate / balAnakastattadane toraNaM bhadramastake / / 21 // tavAdye mattAvaraNaM dvArANi vAmadakSiNe / sanmukhAni trINi zeSaM mattAvaraNake tathA // 22 // zivasUryo brahmaviSNU caNDikA jina eva ca / eteSAM ca surANAM ca kuryAdane balAnakam // 23 // vimAnastuGganAmA ca rAjavezmAgrataH shubhH| haryazAlo gRhe vApi kartavyo gopurAkRtiH // 24 // puSkaro vArimadhyastho vAmano devatAgrataH / iSubhedA vAmanAdyAH kartavyAstu balAnakAH // 25 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapucchAya balANakalakSaNAdhikAro nAma dvAviMzatyuttarazatatamaM sUtram // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) prAsAdapIThodayamAnaM trayoviMzatyuttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca-- ekahaste tu prAsAde trayastriMzadbhiraGgulaiH / dvihaste tu prakartavyaH paJcapaJcAzadaGgulaiH // 1 / / saptasaptatyaGglaizca prAsAde tu trihastake / caturhaste tu prAsAde ekonazatasaGkhyakaiH // 2 // prAsAde paJcahaste saikaviMzatizatAGgalaiH / paJcahastAntato vRddhirhasva kuttadUrdhvataH // 3 // paJcahastAdurvatazca yAvatsyAnavahastakam / hasvaM hastArdhabhAgena paJcordhvaM ca navAntakam // 4 // taveM trayodazAntaM pAdabhAgaM parityajet / aSTamAMzaM tato hrasvaM yAvadizatihastakam // 5 // tato dvAtriMzadazaM ca hrasvaM yAvacchatArdhakam / praharAntaM kumbhakAderucchyo nAgare mataH // 6 // vibhakta caikaviMzatyA bhAgena syAttaducchyaH / / pIThAni paJca pazcAdenevAntaM bhAgavRddhitaH // 7 // latine vA'tha sAndhAre nAgare mizrake'pi vA / vimAne'pi samAkhyAtaH pIThamAnasamucchyaH // 8 // pRthuprAsAdAdhodaye drAviDe.pIThakocchyaH / tadUce tu bhavedrekhA drAviDe karmacarcitA // 9 // kumbhakAdeH kSiterante bhUmije vai pRthuudyH| kSitizaGgotsedhamAne pIThamadhe prakalpayet // 10 // varATe vai viMzatidhA kSiterantataucchyaH / RtubhAgaM bhavetpIThamadhaH saptabhirunatam // 11 // pIThocchyaprabhedAstu kathitAzca shubhprdaaH| iSTameSAmuta: kAmaM kartRkapravarAvubhau // 12 // iti piitthocchyprbhedaaH|| prAsAdapAdamAnaM ca zAtvA caiva vicakSaNaH / SoDazAGgulamAnena kartavyAstu dRDhAH samAH // 13 / / prAsAdacchandamasyoce dRDhakharazilottamA / ekahaste pAdahastaH paJcAnte'GgulavRddhitaH // 14 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ardhAGgalaM tadUce tu navAntaM sudRDhottamA / pAdavRddhiM punardadyAd haste haste tathA punaH // 15 // hastAnAM viMzatiryAvadardhapAdA tduurdhvtH| viMzatyaGgalapiNDA ca zatAdhe tu kharA zilA // 16 // praasaadcchndmaakaarairvividhairdlnirgmaiH| iSTakArajjusamyuktAstalato ye ca pRSThataH // 17 // zilAstAzcaiva tIkSNAgrAH sparzayetu prytntH| sudRDhAH samatADhyAzca sUtrapAtaM tadUrdhataH // 18 // ekahaste tu prAsAde miTTa vedAGgulaM smRtam / ekataH paJcahastAntaM haste caikaikamaGgulam // 19 // paJco dazaparyantaM haste pAdonamaGgulam / viMzatyantaM dazordhva ca vRddhirardhAGgalA kare // 20 // zatArdhAntaM tato hastacatuSke caikamaGgulam / anenaiva prakAreNa bhiTTocchAyaM prakalpayet // 21 // ekabhiTTa dvibhiTTa yA bhitrayamathocyate / evaM tripuSpakaM caiva harSoM dharmoM yazo'pi ca // 22 // tRtIye ca tadardhena puSpakAnvitacippikA / ucchyAt pAdaniSkAzaM kuryAddhi svasvamAnataH // 23 // karNabhadropabhadrAzca rathoparathakarNikAH / idaM mAnaM tu bhiTTasya pIThaM caiva tadUrdhvataH // 24 // ekahaste tu prAsAde pIThaM vai dvAdazAGgulam / yaSTAzulaM dvihaste ca trihaste'STAdazAGgulam // 25 // ardha pAdaM tribhAgaM vA nividha parikalpayet / 'yaMzenArdhana pAdena caturhaste surAlaye // 26 // pAdaM pIThocchyaM kArya prAsAde paJcahastake / pazcordhva dazaparyantaM rasAMzaM hastavadraye // 27 // tato haste cASTamAMzA vRddhiH syAda bAdazAvadhi / SaTtriMzadantaM vRddhistu haste ke bAdazAMzikA // 28 // caturvizatyaMzikA tadUrdhvaM yAvacchatArdhakam / madhye nyUne'dhike paJcamAMze jyeSTha kaniSTakam / / 29 / / trijyeSThamiti ca khyAtaM trimadhyaM viknisstthkm| tasyAbhidhAnaM vakSye'hamuditaM navocchyAt // 30 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsAdapIThodayamAnaM trayoviMzatyuttarazatatamaM sUtram // zubhadaM sarvatobhadraM pAvasundharam / siMhapIThaM tathA byoma garuDaM haMsameva ca // 31 // vaSamaM yada bhayetpITha merorAdhArakAraNam / pIThamAnamitikhyAtaM prAsAde AdisImayA // 32 // iti sUtrasantAnaguNakItiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdapIThodayamAnAdhikAro nAma trayoviMzatyuttarazatatama sUtram // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) nAgaraprAsAdapIThalakSaNakaM caturvizatyuttarazatatamaM sUtram vizvakarmovAca pIThocchyaM tathA mAnaM vibhaktaM bhaagsngkhyaa| paMcAMzaM samutsedhaM dvAviMzativinirgatam // 1 // jADyakumbhe tato vakSye bhAgairnavabhirucchtim / karNa kuryAtsArdhabhAgamadhamantarapatrikAm // 2 // sArdhASTAMza nirgataM ca sArdhadvayaMzAM tu cippikAm / skandhaM ca sArdhapaJcAMzaM sArdhabhAgAM tu cippikAm // 3 // karNAliH kendrabhAgaizca bhAgArdhA'ntarapatrikA / sArdhadvayaM karNakaM ca bhAgekA cippikA matA // 4 // dvibhAge'ntarapaTTa dve padike bhaagmdhytH| karNastathaikabhAgazca bhAgaH skandhaH sapaTTikaH // 5 // sArdhAdhyaMzA grAsapaTTI bhAgaM nirvaanncidipkaa| ucchyaH kathitazcaivaM nirgamaM zRNu sAmpratam // 6 // sArdhadvayaMzA kapotAlI sAdha karNakameva ca / dvibhAgA cippikA zeyA nirgamazcASTabhAgikaH // 7 // sUryAzergajapIThaM vArdhabhAgAntarapatrikA / kuryAtkarNa caikamArga bhAgaM skandhaM sapaTTikam // 8 // kove tu gajA: kAryAH sArdhASTAMzasamucchtiAH / Urce karNastato bhAgastribhAgaM skandhapaTTakam // 9 // dvibhAgA ca kapotAlI kSobhaNA caardhbhaagikaa| dvibhAgA cippikA caivaM caturbhAgaizca nirgamaH // 10 // dazabhAgaM vAjipITaM bhaage'rdhe'ntrptrikaa| pAdonabhAgakarNazca pAdonaH skandha eva ca // 11 // vAjimAna saptabhAga karNAntarasamunnatau / pAdona UrdhvakarNazca pAdonA skandhacippikA // 12 // dvibhAgA va kapotAlI kSobhaNA bhAganirgamA / dvibhAgA cippikA caiva ---- nirgamaiH saha // 13 // narapIThaM tato vakSye aSTabhAgasamunnatam / anta:patraM ca pAdAnaM karNaH pAdona eva ca // 14 // Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 aparAjitapRcchA Urca karNazca tanmAnaH pAdonA skndhcippikaa| rUpANi pazcabhAgAni dvibhAgairnigamaiH saha // 15 // jAyakumbhaM ca karNAlI - - - cippikA smaa| kapotAlIsamasUtre karNakaH pUrvanirgamaH // 16 // jADayakumbhaskandhasUtre kuryAda mAsasya paTTikAm / grAsapaTTIpravezAttu vibhAgaM gajapIThakam // 17 // UrdhvakaNe kapotAlI vAjipIThaM dvibhAgikam / tasyorce ca kapotAlI adhIzaM narapIThakam // 18 // narapIThapravezAttu khurakaM sArdhabhAgikam / pravezanirgamAvevaM kathitau ca zubhapradau // 19 // jADayakumbhaH paJcabhAgaH karNAlI cASTabhAgikA / gajapIThaM caturbhAgaM tribhAgaM vAjipIThakam // 20 // narapIThaM dvibhAgaM ca kartavyaM zubhalakSaNam / khurakAjjADyakumbhAntaM dvAviMzad bhAganirgatam // 21 // tripaJcAMzaM samutsedhaM dvAviMzativinirgatam / pIThamAnamato dRSTaM kathitaM svaparAjita // 22 // IdRzaM kurute yastu sa sarvaphalamaznute / ajJAnAt kurute yastu zilpadoSo mahAn bhavet // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM nAgaraprAsAdapIThalakSaNAdhikAro nAma caturvizatyuttarazatatama sUtram / / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125) prAsAdajJAticchandapIThalakSaNaM paJcaviMzatyuntarazatatamaM strm|| vizvakovAca drAviDe pIThakotsedhaM dvAviMzatyA vibhAjayet / vedIbandhatrayaM kuryAdUrdhvataH suramastakAt // 1 // tripado jADayakumbhastu dvipadaH krnnkstthaa| padaM cAntarapatraM ca dvipadA cordhvavedikA // 2 // padArthamanta:patraM ca dvipado jADayakumbhakaH / sArdhaM cAntarapatraM ca dvipadonveM ca vedikA // 3 // ardhapaJcamapadAkhyA ? tRtIyaM vedivandhanam / padArdhamantapatraM ca khurakaM ca padadvayam // 4 // kumudaM padamutsedhe tasyaivoce tata: padam / padaM cAntarapatraM ca karNapAlI ca tatsamA // 5 // tatsamaM talakumaM ca tatsamaM ca pracakSate ? / prathamaM vedibandhAnAM nirgataM padapaJcakam // 6 // dvitIyaM sArdhavedAMzaistRtIyaM ca padatrayam / khurakaM ca padaM sArdhatrayodazavinirgame // 7 // jAuyakumbhasya karNo makarAsya mahotkaTam / taducchyaH prakartavyo yAvad vedhAzca mastakam // 8 // dvitricaturaGgalAnAmantareNa punaH punaH / na kArayenakahInAM nAsikopAGgaphAlanAm // 9 // koTapAlairyutaM pUrva dvitIyaM bhairavAnvitam / tRtIyaM kaNTakayutaM pIThaM kurvIta kovidaH / padapravezaM kumudaM sulInaM ghaNTumIdRzam ? // 10 // pAde ca pAdayandhAkhyaM khurakaM sthApayettathA / zrIbandhastvekasaMghATastadvayA vedibandhanam // 11 // pratikramastribhiH proktaH caturbhiH khurabandhanam / ete paJcavidhA bhedA drAviDe pIThasaMzakAH // 12 // iti drAviDapIThalakSaNam // prAsAde dazadhA bhakte pIThaM sArdhAzamucchtim / . nirgataM caikabhAgena vibhaMjAyanavoluTam ! // 13 // narapIThaM padaM vidyAda bhUmije pAThakocchyam / nirgataM ca tribhAgena kartavyaM sarvakAmadam // 14 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 aparAjitapRcchA tripadojAGayakumbhazca dvipadaH krnnkstthaa| anta:patraM cekapAdaM tripadA grAsapaTTikA // 15 // jAuyakumbhaH sArdhapAdo dvipadaH karNakastathA / antaHpatraM pAdamekaM khurakaH pAda eva ca // 16 // udayaM paJcadhA kRtvA jADayakumbhastu pAdataH / pAdonayugmA karNAlI sapAdaM gajapIThakam // 17 // narapIThaM padaM vidyAda bhUmije pIThakocchyaH / nirgamazca tribhirbhAgaH kartavyaH sarvakAmadaH // 18 // iti bhUmijaprAsAdapIThalakSaNam // aparAjita uvAca alaGkAra svarUpaM ca kathitaM paramezvara / vicitrakAzca prAsAdA yeSAMyuktirvidhIyate // 19 // svalpadravyaH saMyatAtmA sotsAho dhrmhetve| tadravyayuktimAnaM ca kathyatAM bhuvanezvara // 20 // vizvakarmovAca hInadravye zivabhaktA ye kurvanti zivAlayam / tasyAnukramayuktiM ca kathayAmyaparAjita // 21 // gajAzvanarapIThAdyamalpadravye na saMbhavet / jADayakumbhazca karNAlI prazastA sarvakAmadA // 22 // jAyakumbhaH karNakazca Uce vai zIrSapatrikA / ziraHpAlI vinAtvevaM karNa pIThaM tu kArayet // 23 // ___ iti sAdhAraNapIThapramANam // varATe bhUmijaM kuryAllatine caiva nAgaram / sAndhAre nAgarAkhyaM ca mizrake ca vimAnake // 24 // latinaM nirgamehIMnaM sAdhAraM nirgamAdhikam / vimAna bhAgatulyaM ca mizrakaM tatsama tathA // 25 // palabhyAM bhUmijaM mAnaM phAMsAkAre ca drAviDam / dAruje bhUmijAkhyaM ca nAgaraM ca rathArahe // 26 // pIThaM ca pIThakAkAraM jagatsthAvarajaGgamam / sRSTipIThodbhavaM pIThaM merorAdhArakAraNam // 27 // vyomnazca pRthivI paThiM merustasya ca mekhalA / meghArNave tataH pITha jalamAdhAra ucyate // 28 // tArikA liGgapIThAnte gajapIThaM taducyate / bhAvAnubhAvayan pIThe tatpIThamanusaMsthite ? // 29 // 40 a. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsAdazAticchandapIThalakSaNaM paJcaviMzatyuttarazatatama sUtram // varNAnuvarNayat pIThaM tatpIThaM bhAvavarNikam ? / aMzanAM meghapIThaM tu meghAnAM tu dharAdharA // 30 // devAnAM puSparka pIThaM yAnajhaMpAnakaM nRNAm / sarveSAmazanaM pIThaM...syAtpratikramam // 31 // sarveSAM pIThamAdhAra: pIThahInaM nirAdhayam / pIThahInA vinazyanti acireNaiva sarvadA // 32 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdajJAticchandapIThalakSaNAdhikAro nAma paJcaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126) samastaprAsAdodadyamAno nAma SaDviMzatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ekahaste codayastu syAtrayastriMzadaGguleH / prAsAde ca dvihaste tu paJcapaJcAzadaGgulaiH // 1 // saptasaptatyaGgulAni prAsAde tu trihastake | ekonazatAGgulaizca vedahaste surAlaye // 2 // prAsAde paJcahaste caikaviMzatyuttaraM zatam / hAsavRddhI paJcayAvat svaM kuryAttadUrdhvataH // 3 // paJcordhvaM navaparyantaM vRddhirmatvaGgalairbhavet / aSTahastodayazcaiva prAsAde dazahastake // 4 // viMzatyantaM dazordhvaM ca vRddhiH sUryAGgulairbhavet / trayodazakarAH saptAGgulaM viMzatihastake // 5 // ataUrdhva punarvRddhirhaste haste karArdhataH / triMzaddhaste saptAGgulaM hastA aSTAdazaiva ca // 6 // UrdhvaM paJcAzadataM ca haste haste navAGgulA I rANAM vai sArdhapaJcaviMzatizca zatArdhake // 7 // ekonaviMzatyaGgulA kAmadA ca tadagrataH / eSA yuktirvidhAtavyA prAsAdasyottamodaye // 8 // nAgare latine caiva sAndhAre caiva mizrake / vimAnanAgarachan kuryAdvimAnapuSpake // 9 // kumbhakAdi prahArAntaM prayuktaM vAstuvedibhiH / tadadhastAntu pIThaM ca Urdhve syAcchikharodayaH // 10 // iti nAgaraprAsAdodaya mAnam // vistArasama utsedhe yAvat prathama bhUmikA / zRGgakUTodayaM tyakkA zeSaM maNDovaraM bhavet // 11 // vimAne bhUmije caiva varADe ca tathaiva ca / drAviDe caivamutsedhaM yAvatpIThordhvamastakam // 12 // karNamAnena cotsedhaM ghaNTAntaM tu prakalpayet / ekabhUmyAdito vRddhiryAvad dvAdazabhUmikAH // 13 // jaGghavRddhimayoge sAdyasUryAntakA bhavet / valabhISu samastAsu prAsAdaparamodayaH // 14 // Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA siMhAvalokanAH sarve siNhkrnnairvibhuussitaaH| vistarArdhaH samutsedhaH paryante pRthuchAdyakam // 15 // dhAtuje ratnaje caiva dAruje tu rathArahe / nAgaracchandavatkuryAt prAsAde paramodayam // 16 // ucchyAH kathitAzcaivaM vibhaktihastasamkhyayA / ata ucchyamadhyasthabhAgasaGkhyAH prakalpayet // 17 // ityanyaprAsAdodayamAnam // mRdiSTakAkamayuktI bhittiM pAdAM prakalpayet / paJcamAMze'thavA sA tu SaSThAMze zailaje bhavet // 18 // dAruje saptamAMze ca sAndhAre cASTamAMzake / dhAtuje ratnaje bhittiH prAsAde dazamAMzataH // 19 // pramANaM tadyatputhutvaM kumbhake mUlanAsike / tripaJcasaptanandAntaM phAlanopAGgabAhyataH // 20 // rathe pratirathe karNe karNikAyAM ca nandikA / karNikA bhadraniSkAsamukhabhadraM zukAmakam / / 21 // etatsarva prayoktavyaM karNopAGgAdinAsikam / mUlasImAntato bAhye naitad vAstuparigrahe // 22 // caturathaM bhadrakaM ca subhadraM pratibhadrakam / / garbhagRhaM phAlanIyaM marma tatra na pIDayet // 23 // ekadvitrikamAtrAbhirgarbhageha yadAyatam / yamaculI tadA nAma bhartugrahavinAzikA // 24 // dAruje valabhInAM tu AyataM ca na dUSayet / prazastaM sarvakRtyeSu caturathaM zubhapradam / / 25 / / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM samastaprAsAdodayamAnAdhikAro nAma SaDviMzatyuttarazatatamaM sUtram / / Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) nAgaraprAsAdavibhaktistarapramANalakSaNaM saptaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ucchyA: kathitAH pUrva prAsAde nAgarAbhidhe / vibhaktibhAgasaGkhyAM ca kathayAmi ca sAmpratam // 1 // catuzcatvAriMzaduktAna sthApayedaprataH kramAt / ekahastAdito yAvat paJcAzaddhastakaM bhavet // 2 // khuronnatiH paJcabhAgA vibhAgaH khuranirgamaH / anta:patraM ca bhAgAdha dvibhAgaH karNa UrdhvataH // 3 // cippikA sArdhabhAgA syAt sArdhAzaM karNakaM bhavet / tIkSNAgraM tatprakartavyaM paTTikAdvayabhUSitam // 4 // paTTikA pAdaniSkAsA sapAdAMzaM ca karNakam / skandhaH kumbho mukhAlI ca karNAnte tadvinirgamaH // 5 // iti khurkH|| viMzatibhAgamutsedhaM tavaM kumbhakaM nyaset / bhAgAdha skandhapaTTI ca cippikA caikabhAgikA // 6 // vRttAkAraM sulalitaM skandhaM kuryAttu kumbhke| vicitrapallavAkIrNa cippIpatrAdirAjitam / / 7 // prAtamadhyAhnAparAsu brhmvissnnumheshvraaH| trisandhyaM bhadrazobhAyaM citraiH parikaravatam // 8 // nAsAyAM rUpasaMghATA rathikA dalagataH / mRNAlapatrazobhADhyaM stambheSu toraNaM nyaset // 9 // iti kumbhkH|| sarve rUpopamAH kAryA vicitraakaarruupinnH| khuramAnaM yathA cAdau kumbhamAnaM tathA bhavet // 10 // iti kumbhIkumbhakaH // kalazaM cASTabhAgaiH syAdekAMzA mdhycippikaa| vRttaM ca SaDbhAgamukta bhAgA vai UrdhvacippikA // 11 // paTTikA bandhazobhAtyA naikaratnaiH samAkulA / antaHparTa sArdhadvayaM puSpakAdivibhUSitam // 12 // iti klsh:|| Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA kapotAlI cASTabhAgA bhAgAdha prAsapaTTikA / skandhaH sapAdadvayaMzastvekapAdA mukhapaTTikA // 13 // kArthaH kaNoM dvibhAgazca skandhaH saardhdvyonntH| bhAgAdha skandhapaTTI ca kartavyA madhyavyaktayaH / / 14 // mukhapaTTAdadho'gre tu kartavyAzca ggaarkaaH| samatApravidhAtavyAstarAGgulavidAMzakaiH ? / / 15 // Urdhva skandho vidhAtavyo dalAnAM grbhbhdrtH| ThakArA mukhalUmoce kapotAlI vitaritAH // 16 // iti kapotAlI // mazcikAzca pravakSyAmi vyaktistu navabhAgataH / antaHpaDheM sapAdaM vA pAdonaM kAmarUpakam // 17 // paTTikA bhAgapAdena skandhazcaiva dvibhAgikaH / mukhapaTTI bhavetpAdA sapAdaH karNa eva ca / / 18 // sapAdazca bhavetskandhaH pAdA cAntarapaTTikA / karNikaM sArdhabhAgaM ca pAdA nirvANapaTTikA // 19 // kapotAlIyuktisUtre kArayeca gagArakAn / javAstambharnirgamAkhyA bharaNI lambanAkRtiH // 20 // iti maJcikA // kAryA tadUrva javA ca pnyctriNshtsmucchitaa| . bhramanirmANata: stambhai sikopAGgaphAlanA // 21 // mUlanAsAsu sarvAsu stambhaiH syuzcaturadhikAH / gajazca siMhabyAlaizca makaraiH samalaGkatAH // 22 // karNepyaSTau ca dikpAlA: prAcyAdiSu pradakSiNam / naTeza: pazcime bhadre hAndhakaiH saha dakSiNe // 23 // caNDasya cottare devI dNssttraannsushobhitaaH|| bItarAge ca zAsanadevyazcaiva dizAH prati // 24 // vArimArge munIndrAMstu pralInAMzca tapaHsu ca / gavAkSAkArabhadre tu kuryAnirgamabhUSitAn // 25 // nAnAbharaNakaiH stambhaistilakacchAdyabhUSitAH / brahmaviSNumahezAdyA illikAvalaNairyutAH // 26 // iti jaGghA / / paJcadazonnata: kArya udgamaH sarvakAmadaH / chAdyaM bhAgaM tathArdhA ca kapotAlI tadUrdhvataH // 27 // Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 nAgaraprAsAdavibhaktistarapramANalakSaNaM saptaviMzatyuttarazatatamaM sUtram // pAdaM cAntarapatraM ca sArdha pazcodgamodayaH / dvitIyazcodgamaH kAryaH sArdhASTAMza; samucchtiH // 28 // antaHpatrI ca bhAgAdha tatpramANAndhakArikA / mAsasya paTTikA kAryA tribhirbhAgaiH samucchtiA // 29 // citrANi kapirUpANi nirgamodgamakarNike / dalarUpAzvotpatanti vIkSante bhAvarUpakAH // 30 // ityudgmH|| bharaNyaSTAMzakotsedhA adhazchandaM tu vRttakam / udgame grAsapaTTI ca bharaNI skandhapaTTikA // 31 // vRttAkArAH prakartavyAH samapatrA ca nirgame / pAdonAMzaM kAmarUpaM pAdaM syAt skandhapaTTikA // 32 // cippikA cArdhabhAgA syAt sapAdA karNapAlikA / paTTikAntarapaTTI ca pAdapAdaM prakalpayet // 33 // skandhaH kAryoM vibhAgazca bhAgAdha krnnpaalikaa| paTTIkAntarapaTTI ca pAdapAdaM prakalpayet // 34 // bhAgArdhaM ca bhavetskandhaH karNaH pAdonabhAgikaH / antaHpatraM cArdhabhAgaM kartavyaM sarvakAmadam // 35 // nAsopAGgeSu sarveSu pallavAH kaamruupinnH| azokapallavAkArA: kartavyAH sarvakAmadAH // 36 // tamAlapatrakAkArAH karNakaskandhabandhakAH / tadAlInAkArapatrairvakasyo- samArgakaiH // 37 // iti bharaNI // zirAvaTI paJcabhAgA samucchAye prkiirtitaa| bhAraputtalikAyuktAM tribhAgaistAM ca kArayet // 38 // pAdonastu bhavetskandhaH karNaH pAdonabhAgikaH / antaHpatraM cArdhamAgaM kartavyaM sarvakAmadam // 39 // tarve ca bhavetparTa bhAgaiH paJcabhirucchtim / / tantrakena ca saMyuktaM yuktAlaGkArabhUSitam // 40 // iti paTTayuktA shirovttii|| tadUrvA tu kapotAlI pUrvamAnaprakalpitA / sArdhadvayaM ca tatparTa kartavyaM sarvakAmadam // 41 // iti kapotAlyA mAlA // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 aparAjitapRcchA kUTacchAdhotsedhamAnaM syAtrayodazabhAgataH / bhAgAdha skandhapaTTI ca skandhazcaiva tribhaagikH|| 42 // bhAgArdhe mukhapaTTI ca chAdyotsedho yugAMzakaH / ekabhAgA daNDikA ca ardha cAntarapatrikA // 43 // karNaH sapAdabhAgazca skandhazcaiva dvibhAgikaH / skandhapaTTI bhAgapAdA kartavyA sarvakAmadA // 44 // kapotAlyagraniSkAsaM kuryAttu dazabhAgikam / caturbhAgamadha: skandhaM sAdhaM ca maNibandhakam // 45 // tattulyAne cippikA tu kartavyA srvkaamdaa| ucchyaM kathayiSyAmi zRNu caikAgramAnasaH // 46 // kAmarUpaM bhaved bhAgaM padikA skandhapaTTikA / bhAgAdha cipikAM kuryAt pAdaM ca mukhapaTTikAm // 47 // karNo dvibhAga ityukto bhAgArdha daNDakaM matam / maNibandhasya saMsthAne tribhAgaM sArilambanam // 48 // paDirbhAgaiH praveza: syAt SoDazAMzaizca nirgamaH / vAryantaraM ca SaDbhAgaH pravezaH SaDbhireva ca // 49 // svake svake ca sthAne ca bRhallaghukramaistathA / bhaktipAdaSoDazAMze pRthutvamudakAntare // 50 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM nAgaraprAsAdavibhaktistarapramANalakSaNAdhikAro nAma saptaviMzatyuttarazatatamaM sUtram / / Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) prAsAdasamasta maNDovaro nAmASTAviMzatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca merumaNDovaraM vacmi vibhaktidalasaGkhyayA / purataH procyate mAnaM sthalAnAM sthUlatodbhavam // 1 // catuHpaJcAzadevoktAH punarbhAgaizca pUrvataH / bharaNyUrdhve bhavenmaJca STabhAgasamucchritA // 2 // paJcanetronnatA jaGghA udgame ca trayodaza / punarbharaNyaSTabhAgA zeSaM pUrvavikalpitam // 3 // atastAzca punaH sthUlA ekapaJcAzadaddhitaH / kUTacchAdyopari kuryAt saptAMzonnatamaJcikAm // 4 // SoDazAMzA punarjaGghA bharaNI saptabhAgikA / zIrSapaTTI caturbhAgA'ntaHpaTTaH paJcabhAgikaH // 5 // kUTacchAdyaM dvAdazAMzaM kartavyaM sarvakAmadam / eSA yuktirvidhAtavyA merumaNDovare tathA // 6 // aparAjita uvAca - vizvakarmovAca -- 41 a. iti merumaNDovarAdhikAraH // svalpadravyaiH saMyataizca kriyate yaH zivAlayaH / tanmAnAnukramaM vakSye kSINavittAH kalau yuge // 7 // svalpadravyairyadA yuktirmahApuNyodayA bhavet / pIThaM tu kathitaM pUrvamUrdhvamAnamataH zRNu // 8 // khuraM kumbhIca kalazaM kapotAlImanantaram / jaGghArUpANi mazcikA // 9 // zeSAH kAryAzca samasUtrataH / // 10 // grAsapaTTayA samaM yuktA kartavyA sarvakAmadA | iti sAdhAraNaH proktaH prAsAde starasaGkhyayA // 11 // bhUmije caiva prAsAde varATe ca vimAnake / vistArAcca samutsedhaparyantaM cA''dyabhUmikA // 12 // zukUTodayaM tyaktvA tanmadhye tu vicakSaNaiH / zIrSodayo vidhAtavyazchAdyAntaM kumbhakAditaH // 13 // tatsamucchrayayuktiM ca pravakSye starasaGkhyayA / vibhakaM sArdhasaptAMzaH kumbhAdipraharAntakam // 14 // Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 aparAjitapRcchA khurakaM pIThamadhye tu sapAdaM kumbhako'zakaH / bhAgArdha ca ghaTe kuryAdadha UrdhvaM ca cippike // 15 // antaHpatraM ghaTAdhU syAt ghaTatulyA tu mAlikA / maJcikA tatsamotsedhe jaGghA bhAgadvayonnatA // 16 // bharaNaM caiva bhAgAdha ziraHpaTTI ca ttsmaa| UrdhvaM ca tatsama paDhe pAdArdhAntarapatrikA // 17 // pAdonAMzaM kUTacchAdya nirgame ca padavyam / ekapAdA kSobhaNA syAt staramAnamitIrazam // 18 // iti bhUmijaprAsAdodayastarasaGkhyApramANam / / drAviDe caivamutsedhe yAvatpITholamastakam / kaNe samutsedhamAnaM ghaNTAntaM tu prakalpayet // 19 / / ekabhUmAdito vRddhirante dvAdazabhUmikam / jaGghAvRddhikramayoge sAdyasUryAntakA bhavet // 20 // iti drAviDaprAsAdamaNDovaraH // dhAtuje ratnaje caiva dAruje ca rathAruhe / proktaM ca nAgaraM mAnaM prayuktaM vAstuvedibhiH // 21 // ityevaM mAnamuddizya vAstuvidbhirudAhRtam / dharmArthakAmamokSANAM prAptiheturapIrazam / / 22 // sUtrazAstraprayuktaM ca vAstuvedaudAhRtam / sa sarvamApnoti nara IdRzaM yastu kArayet // 23 / / amAtvA kurute yastu sa zilpI doSabhAga bhavet / doSaM ca varjayetprAyaH kRte caiva mahAbhayam // 24 // sarva kuryAzca zAstroktaM sarva kuryAzca zobhanam / zAstroktameva cA'troktaM dRzyaM mUlAgame tathA // 25 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdasamastamaNDovarAdhikAro nAmASTAviMzatyuttaraM zatatamaM sUtram / / Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (129) prAsAdagarbhagRhodumbarArdhacandralakSaNadvArapratiSThA nAmaikonatriMza duttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca garbhagRhapramANaM ca vizvakarmavaco ythaa| tathA te sampravakSyAmi zRNutvamaparAjita // 1 // kumbhI tu kumbhake zreyA stambho zeyastathodgamaH / bharaNaM bharaNI jheyA kapotAlI tathA shirH||2|| adhastAt kUTacchAdyasya kuryAtpaTTasya peTakam / ardhodaye karoTaM ca kartavyaM vidhipUrvakam // 3 // athAnyat sampravakSyAmi mAnaM garbhagRhasya ca / prAsAdAnAM bRhanmAnaM varasa vijJAyate ytH||4|| garbhavyAsa: SaDaMzastu sapAdaH sArdha eva c| pAdonAMzAdhiko vA'pi jyeSThamadhyakaniSThakaH // 5 // tatrodaye'STabhirbhakte bhAgenaikena kumbhikaa| stambhaH sArdhacatuSkAMzo bhAgamucchAlako mataH // 6 // zIrSakaM bhAgamekaM tu ardhaM paTTasamucchyaH / garbhavyAsArdhamAnena kuryAt padmazilodayam // 7 // na kartavyA dardarikA paJcasaptamayocite ? / anenaiva prakAreNa kuryAda garbhagRhocchyam // 8 // iti garbhagRhocchyamAnam // udumbaraM tathA vakSye kumbhikAntaM taducchyaH / tasyArdhena tribhAgena pAdonarahitaM tathA // 9 // uktaM caturvidhaM zastaM kuryAccaivamudumbaram / atyuttamAzca catvAro nyUnA dupyAstathAdhikAH // 10 // khurakordhacandrassyAt tadurca syAdudumbaraH / udumbarArdhe vyaMze vA pAde vA garbhabhUmikA // 11 // maNDapeSu ca sarveSu pIThAnte raGgabhUmikA / eSA yuktirvidhAtavyA sarvakAmaphalodayA / / 12 // dvArvistaratribhAgena madhye mandArikA tathA / vRttaM mandArakaM kuryAdyutaM paznamRNAlataH // 13 // Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 aparAjitapRcchA mUlanAsikayormadhye sthApyazcodumbarastathA / siMhazAkhA mUlanAsA samasUtre vickssnnH|| 14 / / jADyakumbhaH karNamAlA corce vRttaM mRNAlakam / mandArobhayapakSe tu kIrtivaktradvayaM bhavet // 15 // bhRkuTyA kuTilAkSaM ca daMSTrAbhiH samalaGkatam / kaNoMpazRGgaistadadhaH zAkhApatrairalatam // 16 // talacchande va zAkhA tu sthAdudumbarapakSayoH / tadrapA kriyate prArnirgame pIThasaMyutA // 17 // zAlodarapRthutvena shaakhaavtsyaadudumbrH| zAkhAkapATagrahaNI ubhayorbhittimAnataH // 18 // ityudumbaramAnam // ardhacandraM pravakSyAmi yathoktaM lakSaNAnvitam / dvArasya vistarArdhana kartavyastasya nirgamaH // 19 // nirgamasya pramANena dviguNaM deytsttH| tribhAgaM cotsajed bhAgaM vRttaM tu bhrAmayettataH / / 20 // ardhacandrAkRtiM kuryAcchAkhAne garbhakAnvitam / gagAraka yAmyottare tasyAnte caiva pAdukAH // 21 // patrazAkhAsamAyuktAH pdmaakaarairlngktaaH| gagArako ca dvA madhye vRttasya vAmadakSiNe // 22 // nAbhyudbhavalatAmadhye gakArodaranirgamaH / evamuktazcArdhacandraH sarvakAmaphalapradaH // 23 // ityrdhcndrH|| dvArasya cocchyaH kAryaH shubhcndrblsthitau| khAtaM kRtvodumbarasya paJcaratnAni nikSipet // 24 // zAkhAzcodumbarazcaiva hiinaashcaivottrgtH| vastreNAcchAditaM kRtvA vAstudevaM samarcayet // 25 // Adau dakSiNazAkhAyAM sthApanaM kurute dhruvam / zAkhotsedhacaturthAze dvArapAlo prapUjayet // 26 // sahiraNyaiH sukalazairvastrairAcchAditaiH kramAt / udumbarasyA'bhiSekastathA zAkhottaraGgayoH // 27 // Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsAdagarbhagRhodumbarArdhacandralakSaNadvArapratiSThAnAmaikonatriMzaduttarazatatamaM sUtram // 325 udumbare ca zAkhAyAM pratiSThA ca yathocyate / kAryA tathA cottarale pratiSThA sarvakAmadA // 28 // zilpinaM pUjayettatra vastrAlaGkArabhUSaNaiH / andhe ca pUjanIyAste tatra ye karmacAriNaH // 29 // vidhAmastahine vAstuH sarvavighnaprazAntikRt / tadane kathitavyaM ca dvArasUtrapramANakam // 30 // iti dvaarprtisstthaa|| iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdagarbhagRhodumbarArdhacandralakSaNadvArapratiSThAdhikAro nAmaikonatriMzaduttarazatatamaM sUtram // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) samastajAtIyaprAsAdavArapramANaM triMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- prayuktaM pradyotakaraM madhuraM mukharaM sadA / uktaM muktAphalaM paGktau dvAramAlA prmaanntH||1|| tanvAdau va kRtAnaSTau khabANAn vinyaset karAn / . prastAryADAnukramaM ca dvArArtha tu surAlaye // 2 // dvayaSTAdau ca kalAvRddhirguNayugmAntagAH kramaH / dvArorvArdhazca vistAro na tadardhAdhikaH zubhaH // 3 // prAlAdadvArasUtrArthamaI prastArayed budhaH / tanustvekA kRtaizcaturaSTAvaSTa kramAgatam // 4 // khaM zUnyaM paJcabhirvANA vyasane vistare kSaraH / karo hastAbhidhAnaM ca kramAt prastArayettathA // 5 // ekahastAdiprAsAdAH paJcAzaddhastakAvadhi / prastArakramayogena caturaSTau susaMkSakAH // 6 // yaSTAdau ca SoDazAntA kalA vai SoDaza smRtAH / guNailibhiryugme dvibhiH samucchyArtheSu cAGgalAH // 7 // ekahaste tu prAsAde dvAraM syAt SoDazAGgulam / kAryA SoDazato vRddhiH paryante ca catuSkaram // 8 // guNAGgalA'STahastAntaM tatparaM dvayaGgalA kre| paJcAzaddhastaparyantaM prayuktA vaastuvedibhiH||9|| vAraM prAsAdasanAdau yaanjhmpaantlpke|| pRthutvamardhamardhaM ca zubhaM syAttu kalAdhike // 10 // iti nAgaraprAsAdmAnam / / kSamAdau pakSa munIndrA grahAH zUnyabANAntagAH / prastAryAGkAnukramaM ca dvArArtha tu surAlaye // 11 // sUryAdau dvaadshvRddhisttvvedyugmaantgaaH| ardhanArdhana vistAraH zubhaH syAttu kalAdhike // 12 // kSamA svekA tasva paJca munIndrAH sapta eva ca / grahA nava zUnyairvindu tavANI pazcAMzako // 13 // kSamAdau paJca munIndrA grahAH shunyvaannaantgaaH| prAsAdavArasUtrArthamaLU prastArayed budhaH // 14 // ekahastAdiprAsAdAH paJcAzaddhastakAvadhi / paJcasAnavairvApi kAryA aTTAH susNksskaaH|| 15 // Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ekahaste tu prAsAde dvAraM sUryAGgulodayam / haste haste sUryavRddhiH yAvatsyAt paJcahastakam // 16 // trituryAzA ca saptAntaM navAntaM ca tdrdhtH| tadUrvaM zatArdhAntaM ca vardhayed dvayaGgulaiH punaH // 17 // ucchyAzrUNa vistAraM zubhaM syAttu kalAdhikam / bhUmije dvAramAnaM ca prayuktaM vAstuvedibhiH // 18 // . iti bhUmijaprAsAdadvAramAnam // rUpAdau rasadigantaM zunyatattvAntataH kramAt / / prastAGkAnukramaM ca dvArArtha tu surAlaye // 19 // dazAdau dazavaddhizca tattvayugmAntagAH kramAt / pRthutvaM ca tadardhana zubhaM syAttu kalAdhike // 20 // rUpastveko rasaiH SaT ca dizaM daza prastArayet / paJcAzacchanyatatvAni prastArasya kramo bhavet // 21 // ekahastAdiprAsAdAH paJcAzaddhastakAvadhi / SaT tathA dik saMsthAneSu kAryA aGgAH susaMkSakAH // 22 // digbhirdaza paJca tattvairyugmaM dvAbhyAM kramAgatam / iti cAGgulaprastAraM dvAgartha tu prakalpayet // 23 // ekahaste tu prAsAde dvAraM vidyAdRzAGgalam / dazAGgulaM pratikaraM yAvat SaDDhastakaM bhavet // 24 // ataUrdhvaM dikkarAntaM vRddhiH paJcAGgulA bhavet / dvayaGgulA ca tato vRddhiH paJcAzaddhastakAvadhi // 2 // pRthutvaM ca tadardhena zubhaM syAttu kalAdhikam / drAviDe dvAravistAra: prayukto vAstuvedibhiH // 26 // vimAne bhUmije mAna varATeSu tathaiva ca / mizrake latine caiva mAnaM zastaM ca nAgaram // 27 // dazahastAtparaM caiva sAndhAre kAmadaM tathA / vimAnanAgaracchande kuryAdvimAnapuSpake // 28 // nAgaraM zobhanaM dvAra tathA siMhAvalokane / valabhyAM bhUmijaM mAnaM drAviDaM phAMsanAkRtau // 29 // dhAtuje ratnaje caiva dAruje ca rthaaruhe| yazcchandazcaiva prAsAde dvAraM tanmAnakaM bhavet // 30 // . iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM samastajAtIyaprAsAdadvArapramANAdhikAro nAma triMzaduttarazatatamaM sUtrama / / Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131) prAsAdavibhaktikAranirNayo nAmaikatriMzaduttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca tadanantaramuddiSTaM dvArANAM lakSaNaM zubham / jyeSThaM madhyaM kaniSThaM ca pratyekaM trividhaM tathA // 1 // padminI navazAkhaM ca saptazAkhaM tu hastinI / nandinI paJcazAkhaM tu trividhaM cottamaM bhavet // 2 // mukulI mAlinI jyeSThA gAndhArI subhagA tathA / madhyameti dvidhA protA kaniSThA suprabhA smRtA // 3 // mukulI cASTazAkhaM ca SaTzAkhaM caiva mAlinI / gAndhArI ca catuHzAkhaM trizAkha subhagA smRtA // 4 // suprabhA tu vizAkhaM caikazAkhaM smarakIrtitam / navAntamekazAkhAdi lakSaNaM kathyate'dhunA // 5 // navazAkhe dhvajazcaiko vRSabhaH paJcazAkhike / trizAkhe ca tathA siMhaH saptazAkhe gajaH smRtaH // 6 // dvizAkhe dhUma ityuktamagnikarmagRhaM bhavet / catuHzAkhe tu kartavyaH zvAnaH kArutvajIvinAm // 7 // SaTzAkhe caiva kartavyaH rajakAdeH kharaH smRtaH / dhvAGkhAzcaivA'STazAkhe tu vihaGgAdestathA smRtaH // 8 // devezAnAM navazAkhaM saptazAskhaM divaukasAm / sArvabhaume paJcazAkhaM trizAkha maNDalezvare // 9 // dvizAkhaM tu prakartavyaM zudravaizyadvijanmanAm / navAntamekazAkhAdi AyadoSavizodhanam // 10 // yathA zAstraM yathA mAnaM yathA yuktirvidhiiyte| tathA dvArANi sarvANi kartavyAnyeva zilpibhiH // 11 // sAdhaira(rajulairvA kuryAdInaM tathA'dhikam / AyadoSavizuddhayartha hasvavRddhI na dUSite // 12 // prAsAdajAtirUpaM yat tadvad dvAraM ca suutrtH|| talacchandAnusAreNa dvArazAkhA vibhAjayet // 13 // vyaGgakAdivibhedena navAGgasyAnusArataH / zAkhAtraya vyaGgakeSu pacAne patra vai ltaaH||14|| Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA saptazAkhAzca saptAGge navazAkhA navAGgake / hInazAkhA na kartavyA adhikA naiva dUSayet // 15 // ekaskandhe yathA vRkSe zAkhA saGkhyA hyanekazaH / prAsAdasya tathA dvAre hInazAkhA na zasyate // 16 // ubhayo: karNayuktAni vibhaktAnyudakAntaraiH / prAsAdasya tathAGgAni zeSaM bhadrasya bhUSaNam // 17 // aparAjita uvAca - arcAliGgaM nyUnAdhikaM prAsAdakramamAnataH / zAkhAsthAnaM kathaM cA'tra sandeho me vada prabho // 18 // vizvakarmovAca zRNu vatsa mahAprAjJa pRSTo'haM pRcchate'param / arcA zreSThA tathA liGgaM nilayAMze'parAjitA // 19 // mAnaM nyUnAdhikaM zastaM svayambhuvANaratnaje / ghaTiteSu vidhiH khyAto hArcAliGgeSu tatrataH // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktAparAjita pRcchAyAM prAsAdavibhaktidvAranirNaya | dhikAro nAmaika triMzaduttarazatatamaM sUtram // 329 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) dvArazAkhAvibhaktinirNayo nAma dvAtriMzaduttarazatatama sUtram // vizvakarmovAca caturbhAgADitaM kRtvA triMzAkha vartayettataH / madhye dvibhAgikaM kuryAt stambhaM puruSasaMjJakam // 1 // strIsaMjhAM ca bhavecchAkhA pAvayoH pRthubhAgikA / nirgamazcaikabhAgena rUpastambhe prazasyate // 2 // paTTake vistara: kArya: pravezazcaturaMzataH / koNikA stambhamadhye tu bhUSaNArthAya pArzvataH // 3 // zAkhotsedhe caturthIze dvArapAlau nivezayet / kAlindI vAmazAkhAyAM dakSiNe caiva jAhnavI // 4 // gaGgA'rkatanayAyugmamubhayorvAmadakSiNe / gandharvA nirgame kAryA ekabhAgA vicakSaNaH // 5 // tatsUtre khalbazAkhA va siMhazAkhA ca bhAgikA / nandI ca vAmazAkhAyAM kAlo dkssltaadhitH||6|| yakSAH syurantazAkhAyAM nidhihastA: shubhodyaaH| iti trizAkhaM samproktaM paJcazAkhamataH zRNu // 7 // iti trizAkhadvAram // zAkhAvistAramAnaM ca ssddibhrbhaagairvibhaajyet| ekabhAgA bhavecchAkhA rUpastambho dvibhAgikaH // 8 // nirgamazcaikabhAgena rUpastambhe prshsyte| koNikA stambhamadhye ca ubhayorvAmadakSiNe // 9 // gandharvA nirgame kAryA ekabhAgA vickssnnaiH| tatsUtre khalvazAkhA ca siMhazAkhA ca bhAgikA // 10 // sapAdaH sArdhabhAgo vA rUpastambhaH prazasyate / utsedhe cA'STamAMzena zastaM zAkhodaraM matam // 11 // patrazAkhA ca gandharvA ruupstmbhstRtiiykH| ' caturthI khalvazAkhA ca siMhazAkhA tata:param // 12 // paJcazAkhamiti khyAtaM saMkSepAt kathitaM mayA / iti paJcazAkhadvAram // saptazAkhaM pravakSyAmi zRNu tvamaparAjita // 13 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 aparAjitapRcchA zAkhAvistaramAnaM tu vasubhAgavibhAjitam / bhAgabhAgAzca zAkhAH syurmadhyastambho dvibhAgikaH // 14 // koNikA bhAgapAdena vistAre nirgame tthaa| nirgamaH sArdhabhAgena rUpastambhaH prazasyate // 15 // nirgamo bhAgamevaM ca nirgamazca tadardhataH / - - - - - - - - zeSaM zAkhA prazasyate // 16 // paJcazAkhA va gandharvA rUpazAkhA tRtiiykaa| stambhazAkhA bhavenmadhye rUpazAkhA tu paJcamI // 17 // SaSThI syAt khalvazAkhA ca siMhazAkhA ca saptamI / prAsAdakarNasahitaM siMhazAkhAgrasUtrataH // 18 // iti saptazAstram // navazAkhaM pravakSyAmi devAnAM durlabhaM sadA / yatra vizrAmyati zivaH sadA tridazasamyutaH // 19 // zAkhAvistAramAnaM tu rudrabhAgavibhAjitam / dvibhAgaH stambha ityukta ubhayoH koNikAdvayam // 20 // nirgamaH sArdhabhAgena pAdonadvayameva vaa| rUpastambhadvayaM kArya gandharvadvayameva ca // 21 // patrazAkhA ca gandharvA rUpastambhastutIyakaH / caturthI khalvazAkhA ca gandhardhA iti paJcamI // 22 // rUpastambhastu SaSThI syAt rUpazAkhA tataH praa| khalvazAkhA cATamI syAt siMhazAkhA tathAntimA // 23 // paTTake vistara: kArya: pravezazcaturaMzataH / paJcazizca prakartavyaH sArdhacatuSkatastathA // 24 // evaM ca navazAkhaM tu vibhaktaM vishvkrmnnaa| navAGga caiva prAsAde navazAkhAstu kArayet // 25 // iti navazAkhadvAram // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dvArazAkhAvibhaktinirNayAdhikArI nAma dvAtriMzaduttarazatatama sUtram // Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (133) prAsAdvArapratihArAnukramo nAma trayastriMzaduttarazatatamaM sUtram / / nandI caiva mahAkAlo herambo bhRGgI eva ca / durmukhaH pANDurazcaiva sitazcA'sita eva ca // 1 // vedAMzA dvArapAlAH syurgnggaaymunaanyuuntH| tatpare cAmaradharA Urca mRNAlabhUSitAH // 2 // padmapatraM suzobhAtyaM stambha caivellikAnvitam / mRNAlabhUSayedUdhaM kuryAtkandasya bAhyataH // 3 // kandavedhaM yadA kuryustadA kupyanti devtaaH| samUlAMzca vinazyanti kartRkAvarakAMstathA // 4 // zAkhAsyAnukrameNaiva kramApaTTottaraGgayoH / rUpastambhadvayaM vaiva kaNThakUTasamanvitam // 5 // vRSasthaM zaGkaraM vidyAd brahmANaM haMsasaMsthitam / viSNuMca garuDArUDhaM zrIkaNThaM nRtyasaMsthitam // 6 // iti zivAyatane dvaardevtaaH| zAcUDaH pracaNDazca jayazca vijystthaa| dhAtA caiva vidhAtA ca subhadro bhadra eva ca // 7 // dakSiNottarakrameNa gaGgA ca yamunA sthite / uttaraGge bhavellakSmIH kSetrapAlA udumbare // 8 // kaNThake mAtaraH kAryA grahAtripuruSastathA / vAsudevAdibhedAMzca dvAreSu parikalpayet // 9 // ghAsudevaM saGkarSaNaM pradyumnaM cAniruddhakam / caturyugaprabhedeSu dvAreSu parikalpayet // 10 // yeSAM parikarA ye syustAMstadvAreSu kalpayet / bhaveyuH sukhadA nityaM kartuzcAvarakasya tu // 11 // iti viSNvAyatane dvaardevtaaH| satyo dharmaH kramo jayo vijayo yjnybhdrkH| bhavazca vibhavazcaiva brahmaNaH pratihArakAH // 12 // RSINAmAzrayaH kAryoM devatAnAM tu pArzvataH / caturvedasamAyuktaM brahmANaM sarvazAntidam // 13 // iti brahmAyatane dvaardevtaaH| daNDI ca piGgalazcaiva aanndshcaantkstthaa| citro vicitro jJAtavyA: kiraNAkhyaH sulocanaH // 14 // Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA bhAskarasya samAkhyAtA aSTaite prtihaarkaaH| pUrvadikamataH proktAH prAcyAdiSu pradakSiNam // 15 // bhAskareSu dvAdazasu eSAM kAryAzca muurtyH| suprazastAH parikarA: zAntidAH sarvakAmadAH // 16 // iti sUryAyatane dvAradevatAH / avighno vighnarAjazca suvaktrI balavAnatha / gajakarNazca gokarNaH susaumyaH zubhadAyakaH // 17 // digdvArasthA yugmatazca ete vighnvinaashnaaH| ityaSTA ca gaNezasya pratihArA: zubhapradAH // 18 // iti gaNezAyatane dvaardevtaaH| jayA va vijayA caiva ajitA tvaparAjitA / vibhaktA maGgalA kAryA mohinI stambhinI tathA // 19 // kartavyAzvecchatA zAntimityaSTau pratihArikAH / gauryAdinavamUrtInAM kuryAtparikAMstathA // 20 // iti gauryAyatane dvAradevatAH / vaitAla; karaTazcaiva piGgAkSo bhRkuttistthaa| dhUmraka kaMkadazcaiva raktAkSazca sulocanaH // 21 // ityaSTau pratihArAzca caNDikAjhAkarAssadA / ukto dvArakramazceti zastaH parikare sadA // 22 // iti caNDikAyatane dvaardevtaaH| harAdivItarAgAntaM devAnAM krmyogtH| aSTa SoDaza dvAtriMzazcatuHSaSTikameva ca // 23 // indrazcandrajayazcaiva mahendro vijayastathA / dharaNendraH padmakazca sunAbhaH suradundubhiH // 24 // ityaSTau pratihArAzca vItarAge'ti shaantidaaH| anukrameNa saMsthApyAH prAcyAdiSu pradakSiNam // 25 // lAJchanaM siMhAsanaM ca cAmaraM kusumAJjaliH / prabhAmaNDalAzokAzca dundubhizchatrakatrayam // 26 // vItarAge'tivikhyAtA devAnAM tu pratikramAH / yakSazAsanadevIzca kuryAdubhayapArzvataH // 27 // iti jinendrAyatane dvAradevatAH / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdadvArapratihArAnukramAdhikAro nAma trayastriMzaduttarazatatamaM sUtram / Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) devatAdigbhAgamukhadhAradoSo nAma catustriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- yato mukhazca yo devo yathA vai yatra pazyati / tadahaM kathayiSyAmi dRSTA zAstrArthanizcayam // 1 // nottarAbhimukhAH kAryA na devA dakSiNAmukhAH / / AdidizonmukhaH kArya Adidevo divAkaraH // 2 // caturdizAmukho brahmA kAryo vA pUrvadimakhaH / zambhuNastathA dhATyo mukhaliGgaM sanAtanam / / 3 // vyaktAvyaktarUpakazca vizveza: sarvadinakhaH / sarvatra sarvatobhadrazcaturaH shivaalyH||4|| mUrtibhedena yo zeyazcaturaH prkiirtitH| homazAlA ca kartavyA caturdharopazobhitA // 5 // yakSarAjaM ramamANaM vidurdakSiNadimakham / pUrvAparamukhA ye ca vakSyante te yathArthataH // 6 // brahmA viSNuH zivaH sUrya indraskandahutAzanAH / pUrvAparamukhA hote vAstuzAstreSu kIrtitAH // 7 // gaNezazcaiva nAgezaH kSetrapo bhairavastathA / dhanAdhyakSazca gandharvA grahamAtRgaNAstathA // 8 // nakulIzazca caNDIzaH kAryA dakSiNadinakhAH / evaM viditakhAH kAryA nAnye caiva divaukasaH // 9 // naityAbhimukhaH sthApyo hanUmAnbalabuddhimAna / raudra ekAdazo rudo rAkSasakSayakArakaH // 10 // UrdhvamUlamadho'graM ca vilomaM dvA:kapATakam / varuNottarapUrveNa sthitvA caiva sukhAstrataH? // 11 // tathA yAmyAmukhaM dvAraM kartavyaM shaastrpaargaiH| devAzca dvArAbhimukhA iti zAstrArthanizcayaH // 12 // dakSiNottarAmukhena prAcyAM vai varuNe tthaa| vItarAgasya prAsAdaH puramadhye sukhAvahaH // 13 // Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA prazastaM ca samutsedhe gRhasyArzvabhUraGgakA ? / zriyaM zAntimIpsitaM ca kartRkAvara kAvubhau // 14 // iti devatAdigmukham / uktamAnAdhikaM dvAraM dhanadhAnyavinAzakam / pIDAM prakurute valitaM zatruvigraham // 15 // mRtyudaM cAdhovipulaM pUjAhAnikRdRrdhvataH / yavamadhyasamaM dvAraM sadA syAtkalikArakam // 16 // strIrogakRnyUna zAkhaM madhyastambhasya mAnataH / hInaM pIDAM prakurute adhikaM ca dhanakSayam // 17 // dAruje tu vilome ca pUjAhA nirdhanakSayaH / viparItaM kapATaM tu sadA syAtkalikArakam // 18 // tathordhvamUlAdhogrA ca vilomA dvA:kapATikA / bhramacchandakapArTa ca kalikRdviparItakam // 19 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM devatAdigbhAgamukhadvAradoSAdhikAro nAma catustriMzaduttarazatatamaM sUtram // 335 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (135) devatApadasaMsthAno nAma paJcatriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca prAsAdAnAM samastAnAM vibhaktirgarbhabhittitaH / garbhamadhye sarvatazca devatAH kramataH sthitaaH||1|| catura Ayate ca vRtte vRttAyate tathA / aSTAdhe ca tathA prokto garbha: prAsAdarUpataH // 2 // brahmasthAnAdigarbha ca bhittiparyantamekhalam / maNDalaM bhavanAkAraM vibhaktikramacchandataH // 3 // aSTAviMzatisaGakhyAkaM madhyagarbhAnurUpataH / kramAdekaikadevAnAM nivAso maNDale sthitiH||4|| prathamaM maNDalaM caiva yad bhaved grbhmdhytHH| zivasya paramaM sthAnaM tanmeroriva mdhytH||5|| yavairyavAdvaistu kizcit kuryAdIzAnamAzritam / samastaiva maNDalArdhaM tataH sUtreSu devatAH // 6 // pAdapadmAgrasaMsthAne svakIyapadamadhyataH / padasya garbhasaMsthAne pArzvagarbhAdhAdikam ? // 7 // karNapippilikAsUtraM bhujagaheM tu saMsthitam / pAdagulphagarbhasUtre padagarbheSu devatA // 8 // dvitIye hemagarbhazca nkuliishstRtiiyke| caturthe caiva sAvitrI rudrassyAt paJcame pade // 9 // SaSThe tathA SaNmukhazca saptame ca pitAmahaH / aSTame vasudevazca navame ca janArdanaH // 10 // vizvadevAzca dazame agnirakAdaze tthaa| dvAdaze bhAskarazcaiva durgA caiva prayodaze // 11 // caturdaze vighnarAjo grahAH paJcadaze tathA / SoDaze mAtRkAzcaiva gaNAssaptadaze tathA // 12 // aSTAdaze bhairavazca kSetrapAlastato'dhike / yakSarAjo viMzatike hanumAnekaviMzake // 13 // dvAviMze ca bhRguzcaiva ghorazcaiva tato'dhike / caturvize bhaved daityo rAkSasazca pade'dhike // 14 // pizAcazcaiva SaDize bhUtAni ca tathA'pare / tadane ca padaM zUnyaM krameNa maNDalasthitAH // 15 // viSNusthAne umAdevI brahmasthAne srsvtii| sAvitrI madhyadeze tu lakSmI sarvatra dApayet // 16 // Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 aparAjitapRcchA vItarAgo vighnarAje yathoktaM jinazAsane / mAtRmaNDalamadhye tu samastA devatAstathA // 17 // paryAsanorcasthAni viSNurUpANi yAni ca / viSNusthAne jalazAyI vArAhastatpade sthitaH // 18 // viSNurUpANi sarvANi navame ca pade tathA / kalkI ca ramamANazca pade vArAhake tathA // 19 // ardhanArIzvaraM devaM rudrasthAne ca sthApayet / harizaromAmUrti viSNusthAne prakalpayet // 20 // saptame brahmasaMsthAne midhamUrti ca sthApayet / tridevaM mizyezcaiva hariharapitAmaham // 21 // candrArkapitAmahaM ca sthApayedabhAskare pade / vedAMzca brahmasaMsthAne RSInvai bhAskare pade // 22 / / ata: pare tu ye devA antheSUktA mahattaraiH / / sAnnidhyaM sarvakAle tu parikarasya ca dApayet // 23 // iti pratimApAdasaMsthAnam / liGgaM pratiSThAsthAnaM ca varNAnAM hitakAmadam / pratiSThApyaM prakRtibhiH zAzvataM ca zubhapradam // 24 // yavairyavArdhestu kiJcit kartavyaM ca dizAzritam / prAcyAM zubhapradaM vipre kSatriyANAM tu dakSiNe // 25 // vAruNe vaizyajAtInAM zudrANAM tu tathottare / catuSTayaM samaM khyAtaM caturvarNaphalapradam // 26 // zAzvataM sarvavarNAnAM zilpisaMtoSakArakam / IzAmyAM yat sthita liGgaM pUjyaM candrArkatArakaiH // 27 // agnyupajIvibhilaukairAgneyIM dizamAzritam / vezyAkulAlarajakairvastraraGgakabhaNDakaiH // 28 // nairRtImAzritaM liGgaM zAzvataM ca zubhapradam / / vAyavye nartakanaTairliGga sthApyaM vicakSaNaiH // 29 // hastArdhaM ca tatoya ca tato'pyadhaiM tribhAgataH / tasyArdhaM ca tadardhArdhametat kizcitpramANataH // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitacchAyAM devatApadasaMsthAnAdhikAro nAma paJcatriMzaduttarazatatamaM sUtrama / / 43 a. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136) tripuruSapratiSThAsUryamaNDalAdivyomalakSaNaM SaTtriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca brahmA viSNustathA rudrastvekasminvA pRthaggRhe / bhUyo nyUnanyUnatazca rudro hariH pitAmahaH // 1 // aMzonazca harAdviSNurviSNorardhe pitAmahaH / vAmadakSiNayogena madhye rudraM ca sthApayet // 2 // saMsthApya ca zubha kartA napAdyAH sujanAH prajAH / prakartavyaM tyaja viprAdyAH sameyAnti samanvitam ? // 3 // tAbhyAM hrasvo yadA rudraH kSayo rAzi jane mRtiH / rASTrakSobho nRpayuddhaM brahmaviSNU samau yadA // 4 // anAvRSTijane mAribrahmahasve janArdane / viparyaye nRpAdyAzca asvasthA bhramati prajA // 5 // iti nyUnAdhikamAna / Adau brahmA harimadhye cA'nte rudro yadA bhavet / brAhmaNopadravo lokAstathA syurduSTacetasaH // 6 // viSNusthAne yadA brahmA brahmasthAne janArdanaH / tatra rAjabhayaM vidyAdudvegamanaso janAH // 7 // madhye brahmA harizcAnte Adau rudraH prtisstthitH| saMhAro jAyate tatra vyAdhizokAkulo janaH // 8 // brahmaNazca yadA viSNurviSNusthAne pitAmahaH / taskaropahatA lokA udyUttajanasaMkulAH // 9 // rudrasthAne harizcaiva hariryatra hrstthaa| jAyante strIjitA lokA adharmaratacetasaH // 10 // brahmasthAne yadA viSNurviSNusthAne caturmukhaH / rudraH svasthAnasaMsthastu sarvakAmaphalapradam // 11 // rudravaktratribhAgono harirardhaH pitAmahaH / tattulyA vai umAdevI sukhadA sarvakAmadA // 12 // nyUnAdhikA haribrahmA umAdevI ca zaGkaraH / sarvArthAzca gatAstatra yathoktaphalamAdizet // 13 // iti tripuruSasthAnapratiSThA / Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sarva liGkAzritA devA liGgadevAdhitaM zubhama / anyonyata: pradAtavyaM liGgaM nA'nyatra dApayet // 14 // haribrahmA ca savitA zakrazcaiva smarastathA / skandhasUtrasya cA'dhastAt sthANusUtrapramANataH // 15 // kaTimedasamasthAne ratimUrtiprakalpanA / zakucakradharA caiva RSayo daNDapiGgalau // 16 // ratiskandhasamau tau tu adhastAccibuko tathA / ekapRSThopari kAryA na pRSThe na ca vistRtAH // 17 // pAdapadmAprataH sUtraM madhya madhye'pi jaayte| nAyakazca ratizcaiva kramazo yuktimAzritau // 18 // pAdapRSThasamaM sUtramarcAmAnena kaaryet| apaMdhA bhAjayet sarvamupapIThoparisthitam // 19 // hI bhAgau zaGgamutsedhe panaM kuryAt suvattakama / padmapIThaM tu bhAgena bhAgo dvau kaNThakocchrayaH // 20 // pIThaM bhAgatrayaM kuryAt pravezAntaranirgamam / pAdaM padmasamutsedhe UrujAnuhRdisthitam // 21 // suzaGga kezarADhyaM ca apatraM sakarNakam / evaMvidhaM prakartavyaM sUryAgne vyomalakSaNam // 22 // pIThaM ca maNDalaM proktaM pratidhArA ca naasikaa| vedI vyoma tathA kuNDaM paJcAGgaM sUryamaNDalam // 23 // merustasyA'grataH kaarystrigrbhaantrsNsthitH| paJcasaptanavAntaHstho hata UrdhvaM na kArayet // 24 // haso vaSo'tha garuDo vyoma vai jyesstthmdhytH|| iSusthAneSu kartavyaM nA'nyapadAzritaM bhavet // 25 // arcAyAmena vistIrNa sapAdaM sArdhameva ca / vistarocchrayatulyaM ca upapIThaM tribhAgataH // 26 // iti vyomlkssnnaadhikaarH| iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcArthoktAparAjitapRcchAyAM vyomalakSaNAdhikAro nAma SaTtriMzaduttarazatatamaM sUtram // Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (137) dvAradRSTinirNayo nAma saptatriMzaduttarazatatama sUtram // vizvakarmovAca - - - - - - - - taM sodumbarAntakam / sthApayecchivaliGgAni dvArArdhaM na vyatikramet // 1 // dvArocchyasya madhyaM tu vasubhAgavibhAjitam / zubhAzubhadRSTisthAna hitAhitaphalapradam // 2 // padamekaikakaM bhUyo hyaSTadhA pravibhAjitam / 'catuHSaSThayaMzocchritaM syAdudumbaradazAntakam // 3 // viSamAMzeSu sarveSu devtaadRssttiyogtH| dRSTisthAnAni dvAtriMzad dvAtriMzacca vilomataH / / 4 // viSamasthA zubhA caivaM viSame cAzubhodamaH / dRSTidoSavipAkena sthAnanAzo dhanakSayam // 5 // nagare ca pure grAme rASTra tIrthe tapovane / vAhadRSTihataM yacca na punastatprarohati // 6 // udumbarAditaH proktmuttrngggodraaddhH| devatAkramasaMsthAnaM kathayAmi yathAvidhi // 7 // AdiH saSTizca tattvaM va AdhiSThaM cAyurlakSyakam / vizA prajJA zAntiH zivokAni tattvAni vai nava // 8 // prathame ca bhavedAdiH sRSTizcaiva tRtIyake / paJcame ca bhavettasvamadhiSThaM saptame sthitam // 9 // Ayu:sthAnaM ca navame lakSyamekAdaze sthitam / trayodaze bhavedvijJA prajJA paJcadazasthitA // 10 // zAntiH saptadazasthA ca zivatatvakasaMsthitiH / vyaktAvyakte tadUrva tu krameNa ca susaMsthite // 11 // vyaktapadaM ca vizeyamekonaviMzatyaMzake / dhyaktAvyaktaM tvekaviMze trayaM vize ca vyaktakam // 12 // paJcavize phAlanA syAt tatra kAmaphalodayaH / saptaviMze samutsedhe kuryAca jalazAyinama // 13 // dvayadhike vainateyaM ca maatrstvektriNshke| prayastriMze bhavedyakSo tyadhike bhRGgazUkaraH // 14 // Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 aparAjitapRcchA saptatriMze umArudraM vyadhike buddha eva ca / ekacatvAriMzake ca brahmayugmaM ca kArayet // 15 // durvAsasaM ca dvayadhike agastyaM nAradaM tthaa| paJcacatvAriMzake ca lakSmInArAyaNaM viduH|| 16 // saptacatvAriMzake ca sthApyo dhAtA yathAvidhi / ekonapaJcAzattame gaNezaM ca sarasvatIm // 17 // tatazca dvayadhike kuryAcchriyaM padmAsanAM sthitAm / tripazcAzattame kuryAddharasiddhiM ca kAmadAm // 18 // brahmaviSNvozca sUryasya vItarAgasya ca kramAt / paJcapaJcAzattameM ca UrdhvA dRSTisaMsthitiH // 19 // rudrArcA tato dvayadhike cnnddikaikonsssstthike| dvayadhike bhairavazcaiva vetAlAzca triSaSTike // 20 // tavaM ca padaM zUnya mahAmarma kSayAvaham / pAde'AyAH kaTiyAvat kAryA vAhanadRk tathA // 21 // dharmArthakAmamokSANAM dRSTisthApanapUjanAt / sarvArcAdRSTisaMsthAna bhuktimuktipradaM bhavet // 22 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dvAradRSTinirNayAdhikAro nAma saptatriMzaduttarazatatama sUtram / Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) prAsAdasyordhvamAnanirNayo nAmASTAtriMzaduttarazatatama sUtram / vizvakarmovAca athAta: saMpravakSyAmi prAsAdasyo lakSaNam / talacchandavibhatkyA tadUrdhvamAnaM vizeSataH // 1 // vibhakte tu talacchande zikharoz2a tu kArayet / , zikhare zukAmasUtre ucchrayo maNDapasya ca // 2 // prAsAdakAgrazukavanmaNDapAgre ctusskikaa| jagatyuttAnapaTTaM ca zAlAdyAH paritaH kramAt // 3 // jagatyAM lopayecchAlAM zAlAyAM maNDapaM tthaa| maNDape naiva prAsAdo grastazcaid dosskaarkH|| 4 // evamAdiguNAH proktAH sUtrazAstrArthabodhakaiH / viziSTaguNamAkhyAsthe proktaM vai vAstuvedibhiH // 5 // nirandhAreSu sarveSu nAgare mizrake'pi vA / vimAnanAgaracchande kuryAdvimAnapuSpake // 6 // bhitte:pRthutve yanmAnaM tacchRGgakrama uurdhvtH| garbhamadhye yadA rekhA mahAmabhakSayAvahA // 7 // ekadvitrikramA uktA bhittimadhye yathottaram / adhikA nedha kartavyA pIDite ca kulkssyH|| 8 // ekAdigrahasayAntamura:zRGga kramodatam / adhaHsthena bhaveluptamura:zRGgaM tu pazcimam // 9 // sapta sapta hyadholuptA UrcasthAMzAstrayodaza / ekaddhayA ghaNTAbAho skandhe skandhaM tu kArayet // 10 // ekaikaM yuktisUtraNa yA sarvakAmadam / sUtrayitvA kramayoga mUlasUtrAnusArataH // 11 // chandabhedo na kartavyo jAtibhedo na vA punaH / udbhavecca mahAmarma jAtibhede kRte sIta / / 12 // yadi chande nAsti chando nA''dyamAye pratiSThitam ? / tatprAsAdaphalaM nAsti tato mokSo na vidyate // 13 // prAsAdasya puro-bhAge nirvANaM mUlazunakam / tagre zukvakIya muruzRGgAdhanakamAt // 14 // ekatripaJcasaptAkasiMhasthAnAni kariyet / teSAM vibhaktisUtra tu kolikAyAmasUtrataH // 15 // marasa sA Neha ka. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 aparAjitapRcchA aJcitA kuJcitA zasyA nidhodinkrmaagtaa| madhyasthA bhramA sabhramA SaTkolyaH parikIrtitAH // 16 // prAsAde dazadhA bhakta bhUmisImA vickssnnH| aJcitA ca dvibhAgA syAt tribhAgA kuJcitA tathA // 17 // zasyA caivaM caturbhAgA tridhA coktakramAgatA / -- - - - - svAraghAta - - - - | prAsAdapadamadhyasthA bhramA sAnimAgataH / ardhe tu saMbhramA kAryA prAsAdasya pramANataH // 10 // agre kolI kapolaM tu zukanAsastu naasikaa| . sAndhAre stambharekhA ca kartavyA madhyakoSTake // 20 // bhramaNI bAhyabhittizca kramAsaGkhyAM prakalpayet / zaGgoruzRGgapratyakSaM gaNayedaNDakAni ca // 21 // siMhakarNa taveGgItilekaM prAsAdabhUSaNam / karNa rathaM pratirathaM subhadraM pratibhadrakam // 22 // salilAntaramArgeNa zuddhAnyevAGgasaGkhyayA / ihaivAGgapramANena sapAda zRGgamucchraye // 23 // skandhasyA|daye ghaNTA srvkaamphlprdaa| prahArAMzaM punardadyAt punaH zRGgANi kArayet // 24 // zRGge zRGge ca prAsAdaM vibhaktamiva kalpayet / samastAnAmadhobhAna kuryAcchAI vibhUSitam // 25 // adhA zRGge pakSabhAge UrdhvazaGgAdamAgamam / uruzRGgaM yadA lupta rekhAkarNajalAntaraiH // 26 // tatra kArayituH pIDA kurtuzcApi mahadbhayam / mUlazilAta udaye prosIda kalazAntake // 27 // bhAge vibhakte viMzatyA adhaUrdhva prakalpayet / aSTabhAgodayo jyeSThaH sArddhamaSTau ca madhyamaH // 28 // kaniSTho navabhibhAgaustridhA maNDovaro mataH / zeSA ye UrdhvabhAgAstaiH kartavyaH zikharodayaH // 29 // idaM mAnaM samuddiSTaM proktaM vai vAstuvedibhiH itisUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdasyordhvamAnanirNayAdhikAro nAmASTAtriMzaduttarazatatamaM sUtram // Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (139) rekhAnirNayo nAmaikonacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAta: saMpravakSyAmi rekhAbhedaM pRthagvidham / sarvAH kalAH samutpannA rekhA; SoDaza kIrtitAH // 1 // trikhaNDAdau khaNDavRddhayA khaNDAnyaSTAdazAvadhi / SoDazaiva samA cArA: kalAdau parikIrtitAH // 2 // aSTAdAvaSTaSaSThyantaM caturvRddhikrameNa tu / rekhAzcaivaM prayoktavyAH SaTpaJcAzacchatadvayam // 3 // zazinI zAntinI caiva lakSmiNI kAminI tathA / puSpiNI ca zubhA zAntA AlhAdA kumudA tathA // 4 // sukhAsanI zAlinI ca vidyAzodhanikA tathA / nAhinI dIpinI saumyA amRtA SoDazI tathA // 5 // pakaikasyA: svacchandeSu SoDazaiva prkiirtitaaH| rekhAzcaivaM prayoktavyAH SaTpaJcAzacchatadvayam // 6 // zazinyAdyAstrikhaNDAzca rekhA vai SoDazonmitAH / zAntinyAdhAzcatuSkhaNDAH SoDazaiva prakIrtitAH // 7 // lakSmiNyAdyA paJcakhaNDA uktAzcaivaM tu SoDaza / kAminyAdyAzca SaTkhaNDA rekhA: SoDaza kIrtitAH // 8 // puSpiNAdyAH saptakhaNDAH zubhAdyAzcASTakhaNDakAH / zAntAdyA grahakhaNDA AlhAdAdyA dazakhaNDakAH // 9 // kumudAdyA rudrakhaNDAH sukhaasnyaadikaasttH| zaGinyAdyA vizvakhaNDA vidyaashodhaadikaasttH|| 10 // nAhinyAdyAstithikhaNDA dIpinyAdyA: kalonmitAH / saumyAdyAH saptadazabhirvasvekairamRtAdikAH // 11 // zazinyAdyA amatAntAH SoDazaiva prkiirtitaaH| ekaikasyAH svacchandeSu SoDazaiva vinirgatAH // 12 // SoDazAtha dviraSTau ca SaTpaJcAzacchatadvayam / saGkhyA proktA ca rekhANAM vAstuvidyodbhavA budhaiH // 13 // rekhApRthutvAdudava: sapAdaH karNato'pi vaa| digbhakte ca talacchandai skandhaM kuryAt SaDaMzakam // 14 // kha Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 aparAjitapRcchA skandhrasthAne kalAcAro rekhAntaM sAdhayettathA / samaH sapAdaH sArddhazca pAdono dviguNastathA // 15 // dviguNazca sapAdau dvau sAdhauM pAdonakAstrayaH / triguNo'tha sapAdo'sau sArthaH pAdonavedakaH // 16 // caturguNa; sapAdo'sau mArdhaH pAdonapaJcakaH / iti SoDazadhA cAraM trikhaNDAdyAsu lakSayet // 17 // aSTAdyAvaSTaSaSThyantaM caturvaddhayA kalA: kramAt / nyasedrekhAsu tAbhyassyuH SaTpaJcAzacchatadvayam // 18 // trikhaNDAyAM tu rekhAyAmAdikhaNDe kalASTakam / dvitIye ca tRtIye ca aSTau cArA: samA ime // 19 // SoDazasu trikhaNDAsu AdikhaNDe kulASTakama / caturviMzatidhI skandhe smcaarsmucchitiH|| 20 // prathamAyA AdikhaNDe kalA aSTa prayojitAH / dvitIye vasusaGkhyAzca tRtIye'STau tathaiva ca // 21 // caturviMzatikAzcaivaM samA cArA: prakIrtitAH / dvitIyA ca bhavedrekhA sapAdacArI saMjJitA // 22 // skandhe dhiSNyAMzakairbhakte vsvdshsNmitaaH| kramAtkalAtrikhaNDeSu sapAdacArikA tu sA // 23 // bhakte skandhe ca triMzaddhA bhavedrekhA tRtIyakA / prathame'STa digUrvaM ca skandhe dvAdaza conmitAH // 24 // skandhe kalAstrayastriMzadyatra khaNDeSvapi kramAt / vasurudrendrasaGkhyA sA pAdonadvikacArikA // 25 // skandhe SaTtriMzadaze ca vasusUryadviraSTabhiH / skandhe tu navarAmAMze'STavizvASTadazommitAH // 26 // adhaH khaNDe tu yazcAra Urdhva khaNDe'yasau bhavat / samaM sA labhate cAraM sapAdaM vA padAdhikam // 27 / / samaM sapAdaM sAdhaM vA yAvatpAdonapaJcakam / trikhaNDAdau khaNDavRddhayA'STAdazakhaNDakAvadhi // 28 // AdikhaNDe caturvRddhirdhvakhaNDeSu tdgunnaa| pratikhaNDe SoDazabhiH SaTpaJcAzacchatadvayam // 29 // kalAmamo skandhasthAne kalAH paJca rekhANAM tu guNoditAH / siddhA turyA kRtA rekhA U cAmala sArikA // 30 // / Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 rekhAnirNayo nAmaikonacatvAriMzadusarazatatama sUtrama // viSamA bhUmikA: kAryA na zasyante samAstu tAH / dvayoH prarathayormadhye vRttamAmalasArakam // 31 // nAgare latine kuryAt sAndhAre caiva mishrke| vimAnanAgaracchande vimAnapuSpake tathA // 32 // vimAne bhUmije caiva vRtta cAkarNikAntaka / drAviDe tu tathA caivaM taM tu rekhAnurUpakam // 33 // varATe tu bhaved ghaNTA yAdRgmandArapuSpakam / valabhISu ca sarvAsu gajapRSThAkRtistathA // 34 // nAgareghaNTAkRtikAM kuryAt siMhAvalokane / ghaNTA caivamupAkhyAtA prayuktA vAstuvedibhiH // 35 // nAgase latine rekhA sAndhAre mizrake tathA / lambanA sUtrayogena rekhA bhavati nAgarI // 36 // kathitA garbhamAdhArya vimAne bhUmije tathA / varATe drAviDe caiva prazastA garbhamArgataH // 37 // stambhAdyAzcaiva garbhAdyAH prAsAdabhittimAnataH / caturvidhA bhavedrekhA vimAne caiva bhUmije // 38 // virATe drAviDe kAryA chande vimaannaagre| vimAnapuSpake tadvadvalabhISvapi kAmadA // 39 // lAJchanA sUtrayogena rekhA sUtradvayADintA / veNukozodbhavA rekhA kalAbhedakramAdapi // 40 // nAgare latine kAryA sAndhAre'pyatha mishrke| dAruje ca rathArohe prazastA sarvakAmadA // 11 // zikhAprAnta bhavedrekhA ghaNTAntA vA'pyathocyate / skandhAntA ca tathA proktA anyathA doSakAraNam // 42 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM rekhAnirNayAdhikAro nAmaikonacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) candrakalAdiSaTpaJcAzacchatadvayare khAnirNayo nAma catvAriMzadutarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca samaH sapAdaH sArdhazca pAdonadvaya eva ca / dviguNazcAra: prakartavyaH sapAdaH sArdhadviguNaH // 1 // pAdonatrayazca tathA trayazcaiva padAdhikaH / sArdhatrayazca pAdonacatuSkaM ca caturguNam // 2 // sapAdaM sArdhaM catuSkaM tathA pAdonapaJcakam / trikhaNDAdAvaSTAdazAntA caiSAM yuktirvidhIyate // 3 // trikhaNDAdau kalAzcASTa Adyante caturvarddhayet / aSTAdazyAmaSTaSaSTI prathamAghaH khaNDayojitA // 4 // samasapAdAdikramairyAvat pAdonapaJcakam / skandhasthAne cAraH kalAsAdhanA kramayogataH // 5 // lambanAsUtra yogena bhavedrekhA tu nAgarI / ghaNTikAyAM kramayoge vimAne bhUmije'thavA // 6 // nAmAni guNadoSAMzca rekhANAM kathayAmyataH / anukrameNa vakSyAmi zRNu caikAgramAnasaH // 7 // zazinI zItalA saumyA zAntA caidha manoramA / zubhA manobhavA vIrA kumudA padmazekharA // 8 // lalitA lIlAvatI caiva tridazA pUrNamaNDalA | pUrNabhadrA ca bhadrAGgI SoDazaiva prakIrtitAH // 9 // trikhaNDA: 16 zAntinI ca zubhA zAntA tridivA devadurlabhA / bIbhatlA ca zivA saumyA vIrabhadrA nArAyaNI // 10 // sudhirA zekharA ramyA pUrNA va pUrNabhadrikA | vijayA tatra vijJeyA dvAtriMzazcaiva saGkhyayA // 11 // catuSkhaNDAH 16 lakSmiNI zrIH sambhavA ca vidUrA pUrNamaNDalA / sugandhA mAnasI zailA nandA nandAkSI kautukA // 12 // zAntirlAbhA ca kalyANI subhadrA ca bhadrezvarI / aSTacatvAriMzadekhA itthaM caiva prakIrtitAH // 13 // paJcakhaNDAH 16 kAminI kamalA padmA saMbhramA bhramazekharA / zubhA va sArasambhUtA vaidevI rAjazekharA // 14 // Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 aparAjita pRcchA gAndhArI gandharvA vRttA tilakA lokasundarI / mahAbhadrA tathA caindrA catuHSaSThiH syuraikyataH // 15 // SaTkhaNDA: 16 puSpitA puSpikA campAsamA tilakAdbhutA / siddhA siddhAGgI svarUpA krIDAmaNistathAparA / / 16 / / naranArA narezvarI virUpAkSA mahodbhavA / siddhAMsA sarvamaNDalA azItiH saGkhyayA matAH // 17 // saptakhaNDA: 16 zubhA ca zItalA gandhA mAlatI harmyasaMyutA / meghA meghapadA'nujA kRSNA ca nirmalA parA // 18 // tejAH pratApatejAzca kIrtirAnandakA tathA / sambhRtA tAzca vijJeyAH paNNavatizca saGkhyayA // 19 // aSTakhaNDAH 16 zAntA ca mukulA nandA zriyA bhadrA ca nandanA / zobhanA ca subhadrAkhyA sutA ca kulanandinI // 20 // gambhIrA madhurA caiva zekharA zikharonnatA / mahAnIlA ratnAcalA zataM ca dvAdazottaram // 21 // navakhaNDAH 16 AlhAdA zriyA nandA gomatI nAmasundarI / subhadrA bhadrikA bhadrA bhadrAGgA bhadramAlinI // 22 // sambhUtA bhUtazaradA patAkA kIrtivarddhinI / mAhendrI sundarAkhyAtA aSTAviMzottaraM zatam // 23 // dazakhaNDA: 16 kumudA bhadrakA dhvajA dhvajAkSI makaradhvajA / supatAkA vIrabhadrA rUpabhadrA vinAyakA // 24 // vIrA va vikramA rakhyA manmathA devasundarI / ugrA kanakezI catuzcatvAriMzottaraM zatam // 25 // sukhAsanI ekAdazakhaNDA: 16 bhvatI varadA ramyA sundarA modAmodakI / zivA ca sarvalambhA ca vizAlA kulanAyaka // 26 // zimbhA zivatamA divyA zivAGganA vizvezvarI / vizvarUpA samAkhyAtA SaSThayuttarazataM tathA // 27 // dvAdazakhaNDA: 16 zakhinI zAntikI vimalA sUryA varddhanA vijayA tathA / vAJchitA zodbhavA ca zabhUtA tu rekhitA / / 28 / / Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candrakalAdiSaTpaJcAzacchatadvayarekhAnirNayo nAma catvAriMzaduttarazatatama sUtram // 349 vaMzatArAdhivAsyA ca vazyA mAnA zikhodbhavA / vAsyA vasantodbhavA ca SaTsaptatyuttaraM zatam // 29 / / trayodazakhaNDAH 16 vidyAzodhanikA ramyA gaurI haMsI srsvtii| sAraGgI caiva sauramyA zukAmAzokA zaucakI // 30 // kanakA kanakAvatI kandI kandazritA / kamalA kalahaMsI ca dvinavatyuttaraM zatam // 31 // caturdazakhaNDA: 16 nAhinI hastinI caiva kumbhikA gajamAlinI / gajI gajAgA zekharI rAzI caiva gajezvarI // 32 // ratnA ratnagarbhA mAlyA jayA cogratejAstathA / priyA vaktrA samAkhyAtA aSTottarazatadvayam // 33 // paJcadazakhaNDAH 16 dvIpinI siMhanI siMhI siMharUpA siNhonntaa| siMhagrIvA ca siMhAca siMhAkhyA ca siMhezvarI // 34 // mahAnAdA nAdavatI siMhanAdA nAdodbhavA / siMhAGganA va siddhA ca SoDazI sakalezvarI // 35 // samAkhyAtAzcaiva caturviMzottarazatadvayam // ghoDazakhaNDA: 16 saumyA nArAyaNI caitra ramyA narA nrottmaa| narezvarI narAzA ca narAgA ca nRtyezvarI // 36 // vIravatI vIrAnI mahAvIrA viirnaaykaa| bIbhatsA ca satI zAntA casvAriMzacchatadvayam // 37 // saptadazakhaNDAH 16 rasyA ramyezvarI gaGgA kumudA kumudazekharI / bIbhatsA pArthivA jJeyA kAntA caiva manoharI // 38 // svarUpA vikramA zAntA manozA sarvatomukhI / yazabhadrA sukhAsInA SaTpaJcAzacchatadvayam / / 39 // apAdazakhaNDA; 16 aSTAdazaskandhasthAne utpannA halakAdikAsamatiH bATa pacAzatavayama ekAdikodbhavA rekhA: prAsAdazikhare matAH // 40 // rotamA iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM candrakalAdiSaTpaJcAzacchatadvayarekhAnirNayAdhikArI nAma catvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // khI -- Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (141) rekhArNavaskandhodayakalAbhedo nAmaikacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca -- - savyAlaM zikharaM kArya sakalaH zikharocchrayaH / vyAsasya karNayormadhye dvighnaM caiva tribhirhatAH // 1 // sUtrarekhocchritA rekhA saGkhyAyAM paJcaviMzatiH / nAmAni kathayiSyAmi savyAsAderyathAkramam // 2 // savyAsA zobhanA bhadrA surUpA sumanoramA / zubhA caiva tathA zAntA kauberI ca sarasvatI // 3 // kaulAca karavIrA ca kumudA padminI tathA / kanakA vikaTA caiva ramyA ca ramaNI tathA // 4 // vasundharA tathA haMsI vizAkhA nandinI tathA / jayA ca vijayA caiva sumukhA ca priyAnanA // 5 // ityetAH kIrtitA rekhAH saGkhyayA paJcaviMzatiH / udayabhedodbhavAH khyAtAH sapAdakarNamadhyataH // 6 // ityudayabhedAH / paJcakhaNDa khaNDaddha ekonatriMzakAvadhi | khaNDanAre kalA jJeyA aGkavRddhikrameNa tu // 7 // ekadvitricatuH paJcaSaTsaptASTaka modvatAH / anena kramayogena ekonatriMzakAvadhi // 8 // paJca khaNDe kalAzcaiva khaGkhyayA dazapaJca ca / ekonatriMze paJcatriMzaduttaraM catuHzatam // 9 // candrakalpA kalAvatI kaladhautA ca rudhirA / milAdundubhirvanavATikA // 10 // ratnacUlA vRndArakA trizikhA nandA kaumudI | nca nayanA cakrA conmattA vizAlA vibhramA latA // 11 // hAzi phuyUharmajUra 1 mRgAkSI dvIpinI zazI kaumudI maJjarI tathA / pUrNarasyA ca mAhendrI kIrtipatAkA tatpare // 12 // trailokyavijayA caiva nAmabhiH paJcaviMzatiH / kalArekhAH samAkhyAtAH sarvakAmaphalapradAH // 13 // iti kalAmeodbhavA rekhAH / Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA dazadhA mUlapRthutve SaDbhAgaH skandha ucyate / paJcabhAgo'thavA skandho bhAgo vAme ca dakSiNe // 14 // bAhye doSadaH proktaH paJcAdhazca na zasyate / SaTpaJcamadhyataH skandhe UrdhvabhAge jinAGkite // 15 // vibhaktisUtrakramataH skandhAH syuH paJcaviMzatiH / nAmAnyanukramAtteSAM kathaye taba sAmpratam // 16 // samaH zAntaH zubhaH saumyo gandharvaH zaGkhavardhanaH / kIrtinando mahAbhogaH sambhramo dizinAyakaH // 17 // rudratejAH sadAbhyAso janAnandastathAdrakaH / yakSo dakSaH kSitidharaH samAnaH saMyutastathA // 18 // zekharazca prajApUrNaH pravartazca praghAtakaH / rekhAtibhUSaNaJcaiva vijayAnanda ityamI // 19 // skandhAstu nAmato jJeyAH saGkhyAtAH paJcaviMzatiH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM rekhArNavaskandhodayakalA bhedAdhikAro nAmaikacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // 351 Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (142) prAsAdaghaNTAmalasArakanirNayo nAma vAcatvAriMzaduttara zatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pratirathAvubhau madhye vRtte cAmalasArake / tattadvibhaktibhAgaM ca kathaye yasya yAdRzam // 1 // udaye tu tadUce ca vibhakte cturNshtH|| grIvA pAdonabhAgA syAtsapAdaM ca tathANDakama // 2 // candrikA caikabhAgena bhAgA cAmalasArikA / prAsAdasyA'STamAMzena pRthutvaM kalazANDake // 3 // yugmapratirathe kuryAt suratAraM zikharodbhave / candrasya tu ca saMsthAne kuryAdAmalasArikAm // 4 // dvitIyA pUrvasaMsthAne shossyeccaardhbhaagtH| nAgare latine kuryAt sAndhAre caiva mizrake // 5 // vAsoveM codayaM kRtvA vibhaktaM paJcabhAgikam / kaNThAgrIvAkuDalaM ca padmacchatropacchatrakam // 6 // vimAne puSpake bhaume kuryAdvimAnanAgare / ityuktaM cAmalasAraM prayuktaM vAstuvedibhiH // 7 // dvirabhAgavistAre ucchrayo dazabhAgataH / anta:patraM bhavedbhAgaM bhAgArdhe caiva paTTikA // 8 // karNastu sArdhabhAgazca tadUdhai padmapatrikA | skandhaH SaDbhAgiko jJeya ucchye bhAgasaGkhyayA // 9 // SaDbhAgazca bhavetskandho nirgamaH paJcabhAgikaH / drAviDI ca bhaved ghaNTA nAsikopAGgazobhitA // 10 // pRthutvaM tu dvAdazAMzamucchye navabhAgikam / karNastathA caikabhAgaH skandhAdhaM cASTabhAgikam // 11 // aSTAdhoveM SoDazAzrA tato dvAtriMzadazrakA / mandArapuSpakAkArA kAryA varATaghaNTikA // 12 // valabhIH saMpravakSyAmi aamlaimidkssinneH|| udayazcaiva SaDbhAgo vistArazvASTabhAgakaH // 13 // adho bhAge bhavetkaNTho vRttaM caiva tu bhAgikam / kapAlI ? bhAgapAdaM tu tripAda kIrtitaM mukham // 14 // dvibhAgocchUitA zAkhA ca vistare aSTa antikaa| viSamA mukuTA kAryA paDizca viSamA smRtA // 15 // ubhayAmalamadhye tu gajapRSThAkRtistathA / kalazAzca trayaH kAryA Ayate ca zubhapradAH // 16 // siMhAvalokane kuryAd ghaNTAM mandArapuSpakam / arkapuSpodbhavAH zastA dAruje puSpakAdayaH // 17 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdaghaNTAmalasArakanirNayAdhikAro nAma dvAcatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143) kalazapramANalakSaNaM tricatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- athAtaH saMpravakSyAmi kalazotpattilakSaNam / bhadraM tu sarvakalyANaM kalazaM sthApayedhathA // 1 // kSIrodArNavake pUrva madhyamAne sugsuraiH| tatrotpannaM sutilakaM kalazaM kAmarUpiNam // 2 // pratiSThAdiSu sarveSu sarvapuNyamahotsave / saMsthApya puNyakalazaM sarvavighnopazAmakam // 3 // abhiSikto divyaghaTaiH phalapallavasaMyutaiH / sarvapApavinimuktaH zriyaM prApnoti mAnavaH // 4 // kSIrArNave samutpannaM prAsAdasyAgrajAtakam / prAsAdo devatAnAM ca narendrANAM ca har2yAkam / / 5 // devAgAreSu sarveSu nRpANAM bhavane tthaa| saMsthApyaM divyakalazaM vizvakarmavaco yathA // 6 // utpattiH kathitA caivaM lakSaNaM zRNu sAmpratam / vibhaktibhAgasaGkhyAnAM pramANe sUtramAnataH // 7 // zailaje zailajaM kuryAd dAruje dArujaM tathA / dhAtuje dhAtujaM caiva aiSTike caiSTikaM zubham // 8 // citre citraM vidhAtavyaM hemajaM sarvakAmadam / / zreSThaM sarvatra zreSThAnAM suvarNakalazadhvajam // 9 // prAsAdasyASTamAMzena pRthutvaM kalazANDake / SoDazAMzairyutaM zreSThaM : dvAtriMzadaMzataH // 10 // mUlarekhA paJcamAMze pRthutvaM tasya kArayet / ghaNTA vistArapAdena tatpAdena yutA punaH // 11 // itthaM kalazavistAramucchyastasya sArddhataH / nAgare latine zastaM sAndhAre mizrake tathA // 12 // vimAnanAgare chande vimAnapuSpake tthaa| dhAtuje ratnaje caiva rathArohe ca dAruje // 13 / / zailaje ca caturthAzamaiSTikAdau smstke| ityuktaM kalazaM caiva sarvakAmaphalapradam // 14 // varATe drAvir3e caiva bhUmije ca vimaanke| prAsAdasya tu SaSThAMze samastavalabhISu ca // 15 // Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tatpadaMzayutaM zreSThaM kaniSThaM tadvihInakam / itthaM mAna samuddiSTaM kartavyaM sarvakAmadam / / 16 // dharmArthakAmamokSAMzca IpsitAn labhate dhruvam / yuktAlaGkArayuk sthApyaM kalazaM kAmarUpakam // 17 // ucchyo navabhAga: syAt SaDbhAgA vistRtistathA / aNDakaM caikapAdaM sAt tripadA panapatrikA // 18 // grIvA pAdonabhAgAca sapAdaM dve ca krnnike|| mAtuliGga tribhirbhAgaH kartavyaM sarvakAmadam / / 19 // ucchyaH kathitazcaivaM vistaraM zaNu sAmpratam / padmapatraM tribhirbhAgaistatkande ca dvibhAgakam // 20 // aNDakaM ca ghaTAkAraM kuryAtSaDbhAgavistRtam / / grIvA madhye dvibhAgAbhyAM caturbhiH karNikAntaram // 21 // sAdhaM dvathaMzaM bIjapUramane nimnaM sulakSaNam / pramANaM tatra cAkhyAtaM kalaze sarvakAmadam // 22 // iti nAgaraprAsAdakalaza: // ata UrdhvaM punazcA'nyaM pravakSye'hamanukramam / pUrvavacca samutsedho vistaraH pUrvakalpitaH // 23 // padmapatranibhAkArA tripadA padmapatrikA / karNikA padmakaM tu sapAdaH padmasambhavaH // 24 // dvibhAgaM cANDakaM kuryAd vRttAkAra sulakSaNam / grIvA pAdonabhAgA syAd bhAgArdhe cArkapaTTikA // 25 // latine va prakartavyA ardha vai padmapatrikA / tribhAgaM bIjapUraM ca adhikasya padmAkRtiH // 26 // ucchyaH kathitazcetthaM vistaraM zaNu sAmpratam / padmapatraM tribhirbhAgarddhibhAgA karNikA vRtA // 27 // padmAle patrikA caiva caturbhAgA ca vistare / SaDbhAgamaNDakaM caiva grIvA madhye dvibhAgikA // 28 // arkapaTTI caturbhAgA sArdhavyaMzAca patrikA / sArdhadvayaM bIjapUraM nimnAne padmakAkRti // 29 // padmanibaMdhatilakaM muktaratnaM suvRttakam / arke'rkapaTTikA kuryAt padmapatrAna unnatA // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM kalazapramANalakSaNAdhikAro nAma tricatvAriMzaduttarazatatama sUtram // - Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) prAsAdadhvajadaNDalakSaNaM catuzcatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH saMpravakSyAmi prAsAdadhvajalakSaNam / daNDocchrayapramANaM ca patAkImaNDakI tathA // 1 // jayA ca vijayA caiva veNukaM ghaNTacAmaram ! kalazo samAkhyAtaM kartavyaM sarvakAmadam // 2 // dhvajAdhArastambhikA ca kalazaizca vibhUSitA / vaMzAdhAro vajrabandho vaMzAnAM veSTanAdikam // 3 // AdizilodbhavaM mAnaM Urdhve ca kalazAntike / tRtIyAMze prakartavyo dhvajAdaNDaH pramANataH // 4 // aSTamAMze tato hIne madhyamaM zubhalakSaNam / kaniSThaM tadbhaved daNDaM jyeSThataH pAdavarjitam // 5 // prAsAdapRthumAnena dhvajAdaNDaM tu kArayet / madhyamaM dazamAMzonaM kaniSThaM conapaJcamam // 6 // mUlarekhApramANena jyeSThaH syAd daNDasambhavaH / madhyamaM dvAdazAMzonaM zonaM kaniSTakam // 7 // ekahaste tu prAsAde daNDaM pAdonamaGgulam / ardhAGgulA bhaved vRddhiH paJcAzaddhastakAvadhi // 8 // pRthutvaM ca prakartavyaM suvRttaM parvakAnvitam / ekAdiparvataH kAryaH paJcaviMzatikAvadhi // 9 // viSamaparvodramAzca zastAH svasvAbhidhAnataH / trayodaza syurdaNDA vai parvabhedaistathottamAH // 10 // jayantaH zatrumardanaH piGgalo nAma sambhavaH / zrImukhazca tathAnandastridevo divyazekharaH // 11 // kAladaNDo mahAkUTa : sUryAkhyaH kamalodbhavaH / vizvakarmA samAkhyAtAH kartavyAH sarvakAmadAH // 12 jayantastvekaparvazva triparva: zatrumardanaH / piGgalaH paJcaparvazca saptaparvazca sambhavaH // 13 // zrImukho navaparvazva Anando rudraparvakaH / tridevo vizvaparvazca tithibhirdivyazekharaH // 14 // munIndubhiH kAladaNDo mahotkaTo navendutaH / sUryAkhyastvekaviMzatyA kamalo vahninetrataH // 15 // taparvo vizvakarmA daNDanAmAni parvataH / zastAzastatvameteSAmabhidhAnaguNodbhavam // 16 // maNDakI tasya kartavyA ardhacandrAkRtistathA / pRthudaNDasaptaguNA hastAdi paJcakAvadhi // 17 // Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 aparAjitapRcchA SaDguNA ca dvAdazAntaM zeSAH paJcaguNAstathA / tathA tribhAgavistArAH kartavyAH sarvakAmadAH // 18 // ardhacandrAkRti caiva pakSe kuryAd gagArakam / vaMzoce kalazaM caiva pakSe ghaNTApralambanam // 19 // vAmarairbhUSitaM kuryAd ghaNTA pakSe vicakSaNaH / patAkA pApahArI ca zatrupakSakSayaMkarI // 20 // vaMzamayastu kartavyaH sAradArusamanvitaH / nirvaNaH sudRDhaH kAryoM jvAlAdoSavivarjitaH // 21 // samagranthirvidhAtavyo vissmprvsmnvitH| dhvajAdaNDapramANena patAkAM ca pralambayet // 22 // pRthutvamaSTamAMzena trizAkhAgravibhUSitam / zikhAH paJca prakartavyA dhvajAgre ca vicakSaNaH // 23 // divyavasnapatAkA ca ardhacandrazca kiMkiNIH / ... ... ghurgharAnvitam // 24 // rekhA vibhAgIya sUtrAMze pAdavarjitam / dhvajonnatistu kartavyA IzAne nairRte'thavA // 25 // prAsAdapRSThadaze tu pratirathe ca dkssinne| stambhavedhastu kartavyo bhitteraSTamAMzake // 26 // nilayo yasya devasya tasya devasya vAhanam / dhvajA tu kArayezcaiva mukhabimbapramANataH // 27 // yasya yasya hi devasya prAsAda Alayo hi saH / AyudhaM tasya devasya mukhabimbapramANataH // 28 // bhvajacchandeSu pITheSu agrasthAneSu darzayet / trINi vAhanasthAnAni kalazAgreSu cA'yudham // 29 / / zailaje caiva prAsAde kalazasya padAnugam / khAdiramindrakIlaM tu pravezya kalazAntike // 30 // caturazramaSTAnaM vA vRttaM vA'yApravartulam / sudRDhaM nirvaNaM kuryAd garbhazuddhaM pramANataH // 31 // dhvajAvatI stambhikA ca caturathA cASTAMzakA / - - - - - - - - vRttorve caturadhikA // 32 // tadUrva kalazaM kuryAt surUpaM lakSaNAnvitam / vikuzcanacAlike dve vaMzAdhArasya bAhyataH // 33 // vaMzabandhAzca kartavyA haste haste tathA punH| haste sapAde sArdha vA dvihaste vA'pyathocyate // 34 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAya' prAsAdadhvajadaNDalakSaNAdhikAro nAma catuzcatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145) samastadhvajAnirNayo nAma paJcacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca vApIkUpataMDAgeSu kuNDe ca puSkarAhaye / dhvajAstatrApi kartavyAH sthAnamAnaM ca lakSitam // 1 // pure ca nagare caiva koTe kuryAdU dhvajAruhAn / rAjagRhe rathe vApi dhvajAstatrApi kArayet // 2 // kaTakAdezca bhavane mahArAcyA dhvajodbhavaH / yatra rAjA dhvajA tatra anekAkArarUpiNI // 3 // vidhAtavyA patAkAbhirdhvajA rAjho'ti vllbhaa| saMgrAmArohaNe caiva gajArohe manoramA // 4 // vasantAdikotsaveSu dhvajAH sarveSu zobhanAH / nagare pure grAmAdau holikAyA mahotsave // 5 // rAjapraveze nagare nRtyamADe mahotsave / divyavasnapatAkA ca toraNarvastrasambhavaiH // 6 // tatastA vAdyabhavane koTe nityaM tathaiva ca / kapizIrSAkare kuryAtpazcaivANathocyate ? // 7 // pratolyAdhAlamAlAdiprAkAre sarvatastathA ! dhvajAmAlAkulaM kuryAt kailAsasadRzopamam // 8 // arkayuddhodbhavasthAne pussppraakaarsNkule| aSoDazadvAtriMzad dhvajA vai divyavasnataH // 9 // rAjapraveze kartavyaM pratolyagre suzobhanam / dhvajA: stambhagatAH kIrtipatAkAzcaiva hastiSu // 10 // jayantazca pratApAkhyaH kIrtyAnando mahotsavaH / ekacchatrastathA kAyAH kIrtistambhAzca paJca hi // 11 // ekaviMzatihastaizca jayanto nAma nAmataH / ucchritazca pratApastricatvAriMzatkaraistathA // 12 // paJcaSaSThikaraizcaiva sa bhavetkIrtinandanaH / saptAzItikaraizcaiva kAmadastu mahotsavaH // 13 // navottarazatahastairekacchatro bhavettathA / evaM paJca mahAstambhA mahArAjapure matAH // 14 // pRthutvaM caturthAzena tatpazena cordhvataH / paJcamAMzenAdhaH kuryAt SaDaMzocchyamAnataH // 15 // tatpadaMzena UceSu UrdhvamAnaM tribhamikam / vRttAkAraM prakartavyaM ghaNTAkalazasaMyutam // 16 // dakSiNe tatra vai kIrti-patAkA hastakAstathA / Adye dharmoM dvitIye tu yaza, kIrtistadUrdhvataH // 17 // dharmayaza:kIrtidaM syAdevaM mADaM tribhUmikam / pIThabandhopari kuryAdUrva caivaM tu mekhalA // 18 // Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA dikpAlalokapAlAnAM vasUnAM ca mhttmaaH| catuHSaSTizca divyAnAM svargiNAM svekaviMzatiH // 19 // mADopari dhvajAdaNDapatAkA: shtrumrdnH| evaMvidhaM prakartavyaM kIrtistambhasya lakSaNam // 20 // iti kIrtistambhalakSaNam / taDAgeSu ca sarveSu khanyamAneSu cAditaH / mahAyajJaM tadA kuryAd dhvajAstambhAMstathaiva ca // 21 // Anando dundubhiH kAntaH zrImukhaH sumanoharaH / navahasto bhavedAdyaH saptadazakaro'ntataH // 20 // dvihastAntarato bhedA AnandAdikasaMjJakAH / manoharAntAzcAkhyAtA pazca stambhA bhavanti hi // 23 // tadagne kalazaM kuryAd dhvajAvaMzasamudbhavam / patAkA pApahArI ca zatrupakSakSayaMkarI / / 24 // iti taDAge dhvjaadhikaarH| samastAsu ca vApISu dhvajAstambhastathA bhavet / dakSiNe dvAraniSkAse dhvajAstambha praropayet // 25 // pIThabandhaH sukartavya ekadvitrikaronnataH / tata: praropayet stambha sAradAruDhottamam // 26 // trihastaH paJcahastazca saptahastaH smunntH| jJAnamarthazca kAmazca tribhizcaitat trikaM bhavet // 27 // tavaM kalazaM divyaM kartavyaM lakSaNAnvitam / dhvajAvaMzo bhavedU patAkA ca pralambanam // 28 // stambhAdhaM ca bhavedvaMzo vaMzatulyA patAkikA / evaMvidhaH prakartavyaH vApInAM tu dhvajodbhavaH // 29 // iti vaapiidhvjaadhikaarH| kuNDeSu puSkare kUpe dhvajAstambhaH samudbhavet / vApIstambhapramANena kartavyaH sarvakAmadaH / / 30 // tripaJcasaptahastAnte udakAntarazataM zubham / tathA prAcIzAnamadhye ribhajennavabhAgataH // 31 // vAme trayaM parityajya dakSiNe ca trayaM tyajet / bhuktidazcAntare bhAge prAcIto muktido bhavet // 32 // sukhAvahazca madhyastho dharmArthakAmamokSadaH / evaMvidhaM prakartavyaM dhvajAnAM lakSaNaM zubham // 33 / / iti kuNDapuSkarakUpadhvajAdhikAraH / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRzchAyAM samastadhvajAnirNayAdhikAro nAma paJcacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146) dhvajAmAhAtmyanirNayo nAma SaTcatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pAtAlabhUdharA lokAstathA vai dvIpasAgarAH / yatra nivAsAtmakAnAM dharmasthAnamanodbhavaH // 1 // zrINi kuryAdUrdhvatazca adhastAt trINI eva ca / svargAritataDAgAni yazo devakulaM kulam // 2 // yatra devakulAne ca dhvajAvaMzazca vaMzakRt / patAkA pApahArI ca zatrupakSakSayaMkarI // 3 // paJcAtmapaJcabhUtAni paJcatasyendriyANi ca / paJcaiva lokapAlAH syuH patAkAgre zikhAstathA // 4 // paJcabhiH paJcabhiH pAlyaM dharmo yatra kule bhavet / paJcaiH syAt hamyamAnaiH dharmAritatkAlArijam ? // 5 // pavanai dalyamAnAzca krIDayanti dizo daza / phalanti phalakAle ca henyapApaM puNyodbhavA ? // 6 // maNDukI maNDukAkArA kIrtisyorddhamahodbhavAH ? | maNDapaM divyamAkhyAtaM janmajanmani kulavAsanam ? // 7 // jaya vijayapatAkA gaGgArkatanayAbhavA / suranilayottarAkhyA yA yasye pRthivyAta kai ? // 8 // kIrti ghaNTA trilokeSu janma vA kula uttame / dhvajA bhUSayA cAmaraizca vyaJjakaiH savarATakaiH // 9 // vaMzapatAkottarasthAM taravaMkSe kulasambhavA / sahRdaye hRdayAtmA ca brahmajJAna saunmIlatA ? // 10 // tadUveM kalaza sthApyaM ghorasaMsAratArakam / mahAtmAnaH puraM yAnti zubhaM ratnamayaM tathA // 11 // dhvajodaye tu tuSyanti devAzca pitarastathA / sadA sA kulasantAnasupuSTyAyuSkarI bhavet // 12 // dhvajArope kRtaM puNyaM dazAzvamadhikaM bhavet / sarvapRthvItIrthapuNyaM te vrajanti zivAlayam // 13 // pUrvAnparAMzca paJcAzadAtmAnaM ca tathAdhikam / kulamekottarazataM narakAntArayanti ca // 14 // AcAryazilpibhizcaiva yajamAno grahAnugaiH sa yAti paramaM sthAnaM yatra devo mahezvaraH // 15 // Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 aparAjitapRcchA kAzcanena vimAnena ghaNTAvitAnazobhinA / sa yAti devanilayaM sevyate cA'psarogaNaiH // 16 // zilpyAcAryayajamAnA viSNulokagatAstathA / AtmavaMzaM bhUmitale tArayanti bhavArNavAt // 17 // balIvardakarmakarAH sarve yAnti zivAlayam / martyaloke vRkSazilAstiSTheyuzca zivAnugAH // 18 // balIvaIdharA: sarvA: svecchayA caiva srvtH| gacchanti divyarUpeNa triSu lokeSu madhyataH // 19 // labhante cepsitaM rAjyaM svarga vA bhUmizAsanam / amitAM labhate lakSmI yaSTA surairniSkaNTakam // 20 // yajamAnazilpyAcAryAH zivasAnni gAH sadA / adhastAcca pure ramye kailAsasadRze tathA // 21 // divyaratnamaye caiva prAkAraiH kAJcanairyute / saptakoTigaNairyuktAzcandrArkatArakAvadhi // 22 // sUtrakArApavarakA yajamAnahitaiSiNaH / sudhayA racanAlepe yAnti te paramAM gatim // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAya dhvajAmAhAtmyanirNayAdhikAro nAma SaTcatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) saptapratiSThAyajJamaNDapakuNDavidhinirNayo nAma saptacatvA riMzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- athAtaH saMpravakSyAmi pratiSThAvidhisatakam / teSAM mantrakriyAzcaiva kathayAmi smaastH||1|| AdI pAdapratiSThA syAttatra karma ca sthApayet / / zilApratiSThA dvitiyA pIThAnte bhittimadhyataH // 2 // udumbarastatIyA ca dvArasthApananAmataH / padmAkArA padmazilA pratiSThA sA caturthikA // 3 // prAsAde paJcamI caivaM puruSasya nivezanam / SaSThI ca kalazAropaH prAsAdAne ca yo bhavet // 4 // mahAyajho mahotsAho dhvajAnAM tu smucchryH| sA saptamI pratiSThA ca prayuktA vAstuvedibhiH // 5 // iti puNyAhasaptakam / bhUmyArambhapade kama zilAyAM sUtrapAtane / khure dvArodaye stambhe paTTe padmazilAsu ca // 6 // zukAne puruSe caiva ghaNTAyAM kalazocchaye / AkhyAtAni dhvajArope zAntikAni caturdaza // 7 // iti caturdazazAntikAni / prAsAdAdana IzAne cottare yajJamaNDapam / hastAstrayaH paJcasaptanavacaikAdazA'ntaram // 8 // trayodaza tathA hastAH SoDazA'tha tathottamam / caturazraM samaM zuddhaM bhujakarNavizodhitam // 9 // tathA bhittipuTaM kRtvA navAMzAM madhyavedikAm / SoDazastambhasaMyuktaM catuAropazobhitam // 10 // tArajyazotratA vedI drshitodrmstkaa| pRthak ca vidite sthAne maNDalaM ca samuddharet // 11 // udayArdhAntare vedyAH karamAnaM ca vistRtam / kuNDakAni tathA dikSu kartavyAni krameNa tu // 22 // vitAne puNyakalazA: padmapuSpopazobhitAH / vidikSu dikSu madhye ca dhvajAmAlAkula tathA // 13 // Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 aparAjitapRcchA maNDapasya caturdAHsu lalATocchyatoraNam / plakSodumbaranyagrodhAzvatthAH pUrvAditaH kramAt // 14 // tattatkASThamayAna kuryAt stambhAnce toraNodaye / uttaraGge trizalAni kartavyAni krameNa tu // 15 // indragopopamAH kRSNAH pItAH sarSapapuSpavat / zvetAzcaiva patAkAzca pUryAdikramayogataH // 16 // madhyeca sarvavarNAzca patAkAzca samucchrayet / vitAnairvividhAkAraiH padmapatropazobhitaiH // 17 // maNDapa divyamAkhyAtaM pure ca nilayopamama / / catuHkarNeSu vedyAzca SaDaMzonnatavedikAH // 18 // tAsAmuttarapArzve tu kuryAdvai snAnamaNDapam / / kArya ca kAmadaM mUlamaNDapasya tribhAgataH // 19 // ___ iti yjnymnnddpaadhikaarH| vidikSu dikSu kuNDAni kartavyAni krameNa ca / udayArdhAntare vedyAH karamAtrazca vistaraH // 20 // hastamAtraM khanetkuNDaM vistRta hastameva c| mekhalA vyaGgalaizcaiva kartavyA kramayogataH // 21 // tathAzvatthadalAkArA kuNDanAbhizca vistRtA / uttarAbhimukhaM kRtvA gajoSTasadRzAnanA // 22 // kuNDayonistu kartavyA sarvakAmaphalapradA / itthaM guNAH samAkhyAtAH kuNDadoSAnatha zaNu // 23 // uttAnamarthanAzaM ca tathA cintAmadhomukham / vikarNa rogabAhulyamiti doSAstathA smRtAH // 24 // caturathaM bhavetpUrve AgneyyAM ca bhagopamam / ardhacandrasamaM yAmye paJcakoNaM tu naiRte // 25 // vAruNe vartulAkAraM vAyavye rasakoNakam / saumye padmadalAkAramaizAnyAM vASTakoNakam // 26 // madhye ca darpaNAkAraM kuNDAnyuktAni vai nava / madhyasthAne vedikAvat kuryAdvai kuNDakASTakam // 27 // sAdhAraNeSu yajJeSu zasyate kuNDapaJcakam / Adau cA'yutahome tu kuNDaM caikakaraM smRtam // 28 // ayutAdhikalakSArdhe kuNDaM kuryAd vihastakam / lakSahome trihastAntaM dazalakSe catuSkaram // 29 // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptapratiSThA yajJa maNDapakuNDavidhinirNayo nAma saptacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram // 363 trizallakSe paJcahastaM koTyarthe SaTkaraM matam / saptatilakSe'dvikaraM koTihome karASTakam // 30 // grahAdisarvapUjAsu kuNDaM syAdekahastakam / aGgulatrayato vRddhiH zUdrAderbrAhmaNAntataH // 31 // nirIkSyA prekSaNaM caiva taDanaSaDaNastathA ? | adhikaraNaM vedhena kuTila samastataH ? // 32 // kuNDArcanAM kaNThapradhAnarekhA catuHSaSThivajrikaraNaka / aSTAdaza kuNDavistaraH nyAsaupanaH ? // 33 // svastizrI vahiAvAhanam / AvhAhana zAntateyago ruhapatyau rekhAyaM prakartavyam // 34 // brahmA''dyAyAM tu rekhAyAM dvitIyAyAM janArdanaH / zivaH sthitastRtIyAyAM hUMkAre sarvadevatAH // 35 // OM hrAM hrIM hUM vahnimUrtaye namaH svAhA / OM svAhA panaye namaH | huti havanAMtAnyakAreSu dezayet // 36 // uttaravedyAM tu madhyoyaH sahAya samavarSayA ? | anaye sUtravedeyaM sthaNDile tu zayyAsanam // 37 // zilpinaM pUjayettatra vastrAlaGkArabhUSaNaiH / tathA gAM zilpine dadyAdalaGkArasamantritAm // 38 // lakSaNoddhArakaM kuryAt zAstradRSTena karmaNA / paJcagavyaistathA snAtvA paJcakaSAyasaMyutaiH // 39 // kSIravRkSatvacAbhizca paJcaghaTairahInakaiH / catvAro viprahasteSu sUtradhAre tu paJcamaH // 40 // zatasAhasrakalazaiH snAnaM tatra samAcaret / mantraM caiva samuccArya nAnArtheSu vighnApaham // 41 // samudro jyeSTha sahilA samudro jyeSTha na salilA samudro jyeSThasta salilA apAMdevI uttarAbhavanti yA sRtA varaNAnAM catuSTayam ? // 42 // mantrAnetAnsamuccArya snAnaM ca devatAkRteH / zatasAhasrakalazaiH kRtvA devaM ca sthApayet // 43 // bherImRdaGgavAdyAdizaGkhazabdedha maGgalaiH / vedadundubhinisvAnairnRtyagItasamanvitaiH // 44 // Aropayedrathe devaM kRtvA ca tripradakSiNam / pravizeduttaradvArAt snAnavAri na laGghayet // 45 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 aparAjitapRcchA lakhite doSamApnoti vighnaM kUTamahAbhayam / AnayedIzAnavedyA tulaamaaropyetttH|| 46 // uttare'zI ziro yAmye pUrva vA pazcime tathA / kalazaM tacchiro deze vAme syAd darpaNaH zubhaH // 47 // vyajanaM dakSiNe deze pAdasthAne kamaNDalum / AcchAdayed divyavasvairvitAne divyavasnake // 48 // sthaNDilAni tato hyaSTau dvArayoH kalazAni c|| akRSTaM cetimantreNa dvArapAlAn nivezayet // 49 // balikarma prakurvIta dipatIMzca kSamApayet / gandhadhUpaizca balibhirindrAdIn dazadikSu ca // 50 // dve dve cAhatI havanAmasvajApyazca meva ca / ityanukrama kuNDaizca RtvijAnAM tu saGkhyayA // 51 // brahmAcArya Rtvijazca dvArapAlAstathA pare / catvAra iti kuNDeSu Rtvijazcaiva SoDaza // 52 // aSTau tu dvArapAlAzca dizAMpAlAstathottamAH / evaMvidhaH prakartavyo maNDape tu mahotsavaH // 53 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM saptapratiSThAyajJamaNDapakuNDavidhinirNayAdhikAro nAma saptacatvAriMzaduttarazatatama sUtram / / Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) maNDalavidhirnAmASTacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca maNDaleSu ca sampUjyA nirvANadIkSitAdiSu / vidhizeyAni tatraiva maNDalAni bhavanti hi // 1 // sarvatobhadraM bhadraM ca latAliGgodbhavaM tathA / liGgaM ca gaurItilaka ardhacandraM ca svastikam // 2 // yonyAkAraM na ca vAcyaM cApAkAraM ca TaGkamam / gajadantaM puruSAkSaM caturazrANi bhedataH // 3 // ekahastaM dvihastaM vA hsttrymthocyte| jyeSThamabhyakaniSThAni uditAni tridhA kramAt // 4 // brahmaviSNvarka pUjAsu sarvabhadraM tu kAmadam / bhadraM tu sarvadevAnAM bhuvanAnAM trayaM yathA // 5 // latAliGgodbhavaM pUjyaM liGgaM caiva shivaatmnH| pUjAyAM sarvadevAnAM gaurAtilakabhadrakam // 6 // ardhacandraM taDAgeSu cApAkAraM tathaiva ca / TaMkAbhaM svastikaM caiva vApIkUpeSu pUjitam // 7 // jalapardvapIThikAsu yonyAkAra tu kAmadam / gajadantaM mahAdurge prazastaM maNDalaM zubham // 8 // varNArthaM ca zilApRSThe zvetaM kuryAca maNDalam / raktaM miSaM ca sindUraiH pItaM mithaM harItakaiH // 9 // harida mithaM bAlarasaiH zvetaM dugdhaM vazAdijam / ityetadvarNamAkAre maNDalArtha prayujyate // 10 // caturathaM samaM kRtvA bhujakarNavizodhitam / / bhAjayet SoDazabhAgaH SaTpaJcAzacchatadvayam // 11 // madhye bhAgavatumke ca padmaM caiva pradApayet / tadanantarapaGkau ca bhavet pArdhAthikA // 12 / / padmatulyAni dvArANi caturdikSu prakalpayet / svastivApIlatAbhadraM ve dve ca pratikarNakam // 13 // zastaM dvAraM caturbhAga dvaarknntthstdrdhtH| kAkilaM bai kaNThasamaM dvArazobhikapAlakam // 14 // dvArasyobhayapakSe tu vApI syAdapako kaiH| pIthIkaNe bhavedU bhadraM patrakoSThasamanvitam // 15 // Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 aparAjitapRcchA tasyAne svastikaM kuryAt pAdatazcaturazrakam / tasyAgre tu bhaved bhadraM svastikaM ca tadantataH // 16 / / pApIbhadrakayormadhye latA kosstthctussktH| aSTau vApyazca bhadrANi latAzca svastikAni ca // 17 // caturasamAyuktaM vIthikAntarajanme ? / sarvatobhadramevaM tu kartavyaM caiva mAnataH / / 18 // madhyaM dvayaSTakakoSThaizca catuSkasya na kArayet / dvAtriMzadekhikA bAhye'STapatrANi dvitIyake // 19 // kezarANi tRtIye ca navadhIjAMzcaturthake / evaMvidhaM prakartavyaM sarvadaivatapUjanam // 20 // tIrthAni navapItAni caturdhA kezarANi ca / raktAni padmapatrANi bAhyarekhA caturvidhA // 21 // satvaM rajastamazceti trivattA vIthikA bhavet / caturvAyaNi zvetAni vIthikarNAnvitAni ca // 22 // caturbhadrA bhavedrekhA zvetAnAM ca catuSTayam / pItaM svasticatuSkaM ca raktAnAM ca catuSTayam // 23 / / pItavarNA latA kAryA vaapyrdhhritaa'pythH| ardhapItAM tataH kuryAtkarNAnte vRttabAhyataH // 24 // tathA dvadhaGgalavRttAni sattvarajastamAMsi ca / rajo brahmA tamo viSNuH satvaM caiva mahezvaraH // 25 // ___ iti sarvatobhadramaNDalam / ekadvitricatuHpaJcaSaDAtraizcA'dhivAsanam / sumuhUrte zubhe lagne pratiSThApyAdi cA''nayet // 26 // svamAnIto yadA devo nimittaM lakSayettadA / zubhe ca siddhimApnoti azubhe ca vadhAdikam // 27 // ratnanyAsaM tataH kuryAlliGgArcAyAM vicakSaNaH / dhAtvauSadhIzca ratnAni dhAnyAnyaSTa tathaiva ca // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM __ maNDalavidhyadhikAro nAmASTacatvAriMzaduttarazatatamaM sUtram / / - - Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (149) ratnanyAsapratiSThA nAmaikonapazcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca dhAtvauSadhIzca ratnAni dhAnyAnyaSTa tathaiva ca / vakSye mantrAnukramaM ca yathoktaM ca pRthaga budhaiH||1|| A~ indrastu mahatAM dIptaH sarvadevAdhipo mahAna / vajrahasto gajArUDhastasmai nityaM namo namaH // 2 // A~ agnistu mahatAM dIptaH sarvatejo'dhipo mahAn / meSArUDhaH zaktihastastasmai nityaM namo namaH // 3 // A~ yamastu mahatAM dIptaH sarvapretAdhipo mahAn / mahiSastho daNDahastastasmai nityaM namo namaH // 4 // auM nikratistu mahAdIptaH sarvakSetrAdhipo mahAn / khaDgahastaH zivArUDhastasmai nityaM namo namaH // 5 // auM varuNastu mahAdIptaH sarvavAryadhipo mahAn / nakrArUDhaH pAzahastastasmai nityaM namo namaH // 6 // A~ vAyustu mahatAM dIptaH sarvamaNDalapo mahAn / dhvajAhasto mRgArUDhastasmai nityaM namo namaH // 7 // A~ kuberastu mahAdIptaH sarvayakSAdhipo mahAn / nidhihasto gajArUDhastasmai nityaM namo namaH // 8 // A~ IzAnastu mahAdIptaH sarvayogAdhipo mahAn / zUlahasto vRSArUDhastasmai nityaM namo namaH // 9 // A~ brahmA tu mahatAM dIptaH sarvasRSTyadhipo mahAn / hasArUDhaH padmahastastasmai nityaM namo namaH // 10 // A~ viSNustu mahatAM dIptaH sarvayogAdhipo mahAna / tAArUDho gadAhastastasmai nityaM namo namaH // 11 anena kramayogena ratnanyAsaM tathottamama / pUrvAdikramayogena ratnadhAtvauSadhAni ca // 12 // vajravaiDUryamuktAzca indranIlasunIlakam / / puSparAgaM ca gomedaM pravAlaM pUrvataH kramAt // 13 // hemaM raupyaM tAmrakAMsye rItikA nAgabaGgako / pUrvAdikamatazcaiva AyasaM caivamantataH // 14 // vacA vahniH sahadevI viSNukAntA ca vAruNI / saMjIvanI jyotiSmatI IzvarI pUrvataH kramAt // 15 / / Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA yavo vrIhistathA karjUrNAdyAzca tilairyutA / zAlI muGgA samAkhyAtA godhUmAzca krameNa tu // 16 // yadevAbharaNaM pUjA vastrAlaGkArabhUSaNam / snAnamaNDapopaskarAn sthAlIpAtraM tu zilpine // 17 // zalAkA madhupAtraM ca chatrikAdyaM ca zilpiAne / snAnazayyA dhvajAdyaM ca dAtavyaM caiva zilpine // 18 // sarva yajJopaskaraM ca zayyAvitAnakAdikam / anyopaskarakaM sarvamAcAryAya pradApayet // 19 // iti yakSamaNDapavisarjanam / atazcAnantaraM kuryAdasya caiva mahotsavam / nRtyaizca gItavAditraiH phalapuSpavitAnakaiH // 20 // prakIrNavividhAsvAthaiH phalaizcaivamanekazaH / dvAranAlaiH suzobhAvyaiH puSpavitAnasaMkulaiH / / 21 // kdliistmbhshobhaayairdhvjaamaalaakulaistthaa| rambhApatraiH prekSaNIyaiAsthatANDavakAdikaiH / / 22 // aaraatrikairgndhdhuupairgiitkaamlkaaykaiH| bhogaizcaivAtibhogaizca karparAdyaizca kuGkumaiH // 23 // kUrmAdau ca tathA kuryAnchilAsaMsthApane tathA / dvAre padmazilAyuktau puruSasya nivezane // 24 // kalaze ca dhvajArope pratiSThAsaptake tathA / zAntikA dvisaptake va prayuktaM vAstuvedibhiH // 25 // zubhaM cedaM kArayedyaH pratiSThAsaptakAdikam / sa yAti paramaM lokaM yatra devaH sadAzivaH // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM ratnanyAsapratiSThAdhikAro nAmaikonapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (150) prAsAddevatAnyAso nAma pazcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmAvAca prAsAde devatAnyAsaM sthApayezca samastataH / tadanukramato vakSye zRNucaikApamAnasaH // 1 // pAde parAkramaM devaM pratiSThApya bhUmadhyataH / prAgbhArodbhavaM devaM zilAyAM ca tadUrdhvata: // 2 // zilodbhavoddhatA cAdau daMSTrayA bhUH samastikA / varAharUpeNa kharazilAyAM dharaNIdharaH // 3 // sUtrapAtaM samAsArya sthAyazcintAmaNistathA / Adhastarordhvadeze ca tatra nAgakulAni ca // 4 // pratiSThApyAH pannagAzca sthAne polybhidhaanke| tadUce kumbhakAkhye ca saMsthApyA jaladevatAH // 5 // puSpakaM ca tadUce tu cipikA pusspkaanvitaa| saMsthApyAH kinnarAstatra cippikApuSpakAkulAH // 6 // jADayakumbhe sthito nandI karNAlyAM ca tato hriH| gajapIThe gaNezazca azvapIThe tathA'zvinau // 7 // narapIThe nagaMzcaiva sthApayet krmyogtH| kSamAM devIM ca khurake sraSTAraM kumbhake tathA // 8 // nirgamodmasImAyAM tata: sussdhirvinirgtaa| sandhyAtrayaM pratiSThApyaM kramato bhadrakatraye // 9 // kalaze ca sthitA devI pArvatI tu hrpriyaa| dhanado'ntarapatre ca pratiSThApyo yathAkramam // 10 // kapotAlyAM gandharvA anta:patre ca kinnraaH| zAradA mazcikAyAM ca javAyAM merureva ca // 11 // lokapAlAzca dikpAlA: surAzcAtha gnneshvraaH|| udIcyAmindradevazca sAvitrI bharaNe sthitA // 12 // bhArAdhAra: zirAvaTyAM paTTe devyazca saMsthitAH / vidyAdharAH kapotAlyAmantaHpatre surAstathA // 13 // parjanyaH kUTacchAye tu chAdyanirgamasaMyute / tadanantarato devAna sthApayeda garbhamadhyataH // 14 // Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 aparAjitapRcchA zAkhayozcandrasUryoM tu trimUrtIzcottaraGgake / udumbare sthitA yakSA azvinAvardhacandrake // 15 // koNikAyAM dharAdhAraH kSitizcottAnapaTTake / stambheSu parvatA: proktA AkAzaM ca karoTake // 16 // jAlake RSisadhAzca surA madhye pratiSThitAH / makara jAhnavI gaGgA caNDeze gomatI tathA // 17 // brahmA viSNustathA sUrya IzvarI ca sadAzivaH / uraHzuge tathA paJca bhadrabhadreSvayaM vidhiH / / 18 // zikhare cezvara vidyAcchikhAyAM tu surAdhipam / grIvAyAM tvambaraM devamaNDake ca nizAkaram // 19 // padmAkSaM padmapatre cA'malamAmalasArake / kalaze ca sthito rudro vyomavyApI sadAzivaH // 20 // sadyo vAmastathA ghorastatpuruSa Iza eva ca / kaNe pratirathe caiva rathe paJjarabhadrayoH // 21 // paJcavaktrANi paJcAnAsatyA bhadrAntagA bhavet / ityete ca samAkhyAtA: prAsAde tridazAH khalu // 22 // nyUnAdhika sthitA yatra devAstatraiva te punaH / hIne hInAH pratiSThApyA adhika cAdhikAH zubhAH // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM prAsAdadevatAnyAsAdhikAro nAma paJcAzaduttarazatatama sUtram | Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (151) sUtradhArapUjAvidhinImaikapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ityanantarato vatsa pUjitvA sUtradhArakam / yazamaNDapamadhye ca maNDalaM kArayecchubham // 1 // pahAcchAdanakaM kRtvA svastikaM ca samAlikhet / sUtrAsane sUtradhAraM pAdoM prakSAlya sthApayet // 2 // kuGkumAlepanaM kRtvA''vRNuyAd divyvstrtH|| mukuTaM kuNDale sUtraM kaGkaNaM divyamudrikAm // 3 // hArakeyUrasaMyuktaM pAdAbharaNakAdikam / / deyaM strInarayugmasya putrapAtrayutasya ca // 4 // gRhopaskarakaM sarva gomahiSyazvakAdikam / dAralIkarmakarAMzcaiva yatsukhAsanakAdikam // 5 // grAma caiva tato dadyAta kRSNAM vA bhUmimuttamAm / anye ye pUjanIyA cai uttamASTaMkapANikAH // 6 // vastraprAvaraNaiH sarve uttamAdikrameNa tu / sarveSAM TaGkapANInAM datvA dAnaM ca puNyakRt // 7 // sarveSAM karmakarANAM dhanaM dadyAcca srvtH| vastraprAvaraNAn kRtvA puNyadAnaM ca sarvathA // 8 // nA'pakuryAdyathA vatsa sUtradhAraH svakarmasu / tasmistuSTe ca santuSTA brahmaviSNuharAdayaH // 9 // bhojanIyAstatra sarve miSTAnnaiH khaNDapAcitaiH / tAmbUlaM lepanaM dadyAdyAvat saMtuSTimApnuyuH // 10 // sUtradhAraehastAstuSTA yatra gRheSu ca / tatra tuSTaH zivo devastridazaizcaiva saMyutaH // 11 // tattuSTaca jagattuSTaM trailokyaM sacarAcaram / sarvatIrthodbhavaM puNyaM sarvadevapratoSaNam // 12 // saMtuSTacetasaH kRtvA yAcanIyaM karodakam / Asi puNya svayaM dAtA deyaM niSkevalAvayam // 13 // sUtradhArApaNyAveSu AtmahastaM tu yAcitam / mama santAnena mokSaM dadyAd bhavaplavAntakam // 14 // mayA virUpaM vyaktaM tu adatvaMkapAtarUpakam / kSamAvadbhiH prakartavyaM santupraiH puNyadAnakam // 15 // evameva pradAtavyaM sUtradhAreNa codakam / / niSkevalaM ca puNyaM te yajamAna sadA'stu hi // 16 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA sutradhArapUjAvidhyadhikAro nAmaikapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (152) guruyAganirNayo nAma dvipaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca guruyAgaM pravakSyAmi zRNu tvamaparAjita / yenA'sau labhate puNyamihaloke paratra ca // 1 // yajJamaNDapamadhye ca paTTaH sthApyastathopari / aSTapatraM likhetpadmaM pUjayed gurupAdukAm // 2 // AcchAdya yugmavastrAbhyAM gandhaidhUpaizca puSpataH / mantramudrAkriyAyuktaM pUjayed gurupAdukAm // 3 // AvAhanAya tatraiva dRSTayagne pAdukA'parA / pAdau prakSAlya tatreva pUjayedU bhakimAvataH // 4 // pATapaTTaistathA pttairdivyvstraadikairpi| evaM strInarayugmaM ca pUjayed gurupAdukAm // 5 // hArakeyUramukuTairmudrikAbhizca kaGkaNaiH / karNabhUSAkaTisUtraiH pAdAbharaNakAdikaiH // 6 // strI yuktAbharaNaiH pUjyA vastrAlaGkArabhUSitA / haMsatUlayutA zayyA vividhAnyAsanAni ca // 7 // chatraM sukhAsanaM caiva cAmaravyajanAdikam / gajazvA'zvo ratho vA'pi nekadhA vAhanAni ca // 8 // anye copaskarAH sarve deyA dhAnyadhanAdi ca / dezo grAma: puraM kheTo nagaraM kUTakarvadaH // 9 // gurubhyazca pradAtavyA htisntussttcetsaa| gurau hRSTe ca tuSyanti surAzca pitaro'pi ca // 10 // guruH santoSito yena trailokyaM tasya gocaram / santoSito guruyena kailAse yukta Izvare // 11 // gururbrahmA gururviSNurgururIzaH sadAzivaH / tasmAd dIkSA gRhItavyA devIdevArcanakriyAH // 12 // sandhyAzca tarpaNaM caiva suuryaaderrcnaavidhiH| tato devAgrato gatvA upasthAnAni kArayet // 13 // . . oSadhIsnapanaM caiva yato vyAdhina pIDayet / mahotsavaM tataH kuryAt puSpavitAnasaMkulaiH // 14 // Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 aparAjitapRcchA kadalIstambhazobhADhayastoraNairdivyavastrakaiH / naivedyaiH khaNDapakkaizca phalapuSpairanekadhA // 15 // sadhUpAmodabahulairdIpamAlAdisaMkulaiH / ArAtrikaM tataH kRtvA gItanRtyasuvAdyakaiH // 16 // atha cA'nantaraM vatsa AtmAnaM vinivedayet / / bhAryayA yukta evaM ca daNDavatpraNamed bhuvi // 17 // AtmavittAnusAreNa deve dadyAcca nigraham / bhAryAyuktazca devAgre nigrahaM tu samuccaret // 18 // ubhAbhyAM ca samuttheyaM gurorevAjJayA tadA / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM guruyAganirNayAdhikAro nAma dvipaJcAzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (153) zilAkUrmapuruSapramANaM tripazcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- ekahaste tu prAsAde kUrmazcArdhAGgulaH smRtaH / ardhavRddhiH prakartavyA prazcadazahastAvadhi // 1 // ekaviMzatihastAntaM pAdavRddhiH prkiirtitaa| tadardhana punarvRddhimanvagulaH zatArddha ke // 2 // etanmAnaM madhyamAnaM kaniSThaM pAvarjitam / pAdAdhikaM bhavejjyeSThaM kama mAnaM nidhoditam // 3 // haimo raupyazca kartavyaH sarvapApapraNAzanaH / karoti ya imaM kUrma sa yazaphalamApnuyAt // 4 // snAna paJcAmRtaM kArya kUrmasya tu yathAvidhi / arcayitvA prayatna sudhUpAmodapuSpakaiH // 5 // tilairyavaistathA homa pUrNAhutiM pradApayet / nivezayettataH kUrma vedavAdivamaGgalaiH // 6 // iti kUrmapramANam / ataH paraM pravakSyAmi zilA: praasaadmaantH| ekahastaM samArabhya paJcAzaddhastakAvadhi // 7 // ekahaste tu prAsAde zilA vedAGgulA bhavet / SaDaGgulA dvihaste ca trihaste ca grahAGgulA // 8 // caturhaste ca prAsAde zilA syAd dvaadshaangglaa| tRtIyAMzodayaH kAryoM hastAdau ca yugAntataH // 9 // tataH pare'STahastAntaM vRddhikhyaGgulato bhavet / punadarthaGgalato vRddhiH paJcAzaddhastakAvadhi // 10 // pAdena cocchritA zastA tAM kuryAt paGkajAnvitAm / kartRkAvarakA rAjA prajA nandanti vai ciram // 11 // aSTAGgalocchritA zastA vedAdhA kryogtH| zastaM mAna zailaje sthASTike ca tadardhataH // 12 // zailaje zailajA kAryA aiSTike cessttikaamyii| tat piNDAne bhavetpanaM zilA piNDASTamAMzakam // 13 // panapatrayutA caiva nandyAvartI va svastikA / tadevAyudhasaMhAca pIThabandhavazAnugA // 14 // Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nandA bhadrA jayA pUrNA vijayA paJcamI zilA / maGgalA hyajitA'parAjitA ca dharaNIbhavA // 15 // zilAM nivezayetpUrva pazcAtpIThanibandhanam / javAyAM zikhare caiva vedikA kalazAntare // 16 // zilopari samastaM tacchilAdhazcopapIThakam / iti yuktirvidhAtavyA zilAnAM zubhalakSaNA // 17 // adha:khAte sampuTeSu nidhikumbhAMzca yojayet / pAnazcAtha mahApadmaH zaGkho makarakacchapau // 18 // mukundakundanIlAzca kharvazca nidhayo naya / sumadrazca vimadrazca sunandaH puSpadantakaH // 19 / / jayo'tha vijayazcaivaM kumbhaH pUrNastathottamaH / ityevaM navakumbhAzca niyojyAstatra vai kramAt / / 20 / / athAtaH saMpravakSyAmi puruSasya pravezanam / nyased devAlayeSvevaM jIvasthAnaphalaM bhavet // 21 // chAdanopapravezeSu zRGgamadhye'thavopari / zukanAsAvasAneSu vecUca bhUmikAntare // 22 // madhyagarbhe vidhAtavyo hRdayavarNako vidhiH / haMsatulI tato kuryAt tAmraparyaGkasaMsthitAm // 23 // zayanaM cApi nirdiSTaM padmaM vai dakSiNe kare / tripatAkaM kara:vAma kArayeddhadi saMsthitam // 24 // pramANaM tasya vakSyAmi prAsAdAdau samastakaM / yAvacchatAdha hastAdeH kalpayeJca yathAkramam / / 25 // vRddhirardhAGgalAddhaste yAvanmeruM prakalpayet / evaMvidhaM prakartavyaM sarvakAmaphalapradam // 26 // hemajaM tArajaM vApi tAmrajaM vApi bhAgazaH / kalaze cAmbupUNe tu sauvarNa puruSaM nyaset // 27 / / paryakasya catuHpatsu kumbhAzcatvAra eva ca / hiraNyanidhisaMyuktA AtmamudrAbhiraDitAH // 28 // evamAropayed devaM yathoktaM vAstuzAsane / tasya naiva bhaved duHkhaM yAvadAbhUtasaMplavam / / 29 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM . zilAkUrmapuruSapramANAdhikAro nAma tripaJcAzaduttarazatatamaM sUtram / / Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (154) vairAjyodbhavaprAsAdanirNayo nAma catuSpazcAzaduttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca-- athAtaH saMpravakSyAmi prAsAdAna kSetrasaMsthitAn / teSAM ca kathayiSyAmi bhedAn paJca samIritAn // 1 // vimAnAH prathama paJca svayaM brhmprbhaassitaaH| manolhAdakarA hote tathA svacchandacAriNaH // 2 // vairAjya: prathamo nAma puSpakazca dvitIyakaH / kailAso maNikastatra tathA caiva triviSTapaH // 3 // vairAjyaM caturathaM ca kailAsaM vRttameva ca / puSpakaM kArayetprAjJazcaturazrAyataM tathA / / 4 / / vRttAyataM caiva kuryAnmaNikaM tatra buddhimAn / triviSTapamathASTAnaM sarvadevAlayeSu ca // 5 // prayuktA vidhitazcchandA; suutrmaagairnekdhaa| vairAjyakulasambhUtAH saba prAsAdasaMjJakAH // 6 // prAsAdAnAM samastAnAM vairAjyA devasambhavAH / bhavanti ceSubhedA vai vairAjyodbhavasadmanAm // 7 // prAsAdA cai paJcazatAnyaSTAzItyadhikAni ca / sarveSAM mUlayonistu vairAjyaM nAma kIrtitaH // 8 // caturazrAyatacchandai puSpakAdizatatrayam / anye paJcAzatAnyevaM vRttAH kailAsasambhavAH // 9 // vRttAyatAssArdhazatasaGkhyakA maNikodbhavAH / viSTapAstathASTAdhA matAH sArdhazatatrayam // 10 // sakhyayASTAzItyuttarANyaSTAdazazatAni ca / uktAH zreSThA brahmaNazca vairAjyakularUmbhavAH // 11 // tanmadhye mizrakAzcaiva zataM ca dvAdazottaram / syurviMzatizatAnyevaM prAsAdA mizrasamyutAH // 12 // paJcAzat sahastrANi paJcaviMzatidhAH pRthak / ekaike te'STadhA bhinnAzcaturlakSamitAstathA // 13 // caturadhAzca vairAjyA vRttAH kailAsasambhavAH / / caturazrAyatAH sarve puSpAkhyakulajAtakAH // 14 // vattAyatA maNikajA aSTAmAzca triviSTapAH / iSubhedalamutpannAH prAsAdA; sarvakAmadAH // 15 // Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ekahastaM samArabhya paJcAzaddhastakAvadhi / hastAntaraistato bhedA hastA(zca na saMzayaH // 16 // hastapAdevyaGgulaizca kuryAdAlakakramam / prayuktA vividhAracchandA: pramANaM zAstramAnataH // 17 // iSucchandASTajAtInAM nAmasaGkhyA ca lakSaNam / tathA tadUrdhvamArgeSu taleSvabhihitaM yathA // 18 // sakhyAtAzca talacchandabhaktibhAgA anekadhAH / caturbhAgAdikaM madhyaM sUryottarazatAntakam // 19 // bhAgAntare tato bhedA grahAdhikazataM viduH / tatrotpannA yathA bhedA upAGgAnAM tathaiva ca // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vairAjyodbhavaprAsAdanirNayAdhikAro nAma catuSpaJcAzaduttarazatatama sutram // Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (155) vairAjyAdiprAsAdalakSaNaM paJcapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca atho vakSye ca vairAjyaM prAsAdaM sarvakAmadam / vallabhaM sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 1 // anantapuNyadAM caivaM pUjAM vai brahmaNoditAm / teSAmanukramaM vakSye zaNu caikAnamAnasaH // 2 // caturadhIkRte kSetre tathA SoDazabhAjite / tasya madhyaM caturbhAgairgarbha sUtraizca kArayet // 3 // dvAdazasvatha zeSeSu bAhye bhittIH prakalpayet / bhittiAgocchrayaM caiva caturbhAgaizca kArayet // 4 // bhittyucchrayo janmatazca sapAdaH zikharodayaH / caturguNaiH pRthaksUtraiH padmakozaM samAlikhet // 5 // skandhakozAntaraM caiva saptabhAgaizca bhAjayet / ekabhAgA bhaved grIvA sArdhaM cAmalalArakam // 6 // padmapatraM tathA sArdhaM tribhAgaiH kalazonnatiH / catureSu prAgnIvA garbhatulAzca garbhataH // 7 // hemaratnamayaiHstambhaiH zuklapaTTaH succhAdyakaiH / muktAdibhizca khacitairvitAnairdivyabhUSaNaiH // 8 // sphaattikairvividhairjiilairhirnnymnnivedikaiH| siMhakarNaiH suzobhADhayairniyUhAcchAdyakarNakaiH // 9 // shikhraihemrtnaaddhyairghnnttaaklshkaanvitaiH| gajAzvatarapIThAdyaiH sarvalakSaNasamyutaiH // 10 // lokanAthe'ti dRSTavyA Adau vairAjyasambhavAH / vairAjyA vai paJcazatAnyaSTAAtyuttarANi ca // 11 // iti vairAjyaprAsAdalakSaNam / AyAmaH paJcabhAgaizca caturbhAgaizca vistrH| yAmyottare ura:zaGgANyUrva trikalazAnvitam // 12 // siMhakarNapura: pRSTe prAggrIvA dvArabAhyataH / pUrvAlaGkArazobhADhyaH puSpakaH sarvakAmadaH // 13 // puSpakAca samutpannaM prAsAdAnAM zatatrayam / caturasrAyatA: proktA Adye'nte sRSTikarmaNA // 14 // iti puSpakaprAsAdalakSaNam / Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA caturazrAH samAH zuddhAH kordhvaM ca suvRttakAH / siMhakarNairbhUpito;H pUrvAlaGkArazobhitAH // 15 // catuAreSu prAggrIvA suvitAnaivibhUSitAH / kailAlAdyAH samutpannA vRttAH paJcazatAni ca // 16 // iti kailAsaprAsAdalakSaNam / SaDbhAgaizca tathA''yAmazcaturbhAgazca vistarA / vistarArdha bhrame vRttaM vAmadakSiNato bhavet // 17 // kukSivyAsaM budhaH kuryAd bhAgapAdaM tataH punaH / evaM vRttAyatA: kAryA dvAravedIvibhUSitAH // 18 // ghaNTAkalazazRGgAdipUrvAlakArazobhitAH / prAsAdA maNikotpannAstathA sArdhazatAni ca // 19 // ___ iti maNikaprAsAdalakSaNam / aSTAzrAzca tataH zuddhAstathA ca samakarNakAH / tadardha ca bhaved bhadraM kAmadAzca triviSTapAH // 20 // caturdAreSu prAggrIvAH puurvaalngkaarshobhitaaH| . evaM sArdhatrizatAni prAsAdAzca triviSTapAH / / 21 // iti triviSTapaprAsAdalakSaNam / paJcakAntaratazcaivaM mithakAH sarvakAmadAH / sUryottarazataM caivaM mizrakANAM samudbhavAH // 22 // vairAjyA: zvetavarNADhyAH shvetaalaarbhuussitaaH| puSpakAH hemavarNAzca hemaratnavibhUSitAH // 23 // kailAsA himavarNAzca zvetAlaGkArabhUSitAH / maNikAH sarvavarNAH syustathaiva ca triviSTapAH // 24 // pIThopapIThajavAzca mekhalAkUTacchAdyakam / siMhakarNazca zikhara: sarvaratnavibhUSitaH // 25 // jAlavyAlakapotAlIsiMhakarNasucchAdyakaiH / sphaTikaimaratnAvyaiH sarvalakSaNasamyutaiH // 26 // pUrva ca brahmaNA proktAH pUjApaJcamahotsavAH / tata Adau samutpannAH prAsAdAH sarvakAmadAH // 27 // yairiha kriyate pUjA zivasya pRthivItale / / labhante te brahmalokaM zivalokamabhIpsitam // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryo-kAparAjitapRcchAyAM vairAjyAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma paJcapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) vairAjyaprAsAdAbhidhAnaM SaTpaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- cairAjyAdIMstato vakSye prAsAdAH paJcaviMzatiH / caturazro bhavedekarUyaGgAzca traya eva ca // 1 // bhavanti paJca paJcAGgAH saptAGgAn sapta kArayet / navAgAzca navAkhyAtA: prAsAdAH paJcaviMzatiH // 2 // vairAjazcaturazrazca kartavyo vidhipUrvakam / adhastAnnandanazcaiva siMhaH zrInandanastathA // 3 // vyaGgA ime trayazcaiva kartavyAzca sadA budhaiH / mandaro malayazcaiva vimAna: suvizAlakaH // 4 // karNAkSazceti paJcAGgAH prAsAdAzca prakIrtitAH / saptAGgAn kathayiSyAmi prAsAdAn sarvakAmadAn // 5 // zAntidAna vai vighnaharAn zuddhavaMzasamudbhavAn / mahendro ratnazIrSazca zatazRGgo'tha bhUdharaH // 6 // bhuvanAdyo mnnddnaakhysyailokyvijystthaa| pRthvIvallabha evaM ca saptAGgAzca prakIrtitAH // 7 // mahIdharazca kailAso navamaGgala eva ca / gandhamAdanasarvAGgasundarautu tathaiva ca // 8 // vijayAnandasarvAGgatilakAvevameva ca / mahAbhogastathA merurnavAGgAH parikIrtitAH // 9 // vairAjAdyAH samAkhyAtA: prAsAdAH paJcaviMzatiH / eteSAM rUpanirmANaM kathayAmi yathAvidhi // 10 // pate samatalA kSeyAH smnigmnirgtaaH| samajAti same sUtre zuddhacchandAH prakIrtitAH // 11 // vibhaktibhinnacchandAnAM bhaktisUtrAnunirgatAH / garbhasUtravinirgatA garbhA evamanekadhAH // 12 // samAzca viSamA; samaviSamAzca samAsamAH / kAryAstathA samasamA tathA ca viSamAsamAH // 13 // vicitrAGgA vibhaktAzca vicitrasUtrAntargatAH / vicitrazikharAkIrNA vicitrapadmapatrakAH // 14 // (citrapadmadalodbhavAH) iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vairAjyaprAsAdAbhidhAnAdhikAro nAma SaTpaJcAzaduttarazatatama sUtram // Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (157) vairAjyAdinagaraprAsAdalakSaNaM saptapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca--- vairAjyamatha vakSyAmi prAsAI sarvakAmadam / vizrAmyantIzaviSNU ca brahmA yatra ravistathA // 1 // ekadvAraM catura tridvAraM ca tathaiva ca / dvAradvayaM ca kartavyaM dUSaNaM na kadAcana // 2 // pUrvottarayAmye caiva pUrvAparottare tthaa| yAmyAparottare zastaM tridvAraM trividhaM matam // 3 // pUrvApare syAd dvidvAraM dUSayecca yaamyottre|| ekadvAraM ca mAhendrayAM caturaM caturdizam // 4 // pUrve ca bhaktidaM dvAraM muktidaM varuNodgatam / yAmyottare zive dvAre kRte doSo mahadbhayam // 5 // ekavAraM ca mAhenyAmanyathA doSadaM bhavet / bhadraM sarvatra kalyANaM catudvAre zivAlaye // 6 // brahmaviSNuravINAM ca kuryAroktameva hi / samosaraNe ca jainendre dizA doSo na vidyate // 7 // caturadhaM samaM zuddha SoDazAMzopakalpitam / vedAMzo garbha AkhyAto bhittiH sUryapadodbhavA // 8 // bhramanirmANataH stambhaiH sImA praagniivkaagrtH| caturbhAgonnatA bhittiH sapAdA zikharonnatiH // 9 // caturguNaiH pRthaksUtraiH padmakozaM smaalikhet|| skandhakozAntaraM caiva saptabhAgaizca kArayet // 10 // grIvA bhAgA samutsedhe sArdhamAmalasArakam / padmAcchatra tathA sArdhe tribhAgaH kalazo'ntare // 11 // zukanAsAna siMhakarNAn caturdikSu prakalpayet / jagatI cai paJcaguNA kAmadA caturAnanA // 12 // imaM vairAjyakaM devaprAsAdaM kArayettu yH|| ekaviMzatisvargANAM labhate rAjyabhIpsitam // 13 // iti vairAjyaprAsAdaH / vairAjyasya ca saMsthAne nandanaM kArayecchubham / karNa tathA caikabhAgamudakAntarabhUSitam // 14 // dvibhAgaM ca bhaved bhadramardhabhAgen nirgatam / bhAgArdhaM pArzvasUtraM tu nirgamastatsamo bhavet // 15 // Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sArdhabhAgastu vistAra evaM bhadraM vidhIyate / karNeSvekaikazRGgaM ca bhadre dve urumaJjarI // 16 // zikharaM vyaMzavistAraM pAdona vedamucchritam / padmakozodbhavasUtre paJcAMza: kalazo'ntike // 17 // rathikA tu yadA bhadre nandanaH sarvakAmadaH / iha nandati tatkartA svarga vA tridazaiH saha // 18 // iti nndnH| mukhabhadre pratibhadramudgamo rathikopari / karNazRGge siMhakarNaH siMhanAmA sa ucyate // 19 // devAnAM tu prakartavyaH siMhastatraiva shaashvtH| tubhyedirisutA tasya saubhAgyadhanaputradA // 20 // iti siNhH| kaNe zaGge tu dAtavyaM paJcANDakavibhUSitam / tathA zrInandano nAma kartuH santAnavarddhakaH // 21 // iti nandanaH // iti vynggaastryH|| SaDbhAgAyate bhAga karNa pratirathaM tthaa| dvibhAgaM ca bhavedU bhadraM nirgamazcArdhabhAgataH // 22 // pratirathaM bhAganiSkAsaM go vedAMzakaiH pRthuH / dve dve karNe tathA bhadre zaGgaM pratirathe'thavA // 23 // evaMvidhaH prakartavyo mandarastu shivaatmjH| merupuNyArdhakArdhe tu labhyate mandare kRte // 24 // iti mandaraH / bhadre zRGgatrayaM kuryAnmalayo nAma nAmataH / iti mlyH| tyaktakabhadrazRGgaM tu pratyaGgAni pradApayet // 25 // pratirathordhvatilako vimAna: sarvakAmadaH / iti vimaanH| bhadre tRtIyoruzRGga sa bhavet suvizAlakaH // 26 // iti suvizAlakaH / tyaktakabhadrazRGgaM tu vikramaH syaatprtirthe| kaNe cASTadalaM kuryAnnAmnA trailokyabhUSaNaH / / 27 / / iti trailokya bhUSaNa: // iti paJcAGgAH paJca / / aSTadhA cAyate kSetre bhujakarNavizodhite / bhAgaM bhAgaM ca bhadrArdha karNaH pratiratho rathaH // 28 // Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyAdinagaraprAsAdalakSaNAdhikAro nAma saptapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // pratiratho'zo niSkAse ratho'dho'rthaM ca bhadrakam / udakAntarayuktazca paJcAMzo garbhavistaraH // 29 // dve zRGge tilakaM karNe zRGge pratirathe tathA / ekazRGgaM coparathe ura:zRGgANi dvAdaza // 30 // paJcAzaM mUlazikharaM ghaNTA kalazabhUSitam / IpsitaM labhate kartA yAvadAbhRtasamplavam || 31 // iti mAhendraH / karNe zRGgatrayaM kuryAdratnazIrSaH sa ucyate / iti ratnazIrSaH / tyaktaikazRGgaM bhadrasya mattAlambaM tu kArayet // 32 // tasyacchAdyordhvakarNe tu tataH zRGgANi dApayet / sitazRGgastadA nAmnA Izvarasya sadA priyaH // 33 // iti sitazRGgaH / tilakAni ca zRGgeSu tathoparathakeSu ca / rathapratirathodhvai ca tilakAni prakalpayet // 34 // zeSAH paJcANDazRGgAzca bhUdharAkhyaH sa ucyate ! iti bhUdharAkhyaH / zrIvatsaM caiva rekhArdhaM bhaved bhuvanamaNDanaH || 35 // iti bhuvanamaNDanaH / tathaiva tilakaM kuryAcchRGgadvyamathopari / tralokyavijayazcaiva tacchRGgaiH kSitiballabhaH // 36 // iti trailokya vijaya kSitivallabhau / iti saptAGgAH sapta / mahIdharaM pravakSye'haM zatamUle vibhAjite / padikazca tataH karNo bhadraM dvipadamizritam // 37 // karNasyobhayatastrayastrayaH pratirathAstathA / nirgamAssamabhAgaizca bhAgArthaM bhadranirgamaH // 38 // bhAgaSaGkAyatogarbhaH saptabhAgo'dhayocyate / karNe pratirathe bhadre dve dve zRGge ca kArayet // 39 // rathoparathe tilakaM pratyaGgaM ca rathopari / mattalambayutaM bhadraM syAnmahIdharasaMjJakaH // 40 // iti mahIdharaH / bhadre zRGgaM tRtIyaM ca kailAsa: zaGkarapriyaH / bhadre tyA rathe zRGgaM navamaGgala ucyate // 41 // iti kailAsanavamaGgalau 383 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tathA bhadre punardadyAt sa bhaved gandhamAdanaH / tyaktaM bhadre rathe zaGgaM yuktaM sarvAGgasundaraH // 42 // / iti gandhamAdanasarvAGgasundarau / bhadre dadyAtpunaH zRGgaM vijyaanndsNshkH| iti vijayAnandaH / / mattAlambayute bhadre upazRGga parityajet // 43 // mattAlambobhayakaNe kuryAcchRGgadvayaM tathA / sarvAGgatilako nAma kartuH santAnabhogadaH // 44 // iti srvaanggtilkH| uruzaGgaM tato ddyaanmttaalmbsmnvitH| mahAbhogastadAnAma sarvakAmaphalapradaH // 45 // iti mhaabhogH| rathe karNe pratirathe zaGgaM coparathe tathA / merureSa samAkhyAtaH sarvadevaiH supUjitaH // 46 // iti meruH| iti navAGgA nava // sarvasvarNamaye merau puNyaM yat triH pradakSiNaH / zaile pakkeSTake caiva tatpuNyaM labhate naraH // 47 / / saSTAvuktA brahmaNA yAH pUjA vai pnycviNshtiH| vairAjAdyAH samutpannAH sarve prAsAdasaMzakAH // 48 // iti sUtrasantAnagugakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vairAjyAdinagaramAsAdalakSaNAdhikAro nAma saptapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) paJcaviMzatilatinaprAsAdanirNayo nAmASTapaJcAza duttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca latinAn kathayiSyAmi prAsAdAna rucakAdikAn / nAmAni rUpanirmANaM kathayAmi yathAvidhi // 1 // rucako bhadrakazcaiva haMso haMsodbhavastathA / pratihaMsastathA nando nandyAvartI dhraadhrH||2|| vardhamAno girikUTaH zrIvatsazca trikuuttkH| muktakoNo gajazcaiva garuDaH siMha eva ca // 3 // bhavazca vibhavazcaiva padmo mAlAdharastathA / vajrakaH svastikaH zaGkarmalayo makaradhvajaH // 4 // ityete ca samuddiSTAH prAsAdAH paJcaviMzatiH / lakSaNena ca samyuktAn kathayAmi samAsataH // 5 // rucakAdyAH SoDazaiva caturazrAH prakIrtitAH / bhavazca vibhavazcaiva caturazrAyatI tathA // 6 // padmo mAlAdharazcaiva vRttau tau caiva kArayet / vRttAyatau ca kartavyau malayo mkrdhvjH|| 7 // bajrakaH svastikaH zaGkarapAzrAH parikIrtitAH / teSAM ca rUpanirmANaM kathayAmi smaastH|| 8 // caturazrIkRte kSetre caturbhAgavibhAjite / bhAgA bhAgA tu bhittI dve zeSaM garbhagRhaM bhavet // 9 // tadagrataH punaH kAryoM bhaagdvyvinirgmH| vistAre tu trayo bhAgAH prAggrIvaH stambhabhUSitaH // 10 // pIThotsedhazca bhAgena jaGghA tatra dvibhaagtH|| baravaNDayantarapatraM ca pAdonabhAgamaznute / / 11 // sArdhapaJcAMzatazcaiva pIThocchyaM prakalpayet / bhAgArdha caikabhAgaM ca bhAgaM bhAgArdhameva ca // 12 // kumudaM kalazaM caiva kapotAlyantaraiH saha / anena kramayogena pIThocchrAyaM prakalpayet // 13 // sapAdacaturaMzAzca ucchrAye zikharasya ca / . caturguNaiH pRthaksUtraH padmakozaM samAlikhet // 14 // Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 aparAjitapRcchA skandhakozAntaraM caiva saptabhAgaMzcakArayet / grIvA bhAgasamutsedhA sArdhamAmalasArakam / / 15 // pAcchatraM tathA sArdhaM tribhAgaiH klshonntiH|| rucakastu samAkhyAto bhadrakaM cApyatha zRNu // 16 // iti ruckH| dvibhAgo bhadravistAra: pAdaSaDbhAganirgatam / bhadrakasya samAkhyAtA zikhAnte ca rthaakRtiH|| 17 // iti bhdrkH| yAryantaraM tathA kuryAnmadhye bhadrakakarNayoH / tato haMsaH sa vijJeyaH svarUpo lakSaNAnvitaH // 18 // iti hNsH| vAryantaraM bhadrake tu bhadramadhye tu kArayet / haMsodbhavastathA nAma brahmaNazca sukhAvahaH // 19 // iti haMsodbhavaH / yathA bhadre tathA karNe kArayedudakAntaram / nirgataM bhAgapAdena dvau stambhau karNabhadrayoH // 20 // iti pratisaH / prAgnIvaM caiva rucake bhadramAnena kArayet / / nirgame naSTakarNa ca sa nandaH sarvakAmadaH // 21 // iti nndH| prAgnIve tu puro'lindaM kArayedvidhipUrvakam / nandyAvartastathA nAma kartavyo devatAlayaH // 22 // iti nndyaavrtH| kakSe jalAntaraM caiva stambhecchAdyavibhUSitaiH / dharAdharazca vizeyaH sadevyamaravallabhaH // 23 // iti dhraadhrH| dazadhA bhAjite kSetre dvibhAgaH krnnvistrH| tribhAgaM ca bhaved bhadraM sAdhaH pratiratho mtH||24|| iti vrdhmaanH| kaNe vAryantaraM kuryAda girikUTa: sa ucyte| karNe pratirathe caiva zrIvatlo vArisaMyute // 25 // ____iti girikttshriivtsau| vardhamAnasya saMsthAne bhadramadhye jalAntaram / trikUTaH sa tu vijJeyaH kartavyaH zubhalakSaNaH // 26 // iti trikuudH| Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaviMzatilatinaprAsAdanirNayAdhikAro nAmASTapaJcAzaduttarazatatama sUtram // 387 karNe bhadrANi deyAni naSTAGgaM mUlanAsikam / muktakoNaH sa vizeyaH sarvakAmaphalapradaH // 27 // / iti muktakoNaH / ubhau pratirathau madhye pRSThato vRttamAlikhet / evaM vidhaH prakartavyaH sa gajaH sarvakAmadaH // 28 // iti gjH| vardhamAnasya saMsthAne pArzva kuryaattduurdhvtH| kuryAdvRtau zRGgakUTI pakSirAjaH sukhAzrayaH // 29 // iti gruddH| pratibhadraM ca haMse cet siMhanAmA sa ucyte| caturadhAstu kathitAH sarvakAmaphalapradAH // 30 // iti siNhH| girikUTa trikUTazca yadA garbhAyato bhavet / bhavazca vibhavazcaiva triliGgAzca prakIrtitAH // 31 // iti bhvvibhvau| vRtte SoDaza karNAdyAH binA bhadrezca pdmkH| vinA karNa kalAbhadairbhavenmAlAdharaH sa tu // 32 // iti pdmmaalaadhrau| aSTakoM vajraka: syAtsvastiko bhdrsNyutH| svastike pratibhadrANi zazcASTAzrasUtrataH // 33 // iti vajrakasvastikazaGkavaH / malayastvAyate padme mAlAdhRG mkrdhvjH| latinAH kathitAstvevaM prAsAdAH paJcaviMzatiH // 34 // iti mlymkrdhvjau| iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitanchAyAM paJcaviMzatilatinaprAsAdanirNayAdhikAro nAmASTapaJcAzaduttarazatatamaM sUtram // Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (159) kezaryAdisAdhAraprAsAdanirNayo nAmai konaSaSTyuttarazatatamaM sUtram // vizvakamavAca -- sAndhArAMzca tato vakSye prAsAdAn parvatopamAn / zikharairvividhAkArairnaikANDaizca vibhUSitAn // 1 // AdyaH paJcANDako jJeyaH kesarI nAma nAmataH / tAvadantaM caturbuddhiryAvadekottaraM zatam // 2 // kezarI sarvatobhadro nandano nandazAlikaH / nandIzo mandaracaiva zrIvatsazcAmRtodbhavaH // 3 // himavAn hemakUTazca kailAsaH pRthivIjayaH / indranIlo mahAnIlo bhUdharo ratnakUTakaH // 4 // vaiDUryaH padmarAgaJca vajrako mukuTojjvalaH / airAvato rAjahaMso garuDo vRSabhastathA // 5 // meruH prAsAdarAjassyAd devAnAmAlayo hi saH / saMyogena ca sAndhArAn kathayAmi yathArthataH // 6 // dazahastAdadhastAnna prAsAdo bhramasaMyutaH / patriMzAntaM nirandhArAH dhATye vedAdihastataH // 7 // paJcaviMzatiH sAndhArAH prayuktA vAstuvedibhiH / bhramahInAstu ye kAryAH zuddhacchandeSu nAgarAH // 8 // caturazrIkRte kSetre aSTASTakavibhAjite / bhAgabhAgaM bhramabhittidvibhAgo devatAlayaH // 9 // nirandhAre padA mittirardhaM garbhe prakalpayet / madhyacchandazca vedAzro bAhya kumbhAyataM zRNu // 10 // kSetrArthe ca bhaved bhadraM bhadrArdha karNavistaraH / karNasyArdhapramANena kartavyo bhadranirgamaH // 11 // catuSkarNeSu khyAtAni zrIvatsazikharANi ca / rathikodame ca paJcaiva kezarI girijApriyaH // 12 // iti kezarI / kSetre vibhakte dazadhA garbhaH SoDazakoSThakaiH / bhiti bhramaM ca bhittiM ca bhAgabhAgaM prakalpayet // 13 // dvibhAgaH karNa ityukto bhadraM SaDbhAgikaM tathA / nirgataM caikabhAgena bhAgikA pArzvakSobhaNA // 14 // Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA karNikA cArdhamAgena bhAgArdha bhadranirgatam / bhAgatrayaM ca vistAre mukhabhadraM vidhIyate // 15 // bhadre cai tUdgamAH pazca karNe'STazaGgakAni c| zrIvatsazikharaM kArya dhaNTAkalazasaMyutam // 16 // iti srvtobhdr| zrIvatsebhadramArUDhe rathikodgamabhUSite / nandane nandati svAmI duritaM harati dhruvam // 17 // iti nndnH| tasyordhvaM bhavadhizaga ? bhadraM tsyaanuruuptH| nandizAlo guNayuktaH svarUpo lakSaNAnvitaH // 18 // iti nandizAlaH / tribhAgaM ca bhavedabhadraM bhadrArdha prarathastathA / kaNe zaGgadvayaM bhane ekaikaM prarathe tathA // 19 // iti nndiishH| dvAdazAMzastu vistAro mUlagarbhastadardhataH / bhAgabhAga tu kartavyA dve bhittI cAndhakArikA // 20 // karNaprarathabhadrArdha kArayeda dvidvibhaagtH|| prarathaH samaniSkAso bhadraM bhAgena nirgatam // 21 // kaNe dve bhadra ke dve ca cakaM pratirathe tthaa|| saghaNTAkalazA rekhA rathikodmabhUSitA // 22 // iti mandara caturdazAMzavistAra grbhshcaa'ssttaaNshvistrH| bhAgabhAga bhramo bhittibohyabhittastu bhAgikA // 23 // kaNe zaGgadvayaM kuryAcchikharaM cASTIvastaram / prarathaH karNamAnena tilakaM zaGgakopari // 24 // nandikAyAM ca tilaka bhadre zAtrayaM bhavet / zrIvRkSastu samAkhyAtaH kartavyastu zriyaH pateH // 25 // iti shriivRkssH| kaNe zaGgatrayaM kuryAtprarathaH puurvklpitH| amRtodbhavanAmAsau prAsAdaH surapUjitaH // 26 // itymRtodbhvH| dve dve zaGage pratirathe tyamRtodbhavasasthitau / himavAn dve ura:zo pUjya: suranaroragaiH // 27 // iti himavAn prAsAdaH / ura:zRGgAtraya bhadre nandikA tilakAnvitA / hemakUTastadA nAma prakartavyastrimUrtike // 28 // iti hemkuuttH| Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 kezaryAdisAndhAraprAsAdanirNayAdhikAro nAmaikonaSaSTyuttarazatatamaM sUtram // nandrikAprAntataH zRGgaM rekhAzca tilakottamAH / kailAsazca tadA nAma Izvarasya sadApriyaH // 29 // iti kailAsaH / rekhordhve tilakaM tyakkA zRGgaM tatraiva kArayet / pRthvIjayastadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 30 // iti pRthvIjayaH / SoDazAMzaka vistAre dvibhAgaH karNavistaraH / nandikA caikabhAgena dvayaMzaH pratirathastathA // 31 // punarnandI bhaved bhAgaM bhadraM vedAMzavistaram / samastaM samaniSkAsaM bhadre bhAgo vinirgamaH // 32 // catuHSaSThAMzako garbho veSTito bhittibhAgataH / bAhyabhittirbhaved bhAgA dvibhAgA ca bhramantikA // 33 // karNe zRGgadvayaM kArya zikharaM sUryavistaram / nandikAyAM tu tilakaM pratyaGgaM ca dvibhAgikam // 34 // zRGgadvayaM pratirathe ura:zRGgaM SaDaMzakam / zRGgadvayaM nandikAyAmuraH zRGgaM yugAMzakam // 35 // dvibhAgaM bhadrazRGgaM tu zRGgArthe caiva nirgamaH / karNe pratirathe caiva hyukAntarabhUSitam // 36 // indranIlastadA nAma indrAdisurapUjitaH / vallabhaH sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 37 // itIndranIlaH / karNe nandI tathA zRGgaM rekhorke tilakaM tathA / mahAnIlastadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 38 // iti mahAnIlaH / kArya zRGgaM ca tilake rekhA madhye prazasyate / bhUdharassa samAkhyAtaH prAsAdo devatAlayaH // 39 // iti bhUdharaH / bhUdharasya yathA proktaM dvibhAgaM varddhayet punaH / pUrvavad dalasaGkhyAyAM bhadrapArzve dvinandike // 40 // dvibhAgaM bAhyabhittizca zeSaM pUrvaprakalpitam / talacchandamiti khyAtamUrdhvamAnamataH zRNu // 41 // karNe dvizRGgaM tilakaM zikharaM sUryavistaram / tilake dve nandikAyAM pratyaGgaM tu dvibhAgikam // 42 // zRGgazrayaM pratirathe SaDbhAgA corumaJjarI tilake dve punarnandyAmuraH zRGgaM yugAMzakam // 43 // Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA nandyAM ca zRGgatilake tribhAgA corumaJjarI / dvibhAgaM bhadrazRGgaM ca ardhe cArthe ca nirgamaH // 44 // ratnakUTastadA nAma zivaliGgeSu kAmadaH / prazastaH sarvadeveSu rAjJAM tu jayakAraNam // 45 // iti ratnakUTaH / zRGgaM tRtIyaM rekhAveM kartavyaM sarvazobhanam / vaiyryazca tadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 46 // iti vai yaH / tathaiva tilakaM nandyAM zRGgayugmaM tu saMsthitam / padmarAgastadA nAma sarvadeva sukhAvahaH // 47 // iti padmarAgaH / rakhorce ca tataH zRGgaM kartavyaM sarvazobhanam / vajrakazceti nAmAsau zakrAdisuravallabhaH // 48 // iti vajrakaH / bhake viMzatidhA kSetre dvibhAgaH karNavistaraH / bhAgaM bhavennandI karNavatprarathastathA // 49 // punarnandI sArdhabhAgaM bhAgA vai bhadranandikA / vedAMzo bhedra vistAra ekabhAgastu nirgamaH // 50 // dvibhAgA bAhyabhittizca dvibhAgA ca bhramantikA / tatsamA madhyabhittizca garbho'STazaiH prakalpitaH // 51 // karNe dvizRGgaM tilakaM rekhA dvisaptavistarA / nandyAM zRGgaM ca tilakaM pratyaGge tu tadUrdhvataH // 52 // zRGgatrayaM pratikarNe saptAMzA corumaJjarI / nandyAM zRGgaM ca tilakamuraH zRGgaM pazakam // 53 // bhadranandyAM tathA zRGgamiSubhA gorumaJjarI / bhadrazRGgaM dvibhAgaM sa mukuTojjvalaucyate // 54 // iti mukuTojjvalaH / rekhordhve ca tataH zRGgaM kartavyaM sarvakAmadam | airAvatastadA nAma zakrAdisuravallabhaH // 55 // ityairAvataH / tathaiva tilakaM kuryAd bhadrakarNe tu zRGgakam / rAjahaMsaH samAkhyAtaH kartavyo brahmamandire // 56 // iti rAjahaMsaH / rekhordhve ca tataH zRGgaM kartavyaM sarvakAmadam | pakSirAjastadA nAma kartavyaH sa zriyaH pateH // 57 // iti pakSirAjaH / 391 Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 kezaryAdisAndhAraprAsAdanirNayAdhikAro nAmakonaSaSTyuttarazatatamaM sUtram // dvAviMzatyA vibhakte ca dvibhAgA bhittikA bhavet / bhramaNI tatsamA caiva punarbhittizca tatsamA // 58 // zatamUlapardaigarbhaH kartavyo lkssnnaanvitH| karNapratiratharathoparathA hi dvi vistarAH // 59 // bhadranandI bhaved bhAgaM vedAMzo bhdrvistrH| bhAgo bhadre nirgama: syAccheSA vai pUrvakalpitAH // 60 // kaNe dvizaGgaM tilaka zikharaM SoDazAMzakam / zRGgadvayaM pratirathe pratyakSaM ca tribhAgikam // 61 // rathe zRGgatrayaM kuryAcchRGgoveM corumArI / dve dve zRGge uparathe ura:zRGgaM SaDaMzakam // 12 // bhadranandyAM bhavecchRGga vedAMzA corumArI / dvibhAgaM bhadrazaGgaM ca kartavyaM ca manoramam // 63 // saptanavatyaNDakayuk kartavyo lakSaNAnvitaH / vRSabho nAma vikhyAta Izvarasya sadA priyaH // 64 // iti vssbhH| karNe zaGgatrayaM caiva pakottarazatANDakaH / / meruzcApi samAkhyAtaH kartavyazca trimUrtike // 65 // ___ iti meruprAsAdaH / sarvasya hemamerozca yatpuNyaM triH pradakSiNaiH / kRte zaileSTakAbhizca satpuNyAllabhate'dhikam // 66 // haro hiraNyagarbhazca harirdinakarastathA / ete devAH sthitA mero nAnyeSAM sa kadAcana // 67 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM kezaryAdisAdhArapAsAdanirNayAdhikAro nAmaikonaSaSTyuttarazatatamaM sUtram / / Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) nAgarodbhavavimAnapuSpakaprAsAdalakSaNaM SaSTyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca puSpako vijayazcaiva subhadro nandadhIdharau / vizAlo dundubhiH prAnto garuDazcAruvardhanaH // 1 // siMhaH padmaH sambhavazca subhratazcAmatodbhavaH / gRharAjaH siddhikAmo nandighoSaH sunandanaH // 2 // tArAgaNo bRhacchAlo haMsaH srvaanggsundrH| tathA ca puSpavijayo meruH prAsAdanAyakaH // 3 // paJcaviMzatirityuktAH prAsAdAH puSpakAdayaH / vimAnapuSpakacchande srvdevsukhaavhaaH||4|| vizeya: kezarI pUrva paJcANDaH krnnshRnggtH| vimAnaM zikharaM kuryAnmattAlambeSu puSpakaH // 5 // iti pusspkH| chande ca dazadhA bhakte kaNe zRGge tu nandanaH / mallatalo rekhAyAM vijayaH puSpakadvayAt // 6 // iti vijyH| kezarI ca pratirathe subhadraH srvkaamdH| kove kezarI kAryaH pUrvavannandasaMzakaH // 7 // iti subhdrnndau| tRtIyo puSpako bhadre zrIdharazceti saMzitaH / / iti shriidhrH| mandatilakarekhA kAryA mallatale tathA // 8 // urumaJjarI vimAne tadane puSpakadvayam / pratyaGge puSpakazcaiva ghizAlaH sarvakAmadaH // 9 // iti vishaalH| rekhoveM tilakaM kuryAcchraGga paJcANDaka khalu / dundubhi ma prAsAdaH karttavyaH sarvadaivate // 10 // .. iti dundubhiH / rekhoce ca tataH zRGgaM paJcANDakavibhUSitam / prAntazceti samAkhyAtaH kartavyaH zAntimicchatA // 11 // iti praantH| urumaJjarI pratyaGge tAM kuryAt kumudodbhavAm / puSparka maJjarIsthAne garuDazceti saMzitaH // 12 // iti gruddH| Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA pRthvIjayo bhavetpUrva zikharaM vai mallatalam / ura:zaGge puSpakastu sa bhavecAruvardhanaH // 13 // iti cAruvardhanaH dvipuSpakayuta bhadraM vimAne maJjarIdvayam / siMhasaMjJaH sa kartavyo devInAM zAntimicchatA // 14 // iti siNhH| paJcANDakAni zaGgANi rekhorce tilakaM zubham / padmasaMjJastadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 15 // iti padmaH kartavyA ca tRtIyorumArI kumudodbhavA / tadane puSpako nandyAM tilakaM sa tu saMbhavaH // 16 // iti saMbhavaH / paJcANDakazca rekhoce subhrato nAma zobhanaH / iti subhrtH| zRGgANi bhadrakarNeSvamRtodbhavo dvipuSpakaH // 17 // ityamRtodbhavaH / rekhorce tilakaM caiva pusspkaakaarssthitm| gRharAjastadA nAma kartuH santAnavarddhanaH // 18 // / iti gRhraajH| indranIle mUlarekhA ura:zRGge tu pusspkH| pratyaGge paJca tadrapAH siddhikAmaH sa ucyate // 19 // iti siddhikaamH| kAryA Urbe'rkamAryaH svacchandAzca vimAnakAH / nandighoSastadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 20 // __ iti nndighossH| tasya zRGgANi sarvANi kuryAt paJcANDakAni ca / sunandanastadA nAma sarvazAntipradaH sadA // 21 // iti sunndnH| pratyaGge ca ura:zaGgaM kuryAt tu kumudopamam / rekhorce caiva tilakaM sa tArAgaNa ucyate // 22 // iti tArAgaNaH / bhadre kaNe ca zaGgANi mattAlambadvayaM tathA / bRhacchAlastu nAmnA'sau kartavyaH sarvadaivate // 23 // iti bRhcchaalH| rekhoce ca tataH zRGgaM pazcANDakavibhUSitam / haMsa nAmA sa ca proktaH sarvadeveSu zAzvatam // 24 // iti hNsH| Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgarodbhavavimAnapuSpakaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma SaSTayuttarazatatama sUtram // 395 ratnakUTe mUlarekhA kArya mallatalaM tthaa| puSpakAzca trayo bhadre vimAne corumaarI // 25 // sarvAGgasundaro nAma kartavyastu zivAtmaje / urumaJjarI pratyaGge tadane ca dvipuSpakam // 26 // rekhoce tilakaM kuryAt puSpakAkArarUpakaH / sa khyAtaH puSpavijayaH kartavya: sarvakAmadaH // 27 // tasya zRGgANi sarvANi kuryAtpaJcANDakAni ca / merusaMzakamityevaM sarvakAmapradAyakam // 28 // malyAtalaM dvAdazadhA dvibhAga: krnnvistrH| sArdhabhAgaH pratiratho bhAgArdhA caiva karNikA // 29 // caturbhAgAyataM bhadramardhabhAgaM tu nirgatam / karNAnugAni zRGgANi bhUmije paJcabhUmavat // 30 // zrIvatse karNazaGgANi paJcabhU bhUmije ythaa| karNikA cArdhabhAgA syAtpazcabhadraM vimAnake // 31 // bhadre kaNe ca zaGgANi tribhUme bhUmije yathA / kumudAyastadA nAma bhadralakSaNalaMyutaH // 32 // iti sUtrasantAnaguNakIrtipakAzaproktRtrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM nAgarodbhavavimAnapuSpakaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma SaSTyuttarazatatamaM sUtram // Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (161) kumbhakAyudbhavaprAsAdAtmakamekaSaSTyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAta: sampravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / nAmapAdapramANaM ca prayuktaM kumbhakAdikam // 1 // kumbhakaH svAmibhadrazca garuDazca sushiilkH| svastikazcaiva kailAso nalino bhinnmndrH||2|| gajabhadrastathA tuGga udakumbhazca modakaH / gavAkSaH siMhabhadrazca indramizrazca nandakaH // 3 // padmAkSaH kIrtidazcaiva vanakazcandraharSaNau / niSadho nAma prAsAdaH sarvakAmArthasAdhanaH // 4 // sAGgatilako jheyaH svAmibharaNa eva ca / bhinnamarustathA nAma prAsAdA devdurlbhaaH||5|| vedAzramaSTabhirbhaktaM karNAnte tu suvRttakam / pIThopApIThajaGghAzca mekhalAkUTacchAdyakam // 6 // vRttAkAraM sarvamidaM sapAdaM zRGgamunnatam / ghaNTAkalazazobhADhyaM prAgnIvApasuzobhitam // 7 // kailAsacchandakotpanna AdhaH kumbhakasaMkSitaH / kumbhakAdisamutpannAH prAsAdAH paJcaviMzatiH // 8 // paridhAvaSTadhA bhakte dvidvayaMzaM dikSu bhadrakam / nirgamazcArdhabhAgena svAmibhadrazca nAmataH // 9 // pratibhadre pakSirAja suzIlo vaarimaargtH| karNASTakaM cASTabhadraM svastika; sa tu nAmataH // 10 // bhadrakarNakayormadhye bhadrapAde tu krnnikaa| kailAsazca tadA nAma siddhakinnarasevitaH // 11 // kuryAd bhadrANi tasyaiva bhadrArdhena vinirgatam / nalinazca tadA nAma kartavyo devatAlayaH // 12 // SoDazoraskazaGgANi aSTabhadraM tu yojayet / / sa bhinnamandaraH khyAtaH kartavyaH sarvazAntidaH // 13 // caturbhadreSu prAggrIvA gajabhadrazca nAmataH / kIrNavRtteSu karNeSu tuGganAmA sa ucyate // 14 // karNAzca karNikAzcaiva svasvavRttapsamudbhavAH / udakumbhastadA nAma modakazcodakAntare // 15 // aSTau prAngrIvakAna kuryAt karNayoH svastikAkRtIna / gavAkSastu tadA nAma siddhakinnarasevitaH // 16 // Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 aparAjitapRcchA bhadre siMhAvalokA vai udgamAkArasaMsthitAH / aSTau bhadreSu kartavyAH siMhabhadraH sa nAmataH // 17 // azItyazaizva paridhau caturbhadraM SaDaSTataH / karNAzca dvipadA uktA bhadramadhye trayastrayaH // 18 // indra mizrastadA nAma pUjitastridazairapi / bhadraM rathAzcatuSpAdAH SaNNavatyaMzatastalam // 19 // dve dve zRGge ca bhadreSu padmAkSaH sa tu naamtH| karNAzcASTadalAH kAryAH kIrtidaH sarvazobhanaH // 20 // prAggrIvAzcaiva bhadreSu sthitA dikSu vidikSu ca / vajrakAkhyastadA nAma zakrAdisuravallabhaH // 21 // prAggrIvAzca tathA''lekhyA IlikAkArazobhanAH / candrakazca tadA nAma vallabho rohiNIpateH // 22 // paridhau SaNNavatyazaitarthaSTabhadraM catuSpadam / dvipadAH SoDazakarNA harSaNazca samIritaH // 23 // caturbhadreSu prAgnIvAH kartavyAH sarvakAmadAH / niSadhazca tadA nAma surakinnarasevitaH // 24 // bhadrakeSu ca sarveSu prAgnIvAMzca pradApayet / sarvAGgatilako nAma sarvadeveSu pUjitaH // 25 // vajrakasya tu karNAzca kuryAdaSTadalAkRtIn / AkhyAtaH svAmibharaNaH pUjitastridazairapi // 26 // kuryAt SoDazabhadrapUra:zRGgAdvayaM dvayam / bhinnamarustadA nAma levitaH siddhakinnaraiH // 27 // sarve vRttAstu kartavyAH prAsAdAH kumbhakAdayaH / kailAsacchandajAzcaiva kumbhakAdyAzca kAmadAH // 28 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM kumbhakAyudbhavaprAsAdAdhikAro nAmaikaSaSTayuttarazatatamaM sUtram / / Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (162) vimAnanAgaracchandajapuSpakAdiprAsAdalakSaNAtmaka dviSaSTayuttarazatatamaM sUtram // aparAjita uvAca-- vimAnanAgaracchande puSpakaizca vibhUSite / vimAnapuSpakacchandAH kamAnnAgarajAtayaH // 1 // kathaM vibhakticchandAzca rUpAlaGkArakA vRttAH / kathayasva prasAdena vizveza jagata; prabho // 2 // vizvakauvAca athAta: sampravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam | vibhakticchandamAkAraM prayuktaM puSpakAdikam // 3 // puSpako vijayazcaiva subhadro nnddhiidhrau| vizAlo dundubhiH prAnto gruddshcaaruvrdhnH||4|| siMhaH padmaH sambhavazca suvratazcA'mRtodbhavaH / gRharAja; siddhikAmo nandighoSa: sunandanaH // 5 // tArAgaNo bRhacchAlo haMsaH srvaanggsundrH| tathA ca puSpavijayo meruH prAsAdanAyakaH // 6 // paJcaviMzatirityuktAH prAsAdAH pusspkaadyH| vallabhAH sarvadevAnAM vimAnapuSpakAstathA // 7 // caturazrIkRte kSetre azASTakavibhAjite / kSetrArgha ca bhaved bhadraM bhadrArdha krnnvistrH|| 8 // karNArdhasya pramANena kartavyo bhadranirgamaH / bhadropabhadrayuktarNa udakAntarabhUSitaH // 9 // veda RtvAGgavedAne vedagarbhasaMsthitiH / sUryA bhityA bhramaneca vasuyugmaistaliviyA // 10 // vedaRtvAntavedAdhe veda vA liGgapIThayoH / AyavatsAdi sUryaizca vigmaMzeSabhittiyAH ? // 11 // pIThopapIThajaGghAzca mekhalAmAlyacchAdyakam / yanmAnaM nAgare proktaM tacchastaM sarvakAmadam // 12 // sAndhAreSu prakartavyA bhadre candrAvalokanA / maNDovarapaJcamAMzahInaM bhadreSu chAdhakam // 13 // yA tadUce saMvaraNA ghnnttaakuuttairltaa| udgame siMhakarNADhyA bhadre bhane prazasyate // 14 / / Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA praharasya tatazcordhva tribhAgaM zRGgamunnatam | latAkhyasarvatobhadraM karNe karNe navANDakam // 15 // SaDaMzaM mUla zikharamaSTabhAgasamunnatam | vimAnaM paJcabhUmaM ca zRGgeviMzatibhirvRtam // 16 // ardhodayakA ghaNTA ca vibhaktA paJcabhAgataH / kaNTho grIvA kuDUmalaM ca padmacchatropacchatrakam // 17 // tadUrdhve kalazaM sthApyaM kSIrArNavasamudbhavam / mattalambayutaM bhadraM puSpakaiH samalaGkRtam // 18 // samattAvaraNacchrAdyaM ghaNTA kuTairalaGkRtam / dvitIyabhUmiko tu ghaNTA vai puSpakonnatA // 19 // imaM yaH kArayezcaivaM prAsAdaM puSpakAhvayam / puSpa kIrNa bhavedrAjyaM svarge vA bhUmizAsane // 20 // iti puSpakaH // 1 // caturazrIkRte kSetre zatamUla vibhAjite / bhAgaM bhittibhramo bhAgaM garbhazcandrakalAMzakaiH // 21 // atazcaivaM nirandhArAn prakuryAzca bhramairvinA / triMzatpadako garbhaH zeSA bhittirddhibhAgikA // 22 // dvibhAgaH karNa ityukto dvibhAgo bhadravistaraH / bhadrArdhe ca pratiSThAnamubhayorapi pakSayoH // 23 // nirgamacaikabhAgena bhadre pratirathe'thavA / talacchandamiti proktamUrdhvamAnamataH zRNu // 24 // caturo nandanAnkarNe kuryAcca vidhipUrvakam / zikharaM cATavistAraM sArdhadigbhiH samucchritam // 25 // mallatalaM paJcabhUmaM SaSTizRGgasamAvRtam / karNe paJcANDakAH kAryAH zrIvatsaH prarathe tathA // 26 // ardhodaye bhaved ghaNTA kalazaM bhUmijAvRtam / uraH zRGgakamayoge dvau dvau matAvalambakau // 27 // pIThopapIThajaGghAzca mekhalAmAlyachAdyakam / nAgaracchanda AkhyAtaH pUrvamAna prakalpitaH // 28 // zukanAsAgrasaMyukta- divyama0 upabhUSitam / jagatyAta tayA yuktaM kuryAcchAnti ? cchRGgasamucchritam // 29 // itthaM yaH kArayeccaiva prAsAdaM vijayodbhavam / labheta para mAllokAn bhuktvA bhogAn sa svargajAn // 30 // iti vijayaH // 2 // vijayasya ca saMsthAne kezarI prarathe bhavet / subhadro nAma vijJeyaH kartuH kalyANakArakaH // 31 // iti subhadraH // 3 // 399 Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 puSpakAdiprAsAdalakSaNAtmakaM dviSaSTayuttarazatatama sUtram // ko kramasaMsthAne pradeyazcaiva keshrii| pAdonadvayaM pRthutvaM ? sArdhadvayaM samucchritiH // 32 // zaGkha SaDaMzavistAraM sArthasaptAMzamucchritam / idaM mallatalaM proktamekaSaSTistathANDakAH // 33 / / mattAlambadvaya bhadre ura:zRGgakrameNa c|| vidheyaM pUrvavaccheSaM sa nandaH sarvakAmadaH // 34 // iti nandaH // 4 // vedayugmaikavedAne garbhaH syaashcturNshtH| dve bhittI bhramayukta caikaikaM padaM ca kalpayet // 35 // dvibhAgaH karNa ityukto bhAgArdha caiva krnnikaa|| sArdhabhAgaH pratiratho nirgame vistare tathA // 36 // punaH karNI cArdhabhAgA tribhAgo bhdrvistrH| nirgamazcaikabhAgena zikharAdisamudbhave // 37 // vedAMzo bhadravistArastadardhena tu nirgamaH ! bhadrAvalokanaM kuryAcchAdyaghaNTAsamanvitam // 38 // vidheyaM pUrvavaccheSaM pIThAdyaM chAdyakAntakam / nAgaroktavidhaM mAnaM prayuktaM vAstuvedibhiH // 39 // uktadvikramake kaNe nandanaH sarvato bhavet / prarathe sarvatobhadraM zaGkha mallatalaM tathA // 40 // dvau puSpakau yutau bhane tvnaakaarruupinnau| pratyaGge puSpakaM kuryAcchAdyaghaNTAdyalakRtam // 41 // ghaNTAkumbhazukApre ca jagatImaNDapAdikam / pUrvavaJca vidhAtavyaM prazastaM sarvakAmadam // 42 // zrIdharo'yaM samAkhyAta: prAsAdo devatAlayaH / lakSmyAnandayuto nityaM kartuH santAnavardhanaH // 43 // iti zrIdharaH // 5 // tadpazca tadAkAro yuktaH puurvgunnaistthaa|| tRtIyaH puSSako bhadre vizAlaH srvshaantidH||44|| iti vizAlaH // 6 // RtvakacandravedAzre garbhasyArirASTrakai ? / bhramabhittizcaikapAdA dvibhAgA bAhyabhittayaH // 45 // dvibhAgaH karNaityukto bhAgAdhaM caiva karNikA / karNatulya: pratiratho vistare nirgame tathA // 46 // punazca karNikA bhAga vedAMzo bhdrvistrH| nirgamazca tadardhana kartavyaH zAntisiddhidaH // 47 // Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 .. aparAjitapRcchA pIThopapIThajaGghAzca mekhalAmallacchAdhakam / zukA maNDapAdyaM ca pUrvamAnaprakalpitam // 48 // kaNe zaGgadvayaM kuryAnnandanena samAvRtam ? / pratirathe ca tattulyaM kartavyaM zAntimicchatA // 49 // digvistaraM ca zikharaM trayodazasamucchritam / tapamAnaM mallaM tu ekaSaSTistathANDakAH // 50 // ura:zRGgakramayoge puSpakadvayamudgame / pratyake puSpakaM kuryAt tabagAkArarUpiNam // 51 // ghaNTA kumbhazukAgre ca jagatyAdyaM ca pUrvavat / evaMdidhaH prakartavyaH prAsAdo'yaM tu dundubhiH // 52 // kSemaM cA'tra subhikSaM ca nRpAdau vardhate prajA / dharmArthakAmamokSANAM prAptiheturabhIpsitaH // 53 // iti dundubhiH // 7 // tRtIyaM puSpakaM dadyAt sa bhavet prAntasaMzakaH / prApnoti bhogaM mukti ca svarge vA prabhuzAsanam // 54 // iti praantH||8|| syakRtvA puSpakamekaM ca bhadraM paJcAMzavistaram / / alaGkRtaM saMvaraNanibhirbhAgazca nirgamaH // 55 // evaM garuDamAkhyAtaM kuryAda yo viSNumandire / prApnoti viSNulokaM sa yAvadAbhUtasaMpyUvam // 56 // iti gruhH||9|| punaH kuryAttathA bhadramuraHzRGga vimaanke| pratyaGgAgre puSpakazca sa bhaveccAruvardhanaH // 57 // vardhate dhanaputraizca janmajanmani bhuutle|| atastu bhogabhoktA syAt svarge bhUyo'pavargabhAk // 58 // iti cAruvardhanaH // 10 // mattAlambadvayaM bhadre siMhanAmA sa shobhnH| pArvatyAdikadevInAM sarvAsAM zAntidAyakaH // 59 // iti siMhaH // 11 // dvitIyaM cA'pi pratyaGga kuryAt kumudavaJca tat / padmasambhavanAmAnau kartavyo parameSThite // 60 // iti padmasambhavau // 12-13 // padmasambhavasaMsthAne tadpe tadvasthite / / kaNe pratirathe caiva kramAddadyAttRtIyakam // 61 // pUrvodagamasamAkArasvarUpaM lakSaNAnvitam / ura:zRGga parityajya bhadre dadyAd dvipuSpakam // 62 // Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -402 puSpakAdiprAsAdalakSaNAtmaka dviSSaSTayuttarazatatama sUtram // pratyaGgake puSpakavadasau suvratasaMjJakaH / kriyate yaiH zubhaM teSAmiha loke paratra ca // 63 // iti suvrataH // 14 // tRtIyaM puSpakaM dadyAtsa bhandamRtodbhavaH / yena prApyetA'maratvaM bhuktizca tridazaiH saha // 64 // ityamRtodbhavaH // 15 // karNikA caikabhAgA syAccheSaM pUrvaprakalpitam / SaTpaJcAzaM dvizatakaM vAstusaMsthAnameva ca // 65 // mahoraH zRGgaM vimAnaM pratyaGgAdyaM sapuSpakam / sarvazRGgaM nandanavat kramAtritribhirAvRttam // 66 // guharAjastadA nAma kartavyaH sarvadaivate / kailAsasadRzaM caiva gRhaM janmasu nizcalam // 67 // iti gRharAjaH // 16 // bRhacchraGge mallatalaM vimAnastasya cAgrataH / kAryo vimAnaH pratyaGge siddhikAmaH sa siddhidaH // 68 // iti siddhikAmaH // 17 // tRtIyaM puSpakaM kuryAt karNe pratirathe tathA / nandighoSastadA nAma sarvadaivatavallabhaH // 69 // iti nandighoSaH // 18 // kSetreAdazadhA bhakte tribhAgaH karNavistaraH | rathoparathiko caiva dvau dvau bhAgau prakalpayet // 70 // vedAMzo bhadravistArastadardhena ca nirgamaH / dvau bhAgau bhramo bhittI zeSaM garbhagRhaM bhavet // 71 // kuryAcca mandaraM karNe paJcaviMzatiraNDakAH / pRthag dvibhAgavistAro nandanaH syAttadUrdhvataH // 72 // zatamUle bhavedrekhA tathA mallatalodbhavA / ghaNTA kalaza zobhADhyA sarvakAmaphalapradA // 73 // zRGgadvayaM pratirathe eka coparathe tathA / tripuSpakayutaM bhadraM pratyaGgaM ca sapuSpakam // 74 // evaMvidhaH prakartavyaH prAsAdo'sau sunandanaH / 'bhuktvA tu bhUmijAn bhogAn svarge nandati bhUpatiH // 75 // iti sunandanaH // 19 // mahora:zRGgaH puSpako vimAnaH paJcabhUmikaH / tArAgaNaH samAkhyAtaH prAsAdo hyamarAlayaH // 76 // iti tArAgaNaH // 20 // Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 aparAjitapRcchA bRhacchRGge mallatalaM tadane ca vimAnakaH / pratyaGgaM caiva tadrUpaM bRhacchAlaH sa ucyate // 77 // iti bRhacchAlaH // 21 // kuryAzcatuSpuSpakaM ca karNe prtirthordhvtH| sadA nAmnA haMsa iti brahmaNazca sadA priyaH // 78 // iti haMsaH // 22 // kuryAd dvipuSparka kareM sa bhvetsrvsundrH| sarSadeve zubhaH zastaH sarvakAmaphalapradaH // 79 // iti sarvAGgasundaraH // 23 // viMzatirdhAmavistAro vedAMza: karNavistaraH / tribhirbhAgaiH pratiratho nirgamo vistarastathA // 8 // SaDazo bhadravistArastribhAgazcAsya nirgmH| dvau dvau bhAgau bhramo bhittI zeSaM garbhagRhaM bhavet // 81 // kaNa pRthvIjayaM kuryAnmandaraM prarathe tthaa| dvipuSpakayutaM bhadraM pratyaGge puSpakaM tathA // 82 // mUlarekhAM mallatale SoDazAMzaizca vistaraH / sa puSpavijayo nAmnA sarvadevahitAtmakaH // 83 // iti pusspkvijyH|| 24 // vimAnaM vRddhoruzRGgaM puSpakaM prtibhdrke| bhadre dvipuSpakaM kuryAt pratyaGge caiva puSpakam // 84 // meruzcAsau samAkhyAtaH kartavyaH srvdevte| merumairUpamo divyaH sarvaratnamayo'pi ca // 85 // pataizca labhyate puNyaM pUjA syAcchivamodikA // 86 // iti meruH // 25 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM puSpakAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma dviSaSTayuttarazatatamaM sUtram / / Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (163) zrIdharAdiprAsAdalakSaNAtmakaM triSaSTayuttarazatatamaM sutram // aparAjita uvAca puSpakAH kathitA devAnekapuSpakasaMkulAH / kathayasva tathAnyAMzca ye proktA: shriidhraadikaaH||1|| vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi prAsAdAn zrIdharAdikAn / nAmalakSaNasamyukAna vAstuvedasamudbhavAn // 2 // zrIdharo hemakUTazca subhadro ripukesarI / puSpo vijayabhadrazca zrInivAsa; sudarzanaH // 3 // kusumakezara nAmA ca tathA ca surasundaraH / nandyAvartazca pUrNazca siddhArthazavavardhanaH // 4 // trailokyabhUSaNa: padmo vajrabAhu vizAlakaH / kamalodbhavahaMlau ca lakSmIdharo'tivajrakaH // 5 // ratidehaH siddhikAmaH paJcacAmarasaMzakaH / nandighoSo manunUt kIrNaH suprabhaH suranandanaH // 6 // harSo durdharo vijayastrikUTo navazekharaH / puNDarIkaH sunAbhazca mahendraH zikhizekharaH // 7 // varATaH sumukhazceti catvAriMzat prakIrtitAH / zuddhacchandAstathaite ca mizrakAstu dazaiva ca // 8 // zuddhAnAM lakSaNaM vakSye vibhakti bhaagsngkhyyaa| talacchandamalaGkAraiH prayuktaM vAstuvedibhiH // 9 // caturadhIkRte kSetre caturviMzatibhAjite / karNaH pratiratho bhadraM vedaivedaistathA'STabhiH // 10 // triniSkAsa: pratiratho bhadraM vedAMzanirgamam / chau dvau bhAgau tathA bhittI bhramaNI vedavistarA // 11 SaDdArukaM bhramAdau ca catuHSaSTizca garbhakaH / sArdhAyAmo maNDapazca jagatISu guNottamA // 12 // pAThopapIThajaGghAzca mekhalAkUTacchAdyakam / prazastaM nAgare nAma bhane candrAvalokanA // 13 // kaNe bhadre dvidvizaGgamekaM pratirathe bhavet / paJcaviMzatyaNDakastu zrIdharazca surAlayaH // 14 // Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 aparAjitapRcchA ghnnttaaklshshukaagrptaakaadhvjshobhitH| zrIrAnando bhavennityaM svarge vA bhUmizAsane // 15 // iti shriidhrH|| . caturazrIkRte kSetre zatamUlavibhAjite / dvibhAgaH karNaityuktaH sArdhaH pratiratho bhavet // 16 // tribhAgo bhadravistAro nirgamastu tadardhataH / sArdhabhAgaH pratiratha-nirgamazca prakIrtitaH // 17 // bhAgaM bhAgaM bhramo bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhvet| maNDovarajagatyAdyaM pUrvamAnaprakalpitam // 18 // kaNe ca nandanaM kuryAt kezarI prarathe bhavet / bhadre zRGgadvayaM kuryAttilakaM tilakopari // 19 // rekhA SaDaMzavistArA tilaka sArdhamucchritam / pratyaGgaM naSTakarNa va hemakUTaH sa ucyate // 20 // hemaratnapure ramye hemaprAkArazobhite / / IpsitaM labhate rAjyaM svarga vA bhUmizAsane // 21 // iti hemkuuttH|| RtvakacandravedANe vedatugarbha ucyate / zazI candrazcandrazca bhramobhittizca kalpitA: // 22 // vedakarNaRtubhadramudakAntarabhUSitam / karNaM ca sarvatobhadraM bhane candrAvalokanam // 23 // digbhAgaM mUlazikharaM ghaNTAkalazabhUSitam / subhadro nAma vijJeyaH sarvakalyANakArakaH // 24 // iti subhdrH|| kaNe dvitIyamupari sarvatobhadrakaM bhavet / dvibhAgaM tilakaM kuryAt prarathe corumaJjarI // 25 // mattAlambayutaM bhadraM nAmnA sa ripukesarI / hanti sarvAn ripUMzcAsau ihaloke paratra ca // 26 // iti ripukesarI // subhadrasya ca saMsthAne tadrUpe tadavasthite / kaNe cASTadalaM kuryAttilakaM caiva zobhanam // 27 // tadvasantamahorAjye prApyate janmajanmani / puSpakaH puSpaprakara-yukto vArAGganA yathA // 28 / / iti puSpakaH // hemakUTasya saMsthAne tadpe tdvsthite| karNekuryAditilaka kezarI ca bhavedatha // 29 // Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zrIdharAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma viSayuttarazatatamaM sUtram // kaNe nandanaparyantaM tilakaM tatra kArayet / zeSaM ca pUrvavada zeyaM nAmnA vijayabhadrakaH // 30 // iti cijybhdrH|| pratiratho'rdhaniSkAsa: saMsthAne zrIdharasya ca / kramamUrva parityajja kaNe vai sarvabhadrakam // 31 // tadurghamudakaM kuryAt pramANena pRthutvavat / saptaviMzatibhaktaM ca pRthudhne bhadrakAkRtiH // 32 // dvitIyA bhUmikA mUrdhni tato mADAzcatuSkikAH / karNe bhadre prakartavyA Uce madhyacatuSkikA / / 33 / / mattAvaraNachAdyayug ghaNTAkUTairalaGkRtA / bhadrodgamAzca zRGgoce mADAdyAzcAdyabhUmikA // 34 // zrInivAsastadAnAma yatra vai ramate dhruvam / bhuktyarthaM ca prakartavyaH prAsAdaH sUrapUjitaH // 35 // iti zrInivAsaH / / puSpakasya ca saMsthAne tadrUpe tadavasthite / bhadrakaM karNatilakaM bhadre syAt siMhakarNakaH // 36 / / sudarzanastadA nAma kartavyaM viSNumandiram / krIDate viSNuloke ca sevyate surayoSitA // 37 // caturazrIkRte kSetre'STakarNA bhinnsuutrtH| karNArdhA ca bhavet karNI ubhayakarNamadhyataH // 38 // kUTAvRtaH paJcabhamo dhnnttaaklshbhuussitH| tadpaM maNDapaM pIThaM labhate'naGgazarma ca // 39 // iti pusspshikhrH|| dvitIyakaM kramaM tyaktvA pUrvavadripukezarI / tilakaM tatra saMsthAne sa bhavet surasundaraH // 40 // iti surasundaraH / / caturazrIkRte kSetre karNAnte vattakaM bhavet / aSTacatvAriMzadazaiH paridhiM ca prakalpayet // 41 // vidikSu dikSu bhadrANi catuSpAdAni kalpayet / pRthak karNAzca dvipadA ekaikaM bhadrakAntare // 42 // dvikramorve tu rekhAzca bhadre vai siNhkrnnkaaH| paJcabhUmorce-zikharaM ghaNTAkalazabhUSitam // 43 // tadrUpaM maNDapaM pIThaM nA'nyatraivaM svarUpataH / nandate sa ciraM loke nandyAvartaH sa ucyate // 44 // iti nndyaavrtH|| Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA kSetraSTAdazadhA bhakke vedAMzaH karNavistaraH / karNikA caikabhAgA syAd bhadraM cA'STAMzavistaram // 45 // bhadrAvalokanaM kuryAd bhittikarNeSu karNikA: / karNe ca sarvatobhadraM zrIvatsastasya karNikA // 46 // ardhodaye cAdibhUH syAccheSA vai pAdabhAgikAH / tRtIyA bhUmikA cordhvaM tato mADAnnivezayet // 47 // sArdhacaturbhUmiyuktaH pUrNaH syAtsarvakAmadaH / pUrNasvargasukhaM loke svarge vA bhUmizAsanam // 48 // iti pUrNaH // sudarzanasya saMsthAne tadrUpe tadavasthite / karNe ca sarvatobhadraM sa tu siddhArthako bhavet // 49 // iti siddhArthakaH // vRttaM pUrvavat paridhau caturviMzatibhAjite / zastA dvayaMzA aSTakarNA antare karNikAH padAH // 50 // zaGkhAvartasamaM madhye vitAnaM divyabhUSaNam / tadrUpaM zikharaM kArya zaGkhAvarta ca maNDapam // 51 // zaGkhavardhananAmA'sau kartavyo viSNumandiram / kartA yAyAdviSNuloke yAvadAbhUtasaMplavam // 52 // iti zaGkhavardhanaH // trailokyabhUSaNaM vakSye vanditaM tridazairApe / zatArdhahasta ke jyeSTho madhyo dazakaronakaH // 53 // triMzaddhastaiH kaniSThaH syAtridhoditakramAgataH / vallabhaH sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 54 // triMzad bhAgaistridhA bhakte garbhaH syAd dazabhAgikaH / dvau dvau bhAgau bhramo bhittiH kartavyamavizaGkitaiH // 55 // bhittitrayaM prakartavyaM tathA ca bhramaNIdvayam / bhadrakaM madhyacchandeSu dvitIye vardhamAnakaH // 56 // antarbhinti parityajya kuryAt SaDdArukadvayam / trailokyabhUSaNaM] bAhye bhadre candrAvalokanam / vRttasya paJcamAMze tu bhittiH zeSastu garbhakaH // 57 // catuSpadA rathAH karNA ekabhAgA ca karNikA / bhadrakarNI bhaved bhAgA bhadraM syAddikpravistaram // 58 // aGgamAnena niSkAso bhadraM paJcAMzanirgamam / pAdamAnocchritaM pIThaM paJcapIThAdibhUSaNam // 59 // upapIThaM tathA jaGghA mekhalA kUTacchAdyakam | trayoviMzatirutsedhe bhadraM SoDaza connatam // 60 // 307 Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma triSaTayuttarazatatamaM sUtram // kaNe pratirathe caiva dve dve zaneca kArayet / aSTa saptANDakA: karNAH prarathAzca SaDaNDakAH // 61 // uraHzRGgANyaSTa kuryAt pratyaGgAni tato'STabhiH / bhadraM saMvaraNAyuktaM kuryAt trailokyabhUSaNam / / 62 // karNAzcASTadalA: kAryAH pratyaGge vrdhmaankH| ghaNTAkalazazobhAyaH kartavyaH zubhalakSaNaH / / 63 / / __iti trailokyabhUSaNaH / / dvAtriMzadbhakte paridhau vRttAkArastu pUrvavat / dvi dvi bhAgaM bhavetkarNaH padmapatrAkRtistathA // 64 // maNDovarazca pAdonaH sapAdA zikharonnatiH / talacchandodbhavaM rUpaM paJca bhU ghaNTikAvadhi // 65 // padmAkhyazca tadA proktaH padmanAbhasya mandiram / kartRkAvarakAzcaiva viSNulokaM brajanti hi // 66 // dazadhAbhAjite chande dvibhAga: krnnvistrH| bhAga bhAgaM bhavetkarNI vedAMzo bhadravistaraH // 67 // dvibhAgo bhadraniSkAsa ekabhAgA ca karNikA / dvibhAgA ca bhaved bhittiH zeSaM garbhagRha matam // 68 // maNDovarazca pAdona: sapAdA zikharonnatiH / kuryAt karNeSu kUTAni vimAna paJcabhUmikam // 69 // bhadre bhadre tu prAgnIvAcchAdyaghaNTAdyalakRtAH / pakSayAhustadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 70 // iti pakSabAhuH // prayodazANDaka pUrva nAgaracchandanandanaH / caturdAreSu prAgnIvAH vizAlastu zivAlayaH // 71 // iti vizAla: vRttAkAro hyasau pUrvaH pridhiryugvedtH| karNAzca dvipadAH proktA bhradraM vai paJcavistaram / / 72 // caturbhadraM sUryakarNA vikaNe tatra laanychitaaH| maNDovarazca pAdonaH sapAdaH zikharodayaH // 73 // paJcabhUmisamAyukta ekaSaSTistathANDakAH / / ghaNTAkalazapUrva ca zukAgraM samalaGkRtam // 74 // vidherviSNo raveH kuryAcchivasyA'pi vizeSataH / jagatIgarbhasamyuktaM nAmnA vai kamalodbhavam // 75 // iti kamalodbhavaH / / Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 aparAjitapRcchA siddhArthasya ca saMsthAne tadrape tdvsthite| vimAnaM paJcabhUmaM ca kuryAcchraGgaM tu kAmadam // 76 // haMsadhvajastadA nAma caturiralakRtaH / caturbhirmaNDapaiH khyAtaH svargAdibhogadAyakaH / / 77 // iti hNsdhvjH| pUrva pRthvIjayazcaiva SaNNavatyuttaraM zatam / / rekhoce tilakaM kuryAnandikA tilakaMtathA // 78 // aNDakaiH saptatriMzadbhirlakSmIdhara itIritaH / ramate tatra lakSmIzca sahitA viSNunA sadA // 79 // iti lkssmiidhrH|| vRttaM pUrva ca paridhau sstttriNshdbhirvibhaajite| dvipadAH sUryakarNAzca pAdA dvAdaza karNikAH // 80 // maNDovarazca pAdonaH sapAdAH shikhrocchryH| SaDbhUmikayutazcaiva vajrakaH sarvakAmadaH // 81 // iti vajrakaH // zrInivAsasya saMsthAne tadrUpe tadayasthite / catuSkI bhadraprAgnIve tadane vedamaNDapAH // 82 // sArdheSu bhUmikotsedhaM mADaM kuryAcca kAmadam / ratidehastadA nAma kAmadevasya cAlayaH // 83 // .. iti ratidehaH / bhadraka pUrvavijJeyaM yaduktaM ruckaadike| bhadrodgamasamAyuktaH siddhikAmassa ucyate // 84 // iti siddhikaamH|| nandizAlaguNairyuktastyataikAnorumArIH / mattAlambaM tataH kuryAt sa bhavet paJcacAmaraH // 85 // iti paJcacAmaraH // ratidehatribhUmyUce kuryAJca zikharottamam / / nandighoSastadAnAma kartavyaH sarvadaivate // 86 // iti nndighossH|| aSTAMzaizca kRtaM kSetraM hyaSTabhadramalaGkRtam / aSTakarNodakairyuktaM tadrapaM zikharottamam // 87 // manUtkIrNa tadA nAma caturdaza manupriyam / vidherviSNo raveH kuryAcchivasyApi vizeSataH // 88 // iti mnuutkiirnnH|| vizAle karNatilaka kA~dhai tilakaM tthaa|| catuH prAgnIvasaMyuktaH suprabho nAma nAmataH // 89 // iti suprabhaH // bhUmijaM vai mallatalaM kaNe kuTaM cadrAviDam / varATaM tu pratirathe surAnandaH sa ucyate // 9 // iti suraanndH|| 52 a. Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrIdharAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma triSaSTayuttarazatatama sUtram // karNazaGkha bhadrazaGkha santyajetpaJcacAmare / siMhakarNadvayaM kArya harSaNo nAma nAmataH // 91 // ___iti harSaNaH / / siddhArthazca bhavetpUrva siMhakarNaiH sa durdhrH| durdharo nAma guNataH zivasAnnidhyadaH sadA // 92 // iti durdhrH|| zrIvatsazca bhavetpUrva vijayo bhdrkodgmaiH| vijayaM sarvakalyANamAyurArogyavardhanam // 93 // iti vijyH| karNaca bhaved bhadraM trikUTaH paJcabhUmikaH / / dezabhAgyodghATanArthe zivaH syAd dakSiNAnanaH // 94 // iti citrkuuttH|| tyatakarNadvayaM zRGgaM tilakaM kAmadaM bhavet / navazekhara nAmA'sau kartavyaH sarvadaivate // 95 / / iti nvshekhrH|| kezarIsiMhakarNazca yuktazchandaistu naagraiH|| puNDarIkastadA nAma kartavyaM viSNumandiram // 96 // ____ iti punnddriikH|| haMsodbhave karNazRGga sunAbhaH subhadrodgamaiH / sunAbhazca guNaiH prokto yAvadAhRtasaMplavam / / 97 // iti sunAbhaH / / mallaM varATazRGgazca tilakaM ca mhendrkH| mahendro nAma guNata indraloke patirbhavet // 98 // iti mhendrH|| caturbhiH sarvatobhadrairgarbhaH syAdudakAntare / zikharaM zikhisaMyuktaM nAmnA'sau zikhizekharaH // 99 // iti shikhishekhrH|| latAkhyaM sarvatobhadraM mattAlambe varATakaH / varATo nAma guNatastiSThetsa zivasannidhau // 10 // / iti vraattH|| bhUmijaM vai mallatalaM mattAlambaistu sanmukhaH / sAndhAramathavA kuryAt kasto ? mizrakodbhavaH 1 // 101 // iti snmukhH|| catvAriMzadime prokAH prayuktAH zrIdharAdikAH / sarve zastAzca zubhadAH sarvakAmaphalapradAH // 102 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyo zrIdharAdi prAsAdalakSaNAdhikAro nAma triSaSTyuttarazatatamaM sUtram / / Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) pUrNabhadrAdinAgaraprAsAdalakSaNAtmakaM catuHSaSTayuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pUrNabhadraH subhadrazca zrIzailaH kumudodbhvH| sarvatobhadra ityuktAH prAsAdA brahmaNaH priyAH // 1 // kIrtipatAkarSikUTau zrIvatso vijayastathA / garuDazca samAkhyAtAH prAsAdA hrivllbhaaH||2|| padmarAgo vizAlAkhyo vibhavo ratnasaMbhavaH / lakSmIkoTara ityevaM paJcaite tu jinAzrayAH // 3 // haMsa airAvatazcaiva trimukhaH padmakastathA / svastikazca samAkhyAtAH paJcete bhAnuvallabhAH // 4 // vRSabho girikUTazca kailAsazcAmarastathA / mahendrazca samAkhyAtAH paJcate zivavallabhAH // 5 // vibhakti talacchandAnAmulamAna vizeSataH / prayuktA vividhAzchandA vAstuvedasamudbhavAH // 6 // bhakte viMzatidhA kSetre tribhAgaH krnnvistrH| tatsamazca pratiratho vistare nirgame tathA // 7 // bhAgA nandI ca SaDbhadraM dvibhAgo bhadranirgamaH / caturbhAgA bhavedU bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 8 // kaNe dvizaGkha tilakaM zikharaM sUryavistaram / rathaikazRGgatilakamaSTAMzA corumaJjarI // 9 // nandikAyAM ca tilakamuraHzuGgaM SaDaMzakam / rathodgamastato bhadre pUrNabhadrasya lakSaNam // 10 // uraHzaGgaM ca vedAMzaM bhadre kuryAttRtIyakam / subhadrazca tadA nAma prAsAdaH kSitibhUSaNaH // 11 / / bhadre zaGga parityajya nandIzRGgANi kArayet / zrIzailazca tadA nAma kathitazca viracinA // 12 // bhadre zaGge kumudakaH kartavyaH zubhalakSaNaH / kaNe ca tilakaM zRGgaM sarvatobhadralakSaNam // 13 // iti brahmaprAsAdapaJcakam // kSetre ca dvAviMzatidhA puurvvttlsNsthitiH| karNaprarathamadhye ca nandikA caikabhAgikA // 14 // kaNe pratirathe caiva dve dve zaGkha ca kArayet / tribhirbhAgaizca prathama sArdhadvayaMzaM dvitIyakam // 15 // nandikAyAM tataH zRGgaM zRGgaM SoDaza vistaram / zikharorve ura:zRGga SaDbhAgaM ca tadagrataH // 16 // Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA pratyaGgavyaMzataH kIrti-patAkasya ca lakSaNam / ura:zRGgaM tRtIyaM ca RSikUTaH sa ucyate // 17 // rekhoce tilakaM nandyAM zaGkha zrIvatsa ucyte| tataH zRGgazca (Gge ca) vijayaH srvkaamphlprdH||18|| kaNe kaTaM nandizaGga krnnsyobhypksstH| pakSirAja: samAkhyAtaH prAsAdo bhavanottamaH // 19 // iti viSNuprAsAdapaJcakam // kaNe nandIpratirathau pUrvavaJca susNsthitii| nandikA bhAganiSkAsA dvibhAgaM pArzvakSobhaNA // 20 // bhAgA nandI punaH kAryA vedAMzo bhdrvistrH| niSkAsazcaka bhAgastu kartavyaH zubhalakSaNaH // 21 // caturbhAgaM bhaved bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet / kaNe zRGgatrayaM kArya kramato bhAganirgatam // 22 // SoDazAMzaM ca zikharamuraHzaGgaM tadardhataH / tatpadonaM tadanaM ca tasyAgraM ca yugAMzakam // 23 // kaNe pratirathe tulyA dvikramA caiva nandikA / kaNe pratirathe bhane zaGgANi trINi trINi ca // 24 // dvau dvau phUTau nandikAyAM pratyaGgAni tato'bhiH / bhadranandhekakUTaM ca padmarAgaH sa ucyate // 25 // bhadrazaGge vizAlAkhyo vibhavaM ca tathA shnnu|| karNakaTa nandizRGgaM nAmnA vai vibhavastathA // 26 // tataH zRGge kAmadastu kartavyo ratnasaMbhavaH / bhadre cennandikA tyaktA lakSmIkoTara ucyate // 27 // iti jinendraprAsAdapaJcakam // tadpa ca tadAkAraM bhadraM SaDbhAgavistaram / dvau dvau nandI pArzvatazcaikaikabhAga prakalpitau // 28 // catuSpadA rathakarNAH zaGkha SoDazavistaram / ura:zRGgaM tathASTAMzaM SaDaMzaM tasya cAgrataH // 29 // caturbhAgamuraHzuddhaM bhadre kuryAttathodgamam / kaNe pratirathe caiva zRGgANi trINi trINi ca // 30 // nandikAyAmekazaGkha zeSe kUTAni kArayet / iti zAstra ? (zasta) guNairyuto haMsanAmA sa ucyate // 31 // bhadre zaGkha punardadyAt syAdairAvatalakSaNam / tyaktaM nandidvayaM bhadre trimukhaH sarvakAmadaH / / 32 // bhadrazaGge padmarAga: kartavyo lakSaNAnvitaH / zRGgaM tyaktvA bhadranandI svastikastu bhavettadA // 33 // iti sUryaprAsAdapazcakam / / Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNabhadrAdinAgaraprAsAdalakSaNAdhikAro nAma catuH SaSThayuttarazatatamaM sUtram // caturazrIkRte kSetre dvAviMzativibhAjite / catuSpadA rathakarNA ekaikAMzA ca nandikA // 34 // SaDbhAgaM ca bhaved bhadraM dvidvayaMzA yugmanandikAH / bhadre kArya dvAviMzatyaMzazRGgakam || 35 || karNe pratirathe kuryAd dvAdazAMzorumaJjarI / tathA nandau dvitilakaM pratyaGgaM syAdyugAMzakam // 36 // rathe zRGgaM tilakaM tu nandAvaSTAMzamaJjarI / bhadranandyAM dvitilakaM SaDaMzA corumaJjarI // 37 // bhadre zRGgaM caturthaM ca caturbhAgaistu vistaraH / evaMvidhaH prakartavyaH prAsAdo vRSabhAbhidhaH // 38 // bhadranandyAmekazRGgaM girikUTasya lakSaNam / kaNoMrdhva ca tataH zRGga kailAsaH sarvakAmadaH // 39 // tathaiva tilakaM kuryAd dvizRGgA rathanandikA / amaro'sau samAkhyAtaH kartavyaH sarvakAmadaH // 40 // tataH zRGge tu mAhendraH kartavyaH zAntimicchatA / prAsAdapaJcakaM caitatkartavyaM zivavallabham // 41 // iti zivaprasAdapaJcakam // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM pUrNabhadrAdinAgaraprAsAdalakSaNAdhikAro nAma catuHSaSTyuttarazatatamaM sUtram // 413 Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (165) bhUdharAdiprAsAdalakSaNAtmakaM paJcaSaSTayuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ata Urva pravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / bhaktyA chandaistathAkArairnAgarA bhUdharAdayaH // 1 // bhUdharo bhadrakazcaiva nandIzo nndivrdhnH| puSpako mandarazcaiva garuDo vRSabhastathA // 2 // airAvato rAjahaMsa: subhadraH pRthivAjayaH / indranIlo mahApadmo vaiDUryaH siha eva ca // 3 // triviSTapastu vijJeyaH kailAsaH punnyvrdhnH| vardhamAno girikUTaH haMsaH srvaanggsundrH||4|| zrInivAsaH zriyAnando meru: praasaadnaaykH| paJcaviMzatirAkhyAtA jAtizuddhAzca nAgarAH // 5 // caturbhadestalorce tu prAsAdAH paJcaviMzatiH / iSupazcASTasaptA'tra prayuktA vAstuvedibhiH // 6 // bhUdhare vardhamAne tu bhadraM vai caturaMzakam / mandare ca subhadre ca tribhAgo bhadravistaraH // 7 // kezarI pUrvavajJeyaH paJcANDakavibhUSitaH / mattAlambayutaM bhadraM bhUdharo nAma nAmataH // 8 // bhadrazaGge bhadrakaM ca dvitIye nndishaalkH| bhadre tyaktaM ca karNorce dadyAtsyAnnandivardhanaH // 9 // tathaiva ca yadA zRGgaM mttaalmbo'prbhdrke| puSpako nAma vijJeyaH sarvakAmaphalapradaH // 10 // navabhakte talacchande nandikA bhAgameva ca / bhadre karNe dvidvizRGgaM nandyAM zRGge tu mndrH|| 11 // bhadre zRGgaM tRtIyaM ca garuDo viSNumandiram / bhadre karNe yadA zRGga mattAlambe vRSastathA // 12 // tathaiva bhadre cecGga zubha airAvato mataH / caturthe bhadrazRGge tu brahmokto rAjahaMsakaH // 13 // vibhaktamekAdazabhinandikAyAM dvizRGgakam / / nandanazca tathA karNe zrIvatsattu tadUlataH // 14 // nandikAyAM tataH zaGkha dvitIye tilakaM bhavet / mattAlambastribhadreSu subhadro nAma nAmataH // 15 // Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA pRthvIjayo bhadra indranIlo dvitIyake / tRtIya ke mahApadmo vaiDUryyazca caturthake // 16 // tyaktaM bhadre nandizRGgaM siMho vai sarvakAmadaH / tasya bhadre yadA zRGgaM tadA nAma triviSTapaH // 17 // syAtkarNe ca yadA zRGgaM bhavetpaJcANDakaM tathA / kailAso nAma vijJeya Izvarasya sadA priyaH // 18 // trayodazavibhakte ca dvibhAgaH karNavistaraH | sArdhabhAgaH pratiratho bhAgatazcaiva nandikA // 19 // caturbhAgaM bhaved bhadraM mukhabhadravibhUSitam / catvAro mandarAH karNe kezarI ca tadUrdhvataH // 20 // paJcANDakaM pratirathe nandyAM ca tilakaM tathA / trimattAlambaprabhadraM vardhamAnaH sa ucyate // 21 // girikUTo bhadrazRGge dvitIye haMsa eva ca / tRtIye ca bhavecchraGgaM nAmnA sarvAGgasundaraH // 22 // caturthazRGge kuryAttu zrInivAsaM tathottamam / tyakabhadraM nandizRGgaM zriyAnandastato bhavet // 23 // caturthe bhadrazRGge tu meruH syAd bhavanottamaH / prAsAdAnAM samastAnAM merU rAjA vidhIyate // 24 // sAndhArakA ime kAryAH sabhramA bhramavarjitAH / dazahastAdyadA hInaM na kuryAd bhramasaMyutam // 25 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAza proktRzrI bhuvanadevAcAryoM kA parAjita pRcchAyAM bhUdharAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma paJcaSaSTyuttarazatatamaM sUtram // 415 Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (166) suratarvAdiprAsAdalakSaNAtmakaM SaTpaSTayuttarazatatamaM sUtram // aparAjita uvAca uktA ye suratarvAdyAH prAsAdAH sarvakAmadAH / prazastAzca vinA doSaH kathayasva prasAdataH // 1 // vizvakarmovAca-- athAtaH sampravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / nAma pAdapramANaM ca saMsthAnonmAnalakSaNam // 2 // surataruH zriyAnandaH surAnandastRtIyakaH / nandAkhyo nandanazcaiva AmRtodbhava eva ca // 3 // pRthvIjayazca vaiTTayoM mukuTojjvala eva ca / lakSmIbhUSaNanAmA ca tathA sarvAGgabhUSaNaH // 4 bhuvanamaNDanazcaiva zrIrathaH punnyvrdhnH| mandaro himAMzcaiva rAjahaMso bhanuprabhaH // 5 // suravallabhastrailokyaH siddhArthazca ratiprabhaH / mahAkAnta: padmarAgo meruzca tridshaalyH||6|| paJcaviMzatirityuktA mahAprAsAdanAyakAH / . vakSyAmi lakSaNaM teSAM prastAracchandanirNayam // 7 // caturabhIkRte kSetre trayodazavibhAjite / tribhAgo bhadravistAra: karNamAnaM.dvibhAgikam // 8 // bhadrArdhaM ca pratiratho yugmAkArAvubhau ca to| SaDaMza: padaniSkAsaH sarveSAM ca sukhAvahaH // 9 // udakAntarasaMyuktaM ghaNTAkalazabhUSitam / caturviMzativallIkamekANDakavibhUSitam // 10 // prAsAdaM suratarvAkhyamimaM yaH kaaryennrH| icchitaM labhate rAjyaM bhuktvA bhogAMzcasvarpatiH / / 11 // iti surtruH| bhadraM karNe bhaved bhAgaM sapAdaH prarathastathA / vallabhaH sarvadevAnAM zriyAnandaH zubhaMkaraH // 12 // iti dhiyaanndH|| kaNe zaGgaM vidhAtavyaM rathikA bhadrazobhitA / suratarustacchikharaM surAnandaH sa ucyate // 13 // iti suraanndH|| bhadre tu zikharaM deyaM ghaNTAkalazabhUSitam / sarvato bhadrakAkAro nandAkhyo'sau bhavettadA // 10 // Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tadrape tatpramANe ca bhadrapakSe tu karNikA / bhadre karNe dvizaGgaM ca nandanaH sarvakAmadaH // 15 // iti nandanaH // aSTadhA bhAjite caiva samakSetre vicakSaNaH / dvibhAgaH karNa ityuktaH karNikA cArdhabhAgataH // 16 // tatsamA ca dvitIyA ca nirgame vistare tathA / dvibhArga mu babhadraM ca ardhabhAgena nirgamaH // 17 / / kaNe zRGga vidhAtavyaM saghaNTa vyaMzakonnatam / tadUdhaiM tilakaM caiva dvibhAgazca tathodayaH // 18 // karNazaGgobhayapakSe ko zRGga samodayam / dvibhAgamunnataM kuryAcchuGgaM ca pratikarNake // 19 // bhAgonnatA va rathikA tadvistAro dvibhAgikaH / SaDbhAgA mUlarekhA ca tribhAgA corumaJjarI / / 20 / / dvitIyA ca dvibhAgA syAdekabhAgA tRtIyakA / / dvAdazaivorumAryaH zaGgANAM viMzatistathA // 21 // catustilakasaMyuktaM trayastriMzattathA'NDakAH / amRtodbhavanAmA'sau vanditastridazairapi / / 22 // ityamRtodbhavaH // dazadhA bhAjite kSetre dvibhAgaH krnnvistrH| ardhabhAgA karNikA ca sapAdA ca dvitIyakA / / 23 / / ardhabhAgA tRtIyA ca bhadraM syAtsArdhabhAgikam / karNe zaGgadvayaM kuryAt SaDbhAgA mUlamaJjarI // 24 // karNazRGge saGgatA ca sArdhazorumArI / dvibhAgA ca dvitIyA syAt pratyaGgaM ca tadRtaH // 25 // ekabhAgAM maJjarikAM rathikopari dApayet / punarane cArdhabhAgAM caturthImurumaJjarIm / / 26 // caturviMzati zRGgANi corAzaGgANi SoDaza / laghukAM ca tilakaM pratyaGge tu tato'STa ca // 27 // pRthvIjayastathaikonapaJcAzacANDakairbhavet / ekacchatraM dharAgajyaM bhavejjanmani janmani / / 28 // iti pRthivIjayaH / / kSetre dvAdazadhA bhakte dvibhAgaH karNavistaraH / karNikA cArdhabhAgA syAt sArdhaH pratiratho bhavet // 29 // ardhabhAgA punaH karNI tatsamA bhdrkrnnikaa| niSkAso vistarasamaH karNikA prarathe tathA // 30 // dvibhAgo bhadravistAro nirgmshcaikbhaagikH|| bhAgotsedhA ca rathikA bhAgA sthAzcorumArI // 31 // Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 suratarvAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma SaTSaSTayuttarazatatamaM sUtram / / dvitIyakA tadviguNA tribhAgA tu tRtIyakA / caturthI ca caturbhAgA tRtIyAvat pratyaGgakam // 32 / / urumAryadhabhAgA pradApyA rthikordhvtH| rathako bhavecchRGga pratyaGge ca dvikarNakam / kaNe pratirathe caiva dvidvizRGga pradApayet / / 33 // catvAriMzazca zRGgANyurumAryazca viMzatiH / pratyaGge cASTamaJjayaH zeSaM ca tilakAnvitam // 34 // khyAto vaiDUrya ekonasaptatyaNDakato bhavet / kartA cA'varakaiH sArdha zivaloke mahIyate // 35 // ___ iti vaiDUryaH // kSetre vibhakta manvaMzaiIibhAgaH krnnvistrH|| ardhabhAgA karNikA ca sArdhaH pratiratho bhavet // 36 // punaH karNI cAbhAgA nandikA caikabhAgikA / ardhA karNI vidhAtavyA dvibhAgo bhadravistaraH // 37 // kaNe dvizRGgaM tilake dve dve nandyAM pratirathe / SaT tridvisAdhaikArdhamuraHzRGgANi kalpayet // 38 // SoDazapratyaGgayuktaM zeSaM vai kUTakaM tathA / mukuTojjvala AkhyAtaH kartavyaH sarvadaivate // 39 // iti mukuttojjvlH|| caturviMzatibhibhakta dvibhAgAH krnnkaanugaaH| trisaMghATA madhyakarNe zeSA bhAgena kalpitAH // 40 // dvibhArga pRthubhadraM syAH dve dve ca krnnike| ? dvayaMzodayA ca rathikA sArdhadvayaMzA tu karNikA // 41 / / dvitIyA tu tribhAgAsyAdardhayuktA tRtIyakA / tatulyA tu catuyUMce tilakaM tyekabhAgikam / / 42 / / paJcamI ca caturbhAgA dvibhAgaM tilaka tathA / SaSThI caturthI vijJeyA pratyaGgatilakopari // 43 // caturthI paJcamI SaSThI trisaMghArTa taducyate / syAt karNe rathikAmadhye saMghATastatpramANata: // 44 // poSayenmadhyakarNAdhaM zoSayetpakSakarNikAm / tatpratyaGge madhyakarNI laghusthA vAmadakSiNe // 45 // ekadvitricatuHSaT aSTasyAdAvubhau va ca? / UrumaJjarI tyAgAni dviradhausyAnmUlamaJjarI? // 46 // tribhAgamucchritaM zRGga bhAgAsyAtpadmapatrikA / drAviDe varATakUTaM trisaMghATe prakalpayet // 47 // kaNe pratirathe caiva tritrizRGga samunnatam / SatriMzacchRGgANi kaNyo catuHSaSTistathaiva ca // 48 // Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA aSTAviMzatyuraHzRGgaM pratyaGgAni ca dvAtriMzat / zuGgANi sarvANi zataM saptapaJcAzaduttaram / / 49 / / lakSmIbhUSaNanAmA'sau sarvadevahitAvahaH / / kartRkArUna prApayettad yatsthAnaM devadurlabham // 50 // iti lkssmiibhuussnnH|| aSTAviMzatibhakte ca dvibhAgaH karNavistaraH / tatsamazca pratiratho nirgamazcaikamAgikaH / / '51 // rathazcA'nugatazcaiva dvibhArga vistare pRthak / sArdhabhAgA nandikA ca tatsamA pratinandikA // 52 / / ardhamadha vidhAtavyAzcatastraH karNikA budhaiH / dvibhAgo bhadravistAro nirgamazcAdhabhAgikaH // 53 // rathikAMzonnatA sArdha karNIzaGgaM smunntm| . dvibhAgaM dvitIyaM caiva sArdhadvayaMzaM tRtIyakam // 54 // tryaMzonnataM caturthaM ca caturaMzaistu paJcamam / SaSThaM ca tatsama zeyamUrdhvazRGga tu dvayaMzakam // 55 // anyAni sarvazRGgANi vedAMzAni samucchtiau / tribhAgA cAcchitA zRGge bhAgA syAt padmapatrikA // 56 // trizaGgamucchritaM karNe dvayaMzaM pratirathe tathA / rathe kaNe samantAca prarathe ca tathAnugAH // 57 / / SaTpaJcAzatkarNazaGgamaSTaSaSTidalANDakAH / uraHzaGgANi dvAtriMzat pratyaGgAni tato'prabhiH // 58 // rekhAviMzatibhAgAzca zaGgagarbhe ca mnyjrii| paJcaSaSTayuttarazatamaNDakAnAM prazasyate // 59 // . sarvAGgabhaSaNazcaiva prAsAdaH suravallabhaH / suraiH saha krIDayante yAvadAhRtasaMplavam // 60 // iti sarvAGgabhUSaNaH / bhadre zRGgaM pradAtavyaM nAnA bhuvanamaNDanaH / priyazca nityaM devAnAM navaSTizatANDakaH // 61 // namaNDanaH // vimAnavatsuratarau karNe zRGga tribhUmikam / bhadre rathodgamazcaiva zrIrathaH sarvakAmadaH // 62 // ite zrIrathaH // zrIvarase karNazaGgANi vimAnaH pnycbhuumikH| rathikAbhadrazobhAyo nAmnA'sau puNyavardhanaH // 63 // iti punnyvrdhnH|| surAnandaM karNazRGge sarvatobhadramAlikhet / / mandaro'sau samAkhyAtaH surUpo lakSaNAnvitaH / / 64 // iti mndrH|| Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 suratarvAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAma SaTSaSTayuttarazatatamaM sUtram // vimAnacchandaM nandAkhye zikhare corumaJjarI / himavAMzca tadA nAma vanditastridazairapi // 65 // " iti himavAn // tadrUpe tu dvitIyA ca tribhUmA corumaJjarI / rAjahaMsastadA nAma siddha kinnarasevitaH // 66 // iti rAjahaMsaH // amRte karNazRGgaM ca kartavyaM tu navANDakam / manuprabhastadA nAma prAsAdo devatAlayaH // 67 // iti manuprabhaH // pRthvIjaye sarvazRGgaM kartavyaM ca navANDakam / suravallabhanAmAsAvicchAbhuktipradAyakaH // 68 // iti suravallabhaH // vaiyyeM sarvazRGgANi kartavyAni ca sarvataH / trailokyastu tadA nAma pUjyaH suranaroragaiH // 69 // iti trailokyaH // , mukuTojjvalavacchRGga kartavyaM ca navANDakam | siddhArthakastadA nAma siddhibhuktipradAyakaH // 70 // iti siddhArthakaH // lakSmIbhUSaNazRGgaM ca bhUSaNIyaM navANDakaiH / caturmukho ratiprabhaH kAmadeva sukhAlayaH // 71 // iti ratiprabhaH // sarvAGgabhUSaNe zRGgaM kartavyaM sarvatobhavam / mahAkAntastadA nAma kartavyaH sarvadaivate // 72 // iti mahAkAMntaH // navANDakaM ca kartavyaM zRGgaM bhuvanamaNDane / padmarAgastadA nAma kartavyaH padmayonaye // 73 // iti padmarAgaH // ketakIsvarNadalatastAdRzI corumaJjarI / vimAne nava zRGgANi zikhare corumaJjarI // 74 // pratyaGgAni vimAne ca mUlarekhA ca zRGgataH / latAH paJcaikAdazAMzA merudazazatANDakaH // 79 // iti sahasrANDako meruH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM suratadiprAsAdalakSaNAdhikArI nAma SaTSaSTayuttarazatatamaM sUtram // Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (167) ekaviMzatimerulakSaNaM saptaSaSThayuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca marurvRSabho garuDo mandaro lakSmIkoTaraH / kailAsaH paJcavaktrazca vimAno gandhamAdanaH // 1 // muktakoNa giricaiva tilakazcandrazekharaH / mandaratilakazcaiva saubhAgyaH sundarastathA // 2 // zrItilako vizAlazca zrIkUTo nandivardhanaH / padmasambhava AkhyAtAH prAsAdAstvekaviMzatiH // 3 // dazadhA cA'STadhA caiva navadhA ca prakalpayet / bhAgo bhAga bhramo bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 4 // merubha garuDa eSAM yuktirvidhIyate / jyeSTho madhyaH kaniSThazca merustrividha ucyate // 5 // dazahastAdo nAsti prAsAdo bhramasaMyutaH / latine svahastAdi paJcAzadvastakAvadhi // 6 // nAgaraiH zuddha chandAzca kartavyAH sarvakAmadAH / karNAdyaM garbhapayantaM vibhAgAnAM tu nizvayaH // 7 // ekaviMzatiprAsAdA merukAdyasamudbhavAH / kamayuktyA vidhAtavyAH prayuktA vAstuvedibhiH // 8 // SaDdasta vedayugakA yugaveda dviSaDvasu / pRthumAnena niSkAso bhadraM SaGgirvinirgatam // 9 // karNe ca nandakAM kuryAt tattulyAM prarathe tathA / kezarI syAduparathe zrIvaralo nandikodgame // 10 // trINi SaTcatvAri karNe nandyAM prarathake kramAt / pratyaGge caiva dvAtriMzaduraH zRGgANi viMzatiH // 11 // candrAvalokanA bhadre chAdyaghaNTAdyalaGkRtA / AmalasAraM kalazaM zukanAsayutA dhvajA // 12 // maNDapai: suvitAnaizca sabhramA jagatI tathA / zAlAkulo yukti kIrNa sahasrANDaka merukaH // 13 // iti meruprAsAdaH // iSupakSartuyamalA stattva niyamartavaH / bhadraM vArdhaniSkAsaM pRthak zeSA vinirgatAH // 14 // Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 aparAjitapRcchA kaNe ca sarvatobhadraM zrIvatse rathanandike / trINi SaT catvAri kramAduraHzaGgANi SoDaza | // 15 // dvAtriMzaJcaiva pratyaGge jagatyAdha ca pUrvavat / zeyo vRSabhameruzca sAdhaMsaptazatANDakaH // 16 // iti vRSabhameruH / / iSuvedeSuvedAzca bhadraM SaT ca yathAkramam / / mandanadvikramaM karNe tattulyaM prarathe tathA // 17 // kezaryuparathe deyastilakAni tadUrdhvataH / dvAdazaivora:zRGgANi pratyaGge tu tathA'STa ca // 18 // merusaMjJazca garuDo jheyaH paJcazatANDakaH / vidherviSNo raveH kAryoM jainAdInAM ca zAzvataH // 19 // iti gruddmeruH|| iSupaJcatriSaTakaM cA'thASTAviMzati bhAjite / kaNe kezariko dvau dvAvekaH pratirathe tathA // 20 // uraHzanadvayaM caiva nandyAM ca tilaka tthaa| paJcavedacatuHSaTakaM karNAdyA bhramabhittayaH // 21 // paJcAzItyaNDakairyuktaH kartavyaH sarvakAmadaH / mandaro merusaMjJazca zivasUryAdike bhavet / / 22 / / iti mandarameruH // vedenduvedenduyugA aSTAviMzatibhAjite / karNe pratirathe caiva dve dve zRGge ca sarvataH // 23 // nandyAM ca laghuzaGgANi karNatulyAni cocchye / tadUdhai laghutilaka rathikA 'yaMzakonnatA // 24 // ghoDaza coraHzRGgANi pratyaGga tu tathA'dha ca / catustriMzatsarvabhadre bhadrakANAM ca saGkhyayA // 25 // caturvizatitilakaiH sabhramo vA bhramairvinA / paJcaSaSTizca dvizataM lakSmIkoTarakANDakAH // 26 // iti lakSmIkoTarameruH / / vedarAmAdhitrivedAH patriMzadbhirvibhAjite / bhramairvinA sabhramo vA kartavyaH sarvakAmadaH // 27 // kaNe pratirathe caiva dve dve zRGge pnycaannddkaaH| dvAdaza cora:zRGgANi pratyaGgAni tathA'Ta ca // 28 // kA tilakAni kuryAtkailAso nAmato bhavet / iti kailAsameruH // ekacatvAriMzadeSa prazasyante'NDakAstathA // 29 // Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 ekaviMzatimerulakSaNAdhikAro nAma saptaSaSTayuttarazatatamaM sUtram // pkssyugmcndrvedairbhkte'ssttaadshbhistthaa| kaNe zRGgadvayaM caiva pshcaannddkvibhuussitH||30|| dApayettilakaM kA zaGkha pratirathe tathA / kAryANyaSToruzRGgANi paJcavaktrastu nAmataH // 31 // iti paJcavaktrameruH // pakSacandraguNAzcaiva vibhakta suurysngkhyyaa| catvAro nandanAH karNe vimAna: zikharodgame // 32 // trisaptatyaNDako jJeyo bhadre ca rathikodgamaH / vimAno'sau samAkhyAtaH kartavyaH sarvakAmadaH // 33 // iti vimAnameruH // achaikapakSacandrAzca caturvizatibhAjite / kaNe ca kezarI kAryoM bhadre zaGgavayaM tathA // 34 // pratyaGge cA'zaGgANi aNDakAH saptaviMzatiH / sarvadevAlayo yukto nAmnA vai gandhamAdanaH // 35 // iti gndhmaadnmeruH|| SaDsacandratattvAni patriMzadbhizca bhAjite / karNe zRGgadvayaM caivamekaM pratirathe bhavet // 36 // bhadre zaGgatrayaM kArya paJcANDa dalazaGgakam / trinavatyaNDakaH kAryoM muktakoNazca lakSitaH // 37 // iti muktkonnmeruH|| paDhekayugmamekaM ca yugmaM SoDazabhAjite / kaNe pratirathe dve dve zRGgaM paJcANDabhUSitam // 38 // dvAdazaivosrAGgANi pratyaGgAni tathA'STa ca / aNDakAH zatamekaM caivaM catvAriMzaduttaram // 39 // iti girimeruH|| yamenduvokaikapakSA aSTAdazavibhAjite / karNe'nuge trizRGgaM ca paJcANDakavibhUSitam // 40 // pratyaGgAni tathA cA'STAburaHzaGgANi ssoddsh| . tilakeNDakAnAM trayodazAdhikazatadvayam // 41 // iti tilkmeruH|| trivitriyugmendurasAzcaturviMzadvibhAjite / tilakatulyANDakayuk tAdRk zRGge'bjazekharaH // 42 // iti candrazekharaH // Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 aparAjita pRcchA pakSmayugmadvayaM zastaM bhaktaM dvAdazadhA tathA / karNe zRGgadvayaM kuryAttilakaM prarathe tathA // 43 // pratyaGge ca tathA cA'STAraH zRGgANi SoDaza / mandaromerurAkhyAtaH paJcaviMzatiraNDakAH // 44 // iti mandaratilomeruH / pakSayugmaika yugmantAzcaturdazavibhAjite / kezarI zrIvatkarNe prasthe tilakaM tathA // 45 // dvAdazaivoruzRGgANi saptasaptatiraNDakAH / saubhAgyanAmA kartavyo muktikAmArthadastathA // 46 // iti saubhAgyaH // guNendurAmaikaguNA dvAviMzativibhAjite / karNe rathe dvidvizRGgaM paJcANDakavibhUSitam // 47 // pratyaGge ca tathA cA'STAvuraH zRGgANi SoDaza / catvAriMzaM zataM saGkhyA'NDakAnAM sarvasundare // 48 // iti sarvasundaraH // pakSaikadvaye pakSAzca kSetre SoDaza bhAjite / rathe karNe dvidvizRGgaM paJcANDakavibhUSitam // 49 // SoDazaivoruzRGgANi pratyaGge tu tato'STabhiH / paJca catvAriMzaM zataM tathA zrItilake'NDakAH // 50 // iti zrItilakaH // paJca triyugmavedAsyura prAviMzatibhAjite / karNe zRGgadvayaM kArya navANDakavibhUSitam // 51 // aSTau caivoGgANi pratyaGgAni tathA'STra ca / aNDA ekonanavatirvizAla: sarvakAmadaH // 52 // pakSedurAmA evaM tu kSetre dvAdazabhAjite / zRGgamekaM tathA karNe paJcANDakavibhUSitam // 53 // bhadre saMvaraNAcaiva ghaNTA kUTairalaGkRtA / ekaviMzatyaNDakayuk zrIkRTo nAma zobhanaH // 54 // iti zrIkUTameruH // guNarAma repakSA dvAviMzativibhAjite / anuge zRGgatilakaM karNe kArya dvizRGgakam // 55 // zRGgaM coparathe'tharumaJjaryo dvAdazaiva ca / zRGgaH paJcANDakairyukto nandivardhananAmakaH || 56 // iti nandivardhanaH // Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 ekaviMzatimerulakSaNAdhikAro nAma saptapathyuttarazatatama sUtram // vedagamaikapakSAzca kSetre viMzatibhAjite / kramottarakramayukta strayastrayaH karNAnuge // 17 // dvAdazaivoruzaGgANi pratyaGge ca tathA'bhiH / viMzaviMzatidaza cANDakA; karNazRGgake // 58 // paJcaviMzatireva syurdikSu pratirathe tathA / mUlarekhAkarNazaGge kuryAtpazcANDakAstataH / / 59 / / ekottarasahasrANDo nAmnA'sau padmasaMbhavaH / harihiraNyagarbhazca haro dinakarastathA // 60 // iti padmasaMbhavaH // eteSAmeva meruH syAnnA'nyeSAM ca kadAcana / ekottarasahasrANDaH padmasaMbhavamerukaH // 61 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mekaviMzatimerulakSaNAdhikAro nAma saptaSaSTayuttarazatatamaM sUtram // Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (168) mizrakaprAsAdalakSaNAtmakamaSTaSaSTayuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca mizrakAn kathayiSyAmi ye coktAH pUrvamevahi / pRthagekAdisambhUtAH prazastAH sarvakAmadAH // 1 // subhadrazca kirITazca sarvatobhadra eva ca / siMhakezarI nAmA ca citrakUTo dharAdharaH // 2 // tilako'tha thItilakastathA srvaanggsundrH| navaite mizrakAH khyAtA rucakAdyasamudbhavAH // 3 // vijayo nandasaMjJazca mhaaghossstthaaprH| vRddhirAmAbhidhAnazca prAsAdo'nyo vsundhrH||4|| mudgako'tha bRhacchAlastathaiva ca sudhAdharaH / saMbarAkhyazca sarvAGgaH prayuktAH zrIdharAdike // 5 // kezaryAdyAn kathayiSye jAtA: zastAzca ye tataH / thItilakodbhavAkhyAdiH proktaH prathamamizrakaH // 6 // latAkhyastripurAkhyazca pnycvktrshcturmukhH| navAtmakazca vijJeyaH gUDhAtmakasamudbhavAH // 7 // bhadrakasya ca saMsthAne bhadre zRGgaM yadA bhavet / subhadro nAma vijJeyaH kirITaH karNakUTataH // 8 // kezarI ca bhavetpUrva bhadre zaGga yadA bhavet / latAkhyaH sarvatobhadraH sarvakAmaphalapradaH // 9 // bhadre zaGga parityajya siMha toca kArayet / mizrayogena yo mizraH sa bhavet siMhakesarI // 10 // zrIvatsasyaiva saMsthAne bhanne kUTa suvizrutam / kaNe tenaiva yogena pratizaGgopazobhite // 11 // kumbhakaiH saptadazabhiH padmaghaNTAdyalakRtaH / citrakUTa: samAkhyAto vicitrazikharAnvitaH / / 12 / / kaNe bhadre pratiSThAne pUrNa zaGgaM yadA bhavet / aNDakAH SoDazaiko vA sa bhavezca dharAdharaH // 13 // zrIvatsasya ca saMsthAne karNe kUTaM nidhApayet / / zRGgaM bhadropabhadre tu sa nAmnA tilakaH smRtaH // 14 // yathA karNe tathA bhadre yo bhaveJcitrakUTavat / utsamAGgeSu yogeSu sa bhavet sarvasundaraH // 15 // iti rucakodbhavanavamizrakaprAsAdAH // Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA karNe ca sarvatobhadraH kezarI prasthe bhavet / vijayo bhadra utpanno vijayo nAma nAmataH // 16 // caturbhiH sarvatobhadrerbhadrotsedhastu karNavat / udgamaH zikharodhve ca bhavettilakasaMjJakaH // 17 // nandighoSaH karNazaGgairmahAghoSaH sa ucyate / ratidehe'bhittau vRddhirAme'NDAzcaikaviMzatiH // 18 // vasundharo ratidehe mattAvaraNa kairbhavet / SaDaH kezarI (ka) mudgako nAma kIrtitaH // 19 // bRhacchAlaH kamalaje prarathe bhadrakarNikA / bhadre zRGgaM yadA tasya sa sudhAkara saMjJakaH // 20 // pratiratheSu sarveSu yadA kUTaM nidhApayet / mizrakastu sa vijJeyo nAmnA zrItilakaH khalu // 21 // sarve kUTAnvitAH kAryAH sarve kAryAzcaturmukhAH / mizrakA bahutilakAH zeSA vai kUTasaMjJakAH // 22 // iti zrIdharAdyA dazamizraprAsAdAH // bhakte dvAdazadhA kSetre SaT triMzatkoSThagarbhakaH / bhAgo bhAgA bhramo bhittirbhAgA vai bAhyabhittikA // 23 // karNAnugaM dvibhAgaM ca bhadraM dviguNavistaram / ekabhAganiSkAso bhadre pratirathe'tha vA // 24 // karNe pratirathe kuryAcchRGgaM vai sarvatobhavam / dvitIyakramaiH karNo kuTaM syAttilakAnvitam // 25 // zikharaM cATavistAraM brabhAgA corumaJjarI / prathame ca caturbhAga: zrItilakastu kAmadaH // 26 // zrItilakApra saMsthAne tatpramANAMzatastathA / saMlagnA bAhyabhittau ca bhadre candrAvalokanA // 27 // madhyakoSThakadvAraM tu bhavecchrI tilakAgrataH / kezari dvAdvayaM kuryAt latAkhyaH sarvakAmadaH // 28 // yathA'pratastathA pRSThe tripuSkara itIritaH / yAmyottare'grataH pRSThe paJcavaktro mahezvaraH // 29 // paJcavaktrasya saMsthAne syAzcaturdikSu kezarI / dvikoSThakaM tyajetstambhaM dApayezca catuSkikAm // 30 // caturmukhastadA nAma prAsAdaH syAnmanoharaH / vidherviSNo raveH kuryAcchambhoH kuryAdyadRcchayA // 31 // paJcaSaSTikaraijyeSTho madhyamaH syAcchatArthataH / kaniSThaH paJcatriMzadbhistrividhaH syAnnavAtmakaH // 32 // 427 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 mizrakaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmASTaSaSTayuttarazatatamaM sUtram // caturazrIkRte kSetre caikaviMzatibhAjite / bhAgako bhavet karNo nirgamaH paJcabhAgikaH // 33 // samAkAro bhavetkarNaH zatamUlavibhAjitaH / bhAgo bhAgA bhramo bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet / tatpramANena kartavyA bhramantI bAhyabhittikA // 34 // navabhAgaM madhyakoSThaM kSetrabhAgordhvato bhavet / caturbhadraM catuSkarNa madhye syAd garbhakoSThakam // 35 // karNe tathA dvidvizRGgaM sarvabhadro navANDakaH / navAMzaM mUlazikharaM valabhI bhadrabhadrataH // 36 // ghaNTA kalazasamyuktapatAkAdhvajabhUSitaH / navAtmakastadA nAma kartavyo nava daivate // 37 // IzAnyA mIrAdevaH syAdAgneyyAM puruSottamaH / brahmA ca vAyudigbhAge nairRtya ca divAkaraH // 38 // madhyagarbhe zivaH sthApyaH prAcyAM caiva purandaraH / dharmo yAmye'thavA varuNaH pazcime soma uttare // 39 // imaM devAlayaM kuryAt prAsAdaM sarvazAntidam / subhikSaM kSemamArogyaM yatra deze'yamudbhavet // 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAza proktRzrIbhuvanadevAcArya kA parAjita pRcchAyAM mizrakaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmASTaSaSThyuttarazatatamaM sUtram // Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (169) sAgaratila kAdiprAsAdalakSaNAtmakamekonasaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAta: sampravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam / vibhakticchandatilakaistilakAH sAgarAdikAH // 1 // kSIrArNavasamutpanno nAmnA tilksaagrH| gaurIrudrAkhyatilako zrIharipriyapUrvako // 2 // lakSmIbhUtilako caiva rambhendratilako tthaa| mandaro himavAMzcaiva kailAsatilakastathA // 3 // pRthivyAdistribhuvana indranIlastathottamaH / sarvAGgatilakazcaiva tilakaH suravallabhaH / / 4 // siMhonakadhvajazcaiva maGgalastilakAkhyakaH / padmakaH somavijayau trailokyatilakastathA // 5 // paJcaviMzati ityuktAstilakAH sAgarAdikAH / chandAlaGkArasamyuktAH kathyante svaparAjita // 6 // vairAjyazca catuHstambhaidizAvRtyorumAvRtam ? / chAdyaghaNTAkUTayukto nAmnA tilakasAgaraH // 7 // iti saagrtilkH|| aau tilakasaMghATA: karNagarbhoyarokhikA / dikatilakArdhaniSkAso gaurItilaka IritaH // 8 // iti gaurItilakaH // kezarI pUrvavajJeyaH zaGge ca tilakaM bhavet / / khyAto'sau rudratilakaH kartavyaH sarvadaivate // 9 // iti rudratilakaH // karNazaGgo tilaka bhadroce siNhkrnnkH| kartaH zAntizrIprado'sau khyAtaH zrItilakAbhidhaH // 10 // iti shriitilkH|| bhadre zRGga pradAtavyaM nandanAkAravattathA / tilakAnto harinAmA siddhakinnarasevitaH // 11 // ___ iti haritilakaH / / bhadre zaGgaM dvitIyaM ca sthApayed rthikordhvtH|| lakSmItilaka AkhyAtaH krIDAhetuzca zrIpateH // 12 // iti lakSmItilakaH // Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nandanasya ca saMsthAne korce tilakaM nyaset / pratyaGge pArzvakarNI ca sa syAd bhUtilako'rthadaH // 13 // __ iti bhuutilkH|| kaNe zaGgadvayaM kuryAt prarathe tilakaM tathA / rambhAtilaka AkhyAtaH kartavyaH zAntimicchatA // 14 // iti rmbhaatilkH|| zaGga pratirathe caiva kA tilaka nyaset / nAmnA'sAvindratilakaH pUjya: suranaroragaiH // 15 // itIndratilakaH // mandara: pUrvavajyastilakaM prarathova'taH / pratyaGga naSTakarNa ca bhadre zRGgatrayaM tathA // 16 // iti mndrtilkH|| kartavya tilake zuGga karNAce tilakaM nyaset / himavAniti nAmA'sau kartavyaH sarvazAntidaH // 17 // iti himavantatilakaH / bhadrakarNodgame zaGga tilaka prrthotH| karNo'pi yadA zRGganAmnA kailAsasambhavaH // 18 // ___ iti kailAsatilakaH // karNodhe tu tilaka syAcchaGgaM pratirathova'taH / pRthvItilakanAmA'sau pRthivItIrthapuNyadaH // 19 // iti pRthvItilakaH / / pRthvIjayasya saMsthAne nandiko tu karNikA / tadpA karNapArne ca dvizRGga karNAnuge // 20 // ko ca zaGgatilakaM bhadraM zaGge caturbhavam / pratyaGge cA'STakAryANi rekhoveM tilakaM tathA // 21 // iti tribhuvanatilakaH / / tathaiva kuryAcchaGgaM ca tilakaM praratho_taH / indranIlastadAnAma kartavyaH zAntimicchatA / / 22 // itIndranIlatilakaH // bhadre kaNe ca zaGgANi zeSaM vai pUrvavat sthitam / sarvAMgatilako nAma kartavyaH sarvadaivate // 23 // iti srvaanggtilkH|| zatapratirathotraM ca rekhoce tilakaM zubham / suravallabha ANyAto dharmakAmArthasAdhakaH // 24 // iti suravallabhatilakaH / / haryAditilake zaGga kAryAH paJcANDakAstathA / kartavyaH siMhatilakaH pArvatya zAntimicchatA // 25 // iti siNhtilkH|| Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaratilakAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikonasaptatyuttarazatatama sUtram / / 431 pUrva bhaved bhUtilakaH zRGgaM pazcANDakaM tathA / / makara dhvajanAmA ca kAryoM ratipaterasau // 26 // iti makaradhvajatilakaH // rambhAtilakazRGgeSu prakartavyA nvaannddkaaH| tilakAnto maGgalo'sau kartavyaH sarvadaivate // 27 // iti maGgalatilakaH // zaGgANi cendratilake kAryAH paJcANDakAstathA / tilakAkhyastadA nAma kAryaH zAntimahotsavaH // 28 / / iti tila kAkhyaH / / tathA zaGgeSu kartavyAH sarvabhadranavANDakAH / padmako hi tadA nAma kartavyaH zAntizrIpradaH // 29 // iti pdmtilkH|| mandare tilake zaGgaM kartavyAzca nvaannddkaaH| tadA tu somatilakaH kartavyaH sarvadaivate // 30 // iti somtilkH|| pRthvIjaye tu zRGgeSu prakartavyA navANDakAH / nAmnA trailokyatilaka kartavyaH zAntimicchatA // 31 // iti trailokyatilakaH // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sAgaratilakAdiprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikonasaptatyuttarazatatama sUtram / / Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) meruviMzatirnAma saptatyuttarazatatama sUtram // vizvakarmovAca meru: prAsAdarAjastu devAnAM satataM priyH| khyAto mandarameruzca tathA kailAsa rukaH // 1 // triviSpo bhavenmerumeruzca pRthivIjayaH / pRthvIbhUSaNameruzca sarvatobhadramerukaH // 2 // bhaved vimAnameruzca nandanaH svstikstthaa| muktakoNazca zrIvatso haMso vai merurucyate // 3 // rucako vardhamAnazca vainateyo gajastathA / siMhazca padmako merumarubai nndivrdhnH||4|| chandAzca vividhAH khyAtAstalacchandAstathordhvagAH / meruviMzatirAkhyAtAH prayuktA vAstubedibhiH // 5 // dikkarAdizatArdhAntAH prAsAdA bhrmsNyutaaH| tasyAdho bhramayuktizcenmahAdoSa iti smRtaH // 6 // SaTatriMzatkarato'dhastAdyAvaddhastacatuSTayam / vinA bhramairnirandhArAH kartavyAH zAntimicchatA // 7 // caturazrIkRte kSetre shtmuulvibhaajite| padaiH SoDazabhirgoM bhAgabhittyA ca veSTitA // 8 // bAhyabhittirbhaved bhAgA bhAgA cAndhArakArikA / madhyacchande vardhamAnaH kapotAlyagrabhUSitaH // 9 // kapotAlI bhaved dvAre sImAnte cA'thavocyate / madhyacchandaH samAkhyAto bAhyacchandamataH zRNu // 10 // dvibhAgaH karNavistAra udakAntarabhUSitaH / sArdhabhAgaH pratiratho nirgame vistare tathA // 11 // tribhAga ca bhaved bhadraM vistare nirgame samaH / karNatulyAnuge bhittibhadre candrAvalokanA // 12 // na kAryA tasya kapilI bAhyacchandeSu varjitA / karNAne maNDapaM kuryAt samaM sapAdaM sArdhakam // 13 // zikharordhvacchanda evaM tathA vai kthyte'dhunaa| karNo dvibhAga ityukta udakAntarabhUSitaH // 14 // sArdhabhAgaH pratirathastattulyo nirgamastathA / pakSadvaye vArimArgaH prarathesya samudbhavaH // 15 // Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 423 nandikA cArdhabhAgA syAdvistare nirgame tathA / karNikA bhAgapAdena bhadraM sAdhaM ca vistare // 16 // nirgame cArdhabhAgena bhAgapAdena krnnikaa| evaMvidhaH prakartavyo merAzca talacchandakaH // 17 // kaNe vAryantaraM kuryAccheSa sUryAzabhAjitam / dvibhAgazca bhavetkarNastattulyaH praratho bhavet // 18 // vedAMzaM ca bhaved bhadramekabhAgena nirgatam / anuge zRGgatilakaM kuryAt kaNe dvizaGgakam // 19 // mattAlambayutaM bhadramuraHzRGgadvayaM bhavet / pratyaGgaizca samAyuktaM zikharaM cASTavistaram // 20 // ghaNTAkalazazobhADhyaM kartavyaM sarvakAmadam / tarve mandaraM kuryAcchuddhacchaMnde tu nAgare // 21 // zRGgodgamaH pratirathe nandizAlo nndnH| stambhotsedho nandikAyAM bhAgekArdhamAkhyAtam ! // 22 // padmAvatI tadUrve'rdhA zRGgaM paJcANDabhUSitam / / stambhoca laghukarNI ca kartavyA tilakAtmikA // 23 // kaNThow rathikAM dadyAdudgamaiH samalakRtam / / prathamaM coraHzaGga ca bhAgAdha pAdanirgatam // 24 // dvitIyamuraHzaGgaM caikabhArga cArdhanirgatam / tRtIyaM nandikoSe ca dvibhAgaM bhAganirgatam // 25 // pratyaGgaM caiva tadrapaM tlcchndprmaanntH| caturthamuraHzRGgaM ca tribhAgaM vyaMzanirgatam // 26 // zaGkha SaDaMzavistAraM sArdhasaptAMzamuchUitam / prakartavyaM mallatalaM zRGge zRGge zarANDakam // 27 // kaNTho grIvA kuDmalaM ca padmacchatropacchatrakam / tadUce kalaza: sthApyaH kSIrArNavasamudbhavaH // 28 // AdidvitIyora:zRGge kartavyA kumudAkRtiH / tRtIye ca caturthe ca vimAnaH sarvakAmadaH // 29 // pratyaGgakavimAnAstu shukaanodgmsNyutaaH| dhvajAnvitapatAkAzca kartavyAH sarvakAmadAH // 30 // imaM yaH kArayeccaiva meruM ca pRthivIpatiH / ekacchatraM mahIrAjyaM labhate janmajanmani // 31 // sarvapRthvItIrthapuNyaM phalaM syAdazvamedhajam / dazakoTigavAM dAnaM rAhozcandrArkaliGgane // 32 // iti meruprAsAdaH 1 // Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 viMzatimervadhikArA nAma saptatyuttarazatatamaM sUtram // dazadhA bhAjite pUrva mandare sarvakAmade | bhAgo bhAgA bhramo bhittirdevakoSaM dvirataH // 33 // dvibhAgaH karNavistAro bhadraM SaDbhAgikaM tathA / karNe ca nandizAlazca zikharaM ca vimAnajam // 34 // paJcabhUkarNazobhADhyaM sarvatobhadra mAlikhet / rathikA karNazRGgADhyA bhadraM tatrA'pi kArayet // 35 // nAgarA hi pratirathA rathAnAM vAmadakSiNe / mandaro merurAkhyAtaH zivArkaharibrahmaNAm // 36 // itimandara meruH 2 // mandarasya talacchande bhadraM prAggrIvabhUSitam / dvikramAdUrdhvazikharaM paJcabhUmyo vimAnajAH // 37 // nandizAla nandanaM ca karNazRGgeSu dApayet / sadAzivapriyazcA'sau kailAsaH sarvakAmadaH // 38 // iti kailAsameruH 3 // mandarasya tra saMsthAne tadrUpe tadavasthite / bhadre dve urumaJja vimAnAH kumudodbhavAH // 39 // 'kailAsavatkarNazRGgaM zikharaM mandAtmakam / triviSTapaH samAkhyAtaH prAsAdaH sukhallabhaH // 40 // iti triviSTapameruH 4 // triviSTapasya saMsthAne tadrUpe tadavasthite / prarathe sarvatobhadraM kartavyaM tu navANDakam // 41 // pRthvIjayastadA nAma kartavyaH sarvakAmadaH / ekacchatraM dharArAjyaM tasya pRthvIM ca zAsataH // 42 // iti pRthvIjayameruH 5 // chande'STadhA vibhakte ca bhittigarbhabhramantikAH / dvibhAgazca bhavet bhadraM bhAgacatuSTayam // 43 // nirgataM sArdhabhAgena karNe syAdudakAntaram / karNe ca nandikA kAryA zikharaM vai vimAnajam // 44 // paJcANDakaM bhavecchraGgaM ghaNTAkalazabhUSitam / siMhakarNAtmakaM bhadraM pRthvI bhUSaNasaMjJakaH // 45 // iti pRthvIbhUSaNa meruH 6 // pRthvIbhUSaNasaMsthAne tadrUpe tadavasthite / uraH zRGgaM tato bhadre kartavyaM ca vimAnajam // 46 // rathodgamastadagre ca svarUpo lakSaNAnvitaH / sarvatobhadranAmA'sau sarvakalyANakArakaH // 47 // iti sarvatobhadrameruH 7 // Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 435 dazadhA ca talacchandaH sAndhAraH puurvvistrH| dvibhAgazca bhavetkarNaH karNikA cArdhabhAgikA // 48 // ekabhAgaH pratirathazcA'rdhamAgastu nirgame / punarddhibhAgA kI syAd bhAgapAdena nirgatA // 49 // dvibhAgo bhadravistAro nirgamo bhAga eva ca / kaNe pratirathe zRGga paJcabhUmyo vimAnajAH // 50 // kaNe navANDakaM zaGkha pnycaannddkmthaa'nuge| ghaNTAkalazazobhAtyo vimAnaH sarvakAmadaH // 51 // iti vimAnameruH // 8 // karNe dvikramataH kAryA nandizAle ca nandikA / nandanAkhyaH pratirathe bhadre zRGgavayaM bhavet // 52 // aSTapratyaGgasamyuktA vimAne corumaarii| nandanaH kAmadazvetthaM vimAne mUlamaJjarI // 53 // iti nandanameruH // 9 // caturazrIkRte kSetre karNAnte vRttamAlikhet / vedavazezca paridhau SaTpadaM bhadrakASTakam // 54 // padikA karNikA proktA bhadraM cedAMzavistaram / nirgamazcaikabhAgena kartavyaH sarvakAmadaH // 55 // karNAzca dvipadA aSTau tatra zRGgANi kArayet / sImAM dvibhAgikAM tyaktvA punarvRttaM tu kArayet // 56 // aSTacatvAriMzadbhake hyaSTabhadraM catuSpadam / dvipadA aSTakarNAzca latANDaM bhUmipazcakam // 57 // ghaNTAkalazazobhAtyA bhadraM dvidvayurumaJjari / svastiko'sau samAkhyAtaH kartavyaH zAntimicchatA // 58 // iti svastikameruH // 10 // mandarasya ca saMsthAne madhye tatraiva taadRshH| vedAMzo bhadravistArastadardha tu vinirgatam / / 59 // vAryantaraM bhadrapakSe tribhAgaH karNavistaraH / mUlanAsAsthAnatazcaikabhAgobhayanirgatA // 60 // dvibhAgo bhadravistAro bhAgamekaikanirgatam / karNabhadraM vRttabhadre ekAMzamudakAntaram // 61 // saMsthAne mUlanAsAyA bhAgaM syAtkarNakakSakam / nirgamaH karNamAnena pRthutvaM caturaMzakam // 62 // aSTabhAgA bhavedrekhA mllbhuutlpnyckaa| kaNe tilakasaMghATo bhadre vai kUTaghaNTike // 63 // Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viMzatimedhikAro nAma saptatyuttarazatatama sUtram // zuGgaM ca ghaNTAkalaza-vajamAlAkulaM bhavet / muktAH saMsArataste yairmuktakoNo vidhIyate // 64 // iti muktakoNameruH // 11 // syAnmadhye pUrvavattatra zrIvatso bAhyacchandake / karNe pratirathe caiva latANDaM bhUmipaJcakam // 65 // kaNe varATazaGgANi prarathe drAviDAni ca / chAdyaprAggrIvako bhane zrIvatso merurucyate // 66 // iti zrIvatsameruH // 12 // vAryantaraM bhadrake va kaNe'NDaM bhUmipaJcakam / varATaH kUTabhadre ca karNe vai drAviDo savet // 67 // ghaNTAkalazasamyukto bhadre prAgnIvako bhavet / haMsameru stadA nAma brahmaNaH sa sadA priyaH // 68 // iti haMsameruH // 13 // rucakastu bhavetpUrva karNe'NDaM bhUmipaJcakam / meSanakrakUTapAlaiH kaNTakairAvRtaH zubhaH // 69 // bhadre yuktazca praagniivcchaaghghnnttaadylkRtH| rucakazca samAkhyAtaH kartavyo devatAlayaH // 70 // iti rucakameruH // 14 // vardhamAno bhavetpUrva karNe'NDa bhUmipaJcakam / / zaGgaM tasya ca kartavyaM drAviDe karmacarcitam // 71 // ghaNTAkalazazobhAyo bhane praagniivsNyutH|| vardhamAnastadA nAma nityaM zrIvardhate yazaH // 72 // iti vardhamAnameruH // 15 // vardhamAnaH pUrvamayaM tadUce vAmadakSiNe / tripuSkarAkRtiH kAryA zRGkhamalatalodbhavaiH // 73 // vimAnapakSe zaGgANi pRSThe prAggrIvakastathA / agrato maNDapairyuktaH pakSirAjazca zrIpadaH // 74 // iti garuDameru: 16 // vardhamAno hyasau pUrva pRSThato vRttamAlikhet / vAme dakSe ca bhadrAdyaM saptabhUvalayAkRti // 75 // vedyAM lekhyaM gajapRSThaM ghaNTAkalazasaMyutam / divyamaNDapazobhADhyaH sagajaH sarvakAmadaH // 76 // iti gajameru: 17 // vijJeyaH kezarI pUrva zikharaM ca vimAnajam / prAgnIvayukta bhadrAcaM kaNDa bhUmipaJcakam // 77 // Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ghaNTAkalazazobhAtyo divymnnddpsNyutH| devInAmAlayaH kAryaH siMho bhagavatIgRham / / 78 // iti siMhameruH 18 // vRttaM vedAnake kaNe dvAtriMzadbhirvibhAjite / SoDaza dvipadAH karNAH kartavyA bhdrvrjitaaH|| 79 // bhUmija zaGnAmevaM ca bhUmijaM bhUmipaJcakam / ghaNTAkalazazobhADhyaM kArayenmerupadmakam // 80 // iti padmakameru: 19 // talacchandaM mallatalamucchye saptabhUmikam / nAgarazRGgANi kaNe prarathe drAviDAni ca // 81 // bhadre varATakUTAMzca latAM vai vaamdkssinn| nandivardhana AkhyAta: surUpo lakSaNAnvitaH // 82 // iti nandivardhanameruH 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viMzatimervadhikAro nAma saptatyuttarazatatamaM sUtram // Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) bhUmijaprAsAdalakSaNAtmakamekasaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi prAsAdAn bhUmijAbhidhAn / vedAzrA vRttasaMsthAnA aSTazAlAstataH param // 1 // niSedhaH siMhanandAkhyau malayAdrizca mandaraH | prabhAmaNirmAlyavazva malayo navamAlikaH // 2 // pRthvIbhvajastathA ceme caturasrAH prakIrtitAH / tripaJcAzvanavAGgAzca saGkhyayA tu dazaiva ca // 3 // vRttAnAM ca tato vakSye nAma saGkhyAM ca lakSaNam / kumudaH kamalaH kamalodbhavaH kiraNastathA // 4 // zatazRGgA nirAvedastathA sarvAGgasundaraH / tryaGgAdito'GgavRddhizca navAGgAntaM ca saGkhyayA // 5 // svastiko'tha svastikAntavajro harmyAtalastathA / zrItilakaH samAkhyAta udyodbhava eva ca // 6 // pRthivIbhUSaNazcA'tha gandhamAdana eva ca / trailokyabhUSaNazceti dyazAlAH prakIrtitAH // 7 // paMcaviMzatirAkhyAtAH prAsAdA bhUmijodbhavAH / tadanukramarUpaM ca kathaye tava sAmpratam // 8 // niSadhAdau dazemeca caturasrAH prakIrtitAH / vRttAkArAzcatuHzAlAH saptaiva kumudAdayaH // 9 // svastikAdyAstathA cA'STAvaSTazAlAH prakIrtitAH / trividhA vidhitaH khyAtA bhUmijAH purabhUSaNAH // 10 // niSadhaM saMpravakSyAmi yathAvadanupUrvazaH / caturazrIkRte kSetre dazadhA pravibhAjite // 11 // dvibhAga: koNa ityukto bhAgArdhamudakAntaraiH / SaDbhAgaM tu bhavedbhadraM vibhajed dazabhAgikam // 12 // ekaikabhAgAH karNyazva nirgame vistare tathA / dvibhAgo bhadraniSkAsaH sarvabhadreSvayaM vidhiH // 13 // dvibhAgaM kSobhayetpArzva nirgamo bhAga eva ca / caturbhAgaM ca vistAre mukhabhadraM vidhIyate // 14 // SaDbhAgazca bhavedgarbho bhittistatra dvibhAgikA / bhittitulyAprakapilI zukAgraM ca surAlaye // 15 // dvibhAgamekabhAgaM vA tribhAgamadhavocyate / ithaM zukAnaM trividhaM jyeSThamadhyakaniSThakam // 16 // Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 bhUmijaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikasaptatyuttarazatatamaM sUtram / / pRthagmAnodayaM kRtvA kSityanta bhAgasaGkhyayA / sapAdodayazaGgaM ca zeSa maNDovaro bhavet // 17 // ekAdazodayazcoce vyaGgAdau ca smstke| paJcAGgAdau ca sUryAzAH saptAGgAdau trayodaza // 18 // caturdazocchye bhAgA navAGgeSu ca srvtH| eSa codaya AkhyAtaH zRGgANAM mAlikAkramaH // 19 // niSadhaH siMhanandyAkhyau vyaGgA vai vedabhUmikAH / niSadho dazabhAgaiH syAttathA siMho'STabhAgikaH // 20 // nandAkhyo navabhirbhAgaH kartavyaH sarvakAmadaH / niSadhazca caturbhUmiH siMhanando tribhUmikau // 21 // siMha bhadraM caturbhAgaM nandAkhye paJcabhAgikam / SaDbhAgaM ca bhaved bhadraM prAsAde niSadhe tathA // 22 // siMha bhadraM caturanaM nandAkhye karNikAyutam / karNikA mukhabhadre ca niSadhe bhadrarUpakam // 23 // dvAdazocchyabhadraM ca prAsAde niSadhe tthaa| catu:sArdhatrayatraya sArdhabhAgovedikA // 24 // ghaNTodayazca skandhodhe kumbhastattulya ucchye / prathamA kSitijA nAma dvitIyA sUryasenikA / tRtIyA caiva paryantA caturthI gajakumbhikA (kanyakA) // 25 // paJcamI siMharUpA ca narasiMhA ca SaSThikA / saptamI sarvatobhadrA cASTamI gaganodarI // 26 // navamI citrasaMghATA vedikaastridshaalye| kaNTho grIvA kuDmalaM ca pAcchatropacchatrakam // 27 // vyaGgAH zastAzcaturbhUmA niSadhaH siMhanandako / paJcAGgAH paJcabhUmAstu saptAGgAH saptabhUmikAH // 28 // navAgA navabhUmAstu bhamijAH purabhUSaNAH / tataHparaM na kartavyaM zuracchande tu bhUmije // 29 // iti vyaGgastriyaH // chande dvAdazadhA bhakte dvibhAgaH krnnvistrH| sArdhabhAgaH pratirathazcArdhabhAgA tu karNikA // 30 // paJcabhAgaM bhaved bhadraM nirgamazcaikabhAgikaH / malayAdrau zuddhacchande prarathaH sArdhabhAgikaH // 31 // karNatulyaH pratiratho bhadraM dviguNavistaram / bhane pratirathe vApi nirgamo bhAgabhAgataH // 32 // Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 aparAjitapRcchA mandarastu samAkhyAtaH kramatyAge prabhAmaNiH / bhityante ca kramaM tyaktvA tato rekhAzca bhUmijAH // 33 // . kaNe pratirathe caiva latAzakANi kArayet / tryaMzapAdatrayaM kuryAtpAdonatrayameva ca // 34 // sArdhatrayaM prakartavyaM sAdhabhAgA tu vedikA / paJcAGgAH pazcabhUmAzca ghaNTAkalazamUrdhvataH // 35 // . iti pnycaanggaasnyH|| kSetre ca paJcadazabhirbhUjakarNavizodhite / dvibhAgaH karNakaH sAdhau rathaH pratirathastathA // 36 // paJcabhAgaM bhaved bhadraM vistare ca prakIrtitama / rathe pratirathe bhadre bhAgabhAgo vinirgamaH // 37 // mAlyavAniti samprokto malayaM ca tataH zaNu / ratho bhAgaH sapAdazca prarathazca tato'dhikaH // 38 // evaM malaya AkhyAtaH kathyate bhUmikodayaH / sUryasenA vibhirbhAgaiH pAdahasvaiH saptAGgake // 39 // sArdhabhAgA bhavadvedI ghnnttaaklshmuurdhvtH| saptAGgAH saptabhUmAzca mAlyavAnmalayastathA // 40 // iti saptAGgaddhayam / / kSetre'STAdazadhA bhakta zuddhacchande navAGgakAH / ko dvibhAgo vistAre zeSA vA pAdahAsitAH // 41 / / kaNe rathe pratirathe bAlapaJjarabhadrakam / paJcabhAgaM bhaved bhadraM bhAga: syAhalanirgamaH // 42 / / navamAlika AkhyAtaH pRthvIdhvajamata: zaNu / sArdhabhAgaH pratiratho bhadraM vai sArdhapaJcakam // 43 // kRtvA paJcadazotsedhamaSTAdazavibhAjitam / tribhAgA cocchtiA bhUmiH zeSAH pAdena hAsitAH // 4 // UrdhvavedI bhaved bhAgA ghakA pUrva prklpitaa| navAGgA navabhUmAzca prAsAdA bhUmijA matAH // 45 // iti navAGgaddhayam / / caturadhIkRte kSetre prAsAdA vRttajAtayaH / paJcamAMze bhaved bhittiH karNAnte vRttamAlikhet // 46 // aSTAviMzatyaMzaparidhau bhadraM paJcabhAgikam / dvipadazca bhavetkarNastribhUmaH kumudo bhavet // 47 // karNAzcASTadalA: kAryAH bhdraalekhairlngktaaH| UveM ghaNTAkalazayuk kumudaH sarvakAmadaH // 48 // Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmija prAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikasaptatyuttarazatatama sUtram // pazidbhaktaparidhau bhadrAntadvidvikarNikAH / caturbhUmazca kamalo ghaNTAkalazakonnataH // 49 // karNAzcASTadalAkArAH kartavyAssumanoramAH / / evaMvidhaH prakartavyaH kamalo nAma zobhanaH // 50 // kamalodbhavakSetraM tu caturdazavibhAjitam / / dvibhAgaH karNavistAro bhadraM SaDbhAgikaM tathA // 51 // karNatulyaH pratiratho vikaNe cA'pi sNsthitH| paJcabhUmyucchtiM kuryAd ghaNTAkalazabhUSitam // 52 // paJcamAMze bhaved bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet / evaMvidhaH prakartavyo nAmnA'sau kamalodbhavaH // 53 // zatazaGgamatho vakSya prAsAdaM sarvakAmadam / vallabhaM sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 54 // vedAdhe bhaktibhAgAzca viNshtistvekvrjitaa| paJcabhAgaM bhaved bhadraM dvibhAgaH karNavistaraH // 55 // bhadrakarNakayormadhye dvau dvau pratyaGgako smRtau| paJcamAze bhaved bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 56 // saptabhUmasamutledho ghaNTAkalazabhUSitaH / karNAzcASTadalAH kAryAH pratyaGgaM vardhamAnavat // 57 // arjunaphalasaMyuktA bAlapaJjarikA mtaa| evaMvidhaM prakartavyaM zatazaGgasya lakSaNam // 58 // vibhaktaM paJcaviMzatyA vakSye sarvAGgasundaram / yathA bhadraM tathA karNaH prabhadraM zatazRGgavat // 59 // bhadrakarNakayormadhye tritripratyaGgaka tathA / karNAzcASTadalAH proktAH pratyaGga vardhamAnavat // 60 // arjunaphalaistulyaM tadane bhadrakaM bhavet / paJcamAMzayutA bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 61 // navabhUmisamAyuktaM kuryAtsarvAGgasundaram / aSTacatvAriMzadazairbhakte bhadraM yugAMzakam / / 62 // vedA vedA bhadramadhye karNAH kAryA dvipaadkaaH| bhadrAnte vardhamAnAzca hyaSTAMzA yugmataH sthitaaH||63 // SaDbhUmikocchtiH kAryaH kiraNaH sarvakAmadaH / naSTakarNa rathayugmaM kamalaH pUrvavat sthitaH // 64 // ucchye kiraNacchando nirAvedaH kalAdhikaH / nirAvedasya paridhau catuSSaSTyA vibhAjite // 65 // 56 a. Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA catuSpadAni bhadrANi karNA dvipadavistarAH / SaT SaT kAryA bhadramadhye hyaSTabhUmisamucitiH // 66 // dvau dvAvaSTadalAH kAryA vardhamAnadvikadvikam / dvau dvau bhadrakayukAzca kartavyAH sarvakAmadAH // 67 // ghaNTAkalazazastAzca zAntidAzca puraH pateH / iti mAnaM samuddiSTaM vRttAnAM bhUmijeSu ca // 68 // iti saptavRttajAtayaH // karNAntavRttaM vedAdhe paridho dvinagAMzataH / bhadrANi pazcapAdAni khyAtAni pUrvacchandake // 19 // catuSpado bhavetkarNaH pnycbhuumismucchritH| ghaNTAkalazazobhAyaH svastiko nAma nAmataH // 70 // bhadrakeSu ca karNeSu vajrazaGgaM nidhApayet / vajrasvastika AkhyAtaH zakrAdisuravallabhaH // 71 // vedottarazatAMzaizca paridhi tatra kArayet / saptabhUmo hamyatalaH kalAkarNo'STabhadrakaH // 72 // harmyatale zrItilakaH svastike vajrastathA / bhAgataH paridhI bhakke zataM SaT triMzaduttaram // 73 // uyaSTako'STabhadrazca navabhUmisamucchtiH / pRthivIbhaSaNo vaje vajrasvastikapUrvake // 74 // anyathA pRthvIbhUSaNa chandaikodbhavAkhyakam ? / / pUrva zeyaH svastikazca bhadraM vai saptabhAgikam // 75 // karNodgamo dvibhAgaH syAd - - - - - - - - / bhadreca zRGgamekaikaM sa bhaved gndhmaadnH| trailokyabhUSaNo nAma dvidvizRGgasamudbhavaH // 76 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bhUmijaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikamaptatyuttarazatatamaM sUtram / / Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172) vimAnaprAsAdalakSaNAtmakaM dvAsaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca vimAnAMzca pravakSyAmi prAsAdAna zikharottamAn / nAgara-chanda AkhyAto bhUmijaH zikharodgamaH // 1 // vimAno garuDo dhvajo vijayo gandhamAdanaH / himavAn hemakUTazca kailAsatripurodbhavaH // 2 // zriyo haMso haMsapakSa udyoto vajrasaMbhavaH / purAkhyaH sundarazcaityo vizAlo bhadrasaMjJakaH // 3 // mandaraH karmasaumyau ca airAvato mAlAdharaH / merurvimAnAnvayajJAH prAsAdAH paJcaviMzatiH // 4 // navadhA bhAjite kSetre dvibhAga; karNavistaraH / paJcabhAgaM bhaved bhadramekabhAgena nirgatam // 5 // bhAgArdha kSobhayetyAce nirgamazcArdhabhAgikaH / caturbhAgaM ca vistAre mukhabhadraM vidhIyate // 6 // kaNe zaGgaM vaarimaargbhuumijaanaamnukrmaiH| ghaNTAkalazasaMyukto vimAnaH paJcabhUmikaH // 7 // prAgnIvAzca caturbhadre garuDaH sarvakAmadaH / catudvArairdhvajo nAma sarvadevasukhAvahaH // 8 // rudrAMzai jite chande bhAgA syAtpakSakarNikA ! vidheyaM pUrvavaccheSaM vijayaH sarvakAmadaH // 9 // karNikAbhizcordhvazaGgaM sa bhaved gandhamAdanaH / bhakte dvAdazadhA chande prarathaH sArdhabhAgataH // 10 // kaNe pratirathe caiva zikhare paJcabhUmikaH / AkhyAto himavAn hema-kUTastu samanirgamaH // 11 // karNatyAge bhavedrekhA kailAsaH paJcabhUmikaH / bhadrakaNe ca kumudaH sa bhavetripurodbhavaH // 12 // mattAlambo mukhabhadre zriyo vai sarvakAmadaH / zikhare vai latA kAryA haMsanAmA sa ucyate // 13 // prAgnIvAstasya madhye ca haMsapakSastu brahmajaH / caturisamAyukta udyota udayodbhavaH // 14 // Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka aparAjita pRcchA sAndhAro madhya AkhyAto bhadre candrAvalokanA / vajrasambhava AkhyAtaH kartavyaH sarvazAntidaH // 15 // bhakte chande ca manvaMzaiH stambhakaH sArdhabhAgataH / himavatpUrvakaM zeSaM purAkhyaH sarvakAmadaH // 16 // sundaraH prAggrIvayuktazcaityo vArATazRGgataH / vizAlo hInaprAggrIvaH sAndhAre bhaTTasaMjJakaH // 17 // drAviDe pakSazRGgANi mandaraH sarvakAmadaH / latAyuktastu kurmAkhyaH saumyo mattAvalambakaiH // 18 // airAvatazca prAggrIvaizcaturvaktrairmAlAdharaH / sAndhArazchanda AkhyAto bhadre candrAvalokanA // 19 // meruH prAsAda AkhyAtaH kartavyaH sarvadaivate / karttA zivapuraM yAti kauberaM padamApnuyAt // 20 // iti sUtra santAna guNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvana devAcAryo kA parAjita pRcchAyAM vimAnaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma dvAsaptatyuttarazatatamaM sUtram // Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (173) drAviDaprAsAdapazcapIThalakSaNAtmakaM trisaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca drAviDAMzca pravakSyAmi prAsAdAna zubhalakSaNAn / pIThAnpazcaiva samproktAn kathayiSyAmyanukramAt // 1 // pAdabandhana AdyaH syAcchrIbandhAkhyo dvitIyakaH / tRtIyo vedabandhAkhyazcaturthazca pratikramaH // 2 // paJcamaH pITha AkhyAto nAmnA khurakabandhanaH / ekaikAnukramaM vakSye zRNu caikAnamAnasaH // 3 // utsedhaM bhAgaviMzatyA vibhanetpAdabandhane / zrIvandhe saptaviMzatyA viMzatyA vedivandhane // 4 // pratikrame navadaza viMzatyA khurake tathA / tadanukramataH proktaM pravakSye pAdabandhane // 5 // khurakaH paJcabhAgastu dvibhAgA pdmptrikaa| tribhAgazca kapota: syAcchedo bhAgaH prakIrtitaH // 6 // kaNTho dvibhAgaH kartavyastribhAgA padmapatrikA / vyaMzaH kapotaH paTTI tu bhAgA syAtyAdabandhane // 7 // nIDavartI caturbhAgA dvibhAgA padmapatrikA / ekabhAgA karNikA ca kumude vyaMzakonnatiH // 8 // chedo meSazca makaro naRpaTTI ca chedakaH / kaNThazca paTTikA vedI chedaH syurbhAgabhAgataH // 9 // dvibhAgaH kaNTha ityuktaH paTTikA bhAgameva ca / padmapatrI bhaveda bhAgA kapotAlI tribhAgikA // 10 // chedastathaikabhAgaH syAcchIbandhAkhyaH samunnataH / saptaviMzatyunnataH syAt pravakSye vedibandhanam // 11 // nIDavartI caturbhAgA dvibhAgA pdmptrikaa| karNikA bhAgamekaM tu tribhAgA kumudonnatiH // 12 // chedo meSazca makaro nakapaTTI ca chedakaH / kaNThaH padmapatrI ca bhAgabhAgaM samunnataH // 13 // vedI tri(dvi)bhAgA kartavyA bhAgA syAcchedakonnatiH / vedIvandhana uktazca viMzatyazaiH samucchritaH // 14 // Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nIDavartI paJcabhAgA dvibhAgA padmapatrikA / ekabhAgA karNikA ca kumudaM tripadonnatam // 15 // chedo bhAga dvayaM kaNThaH paTTikA bhAgameva ca / padmapatrI bhaved bhAgaM rasanA ca dvibhAgikA // 16 // chedo bhAgaH prakartavyo nAmnA sa syAt pratikramaH / UnaviMzatibhAgaizca kartavyA tu samucchitiH // 17 / / nIDavartI caturbhAgA dvibhAgA padmapatrikA / karNikA caikabhAgena dvibhAgA kumudonnatiH // 18 // meSo nakrazca makarI-paTTI chedazca bhAgataH / kaNThaH paTTI bhAgabhArga bhAgA syAtpadmapatrikA // 19 // kapotastu tribhAgaiH syAcchedo vai bhAga eva ca / AvRtaH paJcamaH pITho nAmnA khurakabandhanaH // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAMdrAviDaprAsAdapaJcapIThalakSaNAdhikAro nAma trisaptatyuttarazatatamaM sUtram / / Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174) drAviDaprAsAdalakSaNAtmakaM catuHsaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca---- idAnI drAviDAn vakSye prAsAdAn sarvakAmadAn / pIThapaJcakamityuktaM talachandAstu paJcadhA // 1 // pendrodbhavo rAjahaMso nandanaH siNhpnyjrH| iyaGgAzcatvAra evoktA drAviDA ekabhUmikAH // 2 // garuDo vardhamAnazca zrItaru: pramadApriyaH / / nandidhoSaH samAkhyAtA: paJcAGgAzca tribhUmikAH // 3 // svastikaH zaGkakarNAkhyo govindo nandivardhanaH / pRthvIjaya: patAkazca saptAGgAH paJcabhUmikAH // 4 // sarvAGgaH sarvatobhadraH sarvasundarasambhramau / janAnandaH kSitidharo navAGgAH saptabhUmikAH // 5 // padmasUtro mahApadmaH kailAso merunaayk| catvAro vRttakA uktA drAviDAH paJcaviMzatiH // 6 // bhaktaM vedAthakaM cArdhe bhadraM pAdaM ca nirgatam / aindodbhavaH padaM karNa udakAntarabhUpitaH // 7 // bhadrAdhe mukhabhadraM ca rAjahaMsazca nAmataH / bhadrodaye nandanAkhyaH karNabhadre ca pnyjrH|| 8 // pIThoz2a karNamAnena vibhaktaM paJcabhAgikam / sArdhabhAge bhavejjakA sapAdaH kuuttkodyH||9|| vedI pAdonabhAgA syAd ghaNTA vai sArdhabhAgikA / UrdhvaM kalazamAkhyAtaM kartavyaM sarvakAmadam // 10 // ekabhUmAzca catvAro garuDaM ca tataH zaNu / SaDbhAgazcaiva vistAro bhAgaH pratiratho bhavet // 11 // nirgamo'dhaM vArgiyuk zeSaM pUrvaprakalpitam / garuDAkhyo mukhabhadre vardhamAnaH sa ucyate / bhadrodake zrIdharo bhadrakaNe pramadApriyaH // 12 // yadA pratirathe bhadraM nandighoSaH sa ucyate / pITho karNamAnenAdaye tridazabhAjite // 13 // sapAdadvayaMzakA jaGghA kUTa bhAgadvayonnatam / pAdonadvayaMzakA jaGghA sArdhaH kUTasamucchyaH // 14 // Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 aparAjitapRcchA sapAda javAM'zakaH kUTo vedI syAdardhabhAgikA / pAdonayaMzakA ghaNTA kartavyAzca tribhUcchyAH // 15 // iti tribhUmikAH pazca / vibhakte cA'dhdhA chande dvibhAgaH bhdrvistrH| bhAgabhAgaM rathako tattadarthaM sa nirgatam // 16 // svastikazca samAkhyAtaH zaGkakarNastu bhadrake / govindo mukhabhadreSu bhadrodanandivardhanaH // 17 // ho dvau pratirathau bhadre sa bhavetpRthivIjayaH / vardhamAno yadA karNaH patAkaH sarvakAmadaH // 18 // pIThoce karNamAnena SaDviMzatibhAjite / jaGghA sArdhatrayaM kuryAt kUTaM vai pAdayuktrayam // 19 // tribhAgaM ca punarjaGghA kUTaM padavivarjitam / sArdhadvibhAgA jaGghA ca kUTaM pAdayutadvayam // 20 // vibhAgaM ca tathA jaGghA kUTaM pAdonadvayaMzakam / jaGghA ca sArdhabhAgoktA kUTaM bhAgasamucchritam // 21 // ardhabhAgA bhaved vedI ghaNTA pAdonadvayaMzakA / evamAdiguNopetAH kartavyAH paJcabhUmikAH // 22 // _iti paJcabhUmikAH SaT / / vibhakte dazadhA chande dvibhAgo krnnvistrH| pAdAstrayaH pratirathA stattadardha vinirgatam // 23 // madhye bhadrasya karNasya prarathAzca trayastrayaH / udakAntarasaMyuktAH kartavyAH sarvakAmadA: // 24 // sarvAGgaH sa samAkhyAtaH prabhadre sarvabhadrakaH / sundaraH karNabhadre syAd bhadrodake tu sambhramaH // 25 // bhadrANi ca pratirathe janAnandaH sa ucyate / kaNe cA'STadalaM kArya dvitIyaM prarathe tathA // 26 // zeSe yugmapratirathe kAryA vai vrdhmaankaaH| kSitidharastadA nAma prAsAdaH suravallabhaH // 27 // pITho karNamAnena pnyctriNshtsmucchritiH| AdijaGghA caturbhAgaM pAdonaM kUTamucchtim // 28 // pAdahasvA bhavejjakA pAdonaM kUTamunnatam / / evamAdikramayoge bhAgaM kUTaM tu saptamam // 29 // ardhabhAgaM bhaveddedI ghaNTA bhaagdvyonntaa| evaMvidhaM prakartavyaM navAGgaM saptabhUmikam // 30 // iti saptabhUmikAH SaT // Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 a. drAviDaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma catuHsaptatyuttarazatatamaM sUtram // aSTakoNAH paJcabhUmA padmanAmA ca kAmadaH / paJcabhUmA dvyaSTadalA mahApadma iti smRtaH // 31 // caturviMzatibhirvRttaH kailAsaH saptabhUmikaH / dvAtriMzadbhirdalervRttaH sa bhavenmerunAyakaH // 32 // ghaNTA kalazazobhAkhyAn zukanAsAgrasaMyutAn / citrakUTAnvitAn kuryAt prAsAdAn sarvakAmadAn // 33 // kUTAMzcA'tha pravakSyAmi drAviDakarmacarcitAn / tadanukramayuktI ca kathaye tava sAmpratam // 34 // paJcabhAgaH pRthuH kUTa ucchraye saptabhAgikaH / vedabandhatrayaM kArye trisaMghATamiti smRtam // 35 // vedIghaNTAdvayorUdhye dvisaMghATAbhidhaH smRtaH / ekavedIbandhakordhve vedIghaNTAdyalaGkRtaH // 36 // ekasaMghATasaMjJo'yaM kartavyaH sarvakAmadaH / dvibhAgaM sArthabhAgaM ca bhAgikaM cArdhabhAgikam // 37 // trisaMghATa iti proktazcArdhabhAgAzca vedikAH / dvibhAgako cchritAH kRTAH kartavyA nAsikodbhavAH // 38 // kartavya ekasaMghATo dvisaMghATastathocyate / trighATastu kartavyo vedIghaNTA tadUrdhvataH // 39 // saMghAne prathame kuryAnmakarAnvikRtAnanAn / dvitIye koTapAlAMzca kaNTakAMzca tRtIyake // 40 // vedIghaNTA tadu tu kAryA pUrvaguNairyutA / evaMvidhaM prakartavyaM skandhamAnAdvinirgatam // 41 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM drAviDaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma catuHsaptatyuttarazatatamaM sUtram // Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (175) varATaprAsAdalakSaNAtmakaM paJcasaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca--- prAsAdAna sampravakSyAmi varATAnvayajAnatha / nAmapAdapramANaM ca saMsthAnonmAnalakSaNam // 1 // varATa: puSpakazcaiva zrIpuSazca tRtiiykH| sarvatobhadranAmA ca siMho ve siMhabhadrakaH // 2 // karNikArazca kumudo varddhamAnaH shriivtskH| puNDarIkaH sunAbhazca veNukaH siMhapaJjaraH // 3 // nandyAvartazca puNyAkhyaH patAko nndnstthaa| zrItilako mahAkAntaH sundarazcAsvarddhanaH // 4 // kambala: kiraNazcaiva mhaapaastthaaprH| paJcaviMzatirAkhyAtA: prAsAdAH sarvakAmadAH // 5 // caturazrIkRte kSetre ekabhAgavibhAjite / catuHstambhasamAyuktamekadvAreNabhUSitam // 6 // kSetre bhAgodayaM stambhaM rathabhUphalakAntaram / AdibhUmyudayArdhena pIThabandhaM prakalpayet // 7 // kartavyA tatra chAdyoveM ghaNTA mandArapuSpavat / barATazca samAkhyAtaH kartavyaH sarvadevate // 8 // iti varATaH 1 // caturdhA bhAjita chande dvibhAgo bhdrvistrH| nirgataH pAdapAdena saryabhadreSvayaM vidhiH // 9 // kaNe bhadreSu ghaNTA ca rUpe mandArapuSpavat / madhyorve ca bRhadghaNTA puSpako nAma nAmataH // 10 // . iti puSpakaH 2 // catuHpuSpakasaMghATa Udhai ghaNTA tu paJcamI / zrIpujo'sau samAkhyAtaH kartavyaH sarvadaivate // 11 // iti zrIpujaH 3 // adhastAdaSTasaMghATa punaH kuryaattduurdhvtH| tRtIyA tu tadurve ca ghaNTA mandArapuSpavat // 12 // pAdahasvordhabhUmizca rasA: skandho dizA adhaH ? / sarvatobhadra AkhyAtaH kartavyaH sarvadaivate // 13 // iti sarvatobhadraH 4 // Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 451 aparAjitapRcchA kSetrArdhe ca bhaved bhadraM bhadrAdhe karNavistaraH / karNAdhaMsya pramANena kartavyo bhadranirgamaH // 14 // paJcabhAgo bhaved grbhshctvaarshcaardhpnycmaaH| kaNe bhadre ca kUTAni sarvabhadrANi kArayet // 15 // ekabhUmyUghaNTAM ca kuryAnmandArapuSpavat / siMhanAmA samAkhyAtaH prAsAdaH pArvatIsukhaH // 16 // iti siMhaH 5 // pratibhadre siMhabhadro bhadre hidvijalAntaram / karNikAro'tha kumudaH karNe tadrapake tathA // 17 // iti siMhabhadrakarNikArakumudAH / ityekabhUmikA adhau // baturasraM samaM kSetraM zatamUlavibhAjitam / dvibhAgaH karNavistAro bhadraM bhAgatrayaM bhavet // 18 // bhadrAdhe ca pratisthAnamubhayomidakSayoH / bhAgapAdena niSkAso bhadre pratirathe'thavA // 19 // karNe pratirathe sarvabhadrANi trINi trINi ca / / valabhItritayaM bhadre ghaNTAmandArapuSpavat // 20 // vardhamAnastadA nAma kartavyaH sarvakAmadaH / iti vardhamAnaH 9 // bhadre cAya'ntare dve ced zrIvatsaH sa tadocyate // 21 // ___ iti zrIvatsaH 10 // yathA bhadre tathA karNe puNDarIkazca naamtH| iti puNDarIkA 11 // tathA rUpaM pratirathe sunAbho nAma ucyate // 22 // iti sunAbhaH 12 // ititribhuumaashctvaarH|| karNatulyaH pratirathazcaturbhAgaM ca bhadrakam / paJcabhUmisamAyukto veNuko nAma zobhanaH // 23 // iti veNuka: 13 // karNa pratirathaM bhadraM caturathaM prakalpayet / / bhadraM ca karNikAyuktaM sa bhavet siMhapaJjaraH // 24 // iti siMhapaJjara: 14 // dvidvivAryantaraM bhadre nandyAvartazca nAmataH / yathA bhadre tathA karNe pUrNAkSo nAma nAmataH // 25 // iti nandyAvartapUrNAkSau 15-16 // Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 prAsAdAdhikAro nAma paJcasaptatyuttarazatatamaM sUtram // karNe tyaktvA'nuge dadyAt patAko nAma zobhanaH / rathe pratirathe karNe bhavennandana uttamaH // 26 // iti patAkanandanau 17-18 // iti paJcabhUmAH SaT // caturdazavibhakte ca dvibhAgaH karNavistaraH / bhavettadRdviguNaM bhadraM nirgamazcArdhabhAgikaH // 27 // bhadrakarNayormadhye dvau dvau pratirathau tathA / nirgataM cArdhabhAgena sArdhabhAgastu vistaraH // 28 // saptabhUmizca kartavyaH sa zrItilakanAmakaH / bhadre vAyryantare dve ca mahAkAntassa ucyate // 29 // iti zrItilakamahAkAntoM 19-20 // karNodakaiH sundaraH syAt prarathe cAruvardhanaH / bhadreSu pratibhadraM ca bhavet kamalasaMjJakaH // 30 // iti sundara cAruvardhana kamalAH // 22. nodakAntare che che kiraNo nAma nAmataH / iti kiraNaH : 24 // saptabhUmAzca kartavyAH prAsAdA: zubhalakSaNAH // 31 // iti saptabhUmAH SaT // chande'STAdazadhA bhakte dvibhAgaH karNavistaraH | pAdonadvazaH prarathaH sArdhaM syAttatra cAnugam // 32 // bAlapaJjaraH sapAdo bhadraM syAtpaJcabhAgikam | bhAgAbubhe karNike ca. vedAMzaM mukhabhadrakam // 33 // navabhUbhAzca kartavyA ghaNTA mandArapuSpavat 1 zukAprayuktazca mahA-padmaH syAt sarvakAmadaH // 34 // iti mahApadmaH 25 // iti navabhUmaekaH // stambhAdyAcaiva garbhAdyAH pAdA: zrItaryamAnata: ? / caturviMzatibhizcArai rekhAbhizca varATakAH || 35 || varATe drAviDe caiva ghaNTAnta udayaH smRtaH I protAzca vividhAzchandAH prayuktA vAstuvedibhiH // 36 // karNamAnodayaM sarva ghaNTAntaM ca prakalpayet / dazabhAgodayaM kRtvA vibhajettadanantaram // 37 // dvibhAgA ca bhavejjaGghA dviguNaH kUTakodayaH / caturbhAgoyA ghaNTA vibhAgo hyekabhUmike // 38 // ityekabhUmikaH // Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA dvayaSTabhAgodayaM kRtvA vibhajettadanantaram / dvibhAgA ca bhavejjaGghA dviguNaH kuTakodayaH // 39 // ekabhAgA bhavejjakA tribhAga kUTamunnatam / jalAdha sArdhadvayAMzaM kuTaM ghaNTA ca vyazikA // 40 // iti tribhuumikH|| vizatyaMzodayaM kRtvA vibhajettadanantaram / dvibhAgA ca bhavejjaGghA dviguNaH kUTakodayaH // 4 // sAdhu jaGghA tribhiH kuTaM jaGghakA sArdhakyaMzakam / ardha jaccA dvayaMzakuTa padikA sArdhabhAgikam // 42 // ekAMzAM ca tathA ghaNTAM kuryAnmandArapuSpavat / paJcabhUma iti khyAtaH kartavyaH sarvakAmadaH // 43 // iti paJcabhUmikaH // tricatvAriMzadbhAjita kathyate saptabhUmikaH / vyaMzA jaGghA saptakUTaM tryaMzA jaGghA ca SaT tataH // 44 // jaGghA dvayaMzAH paJcakUTaM dvau jacA vedakUTakaH / sArdha jaGghA tribhiH kuTaM jakaikAMzA dvikUTakam // 45 / / ardha jaGghA bhAgakaTaM ghaNTA bhAgadvayonnatA / itItthaM saptabhUmazca kartavyaH sarvakAmadaH // 46 // iti saptabhUmikaH // ekaSaNyudayaM kRtvA vibhajennavabhUmikam / vedA jaGghA cAkUTaM vedA javA'zvakUTakam // 47 // dhyaMzAjaGghA ca SaTkUTaM trijaGghA paJcakUTakam / dvau jaGghA kUTakaM vedA dvau jaGghA kUTakaM trayaH // 48 // sArdhA jaGghA sArdhadvayaM bhAgaM jaGghA dvikUTakam / javArdha kUTako bhAgo ghaNTAsyAssArdhabhAgikA // 49 / / iti nvbhuumodyH|| barATaH puSpakazcaiva zrIpuJjaH sarvatobhavaH / ete kUTaiH samAvRttAH kartavyAH sarvakAmadAH // 50 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM varATaprAsAdalakSaNAdhikAro nAma paJcasaptatyuttara zatatamaM sUtram // Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (176) strIsaMjJakavalabhIprAsAdalakSaNAtmakaM SaTsapsatyuttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi strIsaMjJAnamarAlayAn / klabhyanvayavikhyAtAnAyatAn zubhalakSaNAn // 1 // nandinI hastinI caiva zAntA ca kumudodbhavA / haMsinI haMsatilakA zRGgArA cAbjamaJjarI // 2 // kumudA svastikA ramyA mAhendrI paryantakI / azokA campakAkhyAtA vasantA nakraketakI // 3 // gAndhArI sarvatobhadrA vardhamAnI zrIzailajA / nandyAvartI mahAkrAntimerukUTAbhidhAnakA // 4 // trailokyatilakA caiva vikhyAtAH pnycviNshtiH| ityuktA valabhIsaMzAH strIliGgAzca prakIrtitAH // 5 // caturbhAgazca vistAra AyataM paJcabhAgikam / bhittibhaMgA zubho ramyo garbhaH SaTpada ucyate // 6 // garbhatulyA skandhavedI ghaNTA skandhAkRtirbhavet / vedhUrva caiva valabhI gajapRSThAkRtirbhavet // 7 // vAmadakSiNato lekhyA puraH pRSThe ThakArikA / zukanAsA'grataHkhyAtA nandinI sarvakAmadA // 8 // tribhAgaM pRSThabhadraM ca vibhAgaM pakSabhadrakam / . hastinI ca samAkhyAtA kartavyA sarvakAmadA // 9 // kaNe vAryantaraM kArya bhadre bhadre tthkaarikaa| zAntA sA ca samAkhyAtA kRTAkSA sarvakAmadA // 10 // vAryantaraM bhadramadhye sA bhavet kumudodbhavA / yathA bhadre tathA kaNe haMsinI sarvakAmadA / / 11 / / pRSThabhadre mukhabhadraM sA haMsatilakA mtaa| talacchandeSu cA''dyeSu valabhISaTkameva ca // 12 // ityekabhUmikAH SaT / / SaDbhAgazcaiva vistAra AyAmo'STAMza eva ca / sArdhabhAgA bhaved bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 13 // kaNe kUTAni kAryANi bhUmikAtrayameva ca / tadUce ghedikAskandho valabhyazca tadUrdhvataH // 14 // caturbhAga pRSThabhadraM tadardha vAmadakSiNe / ardhabhAgastuniSkAsaH karNe syAdudakAntaram // 15 // Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA bhane bhadre ca valabhI vArATAkUTa ghnnttikaa| zRGgArA ca tadA nAma durlabhA devadAnavaiH // 16 // ardhabhAgA bhadrakaNI bhavet kumudmnyjrii| bhadrezbumArgaH kumudA zvastikA karNasAdRzaiH / / 17 // pRSThabhadre mukhabhadraM ramyA nAma tathocyate / pakSabhadre mukhabhadraM mAhendrI sarvakAmadA // 18 // pRSThabhadre pratibhadraM nAmnA paryantakI mtaa| dvitIyatalacchandeSu valabhIsaptakaM tathA // 19 // iti tribhUmikA: sapta // aSTabhAgazca vistAra AyAmo dshbhaagikH| dvibhAgo bhittivistAra: zerSa garbhagRhaM bhavet // 20 // dvibhAgaH karNavistAra udkaantrbhuussitH| tribhAgaM bhadramityuktaM bhadrA) praratho bhavet // 21 // bhAgArdha nirgamaM kuryAd rathe pratirathe'thavA / tribhAgaM kukSibhadraM ca bhAgAdhai pakSakarNikA // 22 // garbhatulyocchitA vedI paJcabhUmA hitA tthaa| rathoparathakaNe tu kUTaizca vividhaiH kramAt // 23 // vece valabhI caiva hyAleNyA vAmadakSiNe / azokA nAma vikhyAtA saMsArazokatrAsinI // 24 // vAryantaraM pratirathe campakA sarvakAmadA / bhadrodakairvasantA syAt kaNe makaraketakI // 25 // puna: kArya pratirathe gAndhArI srvkaamdaa| bhadre bhane pratibhadraM sarvato bhadrikA bhavet // 26 // . iti paJcabhUmAH SaT // dazabhAgazca vistAra AyAmazca dvisaptakam / dvibhAgA ca bhaved bhittiH zeSaM garbhagRhaM bhavet // 27 // dvibhAgaH karNavistAraH sArdhaH pratiratho bhavet / dvitIyastena mAnena bhadraM vedAMzavistaram // 28 // tribhAgo bhadravistAro bhAgAdha pksskrnnikaa| kukSibhadraM trinirbhAgastadardhaH praratho bhavet // 29 // garbhatulyordhavedI ca bhUmikA: sapta cocchtiAH / vaTaidraviDa kUTanAgauzca vizeSataH // 30 // Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIsaMzakavalabhIprAsAdAdhikAro nAma SaTsapratyuttarazatatama sUtram / / vardhamAnI tadA nAma vanditA tridazairapi / bhadrodakaiH zrIzailajA nandyAvartI kodakaiH // 31 // vAryantaraM pratirathe mahAkAntizca kaamdaa|| merukUTAbhidhAnaM ca karNe kuryAca bhadrakam / / 32 / / trailokyanilakA syAtA bhadre cet pratibhadrakam / ___ itisaptabhUmAH // strIsaMjJakAzca prAsAdA valabhyaH paJcaviMzatiH // 33 // varATe kUTodayata UrdhvamAnaM vibhajyate / eSAM yuktyA vidhAtavyAH prAsAdAH sarvakAmadAH // 34 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM strIsaMjJakavalabhIprAsAdAdhikAro nAma SaTsaptatyuttarazatatama sUtram // Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (177) siMhAvalokanaprAsAdanirNayo nAma saptasaptatyuttarazatatamaM mUtram / / vizvakarmovAca--- prAsAdAn sampravakSyAmi jAtyA siMhAvalokanAn / chAyodgameSu ghaNTAbhiH siMhakarNairanekadhA // 1 // puSpako bhadrapadmAkhyo nandazca nandyAvartakaH / sarvatobhadrasiMhau ca mandaraH puSpabhadrakaH / / 2 // kailAsazca jayaH kAnto manohacAruvardhanaH / sambhavo ratnakUTazca tArAgaNasulocanau // 3 // himavAn hemakUTazca pRthvIjayasumizrako / airAvato haMsapakSaH pakSirAT puSpakodayaH // 4 // dArukarmArAjitAzca dArujAH pnycviNshtiH| dvAracchAdyalUmapAtaghaNTAdhaiH siMhakarNakaH // 5 // caturazrIkRte kSetre cASTadhA pratibhAjite / bhAgo bhAgA bhramo bhittistathA syumdhybhittyH||6|| zeSa garbhagRhaM kuryAd vistArasamamucchtim / madhyagarbha bhittisUtre bhramantIstambhamokSayoH // 7 // sUtramAnAyataM kuryAnmaNDapaM smsuutrkaiH| ekaM dvAraM trINi vA'pi bhadre candrAvalokanam // 8 // tatra chAdyatrayaM kArya catvAraH siMhakarNakAH / UrcaghaNTA tathaikaiva puSpakaH sarvakAmadaH // 9 // dvibhAgaH karNavistAro bhadraM bhAgacatuSTayam / nirgataM caikabhAgena sarvabhadrezvayaM vidhiH // 10 / / ava siMhakarNAzca pratikarNASTakaM tathA / bhadrako nAma vikhyAtaH sarvadA bhadrakArakaH // 11 // bhadraM tu karNikAyuktaM caturbhiH siMhakarNakaiH / padmakastu samAkhyAtaH kartavyaH sarvadaivate // 12 // nirgamo bhadrabhAgazca sImAmAnena vittaraH / nandanaH sa samAkhyAto nandyAvartaH prabhadra ke // 13 // _iti puSpakAdyAH paJca // vibhakte dazadhA chande dvibhAgaH karNavistaraH / tribhAgaM ca bhaved bhadraM bhadrArdha prarathastathA // 14 // bhAgo bhAgA bhramo bhittiH zerSa garbhagRhaM matam / maNDapaM pUrvamAkhyAtaM stambhAnAM garbhasUtrataH // 15 // 58 a. Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 aparAjita pRcchA siMhakarNAstatazcA'STau pratikarNAzca SoDaza / paJcaghaNTAsamAyuktaM sarvatobhadralakSaNam // 16 // malacchAyaM khyAtamU siMha nAma sa ucyate / mandaro navaghaNTAdayaH puSpabhadraH prabhadrake // 17 // iti sarvatobhadracatuSTayam // bhake dvAdazadhA chan dvibhAgo bhadravistaraH / karNatulyaH pratirathaH zeSaM yujIta pUrvavat // 18 // bhadraM vedAMzavistAraM bhadre candrAvalokanam / tricchAdyaM mallacchAdyordhve kailAso navaghaNTakaH // 19 // bhadre dadyAt pratibhadraM siMhakarNAzca SoDaza / jayanto nAma vikhyAtaH kAntaH syAt pratibhadrake // 20 // iti kailAsAditrayam // caturdazavibhate ca dvibhAgA bAhyabhittayaH / vidheyaM pUrvavakale barDazo bhadravistaraH // 21 // malacchAye paJcAdyaM zAntidaH syAnmanoharaH / cAruvardhanaH prabhadre sambhavaH pakSakarNikaH // 22 // prarathAnte yadA karNI ratnakUTaH sa nAmataH / tArAgaNo dvighaNTaH syAd dvikarNazca sulocanaH // 23 // itimanoharAdyAH SaT // bhakte SoDazadhA chande dvidvayaMzA bhramabhittayaH / zeSaM garbhe prakurvIta pUrvamAnaprakalpitam // 24 // mAlyacchAdye saptacchAdyaM ghaNTAH saptadazaiva ca / himavAMzca tadA nAma pUjyaH suravaroragaiH // 25 // siMhakarNadvikaM kuryAt hemakUTaH sa ucyate / bhadraM ca karNikAyuktaM kAmadaH pRthivIjayaH // 26 // mizrakombvantare karNI bhadre airAvatastathA / bhadrA caiva niSkAso haMsapakSastu nAmataH // 27 // dvinirgamaH pakSirAjaH kartavyaH sarvakAmadaH / dArucchandeSu cetyuktAH puSpAdyAH paJcaviMzatiH // 28 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryokta parAjita pRcchAyAM siMhAvalokanaprAsAdanirNayAdhikAro nAma saptasaptatyuttarazatatamaM sUtram // Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178) napuMsaka prAsAdalakSaNAtmakamaSTasaptatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca saMkSepe phAMsanAkArAH prAsAdA ye bhavanti ca / teSAM nAmAnukrama ca kathayAmi samAsataH // 1 // suvizAlaM bhadrazAnte zrIjayaM ca jayAvaham / zrIvatsaM haMsatilaka garuI cAravardhanam // 2 // zavanAbhaM sunAbhaM ca jayantaM gandhamAdanam / niSedhaM zekharaM saumyaM mandaraM vai kailAsakam // 3 // pRthvIjayaM zrIjayaM ca kairAta ratnasaMbhavam / vRSabhaM merukUTaM ca paJcaviMzatireva ca // 4 // rucakaH pUrvavada zeya: zikharaM phAMsanAkRti / tribhUmaM cordhvaghaNTAca suvizAlaM tu nAmataH // 5 // caturbhUmaM bhadranAmA zAntaM syAtpaJcabhUmikam / SaDbhUmaM zrIjayaM nAma saptabhUmaM jayAvaham // 6 // paJcabhadraM tasya kArya tribhUmodhorughaNTikA / paJcabhUmaM ca kartavyaM dhIvatsaM nAma zobhanam // 7 // SaDbhUmaM haMsatilake garuDaM saptabhUmikam / suvardhanaM cATabhUmaM kartavyaM sarvakAmadam // 8 // zazAvarta zaGkAbhaM sunAbhaM vRttakaM matam / jayantaM ca tathA'STAstra svastikaM gandhamAdanam // 9 // niSadhaM padmadalavacchekharaM navabhUmikam / saumyaM tu dazabhUmaM syAnmandaraM rudrabhUmikam // 10 // dvAdaza prarathA bhadre bhane dvidvayuruNTikAH / navabhUmikasamyuktaM kailAsaM sarvakAmadam // 11 // pRthvIjayaM dazabhUmaM zrIjayaM rudrabhUmikam / sUryabhUmaM ca kairAtaM vizvabhU ratnasaMbhavam / / 12 // vRSabhAkhyaM zakabhUmaM tithibhU merukUTakam / iti mAnasamuddiSTAH prAsAdA: phAMsanopamAH // 13 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM napuMsakaprAsAdalakSaNAdhikAro nAmASTasaptatyuttarazatatamaM sUtram // Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) vimAnAdi catuHSaSTiprAsAdalakSaNAtmakamekonAzItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakovAca vimAnaH sarvatobhadro gajapRSThazca pannakaH / vRSabho muktakoNazca nalinIkazca drAviDaH // 1 // aSTau zreSThAzca sarve vai prAsAdAH sarvakAmadAH / tripurAntaka eva syu jyeSu tu kadAcana // 2 // garuDo vardhamAnazca zAvartazca puSpakaH / gRharAjaH svastikazca rucakaH puNyavardhanaH // 3 // aSTau proktAH sarvadevaH prAsAdAH sarvakAmadAH / viSNudevasya zastAzca kartavyAH zAntimicchatA // 4 // merumandarakailAsA haMso vai bhadra eva ca / uttuGgo mizrakazcaiva tathA mAlAdharo'STamaH // 5 // ityayau brahmaNazcaiva prAsAdAH purmdhygaaH| sthApayed brahmakendreSu catvAro varuNasaMyutaiH // 6 // gavayazcitrakUTazca kiraNaH srvsundrH| zrIvatsa: padmanAbhazca vairAjo vRtta eva ca // 7 // sUryalokodbhavAzcASTau sRSTAzca tridazairime / ityaSTau ca prakartavyA raveH pUrvAparAkhAH // 8 // nandyAvartazca valabhiH suvarNaH siMha eva ca / vicitro yogapIThazca ghaNTAnAdapatAkinau // 9 // zaktyAvatArasambhUtA devInAM ca prshNsitaaH| ityaSTau ca prakartavyAH prAsAdA: zubhalakSaNAH // 10 // guhAdhAra: zalAkazca veNubhadrazcaM kuJjaraH / harSazca vijayazcaiva udakumbhazca modakaH // 11 // aSTau savai vighnaharA: sarve zAntipradAyakAH / gaNanAthasya kartavyAH sarvadoSaH prazAmyati // 12 // haryazcaiva mahApadmojjayanto gandhamAdanaH / zatazaGgo nirAvedyo vibhrAntazca manoharaH // 13 // tirthaGkarodbhavAH sarve sarvazAntipradAyakAH / jinendrasya prakartavyAH puramadhyeSu zAntidAH // 14 // Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA vRtto vRttAyatazcaityaH kiGkiNI layanastathA / paTTizo vibhavazcaiva tathA tArAgaNo mataH // 15 // prayuktAH sarvadeveSu prAsAdAH zAzvatAH shubhaaH| evameva catuHSaSTiH khyAtA: prAsAdakAbhidhAH // 16 // iti catuHSaSTiprAsAdAH // nAmAni kathitAnyevaM lakSaNaM zRNu sAmpratam / vibhaktibhAgasaGkhyAzca talacchandordhvamAnataH // 17 // dazadhA bhAjite kSetre dvibhAgaH krnnvistrH| paJcabhAgaM bhaved bhadramardhabhAgA tu karNikA // 18 // kaNe zaGgANi kAryANi bhUmijAnAmanukramaiH / ghaNTAkalazasamyukto vimAnaH paJcabhUmikaH // 19 // bhadre caivodgamAH paJca kaNe zRGgANi cASTra hi / nAgaracchandajaH kAryaH sarvabhadro navANDakaH // 20 // tasyApi bhadrajaM zRGga gajapRSThastu kAmadaH / dvayaSTakarNaH paJcabhumo vimAnabhadraH padmakaH // 21 // kezarI pUrvavajJeyaH kaNe tila kshRnggkaiH| vimAnajaM ca zikharaM vRSabhaH sarvakAmadaH // 22 // sarvabhadre karNabhadraM nAGgaM mUlanAsikam / muktakoNaH sa vizeyaH sarvakAmaphalapradaH // 23 // gajapRSThedvayuruzaGga kartavyaM sarvakAmadam / nalinIkaH sa vijJeyaH kartavya tripurAntake // 24 // mallatalaM bhUmijavad drAviDakarmacarcitaH / drAviDastu tadA nAma kartavyastu mahezvare // 25 // __ iti zivaprAsAdAyakam // vardhamAnasya saMsthAne pakSe kuryAttadRrvataH / kUTAvRtaM ca zikharaM pakSirAjo gRhaM zriyaH // 26 // yAbhyottare vinA pakSaM sa bhavedvardhamAnakaH / zaGkhanAbhisamAkAraH zAvartastu sRSTitaH // 27 // zrIvatsabhadrakarNeSu kuryAttilakazRGgakam / prarathaH syAllatinajaH puSpakaH saMrvakAmadaH // 28 // latAkhyasarvatobhadraM tAdRk zRGge gRheshvrH| aSTabhadrazcATakoNaH svastikaH paJcabhUmikaH // 29 // caturazraM vinA bhaTTai rucakaH zikhare tathA / aSTabhadro dvayaSTakoNo'zvabhUmaH puNyavardhanaH // 30 // iti viSNuprAsAdASTakam // Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 vimAnAdicatuHSaSTiprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikonAzItyuttarazatatamaM sUtram // kezaribhadre trizaGgaM karNe kuryAca mandaram / navabhUmyucchtiA rekhA merurve brahmaNo mataH // 31 // bhadre karNe dvidvi zaGgamekaikaM prarathe tathA / mandara: sa samAkhyAtaH paJcaviMzatikumbhakaH // 32 // nandizAlakarNazRGga kartavyaM ca navANDakam / kailAlazca tadA nAma kartavyaH puramadhyagaH // 33 // deya bhadraM ca rucake haMsaH karNodakAntaraiH / tatprAgnIvAzca kartavyAH sa bhaved bhadrasaMzakaH // 34 // tasya bhadrodUgamAH paJca bhavaduttuGgasaMzakaH / ekaM zRGga bhadrazRGge vidustaM mizrakAbhidham // 35 // ghRttaM mAlAdharaM kuryAd valabhyAkRtizRGgakam / ghaNTA ghaTayutAH sarve kartavyAH sarvakAmadAH // 36 // iti brahmaprAsAdASTakam // vibhakte cA'dhA chande paJcANDaM karNazRGgakam / paJcodgamayutaM bhadraM gavayo nAma nAmataH // 37 // karNo tilakaM dadyAcitrakUTassa saMjJitaH / paJcabhUmo vinA bhadraiH kiraNaH sUryakarNataH // 38 // prAgnIvAzcaiva bhadreSu bhavetsarvAGgasundaraH / vardhamAne tu prAgnIvAH zrIvatsa udakAntaraiH // 39 // vyaSTakarNA vinAbhadraM padmanAbho'japatravat / rucake tu caturdhAraM sa vairaajyaabhidhaankH||40|| vRtto vRttazca kartavya: zikharaM valikAkRti / ityaSTau ca prakartavyAH prAsAdAH sUryalokajAH / / 41 // iti sUryaprAsAdAyakam // sImAbhadraM rucakasya padapAdena nirgatam / nandyAvartastadAnAma zikharaM kakSakarNake // 42 // tazcaivA''yataM kuryAda valabhI gajapRSThavat / suvarNaH sarvatobhadre tadpaiH karNazaGgakaiH // 43 // kezarI ca bhavetpUrva siMhaH kaNe tu kUTake / kUToce tilakaM dadyAdvicitra iti saMzitaH // 44 // bhadrazaGgANi bhadre'bdhi-prAggrIyogapIThakaH / varATayuk sarvabhadro ghaNTAnAdazcaturmukhaH // 45 // kezarI ca bhavetpUrva karNe kuTAni kArayet / paJcakUdabhavA rekhA'STamo bhadrarathodgamaiH // 46 // iti devIprAsAdASTakam // Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 463 vibhakte dazadhA kSetre kArayeca latAkhyajam / tasya dvitIyoruzaGga guhAdhAraH sa ucyate // 47 // bhadrake karNajA rekhA bhadrodgamavibhUSitA / zalAko nAma vizeyo veNuko rucakodgamaiH // 48 // drAviDe tvekabhUmizcet kuJjaraH sarvakAmadaH / tribhUmo drAviDakhyaGgo bhaveddharSAbhidhAnakaH // 49 // latine vardhamAnazced vijayo bhadrakodgamaiH / abhadraM vinA karNairudakumbhaH sa kAmadaH / / 50 // modakazcaityakAkAra: zikharaM vlikonytH| iti gaNapatiprAsAdASTakam // dvayaSTakarNA vinAbhadraiH sa mahApadmasaMjJakaH // 51 // dvibhUmikagRhAkAra: kUTe ghaNTA tRtiiykaa| vikhyAto harmyanAmnojjayantaH pratyalindakaiH // 52 // catvAro maNDapAstasya sa bhaved gandhamAdanaH / saptAGgo bhUmijaH paJcabhUmaH syAcchatazRGgakaH / 53 / / nirAvedyastu prAggrIvairvibhrAntazca caturmukhaH / ekaikamuruzRGgaM ca kAmadaH sa manoharaH // 54 // iti jinendraprAsAdASTakam // vRtto vRttAyatazcaiva caityo vai vedyalaGkRtaH / subhadro bhadrazRGgeSu kiGkiNI nAma procyate // 55 // bhadrodgamaizca layanaH paTTiAchAdhavaraNDikaH / dvayalindakazca vibhavaH paTTighATastArAgaNaH // 56 // catuHSaSTizca kathitAH prAsAdAH srvkaamdaaH|| pUjitAH sarvadevezeSu sarvadevasukhAvahAH // 57 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAMvimAnAdicatuHSaSTiprAsAdalakSaNAdhikAro nAmaikonAzItyuttarazatatama sUtram !! Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (180) vimAnanAgaracchandajana va merurnAmA zItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca navasaMstathA proktAn kathaye tava sAmpratam / ekaikasya yathA nAma lakSaNaM yasya yAdRzam // 1 // zrImeruH prathamo nAma dvitIyo hemazIrSakaH / suravallabhastRtIyastu bhuvanamaNDanaH // 2 // paJcamo ratnazIrSAkhyaH SaSTho vai kiraNodbhavaH / saptamo kamalahaMsaH suvarNaketuraSTamaH // 3 // navama merurAkhyAto nAmnA tu vRSabhadhvajaH / ityuktazca mahAmerustridhoditakramAgataH // 4 // bhavetrirathikazcA''dyo yAvannavarathAntakam | paJcasaptarathAzcokA aGgamityabhidhIyate // 5 // paJcAdihastato meruH paJcAzaddhastakAvadhi | hastAntare tato bhedA bhUtavedAzca saGkhyayA // 6 // vinA bhramaiH sabhramAzca mahAmerurbhramadvayam / ityuktasamalaGkAraH prayuktA vAstuvedibhiH // 7 // zrImerunAmA prokto'sAvekottarazatANDakaH / sapAdazatANDako yo hemazIrSaH sa ucyate // 8 // suravallabhanAmA sa yassArdhadvizatANDakaH / paJcasaptatyuttaratrizatANDo lokamaNDanaH // 9 // ratna zIrSastathA caikottarapaJcazatANDakaH | pAdapAtANDako meru kiraNodbhavaH // 10 // sArdhasaptazatANDaizca smRtaH kamalahaMsakaH / svarNaketvabhidhAnazca pAdAnAGkuzatANDakaiH // 11 // kottarasahasrANDo meruzca vRSabhadhvajaH / aNDasaGkhyAbhidhAnaM ca kathitaM tvaparAjita // 12 // paJcAdihastato meruH paJcAzaddhastakAvadhi / hastAntare bhedakAH SaTcatvAriMzacca sakhyayA // 13 // aNDaviMzativRddhayA ca hastabhedA iti smRtAH / SaTcatvAriMzatkaeko bheda uktazca zAzvataH // 14 // caturazrIkRte kSetre aSTASTrakavibhAjite / bhAgo bhAgA bhramo mittidvibhAgo garbha ucyate // 15 // Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA dvibhAgo bhittivistAra: zeSaM garbho bhramaM binaa| vinA bhramaM sabhramaM yA dUSayennahi bherukam // 16 // kSetrArdhe ca bhaved bhadraM bhadrAdhai karNavistaraH / karNakArdhapramANena kartavyo bhadranirgamaH // 17 // bhadraM gavAkSakopetaM madhye kuryAcca sammukham / yAmyottare zukAgre tu jaGghAyAmastrayodaza // 18 // pIThopapIThajaGghAzca mekhalAkUTacchAdyakam / punarjaGghodgamachAdyaM praharAnte saptonnatam // 19 // rAjasenavedyAsanastambhocchAlacchAdhAntakaiH / SaDbhAgamunnataM kUTa ghaNTA kUTairalaGkatA // 20 // catyAro nandanAH karNe vimAnamuruzuGgakam / sArdhatribhAgikaM kuryAttadUrdhvaM tu vinirgatam // 21 // SaDaMza mUlazikharaM vimAnaM paJcabhUmikam / / rathikodgamazobhADhyaM zukanAsAgrabhUSitam // 22 // kaNTho grIvA kuDamalaM ca padmaccharopacchatrakam / tadUce kalazaM sthApyaM kSIrArNavasamudbhavam // 23 // itimabhidhAno nAmaikottarazatANDako meruH // caturazrIkRte kSetre zatamUlavibhAjite / dvibhAga: karNa ityuktaH sArdhaH pratiratho bhavet // 24 // tribhAgo bhadravistAro mttaalmbairvibhuussitH| uktAH pratirathAH sUryA uszRGga vimAnakam // 25 // vimAnaM mUlazikharaM ghaNTAkalazabhUSitam / zukAyakasamAyuktaM zeSaM pUrvaprakalpitam // 26 // vinA bhramaM sabhramo vA zAzvato hemazIrSakaH / hemakRTapure yAnti yAvaccandrArkatArakam // 27 // iti hemazIrSAbhidhAno nAma sapAdazatANDako meruH|| bhate dvAdazadhA kSetre dvibhAgaH krnnvistr| pArzvakarNI bhaved bhAgA sAdhaH pratiratho bhavet // 28 // karNI proktA cArdhabhAgA dvibhAgo bhdrvistrH| catvAro nandanAH karNe dazAMzai garodbhavAH // 29 // tavaM lArdhabhAgazca dvitIye kezarI krame / zikharaM vai mallatalaM pratyaGgaM kumudodbhavam // 30 // uruzaGgava kumudaM vimAnaH syAd dvitIyakaH / evaM lakSaNakaM kuryAnmeruM ca suravallabham // 31 // 59 a. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAnanAgaracchandajanavamedhikAge nAmAzItyuttarazatatama sUtram // ghallabhaH sarvadevAnAM svarge yA bhUmizAsanam / IpsitaM labhate rAjyaM svarga vA kSitimadhyataH // 32 // iti suravallabhAbhidhAno nAma sArdhadvizatANDako meruH // caturdazavibhakte ca dvibhAgaH karNavistaraH / nandanastatra kartavya Uce syAtsarvabhadrakaH // 33 // mallatalaM ca zikharaM ghaNTAkalazabhUSitam / bhAgA ca pArzvakarNI syAt zrIvatsazca tato bhavet // 34 // karNatulyaH pratirathaH sarvatobhadrabhUSitaH / / tadUrve tilakaM sthApyamuruzRGgaM mallatalam // 35 // karNikA caikapAdA tu zrIvatsastatra bhUSitaH / kumudAkhyaM coruzRGgaM tadvat pratyaGgakaM tathA // 36 // bhadre karNe ca zrIvatsaH kumudaM coruzaGgakam / vinA bhramaM sabhramo vA kAryoM bhuvanamaMDanaH // 37 // ratnakUTe mahAzaile rAjyaM yAvaJca medinI / candrArkatArakaM yAbad yAvaddevo mahezvaraH // 38 // iti bhuvanamaNDanAbhidhAno nAma paJcasaptatyadhikatrizatANDako meruH // dvAtriMzadbhAjite kSetre paJcAMzaH karNavistaraH / pArzvakarNI bhaved bhAgA vedAMza: prarathastathA // 39 // dvibhAgA ca punaH karNI bhadraM cASTAMzavistaram / kaNe ca mandaraM kuryAcchikharaM kaumudaM tathA // 40 // sarvatobhadra Udhva tu maha zikharamuttamam / dvAviMzatyaMzavistAraM ghaNTAkalazabhUSitam // 41 // pArzvakarNI kezariNaH pratyaGaga ca vimAnajam / prarathe sarvatobhadramUrdhe tadrapakaM bhavet // 42 // mallatalaM coruzaga tadvat pratyaGgakarNikA / mattAlambo'nabhadreSu coruzaGgaM tu kaumudam // 43 / / sabhramaM ca tataH kuryAd rekhAmarmavitarkitam / navakhaNDadharAmadhye tadrAjyaM janmajanmani // 44 // iti ratnazIrSAbhidhAno nAmaikottarapaJcazatANDako meruH // chande'STAdazadhA bhakta tribhAgaH krnnvistrH| pArzvakarNI bhaved bhAgA dvibhAgaH prarathastathA // 4 // punaH karNI bhaved bhAgA vedAMzo bhadravistaraH / zrIvRkSo ( vatso) mUlakaNe tu tacchRGgaM ca vimAnajam // 46 // mandarazca tadUrvaM tu dvibhAgaH karNavistaraH / dvAdazAMzA mUlarekhA mallatalaM ca zRGgakam // 47 // Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA mandarI pratirathe cAghaUrdhva tu saMsthitau / tadUrdhvataH pramANena coraH zRGgaM mallatalam // 48 // karNe va tilakaM kArya pratyaGgaM ca vimAnajam / tadrUpA cAgrakarNI tu tu kArayet // 49 // uraHzRGge ca kumudo mattAlambairbhadronnatam / evamAdiguNopetaM kuryAdvai zubhalakSaNam // 50 // gatvA tu sUryalokaM vai sUryatejaH samanvitaH / sUryA yAvacca vikhyAtastAvattiSThatyasau naraH // 51 // kahe iti kiraNodbhavAbhidhAno nAma sapAdapAtANDako meruH // kSetre viMzatidhA bhakte tribhAgaH karNavistaraH / pArzvakarNI bhaved bhAgA dvibhAgaH prastho bhavet // 52 // tatsamo ratha AkhyAto bhadraM vedAMzavistaram / karNe kailAsa ityuktastarugaM ca vimAnam // 53 // tadUvai nandizAlazca mAlyavAn zikhare tathA / karNikA vai nandanajA pratya tu vimAnajam // 54 // nandizAla: pratirathe tadrUpaM tu tadUrdhvataH / mallataloruzikharaM kartavyaM zubhamicchatA // 55 // nandano ratha Urdhve tu ruzRGgaM vimAnajam / pRthusve caiva SaDUbhAgaH kumudo bhadrakAruhaH // 56 // sthApito brahmakendreSu brahmA lokapitAmahaH / sa yAti brahmaloke tu yAvadAhRtasaMplavam // 57 // iti kamalahaMsAbhidhAno nAma sArdhasaptazatANDako meruH // dvAviMzatibhaktakSetre zatamUlagarbho bhavet / bhAgabhAgA bhittayaH syuH zeSaM caivAndhakArikA // 58 // karNe pRthutvaM vedAMzaM kailAsaM vimAnazikharam ? | tadardhamUrdhvataH zastaM nandanaM sarvakAmadam // 59 // mAlyavantaM ca zikhare saMsArabhayanAzanam / taveM kezarI pArzve pratyaGgaM ca vimAnajam // 60 // sArdhatrayaM pratirathaH nandanaM nandanAtparam I anubhAgairmallatalaM kaumudI corumaJjarI // 61 // ekabhAgA karNikA cAssvRtaM kezariNA yutam I uruH zRGgaM vimAnaM ca kartavyaM tu bhadrANDakam // 62 // vedAMzo bhadravistAra uruzRGgaM ca kaumudam / kramasUtre dvAviMzatirlaghupratyaGgakAni ca // 63 // Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta vimAnanAgaracchandajana va mervadhikAro nAmAzItyuttarazatatamaM sUtram // evaM tathA paJcasaptatyadhikASTazatANDakaH / mAnamuktaM ca vidhinA labhyate cepsitaM phalam // 64 // iti suvarNakezvabhidhAno nAma paJcasaptatyadhikazatANDako meruH // caturazrIkRte kSetre caturviMzati bhAjite / " bhAgazca bhavedgarbho dvidvayaMzA bhramabhittayaH // 65 // bhramaNIyaka kArye bhittInAM ca tryaM tathA / adhastAd bhramamekaM tu tribhAgA bhramabhittayaH // 66 // vedAMza: karNavistAraH pRthvIjayavimAnakam | UrdhvaM tribhAgaM kuryAdvai nandizAlaM tu kAmadam // 67 // mAlyavantaM ca zikhare bhAgaizca vistaraH | bhAgA karNI kumudajA pratyaGgaM tu vimAnajam // 68 // tribhirbhAgaiH pratirathaM mandaraM sarvakAmadam / sArdhadvayaM nandizAlaM tadUrdhvaM lakSaNAnvitam // 69 // malyAtalamuraH zRGgaM kalpayed guNapUrvakam | karNI kumuda AkhyAtA coruzRGgaM vimAnajam // 70 // caturbhAgaM caiva bhadraM kumudA corumaJjarI / tada mukhabhadraM ca zrIvatsA corumaJjarI // 71 // evamApUryate zRGgairekottarasahasrakaiH / labhate zivalokaM sa yAvadAhRtasaMplavam // 72 // iti vRSabhadhvajAmighAno nAmaikottarasahasrANDako meruH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM vimAnanAgaracchandajanavamedhikArI nAmAzItyuttarazatattamaM sUtram // Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (181) mahAmeruprAsAdanirNayonAmaikAzItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca caturazrIkRte kSetra mero saarkshtaaNshke| athApi bhAjite bhAgaiH sanirgamatale same // 1 // karNAntAdU garbhaparyantaM vibhAgAnAM tu nizcayaH / / SaTpaJcAzadvibhAgaizca kathayiSyAmya nukramAt // 2 // grahA rAmAH zarA rAmA nandA rAmAH zarA gunnH| pakSI ca bhuvanAnIti sImArdha bhaktibhAgataH // 3 // yugA dizazca RtakaH karNe kAmuparathe / zRGgANAmiti saGkhyA ca kathitA'sAcanukramAt // 4 // kamottaraM hasvahasvAduparyupari ca kramAt / adha urdhva yogatazca sa somato? kramAgatA // 5 // paSTibhAgairmUlagarbho bhittikA cA'STabhAgikA / dazabhAgaM ca bhramaNamaSTAMzA bhittikA punaH // 6 // nandarase (gage) ndriyapakSA dvayaSTato bhdrvistrH| bhAgamAgaM tu niSkAso rathoparathakAnuge // 7 // ardhAdhe karNAntabhadraM madhyacchande prakIrtitam / vAryantaraM vinA kArya kumbhakAdicchAdhAntakam // 8 // tadrapAkArako'gre tu tto'dhikvinirgmH| phAlayed bhramamadhye tu bAhyacchandaparikramam // 9 // candrAvalokana bhadre catvAriMzadbhirunatam / SaTpaJcAzatsamutsedho merUNAM praharAntake // 10 // pIThopari ca kartavyo bhadrazAlasamuzcayaH / rAjaseno dhedikA ca stambhocchAlakazIrSakam // 11 // paTToce daNucchAdhaM tadUce saMvaraNA bhavet / pRthutvArdhana niSkAso bhadreSu sakaleSu ca // 12 // samastabhaktipAdeSu kartavyo mekhalodayaH / pATopapIujaGghAzca mekhalAkUTacchAdyakam // 13 // punarjazodgamacchAdyaM prhaaraanto'dhmunntH| maNDapA agrayuktAzca kartavyAmUlasUtrataH // 14 // paJcAzItyaNDakAH kAryAH krnnshRnggevraavtH| karNe pratirathe tAbhyAM samakramasamudbhavaH // 15 // ekAdazodgamo merustanmAnaH shnggkkrmH| sa viMzatisahasrANDaiH sUryasaGkhyaizca zRGgakaiH // 16 // karNikA zaGgamekaM tu sarvatobhadrake bhavet / dazakrameNa vai tAbhyAmaNDAnAM navatistathA // 17 // Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ekAdazodgamo meruH karNikAnAM tathA'STakam / karNyaNDakAzca viMzatyuttarasaptazatAni ca // 18 // zagANyazItiH karNyaH SaT tathA caikAdazodgamaiH / sthasyAnukramaM vakSye haNDakaiH zRGgasaGkhyayA // 19 // ekarathe cANDakAstu saGkhyayA paJcaviMzatiH / zRGgANi syuH SaT kramatastathA sArdhazatANDakaiH // 20 // catUrathe tvekAdaza kAryAH SaTkramatastathA / paJcaviMzati, zRGgANAM saMkhyA vai SaTzatANDakaiH // 21 // bhadre kI kezariNo navakramata eva ca / paJcacatvAriMzadaNDaH kartavyaH sarvakAmadaH // 22 // bhadrasaMvaraNorca ca darzanIyA ca krnnikaa| prakartavyAH kezariNazcANDakAH paJca bhUSitAH // 23 / / catvArastrayo dvAveka ubhayabhadre viMzatiH / kuryAcchatANDakaM cetthaM merurekAdazodgamaH // 24 // ekAdazodUgamo meruH pratyaGgASTakameva ca / navazaGgANi vai bhadre kAryANi tvaparAjita // 25 // mUlarekhA-pRthutvaM ca dvAsaptatyaMzakaM bhavet / / zaGgaM catustriMzadaMzaM tadardha ca vinirgatam // 26 // yaSTa dvAdaza dazASTa SaT catvAro dvayaM tathA / eko bhAgAstadane syAduraHzRGge hyanukramaH / / 27 // aSTabhAgaM ca pratyaGga zeSaM syAd--kramam / caturviMzati-pratyaGga SaTtriMzadurumaJjari // 28 // sarve cAmalasArAstu divykumbhiivbhuussitaaH| evameva prakartavyaM mahAmerozca lakSaNam // 29 // ekAdhikaM prakartavyaM dazottarasahasrakam / mahAmevabhidhAnazca kartavyastripurAntake // 30 // haro hiraNyagarbhazca hrirdinkrstthaa| ete devAH sthitA merau nA'nye caiva kadAcana // 31 // tatsantAne yaiH kRto'yaM pUrNamannaM bhavetsadA / mAtRpakSaM pitRpakSaM tArayennarakArNavAt // 32 // utpannazca bhavetsvarge svecchayA pRthivIpatiH / mahAmerudhvajArohe yAvazcandrArkamedinI / / 33 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktR zrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitanchAyAM mahAmeruprAsAdanirNayAdhikAro nAmaikAzItyuttarazatatamaM sUtram // Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) zrI caturdazabhuvanagirimeruprAsAdalakSaNAtmakaM vayazItyuttara zatatamaM sUtram // vizvakarmovAca zatAdhaM ca tadardhe ca patriMzatkaM tathaiva ca / pratyekaM trividha jJeyaM jyeSThamadhyakaniSThakam // 1 // trijyeSThaM ca tathAkhyAtaM trimadhyaM trikaniSThakam / meroriyaM hastasaGkhyA vibhAgazca tataH param // 2 // zrIcaturdazabhuvanagirimevabhidhasya ca / SaTsaptatirbhAgasankhyA vibhaktA tu kramAgatA // 3 // AdyaH karNapratiratharathayuga baalpnyjrH| sArdhastambhaibhUSitAzca zAlA vai vAmadakSiNe // 4 // rathaprarathasaMyuktAstatpare bAlapaJjarAH / tatkarNA cai navanavAdikAGgakavikalpanAt // 5 // vasumunirasaiSu vedA vikArai sAlayA ? / pRthutve ca vidhAtavyo vibhAgo'yamataH param // 6 // garbha: zukaH zukodaraH zAntaH shriigrbhsundrau| prazasto vai saptagarbhAH prAsAdeSu samAgatAH // 7 // rathaiH pratirathaiH karNaiH paJjarAdikramatrayam / dviko ? stambhe bhaTTai stavagaradhikodaram // 8 // kaNe AdikramaiH kuryAdadhastAt trizatANDakaiH / dvizatANDakaistadRrve zatANDazca tadUrdhataH // 9 // paJca saMghATajA rekhA bhramikA ca samucchritA / / ekadvitrizatANDakA: kartavyAH srvkaamdaaH|| 10 // sabhAgazca pratiratha: kramatrayasamucchitaH / Adikramarudgamazca ekadvitrizatANDakaiH // 11 // paJcaviMzatyaNDa Urva tilakaM ca tava'taH / pratyaGgAnyaSTabhAgaizca syuviMzatiraNDakAH // 12 // SaD laghupratyaGgakAni ttslyairnnddkaistthaa| SaDbhAgakazcaiva rathastrikramordhvasamucchyaH // 13 // AdyaH sArdhazatANDazcA'paro viNshtikaadhikH|| navAzItyaNDastRtIyo'STAviMzatyurumaJjarI // 14 // Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baalisaa trisaMghATAssaptabhUmA daza dvidvizatANDakaiH / paJjaraH paJcabhAgaizca kramatrayasamucchtiH // 15 // eko dvizatANDa Adyo dvitIye paJcaviMzatiH / paJcANDakAstRtIye cA'STAdazAMzorumaJjarI // 16 // trisaMghATA: paJcabhUmAstricatvAriMzadaNDakaiH / vinodakAntaraM stammA vedAMzakamitAH smRtAH // 17 // paJcaviMzatyaNDamAghe pazcANDAzca tadUrdhvataH / bhuvanAMzaM coruGga vimAnaM pazcabhUmikam / / 18 / / SoDazAMzaM bhaved bhadraM dazAMzaistu vimAnakam / saptANDakaM tadane tu kuryAkumuda tathA // 19 // merurekAdhikadazasahasrANDaka IritaH / pavaM zaGgodbhavaH kAryazchande vimAnanAgare // 20 // dvAviMzatirmUlagarbhaH SaDbhAgo bhadravistaraH / bhramamekaM sUryabhittI: sabhramaM ca prakalpayet // 21 // vimAne bhUmijA ghaNTA kartavyA sarvakAmadA / kSIrArNavasamutpannaM kalazaM tu dhvajAgrajam // 22 // mahAmerudhvajArohaM puNyaM zatAzvameghadhvajam / pUrvAparAn viMzatikAna tArayennarakArNavAt // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIguvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM zrIcaturdazabhuvanagirImeruprAsAdalakSaNAdhikAro nAma dvayazItyuttarazatatamaM sUtram // Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) mespAsAvarNanirNayAtmakaM vyazItyuttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca caturpu pUrvavarNeSu viprA vai sRSTimArgataH / kSatriyA vaizyA adhaHsthAzcaturvarNA dvijAdayaH // 1 // viprakSatriyavaizyAzca zUdrAzceti catuSTayam / ekaikasya kramayuktI kathaye taba sAmpratam // 2 // api ceddezamadhye tu vinA rAjJo dhneshvrH| zudro'pi kArayenmeruM vakSye tadguNadoSakam // 3 // bhavettatsantAnavRddhI rAjarASTrAdikakSayaH / svalpavRSTiralpazasyamudvasanti zanaiH zanaiH // 4 // syAdanyavaMzajo rAjA pravAsinyazca tatprajAH / grAmo'raNye vanaM grAme yathA'nyaH saSTisambhavaH // 5 // vaizyenA'pi yadA meruvinA rAkSaH prakAryate / vibhramastatra rASTreSu duHsthitA bhramati prajA // 6 // kSatriyo'pi vinA rAjJo yadi meruM ca kArayet / taskaropadrutA lokAstatra rASTreSu nityazaH // 7 // vipro'pi kArayenmeruM vinA rAjJo dhanezvaraH / parasparaM prajAkopo bhavati grAmaduHsthitiH // 8 // zastaH zatANDakaH zUdre vaizye paJcazatANDakaH / tathA vipre sahasrANDo gAjJi tadviguNaH smRtaH // 2 // mahArAjezvara: sa sthAna mahArAjyamahIpatiH / mahAmerudbhave caiva zAntI rASTraprajAdiSu // 10 // ardhaniSpannamAtra tu tyajenmeruM mhiiptiH| tasya rASTre vibhramaH syAdyAvanna kalazAruhaH // 11 // haro hiraNyagarbhazca haridinakarastathA / eteSAM kArayenmeraM nA'nyadeve kadAcana // 12 // kuryAdyadA'nyadeveSu zatANDAdikamerukam / tasya rAjho bhaveddeze vibhramo duHsthitA prajA // 13 // ukta evaM zuddhacchando mahAmero: samudbhavaH / prajAnAM zAntido rAjJAM rASTrAdau ca mahotsavaH // 14 // mahArAjena cenmeruH kRto vai pUrvato mahAn / trivarNibhistathA meruH kartavyastadanantaram // 15 // 60 a. Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 aparAjitapacchA rAjJA'kRto yadAmeruH kriyate cA'nyavarNibhiH / bhayaM tatra ca durbhikSaM duHsthA rAjaprajAdayaH // 16 // rAjendrayaH kRtaH pUrva mhaamermhodyH| tato honazca kartavyaH zeSavarNaistathaiva ca // 17 // adhastAnmerutaH kAryaH prAsAdo'nyazca rAjabhiH / tatohIno'jyavarNazca jhaNDakahastakaistathA // 18 // adhikairaNDakaihastaiH kriyate cA'nyavarNibhiH / rAjapIDA mahAduHkhaM rAhuprastAvadbhavet // 19 // tulyo yadA'dhiko vApi zAlArUpaguNo'paraH / adhikaH strIjanastatra bhRtyA vai tulyavigrahaH // 20 // nagarAdau dezamadhye rAjaprAsAdato'dhikaH / kRtazcedanyavarNaizca rAjapIDA bhavetsadA // 21 // Iti suutrsntaangunnkiirtiprkaashproktRshriibhuvndevaacaaryoktaapr| jitapRcchAyAM meruprAsAdavarNanirNayAdhikAro nAma tryazItyuttarazatatamaM sUtram // Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184) samasta maNDapa nirNayAM nAma caturazItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca maNDapAstrividhA vatsa jyeSThamadhyakaniSThakAH / prasAda dviguNAyAmaH kaniSThoM maNDapo bhavet // 1 // pAdona dvitayo madhyo jyeSThaH sArdhastathaiva ca / ekaikAstrividhA jJeyA jyeSThamadhyakaniSThakAH // 2 // trijyeSThamiti ca khyAtaM trimadhyaM trikaniSTakam | navadhApunarekaikaM saptaviMzatisaGkhyayA // 3 // prAsAdapIThavat pIThaM tatsamA raGgabhUmikA | paTTaH paTTodare kAryo mUlagarbhavinirgataH // 4 // mUlagarbha samudbhUtaH paTTo gharaH pIThAntake / dazAgrabhAgaizca tridhA candrAvalokanA // 5 // atha cocchrayamadhyaM caikaviMzatya gulonnatam / mattAvaraNazobhADhyaM kakSAsanaM karonnatam // 6 // zeSaM sAdhaiH paJcabhizca bhAgairevaM prakalpayet / rAjasenaH sapAdaH syAt sapAJyaMzA ca cedikA // 7 // bhAga AsanapaTTazca kUTAgAraiH samanvitaH / tadUrdhve sArghasaptAMzaM yAvat paTTasya peTakam // 8 // sArdhapaJcacchrayaH stambho ghaTipalavabhUSitam / bharaNaM cArdhabhAgaM ca sArdhaM syAcca tathA ziraH // 9 // pAdonaM bharaNaM cA'dhaH sapAdaM zira unnatam | evaMvidhaM prakartavyaM zapicchAlakasaMyutam // 10 // paTTe bhAgadvayaM kuryAnmadhyordhve chAdyamunnatam | tribhAgaM nirgamaM chAdye lalitaM paTTapeTakaiH // 11 // vistArasya dazAMzena honAM hanyAcca karttarIm / kapotAlI cArdhabhAgA daNDacchAdyaM tu mastake // 12 // catuSkaM caiva sArAMzaM poDazAMzamathocyate / dvibhAgaH paTTavistArastato vRttaM ca bhrAmayet // 13 // vRttArthe ca samutsedhaM vicitraM parikalpayet / stambhodayazca bhaktavyazcASTapaJcAzadazataH // 14 // dardI saptabhAgA va dvibhAgA grAsapaTTikA / padaM svantarapatraM ca pAdabhAgA dvipaTTikA // 15 // Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 aparAjitapRcchA cippikA cArdhabhAgoktA skandhaH svAtsArdhamAgikaH / antaHpaTTI cArdhabhAgA karNako bhAga eva ca // 16 // cippikA cArdhabhAgA syAd bhAgAdhaiM kAmarUpikA / nirgamazcArdhabhAgo hi sapAdA caiva cippikA / / 17 / / sapAvabhAgaM karNakaM pAdA) paTTike ubhe / tribhAgaH skandha ityuktaH pAdabhAgaM pravezanam // 18 // rUpakaNThaH paJcabhAgo'rdhabhAgAntarapaTTikA / cippikA cArdhabhAgoktA karNoza urva unnataH // 19 // pAdonayaMzarUpANi krnnshcaivaardhbhaagikH| antaHpatraM bhAgapAdaM nirgataM sArdhabhAgikam // 20 // saptabhAgazca vistAro nirgamo dazabhAgikaH / vidyAdharA dviraSTAMzAH prayoktavyAH pradakSiNam // 21 // sArdhaSaTakaM gajatAlu bhAgAdha tatra cippikaa| caturbhAgA bhavellamA bhAgArdhaM kAmarUpikA // 22 // antaHpatraM pAdabhAgaM cippikA dvyNshnirgtaa| lUmA lUmAsamA kAryA bhAgAdha zravaNaM tathA // 23 // prathamA syAd dvibhAgena dvitIyA paddhireva ca / sArdhapaJcabhistRtIyA kolaM paJcAzamunnatam // 24 // ekabhAgena valikA nirgamena padAdhikA / bhAgAdha cippikA zeyA panaM syAtlArdhabhAgikam / / .25 // vibhAgA balikA zeyA vistAre piNDake tathA / dvibhAgA ca bhavellamA karNo bhAgata eva ca // 26 // paJcastarodgataM kolaM pRthutve paJcabhAgikam / dvibhAgoktA ca valikA sarva starAntareSu ca // 27 // padmakoNaM trikoNaM va kolAnAM paJcakaM tathA / samAzRGgodgatA kakSa-sandhau syAdU gajatAlukA // 28 // nAgavidyAdharA uktA gagArAgrasandhau samAH / zRGge kIrtimukhA: kAryAH zAkhApatrairalakattAH // 29 // vArikoktA ca kartavyA? vidyaadhropristhitaa| aSTaSoDaza dvAdazA''malakairvRttakopamAH // 30 // rucakA bhadrakAzcaiva vardhamAnAstatIyakAH / avAzrAH svastikAzcaiva stambhAH prAsAdarUpataH // 31 // Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samastamaNDapanirNayAdhikAro nAma caturazItyuttarazatatamaM sUtram // 477 caturadhAzca rucakA bhadrakA bhadrasaMyutAH / vardhamAnAH pratirathe tathA'STAMzaizcASTAzrakAH // 32 / / AsI dyAve ? bhaveda bhdrmssttkrnnaistusvstikaaH| prakartavyAH paJcavidhAH stambhAH prAsAdarUpiNaH // 33 // prAsAdasya dazAMzena stambhAnAM vistaraH pRthak / ekAdazAMzaiH kartavyo dvAdazAMzerathocyate // 34 // trayodazAMzaiH kartavyaH zakrAMzaizca tathocyate / etanmAnaM samuddiSTaM stambhAnAM vistare pRthak // 35 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitachAyAM samastamaNDapanirNayAdhikAro nAma caturazItyuttarazatatamaM sUtram / / Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (185) samasta maNDapa nirNayA nAma pazcAzItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi maNDapAnAM tu lakSaNam / prAsAdasya pramANena maNDapa kArayed budhaH // 1 // samaM sapAdaM sArdhaM ca pAdonadvayamevaca / dviguNaM cApi kartavyaM sapAdadvayameva ca // 2 // sAyaM tu kartavyamata UrdhvaM na kArayet / saptadhA pramANasUtraM vAstuvidbhirudAhRtam // 3 // prAsAdeSu ca sarveSu dazahastAdhikeSu ca / uktaM samaM sapAdaM ca maNDapaM vAstuvedibhiH // 4 // paJcahastAtparaM caiva yAvatsyAd dazahastakam | sAdhayAmaM maNDapaM ca sRSTaM vai vizvakarmaNA // 5 // caturhaste va prAsAde pAdonadvayaMzavistaraH | trihaste dviguNazcaiva tadviziSTA catuSkikA // 6 // catuSkaM vA'pi cASTAMzaM zukastambhAnusArataH / vitAnaM vai saMvaraNA cordhvamAnena maNDape // 7 // alindairdviguNaizcAtra dviguNaM tra prakalpayet / dvayacatvAro'lindA dviguNAtparamaNDape ? // 8 // vitAnAni saMvaraNA vibhaktAni catuSkikA ? | svake svake ca sthAne tu pAdAdyA tadbhuktibhiH // 9 // sArdhamAnenA'yate ca tatra mUlasaMvaraNoktiH ? | zukanAsasamA ghaNTA na nyUnA na tato'dhikA // 10 // mUlaprAsAdazikharamucchraye yatprakalpitam / chAyo skandhaparyantamekaviMzatibhAjitam // 11 // aGkadizA sUrya trayodazAntamutsRjet / zukanAsasya saMsthAnaM chAdyordhve paJcaghonnatam // 12 // tena mAnena pAdAntaM (dAMzaM) maNDapordhve samutsRjet | tadUrdhve ca na kartavyamadhaHsthaM naiva dUSayet // 13 // prAsAdA maNDapAH zAlA jagatyazca vyatikramAt / anyonyaM ca yadAprastA mahAdoSa iti smRtaH // 14 // Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA syAnmaNDaveSu prAsAdagrasteSu svAmivigrahaH / jagatyAM caiva prAsAdagrastAyAM tu prajAbhayam // 15 // zAlAbhirmUlaprAsAdo grastaH syAddoSakArakaH / tagrastaM naiva kartavyaM svagotre kalaha ripuH||16|| uttAnapaTTeH prAsAdaH prajAmasto nRpo yathA / jagatIzAlAvidhizca mUlasUtrAnusArataH // 17 // jagatImUlaprAsAdo grastau yadi parasparam / / kurutastAvandhakAraM rAhugraste divAkare / / 18 // jyeSThamadhyakaniSThAzca prAsAdA ye bhavanti ca / tadane maNDapAn kuryAjjyeSThamadhyakaniSThakAn // 19 // samaM talaM ca viSamaM saMghATo mukhamaNDapaH / bhityantare yadA stmbhpttttaadinev dUSaNam // 20 // kSaNamadhyeSu sarveSu padamekaM na dApayet / yugmaM ca dApayettatra vedhadoSavivarjitam // 21 // kSaNamadhyeSu sarveSu stambhamekaM na daapyet|| dadyAdyugmAkArameva mUlagarbha na pIDayet // 22 // maNDapAnAM samastAnAM lakSaNaM kthyte'dhunaa| gati stambhaM ca bhittizca vibhaktiMbhAgasaGkhyayA // 23 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM samastamaNDapanirNayAdhikAro nAma paJcAzItyuttarazatatamaM sUtram // Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) puSpAdisaptaviMzatimaNDapA nAma SaDazItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ' puSpakaH puSpabhadrazca suprabho mRganandanaH kauzalyo buddhisaMkIrNo gajabhadro jayAvahaH // 1 // zrIvatso vijayazcaiva vastukIrNazca zrIdharaH / yajJabhadro vizAlAkhyaH suzreSThaH zatrumardanaH // 2 // bhUjayo nandanazcaitra tathA vimAnabhadra / sugrIvo harSaNazcaiva karNikAraH padAdhikaH // 3 // siMhakaH siMhabhadrau ca samasUtrastathaiva ca / ityete maNDapa proktAH saptaviMzatisaGkhyayA // 4 // caturazrIkRte kSetre tridhA navapadAGkitam / karNe stambhAzca catvAro dvau dvau bhadre sasUtrake // 5 // aSTapadayuktAzca sUryastambhAH sasUtrake / prAgrIvA padamekaM sa bhaved bhadresaMjJakaH // 6 // tad bhadraM ca parityajya siMhakAntaJcatuSkikaH / prAggrIvAdagrayuktAzca siMhanAmoM se ucyate // 7 // catuSka madhyatastyaktvA prAggrIvAzca caturdizam / paidAdhiko nAmato'gre tripadaH karNikArakaH // 8 // tripade padamekaM ca catuSkaM harSaNo mataH / sugrIvastrapadAcA'pare vimAnabhakaH // 9 // dadyAtpakSe'pure tyaktvA nandenaH sarvakAmadaH / 11 paratvaMcarale 5 tadA'pare bhUrjayaH sa parityaktacatuSkikaH // 10 // pahila pUrvabhadre cApadizaM karNeH lindazcaturdizam | sa zatrumardanaH khyAtaH suzreSThazcApare yadi // 11 // kuryAtpakSe'pare tyaktvA vizalAkSaH sa ucyate / tathA'pare yajJabhadro maNDapaH sarvakAmadaH // 12 // bha 11 tripadA zrIdharAkhyo vAstukIrNastathA'pare / dadyAt pakSe'pare tyaktvA vijayo nAma nAmataH // 13 // 1 20 tathA'pare ca zrIvatsaH padikAgre jayAvahaH / padikaM tyaktamagre tu catuSkaM gajabhadrakaH // 14 // 24 22 tathA'gre buddhisaMkIrNaH kauzalyazcApare tathA / dadyAtkakSe'pare tyaktvA sa bhavenmRganandanaH // 15 // Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 apagajitapRcchA tathA'pare suprabhastu kartavyaH sarvakAmadaH / tripadaM cAyabhadraM ca sa bhavet puSpabhadrakaH // 16 // pugpakaH sarvatripadaH parityaktacatuSkrikaH / evaM tu yuktirvijJeyA maNDapAH puSpakAdayaH // 17 // catuHSaSTistambhayukta: puSpako nAma vizrutaH / dvidvistambhatyAgayuktyA puSpAdyAH saptaviMzatiH // 18 // puSpakAdyAzca yuktAssyuH samairvA viSamaistalaiH / anukramaM yuktamAdya ? saptaviMzati maNDapAH // 19 // samaiH kSaNaH samaH stambhaiH samaizcaivamalindakaiH / viSame tu tulAparTa gUDhe candrAbalokanA // 20 // nirgaDhe nRtya AkhyAto'dhastAda bhadrAvalokanA / candrAvalokanA jAlaiH kAryAH karNAnugAstathA / / 21 // niHstambhA bhittikA stambhairaSTAMzA ca catuSkikA / stambheSu yugmastambhAzca mUlasUtrasamudbhavAH // 22 // kSaNamadhyeSu sarveSu stambhamekaM na dApayet / yugmaM ca dApayettatra vedhadoSavivarjitam // 23 // mUlastambhe yathAsUtraM stambho yastu mnnddpe| tadA nagaranRpendrayajamAna jayaH sadA // 24 // utpadyate stambhavedhe padminI nAma raaksssii| pIDayet purarAjAdIn vAstuvidbhirudAhRtam // 25 // dvidvistambha-hAsayoge catuSSaSTyA dvAdazAntam / puSpakAdyA ime sUtra saptaviMzatimanDapAH // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrti rakAzaprostRzrIbhuvanadevAcAryoktA parAjitapRcchAyAM puSpakAdisaptaviMzatimaNDapAdhikAronAmaSaDazItyuttarazatatamaM sUtram / / 61 a. Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) viMzatimaNDapA nAma saptAzItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca vardhamAnaH svastikAkhyo garuDaH suranandanaH / sarvatobhadrakailAsendranIlA rasnasambhavaH // 1 // caturacI vardhamAnaH svastiko bhadrasaMyutaH / garuDaH sapratirathaH suganandaH prabhadrakaiH / / 2 // koIH sarvatobhadraH kailAso bhadrakodakaiH / pratirathAvindranIlaH tribhiH syAdratnasaMbhavaH // 3 // ityaSTau ca samAkhyAtA vardhamAnAdimaNDapAH / bAhyacchande prakartavyA maNDapAH sarvakAmadAH // 4 // pAdonakarNaH prarathaH prabhadro dviguNastataH / bhadrArdhe mukhabhadraM ca zeSAzcaitraM paDaMzakAH // 5 // nirgamo dalArdhapAdaiH kartavyaH sarvakAmadaH / bhadra dviguNaniSkAsaH kartavyaH zAntimicchatA // 6 // dalabhaktikamaH proktaH mUlaprAsAdasaGkhyayA : kartavyA nirgamehIMnAH svasvAkArAzca maNDapAH // 7 // sapIThamanDovarAdi praasaadaakRtirmekhlaa| bhadre gavAkSakopataM mUlaprAsAdasannibham // 8 // uktAH kaNa kumbhakAdyA mAnaH prAsAdasImAdhakam / rathoparathabhadrANAM pIThAdyaM bAhyanirgatam // 9 // bhittiH prAsAdamAnena pIThAntottAnapakaH / ekaM vA trINi vA kuryAd dvArANi kAmadAni vai // 10 // zukastambhAnusUtreNa cASTAMzaM bhittimAcaret / madhyapIThocchyotsedhA maNDapAdhAH samastakAH // 11 // aSTAMzavRtto tazca vitAnAntaM samucchitiH / catuSkikA yAmyottare agre vA vAmato'thavA // 12 // yA prAsAde dvArazAkhA tadvidhaM maNDapAdikam / karoTakaM syAttarye vudhAvandho ? tu kArayet // 13 // ............... / tata urva saMvaraNA'ntimaM kaTaghaNToninchtam // 14 // iti vrdhmaanaadyssttmnnddpaaH|| Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 483 vizvakarmovAca-- subhadrazca kirITI ca dundubhiH prAnta eva c| manoharazca zAntazca nandAkhyazca sudarzanaH // 15 // ramyakazca sunAmazca siMhaH suuryaatmkstthaa| nirguDhAne trikaM khyAtaM dvAdaza mukhamaNDapAH // 16 // dvArAgre caiva nirguDhaM tadane ca ctusskikaa| subhadro nAma vijJeyo maNDapaH sarvakAmadaH // 17 // ubhayoH kakSayodadyAt kirITI nAmataH smRtaH / ekaM ca dundubhiH pUrva athAbhau prAntatastathA // 18 // pUrve catuSkikAyAM ca kAmadazca manoharaH / zAntazcaitadubhAbhyAM ca stambhayabhireva ca // 19 // mUlaprAsAdahiguNaM trikANAM pRthunirgatam / tribhizcatuSkikA''yAme pRthutve tribhireva ca // 20 // sarvaprAsAdapIThasya samAkhyAtaM trikaM tathA / punareva pravakSyAmi tadvidhAn paTa tra maNDapAn // 21 // tasya yAho punardadyAt pratyalindamanukramAda / catuSkIkramayogena maNDapAna SaT ca lakSayet // 22 // catuSkike cetpUrve'gre nandAkhyaH sarvakAmadaH / myaktvAgre codare garbhe dadyAzcaiva sudarzanaH // 23 // ubhe kakSe punaHzcAne ramyaka: samudAhRtaH / agre dvicatuSkikAbhyAM sunAbho nAma samprataH / / 24 / / alindayuktau dvau pakSI siMhanAmA sa ucyate / muktakoNAkRtiH sthitvA pUrvakaNe sUryAsmakaH // 25 // nAlodbhavaH pRthutveca catuHkSaNAgranirgataH / bhaNe kSaNe catuSkyA vitAnasaMvaraNodayaH // 26 // itisubhdraadimnnddpaaH|| iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viMzatimaNDapAdhikAro nAma saptAzItyuttarazatatamaM sUtram // Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) maNDapanirNayonAmASTAzItyuttarazatatama sUtram // vizvakarmovAca prAsAdasyAgrataH kAryA latineSu ca maNDapAH / tAnanukramata: sUtra kathayAmi yathAvidhi // 1 // prAgnIvazca catuSkazca snmukhstrijgstthaa| zrIdhara: puSpagazcaiva zrIpadaH zriyAnandakaH // 2 // savarAkhyaH pRthvIdharaH puNyabhadro jyntkH| zaGkuparNazca govindo mahAbhogI divaukasaH // 3 // dviraSTa maNDapAH proktA:prAgnIvAdi samudbhavAH / chandalakSaNasamyuktA uktA vai sUtramArgataH // 4 // prAsAdAne tu dvau stambhau prAgnIvaH parikIrtitaH / catuSkazca catustambhaiH SaDbhiH stambhaizca snmukhH||5|| aSTastambhazca trijago dazastambhaistu shriidhrH| dakSiNe trikaprakAroM stambhA dvAdaza puSpakaH // 6 // catuSkikA tadane dvi-saptastambhaizca shriipd:|| yastambhaiH zriyAnandaH saMgharo'pracatukrikaH // 7 // tyaktacatuSkikaH pakSa-prAgnIve pRthivIdharaH / agre ca tyaktamAragrIvazcatuSkI madhyatastathA // 8 // puNyabhadrastadAnAma jayantazcAgrasaMyutaH / pUca tinazcatuSkyazca zaGkhaparNazca saMzitaH // 9 // prAgnIvA tripadA pakSa pUrve kA catuSkikA / govindazca tadA nAma bhogI syAtatripadAyakaH // 10 // muktakoNe'tha pUrve tu tridazAkhyazca naamtH| paJcapaTTo ( pITho) pari kuryAt vikhyAtAnnRtyamaNDapAn // 11 // __ iti prAgnIvAdiSouSa maNDapAH // mevAdIzca pravakSyAmi paJcaviMzati maNDapAn / bhitsidvAraprAgnIvAMzca bhUmikA mADamucchyam / / 12 / / meramandarakailAsA himavAn gandhamAdanaH / hemakRTo ratnakUTastathA vai zRGgavAMstataH // 13 // indranIla; padmarAgo mhaapdmstthaaprH| kIrtipatAkapUNAkhyau zatazRGgaH surapriyaH // 14 // zAntidehazca puNyAtmA bhUrbhuvaHsvastathaiva c| mahAkAntaH puruSAntaH pratApavarddhanastathA // 15 // Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 aparAjitapRcchA lakSmIvilAsI virodhastrailokyavijayastathA / paJcaviMzatirityuktA meAdyA maNDapAstathA // 16 // adha: prAsAdakAne tu balANakamathopari / nigUDhAne trikaH proktastasyAgre nRtyamaNDapaH // 17 // rAjadvAre pratolyAM ca vApIdvArAgra eva ca / devAgAre jagatyagre jagatidvArakaM viduH / / 18 / / itthaM samastasthAneSu mervAdImaNDapAnatha / lakSaNena samAyuktAn kathayAmi samAsataH // 19 // caturazrIkRte kSetre aSTadhA pravibhAjite / bhavenmadhye dvibhAgastu catuSkaH saMvRto dheraiH / / 20 / / alinda bhAgikaM kuryAd dvAdazastambhakocchtim / dvitIyo viMzatistambhairaSTAviMzatibhiH paraH // 21 // bhadraM tu bhAganiSkAsaM SaDbhAgaM caiva vistare / pratibhadraM tato bhAge caturbhAgaM tu vistaram // 22 // dvibhAgAyAmavistAra: prAggrIvaH syaaccturdishm| sUryottarazatastambhA bhUmikA paJcadhocchritA // 23 // merumaNDapa uktazca dvibhaumorve ca mADataH / prakartavyAH saMvaraNA zachAdyakUTaghaNTAditaH // 24 // mADo'pi tAdRzaH kAryoM yAdRzo merumaNDapaH / dvidvistambha-hasvayogAnmaNDapAH syuranukramAt // 25 // catuHSaSTistambhakAnta maNDapAH paJcaviMzatiH / tadUbai bai saMvaraNA'nekAlindaizca saMyutA // 26 // zeSaM vicchinnarUpAdi kalpayeJca yathAkramam / ataH prAsAdatulyA ca dvitIyA bhUmiva'taH // 27 // prAsAdaskandhahInAGgA prakartavyA tRtiiykaa| samattAvaraNacchAdhasaMvaraNaM vitAnakam // 28 // prAGgaNe: mADarUpADhyAH kartavyA: zubhalakSamAH // 29 // iti me dimaNDapanirNayAdhikAraH // mandaro malayazcaiva vizAla: zrIdharastathA / vijayaH paJcamaH prokto maNDapAzca surAlaye // 30 // mAhendro vijayazcaiva hemakUTaH sunandanaH / vimala: paJcamaH prokto yajJArthe maNDapAH zubhAH // 31 // samartho bhUdharo dakSo devAkSaH kSitibhUSaNaH / ete sabhAmaNDapAzca sarvakAmaphalapradAH / / 32 // Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 maNDapasUtranirNayAdhikAro nAmASTrAzItyuttarazatatamaM sUtram / / vaiSNavo nandanaH zakro nandaH padmazca paJcamaH / . rAjJAM vibhUSaNArthAya sarve te nRpanandanAH // 33 // puSpazca sUryagarbhazva candrabhAgazca candrakaH / suparNazcA'tha kartavyA nRpANAM bhojane hitAH // 34 // prAsAdasyA'numAnena maNDapo dviguNAyataH / zukanAsalamA ghaNTA na nyUnA na tato'dhikA // 35 // vizatibhidheraiH stambhAH kRTastambhAH ssddviNshtiH|| mandaro nAma vizeyo'ntarviSamatalonnataH // 36 / / appASTastambhatyAge ca zeSAzcatvAra IritAH / catuHstambhAccaturvRddhayA viMzatyantAzca yAzikAH // 37 / / SoDazAdyAzcaturakSA bhadrabhedaiH smnvitaaH| caturacakSaNatyAge dvAdahamaNDapAH / / 38 / / caturadhAzcaturvaddhayA rAjJAM vai bhojane hitAH / paJcaviMzatirAkhyAtA maNDapA mandAdikAH / / 39 / / SoDazAMzaM kRtaM kSetraM dvimadhye bhramabhAgikam / pratyAlindeddhitIyaM ca tRtIyaM pUrvabhadrake // 4 // bhadre pare caturtha ca paJcamaM kkssyostthaa| pUrvabhadrAlindaiH SaSThamaparAlindeH saptamam // 41 / / kakSadvaye cATamaM cA'yau vai nndnaadikaaH| tadanukramanAmAni kathayAmi samAsataH // 42 // nandano'tho bhadrajayo vijayo maGgalastathA / pUrNo mAhendra kazcaiva aSTamo makaradhvajaH // 43 // aau samatalAjheyA divyavitAnabhUSitAH / Uce saMvaraNAkArA: kartavyAH sarvakAmadAH // 44 // iti nandanAdyaSTI maNDapAH // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzanoktRzrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM maNDapasUtranirNayAdhikArI nAmASTAzIyuttarazatatamaM sUtram / / Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (189) vitAnanirNayonAma navAzItyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca surasAzukAprAntaM divyamaNDapabhUSitam / zukAne ca trikAgre ca nRtyaraGgabalANakam // 1 // vAstuvedodbhavAH sarve rUpacchandakramAgatAH / dezajAtikulasthAnaM varNabhedaistathAparam // 2 // maNDapAnAM samastAnAM madhye kuryAdvitAnakam / AdyotpattisamaM sarvavitAnAnAM tu lakSaNam // 3 // vitAnAni vicitrANi kSiptAnyutkSiptakAni ca / samatalAni zeyAni uditAni tridhA kramAt // 4 // prayodazAdhikazataM sahanaM ca vitAnakAH / proktAzca vividhAzchandA lUmAstatra tvanekadhA // 5 // padmako nAbhicchandazca sabhAmArgastRtIyakaH / mandAraka iti prokto vitAnAzca caturvidhAH // 6 // padmako viprajAti: syAt kSatriyo nAbhicchandakaH / sabhAmArgoM bhavedvaizyaH zadro mandArakastathA // 7 // panakaH zvetavarNaH syAt kSatriyo rktvrnnkH| sabhAmArgo bhavetpIto mandAraH sarvavarNakaH // 8 // vicitraratnavarNADhyAH padmapatrabhivAmbhasi / padmodbhavAstathA lUmA nAgavIthiparibhramAH // 5 // padmodbhavaM bandhasandhau nAgavidyAdharoditam / kIrtimukhapatrazAkhAvajrazRGgairnirantaram // 10 // gajatAlU tathApare lUmA chandakramodgatA / zvetaraktaharitpatailikAkArazobhitam // 11 // kvacitta hemavarNa ca medhodaranibhaM kvacit / kvaciJca zvetavarNa syAt kacinnIlotpalaprabham // 12 // vicitravarNasaMkAzaM gandharvagaNasevitam / kinnaravidyAdharoktagItavAdyasunRtyakam // 13 // ketakIbakulai rambhAmucakundaizca mallikaiH / pATalai gajacampAmirjAtinAgakadambakaiH // 14 // susArAzokapatraizca punnaagairnaagkeshraiH| zvetaratotpalaiH panapatraH saMskArazobhitaH // 15 // Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 aparAjita pRcchA vitAnaM puSpasaMkAzaM puSpajAtamanekadhA / rambhApuSpakasaMkAzaM vitAnAgraM tu yAdRzam || 16 | vitAnAnAM prabhedAzca samprokA vAstuvedibhiH / zuddhAzca chandasaMghATA bhinnA udbhinnakAstathA // 17 // padmake zuddhacchandAzca catuHSaSTiH prakIrtitAH / triMzacaiva saMghAdAstathaiva parikIrtitAH // 18 // zatadvayaM ca bhinnAzca udbhinnAstatsamAstathA / evaM padmodbhave chande zuddhAdyAca prakIrtitAH // 19 // catvAriMzacca saMghAdAH zataM bhinnAstathaiva ca / udbhinnAzca samutpannAH patriMzadadhikaM zatam // 20 // zuddhAzcaturviMzatika-saGkhyAkAH samprakIrtitAH / evaM nAbhyudbhavacchande vitAnAnAM zatatrayam // 21 // sabhAmArge dvirau ca zuddhAzcaiva samIritAH / zizcaiva saMghATA bhinnA vasvavidhabhedataH || 22 // udbhinnAJca zataM tvekaM sabhAmArgavinirgatAH / evaM sabhAmArgajAtavitAnAnAM zatadvayam // 23 // mandArake tathA proktAH zuddhacchandA dazaiva ca / saMghATA vai paJcadaza catvAriMzacca bhinnakAH // 24 // aSTacatvAriMzadevamudbhinnAzca prakIrtitAH / evaM mandArakabhavA trayodazAdhikaM zatam // 25 // vitAnAni samastAni ekAdazazatAni ca / trayodazAdhikAnyeva vicitrANi bhavanti ca // 26 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM vitAnanirNayAdhikAro nAma navAzItyuttarazatatamaM sUtram // Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190) vitAnavarNanaM navatyuttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmavAca vitAnAMzca pravakSyAmi bhedaistacca caturvidham / padmakaM nAbhicchandaM ca sabhA mandArakaM tathA // 1 // zuddhazca chandasaMghATo bhinna udbhinna eva ca / / eteSAM santi ye bhedAH kathaye tAn samAsataH // 2 // ekatve ca bhavecchuddhaH saMghATazca dvimizraNAt / trimizrAzca tathA bhinnA udbhinnAzcaturanvitAH // 3 // padmanAbhaM sabhApamaM sabhAmandArakaM tthaa| kamalodbhavamAkhyAtaM mizrakANAM catuSTayam // 4 // adhastAt panakaM chandai nAbhicchandaM tduurvtH| padmanAbhaM ca tannAma mizrakaM cAdijAtakam // 5 // adhastAttu sabhAcchanda papracchandaM ttH| sabhApamAmetikhyAtaM dvitIyaM mizraka tathA // 6 // adhastAtu sabhAcchandaM mandArakamathomvaMtaH / samAmandArakaM nAma tRtIyaM mizra jAtakam // 7 // pAke ca yathA chande panAkRti ca lambitam / kamalodbhavamAkhyAtaM caturtha mizrajAtakam // 8 // (padmodbhavAdika) sarva vitAnacchandasambhavam / kartavyaM sarvadevAnAmIzvare tu vizeSataH // 9 // nAbhikaM viSNudeveze sabhA vai brhmnnstthaa| sUrye mandArakaM caiva zuddhacchandAH prakIrtitAH // 10 // pArvatyAdikadevInAM sarvAsAM padmanAbhakam / gaNanAthe sabhApamaM kartavyaM zAntimicchatA // 11 // sabhAmandArakaM nAma vItarAge'tizAntidam / kamalodbhavamevaM ca sarvadevavitAnakam // 12 // yahevAgre vitAnaM syAttadguNaM tadAcchAdanam / sevitaM gandharvagaNaiH zAntidaM zrIpradaM tathA // 13 // aSTa dvAdaza dviraSTa caturvizatidvAtriMzat / catuHSaSTividyAdharAstadUdhaiM ca varAGganAH // 14 // 62 a. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 aparAjitapRcchA tatAnaddhaghanAdyaizca vAditraiH susvaraistathA / nATakairnRtyaraGgAdyairgItanAdairanekadhA // 15 // paTipATapaTaizcaiva netrapATaiH sthAnamahomakaiH / kSIrodakaistu bharavAmaiH pavanAplutaiH suhArikAH // 16 // suvarNarekhAnumAnAkSapuSpaprakarameva ca / vitAnAnavidyAdharai gavidyAdharAdikam // 17 // vastrasya laMbanaM sarva devadevastu rmykm| vicitrotpalasaMkAzaM kuGkumAruNamoditam ? // 18 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vitAnavarNanAdhikAro nAmanavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (191) vitAnadevatAnukramo nAmaikanavatyuttarazatatamaM sUtram / vizvakarmovAca panaM caiva vikAzaM ca hyaSTapatraM sukarNikam / chatraM ca nAgavIthI ca puSpakaM bhramarAvalI // 1 // AdyotpattirvitAnAnAM sUtrasampAtacitrakam / pate cASTavitAnAzca kartavyAtripurAntake // 2 // nAbhyaM nAbhyudbhavaM caiva zrIvatsaM ca mAlAdharam / nandAsyaM sUryodbhavaM ca garuDaM vaiSNavaM tathA // 3 // nAbhicchandodbhavA AdyA statra sampAtakarNikA / ete cASTavitAnAstu kartavyA garuDadhvaje // 4 // kamalaM kamalodbhavaM zaGkAvarta meghodaram / mahApa- mahAkAntaM haMsaM vai haMsapakSakam // 5 // AdisRSTayudbhavakAle prayuktAH paramazvare / ete cA'STavitAnAzca kartavyAH parameSThini // 6 // vyomaM vyomAI kiraNaM vyomAkSaM sarvasundaram / meghacchatraM mahAbimbaM dIptaM kuryAzca bhAskare // 7 // padmanAbhaM sugambhIra siMhakarNa patAkinam / / ghaNTAnAdaM mahAnAdaM tilakaM sarvasundaram // 8 // pArvatyAdikadevInAM caNDikAyAH shriystthaa| etAnyaSTavitAnAni kartavyAnIzvarISu ca // 9 // sabhApadmaM kuJjaraM ca megharAjya meghodbhabam / harSe ca modakaM zAntaM vijayaM ca gaNAdhipe // 10 // sabhAmandArakaM ramyaM harSa ca vasantodbhavam / basantatilakaM sainya vicitraM ca cUDAmaNeH // 11 // vItarAge tathA bauddha maNDape syurnapA (jinaalye| ete cA'STavitAnAzca vItarAge'ti zAntidAH // 12 // kamalodbhavaM ramyaM ca vicitra citrakarmakam / tArAgaNaM vRddhirAmaM succhatraM ca vimAnakam // 13 // ete cA'STavitAnAzca kAryAH sarvasureSu c| zriyaM zAntiIpsitaM ca labhete kartRkAyarI // 14 // Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA samastaiH kArayacaivaM zivaviSNusaptadazokA ? / baT devAdi virazci sUrye paJca AtmAdikam ? // 15 // devAnAM caturdaivokA gaNAnAM tribhireva ca / mAtmAdyA dvau vItarAgaiH zeSodyaH sarvadevatA ? // 16 // devAnAM prazastAni mida vibhAgoktAni ca ? // iti vitAnadevatAnukramAdhikAraH // 17 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaprotR zrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM vitAnadevattAnukramAdhikAro nAnaka navatyuttara zatatama sUtram // Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (192) vitAnacchando nAma dvinavatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca lUmAMzvA'tha pravakSyAmi vitAnacchandakodbhavAH / zRGgAro vinAGganAzca vinA lUmai vitAnakam // 1 // pumAna vinA ca santAnaH putrpautraadikaistthaa| rASTraM vinA dantibhizca sarvathaiva na zobhate // 2 // tadanukramayuktIzca nAmAni lakSaNAdikam / kathayAmi samAsena vizvakarmavaco yathA // 3 // tumbinI lambinI helA zAntA caiva mnormaa| gAndhArI hastijihvA ca nAgAGgA ca puSpAvalI // 4 // UktA lUmA navatvevaM surUpAH syu vitAnakaiH / lUmAnukramasaMyuktaM vitAnaM divyakaM bhavet // 5 // yathodakaM dinA bhUmi laukA jIvAdikaM vinA / tathA vitAnaM nimaM yoSitaH puruSaM vinA // 6 // kSipte tu tumbinI kSeyA urikSapta lambinI tthaa| helA samatale coktA nidhodeta kramAgatA // 7 // zAntA gajatAluvRtte meghodare manoramA / gajadaMSTroktamAnA ca gAndhArI ca vidyAdharaiH (re)|| 8 // lambite gajajihvAkhyA nAmAGgA kssiptorikssptke| mandArake puSpAvalI itthaM lUmAH prakalpitA // 9 // tumbinI panapatre ca lambinI tvekkoljaa| dvikolA ca bhaveddhelA zAntA caiva trikolakA // 10 // kAryA manoharAkArA catuSkole manoramA / gAndhArI paJcakolezca hastijikatAlukA // 11 // nAgAra dvigajatAlu mitAluH syaatpusspaavlii| daMSTrA vidyAdharoktA ca! tayorbhavAdya sUtrataH // 12 // iti luumaadhikaarH| caturastraM samaM zuddha bhAgamekaM vedAzrakam / tatpramANaM cASTakoNaM bhinnasUraiH prabheditam / / 13 // kakSAntare garbhasUtra vyaktadiga vidig madhyataH / kSobhaNA cArdhabhAgoktA aSTalUmA: padmAmbhasA // 14 // mukulI bhAgapAdena adhikAsya (?) ppraakRtiH| lUmAntare cAntarasthaM kartavyaM padmakezaram // 15 // dhattasthA cASTalamAnAM parighau pannapatrikA / sagaprakopama calUmAgne ca gagA (kA) rakam // 16 // Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aparAjita pRcchA bAhyakarNa parityajya padmakaM nAma nAmataH / iti padmam // ......... // 18 // ardhabhAgaM takSya bAhye paGktau syAd gajatAlukA // 17 // aSTalamA cchandabhavA mukulyo'STau prakIrtitAH / tumbikAzcaturviMzatiH.. nibandhalUmAgrapaGktau parighau padmapatrikA | evamAdiguNairyuktaM vikAzaM nAma nAmataH // 19 // iti vikAzam || gajatAlukayoH sthAne'rdhacandraM kamalASTakam | vidikSudikSu saMsthAne cA'STapatraM tu nAmataH // 20 // ityaSTapatram // aSTakolakamadhye tu padmaM bhAgaM ca lambayet / rambhApuSpodbhavAdagre cASTazRGgastu chatrakam // 21 // iti chatram // madhye chatre cASTalamaH zRGgAnte cAkarNikAH / gokarNasadRzAkArAH karNe'zvatthadalAkRtiH // 22 // iti karNikam // aSTakoNa bAhyazRGge karNikAzca zRGgAntare / kSobhayitvA tataH zeSaM nAgabandhairanekadhA // 23 // karNasthAne nAgavIdhi raSTrakolAni bAhyataH / iti nAgavIdhiH // puSpakaM nAma vikhyAtaM catuH kolASTakaiH kRtam // 24 // iti puSpakam // aSTabAhye dviraSTau ca kuryAtpadmAkRtIstathA / bhramarAvalIti tannAma durlabhaM devadAnavaiH // 25 // iti bhramarAvalI | iti padmakacchandodbhavaM vitAnam // caturazrIkRte kSetre bhujakarNavizodhite / caturbhAgAGkitaM kRtvA pAdaSoDazakAnvitam // 26 // karNarekhAzrayaM kAryaM vikarNatrayameva ca / madhyaM catuSpadaM vRttaM mUlanAbhisusaMsthitam // 27 // tathA'rdhacandrAkRtayo dvau dvau bhAgA caturdizam / nAbhyanAmnA ca vikhyAtaM vitAnaM viSNuvallabham // 28 // iti nAbhyam // bhAgamekaM tu paridhau vardhayettu samAsataH / dvau dvau bhAgau dikSukoNaM vidigmadhye tadardhakam // 29 // iti nAbhyodbhavam // Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitAnacchando nAma dvinavatyuttarazatatama sUtram // punazca vadhayed bhAgaM vedAzramaSTabhAgakam / vikarNAnAM sarvasUtraM nAbhyakaNe vyavasthitam // 30 // iti paJcanAbhyazrIvatsam / / abhAgaM ca vistAre AyAme sUryabhAgakam / kuryAnmAlAdharaM prAzo vitAnaM divyabhUSaNam // 31 // samatalaM ca vijJeyaM karNarekhAsamastakam (smnvitm)| pUrvAparayuktiyoge madhyaM kuryAd yugaaNshkaiH|| 32 // nAbhyudbhavAkAramadhyaM kartavyaM sarvazAntidam / ekaikaM pUrvAparataH tadpAlaGkataM tathA // 33 // yAmyottare ca pAGgei dve dve nAbhye udAhRte / Urce nAbhyAdikaM kuryAt samastaM vAhato mukham // 34 // tripar3o UrdhvakSiptAGge saptAntaM ca sulambitam / evaMvidhaM prakartavyaM viSNave sarvamaNDanam // 35 // iti saptanAbhyamAlAdharam // dvAdazAMzaM samaM kSetraM karNasUtrAtmakaM tathA / vikaNe sUtrayenAbhyaM caturbhAgaM kalAMzakam // 36 // nAbhyodbhavAkAramadhyaM kuryAt samatalaM tathA / catuHkaNa catvAri catvAmevaM caturdizam // 37 // tathA caikaM garbhamadhye kartavyaM divyabhUSaNama / navanAbhyodbhavaM khyAtaM tumbikA nava lambitAH / / 38 // iti navanAbhyaM nandAkSam / / pUrvabhAgAdikA saGkhyA puurvmaanprklpitaa| satrAtpaJca vikarNAni sthitAnyakakatastathA // 39 // tathAparamukhAnyaSTAce vardha nAbhyAkratIni ca / karNazcaturyo muniyukaM ! sUryodbhavaM tu kAmadam // 40 // . ti trayodazanAbhyaM sUryobhaSam // dvayaSTabhAgAGkitaM kSetraM kaNa nAbhyaM yugAMzakam / bAhoM ca dvAdazoktAni zrIvatsaM madhyatastathA // 41 // iti saptadazanAbhyaM garuDam // chandaM viMzatidhA bhaktaM caturmadhye zrIvatsakam / zeSANi yAhyaparidhau kuryaannaabhyaanissoddsh||42|| iti vaiSNavam // iti nAbhyacchandodbhavaM vitAnASTakam // ghedamataM tu vedAzramaSTazaGga vicchatrakam / ekaka zagamadhye tu pRthak kolatrayaM kSipet // 43 // . Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA lambitA (te) pRSThadeze tu kuryAda gajatAluke / kakSakaM karNikAyuktaM kambalaM nAmato bhavet // 44 // iti kambalam // tasya bAhye punardadya'daSTazaGgANi pngktitH| kSipet kolatrayaM hasti-tAlukaM karNikAbhavam // 45 // iti kambalodbhavam / / zaGkubhi veSTayetsUtraM vattaM kIle tu bhrAmaret / zakhAvartakramazRGga hasivRddhika ditH|| 46 // iti zAkhAvartam // kamalodbhavasya bAdhe meghamAlAdvayodbhavaH / gajatAlukAkRti ca balagairaSTadhAkulam // 47 // ___ iti meghodaram // tasya megha parityajya dadyAdaSThazaGgAkulam / SoDazAdi trikoNAni karNikA syAcchRGgAntare // 48 // iti mahApanam // tasyaiva tu trikoNAne padmAkArANi ssoddsh| tasyAne lambitaM kuryAdaSTazRGgaiH samAkulam // 49 / iti mahAkAntam // dviraSTau pannakolAni tatkujinasaGkhyayA / haMsanAmeti vikhyAtaM vitAnaM sarvakAmadam // 50 // iti haMsam // paprakoNalambitayA madhye cASTazanAkulam / lambitaM ca tadUrve tu haMsapakSamitIritam // 51 // iti haMsapakSam // itisabhAmArNodbhavASTavitAnAni // aSTakoNAyate chande vi(tri cchatraM karNikAyutam / vyomanAmeti vikhyAta sUryalokasamudbhavam // 52 / / iti vyoma // dvibhAgavRddhiH paridhau catuHkarNai vyomAkRti / catvAri tvekabhUmpagne vyomA lambitaM bhavet // 53 // iti vyomArkam / / SaTkoNAyate chande tricchatraM karNikAyutam / zRGgaSaDbhizca tadrUpaiH saptamandArakaM viduH // 54 // . / iti saptamandArakakiraNam // pUrvavad vyomayuktau tu chau dvau bhAgau ca vardhayat / bhAgadvaye'STavyomAni eka vai cAnalambitam // 55 // ' iti navamandArakavyomAkSam / / Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA vyomArkasya ca bAhya tu aSTau mandArakANi ca / trayodazAjyamAkhyAtaM kArya mandArakaM ca tat // 56 // iti sarvasundaram // navamandArakabAhye cASTamandArakaM tathA / meghacchatra nAma sapta-dazamandArakaM hi tat // 57 // iti meghacchatram // saptamandArakabAhya punaH kuryAtta dvAdaza / ekonaviMzatikAntaM kartavyaM sarvakAmadam // 58 / / iti mahAbimbam // navamandArakabAhye punardadyAtta SoDaza / paJcaviMzatyantametat kartavyaM zAntimicchatA // 59 // ____ iti dIptam // ekaikasya kramayoge mizrANyuktAni vai kramAt / evamAdiguNopetaM sarva mandArakaM viduH|| 60 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM vitAnacchandAdhikAro nAma dvinavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (193) maNDaporce saMvaraNA nAma trinavatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca sambaraNA: pravakSyAmi yathoktAH pUrvameva hi / tAsAM nAmAnukramaM ca kathayAmi smaastH||1|| puSpikA nandinI caiva dazAkSA devsundrii| kulatilakA ramyA ca udbhinnAca nArAyaNI // 2 // nalikA campakA caiva padmAkhyA ca samudbhavA / tridazA devagAndhArI ratnagI cUDAmaNiH // 3 // hemakUTA citrakUTA himAkhyA gndhmaadnii| mandarA manikhyAtA kailAsA rastasambhavA // 4 // merukUTodbhavA khyAtAH saGkhyayA pnycviNshtiH| pRthagekaika saMsthAne bhaktA bhAgaizca saGkhyayA // 5 // AdyA vai paJcaghaNTA ca puSpikA nAma maamtH| . tAvazcaiva caturvaddhi ryAvadekottaraM zatam // 6 // paJcaviMzatirAkhyAtA vibhktibhaaglkhyyaa| aSTabhAgoda bhavA cA'dyA puSpikA nAma naamtH||7|| tadanantaraM vRddhizca caturbhAga yathottaram / caturghaNTodbhavA vRddhiH saGkhyAbhedAzca naamtH||8|| caturazrIkRte kSetre aSTadhA pratibhAjite / ucchyaH syAzcaturbhAgaiH sarvAsAmathA(dayaH // 9 // mUlakUTodUbhavAH karNA dvibhAgaiH pRthgvistraaH| bhAgodayA vidhAtavyAH kUTA vai sarvakAmadAH // 10 // ............................................. / chAdyodgamAstadardhe ca karNe kaNe ca ghaNTikA // 11 // tadpA bhadrakUTAzca shnggkuuttaastdrdhtH| siMhasthAnA karNaghaNTI brahadghaNTI tadUrdhvataH // 12 // saMvaraNA garbhamUle rathikA dvyNshvistraa| bhAgekA codaye kAryA bhAgA pakSatavaGgikA // 13 // taveM codagamo bhAga stavakordhvaM ca phttkH| siMhaM vai udgamorcetu uroghaNTA bhAgopari // 14 // tadupari siMhasthAnaM bhAgaikaM ca vinirgatam / tasyopari mUlaghaNTA dvibhAgA ca bhAgocchyA / / 15 / / aSTasiMhaH paJcaghaNTaiH kUTa revaM dvirASTabhiH / caturbhi mUlakUTazca puSpikA nAma nAmataH // 16 // Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 aparAjitapRcchA tavanakUTayormadhye tilaka dvayaMzavistaram / bhAgodayaM vidhAtavya rUpasaMghATabhUSitam / / 17 // tavaGgarathikAzcaiva dvibhAgodayinaH smRtaaH| aSTacatvAriMzatkUTA mUlesyuH pUrvavattathA // 18 // navaghaNTA samAyuktA syAdvai dvaadshsiNhtH|| nandinI nAma vikhyAtA kartavyA zAntimicchatA // 19 // kAryA tilakavRddhizca yAvatkSetraM vedAzrakam / maNDapadalaniSkAsai bhaktibhAgaistu kalpanA // 20 // bRhaddalai minnodbhinnA mnnddpkrmbhaagtH|| AsAM yukti vidhAtavyA merukUTAntakalpanA // 21 // iti sUtrasantAmaguNakirtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjita pRcchAyAM maNDapo saMvaraNAdhikArI nAma trinavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) paJcatoraNa hindolakA nAma caturnavatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakamovAca toraNAH paJcadhA vatsa pazca hindolakAH smRtaaH| maThAH saptava samproktA rathA zca nava sasyayA // 1 // ekaikasya yathAnyAyaM kathaye tava sAmpratam / uttuGga mAlAdharaM ca vicitraM citrarUpakam // 2 // makaradhvajastathA proktastoraNa: paJcama stathA / pakaikasya tathA bhedAH kathayiSyAmyanukramAt // 3 // pIThaM prAsAdapIThasya kizcinyUnaM tu kArayet / parTa paTTAnusAreNa paTTe dadyAttu toraNe // 4 // pAdona dvayaMzakaM pIThaM bhAganekena kumbhikA / tadUce tu vidhAtavyaH stambhaH paJcAMzako dayaH // 5 // bhAgAdha bharaNaM caiva ziraH pAdonabhAgikam / pAdonadvayaMzA gaDavI zirocchAlastu pUrvavat // 6 // ekabhAga tathA paDheM tadu khU ( kU)Ta chAdyakam / tilakaM stambhagarne syAn makAro dikSu connataH (caturdikSu samunnatam ) // 7 // tinastitrastathA kAryA illikA ghalaNe ryutaaH| sadAzivaM madhyadeze brahmaviSNU yAmyottare // 8 // tadUrve kSaNodbhavA ! (kSobhaNA ) kAryA illikAnA malatiH / uttaMgaM nAma vikhyAtaM toraNaM prathamaM viduH||9|| ityuttunggH|| tadpAkAgadane tu yugmAkArai dvitIyakaH / mAlAdharastadA nAma toraNazca dvitIyakaH // 10 // / iti maalaadhrH|| tasyopari padAni ? (ca) catuSkAkAra saMsthitam / pUrvAparayAmyottare illikAzca caturdizam // 11 // iti vicitram / / stambhobhayapakSau tu mttaavrnnvessttitau| citrarUpaM tadA nAma kartavyaM toraNaM zubham // 12 // iti citrarUpakam paddhiH stambhastu rUpAtyai mttaavrnnvessttitaiH| makaradhvajanAmA tu toraNastripurAntake // 13 // iti mkrdhvjH|| iti pnyctornnaaH|| Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA uttuGgasya ca saMsthAne dArupaTTamadhaH ziram / mahotsavaM tu tannAma kArya hindolakaM tathA // 14 // iti mahotsavaH // mahotsavo vasantazca krIDAmaNiH zriyodbhavaH / makarapatAkodbhavo hindolaH paJcamastathA // 15 // mahotsavasya saMsthAne ardha zIrSe samunnatam / pakSastambhau ca pratyeka milikA tilakAnvitau // 16 // ekasminbrahmalokazca viSNuloko dvitIyake / zivalokastadUrva tu vasanto nAma nAmataH // 17 // iti vsntH|| pakSayo dve catuSke ca kartavye ttsmonnte| krIDAmaNistu nAmnA vai matAvaraNaveSTitaH // 18 // iti kriiddaamnniH|| dvibhUmikA catuSkyuktA madhye kuryAtribhUmikAm / zriyodbhavastadA nAma kAryoM hindolakastathA // 19 // ____ iti thiyodbhavaH / / caturazrIkRte kSetre padamekaM vibhAjitam ! sImAsUtre nirgatA ca sUryastambhai DhibhUmikA // 20 // tavaM ca catuH stambhA bhUmikAbhi ralakRtAH / paJcasaMvaraNADhyaM ca madhye hindolakaM bhavet // makarapatAkodbhavaM kartavyaM ca mahezvare // 21 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktazrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitacchAyAM paJcatoraNa hindolakAdhikAro nAma caturnavatyuttarazatatama sUtram // Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (195) sasamaTha navaratha nirNayo nAma paJcanavatyuttarazatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca maThAH sapta prakartavyAH praasaadraajkopmaaH| pRthagekaika saMsthAnaM kathaye bhUmikAkramam // 1 // mandaro hemakUTAkhyo vardhanaH pRthivIjayaH / kailAso ratnakUTAkhyo merusaMzo'bhidhAnataH // 2 // SaDdArukAya varakai yugmAkAraiH susNsthitaaH| dvikSaNA ca paTTazAlA mattagajA yAmyottare // 3 // Urve'pavarakayuktAH padRzAlA vivrjitaaH| prAkArakapizIrSAvyA: pratolyana sushobhitaaH||4|| iti mndrH|| madhye catuSkI stambhAlyA alindaiH pariveSTitA / dvikSaNAna paTTazAlA mUlagRhorzvabhUmikA // 5 // dvitIyabhUmastake tu kartavyA pusspkaakRtiH| hemazIrSantu tannAma kartavyaM tu tapasvinAm // 6 // iti hemshiirssH| yAmyottare paTTazAlA ssdddaarukaapvrkaiH| vardhamAnastu tannAma kartavyaH zAntimicchatA // 7 // iti vardhamAnaH / / vibhUmikA tathA tAbhyAM trikSaNA: pttttshaalikaa| pRthvIjayazca tannAma kartavyastu munIndrakaH // 8 // iti pRthvIjayaH / / dvikSaNA paTTazAlA ca kartavyA caiva dakSiNaiH / mattAvaraNayuktaka bhUmikA kapizIrSakaiH // 9 // yAmyottare'pavarakAn tyaktvA nyaleccatuH kSaNAm / aprazAlAM prakurvIta kailAsaM tu bhavAlayam // 10 // iti kailAsaH / / tRtIyabhUmastake tu kartavyA pusspkaakRtiH| ratnazIrSamitikhyAtaM munInAM jitacetsAm // 11 // iti rtnshiirssH|| paJcabhaumaH prakartavyaH suvedI saMsthito maThaH / dvibhaumA ca pahazAlA puSpakaM tu tahataH // 12 // evaM tu merusaMzazca kartavyastu mtthaadhipH| tapastejobhavo nityaM nRparASTasya zAntidaH // 13 // iti meruH / / iti sptmtthaadhikaarH|| Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA vizvakarmovAca-- rathAMzcaiva pravakSyAmi proktAMzca navasaGkhyayA / tadabhidhAnamAne ca kathayAmi vizeSataH // 14 // nandazca nandyAvartazca nandighoSaH parAjayaH / patAka: padmako nAma pRthvIjayo mahodbhavaH // 15 // zrImeruzca tathA khyAta; kartavyaH sarvakAmadaH / pavamAdyoktasaGkhyAzca rathAzca navakAmadAH // 16 // dazAGgalo bhavannAho vRttvyaasprmaanntH| ekAdaza dvAdaza ca trayodaza caturdaza // 17 // paJcadaza tathA mAnaM vRttavyAsasamudbhavam / tatsamA dIrghatA jheyA dvicchatrAkArako'grataH // 18 // nAhe vyAsodbhavArakA statsamo gaNDakodbhavaH / bAhyAbhyantarato gaNDaM tUlikAkAravRttakam // 19 // gaNDorce ca bhavetpiNDo vRttaH (ta:) paJca sugaNDakaiH / viMzattharakasaMyuktaM cakramAnasya lakSaNam // 20 // ubhayozcakrayorgoM hAGgulaiH paJcaSaSTibhiH // caturaGgulato vRddhi ryAvat paJcapramANakam // 21 // cakrAdhaiM bhavet seddhaM chaTakArTa pAvato divi ? / guhAmastakapIThAGgaM pIThAnte ca samunnatam // 22 / / hastakA guhya grAhyaM triSTi bANeSu nizcalA ? / prANAnAM tatsamopetA mudghaTTapArakonnatA ? // 23 // hastakA guhAgrAhyAdi dhurikAzcaiva vessttitaaH| praveze caturazrAkSA zeSANAM ca vRttodbhavaH // 24 // argalI ca DimbalA ca gutyake ckrbaahytH| dhurikA cArgalA kAryA AyasaiH sudRDhottamA // 25 // Uce UrdhvaM ca zIrSANAmagravattA ca kAvarI / TaMkApANi pUrvApare utratA madhyatastulA // 26 // chandakaM (vaTika) phalakaH kuryaattulaarkssaabhikiilitaa| paMzulIkAprapAda ca tasyAne karkaTItrayam // 27 // makarAnonnataM kArya dharaM rathAprazobhanam / tasyorce mAyUrapadaM ! tatrAnta syAtRtIyakam // 28 // aparobhayacakrAnte cASTamAMze halAyakam / cakatrayodbhavaM kAryavAhinI syAd dRDhAtmakA // 29 // tasyArdha tadhvAnaizca ? chandaka (vaTika) sudRDhAtmakam / tasyorce ca rathaH kAryaH sarvalakSaNa sNyutH|| 30 // Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 saptamaTha navaratha nirNayo nAma paJcanavatyuttarazatatamaM sUtram // nando vai nandataH prokto nandyAvartastu zAlikaH / nandighoSo mandarAbhaH satilakaH parAjayaH // 31 // patAkaH zrI (vRkSa) vatsazca padmako hemazIrSakaH / pRthvIjayazca kailAsa indranIlo mahodbhavaH // 32 // zrIruvAkA nAmnA vai ratnazIrSakaH / ityuktA vai navarathAH prayukkA vAstuvedibhiH // 33 // . iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM saptamaTha navarayAvikAro nAma paJcanavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1196) brahmaviSNusaMvAde liGgAdhikAro nAma SaNNavatyuttarazatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca purA caikArNave ghore naSTe sthAvarajaGgame / . samudbhatau tadAdevau brahmA viSNu stathaiva ca // 1 // tadudUbhavA cA''dyasRSTi jagatsthAvarajaGgam / kalpAnte ca tayo do raudre ca divase sthite // 2 // tayorvivadatomadhye liGgaM tejomayaM mahat / udbhinnaM dharaNI bhisvA saptalokamayaM zubhaM // 3 // saptalokoyato meruH prakArasphuTitoditaH / tridazakulasabhAyAM pIThikAnasamubhavaH // 4 // vAcA'zarIriNI prAha dIyatAM me tathottaraH / asya liGgasya ko hanto madhye caa'dhsttholtH||5|| sraSTrA proktaM ca bhagavana nAhaM dRSTA tava prabhuH / dhrutvA vAkyaM brahmaNastu kiJcidAkupitAnanaH // 6 // brahmaviSNUdubhavassvevaM saMvAdo'bhUtparasparam / ahaM drakSyAmyasya cAntaM vadantA ca parasparam // 7 // saMvAdo bhayasampAtamavalokya parasparam / dvayo madhye'bhavAlaGgaM suvistIrNa mahodbhavam // 8 // yojanAyutavistIrNa mubhayoHsanmukhe'bhavat / zambhustAvavadadvAkyaM zrUyatAM vacanaM mama // 9 // brahmA corve viSNuradhaH antaM ca bRhdaatmnH| Agatau ca punastatra lajayAdhomukhI sthitau / punareva tato vANI liGgamadhyAdviniHsRtA // 9 // nAdayantI jagatsarvaM meghgmbhiirnisvnaa| na tvaM zreSTho'si vai brahman na ca viSNo tvamIzvaraH // 10 // ahaM jyeSTha stathezazca yuvayoH prabhureva ca / / bhavadbhyAM mama caitasya pramANamupalakSyatAm // 11 // yazcA'sya veda vai cAntaM sa zreSTho yuvayo bhavet / ityuktau tau vilakSyau tu viplutau ca didRkSayA // 12 // liGgArcanaparau bhUtvA draSTukAmau vyavasthitau / tatpramANaparau bhUtvA taniSThau tatparAyaNau // 13 / / divye tu (sbde ) dvizate pUrNe tAbhyAM madhye'rcito hrH| . pratyakSatAM gato devaH parituSTena cetasA // 14 / / trizUlapANi vrdshcaardhkRtshekhrH| trilocano vRSArUDho nAgayajJopavItakaH // 15 // 64 a. Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 aparAjitapRcchA tuSTo'haM yuvayo bhaktau varadaH samupasthitaH / brahman viSNo bhavadUbhyAm tat prayacchAmi na saMzayaH // 16 // yojanAyutavistIrNamucchitaM ca smnttH|| tanmadhyato'vadavAkyamubhau vai thUyatAmiti // 17 // brahmA cordhvamadho viSNurantaM ca bRhadAtmanaH / tadazabdodbhavAjJAnau gatAvUrvamadhastadA // 18 / / adhodhUmAkulaM dRSTvA tato vissnnurnivrtitH| brahmoce tu yadA yAti ketakI sanmukhe'bhavat // 19 / / brahmovAca bho bho gandhamAdanAkSi kutaH sthAnAtvamAgatA / liGgAntaM draSTukAmo'haM ketaki tatra kA kathA // 20 / / ketakyuvAca naikayugalahastrANi AyAtA liGgamastakAt / tasya va sAkSyamahaM brahmana liGgAntAdvinivartitA // 21 // gandhamAdaneti vAkya ? brahmaNaH stutinanditA / tvayA (yi) samAhitAtmA ca tava snehAnnivartitA // 22 / / parameSThI sa ketakyA nivRttaH kSmAtale tdaa| liGgAgre ca samutthAya ketakI brahmaNo hRdi // 23 // kimarthamAgatau dRSTaM liGgAntamadhaUrdhvataH / evaM vaco'vadalliGga brUtaM hari pitAmahau // 24 // viSNuruvAca nA'nto dRSTaH zruto vA'pi na vA vedAgamAditaH / dhUmAkulo'vadadviSNu vizeSAnna mayekSitam // 25 // mayA dRSTo naiva cA'nto naiva cApi suraasuraiH| . ityuktAnantaraM cAdha vacastu parameSThinaH // 26 // prahmovAca avadat paJcamaziro dRSTo'nto vyomataH param / amRtaM jalpitaM cenme sAkSiNI gandhamAdanI / / 27 / / brUhi metvaM satyAtmike pusspraajaadijaatike| mayA hyantaH parodRSTaH niGgasya vyomataH param // 28 // kaH sAkSI bhavataH kArya Izvaro liGgamatravIt / jJAnaliGgasyA'ntike ca samAnItA puSpAvatI // 29 // Izvara uvAca bho bho gandhamAdanAkSi satyaM vada puSpAvatI / nA'nRtaM satyamevatvamAkhyAhi zvetakarNike // 30 // tava vaMze nA'nRtaM ca puSpadIrghAgrake khalu / vakrakITa (ka) kulAkINe vakAgre brUhi zAzvatam // 31 // Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmaviSNusaMvAde liGgAdhikArA nAma SaNNavatyuttarazatatamaM sUtram // ketakyuvAca -- liGgamastakatazcA'mAnItA parameSThinA / mama satyamidaM vAkyaM nA'nRtaM paramezvara // 32 // adhezvareNA'nuvAkyaM zApitA gandhamAdanI / paropakArahetutve pUjAnahI bhaviSyati // 33 // paJcamaM tu zirazchinnaM brahmaNo'nRtavAdinaH / anAmikAGguSThakoTAnnihataM ca tadAnanam // 34 // truTitaM cezvarakare lagnaM tad brahmaNaH ziraH / atha smRtaM skandavAkyaM hanyAsssanmima nAnRtam // 35 // AhUtazca tathA nIto mayUrasthaH SaDAnanaH / praNatazca tadA devaH skandena paramezvaraH // 36 // Izvara uvAca -- bho putra te mahad jJAnaM satyavAdI SaDAnana / karAvalokamAtreNa hityaM bhASyaM tu kArttika // 37 // vAkyaM skandapurANasya nA'satyaM tu SaDAnana / varaM brUhi ca dAsyAmi vyakto'haM tava kArtika // 38 // cAmoto daityai gRhItvA kSipta ArNave / tadA tyaktaM mayA deva na kRtaM granthazAsanam / 39 // tadA'bhavadIzvarAjJA AzvAnaya jalAdhipam / varuNastvA''gatazcA'yamIzAyAgdAcca bhaktitaH // 40 // sadAmRtaM ! varuNendra mamAjJAtastvamAzu vai / tvayi kSiptaM yathA granthamarpayasvA'nyato'pi vA // 41 // mainAkaH parvato naamaarnncopknntthvaasvaat| grantha stasyA kareM kSipto rakSaNIyo bhayAturaiH // 42 // tadAnIya skandAgamaM purANalakSaNAnvitam / samarpayanmahAdeve bhaktimAMstu jalAdhipaH / tuSTo'haM cAmburAjendra grantho bhaktyA nage dhRtaH // 43 // varaM brUhi ca dAsyAmi icchitaM ca manaHsthitam / nAsatyaM nAnyathA caiva dadAmi yattvayepsitam // 44 // manmukhe tathA caiva jalpanIyaM jalAdhipa / asmadbhaktyA yadA tuSTo dAsyasi tvamabhIpsitam // 45 // asmAkamabhidhAnena cedaM zAstraM mahItale / tathA cA'stu zivajJAnaM ( vAjJAtaH ) yAvatkalpAntameva ca // 46 // skandapurANodbhavaM syAtsAmudramabhidhAnataH / sarvalakSaNamatroktaM puruSAdestathaiva ca // 47 // abhvagajendra mahiSa govRSAdikajanmanAm / AyurlakSaNopetaM mRtyavAdi kAlavaJcanA // 48 // 507 Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 aparAjitapRcchA tIrthayAtrAdi niyamo batAnAM sAramuddhRtam / kApAlikodbhavaM veSaM ? niSkAsadarzanodbhavam ? // 49 // aSTAdazaiva bhedAzca mhaavrtsmudbhvaaH| vArANasyAM gaGgAtIre kapardI kanakezvaraH // 50 // mahezo muktavAn brahmakapAlaM tatra pANitaH / tatrastha stu mahAdevaH kapAlezvaranAmakaH // 51 // tatra snAto naro yastu jJAnAdajJAnato'pi vaa| samukto nA'tra sandeho brhmhtyaadipaatkH| labhate dharmArthakAmamokSAMzca manasepsitAn / / 52 / / tatra kAle samudbhuta liGgAkArasvarUpiNaH / brahmaviSNvAdikA devA bhaktyA vai pUjane ratAH // 53 / / devadAnavagandharvAH pishaacorgraaksssaaH| sarve te bhaktimantazca liGgarUparalatAH / / 54 / / na liGgAcAparo devo dharmakAmArthamokSadaH / idaM caiva jagat sarva liGgarUpe layaM gatam / / 55 / / layaMgatAzca kalpAnte liGge jIvAnurUpakAH / udbhUtaM ca punarliGgagAjjagatsthAvarajaGgamam // 56 / / bhUyazcakrodbhavA tu rAjJA mudrAbhidhAnavartakAH / / yatrotpannaM sRSTirUpaM tadpAH sRSTikAdhipAH // 57 // sayoniliGgasambhUtAH sarve jiivaanuruupkaaH| sRSTyadhipo mahAdevo nA'nye caiSa divaukasaH // 58 / / yadAkAro mahAdeva stadrapaH sRSTisambhavaH / zAnacakSurvinA veda nA'nyadevasya bhaktakaH // 59 // liGgasRSTayudbhavaM sarva liGgarUpAzca devtaaH| tadyonimAtrasamyuktaM dharmakAmArthamokSadam // 60 / / liGgobhUtAH sarvadevA na kasmAliGgasambhavaH / sRSTayudbhavaH sayonizca zivazakyA carAcaram / / 61 // zivaliGgobhavA zaktiH zaktimAMzca zivastathA / ubhayorapi saMyogA cchivazaktyozcarAcaram // 62 // zivazaktitazca bhavo devatAnAmanukramAt / tadubhavAdikaM naiva vinA liGga sRSTayadhipam ? // 63 // AkAzaM liGgamityAhuH kSitiH sthAjalahArikA / tanmadhye sarvabhUtAtmalayanAliGgamucyate // 64 / / ucchyo liGgamityAhuH pRthivI tasya piitthikaa| umA tu pIThikA zeyA zaGakaro liGgamucyate // 65 // Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 aparAjitapRcchA zaGakarasya tu ye bhaktA yoniliGgArcane rtaaH| dharmArthakAmamokSAste prApnuvanti ca zAzvatam // 66 // sveta kuNDalinaM dRSTvA saMyagraharavimudA ? / dvitIyamindramindrasya dadorakSa kuNDalinaM vasam ? 67 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitacchAyAM brahmaviSNusaMvAde liGgAdhikAro nAma SaNNavattyuttarazatatamaM sUtram // Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (197) liGgAcainavidhirnAma saptanavatyutarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca purA cA''rAdhitaM liGgaM dharmabhaktirataistathA / . liGgaM bhadra svarUpe ca samprAptaH paramAM gatim // 1 // zakreNArAdhito devo liGgaM vajramayaM smRtam / surarAjapadaM prAptaM rambhAzakti yutAtmabhiH ? // 2 // dhanadArAdhito deSo liGgaM svarNamayaM tathA / samprApto dhanadatvaM ca svayonau nAtra saMzayaH // 3 // vizvedevArAdhito vai liGgaM rUpyamarthaM smRtam / prAptaH sa vizvedevatvaM svayonau nAtra saMzayaH // 4 // mArutArAdhito devo liGgaM vai pittalAtmakam / pavanazvaM sma prApnoti svayonau nAtra saMzayaH // 5 // ArAdhito'STa vasubhi rliGgaM kAMsyamayaM smRtam / vAdyapadaM prAptaM svayonau nAtra saMzayaH // 6 // marIcyAdigaNai devaH svalpa ? liGgaM purArcitam / 'zatArdha vinA vekaizca ? prAptA devapadaM tathA // 7 // tathA vyantarajai devo liGgaM vai pittalAtmakam / ArAdhitaM tataste vai muktiM prAptA svayonitaH // 8 // zIzakodbhavaliGgaM tu paizAcai racitaM purA / murtI prAptAstena te ca svayone natra saMzayaH // 9 // arghardyaizca nAgaizca liGgaM tadrayamanorcitam ? | tataH pAtAlarAjyaM tu samprAptAH kulapannagAH // 10 // daptiM vArcitaM liGgaM jyotirmaNDalamadhyagam / hutAzanaH padaM prAptaH sarvadevamukhaM tathA // 11 // sUryakAntamayaM liGgamAdityena purArcitam / sUryatvaM ca padaM prAptaM svayonau nAtra saMzayaH // 12 // candrakAntamayaM liGgaM somena ca purArcitam / prAptaM nakSatrAdhipatyaM svayonau nAtra saMzayaH // 13 // pradhAlakamayaM liGgaM purA maGgalapUjitam / budhenArAdhitaM liGga mindranIlamacaM purA // 14 // puSparAgamayaM liGgaM vAcaspati supUjitam / zukreNa vai zaGkhamayaM zaninA kRSNanIlajam // 15 // ketunA vaiDUryamayaM gomedhIyaM ca rAhuNA / ArhataiH pUjitaM liGgaM zuddhasphaTikajaM tathA // 16 // mahAliGgaM haimavataM brahmaNA svayamarcitam / hemakUTe virUpAkSaM tajjanArdanapUjitam // 17 // Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA devImizca samastAbhi raSTalohamayaM tthaa| bhairavaiH kSetrapAlezca trijadyAtmakamarcitam ? // 18 // yoginIbhi divyaliGgaM brahmarandhra ca dhyAnajam / zailaja pArthivaM liGga dhAtujaM ratnajaM tathA // 19 // dharmArthakAmamokSaM ca prApnoti manasi sthitam / liGga devo ratnajaM ca muktikAmai nreshvraiH| dhAtuI zAntidaM pUjyaM rAjami muktikIrtidam // 20 // . zailajaM ca pravakSyAmi hyaSTavarNamudA hRtam / zvetaM ca padmavarNa ca kumudAbhaM ca mudagabham // 21 // pANDuraM mAkSikanibhaM kapotAbhaM ca bhaGgamam / zvetai viprA pravarddhante rAjAnaH padmavarNakaiH // 22 // vaizyAH kumudavargazca mudgAbhaiH shuudrjaatyH| zeSavaNaistathA caiva sAmAnyAnanulakSayet // 23 // ArogyaM pANDavaNe syAn mAkSike vijayaH smRtH| kapote cArthavRddhizca bhaGgAbhe suprajAH striyaH / / 24 / / pRthvImayaM pArthivaM syAda dvidhA taJcaiva bhedtH| pakkApakka reNukAbhiH sukhaliGgaM prakIrtitam // 25 // saubhAgyadaM kuGkumADhathaiH karpUraiH kAmadaM tthaa| kastUrikAbhavaM liGga bhuktikAmAdibhogadam // 26 // mAtuliGgabhavaM pUjyaM bhuktikAmaizca rAjyadam / madhyagaM karavIrANAM pUjitaM zrIpadaM bhavet // 27 // santAnavRddhidaM pUjyaM liGgaM sarvaphalodbhavam / yadyatphalodbhavaM liGgaM taiH phalai nopajIvayet / / 28 // citre'thavAgamevA'pi niyamArtha supUjitam / tathAkSatamayaM pUjyaM mantraliGgaM ca pUjayet // 29 // ukRtvA SaDakSaraM mantraM puNyaM liGgasya darzanam / / paJcavAraM samuzcArya liGgavaktrAdidarzanam // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM liGgArcana vidhyadhikAro nAma saptanavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198) ratnaja liGgapramANamaSTanavatyuttarazatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ata UrdhvaM pravakSyAmi ratnajAdikalakSaNam / ratnajaM dhAtujaM caiva lohASTakavinirmitam // 1 // tathA'nukramasUtraM ca pramANaM yasya yAdRzam / yathAkramaM vidhAtavyaM yathApati ? (prAtaM) pRthak pRthak // 2 // mudgapramANAdyodbhava rudrabhAgeti saGkhyayA ? / yeSAM praviSTamAnAya brahmAdyai vaiSNavAntikam ? // 3 // bhadrabhAgodbhavA saGkhyA aGgulai rvardhayettrayam ? / valaliGgasya vidhAkhyA ca brahmaruddhAM ca kaitavam ? // 4 // ekAdyaGgulato vRddhiM navAntAmupalakSayet / tadabhidhAnAnukramaM kathayAmparAjita // 5 // zivaM zarva jayaM liGgaM sunAbhaM ca jayAvaham / vijayaM bhAsuraM mokSaM sarvajaM navamaM matam // 6 // abhidhAnapramANAni liGgAnyuktAni vai nava / aGgulAGgulAntarataH liGgAnAM vardhate kramaH // 7 // ekAGgulodbhavaM madhye liGgAnyaSTau yathAkramam / mudagapramANAnyaSTau ca zAstradRSTrA tataH kramAt // 8 // manoharaM zrImukhAkhyaM rudratejo mahotsavam / AnandaM ca suvaktrAkhyaM zrIpuJja nandivardhanam // 9 // iti mudgapramANAni liGgAnyuktAni cADaSTa vai / aGgulakramavRddhayA'STAvanyAni kathitAni ca // 10 // dvAsaptatizca liGgAnAM saGkhyA caiva pramANataH I aSTAGgulodbhavAntaM ca puna nImAni pUrvavat // 11 // ratnajAnAM tu nAmAni kathitAnyaparAjita | sarvaratnodbhavaM liGgaM kartavyaM sarvakAmadam // 12 // vajravaiDUyorka kAnti puSparAgendukAntibhiH / maNi mauktikasphATika rAjAvarta pravAlakaiH // 13 // marakatotpalanIlaiH karkatai pulakastathA / mahAnIlaiH sunIlaizca girivatraizca pIlutaiH // 14 // gomedezca zikhAdapai ritiratnAbhidhAnakaiH / zakhAdhai gajadantaizva liGgaM kuryAcca kAmadam // 15 // layonimAnasaMyuktaM sarvakAmaphalapradam / vinA yoniM na kartavyaM dhAtujaM ratnajaM tathA // 16 // Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA dharmakAmyaM cArtha'kAmyaM tathecchAmokSakAmyake / caturvidhAni kAmyAni liGgayonyAdibhedataH // 17 // yAdRgvarNa bhavelliGgaM tAdRgvarNa ca pIThakam / dharmakAmyaM ca tadayadvai dharmArtha syAt supUjitam // 18 // nIlamarkatarja liGgaM pIThikA zvetavarNikA / arthakAbhyaM tu tannAma pUjitaM cArthahetave // 19 // zvetarate yadA vaNe icchAkAmyaM ca nAmataH / icchAsiddhiM sa prApnoti yastaliGgArcane rataH // 20 / / dhAturasnai vivarNA ca zvetapItAdita stathA / mokSyakAmyaM tu tatproktaM muktimArgapradAyakam // 21 // dhamArthakAmamokSArtha liGgArcA syaashcturvidhaa| mUlAgame ca nirdiSTaM zAstraruktameva ca // 22 // sarvaratnajaliGgAni paadysnaanksuutrtH?| brahmaviSNurudrAMzakaiH kramAlliGgaM tridhoditam // 23 / / vinA brahmaviSNvaMzAbhyAM bANa syAdratnadhAtuam / mudgAkAra midaM caikarudrAMzaM ca suzobhanam // 24 // liGgamAnena pIThaM sthAt pIThamAnena rudrakaH / bhrAmayet paridhau vRttaM rudrAMzapaGktipArzvataH // 25 // tattalyamagramAnaM ca kndvyaasordhvmgrtH?| samekhalAH prakartavyAH savraNA mArgamUrchitA: 1 // 26 // ekAdihastaprAsAdAH pazcAzaddhastakAvadhi / ratnaliGgeSu kartavyA nanyUnAdhikadUSaNam / / 27 // ratnadhAtujaliGgAnAM bANAdezca svayaMbhuvaH / nilayaM nyUnamadhikaM kuryAdvai sarvakAmadam // 28 // dravyAnurUpataH kuryAnilayaM svecchayA naraH / nAgarA drAviDAzcaiva vagaTA mizrakAstathA / / 29 // latinAzcaiva sAndhArA vimAnA bhuumijaastthaa| dezajAtikulasthAnavarNabhedAnurUpataH // 30 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM ratnajaliGgapramANAdhikAro nAmASTanavatyuttarazatatama sUtram // Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (199) aSTalohamayaliGganirNayo nAma navanavatyuttarazataptamaM sUtram // vizvakarmovAca lohAdidhAtujAtAni vacmi liGgAni samprati / aSTAGgalaM bhavedArtha nihastAntaM ca tadbhavet / / 1 // aSTAGgulAdayo liGgA vRddhirssttaangglkmaat| itthaM tu navaliGgAni kaniSThaM trikarocchitam // 2 // navaliGgAbhidhAnAni kathayiSyAmyanukramAt / thiyodbhavaM mahAkAntaM prodyantaM sambhavaM tathA // 3 // somarAja mahArAja rAjaliGga mahAntakam / vRSadhvaja tathAkhyAtaM liGgaM ca navamaM bhavet // 4 // liGgASTaka nibandhe tu dhAtuliGgAGgalAntare / kuryAdAdhaM cASTakoce tazcaikaikAGgalAntare // 5 // aSTAbhiraSTakarevaM catuHSaSTizca sngkhyyaa| ekekAGgalamadhye tu liGgASTakamudAhRtam // 6 // zivaM zarva jayaM caiva sunAbhaM ca jayAvaham / vijayaM bhAsuraM sAkSamaSTaliGgAGgalAntare / / 7 // aSTakoce punastvevamabhidhAnAnyaSTAvadhi / punazcAGgalamadhyeSThau liGgAni mudgmaantH|| 8 // manoharaM zrImukhAkhyaM rudratejo mahotsavam / AnandaM ca suvaktrAkhyaM zrIpuJjam nandivarddhanam // 9 // ityuktAnyaSTaliGgAni mudgatulyAni maantH| aGgulAGgulato vRddhi rliGgAnAM kathitA kramAt // 10 // catuHSaSTizca linggaanibhuuyo'ssttaangglmdhytH| itthaM liGgAni dvAdazo-ttara paJcazatAni ca // 11 // aSTalohamayAnAM ca liGgAnAM tu pramANa kam / / sayonimAnasaMyukta sarvakAmArtha sAdhakam // 12 / / hemaM raupyaM tathA tAnaM kAMsyaM ca pittalaM tthaa| apu nAga: saptamaH syAkRSNa lohaM tathA'STamam // 13 // iti cASTau lohakAdyA dhAtavaH prikiirtitaaH| kAmadAni ca kAryANi aSTalohamayAni ca // 14 // loha mithaM ca kartavya sudheva sarvakAmadam / sayonimAnasaMyuktamicchAbhukti pradAyakam // 15 // lohAdiliGgakAyAmapramANaM kAmadaM tthaa| punarvibhaktaM ca tridhA brahmaviSNurudrAMzakam // 16 // Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 515 aparAjitapRcchA brahmAdau madhyame viSNU rudrazcAnte prkiirtitH| kAryalayaMstathAyAma ekAMzaM ca puthutvakam // 17 // mastakAvarttanaM madhye bAhye vai rASTravibhramaH / mastakAntodbhava pIThaM pAGgei tu pradakSiNam // 18 // aSTAGgulabhavaM liGgaM pUjyate cakravartibhiH / saptAGgulaM mahArAjai mahIpAlaizca bhaktitaH // 19 // SaDaGgalAtmakaM lijmhaamnnddlkeshvrH| paJcAGgulaM tathA liGgamarthya vai bhuktikAmakaiH // 20 // mahAsAmantasaMstu liGgaM vedAGgulocchitam / dhyaGgulaM caiva sAmantai bhuktikAmaizca pUjitam // 21 // tyaGgulAtmakamadhyaM ca tathaiva dvayaGgulAyatam / muktyartha yatibhizcaiva pUjanIyamazaGkitaiH // 22 // aGguladvayamadhyaM ca janaiH sarve hitArthadam / tathaikAGgalika madhye sarvakAmArthamuktidam // 23 // manoharAdito liGga yAvatsyAnnandivardhanam / kArya ratnamayaM caiva dharmakAmArthamokSadam // 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA maSTalohamayaliGganirNayAdhikAro nAma navanavatyuttarazatatamaM sUtram // Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200) dAruliGga nirNayo nAma dvizatatamaM sUtram // vakSyAmi dArujaM liGgaM dharmakAmArthamokSadam / tadanukramayuktIzca kathayAmyaparAjita // 1 // dvayaSTakAGgulamAdyaM syAt SaDDhastAntaM samucchritam / tanmadhyAnukramaM vacmi muktikAmArthadetave // 2 // SoDazAGgulamAdyaM syAt kramAt SoDazavRddhitaH / vidheyaM liGganavakaM SaTkarAntaM prakIrtitam // 3 // makarendu tyaktamAla ? puSpAkSaM tu siddhArthakam | daNDAkhyaM pauruSaM kAyaM puSpakaM ca phalodbhavam // 4 // evaM ca navaliGgAni sarvakAmArthadAni ca / uktAni yAni vai dAru-bhayAni zivazAsane // 5 // candano devadAruzva raktacandana eva ca / sarpazca zizapAzcaiva zirISAzoka kau tathA // 6 // karpUrAgarukau caiva hintAlamadhupAdapAH / tathA khadirakazcaiva pArijAtakapaGkajAH // 7 // zrIphalalavaGgAkSorAJjanakAzca tathaiva ca / bIkArjunako vRkSA anye ye ca dRDhAtmakAH // 8 // nirmANAH sudRDhAH kAryAH prAJjalA doSavarjitAH / zAkhodbhavAdika bhedagranthikoTaravarjitAH // 9 // SoDazAGgulato hInaM liGgaM kuryAnna dArujam / SoDazAGgulato vRddhi naivaliGgeSu kIrtitA // 10 // tathASTakanibandhe ca SoDazAGgulavRddhitaH / aSTAviMzatyuttaraJca zataM liGgAni saGkhyayA // 11 // punazcAGgulamadhye'STau liGgAni mudgamAnataH / paJcaviMzatyuttarakasahasraM saGkhyayA bhavet // 12 // nilayaM dArujaM kuryAdiSTikAbhistathocyate / nilayadravyAdinyUnaM dArujaM na prakAsyate // 13 // zailaje cA'tha prAsAde kuryAliGgaM ca zAzvatam / svabhuSANaM tatha ghATayaM ratnajaM dhAtujaM tathA // 14 // sarvANImAni liGgAni nilaye zailaje hi vai / dAruje dArujaM zastaM dhAtuje dhAturatnajam // 15 // ityevaM mAnamuddiSTaM dAruliGgapramANataH ( kam ) / dvayaSTakAGgulamAdyaM syAt SaTkaraM cAntatastathA // 16 // vizvakarmovAca iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAya dAruliGganirNayAdhikAro nAma dvizatatamaM sUtram // Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (201) zailajaliGgahastAGgulapramANa nirNayo nAmaikottara dvizatatamaM suutrm|| vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi zailaliGgapramANakam / hastAdi navAntaM liGganavakaM hastavRddhitaH // 1 // hastAdhazca na kartavyaM liGga zailamayaM tathA / tadUrva tu prakartavyaM prastArAnukrameNa ca // 2 // sUtrahastAdathArabhya pAdavRddhayA trihastakam / kaniSThanavaliGgAnAM pAdavRddhiranukramAt // 3 // madhyamAni ca liGgAni pAdavRddhayA nava kramAt / yugahastAditazcaivaM tathA SaDDhastakAvadhi // 4 // AyAme saptahastaM ca navahastAntameva ca / / uttama liGganavakaM pAdavRddhayA yathakramam // 5 // tricaturhastayormadhye SaTsaptakarayorapi / pAdavRddhayA zrINi trINi SaDliGgAnAM samudbhavaH // 6 // saGkhyAtAni prayastriMza liGgAni pAdavRddhitaH / hastAdi navahastAntaM prayastriMzazca sakhyayA // 7 // abhidhAnakramaM teSAM kathayAmyaparAjita / anukrameNa khyAtAni trayastrizazca sakhyayA // 8 // bhavaM bhavodbhavaM bhAvaM saMsArabhayanAzanam / pAzayuktaM mahAtejo mahAdevaM parAtparam // 9 // IzvaraM zekhara zivaM zAntaM vai manohyAdakam / rudratejaH (sadAtmaka) vAmadevamaghorakam / / 10 // tatpuruSaM tathezAna mRtyuJjayaM ca vijayam / kiraNAkSamaghorAnaM zrIkaNThaM puNyavarddhanam // 11 // puNDarIka suvaktrAsyamumAtejo vizvezvaram / trinetraM 'yambakaM nAma (ghoraM) mahAkAlaM ca nAmataH // 12 // prayastriMzat pAdavRddhayA hastAdika navAntakam / pAdArdhavRddhayA ca punaH paJcaSaSTizca saGkhyA // 13 // trikonazataliGgAni tthaaygulghRddhitH| tathaikAGgulavRddhayA tu trinavasyadhikaM zatam // 14 // pavamardhAgulavRddhayA liGgasaGkhyA manukramAt / paJcAzItyadhikaM caiva zatatrayamudAhRtam // 15 // aGgulavedAMzayuktyA kramazo vRddhitstthaa| ekonasaptatyuttara-saptazatAnyanukramAt // 16 // Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA tathA mudgapramANena pUrvamAnavikalpanAt / dvicatvAriMzaduttara caturdaza zatAni ca // 17 // mudgapramANaliGgAnAmekaika dshbhedtH| caturdazasahalAne saviMzaticatuHzatam // 18 // iti zAstroktaliGgAnAM mAnasakhyA smiiritaa| uktamantaramAnaM ca nilayAMzca vadAmyaham // 19 // . iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM zailajaliGgahastAGgulapramANanirNayAdhikAro nAmaikottaradvizatatama sUtram // Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) zailajaghATyAdiliGganirNayo nAma badhyuttaravizatatama sUtram // vizvakarmovAca athAta: sampravakSyAmi liGgapIThakalakSaNam / liGgAlana nilayAdi pramANaM sUtramArgataH // 1 // SatriMzatkarato dhastAt yAvaddhasta catuSTayam / bhavanti liGgamAnena tadAdhArAdikaM vinA // 2 // caturyo'dha ekahastaM dvihastaM vA trihastakam / na kuryAda ghATyaliGgeSu zailaja ratnajaM vinA // 3 // hastamAnaM bhavelliGga vedahaste surAlaye / saptavedAMzaM tu liGga SaTsyazena hastakam // 4 // pazcAdi bhUtavedAntaM praasaadhstsngkhyyaa| madhyama paJcamAMzena hastAdi navAntakam ? // 5 // RtvAdi yugatatvAntA hastasaGkhyA shivaalye| SaDazena prakartavyA hastAdi nava antikam ? // 6 // jyeSThaliGge prakartavyAH prAsAdAzca kaniSThakAH / madhyame madhyamA yuktAH kaniSThe liGga uttamAH // 7 // sImAmAneneti liGgamekahastAt navAnAkam / punazcAnmadato'pyevaM garbhamAnAdi kathyate // 8 // prAsAdamAnato liGgaM nilayA linggmaantH| vidhAtavyaM mAnayuktaM doSo nyUnAdhike bhavet // 9 // garbhAdhena tu yalliGgaM tatkaniSThamudAhRtam / vibhakta paJcadhA garbha jyeSThaM liGga tribhAgataH // 10 // navadhA bhAjite garbha madhyamaM paJcabhAgataH / kArya tadantarato vai ekaikasya trikaM trikam // 11 // jyeSThAdhazca kaniSTho vibhaktaM ca nvaaNshtH| trikaM jyeSThaM trika madhyaM trikaM caiva kaniSThakam // 12 // tridhA vibhaktagabhaiSu caikAMzaM grbhmaantH| sAdhAraNamiti proktaM jyeSThamadhyakaniSThakam // 13 // aparAjita uvAca nyUnAdhikokta liGgAni layaM vA tanyUnAdhikam / dvAranilayodbhavAdyastu ? tatra doSAH kathaM prabho // 14 // vizvakarmovAca arcAliGgodbhavaM mAnaM vezmAMze svaparAjita / . . nyUnAdhiko na kartavyaH prAsAdaH sUtrataH kramAta // 15 // Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apagajiyapRcchA vezma nyUnAdhikaM zastaM svabhuvANe ca rasnaje / ghaTiteSu vidhiH khyAto hya liGgeSu tatvataH // 16 // dhAtuje ratnaje caiva svabhuSANe ca daaruje| ghezma nyUnAdhikaM proktaM vAliGge tu pArthive // 17 // zailaje ghATyaliGge tu vidhiruktazva shaastrtH| kartaya' sUtrakAreNa pramANaM caanupuurvshH||18|| mRdAra zailalohAnAmAyAmo yuganetrAMzakaiH (vedayugmAMzaka:) rasaiH sArdhasaptabhizca vasubhIrandhrakaistathA // 19 // caturvidhazca viSkambhaH kartavyaH zAstrapAragaiH / suragaNArcitA nAdyaM AdyaM sarvasamAdi saisakam // 20 // viSkambha rahitAyAmaM kRtvA rudrAMzamardhataH / aSTabhi vaiSNavaM jJeyaM caturbhi brahmaNastathA // 21 // nAhapAdena viSkaMbha RSibhi brahmaNaH padam / aSTabhi vaiSNavaM jJeyaM rudrAMzaM grahasaGkhyayA // 22 // itthamanyazca kartavyaM liGgaM suragaNArcitam / tasya tAvatpunastvevaM kartavyaM tattvanAyakam // 23 // viSkambhaM sArdhasaptAMzaM pAdonASTAMzamAujajam / aSTabhi vaiSNava zaivaM sapAdAbhireva ca / / 24 // anAdhanAmataH prokta manyadU mAnaM ca vakSyate / viSkambha navabhAga syAt sArdhASTAMzaM " pitAmahaH " // 25 // abhi vaiSNavaM zeyaM mAhezaM lArdhasaptakam / idamanyaca kartabyamanAdyaliGgalakSaNam // 26 // mUle madhye tathAne ca vistArAyAmataH samam / sarvataH sadRzaM caiva liGga vai sarvataH samam // 27 // vivartAkSaM varddhamAna zrIpujaM nandivardhanam / catvAryuttamaliGgAni kramo gurUpadezataH // 28 // ghAsudevAdikaM liGga saptendubhyAM ssddindutH| iSuzabdAzugakSmAbhyAM pRthu yuktaM ca liGgakam // 29 // saptendubhyo vivartAkhyaM SaTcandrau vardhamAnakam / iSuzandau ca zrIpulaM yugakSme nandivardhanam // 30 // viSkamyaM rahitAyAma zeSa ? (zivaM ) candAzamardhataH / SaTcandrAyato viSNuH zaMSa brahmaNa ucyate // 31 // samastAnAM hi liGgAnAM brahmAdau caturanakaH / karNasUtrAtmuktakoNe viguraSTAzrako bhavet // 32 // brahmAdisthAnato lupto vRttAkArasamudbhavaH / pUjAbhAga UrdhvataH syAdrAMzo vRttasaMzakaH // 33 // vistAraM cAsya liGgasya tadantamupalakSayet / vibhakti mastake teSAM liGgAnAM paJcadhA bhavet / / 34 // Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA chatrAkAramaSTamAMze sArdhaM dvayaMzaM SaDaMzake / puSA vedabhakke dvibhAgaM kukkuTANDabham // 35 // tribhakte liGgavistAre caikAMzamardhacandrakam / sAyaMzena tulyaM syAdazaMze budbudAkRti // 36 // tasyAdho bhavati vyAdhI rASTrabhaGgaM ca vakrake / madhyahIne ca durbhikSamohIne prajAkSobhaH // 37 // UrdhvahIne sarvanAzo (hyAGga) hone prajAkSayaH / pUjAhAni bhagadIrghe madhyadIrghe prajAkSamaH // 38 // anAvRSTiradhodIrghe rASTrabhaGgo'GgadIrdhataH / sandhirekhAbindujAla kIlakAdi kalaGkakaiH // 39 // gaura ! chidratAM ? ( ba ) dhUlikAkamArjArapAdataH / vinirmukaM cA'thaliGgaM bhuktimuktipradaM bhavet // 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAza proktRzrI bhuvana devAcAryekAparA jitapRcchAyAM zailajaghATyAdiliGganirNayAdhikAro nAma dvayuttaradvizatatamaM sUtrama // 521 Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (203) liGgaparIkSAnAma tryuttara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca zaNaviddha zitaM kRtvA cale rakSAdibhiH kramAt / yAvannirvANatAM yAti tAvatkuryAdvicakSaNaH // 1 // zuddhaM tat tu nirIkSeta tasmiMzcihAM zubhAzubham / tasya cihnAnukramaM ca pravakSyAmi ca nAmataH // 2 // padmAkaraM svastikaM va zaGkhAbhaM cakrasannibham / chatrAkRti dhvajAkAraM trizUlAkRti pArvatam // 3 // matsya makara kUrmAmaM kalazAkRtikaM tathA / ardhacandrAkRti tathA caivaM govRSabhAkRti // 4 // vajrakhaGgAkRtikaM ca daNDabhaM cAmarAkRti / vRSAvRti ! liGgAkAraM sayonimAtra (na) saMyutam // 5 // sthapatisthapakAnAM tu putrapautra vicaddhakam / bahUni yatra dRzyante liGge liGgAni sarvataH // 6 // pUvAparayAmyottare dRzyate liGgamunnatam / rAjA bhRtyairmantribhizca varddhate prajayA saha // 7 // dRzyate parvato yatra hyanakazikharAkRtiH / rAjA senAvadhaM kuryAnmAsenA'tra na saMzayaH // 8 // samudravIcisaMkAzaM maNDalAkRtikaM tathA / rAjA paragataM rASTramacirAdvinivartayet // 9 // gobrAhmaNahitaM ca yajamAno'pi varddhate / sukhadaM sarvavarNAnAM zAntipuSTipradAyakam // 10 // indrAyudhanibhA rekhA caturvarNopazobhitA / zuklA viprasya sukhadA raktA rAzo vidhIyate // 11 // vaizyasya pItikA rekhA kRSNA zUdrasya zasyate / avicchinnA bhavedrekhA putrapautravivarddhinI // 12 // vicchinnA bindusaMyuktA varjanIyA prayatnataH / kaGkabhAsa|kRtiJcaiva gRdhrakA kAkRtistathA // 13 // valayAdyA kRtizcaiva kauzikAkRtireva ca / kITapataGgAzca dRzyante yatra varNataH // 14 // adhamaM tadvijAnIyAt prayatnena vivarjayet / cihnaM tu kathitaM teSAM lAnchanAni hAtaH zRNu // 15 // Avarte dakSiNaM zreSThaM vAmAvarte vigarhitam / yenAmidI (AvatoM) iyate yatra vipulo mekhalAnvitaH // 16 // talliGgaM pUjayennityaM sarvakAmArtha sAdhakam / Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 523 aparAjitapRcchA prAsAdo vA ratho vApi nandyAvartastathAGkuzam // 17 / / rammA kanyAyukta ! (puSpa) mAlA zivA ca darpaNaM tathA / kalazaM caiva hAraM ca akSasUtraM pavitrakam // 18 // vastrayugmaM kuNDalaM ca tArakAkRtika tathA kuNDalaM ceti vijJeyaM lAJchanaM zobhanaM khalu // 19 // some sUrye vRSe padme zaGkhe vai vipulaM dhanam / chatreSu cAmare caiva rAjyalAbhaM vinirdizet // 20 // makare cAkSasUtre ca kalaze ca kmnnddlo| hAre vastre bhage caiva svastike vijaya stathA // 21 / / lAJchanAkSarasaMsthAne zubhaM bApyathabAzubham / pAyavyAgneyamAhendre vAruNyAM ca yathAvidhi // 22 // akArazca ukArazca eye oau aMastathA / gajaDadavaM ca jJAtvA yathA tatra ca dRzyate // 23 // eteSu dRzyamAneSu mahAbandhabhayaM bhavet / AkAro dRzyate yatra akAro vA tathaiva ca // 24 // RRca dRzyate yatra ujghttyssstthaa| narapadAzcAkSarANi AgneyyAM ca prakIrtitAH // 25 // eteSu dRzyamAneSu agnidoSabhayaM bhavet / (ucakAro lakArazca ) anunAsikasaMzakAH // 26 // yanmAhendrAzritaM jheyaM liGge cihna zubhapradam / kakArazca va (la) kArazca bhUja Udha ? (chajapatha ) stathAparaH // 27 // zaSasakArA vijJeyAH sakArazca susambhavaH / ebhistu lAJchana liGgaM sarvakAmArtha sAdhakam // 28 // kathitAni lAJchanAni zalyadoSamataH zRNu / sayonimAtra samyuktaM lakSaNIyaM vipazcitA // 29 // - - tasmilliGge caiva maNDalaM yatra dRzyate / sagarbha tadvijAnIyAd jIvazalyaM vicakSaNam // 30 // mAMjiSThAme maNDalaM syAt harite karkaro bhavet / pIThe (te) godhAM vijAnIyAt kRSNe vidyAda bhujaGgamam // 31 // kapile mUSako jJeyaH zyAme tu kRkalAzakaH / atirakte ca vaNe tu indragopakamAdizet // 32 // kiMzukAme ca khajUra: atasIbhe pipIlikA / bhasmabhe ? (smRmaro) jJeyaH vAlhi kA zvetabhasmame // 33 // vicitre vRzcikaM vidyAt khadyotamagnisannibhe / campAbhe kRmaya: 1 prokA zvetavarNe narottamaH // 34 // iti tyAjyA liMgadoSA mUrtidoSaM vivarjayet / lakSaNoddharaNaM vakSye sarvaliGgeSu kAmadam // 35 // pUjA bhAgo mastakAdyo vibhaktAstu kalAMzakaH / Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liGgaparikSAnAma yuttara dvizatatama sUtram // pITho- dazamAnte ca liGgAkRti ca lakSaNam // 36 // pRthutvamaSTamAMzeno bhayarekhAntare viduH| mastakaM liGgakAkAra lakSitaM ca caturvidham (paJcadhA tathA) // 37 // pakSayozcaturbhAgordhva rekhApAce linggaakRti:| pIThoveM dvibhAge kuryAd bhrama (maNi) rekhAM pradakSiNam // 38 // umarekhAntaraM yat svASTamAMzetyAtmakam ? / evaM vidhaM prakartavyaM caturdhA (paJcadhA) liGgamAnataH // 39 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM liGgaparIkSAdhikAro nAma vyuttara dvizatatamaM sUtram / / Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1204) pArthivaliGgavyaktAvyaktanirNayo nAma caturuttara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca pArthivasya pravakSyAmi vidhAnaM paramaM zubham / pakkaM caivamapakaM vA pArthivaM dvividhaM smRtam // 1 // tathA'pakkaM prazaMsanti AyuSyaM zrIbalapradam / tadanukramayogaM ca kathayAmastavAntike // 2 // zvetAM pItAM tathA raktAM mRttikAM ca samAharet / tathA godhUmacUrNa tu mAkSika cUrNameva tu // 3 // kapilAyA ghRtaM kSIraM paJcakSIraM ca vRkSajam / guDaM ca guggulaM caiva cUrNayitvA ca prakSipet // 4 // varjayitvAnyadravyANi lAkSAmayaNakAmbikam ? (laakssaakuddaalkaambikm)| pratikSepo varaNDeSu mAsaM pakSAdhikaM tathA // 5 // tatastu kArayaliGgaM vidhiyuktikrmaistthaa| vyaktAvyaktamidaM kuryAcchAzvataM sarvakAmadam // 6 // avyaktamidamuktaM tu vyaktamAnaM pravakSyate / pUjAbhAgastribhAge tu vaktrasya nirgamaM viduH // 7 // mRhArulohazailaizca zvetaM liGgaM tu kAmadam / pArzvaliGgasamAyuktaM tattanmAnena tatkuru // 8 // liGgArcA pRthumAnaM tadvibhaktaM vAdazAGgalam / caturviMzatikocchrAye vaktraM vai dvAdazAGgulam // 9 // lalATaM vyaGgulaM proktaM bhranetraM dvayaGgulaM tathA / nAsikA dayaGgulA prokA'dharau caikaMkakAGgalau // 10 // zalAkRtiH kaNTharekhA hanukAdvayalAyatA / vedAGgulaM pRthuvaktraM dvayaGgulA nAsikApuTiH / / 11 / / yaGgalAyatakaM netraM tanmAnaM netrakAntaram / / cApAkArA ca dRSTiH syAd bhralatA cAGgulAyatA // 12 // bAdazAGgulavistAre karNAvekaikakAGgulau / bhrasamotsedhako caiva ubhau kau~ samAnataH // 13 // jaTAmukuTasaMyuktaM zazAGkakRtazekharam / zivAnanaM kuNDalAdi divyAbharaNabhUSitam // 14 // (zivapaJcavaktra bhyAnam ) pAleyAmalabindukundadhadhala gokSIraphenaprabham / bhasmAbhyAmanagadehadamanaM jvAlAvalIlocanam / Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 aparAjita pRcchAM brahmendrAdimarudgaNaiH stutiparairabhyarcitaM ( paraiH saMsevirta ) yogibhiH / vande'haM sakalaM kalaGkarahitaM sthANormukhaM pazcimam // 15 // iti sadyaH // gauraMkuGkumapiJjaraM sutilakaM, ( vyAlola ) hyApANDu gaNDasthalam / bhravikSepakaTAkSavIkSaNalasatsaMsika (bimbe tu) karNoptalam ( biMbaM sakarNotalam ) / snigdhaM vimbaphalAdharaM prahAsataM nIlAlakAlai. kRtam / vande pUrNazazAGkamaNDalanibhaM vaktraM harasyottaram // 16 // iti vAmadevaH // kAlAbhrabhramarAJjanadyutinibhaM (haraM ) vyAvRttapiGgekSaNam / bAlendudvayaniHsRtaM (bhAlendudhutibhAsitaM ) sudarzanaM prodbhinnadaMSTAGkuram / sarvaprota kapAlazuktisakalaM ( zakalaM ) vyAkIrNamAzekharam / vande dakSiNamIzvarasya kuTilaM bhrUbhaGgaraudraM mukham // 17 // ityaghoraH // saMvartAgnitaDitprataptakanakaprasparddhitejo'ruNam gambhIradhvaniniHsRtaM sudarzanaM prodbhAsitAmrAdharam / bAlendudyutilolapiGgalajaTa ( bhAjabaddhoragam vande siddhasurAsurendrasunutaM tatpuruSasyA''nanam // 18 // iti tatpuruSaH // vyaktAvyaktaguNotaraM ca varadaM SaTtriMzatattvAdhikam / tasmAduttaratatvamakSaramiti dhyeyaM sadA yogibhiH / vande tAmasavarjitena manasA sUkSmAtisUkSmaM param / zAntaM paJcamamIzvarasya vadanaM khavyApi tejomayama // 19 // itIzAnaH // ( itaH paramaSTA viMzatiparyantaM zlokA luptAH ) zailajoka liGganandezasahastrAdyarcanA ? / svAdyodbhavastathA puNya zatasahasrAdyatagA ? // 29 // sarvAtmamAdi liGgAnAM rudravedasamucchrite ? | vRtte nAgahate rAma (zca ) zatamaSTottaraM cayet // 30 // iti zataliGgaH sarvamayAdi liGgAnAM rudrovedasamucchrite / eke navati liGgAni pratyekaM viSamaiH padaiH // 31 // ghaTitaM sAritaM caiva svayambhu pArthivaM tathA / zANAdi vihitaM cAdyaM nadImadhyAcca sAritam // 32 // svabhu svayaM bhUmijAtaM pArthivaM nagapRSThagam / evaM caturvidhaM liGgaM bANaliGgamataH param // 33 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAza proktR zrIbhuvana devAcAryokta para jitapRcchAya pArthivaliGgavyaktAvyaktanirNayAdhikAro nAma caturuttaradvizatatamaM sUtram // Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (205) bANaliGgotpattirnAma pazcottara dvizatatamaM sUtram // - vizvakarmovAca bANo nAma mahAdaityaH pUrvamA''rAdhyadevatAH / brahmaviSNu surendrAzca purArtha tena yAcitAH // 1 // tuTaizca dattamekaikaM puraM divyaM ca kAJcanam / puratrayaM tu saMyojya antarikSagata: sa ca // 2 // puraiH pavanavagaizca bhramanti sma pradakSiNam / puratrayAdhipatyaM sa prAptastripuranAmakaH // 3 // jitavAna devadaityAdIna yakSavidyAdharoragAn / candrasUryAdikAMste'tha zambhu zaraNamAgatAH // 4 // abhayaM dattavAn devo'vadattAMzca tathAgatAn / gaGgAnarmadayo madhye tripuraM pAtayAmyaham // 5 // bANAyA'thAkSipad vANaM haro bANo'pyacintya ca / bANaM cikSepa naSTau tau bANoM kSipto parasparam // 6 // puraM cAzyagatika bhramattiSThatkSaNe kssnne| zanyacetA dRDhAtmA'pi haro dRSTvA ca pUrgatim // 7 // Izena vintyamAno'tha varado munipunggvH| sa gato nAradastatra yatra tatripuraM puram // 8 // bANena cA'imAdAya nAradazca supUjitaH / bANabhAryA bhAnumatI tejaHsthA satpathe sthitA // 9 // praNipatya muni prAha brahmaputraM tu nAradam / rAzI uvAca strINAM brUhi kathaM satyaM vrataM ca paramezvara / asmAkaM tu munIndrastvaM sarvasiddhipradAyakaH // 10 // nArada uvAca strIbhizcedaM vrataM kAryamanekasiddhikArakam / dvAdazamAlobhapakSa-tRtIyAH kAmadA vrate // 11 // caitre vasantotsavAkhyA kRSNe dharmapradAyinI / vaizAkhe tRtIyA'kSayA kRSNa santatikAriNI // 12 // jyeSThe gaganarAzI ca kRSNe shokprnnaashinii| ASADhe damatI devI (zAntidAnAma) kRSNe dharmaprakAzinI // 13 // zrAvaNe vai madhumatI kRSNe syAdrapadAyinI / haritAlI bhAdrapade kRSNe kajjalakAminI // 14 // Azvine'bhyastapatrA (hanasUyA) ca kRSNe dazarathA tthaa| kArtike kIrtidA nAma kRSNe syAtkalinAzinI // 15 // Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA mArgazIrSe ahivanA ! kRSNe ca sukhadA tthaa| pauSe ca pArvatI devI kRSNe mokSapradAyinI // 16 // mAdhe mAghezvarI khyAtA kRSNe saubhAgyadAyinI / phAlgune zrIphalAkhyA ca kRSNe ca jAtikA tathA // 17 // dvAdazamAsanA; khyAtAstRtIyAH pArvatIvratam / gauryAvratamupopyedaM yAgaM kRtvA mahotsavam // 18 // IpsitaM labhate kAma tripurAdhipatipriye / dUrvASTamI budhASTamI lalitA sarvasundarI ! / / 19 / / sarvarAjAdivipreNa pattyottarabhuktacetastam ? / evaM tu tripure chidraM samprAptaM tridazairapi // 20 // AyAto nArado bhUyo yatrA''sIlapANekaH / rathe cAruhya devezaM gaNaM kRtvA mahezvaraH / / 21 // atho mumocAgnibANa jvalitaM jvAlamAlayA / pAtitaM divyabANena hAhAkArasamudbhavam / / 22 / / trikhaNDaM tripuraM kRtvA pAtitaM dharaNItale / pakaM ca patitaM khaNDaM zrIzaile tripurAntike // 23 // tatra vai koTiliGgAnAM siddhaM kSetra prabhAvataH / dvitIyaM patitaM khaNDaM parvate'marakaNTake // 24 // amaravidyodbhavA ? kahiTaH koTi linggprbhaavtH| narmadAyAM ca liGgaM tvamarakaNTakanirmitam // 25 // tatIyaM patitaM khaNDa vArANasyAM tu putraka / tatra sArdhakoTi liGgaM khyAtamubhavanAzakam // 26 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bANaliGgotpatti nirNayAdhikAro nAma paJcottaradvizatatamaM sUtram / / Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) bANaliGgaM SaDuttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca--- ataHparaM pravakSyAmi bANaliGgasya lakSaNam / pUrvamArAdhitazcezo bhaktaizca tridazairapi // 1 // ( ekasyAdi saptAno AsIlazcAtadazca lakSaNam ? ) ekAsyAda dvisaptAntamAsyabhedasya lakSaNam / ekAnaM ca svayaM deva trinetra; zalayAgikaH // 2 // umAmahezvaraM dvayatraM vyastraM tripuruSa tathA / brahmaNA cArcitaM liGga tathA vedAstrasaMjJakam // 3 // paJcAstraM lokapAlaizca paDajhaM shikhiketunaa| saptAtha varuNenA'tha cASTAdhaM vasubhistathA // 4 // navagraha navAthaM ca dazAbhaM ca dizAdhipaiH / ekAdazAstraM viSNunA sUryaNa dvAdazAstrakam // 5 // trayodazAstraM sarvaizca zakAlaM shkrtstthaa| ekAdyaM caturdazAntaM kathitaM ca yathAkramam // 6 // ekAnaM sthApita liGgaM yena vai pRthiviitle| mucyate sarvapApebhyo brahmahatyAdibhizca sH||7|| dvayadhakaM ca tathA liGga sthApitaM bhakti tatparaiH / modate divi muktaH syAt sa gohatyAdi pAtakaiH // 8 // jyazrakaM ca tathA liGgaM pUjitaM ca suraasuraiH| azvamedhAdipuNyaM ca labhate nAtra saMzayaH // 9 // puruSamedhanaM puNyaM caturAzre ca pUjite / agabhyAgamanAnmukto hyamakSyasya ca bhakSaNAt // 10 // muktapApazca vijJeyaH paJcAthe pUjite tthaa| strIbAlaghAtI zuddhaH sthAcchivalokaM SaDadhake // 11 // saptAle bANaliGge tu pRthvIdAnaphalaM bhavet / aSTAdhaM tu yadAliGga pUjitaM pRthivItale // 12 // gurustrIpApamuktazca labhate zivalokatAm / navAvaM tu yadA liGgaM pUjitaM ca prytntH| samuktaH sarvapApebhyo bahusvarNAdikaM phalam // 13 // saptakoTijanmapApaM nazyeddarzanata: kSaNAt / zivaloka dazAze ca labhatenA'tra saMzayaH // 14 // ekAdazAbhaM ca tathA saMsArabhayanAzanam / dvAdazAdhaM tathA liGgaM sUryataja: samaprabham // 15 // Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 aparAjitapRcchA trayodazA liGgaM tu arcitaM ca sadAbudhaiH / pRthvIdevAdhipatyaM ca prApyate nAtra saMzayaH // 16 // caturdazAstraM liGgaM tu svargAdau devapUjitam / dazAzvamedhajanyaM ca phalaM prApnoti mAnavaH // 17 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktazrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM bANaliGgAdhikAro nAma SaDuttaradvizatatamaM sUtram // Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) pIThikAlakSaNaM saptottara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca liGgAyAmalamaM pIThe pRthutvaM tu prmaanntH| brahmAdyaM caiva viSNvantaM viduH pIThasamucchyam // 1 // praNAlaM tu vibhAgena skandhatulyAkaM tathA / tridhA vibhaktamaya vai madhyAMze jalamArgataH // 2 // skandhe tu pAdamekaikaM madhyavaMzobhavAkRtiH / pRthutve pIThasUryAzA mekhalA bhramaNa kRtiH // 3 / / bhekhalAyAstribhAgena pAtraM ! (khAtaM ) kuryAttathA param / yAmyottaraM tatsapAdama vai sArdhabhAgikam // 4 // kUrmapRSTodbhavAkAraM mastakaM darpaNopamam / mekhalAmadhyataH kArya tAvat pAThaM tu kAmadam // 5 // ucchye caiva pIThasya triMzaddhA pravibhAjite / ekAMzA bhUgati: kAryA tribhAgA karNapaTTikA / / 6 // bhAgArdha mukhapaTTI ca tribhAgA skandhakonnatiH / skandhasya paTTikA sArdhA bhAgArdhe'ntarapaTTikA // 7 // sArdhadvayaMzaM karNakaM syAdekabhAgA tu cippikA / sArdhadvayaMzA kapotAlI cAnta:paham dvibhAgakam // 8 // sArdhAH paJca pAsapaTTiH kartavyaM vidhipUrvakam / ardhe tu skandhapaTTayAzca tribhAgaM skandhakSobhaNam // 9 // ardhe tu mukhapaTTayAzca caturbhAgaM ca karNakam / kSobhaNasyASTabhi rbhAgaiH kartavyaM tadazakitai // 10 // yAvahI bhaveliGgaM tAvAn pIThasya vistaraH / umA tu pIThikA jJeyA liGgaM zakara ucyate // 11 // nyUnAdhika na kartavyamumAyAH zaGkarasya ca / myUnAdhike kRte doSaH kurute rASTravibhramam // 12 // iti pIThikAlakSaNam // zuNDilA (sthaNDilA) ca tathA vApI yakSI vedI tathaiva ca / maNDalA pUrNacandrA ca vajI padmAkRtistathA // 13 // ardhacandrA trikoNA ca vijJeyA dshpiitthikaaH| AsAM tu rUpasaMsthAnaM kathayAmi nibodha te // 14 // sthaNDilA caturadhAca ekamekhalayA yutaa| dvimekhalA bhavedvApI yakSI caiva trimekhalA // 15 // caturazrAyatA caiva vedI sarvArthazobhanA / liGgeSvetA prayatnena varjanIyA sadA budhaiH // 16 // Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 aparAjitapRcchA kAryA ca maNDalAkArA mekhlaabhirlktaa| maNDalA sA tu vijJeyA gaNAnAM vRddhihetave // 17 // pUrNacandrasamAkArA madhyenyasta dvimekhlaa| sA vizeyA pUrNacandrA rudrANAM satataM priyA // 18 SaDadhA ca bhaved vajrI mekhlaatrybhuussitaa| SoDazAthA bhavet padmA kizciddhasvA tu mUlataH // 19 / / lagnajyadhanuSAkArA ardhacandrA tu sA bhavet / ' trikoNA corvato mhasvA zaktyA ca sadRzI bhavet // 20 // nyastA cottarapUrveNa prazastA lakSaNAnvitA / / liGgasyAtribhAgena bAhulyArdhasamantritA // 21 // mekhalAyAstribhAgena khAtaM caiva praNAlataH / adhastAt pAdahInaM tu kArayeJcaiva kSobhaNam // 22 // pramANAdadhikaM kArya praNAlaM cottare tathA / pRthupIThatribhAgena niSkAzaM tasya kArayet // 23 // vistArastatpramANena mUlAdhaM ca tdgrtH| jalamArgavidhAnaM tadagratazca suzobhanam // 24 // dadAti sthaNDilA caiva dhanaM dhAnyaM ca puSkalam / gomahiSIpradA vApI yakSI sarvArthasaMpadam // 25 // maNDalA kIrtibahulA pUrNacandrA tu zAntidA / vajrI zatruvinAzAya padmA saubhAgyadAyinI // 26 // putraM dadyAdardhacandrA trikoNA zatrunAzanI / devasya yojanArtha tu pIThikAstatra kIrtitAH // 27 // zaile niyojayecchalI dAruje dArujAM tathA / pArthive pArthivA kAryA lohaje.loha jottamA // 28 // rasnaje dhAtujA zastA ratnajA tu vishesstH| nAnyayoni prakurvIta kRtAyAM vairavigrahe // 29 // yAvadIrgha bhaveliGga tAvAn pIThasya vistrH| mAnAdhikaM na kurvita umAyAH zaGkarasya ca / / 30 // umA tu pIThikA zeyA liGgaM zaGkara ucyte| evameva samAkhyAtaM pIThikAnAM tu lakSaNam / / 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM pIThikAlakSaNAdhi kAro nAma saptottaradvazatatamaM sUtram // Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) nandIzvara (vRSabha ) lakSaNamaSTottara dvizatatamaM suutrm|| .. vizvakarmovAca athAta; sampravakSyAmi nandikezvaralakSaNam / pAdone vA tribhAgone pIThikocchyamAnataH // 1 // ucchyecaNDakaM kuryAt sthUlaM bhISmAnanaM tathA / pibantaM ca tathA mAjha vikRtAnanamUrdhvagam // 2 // caNDikAgrakezaizcaiva nibaddhopari caNDikA ? / / hArakaiyUrasamyaktaM kakaNAbhyAmalaGkRtam // 3 // padatazcASTamaM gatvA tapanAkSaM padmakRtim / rucakai bhadrakaM caiva haMsa vA vardhamAnakam // 4 // jagatyupari kuryAdvai bAhye vai vAmatastathA / evaM vidhaM tu kartavyaM caNDanAthasya lakSaNam // 5 // iti caNDanAthalakSaNam // nandIzvaraM tato yakSye yaduktaM pUrvameva hi| tasya svarUpasaMsthAna kathayAmi tu samprati // 6 // brahmAdyaM viSNubhAgAntaM kalpayettasya cocchyam / pAdAdhiko bhavejeSThaH kaniSThaH pAdavarjitaH // 7 // taducchyaM ca vibhajedU bhAgaiH paJcabhireva ca / / tatra bhAgapramANena saptabhAgAyato bhavet // 8 // dvibhAgaM ca bhaved vaktramAyAme cocchyaM viduH| adhobhAge mastakasya bhogasUtre ca sakthinI // 9 // zRGgaM pAdaM tu vistAre vistArAducchyo'dhikaH / zRGgAdhazcArdhabhAgena karNaH pAdonabhAgikaH // 10 // bhAgamekaM bhavedgrIvA pRthu kambalataH saha / adhobhAge mastakAcca pRSThaskandhaM ca bhAgikam // 11 / / tribhAgAyatakaM pRSThaM tribhAgaM pRthu kukSayoH / dvibhAgamuccairudaraM ca paramArutatyuttamam ? // 12 // bAhulya bhAgamekaM tu jaGghA yugmaaNshkaaytaa| ardhabhAgaika agraM ca ? khurikA cArdhabhAgataH // 13 // pucchamUlaM bhAgapAdamanaM kuryaattdrdhtH| caturbhAgAyataM pucchaM bhAgekaM cAgracAmaram // 14 // taduttamaM ca sotsAhaM padikaM cocchritaM kramAt / ghaNTAcAmara ghargharamAlAlaGkAra bhUSitam // 15 // zuGgAbharaNamapyevaM kuDikAne samodakA / modakA vRSavanAne tApasovadukAkAram // 16 // Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 aparAjita pRcchA prAsAdamAna tazcAnta-liGgasthAnAdi kalpitam / ekadvitricatuHpaJcaSaTsaptAGgulakAntare // 17 // mUrtisthAne tu kartavyA mUlastambhaizcatuSkikA / vRSasya cocchrayaH kAryoM viSNubhAgAntadRSTikaH // 18 // pAda jAnu kaTiM yAvadarghAyA vAhanasya dRk / guhyanAbhistanAntaM vA sUrye vyomastanAntakam // 19 // vilome kurute pIDAmadhodRSTiH sukhakSayam / sthAnaM hanyAdUrdhvadRSTiH svasthAne muktidAyikA // 20 // I iti sUtratanaguNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM caNDIzvara (nandIzvara) vRSabha lakSaNAdhikAro nAmASTottaradvizatatamaM sUtram // Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (209) pratimApramANaM navottaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca prAsAdamAnodbhavArcA pramANe trividhoditaa| sImAgarbhadvAramAna turyo hastAGgalairvidhiH // 1 // Adau sImA punargarbha dvAramAnaM tRtIyakam / hastAGgulakramoktaM ca ArcAmAnaM caturthakam // 2 // sImArdhaM ca SaDaMzonaM hastAtturyakarAntagam / iSuralAtmakahaste sthitA sImA tribhAgataH // 3 // pAdodbhavA dazAntaM ca SaDazonA hamA tathA / paJcamAMzA ca pAdonA hastaviMzatikAvadhi // 4 // triMzaddhaste SaDazena tribhAgona prakalpayet / saptAMze'rcAmAnaM tyaktA-dhaM ctvaariNshdNshkaiH||5|| aSTamAMzAM zatArdhe tu tribhAgonAM prakalpayet / sImAmAnodabhavAkhyAtA UrdhA! tu tathottamA // 6 // madhyamA dvAdazAMzonA aSTAMzonA kaniSTikA / jyeSThamadhyAdhamA khyAtA: sImAmAne nidhoditAH // 7 // iti sImAmAnodbhavAm // caturazrIkRte kSetre dazadhA pravibhAjite / / caturbhAgezca dve bhitI zeSaM garbhagRha matam // 8 // garbhagRha tribhAgaizca hyA kAryA suzobhanA / dazAMzonA madhyamA ca paJcAMzonA kanIyasI // 9 // iti garbhamAnam // dvAramAnodbhavAM vakSye hyarcI sarvatra zobhanAm / UrdhvA''sanasthA zayyAsthA pratyekA mAnasambhavA // 10 // tatvayugmodbhave dvAre hyarcAmAnaM vidhoditam / SaTcandrau tattvendU zakAH arcAi sakhyA matA // 11 // AsanasthA pUrvamAne zakravizvasUryAMzataH / / sthitAsanA ca kezAntaM pramANaM sUtrataH smRtam / / 12 // ___ iti dvAramAnodbhavArcA // hastAGgulakrameNaiva arcA praasaadmaantH| tasyAnukrama uktazca paGkti sopAnasaMcayaH // 13 // rudrAdau caiva digvRddhi hastaikAdvedahastataH / pakSavRddhAdiSu zvAnta sanArdhAntAMgulodbhavA ? // 14 // etanmAnodbhavA jyeSTA tridhoditkrmaagtaa| tyaktaviMzatyaMzA madhyA dazAMzonA kanIyasI // 15 // Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 aparAjitapRcchA uktamUrcAipramANaM zayyAsthA khekmaantH| nyUnA nyUnAdhikArInAM pramANamiti sambhavet // 16 // hastapAdAdivRddhizca krameNa prikiirtitaa| hastAdyaM turyaparyantamataUrca na kArayet / / 17 // vyaGgulato dig hastAntaM vRddhiM kuryAdanukramAt / diguttaraM zatArdhAntamekaikAGgulavRddhitaH // 18 // . viMzatyazaiH kaniSThonA jyeSThA tardazavardhanAt / ityAdikaM tathA proktaM trividhaM mAnameva hi // 19 // AsanasthodbhavA khyAtA zayanasthA kramodbhavA ? / sthitvA zayanakezAntaM pramANametatsambhavam ? // 20 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvana devAcAryoktA parAjitapRcchAyAM pratimApramANAdhikAro nAma nabottaradvizatatamaM sutram // Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210) pratimAlakSaNavidhirnAma dazottaradvizatatamaM sUtram // - vizvakarmovAca-- yat kiJcitpratimAyAma vibhjennvbhaagtH| svakIyAGgulamAnena bhAga vai dvAdazAGgulam // 1 // aSTottarazataM sakhairagulairucchyo bhavet / navatAla: sa vijJeyo vyavahAre prasiddhayati // 2 navatAle tato vRddhau mastorve cturnggulaiH| vikhyAto yAmako dvA-dazottarazatAGgulaH // 3 // uSNISamaGgulaM proktaM vyaGgulaM shirucyte| tAlo lalATAd galAntaM sarvatraiva mukhe kramaH // 4 // vyaGgulaM ca lalATaM syAdaGgulaM netrasUtrakam / netrasUtre tu kartavyA nAsikA caturaGgulA // 5 // gojakA caikamAtrA syAdadharaM triyavAntaram / oSTho yavaiH paJcabhiH syAddhanuH sArdhAGgulA bhavet // 6 // vistAra vaidyagulaM tu galamardhAGgulaM matam / grIvA sArdhAigulA stana-sUtraM trayodazAGgulam // 7 // dvAdazAGgulakA nAbhi udaraM caturaGgagulam / valikAtrayasamyuktaM guhyamaSTAGgulaM tathA // 8 // paJcamAtrodUbhavaM bhedaM vRSaNazcaturaGgulaH / ....... ..................... / / 9 // caturvizatyAlA syAjavA jAnuyugAGgulam / jaGghAmAnena nalako gulphaH syAzcaturaGgulaH // 10 // ucchyaH kathitazcaivaM mastAnto navatAlakaH / SaT triMzadaGgulo madhyo vistaraM zRNusamprati // 11 // candropamaM lalATaM syAdvistAre cASTamAtrakam / . AyAme dvayagule netre vistAre cAGgulAyate // 12 // nAso ca bhavenmAtraM dvimA nayanAntaram / sArdhAGagulA ca nAsA syAtpuTiH syAd dviyavAntarA // 13 // . niSpAvasadRzI zrotrapuTirardhAmulA tthaa| pippalI puTitulyA ca pichalI (campikA) caturaGgulA // 14 // hanukA dvayagulAyAme gaNDau vRttau ssddaalo| dvAdazAGgule vistAre kau~ caikaikamagulam // 15 // karNapArzva dvimAnaM ca tattulyaM cAnyato ? (connatI) bhavet / aGguSThAigulamAyAme kareM vai lakSaNAnvitaH // 16 // hanukezAntayormadhye mAnaM pazidaGgulam / / grIvASTAMzA pariNAhe caturviMzatimAtrakA // 17 / / 68 a. Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 aparAjitapucchA aSTAzulau tathA skandhau stanoce dvAdazAgule / kakSAsthAna prakoSThAbhyAM SADazAGgulamIritam // 18 // prakoSThAnmaNibandhazcA'gulAnyaSTA'thavA daza / saptAGgulaM karatalaM madhyamA paJcamAtrakA // 19 // tarjanI cA'nAmikA ca hInA ca syAzcaturyavaiH / anAmikA paJcayavahIMnA sA syAtkaniSThikA // 20 // aguSThaM syAccaturmAtra tAlArdha ca karo kama / / paJcAgulaM ca vistIrNa kuryAtkaratalaM tathA // 21 // aSTayavAntare'GguSThaM tarjanI SaDyavAntare / madhyAdyAntimAntAH sapta SaTpaJcayavAntarAH // 22 // triparvakAstathA sarvA nimnA agre suvRttakAH parvArdhana nakhAstAbhyastAbhiH sArdhaM vinirgtaaH|| 23 // sArdhadviparva cAGguSThaM parvAdha ca nakhAH smRtaaH| kularekhA ca kartavyA aguSThamanuvartate // 24 / / kaniSThAdhastarjanyantamAyUrekhA smiiritaa| madhyamA ca tathA rekhA dhanarekhA tadUrdhvataH // 25 / / vyaGgulo maNibandhaH syAnAhe sArdhadazAGgulam / gajahastopamo bAha saMsthitau ca manoharI // 26 // vizatyaGgulakaM caiva kakSayorubhayAntaram / / saptAzulaM bhujaskandhaH kakSe caikaikamaGgulam / / 27 / / caturdazAGgulo madhyo nAbhyUrve ca SauGgulam / aSTAdazAGgulaM nAbhe rdvimukhaM corumUlakam // 28 // ekAdazAzulA jalA nimnAneca suvrtitaa| saptAzzulaM jAnuziro nalAgraM nimnamAvRtam // 29 // vedAigulaM gulphamUlaM nAhaM ca dvAdazodbhavam / SaDagulaM pUrvapAdaH tarjanyA: pUrvabhAgataH // 30 // sArdhavyaGgulamaGguSThaM tarjanI cturnggulaa| ...................................... // 31 // aguSThasArdhAGgaloktaM tarjanI ca tadardhakam ? / aGguSThArdha tu sUtreNa kuryAdagre kaniSThikAm // 32 // nimnamAnakramaH proktaH parvasaGkhyAbhidhIyate / triparvakodbhavAzcAnyA aguSThaM ca dviparvakam // 33 // parvAdha ca nakhaM kuryAtsmRtaH sarveSvayaM vidhiH|| SaNmAtra: pAda vistAra caturmAtrA ca pAriNakA // 34 // pAdamUlatale cApAkAre madhyonate tathA / . akSi? gulpho prakartavyau ardhArdhamAtrakAvubhau // 35 // skandhau samunnatAkArI pRSThamadhyastu vaMzavat / vaMzakSipto pratapakSI ? sarvAvayavazobhanau // 36 / / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM pratimAlakSaNa vidhinirNayAdhikAronAma dazottaradvizatatama sUtram / / Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (211) sthAnakavidhinirNayonAmekAdazottara dvizatatamaM sUtram / / vizvakarmovAca atha vakSye sthAnavidhi kramayogamupAgatam / RjvAgatAdi-sthAnAni paJca vai puurvbhaagtH||1|| kArghANyaparAGmukhAni caturghattAbhidhAni ca / brahmasUtrodbhavaM pUrva sanmukhaM cAvalokane // 2 // aGgAbhidhAnasaM tu RjvaagtaadisthaantH| RjvAgataM dhruvaM pUrva tadAdyaM pravRttabhramaH // 3 // svAGgulobhavayuktA ca pAdayuktA trizobhanA / bhrakezAntayormadhye ca zirovRtte tu maantH||4|| AdyamajvAgataM nAma ardharju ca dvitIyakam / sAcIkRtaM tRtIyaM tu dvayardhAkhyaM caturthakam // 5 // uparyyatho sUtradhAtaH parAGmukha (vRtta ) catuSTayam / RjvAgataparAvRtta madha parAvRttakam // 6 // sAcIkRtaparAvRttaM tato dvayardharjupUrvakam / ityuktaM parabhAgaizca parAvRttacatuSTayam // 7 // ubhayarvAgatamadhye pratyaGgAGgakazobhanam // iti pAAgataM proktaM sthAnaka navamaM viduH // 8 // piMpalIkaNThamadhye ca bAhvozca skndhgrbhtH| akSasUtrodbhavAkhyaM ca pArzvasUtraM pratiSThitam // 9 // nAsAnaM dazanAgraM ca aguSThAgraM tathaiva c| pUrvaM pratiSThitaM sUtra kramayuktimupAgatam // 10 // lalATanAlikAmadhye cibkstnyostthaa| meDhe ca guhmamUlaM ca valasUtraM pratiSThitam // 11 // kuryAtsthUlaM ca sUtrasthaM nAsAgramAtranirgatam / ucchvAsaH sArdhadvayAkSo'zaSTamUlaM vedAGgulam // 12 // kSiptvA saMgamatriyavaM gojikAmAtrameva ca // 13 // adharAntaM gataM sUtraM hanukAmAtrameva c| grIvA vedAGgulokSiptA AhikA ? mAtrasaMzikA / aGgA madhye vibhAgoktA dviguNaM jAnumastake // 14 // SaNmAtrA gulphasUtre ca pravezo nirgmstthaa| nirgamazca pravezazca yuktimAnaM vidhIyate // 15 // kArya pRSTha stanasUtre caturdazAGgulakramAt / nAbhideze tathA saGkhyA''sanasUtre caturdaza // 16 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM sthAnakavidhinirNayAdhikAro nAmakAdazottaradvizatatamaM sUtram // Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (212) ekAdazarudranirNayo nAma dvAdazottara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca sadyo vAmo'ghoratatpuruSAdhIzAna eva ca / mRtyuMjayazca vijayaH kiraNAkSo'ghorAstrakaH // 1 // zrIkaNThazca mahAdevo rudrAzcaikAdaza smRtaaH| dvAdazakalAsampUrNa-mUrtizcaivaM sadAzivaH // 2 // gaNezaM ca kumAraM ca tathA'au dvArapAlakAn / dikapAlakasamAyuktaM nRtyantaM tripurAntakam // 3 // ardhanArIzvaraM vakSye tathA comAmahezvaram / kRSNazaikaramevaM ca hariharapitAmaham // 4 // hariharasvarNagarbha sacandrArka pitAmaham / tripuruSaM brahma-viSNumahezaM tu trimUrtibhiH // 5 // bhAskaraM grahasamyuktaM kRSNaM ca dvArakAsthitam / jainendraM vacmi caturvi-zati tIrthaGkarAnapi // 6 // gauryAzcaiva tathA mUrti durgAnavakameva ca / zriyastathA ca bhairavyA mAtRNAM ca tathASTakam // 7 // zuklAmbaradharaM devaM zuklamAlyAnulepanam / zukloSNISaM zuklane zuklayajJApavItinam // 8 // jaTAbhArasamAyuktaM bAlendukRtazekharam / trilocanaM saumyamukhaM catuHkuNDalabhUSitam ? // 9 // dimyadehaM mahAkAyaM navayauvanamaNDitama / mahAbhujaM mahotsAhaM varadAbhayapANikam // 10 // iti sadyojAtaH prathamo ruddhaH // raktAmbaradharaM devaM raktayajJopavItinam / raktoSNASaM raktanetraM raktamAlyAnulepanam // 11 // jaTAyAM kRtacaMdraM ca trinetraM tumanAsikam / mahAraktaM mahAbAhuM zula khaTvAGga dhAriNam / / 12 / / raktAsyaM raktanayanaM ? raktakuNDaladhAriNam / sarvAlakArasamyuktaM sarvAbharaNabhUSitam // 13 // iti vAmadevo dvitIyo rudrH|| karAladaMSTra vikaTAsyaM sarpazIrSa trilocanam / muNDamAlAdharaM devaM sarpakuNDalamaNDitam // 14 // bhujAkeyUradharaM sarpahAropavItinam / gonasa kaTisUtraM ca gale vRzcikamAlikAm // 15 // Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nIlotpaladalazyAmamatasIpuSpasannibham / bhRgabhramaGmajaTilaM zazAkakRtazekharam // 16 // takSakaM karkoTakaM ca pAyUnetre purau kRtau / aghorasamakaM hetuM kAlarUpamivAparam // 17 // mahAvIrya mahotsAhamaSTabAhuM mahAbalam / ripusainya trAsayantaM nivezo yatra bhUtale // 18 // khaTvAGgaM ca kapAlaM ca kheTakaM pAzameva ca / vAmahastacatuSkaNa zastrANAM ca catuSTayam // 19 // trizUlaM kalazaM khaDga daNDazcaivArimardanam / kareSu vai dakSiNeSu caitadanacatuSTayam // 20 // - ityaghora stRtIyo rudrH|| pItAmbaradharaM devaM paatyjnyopviitinm| mAtuliGga kare vAme akSasUtraM ca dakSiNe // 21 / / iti tatpuruSazcaturthoM rudraH / / zuddhasphaTikasaMkAzaM jaTAcandravibhUSitam / / trinetraM zUlahastaM ca vAme dhRtakapAlakam // 22 // itIzAnaH paJcamo rudrH|| kapAlamAlinaM zveta zazAGkakRtazekharam / vyAghracarmadharaM rudraM nAgendroruvibhUSitam // 23 // trizUlaM cAkSasUtraM ca vibharti dakSiNe kre| kapAlaM kuNDikAM vAme yogamudrAM karadvaye // 24 // iti SaDbhujamRtyuJjayaH SaSTho rudrH|| ekavatraM trinetraM ca zazAGkakRtazekharam / / bahallalATakApolaM kambugrIvaM suzobhanam // 25 / / caturbhujaM mahAbAhuM zulapaGkajadhRtkaram / / divyarUpadharaM devaM varadAbhayapANikam / / 26 // iti vijayaH saptamo rudraH / / caturbhujaM mahAvakSaH zuklAkSaM sUtrapANikam / / pustakAbhayahastaM ca varadAzaM trilocanam / / 27 // iti kiraNAkSo'STamo rudraH / / svalaspAvakasaMkAzaM khaDgahastaM trizUlinam / mahAkodhakaraM devaM mAyAkRtamahAgraham // 28 // ___ ityadhorAtro navamo rudraH / / citrasUtravastradharaM citrayajJopavItinam / citrarUpaM mahAsatyaM citraizvaryasamanvitam // 29 // caturbAhuM caivaktraM sarvAlaGkArabhUSitam / khaga dhanuH zaraM kheTaM zazAGkakRta zekharam // 30 // iti zrIkaNTho dazamI rudraH // Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazarudranirNayo nAma dvAdazosara dvizatatama sUtram / / trilocanazcaturbAhuH zuklAkSaH sukrdvyH|| dakSeNapANinA pUrNa vaMzAmRtarasaM pibat // 31 // dhRtamuktAkSasUtrazca mahAdevo dhanorjitaH / mahAzcaryapradAyI va rudrazcaikAdazaH smRtaH // 32 // iti mahAdeva ekAdazo rudrH| padmAsanena saMsthAya ! yogAsanakaradvayam / paJcavaktraM bhayaM zakti zUlakhaTvAGgadhRtkaram // 33 // bhujaGgasUtraDamaru bIjapUradharaM zubham ! / icchAnAnakriyaM caiva trinetra jJAnasAgaram // 34 // iti dvAdazakalAsampUrNamUrtiH sdaashivH|| gajAnanaM caturbAhuM vyakSaM puruSarUpiNam / ekadantaM mahAcaNDa byAlayajJopavItinam // 35 // svadantaM dakSiNe haste parazuM cA'pare kre| utpalaM cordhvato nAme tasyA'dho modakaM sthitam // 36 // sindUra raktaM kumbhaM ca kuikumAruNavigraham / kuryAdha mUSakArUDhaM siddhidaM sarvakAmadam // 37 / / iti gaNapatiH // varadaM cAkuzaM dantaM parazuM dakSiNe kre|| kapAlaM zarAkSamAlaM pAzaM daNDaM ca vAmake // 38 // paJcavakUtraM trinetraM ca haraM rudragaNezvaram / vRSabhavAhanopetaM sarvakAmArthasAdhanam // 39 // iti hrihrmuurtiH|| SaDvaktraM dvAdazabhuja locanatrayasaMyutam / zivyArUDhaM mAMsalaM ca kumAra kumArAkRtim // 40 // zaraM zaktiM ca khaDgaM ca aGkuzaM daNDameva ca / akSasUtraM SaDetAni vAmakeSu bhuneSu ca // 41 // zaGga dhanuH pAzakheTaM varadAM ca kmnnddlum| dakSiNeSu bhujeveva matrANAM SaTkameva ca // 42 // . iti svaamikaartikeyH|| kSIrodArNavamadhyastha mubhave'mRtarUpiNam / viSajIrNa bhujaGgAnAM tasya Ado samudbhavam / // 43 / / sarvAzcaryamayaM rUpaM vibodhAdviSahArakam / dAridmakuSThaharaM ca dhamArthakAmamokSadam // 44 // muktAmaNDalazobhADhyaM taptakAzcanasaprabham / hArakeyUrasamyuktaM prabhAmaNDalamaNDitam // 45 // trinetraM SaDbhujaM zubhraM jaTAkhaNDendubhUSitam / vyAghrAjinaM sitaM saumyaM nAgayajJopavItinam // 46 / / Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA trizale cAkSasUtra ca kapAla kuNDikAM tathA / yAmye saumye ca vibhrANaM vyAlavyAptI karau tathA // 47 // padmAsanasthitaM devaM vaidyanAthaM haraM prabhum / . vanamAlAdisaMyukta sUryakoTisamaprabham // 48 // mahAkeyUgsamyuktaM prabhAmaNDalamaNDitam / vaidyanAtha vijAnIyAt zaktyArogyapradAyakam // 42 // iti vaidyanAtha mUrtiH // gorazatA ? vara zAntaM kamaNDalvakSapANikama / dhanvantari suSeNa vA vAnagasyAmarAGgakam // 50 // amRtAgamahastaM ca kuryAttaspArzvayoH sdaa|| avatAraH kRto yena rAmalakSmaNatatvataH // 51 // iti sUtrasantAnaguNakotiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA mekAdazarudranirNayAdhikArI nAma dvAdazottaradvizatatamaM sUtram // Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (213) dikpAlAdivividhamUrtilakSaNo nAma trayodazottara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca mAtuliGgaM ca nAgendra Damaru zalameva ca / nandI mukuTazobhAdayaH sarvAbharaNabhUSitaH // 1 // khaTvAGgaM ca kapAlaM ca Damaru bIjapUrakam / daMSTrAkarAlavadano mahAkAlastu dakSiNe // 2 // iti puurvprtihaaro|| sarjanI trizUlaM caiva gadA Damaruka tathA / herambo vAmabhAge hi bhRGgiNaM dakSiNe smRtaH // 3 // gadADamarukhaTvAGgaM tarjanI vAmahastake / ubhau vA dakSiNadvAre bhRGgI dakSiNataH shubhH||4|| iti dkssinnprtihaaro|| trizala DamaraM caiva khaTvAGgaM bIjapUrakam / pazcime durmukho ghAme tadvatraM gomukhAkRti // 5 // pazcimadvAri kAryaH sa pANDuro'syAtha dakSiNe / khaTvAGgaM va kapAlaM ca Damaru bIjapUrakam // 6 // iti durmukho vAme pANDuro dakSiNe / / mAtuliGgaM mRNAlaM ca khaTvAGgaM padmadaNDakam / sitazcaivottare dvAre vAme caiva vyavasthitaH // 7 // pakhaNDaM ca khaTvAGgaM mRNAlaM bIjapUrakam / / asito pakSiNe bhAge uttare dvAra eva ca // 8 // iti sito vAme'sitazca dakSiNe / / varaM vajrAjakuzau caiva kuNDI dhatte karaistu yaH / gajArUDhaH sahasrAkSa indro vai pUrvataH sthitaH // 9 // varadaH zaktihastazca samRNAlakamaNDaluH / jvAlApuanibho devo meSArUDho hutAzanaH 10 // lekhanI pustakaM dhatte kukkaTaM daNDameva ca / sumahAmahiSArUDho yamaH kRSNAGga IritaH // 11 // khaGgaM ca kheTakaM haste katroM caivArimastakam / daMSTrAlambamukhI kuryocchavAnA rUDhAM ca nitim // 12 // varaM pAzaM ca kamala karai bibhratkamaNDalum / kartavyo makarArUDho varuNaH pazcime tathA // 13 // varaM zvaja patAkAM ca dastaiH kamaNDalum / mRgArUdo haridvarNaH pavano vAyudipatiH // 14 // Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA gadAM nidhiM bIjapUraM karobibhratkamaNDalum / gajArUDhaH kartavyo dhanadazcottare tathA // 15 // varadaM ca trizUlaM ca nAgendra bIjapUrakam / vRSArUDhazca kartavya IzAno dhavaladyutiH // 16 // ekavaktraM dazabhuja nRtyantaM tripurAntakam / siMhacarmaparidhAna mRgacarmottarIyakam // 17 // raktAmbaradharaM devaM sUryakoTisamaprabham / / kapAlamAlAbharaNaM zazAGkakRtazekhagm // 18 // khaTvAGgakheTakadharaM dhRtakhaDgakapAlakam / trizalAdina kaNThA va zarazAividhAriNam // 11 // pAzAGkuzadharaM devaM kunnddlaabhyaamlinkRtm| haraM saMsthApya nRtyantaM balayAkArasaMsthitam // 20 // prati dipAlayuktatripurAntakamUrtiH / / ardhanArIzvaraM vakSye umAdehArdhadhAriNam / vAmAne va stanaM kuryAt kaNe vai tADapatrakam // 21 // vAlikA vAmakaNe tu dakSiNe kuNDalaM tthaa| mukuTAdhaM ca mANikyaM jaTAbhAraM ca dakSiNe // 22 // ardhe caiva striyo rUpaM sarvAbharaNabhUSitam / puruSaM dakSiNe bhAge kapAlakATamekhalam // 23 // trizUlaM cAkSasUtraM ca tahakSiNakaroddhatam / kamaNDalu darpaNaM ca gaNezaM vAmatastathA // 24 // ityrdhnaariishvrH|| umAmahezvaraM vakSye umayA saha zaGkaram / mAtuliGgaM trizUlaM ca dhRtaM dakSiNata: kare // 25 // AliGgan vAmahastena nAgendraM ca dvitIyake / haraskandhe umAhastaM darpaNaM dvitIye kare // 26 // adhastAvaSabhaM kuryAt kumAraMca gaNezvaram / bhRGgiriTi tathA kuryAna nirmAsaM nRtyasaMsthitam // 27 // ityumAmahezvaramUrtiH // kRSNazaGkarakaM vakSye kRSNArdhena tu saMsthitam / kRSNArdhe mukuTa kuryAjjaTAbhAraM ca dakSiNe // 28 // kuNDala dakSiNe karNe vAme makarakuNDalam / akSamAlAM trizUlaM ca cakraM vai zaGkhameva ca // 29 // iti kRSNazaGkaramUrtiH // ekapIThasamArUDhamekadeha nivAsinam / SaDbhujaM ca caturvaktraM sarvalakSaNasamyutam / / 30 // akSasUtraM trizUlaM ca gadAM caiva tu dakSiNe / kamaNDaluM ca khaTvAGgaM cakraM vAmabhuje tathA // 31 // iti hrihrpitaamhH|| Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .546 dikpAlAdivividhamUrtilakSaNo nAma trayodazottara dvizatatamaM sUtram // caturvaktraM cASTabAhuM catuSkaika nivAsanam / RjvAgatomukhaH kAryaH padmahasto divAkaraH // 32 // khaTvAGgatrizUlahasto rudro dakSiNataH zubhaH / kamaNDaluM cAkSasUtramapare syAt pitAmahaH // 33 // vAme tu saMsthitazcaivaM zaGkhacakradharo hariH / evaMvidhaM prakartavyaM sarvakAmaphalapradam // 34 // iti hariharahiraNyagarbhaH // SaDbhujaM ca caturvaktraM sarvAbharaNabhUSitam / kamaNDaluM cAkSasUtramubhayoH ekajaTakkaram ? // 35 // mRNAla mUrdhvakarayoH kartavyaM zubhalakSaNam / sarvAbharaNasamyuktaM sarvakAmaphalapradam // 36 // iti candrArkapitAmahaH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAza proktR zrI bhuvanadeva c| yaktA parAjita pRcchAyAMdikpAlAdivividhamUrtilakSaNa|dhikAro nAma trayodazottara dvizatatamaM sUtram // Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214) brahmasUryAdinavagrahA nAma caturdazottara dvizatatama suutrm|| vizvakarmovAca RgvedAdivibhedena kRtaadiyugbhedtH| viprAdivarNabhedena caturvaktrazcaturbhujaH // 1 // brahmA pitAmahazcaiva virazciH kmlaasnH| ekaikasya yathA proktA mUrtiH syAtparameSTinaH // 2 // akSasUtra kare dakSe zucistasyordhvataH sthitA / pustakaM vAmahaste ca tasyAdhastAt kamaNDaluH // 3 // kamalAsanamUrtiH syAtsarvavarNahitapradA! kalau yuge bhaveccaivaM kartRkapravarAdiSu // 4 // iti kmlaasnH|| akSasUtraM pustakaM ca zucizcaiva kmnnddluH| viraJceH sA bhavenmUrti dvASare sukhadAyinI // 5 // iti virciH|| kamaNDaluzvAkSatraM dhruvAzca pustakaM tathA / pitAmahasya mUrtiH syAt tretAyAM sukhadAyinI // 6 // iti pitaamhH|| pustakaM cAkSasUtraM ca zruvAzcaiva kamaNDalu / brahmaNaH sA bhavenmUrtiH kRte tu sukhadAyinI // 7 // brahmA suvaktraH subhAvaH karNasaMsthitakuNDalaH / kirITamAlAzobhADhya samAMsa galakezakaH // 8 // taptakAJcanavarNAbho mnnirtnhaarojjvlH| muktAkaTakakeyUra sarvAbharaNa bhUSitaH // 9 // iti brahmaNo muurtiH|| Adityasya pravakSyAmi mUrti navagrahAnvitAm / raktavoM mahAtejAH zatapadmoparisthitaH // 10 // sarvalakSaNasaMyuktaH sarvAbharaNabhUSitaH / dvibhujazcaikavatrazca zvetapaGkajadhRtkaraH // 11 // tejovartulavimbasya madhyastho rkvaassH| idamAdityarUpaM syAt sarvapApapraNAzanam // 12 // vetavarNoM bhavetsomo rakto hAGgArakastathA / budhazca pItavarNAbhastAdRgrUpaM gurostathA // 13 // gokSIradhavala zukraH kRSNavarNaH shnaishcr|| rAjAvartanibho rAhu naH ketuH sadA bhavet // 14 // Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 aparAjita pucchA somaH kamalahastaH syAt kujo daNDakamaNDalU yogAsanasthazca budho guruzcA'kSakamaNDalU // 15 // akSaM kamaNDaluM zukraH zanirdaNDakamaNDalU | ardhakAyaH sthito rAhuH ketuH karapuTAkRtiH // 16 // saptAzvarathaAdityazcandro dazahayaH smRtaH / meSArUDho'GgArakazca budhaH sarpAsanasthitaH // 17 // haMsArUDhaM guruM vidyAt zukraM darduravAhanam / zaniM ca mahiSArUDhaM rAhuM vai kuNDamadhyagam // 18 // sarpapucchAkRrti ketuM zaniM daMSTrAkarAlakam / kirITamAlA zobhADhyAH sarvAbharaNabhUSitAH // 19 // iti grahasahitA sUryamUrtiH // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktu zrIbhuvana devAcAryoMktA parAjita pRcchAyAM brahmasUryAdinavagrahAdhikArI nAma caturdazottara dvizatatamaM sUtram // Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (215) sarvapratimA nAma paJcadazottara dvizatatama sUtram // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi viSNumUrtezca lakSaNam / varNabhedAnukramaM ca mUrtInAM ca pRthagvidhim // 1 // kezavo nArAyaNazca mAdhavo govindastathA / sthApitA mUrtayazcaiSAM viprANAM ca sukhAvahAH // 2 // viSNormadhusUdanasya kSatriyasya phalaprade / trivikramavAmanayoH sthApanaM vaizyasaukhyadam // 3 // sthApitAcaidharI mUrtiH zUdrasyA'pi sukhAvahA / rajakAnAM carmakAranaTAnAM varadasya ca // 4 // kaivartamedabhillAnAM hRSIkezaH sukhAvahaH / kumbhakAro vaNigvezyA vakrikadhvajinAvapi // 5 // eteSAM prakRtInAM ca sarveSAM ca sukhAvahaH / padmanAbhaH suvikhyAtaH sthApyo devazcaturbhujaH // 6 // pAMtrayambakaH zrImAn daNDinAM ca vizeSataH / dAmodaraH samAkhyAtastathA ca brahmacAriNAm // 7 // yacchantyete zubhaM rAjyaM bhRtyaputrakalatrakam / hari haraM hemagarbha nArasiMhamataH param // 8 // dhAmanaM caiva vArAhaM sarvavaNeSu kArayet / dhanaM dhAnyaM ca saubhAgyaM labhante kartakAvayaH // 9 // sthApitA caiva yanmUrtiyanitA cedvisarjayet / tanmUrtizca prakartavyA nA'nyamUrti pravezayet // 10 // makhakezAdhaGgakaizca hAH kaNThavibhUSaNaH / kaMGkaNaiH kaTisUtraizca kirITakuNDalAdibhiH // 11 // dhanamAlA turagAdyA! nUpuraiH pAdakaGkaNaiH / zastrAdyAyudhabhedezca vyaGgitAmapi tAM tyajet // 12 // makhakezAbhUSaNAdizastravastrAdyalakRtiH / viSamA vyaGgitA naiva dUSayenmUrtimaGgakam // 13 // zAntipuSTayAdi kRtyaizca punaH sA ca smiiktaa| punArathotsavaM kRtvA pratimA arcayecchubhAH // 14 // aGgopAlezca pratyaGgaiH kathaMcid vyaGgadUSitA / visarjayettA pratimAmanyamUrti pravezayet / / 15 / / jIrNoddhArakramayukti pratiSThAdibhirAcaret / pratiSThAnantare prAza: kuryAdaSTamahotsavAn // 16 // thA khaNDitAzca dagdhAzca vizIrNAH sphuTitAstathA / na tAso mantrasaMskAro gatAsustatra devatA // 17 // Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA pare varSazatAivAH sthApitAzca mahattaraiH / sAnnidhyaM sarvakAlaM tu vyaGgitAnapi na tyajet // 18 // patanAd vyaGgitA devAsteSAM duritamuddharet / snapanotsavayAtrAsu punArUpANi cAcaret // 19 // navarevApi jINe ii hI yA cA'pi zobhanA / pariSkAre'pariSkAre tatradoSo na vidyate // 20 // caturbhuje vA dvibhuje tasyAnte vAhikA kramam / yugmatAlau pRthagekA vAhikA pRthumAnataH // 21 // tattulyaM ca bhavedairghya vAhikAnAM pramANakam / devatAkrama tadrapaM? toraNaM chandamIdRzam / / 22 // vAhikA storaNe ? kuryAd yasya devasya ye gaNAH / zAntidAH sarvakAleSu sarvavidhanapraNAzanAH // 23 // dvArazAkhAkAranikarAdharathikAnvitAH / vAhikA bAhyapakSe tu gajaiHsiMharalakRtAH // 24 // tadUrva toraNaM kuryAt paJcadhA procyate budhaiH / lIlodaraM ca lalitaM zrIpuJja nandivardhanam // 25 // citrakUTAbhidheyaM ca paJcamaM toraNaM matam / lalitaM celikAkAraM trirathikaM lIlodaram // 26 // zrIpuza paJcarathikaM saptabhinandivardhanam / navabhizca rathairyuktaM citrakUTaM ca kAmadam // 27 // rathikA yAmyottarayormakarI vikRtAnanA / rathikobhayapakSe tu IlikA valaNairyutA // 28 // brahmaviSNU ravi kuryAd bhadrAdyA gaurikAstathA / caNDikA buddhamahantaM gaNanAthAdi zobhanam // 29 // yAdagvarNodbhavA aAstAk parikarAdikam / vivarNAdau mahAdoSo dhATyamAne tu sarvataH // 30 // rasnAdikodabhaveSveva mArkatasphATikAdiSu / na vaivAkIrNadoSo parcA parikarAdiSu // 31 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAthA - sarvapratimAdhikAro nAma paJcadazottara dvizatatamaM sUtram // Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (216) UrvAsanasthAzayanasthArcAparikaro nAma SoDazottara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca AsanasthA tathaivArcA zayanasthA vishesstH| tAsAmanukramaM yukti vakSye parikarAdikam // 1 // pUrvamAnAnvitAH kuryAdarcA vai srvshobhnaaH| pakSadvaye bhujAnAM tu yugmatAlapravistaraiH // 2 // makaryaraiH karNikA vRttAH surUpAH lkssnnaanvitaaH| tilako mRgAGkaH syAnmAlAcayasamanvitAH // 3 // kAmadA bAhyapakSe tu gajasiMhAdita; kramAt / pRSThapaTTodUbhavA, kAryA vAhikobhayamadhyataH // 4 // pratimAskandhakotsadhapRSThapaTTAntavAhikA / dolA ca toraNaM kAyeM nemikAkArarUpake // 5 // virathikA tathA kAryA chtrtrysmnvitaa| azokapatrakAkArA chatradaNDasamanvitA // 6 // adhastAt phaNimaNDapaM mayUrakAnti sannibham / mayUrakasya cAdhastAt siMhAsanamalaGkRtam // 7 // arcA covodaye kAryA siNhaasnsmnvitaa| pakSadvaye dharmacakraM gajasiMharalakRtam // 8 // yakSAH zAsanadevazca tasya cobhypksstH| evameva tathA kArya siMhAsanamalaGkRtam // 9 // UrdhvA''sanasthA caivaM syAdA sarvazobhanA / taducchyatribhAgena jalapaTTasya nirgamaH // 10 // tasyAvaM pIThabandhastu kartavyo lakSaNAnvitaH / evamUrvAsanasthAyAH kArya: parikarastathA // 11 // yathoditaM parikaraM zayanasthAM ca vacmyaham / tadanukramayuktiM ca kathayAmi vishesstH||12|| zayanasthA tu yA cAryA paryakAntaM ythoditaa| kAryA tadviguNA caiva vAhikA zIrSapadAntikA // 13 // gajasiMharalaikRtvA kartavyA srvkaamdaa| tasyAce toraNaM caiva sadoce ! cAdhikodayam // 14 // tripaJcasaptAntA paktiracarcA sarvatra zobhanA / saptalokAdikramaizca kartavyAstatra devatAH // 15 // bhuvoko'thasvaloMko maholoko jano'paraH / tapoloko satyaloko jJAnalokastu saptamaH // 16 // Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 552 aparAjita pRcchA paryaGkAzca kAryANi navanAgakulAni kA / saptAndhayo'mRtakumbhAH kartavyAH sarvakAmadAH // 17 // lakSmIH pAdatale lagnA pakSirAjaH kRtAJjaliH / brahmAdyA RSibhirdevAste sthitAzca yathAkramam // 18 // AlanasthA tu yA hyarcA tadrUpaM vAhikAdvayam / mUlAca netratastatra tayorhaSTiM ca yojayet // 19 // zayanasthA tattadrUpairmUlaTaksamasUtrataH / Urdhva yAvuzcAnte kuryAd dRSTinikArarUpodbhavA ! // 20 // evaM vidhe ca kartavyamarcAparikarAdikam / nyUnAdhikaM na kurvIta kRte doSo mahAbhayam // 21 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcAryoMktA parAjita pRchAyAmUrthyAsanasthAzayanasthArcAparikarAdhikAro nAma SoDazottara dvizatatamaM sUtram // Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (217) viSNumUrtilakSaNaM saptadazottara dvizatatamaM sUtram // N vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi viSNumUrtazca lakSaNam / mUrtayo vAsudevAdyA yugAdivarNabhedataH // 1 // kRte yuge vAsudevastretAyAM kRSNa eva ca / pradyumno dvApare caivAniruddhazca kalau yuge // 2 // vAsudevo bhavedvine kSatre saMkarSaNaH shumH| pradyumnazca tathA vaizye zUdre caivAniruddhakaH // 3 // . zuddhasphaTikasaMkAza chatrAkAraM tu mstke| . dakSiNe ca kare zaGkhastasyAdhastAd gadA zubhA // 4 // vAme coce tathA cakramadhaH padmaM suzobhanam / syAdvAsudevamUrtiH svA pUjanIyA dvijottamaiH // 5 // raktavarNa divyadehaM mukuTa caiva mstke| dakSiNorce kare zakhaM tasyAdhazca gadAttamA // 6 // vAmorce tu bhavetpadA tasyAzca sudarzanam / sAkarSaNI bhavenmUrtiH kSatriyANAM varapradA // 7 // pItatarNA mahAtejaH prmukhiikRtmstkaa| dakSiNo_kare zaGkha tasyA'dhazcakramuttamam // 8 // vAme kaumodakI corce tasyA'dhaH pAlakajaM tathA / pradyumnasya bhavenmUrtirvaizyAnAM hitakAmadA // 9 // atasIpuSpasaMkAzA baalendukRtmstkaa| .. dakSiNoddhe gadA caiva tasyAzcakramuttamam // 10 // . vAmordhvahaste zaGkhaM ca tasyAdhaH paGkajottamam / . aniruddhasya mUrtiH syAcchUdrANAM varadAyinI // 11 // . kezavo nArAyaNazca mAdhagho vaasudevkH| trivikramo vAmanazca zrIdharaH pradyumnastathA // 12 // hRSIkeza: padmanAbho daamodro'niruddhkH| dakSahastasyAdha AdyaM dakSiNorce punastathA // 13 // vAmasyordhvamadhazcAnte nAmnA pradakSiNakamaH // 14 // athAsAM sarvamUrtInAM zastrabhedAH karakramAt / nApasavyena kurvIta mUrtI viSNurUpikAH // 15 // panazaikhe cakragade kezave vAsudevake / zaGkhAmbujagadAcakra nArAyaNe tatsaMbhave // 16 // Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 aparAjita pRcchA gadAca mAdhave vAsudevake / lAlaGkAraM bhavedrUpaM zvetavarNaM tathaiva ca // 17 // iti vAsudevatrayam // cakraM gadA padmazakha govinde gopavarddhane / gadApadme zakhacakre viSNo syurjagatIpatau // 18 // cakrakha padmagade tathA syurmadhusUdane / sAkarSaNAstrayo bhedA viSNurUpAdikodbhavAH // 19 // iti saGkarSaNAdizrayam // padmaM gadA cakrazaGkhau rUpe traivikrame tathA / zaGkhacakragadApadmaM vAmane balibandhane // 20 // padmaM cakraM gadA zakhaM zrIdhare zrIniketane / pradyumnasya trayo bhedA viSNuzastrasamudbhavAH // 21 iti pradhumnAditrayam gadA cakraM padmazaGkhau ddaSakeze udAhRtAH / zaGkhapadme cakragade padmanAbhe brahmodbhave ! // 22 // padmazakhagadAca dAmodara udAhRtam / aniruddhasya bhedAzca purANaizca prabodhitAH // 23 // ityaniruddhAdizyam // athAmyAH sampravakSyAmi mUrtI vai vAsudevajAH / saGkarSaNazca pratano'niruddhazca yathAkramam // 24 // adhokSajaH kRSNakArtikeyazca puruSottamaH / tArkSyadhvajAcyutopendrA jayanto nArasiMhakaH // 25 // janArdano govardhano hariH kRSNastathaiva ca / padmaM gadA zaGkhacakre tathaivA'dhokSaje sadA // 26 // padmaM kRSNa kArtikeye zakikheTaka kambavaH | cakrapadme zaGkhagade tathA ca puruSottame // 27 // pazakho dhvajA gadA cihnaM vakraM tArkSyasthe garuDadhvaje / gadA padmaM cakrazakhAvacyute viSNurUpake // 68 // upendramUrtI zaGkho'tha gadA vakraM ca padmakam | akSacakradaNDapadmaM vAditraiH pariveSTite / / 29 / / jayanta nAmavikhyAte ripu sainya vimardane / cakrapadma gadAzakhA nArasiMhe tathaiva ca // 306 // padmaM cakraM zakhagade tathaiva ca janArdane / govardhane cA'kSaca zakhAbjaM gopavallabhe // 31 // Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSNumUrtilakSaNa saptadazotsara dvizatatama sUtram / / esake pAgade harau vai mokssdaayke| zaGlo gadA panacakra kRSNamUtau tathaiva ca // 32 // timrastinazcaturbhedai revaM dvaadshmuurtyH|| iti vissnnumuurtyH|| iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRzchAyAM viSNumatilakSaNA dhikAro nAma saptadazottaradvizatatamaM sUtram / / Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) dvAravatI nAmASTAdazottara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca dvArakAyAH pravakSyAmi chandAnpaJca prakIrtitAn / 'anukramAdathaikaikaM kathayiSyAmi ca dhruvam // 1 // padminI vijayAkhyA ca zrItuGgA caiva zAntikA / mahotsavA ca vijJeyAH paJcaiva dvArikA matAH // 2 // padminyAkhyA kRtayuge tretAyAM vijayA tathA / zrItuGgAkhyA dvApare ca zAntikA ca kalauyuge // 3 // caturyuge caturvarNe prazastA ca mahotsavA / talacchandAzcatasraH syuH paJcamI syAnmahotsavA ? // 4 // saGkarSaNasya vijayA vAsudevasya padminI / pradyumnasya ca zrItuGgA'niruddhasyA'tha zAntikA // 5 // mahotsavA ca kriyate sarvamUrtiSu kAmadA | dharmArthakAmamokSANAM prAptihetava IritAH // 6 // caturazrakRte kSetre dazadhA pravibhAjite / dvibhAgA bhittirityuktA garbhaH SaDUbhAga IritaH // 7 // madhyakSetratribhAgastu hyAcIpIThaH suzobhanaH / caturastre samakSetre'mbupaTTe vedikA kRti // 8 // pratiSThApyo vAsudeva: pUrvadiGmukha eva ca / karSaNaH syAtsukha do dakSiNAbhimukhasthitaH // 9 // pradyumnaH sukhado devastathA varuNadiGmukhaH / kauberImukhasaMsthA hyaniruddhastathocyate // 10 // eka pIThasamArUDhAzcatvAro harayaH sthitAH / aparaprAgagninirRtyAzritAH kRSNa ucyate ? // 11 // dharmArthakAmamokSAzca labhyante kRSNadevataH / kRSNadevasyA''di mUrtiH dvArakAdi jagatpateH // 12 // yathA prajA vinA rAjJA puMbhi honAstu yoSitaH / dvArikA kRSNahInA tu vinA kRSNaM na zobhate // 13 // ekayA kRSNamUrtyA ca labdhapuNyA ca dvArikA | samasta mUrtiyuktA'pi vinA kRSNaM na puNyabhAk // 14 // svapne vA manasA vA'pi dvArikAM yastu kArayet / labhet viSNulokaM sa yAvadAbhUtasaMplavam // 15 // varddhamAnAparaM zikharaM ? karNAnuge kuchAkRti ? | prAggrIvo bhaya kukSyozca pakSirAjAdhipa gRhe // 16 // ityAdi mUrtiH // Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 557 aparAjitapRcchA AdimUrtiyathA kRSNastato hInA smstkaaH| .. vibhaktayanukramau tAsAM kathayAmi vizeSataH // 17 // pAdena vA tribhAgena nyUnaH syAdvAsudevakaH / AdimUrtyardhabhAgena vArAhasya tathodayaH // 18 // devamAnamiti khyAtaM bhRtyamAnaM ca kthyte| kadinAmistanandhUnA nUnaM bhRtyAdi-devatAH // 19 // vaikuNTho vizvarUpazcA'nantastrailokyamohanaH / ete skandhasamAnAzca zeSA nyUnAstato'pi ca // 20 // prAsAde devatAmadhye maNDape garbhamadhyataH / udumbarocchyasamA vedikA jalapIThikA // 21 // ghedAra vaidikAkAra jalapaTTasya nirgamam / ghAsudevAdikrameNa sthApayecaturo harIn // 22 // zuklAmbaradharo devaH zuklamAlyAnulepanaH / zukladhvajapatAkazca zuklayajJopavItikaH // 23 // catuHsahanagopIyuk kAryaH prikrstthaa| rukmiNyAdigopikAyuk prAGmukho vAsudevakaH // 24 // raktAmbaradharo devo raktamAlyAnulepanaH / raktadhvajapatAkazca raktayajJopavItikaH // 25 // rohiNyAdigopikAyugananto dkssinnaamukhH| catuHsaharagopikAyuk kAryaH parikarastathA // 26 // pItAmbaradharo devaH pItamAlyAnulepanaH / pItadhvajapatAkazca pItayajJopavItakaH // 27 // rasyAdigopikAyuktaH pradyumnaH pshcimaamukhH| catuHsahayagopikAyuk kAryaH parikarastathA // 28 // nIlAmbaradharo devazcAtasIpuSpasannibhaH / nIladhvajapatAkazca nIlayazopavItakaH / / 29 // ussaadigopikaayukto'niruddhshcottraamukhH| catuHsahasragopikAyuk kAryaH parikarastathA // 30 // zeSAH pantau prakartavyAH kezavAdikamUrtayaH / pakSabhanne maNDapasya madhyottamagavAkSake // 31 // baikuNTho dakSiNe sthApyo vAmato vishvruupkH| mUlagarbhasya madhye svanantatrailokyamohanau // 32 // maNDapAne trikaM proktaM kartavyaM sarvakAmadam / ekadvitrikSaNA: kAryAH parito matta vAraNAH // 33 // pArAho madhyadezetu pIThodumbarataH smH| meSa (zeSaM) kUrma samAyuktaM lakSmI vai ghAmapArzvataH // 34 // Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tee dvAravatI nAmAvAvazottara dvizatatama sUtram / / sanmukhe ca gavAkSasya dvArasya vAmadakSiNe / durvAsA nAradazcaiva khagasti daNDapANikaH // 35 // yathAvidhi vidhAtavyA vatsayuktA ? va dvAdazI ! / vitAne gokulodbhAva kAlIyasyAyabhidAyakam ? // 36 // evaM vai dvArikA kAryA saMsAre mokssdaayinii| dharmArthakAmamokSANAM vAJchitArthaphalapradA // 37 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM dvAravatyadhikAro nAmASTAdazottara dvizatatamaM sUtram // Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) viSNumUrtayo nAmaikonaviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH sampravakSyAmi lakSaNaM jalazAyinaH / zayAnaH zeSaparyake zeSaM tulyo ne dhRtiH 1 // 1 // aSTatAlastathAyAme sanmAni dhU vRtodbhavam ? | navatAla: pUrNavRtte liGgarUpasukhAsanam // 2 // tenAvarttena rUpaM syAt garbhaM kuryAt zAzvatam ? eka: zirodharo hastacaiko hatkamalasthitaH // 3 // gadA cai vAmato haste Urdhve caiva sudarzanam / kirITamAlA zobhADhyo vanamAlAvibhUSitaH // 4 // hArakeyUrasaMyuktaH kuNDalAbhyAmalaGkRtaH / mAlA tulyAH sapta phaNA mukuTAnte vyavasthitaH // 5 // bhRtAmRtAH saptakumbhA navanAgakulAnyadhaH / lakSmIH pAdatale lagnA tArkSyaH karapuTAJjaliH // 6 // brahmA ca nAbhikamale kamalayonisaMjJakaH / saptalokAH parikaraH krameNa parikIrtitAH // 7 // dazAvatArAH kartavyAH mandaronmathanAdikam / evaM vidhaH prakartavyo viSNu rvai jalazAyikaH // 8 // sAhAyye kezavaH kArya strivikramadAmodarau / adhokSajastathaiva syAnnA'nyamUrtiH prazasyate // 9 // iti jalazayanaH // saptabhAgocchrayaM kuryAnnavabhAgAyato bhavet / dvibhAgaM mastakaM kuryAt tuNDanAlI dvibhAgataH // 10 // bhAgA piNDe tuNDanAlI ? zrIvAsthAne sArdhadvikama / trivalIsahitA grIvA sArdhaMzadvikavRttikA // / 11 // mastakAbhAgaH skandhaH pAdAzcacaturbhAgataH / evaM pRSThodbhavaH kAryo dviradAkArakastathA // 12 // sArdhadvayaMzAvagrapAdAvaparau ca dvibhAgako / tribhAgaM piNDarka kArya bhAgasyAdakSadezakam // 13 // bhAgAzvAgrapAdazca bhAgapAdA khurI matA / dvibhAgaM bAhyakaM kArya sArdhasyApi krameNa ca // 14 // jAnubhAgaM cArthabhAgaM zuNDikA ? (surikA) pAdabhAgikA piNDabhAge vAhumadhye ekabhAgaM tathodaram || 15 | caturbhAgau ca dvau kukSI suvRttaM jaTharaM tathA / puSkaraM bhAgapAdanaM pAdaikA koSThapAlikA // 16 // puSkare samavistAraM vRttAkAraM susaMsthitam / puSkare chidrayugmaM ca vaktraM daMSTrA dvayAnvitam // 17 // Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 aparAjitapRcchA bhAgatrayAtpuSkarato'rdhabhAgaM mastaka pare / sapAdabhAgaH karNazca sa tatrAgronnato bhavet // 18 // karNayoH samasUtre tu bhAgAdha dRSTireva ca / gajanetropamA kAryA mastakaM gajamastavat // 19 // mastapustakayormadhye bhAga paMDaza vRttkaaH| uddhatAgro vAmapAdo'paraM syAna kramam ? // 20 // mastasya bhAgapAde pRSThe meru linggaakRtiH| tatpradakSiNata: kuryAt trailokyaM sacarAcaram // 21 // pucchagrIvAgranthihRda-yAgre va zeSasaMbhavaH / kAryazcA'dhastu kRmo vai tasyA'dho jalapaTTakam / / 22 / / evamAdi prakartavyamuktaM saukaramAnakam / daMSTrAgre vai lakSmI vIme daMSTrAyAM dakSiNaH karaH // 23 // __ iti vArAhapramANam // vaikuNTho vizvarUpazcA'nanta trailokyamohanau / pRthagekaikamUrtIzca kathayiSyAmyanukramAt // 24 // pravacamyatha vaikuNThaM so'ssttbaahurmhaablH| garuDasthazcaturvaktraH kartavyaH zAntimicchatA // 25 // gadA khaDgo bANacake dakSiNe'stracatuSTayam / zakhaH kheTo dhanuH pradmaM vAme cA'stracatuSyam // 26 // purataH puruSAkAro nArasiMhazca dakSiNe / apare zrImukhAkAro vArAhAsyastathottare // 27 // iti vaikuNThaH // vizvarUpo mahAtejA vizvazaH sRSTikArakaH / tasya cA'nukramaM vakSye bhujAnAM viMzatistathA // 8 // patAkA halaza-kho ca vjraakushshraastthaa| cakraM ca bIjapUraM ca varo dakSakareSu ca // 29 / / patAkA daNDapAzauca gadAzArge tathaiva ca / padmaM zRGgI ca muzalamakSaM vAmabhujeSu ca // 30 // karayugme yogamudrA vainteyopristhitH| narazca nArasiMhazca zrImukhaH sUkarAnanaH // 31 // sraSTA vizvasya jagato vizvamUrti mahodbhavaH / zaktiviMzatisamyuktaH kartavyaH sarvakAmadaH // 32 // iti vizvarUpaH / / ananto'nantarUpazca yto'nntjgdbhvH| anantazaktisaMkINo'nantarUpa samudbhavaH / / 33 / / bhujaidazakairyuktazcaturvaktro mahotsavaH / suparNa ketu gakhyAtaH kartavyaH sarvakAmadaH // 34 // Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 561 gadA khaDgazca cakraM ca vajrAGkuzavarAstathA / bhujeSu dakSiNeSvevamalaSaTkaM tathottamam // 35 // zavaH kheTo dhanuH padmaM daNDapAzau tathaiva ca / bhujeSu caiva vAmeSu zastraSaTkamitIritam // 36 // narAsyo nArasiMhAsyaH zrImukhaH sUkarAnanaH / tejaHpuJjamayaH kAryoM hyananto nAma nAmataH // 37 // ityanantaH // trailokyamohanaM vakSye saMsAre mohakArakaH / sa SoDazabhujairyuktastArkSyasthazca mahAbalaH // 38 // gadA vajrAGkuzau bANaH zaktizca tathA kramAt / varadazceti hasteSu AstrANi dakSiNeSu ca // 39 // mudgaraH pAzazAGgaM ca zakhaH pana kamaNDaluH / zaGgI vAmeSu hasteSu yogamudrA karadvaye // 40 // narAsyo nArasiMhAsyaH sUkaraH kapilAnanaH / dviraSTazaktisaMyukta kAryastralokyamohanaH / 41 // iti trailokymohnH|| vainateya pravakSyAmi pramANe svAmisannibhaH / / viSNorevAgrataH kAryoM nAnyeSAM ca divaukasAm // 42 // mUle caahodbhvN mAnaM natAM stAsAdatvAsakai ? / navatAlodbhavA kAryA arcA cAyAmatastathA // 43 / / paJcaSaTsaptA dviraMgulA nato chAyA ? / guhyanAbhistanaM yAvat vaahnsyocchryo'grtH||44|| pAdo jAnu kaTiyaryAvadAyA vAhanasya dRk / / karapuTAgrasthAnaM ca kartavyaM vai bhayAtmakam // 45 // nararUpasamAkAraH tugtiikssnnogrnaasikaa| bhujoparyubhayapakSo mukuTAlaGkRtastathA // 46 // talajAnurvAmapAdaH pAdo jAnupuTo'paraH / . pAdapadmAnaka bhavyaM pakSotsedhasuzobhitaH // 47 // zivAne vRSabhaH sthApyo viSNoraNe ca pakSirAT / brahmaNo'gre sadA caivaM zvetAGgo haMsa eva ca // 48 // sUryAne ca bhaved byoma devyagne pAdukA tathA / arcAyAH pAdapadmAgre pAdukA tulyamucchritA // 49 // iti gruddH|| pratIhArAMstato vakSye hyaSTau caiva caturdeizam / tadanukramarUpaM ca lakSayevakSye'haM yasya yAdRzam // 50 // vAmanAkArarUpAzca kartavyAH srvthottmaaH| tarjanI zaGkhacakre ca daNDazca prathamo varaH // 51 // 71apa. Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 - viSNumUrtayo nAmaikonaviMzatyuttaradvizatatama sUtram / caNDAbhidhAnazcAkhyAto'sanyAsavye pracaNDakaH / vAme caNDaH prakartavyaH pracaNDazcaiva dakSiNe // 52 // pA khaDgaH kheTakAkhyo gadA caiva pradakSiNam / jayo'tha vijayaH panagadayozca vilomataH // 53 // tarjanI bANacApau ca gadA caiva pradakSiNam / dhAtA gadA vApasavye vidhAtA ca tathottamaH // 54 / / tarjanI padmazakhau ca gadA caiva pradakSiNam / bhadrazca zastrApasavyayoge caiva subhadrakaH // 55 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM viSNumUrtyadhikAro nAmaikonaviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) sarvapratihAranirNayo nAma viMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca brahmaNo'STa pratIhArAn kathayiSyAmyanukramAt / puruSAkAragambhIrAH sukUrcA mukuTojjvalAH // 1 // padmaM stuka pustakaM daNDaH vAme syAtsatyanAmakaH / zastrApasadhyayogena dakSiNa dharmako bhavet // 2 // akSapadmAgamA daNDaH vAme caiva priyodbhavaH / daNDAgamaska phalakaM yajJaH syAtsarvakAmadaH // 3 // akSasUtraM gadA kheTaM daNDo vijayanAmakaH / adhohastApasavyena phalayuk yajJabhadrakaH // 4 // akSapAzAGkuzadaNDA bhavaH syAtsarvakAmadaH / . daNDAGkuza-pAzapadma vibhavaH sarvazAntidaH // 5 // iti brahmapratihArA aSTa // daNDI ca piGgalazcaiva hyAnando nandakastathA / citra vicitro jJAtavyAH kiraNAkSaH sulocanaH // 6 // sarve te puruSAkArAH kartavyAH zAntimicchatA / aSTau syuzca caturdAHsu savyadakSiNataH kramAt // 7 // tarjanI kiraNazcaiva tAmracUDazca daNDakaH / daNDI nAma tathA vAme zRNu riGgAlakasya ca // 8 // zaktizca kiraNasthAne taamrcuuddpdeshkH| . pUrvavat tarjanIdaNDau piGgala: pUrvadakSiNe // 9 // tarjanyau dve vajradaNDAvAnandaka iti smRtaH / tarjanI daNDApasavye saMbhave dantakastathA // 10 // dve tarjanyau padmadaNDo vAmatazcitrakaH smRtaH / tarjanI daNDApasavye vicitro dakSiNe sthitaH // 11 // tarjanyau kiraNo daNDaH kiraNAkSastathaiva ca / tarjanI daNDApasavyau pratIhAraH sulocanaH // 12 // ityaSTau ca pratIhArAH srvvidhnprnnaashnaaH| sarva tejomayA nityaM sUryadevapratyAtmakAH // 13 // iti bhAskarasyApTau pratihArAH / / avighno vighnarAjazca suvaktro balavAnatha / gajakarNazca gokarNaH saumyazcabhayadAyakaH // 14 // sarve tu vAmanAkArAH saukhyadAH puruSAnanAH / tarjanI parazuH padmaM daNDo hasteSvavinnakaH / Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 aparAjita pRcchA tarjanI daNDApasavye sa bhavedvighnarAjakaH / pUrvadvArobhayabhAge sarvavighnavinAzakaH // 16 // tarjanI khaDgakheTau tu daNDo hastaiH suvaktrakaH / tarjanI daNDApasavye balavAMzca samIritaH // 17 // tarjanI bANacApau ca daNDazcakrAbjakarNakaH / tarjanI daNDApasavye gokarNaH pazcimasthitaH // 18 // . tarjanIpadmAGkuzAzca daNDazcaiva sa saumyakaH / zastrApasavye ca tathA bhavedabhayadAyakaH // 19 // dvArapakSau sarvadikSu sthApyA vighnavinAzanAH / ityaSTau ca pratIhArA nRpANAM zAntimicchatA // 20 // iti gaNeza pratihArAH // jayA ca vijayA caiva ajitA cAparAjitA / nibhakkA maGgalA 'caiva mohinI stambhanI tathA // 21 // abhayAGkuzapAzAzca daNDaH pradakSiNaM jayA / savyApasavye zastrANAM vijayA sA prakIrtitA // 22 // abhayAjapAzA daNDo'jitA savye'parAjitA / abhIvajrAGkuzadaNDA vinibhakkA'savyairmaGgalA ? // 23 // abhayazakhAjadaNDA mohinItyeva nAmataH / zastrApasavyayogena sA bhavet stambhanI tathA // 24 // gauryAcAyatane zastA aSTau syurdvArapAlikAH / iti gauryA dvArapAlikAH // caNDikAyAstathaivokAn kathayiSyAmyanukramAt // 25 // vetAla: koTaracaiva piGgAkSo bhRkuTistathA / dhUmraka: kaMkada (Ta)zcaiva raktAkSazca sulocanaH // 26 // daSTrAsyavikaTAH kope sphuraddazana kojjvalAH / barvarIkAzca kRSNAGgA marakkAkSA mahAbalAH / / 27 / / tarjanI caiva khaTvAGgo DamarurdaNDa Ayudham / "vaitAlaH sa samAkhyAto hyapasavye tu koTaraH // 28 // abhaya khaDgakheTakaM daNDaH piGgAkSa eva ca / abhayApasavyayoge bhaved bhRkuTinAmakaH // 29 // tarjanI vajrAikuzA vai daNDo dhUmrakanAmakaH / savyApasavya yogena bhavet kekadaTanAmakaH // 30 // tarjanI ca trizUlaM ca khaTvAGgo daNDa eva ca / raktAkSarasa va nAmnA vai vAme dakSe trilocanaH // 31 // dizAdvArapakSayugmo sthitA vighnavinAzanAH / ityaSTau ca pratIhArA devInAM sarvasammatAH // 32 // iti caNDikAyA aSTau pratihArAH // Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA indra indrajayazcaiva mahendro vijayendrakaH / dharaNendraH padmakazca sunAbhaH suradundubhiH // 33 // ityaSTau ca pratIhArAH pItarAgAdizAntidAH / pRthagekazazcaiva kathayiSyAmyanukramam // 34 // phalaM vajrAGkuzau daNDa indro'lavye indrajayaH / dvau vajra phaladaNDau ca mahendro'savye vijayaH ? // 35 // tadAyudhyogodbhavAstripaJcAzvaSaNA ( graha ) matAH / dharaNendraH padmakazca sarve zAntikarAH smRtAH // 36 // yakSarUpAdhikArAzca nidhihastAH zubhodarAH / sarvazAntipradAvevaM sunAbhaH suradundubhiH || 37 // ityaSTau ca jinendrasya pratihArAzca zAntidAH / nagarAdau pure grAme sarvavighnapraNAzanAH // 38 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktR zrI bhuvana devAcAryo kA parAjita pRcchAyAM sarvapratihAra nirNayAdhikAro nAma triMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // 565 Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (221) jinendramUrtilakSaNamekaviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca-- tIrthakarAn pravakSyAmi caturviMzatisaGkhyakAn / nAmavarNalAJchanArtha-devI-yakSAdikakamam // 1 // / RSabhazcAjitazcaiva saMbhavazcAbhinandanaH / sumatiH padmaprabhazca supArzvaH saprabhoptamo mataH // 2 // candraprabhazca suvidhiH zatilo dazamo mataH / zreyAMzcaso vAsupUjyazca vimalo'nantasaMjJakaH // 3 // dharmaH zAntiH kunthuraro malinAthastathaiva ca / munistathA suvratazca namizcAriyanemikaH / / pArzvanAtho vardhamAnazcaturviMzatirahatAm // 4 // candraprabhaH puSpadantaH zveto dhai krauJcasambhavau ? / panaprabho dharmanAtho raktotpalanibhau matau // 5 // supArzvaH pArzvanAthazca haridvau~ prkiirtito| nemizca zyAmavarNaH syAnnIlo maliH prakIrtitaH // 6 // zeSAH SoDaza smproktaastptkaanycnsmprbhaaH| varNani kathitAnyagre lAJchanAni tataH zRNu // 7 // vRSo gajAzvakapayaH krauJcapadmakasvastikAH / candro makara zrIvatsau gaNDako mahiSastathA // 8 // . zakaraH zazAdanazca vajrazca mRga AjakaH / nandyAvartazca kalazaH kUmau nIlAja-zalakau // 9 // sarpaH siMhazcarSabhAderlAJchanAnIritAni ca / caturvizatirucyante kramAcchAsanadevikAH // 10 // cakrezvarI rohiNI ca prajJA vai vajrazaGkhalA / naradattA manovegA kAlikA jvAlamAlikA / / 11 / / mahAkAlI mAnavI ca gaurI gAndhArikA tathA / vigaTA tArikA caivAnantAgatizca mAnasI // 12 / / mahAmAnalI ca jayA vijayA cAparAjitA / bahurUpA ca cAmuNDAmbikA padmAvatI tathA // 13 // siddhAyiketi devyastu caturviMzatirarhatAm / kathitAnyabhidhAnAni zastrabhedo'tra kathyate // 14 // SaTpAdA dvAdazabhujA cakrANyaSTau dvivajrakam / / mAtuliGgAbhaye caiva tathA padmAsanA'pi ca // 15 // garuDoparisaMsthA ca cakrezI hemavarNikA / iti cakrezvarI // 1 // Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA caturbhujA zvetavarNA zaGkhacakrAbhayavarA / lohAsanA ca kartavyA rathArUDhA va rohiNI // 16 // iti rohiNI // 2 // prajJAvatI zvetavarNA SaDbhujA caiva saMzrutA / abhayavaradaphala-candrAH parazurutpalam // 17 // iti prajJAvatoM // 3 // nAgapAzAkSaphalakaM varadaM haMsavAhinI / caturbhujA tathaivoktA vikhyAtA vajragRhakhalA // 18 // iti vajrazRGkhalA // 4 // caturbhujA cakravajra - phalAni varadaM tathA / zvetahastisamArUDhA kartavyA naradattikA // 19 // iti naradantA // 5 // caturvarNA svarNavarNA'zani cakraphalaM varam / abhvavAhana saMsthA ca manovegA tu kAmadA || 20 || iti manovegA // 6 // kRSNA'STabAhu trizUla - pAzAGkuzadhanuH zarA / cakrAbhayavaradAzca mahiSasthA ca kAlikA // 21 // iti kAlikA // 7 // kRSNA caturbhujA ghaNTA trizUlaM ca phalaM varam / padmAsanA vRSArUDhA kAmadA jvAlamAlinI // 22 // iti jvAlAmAlinI // 8 // caturbhujA kRSNavarNA vajragadAvarAbhayAH / kUrmasthA ca mahAkAlI sarvazAntipradAyinI // 23 // iti mahAkAlI // 9 // / caturbhujA zyAmavarNA pAzAGkuzaphalaM varam sUkaroparisaMsthA va mAnavI cArthadAyinI // 24 // iti mAnavI // 10 // pAzAGkuzAbjavaradAH kanakAbhA caturbhujA / sA kRSNahariNArUDhA kAryA gaurI ca zAntidA // 25 // iti gaurI // 11 // karadvaye padmaphale nakArUDhA tathaiva ca / zyAmavarNA prakartavyA gAndhArI nAmikA bhavet // 26 // iti gAndhArI // 12 // zyAmavarNA SaDbhujA dvau varadau khaDgakheTako / dhanurbANI virATakhyA vyomayAnagatA tathA // 27 // iti virATAkhyA // 13 // 4565 Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 jinendramUrtilakSaNamekaviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram / / caturbhujA svarNavarNA dhanurbANI phalaM varam / haMsAsanA'nantamatiH kartavyA zAntidAyinI / / 28 // ityanantamatiH // 14 // SaDbhujA raktavarNA ca trizalaM paashckrke| DamarudhaiM phalavare mAnasI vyAghravAhanA // 29 // -- iti mAnasI // 15 // caturbhujA suvIbhA zaraH zAGgai ca vajrakam / cakra mahAmAnasI syAt pakSirAjoparisthitA // 30 // iti mhaamaansii|| 16 // vajracakre pAzAGkuzau phalaM ca varado jyaa| kanakAbhA SaDbhujA ca kRSNazukarasaMsthitA // 31 // iti jayA // 17 // siMhAsanA cturbaahurvjrckrphlorgaaH| tejovatI svaNavarNA nAmnA sA vijayA matA // 32 // iti vijayA / / 18 / / khddgkhtte| phalavarau zyAmavarNA cturbhujaa| zAntidA'STApadasthA ca vikhyAtA hyaparAjitA // 33 // ityaparAjitA // 19 // dvibhujA svarNavarNA ca khddgkhettkdhaarinnii| sarpAsanA ca kartavyA bahurUpA sukhAvahA // 34 // iti bahurUpA // 20 // raktAbhATabhujA zUla-khaDgau mudgrpaashko| vajracakre DamarvakSau cAmuNDA markaTAsanA // 35 // iti cAmuNDA // 21 // haridvarNA siMhasaMsthA dvibhujA ca phalaM varam / putreNopAsyamAnA ca sutotsaGgA tathA'mbikA // 36 // ___ ityambikA // 22 // pAzAGkuzau padmavare raktavarNA cturbhujaa| padmAsanA kukkuTasthA khyAtA padmAvatIti ca // 37 // / iti padmAvatI // 23 // dvibhujA kanakAbhA ca pustakaM cAbhayaM tthaa| siddhAyikA tu kartavyA bhadrAsanasamanvitA // 38 // iti siddhAyikA // 24 // iti caturviMzatiH zAsanadevyaH / / vRSavaktro mahAyakSastrimukhazcaturAnanaH / tumburuH kusumAkhyazca mAtano vijayastathA // 39 // jayo brahmA kinnarezaH kumArazca tathaiva ca / SaNmukhaH pAtAlayakSaH kinnaro garuDastathA // 40 // Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA 560 gandharvazcaiva yakSeza: kudhero varuNastathA / bhRkuTizcaiva gomedhaH pAzcoM mAtaGga eva ca // 41 // yakSAzcaturvizatikAH RSabhAderyathAkramam / bhedAMzca bhujazastrANAM kathayAmi samAsata : // 42 // gharAkSasUtre pAzazca mAtuliGgaM caturbhujaH / zvetavarNo vRSamukho vRSabhAsanasaMsthitaH // 43 // iti vRssvktrH|| 1 / / zyAmo'STabAhurhastistho varadAbhayamudgarAH / akSapAzAGkuzAH zakti mAtuliGga tathaiva ca // 44 // __iti mahAyakSaH // 2 // mayUrasthatrinetrazca trivaktraH shyaamvrnnkH|| parazvakSagadAcakra zaGkhA varazca SaDbhujaH // 45 // iti trimukhaH // 3 // nAgapAzavajrAGkuzA haMsasthazcaturAnanaH / / dvau sau phalavaradI tumburu garuDAsanaH // 46 // iti caturAnana tumvurU // 4-5 // kusumAkhyo gadAkSau ca dvibhujo mRgasaMsthitaH / mAtaGgaH syAd gadApAzau dvibhujo mepvaahnH||47|| iti kusumamAtaGgau // 6-7 / / pazupAzAbhayavarAH kapote vijayaH sthitH| zaktyakSa phalavaradA jayaH kUrmAsanasthitaH // 48 // iti vijayajayau // 8-9 // pAzAGkuzAbhayavarA brahmA syaaddhNsvaahnH| trizalAkSaphalavarA yakSebhyeto vRsssthitH||49|| iti brahmayakSezau // 10-11 // dhanurbANaphalavarAH kumAra: zikhivAhana / SaNmukhaH SaDbhujo vajro dhanurbANau phalaM varaH // 50 // . iti kumAraSaNmukhau // 12-13 / / kinnarezaH pAzAGkuzau dhanurbANau phalaM vrH| pAtAlazca vajAikuzau dhanurbANau phalaM varaH // 51 / / iti kinnrpaataalo|| 14-15 // pAzAGakuzaphalavarA garuDAsyAcchukAsanaH / / panAbhayaphalavarA gandharvaH syAcchukAsanaH // 52 // ___iti garuDagandharvo // 16-17 // yakSeTa kharastho bajAri dhanurbANAH phalaM vrH| pAzAGakuzaphalavarA dhaneTa siMha caturmukhaH // 53 // iti yakSezakuberau // 18-19 // 42 apa. Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendramUrtilakSaNamekaviMzatyuttaradvizatatama sUtram // pAzAGakuza dhanuvANa sarpavanA pAMpatiH / zalazakti vajrakheTA ? DamarubhRkuTistathA / / 54 // iti varuNabhRkuTI // 20-22 // pAryo dhanurvANa bhRNDi mudgarazca phalaM vrH| sarparUpaH zyAmavarNaH kartavyaH zAntimicchatA // 55 // iti pAvaH // 22 // phalaM varo'tha dvibhujo mAtaGgo hstisNsthitH|| yakSAzcaturvizatikA statharSabhAditaH kramAt // 56 // cAmarendracchatratrayamazokaH puSpavarSaNam / zAnaM dhvani (ghajA) stathA yakSadevInAM lAJchanAni ca // 57 / / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM jitendramUrtilakSaNAdhikAro nAmaikaviMzatyuttaradvizatatama sUtram // ari hantANaM evaM kalirahiya niSkalaM zuddhA vayANa bhayaM hiya pappakaM praNANa nivasaMta / jiNave nmH|| namo arihantANaM bhagavantANaM AyagANaM tithakarANa namo loyesA savvAhvayaM / savvaNA sacadeyaM paudvaya bhUyAdesIya jIva dayAdesIyaM / dhammadAyAdesIyaM / sapradAyA desIyaM sa prajIvANa karma mayANadesAyaM sayalamuhAge suddhAdeyaM / / namo hiraNAM namo hi siddhAcAryoM yA dhyAyasarva sAdhubhya // puna mocayet bhokrANAM // 66 / / Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (222) gaurIlalIyA durgAmUrtayo nAma dvAviMzatyuttara dvizatatama sUtram / vizvakarmovAca gauryAzca sampravakSyAmi pramANaM mUrtilakSaNam / brahmasUtrodbhavaM sarvaM bhajedekazatAGgulam // 1 // trayodazAGgalaM mukhaM grIvAsyAdaGgalatrayam / aSTAGgulau stanau vRttau hikkA ? ca caturagulA // 2 // dvAdazAGgulikA nAbhirudaraM caturaGgulam / valikAtrayasamyuktaM guhyaM saptAGgulaM tathA // 3 // IviMzatyagulA javA jAnu syAdaGgula trayam / jaGghAmAnena nalakaH pAdamUlaM tu jAnuvat // 4 // caturbhujA trinetrA ca sarvAbharaNabhUSitA / godhAsanopariSThA ca kartavyA sarvakAmadA // 5 // umA ca pArvatI gaurI lalitA ca shriyottmaa| kRSNA hemavatI rambhA sAvitrI ca tathaiva ca // 6 // viSaDA (zrIkhaNDA ) totalA ( cotpalA) caiva tripurA dvAdazI matA / evaM dvAdazamUrtizca kurmAdvai zivazAsanIH // 7 // akSasUtraM cAmbujaM ca darpaNazca kmnnddluH| evaM bhavedumAmUrtiH pUjita tridazairapi // 8 // akSasUtraM zivo devo gaNAdhyakSaH kamaNDaluH / pakSaddhaye cAgnikuNDa pArvatI parvatodbhavA // 9 // akSasUtrAbhayapana tadadhazca kamaNDaluH / gau-mUrtistathA caiva kartavyA zivazAsanI // 10 // zUlAkSasUtravINAzca tathaiva ca kamaNDaluH / lalitA caiva sannAma siddhacAraNasevitA // 11 // akSapadmAbhayavaraM godhikaasnsNsthitaa| bhiyAmUrtistu tannAma gRhe pUjyA zriye sadA // 12 // akSasUtraM kamaNDalu hRdaye sNpuraanycliH| madhye pazcAgnikuNDAnAM kRSNA nAma tu zobhanA // 13 // himavAna zailarAjastu tasthApatya girIndrajA / paNadarpaNasamyuktA vivAhe tu mahezvarI // 14 // kamaNDalvakSavajrAzca akuzo gajasaMsthitA / tathA'pratimarUpA ca rambhA nAma tu kAmadA // 15 // akSasUtraM pustakAje tadadhazca kamaNDaluH / caturvaktrA tu sAvitrI zrotriyANAM gRhe sthitA // 16 // Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .573 aparAjitapRcchA aMkSasUtra banazaktI tadadhazca kamaNDaluH / triSaNDA ( zrIkhaNDA ) vRddhaye pUjyA sarvakAmaphalapradA // 17 // akSasUtra tathA daNDaH kheTakaM cAmaraM tathA / zvetA dhyAnArcanAddevI totalA viSanAzinI // 18 // pAzAGkuzAbhayavarA dhanesyA? ca cturbhujaa| tripurA nAma saMpUjyA vanditA vidazairapi // 19 // iti gauryA dvAdazamUrtayaH / / lalIyAH paJca vakSyAmi zastrabhedaiH prbheditaaH| lIlayA lIlA lIlAgI lalitA ca lIlAvatI // 20 // moktAstathA'nukramataH svAsanasthA? zcaturbhujAH / taptakAzcanavarNAbhA bAlasUryasamaprabhAH // 21 // suvaktrAzca sunetrAzca surUpA rUpadAyikAH / rakoSThAH: kambugrIvAzca karNapUrAyatekSaNAH // 22 // akSasUtrakamaNDalU adho hasteSu kAmadAH / sarvAsAmIdRzau hastau kathyate cordhvahastakau // 23 // mRNAlayugmaM lalIyA lIlA padmaM ca pustakam / lIlAgI pAzapame ca lalitA vajramaGkuzam / / 24 // pAzAGkuzau lIlAvatI lalIyAH paJca ceritaaH| iti pnyclliiyaaH|| adhA'to'nantaraM vakSye durgANAM navakaM tathA // 25 // Adau tatra mahAlakSmI nandA kSemakarI tathA / zivadUtI mahAra (ca) NDA bhramarI sarvamaGgalA // 26 // revatI harasiddhizca navadurgAH prakIrtitAH / kramataH pRthagekaikAH kathayAmyaparAjita // 27 // . ghara trizUlaM khedaM ca pAnapAtraM ca bibhrtii| nAga tathA nIlakaNThe mahAlakSmIH sukhapradA // 28 // akSasUtra khaDgakheTo pAnapAtraM tathaiva ca / nandA nAma suvikhyAtA pUjyA cAnandahetave // 29 // gharaM trizUlaM padma ca pAnapAna kareSu ca / kSemakarIti tannAma kSemArogya pradAyinI // 30 // kamaNDaluzcakrakhaTau pAnapAtraM tathottamam / zivadUtIti tannAma sarvavRddhipradAyinI / / 31 / / khagatrizaloM ghaNTA vai atho carma tathottamam / mahAra (ca) NDA tadA nAma ghanditA tridazairapi // 32 // khar3aga DamarukaM khedaM bibhratI pAnapAtrakam / bhramarI ca tadA nAma bhrAmayeddaSTacetasaH // 33 // akSasUtraM tathA vajaM ghaNTA pAtraM tathottamam / / sarvamaGgalamAGgalyA sarvavighnavinAzinI // 34 // Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 573 gaurIlalIyA durgAmUrtayo nAma dvAviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram // daNDaM trizUlaM khaTvAGgaM pAnapAtraM ca bibhrtii| revatIti tadA nAma sarvazAntipradAyinI // 35 // kamaNDaluzca khaDgazca Damaru: pAnapAtrakam / harasiddhi riti khyAtA sarveSAM siddhihetukA // 36 // iti nvdurgaaH|| godhAsanA bhaved gaurI lalIyA hNsvaahnaa| siMhArUDhA bhaved durgA kartavyAH sarvakAmadAH // 37 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyo gaurIlalIyAdurgAmUrtyadhikAro nAma dvAviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram // Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (223) devImUrtilakSaNaM trayoviMzatyuttara dvizatatama sUtram // vizvakarmovAcayA canDaghAtinIdevI cAmuNDalakSaNaM shnnu| nirmAtA kararUpAca ugranAsA kRzodarI // 1 // kapilA coryakezI ca nIlAGgI rktlocnaa| sphurannayanadaMSTrA ca vikRta nakharAnanA // 2 // trizUlakhaGgakheTAzca dhanurvANazca pAzakaH / akuzazcaiya ghaNTA ca tathA darpaNavajrako / daNDaH kuThArazakhau ca cakra gadA ca mudgaraH // 3 // sRkkiNI kapAlamAlAlakRti bibhratI tthaa| zavArUDhA tu cAmuNDA jadhe ghaNTAvalambike // 4 // vyAghracarmaparIdhAnA bhujnggaabhrnnaanvitaa| sunU purA ghananAdA daityakAla ivAparaH // 5 // iti cAmuNDAmUrtiH / / kAtyAyanImato vakSye kSatrayodUgatazAsanI / tejaH pratApadA nityaM nRpANAM mukha-bodhinI // 6 // zUlakhaGgo vanacakre bANo dakSiNabAhuSu / cApakheTakapAzazca ghaNTA vAmeSu cAkuzam // 7 // aprastAnahiSaM kuryAda vizirastaMbha pAdayoH / vidyAdakSiNapAdaM tu mahiSasyopariSThitam / / 8 // pAdapadmAya pAdau ca vAmapAdaM pradApayet / tathA chinaziraskaM ca daityantaM raktavAsasam // 9 gRhItvA caiva kezAgre vAmakena tathezvarI / hadi zUlena nirbhinnaM mahiSa-kukSau sudarzanam // 10 // devyAstu vAhana siMhaH saMlagno mahiSopari / kAtyAyanI nAmikA ca kartavyA caivameva hi // 11 // iti kAtyAyanI // mAtRNAM ca tato vakSye bhairavAdigaNAMstathA / dhIrezaM kArayetsa vINAhastaM sanartanam // 12 // gaNanAthaM tataH kuryAt gajavaktraM mahotkaram / bhAdau tu gaNanAthaM ca hyante kuryAttu bhairavam // 13 // mAtRNAM ca tathA madhye paMktau syu zcaNDikAdayaH / pravakSye'nukrama tatra zRNu caikAgramAnasaH // 14 // kaNa kapAlamAlA ca muNDakhaTvAGgazUlakAH / nirmAsA kararUpA ca cAmuNDA dazanojjvalA // 15 // Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA cai kamaNDaluH / akSasUtraM va khaDgazca ghaNTA mahiSasthA zUkarAsyA vArAhI sarvakAmadA // 16 // gajAsanA cAkSasUtraM daNDaH pAzaH kamaNDaluH / aindrI devI ca kartavyA cAmuNDA pretagA tathA // 17 // akSasUtraM ca zaktizca tAmracUDaH kamaNDaluH / mayUrastha ca kaumArI SaDvaktrA ca prakIrtitA // 18 // akSatracau pustakaM ca tathA caiva kamaNDaluH / caturvaktrA ca brahmANI haMsArUDhA va kAmadA // 19 // gadAcakre zaGkhapadme kuNDalAbhyAmalaGkRtA 1 garuDAsana saMsthA va vaiSNavI sarvakAmadA // 20 // vRSasthAkSazUlakhaDgAH khaTvAGgaM mAtuliGgakam / jaTA kirITenduyuktA zvetAGgI ca mahezvarI // 21 // iti mAtRkANAM mUrtaya: // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM devI mUrtilakSaNAdhikArI nAma trayoviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // 575 Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (224) citrasadbhAvanirNayo nAma caturviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram // aparAjita uvAca / bhuvanezaM devadevaM saptalokajagatpatim / mahAtejacitrarUpamanAdyaM tu jinezvaram ? ( svajitazvaram ) // 1 // kRtAJjalipuTo bhUtvA pRcchati tvaparAjitaH / citrakANAM samutpatti kathayasva parazvara // 2 // citra katividhaM proktaM vicitraM kIdRzaM bhavet / citrabhAH kathamutpannA kathayastra prasAdataH // 3 // citrAvatAra sadbhAvamutpatti pralayAdikam / asmannanobodhanArtha citrarUpaM ca kathyatAm // 4 // vizvakarmovAca citramUlodbhavaM sarve trailokyaM sacarAcaram / brahmaviSNubhavAdyAzca surAsuranaroragAH // 5 // sthAvaraM jaGgamaM caiva sUryacandrau ca (citrakArA ca medinI / citramUlodbhavaM sarve jagatsthAvarajaGgamam // 6 // vRkSa gulmalatAvallaca svedajANujarAyujAH / sarve citrodbhavA vatsa bhUdharA dvIpasAgarAH // 7 // caturazItilakSANi jIvayoniranekadhA / citramUlodbhavAH sarve saMsAradvIpasAgarAH // 8 // zvetaraktapItakRSNA varNA vai citrarUpakAH / tanau ca nakhakezAdi citrarUpamivAmbhasAm // 9 // bhagavAn bhavarUpazca pazyatIdaM parAtparam / Atmavadvai sarvamidaM brahmatejo'nupazyatAm // 10 // pazyanti bhAvarUpaizca jale candramasaM yathA / tadvacitramayaM sarvaM pazyanti brahmavAdinaH // 11 // vizva vizvAvatArazca tvanAdyantazca sambhavet / Adi citramayaM sarvaM pazyanti brahmacakSuSA // 12 // zivazakteryathArUpaM saMsAre sRSTikodbhavaH / citrarUpamidaM sarvaM dinaM rAtristathaiva ca // 13 // nimiSazca palaM ghaTyo yAmaH pakSaka eva ca / mAsAzca Rtavazcaiva kAlaH saMvatsarAdikaH // 14 // citrarUpamidaM sarve saMvatsarayugAdikam / kalpAdikodbhavaM sarva sRSTyAdyaM sarvakarmaNAm // 15 // brahmANDAdisamutpattI racitAracitA tathA / teSAM citramidaM jJeyaM nAnAtvaM citrakarmaNAm // 16 // Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA brahmANDAdigaNA: sarve tadrapAH piNDamadhyagAH / AtmA cAtmasvarUpeNa citravat saSTikarmaNi // 17 // AtmarUpamidaM pazyed dRzyamAnaM carAcaram / citrAvatAre bhAvaM ca vidhAtu bhavivarNataH // 18 // AtmAnaM ca zivaM pazyed yadvayya jalacandramAH / tadvacitramayaM sarca zivazaktimayaM param // 19 / / UrdhvamUlamadhaH zAkhaM vRkSaM citramayaM tathA / zivazaktayAlayaM caiva candrArkapavanAtmakam // 20 / / sUryapIThodbhavA zaktiH saMlagnA brahmamArgataH / lIyamAnA candramadhye citrakRt sRSTikarmaNi // 21 // citrAvatArarUpaM tu kathitaM ca parAtparam / yatastu vartate citre jagatsthAvarajaGgamam // 22 // devodevI zivaH zaktiH vyAptaM yatazcarAcaram / citrarUpamidaM zeyaM jIvamadhye ca: jIvakam // 23 // kUpo jale jalaM kUpe vidhipryaaytstthaa| tahaccitramayaM vizva citraM vizve tathaiva ca / / 24 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAyoktAparAjitapRcchAyAM citrasadbhAvanirNayAdhikAro nAma caturvizatyuttara dvizatatamaM sUtram // Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (225) citrapratimAtAlanirNayo nAma paJcaviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram // aparAjita uvAcahaimAdAvaSTalauheSu ratnadhAtubhaveSu c| pASANaSTikakASTheSu mRNmayAdI samastake // 1 // etatsamastacitreSu citrarUpaM tu kIdRzam / / kathayasvaprasAdena vizvakRt tvaM jagatpate // 2 // vizvakarmovAcapaTTapASANaphalake vAstuvastu vizeSataH / mRttikAdau dante kASThe ratnadhAtRdbhave tathA // 3 // itthaM samastadravyeSu citrarUpasamudbhavaH / tadrapakamayuktIzca zRNu caikAgramAnasaH // 4 // aparAjita bho prAjJa sarva zA (za ) strAdikauzalam / citra vicitrAgamataH samproktAH pratimAstathA // 5 // bhAskarodayanAdiSTa-dIpti razmiprakAzataH / jAlAntaragato reNu dazane ca pRthak pRthak // 6 // uhiSTaM paramANvAdi-pramANaM ca smnttH| paramANvaSTaka reNuH kezAnaM ca tadaSTataH // 7 // aSTrASTaguNanAdevaM kezAgraM ca prasiddhayati / aSTakezAgrato likSA yUkA caiva tadaSTataH // 8 // aSTAbhizcaiva yUkAbhi yavazcaivaM prasiddhayati / tathAgulaM cASTayavaH pratItaM tat prAguvadhaH // 9 // rUpamAnamitiproktaM paramANvAdi kalpitam / mUlamAnaM proktamatho tanubhAnavinirNayam // 10 // aGgulodbhavamAnaM tu syAmAtrAgulasaMjJakam / kalA dvimAtrA kathitA saiva golaka ucyate // 11 // dvimAnaM golakaM vidyAda bhAgaM caiva dvigoltH| bhAgaM triguNitaM tAla stanmAnAt pratimA tridhA // 12 // mAnaM tAlAtmakaM yattan mUrjivasamucchyaH / pRSThAdyagulataH kArya tAla sUtre prasiddhayati // 13 // jJeyaM tAla kIrtivaktraM tathA jalacarA mtaaH| vihaGgAzca dvitAlAH syuH kuJjarAzca tritAlakAH // 14 // catustAlAzca turagAH kinnarAH pnyctaalkaaH| gaNanAthazca SaTtAlo yakSAzcaivaM prakIrtitA; // 15 // Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA saptatAlA mAnabAzca aSTAMzA divyayoSitaH / navAMzA sarvadevAzca samproktA vai tathaiva ca // 16 // dazatAlo bhavedrAmo vissnnuvairocmstthaa| siddhA stathA jinavarA-stathA kAryA dazAMzataH // 17 // ekAdazAMzA rudrazca bhUtAni ca tathaiva ca / dvAdazAMzA madhumurau vaitAlA rUpato matAH // 18 // prayodaza rAkSasAnAM dAnavAnAM cturdsh| tAlAH paJcadaza proktA zvAmuNDA bhRgurUpakaH // 19 // jaTAmukuTacandrAlaGkRtAH SoDaza taaltH| kAryAH SoDaza tAlAntAH zAstrato nAdhikAstataH // 20 // yugAMjIva saMkhyAt sAgarAt pRthivyAMta madhyagA? / veda brahmA dU dharmajJAnasya sAdhanam ? // 21 // jayatu sarvazAstra dharitryavedivyadharA ? / kathayasyAnugamanaM ca vrnnaanuruupkaaH?|| 22 // aparAjita madvAkyaM hRdayAnandana zaNu / pratimA lakSaNaM proktaM kathayiSyAmi varNakam // 23 // sauvarNI rAjatI tAmrI paittalI tikI tthaa| zaizakI vai kAMsyamayI kRSNalohamayI tathA // 24 // aSTadhAtu bhavAH proktAH kartavyAH sarvakAmadAH / tathA ca mattikAmayyaH kASThamayyo yathAkramam // 25 // paJcagavyaM campapuSpaM zrIkhaNDaM pAyasaM tathA / saugandhikaM cAmarAdi rakacandanameva ca // 26 // mahe comAmahezasya zubha kArya yathAkramam / pUrvoktAH kASThamayyazca zucIkArya niyojitAH / / 27 / / maNiratnapravAlazca vajra vaidduurymauktikaiH| haimaistAraiH zANazuddhai rAjAvata'zca sphATikaiH // 28 // gRheSu pratimAH pUjyAH zeSAH praasaadsNshke| bhI sapIThikA kAryA vaiparItye mahadbhayam // 29 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM citrapratimAtAla niNayAdhikAro nAma paJcaviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram / / Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (226) svacchandabhairavAvatAro nAma SaDviMzatyuttara dvizanatamaM sUtram / / vizvakarmovAca svacchandabhairavakSye AyudhAnAM tathA kramam / gadA paTTizaparza ca zaktirvANo dhanustathA // 1 // puSpAkSasUtrasazci biijpuurkmudgrau| caSakaM artha zatanI kozaM Damarumauzale // 2 // zucistathA ca khaNDenduH pIyUSaM darpaNAdikam / vAmordhvakrameNaiva gadAdyA darpaNAntagAH // 3 // varadaM zazinI khaGgazcAGkuzaM jJAnapustakam / cAmaraM pUrNakalazaM zUlaM khaTvAGgameva ca // 4 // na ca cakSuH ? (abhayaM ca ) viSaM kuNDI zarkha zUrpazca modakam / madyapAtraM vastravajau kamalaM cakrakIrake // 5 // paradAdyAH zukAntAzca dakSiNeSu pradakSiNam / yonimudrAsaMyutau dvau karau sakaramudrikau // 6 // upAste cA''dipuruSaM dvau bhujau zirasi sthitau / paJcAsyazca trinetrazca zatArdha bhrAmayana karAn // 7 // ardhadvayamajugataM baddhapadmAsanadvayam / svacchandabhairavo mAne tAlAnAM tvekaviMzatiH // 8 // tatastAlAMstu guNayeda dvaadshaanggulkaistthaa| tadagulapramANena dvipaJcAzacchatadvayam // 9 // prathama paGktau navAsyaM jaTAyukta dvitAlakam / dvitIyapaGktau tatsamA zivayoniH sadoditA // 10 / / saptavatrANi tasyodhye tAlamekaM dvijottama / ziroviMzatyagulakaM grIvA cASTAGgulA matA // 11 // dvAtriMzannAbhidezastadadho guhya tu viMzatiH / zUnya bANA bhavejaGghA gulphaH paJcAgulastathA // 12 // pazcAzaJcaiva nalakaH saptAigulastalocchyaH / UrdhvamAnaM tu kathitaM tiryak ca zRNu samprati // 13 // mukhaM pUrvoktamAnena dvitAlaM caiva madhyakam / dazAGgagulaM tanubAhye bAhuH SoDaza vistare // 14 // caturdaza tathA cASTau kramato bAhu vistaraH / nAnA vistaritaM kAryamaSTAviMzatibhistathA // 15 // saptavarNAH kuzamAnaM kaTivistarata: zubhama / dvitAlaM jaGghAvistArastanmadhya sArdhabhAgakam // 16 // Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 581 aparAjitapRcchA kaNibadha ? taptAdhau ca caturvizatiraGghrikam / toNI? mAtraM tathAGguSThaM zeSAH sArdhAzalA matA / / 17 / / SoDazAGgulamaMsAsyAd bhujasandhimunidvayam / dvAtriMzaca punarvAtyA cturviNshtikaagrtH|| 18 // pUrvoktena pramANena kara kuryAt prytntH| . dvAtriMzallakSaNopeto rudraH svacchandabhairavaH // 19 // pAzAGkuzadhanurvANA: zalavajragadAbhayama / aSTau bhairavarUpANi kuryAdeva pradakSiNam // 20 // sUtradhArastataH prAjJa zuklAmbaradharaH zuciH / haviSyaniyatAhAye japahomaparAyaNaH // 21 // susamIkSya pradezaM tu kuGkumA susizcitam / imaM me gaGge yamune' bhiSicya salilaiH zubhaiH // 22 // kArayenmaNDapaM pUrvamAzAkhAvinirmitam / uttarAbhimukho vizva karmarekhAko dhRtiH // 23 // agna AyAhi mantreNa rekhAstatra prayojayet / yogAyogeti mantreNa karmasUtraMsamArabhet // 24 // agnijyotirhi mantreNa TakikAgraM ca saMspRzet / prajvaladvinpasedatraM TakAne sarvatomukham // 15 // amRtIzaM hamyaMdaye nyasya ? astreNojvalati tadA / Adeva iti mantreNa punaH paThati TakikAm // 26 / / zilpino bhojayettatra vastrAlaGkArasaMyutAn / brAhmaNAmbhojayettatra zuddhasainya tapasvinAm // 27 / / bhUri (mi) dAnaM tataH kuryAd bhUtvA cA'kRpaNastathA / samAcaretkarma tatra kRtvA paJca mahotsavAna // 28 // yasya devasya yA mUrtizcintayettAM hRdambuje / umAnmAhaM dehinAM jantravAhaka // 29 // vyAharetriSu lokeSu yasya kasyacidAmayam / tasmAt sarveSumantreSu haMso bIjaH sa ucyate // 30 // haMsaH sadAzivodevo haMsazcaivezvaro hriH| brahmA haMso yamaH sUryo'gnihaMsaH sarvadaivatam // 31 // Apo vAyuzca khaM haMso dharmendo dhanadaH kSitiH / dhruvaM te haMsamityeva gato haM migatAni ca ? // 32 // evaM sa gato haMsaH sarvAramA paraMparA ? / / haMse lInA parAzaktirityartha vyAharanti ca // 33 // varNA ekonapaJcAzanidhanaM yAnti tatra vai| nidhanAnte tu vijJeyA varNAste tu mahezvaraH ( gat ) // 34 // Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svacchandabhairavAvatAro nAmaSaDaviMzatyuttara sUtrama nidhanaM tu gatA zakti yaMdA mUrdhni pralIyate / zUnyasthAnamidaM proktaM sevyate yogibhiH sadA : // 35 // mUrdhA hadayamAyAtyamanaskaM paramaM padam / sthitvAsane sUtradhAro japenman sabIjakam // 36 // yA mUrtiryasya devasya zakti tasyaiva tAM nyaset // mUrtiprArambhamantram / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM svacchandabhairavAvatArAdhikAro nAmASaDviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram // Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (227) citrapatrotpattinirNayo nAma saptaviMzatyuttara dizatatamaM satram // aparAjita uvAca citrarUpasamudbhAvAH suraasurnrorgaaH| tvayaiva kathitaM pUrvamutpati pralayAdikama // 1 // patrotpattiH kathaM deva citrmuulsmudbhvaa| kathayasva prasAdena patraM citraM ca kIdRzam // 2 // dinapatraM kathaM proktamatapatraM ca kIdRzam / candrakalodbhavaM patraM SoDazAtmakameva ca // 3 // jalapatra sthalapatraM narapatraM gajodabhavam / meghapatrodabhava caiva kathayasva parezvara // 4 // nAgaraM drAviDaM patra vyantaraM vesaraM tthaa| kAliGgaM yAmunaM patraM kahika caitatsulakSaNam // 5 // zizupatraM ca sakalaM svastikaM vardhamAnakam / sarvatobhadrakAkAraM kathayasva preshvr-|| 6 // paJcapatrANi cAnmaca SoDazAtmakrameva ca / tattadrUpodbhavaM caiva lakSakoTyAdisaGkhyakam // 7 // patrasthAnAni vai sArdha surasandhAdikodabhavam / kathayasva prasAdena patrasthAnAdisAdhanam // 8 // vizvakarmovAca zRNu vatsa mahAbhAga tvameva prakaTIkRtam / patrotpattiM ca vakSye'haM zRNu caikAnamAnasaH // 9 // kSIrodArNavake pUrva madhyamAne suraasuraiH| tatrotpanno mahAvRkSo nAmnA surataruttadA // 10 // nAnApatrasamAkIrNoM nAnApuSpasamAkula: / nAnA phalakasampukto lalitAigo manoharaH // 11 // sugandhAmodabahula: sugandhAgandhitotpalaH / tadgandhamohitAH sarve devadaityAdikAstadA // 12 // parasparaM devadaityA vRkSArthe lubdhcetsH| Izvaro ( amato) bhavaM manyante daityAzca tridazA api // 13 // zAkhApatrodbhavazcaturdikSu madhyata uurdhvtH| mAnataH patrasaMkINoM dizAbhedaiH parAtparam // 14 // nAgaraM pUrvazAkhAyAM drAviDaM dakSiNodbhavam / apare vyantaraM caiva vezaraM ca tathottare // 15 // kAliGgamUrvatazcaiva zAkhAnta ca pAmunam / SaDjAtyutpattibhedaizca patramevaM samudgatam // 16 // Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA nandAdikramayogena tathA candrakalAkramaH / dinapatrodbhavastvevaM saGgakhyAto dazapaJcabhiH // 17 // nandA bhadrA jayA riktA pUrNAsyAt paJcamI tathA / paJca paJca tathA paJca mAsArdhe tu yathA yathA // 18 // nandAyAH zizupatraM ca bhadrAyAH sakalaM tathA / svastikaM tu jayAyAzca riktAyA vardhamAnakam // 19 // pUrNAyAH sarvatobhadraM paJcamaM parikIrtittam / SaSThikAdi dazamyantamanyapaJcasamudbhavaH / / 20 // jayaM ca vijayaM caiva udtaM patramakSayam / sarvamaGgala bhavAkhyaM paJcAnye ca prakIrtitAH // 21 / / SaSThayAdhaM ca dazamyantaM patrANAM paJcakaM tthaa| punaranyAni paJcaikAdazAdya pUrNAntaM tathA // 22 // zriyaM zriyo vAkhyaM ca ratnagarbha tejobhavam / / sarvAnandaM mahotsAhaM patrANAM dazapaJcakam / / 23 / / ghasante nAgaraM patraM drAviDaM grISmake tthaa| varSAsu vyantarabhavaM vesaraM ca zaradato // 24 // hemante caiva kAliGga yAmuna zizirodgatam / SaDtUbhavapatrANi sarvANi zubhadAni ca / / 25 / / tathA zAkhodbhavaM patramukta dazavidhaM kramAt / zAkhodbhavAni paJcaiva ( SaTcaiva ) kandajAni tu SoDaza // 26 // tathA cAkArapatrANi lakSakoTyAdikAni ca / punaranyAni vakSye'haM prakAraiH paJcatAni ca // 27 // haMsapatraM nakrapatra matsyapatraM ca kUrmakam / panapatraM tathA caiva paJcakaM jalajaM bhavet // 28 // sthalajaM chandajAkAraM prAsAdagRhakAdikam / naranAryAdikaM patraM narapatraM ca pazcamam // 29 // gajapatramazvapatra jAnugaM padmajaM tthaa| siMhAsanAdipatraM ca gajapatraM tu paJcakam // 30 // anekAkArapatraM ca meghapatraM tathaiva ca / patrAkArAstathA caite kathitAstvaparAjita // 31 // punaH sthAneSu sarveSu tatra patrANi yojayet / stambheSU dvArapakSeSu prAsAdeSu ca sarvataH // 32 // SoDazAbharaNazcaiva tatra patraM tu dApayet / hArakeyUra kaGkaNakaTisUtrAdibhiH samaH // 33 // yatra sthAne bhavetpatra lakSmIstatra hitekSaNA / (nAbhyacitrodbhavA ? ) nA'patrato bhavellakSmIH zubhasthAnaM ca ptrtH|| 34 // iti sUtrasantAnaguNa kIrtiprakAzaprokta zrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyA citrapatrI tpattinirNayAdhikAro nApa saptaviMzatyuttara dvizatatamaM sUtram / / Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) patrajAti kaNTakabheda jIvasUtranirNayo nAmASTAviM zatyuttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca athAtaH saMpravakSyAmi kaNTakAnAM tu lakSaNam / aSTau jAtikramacchandAt kaNTakA abhidhAnataH // 1 // kalizca kalikazcaiva vyaamishrshcitrkaushlH| vyAvartazcaiva vyAvRttaH subhago bhaGgacitrakaH // 2 // agastipuSpakAkAraH saMbhavet kalikaMTakaH / varAhadaMSTrAkRtikaH kalikazceti saMjJitaH // 3 // baddhapuSpodbhayazcaiva vyAmizrI mdhykeshrH| ukArAkArasadRzaH sa bhaveccitrakauzalaH // 4 // vyAvatoM vyAghranakhavad vyAvRttaH kalazAkRtiH / bhaGagacitroSadakhat subhagaH kRtikAkRtiH / / 5 / / nAgarI vyAghranakhavad drAviDastadanantaram / badarIketakInAM ca drAviDa; kaNTakaiH samaH // 6 // vyantaro varAhadaMSTro vesaro munipusspvt| ukArAkAraH kaliGgo yAmunaH puSpagarbhakaH // 7 // uktA aSTavidhAkArA SaDjAtIyAzca knnttkaaH| kaNTakAnAM tathAkArAH kathitAH pUrvameva ca // 8 // vedAkSaraM padaM kRtvA knnttkaavrtnodgtm| .. brahmasthAne bhaved bindu mAtena vartitaH // 9 // tadvartitAgrasaMsthAne binduHsthAdakSarodbhavaH / tadUrdhvaM bhramagarbha ca vRttamardha candrAkRti // 10 // brahmasthAnordhvagata ca dakSiNodbhavAkArakam / / kalikodbhavAkSaM vArAha karNasambhavam // 11 // tasyo'paredagamyaM ta tadAnyatA kaMTakopamam / agrasyAgra padavaNeSu aparAnataH karNikArutiH // 12 // tasyA yAvatyAgrena mavadhI pdpaado......| pRthugrIza tripAde...pAdodara kaMTakA...? // 13 // ................................. ........ / ...tra sthAnAsamudbhavyAM ne nimnAna dhAnyAMtakam ? // 14 // cakraprIvodagatAzkArika kalikodabhavaM vArAhakarNikodagatam / agrAdhAraH punaH pRSThe kalikA munipuSpavat // 15 // 74 apa. Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 prthlib kaNTakodaramadhye tu kalikA jIvasUtrakam / tdaasphm................................|| 16 // romAsthimAMsatvacAzca evaM kSitiguNodbhavAH / / ...............cadhye jIvasUtreNa kathyate // 17 // rekhAsthivarNamAMsAni catuzchAyA: prakIrtitAH / pAdAdyaGgAni sarvANi nADIrosaM ca vidu vartayA // 28 / / majjA ca kSitirAkhyAtA rAjendranyadaya bIjakam ? / .................. adbhyo rasasamudbhavaH // 19 // ........................tejo dravyasya bIjakam / .........................vAyuzca vartanAkRtiH // 20 // AkAzaM...............paJcatattvodabhavaM tathA / jIvasUtramidaM zeyaM patrAkAraM prakathyate // 21 // ghanaghaNTAkulAkIrNamane calitakuJcikam / bhaGge (ane) bhagodUbhavaM bhaGga manekAkArarUpakam // 22 // zukacaJcasamAkAraM badarIkaNTakAkRti / palAla dhUmasaMkAzaM drAviDaM patramucyate // 23 // kRcid bhinna kRcicchannaM kRcidanyonyaveSTitam / munipuSpasamAkIrNa vezaraM patramucyate // 24 // ucyate vyantaraM patramA bhagodbhavAkRti / ukArakaNTakAkINa kAliGgaM patramucyate // 25 // surgha ta (vi) ralabhaDga ra vyaavRttkaistthaa| puSpaga bhavAkIrNa yAmunaM patramucyate // 26 // lalitaM komalaM bhanau viSame garbhasambhavam / sukumAragoMdabhavaM vAhAvartA (vyAvartasthA) kulodbhavam // 27 // tarala nAgaraM caiva valitaM vyantaraM tathA / AkuJcitaM vesaraM ca Urdhva kAligakaM bhavet // 28 // punastripaJcasaptAdyaM yaav............vdhi| ativakrakulAkINaM drAviDaM kaNTakobhavam // 29 // uditaM yAmunaM vakraiH kaNTakAnAM tu nirnnyH| dezajAtikulasthAnaM varNabhedAstathAparaH // 30 // patrAkAro varNabhedo jIvasUtrAdi coditam // iti sUtra santAnaguNakIrtiprakAzaprektRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM patrajAti kaNTakabheda jIvasUtranirNayAdhikArI nAmASTAviMzatyuttaradvizatatamaM sUtram // Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (229) dezajAtikulasthAna varNabhedavarNanaM maikonatriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca dezajAtikulasthAnaM varNabhedazva kathyate / pUrvodbhavaM nAgaraM ca karNATe drAviDaM smRtam // 1 // vyantaraM pazcimabhacaM vezaraM cottare tathA / kaliGgadeze kAliGgaM yAmunaH sarvataH sthitam // 2 // dezajAtizca kathitA kulasthAnaM kulodgatam / nAgaraM viprajAtiH syAd drAviDaM kSatriyastathA // 3 // vyantaraM vaizyajAtizca vezaraM ca tathaiva ca / kAliGgaM citra ! (mizra) varNADhyaM yAmunaM sarvataH samam // 4 // kulasthAnodbhavazcetthaM varNabhedazvakathyate / nAgaraM zvetavarNasyAd drAviDaM rakta varNakam // 5 // vyantaraM pItasaMkAzaM haridvarNa tu vezaram / haridvarNa va kAliG yAmunaM sarvavarNakam // 6 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAza proktRzrI bhuvanadevAcAryoktAparAjita pRcchAyAM dezajAtikulasthAna varNabhedavaNanAdhikAro nAmaiko natriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (230) sarasvatyarcana guruziSya sambandhalakSaNaM triMzaduttara - dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca sarasvatyarcanaM vatsa zaNu vakSyAmi sAmpratam / AcArya kramayukti ca dIkSAsArasamuccayam // 1 // Adau parIkSayecchiSya zakunaM ca nirIkSayet / lanazuddhiM grahayoga tato dIkSA pradIyate // 2 // vinItaM sodyama dhIra zAntaM zIlaguNAnvitam / vinayAcArasaMyuktaM gurupAdArcane ratam // 3 // kuzalaM sarvazAstreSu vAstuvedodbhavAdiSu / devAgnigurupUjAsu rataM dharmeSu nityshH||4|| ityAdiguNasamyuktaM dIkSayecchiSyakottamam / guNAdhikazca kathito vaya'doSAnvadAmyaham // 5 // kuja va badhira caiva cakSuhInaM khalvATakam / kurUpaM vyAdhiyuktaM ca kudehaM kRSNarUpakam // 6 // kusagaM pApanirataM vyaGgadopaizca dUSitam / ' varjayedIdRzaM ziSyaM dIkSito guruvinakRt // 7 // maThe'thavA gahe cokA devAcI vedikottmaa| tatrasthAM pUjayeddevIM vAgvANI (vAgdevI) caiva bhairavIm // 8 // bhadrakaM maNDalaM kRtvA sUryakoNairalaGkRtam / tanmadhyasUtrataH kuryAd ddArANi ca caturdizam // 9 // dvArapAlAH prapUjyAzca kSetrapAlAstato nRbhiH|| pUjyA stathA'STapikpAlA kramatazca pradakSiNam // 10 // mahApanaM cA'STadala tanmadhye karNikAM tathA / patrAntare ca bhairavyAH kuladevyAzca karNikAH // 11 // tatkezaramadhyapaGktau caturvarNAH sitaadikaaH| zvetarakapItakRSNAH punarapyeva varNakAH // 12 // SaTkoNakabhidaM vyoma SaDa dUtikArcane matam / tatra madhye bhavecchaktiH pRthivI sRSTirUpikA // 13 / / kAmAkhyA nilayIbhUtA baddhapadyAsanA sthitA / akSamAlA tathA vINA pustakaM ca kamaNDaluH // 14 // nIlakaNThI zvetabhujA zvetAgI candrazekharA / mahAvidyA mahAvANI bhAratI ca sarasvatI // 15 // Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA sampUjyA mantrataH kRtvA toraNAnAM catuprayam / vastrAnte (vezmAnte) pIThikAyuktaM vitAnAdi vibhUSitam // 16 / / muSTimAtraikaikagrAsapareNAnadineSu ca / kAryamakApramanalA prAyazcitaM ca dhImatA / zvetavastrAntare snApyaM zuddhe lagne dine punaH // 17 zvetavastraiyuta ziSyamAnayettoraNAntikam / sulagnavelAmuhUrte antavaidyAM tu sthApayet // 18 // nirIkSayetu vAgdevI prasIda paramezvari / arcayitvA tato devIM puSpAJjalimathArpayet / / 19 // atramantraH OM hI kauzinI pAdAnamaH / OM hI upakezinI pAdAnamaH / A hI sarvakezI pAdAnamaH / A~ hAM hI sarasvatI pAdAnamaH // muulmntrH|| AhIM hRdayAya namaH / OM hrIM zirase svAhA / A~ hrIM zikhAya vaSaT / U~ hI kavacAya hum / ho natratrayAya vauSaT / OM hU: astrAya phaT // itynggnyaasH|| A~ gaM gaNapataye namaH // oNbaM baTukanAthAya namaH // oNdi dikpAlebhyo namaH / / A~ dvaM dvArapAlAya nmH| oNkSe kSetrapAlAya namaH // aura ke kalavidyAyai namaH // A~ hrIM zaktibIjAya namaH // oN rA~rI rUpAyai namaH / / zaktibIjatrayam // A~ hrIM hA hI haM haMsabIjAya namaH // auM hAM hrIM namaH // itijApya AhI vada vada vAgvAdini nmH| sArasvatajapa: 100008 homaM kuryAdadazAMzena puSpai 3 brhmvRkssH| homaH 10008 iti anya: syAt sArasvataH // 25 // likhitaM pAThayeccaiva citrAdya rUpasAdhakam / dadyAcchiSyasya hitavAn gururhastaM ca mastake // 26 // avApnuhi svakarmAdi sAmarthya tvaM ca putraka / guru marmAtA pitA cava devadevo gurustathA // 27 // jJAnakAraNakaM caiva ihaloke paratra ca / guru harSe harSitaM tu gurUNAmicchayA bhavet // 28 // guruH santoSita: sarva gurUbhaktyA prayacchati / guroH ziSyasya sambandhaH karmasAdhanasAdhakaH // 29 // Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 sarasvatyarcana guruziSya sambandhalakSaNaM triMzaduttara dvizatatamaM sUtrama // guroH ziSyasya sambandhAd jJAnaM vai citrabhUmikam / zeSA rajarasacitraM ? sambandhAzca parasparam // 30 // X X x savinyAsasya saMbandhaM sarva sarvatodbhavam ? // 39 // kuMlAlasya sambandhaM sthAnasAdhana...! dharmArthakAmamokSANAM saadhnm|| 40 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAza proktR zrIbhuvana devAcAryoktA parAjita pRcchAyAM sarasvatyarcana guruziSyasambandhalakSaNAdhikAro nAma triMzaduttaradvizatatamaM sUtram // Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (231) paTTapatravartanAnirNayo nAmaitriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca ataH paraM pravakSyAmi citrAdi paTTasAdhanam / zAkavRkSodbhavAkAryA citrAbhyAsArthapaTTikA // 1 // atyagnimAlitA yA ca iSTikA AyasAkRtiH / randhrakIrNakulAyA ca gRhItavyA lUNIkRtA // 2 // atisUkSmA ca kartavyA dIpazikhAkajalopamA / godhUmaH khalacUrNa tu takramadhye tu prakSipet // 3 // tadanantarodbhavaM ca sUkSmavastreSu gAlayet / bhANDe tu tAdRzaM kSiptaM mRdvAgnanA zanaiH zanaiH // 4 // tathA dRDharasAkAraM vajralepasamaM bhavet / tenAtha maIyetyabhiSTikA sUkSmacUrNataH // 5 // pakSadvaye supralepo hantayena prarohate / paTTabandhanamevaM tu kartavyaM citrahetave // 6 // (patravartanA nirNayo luptaH syAt ) iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM paTTapatravartanAnirNayAvikAro nAmaikatriMzaduttaradvizatatama sUtram || Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (232) lepakarma dvAtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // - - - - - vizvakarmovAca lepakarma prayakSyAmi yaduktaM pUrvameya hi / zvetAM raktA tathA pItAM mRttikAM ca samAharet // 1 // kApilaM tu ghRtaM kSIramatasImAtha meva c| yavagodhUmacUrNa tu varNa ca vasukaghRtam ! // 2 // kSIravRkSatvacA ..( mithaM ) bakulaM guDasaMyutam / sendravakSaM preSaNIya mAsaM vA pakSato'dhikam // 3 // pASANagarbhacUrNa tu sUkSma kRtvA samastakam / paTTata uddhareTepa ( kalkaM ) mardayettailavAribhiH // 4 // prakSiptAtasItailena supiSThaM kajalopamam / piNDAnkRtvA muSTimAtrAnAtapaiH zuSkatApitAn // 5 // AsphoTite vanasamAH Ataya: siddhikAmadaH / atastu sphuTite piNDe bandhadravyAdikaM kSipet // 6 // zu (su) ddhA (dhA) yAzca pravakSyAbhi bandhanaM dulanaM tathA / zailajA bandhakA vApi zvetAH paassaannkottmaaH||7|| khaNDazazcaiva kartavyA pramANe dhaatrikopmaaH| susaMcitAH kramaiyuktA ANAtpalAntarai // 8 // ( AneyA upalAntare ) iti syAt / / .................... / ............................................. // 9 // ....................... / (luptAH ) // 10 // tathA vareSTikAmadhye AdhArAni suvi......(kSipet ) / samastaM jvAlayenmadhye yAvadUdazanizAntakam // 11 // mallikAyAvakaM kRtvA sthUNikAkAramastakam / kSipendilvarasAdya ca mAsaM vA pakSato'dhikam / / 12 / / zilotthArdhakayuktaM ca ! maIyecchuddhayottamA (sudhyottmaa)| vicArA uttamAkhyAtA rUpArthena caturthikA ? // 13 // acArUpodbhavAkAryA mAnayuktizca shaastrtH| sancitya sviSTikAbandhaM hastapAdazIrSAditaH // 14 // sUkSme tu vaGgulo lepaH sthUle tvagulamAtrakaH / dinedhe ca dinAnte vA dayAllepAnulapanam // 15 // Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 593 aparAjitapRcchA sarvAGge liptamAnaM ca sUkSmatejaH samudabhavet / zIrSe kAcottamakhaNDa TIkAbharaNa saMyutA // 16 // varNe rasavizeSAM ca masirekhAM samuddharet / aGgapratyaGaga kopAigadRSTikAbhiranekadhA // 17 // vicitravastrAlaGkAra bhUSitAM citraka pamAm / svabhAvajairalaGkAra nakhakezAdibhiH maat|| 8 // bhaGgahastA gajadantA bddhpryyksNsthitaa| yogamudrA karayugme karoddhatagajAdikA // 19 // hArakeyUrasamyuktA kuNDalAbhyAmalaGkRtA / mAlAmukuTazobhADhayA kartavyA zAntimicchatA // 20 // bhairavI bhairavo devaH sarvadevAditaH kramAt / zAstrapramANa yuktA ca zubhravarNA ca tejasA // 21 // iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM lepakarmAdhikAro nAma dvAtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram / / . Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) citrAbhidhAna nirNayo nAma trayastriMzaduttaradvizatatama sUtram // vizvakarmovAca citrakarma pravakSyAmi rUpAlakArasaMyutam / kIrtivaktrodbhavAkAra ? kathaye taba sAmpratam // 1 // bhakuTikuTilAntranetra vArAhakarNameSazajhagodbhavam / mRgakapolasiMhavaktraM kIrtiH syAnmukhopamAkhyAtA ! // 2 // bhRkuTiH syAd baddhakarNA'zvaskandhaH kezarAvataH / kramamadhye parAvRttA hasvapAdaH siMhottamaH // 3 // siMhavyAlaM gajavyAlamazvatyAlaM narAdikam / vRSavyAlaM meSavyAlaM zukavyAlaM ca saukaram // 4 // mAhiSaM mUSakavyAlaM kITavyAlaM ca vyAka vAna) ram / haMsakukuTamAyUraM tripallI sartha (pa) vyAlakam // 5 // iti SoDaza byAlAni uktAni mukhbhedtH| zarIraM hi mahadrapaM(zarIramahivadrUpaM) hastapAdapucchAdikam // 6 // vyAlAnantarato rUpamanekAkArataH smRtam / zruTita nibhagi caiva lalitaM kuJcitaM tathA // 7 // gamitAlIDha pratyAlIDhAvRttaM parivartakam / udibhanna bhinnasUtraM ca vyAvarta ca mahodbhavam // 8 // nAnArUpaM samAkhyAtaM zokaM ca padmakezaram / dviraSToktAni sAkUtaM rUpANi vividhAni ca // 9 // vaiyAdhaM samapAdaM ca AlIDhaM ca pratyAtma (di) kam / pUrvAparayAmyottara rahobodhacyA ca mamApatiH ? // 10 // navaSaNoktAkSA lakSayeccitra sUtradhAnena / dhairasAkhyAtA zAntAdi sahatodbhavA ? // 11 // vRkSagulmalatAvallI rambhAstambhA mahodagatAH / dhavalottuGnAmADAni vezmAni vividhAni ca // 12 // nagaragrAmapurAdidezAnAM ca punaH kramam / "pasAgarodUbhavAni sarvANi maNDalAni ca // 13 // sarvajIvodUbhavaM pUrva lakSayazcitrasUtrakam / citrAbhyAsodabhavAH sarve surAsuranageragAH (tamAH) // 14 // medhAcitravarNarUpA AdityAzcaiva candramAH / grahanakSatrAdyAH sarve arciAhana saMyutAH // 15 // Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA ... ... ............... dikpAlAdikA lakSyA indrAthA: supradakSiNam / gajAzvaravarapAdAcA asalyAtAstathaiva ca // 16 // ................................ / sabhAdau ca vintedArtha yuktaM nRtyanATayAdikam // 17 // evamAdi samastaM ca citrAbhyAsAcca lakSayet / tathA citrAbhyAsarUpA ! trailokyaM sacarAcaram // 18 // iti sUtrasa tAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM citrAbhidhAnanirNayAvikAro nAma trayastriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (234) strIpuruSalakSaNaM catustriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // aparAjita uvAca lakSaNa strIpuruSANAM bAhyato'bhyantare tthaa| kathayasva prasAdena samudroktaM yathA purA // 1 // vizvakarmovAca athAta; sampravakSyAmi strInarAdeva lakSaNam / tazcAnukramataH pUrvaM yaduktaM tu kalAbudhaiH // 2 // Adau parIkSayedAyuH pazcAllakSaNameva ca / tazca strINAM vAmabhAge puruSANAM ca dakSiNe // 3 // Adau vakSye pUruSANAM strINAM ca tadanantaram / dRSTayavalokamAtreNa lakSayet strInarAdikam // 4 // paJcadIrgha paJcahUsva paJcasUkSma SaDunnatam / / saptaraktaM trigambhIra trivistIrNa prazasyate // 5 // hastayo naitrayozcaiva nAsAyAM caiva paJcamam / evamAdiguNopetaM paJcadIrgha prazasyate // 6 // grIvA candrakaM jananaM pRSThaM jayA tathaiva c| ---- - - // - -- --- --- -- -- -- 7 // ------ - ----- ---- // 10 // (11-12-13 zlokA luptAH) pUrNacandramukhI kanyA baalsuurysmprbhaa| vizAlanetrA bimboSThI sA kanyA labhate sukham // 14 // gatau haMsagati ryA ca nAtihasvAti dIpikA / sukhinI sA bhavelloke samudrakathitaM tadA / ! 15 // (16-17-18 zlokA luptAH / / ) yasyAH karatale chatraM prAkArastoraNaM tthaa| api dAlakule jAtA rAjapatnI bhaviSyati // 19 // yasyAH karatale rekhA akuzAkAra shobhitaa| gajAdhipasya patnI sA bhavatyevaM na saMzayaH // 20 // Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA chatraM ca cAmaraM caiva yasyAH karatale bhavet / sArvabhaumanRpastrI sA bhavatyevaM na saMzayaH // 21 // yasyAH karatale rekhA khaDgAkArA pradazyate / patyA patnI yudhyate sA'nyatra vai vairakAriNI // 22 // yasyAH karatale padmaM dhanadhAnya samRddhinI / zaGkhakArA yadA rekhA snAnadevArcane ratA // 23 // yasyAH zUlAkRtI rekhA sA bhavecca tapasvinI / dIrghakezI bhaved duHkhAd vratinI ca pravAsinI // 24 // yasyAH karatale rekhA dIpAkArA ca dRzyate / sAputrapautra santAna bhavecca kulazAlinI // 25 // nandyAvartI yadA haste nityaM kalyANakAriNI / SaTkoNAyatahastA yA pUjyA sA pUjanaiH sadA // 26 // yasyA haste dhvajAkArA rekhA ( 27-28 667 42- zlokA na labhyante ) azubhaM parivarjayet // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktA parAjita pRcchAyAM strIpuruSalakSaNAdhikAro nAma catustriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // 597 Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (235) patriMzadAyudhanirNayo nAma paJcatriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // aparAjita uvAca -- kavacAdInyAyudhAni kathaM lakSyANi mAnataH / tadanukramayuktI ca kathaya paramezvara // 1 // vizvakarmovAca kavacAnAM lakSma vakSye vajradehAnurUpiNAm / zastropaghAtake caiva yuddhakAle hitAni ca // 2 // AyasodbhavapatrANi kartavyAni vicakSaNaH / dvyaGgulAyatakaM kuryAt pRthutvaM caikamaGgulam // 3 // kavacaM te'dhunA vakSye vajradehAnurUpiNam / vRttAkAraM tu stravive dvisordhata ! // 4 // tanutrANa dehadRSTi dviguNavastrAdikodbhava ! | kaTisUtra sUtrasya saMsthAne avali bhujA // 5 // rakSIvAg chittinAni kaMTikAkasiNairvitAH / zIrSa tu mukuTAkAramacalaM sarvatastathA // 6 // jaGghA rekhA prakarttavyA''yAme tIrthakalAkRtiH / pA--- - kRtvA gajasya gaDamukhodgatAH // 7 // pakSirAjazca pRSThe ca dhArye vai rAjaputrakaiH / // 8 // I // 9 // itikavacamAha // AyudhAnAmato vakSye nAmasaGkhyAvaliM kramAt / trizUlacchurikAkhaGgakheTAH khaTvAGgakaM dhanuH // 10 // 'bANapAzAGkuzA ghaNTAriSTidarpaNadaNDakAH / zaGkhazcakaM gadAvajrazaktimudgarabhRguNDyaH // 11 // muzalaH parazuzcaiva karttikA va kapAlakam / ziraH sarpazca zRGgaM ca halaH kuntastathaiva ca // 12 // pustakAcakamaNDalu bhucayaH padmapatrake / yogamudrA tathA caiva triMzacchatrakANi ca // 13 // SoDazAkhyaM padaM kRtvA padena nAbhivRttakam | tadUrdhve cobhayapakSI bhISaNA prakIrtitau // 14 // paTTAstrAMzazakti piNDavalaNaM kaNTakAvRtam / ubhayoH kaTakopeto madhye zaktayaMza unnataH // 15 // dazabhAga rbhaved daNDaM pRthutvaM vaikabhAgikam / iti trizUla: // Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 599, aparAjitapRcchA dhurikA lakSaNaM vakSye yaduktaM paramezvaraiH / kaumArI caiva lakSmIzca zakhinI tundakA tathA // 17 // pApinI zubhagA lA (la)kSA SaDaGgulAdikodabhavAH / dvAdazAntimAGgulAnyagulamAnaM prazasyate // 18 // AdihInA matibhraMzaM madhyahInA dhanakSayam / hanyAzaM vaMzahInA zUlAne mRtyusaMbhavaH / / 19 / / caturamulA bhavenmuSTi rUrva hyaaigultaadditaa| muSTikAdho yathAkAro jaDanArthe ca kIlakam // 20 // iti churikA // zastraM zatArdhAgulaM syAnmadhyamaM tu ddihInataH / tada vihAna kaniSTaM syAt trividhaH khaDga ucyate // 21 // -------dabhAmUce tAnikobhayapakSataH / pAlikoce yavaM kuryAttADakAdhastugrAhakam / / 22 // jaDidvayaM ! grAhake ca jayakaH khaDga ucyate / __ iti khaGga / khaDgamAnobhavo vyAso dvayagulAbhyAM tathAdhikaH / / 23 / / tadvadagre punastvevaM jyeSThamadhyakaniSThakam / / ubhayapakSe cA'ntaraM tu caturdazAGgulai bhavet / / 24 // hastAdhAradvayaM kuryAd vRttAkAraM tu vAruNam / iti kheTakam // -------...--- // 25 // ------dhanirmAsaM ninetrajJAtvAvaMDapam / ? zvetAsaM sRgana--- hemadaNDavibhUSitaH // 26 // iti khaTvAGgaH // dvimuSTayandhyaGgulaM madhyaM madhyorca ca dvihsttH| nimnaM cobhayataH kuryAd guNAdhAre tu karNike // 27 // --~~-gulaM madhyadeze cavamonai rguNairmatam ? / / saptAhanavamuSTizca bANaH puSpa adgaNe ? yutaH // 28 // kumbhake kummayeda bAgaM pUrakeNa tu pUrayet / / recake recayed bANaM trividhaM zaralakSaNam // 29 // . iti dhnurbaannH|| makaradvitrika vApi pAzo granthisamAkulam ? / akuzaM cA'kuzAkAraM tAlamAnasamAvRta // 30 // iti paashaangkushau|| ghaNTAM ghaNTAkRtiM kuryAccaturdhArA ca riSTikA / darpaNaM darzanArtha ca daNDaH syAtkhaDgamAnataH // 31 // iti ghaNTAriSTidarpaNadaNDam // Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 . SaTtriMzadAyudhanirNayo nAma paJcatriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // zaGkhazca dakSiNAvartazcakaM cArayuta tathA / gadA ca khaDgamAnA syAt pRthutAla akaMdANe trayam ? // 32 // itishngkhckrgdaa|| vajra zUladdhaya diirghmekviNshtishuultH| adhandunibhadhArAmA zaktiH syAd dvAdazAGgulA // 33 // itivanazaktiH / / hastagrAhyazcordhvatazca mudUraH SoDazAGguliH / bhRzuNDI yugmadorAsyA dvihastAntAnacAlakA // 34 // _itimudgrbhRshunnddii| viMzatyagulaM muzalaM caturaGgulavRttakam / ardhacandropamaH pazu stadNDaH khaDgamadhyataH // 35 // iti muzalaparza // kartikA rikAmAnA cakre ca trisamAkRtiH / ziro'sthikaM kapAlaM smAcchirazca ripuzIrSakam // 36 // iti katikA kapAlazIrSakam // so bhujagatriphaNI zugaM syAdvai gavAdijam / halaM halAkRtiH kuryAt kuntaM vai paJcahastakam // 37 // halakuntam // pustakaM yugmatAlaM syAt jApyAmAlA'kSasUtrakam / kamaNDaluzca pAdonaH zrugvai patriMzadaGagulA // 38 // iti pustakA'kSamAlAkamaNDaluthucayaH // pAca padmasaMkAzaM patraM muktaM ca lolakam / padmAsanAdhaM yugmahastA yogamudrA tathocyate // 39 // iti padma patraM yogamudrA / iti sUtrasantAnaguNakIrtiprakAzaproktRzrIbhuvanadevAcAryoktAparAjitapRcchAyAM SaTatriMzadAyudhanirNayAdhikAro nAma paJcatriMzaduttaradvizatatama sUtram / / Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (236) SoDazAbharaNalakSaNaM SatriMzaduttara dvizatatamaM sUtram // aparAjita uvAca - surAsuranarAdInAM bhUSaNAni kathaM prabho / atiyuktataraM caiva zambhunA yatprakAzitam // 1 // vAdyanartanagItAdyaM tAlamUlasamudabhavam / kathayasva prasAdena sarva vizvajagatpate // 2 // vizvakarmovAca bhUSaNaM tAta te vakSye pAdAdau SoDazAtmakam / tathAbharaNasUtrANi kathaye zRNu putraka / / 3 / / merudrayaM nigaditaM patAkA sUcikA tathA / dazadalitaguruNoddiSTaM naSTaM ca SaSTakam // 4 // bhavanti prastAragatAH SaDime pratyayAH khalu / ( catvAra AdyAsuravezmanAM ca ) kartAraevAmaravezmanAM ca dakSAapi pratyayakAn SaDetAn / ye caina jAnanti gurUpadiSTAste sUtradhArA ripavaH prajAnAm // aparAjita uvAca - surAsuranarAdInAM bhUSaNAni kathaM prabho / kathayasva prasAdena sarva vizvajagatpate // 1 // vizvakarmovAca 76 apa. - bhUSaNAni tAta vakSye ApAdatalamastakam / SoDazAbharaNAnIha kathitAni ca putraka // 2 // nUpUraH pAdakaTakaH pralambodakameva ca / mekhalo kaTisUtra ( tathA kaTyAM ) hAro vakSaH sthalAlayaH // 3 // muktAphalAni sarvANi zuddhA kara bhavAnI ca / pANDayamAtaGgasaurASTre haima saupara kauzale // 4 // veNvAta kaliGge ca vajrAkarasamudbhavaH / ebhyo (eSu) muktAsamAnAni zuddharatAni yAni ca // 5 // athavA cAhimAtaGga vArAhamatsyanakrajAH / zaGkhajA veNujAzcaiva muktAnAM (madhyayonatA ?) yonaya imAH // 6 // nizcalatvamanyUnatvaM nirvANatvaM sugandhitA / suvedhyaM ca maNi vIkSma kaNThe dhAryyaM ca bhUbhujaiH // 7 // vyaGgitAni yadA tAni tyajedetAni bhUpatiH / purANi (ratnAni ) saumyarUpANi nRpArthaM hAra uttamaH // 8 // iti hAraH // Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 aparAjitapRcchA padaka saMpravakSyAmi sarvaratnairalaGkRtam / dhUlI ? marakataM cAdyaM tathA caivaM sapatrakam // 9 // kITapakSo'paraH prokto garuDAgAra eva c| catvAro maNayaH proktAH sabai duHkhapraNAzanAH // 10 // paJcadhA bhAjite kSetre puna (nArada ? ) svevaM ca paJcabhiH / tanmadhye ca mahAdivyaM marataM suravallabham // 11 // . mANikyaM pUrvato deze dADimIbIjasaprabham / uditA karkaTacchAyA? uditArkasamanchAyaM) prabhAmaNDalamaNDitam // 121 dRzyate tattu mANikyaM dakSiNa dizamAzritam / padmarAganibhaM svacchaM dIpakAMzu svabhAvakam // 13 // aparaM ca mahAdivyaM mANikyaM brahmavallabham / susnigdhaM dugdhavatsvaccha dADimI kusumaprabham // 14 // tanmANikyaM tu kauvA zAzvata zaktipUjane / dakSiNottaraprAcISu nIlaM vai vajravat kramAt // 15 // tanmadhye vidizAyAM ca vajraM zakrasya vallabham / padmAkAraM ghRtaM dadyAtparidhau nAlarUpakam // 16 // vicitrakaNTakairyuktaM paJcazAkhA ( patrazAkhA ) vibhUSitam / daNDazaGkhalarUpaM ca khacitaM citraratnakaiH / / 17 // lazunaM madhyabhUmau syAdhdadayAnanda kArakam / iti padakam // zrIvatsaM saMzavakSyAmi sadA viSNozca vallabham || 18 // caturasra samaM kRtvA rasabhAgavibhAjitam / catuSpadaM ca madhyasthaM ramaNaM ? kalikodbhavam // 19 // baagpt| dizAyAM ca caturbhAgaizcaturdizam / koNe padAni catvAri dizAyAM mUni patrakam // 20 // kSipetsamastagarteSu shucii:raahkrnnikaaH| tanmadhye ca mahAratnaM sarvalakSaNa saMyutam / / 21 // tasyA'dhaH paGkaja divyamapatraM sakesaram / mRNAlagranthivallakiM kandaM kalivibhUSitam // 22 // vartanA kathitA sA tu kathyate te'dhunA punaH / kSepagarbha (rta) ka madhyasthaM madhye copAzrayaM kSipet // 23 // somakAnti tasyopari sudhAdhautaM sadAsitam ? / varNAnukramaparidhau dhUlyAdhaM garuDAntagam // 24 // tadupari patravallI puSparAga catuSTayam / koNasthAneSu vaiDUryacatuSkaM vighnanAzanam // 25 // Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazAbharaNalakSaNaM SaTtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // .. cakrakoNeSu sarveSu nikSipet paridhau kramAt / pauMDU mAtaGgasaurASTrahamasAparikozalAH // 26 // vevAtaraM kaliGgazca vajrasyASTau tathA kraaH| varNAnukramakaM vakSye viprazUdrAntajAtiSu // 27 // bAsaH ? (muktAH) kalazitoSai......rasnadoSaH (ratnadoSastuduHkhadaH) / padmarAgastathA puSpaM mahAnIlaM sunIlakam // 28 // itaH paraM 38 zlokAntaM na labhyate / ....................rAyet / tadadhastAnmRNAlaM ca kaNTakaikalika ? (kaNTakakAla) bhUSitam // 39 // madhyabhUmau samastAyAM patrapaGktivirAjitam / diksthAneSu sthitaM bAhye padmarAga catuSTayam // 40 // mahAratnendranIlAzca catvArazca caturdizam / apIca koNapatreSu puSparAgAstathoditAH // 41 // tamadhyato vai zirISazAkhApatravirAjitam / samastaM hArakarbaddhaM muktAbhirmaNabhistathA // 42 // vicitrapatrasaMyuktamUce kuryAt surUkapam / daNDastu bhAgavistINoM dvibhAgazcoya'to bhavet / / 43 // upAntaM gartasampanna hIrakaiH khacitaM tathA / antare tasya mANikyamuditArkasamaprabham // 44 // upAzrayaM ca saMkSipya nyuptaM vArAmivarjitam ? / raDhatvaM ca mRdutvaM ca mRNAla kamalopamam // 45 // IdRzaM ca mahAliGgamapAMpatisamudbhavam / ha(ta) padmoparisthApyaH saumyakAntizcintAmaNiH // 46 // durlabhaH kaustubhazcAyaM surAsuranaroragaiH / saumyakAnti vinA viSNuM nA'pi devarayApyate // 47 // iti kaustubhH|| prathama zizupatraM ca sakalaM ca dvitIyakam / svastikaM tu tRtIyaM ca varddhamAnaM caturthakam // 48 // tathA'nyatsarvatobhadraM paJcapatramiti smRtam / kSIrArNavasamutpannaM mudrArUpaM tathottamam // 49 // hemamayAni sarvANi citAni maNiratnataH / hadi kaNThe tathA mUrdhni sadA dhAryANi bhUpate // 50 // iti patrAbharaNam // . mukuTaM sapravakSyAmi jyeSThamadhyakaniSTikam / zekharaM prathamaM nAma kirITaM ca dvitIyakam // 51 // Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 aparAjitapRcchA tRtIyaM cA'malasAraM mUle mukuTamaNDanam / zekhara zikharAkAramagatrayavibhUSitam / / 52 // tanmadhye ca mahAratnaM vajraM vai rudrarUpakam / marakta vAmadeze ca sAkSA? viSNudaivatam // 53 // dakSiNe padmarAgaM ca puruSAkhyavapuH kRtam / tribhiH zugai ratnamayaM mUladeze prapUjitam // 54 / / . sadAzivo madhyapaTTe zreNIyuktazca mnndditH| padmarAgaizca maNibhi rindranIlAdibhistathA // 55 // pUritAhIrakakaNaiH samastA khacitA mahI / patravallI tribhagI ca karNikA kalikairyutam // 56 // zekharaM zIrSake pUjyaM narezasya bhavetsadA / iti shekhrH|| ........... // 57 // (luptam) ato vakSyAmi mukuTaM tathA suragaNAcitam / paDheM zaziprabhAbhaM ca zRgapaJcakasaMyutam // 58 / / zRGagANyupari catvAri trINi caiva tduurdhvtH| zaGgadvayaM tatparaM tadupayekaM ca zRGgakam // 59 // zaGgANi caiva kAryANi maNimi bhUSitAni ca / hIrakeNa samAyojya patravallIsamanvitam // 60 // tatramadhye mahAdivyaM somakAntimaNiM tathA / dhRtaM tadvai) zirasi sampUjyaM mukuTaM ca kirITakam // 61 / / iti kirITamukuTaH // vakSye'thAmalasAraM ca mukuTaM davadurlabham / ardhacandrAkRtipaTTa muktApoDazakAvRtam // 62 // pazcANDakamayaM divyaM sarvaratnavirAjitam / khacitaM hIrakaiH sarva vaiDUryamaNimadhyagaH // 63 / / muktAphalamayI zreNi raNDakairAvatA sadA / vajravaiDUryagomedapuSparAgendranIlakAH / / 64 / / ete paJca mahApuNyA upryupritshcitaaH| paJcaratnamidaM- divya svayameva sadAziva. / / 65 // samasteSu ca koNeSu karketa lazunaM tathA / bAryantare samaste ca patravallI virAjitA // 66 // vidrumazca mahAnIlaM koNagaM (a) khacitaM sadA / mahAtejaH sUryakAnti maulimadhye ca puSpakam / / 67 // parIkSyamAni ratnAni yAni zuddhAni lAni ca / grAhya Ni sUtradhAreNa mukuTArtha nRpasya ca // 68 // Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 605 SoDazAbharaNalakSaNaM sstt| duttaradvizatatama sUtram / / mukuTaM divyarUpaM ca zirasyupari dhAryata / surabhUmipatInAM ca hyanyeSAM mukuTa na hi // 69 // ityaamlsaarmukuttH|| kaNThAbharaNakaMjJeyaM muktAphalamaya zubham / tanmadhye padmarAgaM ca sUryatejaH samaprabham // 70 // iti knntthH|| tato bAhubalaM vakSye sarvasaubhAgyadAyakam / madhyadeze marakataH paridhau sarvaratnakam // 79 // hIrakaiH khacitaM sarva shishuptrviraajitm| kSipetsamastagateSu mANikyamaNikAdikam // 72 // upAzrayasya cottoM ? padmarAgamadhaH sthitam / komala lalitaM nAlaM hIrakaH khacitaM tathA // 73 // baddha bAhubale cA'skSiyo bhUpasya jAyate / bhuje sampUjya mANikyaM suryatejo dyutiH sadA // 74 / / iti baahublH|| kuNDale muMkuTaM caitacchamArArtha trikaM sadA / muktAphalamayI vallI cAmIkaraM tasyAntare // 75 // eSAM gateSu sarveSu hIraka kssepyetsdaa| padmarAgaM tasya madhye divyakAnti sutejasam / / 76 // iti kunnddlii|| yojyaM ca kaGkaNaM bAho navaratnamayaM zubham / hIrakaM padmarAgaMca mahAnIlaMca mauktikam // 77 // maraktaM vidumaM puSpaM gomedaM hasana (lazunaM) tathA / etebhyazca mahAdivyA grahAzcaiva yathA prabhAH // 78 / / yaddhaste kaGkaNaM divyaM zuddharatnaiH samAvRtam / tasya gehe mahApIDA na bhavanti kadAcana // 79 // gAGgeyaM nikaSe zuddhaM divyaM.........andhitam / mahAratna tasya madhye mANikyaM vAmadakSiNe // 80 // paridhau hIraka caiva tIkSagadhArAvivarjitam / hastakaMDaM zazaMbhAva taMca puravizvaka nirmitam ? // 81 // tanmadhye padmarAgaM marataM vAmadakSiNe / muktAzca vAmadeze tu zuddhazaGakhalamevaca // 82 // hArakaGkaNanibaddhaM madhyadaNDasakevalam ? / karapA ca tannAma karAlakAra usamaH // 83 // itinavagrahakaGkaNam / / Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 aparAjita pRcchA rAmacandraM pravakSyAmi hastakAbjasthitaM sadA / tanmadhye ca mahAdivyaM mANikyaM sUryasannimam // 84 // aprapatra kSiped garbhe saMkIrNa hIrakaistathA / kaNAMzca pUrayet sarva ? patrapatreSvayaM vidhiH // 85 // kalitaM kalikAbhizca cAmIkaraM karaM tathA / idaM khaGgaM mahAdivyaM sarvapApapraNAzanam // 86 // itirAmacandrakhaDgam | mastake madhyataH kuryAdubhayo harikaM tathA / mRNAladaNDasadRzaM kArya caitrAGgulIyakam // 87 / / ityaGgulikam / / marataM padmarAgaM ca hIrakaM dakSiNottare / haribrahmAtmakaM nAma yugalaM ca taducyate // 88 // iti yugalAGgulikam // somakAntiryadA madhye marataM dakSiNe sthitam / mANikyamuttare deze uktaM tripuruSaM ca tat // 89 // iti TIkAtripuruSa | marataM puSparAgazca mANikyaM mauktikaM tathA / hIrakaM ca yadA madhye AGguSThaM tatsadAzivaH // 90 // ityAGguSTham // kaniSThAM muktAphalaM cakrasadya iti prabhA / mRNAladaNDasadRzaM tadardhAGgulikaM kRtam // 91 // ityardhAGgulikam // anyonyataH sthite vajre taddhArA prAGmukhI tathA / sA vizeyA vajradhArA indrakAnta ? yutiprabhA ! // 92 // iti vajradhArA // zuddhasyAnmaNI sarve nirdoSA hemasaMyuktAH ? | tasya tuSyanti devAcai yena cAGgulikA dhRtA // 93 // ityaGgulikA | sarvaratnamayaM divyaM pUritaM herekaiH karNaH / kuNDalaM taditi prAjJairvAsude (stutre) ve (de) udAhRtam // 94 // itikuNDalam // pAdAGgulISu sarvAsu mudrikA ratnavarjitAH / yaH kuryAdanyathA mUDhastatpAdau chedayennRpaH // 95 // iti pAdamudrikA / krodha lobhabhayAnmohAt pAde ratnaM karoti yaH / karau pAdau zirastasya chedyaM bhUpatinA tathA // 96 // Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDazAbharaNalakSaNaM patriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // pAde tadA yadA rAjA kuryAdratna viparyayam / sa patennarake ghore yAdavAbhUtasaMplavam // 97 // - etattu dakSiNe bhAge nRpai vai dhAryate sadA / karketanaM marakataM lazunaM vidrumastathA // 98 // dhAryate vAmadeze tu pUjyaM vai tattathA bhavet / gosUtra mauktikaM tathA // 99 // .. tathA'nyadvajramuttamam | dhAryamANaM na duSyate // 100 // patanta sarvadeheSu maNI-pAdena sparzayedratnaM yo naro devanirmitam / / 101 // sa patennara ke ghore rAjavadhyastathA bhavet / tadUrdhva caraNai vinA | - dIrghajIvanaH // 102 // canecarA jalacarA kRmikITapataGgakAH / kuryAdAbharaNaM naiSu yadicchejjIvitaM triram // 103 // 1 // 104 // I ? lomA sukSiptAnyutkSiptakAni ca / / 105 / / I // 106 // I 11 200 11 .. // 108 // maNDalaM devarUpaM ca zAntimUrtiH sadAzivam / uraH kaNa zirodhArya tasya tasya -~-~ // 109 // 1 -- rUpANi sarvANi AbharaNAnyanekadhA // 110 // sUtradhAreNA'pi kArya zAstreSvabhihitaM ca yat / hemajaM zuddhasaMbaddhaM vAkyaM patravicitrakam // 111 // zuddhahemaM tu tannAma IdRgmaNivibhUSitam / muktAphalaM tadA nAma divRkSaM ? - sare nRpaH ? // 112 // samastaM hIrakai baddhaM kSepakartA ? mavAzrayam ? | hIrakaM tu tadA nAma sadAspadakaraM nRpe // 113 // puSpAkRti cendratejaH sadA cendrasya vallabham / - - sadAgateSu maraktaM maNipUritam // 194 // 607 Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 aparAjita pRcchA ? / hatkaNDasAra yasya viSai tasya viSopuSpAkSaM ca tadA nAma devasyaiva sadA priyam // 115 // gomUtraprAzanaM bhasma kare caiva tu mudrikA | sukAJcanaM pArthivasya pAdalagnaM na duSyate // 116 // --1 (luptam) SoDazAbharaNAnyevaM rAjA vai dhArayet sadA // 117 // iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktRzrI bhuvanadevAcA SoDazAbharaNalakSaNAdhikAro nAma SaTtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // parAjita pRcchAyAM Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (237) tAlayAdivalakSaNaM saptatriMzatduttaradvizatatama sUtram // aparAjita uvAca pazcamoveda ityuktaH zrUyate gotAmakaH / tasyAnukramamAkhyAhi prAptiM rAgagate stathA / / 1 / / katibhedAzca bhAvAnAM nAda jAnAmanukramAt / / proktaM nRtya katividhaM katisthAnAni vArikA ? // 2 // aGgAni cAGgahArAzca katitAlAzca hsttH|| --------- ----rasadRSTibhiH // 3 // --- - -- -- ------ -------- ------------ // 4 // -------------- / / 5 / / --- gItanRtyAdikaM tathA / patatsarva samAsena kathayasva prasAdataH // 6 // vizvakarmovAca-- zaNu vatsa pravakSyAmi paripRSTaM ca yattyayA / sarva ca nRtyagItAde yathAtathyaM vadAmyaham // 7 // RgvedAdyAzcaturvedA gItavedo'tha paJcamaH / tasyAnukramayuktiM ca zRNu vekAgramAnasaH // 8 // tamate devA na harpantyAnandAnatamastakAH / anagAgamarUpAkhyaM mahAzAstramudAhRtam // 9 // nava nAlye rasA bhinnA mhaamohotsvaatmkaa:| tadanukrama pravakSyAmi bhuvanadevabhASitam (vizvakarmaprakAzitama) // 10 // anantaraM tato vakSye tAlamAnaM ca lakSaNam / yataH pravartate vAdyaM rathe ve pathikA yathA // 11 // samastaM vai tAlavAdya tAlahInaM na vidyte| tAlahInaM tathA vAdyaM cakSuIMno yathA naraH // 12 // karahInA yathA zakti binA mantraizca raajykm| . tAlahInaM tathA bAdyamAvAso dIpakai vinA // 13 // tAla AdyaH samasteSu rUpake nRtyazAsane / tAlAzcatvAra Adyazca prakRti madyapastathA ? // 14 // pAdapANisunutrANA dehadRSTivikArayoH / bhaMDavRsyovalAlakhyaM tAlamAnamavidyate // 15 // ? 7bhapa. Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjitapRcchA atha mAnaM pravakSyAmi prastAracchandalakSaNam / dvAdazAGgulapariNAhaM nAbhivRttasatAGgulam // 16 // ? ThayaGgulozca bhavettAniH kaNe vai sArdhamagulam / pAdAGgulo bhavet piNDo nAbhiratnaM ca tatsamam / / 17 // avoTikA: ? tataH kAryA daidhye vai dvaadshaagulaa| netrapaTTe pada kuryAt paTTikA paTTataH samaH / / 18 // pramANaM kathitaM caiva nAmAni zaNu sAmpratam / prastAracchandasaMyuktaM kathayAmi yathAvidhi // 19 // cazcatpuTa zcAcapuTa udayA ghaTTikA punaH / saMnipAtayuktazca vijJeya bhavamukhaitisamudbhavAH ? // 20 // sadyo vAmastathA ghorastatpuruSa IzAnakaH / sadA dhokta castrANAM tAlAzcaJcatpuTAdayaH // 21 // cazcatpuTe kalA aau SaD yai cAcapuTe tathA / tattulyA udayAghaTTe dvAdazaiva ghaTTikApare / / 22 / / dve kale samIyeta evaM zikSA dhatu triMzatiH / paJcatAleSu karttavyA na dRSTA bharatAgame / / 23 // eko gurU paMge laghu gurulaghupunarucyate / dvau gurU dvau laghU mekaM ca puna : syAttadrUpataH // 24 // guru vedA laghuyugma nAma syAd ghaTTikApate / gurustveko laghussvekaH prastAro yasya cerazaH // 25 // ..... ........ ....... ... ....................... ........................ / sannipAtaH sa vijJeyaH paJcamastAla ucyate / evaM ca kathitastAlo vAdhaM ca zRNu sAmpratam // 28 // kalA aSTa SoDaza dvAtriMzaJcatuHSaSTistathA / ........................ ......... .. // 29 / / aoddhahasvayogaM ca tyAte punaH pUrNataH ? / evaM caccatpuTaH...... tAle vAdye tu lakSaNam // 30 // dvAdazazcaturviMzatyA cAcapuTeSu vAdayet / ud ghaTTite smAbhi ghaTTikA yukteSu vAdayet // 31 // sannipAte timityuktaM vAsaM vAdyasvaraiH samudbhUtam / ? evaM vai tAlavAdyaM ca kathitaM ca zubhapradam // 32 // iti paJcatAla prastAra vAdyalakSaNam / / Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlabAdivalakSaNaM saptatriMzaduttaradvizatatama sUtram / tatA namAdikaM cetra vAdi syAccaturvidham / pRthagekeka niSkAsaM zRNu caikaagrmaansH|| 33 // vINA vA lavaNI caiva sAraMgI rAmaNoThaMtam / bANAkSi kara yuktA khavItanti mAlAkulam // 34 // huDukkA madaga: paTahaH karaTA TaMkA ca dundubhiH / trivalI DhakA kodalI ghaDasatrarakAzritato? // 35 // tAlaH ghaNTA kalikhizca dhanakaM sAdhakodbhavam ? / suSiraM ca tato vakSye kathayAmi samAsataH // 36 // vaMzo madhukarI zaGgI yugmatittirI kaahlii| . bhairI cukA mastaradharI phuka vAdyo sa. svarodanavA // 37 / / TaTaTa TadaH DaMDaDaDaDa daMdAdAMkaDa kartika cittA / puMgatakaTa pugata kaTa taTa dhuMdhutakaTa daMdAMdAMkaDa kattiDhakAdhattA / triguNaiH karaTavAdyA vA guNo kaMsAla vAdyAH // 38 // tadododottAta: dotAH talulolA paJcaguNaiH / te tulavAdyAH yodyautAH tAdhodhotA dhota // 39 // tatho kiDiliMga tArat prAMtriguNA mRdaGgavAdyAH / taH tallatallUta kiDigiDitAta puliMtaH // 40 // kiDigiDitAla tataM DhUMta ta lyatAH kiDigiDitA / triguNA huDukkA vAcyA vaa| saI taI tara taI tara tataH pazcaguNaiyakA vAdyAH // 4 // iti sUtrantInaguNakItimAzaprokta zrIbhuvanadevAca yoktAparAjisapRzchAyo tAlavAdilakSaNAdhikAro nAma saptatriMza duttara dvizatatamaM sUtram / / Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) gItabhASAsvaragrAmabhedalakSaNaM maSTAtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram vizvakarmovAca saptasvarAlayonAmA mUrcchanA svekviNshtiH|| tAnA ekonapaJcAzadityetatsvaramaNDalam // 1 // sapta svarAzca gIyante sArigamapadhanibhiH / catvArastatra svaMdezya ? yastrayo vivarjitAH ? // 2 // SaDjazcarSabhagAndhArI madhyamaH paJcamastathA / dhaivatazca niSAdazca svarAH saptava sammatAH // 3 // paDja vadenmayUrazca gAvo ravanti varSabham / ajA vadanti gAndhAraM kauMcanAryastu madhyamam // 4 // puSpasAdhAraNe kAle kokilAH paJcamaM tthaa| azvAzca dhaivataM prAhu niMpAdaM rauti kuJjaraH // 5 // kaNThe vyAmucyate SaDja RSabha: zIrSake tathA / nAsikAyAM tu gAndhAra urasto madhyamastathA // 6 // .................. / luptam niSAdaH sarvato jJeyaH svarA itthaM ca sthAnataH // 7 // panapatranibhaH SaDja RSabhaH syaatkaapiaalH| gAndhAraH kayrAkAra: kundenduprabhamadhyamaH // 8 // paJcamastu bhavetkRSNo dhaivataH piitvrnnkH| niSAdaH sarvavarNadha svarA itthaM ca varNataH // 9 // agnizca sabitA somo guruzca baruNastathA / indrazca vizvadevAzca svarANAmadhidevatAH // 10 // agnizca kAzyapazcaiva gautamazcAgirAstathA / bhArgavaH kauzikazcaiva vasiSTho gautrakArakAH // 11 // hRdayaM kaNThatAlU ca trayo yogAH prakIrtitA / ekaika.svaravizrAntA stimastisrazca mUrcchanAH // 12 // tAnA ekonapaJcAzaducyante sptsttH| samA (udA) haredagItavedaM jJAtveti svaramaNDalam // 13 // iti saptasvarAdhikAraH // dezagItamArgabhAva rAgotpatyAdikaM tathA / ............ bhASotpatti tava vakSyAmya nukramAt // 1 / / zrIrAgazca vasantazca paJcamo bhairvstthaa| megharAgazca vizeyaH SaSTho naTTanarAyaNaH // 15 // . Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita pRcchA gaurI kolA ca gAndhArI drAviDI mAlakosikA / SaSThI syAddevagAndhArI zrIrAgAce vinirgatA // 26 // hindolA kosikA rAma - girizrapadmamaJjarI / guDagrIvA'tha dezAkhyA - saMvadanti vasantajAH // 17 // bhairava gurjarI caiva bhASA celAvalI tathA / karNATI kalahaMsA ca SaDetA bhairave matAH // 18 // triguNA khaMbhAvatI ca AbherI kakubhA tathA / virATI caiva sAverI paDetAH paJcame matAH // 19 // baGgAlI mAdhurI caiva kAmodA caiva sAdhakA / devAzrI (vI) devamAlA ca SaDetAH megharAgajAH // 20 // troTakI moTakI caiva dumbI naTTA varATakA | gAndhArI sindhumalhArI paD vai naDunarAyaNAH // 21 // yadrAgAdyAH samutpannA gIyate tena tAH saha / yadyanyathA mizritaM tad duSyate paradAravat // 22 // kIlitaM ca tathA sthUlaM vistaraM ca kRzodaram / atidIrghaTitA (kA) kSaM kAkasvaraM // 23 // vizrAntaM bahuvidhAntaM tAlahInaM makam ? | chanda (do) mizramaprasiddhaM gItadoSAzcaturdaza // 24 // karaNatrayaM grAhakaM ca dravakaM dvimeva ca / iti gItaM samAkhyAtaM sarve dagrAbhogakaiH 1 // 25 // pu.........vAsabha godgIrNa dvAtriMzati stumeva ca / dezI mArgasulAlInaM mAtRkarNAdikodbhavam 1 || 56 // svarakaraNaM pAe~ (da) karaNaM vidagdhAkSaM kapATa gItaTam / karaNaM ca sArIvaDalaM ukaM bAtadvidhottamam // 27 // 78 apa 613 iti sUtrasantAna guNakIrtiprakAzaproktR zrIbhuvana devAcAryaktA'parAjita pRcchAyAM gItakSaNe bhASAsvaragrAmAdibhedalakSaNAdhikArI nAnASTAtriMzaduttaradvizatatamaM sUtram // Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (239) tANDavAditya lakSaNAtmakamekAvacatvAriMzaduttara dvizatatamaM sUtram // vizvakarmovAca nRtyAnAM lakSaNaM vakSye yaduktaM tANDavAdikam / aGgabhaGgakramaM sUtraiH (tra) kathyate taya sAmpratam // 1 // aGgabhaGgo mukhe kAryaH stane kaTyAM ca paadyoH| yatohastastato dRSTi yato dRSTi stato mnH||2|| talapAde paJca proktA Uocau ca kaTau tryH| trayo vakSasi vijJeyA Anane ca tathaiva ca ? // 3 // catvAro grIvAyAM ca SaT bAhvoH karatale ca SaT / daza ghako nava nasi SaT triMzadRSTitastathA // 4 // karNayo daza tathA bhrarekhAyAM ca SaT tathA / tadrapalakSaNa.vRtyA bhAvArtha prakaTIkRtam // 5 // paJcasthAnaM caturvRtti nRtyaM ca grahasaGkhyakam / dviraSTatvAkAtyAkAzca tasya te vA pada triMzati: ? // 6 // dvAtriMzacArikAyuktaM bhedAnAM catuHSaSTibhiH / saMpramaSTAdhikAra SaT............prazasyate ? // 7 // ato'thAbhidhAnAnukrama prayoga nRtyakAdikam / pavamAdiguNairyuktaM nRtyaM ca zRNu sAmpratam // 8 // prathamaM tANDavaM nRtyaM dvitIyaM bhairavaM tthaa| tRtIyaM karaNAkhyaM ca zRGagArAca caturthakam // 9 // paJcamaM prAvataM caiva SaSThaM.................. ! purASTakaM saptamaM ca svastikaM caitra cASTamam // 10 // nRtyAnAM nRtyarAjaM ca sandhyAnRtyaM mahotsavam / navaitAni ca nRtyAnyAkhyAtAni paramezvaraiH // 11 // samaM pAdanizramA ?.........te vAmadakSiNaiH / raGga tatra dRSTi vAdyAnAM dasRtpakodbhavA ? // 12 // dola muSpakaro me dakSiNe gajadantAgrataH ? / rAga saMsthita sthAna Adi nRtyaM ca tANDavam // 13 // (itaHparaM na labhyate) Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. TAPILDIDOBRO Gaekwad's Oriental Series ANUINIDIAREERJET EORETIOSOBIBO T CATALOGUE OF BOOKS 1951 RAD UND NIVERSITY RAJA SAYA THEMANAR OF BARODA HOOD 1930F ROUP.O.O satyaM zivaM sundarama EPF POOD epaled LDDR H ORIENTAL INSTITUTE, BARODA RPPIB 10.01. ILIR11: 14 se.O . OOOO N SOODS BREEDI O OOOO Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SELECT OPINIONS Sylvain Levi : The Gaekwad's Series is standing at the head of the many collections now pub lished in India. Asiatic Review, London: It is one of the best series issued in the East as regards the get up of the individual volumes as well as the able editorship of the series and separate works. Presidential Address, Patna Session of the Oriental Conference: Work of the same class is being done in Mysore, Travancore, Kashmir, Benares, and elsewhere, but the organisation at Baroda appears to lead. Indian Art and Letters, London: The scientific publications known as the "Oriental Series" of the Maharaja Gaekwar are known to and highly valued by scholars in all parts of the world. Journal of the Royal Asiatic Society, London: Thanks to enlightened patronage and vigorous management the "Gaekwad's Oriental Series" is going from strength to strength. Sir Jadunath Sarkar, Kt.: The valuable Indian histories included in the "Gaekwad's Oriental Series" will stand as an enduring monument to the enlightened liberality of the Ruler of Baroda and the wisdom of his advisers, The Times Literary Supplement, London: These studies are a valuable addition to Western learning and reflect great credit on the editor and His Hig hness. Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES Critical editions of unprinted and original works of Oriental Literature, edited by competent scholars, and published at the Oriental Institute, Baroda 1. BOOKS PUBLISHED. Rs. A. 1. Kavyamimamsa (#1694 Fial): a work on poetics, by Rajas'ekhara (880-920 A.D.): edited by C. D. Dalal and R. Anantakrishna Sastry, 1916. Reissued, 1924, Third edition, revised and enlarged, by K. S. Ramaswami Shastri, 1934, pp. 52 + 314 . ... 2-0 Naranarayanananda ( 91901977): a poem on the Pauranic story of Arjuna and Krsna's rambles on Mount Girnar, by Minister Vastupala : edited by C. D. Dalal and R, Anantakrishna Sastry, 1916, pp. 11 +92 + 12. Out of print. 3. Tarkasangraha ( ): a work on Philosophy (refutation of Vais'esika theory of atomic creation), by Anandajnana or Anandagiri (13th century): editd by T. M. Tripathi, 1917, pp. 36 + 142 + 13 ... Out of print. +. Parthaparakrama ( 91931 ): a drama describing Arjuna's recovery of the cows of King Virata, by Prabladanadeva, the founder of Palanpur : edited by C. D. Dalal, 1917, pp. 8 + 29 ... Out of print. 5. Rastraudhavams'a (Bataas): an historical poem (Mahakavya) describing the history of the Bagulas of Mayuragiri, from Rastraudha, the originator to Narayana Sbah, by Rudra Kavi (A.D. 1596): edited by Embar Krishnamacharya, with Introduction by C. D. Dalal, 1917, pp. 24 + 128 + 4 ... Out of print. 6. Linganus'asana (faqatga): on Grammar, by Vamana (8th-9th century): edited by C. D. Dalal, 1918, pp. 9 + 24 ... .. .. Out of print. Vasantavilasa (qarafaza): a contemporary historical poem (Mahakavya) describing the life of Vastupala and the history of Gujarat, by Balachandrasuri (A.D. 1240): edited by C. D. Dalal, 1917, pp. 16+ 114 +6 Out of print. Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 8. Rupakasatka (59997): six dramas, by Vatsaraja, Minister of Paramardideva of Kalinjara (12th-13th century): edited by C. D. Dalal, 1918, pp. 12 + 191 Out of print. 9. Mohaparajaya ( 1977579): an allegorical drama de scribing the overcoming of King Moha (Ternptation), or the conversion of Kumarapala, the Chalukya King of Gujarat, to Jainism, by Yas'ahpala, an officer of King Ajayadeva, son of Kumarapala (A.D. 1229 to 1232) : edited by Muni Chaturvijayaji, with Introduction and Appendices by C. D. Dalal, 1918, pp. 32+135+20. Out of print. 10. Hammiramadamardana ( grattacha ): a drama glorify ing the two brothers, Vastupala and Tejahpala, and their King Viradha vala of Dholka, by Jayasimhasuri: edited by C. D. Dalal, 1920, pp. 15 + 98 ... Out of print. 11. Udayasundarikatha (3739FE91): a Campu, by Soddhala, a contemporary of and patronised by the three brothers, Chchittaraja, Nagarjuna, and Mummuniraja, successive rulers of Konkan : edited by C. D. Dalal and Embar Krishnamacharya, 1920, pp. 10 + 158 +7 ... ... ... Out of print. 12. Mahavidyavidambana (Fagfag ): a work on Nyaya Philosophy, by Bhatta Vadindra (13th century): edited by M, R. Telang, 1920, pp. 44 + 189 + 7 Out of print. 13. Pracinagurjarakavyasarigraha ( DAT E : a collection of old Gujarati poems dating from 12th to 15th centuries A.D. : edited by C.D. Dalal, 1920, pp. 140 + 30 . ... Out of print. 14. Kumarapalapratibodha ($1179faata); a bio graphical work in Prakrta, by Somaprabhacbarya (A.D. 1195): edited by Jinavijayaji, 1920, pp.72 + 478 Out of print. 15. Ganakarika ( ufan): a work on Philosophy (Pas'upata School). by Bhasarvajna (10th century): edited by C. D. Dalal, 1921, pp. 10 + 57 Out of print. 16. Sangitamakaranda ( fa* ) : a work on Music, by Narada : edited by MR. Telang, 1920, pp. 16 + 6+ Out of print. 7. Kavindracarya List ( na -rehat): list of Sanskrit works in the collection of Kavindracarya, a Benares Pandit (1656 AD.) : edited by R. Anantakrishna Sastry, with a Foreword by Dr. Ganganath Jha, 1921, pp. 20 + 34 .... ... Out of print. 18. Varahagrhyasutra (artza ): Vedic ritual of the Yajurveda : edited by Dr. R. Shamasastry, 1920, pp. 5 + 24 Out of print. Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 19. Lekhapaddhati (zarafa): a collection of models of State and private documents (8th to 15th centuries) : edited by C. D. Dalal and G. K. Shrigondekar, 1925, pp. 11 + 130 ... Out of prini. 20. Bhavisayattakaba or Pancamikaha ( 746): a romance in Apabhrams'a language, by Dhanapala (c. 12th century): edited by C, D. Dalal and Dr. P, D. Gune, 1923, pp. 69 + 148 + 174 ... Out of print. 21. A Descriptive Catalogue of the Palm-leaf and Im portant paper MSS. in the Bhandars at Jessalmere (HHH1051777313-Feat), compiled by C. D. Dalal and edited by L. B. Gandhi, 1923, pp. 70 + 101 Out of print. 22. Paras'uramakalpasutra (P2494.5987): a work on Tantra, with the commentary of Rames' vara : edited by A. Mabadeva Sastry, 1923, pp. 23 + 390. Second revised edition by Sakarlal Shastri 19-0 23. Nityotsava facutcaa): a supplement to the Paras'urama. kalpasutra, by Umanandanatha; edited by A Mahadeva Sastry, 1923. Second revised edition by Trivikrama Tirtha, 1930,pp. 22 + 252. Reprinted, 1918,pp. 24 + 196 1-3 Tantrarahasya (agtata); a work on the Prabhakara School of Purvamimamsa, by Ramanujacarya edited by Dr. R. Shamasastry, 1923, pp. 15 + 84. Second revised edition by K. S. Ramaswami Shastry. Shortly. 25, 32. Samarangana ( Kn): a work on architecture, town-planning and engineering, by King Bhoja of Dhara (11th century): edited by T. Ganapati Shastri, 2 vols., vol. I, 1924, pp. 39 + 290 ; vol. II, 1925, pp. 16 + 324 .. ... Out of Print, 26, 41. Sadhanamala ( 91941): a Buddhist Tantric text of rituals, dated 1165 A. D., consisting of 3:2 short works, composed by distinguished writers : edited by Dr. B. Bhattacharyya, Illustrated. 2 vols., vol. I, 1925, pp. 23 + 342 (out of print); vol. II, 1928, pp. 183 + 295 9-0 27, 96. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Central Library, Baroda (asienis 9f27at): 12 vols,. vol. I (Veda, Vedalaks ana, and Upanisads), compiled by G.K. Shrigondekar and K. S. Ramaswami Shastri, with a Preface by Dr. B. Bhattacharyya, 1925, pp. 28 +- 264; vol. II (Srauta Sutras and Prayogas), compiled by K.S. Ramaswami Shastri, 1942, pp. 18 + 95 (folia) + 301 12-4 28. 84. Magasollasa or Abhilasitarthacintamani (plant ya): an encyclopaedic work treating of one hundred different topics connected with the Royal household and the Royal court, by Somes' varadeva, a Chalukya king of the 12th century: edited by G.K. Sbrigondekar, 3 vols., vol. I, 1925, pp. 18 + 145; (ou of print). vol. II, 1939, pp. 50 + 304 5-0 304 Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 29. Nalavilasa (nera ): a drama, by Ramachandraguri, pupil of Heinachandrasuri, describing the Pauranika story of Nala and Damayanti : edited by G. K. Shrigondekar and L. B. Gandhi, 1926, PP. 40 + 91 . Out of print, 30, 31. Tattvasangraha (drauga): a Buddhist philo sophical work of the 8th century, hy s'antaraksita, with Panjika by his disciple Kamalas'ila : edited by Pandit Embar Krishnamacharya, with a Foreword by Dr. B. Bhattacharyya, 2 vols., 1926, vol. I, Pp. 157 + 80 + 582; vol. II, pp. 4 +353 + 102 Out of print. 33, 34. Mirat-i-Abmadi (fATIA-R-32FA): by Ali Muham. mad Khan, the last Moghul Dewan of Gujarat : edited in the original Persian by Syed Nawab Ali, 2 vols., illustrated, vol. I, 1926, pp. 416; vol. Ii, 1928, pp. 632 . 19-3 35. Majavagrh yasutra ( Haug ): a work on Vedic ritual of the Yajurveda with the Bhasya of Astavakra : edited by Ramakrishna Harshaji s'astri, with a Preface by B. C. Lele, 1926, pp. 40 + 26+ ... Out of print. 36, 68. Natyas'astra (2 ): of Bharata with the com mentary of Abhinavagupta of Kashmir : edited by M. Ramakrishna Kavi, 4 vols., vol. I, illustrated, 1926, pp. 27 + 397 (Out of print); vol. II, 1994, PP. 23 + 25 + 464 .. 5-0 37. Apabhrams'akavyatrayi (377*13Thaft): consisting of three works, the Carcari, Upades/arasayana, and Kalasvarupak ulaka, by Jinadatta Suri (12tharentury), with commentaries : edited by L. B. Gandhi, 1927, PP. 12+ + 115 .. Out of print. 38. Nyayapraves'a (Tu ). Part I (Sanskrit Text): on Buddhist Logic of Dinnaga, with commentaries of Haribhadra Suri and Pars' vadeva: edited by A, B. Dhruva, 1930, 39 + 104 ... . Out of print. 39. Nyayapraves'a (1927), Part II (Tibetan Text): edited with introduction, notes, appendices, etc. by Vidhusekhara Bhattacharyya, 1927, pp. 27 + 67 ... 1-8 40. Advayavajrasangraha ( T E ): consisting of twenty short works on Buddhism, by Advayavajra ; edited by Haraprasad Sastri, 1927, pp. 39 + 68 . 2-0 42, 60. Kalpadrukos'a (+213#17 ) : Standard work on Sanskrit Lexicography, by Kes'ava : edited by Rama. vatara Sharma, with an index by Srikant Sharma, 2 vols., vol. 1 (text), 1928, pp. 64 + 485; vol. II (index), 1932, pp. 283 14-0 Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Rs. A 43. Mirat-i-Almadi Supplement (HQ-3-3 et offee ): by Ali Muhammad Khan. Translated into English from the original Persian by C, N. Seddon and Syed Nawab Ali. Illustrated, Corrected reissue, 1928, PP. 15 + 222 ... ... . .. 6-8 44. Two Vajrayana Works (2999398): comprising Prajnopayavinis'cayasiddhi of Anangavajra and Jranasiddhi of Indrabhuti : edited by Dr. B. Baattacharyya, 1929, pp. 21 +118 3-0 45. Bhavaprakas'ana (1992): of saradatanaya, a work on Dramaturgy and Rasa (A, D. 1175-1250): edited by Yadugiri Yatiraja and K. S Ramaswami Shastri, 1929, pp. 98 + 410 Out of print. 46. Ramacarita (taafta): of Abhinanda, Court poet of Haravarsa, probably the same as De vapala of the l'ala Dynasty of Bengal (c. 9th century AD.): edited by K. S. Ramaswami Shastri, 1929, pp. 29 + 407 . 7-8 47. Nanjarajayas'obhusana (301378TICU) : by Nrsimha kavi alias Abhinava Kalidasa, a work on Sanskrit Poetics relating to the glorification of Nanjaraja, son of Virabhupa of Mysore : edited by E. Krishnamacharya, 1930, pp. 47 + 270 ... .. .. ... 5-0 48. Natyadarpana ( a z ): on dramaturgy, by Ramacandra Suri with his own commentary : edited by L. B. Gandhi and G. K. Shrigondekar, 2 vols., vol, I, 19.9, pp. 23 +228 ... Out of print. Pre-Dinnaga Buddhist Texts on Logic from Chinese Sources (1929*291:) : containing the English translation of Satas'astra of Aryadeva Tibetan text ard English translation of Vigraha-vravariani of Nagarjuna and the re-translation into Sanskrit from Chine e of Upa yahyda ya ard Tarkas'astra : edited by Giuseppe Tucci, 1930, PP. 30+ 40 + 32 + 77 + 89 +91 9-0 50. Mirat-i-Ahmadi Supplement (fact-3- net afgZ) : Persian text giving an account of Gujarat, by Ali Muhammad Khan : edited by Syed Nawab Ali, 1930, pp. 254 .. ... .. .. 6-0 51, 77, 108. Trisastis'alakapurusacaritra (faqfet #1967 fa); of Hemacandra : translated into English with copious notes by Dr. Helen M. Johnson, 5 vols., vol. I (dis' varacaritra), 1931, pp. 19 + 530, illustrated; vol. II, 1937, pp. 22 + 396; vol. III, 1949 ... .. 53-0 52. Dandaviveka (quefaaa): a comprehensive Penal Code of the ancient Hindus by Vardhamana of the 15th century A. D.; edited by Kamala Krishna Smrtitirtha, 1931. pp. 34 + 380... 8-8 Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sol. 11, 10on in Rs, A. 53. Tathagataguhyaka or Gubyasamaja ( 15 ) : the earliest and the most authoritative work of the Tantra School of the Buddhists (3rd century A. D.): edited by Dr. B. Bhattacharyya, 1931, pp. 39+ 210 ... 4-4 54. Jayakhyasamhita ( astfear); an authoritative Pancaratra work of the 5th century AD.: edited by Pandit E. Krishnamacharya of Vadtal with a Foreword by Dr. B. Bhattacharyya, 1931, pp. 78 + 47 + 454 ... 12-0 55. Kavyalankarasarasamgraha (192K ): of Udbhata with the commentary, probably the same as Udbhataviveka, of Rajanaka Tilaka (11th century A, D.): edited by K. S. Ramaswami Shastri, 1931, pp. 48 + 62 ... 2-0 6. Parananda Sutra (graf ): an ancient Tantric work of the Hindus in Sutra form : edited by Swami Trivikrama Tirtha, with a Foreword by Dr. Bhattacharyya, 1931, pp. 30 + 106 ... ... 3-8 57, 69. Ahsan-ut Tawarikh ( 371691-30-9a) : history of the Safawi Period of Persian History, 15th and 16th centuries, by Hasani-Rumlu: edited by C. N. Seddon, 2 vols. (Persian text and translation in English ) vol. 1, 1932, pp. 36 + 510; vol. II, 1934, pp. 15 + 301 19-8 58. Padmananda Mahakavya ( 997 $53): giving the life history of Rsabhadeva, the first Tirtharikara of the Jainas, by Amarachandra Kavi of the 13th century : edited by H.R. Kapadia, 1932, pp.99 + 667 14-0 59. S'abdaratnasamanvaya ( Torcaffra) : an interesting lexicon of the Nanartha class in Sanskrit, compiled by the Maratha King Sahaji of Tanjore : edited by Vitthala S'astri, with a Foreword by Dr. B. Bhattacharyya, 1932, pp. 31 + 605 . 11-0 61, 91, 104. Saktisargama Tantra (Efka 4-1): comprising four books on Kali, Tara, Sundari, and Chhinnamasta : edited by Dr. B Bhattacharyya, 4 vols., vol. I, Kalikhanda (saus) 1932, pp. 13 + 179 (Out of print;) vol. II, Tarakhanda (artigos), 1941, pp. 12+271; vol. III, Sundarikhanda (r aus), 1947, pp. 15 + 146. ... 6-0 62. Prajnaparamitas (1319tfan) : commentaries on the Prajnaparamita, a Buddhist philosophical work : edited by Giuseppe Tucci, 2 vols., vol. 1, Abhi samayalankaraloka of Haribhadra, 1932, pp. 55 + 589 12-0 63. Tarikh-i-Mubarakhshahi (atta-aluet): con temporary account of the kings of the Saiyyid Dynasty of Delhi : translated into English from original Persian by Kamal Kushna Basu, with a Foreword by Sir Jadunath Sarkar, 1932, pp. 13 + 299 ... ... 7-8 64. Siddhantabindu (fua afga) : on Vedanta philosophy, by Madhusudana Sarasvati, with the commentary of Purusottama : edited by P. C. Divanji, 1933, pp. 142 +93 + 306 ... 11-0 Choo Jainas of Rsabavya Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. Istasiddhi (szfais) on Vedanta philosophy, by Vimuktatma, disciple of Ayyayatina, with the author's own coinineuitary : edited by M, Hiriyanna, 1933, pp. 36 + 697 ... ... 14-0 66, 70, 73, 103. Shabara-Bhasya ( 1957 ) : on the Mimamsa Sutras of Jaimini : translated into English by Dr. Ganganath Jha, in 3 vols, 1933-1936, vol. I, pp. 15 + 705; vol. II, pp. 20 + 708; vol. III, pp. 28 + 1012, Index by Dr. Unesha Mishra, 1945, pp. 6 + 29 ... 49-0 67. Sanskrit Texts from Bali ( qilazi :): comprising religious and other texts recovered from the islands of Java and Bali : edited by Sylvain Levi, 1933, pp. 35 + 112 .. ... . ... 3-8 71. Narayana S'ataka (2712011# ) :'a devotional poem by Vidyakara, with the cominentary of Pitambara : edited by Shrikant Sharma, 1935, pp. 16 + 91 2-0 72. Rajadharma-Kaustubha (pahala) : an elaborate Smrti work on Rajadharma, by Anantadeva : edited by Kamala Krishna Smrtitirtla, 1935, pp. 30 + 506 ... 10-0 74. Portuguese Vocables in Asiatic Languages ( 787#19 ) : translated into English from Portuguese by A, X. Soares, 1936, pp. 125 + 520 ... . ... 12-0 75. Nayakaratna' (a ): a commentary on the Nyayaratnamala of Parthasarathi Mis'ra, by Ramanuja of the Prabhakara School : edited by K. S. Ramaswami Shastri, 1937, pp. 69 + 346 . .. 76. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Jain Bhan dars at Pattan (T9HITETTI Area )edited from the notes of the late C. D. Dalal by L, B, Gandhi, 2 vols., vol. 1, 1937, pp. 72 + 498 8-0 78. Ganitatilaka ( woafeest) : of Sripati, with the com mentary of Simhatilaka, a non-Jain work on Arithmetic with a Jain commentary : edited by H, R. Kapadia, 1937, pp. 81 + 116 ... . 79. The Foreign Vocabulary of the Quran (Murtet): .. showing the extent of borrowed words in the sacred text : compiled by Arthur Jeffery, 1938, pp. 15 + 311 12-0 80, 83. Tattvasangraha (aria ): of Santaraksita with the commentary of Kamalas'ila : translated into English by Dr. Ganganath Jha, 2 vols,, vol. I, 1937, pp.8 + 739; vol. II, 1939, pp. 12 + 854 .. ... 37-0 8). Hamsa-vilasa (esfag) : of Hamsa Mitthu : on mystic practices and worship : edited by Swami Trivikrama Tirtha and Hathibhai Shastri, 1937, pp. 13 + 331. 5-8 ... 4-8 Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82. Suktimuktavali (agd) : On Anthology, of Jalhana, a contemporary of King Krsna of the Northern Yadava Dynasty (A, D. 1247): edited by E. Krishnamacharya, 1938, pp. 66 + 463 +85... 85. Brhaspati Smrti (afazia): a reconstructed text of the now lost work of Brhaspati ; edited by K. V. Rangaswami Aiyangar, 1941, pp. 186 + 546 Parama-Samhita (f): an authoritative of the Pancharatra system: edited by S. Krishnaswami Aiyangar, 1940. pp. 45 + 208 + 230 87. Tattvopaplava (A) : a masterly criticism of the opinions of the prevailing Philosophical Schools by Jayarasi: edited by Sukhalalji Sanghavi and R. C. Parikh, 1940, pp. 21 +14+ 86. 8 90. 93. www *** work Rs. A. 444 11-0 15-0 88, 105. Anekantajayapataka (azifaasqaizi): of Haribhadra Suri (8th century A. D.) with his own commentary and Tippanaka by Munichandra, the Guru of Vadideva Suri: edited by H. R. Kapadia, in 2 vols., vol 1, 1940, pp. 32404; Vol. II, 1947, pp. 128 + 344 + 28 89. S'astradipika (a fra): a well-known Mimaisa work: the Tarkapada translated into English by D. Venkatramiah, 1940, pp. 29+ 264 Sekoddes' atika ( kozaTIkA) a Buddhist ritualistic work of Naropa describing the Abhiseka or the initiation of the disciple to the mystic told: edited by Dr. Mario Carelli, 1943, pp. 35+ 78 92, 98, 100, 101, 102, 106, 110, 111, 112. Krtyakalpataru (46); of Laksmidhara, Minister of King Govindacandra of Kanauj; one of the earliest Law Digests: edited by K. V. Rangaswami Aiyangar, 12 vols., Vol. I, Brahmacari-kanda (as), 1948, pp. 100 + 328, Rs. 11; vol. IV, s'raddha-kanda (108), 1950, Rs. 15; vol. V, Dana-kanda (late), 1941. pp. 16+ 129 + 415, Rs. 9; vol. VIII, Tirtha-vivecana-kanda (tIrtha vivecana03), 1943, pp. 92 + 301, Rs. 8; vol. III, Niyatakalakanda (8), Rs. 19-; vol. X, S'uddhi-kanda (fals), Rs. 9-6; vol. XI, Rajadharma-kanda (rAjadharmakANDa ), 1944, PP. 95+ 273, Rs. 10; vol. XII, Grhastha-kanda (3), 1944, pp. 20+ 132 + 512, Rs. 12; vol. XIV, Moksa-kanda (3), 1945, pp. 52355, Rs. 12 Madhavanala-Kamakandala ( mAtrAnalakA makandalA ): a romance in old Western Rajasthani, by Ganapati, a Kayastha from Amod: edited by M. R. Majumdar, in 2 vols., vol. I, 1942, pp. 13+5+509 94. Tarkabhasa (1) a work on Buddhist Logic, by Moksakara Gupta of the Jagaddala monastery: edited with a Sanskrit commentary by Embar Krishnamacharya, 1942, pp. 7+ 114 105-14 8-0 4-0 28-0 5-0 2-8 10-0 2-0 Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rs. A. 95. Alamkaramahodadhi ( 39TTHET ) : on Sanskrit Poetics composed by Narendraprabha Suri at the request of Minister Vastupala in 1226 A. D.: edited by L. B. Gandhi, 1942, pp. 45 + 418 (with 2 plates) 7-8 97, 11.. An Alphabetical List of MSS. in the Oriental Insti tute, Baroda (972a1aest): compiled from the existing card catalogue by Raghavan Nambiyar, 2 vols., vol. 1, 1942, pp. 12 + 742 Rs. 9-0, vol. II, 1950 pp. 12 + 743-1653 Rs. 27-8 ... 36-8 99. Vivada Cintamani (faalfararafat): of Vacaspati Mis'ra: an authoritative Smrti work on the Hindu Law of Inheritance : translated into English by Sir Ganganath Jha, 1943, pp. 28 + 348 ... ... 10-4 107. Pancapadika (qafe): the famous Vedanta work of Padmapada, a direct disciple of s'ankaracarya : transJated into English with copious notes and a detailed conspectus by the late D. Venkataramiah of Banga. lore, 1948, pp. 46 + 414 ... ... 17-0 109 Nispannayogavali (facqua1190): describing 26 man dalas or magic circles with full descriptions of more than 600 deities of the Buddhist pantheon, written by Abhaya karagupta of the Vikramas'ila monastery: edited by Dr. B. Bhattacharyya, 1949, PP. 90 + 94 + 16 ... 7-0 113. Hetubindutika afarza ) : commentary of Arcata on the famous work of Dharmakirti on Buddhist logic; edited from a single MS. discovered at Pattan by Sukhalalji Sanghavi, 1949 ... " 11-0 115. Madana Maharnava (caharia): a Smrti work principally dealing with the doctrine of Karmavipaka composed during the reign of Mandhata, son of Madagapala : edited by Embar Krishnamacharya and Raghavan Nambiyar .. Shortly 116. Dvadas'aranayacakra (GIES7974): an ancient polemical treatise of Mallavadi Suri,with a commentary by. Simhasuri Gani : edited by Caturvijayaji and con. . tinued after his death by L. B. Gandhi, vol. I. Shortly 117. Aparajitaprccha ( fragol)a voluminous work on architecture and fine-arts: edited by P. A. Mankad. Shortly 118, Gurjararasavali (s ua): a collection of several old Gujarati Rasas : edited by B. K. Thakore, M, D. Desai, and M. C. Modi, Shortly Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IO II. BOOKS IN THE PRESS. 1. Natyas'astra ( F ua ): edited by M. Ramakrshna Kavi, 4 vols., vol. III. 2. Krtyakalpataru (396986): of Laksmidhara, Minister of King Govindachandra of Kanauj: edited by K. V. Rangaswami Aiyangar: Kandas, Vyavahara and others, 3. Samrat Siddhanta ( ZAZ ) : the well-known work on Astronomy of Jagannatha Pandit : critically edited with numerous diagrams by Kedar Nath, Rajjyotisi. 4. Dhurtasvami Bhasya on the s'rauta Sutra of Apascamba: . edited by M, M. Chinnaswami Shastri, vol. I. 5. Nitikalpataru (fata) : the famous Niti work of Ksemendra : edited by Sardar K, M. Panikkar. 6. Rihla of Ibn Batuta : translated into English with critical notes by Dr. Agha Mehdi. 7. Trisastis'alakapurusacaritra (fafetorgraafia): of Hemacandra : translated into English by Dr. Helen Johnson, 5 vols., vol. IV. 8. Shivaji Charitra (fearstafia): a Sanskrit account of King Sambhaji : edited by G. S. Sardesai. III. BOOKS UNDER PREPARATION. 1. Paramananda Tantra (CAFE ): an authoritative work of Hindu Tantric School, edited by H. O. Shastri of Lakhtar, Kathia wad. 2. S'aktisangama Tantra (TASR ) : comprising four books on Kali, Tara, Sundari, and Chhinnamasta : edited by Dr. B. Bhattacharyya, 4 vols; vol. IV. 3. Natyadarpana ( EU): introduction in Sanskrit on the Indian drama, and an examination of the problems raised by the text, by L. B. Gandhi, 2 vols., vol II. 4. Krtyakalpataru (347476 ) ; one of the earliest Nibandha works of Laksmidhara : edited by K. V. Rangaswami Aiyangar, 14 vols., vols, VII, XIII. 5. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Oriental Institute, Baroda (atrat great ) : compiled by the Library Staff, 12 vols., vol. III (Grhya and Dharma MSS.) 6. Manasollasa (Aragtig): or Abhilasitarthacintamani : edited by G. K. Shrigondekar, 3 vols., vol. III. 7. Mirat-i-Ahmadi : the Persian text translated into English by Dr. Syed Mujtaba Ali, 2 vols. Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. Chhakkammuvaeso ( ragut): an Apabhramsa work of the Jains containing didactic religious teachings : edited by L. B. Gandhi. 9. Anu Bhasya. ( B27167 ): a standard work of the s'uddhadvaita School : translated into English by G. H. Bhatt. 10. A Descriptive Catalogue of MSS. in the Jain Bhandars at Pattan (981937 g r azit ): edited from the notes of the late C. D. Dalal by L. B. Gandhi, 2 vols., vol. II. 11. Natyas'astra (a12117): of Bharata with the com mentary of Abhinava Gupta : second revised edition by K, S. Ramaswami Shastri, vol. I. 12. Natyas'astra ( alati): of Bharata with the com mentary of Abhinava Gupta ; edited by M. Rama krishna Kavi, 4 vols., vol. IV, 13. Pancami Mahatmya (99HIGIE): a Jain religious work : edited by Pandit L, B. Gandhi. 14. Rasasangraha :( Ja collection of 14 old Gujarati Rasas, composed in the 15th and 16th centuries : edited by M. R. Majumdar. 15. Parasikakosasangraha ( ag): a collection of four Persian Sanskrit lexicons : edited by K, M. Zaveri and M. R. Majumdar. 16. Kalacakra Tantra (4777 ): the first book of the Kalacakra School attached to the Mahayana System of Buddhism : edited by Dr. B. Bhattacharyya. 17. Smrtisara (exfant) : an interesting digest of Hindu Law : edited by Mahamahopadhyaya Dr. Umesha Mishra. . 18. Ramayana Bibliography : Prepared by J. S, Pade, M. A, La For further particulars please communicate with THE DIRECTOR, Oriental Institute, Baroda. Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 THE GAEKWAD'S STUDIES IN RELIGION AND PHILOSOPHY Rs, A. 1. The Comparative Study of Religions : [Contents : . I, the sources and nature of religious truth II, supernatural beings, good and bad. III, the soul, its nature, origin, and destiny. IV, sin and suffering, salvation and redemption. V, religious practices, VI, the emotional attitude and religious ideals) : by Alban G. Widgery, M.A., 1922 ... ... 15-0 2. Goods and Bads : being the substance of a series of talks and discussions with H.H the Maharaja Gaekwad of Baroda. [Contents: introduction. 1, physical values. II, intellectual values. 111, asthetic values. IV, moral value. V, religious value, VI, the good life, its unity and attainment] : by Alban G. Widgery, M.A., 1920. (Library edition Rs. 5) ... 3-0 3. Immortality and other Essays : [Contents : 1, Philo. sophy and life. II, immortality. 111, morality and religion. IV. Jesus and modern culture. V, the psychology of Christian motive. VI, free Catholicism and non-Christian Religions. VII, Nietzsche and Tolstoi on Morality and Religion, VIII, Sir Oliver Lodge on science and religion, IX, the value of con. fessions of faith. X, the idea of resurrection, XI, religion and beauty. XII, religion and history. XIII, principles of reform in religion] : by Alban G. Widgery, M.A., 1919. (Cloth Rs. 3) ... . ... 2-0 4. Confutation of Atheism : a translation of the Hadis-i Halila or the tradition of the Myrobalan Fruit : translated by Vali Mohaminad Chhanganbhai Momin, 1918 0-14 MISCELLANEOUS ). Conduct of Royal Servants : being a collecton of verses from the Vitamitrodaya with their translations in English, Gujarati, and Marathi : by B. Bhattacharya, MA, Ph.D. ... ... ... 0-6 2. Prayas'chittamayukha (Marathi tr.): by Ainapure ... 3-4 3. Dighanikaya (Marathi tr.), Pt. 1: by C. V. Rajwade 1-8 4. Pas'chimatya Pakashastra in Marathi) : by. Ganganaik ... 4-8 Nyayashastra (in Marathi): by M, K, Damle . 1-0 6. Gaekwad Cenotaphs : an account of the numerous cenotaphs dedicated to the past rulers of the Gaekwad family, by Mrs. Taramati Gupte, printed in art paper with numerous illustrations ... .. 12-0 7. - Studies in Ramayana : being an estimate of the life and life-work of the oldest and greatest of Indian poets, Valmiki:by Dewan Bahadur K.S, Ramaswami Shastri, 1944 . 7-8 translationan Fruit: crania 0-14